5 - TÃ¼rkiye Barolar BirliÄi YayÄ±nlarÄ±

TÜRKIYE BAROLAR B İ RL İ IlV. GENEL KURUL7-8 OCAK 1972 - BURSAYONETIM KURULU ÇALISMA RAPORUv eB A S K A N L 1 K RAPOR tJ

1TURKITE BAROLR B İRL İĞİ YONETIM KURULU1Ba şkan : Av. Faruk ERENBa şkan Yardimcisi Av. Tacettifl SIRMALIBa şkan Yard ımc ı s ı : Av. Cen.- iz ILHANGenel Sekreter : Av. Erdo ğan B İGATSayman Uye : Av. Hikmet TUNCAYÜye Av. Zeki. YÜCELÜye : Av. Osman KUNTMA İ'TÜye : Av. Hilmi BECERIKÜye : Av. Mehmet KAVAJILARÜye : Av. Ihsan SARAÇLARÜye : Av. Sadettin TOKBEY(ANEARA)(ISTANBUL)(IZM İR)(ANKARA)(ESK İŞEHİR)(BURSA)(ISTANBUL)(AYDIN)(KONYA)(SAMSUN)(ADANA)tBa şkanÜyeÜyeÜyeÜyeÜyeÜyeÜyeÜyeÜyeTÜRKİYE BAOLAR BIRLİĞİ: DİSİPL İN KURULUAv. Mehmet NOMERAv. Hulusi SELEKAv. ömer GÖZÜBÜYUXAv. Şem'i ÜGEAv, Fadil ALTOPAv. Sabahattin BILGE: Av. H.Oavit TURGAY(ANKARA)TÜRKIYE BAROLAR B İRLİĞİ DENETLEME KURULUAv. Vedat BURCUO Ğ JUAv. Refik BELG İLAv. Davut SELÇUK İ(IZMİR)(KAYSERİ)24.21971 istifa(ISTANBUL)( İSTANBUL)(ANKARA)(TEK İRDAĞ)(BALIKES İR)(!STANBUL)(AYDIN)

mouGUNBEM1- Bursa Baro Ba şkanı 'nın aç ış konu şmas ı 42- Yoklama,3- Mrkiye Barolar Bir ligi Ba şkan ı 'nın aç ış konu şmas ı , sayg duru şuve Atatiirk An ıt ına çelenk konulmas ı ,4- Bir Ba şkan, Bir Ba şkan Vekili ve iki Uye'den kurulu Genel KurulBa şkanl ık Divan ınn seçilmesi5- . Birlik Yönetim Kurulu'nun 1971 y ı l ı çal ışma raporu ile, ilnço,gelir-gider ve giderlerin bütçe ile mukayese tablolar ın ı4 ve DenetlemeKurulu raporunun okunmas ı ve görfi şiilmesi,6- Birlik Yönetim Kurulunun 1971 :nl ı çal ışmalar ından dolay 1 ibras ı ,7- 1972 yı l ı Biitçe ve kadrosu ile'biitçe ynetme1i ğinin. göri Ulmesivekabulfl,8- Bo ş alan 5 as ıl ve 5 yedek Yönetim Kurulu tyelerinin yerl rineseçim-yap ılmas ı ,9- 3 as ı l, 3 yedek Denetleme Kurulu tiyesi seçimi,10- birlik Disiplin Kurulunda bo ş alan 1 iiye yerine 1 as ı l, 1 yedek Uyeseçimi,11Yeı'li ve Yabanc ı Kongre-lere gönderilecek delegelerin se ilmesiyetkisinin Yönetim Kuruluna b ırak ı lmas ı ,12- Meslek Kua11ar ının .48. maddesinin kurallardan ç ıkar ı lma ı hakkında,Kayseri Barosunun 25. 2 . 197 1 gün ve 36 say ı l ı teklifi13- Gelecek O1aan Genel Kurul toplant ı s ının yeri ve zaman ınn tespiti,14- Dilekler,15- Birlik Ba şkan ının kapanış konu şmas ı .

FIHR İKonuSTBA51KA1\'IIK RAPORU.1. -YÖNETIM KURULU ÇALI ŞMA RAPORUADALET YILINIJ' AÇILI ŞIİİ DIŞ İLİŞKİLER111 YÖNETIvLEL İKIV SOSYAL GÜVENLIK KONULARI1. 1474 say ı l ı Kanun2. Miiteferrik Konular3. Bağıms ı z ça1 ış anlarn sosyal gflveti ği4. Sosyal gUvenli ğimizle ilgili yarg ı sal Icararlar5. İhiyari Sigorta6, Emekli Sandığ . ile ili şkiler74 Ya ş l ı l ık ayl ığı baglananlaria mesle ğe devamedip edemeyecekleri8. Avukat stajiyerlerinin sosyal gtiven3.i ği9. Dava vekilleri ve dava takipçilerininsosyal güvenli ğilO.Soyal sigortaya tabi Avukat1arn meskerı kredisindenyararlanmalar ıv YASAMA İŞLE3ALER İNE KATKIl,Anayasa de ği ş ikli ği2.Adll zab ıtanın kurulmas ı ça1x şnıa1ar.3.Avukatl ık Kanunu de ği ş ikli ği ça1 şmalar ı4.Medeni Kanun de ği ş ikli ği5.Tirk Ceza Kanunu de ğ i ş ikli ği6.Adlî ara verme7.Ceza Muhakemeleri UsuJ.0 Kanunu de ğ i şikli ği8.Asayi ş e Miiessir baz ı fiillerin önlenmesihakk ında Kanun9.Toprak Reformu Öntedbiler Kanunu15 - 1819 - 2223 - 5657 6363 6565 6666 7070 7575 7979 - 8282 - 8383 848485 131131 - 136136 - 137137137137 - 138138 - 146146 - l'4-8149 - 151

MmVİ'iOAvukatl ıkla ilgili hikümlerin bir arayagetirilmesi çal ışmalar ı ,iLAdalet Bakan ına iletilen konular12.Hukuk Tjsuljj Muhakemeleri KanunuB İR İ NC İ TTJRK HEIKUE KONGRESI HAZIRLIKLARI151i52152153 160BIRLIK ORGANLARININ ÇIiI ŞMAIiAR!l.Birlik Disiplin Kurulu çal ışmalar ı 1602.Yönetim Kurulu ilyelii ve G6rev B51UmU 160 1613.Y5netim Kurulu Toplant ılar ı 161 1624.Ankara dışındaki topli.,, 'ntilar 162 166Ş f Genel Kurul Tutanaklar ı 1666.Bülten 1677.Sekreterya çal ışmalar ı 16? 168a.,Ruhsatname 168b 9 Dergi 169c.Kimlik ciizd.anlar ı 170çSici1 kartlar ı 170d.Danıştaydaki davaiar ım ı z 1707 1.Mnbiem ve Rozet 170 1718.Birlik Binas ı 1729,Kurulu ş Yı ldöniimü 172100Avukatl ık S ınavı 17211 .Danıştay duru şmalar ında cübbe giyiJ.mesizorun1uu 173120Barolara yer ayr ı 1mas. 173 17413,Avukatlaratercihli telefon verilmesi 174 17514 0Meslek Kurallar ı 175Viil DEVLET AVUEATLARININ AVUIÇATLIK ÜCRETI KONUSU4353 sayıl ı Kanuna göre sözle şmeli hazine avukatlarının durumueIX BAROLARIMIZLA IL İŞK İLERl,Barolar ım ı z ın kararlar ı2.Yeni kurulan barolar176 182182183184

‐ de distinguer les notions de qualification et decompétence ;‐ de diagnostiquer l’adéquation d’une candidatureà un poste donné.À partir de données sociales, comptables et fiscalessimplifiées, en mobilisant des outils de simulation,l’élève est capable :‐ de mesurer l’activité de travail, en tant queressources, à l’aide d’indicateurs pertinents ;‐ de mesurer le coût du travail‐ d’apprécier l’opportunité d’embaucher entermes quantitatifs et qualitatifs ;‐ d’apprécier l’impact des conditions de travailsur le comportement et la productivité desmembres d’une organisation.Ministère de l’éducation nationale, de la jeunesse et de la vie associative – Direction générale de l’enseignement scolaireProjet de programme de sciences de gestion en classe de première de la série sciences et technologies du management et de la gestionPage 5 sur 13

14BAŞK•Mi1IK RA2ORUürkiye barolar Eirlii Yönetim Kurulu çal ışmalar hakkında haz ırlanan raporda aç ıklanan hususlara ve kanaatlere tümde katildığımı arzederi. Yönetim AuruluuzJ . a Ba ş kanl ık aras ında esasa ekilisay ılabilecek hiç bir görü ş ayr ı l ığı mü ş ahade edilmemi ştir. Yöneim Kurulumuz,lüzum görülen ola ğanüstü toplant ı lar hariç olmak üzere, kanunumuzgere ğince her ay muntazaa ıı toplanm. ış t ır. Bu toplant ı lar ın agsad ığıgörülmmi ş tir. De ğerli yönetim kurulu yalerimize huzurunuzda çdran duyguların ı aç ıklamama miiaadc buyrulmas ın ı istiham eylemekteyim.1971 y1l ın ın olaylar ı , ortaya çikan ko şullar ve sair nedenlerlemesleimiz ili şkin olupta yasama yolu ile çözümlenmesigerekiikonularda sonuçlar alama6 ığııa ı z ı üzüntü ile kaydetmek durumundayiz.bufl_lar aras ında özellikle ba ğıms ı zl ık çabas ıın bir sonuca varabil4e ği olanağının haz ırlanmas ına :men baz ı de ğ i ş iklikler sebebiyle gayretlerimizeyeniden ba ş lamak zorunda kld ık. B ğıms ı zl ık ilkesi üzerindeki çabalar ın 197 2 y ı l ında daha etkili sUrd.ürülebilceifle inand ır ı c ı earler müşahade edilmi ş tir.Bu konuda Yasama Organ ında görev alan deer1i mesekda ş 1arım ı z ın ve özellikle Av.Ekrem zden ve Re ş it lker'inçabalarifl1hUZU3Unuzda anmay ı borç bilirim. Say ın Ekrem zden'±n 1971 y ı l ında.Türl 1dye BüyükKillet Meclisinde yapt ığı konuçmasinda deindi ği hususlar şunlardır:"Adalet Bakanl ığı , bugün Avukatl ık Kanunu hUkmlerine görebarolar b irliğinin baz ı kararlar ını denetleme mevkiindedir. Tecrübe görmüş hukukçulardan kurulu. Barolar Birliğinin verii kararlar ın Hak'ka,Adalete ve Kanunlara uyr ı.nlu ğunu kontrol etmek hakk ın ın Adalet rkanh ı_ğ na tan ınmas ı Anayasaya uygun de ğildir. Bu yönden yap ılan tenkit ve temennilerekar şı Adalet bakanl ığı makam ın ı i ş gal eden akan1ar ın israrliolmalar ı tüm hukukçular aras ında hayret uyand ırmaktadir. Çayet BarolarBirli ği taraf ından verilen kararlar ı be ğenmiyeD vatanda ş olursa, onlar ınanış tay'a müracaatla haklar ın ı almalar ı tabiir.Adalet Bakan ı 'nın kontroliineliiZUm ve zaruret y1

Barolar Birliki gibi bi şdik bir teekkuiün vesayet alt ında kaldığı ı görinekbine ac ı veriyorTtickiye 13arcla ı Bir1iinin Mmya aras ında 1yıklduu yeri alarak ba ıms ı zlıına kav.smas ı en biyUk tem.ennilerim' zdendir"Ba ınn ızl ı çabalar ın ın geli ş infi hakk ında Yönetim Kurul muzunrapoiunda Anayasa dei şik1ii lUnı nde daha geni ş aç ıklamalarda: ulunu İ-m ıitur11972 y ıl ın ın, Tirkiye Barolar Birli ği için dış ilifrkilerdeone ırııı b ır a ş ama kevdedece ğini ummaktay ız. Fakat bu konuda baz ı e di şeleriprize devini ıek zrunday ız0 Ba ğıms ız olmayan Tiirkiye Barolar birlL ğinir1dış ili şkilerinde lay ık oldu ğu itibara gölge dii şiiriilebi1ece ğinden ku şkudayı n Di ğer bir ku şkumuz da şudur. Devletimizin imzalad ığı pek ç k anla ş-malarla izerine ald ığı ve yasalarda de ği ş iklik yapma ğı taahhüt et ±± hususlararas ında özellikle Adalet, Adliye ve hak arama hiirriyet İeri ilea İ ka İ . hususlarda uzun siireli bir savsama gözlenmektedir. Bu kon ıda daTirkiye Barolar Birli ğinin uyar ı c ı göreve girmesinde zorunluk ar ır. 192y ıl ı çal ışmalar ında özellile Tiirk Avukatla ı 'n ın, gerekinco Avrupa İnsanaklcr ı omisyon ve Insan Haklar ı Divan ı 'na a şvurabiLıeleri yetksirıintan ınmas ı zaman ı gelmi ştir Bu yetkiyi tan ımam ış pek kUçk adette bir kaçdevlet aras ında gözü ıı k için hiç bir sebep yoktur. bay ın Genel Kuruluzasundu ğum bu seneki raporumda bu konuya gni ş ce yer vermek iiumu4 'duydum.Zaman geçtikçe Tiirkiye Barolar birli ği ilkelerini aç ıkca ortaya kyabileikir.bütiiniti ğii içinde göriilebilecek hale gelmi ştir. "Hukuku ı Üstiin-"Ekonomik-Demokratik Kamu Diizeni" gibi ortaya at ılan i1kelrin toplumdatasviple i.ar şılandıını gsteren durumlar k ıvanç'a saatanm4t ır.Avrupa Insan Hak1ar ı 'Szle şmesinin 25. maddesinde ngöriiları..kiilerin İnsan Haklar ı Komisyonuna ba şvurmas ı imkan ın ı Tiirkye'ninde kabul edebilmesi için., yasalarirn ı zcla ad ı geçen sözle şmeye ayk3,h olup,sözle şmeye uygun hale getirilmesi gerekli hökfimler varsa bunlar hkk ındaveya İnsan Haklar ı Divan ın ın ayn ı sözleamenin 46. maddeninde i şart edilenyarg ı yetkisini kabulde sak ınca göriiliip görülmedi ği hususunda, TükiyeBarolar Birli ğinitı gbrii şiinün saptanmas ı luzumlu hale gelmi ştir.1) Barolar Birli ğinin bu konuda kabul etti ği ilkeler: Birliğimiz Yönetim Kurulu Avrupa İnsan Haklar ı Sözlesmesi kar şıs ında yasala-.r ı m ızd.a ve uygulamalardaki tutars ı zl ıklara 4.7.1970 tarihli 48/1514 say ıl ı

4d j. r ı ei.. ile de:ner. ştir;a.) i:ie üeviet:inin de kat ıld ıĞı Avrupa. Insan Haklar ıbiile şnesini ıı vcmIetz eJ.aeh ilerinde tam bir uygulamaya ul ş amam ışolmaa ı nedenleri üzerinde Jıı x ı Türkiye Barolar Birlidi Yönetim K ruluiani Kanmund• sterilen baz ı tutuklama sebeplerinin,anla şma hükümlerine ah ır ı aldrün halde nygulanmas1na devam dilmesi;Bir k:lrcnenin rzrn süre iphe alt ında kamas n ı önlemebak ım ından ceza davalar ın ın ve tutuklaiıan ın makul süreyi a ş. amas ıad ı geçen anla hükünleri ile aç ıina taahhiit edildi;i bu konuda ş imdiyekadar hiç b ır tedbirin : ıınam ı olmas ı ,ıJecJeri mdafiii1: usuliiniin getirilmesi, kim1eniflsav-anmasa b ırak ı lmaas m ıyolinda anla şman ın kovduku esaslara uyul ı amasive gere: ı II ıfl yaü ı lnnamasJ.; -ieza davatar ında itham ile savunmayı kar şı iar şıyagetiren. çapraz sorunun insan haklar ın ı sa-lama araçlar ından sayıidııve anla şma ile yük İ enildi.a halde Usul Kanunu'nda gerekli dei şikiin ya -p ı lmanıış bulunmas ı ;h FD ıı sier 5zerinde :nha fazla ecikmenin sak ıncala4 ını a-ç ıklam ış ve o tarihlerde Iiükumetce had ırlen ıp Türkiye Büyük Millt Meclı s ıne sunulan Usr ı nanun. cep ışıkıı tasar ıs ın ın bu taahhutlerde haber--siz gorunmes ırıı kınam ış ,'Insan Haklar ı .vrupa Sözle şmesi bir kanun hU1 ıünd oldu ğunda-r.savunma mes İeir ıin icras ı s ıras ında, ,iyi-un görecekler- 1 istek eri var--g ı mercilerine sunma-k sureti- lE sozle şmenin adl ı uygulamada dayan ak veemsa ı kazanmas ı çeL)as ına kat ılmalar ın ı Turk ıye Barolar B ırl ığı ne lekda ş-lar ın ın ve h.tün hukukçu ann takdirine" arzetmi şti.b) ivrupa Insan Haklar ı 8özlemesi ve ek protoko1leriinsan hak,,,rın ı , mi İletierraS ı bir teminata ba ğlamak ayretieri4 ifadeeder Ikinci diina sa.va ş adan sonra harcanan çabalar ve insanl ığın benzeryeni bir fei.kete s ıirikienmenesi ıçin etkili bir çare olarak dfl şüü1enmet in ler aras ında bu sözl şmeler de yer almektd ır. Birle şmi şmilltlOrAndia şmas ı gibi Avrupa Konseyi dtatisü de insan haklar ını güven at ınaalmaY ı anaç sam ıiıışlard ı r Bütün bu metinlere kut ı'lmış olan Devletmizin,Anayasam ı z ın hea ınd a Türk Devletini Insan Haklar ı " na sayg ıl ı 01au ğununL aç ıklanmas ı kar aa ında Komisyon ve Adalet Divan ın ın yetkilerini tanıman,aktangelerı bir nelien ıeli durumda devam edilmemesini gerektirmktdir.

) Gbr.d1 U Uzere İ aan Haklar ı Sözle şmesine ugun1u ıte ı in edebilrek yaln ız klilerin irızan Haklar ı Komisyonunu ba şvuma imkanını ve Divan ın yar': ı y kiaini kabul ile yetinmek suretiyle sala1 ş olam ıyacakt ır. Şiiphe roktur ki bu iki konu, pek hUyiik önem ta şır. Pkat AupaInsan Haklar ı .'ziezmesine bu iki konuda at ılmakla iktia ecllirse,dier bir deyimle mevzuat ım ızda ;erekli dzeltmeler yap ılmaks ı z ı bu yolaidi]se baz ı dva1ara lzumsuz yere sebebiyet verilmi ş olur.ç) Devletimiz pek çok Milletleraras ı Anla şmalara kat ılmış ,kendi yas alarmda erekli dei şiklikleri yapmak ykmii alt ına gi4mi ştir.Uzun zaman pe ol-,Ilasina ıni ş ra ğmen bu yiikLimler, yerine getirilmem. ştir.,Misal olarak "insanl ıba ker şı i şlenen cUrfimler (Genocide) anla şmas ı göterilebilir.Bu eçikmerin. sebepleri .ne şitlidir.e baz ılar ıni hakl görmekde miimkindiir. Bununla beraber Milletleraras ı Anla şmalar ım ızla çeli şmelihale dii şmemekte Devlet itiher ı eç ı s ından daha bUk mill£ faydann varilğınahukukcu olarak inanmak zorundayız. Bu. itibarla Avrupa Insan Haklar ı5 ozl e şmes 1 da s ında ka] an ve bitk bir k ı sm ı Birle şmi şmili etlerce haz ırlanmışolan anla şmalar ın, bu 'özle taranmas ı ve gerekli yasa de ği şildiklerininbaz ıranııaS1 msksad.ı ile karma bir çal ışma grubunun te şkilin ve buhususta Birliirnize dii şeek hizmetlere aı sde bu.lunduğmmuZU yetkii merci.lere arzetmi ş durun ıdayı z.2) vruua İnsan Lmaklar ı nnla şmss ının hukuka nitelb ği: Sözleşrıeye kemaliyle ve fiilen ket ılabiJmemiz aç ıs ından var ılacak sonuçlarabizi hatas ız ötUrebilecek usuliin ad ı reçen sözle şmenin hukuki niteli ğininincelenmesi ile olanak kazanaca:1fl1 db şiinmekteyiz.Avrupa Sözle şmesinin Ahayasa de ğerinde olup olmad ığı veyamilli kanunlara e şitli=i ile yetinilmesi gerekip gerekmedi ği tart ışmal ıdıra)Al ı3ıan doktrininde kuvvetli bir akım Avrupa Sözle şmesinin"Anayasa Kanunu" de ğerinde oldu ğunu şu gerekçeye dayaaktadr: Sözleşme "insan haklar ı " kavram ın ı tarif ve ikmal eder. Alman Anayssas1ndak haklar enel hatlar ı ile gösterilmi ştir. 0 ha ide sözle şme aneyasayi tamamlayan"anayasal bir metin"dir.Bu doktrin TUrk Jzukukunu da ilgilendirir. Alman•e1TiirkAnayasas ının Huikiimleri aras ında bu konulardaki aç ık benzerlik bu ilgininsebebidir.Bununla beraber Alınan mahkemeleriflin sözle şmeye Anayasade ğeri tan ınmas ın ı aç ıkca veya zimren re-ci eden kararlar ına da rastlanmktadır.

-5-b) Avurya, anlm,ay ı onaylad ığı zaman (1950) ona birAnayasa Kanunu deefi urmek istun ı isti. Fakat bu hususun sarih bir kay ıtlaaç ıklabmarnış olmas5, aula şma hUkii ınlerinin sarih bulunmad ığı gibi grekçe-• lerle konu tart ışmal ı bale naldi. hihayet par1mento (1964) Milletleraras ıknı'Jnfi dei.tirme s ıras ında Avrupa Sözle şmesininAn1a şmara ait Anayasa .tAnayasa Kanunu hükmnde o1du;unu aç ıkca tasrih etti.c) Fiilen yfirfirliie girebilmesi bir kanunun yap]ilmas ınabalanmam ış olan anla şmalar ın, derhal irbrlfiermesi,. bu arada AvrupaSözle şmesinin derhal rörU,r1iie girmesi, bu arada Avru'a Sözle şmesininderhal yrbrlbe giren bir kanun derinde o1duu kanaatine en g ni şş ekilde Federal Almanya nahkeme tatbikat ında rastlanmaktad ır.ç) Avrupa Sözle şmesinin Türkiye'de hukuka nite1i aç ı s ındanş öylece 'dii ş iirımek miiTakindfir:- Her ne kadar bu sözle şme eski Anayasa zama9 ındakabul edilmi ş ise de konu, yeni Anayasaya göre bir sonuca ba1an9alidir.Anayasan ın 65. maddesine göre anla şmalar ın 'onaylanmas ını , Meclisin birkanuna uygun bulmas ı gericl±dir. "Tbrk kanunlar ına dei ş ik1ik gtirenher tfirlö anla şmalar ın y'n ı lmas ın.da" bu hükiim uygulanacakt ır.Anayasam ı ::, anla şmalar ın usulfine göre yUrUr1üe k nmas ındansonra bunlar ın kanun hii1i 1 nde olduklar ına i ş aret etmi ş tir. 0 haldesözle şmenin .di;er kanunlar ın istiinde (mesela Anayasa gibi) bir k nurioldu ğu kabul edilmemi s demeictir. s].n ız Anayasa bunlar hakk ında 4nayasÈyaayk ır ı l ık davas ı rıın aç ı iamayaca1fl ı bildirmekle yetinmi ş tir.durum kar şı s ında sözle şme hiikiimlerinin milli knun.1argibi mah1emeerce uygulanmas ı gerekli bulunacak., fakat 'milli kann1ar1açat ışma halinde çöziim ş ekli tercih esaşına göre deii, herhangi iki kanunçat ışrnas ındaki kurallara ba;l. ka İackt ır. Bu -yorum ek1initf isenas ıl sonuç verebe ği kestirilemez, Belki de devleti yUkiimuiu1 iiiini- yerine4 getirememek gibi bir duruma sokahilir. Kald ı k. Anayasaya ayk ırı ııdava edilemiyecek bir anla şman ın, dier bir, kanun ile çat ışmas ı lalindegenel kurallara göre neticeye var ı lmas ı , mesela ybriirliik tarihlerine göreDnetice ç ıkar ı lmas ı izahs ı z kalmaktad ır.Memleketim-izin Anayasa uzmanlar ının grii ş 1eri ş öyleceözetlenebilir:"Avrupa İnsan Haklar ı Sözle şmesi 6366 say ı l ı Kaufl ileonaylanmış t ır. Anayasan ın 65. maddesinin son f ıkras ı hnbe "knun hUk-

- 6 -ncdir Kdir eu bn ceki rievuata olsun, Anayasan ın yUrUrlhUndenka nlarJe o.J se 5 bzleeue hkii.leri ile çeli ş en esaslar mvcut isebirinci. halic 6336 sy ıl ı kanun dahn ahhar 01du için onunla; ikinciha İ.ie.naiaea j: ert ii ıı . derekti. ki, mevzuat ım ı da söz-1nıleri :1 yan herhang bir hi1e rastlanmamaktdır. Buçe şit bir hiikLin ı mevcut bulunsa da ıi Arı :rasan ın ba ş langı ç ıısm ını4 5. paragra:[ına v'c 2, aIdeei hbkmiine ' göre de ğer ifade etmeyecektir". nayasa!iakh€:emiZ sozle şme VE: ,'kini Anayaeaz ı yorut..ilarken nazara alma fl tadır.bu hususta Anayasa a1kccmeS mm ka±arar ı mevutur.-.Avrpa Sözle şmesine ayk ı muahhar bir kanun, yap ılabilirmi? Avrupa söz.le ş:nEsine Anayasa de ğeri verilmedikçe bunun yplacaıiddia PdilCPi(. Bö yle ir kanun sözle şmeye ayk ır ı lğından bahs le uybill :nı os ın5 matikemeden istemek de mirn.Icün de ğidir. Bu konunun çziim yeri TEIBk. olcat,t ır..-Tbrk Mahkomelerinde sözle şmeye •dayan ılarak tleptebuiunulms ın ıfl mürnkiin olduunu zarınediyoruz. Sözle şme kanun hükmt ıde olduunogöre ona istinnt eailmesi tabii görilmelidir, Sözle şmeyi kabul etmiş dier nemleketlerder haz ılr ın ın uygulamalar ı hakk ında örneklr verineksuretile bu inlay ışi kuvet1endirebiliriz. KanunIar ıry da hangi konularda,ne gibi de,i şiklikler yap ı1mas gerekti ği konusuna bizi bi ı az dahayakla şt ır ır : -Belçika Yöksek Mahkemesi, fertlerin sözl şmehiikiimlerinedayanarak hak iddia edobileceklerine karar vermi ştir. Nezaret altında tutulan bir ş ahs ın dosyeyi tetkik etmesine'mi ş aade ei1memeajni haksı z. bulan talebini yAiksok mahkeme şu gerekçe ile red etmi ş tir: 4n)Jasman ın6maddesinde (b/3) sanığın mUdafaas ır ı haz ırlamak için gerekli. zaanave kolayl ıkisra malik olmak hakkı", soru şturnafl de ğil, dava s ı as! ında i-Teri sriilcbilecek bir ııakt ır. Yine ayni mahkeme savunma şahit1ernin çaırı lmamas ı suretile s5iie şmenin (b/3,6) sa ıuklaa tan4ığ . "aavuna taknıkiar ın ın da iddis tan ıklar ı ile ayni şartlar alt ında davet edjlesininve dinlenmesinin salarin.e,s ını istemek haklu." nın ihlali ay ılas ı yolundakitalebi sözlas ınenin, bir ş ahidin ş ahadetinin isbat deri olup olma-'dab, ı rıı takdir husus undı hkimlc ı ifl yetkisinin kaldır ı lmad ığı gerekçesiile reddetmi ştir Fakat hu ' karar ın en önemli taaf ı , Belçika t a, mkii£bin uahkem ede anla şma huikiimlerine istinat ederek bir hak iddia enjnrii ınk ı hı .göruilmii ş olduudur. Ayni imkanı Alman Anayasa Mahkemesi de kabul

" 7etmi.',tir. Alman Anayasa ahkemesinde gayri tabii mukareneti suç sayan AlmanCeza anunu'nun 175. maddesinin Insan Ilaklari Sözle şmesine akr ı olduğu iddia edilm:Lç, yii1. .k •mhke ı e sözlepmsinin (8/2) sağl ık ve ahlak bakım ından konulacak tabditleri yasaklamad ıı gerekçesi ile talebi red etmitr.Konu'nun TiFrke iginönenii25. madde;c kat ılma TUrkiye'ye gerçek bir itibar kazandıracakve Anayasan ın temel ds ıı cesi olan çağda ş uyrl ık seviyesi4 fiilenyükselmeyi a,lracakt ır,Halen aözloa ıei onam ış bulunan 16 Devletin onbir tanesiomisyonun ferd£ ba ş urmalari inceleme yetkisini kabul etmi ş bulunmaktadı r. 1955 dem 1970 Eylil ay ı ba şına kadar Komyona yap ılan ferd£ mi£.atlar say ı s ı 4594 dLir. Bunlardan yaln ı z 53 ii ş yan kab ı 1 görülm ş iInsan Haklar ı Mkemesince Diva ıica) bugüne kaa onavaele al ınmitJ-r.Komisyona clneeBa ş lan ıçtan 197 0 sonuna kadar ş.ayanj kabul buluden k omisyon be ş m ıJracaat ı hakl ı rmi ştir. Hakl ı mi ı acaat Oransözle şmenin i.h11i nisbeti 4594 de 5 dir, 0 halde garip bir evhkingen bir tutumun sirdüriümesinden em İ eketimiifl manvi kayb ı3n 53 i ş-yanin ile çevebme.diaesiÖla-len zararlsr kar şı s ında, kat ı 1 kararlariiUfl bilinçle verilebica ın ı fazlas ı ile sa1arn ıştir13) Sözleçmeyo uymak için al ınacak tedbirler ve bunia1flzorunlu olup o1madıı Insan haklar ın ı ve ana hUrriyeterifli kruaya dai.ir Avrupa Söz1e ş esi (Roma .4 ):as ım 1950) Türk Dev1tinCç de kab İ edilmi ş-tir (RG.13 Mart 1954, n.662), Bu sözle şmenin biriflci maddesi öy1edirttYuksek ek ıt taraflar kendi yarg ı haklar ına tabi her ş ahsa, bu ozle şmeninbirinci fasl ınde tarif eti İ en h.k ve hiirriyetleri tan ı rlara, Hi1i ıı özollikleni ; Bu hükmiin baz ı özellicler± Vardır: Anla şma ne mitekabi1iyet ko şulunaba1anm ş , mc- de tablaH hasredilmiş tir. Ayr ı ca birinci radd dorudan doru uygulama zorun1uU etirme1-tedir. Baz ı anlamlra c1du.0 gibi sadece kanunlarda erekl de ği ş ikliiyapmak kömi ile yotini1memitir. Ahlçma ile mil1 mevzat il çat ışmahalinde bunlar ın anlamaye uyclurulmaSi zaruridir. Nitekim akitlerdeti pekçoğu kanunlar ında bu dei ş iklii yaparak uygun1u salam ış larir

3us3zieaaer ı jn 571, m addesi kit İ erin dhili mevz at ınını bu sozle şmen ın nı tun aadamler ı n ı n i ıı len tath ıı-ç ı n ı ne suretle emin ettiibuSusunda. Avmume. ensey.i Ger.el Sekreteriain talebi ile izahaW vermedc," onlar ı nı bur tutmat.nı c ır ddyle bir ta İ p halinde baz ı konularda Tfirkiyeiçin iz.ah: verehilmek giiç. clacakt ır. Fiihekika sözle şmenin 64. mad-/dee inc göre, .hit devletlt;rin milli bir kanununun sözle smenin muap ryen birhökmLine uygun bulunmamas ı halinde taadik helgesinin tevdii s ıras4ıde ihtirazkay ıt koymalar ı mii ınkdn idi Eöle bir ihtirzi kayd ın Devltimitaraf ınden beyan adildidi teraf ııa ı zdruı tesbit edile ınedi. Eğer böyle birihtirzi ka ı t mevcut de'.il ise Tiirk Devletinin ne kadar'gerii ş bi iikiimalt ına girdii aç ıkci ortadadr, Al ınmas ı gereken yasal tedbirlerin dikkctlı ce taranmes ına gayret cGeiu ıŞ ise de, bu iıususta daha etrafi ca b ırara ş t ırman ın yap ı imas ına da kani builunraektaya zh. Tutuklama sobepleri CLflJX.nun 104/3. medd. sineT suç Devlet, ve Hiikiimet niifuzunu k ıran fiiller"den ise bu hal 'tutuklamasebebi sy ı imaIatad ır. Halbuki sözle şaanin 3. maddesinin (e) bndi ancaksuç i ş lendidi hakk ında k' ı u.rvetli şihphe ve kama şiphesi hallerinde bevkifmiimkiin göri.lmektedir. Usul Kenunumuzun bahis konusu l ıükmönUn. Anay s aya uygunolduıi 1ıekk ıudki Anayasa Hahkemesinn gerekçesinde şu ibarey, yerverilmi ş tir 'Toplumun çindo bulundu ı ş artlara ve özelliklere öre dediş ik ihtiyaçlar ın geroktirdi;i tedbirleri almak zarureti inkar eilemez".Zann ım ı zce bu gerekçe, arıleamorian daiandıı esas fikre uygun dfi şm4mektedir,e. Dvo sdresi Anla şmaya göre (5/3, 6/l)cez davaları n ın ve tutukla.men ın 'makul siire"yi açmamas ı esas ı kabul edilmiir. Budeyim vaz ıh deildir. l66 y ı l ında Adalet Divan ın.a Almanya ve Avusturyahknıetlerine kar şı iki dava intikal etmi ş , Divan makul s'örenin 4 ık hUkiAıleredayenmadıı , sUrenin fahi ş olup olmadıın ı tayin için her olay ınözelliklerine göre yorumlanmas ı eraktii sonucuna vermi ştir. Alm ..n Mahkenelerininiç.tihoda.na göre 'Usul Kanunu (12111) hiç kimse plt ı aydan fazlatutu]. kalamaz", Bu hökdm İnsan Haklar ı Avr.upe sözle şmesinin 5/3. maddesindeyer elon (herkesin makul bir söre içinde yerg ı laas.ın ı ist4mek hakkı )na uygun d şmettedir Hakimlerin hastal ık, izin gibi özlük durmlah'ökmdn gecimı c-sini mazur göstoremez,"JUacriken Yüksek Mahkemesi iç4ihad ınagore "makul sure ı ç ınco yarg ı lanmak mer ıkan Anayasas ı 'n ın gere ğıı r."idemleketiipLizde ne ceza dvalar ı ne de tutukluluk Zami sureyebalanm ı ç:b ır0 lakat hö;le bir sire kabul etmekte, sözle şmeyi iı

-9-m ış baz ı memleketler sak ınca görmemi ş le'djr. Bu itibarla Usul K nunumuzada sire kavram ı ithal edilebilir. Jiakat siiresinde bitirmek çaba ı eksiksoru şturma ile hiikim verilmesi gibi bir zorunluk dourursaa br sakı ncad ır. Bununla beraber "makul siire" kad ı dahi bir "siire" olrak kanunlarınıızda kabul edilebilir. Tutukluluk siresinin ise kanunlar ım ızda kesinolarak belirtilmesi lz ımd ır. Anayasaını z ın tart ışmalar ı s ır+ ında memleketimizde "evkif" kadar kötüye kullan ı lm ış hiç bir miiesseseni ı mevcutolmad ığı bildirilmi şti. Halen uygulamada bir de ği şiklik yoktur. pu halimizile Avrupa İnsan Haklar ı Sözle şmesi Camis ına tümden girebilnek pekzordur. Tutukluk süresi kabul edilmelidir.ç. Savunma hakk ı Anl şrnaya göre (/c) adaletin gerçekleşmesi için zaruri ise maddi imkan ı olrnran san ıklara re'senmüdafjtayin edilmesi gereklidir. Usul Kanunumuzda İ'esen miidafi tayini h3.11erisay ı lmıştır. Memleketimizde ölüm cezas ın ı gerektiren suç itha ı le mah-Iaz edil-kemeye verilmi ş miidafizis san ıklar görülmii ş e hatta. cezalar ımi ş olanlara rastlanm ışt ır. Baz ı olaylar ın bu yan ı ile dış bas ında TürkAdaleti hakk ında baz ı üUoii yay ınlara sebep oldu ğu malmdur. Kanunu_mıizds hiç olmazsa baz ı h.ollerde mecburi müdafilik usulü sa.lanmaJ. ı d ır,d. Çapraz Sorgu Usul Kanunun ıuz çada ş usulJerden baz ıyönleri ile geri kalm ıst ır. Bunlardan biri de ttçapraz sorgu"dur. Anla şman ın 6. maddesine göre It kamu tan ıklar ı "n ı sortya çekmek veya çektirmeksavunma tan ıklar ının da itham tan ıklar ı ile ayni şartlar alt ında davet e-dilmesinin salanmas ını istenek hakk ı san ıklara tan ınm ıştır. Bu 1i£ikmü ııUsul Kanunumuzla ve özellikle bu kanunun uygulanmas ı ile çeli şme halindeoldu ğu görülmektedir.e. Ölüm cezas ı : Sözle şmeyi imzalayan Devletlerin büyükbir k ısm ı ölüm cezas ın ı kald ırm ış veya fiilen infaz edilmemesi yolundabir uygulamayı sa*lam ış bulunmaktad ırlar. Bununla beraber bbzle§m l e ölümcezas ın ın kabulüne engel de ğildir. Bu itibarla ölüm cezas ının memUeketimizdeilgas ı gerekip gere}onedii konusunda ad ı geçen sözle şme ht9imleriile de'erlendirmek mümkün deldjr. Fakat sözle şmenin 2. maddesine göre"her ferdin ya ş ama hakk ı kanunun himayesi alt ındad ır. Kanun ölüm cezasiile cezaland ırd ı j. bir suçtan dolay ı hakk ında mahkemece hukmedilen bu cezanın infaz ı dışında hiç kimse kasden öldiirülemez"f. Haysiyet k ır ı c ı ceza : Cezan ın insanle ştirilmesiçağım ız doktrininin ba şta gelen sorun.udur. İşkenceyi, insanl ık dıı cezaları red een Anayasam ız ile sözle şmenin 2. maddesinde yer alan "hiç kim-

— 10 —'•se ıAienceye, insan ı yahut hysiyct k ır ı c ı ceza ve muarIe1e3e tabi1 At ıı tu1 ınaz" b ı ikı-ııi ars ınd rıazar alanda çeli şme yoktur. Bununla beraberta bir nite1ii h: .alerin (meselt CK.12) kanun1ar ım ızdrı ç ıkarı l ıea ı gereklidir.4) In. geni ş anlaml ı tcdb ırlr : Anla ş man ın 6. maddesinegöre her san ı 5 ın 11 adi1ne, alenen, makul bir sürede, kaaunla kur ı imu ş ,baıms ı zve tarafs ı z bir Lihkcmedc yrg ı lanmas ın ı istemek hakk ı " esas tutulmu ştur.a. A İ eni:et ikurallorinin yeniden ayarlanmas ı , daha. adilbir usul-ün ara.,t ır ı lmas1, makul stire kavram ı iizerinde durulmas ı , tarafsı z bir nahkémede yerg ılanmay ı istemek yolundaki "insan hakk ı "nı istisnası z ve bilinçli bir ş ekilde uygulama kazanmas ı çarelerinin dü ş nü1mesiusul sistemlerimizin dayand ı > ı baz ı ilkelerde de ği ş iklikleri gerektireceikabul olunmaled ır. rirn tasar ı s ının gerekçesinde de aç ıklan ı üzere"4as ım 1950 tarihinde Roma'da imzalanan In.san Ïlaklari.. ve I em1 HürryetleriKoru ı a Sözle şmesi, bat ı demokrai1eri brasinda insan hklarive ana hürriyetleri bek ı :ıı ndan. sözle ş en Dv1etlerin hepsine mii ş trek birstandart salamış t ır. 20 'hart 195 2 de Pai'te imzalanan ek protko1 aynialanda yeni bir ad ım olmu ştur". 0 halde sözle şmenin getirdi ği "sjandartuu1 ve uygulama" açs ından Türk mevsuat ında yap ılacak dei ş ik1leriflsadece belli kon ı jiarda de;il, tö' ildalet sistemine ş mil olmas ı gereklidir.b. Yrunı ile ilgili önemli bir konu daha vard ır. Avrupaİnsan Haklar ı Kjsyou:un kararlar ı insan haklar ı aç ı s ından bUük biriçtihad haline gelmektedir. Acabs bu içtihattan istifade etmemize Komisyonunyetkisini kabul etmemi ş olmamı z engel midir? Olmamak ]Lâzjm gelir.Zira bu içtihad ın anlam ı , sözle şme ile kabul etti ğimiz insan haklar ınınyorumuna ili şkindir ve sözle şme kanun hükmündadir. Bu içtihad ın ba ğlayıc ıolup olmadıı ise ayr ıca incelenmesi gereken bir konudur.İşkence ve eziyet yasa ğı (3), kölelik ve zor çal ş t ırmayasaklar ı (4) gibi konularda mevzuat ımı z ın taranmas ı ve tatbikat-in de ğ erlendirilmesiha1in.e deha geni ş ve siatematik düzetmeler ihtiaç hissedilebilecektir."erbest seçim hakk ı " ayr ı ve pek önemli bir kou olarakbirinci protokolde nazara al ınm ış t ır "Yasama orc---.aninin seçimi için,makul aral ıkiarla halk ın. kanaatinıi gizli oylama ile oyunu serbestçe belirtmesinisalayan serbest seçimler tertiplemek taahhüdii" (paralel 3)Üzerinde durulacak eh önemli konulardand ı r.

—.n-_5) Insan Haklar ı Konıisyonuna rniiracaat konusu : Söle şmenin24. ve 25. maddeleri, Devletlerin, mikmet d ışı kurulu ş lar ın ki ş i-lerin ve topluluklar ın Insan Hak ar ı Komisyonuna a şvurabi1meler olanainigetirmi ş tir. Komisyonun yetkisi bu hususta kabul beyan ı ş art ı ileDevletimize uygulanacakt ır.a. Devletlerce ba şvurma sadec, e s5z1e ş en Devletler arasındad ır. Sözle ş en Devletlerden her biri di ğeri aleyhine söz1e şm ve eklerindeöngörUlen insan haklar ı nı ihlal etti ği iddias ı ile Komjsona ba ş-rahilir. Bu yetki ba şvuran Devlet açıınaan maddi bir ï1sinin mevcutolduu ş art ına ba1anmamış t ır. Ş imdiye kadar Devlet ba şvurmala.r ııda sadece3 emsal vard ır. Nitekim Iskandinav Devletleri ile Hollanda Yunanistandakurulan cunta hkm•eti bak ım ından Komisyona ba şvurmu ş lard ır. baha evvelYunanistan (ilk miirucaat budur) İngiltere aleyhine o tarihlerde K ıbrıs'ta, onosise kar şı aldıı tedbirler dolay ı siyle miiracaat etmi ti.Bylece Milletleraras ı bir kbnıisyon önünde Devlet ile kişinin kar şı la şmas ı ve bunun klasik egemenlik kavram ı inanc ına kesin surettekar şı ç ıIas ı insanl ık tarihinde hüyUk bir a ş amaçJ ır. Bununla eraberbu komisyonun yetkisini kabulde bi.tcin Devletler ayni isticali göstermemiş lerdir.b. Evvelki An3yns ım ı zda (1924) temel hak ve hük'riyetler,özllikic "yeni haklar' aç ıklannıadıından baz ı koiıularda tereddüt etmekmiimkflndi. Fakat yeni Anayasam ı z ın sistemi, ikinci Mnya sava şından sonrakidemokratik anayaslarla mtenaz ır hale gelmi ştir. Bu itibarla InsanHaklar ı özle şmesinde say ılan haklara nazarn iirk Anayasas ında a bireksiklik kaimaLl ış bulunmaktad ır. Ml1i kanunlar ım ı zda da, yukarda i ş aretedilen nitelikteki d iklikleri yapkta hiç bir giiçitik yoktur. Bu yolukabul halinde, di ğer szle ş en. Devletlerden hiç birinin mevzuat ım ı zda yeralan haklar aç ı s ından bir eksiklik şüphesine dü şmeyece ğini kesi41klesöyleyebiliriz. Böy.esinc i11et1eraras ı bir yarg ıyı benisemek jTtirk e-mokrasisine d ış itibar sa:layacakt ır. Eer Komisyonun kararlar ı incelenirsegörUlecektir. Komisyonun çal ışmas ı usulleri ve kararlar bak ıından verJiği örnekler hiç bir Devleti rencide etmemekte, bilakis bUyiik insanl ıkcamias ın ın gereklerini geli ş tirmök çabas ıni gütmektedir.• . * Esasen Komisyonun vordi,i karar tt hiikiim" de ğildir, Komisyonkarar ın ı (m1ahazalar ın ı ) " Bakanlar Komitesi" ne sunar. Bunun1aberaberKomisyonun kararla ın ın biiik bir manevi de ğer tas ı dığı szle ş n Devletlerintutumlar ına etkili olabild ği görUlmektedir. Rapor hakk ında yap ılacak

- 12 -i ş lömi Avrupa Bakanlar Komitcsi kararia ş t ır ır. (madde 32). Komisyonun içtiha.dı ismen mevcut haklar ın muhtevas ınd.a ve uygulamada "asgarimü ş terek"leri sc;nıut hale ' tirme1t. ve gerçekten insan haklar ına bağl ı .Devletlerin ayr ı bir "topluluk" old,klar ı anlvışın ı kuetlendirmektedir.Türkiye Barolar Birliibu gerekçelere tamamen. kt ı lmaktadı r.Sözle şmenin 25. maddesine göre Komisyona miiracaat yetkisiolanlar şunlard ır : Hakiki g.ah ısl, HükGmet d ışı te ş ekkiiller, her insantoplulu ğu.Ba şvurma sözle şmede " ş ikayet" olarak isimlendiriJimi ş tir.c. Memleket içi maklara'ba şvuruimas ından ve bunlar ıntükenmesinden sonra, alt ı ayl ık bir süre içinde K omisyona ba şvurula'oilir.Devlet kurulu ş lar ının ba şvurma yetkisi yoktur. Br ferdin,di ğer bir ferd aleyhine ba şvurmas ı da bahis konusu de ğildir. Paat busonuncuhalde, ilgili iievlet ın koruyucu tedh ır ı almamas ından dolay ı ş ikayetedilmesi kabildir. -Komisyonu. içtilidd ına göre ba şvuran bak ım ından, iç hukukyönünden "ehliyet" ş art ı aranmamaktad. ır. Baçvurrnada vekalet mümndür.Komisyona intikal eden miiracaatlarda dünyaca tan ınmış avukatlarn geni şyer tuttu ğu görülmü ş tiir.S ö zle şmeye göre kötüye kullan ı lan ba şvurma red oJrurıur. Komisyonuniçtihatlar ına göre baysiyet k ır ı c ı deyimlerin kullan ı l4as ı redsehebidir. Ş ika.yetin konusu bellidir. Ancak sözle şmede ta ı nan haklar ınsözle ş en Bcvletlerdc biri taraf ından ihlal 'cdilmi ş olmas ından 'zarargören"ler bu yola gidehileceklerdir. Görülüyor ki nazarl bir ili ile ba ş-vurma bahis konusu olam ıyacakt ır.Ba şvurma uaulü "Avrup a Konseyi Genel Sekreterinesunulacakdilekçe" ile olur. Komisyonun yetkisini kabul etti ğini beya ı etmi şolan Devlet mLiracaat hakk ın ın etkili ş ekilde kullan ı lmas ın ı önleyen kanuniveya fiili her , türlü onCelden sak ınmak zorundad ırlar.ç. Avrupa b özle şmesi beyan ın belli bir süre içindeyap ı labilmesini de öngörmü ştiir. Erin teklifi süreli beyan ş eklindedir.d. Ki ş isel ba şvurma yetkisini tan ıyan Devletlrin azbir k ısmı (Irlanda, Isveç, Izlanda) süresiz tan ı aya gitmi şlerd. Gerikalan büyük bir k ı s ım, tan ımay ı 3-5 senelik belli stirelerle kabul etmi ş-

-tir. Bey-an Avupa Ko ı'iseyi Genel >Sekreterine tevdi olunu,r, ve suröti Genelbekreter taraf ındansazTesn Devltjc;re sunulur ve yey ınlanır. Bö nle birtutum aup uygar toplulu şunda TGrkiyemiz için lehte sonuçlar vrebi1ecektir.Komisron yetkisini kabule. dair olan heyan ın memleketimiziçin, yeni bir yklen.m oldu.0 sep ı lmamak laz ım Gelir. İnsan liaklr ı v-rensel Beyannamosi (1948)ni kabul en Devletler aras ında bulunmaktayız.Esaacrı sözle şen onalt ı Devletten onbin, yani b ıiyik çounlubu yetkiyi tanımışlard ır. Ki şisel yetkiyi tan ımam ış be ş DevJJet arasında Yunanistan ve yer K ıbr ıs'da almaktad ır.Komisyo ı a szle ş Devletler say ı s ınca i5,re vard ır. Görevstrcsi (22) ve seçimleri sz İ e şıaede gösterilmi ştir. tJyoler Komisyona hususisahis s ıfat ı ile kat ıl ır1ar.(2) Şikayet dilekçesinin şekli, soru ş-turma usulU (28) vesair hususlar sözle şmede aç ıklanm ışt ır.6) İnsan Haklar ı Avruna Divan ı Divan yolu ki şilere kapalı d ır. Divena Komisyon veya Devlotler ba ş rabiiirlr4 Sonunda Divan ınverdi ği karar -"hLikim" nireiiin.dedir. Divan ın yarg ı yetkisin± içobul içinsözle şme (46) beyan ko şu ıuna bal ıdır.e. Divan ın çal ışmaya ba ş lamas ı en az sekiz Devletinyarg ı yetkisini kabul atmalar ı şart ına baglanm ışt ı (56.medde). B ko şul199 da gerçekle şti. ve Djv?n l ışmaa ba ş lad ı .h. Divanın yetkisini tan ımakta daha fazla geci1e Develetimize itibar salamamakta ve hatta demokrasiye inanc ım ız ve insan haklarına saygimiz aç ıs ından tereddfitlere sebep olabilecek hale geli. ştir.Divan ın yetkisi İnsan 11akiar ı özle şmesinin yorumlanmas ı ve uygulanas ınaili şkin konulara hasredil ıai ştir.Komisyonun ve Divan ın yörötmenin durdurulmas ına karar yetkisiyoktur.Fakat pek çok Devlet, hakl ı gördiikleri ]niiracautlard kenalliklerindenyiiriitmeyi durdurmu şlard ır. Baz ı kaynaklar da, bu çe şit b şvurmalardahatta dahili adli makamlar ın dahi durdurucu kararlar verdi ğine örneklergöstermektedirler.Komisyonun aksine Divanda aç ık duru şma esast ır. Müzakerelergizlidir. Kararlar aç ık tehim olunur. ararlar ın gerekçesi olacakt ır,ı uhaif şerhleri yaz ılacakt ır.7) Sonuç 11er açdan isabetli, meuıleketimize itibar sa ğlayı c ı ve Birli ğimizin ana ilkesi olan "hukukun üstünlii ğii" anlayış na uygunluuizlenen her ıki yctk ının kabulun e b ır sak ınca olmadığı , her ıki hu-

sus, özellikle ki ş isel ba şvurma yetkisini tan ımak her yönfl ile incelemekve takdir . edilmek gereken bir onudur. Yeni Anayasam ı z ın sistemi kabulettiği haklar aç ı s ından bir ilke ayk ır ı l ığı . göstermedi ği bir gerektir.Bahis konusu yetkileri tanımadan evvel her Devlet baz ı tereddUtlr geirdiği grfilmU ştr. Ayrica uygulamada baz ı a şır ı l ıklara veya çiddietten u-zak ba şvurmalara rastlenabilir. Fakat sonunda daha ölçfilü bir düeye ula ş-mak mümktin olabilecektir,Bu konuda Tirkiye Barolar Birli ğinin kanaat ını açklamasında isabet görmekteyiz. Yukar ıda özetlenen ve Yönetim Kurulumuuu dakatk ı s ı ve taavibi ile haz ırlanan görii ş leri Say ın Genel Kuru İumuamekteyinı . Bu suretle Genel Kurulumuzun uygun bulmas ı halinde bu àlandaBirli ğimizin daha etkili çabalara geçebilmek olana ğını kazanaca ğ na i ş a-ret etmekte isabet vard ır.Sayg ılar ımla,Tiirkiye Barolar Birli ği Ba şkana.Avukat Faruk Erem

YÖNET İM KURULU.1971 YILIÇALI ŞMA RAPORU

15_ ADALET YILININ AÇILI ŞIBirli ğimizin kurulu şundan itibaren her Adalet Y ıl aç ı l ı-şı da, Yargıtay Ba şkan ımı zdan sonra Bjrliiiz genel görU ş lerini kamu oyunayans ıtacak bir konu şma yapmak imkn ın ı bulabilmokteyiz. Bu olna ğına1a ımas ında Sayın Yarg ıtay Bu şkan ımı z ın savunma görevine verdii öneminpayı pek bUyiikttir. Bu konuda kendilerine kar şı duydu ğumuz şükran hisleriniaç ıklamakta kendimizi borçlu saymaktay ı z.1.- Say ın Yarg ı tay Ba şkan ı 'm ı z ın bu y ı lki aç ış koduşmas ındaAdalete ili şkin en önonli konular ın yer ald ığı görülmü ş türa. Sayın Yarg ıtay Ba şkan ım ı z ın dokunduklar ı konular ınba şında Adaletin yava ş l ığı gelmektedir. De ğerli Ba şkan ın bu konudaki kanaatlerinişöylece aç ıkladığını görmekteyiz"Mahkeuı elerden, en ziyade şikayeti gerektiren hallerdenba ş l ı cas ı davalar ın uzun süre devamedegelmesi, siir'atle sonu land ırılmaması , sçlar ın, suçlular ın siir'atle meydana ç ıkar ı l ıp cezalanr ılması d ır. Bu hususlarda, sosyal ve ékonoinik•biinyedeki dei şmeler, davalar ınçoğainıss ı , birçok kanun hükümlerinin, mevcut toplum diizenine uygunlu ğununazalmas ı gibi haller gözönünde tutul ırak Hukuk ve Ceza 1uhakemelEri UsulüKanunlar ında sörtati sağ layacak yeni ve kesin hükümleri. bir an^vvel getirilmemesininve di ğer kanunlardaki gerekli de ğ i şmeleri. yp ı 1mamas ının,Adalet hizmetinde ekscri yerlerde geceleri de çal ışnıak zorunda b ı lunanAdliye memur ve ktiplerinin sosyal, kültürel durumlar ın ı yijkseltmek vemesleki bilgilerini artt ırmak için li'izumlu tedbirlerin al ınmamasn ın. etkisibulunmaktad ır. Ancak yUrUrlUkteki Kanunlarin usule ili şkin ire sür'atisağlayabilecek hükiimlerinden gere ği gibi faydalan ı lmamas ı nJ-fl, daTalanınuzmas ında etken te şkil etti ğini de kabul etmek gerekmekted.r. Bu ciimledenolarak ceza davala ında haz ırl ık ve ilk soru şturman ın her yönü tmamlanmad2ni ş in mahkemeye gönderilmesi, mahkernelerce usulün öngördü ğü duru şma hazırl ığ- ının, iddia ve savunmalar ı , suç unsurlar ın ı kapsayacak biçimde ya-- p ılmadan duru şmuya ba ş lanmas ı , kanunen Hakimin hal ve takdirine ba ğ l ı ol-

duu için liizumsuz ve ue ı1(5L: ayk ır ı ı rak hilirki ş iya havale edilmesi,özellikle Hukuk dmvaler ı ada tara± ı rı iy yetle uzla şmas ı mum ün .göriilm.j:ıen tutumlar ı nazara . ı aya ı'ai: öaklar ıraie usul huikiimlorirıin uygulanmaması , dava duru şmas ı na haz ırl ı ks ı z ç ık ı lmas ı , dosyalar ın s ık, s ık tetkil:için ba şka günlere b ı rak ı lmas ı gibi hallerin davöler ın uzam sina sebehiyatverece ği gözden uz. ı tut lmemal ı d ır.Y ı llarca süren bir dava hak sahibi için, ma ğdur ve hattasuçlu için madda ve me r!ev zararlar husule getirebilecei gibi eç kazanı lm ış hak, yerine geç getirilmi ş adalet, dejerini, huzur verici nitelibiroranda kaybeder ve Adalete kar şı yurtta ş lar ın güvenini sarsar.Bu yönden geni ş yarg ı yetkisini temsil eden Hakimlerimizin, her nevi suçve suçlular ın ttkipçisi olar 5 av.c ı lar ım ı z ı, büyük yetkileri orn ındaödev ve sorumluluklar ı bulunduğunu takdir ettiklerinde şüphe yoktur".Sayın Yargıtay Ba şken ım ı z ın bu uyar ıTiala.r ı sonunda gerek Adalet Bakanlığında, gerek niversiteier çevrelerinde Adaletin çabukla ştr ı lmas ıiçin al ınacak tedbirler konusunda çal ışmalar ba ş lam ış bulunmaktd ır. Birliğ imiz de bu çal ışmalarda yard ımc ı olabilmek gayreti içindedir,b. Sayın Yargitay Ba şkn ımı z ı n Reformlar hakkinciaki görüş lerinin ş öylece aç ıklandığı izlenmi ş tir"Anayasada öngörülen reformlar ın gecikmesi yiziindenAnayasa hükümleri, Anayasan ı . ö. maddesinde yor alan (Türkiye Dvleti,Tjlkosi ve Milleti ile bir bütündür) esas ilke ve hükmünü ortadan kald ıracakve Devleti ahlikeye diisiirecek suretteki yorumlara, eylemiee dayunakyap ılamaz. Esasen Türkiye Cumhtriyetinin bir Hukuk Devleti 01arak niteleumiş olmas ı , sorun ve konular ın Hukuk Devleti düzeni içinde çözümlenmesinigerektirir. Anayasam ı zda öngörülen ilkeler ça ğda ş uygarl ğın vazgeçilmezilkeleridir. Bunlar ın tümü ile gerçekle şmesinde ve var] ığımı z ımtemeli olan Atatürk inkil 'ip ve ilkelerinin korunmas ında bUtün Milletçeödevli ve görevli bulundu ğumuzu ve dünyada ba ğıms ı z yegane Türk Devletioldu ğumuzu unutmayal ım"2.- Adalet Y ı l ında Birli ğ imiz ad ına yap ı lan konu şmada 6-zete şu konulara de ğini İmitir• • "Adalet LDkanliCina b ırakilm ış baz ı yetki1ern, kuruluumuzdansonra Birli ğimize emanet edilmi ş olmas ı kar şıs ında, eskisinindaha iyi oldu ğu özlemini veya iddias ın ı , hakl ı ç ıkarabilecek bir tutumd.an

ilinçle kaç ınm ış olan Birlji.miz, beırı s ı z baro kavram ın ın mem..eketimizdehiç bir sak ınca dour. rca ı n3. sternistir Bu sebeple savunma mosleihinha ıme ı zlıına ayk ır ı dion idari vsayete son verilmesnde ke-CDsin bir zaruret vard ı r --'Jiirkiye • LVaolsr rlii, kuul u şunu sa ğlayan kunun aı enrettiit?huknk aç ı s ından uyarma revi'ni eksiksiz ba şarma çabaLnı sürdflrebilmiş tir. Her önemli konuda E.irli ğ imizi;'ı bUtn TUrkio Baolar ın ınortak grfi ş nü derleme e 'durarma olana ğ n ı Secikmelere meydan ermeden• kamuya ve ilgili makamlara ula ş t ırdıı kabul edilebilir. Bu göri ş lerinyasama ve rutmenin istek ve utumiar ına zaman zaman uygun d ş edii izlenimlraras ındad ır. Buna rarner. Eir ı iimiz hiç bir olumsuz teku.i ilekar şı la şmamış t ır. Bu husus tarafs iyi niyetli ı z, ve emek iirflni lan o göriiş lerin, ne kadar ayr ı ve kar şı t olursa olsun, gerçek bir dokurlmazl ıktamfaydalandığını kan ıtlamaktad ır-Türk topumunun adiiyoniniçlomesinden ş ikayetçi olmad ığıiddia edilemez. Gecikmi ş dalette; az çok adaletsizlik vard ır akat gecikmelerinsebebini bu ış de çal ış anlarda armak en bflik haks ı z ıkt ır.Adalet ucuz bir kamu hizmeti de ğildir. Toplumca fedakarl ık istek Di ğerDevlet Dairelerine k ıyasla Adliye Binalar ın ın 9 tüm çal ışma ko şullar ınınTürk Adaletine nas ı l yak ış t ır ı id ı :Ln ı anlamak imkans ı zd ır.Siir'ati salama İ : hiç de güç deildir Maddi araçl 1a' bakimından adliye tamamiyle ihmal görraiitiir0 Esason Cumhuriyet Adli esi, kuruluşunda kendisine gösterilen ihtimamdan her geçen y ıl biraz daha mahrumb ırak ı lm ış t ır.Memleketimizde birkaç il hariç Jierlerindeki adalet binaları iizüntu verecek durumdad ır Orada çal ış an insanlar ın havadan, ışıktanyoksun bir halde, en ilkel araçlarla çal ışmaya terk edilmi ş olma ini nasilizah edece ğiz ? 'Adalet persc»nolinden savc ı s ından, hakimine kadar.Menıleketimizin pek çok yerinde,--' türlü mcden ihtiyaçlar ın ı gidermektenyoksun ki ş ilerin ı d ırab ı mutlaka iderilmeiidi.Bu kadar buiyUk bir göreve meir:ur edilmi ş ki ş ilorin i bu kadarterk edilmi ş olmalar ın ın onlarda yaratt ığı hUsran ı , ruhsal çkUntüyübunun göreve etkisini mütlaka nazara almak ı az ımdı rttb. "Insan Haklar ı Avrupa Sözle şmesine Memleketimi de katılmış ve belli hak ve hiirriyçtlerin tan ınmas ı yükünü alt ına gir, i ş tir,

- 18 -Gerek yasalar ı gerek uygulamalar ı ile kit devletlerin yUkiimi bir çe ş itkar şı l ıkl ı gözetim görevini de gerekli kı lm ış t ır. Ilalen bu sz1eme ilebal ı devletler aras ında yarg ı lama usul ve uygulamalar ında s ın ırar ı a-4 ş an bir nitelik görlme1tdir. Itham ı zamanında 3grenmek hakl ı di ğerhaklar aç ı s ından kaiıunlar ımı zda bUyiik bo şluklar mevcuttur. Aupk Sözl ş-mesini ba ş ta Almanya olmak iizere baz ı devletler Anayasa de ğerind kabuletmi şlerdir. 0 halde mensup o1duumuz uygar ve demokratik camiankn ortakko şullar ına göre Usul Kanunlar ım ı zda esasl ı de ğ i ş iklikler yapmak zorunluğualt ındayı z".

19 -- İİ- DIÇ iLLK İLEJl- Milletleraras ı Barolar Birli ğine kat ı lmaa. Birliimiz iç kurulu.şunu ve meslekdaslar ıı z ın meslekigüvenli ğine ili şkin konular ı n ı , bu arada sosyal güvenlik konusunuöne alm ış ve tam örgfitle şmeyi salamadan d ış ili şkilere geçilmemsini uygungörmia, bununla beraber yak ın elecekteki temaslar ın dizeyini haz ırlamaktasavsamaya yer vermemi ş tir. Bu' arada Êèçen y ı l Genel KuuumuzunAdana toplant ı s ı na s ı3nlan raporda Milletleraras ı Barolar B.rli ğ ne iri1-mesi hususunda yetki talep olunmu ş tur. Genel Kurulumuzun tasvibi Pzerinegerekli te ş ebbise geçilrn" ş ve mevzu.:.'t ım ı z gereince kökii d ış arda 'gir kuruluş a kat ı lmak için kanunda yoz ı l ı ve lademi riayet halinde ceza 1m'öeyyidesiile takviye edilen durum kar şı s ında Bakanlar Kuruluna b şvu9ulmu şve iltihak edinilmek istenen bu kurulu ş . hakk ında hiikiimete geni ş bilgiverilmitir, Bakanlar Kurulundan beklenen. karar ç ıkmak iizeredir,b. Genellikle bö yle bir birli ğe kat ı lmak bakım ındanTiirk Barolsr ı 'n ın belli bir genel kan ı etraf ında birle şmi ş olmalr ındazaruret vard ır. Birliimizin kurulu şundan bu yana belki de bütiin Türk Hukukçuları 'h ı , fakat özellikle Ti ı k avukatlar ını birle ş tirebileceI bir diişince sistemi üzerinde çal ışmala devam etmi ş tir. Bu çal ışmalar hukukuniistiinlö ğii kavram ı d ır. B deyimin Birlik taraf ından ortaya at ı lmes ındansonra üzerine çekti ği elaka, resmi demeçlerde tekrarlanmas ı ve çe ş itliyank ı lara sebebolmas ı , Adana to p lant ı s ında "Hukukun Ustünlü Ilk ğü 1esindenne anla şı ldıın ın yönetim kurulunca saptanmas ı " iste ğ i üzerine çal ışmalardevam étmi ş , Genel Kurulumuzun bu emri yerine getirilmi ştir. Say ın GenelKurul Üyelerine takdim k ı l ınan yönetim kurulu ortak imzal ı raporudan bugörevin yerine getirilmesi çabas ın ın sonuçlar ı görülebilecektir. u raporai ş aret olunan hususlar ı n Birli ğirnize maledilmesi genel kurulumzda aksibir kan ıya var ı lmamas ına bal ı olduu pek tabii sayı lmal ıd ır.

i- -20-Hukukun stinli:ii hakk ında Yönetim K ı ru1umuzun bu tiidiiniinFrans ızcaia tercümesi ya p ı lm ı t ır. Almanca ve Ingilizce tercümelei i1aledilmek üzeredir. frans ızca metnin bask ısna b ş1and2.. Bu suret1eTürkiyeBarolar BjjIi?i demokratik esaslara iDal ı 1ıın ı ve her şeyin üstii ıde, hukukcunungiiciniine şekilde benimsediini ve iikirce iddias ını tem$i'l'edecekolan bu etüdü iinaBarolar ına ve bu demokratik memleketlerin ijniversitelerine ve hukuk te şekküllerine göndermek isteindeyiz. Bu surtleTürk Barolar ın ın Dünya Barolar ı aras ında belli bir inançla yer alas ı sa ğ-lanm ış olacaktr.c. D ış il± şkilerde baz ı miteferrik taslar ım.z olmu ş-tur. Bunlardan bir kaç ının Sah Genel Kurulumuza arz ında fyda v zaruretgörmekteyiz. Ihmal edilen dir temaslar önemli göriilmemelerindendir- 11.7. 197 1 gühlü y ;netim Kurulu toplant ıs ında; Ne Yorkinives!tesi UJuleraras ı Etiidler Merkezine menup retim üye1erndenkurulu bir gurubun 19 Temmuz 3 AuStos tarihleri aras ında adli ve hukukikonularda incelemeler yapmak üzere, Türkiyeye gelece.i ve yetkiiiadl vehukuki mercilerle temas arz und old ıklar ı Dışi şleri akanhıın ıfl 26.6.1971 gün ve 111.761/BATI Daie± Gn.Md.3706 say ıl ı yaz ıs ı ve eki TashingtonBüyiik E1çiliinin 18.5. 197 tarihli yaz ıs ı ile bildirilmi ştir,D ışişleri Baka1 ıın.dan Bir1ie gönderilen yaz ıya ekliYasbingtonBüiik E1i1iinin 18.5.1971 gün ve 143-002/789348 sayl ı yaz ıda; 'Büyük elçilii ziyaret Prof.E. 1 Ieishand ıfl iktisaden geli şme halindeolan memleketlerde adli sistemlerin mukayeseli bir etiidiinii yapmak ve özelliiçle muhtaç halk ile adliye cihaz ı ve hukuk rnüesseseleri aras ındr irtibatkurmak ve buflun bir neticesi olarak, muhtaç halk ın haklar ını ma1ık1e ıe1erö ı ,iinde müdafaa edebilmek için perekli maddi imkn1ara kavu şturulm1alar ıflıflsalanmas ı maksadiyle AİD ile eF York tnivrsitesi aras ındaki bir anla ş-ma FereCince Profesörler Memleketimizi ziyaret edeceklerini bildi'mi şlerdi.Dışi şleri Ba şiıukuk mü şavirliinden Ba şkanl ığa telefon edilerekAmerikan be ş profesörün geldiini baz ı konularda Barolar Bilii iletemas etmek üzere randevu istediklerini, bildirdiler.26. Temmuz gün. . ş orulcr ına cevap vermekten zevk duyulaca ğJbildirildi.Bu toplant ıya ad ı geçen profesörlerle beraber Genel SekreterAv.Bigat, D ışi şleri Komisyonumuzda görevli Av. Berkin de kat ı1d1ar.

