Tere, güçlü bir besin kaynağı olan, genellikle gözden kaçan yeşil yapraklı bir bitkidir. Sapları ince, yeşil yapraklı küçük bir bitkidir. Acı ve baharatlı bir tada sahiptir. Tere, pazı, Brüksel lahanası ve lahanayı da içeren Brassicaceae sebze ailesinin bir parçasıdır. Bir zamanlar yani yabani bir ot olarak kabul edildiğinde, ilk olarak 1800’ lerin başında Birleşik Krallık'ta yetiştirildi, ancak şimdi tüm dünyada sulu yataklarda yetiştiriliyor.
Tere ayrıca yaprakları salata olarak kullanılıp yenilebilen bir bitki türüdür, vücuttaki yağ yakımını hızlandırır. İnce yaprakları pişince acılaştığı için çiğ yemek gerekir. Ayrıca içinde birçok vitamin barındırır.
Anavatanı Asya olan tere Anadolu'da oldukça fazla yetiştirilmektedir. Terenin yabani türü de bulunmaktadır. Yabani türüne ise ıspatan denmektedir. İnsan sağlığına saymakla bitmeyen faydası olan terenin en bilinen faydaları arasında karaciğere iyi gelmesi ve sigaranın zararlarını azaltması olarak biliniyor. Ülkemizde pazar tezgahlarında sıkça karşılaştığımız tere daha çok salatalarda kullanılırken bununla birlikte balık gibi bazı yemeklerin yanında tek olarak da tüketilmektedir.
Terenin Besin Değerleri Nedir?
100 gram terede ortalama olarak 32 kalori bulunmaktadır. Vitamin ve mineraller bakımından zengin olan terenin insan sağlığına faydaları da oldukça fazladır. Terenin besin değerleri ise 100 gramı için şu şekildedir:
- Toplam yağ 0,7 g
- Doymuş yağ 0 g
- Kolesterol 0 mg
- Sodyum 14 mg
- Potasyum 606 mg
- Karbonhidrat 6 g
- Diyet Lifi 1,1 g
- Şeker 4,4 g
- Protein 2,6 g
- C Vitamini 69 mg
- Kalsiyum 81 mg
- Demir 1,3 mg
- D Vitamini 0 IU
- B6 Vitamini 0,2 mg
- Kobalamin 0 µg
- Magnezyum 38 mg
Tere Ne İşe Yarar?
Yüksek antioksidan özelliğinden dolayı kolesterolü düşürücü etkiye sahip olan tere otu içeriğindeki gluconasturtiin maddesi ile kansere iyi gelir. Alzheimer hastalığı riskini engeller.
Düzenli tere otu tüketimi A vitamini eksikliği, anemi ve osteoporoza iyi gelir. Gözlerin yaşlanmasını engelleyen tere otu kalp damar hastalıkları, prostat ve kolon kanserine iyi gelir. Diş ve diş etini güçlendirici özelliği diş sağlığına iyi gelir. Bunlara ek olarak tere otu tohumu bronşite iyi gelir.
Terenin Faydaları Nedir?
Tere, çeşitli kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilecek birçok ikincil metabolitlere sahiptir. Tere, kötü kolesterolü düşürmede yararlıdır. Bu da arteriyoskleroz ve diğer kronik kalp hastalıkları gibi kardiyovasküler hastalıkların riskini azaltır. Tere ayrıca antioksidan olarak çalışan ve oksidatif stresin neden olduğu kalp dokusu hasarını azaltmada yardımcı olan C vitamini içerir. C vitamini, kalp miyositlerinde gelişen ve kalp sağlığını geliştiren embriyonik hücrelerin sürecinde aktif bir bileşendir.
Çalışmalar, tere gibi kalsiyum bakımından zengin gıdaların tüketilmesinin osteoporoz riskini azaltmada işe yaradığını göstermektedir. Kalsiyum kemiklerin onarılmasında rol oynar ve bu yararlı aktiviteden sorumlu hücreler olan osteoblastların üretiminde bir artışa neden olur. Tere ayrıca kemik yoğunluğunun korunmasında etkileşimli bir besin maddesi olarak doğrudan rol oynayan iyi bir folat kaynağıdır.
