mersin 05.pdf 4747KB May 03 2011 12:00:00 AM - İl Çevre Durum ...

T. C.MERSİN VALİLİĞİİL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ2005 YILI MERSİN İLÇEVRE DURUMRAPORUMERSİN–2006

MERSİN VALİLİĞİİL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ2005 YILI MERSİN İLÇEVRE DURUM RAPORUMERSİN–2006I

ÖNSÖZHızla de i¡en dünyanın gündeminde son yıllarda giderek artan ve insanlı ın en büyükortak sorunu ve ortak endi¡esi haline gelmi¡ olan çevre sorunları yer almaktadır. Ülkemizde degenellikle nüfus artı¡ı ile birlikte görülen plansız kentle¡me, hızlı sanayile¡me ve ekonomik geli¡mesüreci, istenmeyen ancak giderek boyutları büyüyen hava, su ve toprak kirlenmeleri ile gürültü,erozyon gibi di er çevre sorunlarını meydana getirerek do al dengenin bozulmasına yolaçmaktadır.Çevre sorunlarının artmasına paralel olarak çevre koruma gayretleri de artmayaba¡lamı¡tır. Çevrenin korunması, geli¡tirilmesi ve iyile¡tirilmesi konularında gösterilen çabalarınamacı insanların daha sa lıklı ve güvenli bir çevrede ya¡amalarının sa lanmasıdır. Bunusa layacak olan da insanın kendisidir.20. yüzyılın sonuna do ru ya¡anan sorunlar bütün dünyada önemli bir “ çevre duyarlılı ı” nınolu¡masına neden olmu¡tur. ¢nsanlar bir yandan kendi dar çevresinin kirlenmemesi vebozulmaması için mücadele ederken, di er yandan dünya ölçe inde çevreyi kirletici faaliyetlerekar¡ı çıkmaktadır. Çünkü dünya ölçe inde; ormansızla¡madan, çölle¡meden, kirlenmeden,çevrenin bozulmasından, bitki ve hayvan türlerinin kaybından, ya ı¡ düzeninin de i¡mesinden, asitya murlarından, ozon tabakasının delinmesinden, dünyada ya¡ayan herkesin en çok da yoksulülkelerin zarar gördü ü bilinmektedir.Çukurova’nın batı ucunda Torosların ete inde kurulmu¡ olan Mersin ¢li tarihi ve do algüzellikleri, serbest bölge ve liman ¡ehri olması, iklim ¡artlarının yılın 12 ayında çalı¡maya müsaitolması gibi özelliklere sahiptir. ¢l’de özellikle iç göçlerin meydana getirdi i hızlı nüfus artı¡ı ilebirlikte alt yapı yetersizli i, kaynakların düzensiz ve yanlı¡ kullanımı bir dizi çevre probleminiberaberinde getirmi¡tir.Düzensiz kentle¡me ve sanayile¡menin olumsuz biçimde etkiledi i ¢limizde, bozulmanınyarattı ı sorunları ortadan kaldırmak ve çözüm bulmak amacıyla 04/08/1992 tarihinde kurulanMüdürlü ümüz, bilinçli bir anlayı¡la uygulamaya çalı¡tı ımız Kanun ve Yönetmelikler çerçevesindebüyük bir özveri ile çalı¡maktadır.Çevre sorunlarının çözümünde temel hareket noktası, sorunları bilmek ve tanımaktır.Sorunların tam olarak tespiti ayrıntılı bir envanter çalı¡ması ile mevcut çevre ¡artlarının ortayakonulması ve sürekli gözlenmesi ile mümkün olacaktır. Bu do rultuda; ¢limizdeki çevre ile ilgilikonuların toplumun her kesimine ula¡ması ve çevreye ili¡kin ileti¡imin sa lanması amacıylahazırlanan bu raporun çevre bilincinin yerle¡mesine ve yaygınla¡masına katkıda bulunaca ınıumuyor, raporun hazırlanmasında eme i geçen tüm arkada¡larıma te¡ekkür ediyorum.Hasan SADAY¢l Çevre ve Orman MüdürüI

C.1.1.4 Sıcaklık 41C.1.1.5 Buharla¡ma 41C.1.1.6 Ya ı¡lar 41C.1.1.6.1 Ya mur 41C.1.1.6.2 Kar, Dolu, Sis ve Kıra ı 42C.1.1.7 Seller 42C.1.1.8 Kuraklık 42C.1.1.9 Mikroklima 42C.1.2 Yapay Elementler 43C.1.2.1 Plansız Kentle¡me 43C.1.2.2 Ye¡il Alanların Azalması 43C.1.2.3 Isınmada Kullanılan Yakıtlar 43C.1.2.4 Endüstriyel Emisyonlar 45C.1.2.5 Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 45C.2 Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynaklar 46C.2.1 Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 46C.2.2 Partikül Madde (PM) Emisyonları 47C.2.3 Karbonmonoksit Emisyonları 47C.2.4 Azot Oksit Emisyonları 47C.2.5 Hidrokarbon ve Kur¡un Emisyonları 47C.3 Atmosferik Kirlilik 47C.3.1 Ozon Tabakasının ¢ncelmesinin Etkileri 47C.3.2 Asit Ya ı¡larının Etkileri 47C.4 Hava Kirleticilerin Çevreye Olan Etkileri 48C.4.1 Do al Çevreye Etkileri 48C.4.1.1 Su Üzerindeki Etkileri 48C.4.1.2 Toprak Üzerine Etkileri 48C.4.1.3 Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 48C.4.1.4 ¢nsan Sa lı ı Üzerindeki Etkileri 48C.4.2 Yapay Çevreye Etkisi (Görüntü Kirlili i Üzerine) Etkileri 49D. SUD.1 Su Kaynaklarının Kullanımı 50D.1.1 Yeraltı Suları 50D.1.2 Jeotermal Kaynaklar 50D.1.3 Akarsular 50D.1.4 Göller, Göletler ve Rezervuarlar 52D.1.5 Denizler 52D.2 Doäl Drenaj Sistemleri 52D.3 Su Kaynaklarının Kirliliï ve Çevreye Etkileri 53D.3.1 Yeraltı Suları ve Kirlilik 53D.3.2 Akarsularda Kirlilik 53D.3.3 Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 55D.3.4 Denizlerde Kirlilik 55D.4 Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 56D.5 Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 56E. TOPRAK VE ARAZ¥ KULLANIMIE.1 Genel Toprak Yapısı 57E.2 Toprak Kirliliï 60E.2.1 Kimyasal Kirlenme 60E.2.1.1 Atmosferik Kirlenme 60IV

E.2.1.2 Atıklardan Kirlenme 60E.2.2 Mikrobiyal Kirlenme 60E.3 Arazi 60E.3.1 Arazi Varlı ı 60E.3.1.1 Arazi Sınıfları 60E.3.1.2 Kullanım Durumu 62E.3.2 Arazi Problemleri 62F. FLORA, FAUNA VE HASSAS YÖRELERF.1 Ekosistem Tipleri 66F.1.1 Ormanlar 66F.1.1.1 Ormanların Ekolojik Yapısı 66F.1.1.2 ¢lin Orman Envanteri 67F.1.1.3 Orman Varlı ının Yararları 68F.1.1.4 Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 68F.1.2 Çayır ve Meralar 68F.1.3 Sulak Alanlar 69F.1.4 Di er Alanlar ( Stepler vb.) 69F.2 Flora 69F.2.1 Habitat ve Toplulukları 69F.2.2 Türler ve Popülasyonları 69F.3 Fauna 86F.3.1 Habitat ve Toplulukları 86F.3.2 Türler ve Popülasyonları 87F.3.3 Hayvan Ya¡ama Hakları 90F.3.3.1 Evcil Hayvanlar 90F.3.3.1.1 Sahipli Hayvanlar 90F.3.3.1.2 Sahipsiz Hayvanlar 90F.3.3.2 Nesli tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve YabanHayvanlar 90F.3.3.3 Hayvan Hakları ¢hlalleri 90F.3.3.4 Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kurulu¡larla ¢¡birli i 91F.4 Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin§steneceï Alanlar 91F.4.1 Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 91F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve BuKanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”,“Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları” 91F.4.1.2 3167 Sayılı Kara Avcılı ı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlı ı’ncaBelirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerle¡tirmeAlanları” 92F.4.1.3 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin“a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”,“Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve AynıKanun ile 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat VarlıklarınıKoruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin De i¡tirilmesi ve Bu KanunaBazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ¢lgili Maddeleri UyarıncaTespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 93F.4.1.4 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri ¢stihsalve Üreme Sahaları 95F.4.1.5 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirlili iKontrol Yönetmeli i’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı ResmiGazete’de Yayımlanan Yönetmelikle De i¡ik 18.,19. ve 20. MaddelerindeTanımlanan Alanlar 95V

Alınmı¡Belirlenmi¡Seçilmi¡ Birle¡mi¡Yayımlanmı¡Alınmı¡F.4.1.6 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan HavaKalitesinin Korunması Yönetmeli i’nin 49. Maddesinde Tanımlanan“Hassas Kirlenme Bölgeleri” 95F.4.1.7 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar KuruluTarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve ¢lanEdilen Alanlar 95F.4.1.8 2960 Sayılı Bo aziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 111F.4.1.9 6831 Sayılı Orman Kanunu Gere ince Orman Alanı Sayılan Yerler 111F.4.1.10 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gere ince Yapı Yasa ı Getirilen Alanlar 111F.4.1.11 3573 Sayılı Zeytincili in Islahı ve Yabanilerinin A¡ılattırılması HakkındaKanunda Belirtilen Alanlar 111F.4.1.12 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 111F.4.1.13 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü eGiren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeli i”nde Belirtilen Alanlar 111F.4.2 Ülkemizin Taraf Oldu u Uluslararası Sözle¡meler Uyarınca KorunmasıGerekli Alanlar 111F.4.2.1 20/2/1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü eGiren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Ya¡ama Ortamlarını Koruma Sözle¡mesi”(BERN Sözle¡mesi) Uyarınca Koruma Altına Alanlardan “ÖnemliDeniz Kaplumba ası Üreme Alanları”nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri,“Akdeniz Foku Ya¡ama ve Üreme Alanları” 111F.4.2.2 12/6/1981 Tarih ve 17368 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü eGiren “Akdeniz’in Kirlenmeye Kar¡ı Korunması Sözle¡mesi” (BarcelonaSözle¡mesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar 115F.4.2.2.1 23/10/1988 Tarihli ve 19968 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan“Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” Gere iÜlkemizde “Özel Koruma Alanı” Olarak Alanlar 115F.4.2.2.2 13/9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gere i MilletlerÇevre Programı Tarafından Olan “Akdeniz’de Ortak ÖnemeSahip 100 Kıyısal Tarihi Sit” Listesinde Yer Alan Alanlar 115F.4.2.2.3 Cenova Deklerasyonu’nun 17. Maddesinde Yer Alan “Akdeniz’e Has NesliTehlikede Olan Deniz Türlerinin” Ya¡ama ve Beslenme Ortamı OlanKıyısal Alanlar 115F.4.2.3 14/2/1983 Tarih ve 17959 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü eGiren “Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözle¡mesi” nin 1. ve 2.Maddeleri Gere ince Kültür ve Turizm Bakanlı ı Tarafından Koruma AltınaAlınan “Kültürel Miras” ve “Do al Miras” Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi veDo al Alanlar 155F.4.2.4 17/05/1994 Tarih ve 21937 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü eGiren “Özellikle Su Ku¡ları Ya¡ama Ortamı Olarak Uluslararası ÖnemeSahip Sulak Alanların Korunması Sözle¡mesi” (RAMSAR Sözle¡mesi)Uyarınca Koruma Altına Alanlar 115F.4.3 Korunması Gereken Alanlar 115F.4.3.1 Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan OlarakTespit Edilen ve Yapıla¡ma Yasa ı Getirilen Alanlar (Tabii KarakteriKorunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) 115F.4.3.2 Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkünve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Ya ı¡a Ba lıTarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf ile, Özel Mahsul Plantasyon AlanlarınınTamamı 115F.4.3.3 Sulak Alanlar: Do al veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgunveya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin ÇekilmeDevresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Ba¡ta Su Ku¡larıOlmak Üzere Canlıların Ya¡ama Ortamı Olarak Önem Ta¡ıyan Bütün Sular,Bataklık Sazlık ve Turbiyeler ile Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisinden ¢tibarenKara Tarafına Do ru Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler 116F.4.3.4 Göller, Akarsular, Yeraltısuyu ¢¡letme Sahaları 116VI

Dü¡mü¡F.4.3.5 Bilimsel Ara¡tırmalar ¢çin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeyeveya Dü¡ebilir Türler ve Ülkemiz ¢çin Endemik Olan Türlerin Ya¡ama OrtamıOlan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları,Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Olu¡umların Bulundu uAlanlar 117F.4.3.6 Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda HalkınRekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Do al Yapının TahribineNeden Olmadan Yönlendirilmesini Sa lamak Üzere Ayrılan Alanlar 117F.4.3.6.1 Kuyuluk Orman ¢çi Mesire Yeri 117F.4.3.6.2 100. Yıl Orman ¢çi Mesire Yeri 118F.4.3.6.3 Talat Göktepe Orman ¢çi Dinlenme Yeri 119F.4.3.6.4 ¢ncekum Orman ¢çi Mesire sahası 120F.4.3.6.5 Kemer Orman ¢çi Mesire sahası 121F.4.3.6.6 ©ehitlik Mesire Sahası 122F.4.3.6.7 Karaek¡i Mesire Yeri ve Alabalık Üretme ¢stasyonu 123F.4.3.6.8 Pullu-1 Orman ¢çi Dinlenme Yeri 124F.4.3.6.9 Pullu-2 Orman ¢çi Dinlenme Yeri 125F.4.3.6.10 Yo unduvar Orman ¢çi Dinlenme Yeri 127G. TUR¥ZMG.1 Yörenin Turistik Deërleri 129G.1.1 Yörenin Do al De erleri 129G.1.1.1 Konum 129G.1.1.2 Fiziki Özellikler 132G.1.2 Kültürel De erler 132G.2 Turizm Çe¦itleri 152G.3 Turistik Altyapı 155G.4 Turist Sayısı 157G.5 Turizm Ekonomisi 157G.6 Turizm-Çevre §li¦kisi 157H. TARIM VE HAYVANCILIKBüyükba¡Küçükba¡H.1 Genel Tarımsal Yapı 158H.2 Tarımsal Üretim 159H.2.1 Bitkisel Üretim 160H.2.1.1 Tarla Bitkileri 160H.2.1.1.1 Bu daygiller 160H.2 1.1.2 Baklagiller 160H.2.1.1.3 Yem Bitkileri 160H.2.1.1.4 Endüstriyel Bitkiler 160H.2.1.2 Bahçe Bitkileri 160H.2.1.2.1 Meyve Üretimi 160H.2.1.2.2 Sebze Üretimi 161H.2.1.2.3 Süs Bitkileri 161H.2.2 Hayvansal Üretim 162H.2.2.1 Hayvancılık 162H.2.2.2 Hayvancılık 162H.2.2.3 Kümes Hayvancılı ı ( Kanatlı Üretimi) 162H.2 2.4 Su Ürünleri 163H.2.2.5 Kürk Hayvancılı ı 163H.2.2.6 Arıcılık ve ¢pek Böcekçili i 163H.3 Organik Tarım 164H.4 Tarımsal §¦letmeler 164VII

H.4.1 Kamu ¢¡letmeleri 164H.4.2 Özel ¢¡letmeler 165H.5 Tarımsal Faaliyetler 165H.5.1 Pestisit Kullanımı 165H.5.2 Gübre Kullanımı 165H.5.3 Toprak Kullanımı 165I. MADENC¥L¥KTa¦Ta¡I.1 Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Ocakları NizamnamesineTabi Olan Doäl Malzemeler 166I.1.1 Sanayi Madenleri 166I.1.2 Metalik Madenler 166I.1.3 Enerji Madenleri 167I.1.4 Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Do al Malzemeler 169I.2 Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldı¨ı Yerlerin Özellikleri 170I.3 Cevher Zenginle¦tirme 170I.4 Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 171I.5 Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla YapılanRehabilitasyon Çalı¦maları 171ENERJ¥Güne¡J.J.1 Birincil Enerji Kaynakları 172J.1.1 Ta¡kömürü 172J.1.2 Linyit 172J.1.3 Asfaltit 172J.1.4 Bitümlü ©ist 172J.1.5 Hampetrol 172J.1.6 Do algaz 172J.1.7 Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 172J.1.8 Orman 172J.1.9 Hidrolik 172J.1.10 Jeotermal 173J.1.11 173J.1.12 Rüzgar 173J.1.13 Biyokütle 173J.2 §kincil Enerji Kaynaları 173J.2.1 Termik Enerji 173J.2.2 Hidrolik Enerji 173J.2.3 Nükleer Enerji 174J.2.4 Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 174J.3 Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Da¨ılımı 174J.4 Enerji Tasarrufu §le §lgili Yapılan Çalı¦malar 175SANAY¥ TEKNOLOJ¥K. VEK.1 §l Sanayinin Geli¦imi, Yer seçimi Süreçleri ve BunuEtkileyen Etkenler 176K.2 Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması 176K.3 Sanayinin §lçelere Göre Da¨ılımı 177K.4 Sanayi Gruplarına Göre §¦yeri Sayıları ve §stihdam Durumu 179K.5 Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı 180K.6 Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler 180K.6.1 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirlili i 180VIII

K.6.2 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirlili i 181K.6.3 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirlili i 184K.6.4 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirlili i 184K.6.5 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 184K.7 Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı 185L. ALTYAPI, ULAIM VE HABERLEMEL.1 Altyapı 186L.1.1 Temiz Su Sistemi 186L.1.2 Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 187L.1.3 Ye¡il Alanlar 190L.1.4 Elektrik ¢letim Hatları 190L.1.5 Do algaz Boru Hatları 190L.2 Ula¦ım 190L.2.1 Karayolları 190L.2.1.1 Karayolları Genel 190L.2.1.2 Ula¡ım Planlaması 190L.2.1.3 Toplu Ta¡ıma Sistemleri 193L.2.1.4 Kent ¢çi Yollar 193L.2.1.5 Araç Sayıları 194L.2.2 Demiryolları 195L.2.2.1 Kullanılan Raylı Sistemler 195L.2.2.2 Ta¡ımacılıkta Demiryolları 195L.2.3 Deniz, Göl ve Nehir Ta¡ımacılı ı 195L.2.3.1 Limanlar 195L.2.3.2 Ta¡ımacılık 196L.2.4 Havayolları 196L.3 Haberle¦me 196L.4 §lin Plan Durumu 196L.5 §ldeki Baz §stasyonları 196M. YERLE¥M ALANLARI VE NÜFUSM.1 Kentsel ve Kırsal Planlama 197M.1.1 Kentsel Alanlar 197M.1.1.1 Do al Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 197M.1.1.2 Kentsel Büyüme Deseni 197M.1.1.3 Planlı Kentsel Geli¡me Alanları 198M.1.1.4 Kentsel Alanlarda Yo unluk 201M.1.1.5 Kentsel Yenileme Alanları 201M.1.1.6 Endüstri Alanları Yer Seçimi 201M.1.1.7 Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 201M.1.2 Kırsal Alanlar 201M.1.2.1 Kırsal Yerle¡me Deseni 201M.1.2.2 Arazi Mülkiyeti 201M.2 Altyapı 202M.3 Binalar ve Yapı Çe¦itleri 202M.3.1 Kamu Binaları 203M.3.2 Okullar 203M.3.3 Hastaneler ve Sa lık Tesisleri 204M.3.4 Sosyal ve Kültürel Tesisler 204M.3.5 Endüstriyel Yapılar 204M.3.6 Göçer ve Hareketli Barınaklar 204IX

¢¡M.3.7 Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Di er Yapılar 204M.3.8 Bürolar ve Dükkanlar 204M.3.9 Kırsal Alanda Yapıla¡ma 204M.3.10 Yerel Mimari Özellikler 204M.3.11 Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 205M.4 Sosyo - Ekonomik Yapı 205M.4.1 Alanları ve ¢¡sizlik 205M.4.2 Göçler 206M.4.3 Göçebe ¢¡çiler ( Mevsimlik ) 206M.4.4 Kent Topra ının Mülkiyet Da ılımı 206M.4.5 Konut Yapım Süreçleri 206M.4.6 Gecekondu Islah ve Önlenme Bölgeleri 206M.5 Yerle¦im Yerlerinin Çevresel Etkileri 206M.5.1 Görüntü Kirlili i 206M.5.2 Binalarda Ses ¢zolasyonu 206M.5.3 Havaalanları ve Çevresinde Olu¡turulan Gürültü Zonları 207M.5.4 Ticari ve Endüstriyel Gürültü 207M.5.5 Kentsel Atıklar 207M.5.6 Binalarda Isı Yalıtımı 207M.6 Nüfus 207M.6.1 Nüfusun Yıllara Göre De i¡imi 207M.6.2 Nüfusun Ya¡, Cinsiyet ve E itim Gruplarına Göre Da ılımı 208M.6.3 ¢l ve ¢lçelerin Nüfus Yo unlukları 208M.6.4 Nüfus De i¡im Oranı 211N. ATIKLARBitmi¡N.1 Evsel Katı Atıklar 212N.2 Tehlikeli Atıklar 218N.3 Özel Atıklar 218N.3.1 Tıbbi Atıklar 218N.3.2 Atık Ya lar 218N.3.3 Bitkisel ve Hayvansal Atık Ya lar 218N.3.4 Pil ve Aküler 218N.3.5 Cips ve Di er Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 218N.3.6 Tarama Çamurları 218N.3.7 Elektrik ve Elektronik Atıklar 224N.3.8 Kullanım Ömrü Araçlar 224N.4 Diër Atıklar 224N.4.1 Ambalaj Atıkları 224N.4.2 Hayvan Kadavraları 224N.4.3 Mezbaha Atıkları 224N.5 Atık Yönetimi 224N.6 Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu 224N.7 Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Ta¦ınması ve AktarmaMerkezleri 224N.8 Atıkların Bertaraf Yöntemleri 225N.8.1 Katı Atıkların Depolanması 225N.8.2 Atıkların Yakılması 225N.8.3 Kompost 225N.9 Atıkların Geri Kazanımı ve Deërlendirilmesi 225N.10 Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri 225X

O. GÜRÜLTÜ VE T¥TRE¥MO.1 Gürültü 226O.1.1 Gürültü Kaynakları 226O.1.1.1 Trafik Gürültüsü 226O.1.1.2 Endüstri Gürültüsü 227O.1.1.3 ¢n¡aat Gürültüsü 227O.1.1.4 Yerle¡im Alanlarında Olu¡an Gürültüler 227O.1.1.5 Havaalanları Yakınında Olu¡an Gürültü 229O.1.2 Gürültü ile Mücadele 229O.1.3 Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 229O.1.3.1 Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 229O.1.3.2 Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 229O.1.4 Gürültünün ¢nsanlar Üzerine Etkileri 229O.1.4.1 Fiziksel Etkileri 229O.1.4.2 Fizyolojik Etkileri 229O.1.4.3 Psikolojik Etkileri 229O.1.4.4 Performans Üzerine Etkileri 230O.2 Titre¦im 230P. AFETLERP.1 Doäl Afetler 231P.1.1 Depremler 231P.1.2 Heyelanlar ve Çı lar 232P.1.3 Seller 234P.1.4 Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 235P.1.5 Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 235P.1.6 Fırtınalar 235P.2 Diër Afetler 235P.2.1 Radyoaktif Maddeler 235P.2.2 Denize Dökülen Petrol ve Di er Tehlikeli Atıklar 235P.2.3 Tehlikeli Maddeler 235P.3 Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri 237P.3.1 Sivil Savunma Birimleri 237P.3.2 Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 237P.3.3 ¢lkyardım Servisleri 237P.3.4 Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden ¢skanı 238P.3.5 Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Ta¡ınımı ¢çin AlınanTedbirler 238P.3.6 Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 238R. SA¤LIK VE ÇEVREYa¡R.1 Temel Sa¨lık Hizmetleri 239R.1.1 Sa lık Kurumlarının Da ılımı 239R.1.2 Bula¡ıcı Hastalıklar 240R.1.2.1 ¢çme ve Kullanma Sularının Durumu 241R.1.2.2 Denizler 241R.1.2.3 Zoonoz Hastalıklar 242R.1.3 Gıda Hijyeni 242R.1.4 A¡ılama Çalı¡maları 242R.1.5 Bebek Ölümleri 242R.1.6 Ölümlerin Hastalık, ve Cins Gruplarına Göre Da ılımı 242XI

R.1.7 Aile Planlaması Çalı¡maları 244R.2 Çevre Kirliliï ve Zararlarından Olu¦an Sa¨lık Riskleri 244R.2.1 Kentsel Hava Kirlili inin ¢nsan Sa lı ı Üzerine Etkileri 244R.2.2 Su Kirlili inin ¢nsan Sa lı ı Üzerine Etkileri 244R.2.3 Atıkların ¢nsan Sa lı ı Üzerine Etkileri 244R.2.4 Gürültünün ¢nsan Sa lı ı Üzerine Etkileri 244R.2.5 Pestisitlerin ¢nsan Sa lı ı Üzerine Etkileri 244R.2.6 ¢yonize Radyasyondan korunma 244R.2.7 Baz ¢stasyonlarından Yayılan Radyasyonun ¢nsan Sa lı ı Üzerine Etkileri 244E¤¥T¥M¥S. ÇEVRES.1 Kamu Kurumlarının Çevre Eïtimi §le §lgili Faaliyetleri 246S.2 Çevre §le §lgili Gönüllü Kurulu¦lar Ve Faaliyetleri 246S.2.1 Çevre Vakıfları 246S.2.2 Çevre Dernekleri 248S.2.3 Çevreyle ¢lgili Federasyonlar 250T. ÇEVRE YÖNET¥M¥ VE PLANLAMAT.1 Çevre Kirliliïnin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi 251T.2 Doäl Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak VerimliKullanımı, Korunması ve Geli¦tirilmesi 253T.3 Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Ta¦ıma KapasitesiniA¦mayacak Biçimde, Planlanması 253T.4 Çevrenin §nsan Psikososyal §htiyaçlarıyla Uyumunun Sa¨lanması 254T.5 Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 254T.6 Çevresel Etki Deërlendirmesi 254XII

£ £ £TABLOLAR VE EK LLER L STESSayfa No Genelle¡tirilmi¡ı¡ DS¢Tablo A.1 : ¢lin Uç Noktalarına ¢li¡kin Enlem ve Boylamlar 2ekil A.1 : Mersin ¢li, ¢l Sınırlarını Gösteren Harita 3ekil A. 2 : ¢lin Jeomorfoloji Haritası 5-6ekil A.3 : Mersin ¢li Jeolojik Harita 7ekil A.4 : ¢lin Stratigrafik Kesiti 9ekil A.5 : Mersin ¢linde Bulunan Tektonik Birlikler ve Örtü Kayaları Gösteren Harita 18Tablo B.1 : Aylar ¢tibariyle Güne¡lenme Süresi ve Güne¡lenme ©iddeti 20Tablo B.2 : Mersin ¢line ait DS¢’ nin Akım Gözlem ¢stasyonları ve Akım De erleri 21Tablo B.3 : ¢lde Bulunan Kömür Yatakları ve Özellikleri 20ekil B.1 : Orman Alanları 23ekil B.2 : Mersin Do al Vejetasyon Haritası 23ekil B.3 : Göksu Deltası Koruma Statüleri 24ekil B.4 : Mersin Büyük Toprak Grupları 30ekil B.5 : Toprakların Da ılımı 34Tablo B.4 : Mersin ¢li Maden ve Enerji Kaynakları 37Tablo C.1 : Rüzgar De erleri 40Tablo C.2 : Yerel Basınç De erleri(hPa) 40Tablo C.3 : Ba ıl Nem De erleri (%) 41Tablo C.4 : Sıcaklık De erleri (C ) 41Tablo C.5 : Buharla¡ma Miktarları(mm) 41Tablo C.6 : Ya De erleri(mm) 42Tablo C.7 : Kar, Dolu, Sis ve Kıra ılı Günler 42Tablo C.8 : Satı¡a Sunulan Isınma Amaçlı Yerli Linyit Kömürlerinin Özellikleri 44Tablo C.9 : Satı¡a Sunulan Isınma Amaçlı ¢thal Kömürlerin Özellikleri 44Tablo C.10: Sanayi Amaçlı ¢thal Edilen Kömürlerinin Özellikleri 44Tablo C.11: Satı¡a Sunulan Briket Kömürlerinin Özellikleri 44Tablo C.12: Satı¡a Sunulacak Sıvı Yakıtların Özellikleri 45Tablo C.13: Mersin'de Egzoz Gazı Ölçülen Araç Sayısı 45Tablo C.14: Motorlu Kara Ta¡ıtlarını Cinsi ve Sayısı 46Tablo C.15: Mersin'de Egzoz Gazı Ölçüm Yetkisine Sahip Kurulu¡lar 46Tablo C.16: Trafikte Kullanılmakta Olan Benzin Motorlu Ta¡ıtlarda CO Sınır De erleri 46Tablo C.17: Trafikte Kullanılmakta Olan Dizel Motorlu Ta¡ıtlarda AbsorbsiyonKatsayısı Sınır De erleri. 46Tablo D.1 : Belgeli Kuyu Listesi 50ekil D.1 : Genel Durum Planı 51Tablo D.2 : Akgöl ve Paradeniz’deki Analiz Sonuçları 55Tablo E.1 : Tarım Topraklarının ¢lçeler ¢tibarıyla Verimlilik De erleri 57Tablo E.2 : Toprak Reaksiyonu 57Tablo E.3 : Toprak tuzlulu u 58Tablo E.4 : Toprak Kireci 58Tablo E.5 : Organik Madde 59Tablo E.6 : Fosfor 59ekil E.1 : Mersin Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması 61ekil E.2 : Mersin ©imdiki Arazi Kullanım ©ekli 63Tablo F.1 : Kültür Envanteri 93Tablo F.2 : Yerle¡im Birimleri ve Nüfus Da ılımı 97Tablo F.3 : Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Tarımsal Arazi Analizi 97Tablo F.4 : Deltada 2000–2004 Yılları Arasında Avlanan Balık Tür ve Miktarları (kg) 98Tablo F.5 : Bölgenin 2005 Yılı ¢klim ¢statistikleri 99Tablo F.6 : Göksu Deltası Florasını Olu¡turan Bitki Taksonlarının Da ılımı 103Tablo F.7 : Göksu Deltası’ndaki IUCN kriterlerine göre tehdit altındaki bitki türleri 104XIII

Ku¡DS¢Küçükba¡Ta¡Yapılmı¡Ta¡ Ta¡Tablo F.8 : Göksu Deltasında Tespit Edilen Faunaya ¢li¡kin Sınıflar ve ToplamTür Sayısı 104Tablo F.9 : Göksu Deltası’nda görülen Dünya Çapında Nesli Tehlike AltındakiTürleri 105Tablo F.10: Göksu Deltasında Bulunan Memeli Türleri 105Tablo F.11: Göksu Deltası Sürüngenleri 106Tablo F.12: Göksu Deltası’nda Avlanan Balık Türleri 106Tablo F.13: Silifke ¢lçesi’nin Mevcut Arazi Durumu 107Tablo F.14: ÖÇKB’ndeki Arazi Kullanım Durumu ve ¢lçeye Oranı 107Tablo F.15: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Toplam Mülkiyet Analizi 108Tablo F.16: Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde Ula¡ım 109Tablo F.17: Göksu Deltasında Yeti¡tirilen Önemli Tarım Ürünleri ve TahminiEkim Alanları 109Tablo F.18: Göksu Deltası’nda 62. ©ube Müdürlü ünün ©ebekesi ile SulanabilenÜrünler ve Yeti¡tirilme Alanları. 110Tablo F.19: Delta’da Büyük ve Hayvan Varlı ı 110ekil G.1 : Turizm Merkezleri 130Tablo G.1 : ¢limizdeki Turizm ¢¡letme Belgeli Yeme-¢çme Tesisleri - 2004 155Tablo G.2 : ¢limizdeki Turizm ¢¡letme Belgeli Konaklama Tesisleri 156Tablo H.1 : ¢limiz Tarım Arazisinin Kullanım Durumu 159Tablo H.2 : Tarla Ürünleri (2005 Yılı) 160Tablo H.3 : Meyveler (2005 Yılı) 161Tablo H.4 : Sebzeler (2005 Yılı) 161Tablo H.5 : Örtü Altı Sebzeler ve Meyveler (2005 Yılı) 161Tablo H.6 : ¢limizde Hayvancılık 162Tablo H.7 : Hayvansal Ürünler 162Tablo H.8 : Su Ürünleri Üretimi 163Tablo H.9 : 2004 Yılında ¢limizdeki Deniz ve Tatlı Su Balıkçılı ının Durumu 163Tablo H.10: ¢limizde Organik Tarımla U ra¡an Üreticiler 164Tablo H.11: Arazi Miktarlarına Göre ¢¡letme Sayıları 164Tablo H.12: ¢limizdeki Tarımsal Amaçlı Kooperatifler 164Tablo H.13: 2005 Yılında Kullanılan Pestisitler 165Tablo H.14: ¢lçeler Bazında Kimyevi Gübre Kullanımı 165ekil I.1 : ¢lin Maden Yatakları 168Tablo I.1 : Faaliyette Bulunan Ocak Listesi (2003) 169Tablo I.2 : ¢limiz Sınırları ¢çerisinde Bulunan Resmi Dairelere Ait Ocakları 170Tablo J.1 : Mersin Su Kaynakları Potansiyeli 172Tablo J.2 : ¢limizdeki Jeotermal Kaynaklar 173Tablo J.3 : 2004 Yılı Güne¡lenme De erleri 173Tablo J.4 : Hidroelektrik enerji 174Tablo J.5 : Elektrik Enerjisi Tüketim Durumu 175Tablo K.1 : OSB’nde Tahsis Firmaların Sektörler ¢tibariyle Durumu 176Tablo K.2 : Organize Sanayi Bölgesinin 2003 Yılı ¢tibariyle Son Parselasyon Durumu 177Tablo K.3 : Mersin ¢linde Faaliyette Bulunan Küçük Sanayi Siteleri ve Doluluk Oranları 177Tablo K.4 : Mersin ¢linde Bulunan Ocaklarının Da ılımı ve Oranları 177Tablo K.5 : ¢lde ve ¢lçelerde Sanayi Da ılımı ve Oranları 177ekil K.1 : ¢lde Bulunan Sanayi Kurulu¡ları, ve Kum-Çakıl Ocaklarının ¢lçelerdekiYo unlu unu Gösteren Harita 178Tablo K.6 : Sanayi Gruplarına Göre Mersin ¢li'nin ¢¡yeri Sayısı(Küçük) 179Tablo K.7 : Sanayi Gruplarına Göre Mersin ¢li'nin ¢¡yeri Sayısı(Büyük) 180Tablo K.8 : ¢malat Sanayi Özet Tablosu 180Tablo K.9 : Gıda Sanayi - Süt ve Süt Ürünleri (Su Kirlili i Kontrolü Yön. Tablo 5.3) 181Tablo K.10: Gıda Sanayi - Hayvan Kesimi Yan Ürünleri ¢¡leme ve Benzeri Tesisler(Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 5.8) 182Tablo K.11: Gıda Sanayi-Sebze, Meyve Yıkama ve i¡leme Tesisleri(S.K.K.Y. Tablo 5.9) 182XIV

Kullanı¡Ya¡Artı¡ Artı¡dı¡Tablo K.12: ¢çki Sanayi - Alkolsüz ¢çkiler ‘Me¡rubat’ Üretimi ve Benzerleri(Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 6.1) 183Tablo K.13: Cam Sanayi (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 8) 183Tablo K.14: Tekstil Sanayi (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 10) 183Tablo K.15: Petrol Sanayi (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 11) 183Tablo K.16: Selüloz, Ka ıt, Karton ve Benzeri Sanayi (S.K.K.Y. Tablo 13) 183Tablo K.17: Kimya Sanayi (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 14) 184Tablo K.18: Karı¡ık Endüstriyel (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 19) 184Tablo K.19: Evsel Nitelikli (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 21) 184Tablo L.1 : Kimyasal Su Analiz Raporu 186Tablo L.2 : Kimyasal Su Analizi Raporu 187Tablo L.3 : Bakteriyolojik Su Analizi Raporu 187Tablo L.4 : Mevcut Kanalizasyon Hattı Toplama Sistemi Çap ve Uzunlukları 187ekil L.1 : Kanalizasyon Toplama Sistemi 188Tablo L.5 : Mevcut Ya mur Suyu Toplama Sistemi Çap ve Uzunlukları 189Tablo L.6 : Otoyol ve Devlet Yolunda Ta¡ıt-Km., Yolcu- Km., Ton-Km. De erleri 190Tablo L.7 : Bugünkü Türel Da ılım Yapısı(%) 190ekil L.2 : ¢lin Yol Durumunu Gösteren Harita 191ekil L.3 : Karayolları 5. Bölge Müdürlü ü Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası 192Tablo L.8 : 31.12.2004 Tarihi ¢tibariyle ¢l ve ¢lçeler Araç Sayısı 194Tablo L.9 : 2004 Yılı Gemi Hareketleri Mersin ( Gros aralı ı: 0-1000000) 196Tablo L.10: 2004 Yılı Mersin Limanı Yükleme Bo¡altma Bilgileri 196Tablo M.1 : Planlama Alanı Genel Arazi Durumu 200Tablo M.2 : Planlama Alanında Öneri Nüfus Da ılımı 201Tablo M.3 : 1984-2000 Bina Sayımı Sonuçlarının Kar¡ıla¡tırması Bina Sayılarına Göre¢lk On ¢l,1984-2000 202Tablo M.4 : 2000 Bina Sayımı Sonuçlarına Göre Belediye Sınırları ¢çindeki BinalarınKullanma Amacına Göre Da ılımı 202Tablo M.5: Çalı¡an ¢l Nüfusunun ¢ktisadi Faaliyet Kollarına Göre Da ılımı (Yıl 2000) 205Tablo M.6 : Yıllara Göre Nüfus Geli¡imi 207ekil M.1 : Nüfusun Yıllara Göre Da ılımı 207Tablo M.7 : ¢lçelere Göre ©ehir ve Köy Nüfusları 208Tablo M.8 : Nüfusun ve Cins Gruplarına Göre da ılımı 208Tablo M.9 : 2000 Yılı Sayımlarına Göre ¢lçeler Nüfusu, Nüfus Yo un. ile Yüzölçümleri 208ekil M.2 : Mersin ¢li 2000 Yılı Nüfus Piramidi 209ekil M.3 : Nüfus yo unlu u 210ekil M.4 : ¢l Yüzölçümünün ¢lçelere Da ılımı 210ekil M.5 : Nüfusun ¢lçelere Göre Da ılımı 210Tablo M.10: ¢lçelere Göre ©ehir ve Köy Nüfusu, Yıllık Nüfus Hızı 211ekil M.6 : ¢lçelerin Nüfus Hızı 211Tablo N.1 : Mersin Büyük¡ehir Belediyesinde Atık Olu¡um Miktarı 212Tablo N.2 : Mersin Büyük¡ehir Belediyesinde Atık Kompozisyonu 212Tablo N.3 : Mersin ¢lindeki Belediyelerin Katı Atık Durumları 213Tablo N.4 : ¢limizde Bazı Sanayi Sektörlerinde Olu¡an Tehlikeli Atık Türleri, Miktarları,Geri Kazanım ve Bertaraf Yöntemleri(2004) 219Tablo N.5 : 2004 Yılında Poliklinik ve Tıp Merkezlerinden Toplanan ve BertarafEdilen Tıbbi Atık Miktarı 222Tablo N.6 : 2004 Yılında Mersin ¢li Merkez Sa lık Ocaklarından Alınan ve BertarafEdilen Tıbbi Atık Miktarları 223Tablo N.7 : 2003 Yılında Hastanelerden Alınan ve Bertaraf Edilen Tıbbi Atık Miktarı 223Tablo O.1 : Ta¡ıtların Gürültü seviyeleri (dBA) 226Tablo O.2 : Trafi e ilk defa çıkacak motorlu araçlar için gürültü seviyeleri 226Tablo O.3 : Gürültü düzeylerine kar¡ı çalı¡ma süreleri 227Tablo O.4 : Yerle¡me Yerine ve Gün ¢çindeki Zaman Dilimine Göre Kriterler 227Tablo O.5 : Yapıların 1.00 M. Uzaklı ındaki Gürültü Seviyeleri 228Tablo O.6 : Yapı Tiplerine Göre Kabul Edilebilir ¢ç Mekân Ses Basıncı Seviyeleri 228XV

Ya¡Ya¡Tablo O.7 : Yapılar ¢çindeki Gürültüye Hassas Faaliyet Alanları ¢le Gürültü Kayna ıOlan Faaliyet Alanları 228Tablo O.8 : Gürültünün ¢nsanlar Üzerindeki Etkileri 229Tablo P.1 : 27.06.1998 Tarihinde olan deprem sonrası hasar tespit durumu 232Tablo P.2 : Mersin ve civarında deprem tehlikesi (%) olasılı ı 232ekil P.1 : Deprem Haritası 233Tablo P.3 : Mersin Merkez ve ¢lçelerinde Meydana Gelen Su Baskınları 234Tablo P.4 : 1977-2002 Yılları Arası 23 Yıllık Orman Yangınları 236Tablo R.1 : ¢limizde Bulunan Sa lık Ocakları 239Tablo R.2 : ¢limizde Bulunan Yataklı Tedavi Kurumları 240Tablo R.3 : ¢lçelere Göre Sa lık Evleri 240Tablo R.4 : Mersin ¢linde Görülen Bula¡ıcı Hastalıkların ¢lçelere Da ılımı 240Tablo R.5 : 2005 Yılı Gıda, Su ve Bakiye Klor Kontrol Çalı¡maları 241ekil R.1 : Su Hijyen Çalı¡malarının Aylara Da ılımı 241Tablo R.6 : 2005 yılı deniz suyu analizleri 242Tablo R.7 : A¡ılama Çalı¡maları 243ekil R.2 : Ölümlerin ve Cins Gruplarına Da ılımı 243Tablo R.8 : Bütün Ölenlerin ve Cins Gruplarına Da ılımı 244Tablo T.1 : ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 255Tablo T.2 : ÇED Gereklidir/Gerekli De ildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 256XVI

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu£A- CORAF K KAPSAMA. G§R§ 1Akdeniz Bölgesinde, kuzeyi ve batısı Toros da ları, güneyi Akdeniz ile çevrili olan Mersin ¢libereketli Çukurova toprakları üzerinde yer almaktadır. Bölgeye da lar arasından girilmesi vegörülmesi zor oldu u için Konya Selçukluları döneminde " ¢Ç-EL denilmi¡ " ve bu ad 2002 yılınakadar gelmi¡ kullanıla olup, 28. 06. 2002 tarihinden itibaren "MERS¢N" adını almı¡tır. BölgeAnadolu’nun en eski yerle¡im yerlerinden oldu u halde bugünkü Mersin, Türkiye’nin hemen hemenen yeni ¡ehirlerinden birisidir. ©ehrin kesin olarak hangi tarihte kuruldu u hakkında resmi bir kaydarastlanmamı¡tır. Evliya Çelebi 1671 yılında Silifke’den Tarsus’a geçerken, ¡imdiki Üseleli köyününkuzeyinde bulunan Mersinlio lu isimli bir yerle¡im yerinden bahsetmi¡tir. Texier ise Mersin'intarihini 1836 yılı olarak belirtmi¡tir. Adana Vilayet Salnamesi ise, Mersin'in 1257(1841)kurulu¡yılında birkaç haneli köy oldu unu yazmı¡tır.Klasik devirde Kilikya olarak adlandırılan MERS¢N; sırası ile Hititler, Frigler, Asurlular,Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslıların hakimiyeti altına girmi¡tir. Mersin ili daha sonra XI.Yüzyılda Selçuklular, XIV. Yüzyılda Karamano ulları ve Ramazano ulları, XV. Yüzyılda daOsmanlı ¢mparatorlu unun eline geçmi¡tir.¢l dâhilinde Yumuktepe ve Gözlükulede yapılan kazılarda Mersin'in tarihten öncekidevirlerden beri önemli bir yerle¡im merkezi oldu u anla¡ılmaktadır. Kazı sonuçları göstermektedirki; ¢lin en alt tabakası Neolitik devir izlerini ta¡ımaktadır. Yöre Neolitik devir sonrası Madeni ve Tunçdevri arasında geçi¡ yapmı¡tır.Yöremize daha sonra Eti devrinin girdi i görülür Eti Kralı Hattu¡¡i¡'in yöreyi imar ve iskânetti i anla¡ılmaktadır. Asur Kralı III. Salamossar'ın müteakiben ele geçirdi i Mersin yöresi, MÖ. 520tarihinde ¢ran Hükümdarlı ına geçer, MÖ. 334 senesinde Büyük ¢skender yöreyi Makedonyalılarakatar.MÖ. 261-246'da yöreyi Mısır Hükümdarı Batlenios Ogustos zapteder, MÖ. 70 yıllarındaMersin Romalıların eline geçer, daha sonra kısa süre Araplar tarafından i¡gal edilirse de RomalılarArapları barındırmaz.Halife Osman zamanında Mersin yöresi Arapların eline geçer, Halife Osman'ın ölmesiüzerine bölge bu defa Asurluların eline geçer. 718 yılında halifeli in Abbasilerin eline geçmesiüzerine 853 yılında Sultan Mehdi yöreyi Abbasi hegomanyasına katar. Daha sonra yöreSelçukluların eline geçer. Selçuklular döneminde kısmi haçlı istilasına u rayan yöre Selçuklularınzayıflamasından sonra Karamano ullarına geçer.Mersin yöresi Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlı idaresi altına girmi¡tir. 1.Dünya Harbindeittifak devletlerinin istilasına u rayan Mersin, Milli Mücadele ile 3 Ocak 1922'de kurtulmu¡tur. 1924yılında Vilayet olan Mersin 1933 yılında, Merkezi Silifke olan eski ¢çel Vilayeti la vedilerek, Silifke,Anamur, Gülnar ve Mut ¢lçeleri de Mersin'e ba lanmı¡ ve Vilayetin adına ¢çel denmi¡tir. 1954yılında Erdemli, 1989 yılında Aydıncık, Bozyazı ve Çamlıyayla ilçelerinin kurulmasıyla ¢lin merkezilçe Mersin ile birlikte 10 ilçesi vardır.Toros da larının kuzeye yalnız iki geçitle yol verdi i Mersin ili E-5 ve E-24 karayolları,Ortado u ülkelerine ve Türkiye’nin her yönüne uzanan demiryolları, Mersin, Ta¡ucu, Anamur sınırdeniz kapılarıyla ülkemizin dı¡a açık en önemli pencerelerinden biridir. Mersin, Silifke limanları veMersin Serbest Bölgesi Mersin ilinde i¡ turizminde büyük bir canlılık, uluslararası ticari ili¡kilerdegeni¡ boyutlar kazandırmı¡tır.Do al güzellikleri, ılıman iklimi, hiç sönmeyen güne¡i, ince kumlu uzun ve geni¡ kumsalları,tarihi-kültürel-folklorik zenginlikleri, canlı i¡ dünyası ile Mersin yerli yabancı herkesin ilgisini çekenAkdeniz'in incisidir.A. 2 §L VE §LÇE SINIRLARIMersin ¢li; do uda Adana, kuzeydo uda Ni de, kuzeyde Konya, kuzeybatıda Karaman,batıda Antalya illeri ve güneyde Akdeniz ile çevrilidir (Bkz. ©ekil A.1). ¢lin ilçeleri sırasıyla ¡öyledir:Mersin, Tarsus, Silifke, Erdemli, Anamur, Gülnar, Mut, Aydıncık, Bozyazı, Çamlıyayla.1

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuA. 3 §L§N CORAF§ DURUMUMersin ili Akdeniz Bölgesinin Çukurova bölümünün batısında; 32 derece 56 dakika ve 35derece 11 dakika do u boylamları ile 37 derece 26 dakika ve 36 derece 01 dakika kuzey enlemleriarasında bulunmaktadır. Mersin Merkez ilçe 1772, Tarsus 2004, Çamlıyayla 683, Silifke 2560, Mut2518, Gülnar 1563, Erdemli 2039, Anamur 1338, Aydıncık 442, Bozyazı 566 km 2 olmak üzereMersin ili 15.485 km 2 yüzölçümü ile Türkiye topraklarının %2 sini kaplar.¢l do uda Adana'nın Karata¡, Merkez, Karaisalı ve Pozantı; kuzeydo uda Ni de’nin Ulukı¡la;kuzeybatıda Karaman Merkez, Ermenek; kuzeyde Konya'nın Ere li ve do uda Antalya'nınGazipa¡a ilçeleriyle çevrilmi¡tir. Güneyi Akdeniz ile ku¡atılmı¡ olan Mersin ili; kuzeyden Batı veOrta Toros Da larının yüksek plato ve zirveleriyle Anadolu'nun iç kesimlerinden ayrılmaktadır. ¢linuç noktalarına ili¡kin enlem ve boylamlar a¡a ıdaki Tablo A.1’de görülmektedir.Tablo. A.1: lin uç noktalarına ilikin enlem ve boylamlar (1/25.000 lik haritalara göre dakika cinsinden yaklaık olarakgösterilmitir.)YÖNLER UÇ NOKTALAR ENLEM(Kuzey) BOYLAM(Dou)DOU - Kucular köyünün kuzeydousu, Kozan (N33-b3)- Avadan köyünün kuzeydousu, Kozan (N34-d4)37' 16' 59''37' 02' 48''34' 58' 23''35' 06' 45''BATI - Anıtlı ( Kaladıran köyü), Alanya ( P29-d4) 36' 05' 06'' 32' 33' 41''KUZEY - Ara köyünün güneyi, Silifke (O30-o12) 36' 56' 23'' 33' 13' 44''GÜNEY- Anamur Feneri, Alanya (P29-c4)36' 01' 03''32' 48' 12''- Boaz mevkii, Mersin (O33-c2)36' 42' 57''34' 54' 00''Kaynak: Mersin ValiliiA. 4 §L§N TOPOGRAFYASI VE JEOMORFOLOJ§K DURUMUMERS§N §L§N§N TOPOGRAFYASI: Mersin il alanı, Batı ve Orta Toros Da ları üzerindebulunmaktadır. ¢l sınırları içine giren Toros Da ları, ¢ç Anadolu'nun Konya düzlü ü ile Akdenizarasında, yüksek çatılı bir ku¡ak halinde, Batı - Do u yönünde uzanır. ¢li kuzeyden çevreleyenToros Da ları; genç da lar olup, volkanik granit, gnays ve mika¡istlerden olu¡mu¡tur. Bu da lar;Silifke, Gülnar, Anamur ve Mut ilçe topraklarının büyük bölümünü örter. Do uya gidildikçe,denizden yava¡ yava¡ uzakla¡an da sırasıyla deniz arasında geni¡ düzlükler olu¡ur. Bu geni¡düzlüklerde merkez ilçe Mersin ile Tarsus yer alır. Ta¡eli platosunun batı sınırlarını olu¡turan batıToros Da ları, Antalya Körfezinin do usundan Mersin ¢line do ru iki kol halinde uzanır. Birinci kolAlanya ve Gazipa¡a ilçelerinin kuzeyinden geçerek Silifke' ye dek uzanır. ¢kinci kol, ErmenekGöksu Vadisi ile Hadim Göksu vadisi arasında il topraklarına sokulur. Daha sonra Mut'ungüneybatısında, her iki vadinin birle¡ti i yerde son bulur. Orta Toros Da larının il alanı içinde kalankesimine Bolkar Da ları adı verilir. Göksu Vadisinin do usundan ba¡layan Limonlu çayı vadisi,kaynak alanından sonra düzenli ve yüksek sıralar olu¡turan Bolkar da ları, Mersin topraklarını ¢çAnadolu'dan bir duvar gibi ayırır. En yüksek yeri 3524 metre ile Medetsiz tepesidir.Orta Toros Da ları, ¢ç Anadolu ile Güney Anadolu’yu birbirinden ayıran sistemli sıralarolu¡turdu undan, güç geçit verir. Orta Torosların tek geçidi Gülek Bo azıdır(1050 metre). ¢kinciönemli geçit ise; Orta Toroslar ile Batı Torosları birbirinden ayıran Göksu Vadisi olu undakiSertavul geçididir. Silifke - Mut karayolu bu geçitten Konya'ya ba lanır.¢l alanını kaplayan Batı ve Orta Toros Da larının temel özelli i, yüksek ve sürekli sıralarolu¡turmasıdır. Bu dagların arasında geni¡ plato düzlükleri vardır. Akdeniz kıyı ku¡a ı ve Göksuırma ı çevresi dı¡ında geni¡ sayılabilecek ova yoktur. ¢lin bu kesiminde vadiler önemli yertutmaktadır. Akarsular, derin vadilere gömülmü¡ durumdadır. Akdeniz iklim özellikleri, güneydenkuzeye do ru uzanan bu vadilerden Toros Da larının içlerine dek sokulur. Vadilerin yamaçlarındaverimli tarım toprakları bulunan taraçalar yer alır. Bu vadi ve ovaların ba¡lıcaları ¡unlardır: GöksuVadisi, Anamur Vadisi, Tarsus Vadisi, Silifke Ovası, Anamur Ovası, Tarsus ve Berdan Ovalarıdır.Mersin'de il topraklarının %24 ünü kaplayan plato olu¡umları çok önemlidir. Göksu Vadisininbatısında kalan Mut, Silifke ve Anamur yöresi, Türkiye'nin en önemli Platolarından biri olan Ta¡eliPlatosunun üzerindedir. Ta¡eli platosunun Akdeniz’e ve Göksu Vadisine bakan kesimlerinde, yazaylarında yöre halkının yaylak olarak kullandı ı yaylalar vardır. Bunların ba¡lıcaları; Silifke deBalandız, Gökbelen ve Kırobası; Anamur'da Ka¡, Be¡oluk ve Koza aç; Gülnar'da Bardat, Tersakanve Balyaran; Mut'ta Kozlar, Çivi, Sö ütözü ve Sertavul yaylalarıdır.Bolkar Da ının Akdeniz’e bakan yüzlerinde vadilerle parçalanmı¡ plato düzlükleri uzanır.Kıyıdan 30 - 60 Km. uzaklıkta bulunan bu platolar üzerinde (700-1.500 metre); Merkez ¢lçedeGözne, Fındıkpınarı, So ucak, Mihrican, Ayvagedi i, Arslanköy, Bekiralanı ve Kızılba ; Tarsus’taNamrun ve Sebil; Erdemli’ de Sorgun, Küçükfındık ve Güzeloluk gibi yaylalık alanlar bulunmaktadır.2

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu ekil A. 1: Mersin ¢li, ¢l sınırlarını gösteren harita.3

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu¢lde a¡ınma ve jeolojik hareketler sonucu olu¡mu¡ birçok ma ara vardır. Bunların bazılarıma aradan çok çukurluk biçiminde oldu unda " Obruk" adıyla da anılmaktadır. Obrukların enönemlileri " Cennet ", " Cehennem " ve " Kanlıdivane " dir. Narlıkuyu Ma arası, Mersin'e 63 Kmuzaklıktaki Kö¡kbükü Ma arası ile yine Anamur'un 500 metre kuzeybatısındaki Bu u Deli iMa arası ilin en önemli ma aralarıdır.§L§N JEOMORFOLOJ§S§: Mersin ilinin kuzeyinde en ya¡lı morfolojik görünüm, inselberglerlea¡ırı yüklenmi¡ 1.000 metre seviyesinden kuzeybatıda hem do u hem de güney yönlerine yamaçyapan bir peneplendir. 900–950 metre seviyeleri üzerinde iyi korunmu¡ kalıntılardan güneyegidildikçe kalıntıların, Kızıldere 'nin geni¡ ve derin vadisiyle kesildi i, fakat 900 metre seviyelerindedevam etti i görülmektedir.Korucular'ın kuzeyinde; 950–1100 metre yükseltiler arasında yüksek ova kalıntıları görülür.Masa Dere, ©arlak Dere ve ¢çme Dere drenaj sistemleri ile kesilir. Düz zirveli tepeler, ¢linkuzeydo usunda 800 metre seviyelerinde görülmektedir. Sı ırlı Da ı, kuzeyde Korkun DereVadisinden ve güneyde 250 metre seviyesinde dik yamaçlarla yükselir; fakat her iki taraftakiyamaçlar keskin bir tepe halinde gelmekte 500–700 metre seviyelerde ova olarak yükselmektedir.Di er bir kayacın jeomorfolojik özelli i ise, 300 metre kontur hattı güneybatıda Emirler'den sadeceKızıl Dere tarafından kesilmi¡tir; Camili'ye kuzeydo uya do ru uzanır ve ¢çme Dere Vadisindenönce birden bire kuzeybatıya dönü¡ yapar. ¢çme Derenin 200 metre seviye do usunda I dır'ın heriki tarafında kuzeydo u yönünü izlemektedir. I dır'ın do usunda 200 metre kontur tekrarkuzeybatının etrafında dönü¡ yapar ve 100 metre kontur. Karacada ’dan ileriye do ru Deliçay' ındo usunda kuzeydo u yönünü izler.¢lin genel olarak jeomorfolojik durumuna bakıldı ında; geni¡ plato düzlükleri, Akdeniz kıyıku¡a ı ve Göksu ırma ı çevresindeki geni¡ ovalar, vadiler önemli yer tutmaktadır. Güneydenkuzeye do ru uzanan vadiler, Toros Da larının içlerine dek sokulmaktadır. ¢lin jeomorfolojik haritası©ekil A.2’ de verilmektedir.A. 5 JEOLOJ§K YAPI VE STRAT§GRAF§Çevre faktörlerinin en önemlilerinden biri de jeolojik durumdur. Jeolojik alt yapı ve mineralçe¡itleri, o yörenin antropojen tesislere kar¡ı hassas olup olmadı ını belirler. Ayrıca jeolojik alt yapıve bunun materyal özelli i ise; yörenin jeomorfolojisini belirler. Bir yörenin jeoloji ve jeomorfolojisiise; kentlerin veya endüstri tesislerinin, toprak, su, hava kirlili ine ve afetlere kar¡ı hassas olanyörelere kurulup kurulmadı ını ortaya koyar.M.T.A tarafından yapılan çalı¡malar neticesi, ¢lin jeolojik durumu (bkz. ©ekil A.3); paleozoik,mesozoik ve eosen ya¡lı kayalar üzerine denizin transgresyonun orta miyosende ba¡ladı ı, altmiyosenin bu basende a¡ınım safhasında karakterize edildi ini söyleyebiliriz. Bölgede fosiller iletespit edilen bir üst miyosene rastlanmı¡tır. Pliyosen ya¡ında; konglomeratik kireçta¡ı ve gev¡ekkireçta¡ı litolojisinde kayalar gelmektedir. Daha üstte; Göksu Vadisi boyunca kısmen ve SilifkeOvasının tamamını alüvyon kaplamaktadır.Miyosen basenine temel te¡kil eden paleozoik, bir kısım mesozoik ve eosen ya¡lı kayalarmevcuttur. Bütün bunların üzerine orta miyosen diskordan olu¡turmaktadır. Sahile yakın Silifke veçevresinde orta miyosen ile diskordan pliyoseni örten alüvyonla strafi rafik istif tamamlanmaktadır.Mersin ili sınırları içinde yüzeyleyen jeolojik birimler Demirta¡lı, 1986; Gedik ve Di ., 1979;Bilgin ve Di ., 1994, Demirta¡lı ve Di ., 1983, Ulu, 1983; Ulu, 1998 gibi önceki çalı¡malardanyararlanılarak a¡a ıdaki ¡ekilde özetlenebilir.STRAT§GRAF§Çalı¡ma alanında Özgül (1971) tarafından ayrımlanan birlikler Temel Kayalar, Tersiyer’densonraki birimler ise Örtü Kayaları olarak ayrımlanmı¡tır. Temel kayaları; Alanya Birli i, AntalyaBirli i, Geyikda ı Birli i, Alada Birli i, Bolkarda Birli i ve Bozkır Birli i ¡eklindedir. Örtü Kayaları;Paleo-otokton Kayalar ve Neo-otokton Kayalar olmak üzere ikiye ayrılmı¡tır. Erken Tersiyer’e aitBelba Sarıta¡ ve formasyonları Paleo-otokton, Oligosen-Pliyosen ya¡lı kayalar ise Neo-otoktonKayalar ¡eklinde ayrımlanmı¡tır (Ulu, Genelle¡tirilmi¡ 1998). stratigrafik kesit ©ekil A.4’deverilmi¡tir.• Alanya BirliïYörede ilk çalı¡an Blumenthal (1951) bu metamorfik toplulu unu “Alanya Masifi” olarakadlandırmı¡tır. Daha sonra Özgül (1976) Bu toplulu a “Alanya Birli i” adını vermi¡tir.4

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu ekil A . 2 : ¢lin Jeomorfoloji Haritası Ölçek: 1/ 2.000.0005

62005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu ekil A . 3 : ¢lin Jeolojik HaritasıMTA Dou Akdeniz Bölge Müdürlüü7

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu1. Ba¨lıca Formasyonu (Pba)Alttan üste do ru muskovit ¡ist, mika-kuvars-kalk¡ist, mika-kuvars ¡ist, kuvars-albit-muskovit¡ist, kuvars-albit-klorit ¡ist, klorit-kuvars ¡ist, klorit-muskovit-kuvars ¡ist ve klorit-kuvars-kalk¡istolarak devam eden formasyona Ulu (1983) Ba lıca Formasyonu adını vermi¡tir. Formasyon ÜstPermiyen ve/veya daha ya¡lı olabilir. Birim altındaki Antalya Birli i ile tektonik, üstündeki PınarlıkırFormasyonu ile uyumsuz dokanaklıdır (Ulu, 1983).2. Pınarlıkır Formasyonu (Pmp)Formasyonu tanımlayan Ulu (1983), formasyonun koyu gri renkli, orta kalın tabakalı, bitümlüpis kokulu, sparla¡mı¡ kristalize kireçta¡larından olu¡tu unu belirtmi¡tir. Formasyonun üstüneSivastıyayla Formasyonu genelde uyumlu, yer yer uyumsuz olarak gelir. Formasyonun ya¡ı ÜstPermiyen’dir (Ulu, 1983).3. Sivastıyayla Formasyonu (Trs)Birim, Ulu (1983) tarafından adlandırılmı¡tır. Altta kaba, üste do ru orta-ince taneli,foliasyonlu, ye¡il-sarı renkli pelitikler ile killi karbonat litofasiyeslerinden türeyen formasyonu;kuvars-muskovit kalk¡ist, albit-muskovit-kuvars ¡ist, kuvars-kalk ¡ist, epidot-glokofan ¡ist,glokofan-epidot ¡ist olu¡turur. Birim Üst Paleosen-Alt Eosen ya¡lı Belba Formasyonu tarafındanaçısal uyumsuzlukla örtülür. Altındaki Üst Permiyen ya¡lı Pınarlıkır Formasyonu ile yer yer uyumlu,yer yer de uyumsuz ili¡kilidir. Formasyonun stratigrafik özelliklerinden dolayı Alt Triyas ya¡ındaolabilece i dü¡ünülmü¡tür (Ulu, 1983).• Antalya BirliïBu birlik, Erken Paleozoyik ve Mesozoyik ya¡lı çökelleri içeren karma¡ık yapılı bir naptır. Birlikiçinde altı adet formasyon ayırt edilmi¡tir (Ulu, 1983).1. Çakmak Formasyonu (Oç)Anamur ¢lçesi ve civarında yüzeyleyen formasyonun tabanı çalı¡ma alanında görülmez.Koyu ye¡il-sarı renkli, ince dokulu, kırılgan, fucoides’li, ince katmanlı, mikalı ¡eyller ile nefti ye¡ilrenkli, mika pullu, foliasyonlu, çürüme yüzeyli, ince-çok ince katmanlı fillatların ardalanmasındanolu¡an birim içinde yer yer dolomit ve yumrulu kireçta¡ı kapsar. Formasyon, Üst Permiyen ya¡lıBıçkıcı Formasyonu tarafın açısal diskordansla örtülür. Birim, yanal olarak dolomit ve kuvarsitleregeçebilir. Birim Kambro-Ordovisiyen ya¡ındadır (Ulu, 1983).2. Narlıca Formasyonu (Dn)Yüzeylendi i yerlerde tabanı tektonik ili¡kili olan birimin alt seviyeleri hakkında bilgi yoktur.Mostralarında, altta kıymıklı-kırıklı, sarı-ye¡il renkli, fosilli ¡eyl ve kumlu siltta¡ı ile ba¡lar. Üstedo ru, gittikçe artan karbonat tabakaları da karı¡ır. En üstte kireçta¡ları yer alır. Formasyon ÜstPermiyen ya¡lı Bıçkıcı Formasyonu tarafından açısal diskordansla örtülür. Birime Alt Devonyenya¡ı verilmi¡tir (Ulu, 1983).3. Bıçkıcı Formasyonu (Pmb)Formasyon, en altta yer yer ¡eyl, kalk¡ist, kumlu kireçta¡ı ardalanması ile ba¡lar, üste do rugri renkli, orta-kalın katmanlı, bol fosilli, kalsit damarlı kireçta¡larına geçer. Bu karbonat istifinintaban kesiminde bazen kuvarsitik arenitik kumta¡ı ile birlikte kömür içeren daha ince taneli çökelleryer alır. Transgresif ve resifal nitelikli olan Bıçkıcı Formasyonu, oolitli seviyelerle dereceli olarakorta-kalın katmanlı marnlarla temsil olunan Alt Triyas ya¡lı Yöreme Formasyonu’na geçer.Formasyona Üst Permiyen ya¡ı verilmi¡tir(Ulu, 1983).4. Yöreme Formasyonu (Try)En altta orta-kalın katmanlı, fosilsiz, stromatolitli kireçta¡larından, orta-kalın katmanlı, kumlu,fosilsiz, oolitli kireçta¡larına geçen istiften olu¡an birim, üste do ru, sarı renkli, ince-orta kalınkatmanlı kilta¡ı, kırmızı-ye¡il-bej renkli orta kalın katmanlı fosilli, killi kireçta¡ları ve alacalımarnlardan olu¡mu¡tur. Yöreme Formasyonu altındaki Bıçkıcı Formasyonu ile genelde geçi¡liolmasına ra men, yersel olarak uyumsuzluk göstermektedir. Birim üstündeki Çamlıca Formasyonuile de geçi¡lidir. Birime Alt Triyas ya¡ı verilmi¡tir (Ulu, 1983).5. Çamlıca Formasyonu (Trç)Alacalı marnlar üzerinde sarı renkli, killi kireçta¡ı-marn ardalanması ile ba¡layan birim, üstedo ru fili¡ fasiyesine geçen kumta¡ı-kilta¡ı ardalanmasına geçer. Birim daha üste do ru Halobiya’lı,kırmızı renkli, çörtlü kireçta¡ı, radyolarit, sarımtırak-gri renkli kireçta¡ı, bitkili kumta¡ı ve kilta¡ı8

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu ekil A . 4 : ¢lin Genelle¡tirilmi¡ stratigrafik kesitiÖlçeksiz9

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporunöbetlemesinden oluan bir istif sunar. Çamlıca Formasyonu altındaki Yöreme Formasyonu legeçili, üstündeki Karaçukur Formasyonu ile diskordanslıdır. Çamlıca Formasyonu’na Orta-ÜstTriyas yaı verilmitir (Ulu, 1983).6. Karaçukur Formasyonu (Krüka)Formasyon; kumtaı, eyl, kireçtaı ve kırıntılılar içinde çeitli boyutlardaki bloklardan oluur.Birimi oluturan istiflerin kaba taneliden ince taneliye doru derecelenmesi ve iç yapısıylaformasyon tipik bir fili özellii taır. Çou yerde eyl kumtaından daha yaygındır. Kireçtaları iseyersel arakatkılar halinde olup; kil, kum ve pelajik foraminifer kalıntısı içerir. Formasyon altındakiÇamlıca Formasyonu üzerine diskordansla gelir. Bu formasyon üzerine stratigrafik olarak herhangibir birim gelmemektedir. Ancak hem Alanya hemde Alada Birlikleri tarafından tektonik olaraküzerlenir. Birime Mestritiyen yaı verilmitir.• Geyikdaı BirliiBu birlik, Orta Torosların naplı yapısının en alttaki otokton veya paraotokton kesiminioluturur ve metamorfik olmayan çökel kayalardan meydana gelir. Bu kayalar Erken Paleozoyikyalı karbonat ve silisli-kırıntılılarla temsil olunan bir temel ile bunun üzerine uyumsuz olarak gelenve Mesozoyik’ten balayarak Erken Tersiyer’e kadar çıkan platform karbonatlarından oluur.1. Hacıishaklı Formasyonu (h)Hacıishaklı Formasyonu altta pembe renkli, çapraz tabakalı kuvarsitler üzerine gelen, bordo yeilrenkli, ince orta tabakalı ince laminalı silttalarından ve en üstte de beyazımsı pembe renkli, çokkalın tabakalı, çok sert, iri taneli kuvarsitlerden oluur. Stratigrafik konumuna göre Alt Kambriyenyalı olduu düünülmektedir (Demirtalı, 1986).2.Ovacıkııklı Formasyonu (o)Kambriyen yalı Ovacıkııklı Formasyonu orta-kalın tabakalı, gri renkli, kristalize kireçtaı ilebalar. Üstte ise pembe renkli, ince laminalı çörtlü mikritik kiraçtalarına geçer. OvacıkııklıFormasyonu alttaki Hacıisaklı ve üstteki Ovacık Formasyonu ile uyumludur (Demirtalı, 1975).3. Ovacık Formasyonu (Oo)Çalıma alanının güneyinde Ovacık, Büyükeceli, Akdere ve civarında yüzeylenmektedir.Formasyon kuvarsit bantlarını kapsayan metamorfik istlerden olumaktadır. Formasyonun kalınlııOvacık civarında Demirtalı (1986) tarafından 450 metre olarak ölçülmütür ve formasyonun yaıOrdovisyen olarak saptanmıtır. Alt sınırı görünmemekle birlikte, üst sınırını daha genç birimleruyumsuz olarak oluturmaktadır (Demirtalı, 1975).4. Eripınar Formasyonu (Se)Hacıishaklı ve civarındaki Silüriyen yalı kaba klastikler, çakıl taı ve kumtaları Demirtalıtarafından Eripınar Formasyonu olarak adlandırılmıtır. Formasyonunun kalınlıı 125 m’dir.Eripınar Formasyonu’nun üst seviyesinden elde edilen fosiller Alt Silüriyen yaını vermitir.Formasyon alttaki Ovacık Formasyonu ve üstteki Hırmanlı Formasyonu ile uyumludur (Demirtalı,1975).5. Hırmanlı Formasyonu (Sh)Bu formasyon graptolitli eyller ile temsil edilir. Uyumlu olarak gelen Hırmanlı, Formasyonuyaklaık 200 metre kalınlıa sahip olup yaı Silüriyen olarak saptanmıtır (Demirtalı, 1986).Balıca çok ince tabakalı-laminalı silisli siyah eyller, bazen piritli birimden oluur. Erken Silüriyenyalı aaıdaki fosilleri içerir. Monograptus cf. M. Spiralis Geinitz, Monograptus cf. M. scitulumLapworth, Climacograptus cf., C. Scalaris Hisinger, Rastrites sp.Yüksek organik içerii,biyoturbasyonsuz düzenli laminalanma ve eyllerin silissiz olması, dier birçok Alt Paleozoyik siyaheyl çökellerine göre derin sınırlı bir havza içinde çökeldiini gösterir (Demirtalı, 1975).6. Karayar Formasyonu (SDk)Karayar Formasyonu orta-kalın tabakalı, koyu renkli kireçtaılarının düzgün ince tabakalısiyah eyl ile ardalanmasından olumaktadır. Fosil bulgularına göre Karayar Formasyonu’nun yaıÜst Silüriyen-Alt Devoniyen olarak belirlenmitir. Formasyon alttaki Hırmanlı ve üstteki SıırcıkFormasyonları ile uyumludur (Demirtalı, 1975).7. Sıırcık Formasyonu (Ds)Sıırcık Formasyonu kireçtaı, tabana yakın yerlerde kuvarsit-eylli ardalanmalardan ve üstedoru kuvarsit-dolomit ardalanmasından olumaktadır. Kuvarsit beyaz-sarımsı ve çapraz10

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporutabakalanmalı iken kireçtaları kalın tabakalanmalı, koyu gri-kahverengi ve Erken Devoniyen yalıcrincids, mercanlar (örn. Favosites sp.) ve brakiyopotlar içerir. Sıırcık Formasyonu BüyükeceliFormasyonu tarafından açısal uyumsuzlukla üzerlenmektedir (Demirtalı, 1986).8. Büyükeceli Formasyonu (Db)Büyükeceli Formasyonu çounlukla kireçtaından ve kireçtaları ile ardalanan kuvarsitikkumtaı, eyl ve megabre’den olumaktadır. Bu karbonat istifi Demirtalı tarafındanadlandırılmıtır (Demirtalı, 1975, 1978,). Büyükeceli Formasyonu’na elde edilen fosil bulguları ileOrta-Üst Devoniyen yaı verilmitir. Birim üstteki Akdere Formasyonu tarafından uyumlu olaraküzerlenir.9. Akdere Formasyonu (Da)Çalıma bölgesinde Akdere, Yeilovacık ve civarında gözlenen, balıca kireçtaı ve eylardalanmasından oluan formasyon yaklaık 250 metre kalınlıa sahiptir. Formasyonun alt sınırıgözlenememekte, üst sınırını ise Permo-Karbonifer yalı Belpınartepe Formasyonuoluturmaktadır. Formasyonun yaı Gedik (1979) tarafından Orta-Üst Devoniyen olarak tesbitedilmitir (Demirtalı, 1975).10. Korucuk Formasyonu (Ck)Formasyona adını ilk kez Demirtalı (1978) vermitir. Birim, en altta beyaz-kahverengimsisarı renkli, kuvarsitlerle balar, üste doru çört bant ve yumruları ile farklı kireçtaı kırıntıları içerengri-krem renkli, ince taneli biyoklastik kireçtaı, dolomit ve dolomitik kireçtaı ardalanması iledevam eder. Formasyonun orta seviyelerini krem renkli oosparit ve dolomit ara katkılı oofelsparitleroluturur. Formasyon altında bulunan Akdere Formasyonu ve üzerindeki mamuaı Formasyonuile açısız uyumsuz ilikilidir. Formasyonun yaı Alt Karbonifer’dir.11. mamuaı Formasyonu (Ci)Formasyon adını ilk kez Demirtalı (1981) vermitir. Birim taban kesiminde, pembe renklidemirli kuvarsitlerle balar, üste doru sarımsı gri renkli, fusulin’ce zengin, kısmen oolitikbiyomikritlere geçer. Formasyonun en üst kesimlerini alaca renkli eyl, marn, kumlu kireçtaıardalanması ile bununda üzerinde pembe-beyaz renkli kuvarsitler oluturur. Formasyon altındakiKorucuk Formasyonu ile açısız ve üzerindeki Kırtıldaı Formasyonu ile açısal uyumsuz ilikilidir.Orta-Üst Karbonifer ya aralıındadır.12. Kırtıldaı Formasyonu (Pmk)Kırtıldaı Formasyonu balıca koyu griden açık griye kadar deien renkte, çok kalıntabakalı, kısmen oldukça dolomitize olmu fosilli kireçtaı, pembe-pas renkli çapraz katmanlıkuvarsit arakatkılarından oluur. Bu Formasyondan elde edilen mikrofauna Üst Permiyen yaınıvermitir. Kırtıldaı Formasyonu Kargıcak Formasyonu tarafından uyumlu olarak üzerlenir. AncakKargıcak Formasyonu’nun sıfırlandıı yerlerde Kuyuvasıtepe Formasyonu tarafından açısaluyumsuzlukla üzerlenir (Demirtalı, 1975).13. Kargıcak Formasyonu (Trka)Alt-Orta Triyas yalı eyl ve kireçtaından oluan formasyon Kırtıldaı Formasyonu’nuuyumlu olarak üzerler ve Kuyuvasıtepe Formasyonu tarafından açısal uyumsuzlukla üzerlenir.Formasyon açık bir deniz, dalga tabanı altındaki bir derinlikte çökelmitir (Demirtalı, 1980).14. Kuyuvasıtepe Formasyonu (Trk)Orta Triyas yalı kireçtalarından oluan formasyon, Kargıcak Formasyonu ve KırtıldaıFormasyonu’nu açısal uyumsuzlukla üzerler. Hacıisaklı civarında ise Dibekli Formasyonutarafından açısal uyumsuzlukla üzerlenir. Formasyon sı bir karbonat elfinde çökelmitir(Demirtalı, 1980).15. Sipahili Formasyonu (s)Formasyonun büyük bir kısmı kristalize karbonat çamurtaı ve vaketaından oluur. Ayrıcahafif metamorfik eyller ve intraformasyonel çakıltaları da içermektedir. Formasyonun tabanıçalıma alanında görülmemektedir. Babadıl Grubu tarafından uyumlu olarak üzerlenir. ncelemealanında Karayar ve Sıırcık Formasyonları üzerine bindirmitir. Formasyonun kalınlıı 900 m’dir.Güney bölgede yüzeyleyen Ovacıkııklı Formasyonu’na litolojik olarak benzedii düünülerek vestratigrafik konumuna göre yaının Alt-Orta Kambriyen olduu kabul edilir. Formasyon, bir karbonatplatform kenarından kopan parçalar, moloz akıntısı olarak karbonat platformunun derinkısımlarında yeniden çökelmitir (Demirtalı, 1980).11

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu3. Dumlugöze Formasyonu (Pd)Formasyona adını ilk kez Demirtalı (1976) vermitir. Birim; altta kumtaı-kuvarsitik kumtaı,eyl ile Girvanellalı kireçtaı ardalanmasından oluur. Bu düzey üzerinde yer yer kumtaı ve eylara düzeyleri içeren kireçtaları yer alır. Formasyonun üst bölümü, çou tutturulmamı kiltaı, marnile gri renkli kireçtaı ardalanmasından oluur. Bu formasyon altındaki Harzadındaı Formasyonuve üzerindeki Didöken Formasyonu geçili ilikilidir. Formasyonun yaı Üst Karbonifer-Permiyenya aralıındadır.4. Didöken Formasyonu (Trd)Birim; tabanda kiltaı marn ara katkılı stramatolitli kireçtaları ile balar, üste doru killikireçtaı ara katkılı küçük pelisipod içeren çamurtaı-kiltaı-marn ardalanması ile devam eder.Bunların üzerinde kiltaı, marn, killi kireçtaı ardalanması yer alır. Formasyon alttaki DumlugözeFormasyonu ile geçili, üstteki Gevne Formasyonu ile uyumsuz ilikilidir. Fosil kapsamı vestratigrafik konumuna göre birimin yaı Alt-Orta-Erken Üst Triyas ya aralıındadır.5. Gevne Formasyonu (TrJg)Birim, altta çakıltaı, çakıllı kumtaı, silttaı, çamurtaı ardalanması ile balar. Breli birkireçtaı ile devam eder. Bunun üzerinde resifal kireçtaı ara düzeyleri içeren çakıltaı, çakıllıkumtaı, kumtaı, silttaı, kiltaı marn ardalanması yer alır. Daha üstte çört yumrulu mikritikkireçtaları ile ardalanan kiltaı, marn düzeyleri yer alır. En üstte resifal kireçtaı ara düzeyleriiçeren çakıltaı, kumtaı, kiltaı, marn, çamurtaı ardalanması ile devam eden birim kireçtaı,kiltaı, marn ardalanması ile sona erer. Formasyon alttaki Didöken Formasyonu ile uyumsuzüstteki Bountu Formasyonu ile geçili ilikilidir. Stratigrafik konumuna göre yaı Geç Üst Triyas’tır.6. Bountu Formasyonu (JKb)Birim; karasal kökenli, kırmızı, mor renkli çört bileenli çakıltaı, kumtaı veçamurtalarından olumaktadır. Formasyon içinde Permiyen yalı kireçtaı blokları yer almaktadır.Formasyon altındaki Gevne Formasyonu ile uyumlu, üstündeki Çakozdaı Formasyonu ile geçiliilikilidir. Formasyonun yaı Alt-Orta Jura’dır.7. Çakozdaı Formasyonu (Jkrç)Formasyon adını ilk kez Demirtalı (1975) kullanmıtır. Birim ince kiltaı-marn arakatmanlı,kalsit dolgulu, sparikalsit çimentolu kireçtaları ile balar, yer yer eker dokulu ve yer yer dolomitikkireçtaı-dolomit ara düzeyleri içeren kireçtalarıyla devam eder. Birimin en üst düzeyleri yer yeroolitik kireçtalarından olumutur. Formasyon altındaki Bountu Formasyonu ile geçili, üzerindekiAkçaldaı Formasyonu ile açısal uyumsuz ilikilidir. Fosil kapsamı ve stratigrafik konumuna göreformasyon, Jura-Üst Kretase ya aralıındadır.8. Akçaldaı Formasyonu (Krüa)Formasyon adını ilk kez Ulu (1983) kullanmıtır. Birim; fosilli, bol eklemli, kalsit dolgulu kumlukireçtaı ile karbonat çimentolu kumtaı ardalanmasından olumutur. Formasyon ÇakozdaıFormasyonu ve üzerindeki örtü kayaları ile açısal uyumsuz ilikilidir. Birim Üst Kretase yalıdır.• Bolkardaı BirliiBirlik adını, Orta Toroslar’daki Bolkardaları’ndan almıtır. Bu birlik çounlukla yeil istfasiyesli metamorfikleri kapsar. Bolkardaı Birlii Menderes masifi ve olasılıkla Kırehir masifininörtüsünü oluturur. Birliin en yalı birimi Devoniyen ist ve mermerleridir (Özgül, 1976).1. Dumlutepe Formasyonu (Pmd)Formasyon adını ilk kez Ulu ve di. (1997) kullanmıtır. Bolkardaı Birlii’nin en yalı birimiolan formasyon, dolomitik ve kristalize kireçtaları ile ve bunlarla ardalanan mikalı eyllerdenoluur. En üst seviyelerinde boksit cepleri içerir. Birim üzerindeki Gerdekesyayla Formasyonu ileuyumlu ilikilidir. Formasyon yaı Üst Permiyen’dir.2. Gerdekesyayla Formasyonu (Trg)eyl-dolomitik kireçtaı ve ist ardalanmasından oluan birimi Demirtalı ve di. (1975)adlamıtır. Formasyon tabanda eyl killi kireçtaı ardalanması ile balar. Bunu dolomitik kireçtalarıeyl ve killi kireçtaı ardalanması takip eder, daha üste doru kurtçuk izli kireçtaı gözlenir. Enüstte ise eyl ve kireçtaı ardalanması yer alır. Dolomitik kireçtaları ile ardalanan ist içinde yeryer diyabaz arakatkıları ile glakofan istler gözlenir. Formasyon alttaki Dumlutepe ve üsttekiBallıktepe Formasyonları ile uyumlu ilikilidir. Fosil bulgularına ve stratigrafik konumuna göre Alt-Orta Triyas yaındadır.13

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu3. Ballıktepe Formasyonu (TrJb)Formasyon adını ilk kez Ulu ve di.(1994) kullanmıtır. Birim; mermer, kristalize kireçtaı,dolomitik kireçtaı ve dolomitten olumutur. Formasyon altındaki Gerdekesyayla ve üstündekiAndıklıktepe Formasyonları ile geçili ilikilidir. Özcan ve di.(1990), birimin metamorfik olmayan;edeeri olan Loras Formasyonu içinde Alt Anizyen-Üst Jura ya aralıını veren fosiller bulmutur.Buna göre formasyonun yaı Orta Triyas- Üst Jura ya aralıında olabilecei kabul edilmitir.4. Andıklıktepe Formasyonu (Kra)Formasyon adını ilk kez Ulu ve di. (1994) kullanmıtır. Birim; altta gri renkli, pelajikçamurtaı radyolaryalı çört ara bantlı pelajik rekristalize kireçtaları ile balar, üste doru giderekartan çört bantlarına geçer. Bu istif içerisinde yer yer gri renkli, kristalize türbiditik kireçtaları ileyeilimsi renkli eyl arakatkıları da gözlenir. Bunların da üstünde çört yumrulu ve radyolaritli, çörtarabantlı kristalize kireçtaı yer alır ve birim en üstte çört arakatkılı pelajik kristalize kireçtaları ileson bulur. Formasyon, altındaki Ballıktepe ve üstünddeki Koçyaka Formasyonları ile geçiliilikilidir. Formasyon’un yaı Berriasiyen-Alt Mestritiyen ya aralıındadır.5. Koçyaka Formasyonu (Krük)Formasyon adı ilk kez Ulu ve di. (1994) tarafından kullanılmıtır. Birim; kalsitürbidit,olistostromal kumtaı, eyl ara katkıları ile balar, üste doru serpantin, volkanit, çört, lisvenit,dünit, gabro ve çörtlü kristalize kireçtaı blokları içeren seviyelerle devam eder. KoçyakaFormasyonu, altındaki Andıklıktepe Formasyonu ile geçili, üzerindeki örtü kayalarına ait birimlerlede uyumsuz ilikilidir. Stratigrafik konumları ve önceki çalımalar deerlendirildiinde birimeMestritiyen yaı verilebilir (Ulu ve di., 1994).• Bozkır BirliiBu birlik, temel kesimi yersel olarak haritalanabilecek boyutta büyük ofiyolit kütlesi ile, bununüzerine çökelmi pelajik kireçtaı ve en üstte yeniden çökelen pelajik ve/veye resifal karbonatlar,spilitler ve/veya radyolaritler, Pedra-Verde tipi yeil tüfler ile diyabaz, serpantinit ve dier ultramafikbloklardan ibaret bir olistostromal melanjdan oluan kompleks bir naptır.Bozkır Birlii, Toroslar’ın deiik kesimlerinde deiik adlar altında incelenmitir. BozkırBirlii (Özgül, 1976), Karaman Melanjı (Koçyiit, 1976), Ofiyolitli Melanj (Demirtalı ve di., 1975).1. Güneydaı Ofiyoliti (Mof)Bolkardaları kuzeyinde, Ereli-Ulukıla havzasında, Ereli dousundaki Güneydaı’ndabulunan balıca peridodit, gabro, serpantinit gibi derinlik kayaçları ve yastık lavlardan olumutur.Güneydaı Ofiyoliti üzerinde yer alan globotruncanalı pelajik kireçtaları (Çiftehan Formasyonu);tabanında yuvarlak ofiyolit çakıllarından oluan bir taban çakıltaı ile balar. Bu da; bu ofiyolitkütlesinin Kampaniyen’den önce yerletiini gösterir.2. Çiftehan Formasyonu (Kuç)Formasyon adını ilk kez Demirtalı ve di. (1975) kullanmıtır. Birim yuvarlaklamıtabandaofiyolit çakılları içeren ince bir taban konglomerası ile balar. Üste doru ofiyolitik olistromlar veolistolitler ile aglomeralar içeren kumlu pelajik kireçtaları ile devam eder. Formasyonun en üstkesimleri çörtlü kireçtalarından oluur. Formasyon altındaki Güneydaı Ofiyoliti ve üzerindekiFili Bloklu ile açısal uyumsuz ilikilidir. Fosil bulgularına göre formasyon Kampaniyen- AltMestritiyen yaındadır.3. Bloklu Fili (Krüf)Birim, ilk kez Ulu ve di. (1994) tarafından tanımlanmıtır. Formasyon tabanda ince birçakıltaı seviyesi ile balar, üste doru kiltaı, kumtaı ve eyl ardalanması ile devam eder.Bunların üzerinde çakıltaı, kumtaı ve eyl ardalanması yer alır. Daha üste doru formasyoniçinde çeitli ya ve boyutlarda kireçtaı ve kuvarsit blokları bulunmaktadır. Bloklu Fili, altındakiÇiftehan Formasyonu ve üzerindeki örtü kayalar ile açısal uyumsuz ilikilidir. Fosil kapsamına göreformasyonun yaı Mestritiyen’dir.• Örtü Kayaları‘Birlik’ adı altında toplanan temel kayalar üzerine uyumsuz olarak gelen Paleosen-Eosen vedaha genç yalı birimler ‘Örtü Kayaları’ adı altında incelenmitir. Örtü Kayaları Miyosen öncesiyalı topluluklarından oluan ‘Paleo-Otokton Örtü Kayalar’ ile, Miyosen ve sonrası yalı birimlerdenoluan ‘Neo-Otokton Örtü Kayaları’ olarak iki kaya topluluundan olumutur (Ulu, 1998).14

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu1. Paleo-otokton Örtü KayalarıBu örtü kayaları içinde, Üst Paleosen-Alt Eosen yalı Belba Formasyonu ile Üst Lütesiyenyalı Sarıta Formasyonu ayırtlanmıtır.1.1. Belba Formasyonu (Teb)Formasyon adı ilk kez Ulu (1983) tarafından verilmitir. Birim; tabanda, Triyas ve daha yalıkaya birimleri ve özellikle Alanya Birlii’nin birimlerinden kopan çeitli cinste bloklardan olumu birtaban çakıltaı ile balar, üste doru çörtlü kireçtalarından, mikrobreik kireçtalarına, daha üstedoru da kireçtaı-kumlu kireçtaı ardalanmasına geçer. Formasyon, altındaki Alanya Birlii ileaçısal uyumsuz; üzerindeki Sarıta Formasyonu ile de uyumsuz ilikilidir. Fosil bulgularına görebirimin yaı Üst Paleosen-Alt Eosen ya aralıındadır.1.2. Sarıta Formasyonu (Tes)Formasyon adını ilk kez Ulu (1983) vermitir. Birim; altta kumlu kireçtaı-kumtaıardalanması ile balar; üste doru konglomeratik kumtaı, çakıltaı-kumtaı nöbetlemesi iledevam eder. Daha üste doru kumtaı, silttaı ve kumtaı, kumlu kireçtaı ardalanmasına geçer.Formasyon transgresif ama özelliine sahip olduundan daha yalı birimler üzerinde açısaluyumsuzdur. Alada Birlii’nin birimleri, formasyonu tektonik olarak üzerler. Fosil kapsamına göreformasyon Üst Lütesiyen yaındadır.2. Neo-otokton Örtü KayalarıOligosen-Miyosen ve sonrası yalı kayalar bu isim altında toplanmıtır.2.1. Çavular Formasyonu (Tolç)Formasyona adını ilk kez Demirtalı (1983) vermitir. Birim, balıca kumtaı ve çakıltaı ileaz miktarda eyl, killi kireçtaı ve marnlardan oluur. Formasyon kendisinden daha yalı birimler veüzerindeki Karaisalı Formasyonu ile açısal uyumsuz ilikilidir. Stratigrafik konumuna göreformasyona Oligosen-Miyosen yaı verilmitir.2.2. Karsantı Formasyonu (Tolk)Formasyon adını ilk kez Yeti (1988) kullanmıtır. Birim tabanda olistostromalgörünümündeki yeniden çökelen çakıltaları ile balar, üste doru kumtaı-eyl ardalanmasıbelirginleir. Formasyon, altındaki Bozkır Birlii’ne ait birimler üzerinde açıssal uyumsuz, üzerindekiGildirli Formasyonu ile de uyumsuz ilikilidir. Stratigrafik konumuna göre Oligosen yaındadır.2.3. Gildirli Formasyonu (Tgi)Balıca konglomera-kumtaı, silttaı-kiltaı ve killi kireçtaı-marn gibi belirgin üç kayabiriminden oluan formasyon, Oligo-Miyosen zamanında bölgede oluan akarsu, geçi ortamı(takın ovası, göl, lagün bataklık, kıyı) ve sı deniz gibi ortam ve alt ortamlarda çökelmitir. GildirliFormasyonu, oturduu birimler üzerine uyumsuz olarak gelmektedir. Formasyon, KaraisalıFormasyonu ile düey geçilidir. Formasyonunun kalınlıı oturduu eski toporafyanın(paleotopotafya) özelliklerine balı olarak çok deiken olup, 1-175 m. arasında deimektedir.Schmıdt (1961) bu formasyona Alt Miyosen yaı vererek Gildirli Formasyonu adını vermitir.2.4. Fakırca Üyesi (Tgif)Üye adını ilk kez Gedik ve di. (1979) kullanmıtır. Birim; beyaz-krem renkli görünüü ileGildirli Formasyonu içinde kolayca tanınabilir. eyl ve marnlardan oluan üye yer yer silttaıbantları da kapsar. Fakırca üyesi, Gildirli Formasyonu içinde yer alır. Fosil kapsamına göre yaı ÜstOligosen- Alt Miyosen’dir.2.5. Kaplankaya Formasyonu (Tkp)Formasyon adını ilk kez Yeti ve Demirkol (1986) kullanmıtır. Birim; tabanda seyrek çakıllıkumtaı-kumtaı ile balar, üste doru kumtaı-silttaı ardalanmasına geçer. Bunların da üzerindemarnlar, daha üste doru da marnlar, killi- kumlu resifal kireçtaı ile eyl ardalanması yer alır.Formasyon, altındaki Gildirli Formasyonu ve üstündeki Karaisalı Formasyonu ile geçili ilikilidir.Fosil kapsamına göre Burdigaliyen- Langiyen ya aralıındadır.2.6. Karaisalı Formasyonu (Tka)Karaisalı Formasyonu genellikle beyaz, açık gri, bej renklerde, yer yer bol algli, mercanlı,gastrapod ve lamelli kavkılı, killi, yumrulu, erime boluklu, yer yer iyi katmanlı resifalkireçtalarından olumutur. Karaisalı Formasyonunun karbonatlı kıyı (resif) ortamında çökeldii15

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporusöylenebilir. Formasyon Gildirli formasyonu üzerinde bulunmaktadır. Üst seviyelerini yanal vedüey geçili olarak Güvenç Formasyonu oluturmaktadır. Formasyonun yaı Alt-Orta Miyosenolarak saptanmıtır.2.7. Köselerli Formasyonu (Tkö)Formasyon adı ilk kez Gedik (1982) tarafından kullanılmıtır. Ana litolijisi marn olup yer yerkilli kireçtaı, kireçtaı, kumtaı ve çakıltaı bantları içerir. Dorudan temel üzerine geldii yerlerdealt sınırı açısal uyumsuz, Gildirli Formasyonu üzerinde uyumludur. Karaisalı Formasyonu ile yanalve düey geçilidir. Formasyonun yaı Langiyen-Serravaliyen’dir.2.8. Cingöz Formasyonu (Tc)Formasyon adını ilk kez Schmidt (1961) kullanmıtır. Birim; tabanda çakıltaı, çakıllı kumtaıve amalgamasyonlu kumtaı ardalanması ile bunları kesen bir seri kanal dolguları ile balar, üstedoru daha az çakıllı kumtaı, kumtaı ve eyl ardalanmasına, daha üste doru ise kumtaı-eylardalanması ile kumtaı bantları içeren eyllere geçer. Formasyon, altındaki Karaisalı Formasyonuve üzerindeki Güvenç Formasyonları ile geçili ilikilidir. Fosil bulgularına göre yaı ÜstBurdigaliyen- Serravaliyen’ dir.2.9. Güvenç Formasyonu (Tgü)Yeilimsi gri, gri, beyazımsı sarı renklerde olan Güvenç Formasyonu stratigrafik olarak altbölümlerde killi kireçtaı-marn, üst bölümlerde kiltaı-sittaı birimlerinin egemen olduu çökellerdenmeydana gelmitir. Alt-Orta Miyosen zamanında bölgede oluan resif önü, sı-derin denizortamlarında çökelen Güvenç Formasyonu, Karaisalı Formasyonu ile yanal ve düey geçili olup,bazı yerlerde bu formasyon ile yalancı diskordans görünümündedir. Güvenç Formasyonu üzerine,Kuzgun Formasyonu konkordan ve girik olarak gelmitir. Formasyon’un yaı Miyosen'in Langiyen-Serravaliyen-Tortoniyen katlarını temsil etmektedir. Birimlerin fasiyes özelliklerine göre GüvençFormasyonunun resif sı önü deniz-derin deniz ortamlarında çökeldii söylenebilir.2.10. Kuzgun Formasyonu (Tku)Çalıılan bölgede sarımsı beyaz, yeilimsi, gri-syah renklerde olan Kuzgun Formasyonukumtaı-konglomera, resifal kireçtaı, tüfit ve kiltaı(eyl)-marn-silttaı gibi belirgin dört birimdenolumutur. Kuzgun Formasyonu alttaki formasyonlar üzerine uyumlu ve geçili olarak gelir.Formasyonun üzerine, Handere Formasyonu uyumlu ve geçili olarak gelmektedir. KuzgunFormasyonunun kalınlıı 50-1500 metre arasında deimekte ve kıyı-sı deniz ortamı koullarındaçökelmitir. Formasyonun yaı Tortoniyen-Messiniyen’dir.2.11. Handere Formasyonu (Th)Beyazımsı, sarımsı, yeilimsi, gri ve siyah renklerde olan Handere Formasyonu kiltaı (eyl)-marn- silttaı, fosilli oolitik kireçtaı, alçıtaı (jips) ve kumtaı-konglomera gibi belirgin dört birimdenolumutur. Handere Formasyonu alttaki Kuzgun Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelmektedirve geçili dokanaklıdır. Bu formasyon üzerine Kuvaterner birimleri diskordan olarak gelmektedir.Handere Formasyonunun üzeri genellikle Kuveterner Birimleri ile örtülü olduundan kesin kalınlııbilinmemektedir. Üst Miyosen-Pliyosen yalı formasyon, kurak-sıcak iklimler ile sık sık deienküçük ölçekli transgresyon ve regresyonlar sonucu oluan sı deniz ve geçi (kıyı, lagün, delta,gelgit) ve akarsu ortamlarında çökeldii söylenebilir.2.12. Taraça (Qt)Bölgede enol (1989)’un glasi tipi konglomera veya konglomeratik kali olarak tanımladııbirimin aynısı olanYüksek Seki Konglomeraları aınma yüzeyleri üzerinde çökelmilerdir. Pliyosen-Pleyistosen zamanında oluan bu yüzey, kuzeyden güneye doru göreceli olarak eimi azalandou-batı yönünde ondülasyon gösteren, enine ve boyuna onlarca km. uzanımı olan Adana-Mersinhattı güneyinde denize erien etekdüzü eklinde bir morfolojik birimdir. Birim 2-25 cm. boyutlarındaçakıllı, kum, silt ve kil matriksli, karbonat (kali) çimento ile sıkı-çok sıkı tutturulmu, iç yapısız vekötü boylanmalıdır. Bu birimin mostrası genellikle Mersin-Tarsus hattının kuzey bölümlerindeki vadiyamaçlarının üst bölümlerinde, kalilerin altında sıkça görülmektedir. Alüvyon yelpazesi fasiyesözelliklerine benzerlik gösteren bu birimin üzerinde genellikle sıvama eklinde kali görülür.2.13. Kali (Qk)Kali (Qk), özelikle killi-kalkerli tortul istiflerin tamamen ayrımı kesimi içerisinde veüzerinde oluan bir kimyasal tortul birimdir. Suda çözünür tuzlar ve asılı maddenin kimyasal vefiziksel özellikleri farklıdır. Bu farklılıın doal sonucu olarak, kapillarite ile yükselme sırasında yeryer birbirlerinden ayrılırlar. Bu nedenle kali, yüzeye doru genellikle sertken ve alt dokanaına16