Heet ın a şkan1 ıını Prof. TPrrnck' ın yapt ı an.Lyor_du.. Zira konu şmalar ı kendisi idare ediyordu. Prof, Frank, New Yöik tniver-'sitesjnde 4 Prof.D.\allee ayni Tjniversitede, P of.J,Bender, Avukat ve NewYork Tujverjtesjnde Milletleraras ı ed merkezi m,jdUrüdür. Prof.E.Weis'bandda New York tniverites.nde . vazjfe g$rmektedj..Heyet fiyeleri ile konu şmalar ırn2.z s ıras ında temaslar ınındaha ziyade adli m'izaherete ili şkin oldu nurdimjzden Birlj ğjmizcedaha evvel bu konuda yap ı lmış olan incelemelden ve avukatl ık Kan unu 'udaayr ı ca adli mtizaheretn Ttirkiyediki durumundan bilgi verildi. Bu s' ıradaKonsorsuyum'un yard ım a1n devletler aras ındR de ğil yard ım edecek devletleraras ında kurulmas ının d5 ş iniildü ğiJnU syldj1r.1- Konu şmalar s ıras ında TUkie lârolar Birli ğinin T'Lirlidyedekjb tun hukukçular ı ter-sil edip etmedıını so -I--^"du1 a rè Kendilerine kant ıı yetk'lerimiz izah edildi. Bununla beraber f±i1'n Tik Huk ı kçu ı a ın ı ems ilgayreti içinde oldu ğumuzu ve hatta bu maksatla Bi ı inciTl*rk HukukKongresi-nitoplayaca ım ı z ı bildirdik. Am.erikn Devlet İnin bu kongredemi5mkiin olup, olmad ı : ını sordular, Amerikan Devletinin, bu kongrede ^ emsilininyetkimiz dışımda oldu ğu, kendiierine bildirildi. Buna mukabiiyabar ıc ı barolar ın bizimle ilgilenmelerinden memnunluk duyaca ğım ı z ı , esasen kuruluşumuzun baz ı Avrupa Barolarina bildirildi ğini söyledik.New York Barosu .le mesleki mti ş terek çal ışmalar yap ıp yupmakistemedi.irnizi sordular. Hukuk alanı içinde kalmak ş art ı ile her tiirlüçal ışmalarda kendileri ile bulunmaktan zevk duyca ım ı z ı bildirdikiKonu şmalar s ıras ı nda negibi konularda hiiktimete miiessir ola-.can ım ı z ı sordular. Kendilerine icra oran ında etkili olmak gibi ka ı uni birimkna sahip olmad ıımız, ancak liukuki her konuda kamu oyuna etkili' olmakçab ş s ına irdiimizi, baz ı konularda da etkili olabildijmjz hakk ında imitbeslediimizi, bi ı dirdik. Bu çabalrım ı z ın fiili birdurum mu, yoksa kanunibir durum mu, oldutnu ş ordular. Kanuni diyebileçejmiZj, Avukatl ık Kanunu'nunbuna inıkn verdi ğini bildirdik.Biitin sorular ımı za ramen hakiki maksatlar ın ın neolduaç ıkca anlamak miimkfin olamad ı . Zannettiimize g 6 re, dış yardım ın uiaddi ş e-kilde devam ına paralel olarak adli nTUzahret gibi ş ekillede yerd ım suretiyleAmerikan Yard ımının helkla•.temas ın ı saUaman ın eminini ' ara şt.rmaktadırlar. Bu arada Tiirk Hukuku'nun fazlaca Avrupa Hukukuna bağj. ı kadığ n-

- 22 -den ,.Amerikan hukukuna daha fazla rer verilmesi gereinden bahse tiler,kendilerine tarihi zaruretlerden, a ım kanunlar ın bat ı dan al ınmas ı ve onungeli ş iminden bahsettik.Şam Hukukçular ederasyonu Uyelerinden yirmibe ş iilikbir heyetin 2 A ğustos 1971 tarihinden itibaren yurdumuzdaid e ş kuu1u ş larlatemasta bulunmak izere Yprdumuzu ziyaret edecekleri ve bu ziyaretlerisresice gerekli kolayl ıklar ın gösterilmesi ve gezi amaçlar ının gerçekle şmesinde yard ımc ı olunmas ı hakk ında Adalet Bakanl ı , ına gönderilen30.7.1971 tar5Jli D ış isleri Bakanl ı t: ı yaz ı s ı izerine, Adalet Bakanl ığındatıBirlimize gönderilen 3.8.1971 gün ve 2201 sayı l ı yaz ıya, a1n ı lanheyet iiyeleinin yurdumuzdaki temaslar ı .rasnda Birliimize mii9acaatlar ıhalinde kendilerine Bir1iirniz ve Birli ğimize ba ğl ı kurulu ş lar hkkındagereken bilgi verileceini, !mkn dahilinde gerekli kolayl ıklar ıı gsterileceğini ve bu hususda ba şkaca yap ı lmas ı gerekli emir3.euumuzu ş i şleri Bakanlıına arzettikAn ı lan heyetle temasa 2,;ei1mosi miimkiin olmah.

- 23 -111- YEMEL1KYönetmeliin biittn Barölar ilgilendirmekte olmas ısebebiyle bitin barolardan d ş uce1eriistirham olunmu ştur. Yöneim KurulumuzdanAv.Cengiz İlhan taraf ından haz ırlanan Yönetmelik tas1a 16.2971giin ve -520 say ıl ı genelgeye eklenerek Barolar ım ıza gönderilmi ş ve öriJ ş-leri istenmi ş , 26.5.1971 gtin. ve 34-1560 say ı1i genelge ile tekit yaz ılmıştır. İstanbul, Ankara, Amasy, Çanakkale Ordu, Sakarya, Konya, Tekirda,Denizli, Eski şehir, Mula, s amsun, Van, K ır şehir 4 ide, Trabzon,ke IialatyaBaroler ından cevat al ınm ış olup, di ğer barolardn heniiz göri ş ildirilmemiştir. Genel Kurulumuza sunula ı Un tasar ı hakk ında Kurul tYeierininuyar ıci beyanlar ı yönetmeliLin daha teminot1. ve eksiksiz tamamlaflmas ınayarayacakt ır:/ Yönetmelk ti Tsa' ıs.Yönetim Kurulu taraf ından haz ırlan ı lmas ı gerekliy ıl ı . Avukatl ık Kanunu Yönetmelii Ie Önasar ıs. a ş a ğıda arzolunmutasar ıda-1136 say ıl ı Kanunda dfizenlenmi ş bulunan hususleoldu,u kadar tekrar ından ka ıhilmıştir.-Kanun'un leAvuketlar ın hak ve ödevleri', "Avukatlagibi avukatl ık i şlerinin yLritUlmesiyle ilgili böliimleri Birli ğinlek gelenek ve kurallar ı çal ışmalar ını ilgilendiren ve bu yoldakimalarla tamamlanmas ı gereken hususlard ır. Bu ebep1e, YönetmeliIda bu konularda eyr ıntil ı di5zenlemelere gidilmemi ştir.-Yönetmelik Adalet Bakanl ıı 'n ın (Onay ı) ile gerçctir. Birliimizin Bokanl ıın on.ayına bal ı• bulunmadan tespitineoldu ğu durumlara (Stajiyerlere yard ım esaslar ı , Avukatlar listesikeza, bu sebeple yönetmlikte 7er verilmemi ştir.Ll36 satur;Bumiimkiintjcr et ii'zin mesçalışasla ınlee e ektkilivb.)

-24-1136 say ılı Avukt1 ık KanunuYönetme1iiB İRİ NC İ KISIMBa şlang ı çAmaç ve DayanakMadde 1- Bu yntmeli'in amac ı 1136 sayıl ı Kanunur uygulanmadüzenini saçamakt ır. (Uyu1anmas ını diizenlernektir)Anayasanın ll macidesiyle 1136 say ıl ı Kanun'un 182. maddesinedayan ılarak Tirkiye Barolar Bir1ii taraf ından haz ırlanmış , AdaletBakan1ıınca onaylanm ışt ır.Tarf lerMdde 2- Bu y5netme1i]:te yaz ıl ı kavramlar ın enlam ıar. 1136say ıli Avukatl ık Kanununa göre tayin, edilir.ItNCi KISIMAvukatl ık Mesleine KabulBa şvurma:Madde 3- Avukatl ık s ınav ını ba ş arm ış olanlar veya 1136 sayazı3.makyıl ı kanunun 4. maddesinde yaz ıl ı şartlara haiz olanlar 1evhas ııiizere diledikleri baro'ya ba şvurabilirler.Ba şvurma yaz ı ile olur, yaz ıya a ş a ğıdaki yaz ıl ı bE igelereklenir.Dilekçeye Eklenecek Belgeler (3. Mad.)Madde 4- Ba şvurma yz ı s ına eklenmesi zorunlu. olan belgelerşunlard ır.1. Tasdikli iki örne ği ile birlikte nUfu kayd ı .2. Tasdikli iki örne ği ile birlikte T'rkveya yabancı hukuk faki5ltelerifldefl birisinin bitirlldiifli dorulayan belge (Lisansdiplomas ı).(YabnC e ı bir memleket hukuk fektesini bitirmi ş olanlar

- 25 -ayr ı ca Türkiye Hukuk Fakiilteleri programlar ına göre eksik kalan ferslerder ba ş ar ı l ı s ınav vermi ş olduklar ına dair Tirk Hukuk Fak ı:iitelernden bi--risinden verilmi ş tamamleyı c ı bir bele vermek zorundad ırlar).3. Staj bitim belgesi.4• Avukatl ık s ınavının ba ş ar ıldığına dai belge.5. Levha ı .a yaz ı lmak Uzere ba şvurulan baro bölgesindeikametgah ı bulundu ğuna dair ikmetgah k ı dı .6. (Örnek 1) de gösterildi ği Uzere.dizenLenmi ş veavukat aday ının 1136 say ı l ı Kanunun 5. maddesinde yaz ı l ı avukatl ğa kabuleengel halleri bulunma ıına dair imzal ı bildiri yaz ı s ı .IstisnalarMaad 5-5/1- Staj bitim belgesi tarihi ile s ınavı b ş armabelgesi tarihi aras ında bir 1. vildan daha az bir sire bulunniar ib s ınavıba ş arma belgesi tarihi aras ında bir yıldan daha az bir s .fire buluhanlar iles ınavı hasarma belgesi tarihiile kaydolma tarihi o ı asndc bir yLldan azsUre bulunanlar bavurme yaz ı lar ına yanl ı zca (4/5) maddede yaz ı l ikamet-,gaiı senedini eklerler.5/2- 1136 sa.yü ı Kanunun (4) maddesi yoluyl levhayayaz ı lma iste ğinde bulunanlardan yanl ı zca (4/3) ve (4/4) .addcde yaz ı l ıbelgeler aranmaz. Ancak bu ibilr ayhca sicil zet1erinin sicii tutandairece onahm ış bir örne ğini ba şvurma yaz ı lar ına eklemek zorunda ırlar.5/3- yabanc ı avukatlardan TUrk uyru ğuna geç i ş bulunanlardanda (4/3) ve (4/4) maddede yaz ı l ı belgeler aranmaz. Bu gibilerinba şvurma yaz ı lar ına ayr ı ca ek1emck zorunda olduklar ı belgeler şuklardır.a Yabanc ı tiikede yaz ı l ı bulunduğu bar lo veyabenzeri te ş ekkiilce verilmi ş be ş yı l siire ile mahkemelerin her de'ecesindeavukatl ık yapt ığın ı do ğrulayan belge ve sicil örne ğ i.b. Ba ş vurdu ğu Baro Yönetim Kurulu taraflndanyap ı lmış avukatl ık mesle ğini yiirtitme ğe yetecek ölçtide Tiirkçe bildi ğinidoğrulayan s ınav belgesi.Adli Sicil Ara ş t ırmas ıMadde 6- Avukat ın levhasna yaz ı lma iste ğinde bulunduğubaro ba şkanl ığınca, adayın ikametgiıının bulundu ğu C.Savc ı lıı ile nüfusunayaz ı l ı oldu ğu yer C.Savc ı l ıklar ından . ıdi£ sicil ara ş t ırmas ı yap ı l ır.

- 26 -Aday ın adli sicilde yaz ı l ı olup oLad ığı yaz ı l ı ise kay ı t i3rne ğj ba şvurmayazma eklenir.,-Staj ) os7es ın2_n GetirtilrnesiMadde 7- Durumlar ı (5/1) maddeye u ygun olanlarda9, stajbitim belgesi- ald ıklar ı bero'don hask bir haro'ya levhas ına y zJ ı lmak iizerehaavuranlar ın staj doslar ı , ba şvurulan baro taraf ından adam staj ınıiıntamamlad ığı beroden istenir, gelen dosya ba şvurma yaz ı s ına eklenir.Ba ş vurma Yaz ı s ının Kard ıMadde 8- Bu yönetmeli ğin 4 veya 5 ve 7 maddesine göre eklenmesigereken bel;elerde herhangi bir eksiklik hulunayan ve 6. maddegerei ıice adli sicil ile gerekiyorsa 21. maddeye göre E3a ğl ıkincelenmesi yap ı l ıp sonucu yaz ıya eklenmi ş ba şvurma yaz ı lar ı bar 10 tarafından kabul edilerek deftere kay ı t edilir.Ba şvurma yaz ı s ı n ın kay ıt tarihini ve numaras ın ı t spiteden iki nUsha belge diizenlenir (örnek 2). Bu heielerden birisi adayaverilir. Di ğeri ba şvurma yez ı s ına eklenir.116 say:J ı Knunuii 7. maddesinde yaz ı l ı bir ayl ık sre buturihten itibaren i ş lemo ğe baalarEklenmesi gerekli helclerde eksiklik bulunan ba şvurma yaz ı -lar ı , belgeler tamamlan ıncaya kadar kabul edilme.Iste ğ in KabuliiMadde 9- İ ste ği kbul eden Baro Yönetim Kurulu be vuran ınavukatl ık mesle ğine kabul ile levhas ına yez ı lmes ı karar ın ı verir. Kararı le karar ındayeneg ı dosya onaylanmak uzere karar tar ı h ınden ı t ıiaren b ıray içinde onaylanmak i i4zere Adalet Bakanl ığına gnderi1ir.Adalet Bakanl ığı n ın onay ı ile karar kesinle şmi ş v adayavukatl ık mesle ğine kabul edilmi ş olur.Ruhsatname Verilmesi ve Yemin (9.Mad.).Madde 10- Aday ın avukatl ık mesle ğine kabul ile ıehaya ya 1z ı lma ğa ili şkin, karar ı ve bu karar ı onayl ıyan Adalet Bakanl ığı yz ı s ın ınbir örne ği TUkiye Barolar Birli ğine gönderilir, ruhsatnamenin gönderilmesiistonir.Ruhsat isteme yaz ı s ına,a.. Ruhsat harc ını n ödendi ğine dair belge,

Lc. (Örnek) göre dUzenlenmis ve doldurulmuş Barolar Birli ği -ar ş iv kart ı--27-b Ruhsatnarne Ucretinin ödendi ğ ine dair belge,d0 Aday ın iki foto ğraf ı eklenir.Barolar Birli ğ ince yap ı löcak i ş lemMade 11- Barolar Birli(îi, gelen karar ve bilgilere göreruhsatuameyi aday ı ad ına yazdrarak so ğuk damga ile foto ğraf ın ı 4hir1er,ruhsatname deftorinde durumu i ş ler ve ilgili baro ba şkan ı taraf ınaan inzalanıp mhi.irlenerek sahibine verilmek üzere ilgili.haroya gUnderiri.1136 say ı l ı Kanunun 9. maddesinde yaz ı l ı and ı içti ğ i veruhsatnamesinin verildi ği 1136 say ı l ı Kanunun 9. maddesinde yaz ı l. olduğu 'Jzere bir tutana ğa bm ğlan ır.Ant içmeyen adaya ruhsataamesi verilmez.Aday ruhsatnarnesini ald ıktan sonra (av),kat) unvan ı r ı kazanır.Durum Barolar Birli ğine bildirilir.iste ği. Rddi (7. madde)Madde 12- Baro Yönetim Kurulunun iste ği reddetmesi veya1136 say ı l ı Kanunun 5. maddesinin son f ı kras ında 7azili durumun varl ı-ğın ı tespit ederek kovu ş turma sonuna kadar beklenme karar ı vermesï ha1inde karar adaya tebli ğ olunur.Ba şvurma yaz ı s ınııı baroca kabul tarihinden itibaren bir ayiçinde herhangi bir karar yorumla olmad ı hali, istein reddi sı l ır.Aday tebli ğ olunan iste ğ in reddi veya kovu ş turrna sonuna--kadar beklenmesi karar ına, bu karar ın tebli ğ tarihinden itibaren onbe şgün içersinde baro vas ıtasivle itiraz edilebilece ği ay ı ca yz ı l ı .Itiraz (8. Madde)Madde 13- itiraz, iste ğ i reddeden baro ba şkanl ığı vasitasiyleTrkiye Barolar Birli ğine yaz ı l ı olarak yap ı l ır.itiraz, süresi onbe ş rindir.Adaya itiraz ı fizerine itiraz ın ı tespit eden bir belgeverilir (Örnek 3)Itiraz. ve itiraz ı tespit eden belge hiçbir vergi harç veresme tabi de ğildir.Ancak itiraz eden gerekli posta masraflar ın ı baroyaöder.

28-Türkiye Barolar Birlii itiraz tarihinden iibare ı bir ayiçerisinde itiraz ı inceleyerek karar verir. Barolar Birli ğ i tara ında• ı y-p ı lan incelemede ba ş vurma yez ı s ına eklenmesi gereken belglede eksiklikbulunduunun tespit edilmesi halinde dosya ekeikiiklrin tmamlaas ı için.barosuna iade edilir. Bu takdirde itiraz eklenmesi gerekn belge!n tamamlandııtarihte yap ı lm ış say ı l ı r. .Barolar Birlitinin Karar ı (Madde 8)Macde 14 itirazrkjre• Barolar Bii±i Yönetim Kurulu tarafından, itiraz sebebleriyle ba ğ l ı olmaks ı z ın incinir karara balan ırKarar itiraz ı n kahulii veya redci i ş eklinde olur. Bir ay içersinde ikarar veriimemiş olmas ı hali, itirnz ın reddi say ı l ır.Adalet Bakanl ığın ın Onay ı (Madde 8.)Madde 15- Barolar Birli ği itiraz hakk ında verdi ği 'kararla,birlikteaday ın ba şvurmasiyle ilgili do ' yayı ; karar ın onanmas ı iç in AdaletBakanh ı L, ına gönderir.• Dosyanın Bakanl ı a gnderilme siresi bir ayd ır.Adalet Bak.nl ıı Barolar B.irlii karar ını onaylar veyaonaylama iste ğini reddeder. '-15/1- Barolar Birli ğinin itiraz ın ıreddine ili şkinkarar ın ın, Adalet Bakanl ıınca onanmamas ı ; itiraz ın kabul anlam ı dadır15/2- Barolar Birli'inin itiraz ın kabulü ıe ili ş-kin karar ın ın onanmas ı ise itiraz ın reddi anlam ındad ır.Onay ın sonuçlar ıMadde 16- Adalet Bakanl ığın ın onama veya onamama kararlar ıkesindir, gerekleri derhal yerine getirilir.16/1- Itiraz kabul edilmi ş se, bu taktirde :buyönetmeli ğin (9), (10), (11) maddeleri gereince i şle.ya ı 1arak aday,baro levhas ına yaz ı l ır, ruhsat ı verilir.16/2- İ tiraz reddedilmi ş ise adayın adı lgi1ibaro taraf ından Tiirkiyedeki btin barolara ve Tirkiye Barolar Bir'liinebildirilir.Adayın ad ı ve kimli;i Barolar Birli,inde bu i ş içi tutulanUzel bir deftere yaz ı l ı r. -Red ve bekleme sebebleri kalkmad ıkça hiçbir baro o kimseyilevh .as ına yaza ıriazé

E-29-Dava hakkı (8,1lad.)Madde 17 Adalet Bakenlıının' Barolar Birli ğinin ftiaz ınreddine ili şkin karar ııı , namamas ı halinde, Baolar Bir1ii ve ilgilibaro; itiraz ın reddininkab ı line ili şkin karar ı Önaylamas ı halin e ba ş-vuran aday taref ından; Dan ış taya iptal davas ı ailabilir.Itirazs ı z kesinle şmeMadde 18- az ı lma iste ğinin reddie veya be1detilesineili şkin baro yönetim kurulu kararlar ına sresinde itiraz yap ılmas ı halindebu kararlar kesinle ş ir. nu durumda 16/2. madde gere ğince i ş lem yap ı-l ır. -/ tJÇJNÇti KISIM.Avukatl ık Staj ıolur.Ba şvurma (Mad.16 - 17.)Madde 19 Avukatl ık staj ı yapmak için ba şvurma yaz ı ileYaz ıya ekienmesi gereken belgeler şunlard ır.19/1-Bu yönetmeli ğin 4 maddesinin 1. , , 2., 596. numaral ı bntlerinde yaz ı l ı be1,eler. t1912- 1136 say ı l ı Kan.unun 5/a. raddeside yaz ı-l ı mahkmiyetleri bulunmad ığına dair'bildiri yaz ı s ı (örnek ).19/3- Yan ında staj görece ğ i avukat ın;le ırhas ınayaz ı l ı o1duu baro taraf ından diizenlenmi ş örns ğine uygun olarak az ır1ayıpimzaladığı muvafakat yaz ı s ı . (1136 say ı l ı I

Madde 20- Ba şvrma yaz ı s ın ın kabulüyle birlikte, baro baskİncelemeıi baro levhas ında yaz ı l ı avukatlardan birisini stajiyer.adayıın avubatİ Lk mes1eine kabulü için .erekli ahlaki nitelikleri ta şııp, a şımad ı-ı n:. ve avuketl ıkla birle şmiyen bir i ş le ura şıp u ğra şmadığın ı ar ş t ırmakve sonucu hakk ında bir rapor tanzim etmek üzere görevlendirir.Görevlendirilen avukat bu cörevi kabul etmek ve en.eç onbeş iin içerisinde raporunu vermek zorundad ır.Sal ık incelemesiMadde 21- Baro ba şkan ı gerekli gördü ğü taktirde stajiyer;da ı n ın vUcutca bir sakatl ığı , akı lca malll ğU bulunup, bulunma ığıflinesbit ı için sal ık incelemesine ba şvurabilir. Sağl ık incelemesi aro merkeininbulun.du ğ ş ehir devlet hastahanesi sa ğl ık kurulu taraf ından yap ı l ır.- Ilan (Mad.18.)Madde 22- Ba şvurma yaz ı s ın ın kabul ve 20,21 maddeirde yazı l ı ış lemlerin tamamlanmas ından sonra stajiyer aday ın ın iste ği ilan edilirİİ nın i ş lemlerin tamamlanmas ından sonra en geç on gün içeii n.deyan ı lmas ı laz ımd ır. İ lan süresi onbe ş . gündür. han örnek.., göre ıaz ırlanmisloto ğrafl ı bir yaz ının, Baro merkezinde ve baro merkezinde buunan diğeravukat odalar ında ve baro merkezinin bulundu ğu adalet dairesinde 9 CSavc ı l ığın ın bulunduğu binada ilanlar için ymtj5mlmI ş yerlerde yaz ın in as ı l-mas ı suretiyle yap ı l ır. .han ın yap ı ld ığı ve indirildi ği günler baro genel ekreteniburaından bir tutanakla tespit edilir.itiraz (Mad.18.)Madde 23- Stajiyer aday ı n ın levhas ına yaz ı lmak istdi ğ ibroya kay ıtl ı olsun olmas ın her avukat veya stajiyer yahut di ğer ilgili-Ler aday ın stajiyer listesine yaz ı lma iste ğ ine itiraz edebilirlerLItiraz yaz ı ile olur; itiraz eden itiraz yaz ı s ına,kendiiij İ ik ve adresini, itiraz ını dayand ırdığı maddi olay veya sebeplri.SöStererek mevcutsa delillerini, bildirmek. zorundad ır. Bu nitelikieren birisinirbulunmamas ı halinde itiraz nzar ı itibare al ınmaz.Staja ba ş lanıa(Mad.20-2l)adde 24_ Aday staja baro yönetim kurulunun istesif1 kabulüïIe baro staj litesine yaz ı lmas ına ili şkin karar ın ın kesinle şmesnden ve-

-7-2 -ya istein reddine dair verilmi ş bulunan karar ın itiraz üzerine AdaletBakanlıınca onay1anmamas ı da.n sonra ba ı layabilir.Yönetim K-urulunun kabul karar ı 1136 say ı l ı Kanunun 20.maddesinde yaz ı l ı olan süreler ve i ş lemler sonucu kesinle ş ir. I ş itemlerinyap ı l ış ş ekli yönetme1iin ( ) maddesinde oldu ğu gibidir.Stajan siiresi.ve bölümleri (Mad.15)Madde 2- Avuktl ı'k staj ı ilk alt ı ayı mahkeme ve a aletdairelerinde,kalan bir y ı l ı . avukat yan ında olmak üzere, iki böiümen i-baret ve toplam olarak birbuçuk y ı l sürelidir.Mahkeme ve Adalet Dairelerinde staj (mad.15)Madde 26- Baronun yaz ı s ı üzerine, a ır ceza mahkemelerite ş.ki1t ı bulunan yerlerde Adalet Komisyonu, stajiyerin ilk alt ı yl ıkstaj ı n ın a ş a ğıda yaz ı l ı mahkeme veya.adalet dairelerinde a ş a ğı da yaz ı 1isüre ve surette yap ı lmas ını sa ğlar.26/1- Cumhuriyet sevcil ığı yan ında staj bir y sürelidir.Ba ş savc ı veya görevlendirece ğ i bir savc ı ı nuavininin denetirindeyap ı l ır. Stajiyere bu süre içersinde haz ırl ık tahkikatlar ında, haz ırl ıktahkikat ı dosyalarinih incelenmesinde, kararlar ın ve iddianamelerkfl hazırlanmas ında görev verIiir.Sürenin bitiminde birisibarodaki, di ğeri adalet komisyonundakistaj dosyalar ına konuluak üzere iki nüsha rapor düzenlen+. Burarorda varsa avukat ın devam etmedi ği günler, kendisine veri1n frcvlerbu görevlerdeki ilgi ve basar derecesi'ayrl ayr ı g6sterileksuretiylebelirtilir.26/2- Ağır ceza mahkemesinde. Bir ayü srelidir.Ba şkan veya görevlendirece ği bir üye denetiminde yap ı l ır. Bu süre içindestajiyer duru şmalarda, ke ş iflerde heyetçe davc İ ar ın müzakere ve kararların tart ışı lmas ında haz ır bulunur. Kendime incelemek üzere dosyalar,kararlar verilir, birer rapor hazrlanas1 istenir.Sürenin bitiminde mahkeme ba şkanl ığınca stajiyei1 varsadevam etmedi ği günleri, stajiyere verilen görevleri a ı ayr ı belkrtenve stajiyerin genel olarak ±lgive ba ş ar ı derecesi hakk ındaki kaaat ın ıihtiva eden iki nüsha ra p or haz ırlan ır, birisi barosuna di ğeri adaletkomisyonuna gönderilir.1

p-32-26/3- Aslive ceza mehkemes inde (b -ayni.26/4 Aaliye hukuk mahmesinde ik:-;26/5- İ cra tetkik erdil ve icredastajiyer b) siire içersinde nr ı ca baro ba şkan ı vvlendiecei ba ş kanl ık divan ı fiyes.i taraf ından denetlenir,Avukat yan ında staj (22-23 maddeler)Madde 27- Avukat yan ında staj 1136 say ı l ı kaaun ı24 ve 26. maddesinde yaz ı l ı saslar dairesinde gerçekle ştiriiir,Her baro bu esaslar ın tam bir ş ekilde gercekie şlayabilmek için gerekli tedbir ve kararlar ı al ır.r i2i3eini sa.'»Stajiyerin bak bir i ş le me şgul olmas ıMadde 28- Stajiyerler 1136 say ı l ı kanunun 35, madd eaindeyaz ı l ı , yaln ı z avukatlar ın yapabilece ği i ş ler dışında kalmak izci..o a ıikanunun 12. maddesinde yaz ı l ı avukatl ıkla birle ş ehilerı i ş leri stj a ırmsında yapai1irler. Bu i ş ler dışında ba şka bir i ş le me şu İ o ımaJSta. ınbtimi St bitim belgesi) -25.madMadde 29- Baro Yönetim Kurulu staj, srasinin dc ıycs ı n ı tarnkipeden ilk ola ğan topant ıında, stajiyerin staj dosyas ın ı ve ctaj ı s ıras ında stajiyer hakk ında gerek mahkeme ve adalet daireleri ara udan vegerekse yan ında staj gördöii avukat taraf ından diizenlenerı rapor1r ı anoeler.Baro Yönetim kurulu gerekli, gördirii takdird ucki ş ilik bir heyet te şkil ederek stajiye ile milkat yas ıu ı i sonucundaek bir rapor vermelerini .kararia ş t ırabilir.Raporlar ı ve staj dosyas ındaki belgeleri yeterli örenyönetim kurulu, stajiyerin avukatl ık stj ıı rı 'tarnamlandıına ve taJ bitimbelgesinin diizenlenmesine karar verir, .Jksi ha1dç staj ı altja y daLeuzat ır. Uzat ılan alt ı ay' ın sonunda ayni i ş lemler tekrar1an ı rStaj bitim belgesi örnek ... göre he-z ı rlan ır c tro unelsekreterinin paraf ı ile baro ba şkan ı taraf ından imza İ en ır mtLir enirStajiyerin staj yapmas ın ı önleyen veya yapt ı a sir j:..siz k ı lan kanuni sebepler sakl ı d ır.Staj ın paras ı z olu şu,Madde 30- Avukat1 ıkstaj ı ücretsizdir Baror e, stjicarden

- 33 -a ıdt, a ücret, kadiv e vea el basa k bir isim alt ında 1:ıerhani bir n ı biffttalep edemezler, böyle bir mebla ın ödenmemesi sebebiyle sta- i ş emlcriııı n yap ı lmas ın ı reddedemezler..'DÖRD :JNCti KISIMAvukatl ık S ınavi.S ınav kurulu. (Mad. 29-30)Madde 31--31/1- S ınav kurulu iki y ı lda bir ocak a ındaYeniden kur-ulur.3.1/2- iirkiye Barolar Bir1iinin Yarg ı tay Ba şkanlıınaba şvurmas ı zerine, Yar ı tay Byk Genel Kurulu taraf ında birisihukuk daireleri,birisi ceza daireleri ba şkanlar ı aras ından olmi :zere,iki asil ve ayni ş ekilde iki yedek iye seçilir.çouniuk. yeterlidir.Salt ço ğunluk olmadan toplant ı yap ı lamaz, seçim iin saltYard ı tay Ba şkan ı seçimin sonucunu hemen Tiirkiye BrolarBirli ğ ine bildirir.31/3- S ınav kurulunun avukat iiyeleri, J3rolarBirlii Genel Kurulu traf ındn ve barolar ın g6sterecei adaylar aras ı n--dan seçilir.S ınav kuruluna seçilebilmesi için bir avukat ın en az onbe şy ı l fiilen avukatl ık yapmış olmas ı ve 1136 say ı l ı kanunun 90 maddesindeyaz ı l ı seçilebilme ş artlar ına sahip olmas ı laz ını d ır.Birlik Ba şkanl ı : ı , seçim zaman ından enaz iki ay örı 1 ce BirlikGenel Kuruluna sunulsiak iizere, barolara ba şvurur ve adaylar ın ı bildirmeleriniister. .Birlik Genel Kurulu Baroler ın gösterdi ğ i adaylar aras ındanuç asil. iç yedek s ı nav kurulu Uyesini seçer0Seçim salt çou ı lukla yap ı l ır,tİ creti. .Madde. 32- S ınav kurulu Uyelerine kat ı ld ıklar ı her s ınaviçin bir ticet denir. Tcrete; asil veya yedek , s ınava kat ı lan üye hakkazan ı r.

1k.-34-Ücretin miktar ı Barolar Birli ği Genel Kuru. ı:araiından herseçim döneminde yeniden tespit edilir.Hak sahiplerine ücretlerinin ödenmesi için s ı aava, kat ı lm ışolmalar ı lz ımd ır.S ınava girecekie ı in tespiti (31 Mad.)Madde 33 S ınava istek üzerine girilir.33/1- Ba ş nrma; staj bitim belgesi alm ış olanaday, stajiyer listesine yaz ılı oldu ğu baroya en geç imthan tarihindenonbe şgn önce .ba ş rarak s ınava girmek !sediini bildirir, şın4a giri şbelgesi verilmesini talep eder.3312- Baro YönetiXurulu, istekl±nin s ınav hakların ı tketip tketmedii ve* staj bitim belgesi tarihi ile girmk istediği s ınav tarihi aras ında iki y ıldan fazla bir srenin geçmi ş olup olmadığın ı inceler.ur.!ste,^in kabulü halinde Uç ntsha s ınav giriç belgesi örnek'e uygun olarak d enln, ad ı s ınava girceklerin iistesne yaz ı-S ınava giri ş belgesinin bir örne ği adaya verilir,bir örneğis ınava gircekIer listesi ile birlikte Ba±olar Birli ğine göndrilir,bir örne ği de adayın staj dosyasira konur.her s ınav için a33/3- S ınav giri ş belgeleri ve s ınav li4teleriı olmak iizere her s ınavdan önce yeniden diizenlnir.Birli.e bildirme.Madde 34- Barolar s ınava girecek olanlar ın listesini, s ı-nav giri ş belgelerinin birer nshas ıyla birlikte s ınav tarihinde engeçbir hafta önce TUrkiye Barolar Bir1iine gönderirler.Barolar Birli ği Barolardan gelen. listelere ve beleleregöre s ınava gireöekler'in listesini diizenler.S ınav tarihleri.Madde 35- Avukatl,k s ınavı her y ıl ın,a. Ocak ayının ikinci pazartesi giini,b. Mart ayının ikinci pazartesi giinü,'c. Mayıs ayın ın ikinci pazartesi giini,d. Eyliil ayinin ikinci pazartesi giin.ii,e. Kas ım ayının ikinci pazartesi günü,

J- 35 -olmak iizere y ılda be şdefa .yap:U ır. Her yıl ın ba şında ve her s ınr trihinden onbe ş gin önce s ınav tariijeri ve saatleri, Tiirkiye Barolartaraf ından ayr ıca il.n edilir Barolara ve C.Savc ı J. ıklsr ına bildriJir,,Barolar ve C.Savc ıl ıklar ı da ölgeleri içersinde s ınav taihini e saat Lniilan ederler.i. Barolr Birlinin ilrıı gazeteler vastasiyle, BroIarile C.Savc ılıklar ın ın ilanı tu dairelerde il'ànlar için ayr ı lm ış /Ie bildirinin os ılmas ı suretiyle .yap ılr.S ınav yeri.Madde 36- S ınav yerini s ınav kurulu seçer S ınav yariBiriikBa şkanl ığınca S ınava haz ırlan ır.S ınav gini Birlik Ba şkanl ıı, ainav kurulu ve s ınav kurulutaraf ındn görevlendirilenler s ınavın emniyet ve diizenini salararS ınav kurulu s ınav s ıras ında s ınava girenleri s ıhav şıb ırakmak dahil, her .tiirii emniyet. tedbirini alabij.ir.S ınav (Mad.32)Madde 38- S ınav yaz ılı olur, sorular kurul taraf ı . dan s:navgiinii haz ırlan ır. Sorular ın kurul i.iyeleri taraf ından imzal ı bir nishs.a ı muhafazaedilmek iizere Tiirki e Barolar Birli ği a şkanh ığına verili.S ınav siireini kurul, her s ınev için ayr ıca tespit eder.S ınavın ba ş lang ıç ve biti ş saatleri bir tutaakla tespit edilir.De;erlendirme ve sözlU s ınav (Mad,32)- Madde 39- S ınav kurulu sorulara verilen cevaplara göre haşar ı derecsini (kabul) veya (red) olmak Uzere iki şekilde deterendirir0Yaz ıl ı sinavkaA Cıtlar ı ok ımup, deerlendirilmeden sözlUs ınav yap ılamaz. S ınav kurulu, sözlü s ınava dilerse bitiin adaylar ı , dilerse liizurniu gördflklerini sözlU s ınava thi tutabilir. Şu kadar ki!, kir adayıns ınavda h. şar ı s ızlıına karar verilehilrnesiiç-in yaln ızca yaz ıl ıhan ının red edilmi ş clmas ı yeterli de ğildir., ayr ıca sözlii s ınavn ı n dared edilftıi ş olmas ı gerokir. Sözlii s ınava, yaz ıl ı s ınavı takip ed n Uçgimiçersinde ba ş lan ır.S ınav sonuçlar ı .Madde Ll.O_ S ınav kurulu her adc y için ayrı ayr ı olak iz ereUç nUsha (örnek ) yaz ılı s ınav sonuçlar ıfl ı gösterir belgeleri hhz ırlarAyr ıca s ınava girenlerin listesine ba şar ı dereceerini (kabul) vya (d)

- 36 -olmak iizere yazar ve imzalar.Listelerden birer örnek barolora gönderilir, barlarda J. veBarolar Birli rinde ( İ lna ayr ı lm ış yerlerde Iln edilir)S ınav sonuçlar ın ı bildiren begelerden iki niisha ı BarolarBirli ğine verilir bir niishas ı kurulda kal ır,Barolar Birli ğ i Ba şkanl ığı belgelerden hirisini istek halindeadaya verilmek tizere listesinden intahana girdigi baroya,birisini de yine aday ın listesinden imtahana girdi ği baroyagönderir1136 sayı l ı kanunun 3/d, bu ynetmeliin 4/4. maddesindeyaz ı l ı s ınavın ba ş ar ı s ı ş art ı bu belge ile kan ı 1anr.BEŞINCI KISIMAvukatl ık I şlerininytirütfiJ.mes iVekl'etnameMadde 41- Avukatlar, avukatl ık i ş lerini vekaletnmesiz görlebilceki ş ler sakl ı kalmak Uzere, i ş sahibnin kendilerine vbreceklerivekletnarneye dayanarak i'ritrler.Veldletnam.e (örnek..,.) göre ııoterlerce dizenlen-r.Vekletname örnei.Madde 42- Avukat i ş sahibinin kendisine verdi ği vekaletnameninörne ğini ç ıkarmak ve bu örne ğ in asl ına uyguniuunu ona, ı 1a İnak suretiylekullanabilir. örnekdeveka1etflameYi denliyen noter1iinj ad ı vekaletnaınenin kay ıt numaras ı ve dfizeneme tarihinin bulunmas ı zoruludurQAvukat ç ıkardıı vekaletname örnetinin alt ına-Adın ı , Soyad ını ,-Levhs1na yaz ı li oidu Ğu barorv,-Biirosunun adresini,-Sicil numaras ını (Baro)-(Asl ına uygundur) bildirisini-Tarihi, yamak ve imzalamak suretiyle örne ğ in ajsl ına uygunluunuonaylam ış olur.Dier örnekler (56)Madde 43- VekJetna ıae örneklerinn as ı llar ına 'u gunluunuonaylama ş ekli, avukatlar ın 1136 say ı l ı kanunun 56. maddesine bU re örnek-

lerinin asl ına uygunluunu onarlama ğ :a yetkili olduklar ı dier bede uyulan ır.37L.eIerdeITrNCI. KISIMBa şka Baroya Nakilistedi ği Baro Ba şksnI ıBa şvurma (Mad.68)Madde 44- Nakil için ba şvurma avukat ın levhas ıaa ya z ı lmak:ına yap ı l ır.Ba şvurma yaz ı s ında istekte bulunan avukat ın, lev 1aa ı na yazı l ı oldu ğu baronun ad ın ı , baro eicil numaras ın ı ve tarihini ye ş i ı l ık sigortası yönLinden hangi. staiiye tabi hulundunu, nak±l sebebini yazmas ı_I Làlevhas ına yaz ılmak istedi ği barö ölgesi içinde tebligat adresini bildirmesiş artt ır.Ba şvurma raz ı s ına ik3metgah belgesi eklenir.İnceleme.Madde 45- Baro Yönetim Kurulu nakil iste ğ i iizerine,45/1- Avukat ın levhasina yaz ı l ı olduu baroyaba şvurarak avukat ın nakil iste ğinde bulunduu bildirir., baroya aidatborcu, ya ş l ı l ık sigortas ı prim borcu olup olrn9d ıı ile disiplin kovu şturması alt ında olup, o1madıın ı ve gerekli gördfii di ğer hususlar ı sorar.45/2 Barolar Biriiine ba şvurarak avat in nakilyoluyla levhasina yazilmak istediini bildirir, ruhsatname eri]a venumaras ın ı belirterek, avukat ın bu 1onuda,i bildirisini dorul9045/3- Gerekli grdiiii di ğer inoelemele'i yapar.Karar,Madde 46-46/1- Baro Yönetim Kurulu avukat ın istk s ırasında levhas ına yaz ı l ı oldu ğu baroya ajdct borcu, sosyal siorala2 kurumunaya ş l ı l ık sigortas ı prim borcu oldu ğunu veya disiplin kovu ştu:mas ıalt ında lduunu tespit ederse, i şlem yp ı1mamas ın ı kararla ş t ırir ve a-vukata (nkil itei hakk ında bir karar verilehilmesi için borçlar ın ınödenmesinin veya disiplin kovu ş turmas ın ın sonuçlanmas ın ın g.erekii) tebliCedilir.râ

- 38 -46/2- Avukat ın levhas ına yaz ı l ı oldu ğu baroya(1) f ıkrada an ı lan borçlar ı yoksa; veya yap ı lan tebliatiizerine b borçların ı ödemi ş se, (ödeme avukatn borçlu bulundu ğu baro taraf ındn anlenecek bir belge ile kan ı tlan ır) ve disipliii kovu şturmas ı alt ına buiunmuyar veya hakk ındaki disiplin kovu ş turr!ıas ı sonuçlanm ış sa, (1ovu ş turmn ın sonuçlanmasi, kovu şturma yap ı lan baonun bu konudaki yaz ı s ı ile ka•nı zlanr) nakil isteminde bulunulan baro yönetim kurulu nakil iste ğini inceler ve esas ı hakk ında karar verir., karar iste ğin kabulü veya. reddirı edair olur.iste ğin kabulii.Madde 47- Iste ğin kabulU karar ı ile birlikte avük t o baronunlevhas ına yaz ı lm ış olur. Durum derhal Tiirkiye Barolar Birlğine veavukat ın önceden yaz ı l ı oldu ğu baroya bildirilir. Avukat ın baro p icil dosyası , nakletti ği baroya gönderilir.İstein reddi.Madde 48- Dilekte bulunan avukat nakil iste ğinin reddikarar ın ın kendisine tebli ğ tarihinden itibaren onbe ş giin içersine bukarara kar şı , Tiirkiye Barolar Birli ğ ine itiraz edebilir.Baro Yönetim Kurulunun bir' ay içersinde nakil istği hakkında bir karar ver ınemi olmas ı hali iste ğin reddi anlam ındod ır. 46/1 maddeyegöre i ş lem yap ı lmas ı hali sakl ı d ır.Itiraz dilekçesi iste ğ i red'eden baroya verilir.itiraz ın incelenmesi.Madde 49- TUrkiye Barolar Birli ği itiraz Uzerine gerekliincelemeleri yapar, itiraz ın kabulfl veya reddine karar verir.itiraz ın kabulU halinde durum avukat ın ayr ı ldığı ve naklettiği barolara bildirilir 47. madde gere ğince i ş lem yap ı l ır. 1İ tiraın reddi halinde durum itiraz edene tebli ğ eii İ ir,itiraz hakk ında Uç ay içersinde karar verilmemesi red anlam ındad ır. it-Ii.-raz eden dilerse Dan ıştayda iptal davas ı açabilir.YEDINCI KISIMLevhadan silinme ve yeniden yaz ı lmaLevhadan silinme(Mad. 71)Madde 50- Avukat ın levhas ına yaz ı l ı olduğu baro önei ın

-39-kurulu, avukat ın yaz ıl ı ba şvurmas ı veya 1136 sC'1i1 kanunun 72 naddesinde yaz ıl ı hallerin varl ığın ı tespit etmesi Uzerine avukat ın lvbadansilin.mesine karar verir.Baro Ynetim kurulu levhadan silme karar ı almadan bna.eavukata tebligat yaparak, yaz ıl ı olarak cevap vermesini talep eder, butebligata rağmen ayr ıca giin ve saati bi1dirileek avukat ın dinl4mek zere yönetim kurulunda haz ır bulunmas ı bildirilir.Avukat ın yaz ıl ı cevab ı alnd ıktan, sözlii aç ık1amaLar ı dinlendikten(veya yap ılan ça .r ıya uymadıı bir tutanaida tespit edildikten)sonra, baro :Tönetim kurulu levhadan silme hakk ında karar verir..iararçerekçeli olur ve avuk.ta tebli ediliritiraz (71.Mad.)Madde 51- Ad ı levhadan silinan: avukat bu karara, kendisinetebli ğ tarihinden itibaren Tirkiye Barolar Bir1iine itiraz edebhiLevhadan silinme karar ına yap ılan itirazlar ile Brc arBirli ğinin itiraz iizerine yapaca ı i ş lemler ve karar ı , Adalet Ba1au1 ıının onay ı hakk ında, 1136 say ılı kanunun 8/6 maddesiyle bu yönetm1iin13., 14., 15. maddeleri biikUmleri k ıyasen uygu1n ır.Geçici olarak i şten yasaklamaMadde 52- Levhadan silme kararlar ı kesinle şmedem eçerliolamaz. Şu kadar ki, avukat ın levhadans llinmesine karar vermi ş bulunanbaro y3netim kurulu, barosunun disiplin kuruluna ba şvurarak, leviad.ansilinme karar ın ın kesinle şmesine kadar avukat ın geçici olarak item yasaklanmas ına karar verilmesini talep edebilir. Disiplin kurulu kamu yararı bak ım ından gerekli görrse talebi kabul eder ve avukat ın geici ola--rak i şten yasaklanmas ına karar verir. Durum Baronun buiunduu C.2avc ıl ı-ına, Barolar Birli ğine iletilir.Barolar BirJii bitLin Barolaa karar ı tebli ğ ederYeniden yaz ılma Ma,.73)Madde 53- Avukat 1136 say ıl ı kanun'un 74 ve bu :etmeliin52. maddelerine re levhadan silinm ş o1md ıkça s1inmesini gerktirenhallerin sona erdi ğini kanıtlayarak yeniden yaz ılma iteinde buunabiiir.0Baro Y$netim Kurulu ba şvurma zerine nce avukat hu.ynetmeliin4. maddesinde yaz ıl ı helgelerden hongilerini tekrar yz ı a ıneeklemesi gerekti ğine karar verir. Şu kadar ki, tekrar yaz ılnıa ise ı ndebulunan avukat, yaz ıs ına,

-40-53/1 Levhadan silinmesine sebep olan, oiy ın ortadankalkt ıın ı kan ıtlayan belgeyi,3/2-Levhean silinme karar ın ın kesiinle şmesitarihi ile tekrar yaz ı1maiste,i tarihi aras ında bir y ıldan ftzl bir süregeçmi ş ise bu süre içersinde me ş gul oldu ğu i şi kan ıtlayan beleeyï ve ika-_metah senedini eklemek zorundad ır. Bu gibiler hakk ında baro ayr ı ca adlisicil incelemesi ypar.Bu yönetme1iin 8., 9., 10., 11., 12. 9 13 1 14. 1 15.9 1617.addeleri k ıyasenburada da uy»ion ı r.Ayr ıld ıklsr ı baroya yeniden yez ı i.ılardan baro giri ş kesenğ i al ınmaz. 1Bir daha yaz ılmamak Üzere levhadan silme (Mad.74)Madde 54_ Baro yönetim kurulu a ş a ı daki durumlar ıı varl ığıhalinde avukat ın bir daha yaz ı lmamak izere levhadan silinmesirie karar verebilir.•..54/1- Yarg ı Organlar ı taraf ında ı verilem ceza kararı ile meslekten ç ıkar ı lanlar.54/2- Haklar ında 1136 sayı l ı kanunun 135/5v maddesiuyar ınca (meslekten ç ıkarma) cezas ı verilmi ş olanlar.54/3- 1136 sayı l ı kanunun 5/a. maddes.nde yaz ı l ıoldu,zere (kesinle şmi ş bir kararla yz k ı zart ı c ı bir suçtan vya a ırhapsi gerektiren bir ciiriimden mutlak olarak yahut kasdi bir ciirimdenbirsene veya, daha fiyade hapis cezas ı ile hiJk).giyenler.4/4_ 1136 say ı l ı kanunun 5. madde: ikincif ıkras ında yaz ı l ı durumda olanler. Bu gibiler affa u ğram ış veya emnu hakların iadesi hakk ında kuror verilmi ş olsa dahi yine levhaya yaz ı aazlar.Bu yönetmeli ğin 49. maddesi bu maddeye gbre verilcek 1evhadansilme kararlar ında da uygulan ır. Ad ı levbadan silinen avukat 50maddede yaz ı l ı ş ekilde bu karara itiraz edebilir.1136 sayı l ı kanunun 8/6-7 maddesi hikmiiyle bu yönetmeli ğ in13., 14., 15., ve 17. maddeleri hbkiimleri k ıyasen uygulan ı r.

41 -SEIIZ İNC İ KISIMBirinci. Bö1imBarolarKurulu şMadde 55-, Bölgesi içerisinde ènaz onbe ş avukat buuna ı a ş aıdaki il merkezlerinde baro vard ır. Her baro bulundu ğu ilin ad ı 1 a1 ır.Onbe ş avukat bulunmayan illerin en yak ın baroya b ğ1anmas ıveya birle ş tirilerek bir baro te şkil. Barolar BirliCi taraf ından gerçekle ş -tirilir.Yeni Baro kurulmas ıMadde 56- Baro bulunmayan bir ilin bölgesi içinde onbe şavukat ın siirekli olarak çal ış t ığın ın anla şı lmas ı o ilde yeni bir baro ku -rulmas ın ı gerektirir.Tirkiye Barolar Birli ği kuru1uu gerçekle ştirmek zere,ikametgahı il merkezinde bulunan en ya ş l ı avukat ı görevlendirir.Görevli avukat genel kurulu toplar, organlar ı te ş1il etti•rir. Durum Barolar Bir1iine o da, Adalet Bakanl ığına bildirir. Böyle barokurulmu ş , tüzel ki ş ilik kaznrn ış olur..İKIIC İ BÖL İJMBarolar ın Organlar ıOrganlarMadde 57- Barolarma organlar ı şunlard ır.1. Baro Gene], Kurulu,.2. Baro Yönetim Kurplu3. Baro .Baskan ı4. Baro Ba şkanl ık Divan ı

-42-*5. Baro Disiplin Kurulu6 Baro Dnet'leme KuruluBaro Ba şkenlıı veya baro y$netim kurulu taraf ından birbaro hizmetinin g3biilmesi için grevlendirilmis topluluklar oga nitaljindede ğ illerdir.Baro genel kurulu levhada yaz ı l ı biitün avukatlard n kurulur.A ş aKurulu şu1, Baro Genel KuruluMadde 58- Genel Kurul Baronun en yiiksek organid ır.ı'd.a yaz ı l ı kimseler genel kurula kat ı lamaz.1- Levhaya yaz ı lmas ına karar verilmi ş olmakla birlikte,henüz meslek yeminini yapmam ış (Avukat Unvani almam ış ) olanar,2- 1136 say ı l ı kanunun 71. maddesinin son f ıkras ı buönetmeliin 53 maddesi reince i şten yaaklanm ış olanlar.Toplant ılar• a, Genel (ilarakfizere, iki tiirifi toplan ır,Madde 57- Baro genel kurulu ola ğan ve ola;aniistii olmak• Baro levhas ında yaz ı l ı her avukat ne ttirUi olursa olsungenel kurul toplant ı lar ına 1at ı 1mak1a yiikfiralfidir. Hakl ı bir sbebe dayanmadıkça to-Plant ,^4 arÈ kat ı lmayan avukatlara baro ba şkan ı taraf ındn ihtarcezas ı veilebr. Hakl ı sebebin genel kurul toplant ı s ını aç ı lmas ına kadarbildirilmesi gereklidir. İş hakl ı sebep say ılmaz,b..Olaan toplant ı lar.Madde 60- an toplant ı her yı l aral ık ay ının ilk haftası içersinde oluak Uzere y ı lda bir defa yap ı l ır. Yönetim Kurulu toplantı giindemini hazrlar.1A ş ağı da yaz ı l ı hususlaran giindemde bulunmas ı zörun1udur.a) Toplant ıdan önceki y ı l içersinde Barodau ayr ı lanmeslekda ş lar ın bildiriimesi ve ölenlerin an ı lmas ı .b) Önceki yl içersinde baro levhas ına kay ı t ve kabuledilen avukatlar ın genel kurula tan ıt ılmas ı . •c) Yönetim Kurulunun geçmi ş yı l çal ışmalar ı ve i ş lem-

lri hakk ında raporun okunup göri şi:lmesi ve arara balnmas ı 0 1d) Geçmi ş y ı l , i ş lemleri hakk ında hesap raporu deneçilerin raporlar ın ın okunup 6r ş lmesi ve karara balanmas ıe) Gelecek ı l biitçesinin okunmas ı ; gör ş ilme ve kararaba ğlanmas ıf) Seçim sUreler ı sona eren Baro Ba şkan ı , yönetim kuruluasil ve yedek ii relriy1e dnetçilerin,Birlik delegelerinin seçiml!erininyap ı lmas ı .g) Dilekler.Genel Kurul; istek iizerine göndeme yeni bir madde eklenmesine,önceden haz ırlanmış ve 60 madde hö1öne göre tebliU ediii ş göndemmaddelerinin s ıralar ı n ın dei ş tirilmesi'ne veya giindemde s ırayla belirtilmiş maddelefin birkaç ın ın birarada yerine getirilmesine karar Veremez.•c 0 Olaaniistii toplant ı larMadde 61- Baro Genel Kurulua) Tiirkiye Barolar Birliri taraf ı ndan,'b) Baro Ba şkan ı taraf ı ndan,c) Baro Yönetiri veya Denetleme Kurulu taraf ındand) Baro levhas ında kayt1 ı akatlar ın i5'ininyaz ı l ı olarak, Baro Ba şkan ına ba şvurmas ı halinde; Baro Ba şkan ı taaf ındano1aanöstö toplant ıya çaır ı lahilirQYönetim Kurulu taraf ından haz ırlanan gündem; olaaöstötoplant ın ın sebebini te şkil eden olay veya istekten ibaret olur.- (d) bendine göre, olaanöstU toplant ın ın yap ı 1abilesi,toplant ı istei.nde bulunanlar ın, tQplant ı sebebini te şkil eden oly ı • veyaistekleriribildirmeleri ş art ına bal1d1r0 Sebebi belirtilmemi şlaanöstötoplant ı istkleri yönetim kurulu taraf ından nazar itibre l ınmazYönetim Kurulu istek sebebini incelemee, kabul vea redsuretiyle deerlendirmee yetkili deildir.Toplant ı lara ça ğr ı ve giindemMadde 62- Genel Kurul toplant ı lar ına levhada yaz ı l 4 heravukat yaz ı ile çaIn ı l ır. Ça( ın ı ya ı s ın ın toplant ı gönönden enaz onhe-ş1

gün önce taahh-Utlii olarak postaya verilmi ş olmas ı veya avukata sau İ:u şolmas ı gereklidir. Ça ı yaz ı s ında toplant ı yeri gnfi saati ile ürdcfsive toplant ıda yeterli ço ğunluk olmadığı takdirde ikinci toplant ıFn 7(giin ve saati bildirilir.Yönetim Kurulu toplant ı tutanakluriyle çal ışma raöru,at'i hesap ve denetçi raporunun ve.bütçenin yeterli say ı da örne1cleria1nola ğan toplant ı ça ğır ı s ı n.ın yp ı lmas ıy1a birlikte baroda avukatlar ın tetkikinesunulmas ı gereklidir.Yoklama cetveli.Madde 63- Genel Kurul toplant ılar ında baro levhasnda kay ıtlı avukatlar ın Baro sicil numaralar ı s ıras ına göre adlar ı ve sby diar ın ıgösteren bir yoklam cedveli düzenlenir.Avukat ın toplant ıya kat ı labilmesi bu cedvelde ad ı ın ışı s ın ı imza etmesi ile mtimkiindtr. .1136 say ı l ı Kanunun 87.mad.desi de ya ı 1 ıtoplant ı yeter say ı s ı elde edilmi ş olursa Ba şkan genel kurul top ant ısn ıaçar.kesindir.İtiraz haiinde cdvele göre söziti yoklamo yap ı l ır sonuçTart ışmalarMadde 64— Genel Kurul Ba şkanl ık divan ı ,ktip1erin se;iminderisonra bir önceki toplant ı tutCna ğın ın özetini okur. Oya konu]up kabul edildikten sonra, gUndemde yaz ı l ı maddeler s ırasiyle görü ş ülilr,Sözalma s ıras ı ve süresiMadde .65- Ba şkan söz isteyenlere s ırasiyle söz Öncelikancak, baro ba şkan ına, Birlik de1ee1erine ve eski baro ba şkanlna tan ın ır. Söz süresini en1 kurul kararla ş t ır ır.* Usul hakk ında yap ı lacak konu şmalara genel kurul b şkan ıöncelik verebilir.Görü şme sonucu oylamaMadde 66- Bir gündem maddesinin görU şiilmesi; söz isteyenlerinkonu şmalar ın ın bitmesiyle veya yeterlik önergesinin kabul 9diimesiile tamamlanm ış olur, yeterlik karar ın ın uygulanmas ı , bu kararda ı' önce sbzisteyenlerin konu şmalar ın ın bitmesiyle olur. Ba şkan görü ş ülmesi biten meseleyive görü şmeleri özetleyerek genel kurulun oyuna sunar. Aksi kanundave bu yönetmelikte yaz ı l ı olmad ıkca kararlar toplant ıda haz ır buunanyelerin aç ık oylariyle ve oyçoklu ğuyla al ın ır,ar

-45-OlayMadde 67- Olay, bir giindem maddesinin konu şulmas ı 1 s ıras inıdemmad-• da, o madde ile ilili olarak ortaya ç ıkan veya ileri sirilen,giidesinin göri ş ülmesin.in tamamlanabilmesi için önceden miizakere edi Llip, kararabağlanmas ı gereken durumdur.• Olaya genel kurul karar verir.Toplant ı dizen.iMadde 68- Genel Kurul Ba şkanl ık Divan ı ,toplant ın ıh ve görişmelerin düzenini korumakla yikiimltk'ir. Toplant ı ve görii şme dii eninibozan avukata ihtar verilbilece ği gibi konu şulan husuun sonuna kadartoplant ı d ışına da ç ıkarabilir.Toplant ın ın ertelenmesiMadde 69- Aş ağıda yaz ıl ı durumlarda toplant ı erteilenebilir,69/1- Toplant ı düzeninin bozulmas ı .oplant ı diizeninin, toplant ıya devam edilemeyecekkadar bozulmas ı halinde ba şkan en fazla, iki saat sreyl toplantıy ı erteler. -69/2- Toplant ı giindeminin, t6plant ın ın rap ıldığıgiin saat 18'e kadar bitirilememi ş olmas ı ,69/3- Toplant ıya katilan avukatlar ın 2/'iini.intoplant ıyı terketmi ş bulunduklarının yap ı lacak yoklama sonucu ania şı lmas ı .(2) ve

:. . .b. Yneim Kurulunun, olarari toplant ılar d ı nda ba ş-kan ın veya tiyalerden iiçiinin iste ği izerine ba şkan taraf ından yap ılan ça ğ-rii iizerine ola aniistii toplan ır.Toplant ının yap ılmas ıMadde 71- Yönetim Kurulu,iyelerinin salt ço ğunlu ğ ile toplanır.Ba şkan ın sa ğında, ba şkan yardim ıs ı ;.solunda, genl sekreterve onun yan ında sayman iye ve di ğer üyeler k ıdem s ıras ına, Jëre yeralmak izere toplant ı aç ıl ır. Bakan ın bu1 ı nmadıı toplant ıya Ba ş1an yardımc ı s ı , yard ımc ı da hulunmad ı : ı toplant ıya en 3a ş 1 ı iiye ba şkanl;k eder.Oylama şekli ve kararMadde 72- Aksi Yönetim Kurulu tarafından kararla şt ır ı lmadıkça oylama. aç ık olarak yap ıl ır. Ba şkan ici1 numaras ı s ıras ına göre. enk ıdemsiz Uyeden ba şlayarak tart ışılms ı biten konuyu oya sunar, en sonkendi oyunu verir.Toplant ıya kat ılan iiyelerin say ıs ı e olursa olsun kararlarüye tam say ıs ın ın sal ç ğunlu ğ t ile al ınır. Oylarda beraberlik halindeço ğunluk ba şkanın kat ıldığı taraft ır.Tuta ıı.akMadde 73- Yönetim Kurulu toplant ılar ı ; tutanaklar ı genel sekretertaraf ından tutulur. Tutana ğa lmrulca al ınan kararlar yaz ıİı Kararal ınmadan önce yap ılan tart ışmalar ın yaz ı lmas ı yönetim kurulunun karar ınaba ğlıdır. Tutanak önce genel sekreter olmak üzere toplant ıda hazr bulunanlartaraf ından. imzalan ır. Karara kat ılmayanlar, kat ılmama sebeplerini yazarakimzalarlar.3. Baro Idari i ş lemle-riYiiriitme.Madde 74_ Baro idari i şlemleri; Baro Ba şkan ı , Ba şkanl ıkDivan ı ve görevli personel taraf ından yUrUtU1r.Baro Ba şkanı ayni zamanda Baro idari te şki1t1n ın da ba ş -kan ıdır.a. Avukatlar ın ve di ğer ki şilerin ilk ba şvurmayeri baro ba şkan ıd ır.b. Her ödemenin baro ba şkan ın ın onayına dayanmas ışartt ır. .

247 -,to.vkatlara, Barolar Birli ğ ine ve di ğ r baroirranesui. dairelere ve Ğ aol ki ş ilere yaz ı lacak her tfirlU, yaz ın ın baroba:kan ı taraf ından IB1 ıı: fereklidir.Baro Ba şkan ı bi maddede yaz ı l ı yetkilerinin bir kJsm ınıba şkan yard ımc ı s ına devredehiir,.Baro ba şkan ı veya yönetim kurulu levhada yaz ı l ı aukatlanaveya avukat sajiyerlerine geçici olmak tzre idari i ş lemlerin r-tiilmesinde görev verebilir.Hizmetler iicretsizdir.SorumlulukMadde 75- Baro..a şkan ı , ba ş kanl ık d ı van ı ve uyelenı ; baroidari i ş lemlerinin jrörtitBlmosinden dolayı önce yönetim kuruluna kar şısorumludurlar.Ba şvurmaIeadcle 76-- roya herhangi bi idari i ş lemin yap ılms ı yoiıGenel Kurul kar şı s ında sorumluluk yönetim kuruluna aittir.nda yap ı lacak ba ş vurmal ir yaz ı ile olur.Baro Ba şkan ı taraf ından g6rU1i3 ilgilisine havale edilmemiş ba şvurmalar deftere yiz ı lmaz , i ş lem. görmez. Ayni kural resmi ba şvurmalarlaevrak hakk ında da uygulan ır0Yetkili imzalarMadde 77- Genel Sekreter taraf ı ndan parafe edilmem. ş veBaro Ba şkan ı , Ba şkan Yard ııı c ı s ı veya Ba şkan taraf ından örevlendiilmi şbir yöntim kurulu kyesi taraf ından imzalanmam ış hiç bir yaz ı Bar adınaiizenlenemez., hangi nitelikte oLr ı rsa olsun resmi mercilere veya zesmiolmayan ki ş ilere gönderilemez0GörovlendirmeMdd 78- Baro Ba şkan ı idari bir i ş lemin görilmesi içinBa şkanl ık Divan ından bir iiyevi ayr ı ca. görevlendirebilir.Tatrlacak defterler.Madde 79- Ba şkanl ık divan ı ve yönetim kurulu Baro idarii ş lerin.en iyi ş ekilde yrtehilmesi için gerekli tedbirleri a.11 tutulacakdefterleri ve dosalar ı dözenler. Şu kadar ki,e0 Genel Kurul tutanak ve karar defterib. Yönetim Kurulu kurulu karar defteri.

48 -c. Yönetim Kurulu ilke kararlar ı defterid.. Teamiil kararlar ı defteri.e. Gelen ve iden eyrak defteri.f. Disiplin krarlr ı esas defteri.g. Haz ırl ık incelemesi ' esas defteri.h. Baro gelir ve giderlerini gösterir de terieri. Adli mUzaharet defteri.tutulmas ı zorunlu olaà dfterlerdir. Defterlerin her y ı l yönetim kuruiitaraf ından sayfa numaralar ı belli edilerek tasdik ettirilmesi ş artt ır.Gereken durumlarda bu defterlerin tamam ı veya bir k ı sm ı dosya ş eklindedzenlenilebiiir.Ba şkanl ık divan ı ;defter kay ıtlar ı , dayana ı belgel rin diizenlibir ş ekilde saklanmas ı için gerekli tedbirleri al ı r.4. Seçim İş leriYiiritmeMadde 80- Baro ba şkan ı , yönetim kurulu Uyelikleri l denetlemekurulu iyelikleri, Barolar Birli ği delegeleri seçimleri Avuka.tl ıkKanunu ve bu önetmelik hiikiimlerin.e ve teamilüne u ygun olarak görevli seçimkurulu taraf ından iriitiilir sonuçland ır ı l ır.Seçim zaman ıMadde 81- Seçim zamanı , her y ıl bir aral ık giinii balar olaCan genel kurul toplant ı s ının sonudundan itibaren be ş giin sonra bter.Seçim Kurulua, GörevlendirmeMadde 82- Seçim Kurulu fiç ki ş idir. Seçim Kurulunun görevlendirilmesi,genel kurul ba şkanl ık divanı n ın yönetimi alt ı da lefh3.Yayaz ı l ı avukatlar aras ından ad. çekme suretiyle yap ı l ır. Kurulda görevlen--dirilen Uyelerin toplant ıda haz ır bulunmalari ve adayl ıklar ın ı ko rmamışolmalar ı gerekir. Seçim kur ı4u iç .ki ş idir.Haz ırl ık çal ışmalar ıMadde 83- Seçim kurulu bu yönetireliin 63. maddesinde yaz ı l ı yoklama cedvelini esas alare oy verme cedveli haz ırlar oy psula İ a-r ın ı ve oy verme zarflar ın ı .ince ı er durumu bir tutanakla tesbit eder.

