aköz enerji elektrik üretim san. a. ş. amastal regülatörü ve hes projesi

AKÖZ ENERJİ 

ELEKTRİK ÜRETİM SAN. A. Ş. 

AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE 

HES PROJESİ 

( AMASTAL-1 REGÜLATÖRÜ VE 

4,786 MW’LIK (4,973 MWm/4,834 MWe) HES 

& 

AMASTAL-2 REGÜLATÖRÜ VE 


PROJELERİ ) 

(KIRMA- ELEME VE BETON SANTRALİ TESİSİ DAHİL) 

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ 

RAPORU 

TRABZON İLİ, MAÇKA İLÇESİ, YÜZÜNCÜYIL KÖYÜ 

KALYAN (GALYAN)DERESİ 

ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN FİRMA 

MGS PROJE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK TİCARET LTD.ŞTİ. 

ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU 

ANKARA 

EKİM, 2010

PROJE SAHİBİNİN ADI 

ADRESİ 

TELEFON VE FAKS 

NUMARALARI 

PROJENİN ADI 

AKÖZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. 

ALTUNİZADE KISIKLI CAD. 

AKÖZ İŞ MERKEZİ 

NO:14 

ÜSKÜDAR / İSTANBUL 

Tel : +90 (216) 474 1 474 

Faks : +90 (216) 474 0 474 

AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE HES 

PROJESİ 

( AMASTAL-1 REGÜLATÖRÜ VE 


& 

AMASTAL-2 REGÜLATÖRÜ VE 

5,830 MW’LIK (6,059 MWm/5,889 MWe) HES PROJELERİ ) 

(Kırma-Eleme Ve Beton Santrali Tesisi Dahil) 

PROJE BEDELİ 36.917.741 TL 

PROJE İÇİN SEÇİLEN 

YERİN AÇIK ADRESİ 

(İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) 

PROJE İÇİN SEÇİLEN 

YERİN 

KOORDİNATLARI, 

ZONU 

TRABZON İLİ, MAÇKA İLÇESİ, YÜZÜNCÜ YIL KÖYÜ, KALYAN 

(GALYAN) DERESİ 

Ünite 

Amastal-1 

Regülatörü 

Amastal-1 İletim Kanalı-1 

Proje Ünite Koordinatları Aşağıda Verilmiştir. 

Koordinat 

No 

UTM Koordinatları 

6 Derecelik 

Coğrafik Koordinatlar 

(WGS84) 

Y (sağa) X (Yukarı) Y (sağa) X (Yukarı) 

1 560965.806 4504230.999 40.6851360 39.7212246 

2 560969.347 4504215.396 40.6849952 39.7212650 

3 560922.538 4504204.772 40.6849030 39.7207101 

4 560918.907 4504220.376 40.6850438 39.7206697 

1 560361.190 4505569.613 40.6972387 39.7141988 

2 560365.048 4505563.517 40.6971835 39.7142438 

3 560365.140 4505559.312 40.6971456 39.7142445 

4 560363.858 4505555.962 40.6971155 39.714229 

5 560351.479 4505544.457 40.6970128 39.7140814 

6 560350.013 4505541.524 40.6969865 39.7140638 

7 560349.513 4505538.835 40.6969623 39.7140576 

8 560353.413 4505506.729 40.6966728 39.7141007 

9 560382.000 4505443.443 40.6961006 39.7144329 

10 560388.038 4505390.300 40.6956215 39.7144993 

11 560387.725 4505387.370 40.6955951 39.7144953 

12 560386.621 4505384.908 40.6955730 39.7144820

Amastal-1 

Tüneli 

Amastal-1 İletim kanalı-2 

13 560339.784 4505338.583 40.6951591 39.7139232 

14 560337.879 4505334.661 40.6951240 39.7139003 

15 560337.415 4505331.567 40.6950961 39.7138945 

1 560337.415 4505331.567 40.6950961 39.7138945 

2 560338.381 4505331.454 40.6950950 39.7139059 

3 560324.908 4505203.029 40.6939392 39.7137341 

1 560324.908 4505203.029 40.6909392 39.7137341 

2 560324.372 4505197.940 40.6938934 39.7137273 

3 560344.817 4505161.801 40.6935663 39.7139658 

4 560370.265 4505140.883 40.6933760 39.7142649 

5 560372.675 4505137.980 40.6933497 39.7142932 

6 560389.777 4505106.913 40.6930686 39.7144926 

7 560390.844 4505100.238 40.6930084 39.7145046 

8 560387.420 4505094.410 40.6929562 39.7144635 

9 560347.520 4505061.148 40.6926594 39.7139881 

10 560344.337 4505056.313 40.6926161 39.7139499 

11 560344.366 4505050.525 40.6925640 39.7139497 

12 560356.487 4505012.840 40.6922236 39.7140896 

13 560362.652 4504999.463 40.6921027 39.7141612 

14 560363.742 4504993.649 40.6920502 39.7141736 

15 560360.915 4504964.317 40.6917862 39.7141373 

16 560426.786 4504904.515 40.6912427 39.7149111 

17 560562.982 4504852.530 40.6907644 39.7165178 

18 560571.937 4504856.169 40.6907965 39.7166242 

19 560582.237 4504854.473 40.6907805 39.7167459 

20 560585.401 4504844.473 40.6906902 39.7167824 

21 560585.371 4504834.329 40.6905988 39.7167810 

22 560590.129 4504825.676 40.6905205 39.7168365 

23 560755.051 4504648.864 40.6889157 39.7187711 

24 560763.933 4504644.361 40.6888745 39.7188758 

25 560766.523 4504641.643 40.6888498 39.7189062 

26 560771.100 4504627.308 40.6887203 39.7189590 

27 560776.653 4504617.802 40.6886343 39.7190238 

28 560792.394 4504601.164 40.6884832 39.7192084 

29 560797.950 4504590.419 40.6883860 39.7192731 

30 560805.769 4504536.186 40.6878969 39.7193604 

31 560813.926 4504521.741 40.6877662 39.7194555 

32 560815.985 4504511.641 40.6876751 39.7194789 

33 560811.463 4504503.997 40.6876066 39.7194247 

34 560811.374 4504499.238 40.6875637 39.7194232 

35 560841.756 4504459.419 40.6872028 39.7197788 

36 560847.624 4504448.827 40.6871069 39.7198472 

37 

560875.954 

4504364.049 

40.6863412 39.7201743 

38 560876.479 4504359.269 40.6862981 39.7201800 

39 

560942.401 

4504225.687 

40.6850899 39.7209471 

Amastal-1 Yükleme 1 560345.079 4505597.015 40.6974867 39.7140107

Havuzu 

Amastal-1 

Cebri Boru 

Amastal-1 

HES 

Amastal- 2 

Regülatörü 

Amastal-2 İletim Kanalı 

Amastal-2 

Yükleme Havuzu 

Amastal-2 

Cebri Boru 

Amastal-2 İletim Tüneli 

Amastal-2 HES 

Şantiye Tesisi 

Kırma- 

Eleme ve 

Beton 

Sant. 

Tesisi 

2 560366.459 4505574.721 40.6972843 39.7142616 

3 560355.933 4505564.505 40.6971931 39.7141361 

4 560335.078 4505588.323 40.6974091 39.7138915 

1 559863.106 4506079.941 40.7018720 39.7083524 

2 560099.786 4505834.802 40.6996466 39.7111303 

3 560336.466 4505589.663 40.6974211 39.7139081 

1 559870.645 4506107.783 40.7021223 39.7084443 

2 559881.176 4506095.737 40.7020130 39.7085678 

3 559845.037 4506064.146 40.7017311 39.7081371 

4 559834.507 4506076.192 40.7018403 39.7080136 

1 559852.216 4506174.744 40.7027268 39.7082326 

2 559852.216 4506158.744 40.7025827 39.7082311 

3 559804.216 4506158.744 40.7025862 39.7076629 

4 559804.216 4506174.744 40.7027303 39.7076644 

1 559806.746 4506324.103 40.7040755 39.7077086 

2 559813.671 4506280.547 40.7036827 39.7077864 

3 559818.041 4506262.752 40.7035220 39.7078365 

4 559821.217 4506220.989 40.7031456 39.7078701 

5 559825.093 4506205.544 40.7030062 39.7079145 

6 559828.969 4506190.099 40.7028668 39.7079589 

7 559829.302 4506184.546 40.7028168 39.7079623 

8 559828.216 4506174.744 40.7027285 39.7079485 

1 559809.000 4506355.954 40.7043623 39.7077383 

2 559813.592 4506325.428 40.7040870 39.7077898 

3 559799.182 4506322.638 40.7040629 39.7076189 

4 559796.268 4506353.916 40.7043448 39.7075874 

1 559302.531 4508041.938 40.7195861 39.7019029 

2 559413.583 4507735.524 40.7168180 39.7031886 

1 559413.583 4507735.524 40.7168180 39.7031886 

2 559644.288 4507089.322 4 .7109804 39.7058584 

3 559874.992 4506443.120 40.7051427 39.7085278 

4 559876.051 4506434.350 40.7050636 39.7085395 

5 559873.207 4506425.932 40.7049880 39.7085050 

6 559800.645 4506376.803 40.7045507 39.7076414 

7 559799.004 4506373.194 40.7045183 39.7076217 

8 559801.897 4506354.817 40.7043525 39.7076542 

1 559319.445 4508065.303 40.7197954 39.7021054 

2 559325.024 4508050.307 40.7196599 39.7021700 

3 559280.037 4508033.570 40.7195124 39.7016358 

4 559274.458 4508048.565 40.7196479 39.7015712 

1 559289.378 4508249.994 40.7214613 39.7017669 

2 559295.476 4508136.102 40.7204349 39.7018283 

3 559208.755 4508102.242 40.7201361 39.7007983 

4 559206.074 4508251.850 40.7214840 39.7007807 

1 560731.207 4504580.927 

2 560773.534 4504502.768 

3 560736.979 4504477.783 

40.6883055 39.7184824 

40.6875983 39.7189757 

40.6873759 39.7185407

PROJENİN ÇED 

YÖNETMELİĞİ 

KAPSAMINDAKİ YERİ 

(SEKTÖRÜ, ALT 

SEKTÖRÜ) 

PTD/ÇED 

RAPORU/NİHAİ ÇED 

RAPORUNU 

HAZIRLAYAN 

KURULUŞUN 

/ÇALIŞMA GRUBUNUN 

ADI 

PTD/ÇED 


RAPORUNU 

HAZIRLAYAN 

KURULUŞUN/ÇALIŞMA 

GRUBUNUN ADRESİ, 

TELEFON VE FAKS 

NUMARALARI 

PTD/ÇED 


RAPORU SUNUM 

TARİHİ (GÜN, AY, YIL) 

Hafriyat 

Depolama 

Sahası 

4 560670.922 4504553.380 

1 

2 

3 

4 

40.6880618 39.7177663 

562494.846 4505470.323 40.0961853 39.7394415 

562826.129 4505456.898 40.6960392 39.7433609 

562795.094 4505274.224 40.6943960 39.7429753 

562367.383 4505290.151 40.6945720 39.7379150 

ÇED Yönetmeliğindeki Yeri: Madde 24. (b) Çevresel Etki 

Değerlendirmesi Yönetmeliğine tabi olmayan veya Seçme Eleme 

Kriterlerine tabi projelere kredi almak ve benzeri finansal nedenlerle proje 

sahibinin talebi üzerine Bakanlığın uygun gördüğü projeler 

Sektörü: Enerji 

Alt Sektörü: 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliğinde, Ek-II 

Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesinde (Madde-28) 

“Kurulu gücü 0,5 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller” 

MGS Proje Müşavirlik Mühendislik Ticaret Ltd. Şti. 

Şehit Cevdet Özdemir Mahallesi, 

1351. (203) Sokak, No:1/7, 

Çankaya-ANKARA 

Tel: 0.312.479 84 00 

Faks: 0.312.479 84 99 

/10/2010

AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE HES 

ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. PROJESİ ÇED RAPORU 

İÇİNDEKİLER 

İÇİNDEKİLER ...................................................................................................................................... i 

ŞEKİLLER DİZİNİ ............................................................................................................................. vii 

TABLOLAR DİZİNİ .......................................................................................................................... viii 

EKLER DİZİNİ ................................................................................................................................... xi 

BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE AMACI ..................................................................................... - 1 - 

BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU .................................................................. - 11 - 

II.1. Projenin Yeri (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan proje yerinin, lejant 

ve plan notlarının da yer aldığı onanlı Çevre Düzeni Planı ve İmar Planları üzerinde, bu planlar 

yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi) ........................................................... - 11 - 

II.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (teknik altyapı üniteleri, idari ve sosyal üniteler, varsa 

diğer üniteler, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, bu ünitelerin proje alanı 

içindeki konumlarının vaziyet planı veya kroki üzerinde gösterimi, diğer tekniklerle temsili resim 

veya maket benzeri gösteriler, proje kapsamında yer alan ünitelerin ve geçici-nihai depolama 

alanlarının 1/25000, 1/5000 ve/veya 1/1000’lik haritalar üzerinde gösterimi) .............................. - 20 - 

BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ................................................. - 26 - 

III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları ............................ - 26 - 

III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu ...................... - 28 - 

III.3. Projenin Fayda Maliyet Analizi ............................................................................................. - 28 - 

III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Proje Sahibi veya 

Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı 

Projeleri ........................................................................................................................................ - 30 - 

III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin Zaruri Olan ve Proje 

Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Planlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve 

Altyapı Projeleri ............................................................................................................................ - 30 - 

III.6. Kamulaştırma ve/veya Yeniden Yerleşiminin Nasıl Yapılacağı ........................................... - 31 - 

III.7. Diğer Hususlar ...................................................................................................................... - 31 - 

BÖLÜM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGÜLATÖR, HES VE İLETİM KANALI 

YAPILARINDAN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT 

ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI .............................................................................. - 32 - 

IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, (yerleşimler, nüfus, tarım, balıkçılık vs. üzerinde 

etkileri, Atasu Barajı’nın koruma alanlarının 1/25.000 lik topografik haritada gösterilmesi ve etkisinin 

incelenmesi, etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması ve etki alanı harita 

üzerinde gösterimi) ....................................................................................................................... - 32 - 

IV.2. Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı 

...................................................................................................................................................... - 35 - 

VI.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (il - ilçe bazında da belirtilmesi) .................................. - 35 - 

IV.2.2. Jeolojik Özellikler (jeolojik yapının fiziko-kimyasal özellikleri, etüt yapılarak kayaç cinslerinin 

belirlenmesi ve çıkacak malzemenin özellik ve miktarı, tektonik hareketler, mineral kaynaklar, 

heyelan ve blok düşmesi, benzersiz oluşumlar, çığ, sel, kaya düşmesi başlıkları altında 

incelenmesi, 1/100.000, 1/25.000 ve/veya 1/5000’lik jeolojik harita ve lejandı) ........................... - 41 - 

IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler (yeraltı su seviyeleri, halen mevcut her türlü keson, derin, artezyen 

vb. kuyular, proje alanına mesafeleri ve debileri, emniyetli çekim değerleri, suyun fiziksel, kimyasal, 

bakteriyolojik özellikleri, yer altı suyunun mevcut ve planlanan kullanımı, proje alanında varsa yer 

altı suyu sulaması ve kuyunun verdiği debi belirlenerek esas alınması) ..................................... - 53 - 

i



IV.2.4. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, miktarları, 

emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı) ......................... - 53 - 

IV.2.5. Hidrolojik Özellikler (yüzeysel su kaynaklarından deniz, göl, dalyan akarsu ve diğer sulak 

alanların fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, akarsuların debisi, mevsimlik 

değişimleri, taşkınlar, su toplama havzası, sedimantasyon, drenaj, tüm su kaynaklarının kıyı 

kullanımı, ekolojik özellikleri), ....................................................................................................... - 54 - 

IV.2.6. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, (içme, kullanma, sulama suyu, 

göl, gölet, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, spor ve benzeri amaçlı su ve/veya 

kıyı kullanımları, diğer kullanımlar) ve Bunların Proje Sahasına Göre Konumları, Mesafeleri 

Haritaya İşlenerek Gösterilmesi ................................................................................................... - 56 - 

IV.2.7. Kurulacak Regülatörün Su Toplama Havzası İle İlgili, Amastal (Kalyan) Deresine İlişkin En 

az 10 Yıllık Aylık Maksimum, Aylık Minimum ve Aylık Ortalama Debilerin (m 3 /sn) Olarak Verilmesi ... 

...................................................................................................................................................... - 58 - 

IV.2.8. Projenin Yer Aldığı Havzanın Su Kullanım Durumu, Yağış-Akış İlişkisi, Ekolojik Potansiyeli, 

Projenin Kurulacağı Su Kaynağının/Kaynaklarının Uzun Yıllara Ait Aylık Ortalama Değeri (m 3 /sn), 

Akım Gözlem İstasyonları ve Regülatör Yerlerini Temsil Eden Uzun Yıllara Ait Akım Değerlerinin, 

İlgili Kurum (bu verilerin temin edildiği kurum) Onayı Alınarak Sunulması .................................. - 59 - 

IV.2.9. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (toprağın fiziksel-kimyasal ve biyolojik özellikleri, 

arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut kullanımı) .................................. - 63 - 

IV.2.10. Tarım Alanları (tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul plantasyon alanları) Sulu ve 

Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları, Ekim 

Sahaları, Dağılım Yüzdeleri, Sulama Adetleri, Verimleri İle Çiftçi Eline Geçen Satış Fiyatları, Proje 

Sahasının Tarımsal Ekonomi Raporu, Proje Sahasında Mevcut Koşullarda Sulama Yapılan Tarım 

Arazilerinde Yetiştirilen Bitkilerin Bir Dekarı İçin Çiftçi Şartlarında Kullanılan Sulama Suyu Tespiti, 

Zarar Ziyan Tespitleri ve Çiftçiye Ödenecek Tazminatlar ............................................................ - 66 - 

IV.2.11. Orman Alanları (ağaç türleri ve miktarları (m 2 ), kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı, 

bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, orman inceleme değerlendirme 

formu, Kamulaştırma söz konusu olmadığının belirtilerek 6831 sayılı Orman Kanunun 5192 sayılı 

Kanun ile değişiklik 17/3 maddesi gereğince izin alınacağının taahhüt edilmesi, proje sahasının 

işaretlendiği 1/25.000 ölçekli Meşçere haritası, orman alanı dışında ise projenin en yakın orman 

alanına uzaklığı, etkisi) ................................................................................................................. - 67 - 

IV.2.12. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı 

Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, 

Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma 

Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar (faaliyet alanında korunan 

alan olup olmadığının değerlendirilmesi ve varsa 1/100.000 ölçekli anlaşır ve renkli topoğrafik 

haritanın verilmesi ) ...................................................................................................................... - 69 - 

IV.2.13. İç Sulardaki (göl, akarsu) Canlı Türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararası 

mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu 

ortamlar için belirlenen koruma kararları) ..................................................................................... - 72 - 

IV.2.14. Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda doğal olarak 

yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler, nadir ve nesli 

tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, av hayvanlarının adları, 

popülasyonları ve bunlar için alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanındaki Vejetasyon 

Tiplerinin Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi. Projeden ve Çalışmalardan Etkilenecek Canlılar İçin 

Alınması Gereken Koruma Önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında) Arazide Yapılacak Flora 

Çalışmalarının Vejetasyon Döneminde Gerçekleştirilmesi ve Bu Dönemin Belirtilmesi .............. - 75 - 

ii



IV.2.15. Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları .................................................... - 77 - 

IV.2.16. Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan işletilme 

durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri) .... 

...................................................................................................................................................... - 77 - 

IV.2.17. Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke 

ekonomisindeki yeri ve değeri) ..................................................................................................... - 79 - 

IV.2.18. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak 

Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.) ................... - 79 - 

IV.2.19. Proje Yeri ve Etki Alanının Hava, Su, Toprak ve Gürültü Açısından Mevcut Kirlilik Yükünün 

Belirlenmesi .................................................................................................................................. - 80 - 

IV.2.20. Diğer Özellikler ................................................................................................................ - 81 - 

IV.3. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri .................................................................................. - 82 - 

IV.3.1. Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel 

işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülke ekonomisi 

içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler ) ........................................................................................... - 82 - 

IV.3.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış oranları, 

ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler) ................................................................................... - 82 - 

IV.3.3. Gelir (yöredeki gelirin iş kollarına dağılımı, iş kolları itibariyle kişi başına düşen maksimum, 

minimum ve ortalama gelir) .......................................................................................................... - 83 - 

IV.3.4. İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı) ............................................................ - 83 - 

IV.3.5. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden 

yararlanılma durumu) ................................................................................................................... - 83 - 

IV.3.6. Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve planlanan 

kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanları vb.) ........................... - 84 - 

IV.3.7. Diğer Özellikler .................................................................................................................. - 84 - 

BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE 

ALINACAK ÖNLEMLER ............................................................................................................... - 85 - 

V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre 

Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler (regülatör, HES, iletim kanalı, cebri boru ve servis yolları için 

yapılacak tüm çalışmalar) ............................................................................................................. - 85 - 

V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda 

Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Miktarı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere 

Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları (koordinatlarıyla beraber) veya Hangi Amaçlar İçin 

Kullanılacakları, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemeler, Uygun ve Düzgün Şekilde 

Bertarafının ve Depolamanın Yapılmasına Dair Taahhüt ve Arazi Çalışmaları 1/25.000 Ölçekli 

Topografik Haritalarda Gösterimi ................................................................................................. - 85 - 

V.1.2. Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin İnşasında Kullanılacak Maddelerden 

Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli, Toksik ve Kimyasal Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve 

Kullanımları, Tünel İşlerinde Patlatma Yapılacaksa (galeri yöntemi kullanılmayacaktır) Ayrıntılı Bilgi 

Verilmesi, Yeraltı Suları Açısından Patlatmaların İncelenmesi, Patlayıcı Miktar ve Cinsi, Arazi 

Hazırlanmasında Kullanılacak İşler İçin Kullanılacak Aletler ve Makineler .................................. - 87 - 

V.1.3. Taşkın Önleme ve Drenaj İşlemleri ................................................................................... - 97 - 

V.1.4. Proje Alanı İçindeki Su Ortamlarında Herhangi Bir Amaçla Gerçekleştirilecek Kazı, Dip 

Taraması vb. İşlemler Nedeni İle Çıkarılacak Taş, Kum, Çakıl ve Benzeri Maddelerin Miktarları, 

Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Uygun ve Düzgün Şekilde 

Bertarafının ve Depolamanın Yapılmasına Dair Taahhüt ............................................................ - 97 - 

iii



V.1.5. Proje Kapsamındaki Tesislerin Yapımı Dolayısıyla Kullanılacak Olan Malzemenin Nereden 

Malzemenin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği .......................................................................... - 98 - 

V.1.6. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı İşlemler, Kümülatif 

Değerler, Betonlarda Kullanılacak Kimyasal Katkı Maddelerinin Varlığı ve Etkileri ..................... - 98 - 

V.1.7. Zemin Emniyeti ve Su Kaçağı Olmaması İçin Yapılacak İşlemler .................................. - 101 - 

V.1.8. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Kesilecek 

Ağaçların Tür ve Sayıları (cebri boru ve iletim kanalları güzergahı genelde orman arazisinden 

geçmektedir bu yüzden tünel ya da boru tipi alternatifi de değerlendirilerek rapora eklenmeli), 

Kesilecek Ağaçların Bölgedeki Orman Ekosistemi Üzerine Etkileri, Erozyona Etkileri, Ortadan 

Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Fauna Üzerine Olabilecek 

Etkiler .......................................................................................................................................... - 102 - 

V.1.9. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden 

Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün 

Türleri ......................................................................................................................................... - 102 - 

V.1.10. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Kadar Yapılacak İşlerde 

Kullanılacak Yakıtların Türleri, Özellikleri, Oluşacak Emisyonlar, Oluşacak Yağlar ve İçerikleri, 

Analiz ve Bertaraf İçin Taahhüt .................................................................................................. - 103 - 

V.1.11. Proje Kapsamında Kullanılacak Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su 

Miktarları, Su Temini Sistemi ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları (su kaynağı proje 

sahası su kaynağı ile aynı ise o kaynaktan su alan proje sahası dışındaki sulama alanlarının da 

belirtilmesi), Projeden Aşağıda Kalan Bölgelerde Yan Derelerden Su Talepleri Olursa Nasıl 

Karşılanacağının Tarifi, Oluşacak Atıksuların Cins ve Miktarları, Deşarj Edileceği Ortamlar, 

Derelerden Su Kullanımı Olacaksa Gerekli İzin Alınması ve Diğer Gerekli ve Alınmış İzinler ve Su 

İle İlgili Yönetmeliklerdeki Hükümlerin Sağlanması (hafriyat ve inşaat sırasında mevcut su 

kalitesinin bozulmamasına dair taahhüt, Atasu Barajı havzasında bulunan ve kaynağı besleyen 

dereler, atıksu ve atık atımı yapılmayıp mevcut su rejim ve kalitesini değiştirecek faaliyetin 

yapılmayacağına, yatak kesitinin daraltılmamasına, doğal hayatı devam ettirmek için gerekli su 

miktarlarının bırakılacağına ve kontrollerinin yapılacağına dair taahhütler, proje sahasında 

endüstriyel atıksu ve/veya tehlikeli atık oluşturacak faaliyetin yapılmamasına dair taahhüt, balık 

geçitlerinin projeye dahil edilmesi, mansaba bırakılacak suların hesaplanması, son 10 yıla ait akım 

değerleri ile gösterilerek verilmelidir ve onayı, buna göre canlı türü ve ekolojik envanter çıkarılması, 

mansaba bırakılan suyun ölçüm ve analizi için istasyon yerleri belirlenmesi ve görüş alınması, 

istasyonların CPRS ve benzeri gerekli cihazlarla donatılması) .................................................. - 105 - 

V.1.12. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Meydana Gelecek Her 

Türlü Katı Atık Miktarı (ayrıntılı olarak kullanılmış lastikler vs. de dahil), Hafriyat Atıkları ve Miktarı, 

Bunların Ne Şekilde Bertaraf Edileceği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Başbakanlık 

Genelgesi ve İlgili Diğer Mevzuata Uyulması Amacıyla Taahhüt, Uygun ve Düzgün Şekilde 

Bertarafının ve Depolamanın Yapılmasına Dair Taahhüt, Depo Alanlarının 1/1000 ve Dökülecek 

Yerlerin 1/25.000 Ölçekli Haritaları ve Alternatif Alanların Yerleri .............................................. - 110 - 

V.1.13. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yapılacak İşler Nedeni 

İle Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, Yapılması Planlanan Tesise 

Uzaklıkları ve Kümülatif Değerler, Yönetmeliklerdeki Eşik Değerlerin Sağlanması ................... - 114 - 

V.1.14. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yerine Getirilecek İşlerde 

Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı 

İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği, İnşaat Aşamasının Bitimine Müteakip Şantiye 

Binalarının Sökülüp Arazinin Eski Haline Getirilip Şantiye Yollarının Kapatılacağına Dair Taahhüt .... 

.................................................................................................................................................... - 117 - 

iv



V.1.15. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, 

İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riski ve Tehlikeli Olanlar (patlatmaların kesinlikle galeri yöntemi ile 

yapılmayacağına dair taahhüt, patlayıcıların yer altı suyuna ve dolaylı olarak suya etkilerinin 

araştırılması ve patlatma yerine başka alternatiflerin açıklanması, patlayıcıların nerelerde 

tutulacağı) ................................................................................................................................... - 118 - 

V.1.16. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha 

Düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar ve/veya yeşil alan düzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda, Nasıl 

Yapılacağı, Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri (Çevre Düzeni Planı, İmar veya Mevzi İmar 

Planları da eklenmeli) ................................................................................................................. - 123 - 

V.1.17. Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, 

arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli olan doğal değerlere) Olabilecek Etkilerin Belirlenmesi ........ 

.................................................................................................................................................... - 123 - 

V.1.18. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların Trafik (araç) 

Yükünün ve Etkilerinin Değerlendirilmesi (bağlantı yolu veya mevcut yollarda genişletme yapılıp 

yapılmayacağı, yapılacak ise kim tarafından yapılacağı hakkında bilgi verilmesi, yapılacak yolların 

mevcut standartlarının mevcut standartların altında olmaması, yolların güzergahları ve 

bozulmaması için alınacak tedbirler, gerekli taahhütler) ............................................................ - 123 - 

V.1.19. İnşaat Faaliyetlerinin Karasal ve Sucul Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler ve Alınacak 

Tedbirler ..................................................................................................................................... - 125 - 

V.1.20. Diğer Özellikler ............................................................................................................... - 132 - 

V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve 

Alınacak Önlemler ...................................................................................................................... - 133 - 

V.2.1. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Koordinatları, Uydu ve Fotoğraf Görüntüleri, 

Alternatiflerinin Değerlendirilmesi (varsa enerji iletim hattına ilişkin bilgi, gerilimi, uzunluğu, 

özellikleri, nereye bağlanacağı vs.) haritada Gösterilmesi, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde 

Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Ünitelerde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan 

Ürünlerin Üretim Miktarları, Regülatör Göl Kenarlarının, Yükleme Havuzunun vs. Kenarlarına 

Alınacak Koruma Tedbirleri ........................................................................................................ - 133 - 

V.2.2. Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Korunması Gereken Alanlar Üzerine Etkiler .............. - 144 - 

V.2.3. Su Tutulması Sonucu Su Kalitesine ve Su Ortamındaki Canlılara Olabilecek Etkiler ..... - 145 - 

V.2.4. Dere Yatağına Bırakılacak Su Hesabı (havza akımları, yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyel, 

son 10 yıllık ortalama debiler, varsa ulusal ve uluslar arası mevzuatla korunan balık türleri ve 

muhtemel ihtiyaçları, dere üzerinde teessür etmiş diğer su hakları, (içme-kullanma, sulama, 

alabalık yetiştiriciliği) vb. dikkate alınmalı, mansap can suyunun yeterli olup olmayacağının 

değerlendirilmesi, çıkış yerinin gösterildiği açıklayıcı çizim) ...................................................... - 145 - 

V.2.5. Suyun Temin Edileceği Kaynağın Kullanılması, Su Tutulması Sonucu Mansapta Olabilecek 

Değişimler, Bu Değişimlerin Su Kalitesi ve Su Ortamındaki Canlılara Etkileri, Doğal Yaşam Üzerine 

Etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul yaşam, sediment gelişi vb.) .......................... - 148 - 

V.2.6. Projenin Memba ve Mansabında Varsa Diğer Projelerin (baraj, regülatör, HES vb.) 

Belirtilmesi, Ekosistem Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi ................................................ - 149 - 

V.2.7. Su Kaynağına Ait Varsa Diğer Kullanım Şekilleri ve Etkileri ............................................ - 149 - 

V.2.8. Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Olabilecek Etkiler .................................................. - 150 - 

V.2.9. Orman Alanlarına Mesafesine de Bağlı Olabilecek Olumsuz Etki İrdelenmesi ve Bu Etkilere 

Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması, Orman Yangınlarına Karşı Önlem Alınacaksa Ne Gibi 

Önlemler Alınacağının Belirtilmesi ............................................................................................. - 152 - 

V.2.10. Tarım Alanlarına Olabilecek Etkiler ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması 

.................................................................................................................................................... - 153 - 

v



V.2.11. Karasal ve Sucul Flora/Fauna Üzerinde Olası Etkiler ve Alınacak Tedbirler ................ - 153 - 

V.2.12. Projenin İşletilmesi Sırasında Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut 

ve Diğer Sosyal/Teknik Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde, Nasıl Temin Edileceği, Personelin Dağılımı 

.................................................................................................................................................... - 153 - 

V.2.13. İdari ve Sosyal Ünitelerde İçme ve Kullanma Amaçlı Suların Kullanımı Sonrasında 

Oluşacak Atık Suların Arıtılması İçin Uygulanacak Arıtma Tesisi Karakteristiği, Prosesin 

Detaylandırılması ve Arıtılan Atık Suların Hangi Alıcı Ortamlara, Ne Miktarda, Nasıl Verileceği ......... 

.................................................................................................................................................... - 153 - 

V.2.14. Konut, Sosyal ve İdari Tesislerden Oluşacak Katı Atık Miktar ve Özellikleri, Bu Atıkların 

Nerelere ve Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin ve Ne Şekilde Değerlendirileceği ... - 155 - 

V.2.15. Proje Ünitelerinin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Gürültünün Kaynakları, Tesise En Yakın 

Yerleşim Birimine (binaya) Uzaklığı ve Kontrolü İçin Alınacak Önlemler .................................. - 157 - 

V.2.16. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların Trafik (araç) 

Yükünün Ve Etkilerinin Değerlendirilmesi .................................................................................. - 159 - 

V.2.17. Diğer Özellikler ............................................................................................................... - 159 - 

V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri ............................................................... - 160 - 

V.3.1. Proje ile Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus 

Hareketleri, Göçler, Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal ve Teknik Altyapı Hizmetleri ve Bu 

Hizmetlerden Yararlanılma Durumlarında Değişiklikler vb. ........................................................ - 160 - 

V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi ....................................................................................... - 160 - 

V.3.3. Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesi ................... - 161 - 

BÖLÜM VI: İŞLETME KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE 

KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER ................................................................................................. - 163 - 

VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları .......................................................................... - 163 - 

VI.2. Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler ......................................................................................... - 163 - 

VI.2.3. Sosyal Etki Değerlendirmesi ........................................................................................... - 163 - 

BÖLÜM VII. PROJENİN ALTERNATİFLERİ .............................................................................. - 164 - 

BÖLÜM VIII. İZLEME PROGRAMI ............................................................................................. - 166 - 

VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin 

Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı ..................................................................... - 166 - 

VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi Alan 

Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının Dördüncü Bendinde yer Alan Hususların 

Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program ............................................................................................ - 171 - 

BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI ................................................................................................... - 173 - 

BÖLÜM X. YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR 

ÖZETİ ......................................................................................................................................... - 175 - 

BÖLÜM XI. SONUÇLAR ............................................................................................................ - 177 - 

vi



ŞEKİLLER DİZİNİ 

Şekil 1. Hidroelektrik Santral Yapısı ............................................................................................... - 3 - 

Şekil 2. Türkiye’de Enerjinin Üretim Kaynaklarına Göre Dağılımı .................................................. - 7 - 

Şekil 3. Türkiye’nin Hidroelektrik Potansiyel Gelişimi .................................................................. - 10 - 

Şekil 4. Türkiye’nin Hidroelektrik Potansiyel Gelişimi ................................................................... - 10 - 

Şekil 5. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası ..................................................................................... - 12 - 

Şekil 6. Proje Alanı Fotoğrafları-1 ................................................................................................ - 13 - 




Şekil 10. Amastal-1 ve Amastal-2 HES Proje Alanı Uydu Görüntüsü .......................................... - 17 - 

Şekil 11.a. Amastal-1 HES Proje Alanı Uydu Görüntüsü ............................................................. - 18 - 

Şekil 11.b. Amastal-2 HES Proje Alanı Uydu Görüntüsü ............................................................. - 19 - 

Şekil 12. Proje Ünitelerinin Genel Vaziyet Planı ......................................................................... - 21 - 

Şekil 13. Uzun Yıllar Yağış Değerleri Grafiği ............................................................................... - 35 - 

Şekil 14. Sıcaklık Değerleri Grafiği ............................................................................................... - 36 - 

Şekil 15. Ortalama Toprak Sıcaklığı Grafiği ................................................................................. - 37 - 

Şekil 16. Bağıl Nem Grafiği .......................................................................................................... - 37 - 

Şekil 17. Ortalama Bulutluluk Grafiği ........................................................................................... - 38 - 

Şekil 18. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü Grafiği .................................................................. - 39 - 

Şekil 19. Ortalama Rüzgar Hızlarına Göre Rüzgar Gülü ............................................................. - 40 - 

Sekil 20. Proje Alanının Doğu Pontitlerdeki Yeri .......................................................................... - 42 - 

Sekil 21. İnceleme Alanının Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Ölçeksiz) ................................... - 44 - 

Sekil 22. Proje Alanının 100 km Etrafında Gerçeklesen Magnitüdü 4’den Büyük Depremler ..... - 50 - 

Sekil 23. Proje Alanının Deprem Bölgeleri Haritasındaki Yeri ve Proje Alanı Dirifay Haritası ..... - 51 - 

Şekil 24. Kalyan Deresi Üzerinde Planlanan Projeler .................................................................. - 57 - 

Şekil 25. Regülatör-1 Yeri Debi Süreklilik Eğrisi .......................................................................... - 61 - 

Şekil 26. Regülatör-2 Yeri Debi Süreklilik Eğrisi .......................................................................... - 61 - 

Şekil 27. Proje Alanının Altındere Vadisi Milli Parkına Göre Konumunu Gösterir Harita ............. - 71 - 

Şekil 28. Trabzon İli Maden Haritası ............................................................................................ - 78 - 

Şekil 29. Tünel Kesitine Ve Delik Çapına Göre Delik Adedi (Erkoç, 1990) ................................ - 88 - 

Şekil 30. Tünel Kesitine Ve Delik Çapına Göre Delik Adedinin Şematik Görünümü (Erkoç, 1990) ... 

...................................................................................................................................................... - 89 - 

Şekil 31. Trafik Hacim Haritası ................................................................................................... - 124 - 

Şekil 32. İş Akım Şeması ........................................................................................................... - 135 - 

Şekil 33. Örnek Regülatör Yapısı (Sugözü Regülatörü) ............................................................ - 136 - 

Şekil 34. Yükleme Havuzu ......................................................................................................... - 137 - 

Şekil 35. Cebri Boru ................................................................................................................... - 138 - 

Şekil 36. Kırma-Eleme Tesisi İş Akım Şeması ........................................................................... - 140 - 

Şekil 37. Beton Santrali İş Akım Şeması .................................................................................... - 142 - 

Şekil 38. Acil Müdahale Planı ..................................................................................................... - 171 - 

Şekil 39. Halkın Katılımına İlişkin Görüntüler ............................................................................. - 174 - 

vii



TABLOLAR DİZİNİ 

Tablo 1. Proje Kapsamında Önerilen Tesisler ve Proje Karakteristikleri ....................................... - 3 - 

Tablo 2. Türkiye’de Yakıt Cinslerine Göre Enerji Tesislerinin Kurulu Gücü, Üretim Kapasitesi ve 

Kapasite Kullanım Oranları ............................................................................................................ - 6 - 

Tablo 3. Dünya ve Türkiye Hidroelektrik (HES) Potansiyeli ........................................................... - 9 - 

Tablo 4. Ekonomik Olarak Yapılabilir HES Projelerinin Durumu .................................................... - 9 - 

Tablo 5. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Koordinatları ................................................................ - 22 - 

Tablo 6. Amastal-1 Regülatörü – HES, Amastal-2 Regülatörü – HES Projesi Kapsamında Yer Alan 

Tesislerin Kapladığı Takribi Alanlar .............................................................................................. - 25 - 

Tablo 7. Amastal Projesi Toplam Yatırım Bedeli Tablosu (indirimsiz) ......................................... - 27 - 

Tablo 8. Amastal Projesi Toplam Yatırım Bedeli Tablosu (%30 İndirimli) .................................... - 27 - 

Tablo 9. Amastal Projesi İşletme-Bakım ve Yenileme Giderleri (İndirimsiz) ................................ - 29 - 

Tablo 10. Amastal Projesi İşletme-Bakım ve Yenileme Giderleri (%30 İndirimli) ........................ - 29 - 

Tablo 11. Toplam Proje Ekonomisi (Amastal-1 HES ve Amastal-2 HES).................................... - 30 - 

Tablo 12. Toplam Yağış Değerleri................................................................................................ - 35 - 

Tablo 13. Sıcaklık Değerleri ......................................................................................................... - 36 - 

Tablo 14. Toprak Sıcaklıkları ........................................................................................................ - 36 - 

Tablo 15. Bağıl Nem Değerleri ..................................................................................................... - 37 - 

Tablo 16. Ortalama Bulutluluk Değerleri ...................................................................................... - 38 - 

Tablo 17. Ortalama Rüzgar Değerleri .......................................................................................... - 38 - 

Tablo 18. Rüzgar Esme Sayıları .................................................................................................. - 39 - 

Tablo 19. Rüzgar Hız Verileri ....................................................................................................... - 40 - 

Tablo 20. Tünellerde Ön Yaklasım Olarak Kullanılan Destek Sınıfları ........................................ - 47 - 

Tablo 21. Açılacak kuyulara ilişkin icmal ...................................................................................... - 48 - 

Tablo 22. 1900-2010 Yılları Arasında Magnitüdü 4.0–7.9 Arasındaki Depremlerin Özeti ........... - 48 - 

Tablo 23. Magnitüdü ≥ 5 Olan Depremlerin Dönemlere Göre Gerçeklesme Olasılıkları ............. - 49 - 

Tablo 24. Proje Alanı 100 km. Etrafında Magnitüdü > 4 Depremlerin Kandilli Kayıtları ............. - 49 - 

Tablo 25. Amastal-1 HES İçin Proje Taşkın Hesapları Sonucu ................................................... - 55 - 

Tablo 26. Amastal-2 HES İçin Proje Taşkın Hesapları Sonucu ................................................... - 55 - 

Tablo 27. Kalyan (Galyan) Deresi Akımları (m 3 /sn) .................................................................... - 58 - 

Tablo 28. Amastal-1 Regülatör Yeri Aylık ve Yıllık Ortalama Debileri (m 3 /sn) ............................ - 60 - 

Tablo 29. Amastal-2 Regülatör Yeri Aylık ve Yıllık Ortalama Debileri (m 3 /sn) ............................ - 60 - 

Tablo 30. Proje Alanı Civarında Bulunan Meteoroloji İstasyonları ............................................... - 62 - 

Tablo 31. Amastal-1 Proje Alanını Temsil Eden Yağış İstasyonunun Günlük En Büyük Yağış 

Değerleri (mm) .............................................................................................................................. - 62 - 

Tablo 32. Amastal-1 Proje Alanı Günlük En Büyük Yağış Değerleri (mm) .................................. - 62 - 

Tablo 33. Amastal-2 Proje Alanını Temsil Eden Yağış İstasyonlarının Yılda Günlük En Büyük Yağış 

Değerleri (mm) .............................................................................................................................. - 62 - 

Tablo 34. Amastal-2 Proje Alanı Günlük En Büyük Yağış Değerleri (mm) .................................. - 63 - 

Tablo 35. Proje Alanı Arazi Kullanım Durumu ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları .................... - 65 - 

Tablo 36. Maçka ilçesinde Yetiştirilen Tarım Ürünleri ve Üretim Miktarları (Trabzon Tarım İl 

Müdürlüğü, 2009) ......................................................................................................................... - 66 - 

Tablo 37. Maçka ilçesinde Fındık Üretim Verileri (Trabzon Tarım İl Müdürlüğü, 2009) ............... - 67 - 

Tablo 38. İşletme Şeflikleri Ormanlık Alan Verileri ....................................................................... - 67 - 

Tablo 39. Proje Alanı Meşçere Tipi .............................................................................................. - 68 - 

Tablo 40. Amastal Regülatör Alanlarında Teşhis Edilen Balık Türleri ......................................... - 74 - 

Tablo 41. Proje Alanı Yakın Çevresinde Yer Alan Sanayi ve Metalik Maden Rezervleri............. - 77 - 

viii



Tablo 42. Maçka İlçesi Hayvancılık Verileri (Trabzon Tarım İl Müdürlüğü, 2009) ....................... - 79 - 

Tablo 43. Maçka İlçesine Ait Üretilen Hayvansal Ürünler ve Üretim Miktarları (Trabzon Tarım İl 

Müdürlüğü, 2009) ......................................................................................................................... - 79 - 

Tablo 44. Nüfus Bilgileri (TÜİK, 2008) .......................................................................................... - 82 - 

Tablo 45. Proje Kapsamında Yapılacak Kazı Miktarı ................................................................... - 85 - 

Tablo 46. Hafriyat Depolama Sahası Koordinatları ...................................................................... - 86 - 

Tablo 47. Tünel Patlatma İle İlgili Bilgiler ..................................................................................... - 91 - 

Tablo 48. W=1,826 kg Alınarak Hesaplanan Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri ................ - 93 - 

Tablo 49. Bina Temeli Titreşim Hızı (Vo) Değerlerine Bağlı Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar 

Görebilecek Bina Türleri (Forssbland, 1981) ............................................................................... - 94 - 

Tablo 50. Temel Kayaç Türü’ne Bağlı K Katsayı Değerleri ......................................................... - 95 - 

Tablo 51. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler ....................... - 99 - 

Tablo 52. Geçiş Döneminde Geçerli Olacak KVS Değerleri ........................................................ - 99 - 

Tablo 53. Geçiş Döneminde Geçerli Olacak UVS Değerleri ........................................................ - 99 - 

Tablo 54. Partikül Madde (PM) Emisyonlarına ve Çöken Toz Emisyonlarına Ait Hava Kirlenmesine 

Katkı Değerleri ............................................................................................................................ - 100 - 

Tablo 55. Proje Ünite Alanlarının En Yakın Yerleşim Birimine Uzaklığı ve Bu Mesafede Hesaplanan 

UVS ve KVS Değerlerinin Yönetmelik Sınır Değerleri İle Karşılaştırılması ............................... - 100 - 

Tablo 56. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler ..................... - 103 - 

Tablo 57. İş Makinelerinin Yakıt Sarfiyatı ( Temsa Ürün Katalogları) ........................................ - 103 - 

Tablo 58. Motorin Özellikleri (Tüpraş) ....................................................................................... - 104 - 

Tablo 59. Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün 

Esasları,1991) ............................................................................................................................ - 104 - 

Tablo 60. Evsel Nitelikli Atık Suların Bazı Tipik Özellikleri (Arceivala. S. J. 2002). ................. - 107 - 

Tablo 61. Proje Kapsamında Su Kullanım ve Atıksu Oluşum Miktarları .................................... - 109 - 

Tablo 62. İnşaat Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları .................................... - 114 - 

Tablo 63. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .................................................. - 115 - 


Gürültü Seviyelerinin Yönetmelik Sınır Değerleri İle Karşılaştırılması ....................................... - 115 - 

Tablo 65. İnşaatlarda Kazık Çakma ve Benzeri Titreşim Yaratan Operasyonların ve İnşaat 

Makinelerinin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin 

İzin Verilen En Yüksek Değerleri (1 Hz- 80 Hz arasındaki frekans bantlarında) ....................... - 116 - 

Tablo 66. Kaza Olabilirlik Tanımları ve Değer Aralıkları (Gürcanlı E., Müngen U., 2005) ......... - 119 - 

Tablo 67. İnşaat ve İşletme Aşamasında Yapılacak Faaliyetler İçin Risk Analizi ...................... - 122 - 

Tablo 68. Beton Santrali Ekipmanları ......................................................................................... - 142 - 

Tablo 69. Amastal-1 Regülatörü İçin Bırakılması Gerek Can Suyu Miktarı ............................... - 146 - 

Tablo 70. Amastal-2 Regülatörü İçin Bırakılması Gerek Can Suyu Miktarı ............................... - 146 - 

Tablo 71. İşletme Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları................................... - 157 - 

Tablo 72. Santraller İçin 1000 Hz için Ses Basıncı Hesabı (Lwt=80 dBA için) ......................... - 158 - 

Tablo 73. Amastal Regülatörü ve HES Projesi Çevresel Fayda/Maliyet Analizi ........................ - 161 - 

ix



Bkz : Bakınız 

BOİ : Biyolojik Oksijen İhtiyacı 

BST : Basınçlı Su Testi 

ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi 

dB : Desibel 

DSİ : Devlet Su İşleri 

EİE : Elektrik İşleri Etüd İdaresi 

ENH : Enerji Nakil Hattı 

ERL : European Red List 

HES : Hidroelektrik Santral 

KOI : Kimyasal Oksijen İhtiyacı 

KVS : Kısa Vadeli Sınır Değeri 

Kw : Kilovaat 

kWh : Kilovat Saat 

MGİ : Meteoroloji Gözlem İstasyonu 

MTA : Maden Teknik Arama 

R. G. : Resmi Gazete 

SKKY : Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 

UVS : Uzun Vadeli Sınır Değeri 

KISALTMALAR 

x



EKLER DİZİNİ 

EK-1. RESMİ BELGELER 

EK-1(a). ÜRETİM LİSANSI 

EK-1(b). SU KULLANIM HAKKI ANLAŞMASI 

EK-1(c). TRABZON ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İLE YAPILAN PROTOKOL 

EK-1(d). TRABZON KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU 

GÖRÜŞÜ 

EK-2 (a). 1/25.000 ÖLÇEKLİ GENEL VAZİYET PLANI 

EK-2 (b). PROJE ETKİ ALANI HARİTASI 

EK-3. KALYAN DERESİ SU KALİTESİ ANALİZ SONUÇLARI 

EK-4. PLAN VE KESİTLER 

EK-5. İŞ TERMİN PLANI 

EK-6. TRABZON METEOROLOJİ İSTASYONU VERİLERİ 

EK-7. SUCUL EKOSİSTEM ÇALIŞMA RAPORU 

EK-8. PROJE ALANI FLORA-FAUNA ÇALIŞMA RAPORU 

EK-9. ŞİMDİKİ ARAZİ KULLANIM HARİTASI 

EK-10. HİDROMETEOROLOJİ HARİTASI 

EK-11. ONAYLI AKIM DEĞERLERİ 

EK-12. PROJE ALANI JEOLOJİ HARİTASI VE KESİTLERİ 

EK-13. ATASU BARAJI KORUMA ALANLARI HARİTASI 

EK-14. TOZ EMİSYON HESAPLAMALARI 

EK-15. GÜRÜLTÜ HESAPLAMALARI VE AKUSTİK RAPOR 

EK-16. SIZDIRMAZ FOSSEPTİK PLANI 

EK-17. PROJE ALANI MEŞÇERE HARİTASI VE ORMAN İNCELEME VE 

DEĞERLENDİRME FORMU 

EK-18. SOSYAL ETKİ RAPORU 

EK-19. SU KULLANIM HAKLARI RAPORU 

xi



BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE AMACI 

(Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet 

Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl 

Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri) 

1.a) Proje Konusu Faaliyetin Tanımı 

AKÖZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. tarafından yapımı planlanan 

Amastal Regülatörü ve Hidroelektrik Santral (HES) Projesi (Amastal-1 Regülatörü ve HES 

ve Amastal-2 Regülatörü ve HES); Doğu Karadeniz Bölgesinde, Trabzon ili, Maçka İlçesi, 

Yüzüncüyıl Köyü sınırları içerisinde, Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde yer almaktadır. 

Amastal Regülatörü ve HES projesi kapsamında Amastal-1 Regülatörü ve HES ile 

Amastal-2 Regülatörü ve HES üniteleri yer almaktadır. Söz konusu proje sadece enerji 

üretimini amaçlayan bir proje olup, proje kapsamında yapımı önerilen tesisler; dolu gövdeli 

tasarlanan Amastal-1 ve Amastal-2 regülatörleri, su alma yapısı, çökeltim havuzu, kapalı 

dikdörtgen kutu kesitli iletim kanalı, iletim tüneli (cebri boru tüneli), yükleme havuzu, cebri 

boru, santral binası ve kuyruksuyu kanalıdır. 

Amastal-1 ve Amastal-2 HES projelerinin kapsamında yer alan üniteler aşağıda 

ayrı ayrı verilmiştir. 

Amastal-1 HES Üniteleri; 

1) Regülatör yapısı, 17 m yüksekliğinde; 8 m genişliğinde; 24 m uzunluğunda 

2) İletim kanalı, 1.295 m + 274 m uzunluğunda; 

3) İletim tüneli, 130 m uzunluğunda; 

4) Yükleme havuzu, 20 m uzunluğunda 8 m genişliğinde; 

5) Cebri boru, 775 m uzunluğunda 0,85 m çapında; 

6) 4,786 MW (4,973 MWm/4,834 MWe) kurulu gücünde hidroelektrik santral, 

Amastal-II HES Üniteleri; 

1) Regülatör yapısı, 4 m yüksekliğinde; 8 m genişliğinde;17 m uzunluğunda 

2) Çökeltim Havuzu, 5 m genişliğinde 35 m uzunluğunda 

3) İletim kanalı, 155 m uzunluğunda; 



6) Cebri boru, 1.900 m uzunluğunda 0,90 m çapında; 


Proje kapsamında hafriyattan çıkan malzemenin proje kapsamında kullanılabilmesi 

için (uygun boyutlara getirilmesi için) bir adet kırma-eleme tesisi, proje ünitelerinin beton 

ihtiyacının karşılanması amacıyla bir adet beton santrali tesisi, hafriyat atıklarının 

-1 -



depolanması için bir adet hafriyat depolama alanı ve personel için prefabrik şantiye tesisi 

işletilecektir. 

Proje kapsamında ulaşımı mümkün olmayan ünite yerlerine ulaşım için yaklaşık 

5.500 m uzunluğunda ulaşım yolu yapılması gerekmektedir. Ayrıca proje kapsamında 

3.500 m’lik Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü İdaresi yatırım programında olan orman yolu 

yapılacaktır. Yatırımcı firma ve Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü ile yapılan protokol 

gereği söz konusu orman yolu yatırımcı firma tarafından yapılarak orman idaresine teslim 

edilecektir. Yapılacak orman yolu Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü’nün istemiş olduğu 

standartlarda olacaktır. Proje kapsamında yapılacak orman yolu ve ulaşım yolları 

güzergahı EK-2’de verilen Genel Yerleşim Planı üzerinde işaretlenmiştir. 

Amastal Regülatörü ve Hidroelektrik Santral Projesi; 17.07.2008 tarih ve 26939 

sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi 

Yönetmeliği Madde-24 (b) "Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine tabi olmayan 

veya Seçme Eleme Kriterlerine tabi projelere kredi almak ve benzeri finansal nedenlerle 

proje sahibinin talebi üzerine Bakanlığın uygun gördüğü projeler” kapsamında 

değerlendirilerek proje için ÇED Başvuru Dosyası hazırlanarak Çevre ve Orman 

Bakanlığı’na sunulmuş ve projenin Çevre ve Orman Bakanlığındaki ÇED Süreci 

başlatılmıştır. Halkın Katılımı süreci ardından Çevre ve Orman Bakanlığında Kapsam ve 

Özel Format Belirleme Toplantısı’nda belirlenen hususlarda dikkate alınarak 12.07.2010 

tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilmiş olan ÇED Raporu özel formatına 

uygun olarak ÇED Raporu hazırlanmıştır. 

Amastal-1 Regülatörü; Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde 1.736 m talveg kotunda 

planlanmakta olup, Amastal-1 Regülatörü ile alınan sular, 1.235 m uzunluğundaki kutu 

kesitli kapalı iletim kanalı vasıtası ile 130 m uzunluğundaki iletim tüneline, buradan da 274 

m uzunluğundaki kutu kesitli kapalı iletim kanalı ile yükleme havuzuna iletilecek ve 

yükleme havuzundan alınan su, 775 m uzunluğundaki cebri boru ile santral binasında 

türbin eksen kotu 1.417,10 m olan türbinlere gönderilecektir. Suyun potansiyel enerjisini 

mekanik enerjiye çeviren türbinler, generatörleri çevirecek ve generatörler de bu mekanik 

enerji elektrik enerjisine dönüştürecektir (Bkz. Şekil-1). Amastal-1 HES’in işletmeye 

geçmesiyle birlikte, Amastal-1 yükleme havuzu normal su seviyesi kotu 1737,50 m ile 

türbin eksen kotu 1417,10 m arasında kalan brüt 320,40 m (312,94 m net düşü) düşüden 

yararlanılarak yılda ortalama 15,35 GWh elektrik enerjisi üretilecektir. 


planlanmakta olup, Amastal-2 Regülatörü ile alınan sular, yaklaşık 155 m uzunluğundaki 

kutu kesitli kapalı iletim kanalı vasıtası ile 1.448 m uzunluğundaki cebri borunun geçirildiği 

iletim tüneli ile yükleme havuzuna iletilecek ve yükleme havuzundan alınan sular, 1.900 m 

uzunluğundaki cebri boru ile santral binasında türbin eksen kotu 1.092,61 m olan 

türbinlere gönderilecektir. Suyun potansiyel enerjisini mekanik enerjiye çeviren türbinler, 

generatörleri çevirecek ve generatörler de bu mekanik enerji elektrik enerjisine 

dönüştürecektir (Bkz. Şekil-1). Amastal-2 HES’in işletmeye geçmesiyle birlikte, Amastal-2 

yükleme havuzu normal su seviyesi kotu 1412,90 m ile türbin eksen kotu olan 1092,61 m 

arasında kalan brüt 320,29 m (298,38 m net düşü) düşüden yararlanılarak yılda ortalama 

17,93 GWh elektrik enerjisi üretilecektir. 

Proje kapsamında üretilen elektrik şalt odasına iletilerek gerilim ayarlaması 

yapıldıktan sonra ulusal sisteme bağlanacaktır. Şalt odası, santral binalarının içerisinde 

kapalı tip olarak tesis edilecek ve burada elektrik enerjisini toplamaya veya dağıtmaya 

yarayan üniteler (ayırıcılar, kesiciler, baralar, transformatör vb.) bulunacaktır. 

-2 -



Amastal-1 HES Enerji iletim hattı 477 MCM kesitinde yaklaşık 2,5 km uzunluğunda 

olup, Amastal-2 HES’e bağlanacaktır. Amastal-2 HES’ten sonra Enerji iletim hattı 477 

MCM kesitinde, 20 km uzunluğunda Maçka T.M. (Saman) T.M.’ye bağlanacaktır. 

Projenin inşaat aşamasının 2 yıl süreceği öngörülmekte olup, projenin İş termin 

planı EK-5’de, proje kapsamında önerilen tesislerin detaylı bilgileri Bölüm V.2.1.’de ve 

proje karakteristikleri Tablo 1’de verilmiştir. 

Kaynak. www.alternaturk.org 

Şekil 1. Hidroelektrik Santral Yapısı 

Tablo 1. Proje Kapsamında Önerilen Tesisler ve Proje Karakteristikleri 

AMASTAL-1 REGÜLATÖRÜ VE HES 

HİDROLOJİ 

Regülatör Yağış Alanı 33,26 km 2 

Regülatör Yerinde Taşkın Debi Q100 = 73,186 m 3 AMASTAL-1 REGÜLATÖR 

/s 

Tipi Dolu gövde 

Dere yatağı kotu 1736 m 

Kret kotu 1753 m 

En yüksek su kotu 1755 m 

Yüksekliği 17 m 

Savak boyu - Genişliği 

İLETİM KANALI 

24 m – 8 m 

Kesiti Ve Tipi Dikdörtgen kesitli, kapalı kutu 1,55 m x 1,55 m 

Boyu 1569 m 

Eğimi 0,0004 

Proje debisi (Qmaks.) 1,8 m 3 /s 

Başlangıç su kotu 1039,80 m 

Kanalda su yüksekliği 1,31 m 

Kanal başlangıç taban kotu 1738,19 m 

-3 -



İLETİM TÜNELİ 

Tipi Sepet Kulpu, 

Boyu 130 m 

Çapı 4 m 

Eğimi 0,0004 

YÜKLEME HAVUZU 

Boyu 20 m 

Eni 8 m 

Normal su seviyesi 1737,50 m 

En yüksek su seviyesi 1737,70 m 

En alçak su seviyesi 1733,10 m 

CEBRİ BORU 

Çapı 0,85 m 

Uzunluğu 775 m 

Et Kalınlığı 10 mm 

AMASTAL-1 SANTRALİ 

Tipi Yatay Eksenli Pelton 

Kurulu gücü 4,786 MW 

Elektriksel gücü 4,834 MWe 

Mekanik gücü 4,973 MWm 

Proje debisi 1,8 m 3 /s 

Ünite sayısı 1 adet 

Türbin Eksen Kotu 1417,10 m 

Brüt düşü 320,40 m 

Net düşü 312,94 m 

Devir Sayısı 600 d/d 

ENERji ÜRETİMİ 

Güvenilir 1,57 GWh/yıl 

Sekonder 13,78 Gwh/yıl 

TOPLAM 15,35 Gwh/yıl 

AMASTAL-2 REGÜLATÖRÜ VE HES 

HİDROLOJİ 

Regülatör Yağış Alanı 46,55 km 2 

Regülatör Yerinde Taşkın Debi 83,408 m 3 /s 

AMASTAL-2 REGÜLATÖR 

Tipi Dolu gövde 

Dere yatağı kotu 1409 m 

Kret kotu 1413 m 

En yüksek su kotu 1415 m 

Yüksekliği 4 m 

Savak boyu - Genişliği 17 m - 8 m 

İLETİM KANALI 

Kesiti Ve Tipi Dikdörtgen kesitli, kapalı kutu 1,65m x 1,65m 

Boyu 155 m 

Eğimi 0,0004 

Proje debisi (Qmaks.) 2,3 m 3 /s 

Başlangıç su kotu 1412,89 m 

Kanalda su yüksekliği 1,49 m 

Kanal başlangıç taban kotu 1411,40 m 

İLETİM TÜNELİ 

Tipi Sepet Kulpu, 

Boyu - çapı 1448 m – 4m 

Eğimi 0,0004 

YÜKLEME HAVUZU 

Boyu 20 m 

Eni 8 m 

Normal su seviyesi 1412,90 m 

-4 -



En yüksek su seviyesi 1413,08 m 

En alçak su seviyesi 1408,30 m 

CEBRİ BORU 

Çapı 0,90 m 

Uzunluğu 1900 m 

Et Kalınlığı 10 mm 

AMASTAL-2 SANTRALİ 

Tipi Yatay Eksenli Pelton 

Kurulu gücü 5,830 MW 

Elektriksel gücü 5,889 MWe 

Mekanik gücü 6,059 MWm 

Proje debisi 2,3 m 3 /s 

Ünite sayısı 1 adet 

Türbin Eksen Kotu 1092,61 m 

Brüt düşü 320,29 m 

Net düşü 298,38 m 

Devir Sayısı 500 d/d 

ENERJİ ÜRETİMİ 

Güvenilir 1,51 GWh/yıl 

Sekonder 16,42 Gwh/yıl 

TOPLAM 17,93 Gwh/yıl 

Kaynak. Amastal Regülatörü ve HES Revize Fizibilite Raporu 

1.b) Projenin Ömrü 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES tesislerinden 

oluşan Amastal Regülatörü ve HES projesinin inşaat aşamasının 2 yılda tamamlanacağı 

öngörülmektedir. Amastal Regülatörü ve HES projesinin ekonomik proje ömrü ise 50 yıl 

olarak öngörülmüştür. 

1.c) Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde 

Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve 

Gereklilikleri 

Enerji ve bu çerçevede elektrik enerjisi tüketimi, ekonomik gelişmenin ve sosyal 

refahın önemli bir göstergesidir. Kullanım kolaylığı, istenildiği anda diğer enerji türlerine 

dönüştürülebilmesi ve günlük hayattaki yaygınlığından dolayı bir ülkede fert başına enerji 

tüketimi, o ülkenin milli gelir seviyesinin ve dolayısıyla da kalkınma ve yaşam standardının 

bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. 

Dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de gelişmeye bağlı olarak enerji 

ihtiyacı sürekli olarak artmaktadır. Dolayısıyla, enerji ihtiyacının kesintisiz, kaliteli, güvenilir 

ve ekonomik olarak çevreyi en az olumsuz etkileyecek şekilde karşılanması bir zorunluluk 

arz etmektedir. Sürdürülebilir gelişmenin sağlanabilmesi amacıyla temiz ve çevre dostu bir 

enerji kaynağı olan yenilenebilir enerji kaynaklarının maksimum düzeyde geliştirilmesi 

yoluyla değerlendirilmesi, özel öneme sahip bir husustur. Yenilenebilir enerji 

kaynaklarından en büyük öneme sahip enerji kaynağını hidroelektrik enerji teşkil 

etmektedir. 

Elektrik enerjisi üretiminde fosil, nükleer yakıtlı termik ve doğal gazlı santraller 

yanında hidroelektrik santrallerin yenilenebilir ve puant çalışma gibi iki önemli özelliği 

mevcuttur. Günün belirli saatlerinde artma ve azalma gösteren enerji talebini anında 

karşılayabilme ve taleplerin azalması halinde de devreden anında çıkabilme özelliğine 

sahip hidroelektrik enerji, diğer enerji üretim tesisleri arasında özel bir öneme sahiptir. 

-5 -



Elektrik enerjisi tüketimi ekonomik gelişmenin ve sosyal refahın en önemli 

göstergelerinden biridir. Bir ülkede kişi başına düşen elektrik enerjisi üretimi ve/veya 

tüketimi o ülkedeki hayat standardını yansıtması bakımından büyük önem arz etmektedir. 

2008 yılında Türkiye’de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 3.000 kWh (kilovat saat) iken, 

dünya ortalaması 2.500 kWh, gelişmiş ülkelerde 8.900 kWh, Çin'de 827 kWh, ABD'de ise 

12.322 kWh civarındadır. Ülkemizin ekonomik ve sosyal bakımdan kalkınmasının 

sağlanması için endüstrileşme bir hedef olduğuna göre bu endüstrinin ve diğer kullanıcı 

kesimlerin ihtiyacı olan enerjinin, yerinde, zamanında ve güvenilir bir şekilde karşılanması 

gerekmektedir. 

Türkiye’nin Enerji Kaynakları 

Türkiye’de 1950’li yıllarda yılda sadece 800 GWh (gigavat saat) enerji üretimi 

yapılırken, bugün bu oran yaklaşık 256 misli artarak yılda 205.400 GWh’ e ulaşmıştır. 

2008 yılı itibariyle, 42.359 MW (megavat)’ a ulaşan kurulu güç ile yılda ortalama olarak 

246.974 GWh/yıl enerji üretimi mümkün iken; arızalar, bakım-onarım, işletme programı 

politikası, ekonomik durgunluk, tüketimde talebin azlığı, kuraklık, randıman vb. nedenlerle 

ancak 205.383 GWh/yıl enerji üretilebilmiştir. Yani kapasite kullanımı %68 olmuştur. 

Termik santrallerde kapasite kullanım oranı %87 iken hidroelektrik santrallerde %70 dir. 

2008 yılı itibariyle, Türkiye’nin enerji üretiminin %17’si yenilenebilir kaynak olarak 

nitelendirilen hidrolik kaynaklardan, %81’i ise fosil yakıtları olarak adlandırılan termik 

(doğal gaz, linyit, kömür, petrol gibi) kaynaklardan üretilmektedir. Son zamanlarda rüzgar 

ve jeotermal şeklinde alternatif kaynaklara önem verilmektedir. 2008 yılı itibariyle rüzgar 

ve jeotermal kaynaklardan enerji üretimimi, toplam enerji üretiminin içinde %2’ye 

ulaşmıştır. Nükleer enerji kullanımı için de çalışmalar yapılmaktadır. 

Türkiye’de doğal gaz ve petrol rezervleri yok denecek kadar azdır. Bu sebeple 

Türkiye enerji ihtiyacını karşılamak için, doğal gaz, petrol, hatta kömür ihraç etmek 

zorundadır. Son yıllarda hem evlerde hem de sanayide doğal gaz kullanımı hızlı bir 

tırmanışa geçmiştir. Endüstrinin artan enerji ihtiyacı için doğalgaz ile çalışan güç 

santralleri kurulmuştur. Bundan dolayı, toplam enerji üretiminde hidroelektriğin payı 

azalırken, termik santrallerden üretilen enerjinin payı yükselmiştir (Kaynak. 

www.dsi.gov.tr.). 

Tablo 2. Türkiye’de Yakıt Cinslerine Göre Enerji Tesislerinin Kurulu Gücü, Üretim Kapasitesi ve 

Kapasite Kullanım Oranları 

Enerji Kaynağı 

2007 yılı 2008 yılı 

Kurulu 

Güç 

(MW) 

Ortalama 

Üretim 

Kapasitesi 

GWh 

Gerçek 

Üretim 

Kapasitesi 

GWh 

Kapasite 

Kullanımı 

(%) 

-6 - 

Kurulu 

güç 

(MW) 

Ortalama 

Üretim 

Kapasitesi 

GWh 

Gerçek 

Üretim 

Kapasitesi 

GWh 

Kömür+Linyit 10.197 66.899 53.431 80 10.534 69.107 53.873 78 

Petrol+Motorin 

LPG + Nafta 

2.471 16.119 6.527 40 2.551 16.642 14.809 89 

Doğal Gaz 14.560 108.853 95.025 87 14.302 106.919 99.863 93 

Diğer 43 313 214 68 43 313 204 65 

Termik 

Toplam 

27.271 192.183 155.196 81 27.430 193.297 168.748 87 

Jeotermal 

Rüzgar Gücü 

169 620 511 82 730 2.675 1.104 41 

Hidroelektrik 13.395 48.112 35.851 75 14.199 51.001 35.532 70 

TOPLAM 40.836 240.919 191.555 80 42.359 246.974 205.383 83 

Kaynak. www.dsi.gov.tr. 