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporudoru yüksek plastisiteli, parlak yüzeyli, dolgulu çatlaklı ve kalker yumrulu killi seviyelerden oluanyumuakken seviyelerini içerir. Sertken, çok sayıda yatay ve yataya yakın ince çökelimbantlarından oluup, yüzeye doru kütlesel görünüm kazanır (Yılmazer, 1991b).Kali, çalıma alanındaki düük eimli eski yamaçlarda genellikle denize eimli olarakgözlenmekte, genellikle çökeldii yüzeyin eimini, daha düük derecede olmak üzereyansıtmaktadır. Bu nedenle, ova kesimlerinin dıındaki sahalarda 10 dereceye kadar eimkazanabilmektedir. Çalıma bölgesinde kalınlıı, 6 metreye kadar ulamaktadır. Kalilerin yaı,Kuvaterner’dir.2.14. Yamaç Molozu (QYm)Morfolojik olarak yalılar üst seviyelerde ve vadi tabanlarında yer alır. daBunlaraeteklerinde ve vadilerin memba bölümlerinde sıkça rastlanır. Kırıntılar, üzerine oturduu kayalardanve yakın çevredeki türemi birimlerden olup, blok boyundan kil boyuna kadar deiir ve köelidir.Kötü boylanmalı, yalıların karbonat çimento ile sıkı tutturulmalarına karın yenileri gevektir.2.15. Delta Çökelleri (Dç)Siciliyen sonlarında Adana bölgesinde meydana gelen çöküntü alanlarının daha sonraoluan akarsu ve kolları tarafından getirilen materyallerle dolması sonucu delta çökelleri birikmitir(enol, 1989).2.16. Akarsu Sekisi (SA)Çalıma bölgesinde genellikle devamlı akan akarsuların vadi tabanında yer alan bu biriminkalınlıı 0.5-3 metre, genilikleri 5-3000 metre arasında deien mercek ve kama eklindedirler.Sık sık yan dereler tarafından aındırılarak parçalara bölünmüler, küçülmüler veya yokolmulardır. Yalılar karbonat çimento ile orta-sıkı tutturulmalarına karın daha genç olanlargevektir. Bu akarsular ilk olarak Tirreniyen balarında olumulardır (enol ve Di., 1993).2.17. Kumullar (Ku)Yakın tarihte ve günümüzde kıyıda esen iddetli rüzgarların etkisi ile kıyıdaki kumlarınonlarca metre içerilere kadar taınması sonucu bölgede kıyı kumulları olumutur. Bunlar kıyıboyunca yayılım gösteren 1-10 metre yükseklikteki tepecikler veya eritler halindedir. Bitkiörtüsünden yoksun olanlar, rüzgarın etkisi ile hareket ederler ve sık sık yer deitirirler. Kumullarınkaynak kayasının Miyosen öncesi metamorfikler, mamatikler, ofiyolitler, Neojen ve daha gençbirimlerden türedii söylenebilir.A. 5. 1 Metamorfizma ve MamatizmaGenel litolojiler ve özellikleri, bütün denizin sı koullarda olduunu ve açık denizlere irtibatlıbir çanak özelliini taıdıına iaret etmektedirler. Çanak kontinentten devamlı bir beslenmegörmemi, genellikle kimyasal reaksiyonlar fonksiyonlarını sürdürmülerdir. Bu çökelmedemikroorganizmalar büyük rol oynamılardır. Fauna fazlaca zengin görülmemi, fakat fertlerinçokluu dikkati çekmitir. Oolitlerin pizolit boyuna (5 cm.ye kadar) erimeleri temiz denizinenerjisinin yüksek olduuna iaret etmektedir. Resif mercanları ise bu denizin sıcaklıının normalinüzerinde olduunu ve açık denize geçi yaptıını ispatlarlar. klim ılık veya sıcak geçmitir.Silifke'de, Erdemli ve Mersin'in kuzeyinde rastlanan taban konglomerasının hemenüzerindeki ostrea ve echinid'li seviyeler burdigaliyen yaını vermilerdir. Oysa Mut-Kozlar kesitindebu fosillere istifin 600 m. de rastlanmıtır. Bu alttaki 600 m.lik seviye kesif karakterli ve yer yeroolitik kireçtaları ile temsil edilmitir. çinde sadece geni yayımlı fosillere rastlanabilmitir. Ostrealıseviye burdigaliyen yaını verdiine göre bu alttaki istif burdigaliyenin alt seviyesi ve akitaniyenolarak kabul edilebilir.Orta miyosen denizinin baseni Mut-Silifke eridinde devamlı çökmekte ve kalın istifinteekkülüne zemin hazırlamaktadır. Bu çökelme N-S dorultulu düey faylarla kontrol edilmektedir.Ermenek-Gülnar lçeleri yönünde bu çökelmeler tedricen olmutur. Buna karılık Erdemli-Fındıkpınarı çevrelerinde subsidans asgaridir. Bundan dolayıdır ki havzanın bu kesiminde çökelmekalınlıı orta miyosende 170 m. geçmemitir. Bu faraziyeden gidilerek yapılan gözlemlerde eldeedilmitir ki; Mut-Kozlar kesitinde rastlanan 600 m.lik seviyenin karılıı Silifke-Mersin arası eritteyoktur.Sahil eridinde orta miyoseni örten pliyosenin altında üst miyosene rastlanmamıtır. Bu dadeniz regresyonunun imdiki kara kesiminde miyosende olduuna iaret etmektedir.17

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum Raporu ekil A. 5: Mersin linde Bulunan Tektonik Birlikler ve Örtü Kayaları Gösteren Harita.18

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuA. 5. 2 Tektonik ve Paleocorafyalde bulunan tektonik birlikler ve örtü kayaları ekil A. 5.’de gösterilmektedir.Çalıma alanı, corafik açıdan batıda sa yönlü Kırkavak fayı, douda sol yölü Ecemi fayıgibi iki ana dorultu atımlı fay arasında kalan Orta Toroslar içerisinde yer almaktadır. Orta Toroslarbu iki fay arasında olduundan dolayı Batı-Dou Toroslara göre daha çok güneye hareket eder.Toros Kuaının karakteristik özelliklerini daha iyi göstermesinden dolayı Orta Toroslarüzerinde daha çok aratırmalar yapılmıtır. Bu aratırmalar sonucunda stratigrafik, yapısal vemetamorfik özelliklerinden dolayı, Orta Torosların birçok tektono-stratigrafik kaya birliliine sahipolduu bulunmutur ( Blumenthal,1947; Özgül, 1971).Bu kaya birlikleri, tüm Senoniyen Lütesiyen boyunca Orta Torosların kompleks nap yapısıveren yatay hareketlerle birbirinin üzerine faylanmılardır: Bu tektono-stratigrafik birimler; GeyikDaı, Alada Da, Boklar Daı, Bozkır, Antalya ve Alanya birlikleridir.Üst Kretase sırasında Tetis’in kapanması sonucu tüm Toroslar boyunca ofiyolit bindirmeleribu birimler üzerine yürümülerdir. nceleme alanında bulunan Güneydaı Ofiyoliti, Üst Kretase’denyalı birimler üzerine bindirme ile gelmitir. Geyikdaı birlilii en altta olmak üzere dier birliklerbirbirleri üzerine bindirmeler yapmıtır.Mersin ve çevresinin Landsat TM 432 [RGB] Band Kompoziti ve Çizgisellik haritasına görekırık ve fayların genel dorultusu KD-GB yönlü olmakla beraber KKB-GGD yönlü faylarda çalımaalanı içinde yaygındır. Fayların genel dorultusu tüm Toroslarda gelien bindirme yönlerineparaleldir.Torosların sıkıma tektoniine balı olarak formasyonlarda KD-GB yönlü antkinal vesenklinaller gelimitir. Bolkar Dalarında Büyükeceli civarında kıvrımlanmalar haritalanabilmitir.Çalıma alanı içindeki Tersiyer birimlerinde herhangi bir kıvrımlanma gözlenmemektedir.fayı çalıma alanında Gülek civarında da gözlenen Ecemi Fay Koridoru, bazıEcemibölgelerde 5 km genilie sahiptir. Tersiyer sediman ları ile dolmutur. Çalımacıların Ecemiçoufay kuaının sol yönlü dorultu atımlı fay olduunu ifade etmilerdir.Kalın orta miyosen örtüsünün 2000 m. yüksekliklerde görünüü, orta miyosenden beriyeAnadolu'nun hiç olmazsa bu kesiminde dipten düey bir tazyikle yükseldiine iaret etmektedir.Orta miyosenin bu yüksekliklerde yalak denebilecek derecede, hiçbir kıvrılmaya maruz kalmadanbulunması dikkate ayandır. Denize doru eimlerde tedricen artmakta, kıyıda 25 – 35 m.yibulmaktadır. Ayrıca gelimi eklemler, kırıklar ve E-W dorultulu gravite fayları ile orta miyoseninhiç bir kompresyona maruz kalmadan yüksekliini söyleyebiliriz. Pliyosen çalıılan alan içinde enfazla 400 m. yükseklikte tespit edilmitir. Anadolu bu kesimde pliyosen devrine kadar 1500-1600m.lik bir irtifaya erien epiorojenik hareketli yükselmi ve yükselmektedir.SONUÇ: Yukarıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak anlatıldıı üzere Toros Daları Mersin’i bir duvargibi ç Anadolu’dan ayırır. lin dousuna doru gidildikçe, denizden yava yava uzaklaan dasıraları ile deniz arasında geni düzlükler oluur. Bu geni düzlüklerde yerleim merkezleri vesanayi kuruluları yer almaktadır. Mersin sahil bandının çok uzun olması nedeniyle yapılamalarınyoun olduu yerler kıyı bandı üzerindedir. Jeolojik konum açısından günümüze kadar kalabilen enyalı denizi (190 milyon yıl) Akdeniz’e kıyısı olan ilimizde, kıyı doldurularak alan kazanma ilemleriyapılmı buda beraberinde denizdeki doal hayatın etkilenmesine ve kıyıların tahribine yol açmıtır.Ayrıca lin dousunda younluk kazanmı sanayi kuruluları alivyon zemin üzerine ve kıyıyayakın yerlerde kurulmutur. Gerekli bilimsel(zemin etüdü vb.) çalımalar yapılmadan ve çevredüzeni planları olmadan yerleim yerlerinin ve sanayi kurulularının kurulması çarpık yapılama,erozyon, deniz kirlilii, su kirlilii gibi birçok çevre problemleri ile karılaılmaktadır.KAYNAKÇA1. M.T.A. Dou Akdeniz Bölge Müdürlüü, ADANA2. BLUMFENTHAL, M., Cenubi Anadolu Torosların Sahil Sıra Dalarında Silifke-AnamurArasındaki Jeolojik ncelmeler. MTA Rapor No: 1942. Ankara, 1942.3. TERNEK, Z., Mersin Tarsus Kuzey Bölgesi Jeolojisi MTA Rapor No: 44/45, Ankara, Aralık 1953,4. TERNEK, Z., Adana Havzasının Alt Miyosen (Buradgaliyen) Formasyonları, Bunların dierFormasyonlarla Olan Münasebetleri ve Petrol mkanları. MTA Enstitüsü Dergisi (40), Ankara, 1957.19

2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuB. DOAL KAYNAKLARB. 1 ENERJ KAYNAKLARIB. 1. 1 GüneMersin line ait yıllık tüketilen toplam güne enerjisi miktarı ve net olarak ne kadar kullanıldııhakkında bir çalıma yoktur. Fakat lde iklimin sıcak oluundan dolayı yaz ve kı aylarında güneenerjisinden ısıtmada faydalanılmaktadır.Tablo B. 1: Aylar tibariyle Güne lenme Süresi ve Güne lenme !iddetiOck !bt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A"s Eyl Ekm Ksm Arl Yıllık ort.Güne lenme süresi 3,0 5,2 7,3 8,5 9,7 10,6 10,8 10,2 10,0 8,6 6,1 5,2 14,6Güne lenme !iddeti 156,48 281,72 417,41 501,84 577,68 614,64 591,59 526,30 455,47 341,34 229,38 191,28 751,6Mersin Meteoroloji stasyon Müdürlü"ü-2004B. 1. 2 Su GücüMersin li dahilindeki akarsuların, DS VI. Bölge Müdürlüü’ne ait akım gözlemistasyonlarında ölçülen akım deerleri Tablo B.2'de verilmektedir.Denizlerde dalga enerjisi, dalgaların yükseklii ve hızı hakkında bilimsel bir çalımayapılmadıından dolayı bilgi verilememitir.B. 1. 3 KömürTablo B.3: lde Bulunan Kömür Yatakları ve ÖzellikleriKimyasal ÖzellikleriRezerv(1.000 Ton)Yata"ın Bulundu"uYer Su Kül Kükürt KCal/Kg Gör Muh Mum Jeo Açıklama Tarsus-Namrun 19.00 35.00 3.50 2800 4458 Kapalı letmeMut-KargacıkEkonomik De"ilMut-KargacıkMostraMTA Do"u Akdeniz Bölge Müdürlü"üB. 1. 4 Doalgazl sınırları içinde doalgaz rezervleri yoktur.B. 1. 5 Rüzgarl sınırları içerisinde yapılan rüzgar ölçümleri (maksimum rüzgar yönü ve hızı, kuvvetli rüzgargün sayısı, fırtınalı gün sayısı) C.1.1.1 Rüzgar konusunda verilmektedir. Rüzgar enerjisi doalpotansiyeli konusunda ayrıntılı bir çalıma bulunamamıtır.B. 1. 6 Biyokütlel sınırları dahilinde biyokütle enerjisinin kullanımı konusunda bir çalıma bulunamamıtır.B. 1. 7 Petroll sınırları içerisinde petrol rezervi yoktur. Mevcut olan petrol rafinerisi (Ata) kapatılarakpetrol depolama tesisine dönütürülmütür.B. 1. 8 Jeotermal Sahalarl sınırları içerisinde bulunan jeotermal kaynakla ilgili bilgiler J.1.10’ da verilmektedir.20

####'''''''2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo B. 2: Mersin line Ait DS ’ nin Akım Gözlem stasyonları ve Akım DeEkim Kasım Aralık Ocak%ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz AAkım(hm 3 ) 0,284 3,588 7,224 6,563 8,703 13,987 9,153 15,480 1,790 1,076 0,641 0,681 69,172DEL ÇAY - Aylık ort.( m 3 /sn) 0,106 1,384 2,697 2,450 3,566 5,222 3,531 5,780 0,691 0,402 0,239 0,263 2,194PUVerim (lt/sn/km 2 ) 0,334 4,367 8,508 7,730 11,248 16,473 11,140 18,232 2,179 1,268 0,755 0,829 6,922Akı)(mm) 0,896 11,320 22,789 20,705 18,868 44,122 28,875 48,833 5,648 3,395 2,021 2,149 209,620Akım(hm 3 ) 9,150 14,695 22,849 24,522 27,919 44,538 78,103 90,251 55,969 21,298 11,386 8,404 409,085PAMUK DERES – Aylık ort.( m 3 /sn) 3,416 5,669 8,531 9,156 11,439 16,629 30,132 33,696 21,593 7,952 4,251 3,242 12,975KE%BÜKÜVerim (lt/sn/km 2 ) 5,703 9,464 14,242 15,285 19,096 27,760 50,304 56,254 36,048 13,275 7,097 5,413 21,662KARACADA((EFRENK ÇAYI –HAMZABEYLLAMAS ÇAYI –SARIAYDINGÖKSU NEHRKRAVGA KÖPRÜSÜKURUCAK DERES –ÇATALDE RMENPINARLARANAMURKAPLANCADA('( LIKÖYÜDERESDERESALATA ÇAYI –SARILAR––-$ erleri& ustos Eylül ToplamAkı)(mm) 15,276 24,532 38,146 40,939 37,307 74,354 130,388 150,670 93,437 35,556 19,009 14,030 673,643Akım(hm 3 ) 2,237 3,701 7,713 10,772 10,862 16,320 18,666 10,138 4,015 2,193 1,716 1,652 89,985Aylık ort.( m 3 /sn) 0,835 1,428 2,880 4,022 4,450 6,093 7,201 3,785 1,549 0,819 0,641 0,637 2,862Verim (lt/sn/km 2 ) 2,037 3,483 7,023 9,809 10,854 14,862 17,564 9,232 3,778 1,997 1,562 1,555 6,980Akı)(mm) 5,457 9,028 18,811 26,273 23,943 39,806 45,527 24,726 9,792 5,349 4,185 4,030 216,926Akım(hm 3 ) 5,529 5,398 7,458 8,627 7,319 18,947 30,979 18,458 10,298 8,148 6,931 5,957 134,049Aylık ort.( m 3 /sn) 2,064 2,083 2,784 3,221 2,999 7,074 11,952 6,892 3,973 3,042 2,588 2,298 4,247Verim (lt/sn/km 2 ) 13,199 13,316 17,803 20,594 19,174 45,229 76,419 44,064 25,402 19,452 16,545 14,695 27,158Akı)(mm) 35, 351 34,516 47,684 55,158 50,265 121,142 198,078 118,020 65,843 52,099 44,313 38,090 860,559Akım(hm 3 ) 35,175 56,773 107,287 111,659 115,335 205,932 237,142 229,026 57,107 37,975 31,883 30,031 1155,326Aylık ort.( m 3 /sn) 13,133 21,903 40,056 41,689 47,253 76,886 91,490 48,173 22,032 14,178 11,904 11,586 36,690Verim (lt/sn/km 2 ) 4,386 7,316 13,379 13,924 15,783 25,680 30,558 16,090 7,359 4,736 3,976 3,870 12,255Akı)(mm) 11,749 18,962 35,834 37,294 33,986 68,782 79,206 43,095 19,074 12,864 10,649 10,030 381,344Akım(hm 3 ) 0,610 1,825 4,646 8,936 9,516 6,178 3,014 1,403 0,674 0,293 0,179 0,237 37,480Aylık ort.( m 3 /sn) 0,228 0,702 1,735 3,336 3,899 2,307 1,163 0,524 0,260 0,109 0,067 0,091 1,202Verim (lt/sn/km 2 ) 1,173 3,621 8,941 17,198 20,095 11,890 5,994 2,699 1,341 0,563 0,345 0,470 6,194Akı)(mm) 3,142 9,386 23,948 46,063 41,977 31,845 15,536 7,230 3,476 1,508 0,923 1,219 186,253Akım(hm 3 ) 0,089 0,351 0,882 0,965 0,990 0,895 0,629 0,360 0,174 0,097 0,068 0,055 5,277Aylık ort.( m 3 /sn) 0,033 0,135 0,329 0,360 0,406 0,334 0,243 0,135 0,067 0,036 0,025 0,021 0,177Verim (lt/sn/km 2 ) 1,502 6,159 14,963 16,374 18,435 15,183 11,039 6,116 3,057 1,651 1,149 0,959 8,049Akı)(mm) 4,023 15,964 40,078 43,857 39,967 40,666 28,612 16,382 7,924 4,421 3,079 2,485 247,457Akım(hm 3 ) 0,018 0,085 0,421 0,609 0,664 0,869 0,581 0,385 0,195 0,037 0,013 0,003 3,879Aylık ort.( m 3 /sn) 0,007 0,033 0,157 0,227 0,272 0,324 0,224 0,144 0,075 0,014 0,005 0,001 0,124Verim (lt/sn/km 2 ) 0,157 0,778 3,742 5,415 6,476 7,722 5,337 3,425 1,792 0,332 0,112 0,026 2,943Akı)(mm) 0,420 2,015 10,022 14,503 13,217 20,684 13,883 9,173 4,645 0,889 0,301 0,066 89,770Akım(hm 3 ) 1,867 3,923 7,025 9,003 9,215 15,303 14,909 9,290 4,998 2,173 1,735 1,198 80,639Aylık ort.( m 3 /sn) 0,697 1,514 2,623 3,361 3,775 5,713 5,752 3,468 1,928 0,811 0,648 0,462 2,563Verim (lt/sn/km 2 ) 1,834 3,983 6,902 8,846 9,935 15,035 15,137 9,128 5,074 2,135 1,704 1,217 6,744Akı)(mm) 4,913 10,324 18,487 23,692 21,590 40,271 39,234 24,447 13,153 5,718 4,565 3,154 209,54821

#''''#2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuGÜLEK DERESÇAMALANISO( UKSU – AYDINCIKERÇEL DERESDE RMENÇAY('SORGUN ÇAYI – BÜYÜKSORGUNAKSIFAT ÇAYI –AKSIFAT BARAJILAMAS ÇAYI – L MONLULAMAS ÇAYI –YEN YURT––Ekim Kasım Aralık Ocak%ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz AAkım(hm 3 ) 0,995 0,445 1,117 0,938 1,275 1,376 3,156 1,778 0,747 0,687 0,274 0,232 13,020Aylık ort.( m 3 /sn) 0,371 0,172 0,417 0,350 0,522 0,514 1,218 0,664 0,288 0,256 0,102 0,090 0,414Verim (lt/sn/km 2 ) 1,401 0,648 1,573 1,322 1,972 1,939 4,595 2,505 1,088 0,967 0,386 0,338 1,561Akı)(mm) 3,753 1,680 4,212 3,541 3,227 5,192 11,909 6,709 2,819 2,591 1,035 0,877 47,548Akım(hm 3 ) 2,085 2,500 2,330 6,215 8,245 8,060 6,655 6,350 4,055 2,545 2,195 2,570 53,805Aylık ort.( m 3 /sn) 0,778 0,965 0,870 2,320 3,378 3,009 2,568 2,371 1,564 0,950 0,820 0,992 1,715Verim (lt/sn/km 2 ) 24, 480 30,330 27,356 72,969 106,226 94,631 80,739 74,554 49,196 29,880 25,771 31,180 53,943Akı)(mm) 65,566 78,616 73,270 195,440 178,103 253,459 209,277 199,686 127,516 80,031 69,025 80,818 1610,807Akım(hm 3 ) 0,551 0,980 4,726 6,566 5,358 3,748 6,923 5,863 1,327 0,550 0,323 0,298 37,210Aylık ort.( m 3 /sn) 0,206 0,378 1,764 2,451 2,195 1,399 2,671 2,189 0,512 0,205 0,121 0,115 1,184Verim (lt/sn/km 2 ) 3,068 5,642 26,334 36,589 32,761 20,883 39,861 32,669 7,638 3,062 1,801 1,717 17,669Akı)(mm) 8,216 14,623 70,534 98,000 89,306 55,933 103,321 87,500 19,799 8,201 4,825 4,451 564,709Akım(hm 3 ) 1,230 1,480 5,670 5,610 7,900 9,260 10,100 5,180 3,180 1,700 1,440 1,480 54,230Aylık ort.( m 3 /sn) 0,459 0,571 2,117 2,095 3,237 3,457 3,897 1,934 1,227 0,635 0,538 0,571 1,728Verim (lt/sn/km 2 ) 1,708 2,124 7,876 7,792 12,041 12,862 14,496 7,195 4,564 2,361 2,000 2,124 6,429Akı)(mm) 4,576 5,506 21,094 20,871 19,019 34,449 37,574 19,271 11,830 6,324 5,357 5,506 191,378Akım(hm 3 ) 1,820 1,745 3,975 2,700 2,810 8,175 19,200 10,635 4,605 2,325 1,870 1,895 61,755Aylık ort.( m 3 /sn) 0,680 0,673 1,484 1,008 1,151 3,052 7,407 3,971 1,777 0,868 0,698 0,731 1,958Verim (lt/sn/km 2 ) 7,459 7,390 16,291 11,065 12,637 33,504 81,311 43,586 19,502 9,529 7,664 8,025 21,497Akı)(mm) 19,978 19,155 43,633 29,638 27,009 89,737 210,757 116,740 50,549 25,521 20,527 20,801 674,045Akım(hm 3 ) 4,680 4,940 5,750 7,310 7,920 8,480 37,700 20,600 9,500 5,310 3,470 3,260 118,920Aylık ort.( m 3 /sn) 1,747 1,906 2,147 2,729 3,245 3,166 14,545 7,691 3,665 1,983 1,296 1,258 3,781Verim (lt/sn/km 2 ) 1,289 1,406 1,583 2,013 2,393 2,335 10,726 5,672 2,703 1,462 0,955 0,928 2,789Akı)(mm) 3,451 3,643 4,240 5,391 4,913 6,254 27,802 15,192 7,006 3,916 2,559 2,404 86,771Akım(hm 3 ) 6,575 6,665 8,980 7,650 8,465 12,885 25,000 17,550 11,150 7,990 6,535 6,715 126,160Aylık ort.( m 3 /sn) 2,455 2,571 3,353 2,856 3,468 4,811 9,645 6,552 4,302 2,983 2,440 2,591 4,002Verim (lt/sn/km 2 ) 2,393 2,506 3,268 2,784 3,380 4,689 9,401 6,386 4,193 2,908 2,378 2,525 3,901Akı)(mm) 6,408 6,496 8,752 7,456 6,795 12,558 24,366 17,105 10,867 7,788 6,369 6,545 121,507DS VI. Bölge Müdürlü& ustos Eylül Toplam$ ü-200522

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuB. 2 B+YOLOJ+K ÇE,+TL+L+KB. 2. 1 OrmanlarOrman amenajman planına göre -limizde toplam 840.347 hektar ormanlık alan mevcuttur. Bumiktar -l genel alanının %54' üne tekamül etmektedir..ekil B. 1: Orman AlanlarıKaynak: Orman Genel Müdürlü/ü web sitesi.ekil B. 2: Mersin Do/al Vejetasyon Haritası23

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuKaynak: Orman Genel Müdürlü/ü web sitesiB. 2. 1. 1 Odun Üretimine Ayrılan Tarım AlanlarıBu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula0ılamamı0tır.B. 2. 2 Çayır ve MeraToplam 1.585.300 hektarlık il arazisinin 60.273 hektarı çayır ve mera’dır. Amacıdo1rultusunda kullanılırsa erozyonun önlenmesi, hayvancılı1ın geli0imini olumlu yönde etkilemesive biyolojik zenginli1in devamında etkili olması gibi yararları bulunan çayır ve meralar, ilde genelolarak hayvan otlatmak amacıyla kullanılmaktadır.B. 2. 3 Sulak Alanlar-limiz sınırları içerisinde blunan Göksu Deltası A Sınıfı bir sulak alandır. Alanın YasalKonumu:Su Ku0ları Üretme ve Koruma Sahası (1989),Özel Çevre Koruma Alanı (1990),Ramsar Alanı (1994),I. Derece Do1al Sit Alanı (1996),Yaban hayatı Koruma Sahası,Deniz Kaplumba1ası Yuvalama Alanı,Önemli Ku0 Alanı ve Önemli Bitki Alanı dır.Ayrıntılı bilgi için Bkz F.4.1.7..ekil B. 3: Göksu Deltası Koruma StatüleriÖzel Çevre Koruma Kurumu Ba2kanlı/ı Mersin Özel Çevre Koruma Müdürlü/ü24

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuB. 2. 4 FloraEndemik türler a0a1ıda verilmektedir.Fam: AcanthaceaeCins: AcanthusTür: Acanthus dioscoridis var. perringii (AyıPençesi)Fam: ApiaceaeCins: BupleurumTür:Bupleurum koecheliiBupleurum lophocarpumBupleurum lycaonicumBupleurum pauciradiatumBupleurum polyactisBupleurum subuniflorumBupleurum sulphureumBupleurum zohariiCins: EchinophoraTür:Echinophora carvifolia (Çördük, Çöyür otu)Cins: EryngiumTür:Eryngium kotschyi (Bo/a dikeni)Cins: FerulagoTür:Ferulago pachyloba (Kuzu ki2ni2i)Ferulago pauciradiataCins: HeptapteraTür:Heptaptera cilicicaCins: JohreniaTür:Johrenia alpinaJohrenia silenoidesCins: PastinacaTür:Pastinaca zozimioides (Kelemenke2ir,Koyun ekme/i)Cins:PeucedanumTür:Peucedanum chryseumCins:PimpinellaTür:Pimpinella isauricaCins: ScandixTür:Scandix balansaeCins:TordyliumTür:Tordylium elegansTordylium pustulosumCins: TorilisTür: Torilis triradiataFam: AraceaeCins: BiarumTür: Biarum eximiumFam: AristolochiaceaeCins: Aristolochia (Lo/usa çiçe/i, Yılan otu)Tür:Aristolochia auriculariaAristolochia cilicicaAristolochia krauseiAristolochia stenosiphonFam: AsclepiadaceaeCins: VincetoxicumTür: Vincetoxicum parviflorumFam: AspleniaceaeCins: Asplenium (Baldırıkara, Ba/rıkara)Tür: Asplenium reuteriFam: AsteraceaeCins: AchilleaTür: Achillea spinulifoliaCins: Anthemis (Papatya)Tür:Anthemis arenicola var. arenicolaAnthemis fimbriataAnthemis halophilaAnthemis pauciloba var. paucilobaAnthemis pauciloba var. sieheanaAnthemis rosea subsp. carneaCins: Carduus (Deve kangalı, Deve dikeni)25Tür: Carduus lanuginosusCins: CentaureaTür:Centaurea amanicolaCentaurea antiochia var. praealtaCins: CentaureaTür:Centaurea calcitrapa subsp. Cilicica(Çobankaldıran)Centaurea pichleri subsp. extrarosularis(Peygamber çiçe/i)Centaurea pinetorumCentaurea scopulorum var. scopulorumCentaurea solstitialis subsp. carneolaCentaurea solstitialis subsp. pyracanthaCins: CicerbitaTür: Cicerbita brevirostisCins: CirsiumTür:Cirsium cilicicumCirsium libanoticum subsp. lycaonicumCins: ErigeronTür: Erigeron cilicicusCins: GeropogonTür: Geropogon hybridusCins: Helichrysum (Ölmez çiçek)Tür: Helichrysum chionophilumHelichrysum pamphylicumCins: HieraciumTür: Hieracium leucothecumCins:Onopordum (E2ek dikeni)Tür: Onopordum boisseriCins: PicrisTür: Picris campylocarpaCins: PrenanthesTür: Prenanthes glareosaCins:Scorzonera (Yemlik)Tür: Scorzonera laceraCins: Senecio (Kanarya otu)Tür:Senecio farfarifoliusCins: SerratulaTür: Serratula lasiocephalaCins:Tanacetum (Pire otu)Tür: Tanacetum argenteum subsp. flabellifoliumTanacetum cadmeum subsp. cadmeumTanacetum nitensCins: TripleurospermumTür: Tripleurospermum conocliniumTripleurospermum kotschyiCins: UechtritziaTür: Uechtritzia armenaFam: BetulaceaeCins: Alnus (Kızıla/aç)Tür: Alnus orientalis var. pubescensFam: BoraginaceaeCins:Alkanna (Havaciva)Tür: Alkanna aucheranaAlkanna hispidaAlkanna kotschyanaAlkanna pinardiiAlkanna punctulataAlkanna sieheanaCins: CynoglottisTür: Cynoglottis chetikiana subsp. paphlagonicaCins: Heliotropium (Si/il otu)Tür: Heliotropium haussknechtiiCins: Myosotis (Boncuk otu, Ku2gözü)Tür: Myosotis ramosissima subsp. uncataCins: OmphalodesTür: Omphalodes luciliae subsp. cilicicaCins: Onosma (Emzik otu, Yalancı havaciva)Tür: Onosma angustissimumOnosma bornmuelleri

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuOnosma rutilumFam: BoraginaceaeCins: Symphytum (Karakafes, e2ekkula/ı)Tür: Symphytum longisetumFam: BrassicaceaeCins: AethionemaTür: Aethionema capitatumAethionema demiriziiAethionema eunomioidesAethionema schistosumCins: Alyssum (Kevke)Tür: Alyssum aizoidesAlyssum argyrophyllumAlyssum bulbotrichumAlyssum cilicicumAlyssum filiformeAlyssum floribundumAlyssum giosnanumAlyssum praecox var. praecoxCins: ArabisTür: Arabis aubrietioidesCins: AubrietaTür: Aubrieta canescens subsp. cilicicaCins: DrabaTür: Draba acaulisDraba bruniifolia subsp. heterocomavar. nanaDraba elegansCins: Hesperis (Gecegündüz çiçe/i, gecemenek2esi)Tür: Hesperis campicarpaHesperis kotschyiFam: BrassicaceaeCins: HesperisTür: Hesperis matronalis subsp. cilicicaCins: Isatis (Çivit otu)Tür:Isatis calliferaIsatis constrictaIsatis frigidaCins: ThlaspiTür: Thlaspi cilicicumThlaspi elegansThlaspi violascensFam:CampanulaceaeCins: AsyneumaTür: Asyneuma limonifolium subsp. pestalozzaeCins: Campanula (Çıngırak otu)Tür: Campanula axillarisCampanula davisiiCampanula isauricaCampanula macrostylaCampanula psilostachyaCampanula trachyphyllaCins: Michauxia (Keçi bici/i, Gerçimek, Çe2ir)Tür:Michauxia tchihatchewiiMichauxia thyrsoideaTür:Arenaria acerosaArenaria kotschyana subsp. kotschyanaArenaria ledebouriana var. ledebourianaFam: CaryophyllaceaeCins: ArenariaTür: Arenaria pamphylica subsp. pamphylicavar. turcicaCins: BolanthusTür: Bolanthus minuartioidesCins: BufoniaTür: Bufonia calyculataCins: Dianthus (Hüsnüyusuf, Çin karanfili)Tür:Dianthus anatolicusDianthus elegans var. actinopetalusCins: Gypsophila (Çöven)26Tür: Gypsophila curvifoliaCins: MinuartiaTür:Minuartia hybrida subsp. vaillantiana var.macmeilliiMinuartia isauricaMinuartia leucocephaloidesMinuartia umbellulifera subsp. umbelluliferavar. umbelluliferaCins: PetrorhagiaTür: Petrorhagia peroniniiCins: Saponaria (Sabun çiçe/i)Tür: Saponaria kotschyiCins: Silene (Salkım çiçe/i)Tür:Silene brevicaulisSilene delicatula subsp. delicatulaSilene pompeiopolitanaSilene squamigera subsp. vesiculiferaFam: CrassulaceaeCins: RosulariaTür: Rosularia globulariifoliaFam: CyperaceaeCins: CarexTür: Carex divulsa subsp. coriogyneFam:DipsacaceaeCins: CephalariaTür: Cephalaria cilicicaFam: EuphorbiaceaeCins: Euphorbia (Sütle/en)Tür:Euphorbia cardiophyllaEuphorbia davisiiEuphorbia rhytidospermaFam: FabaceaeCins: Astragalus (Geven)Tür:Astragalus acmonotrichusAstragalus albicalycinusAstragalus amoenusAstragalus angustiflorus subsp. anatolicusAstragalus berytiusAstragalus chrysochlorusAstragalus commagenicusAstragalus eriophyllusAstragalus huber-morathiiAstragalus leporinus var. hirsutusAstragalus leporinus var. leporinusAstragalus melanocephalusAstragalus mesogitanusAstragalus oxytropifoliusAstragalus pisidicusAstragalus plumosus var. plumosusAstragalus roseocalycinusAstragalus schizopterusAstragalus schottianusAstragalus sericansAstragalus suberosus subsp. mersinensisAstragalus vaginansAstragalus zederbaueriCins: Chamaecytisus (Süpürgelik)Tür: Chamaecytisus drepanolobusCins: Cicer (Yabani nohut)Tür: Cicer floribundumCins: DorycniumTür:Dorycnium pentaphyllum subsp.haussknechtiiCins: EbenusTür: Ebenus laguroides var. cilicicaCins: GenistaTür: Genista involucrataCins: Glycyrrhiza (Meyan)Tür: Glycyrrhiza flavescensCins: Lathyrus (Müdürmük)Tür:Lathyrus cilicicus

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuLathyrus elongatusLathyrus lycicusCins: OnobrychisTür: Onobrychis argyrea subsp. isaurica (Pi2ikta2a/ı)Onobrychis cilicicaOnobrychis mutensisOnobrychis pisidicaCins: Ononis (Kayı2kıran)Tür: Ononis basiadnataCins: TrifoliumTür: Trifolium aintabenseFam: FabaceaeCins: Trifolium (Yonca)Tür:Trifolium caudatumTrifolium roussaeanumCins: Trigonella (Bay otu, Pıltan, Poy otu)Tür: Trigonella cilicicaTrigonella halophilaTrigonella kotschyiTrigonella macrorrhynchaTrigonella plicataTrigonella raphaninaTrigonella rhytidocarpaCins: Vicia (Burçak, Efek)Tür: Vicia alpestris subsp. hypoleuca (Furçak)Fam: FagaceaeCins: QuercusTür: Quercus petraea subsp. pinnatilobaFam: GentianaceaeCins: Gentiana (Centiyana)Tür: Gentiana boissieriFam: GeraniaceaeCins: Erodium (*/nelik)Tür: Erodium cedrorum subsp. salmoneumErodium cedrorum subsp. cedrorumErodium micropetalumErodium pelargoniiflorumFam: GuttiferaeCins: Hypericum (Kantaron)Tür:Hypericum aviculariifolium subsp.depilatum var. leprosumHypericum imbricatumHypericum polyphyllum subsp. polyphyllumHypericum rupestreHypericum vacciniifoliumFam: IridaceaeCins: Crocus (Çi/dem)Tür: Crocus biflorus subsp. isauricusCrocus boissieriCrocus cancellatus subsp. cancellatusCrocus cancellatus subsp. pamphylicusCrocus fleischeriCrocus reticulatus subsp. hittiticusCins: Gladiolus (Karga so/anı)Tür: Gladiolus anatolicusCins: Iris (Süsen, Zambak)Tür: Iris junoniaIris stenophylla subsp. stenophyllaFam: LamiaceaeCins: AjugaTür: Ajuga postiiCins: BallotaTür:Ballota rotundifloraBallota saxatilis subsp. brachyodontaCins: CalaminthaTür: Calamintha tauricolaCins: Lamium (Ballıbaba)Tür:Lamium eriocephalum subsp.eriocephalum27Lamium garganicum subsp. nepetifoliumLamium tenuiflorumCins: Marrubium (Boz ot)Tür:Marrubium globosum subsp. micranthumMarrubium heterodonMarrubium lutescensCins: Micromeria (ta2 nanesi)Tür:Micromeria cilicicaMicromeria cremnophila subsp. anatolicaMicromeria dolichodontaCins: Nepeta (Arı otu)Tür:Nepeta caesareaNepeta isauricaNepeta nuda subsp. glanduliferaNepeta sulfurifloraCins: Origanum (Mercankö2k)Tür:Origanum boisseriOriganum micranthumCins: Phlomis (Çalba, 3alba)Tür: Phlomis capitataPhlomis leucophractaPhlomis monocephalaPhlomis nissoliiCins: Salvia (Ada çayı)Tür:Salvia aucheri var. aucheriSalvia heldreichianaSalvia hypargeiaSalvia quezeliiSalvia recognitaCins: ScutellariaTür:Scutellaria rubicunda subsp. pannosulaScutellaria salviifoliaCins: Sideritis (Da/ çayı)Tür:Sideritis brevidensSideritis cilicicaSideritis congestaSideritis niveotomentosaSideritis rubrifloraCins: Stachys (Da/ çayı, Tüylü çay)Tür:Stachys bombycinaStachys cretica subsp. mersinaeaStachys distans var. cilicicaStachys euadeniaStachys longifloraStachys pseudopinardiiStachys rupestrisStachys sparsipilosaCins: Teucrium (Acı yav2an)Tür:Teucrium chamaedrys subsp. tauricolumTeucrium odontitesCins: Thymus (Kekik)Tür:Thymus brachychilusThymus cherlerioides var. cherlerioidesThymus revolutusFam: LiliaceaeCins: Allium (So/an)Tür:Allium alpinariAllium brevicauleAllium deciduum subsp. retrorsumAllium gayiAllium junceum subsp. tridentatumAllium phanerantherum subsp. deciduumAllium tauricolaCins: Asphodeline (Çiri2 otu, Dedede/ne/i)Tür: Asphodeline cilicicaCins: Bellevalia (Da/ sümbülü)Tür:Bellevalia modestaBellevalia tauriCins: Colchicum (Güz çi/demi)Tür: Colchicum balansaeCins: Fritillaria (A/layan Gelin)Tür:Fritillaria alfredae subsp. glaucoviridisFritillaria assyriaca subsp. melanantheraFritillaria aureaFritillaria elwesii.

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuCins: Hyacinthella (Sümbül)Tür:Hyacinthella glabrescensHyacinthella heldreichiiHyacinthella hispidaCins: Muscari (Da/ Sümbülü)Tür:Muscari azureumMuscari massayanumCins: Ornithogalum (Akyıldız)Tür: Ornithogalum alpigenumCins: Tulipa (Lale)Tür: Tulipa armena var. lycicaFam: LinaceaeCins: Linum (Keten)Tür:Linum anisocalyxLinum olympicumFam: MalvaceaeCins: Alcea (Hatmi)Tür:Alcea apterocarpaTür:KitaibeliaKitaibelia balansaeFam: OleaceaeCins: Fraxinus (Di2budak)Tür: Fraxinus ornus subsp. cilicicaFam: OrchidaceaeCins: CephalantheraTür: Cephalanthera kotschyanaCins: Ophrys (Salep Otu)Tür:Ophrys cilicicaOphrys isauraOphrys phrygiaOphrys transhyrcana subsp. amanensisFam: PapaveraceaeCins: Corydalis (Kaz Gagası)Tür: Corydalis solida subsp. tauricolaCins: Papaver (Gelincik)Tür:Papaver polychaetumPapaver spicatum var. spicatumFam: PlumbaginaceaeCins: Acantholimon (Pı2ık Geveni)Tür:Acantholimon acerosum var., brachystachyum (keven)Fam: PoaceaeCins: AlopecurusTür: Alopecurus lanatusCins: AmblyopyrumTür:Amblyopyrum muticum var. loliaceumCins: BromusTür: Bromus psammophilusCins: Festuca (Yumak Otu)Tür:Festuca anatolica subsp. anatolicaFestuca cataonicaFestuca glaucispiculaCins: PiptatherumTür: Piptatherum holciforme subsp. holciformevar. glabrumCins: PoaTür: Poa speluncarumFam: PrimulaceaeCins: Cyclamen (Domuz A/ır2a/ı, domuz turpu,tav2an kula/ı)Tür:Cyclamen cilicium var. Cilicium (KırMenek2esi)Fam: RanunculaceaeCins: Consolida (Mor Çiçek)Tür:Consolida cruciataConsolida lineolataCins: Delphinium (Hezaren)Tür: Delphinium dasystachyum28Cins: Ranunculus (Dü/ün Çiçe/i)Tür:Ranunculus demissus var. majorRanunculus fenzliiFam: ResedaceaeCins: Reseda (Kuzu Otu)Tür: Reseda balansaeFam: RhamnaceaeCins: Rhamnus (Ak Diken)Tür:Rhamnus hirtellusRhamnus petiolaris (Kırobaası, Cehri)Fam: RosaceaeCins: Alchemilla (Aslan Pençesi)Tür: Alchemilla paracompactilisCins:AmelanchierTür: Amelanchier parviflora var. parviflora(Karagöz)Cins: CrataegusTür: Crataegus aronia var. minuta (Sarı Alıç)Cins: Potentilla (Be2parmak otu, Hayıt)Tür: Potentilla calycinaPotentilla tauricolaCins: Pyrus (Ahlat)Tür: Pyrus syriaca var. microphyllaFam: RubiaceaeCins: AsperulaTür: Asperula lilaciflora subsp. mutensisAsperula stricta . subsp. grandifloraCins: CrucianellaTür: Crucianella sorgeraeCins: GaliumTür:Galium adhaerensGalium brevifolium subsp. brevifoliumGalium cilicicumGalium dieckiiGalium exsurgensGalium incanum subsp. psedocornigerumGalium membranaceumGalium scabrifoliumGalium shepardiiFam: RutaceaeCins: HaplophyllumTür: Haplophyllum myrtifoliumHaplophyllum suaveolens var. cilicicumFam: ScrophulariaceaeCins: EuphrasiaTür: Euphrasia minima subsp. davisiiCins: Linaria (Nevruz Otu)Tür: Linaria corifoliaLinaria genistifolia subsp. polycladaLinaria genistifolia subsp. praealtaCins: PedicularisTür: Pedicularis cadmeaCins: ScrophulariaTür: Scrophularia cryptophilaScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. cappadocicaScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. antalyensisScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. nevshehirensisScrophularia mersinensisScrophularia pinardiiScrophularia trichopodaCins: Verbascum (Sı/ır kuyru/u, Bozkulak)Tür: Verbascum brachysepalumVerbascum chionophyllumVerbascum cilicicumVerbascum cucullatibracteumVerbascum cymigerumVerbascum flavipannosum

2005 Yılı Mersin *l Çevre Durum RaporuVerbascum glomerulosumVerbascum inulifoliumVerbascum leianthumVerbascum linearilobumVerbascum linguifoliumVerbascum lyratifoliumVerbascum meinckeanumVerbascum obtusifoliumVerbascum orbicularifoliumVerbascum pellitumVerbascum protractumVerbascum pseudoholotrichumVerbascum pterocalycinum var.pterocalycinumVerbascum pterocalycinum var. mutenseVerbascum serratifoliumVerbascum tauriVerbascum tossienseCins: VeronicaTür:Veronica antalyensisVeronica balansaeVeronica bombycina subsp. froedinianaVeronica dichrusVeronica kotschyanaVeronica surculosaFam: ThymelaeaceaeCins: Thymelaea (Çoban Yastı/ı)Tür: Thymelaea cilicicaFam: ValerianaceaeCins:Valeriana (Kedi Otu)Tür:Valeriana bolkaricaValeriana speluncaria. var. speluncariaValeriana speluncaria var. GlabriusculaB. 2. 5 FaunaBir bölgede ya0ayan tek hücreli hayvanlardan, zooplanktonlardan, memeli hayvanlara, kadargeli0erek yo1unla0an hayvanlar alemi, o bölgenin faunası olarak tanımlanmaktadır. Fauna bilimsel,ekonomik, kültürel yönden oldu1u gibi rekreasyon açısından da büyük önem ta0ımaktadır. Mersinili deniz kenti olması nedeniyle bölgede hem deniz hayvanlarına, hem de karasal hayvanlara bolcarastlanmaktadır. Akdeniz Bölgesinin en önemli sulak alanlarından biri olup, nadir ve nesli tehlikealtındaki ku0 türlerinin ya0ama, üreme, beslenme ve konaklamalarına imkan sa1layan GöksuDeltası -limizde bulunmaktadır.Nesli tehlikede olan ve Bern ve Barselona sözle0meleri gere1ince koruma altına alınan denizkaplumba1aları (Caretta caretta-Chelonia mydas) Kazanlı, Göksu Deltası ve Anamurkumsallarında, Akdeniz Foku (Monachus monachus) Ta0ucu-Anamur arasında ya0amaktadır.(Flora ve Fauna hakkında daha ayrıntılı bilgi için bkz. Flora-Fauna ve Hassas Yöreler)B. 2. 6 Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Di4erHassas Yöreler-limiz Mut -lçesinde Yerköprü Tabiat Anıtı bulunmakta olup Milli Park, Tabiatı Koruma Alanıve Tabiat Parkı bulunmamaktadır. 110 milyon bir olu0umla kratase ya0lı kireçta0larının faylanmasısonucunda çok olu0mu0 dar bir kanyon ve bu faylanmaya ba1lı olarak ortaya çıkan bir kaynak bolkarbonatlı suyuyla traverten olu0turmaya ba0lamı0tır. Halen bu olu0um devam etmekte olup sonderece güzel görünümü ile yakla0ık 30 metre yükseklikten a0a1ıya akan 5 bir 0elale bulunmaktadır.5 elaleyi olu0turan su tünelinin içerisinde do1allı1ı bozulmamı0 rengârenk sarkıtlar mevcuttur.elalenin üzerini olu0turan alanda ise son derece zengin bir bitki örtüsü vardır. Alanı 117.5 ha. dırB. 3 TOPRAKMersin -li co1rafi konum itibari ile 321 Km uzunlu1unda Akdeniz kıyı 0eridine ve 0 m. den2400 m. ye kadar de1i0en yükseltiye sahip oldu1undan, topo1rafyası da de1i0kendir. Farklıyükselti, iklim, bitki örtüsü, topografya ve zamanın etkisi ile farklı karakterlerde topraklarolu0mu0tur. Büyük toprak gruplarının yanı sıra toprak örtüsünden ve profil geli0mesinden yoksunbazı arazi tipleri de görülmektedir. Mersin -li büyük toprak gruplarını gösteren harita, 5 ekil B.4’deverilmekte olup -ldeki büyük toprak grupları, özellikleri ve da1ılımı a0a1ıda kısaca açıklanmı0tır.ALÜV+YAL TOPRAKLAR: Bu topraklar akarsular tarafından ta0ınıp depolanan materyallerüzerinde olu0an A, C profilli genç topraklardır. Mineral birle0imleri akarsu havzasının litolojikbirle0imi ile jeolojik periyotlarda yer alan toprak geli0imi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerineba1lı olup, heterojendir. Profillerinde horizonla0ma ya hiç yok, ya da çok az belirgindir. Bunakar0ılık de1i0ik özellikte katlar görülür, ço1u yukarı arazilerden yıkanarak gelen kireççe zenginkatlardır.Alüviyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere yahut evrim devrelerine göresınıflandırılırlar. Bunlardan üst toprak alt topra1a belirsiz olarak geçi0 yapar. -nce bünyeli ve tabansuyu yüksek olanlarda dü0ey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alttoprakta hafif seyreden bir indirgeme olayı hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene oldu1undanyüzey katları çabuk kurur.29

2005 Yılı Mersin 6l Çevre Durum Raporu7 ekil B.4: Mersin Büyük Toprak Grupları30

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuÜzerlerindeki bitki örtüsü iklime ba9lıdır. Bulundukları iklime uyabilen her türlü kültürbitkisinin yeti:tirilmesine elveri:li ve üretken topraklardır.Mersin ilindeki büyük alüviyal toprakları, Berdan, Göksu ve Anamur Çaylarının ta:ınmaürünü olan sedimentler olu:turmu:tur. Toros Da9ları denize paralel oldu9undan akarsuların boylarıkısa olup, getirdikleri materyallerle olu:turdukları alüviyal topraklar oldukça dar bir alana yayılmı:tır.Bu tip alüviyal topraklara Mersin'in batısından Anamur’a kadar olan kıyı :eridinde sık sık rastlanır.Büyük alüviyal ovalardan Anamur Ovasındaki alüviyal topraklar ince ve orta bünyeli,genellikle iyi drenajlı, yer yer yetersiz drenajlı tuzluluk ve alkalilik sorunları olmayan topraklardır.Deniz kıyısına sahil kumullarına varmadan fena drenajlı topraklara da rastlanılır.Silifke Ovası alüviyal toprakları ise kentin bulundu9u yerden do9u, batı ve güneye do9ruyelpaze :eklinde yayılmı:tır. Kent vadi dolgusu toprakları üzerine kurulmu:tur. Bu topraklar üsttekilli-tın, alt kotlarda siltli-tın bünyeli, iyi drenajlı tuzluluk ve alkalilik sorunları olmayan topraklardır.Göksu ırma9ının her iki kıyısında çok ince kumlu tın bünyeli nehir terası topraklarına rastlanır. Yeryer kaba bünyeli olan ve az yer kaplayan teraslar da bulunmaktadır. Nehir teraslarından do9u vebatıya do9ru gidildikçe genel olarak ince bünyeli yetersiz drenajlı yer yer hafif tuzlu alüviyaltopraklar gözlenir. Bu grup topraklar güneyde Altınkum Kurtulu: ve Köylerine kadar yayılımgösterirler. Çiftlik Köyünün do9usundan itibaren koyu grimsi kahve renkli, kil bünyeli fena drenajlıalüviyal topraklar yer alır. sa9 Göksu'nun Kurtulu: yakasında Köyünden batıya do9ru yine koyugrimsi kahve renkli, kil bünyeli fena drenajlı, tuzlu alüviyaller bulunur. Sökün Köyünden güneyedo9ru fena drenajlı, tuzlu delta tabanı toprakları denize kadar uzanır.Tarsus Ovası alüviyal toprakları oldukça karı:ık bir da9ılıma sahiptirler. Alüviyal topraklarınınharitalama birimlerinin tümünü görmek mümkündür.;lin üç önemli alüviyallerinin birbirinden farkları kısaca :öyle özetlenebilir. Anamur Ovasındayetersiz drenaj, hafif tuzluluk görülmekte, :iddetli tuzluluk fena drenaj :artları ve sodiklikbulunmamaktadır. Silifke Ovası alüviyallerinde yetersiz ve fena drenaj :artları, tuzluluk görülmekte,sodiklik bulunmamaktadır. Tarsus Ovasında ise yetersiz ve fena drenaj ko:ulları ile birlikte hafif ve:iddetli tuzluluk ve sodiklik mevcuttur. Ancak Tarsus ovasında büyük ölçüde derin drenaj ve ıslahçalı:maları yapılmı: olup, sorun büyük ölçüde giderilmi:tir.Mersin ;linde alüviyal topraklar 80.723 Ha'dır. Bunun 26.590 hektarı birinci sınıf, 7.637hektarı ikinci sınıf, 34.083 hektarı üçüncü sınıf, 8.464 hektarı dördüncü sınıf, 3.949 hektarı be:incisınıftır.KOLÜV

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporukireçlidir. Yo9un ya9ı: altında ve uzun zaman içinde profilden yıkanmı:tır. Toprak kireçta:ınaoturmasına ra9men köpürmez. Ancak üstteki çakılların ayrı:masıyla topra9a katılan kireç hızlayıkanırsa olu:umu geriletir. Bu nedenle pH ve bazla doyma yüksektir.Mersin ;linde bu gruptaki topraklar Anamur ilçesinin çevresinden Konya ve Antalya sınırınakadar olan alanda, Arslanköy'ün güneybatısında, Namrun-Gözne Yaylaları arasında Hacıisaklı'nınbatısında yer alırlar.;l' deki alanları 355 000 hektar civarındadır. Bunun yakla:ık 1000 hektarı III. sınıf, 4000hektarı IV. sınıf, 13 000 hektarı VI. sınıf, 337 000 hektarı VIII. sınıftır. Genellikle orman örtüsüaltında olup 18 000 hektarında i:lemeli tarım yapılmakta, 100 000 hektar kadarı da mera olarakkullanılmaktadır.KIRMIZI AKDEN

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuRendzina alanında ya9ı: 400-650 mm. arasında ve sıcaklık yüksektir. Yazlar sıcak vekuraktır. Bu ko:ullarda seyrek, kısa çalı, çayır ve kurakçıl otlar: kekik, geven vb. bitki örtüsünü te:kileder. Mut’ta arada seyrek çam görülür.Tarsus kuzeyindeki traverten alanı sekiler halindedir. Yüzey dalgalıdır. Buranın bir kısmıylaMut güneyi ise hafif ve orta e9ilimli tepelikler halindedir. Yükselti Tarsus kuzeyinde 100, Mutta 400-500 metredir.Rendzinalar, kom:u bulundu9u Kahverengi Orman topraklarına göre daha sı9dır, organikmadde daha dü:üktür ve kireç oranı yüksektir. Al daha soluk gridir. Kırmızı Akdenizlerdeki kırmızırenk ba:lı ba:ına iki topra9ın ayırt edilmesi için yeterli özelliktedir. Bu gruptaki topraklar 47813hektardır. Bunun 3813 hektarı II.sınıf, 5050 hektarı III. sınıf, 4967 hektarı IV. sınıf, 27803 hektarı VI.sınıf, 6180 hektarı VII.sınıftır.Ço9unlukla orman vejetasyonu altında otlak, ba9 ve kuru tarım arazileri olup verimsizdir.REGOSAL TOPRAKLAR: Regosal topraklar A ve C horizonlu azonal topraklardır.Ba9lantısız sedimentler üzerinde olu:mu: çok az profil geli:mesi gösteren kültür yapılan alanlardazorlukla te:his edilebilen A horizonuna sahiptirler. ;ldeki regosoller kumlu sedimentler üzerindegeli:mi:ler ve bütün özelliklerini bu ana maddeden almı:lardır. Renk genellikle soluk veya açıkkahverengidir. Organik maddece fakirdirler. Topografya düz ve ondülelidir. Düz düze, yakın hafife9ilimler arz ederler. Bünye ve topografya olarak iyi geçirgen biliniyorsa da tahliye olana9ıbulunmayan arazilerde yetersiz drenajlı olanlarına rastlanır. Do9al örtü bodur çalılar ve dikenliotlardır.;ldeki regosal toprakların alanı 3565 hektardır. Tarsus'un Kulak köyü ile Mersin'in Kazanlıbuca9ı arasındaki sahil :eridinde yer alır. Ço9unlu9u orman örtüsü altında, mera, sera ve kurutarım arazisi olarak kullanılmaktadır. Bu guruptaki toprakların 580 hektarı III. sınıf, 2985 hektarıIV.sınıf tarım arazisidir.ÇIPLAK KAYALAR (ÇK): Kahverengi Orman, Kireçsiz Kahverengi Orman ve KırmızıAkdeniz toprak ku:aklarında, haritalanabilir geni:likte olmayan kaya çıkı:ları halinde, yahut aradatoprak örtüsü bulundu9u için bu grupların çok sı9, ta:lı birimlerine sokulmu: geni: çıplak kayayüzeyleri bulunur. Toroslar, özellikle sert kalker olu:umları bu niteliktedir. Ayrıca ilin kuzeydo9usunda ve batıda Antalya ;l sınırında geni: alanlar çıplak kayalıklardan ibarettir. Çıplakkayalıklarda, adından da anla:ılaca9ı üzere, toprak örtüsü bulunmaz. Yüzey kaya çatlaklarından vebirkaç metrekarelik oran olu:turdu9u molozlarla örtülüdür. Arada, kaya çatlaklarında ve birkaçmetrekarelik oyuklarda toprak ve çalı ot örtüsü bulunsa da bu örtü ekonomik otlatma için yeterlide9ildir. Çıplak kayalıkların e9lence, av ve su toplama alanı olarak de9erleri vardır. VIII.sınıftırlar ve;lde 79762 hektarlık yer kaplar.SAH

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu7 ekil B. 5: Toprakların Da>ılımı (8çel Arazi Varlı>ı, 1991)RendzinaÇıplak KayaAlüvyal3%5%5%Kırmızı KahverengiAkdeniz5%Çe?itli Araziler ve SuKoluvyal Yüzeyleri3% 1%Kahverengi Orman42%Kırmızı Akdeniz14%Kireçsiz KahverengiOrman22%B. 4. 1

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuA. Mersin-Berdan ve Efrenk Ovaları1. Berdan Yeraltı suyu Havzası 36 hm 3 /yıl2. Deliçay Yeraltı suyu Havzası 12 hm 3 /yıl3. Efrenk Yeraltı suyu Havzası 3 hm 3 /yıl4. Mezitli Yeraltı suyu Havzası 0.7 hm 3 /yıl_____________________________________________Toplam51.7 hm 3 /yılB. Silifke Ovası 10 hm 3 /yılC. Mersin-Gilindire Ovaları1. Büyük Eceli Ovası 0.5 hm 3 /yıl2. Sipahili Ovası 2 hm 3 /yıl3. Gilindire Ovası 1 hm 3 /yıl4. Gözce Ovası 1 hm 3 /yıl5. Aksaz Ovası 1 hm 3 /yıl____________________________________________Toplam5.5 hm 3 /yılD. Anamur Ovası1. Sultan Çayı Havzası 6 hm 3 /yıl2. Anamur (Dragon) Çayı Havzası 3,5 hm 3 /yıl____________________________________________Toplam9.5 hm 3 /yılE. Bozyazı Ovası 1.5 hm 3 /yılF. Ovacık-E @ ribük Ovaları1. Ovacık Ovası 1.17 hm 3 /yıl2. E9ribük Ovası 0.70 hm 3 /yıl______________________________________________Toplam1.87 hm 3 /yılGENEL TOPLAM:A. Mersin-Berdan ve Efrenk Ovaları 54.7 hm 3 /yılB. Silifke Ovası 10 hm 3 /yılC. Mersin-Gilindire Ovaları 5.5 hm 3 /yılD. Anamur Ovası 9.5 hm 3 /yılE. Bozyazı Ovası 1.5 hm 3 /yılF. Ovacık-E9ribük Ovaları 1.8 hm 3 /yıl______________________________________________TOPLAM83 hm 3 /yılB. 4. 3 AkarsularArazi varlı9ının ço9unlu9u dik-sarp e9imli yüksek arazilerden olu:an Mersin ;li sık bir akarsu:ebekesine sahiptir. Göksu Nehri, Berdan Nehri, Anamur(Dragon) Çayı, Lamas Çayı, Efrenk Çayı;ldeki önemli akarsular olarak sayılabilir. Bu akarsuların yıllık potansiyeli:Göksu Nehri: 3.900 hm3/yılBerdan Nehri: 1.300 hm3/yılAnamur(Dragon) Çayı : 820 hm3/yılLamas Çayı : 210 hm3/yılEfrenk Çayı : 100 hm3/yılDi9er Dereler : 870 hm3/yılToplam: 7 200 hm3/yılMersin'de bulunan akarsuların su rejimleri da9lar ve platoların bazı bölümlerinin ormanörtüsünden yoksun olması nedeniyle genellikle düzensizdir. Yüksek oranda mil ta:ımalarına kar:ınakarsular, iyi nitelikli sulama suyu özellikleri göstermektedir.35

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuGöksu: Göksu (Calycadnos) iki kol halinde Batı Toroslardan çıkar. Bu iki kol Mut ilçesiningüneyinde birle:tikten sonra Göksu adını alır. Göksu Silifke'de geni: bir delta meydana getirir.Göksu’nun en geni: yeri 70 metre, en derin yeri 6-7 metre, en dar yeri 40 metre, uzunlu9u 268 kmolup Ta:eli Platosu'nun sularını toplayarak Ta:ucu'nda denize dökülmektedir. =imdilik Göksu'danyeteri kadar faydalanılmamaktadır. Göksu, denizden itibaren tarandı9ı takdirde Silifke'ye kadarküçük gemilerin i:lemesi uygundur.Tarsus çayı / Berdan çayı (Cylelnos) : Tarsus çayı, Bolkar Da9ları'nın güney eteklerindeyer alan Namrun Yaylası'nın 30 km kuzey-do9usundan kaynaklanır. Kadıncık Deresi CehennemDeresinden olu:an 150 km uzunluktaki Tarsus Çayı, Tarsus'ta denize dökülür. So9uk olmasınedeniyle Berdan adı verilmi:tir. Tarsus Çayı, antik ça9da, Tarsus'un içinden geçti9inden nehira9zından Tarsus Limanına kadar gemiler girer-çıkarmı:. Bugün, Tarsus Çayından Berdan Barajıkurularak içmesuyu sulama suyu temininin yanında elektrik üretimi yapılmaktadır. Berdan barajıaynı zamanda Tarsus Kenti ve Berdan Ovasını ta:kınlardan korumaktadır.Anamur Çayı (Dragon) : Çe:itli kaynak sularının birle:mesi ile suyu bolla:an Anamur Çayı,Bü9üldek yöresinde bir :elaleden döküldükten sonra Anamur'da bir kıyı ovası meydana getirerekdenize dökülür. Uzunlu9u 70 km dir.Limonlu Çayı (Lamos) : Limonlu Çayı, Karaaydın yöresinin kuzeyindeki da9lardankaynaklanır. Aksıfat Deresiyle birle:erek büyür ve Limonlu Kasabası'nda denize dökülür. Uzunlu9u130 km dir.Efrenk Çayı (Müftü Deresi) : Efrenk Çayı, Bolkar Da9larının güney yamaçlarındankaynaklanır. 100 km uzunlu9undaki Efrenk Çayı Ça9larca yöresinde güneye dönerek Mersin'dedenize dökülür. Aslanköy mevkiinde Aslanköy deresi olarak adlandırılır ve Mersin'in KuzeyindeMüftü Deresi adını alır.Di @ er Dereler:Alata Çayı (Sorgun) : Küçük Sorgun ve De9irmenba:ı Pınarlarının birle:mesiyle SorgunÇayı adında devam eder, daha sonra Alata Çayı ismini alarak Erdemli'de denize dökülür. Uzunlu9u90 km dir.Mezitli Çayı (Liparis) : Fransız gezginlerinden Langlois'un "Klikya 'da Gezi"adlı kitabındaLiparis Çayının suyunun :ifalı oldu9u; kenarının defne, yabani asma ve yabani güllerle süslübulundu9unu yazmaktadır.Bakır Çayı: Akçalı Da9larının güney yamaçlarından kaynaklanır ve Anamur'un do9usundaküçük bir ova meydana getirerek denize dökülür. Uzunlu9u 60 km dir.Sipahi Deresi: Gülnar ;lçesi'nin güneyinden kaynaklanan ve 35 km uzunlu9undaki Sipahideresi, denize döküldü9ü yerde kıyı ovaları olu:turur.Deliçay Deresi: Deliçay, De9irmendere civarının sularını toplayak orada De9irmendereadını alır ve Deliçay adıyla Mersin'in do9usunda Kazanlı ve Karaduvar arasında denize dökülür.Tece Deresi: Fındık pınarı yaylasının suyunu toplayarak güneye iner ve tece deresi adınıalarak denize dökülür.Gilindires Deresi: Tepeköy civarının sularını toplayarak denize dökülür.Kargıcak Deresi: Torosların 1500-1600 kotlarından do9arak, Karahıdırlı mevkiinden güneyedo9ru ilerler ve Kaplanca deresi adını alır, Kargıcak deresi olarak denize dökülür.B. 4. 4 Göller ve Göletler;limizin Silifke ;lçesi sınırları içerisinde bulunan Akgöl ve Paradeniz denizle ba9lantısı olangöllerdir. Göksu Irma9ının denize döküldü9ü yerin batısında denizle irtibatlı ve suyu tuzlu olan 400ha büyüklü9ündeki Paradeniz lagün gölü ile daha batıda 1100 ha büyüklü9ündeki Akgöl yeralmaktadır. Paradeniz Lagünü bir kum seddesi ile denizden ayrılmı:tır. Tuzluluk oranı 20-30 gr/ltarasında olan Paradeniz Lagünü acı su karakteri ta:ımaktadır ve sı9 kısmının derinli9i 1.5 mcivarındadır. Akgöl’ün suyunun tuz oranı tatlı su denilecek kadar dü:ük olup 1.0 gr/lt civarındadır.Bunun sebebi ise deltadaki drenaj kanallarından gelen tatlı suyla besleniyor olmasıdır. Paradenizve Akgöl’ün bütün yıl boyunca de9i:en de9erleri ile fiziksel, kimyasal özellikleri bulunmaktadır. Bugöllerde haskefal, sazan, yılanbalı9ı, karabalık ve di9er bazı balıklar bulunmaktadır.36

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuBir di9er göl ise Keklik Gölü olup; denizle ba9lantılı olan bu gölün suyu tuzlu ve durudur, bolbalık ya:ar.;limizdeki göletlerden Çavu:lu Göleti Tarsus ;lçesi sınırları içinde bulunmakta olup sulamaamaçlı kullanılmaktadır. Sulanan alan 208 ha’ dır. Tipi toprak dolgu olup, yüksekli9i 22 m, kretuzunlu9u 558 m, maksimum göl hacmi 1.663.000 m 3 ve dolgu hacmi 275.594 m 3 tür.Yine ;limizdeki göletlerden Erdemli ;lçesi sınırları içinde bulunan Esenpınar Göleti sulamaamaçlı olup, toprak dolgu tipindedir. Toplam sulanan alan 537 ha’ dır. Göletin yüksekli9i 21 m, kretuzunlu9u 164 m, maksimum göl hacmi 304.190 m 3 ve dolgu hacmi 91.364 m 3 tür.B. 5 M

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuB. 5. 4 Ta B Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Do @ al MalzemelerBakınız I. 1. 4.KAYNAKÇA1. Çevre Koruma Vakfı Yayınları, Türkiye’nin Sulak Alanları, Ankara, 1991.4. DS; 6. Bölge Müdürlü9ü Dokümanları.5. Mersin Valili9i, Meteoroloji ;l Müdürlü9ü Verileri.6. T.C. Tarım Orman ve Köyi:leri Bakanlı9ı, ;çel ;li Verimlilik Envanteri, Köy Hizmetleri GenelMüdürlü9ü Yayınları, Ankara, 1987.7. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, 1985-2004 Ekonomik Raporları, Mersin.8. Köy Hizmetleri Genel Müdürlü9ü ;nternet Sitesi.9. TÜB;TAK ;nternet Sitesi38

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuC. HAVA ( ATMOSFER VE CKLCM )C. 1

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo C. 1: Rüzgar De>erleri ( m/s) 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrt. Rüz. hızı 2,0 2,0 2,1 2,3 2,4 2,7 2,7 2,7 2,4 2,0 1,8 1,9 2,2En hızlı esen rüzgarın SSW WSW SSW SW S NNW NW SSW SSW SSW SSW S WSWyönü ve hızı25.2 34.2 26.4 25.0 24.0 19.7 26.2 19.0 25.0 27.9 25.7 24.4 34.2Ort. Fırtınalı gün sayısı(ruz.hız>=17.2 m/s)0.7 0.8 0.9 0.7 0.4 0.2 0.0 0.1 0.3 0.5 0.5 0.7 5.8Ort. Kuv.rüz. gün sayısı(ruz.hız 10.8-17.1 m/s)3.0 3.3 3.6 4.2 2.9 2.6 1.9 2.9 2.6 2.0 2.5 2.7 34.2Devlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -2005MERS;N UZUN YILLARA A;T RÜZGAR D;YAGRAMI( RASAT SÜRES; 23 YIL )NNW6000NNNENW50004000NEWNW30002000ENE1000W0EWSWESESWSESSWSSEC. 1. 1. 2 BasınçSMersin'de basınç incelenirse aylar içerisindeki ortalama basıncın de9i:ti9ini görmekteyiz.Aylar içerisindeki bu de9i:kenli9i :u :ekilde izah etmek mümkündür. Yazın ilimiz Basra alçakbasıncının etkisinde kalarak kurak ve ya9ı: nadir Kı: alır. aylarında genelde Orta Akdeniz (Girit veYunanistan'dan) gelen alçak basınç etkisinde Kı: kalır. aylarında bazen Balkanlardan sarkanyüksek basınç etkisinde bulunur. Sonbahar kı: ile aylarında Sibirya yüksek basıncının etkisindekalır.Tablo C. 2: Yerel Basınç De>erleri(hPa) 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrt. Basınç 1017,7 1016,1 1014,2 1012,1 1011,0 1008,2 1005,0 1006,0 1010,1 1014,0 1016,9 1017,8 1012,4Max. Basınç 1033,8 1031,1 1028,3 1025,6 1021,9 1015,8 1011,6 1011,9 1020,5 1024,5 1028,2 1031,8 1033,8Min. Basınç 993,8 993,3 990,6 995,4 998,0 996,9 995,5 998,6 1001,6 1002,4 997,8 998,6 990,6Devlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -200540

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuC. 1. 1. 3 Nem;limizin yıllık nisbi nem ortalaması %71,5 olup en yüksek de9erler yaz aylarında en dü:ükde9erler ise Ekim ve Kasım aylarında meydana gelmektedir. ;limizin deniz kıyısında olmasınedeniyle iç kısımlara oranla nem miktarı oldukça fazla bulunmakta, bu da özellikle yaz aylarındayüksek sıcaklık ile insanlar üzerinde etkili olmaktadır.Yaz aylarında bazen sabah saatlerinde nisbi nem miktarı %90 civarında seyretmekte, geceise rüzgarın kuzey yönüne dönmesi nedeniyle daha dü:ük olmaktadır. Deniz kıyısıyla iç ve yaylakesimlerinde nisbi nem miktarı arasında belirgin farklılıklar bulunmaktadır.Tablo C. 3: Ba>ıl Nem De>erleri (%) 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrtalama Nem 68 67 69 72 74 75 76 74 68 64 64 67 69Min. Nem 12 13 14 17 25 18 25 41 15 21 18 14 12C. 1. 1. 4 SıcaklıkDevlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -2005;l merkezinde uzun yıllar verilerine göre elde edilen yıllık sıcaklık ortalaması 18,7°C dir. ;ldeen yüksek sıcaklık 40°C olarak 21.06.1942 tarihinde, en dü:ük sıcaklık ise -6,6°C olarak06.02.1950 tarihinde ölçülmü:tür. Ortalama hava sıcaklı9ı yaz aylarında 25–33°C kı:arasında,aylarında ise 9–15°C arasında de9i:mektedir. ;l genelinde en sıcak aylar Temmuz ve A9ustos, enso9uk aylar ise Ocak ve =ubat aylarıdır. ;lin sahil kesiminde ölçülen sıcaklıklar ile sahilden 10-15km. iç kısımlarda ve yayla eteklerinde ölçülen sıcaklıklar arasında 10°C ye varan farklılıklarbulunmaktadır. kı: Özellikle aylarında deniz kıyısından uzakla:tıkça bu sıcaklık de9i:imi büyükde9erlere çıkmaktadır.Tablo C. 4: Sıcaklık De>erleri (C ) 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrt. Sıcaklık 10,5 11,0 13,8 17,7 21,5 25,2 27,9 28,2 25,8 21,4 15,9 11,9 19,2Ort. Yük. Sıcaklık 14,8 15,4 17,9 21,4 24,7 27,8 30,5 31,2 29,8 26,7 21,1 16,3 23,1Ort. DüA. Sıcaklık 6,9 7,2 9,6 13,5 17,3 21,3 24,4 24,6 21,5 17,1 11,9 8,4 15,3En düA. sıc. yılı vederecesi1983-2,51985-3,01985-1,519973,819759,819765,3197518,1198318,0199213,919878,019881,81992-0,41985-3,0En yük. sıc. yılı vederecesiC. 1. 1. 5 Buharla B ma198721,8200224,0197529,5197533,9199735,6200235,0200034,0198537,2199938,5199436,4199230,0200525,5199938,5Devlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -2005;limizde yazları ılık ve kurak geçmesi nedenleriyle, ilimizde bulunan deniz ve akarsular ilesulama kanalından buharla:malar (Evaporation) meydana gelir. ;limize ait buharla:ma de9erleria:a9ıda verilmektedir.Tablo C. 5: BuharlaAma Miktarları(mm) 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrt. BuharlaAma 43,4 50,3 78,1 101,4 132,0 155,6 185,4 175,3 146,1 106,6 62,9 44,6 1281,7Günlük en çok buh. 5,0 8,8 6,6 8,0 10,6 12,4 12,0 10,3 13,2 8,6 6,1 6,0 13,0Devlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -2005C. 1. 1. 6 Ya @ ı B larC. 1. 1. 6. 1 Ya @ mur;limizde uzun yıllar gözlemler sonucu ortalama yıllık ya9ı: toplam miktarı 593.7 mm dir.Akdeniz ikliminin özelliklerine uygun olarak ya9ı: en fazla kı: aylarında, en az yaz aylarındaalınmakta olup; ;limizde en fazla ya9ı: Aralık ve az ya9ı: ise A9ustos ayında meydana gelmektedir.Yıllık ortalama ya9ı:lı gün sayısı 62 gün civarındadır. Yıllık kapalı günler sayısı 25,3 gündür. Yılınbüyük bir bölümü açık ve az bulutlu olarak geçmektedir. ;limiz yurdumuzun güne:lenme süresi enfazla olan illeri arasındadır. Günlük ortalama güne:lenme süresi 7,4 saat olup yaz aylarında busüre 8 ile 10 saat arasında de9i:mektedir.Bölgemizde ya9ı:lar genelde depresyonik ve ilimizin kuzeyindeki da9lar nedeni ile oro9rafikkarakterdedir. Bununla birlikte, özellikle bahar aylarında kararsızlık nedeni ile olu:an konvektifhareketlerle meydana gelen mevzi sa9anak ya9ı:lar :eklinde görülmektedir.41

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo C. 6: Ya>ıA De>erleri(mm) 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrt. Toplam Ya>ıA 111,5 79,1 52,7 41,4 22,3 8,8 6,9 4,8 6,8 41,4 82,2 137,8 595,7Günlük en çok ya>ıA 109,0 102,0 80,8 48,6 49,0 29,7 58,8 30,3 41,2 50,1 81,7 175,4 175,4Devlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -2005C. 1. 1. 6. 2 Kar, Dolu, Sis ve Kıra @ ıKar ya9ı:ı ve don hadisesi ilimiz sahil kesiminde en az rastlanan meteorolojik olaylardanbiridir. 50 yıllık gözlem sonucu il merkezinde sadece 01.01.1950 tarihinde yerde 2 cm.lik örtümeydana getiren kar ya9ı:ı görülmü:tür. Bunun dı:ında genelde Ocak ve =ubat aylarında ortalama5 defa karla karı:ık ya9mur olayı meydana gelmektedir. Buna kar:ı ilimizin kuzey kısımlarındaTorosların eteklerinde, yükseklikle de9i:en oranlarda kar ya9ı:ı ve örtüsü olmaktadır.Sıcaklı9ın 0°C nin altına dü:mesi nedeni ile meydana gelen don olayı ilimizde özellikle serave narenciye bölgelerinde bazı yıllar zararlara neden olmaktadır. ;limizde uzun yıllar gözlemlerinegöre il merkezinde ortalama 3 gün don olayı görülmektedir. En fazla donlu gün Ocak ayındameydana gelmektedir. ;l merkezinden ve sahilden uzakla:tıkça don olayı :iddeti daha fazlaolmaktadır. Özellikle iç çukur sahalarda hava sirkülasyonunun az olması nedeni ile meydana gelendon olayı daha etkili olmaktadır.Meteorolojik olarak yatay görü: uzaklı9ının her yönde 1000 m ve daha altına dü:ürecekkadar yo9un bir bulut tabakası olarak tanımlanan sis olayı ;limizde ender olarak görülenmeteorolojik bir olaydır. Son 10 yıllık periyot süresinde toplam 27 gün sis hadisesi meydanagelmi:tir. Ortalama yıllık sisli gün sayısı yakla:ık 2 gün civarındadır. Sisin en fazla görüldü9ü aylarise Nisan ve Mayıs aylarıdır.Tablo C. 7: Kar, Dolu, Sis ve Kıra>ılı Günler 8stasyonun ÇalıAma Süresi 1975-2005Ock Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl YıllıkOrt. Kar ya>. günler 0,1 0,1 0,0 0,2Ort. sisli günler sayısı 0,2 0,1 0,3 1,0 0,6 0,2 0,2 0,0 0,0 0,1 0,0 2,0Ort. dolulu günler sayısı 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 0,3 1,3Ort. kıra>ılı günler 1,4 1,0 0,1 0,8 3,2Devlet Meteoroloji 8Aleri Genel Müdürlü>ü AraAtırma ve Bilgi 8Alem Daire BaAkanlı>ı -2005C. 1. 1. 7 Seller;limizde 50 yıllık gözlem periyodunda en fazla ya9ı: miktarı 26 Aralık 1968 günü 199,5mm/m2 olarak tespit edilmi:tir. Bu ya9ı:tan dolayı il merkezi ve civarındaki birçok ekili alanları sualtında kalmı:, önemli maddi hasarlar meydana gelmi:tir. Bunun dı:ında günlük en yüksek ya9ı:miktarı 03.12.2001 günü 175,4 mm/m2 olmu: ve yine önemli hasarlar meydana gelmi:tir.Bölgemizde ya9ı:lar genellikle sa9anak ve gök gürültülü sa9anak ya9ı: ile birlikte dolu:eklinde oldu9undan dolayı zaman zaman tarım alanları etkilenmektedir.C. 1. 1. 8 KuraklıkKuraklı9ın tespitinde her ülke ya da bölgeye özgü meteorolojik ölçütler kullanılmaktadır. Buölçütlere göre ;limizde uzun yıllar ya9ı: ortalaması kullanılmaktadır. ;limiz uzun yıllar ya9ı:ortalaması nedeni ile yarı kurak bir bölge olarak nitelendirilir. Bölgemizde ya:anmı: önemli birkuraklık tespit edilmemi:tir. ;limizde 1982 yılında en az ya9ı: meydana gelmi: olup 209,4 kg/m2olan bu miktar normalin %60 daha altında olmu:tur.Ya9ı: miktarlarında ;l merkezi ve sahil :eridi ile 1000 metrelik yayla :eridi arasında farklılıklargörülmektedir. Yayla kesimlerinde yıllık ya9ı: toplamı sahil :eridine göre 200-300 mm daha fazlaolmaktadır.C. 1. 1. 9 MikroklimaDar bir bölgedeki meteorolojik yönden farklılık olarak tanımlanabilen mikroklima bölgeleri,ilimizin topo9rafik yapısı nedeni ile birçok kesimlerde görülmektedir. Bölgemiz deniz, ova, da9kesimleri gibi birbirine fazla uzak olmayan topo9rafik olu:umun etkisinde bulunmaktadır. ;linmerkezi ile yakın ilçeleri, sahil :eridi ile yayla ve daha yüksek kesimleri arasında dar bir sahadafarklılıklar oldu9u gözlenmektedir.42

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuYaz ve kı: aylarında sahil kesimi ile iç ve yayla kesimi arasında sıcaklık ve nem farkıhissedilir :ekilde belli olmaktadır. Sıcaklıklar, yayla kesimlerinde daha dü:ük, nem miktarı ise dahayüksek seviyelerde bunmaktadır. Kuzeydeki Toros da9larının bazı kesimlerinin iç kısımlara açıkolması nedeni ile (Silifke-Ta:ucu civarı) bu kısımlarda rüzgarın yön ve hızında di9er kısımlaraoranla farklılıklar olmakta, sıcaklık ve nem miktarı da de9i:iklik arz etmektedir.C. 1. 2 Yapay ElementlerC. 1. 2. 1 Plansız Kentle B me;limizde sosyal ve ekonomik nedenlerle kırsal kesimlerden kentlerimize göç olayınınço9alması ve hızlı kentle:me beraberinde, plânsız ve programsız yapıla:mayı meydanagetirmektedir. Bunun sonucu olarak kentte yapı ve alt yapı, maliyet açısından daha uygun düz vedüze yakın verimli topraklar üzerine sıçrayarak yayılma göstermektedir.;marsız ve plansız yerle:im düzeni hava kirlenmesini olumsuz yönde etkilemektedir veimarsız geli:me düzeni ula:ım, altyapı ve sosyal hizmet standardı açısından çevre sorunlarıyaratmaktadır. ;marsız konut düzeni ile olu:an parçalı da9ınık ve yaygın konut geli:mesicivarındaki tarım topraklarını ve tarımsal faaliyeti devamlı baskı altında tutarak tehdit etmekte,sonunda bu topraklar spekülasyon konusu olarak arsaya dönü:mekte ve tarımsal faaliyet dı:ınaçıkmaktadır.;limizin hızla nüfusunun artması ve güneyin ticaret merkezi haline gelmesi sebebiyle sa9lıklıbir fiziksel ve sosyal çevreye kavu:ması için desantialize edilmi: bir makroforma :ehir yapısınaplanlı olarak yönlendirmek gerekmektedir. ;limizde son 20-25 yılda ye:il alanlar azalmı:tır.Narenciye bahçeleri kesilerek yerine binalar yapılmaya ba:lanmı:, deniz kıyıları yazlık olarakyüksek katlı binalar yapılarak ta: yı9ını haline getirilmi:tir.C. 1. 2. 2 Ye B il Alanların AzalmasıMersin'de ki:i ba:ına dü:en ye:il alan miktarı 4,5 m 2 /ki:i civarında olup oldukça dü:üktür.Belediye mülkiyetindeki kentsel ye:il alan yüz ölçümü 493.865 ha'dır. Ye:ile kapalı alan ise di9erkurulu:ların mülkiyetindedir. Mersin’de hava kirlili9inin yo9un oldu9u yerlerde ye:il alanın az oldu9ugözlenmi:tir.Mersin'de uygun bir ye:il alan uygulaması ve düzenli bir ye:il alan sistemininolu:turulmasının hava kirlili9inin önlenmesinde önemli bir katkısı olacaktır. Kentin ko:ullarınauygun bitki örtüsü seçimi, bu bitkilerin filtrasyon ve absorbsiyon kapasitelerinin belirlenmesi gibiçalı:malar sonuçlandırıldı9ında ye:il alanların Mersin’in hava kalitesine katkısı sa9lanabilir. Kamuelindeki bo: alanların cadde ve sokak kenarlarının ye:illendirilmesi ile hava kirlili9inin azaltılması vetemiz havanın artması sa9lanacaktır. Ye:il alanlar oksijen üretmekte, karbondioksit kullanmakta,hava ısı de9i:imleri yaparak hava çevrimi sa9lamakta ve partikül maddeleri bünyesindetoplamaktadır.C. 1. 2. 3 Isınmada Kullanılan Yakıtlar;limizde ısınmada genelde LPG tüplü sobalar ve elektrik kullanılmaktadır. Bunlara ilaveolarak son zamanlarda kömür, odun, kalorifer yakıtı ve motorin gibi yakıtlarda ısınma amaçlı olarakkullanılmaya ba:lanmı:tır. ;limizde do9algaz henüz bulunmamaktadır. Yalnız BOTA= tarafındanba:latılan Güney Do9algaz ;letim Hattı çalı:maları halen devam etmekte olup, 2005 yılı sonunado9ru Mersin ;line ula:tırılması hedeflenmektedir.Do9al gaz altyapı sistemi, sadece sanayi tesislerinin kullanımını sa9layacak :ekildeprojelendirilmi: olup yerle:im alanlarında kullanım için herhangi bir giri:im ve projelendirmeçalı:maları yapılmamı:tır. Hava kirlili9inin önlenmesi amacıyla do9al gaz kullanımının yerle:imalanlarını da kapsayacak :ekilde programlanması gerekmektedir.Petrokok kullanımı ilimizde Çimento Fabrikası dı:ında Mahalli Çevre Kurulu kararı ileyasaklanmı:tır. Petrokok ve di9er kömürler ile ilgili denetimler ;l Çevre ve Orman Müdürlü9ü, ;lSanayi ve Ticaret Müdürlü9ü, ;l Sa9lık Müdürlü9ü ve Mersin Büyük:ehir Belediye Ba:kanlı9ı’ncayapılmaktadır. Mersin ;linde katı, sıvı ve gaz yakıtların satı:ı ve kullanımı ile ilgili getirilensınırlamalar a:a9ıda sıralanmaktadır.43

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuA. KATI YAKITLARIN ÖZELLlamlı>ı (%) mm. en az 90 80AAınma sa>lamlı>ı (%) mm. en az 75 65Kırılma sa>lamlı>ıYastık ve yumurta Aeklinde kgf(en az) 80 60Tabanı düz. geo.Aeklinde kgf(en az) 130 100Suya dayanımı (2) %(en az) 70 70Isıl verim %(en az) 75 75Duman emisyon oranı g/kg 8 12(1) Bu özellik orijinal (satıFa sunulan) briket bazındadır.(2) Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan briketlerde bu özellik aranmaz.*Briket kömürlerinde TS 12055 kömür briketi-ısınmada kullanılan standardına uyulmalıdır.• ;thal ve yerli linyit kömürlerinden yapılan briket kömürlerine katılan ba9layıcı maddelerininsan ve çevre sa9lı9ını olumsuz yönde etkileyen maddelerden olmaması ve % 8’den fazlakatılmaması,• Briket kömürlerine % 4 oranında kireç katılmasına ve belirtilen limit de9erlere uymayankömürlerin satı:ının ve kullanılmasının yasaklanması,• ;limiz sınırları dahilinde ısınma amaçlı olarak pazarlanan tüm kömürlerin ocaki:letmelerinde veya torbalama tesislerinde torbalandıktan sonran satı: noktalarında satı:asunulması,• Mersin ;linde kömür satı:ında bulunmak isteyen i:letmelerin istenilen belgeleri MersinValili9i (;l Çevre Müdürlü9ü)’ne sunarak kömür satı:ı için kömür satı: izin belgesi alması,• Yakma sistemlerinin; ehliyetli ki:iler tarafından kullanımının sa9lanması ve MersinBüyük:ehir Belediye Ba:kanlı9ı, Makine Mühendisleri Odası ve ;l Çevre ve OrmanMüdürlü9ü’nün i:birli9i ile kı: dönemi boyunca "Ate:çi E9itim Kursu" düzenlenmesi,• Çevre ve Orman Bakanlı9ı’nca uygun görülüp, her yıl tahsisat miktarları tayin edilençimento fabrikaları ile yakma sistemleri uygun olan kireç fabrikaları hariç olmak üzerepetrokok kullanımının; uygun bacagazı arıtım sistemi ile partikül madde tutma üniteleri olanfabrikalar ve % 1 veya daha a:a9ı düzeyde kükürt oranlı 6 no’lu fuel-oil kullanan fabrikalarhariç olmak üzere kükürt oranı yüksek 6 no’lu fuel-oil’in sanayi ve ısınma amaçlı olarakkullanımının yasaklanması,44

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu• Gerek sanayi sitesi ve özel i:yerleri veya gerekse de seralar gibi tarımsal ürünler üretilenyerlerde yanık ya9, hurda lastik, plastik ve benzeri yanıcı maddelerin ısınma veya ba:kamaksatlı olarak kullanılmasının yasaklanması (bilimsel olarak çevreye zarar vermedi9iispatlandı9ı, Çevre ve Orman Bakanlı9ı ile di9er birimlerden gerekli izinleri alındı9ı veuygun yakma sistemleri oldu9u takdirde, bunlar kapsam dı:ı tutulacaktır.),• ;lgili birimlerce hava kalitesinin korunması ve yakıt programlarının uygulanmasıkapsamında yapılacak denetimlerde, 2872 sayılı Çevre Kanunu gere9ince cezai i:lemyapılması gerekli durumlarda tutanak tutulması, tutulan tutanak ve düzenlenen raporlarınbir nüshasının ;l Çevre ve Orman Müdürlü9ü’ne sunulmasına ve verilecek cezaların Çevreve Orman Bakanlı9ı’nca her yıl tespit edilen para cezaları genelgesi do9rultusundauygulanması,• Katı, sıvı ve gaz yakıtlardan; analiz de9erleri ilimiz için uygun görülen limitlere uyan, fakatsatıcısı tarafından sevk ve irsaliye fi:i, fatura ve tonaj fi:i, uygunluk belgesi, men:ei belgesiolmayanlara temin etmeleri için süre verilmesine ve zamanında teslim etmeyenler için paracezalarının 2872 sayılı Çevre Kanunu, ba9lı Yönetmelikleri ve ilgili genelge maddelerido9rultusunda uygulanması,gibi tedbirler.B. SIVI ve GAZ YAKITLARIN ÖZELL

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo C. 14: Motorlu Kara TaAıtlarını Cinsi ve Sayısı (31.12.2005 tarihi itibariyle).Cinsi Hl Merkezi Hlçeler ToplamMotosiklet 33384 36101 69485Otomobil 68750 41622 110372Minibüs 2534 2395 4929Otobüs 3272 1833 5105Kamyonet 18737 16518 35255Kamyon 7400 7468 14868Traktör 8637 15101 23738Çekici 4020 209 4229Ö. Amaçlı 405 247 652Tanker 730 355 1085Arazi T. 649 277 926Römork 141 27 168Yarı Römork 5134 175 5309GENEL TOPLAM 153793 122328 276121Kaynak: 8l Emniyet Müdürlü>ü-2005THCARH TARHHHTablo C. 15: Mersin'de egzoz gazı ölçüm yetkisine sahip kuruluAlar.UNVAN BELGE ADRESÇevre Koruma Vakfı 8ktisadi 8AletmesiKor.Vak.8kt.8Aletmesi8l Çevre ve Orman Müdürlü>ü Hizmet Binası Mezitli/MERS8NBoranlar Ltd.Dti. 19/08/2002 GMK Bul. No: 32 Mezitli/MERS8NHyundai Derya Otomotiv 09/10/2002 GMK Bul. Mezitli Hal KavAa>ı Hyundai Plaza Tes. Mezitli/MERS8N08/07/2003 tarih ve 25162 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlü9e konulan MotorluKara Ta:ıtlarının Egzoz Emisyonlarının Ölçüm ve Denetlenmesine ;li:kin Tebli9 uyarınca benzinlita:ılar için emisyon sınır de9erleri Tablo C.16’ de ve dizel motorlu ta:ıtlar için egzoz gazı emisyonde9erleri Tablo C.17’ de verilmektedir.Tablo C. 16: Trafikte kullanılmakta olan benzin motorlu taAıtlarda CO sınır de>erleri.TaIıta ait Bilgiler CO (Hacimce, %)Katalitik dönüAtürücüsü olmayan taAıtlar01/10/1975’den öncekiler (rölantide)01/10/1975-01/01/1986 arasındakiler (rölantide)01/101986’dan sonrakiler (rölantide)Katalitik dönüAtürücülü lamda* kontrollü taAıtlarRölantideYüksek hızda (2000 min -1 )Bu ölçümlerde lamda de>eri 1±0.03 olmalıdır.6.04.53.5En fazla 0.5En fazla 0.3* Lambda deJeri; gerçek hava/yakıt oranının teorik hava/yakıt oranına bölünmesiyle bulunan deJerdir.Tablo C.17. Trafikte kullanılmakta olan dizel motorlu taAıtlarda abcorbsiyon katsayısı sınır de>erleri.TaIıta ait Bilgiler Absorbsiyon Katsayısı (m -1 )-Normal emiAli dizel motorlu2.5-AAırı doldurmalı dizel motorlu (Turbo Aarjlı)3.0Mersin ilinde; Mersin Limanı, Mersin Serbest Bölge Limanı, Mersin Yat Limanı, Silifke YatLimanı ve Aydıncık Yat Limanı olmak üzere 5 liman bulunmaktadır.C. 2 HAVAYI K

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuC. 2. 2 Partikül Madde (PM) EmisyonlarıHava Kalitesinin Korunması Yönetmeli9i’nde partikül madde için KVS sınır de9eri genelyerle:im yerlerinde 300 µg/m 3 olarak verilmi:tir. 2005 yılında ölçüm yapılamamı:tır.C. 2. 3 Karbonmonoksit EmisyonlarıKarbonmonoksitin uzun vadeli sınır de9eri 10.000 µg / m3, keza vadeli sınır de9eri 30.000µg / m3 tür. Mersin’de havada karbonmonoksit ölçümü düzenli olarak yapılamamaktadır.Sanayi kurulu:larının bacalarında, MSI Compact Ext.III marka bacagazı cihazı ilekarbonmonoksit ölçümleri yapılarak, ölçüm sonuçlarına göre gerekli önlemler aldırılmaktadır.;limizde trafik araçlarından kaynaklanan egzoz gazlarının içindeki karbonmonoksit gazlarınınölçümleri ve denetimleri yapılmaktadır.C. 2. 4 Azot Oksit (NO x ) EmisyonlarıAzot, yedi çe:it oksit meydana getirmekle birlikte bunlardan hava kirleticisi olarak enönemlileri NO (azotmonoksit) ve NO 2 (Azotdioksit)’dir. Bunlar beraberce (NO + NO 2 ) NO x olarakbelirtilmektedir. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeli9i’nde NO 2 için KVS de9eri 300 µg/m 3 ve NOiçin KVS de9eri 600 µg/m 3 olarak verilmektedir.;limizde sadece bazı sanayi kurulu:ların bacalarında baca gazı ölçüm cihazı ile azotoksitölçümleri yapılmakta olup, havada azotoksit ölçümü yapılamamaktadır.Sanayi kurulu:ların içinde geçmi: yıllarda Akdeniz Gübre Fabrikasından çıkan azotoksitemisyonlarının neden oldu9u kirlilik, söz konusu tesisin nitrik asit ünitesine katalitik redüktör sistemiilave edilmesiyle çözülmü:tür.C. 2. 5 Hidrokarbon ve Kur B un EmisyonlarıYılda ortalama 10.000 km. yol giden ve 1.000 lt. benzin harcayan bir araç havaya 0.12 kg.kur:un ve 16 kg. hidrokarbon vermektedir. Kirletici gazlar içinde hidrokarbonun %62.4’ü trafiktenkaynaklanmaktadır.Hidrokarbonun kısa vadeli sınır de9eri 140-280 µg/m 3 Kur:unun uzun vadeli sınır de9eri 2µg/m 3 ’tür. ;limizde havada hidrokarbon ölçümü yapılmamı:tır. Trafik araçların egzozundan çıkanhidrokarbon ve kur:un ölçümleri, egzoz ölçüm istasyonlarında yapılmaktadır.C. 3 ATMOSFER

C. 4 HAVA K

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuGeleneksel hava kirleticilerin ço9u, solunum ve kardiyovasküler sistemleri direk etkiler.Hastalık, ölüm ve akci9er fonksiyon bozukluklarındaki artı:lar SO 2 ve partikül maddedüzeylerindeki artı:larla ili:kilidir. NO 2 ve ozon da solunum sistemini etkiler, bunlara akut maruzkalma iltihaplı (enflamatuvar) hastalık ve geçirgenli9e duyarlılık, akci9er fonksiyon bozuklukları venefes borusu reaktivitesinde artı:lara neden olur. Ozonun aynı zamanda göz, burun ve bo9azıtahri: etti9i ve ba: a9rılarına neden oldu9u bilinmektedir. CO hemoglobine ba9lanabildi9indenkandaki oksijenin yerini alır, bu da kardiyovasküler ve sinirsel davranı: problemlerine yol açar.Kur:un kemik ili9indeki kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin sentezini engeller, karaci9er veböbrekleri bozar ve nörolojik zararlara yol açar.Hava kirlili9inin do9rudan insan sa9lı9ına etkileri, kirlili9e maruz kalınan süre ve yo9unluk ileilgili olup, nüfusun genel sa9lık durumuna ba9lı olarak de9i:ir. Çocuklar ve ya:lılar, solunum vekardiyovasküler hastalı9ı olanlar, alerjik olanlar ve egzersiz yapanlar gibi nüfustaki bazı gruplardaha çok risk altındadır.C. 4. 2 Yapay Çevreye (Görüntü Kirlili @ i Üzerine) EtkileriHava kirletici kaynaklardan yayılan emisyonlar görüntü kirlili9i olu:turmakla birlikte özelliklekı: sezonunda ta:ıtların egzoz gazlarından ve yakıtlardan çıkan emisyonların yo9unluk kazanmasınedeniyle görü: mesafesini zaman zaman etkilemektedir.KAYNAKÇA1. Mersin Meteoroloji ;stasyon Müdürlü9ü verileri (2003)2. Mersin Valili9i Planlama =ube Ba:kanlı9ı, 1992 Yılı Mersin ;li Envanteri3. 2000’li Yıllara Do9ru Çevre, Çevre Bakanlı9ı (1991)4. Müezzino9lu, A., (1987), Hava Kirlili9i ve Kontrolünün Esasları, ;zmir.5. Çevre ve Orman Bakanlı9ı Web Sitesi6. Topba:, M., Brohi, A.R. ve Karaman, M.R. (1998). Çevre Kirlili9i, Çevre Bakanlı9ıYayınları, Ankara49