C vitamini bakımından zengin gıdalar soğuk algınlığı için etkili bir ilaçtır. C vitamininin bu bağışıklık koruyucu özelliği üzerine yapılan bir araştırma, C vitamini açısından zengin gıdalar tüketmenin soğuk algınlığı riskini %66 oranında azaltabileceğini göstermektedir. Su teresi bu anlamda iyi bir C vitamini kaynağıdır.
Tere, serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarına karşı koruyan ve oksidatif strese neden olan zararlı moleküller olan antioksidanlar adı verilen bitki bileşikleri ile doludur. Oksidatif stres, diyabet, kanser ve kardiyovasküler hastalıklar dahil olmak üzere çeşitli kronik hastalıklarla ilişkilendirilmiştir. Tere gibi antioksidan bakımından zengin besinlerle beslenmek oksidatif strese karşı korunmaya yardımcı olur.
Diğer yeşil sebzelerin çoğuna benzer şekilde terenin, karotenoidlerin varlığı nedeniyle mükemmel bir A Vitamini kaynağı olduğu bilinmektedir. A Vitamininin, gözün genel sağlığını ve ayrıca gece görüşünü iyileştirmede oldukça faydalı olduğu bilinmektedir. Terede bulunan karotenoidlerin gözleri katarakt ve maküler dejenerasyon gibi sorunlardan koruduğu bilinmektedir.
Terenin bağışıklık sisteminin sağlığını korumaktan sorumlu olan ve hem A vitamini hem de yüksek düzeyde C vitamini içerdiği bilinmektedir. C vitamini, beyaz kan hücrelerinin üretimini arttırdığı ve vücudu olası bakteri aktivitesi ihtimaline karşı koruduğu bilinmektedir. Diğer yandan, A vitamini vücuda, burun, ağız, boğaz ve akciğer mukozası yoluyla bakteri veya virüsün nüfuz etmesini önlemeye yardımcı olur.
Terenin sağlık açısından yararlarından bazıları aşağıdaki gibi listelenmiştir:
- Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır
- Kemik sağlığını geliştirir
- Soğuk algınlığını önler
- Kronik hastalık riskini düşürür
- Diyabet tedavisi
- Göz sağlığını iyileştirir
- İmmün sistemin geliştirilmesine yardımcı olur
- Kuvvetli bir antioksidandır
- Kemik sağlığını geliştirir
- Kronik hastalık riskini düşürür
- Bağışıklık sistemini güçlendirir
- Göz sağlığına iyi gelir
- Tere otu hafızayı güçlendirici etkiye sahiptir
- Zindelik ve canlılık verir
- Yüksek demir içeriğine sahip olan tere otu kansızlığa faydalıdır
- Tere otu çayı nezle, grip gibi soğuk algınlıklarına yakalanma riskini azaltır ve hastalık durumunda bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun hastalıklara karşı mücadelesini destekler
- Boğaz ağrısına faydalıdır ve balgam sökmeye yardımcı olur
- İçeriğinde yer alan protein ve demir anne sütünü arttırıcı bir özellik gösterir
- Düzenli tere otu kullanımı sigaranın zararlı etkilerini azaltmaya yardımcıdır
- Kanser hücrelerinin oluşumunu engeller
- Tere yaprakları ile hazırlanan lapa cilt lekelerine faydalıdır
- Tere yaprağı suyu yağlı saçların temizlenmesine olanak sağlar ve kepeği önler
- Tere suyu ayrıca saç köklerini besleyerek saç dökülmesini engeller
Kuvvetli bir antioksidandır
Terede bulunan vitaminlerden birisi de A vitaminidir. Güçlü bir antioksidan olan bu bitki, birçok hastalığın önüne geçer. B2, K ve E vitamini açısından da zengin bu bitki mutlaka tüketilmelidir. Tere C vitamini açısından da zengindir. Demir oranının ıspanaktan fazla olması da dikkat çeken bir husustur. Bunların dışında, içerisinde iyot, magnezyum, fosfor ve bakır gibi mineralleri de barındırır. Protein açısından da güçlü olan bu bitkinin düzenli tüketilmesinde bir sakınca yoktur. Tere gibi antioksidan bakımından zengin besinlerle beslenmek oksidatif strese karşı korunmanıza yardımcı olabilir, bu da bu hastalıklara karşı daha iyi koruma sağlayabileceğiniz anlamına gelir.
