Tünel Kalıp Sistemi Nedir?

İnşaat sektöründe yenilikçi bir yaklaşım olan tünel kalıp sistemini anlamadan önce tünel kalıbın ne olduğunu bilmek gerekir. Peki tünel kalıp nedir? Tünel kalıp, en genel tanımıyla bir yapıdaki taşıyıcı kolonlar, duvarlar ve döşemeler gibi birbirinden farklı işlevlere sahip olan yapıların tek bir kalıp halinde olmasıdır. Bu yapıların, tek kalıp halinde dökülmesini sağlayan sisteme ise tünel kalıp sistemi adı verilmektedir. Tünel kalıplar sayesinde ilgili yapılar tek bir işlemle dökülmektedir. Bu tek seferde döküm işlemi sayesinde ise depreme ve yangınlara daha dayanıklı monolitik bir yapı elde edilebilmektedir. Tünel kalıp bina ömrü üzerinde de etkili olmaktadır. Binada oluşabilecek hasarların olma ihtimalini düşürdüğü veya olan hasarların boyutunu azalttığı için binalar diğer kalıp türleri ile yapılmış olanlara göre daha uzun ömürlü olmaktadır.

Geleneksel kalıp sistemlerine göre bu yöntem, daha hızlı imalat süreci ve azalan işçilik kayıpları sayesinde maliyet avantajları sunar. Ancak tünel kalıp metodu uygulanırken daha fazla donatı ve beton gerektirdiğinden toplam maliyeti artırabilir. Örneğin belirli bir oturma alanına sahip bir yapıda tünel kalıp sistemi kullanıldığında, geleneksel kalıp sistemine kıyasla toplam maliyeti daha yüksek olabilir. Yine de bu sisteminin sunduğu hız ve yapısal avantajlar, bu maliyet farkını dengeleyebilir.

Tünel Kalıp Sistemlerinin Avantajları 

Modern inşaat yöntemlerinden tünel kalıp sistemi, özellikle ardışık hücresel yapılar için uygun bir sistemdir. Bu sistemde müteahhit, günlük döngüler içinde duvar ve kalıpları dökebilir. Avantajları ise aşağıdaki gibidir:

• Yüksek Kalite Standartları: Hassas ölçülere sahip kalıplar kullanarak pürüzsüz ve yüksek kaliteli yüzeyler oluşturarak üretim kalitesini artırır.
• Depreme Karşı Güçlü Duruş: Tek parça yapı inşası ile deprem bölgeleri için ideal bir çözüm sunar. Yapıların yatay sertliğini artırır ve deprem esnasında daha az hasar riski taşır.
• Ekonomik Verimlilik: Başlangıç yatırım maliyetlerine rağmen, uzun vadeli kullanım ve tekrar eden üretim süreçleri ekonomik verimliliği artırır.
• İş Güvenliği Artışı: Entegre iş platformları ve yan koruma sistemleri sayesinde iş güvenliği seviyesi yükselir.
• İşçilik Verimliliği: Projeye özel tasarlanan kalıplar ve prefabrik formlar sayesinde hem işçilik ihtiyacı hem de maliyetleri düşer.
• Tasarım Esnekliği: Tünel formu, binanın tasarımında ve yerleşiminde olağanüstü esneklik sunar.
• Süreç Sürekliliği: Kalıpların yerinde dökümü ve hazır beton malzemeleri sayesinde inşaat süreci daha düzenli ve hızlı ilerler.

Tünel Kalıpların Yapısal Özellikleri

Yapısal olarak tünel kalıp sistemi, kalıp yüzeyleri, ek kalıp parçaları, çalışma platformları ve destek elemanlarından oluşur. Kalıp yüzeyleri, yaklaşık 3 milimetre kalınlığında sacdan yapılmış ve iç yüzeylerinde çelik nervürler bulunan elemanlardır. Bu nervürler, kalıbın rijitliğini sağlar ve beton dökümü sırasında sacın eğilmesini önler. Çalışma platformları, betonun prizini aldıktan sonra kalıpların üzerinde çekilerek söküldüğü platformlardır ve genellikle standart boyutu 3 metredir.