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuD. SUD. 1 SU KAYNAKLARININ KULLANIMID. 1. 1 Yeraltı Suları;lin yer altı suyu potansiyeli; emniyetli olarak kullanılabilir su miktarı: 83 hm 3 /yıl, fiili tüketilensu miktarı: 90 hm 3 /yıl dır.Mersin ;linin yeraltı suyu kaynaklarının bölgeleri ve yıllık verimleri B.4.2.’ de verilmi:tir. ;lde,gerek DS;' ce ilan edilmi: yeraltı suyu i:letme sahalarında gerekse ilan edilmemi: yeraltı suyusahaları dı:ında 10.03.2003 tarihi itibariyle belgeli kuyu listesi a:a9ıda Tablo D.1'de verilmektedir.ERDEML8DS8Tablo D. 1: Belgeli Kuyu Listesi8lçe DS8.Kuy(ad.) Dahıs Kuy(ad) Köy Hizm.(ad) 8ller Bankası(ad) Gen.ToplamANAMUR 2 9 19 12 42GÜLNAR 17 26 33 3 79MUT 7 5 12 - 24S8L8FKE 53 50 45 8 15618 58 23 4 103MERS8N 85 295 76 7 463TARSUS 49 116 99 5 269TOPLAM 231 559 307 39 1136VI. Bölge Müdürlü>ü-ADANAYeraltı suyu kaynakları gerek sulama gerekse içme suyu olarak cazibe kaynaklarına göredaha fazla masrafla i:letildi9inden sulama ve içme suyu kayna9ı olarak ikinci plandadü:ünülmektedir.D. 1. 2 Jeotermal Kaynaklar;l sınırları içerisinde bulunan jeotermal kaynakla ilgili bilgiler J.1.10’ da verilmektedir.D. 1. 3 Akarsular;limizdeki önemli akarsular ve ortalama akı: de9erleri B Do9al Kaynaklar bölümündeverilmi:tir. ;ldeki akarsuların rejimleri düzensiz olmakla beraber birkaçı dı:ında hepsinin üzerindeDS; tarafından yapılmı: olan baraj, bent, regülatörler vasıtasıyla düzensiz akı: nispeten uygunduruma getirilmi:tir. Sular iyi nitelikli sulama suyudur. ;lin en büyük akarsuları Göksu ve Berdandı:ındaki akı:lar kısa ve yatakları e9imlidir. Dar vadilerden akarlar ve ço9unlukla yatak boyuncaalüviyal taban bulunmaz. Yalnız kıyıya ula:tıkları yerlerde birikinti ovaları olu:mu:tur.En büyük akarsu olan Göksu iki ana kolunu da Konya'dan alır. Mersin ilinde aldı9ı en büyükkol Mut'un güneyinde Göksu’ya kavu:an Kurtsuyu' dur. Göksu'nun Karahacılı' da ortalama akı:ı118 m 3 /sn dir. En yüksek akı: 1679 m 3 /sn, en dü:ük akı: 26 m 3 /sn dir. Tarsus Çayı BolkarDa9larının De9nek köyü do9usunda kalan kesiminin sularını toplar. De9nek do9usundan kuzeyeakan Pamukdere Gülek bo9azından akan Ye:iloluk Deresi ve arada kalan Kadıncık deresi ba:lıcakollarıdır. Tarsus Çayının Muhat Köprüsünde ölçülen ortalama akı:ı 40 m 3 /sn, en yüksek akı: 1222m 3 /sn, en dü:ük akı:ı 9.33 m 3 /sn dir. ;lin üçüncü büyük akarsuyu Anamur(Dragon) Çayıdır.Ortalama akı: 38 m 3 /sn, en yüksek akı: 478 m 3 /sn, en dü:ük akı:ı 2,4 m 3 /sn dir. Sakar yayla da9ıile Güzeloluk arasının sularını toplayan Lamas Çayı Erdemlinin batısından denize ula:ır. Ortalamaakı:ı 10 m 3 /sn dir. Aslanköy' den gelen ve Mersin’de denize ula:an Efrenk Çayı (Müftü Deresi) 3.2m 3 lük akı:a sahiptir. Yukarda sayılan akarsulardan ba:ka Deliçay, Gilindirez, Tömük, Erdemli,Ovacık, Aydıncık, Gözce, Aksaz, Bozyazı dereleri de ;l düzeyinde önemli sayılabilecek derelerdir.;ldeki akarsulardan içme suyu, sulama ve enerji temini gibi birçok amaçla faydalanılmaktadır.DS; VI. Bölge Müdürlü9ünden temin edilen, su kaynaklarının kullanım durumunu gösteren geneldurum planı =ekil D.1’ de verilmektedir.50

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu7 ekil D. 1: DS8 Genel Durum Planı51

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuD. 1. 4 Göller, Göletler ve RezervuarlarGöller: Mersin ;linde Akdeniz kıyısındaki birkaç set gölünden ba:ka önemli göl yoktur. Silifkeile Ta:ucu arasındaki Akgöl, Keklik ve Paradeniz gölü bunların ba:lıcalarıdır. Akgöl, Keklik gölü veParadeniz gölü deniz ile ba9lantılı olduklarından dolayı suları tuzludur. Bu göllerde bol miktardabalık ya:amaktadır. B.4.4’de göllerle ilgili bilgiler verilmi:tir.Göletler: Mersin ;li sınırları içerisinde köy hizmetlerince yapılıp i:letmeye açılan iki adet göletbulunmakta olup B.4.4.'de göletler ile ilgili bilgiler verilmi:tir.Rezervuarlar: Mersin ;li sınırları içerisinde rezervuar olarak sadece Berdan barajı rezervuarbulunmakta olup normal su seviyesinde hacmi 144,5 milyon m 3 ,yüzey alanı 6,55 km 2 dir. Sulama,içme suyu, enerji amaçlı su çekilmektedir. ;çme suyu amacı oldu9undan 2872 Sayılı ÇevreKanununa dayalı çıkartılan "Su Kirlili9i Kontrolü Yönetmeli9i"nin madde 16, 17, 18, 19 ve20.hükümlerine tabi olarak, mutlak koruma, kısa mesafeli koruma, orta mesafeli koruma ve uzunmesafeli koruma alanları tespit edilmi:tir. ;lgili yönetmelik hükümlerinin yerine getirilmesiyle Berdanbarajı rezervuarı korunmu: olacaktır.D. 1. 5 DenizlerYüzey alanı 106.000 km 2 olan Kuzeydo9u Akdeniz, yarı kapalı bir niteli9e sahiptir. Akdeniz'içevreleyen ülkelerdeki hızlı nüfus artı:ı ve endüstriyel geli:me ile yo9un tarımsal ve turizmfaaliyetleri önemli kirletici kaynakları olu:turmaktadır. Buna kar:ılık, di9er denizlerimize göreAkdeniz deki su sirkülasyonu daha fazla olup, bu durum kirleticilerin da9ılmasında veseyreltilmesinde önemli rol oynamaktadır. Ayrıca Akdeniz'in fiziksel yapısı nedeniyle denizdekioksijen da9ılımı da daha düzenli ve yeterli düzeydedir.Akdeniz sahilleri, Türkiye'nin en fazla turist çeken, deniz mevsimi ve kumsal kıyı :eridinin çokuzun oldu9u bir bölgemizdir. Söz konusu bölgede yer alan 25 plajdaki kıyı sularında yapılankimyasal analiz sonucu, genel olarak amonyak ve nitrat iyonu konsantrasyonunun sınır de9erlerininaltında kaldı9ı tespit edilmi:, nitrit iyonuna ise hiç bir plajda rastlanmamı:tır. Buna kar:ılık, tarımsalfaaliyetlerin yo9un olarak yapıldı9ı bölgelerde özellikle yaz aylarında, fosfat iyonunun sulamakanalları ile denize dökülen akarsulara yo9un bir :ekilde karı:tı9ı tespit edilmi:tir.Ta:ucu-;skenderun arasında kalan kesimde kurulu bulunan çok sayıdaki fabrikalardan(tekstil, gıda, boya, soda, ka9ıt, suni gübre, madencilik vs.) önemli miktarlarda kirletici denizede:arj edilmektedir. Bölgede yapılan ara:tırmalar sonucu, Akdeniz'in genel olarak besin tuzlarıyönünden fakir oldu9u, fabrika yakınlarındaki bazı kesimlerde Hg, Cd ve Sn düzeylerinin ise zamanzaman sınır de9erleri a:tı9ı saptanmı:tır.Denizyolu ta:ımacılı9ı, denizdeki petrol ve petrol türevleri niteli9indeki kirleticilerin önemli birkayna9ıdır. Mersin, ;skenderun ve Antalya limanları yo9un deniz trafi9ine maruz kalmaktadır.Akdeniz’in en geni: sı9 alanı ;skenderun Körfezidir. Mersin'deki petrol rafinerisi ve ;skenderunKörfezi’ndeki iki adet petrol boru hattı terminali, önemli kirletici unsurlardır. Ancak; bu bölgedekiyüksek sıcaklık ve mikrobiyolojik aktivite nedeniyle petrol kökenli kirlenmenin henüz tehlikeliboyutlara ula:madı9ı bildirilmi:tir.Akdeniz'deki kirlilik durumu, Ege ve Marmara denizlerine göre daha dü:ük boyuttadır.Önemli bir su ürünleri potansiyeli ta:ımakta ve bazı balık türleri için uygun bir ortam te:kiletmektedir. Akdeniz'in bu özelli9i, di9er denizlerimize göre su sirkülasyonunun daha fazlaolmasından ileri gelmektedir.D. 2 DOKAL DRENAJ S

D. 3 SU KAYNAKLARININ K

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuBu kapsamda alınan numune noktaları a:a9ıda çıkarılmı:tır.TABHHNumunenin AlındıEı Yer BaIlama Tarihi Bitim tarihiBerdan Nehri baraj çıkıAı 1988 Devam ediyorBerdan Nehri Mersin yolu köprüsü 1991 Devam ediyorMersin-Erdemli kayna>ı bataklık mevkii 1996 Devam ediyorMersin Lamas çayı 1989 1994Göksu Nehri Silifke Memba 1992 Devam ediyorGöksu Nehri Silifke Mansabı 1992 Devam ediyorAydıncık so>uksu kayna>ı(KKTC'ne balonla gönderilen içme 1997Devam ediyorGÖLLERParadeniz 1992 Devam ediyorAkgöl 1992 Devam ediyorDRENAJ KANALLARISilifke Bozla>an Deresi 1992 Devam ediyorSilifke drenaj kanalı D-3 1992 Devam ediyorSilifke Kapızlı pompa istasyonu 1992 Devam ediyorTarsus TD-11 drenaj kanalı 1993 Devam ediyorSu kirlili9i kontrolü yapılan bu akarsulardan Berdan Nehri'nin mansap bölümünde kirlenmegörülmü:, di9er akarsularda görülmemi:tir. TD-0 ve TD-11 drenaj kanalları ise sanayi atıklarıylakirlenmektedir.;lde sanayinin Mersin- Tarsus arasında yo9unluk kazanması nedeniyle Berdan Nehri kirlili9emaruz kalmı:tır.1. Berdan Nehrinin Kirlilik Durumu:Berdan nehrinde geçmi: yıllarda a:ırı derecelerde kirlenmelerin oldu9u yapılan deneylerletespit edilmi: fakat son yıllarda kirlenme oranlarında azalma olmasına ra9men memba ve mansaparasında kirlenmelerin oldu9u gözlenmektedir.Bu kirlenmelerin yıllık ortalamalarının mukayesesi :öyledir.Memba54MansapÇözülmü:Ya9Klorür 8.86 mg/l 26.59 mg/lAmonyak Azotu 0.25 mg/l 0.38 mg/lNitrik Azotu 0.0005 mg/l 0.0635 mg/lNitrat Azotu 0.75 mg/l 0.7676 mg/lOksijen 9.0 mg/l 8.65 mg/l2.0 mg/l 4.75 mg/lCOD 4.6 mg/l 10.2 mg/l;çme suyu arıtma tesisi laboratuarından alınan 1984 ve 1998 yılına ait tahlil de9erlerikar:ıla:tırıldı9ında ham su de9erinde 14 yılda kayda de9er bir de9i:me olmadı9ı görülmekte, bu dakirlenmenin yukarı havzada olmadı9ını ortaya koymaktadır.Berdan nehrine atık su de:arjı yapan sanayi kurulu:ları ;l Çevre ve Orman Müdürlü9üncekontrol edilerek bu kirlili9in engellenmesine yönelik çalı:malar yapılmaktadır.2. Deliçay'ın Kirlili @ i:De9irmendere civarının sularını toplayarak Deliçay ismiyle Kazanlı Beldesi ile KaraduvarMahallesi arasından denize dökülür. Alt yapısı olmayan yerle:im yerlerinin atık suları ile derekenarına bırakılan evsel katı atıklardan kaynaklanan bir kirlili9e maruz kalmaktadır.3. Sultansuyu Çayı (Anamur):Anamur Belediyesi kanalizasyon sistemi ile toplanan atık sular hiçbir arıtıma tabi tutulmadandirekt olarak Ören Belediyesi sınırları içindeki Sultansuyu Çayına de:arj edilmektedir. =ehirkanalizasyonunun Sultansuyu Çayına de:arj noktası denizden 2 km mesafededir. Bu mesafeboyunca açıktan akan atık sular etrafa koku yaymakta bundan dolayı yerle:im birimleri, sitelerrahatsız olmaktadır. Atıkların çevrede bulunan tarım arazilerine de olumsuz etkisi oldu9usöylenebilir. Ayrıca Sultansuyu Çayı yakınında bulunan turistik özellikteki " Antik Anamurium "bölgesindeki turizm olumsuz yönde etkilenmektedir. Anamur Belediyesinin bu konuda derin denizde:arjı çalı:ması mevcuttur.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu4. Mut

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporuseyreltme usulüne dayanan Mersin Büyük:ehir Belediyesi (MESK;) derin deniz de:arj hattıAkdeniz'e ula:an en büyük kirlilik kaynaklarıdır.;lin batı yakasında bulunan belde ve belediyelerin büyük bir kısmının deniz kenarındaolması, bu belediyelere ait alt yapı ve arıtma tesisi yetersizli9i Akdeniz'e ula:an bir di9er kirlilikkayna9ını olu:turmaktadır. Ço9unlu9u kıyı :eridinde yer alan ilçe ve belde belediyelerinin atıksuları direk veya dolaylı olarak denize gitmektedir. ;limizde sadece Tarsus ;lçesinde atık su arıtmasistemi vardır.;klimsel özellikleri, co9rafi konumu, do9al ve kültürel nitelikleri nedeniyle özellikle yazaylarında yo9un bir nüfus artı:ına sahip olan ;lde yerle:imden kaynaklanan kirlilik göz ardıedilemez boyutlardadır. Kıyı boyunca yer alan tatil sitesi, otel, motel vb. tesislerin büyükço9unlu9unda atık su arıtma tesisi bulunmakla beraber bu tesisler verimli çalı:tırılamamaktadır.Yerle:im yerlerinden kaynaklanan atık sular için en iyi çözüm kanalizasyon sistemlerinin yapılaraktoplu arıtmaya geçilmesidir. Bu sa9lanamadı9ı sürece deniz kirlili9inin önlenmesi mümkünolamayacaktır.Bunların yanı sıra yo9un bir endüstriye sahip olan Mersin'de sanayi, ticaret ve Serbest Bölgefaaliyetlerine ba9lı olarak yo9un bir deniz ta:ımacılı9ı ve tanker trafi9i ya:anmakta, bu yollaAkdeniz üzerinde petrol türevleri kirlili9i hissedilmektedir.;limizde yer alan sanayi kurulu:ları genellikle kıyıya yakın yerlerde kurulmu: olup özellikleMersin Merkez ;lçe, Tarsus ve Adana yolu üzerinde yo9unla:mı:tır. Sanayi kurulu:larındankaynaklanan su kirlili9i J.6.2 bölümümde incelenmi:tir.;limizde deniz kirlili9i konusunda herhangi bir ölçüm sonucuna ula:ılamamı: olup, yüzmeamaçlı deniz suyu kalitesi ile ilgili olarak ;l Sa9lık Müdürlü9ü tarafından ölçüm yapılmaktadır.D. 4 SU VE KIYI YÖNET

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuE. TOPRAK VE ARAZC KULLANIMIE. 1 GENEL TOPRAK YAPISISaturasyon (;:ba) yüzdesine göre yapılan sınıflandırmada tarım toprakları %2.1 kum, %42.4tın, %35.3 killi tın ve %20.2 kil bünyeye sahiptir. Bu da9ılım ;lde tarım için uygun toprak bünyesivarlı9ını göstermektedir. Mersin ;li tarım topraklarında yapılan toprak bünyesi analiz sonuçlarıTablo E.1 de verilmektedir.Tablo E. 1: Tarım Topraklarının 8lçeler 8tibarıyla Verimlilik De>erleri8lçe Adı Saturasyon (%) Toplam0-30 30-50 50-70 70-110 110+MerkezAnamurErdemliGülnarMutSilifkeTarsus8l ToplamıNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan ha82.094853.340562.970992.31208---21.2440272.23008572.167187719.2909913186.8106657636.5924235590.14733213478.8371239254.82009128623.431991115142.416554318746.622085149.311438741.810584297.438873621.2104707444.01613253043.45933495735.312363512531.21478610.6743918.8478510.2106------37030.34142453619.761175410474---------------90.7957130.51431401100.047392151100.012282208100.025320394100.052533170100.047593168100.0366631222100.01367142714100.03585028çel 8li Arazi Varlı>ı Kitabı (1991)Tarım toprakları %10.8 nötr (pH 6.6-7.5), %89.2 alkali (pH 7.5 den büyük) reaksiyonasahiptir. Mersin ;li tarım topraklarında yapılan toprak reaksiyonu analiz sonuçları Tablo E.2 deverilmektedir.Tablo E. 2: Toprak Reaksiyonu8lçe Adı Toprak Reaksiyonu pH Toplam0-4.5 4.5-5.5 5.5-6.5 6.5-7.5 7.5-8.5 8.5+MerkezAnamurErdemliGülnarMutSilifkeTarsus8l ToplamıNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan ha------------------------------------------------------------------------57266.530808757.670773818.346349925.11318695.32522137.72823242.0273429610.83605637593.5443126341.7512417081.72068629574.93934716194.74507115592.333840119898.0133980241789.132360---10.786---------------10.1868çel 8li Arazi Varlı>ı Kitabı (1991)401100.047392151100.012287208100.025320394100.052533170100.047593168100.0366631222100.067142714100.0358502

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo E. 3: Toprak tuzlulu>u8lçe Adı Total Tuz (%) Toplam0-0.15 0.15-0.35 0.35-0.65 0.65+MerkezAnamurErdemliGülnarMutSilifkeTarsus8l ToplamıNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan ha38395.54525915099.31220120297.12458639199.25211316798.246736168100.036663114693.8128238260796.1345796164.0189610.788662.973420.526331.8857---574.76426853.11026220.5237------10.3157------131.01367160.61761------------------60.568360.5683401100.0473.92151100.012287208100.025320394100.052533170100.047493168100.0366631222100.01367142714100.03585028çel 8li Arazi Varlı>ı Kitabı (1991)Tablo E.3 de ise Mersin ;li tarım topraklarında yapılan toprak tuzlulu9u analiz sonuçlarıverilmektedir. ;:lemeli tarım uygulanan topraklar %96.1 tuzsuz, %3.1 hafif tuzlu, %0.6 orta tuzlu,%0.2 ise çok tuzludur.;l toprakları %7.1 az kireçli, %12.1 orta kireçli, %9.0 kireçli, %26.0 fazla kireçli ve %45.8 çokfazla kireçlidir. Mersin ;li tarım topraklarında yapılan toprak kireci analiz sonuçları Tablo E.4 deverilmektedirTablo E. 4: Toprak Kireci8lçe Adı Kireç (% CaCO3) Toplam0-1 1-5 5-15 15-25 25+MerkezAnamurErdemliGülnarMutSilifkeTarsus8l ToplamıNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan ha184.521333623.829233215.4389982.01051---6035.713089383.142381927.1273334811.956406341.751233416.34127328.24255---21.2440655.372462449.0268317318.286252617.221123617.34380338.4441321.2571127.1260314812.21667933012.13938310426.01232264.04963315.94026235.83047148.2390363.6132052242.75837770826.08349115839.4186722013.316337335.1888829875.63976715490.6431198852.41921144936.750174124045.81814648çel 8li Arazi Varlı>ı Kitabı (1991)401100.047392151100.01287208100.025320394100.052533170100.047593168100.0366631222100.01367142714100.0358502Tarım topraklarının büyük bir kısmı organik madde yönünden fakir durumdadır. Analizsonuçları ortalamasına göre topraklarda %7.7 organik madde çok az, %42.6 az, %26.0 orta, %12.2iyi ve %11.5 ise yüksek düzeydedir.58

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu;l topraklarının azotlu gübrelerle gübrelenmesi ile organik madde miktarını arttırıcı önlemlereba:vurulması verimde devamlılık ve artı: için gereklidir. Mersin ;li topraklarında yapılan toprakorganik madde içeri9i analiz sonuçları Tablo E.5 de verilmektedir.Tablo E. 5: Organik Madde8lçe Adı Organik Madde (%) ToplamMerkezAnamurErdemliGülnarMutSilifkeTarsus8l ToplamıNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan ha0-1 1-2 2-3 3-4 4+82.02482717.9219983.89624812.2640952.9138010.62201129.2125782097.7239968922.2105216341.751247033.7853315439.1205407342.9204171911.3414368956.477107115742.614638515037.4177254429.235883617.343809925.1131866236.5173717041.71528824.520.02734370626.0988817819.59241106.68114019.248615915.078802112.459023822.68286867.0957033212.2465517618.9895774.65655426.06584348.645.1895.325234023.88726907.41011631011.541989401100.047392151100.012287208100.025320394100.052533170100.047593168100.0366631222100.01367142714100.03585028çel 8li Arazi Varlı>ı Kitabı (1991)Bitkiler tarafından alınabilir fosfor tayinlerinde Olsen Metoduna göre tarım topraklarında%16,4 fosfor çok az, %24,7 az, %19,0 orta, %13,1 yüksek, %26,8 ise çok yüksek fosfor varlı9ıtespit edilmi:tir. Bu de9erlendirmelere göre fosfor eksikli9i gösteren toprakların fosforlu gübrelerletakviye edilmesi gerekmektedir. Mersin ;li tarım topraklarında yapılan toprak fosfor analiz sonuçlarıTablo E.6 da verilmektedir.Tablo E. 6: Fosfor8lçe Adı YarayıAlı Fosfor (P2 05) Kg/Dekar Toplam0-3 3-6 6-9 9-12 12+MerkezAnamurErdemliGülnarMutSilifkeTarsus8l ToplamıNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan haNum. Ad%Alan ha399.745972516.52027188.621787819.8104014727.7131832011.9436321717.82433544416.4610846315.774413623.829244220.251159724.6129235632.9156582615.5568335128.73923767124.7889818120.295733523.228382612.531657920.1105592715.975673118.5678323619.32638651519.0668715213.061651711.31388167.719504210.7562195.325221911.3414320016.42242135513.14420616641.4196203825.2311010651.0129129824.8130293118.286637242.81569521817.82433572926.897363401100.047392151100.012287208100.025320394100.052533170100.047593168100.0366631222100.01367142714100.03585028çel 8li Arazi Varlı>ı Kitabı (1991)59

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuE. 2 TOPRAK K

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuLekil E. 1: Mersin Arazi Kullanım Kabiliyet SınıflamasıKaynak:Köy Hizmetleri Genel Müdürlü>ü Web Sitesi-200261

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuE. 3. 1. 2 Kullanım DurumuMersin ;li topraklarının arazi kullanma :ekline göre da9ılımı :öyledir:Kullanma =ekli Alanı(Ha) %Ba9Orman 743.575 46.9Çayır-mera 218.830 13.8Fundalık 142.509 9.0Kuru tarım alanları 224.445 14:2Sulu tarım alanları 106.068 6.729.800 1.9Özel ( muz, kivi vb. ürünler ) 19.212 1.1Çıplak kaya, ırmak yatakları kıyı kumulları 83.715 5.3Su yüzeyleri 1.913 0.1Yerle:im alanları 15.192 1.0T O P L A M 1.585.259 100.0Mersin ;li =imdiki Arazi Kullanım :eklini gösteren harita, =ekil E. 2’ de verilmi:tir.Yukarıdaki çizelgeden görülece9i üzere Mersin ;li topraklarının %46.9’ luk (743.575 Ha)büyük bir bölümünü orman alanları olu:turmaktadır. Toplam tarım arazilerinin alanı 378.805 Ha.olup, oranı %23.9’ dur. Bunu 218.830 Ha. ( %13.8) ile çayır- mera alanları; 147.509 Ha (%9.0) ilefundalıklar izlemekte; 83.715 Ha. (%5.3) alan kullanım dı:ı (çıplak kaya, ırmak yatakları, kıyıkumulları) alanları; 1913 Ha. (0.1) su yüzeylerini; 15.192 Ha. (% 1.0) yerle:im alanlarınıolu:turmaktadır.378.805 Ha. lık toplam tarım alanlarının 224.445 Ha. ı (%59) kuru tarım alanlarını; 106.068Ha. (%28) sulu tarım alanlarını; 29.800 Ha. ı, (%8) Ba9 alanlarını; 19.212 Ha. ı, (%5) muz, kivi vb.ürün alanlarını olu:turmaktadır.Köy Hizmetleri envanterlerine göre Mersin ;linin tarım arazilerinin yakla:ık 160.000 Ha. ı,ekonomik olarak sulanabilir niteliktedir. Halen bu alanların yakla:ık 125.000 Ha. ı, sulanmaktadır.;lde yeterli su kaynakları mevcut olup sulanabilir nitelikteki 35.000 Ha. tarım alanının kuru tarımdansulu tarıma geçi:i sa9lanabilir. Mersin ilinin toprak yapısı ve iklim özellikleri itibariyle tarımpotansiyelinin oldukça yüksek oldu9u dü:ünülürse, ba:ta sulama göletleri olmak üzere, sulamayapıları yatırımlarına öncelik verilmesi zorunlu görülmektedir.Tarım alanları ile ilgili önemli sorunların ba:ında I., II.,III. Sınıf tarım alanlarının tarım dı:ıamaçla kullanımı gelmektedir. Özellikle son 10-15 yıl içinde, ;mar Yasası’ ndaki de9i:iklik sonucubelediyelere verilen yetkilerle I. sınıf tarım alanları, çe:itli amaçlarla kamula:tırılmı:, yerle:imeaçılmı:tır. Di9er taraftan özel sektör ve kamu kurulu:ların fabrika, tesis, antrepo ve ardiyeleri, limani:letmelerine ait tesisler, tır :irketlerinin park yerleri olarak tahsisler sonucu, verimli tarım arazileriMersin ;linde büyük kayba u9ramı:tır.Köy hizmetleri tespitlerine göre, 1969-1986 yılları arasında, bu :ekilde kayba u9rayan I. sınıfarazi miktarı, Mersin ;linde 5.865 Ha. dır. 1986 yılından bu yana tarım dı:ı amaçla kaybedilen arazimiktarı hakkında kesin bir rakam olmamakla birlikte, kaybın 10.000 Ha. civarında oldu9u tahminedilmektedir.E. 3. 2 Arazi ProblemleriMersin ;li, deniz seviyesinden 2400 m. yüksekli9e kadar de9i:en bir topografik yapıyasahiptir. Farklı e9im ve yüksekliklerde farklı karakterlere sahip topraklar olu:ur. Bu özelliklere sahipMersin ;li topraklarında bitki yeti:mesini ve tarımsal kullanımı kısıtlayan erozyon, sı9lık, ta:lılık,kayalılık, drenaj bozuklu9u, tuzluluk ve sodiklik gibi etkinlik dereceleri yer yer de9i:en bazı sorunlarbulunmaktadır. Bu sorunlar kısaca :öyle sıralanabilir:62

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuLekil E. 2: Mersin =imdiki Arazi Kullanım =ekliKaynak:Köy Hizmetleri Genel Müdürlü>ü Web Sitesi-200263

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuEROZYON:Mersin ilinde, da9lık arazi ve ya9ı:ın fazla olması nedeniyle su erozyonu en önemli sorunolarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar ço9unluklaalüviyal ve hidromorfik alüviyal topraklardan olu:an taban arazileridir. Bu arazilerin tamamı 105.662ha. (;l genelinin %6.7 si) olup, 9.600 hektarı kuru tarım, 87.400 hektarı sulu tarım, yakla:ık 8.000hektarını da ba9, çayır-mera, orman, fundalık ve yerle:im alanları olu:turur.Orta derece de erozyona maruz alan 149.380 hektar(% 9.4) olup, bunun 97.255 hektarınıII.,III.,IV ve VI. sınıflarda yer alan kuru tarım alanları olu:turur. Orta erozyon, düze yakıne9imlerden ba:layarak dik (% 20-30) e9imlere kadar etkisini gösterir. En çok hafif ve orta e9imlerdeetkilidir. Dik (%20-30) ve çok dik (%30 +) e9imli arazilerde orta erozyonun görüldü9ü yerler do9albitki örtüsünün nispeten iyi korundu9u alanlardır. Buralarda e9im genellikle çok dik, toprak sı9,arazi sınıfı VI. dır.;l topraklarının 601.500 hektarında (% 38), do9a örtüsünün tahrip edilmesi veya çok dike9imli yerlerde hiç koruma önlemi olmadan atlatma veya tarım yapılması sonucu, :iddetli derecedeerozyon görülmektedir. Sı9 ( 50-20 cm) veya çok ( 20-30 cm) topraklı VII. Sınıf niteli9inde olan butür alanların 113.600 hektarı kuru tarım arazisi, 67.500 hektarı mera, 383.360 hektarı orman vefundalık, 37.000 hektarı da di9er amaçlarla kullanılan arazilerdir.Çok :iddetli derecede erozyona maruz alanlar ço9unlukla do9al bitki örtüsü a:ırı derece detahrip olan meralarla, bir kısım orman bir kısım kuru tarım alanlarından olu:an %40 oranındaki633.940 hektarlık alanı kapsamaktadır.Bu duruma göre Mersin ;li topraklarının % 87.4’ ünde (1.385.000 ha.) çe:itli derecelerdeerozyon sorunu bulunmaktadır.TOPRAK SIKLIKI %:Topraklar, bitki kök sisteminin geli:ti9i ve besin elementlerinin temin edildi9i ortamdır. Bitkigeli:iminin yeri olan bu ortam ne kadar derin olursa topra9ın bulundu9u iklime adapte olabilen hertürlü kültür bitkisini yeti:tirmek mümkün olur. Oysa ;l topraklarının %92.3 ü (1.463.200 ha.) buderinlikten yoksundur.;l topraklarının % 7.3 ünü olu:turan 115.140 ha alanda toprak derinli9i 90 cm den fazla olup,bunların %82 si ( 94.415 ha.) düz ve düze yakın e9imlerde yer almaktadır. Ço9u birinci ve ikincisınıf olup daha çok sulu tarımda kullanılmaktadır.;l topraklarının % 3 ünü olu:turan 46.440 ha. alanda topraklar orta derin (90-50 cm); %14.7sini olu:turan 232.950 ha alanda sı9 (50-20 cm); %69 unu olu:turan 1.095.585 ha. alanda ise çoksı9 (20-0 cm) dır.Sı9 ve çok sı9 topraklar toplam 1.328.539 ha( % 84 ) saha ile ;l yüzeyinin önemli birmiktarını te:kil etmektedir. Topraktaki bu sı9lı9ın nedeni yukarıda da belirtildi9i gibi e9im ve :iddetlierozyondur. Sı9 topraklar orman, funda, mera bitkileri ve kültür bitkilerinin su ve besin maddeleriihtiyacını tam olarak kar:ılayamadı9ı için geli:imlerini kısıtlar.TALLILIK – KAYALILIK:Mersin ilinde 705.160 ha alan toprak i:lemeye ve bitki geli:mesine zarar verecek derecedeta:lılık ve kayalılık ihtiva etmektedir. Bu alan ;l topraklarının %47.3 ü demektir. Ta:lılık ve kayalılıkhem yüzeyde hem de profilde olabilmektedir. Ta:lılık ve kayalılı9ın profildeki oranı arttı9ındantoprak materyali azalaca9ından toprakların su ve bitki besinleri tutma gücüde azalır. ;l içinde ta:lılıkço9unlukla sarp ve çok sı9 topraklarda görülmektedir. Çok sı9 toprakların %49.1 i ta:lıdır. Ta:lılıkoranı sı9 topraklarda %61.6, orta derin topraklarda %44.6 ve derin topraklarda %2.5 dir. Sarpe9imlerde ta:lılık %75.1 dir. Di9er e9im gruplarında ta:lılık buna göre çok dü:üktür.DRENAJ:Daha çok alüviyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın birbölümünde bitki geli:imine zarar verecek kadar yüksek bulundu9u alan 55.206 Hektar dır. Bununyakla:ık 51.000 ha.’ı yetersiz drenajlı, 4.200 ha. lık alanı ise bozuk drenajlı alanlardır. Drenajproblemi genellikle sulu tarım alanlarında görülmekte olup, kuru tarım alanları, ba9, orman,fundalıklar ve yerle:im yerlerinde drenaj sorunu bulunmamaktadır.64

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTUZLULUK – SOD

F. 1 EKOS

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu;limizdeki orman a9aç türleri ve meydana getirdikleri orman formları genel olarak yukarıdabelirtilen :ekillerde ifade edilebilir. Bu orman formları ve a9aç türleri toprak ve iklim etkisi ile lokalizeörnekler gösterirler.Örne9in so9uklara kar:ı çok duyarlı, kuraklı9a kar:ı çok dayanıklı olan kızılçam ormanıGöksu, Berdan ve Dragon Çaylarının denize olan açıklı9ından ve denizin ılıman etkisi nedeniylemevcut yayılı:ından daha yukarılara 1200 m. kadar çıkabilirler. Torosların üst zonları 2000-2500 m.rakımlarda orman bulunmaz, buralar mera niteli9indedir.F. 1. 1. 2

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuF. 1. 1. 3 Orman Varlı @ ının YararlarıOrmanların bu güne kadar birincil yararlanma amacı odun ve kereste temin etmek idi. Ancakson yıllarda özellikle 1970 li yıllardan sonra di9er faydaları ön plana geçmi: ve ormanların birya:am birli9i oldu9u, bünyesinde birçok canlıyı barındırdı9ı ve bu özelli9i ile genetik, biyolojikçe:itlilik kayna9ı oldu9u ve bu özelli9inin muhafazası ile geli:tirilmesi için çalı:malar yapılmı:tır.Bu çalı:malardan en kapsamlı ve dikkat çekici olanı 1992 yılı Rio Konferansıdır. 1992 yılındaRio Konferansında ormanlar ile ilgili prensipler belirlenmi:tir. Bunlar özetle;1. Ormanlar :imdiki ve gelecek ku:akların sosyal, ekonomik, kültürel ve manevi ihtiyacınıkar:ılayacak :ekilde yönetilmelidir.2. Ulusal politikalar ormanların sürdürülebilirli9ini sa9lamalıdır.3. Ormanların korunması tüm ülkelerin sorumlulu9undadır.Ülkemizde ve ilimizde de ormanların odun dı:ı amaçlar için daha çok miktarda kullanılmasıamaçlanmı: ve bunun için 363.546 Ha. orman alanı muhafazaya alınmı:tır. Bu sahalar;♣♣♣♣♣♣♣Hidrolojik amaçla yani su kaynaklarının korunması ve iyile:tirilmesi,Av ve yaban hayatının korunması ve geli:tirilmesi,Halkın piknik ve dinlenme ihtiyacının kar:ılanması,=ehir ve kasabaların çevresinde ye:il ku:ak olarak görsel amaçla,Turistik potansiyel olan alanlardaki ye:il dokuyu muhafaza,Toprak muhafaza, erozyonu önleme,Gen kaynaklarını, koruma ve bilimsel amaçlar vb. için kullanılmaktadır.F. 1. 1. 4 Orman Kadastro ve Mülkiyet KonularıOrmandan tarla açmak, izinsiz a9aç keserek ormanları tahrip etmek orman alanlarınıdaraltır. ;lk ça9larda ;ç Anadolu'nun büyük bir kısmının ormanlık oldu9u ancak a:ırı faydalanmasonucu ormanların yok oldu9u bilimsel bir gerçektir. Bu gün bu alanların bozulan do9al dengenedeniyle tekrar ormanla:tırılması mümkün de9ildir.Ancak kırsal kesimde bilinçsiz olarak tarım yapma amacı ile yasa dı:ı eylem olarak bir kısımorman alanı daraltılmı:tır. Son yıllarda sayısı azalan bu tür eylemler geçmi:te 1970 li yıllarda yo9unolarak görülmü:tür. Bu türden çalı:malar ormancılıkta 2-b uygulaması olarak ifade edilen vemevcut yasalara göre 1981 yılından önce açılmı: ve tarım alanına dönü:türülmü: olanlar ormankadastro komisyonları tarafından belirlenip, orman dı:ına çıkarılmaktadır.- Yılı içerisinde orman kadastro çalı:malarıyla ilgili programa alınan köy adedi 60 olupgerçekle:me miktarı 58000 Ha. dır.- Kadastrosu tamamlanmı: orman alanı miktarı 780.410 ha olup gerçekle:me oranı %93dür.- =imdiye kadar 2/B ile orman sınırı dı:ına çıkarılan alan 19.800 ha dır.- Tescili yapılmı: orman alanı miktarı 227.079 ha dır.- Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı 455 ha.- Mevcut özel orman 3 adet olup, 32 Ha dır.- 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 16., 17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardanverilen izin adedi 1.383 ve alanı 10.541 ha dır.F. 1. 2 Çayır ve MeralarToplam 1.585.300 hektarlık il arazisinin 6109 hektarı çayır ve mera olarak kullanılmaktadır.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuÇayır ve meralar genel olarak hayvan otlatmak amacıyla kullanılmaktadır. Amacıdo9rultusunda kullanılırsa erozyonu önler, hayvancılı9ın geli:imini olumlu yönde etkiler, biyolojikzenginli9in devamında etkili olmaktadır.F. 1. 3 Sulak AlanlarBu ba:lıkla ilgili ayrıntılı bilgiler F.4. bölümünde verilmektedir.F. 1. 4 Di @ er Alanlar ( Stepler vb.)Bu konu ile ilgili bilgi bulunamamı:tır.F. 2 FLORAF. 2. 1 Habitat ve TopluluklarıAkdeniz ile sınırlanan ve Mersin’e ba9lı Tarsus, Berdan, Silifke Ovaları ve Adana’nın büyükbölümünü kapsayan Çukurova da, 5-10 m.lerde, ço9u kumul, tuzcul ve sucul olan bir bitki örtüsüvardır. Ayrıca ova bakı:lı alanlarda, yakla:ık 100-200 m. yükseklikteki duvar bitkileri ve yanısıra,200-300 m. lerde Mersin Göksu kıyılarındaki gibi, Tamarix smyrnensis, Salix alba, Populus nigra,P. Tremula, Mut köprüsünde lokal P. euphratica, Cupressus sempervirens’ den olu:an farklı birbitki yayılımını bulmak mümkündür ( Everest, 2001).Akdeniz Bölgesindeki vejetasyon katları sıcak Akdeniz, asıl Akdeniz, üst Akdeniz ve Akdenizda9 vejetasyonu olarak adlandırılabilir(Akman,1995). Bunları kısaca :u :ekilde tanıtabiliriz:♣♣♣♣Sıcak Akdeniz vejetasyon katı: 0-500 m.ler arasında geli:ir. Maki vejetasyonununbaskın türleri arasında keçiboynuzu, zeytin, sakız, sandal, kermes me:esi, mersin veorman türlerinden kızılçam, Halep çamı gibi türler vardır.Asıl Akdeniz vejetasyon katı: 500-1000 m.ler arasında geli:ir ve ba:lıca kızılçam,fıstıkçamı, defne, kermes me:esi, selvi, mazı me:esi gibi vejetasyon serileri ile temsiledilir. Kızılçam bu yükseltinin üzerinde yerini karaçam ve karı:ık yapraklı türlerdenolu:an orman vejetasyonuna bırakır.Üst Akdeniz vejetasyon katı: 1000-1500 m.ler arasında geli:ir ve ülkemizde herdemye:il olmayan me:elerle karakterize edilir. Ba:lıca saplı me:e, Macar me:esi vekısmen gürgen gibi türlerle temsil edilir.Akdeniz da9 vejetasyon katı: 1500-2000 m. yükseltiler arasındadır. Karaçam, sedir,göknar tipiktir.Akdeniz bölgesi da9lık yapısı ile ya:amak için çok özgün ko:ullar isteyen endemiklerinbarınmasına zemin hazırlanmı:tır. Ta:eli platosu’ nda ya:ayan 1053 türden 213’ ünün de endemikoldu9u saptanmı:tır( Sümbül ve Erik,1990). Örne9in bunlardan Verbascum microcephalum(Anamur: Akpınar Yaylası,1900 m.) ve Astragalus talassaus ( Anamur: Güneybah:i: köyü, 1840m.) nesli tehlikedekiler listesinde yer alır.Mersin ili endemikleri B.2.4. de verilmektedir.F. 2. 2 Türler ve PopülasyonlarıFam: AcanthaceaeCins : AcanthusTür: Acanthus dioscoridis var. perringiiAcanthus hirsutusAcanthus spinosusFam: AceraceaeCins : AcerTür: Acer hyrcanum subsp. tauricolumAcer monspessulanum subsp.monspessulanumAcer monspessulanum subsp.microphyllumFam: AlismataceaeCins : AlismaTür: Alisma gramineumCins : DamasoniumTür: Damasonium alismaFam: AmaryllidaceaeCins : GalanthusTür: Galanthus elwesiiGalanthus nivalis subsp. cilicicusCins : NarcissusTür: Narcissus serotinusNarcissus tazetta subsp. aureusCins : SternbergiaTür: Sternbergia clusianaSternbergia fischerianaFam: AnacardiaceaeCins : PistaciaTür: Pistacia leutiscusPistacia terebinthus subsp. palaestinaFam: ApiaceaeCins : AinsworthiaTür: Ainsworthia trachycarpaCins : AmmiTür: Ammi majusCins : Anthriscus69

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Anthriscus caucalisAnthriscus lamprocarpaApiumApium graveolensBiforiaBiforia testiculataBuniumBunium ferulaceumBupleurumBupleurum gracileBupleurum intermediumBupleurum koecheliiBupleurum lancifoliumBupleurum lophocarpumBupleurum lycaonicumBupleurum odontitesBupleurum pauciradiatumBupleurum polyactisBupleurum subuniflorumBupleurum sulphureumBupleurum zohariiCapnophyllumCapnophyllum peregrinumConiumConium maculatumDaucusDaucus broteriDaucus guttatusEchinophoraEchinophora carvifoliaEryngiumEryngium bourgatii subsp. heldreichiiEryngium campestre var. virensEryngium creticumEryngium glomeratumEryngium kotschyiFalcariaFalcaria vulgarisFerulaFerula elaeochytrisFerulagoFerulago asparagifoliaFerulago cassiaFerulago galbeniferaFerulago pachylobaFerulago pauciradiataFerulago syriacaFerulago trachycarpaHeptapteraHeptaptera cilicicaHeracleumHeracleum humileJohreniaJohrenia alpinaJohrenia aureaJohrenia silenoidesJohrenia tortuosaLagoeciaLagoecia cuminoidesLecokiaLecokia creticaMalabailaMalabaila secaculOenantheOenanthe pimpinelloidesOenanthe proliferaPastinacaPastinaca zozimioidesPeucedanumPeucedanum chryseumPeucedanum depauperatumPhysospermumPhysospermum cornubiensePimpinellaPimpinella cretica var. creticaPimpinella isaurica70Cins : PseudorlayaTür: Pseudorlaya pumilaCins : ScaligeriaTür: Scaligeria meifoliaCins : ScandixTür: Scandix australis subsp. grandifloraScandix balansaeScandix ibericaScandix pecten-venerisScandix stellataScandix turgidaCins : SmyrniumTür: Smyrnium connatumCins : SmyrniumTür: Smyrnium olusatrumCins : TordyliumTür: Tordylium elegansTordylium pustulosumTordylium syriacumCins : TorilisTür: Torilis leptophyllaTorilis nodosaTorilis tenellaTorilis triradiataTorilis ucranicaFam: ApocynaceaeCins : NeriumTür: Nerium oleanderCins : TrachomitumTür: Trachomitum venetum subsp.sarmatienseCins : VincaTür: Vinca herbaceaFam: AraceaeCins : ArumTür: Arum detruncatum var. virescensArum dioscoridis var. liepoldtiiCins : BiarumTür: Biarum eximiumCins : EminiumTür: Eminium rauwolffii var. kotschyiFam: ArecaceaeCins : PhoenixTür: Phoenix dactyliferaCins : WashingtoniaTür: Washingtonia filiferaFam: AristolochiaceaeCins : AristolochiaTür: Aristolochia auriculariaAristolochia billardieriCins : AristolochiaTür: Aristolochia cilicicaAristolochia krauseiAristolochia maurorumAristolochia parvifoliaAristolochia stenosiphonFam: AsclepiadaceaeCins : CynanchumTür: Cynanchum acutum subsp. acutumCins : CypriniaTür: Cyprina gracilisCins : PeriplocaTür: Periploca graeca var. graecaCins : VincetoxicumTür: Vincetoxicum parviflorumFam: AspidiaceaeCins : DryopterisTür: Dryopteris pallidaFam: AspleniaceaeCins : AspleniumTür: Asplenium haussknechtiiAsplenium onopterisAsplenium reuteriCins : PhyllitisTür: Phyllitis sagittataFam: Asteraceae

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:AchilleaAchillea falcataAchillea kotschyi subsp. kotschyiAchillea spinulifoliaAchillea wilhelmsiiAnacyclusAnacyclus clavatusAnthemisAnthemis aciphylla var. aciphyllaAnthemis arenicola var. arenicolaAnthemis chiaAnthemis coelopoda var. longilobaAnthemis cotulaAnthemis cretica subsp. cassiaAnthemis cretica subsp. ponticaAnthemis cretica subsp. albidaAnthemis fimbriata,Anthemis halophilaAnthemis hyalinaAnthemis kotschyana var. discoideaAnthemis kotschyana var. kotschyanaAnthemis pauciloba var. paucilobaAnthemis pauciloba var. sieheanaAnthemis pseudocotulaAnthemis rosea subsp. carneaAnthemis tinctoria var. tinctoriaArtemisiaArtemisia absinthiumAsteriscusAsteriscus aquaticusAtractylisAtractylis cancellataAtractylisAtractylis carduusBellisBellis annvaBellis perennisBombycilaenaBombycilaena erectaCardopatiumCardopatium corymbosumCarduusCarduus acicularisCarduus argentatusCarduus lanuginosusCarlinaCarlina lanataCarlina oligocephala subsp. oligocephalaCarthamusCarthamus tenuis subsp. tenuisCentaureaCentaurea aegialophilaCentaurea aggregata subsp. aggregataCentaurea amanicolaCentaurea antiochia var. praealtaCentaurea babylonicaCentaurea calcitrapa subsp. calcitrapaCentaurea calcitrapa subsp. cilicicaCentaurea cheirolophaCentaurea pichleri subsp. pichleriCentaureaCentaurea pichleri subsp. extrarosularisCentaurea pinetorumCentaurea scopulorum var. scopulorumCentaurea solstitialis subsp. carneolaCentaurea solstitialis subsp. pyracanthaCentaurea spicataCentaurea triumfettiiCentaurea urvillei subsp. urvilleiCentaurea urvillei subsp. armataCephalorrhynchusCephalorrhynchus tuberosusChardiniaChardinia orientalisChrysanthemumChrysanthemum coronariumCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:CicerbitaCicerbita brevirostisCichoriumCichorium glandulosumCichorium intybusCirsiumCirsium arvense subsp. vestitumCirsium cilicicumCirsium libanoticum subsp. lycaonicumCirsium vulgareCnicusCnicus benedictus var. kotschyiConyzaConyza bonariensisCrepisCrepis alpinaCrepis asperaCrepis foetida subsp. foetidaCrepis foetida subsp. commutataCrepis micranthaCrepis pulchra subsp. pulchraCrepis reuterana subsp. reuteranaCrepis sanctaCrepis zacinthaCrupinaCrupina crupinastrumCymbolaenaCymbolaena griffithiiErigeronErigeron cilicicusEupatoriumEupatorium cannabinumEvaxEvax eriosphaeraFilagoFilago eriocephalaFilago pyramidataGeropogonGeropogon hybridusGundeliaGundelia tournefortii var. tournefortiiHedypnoisHedypnois creticaHelichrysumHelichrysum chionophilumHelichrysum pamphylicumHelichrysum stoechasHelminthothecaHelminthotheca echioidesHieraciumHieracium leucothecumHymenonemaHymenonema graecumHypochoerisHypochoeris glabraIflogaIfloga spicataInulaInula acaulis var. acaulisInula graveolensInula heterolepisInula oculus-christiInula viscosaJurineaJurinea consanguineaJurinea macrocephalaLactucaLactuca intricataLactuca salignaLamyropsisLamyropsis cynaroidesLapsanaLapsana communis subsp. pisidicaLapsana communis subsp. intermediaLeontodonLeontodon oxylepis var. oxylepis71

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:flabellifoliumvar. canumCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Leontodon tuberosusLogfiaLogfia gallicaMatricariaMatricaria chamomilla var. recutitaNotobasisNotobasis syriacaOnopordumOnopordum boisseriOnopordum polycephalumPallenisPallenis spinosaPhagnalonPhagnalon graecumPicnomonPicnomon acarnaPicrisPicris campylocarpaPicris cypricaPicris paucifloraPicris strigosa var. strigosaPilosellaPilosella verruculataPilosella x auriculoidesPrenanthesPrenanthes glareosaPtilostemonPtilostemon diacantha subsp. turcicusRhagadiolusRhagadiolus stellatus var. stellatusScolymusScolymus maculatusScorzoneraScorzonera cana var. canaScorzonera cana var. alpinaScorzonera laceraScorzonera mollis subsp. szowitziiSenecioSenecio doriiformis subsp. orientalisSenecio farfarifoliusSenecio vernalisSerratulaSerratula cerinthifoliaSerratula lasiocephalaSieberaSiebera nanaSonchusSonchus oleraceusStaehelinaStaehelina lobeliiSteptorhamphusSteptorhamphus tuberosusTanacetumTanacetum argenteum subsp.Tanacetum argenteum subsp. canumTanacetum cadmeum subsp. cadmeumTanacetum nitensTanacetum partheniumTaraxacumTaraxacum buttleriTaraxacum hellenicumTaraxacumTaraxacum sieheanumTaraxacum syriacumTolpisTolpis virgataTripleurospermumTripleurospermum conocliniumTripleurospermum kotschyiTyrimnusTyrimnus leucographusUechtritziaUechtritzia armenaUrospermum72Tür: Urospermum picroidesCins : XeranthemumTür: Xeranthemum annuumXeranthemum inapertumFam: BerberidaceaeCins : LeonticeTür: Leontice leontopetalum subsp.leontopetalumFam: BetulaceaeCins : AlnusTür: Alnus orientalis var. orientalisAlnus orientalis var. pubescensFam: BoraginaceaeCins : AlkannaTür: Alkanna aucheranaAlkanna confusaAlkanna hispidaAlkanna kotschyanaAlkanna pinardiiAlkanna punctulataAlkanna sieheanaCins : AlkannaTür: Alkanna tinctoria subsp. anatolicaCins : AnchusaTür: Anchusa barrelieri var. orientalisAnchusa barrelieri var. barrelieriAnchusa officinalisAnchusa undulata subsp. hybridaCins : AsperugoTür: Asperugo procumbensCins : BrunneraTür: Brunnera orientalisCins : BuglossoidesTür: Buglossoides arvensisBuglossoides incrassataCins : CerintheTür: Cerinthe minor subsp. auriculataCins : CynoglossumTür: Cynoglossum creticumCynoglossum montanumCynoglossum officinaleCins : CynoglottisTür: Cynoglottis barrelieri subsp.serpentinicolaCynoglottis chetikiana subsp.paphlagonicaCins : EchiumTür: Echium angustifoliumEchium glomeratumEchium italicumCins : HeliotropiumTür: Heliotropium boveiHeliotropium circinatumCins : HeliotropiumTür: Heliotropium dolosumHeliotropium europaeumHeliotropium haussknechtiiHeliotropium hirsutissimumHeliotropium suaveolensCins : LithodoraTür: Lithodora hispidula subsp. hispidulaLithodora hispidula subsp. versicolorCins : LithospermumTür: Lithospermum purpurocaeruleumCins : MyosotisTür: Myosotis alpestris subsp. alpestrisMyosotis incrassataMyosotis lithospermifoliaMyosotis ramosissima subsp.ramosissimaMyosotis ramosissima subsp. uncataMyosotis refracta subsp. refractaMyosotis refracta subsp. paucipilosaMyosotis speluncicolaMyosotis sylvatica subsp. rivularisCins : Neatostema

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTür: Neatostema apulumCins : NoneaTür: Nonea obtusifoliaNonea pulla subsp. scabrisquamataCins : OmphalodesTür: Omphalodes luciliae subsp. cilicicaCins : OnosmaTür: Onosma albo-roseum subsp.sanguinolentumOnosma angustissimumOnosma aucheranumOnosma bornmuelleriOnosma frutescensOnosma giganteumOnosma microcarpumOnosma ovalifoliumOnosma rutilumOnosma tauricum var. tauricumOnosma tenuiflorumCins : RocheliaTür: Rochelia cancellataRochelia disperma var. DispermaCins : SolenanthusTür: Solenanthus stamineusCins :Tür:SymphytumSymphytum brachycalyxSymphytum longisetumFam: BrassicaceaeCins : AethionemaTür:Cins :Tür:Cins :Tür:condensatumAethionema arabicumAethionema capitatumAethionema demiriziiAethionemaAethionema eunomioidesAethionema iberideumAethionema schistosumAethionema spicatumAethionema stylosumAlyssumAlyssum aizoidesAlyssum argyrophyllumAlyssum bulbotrichumAlyssum cilicicumAlyssum condensatum subsp.Alyssum contemptumAlyssum filiformeAlyssum floribundumAlyssum giosnanumAlyssum mouradicumAlyssum murale var. alpinumAlyssum praecox var. praecoxAlyssum repens subsp. trichostachyumvar. trichostachyumAlyssum strictumAlyssum strigosum subsp. strigosuAlyssum strigosum subsp. cedrorumCins : AnchoniumTür: Anchonium elichrysifolium subsp.elichrysifoliumAnchonium elichrysifolium subsp.cilicicumCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:ArabisArabis aubrietioidesArabis caucasica subsp. brevifoliaArabis deflexaArabis ionocalyxArabis novaArabis turritaAubrietaAubrieta canescens subsp. cilicicaBarbareaBarbarea minor var. eriopodaBarbarea vernaCardamineCardamine graeca73Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:heterocomananaCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:CardariaCardaria draba subsp. chalepensisCardaria draba subsp. drabaClypeolaClypeola jonthlaspiConringiaConringia planisiliquaDrabaDraba acaulisDraba bruniifolia subsp. heterocoma var.Draba bruniifolia subsp. heterocoma var.DrabaDraba elegansErophilaErophila verna subsp. praecoxErucariaErucaria hispanicaErysimumErysimum goniocaulonErysimum repandumEuclidiumEuclidum syriacumFibigiaFibigia eriocarpaHesperisHesperis bicuspidataHesperis campicarpaHesperis kotschyiHesperis laciniataHesperis matronalis subsp. cilicicaHesperis pendulaIberisIberis acutilobaIberis atticaIberis sempervirensIberis tauricaIsatisIsatis buschianaIsatis calliferaIsatis constrictaIsatis frigidaIsatis lusitanicaLepidiumLepidium campestreLepidium perfoliatumMalcolmiaMalcolmia chiaMalcolmia flexuosaMatthiolaMatthiola longipetala subsp. bicornisMyagrumMyagrum perfoliatumNasturtiumNasturtum officinaleNesliaNeslia apiculataOchthodiumOchthodium aegyptiacumPeltariaPeltaria angustifoliaRaphanusRaphanus raphanistrumRapistrumRapistrum rugosumSinapisSinapis arvensisSisymbriumSisymbrium officinaleSisymbrium orientaleSobolewskiaSobolewskia clavataThlaspiThlaspi cilicicumThlaspi elegans

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuThlaspi violascensCins : TorulariaTür: Torularia torulosaCins : TurritisTür: Turritis laxaFam: CactaceaeCins : OpuntiaTür: Opuntia ficus-indicaFam: CampanulaceaeCins : AsyneumaTür: Asyneuma amplexicaule subsp.amplexicaule var. amplexicauleAsyneuma limonifolium subsp.pestalozzaeAsyneuma rigidum subsp. rigidumAsyneuma virgatum subsp. virgatumCins : CampanulaTür: Campanula axillarisbuserGCampanulaCampanula cymbalariaCampanula davisiiCampanula delicatulaCampanula drabifoliaCampanula isauricaCampanula kotschyanaCampanula macrostylaCampanula peregrinaCampanula phrygiaCampanula psilostachyaCins : CampanulaTür: Campanula rapunculoides subsp.rapunculoidesCampanula rapunculus var. rapunculusCampanula retrorsaCampanula reuteranaCampanula stellarisCampanula strigosaCampanula trachyphyllaCins : LegousiaTür: Legousia falcataLegousia pentagoniaLegousia speculum-venerisCins : MichauxiaTür: Michauxia campanuloidesMichauxia tchihatchewiiMichauxia thyrsoideaFam: CaprifoliaceaeCins : LoniceraTür: Lonicera etrusca var. etruscaLonicera nummulariifolia subsp.nummulariifoliaFam: CaryophyllaceaeCins : AgrostemmaTür: Agrostemma gracilisCins : ArenariaTür: Arenaria acerosaArenaria balansaeArenaria deflexa subsp. pubescensArenaria kotschyana subsp. kotschyanaCins : ArenariaTür: Arenaria ledebouriana var. ledebourianaArenaria pamphylica subsp. alpestrisArenaria pamphylica subsp. pamphylicavar. turcicaArenaria rotundifolia subsp. rotundifoliaArenaria tremulaCins : BolanthusTür: Bolanthus minuartioidesCins : BufoniaTür: Bufonia calyculataBufonia virgataCins : CerastiumTür: Cerastium chlorifoliumCerastium fontanum subsp. trivialeCins : DianthusTür: Dianthus anatolicus74Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:var. macmeilliimesogitanaDianthus elegans var. elegansDianthus elegans var. actinopetalusDianthus strictus var. subenervisDianthus strictus var. axilliflorusDianthus strictus var. strictusGypsophilaGypsophila curvifoliaLoeflingiaLoeflingia hispanicaMinuartiaMinuartia anatolica var. polymorphaMinuartia decipienus subsp. DecipiensMinuartia globulosaMinuartia hybrida subsp. hybridaMinuartia hybrida subsp. vaillantianaMinuartia intermediaMinuartia isauricaMinuartia juniperinaMinuartia leucocephaloidesMinuartia mesogitana subsp. kotschyanaMinuartia mesogitana subsp.Minuartia multinervisMinuartia umbellulifera subsp.umbellulifera var. umbelluliferaCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:PetrorhagiaPetrorhagia creticaPetrorhagia peroniniiPetrorhagia saxifragaPetrorhagia velutinaSaponariaSaponaria kotschyiSaponaria officinalisSaponaria pumilioSileneSilene aegyptiaca subsp. aegyptiacaSilene aegyptiaca subsp. ruderalisSilene behenSilene brevicaulisSilene conoideaSilene delicatula subsp. delicatulaSilene dichotoma subsp. dichotomaSilene discolorSilene fabariaSilene gallicaSilene italicaSilene kotschyi var. maritimaSilene kotschyi var. kotschyiSilene macrodantaSilene noctifloraSilene nocturnaSilene otitesSilene papillosaSilene pharnaceifoliaSilene pompeiopolitanaSilene rigidulaSilene spergulifoliaSilene squamigera subsp. squamigeraSilene squamigera subsp. vesiculiferaSilene swertiifoliaCins : SpergulariaTür: Spergularia marinaCins : StellariaTür: Stellaria cilicicaCins : TelephiumTür: Telephium imperati subsp. orientaleCins : VaccariaTür: Vaccaria pyramidata var. grandifloraCins : VeleziaTür: Velezia rigidaFam: ChenopodiaceaeCins : ArthrocnemumTür: Arthrocnemum fruticosumArthrocnemum glaucumCins : Chenopodium

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTür: Chenopodium ambrosioidesChenopodium botrysCins : HalimioneTür: Halimione portulacoidesCins : HalopeplisTür: Halopeplis amplexicaulisCins : PetrosimoniaTür: Petrosimonia brachiataCins : SalicorniaTür: Salicornia europaeaCins : SalsolaTür: Salsola ruthenicaSalsola sodaFam: CistaceaeCins : CistusTür: Cistus creticusCistus parviflorusCistus salviifoliusCins : FumanaTür: Fumana arabica var. incanescensFumana scopariaFumana thymifolia var. thymifoliaCins : HelianthemumTür: Helianthemum canumHelianthemum ledifolium var. ledifoliumHelianthemum nummularium subsp.nummulariumHelianthemum nummularium subsp.tomentosumHelianthemum racemosumHelianthemum stipulatumFam: ConvolvulaceaeCins : CalystegiaTür: Calystegia sepium subsp. sepiumCalystegia soldanellaCins : ConvolvulusTür: Convolvulus dorycnium subsp.oxysepalusConvolvulus lanatusConvolvulus pentapetaloidesConvolvulus scammoniaConvolvulus stachydifoliusCins : IpomeaTür: Ipomoea purpureaIpomoea sagittataIpomoea stoloniferaFam: CornaceaeCins : CornusTür: Cornus masCornus sanguinea subsp. cilicicaFam: CorylaceaeCins : CarpinusTür: Carpinus orientalisCins : OstryaTür: Ostrya carpinifoliaFam: CrassulaceaeCins : RosulariaTür: Rosularia globulariifoliaRosularia libanoticaCins : SedumTür: Sedum hispanicum var. hispanicumSedum litoreumFam: CucurbitaceaeCins : BryoniaTür: Bryonia creticaBryonia multifloraCins : CitrullusTür: Citrullus colocynthisCitrullus lanatusCins : CucumisTür: Cucumis meldCins : EcballiumTür: Ecballium elateriumFam: CupressaceaeCins : CuppressusTür: Cupressus sempervirens75Cins : JuniperusTür: Juniperus drupaceaJuniperus oxycedrus subsp. oxycedrusFam: CynocrambaceaeCins : TheligonumTür: Theligonum cynocrambeFam: CyperaceaeCins : BolboschoenusTür: Bolboschoenus maritimus var. maritimusCins : CarexTür: Carex distansCarex divisaCarex divulsa subsp. divulsaCarex divulsa subsp. coriogyneCarex flacca subsp. serrulataCarex hallerianaCarex muricataCarex otrubaeCarex ripariaCins : CyperusTür: Cyperus capitatusCyperus glaberCyperus rotundusCyperus serotinusCins : EleocharisTür: Eleocharis palustrisEleocharis uniglumisCins : FimbristylisTür: Fimbristylis sieberianaCins : IsolepisTür: Isolepis cornuaCins : KobresiaTür: Kobresia simpliciusculaFam: DipsacaceaeCins : CephalariaTür: Cephalaria cilicicaCephalaria dipsacoidesCephalaria joppicaFam: DipsacaceaeCins : DipsacusTür: Dipsacus laciniatusCins : KnautiaTür: Knautia integrifolia var. bidensKnautia integrifolia var. integrifoliaCins : ScabiosaTür: Scabiosa calocephalaScabiosa hispidulaScabiosa micranthaFam: EbenaceaeCins : DiospyrosTür: Diospyros kakiFam: ElaeagnaceaeCins : ElaeagnusTür: Elaeagnus angustifoliaFam: EphedraceaeCins : EphedraTür: Ephedra campylopodaFam: EquisetaceaeCins : EquisetumTür: Equisetum ramosissimumFam: EricaceaeCins : ArbutusTür: Arbutus andrachneArbutus unedoFam: EuphorbiaceaeCins : AndrachneTür: Andrachne telephioidesCins : ChrozophoraTür: Chrozophora tinctoriaCins : EuphorbiaTür: Euphorbia apiosEuphorbia argutaEuphorbia aulacospermaEuphorbia cardiophyllaEuphorbia davisiiEuphorbia exigua var. retusa

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuEuphorbia helioscopiaEuphorbia herniariifolia var. herniariifoliaEuphorbia kotschyanaEuphorbia macrostegiaEuphorbia microsphaeraEuphorbia peplus var. peplusEuphorbia peplus var. minimaEuphorbia petiolataEuphorbia rhytidospermaEuphorbia rigidaEuphorbia taurinensisEuphorbia terracinaEuphorbia thompsoniiEuphorbia valerianifoliaEuphorbia virgataCins : MercurialisTür: Mercurialis annuaCins : RicinusTür: Ricinus communisFam: FabaceaeCins : AcaciaTür: Acacia karrooCins : AlhagiTür: Alhagi pseudalhagiCins : AnagyrisTür: Anagyris foetidaCins : AnthyllisTür: Anthyllis vulneraria subsp. boisseriCins : ArachisTür: Arachis hypogaeaCins :Tür:anatolicuslongidensmersinensisCins :Tür:Cins :AstragalusAstragalus acmonotrichusAstragalus albicalycinusAstragalus amoenusAstragalus andrachneifoliusAstragalus angustiflorus subsp.Astragalus angustifolius subsp.Astragalus asteriasAstragalus austro-aegaeusAstragalus berytiusAstragalus chrysochlorusAstragalus commagenicusAstragalus depressus var. depressusAstragalus drusorum var. maroniticusAstragalus echinatusAstragalus epiglottisAstragalus eriophyllusAstragalus gossypinusAstragalus gummiferAstragalus guttatusAstragalus hamosusAstragalus huber-morathiiAstragalus leporinus var. leporinusAstragalus leporinus var. hirsutusAstragalus melanocephalusAstragalus mesogitanusAstragalus nanusAstragalus oxytropifoliusAstragalus pamphylicusAstragalus pisidicusAstragalus plumosus var. plumosusAstragalus roseocalycinusAstragalus schizopterusAstragalus schottianusAstragalus sericansAstragalus suberosus subsp. haarbachiiAstragalus suberosus subsp.Astragalus suberosus subsp. suberosusAstragalus vaginansAstragalus zederbaueriBiserrulaBiserrula pelecinusCalicotome76Tür: Calicotome villosaCins : CeratoniaTür: Ceratonia siliquaCins : ChamaecytisusTür: Chamaecytisus drepanolobusCins : CicerTür: Cicer floribundumCicer incisumCicer pinnatifidumCins : ColuteaTür: Colutea cilicicaCins : CoronillaTür: Coronilla coronataCoronilla emerus subsp. emeroidesCoronilla parvifloraCoronilla scorpioidesCoronilla varia subsp. libanoticaCins : CytisopsisTür: Cytisopsis dorycniifolia subsp.dorycniifoliaCins : DorycniumTür: Dorycnium hirsutumDorycnium pentaphyllum subsp.haussknechtiiDorycnium pentaphyllum subsp.anatolicumDorycnium rectumCins : EbenusTür: Ebenus laguroides var. cilicicaCins : FactorovskyaTür: Factorovskya aschersonianaCins : GenistaTür: Genista acanthocladaGenista albidaGenista involucrataCins : lycyrrhizaTür: Glycyrrhiza flavescensGlycyrrhiza glabra var. glanduliferaCins : GonocytisusTür: Gonocytisus angulatusCins : HammatolobiumTür: Hammatolobium lotoidesCins : HedysarumTür: Hedysarum spinosissimumCins : HippocrepisTür: Hippocrepis ciliataHippocrepis unisiliquosa subsp. bisiliquaHippocrepis unisiliquosa subsp.unisiliquosaCins : LathyrusTür: Lathyrus annuusLathyrus aphaca var. affinisLathyrus aphaca var. pseudoaphacaLathyrus aphaca var. modestusLathyrus cassiusLathyrus cilicicusLathyrus elongatusLathyrus gorgoni var. gorgoniLathyrus laxiflorus subsp. laxiflorusLathyrus lycicusLathyrus marmoratusLathyrus sativusLathyrus saxatilisLathyrus setifoliusLathyrus stenophyllusCins : LensTür: Lens ervoidesLens nigricansCins : LotononisTür: Lotononis genistoidesCins : LotusTür: Lotus aegaeusLotus halophilus var. halophilusLotus palustrisLotus peregrinus var. peregrinusCins : Medicago

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:sativumelatiuspumilioCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Medicago constrictaMedicago coronataMedicago disciformisMedicago doliata var. muricataMedicago granadensisMedicago littoralis var. littoralisMedicago marinaMedicago noeanaMedicago orbicularisMedicago polymorpha var. polymorphaMedicago polymorpha var. vulgarisMedicago rigidula var. rigidulaMedicago rigidula var. agrestisMedicago rotata var. rotataMedicago scutellataMedicago truncatula var. longiaculeataMedicago turbinata var. aculeataMedicago turbinata var. chioticaMelilotusMelilotus elegansMelilotus italicaOnobrychisOnobrychis argyrea subsp. isauricaOnobrychis caput-galliOnobrychis cilicicaOnobrychis cornutaOnobrychis mutensisOnobrychis oxyodontaOnobrychis pisidicaOnonisOnonis adenotricha var. adenotrichaOnonis adenotricha var. stenophyllaOnonis basiadnataOnonis hirtaOnonis mitissimaOnonis natrix subsp. hispanicaOnonis pubescensOnonis pusillaOnonis reclinataOnonis serrataOnonis spinosa subsp. antiquorumOnonis viscosa subsp. brevifloraPisumPisum sativum subsp. sativum var.Pisum sativum subsp. elatius var.Pisum sativum subsp. elatius var.PodocytisusPodocytisus caramanicusProsopisProsopis farctaScorpiurusScorpiurus muricatus var. subvillosusSecurigeraSecurigera securidacaSpartiumSpartium junceumTetragonolobusTetragonolobus purpureusTetragonolobus requineiiTrifoliumTrifolium aintabenseTrifolium angustifolium var. angustifoliumTrifolium angustifolium var. intermediumTrifolium argutumTrifolium arvense var. arvenseTrifolium boissieriTrifolium campestreTrifolium caucasicumTrifolium caudatumTrifolium constantinopolitanumTrifolium echinatumTrifolium fragiferum var. fragiferumTrifolium globosum77Trifolium hirtumTrifolium leucanthumTrifolium lucanicumTrifolium nigrescens subsp. petrisaviiTrifolium ochroleucumTrifolium physodes var. psilocalyxTrifolium pilulareTrifolium purpureum var. laxiusculumTrifolium purpureum var. pamphylicumTrifolium purpureum var. purpureumTrifolium repens var. giganteumTrifolium resupinatum var.microcephalumTrifolium roussaeanumTrifolium scutatumTrifolium tomentosumTrifolium vesiculosum var. rumelicumCins :Tür:Cins :Tür:Fam: FagaceaeCins : QuercusTür:TrigonellaTrigonella brachycarpaTrigonella cilicicaTrigonella cylindraceaTrigonella foenum-graecumTrigonella halophilaTrigonella kotschyiTrigonella lunataTrigonella macrorrhynchaTrigonella monspeliacaTrigonella plicataTrigonella raphaninaTrigonella rhytidocarpaTrigonella spicataTrigonella spruneriana var. sprunerianaTrigonella spruneriana var. sibthorpiiTrigonella strangulataTrigonella tenuisTrigonella velutinaViciaVicia alpestris subsp. hypoleucaVicia canescens subsp. gregariaVicia cassiaVicia cracca subsp. stenophyllaVicia cuspidataVicia erviliaVicia fabaVicia galilaeaVicia narbonensis var. narbonensis.Vicia pubescensVicia sativa subsp. nigra var. segetalisVicia sativa subsp. incisa var. cordataVicia sativa subsp. sativaVicia sativa subsp. amphicarpaVicia sericocarpa var. sericocarpaVicia villosa subsp. eriocarpaQuercus cerris var. cerrisQuercus infectoria subsp. boissieriQuercus ithaburensis subsp. macrolepisQuercus petraea subsp. pinnatilobaQuercus robur subsp. roburFam: GentianaceaeCins : BlackstoniaTür: Blackstonia perfoliata subsp. serotinaCins : CentauriumTür: Centaurium erythraea subsp. erythraeaCentaurium erythraea subsp. turcicumCentaurium maritimumCentaurium pulchellumCins : GentianaTür: Gentiana boissieriCins : GentianellaTür: Gentianella ciliata subsp. blepharophoraFam: GeraniaceaeCins : ErodiumTür: Erodium cedrorum subsp. salmoneumErodium cedrorum subsp. cedrorum

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuCins :Tür:asphodeloidesErodium gruinumErodium laciniatum subsp. laciniatumErodium micropetalumErodium moschatumErodium pelargoniiflorumGeraniumGeranium asphodeloides subsp.Geranium columbinumGeranium dissectumGeranium divaricatumGeranium lucidumGeranium macrostylumGeranium molle subsp. molleGeranium purpureumGeranium rotundifoliumGeranium tuberosum subsp. tuberosumFam: GlobulariaceaeCins : GlobulariaTür: Globularia trichosantha subsp.trichosanthaFam: GuttiferaeCins : HypericumTür: Hypericum amblysepalumHypericum aviculariifolium subsp.depilatum var. leprosumHypericum hircinum subsp. majusHypericum imbricatumHypericum lanuginosum var.lanuginosumHypericum lydiumHypericum origanifoliumHypericum pallensHypericum perforatumHypericum polyphyllum subsp.polyphyllumHypericum polyphyllum subsp.subcordatumHypericum rupestreHypericum triquetrifoliumHypericum vacciniifoliumHypericum venustumFam: IllecebraceaeCins : HernieriaTür: Herniaria incanaCins : ParonychiaTür: Paronychia argentea var. argenteaFam: IridaceaeCins : CrocusTür: Crocus biflorus subsp. isauricusCrocus biflorus subsp. tauriCrocus boissieriCrocus cancellatus subsp. cancellatusCrocus cancellatus subsp. pamphylicusCrocus fleischeriCrocus graveolensCrocus kotschyanus subsp. kotschyanusCrocus pallasii subsp. pallasiCrocus pallasii subsp. dispathaceusCrocus reticulatus subsp. reticulatusCrocus reticulatus subsp. hittiticusCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:GladiolusGladiolus anatolicusGladiolus italicusHermodactylusHermodactylus tuberosus var. longifoliusIrisIris histrioIris junoniaIris persicaIris stenophylla subsp. stenophyllaFam: JuglandaceaeCins : PterocaryaTür: Pterocarya fraxinifoliaFam: JuncaceaeCins : Juncus78Tür:heldreichianusJuncus bufoniusJuncus fontanesii subsp. pyramidatusJuncus heldreichianus subsp.Juncus inflexusJuncus littoralisJuncus rigidusJuncus sphaerocarpusJuncus turkestanicusFam: LamiaceaeCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:eriocephalumCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:typhoidesCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :AjugaAjuga chamaepitys subsp. laevigataAjuga chamaepitys subsp. palestinaAjuga chamaepitys subsp. chia var. chiaAjuga ivaAjuga orientalisAjuga postiiBallotaBallota nigra subsp. uncinataBallota rotundifloraBallota saxatilis subsp. saxatilisBallota saxatilis subsp. brachyodontaCalaminthaCalamintha betulifoliaCalamintha nepeta subsp. nepetaCalamintha sylvatica subsp. ascendensCalamintha tauricolaCyclotrichiumCyclotrichium origanifoliumEremostachysEremostachys laciniataLallemantiaLallemantia ibericaLamiumLamium albumLamium eriocephalum subsp.Lamium garganicum subsp. reniformeLamium garganicum subsp. nepetifoliumLamium macrodonLamium moschatum var. micranthum.Lamium tenuiflorumMarrubiumMarrubium anisodonMarrubium globosum subsp. micranthumMarrubium heterodonMarrubium lutescensMarrubium vulgareMelissaMelissa officinalis subsp. altissimaMelissa officinalis subsp. inodoraMenthaMentha longifolia subsp. typhoides var.MicromeriaMicromeria cilicicaMicromeria cremnophila subsp. anatolicaMicromeria dolichodontaMicromeria fruticosa subsp. brachycalyxMicromeria myrtifoliaMolucellaMoluccella spinosaNepetaNepeta caesareaNepeta isauricaNepeta italicaNepeta nuda subsp. albifloraNepeta nuda subsp. glanduliferaNepeta sulfurifloraOriganumOriganum boisseriOriganum majoranaOriganum micranthumOriganum syriacum var. bevaniiOriganum vulgare subsp. hirtumPentapleura

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:iycaonicaCins :Tür:Pentapleura subuliferaPhlomisPhlomis capitataPhlomis leucophractaPhlomis lunariifoliaPhlomis monocephalaPhlomis nissoliiPhlomis pungens var. hispidaPhlomis pungens var. pungensPhlomis samiaPhlomis syriacaPrasiumPrasium majusPrunellaPrunella laciniataPrunella orientalisPrunella vulgarisRosmarinusRosmarinus officinalisSalviaSalvia aucheri var. aucheriSalvia candidissima subsp. occidentalisSalvia ceratophyllaSalvia frigidaSalvia heldreichianaSalvia hypargeiaSalvia napifoliaSalvia pinnataSalvia quezeliiSalvia recognitaSalvia sclareaSalvia verbenacaSalvia viridisSaturejaSatureja hortensisSatureja thymbraScutellariaScutellaria altissimaScutellaria diffusaScutellaria heterophyllaScutellaria megalaspisScutellaria rubicunda subsp. pannosulaScutellaria salviifoliaSideritisSideritis brevidensSideritis cilicicaSideritis congestaSideritis montana subsp. remotaSideritis niveotomentosaSideritis perfoliataSideritis rubrifloraStachysStachys annua subsp. annua var.Stachys bombycinaStachys cretica subsp. mersinaeaStachys cretica subsp. garanaStachys cretica subsp. vacillansStachys distans var. cilicicaStachys euadeniaStachys inflataStachys lavandulifolia var. lavandulifoliaStachys longifloraStachys obscuraStachys pinetorumStachys pseudopinardiiStachys rupestrisStachys sparsipilosaStachys spectabilisStachys woronowiiTeucriumTeucrium brevifoliumTeucrium chamaedrys subsp. tauricolumTeucrium creticumTeucrium kotschyanumTeucrium montanum79Cins :Tür:Cins :Tür:Teucrium montbretii subsp. montbretiiTeucrium odontitesTeucrium orientale var. puberulensTeucrium poliumTeucrium spinosumThymbraThymbra spicata var. spicataThymusThymus brachychilusThymus cherlerioides var. cherlerioidesThymus cilicicusThymus revolutusThymus sipyleus subsp. sipyleus var.sipyleusCins : ZiziphoraTür: Ziziphora capitataFam: LauraceaeCins : LaurusTür: Laurus nobilisFam: LentibulariaceaeCins : PinguiculaTür: Pinguicula balcanica subsp. ponticaFam: LiliaceaeCins : AlliumTür: Allium affineAllium alpinariAllium aschersonianumAllium atroviolaceumAllium bassitenseAllium brevicauleAllium cassiumAllium cupani subsp. hirtovaginatumAllium curtumAllium deciduum subsp. retrorsumAllium flavum subsp. tauricum var.tauricumAllium gayiAllium guttatum subsp. sardoumAllium junceum SM. subsp. tridentatumAllium lycaonicumAllium myrianthum var. floribus albidisAllium neapolitanumAllium nigrumAllium pallens subsp. pallensAllium paniculatum subsp. paniculatumAllium phanerantherum subsp. deciduumAllium porrumAllium roseumAllium rupicolaAllium schoenoprasumAllium scorodoprasum subsp.scorodoprasumAllium sphaerocephalon subsp. arvenseAllium tauricolaCins :Tür:Cins :Tür:AnthericumAnthericum liliagoAsparagusAsparagus acutifoliusAsparagus palaestinusAsphodelineAsphodeline brevicaulis subsp.Cins :Tür:brevicaulis var. brevicaulisAsphodeline cilicicaAsphodeline tauricaCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:AsphodelusAsphodelus fistulousBellevaliaBellevalia macrobotrysBellevalia modestaBellevalia tauriColchicumColchicum balansaeColchicum cilicicumColchicum falcifoliumColchicum kotschyiColchicum stevenii

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuColchicum szovitsiiColchicum triphyllumCins : EremurusTür: Eremurus spectabilisCins : FritillariaTür: Fritillaria acmopetala subsp. acmopetalaFritillaria alfredae subsp. glaucoviridisFritillaria assyriaca subsp. melanantheraFritillaria aureaFritillaria elwesiiFritillaria persicaCins : GageaTür: Gagea fibrosaGagea gageoidesGagea granatelliiGagea juliaeGagea luteoidesGagea peduncularisCins : HyacinthellaTür: Hyacinthella glabrescensHyacinthella heldreichiiHyacinthella hispidaCins : HyacinthusTür: Hyacinthus orientalis subsp. orientalisCins : MuscariTür: Muscari armeniacumMuscari azureumMuscari comosumMuscari massayanumMuscari parviflorumMuscari tenuiflorumCins : OrnithogalumTür: Ornithogalum alpigenumOrnithogalum armeniacumOrnithogalum lanceolatumOrnithogalum montanumOrnithogalum narbonenseOrnithogalum nutansOrnithogalum oligophyllumOrnithogalum orthophyllumOrnithogalum platyphyllumOrnithogalum ulophyllumOrnithogalum umbellatumCins : PolygonatumTür: Polygonatum orientaleCins : RuscusTür: Ruscus aculeatus var. angustifoliusCins : ScillaTür: Scilla autumnalisScilla cilicicaCins : TulipaTür: Tulipa agenensisTulipa armena var. lycicaTulipa humilisCins : UrgineaTür: Urginea maritimaFam: LinaceaeCins : LinumTür: Linum anisocalyxLinum nodiflorumLinum olympicumLinum strictum var. spicatumLinum tenuifoliumLinum usitatissimumFam: LoranthaceaeCins : ArceuthobiumTür: Arceuthobium oxycedriCins : LoranthusTür: Loranthus europaeusCins : ViscumTür: Viscum album subsp. abietisViscum album subsp. austriacumFam: LythraceaeCins : LythrumTür: Lythrum hyssopifoliaLythrum junceum80Lythrum tribracteatumFam: MalvaceaeCins : AlceaTür: Alcea apterocarpaAlcea rematifloraCins : AlthaeaTür: Althaea cannabinaAlthaea hirsutaCins : HibiscusTür: Hibiscus trionumCins : KitaibeliaTür: Kitaibelia balansaeCins : LavateraTür: Lavatera punctataLavatera trimestrisCins : MalvaTür: Malva nicaeensisCins : MalvellaTür: Malvella sherardianaFam: MoraceaeCins : FicusTür: Ficus carica subsp. RupestrisCins : MorusTür: Morus albaFam: MusaceaeCins : MusaTür: Musa acuminataFam: MyrtaceaeCins : EucalyptusTür: Eucalyptus camaldulensisCins : MyrtusTür: Myrtus communis subsp. communisFam: NajadaceaeCins : NajasTür: Najas minorFam: OleaceaeCins : FontanesiaTür: Fontanesia philliraeoides . subsp.philliraeoidesCins : FraxinusTür: Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpaFraxinus angustifolia subsp. angustifoliaFraxinus ornus subsp. cilicicaCins : JasminumTür: Jasminum fruticansCins : OleaTür: Olea europaea var. europaeaOlea europaea var. sylvestrisCins : PhillyreaTür: Phillyrea latifoliaFam: OnagraceaeCins : EpilobiumTür: Epilobium gemmascensEpilobium parviflorumFam: OrchidaceaeCins : CephalantheraTür: Cephalanthera damasoniumCephalanthera kotschyanaCephalanthera kurdicaCephalanthera longifoliaCephalanthera rubraFam: OrchidaceaeCins : DactylorhizaTür: Dactylorhiza ibericaCins : EpipactisTür: Epipactis condensataEpipactis helleborineEpipactis microphyllaEpipactis veratrifoliaCins : HimantoglossumTür: Himantoglossum affineCins : OphrysTür: Ophrys argolica subsp. argolicaOphrys bornmuelleri subsp. grandifloraOphrys cilicicaOphrys ferrum-equinum

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuOphrys fleischmanniiOphrys isauraOphrys mammosaOphrys phrygiaOphrys transhyrcana subsp. amanensisOphrys transhyrcana subsp.transhyrcanaOphrys umbilicata subsp. umbilicataCins : OrchisTür: Orchis anatolicaOrchis coriophoraOrchis italicaOrchis laxifloraOrchis mascula subsp. pinetorumOrchis morio subsp. pictaOrchis morio subsp. syriacaOrchis morio subsp. morioOrchis pallensOrchis palustrisOrchis papilionacea var. rubraOrchis punctulataOrchis purpureaOrchis sanctaOrchis simiaOrchis spitzeliiOrchis tridentataFam: OrobanchaceaeCins : OrobancheTür: Orobanche albaOrobanche anatolicaOrobanche caucasicaOrobanche cernuaOrobanche cilicicaOrobanche elatiorOrobanche fuliginosaOrobanche hederaeOrobanche lavandulaceaOrobanche minorOrobanche muteliiOrobanche nanaOrobanche picridisOrobanche pubescensOrobanche ramosaOrobanche rechingeriOrobanche schultziiFam: PaeoniaceaeCins : PaeoniaPaeonia dauricaFam: PapaveraceaeCins : CorydalisTür: Corydalis rutifolia subsp. erdeliiCorydalis solida subsp. brachylobaCorydalis solida subsp. tauricolaCins : FumariaTür: Fumaria capreolataFumaria cilicicaFumaria densifloraFumaria kralikiiFumaria parvifloraFumaria petteri subsp. thuretiiCins : GlauciumTür: Glaucium corniculatum subsp.corniculatumCins : HypecoumTür: Hypecoum procumbensCins : PapaverTür: Papaver argemone subsp. argemonePapaver gracilePapaver hybridumPapaver macrostomumPapaver persicum subsp. persicumPapaver polychaetumPapaver rhoeasPapaver somniferum var. somniferumPapaver spicatum var. spicatumPapaver stylatum81Fam: PhytolaccaceaeCins : PhytolaccaTür: Phytolacca pruinosaFam: PinaceaeCins : AbiesTür: Abies cilicica subsp. cilicicaCins : PinusTür: Pinus nigra subsp. pallasianaFam: PlantaginaceaeCins : PlantagoTür: Plantago atrataPlantago coronopus subsp. coronopusPlantago creticaPlantago lagopusPlantago maritinaPlantago scabraFam: PlatanaceaeCins : Platanus LTür: Platanus orientalisFam: PlumbaginaceaeCins : AcantholimonTür: Acantholimon acerosum var.brachystachyumAcantholimon armenum var. armenumAcantholimon glumaceumAcantholimon ulicinum subsp.lycaonicumCins : LimoniumTür: Limonium angustifoliumLimonium sinuatumLimonium virgatumCins : PlumbagoTür: Plumbago europaeaFam: PoaceaeCins : AegilopsTür: Aegilops biuncialisAegilops kotschyiAegilops neglectaAegilops peregrinaAegilops speltoides var. speltoidesAegilops speltoides var. ligusticaCins : AlopecurusTür: Alopecurus lanatusAlopecurus myosuroides var. tonsusAlopecurus utriculatus subsp. UtriculatusCins : AmblyopyrumTür: Amblyopyrum muticum var. loliaceumCins : AmmochloaTür: Ammochloa palaestinaCins : AndropogonTür: Andropogon distachyosCins : AristidaTür: Aristida caerulescensCins : ArrhenatherumTür: Arrhenatherum elatius subsp. elatiusArrhenatherum palaestinumCins : AvenaTür: Avena claudaAvena erianthaAvena sativaCins : BrachiariaTür: Brachiaria eruciformisCins : BrachypodiumTür: Brachypodium pinnatumBrachypodium sylvaticumCins : BrizaTür: Briza humilisBriza maximaBriza minorCins : BromusTür: Bromus alopecuros subsp. caroli-henriciBromus alopecuros subsp. alopecurosBromus chrysopogonBromus commutatusBromus diandrus

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:bessarabicusCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Bromus fasciculatusBromus intermediusBromus japonicus subsp. anatolicusBromus lanceolatusBromus madritensisBromus psammophilusBromus pseudobrachystachysBromus scopariusBromus squarrosusBromus tectorumCatapodiumCatapodium rigidum subsp. hemipoaCleistogenesCleistogenes serotinaCorynephorusCorynephorus divaricatusCrypsisCrypsis alopecuroidesCrypsis faktorovskyiCutandiaCutandia memphiticaCynodonCynodon dactylon var. dactylonDactylisDactylis glomerata subsp. hispanicaDactylocteniumDactyloctenium aegyptiumDigitariaDigitaria sanguinalisEchinariaEchinaria capitataElymusElymus elongatus subsp. elongatusElymus farctus subsp. bessarabicus var.Elymus hispidus subsp. barbulatusElymus hispidus subsp. hispidusElymus libanoticusElymus panormitanusElymus tauri subsp. tauriEragrostisEragrostis cilianensisEremopoaEremopoa capillarisFestucaFestuca anatolica subsp. anatolicaFestuca callieri subsp. callieriFestuca cataonicaFestuca glaucispiculaFestuca jeanpertii subsp. jeanpertiiFestuca pinifolia var. pinifoliaFestuca valesiacaGastridiumGastridium phleoidesGaudiniopsisGaudiniopsis macraGlyceriaGlyceria plicataHolcusHolcus annuusHordeumHordeum geniculatumHordeum murinum subsp. glaucumHordeum murinum subsp. leporinumvar. leporinumCins : ImperataTür: Imperata cylindricaCins : LagurusTür: Lagurus ovatusCins : LamarckiaTür: Lamarckia aureaCins : LoliumTür: Lolium multiflorumLolium subulatumLolium temulentum var. temulentumCins :Melica82Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Melica eligulataMelica minutaMelica persica subsp. inaequiglumisMiliumMilium pedicellareMilium vernale subsp. vernaleMilium vernale subsp. montianumOryzaOryza sativaPanicumPanicum repensParapholisParapholis incurvaPaspalumPaspalum paspalodesPhalarisPhalaris brachystachysPhalaris minorPhalaris truncataPhleumPhleum boissieriPhleum subulatum sp. subulatumPiptatherumPiptatherum coerulescensPiptatherum holciforme subsp.holciforme var. glabrumPiptatherum miliaceum subsp. thomasiiPiptatherum miliaceum subsp. miliaceumPiptatherum virescensCins :Tür:PoaPoa annuaPoa caucasicaPoa cenisiaPoa compressaPoa diversifoliaPoa speluncarumPoa trivialisCins : PolypogonTür: Polypogon maritimus subsp. maritimusPolypogon monspeliensisCins : PsilurusTür: Psilurus incurvusCins : RostrariaTür: Rostraria berytheaRostraria cristataCins : SaccharumTür: Saccharum officinarumCins : SchismusTür: Schismus arabicusCins : SesleriaTür: Sesleria albaSesleria phleoidesCins : SetariaTür: Setaria adhaerensSetaria glaucaSetaria viridisCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:aspercrinitumCins :Tür:Cins :Tür:Cins :Tür:SorghumSorghum halepense var. muticumSporobolusSporobolus virginicusStipaStipa bromoidesStipa capensisStipa ehrenbergianaStipa holosericeaTaeniatherumTaeniatherum caput-medusae subsp.Taeniatherum caput-medusae subsp.ThemedaThemeda triandraTrachyniaTrachynia distachyaTriplachneTriplachne nitens

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuCins : Triticum L.Tür: Triticum aestivumTriticum dicoccoidesCins : VulpiaTür: Vulpia ciliata subsp. ciliataVulpia fasciculataVulpia muralisVulpia myurosVulpia unilateralisFam: PolygalaceaeCins : PolygalaTür: Polygala anatolicaPolygala comosaPolygala monspeliacaFam: PolygonaceaeCins : EmexTür: Emex spinosusCins : RumexTür: Rumex bucephalophorusRumex pulcherRumex tuberosus subsp. tuberosusFam: PotamogetonaceaeCins : PotamogetonTür: Potamogeton natansPotamogeton nodosusPotamogeton panormitanusPotamogeton pectinatusFam: PrimulaceaeCins : AnagallisTür: Anagallis arvensis var. arvensisAnagallis arvensis var. CaeruleaCins : AndrosaceTür: Androsace maximaCins : CyclamenTür: Cyclamen cilicium var. ciliciumCyclamen graecumCins : LysimachiaTür: Lysimachia dubiaLysimachia linum-stellatumFam: RanunculaceaeCins : AdonisTür: Adonis annuaAdonis microcarpaCins : AnemoneTür: Anemone blandaAnemone coronariaCins : ClematisTür: Clematis cirrhosaClematis vitalbaCins : ConsolidaTür: Consolida axillifloraConsolida cruciataConsolida lineolataConsolida scleroclada var. sclerocladaCins : DelphiniumTür: Delphinium dasystachyumDelphinium kurdicumDelphinium peregrinumDelphinium staphisagriaCins : EranthisTür: Eranthis hyemalisCins : NigellaTür: Nigella arvensis var. tauricolaNigella orientalisNigella sativaNigella stellarisCins : RanunculusTür: Ranunculus arvensisRanunculus asiaticusRanunculus brachylobus subsp.incisilobatusRanunculus chiusRanunculus cuneatusRanunculus demissus var. majorRanunculus fenzliiRanunculus ficaria subsp. calthifolius83Cins :Tür:Ranunculus ficarioidesRanunculus grandiflorusRanunculus millefolius subsp. millefoliusRanunculus scandicinusRanunculus sericeusRanunculus sphaerospermusRanunculus sprunerianusThalictrumThalictrum minus var. minusThalictrum orientaleFam: ResedaceaeCins : ResedaTür: Reseda balansaeReseda lutea var. luteaReseda orientalisReseda phyteumaFam: RhamnaceaeCins : PaliurusTür: Paliurus spina-christiCins : RhamnusTür: Rhamnus alaternusRhamnus hirtellusRhamnus libanoticusRhamnus oleoides subsp. graecusRhamnus orbiculatusRhamnus petiolarisFam: RosaceaeCins : AgrimoniaTür: Agrimonia eupatoriaCins : AlchemillaTür: Alchemilla paracompactilisCins : AmelanchierTür: Amelanchier parviflora var. parvifloraBOISS.Amelanchier rotundifolia subsp.integrifoliaCins : AmygdalusTür: Amygdalus orientalisCins : AphanesTür: Aphanes arvensisCins : CerasusTür: Cerasus prostrata var. prostrataCins : CrataegusTür: Crataegus aronia var. aroniaCins : CrataegusTür: Crataegus aronia var. minutaCrataegus monogyna subsp. monogynaCrataegus orientalis var. orientalisCrataegus steveniiCins : FilipendulaTür: Filipendula vulgarisCins : GeumTür: Geum urbanumCins : MalusTür: Malus sylvestris subsp. orientalis var.orientalisCins : OrthurusTür: Orthurus heterocarpusCins : PotentillaTür: Potentilla calycinaPotentilla kotschyanaPotentilla libanoticaPotentilla micranthaPotentilla owerinianaPotentilla reptansPotentilla speciosa var. speciosaPotentilla supinaPotentilla tauricolaCins : PrunusTür: Prunus domesticaCins : PyracanthaTür: Pyracantha coccineaCins : PyrusTür: Pyrus elaeagnifolia subsp. kotschyana

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuPyrus syriaca var. syriacaPyrus syriaca var. microphyllaCins : RosaTür: Rosa heckeliana subsp. orientalisCins : RubusTür: Rubus canescens var. canescensRubus sanctusCins : SanguisorbaTür: Sanguisorba minor subsp. magnoliiCins : SorbusTür: Sorbus persicaSorbus torminalis var. pinnatifidaSorbus umbellata var. orbiculataSorbus umbellata var. umbellataSorbus umbellata var. creticaFam: RubiaceaeCins : AsperulaTür: Asperula arvensisAsperula glomerata subsp. condensatavar. filiformisAsperula lilaciflora subsp. mutensisAsperula setosaAsperula stricta subsp. strictaAsperula stricta subsp. grandifloraAsperula xylorrhizaCins : CallipeltisTür: Callipeltis cucullariaCins : CrucianellaTür: Crucianella angustifoliaCrucianella latifoliaCrucianella macrostachyaCrucianella sorgeraeCins : CruciataTür: Cruciata laevipesCruciata tauricaCins : GaliumTür: Galium adhaerensGalium aparineGalium bracteatumGalium brevifolium subsp. brevifoliumGalium canum subsp. ovatumGalium canum subsp. canumGalium cassiumGalium cilicicumGalium dieckiiGalium exsurgensGalium ghilanicumGalium humifusumGalium incanum subsp. elatiusGalium incanum subsp.psedocornigerumGalium membranaceumGalium muraleGalium paschaleGalium penicillatumGalium samuelssonii var. samuelssoniiGalium scabrifoliumGalium setaceumGalium shepardiiGalium spurium subsp. ibicinumGalium tenuissimum subsp.trichophorumGalium verticillatumGalium verum subsp. glabrescensCins : RubiaTür: Rubia tenuifolia subsp. brachypodaRubia tenuifolia subsp. doniettiCins : SherardiaTür: Sherardia arvensisCins : ValantiaTür: Valantia hispidaFam: RuppiaceaeCins : RuppiaTür: Ruppia cirrhosaFam: RutaceaeCins : Haplophyllum84Tür: Haplophyllum buxbaumii subsp.buxbaumiiHaplophyllum myrtifoliumHaplophyllum suaveolens var. cilicicumCins : RutaTür: Ruta chalepensisFam: SalicaceaeCins : PopulusTür: Populus euphraticaCins : SalixTür: Salix albaSalix triandra subsp. triandraFam: SantalaceaeCins : OsyrisTür: Osyris albaCins : ThesiumTür: Thesium billardieriFam: SaxifragaceaeCins : SaxifragaTür: Saxifraga hederacea var. libanoticaSaxifraga hederacea var. hederaceaFam: ScrophulariaceaeCins : BellardiaTür: Bellardia trixagoCins : ChaenorhinumTür: Chaenorhinum minus subsp. minusCins : CymbalariaTür: Cymbalaria microcalyxCins : EuphrasiaTür: Euphrasia minima subsp. davisiiEuphrasia pectinataCins : KickxiaTür: Kickxia commutata subsp. graecaKickxia lanigeraCins : LesquereuxiaTür: Lesquereuxia syriacaCins : LinariaTür: Linaria chalepensis var. chalepensisLinaria corifoliaLinaria genistifolia subsp. genistifoliaLinaria genistifolia subsp. praealtaLinaria genistifolia subsp. polycladaLinaria simplexCins : MisopatesTür: Misopates orontiumCins : OdontitesTür: Odontites luteaCins : PedicularisTür: Pedicularis cadmeaCins : ScrophulariaTür: Scrophularia canina subsp. bicolorScrophularia catariifoliaScrophularia cryptophilaScrophularia kotschyanaScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. libanoticaScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. antalyensisScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. nevshehirensisScrophularia libanotica subsp. libanoticavar. cappadocicaScrophularia mersinensisScrophularia myriophyllaScrophularia peregrinaScrophularia pinardiiScrophularia rimarumScrophularia trichopodaScrophularia umbrosaCins : VerbascumTür: Verbascum blattariaVerbascum brachysepalumVerbascum chionophyllumVerbascum cilicicumVerbascum cucullatibracteumVerbascum cymigerum

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuVerbascum flavipannosumVerbascum galilaeumVerbascum glomerulosumVerbascum inulifoliumVerbascum leianthumVerbascum linearilobumVerbascum linguifoliumVerbascum lyratifoliumVerbascum meinckeanumVerbascum obtusifoliumVerbascum orbicularifoliumVerbascum orientale .Verbascum pellitumVerbascum protractumVerbascum pseudoholotrichumVerbascum pterocalycinum var. mutenseVerbascum pterocalycinum var.pterocalycinumVerbascum serratifoliumVerbascum sinuatum var. sinuatumVerbascum tauriVerbascum tossienseVerbascum xanthophoeniceumCins : VeronicaTür: Veronica anagallis-aquatica subsp.anagallis-aquaticaVeronica antalyensisVeronica balansaeVeronica bombycina subsp. froedinianaVeronica bornmuelleriVeronica cymbalariaVeronica debilisVeronica dichrusVeronica hederifoliaVeronica hispidula subsp. hispidulaVeronica kotschyanaVeronica leiocarpaVeronica macrostachyaVeronica orientalis subsp. orientalisVeronica pectinata var. glandulosaVeronica scardicaVeronica surculosaVeronica syriacaVeronica trichadenaVeronica triphyllosFam: SinopteridaceaeCins : CheilanthesTür: Cheilanthes fragrans.Cheilanthes persicaFam: SolanaceaeCins : DaturaTür: Datura stramoniumCins : HyocyamusTür: Hyoscyamus aureusCins : MandragoraTür: Mandragora autumnalisCins : NicotianaTür: Nicotiana glaucaCins :Tür:SolanumSolanum alatumSolanum dulcamaraSolanum nigrum subsp. nigrumCins : WithaniaTür: Withania somniferaFam: SterculiaceaeCins : BrachychitonTür: Brachychiton populneusFam: StyracaceaeCins : StyraxTür: Styrax officinalisFam: TamaricaeaeCins : TamarixTür: Tamarix smyrnensisTamarix tetrandraFam: TaxaceaeCins : Taxus85Tür: Taxus baccataFam: ThymelaeaceaeCins : DaphneTür: Daphne gnidioidesDaphne sericeaCins : ThymelaeaTür: Thymelaea cilicicaThymelaea hirsutaFam: TyphaceaeCins : TyphaTür: Typha domingensisFam: UlmaceaeCins : CeltisTür: Celtis australisCeltis glabrataCeltis tournefortiiCins : UlmusTür: Ulmus minor subsp. canescensFam: UrticaceaeCins : UrticaTür: Urtica piluliferaUrtica urensFam: ValerianaceaeCins : CentranthusTür: Centranthus calcitrapaCentranthus longiflorus subsp.longiflorusCins : ValerianaTür: Valeriana bolkaricaValeriana dioscoridisValeriana speluncaria var. speluncariaValeriana speluncaria var. glabriusculaCins : ValerianellaTür: Valerianella balansaeValerianella costataValerianella discoideaValerianella locustaValerianella orientalisValerianella tricerasValerianella vesicariaFam: VerbenaceaeCins : PhylaTür: Phyla canescensCins : VitexTür: Vitex agnus-castusFam: ViolaceaeCins : ViolaTür: Viola alba subsp. dehnhardtiiViola heldreichianaViola modestaFam: VitaceaeCins : AmpelopsisTür: Ampelopsis orientaleFam: ZannichelliaceaeCins : ZannichelliaTür: Zannichellia palustrisFam: ZygophyllaceaeCins : ZygophyllumTür: Zygophyllum album