Kapasite 

Kullanımı 

(%)




Şekil 2. Türkiye’de Enerjinin Üretim Kaynaklarına Göre Dağılımı 

Avrupa Birliği Topluluğu enerji politikalarında yeşil enerjiye (hidroelektrik, rüzgar, 

güneş ve biokütle) büyük önem vermiştir. Bu durumda, Türkiye’ de yürürlükte bulunan 

enerji politikaları ve ilgili yasal mevzuat ile Avrupa Birliği mevzuatı arasındaki farklılıkların 

giderilmesi zorunlu hale gelmiştir. Sonuç olarak Türkiye’deki toplam enerji üretiminde 

hidroelektrik enerjinin payı artırılmalıdır. 

Çeşitli enerji kaynakları içerisinde hidroelektrik enerji santralleri çevre dostu 

olmaları ve düşük potansiyel risk taşımaları nedeniyle tercih edilmelidir. Hidrolik 

kaynaklardan üretilen enerjinin en büyük özelliği ise doğada bulunması ve dolayısıyla 

yakıt masraflarının olmamasıdır. Ayrıca çevreye zararlı sera gazı etkisinin olmaması uzun 

yıllar kullanılmasına rağmen kirlilik oluşturmamaktadır. 

Hidroelektrik santrallerin; akarsularla oluşan erozyonun önlenmesinde, önemli bir 

faydası vardır. Türkiye’deki akarsuların eğimi fazla olduğu için akarsular yoluyla erozyon 

ciddi tehlike arz etmektedir. Hidroelektrik santraller amacıyla yapılan barajlar ve bentler 

suyun hızını keserek erozyonu önemli ölçüde durdurabilmektedir. 

Ayrıca hidroelektrik santraller ani talep değişimlerine cevap verebilmektedir. Bu 

nedenle ülkemizde de pik santral olarak kullanılmaktadır. Hidroelektrik Santralar, çevreyle 

uyumlu, temiz, yenilenebilir, pik talepleri karşılayabilen, yüksek verimli (% 90’ın üzerinde), 

yakıt gideri olmayan, enerji fiyatlarında sigorta rolü üstlenen, uzun ömürlü (maksimum 200 

yıl), yatırımı geri ödeme süresi kısa (5-10 yıl), işletme gideri çok düşük (yaklaşık 0,2 

cent/kWh), dışa bağımlı olmayan yerli bir kaynaktır. 

-7 -



Türkiye’nin Hidroelektrik Potansiyeli 

Bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji üretiminin teorik üst sınırını gösteren brüt 

su kuvveti potansiyeli; mevcut düşü ve ortalama debinin oluşturduğu potansiyeli ifade 

etmektedir. Topoğrafya ve hidrolojinin bir fonksiyonu olan brüt hidroelektrik enerji 

potansiyeli, ülkemiz için 433 milyar kWh mertebesindedir. 

Teknik yönden değerlendirilebilir su kuvveti potansiyeli; bir akarsu havzasının 

hidroelektrik enerji üretiminin teknolojik üst sınırını göstermektedir. Uygulanan teknolojiye 

bağlı olarak düşü, akım ve dönüşümde oluşabilecek kaçınılmaz kayıplar hariç 

tutulmaktadır. Bölgede planlanan hidroelektrik projelerin teknik açıdan uygulanabilmesi 

mümkün olan tümünün gerçekleştirilmesi ile elde edilecek hidroelektrik enerji üretiminin 

sınırlarını temsil etmektedir. 

Bu niteliğiyle teknik yönden değerlendirilebilir hidroelektrik potansiyel, brüt 

potansiyelin bir fonksiyonu olmakta ve çoğunlukla onun yüzdesi olarak ifade edilmektedir. 

Ülkemizin teknik yönden değerlendirilebilir hidroelektrik enerji potansiyeli 216 milyar kWh 

civarındadır. 

Ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, bir akarsu havzasının 

hidroelektrik enerji üretiminin ekonomik optimizasyonunun sınır değerini gösteren, gerek 

teknik açıdan geliştirilebilmesi mümkün, gerekse ekonomik yönden tutarlı olan tüm 

hidroelektrik projelerin toplam üretimi olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle ekonomik 

olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, beklenen faydaları (gelirleri), masraflarından 

(giderlerinden) fazla olan su kuvveti projelerinin hidroelektrik enerji üretimini 

göstermektedir. 

Hidroelektrik santralların ekonomik yapılabilirliğinin hesaplanabilmesi için; 

enterkonnekte sistemde aynı enerjiyi üretecek kaynaklar gözden geçirilmekte ve en ucuz 

enerji kaynağı belirlenerek hidroelektrik santral (HES) projesi bu kaynakla mukayese 

edilmekte ve ancak daha ekonomik bulunursa önerilmektedir. Ekonomik HES potansiyeli 

içindeki tüm projeler; termik santrallara göre rantabiliteleri daha yüksek projelerdir. 

Ülkemizin 2006 yılı başı itibariyle tespit edilen teknik ve ekonomik hidroelektrik 

enerji potansiyeli 129,9 milyar kWh’dir. Bu potansiyel; en az ilk etüt seviyesindeki 

hidroelektrik projelerle, istikşaf (ön inceleme), master plan, fizibilite (planlamayapılabilirlik), 

kesin proje, inşa ve işletme aşamalarından oluşan 747 adet hidroelektrik 

projenin toplam enerji üretim kapasitesini ifade etmektedir. 

Havza gelişme planlarının farklı zamanlarda hazırlanmış olmalarından dolayı 

projeler sonraki tarihlerde ekonomik yönden tutarsız duruma gelebilmektedir. Bununla 

birlikte zaman içinde enerji fayda ve maliyetlerinde meydana gelen değişikliklere göre 

ekonomik bulunabilecek tesislerin, ilk etütlerde terk edilmiş olmalarına da 

rastlanılmaktadır. Bu nedenle havza gelişme planlarının belirli aralıklarla, özellikle enerji 

faydalarına esas teşkil eden alternatif referans santral grubundaki değişikliklerden sonra, 

tekrar gözden geçirilip değerlendirilmesi uygun olacaktır. Bunlara karşılık, su 

kaynaklarının geliştirilmesinde görev üstlenen EİE ve DSİ gibi kuruluşların yapmış 

oldukları, yeni enerji kaynaklarının yaratılmasına yönelik ilk etüt çalışmalarıyla bu 

potansiyele her yıl ilaveler olabilmektedir. Bütün bu olumlu ve olumsuz etkilerin de dikkate 

alınmasıyla, Türkiye’nin ekonomik hidroelektrik potansiyeli yıldan yıla ufak farklılıklar 

göstermekle birlikte bugün için 129,9 milyar kWh civarında olduğu kabul edilebilir. 

Türkiye 433 milyar kWh brüt teorik hidroelektrik potansiyeli ile dünya hidroelektrik 

potansiyeli içinde %1 paya sahiptir (Bkz. Şekil 2). 140 milyar kWh ekonomik olarak 

-8 -



yapılabilir potansiyeli ile Avrupa ekonomik potansiyeli içinde yaklaşık %16 hidroelektrik 

potansiyeline sahip bulunmaktadır. 

Günümüz itibariyle Türkiye’de 172 adet hidroelektrik santral işletmede 

bulunmaktadır (Bkz. Tablo 4). Bu santraller 13.700 MW bir kurulu güce ve ekonomik 

potansiyelin % 35’ine karşılık gelen 48.000 GWh yıllık ortalama üretim kapasitesine 

sahiptir. 8600 MW bir kurulu güç ve toplam potansiyeli %14 olan 20.000 GWh yıllık üretim 

kapasitesine sahip 148 hidroelektrik santral (HES) halen inşa halinde bulunmaktadır. 

Geriye kalan 72.540 GWh/yıl’lık potansiyeli kullanabilmek için ileride Türkiye’de 1.418 

hidroelektrik santral (HES) yapılacak ve ilave 22.700 MW kurulu güçle hidroelektrik 

santrallerin toplam sayısı 1.738 çıkacaktır. Gelecekte yapılacak HES ile Türkiye’nin 

toplam ekonomik kurulu gücü olan 45.000 MW, 1.738 HES ile ülkenin nehirlerindeki tüm 

ekonomik hidroelektrik enerji potansiyelden faydalanma imkanı verecektir. 

Ekonomik durgunluklar dikkate alınmazsa, Türkiye’de elektrik tüketimi her yıl % 6-8 

oranında artmaktadır. Bu talebi karşılamak için ülkemiz yeni enerji projeleri için her yıl 2-3 

milyar ABD Doları ayırmak zorundadır. Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de enerji 

hayati bir konu olduğundan, kendine yeterli, sürekli, güvenilir ve ekonomik bir elektrik 

enerjisine sahip olunması yönünde başta dışa bağımlı olmayan ve yerli bir enerji kaynağı 

olan hidroelektrik enerjisi olmak üzere bütün alternatifler göz önüne alınmalıdır. 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES Tesislerinin 

işletilmesi ile yıllık toplam 33,28 GWh enerji üretilebilecektir. Söz konusu projenin 

işletilmesi ile Türkiye ekonomisine ve enerji pazarına katkıda bulunacağı gibi, coğrafi 

konumu ve ulaşım yolları ve gelişme potansiyeli her zaman yüksek olan yörede enerji 

imkanları yaratacak, ekonomiye ve istihdama gerek inşaat, gerekse işletme döneminde 

imkanlar getirecektir. Ayrıca, bu ve buna benzer santrallerin büyük oranda yerli sermaye 

ile inşa edilerek devreye girmesi, devlet kaynaklarının daha verimli kullanılmasını da 

sağlayacak, karşılığında döviz ödenen enerji kaynaklarına duyulan ihtiyacı biraz olsun 

azaltacak ve değerlendirilemeyen yenilenebilir enerji kaynaklarımızın değerlendirilmesine 

katkıda bulunacaktır. 

Tablo 3. Dünya ve Türkiye Hidroelektrik (HES) Potansiyeli 

Brüt HES Potansiyel Teknik HES Potansiyel 

Ekonomik HES 

Potansiyel 

DÜNYA 40.150.000 GWH/yıl 14.060.000 GWH/yıl 8.905.000 GWH/yıl 

AVRUPA 3.150.000 GWH/yıl 1.225.000 GWH/yıl 1.000 GWH/yıl 

TÜRKİYE 433.000 GWH/yıl 216.000 GWH/yıl 140.000 GWH/yıl 


Durumu 

Tablo 4. Ekonomik Olarak Yapılabilir HES Projelerinin Durumu 

HES 

Sayısı 

Toplam Kurulu 

Kapasite (MW) 

-9 - 

Ortalama Yıllık 

Üretim (GWh/yıl) 

İşletmede 172 13.700 48.000 35 

İnşa Halinde 148 8.600 20.000 14 

İnşaatına Henüz Başlanmayan 1.418 22.700 72.000 51 

Toplam Potansiyel 1.738 45.000 140.000 100 


Oran 

(%)




Şekil 3. Türkiye’nin Hidroelektrik Potansiyel Gelişimi 


13.700 MW 

8.600 MW 

Şekil 4. Türkiye’nin Hidroelektrik Potansiyel Gelişimi 

- 10 - 

22.700 MW



BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 

II.1. Projenin Yeri (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan 

proje yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı onanlı Çevre Düzeni Planı ve 

İmar Planları üzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde 

gösterimi) 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES tesislerinden 

oluşan Amastal Projesi, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, Trabzon İli, Maçka İlçesi’nde, 

Yüzüncüyıl köyü sınırları içerisinde Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde planlanmaktadır. 

Proje sahası, 1/25.000 ölçekli Trabzon G43-d2 nolu topografik harita içerisinde 

bulunmaktadır. Proje alanı İl Özel İdaresi sınırları içerisinde kalmakta olup, proje alanın 

bulunduğu bölgeyi kapsayan onaylı Çevre Düzeni Planı ve imar planı bulunmamaktadır. 

Proje alanı Atasu Barajı İçmesuyu havzasında uzun mesafeli koruma alanı sınırları 

içerisinde kalmaktadır. Atasu Barajı’nın Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY)’ne 

koruma mesafeleri ile havzada yer alan HES Projelerinin yerini gösterir harita EK-13’de 

verilmiştir. 

Söz konusu proje yeri yer bulduru haritası Şekil 5’de, proje yeri Fotoğrafları Şekil 6 

ile Şekil 9’da, Uydu görüntüleri Şekil 10’da ve Şekil 11’de verilmiştir. Ayrıca proje yerinin 

işaretlendiği 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita EK-2’de verilmiştir. 

Proje ünitelerine en yakın yerleşim yerlerinin mesafeleri aşağıda verilmiştir. 

- Amastal-1 Regülatörü’nün yaklaşık 650 m doğusunda Labaza Yaylası, Amastal-2 

Regülatör yerinin yaklaşık 700 m batısında Arpalık Yaylası yer almaktadır. 

- Amastal-1 İletim Kanalı güzergahının yaklaşık Km: 0 + 650’nin 200 m batısında 

Kafura Yaylası, Amastal-2 İletim kanalı güzergah başlangıcının yaklaşık 700 m güney 

batısında Arpalık Yaylası yer almaktadır. 

- Amastal-1 Cebri Boru Güzergahının sonunun yaklaşık 800 m batısında Arpalık 

Yaylası, Amastal-2 Cebri boru güzergah sonunun yaklaşık 600 m kuzeyinde Aşgona 

Mezrası yer almaktadır. 

- Amastal-1 İletim tüneli güzergah başının yaklaşık 450 m güneyinde Kafura 

Yaylası, Amastal-2 İletim Tüneli güzergahı sonunun kuşuçumu yaklaşık 1000 m 

kuzeyinde Aşgona Mezrası yer almaktadır. 

- Amastal-1 HES’in yaklaşık 700 m batısında Arpalık Yaylası bulunmaktadır. 

Amastal-2 HES’in yaklaşık 500 m kuzeyinde Aşgona Mezrası yer almaktadır. 

- Kırma-eleme tesisi ve beton santrali tesisinin yaklaşık 250 m kuzeybatısında 

Kafura yaylası yer almaktadır. Kırma-eleme ve beton santralinin kurulacağı saha Kalyan 

Deresinin sol sahilinde yer almakta olup, bu tesisler alana kurulmadan önce DSİ XXII. 

Bölge Müdürlüğü’nden uygun dere yatağı genişliği korunması için gerekli koruma 

mesafesi görüşü alınacaktır. 

- Şantiye tesisi Amastal-2 HES’in hemen kuzeybatısında yer almaktadır. Şantiye 

tesisinin yaklaşık 550 m kuzeydoğusunda Aşgona Mezrası yer almaktadır. 

- 11 -



Şekil 5. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası 

PROJE ALANI 

- 12 -



Şekil 6. Proje Alanı Fotoğrafları-1 

- 13 - 

AMASTAL-1 

REGÜLATÖR YERİ 

AMASTAL-2 REGÜLATÖR 

YERİ



AMASTAL-1 İLETİM 

KANALI GÜZERGAHI 

AMASTAL-1 CEBRİ 

BORU GÜZERGAHI 


- 14 -



AMASTAL-2 CEBRİ 

BORU GÜZERGAHI 

KALYAN (GALYAN) 

DERESİ 


- 15 -



AMASTAL-2 

HES YERİ 


AMASTAL-1 HES YERİ 

- 16 -

AKÖZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE HES 

PROJESİ ÇED RAPORU 

AMASTAL-1 HES 

PROJE ALANI 

Şekil 10. Amastal-1 ve Amastal-2 HES Proje Alanı Uydu Görüntüsü 

- 17 - 

AMASTAL-2 HES 

PROJE ALANI



Amastal-1 

Regülatörü 

Kırma-Eleme 

ve Beton Sant. 

Amastal-1 

İletim Kanalı-1 

Şekil 11.a. Amastal-1 HES Proje Alanı Uydu Görüntüsü 

- 18 - 

Amastal-1 

İletim Kanalı-2 

Amastal-1 

İletim Tüneli 

Amastal-1 


Amastal-1 

Cebri Boru 

Amastal-1 

HES



Amastal-2 

Regülatörü 

Amastal-1 

Regülatörü 

Amastal-2 


Amastal-2 

İletim Kanalı 

Şekil 11.b. Amastal-2 HES Proje Alanı Uydu Görüntüsü 

Amastal-2 İletim 

Tüneli 

- 19 - 

Amastal-2 

Cebri Boru 

Şantiye Tesisi 

Amastal-2 HES



II.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (teknik altyapı üniteleri, idari ve 

sosyal üniteler, varsa diğer üniteler, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan 

büyüklükleri, bu ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı veya 

kroki üzerinde gösterimi, diğer tekniklerle temsili resim veya maket benzeri 

gösteriler, proje kapsamında yer alan ünitelerin ve geçici-nihai depolama 

alanlarının 1/25000, 1/5000 ve/veya 1/1000’lik haritalar üzerinde gösterimi) 





Amastal Regülatörü ve HES projesi kapsamında Amastal-1 Regülatörü ve HES ile 

Amastal-2 Regülatörü ve HES üniteleri yer almaktadır. Söz konusu proje sadece enerji 

üretimini amaçlayan bir proje olup, proje kapsamında yapımı önerilen tesisler; dolu gövdeli 


dikdörtgen kutu kesitli iletim kanalı, iletim tüneli (cebri boru tüneli), yükleme havuzu, cebri 

boru, santral binası ve kuyruksuyu kanalıdır. 

Ayrıca inşaat aşamasında bir adet kırma-eleme ve beton santrali tesisleri ile 

hafriyat atıklarının depolanması için bir adet hafriyat depolama alanı işletilecektir. Ayrıca 

proje kapsamında çalışacak personelin ihtiyaçlarını gidereceği prefabrik bir şantiye tesisi 

kurulacaktır. 

Proje kapsamında yer alan ünitelerin, şantiye tesisinin, kırma-eleme ve beton 

santrali tesisleri ile hafriyat depolama alanı koordinatları Tablo 5’de, ünitelerin kapladıkları 

alanlar Tablo 6’da, proje kapsamındaki tüm ünitelerinin yerlerini gösteren 1/25.000 Ölçekli 

Genel Yerleşim Planı EK-2’de, proje ünitelerinin yerlerini gösterir kroki (vaziyet planı) 

Şekil-12’de verilmiştir. 

Ayrıca proje kapsamında yapımı önerilen tüm ünitelere (regülatör, iletim kanalıtüneli, 

yükleme havuzu, santral vb.) ilişkin plan ve kesitleri EK-4’de verilmiştir. 

- 20 -



Şekil 12. Proje Ünitelerinin Genel Vaziyet Planı 

- 21 -



Tablo 5. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Koordinatları 

Ünite Koordinat No 

Amastal-1 

Regülatörü 

Amastal-1 İletim Kanalı-1 

Amast 

al-1 

Tüneli 

Amastal-1 İletim kanalı-2 


6 Derecelik 

- 22 - 

Coğrafik Koordinatlar (WGS84) 


1 560965.806 4504230.999 40.6851360 39.7212246 

2 560969.347 4504215.396 40.6849952 39.7212650 

3 560922.538 4504204.772 40.6849030 39.7207101 

4 560918.997 4504220.376 40.6850438 39.7206697 

1 560361.196 4505569.613 40.6972387 39.7141988 

2 560365.048 4505563.517 40.6971835 39.7142438 

3 560365.140 4505559.312 40.6971456 39.7142445 

4 560363.858 4505555.962 40.6971155 39.7142290 

5 560351.479 4505544.457 40.6970128 39.7140814 

6 560350.013 4505541.524 40.6969865 39.7140638 

7 560349.513 4505538.835 40.6969623 39.7140576 

8 560353.413 4505506.729 40.6966728 39.7141007 

9 560382.000 4505443.443 40.6961006 39.7144329 

10 560388.038 4505390.300 40.6956215 39.7144993 

11 560387.725 4505387.370 40.6955951 39.7144953 

12 560386.621 4505384.908 40.6955730 39.7144820 

13 560339.784 4505338.583 40.6951591 39.7139232 

14 560337.879 4505334.661 40.6951240 39.7139003 

15 560337.415 4505331.567 40.6950961 39.7138945 

1 560337.415 4505331.567 40.6950961 39.7138945 

2 560338.381 4505331.454 40.6950950 39.7139059 

3 560324.908 4505203.029 40.6939392 39.7137341 

1 560324.908 4505203.029 40.6939392 39.7137341 

2 560324.372 4505197.940 40.6938934 39.7137273 

3 560344.817 4505161.801 40.6935663 39.7139658 

4 560370.265 4505140.883 40.6933760 39.7142649 

5 560372.675 4505137.980 40.6933497 39.7142932 

6 560389.777 4505106.913 40.6930686 39.7144926 

7 560390.844 4505100.238 40.6930084 39.7145046 

8 560387.420 4505094.410 40.6929562 39.7144635 

9 560347.520 4505061.148 40.6926594 39.7139881 

10 560344.337 4505056.313 40.6926161 39.7139499 

11 560344.366 4505050.525 40.6925640 39.7139497 

12 560356.487 4505012.840 40.6922236 39.7140896 

13 560362.652 4504999.463 40.6921027 39.7141612 

14 560363.742 4504993.649 40.6920502 39.7141736 

15 560360.915 4504964.317 40.6917862 39.7141373 

16 560426.786 4504904.515 40.6912427 39.7149111 

17 560562.982 4504852.530 40.6907644 39.7165178 

18 560571.937 4504856.169 40.6907965 39.7166242 

19 560582.237 4504854.473 40.6907805 39.7167459 

20 560585.401 4504844.473 40.6906902 39.7167824




Amastal-1 

Yükleme 

Havuzu 

Amastal 

-1 

Cebri 

Boru 

Amastal-1 

HES 

Amastal- 2 

Regülatörü 

Amastal-2 İletim Kanalı 

Amastal-2 

Yükleme 

Havuzu 

Amastal 

-2 

Cebri 

Boru 


6 Derecelik 

- 23 - 



21 560585.371 4504834.329 40.6905988 39.7167810 

22 560590.129 4504825.676 40.6905205 39.7168365 

23 560755.051 4504648.864 40.6889157 39.7187711 

24 560763.933 4504644.361 40.6888745 39.7188758 

25 560766.523 4504641.643 40.6888498 39.7189062 

26 560771.100 4504627.308 40.6887203 39.7189590 

27 560776.653 4504617.802 40.6886343 39.7190238 

28 560792.394 4504601.164 40.6884832 39.7192084 

29 560797.950 4504590.419 40.6883860 39.7192731 

30 560805.769 4504536.186 40.6878969 39.7193604 

31 560813.926 4504521.741 40.6877662 39.7194555 

32 560815.985 4504511.641 40.6876751 39.7194789 

33 560811.463 4504503.997 40.6876066 39.7194247 

1 560345.079 4505597.015 40.6974867 39.7140107 

2 560366.459 4505574.721 40.6972843 39.7142616 

3 560355.933 4505564.505 40.6971931 39.7141361 

4 560335.078 4505588.323 40.6974091 39.7138915 

1 559863.106 4506079.941 40.7018720 39.7083524 

2 560099.786 4505834.802 40.6996466 39.7111303 

3 560336.466 4505589.663 40.6974211 39.7139081 

1 559870.645 4506107.783 40.7021223 39.7084443 

2 559881.176 4506095.737 40.7020130 39.7085678 

3 559845.037 4506064.146 40.7017311 39.7081371 

4 559834.507 4506076.192 40.7018403 39.7080136 

1 559852.216 4506174.744 40.7027268 39.7082326 

2 559852.216 4506158.744 40.7025827 39.7082311 

3 559804.216 4506158.744 40.7025862 39.7076629 

4 559804.216 4506174.744 40.7027303 39.7076644 

1 559806.746 4506324.103 40.7040755 39.7077086 

2 559813.671 4506280.547 40.7036827 39.7077864 

3 559818.041 4506262.752 40.7035220 39.7078365 

4 559821.217 4506220.989 40.7031456 39.7078701 

5 559825.093 4506205.544 40.7030062 39.7079145 

6 559828.969 4506190.099 40.7028668 39.7079589 

7 559829.302 4506184.546 40.7028168 39.7079623 

8 559828.216 4506174.744 40.7027285 39.7079485 

1 559809.000 4506355.954 40.7043623 39.7077383 

2 559813.592 4506325.428 40.7040870 39.7077898 

3 559799.182 4506322.638 40.7040629 39.7076189 

4 559796.268 4506353.916 40.7043448 39.7075874 

1 559302.531 4508041.938 40.7195861 39.7019029 

2 559413.583 4507735.524 40.7168180 39.7031886




Amastal-2 İletim Tüneli 

Amastal-2 

HES 

Şantiye 

Tesisi 

Kırma- 

Eleme ve 

Beton Sant. 

Tesisi 

Hafriyat 

Depolama 

Sahası 


6 Derecelik 

- 24 - 



1 559413.583 4507735.524 40.7168180 39.7031886 

2 559644.288 4507089.322 40.7109804 39.7058584 

3 559874.992 4506443.120 40.7051427 39.7085278 

4 559876.051 4506434.350 40.7050636 39.7085395 

5 559873.207 4506425.932 40.7049880 39.7085050 

6 559800.645 4506376.803 40.7045507 39.7076414 

7 559799.004 4506373.194 40.7045183 39.7076217 

8 559801.897 4506354.817 40.7043525 39.7076542 

1 559319.445 4508065.303 40.7197954 39.7021054 

2 559325.024 4508050.307 40.7196599 39.7021700 

3 559280.037 4508033.570 40.7195124 39.7016358 

4 559274.458 4508048.565 40.7196479 39.7015712 

1 559289.378 4508249.994 40.7214613 39.7017669 

2 559295.476 4508136.102 40.7204349 39.7018283 

3 559208.755 4508102.242 40.7201361 39.7007983 

4 559206.074 4508251.850 40.7214840 39.7007807 

1 560731.207 4504580.927 40,6883055 39,7184824 

2 560773.534 4504502.768 40,6875983 39,7189757 

3 560736.979 4504477.783 40,6873759 39,7185407 

4 560670.922 4504553.380 40,6880618 39,7177663 

1 562494.846 4505470.323 40,6961853 39,7394415 

2 562826.129 4505456.898 40,6960392 39,7433609 

3 562795.094 4505274.224 40,6943960 39,7429753 

4 562367.383 4505290.151 40,6945720 39,7379150



Tablo 6. Amastal-1 Regülatörü – HES, Amastal-2 Regülatörü – HES Projesi Kapsamında Yer 

Alan Tesislerin Kapladığı Takribi Alanlar 

Ünite Kapladığı Alan 

Amastal-1 Regülatörü ve Göl Alanı 8.000 m 2 

Amastal-2 Regülatörü ve Göl Alanı 1.500 m 2 

Amastal-1 İletim Kanalı ve Tüneli (***) 5.600 m 2 

Amastal-2 İletim Kanalı ve Tüneli (***) 18.200 m 2 

Amastal-1 Yükleme Havuzu 160 m 2 

Amastal-2 Yükleme Havuzu 160 m 2 

Amastal-1 Cebri Boru(***) 775 m 2 

Amastal-2 Cebri Boru(***) 1900 m 2 

Amastal-1 Santral Binası 500 m 2 

Amastal -2 Santral Binası 500 m 2 

Hafriyat Depolama Alanı 70.000 m 2 

Şantiye Tesisi 11.270 m 2 

Kırma-Eleme ve Beton Santrali Tesisi 5.000 m 2 

Ulaşım Yolları 5.500 m (genişlik 10 m alınmıştır) 55.000 m 2 

Ünitelerin Kapladığı Toplam Alan 178.565 m 2 

Açık Alanda Kurulacak Ünitelerin Kapladığı Toplam 

152.090 m 

Alan 

2 

(***) İletim kanalı, tüneli ve cebri boru yer altında planlandığı için bu üniteler için açık alan kullanımı söz 

konusu olmayacaktır. 

Tablo 6’dan da görüleceği üzere proje kapsamında yaklaşık 152.090 m 2 (15,2 ha) 

açık alan kullanılacaktır. İletim kanalı, tüneli ve cebri boru yer altında planlandığı için bu 

üniteler için açık alan kullanımı söz konusu olmayacaktır. 

- 25 -



BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 

III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları 

Amastal HES projesi, sadece enerji üretimi amaçlı bir projedir. Projenin maliyetini 

oluşturan başlıca yapılar, regülatörler, çökeltim havuzu, iletim kanalı, iletim tüneli, yükleme 

havuzu, cebri boru, santraller ve enerji iletim hattıdır. Keşif bedelleri tesislerin 

metrajlarından elde edilen imalat miktarları ile 2009 yılı DSİ birim fiyatlarının 

çarpılmasından elde edilmiştir. 

Santral binası inşaat işleri ile elektromekanik teçhizat maliyetleri ise dövize bağlı 

olarak hesaplanmış ve döviz kuru olarak 2009 yılı için DSİ tarafından kabul edilen 1 ABD 

Doları=1,4098 TL kur değeri baz alınmıştır. 

Proje kapsamındaki birimlerin keşif bedelleri ve yatırım bedelleri Tablo 7’de ve 

Tablo 8’de verilmiştir. Keşif bedeline bilinmeyen giderler eklenerek projenin tesis bedeli 

bulunmuş; tesis bedeline mühendislik hizmetleri gideri ve kamulaştırma eklenerek proje 

bedeli bulunmuştur. Proje bedeline 2 yıl olan inşaat süresi için faiz eklenerek yatırım 

bedeli bulunmuştur. Projenin keşif bedeli 30.259.867 TL, proje bedeli 34.950.146 TL ve 

yatırım bedeli 36.917.741 TL olarak bulunmuştur. 

Amastal Regülatörü ve HES Proje (Amastal-1 Regülatörü ve HES & Amastal-2 

Regülatörü ve HES) Bedelinin bir kısmı özsermaye ile bir kısmının ise kredi ile finanse 

edilmesi planlanmaktadır. 

- 26 -



Tablo 7. Amastal Projesi Toplam Yatırım Bedeli Tablosu (indirimsiz) 

Sıra No Tesisin Adı 

Keşif 

Bedeli (TL) 

Bilinmeyen 

Giderler (TL) 

Tesis 

Bedeli (TL) 

Mühendislik 

Hizmetleri (TL) 

Proje 

Bedeli (TL) 

Faiz Uygulama 

Süresi (Yı) 

İnşaat 

Süresi Faiz (TL) 

Yatırım 

Bedeli (TL) 

1 Regülatör ve Çökeltim Havuzu 2 163 576 216 358 2 379 934 118 997 2 498 930 1 237 398 2 736 329 

2 İletim Kanalı 785 447 78 545 863 991 43 200 907 191 1 86 183 993 374 

3 Yükleme Havuzu 305 025 30 503 335 528 16 776 352 304 0.5 16 355 368 659 

4 HES-1 Cebri Boru 5 123 286 512 329 5 635 615 281 781 5 917 395 1 274 700 368 659 

5 HES-2 Cebri Boru 5 916 042 591 604 6 507 646 325 382 6 833 028 1 649 138 6 192 095 

6 Santral Binası 2 adet 2 415 906 241 591 2 657 497 132 875 2 790 371 0.75 265 085 7 482 166 

7 E/M Donatı 400 $/kW 6 476 621 647 662 7 124 283 356 214 7 480 497 0.5 526 894 3 055 457 

8 H/M Donatı 573 964 57 396 631 360 31 568 662 928 0.5 30 775 8 007 392 

9 ENH 2 000 000 200 000 2 200 000 110 000 2 310 000 0.5 107 236 693 703 

10 Yol İşleri 3 000 000 300 000 3 300 000 165 000 3 465 000 1.5 505 310 2 417 236 

11 Şantiye ve Kalıcı Yapılar 500 000 50 000 550 000 27 500 577 500 1 54 863 3 970 310 

12 Kamulaştırma 1 000 000 100 000 1 100 000 55 000 1 155 000 1.75 198 807 632 363 

TOPLAM 30 259 867 3 025 987 33 285 853 1 664 293 34 950 146 2 952 744 36 917 741 

Tablo 8. Amastal Projesi Toplam Yatırım Bedeli Tablosu (%30 İndirimli) 

Sıra No Tesisin Adı 

Keşif 

Bedeli (TL) 

Bilinmeyen 

Giderler (TL) 

Tesis 

Bedeli (TL) 

Mühendislik 

Hizmetleri (TL) 

Proje 

Bedeli (TL) 

Faiz Uygulama 

Süresi (Yıl) 

İnşaat 

Süresi Faiz (TL) 

Yatırım 

Bedeli (TL) 

1 Regülatör ve Çökeltim Havuzu 1 514 503 151 450 1 665 954 83 298 1 749 251 1 166 179 1 915 430 

2 İletim Kanalı 549 813 54 981 604 794 30 240 635 034 1 60 328 695 362 

3 Yükleme Havuzu 213 518 21 352 234 869 11 743 246 613 0.5 11 448 258 061 

4 HES-1 Cebri Boru 3 586 300 358 630 3 944 930 197 247 4 142 177 1 192 290 258 061 

5 HES-2 Cebri Boru 4 141 229 414 123 4 555 352 227 768 4 783 120 1 454 396 4 334 467 

6 Santral Binası 2 adet 1 691 134 169 113 1 860 248 93 012 1 953 260 0.75 185 560 5 237 516 

7 E/M Donatı 400 $/kW 6 476 621 647 662 7 124 283 356 214 7 480 497 0.5 526 894 2 138 820 

8 H/M Donatı 401 775 40 177 441 952 22 098 464 050 0.5 21 542 8 007 392 

9 ENH 1 400 000 140 000 1 540 000 77 000 1 617 000 0.5 75 065 485 592 

10 Yol İşleri 2 100 000 210 000 2 310 000 115 500 2 425 500 1.5 353 717 1 692 065 

11 Şantiye ve Kalıcı Yapılar 350 000 35 000 385 000 19 250 404 250 1 38 404 2 779 217 

12 Kamulaştırma 700 000 70 000 770 000 38 500 808 500 1.75 139 165 442 654 

TOPLAM 23 124 893 2 312 489 25 437 382 1 271 869 26 709 251 2 224 989 28 244 636 

- 27 -



III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu 

Proje esas itibariyle bünyesinde regülatör, kanal, tünel, yükleme havuzu, cebri 

boru, santral yapılarının birbirinden bağımsız olarak inşa edilebileceği basit bir 

hidroelektrik santralidir. 

Projenin 2 yılda rahatlıkla tamamlanabileceği öngörülmektedir. 

Proje kapsamında öncelikle şantiye tesisi kurulması ve ulaşım yolu ve orman yolu 

yapım çalışmaları tamamlanması öngörülmektedir. 

Projelerin yatırım programı ve yatırımın yıllara göre dağılımı EK-5’de verilmiştir. 

Buna göre yatırımın %50’si 1.yılda kalan %50’si ise 2.yılda tamamlanacaktır. 

III.3. Projenin Fayda Maliyet Analizi 

Yıllık Gelir: Projenin gelir yalnız enerji gelirinden oluşmaktadır. Proje ile üretilecek 

enerji miktarı, 1 kWh enerji için satış fiyatı olan 15 kuruş ile çarpılarak projenin geliri 

hesaplanmıştır. 

Ayrıca DSİ ilkelerine göre güvenilir enerji için 0.06 $, sekonder enerji için 0.033 $ 

alınarak projenin geliri hesaplanmıştır. 

Proje ile üretilen toplam enerji 33,28 GWh’dır. Projenin geliri 15 kr/kWh’a göre 

5.226.000 TL, DSİ ilkelerine göre 1.658.255 TL olmaktadır. 

Giderler: Yıllık giderler, işletme ve bakım gideri, yenileme gideri ve amortisman 

giderinden oluşmaktadır. Proje birimlerinin işletme bakım gideri faktörleri ile tesis bedelleri 

çarpılarak işletme ve bakım gideri; yenileme gideri faktörleri ile çarpılarak yenileme gideri 

bulunmuştur. Amortisman gideri ise formülle bulunan amortisman faktörü ile çarpılarak 

bulunmuştur. 

Projenin işletme bakım ve yenileme giderleri Tablo 9’da verilmiştir. Projenin işletme 

ve bakım giderleri, yenileme giderleri ve amortisman giderleri şöyledir; İşletme ve bakım 

gideri 555.223 TL, yenileme gideri 142.675 TL, çalışanların gideri 400.000 TL amortisman 

gideri 3.545.211 TL, toplam yıllık gideri ise 4.643.108 TL’dır. 

Projenin Rantabilitesi: Projenin rantabilitesi yıllık gelir ve yıllık gider yöntemine 

göre ve bugünkü değer yöntemine göre aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. 

Rantabilite (Yıllık gider-Yıllık gelir yöntemine göre) = 1.13 

Rantabilite (Bugünkü Değer yöntemine göre) = 1.13 

Rantabilite (DSİ İlkelerine göre) = 0.36 

Rantabilite (%30 indirimli) = 1.42 

Projenin İçkarlılık Oranı 

Projenin İç Karlılık Oranı % 11.13’dir 

Birim Enerji Maliyeti 

Proje ile üretilecek enerjinin birim maliyeti hesaplanmış ve 1 kWh enerjinin maliyeti 

13,33 Kuruş olarak bulunmuştur. 

- 28 -



Sıra 

No 

Tablo 9. Amastal Projesi İşletme-Bakım ve Yenileme Giderleri (İndirimsiz) 

Tesisin Adı 

Tesis 

Bedeli 

TL 

İş. ve Bakım 


Gideri 

Gideri Faktörü 

TL 

- 29 - 

Yenileme 

Gideri 

Faktörü 

Yenileme 

Gideri 

TL 

1 Regülatör ve Çökeltim Havuzu 2 379 934 0.01 23 799 0.00013 309 

2 İletim Kanalı 863 991 0.01 8 640 0.00013 112 

3 Yükleme Havuzu 335 528 0.01 3 355 0.00013 44 

4 HES-1 Cebri Boru 5 635 615 0.01 56 356 0.00312 17 583 

5 HES-2 Cebri Boru 6 507 646 0.01 65 076 0.00312 20 304 

6 Santral Binası 2 adet 2 657 497 0.01 26 575 0.00302 8 026 

7 E/M Donatı 400 $/kW 7 124 283 0.025 178 107 0.01107 78 866 

8 H/M Donatı 631 360 0.01 6 314 0.00313 1 976 

9 ENH 2 200 000 0.02 44 000 0.00627 13 794 

10 Yol İşleri 3 300 000 0.04 132 000 0 0 

11 Şantiye ve Kalıcı Yapılar 550 000 0.02 11 000 0.00302 1 661 

12 Kamulaştırma 1 100 000 

13 TOPLAM 33 285 853 555 223 142 675 

İşletme ve Bakım Gideri 555 223 TL 

Yenileme Gideri 142 675 TL 

Çalışanlar Gideri 400 000 TL 

Amortisman Gideri 3 545 211 TL 

Toplam gider 4 643 108 TL 

Toplam gelir 5 226 000 TL 

Rantabilite 1.13 

Rantabilite(DSİ) 0.36 

Birim Enerji Maliyeti 13.33 kr/kWh 

Sıra 

No 

Tablo 10. Amastal Projesi İşletme-Bakım ve Yenileme Giderleri (%30 İndirimli) 

Tesisin Adı 

Tesis 

Bedeli 

(TL) 


Gideri 

Faktörü 


Gideri (TL) 

Yenileme 

Gideri Faktörü 

Yenileme 

Gideri (TL) 

1 Regülatör ve Çökeltim Havuzu 1 665 954 0.01 16 660 0.00013 217 

2 İletim Kanalı 604 794 0.01 6 048 0.00013 79 

3 Yükleme Havuzu 234 869 0.01 2 349 0.00013 31 

4 HES-1 Cebri Boru 3 944 930 0.01 39 449 0.00312 12 308 

5 HES-2 Cebri Boru 4 555 352 0.01 45 554 0.00312 14 213 

6 Santral Binası 2 adet 1 860 248 0.01 18 602 0.00302 5 618 

7 E/M Donatı 400 $/kW 7 124 283 0.025 178 107 0.01107 78 866 

8 H/M Donatı 441 952 0.01 4 420 0.00313 1 383 

9 ENH 1 540 000 0.02 30 800 0.00627 9 656 

10 Yol İşleri 2 310 000 0.04 92 400 0 0 

11 Şantiye ve Kalıcı Yapılar 385 000 0.02 7 700 0.00302 1 163 

12 Kamulaştırma 770 000 

13 TOPLAM 25 437 382 442 088 123 532 

İşletme ve Bakım Gideri 442 088 TL 

Yenileme Gideri 123 532 TL 

Çalışanlar Gideri 400 000 TL 

Amortisman Gideri 2 712 332 TL 

Toplam gider 3 677 953 TL 

Toplam gelir 5 226 000 TL 

Rantabilite 1.42



Tablo 11. Toplam Proje Ekonomisi (Amastal-1 HES ve Amastal-2 HES) 

Keşif bedeli : 30 259 867 TL 

Yatırım bedeli : 36 917 741 TL 

Yıllık gider : 4 643 108 TL 

Yıllık gelir : 5 226 000 TL 

Net gelir : 582 892 TL 

Rantabilite (Yıllık gider-Yıllık gelir yöntemine göre) : 1.13 

Rantabilite (Bugünkü Değer yöntemine göre) : 1.13 

Rantabilite (DSİ İlkelerine göre) : 0.36 

Rantabilite (%30 indirimli) : 1.42 

İçkarlılık Oranı (İKO) : % 11.13 

Birim enerji maliyeti : 13.33 Kr/kWh 

III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, 

Proje Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan 

Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Projeleri 

Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak proje 

sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleşmesi tasarlanan proje bulunmamaktadır. 

III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin Zaruri 

Olan ve Proje Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi 

Planlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Projeleri 

Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesi için zaruri olan ve proje 

sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleşmesi planlanan başlıca faaliyetler; yeni 

ulaşım yolu yapımı, şantiyenin elektrik ihtiyacının karşılanması için elektrik temini, su 

temini ve proje kapsamında çalışacak personel için şantiye tesislerinin yapılması 

faaliyetlerdir. 

Ulaşım Yolu: 

Proje kapsamında Amastal-2 HES’e ulaşım mümkündür ancak, diğer ünite 

yerlerine ulaşım mümkün değildir. Proje kapsamında ulaşımı mümkün olmayan ünite 

yerlerine ulaşım için ilave ulaşım yolu yapılması gerekmektedir. Proje kapsamında 

yaklaşık 5.500 m uzunluğunda ulaşım yolu yapılacaktır. Ayrıca proje kapsamında 3.500 

m’lik Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü İdaresi yatırım programında olan orman yolu 






Elektrik Temini: 

Projenin inşası aşamasında şantiye tesisinin elektrik ihtiyacını karşılamak için 

gerekli olan elektrik; bölgede mevcut olan 34,5 Kv’lık enerji nakil hatlarından ilgili 

kurumlarla irtibatlaşılarak temin edilecektir. 

Su Temini: 

Söz konusu projenin inşaat aşamasında personel için gerekli olacak içme ve 

kullanma suyu bölgedeki kaynak ve köy çeşme sularından temin edilecektir. Köy sularının 

kullanımı için ilgili muhtarlıklardan su kullanım izni alınacaktır. Gerektiği durumlarda 

- 30 -



personel içme suyu dışarıdan hazır damacanalarla da temin edilebilecektir. Yaz aylarında 

tozumayı önlemek için yapılacak olan sulama suyu ise Kalyan (Galyan) Deresinden temin 

edilecektir. Kalyan Dere sularının kullanımına ilişkin inşaata başlamadan önce DSİ XXII. 

Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınacaktır. 

Şantiye Tesisi: 

Proje kapsamında çalışacak işçi ve diğer personel için, iş kanunu ve halk sağlığı 

ile ilgili düzenlemelerin gerektirdiği yeterli miktarda yatakhane, yemekhane, mutfak, banyo 

– WC vb. tesisleri içeren geçici şantiye tesisi yapılacaktır. Söz konusu şantiye tesisi 

projenin inşaat süresince işletilecek olup, proje inşaatı tamamlandıktan sonra proje 

alanından sökülerek kaldırılacaktır. 

Kırma-Eleme ve Beton Santrali 

İnşaat aşamasında yapılacak hafriyat atıklarının proje kapsamında dolgu ve beton 

malzemesi olarak kullanılabilmesi için proje kapsamında bir adet kırma-eleme tesisi ile bir 

adet beton santrali tesisleri işletilecektir. Söz konusu tesisler proje inşa süresince 

işletilecek olup, projenin inşasının tamamlanmasının ardından söz konusu tesisler 

kuruldukları yerden kaldırılacaktır. 

III.6. Kamulaştırma ve/veya Yeniden Yerleşiminin Nasıl Yapılacağı 

Proje alanında kullanılacak alanın büyük kısmı hazine (orman + mera) arazisidir. 

Yapılan ön etütlerde yer yer şahıs arazileri tespit edilmiştir. Proje alanında yer alan şahıs 

arazileri kamulaştırılacaktır. Buna göre toplam kamulaştırılacak alanlar; 4628 sayılı 

Elektrik Piyasası Kanununun 15/c (Değişik: 5496 SK. 5. md) maddesi gereğince; 

kamulaştırma işlemleri EPDK tarafından yürütülecek, bu konuda verilecek olan 

kamulaştırma kararı kamu yararı kararı yerine geçecek ve kamulaştırılan taşınmaz mallar 

tapu kütüğünde hazine adına tescil edilecektir. 

Kamulaştırma işlemleri sırasında her türlü zarar – ziyan yatırımcı firma tarafından 

karşılanacaktır. 

Proje kapsamında kullanılacak olan orman alanların kamulaştırılması söz konusu 

olmadığından bu alanlar için 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 5192 Sayılı Kanun İle 

Değişik 17/3. Maddesi Gereğince Orman İzni alınacaktır. 

Proje ünitelerinin kurulacağı alanlarda herhangi bir yerleşim kalmadığı için proje 

kapsamında yeniden yerleşim söz konusu olmayacaktır. 

III.7. Diğer Hususlar 

Bu başlık altında belirtilecek herhangi bir husus bulunmamaktadır. 

- 31 -



BÖLÜM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGÜLATÖR, HES VE İLETİM 

KANALI YAPILARINDAN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN 

İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI 

IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, (yerleşimler, nüfus, tarım, balıkçılık 

vs. üzerinde etkileri, Atasu Barajı’nın koruma alanlarının 1/25.000 lik topografik 

haritada gösterilmesi ve etkisinin incelenmesi, etki alanının nasıl ve neye göre 

belirlendiğinin açıklanması ve etki alanı harita üzerinde gösterimi) 

Faaliyet sahibi tarafından yapımı planlanan Amastal-1 Regülatörü ve HES ile 

Amastal-2 Regülatörü ve HES Projesi; sadece enerji üretimini amaçlayan bir projedir. 

Projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler hususunda; fiziksel-biyolojik çevreye 

olası etkiler, doğal coğrafya ve jeolojik yapı üzerine etkiler, meteorolojik ve iklimsel 

değişimler, su kaynaklarına etkiler, su ekosistemine etkiler, kara ekosistemine etkiler, 

toprak kaynaklarına etkiler, arazi kullanımına etkiler, hava kalitesine etkiler, gürültü ve 

vibrasyon etkileri ve altyapı hizmetlerine etkiler olarak incelenebilirken bunların yanı sıra 

sosyo-ekonomik çevreye olası etkiler kamulaştırma etkileri, su hakları, sosyal yapıya 

etkiler ve ekonomik yapıya etkilerden söz edilebilir. 

Bu etkiler dikkate alınarak proje etki alanında kalan alanları aşağıdaki gibi 

sınıflandırabiliriz. 

a) Proje faaliyetlerinden sürekli etkilenecek alanlar, yani projeden kaynaklı 

doğal özelliği kaybedilen alanlar, 

b) Projenin inşaat faaliyetlerinden etkilenen fakat inşaat faaliyetleri 

tamamlandıktan sonra etkilerin ortadan kalktığı alanlar, 

c) Proje sınırlarında kalan Kalyan Dere yatağı 

d) Projeden etkilenen yerleşimler 

a) Proje faaliyetlerinden sürekli etkilenecek alanlar, yani projeden kaynaklı 

doğal özelliği kaybedilen alanlar 

Proje kapsamında yapılması planlanan ünitelerin, inşaatların yapılacağı alanda 

yapılacak hafriyat çalışmaları ile doğal ekosistem ortadan kaldırılacaktır. Ancak bu etki 

yapıların inşa edileceği lokal alanlarda gerçekleşecektir. Proje faaliyetlerinden kaynaklı 

doğal özelliği kaybedilecek alanlar EK-2(b)’de verilen harita üzerinde işaretlenmiştir. 

b) Projenin inşaat faaliyetlerinden etkilenen fakat inşaat faaliyetleri 

tamamlandıktan sonra etkilerin ortadan kalktığı alanlar 

Projenin inşaat aşamasındaki çevresel etkiler (toz-gürültü-vibrasyon-trafik vb.) 

dikkate alındığında proje etki alanı Bölüm V.1’de yapılan modellemeler sonucunda 100 m 

(ilgili yönetmelik sınır değerlerin sağlandığı mesafe) olarak belirlenmektedir. Proje 

faaliyetlerinden kaynaklı geçici olarak etkilenecek alanlar EK-2(b)’de verilen harita 

üzerinde işaretlenmiştir. 

- 32 -



c) Proje sınırlarında kalan Kalyan Dere yatağı, 

Regülatör yapılarının inşa edilebilmesi için Kalyan Dere suyunun derive edilmesi 

aşamasında kısmi bir bulanıklık olacaktır. Ancak bu etki suyun derive dilmesinden sonra 

ortadan kalkacaktır. 

İşletme aşamasında ise regülatör yapıları ile suyun kesildiği yerden itibaren 

hidroelektrik santralin kuyruksuyu arasındaki Kalyan Deresindeki suyun akış rejimi 

değişmektedir. Regülatörler ile hidroelektrik santraller arasındaki Kalyan Deresi akış 

rejiminin değişmesine bağlı olarak sucul habitatın olumsuz etkilenmesi muhtemeldir. Bu 

nedenle bu olumsuz etkinin minimize edilmesi ve sucul ekosistemin devamlılığı için 

regülatör yapılarının mansabına belirli oranda su bırakılacaktır. 

Proje etki alanında kalan Kalyan Deresini gösterir harita EK-2(b)’de verilmiştir. 

d) Projeden etkilenen yerleşimler 

Proje etki alanında yoğun yerleşimler bulunmamakla birlikte dağınık olarak yaylalar 

bulunmaktadır. Proje etki alanında bulunan en yakın yerleşim yeri Yüzüncüyıl köyü olup 

proje alanına 2,5 km mesafededir. 

Proje alanına en yakın yaylalar ise; Labaza, Arpalık, Kafura, Demirci, Karadağ, 

Ağalık, Çormalı, İşgohel, Kapıcık ve Omela Yaylaları ile Aşgona Mezrasıdır. 

Atasu Barajı Koruma Alanları ve Bu Alanlar Üzerine Etkiler 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi kapsamında yapımı önerilen Amastal-2 HES’in 

kuş uçumu 13,5 km kuzeyinde içme suyu amaçlı yapılan Atasu barajı bulunmaktadır. 

Atasu barajının mutlak, kısa, orta ve uzun mesafeli koruma alanları EK-13’de verilen 

1/25.000 Ölçekli Topografik harita üzerinde işaretlenmiştir. EK-13’de verilen haritadan da 

görüleceği üzere projenin planlandığı havza; 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı “Su 

Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” (SKKY) Madde 20’de belirtilen uzun mesafeli koruma alanı 

içerisinde kalmaktadır. SKKY’de Madde 20’de verilen koruma tedbirleri aşağıda verilmiştir. 

Madde 20. İçme ve kullanma suyu rezervuarının yukarıda tanımlanan koruma 

alanlarının dışında kalan su toplama havzasının tümü uzun mesafeli koruma alanıdır. Bu 

alanda aşağıda belirtilen tedbirler alınır. 

a) Bu alanın, orta mesafeli koruma alanı sınırından itibaren yatay olarak 3 

kilometre genişliğindeki kısmında tamamen kuru tipte çalışan, tehlikeli atık üretmeyen ve 

endüstriyel atıksu oluşturmayan sanayi kuruluşlarına izin verilebilir. Bu tesislerden 

kaynaklanacak katı atık ve hava emisyonunun rezervuarın kalitesini etkilemeyecek ölçüde 

ve şekilde uygun bertarafının sağlanması gerekir. Çöp depolama alanlarına ve bertaraf 

tesislerine izin verilmez. Turizm ve iskana 19 uncu maddede belirlendiği şekilde izin verilir. 

Bu alanda galeri yöntemi patlatmalar, kimyasal ve metalurjik zenginleştirme 

işlemileri yapılamaz. Madenlerin çıkarılmasına; sağlık açısından sakınca bulunmaması, 

mevcut su kalitesini bozmayacak şekilde çıkartılması, faaliyet sonunda arazinin doğaya 

geri kazandırılarak terk edileceği hususunda faaliyet sahiplerince Bakanlığa noter tasdikli 

yazılı taahhütte bulunulması şartları ile izin verilebilir. 

Bu alandaki faaliyetlerden oluşan atıksuların; bu Yönetmelikte belirtilen ilgili 

sektörün alıcı ortama deşarj standartlarını sağlayarak havza dışına çıkartılması ya da geri 

dönüşümlü olarak kullanılması zorunludur. 

- 33 -



b) (a) bendinde belirtilen alanın bittiği yerden itibaren su toplama havzasının 

sınırına kadar olan alandaki faaliyetlerden kaynaklanan atıksuların, Yönetmelikteki Tablo 

5'ten Tablo 21'e kadar olan deşarj standartlarını sağlayarak havza dışına çıkarılması veya 

geri dönüşümlü olarak kullanılması zorunludur. 

Ancak, 04/09/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına 

alındığı tarihten önce bu alanda mevcut olup, uzun mesafeli koruma alanında kalan 

tesislerden sıvı, gaz ve katı atıklarını ilgili idare tarafından uygun görülen ekonomik 

uygulanabilirliği ispatlanmış ileri teknoloji seviyesinde arıtma ve bertaraf teknikleri ile 

uzaklaştırılmasını sağlayanlarda bu esaslar aranmaz. 

Bu alanda çöp depolama ve bertaraf alanları Bakanlığın uygun görüşü alınarak 

yapılabilir. 

SKKY Madde 20’de verilen tedbirler doğrultusunda, projenin inşaat ve işletme 

aşamasında meydana gelecek olan atıksuların havza dışına çıkarılması sağlanacaktır. 

Hiçbir şekilde inşaat ve işletme aşamasında Kalyan Deresine katı ve sıvı atık 

dökülmeyecektir. Ayrıca proje kapsamında yapılacak patlatmalarda kesinlikle galeri 

patlatma yöntemi uygulanmayacaktır. 

Projenin inşaat ve işletme aşamasında “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”nde 

belirtilen “İçme ve Kullanma Suyu Temin Edilen Kıtaiçi Yüzeysel Sularla İlgili Kirletme 

Yasaklarına” titizlikle uyulacaktır. 

- 34 -



IV.2. Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal 

Kaynakların Kullanımı 

VI.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (il - ilçe bazında da belirtilmesi) 

Proje alanı Doğu Karadeniz bölgesindedir. Proje alanında Karadeniz ikliminin 

genel özellikleri görülür. Yazları serin, kışları ılık ve her mevsim yağışlı geçer. Güneye, 

dağlık bölgeye varıldıkça iklim sertleşir. Kıyıda yağmur olarak görülen yağış yüksek 

yerlerde kar şekline dönüşür. Sonbahar ayları oldukça açık geçer. Bölgenin en sıcak 

ayları Temmuz ve Ağustos olup ortalama sıcaklık 23 °C; en soğuk ay ise Şubat olup 

ortalama sıcaklık -6.9 °C’ dir. Bölge nemli bir iklime sahip olup nem oranı zaman zaman % 

99' lara kadar çıkmaktadır. Yıllık ortalama yağış miktarı 800-850 mm’ dir. İç kesimlere 

doğru çıkıldıkça yağmur oranı da artmaktadır. En az yağmur yağan aylar Temmuz ve 

Ağustos ayları olup en çok kar ise Şubat ayında yağmaktadır. 

Proje alanı genel meteoroloji verilerinin derlenmesinde proje alanına en yakın olan 

Trabzon Meteoroloji istasyonu verileri kullanılmıştır. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden 

alınan 31 yıllık (1975-2005) Trabzon İstasyonu Rasat verileri EK-6’da verilmiştir. 

Yıllık Yağış Dağılımı: 

Trabzon Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama toplam yağış 

miktarı 831,3 mm dir. Günlük en çok yağış 115,1 mm ile Temmuz ayı içerisinde olmuştur. 

Tablo 12. Toplam Yağış Değerleri 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık 

Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) 76.8 64.8 59.0 59.6 53.0 54.5 37.1 51.5 74.1 119.3 95.7 85.9 831.3 

Gunluk En Cok Yağ. Mik. 

(mm) 

42.2 42.8 42.8 38.6 47.8 64.8 115.1 72.1 86.4 66.5 54.9 58.1 115.1 

Şekil 13. Uzun Yıllar Yağış Değerleri Grafiği 

Sıcaklık Dağılımı: 

Trabzon Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 14,6 

0 C, yıllık ortalama yüksek sıcaklığı 18,2 0 C, yıllık ortalama düşük sıcaklığı ise 11,5 0 C 

- 35 -



olarak gerçekleşmiştir. Ölçülen en yüksek sıcaklık 37,8 0 C ile Mayıs ayında, ölçülen en 

düşük sıcaklık ise -6,1 0 C ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. 

Tablo 13. Sıcaklık Değerleri 


Ort. Sıc. (C) 7.4 7.0 8.3 12.0 15.8 20.2 23.1 23.2 20.1 16.2 12.3 9.2 14.6 

Ort. Yük. Sıc. 10.9 10.6 12.0 15.9 19.0 23.5 26.3 26.8 23.9 20.0 16.1 12.8 18.2 

Ort. Düş. Sıc. 4.5 4.1 5.4 8.8 12.7 16.7 19.8 20.0 16.9 13.2 9.3 6.3 11.5 

En Yük. Sıc. (C) 24.3 26.4 32.3 34.6 37.8 35.9 37.0 34.8 33.2 32.7 30.3 26.4 37.8 

En Düş. Sıc. (C) -4.6 -6.1 -5.0 -2.0 5.4 10.3 13.5 13.8 10.0 3.8 1.0 -3.1 -6.1 

Şekil 14. Sıcaklık Değerleri Grafiği 

Ortalama Toprak Sıcaklığı Dağılımı 

Trabzon meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama toprak üstü 

minimum sıcaklık 10,4 o C ile Ocak ayında gerçekleşmiştir. 

Yıllık ortalama 5 cm deki toprak sıcaklığı 16,0 o C olarak gerçekleşmiştir. 



Tablo 14. Toprak Sıcaklıkları 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 

Yıllı 

k 

Ort. Topr.üstü Min. Sıc 

(C) 

3.4 3.1 4.3 7.5 11.4 15.6 19.0 19.3 16.1 12.1 8.0 5.1 10.4 

Ort. 5 cm Topr. Sıc (C) 6.3 6.8 9.4 14.2 19.2 24.1 26.6 26.3 22.2 16.9 11.6 7.8 16.0 




Ort. 100 cm Topr. Sıc (C) 

6.9 6.9 0.1 9.2 11.5 14.7 18.0 19.8 19.3 16.1 12.3 9.0 0.1 

- 36 -



Şekil 15. Ortalama Toprak Sıcaklığı Grafiği 

Bağıl Nem Dağılımı 

Bağıl Nem Dağılımı: Trabzon meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık 

ortalama bağıl nem % 71 olarak gerçekleşmiştir. En düşük bağıl nem miktarı ise % 2 ile 

Nisan ayında gerçekleşmiştir. 

Tablo 15. Bağıl Nem Değerleri 


Saat 07 deki Ort. Bağıl Nem (%) 65 66 71 76 78 73 74 74 73 72 67 64 71 



Ort. Bağıl Nem (%) 66 66 71 73 77 74 74 74 73 72 68 65 71 

En Düş. Bağıl Nem (%) 12 6 14 2 26 23 32 41 25 18 9 9 2 

Şekil 16. Bağıl Nem Grafiği 

- 37 -



Ortalama Bulutluk Değerleri: 

Trabzon meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama bulutluk 

değeri 5,7 dir. 

Tablo 16. Ortalama Bulutluluk Değerleri 


Ort. Bulut. (0-10) 6.3 6.4 6.2 6.0 5.6 4.7 5.5 5.5 5.2 5.4 5.7 6.1 5.7 

Şekil 17. Ortalama Bulutluluk Grafiği 

Rüzgar 

Trabzon İli, yıllık ortalama rüzgar hızı 2,2 m/sn’ dir. Trabzon İli hakim rüzgar yönü 

SSW dir. Yılda toplam 6026 defa esmektedir. 

Tablo 17. Ortalama Rüzgar Değerleri 


Ort. Rüzgar (m/sn) 2.4 2.4 2.2 1.9 1.7 1.9 2.1 2.3 2.5 2.4 2.4 2.4 2.2 

- 38 -



Tablo 18. Rüzgar Esme Sayıları 

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Toplam 

N 47 51 103 113 150 152 114 114 87 74 68 54 1127 

NNE 77 93 139 180 243 189 166 143 134 109 77 68 1618 

NE 119 151 218 291 311 191 141 130 149 163 124 129 2117 

ENE 139 137 194 238 196 130 64 50 77 132 154 126 1637 

E 140 129 218 230 196 120 85 56 48 103 106 124 1555 

ESE 83 98 112 157 123 93 63 37 35 53 65 87 1006 

SE 93 60 91 76 83 76 96 76 44 60 84 91 930 

SSE 99 95 94 59 80 65 79 83 109 127 124 115 1129 

S 226 202 179 109 74 114 115 121 149 163 222 230 1904 

SSW 556 431 324 199 193 345 559 685 718 708 662 646 6026 

SW 389 322 203 171 187 300 391 394 421 458 409 437 4082 

WSW 114 87 66 47 79 129 84 117 68 74 96 104 1065 

W 187 162 177 163 145 181 175 181 172 143 132 143 1961 

WNW 201 221 205 161 140 140 175 152 149 143 139 196 2022 

NW 100 90 149 120 141 149 183 181 134 92 83 98 1520 

NNW 71 59 92 106 121 124 144 134 103 72 45 41 1112 

Şekil 18. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü Grafiği 

- 39 -



Tablo 19. Rüzgar Hız Verileri 


N 1.4 1.6 1.4 1.5 1.6 1.8 1.9 1.9 1.9 1.7 1.5 1.4 1.7 

NNE 1.4 1.7 1.9 1.7 1.8 2.1 2.2 2.3 2.3 1.8 1.4 1.4 1.9 

NE 1.7 1.9 2.0 2.0 2.1 2.3 2.3 2.4 2.3 1.9 1.7 1.5 2.0 

ENE 2.2 2.5 2.6 2.5 2.4 2.6 2.8 2.5 2.9 2.4 2.2 2.1 2.4 

E 2.0 2.0 2.0 2.1 2.0 1.8 1.3 1.6 1.8 2.0 2.0 1.9 1.9 

ESE 1.8 1.8 1.4 1.7 1.6 1.7 1.3 1.6 1.8 1.6 1.7 1.6 1.6 

SE 1.3 1.3 1.4 1.4 1.2 1.2 1.3 1.6 1.5 1.5 1.2 1.6 1.4 

SSE 1.5 1.8 1.5 1.6 1.5 1.4 1.3 1.8 1.9 1.8 2.2 2.0 1.7 

S 2.2 2.7 2.4 2.2 1.8 1.7 1.9 1.9 2.3 2.2 2.3 2.6 2.3 

SSW 2.8 2.8 2.5 2.3 2.0 2.3 2.5 2.8 2.9 2.8 2.9 2.9 2.7 

SW 2.2 2.0 1.9 1.8 1.6 1.7 1.7 1.9 2.0 2.1 2.3 2.2 2.0 

WSW 2.7 2.8 2.5 1.9 1.9 1.7 1.8 2.1 2.7 2.7 2.7 3.1 2.4 

W 3.7 3.2 3.9 2.9 2.3 2.4 2.5 2.1 2.8 3.7 3.7 3.4 3.0 

WNW 4.8 5.2 4.9 3.5 3.0 3.5 3.9 4.2 5.0 4.9 5.3 4.8 4.5 

NW 3.5 3.5 3.2 2.4 2.3 2.5 3.0 3.2 3.0 3.1 4.1 3.4 3.0 

NNW 2.5 2.3 2.1 2.0 1.9 2.5 2.8 3.0 2.8 2.4 2.4 2.7 2.4 

Şekil 19. Ortalama Rüzgar Hızlarına Göre Rüzgar Gülü 

- 40 -



IV.2.2. Jeolojik Özellikler (jeolojik yapının fiziko-kimyasal özellikleri, etüt yapılarak 

kayaç cinslerinin belirlenmesi ve çıkacak malzemenin özellik ve miktarı, tektonik 

hareketler, mineral kaynaklar, heyelan ve blok düşmesi, benzersiz oluşumlar, çığ, 

sel, kaya düşmesi başlıkları altında incelenmesi, 1/100.000, 1/25.000 ve/veya 

1/5000’lik jeolojik harita ve lejandı) 

Projenin bölgesel jeoloji ve proje alanı jeolojisi bölümünü oluşturulmasında Nisan 

2010 tarihli Amastal HES Revize Fizibilite Raporu’ndan yararlanılmıştır. Proje alanına 

ilişkin fizibilite aşamasında yapılmış jeolojik incelemelerde, MTA tarafından bölgede 

yapılmış 1/100.000 ölçek düzeyindeki jeolojik çalışmalar ve Doğu Karadeniz Havzası 

İstikşaf Raporu (DSİ) adlı yayımlardan faydalanılmıştır. Proje sahası ve çevresini 

oluşturan kaya birimlerinin haritalanması, litolojik özellikleri, dokanak ilişkilerinin 

belirlenmesinde 1/100000 ölçekli jeolojik haritaları kullanılmış, haritadaki formasyon 

sınırları sayısal ortamda 1/25.000 ölçekli topografik harita üzerine aktarılmıştır. 

Bölgesel Jeoloji 

Proje alanınında içinde bulunduğu bölge, doğu pontidlerin kuzey kesimi içerisinde 

yer alır. Yoğun bir magmatik aktivitenin etki alanı içinde bulunan kuzey zonda; değişik 

fasiyeste kalın ve kesintisiz özellikte volkanik, volkano-tortul, tortul istifler birikirken, güney 

zonda; daha ziyade fliş karakterli bir tortul istif çökelmiştir. Düzenli bir şekilde Paleosen’e 

de geçen bu birimler ilk evre yerleşimini tamamlayan Kaçkar Granitoyidi ile kesilir ve 

Eosen birimleri ile uyumsuz olarak örtülürler. Doğu pontidlerin kuzey zonunda 

magmatizma etkinliği Liyas’tan (Jura) başlayarak Eosen sonlarına kadar fasılalar halinde 

gelişimini sürdürmüştür. Bölgede, Kretase dönemindeki iki evreli ve farklı özellikteki 

volkanizma etkinliğinin sonucunda bazik ve asitik karakterli olarak iki ayrı volkano-tortul 

istif gelişmiş, bu etkinliğin sonucunda bölgede volkanik, volkano-tortul ve intrüzif kayaçlar 

yaygın hale gelmiştir. Bu nedenle proje alanı ve yakın çevresinde şiddetli bir magmatik 

etkinliğin ürünleri oldukça geniş yayılımda izlenir. Üst Kretase sonunda sakinleşen 

magmatik aktivite Eosen’de tekrar başlayarak etkin bir şekilde devam etmiş ve yeni bir 

volkano-tortul istif gelişmiştir. Volkanik etkinliğin durakladığı veya hızının azaldığı 

dönemlerde ise tortul çökelimler ağırlık kazanmıştır. Söz konusu birimlerin izlendiği 

alanlarda bariz kıvrımlanma ve tabakalanma gözlenmemektedir. Volkanik seviyeler 

arasında izlenen sedimanter seviyeler az da olsa kıvrımlanmadan etkilenmiş olup 

ardalanmalı olarak bulundukları volkanik akıntılarla beraber kıvrımlı yapı sunmaktadır. 