Tünel Kalıp Sistemi Güvenilir Mi, Depreme Dayanır Mı?

Kullanım açısından tünel kalıp sistemi, depreme dayanıklılığı arttıran bir sistemdir. Bu nedenle deprem bölgelerinde genellikle tercih edilmektedir. Sistemde yapılar tek parça şeklinde inşa edilmektedir. Bu inşanın en büyük getirisi yatay veya dikey olarak meydana gelen tüm hareketliliğe karşı betonarme perdeler yardımıyla taşıyarak binaların hasarını minimumda tutmasıdır. Ayrıca çerçeve sistemlere nazaran bu sistemlerde binaların yatay durumdaki sertliği de artmış olacaktır. Tüm bu durumlarda ilgili binayı depremin olumsuz etkilerinden korumak için çalışmaktadır. Bu tarz sistemlerde ayrıca bulunan radye temeller ise deprem esnasında yapının hareketine uygun olarak hareket sağlayarak yapının hasar görmesini engelleyebilmektedir.

Tünel Kalıp Sistemi Uygulamaları

İnşaat sürecinin verimliliğini ve güvenliğini arttırmak için tünel kalıp sistemlerinin montajı ve demontajı için kullanılan çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemler aşağıda yer almaktadır:

• Çalışma Platformlarında Söküp Takma: Bu yöntem, çalışma platformları üzerinde gerçekleştirilir. Kalıplar, platform üzerinde monte edilip sökülür. Böylece çalışanların güvenliğini özellikle yüksek katlarda sağlarken, kalıp montajı ve demontajı işlemlerini kolaylaştırır. 
• Taşıma Çatallarıyla Söküp Takma: Taşıma çatalları, özellikle ağır tünel kalıplarını taşımak ve yerleştirmek için kullanılır. Bu yöntem, kalıpların hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlar. Çatallar, kalıpları kaldırıp istenilen yere yerleştirmek için forklift veya benzeri ağır makinalarla kullanılır.
• Askı Elemanlarıyla Söküp Takma: Askı elemanları, kalıpların daha hassas ve kontrollü bir şekilde monte edilmesini ve sökülmesini sağlar. Bu yöntem, özellikle dar veya zor erişilebilir alanlarda etkilidir. Askı elemanları, kalıpları belirli bir yükseklikte asılı tutarak yerleştirme ve sökme işlemlerinin daha dikkatli yapılmasına olanak tanır.

Yukarıda yer alan her bir yöntem, tünel kalıp sistemlerinin farklı inşaat koşullarına ve ihtiyaçlarına göre uyarlanabilir.

Bodrum Katlarda Uygulaması

Bodrum katlarının inşasında tünel kalıp sistemi, hem zaman hem de maliyet açısından etkili bir çözüm sunar. Bu yöntem, bodrum katlarının özel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak yapısal bütünlüğü ve dayanıklılığı artırmayı hedefler. Uygulama aşamaları aşağıdaki gibidir.

• Zemin Hazırlığı: İlk olarak, inşaat alanının zemini düzleştirilir ve sağlamlaştırılır. Bu, sistemin doğru bir şekilde yerleştirilmesi için temel bir adımdır.
• Yükseklik Hesaplaması: Bodrum katının yüksekliği, genel yapısal tasarıma uygun şekilde hesaplanır. Bu yükseklik genellikle bina katlarıyla aynı olacak şekilde ayarlanır.
• Aks Beton Kalıbının Yerleştirilmesi: Tünel kalıbın oturacağı alana, öncelikle aks beton kalıbı yerleştirilir. Bu adım, temel ve beton dökme işlemlerinin doğru yapılmasını sağlar.
• Tünel Kalıp Elemanlarının Yerleştirilmesi: Aks beton kalıbı yerleştirildikten sonra, tünel kalıp elemanları belirlenen yerlere dikkatlice monte edilir.
• Hasır Çelik Donatıların Yerleştirilmesi: Kalıpların içine, yapısal güç ve dayanıklılık sağlamak için hasır çelik donatılar yerleştirilir.
• Beton Dökümü: Tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra, beton dökülür. Bu aşama, bodrum katının temel yapısını oluşturur.
• Kalıpların Sökülmesi: Betonun gerekli mukavemeti kazanmasının ardından, kalıplar dikkatlice sökülür ve bodrum katının inşası tamamlanır.