Kemik sağlığını geliştirir
Çalışmalar, tere gibi kalsiyum bakımından zengin gıdaların tüketilmesinin osteoporoz riskini azaltmada işe yaradığını göstermektedir. Kalsiyum kemiklerin onarılması ve yapılmasında rol oynar ve bu yararlı aktiviteden sorumlu hücreler olan osteoblastların üretiminde bir artışa neden olur. Tere ayrıca kemik yoğunluğunun korunmasında etkileşimli bir besin maddesi olarak doğrudan rol oynayan iyi bir folat kaynağıdır.
Kronik hastalık riskini düşürür
Tere, serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarına karşı koruyan ve oksidatif strese neden olan zararlı moleküller olan antioksidanlar adı verilen bitki bileşikleri ile doludur. Oksidatif stres, diyabet, kanser ve kardiyovasküler hastalıklar dahil olmak üzere çeşitli kronik hastalıklarla ilişkilendirilmiştir. Tere gibi antioksidan bakımından zengin besinlerle beslenmek oksidatif strese karşı korunmaya yardımcı olur, bu da bu hastalıklara karşı direnci artırır.
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Terenin bağışıklık sisteminin sağlığını korumaktan sorumlu olan ve hem A vitamini hem de yüksek düzeyde C vitamini içerdiği bilinmektedir. C vitamini, beyaz kan hücrelerinin üretimini arttırdığı ve vücudu olası bakteri aktivitesi ihtimaline karşı koruduğu bilinmektedir. Diğer yandan, A vitamini vücuda, burun, ağız, boğaz ve akciğer mukozası yoluyla bakteri veya virüsün nüfuz etmesini önlemeye yardımcı olur.
Göz sağlığına iyi gelir
Diğer yeşil sebzelerin çoğuna benzer şekilde terenin, karotenoidlerin varlığı nedeniyle mükemmel bir A Vitamini kaynağı olduğu bilinmektedir. A Vitamininin, gözün genel sağlığını ve ayrıca gece görüşünü iyileştirmede oldukça faydalı olduğu bilinmektedir. Terede bulunan karotenoidlerin gözleri katarakt ve maküler dejenerasyon gibi pek çok sorundan koruduğu bilinmektedir.
Terenin Yan Etkileri Nedir?
Tere otu faydaları ile sağlık açısından önemli bir bitki olmasına rağmen aşırı tüketimi sorunlara yol açabilir. Aşırı tüketim sonrası görülebilecek bazı yan etkiler aşağıda verildiği gibidir:
- Acı bir aromaya sahip olan tere otu gastrit ve ülser gibi sorunları olanlar için rahatsız edici olabilir. Özellikle mide kanaması geçirenlerin tere otundan uzak durmaları önerilir.
- Tere otunda bulunan fenol bileşikler fazla tüketildiğinde idrar yollarında yanma hissi yaratır. Bu özelliğinden dolayı idrar yolları enfeksiyonları ile karıştırılıp gereksiz ilaç kullanımına sebep olur.
- Tere otu ile ilgili merak edilen sorulardan birisi tere otu gaz yapar mı sorusudur. Sülfürlü bileşenler içerdiğinden dolayı aşırı tüketimi gaz problemlerine yol açar.
- Yüksek potasyum içeriği böbrek hastalarında problem oluşturur.
- Hamilelikte tere otu zararları nedeniyle önerilmeyen bir bitkidir. Özellikle gebeliğin ilk dört ayı gebelerin tüketmesi sakıncalıdır.
Tere Nasıl Kullanılır?
Tek başına kullanıldığında pek çok kişi tarafından acı bulunan tadı nedeniyle nahoş olarak bilinen tere otu kullanımı için limon suyundan yararlanılabilir. Özellikle havuç, roka, kırmızı lahana ve marul salatalarının içine yakışan tere otu limon suyu ile birlikte kullanılarak güzel tatlar elde edilebilir.