Bölgedeki faylar graviteye bağlı düşey atımlı dik faylardır ve genelde KD-GB ve KB-GD 

doğrultuludur. Şekil 20’de proje alanının Doğu Pontitler içine bulunduğu yer gösterilmiştir. 

Bölgeye ait 1/100.000 ölçekli jeoloji haritası EK-12’de verilmiştir. 

- 41 -

AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE HES PROJESİ 

ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. ÇED RAPORU 

Sekil 20. Proje Alanının Doğu Pontitlerdeki Yeri 

- 42 - 

Proje Alanı



Stratigrafik Jeoloji 

Proje alanı ve yakın civarında yer alan formasyonların stratigrafik dizilimi Şekil- 

21’de verilmiş olup, kolon kesitinde yer alan formasyonlardan sadece Kaçkar granitoyidi 

ve Hamurkesen formasyonu proje yapıları ile ilişkilidir. Proje yapıkları ile ilişkili olmayan 

formasyonların içerikleri stratigrafik kolonda, ilişkili olan formasyonlar ve zeminlerin içerik 

ve özellikleri aşağıda belirtildiği gibidir. Bölgeye ait genelleştirilmiş stratigrafik kolon kesit 

Şekil 21’de , Proje alanı 1/25000 ölçekli Jeoloji Haritası Ek-12’de verilmiştir. 

Hamurkesen Formasyonu (Jh): Doğu pontidlerin hem kuzey hem de güney 

kesiminde izlenir. Gümüşhane–Yağlıdere, Maçka-Hamsiköy, Maçka- Meryemana ve 

Dumanlı (Santa) dolaylarında yüzeylenen formasyonun genel uzanımı KD-GB doğrultulu 

olup kalınlığı 500 m dolayındadır. KD-GB eksenli antiklinal yapılarının çekirdeğinden 

yüzeye çıkan Hamurkesen volkanitlerinin alt ve üst dokanakları açık olarak gözlenemez. 

Bedriga formasyonu ile olan ilişkileri net değildir.Yaşını saptayacak fosil bulunamaması 

nedeniyle bölgesel jeolojik yorumlamaya ve stratigrafik konumlarına dayanılarak Liyas 

volkanitleri ile deneştirilmiştir. Metamorfik temel üzerine uyumsuz olarak gelir ve Bedirga 

formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülür. 

Asıl bileşenlerini bazalt-andezit lav ve piroklastları oluşturur. Yer yer dasit lavları ve 

ara seviye olarak kumtaşı ve pelajik kireçtaşı içerir. Değişik renkler gösteren birim 

sokulum kayaçlarla olan dokanak civarlarında alterasyon nedeniyle sarımsı gri, 

dokanaklardan uzaklaştıkça yeşilimsi-koyu kahverengindedir. Genel olarak altere olan 

birimde piritleşme, killeşme, epidotlaşma ve silisleşme gibi yer yer alterasyonların 

yoğunlaştığı kesimler mevcuttur. Birimde piroklastlar egemendir. Tabakalı yapı 

göstermeyen birimin lavlarında yer yer kolonsu yapılar gözlenir. 

Kaçkar Granitoidleri (Kk1): Doğu Karadeniz Bölgesinin doğu kesiminde yer alan 

Kaçkar Dağları granodiyoritlerin en yoğun olarak izlendikleri alanlardır. Geniş ölçüde Üst 

Kretase yaşlı birimlerin ve daha sonraki yenilenmesiyle de Eosen birimlerinin içine 

sokulan intrüzif kayalar Kaçkar Granitoyidleri olarak tanımlanmıştır. Kaçgar Granitoyidi -I 

(Kk1) olarak ayırtlanan granitoyitlere ait iki büyük intrüzyon kütlesi mevcuttur. Bunlardan 

birincisi Maçka – Güzelyayla ile Yomra – Özdil arasında GB-KD doğrultusunda uzanım 

gösterir. Bu büyük intrüzyona paralel bir uzanım içerisinde yüzeylenen Araklı – Dağbaşı 

ilçesi çevresindeki kütleler diğer ikinci büyük intrüzyonu oluşturur. 

Genellikle gri, yeşilimsi gri, yer yer pembemsi renklerde, çok kırıklı, çatlaklı olan 

granitoyidler taneli veya porfirik dokuludur. Mineral kompozisyonları ve dokularına göre 

granit, granodiyorit, mikrogranit, kuvars porfir, kuvarslı diyorit ve diyorit içerir. Üst Kretase 

boyunca gelişimini sürdüren ve yerleşimlerini büyük ölçüde Paleosen sonunda 

tamamlayan granitoyidler ile Eosen yaşlı Kabaköy formasyonu arasında bir aşınma 

düzlemi bulunur. Eosen döneminde yenilenen Granitoyid intrüzyonları Kabaköy 

formasyonu üzerinde kontakt etkileri bulunur. 

- 43 -



Sekil 21. İnceleme Alanının Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Ölçeksiz) 

- 44 -



Alüvyon (Qal) : Vadi eğiminin son derece fazla olması nedeniyle Kalyan Dere 

boyunca dar şeritler halinde izlenirler ve düzensiz dane boyu içerirler. Alüvyon içerisinde 

blok boyutunda malzeme hakimiyeti baskındır. Proje alanı içerisindeki kalınlığı genelde 

azdır. 

Yamaç Molozu (Qym): Vadi yamaç eğimlerinin son derece fazla olması nedeniyle 

yamaçlardaki temel kaya oluşumları çoğu kez çıplak izlenir. Yağışın da etken olması 

nedeniyle yamaç örtü malzemeleri son derece azdır ve izlenen kesimlerde çok ince 

kalınlıktadır. Yamaç eteklerinde alüvyon malzemesiyle girişimli olan yerlerde de fazla 

kalınlık göstermezler. Genelde ince boyutlu malzemelerden oluşur. Proje yapıları ile 

ilişkilidir. 

Birikinti Konisi (Bk): Yüksek eğime sahip yamaçlar üzerindeki kuru derelerin 

vadiye ulaştığı alanlarda izlenir. Her boyuttan malzeme içerir. Proje alanında 1 no’lu kanal 

güzergahının km 0+000 - 2+000 aralığındaki kuru derelerin vadiye ulaştığı kesimlerde 

izlenirler. 

Yapısal Jeoloji 

Bölgedeki faylar genellikle graviteye bağlı düşey atımlı dik faylardır. Faylar genelde 

KD-GB ve KB-GD doğrultuludur. İnceleme alanında yüzeylenen volkano-sedimanter 

birimler yer yer masif yer yer tabakalıdır. Volkanik ve magmatik kayaçların çoğunlukta 

olması nedeniyle tabakalı yapılanma fazla gelişmemiştir. Ancak volkanik kayaçlarda ara 

tabaka olarak izlenen sedimanter kökenli kayaçlarda tabakalanma bariz olarak 

izlenmektedir. Özellikle lavlarda her yönde gelişmiş düzensiz eklem sistemleri, kırık ve 

çatlaklar izlenir. Lavlar arasındaki sedimanter kayaçlarda ise tabaka doğrultu ve eğim 

yönüne dik olarak gelişmiş, güçlü ve daha düzenli eklem sistemleri izlenir. MTA tarafından 

hazırlanmış jeoloji haritalarında proje alanında büyük boyutlu fay izlenmez. Proje yapıları 

ile ilişkili heyelan yoktur. Proje alanında oluşabilecek depremleri tetikleyecek Kuzey 

Anadolu Fay Zonu proje alanının yaklaşık 98 km güneybatısından geçer. 

Yapı Yerlerinin Gözlemsel Mühendislik Jeolojisi 

Amastal-1 Regülatör Yeri: Kalyan Dere üzerinde, 1753 m dere yatağı kotunda, 

tirol tipte ve dere yatağından itibaren 17 m yüksekliğindedir. Regülatör yerinde temel kaya 

olarak andezit, bazalt lav ve piroklastların oluşturduğu volkanik kayalar (Hamurkesen 

formasyonu) izlenir. Volkanik kayalar temel açısından temel açısından uygun mühendislik 

özelliklerine sahip olup emniyetli taşıma gücü değeri proje yükünün son derece 

üzerindedir. Temel kaya üzerindeki 2-3 m kalınlıktaki alüvyonun kaldırılmasını takiben 

yapı temelleri kaya üzerine oturacaktır. Temel kayanın az geçirimli ve su yüksekliklerinin 

oldukça az olması nedeniyle geçirimsizliğin temini amacıyla enjeksiyon çalışmalarına 

gerek olmayacağı düşünülmektedir. Çökeltim havuzu temelleri de temel kaya üzerine 

oturması beklenmelidir. Yamaçlardaki moloz malzeme örtü kalınlıkları 2-3 m kalınlıkta 

olup yamaçlar duraylıdır. Kazıda %20 sert kaya, %20 yumuşak kaya, % 60 oranında 

küskülük kazısı beklenmelidir. Temel kaya içerisinde yapılacak kazılarda 1 yatay / 3 düşey 

sev uygulaması yeterli olacaktır. 

İletim Kanalı-1: Kalyan Dere sağ sahilinde, box tipinde ve 1.295 m + 274 m 

uzunluğundadır. Güzergahta temel kaya olarak andezit, bazalt lav ve piroklastların 

oluşturduğu volkanik kayalar (Hamurkesen formasyonu) izlenir. Kanal güzergahları 

boyunca temel kaya çoğu yerlerde yoğun ayrışmalı özellikte olup güzergahın büyük 

kesiminde yamaç molozu ile örtülüdür. Regülatör yerinden itibaren km 0+000 - 0+450 

aralığında yamaç duraylılığı açısından sorunsuzdur, ancak km 0+450 - 0+1295 m 

aralığında yer alan kesin güzergaha dik konumdaki 3 adet derin derelerden gelecek 

malzeme tehdidi altında olup, bazı kesimlerde duraylılık açısından sıkıntılar 

- 45 -



göstermektedir. Derelerin vadiye ulaştığı kesimlerde yer yer birikinti konileri izlenir. Söz 

konusu aralık kazı sonrası potansiyel tehdit alanları olarak değerlendirilmektedir. Dere 

geçitlerinde ise yapılacak sanat yapılarında özel önlemlere ilave olarak çığ tehlikesi de 

dikkate alınacaktır. Güzergahın genelinde kanal temelleri %80-90 oranında ana kaya 

üzerine oturması beklenmektedir. Yapılacak kademeli kazılarda şev yüksekliğinin en fazla 

10 m, genişliğinin 4 m olacaktır. 

Yamaç molozları ve birikinti konisi içerisindeki kazılarda 3 yatay/2 düşey, temel 

kaya içerisinde yapılacak kazılarda 1 yatay/3 düşey şev uygulaması genelde yeterli 

olacaktır. Kazıda patlatmanın gerekmeyeceği düşünülmektedir. Yapılacak kanal 

kazısında; %20 oranında sert kaya, %25 oranında yumuşak kaya, %55 oranında küskülük 

kazısı beklenmektedir. Yeraltı suyu problemi yoktur. Kati proje aşamasında yamaç molozu 

malzemenin kalın olarak izlendiği alanlar araştırılacak ve sonuçlarına göre önlem 

alınacak, istinat duvarları ile kazı şev topuklarının korunması ve drenajı sağlanacaktır. 

Yükleme Havuzu-1: Yapı yerlerinin temel kayasını andezit, bazalt lav ve 

piroklastları içeren Hamurkesen formasyonu oluşturur. Temel kaya mühendislik özellikleri 

temel için genelde uygundur, taşıma gücü değeri oldukça yeterli ve güvenilirdir. Geçirimliaz 

geçirimli, orta mukavemetli ve ayrışmalı özelliktedir. Yükleme havuzunun yer aldığı 

kesimlerde temel kaya üzerinde yaklaşık 1-2 m kalınlıkta yamaç molozu izlenir. Yamaç 

örtüsü ve temel kaya ayrışma zonu kaldırıldıktan sonra tesis temelleri ana kaya üzerine 

oturacaktır. Temel kaya taşıma gücü değeri oldukça yeterlidir. Temel kaya içerisinde 

yapılacak kazılarda 1 yatay/3 düşey uygulaması genelde yeterli olacaktır. Duraylılık 

sorunu yoktur. Kazıda %40 yumuşak kaya, %60 küskülük kazısı beklenmektedir. 

Cebri Boru Güzergahı-1: Güzergahın dere yatağını takip eden yol platformu 

üzerindeki güzergahın uzunluğu 775 m’dir. Platform kazısı andezit, bazalt lavlarından 

oluşan volkanik kayalar içerisinde açılacaktır. Güzergah boyunca temel kaya açıkta izlenir. 

Yamaçlar duraylıdır. Mesnetler tamamen ana kaya üzerine sorunsuz olarak oturması 

beklenmektedir. Son derece kazı zorluğu izlenecek olup, kazıda büyük oranda patlatma 

gerekecektir. Yoğun şekilde gerekecek kademeli kazılarda şev yüksekliğinin 10 m, 

genişliğinin 3 m olması uygundur. Yapılacak kazısında; %50 oranında sert kaya, %30 

oranında yumuşak kaya, %20 oranında küskülük kazısı beklenmelidir. Yeraltı suyu 

problemi yoktur. Yamaçlar duraylıdır. Temel kaya içerisinde oluşturulacak şevlerde 1 

yatay/4 düşey sev uygulaması yeterli ve güvenli olacaktır. 

Santral Yeri-1: Santral yapı yerinin temel kayasını andezit, bazalt lav ve 

piroklastları (Hamurkesen formasyonu) oluşturur. Temel kayanın açıkta olması nedeniyle 

yapı temelleri taşıma gücü açısından sorunsuz ve güvenilir olan volkanik kayaların lavları 

üzerine oturacaktır. Yeraltı suyu sorunu yoktur. Santral kazısında %10 yumuşak kaya, 

%60 küskülük ve %30 oranında toprak kazısı beklenmelidir. Santral yerinde yeraltı suyu 

derinliğinin 5 m dolayında olması beklenmektedir. Duraylılık açısından sorun 

yaşanmayacaktır. Temel kaya içerisinde oluşturulacak şevlerde 1 yatay/4 düşey sev 

uygulaması yeterli olacaktır. 

Amastal-2 Regülatör Yeri: Kalyan Dere üzerinde, 1409 m dere yatağı kotunda, 

tirol tipte ve dere yatağından itibaren 4 m yüksekliğindedir. Regülatör yerinde temel kaya 

olarak andezit, bazalt lav ve piroklastların oluşturduğu volkanik kayalar (Hamurkesen 

formasyonu) izlenir. Yapı yerinde formasyonun bazalt birimleri daha hakimdir. Temel kaya 

üzerindeki iri malzemenin oluşturduğu 1-2 m kalınlıktaki alüvyonun sıyırma kazısı sonucu 

alınmasını takiben su alma yapısı yapı temelleri kaya üzerine oturacaktır. Çökeltim 

havuzu temelleri de temel kaya üzerine oturacaktır. Volkanik kayalar temel açısından 

temel açısından uygun mühendislik özelliklerine sahip olup, emniyetli tasıma gücü değeri 

proje yükünün son derece üzerindedir. Temel kayanın az geçirimli ve su yüksekliklerinin 

oldukça az olması nedeniyle geçirimsizliğin temini amacıyla enjeksiyon çalışmalarına 

- 46 -



gerek olmayacaktır. Yamaçlardaki moloz malzeme örtü kalınlıkları 2-3 m kalınlıkta olup 

yamaçlar duraylıdır. Kazıda %30 sert kaya, %30 yumuşak kaya, % 40 oranında küskülük 

kazısı beklenmelidir. Temel kaya içerisinde yapılacak kazılarda 1 yatay/3 düşey sev 


Cebri Boru Güzergahı-2: Cebri boru tüneli granitoyitler içerisinde 1900 m 

uzunlukta açılacaktır. Söz konusu formasyon tünel için genelde iyi kaya sınıfında yer 

almakta olup mühendislik özellikleri tünel açımı için son derece uygundur. Tünel açımı 

sırasında önemli sorunlar izlenmeyecektir. Tünelin giriş ve çıkış ağızlarında jeolojik 

koşullar uygundur ve güzergahı boyunca ön yaklaşım olarak aşağıda belirtilen destek 

sistemlerinin büyük oranda geçerli olabileceği düşünülmektedir. 

% 70 lik bölümünde : 1.sınıf destek sistemi (çok hafif destek sınıfı) 

% 20 lik bölümünde : 2.sınıf destek sistemi (hafif destek sınıfı) 

% 5 lik bölümünde : 3.sınıf destek sistemi (orta destek sınıfı) 

% 3 lük bölümünde : 4.sınıf destek sistemi (yoğun destek sınıfı) 

% 2 lik bölümünde : 5.sınıf destek sistemi (çok yoğun destek sınıfı) 

gerekecektir. Uygulama aşamasında karşılaşılacak şartların durumuna göre destek sınıfı 

oranları bir miktar artabilir veya azalabilir Değerlerden de anlaşılacağı üzere güzergah 

boyunca ağırlıklı olarak 1. sınıf destek uygulaması gerekecektir. Destek sınıfı 

uygulamalarının ayrıntılı içeriği Tablo 20’de verilmiş olup, uzun kazı aşamalarının 

yapılabildiği sert, dayanımlı, seyrek eklemli, uzun süreli kendini desteksiz taşıyabilen kaya 

türünde sadece belirli blok ve makaslama zonlarının noktasal olarak desteklenmesinde 

kaya bulonu ve/veya püskürtme betonu uygulaması yapılacaktır. Tünel giriş ağızları ve 

örtü kalınlığının 15 metreden az olduğu yerler açık kazı şeklinde geçilecek veya kalıcı 

beton ile kaplanacaktır. Tünel giriş ve çıkış ağızlarında sorun izlenmeyecektir. Yeraltı suyu 

seviyesi üzerinde açılacağı tahmin edilen tünelindeki yeraltı suyu gelişleri tünel kazısı ve 

duraylılık açısından sorun oluşturmayacak düzeyde olacaktır. Kaplama ve kontakt 

enjeksiyonu gerekmemektedir. 

Tablo 20. Tünellerde Ön Yaklasım Olarak Kullanılan Destek Sınıfları 

I - Çok hafif destek sınıfı (I. Sınıf Kaya): Terzaghi 1.-2.sınıf, Q>2.5, RMR>55 değerindeki, uzun kazı 

aşamalarının yapılabildiği sert, dayanımlı, seyrek eklemli, uzun süreli kendini desteksiz taşıyabilen kaya 

türünde sadece belirli blok ve makaslama zonlarının noktasal olarak desteklenmesinde 2,50 m uzunluğunda 

kaya bulonu ve/veya püskürtme betonu uygulanmalıdır. 

II - Hafif destek sınıfı (II. Sınıf Kaya): Terzaghi 2.-3.sınıf, 1.5



Santral Yeri-2: Santral yapı yerinin temel kayasını granitoyitler oluşturur. Temel 

kaya üzerinde 2-3 m kalınlıkta yamaç molozu olması nedeniyle yapı temelleri taşıma gücü 

açısından sorunsuz ve güvenilir olan volkanik kayaların lavları üzerine oturacaktır. Yeraltı 

suyu sorunu yoktur. Santral kazısında %40 sert kaya, % 30 yumuşak kaya, %3 0 küskülük 

kazısı beklenmelidir. Santral yerinde yeraltı suyu sorunu yoktur. Duraylılık açısından sorun 

izlenmeyecektir. Temel kaya içerisinde oluşturulacak şevlerde 1 yatay/4 düşey sev 


Yapı Yerleri İçin Önerilen Araştırma Programı 

Yapı yerlerindeki birimlerin jeoteknik özellikleri, geçirimlilik, yeraltı suyu seviyesinin 

tespiti, jeomekanik sınıflama ve temel kaya ayrışma zonuna bağlı olarak kazı sınırlarının 

belirlenmesi amacıyla yapı yerlerinde temel araştırma kuyuları açılacaktır (Önerilen 6 

adet). Açılacak kuyular ve yapılması deneylere ilişkin icmal değerleri aşağıda verilmiştir. 

Tablo 21. Açılacak kuyulara ilişkin icmal 

Yapı yeri Kuyu (adet) Derinlik (m) Yapılacak deneyler 

Regülatör-1 ve çökeltim havuzu 4 15 - 20 BST (15 adet) 

Santral yeri-2 2 25 - 35 - 

Amastal Regülatörü ve HES projesinin ÇED sürecinin tamamlanmasına müteakip 

proje için detaylı Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu hazırlanarak ilgili kurumca 

onaylatılacaktır. 

Depremsellik 

T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 1996 yılında yayınlanmış ve 5 bölgeye 

ayrılmış Türkiye’nin Deprem Bölgeleri Haritası’na göre proje alanı 4. derece deprem 

kuşağı içerisinde yer almaktadır. Santral yerine kıyasla regülatör yerinin 3. derece deprem 

bölgesine daha yakın olması nedeniyle deprem risk analizi girdilerinde regülatör yeri 

koordinatları (40.6845 0 enlem, 39.7219 0 boylam) esas alınmıştır. Deprem araştırma 

kayıtlarına göre; proje alanı odak olacak şekilde 100 km yarıçaplı alan içerisinde, Şekil 

22’de de görülebileceği gibi, 1900-2010 yılları arasında magnitüdü 4.0–7.9 arasında 40 

adet deprem izlenmiş olup icmali aşağıdadır. 

Tablo 22. 1900-2010 Yılları Arasında Magnitüdü 4.0–7.9 Arasındaki Depremlerin Özeti 

4.0 ≤ M < 5.0 5.0 ≤ M < 5.9 6.0 ≤ M < 6.9 7.0 ≤ M < 7.9 

33 ad (%82.5) 6 ad (%15.0) 0ad (%0.0) 1 ad (%2.5) 

Tablo 23’de izleneceği üzere 100 km yarıçaplı alan içerisinde izlenen depremlerin 

odak merkezleri 0-80 km derinlikte olup, 15-20 km odak derinliğindeki depremler 

ağırlıktadır. Proje alanını etkileyebilecek en yakın aktif fay olan Kuzey Anadolu Fayı proje 

alanının 98 km güneybatısından geçer. Proje alanında izlenen en büyük depremin 

magnitidü 7.9, odak derinliği 20 km, KAF zonu üzerinde, proje alanına 98 km uzaklıkta, 

magnitidü 7,9, odak derinliği 20 km ve 1936 yılında oluşmuştur. Proje alanı ve çevresinde 

5 ve daha büyük magnitüde sahip depremlerin dönemlere göre gerçekleşme olasılıkları 

aşağıda verilmiştir. 

- 48 -



Tablo 23. Magnitüdü ≥ 5 Olan Depremlerin Dönemlere Göre Gerçeklesme Olasılıkları 

Magnitüd 1 yıl 10 yıl 25 yıl 50 yıl 100 yıl Dönme 

Periyodu 

Periyodu 

5,0 12,1 72,5 96,0 99,8 100,0 8 

5,5 7,2 52,5 84,4 97,6 99,9 13 

6,0 4,2 34,9 65,8 88,3 98,6 23 

6,5 2,4 21,9 46,2 71 91,6 40 

7,0 1,4 13,3 30,0 51,1 76,1 70 

7,5 0,8 7,9 18,6 33,8 56,2 121 

Tablo 24. Proje Alanı 100 km. Etrafında Magnitüdü > 4 Depremlerin Kandilli Kayıtları 

Tarih Saat(GMT) Enlem Boylam Derinlik(km) Büyüklük 

26.12.1939 23:57 39.80 39.51 20 7.9 

26.01.1960 09:52 40.19 38.75 20 5.9 

21.11.1939 08:49 39.82 39.71 80 5.9 

17.08.1949 20:38 40.10 40.57 0 5.3 

18.10.1980 03:14 39.91 40.31 37 5.1 

20.04.1990 23:30 40.12 40.07 22 5.0 

15.09.1929 13:10 40.25 38.76 50 5.0 

12.08.1985 02:54 39.95 39.77 29 4.9 

28.06.1985 18:19 40.22 40.01 0 4.9 

19.01.1979 23:36 39.91 39.60 11 4.9 

29.12.1939 11:33 39.89 39.27 10 4.9 

31.07.1931 00:25 41.02 39.55 10 4.9 

14.05.1987 22:24 39.95 40.16 10 4.8 

21.02.1977 13:02 39.90 40.08 33 4.8 

17.09.2008 12:08 40.01 39.98 5 4.7 

13.03.1992 18:37 39.87 39.46 34 4.7 

01.11.1986 03:18 41.24 40.21 29 4.7 

13.03.1992 22:47 39.96 39.68 10 4.6 

15.05.1984 17:41 39.82 39.43 10 4.6 

20.11.1983 16:04 39.82 39.33 47 4.6 

18.11.1983 02:07 39.90 39.22 33 4.6 

24.10.1954 00:44 40.00 40.00 0 4.6 

07.11.1954 22:52 40.25 40.03 20 4.5 

20.01.1979 03:46 39.97 39.64 42 4.4 

Kaynak. Fizibilite Raporu 

Projede, ana kaya üzerinde gelecek zaman periyodları içerisinde etkili olması 

beklenen maksimum yer hareketi ivmelerinin belirlenmesi için ilk etapta sismolojik veriler 

incelenmiştir. İnceleme sahasında 1900-2009 yılları arasında oluşmuş magnitüdü dört 

buçuktan büyük (M ≥ �4.5) depremler Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma 

Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi verilerinden derlenmiştir. Risk analizi 

çalışmasının ikinci safhasında Türkiye Diri Fay haritası üzerinde mevcut tektonik özellikler 

ve sismolojik veriler korelasyona tabi tutularak bölgeye ait sismotektonik harita üzerinde 

çizgisel ve alansal deprem kaynakları belirlenmiştir. Deprem risk analizi hesaplamalarında 

Doç.Dr. Ferfat ÖZÇEP (İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fak. Jeofizik Mühendisliği) 

tarafından poisson olasılık kuramına göre hazırlanmış bilgisayar programı kullanılmıştır. 

Alansal ve çizgisel deprem kaynakları için belirlenmiş olan kaynak parametreleri, 

kaynakların konumları, regülatör aks yerinin koordinat değerleri ve azalım ilişkisi 

katsayıları bilgisayar programına verilerek ivme-risk değerleri geniş bir yelpazede elde 

edilmiştir. Proje alanı için yapılan deprem risk analizi sonuçlarına göre; 

- 49 -



• Maksimum Dizayn Depremi (MDE) değeri olarak 0.15 g pik yer ivmesinin, 

• İşletmeye Esas Deprem (OBE) değeri olarak 0.09 g pik yer ivmesinin, 

• Oluşabilecek En Şiddetli Deprem (MCE) için Richter Magnitüdü M= 8,7 depremin 

yapılacak projede dikkate alınacaktır. Belirlenmiş ivme değerleri orta risk değer aralığı 

(0.08 g – 0.24 g) içerisinde kalmaktadır. Yukarıda verilen MDE ivme değerinin geri dönüş 

periyodu (return period) 475 yıl, OBE ivme değerinin geri dönüş periyodu ise 144 yıl 

değerlerine karşılık gelmektedir. Maksimum düşey yer hareketi ivme değerleri olarak MDE 

ve OBE için verilen maksimum yatay yer ivmesi değerlerinin (2/3) ü dikkate alınabilir. 

Maksimum Dizayn Depremi (MDE): Yapının dizayn edildiği veya analizlerinin 

yapıldığı magnitüd değeri olan, en yüksek seviyede yer hareketi yaratması beklenen bir 

depremdir. MDE için tavsiye edilen 50 yıllık ekonomik ömür içerisinde %10 aşılma olasılığı 

ile beklenen yer hareketi ivmesidir. Böyle bir hareket için ortalama 475 yıllık geri dönüş 

periyodu dikkate alınmaktadır. Baraj bu şiddette bir depremin etkisine maruz kaldığı 

zaman en azından su rezervuar kapasitesi korunabilecektir. Eğer barajın hasar görmesi 

büyük bir sosyal tehlikeye yol açacaksa bu taktirde MDE, aşağıda tariflenen MCE 

değerine eşit alınmalıdır. 

İşletmeye Esas Deprem (OBE): OBE kavramı yapı üzerinde yalnızca küçük 

hasarlar yaratabilecek bir yer hareketi seviyesini tarif eder. Regülatör ve yardımcı yapılar 

ve ekipmanlar işlevlerini OBE seviyesinde bir deprem sonrasında sürdürebilecektir. OBE 

değerine yakın fakat onu aşmayan depremlerin oluşması halinde hasarlar kolaylıkla 

giderilebilecek seviyede olacaktır. Diğer bir ifade ile OBE 100 yıllık bir periyot içerisinde 

%50 olasılıkla aşılamayacak olan yer hareketini tanımlar. Geri dönüş periyodu ise 144 yıla 

karşı gelmektedir. 

Oluşabilecek En Şiddetli Deprem (MCE): Bu kavram sismo-tektonik bölge veya fay 

zonu üzerinde oluşması muhtemel en şiddetli depremi tarif eder. Meydana gelme 

olasılığının önemi fazla değildir zira bu deprem 100 yıl ile 10.000 yıllık bir periyotta 

gerçekleşebilir. 

Sekil 22. Proje Alanının 100 km Etrafında Gerçeklesen Magnitüdü 4’den Büyük Depremler 

- 50 -



Kuzey Anadolu Fay Hattı 

98 km 

Sekil 23. Proje Alanının Deprem Bölgeleri Haritasındaki Yeri ve Proje Alanı Dirifay Haritası 

Proje inşaat aşamasında 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanan “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esaslarına 

uyulacak ve gerekli tedbirler alınacaktır. 

- 51 - 

82 km 

Erzurum Fay Zonu



d) DOĞAL AFET DURUMU 

Heyelan ve Çığlar 

Türkiye’de değişik türdeki kitle hareketleri, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde sıkça 

görülmektedir. Bölgede her yıl çok sayıda kaya düşmesi, toprak, çamur akmaları ve 

heyelan meydana gelmektedir. Bu olaylar sonucu binalar, yollar, tarım alanları kullanılmaz 

hale gelmekte daha da önemlisi insanlar ölmektedir. 

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan kayaçlar, özellikle volkanikler yüzeyden 

itibaren yer yer 30 m derinliğe kadar değişik derecede ayrılmaya uğramış ve pek çok 

yerde kile dönüşmüştür. 

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde değişik orijinli kayaçlarda meydana gelen 150’ye 

yakın değişik türdeki kitle hareketi jeolojik ve jeoteknik açıdan incelenmiş ve bu 

hareketlerin nedenleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Kitle hareketlerinin meydana 

gelmesinde, bölgenin morfolojisi, jeolojisi, iklim karakteristikleri ve bunlara ilave olarak 

kayaçların ayrılması, değişik amaçlı kazılar, bitki örtüsünün tahribi, yapay sarsıntılar 

başlıca nedenleri oluşturmuştur. 

İncelenen 150’ye yakın heyelanda, heyelanları meydana getiren nedenler 

incelendiğinde; suyun %40, kazıların %28, ayrışmanın %26, bitki değişikliklerinin %4 ve 

diğer nedenlerin ise %2 oranında etkili olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar gözönüne 

alındığında bölgede heyelanların önlenmesinde, gerek heyelan gerekse potansiyel 

heyelan sahalarında, yerüstü ve yeraltısuyu drenajı yapmak, bitki örtüsü tahribini önlemek 

ve kökü derine ulaşan bitkiler yetiştirmek, kazılarda ve yol çalışmalarında emniyetli şev 

yüksekliği, şev açısı ilişkisini gerçekleştirmek, topuk kısımlarında ağırlık yapıları inşa 

etmek gibi yolların bir veya bir kaçını birlikte uygulamak en ekonomik ve en etkili çözüm 

olarak görülmektedir. 

23 Haziran 1988’de Maçka’nın Çatak Köyü’nde meydana gelen heyelanda 64 kişi 

toprak altında kalarak yaşamını yitirmiştir. 

2006 yılı içerisinde Akçaabat, Araklı, Çaykara, Dernekpazarı, Düzköy, Hayrat, 

Maçka, Of ve Sürmene ilçelerinde heyelanlar meydana gelmiş olup can kaybı meydana 

gelmemiştir. 

Proje Kapsamında Meydana Gelecek Heyelan ve Kaya Düşmesine Karşı Alınacak 

Önlemler: 

Proje kapsamından yapılacak kazıların tamamında vahşi (gelişi güzel) kazı/hafriyat 

yapılmayacaktır. Topografik yapıya bağlı olarak arazide palyeli kazı çalışmaları 

yapılacaktır. Bu durum heyelan riskini azaltacaktır. Ayrıca kaya düşmesi, kayma ve akma 

riskine karşı tünel giriş ve çıkışında palye kesilip hasırlı şatkrit çalışması yapılacaktır. 

Yapımı planlan yol güzergahlarında heyelan riski olan bölümlerde istinat duvarları inşa 

edilecektir. 

Sel 

19-20 Haziran 1990 günleri çok yoğun yağışlar sonucu meydana gelen sel ve 

heyelanlar sonucu Trabzon Merkez, Maçka, Akçaabat, Düzköy, Tonya, Çarşıbaşı, 

Vakfıkebir, Beşikdüzü ve Şalpazarı merkez ve bağlı yerleşim birimlerinde 65 kişi hayatını 

kaybetmiş, 1005 adet konut ve 82 işyeri yıkılmış veya oturulamayacak hale gelmiştir. 

- 52 -



IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler (yeraltı su seviyeleri, halen mevcut her türlü keson, 

derin, artezyen vb. kuyular, proje alanına mesafeleri ve debileri, emniyetli çekim 

değerleri, suyun fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik özellikleri, yer altı suyunun 

mevcut ve planlanan kullanımı, proje alanında varsa yer altı suyu sulaması ve 

kuyunun verdiği debi belirlenerek esas alınması) 

Projenin planlandığı bölgede gözlenen temel jeolojik birimler geçirimsiz 

olduklarından yeraltı suyu işletmesine elverişli akifer özelliği taşımazlar. Temel jeolojik 

birimlerin çatlaklı kırıklı ayrışmalı kesimlerinde bulunan sınırlı miktardaki yeraltı suyu 

küçük debili ve çeşitli kaynaklar şeklinde boşalmaktadır. Proje alanınında içinde 

bulunduğu Değirmeden Deresi Havzasında, Değirmendere Deresinin mansap 

bölümlerinde oluşmuş siltli killi, kumlu, çakıllı, küçük bloklu alüvyon yeraltı suyu 

işletmesine elverişli akifer özelliğindedir. 

Değirmendere Deresinin mansap kısmındaki akiferlerde toplam 26 kuyu açılmış 

olup, kuyuların ortalama verimi ise 400 litre/sn’dir. Değirmendere Deresinin mansap 

kısmındaki akiferlerin rezervi 21 hm 3 ’dür. Ancak söz konusu kuyuların hiçbiri günümüzde 

kullanılmamaktadır (DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü, 2009). 

Amastal Regülatörü ve HES projesi alanında herhangi bir yeraltı suyu kuyusu 

bulunmamaktadır. 

Amastal Regülatörü ve HES projesi kapsamında (inşaat ve işletme aşamalarında) 

yeraltı suyu kullanımı söz konusu olmayacaktır. 

IV.2.4. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, 

miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan 

kullanımı) 

Proje alanı ve yakın civarında yer alan kayaçların çoğunluğu volkanik kökenli 

olması nedeniyle, az da olsa akifer özelliği taşırlar. Kontaklardan ve süreksizliklerden 

gelen sızıntı sular dışında kaynak olarak nitelendirilebilecek yeraltı suyu çıkışı 

gözlenmemiştir. Genel olarak yeraltı suyu seviyesi, vadilere göre alt kotlarda bulunan 

akarsuyu beslemektedir. Proje yapıları ile ilişkili olan formasyonlar genelde az geçirimli 

özelliktedir. Kalyan Dere’sinin asıl su kaynağını proje alanını çevreleyen dağlara düşen 

kar yağışları oluşturur. Karların erimesi sonucunda yer altı suyu kısmen beslenir. Proje 

alanı ve yakın civarındaki yan derelerde izlenen yüzey akış miktarları havzada birim 

alandan gelen su miktarı ile genelde orantılıdır. 

Proje alanında içinde bulunduğu Değirmeden Deresi Havzasında, Değirmendere 

Deresinin mansap bölümlerinde oluşmuş siltli killi, kumlu, çakıllı, küçük bloklu alüvyon 

yeraltı suyu işletmesine elverişli akifer özelliğindedir. 

Değirmendere Deresinin mansap kısmındaki akiferlerde toplam 26 kuyu açılmış 

olup, kuyuların ortalama verimi ise 400 litre/sn’dir. Değirmendere Deresinin mansap 

kısmındaki akiferlerin rezervi 21 hm 3 ’dür. Ancak söz konusu kuyuların hiçbiri günümüzde 

kullanılmamaktadır (DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü, 2009). 

Termal Su Kaynağı 

Maçka ilçesi sınırları içerisinde herhangi bir termal su kaynağı bulunmamaktadır. 

- 53 -



IV.2.5. Hidrolojik Özellikler (yüzeysel su kaynaklarından deniz, göl, dalyan akarsu 

ve diğer sulak alanların fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, 

akarsuların debisi, mevsimlik değişimleri, taşkınlar, su toplama havzası, 

sedimantasyon, drenaj, tüm su kaynaklarının kıyı kullanımı, ekolojik özellikleri), 

Projenin ana su kaynağı Kalyan (Galyan) Deresidir. Kalyan Deresi kuzey batı 

istikametinde akış göstererek Değirmendere Deresi ile birleşerek Karadeniz’e dökülür. 

DSİ 22-59 No’lu Kalyan Dere – Çiftdere AGİ’e göre Kalyan Deresi’nin ortalama yıllık akımı 

82,688 hm 3 , ortalama akım 2,62 m 3 /sn’dir. 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi kapsamında yapımı önerilen Amastal-1 

Regülatörü su toplama havzası yağış alanı 38,26 km 2 , Amastal-2 Regülatörü Su Toplama 

havzası yağış alanı 46,55 km 2 ’dir. 

Proje inşaat çalışmaları sırasında kesinlikle dere yatağına müdahalede 

bulunulmayacak olup, yatak kesiti daraltılmayacaktır. Ayrıca dere yatağına kesinlikle 

malzeme dökülmeyecektir. 

Kalyan Deresi Su Kalitesi 

Projenin ana su kaynağı Kalyan (Galyan) Deresidir. Kalyan Deresi’nin mevcut su 

kalitesinin tespitine yönelik 25.08.2010 tarihinde Amastal-1 regülatör yerinden ve Amastal- 

2 HES yerinden alınan su numuneleri, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) Tablo-1’e 

göre SEGAL Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuarlarında analiz ettirilmiştir. Yapılan 

analizlerde regülatör ve santral yerinden alınan numuneler’de yağ-gres, sülfür 

parametreleri açısından su kalitesi Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Kıta İçi Su 

Kaynaklarının sınıflandırılmasına göre IV. Sınıf, çözünmüş oksijen, mineral yağ ve 

türevleri parametreleri açısından II.sınıf, civa ve kurşun parametreleri açısından III. sınıf 

diğer tüm parametreler için I.sınıf çıkmıştır. 

Amastal-1 regülatör yerinden ve Amastal-2 HES yerinden alınan su numuneleri 

analiz sonucu EK-3’de verilmiştir. 

Proje Taşkın Durumu 

Proje yağış alanının iklim özelliklerine göre, taşkınlar daha sıklıkla Şubat - Haziran 

ayları arasında olmaktadır. Proje taşkın yinelenme değerleri proje alanını temsil eden 22- 

59 No’lu Kalyan Dere – Çift Dere AGİ akımları kullanılarak istatistiki yöntemlerle 


Proje taşkın yinelenme değerleri, Noktasal Taşkın Frekans Analizi, Bölgesel 

Taşkın Frekans Analizi, Mockus ve Snyder sentetik birim hidrograf yöntemleri ile 

hesaplanmış ve hesaplanan değerler Tablo 25’de ve Tablo 26’da verilmiştir. 

- 54 -



Tablo 25. Amastal-1 HES İçin Proje Taşkın Hesapları Sonucu 

Q100 (m 3 /sn) 

Q500 (m 3 /sn) 

AMASTAL-1 PROJESİ 

Sentetik Yöntemler 

İstatistik Yöntemler 



Tablo 26. Amastal-2 HES İçin Proje Taşkın Hesapları Sonucu 

Q100 (m 3 /sn) 

Q500 (m 3 /sn) 

AMASTAL-2 PROJESİ 





Alan 

(km 2 ) 

38,26 

Alan 

(km 2 ) 

46,55 

Regülatör Yeri HES Yeri 

DSİ 114,161 130,107 

Süperpozesiz 

Mockus 

57,478 65,506 

Snyder 132,135 150,592 

NTFA 73,186 90,211 

BTFA 69,849 87,827 

DSİ 166,000 189,186 

Süperpozesiz 

Mockus 

87,153 99,327 

Snyder 186,502 212,552 

NTFA 190,051 234,265 

BTFA 133,429 167,774 

Alan 

(km 2 ) 

38,26 

Alan 

(km 2 ) 

46,55 

Regülatör-2 Yeri HES Yeri 

DSİ 93,653 101,292 

Süperpozesiz 

Mockus 

96,426 104,291 

Snyder 144,987 156,813 

NTFA 83,408 90,211 

BTFA 80,601 87,827 

DSİ 138,390 149,678 

Süperpozesiz 

Mockus 

148,626 160,749 

Snyder 211,241 228,471 

NTFA 216,597 234,265 

BTFA 153,969 167,774 

Sonuç olarak taşkın debisinin seçiminde, proje alanının ana kaynağını oluşturan 

Kalyan Dere üzerinde, yeteri miktarda ölçümü bulunan DSİ 22-59 No’lu Kalyan Dere – Çift 

Dere AGİ bulunduğundan dolayı, regülatörlerin boyutlandırılmasında, Noktasal Taşkın 

Analiz sonuçları kullanılmıştır. 

Noktasal Taşkın Analiz sonuçlarına göre; 

Regülatör-1 yerinde 100 yıl ve 500 yıl yinelenmeli taşkın debileri sırasıyla 73,186 

m 3 /s, 190,051 m 3 /s, Amastal HES-1 yerinde 100 yıl ve 500 yıl yinelenmeli taşkın debileri 

sırasıyla 83,408 m 3 /s, 216,597 m 3 /s olarak hesaplanmıştır. 

Regülatör-2 yerinde 100 yıl ve 500 yıl yinelenmeli taşkın debileri sırasıyla 83,408 

m 3 /s, 216,597 m 3 /s, Amastal HES-2 yerinde 100 yıl ve 500 yıl yinelenmeli taşkın debileri 

sırasıyla 90,211 m 3 /s, 234,265 m 3 /s olarak hesaplanmıştır. 

- 55 -



Sedimantasyon 

Akarsular sürükleme gücü yardımı ile bir miktar da katı madde taşırlar. Bunlar 

taşınan toplam katı maddelerin % 10-15' ini teşkil eden yatak yükü denilen kum-çakıl 

boyutundaki maddeler ile su içinde yüzer halde bulunan ve toplam katı maddelerin % 85- 

90'ını teşkil eden maddelerdir. Hidroelektrik santrallarda türbinlenecek olan suların 

içeriğinde belirli boyutlardan daha büyük olan parçacıklar işletme esnasında türbin 

çarklarında önemli aşınmalar meydana getirirler. Bu sebeple türbinlenecek suların boyutu 

0,2 mm' den daha büyük katı maddelerden arındırılmış olması gerekir. 

Su alma ağzı yakınlarında biriken parçacıklar çakıl geçidi ile temizlenecektir. Su 

alma ağzından geçmiş olan askı halindeki maddeler ise silt tutma havuzunda çökelecektir. 

Havuz 0,2 mm çapından daha büyük silisli maddelerin tutulabilmesini temin edecek 

şekilde projelendirilecektir. En az su kullanılarak havuz tabanında biriken siltin 

temizlenmesi sağlanacaktır. 

Karadeniz havzalarında sediment veriminin 200 m 3 /yıl/km 2 olduğu kabul edilmiştir. 

Buna göre projenin 50 yıllık ekonomik ömrü sonunda regülatör göl alanlarında birikecek 

sedimentin hacmi: 

Regülatör-1 için; V= (200 m 3 /yıl/km 2 ) x (50 yıl) x (38,26 km 2 )= 0,382 hm³ 

olmaktadır. 


olmaktadır. 

IV.2.6. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, (içme, kullanma, 

sulama suyu, göl, gölet, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, spor 

ve benzeri amaçlı su ve/veya kıyı kullanımları, diğer kullanımlar) ve Bunların Proje 

Sahasına Göre Konumları, Mesafeleri Haritaya İşlenerek Gösterilmesi 

Mevcut Kullanımlar 

Projenin ana su kaynağı olan Kalyan (Galyan) Dere mevcut durumda içme, 

sulama, su istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi için kullanılmamaktadır. Ancak Kalyan 

(Galyan) Deresi üzerinde DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü tarafından içmesuyu + enerji amaçlı 

planlanan ve inşa çalışmaları tamamlanmak üzere olan Atasu Barajı bulunmaktadır. Söz 

konusu baraj işletmeye alındığında Maçka İlçesinin içme suyu temin edilmiş olacaktır. 

Ayrıca proje kapsamında planlanan etek tipi santralde de elektrik enerjisi üretilmiş 

olacaktır. 

Planlanan Kullanımlar 

Kalyan Deresi üzerinde Amastal Regülatörü ve HES Projesi (Amastal-1 Regülatörü 

ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES) dışında planlan 3 adet HES Projesi daha 

bulunmaktadır. 

Amastal Regülatörü ve HES Proje alanının (Amastal-1 Regülatörü’nün) yaklaşık 

250 m membaında Kısmet Regülatörü ve HES Projesi, Amastal-2 HES’in yaklaşık 300 m 

mansabında iki kademeli planlanan Yüzüncüyıl Regülatörü ve HES (Yüzüncüyıl-1 

Regülatörü ve HES Projesi ile Yüzüncüyıl-2 Regülatörü ve HES Projesi), Yüzüncüyıl 

Regülatörü ve HES Projesinin hemen mansabında ise Cinali Regülatörü ve HES Projesi 

planlanmaktadır. 

- 56 -



Ayrıca Kalyan Dere üzerinde DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü tarafından içmesuyu + 

enerji amaçlı planlanan ve inşa çalışmaları tamamlanmak üzere olan Atasu Barajı 

bulunmaktadır. Atasu HES, Cinali HES’in yaklaşık 500 m mansabında bulunmaktadır. 

Atasu Barajı Cinali HES’in yaklaşık 2,5 km mansabında planlanmaktadır. 

Atasu Barajı, Amastal Regülatörü ve HES proje alanının yaklaşık 13,5 km 

mansabında yer almaktadır. 

Atasu Barajı içme suyu amaçlı planlandığı için; 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı 

Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17. 18. 19 ve 20 nci 

maddelerinde belirtildiği şekilde maksimum baraj göl seviyesinden itibaren 300 m 

genişliğindeki şerit mutlak koruma alanı, mutlak koruma alanı sınırından itibaren 700 

metre genişliğindeki şerit kısa mesafeli koruma alanı, kısa mesafeli koruma alanı 

sınırından itibaren 1 kilometre genişliğindeki şerit orta mesafeli koruma alanı ve diğer 

koruma alanları dışında kalan su toplama havzasının tümü uzun mesafeli koruma alanıdır. 

Atasu Barajı koruma mesafeleri ile havzada yer alan HES Projelerinin işaretlendiği 

harita EK-13’de verilmiştir. 

Kısmet Regülatörü ve 

HES 

Akış 

Yönü 

Kalyan 

(Galyan) Dere 

Amastal-1 Regülatörü ve 

HES 

Amastal-2 Regülatörü ve 

HES 

Şekil 24. Kalyan Deresi Üzerinde Planlanan Projeler 

Yüzüncüyıl-2 Regülatörü 

ve HES 

- 57 - 

Yüzüncüyıl-2 Regülatörü 


Cinali Regülatörü 


Atasu 

Barajı Atasu Barajı



IV.2.7. Kurulacak Regülatörün Su Toplama Havzası İle İlgili, Amastal (Kalyan) 

Deresine İlişkin En az 10 Yıllık Aylık Maksimum, Aylık Minimum ve Aylık Ortalama 

Debilerin (m 3 /sn) Olarak Verilmesi 

Projenin ana su kaynağı olan Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde Amastal-2 HES 

mansabında DSİ 22-59 No’lu Kalyan Dere – Çift Dere AGİ bulunmaktadır. 22-59 no’lu AGİ 

40° 51' 00" N ve 39° 41' 56” D koordinatlarında ve 250 m. kotunda yer almaktadır. AGİ, 

01.10.1979 tarihinde işletmeye açılmış ve 30.09.2006 tarihine kadar gözlem değerlerine 

sahiptir. Regülatör yerlerinin akım değerlerinin hesaplanmasında eksik kalan yıllar (2007- 

2009 yılı akımları) 22-102 no’lu Bibat AGİ ile tamamlanmıştır. 2000-2009 yılları arası 

Kalayan deresi akımları DSİ XXII. Bölge Müdürlüğüne onaylatılmış olup, onaylı akımlar 

EK-11’de verilmiştir. 

Kalyan Deresi üzerinde 2006 yılına kadar işletilmiş olan 22-59 No’lu Kalyan Dere – 

Çift Dere AGİ’ye ve 22-102 no’lu Bibat AGİ’ye ilişkin akım değerleri Tablo 27’de verilmiştir. 

Yıl / 

Ay 

Tablo 27. Kalyan (Galyan) Deresi Akımları (m 3 /sn) 

10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 

22-59 no’lu Kalyan Dere – Çift Dere AGİ (Yağış Alanı:121,5 km 2 ) 

- 58 - 

Yıllık 

Akım 

2000 1,18 11,15 0,91 0,71 1,54 2,96 7,75 4,11 4,90 0,93 0,77 1,52 28,44 

2001 2,30 1,32 0,55 0,61 0,95 3,03 4,44 4,93 2,75 1,34 1,08 0,68 23,98 

2002 0,59 2,38 1,60 1,50 1,78 2,67 6,60 4,37 4,51 1,26 0,80 2,48 30,83 

2003 1,47 0,64 0,61 0,91 0,66 1,38 7,56 4,11 2,01 1,44 1,99 5,25 28,03 

2004 2,67 4,40 1,70 1,78 3,10 8,85 6,91 9,97 6,44 1,50 0,94 1,36 49,61 

2005 0,56 0,65 1,43 1,09 1,42 2,41 7,02 5,71 3,43 1,47 0,99 0,76 26,94 

2006 7,17 4,69 2,29 1,24 1,65 3,50 7,48 4,94 1,14 1,21 0,86 0,84 37,01 

Ort. 2,32 2,18 1,30 1,12 1,58 3,54 6,82 5,45 3,60 1,30 1,06 1,84 32,12 

22-102 no’lu Bibat AGİ 

2007 2,82 3,11 1,27 1,46 1,58 5,04 4,17 5,60 0,63 0,51 0,73 0,70 27,60 

2008 1,57 2,10 1,50 0,90 1,41 9,60 8,55 5,01 2,18 0,78 0,88 1,22 35,70 

2009 2,70 0,87 0,50 0,87 0,88 3,54 4,21 6,20 3,31 3,29 1,55 2,46 30,38 

Ort. 2,36 2,02 1,09 1,08 1,29 6,06 5,65 5,60 2,04 1,53 1,05 1,46 31,23 

Tablo 27’den de görüleceği üzere son 10 yıllık Kalyan Deresi akımlarının 

(tamamlanmış) ortalaması 1,5 m 3 /sn, toplam yıllık akımların ortalaması ise 31,67 hm 3 ’dür. 

Son on yılda görülen minimum ve maksimum akımlar aşağıda verilmiştir. 

- Minimum akım 2005-Ekim ayında 0,56 m 3 /sn, 

- Maksimum akım 2004-Mayıs ayında 9,97 m 3 /sn’dir.



IV.2.8. Projenin Yer Aldığı Havzanın Su Kullanım Durumu, Yağış-Akış İlişkisi, 

Ekolojik Potansiyeli, Projenin Kurulacağı Su Kaynağının/Kaynaklarının Uzun 

Yıllara Ait Aylık Ortalama Değeri (m 3 /sn), Akım Gözlem İstasyonları ve Regülatör 

Yerlerini Temsil Eden Uzun Yıllara Ait Akım Değerlerinin, İlgili Kurum (bu verilerin 

temin edildiği kurum) Onayı Alınarak Sunulması 

Kalyan (Galyan) Deresi üzerine DSİ tarafından 22-59 no’lu Kalyon Dere – Çift Dere 

AGİ kurularak işletilmiştir. 22-59 no’lu AGİ; 40° 51' 00" N ve 39° 41' 56” D koordinatlarında 

ve 250 m. kotunda yer almaktadır. AGİ yerini gösterir Hidrometeoroloji Haritası EK-10’da 

verilmiştir. AGİ, 01.10.1979 tarihinde işletmeye açılmış ve 30.09.2006 tarihine kadar 

gözlem değerlerine sahiptir. 

DSİ 22-59 Kalyan Deresi - Çiftdere AGİ 

AGİ Trabzon Maçka yolunun 17. Km’sindeki Esiroğlu Bucağından 7 km. uzaklıktaki 

Çiftdere köyündedir. İstasyon 1979 yılında işletmeye açılmış 2006 yılına kadar gözlem 

yapmıştır. 

İşleten İdare : DSİ 

Yağış Alanı : 121,48 km 2 

İstasyon Kotu : 250 m. 

Açılış Tarihi : 1979 

Kapanış Tarihi : 2005 

Gözlem Süresi : 1980-2006 (1986 hariç) 

İstasyon 1979 yılında işletmeye açılıp; 1980 su yılından itibaren değerlendirmesi 

yapılmıştır. DSİ 22-59 No’lu Kalyan Dere - Çiftdere AGİ yıllık akımı 82,688 hm 3 , 2,620 

m 3 /sn’dir. 

Proje Yeri Akımları Hesabı 

Kalyan Dere üzerinde yapılması planlanan Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatör 

yerlerindeki akımların tespit edilmesinde DSİ 22-59 No’lu Kalyan Dere-Çiftdere AGİ’ni 

toplam 25 yıllık akım kayıtları kullanılmıştır. 2007-2009 yılı arasındaki eksik akımlar ise 

22-102 no’lu Bibat AGİ akımları ile tamamlanmıştır. 

Amastal Regülatör Yeri Doğal Akımları ve Akım Süreklilik Eğrisi 

Kalyan Dere üzerinde DSİ 22-59 No’ lu AGİ kayıtlarına dayanan akımları, Amastal 

Regülatörü yağış alanlarının (38,26 – 46,55 km 2 ) istasyonun yağış alanına (121,48 km 2 ) 

oranıyla çarpılmak suretiyle regülatör yerine taşınmıştır. 

Q(Reg) = Q(22-59) x A(Reg-1) / A(22-59) Q(Reg) = Q(22-59) x A(Reg-2) / A(22-59) 

Q(Reg) = Q(22-59) x 38,26 / 121,48 Q(Reg) = Q(22-59) x 46,55 / 121,48 

Yukarıdaki bağıntıda verildiği şekilde alanlar oranına göre hesaplanmış Amastal-1 

ve Amastal-2 Ragülatör yeri akım değerleri Tablo 28 ve Tablo 29’da verilmiştir. Amastal-1 

ve Amastal-2 yeri akım değerleri DSİ XXII. Bölge Müdürlüğüne onaylatılmış olup, onaylı 

akımlar EK-11’de, Regülatör yerleri debi süreklilik eğrileri Şekil 25’de ve Şekil 26’da 


- 59 -



Yıl / 

Ay 

Tablo 28. Amastal-1 Regülatör Yeri Aylık ve Yıllık Ortalama Debileri (m 3 /sn) 

11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 

- 60 - 

Yıllık 

Akım 

m 3 /s 

Ort. Debi 

m 3 /s 

2000 0,32 0,32 0,25 0,19 0,42 0,81 2,12 1,12 1,34 0,25 0,21 0,42 7, 78 0,65 

2001 0,63 0,36 0,15 0,17 0,26 0,83 1,21 1,35 0,75 0,37 0,30 0,19 6,57 0,55 

2002 0,24 0,65 0,44 0,41 0,49 0, 73 1,81 1,20 1,24 0,34 0,22 0,68 8,44 0, 70 

2003 0,40 0, 18 0,17 0,25 0,18 0,38 2,07 1,12 0,55 0,39 0,54 1,44 7,67 0,64 

2004 0,73 1,20 0,46 0,49 0,85 2,42 1,89 2,73 1,76 0,41 0,26 0,37 13,58 1,13 

2005 o, 15 0, 18 0,39 0,30 0,39 0,66 1,92 1,56 0,94 0,40 0,27 0,21 7,37 0,61 

2006 1, 96 1,28 0,63 0,34 0,45 0,96 2,05 1,35 0,31 0,33 0,24 0,23 10,13 0,84 

2007 0, 78 0,86 0,35 0,40 0 44 1,39 1,15 1,55 0,17 0,14 0,20 0,19 7,64 0,64 

2008 0,43 0,58 0,42 0,25 0,39 2,66 2,36 1,39 0,60 0,22 0,24 0,34 9,88 0,82 

2009 0, 75 0,24 0,14 0,24 0,24 0,98 1,16 1,72 0,92 0,91 0,43 0,68 8,41 0, 70 

Ort. 0,64 0,59 0,34 0,30 0,41 1,18 1,78 1,51 0,86 0,38 0,29 0,47 8,75 0,73 

Yıl / 

Ay 

Tablo 29. Amastal-2 Regülatör Yeri Aylık ve Yıllık Ortalama Debileri (m 3 /sn) 

11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 

Yıllık 

Akım 

m 3 /s 

Ort. Debi 

m 3 /s 

2000 0,45 0,44 0.35 0,7 0,59 1,14 2,97 1,57 1,88 0,35 0,30 0,58 10,90 0.91 

2001 0,88 0.51 0,21 0 23 0.36 1,16 1.70 1,89 1,05 0,51 0,41 0,26 9,19 0,77 

2002 0,34 0,91 0.61 0,57 0,68 1,02 2,53 1,67 1,73 0,48 0,31 0,95 11,81 0,98 

2003 0,57 0.25 0.23 0.35 0,25 0,53 2,90 1,57 0,77 0.55 0,76 2,01 10,74 0,89 

2004 I.02 1.69 0,65 0.68 1,19 3,39 2,65 3,82 2,47 0,57 0,36 0,52 19,01 1,58 

2005 0,21 0.25 0,55 0,42 0.54 0,92 2,69 2,19 1,32 0.56 0,38 0,29 10,32 0,86 

2006 2,75 1,80 0,88 0,47 0,63 1,34 2,87 1,89 0,43 0.46 0,33 0,32 14,18 1,18 

2007 1,09 1,20 0,49 0,57 0,61 1,95 1,61 2,17 0,24 0,20 0,28 0,27 10,69 0,89 

2008 0,61 0,81 0,58 0.55 0.54 3,72 3,31 1,94 0,84 0,30 0,34 0,47 13,82 1,15 

2009 1,05 0,34 0,19 0,34 0.34 1,37 1,63 2,40 1,28 1,28 0,60 0,95 11,77 0,98 

Ort. 0,90 0,82 0,48 0,43 0,57 1,65 2,48 2,11 1,20 0,53 0,41 0,66 12,24 1,02



Şekil 25. Regülatör-1 Yeri Debi Süreklilik Eğrisi 

Şekil 26. Regülatör-2 Yeri Debi Süreklilik Eğrisi 

- 61 -



Yağış Analizi 

Proje alanı içerisinde bir meteoroloji istasyonu bulunmamaktadır fakat projenin 

yağış alanına çok yakın olan meteoroloji istasyonları vardır. Proje alanı civarında; DMİ 

tarafından işletilen Maçka ve DSİ tarafından isletilen Güzelyayla, Kayaiçi ve Dağbaşı 

meteoroloji istasyonları bulunmaktadır. Kayaiçi ve Dağbaşı 1988 yılında; Maçka, 

Güzelyayla meteoroloji istasyonları 1987 yılında kapatılmıştır. Proje çalışmalarında 

Kayaiçi, Maçka ve Güzelyayla meteoroloji istasyonlarının değerleri kullanılmıştır. 

Proje yağış alanının meteoroloji istasyonları tarafından temsil oranları, Thiessen 

Poligonu yöntemiyle bulunmuştur. Buna göre yağış alanını, Regülatör-1 yeri için Kayaiçi, 

Regülatör-2 yeri için Kayaiçi, Maçka ve Güzelyayla istasyonlarının temsil ettiği 

görülmüştür. Proje alanı civarında bulunan bazı meteoroloji istasyonları ile ilgili bilgiler 

Tablo 30’da verilmiştir. 

Tablo 30. Proje Alanı Civarında Bulunan Meteoroloji İstasyonları 

İstasyon Adı Kuruluş Yapılan Gözlem Açılış Tarihi Rasat Süresi Kot (m) Yağış (mm) 

Maçka DMİ Yağış 1952 33 265 679,40 

Kayaiçi DSİ Yağış 1977 10 1050 635,35 

Güzelyayla DSİ Yağış 1980 8 1250 655,74 

Dağbaşı DSİ Yağış 1968 21 1450 750,40 

Amastal-1 projesi için kullanılacak olan Kayaiçi DMİ meteoroloji istasyonunun 

yinelemeli günlük en büyük yağış değerleri Tablo 31’de, Thiessen poligonu yöntemi 

kullanılarak elde edilmiş alan oranları ve proje alanı yinelemeli yağış değerleri Tablo 32’de 

de verilmiştir. 

Amastal-2 projesi için ise, Kayaiçi, Maçka ve Güzelyayla meteoroloji 

istasyonlarının yinelemeli günlük en büyük yağış değerleri Tablo 33’de, Thiessen poligonu 

yöntemi kullanılarak elde edilmiş alan oranları ve proje alanı yinelemeli yağış değerleri 

Tablo 34’de verilmiştir. 

Tablo 31. Amastal-1 Proje Alanını Temsil Eden Yağış İstasyonunun Günlük En Büyük Yağış 

Değerleri (mm) 

Yineleme 

Dönemi 

2 yıl 5 yıl 10 yıl 25 yıl 50 yıl 100 yıl 500 yıl 

Kayaiçi 31,39 38,63 43,81 50,81 56,35 62,19 79,95 

Kayaiçi 

Tablo 32. Amastal-1 Proje Alanı Günlük En Büyük Yağış Değerleri (mm) 

Thiessen 

Oranı 

- 62 - 

Yineleme Dönemi 


1 31,39 38,63 43,81 50,81 56,35 62,19 79,95 

Proje Yağış Alanı 31,39 38,63 43,81 50,81 56,35 62,19 79,95 

Tablo 33. Amastal-2 Proje Alanını Temsil Eden Yağış İstasyonlarının Yılda Günlük En Büyük 

Yağış Değerleri (mm) 

Yineleme Dönemi 2 yıl 5 yıl 10 yıl 25 yıl 50 yıl 100 yıl 500 yıl 

Kayaiçi 30,98 38,78 44,61 52,71 59,31 66,40 88,88 

Maçka 33,52 44,28 52,06 62,56 70,81 79,42 100,89 

Güzelyayla 30,03 37,21 41,95 47,82 52,09 56,27 65,71



Tablo 34. Amastal-2 Proje Alanı Günlük En Büyük Yağış Değerleri (mm) 

Thiessen 

Oranı 

- 63 - 

Yineleme Dönemi 


Kayaiçi 0,85 26,35 32,98 37,94 44,83 50,45 56,48 75,60 

Maçka 0,12 3,90 5,15 6,05 7,27 8,23 9,23 11,72 

Güzelyayla 0,03 1,0 1,24 1,39 1,59 1,73 1,87 2,18 

Proje Yağış Alanı 31,24 39,37 45,39 53,69 60,41 67,58 89,51 

Yağış-Akış İlişkisi 

Yağış havzasının toprak yapısı, hidrolojik toprak grubu, topografyası, bitki örtüsü 

gibi faktörler dikkate alınarak yağıs-akış eğrisi numarası (CN II) 89 olarak tespit edilmiştir. 

IV.2.9. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (toprağın fiziksel-kimyasal ve 

biyolojik özellikleri, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut 

kullanımı) 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi’nin (Amastal-1 Regülatörü ve HES ile 

Amastal-2 Regülatörü ve HES) planlandığı Maçka ilçe arazilerin yapısı dağlık ve 

engebelidir. Büyük bir bölümü ormanlarla kaplıdır. Tarım arazisi çok azdır. Maçka ilçe 

arazilerinin arazi kullanımı VI, VII, ve VIII. sınıf arazilerdir. 

Projenin planlandığı bölgedeki büyük toprak gruplarını ve arazi kullanım kabiliyetini 

tespit edebilmek amacıyla 1/25.000 ölçekli Topoğrafik harita ile 1993 yılında Köy 

Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Trabzon İli Arazi Varlığı ve Arazilerin 

Tarımsal Kullanma Uygunluğu Haritası çakıştırılmıştır. İki haritanın çakıştırılması 

sonucunda proje alanında görülen büyük toprak grupları; 

1) Gri Kahverengi Podzolik Topraklar (G), 

2) Yüksek Dağ çayır toprakları (Y), 

Ayrıca regülatör yapılarının inşa edileceği alan IY (ırmak taşkın yatakları)’dir. Proje 

alanı arazi kullanım durumu ve arazi sınıfı Tablo 35’de verilmiştir. 

1) Yüksek Dağ Çayır Toprakları (Y) 

Serin ılımandan frigide kadar değişen (alpin) iklimlerde yer alan bu topraklar, 

yüksek enlem derecelerinin ve yüksek irtifaların topraklarıdır ve orman sınırının 

yukarısında bulunur. Çeşitli ana maddeden bozuk drenaj (alpin) iklimlerde yer alan bu 

topraklar yüksek ve soğuk iklim koşullarında gleyleşme ve birazda kalsifikasyon işlemleri 

yardımı ile oluşmuşlardır. Üstte koyu kahverengi 30-60 cm. kalınlıkta bir A horizonu 

bulunmaktadır. Bunun altında grimsi ve pas rengi, çizgili ve benekli toprak yer alır. 

Üzerindeki doğal bitki örtüsü ot, saz ve çiçekli bitkilerdir. Soğuk iklimlerden dolayı 

verimleri sınırlıdır. Bu toprakların tamamı mera olarak kullanılmakta olup, tamamı VI. sınıf 

arazilerdir. 

Proje Alanında Görüldü Yer: Yüksek dağ çayır toprakları iletim kanalı, cebri boru-1 

sahalarında görülmektedir (Bkz. Ek-9).



2) Gri Kahverengi Podzolik Topraklar (G) 

Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde, çoğunlukla yaprağını döken, kısmen de 

iğne yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinde oluşurlar. ABC profili 

olup, oluşumlarında hafif seyreden bir podzolizasyon olayı hüküm sürer. Genel olarak 

yüzeyde ince bir çürümemiş yaprak katı ve bunun altında koyu grimsi kahverengi, 

granürler, 5-10 cm kalınlıkta humus katına sahiptir. Humus katı geçişli olarak grimsi 

kahverengi mineral A1 horizonuna dönüşür. Kalınlığı 5-6 cm’dir. Genellikle orta bünyeli ve 

granürler veya pulsu yapıdadır. Renk grimsi kahve ile sarımsı kahverengi arasında 

değişir. Yıkanmadan dolayı baz saturasyon yüzdesi ve kil oranı düşüktür. 

Bu topraklarda verimlilik, ana maddenin cins ve özelliklerine göre önemli ölçüde 

değişmektedir. Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar Arsin dışındaki tüm ilçelerde 

bulunmakla birlikte, daha çok Akçaabat, Vakfıkebir, Maçka, Çaykara, Tonya ilçelerinde 

yayılım göstermektedir. 

Bu topraklar III.,IV.,VI.,VII. Sınıf arazilerdir. Büyük bölümü Orman-funda, mera 

kullanımındadır. 

Proje Alanında Görüldü Yer: Amastal-2 Regülatörü ve HES ünitelerinin tamamı ile 

Amastal-1 HES, Amastal-1 Cebri boru güzergahında bulunmaktadır (Bkz. Ek-9). 

3) Irmak Taşkın Yatakları (IY) 

Akarsuların normal yatakları dışında feyezan halinde iken yayıldıkları alanları 

temsil etmektedirler. Genellikle kumlu-çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdırlar. Taşkın 

suları ile sık sık yıkanmaya maruz kalmaları sonucu toprak materyali ihtiva 

etmediklerinden arazi tipi olarak nitelendirilirler. Tarıma elverişli olmadıkları gibi 

üzerlerinde doğal bir bitki örtüsü yoktur. 