Yukarıdaki süreç, bodrum katlarının güvenli, sağlam ve verimli bir şekilde inşa edilmesini sağlayarak binaların genel dayanıklılığı ve işlevselliği artırılır.

Normal Katlarda Uygulama Aşamaları 

 Normal katlarda ise tünel kalıp sistemleri aşağıdaki aşamalar ile kurulmaktadır:

• Tamamlanmış tünel kalıplar aks beton yardımıyla yerine yerleştirilmektedir.
•  Ana kalıp yerleştirilmesi tamamlandıktan sonra destek ve ilave parçalar ayarlanmakta ve ilgili alanlara takılmaktadır.
• Bir sonraki aşamada hasır çelik donatıların döşenmesi işlemi gerçekleştirilmektedir.
• Elektrik boruları gibi teçhizatlar ilgili alanlara yerleştirilmektedir.
• Bu yerleştirmelerin tamamı dış kalıplar yardımıyla kapatılmakta ve tünek kalıpla kenetleme işlemi gerçekleştirilmektedir.
• Bir sonraki kat için ilgili aks betonu köşebentleri ilgili prosedürlere uygun şekilde yerleştirilip beton dökme işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu noktadaki en önemli husus betonun tek seferde dökülmesini sağlamaktır.

Kullanılan donatı katkı maddelerinin de tünel kalıp sistemi uygulamalarında önemi en az yöntemin doğru uygulanması kadar önemlidir. Bunlar arasında karbon fiber beton donatı ve bazalt elyaf beton donatı katkısı öne çıkmaktadır. Bu iki katkı maddesi tünel yapılarındaki erken çatlamayı engelleyebilmek ve mukavemeti arttırabilmek için oluşturulmuştur. Carbonier, bu alanda üstün hizmet anlayışıyla en kaliteli ve uygun fiyatlı beton donatı katkı maddeleri sunarak sizlere destek olur. Böylece iş süreçlerinizde maliyet etkin sonuçlar elde edebilirsiniz.

Tünel Kalıp Sistemi Temel Ürünler

Temelde tünel kalıp sisteminin kurgusu yapılırken yararlanılan 4 farklı eleman mevcuttur. 

• Kalıp Yüzeyleri
• Çalışma Platformu
• Ek Kalıp Parçası
• Destek Parçaları

Kalıp Yüzeyleri

Kalıp yüzeyleri tünel kalıp sisteminde kullanılan genellikle iç yüzeyinde çelik nervür bulunduran ve sacdan yapılan bir elemandır. Bu sacların kalınlığı genellikle 3 mm olabilmektedir. Buradaki temel amaç beton dökümü esnasında kullanılan sacın eğilmemesini sağlamakla birlikte rijitliğinde sağlanmasıdır.

Çalışma Platformu

Çalışma platformlar beton prizi yapıldıktan sonra kullanılmaktadır. Beton prizi aşamasından sonra kalıplar buranın üzerinde sökülmektedir. Bu nedenle önemli bir eleman görevi görmektedir. Bu platformların standart boyu 3 metredir.

Ek Kalıp Parçası

Her ne kadar tünel kalıp sisteminde tüm yapı tek seferde oluşturulmaya çalışsa da döşeme boşlukları, konsollar, perde ya da döşeme alınları gibi alanlar bu durumu engelleyebilmektedir. Bu sorun için ise ek kalıp parçaları devreye girmektedir. 

Destek Parçaları

Destek elemanları ise daha çok beton dökümü esnasında kullanılmaktadır. Beton dökümünde yükü karşılamak için kullanılmaktadırlar. Beton dökümü yapılacak alana yerleştirilerek beton döküm işlemine destek vermektedirler.

Önceki yazımıza https://www.carbonier.com/blog/yapi-kimyasallari-ve-cesitleri-nelerdir linkinden ulaşabilirsiniz.