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuF. 3 FAUNAF. 3. 1 Habitat ve TopluluklarıMersin ;li, Anamur ;lçesi civarında Kiliya kolonisi olarak adlandırılan, Türkiye sahillerindebilinen en kalabalık ve sürekli üreyen tek Akdeniz foku (Monachus monachus)kolonisinin çokönemli bir bölümü bu alan içinde barınmaktadır. Alan içinde her sene do9um gerçeklesen toplam 4fok üreme ma9arası bulunmaktadır. Bunun dı:ında türün dinlenmek amacıyla kullandı9ı irili ufaklısayısız deniz ma9arası ve kavuk bulunmaktadır.Anamur Pullu sahili a9ırlıklı iriba: deniz kaplumba9ası olmak üzere her iki türdenizkaplumba9ası için (Caretta caretta ve Chelonia mydas) önemli üreme kumsalıdır. Bozyazıkumsalının kum alımları sonucunda do9al yapısının bozulmadan önce önemli birdenizkaplumba9ası üreme alanı olmasına ra9men günümüzde ancak birkaç bireyin yumurta bırakmaamaçlı olarak kullandı9ı görülmektedir. Di9er taraftan özellikle ye:ildeniz kaplumba9asına(Chelonia mydas) yıl boyunca rastlamak mümkündür.Kızılliman Burnu’nun iki yanında ve Aksan Adası civarında yıl boyunca gözlenebilen 5–6bireylik bir :i:eburunlu yunus (Tursiops truncatus) ailesi bulunmaktadır.Do9u Akdeniz akıntı sisteminin bir parçası olarak bölgede do9udan batıya akan akıntılarTürkiye’nin en güney iki ucu olan Anamur ve Kızılliman Burnu’nu dövmektedir. Burada olu:anakıntı rejiminin bir sonucu olarak Kızılliman Burnunun do9u yakasında kalan Gökçevlik ile Örenkıyıları ölü ya da canlı olarak karaya vuran deniz canlıların sıkça görüldügü alanlardır. Bölgedegörülen deniz canlıları arasında Risso yunusu (Grampus griseus), Cuvier yunusu (Ziphiuscavirostris); ayrıca sürü halinde Uzun balina (Balenoptera physalus) görülmektedir.Dana Adası ve Be:parmak Adası civarında ve dik yalıyarların uzantısı olan infralittoralzonda tehlike ve tehdit altında türler arasında sıralanan uzundikenli denizkestanesi(Centrostephanus longispinus), Triton (Charonia tritonis) yaygın olarak görülebilmektedir. Yumu:akzeminli infralittoral zonda ve özellikle Cymodosea nodosa çayırları içinde Pina (Pinna nobilis),Deniz Kula9ı (Tonna galea) ve Denizatına (Hippocampus ramulosus) rastlamak mümkündür. Denizçiçeklilerinin son buldu9u Infralittoral zonun derin sınırından (~33m) itibaren dal süngerlerdenAxinella cannabina ve Axinella polypoides görülebilmektedir. Ku:lardan Boz yelkovan (Calonectrisdiomedea) açık denizde, Tepeli Karabatak (Phalacrocorax aristotelis) kayalık kıyılarda ve özellikleDana adası ve Be:parmak adasında görülmektedir. Kayalık infralittoralde hassas türlerdendenizkestanesi (Paracentrotus lividus), Karavida (Scyllarides latus) Orfoz (Epinephelus marginatus)Eskina (Umbrina cirrosa) sıkça görülmektedir. Bölge Do9u Akdeniz’de Orkinos balı9ının üremealanının do9u sınırında yer aldı9ından özellikle Mayıs-Temmuz arası kalabalık sürülere rastlamakmümkündür.Genel olarak tüm Akdeniz’de yumu:ak zeminli Infralittoral zon (~0 - ~-30 m. arası) Akdenizendemiki deniz çayırları (Posidonia oceanica) ile kaplıyken türün do9u sınırını olu:turan Turgutlarkoyunun do9usunda yo9un Cymodosea nodosa çayırı ile kaplıdır. Ovacık kıyılarında, besintercihleri arasında bu deniz çiçeklisini de bulunduran ye:il deniz kaplumba9asına yıl boyuncarastlanması bu alanın türün bilinmeyen kı:lama alanlarından biri olabilece9ini göstermektedir. Di9ertaraftan P. oceanica’nin bulunmaması bu bölgenin Kızıldeniz kanalı yoluyla Akdeniz’e geçipba:arılı ve kalabalık popülasyonlar olu:turan Lessepsiyan göçmeni canlıların yo9un olarakbulundu9u bir alandır. Bölge ekosisteme yeni katılan ve kendilerine yer bulan bu canlıların do9aldengeye etkileri henüz bilinmiyor. Ancak alanda yeni gözlenmeye ba:lamasına ra9men hızlageni:ledi9i gözlenen Caulerpa racemosa ve özellikle Caulerpa scalpeliformis gibi istilacı türlerolarak sınıflandırılan bitkiler ile juvenil balıklara etkisi olabilece9i dü:ünülen Fistularia commersoniigibi türlerin yakin gelecekte ekosistem üzerinde önemli baskılara yol açmaları olasıdır. Di9ertaraftan yine Lessepsiyan göçmenlerden olan göçmen midye (Brachidontes variabilis) bastaCorallina mediterranea ve Jania rubens olmak üzere yerli alg türleriyle olu:turdukları yasambirliklerimediolittoral (gel-git zonu) ve üst infralittoral zonun zenginle:mesine neden oldukları dabilinmektedir.Karada ise Kargıcak Bo9azı’nda, hayvancılıkla u9rasan nomad yörüklerin alana geldikleridönemlerde (ayni anda sayılan en fazla birey 24) kalabalık Kızıl akbaba (Gyps fulvus) gruplarıgözlenmektedir. Yaz sonunda Ovacık yarımadasının sarp kayalıklarında Ada do9anına (Falcoeleonorae), üreme döneminde Tisan Sazlı9ı’nda (kaybolmak üzeredir) ve Dana Adası kıyılarındaküçük Angit (Tadorna ferruginea) sürüleri görülmektedir. Yaz ziyaretçilerinden Küçük akbaba(Neophron percnopterus) Bo9sak- Aydıncık arasında barınmaktadır.86

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuEryx jaculus (Mahmuzlu yılan)ColubridaeColubri rubriceps (Toros yılanı)Colubri jugularis (Kara yılan)Sınıf: AVES(KU=LAR)Fam:LaridaeTür: Larus minutus (Küçük martı)Larus canus (Küçük gümü: martı)Larus cachinnans (Gümü: martı)Larus mefanocephafus (Akdeniz martısı)Fam:Sternidae (Denizkırlangıcıgiller)Tür: Sterna sandvicensis (Kara gagalı sumru)Fam: Alaudidae (Tarlaku:ugiller)Tür: Galerida eristata (Tepeli toygar)Galandrella rufescens (Çorak toygar)Fam: Hirundidae (Kırlangıçgiller)Tür: Delichon urbica (Ev kırlangıcı)Hirundo rustica (Kır kırlangıcı)Fam: PasseridaeTür: Passer domesticus (Serçe)Sınıf: MAMMAL;A(MEMEL;LER)Takım: Insectivora (Böcekçiller)Fam: ErinaceidaeTür: Erinaceus concolor (Kirpi)Fam: CrocidurinaeTür: Crocidura leucodon (Sivri burunlu tarla faresi)Crocidura suaveolens (Bahçe sivri faresi)Alttakım: Megachiroptera (Meyve yarasaları)Fam: PteropidaeTür: Rousettus aegyptiacus (Afrika meyve yarasası)Alttakım: Microchiroptera (Böcekçil yarasalar)Fam: Rhinolophidae (Nalburunlu yarasalar)Tür: Rhinolopus euryale (Akdeniz nalburunlu yarasası)Rhinolopus hipposideros (Küçük nalburunlu yarasa)Fam: Vespertiolinidae (Düzburunlu yarasalar)Tür: Eptessicus bottae (Akdeniz geni: kanatlı yarasası)Pipistrellus nathusii (Pürtükderili yarasa)Takım: LagomorphaFam: Leoporidae (Tav:anlar)Tür: Lepus europaeus (Yabani Tav:an)Takım: Rodentia (Kemiriciler)Fam: Muridae (Fareler, sıçanlar)Tür: Rattus rattus (Siyah sıçan)Rattus norvegicus (Kahverengi sıçan)Apodemus sylvaticus (Orman faresi)Mus musculus (Ev faresi)Fam: HystricidaeTür: Hystrix indica (Oklu kirpi)Takım: Cetacea (Balinalar ve Yunuslar)Alttakım: Odontoceti (Di:li balinalar ve yunuslar)Fam: Delphinidae (Gerçek yunuslar)Tür: Tursiops truncatus (Siyah yunus)Delphinus delphis (Yunus(turtak))Takım: Carnivora (Etçil memeliler)Fam: Canidae (Köpekler)Tür: Vulpes vulpes (Kızıl tilki)Fam: Mustalidae (Gelincikler(sansarlar))Tür: Mustela nivalis (Gelincik)88

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuMeles meles (Porsuk)Takım: Artiodactyla( Çift toynaklılar)Fam: Suidae( Eski dünya domuzları)Tür: Sus scrofa (Yaban domuzu)Fam: Bovidae (Koyunlar)Tür: Capra aegagrus (Yaban keçisi)Üstsınıf: PISCES (BALIKLAR)Fam: HexanchidaeTür: Hexanchus griseus (Boz camgöz)Fam: OdontaspididaeTür: Odontaspis ferox (Pamuk balı9ı)Fam: ScyliorhinidaeTür: Scyliorhinus stellaris (Kedi balı9ı)Fam: CarcharhinidaeTür: Carcharhinius plumbeus (Büyük camgöz)Fam: TriakidaeTür: Mustelus mustelus (Köpekbalı9ı)Fam: RajidaeTür: Raja asterias (Vatoz)Fam: MyliobatidaeTür: Myliobalis aquila (Çuçuna)Pteromylaeus bovinusFam: RhinopteridaeTür: Rhinoptera marginata (Çuçuna)Fam: ArgentinidaeTür: Argentina sphyraena (Derinsu gümü: balı9ı)Fam: AulopidaeTür: Aulopus filamentosus (Flamentli zurna balı9ı)Fam: MycophidaeTür: Benthosema glaciale (I:ıldak balı9ı)Lobianchia dofleini (I:ıldak balı9ı)Myctophum punctatum (I:ıldak balı9ı)Fam: GasterosteidaeTür: Gasterosteus aculeats (Dikence balı9ı)Fam: MacrouridaeTür: Coelorhynchus coelorhynchus (Fare balı9ı)Hymenocephalus italicus (Kılkuyruk fare balı9ı)Fam: GadidaeTür: Micromesistius poutassu (Derinsu mezgiti)Trisopterus minutus (Tavuk balı9ı)Fam: RegalecidaeTür: Regalecus glesne (Büyük kurdela balı9ı)Fam: TrachipteridaeTür: Trachipterus trachipterus (Ka9ıt balı9ı)Fam: TrachichtyidaeTür: Hoplestethus mediterraneus (Kütük balı9ı)Fam: MoronidaeTür: Dicentrarchus labrax (Levrek)Fam: CarangidaeTür: Pseudocaranx dentex (Kral balı9ı)Seriola dumerili (Sarı kuyruk)Fam: LobotidaeTür: Lobotes surinamensis (Üç kuyruk balı9ı)Fam:SciaenidaeTür: Argyrosomus regius (Sana9ız-kötek balı9ı)Fam: MullidaeTür: Mullus barbatus (Barbunya)Fam: SparidaeTür: Boops boops (Kupes)89

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuLithognathus morymyrus (Mırmır)Fam: CentracanthidaeTür: Spicara flexuosa (;zmarit)Spicara maena (Meyazgöz-Melena)Fam: AmmodytidaeTür: Gymnammodytes cicerelus (Kum balı9ı)Fam: TrichiuridaeTür: Lepidopus caudatus (Palaska balı9ı)Trichiurus lepturus (Kılkuyruk balı9ı)Fam: LuvaridaeTür: Luvarus imperialis (;mparator balı9ı)Fam: GobiidaeTür: Gobius niger (Kömürcü kaya balı9ı)Pomatoschistus marmoratus ((Küçük kaya balı9ı)Fam: CallionymidaeTür: Callionymus pusillus (Üzgün balı9ı)Fam: CarapidaeTür: Carapus acus (;nci balı9ı)Fam: TetraodontidaeTür: Logocephalus logocephalus (Mavi balon balı9ı)Lagocephalus spadiceus (Balon balı9ı)Fam: GobiesocidaeTür: Gouania wildonowi (Ördek balı9ı-yapı:kan)F. 3. 3 Hayvan Ya B ama HaklarıF. 3. 3. 1 Evcil HayvanlarF. 3. 3. 1. 1 Sahipli Hayvanlar;ldeki sahipli hayvanlar hakkında yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 3. 3. 1. 2 Sahipsiz HayvanlarSokak hayvanlarının korunması konusunda yayımlanan genelgeler ı:ı9ında MersinBüyük:ehir ve Tarsus Belediyelerince tam te:ekküllü hayvan barına9ı yapılmı: olup buralardaa:ılama, kısırla:tırma, i:aretleme ve sahiplendirme i:lemleri yapılmaktadır.Mersin Büyük:ehir Belediyesine ait Hayvan Barına9ı ve Rehabilitasyon Merkezinde 1.200adet köpek, 200 adette kedi bulunmaktadır. Bu hayvanlardan 63 adet köpek, 50 adet kedikısırla:tırılmı:tır. Di9er hayvanlar cinsiyetine göre ayrı bokslarda barındırılmaktadır. Barınakta aylıkdezenfeksiyon çalı:maları yaz aylarında 2 haftada bir dı: parazit mücadelesi, ha:ere ve sinek içinilaçlama, düzenli olarak yapılmaktadır. Yavru köpek ve kedilere haftada bir kez iç parazitmücadelesi, yeti:kin köpeklere de iki haftada bir kez uyuz mücadelesi uygulanmaktadır.Barınaktaki hayvanlara yıl içinde 30 adet yavru köpe9in a:ıları ve kısırla:tırılan 63 adet köpe9inkuduz a:ısı ve karma a:ısı uygulanmı:tır. Hasta hayvanlar için uygun ilaç ve antibiyotik tedavisi ilegerekli durumlarda da çe:itli operasyonlar ( Fıtık, Osteosentez) uygulanmaktadır.Tarsus Belediyesine ait Köpek Bakım ve Islah Evi 6000 m 2 alan üzerinde kurulmu: olup2000 m 2 civarında kapalı barınaklar ve poliklinik bölümü bulunmaktadır. Barınak 1000 köpekkapasiteli olup :u an 302 adet köpek bulunmakta olup, bunlardan 76 adeti kısırla:tırılmı:tır. 85 adetköpek sahiplendirilmi:, 387 adet ise a:ılanmı:tır. Köpeklerin korunması için a:ılama vekısırla:tırma çalı:maları devam etmektedir.F. 3. 3. 2 Nesli tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve Yaban Hayvanlar;limizde nesli tehlike altında olan ve olması muhtemel olan evcil hayvanlar hakkında yeterlibilgiye ula:ılamamı: ancak Çatalburun köpekleri Tarsus ve yakın çevresindeki avcılarımıztarafından kullanılmakta ve yerel bir av köpe9i olarak bilinmektedir. Bu köpek ırkı üzerinde herhangibir bilimsel ara:tırma yapılmamı:tır.F. 3. 3. 3 Hayvan Hakları

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuKaçak ve usulsüz avcılıkla mücadele hususunda, merkez ve ilçelerde bulunan korumaekipleri ve Jandarma Komutanlı9ı ile koordineli olarak çalı:malar yürütülmektedir. ;çi:leri Bakanlı9ıile yapılan bir protokol ile gerek duyuldu9unda emniyet güçlerinden yardım alınmaktadır.F. 3. 3. 4 Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kurulu B larla < B birli @ i;l genelinde hayvan ya:ama haklarıyla ilgili yapılan çalı:malarda belediyeler ve gönüllükurulu:larla birebir koordinasyon kurularak birlikte hareket edilmektedir.F. 4 HASSAS YÖRELER KAPSAMINDA OLUP (*) BÖLÜMÜNDEK005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.2. Jeomorfoloji (Topografya vb. morfolojik özellikler)Saha kuzeyindeki ;ç Anadolu platosu ile güneyindeki Toros sırada9ları arasındaki geçi: zonuüzerinde bulunmaktadır. Arazi genel olarak sarp ve kayalık yapıdadır.8.3. Jeoloji (Varsa sedimantoloji ile ilgili bilgiler de dahil)Ba:lıca alt miyosen devrinde olu:an kalker, grimsi kalker-marn, kumta:ı, konglomeralardanolu:maktadır. =elale 110 milyon yıllık bir olu:umla kretase ya:lı kireçta:larının faylanmasısonucunda çok dar bir kanyon olu:mu: ve bu faylanmaya ba9lı olarak ortaya çıkan bir kaynak bolkarbonatlı suyuyla traverten olu:turmaya ba:lamı:tır. Bu olu:um halen devam etmektedir.8.4. Hidroloji-Hidrojeoloji (Yerüstü ve yeraltı suları, varsa jeotermal kaynaklar da dahil)---8.5. Toprak YapısıAlandaki Toprak yapısı kahverengi orman topra9ı ve kırmızı Akdeniz topraklarından olu:anzayıf karakterli ormanlarla kaplı ve arazi e9imi % 100’ ün üzerindedir. Erozyona müsaitdurumdadır. Toprak yapısı oldukça yumu:ak ve ta:lık bir arazi yapısına sahip oldu9u için ta:ve kayaların dü:me riski oldukça fazladır.8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Yerköprü :elalesi Tabiat Anıtında kızılçam a9aç türünün yanı sıra me:e, :im:ir, ceviz,menengiç, incir, zakkum, çınar, hayıt, akdiken, üvez, nar, erguvan ve otsu yapıda darda9an, ılgın,kapari türlerinden olu:an son derece zengin bir bitki örtüsü vardır. Sahada keklik, yaban domuzuve balık mevcuttur.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Sahanın tamamı devlet ormanıdır. Mut ;lçe merkezine 33 km. mesafede olup yolun bir kısmıasfalt bir kısmı da stabilizedir. Saha da (2+2) WC, 4’ lü 1 adet çe:me ve su deposu mevcuttur.Alan 2872 sayılı Milli parklar Kanununa göre Tabiat Anıtı olarak ayrılmı:tır. Sahanındo9allı9ının bozulmadan gelecek nesillere aktarılması esastır. Ayrıca yöre halkının dinlenme,e9lenme, bilgilenme ve do9ayı daha yakından tanıma gibi ihtiyaçları kar:ılayarak koruma-kullanmadengesini sa9lamak esastır.10. Mevcut SorunlarYerköprü =elalesini olu:turan su tünelinden önce Gezende Barajı bulunmaktadır. Bu barajgölünden su bırakmaların kontrollü yapılması, tünel içindeki sarkıtların zarar görmemesi vegezmeye gelen ki:ilerin suya kapılmamaları açısından ilgili kurulu:larla koordineli çalı:ılması büyükönem ta:ımaktadır.F. 4. 1. 2 3167 Sayılı Kara Avcılı @ ı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlı @ ı’ncaBelirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerle B tirme Alanları”Kestelda @ ı Yaban Hayatı Koruma Sahası;limiz Mut ;lçesi Yıldız-Topluca-Esençay ve Gençali Köyleri sınırları içerisinde yer almaktaolup, rakım 300-1200 m. dir. Saha tabi güzelli9i, bitki örtüsü ve yeterli miktarda yaban keçisipotansiyeline sahip oldu9undan av koruma ve üretme sahası olarak terfik edilmi: olup, av turizmineuygundur. Yaban keçisinin :u anda sayısı 250-300 civarındadır.Hisar – Gedikda @ ı Yaban Hayatı Koruma Sahası;limiz Silifke ;lçesinin 15 km. kuzeybatısında yer almakta olup, rakım 900 m. dir. Orman vesarp kayalıklardan olu:an saha yaban keçisi koruma alanıdır. Av turizmi ve rekreasyon amaçlıkullanılan alanın florasını kızılçam, yapraklı türler, otsu bitkiler ve mantar türleri olu:turur. Faunasınıise ba:ta korunan tür olarak da9 keçisi ( Capra Aegerus) , yaban domuzu, oklu kirpi, sincap,porsuk, sansar, tilki, çakal ve muhtelif ku: türleri olu:turur.92

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuGöksu Deltası Özel Çevre Koruma AlanıBakınız F.4.1.7.Cehennemdere - Cocakdere Yaban Hayatı Geli B tirme Sahası;limiz Çamlıyayla ;lçesi Sebil Kasabası sınırları içerisinde yer almakta olup, yaban hayatıgeli:tirme sahasıdır. Asıl amacı yaban hayatını korumak ve devamlılı9ını sa9lamak olan saha avsporu ve turizmine de hizmet etmektedir. Sahada koruma altında olan yaban keçilerinin yanı sırakurt, çakal, domuz, tilki, yaban kedisi, kuyruksüren, porsuk, oklu kirpi, yumak kirpi, sincap, yarasave muhtelif ku: türleri bulunmaktadır. Bülbül familyasının en iyi üredi9i alan olan sahada kekli9innesli tükenmek üzeredir.Hopur - Topa B ır - Sumaklık Yaban Hayatı Koruma Sahası;limiz Tarsus ;lçesi Ku:çular köyünün kuzeyinde Çakıt suyunun batısında 9113,5 hektar alanıkapsayan sahanın rakımı 1300 m. dir. Asıl amacı yaban hayatını korumak ve devamlılı9ınısa9lamak olan saha av sporu ve turizmine de hizmet etmektedir. Sahada koruma altında olanyaban keçilerinin yanı sıra kurt, çakal, domuz, tilki, yaban kedisi, va:ak, kuyruksüren, porsuk, oklukirpi, yumak kirpi, sincap, yarasa ve muhtelif ku: türleri bulunmaktadır.Anamur Yaban Hayatı Geli B tirme SahasıAnamur Yaban Hayatı Geli:tirme Sahası 20.661 ha’dır. Yapılan envanterde 250’nin üzerindeda9 keçisi tespit edilmi:tir. Saha tescil i:lemleri için gerekli ba:vuru yapılmı:, ancak saha henüztescillenmemi:tir.Bozyazı Yaban Hayatı Geli B tirme SahasıBozyazı Yaban Hayatı Geli:tirme Sahası 4619 ha olup, yapılan envanterde 150’nin üzerindeda9 keçisi tespit edilmi:tir. Saha tescil i:lemleri için gerekli ba:vuru yapılmı:, ancak saha henüztescillenmemi:tir.F. 4. 1. 3 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin “a -Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit”ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun al sitalanı)OvabaAı Köyü Do>al Sit Ma>araANAMUR 1.Derece do>al sit alanıDragon Çayı ile OrmanKampı ArasındaDo>al SitDo>al SitANAMURMamuriye Kalesi (1.ve 3.dereceDi>erl Sit Arkeolojik ve Do>al SitBozdo>an KöyüArkeolojik + 1.Derece do>al sit alanı)AlanlarıAlanlarıANAMUR Koca Pelit A>acı Do>al Varlık A>açANAMURFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanıNasrettin Köyü Mevkii Do>al Sit Fok Üretme SahasıANAMURFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanıKaraa>an Mevkii Do>al Sit Fok Üretme SahasıANAMURFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanıKarladıran Mevkii Do>al Sit Fok Üretme SahasıAYDINCIKFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanıSancak Burnu Mevkii Do>al Sit Fok Üretme SahasıAYDINCIKFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanı8ncekum Mevkii Do>al Sit Fok Üretme SahasıAYDINCIKFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanıBozuklu Mevkii Do>al Sit Fok Üretme SahasıAYDINCIK Aynalı Göl Ma>arasıGemi dura>ı (SancakBurnu) MevkiiDo>al Varlık Ma>araAntik Arsinoe Kenti (1. ve 3.dereceBOZYAZI Arkeolojik Sit + 1.derece Do>al SitAlanıÇubukkoya>ı köyü Di>er Sit Alanı Arkeolojik ve Do>al Sit93

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuHLÇESH ADRESH ADI GRUP TÜRBOZYAZIFok Üretme Sahaları 1.derece do>alFok ÜretmeTekeli BeldesiDo>al Sitsit alanıSahasıBOZYAZIFok Üretme Sahaları 1.derece do>alFok ÜretmeTekeli Beldesi Keltepe Mevkii Do>al Sitsit alanıSahasıBOZYAZI 3.derce Do>al Sit AlanıÇubuk Koya>ı KöyüMaraAtepesi MevkiiDo>al Sit Do>al SitBOZYAZI 3.derce Do>al Sit AlanıÇubuk Koya>ı KöyüMaraAtepesi MevkiiDo>al Sit Do>al SitGÜLNARBüyük Ada ( 1.derece Arkeolojik Sit +1.derce Do>al Sit Alanı)GÜLNAR Zeyne Çınarı 1GULNAR Zeyne Çınarı 2GULNAR Zeyne Çınarı 3GULNAR Zeyne Çınarı 4GULNARFok Üretme Sahaları 1.derece do>alsit alanıAydıncık Buca>ıZeyne Kasabasının 5-6 kmkuzey do>usundaZeyne Kasabasının 5-6 kmkuzey do>usundaZeyne Kasabasının 5-6 kmkuzey do>usundaZeyne Kasabasının 5-6 kmkuzey do>usundaBüyükeceli Beldesi AkkuyuMevliiDi>er Sit AlanlarıDo>al VarlıkDo>al VarlıkDo>al VarlıkDo>al VarlıkDo>al SitMERKEZ 1. Derece Arkeolojik ve Do>al Sit Alanı Gözne Kalesi Çevresi Do>al S8t AlanlarıMERKEZMERKEZMUTMUTMUTS8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKES8L8FKE-EDEML8Ma>ara (1. Derece Do>al Sit Alanı)Eski Askeri KıAla Alanı (Tarihi veDo>al Sit Alanı)Mavga Kalesi 1.Derece Do>al veArkeolojik Sit AlanıMa>ra ve Kaya Oymaları 1.DereceArkeolojik ve Do>al Sit AlanıKalıntılar 1.Derece Arkeolojik ve Do>alSit AlanıKorasiyon Antik Dehri (Arkeolojik veDo>al Sit)Antik YerleAim Yeri (1.DereceArkeolojik ve Do>al Sit)Liman Kalesi (1.ve 3. DereceArkeolojik Sit + 1.Derece Do>al SitAlanı)Bo>sak Adası(1. Derece Arkeolojik Sit+ 1.Derece Do>al Sit Alanı)Güvercin Adası (1. Derece ArkeolojikSit + 1.Derece Do>al Sit Alanı)Dana Adası (1. Derece Arkeolojik Sit +1.Derece Do>al Sit Alanı)Aphrodiasias Antik Kenti ve KöserelikAdası (1.ve 3. Derece Arkeolojik Sit +1.Derece Do>al Sit Alanı)2. ve 3. Derece Arkeolojik ve Do>alSitTahta Limanı 1. Derece Do>al veArkeolojik Sit AlanıKepez Ma>arası (1. Derece Do>al SitAlanı)Barbaros Anıtı ve Çevresi (1. DereceDo>al Sit Alanı)AAa>ı Dünya Obru>u (1. DereceArkeolojik ve Do>al Sit)Akhayat Harabeleri (1. DereceArkeolojik ve Do>al Sit)Kuruçay Ma>arası1. Derece Arkeolojik ve Do>al SitAlanıGöksu Deltası 1.Derece Do>al SitAlanıFok Üretme Sahaları 1.Derece Do>alSit AlanıDeytan Deresi (Kocaçay Kanyonu)(1. Derece Arkeolojik ve Do>al SitAlanı) (paftada 5 nolu alan)Aslanköy Kasabası DekersuMevkiiHamidiye Mah.Hacınuhlu Köyü KozlarYaylası MevkiiHacıahmetli Köyü KapızMevkiiÇömelek Köyü ArıkayasıMevkiiHasanaliler KöyüSilifke-Anamur Kıyı BandıDo>al S8tDi>er Sit AlanlarıDi>er Sit AlanlarıDi>er Sit AlanlarıDi>er Sit AlanlarıDo>al S8t AlanlarıDi>er Sit AlanlarıDi>er Sit AlanlarıArkeolojik veDo>al SitA>açA>açA>açA>açFok ÜretmeSahasıArkeolojik veDo>al SitMa>araTarihi ve Do>alSitArkeolojik veDo>al SitArkeolojik veDo>al SitArkeolojik veDo>al SitArkeolojik veDo>al SitArkeolojik veDo>al SitArkeolojik veDo>al SitSilifke-Anamur Kıyı Bandı Di>er Sit AlanlarıArkeolojik veDo>al SitSilifke-Anamur Kıyı Bandı Di>er Sit AlanlarıArkeolojik veDo>al SitSilifke-Anamur Kıyı Bandı Di>er Sit AlanlarıArkeolojik veDo>al SitSilifke-Anamur Kıyı Bandı Di>er Sit Alanları Arkeolojik veDo>al SitSilifke-Anamur Kıyı BandıBo>sak KoyundaDi>er Sit Alanları Arkeolojik veDo>al SitAkdere Köyü E>ribük Mevkii Di>er Sit Alanları Arkeolojik veDo>al SitKızılisalı Köyü SarıvelilerDo>al Sit Ma>araMah.Silifke-Mut KarayoluDo>al Sit Do>al SitÜzerinde Göksu Irma>ıKıyısındaKaradedeli Köyü Kuzeyinde Di>er Sit Alanları Arkeolojik veDo>al SitKaradedeli Köyü Kuzeyinde Di>er Sit Alanları Arkeolojik veDo>al SitAtakent (Susano>lu) Beldesi Do>al Sit Ma>araSınırlarıAtakent Beldesi Di>er Sit Alanları Arkeolojik veDo>al SitTaAucu ve Atayurt 8lçesiDo>al SitDeltaSınırları 8çersindeAkdere Beldesi E>ribükDo>al Sit Fok ÜretmeMevkiiSahasıUzuncaburç Milli Park Alanı Di>er Sit Alanları Arkeolojik ve8çinde Ura Antik Kenti ileDo>al SitKızkalesi arasında kalan94

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTARSUS Eshab-ı Kehf Ma>arası Say Köyü Do>al Varlık Ma>araTARSUSBerdan Barajı Mesire Yeri(2. DereceDo>al Sit Mesire YeriDo>al Sit Alanı )TARSUS Tarsus Parkı Do>al Varlık ParkTARSUSTarsus Delalesi 2. Derece ArkeolojikDi>er Sit Arkeolojik veve Do>al Sit AlanıAlanları Do>al SitTARSUSDeniz Kaplumba>aları Üreme Tarsus Belediyesi Mücavir Do>al Sit Kaplumba>aAlanları (1.Derece Do>al Sit Alanı) AlanındaÜreme AlanıTARSUSDeniz Kaplumba>aları Üreme Huzurkent Belediye Sınırları Do>al Sit Kaplumba>aAlanları (1.Derece Do>al Sit Alanı) 8çindeÜreme AlanıADI GRUP HLÇESH TÜRADRESH3.Derece Arkeolojik ve Do>al Sit Alan Uzuncaburç Milli Park Alanı Di>er Sit Arkeolojik veS8L8FKE-8çinde (Tüm Milli Park sınırları Alanları Do>alEDEML8Sitiçindeki alanın bütünü)Arkeolojik ve Do>al Sit Alanı 8lçe Merkezi Di>er Sit Arkeolojik veTARSUSAlanları Do>al SitTARSUS Do>al Sit Alanı Delale Bölgesi Do>al Sit Do>al SitTARSUS-MERS8NDeniz Kaplumba>aları ÜremeAlanları (1.Derece Do>al Sit Alanı)Adanalıo>lu Belediyesi Sınırları8çindeDo>al Sit Kaplumba>aÜreme AlanıKaynak: Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlü>üF. 4. 1. 4 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu2. Co @ rafik Konumu ve Koordinatları (Rakım vb. Bilgiler)Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi, Silifke ;lçesinin güney kenarında GöksuIrma9ı’nın olu:turdu9u kıyı ovası üzerindedir. Di9er bir deyi:le Orta Do9u' nun en önemli ku:alanlarından biri olan Göksu Deltası, Göksu Nehri'nin Silifke ve Ta:ucu arasında denize açıldı9ıbölgeyi kapsar. Göksu Nehri'nin batısında iki sı9 lagün gölü, Paradeniz ve Akgöl yer alır. GöksuDeltası 2 rakımda ve Adana'nın 140 km güney batısında yer almaktadır.Göksu Deltası, ;çel ;li Silifke ;lçesi sınırları içerisinde, 33 0 17’ Kuzey, 35 0 59’ Do9ukoordinatları arasında yer alır.3. AlanıAlanın Koordinat Detayları:3. 1. Toplam Alan: 236 Km 2 ova alanı.3. 2. Kara Yüzeyi: 126,4 Km 2 kara alanı.3. 3. Toplam Su Yüzeyi: 109,6 Km 23.3.1:Deniz Yüzeyi: 86 km 23.3.2: Karadaki Göl, Irmak ve Azmak Alanı: 23,6 Km 23. 4. Kıyı Uzunlu @ u: 35 km.4. Alanın Açıklamalı TanıtımıOrtado9u ve Avrupa’nın en önemli sulak alanı Göksu Deltası, Orta Torosların ete9indebulunan Mersin ;li’ne ba9lı Silifke ;lçesi’nin güney kenarındadır. Mersin ;l merkezinin 85 kmbatısında olan Göksu Deltası, Göksu Irma9ının 10.000 km 2 ’lik havzadan sürükleyip getirdi9itortuların ovada çökelmesi sonucu yakla:ık 7.000 yılda olu:mu:tur. Göksu Deltası özellikle SuKu:ları Ya:ama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözle:me(RAMSAR) kriterlerine göre “A Sınıfı Sulak Alan Diploması” almı: bulunmaktadır.5. Yasal KonumuNokta No Boylamı Enlemi1 33 0 54 / 13 // 36 0 17 / 46 //2 33 0 54 / 09 // 36 0 20 / 20 //3 33 0 55 / 59 // 36 0 21 / 21 //4 33 0 58 / 35 // 36 0 23 / 04 //5 34 0 00 / 07 // 36 0 22 / 34 //6 34 0 02 / 08 // 36 0 22 / 51 //7 34 0 03 / 58 // 36 0 24 / 06 //8 34 0 06 / 14 // 36 0 24 / 05 //9 34 0 06 / 09 // 36 0 18 / 37 //10 34 0 01 / 27 // 36 0 16 / 29 //11 33 0 58 / 04 // 36 0 13 / 16 //12 33 0 56 / 44 // 36 0 13 / 17 //Göksu Deltası’na özelliklerinden dolayı, dört adet koruma statüsü getirilmi:tir. Bunlar;• 1989 yılında Göksu Deltası’nın Paradeniz ve Akgöl’ü içine alan 4350 hektarlık alanOrman Bakanlı9ı Milli Parklar Av Yaban Hayatı Genel Müdürlü9ü tarafından Av veYaban Hayatı Koruma Sahası olarak ilan edilmi:tir.• 1990 yılında Göksu Deltası “Özel Çevre Koruma Bölgesi” olarak tespit ve ilanedildikten sonra, Delta’da en uygun arazi kullanımını öngören 1/25.000 ölçekli ÇevreDüzeni Planı 17.05.1991 tarihinde onaylanarak yürürlü9e girmi:tir. 236 km2’lik GöksuDeltası Özel Çevre Koruma Alanı’nda yukarıda bahsedilen plan çerçevesinde kontrollühassas zon, tarım alanları, imarlı bölgeler, kırsal yerle:im alanları, turizm yerle:mealanları, günübirlik alanlar ve kumsal alanlar tespit edilerek bu bölgenin korunması ileilgili yasak ve sınırlamalar belirlenmi:tir.• Göksu Deltası’nın 1994 yılında 6.850 hektarlık bölümü, Özellikle Su Ku B ları Ya B amaOrtamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözle B me(RAMSAR) listesine dâhil edilerek, koruma altına alınmı:tır.• Bölge 12.02.1996 tarih ve 2380 sayılı Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını KorumaKurulunun kararı ile Birinci Derece Do @ al Sit Alanı olarak ilan edilmi:tir.96

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu6. Yerle B imler ve NüfuslarıDeltada yakla:ık 30.000 ki:i ya:amaktadır. Yaz sezonunda yazlıkçıların gelmesiyle burakamın 80.000’e ula:tı9ı tahmin edilmektedir. Tablo-2’de 1990, 1997 ve 2000 nüfus sayımlarınagöre yerle:im birimleri ile nüfusları verilmi:tir.KurtuluATablo F. 2: YerleAim Birimleri ve Nüfus Da>ılımıYerleIim Yeri 1990 1997 2000Silifke 46.858 85.039 64.827TaAucu 6.743 8.532 10.455Atakent 4.725 12.238 14.553Atayurt 6.816 12.873 71.20Arkum 1.455 2.252 3.593Ulugöz 567 805 509Çeltikçi 353 205 406Bahçe 204 241 2391232 1.166 1.301Sökün 772 677 640GülümpaAalı 588 544 516TOPLAM 70.313 124.502 104.159Kaynak: Silifke 8lçe Nüfus Müdürlü>ü7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler7.1 Tarım ve HayvancılıkTarım, deltada ya:ayanların %80’den fazlasının gelir kayna9ıdır. Sulama probleminin çok azoldu9u deltanın 10.180 hektarında alanında tarım yapılmaktadır. Bölgede özelliklinden dolayı ikiyılda be: ürün alınmaktadır. Meyvelerde limon ve çilek, sebzelerde domates ve tahıllardan bu9dayve çeltik en fazla yeti:tirilen ürünlerdendir.Hububat tarımı bölgenin her tarafına yayılmı:tır. Çeltik daha ziyade tuzlu alanlarda,Akgöl’ün kuzeyinde Çavu:buca9ı’nın güneyinden ba:layıp Kurtulu: Sökün köylerinde ekilmektedir.Ayrıca sol sahilde Cırba deresi ile Irmak arasında çeltik ekimi yapılmaktadır. ;ç kesimlerde çilek,açık ve kapalı sebze yeti:tiricili9i yapılırken, deniz seviyesinden daha yukarılarda ise narenciyeyeti:tiricili9i yapılmaktadır. Deltada sulanabilir alanlarda susam, yerfıstı9ı, mısır çeltik ikinci ürünolarak yeti:tirilmektedir.Bölgedeki Tarımsal faaliyetler içerisinde ikinci sırada gelen hayvancılık; yüksek kesimlerdemera, ovalık kesimlerde ahır hayvancılı :eklindedir. Üretilen süt; süt ve süt ürünleri olaraktüketilmektedir. Kümes hayvanları yeti:tiricili9i genellikle aile i:letmecili9i :eklindedir.;ki yılda be: ürün alınan Göksu Deltası’ndaki tarım alanları, yurdumuzun di9er bölgelerindeoldu9u gibi miras yoluyla çok küçük parçalara bölünmü:tür. Ovanın orta ve kuzey kesimlerindekiverimli alanlarda miras yoluyla arazilerin parçalanması daha fazla olmu:tur. Göksu Deltası ÖzelÇevre Koruma Bölgesi sınırları içerisindeki Tarım alanlarının analizleri Tablo F.3’de verilmi:tir.Tarım Alanlarını parçalanmaması için, Özel Çevre Koruma Kurumu hassas zon sınırları içerisinde20 dönüm, di9er yerlerde ise 10 dönümden küçük ifrazlara müsaade etmemektedir.Tablo F.3: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Tarımsal Arazi AnaliziMülkiyeti Parselin Cinsi Toplam Alan Parsel Sayısı Hisse SayısıAlanı(m 2 ) % Adedi % Adedi %70 - 4.999 m 2 5.457.181 6,06 2.104 30,58 3.663 27,085.000 - 9.999 m 2 2.998.202 14,43 1.852 26,92 3.162 23,38A 10.000 - 14.999 m 2 12.837.028 14,26 1.071 15,57 2.213 16,36H 15.000 - 19.999 m 2 10.465.405 11,62 609 8,85 1.392 10,29I 20.000 - 24.999 m 2 8.462.850 9,40 387 5,63 1.048 7,75S25.000 m 2 ve Fazlası 26.138.919 29,03 609 8,85 1.801 13,31KÖY TÜZEL Tarım Arazisi 811.715 0,90 22 0,32 22 0,16MALHYETarım Arazisi 12.877.850 14,30 226 3,28 226 1,67TARIM ALANIHAZHNESHT O P L A M 90.049.150 100,0 6.888 100,0 13.527 100,0Kaynak: D8REK, Y., KARACA, 8. 199997

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu7.2 BalıkçılıkBölgede balıkçılık Akgöl, Paradeniz lagünleri ile kıyı balıkçılı9ı :eklinde yapılmaktadır.Akgöl’de yılan balı9ı (Anguilla anguilla), haskefal (mugil cephalus), Karabalık (Clarias lazera) vesazan (cypinus carpio) avlanmaktadır. Paradeniz’den ise çipura (sparus auratta), deniz levre9i(Dicentracus labrax), sinagrit (Dentex dentex), sivriburun (Cantharus lineatus), karagöz (Diplodusvulgaris), melenurya (Oblada meleruda) sarıgöz (Diplodus sargus), Çizgili mercan (Lithognatusmormyrus), mercan (Pagrus pagrus) avlanmaktadır.Tablo F.4: Deltada 2000–2004 Yılları Arasında Avlanan Balık Tür ve Miktarları (Kg)KurtuluAYıllarAvlanan Balık TürleriKefal Yılan B. Levrek Çupra Çıplak DiEerTOPLAM2000 23.249 2.762 2.983 1.625 368 - 30.9872001 30.153 490 2.580 4.850 707 - 38.7802002 36.940 2.223 2.216 2.227 2.043 2.133 47.7822003 26.629 3.652 2.808 1.898 1.100 2.077 38.1642004 32.625 3.445 3.872 4.020 251 122 44.335TOPLAM 149.596 12.572 14.4549 14.620 4.469 4.332 200.048Kaynak: Balıkçılık Kooperatifi, 20057.3 EndüstriBölgenin tek endüstri kurulu:u SEKA Kâ9ıt fabrikasıdır. Bölgedeki küçük keresteciler az daolsa bölge ekonomisine katkı sa9lamaktadır. Bölge için tasarlanan endüstriyel yatırım oldukçaazdır.7.4 Turizm ve RekreasyonBir ülkenin turizm potansiyelinin varlı9ı ve süreklili9i, bütün de9erli do9al ve kültürel peyzajözelliklerinin korunması ve ülkesel ölçekte fiziki ve sosyo-ekonomik bir plana göregerçekle:tirilmesine ba9lı bulunmaktadır. Turizm adına gösterilen ho:görü, ayrıcalık hatta te:viknedeniyle bütün do9al de9erlerimiz ya9malanmaktan nasibini almı:tır.Göksu Deltası’nın hem batı, hem de do9u kıyıları tatil siteleri, kamu kurulu:larına ait sosyaltesislerin yapımıyla büyük ölçüde tahrip edilmi:tir. Delta ÖÇKB ilan edilenden sonra II. Konutlarınyapımı disiplin altına alınmı: ve bölgenin önemli yerleri yapıla:maya kesinlikle kapatılmı:tır.Göksu Deltası’nın sahip oldu9u de9erler ve konumu nedeniyle son yıllarda dünyada önemliölçüde geli:me gösteren Ekolojik Turizme önemli bir potansiyel olu:turaca9ı söylenebilir. Bu amacayönelik olarak, Özel Çevre Koruma Kurumu tarafından hazırlanan “Göksu Deltası Özel ÇevreKoruma Bölgesi Yönetim Planı” çerçevesinde, Deltada Giri: Kontrol Kapıları, Bilgilendirme Merkezi,Yürüyü: Yolları, Bilgilendirme Levhaları, Ku: Gözlem Evleri ve Ku: Gözlem Terasları yaptırılmı:tır.7.5 KültürSilifke yöresi zengin bir folklora sahiptir. El sanatları, tahta i:çili9i ve dokumacılık Yörükhayatının önemli geleneklerindendir.7.6 Tarihi De @ erlerGöksu Deltası’nda insan ya:amı cilalı ta: devrine kadar uzamaktadır. Deltada M.Ö. birincibinin ba:ından itibaren, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulu:una kadar Hitit, Asur, Yunan, Roma,Bizans, Selçuklu ve Osmanlı egemenli9i ya:anmı:tır. Deltadaki Hitit Dönemine ait oldu9u sanılanüç höyük, Paradeniz Lagünü kenarındaki kumullarda Roma ve Bizans dönemlerine ait yapı(Akyapı) mevcuttur. ;ncekum yakınında ve Akgöl’ün güneyinde yer alan kumullarda bazı kalıntılaryer almaktadır. Altınkum ve Gazi Çiftli9i’nde yer alan iki yatır, bölgedeki yedi yatırdan ikisidir.Hacıpa:alar Çiftli9i’nde bulunan iki höyük, Roma-Bizans kalıntıları, Ulugöz Su Kovaları AtatürkÇiftli9i ve çevresindeki yapılar tarihi niteliktedir.8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo F.5: Bölgenin 2005 Yılı 8klim 8statistikleriYaEıI7Sıcaklık O COrt. Nispi BuharlaImaAYLAR En Yüksek En DüIük Ortalama Nem (%) Miktarı(mm)Miktarı (mm)Ocak 15,9 7,6 10,9 65,8 2,1 124,2ubat 15,9 6,4 10,5 65,4 2,8 36,7Mart 20,7 10,0 14,8 69,6 3,6 10,7Nisan 24,1 12,7 17,9 67,6 4,7 22,4Mayıs 27,5 15,7 21,3 70,0 6,0 0,7Haziran 30,3 19,1 24,6 71,3 6,4 29,2Temmuz 33,1 23,9 28,2 73,8 7,2 -AEustos 33,7 23,6 28,3 71,4 6,5 -Eylül 31,7 20,5 25,1 61,5 6,9 26,3Ekim 27,1 16,3 20,4 48,4 5,9 42,4Kasım 20,0 11,1 14,8 45,2 3,6 105,1Aralık 18,4 9,1 12,5 51,7 2,2 33,8Toplam 298,4 176,0 229,3 761,7 57,9 431,5Ortalama 24,9 14,7 19,1 63,5 4,8 36,0Kaynak: Silifke Meteoroloji Müdürlü>ü,2006Tablodaki verilere göre, 2005 yılında ya9ı: toplam 431,5 mm’dir. Bölgede en ya9ı: fazlaOcak ayında olurken, Temmuz ve A9ustos aylarında ya9ı: hiç dü:memi:tir.Yıllık buharla:ma miktarı ise 57,9 mm olup, ortalama buharla:ma miktarı 4,8 mm’dir.Buharla:manın en yo9un oldu9u aylar Mayıs-Eylül arası, en dü:ük oldu9u aylar ise Aralık-=ubatayları arasıdır..Yıllık ortalama sıcaklık 19,1 0 C’dır. Kı: ortalaması 11,3 0 C, yaz ortalaması ise 27,3 0 Ccivarındadır. Haziran-Eylül arasında en yüksek olan sıcaklıklar, Aralık-Mart arasında en dü:ükde9eri bulmaktadır. Geçmi: yıllarda sıcaklı9ın Aralık-=ubat arasında sıfırın altına dü:tü9ügörülmü:tür.Akdeniz’in di9er bölgelerinde oldu9u gibi Göksu’nun yerel rüzgârları da9 zinciri vearalarındaki bo:lukların konumu nedeni ile olu:maktadır. Göksu Deltası, batıdan esen sikloniklodos ve Göksu Vadisi’nden esen poyraz gibi sert rüzgârları ile tanınır. Yaz ayları boyunca bölgededevamlı de9i:en bir rüzgâr sistemi vardır. Kara ile deniz arasındaki sıcaklıklardan dolayı meltemlerolu:ur. Gün boyunca denizden karaya do9ru sert bir rüzgâr eser, gece ise yön de9i:tirir.Yıl boyunca ortalama %63,5 olan havanın nispi nem oranı, büyük ölçüde rüzgârın yönüneba9lıdır. Bölgedeki hâkim rüzgâr kuzeybatıdan esti9inde karadan kuru havayı getirir ve nem oranı%45-50’lere kadar dü:er. Hava durgun oldu9unda veya meltemler esti9inde nem oranı yükselir.Bölgedeki nem oranına nehir, lagün, azmaklar, deniz ve çeltik ekimi etki etmektedir.8.2. Jeomorfoloji (Topografya vb. morfolojik özellikler)Genelde Akdeniz kıyılarında kıyıya paralel yükseltiler, bu yükseltilerle deniz arasındaki yeryer düzlükler ve göreli olarak düz bir kıyı deseni görünümlüdür. Bölge de bu yapının bir özelli9inigöstermektedir. Silifke’den do9uya do9ru da9lar ile deniz arasındaki açılım giderek geni:lemekte,Mersin’e kadar da hemen hemen tümüyle e9im açısından yerle:ilebilir nitelikte alanlar bütünüolu:turmaktadır.Göksu Nehri’nin ta:kınları sonucu olu:mu: Göksu Deltası, alanı genelde düz ve düzeyakın bir topografyaya sahiptir. Nehir bankları ve kıyı kumulları bu düz ta:kın ovası içindeki küçükyükseltileri ve eski nehir yatakları ise yer yer dar bir :erit halinde uzanan çukur alanlarıolu:turmaktadır. Yükseltiler ve çukur alanların yükseklik ve derinlikleri 1-3 metreden fazla de9ildir.Ovada e9im genel olarak kuzeyden güneye do9rudur. Ayrıca nehir yata9ının kenarında yeralan nehir banklarından çevreye do9ru özellikle Akgöl ve Paradeniz’e do9ru e9im bulunmaktadır.Akgöl ve Paradeniz ovanın en çukur kesimlerinde yer alır.Göksu Deltası’nın ve jeomorfolojisi, halen peyzajı de9i:tirmeyi sürdüren dinamik süreçlerinbir sonucudur.8.2.1 Göksu Nehir HavzasıÜst kretase devrinde Anadolu Katmanı Arabistan Katmanı’nın üzerine binerek geni:, sı9 birdenizden Toros Da9ları’nın yükselmesine neden olmu:tur. Pliosen Devri’nin ba:larında, yeni bir aznemli subtropikal dönem ba:lamı:, nehirlerin yol açtı9ı yer biçimi olu:umu Toros Zincirine hâkimolmu:tur. Büyük ve derin akı: vadileri olu:mu:, erozyon yüzünden karanın içlerine, kuzeye do9ruilerlemi:lerdir. Da9ların etekleri boyunca deltasal kıyı ovaları da olu:mu:tur. Ta:ucu’nun batısında99

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporukıyıyı sınırlayan da9lar Akdeniz’e do9ru dik yamaçlarla inerek uçurumlu kıyılar olu:turmu:tur.Göksu Nehri Havzası’nda ço9unlukla Devoniyen, Orta Permiyen, Lütesiyen ya:lı olu:uklaryüzeyle:mektedir.8.2.2 Göksu DeltasıGöksu Deltası de9i:ken gel-gitsiz bir deniz üzerinde olu:mu:, uzantı deltaların tipik birörne9idir. Göksu Nehrinin sürükledi9i tortu miktarı oldukça fazla, dalga ve akıntıların a:ındırdı9ımiktar a:ırı de9ildir.Deltanın do9al morfolojisi; kopuk menderesler, terkedilmi: nehir yatakları, kıyısal sırtlar,setler ve ta:kın çanaklardan olu:an bir nehir peyzajı ile sonuçlanmı:tır. Bu bölge çok eskidentarımsal araziye dönü:türülmü: ve bugün tipik bir kazanılmı: toprak görünümü sergilemektedir.8.2.3

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuMayıs sonu ile Ekim sonu arasındaki dönemde en yüksekte ve nispeten sabittir. Yıl boyuncaya9ı:ların sulamanın (çeltik sulaması) durumuna göre Akgöl’deki su seviyesinde ortalama 0,40 m.de9i:im olmaktadır.Deltanın di9er önemli yerüstü su kütleleri Ku9u Gölü, Arapalanı Gölü, Cırba’dır. Sürksizgöller arasında Sazlıkgölü, Fiyat Gölü, Turna Gölü ile zaman zaman :iddetli fırtınalar veya a:ırıya9ı: sonucunda su altında kalan ;ncekum’un bazı bölümleri sayılabilir.8.4.2 HidrojeolojiBölgede yeraltı ve yerüstü kaynaklar açısından olumluluk göstermektedir. Dereler,kaynaklar ve yeraltı suları mevcuttur. Dereler genel olarak tarımsal kirlenmeye açıktır. Kaynaklarınço9u karstik özelliktedir ve sulamada kullanılmaktadır. Yeraltı suyunu ise hem alüvyon zemin hemde kireçta:ları içermektedir. 5–15 metre derinlikte yeraltı suyu vardır.Bölge yeraltı ve yerüstü kaynakları açısından olumluluk göstermektedir. Dereler, kaynaklar,yeraltı suları mevcuttur. Dereler genel olarak tarımsal kirlenmeye açıktır. Kaynakların ço9u karstiközelliktedir ve sulamada kullanılmaktadır. Yeraltı suyunu hem alüvyon zemin hem de kireçta:larıiçermektedir. 5-15 metre derinliklerde yeraltı suyu bulunmaktadır.Göksu Nehri'nin yıllık ortalama debisi 130 m 3 / sn. dir. Yeraltı suyu potansiyeli 100 m3/sncivarındadır. Halen yerüstü su kayna9ının 2.000 hektardan fazladır. Akgöl (1200 ha.) ve ParadenizGölü (390 ha.).Yörede su kullanımı artezyenlerle sa9lanmaktadır. Kirlilik olarak evsel kaynaklıkirlilik ve tarımsal amaçlı kullanılan zirai ilaçlar ve gübrelerdir.8.5. Toprak YapısıDo9u Akdeniz Havzası’nda on büyük toprak grubu saptanmasına ra9men, Göksu DeltasıÖzel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde Kahverengi Orman, Kırmızı Akdeniz, Alüvyal veKolüvyal toprak grupları olmak üzere üç grup toprak yer almaktadır.Özellikle akarsularca ta:ınmı: ve yatay katlar halinde dizilim gösteren genç birikintiler,alüvyal toprak materyalini olu:turmaktadır. Göksu Irma9ı’nın olu:turdu9u Delta Do9u AkdenizHavzası’nın en büyük alüvyal ovalarından birisidir. Besin Maddelerinin zenginli9i nedeniylegenellikle tarımsal yönden zengindir. Kolüvyal topraklar ise, da9lık ve tepelik arazilerin eteklerindedar vadi tabanlarına yer çekimi ve küçük birikintilerle sürüklenmi: zerre büyüklü9üne göre alüvyontopraklardaki gibi sıralanmamı: birikintiler olu:turur.Kahverengi orman toprakları, yörenin yüksek kesimlerinde görülür. Tipik orman topra9ıkarakteristi9inde olup, kuru tarım ve meyve yeti:tiricili9ine uygundur.Kırmızı Akdeniz toprakları ise, seki ve yüksek arazilerde kristal kireçta:ı üzerindeolu:mu:lardır. Kırmızı renkleriyle tipiktirler. Organik madde hızla ayrı:tı9ından toprakta dü:ükseviyededir. Kırmızı toprakların do9al örtüsü Akdeniz iklimine öz çalı ve maki toplulu9udur.Göksu Deltası toprakları jeolojik yapılarına göre kalker ve :istlerden olu:mu:tur. Alüvyalkolüvyal karakterde orta ve a9ır bünyeli topraklar ço9unlu9u olu:turmaktadır.Bölgede topraklar az ve orta derecede tuzluluk içermesine ra9men sol sahilde denize yakınolan sahalar ile, sa9 sahilde güney kısımlar yüksek tuzlulu9a sahiptir. Alkalilik önemli birproblemdir. Bölgede 67.000 dekar alan tuzlu, 72.000 dekar alan tuzlu-alkali, 21.600 dekar alanyetersiz drenajlı olarak görülür.Bölgede hafif bünyeli topraklara, denize yakla:tıkça ve Göksu Irma9ı kenarlarındarastlanmaktadır. Orta bünyeli topraklar daha ziyade ovanın batı sahilinde daha az olmak üzere,do9u sahilinde, Gülümpa:alı köyünün kuzey sınırlarında kendini göstermektedir. Ovanın bir kısımtopraklarının az ve orta derecede tuzluluk içermesine ra9men batı sahilde denize yakın sahalar ile,do9u sahilde güney kısımlar yüksek bir tuzlulu9a sahiptirler. Horizonlardaki bu tuzlulu9un sebepleri;olu:turmaktadır.• Torakların alt kısımlarında mevcut hidromorfik tuzlu alüvyal toprakların olu:u ve butuzlu alüvyal topraklardan tuzların kapilarite ile üst horizonlara çıkması,• Yüksek tuzlu taban suyunun varlı9ı,• Denizde rüzgar aracılı9ı ile tuz kristallerinin ta:ınması,102

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)8.6.1 FloraDenizden ortalama 2 metre yükseklikte bulunan Göksu Deltası Özel Çevre KorumaBölgesi’nin do9al bitki örtüsünü, Akdeniz’in maki formasyonu ile birlikte yo9un kumul bitkileri ve tuzstepleri olu:turmaktadır. Göksu Deltasında yapılan incelemeler, deniz kıyısından kuzeye do9rugidildikçe do9al bitki örtüsünün de9i:im gösterdi9ini ortaya koymu:, ancak kıyı boyunca farklı birde9i:imin olmadı9ı gözlenmi:tir. Bölgede do9al bitki örtüsünün yanında kültür bitkilerinin de,mevcudiyeti bulunmaktadır. Do9al bitki örtüsünün özellikle kumsal kumul vejetasyonu :eklindeyo9unla:tı9ı tespit edilmi:tir. Kum yapısının içerisinde bulunan zengin floranın yanında fazlamiktarda verimli otlar ve deltanın güneyi Akgöl ve Paradeniz çevresindeki geni: alanlar alçak veyatık bir :ekilde halofit bitki örtüsüyle kaplı bulunmaktadır. Bitkilerin varlı9ı toprak tuzlulu9una veta:kın periyodunun süresine ba9lı olarak de9i:iklik göstermektedir.1994 yılında Çukurova Üniversitesi tarafından yapılan ara:tırmada en fazla bitki türlerisırasıyla Graminea, Compositae ve Leguminasae familyalarına ait olup, bitki türleri ve sahipoldukları familya a:a9ıda tablo halinde çıkarılmı:tır.Tablo F.6: Göksu Deltası Florasını OluAturan Bitki Taksonlarının Da>ılımıFamilyaTürLatince Türkçe Sayısı %Gramineae Bu>daygiller 55 12,47Compositae Toplu Çiçekliler 53 12,01Leguminasae Baklagiller 44 9,97Chenopodiaceae Ispanakgiller 26 5,98Umbelliferae Demsiyegiller 18 4,08Cyperaceaceae Sazgiller 15 3,40Liliaceae So>angiller 15 3,40Labiatae Ballıbabagiller 11 2,40Euphorbiaceae Sütle>engiller 11 2,40Di>er 194 43,89TOPLAM 442 100,00Delta florasını olu:turan türlerin %44’ü tek yıllık, %7’si iki yıllık geri kalan %49’u ise çokyıllıktır. Yine saptanan türlerden %85’i otsu bitki, %12’si çalı ve %3’ü ise a9aç formundadır. Otsubitkilerin oldukça yaygın olması; deltada geçmi:te a9aç ve çalıların zarara u9radı9ının belki debirçok türünün kayboldu9unun göstergesidir.Deltaya göçmen ku:lar aracılı9ı ile birçok bitki türü ta:ınmı:tır. Sonuçta deltanın kapalı birekosistem olmadı9ı dı:arıdan göç türünün oldu9u anla:ılmaktadır. Deltada bitkiler kendi ekolojikisteklerine cevap veren yerlerde oldukça hakim hale gelmi:lerdir.Deltanı büyük bölümü ekili tarım arazisidir. Yine de geni: do9al ve yarı do9al alanlarmevcuttur. Göksu Deltası’nda;• Tarım alanları,• Kumullar,• Lagünler,• Tuzcul Sulakalanlar,• Nehrin Delta ;çinde Kalan Kısmı,• Tekfur Bataklı9ı,• Drenaj Kanalları• A9aç Dikimihabitat tipleri vardır. .103

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo F.7: Göksu Deltası’ndaki IUCN kriterlerine göre tehdit altındaki bitki türleriGüneABeATaALATHNCE TÜRKÇE IUCN Karegorisine Göre ÖnemiBeta adenensis Adana Pancarı VBeta trojanaEOnopordum boisseri Do>u EAek Dikeni EHipercum polyphyllum subsp. Polyphyllum Çok Yapraklı Kızıl Ot RAllium junceum sm. subps. tridentaum Adi Sahil so>anı VAllium scabrifolumntBromus psammophilusETrigonella arenicolaEPlantago crassifolia Kuzu Dili VBrassica tournefortiiECyprina gracilisRMesembryanthemum nodiflorum Buz Çiçe>i RPancratium maritimum Kum Zamba>ı VArum dioscoridis sm. var. Liepoldtii Benekli Yılan Yastı>ı RArthrocnemum glaucumRAtriplex patula Adi Karapazı EChenopodium album subps.album var. mycrophyllumRHalopeplis ampelixiculisRSalsola kali Adi Soda Otu RSeuda confusaVHelianthemum stipulatum Yaprakcıklı Gülü VAmbrosia maritima Sahil ambrosyası VCarthamus tenius subps. tenius Aspir REclipta prostrata Yatık Örtü Otu VAvena claudaIBromus pseudoprachystachysRCutabtia memphiticaVDactyloctenium aegyptium Parmak Otu RElymus farctus subps. farctus Otlak Arpası RJuncus rigidus Kofa Otu RAlhagi manniferaELathyrus gorgoni var. pillosus Sulak Mürdümü>ü RLimonium graecum var. graecumVAnemone coronaria Manisa Lalesi VZiziphus lotus Adi Hünnap RBupleurum lancifolium Sivri TavAan Kula>ı RDaucus littoralis Yabani Havuç VHeliotropium bovei Bambul Otu RZygophyllum album Yabani Kimyon EMelilotus elegans Yoncası RKaynak: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim PlanıE= Nesli Tehlike Altında, R= Ender Nadir Türler, V= Hassas Türler,I= Nadir Bitki Olmasına raJmen, bilgi eksiJi olan türlernt: Tehdit altında olmayan sayıları fazla bitkiler.Deltada toplam 442 bitki türü bulunmaktadır. Bunların 8’i endemik, 32’si ise nadir ve hassastürlerdir.8.7.2 FaunaGöksu Deltası biyoçe:itlilik açısından zengin bir alandır. 633 adet omurgalı ve omurgasıztür tespit edilmi:tir.Tablo F.8: Göksu Deltasında Tespit Edilen Faunaya 8liAkin Sınıflar ve Toplam Tür SayısıOMURGASIZLAROMURGALILARSINIFTespit Edilen Tür Sayısı1333557215743281361410TOPLAM 633Kaynak: “Göksu Deltası ÖÇKB Yönetim Planı” 1999RotiferaCladoceraCopepodaAnelidaMolluscaCrustacea8nsectaBalıklar8kiyaAamlılarKuAlarMemelilerKaplumba>alarKertenkeleYılan104

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.7.2.1 Ku B larDelta ku:bilimsel (ornitolojik) önemi açısından Akdeniz ve Avrupa’nın en önemlisulakalanlarından biri olarak kabul edilir. Don olayının az görüldü9ü iklimi tatlı sudan tuzluyade9i:en çok çe:itli su ortamının varlı9ı, deltayı Türkiye’nin di9er bölgelerinde seyrek görülengöçmen, kı:layan ve kuluçkaya yatan birçok ku: türü için çekici kılar.450 türden olu:an Türkiye ku:larının 328’i Göksu Deltasında görülür. Deltanın ku:larının70’i kesinlikle, 20’si büyük olasılıkla burada üremektedir. Türkiye’nin 140 ulusal ve uluslar arasıöneme sahip ku: türünün 106’sı; dünya çapında yok olma tehlikesi altında olan 24 ku: türünden12’si Göksu Deltası’nda görülebilmektedir. Sazhorozu (Porphyrio porphyrio) Göksu Deltası’nınsembolü olmu: ve ku: gözlemcileri tarafından sürekli izlenen bir türdür.Tablo F.9: Göksu Deltası’nda görülen Dünya Çapında Nesli Tehlike Altındaki KuA TürleriTürkçe Adı Latincesi IUCNStatüsüAvrupaStatüsüKüçük Karabatak Phalacocorax pygmen NT VTepeli Pelikan Pelicanus crispus V VSibirya Kazı Branta ruficollis V LPakta Aythyra nyroca V VYaz Örde>i Marmorenetta angustirostris V EDikkuyruk Oxyura lencocephella V EBüyük Orman Kartalı Aquila clanco V EDahkartal Aquila heliaca V EKüçük Kerkenez Falco naumanni V VBıldırcın Kılavuzu Crex crex V VToy Otis tarda V E8nce Gagalı Kervan Çullu>u Numenius tenuirostis CAda Martısı Larus audoinii CD LKaynak: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı,1999V= Hassas, C= Kritik, CD= Korumaya Ba>ımlı, L= Bölgesel, E= Tehlike Altında, NT= Nesli Tehlike Altında8.7.2.2 MemelilerTa:ucu Körfezi, Türkiye kıyılarının en do9uda bulunan Akdeniz Foku (Monachus monacus)toplulu9unu barındırmaktadır. Yunus türleri de özellikle kı:ın kıyılarda görülmektedir.Tablo F.10: Göksu Deltasında Bulunan Memeli TürleriBilimsel AdıMeriones tristamiLepus capensisErinaceus europaaeusMeles melesLutra lutraMustella nivalisVulpes vulpesCanis aureusSus scnofaDolphinus dolphinusGlobicenphala melaenaMonachus monachus8.7.2.3 SürüngenlerTürkçe AdıKoAar FareYaban TavAanıKirpiPorsukSu samuruGelincikTilkiÇakalYaban DomuzuYunusPilot BalinaAkdeniz FokuKaynak: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı,1999Göksu Deltası ve onu çevreleyen tepeler çok çe:itli ve çok yo9un bir sürüngen populasyonubarındırır. Bu çe:itlili9in nedeni Göksu deltası’nın hem Avrupa ve hem de Asya türlerinibarındırmasıdır. Bölge iki kıta arasındaki köprünün bir parçasıdır. Di9er önemli faktörler ise; zenginda9lık alanların yakın olması, arada engellerin olmaması ve bölgenin az görülen iklim özellikleridir.Tepelerle delta arasındaki geçi: bölgesi hemen hemen tümüyle el de9memi: olması vesürüngenlerin kolayca geçebilece9i tarım arazilerinden olu:ur.Göksu Deltası, Türkiye kıyılarında belirlenmi: 17 deniz kaplumba9ası üreme alanındanbirisidir. Deltada yuvalayan kaplumba9alarla ilgili çalı:malar 1991 yılında ba:lamı: olup, 2004 ve2005 yıllarında Kurum Ba:kanlı9ı tarafından bölgede konu ile ilgili çalı:malar yapılmı:tır.105

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuGeniATablo F.11: Göksu Deltası SürüngenleriBilimsel AdıTürkçe AdıCyrtopodion kotschyi8nce Parmaklı KelerHemydactylus turcisusParmaklı KelerStellio stellioDikenli KelerChamaeleo chamaeleonAdi BukalemunLacerta danfordiToros KertenkelesiAblepharus kitaibelii8nce KertenkeleChalcidus ocellatusBenekli KertenkeleMabuya aurataTıknaz KertenkeleMabuya vittataDeritli KertenkeleBlanus strauchiKör KertenkeleOphysopselegansTarla KertenkelesiTyphlops vermicularisKör YılanColuber najadumKara YılanColuber rubricepsToros YılanıColuber jugularis8nce YılanMalpolon monspessulanusÇukurbaAlı YılanNetrix netrixYarısucul YılanNetrix tesselataSu YılanıTelescopus fallaxKedigözlü YılanEirenis modestusUysal YılanVipera lebetinaKoca EngerekMauremys caspitaÇizgili Kaplumba>aEmys orbilcularisBenekli Kaplumba>aTestudo graecaAdi Tosba>aCaretta carettaAdi Deniz Kaplumba>asıChelonia mydasYeAil Kaplumba>aTrionix triunguisYumuAak Kabuklu Nil Kaplumba>asıKaynak: Göksu Deltası’nın Biyolojik Zenginli>inin Tespiti 8le Ekolojik Peyzaj ve Optimal Arazi Kullanımı Planlaması8.7.2.4 BalıklarDeltada fiziksel özellikleri itibarıyla büyük çe:itlilik gösteren ve bu yüzdende balık türleribakımından de9i:kenlik gösteren su ortamları vardır. Bunlar arasında en önemlileri nehir yatakları,drenaj kanalları, çeltik tarlaları, göller, lagünler ve kıyı sularıdır. Deltadaki dinamik sistem gerekdo9al süreçlerle kendili9inden gerekse insanlar etkisiyle geli:mektedir. Su kütlelerindeki :artlarde9i:tikçe balık türleri de de9i:mektedir.8.7.2.5 BöceklerTablo F.12: Göksu Deltası’nda Avlanan Balık TürleriBilimsel AdıTürkçe AdıCyprinus carpinoSazanGlarias gariepiensAynalı SazanGlariaslazeraKarabalıkMugil cephalusHas KefalAnguilla anguillaYılan Balı>ıDicentranchus labraxLevrekSparus aurataÇipuraLisa saliensKefalCantharus lineatusSivriburunDiplodus vulgarirKaragözGambusia affinisSivrisinek Balı>ıKaynak: Göksu Deltası ÖÇKB Yönetim Planı,1999Çok farklı beslenmeleri nedeniyle böceklerin besin zinciri içerisinde çok önemli bir yerivardır. Deltada 10 takıma ba9lı 99 familyaya ait tanısı yapılan 215 tür bulunmu:tur.8.7.2.6

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)9.1 Yerle B imlerDeltadaki yerle:im yerlerinden Silifke ilçe, Ta:ucu, Atakent, Atayurt ve Arkum beldestatüsünde olup, Ulugöz, Çeltikçi, Bahçe, Kurtulu:, Sökün ve Gülümpa:alı köy statüsündedir.Köyler ile Arkum Beldesi’nin tamamı, Silifke’nin Atik Mahallesi, Atakent’in Kapızlı Mahallesi,Ta:ucu’nun Çavu:buca9ı ve Kum Mahalleleri ile Atayurt’un Gaziçiftli9i ve Esenbel MahalleleriGöksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisindedir.Ova ve vadilerde geli:me gösteren yerle:imler, iklim ve ula:ım avantajları da9nedenleriyleeteklerine oranla daha fazladır. Koruma bölgesinde genellikle alüvyal toprakların varlı9ı ve iklimözelliklerinin elveri:lili9i kırsal yerle:imin olu:masına en önemli etkenlerdir. Göksu Deltası’ndabulunan yerle:imlerin deltanın do9u ve batı kesimlerinde daha yo9un ve kapladıkları alanın I. Sınıfarazilerde yakla:ık 9.740 dekar ve II. Sınıf arazilerde yakla:ık 1.430 dekar olmak üzere toplam11.170 dekar oldu9u saptanmı:tır. Az yo9un oldu9u bölgelerde yerle:imlerin I. Sınıf arazilerüzerinde daha fazla oldu9u ve bu arazilerde 1.020 dekar, II. Sınıf arazilerde yakla:ık 1.630 dekarve IV: Sınıf arazilerde 640 dekar olmak üzere toplam 3.290 dekar alana yayıldı9ı tespit edilmi:tir.Koruma alanındaki yerle:im alanlarının toplamı ise yakla:ık 14.460 dekardır.Deltanın do9u kısımlarında özellikle devlete ait E9itim ve Dinlenme Tesisleriyle, tatilsitelerinin yo9unlu9unun fazla olması nedeniyle deltanın bu kesimleri adeta düzensiz bir kentgörünümündedir.Deltanın batı kıyısında ise Ta:ucu Kum Mahallesi’nde bulunan tatil evlerinin sayısı ise4.000’i geçmi:tir. Özellikle yaz aylarında bu mahallenin nüfusu 10.000’i geçmektedir.9.2 Arazi Kullanımı;lçedeki 253.558 hektar arazinin, 36.336 hektarında kuru tarım yapılmaktadır. Kuru tarımyapılan alanların %70,8’inde meyil %12’den fazladır. %78,9’u sı9 ve çok sı9dır. 13.141 hektarındasulu tarım yapılmaktadır. % 95,7’si düz ve derindir. Düz alanların %%60,7’sinde çoraklık problemivardır. %7,3’ü çıplak ve kaya görünümündedir.Tablo F.13: Silifke 8lçesi’nin Mevcut Arazi DurumuKuru Tarım (nadaslı) DURUMUALANI(Hektar) 31.590Kuru Tarım (nadassız) 4.746Sulu Tarı 7.208Yetersiz Sulu Tarım 3.233(kuru) 4.077Zeytin 985Mera 44.436Orman 91.082Fundalık 50.948YerleAim Alan (yo>un) 1.117YerleAim Alanı (az yo>un) 836Sahil Durumu 2.043Çıplak Kaya 9.897Su Yüzeyleri 1.360TOPLAM 253.558Kaynak: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi,1994Tablo F.14: ÖÇKB’ndeki Arazi Kullanım Durumu ve 8lçeye OranıCHNSH ARAZH MHKTARI (hektar) Hlçe Arazisine Oranı (%)Ekilen Arazi Toplamı 8.003 28Tarıma ElveriAli Sulanan Arazi Toplamı 8.672 67Tarıma ElveriAli Meyve Bahçesi 531 33Tarıma ElveriAli Narenciye Bahçesi 828 60Kaynak: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi,1994107

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu9.3 Mülkiyet Analizi• Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde 10.748 adet parselde toplam mülkiyetalan 108.168.800 m 2 olup, söz konusu bu arazi 18.469 hissedar tarafındankullanılmaktadır.• Toplam alan içersinde 90.049.150 m 2 tarımsal arazi olup geri kalan 18.119.650 m 2arazi ise tarım dı:ı (arsa, ev, camii, okul, yol, bataklık, göl, çorak arazi vs.) amaçlakullanılmaktadır.• 90.049.150m 2 tarım arazisinin 76.359.585m 2 ’si :ahıslara, 12.877.850 m 2 ’si maliyehazinesine ve 811.715 m 2 ’si ise köy tüzel ki:ili9ine aittir.• 76.359.585 m 2 olan :ahıs arazileri 6.632 parça olup, 13.279 hissedar tarafındankullanılmaktadır.76.359.585 m 2’ lik :ahıslara ait tarım arazisi 6 sınıfta incelenmi:tir. Bu incelemede çıkansonuçlar.Tablo F.15: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Toplam Mülkiyet AnaliziMülkiyetiPAHISKÖY TÜZELDEVLET SUMALHYETARIMALANIParselin CinsiToplam Alan Parsel Sayısı Hisse SayısıAlanı(m 2 ) % Adedi % Adedi %0 - 4.999 m 2 5.457.181 ,05 2.104 19,58 3.663 19,835.000 - 9.999 m 2 12.998.202 12,02 1.852 17,23 3.162 17,1210.000 - 14.999 m 2 12.837.028 11,87 1.071 9,96 2.213 11,9815.000 - 19.999 m 2 10.465.405 9,68 609 5,67 1.392 7,5420.000 - 24.999 m 2 8.462.850 ,83 387 ,60 1.048 5,6725.000 m 2 ve Fazlası 26.138.919 24,16 609 5,67 1.801 9,75Ev ve Arsa 3.060.258 2,83 2.140 19,91 2.851 15,44Kanal 242.608 0,22 189 1,76 552 3,00Tarım Arazisi 811.715 0,75 22 0,20 22 0,12Di>er* 339.690 0,31 22 0,20 22 0,12Kanal 3.049.904 2,82 1.186 11,04 1.186 6,42Tarım Arazisi 12.877.850 11,91 226 2,10 226 1,22Arsa 226.496 0,20 67 0,62 67 0,36Di>er*** 10.377.606 9,59 89 0,83 89 0,48H 7 LERH Di>er** 56.800 0,05 28 0,26 28 0,15HAZHNESHH Q D E R**** 766.288 0,71 147 1,37 147 0,80T O P L A M 108.168.800 100 10.748 100 18.469 100Kaynak: D8REK, Y., KARACA, 8. 1999, ,“Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Mülkiyet Analizi 8nceleme Raporu”* : Camii, Okul, Mezarlık, Mera, Arsa vs. ** : Tarla, Arsa, Ev vs.*** : Tarla, Bahçe, Ev, Arsa, Mera, Çorak Arazi, Göl, Bataklık, Fundalık vs. Alan.****: Belediye, Vakıf, Dernek, Özel Yapı Kooperatifleri 8le Di>er Kamu Kurum ve KuruluAlarına Ait Mülkiyetler.9.4 Alt Yapı• Bölgeye ula:ım genellikle kara yolu ile sa9lanmaktadır. Mersi-Antalya kıyı yoluüzerinde bulunan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin, do9u, batı ve kuzeyolmak üzere karadan üç yönden giri: ve çıkı: kapısı vardır. Bu iki yönlerden Deltakuzeyden Silifke-Karaman-Konya yönündeki yol ile ;ç Anadolu, Ege ve MarmaraBölgelerine, batıdan Anamur-Alanya-Antalya kıyı yolu ile Türkiye’nin güneybatı sahilillerine, do9udan Mersin-Adana yolu ile Türkiye’nin di9er bölgelerine ve Ortado9u’yaula:ır. Bu giri: ve çıkı: yollarından ba:ka bölge, Ta:ucu Limanı’ndan Akdeniz’e veKıbrıs’a ula:ılmaktadır.• Bölgenin altyapı eksikli9i kanalizasyon :ebekesinin yetersizli9idir. Sadece Silifke kentmerkezinde ve Atakent Beldesi’nde Kanalizasyon arıtma tesisleri mevcuttur. Ancak buher iki tesis, adı geçen yerle:im birimlerinin tamamına hizmet verememektedir. Buyerle:im bölgelerinin kalan kısımları ile di9er yerle:imlerdeki kanalizasyon suları yado9rudan denize ya da Göksu Nehri’ne verilmektedir.• Bölgede düzenli bir çöp depolama tesisi de bulunmamaktadır. Bu konuda Özel ÇevreKoruma Kurumu Ba:kanlı9ı ve yerel belediyelerin ortak çalı:maları devam etmekteolup, yer tespiti ve mülkiyet sorununun çözülmesine çalı:ılmaktadır.• Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisindeki yerle:im birimlerindeiçme ve kullanma suyu sıkıntısı fazla bulunmamaktadır.108

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu• Enerji hattı kıyı boyunca 34 KW gücünde tek hat olarak devam etmektedir. Korumaalanı içindeki yerle:im yerlerinin tamamında elektrik mevcuttur.• Özel Çevre Koruma alanı içerisindeki bütün yerle:im birimlerinde haberle:me a9ımevcuttur.9.5 Ula B ımGöksu Deltasının çevre ile ba9lantısı do9u ve batı olmak üzere iki yönden gelen E-24standart yolla sa9lanmaktadır. Koruma Bölgesi’nde ise bütün yerle:im birimlerinin yollarımevcut olup, bu bölümlerin Silifke ;lçe Merkezine uzaklıkları a:a9ıdaki gibidir.Tablo F.16: Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde UlaAımBirim AdıSilifke MerkezeUzaklıEı (km) YolunAçıklamaCinsiAtakent 12 Asfalt Silifke-Mersin Karayolu üzerindedirAtayurt 8 Asfalt Silifke-Mersin Karayolu üzerindedirArkum 11 Asfalt Atayurt’tan sonra 3 km güneydedir.Ulugöz 2 Asfalt Silifke-Antalya Karayolu üzerindedir.Çeltikçi 4 Asfalt Silifke-Sökün Köyü yolu üzerindedir.Bahçe 5 Asfalt Silifke-Sökün Köyü yolu üzerindedir.Sökün 6 Asfalt Çeltikçi Köyünden sonra 4 km güneydedir.7 Asfalt Sökün Köyüne 1 km mesafededir.GülümpaAalı 5 Asfalt Silifke-Antalya karayolunun 1 km güneyindedir.Kaynak: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi,19949.6 Tarım Envanteri9.6.1 Bitkisel ÜretimBitkisel üretim için yakla:ık 8500 ha toprak i:lenmektedir. Ki:i ba:ına 7,5 da tarım arazisidü:mektedir. Ortalama arazi büyüklü9ü ise 1,6 ha’dır (Uygun ve Arkada:ları, 1994). Tarımsalçalı:malar tarla ve bahçe tarımında yo9unla:mı: durumdadır. Tarımsal potansiyelinbelirlenmesinde rol oynayan toprak yapısı ve iklim, üretim deseninin çe:itlenmesine ve üretimmiktarının artmasına neden olmaktadır. Bu özellikler (toprak ve iklim) çe:itli tarım ürünlerininyeti:mesine imkân vermektedir. Göksu Deltası’nın bu yapısı, bir yandan bu9day ve arpa gibikarasal iklim bitkilerinin di9er yandan yer fıstı9ı, turunçgiller ve turfanda sebzeler gibi sıcak iklimbitkilerinin yeti:mesine imkân veren çok zengin bir tarımsal yapı olu:turmaktadır. Delta’da ÜrünDeseni ve Ekim alanları Tabloda verilmi:tir.Çilek bugün Delta’da karlılı9ı en yüksek olan “birinci ürün” konumundadır. Domates enyaygın olarak yeti:tirilen ürün olmasına ra9men, karlılı9ı çile9e oranla dü:ük oldu9undan “ikincitercih” konumundadır.Delta çilek üretiminde Akdeniz Bölgesinde yakla:ık %50, limonda Türkiye üretimindeyakla:ık %6’lık bir paya sahiptir.Tablo F.17: Göksu Deltasında YetiAtirilen Önemli Tarım Ürünleri ve Tahmini Ekim AlanlarıÜRÜN ADIEKHM ALANI (da)Bu>day 17000Yerfıstı>ı 14000Susam 13000Bakla 10000Mısır 3000Çeltik 3000Limon 15000Çilek 12000Domates 9000Kaynak: 8lçe Tarım Müdürlü>ü, 1997, SilifkeSusam, yerfıstı9ı ve mısır ikinci ürün olarak ekilmektedir. Özellikle çilek ve limonun di9erürünlere nazaran ekonomik getirisi daha fazla oldu9undan üretim alanlarında artı:largözlenmektedirBölgemizde bitkisel üretim planlaması yapılmaktadır. Üretim geleneksel olarak ve o yılpazar fiyatlarına göre yapılmaktadır. Özellikle 1996 ve 1997 yıllarında limon yeti:tiricili9inin çokkarlı olması yüzünden Delta’daki limon üretim alanlarında yakla:ık %20’lik artı: meydana gelmi:tir.Yerfıstı9ı ve susam da geleneksel olarak tarımı yapılan bitkiler arasındadır.109

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuGöksu Deltası su kaynakları açısından zengin olması 1972 yılında DS; I. Merhale SulamaProjesi ile 51300 ha alanın sulamaya açılması geriye kalan kısmın ise çiftçilerin I. MerhaleProjesinin uç noktalarından temin ettikleri su, yeraltısuyu ve yer yer drenaj kanallarından teminedilen suyla sulanmaktadır. Göksu Deltası’nda sulanabilen arazi ve ürün deseni Tablodaçıkartılmı:tır.DS8Sa>Tablo F.18: Göksu Deltası’nda 62. Dube Müdürlü>ünün Debekesi 8le Sulanabilen Ürünler ve YetiAtirilme Alanları.Bitki AdıSulanan Alan (da)Toplam Alan(da)SahilSol SahilNarenciye 6992 5092 12084Çilek 3678 3136 6814Sebze Bahçesi 2386 2989 5375Yerfıstı>ı 4879 2431 7310Susam 1144 354 1498Bakliye 2518 4600 7118Mısır 2821 1356 4177Çeltik 4812 350 5162Di>er Bitkiler 869 893 1762T O P L A M 30099 21201 51300(Kaynak: Silifke ve Göksu Sulama Birlikleri,1999, Silifke)9.6.2 HayvancılıkHayvancılık Göksu Deltası’nda mera alanlarının az olması, yo9un toprak i:leme ve yembitkileri tarımının yetersiz olmasından fazla geli:me göstermemi:tir. Aile i:letmecili9i :eklinde olup,hemen hemen her ailede 1–2 büyükba: hayvan bulunmaktadır.Tablo F. 19: Delta’da Büyük ve küçükbaA hayvan varlı>ıKÜÇÜKBADKültür 1445SIRIR Melez 2600Yerli 380 TOPLAM: 4425Koyun 3970HAYVAN Keçi 3690 TOPLAM: 7660At 157TEK TIRNAKLILAR Katır 19 TOPLAM: 293EAek 117KÜMES Tavuk 23100HAYVANI Di>er 1680 TOPLAM: 24780ARI Fenni 1370KOVANI Yerli 20 TOPLAM: 1390Kaynak: 8lçe Tarım Müdürlü>ü, 2001, Silifke10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Bölgedeki sorunları :u alt ba:lıklar :eklinde sıralayabiliriz.KUM ALIMLARI: Göksu Deltası 35 km’lik kıyı :eridi ve 400 ha’lık kumsala sahiptir. Gerekkıyılardan, gerek kum tepelerinden ve gerekse de Göksu nehir yata9ından kum alımı yasaklanmı:durumdadır. Ancak belediyeler ve çiftçiler tarafından kaçak kum alımları yapılmaktadır.KIYI VE TOPRAK EROZYONU: Göksu Nehrinin yata9ını de9i:tirmesinden dolayı, eskiyata9ı olan Cırba Deresi mevkii kıyıları deniz tarafından erozyona maruz bırakılmaktadır. ;zinalınmadan açılan derin kuyu ve artezyenlerden a:ırı ve bilinçsizce çekilen yeraltı suyuna tuzludeniz suyu giri:imi olmakta, sulamada kullanılan bu tuz oranı yüksek su topra9ı çorakla:tırarakerozyona neden olmaktadırKARA AVCILISI: Göksu Deltasında kara avcılı9ı Merkez Av Komisyonu Kararıylayasaklanmı:tır. Ancak bölge yerel halk ve çevre halkı tarafından avlanma sahası olarakkullanılmı:tır. Avlanmanın yasaklanmasından yöre halkı büyük bir rahatsızlık duymaktadır.ANIZ VE SAZ YANGINLARI: Göksu Deltasında senede 2-3 ürün alma imkanı oldu9undançiftçiler hasattan sonra tarlayı en kısa zamanda ekime hazırlayabilmek için anız yakmaktadırlar.Anız yakmak yasak olmasına ra9men halen bu uygulamaya devam edilmektedir. Yine çobanlartarafından yeni otlakların ortaya çıkmasını sa9lamak ve tarla açmak amacıyla saz yangınlarıçıkarılmaktadır.110

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTOPRAK K;RL;L;S;: Göksu Deltası’nda 2 yılda 5 ürün kaldırılmaktadır. Bu Durumda birimalandan en yüksek verimin alınabilmesi için yo9un bir kimyasal gübre ve ilaç kullanılmasınıgerektirmektedir. Yo9un olarak kullanılan bu kimyasallar toprakta tarımsal kaynaklı kimyasalkirliliklere neden olmaktadır.Göksu Deltası’nda tarımsal faaliyetlerde kullanılan zirai mücadele ilaçları ve gübrelerinkullanımı ülkemiz ortalamasından iki kat daha fazla oldu9u ortaya çıkmaktadır. Yo9un kullanımındı:ında bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımlar sonucunda toprak ve su kaynaklarının kirlenmesi ileürünlerde kalıntı problemlerinin ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır. Bölgemizde kirlenmelerinetkileri Akgöl, Paradeniz ve Drenaj kanallarında ötrifikasyon ve balık üretimlerinin azalması:eklinde kendisini göstermektedir.Do9al sazlık ve bataklık alanlarında özel mülkiyet arazileri vardır. Çiftçilerimiz bu alanlardatarımsal faaliyetlerde bulunmaktadır. Bunun sonucunda da do9al bitki örtüsü bozulmaktadır.EVSEL VE KENTSEL ATIKLAR: Bölgede Silifke ilçe merkezi ve Ta:ucu merkezi hariç di9eryerle:im birimlerinin kanalizasyon :ebekesi bulunmamaktadır. Atık sular arıtılmadan do9al çevreyeveya fosseptik çukurlarına bırakılmaktadır.F. 4. 1. 8 2960 Sayılı Bo @ aziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar;limizde 2960 Sayılı Bo9aziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alan bulunmamaktadır.F. 4. 1. 9 6831 Sayılı Orman Kanunu Gere @ ince Orman Alanı Sayılan YerlerBakınız F.1.1.F. 4. 1. 10 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gere @ ince Yapı Yasa @ ı Getirilen AlanlarBu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 4. 1. 11 3573 Sayılı Zeytincili @ in Islahı ve Yabanilerinin A B ılattırılması Hakkında KanundaBelirtilen AlanlarBu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 4. 1. 12 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen AlanlarBu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 4. 1. 13 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü @ e Giren“Sulak Alanların Korunması Yönetmeli @ i”nde Belirtilen AlanlarRAMSAR Sözle:mesi olarak bilinen "Özellikle Su Ku:ları Ya:ama Ortamı OlarakUluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözle:me" gere9ince Bakanlar Kurulu'nun15.03.1994 tarih ve 9415434 sayılı kararı ile RAMSAR listesine dahil edilmi: önemli sulakalanlarımızdan biri Göksu Deltası’dır. Ayrıntılı bilgi için bakınız F.4.1.7.F. 4. 2 Ülkemizin Taraf Oldu @ u Uluslararası Sözle B meler Uyarınca Korunması GerekliAlanlarF. 4. 2. 1 20/2/1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü e Giren“Avrupa’nın Yaban Hayatı @ ve Ya ama Ortamlarını Koruma Sözle mesi” (BERN Sözle mesi)Uyarınca Koruma Altına Alınmı B Alanlardan “Önemli Deniz Kaplumba ası Üreme@Alanları”nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Ya B ama ve Üreme Alanları”BBBBern Sözle:mesi uyarınca koruma altına alınan Caretta caretta ve Chelonia mydas türüdeniz kaplumba9alarına ait 17 üreme alanından 3’ü ilimiz sınırları içerisinde bulunmaktadır.Bunlardan Göksu Deltası ve Kazanlı yüksek yo9unlukta, Anamur ise dü:ük yo9unluktaüreme/yuvalama alanları olarak bilinmektedir. Ayrıca, henüz resmi olarak yuvalama alanı listesinegirmemi: olmakla birlikte aday olan Alata Kumsalı da ilimiz sınırları içerisindedir.Yine Bern Sözle:mesi ile koruma altına alınan Akdeniz Fokunun ;limiz sınırları içerisindekiya:ama ve üreme alanı Ta:ucu-Anamur arasındaki kayalık sahillerdir. Sayısı dünyada son dereceazalmı: olan Akdeniz Foku ( Monachus monachus), Türkiye dahil sadece birkaç ülkenin kıyılarındaya:am sava:ı vermektedir. Dünyada 400-450, Ülkemizde ise 50 civarında Akdeniz fokuya:amaktadır.111

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu1977 yılından ba:layarak Türkiye de resmen koruma altına alınmı: olan Akdeniz Foku gerekulusal mevzuatlar gerekse uluslararası anla:malarla koruma statüsüne sahip olmu:tur. Ancakkıyılardaki yapıla:malar sonucunda ya:am alanlarının yok olması, yasadı:ı ve a:ırı balıkçılıkfaaliyetleri sonucu balık stoklarının azalması, kıyı balıkçıları tarafında kasten öldürülmeleri, fokma9aralarına turistik dalı:lar ve benzeri rahatsızlıklar ile deniz kirlili9i gibi faktörler Akdeniz Foku veya:am alanlarının hızla yok olmasına neden olmaktadır.T1. Alanın Resmi AdıKazanlı KumsalıKAZANLI KUMSALI2. Co @ rafi Konumu ve KoordinatlarıMersin Büyük:ehir Belediye Ba:kanlı9ı mücavir alan sınırları içerisinde bulunan KazanlıBeldesi, Mersin merkeze yakla:ık 15 Km mesafede olup koordinatları a:a9ıda verilmektedir.Koordinatları: 36:29:13 N 34:26:41 E3. Alanı3.1. Toplam Alan (km2)3.2. Kara Yüzeyi (km2)3.3. Su Yüzeyi (km 2 )3.4. Kıyı Uzunlu @ u: 4.4 km.36:28:58 N 34:28:22 E4. Alanın Açıklamalı TanıtımıKazanlı kumsalı Deniz Kaplumba9aları yuvalama alanı, 1. Derece Do9al Sit Alanıdır. Kumsaldalgaların kıyıya ula:tı9ı nokta çakıllı olmasına ra9men genelde ince kumludur.1988 yılında yapılanalan çalı:masında kumsal 4 bölüme ayrılarak incelenmi: ve di9er yıllarda yürütülen çalı:malardada aynı bölünme tekrarlanmı:tır. Bu bölümler:♣ Soda Sanayi A.=. (Kromsan Krom Bile:ikleri Fabrikası) önündeki kumsal (K 4 ).Kumsalın geni:li9i 10-20 metre arasındadır.♣ Fabrikanın eski mendire9inden belediye plajı ba:langıcındaki atık dereci9ine kadarolan kumsal (K 3 ). Kumsalın geni:li9i 5-20 metredir.♣ Atık dereci9inden Altınkum Turistik Tesislerine kadar uzanan kumsal (K 2 ).♣ Turistik tesislerden drenaj kanalının a9zına kadar uzanan kumsal (K 1 ). Dalgalarınkıyıya ula:tı9ı noktadan 20-30 metre sonra kumullar ve bitki örtüsü ba:lamaktadır. Bubölgedeki kumulların yüksekli9i 1-1,5 metredir.5. Yasal KonumuDeniz Kaplumba9ası Yuvalama AlanıI. Derece Do9al Sit Alanı ( 1999)6. Yerle B imler ve NüfuslarıKazanlı beldesi, nüfusu 10386.7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel ÖzelliklerKazanlı Beldesi Mersin Merkez ;lçe sınırları içerisinde kalmakta olup tarım ve sanayinin iç içeya:andı9ı bir yerdir.8. Fiziksel Özellikler8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.3. Jeoloji (Varsa sedimantoloji ile ilgili bilgiler de dahil)Bakınız A.5.8.4. Hidroloji-Hidrobiyoloji (Yerüstü ve yeraltı suları, varsa jeotermal kaynaklar da dahil)Bu konuyla ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.8.5. Toprak YapısıBakınız E.1.8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Bakınız F.2 ve F.3.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Kazanlı kumsalı; endüstri, tarım, yerle:im ve yerel turizm problemlerinin etkisinde olan biralandır. Yörede yo9un olarak yapılan ekonomik faaliyet seracılıktır. Öte yandan endüstriyel biralandır ve çe:itli i: alanlarına sahiptir.10. Mevcut Sorunlar(Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Kıyı erozyonu, sahipsiz köpekler, kumsaldaki çöpler, kaçak kum alımı, yasal olmayanyapılar, denize yakın olan seralar.GÖKSU DELTASITDelta; Su Ku:ları Üretme ve Koruma Sahası (1989), Özel Çevre Koruma Alanı (1990),Ramsar Alanı (1994), I. Derece Do9al Sit Alanı (1996), Yaban hayatı Koruma Sahası, DenizKaplumba9ası Yuvalama Alanı, Ku: Önemli Alanı ve Önemli Bitki Alanı dır.Deniz kaplumba9aları açısından Alan 5 ana bölgeye ayrılarak incelenmektedir:♣♣♣♣♣Göksu I: Seka Ka9ıt Fabrikası-Fener arası; 10.4 kmGöksu II: Fener-Dalyan arası ; 5.8 kmGöksu III:Dalyan-Göksu Nehri; 2.6 kmGöksu IV: Göksu Nehri- A9abeydin Pa:a Deresi; 7.5 kmGöksu V: A9abeydin Pa:a Deresi-Atayurt 2. Nolu Günü Birlik Alan; 2.4 kmGöksu Deltası envanter bilgileri için Bakınız F.4.1.7T1. Alanın Resmi AdıAnamur KumsalıANAMUR KUMSALI2. Co @ rafi Konumu ve KoordinatlarıAnamur ilçesinin kuzey-do9u ile güney-batısı boyunca yer alan kumsal yakla:ık 13 Kmuzunlu9undadır. Alan, güneyde Anamur Burnu ve kuzeyde Pullu Orman Kampı ile sınırlanmı:tır.Koordinatları : 36:00:43 N 32:28:56 E36:03:10 N 32:32:55 E3. Alanı3.1. Toplam Alan (km 2 )3.2. Kara Yüzeyi (km 2 )3.3. Su Yüzeyi (km 2 )3.4. Kıyı Uzunlu @ u: 12.7 km.4. Alanın Açıklamalı TanıtımıKumsal 4 bölgeye ayrılarak incelenmektedir:113