Proje Alanında Görüldü Yer: Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörü’nün inşa 

edileceği alanlarda ve göl alanlarının belirli bir kısmında bulunmaktadır (Bkz. Ek-9). 

Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları 

Arazi kullanım kabiliyeti 8 sınıfa ayrılır. Bunlar; 

I. Bölgede yetişen her türlü bitkiyi yetiştirmeğe elverişli, meyilleri düz, iyi drene 

olmuş, kolay işlenebilir, derin ve verimli arazilerdir. 

II. Her çeşit bitki yetiştiriminde birinci sınıftan daha az elverişlidir. Toprak ve su 

muhafazasına ait özel tedbirler almak gerekir. 

III. Toprak, topografya ve yüzey akıma ait şiddetli tahdit faktörlerine sahiptir. Ekilen 

mahsul çeşidi ilk iki sınıfa nazaran daha azdır. Özel muhafaza tedbirlerine ihtiyaç gösterir. 

IV. Toprak derinliği, taşlılık, yaşlık ve meyil yönünden çok şiddetli tahditlere 

sahiptir. Özel birkaç bitki cinsi için uygun sürümle tarım yapılabilir. Kullanılmaları çok 

dikkat ister. 

V. Sürümle tarım yapılamayan, düz-düze yakın, meyilli, taşlı veya çok yaş 

arazilerdir. Genellikle çayır veya ağaçlık olarak faydalanılır 

- 64 -



VI. Meyil, toprak sığlığı gibi aşırı tahditlere sahiptir. Sürüm yapılamaz. Çoğunlukla 

mera veya ağaçlık saha olarak kullanılabilecek arazilerdir. 

VII. Toprak sığlığı, taş, kaya, meyil, erozyon gibi çok şiddetli tahdit faktörlerine 

sahiptir. Tarımsal yönden ekonomik değildir. Ancak, zayıf mera veya orman ağaçları 

dikimi için müsaittirler. 

VIII. Bitkisel ürün getirmeyen arazilerdir. Eğlence sahası veya av hayvanları 

barınağı olarak değerlendirilebilir. 

Yukarıda verilen arazi kullanım kabiliyetlerinden I – II – III ve IV. sınıf araziler 

toprak işlemeli tarıma elverişli arazilerdir. V – VI – VII. sınıf araziler ise toprak işlemeli 

tarıma elverişsiz arazilerdir. VIII. sınıf araziler ise tarıma elverişsiz arazilerdir. 

Proje alanında kullanılacak arazilerin arazi kullanım kabiliyeti VI, VII. Ve VIII. 

sınıftır. 

Projenin yer aldığı arazilerin mevcut kullanım bilgileri, toprak özellikleri ve arazi 

kullanım kabiliyetleri aşağıda verilmiştir. 

Arazi Kodu = (G23 t3 O VII es): Büyük toprak grubu Gri Kahverengi Podzolik 

Topraklardır. Toprak derinliği sığ (20-50 cm), topraklar taşlı, eğim %30+, şimdiki arazi 

kullanımı orman olup, arazi kullanım kabiliyeti VII. sınıftır. Bu arazilerde 3 şiddetinde 

(şiddetli) erozyon görülmektedir. 

Arazi Kodu = (G24 r3 O VII es): Büyük toprak grubu Gri Kahverengi Podzolik 

Topraklardır. Toprak derinliği çok sığ (0-20 cm), eğim %30+, şimdiki arazi kullanımı orman 

olup, arazi kullanım kabiliyeti VII. sınıftır. Bu arazilerde 3 şiddetinde (şiddetli) erozyon 

görülmektedir. Bu topraklar genelde kayalıktır. 

Arazi Kodu = (Y24 t2 M VI sw): Büyük toprak grubu Yüksek Dağ Çayır 

Topraklarıdır. Toprak derinliği çok sığ (0-20 cm), toprak taşlı, eğim %30+, şimdiki arazi 

kullanımı mera olup, arazi kullanım kabiliyeti VI. sınıftır. Bu arazilerde 2 şiddetinde (orta) 

erozyon görülmektedir. Bu arazilerde taşkın zararı ve drenaj bozukluğu görülmektedir. 

Arazi Kodu = (IY VIII): Bu araziler ırmak taşkın yataklarıdır. Arazi kullanım kabiliyeti 

VIII. sınıftır. 

Tablo 35. Proje Alanı Arazi Kullanım Durumu ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları 

Büyük Toprak Grubu Şimdiki Arazi Kullanım Durumu Arazi Kullanım Sınıfı 

IY Irmak taşkın yatağı VIII. sınıf 

G Orman VII. sınıf 

Y Mera VI. sınıf 

- 65 -



IV.2.10. Tarım Alanları (tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul plantasyon 

alanları) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların 

Yıllık Üretim Miktarları, Ekim Sahaları, Dağılım Yüzdeleri, Sulama Adetleri, 

Verimleri İle Çiftçi Eline Geçen Satış Fiyatları, Proje Sahasının Tarımsal Ekonomi 

Raporu, Proje Sahasında Mevcut Koşullarda Sulama Yapılan Tarım Arazilerinde 

Yetiştirilen Bitkilerin Bir Dekarı İçin Çiftçi Şartlarında Kullanılan Sulama Suyu 

Tespiti, Zarar Ziyan Tespitleri ve Çiftçiye Ödenecek Tazminatlar 


Amastal-2 Regülatörü ve HES) planlandığı Maçka İlçesi’nin toplam arazi miktarı 96.800 

hektar olup, bunun sadece 5.037 hektar’ı tarım arazisidir (Trabzon Tarım İl Müdürlüğü). 

Maçka İlçesinde tarımsal üretimde en başta fındık üretimi gelmektedir. Bunun 

dışında yetiştirilen bahçe ve tarla ürünleri pazara yönelik olmayıp tamamen aile 

tüketiminde değerlendirilmektedir. Mısır üretimi ailenin ihtiyaçlarını karşılama ve hayvan 

beslemeye yöneliktir. İlçede tarım arazileri meyilli ve engebeli olduğundan işgücü ile ekilip 

biçilmektedir. Dolayısıyla tarla ziraatı gittikçe gerilemekte ve yerini fındık alanları 

almaktadır. 

Maçka ilçesinin 2009 yılında üretilen tarım ürünleri ve üretim miktarları Tablo 

36’da, Fındık üretimi verileri Tablo 37’de verilmiştir. 

Tablo 36. Maçka ilçesinde Yetiştirilen Tarım Ürünleri ve Üretim Miktarları (Trabzon Tarım İl 

Müdürlüğü, 2009) 

ÜRÜNCİNSİ 

EKİLİŞ 

(Da) 

EKİLİŞ 

(%) 

ÜRETİM (TON) 

Fındık 36.458 72,380 3072 

Karışık Meyvelik 1.510 2,998 528 

Trabzon Hurması 31 0,062 5 

Kiraz 1 0,002 1 

Elma(Starking) 1 0,002 45 

Elma(Grannysmith) 2 0,004 23 

Elma(Diğer) 5 0,010 80 

Armut 9 0,018 138 

Kivi 24 0,048 15 

Ceviz 45 0,089 18 

Mandalina 1 0,002 - 

Portakal 1 0,002 - 

Mısır (dane) 6.263 12,434 1879 

Mısır (hasıl) 300 0,595 60 

Mısır (silaj) 133 0,264 281 

Fasülye (kuru) 650 1,290 65 

Fasülye (taze) 600 1,191 600 

Patates 2.294 4,554 3441 

Soğan(Taze) 8 0,016 6 

Biber (Sivri) 23 0,046 9 

Biber(Dolmalık) 10 0,020 4 

Patlıcan 50 0,100 40 

Domates 20 0,040 7 

Hıyar(Sofralık) 70 0,140 70 

- 66 -



ÜRÜNCİNSİ 

EKİLİŞ 

(Da) 

EKİLİŞ 

(%) 

ÜRETİM (TON) 

Sakız kabağı 10 0,020 9 

Balkabağı 5 0,010 5 

Karalahana 560 1,112 448 

Marul (Yaprak) 52 0,103 36 

Marul (Kıvırcık) 12 0,024 8 

Ispanak 142 0,282 85 

Pırasa 8 0,016 5 

Pazı 11 0,022 6 

Maydanoz 15 0,030 6 

Taze Bakla 7 0,014 3 

Bezelye 111 0,220 66 

Barbunya 23 0,046 11 

Hayvan Pancarı 600 1,190 1500 

Yonca 300 0,595 51 

Fiğ 5 0,009 10 

TOPLAM 50.370 100 

Tablo 37. Maçka ilçesinde Fındık Üretim Verileri (Trabzon Tarım İl Müdürlüğü, 2009) 

ÜRÜN 

CİNSİ 

EKİLİŞ 

(da) 

ÜRETİM 

(TON) 

- 67 - 

ÜRETİCİ 

SAYISI 

DEĞERİ 

(1000TL) 

Fındık 36.458 3.072 2.281 12.288 

Proje alanında yapılan ön etütlerde tarım arazisi tespit edilmemiştir. Ancak kati proje 

aşamasında proje alanında tarım arazi varlığı tespit edilmesi durumunda, bu arazilerin 

tarım dışı kullanımına ilişkin “19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 sayılı ‘’Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’’ 

hükümleri gereğince, inşaat faaliyetlerine başlanmadan önce Trabzon Tarım İl 

Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınacaktır. 

IV.2.11. Orman Alanları (ağaç türleri ve miktarları (m 2 ), kapladığı alan büyüklükleri 

ve kapalılığı, bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, 

orman inceleme değerlendirme formu, Kamulaştırma söz konusu olmadığının 

belirtilerek 6831 sayılı Orman Kanunun 5192 sayılı Kanun ile değişiklik 17/3 

maddesi gereğince izin alınacağının taahhüt edilmesi, proje sahasının 

işaretlendiği 1/25.000 ölçekli Meşçere haritası, orman alanı dışında ise projenin en 

yakın orman alanına uzaklığı, etkisi) 


Amastal-2 Regülatörü ve HES) gerçekleştirileceği bölge; Trabzon Orman Bölge 

Müdürlüğü, Maçka Orman İşletme Müdürlüğü, Esiroğlu İşletme Şefliği sınırları içerisinde 

yer almaktadır. Esiroğlu işletme şefliğine ait ormanlık saha miktarı Tablo 38’de verilmiştir. 

Tablo 38. İşletme Şeflikleri Ormanlık Alan Verileri 

İşletme Şefliği Toplam Ormanlık Alan (ha) Açık Alan (ha) 

Esiroğlu 9.453,3 14.859,0 

Kaynak: Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü



Yapılan ön etütlerde ve 1/25.000 ölçekli genel vaziyet planının 1/25.000 ölçekli 

meşçere haritası ile çakıştırılması ile proje kapsamında yaklaşık 8 ha’lık (80.000 m 2 ) 

orman alanı kullanılacağı tespit edilmiştir. Proje kapsamında kullanılacak ormanlık alanlar, 

genelde Amastal-1 ve Amastal-2 cebri boru güzergahında ve HES sahalarında yer 

almaktadır. Ayrıca Amastal-2 HES sahası kızılağaç tohum meşçeresi içerisinde 

kalmaktadır. Proje kapsamında kullanılacak ormanlık alan miktarı kati proje aşamasında 

kesin olarak belirlenecek ve bu alanlar için gerekli orman izni Orman Bölge 

Müdürlüğü’nden alınacaktır. 

Proje ünitelerinin geçtiği ormanlık alanların meşçere tipleri ve kapalılıkları tablo 

halinde aşağıda verilmiştir. 

Tablo 39. Proje Alanı Meşçere Tipi 

Meşçere Tipi Açıklama 

LKzKnc2 “c” Çağ grubu, İki Kapalılığı (%41-70) Ladin-Kızılçam-Kayın 

ÇBLKz Çok Bozuk Ladin-Kızılçam 

KzKnGnbc1 Kızılçam-Kayın-Gürgen 

Kzcd2 “b” ve “c” çağ grubu, bir kapalılığı (%0-40) Kızılçam 

KzKnc2 c” çağ grubu, iki kapalılığı (%41-70) Kızılçam Kayın 

GnKnLbc3 b” ve “c” çağ grubu, üç kapalılığı (%71-100) Gürgen-Kayın-Ladin 

Proje kapsamında kullanılacak ormanlık alanda kesilecek ağaç sayısı henüz tespit 

edilememiş olup, kesilecek ağaçlar için ilgili Orman Bölge Müdürlüğünden izin-irtifa hakkı 

alınacaktır. 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES projesi için 

hazırlanan Meşçere Haritası ve Orman Bölge Müdürlüğü’nden temin edilen Orman 

İnceleme Değerlendirme Formu EK-17’de verilmiştir. 

Proje kapsamında kullanılacak ormanlık alanların kamulaştırılması söz konusu 

olmadığından dolayı bu alanlar için 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 5192 Sayılı Kanun İle 


Proje kapsamında kullanılacak olan ormanlık alanlar içerisinde 6831 sayılı 

Kanunun 18. Maddesinde yer alan “Yangın Görmüş Orman Alanı, gençleştirmeye ayrılmış 

veya ağaçlandırılan sahalar” yer almamaktadır. 

- 68 -



IV.2.12. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat 

Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik 

Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, 

Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve 

Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar (faaliyet alanında korunan alan 

olup olmadığının değerlendirilmesi ve varsa 1/100.000 ölçekli anlaşır ve renkli 

topoğrafik haritanın verilmesi ) 

1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlardan, 

a) Proje alanı ve yakın çevresinde; 09.08.1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar 

Kanunu’nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca 

belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" 


Ancak Amastal-1 Regülatör yerinin kuş uçumu 2,5 km batısında, Amastal-2 

Regülatörü ve Amastal-1 HES’in kuş uçumu 3,0 km batısında Altındere Vadisi Milli Parkı 


b) Proje alanı ve yakın çevresinde; 01.07.2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı 

Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma 

Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" bulunmamaktadır. 

c) Proje alanı içerisinde; 21.07.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat 

Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) 

bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve 

"Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17.06.1987 tarihli ve 3386 sayılı 

Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin 

Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri 

uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar bulunmamaktadır. 

Projenin planlandığı bölgenin (Şahinkaya Mevkii) doğal sit ilan edilmesine ilişkin 

Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Müdürlüğü’ne müracaat edilmiştir. 

Ancak sit alanı ilan edilmesi talep edilen alanın 2863 sayılı yasa ve Kültür ve Tabiat 

Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu kararı ile doğal sit özeliği taşımadığına karar verilmiştir. 

Konuya ilişkin Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Müdürlüğü karar yazısı 

Ek-1(d)’de sunulmuştur. 

ç) Proje alanı ve etki alanı içerisinde Ramsar Sözleşmesi kapsamına giren “Sulak 

Alanlar”, bilimsel araştırmalar için önem arz eden, ülkemiz için endemik türlerin yaşama 

ortamı olan alanlar, biyosfer rezevleri, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, 2872 sayılı 

Çevre Kanunu’nun 9. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından “Özel Çevre Koruma 

Bölgeleri” bulunmamaktadır. 

d) Proje alanı 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su 

Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin Madde 20’de belirtilen uzun mesafeli koruma alanı 

içerisinde kalmaktadır. 

e) Proje alanı ve yakın çevresinde; 02.11.1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi 

Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde 

tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri" bulunmamaktadır. 

f) Proje alanı ve yakın çevresinde; 09.08.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre 

Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma 

Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen Özel Çevre Koruma Bölgeleri bulunmamaktadır. 

g) Proje alanı ve yakın çevresinde; 18.11.1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi 

Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar bulunmamaktadır. 

- 69 -



ğ) Proje alanı ve yakın çevresinde; 31.08.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman 

Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmaktadır. Proje kapsamında 

kullanılacak ormanlık alanlarla ilgili olarak 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 5192 Sayılı 

Kanun İle Değişik 17/3. Maddesi Gereğince Orman İzni alınacaktır. 

h) Proje alanı ve yakın çevresinde; 04.04.1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu 

gereğince yapı yasağı getirilen alanlar bulunmamaktadır. 

ı) Proje alanı ve yakın çevresinde; 26.01.1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin 

Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar 


i) Proje alanı ve yakın çevresinde mera arazisi bulunmaktadır. ÇED Olumlu kararı 

alındığı taktirde proje alanı içerisinde yer alan mera vasfındaki araziler için Mera 

Kanununu 14. maddesi gereğince İl Mera Komisyonuna tahsis amacı değişikliği talebinde 

bulunulacaktır. 

j) Proje kapsamında inşa edilecek regülatör yapıları, 17.05.2005 tarih ve 25818 

sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik:26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı R.G.) yayımlanarak 

yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen ve sulak alan 

niteliğinde olan Kalyan Deresi üzerinde inşa edilecektir. 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi 

Gazetede (değişiklik:26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren 

Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ Ek-2 “Tampon Bölgede Yapılması Bakanlık İznine 

Tabi Olan Faaliyetler Listesinde” Madde 2.1.2’de yer almaktadır. Bu doğrultuda projenin 

inşaat faaliyetlerine başlamadan önce 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de 

(değişiklik:26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak 

Alanların Korunması Yönetmeliği’ne göre izin belgesi için müracaat formu doldurularak 

Çevre ve Orman Bakanlığı’na ve/veya Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne 

müracaat yapılarak gerekli izin belgesi alınacaktır. 

2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli 

alanlar 

Proje alanı ve yakın çevresinde Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler 

uyarınca korunması gerekli alanlar bulunmamaktadır. 

3. Korunması gereken alanlar 

a) Proje alanı ve yakın çevresinde, Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut 

özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii 

karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri) alanlar 


b) Tarım Alanları: Proje alanı ve etki alanında tarım alanı bulunmamaktadır. 

c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya 

akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi 

geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı 

olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar 

çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler: Amastal-1 

Regülatörü ve Amastal-2 Regülatörü, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde 

belirtilen ve sulak alan niteliğinde olan Kalyan Deresi üzerinde inşa edilecektir. Dolayısı ile 

proje alanının bir sulak alan olması nedeniyle inşaat ve işletme aşamalarında 17.05.2005 

tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların 

Korunması Yönetmeliği’ne titizlikle uyulacaktır. 

ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları bulunmamaktadır. 

- 70 -



d) Proje alanı ve yakın çevresinde; Bilimsel araştırmalar için önem arz eden 

ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin 

yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, 

benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar 


2,5 km 

Altındere Vadisi Milli 

Parkı 

Şekil 27. Proje Alanının Altındere Vadisi Milli Parkına Göre Konumunu Gösterir Harita 

- 71 - 

3 km



IV.2.13. İç Sulardaki (göl, akarsu) Canlı Türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal 

ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme, beslenme, 

sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları) 

Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde yapımı planlanan Amastal Regülatörleri ile 

santral alanlarındaki sucul canlıların (tatlısu algleri, zooplanktonik organizmalar, bentik 

organizmalar ve balıklar) tespitine ilişkin Hacettepe Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından 

bir bilimsel çalışma yapılmıştır. 

Proje kapsamında yapımı planlanan regülatörlerin kapsadığı alanlar düşünülerek 

çalışmada iki istasyon seçilmiştir. Regülatör inşaatlarının gerçekleştirileceği alanlar 

çalışma istasyonları olarak seçilmiştir. 

Sucul canlılara ilişkin hazırlanan rapor EK-7’de verilmiştir. Çalışmalarda tespit 

edilen sucul canlılar aşağıda özetlenmiştir. 

Tatlısu Algleri 

Araştırma alanı içerisinde 5 ayrı alg divizyosuna ait toplam 79 takson (tür ve alttür) 

teşhis edilmiştir. Bacillariophyta’ya ait 56, Chlorophyta'ya ait 10, Cyanophyta'ya ait 9, 

Euglenophyta'ya ait 3, ve Pyyrophyta divizyosuna ait 1 takson bulunmuştur (Bkz. Ek-7). 

Bacillariophycea sınıfı örnekleme yapılan istasyonların her ikisinde de en baskın 

sınıf olmuştur. Özellikle tür çeşitliliği açısından tatlısuların en kalabalık sınıfını oluştururlar. 

Bu sınıf üyeleri gerek Türkiye gerekse de dünya tatlısularında nitel ve nicesel olarak çok 

önemli yere sahiptirler. Populasyon yoğunlukları açısından mevsimsel değişim 

göstermekle beraber uygun koşullarda dominant organizma olabilmektedirler. Çalışma 

bölgesinin en önemli alg grubu da Bacillariophyta üyeleri olmuşlardır. Bu sınıfa bağlı 56 

takson teşhis edilmiştir. Bu sınıf üyeleri tür sayısı bakımından en baskın organizma 

olurlarken populasyon yoğunlukları bakımından bağlı algler içerisinde, diğer sınıflara göre 

bol bulunmuşlardır. 

Bacillariophyta içerisinde en baskın grup olarak Aulacosira varians, Amphora 

ovalis, Ceratoneis arcus, Cymbella affinis, Diatoma vulgare taksonları kaydedilmiştir. 

Chlorophycea'ya bağlı üyeler, tür çeşitliliği bakımından Bacillariophyceae'dan 

sonra gelen ikinci grubu oluştururlar. Bu sınıfa bağlı toplam 10 takson teşhis edilmiştir. 

Chlorophyta divizyosu kendi içinde değerlendirildiğinde, durgun su bölgelerinde, 

örnekleme döneminde önemli artışlar göstermişlerdir. Chlorophyceae'dan Spirogyra spp., 

Scenedesmus taksonları baskın olmuşlardır. Chlorophyta'nın yaz aylarında diğer aylara 

oranla artışını sağlayan en önemli organizmalar bu belirtilen taksonlar olmuşlardır. 

Hutchinson (1967), yeşil alglerin yaz aylarında artış gösterdiğini ve yine bu aylarda önemli 

artış gösteren Scenedesmus’un ötrofik göllerin yaygın organizmaları olduğunu 

bildirilmiştir. Bu türün, kirli olan alanlarda önemli yoğunlukta olduğu yapılan bolluk 

değerlendirmelerinde görülmüştür. Chlorococcales üyeleri kirli alanlarda yaygın olmakta 

fakat Oocystis cinsinin temiz özellikteki suları tercih ettiği belirtilmektedir. (Hutchinson, 

1967; Reynolds, 1984). Nitekim bu cins özellikle birinci istasyondaki örneklemede yüksek 

sayılarda bulunmuşlardır. 

Desmidiales üyeleri de oligotrofik göllerde bol olarak tespit edilmektedirler 

(Hutchinson, 1967). Ayrıca Desmidiales üyeleri pH'nın 7'den düşük olduğu göllerdeki 

yoğunluklarının fazla olduğu bildirilmiştir. Bu gruba bağlı olarak ön plana çıkmış olan 

- 72 -



Cosmarium ve Closterium cinsleri de her iki istasyonda orta düzeyde bir bollukta tespit 

edilmişlerdir. 

Cyanophyceae sınıfına bağlı 9 takson teşhis edilmiştir ve en baskın grupları 

Oscillatoria ve Nostoc cinsleri olmuşlardır. Mavi-yeşil alglerin, prodüktivitesi yüksek olan 

sulak alanlarda, sıcaklığın arttığı yaz aylarında patlamalar yaptığı bilinmektedir. Özellikle 

Nostoc commune türü, yine sıcak dönemlerde ancak temiz ve hızlı akıntılı su 

sistemlerinde epilitik habitattın baskın türü olmuştur. 

Euglenophceae sınıfa bağlı olarak 3 takson teşhis edilmiştir. Euglena, 

Trachelomonas ve Phacus cinsleri yazın ilk aylarında birey sayısı bakımından bir artış 

göstermektedir. Yazın meydana gelen bu artış Euglenophyceae üyelerinin, sıcaklığın ve 

kirlenmenin fazla olduğu ortamlarda uygun gelişme potansiyelini yakalamış olmaları ile 

açıklanabilinir (Round, 1973). Ancak çalışma alanı bu divizyo üyeleri açısından oldukça az 

tür ve birey ile temsil edilmektedirler. 

Pyrrophycea sınıfına bağlı türler toplam fitoplanktonik organizma içerisinde en 

düşük yüzde ile temsil edilen gruptur. Bu sınıfa bağlı yalnızca Peridinium cinsi teşhis 

edilmiştir. 

Genel bir değerlendirme yapıldığında, Bacillariophyceae tür çeşitliliği açısından 

dominant organizma olmuştur. Ardından Chlorophyceae, Cyanophyceae, 

Euglenophyceae, ve Pyrrhophyceae tür çeşitliliği açısından sıralanmaktadırlar. 

Genel olarak teşhisi yapılan tatlısu alg türlerinin hepsi kozmopolit olup bölgeye 

özgü endemik, nadir ve tehlike altında olan bir tür bulunmamaktadır. 

Zooplanktonik Organizmalar 

Çalışma alanında yapılan incelemelerde zooplanktonik organizmaların tamamını 

Rotifera türleri oluşturmaktadır. Rotifera phylumuna ait 11 takson bulunurken Brachionus 

quadridentatus dominant durumdadır. 

Zooplanktonik organizmalar çoğunlukla suyun hareketine bağlı olarak yer 

değiştirirler ve durgun su habitatlarında yaşarlar. Akarsuların hızlı akıntılı kısımlarındaki 

mevcudiyetleri çok sınırlıdır. Ancak bazı gruplarda hızlı akan derelerde psammofil olarak 

yani taşların altında yaşayabilen türler olarak görülebilirler. Özellikle Rotifera grubuna 

bağlı türler taş altlarını kullanmakta olup akıntı hızının olumsuz etkisini bertaraf 

etmektedirler. Çalışma bölgesinde bulunan zooplanktonik organizmalara ilişkin bulgular bu 

değerlendirmeyi güçlendirecek yöndedir. Nitekim hızlı akıntılı bir özellikte olan çalışma 

bölgesinde yalnızca taşların altında bağlı olarak yaşayabilen Rotifera grubu üyeleri 

bulunken Cladocera ve Copepoda gruplarından hiçbir örneğe rastlanmamıştır. 

Alanda tespit edilmiş olan zooplanktonik türler kozmopolit olup yaygın türlerdir. 

Bentik Organizmalar 

Çalışma alanında dört büyük şubeye ait toplam 30 bentik omurgasız türü teşhis 

edilmiştir. Bunlardan 3'ü Mollusca, 1’i Platyhelmintes, 3’ü Annelida, 23’ü de Artropoda’ya 

aittir. Artropoda’ya bağlı Malacostraca 1, Crustaceae 2 ve Insecta ise 20 takson ile temsil 

edilmektedir. 

Sucul ekosistemlerde, bentik organizmalar önemli oranda indikatör türlere 

sahiptirler. Bu canlılar özellikle antropojenik etkiler sonucu kirlenen veya stres altında olan 

komünitelerin de indikatör (belirteç) grubudur. Örnekleme sonuçlarına göre kirlilik 

- 73 -



indikatörü olarak nitelendirilebilecek bir tür bulunmamıştır. Bunun yanı sıra yüksek dağ 

sularında bulunan ve temiz su indikatörü olarak kabul edilen Platyhelmintes’den Planaria 

sp., Diptera’dan Simulium sp., Trichoptera ve Ephemeroptera’ya bağlı taksonlar temiz su 

indikatörü olarak bilinmektedir. 

Akarsularda taban omurgasız çeşitliliğini ve dağılımını etkileyen en önemli 

faktörlerden birisi hiç kuşkusuz suyun kimyasal ve fiziksel özellikleridir. Bu özellikler aynı 

zamanda yüzey sularının kalite sınıflandırılmasında kriter olarak da kullanılırlar. 

Laboratuarda ölçülmesi gereken, uzun zaman ve ciddi maddi kaynak gerektiren bu 

parametrelerin ölçülmesi yerine, bazı taban omurgasızların varlığı ve dağılışları, incelenen 

sucul sistem hakkında tatmin edici sonuçlar vermektedir. Bulundukları habitatların 

biyolojik, fiziksel ve kimyasal yapıları hakkında kimyasal analizlere başvurulmadan bilgi 

veren bu canlılara bilindiği gibi biyolojik indikatör canlılar denir. İndikator canlı olarak kabul 

edilen bazı türler [sucul sistemlerde, bu anlamda en sık kullanılan canlılar EPT (E= 

Ephemeroptera, P=Plecoptera, T=Trichoptera), Oligochaeta ve Chironomidae üyeleridir. 

Çalışma alanında da dominant taksonomik gruplar EPT üyeleridir. 

Balıklar 

Balıklar, sucul sistemlerdeki besin zincirinin üst halkasında yer alan önemli 

biyolojik bileşenlerdir. Ekolojik olarak alg, zooplankton ya da bentik canlılarla beslenen 

balıklar su içerisindeki zincirin en üst halkasında yer almaktadırlar. Zincirin daha üst 

halkalarına da kuşlar ve nihayet insanlar tamamlamaktadır. Ekolojik olduğu kadar 

ekonomik önemleri bakımından da önemli bir girdi kaynağını oluşturmaktadırlar. Yapılan 

çalışmada tespit edilen balık türleri Tablo 40’da verilmiştir. 

Tablo 40. Amastal Regülatör Alanlarında Teşhis Edilen Balık Türleri 

Latince Adı Türkçe Adı ERL BERN Kaynak Habitat 

Cyprinidae 

Squalius cephalus Tatlısu kefali LR - Gözlem 

Alburnoides bipunctatus 

Noktalı İnci 

Balığı 

LR Ek III Literatür 

Barbus tauricus Bıyıklı Balık VU Ek III Gözlem 

Capoeta tinca Karabalık - - Gözlem 

Rutilis frisii LR - Literatür 

Alburnus chalcoides İnci balığı LR Ek III Literatür 

Gobiidae 

- 74 - 

Durgun ve 

akıntılı kesimler Var 


akıntılı kesimler Yok 









Neogobius kessleri DD - Literatür Dipte taş altları Yok 

Salmonidae 

Salmo labrax Dağ Alabalık LR - Gözlem 

Oncorhynchus mykiss 

Cobitidae 

Gökkuşağı 

Alabalığı 

- - Gözlem 

Cobitis splendens Taş balığı - - Literatür 

Temiz ve hızlı 

akıntılı 

ortamlarda 

Temiz ve hızlı 

akıntılı 

ortamlarda 

Dipte taş ve 

çamur altları 

Ekonomik 

Önemi 

Kalyan (Galyan) Deresinde Salmonidae, Cyprinidae, Cobitidae ve Gobiidae 

familyalarına ait 10 takson bulunmaktadır. Cyprinidae familyası en fazla türle (6 takson) 

Var 

Var 

Yok



temsil edilmektedir. Bu familya içerisinde yer alan Capoeta tinca ve Barbus tauricus 

yoğunluk bakımında fazla bulunan türler olarak dikkati çekmektedir. 

Alandan belirlenen türler arasında Bern Sözleşmesinin (Ek III) listesine 

Alburnoides bipunctatus, Barbus tauricus, Alburnus chalcoides türleri girmektedir. Ayrıca 

European Red List'te (Avrupa Kırmızı Listesi) göre Barbus tauricus VU (Hassas) 

kategorisine girmektedir. Bununla birlikte bir takson veri eksik-DD (Data Deficient) (Salmo 

labrax) kategorisinde değerlendirilirken beş takson da düşük riskli-LR (Low Risk) 

(Squalius cephalus, Alburnoides bipunctatus, Rutilis frisii, Alburnus chalcoides) 

kategorisindedir. 

Sucul canlılara ilişkin hazırlanan rapor EK-7’de verilmiştir. 

IV.2.14. Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda 

doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma 

altına alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki 

bulunuş yerleri, av hayvanlarının adları, popülasyonları ve bunlar için alınan 

Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanındaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita 

Üzerinde Gösterilmesi. Projeden ve Çalışmalardan Etkilenecek Canlılar İçin 

Alınması Gereken Koruma Önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında) Arazide 

Yapılacak Flora Çalışmalarının Vejetasyon Döneminde Gerçekleştirilmesi ve Bu 

Dönemin Belirtilmesi 

Projenin planlandığı alan ve yakın çevresinde mevcut olan flora-fauna türlerinin 

tespitine ilişkin Hacettepe Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından Ağustos 2010 yılında 

arazi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan arazi çalışması sonucu tespit edilen flora ve 

fauna türleri rapor olarak EK-8’de verilmiştir. 

Flora 

Yapılan arazi çalışmaları sırasında alandan bitki örnekleri toplanmıştır. Toplanan 

bu yaş bitki örnekleri yönteme uygun olarak kurutulmuştur. Kurutulan bitki örneklerinin 

tanımlanmasında "Flora of Turkey And East Aegean Islands" adlı kaynaktan 

yararlanılmıştır. Teşhis edilen bitkilerin listesi EK-8’de verilmiştir. 

Yapılan çalışmalarda elde edilen floristik listede; 

81 familyaya ait 222 cins, 277 tür, 17 alttür ve 4 varyete tespit edilmiştir. Çalışma 

alanından tespit edilen bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı ise; Iran-Turan 4, Avrupa- 

Sibirya 53, Öksin 42 ve Akdeniz 6 şeklindedir. 172 tür birden fazla fitocoğrafik bölgeye ait 

ya da fitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler grubundadır. Amastal 1-2 Regülatörü ve HES 

proje sahasında 4 endemik bitki türü tespit edilmiştir. Bu türler ve tehlike kategorileri; 

Onobrychis armena Boiss. & Huet. (LC), Gerannium cinereum Cav. var. ponticum Davis & 

Roberts (LC), Arenaria kotschyana Fenzl (LC) ve Delphinium formosum Boiss. & Huet. 

(LC) dir. 

Proje sahasından tespit edilen ve endemik olan Onobrychis armena Boiss. & 

Huet., Gerannium cinereum Cav. var. ponticum Davis & Roberts, Arenaria kotschyana 

Fenzl ve Delphinium formosum Boiss. & Huet. Türlerinin IUCN’e göre tehlike kategorisi LC 

olduğundan inşaat öncesi ve sonrasında her hangi bir önlem alınmasına gerek yoktur. 

Amastal 1-2 Regülatörü ve HES proje alanında bulunan bitki türleri uluslararası 

sözleşmeler bakımından değerlendirmeye tabii tutulduğunda, endemik bitki türleri BERN 

ve CITES sözleşmesi kapsamında koruma altında bulunan tür listelerinde 


- 75 -



Ayrıca 09.01.1984 tarihinde Türkiye’nin resmen taraf olarak onayladığı Avrupa’nın 

Yaban Hayatı Ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN) gereği koruma altında 

bulunan bitki türleri proje sahası içerisinde ve yakın çevrede bulunmadığı tespit edilmiştir. 

Fauna 

Karasal Fauna ile ilgili çalışmalar Ağustos 2010 yılı içerisinde gerçekleştirilmiştir. 

Ayrıca 2000, 2007, 2008 ve 2009 yıllarında proje sahasına yakın kesimlerde Hacettepe 

Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından gerçekleştirmiş olan farklı çalışmalarda elde edilmiş 

olan verilerden de istifade edilmiştir. 

Proje sahası ve yakın çevresinde arazi çalışmalarını tamamlayıcı olarak civarda 

yaşayan yöre sakinleri ile birebir görüşmeler, anket çalışmaları yapılmış, ayrıca literatür 

kontrolleri de tamamlanmıştır. Sahada gözlenen türlerin tayin edilmesinde yararlanılan 

yöntemler ilgili tablolar üzerinde, “Kayıt Şekli” sütununda gösterilmiştir. 

Saha gözlemleri ve habitat kontrollerinin sonuçlarına göre proje alanı sınırları 

içerisinde ve bitişik kesimlerde benzer yaşam alanlarında alanlarda yaşadığı belirlenen 

yabanıl fauna bileşenleri; bu türlerin bölgedeki konumları ile ulusal ve uluslararası 

tehlike/korunma durumlarını gösteren envanter tabloları oluşturulmuştur. Türlerin karşı 

karşıya oldukları tehlike dereceleri incelenerek, IUCN (Uluslararası Doğayı ve Doğal 

Habitatları Koruma Birliği) tarafından hazırlanmış olan Avrupa Kırmızı Listesi, ERL 

(=European Red List)’ne göre değerlendirilmiş, bu listelerdeki simgeler aracılığı ile aynı 

tabloda gösterilmiştir. 

Gözlem ve incelemeler sonucunda saptanmış olan omurgalı faunası elemanları 

Bern Sözleşmesi’nin fauna için hazırlanmış olan ek listelerine (Ek-II ve Ek- III) göre de 

değerlendirilerek elde edilen sonuçlar her bir karasal omurgalı sınıfı için ayrı ayrı 

hazırlanmış olan Tablolara yansıtılmıştır. 

Koruma statüleriyle ilgili olarak yapılan çalışmalarda yararlanılan bu iki uluslar 

arası kaynağa ilave olarak, alanda ve yakın çevrede saptanmış olan omurgalı faunası 

bileşenlerinden İkiyaşamlılar, Kuşlar ve Memeli Hayvan türleri için Merkez Av Komisyonu 

(MAK) tarafından 2010-2011 Av Sezonu için güncellenmiş olan, ulusal koruma listeleri de 

kontrol edilerek sonuçlar ilgili tablolara işlenmiştir. 

Son olarak, sadece kuş türlerine yönelik olarak yapılan değerlendirmelerde 

Kiziroğlu (2008) tarafından hazırlanmış “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi” (Species List in 

Red Data Book =R.D.B) de temel alınarak sonuçlar ilgili tablolarda verilmiştir. 

Karasal Omurgalı Fauna türleri ve habitatlarıyla ilgili değerlendirmeler 4 karasal 

omurgalı (İkiyaşamlılar, Sürüngenler, Kuşlar ve Memeli Hayvanlar) fauna sınıfı esas 

alınarak gerçekleştirilmiştir. Proje alanı ve yakın çevresinde tespit edilen İkiyaşamlılar, 

Sürüngenler, Kuşlar ve Memeli Hayvanlar Listesi EK-8’de verilmiştir. 

Projenin inşaat ve işletme aşamasında Bern Sözleşmesi, 4915 sayılı Kara Avcılığı 

Kanunu ve Yönetmeliklerine ve diğer ulusal ve uluslar arası sözleşme hükümlerine ve 

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve 

Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın 26 Mayıs 2010 tarih ve 27592 sayılı Resmi 

Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu 

Kararı’ hükümlerine uyulacaktır. 

- 76 -



IV.2.15. Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları 

Proje alanının büyük bir kısmı ormanlık alanda yer almakta olup, ormanlık alanlar 

dışında proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir peyzaj değeri yüksek yer ve 

reklamasyon alanı (kongre-fuar merkezleri, eğlence merkezi, spor alanı, piknik alanları, 

dini tesisler, anıtlar vb.) bulunmamaktadır. 

IV.2.16. Madenler ve Fosil Yakıt Kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan 

işletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için 

önemi ve ekonomik değerleri) 

Maden kaynakları; sanayi, metalik, enerji madenleri olmak üzere üç sınıfına 

ayrılmaktadır. Ayrıca taş ocakları nizamnamesine tabi olan doğal madenlerde bir diğer 

maden kaynağıdır. 

Proje alanı içerisinde sanayi, metalik, enerji kaynaklı maden yatakları 


Proje alanı yakın çevresinde yer alan maden kaynakları ve rezerv bilgileri Tablo 

41’de, Trabzon İli Maden Haritası Şekil 28’de verilmiştir. 

Tablo 41. Proje Alanı Yakın Çevresinde Yer Alan Sanayi ve Metalik Maden Rezervleri 

Maden Rezervinin 

Bulunduğu Bölge 

Maçka-Güzelyayla- 

Hasandere Bakır- 

Molibden Yatağı 

(işletilmiyor) 

Maçka- 

Gümişki Bakır 

Madeni (yer altı 

işletmesi- işletiliyor) 

Maçka Lapaza Yayla 

Pirit-Bakır yatağı 

Maden Cinsi Proje Yerine 

Uzaklığı 

(kuşuçuşu) 

SANAYİ MADENLERİ 

Tenör Rezerv (ton) 

Bakır- 

Kurşun-Çinko 

(Cu-Pb-Zn) 

Bakır (Cu) 

Cu 

Proje alanının 

kuşuçuşu 20 km 

batısında 


kuşuçuşu 5 km 

doğusunda 


(Amastal I 

Regülatörü’nün) 

1,5 km 

doğusunda 

- 77 - 

%0,3 Cu 

%4-5 Cu, 

%10 Pb+Zn 

% 10 Cu, % 

0.15 Zn ve 

% 0.09 Pb 

154.700.000 

görünür+muhtemel rezerv 

İşletilen Rezerv: 40.000 ton 

Görünür: 200.000 ton 

Muhtemel Rezerv: 400.000 

ton 

Bilinen rezerv yoktur. Geçmiş 

yıllarda küçük çapta 

işletilmiştir.



Şekil 28. Trabzon İli Maden Haritası 

- 78 -



IV.2.17. Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin 

ülke ekonomisindeki yeri ve değeri) 

Projenin planlandığı Maçka İlçesinde hayvancılık daha çok yüksek kesimlerde 

yapılmaktadır. 

Maçka İlçesinde ticari amaçla yoğun bir şekilde süt sığırcılığı ile büyükbaş hayvan 

besiciliği yapılmaktadır. Maçka ilçesinde 2 adet süt sığırcılığı, 2 adet büyük baş hayvan 

besiciliği yapan işletme bulunmaktadır. Bunun dışındaki işletmeler kendi ihtiyacını 

karşılayacak düzeyde üretim yapmaktadır. 

Proje etki alanındaki yerleşimlerde ise genelde aile işletmeciliği yaygın olup kendi 

besin ihtiyaçları için büyükbaş- küçükbaş ile kümes hayvanı yetiştiriciliği yapılmaktadır. 

İlçenin coğrafi yapısı ve ikliminin arıcılığa müsait olmaması nedeniyle gezginci 

arıcılık yapılmaktadır. İlçe genelinde 9.500 adet fenni kovan mevcuttur. Bu kolonilerden 

yılda ortalama 89.600 kg fenni kovan balı üretilmektedir. 

Projenin planlandığı Maçka İlçesine ilişkin hayvan varlığı bilgileri Tablo 42’de, 

hayvansal ürün miktarları Tablo 43’de verilmiştir. 

Tablo 42. Maçka İlçesi Hayvancılık Verileri (Trabzon Tarım İl Müdürlüğü, 2009) 

Büyükbaş Hayvan Sayısı 11.606 adet 

Küçük Baş Hayvan Sayısı 11.850 adet 

Kümes Hayvan Sayısı 6.300 Adet 

Arıcılık Kovan Sayısı 9.500 Adet 

Tablo 43. Maçka İlçesine Ait Üretilen Hayvansal Ürünler ve Üretim Miktarları (Trabzon Tarım İl 

Müdürlüğü, 2009) 

Hayvansal Ürün Miktar 

Süt 18.771 ton 

Kırmızı Et 150 ton 

Peynir 12.000 ton 

Yağ 435 ton 

Yumurta 1.010.000 Adet 

Bal 89.600 ton 

Yapağı ve Tiftik 6 ton 

Su Ürünleri Yetiştiriciliği 

İlçede iç sularda, kültür balıkçılığı yapan faal işletme sayısı 21’ dir. Bu tesislerin 

toplam üretim kapasiteleri 797 ton/ yıl’dır (Trabzon Tarım İl Müdürlüğü, 2009 Yılı Faaliyet 

Raporu). 

IV.2.18. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler 

(Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis 

edilmiş alanlar, vb.) 

Proje alanı içerisinde devlet yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında sadece 

orman alanları bulunmaktadır. Ormanlık alanların dışında proje alanı ve etki alanı 

içerisinde devlet yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan Askeri Yasak 

Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 

sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile “Sınırlandırılmış Alanlar“ vb. alanlar bulunmamaktadır. 

- 79 -



Proje kapsamında kullanılacak ormanlık alanlarla ilgili olarak 6831 Sayılı Orman 

Kanunu’nun 5192 Sayılı Kanun İle Değişik 17/3. Maddesi Gereğince Orman Bölge 

Müdürlüğü’nden Orman İzni alınacaktır. 

IV.2.19. Proje Yeri ve Etki Alanının Hava, Su, Toprak ve Gürültü Açısından Mevcut 

Kirlilik Yükünün Belirlenmesi 

Hava Kirliliği 

Proje alanı ve yakın çevresinde bugüne kadar hava kalitesi tespitine yönelik bir 

çalışma yapılmamıştır. Proje alanı ve etki alanı çevresinde gelişmiş sanayi kuruluşları 

bulunmamaktadır. Bu nedenle bölgede sanayi kaynaklı hava kirliliği söz konusu değildir. 

Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin 28.Maddesinde; 

“İl ve İlçelerin kirlilik derecelendirilmesi; il ve ilçenin topografik yapısı, atmosferik şartlar, 

meteorolojik parametreler, sanayi durumu, nüfus yoğunluğu ve önceki yılların hava kalitesi 

ölçüm sonuçları dikkate alınarak 06.06.2008 tarihli ve 26898 sayılı Resmi Gazetede 

yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi (HKDY) Yönetmeliğine göre 

Bakanlık tarafından kış sezonu başlamadan önce ilan edilir.” ifadesi yer almaktadır. Bu 

hususlar çerçevesinde İllerden alınan bilgiler de değerlendirilerek tüm il ve ilçelerin kirlilik 

derecelendirilmesi 30.07.2009 tarih ve 2009/15 sayılı “Hava Kirliği Kontrolü ve Önlenmesi” 

konusundaki Genelgesi ile yapılmış ve buna göre; “Sınır Değerlerinin Aşıldığı İl ve İlçeler 

ve “Sınır Değerlerinin Aşılmadığı İl ve İlçeler olmak üzere sınıflandırma yapılmıştır. Bu 

sınıflandırmaya göre Maçka İlçesi 2009–2010 Kış Sezonu için II. Grup Kirli iller olarak 

belirlenmiştir. 

Proje alanı ve yakın çevresinde bugüne kadar hava kalitesi tespitine yönelik bir 

çalışma yapılmamıştır. 

Su Kirliliği 

Projenin ana su kaynağı Kalyan (Galyan) Deresidir. Kalyan Deresi’nin mevcut su 

kalitesinin tespitine yönelik 25.08.2010 tarihinde Amastal-1 regülatör yerinden ve Amastal- 

2 HES yerinden alınan su numuneleri, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) Tablo-1’e 

göre SEGAL Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuarlarında analiz ettirilmiştir. Yapılan 

analizlerde regülatör ve santral yerinden alınan numuneler’de yağ-gres, sülfür 

parametreleri açısında su kalitesi Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Kıta İçi Su 

Kaynaklarının sınıflandırılmasına göre IV. Sınıf, çözünmüş oksijen, mineral yağ ve 

türevleri parametreleri açısından II.sınıf, civa ve kurşun parametreleri açısından III. sınıf 

diğer tüm parametreler için I.sınıf çıkmıştır. 

Amastal-1 regülatör yerinden ve Amastal-2 HES yerinden alınan su numuneleri 

analiz sonucu EK-3’de verilmiştir. 

Proje enerji amaçlı olduğundan hidroelektrik santrallerde enerji üretiminde 

kullanılan suların kalitesinin proje nedeni ile olumsuz etkilenmesi söz konusu değildir. 

Mevcut durumdaki su kalitesinde de enerji üretimi açısından bir sorun bulunmamaktadır. 

Toprak Kirliliği 

Toprak kirliliğine neden olan faktörleri değerlendirdiğimizde yerleşim alanlarından 

çıkan atıklar, egzoz gazları, endüstri atıkları, tarımsal mücadele ilaçları ve kimyasal 

gübreler en başta gelmektedir. 

- 80 -



Proje alanı çevresinde endüstri ve sanayi tesisi bulunmadığından bölgede bu 

açıdan kirlilik görülmemektedir. 

Gürültü Kirliliği 

Proje alanı ve yakın çevresinde bugüne kadar mevcut gürültü kirliliğinin tespitine 

yönelik bir çalışma yapılmamıştır. 

Proje alanı çevresinde endüstri ve sanayi tesisi bulunmadığından dolayı önemli bir 

gürültü söz konusu değildir. 

IV.2.20. Diğer Özellikler 


- 81 -



IV.3. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri 

IV.3.1. Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, 

yöresel işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin 

yöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler ) 

Maçka İlçesinin başlıca geçim kaynakları sanayi, hayvancılık-tarım ve turizm 

sektörleridir. İlçe nüfusunun %50’si tarım-hayvancılıkla uğraşmaktadır. İlçenin arazi yapısı 

dağlık ve engebeli olduğu için ve büyük bir bölümü ormanlarla kaplı olduğu için 

hayvancılık daha yaygın olarak yapılmaktadır. 

Maçka İlçesinde ticari amaçla yoğun bir şekilde süt sığırcılığı ile büyükbaş hayvan 

besiciliği yapılmaktadır. Maçka ilçesinde 2 adet süt sığırcılığı, 2 adet büyük baş hayvan 

besiciliği yapan işletme bulunmaktadır. Ayrıca ilçede 1 adet fındık entegre üretim tesisi 


Maçka ilçesi doğal güzellikler ve tarihi-kültürel eserler yönüyle oldukça zengin bir 

ilçedir. Bu nedenle bölgede önemli turizm merkezi konumundadır. Sumela Manastırı, 

Altındere Milli Parkı, Altındere Milli Parkı içinde yer alan Meryemana vadisi, Vazelon ve 

Kuştul Manastırları ve yaylaları ile önemli bir truzim alanıdır. İlçede bulunan 6 adet 

konaklama tesisi ile ilçeye gelen yerli ve yabancı turistlere hizmet verilmektedir. 

İlçede 550 adet küçük esnaf ve 200 adet şoför olmak üzere toplam 750 adet Esnaf 

ve Sanatkarlar Odası’na kayıtlı esnaf ve sanatkar bulunmaktadır (www.trabzon.org). 

IV.3.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus 

artış oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler) 

Proje alanı Trabzon ili, Maçka ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. 

Maçka ilçesinin nüfusu TÜİK verilerine göre 2009 yılı toplam 25.723 kişi olup, 

nüfusun 12.554’ü erkek, 13169’u kadındır. Yüzölçümü 1001 km 2 olan ilçenin nüfus 

yoğunluğu 25 kişi/km 2 'dir. Maçka ilçesi ve proje etki alanındaki Yüzüncüyıl köyüne ilişkin 

nüfus bilgileri Tablo 44’de verilmiştir. 

Tablo 44. Nüfus Bilgileri (TÜİK, 2008) 

Yerleşim Toplam Nüfus Erkek Nüfusu Kadın Nüfusu 

Maçka Merkez 5.943 2.967 2.976 

Yüzüncüyıl Köyü 171 72 99 

İlçe merkezinde toplu yerleşim olmasına karşın köylerde arazi yapısının dağlık 

olması nedeniyle dağınık yerleşim hakimdir. Köylerin doğal yapısı, yaşam şartlarını 

zorlaştırdığından kırsal alanlardan şehir merkezlerine ve genellikle il dışına sürekli göç 

vermektedir. 

2000 yılında Maçka ilçesinin nüfusu toplam 43.085 kişi, merkez nüfusu 11.620 

kişidir. 2009 yılından günümüze ilçe toplam nüfusunda %41 oranında, ilçe merkez 

nüfusunda ise %49 oranında azalma meydana gelmiştir. 

- 82 -



IV.3.3. Gelir (yöredeki gelirin iş kollarına dağılımı, iş kolları itibariyle kişi başına 

düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir) 

Maçka ilçesinde yöre halkının geçim kaynağı sanayi, tarım – hayvancılık ve 

turizm’dir. 

Maçka ilçesinde kişi başına düşen gelir tam olarak bilinememektedir. Bu nedenle 

Trabzon il geneli için verilen 2000 Gayri Safi Yurtiçi Hasılası verileri kullanılarak 

değerlendirilme yapılmıştır. Trabzon ili için fert başına düşen gelir 1.208 TL’dir (DPT). 

Trabzon ili kişi başına düşen milli gelir açısından 81 il içerisinde sırlamada 48. sırada yer 

almaktadır. 

IV.3.4. İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı) 

2009 TÜİK verilerine göre Trabzon ilinde iş gücüne katılım oranı %59, işsizlik oranı 

%6,6 ve istihdam oranı %55,8’dir. İşsizlik oranı Türkiye genelinde ise %16,2’dir. 

Trabzon’daki işsizlik oranının Türkiye genelinden düşük olması, istihdam alanlarının fazla 

olmasından değil çalışabilir nüfusun başta büyük kentler olmak üzere kent dışına göç 

etmesinden kaynaklanmaktadır. 

Projenin planlandığı Maçka İlçesinde de dışarıya göç mevcut olup, gizli ve açık 

işsizlik vardır. 

IV.3.5. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu 

hizmetlerden yararlanılma durumu) 

Eğitim 

Maçka ilçesinde 23 adet İlköğretim Okulu, 1’i Anadolu lisesi olmak üzere 6 adet 

lise ve 1 adet Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu bulunmaktadır. Ayrıca ilçede 

1997-1998 öğretim yılında hizmete giren Karadeniz Teknik Üniversitesi Maçka 

Yüksekokulu bulunmaktadır. İlçe okuryazar oranı %98’dir. 

İlköğretim okullarında %53 erkek, %47 kız, Lise okullarında %58 erkek %42 kız 

öğrenci, yüksekokulda ise %49 kız, %51 erkek öğrenci öğrenim görmektedir. 

Proje alanına en yakın köy olan Yüzüncüyıl köyünde faal durumda olan bir 

ilköğretim okulu bulunmaktadır. 

Spor 

İlçede Gençlik ve Spor İlçe Müdürlüğü mevcuttur. Maçka spor, Maçka Esnaf spor 

ve Esiroğlu Barış gücü spor adı altında üç amatör spor kulübü mevcut olup, faaliyetlerini 

futbol dalında sürdürmektedirler. 

Kültür – Sanat 

İlçede Basımevi, Sinema ve Tiyatro yoktur. Belediyeye ait olan bir adet düğün 

salonu vardır. İlçede iki adet halk kütüphanesi bulunmaktadır. 

- 83 -



Sağlık 

Maçka ilçesinde Sağlık Grup Başkanlığına bağlı 50 yatak kapasiteli 1 adet 

Hastane, 5 adet sağlık ocağı ve 19 sağlık evi, 1 adet 112 Acil Yardım İstasyonu 


Proje alanına en yakın köy olan Yüzüncüyıl köyünde Sağlık evi ya da yağlık ocağı 


Elektrik-Su-Kanalizasyon 

Maçka İlçe merkezi ve tüm köylerde elektrik ve su şebekesi bulunmaktadır. 

İlçe merkezinde kanalizasyon sorunu bulunmakta olup, ilçeye bağlı köylerin hiç 

birinde kanalizasyon yoktur. Fosseptik çukurları açılmak suretiyle probleme çözüm 

bulunmuştur. 

IV.3.6. Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut 

ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm 

alanları vb.) 

Proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir sanayi, turizm alanı bulunmamaktadır. 

Doğu Karadeniz Bölgesinin dağların yoğun ve yüksek olduğu yörede yer alan proje alanı 

dağlık ve engebelidir. Yerleşim yerleri de bu arazi durumuna paralel olarak dağınık bir 

şekilde bulunmaktadır. Bu yerleşim birimleri bir köy yerleşimi biçiminde görülmekte ve 

ayrıca birbirinden uzak mahalle yerleşimleri biçimdedir. Proje alanı ve etki alanı içerisinde 

kentsel bir yerleşim alanı bulunmadığından dolayı bölgede kırsal arazi kullanımı yaygındır. 

Bu nedenle proje kapsamında kentsel alan kullanımı söz konusu değildir. 

IV.3.7. Diğer Özellikler 


- 84 -



BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 

VE ALINACAK ÖNLEMLER 

(Bu bölümde; projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri 

önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik 

önlemler V.1 ve V.2 başlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır) 

V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve 

Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler (regülatör, HES, iletim kanalı, 

cebri boru ve servis yolları için yapılacak tüm çalışmalar) 

V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne 

Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Miktarı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, 

Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları 

(koordinatlarıyla beraber) veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Hafriyat 

Sırasında Kullanılacak Malzemeler, Uygun ve Düzgün Şekilde Bertarafının ve 

Depolamanın Yapılmasına Dair Taahhüt ve Arazi Çalışmaları 1/25.000 Ölçekli 

Topografik Haritalarda Gösterimi 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES Projesi inşası 

sırasında ünitelerin kazı işlemleri yapılacak olup, bu çalışmalardan kaynaklı hafriyat 

malzemesi oluşacaktır. 

Proje kapsamında yapılacak kazıların tamamında vahşi (gelişi güzel) kazı/hafriyat 

yapılmayacaktır. Topografik yapıya bağlı olarak arazide palyeli kazı çalışmaları 

yapılacaktır. Bu durum heyelan riskini azaltacaktır. Ayrıca kaya düşmesi, kayma ve akma 

riskine karşı tünel giriş ve çıkışında palye kesilip hasırlı şatkrit çalışması yapılacaktır. 

Yapımı planlan yol güzergahlarında heyelan riski olan bölümlerde istinat duvarları inşa 

edilecektir. 

Bu bağlamda proje kapsamında yapılacak kazı (hafriyat) miktarları Tablo 45’de 


Tablo 45. Proje Kapsamında Yapılacak Kazı Miktarı 

Ünite Kazı Miktarı 

Amastal-1 Regülatörü ve Çökeltim Havuzu 10.000 m 3 

Amastal 2 Regülatörü ve Çökeltim Havuzu 7.000 m 3 

Amastal-1 İletim Kanalı (1569 m) 98.000 m 3 

Aamstal-2 İletim Kanalı (155 m) 9.500 m 3 

Amastal-1 Yükleme Havuzu 12.000 m 3 

Amastal-2 Yükleme Havuzu 12.000 m 3 

Amastal-1 Cebri Boru (775 m) 40.000 m 3 

Amastal-2 Cebri Boru (1900 m) 100.000 m 3 

Amastal-1 ve Amastal-2 Santrali 50.000 m 3 

Amastal-1 Tüneli (130 m) 2.500 m 3 

Amastal-2 Tüneli (1448 m) 26.000 m 3 

TOPLAM 367.000 m 3 

- 85 -



Yukarıda verilen tablolardan da görüleceği üzere proje ünitelerinin inşası 

aşamasında toplam 367.000 m 3 kazı yapılacaktır. 

Proje kapsamında yapılacak hafriyat işlemleri için öncelikle gerekli yerlerdeki 

yüzeydeki bitkisel toprak sıyrılacaktır. Proje kapsamında topografik yapı ve toprak 

özellikleri dikkate alındığında yapılacak hafriyatın yaklaşık %10’unun bitkisel toprak 

olacağı öngörülmektedir. Bu durumda hafriyatın yaklaşık 36.700 m 3 ’ü bitkisel toprak 

olacaktır. Yüzeyden sıyrılan bu bitkisel toprak, daha sonra proje alanın peyzaj 

düzenlenmesinde kullanılmak üzere, proje kapsamında işletilecek olan hafriyat depolama 

sahası içerisinde, hafriyat atıklarından ayrı olarak geçici olarak biriktirilecektir. Proje 

bitimine yakın bitkisel topraklar peyzaj çalışmalarında yüzey kaplaması amaçlı olarak 

kullanılacaktır. 

Bitkisel toprak dışında oluşacak 330.300 m 3 = 726.660 ton (hafriyat alüvyon, 

yumuşak kayalık, kayalık ve bataklık zemin hariç her cins ve klasta zemin kazısı 

yapılacağı için hafriyat yoğunluğu ortalama d=2,2 ton/m 3 alınmıştır) hafriyat atığı 

malzemelerin büyük bir kısmı, proje kapsamında işletilecek kırma-eleme tesisinde 

işlenerek proje kapsamında; 

- Amastal-1 ve Amastal-2 regülatörlerinin dolgusunda, 

- Yeni yapılacak ulaşım yolunda ve orman yolunda sergi malzemesi olarak, 

- Dere ıslahında yapılması gereken tahkimatlarda, 

- Beton agregası ve kırma taş olarak kullanılacaktır. 

Proje kapsamında yapılacak kazılardan çıkacak olan hafriyat malzemeleri proje 

kapsamında işletilecek olan hafriyat depolama sahasında depolanacaktır. Hafriyat 

depolama sahasının yerleri EK-2’de Genel Yerleşim Planı üzerinde işaretlenmiştir. 

Hafriyat depolama sahasının mevcut kullanımı Mera olup, inşaat çalışmalarına 

başlamadan önce Mera Kanununun 14. maddesi gereğince İl Mera Komisyonuna tahsis 

amacı değişikliği talebinde bulunulacaktır. Ayrıca Hafriyat depolama sahasına ilişkin 

inşaata başlamadan önce mahallin en büyük mülkü amirinden gerekli izinler alınacaktır. 

Hafriyat depolama alanında yağmur suları ile kazı malzemelerinin yüzeysel akışa 

geçmemesi için yağmur suyu kanalları açılacaktır. Hafriyat depolama döküm işlemi 

gelişigüzel yapılmayacak, döküm işlemi sırasında civardaki arazilere zarar 

verilmeyecektir. 

Hafriyat Depolama Sahası Koordinatları Tablo 46’da verilmiştir. 

Tablo 46. Hafriyat Depolama Sahası Koordinatları 

Ünite 

UTM Koordinatları (6 Derecelik) Coğrafik Koordinatlar (WGS84) 


1 562494.846 4505470.323 40,6961853 39,7394415 

2 562826.129 4505456.898 40,6960392 39,7433609 

3 562795.094 4505274.224 40,6943960 39,7429753 

4 562367.383 4505290.151 40,6945720 39,7379150 

09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı R.G.’de yayımlanan 2006/27 sayılı Başbakanlık 

genelgesi hükümlerine göre hafriyat atıkları dere ve kuru dere yataklarına 

dökülmeyecektir. 

Hafriyat işlemleri sırasında kamyon, ekskavatör, paletli yükleyici, arozöz, dozer gibi 

iş makineleri kullanılacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında sert zeminlerde ise patlayıcı 

malzeme ve kaya deliciler kullanılacaktır. 

- 86 -



Proje kapsamında oluşacak olan hafriyat atıklarının depolanmasında, geri 

kullanımı ve bertarafında 18.03.2004 tarih, 25406 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe 

giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen 

hükümlere uyulacaktır. 

V.1.2. Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin İnşasında Kullanılacak 

Maddelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli, Toksik ve Kimyasal Olanların 

Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları, Tünel İşlerinde Patlatma Yapılacaksa 

(galeri yöntemi kullanılmayacaktır) Ayrıntılı Bilgi Verilmesi, Yeraltı Suları Açısından 

Patlatmaların İncelenmesi, Patlayıcı Miktar ve Cinsi, Arazi Hazırlanmasında 

Kullanılacak İşler İçin Kullanılacak Aletler ve Makineler 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES Projesi 

kapsamında santral yerleri ve iletim yapıları (cebri boru-tünel) bazalt lavlarından oluşan 

volkanik kayalar üzerine oturacaktır. Bu kayaçlarda ilerlenebilmesi için kırıcı ekskavatörün 

kullanılması mümkün olmamaktadır. Bu nedenle inşaat aşamasında sert kayaçların 

olduğu kesimlerde kazı işlemleri için gevşetme patlatmaları ve iletim tüneli çalışmalarında 

tünel patlatmaları yapılması gerekmektedir. 

Proje kapsamında büyük kütleler halinde patlatmalar yapılmayacaktır. Patlatma 

işlemleri yüzeyde yapılacak olup, hiç bir şekilde galeri patlatması yapılmayacaktır. Santral 

yerinde palyelendirme çalışmalarında iş makinesinin kazması mümkün olmayan 

kayaçlarda delme-patlatma yöntemiyle kazı çalışması yapılacaktır. Tünel güzergahlarında 

ise jumbo ile 2,3 m lik delgilerle tünel açma paterni yapılacaktır. Regülatör yapı yerlerinde 

patlatma yapılmayacaktır. Proje kapsamında uygulanacak patlatma paterni ve kullanılacak 

patlayıcı madde miktarı bilgileri aşağıda Patlatma paterni alt başlığı altında verilmiştir. 

Proje kapsamında patlayıcı olarak ANFO ve Dinamit (yemleme için) kullanılması 

planlanmaktadır. ANFO ve Dinamit proje alanında depolanmayacak olup, kullanılacak 

ANFO ve dinamit günlük olarak temin edilecektir. 

İnşaat alanına patlayıcının emniyetli bir şekilde nakledilmesi ve kullanılması, delik 

paterni, metot ve kullanılacak patlayıcı miktarı, patlatma ile ilgili, hava şoku sismik hareket 

ve taş fırlamaları hususundaki her türlü tedbir bir plan dahilinde yatırımcı firma ve taşeron 

firma tarafından alınacaktır. 

Patlatma işlerinde eğitimli ve tecrübeli ateşçiler çalıştırılacaktır. Deneyimli patlatma 

ve emniyet mühendisleri işlere nezaret edecektir. 

Patlatma yapılacağı sırada personel emniyetli mesafelere yerleştirilip manyeto 

yardımıyla patlatma yapılacaktır. Patlatmadan kaynaklanacak darbe gürültüsünün daha alt 

değerde kalması için, 10-15 milisaniye gecikmeli patlatma yapılacak, böylece çevreye 

yayılan gürültünün seviyesi de azalmış olacaktır. 

Özellikle kuşların üreme dönemi olan 15 Mart – 15 Haziran tarihleri arasında hiçbir 

suretle açıkta patlatma yapılmayacaktır. 

Proje kapsamında patlayıcı olarak dinamit ve anfo’nun kullanımı için valilikten 

gerekli izinler alınacaktır. İnşaat sırasında kullanılacak olan parlayıcı ve patlayıcı 

maddelerin güvenli bir şekilde nakledilmesi ve kullanılması faaliyet sahibinin 

yükümlülüğünde olacak ve "Patlayıcı, Parlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle 

Çalışacak iş Yerlerinde Alınacak Tedbirler Hakkındaki Tüzük" ve 29 Eylül 1987 gün ve 

19589 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av 

Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, 

- 87 -



Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esaslarına ilişkin Tüzük'te belirtilen 

esaslara uygun olarak yapılacaktır. Patlatma işlemi gerçekleştirilirken kullanılacak olan 

aletler ve makineler: 

- Anfo ve dinamit patlayıcı, 

- Exel kapsül ateşleyici ( Her bir delik için 1 kapsül, ) 

- Akım ölçüm cihazı, 

- Ateşleyici manyeto 

- Jumbo, rock drıll vb. kaya delici makinesi, 

- İnfilak fitili, 

- Akım ölçüm cihazıdır. 

Dinamit + ANFO dışında projenin inşaat aşamasında, inşaat ekipmanları 

tarafından kullanılacak olan motorin – benzin Maçka ilçe merkezlerindeki petrol 

istasyonlarından temin edilecektir. İnşaat ekipmanlarının kullanımlarına bağlı olarak 

mazotun, belirli periyotlarla (günlük, 2 günde 1 vs.) petrol istasyonunun kendi dağıtım 

aracı ile makinelere dağıtımları sağlanacaktır. Bu şekilde şantiye sahalarında bir 

depolamanın yapılması söz konusu olmayacaktır. 

Tünel Patlatma Paterni 

Tünel patlatmalarında delikler, özellikle kesme bölgesinde birbirine çok yakın 

delinmektedir. Gerekli önlemler alındığı takdirde; Birbirine yakın deliklerde bir önceki 

sırada patlayan delik, bir sonraki sırada patlatması gereken deliği, siyaret patlaması yolu 

ile ateşleyebilmektedir. 

Pratikte bir tünelde, kesit genişliğinin 2/3 ünden fazla ilerleme hedeflenmemesi 

gerekir. Çevreye verilen sarsıntı açısından bir sınırlandırma söz konusu ise, yine patlayıcı 

maddeyi azaltmak amacı ile ilerleme gereğinden kısa tutulabilir. Tünel kazısında, delmepatlatma, 

yükleme, taşıma ve destekleme fazlarının eşgüdümü açısından ilerleme boyu 

sınırlandırılabilir. 

Tünel kesitinde delik çapının büyüklüğüne göre delik adedi, artar veya azalır. Bu 

ilişki Şekil 29’da gösterilmektedir. Tünel kesitine ve delik çapına göre delik adetlerinin 

yerleşkesi Şekil 30’da verilmiştir. 