Akdeniz ülkelerinde özellikle İtalya’da makarna soslarında kullanılan tere otunu, sarımsak, zeytinyağı ve soğan ile birlikte makarna sosuna ekleyip kullanmak da bir alternatiftir.
Çorbalara da eklenen tere otu farklı aroması ile çorbalara lezzet katar. Meyve sularına eklendiğinde farklı aromasıyla meyve kokteyli tadında bir içecek hazırlanmasına olanak sunar.
Pişirildiğinde sülfürlü bileşikler açığa çıkarak acı bir tat verebilir. Bu nedenle tere otu yemeği yapılması pek tercih edilmez.
Tere Tüketimi Ne Kadar Olmalıdır?
Vücuda pek çok faydası olan terenin günde ne kadar tüketileceği de merak konusudur. Özellikle solunum problemi yaşayan kişiler, tere otu kürünü 5 gün boyunca uygulayabilir. Bu tere otu kürünün her gün sabah ve akşam öğünlerinden 1 saat sonra tüketilmesi uygundur. Bu öğünlerde 15 veya 20 adet saplı tere otu tüketmek yeterli olacaktır.
Kimler Tere Kullanmamalıdır?
Tere otunun insan sağlığına faydası olduğu gibi, yan etkileri de vardır. Bu yeşil bitkinin fazla tüketimi tiroit bezinin büyümesine neden olur. Bu yüzden ülser ve hipertiroid hastalarının fazla kullanması yan etki yaratır. Diyabet ilaçları ile beraber kullanılması, kötü sonuçlar doğurabilir. Tansiyon düşürücü etkisi olan tereyi, özellikle hipotansiyon hastaları dikkatli kullanmalıdır. Gebelik döneminde kullanılması önerilmez.
Tere Nerede Yetişir?
Tek yıllık bir sebze olan tere otunun ana vatanı genel olarak Asya olarak bilinir. Anadolu’da bolca yetişmesinin yanı sıra Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde de yetiştirilir. Tere ülkemizin her bölgesinde çok sıcak yaz ayları dışında kolaylıkla yetiştirilebilir bir potansiyeldedir.
Tere Nasıl Saklanır?
Hasat zamanına toplanan tereleri bir sonraki hasat zamanına kadar kullanmak isterseniz difrizde saklamak en doğrusu olacaktır. Hasat zamanı alınan tereleri topraklarından arındırdıktan sonra tamamen kurutun. Kurutmayı bir bez veya kâğıt havlu ile yaptıktan sonra tereleri uygun boyutlarda kesin. Kestiğiniz tereleri ya bir buzdolabı poşetine ya da cam bir kavanoza doldurun ve havasını aldırın. Bu işlemler sonrası uzun bir süre boyunca ve istediğiniz zaman tereyi alıp kullanmanız mümkün olacaktır.
Tere Kaç Kaloridir?
100 gram terede ortalama olarak 32 kalori bulunmaktadır.
Tere Yağ Yakan Besinler Arasında Geçer mi?
Tere otu, metabolizmayı hızlandırmasından ötürü yani yağ yakan besinlerden olduğu için zayıflatan bir özelliğe sahiptir. Tiroit bezleri sorunu neticesinde oluşan metabolizma yavaşlamasına tere otu çok önemli bir faydaya sahiptir. Tere otu hem metabolizmayı hızlandırır hem de tiroit problemlerini tedavi eder. Tere otu sayesinde bu tür sorunlardan kurtulmak mümkündür.
Tere otunun bir başka özelliği detoks etkisidir. Bu etkisinden ötürü insan vücudunda bulunan toksin maddeleri, vücuttan atılacaktır. Bu durum ise yağ yakımını destekleyip kilo vermeyi hızlandıracaktır. Tere otu, vücutta gereğinden fazla biriken suyun atılmasını da sağlayıp ödemden kurtulmaya yardımcı olacaktır. Bunun dışında tere otu tohumu ile de aynı etkiden faydalanmak mümkündür. Tere otu tohumu ile zayıflamak için tere otu tohumunu öğütüp bal ile karıştırmak gerekir. Bir bardak ılık suyla aç karna içilen bu karışım, metabolizmayı canlandıracaktır.