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu♣♣♣♣5. Yasal KonumuAnamur I Kumsalı: Anamurium-Sultan Çayı arasıAnamur II Kumsalı: Sultan çayı - Dragon çayı arasıAnamur III Kumsalı: Dragon Çayı - Mamure Kalesi arasıAnamur IV Kumsalı: Mamure Kalesi – Pullu Orman Kampı arasıDeniz Kaplumba9ası Yuvalama Alanı1. Derece Do9al Sit Alanı ( 1999)6. Yerle B imler ve NüfuslarıAnamur belediyesi, nüfusu 49.948.7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel ÖzelliklerAnamur ;lçesi Torosların ete9inde Akdenize kıyısı olan emsalsiz bir tarım ve turizmmerkezidir. Sıfır rakımdan 1500 rakıma kadar yüksekliklerde tarım alanı bulunmaktadır. Sulu vekuru tarımın her türlüsü yapılmaktadır.;lçede bu güne kadar büyük çapta sanayi tesisi kurulmamı:tır. Tarıma dayalı küçük çaplıatölyeler mevcuttur.;lçe D-400 Devlet Karayolu üzerinde bulunmakta olup, bu yolun Silifke-Anamur, Anamur-Gazipa:a arasındaki bölümünün çok dar ve virajlı olması ilçenin ula:ımını güçle:tirmektedir.Geçmi:i Antik Ça9lara uzanan Anamur ;lçesinin adı, eski "ANEMOR;UM" adındangelmektedir. Latince kökenli olan "ANEMOR;UM" ismi "RÜZGARLI BURUN" anlamına gelmektedir.Bilinen tarihe göre Finikeliler, Hitit ve Asurlular'ın, daha sonra ;ranlıların, sonra da Romalıların elinegeçmi:tir. Romalılardan Bizanslılara geçen Anamur, Bizanslılar zamanında yeniden in:aaedilmi:tir. Selçuklu Hükümdarı Alaaddin KEYKUBAT "ERTOKU= BEY;" kıyı :ehirlerinin alınmasınamemur etmi:, o da 1228'de Anamur'u zaptetmi:tir. Daha sonra Karamano9ullarının idaresinegeçen Anamur, bilahare Osmanlı ;mparatorlu9u Birli9ine katılmı:tır. 1859 yılında Osmanlı ;dareTe:kilatında Müdürlük, 1869 yılında ise Kaymakamlık olmu:tur.8. Fiziksel Özellikler8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Kaçak kum ve çakıl alımı, sahipsiz köpekler, ı:ık ve gürültü kirlili9i.F. 4. 2. 2 12/6/1981 Tarih ve 17368 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü @ e Giren“Akdeniz’in Kirlenmeye Kar B ı Korunması Sözle B mesi” (Barcelona Sözle B mesi) UyarıncaKorumaya Alınan AlanlarNesli tehlike altında olan deniz kaplumba9aları ve Akdeniz fokunun ya:ama ortamları olanve F.4.2.1’de belirtilen alanlar Barselona Sözle:mesi uyarınca koruma altına alınmı:tır.F. 4. 2. 2. 1 23/10/1988 Tarihli ve 19968 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan “Akdeniz’de ÖzelKoruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” Gere @ i Ülkemizde “Özel Koruma Alanı”Olarak Belirlenmi B AlanlarSöz konusu protokol gere9i, Ta:ucu’ndaki Akdeniz foku ya:ama alanları özel koruma alanıolarak ilan edilmi:tir.F. 4. 2. 2. 2 13/9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gere @ i Seçilmi B Birle B mi B Milletler ÇevreProgramı Tarafından Yayımlanmı B Olan “Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal TarihiSit” Listesinde Yer Alan AlanlarBu konuyla ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 4. 2. 2. 3 Cenova Deklerasyonu’nun 17. Maddesinde Yer Alan “Akdeniz’e Has NesliTehlikede Olan Deniz Türlerinin” Ya B ama ve Beslenme Ortamı Olan Kıyısal AlanlarAkdeniz Foku ya:ama alanı olan Ta:ucu sahilleri.F. 4. 2. 3 14/2/1983 Tarih ve 17959 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü @ e Giren“Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözle B mesi”nin 1. ve 2. Maddeleri Gere @ inceKültür ve Turizm Bakanlı @ ı Tarafından Koruma Altına Alınan “Kültürel Miras” ve “Do @ alMiras” Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Do @ al AlanlarBu konuyla ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 4. 2. 4 17/05/1994 Tarih ve 21937 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlü @ e Giren“Özellikle Su Ku B ları Ya B ama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak AlanlarınKorunması Sözle B mesi” (RAMSAR Sözle B mesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmı B AlanlarGöksu Deltası, bakınız F.4.1.13.F. 4. 3 Korunması Gereken AlanlarF. 4. 3. 1 Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan OlarakTesbit Edilen ve Yapıla B ma Yasa @ ı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan,Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.)Bu konuyla ilgili yeterli bilgiye ula:ılamamı:tır.F. 4. 3. 2 Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün veArazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Ya @ ı B a Ba @ lı Tarımda KullanılanI. ve II. Sınıf

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuMersin-Adana arasındaki I. Sınıf tarım alanlarının sanayi tesisleri kurularak elden çıkartıldı9ıgöz önünde bulundurulursa, Nacarlı Köyünde tarım dı:ı alan üzerine kurulu bulunan sanayibölgesinin, o kadar alanı tarıma kazandırdı9ı dü:ünülebilir. =u halde iyi bir planlama ile verimlitarım arazilerinin tarım dı:ı amaçla kullanılması önlendi9i ölçüde, kurtarılan tarım arazileri “ TarımGeli:im Alanı “ kazanılmı: olarak olmaktadır.Di9er taraftan kuru tarımdan sulu tarıma geçi:le birim alandan elde edilen gelirin arttırılması,tarım alanlarından kazanç olarak kabul edilebilir. Örne9in Erdemli-Silifke arasındaki Lamas Vadisi’nde, Lamas Çayından sulamalarla hiç yararlanılamayan ve haritalama birimi olarak IV. VI. Ve VII.sınıf olarak gösterilen 2.000 Ha. Civarındaki tarım dı:ı olarak kabul edilen araziler, sulamaylabirlikte II. III. sınıf arazi niteli9i kazanmı:tır.I. II. III. Sınıf Tarım Alanları:Tarımsal üretimde önemli bir yeri olan I. II. III. sınıf tarım alanlarının tarım dı:ı amaçlakullanılmasının kesinlikle önlenmesi gerekmektedir.I. sınıf tarım alanlarının ildeki toplam miktarı 42.000 Ha. civarında olup, bunun % 63.5’ ialüviyal, % 31.3’ ü kolüviyal, % 1.2’ si kahverengi orman, % 1.4’ ü kahverengi kireçsiz orman, %2.6’ sı ise kırmızı Akdeniz toprak guruplarında yer almaktadır. I. sınıf arazilerin 2000 yılı sonuitibariyle hemen hemen tamamında sulu tarım yapılmakta, 1990 yılı itibariyle 1.600 Ha.’ı yerle:imyeri olarak kullanılmaktadır. 2000 yılı itibariyle yerle:im alanlarının 5.000 Ha’ a çıktı9ı tahminedilmektedir.II. sınıf tarım alanlarının ildeki toplam miktarı 45.000 Ha. civarında olup, bu arazilerin %17.1’ i alüviyal, % 42.8’ i kolüviyal, % 16’ sı kahverengi orman, % 1.2’ si kırmızı akdeniz, % 14.4’ ükırmızı kahverengi Akdeniz, % 8.5’ i ise redzina toprak guruplarında yer almaktadır. ;lde II.sınıfarazilerin yakla:ık 19.000 hektarı kuru tarım, 20.000 hektarı sulu tarım, 1.000 hektarı ba9 tarımı,100 hektarı muz, 2.000 hektarı turunçgil, 1.000 hektarı funda ve orman arazisi, 700 hektarı çayırmeraarazisi olarak kullanılmakta, 1.200 hektarı ise yerle:im alanı haline gelmi: bulunmaktadır.III. sınıf tarım alanlarının ildeki toplam miktarı 65.000 Ha. civarındadır. Alüviyal toprakların% 42.2’ si, kolüviyal toprakların % 18.4’ ü, kahverengi orman topraklarının % 0.2’ si, kırmızıAkdeniz topraklarının % 0.9’ u, kırmızı kahverengi Akdeniz topraklarının % 3’ ü, redzinatopraklarının % 10.6’ sı, regesol toprakların % 16.3’ ü bu sınıfa girer. III. Sınıf arazilerin 20.000hektarında kuru tarım, 37.000 hektarında sulu tarım, 4.000 hektarında ba9, 1.000 hektarındaturunçgil yeti:tiricili9i yapılmakta olup, 2.000 hektarı ise yerle:im alanıdır.Özel Ürün Platasyon Alanlar:Belirli toprak ve iklim istekleri bulunan muz, zeytin, turunçgil, harnup, dut, incir, kivi, Antepfıstı9ı gibi ürünler özel ürün adı altında toplanmaktadır. Özel ürün alanlarının ilimizdeki miktarı6.000 hektar civarındadır. Özel ürün gurubu içinde yer alan turunçgiller genellikle I. II. ve III. sınıfsulu tarım arazileri içinde yer almakta olup, muz Anamur ;lçesine özgüdür. Ba:langıçta sulu tarımarazileri içine tesis edilen muz bahçeleri, son yıllarda II. III. IV. VI. ve VII. Sınıf alanlarakaydırılmı:tır. VI. ve VII. sınıf arazilerde muz temini için terslama :eklinde ıslah çalı:malarında artı:kaydedilmektedir.Bu guruptaki ürünlerden zeytin, Tarsus ve Mut’ ta a9ırlıkta olmak üzere Toroslarıneteklerinde; 400 m. Kotuna kadar alanlarda yeti:tirilmektedir. Harnup, dut ve incir ise, yine Toroseteklerinde aile ve iç pazar ihtiyaçları nispetinde yeti:tirilmektedir.F. 4. 3. 3 Sulak Alanlar: Do @ al veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun veyaAkıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 MetreyiGeçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Ba B ta Su Ku B ları Olmak Üzere Canlıların Ya B ama OrtamıOlarak Önem Ta B ıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuF. 4. 3. 5 Bilimsel Ara B tırmalar

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.5. Toprak YapısıSahanın içinde bulunan ormanın toprak yapısı humus topra9ıdır. Ancak sahanın özelli9inedeniyle toprak seviyesi sı9dır.8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Sahanın büyük bir bölümü Kızılçam koru ormanıdır. Fauna açısından endemik bir özelli9ibulunmamaktadır.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Saha rekreasyon amaçlı kullanılmakta olup, mülkiyeti Orman Genel Müdürlü9üne aittir.Sahanın çok az bölümünde tarım yapılmakta, yapıla:ma ise hızla artmaktadır. Sahaya bölgeseltoplu ta:ıma araçları ve özel vasıtalarla ula:mak mümkündür. Sahanın iç kısmı stabilize yollarlaba9lanmı:tır. Sahanın içerisinde elektrik trafosu ve su :ebekesi hizmet vermektedir. Sahadakanalizasyon :ebekesi bulunmamaktadır.10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Sahanın bulundu9u yer meskun alana girdi9i için kamu kurulu:larının alt ve üst yapıhizmetlerinden yararlanılamamaktadır. Sahada mevcut tüm alt ve üst yapı ve tesisler kısıtlı bütçeile yapılabilmi:tir. Yeterli ödenek sa9landı9ında geli:im projesindeki tesisler tamamlanarak daha iyihizmet verilebilecektir.F. 4. 3. 6. 2 100. Yıl Orman

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.2. Jeomorfoloji (Topografya vb. morfolojik özellikler)Topografik yapısı deniz kenarı oldu9u için kumluk ve düzdür.8.3. Jeoloji (Varsa sedimantoloji ile ilgili bilgiler de dahil)---8.4. Hidroloji-Hidrojeoloji (Yerüstü ve yeraltı suları, varsa jeotermal kaynaklar da dahil)Saha deniz seviyesinde olup, arazi düzlüktür. Saha yıl boyunca yeteri miktarda yer altı ve yerüstü sularıyla beslenmektedir.8.5. Toprak YapısıSahanın içinde bulunan ormanın toprak yapısı kum topra9ıdır.8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Sahanın büyük bir bölümü okaliptüs, Kıbrıs akasyası ve fıstıkçamı ile kaplıdır. Faunaaçısından endemik bir özelli9i bulunmamaktadır.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Saha rekreasyon amaçlı kullanılmakta olup, mülkiyeti Orman Genel Müdürlü9üne aittir.Sahanın çevresi in:aat ve sitelerle çevrilidir.Sahaya bölgesel toplu ta:ıma araçları ve özel vasıtalarla ula:mak mümkündür. Sahanın içkısmı stabilize ve asfalt yollarla ba9lanmı:tır. Elektrik alt yapısı ve su :ebekesi mevcut olup,kanalizasyon :ebekesi bulunmamaktadır.10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Sahanın bulundu9u alan kıyı kenar çizgisi içerisinde kaldı9ından Belediye ile ;l Çevre veOrman Bakanlı9ı arasında mahkeme devam etmektedir. Sahanın bulundu9u yer kamukurulu:larının alt ve üst yapı hizmetlerinden yeterince yararlanılamamaktadır. Sahada mevcut tümalt ve üst yapı ve tesisler kısıtlı bütçe ile yapılabilmi:tir. Yeterli ödenek sa9landı9ında geli:improjesindeki tesisler tamamlanarak daha iyi hizmet verilebilecektir.F. 4. 3. 6. 3 Talat Göktepe Orman

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu6. Yerle B imler ve NüfuslarıAlanın 1 km yakınında 30000 nüfuslu Erdemli ;lçesi vardır. Saha 100 çadır kapasitesi sahipolup, hafta sonları yakla:ık 800 ki:i günübirlik piknik amaçlı gelmektedir.7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler----8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)Alan Erdemli Çayının olu:turdu9u alüvyon toprak üzerinde kuruludur. Alanın kuzeyinde tarımarazileri ve özellikle seralar vardır. Bu tarım arazilerinin rüzgar erozyonu sebebi ile kumullar altındakalmaması için 1980 li yıllarda kıyı :eridinde kumul a9açlandırması yapılmı: olup büyük ba:arılarsa9lanmı:tır.Yeraltı su seviyesi oldukça yüksektir.8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu3.4. Kıyı Uzunlu @ u (m)4. Alanın Açıklamalı TanıtımıKızılçam ormanı olup, sı9 ve temiz bir deniz mevcuttur.5. Yasal Konumu1991 yılında Milli Parklar Daire Ba:kanlı9ınca piknik ve mesire yeri olarak terfik edilmi:tir.6. Yerle B imler ve NüfuslarıEn yakın ;lçe Silifke olup 95000 nüfusludur.7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler---8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu6. Yerle B imler ve NüfuslarıEn yakın ;lçe Silifke olup 95000 nüfusludur.7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel ÖzelliklerEtraf Roma ve öncesi kalıntılarla dolu olup sit alanıdır.8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.4. Hidroloji-Hidrojeoloji (Yerüstü ve yeraltı suları, varsa jeotermal kaynaklar da dahil)8.5. Toprak Yapısı8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Kızılçam a9ırlıklı flora varlı9ını te:kil etmekte olup, fauna yörede bulunan di9er hayvanvarlıklarından farklılık göstermez.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Anma günü, ziyaret ve mesire alanı olarak kullanılmaktadır. Orman Genel Müdürlü9üne aittir.Gülnar Karayolu üzerinde olup ula:ımı rahat ve kolaydır.10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)----F. 4. 3. 6. 7 Karaek B i Mesire Yeri ve Alabalık Üretme

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.2. Jeomorfoloji (Topografya vb. morfolojik özellikler)8.3. Jeoloji (Varsa sedimantoloji ile ilgili bilgiler de dahil)8.4. Hidroloji-Hidrojeoloji (Yerüstü ve yeraltı suları, varsa jeotermal kaynaklar da dahil)8.5. Toprak YapısıSahada kahverengi orman topra9ı, kırmızı Akdeniz topra9ı, kızıl toprak ve kalkersizkahverengi orman topra9ı hakimdir.8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Saha içinde asıl a9aç türü kızılçam olmakla birlikte çınar, zakkum, bö9ürtlen, pırnal me:esi,sö9üt ve kavak mevcuttur.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Alan düzensiz piknik kullanımına mani olmak, orman halk ili:kilerini olumlu yönde geli:tirmekve her türlü yanlı: kullanımları ortadan kaldırmak amacıyla gerekli hizmet tesisleriyle donatılmı:tır.Alan içerisindeki balık havuzları alabalık yeti:tiricili9i yapılmaktadır. Alanın tamamı DevletOrmanıdır. Sahanın biti:i9inde orman fidanlı9ı mevcuttur.Alan Mut’a 7 km. mesafededir. Ula:ım yolunun tamamı asfalttır. Su, elektrik, telefon vekanalizasyon :ebekesi mevcuttur.10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Karların erimesi sonucunda kaynaktaki suyun artmasından dolayı fazla suyun özellikle sahaiçindeki yola zarar verdi9i, ayrıca balık havuzlarında suyun artmasından dolayı balıkların birkısmının suyla birlikte gittikleri tespit edilmi:tir.F. 4. 3. 6. 8 Pullu-1 Orman

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)Bölge 2. zaman paleo devrinde olu:mu:, paleozoik, metemorfik, devoyen sahalardanibarettir. Bölgenin yüksek kesimlerinde deniz canlılarının fosillerine rastlanılmaktadır. Araziengebeli, ço9u yerde kayalık-ta:lık olup, çıplak alanlarda ana kaya görülebilmektedir. Arazi ondülelibir görünüm sergilemektedir. Bölge yakın zamanda tektonik hareketlere maruz kalmamı:tır.8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu3.2. Kara Yüzeyi (km 2 )3.3. Su Yüzeyi (km 2 )3.4. Kıyı Uzunlu @ u (m)4. Alanın Açıklamalı TanıtımıPullu-2 (Dikilita:) piknik ve mesire yeri olarak kullanılmaktadır. Sahanın güney kısmı denizile çevrili olup, kuzey kısmı Anamur- Mersin asfaltı ile sınırlanmı:tır. Do9u kısmı Yo9unduvar ormandeposu ile, batı kısmı ise Devlet Ormanı ile biti:iktir. Çadırlı kamp ve günübirlik olarak ihale yolu ilei:letilmektedir. Alan içerisinde özellikle flora zenginli9i göze çarpmaktadır.5. Yasal Konumu1995 yılında Milli Parklar Genel Müdürlü9ü tarafından i:letilmeye ba:latılmı: olup, halen bukurumca ihale yolu ile i:letilmesi devam etmektedir.6. Yerle B imler ve NüfuslarıAlan Bozyazı ;lçesine 5 km., Anamur ilçesine 13 km. mesafede bulunmakta olup, her sezonyakla:ık olarak günübirlik ve kamp amaçlı 600 ki:i tarafından kullanılmaktadır.7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)8.1.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuDevlet karayolu saha biti:i9inden geçti9inden ula:ım problemi bulunmamaktadır. Sahanın altyapısı mevcut olup su ve elektrik :ebekeleri yeraltından hizmet vermektedir.10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Sahanın çok sık floraya sahip olması yangın tehlikesi açısından risk ta:ımaktadır.F. 4. 3. 6. 10. Yo @ unduvar Orman

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu8.5. Toprak YapısıSaha topra9ı alüvyon ve kalker karı:ımından olu:mu:tur. Saha 3. zaman kuaternerdöneminde meydana gelmi:tir.8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsamında, özellikleri, endemik vetehdit altındaki)Saha küçük bir alan oldu9undan bitki ve hayvan türleri kısıtlanmı:tır. Alanın yarıya yakınkısmı kızılçam a9açlarıyla kaplıdır. Alt tabakalarda çayır otları mevcut olup sahanın di9er kısmıah:ap üniteler ile kaplı olup bitki olarak ara yerlerde çayırlar mevcuttur. Hayvan türleri olarak yılan,kertenkele ve çe:itli böcek türleri mevcuttur.9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu (Tarım-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil,turizm, rekreasyon, ula B ım ve altyapı, vb.)Mülkiyeti Devlete ait olup tarım ve ziraat arazisi yoktur. Saha Anamur-Mersin-Antalyaasfaltından ana ula:ım sa9lanabilmektedir. ;çme ve kullanma suyu belediye su :ebekesineba9lıdır. Aydınlatmayı Yo9unduvar Orman deposu elektrik :ebekesinden sa9lanmaktadır. Kirli veatık sular fosseptiklerde toplanmaktadır. Çöp sorunu Bozyazı Belediyesince çözülmektedir.10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do @ al Yapıdan Uzakla B tı @ ı Alanlar, vb.)Sahada ah:ap tesislerin bulunması, tesislerin daha ziyade motel :eklinde i:letilmesinigerektirmektedir. Alanın plaj olarak kullanılan kısmı, her yıl deniz dalgalarından etkilenmekte veta:ıma ile getirilen kumları tahrip etmektedir.KAYNAKÇA1. Davis, P.H., Flora of Turkey and East Aegean Islands.Vol: 1-10, Endinburgh, England,1965-1988.2. Ekim, T., 1989, List of Threathened and Endemik Plants of Turkey.3. Demirsoy, A., 1996, Türkiye Omurgalıları, Amfibiler, Sürüngenler ve Memeliler. T. C. ÇevreBakanlı9ı, Çevre Koruma Genel Müdürlü9ü yayınları, Ankara.4. Sulak Alanların Korunması ıucn- The World Conservation Union (Türkçe Çeviri: DHKD),1990, ;stanbul.5. Batı ;çel Kıyı Kesimi Nazım ;mar Planı Raporu, Kültür ve Turizm Bakanlı9ı T.C. TurizmBankası A.=., 1988, Ankara.6. Göksu Deltası’nın Do9al ve Kültürel Potansiyelinin belirlenmesi ve Kullanımlar YönündenDe9erlendirilmesi, Ç.Ü. Fen Bil. Enst. Yüksek Lisans Tezi, Ömer Gürkal, 1992, Adana.7. Özel Çevre Koruma Kurumu Ba:kanlı9ı Mersin Özel Çevre Koruma Müdürlü9ü, GöksuDeltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri,Ekim-2002,Silifke.8. TÜB;TAK Internet Sitesi.9. Oruç, A.; Türkozan, O; Durmu:, S.H., Deniz Kaplumba9alarının ;zinde, DenizKaplumba9ası Yuvalama Kumsalları De9erlendirme Raporu, Kasım-2003, ;stanbul.10. Akdeniz Foku Önemi ve Türkiye’de Korunması, SAD-AFAG, 1998, Ankara.11. T.C. Çevre Bakanlı9ı, Özel Çevre Koruma Bölgeleri Tanıtım Serisi, Ankara, 1990.12. Everest, A., 2001; Osmaniye, Adana ve ;çel Yaylaları ile Genel Vejetif Yapıları, ;çel.128

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuG. TURCZMG. 1 YÖREN

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuLekil G. 1: Turizm Merkezleri8l Kültür ve Turizm Müdürlü>ü130

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuERDEML

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuBicikli Ma9arası: Anamur Abanoz yaylasında, 700m uzunlu9unda ve 7 bölümden olu:an birma9aradır. ;çindeki sarkıtların memeye benzemesi ve uçlarından su damladı9ı için Bicikli adıverilmi:tir.GÜLNAR: Yayla konumundaki ilçede Bardat, Tersakan, Akoba, Balyan ve Kuskan yaylalarıile :ifalı olan Kafesin Suyu (kaplıca) mevcuttur.MUT: ;lçenin en önemli do9al güzellikleri olarak, Karek:i orman içi dinlenme yeri, SasonKanyonu Ma9araları, Gökden Kapız Bölgesi Ma9araları, Çayırharman Ma9arası, KarıkocaMa9arası, Karain Ma9arası, Kıravga Ma9arası, Alaoda Ma9arası, Kozlar yaylası, Da9pazarıYaylası, Sertavul Yaylası ile romatizma ve deri hastalıklarına iyi gelen Hocantı Kaplıcası sayılabilir.Sason Kanyonu Ma9araları Mut ;lçesi, Çömelek Köyü, Köyönü Mevkiinde kalmaktadır.Göksu Nehrine dökülen Sason Deresi 12 Km. uzunlu9unda olup, Mut’a 46 Km uzaklıktadır.Kanyonun duvarlarında Antik Ça9a ait kaya mezarları ve ma9aralar mevcuttur. Kimi yerde 200 m.ye varan derinli9i ve çevresindeki yırtıcı ku:ları ile ilgi çekmektedir.TARSUS: Karabucak orman içi dinlenme yeri, Gülek Yaylası ve halka açık olan do9al plajıen önemli güzellikleridir.G. 1. 1. 2 Fiziksel Özellikler;limizde bulunan do9al kaynakların fiziki özellikleri hakkındaki bilgiler G.1.1.1 Konumbölümünde açıklanmı:tır.G. 1. 2 Kültürel De @ erlerSırası ile Hititler, Frigler, Asurlular, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar,Selçuklular, Karamano9ulları, Ramazano9ulları, Osmanlıların eline geçen Mersin ;li, bu birikiminsonucunda oldukça zengin kültürel de9erlere sahiptir. ;lde çok sayıda tarihi ve arkeolojik eser ile sitalanları mevcuttur.MERS

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu♣ Yumuktepe: Anadolu’nun en eski yerle:im yerlerinden biridir. Sistemli arkeolojik kazılar;ngiliz John Garstang ba:kanlı9ında 1936-1937 yıllarında yapılmı:tır. II. Dünya Sava:ı'nınba:laması nedeniyle ara verilen kazılar 1946'da yeniden ba:lanıp 1947'de sonuçlanmı:tır. 1992yılında ;stanbul Üniversitesi ve Roma Üniversitesi i:birli9i ile hazırlanan "Yumuktepe ArkeolojikKazısı" 1993 yılında uygulanmaya ba:lanmı:tır. Yakla:ık 15 yıl sürecek kazı çalı:maları yazaylarında sürdürülmektedir.Yumuktepe'de ilk yerle:me Neolitik dönemde ba:lamı: ve kesintisiz olarak kalkolitik, Tunç,Hitit, Bizans ve ;slami devirlerde de devam etmi:tir. 33-25 katmanlar Neolitik döneme aittir. Budönemde ta: temelli evler, yün e9irmeye yarayan kirmenler, bakır oltalar, obsidyen ve akmakta:ından yapılmı: araçlar, ta: mühür, ok uçları, dokumacılıkta kullanılan a9ırsak, çanak, çömleklerbulunmu:tur. 29-13 katmanlar ise Kalkolitik dönemi kapsar. Yapı tipleri ta: temelli evler ile yuvarlaktemelli silolardır.Son Kalkolitik dönemde savunma duvarlarıyla çevrili köy tipi yerle:ime geçilmi:tir. Askerlerinoturdu9u sura biti:ik evlerde fırın, yerel kaplar, temellerin altında seramik ve özel e:yalı mezarlarvardır. Orta Tunç ça9ı ise 12-9. katmanları kapsar ve ;Ö 2000-1500'e tarihlenir. Bıçak, mızrak,mühür, kadın heykelci9i, ayaklı kadeh ve gaga a9ızlı testicikler bulunmu:tur.Hitit dönemi ise 7-5. Katmanlar arasında ve ;Ö 1500-1200'e tarihlenir. Sur duvarları testerebiçimindedir. Evler Sokaklar vardır. En üst katlar Grik, Bizans ve ;slami dönemi kapsar. Grekkatmanında Kıbrıs tipi seramik Bizans ve ;slami katmanda ise sırlı seramik bulunmu:tur.Höyü9ün 2.5 m. derinli9inde bulunan bir kale harabesi Bo9azköy'de bulunan kaleharabesinin küçük bir örne9i olup, Poligonal tarzda in:a edilmi:tir. 2003 kazı sezonunda ortaylaçıkarılan buluntular arasında Neolitik, Kalkolitik ve Ortaça9 dönemlerine tarihlenen kandiller,boncuk dizileri, kemik süs i9neleri, ta: a9ır:aklar, kemik aletler yer almaktadır. Yumuktepe’dençıkarılan yüzlerce eser, Mersin Müzesinde sergilenmektedir.♣ Solı - VıranNehır( Soloı- Pompeıpolıs ): Mersin'in 14 km batısında, deniz kenarındabulunan Soloi antik kenti, MÖ 7. Yüzyılda Rodoslu koloniciler tarafından kurulmu:, güne:kenteanlamına gelen Soloi adı verilmi:tir. Darius( MÖ 521-485) zamanında, Klikyayı ele geçiren persleriçin Soloi önemli bir liman olmu: kenti ve adına sikke darbedilmi:tir. Pers- Yunan sava:larısırasında, MÖ 449 yılında Klikyayı bir süre i:gal eden Atinalılar, Soloi’yi yönetim merkeziyapmı:larsa da, bir yıl sonra yapılan Kilyos Barı:ı ile burayı Perslere geri vermi:lerdir. MÖ 333 deAsya seferine çıkan Aleksander, Soloi yi Pers i:galinden kurtarmı:tır. Filozof Chrysippoz ile takımyıldızları ve Fenomenler hakkında ö9retici :iirler yazan matematikçi ve astronom Aratos, MÖ 3.Yüzyılda Soloi'de ya:amı:lardır.Soloi antik ça9larda Kıbrıs Adası ve Mısır'a yapılan ticaretle zenginle:ti. Kent SeleukosKrallı9ı'nın son yıllarıda Klikya korsanlarının denetiminde kaldı. Roma yönetimi Akdenizdeki korsanfaaliyetlerine son vermek amacıyla, MÖ 64 yılında Pompeius'u görevlendirdi, ;talya'dan ba:layarakYunanistan ve Kilikya'ya kadar olan bölgelerde korsan faaliyetlerine son vererek Soloi'ye geldi.Burayı da korsanlardan temizledi. Yürüttü9ü büyük operasyonun zaferi anısına, kenti yeniden imarederek, adını Pompeipolis olarak de9i:tirdi.Bizans döneminde, Hristiyanlı9ın resmi din olarak kabul edilmesinin ardından, Soloi,Piskoposluk merkezi yapıldı. Kent 527 yılında meydana gelen büyük yer sarsıntısı ile tamamenharap oldu. Yeniden in:a edilmeye çalı:ılsada bu yüzyıldan sonra yo9unla:an Sasani veMüslümün Arap akınları nedeniyle yeniden eskisi gibi imar edilemedi ve terk edildi. Bu nedenleören yerine Viran:ehir de denilmektedir.Pompeipolis kentinde liman, sütünlu cadde, tiyatro, Roma hamamı, kent duvarları, nekropolsu kemeri gibi yapılar bulunmaktaydı. Günümüzde da9 kapısından deniz kapısına kadar uzanankorint ba:lıklı 200 sütunlu yoldan, 41 adet sütun ayakta kalmı:tır. Bunlardan 33 adeti ba:lıklı olupinsan aslan ve kartal kabartmaları ile süslenmi:tir. Ayrıca liman, hamam kalıntıları, su kemeribugüne kadar ula:abilmi: kalıntılar arasındadır.Mersin Müzesinde kente ait eserler sergilenmektedir. Petersburg Hermitage Müzesinde,Bizans dönemine ait bir kiliseden götürüldü9ü anla:ılan altın ve gümü: objeler bulunmaktadır. 2003yılı kazı sezonunda ortaya çıkarılan mermer Dionyzos,pan(satyr) ve leopar üçlü kompozisyongurup heykeli ve bir ba:ka ikili heykel gurubu ve bir ba:ı olmayan bayan mermer heykeli bulunarakMersin Müzesine nakledilmi:tir.133

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu♣ Zephyrium: Mersin'in antik yerle:imi olarak kabul edilen Zephrium kentine ait bilgiler çokazdır. Eski Halkevi(Günümüzdeki Kültür Merkezi) civarında yapılan temel kazılarında ve Çavu:luMahallesinde elde edilen bazı buluntular, eski Vilayet Kona9ı'nın ( Günümüzde Sa9lık Müdürlü9ü)yapımı sırasında ortaya çıkan horosan duvarlar, yapılmı: mermerden sütun ve sütun ba:lıkları,Mersin Müzesi(nde bulunan mermer Aslan ba:ı dev:irilmi: ile bazı mimari yapı elemanları, antikZephyrium kentine ait arkeolojik belgeleri olu:tururlar. Öteyandan 19. Yüzyılda Mersin'e gelenC.Texier, W.M.Leake gibi gezginler, yayınlarında burada gördükleri Zephyrium kentine aitkalıntılardan sözederler. Örne9in V.Langlois, Pompeipolis'den Mersin'e geldi9inde: "Denizkenarında evler vardır ve bu evlerin oldu9u yerde eski bir kent harabesi bulunmaktadır ki, burasıeski Zephyrium kentidir.♣ Anchıale (Karaduvar): Kalıntıları Mersin kentinin do9usunda olan bu antik yerle:im yeri içinStrabon, Aristobulos'u kaynak göstererek, Asur Kralı Sardanapal'ın Tarsus ile birlikte Anchiale'yi birgün içinde in:a etti9ini yazar. Gezgin Co9rafyacı bu abartılı bilgi nakline devamla: Sardanapal'ınmezarının burada oldu9unu sa9 ve elinin parmaklarını :aklatır durumda ta: bir heykelininbulundu9unu ve Asur yazılmı: dilinde bir kitabede "Anakyndarakes o9lu Sardanapal, Anchiale’yi veTarsus'u bir günde kurdu. Ye, iç, ne:elen, çünkü di9er :eyler bundan daha de9erli de9ildir.":eklindeki metnin, parmakların anlamını açıkladı9ını söyler.Anchiale, M.Ö.333 tarihinde Pers Kralı 3.Darıus ile yapmı: oldu9u ;ssos sava:ından hemenönce Alexander tarafından alınmı:tı.Burada su kemerleri, yapı kalıntıları,bir höyük,Romalılardankalma Mozaikli bir hamam kalıntısı vardır.♣ DikilitaN: Bekirde Köyünün güneyinde yüksekli9i 15 metre, geni:li9i 4 metre, kalınlı9ı 2metre olan bir dikilita: vardır. Üzeri i:lenmi: bulunan bu ta:ın MO. 7. Yüzyılda Yunanlıları yenenAsurluların bir zafer anıtı oldu9u bilinmektedir.♣ Bezm-i Alem Valide Sultan ÇeNmesi: Mersin kentinin en eski ;slami yapısıdır. EskiCami'nin güneybatı kö:esindedir. Üzerinde Sultan Abdulaziz'in tu9rası bulunan mermer kitabesinegöre, Sultan Abdulaziz tarafından Sultan Abdulmecit'in annesi Bezm-i Alem Sultan adına 1861yılında deniz kenarında yapılmı:tır. Ügen alınlı9ı ve payeleri ile antik görünümde yöreye özgü,ilginç bir mimari sentezdir. 1964 yılında onarılmı:tır.♣ Eski Cami: Sultan Abdülmecit’in annesi Bezm-i Alem Valide Sultan adına 1870 yılındayaptırılmı:tır. Dikdörtgen planlı, ah:ap be:ik çatılı, tek minareli cami 1901 yılında onarımgörmü:tür.♣ Müftü Cami: Müftü deresinde Müftü köprüsünün yanındadır. Mersin'in eski camilerindendir.Müftü Emin Efendi tarafından 1884 yılında cami ve medrese olarak in:a edilmi:tir. 19. yüzyıl geçdönem tarzında süslemeli, tu9ralı mihrabı vardır.♣ Ulu Cami: 1898 yılında Sultan II. Abdülhamit zamanında, Saydalı Abdulkadir Seydaviöncülü9ünde halk tarafından yaptırılan eski Gümrük Meydanı'ndaki (Günümüzde Ulu Çar:ı) YeniCami yıktırılmı:, yerine büyük ve modern Ulu Cami in:a edilmi:tir. Cami üç katlıdır. Zemin katta2000 ki:ilik ibadet mekanı ve son cemaat yeri bulunmaktadır. Ayrıca bodrum katında 400 ki:ilikkonferans salonu olan caminin, iç yüzeyinde ilk defa bu camide uygulanan rumi ve hatai desenliKütahya çinisi ile profilli ve oymalı ah:ap malzeme kullanılmı:tır. ;badet giri: mekanına tavanındarumi desenli renkli malakari rölyef uygulanmı:tır. Mihrabı çini ve ah:ap karı:ımıdır. Mukarnaslıyapılmı: alçıdan olup, üst kavsarasının yüzeyi altın varak kaplanmı:tır. 2 :erefeli iki minaresivardır.♣ Avniye Camii: Minaresinin önceleri ah:ap olması nedeniyle, Tahtalı Camii adıyla da bilinenyapı, Mahmut =ami-Sümen tarafından ba9ı:lanan arsa üzerinde 1898 yılında in:a edilmi:tir.♣ Hazreti Mikdat (MuUdat) Camii: Ankara Kocatepe Camii'nden sonra, Cumhuriyetdöneminin ikinci büyük cami Mu9dat Semti'ndedir. Cemaat yeri, ana kubbe, son cemaat yeri vemahfil katından ibaret olan ve klasik Osmanlı mimarisi tarzındaki yapı, toplam 5.500 ki:iliktir.Camiinin üç'er :erefeli ve 81 m yüksekli9inde 4 adet minaresi bulunmaktadır.♣ Mtalyan Katolik( Katedral) Kilisesi: Sultan Abdulmecit tarafından 1853 yılında verilen birfermana dayanılarak kilise mekanının ba:lanmı: in:aatına ve yönetimi Capucins Rahiplerineverilmi:tir. Günümüzde uray caddesi üzerinde bulunan saat kuleli kilise kompleksi, di9er birimleri ile1898 yılında bitirilmi:tir.134

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuKesme kireç ta:ından avlulu anıtsal bir yapı olan ;talyan Katolik Kilisesi, Vatikan tarafından1991 yılında ;talyan Katolik(Katedral) Kilisesi olarak de9i:tirilmi: ve güney, Güneydo9u Anadolu,Karadeniz Bölgesi, Suriye, Irak, ;ran ve Rusya'daki katolik kiliselerine ba9lanmı:tır. Mersin veyöresindeki Katolik cemaat için ibadete açıktır.♣ Arap Ortodoks Kilisesi: Atatürk Caddesi üzerinde bulunan Arap Ortodoks Kilisesi, Mersin'inilk sakinlerinden, Dimitri ve Taunus Nadir tarafından ba9ı:lanan arsa üzerine 1878 yılında in:aedilmi:tir. ;badete açıktır.♣ Hamamlar: Eski ça9lardan beri, liman kentlerinde hamamların bulunması gelene9i, 19.yüzyılMersin kenti için de geçerliydi. Modern yapıla:ma ve ya:am tarzı nedeniyle, tarihi hamamlargünümüzde kullanılmamaktadır. Bunlardan ayakta olanlar; Kiremithane Mahallesi'nde 1903 yılındayapılan Hadra hamamı, Hastane Caddesi yakınında Küçük Hamam ile Merkezde (Çar:ı) içindeticarethanelerin yer aldı9ı Büyük Hamamdır.♣ Atatürk Anıtı: Kültür Merkezinin önündeki alanda bulunan bronz anıt, 1944 yılındaKenan Yontuç tarafından yapılmı:tır.Heykeltra:♣ Refah ehitleri Anıtı: II. Dünya Sava:ı yıllarında 23 Haziran 1941 tarihinde, Mısır'a e9itimamacıyla gönderilen Türk ordusu mensuplarını ta:ıyan Refah Gemisi, Mersin açıklarında bandırasıbilinmeyen bir gemi tarafından torpillenerek batırıldı. Anıt, "Refah faciası" olarak bilinen bu olaydaO:ehit olan 167 subay, astsubay ve erin anısına yaptırılmı:tır.AYDINCIK♣Aydıncık Liman KalesiKentin güneyindeki yarımadayı çevreleyen surlar ve kaleye ait kalıntılar, günümüzde degörülebilmektedir. Tarihi kaynaklarda güçlü bir kale olarak söz edilen Liman Kalesi, Antik Ça9lar'dave özellikle ortaça9 ve sonrasında, kente yönelik yo9un saldırılara, güçlü savunma sistemiyledirenmi:tir. 19.ncu y.y.dan itibaren gezenlerin u9rak yeri olmaktan çıkan limanın i:levini yitirmesi ileterk edilen kale, kent yapıla:masında ta:oca9ı gibi kullanılmı: ve günümüze ula:an bazı duvarkalıntıları dı:ında yok olmu:tur.♣ Liman Hamamı: Liman giri:inde bulunan, kentin kısmen ayakta kalabilen antik yapılarındanbiridir. Ön ana mekanı günümüze ula:mı: kadar bulunan ve büyük bir kompleks oldu9u anla:ılanhamamın bütününe ait görsel bilgi kayna9ı, M.S 5. y.y. yapılmı: da olan bir liman mozai9idir.♣ Tiyatro: Günümüzde toprakla kaplı olan tiyatronun varlı9ı yapının moloz ta:larla örülen sırtduvarının olu:turdu9u yarım daire biçimindeki kavisten anla:ılmaktadır.♣ Anıt Mezar (Dört Ayak): Kent merkezinde, büyük kesme kireç yapılmı: ta:larıyla ve halkarasında "Dört Ayak" olarak bilinen anıt mezar, ;lçenin en ilgi çeken antik yapısıdır. Kare planlıayak üzerine baldahinli olu:turulmu: olarak piramidal çatılı anıt mezar M.S. geç 2 veya 3y.y.ba:larına tarihlenmektedir. Pramidal mimari yapısıyla, mausoleum mezar gelene9inin devametti9ini göstermekte olup, oldukça korunmu: iyi durumdadır.♣ Kentin yakın çevresinde görülebilen di9er yapılar, Aydıncık-Gülnar yolu üzerinde 15.km.deorman içindeki kaynaktan kente su getiren kemerler ve kanallar günümüze kadar ula:an yapılardır.BOZYAZI♣ Nagidos: Kelenderis gibi bölgenin en eski kentlerinden biri olan Nagidos'un kalıntılarıBozyazı ;lçesinde, kıyıya yakın bir tepe üzerindedir. Hakkında çok az bilgiye sahip olunan kenttengünümüze ula:an kalıntılar, bu tepenin zirvesine yakın yerdeki surlardan ibarettir. Ayrıca BozyazıÇayı üzerindeki köprünün ilk biçiminin Roma yapılmı: ça9ında oldu9u anla:ılmaktadır. Ayrıca birsuyolu kalıntısı ile bir hamamın temelleri yine Geç Roma, Bizans ça9ı kalıntıları arasında sayılabilir.Nagidos'un M.Ö.V.ve IV. Yüzyıllarda Pers egemenli9i altında oldu9u, bu dönemde basılansatraplık sikkelerinden anla:ılmaktadır. Hellenistik Ça9'da, Mısır'daki Ptolemioslar'ın etkisi altınagirmi: ise de, ardından gelen korsan baskıları kentin zayıflamasına yol açmı:tır. Orta Ça9da ise,önemsiz ve yerle:menin sadece kıyıya çok yakın Bozyazı Adası (Nagidussa) üzerindeyo9unla:tırdı9ı anla:ılmaktadır.135

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu♣ Kilise Burnu: Bozyazı'ya 14 km. uzaklıkta Akkaya köyü sınırları içerisinde, halk arasındaKilise Burnu olarak bilinen, geç Roma ve erken Bizans dönemine ait bir ören yeridir. Burada sur,sarnıç, bir kilise ve di9er yapılara ait kalıntılar bulunmaktadır. Surun dı:ında kuzeybatı yönündeikisi yanyana , biri arkada olmak üzere üç adet 1. ve 2. Yüzyıl'a ait Memurium mezarlarına benzeryapıda mezarlar vardır.MaraN ♣Tepesi (Arsione): Bozyazı'nın 2 km. Mara: do9usunda Tepesi üzerinde kurulu olanyerle:im, Mısır Kralı Ptolemaios'un e:i Kraliçe Arsione adını ta:ıyan antik bir liman kentidir. M.Ö.3.yüzyılda kuruldu9u sanılan kentin görülebilen en önemli kalıntıları iki katlı mozaik dö:eli mezarlarile öteki yapı kalıntılarıdır.♣ Softa Kalesi: ;lçenin 10 km. do9usunda Mersin yolu üzerinde "Fidik" denilen tepe üzerindekurulmu:tur. Eski ça9lardan beri korsanlar ve Romalılar tarafından kullanılan kale, burçlugörünümünü orta almı: ça9da olup, Bizans döneminde görmü: onarım ve sonra Türkler tarafındankullanılmı:tır. Surların içinde birkaç su sarnıcı ile orta ça9a ait hamam kalıntıları bulunmaktadır.♣ Çaltı MaUarası: Bozyazı’ya 45 km uzaklıkta Lenger Köyü'nün 5 km kuzey do9usunda ÇaltıYaylasındadır. Derinlik 40 m merdiven ini:li, 2 katlı 2000 m2 lik bir alana yayılmı:tır. Ma9aradakidikit ve sarkıt tahminen 70.000 yıllık büyük sütunlar halinde olu:mu:tur. Sarkıt ve dikitlerin ço9ubeyaz ve kırmızı renkte olup, Akdeniz sahilindeki en ilginci ve eskisidir.ÇAMLIYAYLA♣ Lampron (Namrun) Kalesi: Çamlıyayla'nın en önemli tarihi kalıntısı, ;lçenin kuzeyyamacında tepe üzerindeki Namrun Kalesi'dir. Günümüzdeki yuvarlak burçlu yapısı OrtaÇa9lar'dan kalmadır.ERDEML

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuKızkalesi EfsanesiKorykos'ta ya:ayan Krallardan biri, bir kız çocu9u olsun diye gece gündüz Tanrıyayakarmaktadır. Sonunda dile9i yerine gelir ve kız büyüdükçe güzelli9i ve yardımseverli9i ileherkesin sevgisini kazanır. Günlerden bir gün kente bir falcı gelir. Kral onu saraya ça9ırtır, kızınıngelece9ini ö9renmek ister. Falcı prensesin eline bakınca irkilir ama bir :ey söylemez. Kralzorlayınca "Kralım" der, Kızınızı bir yılan sokacak. Bu yazgıyı hiçbir :ey bozamayacak der ve sizdahi engel olamayacaksınız deyip oradan ayrılır. Kral, kıza bir :ey söylemez ama dü:ünceleredalar. Sonunda kıyıya yakın küçük bir adacık üzerinde, ak ta:lardan bir kale yaptırmaya kararvererek kaleyi yaptırır ve kızını buraya kapatır. Olan biteni bilmedi9inden kızı üzülmekte, gündengüne eriyip gitmektedir. Günün birinde saraydan kaleye gönderilen bir üzüm sepetinin içinden çıkanbir yılan kızı sokar ve öldürür.♣ Elaiussa- Sebaste: Silifke-Mersin karayolu üzerinde Mersin'e 52 km. uzaklıkta olupKumkuyu Aya: Belediyesi, (Merdivenlikuyu) da yer almaktadır. =ehir ;Ö II. yüzyıl sonlarındakurulmu:tur. Strabon'a göre, bu :ehrin bir bölümü kara parçasında bir bölümü de kar:ı taraftakiadanın üzerinde yer almakta olup, bu antikkent Elaiussa ve Sebasta kentlerinin birle:mesi ilemeydana gelmi:tir. Elaiussa daha eskidir. ;Ö 41 yılında Antious tarafından Kapadokya Kralı olarakatanan ve ;Ö 20 yılında Elaiussa'nın çevresinde bulunan da9lık Klikya'yı almı: Augustus'tan olankara parçası haline gelince kent eski önemini yitirmi:tir.Eski adının tepesi ile batı yamacı ve adanın birle:ti9i kara parçası kumla kaplıdır. Kumlarınaltında Kral Archelaos'tan önceki zamanlara ait çe:itli tarihi eserler bulunmaktadır. Bunlar iyikorunmu: 5 nefli Bazilika, tiyatronun caveası (Theatron oyu9u), su kemerleri, kilise kalıntıları,zeytinya9ı ve su sarnıçları, iki mermer sütunlu saray saray kapısı, bu kapının 50 m. kuzeyindeçe:itli hayvan resimlerini içeren dö:eme mozaikli Jüpiter tapına9ıdır. Jüpiter tapına9ı 612 sütunlubir Roma mabedi olup, erken Hıristiyanlık döneminde (5. Yüzyıl) kiliseye çevrilmi:tir.=ehrin mezarlı9ı (Nekropal), do9u ve kuzeydedir. Burada antik bir yolun iki yanında ta: lahitve mezarlar vardır. Bir lahitin üzerindeki yazıt :öyledir: "Hijinos'nun o9lu Plütinos, sa9lı9ındaSebaste mezarlı9ında kızı için bir lahit yaptırdı. Öldükten sonra oraya yalnız kızı gömülecektir. E9erba:ka biri gömülürse bu ki:inin ailesi Maliyeye 600, belediyeye 300 dinar ödeyecektir." ;ki katlı biranıt mezarın cephesindeki kabartmada ortada kanatlarını açmı: bir kartal, ayaklarının altında biryılan, kartalın sa9 ve solunda zincirle ba9lanmı: birer çocuk ve çocukları birer kolları zincirlidir.Aynı zincir üzerinde birbirine bakan iki aslan vardır. Bu yapıtların hepsi Roma devrine aittir.2003kazı sezonunda ortaya çıkarılan buluntular arasında M.Ö.1,M.S.1.yy. arasına tarihlenen mermerAfrodithe Heykelci9i, pi:mi: toprak kadın büstü ve Attis Heykelci9i, çok sayıda camUnguentariumlar, gözya:ı :i:eleri, koku kapları, altın küpe ve bilezik parçaları, cam kase vetabakalar, sikkeler, süs e:yaları ortaya çıkarılmı: olup Mersin Müzesinde te:hire sunulmu:tur.♣ Öküzlü Ören Aya: yeri: Kasabasına 12 km. uzaklıktadır. Kanlıdivane-Çanakçı köyü yolayırımından stablize bir yolla gidilir. Örenyeri Genç Helenistik, Roma, Erken Bizans dönemlerindeyerle:im görmü:tür. Antik ta: kentin dö:eli alt yapısı yer yer sa9lam durumdadır. Bazilikası,sarnıçları halen ayaktadır. Lahitler kente giri:i sa9layan stablize yolun kenarında bulunmaktadır.♣ Tırtar (Akkale): Akkale, Mersin-Silifke karayolu üzerinde Mersin'e 49 km. uzaklıktadır. GeçRoma döneminde kurulmu:tur. Denize hakim bir noktada bulunan Akkale'de 2-3 katlı bir ana yapıve bunun do9usunda haç planlı, iki katlı küçük bir bina; güneyinde iki uzun dehliz halinde bir alt anayapı; bir su sarnıcı, hamam yıkıntısı ve deniz kıyısında küçük bir sarnıç ve limanı bulunmaktadır.Büyük bir zeytinya9ı ihraç merkezi olan Akkale'de 15.000 ton zeytinya9ı alabilecek kapasitedekisarnıç halen ayaktadır.♣ PaNa Türbesi: Aya:- Korykos yolu üzerinde olan bir Selçuklu eseridir. Türbe 1220 yılındaAkta:o9lu Sinan Bey tarafından yaptırılmı:tır.GÜLNAR♣ Kırshu (Meydancık Kalesi): Gülnar'dan 10 km. uzaklıkta Tırnak Köyü yakınında sarp birtepenin üzerinde 750 metre uzunlu9unda 150 metre geni:li9indeki düzlü9ünde yer alır. Konumu vesavunmadaki önemi nedeniyle asırlar boyunca bir yerle:im merkezi olarak kullanılmı:tır.137

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu;.Ö.7.y.y. ve 6. y.y.da Luvi Kral ailesinin kurdu9u kent, ;.Ö. 5. ve 4. yy'da Perslerin askeri veidari kenti, ;.Ö. 3.ve 2. yy.da da Mısır Krallarının garnizonu olarak kullanılmı:tır. Anıtsal giri: kapısı,tepenin do9u ete9inde bulunan mezar, Pers kabartmaları ile kazı sırasında çıkan ve :imdi SilifkeMüzesi'nde sergilenmekte olan Hellenestik Ça9'a ait sikkelerin çıkarıldı9ı konak önemli kalıntılardır.♣ Zeyne Türbesi: Gülnar'dan Mut'a giderken 26 'ncı km. de Zeyne (Sütlüce) Kasabasındadır.bir bahçe içerisinde in:a edilen ah:ap çatı örtülü ve ah:ap direkli ana geçit kısmına, zamanGeni:zaman mezar odalarına ilavesi ile meydana gelmi:tir.Bahçede ise mezarlar bulunmaktadır. Zeyne Türbesi olarak bilinen =eyh Ali SemerkandiTürbesi, Beylikler dönemi eseridir. Bir küllüye olması gereken yapı gruplarından sadece türbeayakta kalabilmi:tir. Görünü:te psikolojik rahatsızlı9ı olan hastaların ziyaret ettikleri ve kurbankestikleri türbenin, külliyenin bir parçası oldu9una dair yazılı bir kaynak bulunamamı:tır.Ali Semerkandi ile ilgili bir efsane anlatılır. Çobanlıkta yapmı: olan Semerkandi ö9lesıca9ında hayvanları susuzluktan yanmı: vaziyette iken, yoldan geçen bir Türkmenin sert sözleri ilekar:ıla:ır. Buna çok üzülen Semerkandi dua ederek elindeki sopasını kayaların ortasına vurur vesu fı:kırır. Hayvanlarını sulayarak susuzluktan kurtarır. Bu yer halen mesire yeri olarakkullanılmaktadır.O♣ eyh Ömer Türbesi: Gülnar ;lçesi'ne ba9lı =eyh Ömer Köyündedir. Türbede Bahri Ölümadlı Kur-an tefsirinin yazarı yatmaktadır. Türbe sekizgen planlı olup, düzgün kesme ta:larlaörülmü:tür. Üzerindeki büyük kubbe betonla tamir edildi9inden eski özelli9i hakkında tam olarakbilgi alınamamı:tır.MUT♣ Mut Kalesi: =ehrin içindeki kalenin in:a tarihi bilinmemektedir. Bugünkü haliKaramano9ulları devri karakterini gösterir. Dikdörtgen :eklindeki kalenin dört burcu ve içinde iç kalediye adlandırılan bir kulesi vardır.♣ Alahan Manastırı: Evliya Çelebi'nin "Ustasının elinden çıkmı: yeni gibi duruyor" diyeanlattı9ı Alahan Manastırı Karaman karayolu üzerinde, Mut'un 20 km. kuzeyinde, orman ürünlerideposunun yanından sa9a sapılan ve 4-5 km. içeride Geçimli (Malya) köyü civarındadır. 1000-1200m. yükseklikte ve Göksu Vadisine bakan dik bir yamaca oturtulmu:tur.Hıristiyanlı9ın Kapadokya ve Likonya (Konya)' da yayılması sırasında bu yeni dini kabuledenlerin takibe u9raması, inanmayanlar tarafından öldürülme korkusu, Hz. ;sa'ya inananları da9lıkbölgelerdeki ma9ara kaya oyuklarında ibadete zorlamı:tır. ;sa'nın havarilerinden St. Paul ve yineTarsus'ta ya:amı: Hristiyan öncülerinden Barnabas 441 yılında Hıristiyanlı9ı yaymak için Konya-Kapadokya ve Antalya-Antakya'ya kadar maceralı yolculuklar yapmı:tır. ;:te bu iki Hristiyan Aziz'ingezileri sırasında konakladıkları her yerde anılarına mabetler yapılmı:tır. Alahan Manastırıbunlardan biridir.440-442 yıllarında yapılmı: oldu9u tahmin edilen Alahan Manastır Külliyesi, Batı Kilisesi,Manastır, Do9u Kilisesi, kayalara oyulmu: ke:i: odacıkları ve çevredeki mezarlardan olu:maktadır.Kilise binaları, Ayasofya Müzesi ile ortak mimari özellikleri ta:ımaktadır. Süslemesinde usta bir ta:oymacılı9ı görülür. ;lk kilise korint ba:lıkla iki dizi sütunla üç nefe ayrılmı:tır. Narteksten anamekana geçilen kapının atkı ve yan dikmeleri kabartmalarla süslüdür. St. Paul, St. Pierrefigürlerinden ba:ka bir çelengi ta:ıyan altı:ar kanatlı Cebrail, Mikail'in simgesel yaratıkları ezi:i,kükreyen aslan, kartal ve öküz sembolleri, incil yazılarının tasvirleri, üzüm salkımları, asmayaprakları ve balık motifleri zengin bir :ekilde tasfir edilmi:tir.Kiliselerin do9usundaki geni: avlunun güneyinde dinsel törenlerin yapıldı9ı dehliz, 11 m.uzunlu9unda kemerli ve sütunlu bir galeri :eklindedir. Galerinin ortasında kalabalık kabartmasüsleme ile her yanı i:li büyük bir ni: bulunmaktadı. Galeride apsisli vaftizhane ve kar:ısındaAlahan Manastırının en görkemli yapısı olan mezarlar bulunmaktadır. Bu mezarların kuzey duvarıkayaya yontulmu:, üst örtüsü yoktur. Ana nefin ortası ilginçtir. Burası paye ve sütunlara oturan dörtkemerle örtülü kare planlı bir kule biçimindedir. Kule yukarıda sekizgene dönü:türülmü:tür. Kapıçerçevesi süslüdür.Alahan Manastırının Mezarlarından birinin kitabesinde :öyle yazılmı:tır. "Burada çokmümtaz, Flavius Severinus ve Flavius Cadalaippus'un Konsüllü9ün'den sonra ;ndictio'nun 15.Senesinin 13 =ubatında Mukaddes oruçlarının ilk haftasının Salı günü ölmü: olan hatırası138

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporumukaddes kurucu T. yatıyor." Ayrıca, Maya Köyü yakınlarında vade içinde ve yeraltında kırmızı veye:il boyalı "Renkli kilise" vardır. Bu kilise yeni gibi görünmektedir.♣ Mavga Kalesi: Kozlar Yaylası yakınında Mut' tan 16 km. uzaklıkta olup, sa9lam kalan birburcundaki kitabeye göre Alaattin Keykubat'ın emri üzerine 1230 yıllarında yapılmı:tır. Sarp ve dikkayalar üzerine yapıldı9ından görünü:ü ürperti vermektedir. Yüksekli9i 150 m. dir. Kale içindekiodalar, a9ırlar, yemeklikler, sulama tekneleri ve içi Horasan harcı sıvanmı: ile su sarnıçlarıkayalara olu:turulmu: oyularak olup büyük emek harcanmı:tır.♣ DaUpazarı Öreni: Mut' un 45 km. kuzeyindeki bu köyde antik bir :ehre ait kalıntılar vardır.Bizans kilisesi ile 15 X 5.50 m. ölçüsündeki taban mozaik ilgi çekicidir. Kilise köyün ortasına ve enyüksek yerine kurulmu:tur. Uzaklardan heybetli görünür. Hayvan figürleri ve geometrik motiflerbulunan mozaikler görülmeye de9erdir. Köylüler tarafından so9uk hava deposu olarak kullanılansarnıçlar vardır.♣ Balabol Örenleri: Mut'un batısında 40 km. Yalnızcaba9 uzaklıktaki Köyü yakınındakiDe9irmenlik yaylasındadır. Büyük bir antik yerle:im alanı oldu9u görülmektedir. Çok sayıda lahit veduvar kalıntıları vardır.♣ LalaUa Camii: Karamano9lu ;brahim Bey' in emirleri ile Lalaa9a tarafından yaptırılmı:tır.Kare planlı ve tek kubbeli caminin son cemaat be: yeri, küçük kubbe ile örtülmü:tür.♣ Kümbetler: Lala9a Camisinin do9usunda iki türbe vardır. Üzeri konik çatı ile örtülüoldu9undan bunlara kümbet demek daha do9ru olur. kesilmi: Muntazam küfeki ta:ları yapılmı:ilekümbetlerin birinde üç, di9erinde dört mezar vardır. Bunlardan biri Karamano9ullarından MusaBey'e (Lalaa9a) aittir.♣ Sartavul Hanları: Karaman karayolunun Toros da9larını a:tı9ı en yüksek nokta olanSartavulbeli'nin Mut tarafındadır. Mut' a 38 km. uzaklıktadır. Yolcuların sıkıntılarını ve ölümlesonuçlanan kazaları önlemek için Sartavul Beli'nin Mut ve Karaman tarafında 5' er km. araylaTonoz örtülü birer han yapılmı:tır. Halen; köylüler kı: arasında günleri gidi:-geli:lerde ve herhangibir arızaya u9rayan otobüs yolcuları bu hanlarda bulunmaktadır.♣ KaracaoUlan Heykeli: Çınaraltı Parkında Belediyenin giri:imi ile Mut' Heykeltıra: lu HüseyinGezer tarafından ücretsiz yapılan Pleglas heykel, Mut :enlikleri sırasında 8 Haziran 1973 günüyapılan törenle açılmı:tır.S

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu;.S. V. ya:amı: yy’da tarihçi Zosimos “Tapınak, ovadaki ürünlerine musallat olançekirgelerden kurtulmak Güne: için ve Sanat Tanrısı Apollon’dan yardım isteyen ahali tarafından,çekirgeler Apollon’un ku: gönderdi9i sürüsünce yok edilince O’na bir :ükran ifadesi olarakyaptırılmı:tır” diyorsa da Zeus adına yaptırıldı9ı da söylenmektedir.♣ Cambazlı Kilisesi: Adamkayalar’dan sonra Hüseyinler Köyü’nden geçilip CambazlıKöyü’ne varılır. Cambazlı’nın helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde önemli bir yerle:immerkezi oldu9u Uzuncaburç (Diocaesarea) ve Ura (Olba) ile Kızkalesi (Corycus)’ne dö:eme antikbir yolla ba9lantılı olmasından ve günümüze gelebilmi: kadar zengin kalıntılarındananla:ılmaktadır. Burada, kaya mezarlarının yanısıra birer küçük mabedi andıran anıtmezarlar,lahitler, sarnıç ve özellikle köyün giri:inde bulunan kilise görülmeye de9er tarihi kalıntılardır.Cambazlı Kilisesi, benzerleri arasında orijinal özelliklerini korumu: en iyi durumdakiörneklerden biridir. Kuzey cephesi tamamen kapalı olan yapının içindeki iki sütun dizisindensa9daki Korint ba:lıklı bütün sütunlarla bunların üstünde sıralanan galeri sütunları ayaktadır. V.yüzyıla ait 20 m X 13 m ölçülerindeki kilisenin apsisi ve tüm duvarları sa9lamdır.♣ Aya Tekla Yeraltı Kilisesi (Meryemlik): Ta:ucu yolu üzerinde 4. Kilometreden sa9adönülüp bir km gidildi9inde Hristiyanlı9ın en eski ve en önemli merkezlerinden biri olan Meryemlik’evarılır. Meryemlik’in tarihi Azize Tekla’nın buraya geli:i ile ba:lar.;sa Peygamber’in havarilerinden St. Paul’ün vaazlarından etkilenen 17 ya:ındaki Teklakendini Hıristiyanlık dinine adar. St. Paul’ün bu de9erli ö9rencisi Konya ve Yalvaç’ta Hıristiyanlı9ıyaymak için propaganda yaparken paganların baskılarına maruz kalıp, öldürülece9ini ö9renincekaçıp Seleucia’ya gelir ve sonradan kiliseye çevrilen bir ma9arada saklanır. Sı9ındı9ı ma9aradanyöredeki insanlara çok tanrılı dine kar:ı Hıristiyanlık inancını yayarken mucizeler yaratarakhastaları da iyile:tirir. Yine öldürülece9i bir sırada bu ma9arada kayboldu9una inanılır.Aya Tekla’nın içinde ya:adı9ı ma9ara onun kaybolu:undan sonra Hıristiyanlarca kutsalsayılmı:; ta ki bu din ;.S. 312 yılında serbest bırakılıncaya kadar gizli bir ibadet yeri olarakkullanılmı:tır. Bu ma9ara daha sonra IV. yy’da kiliseye dönü:türülmü:tür.Hıristiyanlı9ın resmen kabulünden sonraki dönemlerde birçok yapı ile bezenenMeryemlik’te Ma9ara Kilisesinden ba:ka, bu ma9aranın üzerinde bugün sadece apsisinin birbölümü ayakta kalan Azize Tekla Kilisesi; imparator Zenon tarafından Aya Tekla’ya ithafenyaptırılan kilise ile Kuzey Kilise; hamam, birçok sarnıç, mezarlıklar ve :ehir suru kalıntılarıgünümüze kadar gelmi:tir.♣ TaNucu (Holmi): Silifke - Antalya karayolunun 10. km’sindeki Ta:ucu’nun bulundu9uyerde ;.Ö. VII. yy’da kurulan eski Holmi kolonisinden bugüne hiçbir tarihi eser kalmamı:tır. Holmiuzun süre varlı9ını sürdürmü:, ancak korsan saldırıları nedeniyle ;.Ö. IV. yüzyıldan sonrazayıflamaya ba:lamı:tır. Büyük ;skender’in komutanlarından ve Suriye Krallı9ı’nın kurucusuSelefkos Nikator :ehrin bu zayıf durumunu fırsat bilerek kolayca ele geçirmi:; halkını da bugünküSilifke’nin bulundu9u yere yerle:tirmi:tir.Yolcu trafi9i açısından Türkiye ile KKTC arasındaki en önemli kapı olan Ta:ucu, bugünmodern bir turistik belde olarak hızla geli:mektedir. Ta:ucu’nunu 2 km batısındaki bir tepeningüney yamacında yerli halkın Manastır diye isimlendirdi9i antik Mylai örenyerinde geç Roma veerken Bizans dönemlerine ait yapı kalıntıları bulunmaktadır.♣ Liman Kalesi: Ta:ucu - Antalya karayolunun hemen kenarında ve deniz kıyısındadır.Ta:ucu’na 7 km mesafedeki kale Osmanlı yapısı olup, XIV. yy’da in:a edilmi:tir. Günümüze dekkalan az görmü: tahrip kalelerden biridir.♣ BoUsak Adası (Nesulion): Bo9sak koyundaki Bo9sak Adası’nda Roma ve erken Bizansdönemlerine ait evler, mezarlar, sarnıçlar ve kilise kalıntıları bulunmaktadır.♣ Tokmar Kalesi (Castellum Novum): Ta:ucu - Antalya karayolunun 22. Kilometresindekuzeye ayrılan 5 km’lik asfalt bir yolla ula:ılan Tokmar Kalesi, denize hakim bir tepe üzerine in:aedilmi:tir. Güneyi yalçın bir kaya ile çevrili kalenin kuzeyinde savunma burçları vardır. XII. yy’dayapıldı9ı tahmin edilmektedir.♣ Kilikya Afrodisiası: Halk arasında Ovacık Yarımadası olarak bilinen, arkeolojiliteratüründe Kilikya Afrodisiası diye geçen bu antik yerle:im merkezine Silifke - Anamurkarayolunun 35. Kilometresinde güneye ayrılan tali bir yolla varılır. ;.Ö. XII. yy’da yapıldı9ı tahmin140

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporuedilen ve toplam uzunlu9u 4 kilometreye yakla:an kiklopik sur duvarları ve burçlar görülebilen eneski kalıntılardır.Antik kentin en önemli eseri St. Pantaleon Kilisesi’dir. ;.S. IV. yy’a ait kilisenin tabanıtamamen mozaikle kaplıdır. Geometrik :ekiller, bitki ve ku: motifleriyle süslü mozaik taban oldukçaiyi korunmu: durumdadır. =övalye evleri, sarnıçlar ve nekropol görülebilecek di9er antikkalıntılardır.♣ Kıbrıs BarıN Harekatı O ehitleri Hatıra Ormanı: Kıbrıs Barı: Harekatı’nda :ehit dü:en 454subay, astsubay, erba: ve erimizin anısına Silifke - Gülnar yolunun 5. kilometresinde, Çamdüzümevkiinde bir Hatıra Ormanı olu:turulmu:tur.1976 yılında tamamlanan ve 9 hektarlık bir alanı kaplayan =ehitlikte, Atatürk Anıtı ve törenalanı ile çevresinde :ehitlerimizin sembol mezarları vardır. Her mezar yanına bir de a9aç dikilmi:tir.=ehitlikte ayrıca, 220 Kıbrıs Türk Mücahidi =ehitleri anısına bir de abide bulunmaktadır.1974 KıbrısBarı: Harekatı’nda ele geçen Rum tank, top, zırhlı araç ve silahların bir kısmı buradasergilenmektedir.♣ Frederik Barbarossa Anıtı: Roma - Germen ;mparatoru Frederik Barbarossa, III. HaçlıSeferi’nde ordusu ile Filistin’e giderken 10 Haziran 1190 günü Ek:iler Köyü yakınlarında GöksuIrma9ı’nda bo9ulmu:tur. 1971 yılında Alman Büyükelçili9i tarafından Frederik Barbarossa’nınbo9uldu9u yere anıtta: taptırılan Silifke - Konya karayolunun 9. kilometresinde yolun sa9hemenkenarındadır.♣ Demircili (Imbriogon) Anıtmezarları: Silifke - Uzuncaburç karayolunun 10.kilometresinde, antik Imbriogon :ehrinin soylularına ait tek ve çift katlı anıtmezarlar vardır. Dörttanesi hemen yol kenarında bulunan anıtmezarlar ;.S. II. yy Roma dönemi kalıntılarıdır.♣ Uzuncaburç (Diocaesarea): Mersin ’in en önemli ve en korunmu: iyi tarihi kalıntılarıSilifke’nin 30 km kuzeyindeki Uzuncaburç beldesindedir. Helenistik ça9da merkezi Uzuncaburç’un4 km do9usundaki (ura) Olba Krallı9ı’nın ibadet yeri olan bugünkü Uzuncaburç yerle:im yeri, Romadöneminde, ;.S. 72 yılında ;mparator Vespasianus zamanında Olba’dan ayrılarak Diocaesarea(Tanrı-;mparator Kenti) adıyla özerk, kendi adına para basabilen yeni bir site durumuna getirilmi:tir.Diocaesarea’daki Zeus Tapına9ı, burç ve piramit çatılı anıtmezar Selefkoslar, yaniHelenistik; sütunlu cadde, tiyatro, tören kapısı, çe:me, =ans Tapına9ı ve Zafer Kapısı Romadöneminden kalma yapılardır. V. yy’da Hıristiyanlı9ın yörede geli:mesi ile Zeus Tapına9ı kiliseyedönü:türülmü:, ayrıca yeni kiliseler de yapılmı:tır. Bizans döneminin ardından Anadolu Türkleriburaya :ehrin sembolü olan yüksek burcun ismini vererek “Uzuncaburç” demi:lerdir.♣Uzuncaburç’taki Belli BaNlı Kalıntılar O unlardır:Sütunlu Cadde: Tiyatronun önünden geçen sütunlu cadde Zeus Tapına9ı’nın yanında kentkapısından gelen di9er bir sütunlu cadde ile kesi:ir ve =ans Tapına9ı’nda son bulur. ;.S. I. yy’dankalma Sütunlu Cadde’deki sütunların hepsi yıkılmı: ve mimari parçalarının ço9u yok olmu:tur.Tören Kapısı: ;.S. I. yy’dan kalma Tören Kapısı her biri 1 m çapında ve 7 m yüksekli9indeKorint ba:lıklı sütunlarla heybetli bir yapıdır. Sütun gövdelerinden çıkan konsollar üzerindezamanında heykeller bulunmaktaydı. Yarısı yıkılmı: olan Tören Kapısı’nın 5 sütunu ayaktadır.Zeus Tapına9ı: Tören Kapısı’ndan sonra antik çe:meyi geçince sütunlu caddenin solundabir avlu içerisindeki Zeus Tapına9ı’nın Selefkos Nikator (;.Ö. 312 - 295) tarafından yaptırılmı:oldu9u dü:ünülmektedir. Zeus Tapına9ı, Anadolu’da dört bir yanı tek sıra 36 sütunla çevrili, Korinttarzında Peripteros planlı, en eski tapınaklardan biri olarak sanat tarihinde önemli bir yere sahiptir.Romalılar tarafından da kullanılan tapınak, Hıristiyanlık döneminde, V. yy’da, önemli de9i:ikliklerlekiliseye çevrilmi:; cella’sı yıkılıp sütunların araları örülmü: ve buralara kapılar konmu:,do9usundaki sütunlar kaldırılarak yerlerine apsis eklenmi:tir. Zeus Tapına9ı iki bin seneyi a:kınya:ı ve bugünkü muhte:em görünümü ile geçen zamana meydan okurcasına hala ayaktadurmaktadır.=ans Tapına9ı (Tychaeum): Sütunlu caddenin bitimindeki =ans Tapına9ı ;.S. I. yüzyılınikinci yarısında yapılmı:tır. Bugün be:i ayakta olan, 6’:ar m yüksekli9indeki yekpare granit 6sütunun ta:ıdı9ı ar:itravdaki kitabe, tapına9ın kentin soylularından Oppius ile e:i Kyria tarafındanyaptırılıp kente hediye edildi9ini bildirmektedir.141

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuZafer Kapısı: Güney - kuzey yönündeki ikinci sütunlu yol üzerinde ve Zeus Tapına9ı’nınkuzeyinde bulunan kapının ortasında bir büyük; yanlarında iki küçük kemerli giri:i vardır.Üzerindeki kitabede, depremde zarar gören kapının Roma ;mparatorları Arcadius (395 - 408) ileHonorius (395 - 423)’un birlikte yönetimleri sırasında önemli ölçüde onarım gördü9ü yazılıdır.Anıtsal nitelikli kapının çe:itli yerlerindeki konsollarda vaktiyle heykel ve büstlerin yer aldı9ıanla:ılmaktadır. “Zafer Takı” görünümlü bu muhte:em yapı Zafer Kapısı olarak anılır.Tiyatro: Roma ;mparatorları Marcus Aurelius (161 - 180) ile Lucius Verus (161 - 169)’unbirlikte yönetimleri sırasında yapılmı: oldu9u burada bulunan bir yazıttan anla:ılmaktadır. Yerolarak do9al çukur bir arazi seçilerek oturma basamakları arazinin meyilinden faydalanılarakyapılmı:tır.Helenistik Anıtmezar: Uzuncaburç beldesinin güneyindeki bir tepe üzerinde yapılmı: olananıtmezar Dor biçimindeki mimarisi ile yörede tektir. Piramit çatılı, 15 m yüksekli9indeki mezaranıt5,5 m X 5,5 m ölçülerinde kare planlıdır. 2300 yıllık anıtmezarın Selefkoslar veya Olba Krallı9ınınyöneticilerinden birine ait oldu9u tahmin edilmektedir.Helenistik Yüksek Kule: =ehri çevreleyen surların kuzeydo9u kenarında bulunan 5 katlı kule16 m X 13 m oturumunda ve 23 m yüksekli9inde olup yapımında hiç harc kullanılmamı:tır. Her katıkendi içinde bölümlere ayrılmı: olan kule, yöneticilerin ya:adı9ı bir mekan oldu9u kadar, tehlikeanında halkın sı9ındı9ı ve :ehir hazinesinin korundu9u güvenli bir yer olarak ta kullanılmaktaydı.Kule kapısı üzerindeki yazıttan, ;.Ö. III. yüzyılın 2. Yarısında Tarkyares tarafından yaptırılmı:oldu9u anla:ılan kule, geçirdi9i yangın sonucu vali Petronius’un emriyle ;.S. III. yy sonlarındaonarım görmü:tür. Eski paraların üstünde amblem olarak kullanılan bu gözetleme ve barınmakulesi yüksek olu:u nedeniyle bugünkü beldenin ismine de kaynak olmu:tur: Uzuncaburç.Kiliseler: Hristiyanlı9ın bölgeye gelmesiyle, V. yy’da Zeus Tapına9ı’ndan dönü:türmekiliseden ba:ka üç kilise daha yapılmı:tır. Bunlar, kule yakınındaki Stefanos Kilisesi, nekropoldekiMezarlık Kilisesi ve tiyatro yanındaki küçük bir kilisedir. Bunlardan çok az kalıntı mevcuttur.Nekropol: Kentin kuzeyindeki bir vadinin her iki yamacına yayılmı: olan nekropol sahası,hem Helenistik, hem Roma, hem de Bizans dönemlerinde kullanılmı: olup kaya oyma çok sayıdamezar vardır.♣ Ura (Olba): Uzuncaburç’un 4 km do9usundaki Ura, Helenistik dönemde Olba Krallı9ı’nınmerkezi ve önemli bir ticaret :ehri idi. Bir tepenin kurulmu: üzerinde bulunan antik kenttengünümüze gelebilmi: kadar kalıntılar arsında çe:me binası, su kemeri, evler, tiyatro ve nekropolbulunmaktadır.Buradaki en önemli yapıtlardan biri olan çe:me binası Septimus Severus (;.S. 193 - 211)zamanında yaptırılmı:tır. Lamus Deresi’nden alınan su kanal, tünel ve akuadüklerle bu çe:meyeakıtılıyordu.Di9er bir önemli eser ise nekropolün bulundu9u vadi üzerine kurulmu:, 150 m uzunlu9unda,25 m yüksekli9inde dört kemerli akuadüktür. Bu su kemerinin korunması ve çevrenin gözetlenmesiiçin kuleler in:a edilmi: olması yapının önemini göstermektedir. Antik çe:me ile aynı dönemdeyapılmı: olan su kemeri, Bizans ;mparatoru II. Justin yönetimi sırasında, 566 yılında onarımgörmü:tür. Çe:menin yanında bulunan tiyatro binasından bazı oturma basamakları ile sahnenin birbölümü günümüze dek kalabilmi:tir. Olba kentinin oldukça geni: olan nekropol sahasında kayamezarları ve lahitler görülebilir.♣ Polmonıus Roma Hamamı Ve Üç Huri MozaiUi: Mersin’den yakla:ık 67 km. mesafedeNarlıkuyu koyunun kenarında bulunur. Hamamın bir bölümü ile mitolojide “Gratiae” diye bilinen“ÜÇ HUR;’ “ yi temsil eden renkli taban mozayi9i bir bina içinde korunmaya alınmı:tır. Yapıt 4.yy.Roma ça9ından kalmadır.♣ Cennet Cehennem Çökükleri: Bir yeraltı deresinin yol açtı9ı kimyasal erozyonla tavanınçökmesi sonucu gelmi: meydana büyük bir çukurdur. Eski ça9lardan “Korikos Ma9araları “ diyebilinen bu do9al harikalardan ilk göçü9ün dibindeki ma9aranın dibinde bulunan ma9aranın, EjderTyphon’un meskeni oldu9u söylenir. Ma9aranın a9zında, Paulus adında bir dindar adamınyaptırdı9ı küçük bir kilise vardır. Cennet çökü9ünün içinde her biri geni: oldukça 452 ta:basamaklıbir merdivenle inilir. Kiliseye 300 basamakta varılır. Kiliseden sonra ma9aranın bitim noktasındamitolojik bir yeraltı deresinin sesi duyulur. Cennet çökü9ünün 75.kuzeyindeki Cehennem çukuru dacennet çökü9ü gibi olu:mu:tur.142

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu♣ Astım-Dilek MaUarası: Cennet çökü9ünün 300 m. güneybatısındadır. ;çine helozonik demirbir merdivenle inilir. Birbirine ba9lantılı, toplam uzunlu9u 200m.yi bulan galeriler çok ilginç :ekillidev sarkıt ve dikitlerle süslüdür. ı:ıklandırılmı: Ma9ara olup, astım hastalarına iyi geldi9ibilinmektedir.TARSUS♣ Eski Cami- St. Paul Kilisesi: Çar:ıba:ındaki Kilisenin 1102 yılında St. Paul Katedrali olarakyapıldı9ı söylenmektedir. Roma sitilinde kalın ve yüksek duvarları, iç kısmı geni:, dı:a bakan tarafıdar, derin pencereleri ve kalın sütunları ile dikkat çekicidir. 1415 yılında Ramazano9lu Ahmet Beytarafından onarılarak camiye çevrilmi:tir. . Bazı kaynaklarda Ortaça9ın ba:larına ait bir AyasofyaKilisesinden söz edilir ve Papa'nın elçisi Mainz Piskoposu Konrad Von Wittelsbach'ın 6 Ocak1198'de burada, Ruppenlerden l.Leon'u Ermeni Kralı olarak tanıdı9ı ve giydirmi: taç oldu9uanlatılır.1704'de Tarsus'a gelen P.Lucas'da burada bir Grek ve bir Ermeni Kilisesinden söz ederekErmeni kilisesinin Paulus'un kendisi tarafından in:aa edildi9ini belirtir.1851 yılında Tarsus'a gelenV.Langlois de bu kiliseyi ziyaret etmi:tir. Roma stilinde kalın ve yüksek duvarları, iç kısmı geni:,dı:a bakan tarafı dar, derin pencereleri ve kalın sütunları dikkat çekicidir.Kilisenin bahçesine batı yönde bulunan ve cephesi oldukça süslü bir kapıdan girilir.Yapı bubahçe içerisinde yakla:ık 460 m2.lik bir alanı kapsamaktadır.Kesme ta:larla in:aa edilen yapınındı: uzun cephelerinde kör kemerler bulunmaktadır.Batıdaki ana kapıdan girilen salonun geni:li9i19.30 m.,uzunlu9u 17.50 m.dir.Giri:in sa9ında ve solunda birer yarım plaster sütun ve busütunların hizasında salonu üç sahına (nef) ayıran,iki:erli iki sıra halinde dört serbest sütun yeralır.Kuzey ve güney duvarlarda da yine yarım sütunlar bulunmaktadır.Aslında bu sütunlar gri renkligranit olup,antik ça9 yapılarına ait olmaları muhtemeldir.Orta salonun geni:li9i 12.60 m.olup,üzeritonozludur.Tavanın merkezine rastlayan bölümde,ortada Hz. ;sa olmak üzere do9uda Yohannes veMattaios, batıda Marcos ve Lucas'ın freskleri bulunmaktadır.Yapının kuzey-batı kö:esinde ise birçan kulesi yer almaktadır.Yapı ve çevresi yıl içerisinde oldukça büyük bir restorasyon görmü:,çevre düzenlemesi ve istimlak ile düzenlenmi:tir.♣ Aziz Paulus: Hıristiyanlık dininde ;sa'nın 12 havarisinden biridir. Yahudi kökenli bir ailedengelen Paulus ya da Yahudi adı olan Saul M.S. 3 yılında Tarsus’ta do9mu:tur. Baba mesle9i olançadır bezi dokumacılı9ı yapmı:tır. 13 ya:ına do9ru hahamlıkla ilgili ö9renim görmesi için Kudüs'egönderildi. Do9du9u kent olan Tarsus'a döndü9ünde çifte vatanda:lık hakkını elde etti yani hemTarsus hemde Roma vatanda:ı oldu. M.S.34'e do9ru yeniden Kudüs'e gitti. Hıristiyanlık dininiyaymaya ve ö9renim görmeye devam etti. Bu arada Antakya'da Hıristiyanlık öncülerindenBarnabas ile Hıristiyanlık konusunda çalı:malar yapan Saul adını Roma adı olan Paulus ilede9i:tirdi. M.S.36 yılında hiç ummadı9ı bir anda ;sa ile kar:ıla:tı. Bu kar:ıla:ma sonrasında ;sa'nınyolunda ilerleyece9ini açıkladı. Hıristiyan inancının temel ö9elerini ö9rendi. Tarsus'a döndü9ündeHıristiyanlık çalı:malarına devam etti. Ve bir Hıristiyan toplulu9u kurdu 43 yılında Barnabas’layeniden kar:ıla:an Paulus Hıristiyanlı9a inananları ziyaret için tekrar Kudüs'e gitti. Barnabas ileayrılan Paulus ikinci dinsel görevine Silas ve Timetheos adlı din adamları ile devam etti. Suriye,Kilikya, Anadolu, Efes, Kayseri, Filibe, Selanik, Pire'ye gitti. Bazı söylentilere göre M.S.62 yılındaserbest bırakıldı9ı, bazı söylentilere göre ise de M.S. 66'da idam edildi9i söylenmektedir.♣ St. Paul Kuyusu: Tarsus ;lçe Merkezinde, Kızılmurat Mahallesinde Cumhuriyet Alanınınyakla:ık 300 m kadar kuzeyinde, eski Tarsus evlerinin yo9un oldu9u bölgede, öteden beri St.Paul’un evinin yeri olarak kabul edilen bir avluda bulunan kuyu, St.Paulus Kuyusu olarak bilinir. Buevin bahçesinde yakın zamana kadar yapılan küçük bir kazı çalı:masında bazı duvarlar ortayaçıkarılmı:tır. St.Paulus'un Hıristiyanlık için önemine ba9lı olarak, bu kalıntıların ve kuyunun çokeskiden beri kutsal sayılması, kentte yakın zamana kadar ya:ayan Hıristiyan cemaatinin inancınınizleri olarak yorumlanmaktadır.Halen çevre düzenlemesi ve çevre istimlakleri yapılmı: olan kuyunun çapı 1.15 m dir. A9ızta:ının silindir biçiminde olmasına kar:ın, asıl kuyu gövdesi kare biçimindedir ve dörtgen kesmeta:larla yapılmı:tır. Derinli9i 38 m olan kuyunun suyu yaz- kı: hiç eksilmez. Kudüs'e hacı olmak içinyöreden geçen Hıristiyanlarca kutsal sayılan bu kuyu suyundan içilir. Bunun yanı sıra yapılan kazıçalı:malarında St.Paulus'un do9du9u ev olarak tahmin edilen evin ta: duvarları St.PaulKuyusu'nun hemen yanında gün ı:ı9ına çıkarılmı:tır.♣ Tarsus Müzesi: Tarsus Müzesi,1557 Yılında Ramazano9ullarından Kubat Pa:a tarafındanaçık avlulu medrese olarak yaptırılan ve 1966 yılında restore edilen Kubat Pa:a Medresesi’ndeuzun süre hizmet vermi:tir. Daha sonra Tarsus Kültür Merkezi bünyesinde düzenlenen bir binaya143

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporuta:ınan Müzede 5234 adet Arkeolojik, 1639 adet Etno9rafik ve 26841 adet sikke olmak üzeretoplam 33734 adet eser bulunmaktadır. Eserler Paleotik, Kalkolitik, Eski Tunç, Hitit, Urartu, Grek,Roma, Bizans, Selçuklar, Osmanlı devletine aittir.♣ Gözlükule: Neolitik Ça9da (;.Ö. 5000) toprak tepe kurulmu: üzerinde en eski medeniyetiya:amasıyla Anadolu kültürüne ı:ık tutan önemli yerle:im merkezlerinden biridir. ;lk ça9da Tarsuslimanı olarak kullanılmı:tır. =ehrin güneydo9usunda bugün park a9açlandırılmı: olarak 300 m.uzunlu9unda ve 22 m. yüksekli9inde bir höyüktür.Burada 1934-1938 ve 1947 yıllarında Hetty Goldman tarafından yapılan Arkeolojik kazılarda,Neolitik dönemden ;slam dönemine kadar çe:itli yapıtlar bulunmu:tur. Neolitik döneme ait, sıvaparçaları, opsidon araç ve gereçler, ok uçları, küçük mızraklar, seramikler, Kalkolitik döneme aitiçerisinde ölülerin gömüldü9ü küpler, testi ve çömlekler, aynı mimari tarzda yapılmı: üst üste evtabanları. Tunç dönemine ait Tunç silahlar, mühürler, dörtgen planlı ta: ve kerpiç evler gibi ilkmimari kalıntıları. Bu ça9da kentle:me ve sınıfla:ma ortaya çıkmı:, kent yangından sonra surlarlaçevrilmi:tir. Hitit döneminde Kuziwatna Kralı Isput Ah:u ile Hitit Kralı Telepinus arasında yapılananla:manın küçük bir bölümü, Gözlükule'de bu anla:mayı yapan ;sput Ah:u'nun çevresi çivi ileyazılı, ortası Hiyeroglif bir mührü, Hitit kralı 3. Hattu:il'in karısı Hepa'ya ait mühür, bir arazi ba9ı:ıile ilgili bir çivili yazılı Hitit tableti, bir din adamı tasvir eden kristal bir heykelcik ve Bo9azköysurlarına benzer bir kale kalıntıları bulunmaktadır. Gözlükule'de çıkarılan eserler Adana Müzesi'ndesergilenmektedir.♣ DonuktaN: ;lçenin, Tekke Mahalesinde Donukta: bulunan ;lçedeki anıtların en eskisi olarakbilinmektedir. Yapı özellikleri ile bir Roma mabedi olması muhtemeldir. Dikdörtgen :eklinde iç içebölümleri bulunan çok eski bir yapıdır. Tekke Mahallesindedir. Gayet dı: kalın duvarların boyu 115m., yapının geni:li9i dı:tan dı:a 43 m, yüksekli9i 7 m, kalınlı9ı 6.60 m.dir. Prof. Nezahat Baydur'unyürüttü9ü kazı çalı:malarından, bu yapının tapınak oldu9u anla:ılmı:tır.Donukta:' ı gezen gezginlerden Sefir Barbaro, 1545 yıllarında yazdı9ı eserinde buranın birsaray oldu9unu yazar, Hollanda'nın Tarsus Konsolosu Barker, 1835'de yazdı9ı "Kilikya" adlıeserinde "Donukta: bir kral ailesi mezarıdır. Fakat Serdanapol'ın mezarı de9ildir. Çünkü SerdanpolNinova'da yakılmı:tır." Demektedir. Donukta: bazı kitaplarda da Jupiter Mabeti olarak geçmektedir.Bir efsaneye göre Donukta: bir hükümdarın sarayı olup Gözlükule üzerindeymi:, Hükümdar buradakızı ile ya:armı:, zamanın peygamberi bu hükümdara darılarak sarayına tekme vurmu:. Saray tersdönerek yuvarlanmı: ve bugün bulundu9u yere dü:mü:.♣ Eshab-ı Kehf MaUarası: Tarsus'un kuzeybatısında 14 km. uzaklıkta Dedeler Köyündedir.Kuran-ı Kerim'de Kehf Suresinde sözü edilen bu ma9ara Müslüman ve Hıristiyanlarca kutsal sayılır.Ma9araya 15-20 merdivenle inilir.Eshab-ı Kehf Ma9arasına ait bir efsane halk arasında anlatılır; "Mitolojik tanrılara inanı:ın,gücünü kaybetti9i dönemlerde, tek Tanrıya inandıkları için eziyet edilmekten kaçan Hristiyan dininemensup Yemliha, Mekseline, Mislina, Mernu:, Sazenu:, Tebernu: ve Kefe:tetayu: adında yedigenç, Putperestli9e dönmeyi kabul etmediklerinden Rum Hükümdar Dakyanus’un huzurunaçıkarılmı:lar. Bu hükümdar, Putperestlik dinine ba9lı kalmalarını, aksi takdirde kendileriniöldürtece9ini söyleyerek birkaç günlük zaman vermi:. Köpekleri Kıtmir ile birlikte bu yedi gençölümden kurtulmak için verilen süreden faydalanarak kaçmı:lar ve bu ma9araya sı9ınmı:lar. Allahtarafından kendilerine 300 yıl süre bir uyku verilmi:tir. ;lk uyanan, yiyecek almak için kente giderama elinde bulunan zamanı geçmi: para yüzünden yakalanır. Yakalayan parayı nerede buldu9unuve oraya götürülmesini ister. O da yalnız olmadı9ını yedi arkada:ıyla beraber ma9arada kaldı9ınısöyler. Onunla birlikte ma9araya geldi9inde yedi yavru ku:un tünedi9i bir yuvadan ba:ka bir :eygörmemi:tir. Bu nedenle burası Yedi Uyurlar Ma9arası diye de anılır."Halk arasında ziyaret da9ı olarak bilinen da9, konik biçimi ve topo9rafik görünümü itibariylado9al bir özellik arz eder. Ma9ara 300 m2 büyüklü9ünde 10 m yüksekli9indedir. Ma9aranın içinde 3tünel mevcuttur. Eshab-ı Kehf Ma9arasının yanına Osmanlı Padi:ahı Abdülaziz tarafından 1873yılında bir mescit yaptırılmı:tır.♣ Altından Geçme (Roma Hamamı): Roma ;mparatorluk ça9ından kalma, Tarsus'ungörkemli yapılarından olan Hamam kalıntısı ;lçe merkezinde olup, Eski Cami'nin 50 m kuzeyindeyer almaktadır. Hamam kalın Horasan tabakaları, moloz ta:lardan ve tu9lalardan yapılmı:tır. Kalınduvarın içinde yer yer baca ve havalandırma künkleri ve duvar içinde tu9ladan kör kemerlermevcuttur.144

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuHamamın do9usundaki duvarlar kısmen sa9lam olarak kalmı: ve üstünü kubbeyle örtülüoldu9u yarım kalan kubbe ayaklarından anla:ılmaktadır. M.S. 2-3. yy"a ait oldu9u tahmin edilenyapının kuzey ve batı bölümleri tamamen yıkılmı:, güney duvarında 3.5 m. geni:likte, 4 myükseklikte delik açılmak suretiyle yol geçirilmi:tir. Bu nedenle buraya halk tarafından altındangeçme denilmektedir.♣ Eski Hamam ( ahmeran Hamamı): Yeni Vakıf ;: hanının yanında, Kızılmurat Mh.'de yeralmaktadır. Romalılardan kalma bir hamam temeli üzerine Ramazano9ulları tarafından yapıldı9ısöylenir. Roma döneminden kalan hamam Altından Geçme'nin uzantısı, Eski Hamam'ın oldu9uOyere kadar uzanır. Kapının yanındaki kitabede H. 1290, M. 1873 yılında onarım gördü9ü yazılıdır.Mahmut pa:a Vakfı olarak bilinir. Restore edilerek halkımızın hizmetine sunulmu:tur.Efsanevi Yılanlar Padi:ahı =ahmeran'ın burada kesildi9ine ve kanının bu hamamınduvarlarına sıçradı9ına inanıldı9ından "=ahmeran Hamamı" da denir. Plan :eması dört eyvanlı tipegiren Eski Hamam, yapılan de9i:ikliklerle eski durumunu kaybetmi:, sıcaklık ve havletkısımlarından olu:mu:tur. Halk arasında :ahmeran olarak bilinen yapı, . Hamam, kuzey güneyarkasında olup, dikdörtgen plan ihtiva etmektedir. Duvarları moloz ta:tan in:a edilen yapı genelolarak Türk hamamı özelliklerin göstermektedir. Soyunma yeri, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümününüzeri kubbe ile örtülüdür. Ayrıca 10 ah:ap loca ve ortada sonradan betonla çevrilmi: bir havuzvardır.♣ Kleopatra Kapısı (Deniz Kapısı): Kleopatra Kapısı, Tarsus'un giri:indedir. BizansDöneminde in:a edilen kent Da9 surlarının Kapısı, Adana Kapısı ve Deniz Kapısı bulunuyordu.Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Tarsus'u anlatırken bu kapı için ;skele kapısı ismini takmı:tır.Kapının yapımında Horasan harcı kullanılmı:tır. Kapının kenarı at nalı :eklinde ve yerdenyüksekli9i 6.17 m, derinli9i ise 6.18 m. dir. Tarsus'un 18. Yüzyıl sonlarına kadar oldukça sa9lam üçkapılı surları, 1835 yılında Mısırlı ;brahim Pa:a yıktırılmı: tarafından ve sadece iki ayak üzerindetek kemerli deniz kapısı kalmı:tır.Mısır'ın ünlü kraliçesi Kleopatra' nın sevgilisi Romalı General Antonius ile Tarsus’tabulu:mak üzere geldiklerinde, o zamanın limanı olan Gözlü Kule'de büyük bir törenlekar:ılanmı:lar ve Deniz Kapısından :ehre geldi9i söylenir. Bu nedenle Deniz Kapısına KleopatraKapısı da denir♣ Onur Yazıtı (Yeni Hamam): Yeni Hamam ;lçemiz Merkezinde Ulu Camiinin yanında yeralmaktadır. giri: Hamamın kapısı üzerindeki kitabeden 1785 yapılmı: tarihinde oldu9ubelirtilmektedir. Bu kitabenin onarım sonrası konuldu9u sanılmaktadır. Hamam klasik Türkhamamlarının özelli9ini ta:ımaktadır. Hamamda soyunma, ılıklık, sıcaklık külhan olmak üzere dörtbölüm mevcuttur. Soyunma yeri be:ik tonozla, ılıklık ve sıcaklık bölümü kubbe ile örtülüdür.Sekizgen planlı sıcaklık kısmında dört yanda eyvanlar ve bunlar arasında halvet odalarıbulunmaktadır.Yeni Hamam'ın duvarında bulunmakta olan bu yazıt 1982 yılında yerinden çıkarılıp :imdikiyeri olan Kleopatra Kapısının kuzeyine yerle:tirilmi:tir. Boyu 1.45 m. eni 0.52 m.dir. Romalılarzamanında bir heykelin kaidesi olarak kullanılmı:tır. Üzerindeki yazıtın Türkçe çevirisi :öyledir."Bu heykel imparatorluk tapına9ının koruyuculu9unu iki kez yapmak, gerek kent, gerekseKilikya eyalet yönetiminde bazı sivil ve resmi i:lerde özel sorumluluk ve yetkilere sahip olmak veba9ımsız eyalet meclisi kurmak gibi pekçok ve seçkin ayrıcalıklarla onurlandırılmı: bulunan Kilikya,;saura ve Lycaonia eyaletlerine ba:kanlık eden, en büyük, en güzel ve en önde gelen ba:kent olanSeverus Alexander'in Septimus Severus'un Caracalla'nın ve Handrianus'un kenti Tarsus tarafındandindar ve talihli efendimiz imparator Marcus Aurelius Severus Alexander'in esenli9i için dikilmi:tir."Yazıt, Severus Alexander'in imparator oldu9u yıllar arasında yani ;S 222-235 yıllarınatarihlenmi:tir.♣ Justiniaus Köprüsü (Baç Köprüsü): Modern Tarsus kentinin do9usunda bulunanJustiniaus köprüsüne halk tarafından eskiden :ehre giri:te alınan Bac Vergisinden dolayı BacKöprüsü denilmektedir. Adana-Ankara karayolunun Tarsus giri:inde ve kuzeyindedir. Berdan(Tarsus) Çayı üzerindeki köprü, ;.S.VI. yüzyılda Bizans ;mparatoru Justiniaus (;.Ö.527-566)tarafından yaptırılmı:tır. Birkaç kez ve en son olarak 1978 yılında restore edilmi:tir. Eskidönemlerde köprüden geçme paralı oldu9undan bu köprüye vergi anlamına gelen Bac adıverilmi:tir.145

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuO♣ Makam-ı erif Camii ve Daniyal Peygamber Kabri: Bu cami'nin içinde DaniyalPeygamberin makamının bulunmasından dolayı Makam-ı =erif Camii olarak da anılmaktadır.Bulundu9u vermi: mahalleye ismini olan Makam Camii, bu gün müze binası olarak kullanılan KubatPa:a Medresesi’nin 10-15 m kuzeybatısında yer alan ana mekanı dikdörtgen planlı, tonozlu vekemerlidir. Makam-ı =erif Camii merkezinde 1857 yılında yapılmı:tır. Yeni bir bölüm de eklenmi:tirYeni yapıdan eski kısma üç kapı açılmakta ve üç basamakla ana makama inilmektedir.Burası basık bir kubbe ile örtülüdür. Mihrabı düz ve sadedir. Do9usunda Daniyal Peygamberinkabri yer almaktadır. Bu nedenle camiye "Makam Camii" adı verilmi:tir. Daniyal Peygamber 2.Babil Kralı Nebukadnesar (;.Ö. 605-562) zamanında ya:amı:, Yahudileri Babil esaretinden ilmi vekehanetleriyle kurtarmı: bir peygamberdir. Rivayete göre Babil Kralı rüyasında ;srailo9ullarındanGelecek bir erkek çocu9un kendi tahtını sarsaca9ını bildirmesi üzerine israilo9ullarından do9anerkek çocukların öldürülmesini emretmi:tir. Bu nedenle Daniyal Peygamber do9unca onu da9ba:ında bir ma9araya bırakmı:tır. Ma9arada bir erkek ve bir di:i aslan himayesinde büyüyenDaniyal, delikanlı olunca kavmi arasına karı:mı:tır.Bir kıtlık senesinde Tarsus'a davet edilen Daniyal Peygamber'in Tarsus'a gelmesiyle birliktebolluk olmu:. Bu nedenle Daniyal Peygamber Babil' e geri gönderilmemi:, ölünce de Tarsus'ta:imdiki Makam Camiinin bulundu9u yere gömülmü:tür. Hc.17. yılında Hz. Ömer devrinde Tarsusfethedilince, Daniyal Peygamberin mezarı açtırılmı: burada büyük bir lahit içerisinde altın iplikledokunmu: kuma:a sarılı ayet uzun boylu bir ceset görülmü:tür. Ba:ından geçen maceralarınsembolü olarak parma9ındaki yüzü9ün ta:ına biri erkek olan iki aslanın arasında genç bir çocuk,di:i aslan onu yalıyor :eklinde i:lenmi:tir. Cesedin Yahudiler tarafından çalınmaması için, Hz.Ömer’in emri üzerine önceki yerine gayet derince defnettirilip üzerinden de Berdan Nehrindengelen ufak bir çayın suyunu kabrin üzerinden geçecek :ekilde akıtıp hiç kimsenin kabre elsürmeyece9i :eklinde emniyete alınmı:tır.Nitekim caminin son tamiratı sırasında çok derinlerde caminin arka ve alt kısmında suyungiri: yerinde gayet kalın ve gayet muntazam mazgal demirleri çıkmı:tır. Daniyal Peygamberincesedi, bu mazgallardan geçen suyun çok a:a9ısındadır.♣ Ulu Cami (Cami-i Nur): Cami-i Nur adıyla anılan ve bulundu9u semte de Cami-Nur isminiveren bu cami, Tarsus merkezinde yer alan Türk-;slam sanatının önde gelen eseridir.1579 yılındaRamazano9ullarından Piri Pa:anın o9lu ;brahim Bey tarafından yaptırılmı:tır. Selçuk-Osmanlıüslubunda tek :erefeli minaresi olan cami Sen Piyer Kilisesi kalıntılarının üstüne yapılmı:tır.Yapıda tümüyle ta: kesme kullanılmı:tır. 47X13 m. boyutlarında dikdörtgen plana sahip caminin içavlusuna 10 m. yüksekli9inde, 7.20 m. geni:li9inde olup, do9u, kuzey ve batı bölümlerini kapsayan14 mermer sütunun ta:ıdı9ı revak vardır. ta: Avlu levhalarla kaplı olup, ortada (H.1323) tarihlionarım kitabesi bulunan bir :adırvanı mevcuttur. Camiye kuzey yönünden abidevi portalla girilir. Buportal Memlük mimarı özelliklerini ta:ıyan siyah beyaz mermerlerle süslüdür. Son cemaat yeri,do9u- batı do9rultusunda 14 adet baklava dilimli sütunların ta:ıdı9ı orijinal kiremitlerle örtülü 16kubbeden revaklı ve 5 kapılı avlu yer alır. Caminin iç mekan sütunları ";ran Kemeri" adı verilen yarısivri kemerlerle birbirine ba9lanmı:tır. Caminin mimber, mihrap ve müezzin mahfili mermerdenyapılmı:tır.Caminin do9u bölümünde ayrı mekanda Hazreti =it ve Lokman peygamberlerin makamlarıve Abbasi Halifesi olan ve Pozantı’da 833 (H.218) yılında ölen Me'mun'un kabri bulunmaktadır.Cami Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 01.11.1990 gün ve 696 sayılı kararı iletescil edilmi:tir.♣ Tarsus elalesi ve Roma Mezarları: Tarsus ;lçe Merkezinin kuzeyinde Berdan (Kydnos)Çay'ı üzerindedir. Berdan nehrinin bu bölümünde nehir suyu 4-5 metrelik bir yükseklikten dökülerek:elale meydana getirmektedir. Romalılar döneminde :elalenin bulundu9u alan nekropol (mezarlık)Oolarak kullanılmı:tır. =elalenin bulundu9u alanda konglomera yapıya sahip kayalara oyularakmezarlar nehrin akı: yükseltisi altında ortaya çıkmasından sonra oldukça tahrip olmu:yapılmı:durumdadır.♣ Cumhuriyet Alanı Antik Kenti: Tarsus ;lçesi Merkezinde çok katlı otopark projesi temelhafriyat çalı:maları esnasında zemin seviyesinin 5 m. altında antik bir yola tesadüf edilmi:tir. 68m.lik bölümü ortaya çıkarılan yolun geni:li9i 7 m. olup, poligonal teknikte bazalt ta:tan in:aedilmi:tir. Yolun altında 1.70 m. yükseklikte, 70 cm. geni:likte orijinal kanalizasyon sistemi ve talikanallarla, cadde kenarlarında konglomera ta:tan ya9mur sularını toplayan kanallar mevcuttur.Antik sa9 yolun tarafında sütunlu stilabot yer almaktadır. Roma döneminde yapıldı9ı tahmin edilen146