-49--Giindemde seçim maddesine gelinmesiyle birlikte bahkar ı i ıkdiöanı kendisine bildirilen adaylar ı ilau eder. Ayr ı ca seçim kurul;daylar ın ad ve soyadlaPropagandaı nı tehli eder.Madde 84- Adaylar Bagkanlik dvmu yönetimi alt ındaba ş lamadan 3nce, sözlU veya yaz ı l ı aç ık1amad bulunabjlirler. Yahu aç. ı k-••lama adaylar tarafindan çoalt ı lm ı metin1edir. Bunlar ın dakurulunun yönetimiyle olur,r ı0y pusulalar ıı tıı seçimMadde 85- 0y pusulalar ı ve oy verme zarfiar ın ın seçim k--lu taraf.ndan mtihtirlenmj ş olrnas ı oyiarn elle yaz ı l ı bulun.nıasi ş artt ır.BasJ. ı veya bir ba şka ş ekilde çoltilm ış oy pushlar ı i1ei ş aretli oy puslalar ı nazati itibae al ınmazOy vermeMadde 86- Oy verme gizli olut', Oy vermenin, gizli v1e herturlU etkiden uzak, duizenli bir ş ekilde yirUtilmesjrıden seçim kur ı.ilu s6runıludur.Seçim Kurulu her tirlii tedbiri almakta yetkiliir. Bu ciiml!edan. olarakbelirli say ıda,.gizli oy yazma yeri dUzeleyebilir.Oy vermenin, bitimi ve tasnifMadde 87- Genel Kurulda haz.r blun,duu yoklama cekveiir.egöre belli avukatlar ın, tamam ının oyunu kullanmas ı ile oy vere trn ı amianini ş olur, Şu kadar ki, toplant ı da haz ır bulundu ğu halde, yap ılaca çar ıile toplant ıyı teretmi ş o1duu anla şı lanlar beklenmez.Durum bir tuta ıı akla tespIt edUir ve tasnife ba ş lanır. Tas--nif, s ıras±yle şu i ş lemlerin yap ı lmas ı d ır.a, Sand ıktan ç ıkan oy zarflar ın ın sayı lmas ı ,b,..Zarf adedinin cedvelde belli, verilen, oy aedindenfazla olan miktarda zarf ın al ınarak açmadan yak ı lmak suretiyle imha edilmesi,..e. Zarf adedi, kullan ı lan oy addinden eksik ıkt ı r ıe bu eksiklik tasnjf sonucunda seçim neticelerini etkileyeoek nitelikteg :6r't3ldUu takdirde, seçim iptal edilir ve yenflenir,.4, Zarfiar aç ı l ır ve oy psu1ala ı ile zarfla' ı ayr ıayr ı olmak Uzere 'ayrl ır. Tekrar say ı l ı r, oy pusulala!' ını n zarf aledindeufazla ç ıkmas ı h'linde fazla .b say ı s ı kadar oy Puslasz. belli olmaacak

- 50 -ş ekilde al ınır ve imha edilir.e. 0ylr ın say ım ı yap ı l ır ve sonuç en çok oy alandan.en az oy alLma do ğru olmak Uzere bir ı tutenakla tespit edilip ilan oiunur.f. Seçim sonuçlar ın belirtir tutana ın bir örne ğ iTürkiye Barolar Birli ğine gönderilir.5. Disiplin İş leriGenel KuralMadde 88- Disiplin i şlemleri, haz ır1k incelemesi fe disiplinkovu şturmas ı olmak izere iki k ı s ımd ır. Disiplin kovu şturmas ının yap ı-labilmesi haz ırl ık incelemesinin yap ı lmasna b ğld ır.Haz ırl ık incelemesi yönetim kurijlij taraf ından yap ılır.Haz ırl ık incelemesiMadde 89- Avukat ve avukat stajiyeri hakk ında baz ı l ık incelemesi.- a. ihbar,o. ilgililerin ş ikayeti;c. resmi daireler veya kaza organlar ı taraf ındanyap ı lacak bildirnıeler,d. Baro Ba şkan ı veya yönetim kurulunca grleceklUzum iizerineyönetim kurulu taraf ından aç ı l ır.İhbarMadde 90- İhbar yaz ı l ı veya söziji olmak îizere iki turluyap ı labilir.a) Sözlü ihbar, herhangi bit ki ş inin baroya ba şvurnas,hakk ında ihbarda bulundu ğu avukat ı veya baro görevlisini bildirerek, iddialarını . aç ıklamas ıyla yap ı lm ış olur. Sözlü ihbarin bir tutanakla tesbitve ihbarda bulunanca imzalanmas ı ş artt ır.b) Yaz ı l ı ihbar baro-va verilecek yaz ı ile yap ı lan jhbardır,Her iki durumda da, ba şvuran ki ş inin aç ık kimli ği ve adresiihbar olunan avukat, ihbar olunan husus ve bildirilen maddi olaylar; ihbargunii, saati ve yeiyle sözlii ihbarlarda, tutanak tizerinde; yaz ı l ı ihbarlardaihbar yaz ı s ı uzerine tepit edilir ve Baro Ba şkan ı ya da Ba şkanlıkDivan ı uyelerinden birisinin imzalanıas ı suretiyle kesinle ş tiilirJ

Çikayet-51-Madde 91 erhani bir ilgilinin veya avukat ın dier biravukat veya avukatlar hakk ında disiplin kovu ş turms ı yap ı lmak iiz re E.a:cyaba ş vurmas ı d ır.İJ İnceleme.Madde 92- Ynetim Kurulu acele durumlar hariç olm?k hzere,ihbar ve ş ikyetin yap ı 1mas ından sonra gelen ilk ola ğş n toplant ıda ihbarve ş ikayeti inceler.ta) İhbar edenin kimli ği ve adresi, imzas ı bulun.maran ş iyetleri,b) Ş ikyetçinin kimlii ve adresi yaz ı l ı olmayan ve ias1bulunmayan ş ikayetleri,c) Ş ikayet edilen avukat ın veya avukatlar ı n kinılii 1 yaz ı i ıbulunmayan ş ikayetleri,d) Avukatla i ş sahibi aras ında hukuki ihtilf mahye;indebulunup ililisi taraf ından hukuki ihtilaflar ın çöziim ıi iste ği nteli ğ indekiş ikayetleri;Yönetim kurulu reddeder. Bu red dilekçenin reddi nlam ı n--dod ır, ihbar ve ş ikayetin tahkike de ğ er bulunmamas ı niteli ğindedir.varsa ilgilisinin adresine tebli ğ edilir. Şu kadar ki, yönetim kurulu l-zum gördfi ğfi durumlarda iahar ve ş ikayet konusu hakk ında. kendili ğinden so-.u ş turma açabilir.Haz ırl ık incelemesinin aç ı lmas ı ,Madde 93- İhbar ve ş ikayetin kabulii halinde haz ırl ık soru ş -turmas ı aç ı l ır defterine yazl ır.Yönetim Kurulu incelemenin -aç ı lmasiyle birlikte ihbar tutanağı , yaz ı s ı veya ş ikayet dilekçesinin örne ğini, hakk ında kovu şturmaistenen avukata tebli ğ eder. Avukat, bu yaz ı lara yedi gn içersinde cevapvermek zorundad ır. Do ğrudan do ğruya yap ı lan soru şturma hallerind a.naisiire uygulan ır.Avukat ı tı si-jiresindeà cevap vermerni ş olms ı yönetim iiiruluniiiidurumu incelemesine engel olmaz. Şu kadar ki, sresinde herhangi bir neretedayanmaks ı z ın cevap yememi ş olan avukat,•ayr ı ca bir disiplin aaçui ş lemi ş olur. Mazeretin yedi giin içersinde.-ha 1stalik hariç- baroya bil-'dirilmest laz ımdır.ğer

52Tebkike deer iulmarLıe karar ıMadde 94- İhbar ve şikyet yaz ı s ın ı ilgili avukat ın, cevabu ıve ileri sfirlen maddi durum..r ı ile dayanaklar ın ı inceleyen yönt ı t kurulu, ihbar veya ikyetin incelemeye de .er bulunmad ı : ına karar rebilliBu takdirde karar ın bir örne ği C.Savc ılıı, şik ş tçi veşikayet olunana tebli: ol ımur,Raportör tayini ve görevia.dde 95- Şikayet ve ihbar ın incelenmesine devam diim.esini zorunlu gören yönetim kurulu, içersinden bir fiyeyi inceleme.i tamamlaak ve bu hususta bir rapor di3zenlemek tzere raportör tayin edr.Raportör ye,hakk ına disiplin incelenmesine ba şln ı J.mışolan avukat ın dosyas ında (sicil dosyas ında)ki kayıtlar ın . özetini incelemedosyas ına koymak zorundad ır.Deliller raportör taraf ından toplan ır. Gerekirse 'ihbarş ikayette bulunan ile bulunanlar ın ifadelerine ba şvurulur 9 tan ıklar ı yeminliolarak dinler, dayanak olarak gösterilmi ş dva ve icra dosTaiar ınıinceler i özetini ç ıkar ır ve en geç öç ay içersinde sonucunu bir raporiayönetim kuruluna hildiriu Yönetim Kurulu-istek U.zerine uç ayl ıksireyialt ı aydan fazla olmamak"zere uzatabilecei gibi gerekli gördii ğ durum--larda k ı altabilir.İnceleme ve raporu eksik gören, yönetim kurulu, ekik olahususlar ın tamamlanmas ı ve raporun yeniden duzenlenm.esi için dosay ı tekrarraportör uyeye iade. edebilir. Rportör ilye onbe ş gun içersine eksikleritamamlamak. ve raporu tekrar di:izenlemek zorundad ır.Disiplin kovu şturmas ına yer olmadığı karar ıMadde 96- YönetimKurulu dosyayı ve raporu incelirerekhakk ında şikayet ve ihbarda b ı4unan, avukat hakk ında disiplin kovu ştumasaç ılmas ını erektirecek bir durumun mevcut olmad ığını tespit ett ği takdirdedisiplin kovuturmas ı aç ılmas ına yer olmad ığına karar veri ıBu kararda'isnat olunan fiil, inceleme ve deliller ile gerekçe belirtilir. Karar C,ac ıl ığına varsa şikayetçi ve ihbar edene vehakk ında soruturma aç ı lm ış bulunan avukata tebli ğ ol ıınur.İtirazlarMadde 97- Baro yönetim kfrulunun,bu yönetmeli ğin 93 ve 95maddelerinde yaz ıl ı disiplin kovu ştu.rmas ına yer olmad ığı kararla ına kar--

- 53 -şı , tebli ğ tarihinden itibaren onbe ş gUn içersinde Baronun bulundjdeki C. Savc• ıl ıı ile şikye'tçi veya ihbar eden, Türkiye Barolaritirazda bulunabilirler,Barolar Birli ği bu itiraz ı kabul veya red eder, itabulii halinde Barosunca şikayet olunan avukat hakk ında disiplinnasl aç ılır.yer3irli ıneraz ınovu ş tur-İtiraz ın reddi halinde 1136 sayıl ı kanunun 8/6,7. 4ıaddesiile bu Yönetmeli ğin l4, 15. ve 17. maddesi hiikim1eri uygulan ır.Di ğer hUkihalerMadde 98- Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun hiikiimleri,116 say ılı kanunda ve bu yönet ınelikte hkfim bulunmayan durulard uygulanır.6. Baro Denetleme Kurulu1Baro Denetleme Kurulunun kurulu şuMadde 99- Baro Denetleme Kurulu Baro Genel Kurulu ara±' ın.•-dan seçilen îjç yeden 1rtlur. dye say ıs ı lOO*den az olan baro1ara birki şi deni seçilir. Denetleme kurulunun görev siiresi bir toplantdönemidir,Denetleme Kurulu seçiminden sonra kurul toplanarak kendiaras ında görev böliimii yarar; bir iiye kurul ba şkan1ıı , bir iiye de kurulraportör1iii5 ile görevlendri1ir.Toplant ılarMadde 100 Denetleme Kurulu ola ğan olarak iki ayda bir toplanır.Kurul;Be şkan ın ın, yada iki iiyenin. iste ği, özerine herzamanola ğaniistui toplant ı yapabilir.GörevleriMadde 101- Denetleme kurulunun ğörevi baronun mali i şleriniincelemek, yolsuzluklar ve diizensizlikler bulunu p , bulunmad ığını tespit etmektir.Kurul denetleme ş eklini ve metodunu kendisi kararla1 şt ır ırAncak a ş a ğıdaki hususlar ın her ola ğan toplant ıda yerine getirilmesi zorunludur.

54 -ae.tim kurulu taraf ından tespit; adilir, o ıhisycinlar ın st;resi bir topIant;.döneminden fazla olamaz.GörevleriMadde 105- Kom±syonlar baro yönetim kurulu taraf ından kerıdilerine veri1e ı görevleri yerine getirirler, Komisyon çal ışmalar ı Ucretsizdir.Komisyon çal ı smalar ı dan ışma nitelirindedir.Komisyondaki görevlerini yerine getirmeyen Ujelei hakk ında1136 say ıl ı kanunun 64 maddesi uygilan ır.DOKU ZUI\T0'J KISIMTUrkiye Barolar Bir1iiToplant ılarMadde 106- Barolar Birli ği Genel Kurulu, yönetim kurulu vedisiplin kurulu ile denat;lem kurulunun toplant ılar ı , kararlar ı 136 sa--yıl ı kanunun hUki.5mierdyie bu yönetmeliin Barolar bölömiinde yaz ı ı hökiimlerinegöre yap ıl ır. -Seçimler hakk ında da 1136 sayıl ı kanun hökUmleriye Baro'larin seçimlerine ili şkin hiikiimler aynen uygulan ır.Idari i şlerMadde 107- Barolar Birlii idari i şlemlerinde bu önetme-•1iin barolar idari i şlemlerine ili şkili huikiimleri aynen uygulen4kla berabera ş a ıdaki hususlar özellikle göz öniine alin ır.107/1-. Avukatlar Barolar Birliine, levhas ınayaz ıl ı olduklar ı barolar ı arac ıi ııyla ba şvurular.107/2- . İlgililerin 1136 say ıl ı kanun ve bu yönetmelik hökiimleri ereince Baro kararlar ına kar şı yapt ıklar ı itirazlar,karar ı veren baro arac ılığıyla yap ılır, tDenetleme KuruluMadde 108- Bu yönetmelikte Baro denetleme kuruller ı i ın çalışma şekil ve hususlar ına ait usuller, Barolar Bir1ii denetleme kuruluhakk ında da uygulan ır.

- 55 V -KomisyonlarMadde 109- Barolar Birli ği Komisyonlar ı hakk ında ^'-u yönetmeliin104 ve 105. maddeleri uygulan ı r.Komisyon iiyeleri baı olar ın gsterdi,i adaylar ara ındanBarolar Birljj Yönetim Kurulu 'taraf ından seçilir. Ayr ı ca Komisyonun ça-11 şm metodu Komisyonun kurulu şuna dair krarde belirtilir.Komisyon iyelerine Barolar Birli ği Yönetim Kurulu Uyeleriseviyesinde yolluk ve yolluk yövmiyesi, Barolar Birli ği Bitçesi'nden ödenir.ONUNCU KISIMDi ğer HiikiimlerDva vekil1eri ve i ş takipçileri1• Madde 110- 1136 say ı l ı kanuii hiikUmleri sakl ı kalmak iizerebu yönetmeli ğin birinci, ikinci, be ş inci., alt ınc ı yedinci k ı sm ı hUkUmleridva ve i ş takipçileri hakk ında da u7Fu1an ır.• Madde 111- Bu yönetmelikte yaz ı l ı ve bu yönetmeli ğe eklibulunan örnekler bu yönetmelik hUki3mlerine dahildir.YiiriirliikMadde 112- Bu yönetmelik 'yayınlanmas ı tarihindegirer.r lii ğe

l0l/_ Baro gelir ve gider hesaplar ında ve lay.u1r ırıdayanaklar ında incelemeler yapmak, ayl ık mizanlar ç ıkarmak;101/2- ay ıt1ar ın usultine göre yap ıl ıp yap ıJmJı : ı rıı .tespit etmek.101/3- Gider kay ıtlar ın ın, biitçeye, genel k ı rul kararlar ına, yönetim kurulu k ırarar ına ve mevzuata uygunlu ğunu indelemek.101/4 Baro Yönetim Kurulu taraf ından, her y ç ıkarılan ve kendilerine tevdi edilen, mizan ile (Baro yönetim kurulu her aybir mizan ydp ıp' denetleme kuruluna tebli ğ etme ğe mecburdur) kendiJsi taraf ından birinci bende göre ç ıkar ılan mizan ile kar şıla ştırmas ın ı yapmak,varsa usulsizlUk ve hatalar ı tespit etmek.Rapor uç niisha olur. Birisi Yönetim Kuruluna veri]lir9birisiDenetleme kurulu ıun baroda bu i ş için tutulan karar ve rapor dosas ındakal ır. t)çiincii niishas ı da dönem sonundaUz±kin.caddeye göre haz ırlanacaky ıll ık rapor ve , bilançoya eklenir.Baro Yönetim Kurulu Denetleme kuruluntn çal ışmalar ın ı kolaş la ştırmak, 'istenilen belge ve ke ' ıtlarn jstenildiCi anda dené tiemekurulunun incelemesine haz ır bulundurmak zorundad ır.Yıll ık RaporMadde 102- Denetleme Kurulu dönem sonunda Genel Kurula sunmakiizere, baronun bir yıll ık mali i şlerini gösterir bir rapor dizenler,Bu rapora Denetleme Kurulu taraf ından ayr ıca haz ırlanan y ıll ık bilnço ve•99 maddeye göre yap ılm ış mizanlar ile dzenlenmi ş raporlar eizleir.0la ğanstti durumMadde 103- Baro Denetleme urulu incelemeleri s ıras ındabaro mali i şlerinde ve kayıtlar ın tutulmas ında diizensizlikler ve aç ıklartespit eder ve bu diizens±zliklerin devam edece ğisonucuna var ırsa, -eya diizensizliklerivahim göriirse, bu konuda bir rapor diizenler ve bar9 genelkurulunun ola ğan[istii topint ıya ça ğır ı 'lmesma karar verir. Genel Kurul1136 say ıl ı Kanunun 84., 85., 86., 87. ve bu yö ıietmeli ğin 61., 62 63,64. 1 65., 66. maddelerine göre toplan ır, karar verir.TiKornisyonlarKurulu şuMadde 10v- Komisyonlar baro yönetim kurullar ı taraf ındankurulur. Komisyonlar ın iiye adedi ve çal ışma siireleri ile konular ı yö--

57 -ıv- SOSYAL GUVEJNLIK KOJJ[JLARIMIZ•Birliimizin kurulu şunda ilk ve en önemli konu olarak Avukatların sosyl gfivenli ğinin sa1aas ı çabalar ına h ı z vermi şti. GenelKurul Toplant ılar ına takdim edilen evvelki yönetim kurulu raporlar ındakonunun geli ş imi arzedilmi şti. Bu gfln menunlukla kaydetmek isteiz ki,Tiirk avukatlariun sosyal giivenlikleri belli bir sisteme ba İ anm ışt ır.Sosyal Sigortalar Kurumu ile yap ılan ilk sözle şmenin tahakkunuk nekadarzorluklarla ba şar ılabildii meimdur. Tip sözle şme biitiin meshekda şlarım ız taraf ından benimsei ş ve sosyal gfivenlik sistemi bu gün a ı zas ı zi şler hale gelmi ştir. Sosyal Sigortalarla önemli hiç bir ihtilf ım ı z ınkaladığın ı belki de söyeyebilecek durumdayı z. Uygulamada Berolr ım ı zve meslekda şlar ım ız tara: ından her hangi bir ihmal kaydedilmemi ş bir.Zaman zaman Sosyal 5igortalar ın mahalli te şkilat ııda anlayışfarklar ı meydana glmi ş , Borolaram ı z ın ve ferden ferden avuktlar ınş ikayetleri ivedilikle Genel Miidiirlii ğe ve Ba1çanl ı a intikal ettiilmi şve vap ılan görti şmelerle olumlu sonuca bardanarak telefon emirlerï ile vesUr'tle giderilmi ştir.1.- 1474 sayıl ı Kanun1971 y ıl ın ın bu konuda en önemli geli şmesi 1474 sayılı kanunla de ği ştirilen 506 say ılı Kanun'un 78. maddesi hiikmüniin avukatlarate şmilinin miimkiin olup olarn ıyaca ı idi. Asgari günliik kazan ı 12 liradan18 liraya azami ğUnitik kazanc ı da 120 liradan 165 liraya çkaranbu de ği şikli ğin avukatlara uygulaumas ının 111. Genel Kurulun ıuzda da tartışıldıı sayın delegelerin malumudur.Tip sözlemede ileri görü şle saptanm ış bulunatı 4. maddehiikmünden bu konuda faydalanmak mtimkiin olabilmi ştir. Giinliik kazançlarda%35 oranındaki bu art ışın avukatlara uyğulanmayaca ı , zira,ka1ıundakidei şikliin topluluk s±gortas ından faydalananlara ait olmad ığı yolundailk görü şle mücadele etmek zo'runda kald ık Bundan sonra ikinci kdeme 0-

-58-larak Kurum Kaıııdakj de ğ i ş ikliitı asgari ve zami gönlük kazar ıçia:a i şkin oldu ğunu, ara kademelerde art ış olamayaca ğını iddia etti. Budaha fazla Türk- İş etkisinden ileri geldi ği anla şılmaktayd ı Bu seep1eSay ın Türk- İş temsilcileri ile temasa geçildi. Uzun çabalardan sona mutbakat elde edildi.Yönetim Kurulumuzun bu raporun4a, sosyal güvenli ğimzin buyönü hakk ında gerekli bilgileri s ayın Genel Kurul tye1erimize sunm4kta yarargörmekteyiz. Bu suretle evvelki raporlar ın da tüm halinde inceerrsiilé konunun geli ş iminin tesbiti, Genel Kurulumuzun ilerisi için emir veuyarmalar ın ın telakki edilmesi mümkün olabilecektir.;a. Tip Sözle şmenin 4. maddesi %10 prim art ış la ın ıntakvim y ı l ı ba şından en az iki ay önce kurum şubelerine bildirilmeini'mir bulundu ğundan, %35 otomatik art ış a ilvten meslekda ş lar ımı z ıı . %10art ırma haklar ın ı da kullanabilmelerine imkan sa ğlanabilmesi için Ifanun'unTürkiye Büri5k Millet Meclisi'nden ç ı1a ından evvel çal ışma Bakanl ığınal8.l971 tarihinde 2188 say ı l ı yaz ı ile ba şvurulmu ş tur. Bu yz ıda;"506 sayı l ı yasada yap ı lan ve Millet Meclisin-ce kabuledilip, Senatoya sevkedilen yeni degi ş iklik tasar ı s ı ile, günlük k.zançalt s ın ırının 12 liradan 18 liraya, üst s ın ır ın ın 120 liradan 165 lirayaç ıkar ıld ığı ve ya ş l ı l ık ayl ığı tutar ının 3600 yerine 4950 lira olarak saptandığı malmdu.1136 say ı l. yasan ın 186 maddesinde 506 say ı l ı yasarun86. maddesihde gösterilen topluluk sigortas ına, mal ı llük, ya ş l ı l ıkve ölümsigortalar ı yönünden Avukatlar ın girmekle zorunlu olduklar ı hii1 ıe alaumış ve 1136 say ı l ı yasan ın 191 ve geçici 1. maddeleri uyar ınca bayn Banl ığını z, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Birli ğimiz aras ında "Avukatlar içinmalllük, ya ş l ı l ık ve ölüm sigortas ı tip sözle şmesi", dUzenlnerek imzalanmış bulunmaktad ı r. -506 sayı l ı .yasanın 86. maddesi an ı lan yasan ın 2. ve •maddeleri gere ğince sigortal ı duruunda bulunmayanlar ın ayni ş artlaria si'gortalanmalar ı esas ın ı kabul et-mis ]136 sayı l ı yasa da avukatlar ı n. Hgüvenli ğini di ğer sigortal ılarla ayni. ş atla.ra ba ğlamış t ır. Bu itiar1agünlük kazanç, sigortal ı l ık süresi ve ba ğlanacak ayl ık miktarlar ı9n >0tsayı l ı yasan ın 2. ve 3. maddeleri ile sosyal güvenli ği siamanlarla , 86madde yoluyla sigortaya girenlere aynen uygulanmasi zorunlu ve yasa ın

- -ialz ına ve amac ına uygundur,Nitekim ti, ziesme, barolar ın özellikleri yön'Une:. 1:lanacak hikfimleri saptam ıç, Tl:k miktarlar ı ve gnlk kazanç tu:er ısigortal ıl ık şartlar ı vesair tkiimler:i kapsan ına almam ışt ır.Di ğer taraftan, tip sözle şmenin 4. maddesinde a ı n;"Topluluk >igortas ına girecek avukatlar ın ıninhas ı :: ıta primlerine esas tutulacak aiinliik kazançlari bosyal Sigortalar Jun ıda belirtilen asgari hadden az, azami hadden fazla olamaz.Prime esas tutulan g5nlikkaanc ın alt ve iist sinir,ar ıiJayap ılacak dei şik1ikler bu sözle şmeye tabi olanlar akk ıhda da ugulai ı :"Bu suretle tesbit olunacak giinifik kazançlar, takvim y ılı• ba şından en az iki ay önce huruiil şubesine bildirilmek suretiyle e ışt:rlebilir.Bu de ği şiklik, yazl ı talebi takip eden y ılba şından itfaren uygulan ır."denilmiçtirBu maddenin, giinliik kazanc ın art ır ılmas ın ı %10 iles ın ır--layan f ıkras ı, şiiphesiz azanç alt ve iist s ın ırlar ında yap ılacakdei şlliklere göre kazanç beyan-, n ın de ğiatirilmesi halini kapsamamakta ırYukar ı da belitilen nedenlerle 506 say ıl ı yasada ap ıiaı1de ği ş iklikler kannla şt ı ; ı taktirde;Giinliik kazanç alt s ın ır ın ın 12liradan 18 liraya, ist s ı rL ı -rıın da 120 liradan 165 liraya ç ıkarilmas ı ile ilgili hiikmiin tip szleamenin 4 maddesinde yaz ıl ı %10 s ınırlamasiyle ilgili olma.d ıı , bianacaayl ık tutarıın avukatlar için de 3600 liradan 4950 liraya otomatikman ç ı --kar ı lm ış bulundu ğu"hususlar ıda israr edilmi ştir.b. ç1 ışrna Bakanl ı ' ından al ınan 1.10.1971 giin ve7107 sayıl ı cevabi yaz ıda;Baolala .aktdilen sözle şme hijkiimlerine göre sigortaJ.a--nan akatlar ın Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirmi ş olduklar ı pme esasgiinliik kazançlar ın;a) 18 1iran ıı alt ında olanlar ın 18 liraya ç ı1-ar ılmas ın ın,b) 18 liran ın isttinde olanlar ın 165 liral ık i3st s ınırı a şmamak fizere %35 oran ında artt ır ılmas ıı ;a1ve bu at ışlar ın akatlar ın r ızalar ına bak ılmaks ı z ın otomatik clarak a-p ılmas ın ın uygun görii1diiii bildirildi.'

-•60-Sosyal Sigortalar Kurumu. Mfidir1er Kurulunun da ajYni eoas.iar ın uygulanmas ına karar verdi ği, Genel MidUrlii ğ U n' l.1019 7l giin 03l TX552537- Gen elge 1971/1451 say ı l ı genelgesinde belirti1mi ş tir,c. Bir1iiiıiz, mes1ekda ş 1arm ı zın1.10.1971 giinii itibari:;rleSosyal Sigortalar Kurumu Şubelerinin otomtian yapacaklar ı prim art ış lar ına i1veten tip sözle şmenin 4. maddesi uyar ınca istekleri halinde 5,-10prim art ış beyanlar ın ı 1.10.1971 tarihine kadar yapabilmeleriolana ğınısa ğlamak ve Barolar ım ı za yard ımc ı olmak aac3 ile 2.10.1971 gin ve2522 saylli genelgeyi dUzenliyerek do ğrudan do ğruya avukatlar ı adreslcrine posta1am ışt1rYukar ı da aç ıklanan duruma göre; 1.10.1971 giinii itibariyeavukatlar ın son beyan ettikleri günlUk kazançlar ı otomatik olarak Sigortaşubelerince %35 oran ında artt ır ı laca ğından, mesleda ş lar ımı zin bu otomatikart ış sebebiyle herhangi bir beyanda bulunmalar ı söz konusu de ğildir.Ancak, Sosyal Sigortalar Kurumu Şubeleri ile Baronuz aras ında zen1en ıni şbulunan sözle şmenin 4. maddesinde mevcut;"Bu suretle tespit olunacak günlük kazançlar, takvim y ı l ıba şından en az iki ay önce Kurum şubelerine bildiriimek suretile de ğ i ş tirilebilir.Bu de ğ i ş iklik, yaz ı l ı talebi tahifl eden y ı l ba şından itibarenuygulan ır.Günlük kazanc ın art ır ılmas ı %10 oran ında olahi1i.'hü1ii uyar ınca meslekda ş lar ımızdan arzu edenlerin Ekim1971 sonuna kadar %10 art ış bildirimlerini yapmalar ı gerekli ' idi Bcnudazamanında gerekli uyaralar yap ı lm ış t ır. An ılan %10 prim .at ış beyan ı matrahı , avukatlar ınson beyan1a ın ın Sosyal Sigortalar Kurumunoc.1.10.1971 itibariyle otomatikman %35 att ır ı lmasiyle bulunacak miktardırMeslekda ş lar ım ı za bir ölçü olmak üzere prim oran!lar ı 12-120 lira ve ba ğlanacak ayl ık tutar ı 360-3600 lira oldu ğu zamana t göre günlikkazan tutariarin ı gösteren liste (TBB.Bfllteni 197 0- 1/1 3) 1 1474 say ıl ıyasa ile primlerin 18-165 lira . ve ba ğlanacak ayl ık tutarlar ınıfl da 5404950 lira olarak saptanmas ı üzerine yeniden diizenlenerek avukatLara gör ı-denilen 2.10.1971 giinve 57-25 22 sayı l ı genelgeye cIercedilmiti fl An ılangenelgede de belirtildi ği gibi bu liste meslekda ş lar2m ı Zdafl eski liteycgöre beyanda bulunup %10 art ış lar ı zaman ında yapm ış olanlar içi ı geçerlidir.Eski listenin alt ında kazanç beyan ında bulunan meslekta ş 1aXim ı z ı fl

- 61 -fiili son kazanç beyan1r ı nın %35'i oran ında otomatik art ış miktının%10'u oran ında yapacaklar ı art ırmalarla listedeki günlük kazanç tutarlarına ula şı lmaınas ı ınimkiindür. Buna mukabil eski listeye nazaran riksek beyandabulunan mesekta şlr ımı z ın %35 otomatik zamla bulunacak miktar 1Ttede yaz ı landan fazla ise %10 art ış beyenindà bulunmalar ına lüzu ıı yoktur.ç. Meslektalar ım ı z ın haklar ı n ın korunmas ı ve herhangi biryanl ış l ığa, süre geçirilmesine meydan b ırak ılmamas ı için;1, Birli ğ i.nı izce avukatlar ın adt'eslerine göndrilengenelge ile yetirilmeyerek, adres de ğ i ş ik1ii pos-• tadaki 8ecie1er ve sair nedenlerle genegemizinkendilerine ulaçmamas ı ihtimali de gözönü ıe al ınarak,Barolarca i1n yap ı lmak ve ayr ı yaz ı gönderil-• mek suretiyle de meslektcış lar ım ı z ın uyar ı lma)s ını ,• 2. Sosyal Sigortalar Kurumu Şuhesiyle temasa geçilerek1.10.1971itibariyle otomatik prim art ış lar ı-n ın her av'ikat için yap ı lmas ın ın ş a ğ1anma ın ı Barlardanrica ettik.d. T±p Sözle şmenin yürürlü ğe girmesinden önce mes1ekta ş 1a-' ım ı z ın ki ş isel durum1arna göre en yukar ı gifnliik kazançtan sosa1 güvenliğe kavu ş abilrneleri için 16.12.1969 gün ve 16-5 46 say ı l ı gene1eye eklenencetvel, 1474 say ı l ı kanuna göre yeniden düzenlenerek, a ş ağıdaki ş ekildemes1ekta ş1armza duyurulmu ş tur.Kadıh ise 50, erkek ise 55 ya şında en yüksek 15 lira günükkazanç üzerinden emekli ayl ığı ba ğlanmas ın ı teminen ödeyecekleri primeesas olan %10 art.r ırn1 ı günlük kazanç1ar ın ya ş lara göre miktar ın ı gösterircetvel.

- 62Giri ş Ya ş Kad ın Erkek55 - 16554 - 16553 . - 16552 -. 15051 - 13650 165 12449 165 11348 . 165 10247 150 9346 136 8545 . 124 . 7744 113 7043 102 6442 93 5841 85 5340 77 4839 70 4338 64 3937 58 3636 53 . 3335 48 3034 43 2733 39 2532 36 . 2231 33 .2O30 30 1829 27 1828 25 1827 22 1826 20 1825 18 - 3-8- 24 . 18 1823 .. 18 . 18Not: Cetvel, kesirler 1i.rara tamamlanmak suretiyle ienlenn ı i şti.

-- 63 -1474 sayı l ı kanun'u ı uygulanmas ında %35 art ış lard kesir-•lerin tama tamamianm ıyarak noksan giinliik kazanç tespit edildi ği d.irne.Barosunun 16.10.1971 giinlü telgraf ı ile ö ğrenilerek, Sosyal Sigo 1. u-rumu ile ş ifahi temasa geçilmi ş ve Edirne Şube ş ine telgraf talimt verdirilerek yanl ış uygulamadan döniilmesi s.a ğianmıştar.Ayr ı ca, 18 liral ık gin1Uk kazanç beyanlar ına %35 art ış yap ı lmadığı Kastamonu Barosundan gelen iki meslekta şımı z ın ba şvıi.rms ı ianla şı lm ış ve Kurum Genel Miidürlü ğii ve Ankara Şubesiile yap ı lan g5•r şmler sonunda bu yan1 ı l ık da giderilmi ştir.1474 sayı l ı Kanun'un yukar ıda aç ıklanan ş ekilde uguIanmas:g-U.nlîlk kazanç ve ba ğlanacak ayl ık tutarlar ında ileride yap ı labilcek artış lardan Tip Sözle şmenin 4. maddesi uyar ınca .meslekta ş 1ar ım ı z ın otomatikmanyararlanabilmesi o1eua ğ n ı sa1amas ı yö ııünden önem kazanmaktad ır,2.- Müteferrik KonularSosyal Güvenlik istemimizle ilgili 1971 y ı l ı nda ker şı .ia ş tıım ı z baz ı konular ı Birlik olarak resen veya Sosyal Sigortalar Kurumuile vaki israrl ı temaslarla belli çözim1ere ba ğlamış bulunmaktay ı zBunlar aras ında en önemli olanlar ından baz ı lar ını arzetmekte fayd 1 aumınaktayı z, ş öylekia. Prim ödemde baz ı gecikmelerin meydana geld ğ i,fakatbu durumun yayg ın halde olmad ığı göriilmii ş tiir. Bununla beraberKurumuc,hakl ı hiç bir ş ikyetine meydan vermemek için gerek Birlik gerek ao1arolarak büyük çabalarda bulunulmu ş tur Bu itibarla -urumun Brli ğimizden'e Barolar ım ı zdan esasa ili şkin hiç bir ş ikayeti olmam ış t ır, Bunumemnunluklave camiam ı z ın Sosyal Güvenlik konusundaki bilinci ile izah etmete--yiz. Bununla beraber hassas olmakta dbvam etmek zorunda bulund ığuuz baz ı ,konular ı aç ıklamak isteriz.b. 1136 sayı l ı Avukatl ık Kanunu'nun 188. maddesi kap:aminagirnieyen avukatlar ın, ayni yasan ın 186. maddesi ile Topluluk igortas ı Tip Sözle şmesinin 2. maddesi gere ğince sigortayagirmeleri zdruniubulunmaktad ır.Bu hiikiJmlere uymak istemiyen ya da sigorta ileki kurmayan avukatlar ın ad ın ın baro levhas ından silinmesi grekir, YönetimKurulumuzca bu görii ş , 27.12.1969 gün ve 218/1 say ı l ı ilke karar ı v1e bu krara göre Barolara gönde±'ilen 3.1.1970 gün ve 2-30 say ı l ı genelgede sap-

64 -tanmış bu1unmaktad ır.1136 sayil ı iflufl un Lcvhade ı si imey e ı ktiren hallerba şlıkl ı 72. maddesi (f) bendi ».dkm, Sigrorta p mlcrinin zaman ı da ödenmemesihalini düzenlemi ş oln aberaber, s_îgortà giri ş i şlemleri içingerekli belgeleri tanzim etme.:en akat da sonuç itibariyle sigota primleriniödemeyi kabul etmemi ş say ılır.Bu itibarla 1136 sayıl ı Kanunun 72/f. maddesinin bu şekildeuygulanmas ı gerekti ği, Yönetim Kurulumuzun 4.9.1971 Friin ve 53 /32 sayılı karar ı uyarınca Barolar ım ı za duy-urulmu ştur.c. "Avukatlar için mal11ük, ya şl ıl ık ve ölüm topJuluk sigortası tip sözle şmesi"nde mevcut ve sözlesme yap ı ld ıktan sonra 1k defasigortaya dahil olacak ,akatlar ın topluluk sigortas ın ın ıtBaroya kayıtları tarihini takibeden ilk dönem ba şından ba ş lar" hiikmündeki "baya kayıttarihi"nin;1136 say ılı kanunun 9 maddesi 2. bendindeki "AvukatJ ığa kabulruhsatnamenin verildi ği tarihten itibaren hükiim ifade eder" Iiikni5 muvacehesindeyeninin ede ettirilip, ruhsatnamenin veriidii tarih olarakkabul edilip, edilnıiyecende tereddiit edil ıi ştir.Lap ılan inceleme sonunda tip sözle şmenin 2 maddesinde"Baroya söz1 şme yap ıld ıktan sonra giren ve Topluluk sigortas ınailk defadahil olacak avukatlar için de kurumun ilgili şubesine yukar ıda belirtildiğişekilde bir cetvel ile topluluk sigortas ına giri ş bildirgesi önderilir.Ancak bunlar ın topluluk sigortas ı , Baroya kay ıtlar ı tarihini takip edenilk döem ba şında.n ba ş lar" hükmündeki Baroya göri ş tarihi; 1136 ayıl ı Kanun'un9. rnaddei 2. f ıkras ındaki "A\r ı katl ığa kabul, ruhsatnamenin verildiği andan itibaren hüküm ifade eder" ve 3. f ıkradaki "Aday böy1ce A-katl ığa kabul edildikten sonra (Akat) Unvanlni kullanmak hakkıı kazanir,."hükiimlerine göre ruhsatnamenin verildi ği tarihtir ve Tip sözle şmenin3. maddesi (a) bendi hiikmüne göre, topluluk sigortas ına giri ş bildirgesininruhsatnamenin verildi ği tarihten itibaren bir ay içinde kuruma gönderilmesigerekli görülmü ş ve yeknesakl ığı sağlamak için Barolarm ıza duru1mu5tur..ç. Mecbur. sigortaya ili şkin tip sözle şmenin, imzalanmas ındansonra tatbikatta baz ı mesiekda şlar ım ı z ın çe şitli nedenlerle ya şlar ınagöre a ş ağı prim derecesinden beyanda bulunduklar ı , bu tutuma. geni ş birşekilde akatl ık kanunumuzun sosyal güvenli ğe ili şkin hkümle4nin değişmiyece ği inanc ın ın etkili olduğu görülmii ştUr. Kanu bu aç ıdan Yönetim

-65-Kurulumuzca ele al ınmış, ve 28111970 gün ve 469/9 sayıl ı Yöneti4 Kuruiumuz karariyle öltim, mallltik ve ya şlıl ık tip sözle şmesine gör t(p-!.U",Ll-lk.sigorts ına giren avukatlar ın giinliik kazançlar ın ın %10 oraniyle '}aI ı olmaks ı z ın bir kere artt ır ılmas ı için Sosyal bigortalar Kurumu nezd ınd teşebbüse geçilmesine ve iste ğe ba ğl ı sigorta1a tip sözle şmelerinn imzalanmasından sonra gerekli çal ışnalar yap ılmas ına karar veri1mi ştir,Bu arada ihtiyri sigorta tip sözle şmesinin imzalnmas ırLd.akar şıla şılan güçlükler ve özellikle i ş kazas ı ve meslek hastal ığ tan ıı.Jar ında oraya ç ıkan konular ın' bir çözüme ba ğ1nmas ı zaman alm ış, ur.u' takiben /o35 otomatiiç' art ışın avukatlara tatb ık edilmemesi ı çin baz ı çevrelerden gelen bask ılar ı etkisiz hale getirmek çabas ına giri şilmi ş , nheyet ayniçeleri ikna etmek ve otomatik art ışın sirayetini sa ğleyahimek vebunu da prim .önemine yeti ştirebilmek mmkün olabilmi ştir0 Bu itibarla%10 île ba ğl ı olmaks ı z ın ve bir defaya mahsus de ği şiklik konusu 19?2 yı -l ındaki çal ışmalarla sa ğlanmak istenmektedir. ald ı ki, Tip Sözle şmenintaraf ı olai Sosyal Sigbrtalnr Kurumunun bu sözle şmeden hiç bir şekilde ayrı lmama ğa kararl ı göründi ğünilde belirtmek isteriz. Bu yolda ba şar ı salanamaması halinde %10 fle ba ğl ı kalmaks ı z ın bir defaya mahsus bean deği şikli ğinden gayri sosyal güvenlik htikiimlerindeki' baz ı e şitsizli'kleri veyetersizlikleri kanun yolu ile tashih çare1eririn de tahakkukuna te ş ebbüsedilecektir.Ancak, 1474 say ılı Kanun'un uy:ulenmas ında %45 oran ındagünlük kazanç artt ır ı lmas ı olana ğı , eksik günlük kazanç beyan eeh meslekdaşlar ım ı z ın, ,biiyik ölçüde bu noksahl ığını giderdi ğihi de kayde de ğer bu İmaktay ı z..3. Bağıms ız Çal ışanlar ın Sosyal Güvenli ğibu konu Türkye Barols ı Birli ğini yak ından ilgilendirmiştir. Zira bir1i ğimiz Tiirkiyemizde Sosyal Güvenli ğe kavu şmam ış hiç birmeslek gurubunun mevcut o1mmas ın ı ve bu yoldaki çal ışmalar ı daim 1a te şviketme ği amaç saym ışt ır. Bu itibaı la :Avukatlar ı kap sam ına almamakla beraber, i4Ey1üLl97i güniti Resmi Gazete'de yay ınlanan 1479 sayı l ı "Esnaf ve Sanatkriar vé Di ğerBa ğıms ız Çal ışanlar sosyal Sigortalar Karumu Kan ınutt nun haz ırlanmas ın ıve yasama organ ındaki a şamalar ını yak ından izledik., Yönetim KurulLmuz bu'kanunla 506 sayıl ı 1' anun'un éa ğladiCi faydalar ı ve kiilfetleri mukyese ıi

66olarak de ğerlerıdirmi ş vou]. vı sisteminize dc;vem ın bu ginkfi ko ş u.lara nazaran daha isabetli o.La:.0 zorucuna varm ış t ır Bu ;uuretle kuruls haz ırlıuiar ına ba ş lan ız ı s ve ni kurumun nas ı l biz geli şme göstereb1ileco ğidikkatle izlenmektadir de cek y ı ldaki raporumzı zda tutumumuzda bir de ğ i-liklik oldu ğu takdirde ve karar ın ı za sunulacak bir husus o1 ıo olamayacağın bu günden kostire ızemekteyiz. Yeni Kanun a geni ş bir 6 rgütle ş -meyi ş artl ıyor; bunun belli bir harcamay ı gerektirmesi ola ğand ır MalllükY a ş l ı l ık ve Öliim Sigortas ı konular ı 506 say ı l ı Kanundan baz ı husu'slardaaık hükümlere yer vermi ş tt ı Prim miktar ı , ödem ş ekilleri ve sair konularbak ım ından, temkinle ilerideki geli şmeleri izlemek lüzumuna kani bulunmaktayı z.4.- Sosyal Civenhi ğimizle ilgili yarg ı sal kararlarBrli ğimizin kurulu şu anında kar şı la ş t ığı en ağır vegiivenli ğimizi tehdit edici durum Cumhuriyet Senatosu 44 üyesi ile TürkiyeI ş çi Partisi taraf ından Anayasa Mahkemesine aç ı lmış , ital davalaı idiBu davalrın, davac ı lar ın, iste ğine uygun bir şekilde karara ba ğlamas ıhalinde büti3n sosyal güvziik sistemimizin çöesi, gibi .çok vahim bir durumlakar şı kar şıya idik Anayasa Mahkemesine takdim edilen muht ıa ve buhusustaki çabalar ımı hakk ında evvelki rapolar ım ı zda gerekli aç ıklamalardabulunulmu ştu. 1971 ylli içinde konunun nas ı l bir geli şme kaydeti ğinive nas ı l sonuçland ığın ın say ın genel kurula arz ı faydal ı göriilmii ş türAnayasa Mahkemi kararlar ı çe ş itli özellikler ta şımaktave iptal davalar ının tümünü rddetektedirGerek 1136 say ı l ı baz ı maddelerinin iptali iste ğiyle44 Senatör taraf ından Anayasa Mahkemesinde aç ı lan dava neticesinde AnayasaMahkemesince verilen 969/33 Esas say ı ve 2I.11971 günlii karr ı ileGerekse Yine Avukatl ık Kanununun baz ı m addelernin i iptali hak ınka Türkiyeİş çi Partisi taraf ından aç ı lan 1969/37 Esas say ı ve 211,1971 kürılükarar ı yay ınlayan 3L6J971 günlü Resmi Gazetedeki Anayasa Mahkemsi kararlarıhı Yönetim Kurulumuz dikkatle incelemi ş tir.Her iki karar ın gerekçeleri, kabul edilen PrensiPlrregörehemen hemen birbirinin ay ııi bulunmaktad ır. Gerekçelerdo baz ı noksanl ıklarolmakla.beraber 5 bu noksanl ıklar sonucu etkileyecek nitelikte bulnmamakbadır.Karar metninde yaz ı l ı gorekçelerde, ileride meslek aleyhineyorumlanacak bir hususa rast1a7-anad ık (Kar şı Oy) yaz ı lar ında ileri sürüleniddia1ar , ise kararda kabul edilmemi ş olduğundan, ileride meslek aleyhineorumlanamaz,

67 -Anayasa 1ahkemesinin 2i 1J97 1 tarih ve 2/3 soY ıijı veTürkiye İşçi Partisinin açt ıı davadaki :asJ idcliala ı r jbüizlini belirten karar ın a ş a ıdaki esaslara dayares ını r1emnunikla kai ılau ışbulunmaktayı z1136 sy1 ı henun t un 186. maddesinde, topluluk sigotaa ınagirmeleri mutlak biçimde zorụnlu olanlar aç ıklanm ışt ır. I ddeye göre l08maddede yaz ılı olanlar yani T.C. Emekli bandıından yararlanan1ar ve osyal Sigortalar Kaunu kapsam ına girenler d ışında kalan avukatlar ı a 506sayılı Sosyal S igortalar nununun 86. maddesinde gsteri1en "t;op'luluksigortas ı"na girmeleri zoruniudur. Ancak bu zorunluluk tmal :iik ya şl ı-l ık ve ölUm sigortas ı " bak ım ından olup "i ş kazalar ı ve meslek hast? İıklar ı", "hastal ık" ve "anal ık" sigortalar ına girmek avukat ın iste ğine ba ğ-l ıd ır0Bu maddeye 1238 say ıl ı Kanun'un 2. maddesiyle bir 1-f--i-.k-ra eklenmiştir. Eklenen f ıkraya göre, "topluluk sigortas ına tabi olan ahakk ında bu kanundaki özl hükiimlore ayk ır ı olmamak kayd ı ile 506 say ıl ıSosyal Sigortalar Kanunil ve Emekli and ıklar ı ile malliyet, ihtiyal ıkve ölUm sigortalar ı kanunlar ına tabi hizetlerin birle ştirilmesi hakk ırı -aki 5,1.1961 giinlU, 228 say ılı Kanun vebu kanunlar ın ek ve adlleri hi5-kiimleri uygulan ır." Ek f ıkra dava ve inceleme konusu d ışında kaid ı : ındanburada 186. maddenin yalm ızca birinci f ıkras ının tert ışılmasiyle tyetiailecektir.Davac ı 186. maddenin ve bu madde ile ilgili ëteki hükiimlerinavukatlar ı i şçilere göre imtiyazland ırdi ğıfli ve bu nedenle de Anayasanın 12. maddesine ayk ırı öldu ğunu ileri bUrdU.gU gibi yine nayesan ın 480maddesiyle de çeli şkiye d şflidii ğfl iddias ındad ır.186. maddenin dav& ve inceleme konusu hiiknii. yaln ızca birilke hüIfidfir. 1 adde, Emekli b andığından yararlananlarla Oosyal iortalar Kanunu kapsam ına girenler,. , ba şka ,deyimle sosyal giivenlik hakk ın ın gereklerinibelirli bir öl ğiide sa ğlamış bulunanlar d ışındaki avukarlar ıntopluluk sigortas ına girmelerini bu ilke ile zorunlu k ılmaktad ırjllükiimböylece s ın ırl ı kapsam ı ile ele al ınd ıkta var ılacak sonuç eudufAnayasn ın 48, maddesine göre herkes sosyal güvenlik hak'k ına sahiptir. Bu hakk ı sa ğlamak için sosyal sigortalar ve sosyal yardım

-68-te ş kilat ı kurmak ve kurdurmak Devletin ödv1erindendir. Sosyal sUenlikkonusunda ş imdiye dek olan uygulamalarda i ş çilere öncelik tan ınmış ve vakitvakit ç ıkart ı lan çe ş itli yasalarla bunlar bak ım ından sosyal güvenlikhakk ın ın gerek ve sonuçlar ın ın sağlanmas ına çal ışı lm ış t ır. Ancak böyle biruygulaman ın öteki yurtta şlara ve bu arada serbest mesleklerde çaiL ş aniarasosyal güvenlik haklar ın ın saglanmasi gri ş imierinin daha uzun sii!eler biryana b ırak ı lmas ı anlam ında al ınamayaca ğı ortadadır. Ele geçecek her olanaktaDevletin anayasal ödevini yerine getirmede daha ileri ad ımlar atacağında ve atmas ı gerekti ğinde ku şku yoktur. Netekim 17.7.1964 gühlü, 506say ı l ı S osyal Sigortalar Kanunu, ancak bir hizmet akdine dayanarak bir veyabir kaç i şveren tarafndan çal ış t ır ılanlur ı bu kanun uyar ınca sigortal ısaydığı (madde 2/1) ve sigortal ı larla bunlar ın e ş ve çocuklar ına e ölümlerindebu kanuna göre lak sahibi kimseleri ı e i ş kazalar ı meslek hastal ıkları , hastal ık, anal ık, malllük, ya ş l ı l ık vQ ölüm hallerinde sosyal sigortayard ımlar ı sa ğ lamayı. (madde l.madde2/3) erek edindi ği halde ka ıuna göresigortal ı durumunda bulunmayanlara da sosyal sigorta yard ımlar ından yararlanmakonusunda geni ş olanaklar sa ğ1ayabi1eck bir hükme 86, madeye kanunmetni içinde yer verilmi ş tir. 506 say ı l ı yasan ın 86. maddesi t ı boyalSigortalar Kurumu, 2, ve 3 . maddelere göre sigortal ı dı,rumunda bu±unmayanların ç . ali.şmaBakanl ığıuca onanacak genel art1arla ( İş kazalariy±e meslekhastal ıklar ı ), (hastal ık),' (anal ık),(malUllük, ya ş l ı l ık ve ölüm) igortalarından birine, birkaç ına veya hepsine toplu olarak tabi tutulmala ı içini şverenlerle veya dernek, birlik, sendika ve ba şka te ş ekküllerle sözle şmeleryap ılabilir" hükmüni kapsamaktad ır, 1136 say ı l ı Kanunun 186. maddesiylegetirilen ilke 506 say ı l ı Yasan ın 86. maddesiyle tan ınan olanağın "mal1-lük, ya ş l ı l ık ve ölüm sigortas ı '' bak ım ından bir bölüm avukatlar için zorunluk ı liomas ından ibarettir. Böyle bir hükmün Anayasa'n ın 48. madddsine aykır ı lıınıu söz konusu edilemeyece ği, tam tersine 48. maddEye uygun bir tutumunsonucu olduğu ortadad ır.Öte ya ıidau bu ülkenin i ş çileri sosyal güvenlik hakk ına neölçüde sahip ve o hakk ın gereklerine ne derece lay ık iseler bütün ötekivatanda ş lar ın ve bu arada serbest mesleklerde çal ış anlar ın ayni ölçüdesosyal güvenlik hakk ına sahip ve ayni derecede o haktan yararlanma ğa 1yıkbulunduklar ında ku şku yoktur. Şu duı uma göre 1136 sayı l ı Kanunun küçük birtopluluk bak ım ından da olsa sosyal güvenlik sa ğ layan •ve böylece bir Devlet

- 69 -ödevinjn yerine getirilmesineyel açan 186 maddesinin bir i ıntiya hikniii5i niteliklendirilmesi diiainilemez06207 sayıl ı Kanu1ıun her baro merkezinde baro genel irn1nkarar ı ile kurula'oilmesini önördiii3. avukatar yard ımla şma e znd ık]ar ının.salayaca ı sosyal yard ımlar ın son derece s ın ırl ı olu şu ve buneJek Uygulamalardan al ınan sonuçlar kar şıs ında, dayad ın ileri siidfiiiavukatlar ın bu sand ıklarla yetinmelerini istemenin Anayasa 4 n ın 48 maddesigereklerine uygun bir görU ş olarak kabul edilmesi olanaks ı zd ır. Öe yandankalk ınma plan ında ele al ınm ış bulunan sosyal giivenlige ili şkin erk vtedbirlerin, avukatl ık mesle ği 1136 sayıl ı 4anunla yeniden dfizenlnirkerıkiiçUk bir çevrede de olsa uyulama alan ına sokulmas ında çok tart ışmatiiriir bir konu olan- "örioejik" o-unu yöntinden Anayasaya ayk ır ılık örUlmesihukuki dayanaktan yoksun bir iddia olmaktan ileri gidemez.b. 187. madde1136 say ıl ı Kanun'un 187, maddesi topluluk sigo ı1tss ınagirme zorun1uu şe.rta ba ğl ı olanlar ı aç ıkamaktad ır. Maddeye göregeç ıei2. maddenin kapsam ına giren avukatlar T.C. mekli and ıg ına bor9la[1n1n3 haklarını ayni maddede gösterilen siire içinde kullanmad ıklar ı takdirdc, 1-86madde uyar ınca topluluk sigortas ına girmek zorunlu ğundad ırlar0 18 maddeEmekli and ığına borçlanma olanaklar ın ı y.tirdikleri için sosyal gLvenlikhaklar ı salanamayan bir bölfim avukatlar ın kay ıplar ın ıtı topluluk igorta-1yoliyle telafisi ereini gtitmektedir. 186. maddenin niteliini ve ne-s ıyasaya aykr ı bulunmad ığın ı blirtmek üzerp yukar ıda (IV/2e) bölimindeaç ıklananlar 187à madde için de geçerlidir ve bunlar ın burada tekrarlanmas.ı gereksizdi. 0 böltimde belirtilen nedenlere göre 1136 say ıl ı Kdnurun187 maddesinin Anayusa'u ın 12, ve 48. maddelerine ve ba şka kurallar ınaayk ır ı yönii bulunmad ığından davan ın bu maddeye yönelen böliimiiniin rddigerekir0 -c. 190. madde1136 say ıl ı Kanunun 190. maddesinde topluluk sigortas:.prim borcunun ödenmemesinin sonuçlar ı yer almaktad ır. Maddeye g,oré sigortaprimlerini topluluk sözle şmesinde -gësterilen zamanda ödemeyen avue ınad ı baro yönetim kurulunun karariyle, birikmi ş prim borcunu sözle şmedekiko şullar uyar ınca ödeyinceye dek baro levhas ından silinir. Primi ödemene-ninsonuçlar ı borçlu avukat ın şahsi ile s ın ırl ıdır. Bu sonuçlar ın ayni

4topluluk sigortas ı sözle şmesine kat ı lm ış olan öteki sigortal ılara veyaharoya bula şmas ına ili şkin bir hkir. söz1e şmee konulamaz.Topluluk sigorts ına girme zorunlulu ğu ilke olara 186maddede yer ald ığına göre sigorta primlerinin sözle şme ko şulrar ı uyar ıncaödenmesini sa ğlamak iizere bir yapt ır ım gerekece ği ortadad ırSosyal Sigortalar Kurumunun, 506 sayıl ı Kan ıjnla önöriilensosyal yard ımlar ı gerçekle ştirebilmesi için, elinde bulunan b şi ı a kaynaksigorta primleriIir. Bu nedenle sigorta p İ imlerininyiikümliilece vaktindeve aksamadan ödenmesinin ve böylece gelir kayna ğın ın sLirekli olarakbeslenmesinin ve güçlendirilmesinin bfik önemi verd ır 506 say ıik kanundasigorta primlerininödenmesiyle ilgili olarak bir tak ım tedbirlere yerverilmi ştir. 1136 say ıl ı Kanunun 186, maddesiyle getirilen "zorunlu topluluksigortas ı ' t yeni bir durumu olu şturdu ğundan bu sigorta ile ilgliprimlerinödenmesine ili şkin tedbir hilliiiniin de yine 1136 say ıl ı anu ıda belirlenmesigerekir. Dava ve incèleme konusu 190. maddenin ere ği bdur vehiikmiin, şu niteli ğine göre, Anayasaya ayk ır ı bir yönfi bulunmamaktad ır.Davan ın bu maddeye yöne".-en bölfimfinfin reddi gereklidir.d. 191 madde:1136 sy ı 1 ı anunun 191. maddesi "Tip sözle şmenin haz ır-1anma ına ve topluluk sözle şmesine giri şe" ili şkindir. Maddeye göre 506sayıl ı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 86. maddesi uyar ınca bàrolarlà SosyalSigortalar Kurumu aras ında ya ılacak sözle şmelerin temelini olu şturacaktip sözle şme Çal ışma bakanl ığı , Tiirkiye barolar Birli ği ve Soyal' 8 igortalarKuumu aras ında a ğılacak görUe1er1e saptan ır. Tip söz1e şmde değişiklik de ayniyolla olur. Meddede kanunun yirörlU ğe girmesinden sonrakurulacak barolar ın topluluk sigortas ına nas ıl girecekleri de aç ı1ianmıştır."orunlu topluluk sigortas ı" ilke olarak 1136 say ıl ı Kanunun 186. maddesinde belirlendi ğine göre tip sözle şmenin dözen1eni ş 4-içminin 191, madde ile saptanmas ı yerinde ve maddenin Anayasaya aykir ı biryönü bulunmad ığı ortadad ır., Davan ın bu maddeye yönelen böliimiiniin reddigerekir.5.- İhtiyari Sigorta KonusuBirli ğimizin kurulu şu s ıras ında baz ı yön1erdengelenolumsuz etkiler, yap ılmak isteneni tahrip arzu1ar ı'a ra ğlen, kar ı çabalarlabelli bir güve ȳ ilik diizeyine ula şmak arzusu ile, Ti5rkiye £>arlar Bir-

-71--liginde görev almi p, meslekda ş lar ım ı z ın cesaretli davı'E:nışar ı ilebir sonucavar ı lmış , fakat bu arada baz ı konular ı geri b ırakmak itzumu has ı i olmu ştu. Bunlar aras ında ihtiyari sigorta yer almakta idi.. Esas gfivnli ğinsalanmas ından sonra bu konu ele al ınd ı . Burada da ba ş dan beri ka şı1a ş-tıım ı z gU1üklerle kar şı la ş t ık. Kurum bundan da kaç ınmak gibi bit durumagirdi. Çe ş itli yönlerden yap ı lan te ş ebbüslerle bu konuda sonuç a1nm ış t ır.Bu suretle bir görev yerine getirilmi ş olmakla beraber bu sigort türünemeslekda ş lar ım ı zca ilgi gösterilraedi ği izlenmi ş tir. Bunun sebebi ı zerindedurduk. Sebebi Sosyal Sigortalar ın sa ğ l ık konular ında kiilfeti kar şı layacakniteli ğe henüz ula ş amad ıklar ı ş eklinde yorumlam.ak isteriz. 1a ıı.ununverdi ği görev Türkiye barolar Birli ği aç ı s ından yerine getirilmi ş tir Bununlaberber meslekda şlr ım ı z ın katlanacaklar ı külfetle orant ı l ı o1mayanbir sigorta sisteminin tashihi çabalar ına geçilmesi için gerekli uyarmaicraili şkin çabalara ba şladık. Bundan sonra Birlj ğe dü ş en görevu ihtiyansigortan ın daha çekici olabiimesini Kurum bünyesinde sa ğlama1 suretiyleS osyal Güvenlik sistemimizi tamamlama ğa gayret etmek olacakt ır. Bugenel miilahazalar ,' Gene Kurulumuzun takdirine arzedilmekle beraber, ihtiyanisigorta kolunda yap ılan gayretlerden al ınan sonuçlar hakk ı da baz ıaç ıklamalarda bluuma ğı faydal ı görmekteyiz.- a. Ma1mlar ı olduğu üzere: 113 say ı l ı Avukatl ık, Kanunu'_nun 186. ve 191 maddeler ıyle 506 say ı l ı osyal , ıgortalar Kanunu'nun 86.maddesi gere ğince, Çal ışma akan1 ığı , Trkiye barolar Birli ği ve urumumuzaras ında "Avukatlar için Hastal ık ve Anal ık Topluluk igortasf ile"Avukatlar için I şkazalar ı ve Meslek Hastal ıkla r ı Topluluk sigort4s ı s özleşmesi"jmz'alanaak örnekleri barolar ım ı a gönderilmi ş tir.Mezuubahis sözle şmelerde, bu konuda yap ı lacak i ş lemlerve gözöniinde bulundurulmas ı gereken hususlar, etrafl ı ca açiklanm ı ç ır.Bununla beraber', bir yanl ış l ığa meydan verilmemesil}i te-.minen belirtilen hususlar ın Barolara il.dirilmesi lüzumlu göriilmütür-An ı lan sözle şmelerin 2. maddelerinde, mensuplar ı oplu1uksigortas ına Sirecek barolar ın, kurumun ilgili şubesine ne yola ba ş viiracakları b.usuu belirtilmi ş bulunmaktadlriBahiskousu 2. maddelerin sondan ikinci f ıkral ır.a belirtildiği üzere, sözle şme yap ı ldıktan donra mevzuubahis topluluk sigortalarına girmek isteyen avukatlar için de ayni maddenin,(a) ve (b) fikralarindabahis konusu edilen belgelër ile sal ık kurulu raporunun da Genel

- 72 -Miidiirlii ğe intikal ettirilmesi ve bu konuda al ınacak talimata görei ş lemyap ılmas ı icap etmektedir.Puzuli yaz ışmalara meydan verilmemesi için,, barola' ın mUracaatyaz ılar ına ba ğlamalar ı gereken prim ceveli, giri ş bildirgsi vesa ğl ık kurulu raporlar ın ın eksiksiz olarak Genel Mjjdjjrlji intikal ettirilmesihususunda gereken. dikkat ve hassasiyetin gösterilmesi ric olunmuştur. -Topluluk 5 gortas ına giren akatlar için kuruma 4erilecekbelgelere ve göderileck yaz ılara, baroca, ait oldugu sigorta kolunagöre, ItAvukatlar £ astal ık ve Anal ıi Topluluk Sigortes ı" veya Aatlar-İşkazalar ı ve Meslek Hastal ıklar ı Topluluk Sigortas ı" ka şesi bas ı acakt ır.-Msupiar ı , " 11astal ık ve Anal ık", " İşkazalar ı ve Ielekastal ıklar ı" topluluk sigortalar ına giren barolara, 1 urumumuzca her topluluksigortas ı için ayr ı i şyeri sicil numaras ı verilecektir.İşyeri sicil numras ındaki mahiyet kodu, Avukatlar-Hastal ıkve Anal ık Topluluk igortaa ı için (7), Av'ukatlar- İşkazalar ı ile MeslekHastal ıkler ı Topluluk Sigortas ı için (8) olarak gösterilecektir.Bahsi geçen sözle şmelerin 4. maddelerinin son f ıkralar ında,topluluk sigortas ına girecek avukatlar ın sigorta primlerine eas tutulacakgiinlök kazançlar ın ın, "Mallliik, La şl ıl ık ve Ölüm Topluluk Sigortas ı" içinbeyan ettikleri miktara e şit olacağı öngörülmö ş bulundu ğundan, "stal ıkve Anal ık Topluluk Sigortas ı" ile " İşkazalar ı ve Meslek Hastal ıklar ı T0_luluk Sgortas ına"• girecek olan avukatlar ın, sözle şmelerin 2. maddelerinin(a) f ıkralar ı gere ğince tanzim edilecek, prim etellfindheyan ettiklerigiinlök kazançlar ın, "aliilliik, a şlıl ık ve Öliim Toplulukigortas ı "için bildirdikleri gönlök kazanca e şit olup olmad ığının kontrol edi lmesigerekmekte ve sözle şmelerin 7. maddeleri uyar ınca diizenlenecek bor1drolardabelirtilen kazançla ın, bu gönliik kaz 'ançlara uygun olmas ı l5z ım gelmektedir.-Avukatlar için i şkazalar ı ve Meslek hastal ıklar ı opluluksigortas ı sözle şmesinin 6. maddesinde, topluluk sigortas ıns tabi tutulanavukatlar içir kuruma ödenecek primin, beyan olunan giinliik kazançlarjizerinden ve i şkazalar ı ile Meslek Mastal ıklar. ı Sigortalar ı primfesiyle kabul edilmi ş bulunan prim nisbetine göre hesaplanaca ğı , Avukatların hangi tehlike s ınıf ına girece ğinin kurumca tesbit olunaca ğı 1ve primtarifesinde yap ılacak de ğşikliklerin bu sözle şmeye tabi olanlar hakk ındada uygulanaca ğı belirtilmi ş olup 1,.1965 trhinde 6/5 say ıl ı' Ban_lar Kurulu ararnamesi ile yiiriirlii ğe konulan " İşkazalariyle Meslek Hasta-

-73-l ıklar ı Sigortalar ı Prim T arifesi" gere ğince, " Hukuki Hizmetler: Noter,Akat, Baro ve Hukuki Isti ş are Brolar ı " 8310 i şkolu kodu ile l.chlikes ın ı f ında tasnif edilmi ş ve pirim nisbeti de buna göre 0.50 olarak belirtilmiş oldu ğu cihetle, "Avukatlar-I şkaza1ar ı ile Meslek liastal ıklr ı ToplulukS igortas ı Giri ş Bi1irgesi"nin 11 numaral ı hanesine, bu i şklu vetehlike s ın ıf ın ın kaydedilmesi ve primlerinin de bahiskonusu nisbdt zerindenal ınmas ı laz ım gelmektedir,-Baro, Avukatlar ın i şvereni durumunda say ı la ıyacağı ğdvalar ın ı ald ıklar ı hakiki ve hii1 ıi ş ah ıslar da i şvrenolarak di ş i ıiilemiyeceği cihetle, "Avukatlar için İşkazalar ı ve Meslek astal ıkla ı ToplulukSigortas ı öz1 şmesihmnin 20. maddesinde, bu sözle şmenin uygulnmas ındai şkazas ı ,avukat ın görevini yapt ığı s ırada meydana gelen ve kendisini hemenveya sonradan bedence veya ruhca ar ı zaya u ğratan olay olarak tarifedilmi ş bulunmaktad ı r.Bu itibarla, mevzuubahis sözle şme hiikmfine öre, avukatların, yaz ıhanelerinde, mahkemelerde, icra takiplerinde, ke ş iflerde bulundukları ve görevlerini yat.klar ı s ırada veya Baroca adli mfizaharet sebebiylegörevlendirilmeleri d1ay ı s 'iyle, bu vazifenin ifas ı s ıras ında neydenagelen ve kendilerini hemen veya sondan bedence veya ruhça ar ı zdya u ğ-ratan olaylar ın i şkazas ı say ı lmas ı gerekmekte, 506 say ı l ı Kanunun il. maddesinin (a) bendinde say ı lan "di ğer haler"in avukatlar bak ımından,i şkazas ı say ı lmas ına imkan görilnemekte,. ancak bu durumlarda, avukatların kendileri için ayr ı ca hastal ıke anal ık topluluk sigorta ı sözle ş -mesi yap ı lm ış ise, bu Sigorta kolundaki esaslar dairesinde, yard ımlardanyararlanmalar ı mmkn bulunmaktad ır.Avukatlar için Hastal ık ve Anal ık Topluluk s igortas ı Sözleşmesi"nin 15. "Avukatlar için I şkazalar ı ve Meslek Hastal ıklar ı ToplulukS igortas ı 5 6zle şmesi"nin14. maddelerinde, kurumun, topluluk sigortasinagiren Avukatlar ın, i şkazas ı , meslek hastal ığı , hastal ık ve anal ıkhallerinde, bunlar ın e ş ve geçindirmekle yiikLmlii olduklar ı çocuklar ınında hastal ık ve anal ık halinde, ba şvuracaklar ı sa ğl ık tesislerinin yerleriile hekimlerin adreslerinin baro'ya bildirilece ği ve keyfiyetin baro tatarafından ilgililere duyurulaca ğı esas ı yer alm ış bulunmaktad ı r.Buna göre, sözle şmelerin kurumca imzalanmas ını miiteakip,şubelerimizce ilgili baro'lara, topluluk mensubu avukatlar ile, e ş :ça

- 74 -cuklar ın ın', ba şvuracaklar ı hekim ve sa ğl ık tesislerinin adresleri bildirilecektir.Sigortal ılarla, sigortal ılar ın e ş ve geçindimekle yiikiimiiiolduklar ı çocuklar ının muayene ve tedavilerinde yap ılagalmekte ol 1 n tatbikataparalel olarak, avukatlar ın yaz ıhanelerinin bulunduğu yer, e ş veçocuklar ın ın da ikametghlar ı esas al ınmak suretiyie,•acii vak'alb.r hariçba şvurmalar ı gereken ve baro ba şkanl ıklar ınca kendilerine bildirilecek e-lan Kurum, hekim veya sa ğl ık tesislehde tedavilerini yapt ırma.lar gerekmektedir.-Baro Ba şkanl ıklar ının bulunduklar ı yerden ba şka yrde çal ı-şan avukatlar ile e ş ve çocuklar ının muayene ve tedavilerinin ve ai ğer sigortai şlemlerininsür'tle yap ılabilmesini temin bak ım ından, baro ba şkanlıklar ınca buralardaki bir veya birkaç avukata, vizite ka ğı dı tanimtmeyetkisi verilmesi mHakiin. bulunmaktad ır.u ' sebeple, Baro Ba şkanl ıklar ın ın bölge itibariyle ba ğl ıbulunduklar ı kurum şubelerince, ' baro Başkanl ığın ın bulundu ğu yerden ba şkayerlerde çal ışan avukatlr ile bunlar ın e şleri ve geçindirmekle ykfimliiolduklar ı çocuklar ı için vizite ka ğıdı tanzim etmek yetkisi verilcek avukatların isim ve soyadlar ı ile imza örnekleri, ilgili baro ba şkanl ıklar ından temin édilerek alakal ı hekim ve sa ğl ık, tesislerine gönderilecektir.Baro Ba şkanl ıklar ının bulundu ı iller ile bu barolra ba ğl ıilleri gösterir listebarolar ımıza gönderilmi ştir."Avukatlar, I şkazalar ı ve Meslek astal ıklar ı Topluluk Stgortas!'ile "Avukatlar, Hastal ık ve Anal ık Topluluk Sigortas ı" i şJemleribaro ba şkanl ık.lar ın ın bölge itibariyle ba ğlı ulunduklar ı kurum ş belerince yiiriitUlecektir.ukarida özetlenen genel kurallar d ışında ihtiyari sigortasistemi hakk ında kesin bir kanaata var ılabilmesi için ËirliCir.iz.le SosyalSigortalar kurumu aras ında imzalanan metni bUtfin arolar ımıza duyurulan,ayr ıca metinleri Birlik Biilteninde yay ınlanan "Avukatlar için Hastal ık veAnal ık Topluluk Sigortas ı Sözle şmesi" ile "Avukatlar için İşkazalar ı veMeslek Hastal ıklar ı Topluluk Sigortas ı Tip Sözle şmesi" hiikiimlerinin ve26.5.1971 giin ve 33-1559, 27.8.1971 giin ve .50-2251 say ı ile barolar ımı zagönderilen genelgelerin ayr ı ayr ı incelenmesinde fayda vrd ır.Birli ğimiz, ihtiyari sigortaya 'kat ılmak isteyen avukatlar ınIl

- 75adet.lerinirı bildirilmesini 2lE.l97l giin ve 3597O sEcrolardari istemi ştir.25 Barodan gel(L cevaplara CDey ıi ı LenelE ileBolu B: osundan 2711Trabzon 9Bal ıkesir t? 26Muğla " 1avukat ın sigortaya girmek istedikleri, Kastamonu Barosunun ise toplu oInrakgirme karar ı aldığı ,-Burdur, Konya, Kayseri, Çorum, Diyarbak ır, Manisa.isp.r-baAmasya K ırehjr, Kocaeli, Urfa, Ad ıyaman, K ırklareli, Tokat, Hatay, Ankara,Mara ş , Edirne, Rize ve Odu arolar ından hiç bir avukat ın ihtkyarisözle şmeye girmek istemedikleri anla şı lm ışt ır.6.- Emekli S andığı ile ili şkiler- 1136 aay ıl ı Kanun'un, 1235 say ıl ı, kanunla deiik geçici2 3., 4., ve 5. maddeleri uyar ınca T.C. Emekli Sandığı GeneltMdir1iğfi ile ili şki sa ğlayan avukat arkada şlar ım ı z ın durumlar ı yak ındanizler ıi şve T.C. Emekli > andığı Genel MUdiirlii ği ile gerekli temaslar yap ılrak, yanlış i şlemlerin giderilmesi için çaba harcanm ışt ır.Uygulamada, aç ık ve kesin hiikiimlerin bulundu ğu 'bazi konulardameslekta şlar ım ı z ın ma ğdur duruma dU ştikleri vaki şikyetlerden