Şekil 29. Tünel Kesitine Ve Delik Çapına Göre Delik Adedi (Erkoç, 1990) 

- 88 -



1990) 

Şekil 30. Tünel Kesitine Ve Delik Çapına Göre Delik Adedinin Şematik Görünümü (Erkoç, 

Tünel Patlatma Paterni 

Tünel patlatmalarında kesit alanı yaklaşık 10 m 2 olup, bu alanda açılabilecek 40 

mm çapında delik sayısı ortalama 20 adet olacaktır. Bu doğrultuda 40 mm çapında 

deliklerin açılacağı öngörülerek patlatma paterni aşağıdaki gibi oluşturulmuştur. 

Dip şarj yoğunluğu 

D= delik çapı (mm) 

P= Patlayıcının yoğunluğu (Anfo için 0,85 ) 

S= Patlayıcının kuvveti (Anfo için 0,96) 

Idip=1,02 kg/m 

Yük aralığı (V) 

V= Idip x (30/D) x f 

Idip= Şarj Yoğunluğu 

f: İç açı değerine göre yük düzeltme katsayısı (iç çı değeri 60 derece için f= 1) 

V= 1,02 x 30/40 x 1 

V=0,765 

- 89 -



Delikler arası uzaklık (S) 

S= 0,8 x V (m) 

S= 0,8 x 0,765 

S=0,612 m 

Dip Uzunluğu; Ldip= L/3 

L: Delik Boyu (m) Tünel patlatmalarında delik boyu 2,3 m alınmıştır. 

Ldip=2,3 / 3 

Ldip=0,76 m 

Kolon şarj yoğunluğu (Ikol) 

Ikol= 0,5 x Idip(kg/m) 

Ikol= 0,5 x 1,02 

Ikol= 0,51 kg/m 

Sıkılama boyu (T) 

T= 0,3 x V (m) 

T= 0,3 x 0,765 m 

T=0,229 m 

Kolon şarj uzunluğu(Lkol) 

Lkol=L – (Ldip + T) (m) 

Lkol= 3,06 m – (0,76 m + 0,229 m) 

LKol= 2,071 m 

Toplam patlayıcı miktarı(Qkol) 

Qkol= Lkol x Ikol 

Qkol= Kolon şarj miktarı (kg) 

Qkol= 2,071 m x 0,51 kg/m 

Qkol =1,056 kg 

Qdip= Ldip x Idip 

Qdip= Dip şarj miktarı (kg) 

Qdip= 0,76 x 1,02 

Qdip=0,77 kg 

Qtop= Qkol + Qdip (kg) 

Qtop=Toplam şarj miktarı 

Qtop = 1,056 kg + 0,77 kg 

Qtop=1,826 kg 

- 90 -



Tünel patlamalarında bir atımda maksimum 20 delik açılacağı öngörüsü ile yapılan 

patlatma paternine göre bir delik için anlık şarj miktarı 1,826 kg’dır. Patlatma paterni Tablo 

47’de verilmiştir. 

Tablo 47. Tünel Patlatma İle İlgili Bilgiler 

Parametre Katsayısı 

Delik çapı(mm) 40 

Delik boyu(m) 2,3 

Dip şarj yoğunluğu (kg/m) 1,02 

Yük aralığı 0,765 

Delikler arası uzaklık (m) 0,612 

Dip uzunluğu (m) 0,76 

Kolon şarj yoğunluğu (kg/m) 0,51 

Sıkılama boyu (m) 0,229 

Kolon şarj uzunluğu (m) 2,071 m 

Bir Patlatma İle Açılacak Delik Sayısı 20 

Her bir patlatma ile alınacak toplam malzeme miktarı (m 3 ) 27,66 

Bir delikte kullanılacak patlayıcı şarj miktarı (kg) 1,826 

Toplam Bir Atımda Kullanılacak Patlayıcı Miktarı (kg) 36,5 (20 x 1,826) 

Proje kapsamında Amastal-1 tüneli 130 m olup, 130 m uzunluğundaki tünel için 

Tablo 45’den de görüleceği üzere 2.500 m 3 tünel kazısı yapılacaktır. Tünel 

patlatmalarında 1 m 3 tünel kazısı için 1,826 kg ANFO + dinamit (yemleme) kullanılması 

planlanmıştır. Bu durumda toplam 2.500 m 3 tünel kazısı için 4.565 kg (4,565 ton) ANFO + 

dinamit kullanılacaktır. 

Tünel patlatmalarında 1 atılımda 20 delik açılacak olup, her bir deliğe 1,826 kg 

patlayıcı ile 1 adet kapsül kullanılacaktır. Bu durumda toplam 2.500 m 3 tünel kazısı için 

1800 adet kapsül kullanılacaktır. 

Tünel patlatması ile bir patlatma ile 27,66 m 3 malzeme alınması durumunda proje 

kapsamında toplam 90 patlatma yapılacaktır. Ortalama 60 günde 130 m’lik iletim tünelinin 

bitirileceği öngörülmektedir. 60 günde 130 m’lik iletim tünelinin bitirilmesi durumunda 

günlük 90 patlatma / 60 gün = 1,5 ≈ 2 patlatma/gün tünel patlatması yeterli olacaktır. 

Böylece tünel patlatmaları bir gün tek, bir gün iki patlatma şeklinde yapılabilecektir. 

Proje kapsamında Amastal-2 tüneli 1448 m olup, 1448 m uzunluğundaki tünel için 

Tablo 45’den de görüleceği üzere 26.000 m 3 tünel kazısı yapılacaktır. Tünel 

patlatmalarında 1 m 3 tünel kazısı için 1,826 kg ANFO + dinamit (yemleme) kullanılması 

planlanmıştır. Bu durumda toplam 26.000 m 3 tünel kazısı için 47.476 kg (47,476 ton) 

ANFO + dinamit kullanılacaktır. 

Tünel patlatmalarında 1 atılımda 20 delik açılacak olup, her bir deliğe 1,826 kg 

patlayıcı ile 1 adet kapsül kullanılacaktır. Bu durumda toplam 26.000 m 3 tünel kazısı için 

18.800 adet kapsül kullanılacaktır. 

Tünel patlatması ile bir patlatma ile 27,66 m 3 malzeme alınması durumunda proje 

kapsamında toplam 940 patlatma yapılacaktır. Ortalama 470 günde 1448 m’lik iletim 

tünelinin bitirileceği öngörülmektedir. 470 günde 1448 m’lik iletim tünelinin bitirilmesi 

durumunda günlük 940 patlatma / 470 gün = 2 patlatma/gün tünel patlatması yeterli 

olacaktır. 

- 91 -



Diğer Patlatmalar 

İnşaat aşamasında santral yerlerinde ve kutu kesitli kapalı iletim kanalı ve cebri 

boru güzergahlarında yapılacak kazılarında sert zeminlere rastlanması durumunda 

gevşetme patlatmaları yapılacaktır. Gevşetme patlatmaların yapılması durumunda 1 ton 

malzemesinin sökümü için 0,206 kg/ton ANFO, 0,0047 kg/ton dinamit kullanılması 

öngörülmektedir. İnşaat aşamasında tam olarak kaç ton kaya malzemenin patlatma ile 

söküleceği bilinememektedir. Ancak yapılan ön etütler doğrultusunda ve proje için 

hazırlanan Revize Fizibilite Raporunda öngörülen keşif metraj çalışmalarında 140.000 m 3 

sert kaya malzemenin patlatılarak kazılabileceği öngörülmüştür. Günlük ise yaklaşık 

olarak 350 m 3 (770 ton) kaya malzemenin patlatılarak söküleceği öngörülmektedir. 

140.000 m 3 malzemenin patlatılarak alınması aşamasında kullanılacak patlayıcı 

miktarı; 

140.000 m 3 x 2,2 ton/m 3 x 0,21 kg/ton (0,206 + 0,0047=0,21 kg/ton) = 64.680 kg 

(64,68 ton) patlayıcı kullanılacaktır. 

Günlük kullanılacak patlayıcı miktarı ise maksimum; 

770 ton x 0,206 kg/ton = 161,7 kg’dır. 

Toplam Patlatıcı Miktarı 

Proje kapsamında yapılacak tüm patlatmalarda kullanılacak toplam patlayıcı 

miktarı QP; 

QP= Sert Zeminlerde Yapılacak Patlatma + Amastal-1 Tünel Patlatması + 

Amastal-2 Tünel Patlatması 

QP= 64.680 kg + 4.565 kg + 47.476 kg 

QP= 116.721 kg (116,72 ton) 

Kaya Fırlaması 

Patlatma işlemi sırasında patlayıcı madde kaya kütlesi içinde yeterince 

hapsedilemezse reaksiyon sonucu oluşan yüksek basınçlı gazlar atmosfere erken deşarj 

olur. Bu yüksek hızlı gaz boşalımının etkisiyle bazı kayaç parçaları kaya kütlesinden ayrılır 

ve çok uzak mesafelere savrulabilir. Savrulan taş parçaları insan yaralanmalarına ve 

yapılarda ciddi hasarlara neden olabilir (Bilgin, 1999). 

Tünel patlatmaları tünel içerisinde yapılacağı için patlatmaya bağlı kaya fırlaması 

söz konusu olmayacaktır. 

Proje kapsamında yapılacak diğer patlatmalar delme-patlatma yöntemiyle 

yapılacaktır. Patlatmalarda açılacak delik çapı maksimum 0,89 mm olacaktır. 

Patlatma sırasında taş savrulma mesafesinin tahmini için literatürde çeşitli ampirik 

modeller mevcuttur. Aşağıda İsveç Detonik Araştırma Kurumu (SVEDEFO) tarafından 

geliştirilen eşitlik kullanılarak bir ön tahmin hesaplaması yapılmıştır. Bu eşitlik yoluyla 

maksimum taş savrulma mesafesi ve savrulan kaya parçalarının boyutu öngörülebilir. 

Lm = 260 x d 2/3 

Lm = Maksimum taş savrulması 

D = Delik çapı = 89 mm = 0,089 m 

- 92 -



Lm = 260 x (0,089) 2/3 = 51,8 m (maksimum taş savrulması) 

Ø=0,1 x d 2/3 

Ø= Patlama nedeniyle fırlayan taş parçalarının boyutu (m) 

d = Delik çapı 

Ø=0,1 x (0,089 m) 2/3 

Ø=0,019 m = 19 mm (patlatma sonucu fırlayacak kayaç parçacıklarının boyutu) 

Proje kapsamında patlatma yapılacak bölgeye 51,8 m mesafede duyarlı yapı (ev) 

bulunan alanlarda patlatma yapılamayacaktır. 

Hava Şoku 

Tünel patlatmalarında, patlatmalar tünel içerisinde yapıldığı için hava şoku tehlikesi 

yoktur. Tünel patlatmalarıyla oluşturulan titreşimim çevre yapılara etkisi hesaplanacak 

olursa, aşağıdaki Devine bağıntısı (Devine et al, 1966) dikkate alınmaktadır. 

v k D 

= 

W 

⎛ 

⎜ 

⎝ 

−16 . 

⎞ 

⎟ 

⎠ 

Devine Bağıntısı ; 

v = Kayaç içinde yayılan titreşim hızı (inç/sn) 

k = Kayaç türüne bağlı katsayı (26-260) 

D = Patlatma noktası ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (feet) 

W= Bir gecikme aralığındaki patlayıcı miktarı (libre) 

K katsayısı kayacın titreşimi iletme kapasitesi olarak alınmaktadır. Patlatma 

kaynağı ile hassas nokta arasındaki birimlerin değişkenliği, kırık, fay, çatlak gibi 

süreksizliklerin yoğunluğu k katsayısını etkilemektedir. Homojen birimlerde katsayı 260 

sayısına yaklaşırken, tektonik etkilerin yoğunluğu ve geçilen her farklı birim katsayıyı 26 

sayısına yaklaştırmaktadır. Hesaplamalarda k katsayısı birimlerin homojen ve kırıksız 

olduğu varsayımından hareketle 260 olarak alınmıştır. 

Aşağıda yapılacak tünel patlatmaları ile oluşacak vibrasyon hız değerleri 


Tablo 48. W=1,826 kg Alınarak Hesaplanan Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri 

k D (m) V (inç/sn) V (mm/sn) 1/5*V (mm/sn) 1/2*V (mm/sn) 

260 50 0,23 5,75 1,15 2,88 

260 100 0,07 1,90 0,38 0,95 

260 150 0,04 0,99 0,20 0,50 

260 200 0,02 0,63 0,13 0,31 

260 250 0,02 0,44 0,09 0,22 

260 300 0,01 0,33 0,07 0,16 

260 350 0,01 0,26 0,05 0,13 

260 400 0,01 0,21 0,04 0,10 

260 450 0,01 0,17 0,03 0,09 

260 500 0,01 0,14 0,03 0,07 

260 600 0,00 0,11 0,02 0,05 

- 93 -



k D (m) V (inç/sn) V (mm/sn) 1/5*V (mm/sn) 1/2*V (mm/sn) 

260 700 0,00 0,08 0,02 0,04 

260 750 0,00 0,08 0,02 0,04 

260 800 0,00 0,07 0,01 0,03 

260 900 0,00 0,06 0,01 0,03 

260 1000 0,00 0,05 0,01 0,02 

260 1250 0,00 0,03 0,01 0,02 

260 1500 0,00 0,02 0,00 0,01 

260 1750 0,00 0,02 0,00 0,01 

260 2000 0,00 0,02 0,00 0,01 

1 feet = 0.3048 m 

1 libre = 0.4536 kg 

1 inç = 25.4 mm 

Tabloda; 

V = mm/sn mesafeye göre değişen titreşim hızı 

Vo= Bina temelindeki titreşim hızı 

Kayaç içi titreşim hızının (V) 1/2 - 1/5’i Vo değeri olarak kabul edilmektedir. 

Yöre köylerindeki en hassas yapının Tablo 49’da (b) Sıvalı biriket, kerpiç, yığma 

tuğla evler tipi binalar olduğu kabul edilirse Vo hızının 5 mm/sn’ nin üzerine çıkmaması 


Tablo 48’de verilen değerler incelendiğinde 1,826 kg’lık şarjın etkisi ile oluşan 

titreşim hızı patlatma noktasından itibaren 50 m de 5 mm/sn’ nin altına inmektedir. 

Tablo 49. Bina Temeli Titreşim Hızı (Vo) Değerlerine Bağlı Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar 

Görebilecek Bina Türleri (Forssbland, 1981) 

Bina Türü Vo (mm/sn) 

a- Yıkılmaya yüz tutmuş çok eski tarihi binalar 2 

b- Sıvalı biriket, kerpiç, yığma tuğla evler 5 

c- Betonarme binalar 10 

d- Fabrika gibi çok sağlam yapıda endüstriyel binalar 10-40 

Binalardaki hasarların titreşim genliği yönünden incelenmesi 

Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin genliği aşağıdaki bağıntıdan 

hesaplanmaktadır. (Company). 

A = 

K W 

D 

A = Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin azami genliği (mm) 

W= Bir gecikme aralığında ateşlenen patlayıcı miktarı (kg) 

D = Patlatma kaynağı ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (m) 

K = Kayaç türüne bağlı katsayısı 

Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak 

değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri (Company) Tablo 50’de verilmiştir. 

- 94 -



Tablo 50. Temel Kayaç Türü’ne Bağlı K Katsayı Değerleri 

Patlatma Yapılan Birim Temel Altı Kayaç Türü K katsayısı 

Minimum Maksimum 

1-Kaya Kaya 0.57 1,15 

2-Kaya Kil (Toprak) 1.15 2,30 

3-Kil (Toprak Kaya 1.15 2,30 

4-Kil (Toprak Kil (Toprak) 2.30 3.40 

Genlik değerinin 0,05 mm’ nin altında olması durumunda binalarda hasar olmadığı 

bilindiğinden (Company) maksimum patlayıcı miktarı (1,826 kg) ile yapılan atımlarda etki 

mesafesi; 

D = (K√W) / A 

D = (1,15√1,826) / 0,05 = 31,08 m 

Tünel patlatmanın anlık 1,826 kg’lık etki mesafesi 31,08 m olarak hesaplanmıştır. 

Amastal-2 İletim Tüneli güzergahı sonunun kuşuçumu 1000 m kuzeyinde Aşgona 

Mezrası, Amastal-1 İletim tüneli güzergah başının 450 m güneyinde Kafura Yaylası 


1,826 kg’lık patlayıcı kullanılarak yapılacak patlatmalar için etki mesafesi 31,8 m 

bulunmuş olup, bu mesafe patlatma yapılacak noktalara en yakın yerleşimlerin 

mesafelerinin oldukça altında kalmaktadır. Bu nedenle proje kapsamında yapılacak 

patlatmalardan dolayı en yakın yerleşimlerin olumsuz etkilenmeyeceği öngörülmektedir. 

Tünel Güzergahındaki Yeraltı Suyu 

Tünellerde kırıklı ve su içeren zonları kesme olasılığı yüksektir. Tünel açımı 

esnasında karşılaşılacak su potansiyelinin önceden tahmin edilmesi için tünel 

güzergahlarında yeraltı seviyesinin tespitine yönelik detaylı sondaj çalışmaları yaptırılarak 

belirlenecektir. 

Yapılan gözlemsel jeolojik çalışmalar sonucunda Amastal-1 tüneli andezit, bazalt 

lav ve piroklsstlarının oluşturduğu volkanik kayalar (Hamurkesen formasyonu) içerisinde 

açılacaktır. Söz konusu formasyon tünel için genelde orta kaya-iyi kaya sınıfında yer 

almakta olup mühendislik özellikleri tünel açımı için uygundur. Ardışıklı olan bu birimde 

kırık sistemlerinin oluşturduğu zayıf zonlar ile dayanımsız olan ayrışmış aglomera ve 

tüflerin oluşturduğu kesimlerin dışında, tünel açımı sırasında önemli sorunlar 

beklenmemektedir. Tünel güzergahı boyunca ön yaklaşım olarak aşağıda belirtilen destek 

sistemlerinin büyük oranda geçerli olabileceği düşünülmektedir. 





% 3 lik bölümünde : 5.sınıf destek sistemi (çok yoğun destek sınıfı) gerekecektir. 

Değerlerden de anlaşılacağı üzere güzergah boyunca ağırlıklı olarak 1. ve 2. sınıf 

destek uygulaması gerekecektir. Destek sınıflarının açıklaması Bölüm IV.2.2’de Tablo 

20‘de verilmiştir. 

- 95 -



Yeraltı suyu gelişleri daha ziyade dere altı geçişlerinde beklenmektedir. Yeraltı 

suyu seviyesi üzerinde açılacağı tahmin edilen tüneldeki noktasal su boşalımları tünel 

kazısı ve duraylılık açısından sorun oluşturmayacak düzeyde olacağı tahmin edilmektedir. 

Amastal-2 tüneli granitoyitler içerisinde açılacaktır. Söz konusu formasyon tünel 

için genelde iyi kaya sınıfında yer almakta olup mühendislik özellikleri tünel açımı için son 

derece uygundur. Tünel açımı sırasında önemli sorunlar izlenmeyecektir. Tünelin giriş ve 

çıkış ağızlarında jeolojik koşullar uygundur ve güzergahı boyunca ön yaklaşım olarak 

aşağıda belirtilen destek sistemlerinin büyük oranda geçerli olabileceği düşünülmektedir. 





% 2 lik bölümünde : 5.sınıf destek sistemi (çok yoğun destek sınıfı) 

gerekecektir. 

Değerlerden de anlaşılacağı üzere güzergah boyunca ağırlıklı olarak 1. sınıf 

destek uygulaması gerekecektir. Destek sınıfı uygulamalarının ayrıntılı içeriği Tablo 20’de 

verilmiş olup, uzun kazı aşamalarının yapılabildiği sert, dayanımlı, seyrek eklemli, uzun 

süreli kendini desteksiz taşıyabilen kaya türünde sadece belirli blok ve makaslama 

zonlarının noktasal olarak desteklenmesinde kaya bulonu ve/veya püskürtme betonu 


Patlatmaların Yeraltı Sularına Etkisi 

Kırık ve çatlaklı akiferlerden boşalan kaynakların boşalım noktalarında veya 

yakınlarında patlatmalar yapılması, bölgedeki yeraltı sularına olumlu veya olumsuz etkileri 

bulunmaktadır. Patlatma sonrası yeraltı suyuna olumlu etkileri yeni kırık ve çatlaklar 

oluşarak alanda yeraltı suyunun yüzeye çıkmasına etki etmektedir. Bunun yanında 

patlatma sonrası yeni yeraltı suyu akım yollarının oluşmasına ve kaynak boşalımının 

(debinin) azalmasına neden olabilmektedir. 

Tünel güzergahında yeraltı suyuna rastlanması durumunda gerekli drenaj, iksa ve 

enjeksiyon uygulamalarıyla gerekli önlemler alınacaktır. Tünelin inşaatı esnasında 

boşalım verecek yer altı suları, tünel tabanı kenarlarında açılan hendeklerle (drenaj 

kanalları ile) tünel girişinde inşa edilecek çökeltim havuzunda toplanması sağlanacaktır. 

Çökeltim havuzu boyutları inşaat aşamasında belirlenecektir. 

Söz konusu havuzda toplanan sulardan numune alınarak belirli periyotlarda 

(Çevre ve Orman Bakanlığı ve/veya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nün belirleyeceği 

periyotlarda) Su Kirliliği Kontrolü Tablo-1’e göre analiz ettirilerek yer altı sularının patlayıcı 

maddelerle kirlenip kirlenmediği tespit edilecektir. Yapılan analizlerde suların kirli çıkması 

(özellikle nitrat değerinin yüksek çıkması) durumunda bu sular hiçbir alıcı ortama 

verilmeden vidanjör ile çektirilerek havza dışında bulunan ve bu tip suları (analiz 

sonuçlarına göre tespit edilecek kalitedeki suyu) arıtabilecek özellikte ve kapasiteye sahip 

kimyasal arıtma tesisine verilerek bertarafı sağlanacaktır. 

Söz konusu suların patlayıcı malzemelerle kirlenmediği tespit edilesi durumunda 

söz konusu sular beton santralinde ekipmanların yıkanmasında, kırma-eleme tesisinde 

pulvarize sistemde malzemenin nemlendirilmesinde ya da arazözle proje alanı sulama 

çalışmalarında kullanılarak geri değerlendirilecektir. 

- 96 -



Patlatmaların Yüzey Sularına Etkisi 

Proje inşaat faaliyetleri sırasında yapılacak patlatma ve diğer hafriyat faaliyetleri 

sırasında projenin ana su kaynağı olan Kalyan Deresi su kalitesi korunacaktır. İnşaat 

faaliyetleri sırasında yüzeysel su kaynağının kirletilip kirletilmediğinin tespitine ilişkin 

olarak inşaat faaliyetleri süresince Çevre ve Orman Bakanlığı ve/veya İl Çevre ve Orman 

Müdürlüğünce belirlenecek periyotlarda Kalyan Deresi’nden su numunesi alınarak SKKY 

Tablo 7.5.’e göre analizleri yaptırılacak ve analiz sonuçları İl Çevre ve Orman 

Müdürlüğüne rapor edilecektir. İnşaat aşamasında Kalyan Deresi sularının SKKY Tablo 

7.5. kriterlerini sağlayacağı şekilde faaliyet gösterilecektir. 

V.1.3. Taşkın Önleme ve Drenaj İşlemleri 

Proje kapsamında regülatörlerin inşası süresince inşaat sahası, derivasyon 

tesisleri ve batardolarlar ile taşkınlardan korunacaktır. 

İşletme aşamasında taşkınlardan korunmak ve tehlike anında Amastal-1 

Regülatörü rezervuarındaki suyu kısa zamanda boşaltmak amacıyla, Amastal-1 

Regülatörü Q100 taşkın debisi olan 73,186 m 3 /s suyu mansaba aktarabilecek kapasitede 

tasarlanmıştır. Aynı şekilde Amastal-2 Regülatörü rezervuarındaki suyu kısa zamanda 

boşaltmak amacıyla, Amastal-2 Regülatörü Q100 taşkın debisi olan 83,408 m 3 /s suyu 

mansaba aktarabilecek kapasitede tasarlanmıştır. 

V.1.4. Proje Alanı İçindeki Su Ortamlarında Herhangi Bir Amaçla Gerçekleştirilecek 

Kazı, Dip Taraması vb. İşlemler Nedeni İle Çıkarılacak Taş, Kum, Çakıl ve Benzeri 

Maddelerin Miktarları, Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin 

Kullanılacakları, Uygun ve Düzgün Şekilde Bertarafının ve Depolamanın 

Yapılmasına Dair Taahhüt 

Proje kapsamında Amastal-1 Regülatörü ve Amastal-2 Regülatörü dere yatağı 

içerisinde inşa edilecektir. Bu nedenle bu yapılar için gerekli temel kazı çalışmalarının su 

ortamında yapılmaması için dere yatağı derivasyon tesisleri ile kuruya alındıktan sonra bu 

tesislerin temel kazı çalışmalarına başlanması gerekmektedir. 

Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörü’nün inşaatı sırasında önce kuruda kalan 

regülatör yapıları inşa edilecek, daha sonra kurak mevsimde teşkil edilecek bir batardo 

seddesi ile dere, inşaatı tamamlanan kısma yönlendirilecek ve kuruya alınan kısımdaki 

regülatör üniteleri inşaa edilecektir. 

Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörü’nün inşa edileceği Kalyan (Galyan) Dere 

yatağı içerisinden yaklaşık 2.000 m 3 alüvyon malzeme sıyrılacaktır. Dere yatağından 

sıyrılacak olan 2.000 m 3 alüvyon malzeme, proje kapsamında geçirimli dolgu malzemesi 

olarak kullanılarak değerlendirilecektir. Ayrıca regülatörlerin göl alanın temizlenmesi 

aşamasında yaklaşık 30.000 m 3 yumuşak kaya ve alüvyon malzeme sıyrılarak alınacaktır. 

Söz konusu malzemelerin beton agregası olarak kullanılması uygun ise kırma eleme 

tesisinde işlenerek beton agregası olarak kullanılacaktır. Malzeme beton agrega 

malzemesi olarak kullanılamayacak nitelikte olması durumunda hafriyat depolama 

sahasına taşınarak burada diğer hafriyat malzemeleri ile birlikte 18.03.2004 tarih, 25406 

sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının 

Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak depolanacaktır. 

Regülatörlerin inşası sırasında derivasyon tesisleri ile Kalyan (Galyan) Dere suları, 

mansaba aktarılacağı için suyun akış debisinde bir değişiklik olmayacaktır. 

- 97 -



V.1.5. Proje Kapsamındaki Tesislerin Yapımı Dolayısıyla Kullanılacak Olan 

Malzemenin Nereden Malzemenin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES Proje ünitelerinin 

inşası aşamasına; 

- 75.000 m 3 kum-çakıl malzemeye, 

- 40.000 m 3 beton agrega malzemesine, 

- 85.000 m 3 kaya malzemeye ihtiyaç duyulmaktadır. 

İnşaat aşamasında gerekli olacak kaya malzeme proje kapsamında kayalık 

zeminlerde yapılacak kazılardan çıkan hafriyat malzemesinden temin edilecektir. Aynı 

şekilde beton agrega malzemesi proje kapsamında kayalık zeminlerde yapılacak 

kazılardan çıkan kaya malzemeden kırma-taş yolu ile elde edilecektir. Proje kapsamında 

gerekli olacak kum-çakıl malzeme ise proje kapsamında alüvyon yapılacak kazılardan 

çıkan hafriyattan temin edilmesi planlanmaktadır. 

Alüvyon zeminlerde yapılacak kazılar sonucunda elde edilecek kum-çakıl 

malzemenin projede ihtiyaç duyulan malzeme miktarından az olması ve projede 

kullanılacak özellikte olmaması durumunda kum-çakıl malzeme dışarıdan ruhsatlı 

ocaklardan temin edilecektir. 

V.1.6. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı 

İşlemler, Kümülatif Değerler, Betonlarda Kullanılacak Kimyasal Katkı Maddelerinin 

Varlığı ve Etkileri 

Proje inşaat aşamasında; 

Proje ünite sahalarında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında yapılacak 

çalışmalar sırasında, diğer altyapı çalışmaları sırasında, taşıma ve depolama işlemleri 

sırasında, araçların proje alanında hareketleri sırasında toz emisyonu meydana gelecektir. 

Proje kapsamında; 

a) Regülatör sahalarında yapılacak çalışmalar, 

b) İletim yapı güzergahında yapılacak çalışmalar, 

c) HES sahalarında yapılacak çalışmalar, 

d) Hafriyat depolama sahasında yapılacak çalışmalar, dikkate alınarak toz hesabı 

yapılmıştır. 

Proje kapsamında kırma-eleme ve beton santrali tesislerinde toz emisyon kaynağı 

olan tüm üniteler (bunker, elek, bant) kapalı ortamda olacak ve bu üniteler için toz 

indirgeme sistemi (torbalı filtre) kurulacağı için bu üniteler için toz hesabı yapılmamıştır. 

Proje kapsamında meydana gelecek toz emisyonu her bir ünite alanı dikkate 

alınarak kümülatif olarak hesaplanmıştır. Her bir ünite alanı ve etki alanı için yapılan toz 

emisyon hesaplamaları EK-14’de verilmiştir. 

- 98 -



EK-14’de her bir ünite alanı için hesaplanan kümülatif toz emisyon değerleri, 

03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi 

Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin Ek 2’ si kapsamında verilen ve 

aşağıdaki tabloda gösterilen sınır değerler ile karşılaştırılmıştır. 

Tablo 51. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler 

Emisyonlar 

Normal İşletme Şartlarında ve Haftalık İş 

Günlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel 

Debiler (kg/saat) 

Bacadan 

Baca Dışındaki 

Yerlerden 

Toz 10 1 

Kurşun (Pb) 0,5 0,05 

Kadmiyum (Cd) 0,01 0,001 

Talyum (Tl) 0,01 0,001 

Klor (Cl) 20 2 

Hidrojen Klorür (HCl )ve Gaz Halde İnorganik Klorür 

Bileşikleri 

20 2 

Hidrojen Florür (HF) ve Gaz Halde İnorganik Florür 

Bileşikleri 

2 0,2 

Hidrojen Sülfür (H2S) 4 0,4 

Karbon Monooksit (CO) 500 50 

Kükürt Dioksit (SO2) 60 6 

Azot Dioksit [NOx (NO2 Cinsinden)] 40 4 

Toplam Uçucu Organik Bileşikler 30 3 

Tablo 51’de verilen değerler incelendiğinde her bir ünite alanı için hesaplanan toz 

emisyonu kütlesel debi değerleri “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” 

Ek-2 Tablo 2.1’de verilen Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme 

saatleri için verilen kütlesel debi (1,0 kg/saat) (Baca dışındaki yerler) değerinin altında 

olmalıdır. 

Hesaplanan toz emisyonu kütlesel debi değeri yönetmelik sınır değerleri üzerinde 

ise toz dağılım modellemesi yapılarak hava kirlenmesine katkı değerleri hesaplanmıştır. 

03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı 

Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi 

Yönetmeliği’nde yer alan geçiş döneminde geçerli olacak KVS sınır değerler ile hedef 

değerler Tablo 52’de, geçiş döneminde geçerli olacak UVS sınır değerler ile hedef 

değerler Tablo 53’de verilmiştir. 

Tablo 52. Geçiş Döneminde Geçerli Olacak KVS Değerleri 

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 

PM 300 µg/m 3 300 µg/m 3 260 µg/m 3 220 µg/m 3 180 µg/m 3 140 µg/m 3 100 µg/m 3 

Çöken 

Toz 

650 

mg/m 2 /gün 

598 

mg/m 2 /gün 

546 

mg/m 2 /gün 

494 

mg/m 2 /gün 

442 

mg/m 2 /gün 

390 

mg/m 2 /gün 

- 

Tablo 53. Geçiş Döneminde Geçerli Olacak UVS Değerleri 

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 

PM 150 µg/m 3 150 µg/m 3 132 µg/m 3 114 µg/m 3 96 µg/m 3 78 µg/m 3 60 µg/m 3 

Çöken 

Toz 

350 

mg/m 2 /gün 

322 

mg/m 2 /gün 

294 

mg/m 2 /gün 

266 

mg/m 2 /gün 

238 

mg/m 2 /gün 

210 

mg/m 2 /gün 

- 

Proje ünite alanları için hesaplanan hava kirlenmesine katkı değerleri Tablo 54’de 

ve proje ünite alanlarının en yakın yerleşim birimine uzaklığı ve bu mesafede hesaplanan 

- 99 -



UVS ve KVS değerlerinin yönetmelik sınır değerleri ile karşılaştırılmasıTablo 55’de 


Tablo 54. Partikül Madde (PM) Emisyonlarına ve Çöken Toz Emisyonlarına Ait Hava 

Kirlenmesine Katkı Değerleri 

PM Çöken Tozlar 

Ünite 

24 saatlik 

(KVS) 

Yıllık (UVS) 

24 saatlik 

(KVS) 

Yıllık (UVS) 

Amastal-1 Sahası 40,72 µg/m 3 10,43 µg/m 3 235,35 mg /m 2 - 

gün 

94,19 mg/m 2 - 

gün 

Amastal-2 Sahası 29,93 µg/m 3 7,67 µg/m 3 173,28 mg /m 2 - 

gün 

69,35 mg/m 2 - 

gün 


UVS ve KVS Değerlerinin Yönetmelik Sınır Değerleri İle Karşılaştırılması 

Proje 

Üniteleri 

Amastal-1 

Regülatör 

Sahası 

Amastal-1 


Sahası 

Amastal-1 


Amastal-1 

Cebri Boru 

Amastal-1 

HES 

Amastal-2 

Regülatör 

Sahası 

Amastal-2 


Amastal-2 


Amastal-2 

Cebri Boru 

Amastal-2 

HES 

En yakın duyarlı 

yapının (konut) 

uzaklığı 

650 m Doğu– Labaza 

Yaylası 

200 m Batı – Kafurya 

Yaylası 

450 m Güney – Kafurya 

Mezrası 

800 m Batı – Arpalık 

Yaylası 


Yaylası 


Yaylası 

700 m Güneybatı– 

Arpalık Yaylası 

1000 m Kuzey – 

Aşgona Mezrası 

600 m Kuzey – Aşgona 

Mezrası 

500 m Kuzey– Aşgona 

Mezrası 

AMASTAL-1 HES PROJESİ 

Hesaplanan 

KVS PM ve Çöken 

Toz Değeri 

PM:



Ayrıca, yapılan hesaplamalar kontrolsüz durum için hesaplandığı için normalde toz 

önlemeye yönelik arozözlerle sulama çalışmaları sürekli yapılacağı için çalışmalar 

sırasında meydana gelecek toz emisyonları hesaplanan değerlerden daha düşük 

olacaktır. Ayrıca proje kapsamında işletilecek olan kırma-eleme tesisi ve beton santrali 

ünitelerinde toz çıkış olabilecek üniteler kapalı olacaktır ve beton santralinde çimentolar 

kapalı silolarda depolanacak ve çevreye toz yayılması önlenecektir. 

Proje inşaat alanına giden güzergah üzerinde seyredecek olan taşıma araçlarının 

üzerleri örtülecek, kamyonlarla boşaltma ve doldurma yapılırken yükseklik minimum 

seviyede tutulmaya çalışılacaktır. 

Gerekli önlemler alındığı taktirde arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında 

meydana gelecek toz emisyonlarının en yakın yerleşim yerlerine olumsuz bir etkisi 

beklenmemektedir. 

Proje kapsamında malzemenin taşınması esnasında 2918 sayılı Karayolları Trafik 

Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca tünel açma faaliyetleri 

esnasında; 14.09.1990 tarih ve 20 635 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Maden ve 

Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik” 

hükümlerine uyulacaktır. 

Arazinin hazırlanması, inşaat ve işletme dönemlerinde; 03.07.2009 tarih ve 27277 

sayılı R.G yayımlanan Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü 

Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren 

Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 

Proje kapsamına betonlarda kullanılacak kimyasal katkı maddeleri ve etkileri 

Bölüm V.2’de Beton Santrali alt başlığında verilmiştir. 

V.1.7. Zemin Emniyeti ve Su Kaçağı Olmaması İçin Yapılacak İşlemler 

Proje kapsamında bulunan regülatör yapıları sistemin en önemli yapılarıdır. Bu 

nedenle bu yapılarının oturacağı yerdeki zemin kazıları patlatılarak yapılmayacaktır. Sert 

kazılarda mutlaka hidrolik çeneliler kullanılacaktır, özellikle taban zemini 

örselenmeyecektir. Bu yapıların oturacağı zeminden çıkacak muhtemel zayıf zeminler 

boşaltılarak bu kesimler betonla doldurulacaktır. Yapılacak kesit kazılarında zemin 

stabilitesi ve hakim zeminin duraylılığı göz önüne alınarak şev açıları verilecektir. 

Amastal-1 Regülatör yerinde temel kaya olarak andezit, bazalt lav ve 

pirokisstlarının oluşturduğu volkanik kayalar izlenmektedir. Regülatör yapı yerinde temel 

kaya üzerindeki 2-3 m kalınlıktaki alüvyonun kaldırılmasını takiben yapı temelleri kaya 

üzerine oturacaktır. Temel kayanın az geçirimli ve su yüksekliklerinin oldukça az olması 

nedeniyle geçirimsizliğin temini amacıyla enjeksiyon çalışmalarına gerek olmayacağı 

öngörülmektedir. 

Amastal-2 Regülatör yapı yerinde formasyonun bazalt birimleri daha hakimdir. 

Temel kaya üzerindeki iri malzemenin oluşturduğu 1-2 m kalınlıktaki alüvyonun sıyırma 

kazısı sonucu alınmasını takiben su alma yapısı yapı temelleri kaya üzerine oturacaktır. 

Çökeltim havuzu temelleri de temel kaya üzerine oturacaktır. Volkanik kayalar temel 

açısından temel açısından uygun mühendislik özelliklerine sahip olup, emniyetli taşıma 

gücü değeri proje yükünün son derece üzerindedir. Temel kayanın az geçirimli ve su 

yüksekliklerinin oldukça az olması nedeniyle geçirimsizliğin temini amacıyla enjeksiyon 

çalışmalarına gerek olmayacağı öngörülmektedir. 

- 101 -



V.1.8. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla 

Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları (cebri boru ve iletim kanalları güzergahı 

genelde orman arazisinden geçmektedir bu yüzden tünel ya da boru tipi alternatifi 

de değerlendirilerek rapora eklenmeli), Kesilecek Ağaçların Bölgedeki Orman 

Ekosistemi Üzerine Etkileri, Erozyona Etkileri, Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki 

Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Fauna Üzerine Olabilecek Etkiler 

Amastal-1 ve Amastal-2 cebri boru güzergahında, yeni yapılacak ulaşım yollarının 

geçtiği güzergahların büyük bir kısmı ile Amastal-1 ve Amastal-2 HES sahası ormanlık 

alandır. Bu alanlarda yapılacak arazi temizleme çalışmaları sırasında ormanlık alanlarda 

tıraşlama ve ağaç kesim çalışmaları yapılacaktır. Ancak proje kapsamında yapılacak 

orman yolu Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü İdaresi yatırım programında olan bir yoldur. 

Yatırımcı firma ve Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü ile yapılan protokol gereği söz 

konusu yol yatırımcı firma tarafından yapılarak orman idaresine teslim edilecektir. Söz 

konusu yol yapım çalışmaları sırasında bir miktar ağaç kesilecektir. Ancak Amastal-2 cebri 

boru güzergahı söz konusu orman yoluna paralel döşeneceği için cebri boru döşeme 

çalışmaları aşamasında ayrıca bir ağaç kesimi yapılmayacaktır. Bu nedenle sadece HES 

yapılarının oturacağı alanda, ulaşım yolu güzergahında ve Amastal-1 Cebri boru 

güzergahında ağaç kesim çalışmaları yapılacaktır. 

Proje kapsamında kanal güzergalrı pek ağaç bulunmamaktadır. 

Proje kapsamında yer alan ormanlık alanların meşçere tipi Ladin, Gürgen, Kayın 

ve Kızılağaç olup, kapalılığı bir kapalı (%1-40) ve üç kapalı (%71-110)’dır. Proje 

kapsamında kullanılacak ormanlık alanda kesilecek ağaç sayısı henüz tespit edilmemiş 

olup, orman izni aşamasında hazırlatılacak olan ağaç röleve planları ile kesilecek ağaç 

sayısı netleştirilecektir. 

Projenin ormanlık alanlar üzerindeki en olumsuz etkisi ağaç kesimleri ile 

yaşanacaktır. Proje kapsamında kesilecek ağaçların telafisi için ve erozyonu önlemek için 

gerek duyulan yerlerde proje ünitelerinin çevresinde ağaçlandırma çalışması yapılacaktır. 

Proje kapsamında ormanlık alanda yapılacak ağaç kesim faaliyetleri öncesi 

gerçekleştirilecek görsel kontrollerde rastlanan hayvanlar yüksek tondaki sesler 

kullanılarak rahatsız edilerek ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Bu yüksek volümlü ses sonucu 

meydana gelecek rahatsızlık sonucu bitkilerin içine, arasına veya altına saklanan formlar 

ortaya çıkarak yakın alanlarda, kendilerini daha güvenli hissedecekleri habitatlara 

uzaklaşmak zorunda kalacaklardır. 

Projede kullanılacak Ormanlık alanlar için 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince 

Orman İzni alınacaktır. Ayrıca kesilecek ağaçlar için ilgili Orman Bölge Müdürlüğünden 

izin-irtifa hakkı alınacaktır. 

V.1.9. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla 

Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım 

Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi (Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 

Regülatörü ve HES) kapsamında kullanılacak arazi miktarı 152.090 m 2 (15,2 ha)’dır. Proje 

kapsamında kullanılacak alan içerisinde tarım arzisi bulunmamaktadır. Proje ünitelerinin 

oturacağı alanlar genelde orman arazisidir. Proje kapsamında işletilecek hafriyat döküm 

sahası mera alanında yer almaktadır. Ayrıca proje alanının çok az bir kısmı ise (regülatör 

ve regülatör rezervuar alanının bir kısmı) dere yatağı arazisidir. Ancak; proje 

kapsamındaki arazi kulanım durumu ve miktarları kati proje aşamasında netleştirilecektir. 

- 102 -



Kati proje aşamasında proje alanında tarım arazi varlığı tespit edilmesi durumunda, bu 

arazilerin tarım dışı kullanımına ilişkin “19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazete’de 




V.1.10. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Kadar 

Yapılacak İşlerde Kullanılacak Yakıtların Türleri, Özellikleri, Oluşacak Emisyonlar, 

Oluşacak Yağlar ve İçerikleri, Analiz ve Bertaraf İçin Taahhüt 

Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına kadar inşaat 

aşamasında iş makinelerinde akaryakıt kullanımından kaynaklı gaz emisyonları oluşumu 

söz konusu olacaktır. Bunun dışında inşaat aşamasında yakıt kullanımı söz konusu 

olmayacaktır. 

İş makinelerinde yakıt olarak dizel (motorin) yakıt kullanımından kaynaklı başlıca 

NOx, CO ve SOx emisyonları meydana gelecektir. Bu yüzden yasal düzenlemelerle 

emisyon seviyesinin belirli sınırlar dahilinde olmasını istemektedir. Proje kapsamında 

kullanılacak olan iş makinelerinden kaynaklı emisyonların yönetmelik sınır değerleri 

aşmaması için gerekli tüm önlemler alınacaktır. İnşaat aşamasında iş makinelerinden 

kaynaklanan emisyonun kontrol edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar kullanılacak, ayrıca 

04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu 

Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında yapılacak çalışmalar sonucu oluşacak 

gaz emisyonları ve kütlesel debileri; 1 saat içerisinde aynı yerde aynı zamanda çalışacak 

ekipmanlar göz önüne alınarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Hesaplanan kütlesel gaz 

emisyon değerleri, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak 

yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin Ek-2’si 

kapsamında verilen ve aşağıdaki tabloda gösterilen sınır değerler ile karşılaştırılmıştır. 

Tablo 56. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler 

Emisyonlar 

Normal İşletme Şartlarında ve Haftalık İş Günlerindeki 

İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler (kg/saat) 

Baca Dışındaki 

Bacadan 

Yerlerden 

Karbon Monooksit (CO) 500 50 

Kükürt Dioksit (SO2) 60 6 

Azot Dioksit [NOx (NO2 Cinsinden)] 40 4 

Toplam Uçucu Organik Bileşikler 30 3 

Proje kapsamında 1 saatlik zaman diliminde kullanılacak ekipmanlar ve 

ekipmanların yakıt tüketimi Tablo 57’de verilmiştir. 

Tablo 57. İş Makinelerinin Yakıt Sarfiyatı ( Temsa Ürün Katalogları) 

Cinsi Çalışma Süresi Birim Mazot Tüketimi(lt/h) Toplam sarfiyat 

Kamyon (1) 1 saat 12 12 

Ekskavatör (1) 1 saat 15 15 

Dozer(2) 1 saat 20 40 

Kompresör(1) 1 saat 5 5 

Arozöz(1) 1 saat 12 12 

Transmikser(1) 1 saat 13 13 

Toplam 97 litre/h 

- 103 -



Tablo 58. Motorin Özellikleri (Tüpraş) 

Özellikler Motorin 

Dansite (yoğunluk) 0.840(ort) 

Su ve Tortu(%hac) 0.03(max) 

Vizkozite(50 0C,SSF) - 

Vizkozite(37.8 0C,SSU) 34-45 

Kükürt(%Ağır) 0.7(max) 

Kül(%Ağır) 0.01(max) 

Parlama Nok.( 0C)min. 55 

Akma Nok.( 0C)(yaz/kış) 0/-5 

Korozyon(bakır şerit) No.3 

Damıtma %95 (hac.)( 0C) 370 

Oktan sayısı(RON) - 

Tel(grPb/Lt) - 

Setan Sayısı 47(min) 

Buhar Basın. Reid (kPa) - 

Aynı yerde aynı zamanda çalışması öngörülen iş makinelerinin 97 litre (0,097 m 3 ) 

motorin harcayacağı tahmin edilmektedir. 

Tablo 59. Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün 

Esasları,1991) 

Kirletici Adı Emisyon Faktörü (gr/lt) 

Karbon monoksit (CO) 9,7 

Hidrokarbonlar (HC) 29 

Azot Oksitler (NOx) 36 

Kükürt Oksitler (SOx) 6,5 

Saatlik 0,097 m 3 yakıt tüketimi ve yukarıdaki envanter katsayıları dikkate alınarak 

meydana gelecek emisyonların aşağıdaki gibi olacağı tahmin edilmektedir. 

SO2 : 6,5 kg/m 3 yakıt x 0,097 m 3 /saat = 0,63 kg SO2/saat



Arazinin hazırlanması, inşaat dönemlerinde; 03 Temmuz 2009 tarih ve 27277 sayılı 

Resmi Gazetede yayımlanarak Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin 

Kontrolü Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak 

yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ve 04.04.2009 

tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü 

Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 

Atık Yağlar 

Proje kapsamında çalışacak araç ve ağır iş makinelerinin bakım-yağ değişim 

işlemlerinden kaynaklı atık yağ oluşumu söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasında 

meydana gelecek atık yağlar, şantiye tesisi içerisinde yer alacak makine parkında 

sızdırmaz zemin üzerinde yer alacak atık yağ tanklarında biriktirilecektir. 

Atık yağların taşınması, toplanması ve bertaraftı konusunda 30.07.2008 tarih ve 

26952 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik 30/03/2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) 

yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da (Atık yağ 

Üreticisinin Yükümlülükleri) belirtilen hükümlere uyularak, oluşacak atık yağların söz 

konusu yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertaraftı sağlanacaktır. Bu doğrultuda 

faaliyet süresince, söz konusu yönetmelik hükümleri uyarınca, oluşacak atık yağları en az 

düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirler alınacak, atık yağların aynı yönetmeliğin Ek- 

1’de verilen parametrelere göre analizlerini yaptırılarak kategorisi belirlenecek, oluşacak 

atık yağların çevre lisanslı taşıyıcı firmalar ile taşınması sağlanacak ve çevre lisansı 

almış bertaraf tesislerine verilerek bertarafı sağlanacaktır. 

V.1.11. Proje Kapsamında Kullanılacak Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan 

Alınacak Su Miktarları, Su Temini Sistemi ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre 

Miktarları (su kaynağı proje sahası su kaynağı ile aynı ise o kaynaktan su alan 

proje sahası dışındaki sulama alanlarının da belirtilmesi), Projeden Aşağıda Kalan 

Bölgelerde Yan Derelerden Su Talepleri Olursa Nasıl Karşılanacağının Tarifi, 

Oluşacak Atıksuların Cins ve Miktarları, Deşarj Edileceği Ortamlar, Derelerden Su 

Kullanımı Olacaksa Gerekli İzin Alınması ve Diğer Gerekli ve Alınmış İzinler ve Su 

İle İlgili Yönetmeliklerdeki Hükümlerin Sağlanması (hafriyat ve inşaat sırasında 

mevcut su kalitesinin bozulmamasına dair taahhüt, Atasu Barajı havzasında 

bulunan ve kaynağı besleyen dereler, atıksu ve atık atımı yapılmayıp mevcut su 

rejim ve kalitesini değiştirecek faaliyetin yapılmayacağına, yatak kesitinin 

daraltılmamasına, doğal hayatı devam ettirmek için gerekli su miktarlarının 

bırakılacağına ve kontrollerinin yapılacağına dair taahhütler, proje sahasında 

endüstriyel atıksu ve/veya tehlikeli atık oluşturacak faaliyetin yapılmamasına dair 

taahhüt, balık geçitlerinin projeye dahil edilmesi, mansaba bırakılacak suların 

hesaplanması, son 10 yıla ait akım değerleri ile gösterilerek verilmelidir ve onayı, 

buna göre canlı türü ve ekolojik envanter çıkarılması, mansaba bırakılan suyun 

ölçüm ve analizi için istasyon yerleri belirlenmesi ve görüş alınması, istasyonların 

CPRS ve benzeri gerekli cihazlarla donatılması) 

Arazinin hazırlanması-inşaat aşamasında başlıca su kullanımı noktaları şöyledir; 

a) Tozumanın Önlenmesi Amaçlı Sulama Suyu, 

b) Çalışanlar İçin İçme-Kullanma Suyu, 

c) Beton Karma Suyu, 

d) Beton Santrali Ekipmanlarının Yıkanmasında Kullanılacak Su, 

e) Kırma-Eleme Tesisinde Pulvarize Sistemle Kullanılacak Su, 

- 105 -



Proje kapsamında gereli olacak içme suyu civardaki çeşme kaynaklarından ve sol 

sahil yamacında bulunan kaynak suyundan temin edilmesi planlanmaktadır. Kaynak 

sularının; 17 Şubat 2005 tarih ve 25730 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe 

giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik”te belirtilen niteliklere uygunluğu 

kontrol edilecektir. 

Projedeki diğer kullanma suları ise Kalyan Deresinden temin edilecektir. İnşaat 

faaliyetlerine geçilmeden önce, Kalyan Deresinden kullanma suyunun temin edilmesine 

ilişkin Trabzon DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınacaktır. 

Kullanım Amaçlarına Göre Su Kullanım Miktarları, Oluşacak Atıksu Miktarı ve 

Bertaraf Şekli 

a) Arozözle Sulama Suyu 

İnşaat aşamasında proje alanı ve nakliye güzergahında tozlanmayı önlemek için 

yapılacak arozözle sulama çalışmalarında kullanılacak olan su miktarı kesin olarak 

belirlenememekle birlikte, bölgede yağışlı günlerin dışında uygulanacak bu işlem için 

günlük ortalama 30.000 lt (30 m 3 /gün) su tüketiminin olacağı öngörülmektedir. 

Çalışma sahasında tozumayı önlemek amacıyla yapılacak arozözle sulama 

çalışmalarında kullanılacak 30 m 3 su buharlaşarak kaybolacağı için atıksu olarak geri 

dönmesi söz konusu olmayacaktır. 

b) Personelin İçme – Kullanma Suyu 

Proje inşat aşamasında 70 personelin çalıştırılacağı planlanmaktadır. Ayrıca proje 

kapsamında işletilecek olan kırma-eleme tesisi ile beton santrali tesisinde toplam 10 

personel çalıştırılacaktır. Böylece proje kapsamında toplam 80 personel çalıştırılacaktır. 

Proje kapsamında çalışacak 80 kişinin su tüketim miktarı; kişi başına günlük ortalama su 

tüketimi 150 litre (İller Bankası) kabul edilerek hesaplanmıştır. 

Kullanma suyu ihtiyacı = kişi x ort, su tüketimi = 80 x 150 = 12.000 lt/gün 

Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak 80 

personelden kaynaklı su tüketimi toplam 12 m 3 dür. 

Personel tarafından kullanılan suyun %100’ünün atıksu olarak geri döneceği kabul 

edilmekte olup, bu durumda atıksu miktarı 12 m 3 olacaktır. 

Ünitelerin inşası aşamasında çalışacak toplam 80 personelden kaynaklı atıksu 

evsel nitelikli olacaktır. 

Evsel atıksular askıda, koloidal ve çözünmüş halde organik ve inorganik maddeler 

içerir. İklimsel şartları, insanların yaşam standartları ve kültürel alışkanlıklar atıksu 

özelliğini önemli ölçüde etkilemektedir. 

Tablo 60’da ham, yani hiç arıtılmamış ve bir işleme tabi tutulmamış tipik evsel 

atıksu özellikleri verilmektedir. Tablodan da görüleceği gibi, atıklar çok büyük oranda 

karbon, azot, fosfor gibi organik besinlerden ve yüksek konsantrasyonda 

mikroorganizmalardan oluşmaktadır. 

- 106 -



Tablo 60. Evsel Nitelikli Atık Suların Bazı Tipik Özellikleri (Arceivala. S. J. 2002). 

Parametre Konsantrasyonları (g/kişi-gün) 

BOİ5 45-54 

KOİ 1,6 – 1,9 X BOI 

Toplam Organik Karbon 0,6 – 1,0 X BOI 

Askıda Katı Madde 170 – 220 

Klorür 4 – 8 

Toplam Azot 6 – 12 

Serbest Amonyak 0,6 X Toplam N 

Toplam Fosfor 0,6 – 4,5 

İnorganik (Polifosfat) 0,7 X P 

İçmesuyu ve atıksu miktarları ile atıksudan kaynaklanan kirlilik yükü Tablo 60’da 

verilen değerler kullanılarak aşağıda hesaplanmıştır. 

Personel tarafından kullanılan suyun %100’ünün atıksu olarak geri döneceği 

kabulü ile 

Atıksu miktarı = içmesuyu ihtiyacı x intikal yüzdesi = 12.000 x 1 = 12.000 lt/gün 

olmaktadır. 

Toplam kirlilik yükü = 80 x 54 = 4.320 g BOI/gün 

KOI = 1,9 X 4.320 = 8.208 g KOI/gün 

Toplam Organik Karbon = 1 x 4.320 = 4.320 g TOC/gün 

AKM = 80 x 220 = 17.600 g/gün 

Klorür = 8 x 80 = 640 g/gün 

Toplam N = 12 x 80 = 960 g /gün 

Serbest Amonyak = 0,6 x 960 = 576 g/gün 

Toplam P = 4,5 x 80 = 360 g /gün 

İnorganik = 0,7 x 360 = 252 g/gün 


Regülatörü ve HES) kapsamında meydana gelecek evsel nitelikli atıksular, şantiye 

sahasında (4 x 3,5 x 4 m) (en x boy x yükseklik) boyutlarında planlanmış sızdırmaz 

fosseptikte toplanacaktır. Proje alanı Atasu Barajı Uzun Mesafeli Koruma Alanı sınırı 

içerisinde kaldığı için atıksular SKKY 20. Madde (b) bendi uyarınca havza dışına 

çıkarılması gerekmektedir. Bu doğrultuda sızdırmaz fosseptikte toplanan sular hiçbir alıcı 

ortama verilmeden, Atasu Belediyesine ait vidanjörlerle çektirilip havza dışına çıkarılarak 

bertarafı sağlanacaktır. 

Faaliyet sahibi vidanjörle atıksu bertarafı sonucunda aldıkları belgeleri beş yıl 

süreyle saklayacak ve denetimler sırasında görevlilere beyan edecektir. 

Fosseptik planları, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete yayınlanarak 

yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara 

Ait Yönetmelik” kapsamında ilgili mercilerce onaylanacaktır. Sızdırmaz fosseptik planı EK- 

16’da verilmiştir. 

c) Beton Karma Suyu 

Beton, hacim olarak %75 oranında agrega, %10 oranında çimento ve %15 

oranında sudan oluşur. Bu nedenle hazır beton üretimi sırasında proses suyu ihtiyacı 

olacaktır. Hazır beton tesisinde günlük 50 - 100 m 3 /gün aralığında beton üretimi 

- 107 -



yapılacaktır. Maksimum günlük 100 m 3 beton üretimi dikkate alındığında 15 m 3 /gün su 

beton karma suyu olarak kullanılacaktır. 

Beton karma suyu, çimento ile hidratasyon sağlayarak beton yapısında kaldığı için 

atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. 

d) Beton Santralinde Yer Alan Ekipmanları Yıkanma Suyu 

Beton santralinde üretilen betonun transmikserler ile kullanım alanlarına naklini 

yapıp tesis alanına geri döndüklerinde tekrar betonun yüklenebilmesi için, transmikserlerin 

içinin yıkanması gerekmektedir. Bu işlemler için proses suyuna ihtiyaç duyulacaktır. 

Günlük üretim miktarı söz konusu olduğundan ve bir transmikserin ortalama 

kapasitesi 15 m 3 alındığında bir günde 7 (100 m 3 ÷ 15 m 3 =7) defa beton nakli 

yapılacaktır. Bu da gösteriyor ki bir gün içerisinde transmikserlerin 7 defa yıkanması 


Bir transmikserin yıkanması ve içindeki beton kalıntılarının temizlenmesi için araç 

başına ortalama 0,5 m 3 su kullanılacaktır. Bir günde ortalama 7 seferin yapıldığı kabulü ile 

transmikserlerin yıkanması sırasında toplam 3,5 m 3 /gün yıkama suyuna ihtiyaç 

duyulacaktır. 

Hazır beton üretimi, tesislerinde, transmikserlerin yıkanması gibi işlemler sonucu 

ortaya çıkan atıksudaki askıda katı madde (AKM) konsantrasyonu ve bulanıklık oldukça 

yüksektir. Bu atıksuların içerisinde beton katkı maddeleri (kil, kum, çakıl, vb.) bulunacaktır. 

Bu nedenlerde atık suların ve beton agreganın geri kazanılması için “Çökeltim Havuzu” 

inşa edilecektir. Bu amaçla beton santrali tesisinin işletileceği saha üzerine 24 saat 

bekletmeli 10 m 3 ( 2 m x 2,5 m x 2 m) (B x L x h) hacimli çökeltim havuzu planlanmaktadır. 

Böylece, içerisi yıkanan transmikserlerin suyu çökeltim havuzuna verilerek içerisindeki 

katı maddelerin sudan ayrılması sağlanacaktır. Çökeltim havuzuna alınan sular belirli süre 

dinlendirildiğinde içindeki beton katkı maddeleri (kil, kum, çakıl vb.) zamanla havuz dibine 

çöker. Havuz içerisinde bulunan ve AKM yönünden arıtılmış su yüzeye yerleştirilecek 

pompa vasıtası ile geri döngü yapılarak mikserlerin iç ve dışarının yıkanmasında 

tekrardan kullanılacaktır ya da toz çıkışını minimize etmek için yapılacak sulama 

çalışmalarında kullanılacaktır. Çökeltim havuzu çıkış suları herhangi bir alıcı ortama 

deşarj edilmeyecektir. Havuz dibinde toplanan beton agrega malzemesi beton santralinde 

tekrardan işlenecektir. 

e) Kırma Eleme Tesisinde Agrega Malzemesinin Nemlendirilmesi Amacıyla 

Pulvarize Sistemde Su Kullanımı 

Proje kapsamında yer alan kırma-eleme tesisi kapalı alan içine alınarak ortaya 

çıkacak olan tozlar için pulvarize sistem uygulanacaktır. 

Günümüzde uygulanan pulvarize sistemler hava ve su ile çalışmakta olup, 

sistemde ton başına 1-2 litre su kullanılmaktadır. 

Proje kapsamında işletilmesi planlanan kırma eleme tesisinde yıllık 100.000 m 3 

malzeme işlenecek olup, günlük malzeme işleme kapasitesi ortalama 500 m 3 (1.100 ton) 

dür. Bu durumda tesiste; 

1.100 ton/gün X 2 litre/ton=2.200 litre/gün (2,2 m 3 /gün) su kullanılacaktır. 

Pulvarize sistemde kullanılan suyun atığı veya geri dönüşümü olmayacaktır. Toz 

indirgemede kullanılan suyun büyük bir kısmı kırma ve eleme işlemi sonucunda 

- 108 -



malzemeye yapışmakta bir kısmı da alan üzerinden zamanla buharlaşarak 

kaybolmaktadır. 

Bu durumda yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda proje kapsamında kullanılması 

planlanan su miktarları ve atıksu oluşum miktarları Tablo 61’de verilmiştir. 

Tablo 61. Proje Kapsamında Su Kullanım ve Atıksu Oluşum Miktarları 

Su Tüketim Kaynağı Günlük Su 

Tüketim 

Miktarı 

Atıksu 

Oluşumu 

- 109 - 

Bertaraf Şekli 

Proje Kapsamında Gerekli Olan Betonun Dışarıdan Hazır Temin Edilmesi Durumunda 

Personel İçme– 

Kullanma Suyu 

12 m 3 12 m 3 Fosseptik 

Toz Önlemeye Yönelik 

Sulama Suyu 

30 m 3 - - 

Beton Karma Suyu 15 m 3 - - 

Kırma-Eleme Tesisinde 

Pulvarize Sistemde 

Kullanılacak Su 

2,2 m 3 - - 

Beton Santrali 

3,5 m 

Ekipmanlarını Yıkama 

3 3,5 m 3 Çökeltim Havuzu + Sulama suyu olarak 

tekrardan kullanma ya da beton santrali 

ekipmanlarının yıkanmasında tekrardan 

kullanma 

Toplam 62,7 m 3 15,5 m 3 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşmasında meydana gelecek atıksuların 

bertarafında 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı R.G.’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü 

Yönetmeliği hükümlerine ve 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu’nun ilgili hükümlerine 

uyulacaktır. 

Proje inşaat faaliyetleri sırasında yapılacak hafriyat ve diğer faaliyetler sırasında 

projenin ana su kaynağı olan Kalyan Deresi su kalitesi korunacaktır. İnşaat faaliyetleri 

sırasında yüzeysel su kaynağının kirletilip kirletilmediğinin tespitine ilişkin olarak inşaat 

faaliyetleri süresince Çevre ve Orman Bakanlığı ve/veya İl Çevre ve Orman 

Müdürlüğünce belirlenecek periyotlarda Kalyan Deresi’nden su numunesi alınarak SKKY 

Tablo 7.5.’e göre analizleri yaptırılacak ve analiz sonuçları İl Çevre ve Orman 

Müdürlüğüne rapor edilecektir. İnşaat aşamasında Kalyan Deresi sularının SKKY Tablo 

7.5. kriterlerini sağlayacağı şekilde faaliyet gösterilecektir. 

Proje alanı Atasu Barajı Havzasında yer aldığı için, içme suyu havzasını besleyen 

tüm dere ve yan derelere inşaat ve işletme aşamasında katı ve sıvı atık atılmayacak, su 

kalitelerini değiştirecek faaliyetler yapılmayacak ve proje kapsamında meydana gelecek 

atıksular herhangi bir alıcı ortama verilmeden ilgili belediye (Atasu Belediyesi) vidanjörleri 

ile çektirilerek havza dışına çıkartılarak bertarafı sağlanacaktır. Ayrıca inşaat faaliyetleri 

sırasında özellikle dere yatakları daraltılmayacaktır. 

Söz konusu proje işletmeye geçtiğinde Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörlerinden 

mansaba doğal hayatın devamlılığı için gerekli olacak su her daim bırakılacaktır. 

Derede canlı hayatın devamlılığı için bırakılacak olan sular, mansaba bir akım 

gözlem istasyonu kurularak devamlı olarak ölçülecek ve ölçülen akımlar periyodik olarak 

DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü’ne rapor edilecektir. Mansaba bırakılan su miktarı ölçümleri 

için ölçüm istasyonu yeri belirlenmesi aşamasında DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü ile irtibata 

geçilerek ölçüm istasyonu yerinin arazide tespiti yapılacaktır. Ölçüm istasyonları CPRS 

gibi cihazlarla donatılacaktır.



Regülatör yapılarının mansabına bırakılacak can suyu hesabı Bölüm V.2.4’de 


Regülatör yerleri için hesaplanan son 10 yıla ait akım değerleri ise Bölüm IV.2.7’de 

ve EK-11’de verilmiştir. 

Proje kapsamında regülatör yapı yerleri ile santral yapı yerleri arasında kalan 

alandaki yan dereler proje kapsamında kullanılmamaktadır. Bu nedenle yan derelerin 

kullanımı Amastal Regülatörü ve HES Projesini etkilememektedir. Ancak regülatör yapı 

yerleri ile santral yapı yerleri arasında kalan Kalyan Deresi üzerinde ileride yöre halkının 

su kullanım talepleri (içme, sulama vb.) olması durumunda, yöre halkının su hakları için 

gerekli su miktarı can suyu dışında dere yatağına verilecektir. 

V.1.12. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Meydana 

Gelecek Her Türlü Katı Atık Miktarı (ayrıntılı olarak kullanılmış lastikler vs. de 

dahil), Hafriyat Atıkları ve Miktarı, Bunların Ne Şekilde Bertaraf Edileceği, Katı 

Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Başbakanlık Genelgesi ve İlgili Diğer Mevzuata 

Uyulması Amacıyla Taahhüt, Uygun ve Düzgün Şekilde Bertarafının ve 

Depolamanın Yapılmasına Dair Taahhüt, Depo Alanlarının 1/1000 ve Dökülecek 

Yerlerin 1/25.000 Ölçekli Haritaları ve Alternatif Alanların Yerleri 

Arazinin hazırlanması - inşaat aşamasında; 

� Çalışanların günlük ihtiyaçlarının karşılanması sonucu oluşacak evsel 

nitelikli atıklar ve ambalaj atıkları, 

� Tehlikeli atıklar, 

� Atık Pil ve Akümülatörler, 

� Ömrünün Tamamlamış Lastikler, 

� Tıbbi Atıkların oluşumu söz konusu olacaktır. 

Evsel Nitelikli Katı Atıklar 

Proje inşat aşamasında 80 personelin (proje kapsamında işletilecek olan kırmaeleme 

ve beton santrali tesisi dahil) çalıştırılması planlanmaktadır. 80 personelin 5’i proje 

kapsamında işletilecek kırma-eleme tesisinde, 5’i beton santralinde, 70’i projenin 

inşaatında çalıştırılacaktır. 

Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak toplam 

80 kişiden kaynaklı evsel nitelikli katı atık meydana gelecektir. Evsel nitelikli katı atık 

miktarı; 1,34 kg (DİE,2004) değeri kullanılarak aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. 

Çalışan Sayısı : 80 kişi 

Birim katı atık miktarı : 1,34 kg/kişi/gün 

Katı atık miktarı : 80 x 1,34 = 107,2 kg/gün 

Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak 80 

personelden kaynaklı toplam 107,2 kg/gün katı atık oluşacaktır. 

Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; yemek atıkları gibi organik kökenli atıklar, kağıt, 

cam, metal vb. atıklar bulunacaktır. 

- 110 -



Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; değerlendirilebilir (kağıt, cam, plastik, metal 

kutular vb.) sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak 

24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ambalaj Atıkların 

Kontrolü Yönetmeliği’nin (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) 26. 

maddesi gereği ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecek ve çevre lisanslı ambalaj atığı alan 

tesislere verilerek bertaraf edilecektir. 

İnşaat aşamasında oluşacak katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve 

uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere yapılacaktır. 

Evsel nitelikli katı atıkların 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı 

Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 18’de belirtildiği gibi; denizlere, göllere ve 

benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine 

sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu doğrultuda proje kapsamında meydana 

gelecek katı atıkların toplanması ve taşınması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 18, 

19. ve 20. Maddelerinde belirtildiği şekilde yapılacaktır. Proje kapsamında oluşacak katı 

atıklar şantiye tesisi sahasında bulundurulacak ağzı kapalı konteynırlarda biriktirilecektir. 

Atasu Belediyesi ile yatırımcı yada taşeron firma arasında bir protokol yapılarak, şantiye 

tesisinde biriktirilecek katı atıkların Atasu Belediyesi tarafından alınması sağlanacaktır. 