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporuyolun Bizans ve ;slami dönemlerde de kullanıldı9ı yapılan çalı:malardan anla:ılmı:tır. Kazıçalı:maları devam etmektedir.♣ Antik Mezar Kalıntısı: Tarsus ;lçesi, Caminur Mahallesi, 305 ada, 21 parsel üzerindeyapılan Emniyet Sarayının temel atma hafriyat esnasında ortaya çıkan kesme kireç ta:ından in:aedilen anıt mezarın güneyinde giri: bir kapısının bulundu9u, giri:in her iki yanında birer kilinesibulunan bir oda ile ba9lantılı ikinci bir odanın bulundu9u görülmü:tür. Üst bölüm ikinci katta, ortazemine açıklı9ı olan ve yanlarda kilineler bulunan bir mekan ve bu mekanın kuzeyinde yüksekkilineli bir mekanın daha mevcut oldu9u tespit edilmi:tir. Müze Müdürlü9ünce yürütülen çalı:malarsonucunda mezar içinde pi:mi: bulunan toprak lahitler ve di9er buluntular Müze Müdürlü9üneta:ınmı:tır.♣ Roma Yapı Kalıntısı: Tarsus ;lçesi Merkezi, Eski Ömerli Mahallesi, 875 ada, 101 parseldeMilli E9itim Bakanlı9ı’nca yaptırılmak istenen Barbaros Hayrettin Lisesi in:aatı hafriyat çalı:malarısırasında zeminden 3.30 m. alt seviyede açı9a çıkan, Roma döneminde yapıldı9ı belirlenen yapıkalıntısı dikdörtgen planlı olup, be:ik tonozludur. Kesme kalker ta:ından yapılma, sıvalı, do9u batıekseninde olan koridorun uzunlu9u 37.13 m. geni:li9i 3.30 m. dir. Do9u batı do9rultusunda uzanankoridorun kuzey cephesinde 8 kapı açıtı, güney cephesinde ise kazı sonucu açı9a çıkarılan birmerdiven giri:i, binaya giri:i sa9layan ve içi temizlenen, duvarları freskli, zemini mozaikli oda ve 3kapı açıtı bulunmaktadır. Do9u cephede de kemerli bir kapı açıtı bulunmaktadır. Roma yapısıAdana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 19.01.1998 gün ve 2951 sayılı kararı ileedilmi: tescil ve koruma altına alınmı:tır.♣HabeN Bilal-i Makamı Ve Mescidi: Bilal-i Habe:i Makamı ve Mescidi, Ulu Caminingüneybatı tarafında bulunmaktadır. Peygamberimiz Hz. Muhammed (S.A.V.)' in müezzini olan BilaliHabe:i'nin Hz. Ömer zamanında feth edilen yerleri ziyareti esnasında Tarsus'a geldi9i, kırkka:ıkdenilen yerde, yani :imdiki makamı ve mescidi bulunan yerde ezan okuyup, namaz kıldırdı9ı için 7.Yüzyılda makamı, 16.yüzyılda da mescidi in:a edilmi:tir. Mescid kara planlı olup, üstü büyük birkubbeyle örtülüdür. Üç bölümlü, üç kubbeli son cemaat mahalli mevcuttur. ;çeride Bilal-i Habe:i'yeait makam kısmı vardır. Ayrıca mescidin yanına bir de kuyu in:a ettirilmi:tir. Osmanlı ar:ivbelgelerinde, 1519 tarihinde Bilal-i Habe:i makamı adına bir vakfın kuruldu9u anla:ılmaktadır.♣ Mencek Baba Türbesi: Tarsus ;lçesi Merkezi, Tekke Mahallesinde bulunmaktadır.Nak:ibendi =eyhlerinden Mehmet Bey tarafından yaptırılmı:tır. Halk tarafından Mencek Baba diyeadlandırılan türbeye ait kitabe, giri: güneydeki kapısının üzerinde yer alır.Osmanlı Devleti ar:iv belgelerinde Mencek Zaviyesi (Küçük Tekke) olarak kayıtlara girenyapının, vakfiyesinden anla:ıldı9ına göre ;mam Kuseyrizade =eyh Abdullah Mencek tarafındanin:a edilmi:tir. Yine aynı zat tarafından H.781 (M.1379)' da vakfiyesi de tanzim edilmi:tir.Vakfiyesinden Orta Asya'dan ve Do9u Türkistan'dan Anadolu'ya gelen ve gelecek Türklerinu9ramaları ve konaklamaları için kurulmu: oldu9u ifade edilmektedir. ;çeride bir mezar sanduka yeralmaktadır. Güney tarafında bir mihrabı bulunan yapının kubbesinde dekoratif anlamda renklisüslemeler görülmektedir♣ Duatepe Türbesi: Tarsus ;lçesi Merkezi, Kleopatra kapısının kuzeydo9usunda, GözlükuleHöyü9ünün batı ete9inde Karamehmetler ;lkö9retim okulunun bahçesinde bulunmaktadır. OsmanlıDevleti zamanında yapıldı9ı tahmin edilen ta: türbe, yı9ma avlu içerisinde yer almaktadır. Yapıkare planlar ve olu:mu: kubbelerden olup, bugünkü durumu bakımsız ve harap bir vaziyettedir.♣ Mehmet Felah Türbesi: Tarsus ;lçesi Merkezi, Adana Caddesi üzerinde bulunan DemirkapıCamiinin içerisinde yer almaktadır. Türbe Tarsus'u Ermenilerden alan Halep Saltanat NaibiHarzemli Seyfettin Timur'un :ehit dü:en kumandanı Felaho9lu Nureddin adına Osmanlı Padi:ahıII. Abdulhamit tarafından (1903 yılında) yaptırılmı:tır.♣ Kubad PaNa Medresesi: Tarsus ;lçesi Merkezi. Tabakhane Mahallesinde bulunmaktadır.1970 yılından 2002’li yılına kadar Tarsus Müze binası olarak kullanılmı:tır. YapıRamazano9ullarından Piri Pa:a'nın karde:i Kubad Pa:a tarafından 1553 tarihinde medrese olarakin:a edilmi:tir. Medrese dikdörtgen planlı olup, ortada avlunun etrafında 16 oda sıralanmı:tır.Orijinalinde iki katlı, tek eyvanlı, açık avlulu medreseler grubundandır. 1970 yılında yapılanonarımlarda orijinal :eklini büyük ölçüde kaybetmi:tir. Tamamen kesme ta:tan yapılan medreseningiri:i batıdan görkemli, süslemeli, Selçuklu stilinde orijinal bir kapıdan sa9lanmaktadır. Medreseodalarının tavanları tonozlu olup, odalarda birer ocak bulunmaktadır.147

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu♣ KırkkaNık Bedesteni: Tarsus ;lçesi Merkezinde, Ulu Caminin hemen yanındabulunmaktadır. Bedesten Ramazano9ullarından Piri Pa:a'nın o9lu ;brahim Bey tarafından 1579tarihinde Ulu Cami ile birlikte yaptırılmı:tır. Medrese ve ;marethane olarak kullanılmı: olup tarihi birde9ere sahiptir. Dikdörtgen plana sahip yapı, kesme ta:tan yapılmı:tır. Üzeri be: adet kubbe ileörtülüdür. 1960-1961 yıllarında büyük bir onarım görmü: ve kapalı çar:ı olarak kullanıma açılmı:tır.=u anda dükkan olarak kullanılan 18 oda mevcuttur. Yapıya do9u, batı ve kuzeybatıda bulunankapılardan girilmektedir. Giri: kapıları be:ik tonozludur.♣ SaUlıklı Köyü Antik Yolu ve Kapısı: Sa9lıklı Köyü Tarsus'a 15 km. uzaklıkta olup, köyünyukarı da9lık kısmında ana kaya ta: üzerinde levhalarla dö:eli Roma yolu vardır. Roma yoluyüksek bir yerde olup, buradan Tarsus ve civarı sahile kadar görülebilmektedir. Yolun geni:li9iyakla:ık üç metredir ve 3 km. lik kısmı sa9lam durumdadır. Yolun her iki tarafında bulunan korkulukduvarı yol boyunca devam etmektedir. Yol güzergahı üzerinde Roma ve Bizans devirlerine aitmezarlar ve yolla ilgili yazılı onarım kitabeleri bulunmaktadır. Söz konusu bu roma yolu üzerindekemerli bir yapı vardır. Bu kapının zafer takı ve kilikya sınırlarının ba:langıç yeri oldu9u veya sınırkapısı olarak yapıldı9ı tahmin edilmektedir. Tek sıra kesme ta:tan yapılan kapının geni:li9i 8.80 m,yüksekli9i ise 5.20 m.dir.♣ ÇavuNlu Köyü Gözetleme Kulesi: Tarsus-Pozantı karayolunun 25. Km.sinden sa9adönülerek 7 km. stablize yoldan sonra Çavu:lu Köyü mevkiindeki gözetleme kulesine ula:ılır.Vadiye hakim bir tepe üzerinde bulunan ve ortaça9da in:aa edilen gözetleme kulesi dörtgen planlı,duvarları kesme ta:tan yapılmı:tır. ;ki katlı olan yapının orta kat kiri: ah:ap yerleri görülmektedir.♣ Gülek Kalesi: Tarsus ;lçesine ba9lı Gülek Beldesinin kuzeydo9usunda yüksek da9kayalıküzerindedir. Gülek Bo9azına hakim olan kale, oldukça düzgün ta:lardan özenle yapılmı:tır. Kaleninsurları savunmaya zayıf noktalardan kö:eli ve yuvarlak kulelerle takviye edilmi:tir. Kaleye giri:,kemerli abidevi bir kapıdandır. Kale oldukça olmu: tahrip durumdadır.♣ SarıNıh Hanı: Sarı:ıh Hanı, Tarsus Çukurba9 ;lçesi, Köyü, Sarı:ıh Mahallesi yerle:imalanının batısında bulunmaktadır. Han do9u-batı eksenli olup, tahminen 30 m. uzunlu9unda, 12 mgeni:li9inde ve 5-6 m yüksekli9indedir. Dikdörtgen planlı han küçük kesme ta:lardan Horasan harcıile yapılmı:tır. Güney cephede yuvarlak giri: tonozlu koridoru bulunmaktadır. Hanın içi yuvarlaktonozludur. Tonozun üstü dı:tan beton ile doldurulmu:tur. Yapının muhtemelen beyliklerdöneminde yapıldı9ı sanılmaktadır. Hanın yanında bir de çe:me bulunmaktadır.♣ Tarsus ehitler Abidesi: Tarsus ;lçe Merkezi, Cumhuriyet Caddesi üzerindedir. Tarsus'unkurtulu:unda :ehit dü:enlerin anısına, 1955 yılında yaptırılmı:tır. O Sava:ında Tarsus'unKurtulu:çe:itli yerlerinde :ehit olanların naa:ları alınıp, bu anıtın altındaki katafanga konulmu:tur. AdanaKoruma Kurulunca tescil edilerek koruma altına alınmı:tır.♣ Çam Alan Türk ehitliUi: Tarsus-Ankara E-5 karayolunun 47. Km.sindeki ÇamalanKasabasında :ehit dü:en bir subay ve 29 ere aittir. Adana Koruma Kurulunca tescil edilerekkoruma altına alınmı:tır.O♣ Eshab-I Kehf ehitliUi: Tarsus Çamlıyayla karayolunun 20. Km.sinde yolun sol tarafındadır.OKöyü sınırları içerisindedir. ;çerisinde 4 adet mezar bulunmaktadır. =ehitlik Sadi AK=AH;NUla:isimli bir hayırsever tarafından yaptırılmı:tır. Burada yatan :ehitlerin Tozkoparan Müfrezesinemensup oldukları söylenmektedir.♣ Su Kemeri: Tarsus ;lçe Merkezinin 700-800 m kuzeydo9usunda bulunan Su Kemeri 10X3m. ebatlarında, 12 m. yüksekli9indedir. Yapının içi moloz ta:lardan harç kullanılarak yapılmı:,yüzeyi ise tu9la ile düzgün bir :ekilde in:aa edilmi:tir.♣ Mahmut AUa HöyüUü: Tarsus- Adana sa9 karayolunun tarafında Mahmuta9a Köyününbiti:i9inde Geni: bulunmaktadır. yayvan höyü9ün üst kısmı tarla düzeltilmi: malikince ve tahripedilmi:tir. Höyükte Hitit dönemine kadar olan katlar tespit edilmi:tir. Höyük Adana KorumaKurulunca tescil edilmi:tir.♣ AliefendioUlu Köyü HöyüUü: Tarsus ;lçe Merkezine ba9lı Aliefendio9lu Köyü sınırları içindeyer almaktadır. Höyük Adana Koruma Kurulunun 21.10.1992 tarih ve 1311 sayılı kararı ile tesciledilmi:tir.♣ Nacarlı Köyü HöyüUü: Tarsus ;lçesi, Nacarlı köyü sınırları içinde yer almaktadır. Höyükköyün batısında yüksek bir tepelik üzerinde olup, üst düzeyde yo9un Roma Bizans dönemi seramik148

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporukalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca köyün içinde geçen dere üzerinde tek kemer göze sahip birortaça9 köprüsü vardır. Höyük koruma altına alınmı:tır.♣ Tepe Köyü HöyüUü: Tepeköyü sınırları içinde bulunan höyük do9al bir tepe üzenrinde yeralmaktadır. Höyükte su sarnıçları, topra9a gömülü pt. küpler ve yo9un yapı malzemeleribulunmaktadır. Höyük koruma altına alınmı:tır.♣ Kaklık TaNı Köyü Nekropol Alanı Ve Örenyeri: Kaklıkta:ı Köyü sınırları içinde vadidenbatıya yükselen kaya oyulmu: kütlesine Roma devrine ait mezarlar toplulu9u bulunmaktadır. Kayamezarlarından içeri geni: girildi9inde mezar odası ve ortada dikdörtgen çukurluk ve mezar odasınınyanlarında ölü hediye ni:leri yer almaktadır. Söz konusu nekropol alanının çevresinde küçükyerle:im alanları mevcuttur.♣ Karadiken Köyü Mezar Anıtı: Karadiken Köyünde yüksekçe tepe üzerinde dı:ı kesmeyapılmı: ta:lardan mezar anıta M.S.2. nci - 3.cü yy. tarihlenmektedir. Anıtın üst kısmı yıkılmı:tır. ;çörgüsü ara kısım molozlarla doldurulmu:tur.♣ Belen Köyü Nekropol Alanı ve Örenyeri: Belen Köyü yakınında kireç ta:ı kayalık üzerindeM.S.2 ve 3. yy. Roma devri lahit ve kaya mezarların bulundu9u nekropol alanı bulunmaktadır.Yakın çevresinde küçük bir örenyeri mevcuttur.♣ KeNbükü Köyü Nekropol Alanı ve Örenyeri: Ke:bükü Köyü sınırları içinde anayola giri:inve solunda M.S. 3-4. yy.a tarihlenebilen geni: bir nekropol alanı bulunmaktadır. Nekropolsa9alanının do9usunda tepe düzlü9ü üzerinde aynı devre tekabül eden bina ve su sarnıcı kalıntılarıyer alır. En ilgi çekici olanı, yolun sol giri:indeki oyulmu: kayaya mezarlardır. Ke:bükü köyününiçinden geçen çayın geldi9i güzergah içinde iki adet mezar ve bir adet küçük bir kaya tapına9ıbulunmaktadır. Tapına9ın kaya yazılmı: be: civarına satır yazı mevcuttur.♣ Çevreli (Muhat Köyü Kilise Kalıntısı): Köy yakınında bir adet 6-7. yy' a ait kilise kalıntısıbulunmaktadır. Kilisenin apsis ve yan duvarlarının bir bölümü ayakta kalabilmi:tir. Kiliseninduvarları çok tahrip olmu:, apsisin arka kısmı yıkılmı:tır.♣ Çokak Köyü Han Kalıntısı ve Örenyeri: Çokak Köyü sınırları içinde Kuzoluk mevkiindebüyük bir han kalıntısı yer almaktadır. Duvarlarının bir kısmı sa9lam olarak günümüze kadargelmi:tir. Han kompleksine yakın kayalık arazi üzerinde yapı kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca bir deçe:me binası mevcuttur.ANAMUR♣ Anamur Müzesi: Müzede etnografik ve arkeolojik eserler bölümü, kütüphane, foto9rafhane,laboratuar, konservasyon ve sanat galerisi gibi üniteler bulunmaktadır. Arkeolojik bölümdehelenestik, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler sergilenmektedir. Bozyazı’daki kazıda bulunankabartma motifli altın diadem; Anamur Nekropolünde bulunan 36 parça ajurlu Bizans yapısı altınobjeler, bronz athena, kantar a9ırlı9ı, Müzenin önemli eserleri arasında yer almaktadır.Anamur kazılarında çıkartılan ve ço9u mitolojiksahneleri içeren bitki ve geometrik desenliinsan figürlü zengin mozaik örnekleri ile ; Ö 6. Yüzyıla ait ve Aydıncık'ta bulunan, kırmızı ve siyahfigür tekni9inin en güzel uygulamaları olan Lekitoslar, Helenestik, Roma ve Bizans dönemlerine aitta: kitabe, mil ta:ları, ta: pi:mi: topraktan heykeller ve kabartmalar, Anamur kazılarında bulunaninsan yüzlü kandil örnekleri, ta:ın bir dantel gibi i:lendi9i bitkisel süs ve hayvan figürlü ta: i:lemeörnekleri Müzede sergilenmektedir. Etnografi bölümünde, geleneksel sanatların örnekleri, yörüke:yaları ve "Post Yanı:lı" kilim türleri, zengin bir koleksiyon olu:turmaktadır.♣ Anamur Kalesi: Mamure: Silifke-Anamur karayolu üzerinde, Anamur’un 6 km.güneydo9usunda yer alan kalenin denizden ve karadan gelecek saldırıları önlemek amacıylamazgalları yanında üç tarafından çevrili koruma hendekleri bulunmaktadır. Romalılar, Bizanslılar veKaramano9ulları ile Osmanlılar tarafından da kullanılmı: olan kalenin içinde cami, çe:me vehamam gibi Türk-;slam mimari eserleri mevcuttur.♣ Eski Anamur (Anemurıum): Anamur’un 6 km. güney batısında Anamur burnunundo9usundaki antik kent, Romalılar kurulmu: tarafından ve Bizanslılar devrinde imar görmü:tür.Bazilika, hamam, tiyatro, Odeon mimari kalıntıları, çok katlı mezarlar ile taban mozaikleri ile ünlühamam ve ev kalıntıları vardır.149

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuKÜLTÜRBütün bu arkeolojik tarihi eserlerin yanında binlerce yıllık bir yerle:im bölgesi olmasınınsonucu olarak ortaya çıkan kültür ve folklor de9erler arasında el sanatları, yörük örf ve adetleri,mutfa9ı, halk oyunları, türküleri, ezgileri ile Mersin çok farklı ve renkli bir görünüm vermektedir.Özellikle Eski Mersin adı verilen Ta:eli Yöresinde yöreye özgü tipik folklor özellikleri bulmakmümkündür. Halk oyunları, türküleri, mutfa9ı, gelenek görenekleri, el sanatları ile bu bölge turizmaçısından çok önemli konumdadır.HALK OYUNLARIMersin zengin bir folklora sahiptir. Anamur, Gülnar, Mut, Silifke halk oyunları ile uluslararasıün yapmı:tır. Mersin yöresindeki (Tarsus dı:ında) müzik ve oyunlarda tam bir hareketlilik veçabukluk hakimdir. Halkın ya:am tarzı, müzik ritimlerine yansımı:tır. Tekenin tos vuru:u, kekli9inseki:i, yörü9ün göçü ve yayla yollarındaki hareketlilik, birer ritim kayna9ı olmu:tur.Tarsus oyunları: =irvani, Çiçek Da9ı, Kırkhan Gelin, Pekmez, Tarsus Halayı, Toroslar Halayıgibi...Mut, Gülnar, Silifke yörelerinde oynanan oyunlar, söylenen türküler, Ta:eli yöresinin ortakkültür ürünleri olup, Av:ar, Salur, Cerit, Bozdo9an, Menemenci, Aydıno9lu, Kürkçü ve Barabanlıgibi a:iret köy ve oymaklarının olu:turdu9u etnik yapı, kendine has bir kültür üretmi:tir. Buoyunlardan bazıları :unlardır:Silifke oyunları: Yayla Yolları, Silifke’nin Yo9urdu, Portakal Zeybe9i, Keklik, Türkmen Kızı,Anamur Yolları, Gök Kara Zeybe9i, Sarı Kızın Saçları, Güzeller Güzeli gibi...Mut oyunları: Ay Do9ar Mut Kalesinde, Mut Gelin Ok:aması, Be:i9i =amdan, Tınbıllı,Mandilli, Çay Zeybe9i, Serenler Zeybe9i, Kulun Olam, Tek Zeybe9i gibi...Gülnar oyunları: Sallama, Tımbıllı, Yayla Yolları gibi...EVLENME, DÜKÜNDü9ünler o9lan tarafının ekonomik durumuna göre ço9unlukla gösteri:li bir biçimde vebayram havası içinde yapılmaktadır. Bölgede "Ba:lık Alma" gelene9i yoktur. Köylerde delikanlı, kızıgörücü göndererek ister. Kız evi vermezse ve kızın evlenmeye gönlü varsa o9lan tarafındankaçırılır.Köy dü9ünleri genellikle üç gün sürer. Geceli gündüzlü davul zurna e:li9inde :enlikler yapılır.Dü9ün sevincini bütün köy ya:ar. Bu tür dü9ün törenleri :ehir merkezinde tümüyle kalkmı:tır. Açıkalanlar veya kapalı salonlarda yapılan bir ak:amlık e9lenceler ile dü9ün yapılır. Bölgede resminikah olmadan kız verilmemektedir. Dini nikah resmi nikahtan sonra yapılır.YÖREYE HAS YEMEKLERMersin yöresindeki kültürel çe:itlilik do9al olarak mutfak kültürüne de yansımı:, özellikle arapve Yörük mutfa9ının etkile:imi kendine özgü, yeme içme biçimi ortaya çıkarmı:tır. Yemeklerdebulgur ayrı bir önem ta:ır. ;çli köfte, çi9 köfte, ye:il mercimekli köfte, topalak, batırık, kısır gibiyemeklerinin temel maddesi bulgurdur. Bunun yanında do9ada kendili9inden yeti:en ebegümeci,ısırgan, kuzukula9ı, kenger, gırnaz vb. otlardan sebze yemekleri ve kebap çe:itleri yöreye hasyemeklerdir.Mersin mutfa9ının temel özelli9i bol baharatlı yemekleri ve tatlılarıdır. En önemli tatlılarıcezerye, paluza, samsıra, bandırma, taktak helvası, künefe, kerebiç, pekmez ve yo9urt helvasıdır.Bölgeye özgü lagos balı9ı, :i:, tava, ızgara olarak Mersin mutfa9ında ayrı bir önem ta:ır.Saç üstünde yapılan börek, sıkma ve mantı çok yaygındır. Son yıllarda bölgeye özgü tantuni ileci9er kebabı, :i: kebabı, lahmacun ve Adana kebabı bütün lokantaların vazgeçilmez yemekleriolmu:tur.YEREL G

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuAlta özellikle kırmızı ve sarı renklerden olu:an ipe9imsi :alvar giyilir. Ayakta koyu renklideriden yapılma ön kısmı sivri çizme vardır.ERKEK G;Y;M;: Tepesi üçgen biçimli sivri, iki yandan 75 er cm uzunlukta iki parça ba:ageçirilerek kulaklar kapanmayacak :ekilde sarılır ve arkada ba9lanıp sarkıtılır. Bu keçe külahıgenellikle da9 köylerinde giyerler.Erkekler göynek giyerler. Göyne9in üzerine 3 m uzunlukta, 20 cm. eninde ku:ak ku:anılır.Üste koyu renkte ön kısmının uçlarına ve arkasına sim ile motif i:lenen cepken giyilir. Cepkenindı:ına :ayak dokumadan aba da giyilir.Alta kalın kıldan dokunmu:, yanları i:lemeli orta peyi9i kısa, koyu renkte kahverengi depme:ayak dokumadan hazırlanmı: :alvar giyilir. Dize kadar çorap giyilir. Erkeklerin ayaklarında kırmızırenkte deriden yapılmı: altı siyah lastik, ön kısmı sivri ve arkasında konç kısmı bulunan yemenivardır. Erkek ve kadınlarda çizmeden ba:ka sı9ır derisinden çarık giyilir.EL SANATLARIMersin yöresinde i9ne oyası ve kilim dokumacılı9ı yaygındır. Erdemli’nin da9 köylerindegöçebe olarak ya:ayan Türkmenlerin (Yörük)ya:ama biçimini yansıtan motiflerle dokunan kılheybe, çuval ve kilimler üretilmektedir.Mut ilçesinde kilim dokumacılı9ı çok yaygındır. Kıldan dokunan bu kilimler geometrik ve bitkimotifli olup, renk uyumları çok güzeldir. Bu kilimler desenlerine göre de9i:ik adlar alırlar; Morayak,Yürek üstü gibi.Özellikle Hacı Ahmetli köyünde dokunun kıl heybe,kilim ve çullar;renk,desenve dokunu: bakımından yörenin bütün özelliklerini ta:ır.Çamlıyayla’da ve Sebil’de i:lenen i9ne oyaları, yörenin en özgün etno9rafik eserleridir.Biçimlerine göre bu i9ne oyaları; Kızlar co:turanı, Mindilli, Adalya, Menek:e, Berber aynası, Elmaçiçe9i, Gül domuru gibi adlarla anılmaktadırlar.Kırsal kesimde halkın bo: zaman u9ra:ları çok de9i:iktir. Günlük i:leri olan hayvancılık,tarım i:lerinden vakit kaldıkça çe:itli el i:leri yapılmaktadır. ;çel çevresinde ;9ne Oyası ve Kilimdokumacılı9ı yaygındır.Erdemli: Da9 köylerinde asılları göçebe olan Türkmenlerin (Yörük) ya:ama biçimini yansıtanmotifleri ile dokunmu: kıl heybe, çuval ve kilimler renkleri ve çizgileri ile ilgi çeker.Silifke: Halk E9itim merkezinin açtı9ı kurslarda makrome, tül-bez seramik çiçekler yapılmaktadır.Say mahallesinde sıcak dövme, demir araç ve gereçler, ayrıca evlerde nakı: piko, trikotaj i:leriyapılmaktadır. Akdara ve I:ıklı köylerinde sepet, bıçak; Çatak Kıca ve Kavak, Kırobası, Sarıaydın,Karadedeli, Hasanaliler köylerinde çul, çuval gibi dokumalar yapılmaktadır,Gülnar: Kazanlı, Saray mahallelerinde bölgeye özgü halılar, kilimler dokunmaktadır.Mut: Kilim dokumacılı9ı çok yaygındır. Kıldan dokunan bu kilimler geometrik ve bitki motifli oluprenk uyumu mükemmeldir. Bu kilimler desenlerine göre de9i:ik isimler alırlar. "Mor Ayak ", "YürekÜstü" gibi. Da9 köylerinde koyun ve keçisini otlatan çoban bo: zamanlarında ya kaval çalarak yadaa9açtan yaptı9ı tek mil ile çorap örerek, ip e9irerek geçirir.Hiç bir teknik araç kullanmadan e9rilip bükülen ipliklerden, çoraptan ba:lı9a kadar çe:itligiyecek e:yası dokunur. ;plikler kökboyası ile boyanır. Özellikle Hacı Ahmetli Köyünde dokunan kılheybe, kilim ve çullar, renk, desen ve dokunu: bakımından yörenin bütün özelliklerini ta:ır. Mut'unyakın köylerinde genç kız ve kadınların i:ledikleri beyaz danteller de çok ünlüdür.Bozyazı: Boncuktan çanta, kolye, kemer, bilezik, su kaba9ından biblolar, abajurlar yapılmaktadır.Anamur: Bozdo9an, Güleç, Karalarbah:i: köylerinde koyun yönünden bölgeye özgü desenlerdekarakteristik "Ala Kilim" ve seccade dokunmaktadır.Tarsus: Halk E9itim Merkezi ve Kız meslek Lisesi öncülü9ünde kamı:tan biblo ve bu9daysapından tablo ve benzeri e:yalar yapılmaktadır.Çamlıyayla (Namrun) : Sebilde yapılan i9ne oyaları yörenin en özgün etno9rafik eserleridir.Biçimlerine bu i9ne oyaların "Mindilli", "Kızlar Co:turanı", "Adalya", "Menek:e", "Sevda Çiçe9i","Kayıklı", Karpuz Çiçe9i", "Berber Aynası","Elma Çiçe9i", Gül Domuru", gibi adlarla anılmaktadır.Ayrıca ;limizde bulunan ;ÇEV ;çel El Sanatları Vakfı tarafından çe:itli yörelerimize özgüürünler üretilerek satı: reyonlarında halka arz edilmektedir.151

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuFEST

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporuolup, bu merkezin in:aatının %25'lik bölümü bitirilmi:, ancak ekonomik zorluklar yüzündenyapılmı:tamamlanamamaktadır.YAYLA TUR

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuPozantı’dan do9uya do9ru 50 km. uzaklıkta Alada9lar (Çamardı), Demirkazık, Alaca,Güveller ve Cebel Gölü ile 3700 m yükseklikteki zirveler ise da9cılık için birer cennettir.GENÇL

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu1-Tarsus/Kartaltepe Parkuru: Tarsus ilçesi Kayadibi Köyü hudutları dahilindedir. 120 m.yüksekli9indedir.2-Tarsus/Çanaktepe Parkuru: Tarsus ilçesi Kayadibi Köyü hudutları dahilindedir. 220 m.yüksekli9indedir. Amatör para:ütçülere uygundur.3-Gelincik Tepesi Parkuru: Mersin Merkez ilçesine ba9lı Emirler Köyü hudutlarıdahilindedir. 275 m. yüksekli9inde, amatör para:ütçüler için uygundur.4-Sarnıçtepe Parkuru: Mersin Merkez ilçesine ba9lı Gözne-Kepirli yolu üzerinde KepirliKöyü hudutları dahilindedir. Amatörler için uygun olan parkurun yüksekli9i 150 m.dir.5-Aslanköy Parkuru: Mersin Merkez ilçesine ba9lı Aslanköy Beldesinin kuzeyindedir. ;kitepeden biri 350 m.,di9eri ise 275 m. yüksekli9indedir.6-Tisan Tepesi: ;limiz Silifke ;lçesine ba9lı Ye:ilovacık Beldesi hudutları dahilindedir.Denize hakim, kumsala ini: yapılabilen parkurun yüksekli9i 200 m.dir.ENDEM

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporuu Yer Tesisin Adı SınıfıKapasitesiOdaYatakMersin Taksim 8nternational ***** 249 638Mersin Hiltonsa Oteli ***** 190 428Mersin-Silifke TaAucu Best Resort **** 125 263Mersin Mersin Oteli **** 98 207Mersin-Mezitli Sahil Martı **** 61 134Mersin-Silifke Altınorfoz Ban.Atakent **** 112 232Mersin-Tarsus Tarsus-Mersin Oteli **** 50 104Mersin SutlaAa Oteli **** 80 160Mersin-Bozyazı Anemurion Otel **** 75 150Mersin Gondol Oteli *** 78 140Mersin-Bozyazı Vivanco *** 66 141Mersin Nobel *** 70 140Mersin Mistur Oteli *** 68 120Mersin Soli *** 86 191Mersin-Bozyazı Mamure Otel *** 40 80Mersin-Erdemli Eylül Otel *** 80 168Mersin-Erdemli Kılikya Oteli *** 63 144Mersin-Erdemli Admiral Otel *** 63 141Mersin Büyük Yalçın Oteli *** 72 144Mersin-Silifke Silifke Göksu Oteli ** 24 50Mersin-KumkuyuEylül hotelMersin Oteli ** 21 42Mersin Bayraklı Oteli ** 20 37Mersin Gökhan Oteli ** 28 56Mersin Asyaka Oteli ** 40 80Mersin-Erdemli Akbo>a Oteli-K.Kalesi ** 52 104Mersin-Erdemli Ya-Ka Oteli-K.Kalesi ** 15 30Mersin-Erdemli New Holland Ot.K.Kalesi ** 22 44Mersin Kardelen Oteli ** 47 94Mersin-Anamur Yan Oteli ** 21 42Mersin-Anamur Toyla Oteli ** 25 50Mersin Park Hotel Yalçın ** 30 59Mersin-Silifke Silifke Göksu Oteli ** 24 50Mersin YaAat Oteli ** 41 80Mersin Luna Piena Otel ** 32 68Mersin-Erdemli Davut Otel * 15 30Mersin-Silifke 8ntermot-Bo>sak Motel 66 140Mersin-Silifke Atakent Pansiyon Pansiyon 27 50Mersin-Erdemli Davut Otel Apart Otel 10 50Mersin Ataköy Palmiye Apart Otel 168 504Toplam 2455 5541Kaynak: 8l Kültür ve Turizm Müdürlü>ü-2005

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuUla tırma,

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuH. TARIM ve HAYVANCILIKH. 1 GENEL TARIMSAL YAPIIlıman iklimi, verimli arazi yapısı, çalı:kan insanlarıyla, tarımsal üretimde avantajlara sahipolan Mersin ili, tarihi geçmi:inde de tüm bu özellikleri sayesinde önemli bir tarım merkezi olmu:tur.Mersin tarımının geli:mesinde, ilin elveri:li iklim ve toprak yapısının yanında, Çukurova bölgesininönemli payı vardır.Tarihçe:1832'de bölgeyi ele geçiren Mısırlı ;brahim Pa:a, 8 yıl bölgeyi ba9ımsız bir eyalet olarakidare etmi:tir. Yönetimi sırasında tarımın geli:tirilmesi için, Tarsus Ovası Sulama Projesi'nihazırlatmı:, Mısır ve Suriye'den pamuk tohumuyla :eker kamı:ı, Kıbrıs’tan da kaliteli bu9day vearpa tohumları getirmi:ti, iyi cins arpa ilk defa bu dönemde ekilmeye ba:lanmı:tır. Suriye'dentarımda çalı:tırmak amacıyla getirtti9i yeti:mi: i:çiler, bölge tarımında yararlı olmu:lardır. 19.yüzyılın sonlarında ;ngilizlerin ve Almanların bölgedeki pamuk üretimini geli:tirmeye yönelikfaaliyetleri olmu:tur. 1857 yılında kurulan Manchester Cotton Suply Ass. =irketinin giri:imi ile 1864yılında Mısır'dan getirilerek üreticiye da9ıtılan tonlarca tohum, bölgedeki pamuk tarımına büyükyarar sa9lamı:tır.1880 tarihli Adana Vilayet Salnamesi’nde; yörede bu9day, arpa, susam, pamuk ve nohutüretimi oldu9u; üretimin bir kısmının Avrupa'ya ihraç edildi9i, di9er kısmının bölgede kullanıldı9ı;üretilen portakal, limon, elma, :eftali gibi meyve ve patlıcan, bamya vs.nin Adana ve Mersin'detüketildi9i anla:ılmaktadır.Mersin; Adana ve Tarsus’taki tarımsal geli:meye ba9lı olarak, Çukurova'nın ba:lıca iskelesidurumuna gelmi:ti. 1886'da Adana-Mersin demiryolunun açılması, bir yandan Mersin iskelesininönemini artırırken, bir yandan da pamuk tarımının geli:mesine, sebze ve meyve üretiminin artarakpazara yönelmesine yol açmı:tır. Mersin ilinin iklim ve toprak özellikleri, birçok meyve türününyeti:mesine olanak sa9lamı: ve meyve yeti:tiricili9i en önemli tarım kollarından biri durumunagelmi:tir, ilin kıyıdaki ovalık kesimlerine hakim olan Akdeniz iklimi, Toros yaylalarında kı:ları karlıve so9uk, yazları serin iklime dönü:ür. Bu nedenle kıyı kesimlerinde muz ve turunçgiller gibi sıcakku:ak meyveleri, iç kesimlerde de ise sert iklim ko:ullarına daha dayanıklı meyve türlerinin üretimiyaygınla:mı:tır, ilin bu de9i:ik iklim yapısı, birçok meyvenin yeti:mesine elveri:li do9al ko:ullarıhazırlamı: ve meyve türlerinde büyük bir çe:itlilik sa9lamı:tır.1960'lı yıllarda kaliteli ve yüksek verim alabilmek amacıyla, tarıma önemli yatırımlaryapılmı:tır. Berdan I ve Berdan II sulama kanalları bu dönemde açılmı:, sulu tarıma geçi:sa9lanmı:, narenciye ekimi ile sebzecilik te:vik edilmi:tir. Sulu tarıma geçilmesi ile birlikte özelliklenarenciye üretiminde büyük bir artı: olmu: ve narenciye ihracatı Mersin dı: ticaretinde uzun yıllaren önemli ihraç maddesi olmu:tur.Toroslar'ın eteklerine kadar uzanan kıyı kesimlerinde tabii bitki örtüsü makidir. Toroslar isezengin ormanlarla kaplıdır. Ormanları çam, ladin, köknar gibi a9aç türleri olu:turur.Ovalar ve Ürünleri:Yenice ve Tarsus ovaları ile Mersin'i çevreleyen üçgen :eklindeki alüvyon Arazi, ilin do9ukıyılarında yer alan en geni: düzlüklerdir. Mersin'den batıya do9ru uzanan kıyı :eridi Erdemli,Hacıishaklı, Aydıncık, Bozyazı ve Anamur'da görüldü9ü gibi yer yer, bir kaç km. geni:li9indebüyükçe düzlükler halini almakta ve Silifke çevresinde de geni:çe bir ova bulunmaktadır. Birçokyerde Toroslar, ormanlık veya makilik, dik yamaçlar halinde Akdeniz'e kadar inmektedir.Mersin ilinde, Tarsus’tan Anamur'a kadar bütün kıyı ovaları, tarım alanında önemli yer tutar.Tarıma en uygun yerler Tarsus, Mersin, Erdemli, Aydıncık ve Anamur ovalarıdır. Akdeniz kıyı :eridive da9 etekleri arasında bulunan ovalarda turunçgillerin her çe:idi, özellikle portakal üretimine yerverilmektedir. Portakal dı:ında Mandalina, limon ve greyfurt da yeti:tirilen ürünler arasındadır.Turunçgiller, so9uk olmayan ılıman ve nemli yerlerde yeti:tirilen bir ürün cinsidir, Mersin ilinindeniz kıyıları ;le Toroslar' ın etekleri arasında kalan, do9udan batıya do9ru ye:il bir :erit gibiuzanan ovalarda turunçgil; Mersin ve Erdemli' de, portakal, limon ve mandalina yeti:tirilmektedir.158

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuSilifke'nin Göksu vadisi ve Erdemli ovası en iyi cins limonların yeti:tirildi9i yerlerdir.Anamur'da yeni açılan sulama tesisleri, limon dikimine önem kazandırmı:, ayrıca burada ünlüAnamur muzunun seracılı9ı da yapılmaktadır. Aydıncık ve Gülnar'ın Ovacık yörelerinde deturunçgil bahçeleri bulunmaktadır.Turunçgillerden sonra di9er önemli tarım ürünü ise örtü altı yoluyla yeti:tirilen sebzeciliktir.Turfandacılık Mersin ovasının kıyıya yakın yörelerinde yapılmaktadır. Bu yörede topraktan yılda ikiveya üç defa ürün alınır, ilkbaharda domates, biber, hıyar, patlıcan ve kabak turfanda olarakyeti:tirilir. Bu ürünler toplandıktan sora, aynı alanda "güzlük" denilen marul, taze fasulye, turp,kabak ve hıyar gibi ürünler dikilir. Üçüncü olarak Sonbaharda aynı alana bu defa bakla, so9an,pırasa, ıspanak, marul dikilmektedir.Yaylalık yörelerde elma, :eftali, kiraz yeti:tirilmektedir. Daha önceleri Silifke ve Tarsusyaylalarında yeti:tirilen turfanda kayısının merkezi günümüzde Mut ilçesi olmu:tur. Mut, yurtçapında turfanda sofralık :ekerpare kayısısı ile ün kazanmı:tır.Dalgalı arazilerde ba9cılık önemli bir yer tutmaktadır. Turfanda olarak satılan Tarsus Beyazıve Recep üzümleri, bölgenin en iyi cins ba9 ürünleridir ve dı: ülkelere de gönderilmektedir. Da9lıkve yaylalık yörelerde bu9day, arpa, çavdar ve nohut gibi tahılların ekimi yapılmaktadır.Mersin'in dalgalı arazi bölgelerinde melengiç a9açlarına a:ı yapılarak Antepfıstı9ıyeti:tirilmektedir. Bu yörede yeti:tirilen zeytin a9açlarından zeytinya9ı ve sofralık zeytin üretimyapılmaktadır.Ço9u Silifke'de olmak üzere, kıyı ovalarında çilek ekimi yapılmakta ve toplanan çilekler,plastik kutularda bozulmadan çevre illere gönderilmektedir.Yenidünya, erik, incir, Trabzon hurması, ayva ve badem gibi meyveler, Mersin'in elveri:liyörelerinde yeti:tirilmektedir. Bu meyveler çevrede tüketildi9i gibi di9er illere de pazarlanmaktadır.Tarsus ve Silifke'de pirinç; Mut, Anamur ve Silifke ovalarında yerfıstı9ı, susam; Gülnar, Mutve di9er yaylalık yörelerde nohut, mercimek, kuru fasulye, Tarsus ve Yenice ovalarında ise pamuküretimi yapılmaktadır.H. 2 TARIMSAL ÜRETü -2005Polikültür tarımının yapıldı9ı ilimizde ürün deseni itibariyle zengin bir çe:itlilik göstermektedir.Kuru tarım alanlarının yaygınlı9ı nedeniyle en çok tarla bitkileri üretimi yapılmakta olup, gerek ekimalanı gerekse üretim miktarı bakımından bu9day ön sırayı almakta ve en çok Tarsus ve Mutilçelerinde üretilmektedir. ;limizde özellikle Tarsus ;lçesinde 2. ürün olarak mısır yeti:tiricili9i önemkazanmaktadır.Sulu tarım alanlarında yaygın olarak Narenciye, Elma, =eftali, Kayısı, Muz, Kiraz, Çilekyeti:tirilmektedir. Ayrıca açık tarla ve örtü altı sebzecili9i tarımsal ekonomi içinde çok büyük birpaya sahiptir. Son yıllarda zeytin ve ba9 yeti:tiricili9i de önem kazanmı: olup; 20.889 hektarlıkalanda ba9cılık ve 9.796 hektarlık alanda zeytincilik yapılmaktadır.159

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuH. 2. 1 Bitkisel Üretim;klim ko:ulları ve arazi yapısına göre ilimizde oldukça çe:itli tarımsal ürünlerüretilebilmektedir. ;limiz Türkiye narenciye üretiminin 1/3 ünü, sebze üretiminin %5.26 sını, meyveüretiminin %6.55 ni, tahıl üretiminin %1.87 sini üretmektedir. ;lde yeti:en en önemli ürünler;narenciye, :eftali, üzüm ve çe:itli sebzelerdir. ;lin ekolojik yapısı ilk ve son turfandacılı9aelveri:lidir. Turfanda sebze yeti:tiricili9inde Antalya ;linden sonra örtü altı alan varlı9ına sahip ikinciildir.Tarımsal üretim içerisinde üretim miktarı açısından ilk sırayı sebze üretimi almaktadır. Bunusırasıyla tarla bitkileri, narenciye ve di9er meyve üretimi izlemektedir. Ekili: miktarı açısındanbaktı9ımızda ilk sırayı tarla bitkileri almakta, bunu sırasıyla meyve, sebze ve narenciyeizlemektedir.H. 2. 1. 1 Tarla BitkileriTablo H.2: Tarla Ürünleri (2005 Yılı)Ürünler Ekim Alanı ( Ha.) Üretim Miktarı ( Ton )BuEday 143.508 358.047Arpa 25.625 48.130Yulaf 55 121Çavdar 690 1.133Çeltik 1.450 9.425Mısır ( I. ve II. Ürün ) 44.311 472.634Pamuk 2.200 9.425Soya ( I. ve II. Ürün ) 700 1.988Susam ( I. ve II. Ürün ) 2.582 2.253Ayçiçe>i 800 2.400Yerfıstı>ı ( I. ve II. Ürün ) 1.165 1.975Nohut 23.890 16.385Kuru Fasulye 180 198YeAil Mercimek 72 69Kırmızı Mercimek 19 10Burçak 5 52.286 38.766Yonca 104 6.600Tritikale 70 280Silajlık Mısır 651 28.328Korunga 121 1.964Patates 240 7.0508l Tarım Müdürlü>ü -2005H. 2. 1. 1. 1 Bu daygillerBakınız Tablo H.2.@H. 2. 1. 1. 2 BaklagillerBakınız Tablo H. 2.H. 2. 1. 1. 3 Yem BitkileriBakınız Tablo H. 2.H. 2. 1. 1. 4 Endüstriyel BitkilerBakınız Tablo H. 2.H. 2. 1. 2 Bahçe BitkileriH. 2. 1. 2. 1 Meyve ÜretimiBakınız Tablo H. 3.160

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo H. 3: Meyveler (2005 Yılı)Ürün AdıKapladıEıKapladıEıÜretim (Ton) Ürün AdıAlan(Ha)Alan(Ha)Üretim (Ton)Armut 298 4980 Çilek 2780 103792Ayva 42 1269 Dut - 964Elma 4368 60668 8ncir 285 7218Yenidünya 186 3325 Keçiboynuzu 182 5313Erik 1133 16799 Kivi 7 40Kayısı 5463 53998 Muz 1853 105553Kızılcık - 221 Nar 318 8541Zerdali - 41 T.Hurması 331 3801Kiraz 1057 7609 Üzüm 20889 232434Deftali 3938 77518 Zeytin 9796 85392ViAne 2 17 Limon 13504 369346Antep Fıstı>ı 407 592 Portakal 8514 252332Ceviz 427 3039 Mandalina 3518 94283Badem 555 4934 Turunç - 107Ahududu 13 260 Altıntop 596 23408Avakado 13 1568l Tarım Müdürlü>ü -2005H. 2. 1. 2. 2 Sebze ÜretimiTablo H. 4: Sebzeler (2005 Yılı)Ürünler Ekim Alanı (ha) Üretim (Ton) Ürünler Ekim Alanı (ha) Üretim (Ton)Beyaz Lahana 138 7666 Kavun 173 5671Kırmızı Lahana 181 3028 Karpuz 251 8694Göbekli Marul 806 13874 Sakızkaba>ı 414 9872Kıvırcık Marul 2050 35875 Hıyar 1112 37343Aysberg Marul 450 11250 Acur 191 3070Ispanak 688 10070 Patlıcan 907 26435Pırasa 1469 76224 Domates 7015 518315Pazı 30 300 Biber 1716 30900Nane 127 2522 Taze Sarsmak 89 1008Maydanoz 346 6845 Kuru Sarımsak 132 633Taze Fasulye 2324 20797 Taze So>an 551 8151Taze Bakla 1454 8568 Kuru So>an 570 10028Taze Bezelye 902 7203 Havuç 24 512Taze Barbunya 174 1216 Turp 112 2268Taze Börülce 36 148 Karnabahar 365 6370Bamya 425 2349 Brokoli 26 385Balkaba>ı 16 250 Mantar - 108l Tarım Müdürlü>ü -2005Tablo H. 5: Örtü Altı Sebzeler ve Meyveler (2005 Yılı)Ürünler Ekim Alanı ( Ha.) Üretim Miktarı ( Ton )Domates 2531 247388Hıyar 971 112087Biber 1874 113082Kabak 595 20838Karpuz 1526 91498Patlıcan 759 41428Di>erleri 200 2986Üzüm 27 795Çilek 1239 47938Muz 1355 887558l Tarım Müdürlü>ü -2005;limiz örtü altı alanı toplamı 110.758 Dekar olup; toplam cam sera alanı 4800 Dekar, toplamplastik sera alanı 55.053 Dekar, toplam yüksek tünel alanı 32.127 Dekar, toplam alçak tünel alanıise 18.778 Dekardır.H. 2. 1. 2. 3 Süs BitkileriBu konu ile ilgili yeterli bilgi bulunamamı:tır.161

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuH. 2. 2 Hayvansal ÜretimMersin hayvancılık konusunda da oldukça büyük bir potansiyele sahip bulunmaktadır. Sonyıllarda mera hayvancılı9ı yanında besicilikte de geli:me görülmektedir.Tablo H . 6: 8limizde Hayvancılık1622005 ADET7BÜYÜKBA HAYVANLARSı>ır 84.497Manda 30KÜÇÜKBA HAYVANLAR 641.285Koyun 241.465Kılkeçisi 399.820TEK TIRNAKLI 9.454At 2.103Katır 1.954EAek 5.368Deve 29KANATLI HAYVANLAR 4.543.814Tavuk (Yumurtacı ) 891.942Tavuk (Broiler ) 3.641.100Hindi 9.882Kaz 297Ördek 593Arı kovanı ( Fenni) 143.115Arı kovanı (Eski tip ) 8108l Tarım Müdürlü>ü -2005CHNSHYa>Tablo H . 7: Hayvansal Ürünler ÜretimiÜRÜN ÜRÜN MHKTARI (TON)Süt 145.013Yo>urt + + Peynir 17.250Kırmızı et 6.480Beyaz et 18.983Keçi kılı + Yapa>ı 425Bal 2.641Yumurta 3.8448l Tarım Müdürlü>ü -2005H. 2. 2. 1 Büyükba B HayvancılıkHayvancılık, Mersin'in da9lık kesimleriyle e:ik alanlarında ya:ayan nüfusun önemli geçimkaynaklarından biridir, ilin da9lık bölgelerinde tahıl tarımı yanında, hayvancılık da yapılır. Bunundı:ında, hayvancılık il genelinde, küçük i:letmeler için yardımcı gelir ve gıda kayna9ı olarak daönem kazanmı:tır.;lde, 1950'lerde tarımda makinele:menin hızlanmasıyla ve ekim alanlarının geni:lemesiylebirlikte, meralar azalmaya ba:lamı:, bunun sonucu olarak yem sıkıntısı ba: göstermi:tir. Bu durum,daha çok mera hayvancılı9ı yapan i:letmeleri besi ve süt hayvancılı9ına yönelmi:tir.;lde bahçe tarımının geli:mesiyle birlikte, çiftlik gübresi kullanımının giderek önemkazanması, hayvansal ürünlerin tüketimindeki artı: ve yurt dı:ına pazarlama olanaklarınındo9ması, besi hayvancılı9ının giderek yaygınla:masında ba:lıca etkenler olmu:tur.Di9er taraftan 1960'lı yılların ba:ından sonra hayvansal ürünlerde verimlili9i artırmayıamaçlayan tohumlama çalı:maları da hayvancılı9ı olumlu yönde etkilemi:tir. Mersin'de meralarınaz olması nedeniyle, mera hayvancılı9ı yerine, besicilik yapılmaktadır. Et tüketiminin artı:ı,limandan canlı hayvan dı: satımının kolayca yapılması ve yem fabrikasının bulunması gibinedenler, ahır besicili9inin geli:mesini sa9lamı:tır. Bakınız Tablo H.6.H. 2. 2. 2 Küçükba B HayvancılıkBakınız Tablo H.6.H. 2. 2. 3 Kümes Hayvancılı @ ı ( Kanatlı Üretimi)Kümes hayvanları yeti:tiricili9inde genellikle aile i:letmecili9i yaygındır.Bakınız Tablo H.6.

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuH. 2. 2. 4 Su Ürünleri;lin Akdeniz’e kıyı olması nedeniyle ;lde balıkçılık önemlidir. Ayrıca tatlı su ve kültürbalıkçılı9ında da tesisler mevcuttur. ;limiz hayvansal üretiminde su ürünleri de önemli yertutmaktadır. Göksu ırma9ı, Berdan, Dragon, Lemas çaylarında sazan, alabalık, kaya balı9ı, tatlısukefali, yayın, levrek, yılan balı9ı avlanmaktadırTablo H. 8: Su Ürünleri ÜretimiÜRÜNLERÜRETHM (TON)Deniz Balıkları 1.900Tatlısu Balıkları 50Kültür Balıkları 389Di>er Deniz Ürünleri 141TOPLAM 2.2008l Tarım Müdürlü>ü -2005;lde kıyı ve kıyı ötesi balıkçılı9ı yapılmaktadır. Akarsuların denize getirmi: oldukları besinmaddeleri nedeniyle, akarsuların denize döküldü9ü yerler verimli av sahalarıdır. ;lin avlanma bandı,Tarsus ırma9ı a9zından ba:lar; Silifke ilçesindeki Paradeniz ve Akgöl dalyanlarını içine alarakAnamur ilçesine dek uzanır. Tatlı su balıkçılı9ı, kurulan i:letmeler ile akarsu, dere ve çayların yanısıra göl, gölet ve baraj göllerinde yapılmaktadır.Tablo H. 9: 2004 Yılında 8limizdeki Deniz ve Tatlı Su Balıkçılı>ının DurumuAv SahalarıBalıkçı Teknelerinin Barındı>ıLiman ve BarınaklarBa>lı Oldu>u Limanlara GöreBalıkçı Teknelerinin SayısıBalıkçı Teknelerinin Ayırımı8limizde AvcılıkAvlanan Balıklar8limizde Su Ürünleri Avcılı>ı veKontrolü8limizdeki 8stihsal SatıA veKurulmuA Amacıyla Koop.Tatlı Su Balıkçılı>ıBalıklandırma veKerevitlendirme ProjesiSu ÜrünleriTekni>iSatıAPazarlama veH. 2. 2. 5 Kürk Hayvancılı @ ıBu konu ile ilgili bilgi bulunamamı:tır.H. 2. 2. 6 Arıcılık ve ü mansaplar ile ViranAehir ve Tırtar açıkları verimli av sahalarıdır. Silifke 8lçesihudutları dahilinde bulunan ve 2.100 Ha. Alana sahip olan Paradeniz-Akgöl dalyanı daönemli av sahalarımızdan biridir. Ayrıca 8limiz, Kazanlı kasabasında deniz ürünleri (kefal velevrek) üretimi yapılmaktadır.Mersin, Karaduvar, TaAucu, YeAilovacık, Aydıncık ve Bozyazı.Mersin’de 356, TaAucu’nda 189 ve Anamur’da 90 olmak üzere toplam 653 adet.Trol 123 Adet, Gırgır 43 Adet ve Küçük Balıkçı Teknesi 469 Adet.Trol (Sürütme A>ı), Gırgır (Çevirme A>ı), Uzatma A>ları (Molozma, Palamut, Kefal veBarbunya a>ları), Paraketa ile yapılmaktadır.8limizde avlanan balıkların (Deniz Ürünlerinin) baAında Lagos, Barbunya, Mercan, Dil,8skarmoz, Mezgit, Karides, Mürekkep Balı>ı, Kalamar, Levrek, Karagöz, Çipura, 8stavrit,8zmarit, Mırmır, Kırlangıç, Karakulak, Halili, Sardalya, Turna, Kolyoz gelmektedir.1380 Sayılı Yasa Çerçevesinde Tarım ve KöyiAleri Bakanlı>ı Mersin Tarım 8lMüdürlü>ü’nce yapılmaktadır. Ayrıca Sahil Güvenlik Komutanlı>ı kontrol destek hizmetlerinide yürütmektedir.8limizde hali hazırda faal durumda bulunan ve istihsal satıA ve kurulmuA amacıyla olankooperatifler Mersin, Silifke, TaAucu, Aydıncık, YeAilovacık ve Anamur’da bulunmaktadır.8limizde tatlı su balıkçılı>ı, tesis edilen iAletmeler ile akarsu, dere ve çaylarda avcılık yoluylaayrıca göl-gölet ve baraj göllerinin balıklandırılması Aeklinde olmaktadır. 8limizde, tatlısukültür balıkçılı>ı iAletmelerinin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. 8Aletmelerin tamamındaGökkuAa>ı Alabalı>ı yetiAtirilmektedir. 8limiz sınırları dahilinde faal halde 22 adet alabalıkiAletmesi bulunmakta ve bunların üretim miktarı yıllara göre de>iAmekle beraber toplamortalama 217 Ton/Yıl’dır.8limiz sınırları içerisinde bulunan Mersin Merkez 8lçeye ba>lı Tepeköy Gölpınar Göletine50.000 adet, Güzelyayla Göletine 5.000 adet aynalı sazan yavrusu atılmıAtır.8limizde su ürünlerinin pazarlanması ço>unlukla komisyoncular tarafından yapılmaktadır.Bir bölümü de kurulmuA bulunan su ürünleri kooperatiflerinin açmıA oldukları satıA bürolarıtarafından yapılmaktadır. Çok az bir bölümü ise istihsal yapanlar tarafındanpazarlanmaktadır. Pazarlanan balıkların ço>u taze olarak tüketilmektedir. Bir bölümü debaAta 8stanbul, Ankara, 8zmir ve Antalya’ya olmak üzere iç pazarlara da gönderilmektedir.Kaynak: 2004 Yılı Mersin Ekonomik RaporuArıcılık, son yıllarda geli:en ve geliri yüksek olan bir geçim alanı olmu:tur. Mersin'de 1968'dekurulan Bal Kooperatifi sayesinde arıcılık yeni tekniklerle yapılmaktadır. Göçebe arıcılık ile yılda üçdefa aynı kovandan bal alınabilmektedir.Bakınız Tablo H.6163

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuH. 3 ORGANraAan ÜreticilerYeriÇiftçi AdıÜretimAlanı(Da)/adetÜretim Deseni AnlaImalı FirmaAkcami / BOZYAZI 8smet OKYAN 3 Muz Eko - Tar“ “ 3 Çilek ““ “ 1 Üzüm ““ “ 1 Erik ““ “ 1 Kayısı “Karaisalı / MRK. M. Ali TUNCAY 8 Kayısı ““ “ 500 Hindi ““ “ 10 Süt 8nekçili>i “Fatih Bel./ MRK. Selçuk ÖZKÖRÜKCÜ 7 Ceviz ““ 9 Kiraz “8l Tarım Müdürlü>ü -2005H. 4 TARIMSAL 100 dekar 5.516 adet (% 6)Bitkisel üretim yapan iAletme sayısı 33.673 adet (% 36.7)Hayvansal üretim yapan iAletme sayısı 808 adet (% 0.9)Bitkisel – hayvansal iAletme sayısı 57.189 adet (% 62.4)8l Tarım Müdürlü>ü-2003Tablo H . 12: 8limizdeki Tarımsal Amaçlı KooperatiflerHLÇELERTarımsal KalkınmaToplam KooperatifSulama Koop. Su Ürünleri Koop.Koop.SayısıMerkez 23 4 2 29Anamur 23 4 1 26Aydıncık 3 2 1 6Bozyazı 21 1 1 22Çamlıyayla 8 1 - 9Erdemli 15 9 - 24Gülnar 10 2 - 12Mut 23 5 - 27Silifke 20 7 4 31Tarsus 35 3 - 38TOPLAM 181 40 9 2308l Tarım Müdürlü>ü -2005164

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuH. 4. 2 Özel 12.H. 5 TARIMSAL FAALlar (ton) 2.666.492Di>erleri (ton) 109.657Toplam (ton) 4.643.2238l Tarım Müdürlü>ü- 2005H. 5. 2 Gübre Kullanımı;lçeler bazında kimyevi gübre kullanımı tablo H. 14’ de verilmekte olup, topraktaki birikimmiktarı ve çevrede olan etkileri konusunda bilgiye ula:ılamamı:tır.ERDEML8Tablo H. 14: 8lçeler bazında kimyevi gübre kullanımı.HLÇENHN ADI SAF N ( Ton ) SAF P 2 O 5 ( Ton) SAF K 2 O ( Ton)8L TOPLAMI 40850,5 9974,0 4772,9MERKEZ 8334,1 1913,3 1155,4ANAMUR 1500,9 381,5 494,2AYDINCIK 98,8 40,6 14,7BOZYAZI 563,2 194,2 217,7ÇAMLIYAYLA 60,5 28,6 3,21835,6 497,0 465,4GÜLNAR 793,4 254,7 45,9MUT 1843,4 874,1 226,9S8L8FKE 1872,7 539,0 263,2TARSUS 23947,8 5251,0 1886,48l Tarım Müdürlü>ü - 2005H. 5. 3 Toprak KullanımıTarımsal faaliyetlerde toprak kaybını (erozyon) engellemek üzere ;l Tarım Müdürlü9üncee9itim ve yayın faaliyetleri sürdürülmektedir.KAYNAKÇA1. ;l Tarım Müdürlü9ü Çalı:maları2. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, 1999-2004 Ekonomik Raporları, Mersin.165

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuI. MADENCCLCKI. 1 MADEN KANUNUNA TAB< OLAN MADENLER VE TAL OCAKLARIN

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuSilifke-Pelitpınarı Zuhuru:Tenor: % 24-39 Fe2O3Rezerv: 1 000 000 ton görünür + muhtemel. Sahadan bir miktar cevher alınmı:tır.V DEMIR ( Fe )Gülnar-Koca:lı Grubu(Yanıslı, Besi T., Ta:bası T., Koca:lı )zuhurları:Tenor: % 16-50 Fe2O3Rezerv: 550 000 ton civarında görünür+muhtemel. Yanı:lı' nın büyük bir kısmı alınmı:olup di9er zuhurların tenorları çok dü:üktür.Gülnar-Dedeler Zuhuru:Tenor: % 40-57 Fe2O3Rezerv: Cevher 750 m. uzunluk,100 m. geni:li9inde bir alana yayılmı:tır.Gülnar-Örendüzü Zuhuru:Tenor: % 35 Fe2O3Rezerv: 5-30 cm. kalınlı9ında cevherAnamur-Melleç Yata9ı:Tenor: % 50 Fe2O3Rezerv: 90 000 ton muhtemel.Anamur-Pembecik, Bahcekayagi, Tekmen, Karaharnup, Lenger Köyleri zuhurları:Tenor: % 2.15-20.83 P2O5Rezerv: Küçük mercekler seklinde zuhurlar.V FOSFAT ( P )V MANYEZIT ( Mag )Mut-Çatalköy:Tenor: % 45 MgORezerv: 100 000 ton muhtemelTarsus-Sarıkavak Köyü:Tenor: % 46 MgORezerv: 36 642 ton görünür+muhtemelI. 1. 3 Enerji MadenleriEnerji madenlerinden ilimizde sadece linyit bulunmakta olup, özellikleri a:a9ıdaverilmektedir.ÖZELL8KLER8K8MYASALYATARINBULUNDURU YER SU KÜL KÜKÜRTAIDK kal/kgREZERV(1.000 ton)GÖR MUH MUM JEO AÇIKLAMATarsus-Namrun %19.00 %35.00 %3.50 2300 4458 Kapalı 8AletmeMut-KargacıkEkonomik De>ilMut-KargacıkMostraMTA Do>u Akdeniz Bölge Müdürlü>ü167

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum Raporu7 ekil I . 1: 8lin Maden Yatakları168

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuI. 1. 4 Ta B Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Do @ al MalzemelerTablo I. 1: Faaliyette Bulunan Ocak Listesi (2003 )SIRA HLÇESH ADI SOYADI CHNSH SÜRESH BULUNDUQU YER BA 7 .TARHHH BHT.TARHHH YÜZÖLÇÜMÜNO1 Merkez Öztay 8nA. Ltd. TaA Dti. 5 Yıl Çelebi 05.01.1999 05.01.2004 40 500 m 22 Merkez Öztay 8nA. Ltd. Dti. TaA 5 Yıl Çelebi Kaleboynu 06.08.2003 06.08.2008 15 000 m 23 Merkez Öztay 8nA. Ltd. Dti. TaA 5 Yıl Çevlik 29.09.1999 29.07.2004 100 000 m 24 Merkez Soda A.D.(4 adet) TaA 10 Yıl Karadiken 01.01.1996 31.12.2004 332,2 Hek.5 Merkez Cam iA. Maden TaA 5 Yıl UzunkaA Küçükkepe 28.03.2000 28.03.2005 3 500 m 26 Merkez Kale Maden A.D. TaA 5 Yıl Hebelli K. Kumbo>azı 19.02.2000 19.02.2005 25 000 m 27 Merkez Ç8MSA A.D.(22 adet) TaA Ç.Yıllar Tekke-Bur. Ç. Tarihlerde8 Merkez Akdeniz Gübre A.D. TaA 5 Yıl P.Kurdu Kapıza>zı 01.02.2000 01.02.20059 Merkez Deniz Seyahat LTD. 3 Yıl Hebilli K. 25.05.1999 25.05.2002 77 Hektar10 Merkez Deniz Seyahat LTD. TaA 2 Yıl Doruklu TaAlıtepe 28.08.2002 28.08.2004 20 000 m 211 Merkez YeniAehir Bel. BaAk. TaA 2 Yıl Karahacılı Karabucak 08.05.2002 08.05.2004 36 447 m 212 Merkez Güzelyayla Bel. BaAk. TaA 5 Yıl Güzelyayla Evcilli 01.05.2002 01.05.2004 10 000 m 21 Tarsus YaAar Özdemir TaA 5 Yıl Sa>lıklı K. Ütük 02.10.2002 02.10.2004 20 945m 22 Tarsus 8nkaya Ltd.Dti. A.TaAı 5 Yıl Topçu K. Sukaça>ı 09.04.2001 09.04.2006 31 000 m 23 Tarsus Al-Tol Ltd.Dti. TaA 2 Yıl Sa>lıklı K. Ütük 28.08.2002 28.08.2004 23 237 m 24 Tarsus Osman Akkoca K/Ç 1 Yıl Yalamık Bük 27.11.2002 27.11.20035 Tarsus Ahmet Çelik TaA 5 Yıl Gülek Kas. Ericek 05.03.2003 05.03.2008 12 500 m 26 Tarsus Halil 8brahim Dahin TaA 2 Yıl Gülek Kas Ericek 12.06.2002 12.06.2004 1 772 m 27 Tarsus M. Ali Süren TaA 3 Yıl Gülek Kas Ericek 12.06.2002 12.06.2005 3 413 m 28 Tarsus Bayram AteA Kum 1 Yıl Kumdere Suyungözü 07.05.2003 07.05.2004 12 542 m 29 Tarsus Panzade Otm.Ltd.Dti. Kum 3 Yıl Sarıveli Gölbükü 03.07.2002 03.07.2005 10 617 m 210 Tarsus Süleyman Köse Kum 4 Yıl Gülek Kas. Ericek 21.08.2002 21.08.2005 5 000 m 211 Tarsus Al-Tol Ltd. Dti. TaA 1 Yıl Batık 07.05.2003 07.05.2004 6 000 m 212 Tarsus Dakir 8riAik Sarı Kum 4 Yıl YassıtaA 13.03.2003 13.03.2007 7 007 m 213 Tarsus Eker Madencilik Kum 1 Yıl EskiAehir 07.05.2003 07.05.2004 9 823 m 214 Tarsus Mehmet Okay Kum 1 Yıl UlaA 07.05.2003 07.05.2004 7 165 m 21 Silifke Arif Çırak K/Ç 5 Yıl Karakaya Kocabük 24.07.2002 24.07.2007 6 000 m 22 Silifke Arif Çırak K/Ç 3 Yıl EkAiler 15.12.2001 15.12.2004 8 500 m 23 Silifke Arif Çırak K/Ç 3 Yıl Karakaya Kocabük 21.11.2001 21.11.2004 8 500 m 24 Silifke Arif Çırak K/Ç 5 Yıl Karakaya Kocabük 28.08.2003 28.08.2008 12 000 m 25 Silifke 8lyas Gürbüz Kireç 5 Yıl 8mamuAa>ı Bo>sak 10.07.2002 10.07.2007 5 000 m 26 Silifke Erol Da Kum Karakaya Atmaca 50 000 m 21 Anamur Türkmen Nak. Ltd. TaA 4 Yıl Ormancık Pınarlar 29.08.2000 29.08.2004 5 000 m 22 Anamur Gültekinler Ltd. Dti. TaA 5 Yıl EmirAah Koçu 09.04.2003 09.04.2008 6 494 m 23 Anamur Mustafa Ceren Kireç 5 Yıl EmirAah Koçu 22.11.2003 22.11.2008 2 100 m 2Bozyazı1 Erdemli Ser-Ka Tur Nak Ltd. Dti. K/Ç 3 Yıl 8lemin Karaçay 14.09.2001 14.09.2004 30 000 m 22 Erdemli Ser-Ka Tur Nak Ltd. Dti. K/Ç 1 Yıl Elvanlı Deriçi 29.01.2003 29.01.2004 8 070 m 23 Erdemli Özdemir 8nA. Ltd. Dti. TaA 5 Yıl AyaA Çanakcı 19.09.2000 19.09.20054 Erdemli Erdemli Köy Hiz. G.B K/Ç 5 Yıl GücüA Deriçi 09.04.2003 09.04.2008 3 000 m 25 Erdemli Ser-Ka Tur Nak Ltd. Dti. K/Ç 3 Yıl 8lemin Karaçay 25.06.2003 25.06.2006 37 320 m 21 Mut Mehmet Yalçın K/Ç 2 Yıl Tu>rul Kocabük 13.02.2002 13.02.2004 10 000 m 22 Mut Akyürek Kar. Ltd. Dti. K/Ç 2 Yıl Tu>rul Kocabük 04.07.2002 04.07.2004 13 000m 28l Özel 8dare Müdürlü>ü-2003169

I. 2 MADENCirmenç Anbarini 07.03.2000 07.03.200511 Merkez 67. Db. Md.>ü 3Yıl Arslanköy Çatak Yeni Talep12 Merkez 67. Db. Md.>ü K/Ç 3Yıl Arslanköy Kurudere Yeni Talep13 Merkez Mersin Büy.Dh.Bl.B 3Yıl Bozon K Kemer Yeni Talep14 Merkez Mersin Büy.Dh.Bl.B 2Yıl De>irmenç ÇeAmege 17.04.2002 17.07.20041 Tarsus Köy. Hiz 3 Bölge 5Yıl Topçu Çakalcık di>i 11.05.1999 11.05.20042 Tarsus Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Gülek Y.Kandilli 24.10.2000 24.10.20051 Çamlıyayla1 Anamur 62. Db. Md.>ü. 10Yıl Güleç K. Malotura>ı 17.02.1994 17.02.20042 Anamur Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl A. Kükür Sulu Ma>. 15.04.1999 15.04.20043 Anamur Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Güleç K. Malotura>ı 17.02.1994 17.02.20041 Aydıncık Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl K. Yelligedik 28.03.2000 28.03.20052 Aydıncık Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Eskiyörük A.Tepesi 24.12.2000 24.12.20053 Aydıncık DLH.8Bl. Md.>ü. 5Yıl Ç.Bo>azı Akdam 28.11.2000 28.11.20051 Bozyazı Karayolları 5 Bl. Md. Kum/Çk 10Yıl Akaya K. Aksaz 12.01.1994 12.01.20042 Bozyazı Karayolları 5 Bl. Md. Kum/Çk 10Yıl Gözsüzce H.Beleni 12.01.1994 12.01.20041 Gülnar 8l Özel 8d.Md.>ü 10Yıl Bereket K. Pınarda>ı 28.04.1994 28.04.20042 Gülnar Karayolları 5 Bl. Md. 10Yıl Çukurasma G.Da>ı 14.04.1994 14.04.20043 Gülnar Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Kayrak Kurtini 06.04.1999 06.04.20044 Gülnar Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl KoçaAlı ÇirkintaAı 07.12.1999 07.12.20045 Gülnar Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl YanıAlı Gökseki 07.12.1999 07.12.20046 Gülnar Karayolları 5 Bl. Md. 10Yıl Merkez Anayalanı 14.04.1994 14.04.20047 Gülnar Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Bereket K. Pınarlıtep 24.10.2000 24.12.20051 Silifke 62. Db. Md.>ü. Kum/Çk 5Yıl Karakaya e Artmaca 28.12.1999 28.12.20042 Silifke 62. Db. Md.>ü. 5Yıl Karakaya Bilallı 17.07.2002 17.07.20073 Silifke 62. Db. Md.>ü. Kum/Çk 5Yıl De>-Kar-Ek Köycivarı 13.06.2000 13.06.20054 Silifke Karayolları 5 Bl. Md. Kum/Çk 10Yıl Karakaya Bilallı 14.04.1994 14.04.20045 Silifke DLH.8Bl. Md.>ü 5Yıl IAıklı C.Tepesi 12.12.2000 12.12.20051 Erdemli Karayolları 5 Bl. Md. Kum/Çk 5Yıl H.H.Arpaç K.O>lan 31.07.2002 31.07.20072 Erdemli Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Köselerli D. Yarla>an 12.12.2000 12.12.20053 Erdemli DLH.8Bl. Md.>ü 5Yıl Kumkuyu T. Kocakuyu 06.02.2002 06.02.20074 Erdemli DLH.8Bl. Md.>ü 5Yıl Koyuncu K. Eseli T. 24.10.2000 24.10.20055 Erdemli Erdemli Bel. BAk. 5Yıl Esenpınar Merkez M. 04.09.2002 04.09.20071 Mut Karayolları 5 Bl. Md. Kum/Çk 10Yıl Kemenli Irmak Y. 14.04.1994 14.04.20042 Mut Karayolları 5 Bl. Md. Kum/Çk 5Yıl Yapıntı Çakıllıbur 13.02.2001 13.02.20063 Mut Karayolları 5 Bl. Md. 5Yıl Ba>ca>ız un 24.12.2000 24.12.20058l Özel 8dare Müdürlü>ü-2003az;limize ait jeolojik bilgiler bölüm A’da verilmektedir.I. 3 CEVHER ZENG

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuI. 4 MADENC

J. ENERJCMERSHN SU KAYNAKLARI POTANSHYELH2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuJ. 1 B

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuAkarsu Yüzeyleri ** 410GÖKSU NEHR8 200BERDAN NEHR8 150ANAMUR ÇAYI 20LAMAS ÇAYI 40Akarsu Yüzeyleri ** 1 500Toplam Su Yüzeyi 2 314Kaynak: DS8.Web Sayfası-2004* Do>al göller, baraj, gölet ve seddelemeli rezervuarların normal su seviyesindeki yüzeylerine ait alanlardır.** Akarsuların sürekli su taAıyan ana kollarının ortalama akıA Aartlarını temsil eden su yüzeylerine ait alanlardır.;limiz deniz kıyısında yer almaktadır, ancak dalga potansiyeli ve dalga enerjisi konusundayapılan bir çalı:maya ula:ılamamı:tır.J. 1. 10 Jeotermal;limizde bulunan jeotermal kayna9ın özellikleri ve kullanımı Tablo J.2’ de verilmektedir.Tablo. J. 2: 8limizdeki Jeotermal KaynaklarKAYNAK SONDAJ DEW.JEOTERMAL SICAKSU Sıcaklık Debi Potansiyel Sıcaklık Debi Potansi-ALANKAYNAKyelADI ADI ( o C) (lt/sn.) (MWt) ( o C) (lt/sn.) (MWt)GÜNEYYOLU Güneyyolu 34,5-37,5KURULUTESIS1,6 0,02 - - - Kaplıca ** Türkiye Jeotermal Envanteri-1996Not: Sondajlardaki potansiyel de>erleri, kuyuların ilk üretim debilerinin toplamına göre hesaplanmıAtır.BEL.Kaynak: MTA Web Sitesi-2005J. 1. 11 Güne BBölgemizin iklim özelli9i sonucu her mevsim güne:i görmek mümkündür. Bunun sonucuolarak, güne: enerjisi en çok su ısıtılması amacıyla (özellikle konutlarda) kullanılmaktadır. ;limizdeenerjisinden faydalanmak amacıyla geli:tirilen; termal santraller, güne: pilleri, güne:güne:kolektörleri gibi proje bulunmamaktadır.Tablo. J. 3: 2004 Yılı GüneAlenme De>erleriOck Dbt Mrt Nis Mys Hzr Tmz A>s Eyl Ekm Ksm Arl Ort.GüneAlenme Süresi 3,0 5,2 7,3 8,5 9,7 10,6 10,8 10,2 10,0 8,6 6,1 5,2 7,9GüneAlenme Diddeti 156,5 281,7 417,4 501,8 577,7 614,6 591,6 526,3 455,5 341,3 229,4 191,3 407,1Mersin Meteoroloji 8stasyon Müdürlü>ü-2004J. 1. 12 Rüzgar;limizde rüzgar enerjisinden faydalanmaya yönelik bir proje bulunmamaktadır. ;limize aitrüzgar de9erleri C.1.1.1’ de verilmektedir.J. 1. 13 Biyokütle;l sınırları dahilinde biyokütle enerjisinin kullanımı konusunda bir çalı:ma bulunamamı:tır.J. 2

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo. J. 4: Hidroelektrik enerjiMW % GWh/yıl %Etüt programında yer alan veya ileriki yıllarda ele alınacak olan 129 12 460 121 KADINCIK III-IV HES 90 8 334 82 EFRENK BARAJI VE HES 26 2 90 23 SARIKAVAK BARAJI VE HES 12 1 32 14 D8NÇ REGÜLATÖRÜ VE HES (E8E) 1 0 4 0Planlama ve kesin projesi tamamlanan 576 53 1919 481 KAYRAKTEPE BARAJI VE HES 290 26 768 192 MUT BARAJI VE HES 91 8 270 73 PAMUKLUK BARAJI VE HES 15 1 72 24 LAMAS I,II,III,IV VE HES 64 6 358 95 S8L8FKE II HES (E8E) 41 4 81 26 ALAKÖPRÜ BARAJI VE HES (E8E) (Y8D) 26 2 116 37 OTLUCA HES (E8E)(Y8D) 49 4 254 68nAa Halinde Olan 24,6 2 100 31 LAMAS-GÖKLER HES (Y8D) 1,6 - 9 -2004 Yılı Yatırım Programında Olan - -8Aletmede Olan 365,7 33 1508 381 ANAMUR HES 0,6 - 2 -2 BOZYAZI HES 0,4 - 1 -3 S8L8FKE HES 0,4 - 2 -4 ZEYNE HES 0,3 - 2 -5 DER8NÇAY (HOCANTI) HES 0,4 - 1 -6 KADINCIK I HES 70 6 345 97 KADINCIK II HES 56 5 320 88 BERDAN HES (Y8D) 10 1 48 19 GEZENDE HES 159,3 15 528 1310 PAMUK HES (Otoprodüktör) 19,8 2 81 211 B8RKAPILI HES (Otoprodüktör) 48,5 4 178 48l Hidroelektrik Enerji Toplamı 1095,3 100 3987 100Kaynak: DS8.Web Sayfası-2004J. 2. 3 Nükleer EnerjiÜlkemizde nükleer santral kurma ile ilgili çalı:malar ilk defa ;limiz Gülnar ;lçesi, BüyükeceliKasabası sınırları içerisinde bulunan Akkuyu mevkiinde yapılmı: ve Türkiye Atom EnerjisiKurumundan 1976 yılında Yer Lisansı alınmı:tır. ;lk ihalesi 1977 yılında yapılmı: ve ihaleyikazanan firma (Asea-Atom) ile 1980 yılına kadar yapılan görü:melerden sonuç alınamamı:tır.;kinci ihale 1983 yılında anahtar teslimi esasına göre yapılmı:, daha sonra yap-i:let-devretmodeline dönü:türülmü:tür. ;haleye giren Stemens-KWU Firması ile General Elektrik Firmalarıihaleden çekilmi:lerdir. Kanada AECL firması ile yapılan görü:meler firmanın yap-i:let-devretmodeli içinde getirece9i kredilere devlet garantisi konusunda ısrarlı olması sebebiylesonuçlandırılamamı:tır.TEA='ın yaptı9ı üretim planlamasına göre 2010 yılına kadar %3 ve 2020 yılına kadar %9oranda kapasite payına sahip olacak nükleer santrallerin ilkinin 2005 yılında i:letmeye girmesi öngörülmekte olup, in:aat süresi göz önünde tutularak nükleer santral tekrar 1993 yılı yatırımprogramına alınmı: ve 17 Aralık 1996 tarihinde ihaleye çıkartılmı:tır. Nükleer santralin tesis süresi6.5 yıl olup, sözle:menin 1998 yılında yürürlü9e girmesi ve ilk ünitenin 2005 yılında di9er ünitelerinbirer yıl ara ile servise girmesi planlanmı:tırBakanlar Kurulu' nun 01.03.2000 tarihinde yapılan toplantısında; Türkiye'de nükleer santralkurulması, Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili sürecin tamamlanması yönünde karar çıkmı:tır. Halihazırda santralle ilgili herhangi bir geli:me bulunmamaktadır.J. 2. 4 Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi;limizde yenilenebilir elektrik enerjisi üretimi konusunda bir çalı:ma bulunmamaktadır.J. 3 ENERJ< TÜKET

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuTablo J. 5: Elektrik Enerjisi Tüketim DurumuAbone Grubu Tüketilen Enerji ( kWh )Sanayi 579.930.945Ticarethane 232.581.437Tarım Sulama 62.625.4918çme ve Kullanma Suyu 38.314.137Dantiye 15.402.937Hayır Kurumu 6.256.267Mesken 581.841.618Resmi Daire 90.830.573Kitler 13.906.376Belediye 35.869.433Belediye Aydınlatma 52.395.4198badet Aydınlatma 4.190.533Kaçak 22.299.9008ç Tüketim 702.106TOPLAM 1.737.147.172Kaynak: TedaA-Mersin, 2004J. 4 ENERJ< TASARRUFU

K. SANAYC VE TEKNOLOJC2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuK. 1

2005 Yılı Mersin 8l Çevre Durum RaporuBoATablo K. 2:Organize Sanayi Bölgesinin 31.12.2003 Tarihi 8tibariyle Son Parselasyon DurumuParsel/Adet Tahsis Edilen Parsel/Adet Parsel/Adet1. Bölgede 135 112 232. Bölgede 31 27 4Toplam 161 120 27Kaynak: 2003 Yılı Mersin Ekonomik Raporu* Mersin Merkez (;kinci) Organize Sanayi Bölgesi: 300 Hektarlık alan karakteristi9i ilekamula:tırma safhasındadır. Bölgede Merkez Tekke- Burhan- Kürkçü köyleri arasında kalanalanda planlanmaktadır.* Mersin-Silifke (Üçüncü) Organize Sanayi Bölgesi: 1998 yılı yatırım programında "Etüt"karakteristi9i ile yer almaktadır.;limizde faal olan küçük sanayi siteleri ve doluluk oranları Tablo K.3’ de, ta: ocaklarınında9ılımı ve oranları Tablo K.4’ de verilmektedir.Tablo K. 3: Mersin 8linde Faaliyette Bulunan küçük Sanayi Siteleri ve Doluluk OranlarıADIDOLULUK ORANIMersin-Tırmıl Küçük Sanayi Sitesi % 135Mersin- Küçük Sanayi Sitesi % 100Tarsus - Küçük Sanayi Sitesi % 100Erdemli - Küçük Sanayi Sitesi % 100Mezitli - Küçük Sanayi Sitesi % 100Silifke - Küçük Sanayi Sitesi % 100Anamur - Küçük Sanayi Sitesi % 80Kaynak: 8l Sanayi ve Ticaret Müdürlü>ü-2005Tablo K. 4: Mersin 8linde Bulunan TaA Ocaklarının Da>ılımı ve OranlarıAdetOranMersin Merkez 8lçede 22 % 43Tarsus 8lçesinde 20 % 38Mut 8lçesinde 1 % 2Erdemli 8lçesinde 2 % 4Anamur 8lçesinde 3 % 5Gülnar 8lçesinde 2 % 4Silifke 8lçesinde 1 % 2Çamlıyayla 8lçesinde 1 % 2Kaynak: 8l Sanayi ve Ticaret Müdürlü>ü-2005A:a9ıda =ekil K.1’de Organize Sanayi Bölgesi ve Küçük Sanayi Sitelerinin ilçelerdekida9ılımı, ;l Özel ;dare Müdürlü9ünden temin edilen ta: ve kum-çakıl ocakları simgesel olarakgösterilmi: olup sanayi kurulu:ları ise sayılarının çok olması nedeniyle sadece yo9unluklubölgelerde temsili olarak i:aretlenmi:tir.K. 3 SANAY

Z\X2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuYekil K. 1:lde Bulunan Sanayi Kurulu[ları, Ta[ ve Kum-Çakıl Ocaklarınınlçelerdeki Yo] unlu] unu Gösteren Harita178

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuK. 4 SANAY_ GRUPLARINA GÖRE _`YER_ SAYILARI VE _ST_HDAM DURUMUDevlet astatistik Enstitüsü "1997 Yılı Mersin ali amalat Sanayi a b yerleri Sayımı Tarama Anketi"bulgularına göre Mersin ali'nde:* 4.140 bacımsız i b yeri tespit edilmi b tir. Tespit edilen i b yerlerinin 3.834'ü 1-9 büyüklükgrubunda, 306 i b yeri ise 10+ büyüklük grubundadır.* 1997 yılı Mersin ali’nde; toplam i b yerlerinin %92,61'ni, istihdamın %36,52'sini 1-9 büyüklükgrubundaki i b yerlerinin olu b turducu gözlemi b tir. 10+ büyüklük grubundaki i b yerlerinin ise, toplami b yerlerinin %7,39'nu, toplam istihdamın da %63,48'ni temsil ettici tespit edilmi b tir.* 1997 yılında en önemli sektörler; 1-9 büyüklük grubunda orman ürünleri ve mobilyasanayi(33), 10+ büyüklük grubunda gıda, içki tütün sanayidir(31).* 1992 Genel Sanayi ve a b yeri Sayımına göre i b yeri sayısına göre en fazla artı b gösterensektörler; 1-9 büyüklük grubunda gıda, içki tütün sanayii(31), 10+ büyüklük grubunda ta b vetopraca dayalı sanayidir(36).* aldeki i b yerlerinin %86 sı 1980'den sonra açılmı b tır.* a b yerlerinin sadece %8'i küçük sanayi siteleri, organize sanayi bölgesi ve serbestbölgededir.* a b yerlerinin %98,16'sının sürekli çalı b tıcı, küçük i b yerlerinin %83,91'inin ferdi mülkiyet,büyük i b yerlerinin %71,24' ünün Limitet ve Anonim dirket olducu gözlenmi b tir.* a b yerlerinin genel olarak %16'sı fiziki büyümeye müsaittirler.Sanayi Grupları31. Gıda, açki ve tütün sanayi32. Dokuma, giyim e b yası ve deri sanayi33. Orman ürünleri ve mobilya sanayi34. Kacıt-kacıt ürünleri ve basım sanayi35. Kimya-petrol, kömür, kauçuk ve plastik ürünleri sanayi36. Ta b ve topraca dayalı sanayi37. Metal ana sanayi38. Metal e b ya-makine ve teçhizat, ula b ım aracı, ilmi ve meslekî ölçme aletleri sanayi39. Dicer imalat sanayiSanayi gruplarına göre Mersin alinin i b yeri (1-9 büyüklük grubu) sayısı (Ücretle çalı b anlarınyıllık ortalama sayısı ve çalı b anların yıllık ortalama sayısı) Tablo K.6 ve Tablo K.7’de verilmektedir.Tablo K. 6: Sanayi Gruplarına Göre Mersin ^li'nin êyeriSayısı(Küçük)SEKTÖRg ÜCRETLE ÇALI ANLARIN YILLIK ÇALI ANLARINYILLIKSAYISIORTALAMA g SAYISIORTALAMAf YERfSAYISI1985 1992 1997 1985 1992 1997 g 1985 1992 199731 436 597 743 1094 1190 1610 1880 2220 257832 816 839 608 624 374 517 1637 1466 125233 692 1064 1074 1009 1644 1711 2049 3234 309234 70 98 107 205 228 231 306 357 34035 167 42 53 171 78 197 424 137 23936 181 265 337 390 437 663 645 842 103737 97 22 9 124 47 36 254 74 4338 647 1060 871 698 1490 1455 1589 2989 250939 100 53 32 80 76 68 210 150 94TOPLAM 3206 4040 3834 4395 5564 6488 8994 11469 111841997 Yılı Mersin ^li ^malat Sanayi êyerleriSayımı Tarama Anketi179

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo K. 7: Sanayi Gruplarına Göre Mersin ^li'nin êyeriSayısı(Büyük)SEKTÖR f g YERf SAYISI ÜÇRETLE ÇALI g ANLARINÇALI ANLARIN YILLIKgYILLIK ORTALAMA SAYISI ORTALAMA SAYISI1985 1992 1997 1985 1992 1997 1985 1992 199731 19 32 74 633 987 1915 654 1027 198732 18 16 50 6570 3642 7189 6590 3650 729533 3 8 59 145 157 1168 150 169 120734 3 6 11 1194 1165 1161 1194 1169 117735 12 7 22 3236 2160 2033 3240 2164 203936 10 10 19 2330 1593 2796 2342 1601 280837 0 1 1 0 173 10 0 173 1038 11 28 69 1259 1165 2861 1269 1191 289839 0 0 1 0 0 15 0 0 19TOPLAM 76 108 306 15367 11042 19148 15439 11144 194401997 Yılı Mersin ^li ^malat Sanayi êyerleriSayımı Tarama Anketialçelere Göre amalat Sanayi a b yeri Sayısı:h h h _ERDEMLayeri Ücretli çalı anların Çalı anlarınSayısı yıllık ortalama sayısı yıllık ortalama sayısıMERSaN 2174 14041 16685ANAMUR 186 257 505AYDINCIK 32 38 68BOZYAZI 63 87 157ÇAMLIYAYLA 29 38 82400 583 1077GÜLNAR 80 34 143MUT 196 283 501SaLaFKE 284 1483 1824TARSUS 706 8692 9582TOPLAM 4140 25636 30624Tablo K. 8: ^malat Sanayi Özet Tablosufmalat sanayii özet tablosu, 2001, (10 +)A. Toplam B. Devlet sektörü C. Özel sektörMersin f i yeri sayısı Çalı i anların yıllık ortalama sayısı Ücretle çalı i anların yıllık ortalama sayısıA 147 14.825 14.803B 1 828 828C 146 13.997 13.975Kaynak: DÊ,^malat sanayii özet tablosu, 2001K. 5 SANAY_ GRUPLARINA GÖRE ÜRET_M TEKNOLOJ_S_ VE ENERJ_ KULLANIMIYapılan ara b tırmalara göre Mersin'deki sanayi tesisleri için bu bilgileri içerecek bir çalı b mabulunmamaktadır. Bilgilerin elde edilebilmesi için, sanayi guruplarının her biri için teker tekerinceleme yapılması gerekmektedir. Elektrik enerjisine ili b kin veriler ise J.2 Bölümündeverilmektedir.K. 6 SANAY_DEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLERK. 6. 1 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava KirlilijiKalkınmanın ana sektörlerinden birisi olan sanayi ve çevre arasında çok yönlü ve birbirinietkileyici nitelikte çok sıkı bir ili b ki olup, çevre koruma açısından gerekli önlem alınmadıcı takdirdeçevre üzerinde ve toplumda olumsuz sonuçlar docuran dengesizlik sorunu ortaya çıkmaktadır.Sanayile b me sürecinde yanlı b uygulamalar giderek kaynak tahribine, çevrenin hızla kirlenmesine,kalkınmadan beklenen yararların giderek kayıp olmasına neden olmaktadır.180

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporu-alimiz sınırları içerisinde endüstriyel kurulu b lardan Hava Kalitesinin KorunmasıYönetmelicine göre emisyon izni alınması istenmi b tir. Sanayi kurulu b larının emisyon iznialamamasının nedeni kullanılan yakıtın kükürt oranının yüksek olması ve bunun önlenmesi içinkurulması gereken desülfürizasyon tesislerinin maliyetlerinin yüksek olmasındankaynaklanmaktadır. Ancak bu sorunun alimizde sadece sanayi tesislerinin kullanımını saclayacakb ekilde projelendirilmib olan ve yapımı devam eden docal gaz altyapı sisteminin tamamlanması ileçözülececi dü b ünülmektedir.-alimiz Tekkeköy civarında kurulu bulunan çimento fabrikası beyaz ve gri çimento üretimindebulunmaktadır. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmelici EK-8/Liste A/2.3 kapsamında emisyoniznine tabi bir tesistir ve EK-7/3.6 grubunda özel emisyon sınırlarına tabidir. Elektrostatik tozçöktürücü kullanıldıcından, toz konsantrasyonu 120 mg/m 3 olarak sınırlandırılmı tır. Ölçümsonuçları sınır decerlerin altında kalmaktadır.b-alimizde asbestin üretildici ve i b lendici tesis yoktur.-alimizde maden izabe ve asit fabrikalarından yayılan SO 2 , NO, HF gibi gazların insansaclıcına ve kültür bitkilerine etkileri hakkında yapılmı b bir çalı b ma bulunamamı b tır.-alimizde atık yakma tesisi bulunmamaktadır.K. 6. 2 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su KirlilijiSu kirlilici; docal çevrenin önemli bir kısmını olu b turan çe b itli su ortamlarının ve ayrıca içmesularının, çe b itli etkenlerle, ba b ta insan olmak üzere dicer canlıların ya b amını olumsuz yöndeetkileyecek biçimde bozulması olarak tanımlanabilir. Ba b ka bir deyi b le çe b itli kirletici etmenlerinkatılması ile birlikte suda docal olmayan bir b ekilde kimyasal ve biyolojik deci b iklikler meydanagelmesidir.Docal yapıdaki su kaynacına karı b an atık maddeler, mikroorganizmaların yardımı iletransformasyon (dönü b üm) ve mineralizasyona (indirgenme) ucramaktadır. Bu durum suların veyasu kaynaklarının biyolojik olarak kendi kendilerini temizleme özellicidir. Su kaynaklarına katılançocu toksit yapıdaki yabancı maddelerin konsantrasyonları, bu tamponlama gücünün üstüne çıktıcızaman sudaki organik maddelerin parçalanması durmakta ve sistem ölmektedir.Önemli bir sanayi ve ticaret kenti olan Mersin, hızlı nüfus artı b ı ve göç nedeniyle yocun vedüzensiz bir yapılanmaya maruz kalmakta, alt yapı yetersizlici, liman faaliyetleri, tarımsal faaliyetlerve endüstriyel faaliyetler nedeniyle su kirlilici problemleri ile kar b ı kar b ıya gelmektedir.Sanayi kurulu b ları yönünden incelendicinde al merkezinin batısında Ta b ucu beldesindekiSEKA Kacıt fabrikasının dı b ında sanayi ilin docusunda ve Mersin Adana karayolu üzerindeyocunluk kazanmı b tır. Dicer taraftan son yıllarda Ortadocu’daki geli b melere paralel olarakMersinde çok sayıda Petrol Dolum Tesisi kurulmu b , bu tesisler boru hatları ve denizde bulunanSPM tesisleri ile birlikte bir dizi çevre problemlerini de birlikte gündeme ta b ımı b tır. Bu nedenleyocun endüstri faaliyetlerin ya b andıcı Mersin’de izleme ve kontrol mekanizması önemli biroynamaktadır.Su Kirlilici Kontrolü Yönetmelicine göre sektör bazında Mersin ali sınırları içerisinde faaliyetgösteren sanayi kurulu b larının isimleri ve son durumları a b acıda tablolar halinde verilmektedir.Tablo K. 9: Gıda Sanayi - Süt ve Süt Ürünleri (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 5.3)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretimCinsiArıtma TesisiDurumuArıtma TesisiTürüeAm15 5/3Ba aran Peynircilik Ltd lti / TeceSüt ÜrünleriVar Biyolojik2Güney Süt Sanayi ve Ticaret / TarsusVarBiyolojik181