- 76 -1auBu hüküm, borçlamnan ın geriye doğru gitmek sretiye de ğilson ald ığı maa ş veya ödenek derecesindeki kıdeminden itibaren 2 veya 3 yıldabir terfi ettirilmek suretile yap ılaca ını aAmirdir.Bundan ba şka 1238 sayıl ı kanunun geçici 3. maddesiie de ğişik 1136 say ılı kanunun geçici 2. maddesine eklenen f ıkralarda (45 sayılı kanunun 3. maddes ile eklenen maddedeki esaslara.gëre borç lanmalar ı şartileemekliliğe esas hizmetlerine eklenir) hflkmü, intibaklarda bo1çland ı-r ılacak sürenin son ald ıklar ı maa ş k ıdeminden itibaren eklenme ğe 1a ş1an1-laca ğı prensibini kabul ve muhafaza etmi ştir.1136 sayıl ı kanunun geçici 2/b. maddesinin 8. f ıkras ında(Borçlanan kinıs1er emekliligé esas olan eski memuriyet ve hizmet süre1erineborçiandıklar ı sürenin eklenmesi suretile) denilmekte, borçlanma ıl ıngeriye do ğru de ğil, son al ınan maa ş ve ödenekteki k ıdeminden itibaren yap ı-lacağı belirtilmi ştir.b. T.C. Emekli andıı borçlanma hesab ın ı 1136 say ıl ı kanunungeçici 2/1,.. bendinin 5. f ıkras ındaki (ancak, kesenkler ve kuru ı hissesi.ait olduklar ı geç ıLi ş y ıllarda yürürlükte bulunan T.C.Emekli3and ığıkanunu hfikümlerjne göre hesaplan ır) hiikmiinti ihmal ederek borçlan ına3r ı tersyönden hesaplad ığından primi yüksek Qlan son kanun hükümlerine gore borçlanmayı tahakkuk ettirmekte ve bu suretle meslekda şlar ım ı z ı yUksekmiktarlardaborçiandırmaktaydı .C. 136 sayıl ı kanunun yürürlü ğe girdi ği tarihte T,3.Emekli> aııdığındaki emeklili ğe esas te şkil eden hizmetleri toplam ı en az 15 yılolan avukatlar, an ılan kanunun geçici 2. maddesi (B) bendi uyar ınca,, ser-,best avukatl ıkta geçen hizmet sürelerini 30 y ıi ı geçmemek üzere and ıklailgilerini devam ettirebilecekleri halde T.C. Emekli s andığı , emekli keseriekierinigeri alm ış olan meslekda şlar ımız faizi ile birlikte yat ırdıklar ıve borçlandklar ı sürelere ait vecibelerini de eda ettikleri halde, emekli.ayl ığı tahsisi için 6 ay beklenmesi gerekti ğini ileri sürmekte ve bu uygulamasını 5434 say ıl ı kanunun 102. maddesini de ği ştiren . 545 say ıl]] kanunun3. maddesi hükümlerine dayand ırmaktayd ı .Halbuki, 1136 say ılı kanunufl geçici 2/B. maddesinin 8. f ıkrası (Emekli ayl ı 'ına hak kazanman ın 1DorçlanJan'miktar ın tamamen ödendi ğitarihten ba şlayaca ğın ı) ayni bendin 9. f ıkras ı .da (borçlar ın ı tamamen ödemeyenlereödedikleri miktara göre 5434 sayl ı kanun htikmü ııün uygulanaca ğı-

- 77 -n ı ) hikıııe bağlarn ış t ır.Bu hiikiimlerde hesaplanacak süreler için Emekli ani ıı Kanunu'nda belli edilmi ş olan haklar ın verilmesine : dair yap ılacak ilemlerigöstermektedir. Bu yoldaki atf ın dellet ve tesisi d ışına ç ık ı lan ıyaca ğındanve isteklerile emekliye ayr ı lacak olanlar ın 5434 sayı l ı kanun'un 102maddesinin 545 sayı l ı kanunun 3, maddesile de ğ i ş ik olan (iade ediecek parayı 6 ay önce sarid ı a yat ırmas ı ) ş art ına at ı fta b ı.lunumadıında. ıı , 6 aylık siirenin beklenmesi yolundaki uygulamada hukuki isabet buIua ıı aç ı k-ca belliydi. Nitekim Dan ış tay 10. Dairesin.in 970/1056 say ı l ı karar ı mandığınaksine vaki i ş lemini de iptal eylemi ş tir..ç. T.C. Emekli and ığı 65 ya şını tecavfiz eden avuktlar ıi ştirakçi olarak kabul etmemektedlr. Her nekadar, serbest avukatlrdan5434 sayı l ı kanunun 40. maddesinde yaz ı l ı kesin ya ş haddi olan 65ya şınıdoldurmu ş olanlar mevcut ise de, avukatl ık görevinin nitelii ve 1136 sa-1 Ilyı l ı özel özel kanunda aksine bir sarahat olmamas ı itibarile, mezkr 40maddede yaz ı lan (55 ya şın istisnalar ı içinde mtaiaa edilmelidirle. NitekimDan ıştay 10. Dairesi:•in 25.11.1970 tarih ve 970/1104 Esas, 97/1644Karar say ı l ı içtihadı , bu görii ş iimiizü teyit ederek, Sand ığın aksine vakii ş lemini iptal eylemi ştir. Bu konuda sonradan ç ıkar ı lan D an ış tay 1ararları da ayni şekilde sonuçland ığından, bu içtihat istikrar kazanm ş t ır.Uygulaman ın kanun ve Danış tay kararlar ına göre düzeltilmesis and ık aleyhine fuzulerı dava aç ı lmas ın ı .. önleyece ği gibi, meslekda ş lar ı-m ı z ın da ma ğdur olmamas ın ı sa ğ l ıyaca ğı belirtilerek, sandi ğa göndrilen1.2.1971 gün ve 326 say ı l ı yaz ıda hatal ı üygulamadan döniilmesi istenmi şvesa ııd ık ilgililerince yap ı lacak toplant ıya kat ılmak üzere Yönetim Kurulumuzüyeleri Av.Zeki Yücel ve Av.Erdo ğan Jigat' ın görevli k ı 1 ınd ık1aııbildirilmi ş tir. .T.C. Emekli 5 andığına ba ş vurma sonucu . al ın ıncaya kadar,meslekta ş lar ım ı z ın siiresinde 'an ıştaya ba şvurmalar ı gerekti ği hat ırlat ılmaküzere konu 19.2.1971 gün ve 10-567 say ı l ı genelge ile barolar gönde-. rilmi ş tir.T.C. Emekli and ığı ile yap ı lan temaslar ve yukar ı da belirtilentemsilcilerimizin görü şmeleri sonunda 65 ya ş konusu, dışındaki hususların olumlu sonuca ba ğlanmas ı sağ1aabilmi ş tir.An ı lan Sand ığın Birli ğimize gönderdi ğ i 6.5.1971 gün. ve

- 78-'20-1/OXII-30-A say ıl ı yaz ı a ş a ğıda bilgilerine sunulmu ştur,Tiirkiye Barolar Birli ği Ba şkanl ığınaA N K A R A* Konu: 1136 say ılı Kanun lık.Ilgi: 1.2.1971 gün ve 326 sayıl ı yaz ın ız;1136 say ılı Kanun'un geçici 2, 3 ve 4 Uncii madde1eini ıı uy'gulanmas ı s ıras ında meydana gelen aksakl ıklar ın, bu maddelerle il i l i olarakDan ıştayca verilen kararlara göre dtizeltilmesi hakk ındaki ilg yaz1n ız fizerine konu Mtd'Ur1er Kurulumuzca incelenmi ş ve D anistayin bu konudakikararlar ı da dikkate al ınmak suretiyle,1) 1136 say ıl ı Kanunun geçici 2 nci maddesinde, boçlan ıİ a ıamiktar ın tamam ın ın ödenmesinden itibaren, emekli ayl ığıno hak kazah ılacağıaç ıkland ığına göre, 5434 sayılı Kanuna ek olarak ç ıkar ılan 545 safr ıl ınundaki, borçlanma talehinden itibaren 6 ay beklemeye ait hük ıniin üygulanmasina mahal, bulunmad ığı2) Mezkr geçici 2 mci maddeae, borçlan ılacak mikr ın,ilgililerin sanai ğa kesenek ödedi ği memuriyet veya hizmette son itisapettikleri maa ş veya ödenek k ıdeininden ba şlamak üzere hesaplanaca ğp tasrihedildi ğinden, serbest a ıikatlar ın geçici 2 mci maddeye göre yap ılcak horçlanman ın, ilgililerin Sand ığım ıza kesenek ödedi ği 'memuriyet ve hizmetteenson a1dıı maa ş veya ödenekten ve tarihten ba şlamak suretir1e ileriye,do ğru yap ılmas ı ,3) Özel kanunda hüküm bulundu ğu takdirde bunun önclikl'uygulanmas ı , 'özel kanunda hiikiim 'bulunmayan hallerde genel kanuna göre hareket edilmesi gerekti ğinden ve 5434 say ılı T.C. Emekli andığı Knunu'nagöre özel bir kanun olan 1136 say ıl ı Kanunda ya ş haddi konusunda uzel bi:rhüküm bulunmad ığından, 65 ya şın ı ikmal edenlerin S and ıkla ilgilenirilmalerineve borçlanma taleplerinin kabuliine imkan bulunmad ığı ,20.4.1971 gün ve 7569 sayi ile karara ba ğlanm1 şt1r0Bilgi edinilmesini rica ederiz.T.C. Emekli 5 andığı Genel Miidiirlii ğüniin 65 ya şın ı do:Ldurnmeslekda şlar ım ı z ı i ştirakçi olarak kabul etmemesi ve an ıştay' ın istikrar

eVbulmu ş çe ş itli kararlar ına ratı en yanl ış uygulamada direnmesi eebini anlamakmiimkiin de ğildir.Olumlu sonuç al ınmas ına imkan bulunmayan bu 'konuda avukatların Dan ış tay'a ba şvrmas ından ba şka bir hal çeresi bulunmamaktdr.1238 sayı l ı Kanunla de ğ i ş tirilen 1136 say ı l ı Kanu ı 'un geçici2. maddesindeki siire 1.0cak.1971, ayni kanunun geçici 3 ve L .maddelerindekisireler de 1.4.1971 tarihine kadar uzat ı ldığı say ın delegelerimizcebilinmektedir.1l.Tenımuz.1971 gün ve 13892 sayı l ı Resmi Gazetede ay ınlanan,543 > l- sayı l ı T.O.Emekli Sand ığı Kanununa ek ve geçici maddeler eklenmesineve baz ı hükümlerinin de ğ i ş tirilmesine dair olan 1425 say ı lı kanunungeçici 17. maddesinde aynen; "1136 say ı l ı ve 1238 sayı l ı kanunlar uyar ıncaserbest avukatl ıkta geçen hizmet sürelerini borçianmak suretiyle fiilihizmet1rine eklenmesi için zaman ında m ı:iracaat edemeyenlere, bu knununyay ınland ığı tarihten itibaren yeniden alt ı ayl ık mürabaat süresi tan ınmış t ır", denilmek suretiyle an ı lan ba şvurma süreleri 11.1.1972 tarihinekadar uzat ı lmış t ır.1136 say ı l ı ve 1238 sayı l ı Kanunlarla kabul edilmi ş bulunansüreleri geçiren , ve bu suretle borçlanma hakk ından yararlanambyan.meslekda ş lar ım ı za yeni bir olanak sa ğlandığından, T.C. Emekli ban ığınaba şvurma sürelerinin 11.1.1972 tarihine kadar uzat ı ldığın ın ilgi1 avukatlaradu3ru.rulmas ı Yönetim Kurulumuzun 13.8.1971 gün ve 471/3 sayı l ı kararı uyar ınca Barolara gönderilen 20.8.1971 g'ün ve 46-2206 say ı l ı genelgeile bi1dirimi ştir.7.- Ya ş l ı l ık ayl ığı bağlananlar ın mesle ğe devam edip edemiyecekleriBu konu pek çok tereddiitlere ve yaz ışmalara sebebiyet verdiğinden a ş ağı daki hususlar ı rı arz ında faide görülmii ş türa. 1136 say ı l ı . Kanun'un 1238 say ı l ı Kanunla de ği ş tirilen.188. maddesinde; ".C. Emekli b andığından emeklilik veya rna1tllük ayl ığıalmakta olan yahut 506 say ı l ı Sosyal Sigortalar Kanununa göre ya ş l ı l ıkveya mall1iksigortas ından faydalanm ış bulunanlar" ın 186. madde ı yar ıncatopluluk sigortas ına girenıiyece'kleri hükme ba ğlanm ış t ı r.5434 say ı l ı T.C. Emekli band ığı Kanunu'nun 99. maddesinde,

- 80 -emekli ayl ığı alanlar ın emeklilik hakk ı tan ınan ve göreve atanmalr ı halinde,ataay ı izlyen ayba şından ba ş l ıyarak emekli ayl ığın ın keileceibelirtilmi ştir Serbest avukatl ık T.C. Emekli and ıı ile ilgili birhizmet olmad ığından yarg ı çl ıktan ya da ba şkaca, kamu görevliliklernin birindenemekli olanlar ın serbest avukatl ık yapmalari halinde hak kzand ıkları emekli ayl ıklar ın ı alacaklar ı aç ıkt ır. BugUnkU uygulama da bu yoldadır.506 sayı l ı Kanun'un 68. maddesinde de 5434 sayı l ı Kanunun99. maddesi hfikmine benzer bir hiikim yer almaktad ır. "ya ş l ı l ık ayl ığı " almaktaiken sigortal ı olarak çal ışmaya ba ş lyanlar ın ya ş l ı l ık ayl ıklar ıçal ışmaya ba ş lad ıklar ı tarihte kesilir.b. 1136 sayı l ı Avukatl ık Kanunu'nun 186. maddesi uyar ıncaavukatlar ın y ş 111 ık sigortasi ile. ili şki kurmalar ı kanuni zorunl ık oldundan,bu hfin avukatiara da uygulanma zonlu ğu bulunup buluad ığıtart ışma konusu olmaktad ır.Ancak; avukatlar ın Sosyal Sigrtalar Kurumu ile ili şkileriöncelikle 1136 say ı l ı ve onun bir k ı s ım hiikimlerini de ği ş tiren 1238 say ı l ıkanunla,kurulmu ştur. An ı lan Knun hiikmleri özel hkmler olarak genelkanun niteli ğinde olan 506 sayı l ı Kanun hiikumlerine göre öncelikl uygulanacaktır.Öyleyse konu öncelikle 1136 say ı l ı Kanun hiikimlerir.e göreçöziimlenecektir. 1136 say ıl ı Kanunun 123 say ı l ı Kanunla de ğ i ş ik 188. maddesininson fikras ında;"Avukat ın 3rukar ıki i ıkraya göre topluluk sigortas ıia girmemesi,avukatl ık mesle ğ ininicras ına eng€l te şkil etmez." hükmii yer almaktadır. Bu aç ık hiikme gö kendilerine osya1 Sigortalar Kurumu'ndaya ş l ı l ıkayl ığı ba ğla ıan avukatlar ın bu ayl ıı almalar ı halinde topluluk sigorta-.s ından ayr ılmalar ı gerekecektir. Ancak bu durum kendisinin serbest olarakmesl1lerini yapmalar ına engel olmayacakt ır.Nitekim 1238 say ı l ı Kanunun bu maddeyle ilgili Adalet Komisyonugerekçesinde aynen ş öyle den.ilmektedir"Bu maddede yap ı lan de ğ i ş iklik topluluk sigortas ına girmeyecekolanlar ıngeni ş letilmeSi ile Topluluk sigortas ına girmiyece1 olanların avukatl ık meslekinin icras ına devam edebilmelerini sa ğlamakan ibarettir.

Birinci f ıkran:a kapsam ı geni şletilmi ş ve .23 Ekim .969 gnve 1186 say ılı Kanunun 19. maddesi h3kmyle rrlikten ka..d ır ı im ş bulunan1136 say ıl ı Avukatl ık Kanununun 189. maddesindeki kimseler deHu maddenin kapsam ı içine al ınmışt ır.. Bu suretle 1136 say ıl ı Avukatl ık Kanununun bir çok tenkit ve ş ikyetiaresebeh olan 189. maddesi ile ortaan kaldır ılm ış olmaktad ır."Yeni eklenen ikinci ±' ıkra ile birinci f ıkraya gorte topluluksigortas ına giremiyen avukatlar ın, yani kendilerine, sigortadn ya şl ı-l ık veya mallliik ayl ığı balarımış olan kimselerin de avukatl ık ms1ekleriniicra edebilmelerine imkan salanm ışt ır". Denilmek suretiyle, ya şl ı-• l ık ay1 ı ,1 balanan avukatlar ın sigorta ile ili şki kurmadanavuka11k nesleini'iaetmelerini sa1amak amaciyle maddenin tedvin edi1diiçiklanmışt ır.1136 sayıl ı Kanun'un 186. maddesinde "188. maddede yaz ıl ıolanlar dışında kalan avukatlar ın.." denilmek suretiyle ya şl ılık G, yi ığıalan avukatlar ın sigorta ile ili şki kurmalar ı yasaklanm ıştirQ Bu tkiim deya şl ıl ık aylıı ba:lanmayan avukatlar ı 186. madde d ışında tutmaksuretiyleyukar ıdaki gör ş mz dorulamaktad ır.Esasen 5434 say ıl ı Kanuna tabi olan avukatlar ın, hakimlerin,savc ılr ın, r£ıemurler ın Emekli Sandıından emeklilik ay1 ıı blandıktan sonra yani sosyal gvenlikleri sa1and ıktan sonra sigorta i-li şki kurmadan serbest avukatl ık yapmalar ına cevaz veren kanun koucununsosyal sigortadah ya şl ılık ayl ığı ha;1anan avukatlar ı serbest avuIatl ıktanyasakiamas ı d şüniilemez.• c. Netice olarak;-500 sayılı Kanunun 63. uaddesi hikrniiniin ayni kann ı ua 2maddesi uyar ınca sigortal ı oln İar hakk ında uyg ıı lanabi1eCei, 1136 say ıl ıKanunun 186. maddesine göre sosyal sigorta ile ili şki kuran avukalarhakk ında an ılan hkmn uygulanamy8c1,-1136 say ıl ı Kanunun 1238 sa? ıl ı Kanunla dei ştiri İen 188.mddesine göre ya şlıl ık ayl ığı balanan avukatlar ın, sigortaprimJi.eri ö-demeden serbest meslek faaliyetlerine devam etmekle beraber, ya şllkayl ıklar ın ı da almaya devam edebilecekleri.)ngörfi1mfi ştür-Bu sonuöun hakl ı ve isabetli oldu ğu baz ı uygulamalardanörneklerle anla şılmakla beraber eelki raporlar ımı zda da arzedi İ +i

-82-üzere Avukatl ık Kanununun tadilindan evvel ayni konuda Birli ğ imizce SosyalSigortalar Kurumu ve Çal ışma Bakani ıına karı , ,dava aç ı lm ış ; bu idaridavan ın duru şmas ı ise kanunun tadilinde ı somras ına rastlam ış t ır. D.avayigeri almad ık. Duru şmaya gidildie Duru şmada dvam ı z ın konusunun yedi kanunlasa ğlandığın ı bu itibarla, karar verme ğe mahal olmad ığı karar ın 1n itti-'ha ın ı istedik. Çal ışma Bakanl ığı ve kurum avukatlar ı ve kanun sÖzcüsüyeni kanunla hakk ın tan ınd ığın ı ve karara. mahal olmadi ğını beyan ettiler.Dan ış tay da ami hususa karar verdi.D anış tayı n 24.11.1970 tarih ve 8 daire 213/2483 say ı l ı jlamın ın karar f ıkas ın ı ay-nen arzediyoru :"Dava aç ı lmas ın ı müteaki p , yUrürlü ğe giren 26.2.1970 günve 1238 say ı l ı Kanunla dava konusu anla şmazl ığın çözümlenmi ş bulundu ğuanla şı ldığından taraflar ın talepleri veçhile, i şbu dava hakk ında kararverilmesine yer olmad ığına, karar veriimedi ğ inden ve davada haks ı z, ç ıkantaraf bulunmad ığından yarıiama giderlerine hükmedil ınesine mahal ulunmadığına 24.11.1970 tarihinde oybirli ğ iyle karar verildi8.- Avukat stajiyerlerinin sosyal güvenli ğ i 1Ileride avukat olacak genç meslekda ş lar ım ı zin sosyal.güvenli ği üzerinde durulmas ı zeruretine inanan Yönetim Kurulumuz, il q7 l yılında. baz ı te 'ş ebbüs'lerde bulunmu ş tur. Bu meyandd sosyal sigortalar kurumunaba şvurularak stajiyerlerimize ileride avukat olduklar ı takdire TipSözle şmeye intibak ettirilerek sigortalanmalar ının mümkün oldu ğu IİUSUSUbildirilmi ş , yap ılan müzakereler sonunda olumlu sönuca var ı lm ışt ı r. SosyalSigortalar Kurumu Genel MLidürlü ğünden al ınan ve Barolar ım ı za 29.5.197 1 günve 35/1586 sayı l ı genelge ile duyurulan. cevapta;a. 'Avukat stajiyerlerinin 506 sayiji kanunun 86. mddesiuyar ınca Topluluk Si g ort as ı sözle şmeleri yapmalar ı halinde, avukat 1 oldukları zaman mecburi. sigQrtada geçecak hizmetleri ile T.C. Emekli ba ıdığıveya Sosyal Sigortaya tabi di ğer grevlerde geçecek hizmetlerine 1l4 sayı l ı kanun uyar ınca staj süresindeki sigortal ı l ıklar ın ın eklnmesi mümkünolabilecektir.Avukatstajiye1eriflifl ( İş Kazalar ı , Meslek Hastal ıklar ı ),,( hastal ık), (Anal ık), (Ma1llük, Ya ş l ı l ık ve Ölüm) sigortala ından birine,birkaç ına veya hepsine toplu olarak tbi tutula.bilmeliri- jçfl, istrklile_.rin tespiti ile, Çal ışma akanl ığınca onanm ı ç bulunan genel ş artlar uya-

unca Baronuzun, 6 osral Sigortalar İ urtmu MLdürliikls aiyle sözie şmd akdedileceğ1 bildirilmi ş tir.Bu sebeple stajirerlerin 9 baı buluhduklr ı Baro1ar1a.506 say ı l ı kanunun 86 maddesi gere ğince tcTluluk sigortas ı sözlemesiyap ı lmak suretiyle ma1l1iik, ya ş l ı l ık ve ölim topluluk sigortas ın devamları olana ğı sağlanm ış tır.b0 1136 say ı l ı Kanun'un 27 maddesi uyrinca stajierlereyard ım esaslar ı kabul edilerek, 19a6419r?0 gün ve 43-1065 say ı l ı genelgeile Barolara durulmu ş tur.IV. Genel Kurulumuc ı97l:J ı btçsiniu V Bölm 1amaddesine stajiyerlre yard ım fonu olarak TL, 70000,- l ık ödenek conulduğundan, bu paran ın da ğıtilabilmesi için 8 Ş Q197i gn ve 25-1362 kayı l ıgenelge ile Barolardan bilgi istemi ş tir.. 24 Baromuzun verdi ği cevplarda Yard ım Esaslar ına göre de ğer1endirilerek an ı lan esaslar uyar ınca dağıt ı lmak iizere, İstanbul, Bur ş a, Kayseri, Dniz1i, Amasya ve Ordu I 3arolarına iki ş erbin lira parafl gönderilmi ş tir.9-Dv Vekilleri ve Dava skipçi1erinin Sosyal iivenli ği1136 say ı l ı kanunun 185 ve geçici 17'maddeleri, a-katlar ın sosyal giivenlikleri ile iiili hiikümlarin Dava rekil1eriye, Davave i ş tekipilerine de uygulanmas ın ı zorunlu k ı ld ığından, Sosyal SigortalarKurumu ile yap ı lan yaz ışma ve görşmeler sonunda olumlu sonuca!bağlanmı t ır. An ı lan kurum; 6.8.197 0 . 10111970, 712197l giin ve 2040,2320 ve1499 sayil ı yaz ı lar ım ı za cevaben, Dava veki İ leriyl, dava ve i ş taipçi--lerinin Topluluk 5 igortas ına kat ı lmalar ı gerekti ği hakk ında ilgili şubelerebilgi ve talimat verildi ğini 231971 giin ve IX-367-A/116038 à ayı iıyaz ı s ında bildirilmi ş t.ir.Birli ğ imiz 13. 4 .197 0 , 83.1971. gün ve 21-55 1 , 754/14 sayı l ıgenelgelerle durumu Barolara genelge ile duyurmu ş tur.Dava ve i ş tekipçileri ile Diva vekillerinin sosyal giiven-1ikleriyl ilgili hkm1erin uygulanmas ı Baroler ım ı za byk kiilf et i yüklemekleberaber, yasal zorunlktan kaç ın ı lam ıyaca ğın ı takdirlerinize sunarı z.Dava ve.i ş takinçilerinin 1136 say ı l ı kanunun 1238 say ı l ıkanunla de ğ i ştirilen hkmleri ile belirli gUrev src;lerinin Sosyal GUvenlikiçin yeterli olmamas ı an'ı ları ki ş ilerin de bo ş yere prim ödeme zorun-

klu ğunda kalmalar ı yö ıönden s ı zlanmalar ına sebep olmaktad ır,1Avukatl ık Kanunu de ği şikli ği s ırasda bu konu erinde durulması da gerekecektir,10- Sosyal Sigortaya nahi Avukatlar ın Mesken Krdisindeyararlanmalar ı506 say ıl ı kanun hiikimleri ya şl ıl ık sigortas ına tabiolanlar ın Mesken Kredisinden yararlanmalar ı olana ğı verdi ği maldur. Buyönden Bursa Barosu lllll97l giin ve 541 say ıl ı yaz ıs ında, avukatlar ınmesken kredisinden yararlanmalar ı için gerekli temas ın yap ılmas ıhı Birljğimizdenistemi ştir.1Yönetim Kurulumuz 28 . 11 .1971 ginlii toplant ıs ında SosyalSigortalar Kurumuna ba şvuralarak avukatlar ın mesken kredisinden faydalandır ılmolar ın ın istenmesitıe karar vermi ştir.

635çr ' c T ı C T1 T 1' TrTı !iı. ııı rATrAvkatl ık Kanrıunun llO maddesinin Birli ğimize vedi ğiyetki ve 6rev sebebiyle bu y ı lki yasama i ş lemlerine katk ı lar ım ı z geni şbir yer tutmaktad ır0 Ba ş ta Anayasa de ğ i ş ikli ği olmak üzere çe ş itl. konulardaBiriiimizden mtala istenmi şL Anayasa de ğ i ş ikli ği197 1 y ı l ın ın olaylar ı ve bu arada Anayasa de ğikkli ğ iBirIiimizin dikkatle izledi ğ i konular olmu ştur Adalet bakanlıı danistenen Anayasa dei ş ikli ği hakk ındaki mtalam ı z ın esaslar ı a ş a ğir0da arzolunmuştur, Bu mtalam ı z ın haz ırlanmas ından evel Barolar ım ı zda dUşiinceleri istenmi ş , liitfedilen.dii şincelerin de ışığı alt ında Birlik miltalası meydena getirilmi ş , mitalabas ı lmış , kamu oyuna da açik•lanm ışt ır.Bu miitalada serdedilen Lususlar ın kısmen de olsa etkili oldu ğu, 5nerilendğ i ş ik1iklerden baz ı lar ın ın de ğ i ş tirilmesini. sa ğladığı görUlmektbdir.Genel Kurul ilelriizin bir de ğerlendirmede bulunabilmeleri için i a ş ağıdaarzedilen metinde; ilk metin, Birlik miitalas ı , son şekil gösterimek Ü-zere bir s ıra takip èdilmistir.Raporu ınuza aldıım ı z maddeler ve miitalaalar ım ı z daha ziyadehukuki olabilen, adalet ve adli-ve-ve ili şkin olanlard ır 9 di ğe m1-hazalar ım ı z ın tevzi edilmi ş olan bs ı l ı mütalm ı zdan incelenmesimmkiifldiirA.- L.1- Tethiçilik Meleketimizde son yı llarda gittiçe artanve tethi ş çilik diye doktrinde ve diçer memleketlerin mevzuat ında yer alaneylemlerin meydana geldi ğini, bu hareketlerin a şır ı sol biçimli bir diktetoyakurmak istedi ğ i yolundaki gzlemIn grçe ğe uygun oldu' ğunu i'zleyenYönetim Kurulumuza.. Evveloe yay ınlanan bildirisinde şu kan ı s ını aç ıklamışt ı "Ba şkas ın ın ya ş ama hakk ın ı inkar eden anlay ış lar ın, biitiin kudretiniinsanl ıktan alan hukuku yok etmek iste ğinde birle ş tikleri göriilmektedir.Örgiitle ş en katilli ğin siyasal ve hukuki bir düzen kurabildiine in-

sanl ık tarihinde örnek bulunamaz't.b. Bu tür eylem ve dü şüncelerin Türkiyemizde sonuç aIamamas ı . elveri ş li sosyal ortam bulamamas ı ba şta gelen sorundur Sosyalbünyenin belli ak ımlara kar şı kuvvetli kalmas ı ve ra kuvvetlendiriJmeSieri, do ğru yöldur. Yürürlükteki Anayasa bu aç ı dan amaçlar ı çizmi ş ti kif a-yetiidir, yeter ki gere ğ i yerine getirilmi ş olsun.2- Ekonomik kamu düzeni : 'Ekonmik kamu düzeni" Anayasa--n ın ba ş ta gelen gere ğidir Anayasa ı yürürlü ğe girdi ği zaman mevcut ekonomikdüzeni kabul etmi ş de ğ ildik onun devam ın ı da itemi ş olamaz Ya ş a-d ığım ı z ça ğ da demokrasinin yiiyebilmesi rübiçimsel hiikümlerle sa ğ l ş namamaktadır. Bunu bütün demokratik ülkeler içdenlikle kabul etmi ş lerdira. Ekonomik (Demokratik) kamu düzeni" bir hukukmüessesidir"Kiinin temel hak ve hiirriyetlerini, sosyal adalet ilkeleri ileba ğda şmayacak surette s ı n ırlayan iktisadi bütün engelleri" kaldırakla(md.lO), "Iktisadi ve sosyal hayat ın tam çal ışma esas ınave herkeà içininsnl• ık haysiyetine yara şır bir ya ş ayış seviyesi sa ğ lanmas ı " (md41) iledevleti görevli k ı lan bir Anayasa "E k o n o in i k k a m u d ıi z e --ri j i? anlay ışını müesseselş tirrai ş ve " İktisadi kalk ınman ın demok4tikyollarla gerçekle ş tirilmesi"ni de mümkün görmü ş (md.41) ve bunu ş art ko ş -mu ştur. 0 halde "Ekonomik (demokratik) kamu düzeni" yeni ba ştan kurulmakgereklidir. /b. Anayasam ı z.ın emretti ği ekonomik düzen "sosya ist d ıizen"de ğildir. Anayasam ı z " İ n s a n h a y s i y e t i'ne uygun bir düzendensöz ederken " İnsanl ık doktrini"ni esas tutmu ştur. İnsan ın nsanısömürmesini engellemenin tek çaresini sosyalizmde görmek, ça ğını tyitirmi şbir alayış t ır. "1 n s a n 1 ı k d o k t r i n i n e d a y a h a nh u k u k u n ü s tü n 1 ü C ü" amaç'da ve buna ula şmak için s'eçileceken uygun yolda Türkiyemizin. bütün ayd ınlar ın ı birle ştirebilir.c. Olaylar ın ve huzursuzlu ğun ' sebebini Anayasam ı zfl ruhuna ve lafz ına uygun bir uygulaman ın sa ğlanamam ış ve kanunlarda ülkemiziniçinde ya ş adığ.ış artlara uygun bir düzenlemenin yap ı lamamış olmas ındada aramak lz ımd ır. Son zamanlarda ülkemizde meydana gelen ve bir, anar ş iortam ı yaratma maksad ı ile iri ş ilen olaylar ın sebep oldu ğu üzüntü görmemezliktengelinemez. ürkiye Barolar Birli ği yetkili kuullar ı tur.olaylar ın ba ş lang ı c ından beri uyarmalarda bulunmu ştu.

d. Anayasa Mahkememizin 16.6.1970 tarih ve l/l say ı l ıkarar ında aynen ş , ölçü saptanm ış bulunmaktad ı r.a'. "1961 Anayasas ı , 90 maddesi ile bir de ğ i şmezlikilkesi koymu ştur. Bu maddeye göre (Devlet ş eklinin Cumhuriyet oldu ğu hakkındaki Anayasa hükmü de ği ştirilemezve de ğ i ştirilmesi teklif edlemez0)Buradaki de ğ i şmezlik ilkesinin sadece (Cumhuriyet) sözcüğiinühedef almad ığın ı söylemek bile fazlad ır. Yani Anayasada sde 1ce (Cumhuriyet)sözcü ğünün de ğ { şmezli ğini kabul ederek onun d ışındaki btitiin ilkeve kurallar ın e ğ i ş ebileceini dü şünmenin Anayasan ın bu ilkesi i le bağdaş t ır ı lmas ı mümkün de ğildir. Zira 9. maddedeki de ğ i şmezlik ilkesini, a-ma ın ın Anayasa'n ın 1., 2. maddelerinde ve 2. maddenin gönderme jaPt ııba ş lang ı ç bölümünde yer alan temel ilkeler1 niteli ği belirtilmi ş , (Cumhuriyet)sözcü ğü ile ifade edilen Devlet sistemidir. Ba şka deyime 9madde ile de ğ i şmezlik iiesine ba ğ lanan (Cumhuriyet) sözcü ğü de ğil, jkarı da Èbsterilen Anayasa Maddelrinde nitelikleri belirtilmi ş olan Cumhuriyetrejimidir. Şu halde, sadece "Cumhuriyet" özcü ğünü sakl ı tutup, butünbu nitelikleri, hangi istikamette olursa olsun, tamamen veya k ı sme,nde ğ i ştirmek veya kald ırmak suretiyle 1961 Ahaasas ın ın ilkeleriye ba ğ-da şmas ı mümkün olmayan bir ba şka rejimi meydana getirecek bir Anyasa e-ğ i ş ikli ğinin teklif ve kabul edilmesinin Anayasaya ayk ı r ı dü ş eceinin,tart ışmayı gerektirmeyecek derecede aç ık oldu ğu mrtadadir.Bu bak ımdan bu ilkelerde de ğ i şmeyi ön ören veya Anayasan ınsair maddelerinde yap ı lan dei ş ikliklerle do ğrudan do ğruya veya dolayl ıolarak bu ilkeleri de ğ i ştirme amac ı güden herhangi bir kanun tel Jiif vekabul olunamaz. Bu esaslara ayk ı r ı olarak ç ıka ı 1m ış bulunan bir kanununAnayasan ın mevcut hükiimlerinde en küçük bir etki .re de ğ i şme yapmas ı veyaeni bir Anayasa kural ı koas ı mümln dei1dir..Anayasa de ğ i ş ikli ğini öngören kanunlar üzerinde, Anayasanın 147. maddesi gere ğince, Anayasa Mahkemesine esas yönünden de denetimgörevi dü ş tü ğü meydndad ır".Anayasa 'ahkemesinin vard ığı bu sonuca ayk ır ı dü ş en iddialardahukuki isabet yoktur.b'. Yap ı lmak istenen de ğ i ş ikliklerin de ğerlendirilmesisonuçlar ın ın öngörü1eilmesi "seçim sistemihe göre farkl ıolabilmektedir.Örne ğin; ço ğunluk esas ına dayanan yürütmenin yetkilerini geni ş letmek sa-

1-88-k ıncal ı d ır. Seçim sisteminde de ği şiklik bir kanunla olabilece ğine göresiyasal organlar arasindaki denge kolayl ıkla bozulabilir. Anayasa ıı z ınbir "tepki Anayasas ı" olmas ı onun "tedbirli Anayasa" Ustiinlfi ğiini gölgelememektedir.Egemenli ğin Millette olmas ı ve bunun "yetkili orgalar" eliyle kullan ılaca ğı ilkesi (Anayasa 4) Anayasal organlar ın belli bir yetkidengesi içinde muhafazas ın ı gerektirir. Anayasa de ği şikli ğininbir organlehine yetki geni şlemesi sonucunu vermesi, di ğer bir organ ın (örne ğinyarg ı organlar ın ın) görev k ıs ınt ıs ına u ğramas ı ile neticelenir. Bv yollabir' rejim de ği şikli ğine girilmesi hakl ı ve geçerli say ı lamaz03- Sonuç : Bu genel dii şincelerden ç ıkan sonuç şuduf- a. Tethi şçilik eylemlerine zemin haz ırlayan etkilerigidermek kadar, belki de ondan daha fazla, ' konoik-Demokratik Kamu Diizeni"ninkurulmas ına -hiç olmazsa ş imdiden- ba şlamak lz ımd ır. Aksi takdirdesarfedilen gayretlerin sonuç vermemesi miimki3.ndir. Bunun yaplmas ıiçin de Anayasay ı de ği ştirme ğe lzum yoktur.b. ' Bunian ba şka Anayasan ın ruh ve amac ına ayk ır birde ği şiklik yap ılmamas ı zorunludur. Aksi takdirde yasama organ ın ın yetkisiUzerinde durulmek gerekecektir.B.- TASAIYA EKLENMES İ GEREKL İ KONULAR1- Barolar ın Ba ğıms ı zl ığı Anayasan ın Adalet ve adliyeaç ıs ından bo şluklar arzettii ueydandad ır. Bunlar ın ba şında el konuBarolar ve Barolar Birli ğinin Anayasal yerinin saptanmam ış olmas ıd ır, Şöyleki- a. Vesayet alt ında Baro'lar ça ğda ş Baro an İ ayıına uygundU şmemektedir. Milletleraras ı Hukukçular Komisyonunun 1955-1966 y ılları aras ında yapt ığı toplant ılara ait bilgiler bir kitap halinde yay ın--landi (1966) bu kitapta"barolar' kendi Uyelerini kabulde ve disiplin i ş]erindeba ğıms ız olmal ıd ırlar", "mesle ğe ait hususlarin Barolara b ırak ılmas ı gereklidirtt , "Barolar ın görevleri hukukç ı lar ıfl yeti şmesinden ba şl9t' tthu_kukun UstUnlöii ıiii sa ğlamak hizmetinde ba şar ı meslek te şekkiilleriflin özerkve serbest olmas ı ile mUmkUndUr" ., (s.40-43)

-89-Klecatsky "hukukun iist ı nli ğii' t adl ı makalesinde (Klecatsky(11.), (Reflexion sur la primauté du droit, Re y , de la com.inter.d juristes,1963,n.2 s.215)'B kavram ın mteaddit unsurlardan kur1mu ş oldugunubu unsurlar aras ında önem fark ı d ş nfilemiyece ğini, bunlardan birinin tehditalt ına girmesinin biittiuii etkileyece ğini bildirmi ş ve hukukun UstiinlUğiikavram ı nın alt ı unsurdan kurulu o1duunu aç ıklam ış ve bunlar ı böyleces ıralamış t ır : l.Kuvvetler ayr ı l ı : ı , 2. Hakim ba ıms ı zlıı , 3. Temel haklar,4. Idari tasarruflar ın kanunili ği, 5. Kanunlar ın ve idar tararrufla_r ın ba ğıms ı z hkimlerce denetlenmesi, 6. "Hukuk UstiinlU ğii kavram ın ı savunmayakendini hasretmi ş , yiirtitme kar şı s ında ba ğıms ı z Baronun mercudiye_ti". Bu. sat ırlar, Barolar ın ba ğıms ı zl ığın ın çağda ş anlayış ta hangi unsurlarlaönemde e ş it ve mevcudyette zaruri say ı ldığı n ı aç ıkca göstemektedir.İngiliz "Baro Genel Konseyi" (-General concil of the Bar)daha 1946 yı l ında baz ı esaslar koydu. Bunlar ın ba ş l ı calar ı şunlard ırBaronun. ş eref ini itibar.n ı ve bilhassa ba ğıms ı zl ığın ı sa ğlamak adli makamlarlave HUkUmet ile olan ili şkilerde Baroyıı savunmak" (bk.Boulton, W.Des professions Juidioiaire et droit, le barreau d'Angleterre, Re y , de laco ılı . inter, de juristes, 1957, n.l).Milletleraras ı Hukukçular Kom±yonunun 1959 toplant ı s ı birkitap halinde yayınlandı : (Cornmission internationale de juristes leprincipe de la legalité dans una société libre, report sur les travauxdu congrs international de juristes tenu'a New Delhi, Janvier 1959, S.303). Bu kitapta -özetle- şu dU şUnceler yer almaktad ır : Kanunilik prensibineba ğ l ı öziir bir toplumda hakimlerle Baronun görevi birbirine s ıkıcaba ğ l ı d ır. Grçeken Avukatl ığın "serbest meslek" olup olmadığı sorulabilir.Nas ı l hakimlik kef ilik de ğil ise, nas ıl hkim1er bu anlamda ba ğımsizde ğil ise, Avukatlar da ba ğıms ı z de ğildir. Bu itibarla Barolar faa1iyetlerinde yiirütme ve hatta yarg ınn mUdahalesi d ışı nda kalmal ı d ır.b. Vesayet alt ında Baro Anayasam ı z ın tuhuna.uygun say ı-lamaz. Kuvvetler ayr ığı bir anayasal prensip oldu ğuna göre, Barolar ı vesayetalt ında tutan bir sistem, dolay ısiyle adliyeye c.e müdahale etmi şduruma girer. "Adliyenin ba ğıms ı zl ığı " fiilen ve tamamen Sàgl anmlg olmazsa'hakimlerin bağıms ızl ığı "eksik kalm ış demektir.

- 90 -Milletleraras ı Hukukçular Kömisvcnunun Delhi töpla ı t ısina53Ulkenin hukukçular ı kat ıld ı . Yay ınlanan beyannamede . şunla yer almaktaydı: "Hukk ın UstUn ,lUeünUn ve hakl ı bir adliye idaresinin kurulabilmesiiçin hakimlerin ve Barolar ın ba. ıms ızl ığına ihtiyaç vard ır".Milletleraras ı Hukukçular KomisyonununAtina .Kongesi (1955)karar ında àynen şu cUmle yer al ır. "BUtUn Dnan ın Avukatlar ı mes ekle rininba ğıms ızl ığın ı korumaya mecburduriar" 0 halde biz de kanunuuun ö-zetim, (belki de bir anlamda d ıştan gözet1em) hUkUmlerinden şikayetçi durumdaolmak . zorunday ız. »Alman Kanununda (m.l) "Avukat adaletin teviinde miistakilbir organd ır" hUkmU yer almaktad ır.Avukat ın görevinde nazari olarak ba ğıms ı zl ığı yeter1li de ğildir.Avukat görevinde kendini gerçekten hi5.rhissetmelidir. (bkè professiond.Avocat, Bulletin de la corn.Inter, de jurists, 1965, n.24.s.5). Avukatl ıkKanununa göre (1/2) "Avukat, görevini yerine getirmde ba ıms ı zd ı rtt. Fakathıensup oldu ğu ve kendisini destekleye.cek ve koruyacak kurulu ş ba ğl ı iseAvukat böyle bir duygu içinde olamıyacakt ır.Adaletin Uç unsuru görevde e şittir. Hakim-Savc ı-Avukat ınayni presiplere tabi tutulmas ı şartt ır. Yeni Anayasam ızdan sonra haklerinba ğıms ızl ığı ve teminat ı sa ğland ı . Savc ıl ık teminat ı Uzerinde 1tereddiitedildi. Fakat Anayasa Mahkemesi Bakan1 ıın Savc ılar ı tayin yetkisini, e-1hiyetle çal ışt ırma yetkisini iptal etti. Yeni haz ırlanacak Savc ılar Kar.unubu esaslara ayk ıı olamayacakt ır. Bu gelie içinde yeni Avukatl ık -Kanunu izahs ız kalmaktad ır. Adalet Bakanl ığı 'savciy ı tayin edemez en ayniBakanl ığın bir kimsenin Avukatl ığa kabul edilip edilmemesinde ve disiplinkonular ında»"son söz" sahibi k ıl ınmas ı yersizdir.c. Barolar ı vesayet alt ında tutmak, örtiilii şekilde "savunmahakk ı"nin s ın ırland ır ı lmas ı iste ğinden gelir. Savunmaya her hangi bir tahditbu hakk ın öz ile ba ğda şamaz. Bu sebeple iddial ı bir görii şe nazaransaunmayı Usul Kanununa ba1aman ın dahi bir tandit oldu ğu ileri sörUlmU ş-tur (k ş Funaro G.la difesa dal processo penali, Riv.Penale, 1955,s.807)."Savunma disiplini" çok kere savunma hakk ın ın tandidine götiiren bhane-fikir- dir. Avukatl ıın tarihi, uu1 hukukunun tarihidir. Usul hUkuku.doktrininde hiç bir yön de ğiikli ği yoktur ki Avukat ın görevine etkili olmasın (Bellavista, Lezioni..., 196 0 , s .19). Bu görev özgör kalabil1dkçe

- 91 -faydal ı olabilmi ştir. 11 Gerçekten müdafi, görevini yaparken hiir ve' serbestolmal ı d ır. Hir ve serbest olmayan bir mdai ş eklen mdafi olup, !akikatte mi3dafi dehildir" '(Kunter, ! ,-',Cez,a Muhakemesi Hukuku, 1961 ,n. 2 54 ; 1967aJ26).ç. Anayasan ın 122. maddesine göremeydana getirilirt';kendi fiyeleri aras ından seçilir";" K amuKurumu niteli indeki meslek kurulu ş lar ı , kanunla- Bu kurulu ş lar ın "org anlar ı kendileri taraf ından ve- İ dare, seçilmi ş organlar ı , bir yarg ı mercii karar ınadayanmaks ı z ın, geçici veya sirekli biarak görevinden uzakla ş t ıramaz";demokratik esaslar ayk ır ı olamaz".-Meslek kurulu ş lar ın ı n tiiziikleri, yönetim ve i ş l'eyi ş leri0 halde Anayasam ı z kamu nite1iindeki meslek kurulu ş lar ıhakk ında şu prensipleri kabul etmi ştir; Kanunilik; demokrasiye ty+nlukkendi kendini idare; görevde siireklilik. Bu esaslar ı aç ıklamak ger1ekirAnayasam ı z göre "kamu kurumu niteli ğinde meslek kurulu şlar ı " bahis konusudur. Bu hikUmden ç ıkan anlam şudur: Bu kuru1u ş laŞ kamukurumudlir, o niteliktedr. 0 nitelikte o1malar ındad ır ki kuu1u şlar ı "kanun"la olur. 0 halde bu kbruiu ş lar ın i ş leyi ş lerine ancak yasamaninmdahalesi me şrudur. E ğer yasama, bu müdahale yetkisini, kanun ile deolsa yrtmeye verirse, bu kanun Anayasaya uygun olamaz. Dier bir deyimlebir ş eyin ancak kanunla yap ı labilecei,ybriItmenin miidahalesini me şru k ı l-maa yetmez. Bu 17 ormu1, bunun tam aksini ifade eder. Kanun ile de 'olsaBarolara miidahale yetkisi yi5.rtmcy verilemez.Anayasa haz ırlan ırken Barolar ın nitaliinin -örnetn- Hakimlerinbaims ı zlıı kadar- israrla ilan ve mödafaas ı yoluna gidilse idi"barolar" adlar ın ı ve yerlerini 1n;'asada .kolayca ve isabetle bulsbileceklerdi0Anayasan ın 122. maddesinin içinde bulundu ğu böliimiin (C.bölimii)ad ı , "idare"dir. iirkiye Barolar ı ve Barolar Bi rli ğ i "idaremidir ?Barolar ın ba ğl ı kalmalar ı -asla devam edemez. Barolar kanunlade ğ i ş ebilecek mUessese1eden aeiiir Baz. yazarlar, Barolar ı "tabi hukuk miiesseseleri"nden sayarla-r. Zira "savunma hakk ı " ba: ıms ı zd ır. (GaraudIi,n.516)

-92-d Yukar ıdaki aç ıklamalar 961 Anayasas ı hakk ındaki kanaataoca verilecek anlama öre hakl ı veya haks ız kabul edilebilir. Bu stebepleAnayasa anlayışı " durulacak ir kavramd ır.Anayasayı. "temel" deyimi izah edememektödir Ahay ase bir1 aak" kabul edilmelidir. Anayasaya ayk ır ıl ık kavram ı da bir Ka4nun.bu kayna ın iiröniiniteliini ta şıy ıp .ta şımadıına göre belli edilmlidir,Bu anlay ış bizi Anayasa kurallar ın ı yoı um tekni ğine götfiriir0 Eğer lafziteisir" esas say ıl ırsa Anayasa kolayl ıkla "tutucu kurallar tc plulu" haline gelecektir ve eskimé h ı z ı da artm ış olacakt ır. 0 halde soru ş yle dii--zenlenmelidir.: 1961 Anayasas ı Barolar ın Ba ğıms ı zl ığın ı reddeden bir Anayasam ı d ır? Anayasa genel tutumu ' ilé ba ğıms ızlıı reddetmiyorsa, b4 ıms ı zl ığı kabul etmiyen bir kanun Anayasaya 'yani ks; ıa ğa' uygun de ğildir.1961 Anayasas ı baz ı kurum ve kurallarla Tiirkiye'mizd1e AdaletProblemini çözmek istedi, k ısmen de çözdii. Fakat bu davran ış Ad1aletin.kendi (Öz) ihtiyaçlar ını kar şılamak için de ğildi. Bu istek eksik kurum vekurallarla Adaletin siyasal nk ım ve kurulu şlar ı koruyamam ış olmas ı ebebinedayan ıyordu veya ba şl:..ca sebebi bu idi. Adaletin öz ihtiyaçlar ı jiizerin-.de durulmam ış olmas ın ın aonuçlar ı kiiçümsenmemelidir. Bu savsamn ııkendisini duyuma ğa ba şlad ı . Barolar ın bağl ı 1ıı şikyetleri buna ancakbir örnektir.e. Sonuç Anayasam ı z ın yarg ı böliimUne şu hiikiim eklenmelidir4' 1 Tiirkiyo Barolar ı ve Törkiye Barolar Birli ği Ba ğıms ı zd ır".2- .Tiirkiye Baroldr Birli ği'nin Anayasa mahkemesineha ş rma yetkisi : Anayasam ı z ın .149. maddesine verilmek istenen şekil dayahakk ın ı daha daraltan, dolay ıs ı ile dava hkk ın ın tandidinden gelen sakıncalar ı ertt ıran niteliktedi. " s ın ırs ı z dave hakk ı " dii şiinlilemezse dedene1i ve makul bir dava hakk ı sslayan bir sisteme ihtiyaç vard ır Davahakk ı diizenlenirken şu ölçii ğ erektir : Öyle bir Ëistem kurulmal ı d ır 'ki,Anayasaya ayk ır ı' oldu ğu halde hiç bir kauun yiiriirliikte kalmas ın. Anarasamahkemesine götLrLilmek icin yollar ın t ıkanmas ı halinde "Anayasaya sy ır ı-l ık iddiasj!h ı ta ıiıyan bir Anayasa içdenhikt.en uzakla şmış olur 0 0 haLdeyap ılacak i ş , tarafs ız ve adelet ile görevli bir orgara dava hakk ı tn ımakt ır, Bù dii şiincelerimiz a ş a ğıda etrafl ıca aç ıklanm ışt ır

a. Anayasaya ayk ır ı l ık iddialar ın ın Anayasa Mahkemesineintikal yollar ı , ınalm oldu ğu üzere, ba ş l ı ca ikidir.Defi yolu, 6lçide tesadf lere ba ğl ı olarak i ş lerBu suretle bir kanunun nayasaya ayk ır ı l ık iddiasiyle Anayasa Mamesice tetkikinin yap ı labilmesi için, önce bu kanünun tatbikj nedeniyle birihtilf ç ıas ı , bu ihtilaf ın mahkemeye intikal etmesi ve duru şma s ıras ındataraflarca ayk ır ı l ık def'inde bulunmu ş olmas ı veya hkm taraf ındanre sen böyle bi İ kan ıya var ı lm ış olmas ı gibi ş artlar ın bir araya toplanması gereklidir. (cyasa, md.151). Fakat şuras ı bir gerçektir ki, kanunıntctbikat ında ihtilaflar ın mahkemelere aksetme nisbeti, geneltatbikölçiisi kar şı s ında çok dUiiktiir. Bu demektir ki, defi yolu bazan bir'kanunun.anayasaya ayk ır ı Lğına raen, y ı llarca iilkte kalabilmesineimkanb ırakan mahiyeti itibariyle noksan bir emniyet tedbiridir. ald ı ki defiyolu ile Anayasa Mahkemesine intikal, eden iptal talepleri ile ilgili olarakçok defa bahis konusu olayda tatbikinin önlenmesiyle yetinilebilmekteböylece baz ı kanunlar ın Anayasaya ayk ır ı l ığı su yi1ziine ç ı 1 ış olma ınara ğmen yine de yürirliikte kalmas ına z ımi bir icazet verilmi ş olmaktad ır.Kanunlar ın Anayasaya ayk ır ı l ıklar ın ın en milessir giderilmearesi, iptal davas ı yoludur. Iptal davas ı sisteminde nazara al ınma ı gereklien önemli noktalardan biri, bu davay ı açabilme hakk ın ın kimlere veri1meinin.uygun olaca ğı meselesidir. Bu konuda çe ş itli anayeslarda farklı ölçüler kabul edilmi ştir. Filhakik, Anayasa Mahkemesi kurma greini,daha ziyade devletin Uç kuvve.ti ar-asindc bir denge meydena getirme ç ı sindanele alm ış olan sistemlerde ço ğunlukla iptal davas ı açabilme imkn ıicra organ ına verilmektedir. Def'i yolu da, te şri organ ın kar şı s ındaç\yargı organ ı taraf ından harekete geçirilen bir "denge" arac ı olarak tarzimedilmektedir. Ivieinleketimizdt de, 1961 Anayasam ı z ın haz ırlanış ve mi1akeresafhalar ına rastlayan devrede, Siyasal .ilgiler Fakiltesi tarafından ne ş-redilmi ş olan bir Anayasa projesinde, a ş a ğı yukar ı ayni esaslara yer i verilmi ş bulunuyordu (SBP. İdari İ limlr Enstitiisü Gerekeli Anayasa -1asar ı-s, Ankara 1960).kanunlar ın Aneyasaya ayk ır ı lıı meselesini daha ba şka aç ı-lardan ve özellikle hukuk devleti ve insan haklar ın ın korunmas ı yö nlerindenönemseyen sistemlerde iptal dves ı açabilme hakk ı , gayet mhdytIlsay ı daki yetkilerden ba ş l ıyarak, derece derece geni ş lemek suretiyle, bu-

-94-nu b(it ıin vatanda şlara tan ımaya kadar vard ıran ve bir ctio.popularis 1' halinegetiren çe şitli ölçüde tatbikata mevzu k ı 1 ınmtad ır.b. Bizihi Ansyasa ız, ipta1 davas ı açma ğa hak tan ıd ğı yetkililerinsay ıs ı bak ım ından, -Temsilciler Meclisi Miizakerelerindegeçenbir deyimle- "mutedil"t'ir blçii tesbit etm± ştir, Bunu yaparken de bu hakkın "suistimal edilmesini< önlemek" gayesi takibetmi ştir. ( T emsilcLler MeclisiTutanak Dergisi, 25.4.1961 B.53., 0.: 1). Nitekim bu dii şiincei1e AnayasaIl.1ahkemesinde iptal davas ı açabilme hakk ı genel ölçiide Cumhurjpa şkanıile son Milletvekili seçimlerinde muteber iiye say ıs ın ın en az yüzde onunu.alan veya Türkiye ByUk Millet Meclisiflde temsilcisi bulunan siyai partilerveya bunlar ın meclis g ı.rup1ar ı ; Yasama Meclislerinden birininye tamsay ı s ının en az alt ıda biri tutar ındaki ilyelerine verilmi ş bulunmktad ır.Anayasan ın 149 ncu maddesinin metninde daha sonra yer alan hak sahipleriancak kendi varl ık ve görevlerini ilgil diren alanlara minhes ır blarak vebu kurulu şlar ın bir Anayasal teminat ı mahiyetinde,.bu hakla; iptak davas ıaçabilme hakk ı ile teçhiz olunmu ş lard ır.Anayasan ın, kendilerine iptal davas ı açma hakk ı ve- ece ğiehliyet sahiplerini tespit ederken gösterdi ği titizli ğe kat ı lmamak mfimkUnde ğildir. Fakat, bu ehliyet sahipleri aras ında Tiirkiye Darolar Bili ğininbulunmayışı , bLiyUk bir nosan1 ıkt ır. Hiç şiphesiz bu.noksanl ık, kullanılaaö1çnn isabetsizli ğinin sonucu de ğildir. Fiihakika Anayasan ın m!zakeresive kabulfi s ıralar ında TUrkiye Barolar Birli:.i fiilen ve hukuken mLvcut değildi.Kaza Barolar da bugünkii derecede önemli hale gelmemi ş lerdi. Ancakbugün var olan ve TUrk Kmu Diizeni ve hukuk hayat ı içinde beklenen ve öz-•lenen erini alm ış bulunan Tiirkiye Barolar Birliinin, Anayasa Makemesindeiptal davas ı açabilmek ehliyetine sahip oldu ğunu görmezlikten gelmekmflmkUn dei1dir. Bu zaruretin nederilerini . vinẹAnaysam ı z ın koydu ğu ölçii-Lei' ve di ğer baz ı kanunlar ım ı z ın tesbit etti ği esaslar içinde bulmaktayız.Fiihakika, 1136 say ıl ı Kanunla tesbit olundu ğu veçhile TurkiyeBarolar Birli ği Genel Kuruluna ve Yönetim K ı ruluna kat ılabilmek veba şkan veya Uye seçilebilmek için asgari onbe y ıll ık k ıdemli avıı.kat olmakzorunluluğu vard ır (1136 s, K.md.14, 118),Keza Anayasan ın 145 inci maddesi hiikmUne göre de meslekteonbe ş yıl kıdemi bulunan avukatar Anayasa LJ.ahkemesine iiye seçilbilirler.

1-95-Bu hiikUmlerden ç ıkar ı labilecek sonuç şudur ki, Anayasayaayk ır ı l ık iddialar ın ı tetkik ve kanunlar ın iptali konusunda en yüks ek ölçüde"ehliyetli" olduu khtI edilen bir kimsenin, iptal davas ı aabilmeninehliyet ve sorumuna evleviyetle sahip say ı lmas ı zarurettir. Vé üyelerinintamam ı anayasan ın arad ığı ölçüler içinde bu derece ehliyebli kimselerden meydana gelen bir te ş ekkül olarak Türkiye Barolar Birli ğinin deiptal davas ı açhilme hakk ına sahip k ı l ınmas ı tabii ve zaruri bir sonuçolarak belirmektedir.Gerçökten, henüz mesleinin ilk gününde bulunan ve hattailk davas ına bakma durumunda olan bir hkir ın dahi, ba şkaca bir öiçü vek ı dem aranmaks ı z ın -vele defiyolu mekanizmasiyle olsun- bir kanununveya bir hükmünün Anayasaya ayk ır ı lıın ın tsbitini isteyebilme hakk ı veimkan ı yan ında Türkiye Barolar Birli ğinin bir Kamu Tüzel Ki ş isi olarak,iptal davas ı açabilme hakk ı ile teçhizi l'Uzumuna ve gere ğine kar ş ç ıkılabilmesininmakul bir izah ı bulunaraaz.c Anayasa 'aJakemesinde aç ı lacak iptal davas ı ile ilgilimüzakerelerde Kurucu MecLis'te izhar olunan endi ş elerden biri de, bu hakkın, "suistimal" edilip edilmemesi yönünde olmu ştur. Ancak hemen belirtmekgerekir ki, bu endi şeler iptal davas ı aabilme hakk ının istisnas ı z"herkese" verilmesi teklifleri vesilesiyle ortaya konulmu ştur. Ve bu endişeleri önlemek için de bu hak herkese veri.lmemi ş , "mutedil" bir yol tutularak"ehliyetli" eller, tesbit olunmu ştur. Bu ehliyet ölçüsii içind'e kahnarakyap ılacak bir ni ş letme hiç şüphesiz, Anayasan ın koydu ğu prensibinihlali de:il, 'oil'akis teyidi demek olacakt ır. bak ımdan Türki ,e BarolarBirline tan ınacak olan iptal davas ı açma hakk ının Anayasan ın ölçüsüneve gereklerine ve özellikle "Anayasaya ayk ır ı kanunlar ın iptali" mUessesesininmahiyetine tamamen uygun dü ş eei a ş ikrd ır. Buna bir misai l dahailave etmek gerekirse, Parlamentoda, Meclislerden herhangi birinde, birtek temsilcisi bulunan bir siyasi partiye dahi bu hak verildikten. sonraTürkiye Barolar irhiina bu hakk ın tan ınmams ı -belki ş imdiye kadar birnoksenl ık- fakat bundan sonras ı için bu müessesenin ruhuna ve doltay ı siyleAnayasaya ayk ır ı l ık olarak nitelendirilebihir.ç. Bu . konuda, bir hususu daha önemle i ş aret etmekte faydavard ır, Hiç şüphesiz Parlemento, ç ıkaraca ı kanunlar ın Anayasaya uygunluuna,daha ba ş lang ı çtan itibaren, herkesten çok itina etmektedir, edecektir. Byle olunca yani Parlementonun siyasi atmosferi içindeki olu şurnu

-96-tamamlan ıp, kabul olunan kanunlar, hukuk dnyas ına intikal ettiktçm sonra,bunlar ı n Anayasaya uygunluk tenkidinden geçmesini gayet tabii ve nayasasistemimizin normal bir i ş leyi ş i olarak kar ş 1amak gerekir. Üstelk halihazır metine göre, Anayasa mahkemesinde iptal davas ı açabilme hakk ına sa -hip olanlar ın say ı ldığı Anayasan ı n 149. maddesindeki genel yetki1rin(ay ın Cumhurba şkan ı d ışında) tamam ı do,r.udan do:ruya veya dolny1j L olarakte şri organ ın flniteleridr. Te şri orran kanunlar ın kabul mercii olarakAnayasaya uygunluk denetimi.! daha miiesir lçfide esasen kendi biiryesindeyapabilmek durumundad ır. Böyle bitince, kanufllar ın meriyete giri ş ndensonraki safhada olsun, Türkiye Barolar Birli ği gibi tamamen hukuki alandabulunan--ve siyasetle ilgisi bu1unmaan bir kurulu ş a iptal davas ı yetkisiverilmesi hiç şüphesiz isabetli ve faydal ı olacakt ır.d. Tasarinin l4. maddesinin birinci f ıkras ına "TiikiyeBarolar Bir1jğ njn de eklenmesinde zaruret ve pek biiyiik Aı ayase1 faidevard ır.c. Mnddelr üzerinde miitalaciarÖneriIl. ve 13. maddelerII. Temel hak ve hürriyetlerin s ın ır1anas ıMadde 11- Temel hak ve hiirri.yetler, Devletin ülkesi, ve mi1letiyle bütiini jinün, cumhuriyetin, milli gUvenliin, kamu düzeninin, genelahlk ın veya genel sa:l ıın korunmas ı sebebiyle veya Anayasan ın di ğermaddelerinde gösterilen sebeplerle ve ancak kanunla s ınırlanabilir.1 anun, temel hak ve hrriet1erin özUne dokunama.V. Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullan ı lmas ıMadde 13 a- Bu Anayasada yer alan hak ve hiirriyetlerdenhiç birisi, dil, ırk, s ın ıf, din, mezhep kavgas ı yaratacak veya Tirk Devletininülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün o1duuna dair temel ilkeyibozabilecek biçimde kullan ı lamaz.Bu hak ve hiirriyetlerden hiç birisi insan hak ve hdrriyetleriniortadan kald ırma ve bunlara dayanan demokratik ve laik Cumhuriyetiy ıkma veys zedeleme anlam ında yorum1ananaz

gösterilir,-9?-Bu hfik ıimlere ayk ır ı eylem ve davran ışlar ın cezasii kanunda1- YfirirliJkteki Anayasan ın 11. maddesinin ba şl ıı "temelhaklar ın özii"dii, bunun "temel hak ve hiJrriytlerin s ın ıflenmas ı l' şeklindedei' ştirilmesi isabetli de ğildir. Her ne kadar ba şlıklar meti ıden saylrnıyorsa da (Anayasa 156) maddenin anlamca a ğırl ığı n ı , s ın ırlaada toplamaksak ıncal ıd ır. Yeni metinde dahi en önemli hiikm "temel hak ive hiirriyetlerinöziine dokunulmamas ı ttd ır.Di ğör taraftan 11. maddede yap ılacak her tiirli de ği şiklikmadde kUkmiiniin giictini azalt ır.2- T r.sar ıd. İnsan Haklar ı Evrensel Beyannamesinin 29'Q möddesineuyabilen bir şekilde 13. maddere verilmek istenen yeni 5el91l esastutulursa 11. maddenin dei ştirilmesinden yaz geçmek kabildir_ ıiL maddenineski metni ve 13. maddeye verilecek yeni bir şekil sak ıncalar ı ö ıler0Öneride (13 a) olarak gösterilen f ıkra ş öyle olmal1•ı d ır:"Bu Anayasada yer ala.n hak ve hiirriyeblerden hiç birisi, dil, ırk, s ın ıf,din, mezhep kavgas ı yaratacak veya Trk Devletinin ülkesi ve Milleti ileböliinmez bir bitün oldu ğuna dair temel ilkeyi bozabilecek, insan ıak vehiiriiyetierini kald ıracak biçimde kullan ı lamaz"'.Bu suretle teklifin (13 a) maddesi tek f ıkra halinde kalabilecektir.İkinci f ıkranın Anayasan ın 1 ve 2. meddeleri serahatikar şısınd ş , tiçfincU f ıkran ın ceza kanuna eti' in Anayasada yer almasn ın ..nayastekni ğine uygun bulunmamas ına göre tasar ıdan ç ıkar ılmalar ı gerekli miittlaolunmaktad ır."Kabul edilen metinII. Temel hak ve hirriyetlerin öz, s ınırlanmas ı ve kötiiyekullan ı lmamas ıMadde 11- Temel hak ve hUrriyetler, Devletin iilkesi , ve milletiylebUtiin1U ğinUn, Cumhuriyetin, milli güvenli ğin, kamu dUzninkn, kamuyarar ının, genel ahlk ın ve renel sal ığ ın korunmas ı amac ı ile ve yAna-yasan ın di ğer .maddelerinde gUsterilen özel sebeplerle, Anayasan ı n rözUneve ruhuna uygun olarak, ancak kanunla s ınırlanabilir.Kanun,temel hak ve hUrriyetlerin öziine dokunamazqBu Anayasada yer alan hak ve hiirriyetlerden hiç birisi,

98-insan hak ve hirriyetlerini veya TiirkDev.inin ülkesi vemi1letiyle bdlinmezbti ıılü ğinfi veya dil, ırk s ın ıfa din ve mezhep ayr ım ına dayana.knitelikleri •Anaasada belirtilen ortadan Cumhurteti ka,ldirmak kesti ilekullanı lamaz..gösterilir. "Bu hükimlere ayk ır ı eylem ve davran ış lar ın cezas ı kanundaÖneri14. maddeMadde 14 - 2.f ıkra)haller d ışında kay.ıtlanamaz.Ki ş i dokunulmazl ığı ve hiirreti kanunun aç ıkca gösterdi ğ i"Hkim karar ı olmcîdikca' J ki ş i dokunulmazl ığın ın ka4 ıtlana- -mayaca ğı hakk ındaki ibarein maddeden ç.ka1.mas ı istenmekte ise e böylebir tadil ki ş i hirriyetini sa ğlayan' en biiyik tedbidenferagat anam ınagelmektedir.Ki ş i hiirriyetine ili şkin konularda sadece kanuna dayanmakyeterli de ğildir. Hkimin takdiri ba ş ta gelen anayasal teminatt ır. YrrliiktekiAnayasada mevcut olan bdyle bir kayd ın ç ıkar ı lmas ı dahi bir anlamta şıyacak, yorumlar ki ş i hUrriyeti aleyhine o İ bi1ecektir. IdarÎ takdirile yarg ısal takdirin her zaman ayni ş ekilde tecelli etmesi miimkUn de ğ ildir."Kabul edilen metin :... ..1Ki ş i dokunulmazl ığı ve hirrieti, kanunun aç ıkca g$sterdiği hallerde, usulUne göre verilmi ş hk5. karar ı olmad ıkça kay ıtanamaz."15. maddeÖneri;Il. Özel hayat ın korumrnssa) Özel hayat ın gizlili ğ iMadde 15- (2. f ıkra)anunun aç ıkca gösterdi ği hallerde, usuliine göre verilmi şhakim karar ı olmad ıkc; milli giivenlik veya kamu dÖzeni bak ımında gecikmede sak ınca bulunan hallerde de kanunla yetkili k ılanan merciin emri bu-Linmad ıkca kimsenin fistii, özel 1ç ıtlai ve e şyas ı aranaaz.