Proje kapsamında oluşan katı atıkların bertarafı aşamasında, 14 Mart 1991 tarih 

ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü 

Yönetmeliği” hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

Hafriyat Atıkları 

Proje kapsamında yer alan ünitelerin inşaatı öncesinde arazinin hazırlanması ve 

temel kazısı çalışmaları yapılacaktır. Bu çalışma kapsamında öncelikle yüzeydeki bitkisel 

toprak sıyrılacak ve daha sonra diğer hafriyat işlemleri yapılacaktır. Yapılacak kazı 

çalışmaları neticesinde hafriyat atığı oluşumu söz konusu olacaktır. Proje ünitelerin kazı 

çalışmaları sonucunda meydana gelecek olan hafriyat malzemesinin depolanması için 

proje alanı içerisinde bir adet hafriyat depolama sahası işletilecektir. Projede hafriyat 

depolama sahası için alternatif alan belirlenmemiştir. Hafriyat Depolama Sahası yeri EK- 

2’de verilen 1/25.000 ölçekli topografik harita üzerinde işaretlenmiştir. 

Proje kapsamında yapılacak kazı çalışmaları sonucunda toplam (bitkisel toprak 

dahil) 367.000 m 3 hafriyat yapılacaktır. Proje kapsamında yapılacak hafriyat işlemleri için 

öncelikle gerekli yerlerde yüzeydeki bitkisel toprak sıyrılacaktır. Proje kapsamında 

yapılacak hafriyatın %10’unun bitkisel toprak olacağı öngörülmektedir. Bu durumda 

hafriyatın yaklaşık 36.700 m 3 ’ü bitkisel toprak olacaktır. Yüzeyden sıyrılan bu bitkisel 

toprak, daha sonra proje alanın peyzaj düzenlenmesinde kullanılmak üzere proje 

kapsamında işletilecek olan hafriyat depolama sahası içerisinde, hafriyat atıklarından ayrı 

bir yerde biriktirilecektir. Proje bitimine yakın bitkisel topraklar peyzaj çalışmalarında yüzey 

kaplaması amaçlı olarak kullanılacaktır. 

Bitkisel toprak dışında oluşacak 330.300 m 3 hafriyat atığı malzemenin yaklaşık 

200.000 m 3 ’ü (100.000 m 3 /yıl) proje kapsamında işletilecek kırma-eleme tesisinde 

işlenerek proje kapsamında; 

- Amastal-1 ve Amastal-2 regülatörlerinin dolgusunda, 

- Yeni yapılacak ulaşım yolunda ve orman yolunda sergi malzemesi olarak, 

- Dere ıslahında yapılması gereken tahkimatlarda, 

- Beton agregası ve kırma taş olarak kullanılacaktır. 

- 111 -



Proje kapsamında yapılacak kazılardan çıkacak olan hafriyat malzemeleri proje 

kapsamında işletilecek olan hafriyat depolama sahasında depolanacaktır. Hafriyat 

depolama sahasının yerleri EK-2’de Genel Yerleşim Planı üzerinde işaretlenmiştir. 

Hafriyat depolama sahasının mevcut kullanımı Mera olup, inşaat çalışmalarına 

başlamadan önce Mera Kanununun 14. maddesi gereğince İl Mera Komisyonuna tahsis 

amacı değişikliği talebinde bulunulacaktır. Ayrıca Hafriyat depolama sahasına ilişkin 

inşaata başlamadan önce mahallin en büyük mülkü amirinden gerekli izinler alınacaktır. 

Hafriyat depolama alanında yağmur suları ile kazı malzemelerinin yüzeysel akışa 

geçmemesi için yağmur suyu kanalları açılacaktır. Hafriyat depolama döküm işlemi 

gelişigüzel yapılmayacak, döküm işlemi sırasında civardaki arazilere zarar 

verilmeyecektir. 

09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı R.G.’de yayımlanan 2006/27 sayılı Başbakanlık 

genelgesi hükümlerine göre hafriyat atıkları dere ve kuru dere yataklarına 

dökülmeyecektir. 

Hafriyat atıkların depolanmasında ve geri kullanılmasında 18.03.2004 tarih, 25406 

sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı 

Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. 

Atık Pil ve Akümülatörler 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında meydana gelecek atık piller, şantiye 

alanı içerisinde uygun alanlara koyulan atık pil kumbaralarında Atık Pil ve Akümülatörlerin 

Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. Maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak toplanacak ve 

belirli aralıklarla çevre lisansı almış Atık Pil Geri Kazanım tesislerine gönderilecektir. 

Atık pillerin verildiğine dair yazılar denetimlerde beyan edilmek üzere 

saklanacaktır. 

Atık pillerin bertarafında 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı R.G.’de (değişiklik. 

30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin 

Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 

Boş aküler ise firmalara verilerek dolusu ile değiştirilecektir. Boş akülerin proje 

alanında geçici depolanmasında Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin 18. 

ve 19. Maddelerine, atık pillerin geçici depolanmasında aynı yönetmeliğin 20. Maddesine 

titizlikle uyulacaktır. Akülerin bertarafında 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı R.G.’de 

(değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanan “Atık Pil ve 

Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 

Tehlikeli Atıklar 

Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşat aşamasında kullanılacak 

makinelerin bakımları proje kapsamında şantiye sahası içerisinde işletilecek olan makine 

parkında yapılacaktır. Makine parkında iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden 

kaynaklı atık yağ ve üstübü atıkları meydana gelecektir. Üstübü atıkları makine parkı 

içerisinde sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun 

konteynırlarda muhafaza edilecek olup, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer 

alacaktır. 

Üstübü atıkları; 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete'de (değişiklik. 

30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların 

- 112 -



Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince çevre lisansı olan firmalar tarafından makine 

parkından özel araçlarla alınarak çevre lisansı almış bertaraf tesislerine gönderilecektir. 

Proje kapsamında kullanılacak iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden 

kaynaklı meydana gelecek olan atık yağlar ise makine parkında sızdırmaz zemin 

üzerinde yer alacak atık yağ tanklarında biriktirilecektir. Atık yağların taşınması, 

toplanması ve bertaraftı konusunda 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de 

(değişiklik 30/03/2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren 

“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da (Atık yağ Üreticisinin Yükümlülükleri) 

belirtilen hükümlere uyularak, oluşacak atık yağların söz konusu yönetmelik hükümlerine 

uygun şekilde bertaraftı sağlanacaktır. Bu doğrultuda faaliyet süresince, söz konusu 

yönetmelik hükümleri uyarınca, oluşacak atık yağları en az düzeye indirecek şekilde 

gerekli tedbirler alınacak, atık yağların aynı yönetmeliğin Ek-1’de verilen parametrelere 

göre analizlerini yaptırılarak kategorisi belirlenecek, oluşacak atık yağların çevre lisanslı 

taşıyıcı firmalar ile taşınması sağlanacak ve çevre lisansı almış bertaraf tesislerine 

verilecektir. 

Ömrünü Tamamlamış Lastik Atıkları 

Proje kapsamında kullanılacak olan iş makinelerinin ve araçların lastik değişimi 

makine parkında yapılacaktır. Bu nedenle inşaat aşamasında ömrünü tamamlamış lastik 

atıkları oluşumu söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasında oluşacak ömrünü tamamlamış 

lastik atıkları, makine parkı içerisinde ayrı bir alanda toplanacak ve belirli periyotlarda 

Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince, lastik dağıtımını ve 

satışını yapan işletmelere veya yetkili taşıyıcılara teslim edilecektir. İnşaat aşamasında 

meydana gelmesi muhtemel atık lastikler, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi 

Gazetede yayımlanarak (değişiklik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) 

yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri 

doğrultusunda bertaraf edilecektir. 

Tıbbi Atıklar 


Regülatörü ve HES) kapsamında çalışacak personelin faydalanabilmesi için şantiye tesisi 

içerisinde revir ünitesi kurulması ve burada bir hekim çalıştırılması planlanmaktadır. Proje 

kapsamında kurulacak olan revir ünitesinden kaynaklı meydana gelecek tıbbi atıklar, Tıbbi 

Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. maddesi gereği diğer atıklardan ayrı, özel sızdırmaz 

özellikteki tıbbi atık poşetlerinde biriktirilecek ve Çevre Lisansı almış firmalar 

gönderilecektir. 

Tıbbi atıkların toplanması, depolanması ve bertarafında 22.07.2005 tarih ve 25883 

sayılı R.G.’de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”(değişiklik: 30.03.2010 

tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) hükümlerine uyulacaktır. 

Yukarıda verilen katı atıklar dikkate alınarak inşaat aşamasında meydana gelecek 

atıkların 05.07.2008 tarih ve 26927 sayı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık 

Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğine göre atık kodları Tablo 62’de verilmiştir. 

- 113 -



Tablo 62. İnşaat Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları 

Atık Türü Atık Kodu 

Kağıt ve Karton 20 01 01 

Evsel Atıklar 

Ambalaj Atığı 

Cam 

Plastikler 

20 01 02 

20 01 39 

Metaller 20 01 40 

Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları 20 01 08 

Hafriyat Atıkları 17 05 03 dışındaki toprak ve kayalar 17 05 04 

Atık Yağlar 

Atık Hidrolik Yağlar 

(13 01) 

Sentetik hidrolik yağlar 13 01 11 

Kurşunlu piller 16 06 01 

Pil ve Akü Atıkları 

Nikel kadmiyum piller 

Civa içeren piller 

16 06 02 

16 06 03 

Diğer piller ve akümülatörler 16 06 05 

Kontemine Atıklar 

Üstübü Atıkları 

Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre 

malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ 

filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler 

- 114 - 

15 02 02 

V.1.13. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yapılacak 

İşler Nedeni İle Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, 

Yapılması Planlanan Tesise Uzaklıkları ve Kümülatif Değerler, Yönetmeliklerdeki 

Eşik Değerlerin Sağlanması 

Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek gerçekleştirilecek 

faaliyetler aşamasında iş makinelerinin kullanımından kaynaklı gürültü, patlatmadan 

kaynaklı vibrasyon oluşumu söz konusu olacaktır. 

Söz konusu Hidroelektrik Santral Projesi 29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmi 

Gazete’de yayımlanan, Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında 

Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer almamaktadır. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı 

R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi 

Yönetmeliği” (ÇGDYY) hükümlerince Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve 

Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer işletme ve tesisler için 

Akustik Rapor hazırlanmalıdır. Bu nedenle söz konusu Hidroelektrik Santral Projesi için 

Akustik Rapor hazırlanmamış, sadece inşaat aşamasındaki faaliyetlerden kaynaklı 

meydana gelecek olan gürültü seviyesi hesaplanmıştır. 

Ancak proje kapsamında işletilecek olan beton santrali kapasitesi (10 m 3 /saat) 

üzerinde olması durumunda Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar 

Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 “Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet Veya Tesisler” 

listesinde Madde 2.14 “Üretim kapasitesi 10 m 3 /saat veya üzerinde olan, çimento 

kullanarak beton, harç veya yol malzemesi üreten tesisler; malzemelerin sadece kuru 

oldukları zaman karıştırıldıkları yerler dahil (Kuruldukları yerde bir yıldan az kalacak 

tesisler hariçtir).” sınıfında yer almaktadır. Bu nedenle beton santrali kapasitesi 10 m 3 /saat 

veya üzerinde olma ihtimali göz önüne alınarak sadece beton santrali tesisi için Akustik 

Rapor hazırlanmış olup, Ek-15’de sunulmuştur. 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında kullanılacak olan iş makinelerinin 

çalışması sonucu, gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. Projede kapsamında yer alan 

üniteler farklı yerlerde olduğu için gürültü hesaplamaları;



a) Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatör Sahası 

b) Amastal-1 ve Amastal-2 İletim Kanalı Sahası, 

c) Amasta-1 ve Amastal-2 İletim Tüneli Sahası, 

d) Amastal-1 ve Amastal-2 HES Sahası için ayrı ayrı yapılmıştır. 

Proje ünite alanı için hesaplanan gürültü hesaplamaları EK-15’de verilmiştir. 

Proje kapsamında işletilecek olan kırma-eleme tesisi, beton santralinin kurulacağı 

şantiye tesisi içerisinde yer alacağı için kırma-eleme tesisi için gürültü hesapları beton 

santrali için hazırlanan Akustik Raporda verilmiştir. 

Gürültü hesaplamalarında öncelikle iş makinelerinin her biri için motor gücünden 

yola çıkılarak ses gücü düzeyi hesaplanmıştır. Daha sonra ses gücü bilinen her bir 

ekipmanın 1000 Hz oktav bandında ses basıncı değerleri mesafeye bağlı olarak 


EK-15’de verilen gürültü hesaplarında, arazinin hazırlanması ve inşaat 

aşamasında meydana gelecek gürültü seviyeleri her bir ünite alanı için hesaplanmış ve en 

yakın yerleşim yeri dikkate alınarak 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı R.G.’de 

yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi 

Yönetmeliği” Ek-7’de Tablo 5’de Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ile 

karşılaştırılmıştır. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo 63’de 


Tablo 63. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 

Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz (dBA) 

Bina 70 

Yol 75 

Diğer kaynaklar 70 

Proje ünite alanlarına en yakın yerleşim yeri ve bu yerleşim mesafesi için 

hesaplanan gürültü seviyeleri Tablo 64’de verilmiştir. 

Tablo 64. Proje Ünite Alanlarının En Yakın Yerleşim Birimine Uzaklığı ve Bu Mesafede 

Hesaplanan Gürültü Seviyelerinin Yönetmelik Sınır Değerleri İle Karşılaştırılması 

Proje 

Üniteleri 

Amastal-1 

Regülatör 

Sahası 

Amastal-2 

Regülatör 

Sahası 

Amastal-1 

İletim kanalı 

Amastal-2 


Amastal-2 


Amastal-1 


Amastal-1 

HES 

Amastal-2 

HES 

En yakın duyarlı 

yapının (konut) 

uzaklığı 

650 m – Labaza 

Yaylası 

Hesaplanan 

Gürültü Seviyesi 

- 115 - 

Değerlendirme 

50,35 dBA Sınır değerlerin altında 

700 m – Arpalık Yaylası 49,71 dBA Sınır değerlerin altında 

200 m – Kafura Yaylası 61,99 dBA Sınır değerlerin altında 


1000 m – Aşgona 

Mezrası 

47,51 dBA 

450 m – Kafura Yaylası 54,44 dBA 

Sınır değerlerin altında 

Sınır değerlerin altında 


500 m – Aşgona 

Mezrası 

54,53 dBA Sınır değerlerin altında



Tablo 64’den de görüleceği gibi tüm ünite alanları için hesaplanan Lgündüz değeri 

en yakın yerleşim yeri mesafesinde yönetmelik sınır değerlerin altındadır. 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında; İş makinelerinin bakımı yapılarak 

gürültü düzeyleri düşürülmeye çalışılacaktır. 

İnşaat aşamasında kazık çakma ve ağır iş makinelerinin neden olacağı titreşim 

seviyesi, en yakın duyarlı yapı çevresinde ÇGDYY’nin Ek-7 Tablo 7’de verilen sınır 

değerleri aşmaması gerekmektedir. Yönetmelikte verilen titreşim sınır değerleri Tablo 

65’de verilmiştir. 

Tablo 65. İnşaatlarda Kazık Çakma ve Benzeri Titreşim Yaratan Operasyonların ve İnşaat 

Makinelerinin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin 

Verilen En Yüksek Değerleri (1 Hz- 80 Hz arasındaki frekans bantlarında) 

İzin Verilen En Yüksek Titreşim Hızı (Tepe Değeri-mm/s) 

Sürekli Titreşim Kesikli Titreşim 

Yerleşim Bölgelerinde 5 10 

Sanayi ve Ticari Bölgelerde 15 30 

Proje alanına en yakın duyarlı yapılar çevresinde arazini hazırlanması ve inşaat 

aşamasında Tablo 65’den de görüleceği üzere duyarlı yapı ve çevresinde kesikli meydana 

gelecek titreşim seviyesi 10 mm/s sınır değerini aşmayacaktır. Şayet en yakın duyarlı yapı 

çevresinde meydana gelecek zemin titreşim değeri sınır değerleri aşacak olursa faaliyet 

sahibi tarafından tüm gerekli tedbirler alınacaktır. 

Proje yapılacak patlatmalara bağlı olarak ortaya çıkacak olan vibrasyonun, 

patlatma yapılacak alanlara en yakın olan evlere olan etkisi rapor kapsamında 

değerlendirilmiş olup, tünel patlatmaları sonrası ortaya çıkacak olan vibrasyon (Vo) değeri, 

31,08 metrede “04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi 

ve Yönetimi Yönetmeliği” nin madde 29 (a) bendine göre yönetmelik Ek-VIII’deki Tablo- 

6’da verilen 5 mm/s değerinin altına düşmektedir. 

Patlatma sonrası ortaya çıkacak olan vibrasyonu en aza indirgemek amacıyla, 

patlatma sırasında gecikmeli kapsül kullanılacaktır. 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında Çevresel Gürültünün 

Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin 23. Maddesinde belirtilen kriterlere 

uyulacaktır. Bu kriterler; 

a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de 

yer alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz. 

b) Konut bölgeleri içinde ve yakın çevresinde gerçekleştirilen şantiye faaliyetleri 

gündüz zaman dilimi dışında akşam ve gece zaman dilimlerinde sürdürülemez. 

c) Hafta sonu ve resmi tatil günlerinde gerçekleştirilecek şantiye faaliyetlerine, konut 

bölgeleri ve yakın çevresinden gelen şikayetlerin yoğunluğu dikkate alınarak, İl Mahalli 

Çevre Kurulu Kararı ile yasaklama getirilebilir. 

ç) Kamu yararı gerektiren baraj, köprü, tünel, otoyol, şehir içi anayol, toplu konut gibi 

projelerin inşaat faaliyetleri ile şehir içinde gündüz trafiği engelleyecek inşaat faaliyetleri 

gündüz zaman diliminde çalışmamak koşuluyla Ek-VII’de yer alan Tablo-5’teki gündüz 

değerlerinden akşam için 5 dBA, gece için 10 dBA çıkartılarak elde edilen sınır değerlerin 

sağlanması ve bu kapsamda alınacak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile sürdürülebilir. 

- 116 -



d) Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüsü, LCmax gürültü göstergesi 

cinsinden 100 dBC’yi aşamaz. 

e) Faaliyet sahibi tarafından şantiye alanında; inşaatın başlama, bitiş tarihleri ve 

çalışma periyotları ile büyükşehir belediyesi veya il/ilçe belediyesinden alınan izinlere 

ilişkin bilgiler inşaat alanında herkesin kolayca görebileceği bir tabelada gösterilir. 

f) Tatil beldelerinde ve turistik alanlarda gerçekleştirilen tüm şantiye faaliyetleri 

büyükşehir belediyesi ve/veya il/ilçe belediyesinin kararı doğrultusunda hafta sonları veya 

bir kaç ay süre ile tamamen durdurulabilir. 

Ayrıca; inşaat aşamasında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi 

Yönetmeliği’nin 25. Maddesinde belirtilen titreşim kriterlerine titizlikle uyulacaktır. 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında; İş makinelerinin bakımı yapılarak 

gürültü düzeyleri düşürülmeye çalışılacaktır. İnşaat aşamasında makine ve ekipmanlarda 

meydana gelecek gürültüden çalışanları koruyabilmek ve gerektiğinde; 4857 sayılı İş 

Kanunu ve 09 Aralık 2003 tarih ve 25311 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe 

giren ’’İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’’ hükümlerine uyulacaktır. 

Ayrıca, proje alanında, inşaat aşamasında meydana gelecek gürültü konusunda 

“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği"nin Ek-7, Tablo 5’de yer 

alan “şantiye alanları için gürültü sınır değerlerine” dikkat edilecektir. İnşaat aşamasında 

programlı, programsız veya şikayete istinaden yapılacak denetimlerde, yetkili idarenin 

talebine istinaden çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlatılacaktır. 

İnşaat aşamasında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede 

yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi 

Yönetmeliği hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

V.1.14. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yerine 

Getirilecek İşlerde Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve 

Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği, 

İnşaat Aşamasının Bitimine Müteakip Şantiye Binalarının Sökülüp Arazinin Eski 

Haline Getirilip Şantiye Yollarının Kapatılacağına Dair Taahhüt 

Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek gerçekleştirilecek 

olan inşaat faaliyetlerinde toplam 80 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Gerekli olan 

personel, öncelikle yakın yöreden seçilecektir. Yakın yerleşimlerden gelecek personel için 

servis hizmetleri verilecektir. 

Ayrıca söz konusu proje kapsamında çalışacak personel için Amastal-2 HES 

yapısının kurulacağı alanının hemen batısında bir adet prefabrik şantiye tesisi kurulması 

öngörülmektedir. Şantiye tesisinde çalışacak personel için misafirhane, kantin, mutfak, 

banyo, tuvalet, ilk yardım dolabı vb. yapılar yer alacaktır. Personele bağlı nüfus için 

herhangi bir lojman vs. yapılması düşünülmemektedir. 

Şantiye tesisi inşaat aşaması tamamlandıktan sonra sökülerek arazi eski haline 

getirilecektir. 


5.500 m uzunluğunda ulaşım yolu yapılması gerekmektedir. Ayrıca proje kapsamında 

3500 m’lik Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü İdaresi yatırım programında olan orman yolu 



- 117 -






V.1.15. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek 

Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riski ve Tehlikeli Olanlar 

(patlatmaların kesinlikle galeri yöntemi ile yapılmayacağına dair taahhüt, 

patlayıcıların yer altı suyuna ve dolaylı olarak suya etkilerinin araştırılması ve 

patlatma yerine başka alternatiflerin açıklanması, patlayıcıların nerelerde 

tutulacağı) 

Proje kapsamında insan sağlığı ve çevre için risk taşıyabilecek faaliyetler, iş 

kazaları, nakliye sırasında yollara malzeme dökülmesi, patlatma, toz ve gürültü 

oluşumudur. 

a) İnşaat Aşaması 

Proje kapsamında yapılacak olan çalışmalarda personelin dikkatsizliği ve güvenlik 

talimatlarına uymaması, güvenli araç ve gereçlerinin kullanılmaması durumunda iş 

kazalarının olması muhtemeldir. İş kazalarının asgariye indirilmesi amacıyla, kalifiye 

eleman çalıştırılmasına ve personelin iş emniyeti konusunda eğitilmesi yoluna gidilecektir. 

Bu aşamada her türlü iş kazasının önlenmesi için çalışma alanlarına uyarıcı levhalar 

konulacak ve çalışanlara kişisel koruyucu ekipmanlar verilecektir. Özellikle iş makineleri 

çevresinde bulunması gereken personel, sözlü olarak da uyarılacaktır. İş makineleri 

çalışırken, zorunlu olmaksızın diğer personel 20 metreden fazla yaklaşmamaları konusunda 

uyarılacaktır. 

Çalışma süreleri içerisinde kısa molalar verilerek konsantrasyonun azalmasına 

bağlı iş kazalarının oluşma riskinin önüne geçilecektir. 

İş makineleri operatörleri ve kamyon şoförlerine toz maskesi ve kulak tıkacı gibi kişisel 

koruyucu malzeme sağlanarak bu tür risk ortamlarına karşı gerekli önlemler alınacaktır. 

Oluşacak gürültünün ise, açık alanda bertaraf edilmesi mümkün değildir ancak; 04.06.2010 

tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün 

Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. 

İnşaat aşamasındaki faaliyetler sırasında oluşabilecek tehlike ve riskleri önlemek 

amacıyla; 

• Proje kapsamında gerekli malzemenin taşınması sırasında kamyonları 

üzeri kapalı olacaktır. 

• Proje alanında nakliye işlemleri sırasında ve Meskun mahallerden 

geçişlerde araçlara hız sınırlaması getirilecektir 

• İşçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için toz maskesi ve kulaklık 

kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca araç, makine ve teçhizatın kullanımından 

dolayı da iş kazaları (araç devrilmesi, çarpması, araç çarpışması vs.) olabilir. 

Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek için personele eğitim yaptırılacak, 

gerekli uyarılar yapılacak ve ilgili yerlere uyarı levhaları asılacaktır. 

• Proje alanında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yangın söndürme 

ekipmanı (yangın söndürme tüpü, su kovası, kazma, kürek vs.) hazır 

bulundurulacaktır. 

- 118 -



• İnşaat işlemleri sırasında, inşaat alanları dışına çıkılmayacak, derelere 

hiçbir şekilde atık (sıvı atık, hafriyat atığı, katı atık, vb.) atılmayacaktır. 

Proje kapsamında iş kazalarının olabilirlik tanımları Tablo 66’da verilmiştir. 

Tablo 66. Kaza Olabilirlik Tanımları ve Değer Aralıkları (Gürcanlı E., Müngen U., 2005) 

Kaza Olabilirliği Tanım 

Çok Düşük 

Düşük 

Bu tip bir kazanın bu tip bir proje süresince 

görülme olasılığı çok düşüktür 

Bu tipte kaza bu tip bir proje süresince 

düşük olasılıkla görülebilir 

Görece Düşük Düşük ile ortalama arasında görülen kaza 

Ortalama 

Sık 

Çok Sık 

Sık olmamakla birlikte gerçekleşmesi 

muhtemel kaza 

Proje süresince, yaşanması oldukça 

muhtemel kaza 

Kazanın, bu tip bir projede görülmemesi 

olanaksızdır 

- 119 - 

Şantiyelere göre. kaza 

tiplerinin kaza olabilirlikleri* 

(% cinsinden) 

25.0 

İnşaat aşamasında yapılacak iş ve işler kapsamında risk durumlarında alınacak 

önlemler Tablo 67’de verilmiştir. 

Ayrıca kırma - eleme tesislerinde ve hazır beton tesisinde az da olsa kaza riski 

mevcuttur. Teorik olarak bunlar; çeneler arasına düşmek, volan kayışlarına takılmak ve 

hatta döner kasnaklardan fırlayabilecek taş parçalarına hedef olmak vs. gibi risklerdir. 

Proje sahasında sürekli kask, gürültü önleyici kulaklık takılarak ve uygun ayakkabılarla 

çalışılarak bu kaza risklerinden korunmak mümkündür. 

Kırma-eleme tesisinde ve beton santralinde toz kaynağı olan tüm üniteler kapalı 

ortama alınacaktır. Ayrıca beton santralinde kullanılacak olan çimentolar kapalı silolarda 

bekletilecektir. 

Projenin inşaat ve işletme aşamalarında 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine ve 

11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşçi 

Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine uyulacaktır. 

Patlatmaların İnsan Sağlığı Ve Çevre İçin Oluşturacağı Riskler 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES Projesi 

kapsamında santral yerleri ve iletim yapıları (cebri boru-tünel) bazalt lavlarından oluşan 

volkanik kayalar üzerine oturacaktır. Bu kayaçlarda ilerlenebilmesi için kırıcı ekskavatörün 

kullanılması mümkün olmamaktadır. Bu nedenle inşaat aşamasında sert kayaçların 

olduğu kesimlerde kazı işlemleri için gevşetme patlatmaları ve iletim tüneli çalışmalarında 

tünel patlatmaları yapılması gerekmektedir. 

Proje kapsamında patlayıcı olarak anfo ve dinamit kullanılacaktır. Patlatma yapılacağı 

önceden duyurulacak, patlatma yapılacak alana kimse alınmayacaktır. Patlatma öncesi 

anonslarla yöre halkı uyarılacaktır. 

Proje kapsamında yapılacak patlatma faaliyetleri ve diğer faaliyetler sırasında 

oluşabilecek tehlike ve riskleri önlemek amacıyla; 

• Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı 

gözcüler önemli noktalara dikilecektir.



• Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır. 

• Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve 

kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. 

• Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne 

uygun olarak zararsız hale getirilecektir. 

• Patlatmalar kesinlikle galeri yöntemiyle yapılmayacaktır. 

• Patlayıcı maddelerin sahaya taşınması, kullanımı ve depolanması ilgili 

olarak 29 Eylül 1987 tarih ve 19589 sayılı “Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı 

Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşıması, 

Saklanması, Depolanması Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, 

Usul ve Esasları Tüzüğü” hükümlerine uyulacaktır. 

• “Kazı ve Patlatma Sırasında Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve 

Tünel Yapımında Alınacak İsçi Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük” 

ve “Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde 

Alınacak Tedbirler Hakkındaki Tüzük”te belirtilen hususlara kesinlikle 

uyulacaktır. 

Patlatmaların Yeraltı Sularına Etkisi 



















b) İşletme Aşaması 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi’nin işletilmesi aşamasında elektrik üretimi ve 

üretilen elektriğin iletimi esnasında gerekli önlemler alınmadığı taktirde insan sağlığı 

açısından tehlike olabilecektir. Bu nedenle işletme süresince iş güvenliği ve işçi sağlığı 

konularında gerekli çalışmalar ve organizasyonlar yapılacaktır. 

İşletme aşamasında her bir santralde 6 personelin çalışacağı santral merkezinde; 

16.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4857 sayılı İş Kanununa ve 

30 Kasım 2000 tarih ve 24246 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Elektrik Kuvvetli Akım 

- 120 -



Tesisleri Yönetmeliğine, 11 Şubat 2004 tarihli ve 25370 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanarak yürürlüğe giren Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması 

Hakkında Yönetmeliğe ve 07 Nisan 2004 tarih ve 25426 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında 

Yönetmeliğe, 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 

yürürlüğe giren Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine, 11 Şubat 2004 tarih ve 25370 

sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Ekipmanlarının Kullanımında 

Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine, 10 Şubat 2004 tarih ve 25369 sayılı Resmi 

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve 

Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmeliğin gerekliliklerine uyulacak ve bu kapsamda 

aşağıda belirtilen önlemler alınacaktır. 

Tesisin elektrik sistemi Ana Kumanda Merkezinde bulunan kaçak akım rölesi ile 

kontrol altında tutulacak ve en ufak bir elektrik kaçağında tüm sistemin elektriği anında 

kesilecektir. 

Santral merkezlerinde çalıştırılacak personele elektrik güvenliği, yangınla 

mücadele, yüksekte çalışma ve ilk yardım gibi konuları içeren eğitimler düzenlenecektir. 

Tüm personele gerekli baret, yalıtkan eldiven, yalıtkan bot gibi personel koruyucu 

ekipmanlar sağlanacak ve bu ekipmanlar düzenli olarak kontrol edilerek gerektiğinde 

yenilenmeleri sağlanacaktır. Santral merkezleri içinde gerekli yerlere, santral 

merkezlerinde çevreleyen çite ve tesis edilecek elektrik direğine gerekli uyarı levhaları 

konulacaktır. 

İzin verilen kişilerden başkasının santral merkezlerine girmesini önlemek üzere 

gerekli düzenlemeler yapılacaktır. 

Santral merkezlerinde yukarıda belirtildiği üzere Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri 

Yönetmeliği’nde belirlenen yangın güvenliği esaslarına göre kurulacak, merkezdeki 

cihazlar düzenli olarak kontrolden geçirilerek, gerekli bakım, onarım ve yenileme 

çalışmaları yapılacaktır. 

Santral merkezlerinde kolay ulaşılabilir şekilde yangın söndürme ekipmanları ve ilk 

yardım çantası bulundurulacak, periyodik olarak yenilenmeleri sağlanacaktır. 

Tesisteki bütün ünitelerin verimli çalışması ve güvenlik için bakım ve onarım 

işlemleri yapılacaktır. Bakım ve onarım işlemlerinin mevcut altyapı tesislerine herhangi bir 

etki veya zararı olmayacaktır. 

Her türlü faaliyette işçi sağlığı ve iş güvenliğini olumsuz yönde etkileyebilecek 

unsurlar bulunmaktadır. Bu konuda ilgili tüzük ve yönetmelikler çerçevesinde her türlü 

önlemler alınacaktır. Ayrıca tüm işletme faaliyet aşamasında İşçi güvenliği konusunda 

16.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunu 

hükümlerine uyulacaktır. 

İşletme aşamasındaki kaza-risk olabilirlik tanımları Tablo 67’de verilmiştir. 

- 121 -



Tablo 67. İnşaat ve İşletme Aşamasında Yapılacak Faaliyetler İçin Risk Analizi 

Yeri Kaza Riski 

İnşaat Aşaması - Şantiye Sahası 

İşletme Aşaması (Santral) 

• Hareket halinde iş 

makineleri ve ağır 

vasıta kazaları 

• Yüksekten insan 

düşmesi 

Oluşma 

Sıklığı 

Ortalama 


• Malzeme sıçraması Sık 

• Kazı kenarlarının 

göçmesi 

• Yapı çökmesi 

• Elektrik çarpması 

• Malzeme 

altında/arasında 

uzuv sıkışması 

• Keskin kenarlı 

cisimlerle 

yaralanma 

• Yangın, sabotaj 

Ortalama 

Çok 


Çok 


Ortalama 

Çok 


Çok 


• Yaralanma Düşük 

• Elektrik çarpması 

• Elektrik Kaçağı 

• Yangın, sabotaj 

Görece 


Görece 


Çok 

düşük 

- 122 - 

Önlemler 

• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik 

Bakanlığı’nın “İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği 

Tüzüğü”’ndeki hükümlere uyulacaktır. 

• Şantiye sahaları içerisinde her türlü çevre 

emniyeti alınacak ve tüm saha çevresinde 

gerekli ikaz levhaları konulacaktır. 

• Personel iş ve güvenlik kuralları konusunda 

eğitilerek iş kazalarının önlenmesi için 

güvenlik kurallarına uymaları sağlanacaktır. 

• Yangın söndürme cihazları uygun yerlere 

yerleştirilecektir. 

• Sabote, patlama, doğal afet, kaza, yangın gibi 

bir durumda telefonlarla gerekli irtibatları 

kurma ve olası bir durumda yapması gereken 

İlk Yardım müdahaleleri ve Sivil Savunma 

tedbir ve müdahale işlevleri hususunda 

gerekli eğitimi de verilecektir. 

• İlk yardım müdahaleleri için şantiye binasında 

bir ilk yardım dolabı bulundurulacak ve 

sabotaj ihtimaline karşı tesiste 24 saat 

güvenlik görevlisi bulundurulacaktır. 

• Araçlara ve iş makinelerine hız sınırlaması 

getirilecektir. 

• Çalışma sahası çevresine gerekli ikaz 

levhaları asılacaktır. 

• T.C. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın 

“İş ve İşçi Güvenliği Tüzüğü”’ndeki hükümlere 

uyulacaktır. 

• Personel iş ve güvenlik kuralları konusunda 

eğitilerek iş kazalarının önlenmesi için 

güvenlik kurallarına uymaları sağlanacaktır. 

• İlk yardım müdahaleleri için bir ilk yardım 

dolabı bulundurulacak ve sabotaj ihtimaline 

karşı tesiste 24 saat güvenlik görevlisi 


• Kazazedenin maruz kaldığı hatalı akım 

devresi derhal kesilip, ilk yardım önemleri 

alınacaktır. 

• Elektrik kaçağında tüm sistemin elektriği 

anında kesilecektir. 

• Topraklama sisteminin periyodik olarak 

kontrolü yapılacaktır. 

• Yangın söndürme cihazları uygun yerlere 

yerleştirilecektir. 

• Acil eylem planı oluşturulacak ve uygulanacak



V.1.16. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak 

Saha Düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar ve/veya yeşil alan düzenlemeleri vb.) Ne 

Kadar Alanda, Nasıl Yapılacağı, Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri (Çevre 

Düzeni Planı, İmar veya Mevzi İmar Planları da eklenmeli) 

Proje kapsamında peyzaj öğeleri yaratmak ve diğer amaçlar için yapılacak saha 

düzenleme çalışmaları; şantiye tesisi ve hafriyat depolama sahalarında inşaat aşaması 

tamamlandıktan sonra yapılacaktır. Şantiye tesisinin kurulduğu alan şantiye tesisi 

kaldırıldıktan sonra eski haline dönüştürülecektir. Arazi ıslahı yapılırken topografya 

özellikle çevre arazilerin topografik durumu ve arazi kullanım durumuna göre yapılacaktır. 

Hafriyat depolama sahalarında ise arazi tesviyesi yapılarak arazi eski haline 

dönüştürülecektir. 

Ayrıca proje kapsamında yapılacak ünitelerin çevresinde doğal ekosisteme uygun, 

erozyonu önlemeye yönelik peyzaj çalışmaları yapılacaktır. Proje konusu faaliyette 

ünitelerin çevresinde, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi uyarınca, doğal vejetasyon yapısına 

uygun olarak peyzaj çalışması yapılması planlanmaktadır. Peyzaj çalışmaları için daha 

sonra peyzaj projeleri hazırlatılacaktır. 

V.1.17. Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (geleneksel 

kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli olan doğal değerlere) 

Olabilecek Etkilerin Belirlenmesi 

Proje alanı ve etki alanı içerisinde, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma 

Kanunun 2. maddesinde yer alan “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma 

Alanı” olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 3386 sayılı kanunun ilgili maddeleri uyarınca 

tespiti ve tescili yapılan alan bulunmadığı için, projenin kültür ve tabiat varlıkları üzerinde 

olumsuz bir etkisi söz konusu değildir. 

Proje inşaat çalışmalarında herhangi bir kültür varlığına rastlanması durumunda 

çalışmaların durdurularak Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na 

haber verilecektir. 

V.1.18. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların 

Trafik (araç) Yükünün ve Etkilerinin Değerlendirilmesi (bağlantı yolu veya mevcut 

yollarda genişletme yapılıp yapılmayacağı, yapılacak ise kim tarafından yapılacağı 

hakkında bilgi verilmesi, yapılacak yolların mevcut standartlarının mevcut 

standartların altında olmaması, yolların güzergahları ve bozulmaması için alınacak 

tedbirler, gerekli taahhütler) 

Trafik Yükü 

Proje kapsamında dışarıdan yapılacak taşımlarda D-885 (Trabzon-Gümüşhane) 

Karayolu kullanılacaktır. 

Projenin inşaat aşamasında çalışan personelin taşınmasının, proje için gerekli olan 

malzemenin (çimento, demir, vb.) proje alanına taşınması, vb. taşımaların mevcut trafik 

yüküne etkisi olacaktır. 

Karayolları Genel Müdürlüğü Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı Ulaşım ve 

Maliyet Etütleri Şubesi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Otoyollar ve Devlet Yolları 

Trafik Hacim Haritası adlı çalışma kapsamında D-885 Karayolundaki trafik hacmi; 

- 123 -



D-885 Karayolu (Trabzon-Gümüşhane) 

• Otomobil : 3539 taşıt/gün 

• Orta Yüklü Ticari Taşıt : 522 taşıt/gün 

• Otobüs : 61 taşıt/gün 

• Kamyon : 824 taşıt/gün 

• Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork : 154 taşıt/gün 

• Toplam 

Şekil 31) 

: 5100 taşıt/gün olarak verilmiştir. (Bkz. 

Şekil 31. Trafik Hacim Haritası 

Proje kapsamında; çimento, demir, inşaat için gerekli dolgu malzemesi, yeteri 

miktarda kalıp iskele vb. inşaat malzemelerine ihtiyaç duyulacaktır. Bu bağlamda inşaat 

aşamasında günlük ihtiyaç malzemelerin taşınmasında günlük ortalama 60 aracın 

(kamyon, otomobil, Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork ve orta yüklü ticari taşıt) 

kullanılacağı varsayımıyla hesaplamalar yapılmıştır. 

D-885 Karayolundaki toplam taşıt hacmi 2009 yılında 5.100 taşıt/gün olup, söz 

konusu projenin inşaatı aşamasında 5.220 taşıt/gün (60 araç gidiş + 60 araç dönüş) 

olacaktır. Bu durumda inşaat aşamasında D-885 Karayolu’nun mevut taşıt hacmi %2 

(yüzde iki) oranında artacaktır. 

- 124 -



Taşımalar sırasında yollara zarar verilmeyecektir. Taşımalar sırasında yollara 

zarar verilmesi durumunda zarar, Karayolları X. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol 

çerçevesinde yatırımcı firma tarafından karşılanacaktır. Taşıma faaliyetleri sırasında 

özellikle tonaj uygulamasına dikkat edilecektir. 

Proje inşa aşamasında yapılacak tüm nakliye çalışmalarında mevcut köy yollarına 

ve devlet karayoluna zarar verilmeyecek olup, taşıma faaliyetleri sırasında trafik 

güvenliğini tehlikeye düşürecek şekilde duman, yanmamış gaz, toz vb. maddeler yola 

doğru verilmeyecek, istiap halinde fazla yükleme yapılmayacak, köy yolu üzerinde 

bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına zarar 

verilmeyecektir. Bu yapılara zarar verilmesi durumunda bu zarar yatırımcı firma tarafından 

karşılanacaktır. 

İnşaat aşamasında taşıma faaliyetlerinde 2918 sayılı Karayolları Trafik kanunu, 

19.07.2003 tarih ve 25173 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4925 sayılı Taşıma 

Kanunu, 25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı (son değişiklik: 19.11.2006 tarih ve 26351 sayılı 

R.G.) Karayolu Taşıma Yönetmeliği, 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı (son değişiklik: 

22.03.2008 tarih ve 26824 sayılı R.G.) Karayolları Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet 

edilecektir. 

Proje Kapsamındaki Bağlantı Yolu ve Diğer Yol Çalışmaları 


5.500 m uzunluğunda yaklaık 10 m genişliğinde ulaşım yolu yapılması gerekmektedir. 

Ayrıca proje kapsamında 3500 m’lik Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü İdaresi yatırım 

programında olan orman yolu yapılacaktır. Yatırımcı firma ve Trabzon Orman Bölge 

Müdürlüğü ile yapılan protokol gereği söz konusu orman yolu yatırımcı firma tarafından 

yapılarak orman idaresine teslim edilecektir. Yapılacak orman yolu Trabzon Orman Bölge 

Müdürlüğü’nün istemiş olduğu standartlarda olacaktır. Proje kapsamında yapılacak orman 

yolu ve ulaşım yolları güzergahı EK-2’de verilen Genel Yerleşim Planı üzerinde 

işaretlenmiştir. 

V.1.19. İnşaat Faaliyetlerinin Karasal ve Sucul Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler ve 

Alınacak Tedbirler 

Sucul Flora-Fauna 

Proje alanında yapılan çalışmalarda teşhisleri gerçekleştirilen algler, zooplanktonik 

organizmalar ve bentik organizmaların tamamı kozmopolit türleri ihtiva etmekte olup balık 

örnekleri de yaygın türlerdir. 

Regülatör alanında kalacak karasal ortam ile nehir yatağı, durgun bir ekosistemine 

dönüşecektir. Bunun dışında bu tür faaliyetler, bilindiği üzere kirlilik yaratacak faaliyetler 

içerisinde bulunmamaktadır. Ancak inşaat aşamasında yıkıcı bir takım etkiler olabilirse de 

bu durum kalıcı olmayıp kısa sürede sistem kendini toparlayacaktır. Su kalitesinde 

olumsuz değişiklikler yaratmaması için regülatör su toplama alanı altında kalacak ağaç 

gibi organik maddelerin çürümesinin engellenmesi için sıyrılma yapılmalıdır. Çalışma alanı 

içerisinde yer alan istasyonlardaki sucul sistemlerin çevresi yoğun bir ağaç örtüsü ile 

kaplıdır. Bu alanlarda sıyırma işleminin yapılması, regülatörün uzun ömürlü olması 

açısından çok önemlidir. 

Regülatör yapımı, bölgedeki lotik habitat (dere, kaynak, nehir) yerine lentik habitat 

(durgun su)'ın oluşmasına neden olacaktır. Bu durum alglerin mevcut habitatlarının 

azalması ve yeni habitat oluşması anlamına gelmektedir. Akarsu ortamında, bağlı olarak 

yaşayan türler, regülatör su alanı oluşumu ile serbest yaşayan planktonik formlar halinde 

- 125 -



görülmeye başlayacaklardır. Lentik ortamlarda yine sedimen, taş ve bitkiler üzerinde bağlı 

yaşayan formlar mevcudiyetlerini sürdüreceklerdir. Ancak su kütlesinin durgunlaşması ile 

akarsu ortamında oldukça az bulunan fitoplanktonik formlar oldukça artacaktır. 

Durgunlaşan su askıdaki partiküllerden kurtulacağı için ışığın derinlere kadar inmesi daha 

kolay gerçekleşecektir. Taşlara, bitkilere ve sedimene bağlı yaşayan türler yaşamlarını, 

durgun su kenarlarında ve ışığın derinlere girebildiği yere kadar devam ettireceklerdir. 

Artan fitoplanktonik (serbest hareket edebilen algler) organizmalar göl alanı içerisinde 

zooplanktonik organizmalara besin kaynağı olacaklardır. Genel anlamı ile bölgenin tatlısu 

alg florasını olumsuz yönde etkileyebilecek bir durum söz konusu olmayacaktır. Çünkü 

tatlısu algleri mevcut durumlarını göl sistemi içerisinde de devam ettirebileceklerdir. 

Zooplanktonik organizmaların yaşam ortamlarının durgun sular olduğu dikkate 

alınacak olunursa, yapımı düşünülen regülatör sahasında oluşacak durgun su kütlesi bu 

canlıların önemli oranda artışı ile sonuçlanacaktır. Suyun mekanik etkisinin ortadan 

kalkması ve bu canlıların besinlerini oluşturan fitoplanktonik organizmaların regülatör 

sahasındaki artışları zooplankton açısından olumlu sonuç doğuracak ve gerek yoğunluk 

gerekse de tür çeşitliliğinde bir artış olacaktır. Bölgede tür çeşitliliği ve populasyon 

yoğunluğu oldukça az olarak bulunan zooplanktonik organizmalar, regülatör gölü 

oluşmasından sonra oldukça fazla tür ve yoğunlukla temsil edilmeye başlanacaktır. 

Akıntılı suya adaptasyon gösteren bentik canlılar, durgun su olan regülatör 

gölünün kapladığı alanlarda büyük oranda ortadan kalkacaklardır. Ayrıca sürüklenme 

davranışı gösteren türlerin dağılımında değişiklik ortaya çıkabilecektir. Regülatör yapımı, 

toplama alanındaki bentik tür kompozisyonunu nitelik ve nicelik açısından değiştirecektir. 

Regülatör alanındaki akıntının azalması ve hatta yok olması ile birlikte dip yapısı da 

değişecektir. Çakıllı ve büyük kayalıklı zemin yapısı yerine, çamur ve balçıklı alanlar 

oluşacaktır. Bu alanlar önceden mevcut olmayan bazı türler için uygun özellik 

taşıyabilecektir. Akıntılı ortama adapte olmuş mevcut türler ise, regülatör öncesi ve 

sonrasındaki akıntılı ortamlarda yaşamlarını devam ettirebileceklerdir. 

Alanda belirlenmiş balıkların önemli bir kısmı, ülkemizde yaygın ve genellikle göl 

ekosistemine adapte olabilen türleri içermektedir. Durgun su sistemine adapte 

olamayacak türlerin ise regülatör öncesi ve sonrasındaki akıntılı alanlarda yaşam 

ortamlarını yakalamaları mümkündür. 

European Red List kapsamında bulunan Salmo labrax türüne çalışma alanı 

içerisinde rastlanmıştır. Bu tür soğuk ve hızlı akıntılı suları tercih etmektedir ve üreme 

dönemlerinde nehrin yukarı ve aşağısına göç etmektedir. Ancak önceki yıllarda yapılmış 

olan ve gövde inşaatı tamamlanmış ancak henüz su tutmaya başlamamış olan 116 m 

gövde yüksekliğine sahip Atasu Barajı bulunmaktadır. Bu barajın gövde alanında 

bölgedeki balık türlerinin alt ve üst havzalara geçişine imkan tanıyacak bir balık geçidi 

bulunmamaktadır. Bu baraj üzerinde balık geçitlerinin bulunmaması Salmo labrax ve diğer 

bazı göç edebilen türlerin göçünü engelleyen önemli bir unsur olmuştur. Balık geçitleri, 

yalnız büyük baraj alanları için değil bu projedeki gibi küçük regülatörlerde dahi, 

projelendirme yapılırken mutlaka düşünülmesi gereken oluşumlardır. Fiziksel bir engel 

olarak baraj yapıları nehrin üst kısımları ve alt kısımları arasında hareket eden türlerin 

geçişini engellemektedir. Nehirde yaşayan türler bir kaç göç yoluna sahiptirler. Bunlar, 

alabalıklar gibi anadrom ve yılanbalığı gibi katadrom özellikte göç eden balıkların yapmış 

oldukları göçlerdir. Yaşlı bireyler yumurtlamak için nehrin üst kısımlarına göç ederken 

gençler daha fazla besin bulabilmek için aşağı kısımlara doğru göç ederler. Bu durum 

daha sonra tersine devam eder. Bununla birlikte nehir tipi olan alabalıklar denize göç 

etmez ancak nehrin alt ve üst kısımları arasında göç hareketi gösterebilirler. Birçok tatlısu 

balığı yumurtlamak için nehrin üst kısımlarına göç ederken, tatlısu molluskları larvalarını 

bu göç eden balıklar üzerine yapışarak nehrin üst kısımlarına çıkarabilmektedir. Odonata, 

Efemeroptera ve Trichoptera gibi ergin sucul böcekler, larvalarının sürüklenmelerini 

- 126 -



önlemek için nehrin üst kısımlarına hareket etmekte ve yumurtalarını buralara 

bırakmaktadırlar. Fakat baraj ve regülatör gövdeleri bu tür göçleri farklı derecelerde 

engelleyebilmektedir. Göç eden balıklar yaşam döngülerinin ana fazları için farklı çevresel 

koşullara ihtiyaç duyarlar. Alabalıklar gibi birçok anadrom balık populasyonu baraj 

yapımından dolayı göçlerinin engellenmesi sonucu populasyonlarında önemli düşüşler 

görülmektedir. 

Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde yapımı planlanan regülatörlerin gövde yüksekliği 

de göz önüne alınarak en kullanışlı balık geçit tipinin merdiven tipi balık geçidi şeklinde 

düşünülmesi önem taşımaktadır. 

Suların altında kalacak olan bitki topluluklarının su toplanmaya başlanmadan önce 

temizlenmesi gerekmektedir. Aksi taktirde kısa sürede ayrışmaya başlayacak olan bu bitki 

toplulukları aşırı besin maddesi birikimine neden olabilmektedirler. Bu durum doğal 

göllerde görülen eutrofikasyon sürecini hızlandırır. Besin maddesinin artışı fitoplanktonik 

organizmaların zaman zaman patlama düzeyinde artışlarına neden olabilir ve bu durum 

sistemin ekolojik dengesini tamamen bozması anlamına gelmektedir. Bu tür gelişmeler 

baraj yapılarının ömrü ve rekreasyon amaçlı kullanımı için olumsuz sonuçlar doğurur. 

Proje sahasındaki çalışma alanlarının tümünde gözlemsel olarak elde edilen 

bulgulara göre yoğun bir sedimantasyona rastlanmamıştır. Dünyanın tüm bölgelerinde 

sedimantasyon kaçınılmaz bir sonuçtur. Dolayısı ile proje sahasında bazı habitat 

kayıplarının olması da beklenen bir durumdur. 

Karasal Flora-Fauna 

Amastral-1 ve Amastal-2 Regülatörleri ve HES’leri Projesi kapsamında 

gerçekleştirilecek faaliyetin ana bileşenleri Kalyan Deresi üzerinde, suyun toplanmasını 

sağlayacak iki regülatör; bu regülatörlerden daha alçak kesimlerde elektrik üretiminin 

gerçekleştirileceği 2 adet HES ve bu santrallere düşürülecek suyun iletiminde kullanılacak 

tüneller ile cebri borular; ayrıca döküm, malzeme ve şantiye alanlarından oluşmaktadır. 

Ayrıca proje kapsamında, ulaşım amacıyla rehabilite edilecek yollar yanında yeni açılacak 

yollar ve ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla tesis edilecek bir tünel de söz konusu olacaktır. 

Amastral-1 ve Amastal-2 Regülatörleri Kalyan Deresi üzerinde, bir havuz şeklinde 

tesis edilecektir. Regülatörlerin oturacağı zeminler Kalyan Deresi üzerinde belli 

mesafelerde ve birbirinin devamı şeklinde olacaktır. Regülatör-1’in yer alacağı kesim 

yükselti olarak Regülatör-2’ye göre daha yüksektedir. Bu kesim alpin kuşağa bitişik 

olduğundan dolayı da bitki örtüsü bakımından nispeten daha fakirdir. Amastal-2 

Regülatörün yer alacağı kesimse diğerine göre daha yoğun bir bitki örtüsü içerisinde yer 

alacaktır. Regülatör-1’de ve Regülatör-2’de tutulacak su bir iletim yapıları yardımıyla 

yükleme havuzuna iletilecektir. Yükleme havuzunda tutulacak sular bir cebri boru 

yardımıyla, daha alçak bir irtifada tesis edilecek olan santrallere düşürülecektir. Yükseklik 

farkı ve eğim sayesinde santrale hızla düşürülen sular elektrik üretimi sonrasında yeniden 

doğal yatağı olan Kalyan Deresi yatağında doğal akışına bırakılacaktır. 

HES tesislerinin yer alacağı kesim Regülatörlerin yer alacağı kesimlere göre bitki 

örtüsü açısından oldukça zengindir. Bu kesim için kullanılan “zenginlik” ifadesi tür sayısı 

açısından değil bu kesimdeki çalı ve ağaçların meydana getirmiş olduğu bitkisel yoğunluk 

nedeniyle kullanılmıştır. 

Kalyan Deresi üzerinde tesis edilecek her iki regülatörün de özellikleri Kalyan 

Deresi yatağındaki akışı tamamen engellemeyecek özellikte olmasıdır. Yani beton 

regülatör binaları Kalyan Deresi üzerine tesis edilse bile akarsu yatağında sürekli olarak 

su bulunacaktır. Bu miktar bu bölge için en sıcak ve kurak dönem olan ay içerisinde 

- 127 -



akarsu yatağında aktığı belirlenen miktardan aşağı olmayacaktır. Yani Dere yatağı asla 

susuz bırakılmayacaktır. Bu durum bu kesimdeki doğal yaşamın devam edebilmesi 

açısından büyük önem taşımaktadır. Beslenme amacıyla gelen diğer omurgalı bileşenleri 

yanında üreme amacıyla akarsu kıyısına gelen ikiyaşamlılar yumurtalarını bırakacak ve 

başkalaşım tamamlanıncaya kadar, hatta erginler karaya çıktıklarında bile Kalyan 

Deresi’nin yatağında yeterli su bulunacaktır. 

Bu şekildeki bir yaklaşımda, akarsuyun önü klasik baraj tiplerinde olduğu gibi 

tamamen kesilerek bir baraj gölü meydana getirilmemektedir. Böylelikle Amastral-1 ve 

Amastal-2 projesi nedeniyle Kalyan Deresi akarsu ekosisteminin durgun su (göl) 

ekosistemine dönüştürülmeyeceği ortaya çıkmaktadır. Yani bazı baraj gölleriyle birlikte 

sergilene önemli çevresel etkiler yaşanmayacaktır. 

Kalyan Deresi üzerinde inşa edilecek regülatörlerde toplanan sular tesis edilecek 

bir iletim tüneli ile akarsuyun akış istikametinde, daha düşük bir yükseltide inşa edilecek 

hidroelektrik santralinin yükleme odasına iletilecektir. Suyun iletilmesinde kullanılması 

planlanan tünel, akış yönüne göre sol sahilde, dağların içinden geçecektir. Tünel, doğal 

bitki örtüsüne zarar vermeyecek inşaat tekniğiyle gerçekleştirilecektir. Sadece giriş ve 

çıkış noktaları ile iletim tünellerinin açılması esnasında gerekli olan yaklaşım tünellerini 

açılmaya başlanacağı kesimlerdeki bitki örtüsünde geçici bir tahribat olacaktır. Bu 

tahribatın geçici olarak nitelenmesinin nedeni yaklaşım tünellerinin girişlerinin iletim 

tünelinin inşasının tamamlanması sonrasında kapatılması nedeniyledir. Bölgedeki bitki 

örtüsü ve iklim koşullarının özelliği nedeniyle bu kesimlerin kısa sürede yeniden bitki 

örtüsü tarafından kapatılması beklenmektedir. 

Regülatör, HES tesisleri, Kırma-eleme tesisleri, işletme binaları, su depoları, 

hafriyat döküm alanları ve cebri boruların geçeceği kesimlerde hâlihazırdaki bitki örtüsü 

genellikle yapraklı ve ibreli ağaç formları ile yoğun çalı formları baskın karakterdedir. 

Projenin hayata geçirilmesi aşamasında, yukarıda değinilen tesislerin kurulacağı 

kesimlerde öncelikle bir kesim ve tıraşlama faaliyeti gerçekleştirilecektir. Öncelikle bu tesis 

ve yapıların oturacağı kesimlerdeki ağaçlar kesilecek, daha küçük boylu, çalı ve benzeri 

bitkiler ise tıraşlanarak buradan uzaklaştırılacaklardır. Yani çalı formların yanında belli 

sayıda ağacın kesilmesi söz konusu olacaktır. 

Yapılan arazi çalışmalarında bazı karasal omurgalı hayvan türlerinin bu bitki 

formasyonunu ve bu formasyonun bulunduğu kesimlerdeki habitatları değişik ihtiyaçlarını 

karşılamak amacıyla kullandıkları belirlenmiştir. Bu kesimlerdeki ağaç ve çalı formlarının 

kesilmesi sürecinde bu kesimleri kullanan fauna bileşenleriyle ilgili olarak bazı önlemlerin 

alınması gerekecektir. Aksi durumda, yani herhangi bir önlem alınmadığı durumda bu 

habitatları kullanan yabanıl formların zarar görme, yaralanma veya ölme riski gündeme 

gelecektir. Risk altında bulunan yabanıl formlar arasında ulusal ve uluslar arası koruma 

statülerine sahip türler bulunmaktadır. Nadir veya korunan türlere ait bireylerin zarar 

görmesine ek olarak bu formlara zarar verilmesi ulusal ölçekli koruma önlemleri dışında 

uluslar arası sözleşmelere de ters düşmektedir. Bu durum ülke bazında değişik 

yaptırımları gündeme getirebilecektir. Her iki yönüyle de istenmeyen bu durumun önüne 

geçilebilmesi amacıyla, kesim/tıraşlama öncesinde yabanıl fauna bileşenlerinin alanda 

bulunmadığına, uzaklaşmış olduklarına emin olunmalıdır. Kesim öncesi gerçekleştirilecek 

görsel kontrollerde rastlanan hayvanlar yüksek tondaki sesler kullanılarak rahatsız 

edilmelidirler. Bu yüksek volümlü ses sonucu meydana gelecek rahatsızlık sonucu 

bitkilerin içine, arasına veya altına saklanan formlar ortaya çıkarak yakın alanlarda, 

kendilerini daha güvenli hissedecekleri habitatlara uzaklaşmak zorunda kalacaklardır. 

Eğer bu uygulamadan sonuç alınamazsa uygun bir kepçe kullanılarak yakalanan formlar 

eldivenle tutularak alan dışında, zarar görmeyecekleri uygun habitatlara dikkatli bir şekilde 

taşınarak uzaklaştırılmalıdır. Bu uzaklaştırma uygun yakalama yöntemleri ve donanımları 

- 128 -



kullanılarak deneyimli bir kişi ya da ekip tarafından gerçekleştirilebilir. Bu amaçla faaliyet 

alanına yakın çevredeki ilgili kişi ve kuruluşlardan uzman desteği talep edilebilir. 

Bir sonraki adım kesilen malzemenin alandan uzaklaştırılması aşamasıdır. Taşıma 

aşamasının hemen öncesinde faaliyet nedeniyle kesilmiş olan ağaçlar ve çalılar kontrol 

edilmelidir. Çıplak gözle gerçekleştirilecek kontrollerde kesilmiş materyalin içerisinde ve 

altında bulunması olası kertenkele, yılan gibi omurgalı hayvan bireyleri uygun yakalama 

donanımı ve yöntemleriyle ve zarar verilmeden yakalanacaktır. Yakalanan bireyler basit 

bez torbalara konularak faaliyetten etkilenmeyecek komşu alanlara taşınacak ve aynı 

şekilde dikkatli bir şekilde doğal ortama bırakılacaklardır. 

Benzer şekilde bu faaliyetlere başlanmadan hemen önce çalışma yapılacak 

kesimler dikkatlice gözden geçirilmelidir. Bu kontroller esnasında, zeminde barınan türlere 

ait yuva giriş delikleri ile zemin üzerindeki tümseklerin yerleri belirlenecektir. Bu 

kesimlerde yapılacak çalışmalarda özellikle dikkatli olunacaktır. Çünkü toprak içerisinde, 

yüzeye yakın kesimlerde bazı kemirgenler, kurbağa, kertenkele, yılan ve diğer memeli 

formların bulunması olasılığı vardır. Bu kesimlerde bu yabanıl formların mevcut olduğu 

durumlarda iş makinelerinin faaliyeti esnasında açığa çıkabilecek, hatta bu esnada çeşitli 

derecelerde zarara uğrayabileceklerdir. İstenmeyen bu durumun önüne geçebilmek, yani 

hayvanların makinelerden etkilenmesinin önüne geçebilmek için ya kendiliklerinden 

kaçmalarına müsaade edilecek ya da yine uygun donanım ve yöntem ile alan dışına 

taşınacaklardır. 

Burada çevre açısından gündeme gelebilecek en önemli sorunlardan birisi de 

iletim kanalları ve tünelin kazılması aşamasında ortaya çıkacak hafriyatın nereye 

döküleceği, ya da ne amaçla kullanılacağıdır. Yüksek miktarlarda olacağı düşünülen bu 

hafriyatın bir kısmı yukarıda da değinildiği gibi inşaat aşamasında değişik amaçlarla tekrar 

kullanılacağı öğrenilmiştir. Geriye kalan miktarın herhangi bir araştırma, değerlendirme 

yapılmaksızın ve kesinlikle kontrolsüz bir şekilde doğal ortama, özellikle de akarsu 

yatağına dökülmemesi gerekmektedir. Aksi takdirde döküm yapılacak kesimlerde fauna ve 

flora bileşenleri ile bazı habitatların yitirilmesi söz konusu olabilecektir. 

Proje kapsamında inşa edilmesi planlanan HES’lerin boyutları da çok fazla 

olmayacaktır. HES-I bitki açısından nispeten zayıf bir kesimde yer alacak iken HES-II ise 

daha yoğun bir bitkisel formasyon içerisinde tesis edilecektir. Doğal olarak tesislerin 

oturacağı zeminde yer alan çalı ve ağaçlar kesilecek, doğal habitatlar ise tamamen 

dönüşüme uğrayacaktır. 

HES-I’de Elektrik üretimi sonrasında Kalyan Deresi’nin doğal yatağında akan 

sudan ayrılan su tekrar dere yatağına bırakılacaktır. Daha sonra bu su Regülatör-II’de 

yeniden tutulacak, iletim kanalıyla HES-II’ye iletilecek, burada gerçekleşecek elektrik 

üretimi sonrasında yeniden Kalyan Deresi’ne bırakılacaktır. Yani regülâtör havuzlarıyla 

HES’ler arasındaki mesafe boyunca su doğal yatağı dışında akacaktır. Burada ortaya 

çıkması muhtemel en önemli çevresel sorun akarsu yatağının bu kesimde susuz 

kalabilme riskidir. Yağışın az olması veya akarsuyun üst havzalarında az karlı dönemler 

sonrasında karların erimesiyle meydana gelen suyun miktarının az olması nedeniyle dere 

yatağına su bırakılmaması özellikle suya bağlı türleri doğrudan etkileyebilecektir. Aynı 

şekilde nemli ortamda meydana gelen bir kuruma ve bağlantılı olarak yakın çevredeki 

habitatlarda ortaya çıkacak kuruma aynı şekilde nem sever türlerin alandan 

uzaklaşmasına neden olabilecektir. 

Bölgenin genelinde hakim olan yağış miktarı ve buna bağlı olarak meydana gelen 

nem koşulları nedeniyle bu geçici değişimin yaban hayatı bileşenleriyle habitatları üzerine 

çok büyük bir etkisinin olmaması beklenmektedir. 

- 129 -



Proje kapsamında inşaat çalışmalarında kullanılacak malzemelerin temin edilmesi, 

kırılması, iş makineleriyle taşıyıcı araçlara yüklenmesi, taşınması ve kullanılacağı 

kesimlere boşaltılması aşamasında toz emisyonları söz konusu olabilecektir. Özellikle bu 

malzemenin elde edilmesi ve işlenmesi aşamasında sulama ve çöktürme ve havalandırma 

gibi etkili müdahalelerle ortaya çıkabilecek emisyonların önüne geçilebilmektedir. Böylece 

bitki örtüsü başta olmak üzere yakın çevredeki habitatların ve yabanıl formların tozdan 

olumsuz etkilenmesi engellenebilir. 

Gürültü Kirliliği 

İnşaat faaliyetine başlanmasıyla birlikte birçok kaynaktan, farklı düzeylerde 

gürültüler ortaya çıkacaktır. Bilindiği gibi birçok hayvan türü insanlara göre daha düşük 

desibeldeki sesten olumsuz etkilenmektedir. Etkilenme sonucunda ya o kesimi terk 

etmekte ya da, başta üreme olmak üzere beslenme, dinlenme, barınma gibi faaliyetlerini 

kesintiye uğratmakta veya tamamen vazgeçmektedirler. Bu nedenle inşaat sezonunun 

kuluçka/üreme dönemine rastlayan dilimlerinde gürültünün tamamen önlenmesi söz 

konusu olamayacağına göre en azından minimuma indirilmesini sağlayacak önlemler 

alınarak bu durumun önüne geçilebilir. 

Faaliyet alanı sınırları içerisinde farklı gereksinimlerini karşılayabilmek amacıyla 

doğal olarak bulunan yerel fauna bileşenlerinin bazıları inşaat aşamasında iş 

makinelerinden, işletme aşamasında ise değişik kaynaklardan ortaya çıkan gürültüden 

rahatsızlık duyabileceklerdir. Bu rahatsızlık nedeniyle bazı türler alandan geçici veya 

sürekli olarak uzaklaşabileceklerdir. 

İnşaat faaliyetinin başladığı zaman diliminde yörede kuluçka faaliyetine başlamış 

türler ile daha sonra başlayacak türler söz konusu olabilecektir. Araçlardan kaynaklanan 

gürültü seviyesinin yüksek olması durumunda üreme faaliyeti içerisinde olan türler 

arasından kuluçkayı, hatta yavru bakımını bile yarıda bırakma riskleri söz konusu 

olabilecektir. Alınacak önlemler ile bu gürültü düzeyinin, faaliyet alanını yurt olarak 

kullanan yabanıl fauna bileşenlerini bu kesimlerden göç etmeye zorlayan bir düzeyde 

olmamasına özen gösterilecektir. Bu yapılamadığı durumlarda, faaliyet takviminde 

gerçekleştirilecek düzenleme ile tür listelerinde yer alan türler arasından faaliyet alanında 

kuluçkaya yatan türlerin kuluçka döneminde yüksek düzeyde gürültü çıkaran araçların 

çalışmalarına ara verilebilir. Bu amaçla faaliyet döneminde konunun uzmanlarından 

yardım alınabilecektir. Bu konuda üzerinde durulması gereken nokta kuluçka dönemi 

başladıktan sonra, yani türler üreme faaliyetine başladıktan sonra ortaya çıkabilecek 

yüksek desibeldeki gürültüye izin verilmemesidir. Üreme dönemi başında ortaya 

çıkabilecek rahatsızlık sonucunda bazı bireyler yakın çevrede aynı özellikteki habitatlara 

göç ederek oralarda üreme faaliyetlerine devam edebilirler. Bu türler için herhangi bir 

kayıp söz konusu olmayabilecektir. Fakat yumurta bırakmış, hatta yavru çıkarmış türler bu 

tip bir rahatsızlıkla karşılaştıkları zaman yumurta ya da yavruları terk edebileceklerdir. Bu 

da istenmeyen bir durum olarak karşımıza çıkacaktır. Bu nedenle inşaat faaliyetlerinin türü 

ve üreme takvimi arasında bir korelasyon sağlanabildiği takdirde inşaat faaliyeti sırasında 

ortaya çıkabilecek sesten hayvanların olumsuz etkilenmesini önüne geçilebilecektir. Bu 

korelasyonun sağlanabilmesine yönelik olarak en yakın ilgili kurum ya da kuruluştan bu 

alanda deneyim sahibi bir uzman desteğine de gereksinim duyulabilecektir. 