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo K. 10 : Gıda Sanayi - Hayvan Kesimi Yan Ürünleri êlemeve Benzeri Tesisler ( Su Kirliliki Kontrolü YönetmelikiTablo 5.8)Arıtma ArıtmaSKKY AltNoTesisin Adı ve YeriÜretim Cinsi Tesisi TesisiSektör SektörDurumu Türü1 Köy-Tür Entegre Tavukçuluk San. Tic. A l./Tarsus var biyolojik2 TAV-P^ Tavukçuluk San. Tic. Ltd. e ti./Tarsus var biyolojik3 TAV - SA Tavukçuluk San. Tic. Ltd. ti./Tarsus Tavuk Kesimi var biyolojike4 5 5/8 Mizan Tavukçuluk San. Tic. Ltd. ti./Tarsus Var biyolojike5 Özmizan Tavukçuluk San. Tic. Ltd. e ti./Tarsusvarbiyolojik6 Hadi Dokan Et Entegre Tesisleri Kazanlı /Mersin Hayvan Kesimi var biyolojik7Rensan Tav. Gıda ve Yem San. Ltd. lti /Tarsus Yem Katkı Mad. var biyolojikTablo K. 11 : Gıda Sanayi - Sebze, Meyve Yıkama ve i e leme Tesisleri (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 5.9)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretimCinsi1 ElREF Tarım Ürünleri - Bekirde yok2 Hallaç Narenciye Paketleme - Bekirde yok3 Güleryüz Paketleme - Bekirde yok4 Kıvırcık narenciye Paketleme - Karacailyas yok5 Dokan Gıda Narenciye paketleme - Kargıpınarı yokArıtmaTesisiDurumu6 Aydokanlar Narenciye Paketleme - Yenita e kent taahhütArıtmaTesisi Türüe7 Aydemirler Narenciye Paketleme - Tarsus taahhüt8 Yıldızlar ve Serhat Narenciye Paketleme- Bakcılar Varbiyolojikçalı mıyor9 Biçerler Narenciye Paketleme - Huzurkent var biyolojik10 Yasemin Gıda Narenciye Paketleme - Yenita e kent yok11 Görgülü Narenciye Paketleme - Dikilita e yok12 Menar Narenciye Paketleme - Bakcılar yok(taahhüt)13 Evecanlar Narenciye Paketleme - Bakcılar yok(taahhüt)14 CMS Narenciye Paketleme - Yenita e kent yok15 Soylu Gıda Narenciye Paketleme - Huzurkent taahhüt16 Marsan Narenciye Paketleme Davultepe yok17 TOYAlA Narenciye Paketleme - Kargıpınarı yok18 Menas Narenciye Paketleme - Tömük yok19 5 5.9 Günaydın Narenciye Paketleme - Kargıpınarı Paketleme yok19 Günaydın Narenciye Paketleme - Kargıpınarı yok20 Narpak Narenciye Paketleme - Yenita e kent var21 Alp Narenciye Paketleme - Yenita e kent var22 Cemal Gıda Narenciye Paketleme - Tarsus var çalı e mıyor23 Uni Meyve Gıda Narenciye paketleme - Bakcılar var24 Aygar Narenciye Paketleme - Huzurkent vare 25 Dönü Narenciye Paketleme- Kazanlı var26 Kalyoncu Narenciye Paketleme - Bakcılar varbiyolojikçalı mıyor27 Gökler Narenciye Paketleme - Davultepe var biyolojik28 Kıvılcım Narenciye Paketleme - Huzurkent var çalı e mıyor29 Acar – Hosta Narenciye Paketleme - Tarsus var in e aatı30 Lider Narenciye Paketleme - Bakcılar var31 Ferit Lütfü Uzel Narenciye Paketleme - Çe e meli yok32 Batman Narenciye Paketleme - Çe e meli yok33 Durmaz Narenciye Paketleme - Dikilita e yok34 Asküçük Narenciye Paketleme – Bekirde yok35 Üstün Narenciye Paketleme - Bekirde yok36Melih Gıda Narenciye Paketleme - Tömükyok182

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo K. 12 : ^çki Sanayi - Alkolsüz ^çkiler ‘Me e rubat’ Üretimi ve Benzerleri (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 6.1)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretim CinsiArıtmaTesisiDurumuArıtmaTesisiTürü1 Etap A.l Gıda sanayi Ticaret / KazanlıMeyve Suyuvar BiyolojikYummy Meyve Suları Gıda San. Tic. Ltd. Tic. /2ve Konsantre6 6 / 1 Tarsusvar BiyolojikCoca A.l Cola ^çecek üretim Yeniköy mevkii /3Tarsusvar BiyolojikTablo K. 13 : Cam Sanayi (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 8)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretimCinsi1 Trakya Cam Sanayi Ticaret A.l / Kazanlı Düz Cam Var2348 8Anadolu Cam San. A.l Tic. / Tekkeköymevkii MersinPa abahçe Cam Sanayi Ticaret A.lTekkeköy mevkii Mersine^zocam Sanayi ve A.lT,ticaretYenice TarsusArıtmaTesisiDurumuArıtma Tesisi TürüBiyolojik (evsel)Endüstriyel Atıksu YokCam e i e e Var Biyolojik Ortak arıtımCamZüccaciyeCamYünüVarVarKimyasal arıtma varEvsel arıtma Ortak.Evsel BiyolojikEndüstriyel KimyasalTablo K. 14 : Tekstil Sanayi (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 10)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretim CinsiArıtmaTesisiDurumuArıtma TesisiTürüAl1 Berdan 1 Tekstil San. Ticaret Ltd. lti / Tarsus Pamuk ^pliki var Biyolojik2Pamuklu Tekstil10/2 Berdan 2 Tekstil Sanayi Ticaret Ltd. lti/ Tarsusdokumavar Biyolojik3Çukurova San. êletmeleriAl. /Tarsus Tekstil var Biyolojik4 10 10 / 4 Güney Polgat Tekstil San. Tic. / Tarsus Tekstil (Yün) var Biyolojik5 Y^DAl Tekstil Sanayi Al/ Tarsus ^plik var Biyolojik(evsel)610/2 Koniteks Konfeksiyon Tic. Al Yenice/Tarsus Konfeksiyon var BiyolojikTablo K. 15 : Petrol Sanayi (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 11)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretimCinsiArıtmaTesisiDurumuArıtma Tesisi TürüeA.lA.l1 Ata - MERS^N VarEvsel(Biyolojik)Endüstriyel(Kimyasal)2 Petrol Ofisi A.l. - MERS^N VarEvsel(Biyolojik)Endüstriyel(Kimyasal)3 Tuta Petrolcülük - MERS^N Var FizikselPetrol4 O/PET Petrolcülük - MERS^N ÜrünleriVar Fiziksel5 11 11.2Siyam Petrolcülük A.l- MERS^N depolama Var Fiziksel6 Alpet Petrolcülük A.l- MERS^Nve dakıtımVar Fiziksel7 Energy Petrol A.l. - MERS^N VarEvsel(Biyolojik)End.(Kimyasal + Fiziksel)8 Aytemiz Petrol A.l. - MERS^N Var Fiziksel9GS Petrol A.l. - MERS^NVarFizikselTablo K. 16 : Selüloz, Kakıt, Karton ve Benzeri Sanayi (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 13)ArıtmaSKKY AltNoTesisin Adı ve YeriÜretim Cinsi TesisiSektör SektörDurumuSEKA Akdeniz êletmeleri–1 13.4Kraft kartonVarTa ucu13Ova-Sca Packaging Ambalaj213.6NiSanayi e asta katkılı karton VarTicaret A.l.-TarsuseArıtma Tesisi TürüEvsel(Biyolojik)Endüstriyel(Kimyasal)BiyolojikKimyasal183

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo K. 17 : Kimya Sanayi (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 14)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretim Cinsi1 14.7.a Akdeniz Gübre Sanayi A.l./ MERS^N Asit ve Gübre Var14214.13 Soda Sanayi A.l. Kazanlı / MERS^N Soda Üretimi varArıtmaTesisiDurumuArıtma Tesisi TürüEvsel (Biyolojik)Endüstriyel (Kimyasal)Evsel (Biyolojik)Endüstriyel (Kimyasal)Tablo K. 18 : Karı e ık Endüstriyel (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 19)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretim CinsiKrom1 Kromsan Krom Bile ikleri A.l. / KazanlıVar19 19kimyasalı2OXYV^T e Kimya San. OSB / Tarsus K Vitamini YokA.lArıtmaTesisiDurumuArıtma Tesisi TürüEvsel (Biyolojik)Endüstriyel(Kimyasal)Tablo K. 19 : Evsel Nitelikli (Su Kirliliki Kontrolü Yönetmeliki Tablo 21)NoSKKYSektörAltSektörTesisin Adı ve YeriÜretim CinsiArıtmaTesisiDurumuArıtma TesisiTürü1 Ç^MSA Çimento Sanayi A.l./MERS^N Çimento Var Evsel(Biyolojik)2 Çukurova ^n aat Makineleri San. Tic. Makine ^malatı var Fiziksel,BiyolojikA.l./Kazanlı3 Çukurova Makine imalat San. ve Tic. A.l./ Makine imalatı var e Fiziksel,BiyolojikTarsus4 Ör-Turba Filtre Sanayi Ticaret Ltd.lti./ Bakcılar Otomotiv filtresi var Evsel(Biyolojik)21 21.15 ABS Alçı Sanayi Ticaret Ltd.lti / Tarsus Alçı var Biyolojik6 Seçil Plastik Sanayi Ticaret Ltd.lti.- Tarsus Plastik var Biyolojik7 laman Çelik Konstriksiyon Mak. San. A.l. Metal sanayi var Biyolojik8Sametoklu Orman Ürün. San. Tic. Ltd. lti.- Yonga levha var BiyolojikTarsusK. 6. 3 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak KirlilijiSanayiden kaynaklanan toprak kirlilici hakkında yapılmı b bir çalı b ma olmamakla birlikte,ilimizdeki büyük sanayi kurulu b larının bir çocunun birinci, ikinci ve üçüncü sınıf tarım arazileriüzerinde kurulducu bilinmektedir.K. 6. 4 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü KirlilijiSanayiden kaynaklanan gürültü kirlilici genelde o i b yerinde çalı b an insanların saclıklarınınbozulmasına ve i b kaybına yol açar, sanayide gürültü kirlilicine kar b ı alınması gereken önlemleryeterli olmadıcı zaman çalı b anlara kulaklık ve ses basıncından koruyan elbiseler verilir.Yüksek gürültüye maruz kalan ki b iler gürültü kontrol yönetmelicinde belirtilen süre kadarçalı b ırlar. Sanayiden kaynaklanan gürültü ile ilgili bakınız O. Gürültü Bölümü.K. 6. 5 Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan AtıklarMersin ilindeki sanayi kurulu b ları tehlikeli atık yönünden decerlendirildicinde birkaç sanayikurulu b u ön plana çıkmaktadır.Merkez ilçeye baclı Kazanlı kasabasında faaliyet gösteren Soda Sanayi A.d.ne ait KromsanKrom Bile ikleri Fabrikasında 2 milyon m 3 civarında tehlikeli atık bulunmakta olup halen fabrikasahası içerisinde depolanmaktadır. 1984 yılında üretime b ba lamı olan Kromsan fabrikasındaSodyum bikromat üretim prosesi sonucu olu b an atıklar Cr+6 bile ikleri b ihtiva etmesi nedeniyletehlikeli atık olarak decerlendirilmektedir. Özel i b lemli arazi depolaması yapılarak bekletilenatıkların nihai bertarafına yönelik teknolojik çalı b malar devam etmekte olup bu çalı malarbtamamlanıncaya kadar olabilecek çevresel etkilerin önlenmesi için atıkların üzerinin (HDPE)geçirimsiz tabaka ile kaplatılmı b tır. Kromsan Fabrikasında geçticimiz yıllarda yapılan teknolojikbyenilikler sayesinde fabrikada 2001 yılından itibaren tehlikeli atık b olu mamaktadır.bAkdeniz Gübre Fabrikasında fosfat kayasından fosforik asit üretimi sonucu olu b an jips(CaSO 4 x2H 2 O) atıkları, fabrika sahasında 200 000 m 2 lik alanda üç adet jips havuzundadepolanmaktadır. Fabrikanın fosforik asit ünitesi faaliyet göstermemekte olup, bu ünitenin geçmi byıllardaki üretiminden kaynaklanan atıkların özel atık sınıfından decerlendirilmesi konusundaçalı b malar yapılmaktadır.184

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuDicer sanayi kurulu b larından kaynaklanan tehlikeli ve zararlı atıklar ile ilgili bilgilere H.AtıklarBölümünde yer verilmi b tir.K. 7 SANAY_ TES_SLER_N_N AC_L DURUM PLANIBüyük endüstriyel tesisler için yerel acil durum planı Bakanlıcımız genelgesi docrultusundahazırlanmı b olup, 17 tesisi içermektedir.KAYNAKÇA1 . al Çevre ve Orman Müdürlücü Çalı b maları.2 . Ba b bakanlık Devlet astatistik Enstitüsü Ba b kanlıcı, “1997 Yılı Mersin ali amalat Sanayi a b yerleriSayımı” Tarama Anketi Sonuçları.3 . Sanayi ve Ticaret al Müdürlücü Verileri.4 . Ekonomik Rapor , 2003, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası .185

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuL. ULAnIM, ALTYAPI, HABERLEnMEL. 1 ALTYAPIL. 1. 1 Temiz Su SistemiMersin kenti ve Tarsus ilçesinin içme suyu Berdan nehri üzerindeki Berdan barajındankar b ılanmaktadır. Mersin aline baclı dicer ilçe ve köylerin içme suyu temini aller Bankası ve KöyHizmetlerince saclanmakta ve çocunlukla membalar ve kuyular kullanılmaktadır.oooMersin kent merkezinde kullanılan temiz su kaynakları ve kapasiteleri b öyledir:Berdan Arıtma tesisi: 87.500.000 m 3 / gün’ lük depolama hacmi ve 10.520 Km 2 göl alanınasahip Tarsus Berdan Barajı üzerinde kurulmu b olan arıtma tesisi 4.500 lt/sn kapasiteliolup, bunun 3375 lt/sn (%75) ’ lik kısmı Mersin dehrine tahsis edilmi b tir.Hamzabeyli Kaynacı: 10 lt/sn ‘ lik kapasiteye sahiptir.Yer Altı Kuyuları: dehrin muhtelif yerlerinde açılmıb 15-20 lt/sn kapasiteli 7 adet yer altıkuyusu bulunmaktadır.Berdan arıtma tesislerinden üretilen içme kullanma suyu Berdan ile Mersin D1 Ana Sudacıtım deposu arasındaki 29 km uzunlucunda Ø 1400 mm çaplı öngerilmeli betonarmeborulardan olu b an ishale hattı ile ortalama 2110 lt/sn kapasitede cazibeyle Karacailyas Pompaastasyonu’na gelmekte 20.000 m 3 lük D1 ana deposuna terfi edilmektedir. D1 deposu yanındaki P1pompa istasyonundan 3800 m uzunlucunda Ø 1000 mm’ lik borularla 20.000 m 3 lük D2 ve 4550 muzunlucunda Ø 1000 mm lik borularla 8.000 m 3 lük D3 deposuna terfi edilmektedir.D3 deposu yanına yapılan P2 pompa istasyonundan 2584 m uzunlucunda Ø 500 mm’ likborularla 5.000 m 3 hacmindeki D4 ve 5562 m uzunlucunda Ø 700 mm’ lik borularla 5.000 m 3 lükD6 depolarına su basılmaktadır.D4 deposu yanına yapılan P3 pompa istasyonundan 850 m uzunlucunda Ø 500 mm’ likborularla 5.000 m 3 lük D5 deposuna su terfi edilmektedir. Mevcut depolara terfi edilen su b ebekeile hizmete sunulmaktadır. 2005 yılında Berdan II. asale Hattı tamamlanmı b tır.Mevcut su b ebekesi 60 mm ile 1200 mm arasında deci b ik çaplarda FONT, ASBEST,HDPE, PVC ve CTP borulardan olu b makta olup, yakla b ık toplam 1272 km uzunlucundadır. Mersiniçme suyu b ebeke sistemi büyük oranda ekonomik ömrünü tamamlamı b borulardan olu b maktadır.Bu güne kadar 169 km. uzunlucunda eski hatların rehabilitesi yapılmı b olup, halen 1103 km.civarında rehabilite edilmesi gereken AÇB, FONT ve PVC boruların bulunducu tesbit edilmi b tir.açme suyundan alınan numunelerin Mersin Büyük b ehir Belediyesince yapılan analizsonuçları Tablo L.1, Tablo L.2 ve Tablo L.3’ de verilmektedir.Tablo L. 1: Kimyasal Su analiz raporuPARAMETRELER ANALfZ DEpER TAVSfYE EDfLEN DEpERÇÖZÜNMÜlGEÇ^C^ 1 FOSFAT( mg / l PO 4 ) 0,01 0,42 SÜLFAT ( mg / l SO 4 ) 25 253 OKS^JEN ( mg / l O 2 ) 24,24 FLORÜR ( mg / l F) 0,09 0,45 S^YANÜR ( mg / l CN ) 0 Bulunmayacak6 TOPLAM KROM ( mg / l Cr ) 07 KROM +6 ( mg / l Cr ) 0 Bulunmayacak8 KURlUN ( mg / l Pb ) 0 Bulunmayacak9 ORGAN^K MADDE ( mg / l ) 1,610 ^LETKENL^K ( MS / cm ) 367 40011 ASKIDA KATI MADDE ( mg / l ) 0,0002 Bulunmayacak12 SERTL^K ( mg / l CaCO 3 ) 15513 KALICI SERTL^K ( mg / l CaCO 3 ) 3014 TOPLAM KALS^YUM ( mg / l Ca ) 43,6 100Kaynak: Mersin Büyük ehir Belediyesi, 17.12. 2004186

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo L. 2: Kimyasal Su Analizi RaporuGÖRÜNÜlPARAMETRELER ANALfZ DEpER LfMfT DEpERSICAKLIK( 0 C) 14,5BerrakRENK(HAZEN)

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporug ekil L . 1 : Kanalizasyon Toplama Sistemi188

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo L. 5: Mevcut Yakmur Suyu Toplama Sistemi Çap ve UzunluklarıKESfT (BORU ) BfRfM UZUNLUK (MT)Ø 800 MM 5800Ø 1200 MM 1033Ø 1000 MM 1818Ø 2600 MM 150TOPLAM 8801KESfT (MENFEZ) BfRfM UZUNLUK (MT)2,00X2,00 MTxMT 76402,50x2,00 MTxMT 6503,00x3,00 MTxMT 19502x(1,10x1,50) MTxMT 16001,00x1,00 MTxMT 25890,70x0,80 MTxMT 10000,50x0,60 MTxMT 230001,00x1,50 MTxMT 6503,00x1,50 MTxMT 5011,10x2,0 MTxMT 2751,00x1,68 MTxMT 2962x(2,00x2,00) MTxMT 46001,50x1,50 MTxMT 66251,20x2,00 MTxMT 11002x(2,50x3,00) MTxMT 9183x(2,50x2,00) MTxMT 7002,00x2,20 MTxMT 17502,00x1,50 MTxMT 11502x(2,50x2,00) MTxMT 7502,50x3,00 MTxMT 10001,50x1,00 MTxMT 507TOPLAM 59251alçe merkezlerinden Tarsus’ da kanalizasyon sistemi ayrık sistemdir. Atıksu sistemi 250 mmile 1400 mm arasında deci b en dairesel çaplarda dairesel kesitli HDPE borularla yapılmakta olupatıksu b ebekesinin uzunlucu 164,42 km. dir. Yacmur suyu sistemi 300 mm ile 2600 mm arasındadeci b en çaplarda dairesel kesitli beton borularla yapılmakta olup, yacmur suyu b ebekesininuzunlucu 86,21 km. dir.alimizin tek atıksu arıtma tesisi Tarsus ilçesinde 2002 yılından beri faaliyette olup tesise aitözellikler a b acıda verilmektedir:Tarsus’un 2 km güney batısında kurulan atıksu arıtma tesisinde, atıksu arıtımı aynı andaçamur stabilizasyonu ve nitrifikasyon ve denitrifikasyon i b lemlerinin kontrolüne imkan verenmodifiye edilmi b uzun havalandırmalı arıtma prosesi ile yapılmaktadır.Biyolojik arıtma i b leminden arta kalan fazla çamur, mekanik olarak susuzla b tırıldıktan sonratarımda kullanılmakta, kuru ve granüler formda sıhhi bir üretim olarak çiftçilere dacıtılmaktadır.Fazla çamur yacmurlu ve mahsul alma dönemlerinde, daha sonra kullanılmak üzeredepolanmaktadır.Kapasitesi 42.983 m 3 /gün, 1. a b ama EN 312 000 hedef yılı 2010, 2. a b ama EN 436 000hedef yılı 2010 dur.Mezitli ve Anamur Belediyeleri, evsel atıksuları için aller Bankası aracılıcı ile derin denizde b arjı projelerini yaptırarak in b aatına ba b lamı b , ancak tesisler henüz i b letmeye alınamamı b tır.Silifke, Narlıkuyu, Erdemli, Kargıpınarı ve Mut Belediyelerine ait kısmi kanalizasyon sistemlerimevcuttur. Atık su arıtma tesisi yapımı ile ilgili giri b imleri ise devam etmekte olup, henüz i b letmeyealınmı b arıtma tesisi bulunmamaktadır.Sahil belediyelerimizde yocunla b mı b olan turizm tesisleri ve tatil siteleri atık suları için SuKirlilici Kontrol Yönetmelici gerecince yaptırılan müstakil atıksu arıtma tesisleri, projelendirme veözellikle i b letme problemlerinden dolayı deniz kirlilicinin önlenmesinde soruna çözüm olamamı b tır.Bütün bunlardan da anla b ılacacı üzere, alimizde Tarsus alçesi dı b ında kanalizasyon ve atıksuarıtma tesisi sorununu tam olarak çözen belde ve belediye bulunmamakta olup, ba b ta sahilbelediyeleri olmak üzere alt yapı sorunlarını çözmek amacıyla belediyeler bir dizi çalı b ma içerisinegirmi b lerdir.189

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuL. 1. 3 Ye h il Alanlaralimize sosyal, ekonomik ve dicer nedenlerle olan göç olgusu, hızlı ve aynı zamanda plansızprogramsız bir yapıla b mayı meydana getirmi b tir. Bu hızlı büyüme konut ihtiyacını arttırırken in b aatmaliyetleri de artmı b tır. Bunun sonucunda yapı ve alt yapı maliyeti daha ucuz olan düz ve düzeyakın verimli topraklar konut ve sanayile b mede cazibeli alanlar haline gelmi b tir. Bu anlayı b ,civardaki tarımsal alanları ve tarımsal faaliyetleri baskı altında tutmakta ve sonuçta verimli topraklartarımsal faaliyet dı b ına çıkmaktadır.Son 20 yılda ilimizde ye b il alanlar hızla azalmı b tır. En önemli ihraç kalemlerini olu b turannarenciye bahçeleri kesilerek ta b ve beton yıcınına dönü b mü b tür. Bu imarsız, plansız yapıla b madocal olarak da ula b ım, alt yapı ve sosyal hizmet standardı açısından çevre sorunlarıyaratmaktadır.Mersin Kent Bütünü Nazım amar Planı genel arazi kullanı b durumuna göre aktif ye b il alanlartoplamı 237,8 hektardır. Kent bütününde ki b i ba b ına dü b en ye b il alan miktarı ise 1,75 ha’ dır.L. 1. 4 Elektrik _letim HatlarıYeterli bilgi toparlanamamı b tır.L. 1. 5 Dojalgaz Boru Hatlarıalimizde docal gaz altyapı sistemi, sadece sanayi tesislerinin kullanımını saclayacak b ekildeprojelendirilmi b ve kullanılmaya ba b lanılmı b tır. Fakat yerle b im alanlarında kullanımı için herhangibir giri b im ve projelendirme çalı b ması yapılmamı b tır.L. 2 ULAÌML. 2. 1 KarayollarıL. 2. 1. 1 Karayolları Genelalde toplam 534 Km. devlet yolu, 616 Km. al yolu, 162 Km. Otoyol olmak üzere toplam 1312Km. Karayolu acı bulunmaktadır. Devlet yollarının 128 Km.si asfalt, 406 Km.si sathi kaplama; ilyollarının ise 7 km. si beton asfalt, 637 km. si sathi kaplamadır.alin yol durumunu için bakınız dekil L.2., otoyol ve devlet yolunda ta b ıt-km., yolcu-km., tonkm.decerleri için bakınız Tablo L. 6..Tablo L.6: Mersin ^li Otoyol ve Devlet Yolunda Ta e ıt-Km., Yolcu- Km., Ton-Km. DekerleriTAlIT-KM. YOLCU-KM. YÜK+TON-KM.Devlet Yolu Otoyol Toplam Devlet Yolu Otoyol Toplam Devlet Yolu Otoyol Toplam1094162 284129 1378291 3283895 1085021 4368916 2472879 1269015 3741894Kaynak: Karayolları 5. Bölge Müdürlükü-2002Yine Karayolları 5. Bölge Müdürlücü verilerine göre 2002 yılında ilde tüketilen yakıt miktarıBenzin ( Lt ) 55047Motorin ( Lt ) 876232K. Yakıtı ( Kg ) 407614L. 2. 1. 2 Ula h ım PlanlamasıYapılan Mersin Ula b ım Etüdü’nde, ki b ilerin ula b ım türü seçimini ya b adıkları bölgenin sosyoekonomiközelliklerine göre yaptıklarını varsayan “ toplu” yakla b ım benimsenmi b tir. Bu nedenle,yolculuk yatırımında olducu b ekilde, uyulmamadan çok bir analiz konusu söz konusudur.Ev-f iTablo L.7: Bugünkü Türel Dakılım Yapısı(%)GELfRGRUBUAMAÇ GRUBUEv-Okul Direre e eBireysel Toplu ta ım Bireysel Toplu ta ım Bireysel Toplu ta ımDü ük 31.42 68.58 4.96 95.04 22.36 77.64Orta 34.54 65.46 4.57 95.43 24.20 75.80Yüksek 43.80 56.20 5.16 94.84 29.73 70.27Kaynak: Mersin Büyük ehir Belediye Ba kanlıkı190

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporuèkil L . 2 : alin Yol Durumunu Gösteren Harita191

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporudekil L . 3 : Karayolları 5. Bölge Müdürlücü Devlet Yolları Trafik Hacim HaritasıKarayolları 5. Bölge Müdürlükü192

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTrafice kayıtlı ta b ıt sayıları ile Mersin’in 1999 yılsonu nüfusu kar b ıla b tırıldıcında kentte 1000ki b iye dü b en özel otomobil sayısının 92 olducu görülmektedir. Mersindeki otomobil sahiplici oranı,Ülkenin dicer kentleri arasında orta sıralarda yer almaktadır.Konut anketlerine göre, araçlı yolculukların % 17.6’ sı özel otomobille yapılmaktadır. Ta b ıtdoluluk etüdü sonuçları da Mersin’de seyir halinde olan otomobillerde ta b ıt ba b ına ortalama 1.85ki b inin bulunducunu ortaya koymaktadır. Aynı etüt sırasında yolcu ta b ıyan ta b ıtların 2/ 3’ ünü özelotomobillerin olu b turmasına kar b ın, bu ula b ım türünde yolculuk yapanların toplamın %30’undan azolducu ortaya çıkmı b tır. Konut anketlerinden ise, otomobille yapılan yolculukların yakla b ık % 70’ iniev ile çalı b ma yeri arasındaki yolculukların olu b turducu öcrenilmi b tir.Yollar üzerindeki doruk - saat toplam ta b ıt trafici ( bireysel + toplu ula b ım ) incelendicindeGazi Mustafa Kemal, Adnan Menderes ve Cumhuriyet Bulvarının birçok kesimi üzerinde 2000 ob/saat üzerinde trafik gözlenmi b tir. En yüksek saatlik trafik 3256 ob olarak Gazi Mustafa KemalBulvarı üzerinde Tulumba Kav b acı ile astiklal Caddesi arasında bulunmu b tur.Toplu ta b ım yolcu talebinde de Gazi Mustafa Kemal Bulvarı ve asmet anönü Bulvarı talebinyocunla b tıcı yerler olarak gözükmektedir. Her iki bulvarda da 12000 yolcu/ saat / yön’ ün üstündetalep olan kesimler vardır. En yüksek talepler Gazi Mustafa Kemal Bulvarında Devlet Hastanesinindocusunda ( 20260 yolcu) ve Tulumba Kav b acının batısında (19660), asmet anönü Bulvarında iseOrduevi önünde (18110) görülmektedir.Konut anketinden elde edilen bilgilere göre yolculukların % 1,4’ü motosikletle, %1,3’übisikletle %38,1’i yaya olarak yapılmaktadır. Bu oran, okul yolculuklarında %57,6’ya ula b maktadır.L. 2. 1. 3 Toplu Ta h ıma SistemleriKent içi ta b ımacılıkta minibüs, belediye otobüsleri, halk otobüsleri, servis araçları ve taksilerkullanılmaktadır. dehiriçi ula b ım rahat olmakla birlikte; yol çalı b maları, kav b ak düzenlemelerisebebiyle zaman zaman aksamalar meydana gelebilmektedir.Konut anket sonuçlarına göre, kentteki yolculukların %5,2’ si otobüslerle yapılmaktadır. Buoranın içinde Büyük dehir Otobüs Müdürlücü tarafından yönetilen Belediye Otobüslerinin payı%25’in altında olup geri kalanlar Özel Halk Otobüsleri ile ta b ınmaktadır. Doluluk etüdü sonuçlarınagöre Belediye ve Halk otobüslerinde gün boyu ortalama doluluk 23,48 ki b idir. Bu decer, en yükseksabah duruk saatlerinde 1. kordonda merkez yönünde (51,2), en dü b ük ak b am 19:00’ dan sonrayine merkez yönünde olmaktadır.Belediye’nin i b lettici otobüslere ek olarak kullanılan halk otobüsleri, 81 ta b ıtlık bir filo iletoplam 5 hatta i b letme yapmaktadır. Konut anketleri, Mersinde yapılan toplam yolculukların%14,1’inin servislerle yapıldıcını ortaya koymaktadır. Servislerin toplam yolculuktaki payı çalı b mayolculuklarında %9,1’e ve okul yolculuklarında %13,9’za ula b maktadır. Böylece, servislerinMersin’de dolmu b lar ve özel otomobillerden sonra en çok kullanılan ta b ıt olducu ortayaçıkmaktadır.Dolmu b -minibüsler Mersin’deki en önemli ula b ım türüdür. Toplam yolculukların %29,8’i araçlıyolculukların %48,1’i (yakla b ık yarısı) dolmu b larla yapılmaktadır. Göreli olarak dü b ük ta b ıtkapasitesi ve az hat sayısına sahip olmasına kar b ın dolmu b lar yaygın ve etkin bir hizmetvermektedir. Ta b ıt doluluk etüdünden minibüslerdeki doluluk ortalama 9,5 ki b i, midibüslerde ise15,0 ki b i olducu belirlenmi b tir.Mersin Büyük b ehir Belediye’sinin denetiminde ticari ruhsatlı 800 adet dolmu b çalı b maktadır.Bütünü ile kentsel ta b ıma yapan Mezitli (104 adet) ve kısmen kente hizmet veren Meskoop (112adet) Kooperatiflerindeki ta b ıtlar bu sayıya dahil decildir.Dolmu b lar yıllık ortalama 10 950 000- lt. , özel halk otobüsleri yıllık 2 332 800- lt. , belediyeotobüsleri ise yıllık ortalama 965 017- lt. yakıt tüketmektedir.L. 2. 1. 4 Kent _çi YollarBütün sahil kentlerinde olducu gibi, Mersin’de de yolculuk hareketleri, yarım dairebiçimindeki bir yerle b me b eması içinde MaA’na yönelik ı b ınsal koridorlar üzerinde yer almaktadır.Ayrıca, bütün benzer kentlerde olducu gibi, bu hareketlerden sahile yakın olanları daha fazladır vedaha uzak noktalardan ba b lamaktadır. Ancak, nazım planda öngörülen ana yol acı b emasının buı b ınsal hareketlerle tam uyum halinde olducu söylenemez. Bu, özellikle Yeni b ehir Belediyesi içindedaha belirgindir.193

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuGünümüzde, docuda Cumhuriyet Caddesi (Adana Yolu) hem bölgesel hem de kentselyolculuklar için tek ta b ıyıcı görevini görmektedir. Batıda GMK Bulvarı yolculukların anaomurgasıdır. Sahile sonradan açılmı b olan Adnan Menderes Bulvarı, batı yönünde devamlılıcıolmadıcından GMK Bulvarının yükünün çok az bir bölümünü alabilmektedir.(kaldı ki, kent-denizili b kisinin bozulmaması için bu zaten istenmeyen bir sonuçtur.) GMK Bulvarı ayrıca, yukarıda sözüedilen ı b ınsal yolların eksiklici nedeniyle, kendine dikey arterlerle baclanan kuzey-batıda ki konutalanlarının ek yükünü de ta b ımaktadır.Kuzey ve kuzeydocu yönünde, sırayla Akbelen Bulvarı, Kuvayi Milliye Caddesi, ÇiftçilerCaddesi ve Akdeniz Caddesi birer ı b ınsal arter görevini üstlenmektedir. Bunlar dı b ında, henüzçevreleri geli b me halinde olducundan son halini almamı b olan batıda asmet anönü Bulvarı’nınYeni b ehir’de kalan kısmı ve docuda Turgut Özal Bulvarı da kıyıya dik önemli arterlerdir. OkanMerzeci Bulvarı da yeni tamamlanmı b olmakla beraber, özellikle batı ve kuzeyde b imdiden daireselbiçimli yolculuklara hizmet vermeye ba b lamı b tır.Yeni açılan otoyolun Mersin (kuzey) giri b i eski Gözne Yolu yakınında olup kent merkezi ileili b kisini Akbelen Bulvarı saclamaktadır. Otoyolun Serbest Bölge giri b inin kentle baclantısı isehenüz yapım a b amasındadır. Halen bu giri b i kullanan ta b ıtlar Turgut Özal Bulvarı vasıtasıyla kıyıyayakla b abilmektedirler.Ba b langıçta Karayolları Genel Müdürlücü’nce kent geçi b i olarak yapılan GMK Bulvarı,günümüzde Merkezi a b Alanları’nı ku b atan bir iç çevre yolu i b levini görmektedir. MaA içinde, batıyerle b melere yönelik hareketler astiklal Caddesi, asmet anönü Bulvarı ve kısmen Silifke Caddesitarafından ta b ınmaktadır. Kentin docusu ile MaA arasındaki yolculuklar daha çok GMK Bulvarı’nındocu kesimi, Cemal Pa b a Caddesi ve asmet anönü Bulvarı üzerine yüklenmektedir. MaA içinde,kuzey-güney docrultusunda Kuvayi Milliye ve Zeytinli Bahçe Caddeleri en önemli arterlerdir.Burhan Felek ve Çakmak Caddeleri de aynı docrultuda hizmet veren ba b lıca yollardır.Mersin kent bütünü içinde MaA içindeki bazı yollar dikkate alınmaz ise bir kapasite sorunubulunmamaktadır. Hatta pek çok yolun gerecinden geni b olducu anla b ılmaktadır. Kapasite kullanımoranı 0,5’den küçük olan yolları sayısı çok fazladır. Bu durum yollardaki hızın artması sonucunuvermektedir. Yol gerecinden geni b olducundan yaya hareketleri zaten zorla b mı b iken ta b ıtlarınhızının artması güvenlici önemli oranda azaltmaktadır.Kent bütününde araçların kullandıcı trafik yollarının ve yaya yollarının toplam planlanan alaniçindeki oranı % 4.75’ dir.L. 2. 1. 5 Araç Sayılarıal Emniyet Müdürlücü’nden temin edilen bilgilere göre alimizdeki araç sayısı Tablo L.8 ’deverilmektedir.Tablo L. 8: 31.12.2005 Tarihi ^tibariyle ^l ve ^lçeler Araç SayısıMERKEZfERDEMLffLfLÇE GENELTARSUS SfLfFKE MUT GÜLNAR BOZYAZI ANAMURTOP. TOP.Motosiklet 33384 12131 4129 10640 3757 410 789 4245 36101 69485Otomobil 68750 17168 6121 6829 337 1051 1815 5301 41622 110372Minibüs 2534 1126 250 476 169 111 37 226 2395 4929Otobüs 3272 714 254 334 143 90 77 221 1833 5105Kamyonet 18737 7038 3722 2423 1305 310 541 1179 16518 35255Kamyon 7400 3687 1020 953 663 215 325 605 7468 14868Traktör 8637 7683 1394 2348 1972 627 316 761 15101 23738Çekici 4020 163 7 12 3 5 7 12 209 4229Ö.Amaçlı 405 87 32 63 14 18 7 26 247 652Tanker 730 242 30 41 21 6 6 9 355 1085Arazi T. 649 172 19 15 10 4 8 49 277 926Römork 141 16 3 2 3 3 27 168Yarı Rö. 5134 141 9 17 3 2 6 175 5309Toplam 153793 50368 16987 24151 11396 2850 3933 12643 122328 276121Kaynak: ^l Emniyet Müdürlükü-2005194

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuL. 2. 2 DemiryollarıL. 2. 2. 1 Kullanılan Raylı SistemlerKent içi ula b ımda raylı sistem kullanılmamaktadır.L. 2. 2. 2 Ta h ımacılıkta DemiryollarıKent içi ula b ımda raylı sistem kullanılmamaktadır.L. 2. 3 Deniz, Göl ve Nehir Ta h ımacılıjıL. 2. 3. 1 LimanlarA. TaCARa LaMAN-aSKELELER1. Anamur Belediye askelesi2. Ta b ucu Belediye askelesi3. Ta b ucu Seka Limanı4. Mersin LimanıMersin Liman Ba b kanlıcı Bölgesindeki Tesisler :a. TCDD Liman a b letme Müdürlücüb. Mersin Serbest Bölge A.d.c. Ata b Rafinerisi A.d.d. Petrol Ofisi A.d.e. Siyam Petrolcülük ve Tic. A.d.(Kazanlı Yakıt damandıra a b letmecilici)f. Altınba b lar Petrol Ürünleri Dep. Dac. A.d.-ALPET (Kazanlı Yakıt damandıraa b letmecilici)g. Tuta Petrolcülük A.d.(Kazanlı Yakıt damandıra a b letmecilici)h. Opet Petrolcülük A.d.(Kazanlı Yakıt damandıra a b letmecilici)i. Aytemiz Petrolcülük A.d.(Kazanlı Yakıt damandıra a b letmecilici)j. GS Petrol Ürünleri Ticaret A.d.k. Balpet Petrolcülükl. Enerji Petroltarafından i b letilmektedir.B. Da s ER TESaSLER1. Çamlıbel yat Limanı ve Balıkçı Barınacı2. Karaduvar Balıkçı Barınacı3. Bozyazı Balıkçı Barınacı4. Ye b ilovacık Balıkçı Barınacı5. Ta b ucu Balıkçı Barınacı6. Mersin Marina7. Erdemli- Kumkuyu MarinaTa b ucu Balıkçı Barınacı dı b ında kalan Balıkçı Barınaklarında ve Yat Limanlarında yüklemebo b altma yapılmamaktadır. Balıkçı gemilerine iki ayda bir Yola Elveri b lilik Belgesi düzenlenmekteve bu süre içinde Balıkçı Barınacına bildirim zorunlulucu olmaksızın giri b -çıkı b yapılabilmektedir.Yat Limanlarının in b ası tamamlanmı b ancak, ihale i b lemi sonuçlanmamı b tır. Ta b ucu NATO askelesiaskeri amaçlı olması ve Anamur askelesinin de ekonomik ömrünü tamamlamı b olması ve talepolmamasından dolayı gemi trafici mevcut decildir.Mersin Liman Ba b kanlıcı verilerine göre liman ba b kanlıcı sorumluluk sahası içerisinde gelengiden gemi hareketleri tablo L.9’ da verilmektedir.195

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo L. 9: 2004 Yılı Gemi Hareketleri Mersin ( Gros aralıkı: 0-1000000)eBayrak Gemi Sayısı Gros * Farklı Gemi SayısıTürk Bayraklı 1.444 2.361.394,56 237Yabancı Bayraklı 2.919 21.910.119 858TOPLAM 4.363 24.271.513,56 1.095* Bu sütundaki dekerler her geminin sadece 1 hareketi sayılarak elde edilmi tir.L. 2. 3. 2 Ta h ımacılıkMersin Deniz Ticaret Odası verilerine göre 2005 yılı Mersin Limanı Yükleme Bo b altmaBilgileri Tablo L.10’ da verilmektedir.Tablo L. 10: 2005 Yılı Mersin Limanı Yükleme Bo e altma BilgileriYÜKLEME (TON)BO g ALTMA (TON)CfNSf DAHfLf DAHfLfÜRÜNLER^MAL fHRACAT TRANSfT TOPLAM fTHALAT TRANSfT TOPLAMÇ^MENTO --- 731557 66123 797680 --- 65641 --- 65641TAHIL --- 308328 2500 310828 --- 115933 264 116197NARENC^YE --- 69039 3682 66721 --- 603 3132 3735PAMUK --- 67039 3129 70168 --- 473603 24951 498554Y^YECEK --- 607814 14500 622314 --- 349127 26745 375872GENEL YÜK --- 811951 38779 850730 215014 973689 206564 1395267CAM --- 72996 1687 74683 --- 17710 1179 18889BAKL^YAT --- 182615 3427 18642 --- 74588 3325 77913MADEN --- 1104108 2723 1106831 --- 95858 444 96302PETROL 321739 9626 17 331382 559751 4505295 5829 5070875SODA --- 331945 --- 331945 --- 158 3077 3235TEKST^L --- 158735 8937 167672 --- 273180 30547 303727D^tERYÜKLER 33993 304527 177705 528225 17803 1724040 513807 2255830TOPLAM 361732 4760280 323209 5445221 792568 8669245 819864 10281857Mersin Deniz Ticaret Odası-2005L. 2. 4 Havayollarıalimizde hava limanı bulunmadıcından, havayolu ula b ımı yapılmamaktadır. En yakın havalimanı Adana'da bulunmaktadır.L. 3 HABERLE`MEalin, telefon hatlarının yeraltından ve yer üstünden geçirilmesi ile ilgili yeterli bilgitoparlanamamı b tır.L. 4 _L_N PLAN DURUMUalin imar durumuna ait bilgiler M.1 Kentsel ve Kırsal Planlama konusunda verilmi b tir.L. 5 _LDEK_ BAZ _STASYONLARI SAYISIKi b isel cep telefonları ile çift yönlü haberle b meyi mümkün kılan ve bunu saclamak için tesisedilmi b anten birimlerinden olu b an GSM baz istasyonlarının kurulması, i b letilmesi, ölçüm yöntemlerive denetlenmesi ile ilgili hususlar Telekomünikasyon Kurumu uhdesinde olup, ancak yer seçimiyapılırken kurum Mahalli Çevre Kurulunun görü b ünü almaktadır.Telekomünikasyon Kurumu Mersin Bölge Müdürlücünden temin edilen verilere göre ilsınırları dahilinde 483 adet GSM Baz astasyonu mevcut olup, bunlardan 393 adedi GüvenlikSertifikasına tabi 90 adedi ise yerle b im alanı dı b ında bulunducundan dolayı Güvenlik Sertifikasınatabi decildir. Güvenlik Sertifikasına tabi 393 adet istasyondan 386 adedinin kontrolleri yapılmı b veölçüm sonuçlarının ilgili yönetmelikle belirlenen limit decerler dahilinde olducu görülmü b tür.KAYNAKÇA1. Mersin Büyük ehir Belediyesi Çalı maları2. Mersin ali Emniyet Müdürlücü Mersin Trafik Denetleme dubesi Çalı b malarıb3. Karayolları 5. Bölge Müdürlücü b Çalı malarıb196

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuM. YERLEnuM ALANLARI VE NÜFUSM. 1 KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMAM. 1. 1 Kentsel AlanlarM. 1. 1. 1 Dojal Özelliklerin Kent Formuna EtkileriKent formunun olu b umunda, docal veriler kesin belirleyici decildir. Ancak sınırlayıcı vedeci b tirici özellikleri olabilmektedir.Mersin alinin genel docal yapı özellikleri b öyledir: al Çukurova'nın batısında kıyı boyuncauzanan alüvyal bir arazi üzerinde bulunmaktadır. alin kuzeyi kuzeydocu-güneybatı istikametindeboydan boya uzanan Orta Toros silsilesi ile çevrilidir. Güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca bir kavisçizerek Mersin Körfezini olu b turur. Ta b ucu ve Anamur körfezleri alin batı kesiminde ikinci derecedenönemli körfezlerdir.Yenice ve Toros Ovaları ile Mersin’i çevreleyen üçgen b eklindeki alüvyon arazi, alin docukesiminde yer alan düzlüklerdir. 10 ilçesi, 57 bucacı, 510 köyü bulunan Mersin'de daclık araziler ilinbüyük bir bölümünü kapsar. Çocu yerde denize kadar uzanan Toros Dacları dik-sarp ecimliyamaçlar uzun sırtlar ve yüksek düzlükler halindedir. Docal bitki örtüsü, denizden yükseltilere docrubir kesit alındıcında, çalılar, çalı-orman karı b ımı ve yükseltilerde çam ve mera desenini sergiler.Yine yüzölçümünün önemli bir bölümünü dikey, çok dik ve sarp ecimli araziler olu b turmakta olup buarazilerin büyük çocunlucu orman ve funda örtüsü altında bulunmaktadır.al cocrafi konumu nedeniyle sanayi, ticaret ve aynı zamanda 321 km'lik sahil bandındandolayı turizm kentidir. Kentsel nüfusun hızla artması özellikle alin batı kesiminde düzensiz ve altyapısız bir yapılanmaya yol açmı b tır. On yıl öncesine kadar var olan geni b narenciye bahçelerigörüntüsü yerini büyük beton bloklara bırakmı b tır. Dolayısıyla kent formunun olu b masındaki enönemli etkenler, ilin cocrafi konumu, verimli arazi yapısı, deniz kıyısında bulunması ve hükümsüren Akdeniz iklimidir. Kentin fiziki cocrafyasına ili b kin ayrıntılı bilgiler dicer bölümlerdeverilmektedir.Kentin mikrokliması bakımından olumlu bir sahil kenti olu b u, kente "II. Konut" anlayı b ınıgetirmi b tir. Yapıla b manın en önemli etkeni olan II. konut, özellikle yazın insanların tatillerinigeçirebilmek için satın aldıkları konutlardır. 1970'lerde Mersin'e çok yakın sahil alanlarındaba b lamı b , ancak b u anda Silifke'ye kadar uzanan sahil kesimini tamamen kaplamı b tır.Kentte yaz sıcaklıcı çok yüksek dereceye ula b tıcından yayla olarak tanımlanan yüksek kotlualanlarda yapıla b ma ecilimi yaygınla b mı b tır. Bu ecilim Gözne ve Çamlıyayla yerle b imlerinde yocunolarak gözlenmektedir. Ancak yaylalardaki yapıla b ma, docal çevreyi bozarak çevrenin korunmasıkaygısı olmadan geli b mektedir.ta b ır.Mersin'in yerle b me biçimi tek merkezli kent nitelikleriyle, kıyı yerle b mesi niteliklerini bir aradaM. 1. 1. 2 Kentsel Büyüme DeseniTürkiye'nin son yarım asırlık geli b mi b lik düzeyi ve ekonomik deci b imine baclı olarak geli b enkırdan-kente ve kentten-kente süren göç olgusu docal olarak Mersin'i de çok yakından etkilemi b tir.Bu etkenler alin cocrafi konumu, iklimsel özellikleri, ticaret ve ihracat merkezi olarak hızlı geli b imi ilebirle b ince kentsel yapıda bir bozulma ya b anmı b ,15-20 yıl gibi kısa bir sürede kent, kocaman betonblokların boy gösterdici bir yapıya bürünmü b tür.Yılda %7 nüfus artı b hızına sahip olan Mersin ülkenin en fazla göç alan ve kentle b enbölgelerinden biridir. Mimarlar odası Mersin dubesinin tespitlerine göre Mersin nüfusunun %17 sinieski Mersinli, %25 ini Mersin'in dicer ilçelerinden gelenler, %28 ini Docu ve Güneydocu Anadolu,%10 unu Karadeniz Bölgesi, %20 sini ise dicer iller ve geçici yerle b enler olu b turmaktadır. Yenigelenlerin Mersin ve çevresinde yerle b me, barınma, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarının yeterincekar b ılanamayı b ı nedeniyle, plansız bir kentle b me süreci ya b anmaktadır. Öte yandan, kentsel veteknik altyapı sunumundaki ve kamu hizmetlerindeki yetersizliklerin yanı sıra, yeterli imarlı arsaüretilemeyi b i, kentsel rantların yüksek olması da imar hakları üzerindeki baskıyı artıran bir unsurolarak ortaya çıkmaktadır.197

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuHızlı nüfus artı b ı ve düzensiz kentle b me, bir yandan plansız olarak hisseli parsellerüzerinden gecekondula b an, dicer yandan imarlı olmakla birlikte yocun, sosyal ve teknik altyapıdanyoksun bir kentsel çevre olu b turmaktadır(1995 yılı itibariyle kentteki konutların %34'ügecekondulardan olu b maktadır).alk planlama çalı b maları 1938 yılında Jansen tarafından yapılan Mersin'de, hızlı kentle b meyalnızca Mersin kentini decil, yakın etki alanında yer alan yerle b meleri de olumsuz yöndeetkilemekte ve benzer süreçler bu bölgelerde de ya b anmaktadır. Kentin belli bir büyüklüceula b ması ve gerçekle b tirilen bölgesel altyapı yatırımları mekansal desantrilize olma ecilimleriniarttırmaktadır. Ancak bu desantrilizasyon planlı olmayıp parçacı bir yakla b ımla mevzi planlar yoluile gerçekle b ticinden, decerli orman ve tarım alanlarını tehdit etmektedir. 1980 de onanan KentBütünü Çevre Düzeni Nazım Planı gerek uygulama araçlarının olmayı b ı, gerekse yeterli kontrolünyapılmayı b ı ve kurulu b lar arasında yeterli e b güdümün saclanamayı b ı nedeniyle geçerlilicinitamamen yitirmi b tir.Kentin mekansal geli b me ecilimleri, son on yılda önemli ölçüde deci b mi b tir. Gerek hızlıkentle b me, gerekse yapılan yeni yatırımlar bu ecilimleri yönlendirmektedir. Mersin kentinin fizikigeli b mesi 1985’lere kadar docu-batı yönünde yocunla b mı b ; batıda Mezitli, Davultepe, Tece,docuda Karacailyas ve Huzurkent yerle b meleri ile bütünle b mi b tir. Ancak gerek buralardaki a b ırıyocunla b ma, gerekse planlı geli b me stratejilerinin sonucunda kentsel geli b meler kuzeye deyönelmi b tir. Plandaki ana ula b ım baclantıları ve ikinci çevre yolunun açılması, kentin bugünküyocun ve kompakt yapısının dönü b ümünü saclayarak, Mersin'in yaya ula b ımına dayalı tek akslıyapısını deci b tirmektedir. Kentteki üst ve orta gelir gruplarının yer seçim tercihleri kıyıya bacımlıolmaktan çıkmı b , mikrokliması olumlu ve flora bakımından zengin kuzeydeki yamaçlara yönelmi b tir.Güneykent Projesinin uygulanması da çevresindeki konut talebini arttırıcı bir unsur olmu b tur.Konut yer seçimi ecilimlerinin deci b mesi, batı kesimin yocun, altyapısı yetersiz ve genellikleyazlık kullanımlı bölgeler olu b masına yol açmı b tır. Kentin batı kesiminde onanlı nazım ve uygulamaplanlarının dı b ında, olu b an konut talebi sonucunda bu alanlar nazım plan ölçecinde kentselgeli b meye açılmı b ve böylece batı kesimindeki tarım e b ici a b ılmı b tır.M. 1. 1. 3 Planlı Kentsel Geli h me AlanlarıMersin kentinin alk planları 1938 yılında Jansen tarafından yapılmı b tır. Daha sonra 1960 lıyıllarda aller bankası tarafından imar planları yapılmı b , 1/10.000 ölçekli nazım imar planı 1963yılında, uygulama imar planları 1966 yılında tamamlanmı b tır. 1975 yılında ise, belediye tarafındanolu b turulan danı b manlar kurulunca eylem planı nitelicinde bir çalı b ma yapılmı b tır.Mersin kentini yakın çevresi ile birlikte ele alan ilk planlama çalı b ması ise, 1979 yılındaMersin kent bütünü 1/25.000 nazım imar planı, amar askan Bakanlıcı ve Mersin Belediyesitarafından ortakla b a yapılmı b ve 24.11.1980 tarihinde onanarak yürürlüce girmi b tir. Planlama alanıMersin Kentinin belediye ve mücavir alanları ile çevresindeki Mezitli, Kazanlı, Karacailyas,Huzurkent belediye ve mücavir alanlarını ve mücavir alan sınırları dı b ındaki kırsal yerle b melerikapsamaktadır. Planlamanın hedef yılı olan 2000'de Mersin Kent nüfusunun 622.000 ki b i, mücaviralandaki 11 kırsal yerle b me ile birlikte planlama nüfusunun 665.000 ki b i olacacı kestirilmi b tir.Mersin Kent nüfusu, sosyo-ekonomik verilerdeki deci b imlerden ötürü, öngörülerin üstünde artı bgöstermi b tir. Tahmin edilenin üstünde gerçekle b en nüfus artı b ının yanı sıra, uygulama planları veplanlama araçlarındaki yetersizlikler nedeni ile nazım planı fiziki hedefleri, nüfus ve yocunlukdengesi bozulmu b tur.1980 yılında nazım planın onanmasından sonra, uygulama planlarının hazırlanmasınageçilmi b tir. Alt ölçekli planlama çalı b maları yapılması için, belediye tarafından planlama birimleriolu b turulmu b tur. 1984 yılına kadar 1/1.000 ve 1/5.000 ölçekli planların hazırlanması sürmü b tür.1980 lerin ikinci yarısında, kentsel geli b me projeleri, ıslah imar planları, toplu konut alanları vesanayi bölgeleri gibi planlama ve uygulama çalı b maları yapılmı b tır. Kentsel geli b meye yapılanolumlu müdahaleler olarak, Güneykent Toplu Konut Projesi (840 Ha alanda, 34.000 konut, 156.000nüfus), Akbelen Gecekondu Önleme Projesi (2.500 konut), Islah amar Planı ve uygulamaları,geli b me alanlarında arazi ve arsa düzenleme çalı b maları, kuzey (yeni Gözne yolu) ve batıkesimindeki kıyı yolu ve rekreasyon alanları, ikinci çevre yolu çalı b maları sayılabilir.1988 yılında, belediye tarafından Mersin Kent bütünü ve mücavir alanlarını kapsayan1/25.000 ölçekli nazım imar planın yaptırılmı b tır. 1991 yılında onanan plan, Mersin'in yürürlüktekiplanıdır. Planlama alanı 8470 ha, planlama nüfusu 1.240.000 ki b idir. 1991 planının sosyoekonomikvarsayımları nüfus hedefleri ve mekansal öngörüleri bulunmakla birlikte esas itibariyle,198

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporuönceki nazım plan hedeflerinden önemli ölçüde sapmı b olarak yapılmı b 1/1.000 ölçekli uygulamaimar planlarının bütünle b tirilerek nazım plan ölçecinde yansıtıldıcı bir revizyon planı nitelicindedir.1991 planının hedef yılı 2005 için kent nüfusu 960.000 ki b i, çalı b anlar 240.000 ki b i olarakkestirilmi b tir. Plan döneminde kentte imalat, ticaret ve hizmetler sektörlerinde geli b me olacacıvarsayılmı b tır. Nazım imar planında, uygulama imar planlarının nüfus kapasitesi olan 1.240.000nüfus öngörülmü b tür. Bu nedenle, nazım planda yeni kentsel geli b me bölgesi de açılmamı b , hedefyılına kadar planın %77 oranında doyuma ula b acacı varsayılmı b tır.Kentin b u andaki durumuna bir göz atacak olursak; dı b alım ve dı b satımda uzmanla b angeli b mi b bir ticaret ve sanayi merkezi olan kentte, 1980'lerin ba b ında 1960'lardan farklı olarak çe b itlii b levsel bölgeler ayrı b mı b durumdadır.Kent Merkezi: Kentin " merkezi i b alanları " (MaA) çevre yolu ecrisi ile bu docu-batıdocrultusunda kesen asmet anönü Bulvarının sınırladıcı alan içinde yer almaktadır. Çevre yolunun(GMK Bulvarı) çizdici, biçimi yarım daireye yakla b an ecriyle, kıyıyı izleyerek kenti docu-batıdocrultusunda geçen asmet anönü Bulvarının kesi b me noktaları, MaA' nın iki yanında farklı i b levselalanlara geçilen sınırları olu b turmaktadır.Batıdaki kesi b me noktası çevresinde olu b an " prestij ticaret alanı" asmet anönü Bulvarıüzerinde docuya docru da uzanmaktadır. 1970 lerde açılan asmet anönü Bulvarı'nın batı kesimiüzerinde, çok katlı lüks apartmanlar, çe b itli bürolar ve kaliteli mal satan macazaların bulunducu i bhanları, Mersin ve Toros Otelleri ile lokantalar bulunmaktadır.MaA'yı Kuzey-Güney docrultusunda bölen Kuvayi Milliye Caddesinin iki yanında farklıi b levsel alanların olu b tucu gözlenmektedir. Kuvayi Milliye Caddesinin batısında her türlü perakendeticaret i b yerleri, avukatlık ve mühendislik büroları, doktor muayenehaneleri gibi yerler vardır. Bukesimdeki merkezlik i b levleri kıyıdan içeriye docru modernden geleneksele docru kademele b en birbiçimde yerle b mi b tir. Orta ve yüksek gelir gruplarına hizmet veren alı b veri b merkezleri ile çe b itlibüro ve i b yerleri, prestij, ticaret aksı olan asmet anönü Bulvarı ile hemen arkasındaki AtatürkCaddesi arasında kalan yollar üzerinde yer almaktadır.Özellikle 1970'ten sonra Ortadocu bunalımıyla ilintili olarak limanın öneminin artmasıylakentteki ticaret kesmi, dı b alım-dı b satımda uzmanla b mı b tır. Kent merkezindeki dı b alım-dı b satımlaucra b an i b yerleri MaA içinde, Kuvayi Milliye Caddesinin docusunda kalan kesimde yocunla b mı b tır.Mersin'in bir dı b alım-dı b satım merkezi olması nedeniyle kente gelen çok sayıda TIR kamyonu, otoonarımcılıcı ve oto yedek parça satıcılıcının geli b mesine yol açmaktadır. Bu i b yerleri MaA'nınkuzeyinde, GMK Bulvarı çevresi ile Çakmak Caddesi üzerindedir.Sanayi Alanları: Küçük imalat sanayi, kentin kuzeydocusunda küçük sanayi sitesi ile MaA'nınkuzey ve docu kesimlerinde GMK Bulvarı çevresinde yer almaktadır. Küçük sanayi sitesininyapımına 1969 da ba b lanmı b , ilk a b amada 423 i b yeri bitirilerek site 1976 da faaliyete girmi b tir.Kentin docusuna Tırmıl yöresinde 800 dönümlük bir alanda 2. Sanayi sitesinin yapımı içinhazırlıklar tamamlanmı b tır. Kimya, cam, çimento, tekstil, ambalaj gibi dallarda büyük tesislerb eklinde üretim yapan sanayi kurulub ları liman çevresinden bab layarak, kentin docusunda Mersin-Tarsus karayolu boyunca yer alır.Konut Alanları: Kentte konut alanları bunları kullananların sosyal ve ekonomik konumlarınagöre ayrı b mı b tır. Sanayile b menin ba b ladıcı 1950 lerden sonra kent mekanında farklı i b levselalanların ayrı b ması sürecine ko b ut olarak, konut alanlarındaki ayrı b ma da hız ve belirginlikkazanmı b tır. 1970 lerden ba b layarak batıda üst gelir guruplarının yerle b tici kıyı kesimlerindekiyazlık evler ve bahçeler hızla 8-9 katlı apartmanlara dönü b tü. Bunu izleyen yıllarda, üst gelirgruplarının ardından eski kentin dı b ına ta b an yeni orta gelir grupları, Silifke karayolunun kuzeyindeyer yer mütahitler, yer yer de kooperatiflerce yapılan çok katlı apartman ve sitelere yerle b ti. Kırdangöç edenler ise kente yakın çevre köylere yerle b mi b ve böylece Karaduvar, Çavu b lu, Yalınayak,Mente b ve Çiftlik Köyleri i b çi mahalleleri olarak kente katılmı b tı. Bunun yanı sıra aynı yıllarda Çay,Yenimahalle, Siteler, Gündocdu, Osmaniye, Demirta b , Portakal, Bahçe-Barbaros gece kondumahalleleri olu b mu b tur.Mersinde serbest bölge kurulması 1980 lerin ikinci yarısında göçü kı b kırtmı b , özellikle yatırımdöneminde kentteki nüfus artı b ı ve yatırımlarda bir patlamaya neden olmu b tur. Kentin docukesiminde Tarsus yolu boyunca geli b en sanayi alanında ve kentin tüm planlarında 1996 yılı 1/25000 ve 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planlarıyla yeni düzenlemeler getirilmi b tir.199

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuGeli b melerin planlı olarak yönlendirilebilmesi için duyarlı bölgelerde "Özel Proje Alanı "tanımlanmı b , kamunun bu alanlarda planlama ve uygulama sürecinde aktif müdahale ederekkontrol etmesi ve yönlendirmesi amaçlanmı b tır. Otoyolun kent baclantıları duyarlı noktalar olarakgörülmektedir. Bu nedenle kuzeyde çöp fabrikası alanında, docuda da hal tesislerinin kuzeyindeözel proje alanları tanımlanmı b tır.• 5.3.1999 tarihinde özel proje alanı (70 ha'lık) 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli imar planıtamamlandı.• 5.8.1999 tarihinde mücavir alan sınırları geni b letildi.• 3.11.1999 tarihinde rekreaktif amaçlı Adnan Menderes dolgu alanı sınırı geni b letilmesi ileilgili planlar yapıldı.Söz konusu planlar kentsel geli b meye yapılan olumlu müdahaleler olarak decerlendirilebilir.Planlama kapsamına giren çevre belediyelerin çocu son yıllarda kurulmu b tur. Bölgedeki eskibelediyeler olan, Mezitli, Kazanlı ve Karacailyas Belediyeleri planları 1980 lerin ilk yarısındayapılmaya ba b lanmı b tır. Kazanlı Belediyesinin planları 1977 yılında onanmı b ve birçok defa plandeci b iklici yapılmı b tır. Karacailyas Belediyesinin 1981 yılında 1/1.000 ve 1/5.000 planlarıonanmı b tır. Mezitli Belediyesinin 1980 li yılların ilk yarısında onanmı b , daha sonra 1984 yılındabakanlıkça revizyonu yapılmı b tır. Ayrıca 1985 yılında ıslah imar planları ve kıyı uygulaması için kıyırevizyonu yapılmı b tır. Yeni kurulan belediyelerden birçocu planlarını aller Bankası aracılıcı ile ya dakendi imkanları ile yaptırmı b tır. Halen planı bulunmayan belediyeler Evci-Sarıibrahim, Çiftlik veYenita b kent Belediyeleridir.Mersin Valilicinin yetki alanında bulunan kırsal yerle b melerde ise be b bölgede, toplam 21 ha.alanda mevzi imar planları yapılmı b tır.Tablo M. 1: Planlama Alanı Genel Arazi Kullanı e DurumuKULLANI g TÜRÜ ALAN(Ha) %Konut Alanları (Donatılar Dahil) 14132.0 36.45Kamu Kurulu e Alanları 144.8 0.37Merkezi ê Alanları(Özel Proje Alanı Dahil) 150.2 0.38Özel Proje Alanı(Konut,Tic.,^dari Vb. Tesisler) 87.0 0.22Toptan Ticaret Ve Hal 103.7 0.27Depolama Alanları 384.6 1.0Küçük Sanayi Siteleri 164.8 0.42Sanayi Alanları 575.5 1.48Kentsel Çalı e ma Alanları 482.0 1.24Serbest Bölge 148.9 0.38Garajlar 238.8 0.62Akaryakıt Servis ^stasyonu 9.5 0.02Askeri Alanlar 8.3 0.02Turizm Tesis Alanları 33.4 0.08Aktif Ye e il Alanlar 344.9 0.89Spor Tesisleri 604.4 1.56Orman Alanları 237.2 0.65Akaçlandırılacak Alanlar 63.9 0.16Mezarlıklar 363.0 0.93Yüksek Ökrenim Tesis Alanları 951.7 2.45Anayollar 546.6 1.41Oto Tamirhaneler 5.4 0.02Teknik Altyapı Alanları 5.2 0.02Belediye Hizmet Alanları 41.8 0.11Liman 86.6 0.22DDY 121.0 0.35Otoyollar 165.5 0.43Tarım Alanları 102.0 0.26Arkeolojik Sitler 10.6 0.03Kentsel Sitler 17957.1 47.72Toplam 38770 100.0Kaynak: Mersin Kent Bütünü ve Yakın Çevresi 1/25 000 Ölçekli Çevre Düzeni Nazım ^mar Planı Planlama Raporu200

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuM. 1. 1. 4 Kentsel Alanlarda YojunlukTablo M . 2: Planlama Alanında Öneri Nüfus DakılımıeBELEDfYELER VE MÜCAVfR ALANLARI ALANI(Ha) NÜFUSMersin Büyük ehir 10357.0 1370870Tece 1066.1 70830Davultepe 1066.4 54540Mezitli 2140.0 208570Kuyuluk 908.0 43180Çiftlik 1125.0 41030Dorukkent 2215.7 28700Yalınayak 263.7 11980Arpaçsakarlar 900.0 30100Kazanlı 2231.0 1300Karacailyas 917.5 18930Dikilita 1670.0 7370Adanalıoklu 1895.0 27460Huzurkent 1165.0 44350Yenita kent 1710.0 21310Evci-Sarıibrahim 375.0 18800Toplam 30005.4 2011020Belediye ve Mücavir Alan Dı ı Yerle imler 8764.6 45420Genel Toplam 38770.0 2056440Kaynak: Mersin Kent Bütünü ve Yakın Çevresi 1/25 000 Ölçekli Çevre Düzeni Nazım ^mar Planı Planlama RaporuM. 1. 1. 5 Kentsel Yenileme AlanlarıAkdeniz ilçesi, kentsel sit alanı koruma amaçlı plan yapımı (17.07.1998) ile eski kentdokusunun tamamen yenilenmesini ve tarihi kent dokusunun korunmasını amaçlamaktadır.M. 1. 1. 6 Endüstri Alanları Yer SeçimiSanayi ve Teknoloji konu ba b lıcı altında incelenmi b tir.M. 1. 1. 7 Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli AlanlarBelediye sınırları içinde yer alan tarihi nitelikli kültür varlıkları kamu ve özel mülkiyete aitta b ınmaz kültür varlıklarıdır. Gerek kamuya ve gerekse özel mülkiyete ait olan bu yapılar KültürBakanlıcı Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Kararı ile restore edilmektedir. Bunlar;Atatürk Evi, Devlet Opera ve Balesi (Kültür Merkezi) olarak kullanılan eski Halk Evi Binası,Büyük b ehir Belediye Binası eski Gülnar Oteli, Latin atalyan Katolik Kilisesi, Ortadoks KilisesiBinaları, Mersin Sanat Kulübü gibi Kamu yapıları ile özel mülkiyete ait Osmanlı Bankası, eski Ya b arBank Binası, Dı b Bank Binası, Dil Test Dershanesi, Büyük Hamam, Küçük Hamam gibi özelmülkiyete ait yapılardır.Bunların dı b ında Tren Gar Binası, Kasaplar Çar b ısı, Tevfik Sırrı Gür Lisesi, al HalkKütüphanesi ve ayrıca özel mülkiyete ait birçok mesken(konut) bulunmaktadır. Bu yapıların tamamıeski Mersin olarak tanımlanan kent merkezinde yer almaktadır.Kent merkezi kentsel sit alanı olarak tanımlı alanda yapılacak çalı b maların tamamlanması iletarihi doku olu b turulacak ve turizm açısından decerli alanlar yapılabilecektir. Ancak bu tür yapılardayapılan restorasyon çalı b maları mülkiyet sahibi kurumlar ile özel ki b i veya kurumlarca yapılmaktaolup Mersin Büyük b ehir Belediyesince b u anda böyle bir çalı b ma yapılmamaktadır.Kent içerisinde güneyde sahil kısmında yakla b ık 10 hektar alanda yer alan Atatürk Parkıolarak tanımlı park ve rekreasyon alanı turizm açısından kente olanak saclamakta olup, Büyük b ehirBelediyesince yenileme ve düzenleme çalı b maları kapsamında bulunmaktadır.M. 1. 2 Kırsal AlanlarM. 1. 2. 1 Kırsal Yerle h me DeseniBu konu ile ilgili bilgi bulunamamı b tır.M. 1. 2. 2 Arazi MülkiyetiBu konu ile ilgili bilgi bulunamamı b tır.201

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuM. 2 ALTYAPIBu konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler "Ula b ım ve Altyapı" ba b lıcı altında incelenmi b tir.M. 3 B_NALAR VE YAPI ÇE`_TLER_Tablo M. 3: 1984-2000 Bina Sayımı Sonuçlarının Kar e ıla e tırması Bina Sayılarına Göre ^lk On ^l,1984-2000Sıra No fllerBina Sayısı1984 2000 ( % )Türkiye 4.387.971 7.838.675 78,61 ^stanbul 505.224 869.444 72,12 ^zmir 325.092 522.243 60,63 Ankara 266.879 384.489 44,14 Konya 191.057 333.645 74,65 Bursa 147.334 270.023 83,36 Adana 146.862 253.447 72,67 Antalya 82.578 233.802 183,18 Mersin 92.028 206.089 123,99 Manisa 128.782 191.806 48,910 Balıkesir 94.193 176.067 86,9Kaynak: 2003 Yılı Mersin Ekonomik RaporuTablo M. 4: 2000 Bina Sayımı Sonuçlarına Göre Belediye Sınırları ^çindeki Binaların Kullanma Amacına Göre DakılımıBelediyenin Binanın Kullanma AmacıAdıToplamKonutKonut veKonutDıvıKarıvıkTicariSanayiEKültürw itim,SaSosyal,Sporw lık,ResmiDaireDiniKonutDıvıKarıvıkTarımsalDiw erBilinmeyeneMERSfN 206.089 157.789 29.284 10.163 3.120 713 433 579 526 841 1.910 672 67Akdeniz 26.357 15.884 5.488 3.160 1.148 96 103 88 44 220 50 92 4Toroslar 24.386 20.954 2.687 398 114 50 23 28 22 63 4 30 3Yeni ehir 11.987 8.356 3.043 331 46 58 35 33 17 14 25 26 3Adanalıoklu 997 737 220 14 1 6 4 1 6 2 6 0 0Arpaçsakarlar 894 435 397 18 3 4 2 0 3 10 19 2 1Arslanköy 1.142 990 69 19 14 6 1 5 4 6 27 1 0Bahçeli 716 395 225 47 5 4 3 5 4 1 18 9 0Çiftlikköy 688 464 178 12 3 16 4 2 4 3 1 0 1Davultepe 940 658 155 54 8 1 2 6 8 4 34 7 3Dekirmençay 480 133 281 25 2 1 1 4 1 2 25 3 2Dikilita 498 218 233 13 14 3 3 1 2 2 8 1 0Dorukkent 779 375 328 14 6 3 0 3 3 2 40 3 2Fatih 1.734 1.636 34 27 17 2 1 4 7 1 4 1 0Fındıkpınarı 2.475 2.366 13 56 4 1 6 4 12 3 10 0 0Gözne 2.136 1.925 98 27 5 2 3 5 8 8 45 10 0Güzelyayla 1.039 993 3 15 0 4 3 8 5 1 6 1 0Karacailyas 1.047 739 151 90 23 9 1 5 4 5 11 6 1Kazanlı 1.372 1.185 105 40 11 5 3 2 1 2 8 7 3Kuyuluk 1.145 968 131 16 8 5 3 5 3 0 4 2 0Mezitli 2.854 1.931 299 383 168 15 21 13 9 5 4 6 0Sokucak 1.050 788 233 19 0 0 2 1 3 3 0 0 1Tece 1.238 1.038 126 45 7 2 1 3 5 4 1 6 0Tepeköy 583 533 21 18 2 2 0 0 2 1 2 2 0Yalınayak 676 482 101 21 57 2 1 1 3 2 2 2 2Yenita kent 1.169 922 75 32 22 0 2 4 5 12 91 4 0Anamur 5.735 4.125 779 410 278 23 14 19 16 17 28 11 15Çarıklar 821 771 6 22 0 2 2 5 5 0 1 7 0Ören 1.577 1.290 189 21 8 4 1 24 4 1 30 5 0Aydıncık 1.611 1.346 135 68 6 14 7 15 10 3 2 5 0Bozyazı 4.228 3.124 844 187 6 6 5 12 13 15 11 5 0Tekeli 1.482 1.160 266 24 0 6 1 4 5 0 8 8 0Tekmen 1.154 712 383 11 2 9 2 3 3 7 9 13 0Çamlıyayla 4.675 4.514 29 70 20 8 10 8 11 3 0 2 0Sebil 1.183 375 719 56 3 3 3 2 1 4 2 15 0Erdemli 6.483 4.753 843 288 217 22 15 19 24 38 247 17 0Arpaçbah i 1.281 849 219 55 17 7 0 4 5 20 93 11 1Aya 562 512 14 14 1 2 13 2 4 0 0 0 0Çe meli 901 660 167 34 11 3 1 3 1 3 16 2 0202

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporueEsenpınar 620 472 55 25 0 6 1 2 5 1 51 2 0Kargıpınarı 2.180 1.881 221 59 2 6 2 0 5 2 0 2 0Kızkalesi 404 153 72 155 12 3 0 2 1 5 1 0 0Kocahasanlı 869 743 75 12 5 4 2 3 2 8 14 1 0Kumkuyu 757 598 81 29 9 2 0 0 0 5 23 10 0Limonlu 1.023 664 211 30 6 9 1 2 5 9 20 65 1Tömük 2.377 1.389 644 88 25 7 2 3 7 30 168 14 0Gülnar 2.774 1.974 366 295 13 13 7 22 13 14 23 34 0Büyükeceli 588 412 89 42 5 3 7 7 2 2 4 14 1Köseçobanlı 1.091 196 747 10 5 12 1 5 11 3 78 19 4Kuskan 743 174 508 19 6 4 1 2 2 6 20 1 0Zeyne 569 303 232 10 2 0 0 8 2 11 1 0 0Mut 5.380 3.607 1.219 314 63 21 7 24 24 20 61 19 1Göksu 843 416 229 32 9 8 1 4 5 2 127 9 1Silifke 10.505 8.526 919 732 80 49 21 22 26 46 42 41 1Akdere 662 582 24 9 1 3 0 1 4 1 32 4 1Arkum 1.558 1.472 51 14 4 1 2 2 2 4 5 0 1Atakent 1.746 1.404 225 69 9 6 2 2 4 3 15 7 0Atayurt 2.378 2.234 45 59 2 3 4 3 6 6 0 16 0Narlıkuyu 1.020 762 42 70 0 6 5 3 4 2 109 17 0Ta ucu 2.905 2.660 66 123 13 6 10 14 2 10 0 1 0Uzuncaburç 562 526 6 13 1 4 1 5 5 0 0 1 0Ye ilovacık 1.710 1.556 87 35 2 5 6 7 6 5 0 1 0Tarsus 33.303 28.464 2.771 1.344 317 76 28 38 61 113 51 34 6Atalar 403 366 17 12 1 1 0 1 1 1 2 1 0Bakcılar 639 485 16 52 52 4 0 4 4 1 14 6 1Bah i 549 503 4 23 2 1 1 2 5 7 0 1 0Gülek 1.707 1.129 473 41 9 4 1 9 4 5 29 2 1Huzurkent 2.433 1.988 324 33 25 8 5 1 9 2 38 0 0Yenice 3.205 2.482 69 251 183 30 13 27 10 29 82 25 4Ye iltepe 511 372 109 9 0 2 0 3 2 1 8 3 2Kaynak: 2003 Yılı Mersin Ekonomik RaporuM. 3. 1 Kamu BinalarıBu konu ile ilgili bilgi bulunamamı b tır.M. 3. 2 OkullarMersin Valilici Web sitesinden (eri b im 2005 yılı) alınan bilgilere göre okulların durumlarıa b acıda verilmektedir.Okul durumu:Resmi Özel ToplamAnaokulu 368 17 385^lkökretim 519 18 537Genel lise 51 13 64Meslek lisesi 66 - 66Toplam 1004 48 1.052Toplam ökretmen sayısı 14.243Toplam ökrenci sayısı 316.244Yüksek Öjrenim Kurulu h ları:Mersin Üniversitesi;eFakülte 11Yüksek Okul 13Enstitü 3Ara tırma Merkezi 10Konservatuar 1Ökrenci sayısı 14.642Akademik personel sayısı 1.165203

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuÇac Üniversitesi;Fakülte 3Meslek Yüksek Okul 1Enstitü 1Ökrenci sayısı 1.000Akademik personel sayısı 80Selçuk Üniversitesi (Ta b ucu Meslek Yüksek Okulu) ;Ökrenci sayısı 907Akademik personel sayısı 19Yurtlar:Özel Yurtlar;Sayı Kapasite Barınan ökrenci DolulukYüksek Ökretim 10 872 469 53.7Ortaökretim 65 3728 1756 47.1Devlet Yurtları;Sayı Kapasite Barınan ökrenci DolulukYüksek Ökretim 1 1.240 716 57.7Ortaökretim - - - -M. 3. 3 Hastaneler ve Sajlık TesisleriBu konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler R.1.1’ de verilmektedir.M. 3. 4 Sosyal ve kültürel TesislerBakınız Tablo M.4.M. 3. 5 Endüstriyel Yapılaraldeki sanayi kurulu b ları dekil K.1’ de verilmektedir.M. 3. 6 Göçer ve Hareketli BarınaklarBu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula b ılamamı b tır.M. 3. 7 Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Dijer YapılarBölgemizin turistik bir yapıya sahip olması, sahil bandının uzun olu b u gibi nedenlerle kıyıdayerle b im turistik site, otel, motel, pansiyon vb. yapılar çok hızlı bir b ekilde artı b göstermektedir. Buyapıla b malar, Mersin-Anamur kıyı b eridinde I. ve II. sınıf tarım toprakları üzerinde olmakta ve bub ekilde verimli tarım arazileri talan edilerek elden çıkmaktadır. Özellikle Mersin-Silifke arasında kıyıalanı betonla b tıcından kıyının docal güzellici kaybolmakta ve pek çok organizmanın üreme alanıolan bölgeler yok olmaktadır. Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgi G Turizm ana ba b lıcı altındaverilmektedir.M. 3. 8 Bürolar ve DükkanlarBu konu ile ilgili bilgiler M.1.1.3’ de verilmektedir.M. 3. 9 Kırsal Alanda Yapıla h maBu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula b ılamamı b tır.M. 3. 10 Yerel Mimari ÖzeliklerMersin 19.yüzyıl kenti olması nedeniyle daha önceki yüzyılın getirdici geleneksel Osmanlıdokusuna sahip decildir. Osmanlı kentlerinde mahalleler genellikle cami ve külliyelerin etrafındayocunla b mı b tır. Konutlar bu ticaret alanlarının dı b ında yer almı b tır. Mersin'de ise kentin merkezinibelirleyici bir anıtsal mimari odacı yoktur. Esas yerle b im, ticaret ya b amının gerçekle b tici, Camii b erifMahallesindedir ve bu yerle b im batıya ve kuzeye docru yönelen mahallelerle geni b letilmi b tir.Limana inen veya kıyıya paralel olarak uzanan geni b sokaklarda ticaret yapan esnafa ait depodükkanüstü konut evler çocunluktadır. Daha büyük bahçeli evler Hamidiye Mahallesinde ve204

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporubugünkü Atatürk Caddesi civarında yer alır. Geleneksel Osmanlı kentlerinde rastlanan konak tipiyönetici e b raf evleri burada yerini tüccar evlerine bırakmı b tır.Tanzimat sonrası in b aat kurallarına uygun olarak in b aa edilen Mersin evleri simetrikcephelidir. Simetrik görü b lü cephelerde ana giri b bazen kemerlerin içinde yer alan bazen üçgenalınlıkla taçlandırılmı b , iki yanı sütunlu kapılarla vurgulanmı b tır. Lentolu ve söveli çift kanatlıpencerelerin yanı sıra ikiz kemerli veya oval pencereler ve mutlaka bunlarda yer alan panjurlukepenkler sokak cephelerinin deci b mez özellicidir. Bunlara hareket kazandıran öce ise, giri büstünde yer alan cumbalar ve balkonlardır. Mersin'de iç sofalı evler yaygındır. Evin ana ekseniniolu b turan dikdörtgen bir sofanın üç yanına odalar yerle b tirilmi b tir. Sofanın sokacı veya bahçeyebakan cephesinde kapalı veya açık bir balkon yer alır. Mersin evlerinde fazla bezeme yoktur.Mersin evleri kentin kozmopolit ve zengin kültürel yapısıyla bütünle b mi b tir. Mersin'debirlikte ya b ayan ama farklı köken, gelenek ve inançlara sahip insanlar ortak bir becenisergilemi b lerdir.Metropol: Mimar Cengiz Bekta b tarafından projelendirilmi b olup, 12.000 M2. Alan üzerinein b aa edilmi b tir. 175 metre yükseklicinde 52 katlı Mersin Metropol Gökdeleni, Türkiye’nin ilkgökdeleni ve Frankfurt-Singapur hattı üzerinde en yüksek betonarme binadır. Metropolgökdeleninin en üstündeki 15 katı Mersin Taksim Group Oteli'ne ait olup 5 yıldızlı yüzme havuzusaclık ve spor tesislerine sahip turizm i b letme belgeli tesisimizdir. Ayrıca metropolde 24 saatalı b veri b merkezleri, dev fıskiyeli çocuk bahçeleri, 600 ki b ilik konferans salonu, açık hava sineması,tiyatro ve dinlenme mekanları bulunmaktadır.M. 3. 11 Bina Yapımında Kullanılan Yerel MateryallerKentteki yapıla b ma karkas formatında olup, bina yapımında kullanılan yöreye özgü yapımalzemeleri ile ilgili yeterli bilgiye ula b ılamamı b tır.M. 4 SOSYO - EKONOM_K YAPIM. 4. 1 _ h Alanları ve _ h sizlike Tablo M. 5: Çalı an ^l Nüfusunun ^ktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dakılımı (Yıl 2000)12 + Ya lardafktisadi Faaliyet Kolu Erkek Kadın Toplam %Tarım-Orman, Balıkçılık 161.850 192.637 354.487 57.6Madencilik ve Ta Ocakçılıkı 768 28 796 0.1^malat sanayi 39.210 7.280 46.490 7.6Elektrik-Gaz-Su 1.336 157 1.493 0.2^n aat Bayındırlık êleri26.968 406 27.374 4.4Toptan-Perakende Tic. Lok. ve Otel 49.493 7.892 57.385 9.3Ula tırma-Haberle me-Depolama 19.323 1.442 20.765 3.4Mali Kurumlar 10.053 4.484 14.537 2.4Toplumsal Hizmetler 66.806 24.401 91.207 14.8^yi Tanımlanamayan Faaliyetler 361 82 443 0.07Genel Toplam 376.168 238.809 614.977 100Kaynak: 2003 Yılı Mersin Ekonomik Raporu2000 Genel Nüfus Sayımında uluslar arası tanımlar esas alınarak i b sizlik bilgileriderlenmi b tir. Buna göre Mersinde i b sizlik oranı % 10,2’dir. Bu oran, i b gücündeki her 100 ki b iden10’unun i b siz olducunu göstermektedir.Bu oran erkek nüfusta %11,5 iken, kadın nüfusta %8,2’dir. a b sizlik oranı ilçe merkezlerinde ilmerkezinden yüksektir, i b sizlik oranı ilçe merkezlerinde %23,7, il merkezinde %22,7 iken, köylerde%1,7’dir.al merkezi ve alçe merkezlerinde kadınların i b sizlik oranı, erkeklerin i b sizlik oranından dahayüksek aken, köylerde erkeklerin i b sizlik oranı kadınlardan daha yüksektir. al merkezinde i b sizlikoranı kadınlarda %32,7, erkeklerde %20, ilçe merkezlerinde kadınlarda %31,2, erkeklerde %21,8,köylerde ise kadınlarda % l,4, erkeklerde %1,9’dur. a b siz nüfusun %60’ı 30 ya b ından küçüktür.1980-2000 döneminde, mersin ilinde i b gücüne dahil olmayan nüfusun, çalı b abilir nüfusiçindeki oranı sürekli bir artı b göstermektedir. Bu dönemde i b gücüne dahil olmayan nüfusun yıllıkartı b hızı ‰ 49.4’dür. Bu hız erkeklerde ‰ 64,2, kadınlarda ise ‰ 43’ tür.205

M. 5 YERLE`_M YERLER_N_N ÇEVRESEL ETK_LER_2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporua Türkiyeverilmektedir.bKurumuna kayıtlı i b siz sayısı 20.005 olup, i b sizlerin nitelikleri a b acıdaERKEKKADINVasıfsız 2046 1175Vasıflı 11651 5133M. 4. 2 Göçlerdehrimiz ve bölgemizin sahip bulunducu sanayi istihdam imkanları yanında tarım, ticaret vedicer hizmet sektörlerinin nüfus göçünde öteden beri çekici bir rol oynadıcı bilinmektedir. Mersin aliözellikle 1980 sonrası son derece yocun iç göçle kar b ı kar b ıyadır. Bu göçün ana nedenleri;-aklim özellikleri,-Tarım topraklarının verimli olması-Büyük sanayi kurulu b larının bulunması-a b imkanlarının fazla olması,-Serbest bölgenin faaliyete geçmesi-Limanın bulunması-Terör baskısı gibi zikredilebilir.Son nüfus sayımı sonuçları göçün eskiye oranla azaldıcını göstermektedir.Mersin Valilicince 1997 yılında yaptırılan bir ara b tırmaya göre Mersin ve Tarsus’ta nüfusun%70’i göçle gelen nüfustur. Bunun %30’u dicer illerden, %70’i de Docu ve Güney Docu allerimizdengöç eden yurtta b larımızdan olu b maktadır.M. 4. 3 Göçebe _ h çiler ( Mevsimlik )alimiz cocrafi konumu itibariyle yocun göç alan bir bölge olma özellicinden dolayı in b aat,tarım, turizm vb. alanlarda göçebe i b çi barındırmakta olup, ancak bunların sayıları ve niteliklerihakkında kesin bir bilgi bulunamamı b tır.M. 4. 4 Kent Toprajının Mülkiyet DajılımıBu konu ile ilgili yeterli bilgi bulunamamı b tır.M. 4. 5 Konut Yapım SüreçleriBölge ikliminin in b aat yapımına docrudan katkı sunması ile birlikte yılın 12 ayında in b aati b leri devam etmektedir. Ancak ülkemizin son yıllarda ya b adıcı acır ekonomik buhran nedeniyle yapsat türü i b ler durmu b bununla birlikte konut yapı kooperatif i b leri de aynı b ekilde i b levinitamamlayarak durma noktasına gelmi b tir. Daha önceden yapıla b manın olu b turducu yapılar özelliklekonut bazında yeterince konut fazlalıcı bulunmaktadır. Bununla birlikte dı b göçün etkisi gece konduolmamakla beraber izinsiz ve imara aykırı yapıla b malar bulunmaktadır. Bu tür yapıla b malarla ilgiliolarak yürürlükte bulunan mevzuatlar uygulanmakta olup öncelikle imar ıslah plan çalı b malarıyapılmakta ve planlı yapıla b manın gerekleri olarak imar parselleri üretilmektedir.M. 4. 6 Gecekondu Islah ve Önlenme BölgeleriBu konu ile ilgili bilgiler M.1.1.3 konusunda verilmektedir.M. 5. 1 Görüntü KirlilijiGünümüzde kentsel alanlardaki hızlı büyümenin neden olducu bir kirlilik türü de görüntükirlilicidir. Mersin ili yocun göç alan ve nüfus artı b hızı yüksek olan bir bölgedir. Bu yocunluk kentinfiziki yapısını da deci b ime zorlayarak 15-20 katlı büyük beton blokların boy göstermesine yolaçmı b tır. Bunun yanında kentin varo b larındaki gecekondula b ma, nerdeyse kent merkezindesayılabilen çöp alanı, küçük sanayi siteleri ile dicer çevre sorunları beraberinde görüntü kirlilicini degündeme getirmektedir.M. 5. 2 Binalarda Ses _zolasyonuBu konu ile ilgili bilgi bulunamamı b tır.206

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuM. 5. 3 Havaalanları ve Çevresinde Olu h turulan Gürültü Zonlarıalimizde hava alanı bulunmamaktadır.M. 5. 4 Ticari ve Endüstriyel GürültüBu konu ile ilgili bilgi bulunamamı b tır.M. 5. 5 Kentsel AtıklarKentimizde katı atılar Toroslar belediyesi sınırları içerisinde olan Çavu b lu çöp dökümalanında bertaraf edilmektedir. Atık toplama i b lemi Akdeniz, Toroslar ve Yeni b ehir Belediyeleritarafından yürütülmektedir.Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgi N Atıklar bölümünde verilmektedir.M. 5. 6 Binalarda Isı YalıtımıYerel yönetimlerce ‘Binalarda Isı Yalıtım Yönetmelici’ ne ve T.S.E. Standartlarına uyulmayaçalı b ılmaktadır.M. 6 NÜFUS2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Mersin'in nüfusu 1.651.400 dir.M. 6. 1 Nüfusun yıllara Göre Geli h imiMersin al nüfusu, sayımlar arası yıllık nüfus artı b hızı a b acıda tablo ve grafikler halindeverilmektedir.Tablo M. 6: Yıllara Göre Nüfus Geli e imiYILLARNÜFUS1940 257.7091945 279.4841950 317.9291955 371.6671960 444.5231965 511.2731970 590.9431975 714.8171980 843.9311985 1.034.0851990 1.266.9951997 1.515.3022000 1.651.400Kaynak: DÊg ekil M. 1: Nüfusun Yıllara Göre Dakılımı1800000160000014000001200000100000080000060000040000020000001940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000*Kaynak: DÊ207

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo M. 7: ^lçelere Göre lehir ve Köy NüfuslarıERDEMLffLÇELER 1990 1997 2000TOPLAM 1.266.995 1.508.232 1.651.400MERKEZ fLÇE 547835 653662 733660ANAMUR 65767 89296 83864AYDINCIK 11022 12445 11501BOZYAZI 31871 42614 43835ÇAMLIYAYLA 21602 17476 18964100563 118528 142355GÜLNAR 33714 32657 38292MUT 56303 66761 74373SfLfFKE 107685 168360 156351TARSUS 290633 306433 348205Kaynak: DÊM. 6. 2 Nüfusun Ya h , Cinsiyet ve Ejiti Gruplarına Göre DajılımıTablo M. 8: Nüfusun Ya e ve Cins Gruplarına Göre dakılımıg YA GRUBU ERKEK KADIN TOPLAM0-4 81805 77538 1593435-9 88800 83469 17226910-14 92386 86021 17840715-19 92708 86866 17957420-24 68222 78131 14635325-29 70161 73003 14316430-34 63160 63839 12699935-39 62831 63660 12649140-44 52761 50843 10360445-49 43579 41718 8529750-54 33627 32088 6571555-59 24350 23728 4807860-64 19895 20351 4024665-69 16318 16682 3300070-74 10400 12282 2268275-79 4880 5753 1063380-84 1881 2899 478085+ 1814 2628 4442Bilinmeyen 164 159 323Genel Toplam 829742 821658 1651400Kaynak: DÊM. 6. 3 _l ve _lçelerin Nüfus yojunluklarıNüfus yocunlucu olarak ifade edilen bir km 2 ye dü b en ki b i sayısı, il genelinde 107 ve ilmerkezinde 414 iken, ilçelere göre 24 ile 174 ki b i arasında deci b mektedir. Yüzölçümü büyüklücünegöre ilk sırada yer alan Silifke alçesinde nüfus yocunlucu 61, yüzölçümü en küçük olan Aydıncıkilçesinde nüfus yocunlucu 26 ki b idir.Tablo M. 9: 2000 Yılı Sayımlarına Göre ^lçeler Nüfusu, Nüfus Yokunluku ile YüzölçümlerifLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ(Km 2 ) NÜFUS NÜFUS YOpUNLUpUERDEML^TOPLAM 15.485 1.651 400 107MERKEZ ^LÇE 1.772 733.660 414ANAMUR 1.338 83.864 63AYDINCIK 442 11.501 26BOZYAZI 566 43.835 77ÇAMLIYAYLA 683 18.964 282.039 142.355 70GÜLNAR 1.563 38.292 24MUT 2.518 74.373 30S^L^FKE 2.560 156.351 61TARSUS 2.004 348.205 174208

g ekil M. 2: MERS^N ^L^ 2000 YILI NÜFUS P^RAM^D^2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporu85+80-84ERKEK832,206( % 50,35 )BAYAN820,685( % 49,65 )75-7970-7465-6960-6455-5950-5445-4940-4435-3930-3425-2920-2415-1910-145-90-4-12 -11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11209

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum Raporug ekil M. 3: Nüfus yokunlukuTARSUSSxLxFKEMERKEZ xLÇEMUTGÜLNARERDEMLxÇAMLIYAYLABOZYAZIAYDINCIKANAMURg ekil M. 4: ^l Yüzölçümünün ^lçelere DakılımıTARSUS13%MERKEZ yLÇE11%ANAMUR8%SyLyFKE17%AYDINCIKBOZYAZI 3%4%ÇAMLIYAYLA4%MUT16%GÜLNAR11%ERDEMLy13%g ekil M. 5: Nüfusun ^lçelere Göre DakılımıTARSUS20%MERKEZ zLÇE44%SzLzFKE11%MUTGÜLNAR4%2%ERDEMLz8%ÇAMLIYAYLA BOZYAZI AYDINCIK1% 3% 1%ANAMUR6%210

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuM. 6. 4 Nüfus Deji h im OranıSon 73 yılda Türkiye’nin nüfusu yakla b ık be b kat artı b göstermi b tir. Aynı dönemde, Mersinalinin nüfusu yakla b ık 7,8 kat artı b göstermi b ve 2000 yılında 1 651 400 ‘e yükselmi b tir.1927-2000 döneminde alin nüfusu sürekli artı b göstermi b tir. alde en dü b ük yıllık nüfus artı bhızı ‰ 10,7 ile 1935-1940 döneminde, en yüksek yıllık nüfus artı b hızı ‰ 40,6 ile 1980-1985 ve1985-1990 dönemlerinde görülmü b tür. 1990-2000 dönemindeki yıllık nüfus artı b hızı ‰ 26,5 tir.Tablo M. 10: ^lçelere Göre lehir ve Köy Nüfusu, Yıllık Nüfus Artı e HızıfLÇE1990 * 2000 Yıllık nüfus artı i hızı ‰ToplamTOPLAM 1.267.253 788.576 478.677 1.651 400 999.220 652.180 26,47 23,67 30,92g ehir Köy Toplamg ehir Köy Toplamg ehir KöyMERKEZ 548.923 422.357 126.566 733.660 537.842 195.818 29,00 24,16 43,63ANAMUR 66.400 38.817 27.583 83.864 49.948 33.916 23,34 25,21 20,66AYDINCIK 10.882 7.040 3.842 11.501 7.941 3.560 5,53 12,04 -7,62BOZYAZI 31.238 22.168 9.070 43.835 26.314 17.521 33,87 17,14 65,82ÇAMLIYAYLA 19.440 8.826 10.614 18.964 8.806 10.158 -2,48 -0,23 -4,39ERDEML^ 100.563 30.042 70.521 142.355 40.175 102.180 34,74 29,06 37,07GÜLNAR 33.854 7.360 26.494 38.292 10.503 27.789 12,32 35,55 4,77MUT 56.303 17.600 38.703 74.373 36.482 37.891 27,83 72,87 -2,12S^L^FKE 107.685 46.858 60.827 156.351 64.827 91.524 37,28 32,45 40,85TARSUS 291.965 187.508 104.457 348.205 216.382 131.823 17,61 14,32 23,26* 1990 Genel Nüfus Sayımının kesin sonuçları 2000 Genel Nüfus Sayımı günündeki idari bölünü e e göre yenidendüzenlenmi e tir.al’ e baclı bulunan 9 ilçeden Tarsus alçesi 348 205 nüfusu ile en fazla nüfusa, Aydıncık alçesiise 11 501 nüfusu ile en az nüfusa sahip olan ilçelerdir. alin yıllık nüfus artı b hızı en yüksek olanilçesi ‰ 37.3 ile Silifke iken, en az olan ilçesi ‰ – 2.5 ile Çamlıyayla’dır.g ekil M. 6: ^lçelerin Nüfus Artı e Hızı403020100-10MERKEZ ANAMUR AYDINCIK BOZYAZI ÇAMLIYAYLAERDEML{GÜLNAR MUT S{L{FKE TARSUSKAYNAKÇA1. Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, açel, Devlet astatistik Enstitüsü2. al Planlama Müdürlücü3. Ekonomik Rapor, 2000–2003, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, açel4. Saclık astatistikleri Yıllıcı, 20015. Mersin Kent Bütünü ve Yakın Çevresi 1/25 000 Ölçekli Çevre Düzeni Nazım amar PlanıPlanlama Raporu, Eylül 19966. Devlet astatistik Enstitüsü Verileri211

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuN. ATIKLARN. 1 EVSEL KATI ATIKLAREvsel katı atıkların ana bile b enlerini kâcıt, cam, plastik, metal, çürüyebilir maddeler ve inertmaddeler olu b turur. Bu temel bile b enlerin miktarları ülkeden ülkeye, kentten kente, yerel ko b ullara,mevsimlere, tüketim alı b kanlıkları gibi faktörlere baclı olarak deci b iklik göstermektedir.alimiz merkezinde katı atıklar Toroslar Belediyesi sınırları içerisinde olan Çavu b lu çöpdöküm alanında bertaraf edilmektedir. Atık toplama i b lemi Akdeniz, Toroslar ve Yeni b ehirBelediyeleri tarafından ihale edilerek özel sektöre yaptırılmaktadır. 2004 yılında bertaraf edilen katıatık miktarı 208.050.000 kg, tıbbi atık miktarı ise 283.137 kg. dır.alimizde evlerden, ticari yerlerden, kurumlardan, cadde, sokak vs.. gibi yerlerden olu b ankatı atıkların miktarı, atıcın içinde bulunan maddeler, ne oranda evlerden, ne oranda i b yerlerindenolu b tucu ile ilgili bir çalı b ma bulunamamı b tır. Ancak JICA (Japon Uluslararası a b birlici Kurumu)tarafından 1998 yılında hazırlanan "Adana-Mersin Bölgesel Katı Atık Yönetim Etüt Çalı b maRaporu" nda Mersin için yapılan ara b tırmadan alınan bilgilere göre atık olu b um miktarı TabloN.1'de, atık kompozisyonu ise Tablo N.2'de verilmektedir.Tablo N. 1: Mersin Büyük e ehir Belediyesinde Atık Olu e um MiktarıOlu e um Kaynakı Birim Birim Sayısı Olu e um Oranı Günlük olu e um mik. ( ton/gün )Evsel Atık Gr/ki e i/gün 514055 434 223Ticari Atık (Lokanta) Gr/masa/gün 2190 1455 3Ticari Atık (Diker Dükkanlar) Gr/dükkan/gün 50000 840 42Pazar Atıkı Gr/stant/gün 1248 8700 11Kurumsal Atık Gr/ki e i/gün 38048 72 3Cadde Süpürme Atıkı Gr/km/gün 680 40457 28Park Atıkı Gr/m2/gün 730000 1 1Toplam Günlük Atık Olu e umu 311eTablo N. 2: Mersin Büyük ehir Belediyesinde Atık KompozisyonuAtık Kategorisi Evsel AtıkTicariLokanta Direr Dük.Pazar Kurum Cadde ParkMutfak Atıkı 72.69 73.95 30.24 73.31 15.95 3.39 -Kakıt 14.30 55.16 50.44 10.60 68.09 6.36 0.42Tekstil 2.76 0.38 0.87 1.33 0.85 0.42 -Bitki ve Tahta 1.04 0.04 0.44 2.43 2.28 30.08 63.60Plastik 5.41 5.19 9.93 2.80 7.41 8.47 0.42Deri ve Lastik 0.18 0.02 0.22 0.94 0.28 - -Metal 0.56 0.56 2.51 0.73 1.42 3.81 -li e ve Cam 1.83 3.94 4.69 2.04 3.13 1.27 1.26Seramik ve Ta 1.07 0.76 0.44 5.63 0.57 7.63 11.3Muhtelif 0.08 - 0.22 0.18 - 38.56 23.01Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00Görünür Birim Akırlık 0.29 0.51 0.08 0.34 0.04 0.15 0.08Katı Atıkların Kontrolü Yönetmelici gerecince belediyelerin her yıl doldurmak ve ÇevreBakanlıcı’na göndermekle yükümlü oldukları “ Çöp Geri Kazanım astasyonları ve DepolamaSahaları” na ili b kin Genelge ekindeki Kontrol Listesi’nden ve Müdürlücümüz çalı b malarındanedinilen bilgilere göre hazırlanan ve belediyelerin katı atık durumlarını gösteren tablo N.3'deverilmektedir.212