El-99-1- Özel hayata sayg ı hakk ı Özel hayat ın gizlili ıkavram ı demokratik rejime gerçekten bal ı memleketlerde hiiyiik bir eJ.i şıaekaydetmi ş ve art ık bir hak olarak tan ınm ış t ır. Bu geli?me kar şı s ında yrirlkteki Anayasa dahi yetersiz hale gelmi şken 15. maddeye "geciedesak ınca bulunan haller"le s ın ı rl ı olsa dahi getirilmek istenen dei ş ik1ik Ş"Özel hayata sayg ı gösterilmesini istemek hakk ı " kavrem ın ın son y11a ı'dakaydetti ği geli şme ile ters orant ı l ı d ır. Ş öylekişu bildiriyi yay ınlam ış t ıBirliimiz Yönetim Kurulu, Adana toplant ı s ında (0ck,197 İ )-Anayasan ın 15 maddesinde yer alan "özel hayat ın gizlilli17 maddesinde yer alan "haberle şme hiirriyeti" kavramlar ın ın grektirdiimahremiyete yeteri kadar riayet ediimediini;-Gizli dinleme, teyp,teleobjektif ve benzeri cihazlar ınkaydetti ği teknik ilerleme ile "özel haata sayg ı hakk ı "n ı bada şırabilmekiçin yeni hukuk kurallar ına ihtiyaç duyu1duunu;-Avru.a Insan Haklar ı dzle şmesi ve 1970 y ı l ında AvrupaAdalet akanlar ı toplant ı s ında "özel hayata sayg ı hakk ı "n ın ere gibikorunma hususlar ında tedbirler al ınmas ında devletimizin taahJaitle ıini yerinegetirmesi zorunlunu;-Milli giivenlik zaruretleri ile teknik cihazlar ın kullan ı l-mas ı yolundaki uygulaman ın kanuni bir statüye balanmas ı lzumunu bu konudadier memleketlerin çal ışmalar ını ;Gözöniinde tutan Tiirkiye Barolar Birli ğ i Yönetim Ku'u1uAdana Barosunda yapt ığı toplant ıda, bu konuda mukayeseli hukuk anlay ışıiçinde haz ırlanm ış raporu incelemi ş ve gerekli çal ışmalara bir anere1ba ş lanmas ı temennisi ile ad ı geçen raporu ilgili makamlara sunma rr à ve hizmetehaz ır oldu ğunu beyana karar vermi ş tir".Yönetim Kurulunun ça1 ışma1ar1nd nas ı l bir tutum içinde ta--rafs ı zl ığına titizlikle ba ğ l ı ve sadece objektif ara ş t ırmalar ı n snucunude ğerlendirmee yönelmi ş çabalara de ğ er verdi ğini arzedebilmek maksadiylebiraz evvel metnini sundu ğumuz bildiriye bizleri sevk eden ihtiyaçlar ı ,dii şiinceleri, dier memleet1erdeki çal ışmalar ı aksettiren bir aç ıIlamay ıfaydal ı görmekteyiz.2- Teknik Özcilikler : Yeni teknik cihazlar ın geli ş imi

- 100 -ile "özel hayata sayg ı hakk ı " n ın bada ş t ı r ı 1mas ı konusunda, a ş aıdkiaç ıklamalar ım ı zda 1968 tarihli Isviçre ksnunura, diet1erinden daha fazlaönem verdik. Sebebi şudur. Bu konu demokratik rejime ba ğl ı memleketlerdenal ınacak örneklerle daha iyi çözümlenebilir. Ayr ı ca Isviçre mehazl ı kanunlarım ı z ın getirdi ği düzen, Isviçre 1968 kanununun benimsenmesindebaz ı kolaylıklar sa1anıaktad ır. Isviçre kanununu ı gerekçesinde ses alı c ı , nakledici,kaydedici, dinleyici cihazlarla resim çekici ve nakledici cihaz1arın teknik özellikleri üzerinde de durulmu ştur : Halen manyetik bnt1 ıo kadar küçük cihazlar yap ı lm ış t ır ki bunlar ı bir cepte saklamak 4e bobindei ştirmeksizin saatlerce kaydetmek mümkün olabilmektedir. Dlmakalem, kol saati gibi dikkati çekmeyen cihazlar görülmü ş tür. Ufak bir evrakçantas ı gibi haz ı rlanm ış , en küçük bir seste çal ış an, sessizlik halindekendi1iinden duran hiç gürültü yapmadan i ş leyen aletler vardr. Gizlivericiler aras ında bir kilometre veya daha fazla uzaa sesi jietediere,birkaç saat veya birkaç gün çal ış anlara rastlanm ış t ır. Vericilerin enk ı sa dalga üzerine ve ekseriya 60-110 megaherz'de çal ış t ıklar ı mamdur.Bu suretle konu şmalar küçüklükleri itibarile kolayca yer1e ştirile bu cihazlarla,uygun bir mesafede (mese1 bir otomobil içinde) bulunan birkaydedici arac ı li ı ile banda geçirilmektedir. Duvarlar ötesinden dinlemekart ık güç de ğildir. Telsiz ve elde kullan ı lan mikrof onlar ayr ı bi'özellik gösterir.Tlef on grü şmeleri ise bir "dinleme ba ş l ı " ge'çirmek,bir banda almak suretile dinlenmektedir. Te1efonhatt zerinde sa eceiki pehsie bu aletlerin yerle ş tirilmesi mümkün olabilmektedir. Buanba şka telefon tellerine yerle ş tirilmesi zaruretini de kald ıran aletler de' vard ır. Bunlar ın telefon konu şmas ının geçti ği tellerin manyetik alan ı içiRdeherhangi bir yere konmalar ı kfidir. Telefon hatt ına gizlice yerle ştiıi1en ba şka bir ahize ile dinlemek 2 ekli de vard ır. Telefon hatlar ına butür minyatür vericiler de konulabilmektedir.Gizli gözetleme fotoraf cihazlar ı , hatta gizli televizyonal ı c ı lar ı aras ında cep modelleri yap ı lm ış t ır. Bunlar transistör esas ınadayan ıakta ve p11 ile çal ışmakta ve istenilen yere gizlice konulabilmektedir. Bu suretle kullan ı lan al ı c ı belli bir mesafedeki tesbit edici cihazaresimleri gönderebilmektedir. Bundan ba şka, tamamiyle kaanl ık biryerde geçenleri, enfraruj ışınlar ı ile tesbit eden aletler de iat edilmiş tir.

-101-Özel ki ş ilerin. tertipleri, bu teknik araçlar ın hali. araa ı ad.a fazlaca yayg ınla şmas ı "özel ç ıkrlar ad ına casuslar" deniimqsi mtmkirt uygulamalara sebep olmaktad ır.İsviçre Kanununun gerekçesinde şunlara i ş aret olunmsk-taJ ırSea al ı c ı lar ı , bilhassa kiçiik dinleme cihazlar ın ı n miitemadi en geld şmesi,nisbeten ucuz olmalar ı , yak ından veya uzaktan, ba şkalar ı aras ındakk konu şmalar ı gizlice kayetme ği mfimkin k ı lmaktad ır. Son zamanlarda bu aletlerinsat ı lmas ı ve kullan ı lmas ı endi ş eyi gerekirecek derecede yay ınla ş --m ış t ır. Bu suretle teknik geli şme, insan ş ahsiyetinmahrem alan ı içinyeni ve a ır bir tehdit meydana getirmistir. İnsan vakar ına sayg ı dhn yoksunlua, ş öhre-b veya kazanç hırs ı eklenince bu tehlike daha da.a ğı1a şmakadır.İsviçre Kanununun gerekçesinde ifade edildi ğ i iizere özelhayat ın gizlili ğ inin korunmas ı hakk ı şu inanca dayan ır Ki ş i, devletinve dier ki ş ilerin 6zel hayat ına s ı zmalar ına kar şı korunmazsa, ki şili ğinigeli ş tirmez. Bu hakk ı koruak 'hukuk devleti"nin görevidir3- Anayas kurallar ı : Anayasam ı za (15) göre "özel Iayat ıngizlili ğ ine dokunulame". Uygulamada bu Anayasa kural ın ın gereklerinejldu ğunu söylemek mmkfin de ğildir. Anayasaya ğöre (17) "haberle şeningizlili ği esast ır. Kanunun gsterdi ği hallerde, hakim taraf ından kanunauygun olarak verilmi ş bir karar olmad ıkça, bu gizlilie dokunulamaz" Uygulamada "teknik dinleme" ad ı alt ında yetki i.stenmesine, ancak baz ı resmiarat ırmada ve sadece ilerde adliyeye intikalinde ibraz ı liizumunda Jzarurat göriilen hallerde rcstlanmaktad ı '.Gizli dinleme ve kay ı t uygulamas ın ın memleketimizde lhemhukuki, hem de teknik aç ıdan baz ı tepkilere yol açt ığı örlmektedir.Bakanlar toplant ı s ı : Laheyde toplanan Avrupa Ad+etBakanları 6 nc ı Konferans ı 'na TUrkiye Adalet bakan ı da kat ı lm ış ve bu konu--ciaki karara iltihak etmi ştir. Konferans karar ında şu fikirler yar almaknadir.- İ lmi ve teknolojik geli şmenin sonucu olan öyle yeni cihazlar yap ı lm ı t ır ki, bunlar ın kullan ı lmas ı "özel hayata sayg ı hak ı ttn ı ,ş imdiye kadar rastlanmayan bir derecede, tehdit etmektedir. Bu yeni1 durumukar şı lamak ve ister devltten, ister ki ş ilerden gelsin, özel hayata

-102-s ı zma1ar önlemek zere medeni hukuk ve ceza hukuku sahas ında yei ka ıilaraihtiyaç vard ır. Bu problem biitin ı vrupa devletlerinde kendini, gös1ariçin Milletleraras ı bir i şir1iine de gidiIneiidir.Birle şmi ş Devletlerde, hukuk .komisyonu, dinleme ci1aziar ı- konusundaki mevzuat ı ince1emee ve bir ra p or hoz ırla.ma memur edilmi ş-tir. (Document no.2226, 26 April 1967).5- Insan haklar ı komisyonu :. 197 0 yı l ında İnsan Hklar.ı- . Komisyonuna, kendi memleketi alyhine mtracaat eden Avustural ı bir sanıi ybir ba şka ş ah ı s ile aras ında geçen konu şmayı gizlice tespit eden bir haut ın delil olarak ku1lan ı 1amayacaına kaar verilmesini istedi. Zira mahkeme,baridlarit da hakikat ın aranmas ın ı kolayla ş t ıran bir delil olaca:,nakarar vermi şti. s an ık isa, Insan Haklar ı Komisyonu'na. yaptığı mrcaatdaşu gerekçeyi gösteriyordu : Avrupa İnsan Haklar ı öz1e şmesinin. 8 haddesine göre : "Herkes, özel hayat ına ve aile hayat ına sayg ı gösteril ıesirıiistemek hakk ına, mesken ve haberle şme (muhaberat) masuniyetine sahpti2"Komisyon mUracaat ı kabul etti. .. -Avrupa Ihsan Haklar ı Sözlesmesine Devletimizin de kt ı ld ıCl ve gere ğ inin yap ı lmas ı yiikUmU alt ına da giri1dii dii ş iinUliirse 8 , mcninyorumu önem kazan ır. Bu maddedeki "muhaberat hakk ı " kavram ına yaz ı 1:olmayan haberle şmeler girecek midir? 197 0 y ı l ında BrUksel'de toplanan"Avrupa Insan Haklar ı Sözle şmesi hakk ında 3 nCii Milletleraras ı Topant ı "ya verilen raporda (Troisime colloque international sur la convenioneuropenne des droits de l'home, .Bruxeles 30 septembre- 3 octobre'l97ORapport de Jacques velu) olunılu sonuca var ı lmış t ır (.52). "Muhabete""miikaleme" deyimleri şUphesiz, "haberle şme" kadar geni ş kavramlar eildir. Fakat kamu haberle şmesi (haber alma hUrriyeti) elbette farkl ı birkavramdr. Fakat ki ş iler aras ındaki haberle şmeyi dar tutmak için dé sebepyoktur. Yukar ıda ad ı geçen raporda va ı lan sonuç şudur: Telefon, Telgraf,Radyo Elektrik veya mahiyeti ne olursa olsun, hr tUrlU habere şmeyiAvrupa Insan Haklar. ı Sözle şmesi haberle şmeye sayg ı hakk ına dahil syarQBa şkalar ı aras ındaki haberle şmeleri, harhangi bir araç-la kasten el ge flşkin hareketlerin me şru sy ı 1mas ı , Insan Haklar ı Avrupa-çirme'e ilile şmesinin gerektirdi:i yUkUmlUhiikle bada ş amaz. . -.6- Di ğer memleketlerin kanunlar ı : Özel Kanunlara ratlar.-nıaktad ır. . . -

-103--1970 yıl ında Frans ız Huikiimetinin, Frans ız an ıştaynasundu ğu bir kanun tasar ıs ı , bir kerasenin r ı zas ı olmaksz ın, özel hayat ıın miisadeesini mahkemeden isteyeb1eceiniöngörmektedir. Tasar ı herhangi bir cihazla dinleme, ka şdetrne, rpdyoda-na zarar verebilecek bir vesikanyay ınlama suretiyle söylenen sözleri, özel bir yerdeyken çekilen rsimleride kapsamaktad ır. Tasar ı , Mahkemece bir gazetenin buitiin nshla ın ındahi muisadere edilece icF ni kabul etmektedir.-19 Nisan 1967 tarihli Alman kanunu projesine göre, dinlemecihazlar ın ın yap ılmas ı , ithali ve sat ışı yasaklanm ışt ır.-New York Devleti Ceza kanunu 1965 y ıl ında dei ştilLi şve telefon konuma1ar ın ı dinleyici, telgraf1a ı kap ı c ı , ba şkalar ı ars ındakikonu şmalar ı dinleyici cihazlr ı , bu maksat1arlabulufldurflay1 suç saymiştir.-Amerikan Hukuk Enstituisuiniin (erican lew insitut) e-rikan Devletlerinde örnek say ılmas ı maksadile haz ırlanan (1962) "Modelceza. kanunu t nda dinleme ve kar ıt c±haz1a ın ın kullan ılmas ın ın suitimalicezaland ır ılmaktad ır.-Norveç Ceza 1 anunu'nun 145. maddesine 1958 y ıl ınd yap ı-lan bir ek ile dinleme cihaz ı , yer1e ştiri1mesI t kullan ılmas ı yasaihanm ıştır.Ba şkalar ı aras ındaki görF şme1ein dinlenmesi ve kaydedilmesi,1965 y ıl ında yap ılan bir deiik1ik1e Avusturya Ceza anunu t nun 310maddesine eklenen hiikiimle suç 3ay ı 1rn ışt ır.-Ingiltere, Isveç ve Hollanda'da bu konuda haz ır1a ı c ı çalışmalara rastlanmaktad ır..-20 Aral ık 1968 tarihli bir kanunla Isviçre Ceza Kanunu deiştirilmi ştir.7- Sonuç : Özel hayata sayg ı gösterilmesini isteme] hakk ı-n ın ki şiye demokratik memleketlerde ne şekilde tan ındığı hakk ındaki yukarıda yer alan bilgilerle Anayasan ın bahis lçonusu maddesinde yap ı1ak istenendei şikliin ayr ı anlay ışla.r halinde kald ığı grui1mektedir."Kabul edilen metinKanunun aç ıkca' gösterdi.i hallerde, usuliine göre ferilmi Şhakim karar ı lmad ıkça; milli giivenlik veya kamu diizeni bak ım ındaF gecik-

mede sak ınca bulunan hallerde de kanunla yetkili k ı l ınan . merciirı 9iri huiunmadıkca kimsenin i5sti, özei k ı tlar ı ve e şyas ı aranamaz ve bunlara elkonulainazÖneril6 Maddeh) Konut dokunulmnz1 ııMadde 16 (27, ıkra)anunun aıkca gösterdi ği hallerde, usuliine göre verilmi şhakim karar ı olmad ıkca, milli güvenlik, kamu diizen ı , genel sal ık,gene'lahlk ın veya ba şkalar ın ın hayatve hirriyetlerinin korunmas ı bakmndangecikmede sak ınca bulunan hallerde de, kanunla yetkili k ı l ınan meriinemri bulunmad ıkca, komuta girilomz, arama yapa1mz ve buradaki e yayael konulamaz.16. madde hakk ı nda dii ş i5ncelerDei ş ik1ikle maddeye eklenmek istenen "genel sa1 ı kf t deyimindeve "ba şkalar ın ın hayat ve hiirriyetlerinin korunmas ı " yolunakideyimde baz ı ihtiyaçlar ı kar şılamak maksad ına matuf bulunmalar ı bak ım ından,sak ınca görU1memi ştir. Fakat "genel ahlak" diyiminde isabet yokturkötiiye kul -'an ı lan. yetki neticede konut dokunulmazl ıın ı yok edebilr. Böylehallerde mutlaka hakim karar ı aranmal ı d ır. Bu husus kamu hukukuLun ge-.nel prensiplerinin zaruri bir neticesidir."Kabul edilen metinKanun-un aç ıkca gösterdii hallerde, usuliine göre verilmi şhakim karar ı olmad ıkça;.mill güvenlik veya kamu düzeni bak ım ından geciknedesak ınca bulunan hallerde de, kanunla yetkili k ı l ınan merciin emri bulunmadıkça, komuta girilemez, arama yap ı lamaz ve buradaki e şyaya el konuiamaz"Öneri17. Ivaddec) Haberle şme hirriyeti- Madde 17 - ( 2 f ıkra)Haberle şmenin gizlilii esast ır. Kanunun gösterdi ği ha1lerehakimtaraf ından kanuna urgun olarak verilmi ş bir karar olmad ıkca, Devletin

ülkesi ve milletivle bütnl :n . n ko- ı mıas, milli güvenlik veya 1zeni bak ım ından gecikmede sak ınca bulunan h.allerdde, kanunla yeil ınanmerciin emri bulu ınıad ıkca, bu gizlili ğe dokunulamaz.1.05mu diiilikil7M•3dde hakk ında dü şünceler'aberle şmenin gizliliinin esas olduu yolundaki kural ımuhafaza etmek ve buna mukabil ('ngörüfen istisnay ı getirmek tam bir ba ğ-da şmazl ıkt ır. Böylesine bir istisna heberleame hürriyetini yok eder. "Özel hayat ına sayg ı gösterilmesini istemek hakk ı " bak ı m ı ndan evvelcé verilenizahat bu maddenin eski halinin muhafazas ın ı zorunlu k ı lmaktad ır. InsanHaklar ın ı ve Ana Hiirriyetlerini Korumaya Dair öle şmenin 8. maddesi tadilmetnini de ğil, rnaddenin esas ın ı teyit etktedir."Kabul edilen metinHaberle şmeni gizlilii esast ır. Kanunun gösterdi ği hallerde,hakim taraf ından kanuna uyum olarak verilmi bir karar olmd ıkcabu gizlili ğe dokunulamaz".22. 1"adde• Öneri:Vİ. Bas ın ve yay ımla ilgili hiikiir ılera) Bas ın hürriyetiMadde 22 - (3,5 ve 6 nc ı f ıkra)Bas ın ve haber alma 'hürriyeti, ancak Devletin ülkesi vemlletiyle bütünlü ğünü, kamu düzenini, milli güvenli ği veya genel ahlkıkorumak, ki şilerin haysiyet, şeref ve haklar ına tecavüzü, suç i ş iemLyekışk ırtmayi veya gizli haberlerin aç ıklanmas ın ı önlemek veya yargj görevininamac ına uygun olarak yerine getirilmesini sa ğlamak için kanunias ın ırlanabilir,Türkiye'de yay ımlanan gazete ve dergiler, kanunun gösterdiği suçlar ın i şlehmesi halinde hakim karariyle; Devletin ülkesi ve milletiylebütünlü ğünün, milli güvenliinin, kamu düzeninin veya genel ahlakın korunmas ı bak ım ından gecikmede sak ınca bulunan hallerde de, kan ıınun'aç ıkca. yetkili k ıldığı merciin emri ile tojDlat ılbilir.Türkiye'de yay ımlanan gazete ve dergiler, milli güvenli ğekamu d.üzenine, genel ahlaka, demokratik ve laik Cumhuriyet ilkelerie veyadevletin ülkesi ve milleti-le bölünn ıezlii temel hükmüne ayk ır ıyımlar sebebiyle ve h.kim karar ı ile :18pat ılabilir. 1

- 106 -22 Madde hakk ında dii şiinceler1) Maddeye eklenmek istenen "gizli haber" deyimi vaLh dei1dir,bu hali ile bas ın hrriyetini zedeleyebilir.2) idari kararla kitap toplatt ır ı lmas ı sakincalidiri Adlikararlar ın geç al ınmas ından ileri geldi± iddia olunan sak ıncan ın usulkanununda yap ılacak tadil ile giderilmesi imkans ı z de ğildir. azetL dergitoplatak yolundaki uygulamalar ın sebep o1duu şikayetler unutumama-]. ı d ır."Kabul edilen metinBas ın ve haber alma hiirriyeti, ancak Devletin Ulkesi vemilletiyJ.e biitiinliiUnii, kamu dUzenini, milli •giiven1iin gerektirdii giz--1±lii veya genel ahlaki korumak, ki şilerin baysiyet, şeref ve hakar ınatecaviizU, suç i şlemeye kışk ırtmyı önlemek veya yarg ı görevinin amc ınauy'gun olarak yerine getirilmesini sa?7Ilama1 için kanunla s ınırlanabilir.Ttirkiyede yay ımlanan gazete ve dergiler, kanunun g3sterdiisuçlar ın i şlenmesi halinde hakim karariyle; Devletin iilkesi ve milleiylebUtUn1UUniin, milli gUyenligiii, kamu dUzeninin veya genel ahlak ınkorunmas ı bak ım ından gecikmede sak ınca bulunan hallerde de, kanun4'a ık_ca yetkili k ıId ı ;ı merciin emriyle toplat ılabilir. oplatma karar ın ı verenyetkilimerci, bu karar ın ı en geç 24 saat içinde mahkemeye bildirir.Mahkeme bu karar ı en geç Uç gUn içinde onaylamazsa, toplatma karar hUkiimsüzsay ıl ır.Tiirkiyede yay ımlanan gazete ve dergiler, milli gve ıliekamu dzenine, genel Ahlaka, insan hak ve hiirriyetlerine dayanan milli,demokratik, laik ve sosyal Cumhuriyet ilkelerine veya Devletin ii1ksi vemilletiyle bulun mez1i.i teme1 hükm ıJne ayk ır ı yay ımlardan mahkum olma halinde mahkeme karariyle kapat ılabilir. "25. Madde:Önerid) Basin araçlar ın ın korunmas ıMadde 25 Bas ımevi ve eklentileri ve bas ın araçlar ı , ancaksahiplerinin kanuna göre cezai sorumluluklar ı sonucu olarak zat veyamüsadere edilebilir veya i şletilmekten a1 ı onulabilir.

- 107 -25. Macide hakk ında d şVnce1er1) Yap ı lmak istenen değşik1ikle yir.rliikteki maddeninta şıdığı anlam ve prensip tamamile terle edilmi ş olacakt ır. Kald ı ki,teklif edilen hiikiim esas ında liizumsuzdur, Zira TCK.nun 36. maddesftnin tekrarından ibarettir. Halbuki 36. madde uygilamas ın diye mer'i 25.maddeAnayasaya al ınm ışt ır. Kald ı ki, yeni teklif edilen metin adeta genel musadereye•yakla şan (ki yasakt ır, Anayasa 33) pek geni ş bir miisadere 'imkan ıyaratmaktad ır. Suç i ş lemi ş ise cezas ın ı çeker ki şinin bu ından sonrk me şrubir çal ışmaya devam etmek istemesi halinde i ş araçlar ından mahkum kalmas ıhaks ı zl ıkt ır.2) 'Anayasan ın bu medde ha>ck ındaki gerekçesinde şu satırlar yer almaktad ır : "...totaliter Istikamette yol almak isten iktidarlar,geçici de olsa, bas ımeven± faa1iytten al ıkoymak, böylece ga--zeteleri fiilen iflasa mahkrn etmek yolune SitmeCi ihmal etmemi şlerd.ir.Bu sebepiedir ki, Anayasalardabasi,.n. aralr ınn ya asla miisadereedulemiyecei;zabtedu1emeyecei yhutta bu ted.br1ere son derecede ishsnaihallerde ba şvprulabilecei aç ıklanm. şt ır". Bu gerekçe de ğerini kaybetmi şde ğildir."Kabul edilen metinBas ıınevj ve eklenti1er ve bssn araçlar ı , suç vaoldu ğu gerekçesiyle- de olsa, zapt veya misdere edilemez veya i ş Lten al ıkonulamaz"30. Maddes ıtas ı?tilmek-5neri:Vİİ . Haklar ın korunmasiy.e ilgili hikmlere) Ki şi giivenhi ğiKadde 30 - (4ncti fıkra)Yakalanan veya tutuklanan k.mse, tutulma yerine en yak ınmahkemeye gönderilmesi için gerekli ste hariç, k ırk sekiz saat içindehakim öntine ç ıkar ıl ır ve bu sire geçtikten sonra hakim kararı olmaks ız ınhiirriyetinden yoksun k ıl ınamaz. Ola ğaniistti ynetim usullerinin uyguland ığıhaller ve toplu olarak ilenen suçlar hakk ındaki hiiktimler aakl ıdı .30. Madde hakk ında d.ii ş Linceler1) Toplu suçlar ; 30/46 Maddeye eklerimek istenen

- 108 -•• toplu olarak i şlenen suçlar hakk ındaki hiikUm İe saklid ır, ibaresinde Anayasal teminat grek mndeildr. Zira topluolarak i şlenen suçlar ın belli bir tan ım ı yoktur. İki ki şinin birie şmei.ile (adi i ştirak) i ş lenen suçlar ın dahi bu hIe :girebileCei dU şiletiiir. Maksat' elbette bu de ğildir.ald ı ki, yakalama daha i ş adliyee intikaletmeden meydana gelen bir i şlem o1duuna göre yersiz bir idaritaJd.ir9ki şi hıirriyetini tömden. yok . eden bir tutumun meydana gelmesine sebep olabilecektir.Sirenin 48 saate ç ıkar ı lmas ı da isabetli deiidir.,2) Tevkif sebepleri E ğer 30 ucu maddede ğitiri İ eek isemer'i hiikümde yer alan tevkif sebeplerini anla şılmaz şekilde eni letenveya bu gibi tutuklamay ı zorunlu k1an ..." haller" ibaresini n sak ın.-calar ı hakk ındaki dU şünc1eri k ısaca özetlemekte fayda vard ır : "Tutma se--beplerinin s ın ırl ı olmas ını hakl ı gösteren kuvvetli bir gerekçe varken vetutmay ı mUmkn k ılan halleri geni şleten hikümlerin ki şi hiirri;7et .v dokunulmazlııbak ım ından arzettiCt tehlike açkca ifade edilmi ş iken, kurucuorgan ın nas ıl olup da, b3yle bir hükmü Anayasaya soktuu anla ş 11ambme.ktad ır." Anayasa aemesinin yarar ına raen (13.5.1963, 200/110) t4kifsebeplerinin Anaasadaki durumu üzerinde isr.aria durulmas ı gerekliir.3) Tez ıinat : Anayasam ı z ın 30 ncu maddesinin son f ı ras ı"haks ız evkif, tazminat ı "n ı öngörmü ş , bu kçnudaki özel kanun da ayki ölçüiçinde kalm ışt ır. Halbuki haks ız tevkifi a şan di ğer bir husus, "iadei muhakeme"sonunda berset edenlere tazminat dü ş' inülmei ştir. Azi kabul edenbir Anayasan ın çoü reddetmi ş olmas ına imkan yoktur. Bu itibarla l 1895y ıl ırdan heri''ransada ve en son 1960 kanunu ile İtalya'da kabul edilentazminat sistemine imkan verecek dei şiklin Anayasamizda yap ılmas ınazaruret vard ır. Ayr ıca Askeri 1 ahkeme tutuklamalar ına da tazrninat usulüte şmil édilmelidir.-ÜKabul edilen metinYakalanan veya tutuklanan kimse tutulma yerine en yr.k ı n malı--kemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç k ırksekiz saat ve kanunun a-ç ıkca belli ettii hallerde toplu olarak i şlanen suçlarda yedi F Î.În î içindehakim önüne ç ıkar ıl ır ve bu süre geçtikten sonra hakim karar ı olmas ı z ırihiirriyetinden yoksun k ıl ınamaz. Yakalanan veya tutuklanan kimse, hakim ö--'nüne ç ıkar ıl ınca durum hemen 7-ak ın1ar ına bildirilir."

32. Madde- 109 -Öneri:0) Tabii Yarg ı yoluMadde 32- Hiç kimse, kanunen tabi o1duu mahkemedebir merci 5niine ç ıkar ılamaz.baaç.a32. Madde hakk ında di5 ş ince1erYap ılmak istenen dei şik1ik "hiç kimse, kanunen tibioIduumahkemeden ba şka bir merci bnne ç ıkar ı lamaz" terz ındad ırYiirr.:iikteki hiikiim "hiç kimse tabii hkiminden ba şka bir merci énüne çkar ı iamaz ?! ş eklindedir. Busuretletabii hakim teminat ın ın mahkemenin kafıuniag ö ş terilmesi ile yeterli o1Eca ı anaat ından hareket edildi ği anI ş 11maktad ır. Bu suretle birinci f ıkraya yap ı lan bu ilave, ikinci f ıkrEı.d yeralan "bir kimseyi tabii halçiminden ba şka bir merci öniine ç ıkarma on.ucunuda ğuran yarg ı yetkisine sahip ola ^.anUstii merciler kurulamaz" yolundaki,yasal kanunlayap ı 1dıı takdirde, bertaraf etmek sonucunu verecektir. Bukonuda Yöntim Kurulumuz 25.4.1971 tarihli bildirisinde şu k'anaatn:ı aç ıklam ış t ır:"BUtin demokratik Ana yasalar abi, bizim Anayasam ı da32 maddesinde şù hfikm getirmi ştir : Hiç kimse, tabii hakiminden ba şkabir merci önine ç ıkar ı lamaz. Bir kimseyi tabii hakiminden ba şka br merciönüne ç ıkarma sonucunu do ğuran yarg ı. yetkisine sahip ola:anUst mrclorkurulamaz.Anayasan ın 136. maddesine göre "mahkemelerin kurulu ş u, görey ve yetkileri, i ş leyi ş i ve yarg ı lama usulleri -kanunla dzenlenir" Buhkm "kanunsuz us1 olmaz" kua1 ı nın aç ık ifadesidir. Anayasa 0lansmahkemeler kurulam ıyaca ğına ili şkin hfiie, bu maddede. dei1 tabii hakimZDile ilgili maddede yer vermeii uygun görmU ş tir. 32 nci madde Anayasan ı n"temel haklar" bö1münde, 136 nc ı madde ise "yarg ı " bölmnde yer a1makad ır.Bunun bir anlam ı olmak gerekir. Anayasam ı z olaanist mahkemekurmak yasa ı nı kesi'nlikle açk1amam ış t ır. Tabii hakim kural ını ihı a ı etmeyen ola ğanst rnaeme mant ıki olarak kabul edi1emez . Kal ı kiAnayasam ı z yarg ı organlar ın ı bir düzen içinde kabul etmi ş tir. 01aanist

- ıloermerci'i bu düzen içinde dü şünülemez, o1a ğanstfllükte mevcut• dizen.a ş an bir nitelik vard ır."Devlet Güvenlik Lriabkemesi 1' ister istemez ola anUs 1tü Mhkeme halini alacakt ır. Böylesine mahkemelerin kurulu şu s ıras ında hkiiTiO'rin baz ı ölçiilere göre ş eçilecei şüphesi toplumda uyanabilir. Bu ş eLidckurulan mahkemeler adalet organ ı olmak niteli ğini hı zla kaybederler."Tabii hakim kavram ı Anayasa Hukukunun temel kurallar ındaflbiridir. Bu kavram ı "kanunla gösterilen mahkeme" haline miinhas ır 'saydığTm ı zde teminat ortadan kalkacakt ır. Bu itibarla tabii hakim kavram ın ın klsik Anayasa Hukukundad anlam ına dahi ayk ır ı dü ş en oiaanüstii mahkeme kurulabilmesi yetkisinin savunulmas ı imkns ı zdır.ihtisasla şmış mahkeme kurmakla ola ğanüstü mahkeme kurmakayni ş ey de ğildir. Bugün ihtisasla şmış mahkemeleri.miz vard ır. Bunlar ıkurmak için de Anayasan ın de ğıştirilmesifle lüzum görülmemiçtir. Mer'i kuluş ve.usul kaunlar ı bu ihtiyac ı kar şı layacak niteliktedir. '"yar, ı yetkisi normal mahkemelerden yürütme organ ına geçince daima kötüye kul'ian ı l ır.1',ki ş esel özgürlükler en )elirl ı ş ekilde ola ğanüstü mahkemelerin kurulmas ıile k ı s ı tlan ır", Ola anüstü mahkemelerin "mutlaka bir mahkmiyete varmakiçin araç oldu ğunu tecrübe göstermi ş tir,""Kaul edilen metinHiç kimse, kan.unenn, tabi oldu ğu mahkemeden ba ş ka bi 1 r merciönüne ç ıkar ı lam.az.Bir kimseyi kanunen tabi oldu ğu mahkemeden ba şka bir merciönüne ç ıkarma sonucunu do ğuran yarg ı yetkisine sahip ola ğanüstü mercilerkurulamaz".107. MaddeÖneri 11V. Kanun hük-münde kararnameler, tüzüklerMadde 1 07- A) Türkiye Büyük Millet Iiieclisi Kanunla, beilikonularda Bakanlar Kuruluna kanun hüIilnde kararnameler ç ıkarmak !yetkisin2.verebilir. Yetkiyi veren kanunda, ç ıkar ı lacak kararnanelerifl amaç ve kap'sm ı ile yetkiyi küllaa süresinin ' gösterilmesi lz ımd ır.Kararnae metninde, yürürlük tarihi olarak daha sonrakibir tarih gösterilebilir.

-111-1Kararnemeler, onaylana izere, yetki kanurnrnda gster:i İ ensre içinde, Türkiye Biyk Millet Meclisi Ba şkanl ığına sunulur.Bakanlar Kurul ı, olaanUstii zorunluk ve gecikmesirde biiyiiksak ınca bulunan hallerde, bir yetki kanununa dayaaks ı z ın da k4un hkmiinde kararnameler ç ıkarcbilir. Ancak, bu krarnamelerin uç gfln içindeTürkiye Buik Millet Meolisinin onay ına sunulmas ıtoplan ık de ğilse derhal toplant ıya ça ğır ı l ır.gereklidir. MelislerTiirkiye Biiyik Millet Meciisinin onay ına sunulan kararnarneler,Anayasanın ve Yasama Meclislri içtiizüklerinin kanunlar ın görii ş iilmesiiçin koyduklar ı kurallara göre göru şuilup karara barian ı r.SUresi içi ıd TUrkiye Biiyuk i İ 1et Meciisinin onay ına suriulmayankararnameler ç ıkar ı ld ıklar ı tarihten, Ttirkiye BiiyUk Millet Meclisinceonaylanmayan kararnameler, Meclisin bu husstaki karar ı arihin--den itib ş ren yUriirliikten kalkar.E) Bakanlar Aurulu, karı nun uyu1anmas ı n ı göstermk veyakanunun emretti ği i ş leri belirtmek Uzere, kanunlara ayk ır ı olmamak ş artiyleve 'an ış tay ın incelen'ııesinden eçirilerek, tiizUkler ç ıkarabilir• 107. Madde hakk ındaki.dU şUncelerl)Kar ım lçuvvetinde kararname kavram ı : Anayasa hukukundaoldukc tart ışmal ı bir konu olan kanun kuetindeki kararname kavram ınınemsaller de gözönUnde tutularak incelenmesinde fayda vard ır" kanun niteli ğinde kararame' yapabilmek yetkisinin bir A-nayasa de ğ i ş iklii ile hUkUwete verilesi pek ciddi ve pek Unemlil bir AnayasaHukuku konusudur. Zira, "yasama yetkisinin devredilmezlii" yriirliik--teki Anayasam ı z ın temel kurallar ından biridir. (md.5). Anayasa h kukumuzdabu yolun aç ı lmas ın ı temenni etmemekteyiz.2) Usuller : Kanun niteli ğinde kararnamenin iki ş ekilde uygulanmasına rastlanm ış t ırBirinci ş ekle göre, yasaııa organ ı şu veya bu sebeple çal ı-ş amaz hale dii şmU ş veya terk edilmi ştir. HUkiimet, yine parlementonun tasdikinetabi olmak kaydiyle bu çe ş it kararnameler ç ıkarmak yetkisne sahink ı l ınabilir.Ikinci ş ekle göre, parlemento çal ışmaktad ır. Mevc t parlementoyara ğmen hükiimete •ytki verilm i ştir. Halen yap ılmak istener bu ş ekildir.

1112- -Emsal : Frans ız Ahayasas ı n ın.38 maddesine göre : Frans ı zhfikiimeti, program ın ın icras ı maksadiyle parlementodan normal olcak kanunkonusu olmas ı gerekli .tedbirleri, kararnau ıelerle belli bir siire içini ittihazetmek msaadepiniiteyebilir. Kararnameler, an ıştayın malas ındansonra Bakanlar urulunce ittihaz olunur ve yay ımlar ı ile yUrirliegirerler. Fakat tasdiklerine dair, kanun teklifi yetki kanununda tespitedilen tarihe kadar, parlamentoya sunulmam ış ise, kararnameler hikmsiizhale gelir. Belli bir zUre icin ittihaz edilmi ş olan kararnameler bu sLirezarf ında ancak, kanunla tadil edilebilir.Görülüyor ki, Frans ı z (Degaulle) örne ği olarak kamu oyunaduyurulan llkanun hkmnde kararname" umulan serbestiyi salayehiecek nitelikteve geni şlikte bir emsal de ğildir.-Italyan Anayasas ı 'n ın 77. maddesine göre: HUkiimet Meclistenyetki almad ıkca, kanun de ğeinde kararname yapama. Acele ve ola ğanUstii hallerde, hi5kiimet kendi sorumlulu ğu alt ında kanun kuvvetinde geçicitedbirler itihaz edebilir. Fakat ayni gin bunlar ı kanun haline J etirilTmele ı i için meclise sunr. E ğer yay ım ınden itibaren 60 giin içinde tedbirlerkanun haline getirilmemi ş iseler hikUmsüz kal ırlar.İtalyen Anayasa hukuku yap ıtlar ında şu bilgilere yer yeniınektedir:Kanun hiikmiinde kararnarne bir ihtiyaç eseridir. Bu ihtiyac ın dolaylı şekilde yerine getirilmesi sak ıncal ıdr. Bu itibarla Kanun hLikm.ndekararname miesseesinin bir Anayasa kural ı ile tanzimi daha az mahsurludur.Italyan Anaasas ında kabul etti ği sistem Frans ı z 9sulfindendaha geni ştir. Zira pe şinen bir yetki kanununa ihtiyaç göstermemektedir.Italyan yazarlar ı kendi Éistemlerine kanun haline çeilecek kararnamedemektedirler.Jâ. ararnamelerin yay ınlai ıklar ı giin,meclise kanun haline getirilmeleriiçin miiracaat zornlu ğu vard ır. Bu talep meclislerce hemenincelenecektir. Meclisler toplant ı halinde de ğil iseler 5 gün içinde toplanaları laz ımd ır.Eğer Meclis kararnameyi kanun hali 'ne getirme ği red ederseveya 60 gUn içinde bir karar yerilrae ıai ş olursa, .kararname, yay ınland ığıgiinden kalkw ış saj ılır. Buna verilen anlam ilra de ğil hiç mevcut olmamaklıkt ır. Bu itibarla kararnameye göre yap ılan i şlemler yok farzohliıur, me-

1113ı a ğüıniik vergisi artt ır ılmış ise fazla tahsilt iade edilir. B ı nunlaberaber kararnamelerin yok farzedilmelerinin sonuçlarin ın vahim olabileceği dü şüncesiyle Italyan Anayasas ı Parlemetıtoya i şlemlerin tasfiyesine• dair hükiimler koymak yetkisini vermi ştir. Bu suretle Parleinento ka ıiunla ş-• mam ış kararnameden do ğan hukuki münase1etleri kanunla tanzim ede1i1ecektir,Yetki hükümete aittir. Bu itibarla kararlar ın Bakanlar Ku-• rulunca ittihaz ı şartt ır. Daha küçük idari organlara yetkinin iulikalianlam ına gelecek tasarruflar hiikü.msüzdiir.kararlar kanun gibi istisnçLsiz yayın1a ıır. Yay ınlamak yetkisiDevlet Ba şkan ın ınd ır,• '0 Türk Hukukunda ararname Ealen Türk idare Hukukunda• "kararriane" kavram ına verilen anlam ile getirilmek istenen "kanun hiikmiin -de kararname"' kavram ı birbirine tanıamile uygun say ılamaz. EssenfAnayasaMahkemesi (25.10.1969, 4 1/57, :RG. 12.51971,n.13726) ka ı.'arnameleri: "hukukça,Bakanlar Kurulunun ç ıkardığı Yönetmelik" saymaktad ır. Yine AnayasaMahkemesinin bu karar ına göre "genel kutallar koyma ve bunlar ı de ği ştirmeveya kald ırma yetkisi Anayasan ın 5. ve 64. maddeleri uyar ınca Türkiye EtiyükMillet Meciisinin ilkel yetkileri olup, Meclisin bu yetkilerini herhangibir kurulu şa veya ki şiye aktarma ın ın.yine Anayasan ın 5. maddesiile yasak edilmi ş bulunmas ına ve nayasann 6. maddesi uyar ınca yürütmeyetkisinin ancak bir yasra dayanmasin ın zorunlu olmas ına göre, ister tiizükister yönetmelik, isterse Bakanlar Kurulu Kara ı namesi olsun, idareninkoyaca ğı düzenleyici kurallar ın, idarenin yetkisi s ınırlar ın ı a şmamış veyasama yetkisi alanına ta şnıamış bulunmas ı , vazgeçilmez bir ko şul9ur". Göriilüyorki, kanun kuvvetinde kararname Türk Anayasa sistemini sarsacak, in -tizam ını bozacak, sak ıncal ı olacakt ır.Getirilmek istenen usul karnrr ılara dayanan karrnameler değil"kanun hükm£inde kararnameler" dir, Evvela bir yetki kanunu sdnra da,kararnameyl onayl ıyan bir "tasdik kanunu, zorunlu say ılsa dahi, bu çe şitkararnameler yasama yetkisinin belli bir konuda devri anlam ına gelir. Buitibarla Anayasan ın belli bir kural ına bir istisna getirilmi ş olcakt ır.Bu s ırada getiri1cek istisnanın kural ı hiikiimsiiz ve lüzumsuz hala getirebilecekuygulamalar ına kar şı çok dikkatli olmak ve ihim4lleri öngörmek• lz ımdır. Öneride, yetki kanunlar ı için ko ıu tandidi dahi dti şiiniuimemi ştir

Türk İiukukund ıtanun ko ıusu olmas ı erek İ :. iarar4.meierinfiilen mevcut oldu;u kan ıs:. 'ayg ınd ır Pek m.phem ve oldukça ge ş formüliçinde hkmete kararname imkan ın ı veren kanunlar ım ız vardır. An4asa Mahkememizin bunlardan baz ılar ı m ı nayaeaya ayk ır ı bulmadıı bir gerçektir.- Ş phesiz,kanun niteli ğinde kararnam pek farkl ı bir sistemgetirecektir. Fakat pek çok sorular ı da beraber getirecektirkararnameler, sonradan meclisin tasdiklne sunulacakise arada yap ılan i şlemler karanamenin tasdik edilmemesi hLindenas ıl bir tasfiyeye thi ttulscakt ır ? bundan sorumluluk doaca ıd ır ?-ararnaaıelerle yiiriirliikte bulunan kaflun hikimlerni sarahatenveya z ımnen ilgi veya tadil mmkt mudur?-Her hökiimete böylesine bir yetki verme,e Tiirk Toplumu istekimidir ? Böyle bir yetki, nas ıl kulan ılaca ı hakk ında kesin bir kanaatuyand ıran hlkumetlere verilebilir.-Her konuda kararname yetkisi verilebilir mi? bu izerindetitizlikle durulmas ı gereken bir sorundr. YUriirlikteki Anay:sanfn bii.tiinhUkimlerini deiçtirmek d.i5 şiinUlmediine göro, Anayasan ın di:er hkflmleriniihmal etme ğe imkan yoktur. Yasama Organ ı kendisinde olmyan bIr yetkiyihiikiimete devir edemez. Urne .±n yarg ıya ait bir i şlemin idarf niteliktekibir organa verilmesine imkan görUlemez ÇiinkU. yasama dah, bunubir kanunla yapmas yetkili deiidir. lemel haklar ı n dokunulmazt devredilmezliği kural ına ayk ır ı di ışecek yetkilerin verilmesine imk ı yoktur.ıaramelerle bunun yap ılabilece ği de iirnit ediimemelidir. "anunhiiIUndekararnarne"ni ı biitin sorunlar ı çözebilecek çere oldu ğu inanc ı ihsmenhatal ı fakat her halde mbalagal ıd ır. Hakk ın özii.ne de dokunulahilece ğihakk ındaki de ği şiklik teklifi kar şıs ında kanun hU.kmU.nde kararname kavram ı ,emsallerdekinden daha uza ğa giden bir yetki kanunu haline gelebiecektir.rk toplumu yetkilerini isabetli şekilde kullanmayan hiikiimetlere rastlamışt ır. ' Böyle bir dönemin gelebilmesi ihtimalleri kar şı s ında kkun hukmUndekararname yolunun Anayasa Mijessesesi haline getirilmesinden evvelçok dfi şUek lz ımd ır.4) Yarg ı Denetimi Kanunlar ın dahi faydaianamadı lar ıbir ay ıcal ıktan, kararnamelerin faydalana ıalar ınl izah imkns ızdr. Göriilmekteolan bir davada s ıras ında Anayasaya ayk ır ıl ı . ına inand ığı birkararnameyi Anayasa mahkemesine gnderme ğe bir hakimin yetkisi olmazsa

her'eyden eei adalette h ı3rik dureklama olscakt ır ker karernanıeler ı 'zalamek zorunluu yolundaki r ı 'talia. d.cru 'h'l adi lira; OurLdı:ur şkaaıın ından da' ı. knayssa mahkemesine ba şvurmak ye aa!d ır ı 1mas ın..L ı zat .ı mkanKa ı d ı ki, Anavasaya ayk ır ı bu karunia nayas aya ayk ı.r:. i"an.uaı rıin.(-Ie kar arname aras ında, hiç bfr fark yoktur,114 addÖneri:c) Yarg ı denetimiIadde 114- (1 ve 2 nci f ıkrelar aras ında ek f ıkra)Bu denetim, yiiriitm ş gbrevinin kanunlar çerçevesirıd" yerineebirilmesi imkan ın ı s ın ırlayacak şekilde kullan ı lamazl4. madde hakk ında di şihaceler1) Bu Lnayasa hikinti deil, 'bir çe ş it T YO ula Iı'Lkmfi'diir. İdureye yeni bir kak ı say ı 1amaz İ dare, ile yarg ı organlar ı aras:nudaçeli şmelerede sebep olabilir, Yarg ı denetiminin daralt ı lmes ı şnfihiyorsa,b ı .ı htkiim sak ıncal ı olacal t ır E r"-er bir k ı s ım idari i ş lem ve eylemlerin tiemetindışı b ırak ılmas ı maksad ı g'bdii15yorsa sak ınca daha b'Liyiikti3r0 Baz ı karariar aleyhine hiç bir yarg ı yoluna ba şvurulam ıyaca ın ı sala ıaak yolundaı stekler ve iddialar zaman zaman ortaya at ı lm ı .ş t ır, ager bu hukimı ayn ımehiyette bir istee dayen ıyorsu, sadece 'ba şka sekilde ifade edil ı esininesas ı de'i ştirmeyecei tebiidir. Mcri hi5k ın ve Lan ış tay manununujı 50 maddesisarahat ın ı ihmal etmek hukuk devletinden ayr ı lmakt ır 'Dan ış tay esasen,kanunlar ın verdii imkanlar içinde, idari zaruretleri ki5çms emek urumundadaderildir Bir idari ialem haks ı z olmayabilir fakat hks ı zl ı ;a uradıınısaman kimseye yar ı mi ercii karaı t'ı l ırse bu durum haks ı z İı a e ş it birsonuç kazan ır. "hak arama h'rr'iyeti (Anayasa l) s ın ırlaııırsa hukuk devletindenve hukukun iist'Lin1i.irjden çok ' ş ey kaybedilmi ş olacakt ır idarenin'takdir hdkk ı ' 1 diye ortaya at ı lan d' ş nce. bu 'lakdirin yarg ı denetimi d ı-şında kalmak imtiyaz ın ı da kapsad ııno delale'a etmemektedir . Dan ı tsyırıpek çok kararlar ı idari takdiin iaa' teiE . ı:Lcinbaya Bu inkilDan ıştaydan al ın ırsa iptal davalar ı imkans ı z an ış tay da ı iizurnsuzbale gelecektir. . .2) 4farg ı organ ı hiç 'bir zaman yetkisini 1yi^rj-^tmegbrevinin kanunlar çerçevesinde yerine, getirilmesi imkan ın ı s ın ırscak ay

-116-:se Bakan ın dile ğine' göre yer de ğ i ş tirme yetkisini orunlu o1ara- İ :adığı ve hatta Anayasan ın 105, maddesinin ikinci f ıkras ı uyar ınc her hakanın, kendi yetkisi içindeki i ş lerden ve émri alt ındakilerin eyLem vei ş 1mlerinden sorumlu bu1uas ı savc ı laın da Adalet L akan ın ın ytkisiiçindeki i ş leri, onun buydu ğu alt ında Fbrer. gbrevlilerden olmalar ı doiay ı 'siyle, özlük i ş lerinde sa ğlanacak teminat ın B kan ı n onlar ın görev rerLrinin de ği ş tirilmesi yetkisinde herhangi bir s ın ırland ırmay ı kapemayr)ancak savc ı lara bunun d ışında bir tak ım haklar tan ınmas ı anlam ın t gelebi--lece ğ i ' ortaya at ı labilir.Anayasa koyucu taraf ından, savc ı lar ın özlük i ş lerinde ancakve ancak yi5rutmeye ve Adalet E dkan ına kar şı bir anlam ı olabilen-birteminat ın tan ınmas ı , savc ı lir ın Adalet akan ına ba ğ l ı olmalar ı drumunuetk1emez. Bu böyle olunca, Baan ın, savc ı lar ın özlük i ş 1erindek ve burada yer de ğ i ş tirme konusundaki yetkisinin s ın ırland ır ı lmas ı da,' Anayasenin l7. maddesine dayanm ış ve yine böyle bir s ın ırland ırmayı enimseyenAnayasa koyucu taraf ından bu s ın ırland ırman ın zorunlu sonucu oldu ğuanla şılacak durumlardan Bakan ın sorumlu bui 'unmayaca ğı da kabul edilmi şdemektir. Nitekim, Anayasb ıa ın 105. maddesinin 2. f ıkras ında öngörülen 50--rum 13 akan ınhukuk bak ım ından etkili olabilece ği eylem ve i ş lemler 1i.çindJi şünülmü ştür; bu metinde (Yetkisi içindeki i ş lerden ve emri alt ındakilerin eylem ve i ş lemlerinden..) denİmi olmes ı , bu yönünü göstermktedirCeza Muhakemelri Usulü Kanunu Eavc ıya yalmiz ceza davas ı açmas ı içinkan ın buyruk verebilece ğini kabul etmi ş , ceza davas ın ı ilgilendirip de dayaaç ı lmas ı i ş lemi d ışında kalan savc ı l ık ± ş lemleriiçin (Örne ğin bir cezakarar ını temyiz etmesi vya etmemesi konusunda) Bakana, herhani birbuyruk verme veya svc ın ın isme 1rar ı ma yetkisi tan ınmam ış -b ı r. Buyruk vermeyetkisi dışında kalan bir alanda savc ıya buyruk yememi ş olmas ından dolayı B akan ın sorumlu tutulmas ı ise, söz konusu edilemez.Şu yön belirtilmelidir ki, savc ı ler ın yönetim alan ına, girenöbür i ş lerinde Bakan ın savc ı lara buyruk verme •yetkisi vard ır,AncakAnayasa, özlük i ş lerindeki teminat ı savc ılar ın yar ı7ı ilrilendirn çal ışma alanlar ı ile s ın ırland ı±may ıp, salt olarak öngörmü ştür. Ve yönetimeili şkin i ş lemlerle yarg ıya ili şkin i ş lemler bak ım ından özlük ' i ş leini ilgilendiren-teminathükümlerinin hölnmesi, hem maddi bak ımdan olanaks ı z

- 117 -ş ekilde"kullanamaz. Yarg ı böyle bir durum yaratacak olursa hukukun tstunlU ğU fikrine ayk ır ı bi aenış içine dU ş er ve kamu oyunda itibr:. ı zEdeler."Kabul edilen metinYarg ı yetkisi, yi5r 2L î tme görevinin kanunlarda göateriienş ekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini s ın ırlayacak tarzdakullan ı lamaz. idari eylem ve i ş lem niteli ğinde yarg ı karar ı veriJemezöneri17. MaddeVI. Savc1 ıkMadde 137- Cu uiet Savc ı lar ı , özliik i ş leri ve idari görevleriyönUmden Adalet Bakanl ığına bl ıd ır.Kanun, Cumhuriyet Savc1larinin ve kanunsözci5.lerinin. görevleriniyapmalar ında teminat sa ğlayı c ı hiikUmler koyar.(3 ncU f ıkra, esas metindeki 2 nci f ıkranan aynidir0)137. Madde hakk ında dii şUncelerAnayasamı z ın 137. maddesinde yer alan "Kanun, Cumhuriyetsavc ı lar ınınve kanun sözcUlerinin özliik i ş lerinde ve görevlerinetemirıatsalay ı c ı hUkUmle koyar" hUkmU yerine "Cumhuri yet Savc ı lar ı , özUk i şleri ve idar grev1eriynUnden Adaletakanl ığ 1na ba ğl ı d ı r. K a ı un, Cumhuriyetsavc ı lar ın ın ve kanun sözcUlerinin görevlerini yapmalar ıda teminatsa ğlay ı c ı hiikUmler koyar." hiikmii getirilmek istenmektedir.Özliik i ş lerinde teminatn kald ır ı lmas ı halinde görevde temi—nat ın sa ğ lanmas ına imkan olmad ığı biisusunda, savc ı lera ili şkin knun hiikUmlerininAnayasa 14ahkemesince iki defa iptal edilmi ş ve Cumhura şkan ın ıngerekçeli olarak "bir kerre daha gö şme" ikaz ına u ğram ış bir kon1uda böylebir de ği ş iklik isabetli miita1a edilememektedir. Kon ı yu mem1eketi ıizdegösterdi ği geli şmeye de ğinerek ve Tiirkye Barolar Birli ğinin bu busustakiçabalar ini aç ıklamak suretiyle incelemek do ğru olacakt ı r:1) Anayasa iiabkmesi Karar ı : Şu esaslar ı getirmi ş tir.Itiaz konusu maddelerden Hkim1er Kanunun ı n de ği ş ik63. maddesi, Bakana savc ı lar ın yerini gere ğine göre de ğ i ş ti rme yetkisi tanımaktad ır. Bu gere ği, Bakan taJdir edecektir. Bir Bakan ın takdir1 ine göreavc ının yerinin de ğ i ştirilmesi olana ğın ı tan ıyan bu hfikiim, şu veya bu

i şte yapaca ı . i şlem veya ileri srecei di şince sonunda 13akanin endis.ine olumlu veya olumsuz hiç bir ş ey yapam ıyaca ı duygusunu, herhagi birsavc ıya verebilecek nitelikte bir Iiikrn say ılamaz. Hukuk dizeninde yotonincekorunrnaan bir görevlinin kendi kaderi fizerinde söz sahibi bulunnli şinin dileklerine aykiri davranmamak eilimini duymas ı ve b ı.i eiliminonun görevini aksatabilme ş i, insan denilen vari ıın zay ıf yanlarLndan ırGörevlilerin hepsinin kanun d ışı tkilere kap ılmais ı z ıngöevlerini yerine getirmeleri kurald ır; ancak göevliler aras ında az daolsa, kimi gfiçsz ki şilerin bulunabilecei ve bunlar ın görevlerinde kanund ışı etkiler alt ında kala.bilecekleri de bir gerçektir; genellikle hukukkurallar ın ın ve özellikle teminat sa ğlayan hUkimlerin bu gibi durumları önlyecek nitelikte bulunmas ı bir zorunluktur. Anayasan ın 17 maddesinde savc ılar ın donat ılmas ı kanun kocuya buyrulan teminat ın bellibi.r hiikmi.inde gerçekle şmi ş olup olmed ıını da yine bu ölçü kullanarakbulebiliriz. Buna göre, tart ışmà konusu höküm savc ılar ın, kayguya dii şmedenveya ba şka bir dii şüncenin etkisi àltinda kalmadan görevlerini güvenlikiçinde yapmalar ına elveri şli oltnaktan uzakt ır ie bu yiizden, .knayasanın 137. maddesine ayk ır ıdır.2- Her ne kadar Anayasa'nn 114. maddesi uyar ınca idareninbötiin i şlemlerine kar şı dava açmak yolu bulundu için Bakan ıLn s ın ırsız gibi görönen etkisinin idari yarg ın ın denetimi alt ında olac ğındandolay ı savc ılar ın yerlerinin. dei ştirlmsi bak ım ından teminats ı sa ı1amayacaklar ı ileri siriilebilirse de, sözö edilen 114. madde hökmövarkenAnayasa koyucunun ayr ıca Anayasa' ın 137. maddesini de kabul etm İş olmas ık9r ş 1s1flda, savc ılar için; bu yor ı denetimini yeterli görmedi ği sç ıkca anlaşı lmaktad ır. Kald ı ki, 114. maddehükmUnce yarg ı denetiminin skl ı tutulması 137. maddeye ayk ırıl ık durumunu ve inceleme konusu hökDiin AnayasaHahkemesince iptali gereini ortadan kald ıramaz. Şu da unutulmamal ı d ır ki,yarg ı yolu hakk ın yerine gelmesi için v3zgeçilmez bir yol ise detemivathiikmleri, kanun dışı etkileri ve i şlemleri olabildi ğince önleyen ve böyleceyarg ı roluna 'basvurmaya ihtiyaç kalmadan hukuki durumlar ın korunmasın ı erek edinen hökim1erdir; bundan ötörii yarg ı denetimi, teminat sa, İa-7an hiikömleri hiçbir zaman gereksiz kurnaz..3— Bu konuda' Savc ılar ın ba ğıms ı z bulun.mamalar ı doly ısiy-.Le Adalet Bakanl ığına ba ğl ı görev1i1eenb ıi1undukIer ı ve bu ba ğl ıl ı in

ıD-119-hem de teminat ın zedelenmesine yol açmas ı ba) ı Li ından. sak ıncal ı b ı iunmu ştur, Bundan dolay ı , savc ılar ın biJtn öz1k i şleri, teminat hk4erirıeba ğl ı kalacakt ır. Demek ki, savc ınan kanuna ayk ır ı bir davren ışı kar ş s ındateminat ilkesi .uyar ı ca konulu ıacak hiiktm1erin uygulanmas ı için gerken ha şvurmalarda bu1uu1mu ş olan Bakan ın, Anayasan ın 105. madd9i uyar ınca sorumlu tutulmos ı art ık söz konusu olamaz.4- Bakan ın, kanunun yi5kledi ği dev1eri ve öze11kle Bakanın verdi ği, dava açma emrini yerine getirmemesi durumlar ında bir savcininyerini de ği ştirememesinin. kamu hizmetinin yürLtillmesinde biyiii sakıncalar dorabilece ği ileri srlebi1ir.Böyle durualarde, bakan, yetkili tarafs ı z kuruldan ivediliklekarar alarak, savc ın ın yerini de ği ştirme yoluna gidebilir. Bundanba şka , Bakan ın dava açma buru ğunu yerine getirmemi ş olan savc ıya kar şı .disiplin ko şturmas ı ve belki ceza ko şturmas ı sözkonusu olab1irKald ı ki, görevinin gere ğini. a ğır biçimde çinemi ş olan byle bir görevlinin yaln ızca görev yerinin deistiri1mesi ile yetinilmesi, hiçbir zamanelveri şli bir tedbir niteli ğini gösteremz. Bunun için de Bakana böyle bir yetki kan ınmas ı yerinde ve Anayasa'n ın öngördii ğii teninata uygunbulunmaz.5- Bi kotıuda teminat yiznden kiçiik de olsa bir tak ım ş a-k ıncaler ın do ğabilece ği d ş nlebilir. Ancak Anayasa kocu, sav ılar ı teminatsız b ırakmaktan do ğacak sak ıncalar ile onlara teminat tan ımktan doğabilecek sak ıncalar ı ka şı1a şt ırm ış ve timinats ızl ıktan do ğa cak ek ıncalar ı sosyal ve hukuki bak ımdan daha a ğır gördt ğU için teminata ili şkin17, madde hiikmiinii benimsemi ştir. Anayasa ko-y-ucunun bu tutumu kat şı s ınde,teminat ilkesinin,ere ğe ayk ır ı olarak s ın ırland ır ılmas ı yolu beT ıimseme.mez. Unutulmamal ı d ır ki, sosyal hayatta tutulan her yolun yararla ve zararlı yanlar ı vard ır; kural koyucular, her zaman yararlar ı zararar ınaÜstün olan yolu ara şt ır ır ve o yolu tutarlar. Tiirk Anayasa koyucusu daakla ve ihtiyaçlara uygun byle bir yol seçerek hiikiim koymu ştur.j Kald ı ki,sak ınca gibi göriinen durumlar ın temineta uygun tedbirlerle ön1enesi dé.miimkndiir.6- Bakanl ığın anıştay'a verdi ği kar şıl ık yaz ı s ında savcılereAnayasa'n ın kabul etmedi ği ö1ç1erde geni ş , bir çok bak ıml+danAr.Leyasan ın h,kimlere sa ğlamış oldu ğu teminata benzer hikiim1er konulmu ş buivadu ğunu ileri sr1erekAnayasa'n ın l7. maddesi hkmi3nün gere ği 1gibi hat-/

1]-120-ta gereinden az .la olarak yerne getirilmi ş bulund.uu gör ş savunul ınektedır. Bu göri5 doru de ğildir. Gerçekten, savc ı lara, hkim1ere alanandan daha çok ve daha ileri teminat sa:1ay ı c ı bir tak ım hikiim1er konulmu şbulunduu kabul edilse hile, bunlar ın yan ında sovc ı lar ı be1l yö ılerdenteminats ı z duruma sokan ve böylece onlar ın i ş lemleri uzerinde sirasi giiçsahiplerinin etkisini duyurmaa elveri ş li bir nitelik gösteren bir tak ımhLikiimlerin Anyasa'n ın öng6rdtö teminat ilkesine ayk ır ı bulunmalar ı önlenmi ş olamaz. Bundan ötiii, tart ışma konusu 63. maddenin, yer dğ i ş tirmeyiBakan ın takdirne ba1 ı bir i ş lem olarak d ıize ı1eyen hLkmii, Anayasalyaayk ır ı nite1iini yitirmez.7- Teminat konular ında gözön'inde tutulacak önemi bir yönhalkın gözfinde belli devlet görevlisini siyasi gUç sahiplerinin dileklerinekar şı koruman ış gibi gösteren hökLmlere kanunda yer veri1memesidjLr. Bunagöre yeterince koruyucu tedbir al ınmaks ı z ın kanunlara. leonulan hiikömler,savc ı lar ı halk ın gözi5ne siyasi gç sahiplerine kar şı teminats ı z Lörevliler olarak gösterir ve bu göriinii ş onlar ın hukuka uygun i ş lemlerini bilehalk ın göziinde ku şku ile kar şı lanan i ş lemler durumuna sokar ki, bu dahiadalet i ş lerinin görülmesi yolunda halk aç ı s ından güven verici shy ı irnazve yurtta ş lar ı tedirgin eder, ba şka bir deyimle sosyal iç rahatlaını giderir.8- Bundan önce de aç ıklandıı iizere, Anayasa'nıı 137.maddesinde savc ı lara hem görevlerini yapnalar ında hem de özlök ilerindeteminat salay ı c ı hkmlerin konulmas ı öngörflmU ştr. Bu, Anayaa koyucunun savc ı lar ın gönev teminat ı ile yetinmek istemedi ğini, görevn gereğince yerine getirilebilmesi için onlar ın özlik i ş lerinde de temnata ihtyaçgördii ğinii belirtmektedir. bundan ba şka, daha önce de aç ıklnd ığı gibiteminata ili şkin bir tak ım hiikimlerin kanunlara konulmu ş bulurmas ı ,belli bir madde hikmnUn teminat ı zedeleyici niteli ği varsa, ohUkmönAnayasa'ya ayk ır ı ] ğın ı önleyemez. Bundan tUrti, savc ı lar ın görevlerini yerinegetirmelerini sa;lamak tizere, ayr ı ca özliik i ş lerinde de özel bir teminataihtiyaç bulunmad ığı yollu d ş Unce do ğru say ı 1amaz9- Anayasa 1Viab1

-121-sa iahkemesi I Prerlari Derisi, ay ı 2, S.127-128, Resmi Gazete Say ı :1- 19 25, gin 10/2/1965) belirtilen yönler, savc ılar ın bams ızl ık1r ının bulunmsdıı ve onlara teminat s layan bir tak ım hikm1erin kanund yer a1mış olduudur.Sz konusu kararda savc ılara uygulanan biitiin hiikiimerinAnayasa'n ın 137. maddesinde ön ri5lön teminat ilkesine uygun oldu y1lubir gerekçe hu1unmad ıından dolay ı , savc ılar ın yerlerinin dei ştjirilmesineili şkin tart ışma konusu hökrniin Anayasaya uygunluunun o kararda benimsenmiş olduu ileri siirilemez't2) Birliimizin kat ıldıı görii ş şöyle özetlenebilir-YiJri5tme or:an ının adalette temsili zaruri midir?Ceza UsulÏ1Hukukuna de ğerini veren 7111 u k u k i rn ii na s e b e t " kavram ınaen fazla kar şı koyan adalette "idari anlay ış "dır. 'Bu g6r ş daha zi.yadeeski Fransz doktrininde zaman zaman hakim olabilmi ştir. Fransa'da adliye,baz ı devirlerde, yriitmenin denetiminde say ılan bir organ olarakanla şılm ışt ır. Bu görö ş Frans ı z doktrininin memleketimizde fazlaca etkili oldu ğuzamanlarda adliyemiz tat'iket ına nöfuz etmi ş , bu etki alt ında baz ı kavramlartart ışmas ı z doru olarak benimsenrai ştir. Bu kavramlar arahnda"Adalet Bakan ın ın emrinde Savc ıl ık" anlay ışı da yer almaktad ır.-Halbuki yiirfitmenin görevi olaya adaletin el koymasiyle sonaerer. Bu itibarla Savc ılar ı yiirtmeye ba1 ı tutmakta görevdenpelen zarurtyoktur. Aksinin kabuliinde adaleti idareden ayırmak imkn ın salamakmiimkön olamamktad ır. "Hököm vermek de idare etmektir" anlay ışı totaliterçadan kalma dö şöncelerdendir.-usul Hukukumuzda kabul edilen sistem kamu davas ııı açmakta"kanunilik sistemi"dir. Bu sistem "Cumhuriyet Miiddeiumumisi cezatakibiniistilzam edebilecekhususlarda kafi emareler te şkil edecek vak ıalar mevcutise hukuku amme davas ın ı açmakla mökelleftir" (CM.148) şeklinde ifadeolunmu ştur . Bu sistemin kar şıs ında yer alan uygunluk sistemine Gëre Savcı çe ş itli miilahazalarla kamu davas ını açms ,i veya açmama ı takdir edebilecektir.Suça ra ğmen dava açman ın daha sak ıncal ı. ghröldiiii hallrde davaaçmamak Savc ılık için ancak bu Éistemde mömköndiir. Tjsul Kanunumu ise kanuniliksistemini kabul etmek suretile her tiirlö takdiri (dolay ı iylesiyasi takdiri) bertaraf etmi ştir. Kamu davas ın ın aç ı lmas ın ı gerk1i k ı-lacak "kafi emare" mevcut ise dava mutlaka aç ılacak "mevcut ,deii ise"

11122dava mutldka eç ı 1m.yacakt; ı j:. 0 halde "grev ile tteminat arasa4dakibuna g5reïdJr,.nay ıı za /i maddesine gore:'Krun. uL ıhuriet Savc ı lar ının ve Kanun Sözofi1ernin özlük'.1i ş lerinde ve örevlerin± yap:alar ında teminat salay ı c hüküm1erkoyar'Anayasa K omisyonunun raporunda (951961, n27) bu hükümile u Savc ı lar ın teminat salay ı c ı bir statüye sahip k ı l ınmalar ı sas ııııntanzim edildii' t , böyle bir esas ın t yerg ı görevinin yerine getirilmesindeii5 zumlu bulunduu"aç ıklanm ı st ır.Anayasa avc ı lar2 teminat sa ğlanmas ı n ı emretmi ş v e bu teminotı n geni ş likve niteiiini 'görev Tt in yerine getirilmesi için zaruris ın ırlar olarak kabul etmi ş tir. 0 balde Anayasa'da "Savc ı lar ın grevi"ndenne kastolunduunu anlamak imkans ı z deiidir.Anayasa "sistematik yorum'a imkan verecek ş ekilde tanzimolunmu ş -bur. HUki5mlerin Ana'rasa'da bulundu ğu yerler bir sistemi kuran diS-ş i5nceleri aksettirriekte i dolay ısiyle fikri sonu ğ lar ç ıkarmaa eler ş libulunmaktad ı r017 rnadd€ye Anayasa'da "yiiriitrae"deil "yarg ı " ba ş l ıkl ıbölümde yer verilmi ştir. ') halde Anayasam ı z Savc ı l ıkta idari görü şü benimsemiş say ılamaz. Bu itibarla "Savc ı l ık temihat ı " yarg ı içinde, görevleriile orant ı l ı re zorunlu bir teminat olmak durumundad ı r.•-Anayasa b avcilara özlük i ş lerinde ve görevlerinde "teminat"salannas ı nı emretmektedir, 0 halde teminat kavram ın ın belir'i anlaniından ayr ı lmak mümkün olamaz.Anayasan ıh istedi ği teminat ın, her halde bütün D evlet Aemuriar ına tanıış haklardan ba şka, bunlardan daha fazla bir ş ey lms ıl.z ımd ır. Aksi takdirde 5avc ı ldr için Anayasada tasr4h edilecek kdar ö-nemli bir "teminat"dan bahsetmec liizum kalmazd ıTeminat bir ş eye kar şıtd ı r. Kar şı t ı olmayana temi4t den ı-iemez Devlet .nazariyesinde "teminat" çe ş itli kar ş atlara göredirAdaletu sk ım ından teminat yüri5te oran ı kar şı s ında anlaml ı d ır. Yürütme oran ıkar şı s ında teminat salanmam ış ise ve bilhassa iptal edilen. hüküme oidugu"ibi idari erkndan miite ş ekkil kurul ytkili say ı lm ış ise teminat saiarıamara ışş teminata kar şı gelnmi ş tir.