- 130 -



Araçlardan Kaynaklanacak Kirlilik 

İnşaat faaliyeti sırasında, inşaatın türüne bağlı olarak inşaat alanında ve malzeme 

taşınacak güzergâhlarda yoğun bir trafik söz konusu olacaktır. Örneğin tünel inşaatı 

aşamasında aralıksız çalışma koşulları söz konusu olacaktır. Faaliyetle bağlantılı olarak 

yararlanılacak ulaşım yollarının yakınındaki kesimlerde sürekli olarak yaşayan veya geçici 

süreler için buralarda bulunan hayvanlar, araç kaynaklı değişik risklerle karşı karşıya 

kalacaklardır. Mekanik zararlar dışında bunlardan en önemlileri kontaminasyon ve eksoz 

ürünlerinin meydana getirebileceği öldürücü olmayan zehirlenme riskidir. Bilindiği gibi 

lastik kaplama maddeleri, motorun hareketli parçaları, gövdenin diğer parçaları, fren izleri 

ve yağlama yağlarının yanma ürünleri kontaminasyona yol açan bileşenlerdir. Bu risk 

sadece yaban hayvanları için değil hali hazırda kullanılmakta olan yolların civarında 

yaşayan, yöre sakinleri dâhil çevredeki tüm canlılar için de geçerlidir. 

Gün geçtikçe çevreye daha az emisyon bırakan araçların üretilmesi ve kullanılması 

zorunluluğu ile ağır vasıtalar gibi gürültü ve çevre kirliliğine yol açan araçların belli zaman 

dilimleri içerisinde kullanımına izin verilmesi gibi gelişen teknolojinin kullanımı ve 

yönetimlerce alınan tedbirler ile düzenlemeler karayolu kökenli kirliliğin en aza indirilmesi 

amacına yöneliktir ve ne derece titizlikle uygulanırsa amaca o derece yaklaşılmış 

olacaktır. 

Bern Sözleşmesi Eklerinde Yeralan Türlerle İlgili Olarak Alınacak Önlemler 

Ek-8’de verilen Envanter tablolarından da görülebileceği gibi proje alanı içerisinde 

Bern Sözleşmesi ek listelerinde (Ek-II ve Ek-III) giren türler bulunmaktadır. Bern 

Sözleşmesinin II. Bölümünde tüm taraf ülkelerin EK-II ve EK-III’e giren göçmen türler 

açısından önem taşıyan alanlara özel önem vermek zorunda oldukları vurgulanmaktadır. 

Proje alanı bu açıdan da değerlendirilmiş ve alanın göçmen türler açısından beslenme, 

dinlenme gibi amaçlarla kullanılmadığı belirlenmiştir. 

• Sözleşmenin 6. Maddesine göre, özellikle EK-II’de bulunan yabanıl fauna 

türleri için yakalama, tutsak etme ve öldürme fiilleri, 

• bu türlere ait dinlenme ve üreme alanlarının bozulması veya tahrip 

edilmesi, 

• Yabanıl fauna türlerinin özellikle üreme, beslenme, kışlama periyotlarında 

rahatsız edilmesi, 

• bu türlere ait yumurtalara zarar verilmesi, bu yumurtaların boş bile olsa 

toplanmaması gerekmektedir. 

Proje alanında gerçekleştirilecek her türlü faaliyet esnasında, özellikle Bern 

Sözleşmesi ekleri EK-II ve EK-III’e giren ve bu kesimlerde karşılaşılan yabanıl hayvan 

türleri ve habitatlarıyla ilgili olarak yukarıda değinilen önlemlere titizlikle uyulacaktır. 

Bern Sözleşmesi’nin EK-III’e giren yabani fauna türleriyle ilgili olarak getirdiği 

düzenlemeler aynı sözleşmenin 7. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre sözleşmeye taraf 

olan tüm ülkeler Liste EK-III’e giren yabani fauna bileşenleri için uygun ve gerekli yasal ve 

idari önlemleri almak zorundadır. Bu önlemler öncelikle EK-III’te yer alan fauna türleriyle 

ilgili her türlü işletme faaliyetinin yabanıl hayvan türlerinin populasyonlarını tehlikeye 

düşürmeyecek şekilde düzenlenmesini şart koşmaktadır. Bu nedenle gerçekleştirilecek 

tüm uygulamalarda yabanıl hayvan türleri ve habitatları konusunda özen azami 

gösterilecektir. 

- 131 -



Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları 

doğrultusunda hazırlanan koruma listelerinde yer alan fauna türleri için bu komisyon 

kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uyulması gerekmektedir. Bu türler arasından EK 

LİSTE-I’ de yer alan yaban hayvanları, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunun 4. maddesinin 

birinci fıkrası gereğince Bakanlık tarafından koruma altına alınmıştır. Bu listede yer alan 

yaban hayvanlarının avlanması, ölü ya da canlı bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır. 

Proje faaliyetleri süresince görev alacak tüm personel bu konuda bilgilendirilecektir. 

Faaliyet sahası sınırları içerisinde ve yakın çevrede doğal olarak bulunan yabanıl 

fauna bileşenleri arasında yer alan Avrupa Kırmızı Listesi’nde (ERL)’ “VU”, yani Hassas 

kategorisine giren türler için yine bu listelerde “orta vadeli bir gelecekte nesli tükenme 

tehlikesiyle karşı karşıya olan türler” tanımlaması yapılmaktadır. Özellikle bu türler ve 

habitatlarıyla ilgili olarak faaliyetten kaynaklanabilecek çıkabilecek risklerin ortadan 

kaldırılmasında öncelikler söz konusudur. Yani faaliyetten kaynaklanması olası risklere 

karşı yukarıda vurgulanan önlemlerin alınması aşamasında bu kategoriye giren türlerle 

ilgili uygulamalar önceliklidir. 

Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları 

doğrultusunda güncellenmiş olan 2010-2011 sezonuna ait koruma listelerinde yer alan 

yabanıl fauna bileşenleri için komisyon kararlarında vurgulanan koruma tedbirlerine 

titizlikle uyulacaktır. 

V.1.20. Diğer Özellikler 


- 132 -



V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine 

Etkileri ve Alınacak Önlemler 

V.2.1. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Koordinatları, Uydu ve 

Fotoğraf Görüntüleri, Alternatiflerinin Değerlendirilmesi (varsa enerji iletim hattına 

ilişkin bilgi, gerilimi, uzunluğu, özellikleri, nereye bağlanacağı vs.) haritada 

Gösterilmesi, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, 

Kapasiteleri, Ünitelerde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan Ürünlerin 

Üretim Miktarları, Regülatör Göl Kenarlarının, Yükleme Havuzunun vs. Kenarlarına 

Alınacak Koruma Tedbirleri 





Amastal Regülatörü ve HES projesi kapsamında Amastal-1 Regülatörü - HES ve Amastal- 

2 Regülatörü - HES üniteleri yer almaktadır. Söz konusu proje sadece enerji üretimini 

amaçlayan bir proje olup, proje kapsamında yapımı önerilen tesisler; dolu gövdeli 


dikdörtgen kutu kesitli iletim kanalı, iletim tüneli, yükleme havuzu, cebri boru, santral 

binası ve kuyruksuyu kanalıdır. 


















Proje kapsamındaki ünite yerlerini gösterir fotoğraflar ve uydu görüntüleri Bölüm 

II’de verilmiştir. 

- 133 -




planlanmakta olup, Amastal-1 Regülatörü ile alınan sular, 1.235 m uzunluğundaki kutu 

kesitli kapalı iletim kanalı vasıtası, 130 m uzunluğundaki iletim tüneline, buradan da 274 m 

uzunluğundaki kutu kesitli kapalı iletim kanalı ile yükleme havuzuna iletilecek ve yükleme 

havuzundan alınan su, 775 m uzunluğundaki cebri boru ile santral binasında türbin eksen 

kotu 1.417,10 m olan türbinlere gönderilecektir. Suyun potansiyel enerjisini mekanik 

enerjiye çeviren türbinler, generatörleri çevirecek ve generatörler de bu mekanik enerjiyi 

elektrik enerjisine dönüştürecektir. Amastal-1 HES’in işletmeye geçmesiyle birlikte yılda 

ortalama 15,35 GWh elektrik enerjisi üretilecektir. 


planlanmakta olup, Amastal-2 Regülatörü ile alınan sular, yaklaşık 155 m uzunluğundaki 

kutu kesitli kapalı iletim kanalı vasıtası, 1.448 m uzunluğundaki cebri borunun geçirildiği 

iletim tüneli ile yükleme havuzuna iletilecek ve yükleme havuzundan alınan sular, 1.900 m 

uzunluğundaki cebri boru ile santral binasında türbin eksen kotu 1.092,61 m olan 

türbinlere gönderilecektir. Suyun potansiyel enerjisini mekanik enerjiye çeviren türbinler, 

generatörleri çevirecek ve generatörler de bu mekanik enerjiyi elektrik enerjisine 

dönüştürecektir (Bkz. Şekil-1). Amastal-2 HES’in işletmeye geçmesiyle birlikte yılda 

ortalama 17,93 GWh elektrik enerjisi üretilecektir. 

Projenin iş akım şeması Şekil 32’de verilmiştir. 

- 134 -



Şekil 32. İş Akım Şeması 

PROJE ÜNİTELERİ 

2 yıllık bir süre içerisinde bitirilmesi planlanan Amastal Regülatörü ve HES Projesi 

(Amastal-1 Regülatörü - HES ve Amastal-2 Regülatörü – HES) kapsamında önerilen 

tesislerin genel yerleşim planı EK-2’de ve proje karakteristikleri Tablo 1’de verilmiştir. 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi kapsamında önerilen tesislere ilişkin bilgiler aşağıda 


1.1) Regülatör 

Faaliyet Ünitelerinin İnşası 

Regülatör Vasıtasıyla Suyun Tutulması ve Su Almaya Yapısı İle Suyun İletim Kanalı-Tüneline 

Verilmesi 

Suyun İletim Yapıları İle Yükleme Havuzuna Aktarılması 

Yükleme Havuzundan Cebri Boru İle Suların Cazibe İle Santraldeki Türbinlere Düşürülmesi 

Suların Santralde Yer Alan Türbinlerin Kanatlarının Döndürmesi ve Türbinlere Bağlı 

Generatörlerin Çevrilerek Elektrik Üretilmesi 

Üretilen Elektriğin Enterkonnekte Sisteme Bağlanması 

Santralde Türbinlenen Suyun Kalyan Deresine Kuyruk Suyu Olarak Bırakılması 

Amastal-1 Regülatörü, Kalyan Deresi üzerinde, dolu gövdeli beton ve tirol tipi 

olarak planlanmıştır. Amastal-1 Regülatörü; Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde 1.736 m 

talveg kotunda planlanmakta olup, regülatörlerin dere yatağından yüksekliği 17 m, savak 

boyu 24 m olacaktır. 

- 135 -



Amastal-2 Regülatörü, Kalyan Deresi üzerinde, dolu gövdeli beton ve tirol tipi 

olarak planlanmıştır. Amastal-1 Regülatörü; Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde 1.409 m 

talveg kotunda planlanmakta olup, regülatörlerin dere yatağından yüksekliği 4 m, savak 

boyu 17 m olacaktır. 

Regülatör yapılarında çakıl geçidi ve balık geçidi yapıları yer alacaktır. 

Regülatörlerin içerisinde zamanla biriken kum-çakıl Trabzon İl Çevre Müdürlüğünün 

bilgilendirilmesi dahilinde Regülatör çakıl geçidi kapakları açılarak mevcut depolu suyun 

boşaltılmasından sonra iş makineleri ile uygun görülen depolama sahalarına depolamak 

koşuluyla boşaltılacaktır. Bu çalışmalarda çıkan kum-çakıl türü malzemeler İl Özel 

İdaresinin ve Atasu Belediyesinin yönlendireceği sosyal yönlü projelerde de 

kullanılacaktır. 

Regülatör yapılarının inşa edilmesi sonucunda Regülatör-1 göl alanı 7.600 m 2 , 

Regülatör-2 göl alanı 1.100 m 2 olacaktır. Göl alanı çevresinde güvenlik önlemleri için 

gerekli uyarı ve ikazları içeren güvenlik tabelaları (göle girmek tehlikeli ve yasaktır, vb.) 

yerleştirilecektir. Regülatör göl alanlarının çevresinde tüm güvenlik önlemleri yatırımcı 

firma tarafından alınacaktır. Ayrıca toprak kaymalarının gölalanını doldurmaması 

amacıyla regülatör göl alanı kenarlarına istinat duvarı yapılacaktır. 

Şekil 33. Örnek Regülatör Yapısı (Sugözü Regülatörü) 

1.2) İletim Kanalı 

Amastal-1 İletim kanalı sağ sahilde kapalı kutu kesitli tasarlanmış olup uzunluğu 

1.569 m, eğimi 0,0004, proje debisi 1,8 m 3 /s, olacaktır. Kanalın taban genişliği 1.55 m, su 

derinliği 1,55 m, hava payı ise 0,15 m olacaktır. 

Amastal-2 İletim kanalı sağ sahilde kapalı kutu kesitli tasarlanmış olup uzunluğu 

155 m, eğimi 0,0004, proje debisi 2,3 m 3 /s, olacaktır. Kanalın taban genişliği 1,65 m, su 

derinliği 1,65 m olacaktır. 

- 136 -



Proje kapsamında inşa edilecek iletim kanalı güzergahı kenarına 10 m genişliğinde 

ulaşım yolu yapılacaktır. 

Proje kapsamında iletim yapısının tünel yerine kanal olarak planlanma nedeni, 

kanal güzergahının topografik açıdan çok eğimli olmaması, güzergahın orman arazisi 

olmasına rağmen ağaçlık olmaması ve tünel geçilmesi durumunda tünel patlatmalarıyla 

boşalım verecek yer altı sularının bertarfında yaşanacak güçlükler göz önüne alınarak 

iletim yapısı kapalı kanal olarak planlanmıştır. 

1.3) Yükleme Havuzu ve Cebri Boru Giriş Yapısı 

Amastal-1 yükleme havuzunun boyu 20 m, eni 8 m olacaktır. Normal su seviyesi 

1737,50 m, en alçak su seviyesi 1733,10 m, en yüksek su seviyesi ise 1737,70 m’dir. 

Amastal-2 yükleme havuzunun boyu 20 m, eni 8 m olacaktır. Normal su seviyesi 

1412,90 m, en alçak su seviyesi 1413,08 m, en yüksek su seviyesi ise 1408,30 m’dir. 

Yükleme havuzlarının çevresi en az 1,5 m yüksekliğinde tel çiftle ya da demir 

korkulukla çevrilecek ve yükleme havuzu çevresinde güvenlik önlemleri için gerekli uyarı 

ve ikazları içeren güvenlik tabelaları (havuzda su yüksekliğini belirten ikazlar, havuza 

girmek tehlikeli ve yasaktır, vb.) yerleştirilecektir. Yükleme havuzlarının çevresinde tüm 

güvenlik önlemleri yatırımcı firma tarafından alınacaktır. 

Şekil 34. Yükleme Havuzu 

1.4) İletim Tüneli 

Proje kapsamında cebri borunun bazı yerlerde arazi yamacının çok dik olması 

nedeniyle bu kısımlarda cebri borunun tünel içerisinden geçirilmesi düşünülmüştür. Bu 

nedenle proje kapsamındaki tüneller enerji tüneli olmayıp yüzeysel tünellerdir. Bu 

nedenle tünel patlatmaları daha yüzeyden yapılacaktır. 

Amastal-1 iletim tüneli sepet kulpu kesitli, çapı Ø4 m ve uzunluğu 130 m’dir. 

Amastal-2 iletim tüneli sepet kulpu kesitli, çapı Ø4 m ve uzunluğu 1448 m’dir. 

- 137 -



1.5) Cebri Boru 

Enerjiye çevrilen suyu yükleme havuzundan santrala iletecek olan çelik cebri boru, 

arazi eğimine uygun olarak ve jeolojik gözlemler dikkate alınarak tasarlanmıştır. Amastal-1 

cebri borunun çapı 0,85 m seçilmiştir. Eğik uzunluğu 775 m olan cebri borunun et kalınlığı 

10 mm hesaplanmıştır. Amastal-2 cebri borunun çapı 0,90 m seçilmiştir. Eğik uzunluğu 

1900 m olan cebri borunun et kalınlığı 10 mm hesaplanmıştır. 

Şekil 35. Cebri Boru 

1.6) Santral Binası ve Kuyruk Suyu Kanalı 

Amastal-1 HES optimizasyon çalışması sonucunda santralın kurulu gücü 4,786 

MW (4,973 MWm/4,834 MWe) seçilmiştir. Debi-süreklilik eğrisi ve kavitasyon durumu göz 

önüne alınarak santralın tek üniteli olmasına karar verilmiştir. Türbin tipi olarak yatay 

eksenli pelton seçilmiştir. 

HES-1’de 320,40 m’lik brüt düşüden faydalanılarak mevcut durum akımları ile 

ortalama 15,35 GWh/yıl enerji üretilebilecektir. 

Amastal-2 HES optimizasyon çalışması sonucunda santralın kurulu gücü 5,830 

MW (6,059 MWm/5,889 MWe) seçilmiştir. Debi-süreklilik eğrisi ve kavitasyon durumu 

gözönüne alınarak santralın tek üniteli olmasına karar verilmiştir. Türbin tipi olarak yatay 

eksenli pelton seçilmiştir. 

HES-2’de 320,29 m’lik brüt düşüden faydalanılarak mevcut durum akımları ile 

ortalama 17,93 GWh/yıl enerji üretilebilecektir. 

1.7) Şalt Sahası 

Her bir santral binası içerisinde, 33 kV’lık hücreler halinde şalt odası yer alacaktır. 

1.8) Enerji İletimi 




- 138 -



1.9) Diğer Tesisler (Kırma-Eleme ve beton Santrali Tesisi) 

Kırma-Eleme Tesisi 

Proje kapsamında yapılacak inşaat faaliyetlerinde gerekli olacak agrega, geçirimli 

malzeme (kum-çakıl) ve kaya malzemenin kullanılabilir boyuta getirilmesi için bir adet 

kırma-eleme tesisi işletilecektir. 

Tesisteki toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı 

ortam içerisine alınacaktır. 

Kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (pulvarize sistem) 

kurularak, ortaya çıkacak olan tozlara pulvarize sistem ile su spreylenerek yerinde 

bastırılması sağlanacaktır. 

Kırma-Eleme Tesisinde proje süresince işletilecek olup, 2 yılda toplam 200.000 m 3 

(malzeme yoğunluğu ortalama d=2,2 ton/m 3 , bu durumda 440.000 ton) malzeme 

işlenecektir. 

Kırma-eleme tesisinde kırma ve eleme işlemi sonucunda, 0-5 mm kırma kumu, 5- 

13 mm, 7-15 mm beton agregası, 15-25 mm temel dolgu malzemesi ve 25-30 mm 

stabilize dolgu malzemesi olarak kırılarak üretilecektir. 

Kırma-Eleme Tesisine getirilen malzeme birincil kırma olarak çeneli kırıcıda 

kırılacaktır. Çeneli kırıcılarda 20-30 mm boyutuna kadar indirgenen agrega malzemesi 

1.eleklere boşaltılır. 

Elekte elenen malzemenin büyük bir kısmı (3/4’ü) 2 adet sekonder kırıcıya, geriye 

kalan malzeme ise stabilize malzeme olarak depolanacaktır. Sekonder kırıcılara 

gönderilen malzemeler burada kırılarak 2.eleklere iletilecektir. 2. elekten eleme sonucu 

ortaya çıkan malzemenin bir kısmı dik milli kırıcıda (2 adet) kırma işlemine tabi tutulur ve 

üç katlı 3.elekte eleme işlemine tabi tutulur. 2. elekten geçen malzeme ise ürün olarak 

depolanarak (15-25 mm) proje kapsamında dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. 

Dik milli kırıcıda kırılan malzemeler üç katlı olan 3.elekte elenerek (0-5 mm), (5-13 

mm) ve (7-15 mm) boyutlarına ayrılarak ayrı ayrı depolanarak beton agrega malzemesi 

olarak kullanılacaktır. 

Kırma eleme tesisinde malzeme yıkama işlemi yapılmayacaktır. Kırma ve eleme 

işlemleri sırasında oluşacak tozun minimize dilmesi için pulvarize sistemle malzeme 

üzerine su püskürtülecektir. 

Günümüzde uygulanan pulvarize sistemler hava ve su ile çalışmakta olup, 

sistemde ton başına 1-2 litre su kullanılmaktadır. 

Proje kapsamında işletilmesi planlanan kırma eleme tesisinde yıllık 100.000 m 3 

malzeme işlenecek olup, günlük malzeme işleme kapasitesi ortalama 500 m 3 (1.100 ton) 

dür. Bu durumda tesiste; 

1.100 ton/gün X 2 litre/ton=2.200 litre/gün (2,2 m 3 /gün) su kullanılacaktır. 

Kırma-eleme tesisi iş akım şeması Şekil 36’da verilmiştir. 

- 139 -



Ürün 

Ürün 

Ürün 

Şekil 36. Kırma-Eleme Tesisi İş Akım Şeması 

Beton Santrali Tesisi 

Ürün 

Ürün Ürün 

Proje kapsamında gerekli olan betonun temin edilmesi amacıyla Şantiye sahası 

içerisinde hazır beton santrali işletilecektir. Proje kapsamında yaklaşık 40.000 m 3 betona 

ihtiyaç duyulmaktadır. Proje kapsamında kullanılması düşünülen beton santralinin 

kapasitesinin 10 m 3 /h altında olacağı öngörülmektedir. Ancak uygulama aşamasında proje 

kapsamında kullanılacak beton santralinin kapasitesinin 10 3 /h veya üzerinde olması 

durumunda 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve 

Lisanslar Hakkında Yönetmelik Ek-2, Madde 2.14 (Üretim kapasitesi 10 m 3 /saat veya 

üzerinde olan, çimento kullanarak beton, harç veya yol malzemesi üreten tesisler; 

malzemelerin sadece kuru oldukları zaman karıştırıldıkları yerler dahil. (Kuruldukları yerde 

bir yıldan az kalacak tesisler hariçtir)) hükümleri gereğince tesis için Çevre İzni alınacaktır 

Ayrıca Hazır beton tesisi ile ilgili olarak, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı İşyeri Açma ve 

- 140 - 

Ürün



Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğe göre “2. Sınıf İşyeri Açma ve Çalışma 

Ruhsatı” ilgili kurumdan alınacaktır. 

Hazır beton santrali, tesisindeki toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, bantlar) kapalı 

ortam içerisine alınacaktır. 

Hazır beton; çimento, agrega (kum, çakıl, kırma taş), su ve gerektiğinde bazı katkı 

maddelerinin belli bir üretim teknolojisine uygun olarak karıştırılmasıyla elde edilen, şekil 

verilebilen ve zamanla katılaşıp sertleşerek, mukavemet kazanan önemli bir yapı 

malzemesidir. Beton, hacim olarak %75 oranında agrega, %10 oranında çimento ve %15 

oranında sudan oluşur. Gerektiğinde, çimento ağırlığının %2'sinden fazla olmamak kaydı 

ile katkı maddesi ilave edilebilir. 

Proje kapsamında üretilecek olan betona katkı maddesi olarak mineral katkı 

maddeleri (cüruf, uçucu kül, silis dumanı, taş unu, vb.) ilave edilerek yüksek dayanımlı 

beton üretiminde sağlanacaktır. Proje kapsamında üretilecek betona suda çözünebilen 

kimyasal katkı maddesi ilavesi yapılmayacaktır. Bu nedenle beton katkı maddelerinden 

kaynaklı herhangi bir olumsuz etki söz konusu olmayacaktır. 

Beton santralleri yaş ve kuru karışımlı olarak ikiye ayrılır. Kuru sistemde agrega ve 

çimentosu beton santralinde ölçülüp santralde veya transmikserde karıştırılan, suyu ve 

varsa diğer katkı maddeleri (tras, yüksek fırın cürufu) teslim yerinde ölçülüp karıştırılarak 

ilave edilir. Agrega ve çimento, tartı bunkerlerinde tartılmak suretiyle istenilen dozajlarda 

hazırlanır ve kuru karışım olarak transmikserlere yüklenir. Su, transmikser üzerindeki su 

deposuna doldurulur. Kullanım esnasında (beton dökme noktasında) ilgili beton 

formülünde belirtilen miktar kadar su transmikser kazanı içerisine alınır ve transmikser 

kazanını döndürmek suretiyle agrega, çimento, su karışımı (beton) sağlanır. 

Yaş sistem ise, su dahil tüm bileşenleri beton santralinde ölçülüp karıştırılır. 

Projede işletilecek olan beton santralinde yaş sistem kullanılacaktır. Agrega ve çimento, 

tartı bunkerlerinde tartılmak suretiyle istenilen dozajlarda hazırlanır. Hazırlanan 

malzemeler sabit miksere alınır ve karıştırılmak suretiyle istenen özellikteki beton elde 

edilir. Hazırlanan beton sabit mikserin alt kapağı açılarak transmiksere yüklenir. Kullanım 

esnasına kadar transmikser döndürülerek betonun sertleşmesi önlenir (Kaynak. Türkiye 

Hazır Beton Birliği). 

Üretim Süreci 

Önce, hazır betonun üretiminde kullanılacak, ayrı bölmelerde stoklanmış bulunan 

agrega, çimento ve su aynı anda tartılır. Daha sonra tartılmış agrega bant veya kovayla 

taşınarak mikser kazanına aktarılacaktır. Bu sırada çimento, su ve diğer katkı maddeleri 

de (tras, yüksek fırın cürufu ) kazana aktarılarak karışım sağlanacaktır. Yeterince 

karıştırılmış olan harman, transmiksere boşaltılarak, proje ünitelerinde kullanılmak üzere 

nakledilecektir. Beton santrali ekipmanları Tablo 68’de verilmiştir. Ekipmanların açıklaması 

ise aşağıda verilmiştir. 

Agrega Bunkerleri: Agreganın tartı kabına dengeli boşalması için bunkerde 

pnömatik piston ve akış gözü bulunmaktadır. İnce agrega bunkerinde akışkanlığı 

hızlandırmak amacıyla vibromotor bulunmaktadır. Agrega bunkerinden miksere malzeme 

beslenmesi yapılmaktadır. 

Mikser: Karıştırma beton üretim işleminde en kritik aşamadır. Betonun homojen 

olarak karılma işlemi, Karıştırıcılardaki (Mikserler) teknelerin içerisine yerleştirilmiş 

malzemelerin döndürülmesi ve alt-üst edilmesi sağlanarak gerçekleştirilir. Betonun 

homojen karıştırılması için çift milli karıştırıcı, tek milli karıştırıcı, pan tipi karıştırıcı, planetr 

- 141 -



tipi karıştırıcı kullanılmaktadır. Proje kapsamında mikser tipi yüklenici firma tarafından 

belirlenecektir. 

Çimento Siloları: Miksere beslenecek olan çimentonun depolanmasında 

kullanılacaktır. Kapasiteleri ve miktarları çimento tedarik edilen yerin uzaklığına göre tercih 

edilecektir. 

Çimento Helezonları: Çimento silolarından santrale çimento taşımak için kullanılır. 

Çap ve uzunlukları santral kapasitesi ve çelik konstrüksiyona göre değişmektedir. 

Bantlı Konvetör: Beton santralinde bantlı konveyörler bunkerin altında tartım 

yapıldıktan sonra taşıyıcı banda aktarmak için, tartım bandından biriktirme bunkerine 

aktarmak için kullanılmaktadır. 

Beton santraline getirilecek agrega malzeme doğrudan bunkere beslenecek olup 

ham malzemenin depolanması, alanda bekletilmesi söz konusu değildir. Beton santralinde 

kullanılacak olan çimentolar kapalı silolarda depolanacaktır. 

Projenin inşaat aşamasında hazır beton taşıyan araçlar, nakliye güzergahı 

üzerindeki yol kenarlarına, köy yerleşim alanları ve civarına gelişi güzel beton 

dökülmemesine özen gösterilecektir. 

Beton santrali İş akım şeması Şekil 37’de verilmiştir. 

Tablo 68. Beton Santrali Ekipmanları 

Adet Ekipman ve Gücü 

1 Angrega Bunkeri 

1 Tartım bandı, 

1 Çimento tartı bunkeri 

1 Su tartı bunkeri 

1 Katkı bunkeri 

1 Cebri mikser 

1 Çimento silosu 

1 Çimento helezon konveyörü, 

1 Su tankı pompası 

1 Katkı tankı pompası 

Şekil 37. Beton Santrali İş Akım Şeması 

Tartı Bunkeri 

Su ve Katkı 

Maddeleri 

- 142 - 

Mikser 

Betonun Transmikserlerle Proje 

Ünitelerine Nakli



Betonlarda Kimyasal Katkı Maddeleri ve Etkileri 

Beton katkı maddeleri; su, agrega ve çimento dışında betonlara çok düşük 

miktarda katılan organik ve inorganik kimyasal maddelerdir. Çimentonun sahip olduğu 

özelikleri, iyi yönde ve belirli bir ölçüde değiştirmek amacı ile beton üretilirken veya 

üretildikten sonra katılarak taze ve sertleşmiş betonun özeliklerini geliştirirler. 

Katkı maddelerini kökenine göre kimyasal ve mineral katkılar ve özel amaçlı 

katkılar olarak üçe ayırmak mümkündür: 

1- Kimyasal Katkı Çeşitleri 

a) Su Azaltıcılar (Akışkanlaştırıcılar): Betonda aynı kıvamın veya işlenebilirliğin 

daha az su ile elde edilmesini sağlarlar. Taze betonda kullanılan su miktarı 

azaldıkça betonun dayanımı artar. Azalttığı su miktarı ile orantılı olarak normal ve 

süper olarak ayrılırlar. 

Ana Kimyasal Yapıları: Linyosulfanatlar, hidroksikarboksilik asitler, 

karbonhidratlardır. 

Olumsuz Etkiler: Priz geçikebilir, rötre artabilir, çökme kaybı meydana gelebilir. 

b) Priz Geciktiriciler: Taze betonun katılaşmaya başlama süresini uzatırlar. Uzun 

mesafeye taşınan betonlar veya sıcak hava dökümleri için yararlıdırlar. 

Ana Kimyasal Yapıları: Glükonat, salisilik asit, kalsiyum linyosülfonat, vb. 

Olumsuz Etkiler: Hidrolik rötreyi artırmak, İlk dayanımları düşürmek (1-2 gün) 

c) Priz Hızlandırıcılar: Priz geciktiricilerin aksine, bu katkılar betonun katılaşma 

süresini kısaltırlar. Bazı uygulamalarda, erken kalıp almada ve soğuk hava 

dökümlerinde don olayı başlamadan betonun katılaşmış olmasını sağlamak için 

kullanılırlar. 

Ana Kimyasal Yapıları: Kalsiyum nitrat ve nitritler, tiosülfatlar, trietanolamin vb. 

Olumsuz Etkiler: İşlenebilme kaybı, rötrede artış, nihai dayanımda azalma, alkaliagrega 

reaktivitesini artırma, sıcak havada beton dökümünde sorun 

d) Antifrizler: Suyun donmasını zorlaştırır ve don neticesi çimentonun mukavemet 

kazanmasındaki aksamaya engel olurlar. Bu katkıların betondaki miktarı hava 

sıcaklığına göre ayarlanabilir. 

e) Hava Sürükleyici Katkılar: Beton içinde çok küçük boyutlu ve eşit dağılan hava 

kabarcıkları oluşturarak betonun geçirimsizliğini ve dona karşı direncini ve 

işlenebilirliğini artırır. 

Ana Kimyasal Yapıları: Ağaç reçine tuzları, yağlı asit tuzları, sülfane hidrokarbonik 

asit tuzları 

Olumsuz Etkiler: Mekanik dayanımlarda azalma 

f) Su Geçirimsizlik Katkıları: Sınırlı miktarda hava sürükleyen katkılardır ancak 

yerine yerleşmiş betonun su sızdırmazlığının sağlanması uygun yerleştirme 

tekniğinin iyi bir şekilde yapılmasına bağlıdır. 

- 143 -



2) Mineral Katkılar 

Çimento gibi öğütülmüş toz halde silolarda depolanan cüruf, uçucu kül, silis 

dumanı, taş unu... vb. çeşitli maddelere 'Mineral Katkı' adı verilir. Mineral katkılar tek 

başına iken çimento gibi bağlayıcılık özelliği taşımazlar, fakat birlikte kullanıldıklarında 

çimentoya benzer görev yaparlar, dolayısıyla çimento ekonomisi sağlarlar. Mineral 

katkılardan yüksek dayanımlı beton üretiminde de yararlanılır. 

3) Özel Amaçlı Kimyasal Katkı Maddeleri 

Özel amaçlı katkı maddeleri; Pompa beton katkıları, şotkrit (püskürtme beton) 

katkıları, su altı beton katkılarıdır. 

Proje kapsamında yer yer püskütme beton ve betonarme betonu kullanılacaktır. 

Püskürtme Betonlar: Püskürtme betonlar çok hızlı priz yapmak ve sertleşmek 

zorundadır. Ayrıca püskürtüldükleri yüzeyle çok iyi aderans sağlamalıdırlar. Bu betonlarda 

kullanılan kimyasal katkıların ana işlevi bu iki amacı gerçekleştirmektedir, nitelikleri nediyle 

püskürtme beton dışına su sızıntılarını tıkamak, hızlı onarımları gerçekleştirmek üzere de 

kullanılırlar. 

Püskürtme betonda kullanılan kimyasal maddeler, sodyum veya potasyumun 

alüminat, hidroksit veya karbonhidratlardır. 

Proje kapsamında kullanılacak betonarme betonu ve püskürtme betonunda 

kullanılacak olan katkı maddeleri TS EN 934 standartlarına uygun dozda kullanılacaktır. 

Proje kapsamında regülatör gövdelerinde kullanılacak betonda ise su altı betonu 

kimyasal katkıları kullanılcaktır. 

Su Altı Betonu Kimyasal Katkı Maddeleri 

Su içinde istenilen nitelikte beton dökmek zordur, kendine özgü yöntemler ve 

araçlar gerektirmektedir. Bu betonlarda düşük kalitede üretilmiş beton kullanılması sonucu 

çimentonun yıkanması ve çimentonun suyu kirletmesi söz konusu olmaktadır. Bu nedenle 

su altı betonlarında yıkamayı önleyici kimyasal katkı maddeleri kullanılmalıdır. Yıkamayı 

önleyici katkı maddeleri betonun segregasyonunu (betonda bağlayıcı malzeme olan 

çimento ile agreganın homojen yapıyı kaybederek ayrışması durumudur) önleyerek 

döküm sırasında betonun çözülmemesi sağlar. Yıkamayı önleyici katkı maddeleri beton 

karma suyunun viskozitesini artırmaktadır. 

Yıkamayı önleyici katkı maddeleri suda çözünen selüloz eter veya akrilik 

polimerdir. Betona çimento ağırlığının %1-1,5’u kadar ilave edilir. 

Proje kapsamında regülatör yapılarında suyla ayrışmayı önleyici kimyasal katkı 

maddeleri kullanılacaktır. Bu nedenle beton kimyasallarının suyla yıkanması söz konusu 


V.2.2. Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Korunması Gereken Alanlar Üzerine Etkiler 

Proje alanı ve etki alanı içerisinde ulusal ve uluslararası mevzuatla korunması 

gereken alanlar bulunmamaktadır. Bu nedenle projenin ulusal ve uluslararası mevzuatla 

korunması gereken alanlar üzerine bir etkisi söz konusu olmayacaktır. 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 

- 144 -



Regülatörü ve HES) inşaatı sırasında herhangi bir kültür ve/veya tabiat varlığıyla 

karşılaşılması durumunda, Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 

veya Müze Müdürlüğüne bilgi verilerek inşaat çalışmaları hemen durdurulacaktır. 

V.2.3. Su Tutulması Sonucu Su Kalitesine ve Su Ortamındaki Canlılara Olabilecek 

Etkiler 

Proje kapsamında önerilen Amastal-1 Regülatörü’nün Kalyan Deresi üzerinde 

kurulması ile meydana gelecek rezervuar alanı yaklaşık 7.600 m 2 , Amastal-2 

Regülatörü’nün kurulması ile meydana gelecek rezervuar alanı yaklaşık 1.100 m 2 ’dir. 

Regülatörlerin rezervuar alanı çok büyük olmayacağı için projenin işletmeye alınmasıyla 

su kalitesinde önemli bir değişiklik olmayacaktır. 

Proje kapsamında regülatörlerde yapılması planlanan balık geçidi ile balıkların 

yaşama alanları arasında bir kesilme söz konusu olmayacaktır. Regülatörden bırakılacak 

can suyu ile derenin suyunun alınmasından dolayı meydana gelecek olumsuz etkiler 

minimize edilecektir. 

V.2.4. Dere Yatağına Bırakılacak Su Hesabı (havza akımları, yağış-akış ilişkisi, 

ekolojik potansiyel, son 10 yıllık ortalama debiler, varsa ulusal ve uluslar arası 

mevzuatla korunan balık türleri ve muhtemel ihtiyaçları, dere üzerinde teessür 

etmiş diğer su hakları, (içme-kullanma, sulama, alabalık yetiştiriciliği) vb. dikkate 

alınmalı, mansap can suyunun yeterli olup olmayacağının değerlendirilmesi, çıkış 

yerinin gösterildiği açıklayıcı çizim) 

Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde yapımı planlanan Amastal Regülatörleri ile 

santral alanlarındaki dereye bırakılacak can suyu miktarının hesabı için Hacettepe 

Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından bir çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışma aşağıda 


Minimum akıntı miktarı, su hacmi, hidrolojisi, yıl içerisindeki doğal değişimleri, 

balıkların yaşamaları için gerekli miktarları gibi birçok verinin belirlenmesi ile 

değerlendirilmektedir. Ekolojik olarak akıntı, başta balık olmak üzere tüm sucul canlı 

habitatlarının korunmasını sağlayan fiziksel, biyolojik ve kimyasal gelişimlerin temelini 

oluşturmaktadır. Ekolojik akıntı rejimi sonucu oluşan bu bileşenler, nehir sisteminin sağlıklı 

işlemesi için gerekli unsurlardır. Bu nedenle akarsular üzerine yapılacak olan bir yatırımın, 

sucul hayatın devamlılığını sağlayabilecek bir niteliğe ve planlamaya sahip olması gerekir. 

Regülatör yapımından sonra enerji amaçlı işletmeye alınacak suyun santral 

alanına kadar kanallar ve tüneller ile gitmesi sonucu, regülatör ile santral alanı arasında 

kalacak olan bölgedeki sucul hayatın devamlılığı için bir miktar suyun bırakılması 

kaçınılmazdır. Bu amaçla, bırakılması gereken su miktarını ölçerken, nehir sisteminin tüm 

bileşenlerinin göz önüne alındığında en çok kullanılan Tennant (Montana) önerdiği 

metottur (Donald and Maughan, 1981). 

Tennant-Montana metodunda, hidrolojik kayıtlar ve ortalamalar temel alınarak 

ekolojik olarak ihtiyaç duyulan akıntı miktarı tahmin edilmeye çalışılır. Bu veriler yıllık 

akıntı seviyesi ve habitat arasındaki ilişkiyi kurmak için değerlendirilir. Hidrolojik kayıtlar 

kullanılır ve ortalama akıntı değerlendirilir ya da hesaplanır. Ortalama yıllık akıntının 

%10'luk değeri sucul yaşam için gereken minimum akıntı olarak kabul edilmektedir. Bu 

akıntı miktarında derinlik ve akıntı hızı ciddi anlamda azalmaktadır, su ile birlikte gelen 

substrat miktarı üçte bir oranın da yok olmakta, sediment susuz kalmakta, nehir kenarları 

tahrip olmakta ve balıklar derin ve havuz oluşturan kesimlere toplanmaktadır. Yıllık akıntı 

miktarının %30'nu temsil eden bir akıntı miktarı ise sucul yaşamın devamı açısından iyi 

- 145 -



koşulların sağlanması anlamına gelmektedir. Bu akıntı miktarında, dere yatağının 

genişliği, derinliği ve akıntı hızı genellikte balıklar için istenen düzeylerde olmaktadır. 

Optimum habitat koşulları ise yıllık akıntı miktarının %60-100 arasında kullanıldığı 

durumlarda görülmektedir. Yıllık akıntı miktarının %200'lere ulaşması durumunda sel 

meydana gelmektedir. Bu nedenle yıllık ortalama akıntı miktarına göre habitat tanımları 

yapılmaktadır. Bunlar minimum, iyi, optimum ve yıkıcı etkinin olduğu düzeyler olarak 

tanımlanmaktadır. 

Yukarıda tanımlanan metotların dışında da birçok metot söz konusudur. Ancak 

bunlar içerisinde en çok ve yaygın olarak kullanılanı Tennant-Montana Metodu'dur. Bunun 

için gerekli olan tek şey düzenli olarak akım ölçümlerinin yapılmasıdır. Bir yıllık dönem 

içerisinde düzenli yapılan ölçüm sonuçlarına göre minimum su miktarı da 

hesaplanabilmektedir. Nehir sisteminin farklı noktalarında akım ölçümleri yapılmalıdır. 

Doğu Karadeniz havzasında, Trabzon ili Maçka ilçesi sınırları içinde bulunan 

Kalyan (Galyan) Deresi üzerindeki akım sonuçları 2000 ve 2009 yılları arası ölçüm 

sonuçları kullanılmıştır. Buna göre yıllık ortalama akımları; Amastal-1 için 0,290 – 1,780 

m 3 /s, Amastal-2 için ise 0,410 – 2,480 m 3 /s arasında değiştiği görülmektedir. Tüm yılların 

ortalamaları sonucunda, yıllık ortalama Amastal-1’de 0,729 m 3 /s, Amastal-2’de ise 1,020 

m 3 /s olarak ortaya çıkmaktadır. 

Tennant-Montana Metoduna göre, en az yıllık ortalama akım miktarının %10'nu 

olacak şekilde minimum su miktarı belirlenmektedir. Eğer bu oran göz önüne alınacak 

olunursa; tüm yılların ortalamalarına göre % 10’luk miktar Amastal-1 için 0,072 m 3 /s, 

Amastal-2 için ise 0,102 m 3 /s olarak hesaplanmaktadır. Bu metotta önerilen % 10’luk 

miktar ve proje sahası için ortaya çıkan bu değerler, mevcut sucul yaşamın devamlılığı 

açısından bir miktar arttırılmalıdır. 

Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde yapımı planlanan bu proje kapsamında; sucul 

canlıların özellikle balıkların biyolojik ve ekolojik özellikleri, derenin yapısı ve mevsimsel 

akım durumları göz önüne alınarak bırakılması gereken suyun bir miktar arttırılması 

önerilmektedir. 

Yukarıda verilen su akıntı miktarları ve yıllık ortalama değerleri göz önüne alınarak 

Amastal-1 ve Amastal-2 için aşağıdaki ortalama akımlar ortaya çıkmaktadır. 

Tablo 69. Amastal-1 Regülatörü İçin Bırakılması Gerek Can Suyu Miktarı 

Dönem 

Yıllık Ortalama Akım 

(m 3 /s) 

Nehir Yatağına 

bırakılması önerilen 

minimum akım (m 3 /s) 

Tüm Yıl 0,729 0,087 12 

* 10 Yıllık Ortalama Değer 

Tablo 70. Amastal-2 Regülatörü İçin Bırakılması Gerek Can Suyu Miktarı 

Dönem 

Yıllık Ortalama Akım 

(m3/s) 

Nehir Yatağına 

bırakılması önerilen 

minimum akım (m 3 /s) 

Tüm Yıl 1,020 0,122 12 

* 10 Yıllık Ortalama Değer 

- 146 - 

Yıllık Ortama Akım Yüzdesi (%) 

Yıllık Ortama Akım Yüzdesi (%) 

Çalışma alanında biyolojik yaşam açısından alabalıklar dışındaki balıkların üreme 

dönemleri olan Mart-Haziran dönemlerindeki yüksek su debisine paralel olarak bırakılması 

gereken minimum su miktarı öngörülenden daha yüksek bırakılacağı düşünülmektedir.



Çünkü söz konusu bu dönem, taşkın dönemi olarak da bilinmekte ve proje debisi üzerinde 

gelecek olan su dolu savak üzerinden dere yatağına akıtılacağı tahmin edilmektedir. 

Kurak dönem olarak değerlendirilen Temmuz-Şubat döneminde bırakılması 

gereken su miktarı açısından asıl belirleyici sucul canlılar alabalıklardır. Alabalıkların 

üremesi bu dönemde (Kasım-Ocak) gerçekleşmektedir. 

Bununla birlikte yıllık akım ortalaması Amastal-1’de 0,729 m 3 /s olarak 

ölçülmüştür. Regülatörden sonraki sucul yaşam açısından yıllık ortalama su miktarının % 

12’sine eşit olan 0,087 m 3 /s’lik (Amastal-1 için) bir suyun bırakılması birçok sucul canlı 

açısından sürdürülebilir miktar olarak kabul edilmelidir. Benzer şekilde Amastal-2’de yıllık 

ortalama akım 1,020 m 3 /s’dir ve sucul hayat açısından, Amastal-2’den bırakılması 

gereken su miktarının % 12’ye karşılık gelen 0,122 m 3 /s olarak verilmesi uygun olacaktır. 

Kalyan (Galyan) Deresindeki sucul canlıların, regülatörün alt kısımlarında 

yaşamlarını sürdürebilmesi için gerekli olan ve biyolojik olarak ihtiyaç duyabileceği 

minimum su miktarı bırakılmalıdır. Bu miktar, barajın alt kısımlarındaki toplam balık stoku 

ile yakından ilişkilidir. Suyun az verilmesi durumunda balıklar derin ve havuz oluşturmuş 

alanlarda toplanacaktır. Toplam balık stokunun fazla olması bu küçük havuz sistemlerinin 

taşıyamayacağı miktarda olursa toplu balık ölümleri meydana gelebilecektir. Toplu olarak 

bir arada bulunma, sıcaklık artışı, çözünmüş oksijen miktarındaki azalma, besin maddesi 

birikimi ve devamında ötrofikasyona giden olumsuz koşullar oluşacaktır. Bu açıdan 

bakıldığında indikatör bir tür olarak nitelendirilebilecek balıkların mevcudiyetini 

sürdürebilmesi, verilecek su miktarı ile yakından ilişkilidir. 

Çalışma bölgesi zengin bir sucul yaşama sahiptir. Bölgenin sucul sistemi içerisinde 

bir çok indikatör canlı bulunmaktadır. Bunlar içerisinde en önemlisi Salmo labrax olarak 

bilinen alabalıktır. Bu balık türünün üreme dönemi Kasım-Ocak ayları arasında 

gerçekleşmektedir. Soğuk ve çözünmüş oksijeni bol olan suları tercih eden alabalıkların 

mevcudiyetlerini devam ettirebilmeleri bu koşulların devamlılığının sağlanmasına ile 

yakından ilişkilidir. Yapılacak olan regülatörün öncelikli olarak etkileyeceği canlı grubu 

alabalıklar olacaktır. Bu türün üreme dönemindeki ortalama debi miktarlarına bakıldığında 

su miktarının azaldığı görülmektedir. Üreme için yumurtalarını bırakacağı uygun 

habitatların varlığını sürdürmesi, bırakılacak su miktarı ile yakından ilişkilidir. 

Bölgede varlığı bilinen diğer balık türlerinin üreme dönemleri Nisan-Haziran 

aylarında gerçekleşmektedir. Bu dönemde bırakılması gereken su miktarı, yağışlardan 

dolayı zaten yüksek oranlarda tutulmuştur. Dolayısı ile bu üreme dönemlerinde bırakılacak 

su miktarı suyun fazla olmasından dolayı zaten bırakılacaktır ve balıkların mevcudiyetleri 

ve üremelerinin gerçekleştirmeleri için yeterli su verilecektir. 

Verilecek minimum su miktarı nehir yatağının genişliği ve derinliği ile yakından 

ilgilidir. Yapılan arazi incelemelerinde Kalyan deresinin geçtiği vadinin oldukça dar olduğu 

görülmüştür. Aynı zamanda dere yatağının dip yapısı büyük kaya blokları ile kaplı olduğu 

ve su kaybının minimum düzeyde olacağı bir özelliktedir. Bu durum bırakılacak olan su 

miktarının derinlik oluşturarak akması anlamına gelmektedir. Buda sucul yaşam açısından 

mevcut habitat yapısında bozulma meydana gelmesine karşın, sürdürülebilir bir yaşam 

ortamı sağlayabilecektir. Aksi bir durum söz konusu olsaydı, yani dere geniş bir yatağa 

sahip olsaydı ve dip yapısı da geçirgen bir özellikte olsaydı, bırakılacak su uzun mesafeler 

alamadan yitirilebilirdi. Bu nedenle proje alanının dar bir dere yatağına ve büyük kaya 

bloklarına sahip olması, aynı zamanda topografik olarak dik bir eğimin mevcudiyeti sucul 

yaşamın devamlılığı açısından bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Minimum değerler 

göz önüne alındığında, alabalıkların bu ortamda devamlılığının sağlanabilmesi için, 

ortalama derinliğin 10-40 cm., akıntı hızının da 0.60-0,80 m/s'lik bir akım sistemi 

- 147 -



sağlanması önemlidir ve bu koşulların önerilen akım değerleri ile sağlanabileceği 

düşünülmektedir. 

Mansaba bırakılacak can suyu miktarında, 18.08.2009 tarih ve 27323 sayılı 

R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak 

Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında 

Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında yer alan 7. Madde 

hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

Derede canlı hayatın devamlılığı için bırakılacak olan sular, mansaba bir akım 

gözlem istasyonu kurularak devamlı olarak online ölçülecek ve ölçülen akımlar periyodik 

olarak DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü’ne rapor edilecektir. Mansaba bırakılan su miktarı 

ölçümleri için ölçüm istasyonu yeri belirlenmesi aşamasında DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü 

ile irtibata geçilerek ölçüm istasyonu yerinin arazide tespiti yapılacaktır. AGİ istasyonu 

GPRS modemli cihazla donatılacaktır. 

Su Hakları 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi için Su Kullnım Hakları Raporu hazırlatılmış ve 

bölgede teessür etmiş her hangi su hakkı (sulama, içme, değirmen vb.) bulunmadığı tespit 

edilmiştir. Su Kullnım Hakları Raporu EK-19’da verilmiştir. 

V.2.5. Suyun Temin Edileceği Kaynağın Kullanılması, Su Tutulması Sonucu 

Mansapta Olabilecek Değişimler, Bu Değişimlerin Su Kalitesi ve Su Ortamındaki 

Canlılara Etkileri, Doğal Yaşam Üzerine Etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, 

sucul yaşam, sediment gelişi vb.) 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi (Amastal-1 Regülatörü ve HES, Amastal-2 

Regülatörü ve HES), Trabzon ili, Maçka ilçesi, Yüzüncüyıl köyü sınırları ilçesinde 

planlanmakta olup, proje kapsamında yapımı planlanan Amastal-1 ve Amastal-2 

Regülatörlerinin ana su kaynağı Kalyan (Galyan) Deresidir. 

Regülatörün yapımıyla regülatör mansabında dere yatağının akış rejiminde bir 

azalma olacaktır. Özellikle taşkın dönemlerinde ise regülatör yapı yerlerinin mansabında 

kıyı/kenar erozyonunun azalacaktır. Erozyonun azalması türbidite, yani bulanıklık 

miktarında azalmayı beraberinde getirecektir. Bulanıklığın önlenmesi veya miktarının 

azaltılması su ortamındaki planktonların primer produktivitesini verimini artıracaktır. 

Sediment Miktarı 

Proje ekonomik süresince (50 yıl) Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatör göl 

alanlarında birikecek sedimentin hacmi: 


olmaktadır. 


olmaktadır. 

Regülatör önünde biriken çökeltim maddeleri çakıl geçidi aracılığı çökeltilerek, 

çökeltim yıkama kanalı aracılığı ile dereye verilecektir. 

- 148 -



Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörlerinde büyük rezervuarlar oluşmayacağı için ve 

barajlar gibi su depolama kapasitelerinin olmamasından dolayı çökeltim maddesi niceliği 

herhangi bir sorun teşkil etmemektedir. 

V.2.6. Projenin Memba ve Mansabında Varsa Diğer Projelerin (baraj, regülatör, 

HES vb.) Belirtilmesi, Ekosistem Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi 

Kalyan Deresi (Galyan Dere) üzerinde Amastal Regülatörü ve HES Projesi 

(Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES) dışında planlan 3 adet 

HES Projesi daha bulunmaktadır. Söz konusu tüm projelerde regülatör yapılarında balık 

geçidi bulunacaktır. Ayrıca her bir regülatör yapısından canlı hayatın idamesi için belirli 

oranda su mansaba bırakılacaktır. Bu nedenle projeler arasındaki derede canlı hayatın 

devamlılığı sağlanmış olacaktır. 


Regülatörü ve HES) ile diğer üç HES Proje alanları genelde ormanlık alanda yer 

almaktadır. Bu nedenle söz konusu projeler kapsamında ormanlık alanlara denk gelen 

ünite alanlarında ağaç kesimi yapılacaktır. Söz konusu ormanlık alanlarda yapılan ağaç 

kesimlerinin telafisi için projeler kapsamında hem erozyonu önlemek için özellikle 

regülatör yapı yerleri çevresinde topografyaya ve doğal vejetasyona uygun ağaçların 

dikilmesi gerekmektedir. 


Regülatörü ve HES) ile diğer üç HES Proje regülatörlü olmasından ve projelerde büyük 

rezervuar alanı olmamasından dolayı iklimsel bir değişim beklenmemektedir. 

Ancak proje alanının mansabında planlanan DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü tarafından 

içmesuyu + enerji amaçlı planlanan ve inşa çalışmaları tamamlanmak üzere olan Atasu 

Barajı bulunmaktadır. 

Büyük su kütlelerinin (büyük göl, deniz vb.) iklim parametrelerinden olan rüzgar, 

yağış, hava sıcaklığı vb. meteorolojik parametreleri etkilediği bilinmektedir. Atasu Baraj göl 

yüzey alanı, büyük su kütleleri ile mukayese edilemeyecek kadar küçüktür. İşletmede olan 

ve depolama hacmi Atasu Barajına eşdeğer olan barajların kurulduğu bölgede hava 

sıcaklıklarında 0,1-0,5 0 C arasında artışlar ve düşüşler görülebilecektir anacak baraj göl 

hacminin küçük olması nedeniyle yörede yeni bir mikroklimatik şekillenme söz konusu 


V.2.7. Su Kaynağına Ait Varsa Diğer Kullanım Şekilleri ve Etkileri 

Kalyan Deresi (Galyan Dere) üzerinde Amastal Regülatörü ve HES Projesi 

(Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES) dışında planlan 3 adet 

HES Projesi daha bulunmaktadır. 

Amastal Regülatörü ve HES Proje alanının (Amastal-1 Regülatörü’nün) yaklaşık 

250 m membaında Kısmet Regülatörü ve HES Projesi, Amastal-2 HES’in yaklaşık 300 m 

mansabında iki kademeli planlanan Yüzüncüyıl Regülatörü ve HES (Yüzüncüyıl-1 

Regülatörü ve HES Projesi ile Yüzüncüyıl-2 Regülatörü ve HES Projesi), Yüzüncüyıl 

Regülatörü ve HES Projesinin hemen mansabında ise Cinali Regülatörü ve HES Projesi 

planlanmaktadır. 

Ayrıca Kalyan Deresi (Galyan Dere) üzerinde DSİ XXII. Bölge Müdürlüğü 

tarafından içmesuyu + enerji amaçlı planlanan ve inşa çalışmaları tamamlanmak üzere 

- 149 -



olan Atasu Barajı bulunmaktadır. Atasu HES, Cinali HES’in yaklaşık 500 m mansabında 

bulunmaktadır. Atasu Barajı Cinali HES’in yaklaşık 2,5 km mansabında planlanmaktadır. 

Atasu Barajı, Amastal Regülatörü ve HES proje alanının yaklaşık 13,5 km 

mansabında yer almaktadır. 

Atasu Barajı içme suyu amaçlı planlandığı için; projenin inşaat ve işletme 

aşamalarında yüzey suyunun kalitesinin korunması gerekmektedir. Bu nedenle Amastal 

HES projesi kapsamında yapılacak tüm faaliyetlerde Kalyan Deresi su kalitesi korunacak 

ve dereye katı ve sıvı atık atılmayacaktır. Proje kapsamında oluşacak atıksular havza 

dışına çıkarılarak bertaraf edilecektir. 

Amastal-1 Regülatörü ve HES Projesinin membaında yer alan Kısmet Regülatörü 

ve HES projeleri depolamalı tesis olmadığı için ve hidroelektrik santrallerde türbinlenen 

sular aynı miktarda tekrar Kalyan Deresine bırakılacak olmasından dolayı Amastal 

Regülatörü ve HES Projesinin membaındaki projeden olumsuz etkilenmesi söz konusu 

olmayacaktır. Aynı şekilde Amastal-2 Regülatörü ve HES Projesi’nin mansabında yer alan 

Yüzüncüyıl Regülatörü ve HES Projesi ile Cinali Regülatörü ve HES projeleri, Amastal 

Projesinin depolamalı tesis olmamasından dolayı ve hidroelektrik santrallerde türbinlenen 

sular aynı miktarda tekrar Kalyan Deresine bırakılacak olmasından dolayı bu projelerin 

Amastal HES Projesinden etkilenmeleri söz konusu olmayacaktır. 

V.2.8. Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Olabilecek Etkiler 

Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkiler 

Proje kapsamında yer alan ünitelerin inşası sırasında dere yataklarına kesinlikle 

hafriyat malzemesi dökülmeyecek, dere yataklarına hiçbir katı ve sıvı atık dökülmeyecek 

ve yatak kesiti daraltılmayacaktır. 

Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörleri depolamasız olduğu için regülatör göl alanı 

çok küçük olacaktır. Göl alanı çok küçük olacağı için işletme aşamasında; su tutma ve su 

tutmaya bağlı olarak su kalitesinde bir değişiklik, mikrokilimatik değişiklikler söz konusu 


Faaliyetin işletme aşamasında Kalyan Deresine olabilecek etkisi, regülatör yapıları 

ile santral yapıları arasındaki su miktarının azalmasıdır. Ancak mansaba bırakılacak can 

suyu ile bu etki en az seviyeye indirilecektir. 

HES’lerin işletilmesi aşamasında HES’lerde türbinlenen sular aynı kalitede ve 

debide Kalyan Deresine tekrardan verilecektir. Bu nedenle HES’lerin işletilmesi 

aşamasında yüzey su kaynaklarına olumsuz bir etki söz konusu olmayacaktır. 

Proje alanı Atasu Barajı Havzasında yer aldığı için, inşaat faaliyetleri sırasında 

yapılacak hafriyat ve diğer faaliyetler sırasında projenin ana su kaynağı olan Kalyan 

Deresi su kalitesi korunacaktır. Bu doğrultuda inşaat faaliyetleri süresince Çevre ve 

Orman Bakanlığı ve/veya İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce belirlenecek periyotlarda 

Kalyan Deresi’nden su numunesi alınarak SKKY Tablo 7.5.’e göre analizleri yaptırılacak 

ve analiz sonuçları İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne rapor edilecektir. İnşaat aşamasında 

Kalyan Deresi sularının SKKY Tablo 7.5. kriterlerini sağlayacağı şekilde faaliyet 

gösterilecektir. 

Proje alanı Atasu Barajı Havzasında yer aldığı için, içme suyu havzasını besleyen 

tüm dere ve yan derelere inşaat ve işletme aşamasında katı ve sıvı atık atılmayacak, su 

kalitelerini değiştirecek faaliyetler yapılmayacak ve proje kapsamında meydana gelecek 

- 150 -



atıksular herhangi bir alıcı ortama verilmeden ilgili belediye vidanjörleri ile çektirilerek 

havza dışına çıkartılarak bertarafı sağlanacaktır. 

Projenin inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak atıksular, 31 Aralık 2004 tarihli 

ve 25687 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Teknik 

Usuller Tebliği” ikinci bölümdeki fosseptiklerle ilgili teknik sınırlamalar kısmında belirtilen 

esaslara uygun olarak bertaraf edilecektir. 

İnşaat ve işletme aşmalarında meydana gelecek evsel nitelikli atıksuların 

bertarafında 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı R.G.’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü 

Yönetmeliği hükümlerine hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

Yeraltı Su Kaynaklarına Etkiler 



















- 151 -



V.2.9. Orman Alanlarına Mesafesine de Bağlı Olabilecek Olumsuz Etki İrdelenmesi 

ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması, Orman Yangınlarına Karşı 

Önlem Alınacaksa Ne Gibi Önlemler Alınacağının Belirtilmesi 

Proje kapsamında yaklaşık 8 ha’lık (80.000 m 2 ) orman alanı kullanımı söz konusu 

olacaktır. Proje kapsamında kullanılacak olan ormanlık sahada mevcut meşçere tipleri; 

Ladin, Gürgen, Kayın ve Kızılağaç olup, bu alanlarda proje ünitelerinin inşası sırasında 

ağaç kesimi yapılacaktır. Bu nedenle projenin ormanlık alanlar üzerindeki en olumsuz 

etkisi ağaç kesimleri ile yaşanacaktır. Proje kapsamında kesilecek ağaçların telafisi için ve 

erozyonu önlemek için gerek duyulan yerlerde proje ünitelerinin çevresinde ağaçlandırma 

çalışması yapılacaktır. 

Ağaç kesimi dışında, projenin orman alanlarına olası etkilerinde biri inşaat 

aşamasında çalışacak personelin dikkatsizliği sonucunda meydana gelebilecek orman 

yangınlardır. 

Proje inşaat aşamasında olası orman yangınlarını önlemeye yönelik şu tedbirler 

alınacak; 

- İnşaat aşamasında çalışacak personelin açık havada hiçbir şekilde ateş 

yakmasına izin verilmeyecektir. 

- İnşaat aşamasında çalışacak personelin sönmemiş sigara ve kibritleri dışarıya 

atmalarını önlemek için gerekli ikaz levhaları proje alanı içerisinde bulundurulacaktır. 

- Ormanlık alanların ve kuru otların olduğu yerlere şişe ve cam kırıkları 

atılmayacaktır. 

- Proje kapsamında kullanılacak patlayıcı maddeleri ateşlenmesinde ateşleme 

fitilin otları, ormanı tutuşturmasına karşı tedbirler alınacaktır. 

Proje inşaat aşamasında olası orman yangınlarına karşı gerekli her türlü koruyucu 

önlem alınacaktır. Şantiyede muhtemel yangınlara karşı yangın söndürme tüpleri ve 

malzemeleri (tırmık, balta, kova vb.) bulundurulacaktır. 

Orman yangınlarının önlenmesi ve söndürülmesiyle ilgili 01.01.1995 tarihinden 

itibaren yürürlüğe giren 285 Sayılı "Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde 

Uygulama Esasları" tebliğine, ilgili şantiye sorumluları uyacaktır. 

Proje alanı ve yakın çevresinde orman yangınları görülmesi durumunda seri bir 

şekilde ve 177 numaralı Alo Yangın hattı aranacak, Orman İşletme Şefliğine haber 

verilecek ve gerek görüldüğünde olası yangınlara müdahalede şantiye personeli de 

görevlendirilecektir. 

Orman arazileri için, 6831 Sayılı Orman Kanuna göre Orman Bölge Müdürlüğü’ne 

başvurularak gerekli tüm izinler alınacaktır. Orman alanlarında yapılacak tüm ağaç kesim 

işlemleri Orman Bölge Müdürlüğü’nün nezaretinde gerçekleştirilecektir. Bu nedenle 

faaliyetin orman alanlarına etkisi sadece inşaat alanı ile sınırlı kalacaktır. 

Faaliyetin işletme aşamasında orman alanlarına herhangi bir etkisi 

bulunmamaktadır. Ancak faaliyetin inşaat ve işletme aşamalarında olabilecek bir yangına 

karşı ilk müdahalenin yapılabilmesi için sahada her türlü yangın müdahale ekipmanları 


- 152 -



V.2.10. Tarım Alanlarına Olabilecek Etkiler ve Bu Etkilere Karşı Alınacak 

Tedbirlerin Tanımlanması 


Regülatörü ve HES) kapsamında kullanılacak arazi miktarı 152.090 m 2 (15,2 ha) olup, 

alanın büyük bir kısmı orman ve mera arazisidir. Proje ünitelerinin oturacağı alanlar 

genelde orman arazisidir. Proje kapsamında işletilecek hafriyat döküm sahası mera 

alanında yer almaktadır. 

Proje alanında yapılan ön etütlerde tarım arazisi tespit edilmemiştir. Ancak; proje 

kapsamındaki arazi kullanım durumu ve miktarları kati proje aşamasında netleştirilecektir. 

Kati proje aşamasında proje alanında tarım arazi varlığı tespit edilmesi durumunda, bu 

arazilerin tarım dışı kullanımına ilişkin “19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazete’de 




V.2.11. Karasal ve Sucul Flora/Fauna Üzerinde Olası Etkiler ve Alınacak Tedbirler 

İnşaat ve işletme aşamasındaki faaliyetlerin karasal ve sucul flora ve fauna üzerine 

etkiler detaylı olarak Bölüm V.1.19’da verilmiştir. 

V.2.12. Projenin İşletilmesi Sırasında Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı 

Nüfusun Konut ve Diğer Sosyal/Teknik Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde, Nasıl 

Temin Edileceği, Personelin Dağılımı 

Projenin işletme aşamasında her bir santralde 6 kişi olmak üzere toplam 12 kişinin 

vardiyalı olarak çalıştırılması planlanmaktadır. Her bir santralde çalışacak personellerden 

bir’i tesis müdürü (Mühendis), bir’i bekçi, diğer dört personel ise teknisyen olacaktır. 

İşletme aşamasında çalışacak personel civardaki köylerden ya da Maçka ilçe 

merkezinden ve Trabzon İl merkezinden geliş gidiş yapacaktır. Bu nedenle personelin 

konaklamaları için konut, lojman inşa edilmeyecektir. Çalışacak personel günlük sosyal 

ihtiyaçlarını Amastal-1 ve Amastal-2 santral binasında yer alacak idari binada 

gidereceklerdir. 

Amastal-1 ve Amastal-2 hidroelektrik santrallerin işletilmesi aşamasında çalışacak 

personelin sağlık durumlarının denetlenmesi ve acil tedavi gibi sağlık hizmetleri için 

Maçka ilçe merkezinde ve Trabzon İl merkezinde yer alan hastanelerden 

faydalanılacaktır. 

V.2.13. İdari ve Sosyal Ünitelerde İçme ve Kullanma Amaçlı Suların Kullanımı 

Sonrasında Oluşacak Atık Suların Arıtılması İçin Uygulanacak Arıtma Tesisi 

Karakteristiği, Prosesin Detaylandırılması ve Arıtılan Atık Suların Hangi Alıcı 

Ortamlara, Ne Miktarda, Nasıl Verileceği 

İşletme aşamasında her bir santralde 6 kişi olmak üzere toplam iki santralde 12 

kişinin çalıştırılması düşünülmektedir. Kişi başı günlük su gereksiniminin maksimum 150 

litre olması varsayımına dayanılarak her bir santralde meydana gelecek günlük evsel su 

ihtiyacı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. 


Kişi Başı Günlük Su İhtiyacı : 150 litre/gün 

- 153 -



Toplam Su Tüketim Miktarı : 6 x 150 = 900 litre/gün 

Proje kapsamında işletilecek olan her bir santralde çalışacak 6 kişi için ihtiyaç 

duyulacak su miktarı 900 litre/gün olup, iki santralde çalışacak personelinin günlük toplam 

su ihtiyacı 1800 litre/gün olacaktır. 

Personel için gerekli içme ve kullanma suyu proje alanı yakınındaki kaynak 

sularından temin edilecektir. Kaynak sularının; 17 Şubat 2005 tarih ve 25730 sayılı resmi 

gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında 

Yönetmelik”te belirtilen niteliklere uygunluğu kontrol edilecektir. 

Her bir santralde çalışacak 6 personelden kaynaklı meydana gelecek atıksu 

miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. 

Personel tarafından kullanılan suyun %100’ünün atıksu olarak geri döneceği 

kabulü ile; 

Atıksu miktarı = içmesuyu ihtiyacı x intikal yüzdesi = 900 x 100/100 = 900 lt/gün 

(0,9 m 3 ) olmaktadır. 