Herhangi bir vatanda şın dirini Ceza Mahkemesine, gtUrebildii ça:larda (halk itham ı usulünde) suistimaller göriild İtrn :çiriesmi bir makama ihtiyaç duyuidu. Fakat daha sonralar ı itham i4kn ın ınfertler.ce -kötiye kullan ı lmas ı , mahzuru yerine siyasal sak ıncalr kendini.gösterdi. Bu suretle görevin teminat ı gerektirdi ği anla şı ld ı . Rp geli ş imbaz ı memleketlerde teamöl ve siyasal olgunlukla saianabildi. Baı memleketlerdeise sarih kanun hiikmöne ihtiyaç duyuldu.Hakime İz ım olan teminat Savc ı için de zaruridir, Haks ı zhiikiinıle haks ı z itham aras ında -bir bak ıma- fark yoktur.yaYukar ıda özetlenen esaslardan anla şı laca ğı özere nayasaı c ı s ın ın amac ı (Savc ı l ık) ı yarg ı mekanizmas ın ın bir parças ı haline getirmek,yörötme görevinin tesir alan ı içinde b ırakmamakt ı r. l -3)So ııuç:» Savc ılr ı özliik i ş lerinde Adalet Bakanl ı :ına ba;lamakher tUrlU teminat fikrine ayk ır ı dır. İ dari i ş lerde Bakanl ı a bal ı l ık anlamdan yoksundur. Zira savc ın ın idari i ş leri rizidir., bunun içi de Bakanlıa tabi olaca ğı pek tabiidir. Fakat tayin, terfi, nakil gibi hususlardaBakanl ı a ba ğl ı bir savc ı l ık te şkilat ı Anayasam ı z ı geriye götiirenciddi bir sak ıncad ır. E,Bakanl ıına ba ğ l ı d ır."Kabul edilen metinCumhuriyet Savc ı lar ı ,.idar görevIer13ntinden AdEletCumhuriyat Savc ı lar ın ın Yarg ı tay iiye1iine seçilmeleridışında kalan bötön özlök i ş lri ve disiplin cezalar ı ile meslektrnç ıkarı lmalar ı hakk ında karar verme yetkisi YUkek Savc ı lar Kurulunundur. BuKurulun kesin olup, bunlar ' aleyhine ba şka bir mercie ba vurulamaz.Ancak disiplin ve meslekten ç ıkarma cezalar ı ile ilgili kararlar ınbir defa dahi incelenmeini Adalet Bakan ı ve hakk ında karar verilen CumhuriyetSavc ı s ı isteyebilir.YiikseI Savc ılar Kurulu, Adalet Bakan ı n ı n ba şkanlıında[Cumhuriyet Ba ş savc ı s ı , Yarg ı tay Ceza Daireleri Genel Kurulunca seçilenöç as ı l ve iki yedek Lye ile Adalet Bakanl ığı MUste ş ar ı ve Özitik i ş leriGenel Mödürönden kuruludur. Adalet Bakan bulunmad ıı zaman Kurula CumhuriyetBa ş savc ı s ı Ba şkanl ık eder.

A- 124-Gecikmesinde sak ı nca bulunan hallerde, Adalet BakEinl ı L ı Cumhuriyetsavc ı lar ını geçici yetki ile görevlendirerek bu karar ı ik toplantı s ında Kurulun onamas ına s ı n3r Bakanl ık Merkez kurulu şunda geçici veyasfiriikli olarak çal ış t1r11ack Cumhuriyet Savc ı lar ın ı , muvafakatl9T ın ı alarak,atama yetkisi Adalet Bakan ına aittir.Cumhuriyet savc ı lar ının denetimi ve haklar ındaki soru şturmaAdalet Bakan1ıı miifetti ş leri veya iist dereceli Cumhuriyet savc ı ]+ ar ı eliyleyap ı l ır.YUksek Savc ı lar Kurulunun kurulu şu, çal ışma usulleri, toplantı ve karar yeter say ı s ı , Yar ı tay Ceza Dairoliri Genel Kurul4nca seçilecekasil ve yedek Uyelerin seçim usulleri ve garev sUreleri kadunla dUzenlenirCumhuriyet 3 ş avc ı s ı , yiiksek mahkemeler h1dm1eriJ hakk ındakihUkUm1ere tabidir."138. Maddeöneri:Vİİ . Aski Yarg ıMadde 138- (4 ncii ıkra)Askeri mahkemelerde iiyelerin çouu1uunun s ırf askeri suçlarlailgili dvalar görUlUrken muhari p subaylardan, di;er dvalarda as.-keri hkimlerden olmas ı gereklidir.138. Madde hakk ında dU ştnceler1) Kald ır ı lmak istenen f ıkra şudur "Askeri mahkemelerdeiiyelerin çounluunun hakimlik nite1i;ine sahip o1mas2 ş artt ı rtt.Bu h ı3ki5m Ti.irk Askeri Ceza Hukukunda bir a ş amadır. Bundan gerilemek isabetliolamaz. Disiplin mahkernelerinde çounlunun muharip s ın ıftanolmas ındasak ınca göriilernezse de askeri mahkemelerde bu yola gitmek mahzurludur.2) 138. msddcniiı kald ır ı lmak istenen 4. f ıkras ı sadece "askermahkemeleri" öngörmektedir. Disiplin mahkemeleri hakk ındaki 477 sayılı lanunun yeniden dUzenlenmesi ile istenen maksat sak ıncas ı z salanabilir4"Kabul edilen metinAskeri mahkemelerde Uyelerin çounluunun hkimli1 niteliginesahip olmalar ı ş artt ır."

(j4139. Madde- 125Öneri -1. Yarg ıtayMadde 139- (2 nci f ıkra yerine konulan f ıkralar)Yarg ıtay fiyeleri, birinci s ın ıfa ayr ılm ış hakim vè Cumhuriyetsac ı1ar ı ile bu mes1k1erden say ılenlar aras ındn; Cumhuriet Ba ş-savc ıs ı ile Yarg ıtay ba şkanlar ı ve yeleri aras ından, Yarg ıtay Gerel KurulununÜye tamay ı s ın ın salt çaun1u ğu ile ve gizli oyla bo ş yerin uçmisli olarak gösterdi ği adaylardan Cumhurba şkan ınca seçilir.Yarg ıtay Birinci Ba şkaniyle, ikinci ba şkanlar ın ı kendiuyeleri aras ından, uye tam say ı s ıılın salt ço ğunlu ğu ile ve gizli y1a seçer.Yarg ıtay Birinci Ba şkan ı ile İkinci Ba şkanlar ın ın ve CumhuriyetBa şsavc ıs ın ın görev siireleri dört y ıldır. Yeniden seçilme1 caizdir.139. Madde hakk ında dii şunceler1) . Seçimlerin, Yiksek Hakimler Kurulu ha1k ındaBirli ğimizin görü şü esas tutuldutu takdirde bu kurulda muha±'azas ı gerekligöriil ınektdir.2) Anayasam ı z ın sistemine göre Cumhurba şkanna hakim atamayetkisi tan ınamaz. Anayasan ın 98. maddesine göre bu çe şit atamalafl bir kararnameile oiaca ğı a göre Ba şbakan ve ilgili Bakan ın da mudahale etti ğiböyle bir tasarrufun yörg ıya miidahale anlam ına sebebiyet ve .rece ğiı den endişe edilmektedir.3) Tasar ıdaki I. s ınıf Hakim ve C. savc ı lar ından, Yarg ıtayGenel Kurulunun salt ço ğunluuyla, bo ş yerin 3 misli aday aras ından Cumhurbaşkanınca seçimid.e istenilen amac ı imkan vermiycektir.a. Yarg ıtay Genel Kurulu, kendi biinyesinde genel kurulolarak top1anmda veya seçim dola,r ısiyle (misal ., daire ba şkan ı seçimi)çok defa salt ço ğunluğu sa ğlayamad ı 'ı gibi bir konu veya ş ahısta .aylarcaittifa edilemedi ğinden toplant ı -Unil ve turlar devam etmekte, sonuca var-'mak giiç ve geç olmaktad ır.b. Wakriben 2000 e yökla şan I. s ın ıf Hakim ve C.Savc ısiaras ıı da, bir miinhal için 3 aday ın seçimini hangi kurul yapacak, 12000 şahsın dosyas ı kimler tarf ındn nas ıl szgeçten geçirilecek ve sonra da saltçoğunluk ne kadarzamanda salnabilecekti'r.'

t126 -C . Tasar ıdak ı hiflne göre 1.. s ın ıf C.Savc ılar ındanj Yarg ıtay4L İye1iine seçilebilme ise muha1dir. Yarg ıtay Ba şkan ve ilyelerinin1C.Savc ı-lar ı lehine oy kullanmalar ı uzak ihtimal ve ekseriyet sa ğlamak miirnkiin göziikınemektedir0tt .abul edilen metinYarg ıtay, adliye mahkemelerince verilen karar ve 15kimlerinson inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk veson derece mahkemesi olarak bakar,Yarg ıtay Uyeleri birinci s ınıfa ayr ı m2 ş hakim ve Cumhuriyetsavc ılar ı ile bu mesleklerden say ılanlar aras ından Yiiksek Hakimler Kuruluncaüye tamsayıs ın ın salt çonlu ğu ile ve gizli oyla .seçilir*Yarg ıtay Birinci Ba şkan ı ile Cumhuriyet Bs şsavc ısnı , kendiiiyeleri aras ından, iiye tam say ı s ın ın salt ço ğunlu ğu le ve gizli oylaseçer.Yarg ıtay Birinci 3a şkniyle ikinci ba şkanlar ının v CumhuriyetBa şsavc ıs ının görev sUreleri dört y ıld ır. SUresi bitenler yenidenseçilbilirler.Yarg ıtayın kurulu şu, i şleyisi, Ba şkan ve iiyelerinin ve diğermensuplar ının nitelikleri ve ikinci ba şkanlar ın seçim usulleri kanunladüzenlenir"l4l MaddeÖneri:111, Askeri largitayMadde 141- Askeri 1 arg ıtay, askeri mahkemelerce verilnkarar ve hiikiilerin son inceleme merciidir. Ayr ıca, kanunla ebster1ilenaskeri i şlere ait belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar,askeri nitelikteki idari eylem ve i şlemlerin yarg ısal denetimini yapar.Askeri Yarp; ıtay ın askeri hakim iiyeleriyle, Ba şsavcis ı , birincis ınıf askeri hakimler aras ından, Askeri Yarg ıtay Genel Kurulununüye tamsay ıs ın ın salt ço ğunluğuyla ho ş yerin Uç misli olarak göstedi ğiadaylardan Cumhurba şkan ınca seçilir. Muharip subay üyelerin atanma! usulükanunla diizenlenir.Askeri Yarg ıtay Ba şkan ı ve Ba şkan yard ımc ıs ı , muharip s ınıfgenraller aras ından atan ır. Dairelerde ba şkanl ık görevini, en k ıdem1i üyeyapar.

il127 -Ceza daireleri, askeri hkimlerden, idarlA dava daireleriçounluu nıuharip subay üyelerden alacak şekilde, askeri hakim ve muharipsubaylardan kurulur.Askeri ar ıtayın kurulu şu, i ş leyi ş i, yarg ı lama ululleri,üyeler hakk ındaki disiplin i ş leri, mahkemelerin ba ıms ı zlıı ve kimlikteminat ı esaslar ına göre kanunla diizenlenir. Muharip subay üyelerin teminatı da kanunda gösterilir,141. Madde hakk ında dü şünceler1) Getirilmek istenen, Askeri largitay "... idareninasker ki ş ilerin özlük i ş leri hakk ındaki erlem ve i ş lemlerinin yarg ı saldenetimini yapar" hü1ii tizerinda durulacak bir hUkümdür. Ayr ı ca AskeriYarg ıtay Ba şkan ve ba şkan yard ımc ı lar ın ın muharip s ın ı ftan seçile1eri halindekonunun önemi bir kat daha artmaktad ır.Askeri Yarg ıtaı 'm ı z dan 1963 y ı l ından bu yana Ba şkan seçimlerindeherhan p'i bir aksama olmam ış t ı r. Ba şkanlar ın pek çe ş itli Yarg ı-tay'a ili ş kin göievleri vard ır. Meslekten olmayanlar bu görevde ba ş ar ıgösteremez.2) Asker ki ş ilere ait idari, davalar ın Askeri Yarg ıtaya verilmesi ±stei ile "idare nin hiç bir elem ve i ş leminin yarg., ı! denetimidışında kalamay.aca ı " kural ını beteraf etmek niteli ği ortaya ç ıkmaktadır.Askeri yarg ı ile.idari yarg ın ın ayr ı lmas ında görülen i şlerin mahiyeti bakım ından zaruret vard ır. Bu suretle meydana gelecek içtihad farkl!ar ı izahsizkalabilecektir. E ğ er ki ş ilerin özlük i ş lerinde bir hususiyet bulundu ğugerekçe olarak gösterilmek isteniyorsa o zamanyine an ış tay bü3ı nesindebir özel daire kurmak: ve bunu sadece Dan ış tay kanununda yap ı lacak bir değiş iklikle sa ğlamak mümkündür. Halen uygulanan 521 say ı l ı Danıştay Kanunuyüksek rütbeli askerlerin Dan ıştar üyeliklerine seçilmelerini mümkün görmektedir."Kabul ş d.ilen metinAskeri Yarg ıtay, askeri malıkemelerden verilen kara'r ve htikümlerinson inceleme merciidir. Ayr ı ca., asker ki ş ilerin kanunla gösterilenbelli davalar ına ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.Askeri arg ıtay üraleri en az albay rütbesinde birinci s ı-n ıf askeri hkimler aras ından Askeri Yarg ıtay Genel Kurulunun üye tamsay ı-

- 128 -s ı n.ın salt ço ğunlu ğu ile her bo ş yerin üç misli olarak gösterdi ği adaylararas ından Cumhurba şkan ınca seçilir.Askeri arg ıtay Ba şkanı , Ba ş savc ı s ı , Ikinci Bo şkan ve daireba şkanlar ı Askeri Yarg ıtay üyeleri aras ından rütbe ve k ıdemsras ınagöre atanirlar.Askeri Yarg ıtay ın kurulu şu,i ş leyi ş i, yarg ı lama us1leriveüyeler hakk ındaki disiplin ve özlük i ş leri, mahkemelerin baırns ı zlııhakimlik teminat ı ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir."143,144. MaddelerÖneric) YJKSEK HX İMLF IÇJRULUı: Kurulu şMadde 143- Yüksek Hakimler Kurulu, onbir asil ve üç yedeküyeden kurulur. yeler, rg ıtay genel kurulunca kendi üyeleri ars ındanve üye tamsyı s ın ın salt çonluu..ile, gizli oyla seçilir.Yüksek Hakimler Kurulu, üye tamsay ı s ın ın salt çounluuile kendi içinden Be,--,kan ın ı ve bölüm ba şkanlar ın ı seçer.Yüksek Hak.m1er Kurulu üyelerinin görev süresi altm yildir.Her Uç y ı lda yar ı s ın ın seçimi yenilenir. ilyeler ard ı ard ına iki dfa seçilemez.Yüksek Hakimler Kurulu üyeleri, görevleri siJresi .ne ba şkabir i ş ve görev alamazlar.1Yüksek Hakimler Kurulunun kurulu şu, çal ışma usulle ş i bdlümleri ve bu bölümlerin görevleriyle toplant ı ve karar yetersay ıar ı kanunladüzenlenir.Adalet Bakan ı , Yüksek Hakimler Kurulu toplant ı lar ıfla katı 1dıı hallerde toplant ıya ba şkanl ık eder, ancak oylamaya kat ılaaz0II. Görev ve yetkileriMadde 144- Yüksek Hkimler Kurulu, Adliye Mahkemelerihakimlerinin özlük i ş leri hakk ında karar verir.Hakimlerin atanmas ı , , görev yerlerinin sürekli olarak deiş tirilmesi ve meslekten ç ıkar ı lmalar ı , Yüksek Hakimler Kurulunun teklifi ve Cumhurb şkanınıfl onay ı ile yap ı l ır.Bir ET, kimin, her ne s ı.retle olursa olsun, meslektefa ç ıkarı lmas ı hakk ındaki karar Yüksek Hakimler Kurulu genel kurulunun salt çonluuile al ınır.Adalet bakan ı , gerekli gördüU hallerde, bir hakim hakk ındadisiplin kovu şturmasi aç ı lmas ı için Yüksek Hakimler kuruluna ba şvura-

almbilir.- 129 -(Son iki f ıkra esas metindekinin aynidir. Jncakcedeki hakimler" yerine "miifetti ş hakimler" denilmi ştir. Daharada"birkadronun kald ır ı lmas ı " rerinc "bir hakir ıin kadrosununmas ı " denilmi ş tir.)1*3, 144. Maddeler hakk ında dii şiincelerUst dere---ceki f ıkaldır ı i-1) Siyasal organlar taraf ından Yiiksek. Hakimler Kurulunaseçim usulnn kald ır ı lmas ın ı isabetli bulmaktay ı z. Yaln ı z Yiiks4k Hakimlerkurulu iiyeleri ı in rniinhas ıran Yarg ı tay taraf ından, kendi iiyeeri arasından seçilmekyolunda getirilmek istenen usuliir ı sak ıncalar ı iierinde dedurmakta fayda vardır. Bu sak ıncalar ın varit gr1mesi halinde, btUn hakimlerinkat ı lmas ı ile bulunduklar ı yerden seçimlere i ş tirak ş eklinde birusul daha isabetli olacakt ır.a) Yarg ıtay iiyelerince, kendi aralar ından YJksek HakimlerKuruluna seçim, bu Kurulu Yarg ıtay' ın bir Dairesi haline getirecektir.Halbuki bu usul memleketimizde denenmi şti. Fayn alaymad ı . Tekrar denemekiçin bir sebep yol-,t ı r.b) Diğer tarafta ı yarg ı sal görevi ile niteIiini kazanm ışolan arg ıtay'aözliik i ş lerde yetki tan ımak sak ıncal ı olacakt ır, Zira Yargıtay' ın öz1k i ş lerinde verdi ği kararlar D ış tay' ın denetimi4 tabi olmakgerekecektir. Kldi ki özltik i ş lerde ekili bir Yarg ı tay pek garipbir kurulu ş haline relecek ve özlük i ş lerindeki yetkinin, hakimlerin yarg ıözgiirlfiüne etkili olabilece ği intiba ın ı uyand ıracak, bundan se r ı s ı z huzursuzluklardoabilecektir.Türkiye'de 3500 hakim vard ır. Yarg ıtay iiyeleri 15 0 civa•-r ındad ır. Her biri ksck okul mezunu hakimlerin, k ıdemleri ne olurse olsunbelli say ıdakilerin iradesine tabi k ı 1nmas ı yersizdir. BirI çe ş it"Yarg ıtay vesayeti" kurulmes ı ilerletici ve yarat ı c ı içtihad ın urulmas ınaengel olabilecek, dicr bir deyi ş le özitik haklar 5zerindeki yetki adaletetesir edebilecektir. .2) Seçim tertiplerinin mes1ei zay ı flett .ığı , Kurulun etkili.kararlar almas ına engel ol.uu ve benzeri baz ı tenkitlere rastlnm ıFakat bu hiç bir zaman seçme hakk ın ın ortadan kald ır ı lmas ın ı gepektirmet.Hukuk faktiltesini bitirmi ş kimselerin, k ıdemleri ne o1usa olsuf ı kendileriniyö ıetecekl?ri seçmek yeterliinden yoksUn olduklar ın ı savunmayat ıro

130iakr yoktur, Bütiin Tirkiye da hkiale::iu bulunduklar ı yerden sçme haklernkullanmalar ın ı salayc.k br usul5 sçim çevresini bitü Türkiyesath ına yayacek ve kyetlerin hemen hepsinn bertaraf edilmesi1ni sa ğlavaojiecektjr3) Atama ve dier i ş lemlerin Cumhurba ş kan ın ın ony ına sunulması mü ş terek imzal ı kararname usulüne göre olacak ise (ki mers i sistemegöre ba şka bir usul dü şünülemez) adaletin ba ıms ı zlıı presibi ihlaledilmi ş olur4) "Müfetti ş hkimlik ? t kurulmas ı tamamile isabet]idir. Uygulamadanal ınan örneklere nazran adaletin, kendi kendini, fakat en etkiliş ekilde denetlenmesi lüzumu aç ıkca his olunmaktad ır. Yarg ıtay bak ım ındanda kendi kendini denetimi sa1ayocak hükümlere. ihtiyaç vard ır.5) Yürürlükteki kanun hükümleri, Yüksek Hakimler Kurulu ileidare aras ında çeli şmelere yol açmaktad ır, kadro, bütçe, mahkemlerin kuruluşu gibi. konularda Yüksek Ukimler Kurulunun yetkilerini art-biran veyayetkili k ı lan bir usule ihtiyaç duyulmaktad ı r."Kabul edil•m metinMadd 143: Yüksek Ek.hnler Kurulu, on. bir as ı l ve üç yedek iiyeden kuruludur,t)yeler, Yarg ıtay Genel Kurulunca, kendi üyeleri aras ından ve üyetamscy ı s ın ın salt çounluu ile gizli oyla seçilir.Yüksek Rkimler Kurulu, üye tamsay ı s ın ın salt çounluu ilekendi içinden B a şkan ı n ı ve bölüm ba şkanlar ın ı scçer.Yü ısek Hakimler Kurulu üyelerinin görev süresi dört yld ır.Süresi bitenler yeniden; seçilebilirler.Yüksek Hakimler Kurulu üyeleri, görevleri süresince ba şkabir i ş ve görev alamaz1ar.Yüksek Hakimler Kurulunun kurulu şu çal ış ma usull?ri, bölümlerive bu bölümlerin görevleriyle toplant ı e karar yeter say ı lar ı Ba şkanve üyelerinin ayl ık ve odenekleri kanunla duzenlen ır,Adalet Bakan ı , gerekli rdiii hallerde Yüksek HakimlerKurulu toplant ı lar ına ba şkanl ık eder.Madde 144: Yüksek Hakimler Kurulu, adliye mahkemeleri hakimerinin özlüki ş leri hakk ında kesin karar verir. Bu kararlar aleyhine ba şta mercile-::e ba şvurulamaz. Ancak, disiplin ve meslekten ç ıkarma cezalar ı île ilgili

'f_)- 131 -kararlar ın bir defa daha incelenmesini, Adalet Bakan ı veya hskkinda kararIpverilen hakim isteyebilir1•Bir haA kircin her ne sebeple olursa olsun, meslekten ç ıkar ılması hakk ındaki karar Yüksek Hakimler Kurulu Genel Kurulunun saJt çounluuile al ın ır.Adalet Bakan ı gerekli gördüii hallerde, bir hakim hakk ındadiiplin kovu ş turmas ı aç ı lmas ın ı t.ksek Hakimler Kurulundan isteyebilir.Bir mahkemenin veya bir hakimin kadrosunun kald ır ı lmas ıveya bir mahkemenin yarg ı çevresinin dei ş tiri1mesi, Yüksek Hakimler Kurulununuygun görmesine ba:U ı d ır.Hakimlerin denetimi ve haklar ındaki soru şturma, tiksek HakimlerKuruluna ba1 ı ve srek1i olarak görevli mtif'etti ş hakim1r eliyleyap ı l ır. Miifetti ş hakimler, hakim ve Cumhuriyet savc ı lar ı ile bu mesleklerdensay ı lanlar arasndan YLiksek Hakimler Kurulunca atan ır. M ı3fetti ş hakimlerinnitelikleri ile atanma usulleri, haklar ı , ödevleri, ödenek ve yollukları , meslekte ilerlemeleri, haklar ında disiplin kovu ş turmas ı yap ı lmas ıve disiplin cezas ı uygu1mas ı , hakimlik teminat ı esaslar ına göre kanunladzenlenir"

- 131Il2 Adli b ıtcn ın Kurulmas ı Çal ışmalar ıTürkiye Barolar r irliCi kurulu şundan bu ana Kemlekerimizdeadli zab ı tan ın kurulmamas ındn çikyetçi olmu ş tur. Adalet Bakanlıınden al ınan yaz ıda (12 ..4.1971; 17647 .) Adli - Idari zab ıtn ın tefrkive bu konuda al ınmas ı gerekli yasama tedbirleri ve bunlara ili şkinkonularda B irliimiz mitaiaas ı istenmi şWir. Bakanl ığa gönderiled mUtala. -da ileri sriilen dihtiyac ın ı duymaktay ı zş inceler hakk ında Say ın Genel Kurulumuza bildi vermeka, Adli- İ dari zeb ıta tefriki"Idari zab ıta" - "Adli zab ı ta" ayr ım ını sun'i bulanlaryok deildir. Fakat ş Lyle dJ ş inmek ferektir.Adli zb ıtan ın yapt ığı i ş idari bir i ş lem midir? Adaleteili şkin bir i ş lemin özelli olmak gerektir. Bir i ş e "adliyenin el koymas ı "belli bir anlam ta şı r. Bu o i ş ten, ba şkalar ın ın ellerini . çeelri demektir.Fakat gerçe ğin daima böyle olduu iddia edilemez. Gerçekten böyleolsa dahi birbirinden. ar. ılmam ış idari ve adli zab ıta topluma b kn ıy ıvermeyecektir. Hatta karma zabitanin sadece adaleti aramakla göevli olduunakendisini dahi ' inand ırmak mmkUn olamaz "Bu iki nevi za ı ta arasında fonksiyon bak ım ından esasl ı bir vark vard ı . Hatta baz ı 1a ına g.rebunlar ı ayni kelime ile göstermek de ranl ış t ır. .Ad1 zub ıta suç failleriniaramak, tevkif etmek ve ma1 ı1cer ıeye teslim etmek gibi zecre ve tenkiletakaddiim eden ameliyelerden ibaret oldu halde idari zab ıtalarin eezaimii.eyyidelere taal1k eden takiplerle hiçbir a.lkas ı yoktur. Ve idari zabıta bu sahan ın dışında kal ır. Bu zab ı tan ın faaliyet mevzuu medi nizam ındevam ın ı teminden ibarettir." (Onar, ili, s.1470).Savunmn ın itham ila birlikte baçlamos ı adli zabtan ın,idari zabaLtadan ayr ı lmas ı lizumu barolar ı yak ından ilgilendirme4tedir.İ dari-Adil zab ıta varmas ı , itham ile birlikte sanman ın ba ş1ams ı ilkesineayk ır ı dii ş er,. £arolar Birliinin tutumu ve karar ı savunma9n öne- a-l ınmas ı d ır. Karma da, idari zab ı to. daima iistiin ç ıkacak ve rn ı dafiin görevininba ş 1 ıyaca ı çizgiyi daima geriye itecektir. Soru ş turma idari kald ıkçamdafi görevinde geciktirilmi ş olacakt ır. Baz ı uygu1emal2.rda uzun süreadli olmas ı gereken soru ş turman ın, idr say ı lmas ı ., ani bir kararla i ş inadliyeye sevkinin, "sprizli dava" tertiplerinin te ş hisi gerek1dir,

132 -b. armc zab ıtan ın sak ıncalar ıAdli zab ıtan ın fiilen "çok ba ş l ı zab ıta" oimaından doğansk ınca1ar ı kçmsenemez. (Chaumeil (J,M), La police judiciaire (Lille,1953), s.14) Bu duruma mutlaka son verilmelidir.-Adli zab ıta, teminatl ı bir itham örgfitLi içinde yerini bulmalı d ır. "Savc ı lar adli zab ıtan ın en yüksek amiridir. Binanleh adlizab ıta, idare kudretinin bir unsuru olmaktan ziyade, adli kuvvein birunsur ve vas ıtas ın ı te şkil eder" (Onar, ili, s.1469). Bu anl şyıın adlizab ı tan ın minha ıran adliye ı in bir unsuru say ı lmas ı ş eklinde tadiii dahaisabetlidir.-Baz ı memleketlerde zab ıta soru ş turmas ı ul Eavc ın ı rı gözetimiait ında, fakat ba ğıms ı z bir saru şturmad ır (bk.Granata (L.), Orgnizzionegiuridace della polizia giudiziaria (Rivista penale, 1952) Se170)o UsulKanunumuz ise zah ıta soru şturmas ın ı haz ırl ık soru ş turmas ı içinde kabuletmi ş tir. Z ab ıtan ın adli görevini Adalet görvinden uzak1a ş t ırmk yolundaher e ğilim usul kanununa ayk ır ı dii ş er,-Ad1. zab ıtan ın yaptıı görevin "adli görev" oldu ğunu kabuletmek veya etmemek farkl ı sonuçlar verir. Eğer bu görevin "adli görev"oldu ğu kabul edilirse, ortaya ç ıkan "ba ğda şmazl ık kavram ı "dır. ademesi neolursa olsun, adli grev ile ba ğda ş amaz."Ra ğda şmazl ık kavramı " bir usul kural ı d ır. "Ayni davadaadliye zab ıta memurlu ğu" (CMUK.21/4) yapmş olmağı "hakim" olabilme ğe manisayan, -adli i ş lenilerde zab ıta amirinj hakime e ş it tutan (cMTJK.154/4) bukanunun idar£ zab ıta ve adli zah ı tay ı ayni elde toplama ğı mbahlgërdUgUsöylenemez. Usul Kanunuuzun sistemi iki ayr ı zab ıta esas ına göre diizenlenmiştir.Görevi gere ğince bir ş eyi önleyemeni ş olma ğı Usul Kanunumuztarafs ı zl ığı giderici bir faktör sayar. Suç, önleyici zab ıtan ı n 1ba ş arlsizligiolarak da dii şiiniilebilir. Geni ş bir görii ş idari zab ıtay ı suçlar ı önleyememekleitham edecektir. 0 zaman kurulu ş olarak böyle bir itham alt ındakalan ayni zab ıtan ın adli zab ıta i ş lemleri ile görevli tutulmeA kamuyatarafs ı zl ık aç ı s ından inanç veremez.-"Masumluk karinesi" ne (kesinle şmi ş mahkmiyet kararverilinceye kadar herkesin masum say ı laca ğına) say. ı ve ona bağı 1 ık idari

- 133 -zab ıta için bir anlam ta şımaz. Halbuki bu kural ihmal edilerek ir adlifaaliyet in dii ştnulmesi bile mmkiha de ğildir.-Memleketimizde adli zab ıta i ş lemlerini dUzehleyici kuralların mevcut olmamas ı bir çe ş it "karakol tatbikat ı "nı yaratmı ş bu tatbikatkendini kabul ett!rmee gayret etmi ş tir. Adli ve idari zoıtan ın ayrı lmas ı ve zab ıta soru şturmasinin makul bir diizene balanrnos ı zman ı gelmiş tir.-ab ıtan ın ce'oir ve baz ı usullerle tespit etti ğ i "ikrar"adayan ı larak mahkmeye verilen ve sonunda beraet edeh san ıklar ın durumuher memlekette endi ş e ile kar şı la ıiın ış t ır. Zira bu çe ş it davalara "beraetkarar ı " ayni zab ıtan ın kanun d ışı tatbikat ın ın z ımnen mahkm edilmesi anlamına gelir. Nitekim bu husus Italya'da bir meclis soru ş turmasn sebepqlmu ştur. (Giuliano, M.Le conelusl.on.i dell'incialesta sui metodi e sg1ialusi della polizia giudiziaria, Hiv, Penale, 1954, s.362)-Idari zalm ıta ile adli zab ıtadarı şu ş ikayetlere rastlanmaktad.ır-anıın, hakk ında zor kullnan zab ıta memurlar ı huurundasorguya çekilmesi ve b6yle bir sorguya hakim öniinde sorgu niteiii tan ınmsı ;-Savc ın ın san ığı karakolda sorguya çekmesi;- 1utuklan ıp tevkii' evine konulan san ığın buradan al ınarak,zab ıtaya teslimi sonunda itiraf ın ın elde edilmesi, tatbikat ı ;X akalanan san ığın derhal veya siresinde hakim öiıiine ç ı-kar ı lmas ı hakkın ı kullanmas ına. mani olunmas ı ,-Hakk ında zor kullan ıldığın ı ileri sUren san ıklar ın bu ılundelil ve eserlerini tesbit ettirmak.iste ğ ine engeller ç ıkar ı lmas ı ,-an ık1ar ın karakol döldU ğU manevi üzfintü do ğuranusullerle sn ıklar ıfl gerçe ğe ayk ır ı da olsa, ikrara zorland ıklar ı hakkındakiş ikayetlerin pek yayg ın hale eldii,-z ab ıtanın el koyduğu adli olaylardan, baz ı hallerde adlimakamlara geç haber verilmesinin endi ş elere ve ithanılara sebeb ldu ğu;-Adlî zab ıtan ın sadece delilleri toplamak, tesbit Fetmekgöreöini a ş arak savc ın ın bilgisi d ışında soru ş turmaya yön vermede kendisiniyetkili saas ı ,

km-134--Adli zab ıtan ın idari zab ıtadan ayr ılaas ı , sadece mirin»i şmesi de ğildir. Adli zab ıta yeniden di5.zenlenmeli ve g6revinn gertirdi ği biçimde donat ılmal ıdir. Öte yandan Usul 1 anunun . - "zab ı-ba soru ş -turmas ı" ayr ı bir bö1m olarak uygun hikm1erle dzenlenme1i ve s şvc ılıkile adli makamlarla ili şkileri teminatl ı hUkUmlere ba ğlanmal ıd ır. (DondianaM01ndagini, Prelimineri e p.olizia giud ı iziaria, Riv. Panale 1953, s0329)Yrörl.kteki Usul Kanunu adli zabtadan da ğın ık kimlerdesöz etmektedir. "zab ıt: C1K.90., arama: 97, Yakalama: 127, Tedbir , 57fakat bu hUkiimler aras ında ba ğda şım yoktur. Ad1 zab ıtan ın soru turmausul belli de ğildir. Ve uygulama, "kanunsuz ceza usulil olmaz" kuralidışında yÜrUmektedir. Bu yijzden neyin ne sebeple "kanunsuz" oldnu belirtmek miimkin olamamaktad ır.S an ığın teminat ı "Adli- Z ab ıta•"dan be ş1aal ıd ır0 Adli zab ı-'tan ın "kanun öncesi" seyilmas ın.a imkan yoktur.c. Savc ıl ık Teminat ıUsul kjnuııumuz. adli zab ıtan ın amiri olarak savc ılar ı kabuletmi ştir. PakatAneyasa MaNemesinin iptal karar ına ve devlt.ha şkanının yetkisini kullanmas ına ra ğmen savc ılar ın teminat ın ı sa ğlayan kanun yapı lamam ışt ır.Savc ılar özli.ik i şlerinde idari makamlar ın alt ında kald ıkları siirece adli zab ıtan ın tarafs ızl ığından daima şiiphe edilecektir. "bksavc ıl ık teminat ı Türkiye Barolar Birli ği bro şiir' t . Bu bak ımdan savc ılar ınteminat ı konusunun ivedilikle çöziilmesi gereklidir. Gördikleri i şin id.ridei1, adli bir i ş olmas ı , adli zab ıtan ın da bir "teminat"a ihtiyac ı olduğunugösterir. az ı 1memleketler bu konuyu .Anayasada gUsterecek kadarönemli bulmu şlard ır. Italyan Anayasas ı 'n ın 109. maddcsi odli zab ıtan ındo ğrudan do ğruya adli makamlar bafl ı oldu ğunu belirtmektedir. 955 y ı l ındaItalyan Usul Kanunu'nun 120. maddesi de ği ştirilmi ş e adli zb ıtan ınba şsavc ılara kar şı sorumlu oldu ğu ve adli zab ıta mensuplar ın ın ba şsavc ı-lar ın r ızas ı olmadan görevlerinden ul ınam ıyacaklar ı kabul edilm ştir."Lone, Trttato 1961, s.4, n.4".- ç. Diizenlenecek konularGere ği gibi kuruldu ğu taktirde-Adli zab ıtanın re'sen soru şturmaya ba şlıyabilece ği;

*-35--Bununla beraber (teninatl ı olmak şart ı ile) savc ıl ığın gözetimialt ında faaliret gösterece ği;-Yapt ığı i şlemlerinden dolay ı savc ılığa bilgi verme zorunlu ğu;I şlemlerinden dolay ı sevc ıl ı a kr şı sorumlu olacklor ı ,savc ıl ığın olumlu karar ı bulunmadıkça görevlerinden'al ınamayacaklar ı , terfilerinde ve nakillerinde savc ıl ığın sidfl amiri say ılaca ğı ,-Kimlerin adl zab ıta memuru ve adil zob ıta amiri bidu ğununtarifi, amir ve aemurlar ın görevlerinin aç ık hfikfimlerle belirtil4si;-Adil zab ıta i şlenlerinin hangi s ın ırda baçlayaca ğrn;adJiidarizab ıta ili şkilerinin dizenlenmesi;-Adil zabian ın tutma, al ıkoyma yetkisinin şart ve sfiresininözel ve aç ık hUki.imlerle saptanmas ı ; adli zab ıta kudreti, tanik dinlemearama, zab ıt, bilirki şi incelemesigibi i şlemlerdeki retkilerinindüzenlenmesi;-Adl ı zabita mensuplar ı aleyhine takibat ın izin es-as ına veözel hkmlere ba ğlanmas ı.;-Polis Enstit ;;sU mezunlar ın ın ve yiksek okulu bitirmi ş o-- . .lanlar ın adl ı zab ıta amiri olacaklar ı , d ığerierJn ın yet ışt ır ı lme Ş içinbir e ğitim merkezinin kurulmas ı ; yiiksek okul statUsne tabi ofan PolisEnstitiisiindeki öretii s ıras ında adil zab ıta amiri, olacaklara ek kursiardüzenlenmesi;gibi konular ın tasorda yer almas ı uun ırWtala olunmaictadır.d. Sonuç:Tiirkiye Barolar Birli ği yukar ıdaki sorunlar ın ivedilikleele al ınmas ın ı temnni etmekte ve Anayasa'ya uygun ve onun gere ği olantedbirlerin al ınmas ile huzurun sa ğlanabilece ği kan ıs ın ı, ta şımaktad ır."Yönetim Kurulurnuz bu konudaki 'göri şlerini a ş a ğıdaki bildi-'ri ile de kamu o3runa. durmu ştu"Belli baz ı çevrelerden gelen huzur bozucu eylemlerin, ekonomikkamu d'iizeninirı halP. kurulamam ış olmas ından da yararlanarak hergeçengün bir öncekinden daha etken metodlar deneyebilc-n bir örtlenmef halinegelmesini ve bunlar ın tedbirleri ' aran ırken hukuk dzenimizi temelindensarsabilecek çarelere ba şvurma ihtimalinin belirmesini kayg ı ile izleyen

D- 136Tiirkiye barolar Birli ,i Yönetim Kurulu 31.1.1971 gönlii topint ısbnda bukonudaki görü şlerini tespite karar vermi ştirMemleketimizin; hukuk ve fikir yap ı s ı , hiçbir ideolojiksokak kavgas ına zaaf gösterneyecek ve hangi uçten gelirse ge1sin silahl ıolarak dahi ortaya ç ı1 ış bulunsa, her turlu suç ve suç teebbuserinitesirsiz k ı1bi1ecek giiçtedir. Suç ve suçlu, kanunlar ın tarifine girdi ğiölçiide, mutlaka takip edilmeli ve gereken yap ılmal ıd ır. Bu görev tarafs ı zTiirk adliyesinind.ir. T trafs ızl ık suçlunun yka1anmas ındn ba şlar ve enyUcé makam olan hakim huzuruna varana kadar tsrafs ızl ığa el siir9ernaz.idari zab ıta ve bizdki toplum polisi uygulamas ı , ço ğu zaman, it am edendurumunda kalan ın emrinde olan, bir kurulu ştur. Bu yönU ile, suçun tespitive suçlunun yakalanmas ında, tarafs ız daan ı1md3_ ğı ithamlah kse1-mekte, tarafs ızl ık özleminin arkas ına gizlenenlerin köriikledi ği brtam i-çinde kitle hareketleri yarat ılmaktad ır. Adli zab ıtanın varl ığı ,suç vesuçlu için ba şl ıca teminat oldu ğu ve böyle say ıldığı için, memleJcetimizdekiuygulamada, idari zab ıtan ın görevleri adli zab ıtaya devredifdiigiin, bugiinkui bunal ımlar ı-.ri biiyik ölçiide sona ereceinden şiiphe edilmemelidir."3. Avukatl ık Kanunu De ği şikli ği Çal ışmalar ıAvkat İ 11ç Kanununun bir çok hiikiimlerinin ıea1e ğingeli ş imine engel olabilece ği, hatt aman zaman bunlar ın kendilerini a-ğırca hisettirdikleri, kendi kendini yiiriitmeye ve denetleme ye yetkiliBarolar Birli ğinin kurulu şundan sonra ortaya ç ıkan

1- l7 -4. Medeni Kanun Dei ş ikliiUzun siredir Adalet akanl ıı canias ı içinde haz ı 4lanm ıbulunan tasar ı Birlik mitlas ın ın al ınmas ı için. gönderilmi ş , ayr ı ca bumetinden birer nishas ı d Barolar ım ı za postlsnmış t ır. Medeni k:nıundayap ılmak istenan de ğ i ş iklik esaslar ı da yine pek önemli önerileri kapsamdktd ırŞiip1e.yok ki, iirk avukatlar ın ın böyle bir de± ş ikli ğin haz ırlnmasında katk ılar ın ın ayni önemi ta şımas ı gereklidir. Bu itibarlaolunmu ş tur ,a. Barolar ım ı zcları göri ş lerini bildirmeleri tıususu ricab. Barolar ınıı z ın gör ş J.erine intizar edilirken bii yandanda uç ayr ı çal ışma guribunun te şkili Yönetim Kurulumuzca uygun miltalaaedilmi ş Ankara'da Baçkanl ıkca, IzEıir ve Istanbul'da Ba şkan Vekil,lerinoek ı rulacak komis yonlar ın ivedilikle konuya eileleri gere ğine karar verilmi ş tir.Bu suretle Barolar Birli ğinin göri ş ü saptand ı ktan sonragerekli makamlara sunulacak ve ayr ı ca kamu oyuna da a şıklanacakt ır.5. Türk Ceza Kanunu De ği şikli ğiAdalet Bakanl ığı ndan' al ınan yaz ı da T ı:irk Ceza Kanunude ğ i ş ikli ği öntmsar ı s ının Türkiye Barolar Birli ğ i taraf ından az ır 'lanmasının istendi ği, Hukuk Fakfllteleri ile temas edilerek onlar ı n da görü ş-lerinin Birlikçe al ınmas ının tensip k ı ], ındığı bildirilmi ş tir. Bu konudakiçal ışmalara ba ş lanmi ş t ır. Ayni ş ekilde durumdan barolar ım ı z ı hberdar ettikve bir ön çal ışma gurubu eydana getirdik. Ontaàirinin haz ırinmas ındamsonra yeniden barolara durumun arzolunaca ğı pek tabiidir'.6. Adli AravermeBarolerd.an Birli ğimize gönde'ilen yaz ı larda; adliara verme sures ınde dava aç ı lab ı'lece ğı ve tebl ı gat Ya ı lab ı lece ıı n ilmive kazai içtihatlarda kabul edildi ği halde, bir k ı s ım mabkcmelerdeki uygulamaların an ı lan içtihatlara uymad ığı bildirilmi ş ,H.U.M.K. 177. maddesinde ancak an ı lan kanunla tayinedilen m'üddetlerin ara verme süresinin' bitti ği gfi'nden itibareh yediiftı uzuyaca ğınn hiikme baland ığı , maddi hukuka ait kanunlar ın tayin et-

tii hak dfi şiiricii ve zamnaç ım ı si5rolerinin uzamas ına imkan olma ıı ,Kanunun aç ık hikmLine ve bu konudaki Yorg ıtay kararlar ına g5re ar verraesresinde dava aç ılabilece ği ve tehliat yap ı1abi1ece'i hususun4 Blikgörii şUnUn Yiiksek Hakimler Kuruluna bildirilmesine karar veril£ ıi ş irYiisek Hkihler Kurulu Ba şkanlığın ın Birli ğimize cevabi8.12.1970 tarih ve 13 say ıl ı genelgesi aynen ş y1edirh t Wi5rkiye Barolor Birli ği Bakanl ığın ın, 5 Ekim 1970 giin ve1798 say ıl ı yaz ı s ı örne ği a ş a ıya ç ıkar ılm ış , Kurulumuz Genel Kuulunca20.10.1970 gUn ve 1970/359-379 say ı ile ttBao1ar Birli ğince de belirtildiği iizere adli araverme sUresinde mahkene1erce dava dilekçelerinin a-l ınmas ında kantıni bir mani bu1uad ığ 3-n ın, bil'akis kanun hUkUrnlrine,ilmi ve kazai içtihatlara uygun olaca ğının bijtUn mahkemelere ve 1kimlereduyurulmas ın ın yerinde olaca ğına" karar veri1i ştir."'7. Ceza Muhakemeleri Us ılU Kanunu De ği şikli ğiKonu Birli ğimizce ele al ınm ıştır. Zira bu kanudakide ği şikliklerin mesle ğimizin icras ına etkili olaca ğı , teminat saqiEıYacağıdii şiincesi ile baz ı olanaklar ın elde edilmes ı in dU şUniilmesi Uzerineve bu konuda daha evvel Birli ğimizin mUtelaa ın ın al ınmamas ı nedeniyle,Tiirkiye Biiyiik Millet Meclisi Adalet Komisyonuna ba şvurulmu ş ve şu hususların temini çabas ına giriçilmiatir :'Tirkiye Barolar Birli ği Usul Kanununun -Savunma mesle ğiningereklerine yeteri kadar imkan verraemi ,ş olmas ı ve ha şkaca nedenler1e*daha esasl ı bir de ği şikli ğe tabi tutulmas ı 1Uzumua inanmaktad ırJTUrkiye Baralar ir1i ği Yönetim Kurulu ald ığı karar uyar ıncamesle ğimizin icras ın ı yakinen ilgilendiren ve Birli ğimize Barola ı ca iletilenbaz ı konular ın çözUm şekilleri hkk ınd, Avukatl ık Kanununun 110.maddesinde yaz1 ı örevierimizin yerine getirilmesine imkan verilmesi istenmitir.1) Avukat ın duru şmadan ç ıkar ılmamas ı Duruman ıninzibat ı gereklidir, fakat savun ıa görevi ondan .a ş a ğ say ılamaz. Bu itibarla"duru şman ın disiplini b : k ım ından yetkiler mUdafiin hUrriyetine engelo1amal ıd ı ." (Kunter Ceza Muhakemesi Hukuku, Istanbul 1961, INO.473)

unduru şmen ın inzibat ı kavrom ın ın r ıakul olmayan bir anlay ış a ba ğ lanıhas ı halindeba şkan ın alaca ğı tedbirin savı:nme serbestisini fiilen kaldraca ğımuhakkakt ır. Avukat ın davas ın ı 'btn belgatile müdafaa edebiles ınde,estleriy1e, hareketleriyle midafoas ın ı kuet1endirebilmesinde meslekizaruretler bulundu ğu inkar edilemez" (Belgesay, Hukuk Usul. MuhakemeleriKanunu sh.51)Bir taraftan savunma dokunulmazl ığı (TOK. 486), di ğet taraftanduru şman ın inzibat ı nazara al ın ırsa ba şkan ın duru şmadan çkrmatedbirini al ırken ne kadar dikkatli olmas ı gerekti ği kolayca anl şıl ır.Kald ı ki, 1136 say ıl ı Avukatl ık Kanunu, 2. maddesiyle şu hü1ü gtirmi ş-tir: "Adli merciler,,, a ırukatlara görevlerinin yerine getirilmestnde yardımc ı olmakla yiikümlüdürler". Hr ne kadar Usul Kanununda duru ş4n ın inzibatın ı bozan her ş ahıstan bahsedilmekte ve Avukatl ık Kanununun 58. maddesindeinzibata alt htikümlerin sakl ı tutuldu ğundan söz edilmekte ise deSavc ıda her şah ıs tabirine girer, Savc ının kat ılmadığı mahkeme kanun dairesindekurulmu ş sayılamaz. "Ivukat miidafi s3.fetiyle kendisine svc ı ilee ş it muamele yap ılmas ını istemede h ıkl ıd ır." (Belgesay sh.51) 0 haldesavc ı duru şmadan ç ıkar1nayac ğ2_na göre avukat ın duru şmadan 9 ıkr ı1abi1mesi daima haks ız kalacakt ır. Yebnc ı kanunlarda bu durumlarda du ı'u şman ıntehiri ve durumun Baroya bildirilmesi usulü benimsei ştir.Önerimiz şudur : "Ceza 1,1uhakee1ei UsuUJ Kanununun 378.maddesine a ş ağıdaki fikra eklenmi ştirSavc ı ve müdafiler duru şma salonundan ç ıkar ı lamezl Lüzumuhalinde, mahkemenin karar ı ile uruma tahir olunur ve gerekli tdbir1erinal ınmas ı hususu yetkili makamlara bildirilir".2) MeoburiMLidafilik : Usul Kanunuzun, ça ğ a ş usulkanunlar ından gerili ğini en fazla ortaya koysu taraf ı , san ığın miidaf iiolmaks ı z ın, ceza d..valar ının görülehilmesine imkan vermi ş olmas ı d ır. Sanığınmüdafii olmasa da, en a ğır bir cezaya çapt ır ı1abilmesini mümküngören bir uygulama, sanman ın lüzumune inanm ş sy ılamaz. Halbuki "sanmahakk ı" Anayasa müesseselerinden biridir. Ceza Usulü Kanunu(M.138)ancak baz ı hallerde ve tak.diri mahiyette olmak üzere re'sen mU.dai tayininikabul etmi ştir.3) Hak Arama .firriyeti : "Herkes, me şru bütün vas ıtave yollardan fayda1aak surotiyle yarg ı rercileri önünde d5vac ı veya

1 ' ı (edmal ı olarak, iddia ve savunma hakk ına sa ıptir ( ımayasa l ı' 1) Bha u karama hirriyeti"dir Baz ı Ana:aaslorda aç ıkca bir avuk et taraf ı.nan saranuima hakk ından kimse i ıahrum dileue z şeklinde hikimler yer ajektad irHaklar ın nite ıi:;i, onlar ın kullan ı lmas ı n ın imkrılJabal ıolmas ı halinde, e şitlik kavram ı fizerinde de duulmas ın ı gerektiriLUsul hukukunda "herkes için e şit adelet t' en önemli ilkelerdendir0 Eakat bu ilkei, adaletin, huzurunb gelen herkesi e şit tuttu ğuanlam ında, s ın ırl ı sa;'arsak faydas ın ı da dareit ış oluruz. Hak armadae şitlik adalete ba şvurabilmekte gerçek e şitliktir.5k aramds. e ş itlik Anayasam ı zda "temel haklar t' dam say ılnış t ır. Temel haklar ın kullan ı lmas ı ko şullar ını sagiamak gorev ı Dvlet ındir(Anayasa 10) Adli yard ım ın Anayasa hukukundaki yeri böylece iç ıklanniş olacakt ır.Geni ş anlamda "adli yard ım" kavram ına "Adl£ mzahe'et' vemecburi mdafilik" (-mi dafi olmaran son ı ,a ceza dvalar ında re'sn ida.fi tyini usuli5) dahil say ı lmal ı d ır. Adli miizaheret ile mecbur. mildafilikusulü aras ında yak ın ili-ki vard ır.Mecburi mUdaf ilik usulini "toplumsal mUdafaa maksm ıti lkavamı ile de izah mimki3ndiir : "M?afaa fonksiyonunun hukuken te şkiltlan-Jimış toplum olandevlet bak ım ından önemi dolayısiyle, toplumsal mUdafaaiçin a ı bir makam ihdas ına zaruret duyulmu ştur. tu makam, miafa makamıd ırG'(Kunter (N.), Ceza Muhakemesi Usulü (Istanbul 1961 n29Jll)0Haks ı z hUkmfi önlemek bak ım ından mUdafiin görevi sonuçta toplum fdydas ınaolduundan, mecburilik esas tutulmal ıdır.4) Dier memleketlerdeki usuller: Fransa'da ceza davalarında adli yard ım, Usul Kanuunun 114. maddesine döredir. Bu Iiiim geliri ne Olursa olsun san ıklara bir nı şavir istemek hakk ın ı verir. Bu mfi şaviı Mahkeme veya Baro Ba şkan ı taraf ından seçilir. Mii şavire iicret ddenmez,Alman sistemi de, Fransadakine baz ı arklarla benzer AlmanCeza Usulü Kanununun 140, maddesine göre bir mU şavire ship omak hakki sanıın fakirlii şart ına halanmam ıst ır. Cinayet veya a: ır bir ciirıhabahis konusu ise mU şair tayin oluriur. Fakat iransadakinin aksine âvukataicret verilir. Mahkeme san ığı kendisini savunan avukata iicret ödemee mahkumadebilir,Danimarka'da da a ğır suçlarda, mdaf ii olmayan san ı ;a nahesenmidafi tayin eder ve mahkeme san ı , avukata kendisinin tayin

- 11+1_.edece ği fic±eti •ödemee mahkum edebilir. E ğer san ık beraet ederse avukataödedi ği ücret kendisine Devleçe iade edilir.Belçika'da A ğır Ceza Lahkemesi (Cou,r d'assises) Ba şkani.duru şmadan evvel midaf ii olmayan her san ığa bir müdafi tayin derL Böylebir tayin yap ılmamış ise, bundan sonraki i şlemler bat ıl say ılır. Cinhai şlerinde, fakirli ği kabul 'edilmi ş san ık dur ışmcdan en az uç gin evvelbir avukat ın kendisine yard ım etmesini istemi ş ise, talebi Ba şkan taraf ından,"Ucrets.z isti şare biirosu t' delegesine gönderilir. Ve bu delege arac ılığıyla kendisine bir midafi tayin edilir. Ilk soru şturrnadatakepSorgu Hkimine yap ıl ır, b1hm bu talebi "ücretsiz isti şare burosu delegesine,bulunmad ığı takdirde, mahkeme ba şkan ına havale eder ve busuretlesan ığa bir mdafi tayin olunur. (bk.Braas, Prcis de procdure pena.l.(ruxelles, 1951) n.1498)Italyan Ceza Usulii. Kanununa göre cezas ı hafif kabahatlerdengayri suçlar ın davalar ındaher san ığın mutlaka bir ıuidaf ii bulunacaktır. Eğer mudaf ii yok ise yap ılan i ş lemler hukmsuzdur. Italyan Yarg ı-tay ı san ığı kendisi avukat dahi olsa, i şlemlerin hukumsuz sayilaa ğınıbelirtmi ştir. Mudaf ii ol ıaayan sanığa re'sen mdafi tayin edilir. Han ık,adli miizaheretten fada1anam ıyorsa avukat ın Ücreti san ıktan al ın ır. (ItalyanCMUK.125; Italyan Yg. karar ı : 15.3.1960, bk. Lattanzi (g.), İ cddicipenali (Milan-o 1962), s.935, nt: bk. Lione (G.) Trattato di dirit10 processualepenale (Nao1i, 1961), 1 1 s.585).Amerikan Yiiksek Mahkemesine intikal eden bir olayda, uyu ş-turucu maddelere ili şkin kanuna muhlefetten san ık olan ve kefalelle tahliyeedilen bir şahs ın, suç orta ğı durumunda olan kimsein arabaskna, o-nun r ızas ı ile, bir verici alet yerle ştirilmi ş , bu suretle sanııT kendialeyhine olan baz ı sözleri bu şekilde tesbit edilmi ş ve bu ifadey göreanık rnahkm edilmi ştir. Yfiksek Mahkeme, bu ifadelerle san ığın mahkum edilemiyeceği neticesine şu gerekce ile varm ışt ır : Amerikan Anayasa ınagöre, her çe şit ceza davas ıflda her sanığın bir avukat ın yardım ınahakk ıvard ır. San ığa zarar ı olabilecek bir ifadenin, Federal memurlar taraf ından,miidafi haz ır olmaks ı z ın tesbiti, Anayasan ın kabul etti ği "mudafiesahip o1ak hakk ı"n ın ihl1idi. (bk.Revue de la commission,interaona1ede juristes, 1965, n.2, 371)•

15) Memleketmjzdkj durum Mer'i Usul Kanunundan erelyiriirhkte olan tt USU ij Muhakemat ı Cezaiye Kanunu" a ğır cezal ı sugiardamecburi mUdafiilik usulünii kabul etmisti. Bu usuldetı ayr ılmak isabetliolamam ışt ır. (Kunter (N) Ceza Tuhaken ıesi Hukuku ( İstanbul, 196);n.131E)0Ceza daaiar ında mecburj miidafilik bsulUnUn memleketimizdede ihyas ı 'icap eder. A ğır Ceza Mahkemelerinde sanıın (hangi sebe'pıe o-lursa olsun) miidafii bulunmamas ı çadas ceza adaleti ve Sosyal Adialetanlay ışına tamamile ayk ır ıdır. Sanııri geliri yoksa adli yard ımdan imknlatı mevcut olmas ına rağmen herhangi bir sebepl mdafi tutmam ış iseticreti kendisinden al ınmak suretiyle bu konu çözUlmelidir0Çağda ş usul hukuku miidaf ii olmayan bir kimseye htsan ıkudenilmesine bile kar şıd ır.Önerimiz şudur,"Ceza Muhakemeleri Usülü Kanununun 138. maddesi a şğıdakişekilde dei ştirilmi ştirS an ık onbe ş ya şını bitirmemi ş olursa yahut sa ğır veya dilsizveya kendisini mâdafaa edemeyecek derecede cism Ai veya dimai malu.liye±bulunursa veya dava a ğır ceza mahkemesinde göriiliiyorsa, sanıın müdafii de yoksa kendisine mahkemece bir miidaf ii tayin olunur0 San ığın gelirimevcut 4 ği1e adl yardımda, irnnlri. : mevutdafi'tutnıamış ise:agari tarifedeki ücret kendisinden al ınırdi,6) Evrak ı incelemek hakk ı 4 Mesleimiz mensuplar ın ınirliimize akseden ş ikayetleri aras ında özellikle şu konulara ratlanmaktadıra) Haz ırl ık ve ilk soru şturman ın gizli oldu ğu mülahazas ıile san ık miidafiine veya zarar görenin vekiline hiç bir suretle bilgiverilmemektedir. Halbuki soru şturman ın bu safhas ında dahi müdafi e vekiun,müvekkillerinin menfaatlerini korumak, savunmalar ın ı sağjamak görevlerivard ır. Ezciimle, baz ı itirazlar ın (takipsizlik karar ına, tutuklamayailk soru şturmada, iddianameye itiraz gibi) dosya incelenmeden yapLlabileceineinanmak mümkün deildir

ut• -143-b) Haz ırl ık ve ilk soru şturmada utalıkikat ın gayesine halelvrmyece ği anla şıl ırsa talıkikata müteallik her nevi eak ve vesaikïnmüdaf ii taraf ından tetkiki müsadesinin t' verilece ğ iue dair olan uul hükminiin(OMUE.143) uygulanmad ığı , bu yoldaki taleplerin hemen daima reddedildiği görülmektedir. Müciafiin haklar ın ın k ıs ı lmas ından kayb ı en büyükolan kavram "Adalet" tir.c) Yine Ceza Usulü Kanunu hükUmlerine göre haz ırljLk ve ilksoru ş turmada sanıın sorgu zabt ın ı , bilirki ş i mflta1as ın ı ve san ğın hazır bulunmağa yetkili oldu ğu her i ş leme ait tutanaklar ı incelemek hakk ıkesin olarak miidafie tan ınmış olmas ına ra ğme ı bunlar ın dahi g6sterilmesindegüçlükler ç ıkar ı ldığı 1ıatta baz ı bölgelerde bunlar ın hiç gsteri1-medi ği ş ikayetler aras ııı dad ı r."Önerimiz şudurCeza Muhakemeleri Usulü hanununun 143. maddesinin birincive ikinci f ıkralar ı a ş ağı daki gibi de ği ş tirilmi ştir:Miidafi da-aya müteallik her nevi evrak ve vesaiki tetkikhakk ını haizdir.11az ırl ık soru ş turmas ı ve ilk soru şturma soru şturman ın birsüre gizli tutulmaslnda zaruret görülen hallerde inceleme talebi red e'dilebilir. Bu karar savc ı l ıkca verilni ş ise ınüdafi taraf ından 165 maddedekiusule göre, sorgu hkimi taraf ından verilmi ş ie asliye cdza mahkemesine itiraz edilebili."Her ne kadar bu konuda Birliimiz te ş ebbüsü sonunda AdaletBakanl ığınca a ş ağı daki genelge C.Savc ı l ıklar ına gönderilmi ş ise de bu genelgeninyine de etkili olamad ığı , özellikle sorgu yarg ı çlar ınınisabetsiztakdirlerini bertaraf edemedi ği gelen ş ikyet1erden anla şı lLaakta ır"Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun 143. ncü maddesinegöre 'ilk tahkikat neticesinde, ve tahkikat yap ı lınamış sa, iddia ı1meninmahkemeye verilmesinden sonra müdafi, davaya miit .eallik her nevi evrak vevesaiki tetkik etmek hakk ın ı haizdir"." bundan evvel dahi, tahkikat ın gayesine halel vermiyeQe ğ ianla şı l ırsa, tahkikata.müteallik her nevi evrak ve vesaiki tetkik etmekiç±n müdafie üsaade olunaca ğı " maddenin 2 nci f ıkas ında tesbit jolunınu ştur

-l--3 ncü f ıkrada ise .; "maznun sorgusunu havi zab ıtuame ileehlihibre raporlarn ın vemaznunun haz ır bul ı,nma ğa selahiyetli oldu ğu sairadli muamelelere miiteallik zab ıt varakas ın ın miidaf ii 'taraf ından tetkikinehiç bir vakit muhalefet edilemiyece ği" yolunda isabetliamir bir hkümsevkedil •.:ni ş bulun ıak'ad ır.GöriilUyor ki, Kanun koyucu, gerek haz ırl ık, gereks,e ilk,tahicikatta dahi san ığın savurunas ının iyice ve gere ği gibi tetkikini lüzumlugörmü ş ve hakk ın meydna ç ıkar ılmas ında iddia kadar savunmaya da lay ıkoldu ğu de ğeri vermi ş bulunmaktad ır.Türkiye Barolar Birli ği ba şkanl ığından al ınan bir yaz ıda;bir çok yerletde haz ırl ık ve ilk soru şturman ın gizli oldu ğu gerekçesiyle,san ık müdafiine veya suçtan zarar göenin vekiline hiç bir suretle bilgiverilmdi ği, halbuki sortışturman ın bu safhas ında dahi mUdaf ii veJrekilin,miiv.ekkillerihin menfatlerini koruaak ve savunmalar ın ı sa ğlamak görevlerimevcut oldu ğu bildirilmektedir.tanufl (CMUK. md.143) miidaf ii ve vekile evrak ın tetkikihususunda geni ş yetki vami ş oldu ğuna g6re isteklerinin olumlu kar şılanıpyerine getirilmesinin, hakk ın ve adaletin meydana çkar ılmas ında etkiliolaca ğı diiiinfildU ğilnden o yolda i ş lem yap ılmas ı hususunun, yarg ı çevresindekiC. Gavc ıl ıklar ına tebli ği."7) Gelmeyen Sanığın Müdaf iiAğır Ceza Mahkemelerinde san ığın gelmemesi, hattatutuk san ığın getirilmemesi haller,rıde san ık mUdafiinin duru şmaya al ınmaması yolunda bir tutum yer alm ış bulunmaktad ır. Bu tutumun kanuni bir meshediyoktur. Usul Kanununa göre gelmeyen san ığın duru şmasi esasen' yap ılnamkgerekir (CMWC,223). Belli hallerde san ığın yoklu ğunda da duu şman ınyap ılabilece ğine ilikin hUkiimlerde ise gelmeyen san ığın miidafiinn duru ş-maya al ınamayaca ğ .fla dair hiikiim yoktur. Hakimlerle miidafiler aras ında çeşitliania şmazl ıklara yol açan bu durumun giderilmesinde zaruret Vardir.Bu zaruretin, 227. madde hUkmiinü mehaza ica'suretiyle giderilmesi yerindeolacakt ır. ..tInerimiz şudur"Ceza Muhakemeleri Usulii Kanununun 227. maddesi a ş ağıdakişekilde,de ği ştirilflhi ştir1

San ık, haz ır bulunmaks ı z ın yap ı labilecek biittn dui uFmai.nt'amtidafiini göndermek sel.hiyeti vard ır"8) Çapraz SorguHer ne kadar duru şmarun sevk ve idare 'si mahkemeninba şkan ına (veya hkimine) mevdu ise de itham ve savunma m akamların ın tamamile pasif hale getirilmesi, uygulamada büyük sak ıncalar dourmu ş tur. Halen di ğer memleketlere dahi sadece ba şkan ın sevk ve i+resinde bir duru şma anlay. şı terk edilrni.tir. Hemen her demokratik meuileketLnusul kanunu itham ve savunmā makamlar ı arasinda ve hkimin gö zet+ia1-t ında, bir çeki şme esas ına dayahmaktad ıı . "Çapraz Sorgu" ça ım ı 'z sul hukukunun özelli ğidir. Esasen bu koiı u Usul Kanunumuza da yabanc ı say ı laua(CMUK. 232). Kald ı ki miitemadiyen konu şmaya kanunen zorunlu. tutulu ş birba şkan ın "ihsas ı rey" dem kaç ımas ına, savc ı ve midafi ile zaman amançat ışmamas ına maddeten imkàn yoktur. İtham veya savunma makam ın ın!, ithamveya savunma için lzumlu görd ğii bir sorunun sorulmamas ı veya bu yoldabir denetirn, alemi bir duru şmada delillerin serbestçe tarışı 1mas ı kuralın ı ihlal etmektedir. Bu itibarla ve hiç olmazsa ş i ındelik tan ık ve bi1irki ş i dinlenmesinde her iki makama imkn tan ınmas ı suretiyle, gerçek çaprazsorguya do ğru bir ad ım at ı lmas ında zaruret görUlmektedir. Bir sorununicaps ı z say ılmas ıma, mukabil taraf ın itiraz ı ile veya re'sen mahkeme dai--ma karar verebilir (CMUK. 235). Bu itibarla uygulamada hiç bir sak ınca meydenagelmeyecektir."önerimiz ŞudurCeza Muhakemeleri Usulii Kanunu'nun 232. maddesi aaağıdaki sekilde de ği ş tirilmi ş tirTan ık ve bilirki ş ilere evvel Cumhuriyet Savcks ı sonra san ık miidaii bundan sonra da miidahil vekili sorular ın ı sorarl r.Bunlar ı takiben ba şkan tan ık ve biliki ş ilere meseleyi.daha fazla ayd ınlatmak için liium gördU:U sorular ı sorabilir.Ceza Muhakemeleri Usulii Kanununun 233, maddesininikinci cUmlesi kald ır ı lm ış t ır"

1469)S onu çYukar ı da, Lnes İ eimjz r icrs ve adalev h:L.metiningere ği gibi yerine getirilmesi eç ı s ınd n acil olan tadil ueklifleriarzedilmi ştir. Bu konularda Eirii;imize Barolar ım ı zdan ve mensuplr ımı z-dan gelen ş ikayetleri ve bunlar ın nedenlerini Yüce Meclise, ilgili vesorumlu olmas ı gerekli makamlara iletmek durumunday ı z Fakat boylé, birçabadan evvel, Adalet Komisyonunun yukaridaki maruzat ı m ı z ı hakl ı uiacağını iimit etmekteyiz Esas ında mer'i usul kanununun münferit tadillerlekahili ı slah oldu ğu kan ı s ında da de ğiliz "Hukuk Reformu" hakk ınd Birliğimizin Türk Hukuk Kongresinde kesin görü şünü tesbitten sonra Parlementomuzunde ğerli hukukçular ından ve özellikle meslekda ş lar ım ı zdan^,erek1iistirhamlarda bulünmak karar ınday ı z.Yürürlükte bulunan usul kanunu, ça ğda ş ölçiilere uymamakta,ceza adaletinde gerekli h ı z ı ve teminat ı salayamamaktad ır Çe ş itliusul bölümlerindeki ş ekilci hükümler, esas ın aranmas ına vakitb ırrkmamak_tad ır. San ıklar aç ı s ından ki ş i hUrriyeti konular ında teminats ı z, ma ğdurlarbak ım ından yeterli ıimayeyi getirmeyen usul kanunumuzun bünyye uygun,makul bir usul teo:isinde izah ını bulan yep yeni bir usul kanuna yerinib ırakmas ı zarureti kendini aç ıkca kabul ettirmektedir8. Asayi ş e Müessir Baz ı Fillerin Önlenmesi Hakk ındaKanun.Bu kanun tasar ı hali ıde iken, "hukuk emnieti" kavramına ayk ır ı dü ş ebilecek yasama tasarruflar ından endi ş eye dii şülmü ştiir.Bu konuda Ba şbakanlia ku. şkular ım ı z ı yans ı tan yaz ımı z ve Ea şbakan" ın imzasın ı ta şıyan cevap a ş a ğı da arzolunmu ştur.a) "Yüksek malmlar ı oldu ğu üzere "Asayi ş e miiessir baz ıfiillerin önlenmesi hakk ında kanun" tasarıı evvelki Hükimet taraf ından1.12.1969 tarihinde TB.na sunulmu ş tu Halen :çi ş leri Komisyonu, eelkitasar ıyı ve ayni komisyonun evvelce haz ı rlad ı Ö ı raporu tekabbül etmi ş ve10.3.197 1 tarihli yaz ı s ı ile Meclis Ba şkanl ı Ö ına arzetmi ştir. Bu 1tasar ı-n ın birinci maddesine göre "baz ı suçlardan san ık veya h'Jkürnlü olanlardan

haklar ında tevkif ve yakalama emri verilmi ş olanlar silahl ı oiara dolaşa ak1 ye 4 vc ay ı ş c ı t bu u e a ett L ı ı la Yıl, yapuanı lans ve sall ı sren ın ge şmes ıne ra ğmen teslim oimazlarsa z ıb ıtave jandarma onlara kar şı e ılh kullanahiIecektir, Silah kuLlaua etkisiesas ında nazar bir d.eyimdir uygulamada bunun anlam ı "vur emri dr Butasar ın ın kantnla şmas ı halinde, uygulamas ı feci sonuçlar verecektr.Ilkel bir tutumu ifade eden vur emri t3nin örti]Ji kildeyasalar ım ı za sokunı iak istenmesin.de isabet yoktur, Ya ş ama hakk ı temel hakadanoldu ğuna bu ıLadaı r ou ıae uoKunulamyaca ğınd goYe, yacam k hakkın ın sona ermes idari ı.nı ma.amlara b ırakmak, uygulamada zab ıtaya ve jandarmayatakdir hakk ı tan ıı.ak hukuk-ika ayk ır ı d ır.asari "San ıklar hakk ında da. baz ı şekli ve etkisiz ko şullaraba ğl ı o ısa bile vur emri verilebilece ğini öngörmektedir, Biri kimseninmasum olmas ına raerı J itham m e imkans ı z de ğildir. Ean ığkn suçluolup olmad ığ . kesin hkfimden evvel belli olmaz0 Daha bu safhada iken teslimolma emrine itaat etmedi ğinden öldiriilen bir kimsenin rnemlekeimizdehukuk emniyeti duygusunu nas ıl zedeleyece ğini ön görmek hiç de gfl değildirBu suretle esasiad2, bir çe şit "teslim, olmama suçu n yarat ı tmakistenmekte ve cezan ın da idari nakamlaca verilmesi yoluna gidilmekted-ir.Teslim (--lmaman ın cezas ın:Ln ölüm olmas ın ı ne suçlar ile cezalar aras ındakigenel denge ile, ne de adalet duygusu ile ba ğda şt ırma ğa imkan varpır.Hukuk sistemimizin demokratik ve Avrupa İnsan fimkihr ınauygun olmas ı geiekli niteli ğini bozacak olan böyle bir tasar ırn kanunleşmas ın ı hiik ıimetimizin lzurnlu görebilece ğini ihtimal dahilindemaktay ı zKonunun muhterem B. şbakanııı z ın ilgisini gerektire13ek derecedeönemli oldu ğu inanc ı: ile takdirlerine sun.ma ğa Barolar B ırii ğininYönetim Kurulunca" karar veriimi ştir.b) "Asayi ş e MU essir Baz ı Fiillerin. Önlenmesi hakk ıhda KanunTasar ıs ı" ile ilgili olarak göndermi ş bulundu ğunuz 20 Ağusos 1971tarihli ve 2203 say ıl ı mektuburıuzda bahsedilen hususlarla alakal ı görii şiimza ş a ğıda aç ıklanm ışt ırBilindi ği i .zero bu tasar ı, İçi şleri Bakanl ığı taraf ındanhaz ırlanmış ve 1 Aral ık 1969 tarihinde Millet Kedisine sunulmu ştr

-lid etti41 0Tasar ının Adset Komisyonunda miizakeresi s ıras ında bir altko ıııı syorı kurulu ş , komisyon da. aalet ha. nI ı u ıa. nca tau nzar: da dikkate.al ınarak, tasar ın ın sivil $rUien ve Ceza Hukuku prensipleri:yle baaşmayan k ıs ımlar ı ç ıkar ı lm ış ve bir anlamda tasar ıya yeni.. bu .. ş ekil verilmiştir.,Son defa llUkii.metimi.z taraf ından da, ald ığı son şelfli ileyeniden sevkedilen tasar ı , Mjilt Meclisinde kabul edilmi ş ve bir mddetevvel de Cumhuriyet. Senatosu Genel Kurulunca kabul edilerek kanun.a şmıştır.Tasar ı ,genel olarak., Gfineydo ğu'daki asayi ş sorununrı beyği zaruetler dola,yisiyle, polis vazife ve selihiyet Kanununun16 nc ı maddesiyle polise tan ınmış olan (silah kullanmak yetkisinin) jandarmayada te şmilini temin etmktir,Yaz ın ızda temas buyrulan (vur emri, ldUrme) diye tan ımla--nan silah kullanma yetkisi, malmlar ı oldu.0 iizere yeni ıhdas edilmi ş biryetki olmay ıp, halen Polis Vazif e ve Selahiyet Kanunu'nun 16 no ı maddesindemevcut bulunmaktad ır.1Tasar ın ın miizakeresi s ıras ında baz ı hatiplerin ifade ettiklerigibi, tasar ı , mevcut sistemi, bir .bak ıma da daha da hudutlan4 ırmaka,silah kullanma yetkisini yeni baz ı şartlara ba ğ lamak suretiyH, halihaz ır durumu tandit etmektedir. Bu ciimleden olarak; kanuna göre silahkullanma yetki Şi şu hallerde mfimkn olacakt ır1- Muhatap, idam veya a' ır hapis cezas ın ı gerektir9n suçların bir veya bir kaç ını i ş lemekten san ık veya hiikiimlii olacaki ırJ2- Bu şah ıs hakk ında tevkif veya yakalama miiizekkersi ç ıkarı lm ış olacaktr..3- Bu ş ahıs ayr ıca silahl ı dola ş arak emniyet ve asayi şitek ba şına veya toplu olarak, fiilen tehdit ve. Ihlal edecektir. 1Bu nitelikleri haiz olanlar ın hiiviyet ve fi.i.ileri İçi ş-leri Bakan1ıınca, kanunda tayin edilen şartlerla ilan ediIecekti4- tuna ra ğmen teslim olunmama hallerinde jlah ku].lanılacaktırBilgilerinizi rica eder, bu vesile iie sayg ı ..arim ı 515nar ım.Prof DrNihat ErimBa şba.kan

41_1499. Toprak Reformu Öntedbirler KanunuBu konuda Tiir1iye Büyük Millet Meclisimisyon Ba şkanl ığınca istenen Birlik mütaiaas ı a ş a ğıdad ırGeici Ko-a) "Tasar ının l,2,4,8,lO,ll,12,13,14,16,18,19,20,21,22,2.4,25ve geçici madde hükümleri yerinde bulunmu ştur.b) Tasar ının 3. maddesinde sulanan ve sulanmayan topaklariçin ayr ı ayr ı miktar saptanm ış ise de, Türkiyede sulanan arazi iktar2n ın günden güne artt ığı gözönüne al ınarak maddenin tdvini g. erekli göriilmü ştiir.3 maddenin son f ıkras ında; konunun kapsam ı içindeki yizölçümünün tespitinde tapudaki bü5klük, bu yoksa gerçe ğe en yak ı büyüklü ğün esas al ınaca ğı belirtilmi ştir. Oysa, madde gerekçesinde deaç ıklandığı gibi, ülkemizde tapu kay ıtlar ı çoğu kez gerçek büyüklü ğü göstermemektegenellikle, gerçek arazi miktar ı tapdaki yüz ölçümünden fazla bulunmektadir.Tasar ın ın amaçlar ına ula şabilmesi için, komisyon sistemininbugüne kadar görülen sak ıncalar ı, da nazara al ınarak, Éiasrafsiz adli birsistemin kabulü ile gerçk yüz ölçümünün adli kaza mercilerincesaptarıması ile ilgili bir hükmün 3. mrddeye eklenmesinin komisyona tavsiye e-dilmesi uygun görülmü ştür.4,5,6 ve 7. maddelerin sulanan 150,'sulanmayan 600 d.ekar ıa şan topraklarda . uygu1anaca1 hakk ındaki hiikilm, a şan k ı sm ın kamu].a şt ır ı-laca ğı kanaatini verecek şekilde kaleme alinmi şt ır. Oysa, madde gerckçesinde4,5,6 ve 7. maddelerdeki tedbirlerin belirli miktar ı a şan ısmade ğil, arazinin tümüne uygulanaca ğı belirtilmektedir.Birli ğimiz, saptanan reform ilkelerinin, belirli r ı ikta.r ıa ş an arazinin tiimünLin de ğil, a şan k ı sm ınkamulat ır ılrnas ın ı ere1fli k ıldııgörü şiiedir'. Bu yönden 3. maddeye bu yolda aç ıkl ık verilmesi gerekligörülmektedir.Tasarı metnine kar şı ç ık ılmayan konular bu cevab ın L ma G_deinde belirtilmi ş olmakla beraber, Uzerinde çok tart ışılan 4. madde hakk ında ayr ıca Birlik görü şünün belirtilmesi uygun görüln ıii ştür.Muvazas esasen hukuken muteber bir sonuç dourmaz ve ispat ısüre ile s ınırlanmam ışt ır. Bu durumda tasar ın ın 4. maddesindeki 20.7.1961

t ,-150-tarihinden kanunun yUrUrliik tarihinekadar yap ı lm ı s . muvazaal ı de r vetemliklerin toprak reformu uyulamas ı yöniinden geçersiz oldu ğunu k ıb'uJ±hukuki aç ıdan mmktindir.d) Tasar ın ın 5 maddesi, muvazaa karinesini belir±emek.ioispat hakk ına ve dolay ısiyle usule ili şkin olmakla, geriye yLiri1tilmesigenel hukuk kurallar ına ayk ır ı de ğildir. Kaldı ki, maddede saptn. aa JİİUvazas karineleri, hayat ın ola ğan seyrine uygun dU ştUgU gibi, hay4t ın normalkurallar ının bir sonucudur. Kald ı ki, maddedeki karinelerin ksin ırispat ı olana ğı da tan ınmışt ır.Ancak, tasar ın ın 3. maddesi ile ilgili görii şümiize ve toprakreformu temel i1keleine paralel olaak, muvazaal ı i şlemlerle ilgiliarazi 3.. maddede belirtilen miktaran az ise iptaline karar ver.i1emiyece ği hakk ında bir f ıkran ın 5. maddeye eklenmesi gerekmektedir.Bağışlama suretiyle yap ılan devir ve temliklerde u maddenin(b)f ıkras ııda para.ntez içi hiikmüniin kanunlar ın gnel1i ği, hak vevecibelerde e şitlik ilkeleri ile ba ğda şmadığ:.ndan ç ıkar ılmas ı yerinde o-lacakt ır.e) Kanunun 3rirürlfi ğe girdi ği tarihten itibaren 3. maddedebelirtilen büyiikliiklerin iistiided tar ım arazisi ile ilgili ifra ve taksim:i şlemlerini önleyen 6. madde yerinde bu1unala beraber, ifrz ve tsksimm kanun: sebebinin yüriirliik tarihinden evvele rastlayan duruajlardabuna cevz veren bir istisna biikmiine yer verilmesi tavsiyeye de ğer bulunmuştur.f) Tasarruf hakk ın ın tasar ın ın 7. maddesinde öngörülen ş e-•kilde tandidi, hukuk diizenimizle ba ğda şt ır ı lmam ış , amac ı sa ğlayı ö ı ba şkabir çözüm tar ı bulunmas ı tavs.iyeye ş ayan görülmü ştür.5..madde (b) f ıkras ındaki parantez içi hiikiim sebebiylebelirtti ğimiz gërU ş ë paralel olarak, bu madde son f ıkras ındaki k1mu iktisadi te şebbüsleri veya i ştirakleri lehine yap ılacak temliki t.asarruflar:kapsm dışı b ırakan son f ıkran ın ç ıkar ılmas ı gerekli bulunmu ştur.g) Devletin istim1k bedeli vermekten kaç ınd ığı endi şesi ı tgiderme yönünden, kanunun yürürlü ğe girdi ği tarihte dol'mu bulunain kazandırıc ı zamanaşımına engel olunmdığın ı belirten bir f ıkran ın 9 maddeyeeklenmesi yerinde o1acakt ır. /

- ışıh) Tasar ın ın 6 ve 9. mad.deleriyle ilgili grii şlerimiin do ğalSonucu olarak 15. maddenin tasar ıdan ç ıkar ılmas ı gerekecektir,i) 1asar ın ın 17. maddesindeki, bu kanuna ayk ır ı di ğ e ı1 kanunhiikiim1erinin, yiiriirliikten kaldir ıldığına dair hükiim uygulamada tereddi.t1ereyer verecek ve anla şmazl ıklar ç ıkaracak nte1iktedir. Maddeninba şındaki gibi kald ırılan hUkUmlerin aç ıkca belirtilmesi kanun tkni ğinede uygun di şecektir.j) Tasan ın 5 ve 7. maeleri sebe-biyle ve e şitlik ilkesineayk ır ı dii şen hukuki bulunmayan istisnai hiikUm1r.e yer veriimemesiLin gerekligörUldii ğii arzedilmi şti. Ayni nedenlerle, tasar ın ın 23. maddesi ileT.C. Ziraat Bankas ı ve Tar ım Kredi Kooperatiflerinin alacaklar ın ıL temini,takibi ve tahsili.ile ilgili .farkl ılığın giderilmesi ve bu maddenin ç ı-kar ı lmas ı yerinde göri1mi şt'r."10. Anj.katl ıkla Ilgili Hiikiimlerin Bir ArayaGetirilmesi Çal ışmalar ıGerek tarihi seyrini.gö .rebilmek ve yararlanmakve gerekse bütün metinlerin bir araya getirilmesini sa ğlamak amaçlariyle,ba şlang ıçtan bu yana yiriirlii ğe konulmu ş avukatl ıkla ilgili yasalarve kurallar ı toplayan bir tikap diizenlenmesi fikrinden hareket eden Yönetim Kurulu 4 30.10.1971 tarihinde verdi ği 652/17 Say ılı kararla AvukatOsman Kuntman' ı bu kitab ı haz ırlamakla grev1endirmi ş bulunmaktad ır.Birinci kitapta, 16 Zilhicce 1292 (13.Ocak.1876) tarihli"Mehakimi Nizamiye Dava Vekilleri Nizamnamesi"nden ba şlayarak 3.Nsan,1924 tarih ve 460 say ıl ı "Muhamat (Avukatl ık) Kanunu" ve 27.Hazi'ra.n.l938tarih ve 3499 say ıl ı Avukatl ık Kanunu yer alacak, ikinci kitapta19. Mart.1969 gUnlii ve 1136 say ıl ı Avukatl ık Kanunu ve ii şiklikleri bu-Junacskt ır :.Bu kitaplarda, maddelerde yap ılan de ği şiklikleri ve maddehiikmiyle ilgili yorum karar ı gibi kurallar ı da maddenin. altnda görmek.mümkUn oacakt ır.Gerekli haz ırl ıklar tamamlanmak Jzere olup, kitap 1972yı1nda meslekda şlar ımı z ın yarar ına sunulacakt ır.

11. Adalet ]3akan ına iletilen onu-Lar12 Mart bildiris inden sonra kurulan k bine deAdaLet Bakanl ığına et ırı len say ın Ismail Arar' ın daveti uzer ıne Ba şkan ım ız 27.3.1971 gijnU kendileriyle görü şm ştrGenel Sekreterin de h,-,zir bulundu ğu bu göri şmede, aroiar ınBa ğıms ızl ığı , Adl '1' -ldarî Zab ıtan ın ayr ı lmas ı zorunlu ğu, Savc ılar ı Tem--,. ,*-nat ı , Birli ğin Anayasa Mahkemesine ba şvurabilmeei, Mali Mi şavirlii KanunuTasar ıs ı , Ceza ve Ceza Usu.lii Kanunlar ı de ği şiklikleri, HUki5rnlUlere yap ı-laCak asgari insani muamele, Kanunlar ın haz ırlanmas ıflda Adalet Baani ığın ın rolü, Adalet Daireleri ve icra Dairelerirıdeki personel kifayesizli ğiKanunlar ın kodifikasyonu, Mukayyst Avukatlar ın avukatl ık iicreti, Meslekigörevlerin ifas ında avuka.tlara vaki tecivzler, Avukatlara tabanca ruhsat ıverilmesi, konular ında Birli ğirnizin gdr ş1eri azedili ştir.b ay ın Adalet Bakanının adaletin geç tecelli etmesinden yak ınd ığın ı belirtmesi fizcine, Adliye Reformu için tedbirlerin akçai ı yaakças ı z olmdk Uzere iki kisimda mUtal.a edilebilece ği, akças ız i şlerinivedilikle gerçekle ştirilebilece ği, özellikle Ceza, Ceza ve Hukuk1Yarg:lamd Usulleri vO icra ve Iflas Kanunlar ın ın de ği şmez farzedilmeiin yanl ış. oldu, A ır Cezal ı i şlerde şahitlerin Emniyet, Savc ı , Sorgu arg ı c ıve Ağır Ceza Mahkemesinde olmak Uzere dört defa dinlendi ği, Sorgu Yarg ıçlığın ın kald ır ılarak Haz ırl ık soru şturmas ının geni şletilerek savc ılarayetki verilmesinin yerinde olaca ğı , iyi bir Savc ıl ık Te şkilat ı iltl Onaba ğl ı adli zab ıtan ın gerekli bulundu ğu, son soru şturman ın, iddia, savuııave karar ı kapsamak Uzere Uç k ı s ımdan olmas ı gerekti ği, kendilerine arzve izah olunmu ştur.12, Hukuk İJsulii Muhakemeleri KanunuHukuk Usulii Muhakemeleri Kanunu lasaris2.hakk ında Birlik görü şlerini toplamak Uzere 24.1971 gUnlU toplanddaAv.Cengiz İlhan, AvZeki YUcel, Av.Osman Kuntman, Av.Hilmi Beceri1,AvEmin Balto ğlu, Av.Vedat Buröuo ğlu, Av.Zeki Şeremet Av.Hiseyin CahitO ğuz'dan kurulu komisyon te şkil edilmi ştir.Komisyon çal ışmalar ın ı sUrdUrmektedir.

-l53VI- BIRINCI TtJRK HUKUK KONGRESI HAZIRLIKLARIBirinci Biiyiik Tiirk Hukuk Kongresi'nin haz ır1klar ıikmal olunmu ştur. Genel Kurulumuzun Adana toplant ıs ında em'olunan BirinciTiirk Hukuk Kongresi'nin çal ışmalar ı 1ıak ında Say ın Genel Kurulumuza verilecekbilgilerin tasvibi halinde Yönetim Kurulumuzca izlenecek -vol berraklı a ve yetkiye kavu şmu ş bulunacaktr.a. Kongrenin amac ı Tfirk Hukukukunda mevcut olupta de ği ştirilmesindezorunluluk hissedilen hiikiimlerin saptanmas ı ve ayr ıca eskimi şblunan baz ı kanunlar ın yetersizli,inin aç ıklanmas ı , bo şluklar ın gösterilmesindenibaret o1duu malmlar ıd ır.b. Birinci kongrenin konular ı aras ına. Anayasa, İdare Hukukugibi Kamu Hukukunun ba ı dallar ı al ınmam ışt ır. Bu konular ın ikincikongrede yer almas ı dii şiinül ınektedir.c.Kongremizin Türk Hukuku'nu temsil edecek giiçde olebilmesinisa ğlamak amaci ile:_Cumhurba şken ımlzdan alka1ar ı istirham olunmu tur. Cumhurbaşkan ım ızdan al ınan yaz ıl ı cevapta; Kongreyi bizzat kendilerinin birkonu şma ile açmak arzular ı izhar buyrulmu ştur.-Konu Adalet Bakan ım ızla grii şiilmii ş , kendiler9ıce bukongrede bir konu şma yap ılaca ğı ifade edilmi ş , kongre kararlar ııan hukukumuzungeli şmesinde, varaca ğı kararler ın Bakanl ıkca de ğerlendirileCe ğifleinand ıklar ın ı ifade buyurmu şlardir.-Kongre Ba şkanl ığının, Yarg ıtay Birinci Ba şkan tarafından ifas ııfl isabetli olaca ğı di şiiniildii ğündefl, kendilerinin muvafakatiistihsalolunmu ştur.-Ankara'da toplanacak kongrenin bütün Türk Huid ıkçular ı ':.nin belli, biraçd a birle şmelerifli sa ğlayacak biçimde duzenlen4s ine,

-154-T ıirk Hukuku Uzerinde tas.rruf lar ın iDiitiin Ttrk Hukukçular ı 'nın katkıs ıile miimkiin o1abilecei fikrinin Memleketimizde de yerle şmesine hizmet etmesinebilhassa gayret edilecektir.ç. Kongrede verilecek tebli ğlerden şimdiye kadar bas ılmaları tamamlanm ış olanlardan birer adet Genel Kurul Uyelerimize takdimk ıl ınmıştır. Bas ılmas ı hen'Liz tamamlanmayanlar ın adedi pek .ciiz'id±r. Bunların da sr'atle tamamlanmas ına a1 ışı1maktadır. Tebli ğlerin konular ınıve sahiplerini gösteren bir çizelge Kongrenin görece ği ilgiye bir i şaretolmak Uzere 'raporumuzun bu 61fimfi sonunda arzolunmu şturd. Kongrenin tç gUn siirmesi, gelen tebli ğlerin dört ayr ıkomisyonda incelenmesi, komisyonlar ın. "Özel Hukuk", "Usul Hukuku','i, "CezaHukuku", "Ticaret Hukuku" olmak iizere g6ev1i k ıl ınmalar ı , her kdmi syondatebli ğlerin ve ayr ıca ortaya at ı1aak d şflncelerin Kongre Gnel uruluncaseçilecek birer raportör ve komisyon ba şkan ın ın himmet1ri ile birer rapordabirle ştirilmesi, Komisyon raporlar ının Genel Kurulda de ğerlendirilmesinmüteakip Kongre Genel Raportörimn.n haz ırlayaca ğı nihai metinde kesinleşmesi, kongre çal ışmalar ından her gün ve en geni ş şekilde Bs. ın -veTRT.nin ilgisinin sa ğlanmas ı , gerçek hukuk reformunun esas1ar ınırn, bu şekildesa ğlanmas ı , Tiirkiye Barolar Birli ğinin bUtin hukukçular ı birle ştiriciçabalar ında bir adım daha ileri gidilmesi için gerekli tedbirlerinal ınmas ı dii şUniilmektedir. -e. Kongrenin asil iiyelrinin ba şlicas ı TUrkiye Barolar Birliği Genel Kurulunun say ın Uyeleri clacaktir. Kongrenin gerçek b şar ı sağlaması için -biraz da ev sahibi olarak- iiyelerimizden baz ı hizmetler beklenmektedir.Bu sebeple Genel Kurul üyelerimizin arzu ettikleri dört komisyondanbirini seçmek lütfunda bulunmalar ın ı , Bursa toplant ıs ında emirlerineamade tuttu ğumuz 1istye isimleri ile birlikte hangi komisyonda.bulunmak istediklerini kay ıt etmelerini rica edece ğiz. yelerimiin komisyonlardaTürkiye Barolar Biri ğinin görii şlerini temsil edecekleri vekomisyoular ın yap ı c ı sonuç ve kararlara varmas ında kendilerini g8revlisayacaklar ına inanmaktayız. Bu zahmetlerinize Yönetim Kurulumuz te şekkiirleriniş imdiden arzetme ği vazif e bilmektedir.

'-155-f. Kongre tarihinin 1971 y ı l ı içinde tasbitine iamedik. Haz ırl ıklar ım ı z ın büyük bir k ı sm ın ın tamamlanm ış 01mas ına a;Èf,,bu yı l ın olaaniistii ko şullar ı krar ım ı z ın uygulanmas ın ı geciktirjni ş b;'lunmaktad ır. Yönetim Kurulumuz -Genel Kurulda aksine bir karar ver!1radii takdirde- Birinci Hukuk Kongresinin 25, 26 ve 2 Şubat 1972 gnierinde toplaas ın ı uygun mtala etmektedir.-Devlet Ba şkan ımı z S ayın CevdetSu 'nay'lfl Adana Genci Kurul toplant ı s ına göndermek ltfunda bulunduklar ı kutlama te1inde izhar'ouyrulan şu temennilerinin gerçekle ş tirilmesine çaba harcanacakt, ır"Anayasam ı zin milletce do'ru anla şı lmas ı , Cumhuriyetimizin niteliklerinin kuvvetlendirilme s i ve milletleraras ı mnsebetIerimizin detek1enmesi bakımlar ından bijyUk ve si3r'atli bir önem ta şıyanvegidekaha iyi deer.lend.irilmekte olan hukukun fistiinliiii ilkesi vetatbikat ı , milli kalk ınma çabalar ımı z ıfl iktisadi, sosyal ve 1ltörl alanlardakihedflerini ve izledi ği yollar ı da gittikçe daha çok ay ınlatcdtadır. Bu makstlara daha iyi hizmet edilmesini a1ayaca ıfl1 Iit etJ;ğim bir hukuk kongresinin toplanm'as ı için Genel Kurulda tart ışı acak 3rzuyu takdirle kar şıladım. Böyle bir kongrenin. Anayasam ı z ile carji ka ıı unlarım ı z, aras ındaki balar ı kuvret1efldireCeifle, çeli şmeleri giderecek reyetersizlikler ile bozukluklar ı tela edecek sonuçlar ve çareJ 1 er bulacağınainan ıyorJm.'!e-Say ın Ismet Inönfi'ntin Kongre hakknda izhar eylddiikan1aatlrini tekrarda fayda vard ır"Mevcut kanunlar ın uygulanmas ında dikkat edilmesigereken noktalar ı belirtirseniZ bundan istifade ederiz. DzeltimeSiiaz ım gelenleri belirtirseniz bunlar ı da önemle ker şı lay ıp kara vermeyiödev biliriz. Özel mahiyeti olmayan genel hukuk kurallar ı vardı Onler ı da, medeni bir toplum olarak ö ğrenmek, dö şiinmek borcumuZdur. Bu huusta da, bize tutaca ğı fl ı Z ışıklar çok makbule geçecektir.Siyasi parti olarak flçflncö gurup hukuki meseleler de vardır. Mcsela bizim àçimizdan memleketin sosyal ve ekonomik htiyçlar ı fl ıkar şı lamak iizere dözen de ğ i ş ikli ği ve refomlar ın gerçekle ştirilmesi zorunludur.Toprak Reformu bunlar ın ba şında gelir. Bunu ve benzeri dözen

- 1 56 -de ğ i ş ik1ii meselelerimizi hukuk bak ır ından irLceler, a ı rıı arsafıı z onu date ş ekkii.r ederek kar şılar ı z. Siyasi parti lideri olarak miizakereriniziyak ından izleyece ğiz. İstifade edilecek noktalar ı kaamaya çal aca ı zg. Kongreye sunulmak iizöre gönd€•ri]en tebli ğ1erinmie1lifve konular ını gösterir çizelge a ş a ğıda arzol ımmu şturM U elli fAvAmaç Ekrem - Av.Aınaç FeyziProf0 Dr .Ansay Tu ğrulAv0Arel Faruk *Hakim Atalay ÖzcanProf. Dr,Ayiter KudretHakim Aytekin Erdo ğanAvukat Ba ş ol SalimHakim Bilgiç MustafaAvBoyac ıgil1er AbdurrahmanProfQDr.Bozer AlihiKonuİ dari sözle şmelerden. do ğan a ıla şmazlıklarde usul hukuku yönflnden kar şılaşı lan sorunlar.Anonim Şirketler Hukukunda Rfornıtt ttç kuvvetin muvazee prensibi mevzuuiçinde ve "icrai kuvvetin emrinde"si ı ah ı ::L kuvvetlerin yeri ne olmal ıdır?Hı kuk divalar ı niçin uzuyor ?Tiirk İş Hukukunda"yolda geçn miiddetlerin i ş zaman ından say ı lmas ı t1 ' i1ilgili prob1ernier,5617 say ı l ı Yasan ın arattıı adaletsizbir durum fizerinde incelme.Hukuk davalar ında karar dflzej.itilmesive yabanc ı n ın yabanc ı ülkede suç i ş-leyip Tiirkieye s ığı nmas ı hinde hakkında yap ı lacak ko ğu ş turma Ṭ •,JCKnun6 ve 9 rnadde1eriTi5rkiyede çeki. şmesiz yarg ı s'orunuTturk hukukunda sistem ve kurulu ş lardareform ihtiyac ıTiceret Eukuku?nun temel niteliklerive Tiirk Ticaret Hukukunda reform anlayışı

Avukat Cari CelilAv.Cerit Durak MustafaHakim Çenberci MustafaAv.Ç ıkla Ya şarHakim Çiftçi getin Ali.Av.Ereuı Faruk -Hakim Ertem Turgut AhmetAv.Franko EmilDr.iibUytik A.PulatHakim Güler AhmetAv. Giinal VuralAGinay İbrah ....*Hakim Gürsel NurettinProf.Dr. Gürsoy Kemal-.Türk ukUku aç ı s ından hukuki. sorumlulukve be ş kes mm fiilirıden soru ıaiulukQHakimlerin sorumluluklar ın ı gerçekle ş-tiren, tazminat davas ın ın aç ılmas ı vegörülmesi ıisuliine ait özel hikLmlerve uygulamaToplu i ş sözle şmesi hukukunda yetki veyetkinin tesbiti usuliL3533 say ı l ı tahkim kanunu ile telefonların intifa haklar ının haczi ve telhırs ızlar ına verilen ceza konusunda,bir incelme.Hukuk Davalar ında tempo6Ceza adaletine toplum' katk ı s ıİstinabeye -talimat- denilemez,Yabanc ı hakem kararlar ın ın tescil veicras ı ile ilgili baz ı meselelereBilimsel •ve yarg ısal aç ıdan adam öldürmeyete şebbiis ile niiessir fiili birbirindenay ıran hususlarSuçiard.a vehamet derecesi tesbiti zoruııluu.TUrk Kambiyo H7.kuku'nu yeniden düzenlememecburiyeti ve özelliklel ceza hiikiimlerinin ele al ınmas ı gere ği ve ammealacaklar ın ın tahsil usulii hakkında61 say ıl ı Kanunun 79 maddei gereğinceiiçiincii ş ah ıs haciz tebli ğlerigönderilmesi ve menfi tesbit Lmkanı .BQ şanan kar ı n ın'haklarm iizerinde birinceleme,,Miras ın hiikmen reddi;Motorlu ta şıt araçlar ının sebp olduklarzararlardan sorumluluk ve trafikkanununun aksak yönleri.1 -

.Ilr.Asisten Haf ı zo ğu.11ar ı ZekiProf Dr. Hir şh E.Av İslam Ltif NadirAv.Karadeli VedatC.Savc ı Yard. Kayali. Fikret 0.-158-Türk Ceza ,Hukuku sisteminde za1rurethali ve iiçtincii ki şiyi bldürmejAnayasa de ği şikli ğinin Ticaret Kanur ıunaetkisi.Hukuk Reformu ve stratejisi iizerindegenel görü şler.Kanun d ı ç ı yakalanan veya tut4klananlara tazminat verilmesi..Tfirkiye 'de. Sorgu Hakimli ği ka].d ır ılmalırn ıd ır?Yarg ıtay C.Savc ıs ı Kayak 'a1'ettin Ceza Hukukumuzun ve adaletin soruniarl,.Av.Kudat Arkun Cismani zar'arlar ır. de ğerlendiilmesifldebilirki şilik meselesi.Av.Kuntman OsmanAv. İlhan Kutay-Dr.Tun SevimProf.Dr.Kuru BakiAv.Makarc ı HalilAv.Nedimo ğlu KevniAv.Öner HamdiHakim Özdemir SalimHakim Özalp HalisHakim Reiso1u KemalYarg ıtay Kararlar ı ve yayımlanmas ı .Kamu kurulu şlar ın ın dava ve dn ışmai şlerinin yeniden dfizenlenmesiİş Mahkemeleri.Hukuk veAdalet ReformuDavalar ın uzamas ı nedenleri iizeindeinceleme.Baz ı İdari ve Adli Kararlar ın tesirve Şumulleri ve Medeni Hukuk ile'Ceza Hukuku aras ındaki mUnasebet0Ceza Yarg ılama sistemimizdeki aksakl ıkve bo şluklar ve trafik hukuku.Hukuk reformununiDaz ı esaslr1Genel olarak ticari hayat ın gerektirdiği yeniden tanzim ihtiyac ıAv.Reyna Yuda-Av,Buru1UOlU Enver Konkordatoda mehil.Sakarya BarosuHukuk Usuli Muhakemeleri Kanunununbaz ı yönlerine ili şkin görfi şlr

Hakim Şener E8atAv . Şerefli Miimta .NeoipHakim Tani' er Mehmet.A.v.Tay şi NurettinHakim Teymur Selim AhmetTrabzon Barosu Ba şkanlTürkiye Barolar Birli ği YönetimKuruluAv.Topall ı HayatiDoç.Dr.Toroslu NevzatDr.Av.Akman ToygarAv.Uçu İ IhsanHakim Uner AbdullahProf.Dr.Yiice Tufan Turhan -Av.Yiicel ZekiC.Savc ıs ı Yiizb şı o ğlu M.NadirHakim Zümreolu R ıza Aliıyeter-Medeni Kanun'un miras böliimiisiz baz ı hiiktimler.-159-Tapu ile ilgili mevcut görülenaksaklıklar ve .U.M.K. ile ilgili mevzuatdamevcut görUln aksakl ık.Ceza Yarg ılama Usulü Kanunu ref'ormu6085 say ıl ı Karayollar ı Uia şım Yasas ı-n ın, hukuki sorumluluk yönünden uygulamada görülen aksakl ıklar.T.C.K.nun9. maddesi tizerinde dii şünceler.Kanundan do ğan tt i ştirak halinde miilkiyet't kaldır ı lmal ı dır ve ttAdli Tkti'.ukukun tstiinlü ğii.Kamu Tüzel Ki şili ği hakk ında bir inceleme.Ceza Kanunu'nun özel k ısm ında ap ılacakreforma ili şkin ü şiinceler.Elektronik Beyin.Danıştayda görev ve yetki sapt ırmas ı .Tfirk Ceza Kanuftu Lizerinde ele ştirmelertTmanizma görii şii ile hukuki 'bilmeme ve,yan ılma.Zarar ın tazmin±Bozuk g ıda maddeleri kar şıs ında TiirkCeza Kanunu.Kusurlu olan ın bo ş anma davas ı aç ah iimesihali,

160.'yIlI. BIRLIK ORGZIARZNII ÇAIIALAEIle . Birlik Disiplin I(uruu ÇaltçmalarxDisiplin 1uru1vnn 1971 şr .1$ ça1i şma1ari hakk ında SayınBa şkan Avukat Mehmet Nomer taraf ından verilen bilgiler a ş ağıda aredi1mi.ştir.1971 yı l ında 4- toplant ı yapan Disiplin Kurulu 38 dsyay ıkarara ba ğlamışt ır, Disiplin Kuruluna gelen 38 dosyadan bini meslekten ç:-karma, ikisi i şten ç ıkarma, ikisi geçici i şten ç ıkarma, dördü para cezas ı ,13'ti k ınama, 7 1 si uyarma, sekizt ceza tayinine yer o1mad ı r ı ve biri dedava takipçi1iinden yasaklan.a ile ilgilidir.2 Yönetim Kurulu Üyeliji ve Görev BSliimiiGenel Sekreter Mr.Atila .Sav' ın, 7.1.1971 tarihi de YönetimICurulu Uyeliinden istifa etti ği ve IV. Genel Kurulun ald ı i prensipkarar ının, anı lan kurulda yerine seçim -yap ı lamıyaca ğı ş eklinde belirdi ğisay ın Genel Kurulumuzca bilinmektedir. Bu yden Akatl ık Kanunu'1nun ll9maddesinin yollamada bulundu ğu 92. maddesi hiiliine uyularak, Kurulu ş GenelKurulunda birinci yedek üye seçilen Av.Salih Demirel ilk enel kuruldayerine yenisi seçilmek üzere göreve çağı r ı lmış t ır. Ah ı lan arkada şım ı z30.1.1971 gilnlii yönetim kurulu toplant ı s ına kat ı lmış ise de 23...19?1 tarihindeBirli ğ iize gelen dilekçesinde özel baz ı nedenlere ilaveten IVGenel Kurulda kabul edilen Meslek kurallar ının 48. maddesinde uhdesindebulunan Yozgat Baro Ba şkrıl ığı g5revinin Birlik Yönetim Kurulu tiyeli ğ iile ba ğda şmadığından bahisle yönetim Kurulundan istifa etti ğ ini bildirmiştir. Sayın Jv 1 Salih Demirel'in istifas ı 27,2i97l gün ve 4. sall ıtoplant ıda al ınan 62/1-a sayı l ı kararla kabul edilerek, 62/1-b say ı l ı

161kararda 1136 sayil ı Kanun'un 119 maddesinin yollama.da bu1unduu 192. maddeuyar ınca ayni göreve, 10,8.1971 gfinlii genel kurulda ikinci yedek seçilenAv.Sadettin Wokbey davet ed±lmi ş eYönetim Kuruluna kat ı lm ış t ır.Yönetim Kurulumuz 1136 sy ı 1 ı Kanun'un 124. maddesiuyar ınca 30.1.1971 giinlii toplant ı s ında; Av.Ati1 Sav' -in rerine Av.grdoanBiga-b' ı gnel sekreter1ie ve Av.Erdoan Bigot' ın ayni giin istifas ı iizerinAv.Hiknıet 'Iuncay'. ı da sayman1 ı a scçerek Ba şkani-ık Divan ındaki eksiklerinitamamlamış t ır.3. Yönetim Kurulu Toplant ı lar ıBirlik Yönetm Kurulu 7.1.1971 tarihinden rap orun haz ır-1andıı güne kadar 31 toplant ı y.?parak 836 karar vermi ş tir.Bu kararlar a ş a ı daki biçimde tasnif edilerek bilgilerinizesunulmu ştur.a. Itirazlarla ilgili kararlar1136 sa y ı l ı kanunun 8, 20, 71, 74, 142, geçici 13ve 17. maddeler uyar ınca Barolar Yönetim Kurullar ı kararlar ına kar'şı yap ı-lan itirazlar 109'a ulasm ş t ır. Bunlardan 20 tanesi itiraz ın kabulii, 70tanesi itiraz ın reddi, 3 tanesi Disiplin Ko şturmas ı aç ı lmak fizer dosya--n ın Barosuna gönderilmesi ve 14 tanesi de Birlikçe karar verilmesine yerolmadığı ş eklinde tecelli etmi ş tir. 2 dosya ise incelenmektedir. Bu karlardan 87 tanesi 1136 say ı l ı Kanun hiikiimleri uyar ınca Adalet Eakan.'l ıın ınonay ına tabi olup, 65 adedi Bakanl ıkça onaylanm ış , 2 adedi onaylarimam ış t ı r.Bakanl ıkça onay1nmaran 22 karar ım ı zdan 15 ededine uyulmu ş ,5 adedine uygülmayarak Dan ıştaya dava aç ı lm ış olup 2 tanesi de incelenektedir.b. Yönetim Kurulu kararlar ının dierleri 1136 raY ı l ıKanunla Bir1iimize verilen yetkiler içinde al ınan kararlar ı kapsarnaktad ır,Sayın Genel Kuru1a genel bir bilgi vermek amac ı ile kararlar ı ş öyece guruplamakmtimkiindiir. 236 karar yönetim i ş lerine, 72i Barolardan, 4iriAvukatlardan olmak zere 106 karar görii ş isteklerine, 26 karar s ıkıyönetimleilgili konulara, 67 karar Avukatlara vuki sald ır ı lar ve haks ı z •i ş lemlere8 karar Mukaret Akat1ar ın, avukatl ık ficrti ve dier konular ına, lUiT.C. Emekli Sand ı : ı ve 44 1 i Sosyal Sigortlar Kurumu olmak tizere 55' i0

Li162Sosyal Givenlik konular ına ve 30'u d'. Hkim-Avukat .-Savc ı ili şkile.naitirBu döki5m aışınd.a kalan kararlar ise genel olarak ynetimle: ilgili olup, önemlileri raporumuzun dier bölimlerinde bilRilerinze sunulmuş tur.4. Ankara Dışındaki Toplant ı larYönetim Kurulumuzun baz ı toplant ı lar ı n ı Ankara ışındayapm ış bulunuyoruz, Barolarda ıı vaki daret1er Üzerine yap ı lan bu t9plant ı-lar, idi1en baro bölgesindeki meslekda ş lar ım ı zla temas salayabiJmek o-1anaın ı vermektedir. Her gidilen Baro Bölgesinde yönetim kurulu ıiyeleriile meslekda ş 1ar ımıın kat ı ldıı 'bu toplailt ı larda yönetim kürulun ı1n f saliyetlerihakk ında bilgi veril ıaekte ve buzu takiben meslekda ş lar ım ı z ın soruları istirham olunmaktadiri Bu suretle meslekda ş lar ım ı z ın Birlik. faaliyetlerindeyer almas ın ı istedikleri konular ı da tesbit etmek mtimkUn olabilmektedir.Her gidilen bölgenin daveti al ınd ıktan sonra, kendi bölgelerininözelliklerine naz'a ı an bir bildiri ile kamu oyuna aç ıklanacak konudaha eel Barolarla yap ılan temasla saptanmakta ve bu suretle maalli konuların i ş lenmesi imkanı da has ı l olmaktad ır. Bu suretle kamuoyuna Birliimizin.sfirekli bir ş ekilde yer etmesine, alaka çekmesine bilhassa 1 gayretedilmektedir.'Bu 'toplant ı lar ın mahalleri ve gidilen Baroda tebli ğ, halindei ş lenen konular arih s ıras ı ile a ş aıda arzolunmu ştur. Birle ştirici olmakaç ı s ından da byk önem ta şıyan b' toplant ı lar ı yönetim kurulurnuz Hki davetleribelli bir s ıraya koymu ş , bir y ılda imkan bulunabildi.i nisbetlebunlar ı kar şı lama,a karar vermi ş bulunmaktad ır. )tıiimiizdeki yı l ın program ı197 2 y ı l ı ilk yönetim kurulu toplant ı s ında tesbit edilecek ve davet sahibibarolara, i ş lenecek konularla birlikte bilgi verilecektir.a. Antalya Toplant ı s ıAntalya bölgesin'de 2.4.1971 gini yap ı lan toplantıda meslekda ş 1arm ı z ın Barolar Birli ğ i hakk ında iyi temnnileri yeuyarmalar ına ş ahit olduk. Meslekda ş lar ım ı zla yapt ıı rn ı z toplant ı da mesle ğimizleilgili btitinkonulara temas edildi. Bu arada Antalya Adliyesinin;bina, personel gibi pek çetin ko şullar içinde çal ışmakta oldu ğu göldiiToplant ı sonunda a ş ağı daki bildiri yay ınlanm ış ve bu bildiride göserileu

.4163 -hususlar ın bir sire sonra k ısmen de olsa bir neticeye ba ğlanmak abalar ınaBakanl ıkcà ba şlandığı göriilmii ştiir"Tiirk toplumunun adalete olan given ve inanc ın ı sarsabilecekşikayetlerinin . gUn geçtikçe artmas ın ı Uzintii ile izleyen Tii ı kiye BarolarBirli ği Yönetim Kurulu 2.4.1971gUnii Ant.1yada yap ılan toplant ıs ındamemleketimizin bu çok önemli sorununun sirtat1e ve kesin olarak öziim1e ı -mesinin takipçisi olmayı. kararla ştırmışt ır.Olaylar g5stermi ştir ki adaletin gerçekle şmesinde 1beklemesiiresinin uzamas ına yol açan yetersizlikler, kamuda türlii tepkiler yaratmaktakendili ğinden hak alma tes ebbislerinin her. geçen gün artmaa ı gibiadaleti giiçsiiz k ılan davran ışlar ola ğan hale gelme e ğilimi göste1ektedir.Her tUrli olanaktan yoksun ve adaletin beybeti .ile aslaba ğda şmayan binlarda yetersiz personel ile araçs ız ve gereçsiz gjörev yapmazorluğunun yan ıs ıra tahsisat yoklu ğunu bertaraf edebilek için adliyeyikiiçik dU şiiriicii tedbirlere ba şvurma gibi durumlar mevcut huzursuzlu ğunba şl ıca nedenlerindendir.Unutulmamal ıdır ki, Türk Adaleti Cuhuriyet tarihimizin hiçbir döneminde bu derece imkns ı z1 ıklar içinde b ırak ı lmam ışt ır. Adalet sirçmedenyiirüyebildi ği ölçüde giiçliidiir. Güçlü bir adalet ise mutlaka yeterlikaynaklara sahip k ıl ınmak ihtiyac ındad ırttb. Samsun top1an ıs ıSamsun Barosunun daveti: üzerine yönet1im kurulumuz20.5d971 tarihinde Samsun.'da topla ıımışt ır. Samsun bölgesi meslekda ş-larimizle yapt ığım ız toplant ıya Hkimler ve Savc ılar da kat ı lm ışl'ar veMenıleketimizin hukuki konular ı yan ında tüm mesle ğe ili şkin konular üzerinde,görü şmeler yalm ışt ır. Bu vesile ile a ş a ğıdaki bildiri kamu oyu-da a-ç ıklanm ıştır.. Samsuna ilk ç ıkışın Atatürk ile olan yak ıniığıın gerekçete şkil etti ği bildiride kamuoyunu. hukuk kongresi fikrine do ğru olgunlu ğasevketmek amac ı güdiilmii ştiir"ikAatiirk'fln halk iradesini ltkim kiJarak ge ı1çekle ş-tirdi ği Milli Birlik ve Yurt Bütiinlü ğ inüzün sava şı , Samsun'd ş baş lamış ,Milletçe sahip o]du ğumuz atıayasal haklar ım ı z ın temeli 52 yıl ilncel Samsun'daat ı lm ışt ır. Bu temeifizerinde yiikselmeyi ve bu çizgiden ayr ı lmamay ı , bugünkü ve yar ınki Türkiye'nin gücü ve şeref ko şulu sayan Türkiye Barolar

-164-Birli ği Yönetim Kurulu, 19 Mayıs 1971 de Samsun'da yapt ığı toplant ısında,Dördiinci Genel Kurulumuzun karariyle toplanacak B İRİ NC İ T TJRK İIJEU1 KONG-RES İ 'nin çal ışmalar ına ba şlandığın ı ve Milli Hukukumuzun geli şmesi-nde buyükkatk ıs ı olacak bu kongrenin ilk haz ır1 ıIclr ının bitirildi ğinikamUoyuna Samsun'da aç ıklamayı , hukuk devletine, hukukun iistiinliiiine inanm ış ,daima hukuka sayg ıl ı kalm ış Büyük Atatürk'e ba ğl ıll ğım'ıZlfl bir gere ğisayu ıştir.Tiirkiye Barolar Birli ği, bütün Türk Hukukçular ı ve kuruluşlar temsilcilerinin, özellikle hakim, savc ı , avukat ve hukuk fkii1teleriö ğretim üyelerinin davet ounaca ğ . Kongrede, çe şitli adalet alanlarında çal ışanlar ın emek ve tecrübelerini bi araya getirmek suretyl şİ ? fiTJKIJKJJN ÜSTIINLU ĞtP' nü sa ğlayacak giicün meydana gelece ği inanc ındrd ırttc. Sivas topientisi1Yönetim Kuru1umuz 25.9,1971 tarihinde Sivab Barosundatoplenm ıştir. Bu ilimizin özelliklerinden biri de d ış ülkelre enfazla i şçi gönderen bir il olma$.d ır. Ekonomik ve sosyal bir tak ım problemlerdengayri hukuki kolıu1ardada Sivas bölgesinin daha deind+ duyduğu baz ı endi şelerinin meut oldu ğu Bös ıinca bildit'ild± ğinden bu konuele al ınm ış , baz ı kanuni ve idari kara1a-a b ğ1anmas ı gerekli ko ıularade ğinilmi ş , bunlar aç ıklanmışt ır. Bt toplant ı gerek memleket içinde gerekdışar ıda çal ışan vatanda şlar ım ız aras ında büyük ilgi ile karila ı t ıroBu husus toplant ıdan sonra Birli ğimize vaki müracaatle.rdan anla şılmaktadır. Ayr ıca bu konuda al ınmas ı gerekli tedbirler ilgili mak1ar ve Bakanlıklara sunulmu ş ve adı geçen makamlar ve Bakanl ıklarca gere ğine tavesiilolundu ğu mü şahade edilmi ştir.Yönetim Kurulumuzun Sivas'ta yay ınladığı bildiri a ş a ğıyaç ıkar ı lm ışt ır:'tYabnc ı ülkelerde çal ışmaya giden Türk vatanda şlar ıile ilgili hukuki sorunlar ın kesin bir çözüme ba ğlanmas ı e ği1imlininher geçen gün artmakta oldu ğunu dikkate alan Türkiye Barolar i3iril iei YönetimKurulu, d ış ülkelere ençok i şçi göneren ilimiz olan Sivas'1ta.SivasBarosu Merkezinde 25.9.1971 günü yapt ığı toplant ıs ında, konunun ttukuk yöniiniinyeteri kadar öngörülmedi ğini ve kanuniarda büyük bo şluklar ın yan ı-ğnı tesbit edeek gerekli yasama tedbinlerinifl bir an önce al ınms ın ı

- 165 -sa1ayabi1mek amac ı i.e bu hususta haz ırlanan raporunu ilgili in alecàLalara sunma ğa karar vermi ş tir.Türk i ş çilerinin büyük bir qoeunluC-tinun g ënderildii baz ıyabanc ı memleketlerde, henüz resmi bir tutum haline gelmemekle beraberu iketguyruk1u fl adı verilen bir ,sulUn doktrin hazrl ı rna iri ş ildiibilinmektedir. Bu ça1. şmalaa nazaran yabanc ı i ş çilerden vasifli olanlargittikleri memleketin ikmetgah uyruklusu say ı lebilecekler,. bz ı seçimlerekat ı labilecekler, orada de an çocuklar ına o memleketin uyru^^. 0 olahakk ı talıınabilecektir,Bu nedenlerle yabanc ı memleketlere giden Türk i ş çileri sorunununbu yan,nin gözden uz.alr. butul ıı ayarak gerekli kültürel ve milli tedbirlerinsavsanmames ı yolundaki çabalara daha ş imdiden ba ş lanmas ı isabetligörülmektedir.Yabanc ı i ş çi sorunlar ın ın günümüzdeki a ğırl ığı henüz ortayaç ıkmadan önce yap ılm ış olan eski and1a şmeardak1 egemenlik hakk ı , güvenlikve kamu düzenine ilişkin k ı tlar ın dış ülkelerdeki türk i ş çilerinin yurttab ırakt ıklar ı aile ve di ğer ilgililer ile ili şkilerinin adli biJF çözümebalenmas ına engel olmakta, bu yüzden na faka alacaklar ın ın dahi ftilenadli himayeden yoksun kald ıkları görülektedir.I ş çi dövizi konusinda bu d..övizlerin daha verimli öellikleresmi veya denetim alt ındaki sektöriereyönelD ı sini salamak, bu dövizlerkSr şı i ıklar ın ın özel ki ş ller veya öze kurpmlarca yitirilmesini ölemekve i ş çi dövizi konusunu kanuni b ir düzene baarnak zorunlu hale gelmi ştir.Türk toplumunun ka İkınmes ına yabwci ülkelerde çal ış anlarn katk ı m ı veinanc ın ı , maddi faydalar ın dışında milli bir görev hiliftci içinde saymaklz ımd ır.ış ölkelerdeki Türk içleri ile ilgili i ş lemlerin tek eldetoplanmas ı , Türk i şçilerinin yo' ıın bulunduu memleketlere maddi, millive kültürel hizmetlerin: devlet e' iyle götUUlmesinin uygular ı as ı ve böylecegerçekci bir pina balenmas ı mutlaka lüzumludur. Di ğer ybanc ı i ş çilerin,çal ışmaya gidilen ülkelere daha yak ın olu şu, lisan ve kültür benzerliineiiaveten kendi devletlerinin i ş çi hizmetlerini verimli bir örgütle ş-meye balam ış olmalari i ş çi göndrebilmede rekabet imkanlar ım ı z ı rittikçeazaltmaktad ır, Bu alana geç girilmekten ileri gelen tecrübesizlikimazeretiart ık hakl ı olmaktan ç ı 1 ıış t ır. Çalm ş pıa kon ı su ı da devlet örgütlermizin

- 166 -dışta da geli ştirilmesi çabalar ını yerinde saymaktay ı z. Her ş eyde ı onceTürk i ş çilerinin gittikleri ülkenin kendi i ş çilerine ve di ğer yal anc ı i ş -çilere tan ıdığı asgari haklar ın alt ında çal ışt ır ılmalar ını hakl ı 1 görmekart ık mümkün de ğildir.Mi1et1eraras ı sendikac ı l ık anlayışı ve dayan ışma ı içindeTürk Sendikac ı l ığın ın gerekli ve etkili:bir çaI 1 şma dönemine girmesi vebu konudaki faaliyetlerini 'daha da güçlendirmesi zorunludur. Unutulmamalı d ır ki, Türk Sendikalar ı milletleraras ı dayanışma yolu ile Türk i ş çilerininpek çok sorunar ıuı özebilmek olanağı içindedirler.Türkiye Barolar Birli ğ i, dış ülkelere çal ışmaya giden Türki ş çilerinin o memleketlerde ve TUrkiy'de kendini gösteren hukuki, sosyalve ekonomik sorunlar ın ın çzU1ebilmesi amac ı ile yap ılacak her türlü çalışmaya kat ılmaya haz ır oldu ğunu say ı ile arzeder. 15. Genel Kurul Tutanaklar ıBirlik Genel Zurulutop 1ant ı tutanaklar ının g şmelerive al ınan kararlar ı dahe geni ş oranda aksettirebilmesi ve k ısa s9rede,yazı larak Barolara, dlege İ ere ve di ğer ilgili mercilere gönderile1ilmesinisa ğlamak üzere steno ile tutulmas ı yönetim kurulumuzca uygun göriilmü ştür.Sayın delegelerin de mal$mu oldu ğu üzere ilk def Adana'daIV, Genel Kurulda bu karar ın uygulanmas ına geçilmi ştir.Temin olunan stenolar taraf ından mumlu ka ğıda yazd ırı lanIV. Genel Kurul tutanaklar ı , toplant ının yap ı ldığı 8-9 Ocak 1971 tarihinden10 gin sonra tamamlanm ış ve 25.1.1971 giinlU ve 219 say ıl ı yaz ı ; ileBa şkanl ık Divan ınca imzalanmak üzere Genel Kurul Ba şkanl ığına postalanmışt ır. Bu imzalarda 19.21971 tarihinde tamamlanm ışt ır.IV. Genel Kurul tutanaklari biitUn barolar ımı zca, delegelereocak ayı içinde gönderilmi ş tir.Çok yararl ı olan bu i ş leme bundan böyle de devam edilmesiyönetim kurulumuzca uygun 5rii1mü ştUr.T. Genei. Kurul tutanaklai da ayni usulle ve k ısa süredebast.ı lip, baa2,oı ve 4e3ee1ete gönderUeoektir,1

- 167 -6. BiiJ.ten /11970 de dört defa ç ıkar ılan Biiltenin, bu y ı l deha s ıkyayınlanmas ına ça1 ışı 1aca ı geçen yı l raporunda arzedilmi ş ti.Yönetim Iurulumuz Bültenin iki ayda bir defa ç ıkar ı lmas ınakarar vermi ş ve Ocak, Mat, May ıs, Temmu, eylül ve Kas ım 1971 a1ar ında5,6,7,8,9've 10 say ı l ı Biiien1er zaman ında Barolara ve avukatlar gönderilmiş tir.Yönetim Kurulumuz Bülten hacminin geni ş tutulmas ııjıı yayınamac ına uygun bulmu ş ve yukar ıda belirtilen Bültenler çal şma)ari aksettirebilmeüzere geni ş tutulmış tur.Hakim-Avukat ili şki1einin olumlu *7önde e1i şmesiii amaç• bilen yönetim kurulumuz, istekleri de nazara alarak 9 ve 10 say ı n itibarnBültenler. Hakim ve avc ı 1ara da postala ıış t ır,• Bültenin 5'8. sayı lar ı 11 binr adet, 9 ve 10, say ı lar ise15 biner adet bas ı 1nışt ırYönetim Kuruluinuz Bültenin kış a sürede gönderilebilmesi,adres dei şiklik1erinin ko1ay ıkla nazara al ınabilmesini teminenbir adresve pul makinesi de alm ış olup, yeni y ılda bu marinelerden yararlan ı l-maya ba ş lanacakt ır. Bu makinelerin di ğer yayınlarla, Baro ve meslekda ş larımı za gönderilecek diger yaz ı r için de yararl ı olaca ğı inanc ınday ı z.7. Sekretrye çal ışmalar ıBirliimizin sekreterya hizmetleri bu yıl bUyUk ölçüdeart ış göstermi ştir,. Bu y ı l Bir11e" gelen evrak adedi olup, gidenyaz ı adedi de ye u1a şmıştr.Birliimie vaki ba şıirmalar ın büyük bir k ısmı 1136 sayılıKanun hükümlerine göre Barolar ımı zla ilgili i ş lerdir. Meslekda ş lhr ım ı Zhakk ındaki ş ik7.et1er, Akat tayini isteklerini örnek olaak vebmekmümkiindür.Bir1imiz bu ş r1a1 barolar ımı za iletmektedir.Gerçek ve tüzel ki ş ilerin özel problemleri hakk ında hukuki• nıutalaa isteyen yaz ılar b ır avukat.a ba şvurmlari gereg ı hat ırlat ı larakgeri çevrilrnektedir0Biı'1iimizin görevleri içinde bulunan resmi kurulu ş lar ınadli ve mesleki konularda görü ş istek1ei yönetim kurulumuzda incelenerekcevapland ır ı lm ıştir,

-168-Giinden gUne artan i ş hacmimize ra ğmen Birli ğimiz görevlerink ısa siirede yap ılmas ında ba ş ar ıya ula şm ış sayılabilir kan ı s ındayz.Sekreterya hizmetlerimizin diizenle yirUt1mesinde kanunigörevlerini aksatmadan yerine getiren Birlik Personeli'ne huzurla ın ı zdate şekkfir ederiz..a. RuhsatnameKanunumuzun 9. maddesi uyar ınca geçen y ı1 ek tipolarak bast ır ılan ruhsatnameler, Bir1i4 mi zce bir desinatöre yazdirilarakçok k ısa sörede Barolara gönderimi ştir. Bozulmamas ı için özel kartonlar ıiçinde postalanan ruhsatnameler, Birlikte diizenlenip, Birlik numaras ı verilip,so ğuk damga vurularak gönderilmesi usulLinfln gerçekle şmesinde Baro-1ar.m ı z ın esirgemedikleri yard ı n1ar ıni burada memnuniyet ve te şeklhirlekaydetmek isteriz.1970 yıl ında 283, 1971 yl ında da raporumuzun yaz ıldığıgiine kadar 1409ruhsatname dözenlenerek barolara g6nderilmitir.• Busuretle Birlikçe düzenlenen ruhsatname adedi 1692 'yeula şmış olup, bunlar ın barolara da ğılım ı ise a ş a ğıya ç ıkar ılmışt ı4.Adana 3. Gaziantep 19Adıyaman 2 Giresun 10Eski şehir 21 Mer s in 18Afyon 13 Ha t ay 23masya 3 Isparta 11Ankara 345 İstanbul 599Aydın 6 İ zmir 80Bal ıkesir 19 Kars 6BoluKastamonu 9Bursa 45 Kayseri 25Burdur 9 K ırklareli 8Çanakkale 10 E ır ş ehi-r 6Çorum 10 Koc ıeli 28Denizli 15 KQnya 24Diyarbakır 16 Kut ahya 5Edirne 9 MalatyaE1z ığ 12 Manisa 24Erzurum 4 Mara ş 3MardinMu ğlaNevşehirNi ğdeOrduRizeSakaryaSamsunSinopSivasTekirda ğTokatTrabzonUrfaU ş akVanYozgatZonguldak16211238118215ib22036-6543lb

. Dergi- 169 -Yönetim Kurulumuz 1136 say ı l ı Kanun'un tilO/l2maddesi uyar ınca "Trkiye Barolar Birli,i Mahkeme Kararlar ı Bi1,teni" ad ıile kitap ş eklinde bir bültenin 6 ayda bir olmak üzere y ı lda iki kez ç ı-kar ı lmas ına karar vermi ştir.Geriye doru en çok iki y ıl ı kapsayacak mahkeme kararlar ındamyay ın1anma.a de ğer gUrdUklérini not ve ele ştiri1eiyle birlikte göndermelerirneslekda ş lar ımızdan adreslerine postalanan yaz ı larda rica edilmi ş -tir.Ayr ı ca yarg ıtay, Askeri Yjar catay ve Dan ı tay Ba şkanl ıklar ı-na yaz ı gönderilerek, avukat ve yarr ı ç1ar ım ı za adaletin tece1lisirde büiikyard ım o1aca ından bahisle kamu kurulu şu nite1iinde meslek te ş ekiiaö olanBirliimizin Dergide yay ınlanmak üzere Daire kararlar ından örnek alabilmeolana ın ın salamas.ı 17,5,1971 tarih1imektup1ar ımı zla istnmi ş tiir.Askeri rgtay. B şkan].ıı '31,5.1971 gün ve 971/52i463sayı l ı cevabi yaz ı s ındatt Birli ğiniz yönetim kurulunun 1,5.1971 tarii4 toplant ı s ı n.-ta "Türkiye Barolar Bir1ii Mahkeme Kararlar Bülteni" adi- altinda bir dergiç ıkar ı lma ına karar verilmesi ve bu suretle adalet hizmetinde 9vpkatlarave hakimlere yard ımc ı o1unms ı memnuniyetle kar şı lanmış t ır.Bültenin yay ın tarihlerine göre emsal olacak .niteliktekien yeni Askeri Yarg ıtay Daireler Kurulu ve Daire kararlar ın ın gönderilmesiuygun göriilmü ştür.Bilgilerine arzeder, ba ş r ı 1arn ı z ın devamını dile ri. 2'denilmek suretiyle, isteirniz. kabul edilmi ştir.Yarg ıtay Ba şkanl ığından cevap zlinamami ş olmakla beraber,9. Hukuk Dairesi 2,11,1971 gün ve 415 say ı l ı yaz ı s ı ile- iki kararl Birliimize gönderilmi ş tir, Bu yaz ının il';i k ı sm ınd 'arg ıtay Birinci 'Ba şkanlın ın 28.5.1971 gtinlü ve 2535/2903 sayı l ı yaz ı s ı ile daireize havaleolunan 17.5,1971 gUnli. ve 1458 ril1 yaz ını z" denildiinden, ba.şka ı l ıkca.isteimizin olumlu kar şı1andıı anla şı lmaktad ır.an ıştay Ba şkan1ıı ile yap ı lan görii şmede de olumlu, cevapal ınmış t ır. .TJç Yüksek Mehkeme'nin bu yoldaki çal ışmalar ım ı za yard ımc ı

- 170 -olmas ın ı memnuniyetle bilgilerine sunar, her Uç mahkemeye huzurunu• ş ekkUrii borçbiliriz.Önfimiizdeki y ı l derginin en iyi şekilde takdimi içinmal ır ım ı za devam ediinektedir.e, Kimlik Ciizdanlar ıd.a tea1i ş-Bir1iinıiz biitin meslekta ş lar ım ı z ın tek tipkimlik cfizdan ına sahip olmalar ın ı yararl ı bularak yeteri kadar bas ırmışve barolara göndermi ş tir.ç. Sicil kartlar ıHer avukat ın sicil tart ın ın Birli ğimizde bulunması çal ışmalar ına geçen y ı l ba ş lanmış t ı . Yeni avukat olan mes1kda ş-lar ımı2 ın ruhsatnameleri ile birlikte sicil kartlar ı da dzen1enmetedir.Birli:imizin kurulmas ından önce levhalar ına kay ıtl ı avukatların Barolar ınca diizenlenmesi ricasiyle yeteri kadar sicil kartı önd.eilmiştir. 24 Barouz sicil kart1a ın ı Birli ğimize göndermistir.Yönetim Kurulumuz biitiin avukatlar ın sicil kartlarının sondurumlar ı i ş lenerek Birlikte bulunmas ın ı ve .bu suretle avukat adeterinceher avukat hakk ında istaistiki bilgilerin gUnU gUnüne bulunmasinda biiyükyarar görmektedir.Baz ı Barölar ım ı z ın yeterli olmad ığı yakinen bilinen peroneleksikli ğini göz önüne alan Yönetim Kurulumuz, kendi personelini bs.rolaragöndererek bu konuda yard ımc ı olma karar ındad ır.d. an ıştayd3ki dva1or ım ı zDan. ştayda 1971 rı 1 ında Birli ğ iniiz aleyhine12 dava aç ı lmış t ır. Bu clavalardan 10 u drdest olup, 2 al lehimize sonuçlanmış t ır.Bu y ıl Birli ğimizce Dan ıştayda aç ı lan dava adedi ise dir.Bunlardan ikisi 1136 say ı l ı Kanunun 157. maddesi uyar ınca Disiplin Kruluncaaç ı lm ışt ır. Bu dva1ardan biri lehte, biri de aleyhte scnuçl nmış t ır.3 dava ise derdesttir.7 7, amblem ve RozetB1x1i ğimizinb!r amblemi olmas ı ve bunun küçük bi

- 171 -rozetinin de bUtUn avukatlar ın ta şıyabilecei ölçide imali hakk ına meslekdaş lar ım ı z ın tekliflerinin Genel Kurulumuzca olumlu kar şı lanmas ı halindegerekli çal ışmalara giri şi1ece:j geçen y ıl raporumuzda arzedilmi şti.IV. Genel Kurulda bu teklife kar şı ç ık ı lmadığından, YönetimKurulumuz 30.1.1971 giinlU. toplant ıs ında aldığı 6/3-r say ıl ı kararda, amblemş artnamesi haz ırlanmas ına, 27.2.1971 gin ve 67/6 sayıl ı kararda da hazırlanan "Amblem r ışma Şartnamesi"nirı kabuliine, isteklilerin ka ı1ma1ar ıiçin Istanbul'da Cumhuriyet, Ankara'da Ulus ve Izmir'de.Demokrat Izmir Gazetelerindei1n yap ılmas ına karar vermi ştir. Ayr ıca Istanbul Teknik liniversitesiMimarl ık Fakiiltesi, Ortado ğu Teknik thıiversitesi Mimarlk Fakiiltesi, Gazi E ğitim Enstitüsfl Resim BlimU, Y ıldız Devlet Mfihendislik ve Mimarlık Akademisi, İzmir Eğitim Enstitiisi, Ankara K ız Teknik Ö ğretmen Okuluve Ankara Sanat Sevenler Dernei'ne 15.3.1971 gUnli ve.869-877 sayıl ıyaz ılar gönderilerek mensup1ar ındankat ılmak isteyenlere duyurulmak fizeregönderilen metnin ilan ı rica edilmi ştir.Yönetim Kurulumuz kat ılma sUresiriin 19,6.1971 tarihine kadaruzatilmasina karar yerildiCinden bu hu:us ayni gazetelerde yeniden ilanedilerek ilgililere duyurulmu ştur.irinciye 3000, ikinciye 2000 ve fiçiincfiye 1000 1ir ödiüverilece ği, teklif sahiplerinin rum ıiz kullanma zorunlu ğu ve sonuc ı.n YönetimİÇurulunca seçileek seçici kurul taraf ından yar ışma sonucunun sapanaca ğıödiiller bu 8onuca göre verilmekle beraber Yönetim Kurulunun diledi ği amblemikullanabilece ği eartnameye yaz ı 1mıştr.Ankara Sanat Sevenler Derne ği 2. Ba şkan ı Av.Fehmi Ozçelik,Yöksek Mimar Miihendis Yöksel Onaran ve Avukat Göler Berkin'den kurulu seçicikurul gönderilen 67 amblem tasla ğınI numaralayarak 3 eleme yapm ış veayr ı ayr ı not verdikten sonra 1, 2, ve 31 amblemi saptamışır.Yönetim Kurulumuz seçici kurul sonuçla ı'ın ı gösteren tutana ıinceleyerek i HOPLZV Rumuzu ile Bay Veöihi I şık ile Bay Hasan Sa ğlam' ın or.tak haz ırlad ıklar ı amblemîn kullan ılmas ına karar vermi ş , derece alanlaraödiilleri dn ıi ştir.Seçilen bu amblemden rozet yapt ır ılarak dileyen uesleka ş-lar ım ı z ın alabilmeleri için barolara gönderi1mi şti.r

8. Birlik Binas ı- 172 -Yönetim Kurulumuz Birli ğ in Mr bina sat ın almasb..na kararvererek ba şkanl ık divanini görevlendirmitir. Ba şkanl ık divanL, Mimarlar Odas ı ile Ticaret Odas ından rayiç bedellerini ormu ştur.Halen kira ile oturulan Birlik Merkezi, ihtiyaci kar şı -laaktan uzakt ır. K ısa s±ede kendi malim ı z bir bina sat ın alm ış placaktir,,9. Kuruluş yfldönUmiiBirli ğimiz 108l971 tarihinde ikinci kurulu ş d6neminikapam ış t ır. Bu k ısa sile içinde ciddi bir kurulu ş olarak kamu oyunda, i-tibar kazanm ış olman ın gururunu tayoruz"Kurulu şundan buyana dmokrasimizin geli ş iminde kendinigörevli, devam ında ortak sorumlu sayan Bir1i ğimizin t i ı sanlık kurallarına dayann, hukukun stfinlfi ğfi anlayışı içinde, bin Türk Hukuku1ar ınıamaçta birle ştirebilece ğini iÂmit etmekteyiz.Kurulu ş yı 1dönimfinde say ın Ba şbakand.an al ınan tlgra±'a ş a ğıya ç ıkar ılmış t ır."Tiirkiye Barolar Bir1iinin kurulu şunun 2 nci yl dönimimfinasebeti ile yi3reken tebrklerimi sunar, hukuk devleti iilkiiinfingerçekle şmesi yolunda de ğerli krtk ılar.yla kurumumuzun hukuka ba ğ l ı demokrasimizingeli şmesine yararl ı 'Mzmet1einin devamini dilerim.10. Avukatlk S ınavı.Saygı lar ımla,Prof, Dr.Nihat ErinBa şbakan1136 sayı l ı , kanunun geçici 7. mddesi, 7.7.1969tarihinden önce Uukuk Fakiilte1einden mezun olanlar ın üç yıl içi4e ba ş-vurmaları halinde 3499 sayı l ı kaüun hükiimler±ne göre staj yapacaklar ın ıhiikme ba ğlamış t ır. Bu durumda 7,7.1972 den sonra staj süresinin 115 y ı lolarak uygulanmas ına geilecek ve staj sontrna avukatl ık s ınavı yp ı1acaktır.Bu. bak ımdan VI. Genel Kurulun 1136 say ı l ı Kanun'un 29,30ve 117/10, maddeleri uyar ınca S ınav Kuruluna .iye seçmesi ve her s ınav içinödenecek ücretleri saptamasi gerekecektir.