Proje kapsamında işletilecek olan her iki santralde meydanda gelecek toplam 

atıksu miktarı 1,8 m 3 /gün’dür. 

İşletme aşamasında her bir santralde oluşacak atık sular, her santral sahası 

yakınlarında açılacak ve yeraltına sızdırmazlığı uygun tekniklerle sağlanacak sızdırmaz 

fosseptik çukurunda biriktirilecektir. 

Yapılacak olan fosseptik çukuru; 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi 

Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan 

Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak 

tasarlanacaktır. Sızdırmaz fosseptik (3 m x 3 m x 3,5 m) (en x boy x yükseklik) 

boyutlarında planlanmış olup, yaklaşık 35 günde bir ücret karşılığında Atasu Belediyesi 

vidanjörü ile çektirilerek Atasu Barajı Su Toplama havzası dışında çıkarılması 

sağlanacaktır. Fosseptik planları, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete 

yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde 

Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” kapsamında ilgili mercilerce onaylanacaktır. 

Faaliyet sahibi Belediye ile yaptığı Atıksu Yönetim Protokolünü ve vidanjörle atıksu 

bertaraftı sonucunda aldıkları belgeleri beş yıl süreyle saklanacak ve denetimler sırasında 

ilgili görevlilere beyan edecektir. 

İşletme aşamasında türbinlenen sular tekrardan (kalitesinde bir değişiklik olmadan) 

Kalyan Deresine verilecektir. Bu nedenle proje kapsamındaki santrallerin işletilmesinden 

kaynaklı atıksu oluşumu söz konusu değildir. 

İşletme aşmasında meydana gelecek evsel nitelikli atıksuların bertarafında 

31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı R.G.’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 


- 154 -



V.2.14. Konut, Sosyal ve İdari Tesislerden Oluşacak Katı Atık Miktar ve Özellikleri, 

Bu Atıkların Nerelere ve Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin ve Ne Şekilde 

Değerlendirileceği 

Projenin işletme aşamasında meydana gelecek atıklar 05.07.2008 tarih 26927 

sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin 

Yönetmeliğin Ek-4’de verilen Atık Listesi kapsamındaki yeri tespit edilerek yine aynı 

yönetmelikte belirtilen hususlar dikkate alınarak ilgili yönetmelikler doğrultusunda bertaraf 

edilecektir. İşletme aşamasında meydana gelecek atık türlerine ilişkin bilgiler aşağıda 


İşletme aşamasında sadece personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık meydana 

gelecek olup, hafriyat atığı, tıbbi atık oluşumu söz konusu değildir. İşletme aşamasında 

her bir santralde 6 kişi olmak üzere toplam iki santralde 12 kişinin çalıştırılması 

düşünülmektedir. Evsel nitelikli katı atık miktarı; 1 kişiden kaynaklı katı atık miktarı; 1,34 

kg değeri kullanılarak her bir santralde meydana gelecek katı atık miktarı aşağıdaki 

şekilde hesaplanmıştır. 


Birim katı atık miktarı : 1,34 kg/kişi/gün 

Katı atık miktarı : 6 x 1,34 = 8,04 kg/gün 

Proje kapsamında işletilecek olan her bir santralde çalışacak 6 kişiden kaynaklı 

meydana gelecek katı atık miktarı 8,04 kg/gün olup, toplam iki santralde 16,08 kg/gün katı 

atık oluşacaktır. 

Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; yemek atıkları gibi organik kökenli atıklar 

bulunacaktır. Ayrıca işletme aşamasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli 

atıkların içerisinde tekrar kullanımı ve geri dönüşümü mümkün olan katı atıklar (kağıt, 

cam, plastik, metal kutular vb.) organik kökenli atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve 

24/06/2007 tarih ve 26562 sayılı R.G’de (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G) 

yayımlanan Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri doğrultusunda 

çevre lisanslı geri dönüşüm tesislerine verilecektir. 

İşletme aşamasında oluşacak katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve 

uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere yapılacaktır. 

Evsel nitelikli katı atıkların 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı 

Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 18’de belirtildiği gibi; denizlere, göllere ve 

benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine 

sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu doğrultuda işletme aşamasında meydana 

gelecek katı atıklar Amastal-1 ve Amastal-2 santral binasında bulundurulacak ağzı kapalı 

konteynırlarda biriktirilecek ve düzenli olarak, çalışanlar tarafından kapalı özel araçlarla 

Atasu Belediyesi çöp toplama sahasına taşınarak bertaraf edilecektir. 

İşletme aşamasında oluşan katı atıkların bertaraftı aşamasında, 14 Mart 1991 tarih 

ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü 

Yönetmeliği” hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

Atık Yağlar 

İşletme aşamasında hidroelektrik santral binasında ve şalt sahasında yer alacak 

ekipmanların (türbin, Generatör, trafo) rutin bakım – onarım çalışmaları ve yağ değişimleri 

yapılacaktır. HES’de yer alan ekipmanların bakım-onarım ve yağ değişim işlemlerinden 

kaynaklı atık yağlar (madeni yağlar, hidrolik yağlar) ve kullanılmış üstübü atıkları meydana 

gelecektir. 

- 155 -



İşletme aşamasında trafo, türbin ve generatör bakım – onarım ve yağ 

değişimlerinden kaynaklı meydana gelecek atık yağlar, yönetmeliğin Ek-1’de verilen 

parametrelere göre analizleri yaptırılarak kategorisi belirlenecek ve kategorilerine göre 

ayrı ayrı sızdırmaz tanklarda toplanacaktır. Atık yağ depolama tankları kırmızı renkli 

olacak ve üzerinde “ATIK YAĞ” ibaresi bulunacaktır. 

Tesiste bakım-onarım ve yağ değişim işlemlerinden kaynaklı oluşacak atık yağlar, 

Çevre lisansı olan taşıyıcı firmalar tarafından tesisten özel araçlarla alınarak Çevre 

Lisansı alan bertaraf tesislerine verilecektir. Faaliyet sahibi tarafından atık yağların 

taşınması sırasında Ulusal Atık Taşıma Formu doldurularak anılan Yönetmeliğin 26 ncı 

maddesine göre kayıtlarını tutacak ve yönetmeliğin EK-2’de yer alan Atık Yağ Beyan 

Formunu doldurarak Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunulacaktır. 

İşletme aşamasında oluşacak atık yağların taşınması, toplanması ve bertaraftı 

konusunda 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe 

giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da (Atık Yağ Üreticisinin 

Yükümlülükleri) belirtilen hükümlere uyularak, oluşacak atık yağların söz konusu 

yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertaraftı sağlanacaktır. Bu doğrultuda faaliyet 

süresince, söz konusu yönetmelik hükümleri uyarınca faaliyet sahibi; 

a) Atık yağ üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almakla, 

b) Atık yağ analizlerini 15 inci maddeye uygun olarak yapmak veya yaptırmakla, 

atık yağları kategorilerine göre ayrı ayrı 18 nci maddede belirtilen şekilde geçici 

depolamakla, 

c) Tesisten kaynaklanan farklı kategorideki atık yağları birbirleriyle, PCB ve diğer 

tehlikeli atıklarla karıştırmamakla, tehlikeli atıkla kirlenmiş yağların bertarafı için Tehlikeli 

Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uymakla, 

ç) Atık yağların taşıma lisansı almış taşıyıcılar vasıtasıyla çevre lisanslı işleme ve 

bertaraf tesislerine gönderilmesini sağlamakla, 

d) Atık yağların tesis dışına taşınması durumunda Ulusal Atık Taşıma Formunu 

doldurmakla, 

e) Yönetmeliğin 26 ncı maddesine göre kayıt tutmakla ve EK-2’de yer alan Atık 

Yağ Beyan Formunu doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar il 

çevre ve orman müdürlüğüne göndermekle, 

f) Atık yağların taşınmasında üretici ile işleme veya bertaraf tesisi işletmecisi 

arasında uyuşmazlık çıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde 

uyuşmazlığı il çevre ve orman müdürlüğüne ve Bakanlığa bildirmekle, bu süre içinde 

uyuşmazlığa konu olan atık yağları kendi depolarında muhafaza altına almakla 

yükümlüdür. 

İşletme aşamasında trafo, türbin ve generatör bakım – onarım ve yağ 

değişimlerinden kaynaklı meydana gelecek diğer bir atık ise kullanılmış üstübü atıklarıdır. 

Üstübü atıkları beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve 

uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar veya geçici depolama 

alanlarında geçici olarak muhafaza edilecek olup, konteynırların üzerinde tehlikeli atık 

ibaresine yer alacaktır. Üstübü atıklarının toplandığı konteynırlar daima kapalı tutulacaktır. 

Tehlikeli atıklar (üstübü atıkları) çevre lisansı olan taşıyıcı firmalar tarafından 

tesisten özel araçlarla alınarak çevre lisansı almış olan bertaraf tesislerine verilecektir. 

Faaliyet sahibi tarafından tehlikeli atıkların taşınması sırasında Atık Taşıma Formu 

doldurularak, taşıma formunun bir nüshası Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne 

sunulacak ve Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden alınacak şifre ile Çevre ve 

Orman Bakanlığı’nın internet sitesine bildirimleri yapılacaktır. Ayrıca faaliyet sahibi 

tarafından taşıma formunu üç yıl süre ile saklanacak ve denetimlerde yetkili idarelerce 

istendiğinde yetkili idareye sunulacaktır. 

- 156 -



İşletme aşamasında şalt sahasında kullanılacak trafo yağlarında PCB içermeyen 

yağlar kullanılacaktır. Bu nedenle projeden kaynaklı PCB atığı oluşumu söz konusu 


İşletme aşamasında meydana gelecek tüm atıkların 05.07.2008 tarih ve 26927 

sayı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin 

Yönetmeliğine göre atık kodları Tablo 71’de verilmiştir. 

Tablo 71. İşletme Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları 

Evsel Atıklar 

Kontemine Atıklar 

Üstübü Atıkları 

Atık Yağlar 

İşletme aşamasında; 

Atık Türü Atık Kodu 

Kağıt ve Karton 20 01 01 

Ambalaj Atığı 

Cam 

Plastikler 

20 01 02 

20 01 39 

Metaller 20 01 40 

Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları 

Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre 

20 01 08 

malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ 

filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler 

15 02 02 

Atık Hidrolik Yağlar (13 

01) 

Sentetik hidrolik yağlar 13 01 11 

- 14 Mart 1991 tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe 

giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (değişiklik. 5 Nisan 2005 tarih ve 

25777 sayılı Resmi Gazete’de), 

- 24/06/2007 tarih ve 26562 sayılı R.G’de (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R. 

G.) yayımlanan Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 

- 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete'de (30.03.2010 tarih ve 

27537 sayılı R. G.) yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların 

Kontrolü Yönetmeliği”, 

- 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de (30.03.2010 tarih ve 27537 

sayılı R. G.) yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü 


V.2.15. Proje Ünitelerinin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Gürültünün Kaynakları, 

Tesise En Yakın Yerleşim Birimine (binaya) Uzaklığı ve Kontrolü İçin Alınacak 

Önlemler 

Söz konusu Hidroelektrik Santral Projesi, 29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmi 

Gazete’de yayımlanan, Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında 

Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer almamaktadır. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı 

R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi 

Yönetmeliği” (ÇGDYY) hükümlerince Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve 

Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer alan işletme ve tesisler için 

Akustik Rapor hazırlanmalıdır. Bu nedenle söz konusu Hidroelektrik Santral Projesi için 

Akustik Rapor hazırlanmamıştır. Ancak ilgili işyeri açma ve çalışma ruhsatı safhasında 

ve/veya programlı, programsız veya şikayete istinaden yapılacak denetimlerde, yetkili 

idarenin talebine istinaden çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlatmakla 

yükümlüdür. 

- 157 -



Proje kapsamında inşa edilecek ünitelerin tamamı enerji amaçlıdır. Regülatör 

sualma yapıları ile alınan sular, cebri boruya vasıtasıyla santrallerde yer alacak olan 

türbinlere gönderilecektir. Suyun kinetik enerjisini mekanik enerjiye çeviren türbinler 

generatörleri çevirecek ve generatörler bu mekanik enerjiyi elektrik enerjisine 

dönüştürecektir. 

Bu nedenle tesiste oluşacak başlıca gürültü kaynakları alanda bulunan türbinler, 

generatörlerdeki motorlardır. Makine Mühendisleri Odasının 1994 tarih ve 408 sayılı aylık 

yayınlarında hava emiş, motor, soğutma, tahrik elemanları, hidrolik sistemler ve yardımcı 

ekipmanları (pompa, kompresör vb.) için yaklaşık gürültü seviyeleri verilmiştir. Burada 

motorlar için gürültü seviyesi 75 – 87 dBA, diğer tahrik elemanları için gürültü seviyesi 60 

– 80 dBA olarak verilmiştir. Bu durumda HES’ deki ünitelerdeki gürültü seviyesinin 

kaynaklarda 60-80 dBA arasında değişeceği öngörülmektedir. Bu durumda her santrallin 

işletilmesi aşamasında meydana gelecek gürültü seviyesi 80 dBA alındığında mesafelere 

bağlı meydana gelecek gürültü sevileri Tablo 72’de verilmiştir 

Tablo 72. Santraller İçin 1000 Hz için Ses Basıncı Hesabı (Lwt=80 dBA için) 

Mesafe(r,m) LP= Lwt + 10 log (Q / 4 π r2) 

50 35,03 

100 29,01 

150 25,49 

200 22,99 

250 21,05 

300 19,47 

350 18,13 

400 16,97 

450 15,94 

500 15,03 

550 14,20 

600 13,44 

650 12,75 

700 12,11 

750 11,51 

800 10,95 

850 10,42 

900 9,92 

950 9,45 

1000 9,01 

Amastal-1 HES sahasına en yakın duyarlı yapı mesafesi 700 m batısında yer alan 

Arpalık Yaylasıdır. Tablo 72’den de görüleceği üzere 700 m mesafede Lgündüz değeri 

12,11 dBA olup, yönetmelikte verilen 70 dBA sınır değerinin çok çok altındadır. Bu 

nedenle Amastal-1 HES’in işletilmesi sırasında meydana gelecek olan gürültüden en 

yakın yerleşim yerinin olumsuz etkilenmeyeceği öngörülmektedir. 

Amastal-2 HES sahasına en yakın duyarlı yapı 500 m kuzeyinde yer alan Aşgona 

Mezrasına bağlı konutlardır. Tablo 72’den de görüleceği üzere 500 m mesafede Lgündüz 

değeri 15,03 dBA olup, yönetmelikte verilen 70 dBA sınır değerinin çok çok altındadır. Bu 

nedenle Amastal-2 HES’in işletilmesi sırasında meydana gelecek olan gürültüden en 

yakın yerleşim yerinin olumsuz etkilenmeyeceği öngörülmektedir. 

- 158 -



İşletme aşamasında kullanılacak olan türbinler, generatörler, motorların kapalı 

ortamda ve kesikli olarak çalışacak olması, gerekli ses yalıtımı ve izolasyonların faaliyet 

sahibi tarafından yapılacak olması proje alanında oluşacak gürültünün çevreye etkisinin 

minimum düzeyde olması beklenmektedir. 

İşletme aşamasında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı R.G.’de yayımlanarak 

yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” 


V.2.16. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların 

Trafik (araç) Yükünün Ve Etkilerinin Değerlendirilmesi 

Proje kapsamında inşaat aşamasında yapılacak taşımaların trafik yüküne etkisi 

Bölüm V.1.18. başlığı altında değerlendirilmiştir. İşletme aşamasında ise trafik yüküne etki 

edecek herhangi bir taşıma faaliyeti yapılmayacaktır. 

V.2.17. Diğer Özellikler 


- 159 -



V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri 

V.3.1. Proje ile Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam 

İmkanları, Nüfus Hareketleri, Göçler, Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal ve Teknik 

Altyapı Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumlarında Değişiklikler vb. 

Projenin ekonomik yapıya etkisi iki türlü olacaktır. İlk etki bölgeseldir. 

Projenin inşaat ve işletme aşamasında bölge halkına iş imkânı sağlanacaktır. 

Projenin inşaat aşamasında 80 kişinin, işletme aşamasında ise toplam 12 kişinin (her bir 

santralde 6 kişi) çalıştırılması planlanmaktadır. Çalışacak personel öncelikli yöre halkından 

temin edilecektir. Bu imkân yöre halkının gelirini artıracak ve bir süreliğine de olsa göçü 

önleyecektir. Ekonomik yapıdaki olumlu etki dolaylı olarak sosyal hayatı da etkileyecektir. 

İkinci etki ise ulusaldır. Projenin gerçekleşmesi ile birlikte üretilecek olan toplam 

33,28 Gwh/yıl elektrik enerjisi ile enerji ihtiyacının karşılanması ülke ekonomisi için 

önemlidir. 

Proje kapsamında yapımı planlanan regülatör yapılarının rezervuar alanı çok 

büyük olmayıp, rezervuar alanında yerleşim yeri kalmadığı için yeniden yerleşime bağlı 

olarak nüfus hareketleri söz konusu olmayacaktır. 


Amastal-2 Regülatörü ve HES) gerçeklemesine bağlı olarak meydana gelecek sosyal 

etkilerin değerlendirilmesi amacıyla; Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü Öğretim 

Üyesi Doç. Dr. Suavi AYDIN tarafından sosyal etki değerlendirme çalışması yapılmıştır. 

Proje için hazırlanan Sosyal Etki Raporu EK-18’de verilmiştir. 

V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi 

Ekonomik Faydalar 


Regülatörü ve HES) ile birlikte bir takım ekonomik faydalar yaratılmıştır. Bunlar; 

• Proje kapsamında planlanan Amastal-1 Hidroelektrik Santrali ve Amastal-2 

Hidroelektrik Santralleri ile toplam 33,28 GWh elektrik enerjisi elde 

edilecektir. Fosil yakıtlar ile elde edilen elektrik enerji ile kıyaslandığında sıfır 

hava kirliliği ile temiz elektrik enerjisi elde edilecektir. 

• Yöre halkı için yeni iş imkanları sağlayacaktır. 

Projenin gelir yalnız enerji gelirinden oluşmaktadır. Proje ile üretilecek enerji 

miktarı, 1 kWh enerji için satış fiyatı olan 15 kuruş ile çarpılarak projenin geliri 5.226.000 

TL, DSİ ilkelerine göre 1.658.255 TL olmaktadır. 

Çevresel Faydalar 

Projenin çevresel fayda/maliyet analiz Tablo 73’de özetlenmiştir. 

- 160 -



Tablo 73. Amastal Regülatörü ve HES Projesi Çevresel Fayda/Maliyet Analizi 

Değerlendirme 

Unsurları 

Mevcut 

Durum 

Önerilen 

Proje 

Su Kalitesi X X 

Hava Kalitesi X X 

Toprak Kaynakları + - 

Tarım Alanları X X 

Flora + - 

Akış rejimi + - 

Sucul Ekosistem X X 

Orman Alanları + - 

İklim X X 

Kıyı erozyonu - + 

- 161 - 

Açıklamalar 

+ : Diğerine Göre Avantajlı 

- : Diğerine Göre Dezavantajlı 

X : Diğeri İle Aynı 

HES’lerde türbinlenen su aynı kalite ve debide tekrardan 

Kalyan Deresine verileceği için projeden kaynaklı su 

kaynaklarının olumsuz etkilenmesi söz konusu 


Projenin sadece inşaat aşamasında toz emisyonu meydana 

gelecektir. Ancak İşletme aşamasında santralden kaynaklı 

bir emisyon oluşumu söz konusu olmayacaktır. 

Önerilen proje kapsamında inşaat aşamasında yapılacak 

kazılar sonucunda toprak kaybı olacaktır. 

Proje kapsamında tarım alanı kullanımı söz konusu 


Önerilen proje kapsamında inşaat aşamasında yapılacak 

kazılar sonucunda lokal olarak flora kaybı söz konusu 

olacaktır. 

Regülatörler ile suyun alınması ile birlikte nehir 

ekosisteminde akış rejimi azalacaktır. 

Regülatörlerin mansabındaki canlı hayatın devamlılığı için 

regülatörler mansabına belirli oranda su bırakılacak ve 

bırakılacak olan bu su debi metre ya da akım gözlem 

istasyonu ile ölçülecektir. 

Proje ile ormanlık alanlarda ağaç kesimi söz konusu 

olacaktır. Ancak bu olumsuz etkinin minimize edilmesi 

amacıyla proje alanında gerekli yerlerde ağaçlandırma 

çalışmaları yapılacaktır. 

Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörlerinin rezervuar alanları 

çok büyük olmadığı için proje ile iklimsel bir değişiklik 

beklenmemektedir. 

Amastal-1 ve Amastal-2 Regülatörleri ile suların tutulması 

sonucu mansaptaki kıyı/kenar erozyonunun azalacaktır. 

Erozyonun azalması türbidite yani bulanıklık miktarında 

azalmayı beraberinde getirecektir. 

Söz konusu tesisin işletmeye geçmesiyle değerlendirilemeyen yenilenebilir enerji 

kaynaklarımızın değerlendirilmesine katkıda bulunacağı göz önüne alındığında ve fosil 

yakıtlar ile elde edilen elektrik enerji ile kıyaslandığında sıfır hava kirliliği ile temiz elektrik 

enerjisi elde edilmesinden dolayı projenin çevresel faydaların daha büyük olduğu 

görülmektedir. 

V.3.3. Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesi 

Amastal Regülatörü ve HES Projesinin gerçeklemesine bağlı olarak meydana 

gelecek sosyal etkilerin değerlendirilmesi amacıyla; Hacettepe Üniversitesi Antropoloji 

Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Suavi AYDIN tarafından sosyal etki değerlendirme 

çalışması yapılmıştır. 

Sosyal etki değerlendirme raporunda, planlanan HES, yerleşim alanının ve otlatma 

alanlarının yayıldığı bölgelere doğrudan bir etki yaratmadığı, projenin regülatör ve santral 

binasıyla birlikte insansız bölgede yer aldığı ve iktisadî faaliyet alanlarının dışında kaldığı 

belirtilmiştir. Projeyle birlikte görünür bir sosyal etkinin gözlemlenmeyeceği, inşaat 

faaliyetleri sırasında köy arazisi kullanılacağından ve bu faaliyetler sırasında köye ulaşan 

yollar köylülerle birlikte faaliyet sahibine de hizmet vereceğinden, bazı etki azaltıcı 

önlemlerin geliştirilmesine gerek olduğu tespit edilmiştir.



Bölgedeki arazinin kadastrolu ve tapulu olması, istimlak nedeniyle ortaya 

çıkabilecek mağduriyetleri en aza indirdiği, istimlake konu arazinin tesislerin mahiyeti 

nedeniyle oldukça sınırlı tutulacak olması, bu yüzden büyük bir mağduriyet ortaya 

çıkmasını önleyeceği belirtilmiştir. 

Yapılan sosyal etki değerlendirme arazi çalışmaları sırasında proje inşaatına ilişkin 

olumsuz bir tutum gözlemlenmemiştir. Buna karşılık, HES tesisinin getirileri konusunda 

büyük beklentiler oluştuğu tespit edilmiştir. 


- 162 -



BÖLÜM VI: İŞLETME KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK SÜREN ETKİLER VE 

BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER 

VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları 

İnşaat aşamasında yapılacak hafriyat çalışmaları sırasında yüzeyden sıyrılacak 

bitkisel toprak malzeme proje kapsamında ihtiyaç duyulan alanlarda yapılacak 

reklamasyon çalışmalarında yüzey kaplaması olarak tekrardan kullanılacaktır. 

Ayrıca, inşaat aşaması tamamlandıktan sonra, şantiye binalarının (kırma-eleme 

tesisi, beton santrali vb.) bulunduğu alanda arazi ıslahı yapılacaktır. Bu alandaki prefabrik 

yapılar sökülerek, arazi eski haline dönüştürülecektir. Arazi ıslahı yapılırken topografya 

özellikle çevre arazilerin topografik durumu ve arazi kullanım durumuna göre yapılacaktır. 

Arazi ıslahı yapılırken kuru dere yatakları kapatılmayarak yeterli ve uygun geçiş yerleri 

bırakılması sağlanacaktır. 


Regülatörü ve HES) işletim süresi boyunca alınacak önlemlerle ve mekanik ekipmanın 

gerekli bakımları yapılarak tesisin ekonomik ömrü boyunca kullanılabilirliği sağlanmaya 

çalışılacaktır. 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES’i oluşturan 

tesislerin ekonomik ömürleri, regülatör ve santral yapıları için 50 yıl olarak alınmıştır. 

Santral yapısı ve ekipmanı 35 yıl sonra yenilenecektir. Elektromekanik teçhizat ekonomik 

ömrünü tamamlayınca dönemin şartlarına uygun olarak yenilenecek ve bu şekilde tesisin 

kullanımının devamı sağlanacaktır. 

Arazi ıslahı; işletmenin ekonomik ömrü son bulduğunda yapılacaktır. 

Proje kapsamında inşa edilecek ünitelerin çevresinde erozyon ve şev kaymalarını 

önlemek amacıyla inşaat aşması sonunda peyzaj çalışmaları yapılacaktır. Proje 

kapsamında yapılacak arazi rehabilitasyonu çalışmaları Avrupa Peyzaj Sözleşmesi 

uyarınca yapılacaktır. 

VI.2. Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler 


Regülatörü ve HES) projesi işletmeye kapandıktan sonra mevcut su kaynağına olumsuz 

bir etkisi olmayacaktır. 

VI.2.3. Sosyal Etki Değerlendirmesi 

Amastal Regülatörü ve HES Projesinin gerçeklemesine bağlı olarak meydana 

gelecek sosyal etkilerin değerlendirilmesi amacıyla; Hacettepe Üniversitesi Antropoloji 

Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Suavi AYDIN tarafından sosyal etki değerlendirme 

çalışması yapılmıştır. 


- 163 -



BÖLÜM VII. PROJENİN ALTERNATİFLERİ 

(Bu bölümde yer seçimi, teknoloji, alınacak önlemler, alternatiflerin karşılaştırılması 

ve tercih sıralaması belirtilecektir.) 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi için Mart 2006 tarihinde Fizibilite Raporu 

hazırlanmıştır. Fizibilite Raporu’nda, 1750 m talveg kotunda ve talvegden 5 m 

yüksekliğinde tasarlanan Amastal Regülatörü’nden çevrilecek suyun, sağ sahilde 

tertiplenen 4.125 m uzunluğundaki kapalı kutu kesitli iletim kanalı ile 9,13 MWm / 8,67 

MWe kurulu gücündeki Amastal HES’e iletilmesi planlanmıştır. 

Öte yandan, Fizibilite Raporu’nda 2. Alternatif olarak Amastal Regülatörü ve HES 

Projesi iki kademeli incelenmiştir. Birinci kademede, 1360-1070 m kotları arasında 

Amastal-1 Regülatörü ve HES, 1690-1500 m kotları arasında Amastal-2 Regülatörü ve 

HES projesi düşünülmüştür. Alternatifler Bölümünde incelenen iki kademeli Amastal 1-2 

Regülatörü ve HES Projesinin Kurulu gücü 7,17 MW’a düşmektedir. 

Amastal Regülatörü ve HES Projesi için Mart 2006 tarihinde hazırlan Fizibilite 

Raporunda önerilen tek regülatör ve tek HES alternatifi için 2009 yılında Proje Tanıtım 

Dosyası hazırlanmış ve Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunulmuş ve proje için 

ÇED Gereklidir Kararı verilmiştir. Proje için ÇED Gerekli Kararı verildikten sonra yatırımcı 

firma tarafından ikinci alternatif seçeneğinin uygulanmasına karar verilmiştir. Ancak söz 

konusu alternatifte önerilen regülatör ve HES yerleri kotlarında bazı değişiklikler gündeme 

gelmiştir. 

Yukarıda açıklanan tüm bu gerekçelerle, Amastal Regülatörü ve HES Projesi’nin, 

tek kademe yerine, Fizibilite Raporu Bölüm 11’de, alternatif proje olarak incelenen iki 

kademeli bir sistem (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 Regülatörü ve HES) 

halinde gerçekleştirilmesi gündeme gelmiş ve DSİ Genel Müdürlüğü Etüd ve Plan Dairesi 

Başkanlığı’nın talebi üzerine projedeki değişiklikleri içeren revize fizibilite raporu Nisan 

2010 yılında hazırlanmıştır. 

İki kademeli sistem (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 Regülatörü ve 

HES) için hazırlanan revize fizibilite raporunda ÇED Raporuna konu olan alternatif 

değerlendirilmiştir. 

Revize fizibilite raporunda yer alan Amastal-1 ve Amastal-2 HES proje üniteleri 

aşağıda verilmiştir. 








- 164 -











Proje Teknolojisi 

Hidroelektrik santraller, suyun akım gücünden faydalanarak elektrik üreten 

tesislerdir. Suyun akım enerjisi, hidrolik santrallerdeki su türbinleri vasıtasıyla mekanik 

enerjiye ve bu mekanik enerji de, su türbinlerinin tahrik ettiği generatörler vasıtası ile 

elektrik enerjisine (hidroelektrik enerji) çevrilerek elektrik üretilir. 

Amastal Regülatörü ve HES projesi (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 

Regülatörü ve HES) nehir tipi hidroelektrik santral projesidir. Nehir-tipi santraller 

kontrolsüz olarak akan bir nehrin suyunu bir regülatör ile kontrol altına alarak, hidrolik 

potansiyeli uygun bir yere su iletim tesisleri (kanal, tünel, cebri boru, yükleme havuzu vs.) 

ile çevirerek, bu noktada hidrolik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren tesislerdir. 

Nehir-tipi santraller yükleme havuzunun sınırlı kapasitesi sebebiyle çok küçük bir 

su depolama potansiyeline sahiptir ve sadece nehirde enerji üretimine yetecek debi 

olduğunda çalışabilirler. 

- 165 -



BÖLÜM VIII. İZLEME PROGRAMI 

VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve 

İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı 

Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya 

"Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararını aldıktan sonra yatırımın 

başlangıç, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerine ilişkin izleme raporlarını 

Bakanlığa veya Valiliğe iletmekle yükümlüdür.” 

Dolayısıyla söz konusu proje ile ilgili Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı 

alınmasını müteakip, izleme programı oluşturulacak, ÇED Komisyonunca belirlenecek 

periyotlarda Nihai ÇED Raporu İzleme Formu doldurularak Çevre ve Orman Bakanlığı’na 

sunulacaktır. İzleme programları inşaat ve işletme dönemleri için ayrı ayrı oluşturulacaktır. 

İnşaat Aşaması 

İnşaat aşamasında hedeflenen İzleme Programında; 

1. Yatırımcı firma tarafından Çevre ve Orman Bakanlığına verilen taahhüt 

çerçevesinde yer alan ve ÇED Raporunda da belirtilen Kamu Kurum ve 

Kuruluşlarından alınması gereken izinlerin alınıp alınmadığı ve yapılması gereken 

protokollerin yapılıp yapılmadığı, 

2. ÇED Raporunda belirtilen inşaat çalışmalarına uyulup/uyulmadığının, 

3. “Amastal Regülatörü ve HES Projesi” (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 

Regülatörü ve HES) ile ilgili yürütülecek çalışmaların ÇED Raporunda belirtilen 

alanlar içerisinde kalıp kalmadığının, 

4. Proje kapsamındaki inşaat çalışmaları esnasında oluşacak hafriyat atığı 

malzemenin Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne 

uygun olarak bertaraf edilip edilmediğinin, 

5. Hafriyat işlemleri esnasında oluşacak olan bitkisel toprakların hafriyat tekniğine 

uygun olarak sıyrılması, diğer hafriyat atıklarından ayrı depolanması ve çalışmalar 

tamamlandıktan sonra tekrar serilip serilmediğinin, 

6. İnşaat çalışmaları sırasında toz emisyonuna neden olan faaliyetlerde ilgili 

yönetmelik sınır değerlerine uyulup uyulmadığının, 

7. İnşaat çalışmaları sırasında gürültüye neden olan faaliyetlerde ilgili yönetmelik 

sınır değerlerine uyulup uyulmadığının, 

8. Proje kapsamında yapılacak patlatmalarda ÇED Raporunda belirtilen önlemlerin 

alınıp alınmadığı, 

9. Proje ana su kaynaklarının inşaat faaliyetlerinden kaynaklı kirletilip, kirletilmediği, 

Kalyan Deresine atıksu deşarjın yapılıp yapılmadığı, 

- 166 -



10. İnşaat çalışmaları sırasında oluşacak atıkların (katı, sıvı, tehlikeli v.b.) ÇED 

Raporunda belirtilen ve ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olarak bertarafına 

uyulup uyulmadığının, 

11. Amastal Regülatörü ve HES Projesi (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 

Regülatörü ve HES) inşaatı sırasında herhangi bir kültür ve/veya tabiat varlığıyla 

karşılaşılması durumunda, Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge 

Kurulu veya Müze Müdürlüğüne bilgi verilip verilmediğinin ve ÇED Raporunda 

belirtilen taahhütlere uyulup uyulmadığının. 

12. Şantiyelerde ve inşaat çalışmalarında işçi sağlığı ve güvenliği açısından alınacak 

önlemlere uyulup uyulmadığının, 

13. İnşaat çalışmaları yapılacak alanın içerisinde bulunduğu Valilik, Kaymakamlık ve 

Muhtarlıklara çalışmalar öncesinde, çalışmalar sırasında ve çalışmalardan sonra 

gerekli bilgilerin verilip verilmediğinin, çalışmalarla ilgili şikayet olup olmadığının ve 

şikayetlerin ele alınıp gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığının 

14. Flora ve fauna üzerine olumsuz etkilerin olup olmadığı, 

15. ÇED Raporunda belirtilen önlem ve hususlar dışında inşaat çalışmaları sırasında 

oluşabilecek ilave önlemlere uyulup uyulmadığının takibi yapılacaktır. 

B- İşletme Aşaması 

İşletme aşamasında hedeflenen İzleme Programında; 

1) ÇED Raporunda belirtilen işletme çalışmalarına uyulup/uyulmadığının, 

2) “Amastal Regülatörü ve HES Projesi” (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile Amastal 2 

Regülatörü ve HES) işletme aşamasında katı, sıvı atıklarının bertarafının ÇED 

Raporunda belirtilen ve ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olarak bertarafına 

yapılıp yapılmadığının, 

3) İşletme aşamasında regülatör yapılarının mansabına bırakılacak can suyunun 

ÇED Raporunda belirtildiği oranda bırakılıp bırakılmadığı, 

4) İşletme aşamasındaki çalışmalarda işçi sağlığı ve güvenliği açısında alınacak 

önlemlere uyulup uyulmadığının, 

5) Flora ve fauna üzerine olumsuz etkilerin olup olmadığı, 

6) Santralden kaynaklı gürültünün ilgili yönetmelik sınır değerlerinin altında olup, 

olmadığının izlemesi yapılacaktır. 

“Amastal Regülatörü ve HES Projesinin” (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile 

Amastal 2 Regülatörü ve HES) işletme aşamasında proje ünitelerinin bakımı, güvenliği 

faaliyet sahibi tarafından sağlanacaktır. Proje üniteleri ile ilgili yapılan değişiklik, alınan 

izin onay, ruhsat v.b. bilgiler ilgili birimlere bildirilecektir. 

“Amastal Regülatörü ve HES Projesinin” (Amastal 1 Regülatörü ve HES ile 

Amastal 2 Regülatörü ve HES) işletme aşamasından 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu 

kanuna istinaden çıkartılan bütün Yönetmelik, Genelge ve Tüzüklere uyulacaktır. 

- 167 -



ACİL MÜDAHELE PLANI 

Acil planlar, meydana gelebilecek değişik olaylar için hazırlanmaları nedeniyle 

kendilerine özgü özellik taşır. Hazırlanma aşamasında en kötü sonuçlar varsayılır, plan 

ayrıntıları geçmiş sektörel tecrübelerden kaynaklanmaktadır. Ancak, bir acil planın 

başarısı insan faktörüne bağlıdır. Proje kapsamında çalışacak tüm personele acil duruma 

müdahale bilinci verilecektir. Bu bilinç, acil durumda iyi ve etkin müdahale imkanı 

sağlayacaktır. 

ACİL PLAN UYGULANACAK DURUMLAR 

Acil durum planlamasının ilk aşaması, proje alanında meydana gelebilecek 

olayların tespit edilmesidir. Bu tespitler acil duruma yol açabilecek kaza ve olayların 

tanımıdır. Yapılan bu tespitler ile meydana gelebilecek kaza ve olayların çevreye, 

insanlara, santral ve ekipmanlara ne gibi etkiler yapacağı belirlenir. 

Olası kaza ve olaylar ve bunlar için uygulanacak acil planları ana başlıklar halinde 

özetlersek: 

- Şantiye alanında yangın meydana geldiğinde acil plan, 

- İş Kazalarında uygulanacak acil plan, 

- Deprem halinde uygulanacak acil plan, 

- Sel ve su baskınlarında uygulanacak acil plan, 

- Terör-sabotaj-bomba ve tehditlere karşı acil plan, 

şeklinde sıralayabiliriz. 

YANGIN MEYDANA GELDİĞİNDE UYGULANACAK ACİL PLAN 

Proje alanında (şantiya sahalasında) olası bir yangın olması durumunda yangını ilk 

gören kişi şantiye sorumlusuna haber verecek ve yangın söndürme ekipmanları ile 

yangına ilk müdehalede bulunacaktır. 

Ayrıca proje alanı ve çevresinde ormanlık alanlar bulunmakta olup, yaz aylarında 

ve projede çalışacak personelin dikkatsizliği sonucunda meydana gelebilecek orman 

yangınlarında; 

Yangını gören kişi diğer personellere de yangını haber vererek, seri bir şekilde ve 

177 numaralı Alo Yangın hattı arayarak Orman İşletme Şefliğine haber verilecek ve gerek 

görüldüğünde şantiyede bulundurulacak olan yangın söndürme tüpleri ve malzemeleri 

(tırmık, balta, kova vb.) ile müdahalede bulunulacaktır. 

İŞ KAZALARINDA UYGULANACAK ACİL PLAN 

Proje kapsamında meydana gelecek iş kazalarında (yaralanma, yüksekten düşme, 

iş makinesi ya da ağır vasıta kazaları, vb.) kazayı gören kişi hemen şantiye sorumlusuna 

haber vererek, Acil/Tıbbi Müdahale Ekibinin kaza yerine intikali sağlanır. Yaralı varsa 

yaralı derhal en yakın hastaneye götürülür. Kaza yeri güvenlik için karantinaya alınır. 

- 168 -



DEPREM ANINDA UYGULANACAK ACİL PLAN 

Deprem en büyük doğal afetlerden biridir. Hissedildiği an telaşa kapılmamak ilk ve 

en önemli tedbirdir. Daha sonra aşağıdaki önlemler derhal alınıp uygulanacaktır. 

Araç trafiği ve şantiye giriş-çıkış kapıları güvenlik görevlilerince kontrol altına alınır. 

Proje alanında çalışan tüm personel açık sahada güvenli bir yerde toplanması 

sağlanarak Acil Durum Amirinin talimatlarını beklenir. 

Her türlü inşaat faaliyeti durdurulur. 

Çeşitli kaynaklardan depremin merkezi, şiddeti hakkında bilgiler edinilir. Muhtemel 

artçı sarsıntılar ile ilgili bilgiler için resmi kaynaklar ile irtibata geçilir. Genel durum ve 

tesisat emniyetli görüldüğü taktirde inşaat faaliyetlerine aşamalı olarak başlanılır. 

SEL ve SU BASKINLARINDA UYGULANACAK ACİL PLANLAR 

Sel ve su baskınları genellikle aniden gelişen doğal olaylardan olmayıp, bir süreç 

içinde gelişirler. Bu nedenle bu gibi durumlarda uygulanacak acil planlar belirli bir program 

dahilinde ilerler. 

Yağışların başlamasıyla birlikte dere yatağı kenarında yapılan tüm çalışmalara ara 


Şantiye sahasında atık yağ gibi maddelerin sel sularına kapılmasını önlemek 

amacıyla bu tip modellerin tahliyesine öncelik verilir. 

Su seviyesinin artışı durduğunda veya azalmaya başladığında su baskını 

sonrasında yapılacaklar açısından bir program belirlenir. Gerekli bakım onarım çalışmaları 

için bir iş programı yapılarak faaliyetlere aşamalı olarak başlanır. 

Sular tamamen çekildikten sonra proje alanının tamamı şantiye sorumlusu 

başkanlığında yetkililer tarafından gezilerek kontrol edilir, durum tespiti yapılarak tutanak 

düzenlenilir. 

TERÖR-SABOTAJ-BOMBA VE TEHTİTLERE KARŞI ACİL PLAN 

Meydana gelebilecek olumsuz bir olayda, proje alanındaki güvenlik görevlileri 

şantiye sorumlusu derhal olaydan haberdar eder. 

Telefon veya ihbar sistemler ile Jandarma ve Emniyete haber verilir. 

Paniğe kapılmadan teröristi ikna yolu ile baskı altına alınıp silahlı ise mümkün 

olduğu kadar silahını veya elindeki bombayı vb. kullanmaması için çaba sarf edilip vakit 

kazanılmaya çalışılır. 

Emniyet güçlerinin proje alanına intikalinden sonra Güvenlik Görevlileri onların 

komutası altına girerler. 

2. ACİL PLANLARDA UYGULANACAK GENEL KURALLAR 

Acil durumlarda, o anda olay yerinde bulunan en yetkili kişi, Acil Durum Amiri’dir. 

Proje sorumlusu, olay ya da kaza yerine ulaştığı andan itibaren Acil Durum Amiri olur. 

- 169 -



Acil Durumlarda uygulanması gereken planlardan Acil Durum Amiri sorumlu ve 

yetkilidir. Gelişen olaylar karşısında yeni planları uygulamaya koyar. 

Acil planlarda kişiler isim olarak yer alır. Acil durumlar için oluşturulacak ekipler: 

İlk Yardım Ekibi, 

Yangınla Mücadele Ekibi, 

Haberleşme Ekibi vb. olarak sıralanabilir. 

Tüm personelin toplanmasını sağlayacak büyüklükte ve insanların kolayca 

ulaşabileceği güzergah üzerinde uygun bir alan acil durumlarda kullanılmak amacıyla 

Toplanma Yeri olarak belirlenecektir. 

Acil durumlarda karargah ve kriz merkezi olarak kullanılmak üzere, santral ana 

kapısı civarında minimum risk taşıyan bir yerde Acil Durum Kontrol Merkezi 

oluşturulacaktır. Bu merkezde bulundurulacak donanımlar: 

- Yeterli kapasitede dahili ve harici telefonlar, faks 

- Değişik GSM operatörlerine ait cep telefonları, 

- Telsiz cihazı, 

- Kişisel koruyucu ve kurtarma ekipmanları, 

- İlgililere ait telefon, adres listeleri 

Acil durumlarda gerekli yerleri telefon ile aramak veya bilgi edinmek gibi iletişim 

işleri güvenlik görevlilerince yapılacaktır. 

Acil müdahale planı koordinasyon öncelikleri aşağıda verilmiştir. 

- 170 -



YANGIN PATLAMA SABOTAJ 

Yangını ilk 

gören personel 

tarafından 

müdahale 

edilmesi 

Yangının 

söndürülememesi 

halinde İtfaiyeye 

haber verilmesi 

Yangın alanının 

tahliyesi ve 

güvenliğinin 

sağlanması 

Yangının çıkma 

nedeni tespit 

edilerek Proje 

Müdürüne rapor 

edilmesi 

Yangının çıkma 

nedeni ile ilgili 

olarak gerekli 

tedbirlerin 

alınmasının 

sağlanması 

İlk işlem olarak 

saha 


sağlanması 

Sahada bulunan 

yaralıların 

patlama 

alanından 

çıkarılması 

Yangın çıkması 

durumunda ilk 

müdahalenin 

yapılması 

İtfaiyeye haber 

verilmesi ve 

yangının 

söndürülmesi 

Patlama nedeni 

incelenerek Proje 

Müdürü tarafından 

gerekli tedbirlerin 

alınması sağlanacak 

Şekil 38. Acil Müdahale Planı 

Projenin inşaat ve işletme dönemlerinde insan sağlığını ve güvenliğini riske 

sokmamak amacıyla T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İş ve İşçi Güvenliği 

Tüzüğü’ndeki hükümlere uyulacaktır. 

VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik 

Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının Dördüncü Bendinde 

yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program 

ÇED Yönetmeliğinin 18. Maddesinde; 

ACİL EYLEM PLANI 

Sabotaj sonucu 

meydana gelen 

zararın belirlenmesi 

Güvenlik 

güçlerine haber 

verilmesi 

Sahanın tahliyesi 

ve güvenliğinin 

sağlanması 

Yaralı kişilerin 

bulunması 

durumunda ilk 

yardım yapılması 

Sabotaj yapan 

kişilerin tespit 

edilerek mahalli 

kolluk güçlerine 

haber verilmesi 

“(1) Bakanlık, "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki 

Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı verilen projelerle ilgili olarak, Çevresel Etki 

Değerlendirmesi Raporu veya bu Yönetmeliğin Ek-IV’üne göre hazırlanan proje tanıtım 

- 171 - 

DOĞAL AFET KAZA 

Saha güvenliğinin 

sağlanması 

Deprem, sel vb. 

durumlarda ilk 

işlem olarak saha 

tahliyesi 

Yaralı insanlara 

ilk müdahale 

yapılarak 

hastanelere nakli 

Hasar tespitinin 

yapılması ve saha 

temizliği 

Doğal afetlere karşı 

sahada alınan 

tedbirler incelenerek 

ilave edilmesi 

gerekli tedbirlerin 

belirlenmesi 

Kazayı ilk 

gören personel 

tarafından 

müdahale 

edilmesi 

Yaralanma olayı 

durumunda 

yaralının 

hastaneye nakli 

Kaza alanının 

tahliyesi ve 


sağlanması 

Kaza nedeni tespit 

edilerek Proje 

Müdürüne rapor 

edilmesi 

Kaza nedeni ile ilgili 

olarak gerekli 

tedbirlerin 

alınmasının 

sağlanması



dosyasında öngörülen ve proje sahibi tarafından taahhüt edilen hususların yerine getirilip 

getirilmediğini izler ve kontrol eder. 

(2) Bakanlık bu görevi yerine getirirken gerekli görmesi durumunda ilgili kurum ve 

kuruluşlarla işbirliği yapar. 

(3) Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" 

veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararını aldıktan sonra yatırımın 

başlangıç, inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerine ilişkin izleme raporlarını 

Bakanlığa veya Valiliğe iletmekle yükümlüdür.” 

ifadeleri yer almaktadır. Ayrıca 18/12/2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de 

yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeterlik Belgesi Tebliği” nin 9. Maddesinde; 

“ÇED Olumlu Kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu Tebliğ kapsamında 

yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın başlangıç ve inşaat 

dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye 

geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla 

yükümlüdür. İlgili ÇED Daire Başkanlıkları, proje sahibi tarafından yetkilendirilmiş 

kurum/kuruluşu bu Tebliğin Ek-4 formuyla Daire Başkanlığına bildirir. Proje sahibi 

tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, bu Tebliğin Ek-4’ünde yer alan ÇED Raporlarında 

Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Nihai 

ÇED Raporunda belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde 

Bakanlığa iletmekle yükümlüdür” ifadesi yer almaktadır. 

Bu doğrultuda söz konusu proje için “ÇED Olumlu Belgesi” verilmesi durumunda 

proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, yatırımın başlangıç ve inşaat 

dönemlerinde ÇED raporunda belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini proje 

sahasına giderek, yerinde izleme kontrolü yaparak Tebliğin Ek-4’ünde yer alan İzleme- 

Kontrol Formunu dolduracaktır. Proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, Ek-4 

İzleme Formunu; Nihai ÇED Raporunda Çevre ve Orman Bakanlığınca belirtilen 

periyotlarda doldurarak Çevre ve Orman Bakanlığına iletilecektir. 

- 172 -



BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI 

(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle 

bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED 

Raporuna yansıtılması) 

“Amastal Regülatörü ve HES Projesi” ile ilgili olarak ÇED Yönetmeliği'nin 9. 

maddesi gereğince, ÇED sürecine Halkın katılımını sağlamak, yatırım hakkında 

bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak amacıyla 29.06.2010 tarihinde, 

saat 14.30’da Trabzon İli, Maçka İlçesi, Yüzüncüyıl Köy Konağında Halkın Katılımı 

Toplantısı gerçekleştirilmiştir. 

Halkın Katılımı Toplantısı ile ilgili bilgiler Yerel ve Ulusal düzeyde yayınlanan 

gazetelerde ilan edilmiştir. Ayrıca Toplantı için, proje alanına yakın yerleşim yerlerinde 

ilgili birimlere ilan metinleri ve proje özetleri gönderilmiş ve halka duyurulması 

sağlanmıştır. 

Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Başkanlığında yapılan toplantıya yöre 

halkının yanı sıra Çevre ve Orman Bakanlığı Yetkilileri, MTA Genel Müdürlüğü Yetkilileri, 

DSİ Trabzon XXII. Bölge Müdürlüğü yetkilileri, faaliyet sahibi olarak AKÖZ Enerji Üretim 

San. A. Ş. yetkilileri ve ÇED Mühendislik Hizmetleri işini yürüten firma olan MGS Proje 

Müşavirlik Mühendislik Tic. Ltd. Şti. yetkilileri katılmıştır. 

Yapılan toplantıda projeyi tanıtıcı sunular yapılmış, hazırlanan el ilanları dağıtılmış, 

sonrasında yöre halkının görüş ve önerileri dinlenmiştir. Yöre halkı, 

- Proje alanının yaban hayatını nasıl etkileyeceği, 

- Proje alanı mansabından içme suyu temin edilmesi durumunda nasıl bir işlem 

yapılacağı ve regülatör mansabından su alınıp alamayacağı konusunda 

- Proje alanın kaldığı kanyon içerisinde Gürcilerden kalma eski maden işletmesi 

olduğu, bu nedenle bu alanların dolgu alanı için kullanılmaması istenmiştir. 

- Ayrıca proje kapsamında yapılacak olan Orman yolunun bölgedeki 29 yaylaya 

ulaşımı kolaylaştıracağı için orman yolunun ne zaman yapılacağı konuları 

gündeme gelmiştir. 

Konuya ilişkin hususlar Bölüm V.1 ve Bölüm V.2’de verilmiştir. 

Toplantıya katılan vatandaşların düşünceleri, soruları ve sorulara verilen cevaplar 

halkın katılımı Toplantısı Tutanağına işlenmiştir. 

Projenin inşaat ve işletme aşamalarındaki çevresel etkileri ve bununla ilgili olarak 

alınacak önlemler (halk tarafından alınması istenen önlemler) rapor içerisinde ilgili 

bölümlerde taahhüt edilmiştir. 

- 173 -



Şekil 39. Halkın Katılımına İlişkin Görüntüler 

- 174 -



BÖLÜM X. YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK 

OLMAYAN BİR ÖZETİ 

(Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve 

çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit, 

teknik terim içermeyecek şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması) 






















Proje kapsamında hafriyattan çıkan malzemenin proje kapsamında kullanılabilmesi 

için (uygun boyutlara getirilmesi için) bir adet kırma-eleme tesisi, proje ünitelerinin beton 

ihtiyacının karşılanması amacıyla bir adet beton santrali tesisi, hafriyat atıklarının 

depolanması için bir adet hafriyat depolama alanı ve personel için prefabrik şantiye tesisi 

işletilecektir. 

Amastal-1 Regülatörü ve HES ile Amastal-2 Regülatörü ve HES Tesislerinin 

işletilmesi ile yıllık toplam 33,28 GWh (Amastal-1 HES: 15,35 GWh + Amastal-2 HES: 

17,93 GWh) enerji üretilebilecektir. 

- 175 -






Projenin alternatifler bölümünde de belirtildiği üzere Amastal Regülatörü ve HES 

Projesi önce tek regülatör ve 9,13 MWm / 8,67 MWe kurulu gücünde HES olarak 

planlamış ve 9,13 MWm / 8,67 MWe kurulu gücündeki Amastal HES Projesi için DSİ ile 

yatırımcı firma arasında Su Kullanım Anlaşması İmzalanmıştır (Bkz. EK-1(b)). Ayrıca söz 

konusu proje için Üretim Lisansı alınmıştır (Bkz. EK-1(a)). Projenin kurulu gücünde 

değişiklik yapıldığı için Üretim Lisansında Tadil işlemleri yapılarak Su Kullanım Hakkı 

Anlaşması yenilenecektir. 

Söz konusu projenin işletilmesi ile Türkiye ekonomisine ve enerji pazarına katkıda 

bulunacağı gibi, coğrafi konumu ve ulaşım yolları ve gelişme potansiyeli her zaman 

yüksek olan yörede enerji imkanları yaratacak, ekonomiye ve istihdama gerek inşaat, 

gerekse işletme döneminde imkanlar getirecektir. Ayrıca, bu ve buna benzer santrallerin 

büyük oranda yerli sermaye ile inşa edilerek devreye girmesi, devlet kaynaklarının daha 

verimli kullanılmasını da sağlayacak, karşılığında döviz ödenen enerji kaynaklarına 

duyulan ihtiyacı biraz olsun azaltacak ve değerlendirilemeyen yenilenebilir enerji 

kaynaklarımızın değerlendirilmesine katkıda bulunacaktır. 

Projenin inşaat ve işletme aşaması için önerilen çevresel önlemler Bölüm XI.’de 


- 176 -



BÖLÜM XI. SONUÇLAR 

(Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projeninönemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve 

Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne 

Ölçüde Başarı Sağlanabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme, Proje 

Kapsamında Alternatifler Arası Seçimler ve Bu Seçimlerin Nedenleri) 





Söz konusu projenin çevresel etkileri aşağıda kısaca verilmiştir. 

Atıksu 

İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak personelden kaynaklı oluşacak atıksular, 

19.03.1971 tarihli ve 13783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Lağım Mecrası İnşası 

Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümlerine göre inşa 

edilecek sızdırmaz fosseptiklerde toplanarak dolmasına yakın Atasu Belediyesi 

vidanjörleri ile çektirilerek bertraf edilecektir. Atasu Belediyesi ile yatırımcı firma tarafından 

yapılacak sözleşme ve Atıksu Yönetim Protokolünü yapılarak, atıksuların vidanjörle 

çektirilmesi sonucunda alınan belgeler faaliyet sahibi tarafından saklanarak, denetimler 

sırasında ilgili görevlilere beyan edilecektir. 

Arazinin hazırlanması ve inşaat aşmasında meydana gelecek evsel nitelikli 

atıksuların bertarafında 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı R.G.’de yayınlanan Su Kirliliği 

Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

Katı Atıklar 

İnşaat ve işletme aşmasında çalışacak personelin günlük ihtiyaçlarının 

karşılanması sonucu evsel nitelikli katı atık meydana gelecektir. 

Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; değerlendirilebilir (kağıt, cam, plastik, metal 

kutular vb.) sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak Ambalaj 

Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 26. maddesi gereği ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecek ve 

24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı R.G’de yayımlanan Ambalaj Atıkların Kontrolü 

Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri doğrultusunda çevre lisanslı geri dönüşüm tesislerine 


İnşaat ve işletme aşamasında oluşacak katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve 

uzaklaştırılmasında 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı Atıkların 

Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince yapılacaktır. Bu doğrultuda proje kapsamında 

meydana gelecek katı atıklar şantiye tesisinde ve işletme tesisinde (HES) bulundurulacak 

ağzı kapalı konteynırlarda biriktirilecek ve düzenli olarak, Atasu Belediyesi çöp toplama 

sahasına uzaklaştırılacaktır. 

Hafriyat Atıkları 

Proje kapsamında toplam 367.000 m 3 hafriyat yapılacaktır. Hafriyat atığının 

yaklaşık %10’unun bitkisel toprak olacaktır. Bu durumda hafriyat 36.700 m 3‘ ü bitkisel 

toprak olacaktır. Sıyrılan bu bitkisel toprak, şantiye sahası sınırları içerisinde bitkisel toprak 

- 177 -



depolama için ayrılmış alanda depolanarak, daha sonra proje alanın peyzaj onarımı 

çalışmalarında ve rekreasyon alanlarının peyzaj düzenlenmesinde kullanılacaktır. 

Hafriyat atıklarının bertarafı konusunda 18.03.2004 tarih, 25406 sayılı Resmi 

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının 

Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. 

Tıbbi Atıklar 

İnşaat aşamasında oluşacak tıbbi atıklar Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 

13. maddesi gereği diğer atıklardan ayrı, özel sızdırmaz özellikteki tıbbi atık poşetlerinde 

biriktirilecek ve çevre lisansı almış firmalara gönderilecektir. 

Tıbbi atıkların toplanması, depolanması ve bertarafında 22.07.2005 tarih ve 25883 

sayılı R.G.’de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”(değişiklik: 30.03.2010 

tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) hükümlerine uyulacaktır. 

Tehlikeli Atıklar ve Atık Yağ 

Proje kapsamında arazinin hazırlanması sırasında kullanılacak makinelerin 

bakımları, yakıt ikmalleri ve yağ değişimleri; kurulacak şantiyede oluşturulacak makine 

parkının ilgili biriminde yapılacaktır. 

Proje kapsamında çalışacak araç ve ağır iş makinelerinin bakım-yağ değişim 

işlemlerinden kaynaklı atık yağ oluşumu söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasında 

meydana gelecek atık yağlar, makine parkında sızdırmaz zemin üzerinde yer alacak atık 

yağ tanklarında biriktirilecektir. Atık yağların taşınması, toplanması ve bertaraftı 

konusunda 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik 30/03/2010 tarih 

ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü 

Yönetmeliği” Madde 9’da (Atık yağ Üreticisinin Yükümlülükleri) belirtilen hükümlere 

uyularak, oluşacak atık yağların söz konusu yönetmelik hükümlerine uygun şekilde 

bertaraftı sağlanacaktır. Bu doğrultuda faaliyet süresince, söz konusu yönetmelik 

hükümleri uyarınca, oluşacak atık yağları en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirler 

alınacak, atık yağların aynı yönetmeliğin Ek-1’de verilen parametrelere göre analizlerini 

yaptırılarak kategorisi belirlenecek, oluşacak atık yağların çevre lisanslı taşıyıcı firmalar 

ile taşınması sağlanacak ve çevre lisansı almış bertaraf tesislerine verilerek bertarafı 

sağlanacaktır. 

İşletme aşamasında santral binasındaki ekipmanların bakım ve onarımından 

kaynaklı atık yağ ve atık yağ ile kirlenmiş üstübü atıkları oluşacaktır. İşletme aşamasında 

oluşması muhtemel tüm atık yağlar sızdırmasız tanklarda depolanacaktır. İşletme 

aşamasında oluşacak üstübü atıkları santral sahasında belirli bir noktaya konulacak olan 

ağzı kapalı sızdırmasız konteynırlarda toplanacak ve çevre lisansı olan firmalar tarafından 

santralden özel araçlarla alınarak çevre lisansı almış bertaraf tesislerine gönderilecektir. 

İnşaat ve işletme aşamasında 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı (değişiklik. 

30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 

"Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı (değişiklik. 

30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 

“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı R.G.’de yayımlanan 

“Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”, 25.11.2006 tarih ve 26357 (değişiklik. 

30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren 

“Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 

- 178 -



Toz Emisyonları 

İnşaat aşamasında yapılacak faaliyetlerden kaynaklı (kazı, dolgu vb.) toz emisyonu 

oluşacaktır. İşletme aşamasında ise toz oluşumu söz konusu olmayacaktır. İnşaat 

aşamasında yapılacak tüm faaliyetlerde tozumayı minimize etmek için gerekli tüm 

önlemler alınacaktır. 

Arazinin hazırlanması, inşaat ve işletme dönemlerinde; 03 Temmuz 2009 tarih ve 

27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava 

Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak 

yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine 

uyulacaktır. 

Gaz Emisyonları 

Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına kadar inşaat 

aşamasında iş makinelerinde akaryakıt kullanımından kaynaklı gaz emisyonları oluşumu 

söz konusu olacaktır. İşletme aşamasında gaz ve toz emisyonlarının oluşumu söz konusu 

değildir. 

İş makinelerinde yakıt olarak dizel yakıt kullanımdan kaynaklı başlıca NO, CO ve 

PM emisyonları meydana gelecektir. İnşaat aşamasında iş makinelerinden kaynaklanan 

emisyonun kontrol edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar kullanılacak, ayrıca 04.04.2009 

tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü 


İnşaat ve işletme dönemlerinde; 03 Temmuz 2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi 

Gazetede yayımlanarak Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü 

Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren 

Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 

Gürültü 

Projenin inşaat ve işletme aşamalarında 04.06.2010 tarih ve 26809 sayılı R.G.’de 

yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi 

Yönetmeliği hükümlerine titizlikle uyulacaktır. 

Proje inşaat ve işletme aşamasında, İşçi güvenliği konusunda 16.06.2003 tarih ve 

25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine uyulacaktır. 

Su Ekosistemine Etkiler 

Regülatör depolamalı tesis olmayacağı için, habitatlar ve biyotoplar üzerine 

olabilecek olumsuz etkiler beklenmemektedir. 

Regülatör mansabına, mansap doğal yaşamının korunması için dereye sürekli 

olarak belirli oranda can suyu bırakılması planlanmıştır. Böylece doğal hayatın korunması 

için gerekli olacak can suyu sağlanmış olacaktır. Ayrıca regülatörde balık geçiti yapılacak 

ve bu uygulama ile habitat bölünmesi söz konusu olmayacaktır. 

Flora-Fauna Üzerine Etkiler 

Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında yapılacak olan 

çalışmalar sırasında proje sahasındaki floralastik vejetasyon ortadan kalkacaktır. Ancak 

- 179 -



inşaat aşaması tamamlandıktan sonra proje alanı çevresinde topoğrafya ve bölge 

vejetasyona uygun peyzaj çalışmaları yapılacaktır. 

İnşaat döneminde, makro canlıların rahatsızlık faktörü nedeni ile yer değişikliği ve 

diğer olumsuz davranışlara maruz kalmamaları açısından iş makineleri ile çalışma zaman 

ve saatlerine dikkat edilecektir. İnşaat döneminde, hafriyat sonucu ortaya çıkan malzeme 

ile dolgu işlemleri, civarda bulunan fauna habitatlarının stabilizasyonunu bozmayacak 

şekilde minimize edilecektir. 

Projenin inşaat aşamasında Bern Sözleşmesi, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve 

Yönetmeliklerine ve diğer ulusal ve uluslar arası sözleşme hükümlerine ve T.C. Çevre ve 

Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı 

Dairesi Başkanlığı’nın 26 Mayıs 2010 tarih ve 27592 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 

yürürlüğe giren “2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’ hükümlerine 

uyulacaktır. 

Projenin inşaat ve işletme aşamalarında; 2872 sayılı Çevre kanunu ve ilgili 

yönetmelikler ile diğer mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi 

için gerekli her türlü izinler alınacak ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır. Gerekli kamu 

kurum ve kuruluşlardan izin alınmadan faaliyet geçilmeyecektir. Ayrıca; 

■ Proje alanı içerisinde yer alan orman alanının kamulaştırılması söz konusu 

olmadığından bu alanlar için 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 5192 Sayılı Kanun İle 


■ Faaliyete başlanmadan önce özel mülkiyete ait olan araziler için; 5403 Sayılı Toprak 

Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 13. maddesi kapsamında Trabzon İl Tarım 

Müdürlüğü görüşü alınacaktır. 

■ Proje Kapsamında tarım dışı amaçlı kullanılacak olan araziler için Trabzon Tarım İl 

Müdürlüğü görüşünün alınması aşamasında ihtiyaç duyulduğu taktirde söz konusu 

faaliyetle ilgili olarak “5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 13 

ve 21’inci maddesi gereğince istenilecek olan “Toprak Koruma Projesine” 

uyulacaktır. 

■ Proje sahasında bir tesis-yapı yapılmak istenmesi durumunda Trabzon İl Özel 

İdaresinden yapı ruhsatı alınacaktır. 

■ İletim kanalı ve iletim tüneli inşa edilirken mevcut yollara ve alt yapı tesislerine 

zarar verilmeyecektir. 

■ Proje inşa aşamasında yapılacak tüm nakliye çalışmalarında mevcut köy yollarına 

ve devlet karayoluna zarar verilmeyecek olup, taşıma faaliyetleri sırasında trafik 

güvenliğini tehlikeye düşürecek şekilde duman, yanmamış gaz, toz vb. maddeler 

yola doğru verilmeyecek, istiap halinde fazla yükleme yapılmayacak, köy yolu 

üzerinde bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına 

zarar verilmeyecektir. Bu yapılara zarar verilmesi durumunda bu zarar yatırımcı 

firma tarafından karşılanacaktır. 

■ Proje Alanı ve Etki Alanında Yapılacak Çalışmalar Sırasında Herhangi Bir Kültür ve 

Tabiat Varlığına Rastlanılması Durumunda çalışmalar durdurularak Trabzon Kültür 

ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na haber verilecektir. 

■ Regülatör yapılarının inşaatına suyun en az olduğu dönemde başlanacaktır ve 

inşaat aşamasında derede daimi olarak suyun akması sağlanacaktır. 

- 180 -



■ Hafriyat atıklarının depolanması, kuru dere ve dereye karışması ihtimali olan sınırlar 

içerisinde yapılamayacaktır. 

■ İşletme aşamasında derede canlı hayatın devamlılığı bırakılacak olan sular, 

mansaba bir akım gözlem istasyonu kurularak devalı olarak ölçülecek ve ölçülen 

akımlar periyodik olarak DSİ XXII. Bölgeye rapor edilecektir. 

■ Projenin inşaatı ve işletilmesi aşamasında, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ile 

10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Ürünleri 

Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 

■ Taşıma ve nakliye işlemlerinde, 2918 sayılı Trafik Kanunu’nun ilgili maddelerine ve 

25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve aynı yönetmelikte 

08.09.2004 tarih 25577 sayılı değişikliğe, 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı 

Karayolları Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. 

■ Söz konusu proje kapsamında yapılacak her türlü yapılarda 2 Eylül 1997 tarih ve 

23098 (değişiklik: 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı R.G.) sayılı R.G.’ de 

yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında 

Yönetmelik” hükümlerine ve 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla 

Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” hükümlerine uyulacaktır. 

■ İnşaat ve işletme aşamasında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Yönetmeliklerine, 4915 

sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine uyulacaktır. Fauna türleri arasında 

Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3’e göre kesin koruma altında olan ve koruma altında 

olan türler vardır. Bu türlerle ilgili olarak Bern Sözleşmesi koruma tedbirlerine ve bu 

sözleşmedeki 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. 

■ Proje kapsamında 09.12.2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 

“İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”ne titizlikle uyulacaktır. 

■ 09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı R.G.’de yayımlanan 2006/27 sayılı Başbakanlık 

Genelgesine titizlikle uyulacaktır. 

■ Proje kapsamında 16.06.2003 tarih ve 25134 sayılı R.G.’de yayımlanan 4857 sayılı 

İş Kanununa uyulacaktır. 

■ 08.05.2003 tarih ve 25102 sayılı R.G.’de yayımlan 4856 sayılı ve 13.05.2006 tarih 

ve 26167 sayılı R.G.’de yayımlan 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik 

Yapılmasına Dair Kanun ve bu kanunlara istinaden çıkarılan tüm yönetmeliklere 

titizlikle uyulacaktır. 

Söz konusu işletmede 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan 

tüm mevzuat hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca, işletmenin faaliyeti esnasında 2872 Sayılı 

Çevre Kanununa istinaden çıkarılan; 

■ 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı R.G.’de yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü 

Yönetmeliği”, 

■ 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü 


■ 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı R.G.’de (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 

sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”, 

- 181 -




sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü 


■ 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava 

Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği”, 


sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış 

Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” 


sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, 


sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”, 

■ 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat 

Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”, 

■ 08.06.2010 tarih ve 27605 sayı R.G’de yayımlanan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü Ve 

Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmeliği”, 

■ 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı R.G.’de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü 


■ 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı R.G.’de (değişiklik:26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı 

R.G.) yayımlanan “ Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”, 

■ 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 

“Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği”, 

■ 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı R.G.’de yayımlanan “Çevresel Gürültünün 

Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”, 


sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”, 

■ 29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Çevre Kanununca 

Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 

- 182 -

aköz enerji elektrik üretim san. a. ş. amastal regülatörü ve hes projesi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?