11. Danıştay duru şmalar ında ctibbe gyi1mesi zorunlpu14.1001971 gün ve 13896 say ı l ı Resmi Gazetederay ımlanan D an ış tay k ıyafet yönetme1i!, 1136 say ı l ı kanunun 49. maddebiuyar ınca avukatlar ın da Dan ştay duru şmalar ında Ube giymelerini z4ufl1uk ı lm ış ve keyfiyet 21.10.1971 gün ve 62-2684 say ı l ı genelge ile .Brolar ım ı za duiru1mu ş tur.• Bir1ii ıniz, Dan ıştay duru şmalr ına girecek mesb..ekda ş -lar ım ı z ın istifadesine sunulmak üzere 10 adet oiibbe diktirerek DaL ştayateslim etmi ş tir. .• Danış tay Ba şkan1 ı( ının Bir İ iimize gönderdi ği rz ı da;"Yürür1üe giren 'Dan ıştay K ıyafet Yönetmelii' doey ısiyleve 1136 say ıİ i Kanujaun 49 uncu maddesi uyar ınca Danıştay'da duu Şmasi.1olan meslekta şlar ımı z ın istifadesine sunulmak üzere Bakan1ıımı gönderilen10 adet cöbbe al ınmış ve duru şma salonunda, bu maksat için tahsisedilen vestiyerde haz ır bıı1unduu1maktadir" denilmek suretiyla cühblerinteslim al ındığı bildirilmi ştir.12. Barolara '.:a ı1mas ıHer adelet dairesinde bölgesinde bu1undu ğubr0 için,her mahkeme ve icr,a dairesinde ise avukatlar için ihtiyaca yetecek nitelikteyer ayr ı lmas ı zorun1uunun kanu'rnmuzun 50. maddesinde belirildiisay ın delegelerinhizCe bilinmektedir.Yönetim Kurulumuz, yarg ıtay ve D anıştay'da avukatlar içinter verilmesi yo1nda isteklerde bulunmu ştur. Bu ba şvurmalar ım ı Z olumlusonuç vrmi ştir. Yargıtay'da bir odan ın k ı sa sürede mes1eka ş 1ar ı fl ı Z ı flistifadesine sunulmas ı için Yarg ıtay Ba şkanı ile anla şmaya var ı lmış t ır.Bir irtibat memuru 'ile daktilo ve küçük bir kütüphanenin rneslekde ş larimı za büyük yarar sa ğlayaca ğı inanc ındayı z.Danış tayda Bir1i,imiz için bir yer ayr ı lmas ı yolunda te-.ş ebbi.iste bulunulmu ştur. Bu konuda Dan ış tay Ba şkan1ıına gönderdijimiz1.11.1971 gi5nlü ve 27 43 sayı l ı yaz ı da;ttDan ştay Kıyafet Yönetmeli;inin yiiriir1iie girdi:i tarihtenitibaren 1136 say ı l ı Yaanın' 49. maddesi uyar ı nca avukatlar ıhi da duariylebulunmalar ı gerektirği örne ğ i ekte sunuru şmalarda resmi k ı l ıkllangenelge olara ile .duyur1mu bar. ştur.

1'-174.Danış tayda duru şmas ı olan teslekda ş larimizin isti d.esiiçin Birli ğimizce 10 adet cibbe yapt ır ı 1m ş bulunmaktad ır.Yarg ıtay BeskanliF^-', Ii avukatlar ın duruşma siralar ın!ı beklemelerini,duru şma aralar ında ve görtik1eri di ğer mesleki i ş leri s ırasında dinlenmelerini sağlamak aaciy1e bina içinde bir odan ın Bir 1li ğimizcetefri ş ini kabul etmi ş bulunmaktad ır. Bu husus 1136 say ı l ı ı rukat1 ıkKanununun 50. maddesinde ifade o1undui Ûz ere yasal bir gerektir. Ba şkanlığın ı zca b6yle bir odan ın ayr ı lmas ı mes1ekda şlr ımı z ın biiyiik bir ihtiyacın ı da gidermi ş ölacskt ır1Tefri ş i Bir1iğimzce yap ılacak olan böyle br odan ın ayrı lmas ı hususunda yiiksek ba şkanl ığını ca verilecek karara kadar, önderilecek10 adet -ciibbenifl uygun grii1eek bi yerde avukatlar ın istifadesinehaz ır bu1unduru1mas"istenmi ştir.Danış tay .Ba şkanl ğından a1nn 3,11.1971 iin ve 178-153849say ı l ı cevptu;'Ealen kirac ı olarak i ş gal eekte oldu ğumuz binan ın hizmetgere ğine gre in ş a edilmemi ş o1mas ve iht iyaCa kafi gelmemesli sebebiyle,tefri ş inin tarafmzdan yap ı laca ğındanbahisle an ı lan, kanunun 50inci maddesi uyar ınea meslekda ş1r ını za tahsti talep edilen, ihtiyacicevap verecek .nitelikteki bir yerin tefrik ve tahsisifle ça1 şı lmaatad ı rt'denilmek .suretiyle isteimiz1 ol ı mlu sonuca ba ğlnabileceibelirtilmi ştir. In ş a edilmektè olan Dan ş 'ay binas ı nda bir odan ın• ayr ı labilece ğ i anla şı lmaktad ır.Bar olar ım ı zdan 1136. sayı l ı kanunun. 50, mddesi ile ilgiliolarak Biri! iize gelen yezilar Adalet Bakanl ığına iletilmi ştirJ olumlusonuca ba ğlanmas ına çal ışılmaktadir.13. Avukatlara Tercihli Telefon VerilmesiBir1iimizin kurulu şundan 3nceki zamanlardan beri j ı-gui merciler nezdinde k€valan ıp, olumlu sonuca ba ğlanmayan avuk?tlaratercihii telefon verilmesi konusunda gerekli çal ışmalar yap ı 1m ış ir.• TJ1a ştrma Bekan1 ında ı bu konuda al ınan 26.11.1971 giinve 3-.e/41891458 say ı l ı çevapta; *"Ajkatia'da tercihii telefon verilmes! hakk ındaki AnkaraBarosu Ba şkanl ığına verilen 24.6.1970 giin ve 30/2686 sayı l ı yaz ımı zda

• ;iL-175da bildiildii izere bilhassa büyUk ş ehirleriiflizde snatral ve ş ebeke kiekilmekteolan te1fOn darl ı ve yap ı lfl tevsiataranıen y ıllarca evvel müracaatta bulunan vatanda ş lar ı n teleon isteinisa ğlamakta kar şıla şı lan guçlijkler gözönnde tutularak 15.9L1963tarihinde tatbikine ba şlanan tercihli telefon tesisi ynetmeliifle, umum4nsa1 ı 91, idar ve siyasi bak ımdan mutlak surette telefona ihpya C ı o-lanlar ele al ınmak suretiyle tercihan verilecek t,ele ofl .mikr1fl1 M' imkankadar azalt ılS1 zorunluuflda kal ınmıŞtir.ligi yaz ını zda bildirilen 1136 say ı l ı yasan ın bir ne ikincimddeleri gözönLinde bu1undurulaakBakafl1 ı 1m1z Avukatlar ın görevlerininaVaki telefon istekleri mahui olan imkanlaryapabi İıeleri için bro1a ıdahilinde kar şı laflmaya çal. şı lTflaktadir,'. clenilmi,5tir.14. Meslek ZurallariIV, Genel Kurul toplantiaindekabul buyrlafl MeslekKurallar ı cep kitab ı ş eklinde bastlrllarak Barolar-m1Z8 ve ayr ı ca "biltflnmeslekda Ş larlrn ı z ıfl adresler.fle posa1anm. Şt.r.LiIl,• -. - -- •ş

_ 176 -Vili-. DEVIET AViJEATLARIIN AvuKLIK tJCRET İ KONSU657 say ıl ı kanunun 1327 say ı l ı kanunla de ği ş tiri1eIi 1469maddesi ile kald ır ı lan AukaJ. ık tkretinin, yeni taserda ihya edi4 ınesiiçin 1971 y ı l ında da gerekli çabalar harcanm ışt ır.12.Mart.1971 muht ıras ı tıdan sonra kurulan hikimet nezdindekonu israrla ko ş turu1mu ştur.5.5.1971 giinfi 1331 sayı ile Maliye Bakan ı Sayın Sait NaciErgin'e acele kayd ı ile gönderilen mektupta;"657 say ı l ı Yasayı de ği ş tiren 13 27 say ı l ı yasan ın f1i1ikurulu ş lar ın görii ş lerinin al ınmudan gizlilik içinde haz ırlandJ-t ı ve bu nedenletepki ile kar şı lanarak, huzursuzluklara sebep oldu ğu bilinmektedir.An ı lan yasa de ğ i ş iklik tasar ı lar ı nın Bakanlieinizcà haz ırlanmaktaoldu ğu ve Mayı s ayı içinde Millet Meciisine sunulaca ğı dııyu1mak-'tadır.Birliimiz 1327 say ı l ı yasan ın tedvini s ıras ında ı rar1asavunularak kanunla şmas ını sa ğ1ıyamadıı kamu kurulu ş lar ında görevli avukatlarlailgili ve devlet alacaklar ın ın tahsili yönünden önem ta şıyan görş 1erini zata1inize de sunmak arzusundad ır.Bakanlar ruriiluna sevkedilmeden önce de ğ i ş iklik taris ıhakk ı nda görfl ş lerimizin arz ına imkan verilmesi"1Bu mektuba ek olarak gönderilen 17.5.1971 gin ve 1445 sayı l ı yaz ı da;"Devlet alacaklar ın ın tahsilinde biiyiik yarar sa ğlayan Avukatlık Jcreti'nin Birli ğ imizin uyarmal ı nazara al ınmayarak 1327 say ı l ıKanunla kald ır ı ldığı bilinmektedir.1327 sayı l ı Kanun'un ilkelerine ayk ır ı dU şmeyen Avukatl ıktTcreti'nin kald ır ı lmas ı , kamu kesiminde 96reli avukatlar aras ınd8 büyükhuzursuzluklar yaratm ış ve eni çapta istifalara sebep oiu ştur.Bütçeye yik tahmil etmeyen Avukatl ık Ucreti'nin kad ır ı l-mas ın ın yerinde olmad ığı ve tekrar ihdes edilmesi gerektiinifl kau1 e-dildi ği memnuniyetle duyulmaktad ır.

-177-Avukatl ık Ucreti hakk ında k ısa bir aç ıklama ile, 1327 sayıl ı Kanunla de ğ i ş ik 657 sayı l ı Kanun'un 146. maddesine eklenmesi takdirlerinizesunulan f ık±a metni ili ş ikte takdim olunmu ştur.Ili ş ikte sunulan metnin 657 sayı l ı Kanunun 146. mal desineson f ıkra olarak eklenmesi"istenmi ş tir.Bu yaz ıya-ek1nen Avukatl ık Ücreti hakk ındaki aç ıklama ile146. maddenin de ğ i ştirilmesi istenen ş ekli a ş a ğıda bilgilerine suulmu ş tur.1. "AVUKATLIK tCET İ HAKKINDA AÇIKLAMA1- Avukatl ık Ucretinin K ısa TarihçesiDevlet avukatJ. ığı vekalet ücreti, TLirkiye'de8S senedenberi devam eden bir müessese olup, 10 muliarrem 1304 tarihli "Maliye nezaretinemerbut hukuk mii ş avirli ği ta1im ıamesi" ile mevzuat ım ı zda yr alm ışve köklü bir teamüle istnat ettirilmi ş tir.Bilahare 10.2.1929 tarih ve 1389 say ı l ı "Devlet Djralar ın ıintaç eden avukatvesaireye verilecek ücreti vekalet hakk ındaki knun" iledevam ettirilmi ş ve personel statüsü ile ilgili 3656, 3659, 7244 ye 440sayı l ı kanunlarla bu hak sakl ı tutulmu ştut.1111 Avukatl ık Ucretinin Mahiyeti-arifi:Avukatl ık ücreti, kamu idare ve miiesseselerinii yarg ı.mercilerinde.temsil olunmas ı sonucu kazan ılan bir davada, 1as ımdaU tahsilinehü1edilen ve tamamen avukat ın mesleki faaliyetinin kar şıl ığı olanbir mebl ğı ifade eder.a. Avukatl ık ücreti avukat ın . yargl merciJ,eri UnUndé devletitemsil etmesinden d ğmaktad ır. (Idarenin avukat d ışında bir yetkili tarafından temsil edi1esi halinde vekiet ücretine hüIedilemez).b. Mahkemece hükmedilip, davan ın kazan ı lmas ına ba ğl ı dır.c. Has ımdan tahsiline krar verilen bir mebl ğ olms ı se-.bebiyle BJTÇEYE YüK TA1ML ETMEZ,d. Mesainin miismir olmas ında ihmal edilemiyecek bif te şvikunsurudur.e. Avukatl ık mesle ğinin, di ğer büro hizmetlerinden ayr ıolarak mahiyei icab ı has ım tarafla yıprat ı c ı bir çeki şme ortam ı yaratması , normalin çok üstünde bir meaiyi gerektirmesi ve isti ş ari mUtaiaayı

4-178-da ihtiva etmesi onu maa ş dışında bir vekalet iJcretine miistahek kJmektad ır111. Mall Portesi.Mevcut 103È kdro1u avukat ın ayl ık ortalama 700- TLzerinden y ıll ık avukatl ık ücreti tutar ı , 8.702.400,- TL'd ır ve bu mebl ın biitçe ile bir ilgisi yoktur.tt2. "657 sayılı Devlet Memurlar ı Kanunu'nun 146e maddesineek f ı ra:'Ancak mercilerince hiikmolunup, tahsil olunan avukatlık "ücreti; kurum1arn tukuk rni .şavirli ği ve hukuk i şleri müdiiriüklerindeçal ış an beroya kay ıtl ı hukuk- mU şaviri, hukuk i şleri mfid:r veardımcları ile avukatlara •ve bu servislerin dava takip iilerinde çal ı an personele,kurumlar ınca tespit edilecek esaslar dahilinde tevzii ve tediyeolunur. Bu şekilde yap ılacak ödemeler en yüksek devlet memuru iicretininy ıll ık tutar ının %40' ını geçemez .. Artan k ı s ım kurumlar ınca gelir aydolunur,'- 22.6.1971 giinii Ba şkan ve Genel Sekreter Maliye Bakan ınıziyaret ederek , gerekli açklamalarda bulunmu şlar ve 127 say ıl ı anunde ği şiklik tasar ıs ını Bakandan almışlardır. Tasar ın ıntetkikifıde, i146.maddenin Avukatl ık ticreti ödenmesine imkan verecek şekilde de ği ştirildi ğimemnuniyetle gör'ölmii ştiir. Tasar ı hakk ındaki yaz ılı görii şlerimiz 1.7s1971gfin ve 1975 sayılı mektupta a şa: ıdaki şekilde aç ıklanm ışt ır.11 22.6.1971 giinii Genel Sekreter Erdoan Bi gat'la birliktevaki ziyaretimde, Bakanl ığın ızca haz ı 1an ıp, Bakanl ıklar ın görti şii al ındıktansonra kesin şeklini alaca ğı îfade buyrularak bir niishasi taraj ım ı zaverilen "Devlet Memurlar ı Kanunu'nda de ği şiklik yap ılmas ı hakk ında KanunTasar ı s ı Y e Gerekçesi" tetkik olunmu ş ve a ş a ğıdaki hususlarin bilhnizesunulmas ında byük yarar görfilmii ş r.657 say ıl ı Devlet Memurlar ı Yasas ın ı deitiren l27 sayıl ıYasan ın haz ırlanmas ı ve Yasama organ ında görü şUlmesi s ıras ında, ysan ın *personel reformunun gereklerine ve hizmetin özelliklerine uygun biçimdekanunla şmas ını salamak Üzere yapt ığım ız çal ışma ve te ş ebbiis ve çabalar ı-.m ız sonuç vermemi ş ve sözii geçen yasa personel reformunu sa ğlamakan ziyadeyönetimde geni ş oranda huzursuzluk ve adaletsizliklere yo]. amt ır.Hemen belirtelim ki, incelemek olana ğJ.n ı elde ettiimiZ

It•1-1.79-yeni metin, objektif ölçiierle huzurs ı z1uklar ı gidermek ve adaleti sa ğ lamakyönünde iyi niyetli bir çal ışman ın eseri ölarak görnmekle beraber,,1327 sayı l ı Kanunun haks,zl ık1ar ın ı gidermeten. uzak kalm ış t ır.Yeni tasar ıya Avukatl ık Hizmetleri için eklenmesi zorunluolan hususlar a ş ağı da bilgilerine sunulmu ş tur.i a. Avukatl ık ràesle ğinin tabiat ından do ğan vukat1 ıkiicretinin belli oranda avukata b ırak ı lmas ı suretiyle de, hem hizrnetin•dahaverimli ve yararl ı bir ş ekilde göriilmesi o1anaı sa ğlanm ış ve hem debu s ın ıf mensuplar ına yap ı lm ış bulunan heks ı zl ık giderilmi ş tir.Ancak, 13 27 ş ay ı l ı Kanuna esas ayl ık iicretleri yöninden,tabi tutulan Iktiadi Devlet Te ş ekkill'i, Sosyal Sigortalar Kurumu, Belediyelerve di ğer kamu kuruiu ş .ar ında örev1i avukatlar ın 146. madde ileihdas edilen avukatl ık Ucretinden yararlanmalı ve herhangi bir yanl ış l ığamahal b ırak ı lmamas ı için ek geçici 21. maddeye,"ikinci f ıkra kapsam ına giren urum ve kru1u ş lar ın özelkanunlar ıhda h1e ba ğlanan avukat1 ı cretIeri 146 madde son fkras ındabelirtilen oranda ödenirt,hiikmiinUn son f ıkra olnrak derci yerinde olacakt ır. Yenitasar ıda 146, maddeye e1enen son f ıkran ın yaIniz hazine ve ktma bitçeliidareleri kapsad ığı -yolundaki teredd ıitleri ortadan kald ıracak olan bu f ıkranı n tasar ıya eklenmesi, de ğ i ş iklik arzusunun ve gerekçesinin tabii oir,sonucudur. -b. Avukatl ık Ucreti oran ının %30 olarak tesbiti, de te ş -vik unsuru olma yöniinden arzulanan maddi olana ğı teminde yetersizdir. Bumiktar ın evvelce de arzedildi ği gibi %40'a ç ıkar ı lmas ı yerinde olacakt ır.2- 1327 sayı l ı Yasan ın haz ırlanmas ı s ıras ı nda, avukatlarGne1 idare Hizmetleri şın ı f ıns al ınm ve taban göstergeleri 9 ncu dereceninbirinci kademesi olarak tesbit edilmi ş idi. Sonra da avukalar ınayr ı bir hizmet s ın ı f ı olarak s ın ı fland. ır ı lmas ı iizerine anla ı 1anJjaan birsebeple taban göstergeleri 10 nu dereceye indirilmi ş ve bu suretle hukukfki3ltesi mezunu ile avukt ayni derecedetr lqe ba ş lama durumuna st>kulmu ş-tur. 0 tarihlerde selefiniz Bakr ın bunun bir hata eseri oldu ğunuje Parlemento'damutlaka dflzeltilece ğiui kain1ikle vaadetmesine ra ğmen bu vaaderçekle şiri1emi Millet Meclisi B ıitçe ve P1n Komisyonu dalO ncu derecenin3 ucu kademe.sini bu s ın ı f ın taban göstergesi olarak tesbit etmek

- 18b -suretiyle maddeyi tedvin etmi ş tir..Bu . durumdaki adaetsizlikler ş öyle s ıralanabilir;-3656 say ı l ı Kanuna g6r; yUksek örenim görmü ş olanlar ınhizmete ilk giri ş leri 30 lira asli rnaaala olurken, kamu kesimi avukatlar ıen az 50 lira asli maa ş1 i ş e ba ş lama clanaına sahip idiler. Yeni istihdamdüzeninde bu frkbitüaUyle kald ır.lmış ve hatta aleyhe bir durum yaratılm ış t ır.-Teknik hizmetler ve Sa ğ l ık hizmetleri s ını f ında yı l süreliYüksek Ö ğrenim görmü ş clanlarin 10 ncu derecenin 3 ncüii kadmesinden5 y ı l süreli yüksek öTenim görenler ise 9 uncu 'dereenin.3 tincU kademesndeni ş e ba ş lemalar ı kabul edilmi ş tir.-Mesle ğe özel yar ışma s ınavına tabi tutulmaksuretiyle al ı-nan ve yeterlik s ınav.na veya bir kursa tabi k ı l ınan Bakanl ık Muett ışıKaymakam, Maliye Bakanl ığı Hesap Uzman ı , Bankalar Yeminli Murak ı 'ı ileD ışı 1er ı Bakanl ığında B şkat.p1ik unvan ı alan1ar ın b ır derece yukselmesineimkan verilmi ş tir.Oysa ki,Avukatl ık 5ifat 0 1136 ayı l Avukatl ık Kanunu'na, göre enaz 1,5 yı l stadan sonra geç.irecek be ş arijI bir avukatl ık s ın9ı sonundaiktisap edilir. Bu devreyi avukat staj±yeri, Devletten veya sair biryerden maa ş veya beret à1madan kendi mali imkanlar ı ile taanlamk durmundadır. Buna kar?-ilik kaymakaml ık kursu nea ş l ı d ır. Ve geçirilen sürehizmetlinin özlük haklar ında dikkate al ın ır Hesap uzmanl ığı , BankalarYeminli Murak ıpl ığı , Bakanl ık Mufetti şli ğ i yine maa ş l ı ve özlük iaklar ınasay ı lan bir muavinlik devrsi.nden sonra bir yeterlik s ınavın ı g9ektirir.Bu s ınavın geçirilmesi cular ı yeti şme ve reti ştirilme konusunda Devletinbutun maddi ve manevi olanakiarna sahip k ı lr. (Di ğer Devlet Memurlar ındenfarkl ı imkanlarla harice gönderilmek suretiyle mastr veya doktoraikn ının sa ğlanmas ında o'du ğu gibi), şu durumda geçirilen bir'.imtah şnveya maa ş l ı bir kurs devresi, emsa1lerne.göre bir derece birdenyükse1-me ğe hak kazand ırırken, AvukatJ.ik Hizmetleri S ın ı fi mensupler ınh ıt da yetişmeş artlar ı ve serbest çl ış abi İm olanaklar ı dikkete al ındığında, enaz 9 ncu derecede hizmete ba ş la imkan ına sahip. k ı l ınmayı istemleri tabilhaklar olur.Bu itibarla, taban göstergesinin teabitinde ortaya ç ıkan-'1 -

t)-181-bu e şitsizli ğin giderilmesi 1327 say ıl ı Kanunun maksad ına ve tahsil siiresinegöre kabul etti ği esasa uygundurYukar ıda arzedilen husus1r ın. dikkate al ınarak tasla ğınbu yönden tamamlanmas īsuretiyle şikayetlerin 6nleesi"3- Bir1iimice te şkil olunan Mukaret Avukaticr Ro1isyonu146. madde ile yap ılan di şikli ğin, .1317 say ıl ı kanunun ek geçi şi maddesiile kapsama al ınan Hazine d ışındaki kamu kurulu şlar ı Avukatlar ına dauygulnamJyaca ğı hakk ındaki endi şeleri gidermek amac ı ile, 1327 say ıl ıkanunun ek geçici 21. maddesine bir f ıkra eklenmesi gere ğini savı nmu ştur.Birlikce de benimsenen bu göriJ ş n, tasar ıya eklenebilme ş i amaciyie MaliyeBakanı ziyaret edilerek rica edilmi ş ve a şağıdaki metin ile glerekli rekçetakdim oiunmu ştur. •.1t1_ Ek Geçici 21. maddenin sonuna eklenmesifikra: . ."Bu kanunun kapsam ı dışında, kalan ve a4klar ı bukanuna göre ödeyen kurulu şlarda da 146. maddenin, son f ıka.s ı hfikrni uygulanır.".2- Gerekçe.:657 sayllIt Deviet Memurlar ı Kanununun 137 say ıl ıKanunla ei ş ik 146. maddesinin yeniden de ği ştirilerek devlet davalar ın ıtakip eden avukatlik ilcveti ödenmesini temin etmek maksad ının gerekçesitadil tasar ı s ının 146. madde gezekçesinde izah olunmu ş bulunmaktd1r.Bu sebeple avuka1 ık icreti 'tediyesinin maksad ı vaz' ı1ak ında burada mükerrer 7ae7anda.buluniilmaàina liizum rü1memi ş ve bukonuda, o gerekçee'at ıfta bulunulmakla iktifa edilmi ştir.Tadil tasr ıs ındki mezkr 146. madde hiikmiiniin geirdiiimkndan, die'r kamu kurulu şlar ın ın a ıket1ar1n ın da yararlanma4n ı teminmaksadiyle 657 sayılı Kanun'un 1327 say ıl ı Kanunla eklenen ek geçici 21.maddesine bir f ıkra ilvesi gerekli görfllmü ş Ur." .Maliye Bakanl ığı yetkilileri, 146. maddede yap ılan deişiklikgerekçesinde bu konuya aç ıkl ık verildi ğini,ek geçici made1erlepersonel kanunu ka psamıfla giren kamukurulu şlari avukatlar ının da personelkanunund.an yararlanacaklar ın ı kesinlikle belirtmi şlerdir. Buna ra ğmenek geçici21. maddeye eklenmek rizere .verilen metnin tasarya éklènerek,esasen tasvip olundu ğu anla şılan bu konuya aç ıkl ık getirilmesi rica edilmiştir.

182Mukayyet avukatlar ın, avukatl ık ileretinden yararinma1ar ı• hakk ında iki y ıl suren çabalar ın olumlu bir Sonuca balanaca ın ı mit etmekteyiz.Hiikiimetin son Anayasaya göre Meclisten kanun kuvvetinde kararnameyetkisi alarak 1327 s ayıl ı kanunu de ği ştirmek fizere Millet Medlisiaeba şvurdu ğu ve Avukatl ık Ücretiyle il:i1i 146,mnddenin de bu yo1a de ği ş-tirilecei örenilmi ştir.Ankara Milletvekili Av.Çinasi Özeno1u ve 12 arkda şının657 say ıl ı IÇanunun 146. maddeine mukayyet avukatlara avukatl ık i1creti ö-denmesini teminen bir fikra eklenmesi hakk ında Millet Mec1isne kanun teklifi vermeleri de memnuniyetle' kar şı 1anm ışt ır4 4353 Sayıl ı Kanuna göre tCzle şmeli hazine avukatlar ın ındurumu4353 sayıl ı Kanun hikUmlerjne göre sözle şmeli 1larak Hazineavukatlıı yapan meslekda şlar ımı z ın an ılan kanurmun 38. maddesindekiyasaklayı c ı hiikme tabi o2ad ıklar ı , bu sebeple T.C.K.nu ıi 240. maddesi uyurına kovu şturma istekleri iIzerne, Bakanl ıkça soru şturma izni verilmemesiAdalet Bakan1 ıt ına gönderilen 1.6.1971 gün ve 1729 say ıl ı yaz ı ille istenmiştir.Bu yaz ıda, aynen114353 say ıl ı Yasan ın 38 maddesinde, "maa ş ve ticretleri miiihakbiitçeli daireler ve hususi 5dare1er ve belediyeler ve devletle bu dairelerinve belediyelerin idare ve murakabesi alt ındaki daire, miiessese vete şekkller ve sorayesinin yar ıs ından fazlas ı devlete ait olan, şirketve miiesseseler taraf ından vri1en ni: şavir, mtiavir avukat ve avukatlarla,muhakemat miidiirleri.ne ve bu mahiyette i ş görenlere bu kanunla verilni şolanlardan daha geni ş hak1tr ver1emiyecei gibi yukar ıda yaz ıl ı 1daire,miiessese ve te ş kkii11er mij ş&vir veya avukatlar ından tayin şartlar ı hariçteni ş almaya müsait olanlar, kadroya dahil olsun veya oimasinlar UçUncUah ıs1ar nam ına 7uk,,àrid,-i yaz ıli daire mijessese ve .te şekkii1er aleprhinedava kabul ve takip etmekten ve kabul edenlerle birlikte. ça1 ış'maktan vedevlet daire ve milesseseleri aleyhine rey vermekten ve isti şare kbul etmektenmemnudurlar• Bu memnuiyet hilf ına hareket edenlerin vazifezine derhalnihayet verilmekle beraber haklar ında Türk Ceza Kanunu'nun 240. maddesihükmü tatbik olunur. ' denilmektedir. •

E'uygu1ana-183-4353 sayıl ı Yasanin an ılan hikmiintn sözle şmeli avukatla ı 'aıyaca ı örnekleri ekte sunulan;a) Maliye Bakan), ıı Be ş Hukuk MU ş svirli.i ve MuhakmatGenel MidirlfiU yaz ı lar ı ,b) Bakanlıını z Hukuk İş leri Genel Miidiir1fiiinün, 2.l.967giin ve 1209 say ı l ı tamimi,ile belirtilm5 ş tir. 1Birliimiz yönetim kurulunun bu konuda a1dıı kararda daayni sonuca var ılm ış t ırDi ğer taraftan mahkeme karr1ar ı da 4353 say ı l ı Yasanın 38.maddesinin serbest avukatlara uygulanaayaca ğın ı göstermektedir.(UrlaAsliye Ceza Mahkemesi'nin 25.12.1968 gin ve esas 968/10, karar 969/13 sayı l ı karar ı ili ş ikte sunulmu ştur).Hal böyle iken bu konudaki ş ikayetler izerine Bakenl ıını z-ca avukatlar hakk ında soru şturma izni veri1dIi, Bir1iimize vakiba şvurmlardnanla şı lmaktadIr.- Konunun yeniden tetkiki ile, serbest avukatlardan fi-353 sayılı Yasan ın 38, maddesinde say ılan müesseselerde sözle şme ile vekalet alanlarhakk ında, soru ş turma izni verilmemesini mUsaadelerine arzederrn.'t•denilmi ş tir.Adalet Baken1 ıı 7.10.1971 giin ve 45571 say ı l ı cevb ın.da;"berbest avukatlardan, 4353 sayılı Kanunun 38. maddesindetespit edilen miiesseselerde sözle şme ile vekalet alanlar hkk ında soru ş-t ı 'ma izni verilmemesi gerekece ğ i dii şiinülmU ştUr"demek suretiyle ta1ebimi kabul eylemi ş tir.Bakanl ık cevab ı , 11.11.1971 gUn ve 67- 283 8 sayı l ı genelge.ile Barolara duyurulmu ştur.s

-183-IY- BROLJRIMIZL. İLtK İLİIR1. Barolar ım ı z ın Kararlar ıTUrkiye Barolar Birli ği ynetim kurulu bar'olar ımı z ın daimideste^inë nail olabilmi ştir. Yönetim Kurulu bu aç ı dan mUte ş erairdir.Barolar ım ı z ın yaln ı z anevi. deste ğ ine de ğil, maddi yard ımlar ına sahipbulunmaktay ı z. Bu içden ilgi yönetim kurulunun gelecek y ı lki geni ş faaliyetlerinegUven kayna ı olacakt ır., Knunumuz, Birli ğ imizi baro].ar ım ı z ı flbaz ı kararlar ına kar şı itiraz mercii olarak tan ımış t ır. itiraz mrcii s ı-fat ı i Barolar ım ı zin hangi ararlar ı Uzerinde Brliin durabilce ği konusununçözUmlemesi lflzumlu göUlmii ştiir. Yönetim Kurulumuzun Kanunda sayı lanlar d ışındaki kararlarda knaisint yetkili görmemesi monucvna. varankarar ın ın gerekçelerini öyleee aç ıklamak mmkndUr.a 1136 yı l ı Avukatl ık Knunu, merkeziyetçilik Sistemiyerine barolar ın yerinden yöneUlmesi sistemini benimsenii ştir. Bu sistemyasan ı iı trlU hUkUmlerinde bellidir. Bu bakmdan temel yönetim birimi barolardır. st kurulu ş olan Törk!ye Barolar Birli ğinin, bE ı.ro1ar ınbUtUnkararlar ı Uzerinde denetim ve gözetim görevinin varl ığı kabul edlmemektedir.Avukatl ık Kanunu'nun do ğru ve bir örpek uygulanmas ını sa ğ ]amak öncelikleBirli ğin ğörevi ise de bu; kararlar ı itiraz yoliyle inceeme olanağı vermemektedir. Idari bir karar ı itiraz yoliyle inceleme ve kararaba ğ lama ola ıı a ı ancak kanundan do ğan bir yetki ve görevdir. Bir idari i ş -leme itiraz idare hukuku ilkelerine göre, o idari i ş lemin gerçekle şmesineengel olan bir olay, gerçekle şmesi için yasayla belirtilen idari bir yoidur.bs 1136 ay ı 1 ı Kanunda baro1arn hangi idari i ş lem ve kararlarına kar şı Barolar 13irligil ne itiraz edilebilece ği gösterilmf ştir.Ancak, bu kararlar ın gerçekle şmesi ve. kesinle şmesi için Tiirkiye BarolarBirliinden ve Adalet Bakanl ığından -itira3 yo1iy1e geçmesi gerei saptanmaktadır. Bu nedenle 1156 say ı l ı Kanun'un 121110. maddesine g5re Tiirkiyeil

-184-Barolar Bir1iince itiraz yo1iye barolar ı n biitiin kararlar ı nı deil, ancakyasada itiraz edi1eb1ecei belirtilen kararlar ı inceleme konusu yapabilecektir.Ancak bu tUrl-5 kararlar ın itiraz Uzer±e incelenebileci saptanmışve incelemenin hangi organca yap ı labiledei belirtilmi ştiINitekim gerçekte de bu hendin konulu ş amac ı "koni]arda.ba şka bir merci ve organ gösterilmemekizin Tirkiye Barolar Bir1iine itirazdi1ir" hfl1u yer aldığı yerlerde, 'bu itiraz ı incelemek ve karara ba ğ-lamak görevinin TJrkiye Barolar Bir1i,i Yönetim Kuruluna ait o1duunu belirtmekş eklindedir.C. Kanun ko ı cu'nun amac ı böece daha aç ık biçime belirdiigibi yasan ın sistemi de dorulanmaktad ır. Bu nedenlerle 113 sayı l ıKanunun 121. maddesinin 10. bendinin Tkye Barolar Birlf ğinin arolar ınancak yasada belirtilen kararlar ın ı itiraz yoliyle inceleyebile4 ği yolundabir ilke karar ına var ı lm ışt ır.2, Yeni Kurulan BarolarGeç en yı1 raporunda da belirtildi ği flze're Avktljk Kanununun110/5, maddesi uyar ınca her il merkezinde bir baronun kurulmas ınaçal ışmak Birli ğimizin görevleri aras ınaad ır, 1970 yı i ı içinde k4ulanAd ıyaman, Sinop ve Artvin baroar ından sonra bu y ı l da' Kars ve Siirt baroların ın kurulmas ına karar verilmi ş tir. Bunlardan Kars Barosu o ganlarinikurarak çal ışmalar ına ba ş lam ış t ır.Kars Barosu Avukatl ık Ljcret.Tarifesinin 2.maddes.nde yaz ı -l ı ikinci grubunda yer alm ış ve bu husus 15.1,1971 giinlii ve 1372 I- sayı l ıResmi Gazetenin 5. sayfas ında yayinlanmi ş tir,Diyarbak ır Barosu bölgesine dahil Siirt ilinde 18 avukatbulunduu an ılan baronun 23.XI.1971 gin ve 1971/596 sayı l ı yaz ı s ınde. n anlaşı lm ış ve Siirt Barosunun organl.ar ın ı te şkil etmek iizere Av.Aet CevdetAyd ın' ın görev1ediri1mesine Yönetim Kurulumuzun 28.XI.1971 gun1 toplantı s ında karar verilmi ştir. 0ran1r ın kurulmas ından sonra keyfiyet AdaletBakanl ığına bi1diri1ere bu baromuzun da tiizel ki ş ilik kazanmas ı sa ğlanm ışolacakt ır. .Birli ğ imizi-m kuruldu ğu s ırada mevcut .52 baro bu suretle5 baro eklenerek 57 ye çk ış bulunmaktadır.

J..L)1-X-

"Antalya t da miistakil bir Adalet Saray ı in ş as ı karare şt ı. ı lm ış olup arsa temini husuu mahalline tebli ğ edildi,i gibi in şat ın1972 pnogram ına al ınmas ı için Devlet Planlama T şkilt ına da teklifte bulunulmu ştur.Binan ın in şaat ına ba şln ıp tamamlanmas ına kadar Vaklarİşhan ın ın bir kat ın ın kiralanmas ı için te şebbise geçilerek kira beeliorulmu ş olup, Antalya C.Savc ılıından al ınan tel yaz ıdan, binan ınheniizbitmedii, Eyliil 1971 ay ında bitebilecei, in şaat ikmal edilip malyethesaplar ı yap ılmadan Vakıflar Mtdirliiince bir kira bedeli bildirijLemediiörenilmi ştir. Bunun tizerine söziJ geçen kat ın 2490 say ıl ı Kanunun 56 nc ımaddesi gere ğince Antalya Adalet Dairesine kiralanmas ı için Vak ıf 1 r Geıel MiIdiirliiiine Bakanl ıım ızca miiracaatta bulunulmu ştur.Keyfiyt takip edilmekte olup, al ınacak cevaba gre gere ğiyap ılacakt ır"denilmektedir.2. Adalet Organlar ı ile olan meslek ili şkilerimizde önelikleve mutlaka, ele al ınmas ı zorunlu hale gelen konular ın en ö ııemlilernden birisi,icra dairelerinin durumla.r ıdır. Icra dairelerindeki görevlilerin niteliive bu böliimiin hergün biraz daha artan i ş hacmi, avukat arkada şlar ınicra dairelerindeki çal ışmalar ında ciddi engellere maruz kallar ı a yolaçmaktad ır. Kabul etmek gerekir ki, hukukun her dal ında özel bir hkuk kiltürü.ve e ğitimi anako şul olarak kabul edildi ği halde, Türk Ad1iyesnin kuruluşundan buyana icra i şleri için böyle bir gerek nedense hissedi]memi ş ,yada hissedilse dahi bu konuda ısrar ve titizlik gösterilmemi ştir. Oysa ki,icra hukuku özel hukukun önemli oldu ğu kadar, vatanda şın giinliik yaant ı s ındamalıkemelerden önce varl ığın ı hissettiren bir del ıd ır. Ekonomik idi şinortaya ç ıkardığı taksit ıi sat ışlar ve s ık s ık kendini gösteren par bunalımiar ın ın sbeboldu ğu ödeme güçlökleri.in daha çok ira daireleri 'de çözümbeklemesi, bu adli organ ın yeni bir düzene sokulmas ı gere ğini art ıkkaç ın ılmaz bir dur ıma getirmi ştir.Kan ım ı zca, icra dairelerinde ve rnah1eme ba şktibi gibi aa1et dairelerinin kilit noktalar ında, pratisyen memurlardan ziyade genç hkukçuların çal ıştır ılmas ı ve bunun için yeni bir örgütlenmeye gidilrnezman ıçoktan gelmi ştir. Hukuk Fakiiltelerinden yeti şen genç hukukçular ı bu alandagörevlendirmek, hem onlar ın adalet görevinde çal ışabilme olana ğı b ı lmalar ınisa ğlayacak hem de icra daireleri ve benzeri yerlerin hukukçular taaf ındnyönetilmesi gibi ideal hedefe ula şı1m2. olacakt ırjönetim Kurulumu, bu hedefe yönelecek çal ışmalardan yana oldu ğunu aç ıklamay ı ve buyöndeki çal ış-:wlara derhal ba şln1mas ı için ilgilileri uarmay ı görev saymakte ır.

Ç)-187-XI - ADALET PERSONEL İ IfİN DUILRIAdl.iyecilerin Personel Kanunu ile u ğrad ıklar ı haksz durumve Adalet hizmetinde biiyk emej geçen bu elemanlar ın himayeden yksunkalmalar ı , Avukatlar Camiasn ı derinden etkilemektedir. Ti3rkire fliyecilerSendikas ının çal ışmalar ını takdirle izlemekteyiz. Fakat sendikan ındaha Ust makamlarca desteklenrnemesi nedeni ile zaman kaybedilmekt oldu-'unu da görmekteyiz.- yakn geli şme'erin sa:lad ğ baz ı olanaklardan kararlananTiirk. i ş çileri, giinlk kanuni çal ışma siJesinin dışına ta'an çl ışmaların ın kar şı l ıklar ını da ayr ı ca al ırken, kamu görevlileri aras ına enok fazla çal ışma yapan adliyeciler, buna ili şkin haklar ın ı alam9ıaktadırlar.Bir giinde tevdi olunan i ş leri gUnliik çal ışma siiresinde kar şı lamayaasla. imkan olmad ığı çok iyi bilinmektdir- Adliye memur . ve hizmetlileri; normalden çok ve özel mahiyetareden i ş lerini adeta ko ş arca6 ına ve kaçan zaman ı kovalarcs ınayaparken, bir çok kamu görevlilerinden daha fazla y.pran ıp, tk'eniyorlarBunun mutlaka bir karg-1-2ACi bulunmal ıd ır.- Gerek adli te şkilt ın ve gerekse personel adedinin yetersizliindenötr, i ş lerin gnl'k çal ışma sresinde bitmi veyeti ş-tirilmesi miimkiin olmamaktad ır. Bu nedenle her giin en az bir kaç sat fazlafazla çal ışma paras.na da mtistehok k ı l ınmal ıdrlar.- Mahrumiyet ödene ği, gerek geri kalm ış bölgeler re gereksei şyeri ş artlar ı ve ortam ı bakmındn personelin ya ş ama ve 411 şma_ında zorluk ve darlkla ilgili esaslar ı haiz olan personele verieceikabul edildiinden, gerek geri kalm ış bölgede1izmet gören adliyeilereve gerekse isyeri ş artlar ı ve ortam bak ım ından tipik birer mahrumyetörne ği te şkil eden cezaevlerinheki personele an ı lan hakk ın tan ınmas ı zorunluluğu, en az ından sos'yal adalet ilkeler gere ğidir.1 -

t-188-XII- AVUK92LRIN TABANCA TAÇIM.[£IBu konuda israrl ı taleplerimize ra ğmen bir sonuç aa ınEd ık01971 y ıl ın ın olaylar ı 6136 sy ı 1 ı kanunda ve buna miisteiden hazlenanyönetmelikte daha darla şan ve hakimlerin dahi mevcut yetkilerini kald ıranbir tutum arzetmesi bu ba şar ı s ı z1 ıın sebebini :te şkil etmi ştir. Oba ğan iistişartlar ın kalktıında bu te şebbs1erimize devam karar ınday ız.a. Içi şleri Bakanl ıına ba şvurulmu ş ve"Mesleki faaliyetleri s ıras ında avukatlara vaki tecaviizve hakaret olaylar ı son zamanlarda Sroun bir hal alm ış , meslekda ş ar ım ı zcan emniyetinden yoksun bir duruma dii şmi ş1erdir.Bu hal uzun y ıllardJr Uzerihde durulan avukatlara tabancata şıma ruhsat ı verilmesi gereini bir kere daha orta koymu ştur.Evvelce vaki bavurrnalar say ın Ba1an1 ıın ı zca yöneme1iktede ği şiklik yap ılmas ı gerekti ği şeklinde evap1a ı d ır ılm ış , ancak bugiine kadarolumlu bir sonuç al ınarnam ışt ır.Bakanh ığınızca da takdir buyrulan avukatlar ın tabanca ta şımauhsat ı alabilmelerinin bir an önce sonuçland ır ılmas ı için yönetmelikdei şikli ğinin yap ılmas ı" isenmi ştir.b. Aynı ni.telikteAdalet Bakanl ığına yapt ığım ız mUracaatta"Avukatlar ın yurdun çe şitli bölgelerinde ve ço gUçşartlar alt ında görev yapt ıklar ı ve bu görevler için gece gUndiiz, giinünher saatini yollarda geçirdikleri biilnmektedir.Ideo1jik fikir sahiplerinin savunma görevi alan avukatları taraf kabul ederek sald ır ıda bulunduklar ı , ideolojik yënÜ bu1u-.mayan olaylarda da savunduklar ı görü şlere kar şı olanlar ın, avukat'lara sifillhla tecavüz ettikleri ve bugüne kadar birçok meslekda şım ı z ın cauna kiyıldığı da malmdur.Uzun y ıllardır bu gerçekler dile getirilerek akat1aratabanca ta şıma ruhsat ı verilmesi için barolar ım ı z ııı ba şvurmalar ınıfl olumlubir sonuca balanmaas ı camiam ız aras ında tepki yaratmakta ve Uzii ıtU ilekar şı lanmaktad ır.Içi şleri Bakanl ığı .lgi1i yönetmelikte de ği şiklik yap ı-

t laca ğın ı bildirmekle yetinmi ş ancak sonuç al ınamam ışt ır.Hakimlerin, savc ılar ın, kaymakam, nahiye mudur veköy muhtarlar ına, doktorlara tabanca ta şıma ruhsat ı verildi ği halde avu bu• hakk ın tan ınmamas ını izah mumkfln de ğildir Akatlar ın meslekleri icab ısilah ta şıma sorumlulu ğunu en iyi şekfl.de.bildikleri izaha muhtaçt de ğildir.yönetim Kurulumuz bu konunun ele al ınarak ivedi1iIle sonuçlanması için Içi şleri Bakanl ığı ile Bakanl ğ nıza yeniden ba şvurutlnıas ına• karar vermi ştir.• Içi şleri Bak?nl ığı ile temas cunarak, avukatlara tabancata şıma ruhsat ı verilmesi için ynetmel ğin bir an 5nce de ği ştirilbesinintemini" israrla istenmi ştir,c j İçi ş leri. Bakanl ığından şu yetersiz cevap al ınm ışt ır."hayat ın ın haci ciddi bir tehlikeye maruz bulundu ğuanla şılan ve al ınan tedbirlere raCmen korunmfalari mumkün o1m ş d ığı sonucunavar ılan avııkatlara da ilgili yönetmeli ğin 1. maddesinin (k) bendi ıe istinadensilah ta şımalar ına izin veilecei"6136 sayı' ı Ate ş'i Silahlar ve B ıçaklar hakk ındaki kanunun7, maddesinin 3,bendi gere ğince hazirleiian ynetmelik (1.7.l971 n ve13896 say ıl ı Resmi Gazetede yaylanm ışt ır) aruket1ara tabanca ru ısat ı veri.lmesini tiim engeller nitelikte göriil ı i şttrBu öndeki çai ışm1ara lslFrla devam edileeektir.

- 190 -Xİİİ- II.EtM SAVCI - AVUKAT İL İŞKİLER İBu konuda Bir1iimize intikal eden ve oldukça bUyii yakantutan şikyet1er kar şıs ında miiukiin olbilai ği kadar ilst kademeler e temasageçerek çözüm yollar ı aramak gbyretlerine önem verdik. Ekim1e hakk ındaihbar ı kap'ayan btitiin ba ş ralar, sonucundan Birli ğe de bilgi verilmesiiste ğiyle Yiksek H.km1er Zurulunc iletildi, Y ıUksekHkimler KuruluBa şkan ı ile bu konuda gbrUgmeler yap ıldı .Yüksek Hkimle curu1u Ba şkah1iCinin bu husustaki kanaatlerinişu şekilde duyı rduğu. ğrenilmi şti"Avukat kamu hizmeti gören ve be ğa.msz olan serbest mesleksahibi olmakla beraber amaci., hukuka minasebetlerin dizen1ei ıınesinke, hertUrlii hukuka mesele ve anla şmal ıklar . n adalet ve hakkaniyete uygun ola-rak çözim1enmesinde ve genellikle hukuk kurallar ın ın tam olarak 4rSu1anmasihususunda yarg ı organlar ına yard ım etmektir. Adli merciler avukatara görevlerininyerine getirilmesinde yard ımc ı olma ğa mecburdulr Bu itibar-.la hakimlerin ve yeni görev alacak sizler .gibi genç arkada ş1ar ım3- a ıkatın çok nıtllim olan bu vazifesini ve adalete yard ımc ı olmak durumu ıdakigörevini gözöniinde bulundurarak onlar ın içimizden ve bizden o1duynu t-nutmayacaklar ına ve ellerinden . elen yard ım, sevgi ve sayg ıyı esivgemiyeceklerineemin bulunuyoruz."Bu uyarmalara ramen durumda esasl ı bir de ği şikli ğin meydanageldi ği kan ıs ında değiliz. Adalet organ ın ın lç çeki şmeler haiinde olduugibi bir inbaa sebebiyet vermemek ihtIamn ı göstermekteyi. Fakatbu tutumun hakim ve sac ılar ım ız taraf.ndan da ayni şekilde kar ş4anacağını iimit etmekte camiam ı z ın sb ırs ızlk içinde OldUUflU da zikremekzorin1u ğunu duymaktayız• .

1XIV. SIKIYÖNET İM kAHKEMETER İN DE MtJ]9AF İLER İİ\T DUEUJIIJrAS ıkıyönetira MahkerLalerirı de duru şmalar ba ş ladında sankrlamdafi1erin ın temas ettiriimedikleri, ithemın neden ibret olduununsan ık midaflerine bildiri İ medii veya dosyay ı tetkik ha kiminer e. 1eadiııtiks.1. ettiri1mi ş tirı hususlar ı mesl.ekdaalar ım ı z taraf ından Barolar ına ve B rii ğeBirli ğimiz S ık ıyönetim Kom ı tan1 ıklar ına bu ş ikyet1eri i-letmi ş ve savunma hakk ın ın k ı s ı tlanmanıas ı için, gerekli tedbirlern al ınmasın:. istemi ş tir0Buna kar şı l ı k S ık ıyönetim Mahkairelerinden avukatlar ın,S ık ıyönetim Mahkemelerindeki tutum ve davran ı siar ından ş ikayet eer yazı isr de' al ınm ış t ır, Baz ı avukatlar ın duru şrnalr ı engellemek ve 'arg ı lamay ı kanuni mecras ından sat ırmak için muhtelif taktik ve vesileler yarataıe çabas ında olduklar ı ve bu tutumlar ın ın 1136 say ı l ı yasan ın 12,34 ve13 4 Cmaddelerine ayk ır ı buiurıd ıi iddias ını kapsayan ihbar niteli ğindekibu ysz:zlar, 1136 say ı l ı 136 maddesinde, ihbar ve ikYin vukubuldu ğu tarihte avukat hangi. baronun levhas ıuda yaz ı l ı ise disiplin kovuş i;urmae ı aç ı lmas ına karar verme ve kovu ş turmayı yiiriitme yetkisinin deo baroya aitolaca ğı , 14-1 maddede disiplin kovu ş turmas ın ın Yönetftm Kurulutaraf ı ndan verilen bir kararla aa ı laca ğı hkmc ba ğland ığı ; Yöneti Kuı u-.lunuzun, 1136 sayı l ı Kanunun. l2, maddesi uyar ınca Baro Yönetim Xuruliarı r: ı.n disiplin kovu ş turmas ima yer olmad ığına dair kararlar ı na kLrşı ş i-kyetçi. veya Cumhuriyet 5 avc ı lar ın ın itirazlar ın ı incelemekle gUr levli olduğu belirtilerek, ş ikyet1er ilgili Earolara gönderilmi ş ve S ık ı rönetimMahkemelenine de bu yolda cevap yaz ı lm ış t ı r.Ayni konuda S ık ıyönetim Kor.:utanlıındar. da yaz ı göhderiterk:baz ı meslekda ş lar ım ı z ın modkeme1erdk tutum ve ı davran ış iarndanş ikayet olunmu ştur. Bu yaz ı da vkar ıda arzedilen ilke karar ına uularakiJkili karoya' gönderilmi ş , Komutanl ığa bu yolda ver1en cevaba, akatların de ınukabil ş ikyerler•i dercedilrni ş bir-.

-192-XV. IDARI M:r EC İLERLE İLIÇK İLR İMiZBaz ı bölgelerde meslekda ş lar ım ı za kar şı idai mercilercehaks ı z davranışlara geçildii öreni1mi ş , bunlara kar şı en etkiliolabilecek yollar aranm ış , gerekli ş ik şetlerde bulunulmu ştur. Bir i ğimizebu konuda avukatlardan, Barolardan gelen ş ikayetler telgraf ve yaz, ileilgisine göre, İ çi ş leri ve Adalet Bakanl ıklarına, Valili.klere, C.Svc ı 1 ıkıar ın.a gönderilmi ş ve i ş lem sonuçlar ın ın bildirilmesi istei ştir.Birliğimizayr ı ca Içi ş leri ve Adalet Bakanl ıklar ı ile ortak bir toplant ı diizenleesiniistemi ş ise de, Adalet akan1 ıın1 olumlu cevap vermesi4 ra ğmenİ çi ş leri Bakanl ığı cevap verınemi ş ve bu itibarla toplant ı yap ılamam ış t ır.Bununla beraber bu konuda baz ı sonuçlar ın al ınabild ğ ini dezannetmekteyiz. Bu meyanda avukat yaz ıhanelerinde yap ı lcak aramalr ın ü-zücü sonuçlar verdi ği görlm ş tUrAvukatlar ın .vazifeden doan veya vazife s ıras ında ilenensuçlriyle sair suçlar ından dolay ı yap ılacak soru ş turman ı n zab ıta makamve mercilerine b ırak ı lmayıp do ğrudan doğruya G.Bavc ı lar ı tarafından yap ı l-mas ı hakk ındaki Adalet bakanl ığı tmimi 11.5.1970 gün ve 38-692 sar ı l ı genelgemizlebarolar ım ı za duyurulmu ş tu.Birli ğimize intikal eden baz ı olaylardan avukat yazhanesindezab ıta marifetiyle yap ı lan aramalarda mflessif hadiselerin vukua geldiği belirtilerek, avukat yaz ıhanelerinde yap ılacak aramalar ın zamtLtayab ırak ı lmayarak savc ı lar taraf ından icras ı hususunun genelge ile sac ııklaraduyurulmasi Adalet Baka ı l ığından rica edilmi ş tir.Adalet Bakan1 bu talebimizi yerinde bularak avuka yaz ı-harıelerindeid aramalar ın bizzat savc ılar taraf ından yap ılas ı gerekti ğ ini27.3.1971 gün ve 11/37 sayı l ı tamimle C.Savc ı l ıklar ına duyurdu ğunu (tarihsiz)15811 say ı l ı yaz ı siyle Birli ğimize bildirmi ş tir.Birlik Yönetim Kurulu 3.4.1971 gijniU toplant ı s ında r1 ğ1160/3 say ı l ı kararda; avukatlar ın vzifedet do ğ an •veya vzife s ıras ında

-i şlenen suçlar ıyla sair suçlar ından dclsyı yap ılacak soru şturman ı . zahıta-ve mercilerine b ıra ılmayara1 dor-,rudan doğruya savc ılar tarf ındanyap ı lmad ı hakk ındak Ada İ e 4j-akanh ığiflifl18i960 tarih ve 58/35 ay ıl ıtamimi ile birlikte avukatlar ın yaz ıhanelerindeki aramalar ın da s4vc ılartarafından yap ılmas ı hakk ındaki ayni Bakanl ık Ceza İşleri Genel Edi.rliiğiinn27.3.197 1 giin ve 11/37 sayl ı genelgesiniSarolar a, ve merke ve miiihakattakiC.Savc ıi ıklarifla gönderlmesine karar vermitir.Bakanl ık tamiin.i a ş ağıda bilgilerinize arzed.eriz1. Avukat yaz ıhanelerinde arama :' t irkiye Barolar Bir1ii Ba şkanl ığından alLnan biryaz ıda; baz ı olylar dolay ısiyle avukat 7az ıhanelerin.de zab ıta t4af ındanyap ılan arama esnas ında özellikle meslek s ırrna ili şkin olmas ı sbebiylegizli tutulmas ı gereken az ı belgelerin aç ığa ıkar ıldı .ği bu hali ı iseAvukatl ık mesle ğin kanunun bah şey.ledii tenina ı zedeledi ği bildirilmektedir.LMa1.m oldu ğu Uzere bir tamimie, Avukatlar ın vazife1ien do-.ğan veya vazife s ıras ında i şledikleri suçlar ile Avukatl ık Kanun9ıun Soruşturma yöniinden tanıdığı teminat pensibiuifl şğı alt ında şahsi suçlarından dolay ı yap ılacak olan sorugturm. anin da zab ıta makam ve 4rci1erineb ırai ılmayarak do ğrudan do ğruya C,Savc ıs ı veya yard ımc ılar ı taraf indanyap ılmas ı keyfiyeti aç ıkca belirtilmi şti.Genellikle bir suçun subut vastalarj,nin elde edilesiiiteminen yap ılan ve hz ı 1 ık sor şturmaS ıfliU bir cflzflnii te şkil edeh aramanıtı , ha ı gi şartlar ve kimler taraf ın.an. icra edilece ği hususu OMUK.,nun94. ve mUteakip maddelerinde tespit edilmi ş vebu cUmleden olarak hangiistisnai hallerde bu i şle.in zab ıta memurlar ı taraf ıhdan YaP ılabifeCeide a ıkca belirtilmi ş bulunmaktad ır.: Bilhassa ilgili kanun 97. maddesinin,'Ancak tehirinde mazarrt umulan hallerde CumhuriyetMUddeiumime1 i veMUddeiumumilerifl muaini s ıfatiyle emiı lerini icraya memur olan zab ı ammurlari arama yapabiliier şeklindeki Iıiimünün de arama hususundakii ş lemin esas ında Hk ım ve C.Savc ılflr ıll verilmi ş b ır gorev o1dunu tey ıtetmektedir. . . . .Bu itibi±bia, usul .hfikiimlerinifl gösterdi ği istisnai] hallerdışında, avukatlara ait yaz ıhahelerdeki aarna İar ın Savc ı veya Ydı c ılar ı

Li- 194 -L araf ından yap ılmas ına azami dikkat ve itinan ın gösterilmesi ve k yfiyetinçevrenizdeki C. S avc ıl ık1ar ınd da tebli ği tamimen ve ehemmiyet e ricaF o1uur,'" -Yukaddakj tamime ve akcn1 ıkca €arfedilen baz ı ga lrrt1ereramen 1971 y ılı , Avukat bürolar ında arama konusunda talihsiz bir -yıl olmuştur. Id.ri makamlarcabu konunun önemi anla şı lamamış , 'yanl ı birgörö ş le ' avukatlar ın, aramada bir ayr ıöal ık iddias ıyersiz ve pe nda bu1unduk1ahkib.ş in hükiimlü davrenig1ara rastlan-ı lmışt ır. Konunun r'erklİba şvurmalarla düzeltilmesi yönünden Birlikçe sarfedilen gavretlere rağmenAvukat Bürosunda araman ın özellik İeinirj ne olduğu hakk ıı ida idrarimakamlarda yeteri kadar bilginin derlenemedi ğj, ayd ınlat ı lmam ış o]iduk1ar ı mü şahade edilmi ştir. Usulsiiz uygulamalarla bilinçli bir direnc girmeği 'isabetli bulan Birii ğimjz a ş a ğıdaki esaslara göre 1,972 y ıl ında idarhi ıi bu kanun dış'.. say ılmas ı mümkün davrar ıs1ar ı ile çeki şıne ha,4kıe girmeğe kararl ıdır,a. Konunun önem .i : Arama, en a ğır bir soru şturma tebirjdjr4Zira bu tedbir ki şinin t€.mel haklar ın ı (mesken masuniyeti, s ır masuniyeti"gibi) ihlal eder. Kolayl ıkla vertlen arama kararlar ı bu tedbirin nte1 ı-inin anla şı lamam ış olduğunu gösterir. Avukatlar ın yaz ıhane1erinde aramaise daha vahim bir haldir. Zira avukatlar tam bir güven içinde bul'.rnamazlarsamesleklerini ifa edemezler. Avukat ın bosu bait bir "i ş mahalli"(CMUK.96) de ğildir. Avukat ının yaz ıj'ıenesinin aranabilece ğini dU şiinn bi.rmiivekkilin avukat ına güvenmesine .imkan yoktur. Şüphe edilen bir ş ahs ın avukatı varsa, onun bürosunda delil bulunabilece ği iimidine kap ılan zab ıtasavunma emniyetine en büyük darbeyi vurmu ş olur. Zab ıtaya "savunma Özgürliiğil"nfi inkar imtiyaz ını tan ıyan bir kanun hükmü ,rdktur."Savunma özgtir1ii ği" a1n ız• duru şmada serbestce savunma yapabilmekolana ğı de ğildir. Ki şi diledi ği delhi getirmek veya Éetirmemektakdirine de sahip bu1unma1 ıdır. Nas ıl sanık yemine zorlanamazsa, aynişekilde elinde bulunan delili verme ğe de zorlanamaz. Avukat yaz ıhanesine.intikal etmi ş bir delil art ık savinman ın takdiri ııe tevdi edh1mi şti ı1.Fransa'da daha 1672 y ıl ında TouJouse yarleman ı bir avukatyaz ıhanesinde yap ıln aramay ı vebu s ırada ele geçen baz ı delillerin zabt:Lniiptal etmi şti; . '

-l95-b, Usul Kanunu : Usul Kanunumuzun arama tedbiri bak ım ındanavukat bUrolar ı hakk ında ayr ı bir gikiim ge.tirmedji söylenebilir, Fakat"araman ın yap ı lmas ı ••. zabtedileöek € şyan ın,., aran ı lacak..,. ma hallerdeb ı lundunu istidll ettirebilecek vakialar ın. vi.icuduna ba ğl ı d ır" (CMLJE95., f.2). Her ş eyden evve .l bu vak ıalar ın tkdirinde sarunma özgiJrlfiiinii.dizen1eyeh kurallar ın ve bu arada ëzellikle avukat ın meslek Bırrkna bağlı l ık görevini ko±uyan Ittikümlerin nazara al.nmas ı lz ımd ı r.CMUE,nun 89.maddesine . çöre sanık ile miidaf ii aras ında"teati , olunan mektuplar bu kimseler yan ında . bu1wıduca.,, zabtedklemez"0 halde Tunlar ı elde etmek için arama karar ı da verilemez. Usuldà k ıyasgecerli ği uyar ınca bu sonuç mektuptan gayri yazilari . da kaps.ar .Fakat bu yazilac vasai şey.er.n mahiyeti nas ıl tkdir o-lunacakt ır? Bir anlayış a göre ö.çU, iddia ve savunma için zaruri olmaklıkt ır, Fakat bu her halde pek dar bi ölçidür. Avukat bürolar ında aranadözellik, savunma özgUrlü ğUne ve mesleiç s ı r.na d.ayand ığına, arama karar ıverecek hkimin yaln ı z Usul Kanunundaki arama hükümleri ile yeti ı emeyece--ğ ine göre konu bu açdan ele alnmalid.r, "Meslek s ırrı mesle ğik icras ıs ıras ında ö ğrenilen her s ırr ı kapsar, J3u husus kanun kurallarindà aç ıkcabelirtilmi ştir (bkCK. 196, OMUK.48).c. Yaz ı l ı Deliller : CiWK,iun 89, maddesine göre san ık ileavukat ı aras ındaki mektuplar tt bi kimselerin yen ında bul ıinmadıkca zabtedilemez't bu kimseler yan ında bulunmak, onlar ın m'uhafazas ı alt ında olmakanlam ına gelir, Mehaz kanunda (m.97) b5yle bir kayıt yoktur. 0 halde sanığın avukat ın.a gönderdiği mektuplar postahanede za'tedilecek midir?"Poatahanede zabt"a cevaz veren hiikiimde (CMTJE.91) san ık ile avukat ı arasındaki mektuplar ın ay ık tutuldu ğunu gösteren bir ibare yoktur. Fkat buyorum maksada uygun de ğildir. Frans ı z Yargitayinin pek eskiden beri kurulmuş içtihad ı ş öyledir : "Avukatlar ın mü şterilerinden ald ıklarai mektupların bürolar ında zabtedilmezliinin tbison ı cu, onlara gönderilen,fakat henüz ellerine geçmeyen mektuplar ın da zabtedilmeyece ğiir1"ancy Barosnun itiraz ı iizcrin, böyle bir olayda Frans ı zYarg ı tayı şu karar ı vermi ştir : "Nancy avukatlarn ın itiraz ı savunmayadaima tan ınmış 4aklarin verilme ş inde hakl ı bir i .stektir". Yine Fr.ns ı z

-196'.-Yarg ıtay ı , bir san ığın suç ortağıxiın kendi avukat ına yazdığı mektubun zabtlkarar ını dahi iptal etmi ştir. Frans ız doktrinine göre avukat ı ile müvekkilaras ındaki mektuplar ın zobt ı ve okunmas ı gbrevliler hak ım ı dandisiplin kovu şturrnas ı.n ı gerektirir. Bu daan ış . suç da say ı1ahili (TCK.195).Tirk doktrininde dahi " zabt ı .memnu mektuplar istirat edenhUkmn bozulaca ğı" kanaati hkidir.Avukat kaçak sauıın adresini bildirmek zorunda de ğildir,meslek s ırr ına ba ğl ılık bunu gerektirir. Bu itibarla san ığın adreiniö ğrenmek için avukat bürosunda nrama yap ı lamaz.Hakk ında g ıyabi tutuklama kararı olan bir şahs ın aukat ı-n ın biirosuna geldi ği s ırada yakalanmas ı mUmkün mudur? Fransa'dà 161 deböyle bir olay cereyan etti, Paris Baro Ba şkan1 ğı bu i şlemi kanu ı .aaykır ı bulmamakla beraber böyle bir-uygulaman ın avukat vakar ına ve dolayısiyleBaronun ba ğıms ızl ığına ayk ır ı sayarak protesto etti. o tari4tenberi Fransa'da avukat ını bUrosrnda iken hiç bi± san ık yakalanmamkta,biiroyu terk ettikten sonra zab ıta görevini yapmaktad ır. Böylece krulmu şolan zab ıte gelene ği sonucunda, Fransadakendine s ığınan sanığı , zab ıtatazyikinden kurtarmak için, avukutin ın adli makamlara teslim edece ğiniifade etti ği zaman zab ı a buna miisaade etmektedir. Bu uygulama U9l Kanutııımuzun95. maddesinin yorumunda isabetli bir örnk olabilir.d. Suçun d ışında kalmak : Avukat bUrolar ın ın aramada özeltakdire hakl ı olmalar ı , elbette isnat edilen suçun d ışında kalmalEir ı ,kanunun deyimi ile "maznun ile eri'1erinden ve .rata ğından gayri imse"kalabi1rnelri $art ına (OMUK.95) ba ğl ı d ır. Avukat ın şahsen bir ayrcal ıkdokunulmazl ık ta şıdığı iddia edilemez.Avukat ın suça i ştiraki veya yataklıı bahis konusu olanhallerde dahi Frans ız tatbikat ı şu yoldad ır : Aramadan evvel, avuiattanarananlar istenir, avukat vermezse arama yap ılır. Ayr ıca hkim, aı aman ınuygun olup o1mayace ı hakk ında savc ın ın mutalaas ın ı al ır. Araman ıı bizzathakim taraf ından yap ılmas ı tercih olunur. Ayr ıca aramadan, Baro Bd şkan ınahaber verilir, ba şkan aramada haz ır bulunabilir. Biitun bu tedbirler, kanundabir hflkUm olmamas ına ra ğmen, uygulanmaktad ır.1971 yıl ı uyg1-11am lar ında, Avukat birolar ında hukuk d ışıaramalara rat1anm ışt ır. Bu konuda Turk Usul Iukkunda yeni kuralara ve

- 197. -hukuka uygun geleneklerin kurulmas ına ihtiyaç v.ırd ır. Bu konuda TirkiyeBarolar Birliinebtyıik bir görev dU şmektedir. 1972.yı l ında sflrdUrUlecekbu konudaki çabalar Yönetim Kurulumuzca ele al ınmış t ı r.2. Avukatlar ın u'radıı sald ırı larMeslekda ş lar ım ı z ın g$revlerine ili şkin sebeblerle baz ısald ır ılara maruz kald ıklar ı 6renilmi ştir. Bu sald ır ılar ın birgörevini kavrayamam ış , savunma dokunulınazl.ğını idrak 'edememi ş baz ı devletmemurlar ından g1mi ştir. Bu tUr olaylardan Birli ğimiz intikal 1 eden-'ler üzerinde ısrarla durulmu ş , gerekli te ş ebbüsiere sür'atle seçilmi ştir.Bu konuda elde edilen sonuçlar Türkiye Barolar Birli ğiBiilteninde yay ınlanan yaz ışmaladan an1 ş lmaktadır. 101. .

198 -.XVI- 5 0 N tJ ÇYönetim Kurulumuz bu raporu ile geçen y ı lki faliyetniyüksek takd.irinize sunmu ştuı l971 döneminde Yönetim Kurulum ı z ıin başardıı vè ba ş aramad ığı hususlar ayni içdenlikle bu raporumuzda 9 ıklan.-mış t ır Genel Kurulumuzun uyarmalar ı önimiizdeki y ı lda ënemlé nazaa al ı-nacakt ır.Birliğimiz, en ehemmiyetli.konular ım ı zdan olar SosyalGiivenlik konusunu, baz ı hususlar hariç, sonuçland ırmış durumda sa ılabilir01972 yı l ın ın daha ziyade mesleki sorunlar ın çöziimiinde a ğırl ık kazanmasını dfl ş nmekteyiz. Kurulu ş yıllr ın ın getirdi ği gUçlUklerden uzak-1a şıkca meslek sorunlar ının çözmU olanaklar ı artm ış olacakt ır.Derin Sayg ı lar ımı zlaBa şkan Ba şkan Y.( 1Ba şkan Y.AvParuk Erem Av.acettin S ırmal ı Av.Cengiz IlhanGenel Sekret ı r.Av.Erdo ğan BiatSayman Üye ÜyeÜyeAv..Hikmet Tuncay Av.Zeki Yiicel .Av.Osman Kuntman Av.Hilmi Becerik/fiye yeJvMehmet Kavakl ı lar Av.Ihsan SaraçlarÜyeAv.Sadettin Tokboy

t]dilt

5 - TÃ¼rkiye Barolar BirliÄi YayÄ±nlarÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

5 - TÃ¼rkiye Barolar BirliÄi YayÄ±nlarÄ±