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuTablo N. 3: Mersin ^lindeki Belediyelerin Katı Atık Miktarı ve Durumları - 2004BelediyeAdıMERSfNBÜYÜK g EHIRBELEDIYESINüfus736.496(2000 yılınüfussayımınagöre)Ki i i Ba i ınaÜretilenOrtalama KatıAtık Miktarı(Kg/Gün)ToplananOrtalama KatıAtık Miktarı(Ton/Gün)0.70 570Kuyuluk / MERKEZ 5066 5,5Aslanköy/ MERKEZ 4627 1.5 1.6Kazanlı / MERKEZ 10.386 0,4 3,5Sorucak/ MERKEZ2300 2 4.6Çiftlikköy/ MERKEZ 5590 1.44 22.5Arpaçsakarlar /MERKEZ5000 1.2 6Fatih / MERKEZ 4188 1 4.5Gözne/ MERKEZFındıkpınarı /MERKEZGüzelyayla /MERKEZ5979 0.84298 23269 0,5 1.5Tepeköy / MERKEZ 2350 0,5 3,5Dikilita i / MERKEZ 3473 0,5 1,5Mevcut Bertaraf YöntemiDüzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Toplanan AtıklarEvsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( x )Diker ( )Evsel (x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( x )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )213

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuBelediyeAdıNüfusMezitli / MERKEZ 34 616Tece / MERKEZBahçeli / MERKEZKaracailyas /MERKEZYenita i kent/MERKEZAdanalıorlu/MERKEZYalınayak/MERKEZDerirmençay /MERKEZDorukkent/MERKEZTARSUSKı e : 17.000Yaz:40.000Ki i i Ba i ınaÜretilenOrtalama KatıAtık Miktarı(Kg/Gün)14000 0,5ToplananOrtalama KatıAtık Miktarı(Ton/Gün)Yaz: 20Kı e : 10Yaz: 40Kı e : 179250 1.2 123 800 27 18730001649 0.22Yaz: 5Kı e : 3Yaz: 15Kı e : 10Yaz: 1Kı e : 23800 0.6 2.3215 889Kı e : 1.080Yaz: 1.240226Ye i iltepe /TARSUS 2500 0.6Barcılar /TARSUS 3950 2.5Yenice / TARSUS 17199 0,5Mevcut Bertaraf YöntemiDüzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( x )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x)Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( x )Toplanan AtıklarEvsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )214

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuAtalar /TARSUSBelediyeAdıNüfusBah i i i / TARSUS 3 500Huzurkent /TARSUSKi i i Ba i ınaÜretilenOrtalama KatıAtık Miktarı(Kg/Gün)ToplananOrtalama KatıAtık Miktarı(Ton/Gün)3454 0.5 1.123.800Gülek /TARSUS 9799Yaz: 0,75Kı e : 1,5Yaz: 30ton/günKı e : 250.5 5ÇAMLIYAYLA 8706 0.5 3.6Sebil/ÇAMLIYAYLA4896 2ANAMUR 50.000 0.6 46Çarıklar/ ANAMUR 5439 1 6Ören / ANAMUR 6500 1.5 4AYDINCIK 7983 1 8BOZYAZI30 300 0.3 9Tekmen / BOZYAZI 6353 2Tekeli / BOZYAZI 8450 1.5 2Mevcut Bertaraf YöntemiDüzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Toplanan AtıklarEvsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )215

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuBelediyeAdıNüfusMUT 31.400Göksu / MUT 2674SfLfFKE 64.500Akdere/ SfLfFKENarlıkuyu / SfLfFKE 7626Atakent / SfLfFKE 14.553Ye i ilovacık/SfLfFKEKi i i Ba i ınaÜretilenOrtalama KatıAtık Miktarı(Kg/Gün)Yaz: 1.209Kı e : 0,7904476 0.5Yaz:1.5Kı e : 0,5Yaz:3Kı e : 0,5ToplananOrtalama KatıAtık Miktarı(Ton/Gün)Yaz: 7Kı e : 5Yaz: 1,5Kı e : 1Yaz: 78Kı e : 51Yaz: 20Kı e : 4Yaz: 90Kı e : 305.548 1 3Atayurt / SfLfFKE 7120 1 7Ta i ucu / SfLfFKE10.446Arkum / SfLfFKE 3593 0.750Uzuncaburç /SfLfFKEERDEMLf 38 000Aya i / ERDEMLf 4467Kumkuyu /ERDEMLf25.5Yaz: 8Kı e : 44798 1 54600Yaz: 2Kı e : 12 9.2216Mevcut Bertaraf YöntemiDüzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Toplanan AtıklarEvsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuLimonlu/ERDEMLfBelediyeAdıKocahasanlı/ERDEMLfTömük / ERDEMLfÇe i meli/ERDEMLfEsenpınar/ERDEMLfArpaçbah i i i /ERDEMLfKızkalesi/NüfusKi i i Ba i ınaÜretilenOrtalama KatıAtık Miktarı(Kg/Gün)ToplananOrtalama KatıAtık Miktarı(Ton/Gün)5173 2 107.103 20Kı e : 12.000Yaz:50.0005.5001Kı e : 12Yaz: 50Yaz: 3Kı e : 23.929 1 57446 0.5Yaz: 8Kı e : 2ERDEMLf 8139 1.5 12.2Kargıpınarı /ERDEMLf13.189 1 13.1GÜLNAR 10.500 1-1.5 10-12Büyükeceli/GÜLNARSütlüce (Zeyne) /GÜLNARKuskan/GÜLNARKöseçobanlı/GÜLNAR3.018 1 36026503518 0,2 2.25.550 1 1.1Mevcut Bertaraf YöntemiDüzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( x )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( x )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( x )Diker ( )Düzensiz Depolama ( x )Düzenli Depolama ( )Kompost ( )Yakma ( )Diker ( )Toplanan AtıklarEvsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x)Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )Evsel ( x )Endüstriyel ( )Tıbbi ( )Diker ( )217

2005 Yılı Mersin ^l Çevre Durum RaporuN. 2 TEHL_KEL_ ATIKLARalimizde sanayinin yocun olması tehlikeli atıkların üretimi, depolanması, geri kazanımı,ta b ınması ve bertarafı konularında problemleri de beraberinde getirmektedir. Tehlikeli AtıklarınKontrolü Yönetmelici gerecince atık üreticisi olan sanayi kurulu b larına her yıl doldurmaları gerekenAtık Beyan Formu doldurtularak, sektörlere göre olu b an atık türleri, atık miktarları ve bertarafyöntemleri hakkında bilgi edinilmekte ve yönetmelik hükümleri docrultusunda gerekli i b lemleryapılmaktadır. Atık Beyan Formları docrultusunda hazırlanan ve 2004 yılına ait olan bilgiler TabloN.4' de verilmektedir.N. 3 ÖZEL ATIKLARN. 3. 1 Tıbbi AtıklarTıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmelici gereci ilimiz merkez ilçede bertaraf sorumlusu olanMersin Büyük ehir Belediyesi tarafından bu i için özel hazırlanan bir adet araç ve ekiple tıbbiatıkların ayrı olarak toplanması, b ta ınması ve nihai bertaraf i b lemlerine 1995 yılında ba lanmı tır.bSaclık kurulu b larından toplanan tıbbi atıklar Mersin Büyük ehir b Belediyesi’ne ait çöp depolamaalanının ayrı bir bölümünde bertaraf edilmektedir. Ancak, projesine uygun birbb b b ekildekullanılmamasından dolayı ekonomik ömrünü tamamlayan düzenli depo alanında tıbbi atıklarınbertaraf edilme ko ulları yönetmelik artlarına çok uygun decildir.b bToplam be b hastane ile 1995 yılında ba b lanan çalı b malara, 2004 yılına kadar 65 adetsaclık kurulu b u ( hastane, poliklinik, tıp merkezi, saclık ocacı, saclık kabini ) ile devam edilmi b olup;2005 yılı ba b ı itibariyle toplam saclık kurulu b u sayısı 132’ye ula b mı b tır.Tarsus ilçesinde ise, 2003 yılında bir hazırlık çalı b ması yapılarak toplam 29 adet saclıkkurulu b u tespit edilmi b ve Tarsus Belediyesi tarafından bu saclık kurulu b larının tıbbi atıklarının ayrıolarak toplanması i b lemlerine ba b lanmı b tır.2005 yılı ba b ı itibariyle toplam 32 adet saclıkkurulu b unun tıbbi atıkları ayrı toplanmaktadır.alimiz merkez ilçede 2004 yılı itibariyle tıbbi atıkları ayrı olarak toplanan ve bertaraf edilensaclık kurulu b ları ile tıbbi atık miktarları, Tablo N.5, N.6 ve N.7 'de verilmektedir.N. 3. 2 Atık YajlarTehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmelici’ ne göre “ Özel a b leme Tabi Atıklar ” kapsamınagiren atık yaclarla ilgili Çevre ve Orman Bakanlıcı tarafından hazırlanan ve 21/01/2004 tarih ve25353 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüce giren Atık Yacların Kontrolü Yönetmelicihükümleri docrultusunda çalı b malara ba b lanmı b tır. Bu kapsamda ilimizde bulunan atık yacüreticilerine Atık Yac Soru Formları doldurtulmu b tur. Atık yaclar kategorilerine ayrılarak yönetmelikgereci ya yakıt olarak kullanılmakta ya da bertaraf edilmek üzere lisanslı tesislere gönderilmektedir.N. 3. 3 Bitkisel ve Hayvansal Atık Yajlaralimizde bu tür atıklarla ilgili yeterli bilgiye ula b ılamamı b tır.N. 3. 4 Pil ve AkülerÇevre ve Orman Bakanlıcı tarafından 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’deyayımlanan ve 01.01.2005 tarihinde yürürlüce giren Atık Pil ve Akümülatörlerin KontrolüYönetmelici gereci ilimizde yapılan ara b tırma sonucunda; faaliyet gösteren bir adet geri kazanımtesisi tespit edilmi b ve Bakanlıcımıza bildirilmi b tir. Söz konusu tesis tarafından Bakanlıcımıza lisansba b vurusunda bulunulmu b tur.N. 3. 5 Cips ve Dijer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Külleralimizde faaliyet gösteren ve 1971 yılında kurulan Akdeniz Gübre Fabrikasında fosfatkayasından fosforik asit üretimi sonucu olu b an jips (CaSO 4 x2H 2 O) atıkları, fabrika sahasında200000 m 2 lik alanda üç adet jips havuzunda depolanmaktadır. Fabrikanın fosforik asit ünitesifaaliyet göstermemekte olup, bu ünitenin geçmi b yıllardaki üretiminden kaynaklanan atıkların özelatık sınıfından decerlendirilmesi konusunda çalı b malar yapılmaktadır.N. 3. 6 Tarama Çamurlarıalimizde bu tür atıklarla ilgili yeterli bilgiye ula b ılamamı b tır.218

||~~~~€€€ƒ‚ƒ ƒ ƒ ƒ€€€€€‚2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo N . 4: limizde bazı sanayi sektörlerinde olu}an tehlikeli atık türleri, miktarları, geri kazanım ve bertaraf yöntemleri(2004).TES S ADI ATIK TÜRÜ ATIK M K. GERa) Asbest içeren atıklarb) Tank dibi atıklarıc) Hastane atıklarıd) Co-Mo içeren katalizör1. ATA Anadolu Tasfiyehanesi A.2. Koluman Tic.ve San.A.3.4.AUT Fib. Tic. Ltd.ti.SODA San. A..Kromsan Krom Bile ikleri Fabrikası.Atık Yae) Foto rafçılık Yıkama Banyosuf) Hurda çelikg) Kullanılmı pillerh) Atık yaı) Boya tenekelerii) Floresan lambaj) Akük) Kur unlu tank atıklarl) Klorofloro karbonm) zolasyon malzemesin) Lastiko) Lab. Kimyasallarıp) Civalı Lab. Atıklarır) Ya lı paçavra absorbanlars) Bakım sonrası çıkan cürufa) Boru uç atıklarıb) Ctp tra lama tozlarc) Reçine varili – tenekesid) Kirlenmi sertle tirici bidonue) Kirlenmi hızlandırıcı bidonuf) Kalıp ayırıcı bidonug) Kirlenmi boya tenekesih) Renk pastası-kalıp ayırıcı tenekesiı) Kirl.nmi naylon vejelatin,n.eldiveni) Kirlenmi bezlerj) Sertle tirici varilia) Ya lı solventb)Krom bil.ile kirlenmi malz.c) Endüstriyel Atıksu arıtma çamurud) Katı atıke) Su arıtmaf) Tuzlu su arıtmag) Fırın atıklarıh) Tıbbi atıkı) Fırın atıksuları0.03 t/yıl751 t/yıl0,068 t/yıl24 t/yıl0.32 t/yıl280 t/yıl0.180.12 t/yıl0.32 t/y120 adet/yıl36 adet/yıl1.2 t/yıl0,014 t/yıl0.1 t/yıl80 adet/yıl176 lt/yıl78 lt/yıl10 lt/yıl7.35 t/yıl----1395 m 3--------------------F-oil’e karı t.----------------------------------------KAZ. YEND. KUL. BERTARAF YÖNTEM----Lisanslı tesise gönderiliyor.1395 m 3 ---------Bel. Tarafında toplanmakta----Lisanslı tesise gönderiliyor.----Foto rafçıya hibe ediliyor.----Satılıyor.----Lisanslı tesise gönderiliyor.0.15 t/yıl ---------Lisanslı tesise gönderiliyor.--------Satılıyor----Lisanslı tesise gönderiliyor-------------Belediye----Lisanslı tesise gönderiliyor.-------------49.240 t/yıl ---- ----- Lisanslı tesise gönderiliyor.5300 kg/yıl---- ----- -----5300 kg/yıl-----4647 kg/yılD 1- B675 kg/yılD 1- B12 kg/yılD 1- B30 kg/yılD 1- B37.5 kg/yılD 1 -B69.8 kg/yılD 1 -B145 kg/yılD 1 -A500 kg/yılD 1 -A486 kg/yılD 1 -B2.8 t/yıl3.3 t/yıl1.853 t/yıl417.885 t/yıl2.611 t/yıl20.894 t/yıl15.669 t/yıl2156 t/yıl5. OXYVIT Kimya San. ve Tic. A.. Katı damıtma atıkları 400 t/yıl ----- ----- -----6.a) Atık madeni yab) Kullanılmı lastik35.170 t/yıl51Ç MSA A..c) Kullanılmı ya varili874d) Kullanılmı akü660e) Hurda kablo6040R 7-----------------------------(D 5 )(D 5 )D 1- D 9D 1- D 9D 1- D 9D 1D 1D 1- D 9---- ----- Lisanslı tesise gönderiliyor.Satılıyor.“““219

‚~~~~€€€ƒ€ƒƒ‚ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ€‚ƒ€ƒ€€‚€€€€€‚2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTES S ADI ATIK TÜRÜ ATIK M K. GER7. Trakya Cam San.vea) Kullanılmı ya lar7 t/yıl----Tic.A..b) Filtre keki2800 t/yıl----8. Anadolu Cam San. A.. Mersin Fabrikası a) Tıbbi atık0.324 t/y----b) Pil0.06 t/yıl----c) Ya lı emülsiyonlar60.000 t/yılR 9d) Floresan0.150 t/yıl-----e) Rejenaratör ve baca kanalı külü 23.000 t/yıl----f) Akü18.480 t/yılR 13g) Kontamine+ ya lı atık17.000 t/yıl--------9. OVA-SCA Packagıng Ambalaj San. Ve Tic. A.. a) Ni asta çamuru8 t/yıl----b) Mürekkep çamuru12 t/yıl----10. Pa abahçe Cam San.ve Tic.A..Mersin Fabrikası11.ZOCAM A.a) Kimyasal arıtma çamurub) Atık yac) Rejenaratör külüd) Kontamine Amb.. a) Floresan tüpüb) Bataryac) Fotokopi Tonerid) Mürekkep atıkf) Kontamine malzemeg)Yapı tırıcı atıkh) Filtre2.38 t/yıl6.8 t/yıl24.6 t/yıl200 t/yıl0.150 t/yıl0.05 kg/yıl0.08 kg/yıl0.130 kg/yıl2.500 kg/yıl1.500 kg/yıl0.250 kg/yıl0.79 t/yıl2.1 t/yıl0.105 t/yıl65 t/yıl0,65 t/yıl110 t/yıl150 ton/yıl1200 varil/yıl50 kg/ay350 kg/ay----------------------------------------KAZ. YEND. KUL. BERTARAF YÖNTEM(R 1 )-----(R 7 )---------D 10----54.920.........Lisanslı tesise gönderiliyor.--------------Lisanslı tesise gönderiliyor. (D 1 )18.480 “-----“------------------------------------------------(D 9 – D 8 )(D 9 )Lisanslı tesise gönderiliyor.“12 COCA-COLA çecek A.. a) Ya lı bezLisanslı tesise gönderiliyor.b) Atıkyac) Floresan13 Berdan Tekstil II San.Tic.A.. a) Boya kimyevi ambalaj kabıSatılıyor.b) Atık yaLisanslı tesise gönderiliyor.c) Metal atıkSatılıyor.14 Çukurova n aat Makineleri San. Tic. A.. a) Endüstriyel ya larLisanslı tesise gönderiliyor.b) Metal ya ve kimyasal varili“c) Boya tenekesi“d) Ya lı eldiven, bez, üstübü vb.“e) Hurda çelik2500 2500 R 4-----15 Berdan Tekstil I San. Tic. A.. a) Boya,kimyevi ambalaj kabı 52.5 t/yıl Satılıyor.16 Petrol Ofisi a) Atık Ya Filtreleri102 adet/yılLisanslı tesise gönderiliyor(D 10 )b) Atık akü1Lisanslı tesise gönderiliyor(D 5 )c) Kontamine atık600 t/yılLisanslı tesise gönderiliyor(D 10 )d) Kanal slacı1060 t/yılLisanslı tesise gönderiliyor(D 10 )e) Çökeltme,filtrasyon, santrifüj atık. 3740Lisanslı tesise gönderiliyor(D 10 ). a) Atık madeni ya17 Aral Endüstri Ürünleri San. Tic. A.b) Atık absorbanc) Bitkisel ya ve tenekesid) Boya tenekesie) Tutkalf) nk, tonerg) Fümipont kutusu0,2 t/yıl0,1 t/yıl0,003 t/yıl0,001 t/yıl0,02 t/yıl10 adet/yıl200 adet/yıl0,002 t/yılD 1D 15““““““220

‚~€€€€€~€€2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuGERKAZANIM„LEMLER~~R 1 Yakıt olarak kullanma ( do rudan yakma dı ında ) veya enerji üretimi için di ekillerde yararlanmaR 2 Solvent ( çözücü ) ıslah, geri kazanımR 3 Solvent olarak kullanılmayan organik maddelerin ıslahı/ yeniden i lenmesiR 4 Metallerin ve metal bile iklerinin ıslahı/ yeniden i lenmesiR 5 DiR 6 Asitlerin ve bazların geri kazanımıR 7 Kirlili in azaltılması için kullanılan parçaların geri kazanılmasıR 8 Katalizörlerin parçalarının geri kazanımıR 9 Kullanılmı ya ların yeniden rafine edilmesi veya önceden kullanılmı ya ların diR 10 Ekolojik iyile tirme veya tarımcılık yararına sonuç verecek arazi ıslahıR 11 R 1 ve R 10 arasındaki i lemlerden elde edilecek artık maddelerin kullanımıR 12 Atıkların R 1 ve R 11 arasındaki i lemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere de i imiR 13 Maddelerin bu bölümde belirtilen i lemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere biriktirilmesi€ er anorganik maddelerin ıslahı/ yeniden i lenmesiBERTARAF YÖNTEMLER€ er€ er kullanımlarıD 1 Topra ın altında veya üstünde depolama ( arazide depolama vb.)D 2 Arazi i lemi ( sıvı veya çamur atıkların toprakta biyolojik bozulmaya u raması vb.)D 3 Derine enjeksiyon (pompalanabilir atıkların, kuyulara, tuz kayalarına veya doluklara enjeksiyonu vb)D 4 Yüzey doldurma sıvı veya çamur atıkların kovuklara, havuzlara ve lagünlere doldurulmasıD 5 Özel i lemli arazi depolaması(üzeri kapatılmı hem birbiriyle hem de çevreyle teması kesilmi hücrelere yerle tirme )D 6 Denizler ve okyanuslar dı ında bir su kütlesine bırakmaD 7 Deniz dibine gömme de dahil, denizlere ve okyanuslara bırakmaD 8 Bu ekte yer almayan ve A Bölümündeki i lemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bile iklerin veya karı ımların olu masına neden olan biyolojik i lemlerD 9 Bu ekte yer almayan A Bölümündeki i lemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bile iklerin olu masına neden fiziko-kimyasal i lemler (buharla tırma, kurutma, kalsinasyon, nötrleme, çökeltmevb. )D 10 Arazide yakmaD 12 Nihai depolama ( bir madende konteyner içine yerle tirme vb.)D 13 Bu bölümde belirtilen i lemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce harmanlama veya karı tırmaD 14 Bu bölümde belirtilen i lemlere tabi tutulmak üzere yeniden ambalajlamaD 15 Bu bölümde belirtilen eylemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere depolama€ al olarak bulunan bo221

‚~€€€€€€€ €€€€€€€€€€€€€2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo N. 5: 2004 Yılında Poliklinik ve Tıp Merkezlerinden Toplanan ve Bertaraf Edilen Tıbbi Atık MiktarlarıSA„UBAT MART N SAN MAYIS HAZ. TEM. AM KASIM ARALIK TOPLAMModern Tıp Merkezi 104 48 133 114 120 135 105 125 120 116 133 86 1339Duygu Tıp Merkezi 96 95 100 95 74 91 103 95 132 95 78 113 1167UÇaÖzel Tepe Sa lık Hizmetleri 0Onur Tıp Merkezi 45 20 35 24 27 33 22 35 28 22 27 35 353Özel Yeni Hal Poliklini i 0Oktay Tıp Merkezi 8 12 7 8 14 8 8 5 70Özel Favori E it. Güzellik Uzmanlı ı 5 10 7 22Tez Özel Sa lık Hiz. San.Ltdti. 16 32 10 5 12 7 7 89Özel Güne Tıp Hiz. San.Ltdti. 9 12 7 6 12 12 9 8 18 14 15 10 132Nihat Sözmen Zihinsel Özürlü Çocuk B.R.M. 8 8Özel Arıkan Tıp Merkezi 16 8 12 12 10 58Dr Serhan Antalyalı Ata Rafinerisi Reviri 20 8 9 10 10 8 9 8 6 88… LIK KURUMUNUN ADI OCAK222~… US. EYLÜL EKur Tıp Merkezi 15 26 21 15 20 45 27 44 21 24 21 36 315da Tıp Merkezi 66 39 47 58 47 57 51 49 48 45 34 5 546€ €Özel Metropol Tıp Merkezi 68 60 41 101 95 76 85 48 140 63 33 77 887Özel Akdeniz Sa lık Hiz. San.Ltdti. 7 7 14Özel Güven Tıp Merkezi 8 8 5 4 13 11 5 16 25 15 6 9 125Özel Zafer Poliklini i 12 15 10 10 47Özel Umut Tıp Poliklini i 8 8 9 14 16 55Özel Akademi Poliklini i 10 10 15 7 15 16 19 12 12 116Soda San. A.. ( Revir ) 6 7 7 8 28Cam. San. A.. ( Revir) 20 15 15 12 15 27 20 32 12 35 203Özel Pozcu Poliklini i 10 10 12 15 12 5 19 83Mersin Kızılay Tıp Merkezi 0Özel Barı Poliklini i 16 10 15 30 71Tanı Tıbbi Tanı Laboratuarı 4 11 4 12 4 35Odak Patoloji ve Sitoloji Laboratuarı 0Özel Ya am Poliklini i 30 18 32 24 13 13 12 142Seyito lu Sa lık Kabini 5 4 7 16Sa lık Tıbbi Tahlil Laboratuarı 3 5 13 9 30Bilim Merkez Laboratuarı 14 13 30 19 10 19 8 113Lab 33 16 12 10 9 47Gönen Özel Sa lık Hizmetleri 18 8 15 21 62Ünal Laboratuarı 3 15 5 1 2 26Mente Laboratuarı 10 5 15Güney Tıbbi Tahlil Laboratuarı 2 8 8 6 24Toros Tıbbi Tahlil Laboratuarı 2 1 4 7Akdeniz Tıbbi Tahlil Laboratuarı 1 2 3Biyomer Biyoteknolojik Ürünler San. 12 17 9 9 2 49Özde Tıbbi Malzemeler Sa lık Hizmetleri 25 16 41Akdeniz Gübre San. Reviri 8 3 11Özel Mersin Poliklini i 0Beyaz Tıp Poliklini i 0Trakya Cam San. Reviri 0Akdeniz Bölge Komutanlı ı Reviri 42 42TOPLAM 483 370 454 497 524 561 532 610 673 580 560 629 6479

‚€‚~€ € € € € € € €€ € € € € € €€€ € € € € € € €€ € € € € € €€€€€€€€ €€ €€€‚€€€‚~€€2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo N. 6: 2004 Yılında Mersin li Merkez Sa lık Ocaklarından Toplanan ve Bertaraf Edilen Tıbbi Atık MiktarlarıSA„UBAT MART N SAN MAYIS HAZ. TEM. AM KASIM ARALIK TOPLAMMerkez 1 Nolu Sa lık Oca ı 30 32 18 20 28 15 20 22 23 21 20 249Merkez 2 Nolu Sa lık Oca ı 10 10 15 17 24 20 23 12 12 7 150Merkez 3 Nolu Sa lık Oca ı 20 20 45 15 20 8 20 15 19 17 199Merkez 4 Nolu Sa lık Oca ı 25 10 64 38 35 15 28 27 127 8 38 20 435Merkez 5 Nolu Sa lık Oca ı 7 55 35 24 20 30 45 55 55 326Merkez 6 Nolu Sa lık Oca ı 9 27 29 20 20 15 20 30 17 18 20 225Merkez 7 Nolu Sa lık Oca ı 12 25 15 30 13 18 6 18 15 152Merkez 8 Nolu Sa lık Oca ı 20 26 16 35 19 30 90 37 23 18 28 342Merkez 9 Nolu Sa lık Oca ı 15 28 20 38 20 8 20 17 17 20 203Merkez 10 Nolu Sa lık Oca ı 34 7 55 30 20 12 35 25 30 20 32 39 339Merkez 11 Nolu Sa lık Oca ı 16 10 30 32 8 20 20 33 19 20 20 228Merkez 12 Nolu Sa lık Oca ı 16 17 15 40 20 15 34 40 20 217Merkez 13 Nolu Sa lık Oca ı 10 5 8 8 20 12 8 10 81Merkez 14 Nolu Sa lık Oca ı 9 8 21 8 7 5 14 7 9 10 98Merkez 15 Nolu Sa lık Oca ı 34 17 34 35 32 17 30 25 51 38 29 41 383Merkez 16 Nolu Sa lık Oca ı 16 9 7 32Tozkoparan Sa lık Oca ı 28 25 20 52 25 37 27 17 25 10 20 30 316evket Sümer Sa lık Oca ı 30 35 20 48 35 12 50 42 38 28 30 368Sa lık Müd. Kalıtsal Kan Hast. Tanı Mer. 15 20 8 27 22 32 7 33 164Karaduvar Mahallesi Sa lık Oca ı 20 6 9 11 6 10 8 8 78Çukurova Mahallesi Sa lık Oca ı 20 38 40 20 56 40 48 40 64 51 56 473Deri ve Zührevi Has. Dispanseri 7 7Dr.M. nan Ana Çocuk S .A.P.Mrkz. 10 24 30 20 30 20 15 28 23 25 53 278M.Adnan Özçelik Sa lık Oca ı 20 30 32 18 18 10 10 30 8 20 20 216Mersin Merkez Ça kent Sa lık Oca ı 8 20 18 8 15 14 13 18 15 8 25 162Mersin l Kontrol Lab. MüdürlüTOPLAM 398 265 584 476 530 451 319 482 874 667 692 797 6535… LIK KURUMUNUN ADI OCAK€ da~… US. EYLÜL EK€ ü 160 192 237 225 814Tablo N. 7: 2004 Yılında Hastanelerden Toplanan ve Bertaraf Edilen Tıbbi Atık MiktarıSA„UBAT MART N SAN MAYIS HAZ.. TEM. AM KASIM ARALIK TOPLAMMersin Devlet Hastanesi 8597 7664 8885 7990 8582 8043 4730 3905 3235 3550 3585 3873 72639S.S.K. Mersin Hastanesi 4295 3385 4199 3901 3798 3584 2971 2922 3558 2822 2859 3115 41409Mersin Üni.Ara tır.ve Uygulama Hastanesi 9640 8000 9303 9044 8730 9106 6753 8545 9480 8655 8512 10028 105796Özel Mersin Hastanesi 456 418 576 574 520 543 492 447 545 573 447 477 6068RNC Hemodiyaliz Merkezi 1555 1525 1652 1415 1631 1585 1350 1410 1385 1250 1365 1500 17623… LIK KURUMUNUN ADI OCAK~… US. EYLÜL EKTanrıöver DoTürk Diyabet Cemi.Te his ve Tedavi Merkezi 215 155 270 280 220 310 122 268 240 260 290 355 2985Özel Yeni ehir Hastanesi 63 45 34 70 51 50 70 52 56 67 52 82 692Özel Mersin Diyaliz Hiz. Sa . Ür. Tic. A.. 585 510 520 435 560 635 510 278 325 345 630 948 6281Ata Özel Sa . Hizm. San. ve Tic. Ltd.ti. 454 370 470 475 445 515 540 480 630 425 605 629 6029TOPLAM 26291 22368 26320 24691 25175 24909 18075 18746 20274 18607 19015 21610 266081€ u Hastanesi 440 296 411 507 638 538 537 439 820 660 670 603 6559223

N. 5 ATIK YÖNETŠMŠ2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuN. 3. 7 Elektrik ve Elektronik Atıklar‡limizde bu tür atıklarla ilgili bilgi bulunamamıˆtır.N. 3. 8 Kullanım Bitmi‰ Ömrü Araçlar‡limizde bu tür atıklarla ilgili yeterli bilgiye ulaˆılamamıˆtır.N. DŠ 4 ER ATIKLAR‹N. 4. 1 Ambalaj Atıkları‡limizde bu konu ile ilgili çalıˆmalara henüz baˆlanmamıˆtır.N. 4. 2 Hayvan Kadavraları‡limizde bu tür atıklarla ilgili yeterli bilgiye ulaˆılamamıˆtır.N. 4. 3 Mezbaha Atıkları‡limizde bu tür atıklarla ilgili yeterli bilgiye ulaˆılamamıˆtır.N. 6 KATI ATIKLARIN MŠKTAR VE KOMPOZŠSYONUBakınız N.1.N. 7 KATI ATIKLARIN BŠRŠKTŠRŠLMESŠ, TOPLANMASI, TAŒINMASI VE TRANSFERŠSTASYONLARI‡l genelinde evsel nitelikli çöpler belediyeler veya yetkilerini devretti i kiî veya kuruluˆlartarafından toplanmaktadır. Ancak çöpler toplanırken kaynakta ayırma iˆlemi yapılmadı ından imhave geri kazanmada büyük sorunlar meydana getirmektedir. Teknolojik geliˆmelerle birlikte çöplerinmiktarı ve bileênleri de de iˆmektedir. Son yıllarda evsel çöpler içinde plastik madde ve di erambalaj malzemelerinin miktarlarında artıˆ görülmekte, bu malzemelerin yeterince gerikazanılamaması konunun di er olumsuz yönünü ortaya koymaktadır.‡limizde sadece ‡l merkezinde mevcut olan Mersin Büyükêhir Belediyesi’ne ait KompostTesisi ve Düzenli Depo Alanı ekonomik ömrünü tamamlamıˆ duruma gelmiˆtir. Eski ve randımanlıçalıˆtırılamayan kompost tesis Mersin Büyükêhir Belediyesi tarafından 2004 yılı içerisindetamamen devre dıˆı bırakılmıˆtır. Bu nedenle Mersin Büyükêhir Belediyesi tarafından yapılmasıplanlanan yeni düzenli depo alanı yer seçimi tamamlanmıˆ olup ÇED süreci devam etmektedir.Bunun dıˆında kalan ilçe ve belde belediyelerin sadece birkaçında düzenli depo alanı yapılmaküzere alan belirleme çalıˆmaları yapılmıˆtır.Merkez ilçedeki hastane, sa lık ocakları, poliklinikler vb. sa lık kuruluˆlarından kaynaklanantıbbi atıklar Mersin Büyükêhir Belediyesi’nin tıbbi atık taˆıma aracıyla ayrı toplanarak, düzenlidepo alanının ayrı bir bölümünde bertarafı sa lanmakla birlikte yapılan iˆlem yeterli de ildir. ‡lçebazında ise Tarsus’ta 2003 yılında çalıˆmalar yapılmıˆ ve bu tarihten itibaren de ilçede faaliyetgösteren sa lık kuruluˆlarının tıbbi atıkları ayrı olarak toplanmaya baˆlanmıˆtır. Di er ilçelerde iseenvanter çalıˆmalarına baˆlanmıˆ olup; envanter sonuçlarına göre iˆlem yapılacaktır. Ancak ço uküçük belde belediyeleri içerisinde faaliyet gösteren sa lık kuruluˆları tıbbi atıklarını kendiimkânlarıyla bertaraf etmektedirler.Tarsus-Adana karayolu üzerinde ve merkez ilçede yo unlaân sanayi kuruluˆlarındankaynaklanan tehlikeli atıklar; Belediyeye ait bir tehlikeli atık bertaraf tesisinin olmaması nedeniyleya kendi imkanlarıyla fabrika sahasında geçici depolanmakta ya da Bakanlıktan lisans alan tehlikeliatık bertaraf tesisine ( ‡ZAYDAŽ ) gönderilmektedir. Zararsız oldu u tespit edilen atıklar ise,Belediye çöplü ünde veya Organize Sanayi Bölgesi’nde depolanmaktadır. Bu atıkların bir kısmı dayeniden kazanılmaktadır.224

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuYÖNTEMLERŠN. 8 ATIKLARIN BERTARAFN. 8. 1 Katı Atıkların DepolanmasıBkz. Tablo N.3.N. 8. 2 Atıkların Yakılması‡limizde atık yakma tesisi bulunmamaktadır.N. 8. 3 KompostMersin Büyükêhir Belediyesi tarafından iˆletilen ve 1985 yılından bu yana faaliyetinisürdürmekte olan Kompost tesisinin ekipmanları, uzun süreli çalıˆmaları sırasında sürekli olarakçöp sızıntı suları ile teması nedeniyle, tüm bakım ve onarım iˆlerinin düzenli bir êkilde yapılmasınara men, aˆınmaya u ramıˆ olup, bu nedenle üretim kapasitesinde sürekli azalma olmuˆtur.Kompost tesis faaliyete geçti i zaman, günlük 150 ton civarında olan çöp miktarı, û anda600 ton civarındadır. Toplanan çöp miktarındaki bu artıˆ ve üretim kapasitesindeki azalma vetesisin ihtiyaca cevap verememesi nedeniyle eski ve yetersiz olan kompost tesis, MersinBüyükêhir Belediyesi tarafından 2004 yılı içerisinde tamamen devre dıˆı bırakılmıˆtır.N. 9 ATIKLARIN GERŠ KAZANILMASI VE DE ‹ ERLENDŠRŠLMESŠÜlkemiz genelinde oldu u gibi ilimizde de geri kazanılabilen atıkları kayna ında ayrı ayrıtoplayacak bir sistem pilot projeler dıˆında hayata geçirilememiˆtir. Mevcut sistemde belediyelertarafından yapılan toplama çalıˆmaları, çöp alanlarında yapılan ayıklamaya dayanmaktadır. Busistem ile yapılan çalıˆmada ancak belirli miktarda atık toplanabilmektedir.‡limizde katı atıkların kayna ında ayrıˆtırılması ile ilgili Mersin Yerel Gündem 21 KentKonseyi tarafından pilot bir proje yaptırılmıˆtır. Bu projeye göre Merkez ilçede Gazi, Akbelen veKültür Mahallelerinde çalıˆmalara baˆlanılmıˆ olup, Dumlupınar, Akkent Mah. ve Güven Sitesiprojeye dahil edilmiˆtir. Projenin kademeli olarak ‡l genelinde uygulanması planlanmaktadır.N. 10 ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERŠNDEKŠ ETKŠLERŠBu gün pek çok yerleîm merkezinde oldu u gibi Mersin'de de atıklar uygun koûllardabiriktirilmemekte ve toplanan atıklar çöp alanına geliî güzel dökülmekte, ayıklama iˆlemleri sonderece sa lıksız koûllarda devam etmektedir.Mersin Büyükêhir Belediyesi tarafından 1994 yılında kompost tesise ilave olarak yapılandüzenli depo alanı, projesine uygun bir êkilde kullanılmadı ı için û anda ekonomik ömrünütamamlamıˆ duruma gelmiˆtir. Çöp alanı bu görünümüyle sa lık ve çevre açısından olumsuzkoûllar oluˆturmaktadır. Çöpten kaynaklanan sızıntı suları bir havuzda toplanmaktadır. Ancakarıtma iˆlemi yapılmadı ı için direkt olarak kanalizasyona verilmektedir. Žehir merkezine uzaklı ı 8km olan çöp depolama alanı, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeli i yer seçimi kriterlerine göreplanlamasına ra men zaman içerisinde çarpık ve plansız yerleîm nedeniyle çöp alanı etrafındagecekondu êklinde yapılaˆmalar gerçekleˆmiˆtir. Bu sebeple çöp depolama alanı yerleîmalanlarıyla birleˆmiˆ duruma gelmiˆtir. Özellikle geceleri yo un bir koku yayan depo alanı çevredeyaâyan insanları rahatsız etmektedir.KAYNAKÇA1. The Study on Regional Solid Waste Management for Adana- Mersin ın The Repuplıc ofTurkey, Fınal Report, January 2000.2. Mersin Büyükêhir Belediyesi Verileri.3. ‡l Çevre ve Orman Müdürlü ü Çalıˆmaları.225

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuO. GÜRÜLTÜ VE T TRE MO. 1 GÜRÜLTÜGürültü insan ve toplum üzerinde olumsuz etki yapan rahatsız edici sesler olaraktanımlanabilir. Gürültü, modern teknolojinin ilerlemesiyle ortaya çıkan çevre sorunlardan biri olup,tüm insanları hatta canlıları tehdit eden bir çevre kirlili idir.Gürültü Kontrolü Yönetmeli i’ne göre gürültü; kiîlerin huzur ve sükûnunu, beden ve ruhsa lı ını bozan, geliîgüzel ses dalgaları olarak belirtilmekte olup, istenmeyen ses êklinde tarifedilmektedir.Sesin iki temel karakteristi i frekansı ve îddetidir. Sesin îddeti desibel olarak ölçülür vedesibel insan kula ının en çok hassas oldu u orta ve yüksek frekansların özellikle vurgulandı ı birses birimidir. Frekans ise; ses dalgalarının birim zamandaki titreîm sayısıdır ve birimi Hertz’dir(Hz).‡nsan kula ı orta frekanstaki ses yani 1000-5000 Hz. arasındaki sesleri en iyi algılar. Bualgılamaları ölçmek için bir de erlendirme e risi bulunmuˆtur. Ses basınç seviyesinin ölçümüneyardımcı olan e ri, uluslararası düzeyde (A) harfi ile belirtildi i için gürültü birimi olarak dB(A)kullanılır.Gürültünün insan sa lı ı üzerindeki etkileri; fiziksel, psikolojik, fizyolojik ve performansetkileri olarak dört grupta toplanabilir. Yüksek seviyedeki gürültülerde, belirli sürelerde kalmasonucunda ortaya çıkan iîtme hasarları, uzun yıllar gürültünün en önemli biyolojik etkisi olarakbiliniyordu. Ancak çeîtli çalıˆmalar göstermiˆtir ki, gürültü; yüksek tansiyon, hızlı kalp atıˆı,kolesterol artıˆı, solunum hızlanması, adale gerilmesi gibi daha ciddi rahatsızlıklara da sebepolmaktadır.O. 1. 1 Gürültü KaynaklarıO. 1. 1. 1 Trafik GürültüsüÜlkemizde her türlü taˆıtın izin verilebilir üst gürültü sınırları Gürültü Kontrol Yönetmeli indebelirlenmiˆtir. Bu Yönetmeli e göre taˆıtların üst gürültü seviyeleri aâ ıda çıkartılmıˆtır.Tablo O.1: Ta‘ıtların Gürültü seviyeleri (dBA)Ta‘ıt TürüÜst Gürültü seviyesiOtomobil 75Otobüs (Kent içi) 85Otobüs (Kent Dı‘ı) 80A’ır Müteharrik Araç(Sürücü kabininde ve kamyon 80km/h) 85Lokomotif içi(Dizel motorlu tam güçte ve yükle çalı‘ırken 80km/h) 85Elektrikli Tren lokomotifi 80Vagonlar içinde 70dı‘ Tablo O.2: Trafi’e ilk defa çıkacak motorlu araçlar için gürültü seviyeleriMotorlu Araç TipiGürültü seviyesi(dBA)1-Otomobiller (Yolcu ta‘ıyan ve sürücü dı‘ında en fazla 7 oturma yeri olan araçlar) 802-Minibüs ve küçük otobüsler (Yolcu ta‘ıyan,sürücü dı‘ında 8 ve daha fazla oturma yeri olanminibüsler a’ırlı’ı 3.5 tonu a‘mayan otobüsler)813-Otobüsler (Yolcu ta‘ıyan,sürücü dı‘ında 8’den fazla oturma yeri olan ve azami toplam a’ırlı’ı3.5 ton dan fazla veya motor gücü 200PS(DIN)den az olan otobüsler)824-†kinci yada üçüncü tipe giren, motor gücü en az 200 PS(DIN)olan araçlar 855-Kamyonetler (Yük ta‘ıyan ve azami toplam a’ırlı’ı 3.5 tonu a‘mayan araçlar.) 816-Kamyon ve çekiciler (Yük ta‘ıyan ve azami toplam a’ırlı’ı 3.5 ton arasında olan ve motor gücü200PS (DIN)den az olan araçlar.)7- Yük ta‘ıyan ve azami toplam a’ırlı’ı 12 ton dan fazla olan veya motor gücü en az 200PS (DIN)olan araçlar.8688226

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuMersin’de en yo un trafi in yaândı ı ana caddelerde, kavâklarda yapılan ölçüm sonucutrafi in yo unlu una ba lı olarak gürültü seviyeleri de iîklik göstermektedir. ‡lde Trafik kaynaklıgürültünün azaltılması amacıyla;“““Susturucusuz veya ses giderici di er parçaları olmadan motorlu kara taˆıtlarınınçalıˆtırılmaması,Kamuya açık yerlerde çalıˆtırılan motorlu taˆıtların çıkardıkları gürültülerin Yönetmelikte verilensınır de erleri aˆmaması,Bir motorlu araç üzerinde veya içinde korna ile veya ses çıkaran baˆka bir cihaz ile tehlikeuyarısı vasfı taˆımayan ses yapmasının yasaklanması,vb. faaliyetler sürdürülmektedir.O. 1. 1. 2 Endüstri GürültüsüEndüstriden do an gürültü daha çok o iˆ yerinde çalıânları rahatsız etmektedir. ‡ˆyerindeoluân gürültünün düzeyi kadar gürültüye maruz kalma süresi de önemlidir. ‡ˆyerlerinde gürültüdüzeylerine göre izin verilebilir maruz kalma süreleri Gürültü Kontrol Yönetmeli inde belirtilmiˆtir.Endüstri alanında yapılan araˆtırmalar göstermiˆtir ki; iˆyeri gürültüsü azaltıldı ında iînzorlu u da azalmakta, verim yükselmekte ve iˆ kazaları azalmaktadır. Çalıˆma ve Sosyal GüvenlikBakanlı ı verilerine göre; meslek hastalıklarının %10'u, gürültü sonucu meydana gelen iîtme kaybıolarak tespit edilmiˆtir. Meslek hastalıklarının pek ço u tedavi edilebildi i halde, iîtme kaybınıntedavisi yapılamamaktadır.Tablo O. 3: Gürültü düzeylerine kar‘ı çalı‘ma süreleriGürültüye Maruz Kalma Süresi (Saat)Max Gürültü seviyesi (dBA)7.5 804.0 902.0 951.0 1000.5 1050.25 1101/8 115O. 1. 1. 3 Šn‰aat GürültüsüDi er gürültü kaynaklarına göre inâat gürültüsü süreklilik göstermez. Ancak oldu u zamanda önemli derecede rahatsızlık verir. Bu alanda Mersin'de îkayet oldu u zaman yerinde denetimyapılarak gerekli önlemlerin alınması ve belli çalıˆma saatleri dıˆında çalıˆmamaları içinuyarılmaktadır.O. 1. 1. 4 Yerle‰im Alanlarında Olu‰an GürültülerGürültü Kontrol Yönetmeli ine göre Yerleîm Bölgeleri ‡çin Temel Kriterler aâ ıdaverilmektedir.1) Trafik gürültüsü için temel kriterler 35 dBA-45 dBA aralı ında seçilir. Yerleˆme yerine vegün içindeki zaman dilimine ba lı olarak Tablo O.4’ deki düzeltmeler yapılır.i‘Tablo O. 4: Yerle‘me Yerine ve Gün †çindeki Zaman Dilimine Göre KriterlerBölge TanımıTemel Kriter L eq :35-45 dBAI. Bölge ”ehir dı‘ı konut alanı (trafikten uzak) 0II. Bölge ”ehir kenarı konutları +5”ehir Konut alanı (trafik akımına 100 m. uzaklıkta) +10”ehir konut alanı, anayolları, i‘yerleri (trafik akımına 60 m. uzaklıkta) +15III. Bölge ”ehir merkezi konut alanı, anayolları, yerleri (trafik akımına 20 m. uzaklıkta) +20IV. Bölge Endüstri bölgesi veya a’ır vasıta ve otobüslerin geçti’i anayollar +25Günün Zaman DilimiGündüz (06.00-19.00) 0Ak‘am (19.00-22.00) -5Gece (22.00-06.00) -10NOT: Gürültüye duyarlı alanlar ve gelecekte yapılacak planlamalar için temel kriter 35 dBA alınır.227

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum Raporu2) Di er gürültü kaynakları için yapıların 1.00 m. uzaklı ındaki gürültü seviyeleri Tablo O.5’de verilen sınırları geçemez.Tablo O. 5: Yapıların 1.00 M. Uzaklı’ındaki Gürültü SeviyeleriL eq (dBA)Gürültü Kayna’ı Gündüz (06.00-22.00) Gece (22.00-06.00)Demiryolu Gürültüleri 65 55Endüstri GürültüleriSürekli 65 55Ani 70 60”antiye GürültüleriBina Yapımı (sürekli) 70 -Yol Yapımı (geçici) 75 -Darbe Gürültüleri 100 (L max ) -Havaalanları (veya bunlara kar‘ılık WECPNL de’erleri) 70 603) Yerleîm alanı içinde bulunan yapı tiplerine göre kabul edilebilir iç mekân ses basıncıseviyeleri için Tablo-6’daki de erler uygulanır.(geni‘Tablo O. 6: Yapı Tiplerine Göre Kabul Edilebilir †ç Mekân Ses Basıncı SeviyeleriKullanım AlanıKabul edilebilir ses basıncı düzeyi:L eq (dBA)Dinlenme Alanları - Tiyatro salonları 25- Konferans salonları 30- Otel yatak odaları 30- Otel restoran 35Sa’lık Yapıları – Hastaneler 35Konutlar - Yatak odaları (‘ehir) 35- Oturma odaları (‘ehir dı‘ı) 40- Oturma odaları (‘ehir kenarı) 45- Oturma odaları (‘ehir) 60- Servis bölümleri (mutfak, banyo) 70E’itim Yapıları - Derslikler, laboratuvarlar 45- Spor salonu, yemekhane 60Ticari Yapılar - Özel büro (uygulamalı) 50- Genel büro (yazı, hesap bölümleri, dükkanlar) 60Endüstri Yapıları - Fabrikalar (küçük) 70- Fabrikalar kapsamlı) 804) Yapıların mimari projelerin hazırlanmasında esas alınmak üzere yapılar içindeki gürültüyehassas faaliyet alanları ile gürültü kayna ı olan faaliyet alanları Tablo O.7’ de verilmektedir.Tablo O. 7: Yapılar †çindeki Gürültüye Hassas Faaliyet Alanları †le Gürültü Kayna’ı Olan Faaliyet AlanlarıYapı Tipleri Gürültüye Duyarlı Faaliyet Alanı Gürültü Kayna’ı Olan Faaliyet AlanıKonutlarOkullarYatak odaları, oturma, yemek çalı‘ma, müzikodaları doktor evlerinde muayene ve bakımodaları, dinlenme terasları ve avlularSınıflar, okuma odaları, konferans salonları,idare hacimleri, revir ve bakım odaları,laboratuvarlar, anaokullarında uyumahacimleriSirkülasyon ve tesisat alanları, otoparklar, garajlar,çama‘ırlık, asansörler, hidrofor, merdivenler, evatölyeleri, müzik çalı‘ma odaları, çocuk bahçeleri,spor alanlarıAvlular ve oyun yerleri, spor salonları, atölyeler,müzik stüdyoları, mutfak ve tesisat hacimleri,otoparklarHastaneler Hasta yatak odaları, bekleme hacimleri,ameliyathane, özel bakım yerleri, dinlenmealanları, koridorlar ve idare odalarıTesisat merkezleri, asansör mutfak ve servisalanları, otopark ve garajlar†dare Yapıları Özel çalı‘ma hacimleri Gürültülü çalı‘ma alanları, bilgisayar merkezleri,tesisat merkezleri, sirkülasyon alanları, kafeterya,mutfak ve di’er servis alanları, garaj ve otoparklarTicaretOtellerÖzel bürolar, satı‘ alanları, kre‘ler, te‘hiryerleri ve lokantalarYatak odaları, dinlenme salonları, yemeksalonları, toplantı salonları idare hacimleri,manzara terasları, dinlenme avlu ve bahçeleriGürültülü satı‘ alanları oyun mahalleri, kafeteryalar,otopark ve garajlar, tesisat hacimleri, vd. servislerTesisat hacimleri, mutfak ve servis alanları, otoparkve garajlar, açık lokantalar, diskotek, dü’ün salonuve di’er gürültülü e’lence ve spor alanları228

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuO. 1. 1. 5 Havaalanları Yakınında Olu‰an Gürültü‡limizde havaalanı bulunmadı ından bu konuda çalıˆma yapılmamıˆtır.O. 1. 2 Gürültü ile Mücadele‡limiz sınırları dahilinde faaliyette bulunan ve elektronik olarak yükseltilmiˆ müzik yayınıyapan e lence yerlerinin denetimi Gürültü Kontrol Yönetmeli i çerçevesinde devam etmektedir.2004 yılı içerisinde 56 iˆyerine “Gürültü ‡zleme Monitörü” taktırılmıˆtır.Yüksek ses çıkararak veya ses yükseltici cihaz kullanarak satıˆta bulunan firmaların bu türfaaliyetleri Mahalli Çevre Kurulu kararı ile yasaklanmıˆtır. Bunun yanında muhtelif türde gürültüoluûmu sonucu meydana gelen gürültü îkayetleri sürekli takip edilmekte ve Mevzuatdo rultusunda gerekli iˆlemler yapılmaktadır.O. 1. 3 Gürültünün Çevreye Olan EtkileriO. 1. 3. 1 Gürültünün Fiziksel Çevreye EtkileriMersin ‡li hızlı ve plansız bir kentleˆme süreci yaâmaktadır. Kent imar planlarında gürültüyeduyarlı alanların belirlenerek, gürültüye karˆı tampon bölgelere yer verilmesi gerekmektedirO. 1. 3. 2 Gürültünün Sosyal Çevreye EtkisiKiîleri huzursuz eder, sözel iletiîmi engeller, çalıˆma etkinli ini azaltır, karakterde iîkli ine neden olabilir.O. 1. 3 Gürültünün Šnsanlar Üzerine EtkileriO. 1. 3. 1 Fiziksel EtkileriGürültünün fiziksel etkisi, geçici veya kalıcı iîtme hasarları êklinde görülür. Ani ve yükseksesin kulak zarını parçalaması, hassas korti tabakasını düzelmeyecek êkilde hasara u ratmasıbaˆlıca etkilerdir. Ani zarar oluˆturmayacak düzeydeki gürültüde uzun süre kalan kiîlerde sürekliiîtme kayıpları görülebilir. Yüksek ses, tüy hücrelerini zedeleyerek, korti organında çökmeoluˆturarak yada iîtme hücrelerini zedeleyerek iîtme duyusuna zarar verir. Bu durum iîtme kaybıve iîtme eî inin kaybına sebep olur.Tablo O.8: Gürültünün †nsanlar Üzerindeki EtkileriGürültü De’eri Gürültünün Kayna’ı †nsan üzerindeki fiziksel ruhsal etkileri20-3045-50Yaprak kımıldaması, Fısıldayarak konu‘ma,Çalı‘an saatPenceresi kapalı ve dı‘arıdan gelen gürültü,evdeki müzik65-70 Yo’un trafik olan yol, elektrikli dak.Psikolojik olarak†nsanların %50’inde uyuma rahatsızlı’ıKan basıncı, yüksek kalp atması, nefes almadade’i‘iklik90-120 Mopet, testere, disko, havaalanı Kısa süreli duyma zorunlulu’u120Jet uça’ı, siren düdü’ü, havalı tokmak, havakompresörü†‘itme zorlukları, a’rı ba‘langıcıO. 1. 3. 2 Fizyolojik EtkileriGürültünün fizyolojik etkileri kas gerilmeleri, stres, kan basıncındaki artıˆ, kalp atıˆlarının vekan dolaˆımının de iˆmesi, gözbebe inin büyümesi ve uykusuzluktur. Bunların ço u kısa sürelietkilerdir. Stres ve uykusuzluk gürültünün kısa süreli etkilerindendir. Ayrıca migren, ülser, gastrit vb.hastalıkların ortaya çıkmasında gürültünün önemli etkisi olabilece i öne sürülmektedir.O. 1. 3. 3 Psikolojik EtkileriGürültü; insanlarda sinir bozuklu u, korku, rahatsızlık, tedirginlik, yorgunluk, zihinseletkilerde yavaˆlama ve iˆ veriminin azalmasına yol açmaktadır. Bu sonuçların ço u gürültüortamında çalıân kiîler üzerinde yapılan gözlemlere dayanmaktadır.229

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuO. 1. 3. 4 Performans Üzerine Etkileriveriminin düˆmesi, konsantrasyon bozuklu u, hareketlerin engellenmesi gibi etkilerdir.‡Êndüstri alanında yapılan araˆtırmalar göstermiˆtir ki; iˆyeri gürültüsü azaltıldı ında iîn zorlu u daazalmakta, verim yükselmekte iˆ ve kazaları azalmaktadır.O. 2 TŠTREŒŠMTitreîm bir sistemin denge konumu etrafında yaptı ı salınımlardır. Gürültü kontrolüaçısından titreîm kontrolü, titreêrek ses yayan yüzeylerin titreîm genliklerinin azaltılmasıylasa lanır. Bunun içinde titreîmin sönümlenmesi, titreîm yaratan kayna ın ses yayan yüzeylerdenyalıtılması gibi yöntemler uygulanabilir.KAYNAKLAR1. T.C. ÇEVRE BAKANLI•I, (1986). Çevre Mevzuatı, Gürültü Kontrolü Yönetmeli i, 19308 sayılıResmi Gazete.2. SODAN, R., (1997). Gürültü El Kitabı, Gürültü Yönetmeli i ve Gürültü Yapanlara VerilecekCezalar, Ankara3. T.C. ÇEVRE BAKANLI•I, (1997). Türkiye Çevre Atlası-96, Mili E itim Basımevi, ‡stanbul.230

YERLEŒŠM YERŠDEPREM BÖLGESŠ2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuP. AFETLERP. 1 AFET OLAYLARIP. 1. 1 DepremlerYerkabu u içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreîmlerin dalgalarhalinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzünü sarsma olayına Deprem denir. Baˆka birifadeyle yerkabu unun derin katmanlarının kırılıp yer de iˆtirmesi yada yanarda ların püskürmedurumuna geçmesi nedeniyle oluân sarsıntılardır.‡limizin co rafi ve jeolojik yapısı incelendi inde traverten ve kireç taˆından oluˆtu u,mevcut yapı cinslerinin genelde betonarme, karkas ve yı ma oldu u, û andaki verilere göre aktifbir deprem bölgesi olmadı ı, ancak Adana ve civarında oluân depremlerin ‡limizi etkiledi ibilinmektedir.‡limiz, Bakanlar Kurulu’nun 96/8109 sayılı kararı ile yürürlü e giren Türkiye Deprembölgeleri Haritasına göre 3. derece deprem bölgesi kuâ ındadır. Ayrıca yerleîm bölgelerine görehazırlanan Deprem Risk Tablosu aâ ıdaki gibidir.ERDEML‡Mersin (Merkez) 3Aslanköy 4Gözne 3Kazanlı 3Kuzucubelen 3Fındıkpınarı 4Tepeköy 4ANAMUR 5AYDINCIK 5BOZYAZI 5ÇAMLIYAYLA 34Elvanlı 4Güzloluk 4GÜLNAR 5Ovacık 5MUT 5Sarıkavak 5S‡L‡FKE 4Kırobası 4Taûcu 4TARSUS 3Gülek 3Yenice 3Ancak MTA Genel Müdürlü ünün 1999 yılında yerinde inceleme yaparak hazırlamıˆ oldu u“‡çel ‡linin Arazi Kullanım Potansiyeli” adlı kitabına göre, ilimizin depremselli ini etkileyen aktif fayhatları aâ ıdaki gibidir.• Ecemi‰ Fay Zonu: Mersin ilinin kuzeyinde yer alan KD-GB yönlü, Ecimiˆ Fay Aktivitesininen genç izlerini Pınarbaˆı ’ nın kuzeydo usundaki alüvyon yelpazesinde görmekmümkündür.• Karaisalı – Karsantı Fay zonu: Karaisalı ve Karsantı ilçeleri arasında de iîk uzunluk vedo rultuda geliˆmiˆ olan, çok sayıda kırıktan oluˆmuˆ bir fay zonudur. Etkiledi i morfolojikbirimlere göre sol yönlü do rultu atımlı bir faydır.• Yumurtalık Fayı: KD-GB do rultulu, 62 km. uzunlu unda sol yönlü do rultu atımlı birfaydır.• Karata‰ Fayı: 67 km. uzunlu unda KD-GB do rultulu ve do rultu atımlı bir faydır.231

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum Raporu• Ö‰ün Fayı: Bolkar Da larında, Yeîldere - Aslanköy arasında yer alır. Farklı do rultudakiiki faydan, daha batıda yer alan yaklaˆık 20 km. uzunlu a sahip olup do u-batıdo rultuludur.• Mut Fay Zonu: 1996 deprem bölgeleri haritasına ve yukarıda belirtilen yerleîm bölgeleritablosuna göre mut ‡lçesi 5. derece deprem bölgesi olarak belirlenmiˆtir. Ancak 1999yılında MTA Genel Müdürlü ü’nün yerinde yapmıˆ oldu u inceleme sonucunda Mut‡lçesinde 17 km. uzunlu unda 3 km. geniˆli inde aktif bir fay hattı bulunmuˆtur. Mut fayzonu yaklaˆık D-B do rultuludur.Tarih içerisinde Mersin ve çevresini etkileyen depremler, Mersin merkez olmak üzere 180km. yarıçaplı bir alanda meydana gelmiˆtir. Meydana gelen 66 depremin yeri incelendi inde oluândepremlerin Mersin’e 115 km., Tarsus’a 90 km. uzaklıkta oldu u belirlenmiˆtir.Aletsel Dönemde (1900-1998) Adana ve Yakın Çevresinde Etkili Olan Bazı Depremler:1. 20.03.1945 Ceyhan-Misis (Adana ) Depremi: Adana, Ceyhan Tarsus, Misis, Payas,Dörtyol, Antakya ve çevresinde kuvvetlice hissedildi.2. 09.12.1947 Mersin Körfezi depremi: Ceyhan, Adana, Tarsus ve Mersin’de alüvyonlarüzerinde kurulmuˆ bazı evlerde hasar olmuˆtur.3. 03.01.1994 Ceyhan Adana Depremi: Adana-Ceyhan, ‡skenderun Körfezi, Mersin,Gaziantep, Antakya ve çevresinde etkili oldu, hasar yok.4. Son olarak ilimizde 27.06.1998 tarihinde 5.4 îddetinde olmuˆ deprem ve yapılmıîlimizdehasar tespit raporu aâ ıda Tablo: P.1'de belirtilmiˆtir.EDREML–Tablo. P. 1: 27.06.1998 Tarihinde olan deprem sonrası hasar tespit durumuDURUMU MERKEZ TARSUS Ç.YAYLA TOPLAMHASARSIZ 3010 81 1 1 3093AZ HASARLI 342 185 13 3 543ORTA HASARLI 30 84 2 0 116A—IR HASARLI 2 27 5 0 34YIKIK 1 0 0 0 1TOPLAM 3384 377 21 4 3786TMMOB Jeofizik Müh. Odası’nın 1990 yılında yayınladı ı “Türkiye’nin Deprem Tehlikesi”kitabında ‡çel ili bölümünden alınan verilere göre deprem tehlikesi % olarak aâ ıda verilmiˆtir.Tablo. P. 2: †çel ve civarında deprem tehlikesi (%) olasılı’ı(% OLARAK OLASILIK)Magnitüd 1.Yıl 25.Yıl 49.Yıl 73.Yıl 97.Yıl Tekrarlanma Olasılı’ı5.0 5.7 77.2 94.5 98.7 99.7 16.95.5 3.4 57.9 81.6 92.0 96.5 28.96.0 2.0 39.7 62.9 77.2 86.0 49.46.5 1.2 25.6 44.0 57.9 68.3 84.47.0 0.7 15.9 28.8 39.7 49.0 144.27.5 0.4 9.6 18.0 25.6 32.5 246.4‡lin deprem haritası Žekil P.1’de verilmektedir.P. 1. 2 Heyelanlar - Çı˜larHeyelanların oluûmu, heyelan yönündeki kırık zonların yönü, e imlerine ba lı olarakheyelanın oluû ve çevreye verdi i zarar boyutları de iˆmektedir. Heyelanların oluûmunda etkenolan nedenler ayrıˆma, kırıklık, temel zeminin içinde yumuâk zemin varlı ı, ya ıˆ ve iklimdir.Bayındırlık ve ‡skan Bakanlı ı Afet ‡ˆleri Daire Müdürlü ü'nden alınan bilgilere göre Mersin ‡lisınırları dahilinde:‡limiz Tarsus ‡lçesi Kızılçukur' da 1987 yılında meydana gelen heyelanda ölü, yaralıolmamakla beraber a ır hasar gören konut sayısı 16 adettir.232

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuŒekil P . 1: Deprem Haritası233

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum Raporu‡limiz Tarsus ‡lçesi Casçılı'da 1989 yılında meydana gelen heyelanda ölü, yaralı olmamaklaberaber a ır hasar gören konut sayısı 23 adettir. 1968 yılında meydana gelen îddetli ya ıˆ sonucugeliên heyelandan zarar gören Merkez ‡lçeye ba lı Kocayer, Sarılar, Turunçlu ve Erçel köyleri, ‡lmerkezindeki Menteˆ köyü Kapılıören mevkiine nakledilmiˆtir.1969 yılındaki heyelandan Gülek kasabasında 33 konut, yine 1980 yılındaki heyelandan 3konut etkilenmiˆ kasaba merkezinde yeniden yapılmıˆtır. Tarsus Sarıkavak Köyünde 11 konut,Kızılçukur Köyünde 12 konut heyelandan etkilenmiˆ ve Afet ‡ˆleri Genel Müdürlü ü'nceyaptırılmıˆtır. Ayrıca merkez ‡lçeye ba lı Civanyayla Köyünde 3 konut heyelandan etkilenmiˆ veyeniden yapılmıˆtır. Tarsus Kızılçukur Köyü'nde 23 ve Anamur Gercebahîˆ'te 10 konutheyelandan zarar görmüˆtür.20 Kasım –18 Aralık 2001 tarihleri arasındaki îddetli ya ıˆlarla birlikte ve sonrasındameydana gelen heyelanların birço u 1969 yılında meydana gelen heyelan bölgelerindegerçekleˆmiˆtir. Toplam 28 belde, köy ve mahallede meydana gelen heyelanlarda toplam 40 evboâltılmıˆ,122 ev heyelan riski taˆıdı ından takip altına alınmıˆ, Kızılaydan temin edilen 111 adetçadır kurulmuˆtur.‡limiz sınırları dahilinde küçük heyelanlar mevcut olup bunların önlenmesi için çeîtlitedbirler alınmaktadır. Akdeniz ‡klimi özelli i yazları sıcak ve kurak kıˆları ılık ve ya ıˆlı olması vetopo rafik êklin çok dik yamaçlardan oluˆmaması nedeniyle ‡limiz sınırları dahilinde önemli çıolayları meydana gelmemiˆtir.P. 1. 3 Seller‡limizde zaman zaman fırtına ile birlikte îddetli ya ıˆ, dolu ve kar erimesi nedeniyle sel vesu baskını afetleri meydana gelebilmektedir. ‡limiz merkez ve ilçelerinde dere taˆmaları vekanalizasyon tıkanmalarından dolayı da birçok konut ve iˆyerinin bodrum ve zemin katları sualtında kalabilmekte, binlerce dönüm ekili ve dikili araziler zarar görebilmektedir.1968 yılında meydana gelen su baskınları sonucu Tarsus ‡lçesine ba lı Baharlı,Çayboyu, A zıdelik, Çöplü, Kefeli, Çatalca ve Yaramıˆ köylerinin tamamı Beyde irmeni mevkiineÖzelbahîˆ, Kulak ve Köselerli köyleri Huzurkent'e nakledilmiˆtir.1980 yılında meydana gelen su baskınında Yenice Kasabasında 31, Kargılı Köyünde 29konut hasar görmüˆ ve Bayındırlık ve ‡skan Bakanlı ı'nca yaptırılmıˆtır. Yine 1987 yılında Tarsus‡lçesi bazı köylerinde, 1988 yılında Yenice Kasabası ve bazı köylerinde îddetli ya ıˆlardan dolayıkonut, arazi, eˆya ve gıda hasarları meydana gelmiˆtir.‡limiz ve ilçelerinde 1998 yılında 06.07.1998 ve 24.12.1998 tarihlerinde meydana gelen subaskınlarında tespit edilen yerlerin sayıları aâ ıda belirtilmiˆtir.Tablo. P. 3: Mersin Merkez ve †lçelerinde Meydana Gelen Su BaskınlarıYapılan Tespit 06.07.1998 24.12.1998AZ HASARLI OTURULUR 36 0HASARLI OTURULMAZ 0 0SAGLAM 499 562E”YA VE GIDA HASARI 526 562TESP–T TOPLAMI 535 56205.05.2000 tarihinde meydana gelen dolu ve sel afetinde; ilimiz merkez köylerinde, Tarsus,Çamlıyayla ve Mut ‡lçesi köylerinde tarım alanları zarar görmüˆtür.20 Kasım-18 Aralık 2001 tarihleri arasında meydana gelen sel afetinde Gezende Baraj ileBerdan barajının gövdelerinin tehlike arz etmesi üzerine savaklarının açılması neticesinde ve bazıderelerin taˆması ile de binlerce konut, iˆyeri ve tarım alanları sular altında kalarak zarargörmüˆtür. ‡limizde yaânan bu en büyük sel felaketinde 8 vatandaˆımız hayatını kaybetmiˆtir.Kesin hasar tespit raporuna göre; 70 mesken ile 13 iˆyeri a ır, 77 mesken ile 10 iˆyeri orta,4991 mesken ile 961 iˆyeri az hasarlı olmak üzere toplam 6122 kesin hasar tespiti yapılmıˆtır. Yinesöz konusu sel afeti ile ilgili icmal cetveline göre; toplam zarar gören tarımsal alan 119767, köysayısı 100, çiftçi sayısı 7606 dır.234

2005 Yılı Mersin †l Çevre Durum RaporuTaân dereler ise ûnlardır; Efrenk (Müftü) Deresi, Mezitli deresi, Kandak deresi, TeceDeresi, Deliçay, Berdan çayı, Göksu Irma ı, Lemas deresi, Tömük deresi, Alata Deresi, GilindireDeresi, Anamur Deresi, Sultan Çayı, Dragon Çayı, Bozyazı Deresi.P. 1. 4 Orman ve Otlak YangınlarıBölgemizde hakim alan Akdeniz iklimi ormanlarımızı, orman yangınlarına karˆı çok hassaskılmıˆtır. Mersin Orman Bölge Müdürlü ü verilerine göre 1977-2002 yılları arası 23 yıllık ormanyangınları Tablo P.4’ de verilmektedir.Orman yangınlarını önleme ve mücadele konusunda kanun ve mevzuatın öngördü ü bütüntedbirler Mersin Orman Bölge Müdürlü ünce alınmıˆ bulunmaktadır. Yangın söndürme planlarıhazırlanarak, ıˆınsal metotla yerleri tespit edilmiˆ olan 53 adet yangın gözetleme kuleleri ileormanlık alanlar, yangın mevsiminde günün 24 saati gözetlenmektedir.Bunların yanında ormanların korunması, yangınları önleme ve mücadele konularındabölgedeki halka e itim verilmektedir.P. 1. 5 Ormanlar Üzerinde Biyotik ve Abiyotik Faktörlerin EtkileriKonuyla ilgili yeterli bilgiye ulaˆılamamıˆtır.P. 1. 6 Fırtınalar24.02.2002 tarihinde ‡limiz Silifke ‡lçesi Atayurt, Arkum ve Narlıkuyu Beldelerinde meydanagelen îddetli fırtına ve hortum nedeni ile ekili ve dikili alanlarda(seralarda) %80 zarar meydanagelmiˆ, resmi ve özel iˆyerlerinin çatıları uçmuˆtur.26.02.2002 tarihinde ‡limiz Erdemli ilçesinde îddetli fırtına olmuˆ ekili ve dikili alanlarda%70-%100 arası hasar meydana gelmiˆ, binaların çatıları uçmuˆ, camilerin minareleri zarargörmüˆtür.Son olarak ‡limiz Merkez ve bazı ilçelerinde 07.02.2003 tarihinde 4-5 dakika süren ve hızısaatte 128 Km.’ ye ulaân îddetli fırtına, ya ıˆ ve hortum meydana gelmiˆtir. ‡limiz Bayındırlık ve‡skan Müdürlü ünün Hasar tespit Raporuna göre, incelenen 147 konut, iˆyeri ve resmi binadanyıkık 1, hasarlı oturulamaz 31, az hasarlı oturulur 83, sa lam 32 olarak tespit edilmiˆtir. Ayrıca,Silifke ‡lçesinde fırtınadan dolayı 1500 dekar bakla ve çilek, 50 adet zeytin a acı,108 adet arıkovanı ve 6 adet cam sera, doludan 3400 dekar bakla ve çilek %45 civarında zarar görmüˆtür.P. 2 DŠ ‹ ER AFETLERP. 2. 1 Radyoaktif MaddelerBu tür bir afet olayı ilimizde yaânmamıˆ olup, radyoaktif maddeleri tespit etmek vezararlarından korunmak için ‡l Acil Kurtarma ve Yardım Ekiplerinin içerisinde bir NBC Ekibikurulmuˆ, hızlı mücadele için de ‡l Sivil Savunma Müdürlü ünce bir NBC Timi oluˆturulmuˆtur.Ayrıca ‡l Sa lık Müdürlü ünce kimyasal zehirlenme ve radyoaktif maddelere maruz kalacakinsanların tedavisi için detay planı hazırlanmıˆtır.P. 2. 2 Denize Dökülen Petrol ve Di˜er Tehlikeli Atıklar‡limizde hâlihazırda faaliyet gösteren 7 adet SPM tesisi ( petrol platformu ), petrolsevkıyatında kullanılan 2 adet iskele, 1 adet rıhtım, çok sayıda dolum tesisi ve bu tesislerle ba lantısa layan boru hattı bulunmaktadır. Ancak bugüne kadar afet olarak de erlendirilecek petrol vedi er tehlikeli atıkların dökülmesi veya kaza olayı olmamıˆtır.Bu konu ile ilgili ‡MO’ nun katkıları ve Çevre ve Orman Bakanlı ı’nın koordinatörlü ünde“REMPEC- L‡FE Mersin-‡skenderun Limanları Risk De erlendirme Kapasite Oluˆturma Projesi” adıaltında bir proje yürütülmektedir.P. 2. 3 Tehlikeli MaddelerBu tür bir afet olayı ilimizde yaânmamıˆtır.235

šššš2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo P. 4: 1977-2004 Yılları Arası Orman YangınlarıYILLARANAMUR BOZYAZI ERDEMLAdetYananAlanAdetYananAlanAdetYananAlanGÜLNAR MERS N MUT S L FKE TARSUS TOPLAMAdetYananAlanAdetYananAlanAdetYananAlanAdetYananAlanAdetYananAlanAdetYanan Alan1977-89arası106 989,50 125 2.998,82 101 317 137 652,42 165 1.072,79 64 169,67 698 6.200,211990 19 235 11 16,10 6 12,30 2 0,90 9 19,90 34 210,30 11 28,80 92 523,301991 5 20 9 14,80 2 98 1 0,70 7 7,50 9 27,60 7 24,60 40 193,201992 19 261,29 15 53,35 9 11 2 8,20 2 2,50 27 188,20 6 18,30 80 542,841993 24 54,83 13 10,20 28 304,88 15 13,40 20 14,93 41 453,48 18 26,62 159 878,341994 22 172,50 2 1,80 22 21,21 12 12,90 12 74,10 33 19,79 20 32,78 123 335,081995 10 9,85 10 11,50 12 11,57 16 16,49 3 13 28 212,31 20 15,43 99 290,151996 7 16,65 6 3,15 6 18,98 19 3,83 3 3,80 16 5,23 16 9,98 73 61,621997 12 70,76 5 3,35 19 52,52 3 0,61 2 21,03 15 386,33 8 5,10 64 539,701998 15 13,42 6 25,50 20 16,71 4 0,12 8 11,61 13 20,53 12 6,15 78 94,091999 14 8,11 6 10 6 1,80 34 26,03 5 0,07 16 9,18 24 19,11 19 9,64 124 83,942000 7 1,470 8 6,70 13 3,190 15 39,670 4 2,055 8 24,900 11 11,130 11 7 77 96,1152001 2 0,550 6 5,09 9 3,910 20 60,380 4 0,170 7 4,820 9 10,060 10 10,200 67 95,182002 5 293,030 10 12 5 0,940 13 95,070 4 1,08 5 6,850 13 19,340 7 3,030 62 421,342003 6 1,60 4 0,31 2 0,25 16 95,89 1 0,30 3 4,10 16 6,26 6 3,02 54 111,732004 6 0,77 4 4,00 9 2,15 20 9,46 2 0,54 1 1,20 13 4,77 4 1,35 59 24,24TOPLAM 279 2149,33 38 38,10 121 151,99 367 3862,49 195 378,37 243 871,84 467 1594,49 39 371,67 1949 10491,07Kaynak: Orman Bölge Müdürlü› ü236

2005 Yılı Mersin œl Çevre Durum RaporuP. 3 AFETLER N ETK LER VE YARDIM TEDB RLERAfet zararları denilince akla gelen ilk žey can ve mal kaybıdır. Büyük afetler pežlerindentažkın, heyelan, yangın, kaya düžmesi, çıŸ ve zeminin sıvılažması gibi olayları da getirebilir. Bunedenle afetlere karžı alınabilecek tedbirler çok önemlidir. Bu tedbirler;• Afetlerin hangi bölgelerde, hangi büyüklüklerde olabileceŸi doŸru bir žekilde tespit edilerekve bu bölgelerde afetlere karžı en az zarar görebilecek yapıların yapılması,• Afetlerin ne zaman ve hangi büyüklükte meydana gelebileceŸinin önceden bilinip, bölgehalkına alarm vererek can kaybının azaltılması,• Afetlerin olužmasına engel olacak veya en az zararla atlatılmasını saŸlayacak önlemlerinalınması,olarak sıralanabilir.Bunların dıžında afete karžı alınabilecek tedbirlerden biri de yoŸun bir halk eŸitimidir. Afetsırasında telaža kapılmayan, ne yapacaŸını bilen bir halk kitlesi en az uzman bir kurtarma težkilatıve hazırlıklı yöneticiler kadar önem tažımaktadır.Afet Yönetimi ile Kurtarma ve Yardım Faaliyetlerinin hızlı, etkin, planlı ve koordineliolmasının gerekliliŸi, Ülkemizde yažanan afetlerden sonra bir kez daha anlažılmıžtır. Bu nedenle,muhtemel afetlere karžı arama-kurtarma ve yardım faaliyetlerinin hızlı bir žekilde organizasyonu ilebir dizi tedbirler alınarak limizin tüm kaynakları tespit edilmižtir. Ayrıca destek illerden gelecek araçgereç, personel ve malzeme alınması, depolanması, daŸıtımı planlanmıž, sanayi kurulužlarınınolası yangınlara karžı tedbirleri bir kez daha gözden geçirilmiž, çadır kentler geçici iskan yerleri vekriz merkezinin yerležeceŸi yerler, enkaz dökme yerleri, ek mezarlık alanları tespit edilmiž veMersin li afet rehberi hazırlanmıžtır.P. 3. 1 Sivil Savunma Birimlerilimiz Sivil Savunma MüdürlüŸü bünyesinde 12 kadrolu ve 6 gönüllü personelden olužanArama- Kurtarma Ekibi mevcuttur. Sivil Savunma Arama-Kurtarma Ekibi kurulduŸu ¡ubat 2001yılından bu yana bir çok kurtarma olayına katılmıžtır. 24 saat üzerinden vardiya sistemi ile çalıžanekip, 2001 yılı Mayıs ayından 2003 yılı Aralık ayı sonuna kadar 143 trafik kazasına müdahaleetmiž, 67 yaralı kurtararak sıkıžtıŸı yerden 41 adet ceset çıkarmıžtır.Ayrıca, limizde kamu kurum ve kurulužlarının araç ve personelinden olužan 107 kižilik lAcil Kurtarma ve Yardım Ekibi ve NBC Timi, 4 kižiden olužan Gönüllü Dalgıç Ekibi, 50 kižilikgönüllü vatandažlarımızdan olužan Arama - Kurtarma ve Çadır Kurma Ekibi, Sivil SavunmaPlanlamasına göre halkımızdan yükümlülük verilen 177 kižilik Kurtarma Ekibi ile 1137 kižidenolužan kamu kurum ve kurulužlarının Kurtarma Ekipleri mevcuttur.P. 3. 2 Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirlerilimizin sanayi ve ticaret merkezi olması, Türkiye’nin en önemli limanlarından biri iležehrimizde serbest bölgenin bulunması ve nüfusun günden güne artması kentimizin önemini dahada arttırmaktadır. Bu nedenle l Yangın Koordinasyon Kurulu zaman zaman toplanarak riskbölgelerini belirlemiž, gerekli deŸerlendirmeleri yaparak alınacak tedbirlerle ilgili planlamaları tümresmi, özel kurum ve kurulužlara yaptırmıžtır.P. 3. 3 lk Yardım Servislerilk yardım servisi, sivil savunma servislerinden biri olup Mersin li içerisinde mevcut resmive gayri resmi kurum ve kuruluž, tesis ve müesseseler de mevcuttur.Bažlıca Barıž görevleri: döneminde, deprem, sel, fırtına gibi doŸal savažafetlerde,sırasında, düžman taarruzlarında, il ve ilçe hizmet binasında meydana gelebilecek yıkıntılarıntesiriyle yaralanan veya hastalananlara ilk sıhhi yardımı yapmaktadır.limiz Sivil Savunma Planlamasına göre lk Yardım ve Ambulans Servisinin Bažkanı lSaŸlık Müdürüdür. Yaralı ve hastalara ilk yardımı yapmak, bunların ayrımlarını saŸlamak, ilkyardım merkezleri ve hastanelere tažımak üzere 24 saat üzerinden hizmet veren 14 adet AcilSaŸlık stasyonu ve tam donanımlı 14 adet ambulans ile limiz genelinde toplam 108 adetambulans mevcuttur.237

2005 Yılı Mersin œl Çevre Durum RaporuP. 3. 4 Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden skanıMersin li içerisinde olaŸanüstü hal olužtuŸu durumlarda afetzedelerin ve mültecilerin biryerde iskan edilmesi (yerležtirilmesi), yiyecek, giyecek ihtiyaçları, l Afet MüdürlüŸü ve SivilSavunma l MüdürlüŸü tarafından yürütülür.Afetzedelerin iskanı ile ilgili l Kriz Merkezi, Bayındırlık ve skan MüdürlüŸü mevcut planüzerinde çalıžmalarına devam etmektedir. Mültecilerin iskanı ile ilgili olarak ise, Köy Hizmetleri lMüdürlüŸünce “ Göçmen Yerležtirme Planı”, l Emniyet MüdürlüŸünce de “ Mülteci ve SıŸınanlarınNakil ve Barındırma Planı” yapılmıžtır.P. 3. 5 Tehlikeli ve Zehirli Maddelerin Sınırlararası Ta¢ınması çin Alınan TedbirlerTehlikeli ve zehirli maddelerin sınırlararası tažınması için Valilik, Belediye, l Çevre veOrman MüdürlüŸü ile Liman BažkanlıŸı gerekli tedbirleri almaktadır.P. 3. 6 Afetler ve Büyük Endüstriyel KazalarAfetler ve büyük endüstriyel kazaların meydana gelmesi durumunda, bunların yarattıŸıtehlikelerin önlenmesi için, kamu kurum ve kurulužları ile büyük fabrika ve ižyerlerine gerekliplanlamalar ve tatbikatlar yaptırılmıžtır.KAYNAKÇA:1. l Sivil Savunma MüdürlüŸü Dokümanları2. Mersin Orman Bölge MüdürlüŸü Dokümanları238

R. 1 TEMEL SA¤LIK H¥ZMETLER¥2005 Yılı Mersin œl Çevre Durum RaporuR. SA£LIK VE ÇEVRER. 1. 1 Sa¦lık Kurumlarının Da¦ılımı§limizde bulunan sa¨lık ocakları Tablo R.1’de, yataklı tedavi kurumları ise Tablo R.2’deverilmektedir.Tablo R.1: ©limizde bulunan Saªlık OcaklarıMersin Merkez «lçe Anamur «lçesi Mut «lçesi1 Mersin 1 Nolu 55 Anamur 1 Nolu 100 Mut 1 Nolu2 Mersin 2 Nolu 56 Anamur 2 Nolu 101 Mut 2 Nolu3 Mersin 3 Nolu 57 Anamur 3 Nolu 102 Daªpazarı4 Mersin 4 Nolu 58 Anamur 4 Nolu 103 Hacıahmetli5 Mersin 5 Nolu 59 Anamur 5 Nolu 104 Köprüba¬ı6 Mersin 6 Nolu 60 Çariklar 105 Köselerli7 Mersin 7 Nolu 61 Karadere 106 Sarıkavak8 Mersin 8 Nolu 62 Ören 107 Suçati9 Mersin 9 Nolu Aydıncık «lçesi Silifke «lçesi10 Mersin 10 Nolu 63 Aydincik Merkez 108 Silifke 1 Nolu11 Mersin 11 Nolu Bozyazı 109 Silifke 2 Nolu12 Mersin 12 Nolu 64 Bozyazi 1 Nolu 110 Akdere13 Mersin 13 Nolu 65 Bozyazi 3 Nolu 111 Atakent14 Mersin 14 Nolu 66 Akyaka(Tekeli) 112 Atayurt15 Mersin 15 Nolu 67 Tekmen 113 Gökbelen16 Mersin 16 Nolu Çamlıyayla «lçesi 114 Keben17 Arpaçsakarlar 68 Çamlıyayla 115 Kırobası18 Arslanköy 69 Sarıkavak 11619 A.Gülsever (Kürk.) 70 Sebil 117 Narlıkuyu20 Bekiralanı Erdemli «lçesi 118 Ta¬ucu21 Çaªda¬kent 71 Erdemli 1 Nolu 119 Uzuncaburç22 Çapar 72 Erdemli 2 Nolu 120 Ye¬ilovacık23 Çavak 73 Erdemli 3 Nolu Tarsus «lçesi24 Çay 74 Alibeyli 121 Tarsus 1 Nolu25 Çukurova 75 122 Tarsus 2 Nolu26 Davultepe 76 123 Tarsus 3 Nolu27 Deªirmençay 77 Çe¬meli 124 Tarsus 4 Nolu28 78 Elvanlı 125 Tarsus 5 Nolu29 Emirler 79 Esenpınar 126 Tarsus 6 Nolu30 Güzelyayla 80 Güzeloluk 127 Tarsus 7 Nolu31 Fındıkpınarı 81 Hüsametli 128 Tarsus 8 Nolu32 Gökku¬aªı 82 Kargıpınarı 129 Tarsus 9 Nolu33 Gözne 83 Kızkalesi 130 Atalar34 H. Daªlı (Çiftlik) 84 Kocahasanlı 131 Baªcılar35 Iªdır 85 Kösbucaªı 132 Beylice36 ©. Öner (Karaduvar) 86 Kumkuyu 133 Çamalan37 Karacailyas 87 Limonlu 134 Çiçekli38 Kazanlı 88 Sarıkaya 135 Damlama39 Kocavilayet 89 Tömük 1 Nolu 136 Dedeler40 Kuyuluk 90 Tömük 2 Nolu 137 Gülek41 Kuzucubelen Gülnar «lçesi 138 Hacıhamzalı42 M.Adnan Ö.(Akkent) 91 Gülnar Merkez 139 Huzurkent43 Mezitli 1 Nolu 92 Alanboªaz 140 Karadiken44 Mezitli 2 Nolu 93 Çavu¬lar 141 Kurbanlı45 Resul 94 Dayıcık 14246 Sabiha Can (Adan.) 95 Gezende 143 Yenice47 Soªucak 96 ©shaklar 144 Ye¬iltepe48 evket Sümer 97 Kuskan49 Tozkoparan 98 Ovacık50 Tepeköy 99 Sütlüce51 Tece52 Yalınayak53 Yenita¬kent54 Yenimahalle239Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü -2005

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum Raporu«LÇES«Tanrıöver-Doªu¬Tablo R. 2: ©limizde Bulunan Yataklı Tedavi KurumlarıKURUMUN ADIKADRO YATAK MEVCUT YATAK KAMU –ÜN«V.-SAYISISAYISIÖZELMerkez Mersin Devlet Hastanesi 800 753 KamuMerkez Mersin Toros Devlet Hastanesi 512 501 KamuMerkez Mersin Ünv. Tıp. Fak. A. U. Hast. 306 306 ÜniversiteMerkez Özel Hastanesi 30 30 ÖzelMerkez Özel Dr. A. Arslan Diyabet Hastanesi 40 40 ÖzelMerkez Özel Yeni¬ehir Hastanesi 25 25 ÖzelMerkez Özel ©MC Hastanesi 43 43 ÖzelTarsus Tarsus Devlet Hastanesi 300 215 KamuTarsus 70.Yıl Devlet Hastanesi 525 542 KamuTarsus Özel Dr.Ö. Sayar Hastanesi 78 78 ÖzelAnamur Anamur Devlet Hastanesi 150 100 KamuErdemli Erdemli Devlet Hastanesi 150 120 KamuGülnar Gülnar Devlet Hastanesi 50 28 KamuMut Mut Devlet Hastanesi 50 50 KamuSilifke Silifke Devlet Hastanesi 175 175 KamuAydıncık Aydıncık Devlet Hastanesi 30 30 KamuToplam 16 Yataklı Tedavi Kurumu 3264 3036 16Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü -2005EVLER«EV«EV«EV«ERDEML©Tablo R. 3: ©lçelere Göre Saªlık EvleriSA®LIK MEVCUDUTOPLAMMAHALLEKÖY SA®LIK«LÇELERSA®LIK SA®LIKB«NALIB«NASIZTOPLAMSAYISISAYI % SAYI %MERS©N 298 283 9 60,0 6 40,0 15ANAMUR 28 17 6 54,5 5 45,5 11AYDINCIK 8 4 3 75,0 1 25,0 4BOZYAZI 15 12 0 0,0 3 100 3Ç.YAYLA 7 4 3 100 0 0 352 39 11 84,6 2 15,4 13GÜLNAR 22 12 8 72,7 3 27,3 11MUT 35 15 11 55,0 9 45,0 20S©L©FKE 51 35 14 87,5 2 12,5 16TARSUS 138 111 17 63,0 10 37,0 27TOPLAM 655 532 82 66,7 41 33,3 123Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü, Saªlık ©statistikleri Yıllıªı-2002R. 1. 2 Bula¯ıcı HastalıklarMersin §linde 2005 yılı içerisinde il merkezi ve ilçelerinde bir yıl içerisinde görülen bula°ıcıhastalıklar Tablo R.4’de verilmektedir. Bazı hastalıklar mevsimsel olarak yazla birlikte artmakta,kırsal kesimlerde ise kuduz °üpheli ısırık vakaları ve °ark çıbanı gibi zoonotik hastalıklar doälolarak daha sık görülmektedir.Tablo R. 4: Mersin ©linde Görülen Bula¬ıcı Hastalıkların ©lçelere Daªılımı«LÇELERAKUT KANLISHAL±BRUSELLAGONORET AHEPAT±T BHEPAT±T CHEPAT±T EHEPAT±KABAKULAKKIZAMIKKIZAMIKCIKKUDUZSKL TEM.±R±L ZF±±S²ARBON²ARKÇIBANITETANOZFOT±ERDEML«MERS«N 200 43 207 64 91 8 4 202 162 23 643 8 1 14 23ANAMUR 30 6 4 114 5 202 35 2AYDINCIK 8 3 1 1 16BOZYAZI 1 2 1 6 25 66 2 5 2ÇAMLIYAYLA 2435 13 12 6 55 7 2 101 4 1 3GÜLNAR 5 3 1 9 1 7 2 55 2MUT 5 6 2 2 1 1 35 51 1S«L«FKE 10 31 13 1 1 10 1 308 7TARSUS 22 15 26 13 3 127 11 218 2 28TOPLAM 275 124 208 151 131 15 4 514 217 31 1668 12 12 109 1 57Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü - 2005240

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuR. 1. 2. 1 ¥çme, Kullanma ve Sulama Suları§limiz Merkez §lçe ile Tarsus §lçesinin içme ve kullanma suyu Tarsus §lçesi sınırlarındabulunan Berdan Baraj Gölünden sa¨lanmaktadır. Baraj çıkı°ında içme suyu arıtma tesisi mevcutolup, °ebekeye arıtıldıktan sonra verilmektedir. §l Sa¨lık Müdürlü¨üne ba¨lı Halk Sa¨lı¨ıLaboratuarında °ebeke çıkı°ı analizleri sürekli yapılmaktadır. Bu merkezler dı°ındaki yerle°imbirimlerinin içme ve kullanma suyu akarsulardan, göllerden ve yeraltı su kaynaklarındansa¨lanmakta ve kontrolleri en yakın sa¨lık kurulu°larınca yapılmaktadır.Yine ilimizde bulunan turizm tesisleri ve sitelere (ikinci konut) ait yüzme havuzlarınınkontrolleri de ilgili sa¨lık ocaklarınca yapılmaktadır.Tablo R. 5: 2005 Yılı Gıda, Su ve Bakiye Klor Kontrol Çalı¬malarıGIDA KONTROLÜ ©ÇME VE KULLANMA SUYU KONTROLÜBAKTER©YOLOJ©KK©MYASALTOPLAMNUMUNE SAYISIBAKTER©YOLOJ©KK©MYASALTOPLAMNUMUNE SAYISI©ÇME VE KULLANMASULARINDA BAK©YE KLORKONTROL SONUÇLARIADED©Numune GMTNumune GMT Numune GMTTOPLAM ÖLÇÜMKLOR YOKSayısı u.deªilSayısı u.deªil Sayısı u.deªilOCAK 0 0 0 646 23 55 4 701 4820 878UBAT 0 0 0 812 44 50 12 862 4607 970MART 0 0 0 986 42 91 22 1077 5394 679N©SAN 0 0 0 732 55 47 9 779 4809 217MAYIS 2 0 2 890 97 44 9 934 4021 246HAZ©RAN 0 0 0 757 50 51 22 808 4752 843TEMMUZ 0 0 0 850 100 102 12 952 5566 695A³USTOS 0 0 0 888 59 43 4 931 5485 639EYLÜL 0 0 0 787 52 52 9 839 5258 575EK©M 2 0 2 872 92 39 9 911 5301 566KASIM 0 0 0 666 36 23 4 689 5132 510ARALIK 0 0 0 602 34 175 4 777 3554 266TOPLAM 4 0 4 9488 684 772 120 10260 58699 7084Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü- 2005ékil R. 1: Su Hijyen Çalı¬malarının Aylara Daªılımı120010008006004002000OCAK µUBAT MART NSAN MAYIS HAZRAN TEMMUZ A·USTOS EYLÜL EKM KASIM ARALIKNUMUNE SAY ISIG.M.T UYGUN DE¸¹LR. 1. 2. 2. DenizlerKaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü- 2005321 km lik kıyı bandına sahip Mersin §li hızlı nüfus artı°ı ve göç nedeniyle yoün vedüzensiz bir yapılanma, alt yapı yetersizliï, liman faaliyetleri, turistik faaliyetler, tarımsal faaliyetlerve endüstriyel faaliyetler nedeniyle su kirliliï problemleri ile kar°ı kar°ıya kalmaktadır.Merkez §lçe Mersin'in doüsundan Adana'ya kadar sanayi kurulu°ları, batısında iseAntalya'ya kadar turizm amaçlı ikinci konut ve turistik tesisler sıralanmaktadır. §lin batı yakasındabulunan turizm ve dinlenme amaçlı tesisler alt yapı yetersizliïnden dolayı neredeyse varlık nedeniolan deniz ve çevre deërlerinin bozulmasına ve kirlenmesine yol açmaktadır. Mersin-Silifke kıyıbandında bulunan köyler bu yoün yapılanmadan dolayı yasal prosedürlerini tamamlayarakbelediye konumuna geçmi°, Mersin Anamur kıyı bandı iç turizme açılarak plansız ve geli°igüzel biryapılanmaya sahne olmu°tur. Söz konusu tesislerin büyük bir çoünluünda müstakil atıksu arıtmatesisi bulunmakta ancak sa¨lıklı bir °ekilde çalı°tırılamamakta ve atık sular arıtma tesisindengeçtikten sonra çe°itli yollarla denize ula°maktadır. Bu tesislerin kontrolleri numuneler alınmaksuretiyle yapılmaktadır.241

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum Raporu§limizde Tarsus Belediyesi dı°ında Büyük°ehir Belediyesi dahil olmak üzere belediyeler altyapı problemini tam olarak çözememi°tir. Arıtılmamı° atıksuların de°arj edilmesi Akdeniz’e ula°anen büyük kirlilik kayna¨ıdır. Bunların dı°ında irili ufaklı sanayi kurulu°larından kaynaklanan kirliliklerve Adana ilinin kirliliïni toplayarak ilimiz sınırları içerisinde denize bırakan DS§' ne ait TD0kanalının meydana getirdiï kirlilikler gözlenmektedir.§limiz Ortadoü'nun Avrupa'ya açılan kapısı ve bir liman °ehri olması sebebiyle gemi ve yattrafiï çok yoündur. Gemilerden ve yatlardan kaynaklanan sintine ve balast suları için limaniçerisinde atık kabul tesisi mevcuttur.§l Sa¨lık Müdürlü¨ünce ilimiz sahil °eridinde 28 adet umuma açık halk plajları ile uluslarasıproje olan Mavi Bayrak Projesi çerçevesinde 3 odak noktadan nisan ve eylül ayları arasında 15günde bir olmak üzere deniz suyu numunesi alınarak Total Koliform, Fekal Koliform, FekalStreptakak, E. Coli yönünden analizleri yapılmaktadır. 2005 yılı içerisinde alınan deniz suyuanalizleri Tablo R.6’ da verilmektedir.Tablo R. 6: 2005 yılı deniz suyu analizleriAYLARNORMAL DEN«Z SUYU SONUÇLARITOPLAM TEM«Z K«RL«MAV« BAYRAKOCAKUBATMARTN©SAN 28 28 3MAYIS 56 56 6HAZ©RAN 84 84 9TEMMUZ 84 84 9A³USTOS 56 48 8 6EYLÜL 56 56 6EK©MKASIMARALIKYILLIK GENEL TOPLAM 364 356 8 39R. 1. 2. 3 Zoonoz HastalıklarBakınız Tablo R.4.R. 1. 3 Gıda HijyeniGıda denetim ve gıda i°yerleri çalı°ma izinleri 05.06.2004 tarihinde yürürlüë giren 5179Sayılı Kanun ile Tarım ve Köyi°leri Bakanlı¨ına devredilmi° olup, bu tarihten itibaren denetimler §lTarım Müdürlü¨ü tarafından yapılmaktadır. 2005 yılında §l Sa¨lık Müdürlü¨ü tarafındangerçekle°tirilen gıda kontrol çalı°maları Tablo R.5’ de verilmektedir.R. 1. 4 A¯ılama Çalı¯maları§l Sa¨lık Müdürlü¨ü tarafından yapılan a°ılama çalı°maları Taplo R.7’ da verilmektedir.R. 1. 5 Bebek Ölümleri§l Sa¨lık Müdürlü¨ü verilerine göre bebek ölüm hızı °öyledir:2005 Yılı Bebek Ölüm hızı %0 22,62004 Yılı Bebek Ölüm hızı %0 23,42003 Yılı Bebek Ölüm hızı %0 27,62002 Yılı Bebek Ölüm hızı %0 28,92001 Yılı Bebek Ölüm hızı %0 32,3R. 1. 6 Ölümlerin Hastalık, Ya¯ ve Cins Gruplarına Göre Da¦ılımı§l Sa¨lık Müdürlü¨ü çalı°malarına göre bütün ölenlerin ya° ve cins gruplarına da¨ılımıTablo R.8 ve ºekil R.2’ de verilmektedir.242

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuYA´«SM« YA´ YAÝA´ YA´ YA´Tablo R. 7: A¬ılama Çalı¬malarıAÍGRUPLARINA GÖRE YAPILAN AÍUYGULAMA 0 1-4 5-9 10-14 15 TOPLAM1 26810 9 VE26819BO®MACAD«FTER«TETANOZ AÍSI2 26276 21 262973 27090 40 27130R 23711 23711TOPLAM DBT 1039571 26808 9 268172 26292 21 26313POL«O AÍSI3 27109 40 27149R 23700 46607 831 71138TOPLAM POL«O 151417KIZAMIK AÍSI1 27103 96 27199R 157 52276 52433TOPLAM KIZAMIK 79632PPD 1492 452 437 266 1818 4465BCG AÍSI1 29981 60 38 11 0 30090R 11 0 0 11TOPLAM BCG 30101HEPAT«T BAÍSI1 28606 73 68 23491 2661 548992 26222 75 86 139 1795 283173 25799 54 71 111 851 26886TOPLAM HB 110102Td 51999 45389 2298 99689TETANOZ OKUL 0 0D«®ER TETANOZ 5 1573 5088 8212 49726 64604GEBEGEBE DE®«LTT1 17383 0 17383YA´ 15-49KADIN TETANOZ AÍSITT2 21131 0 21131TT3 5301 4752 10053TT4 1850 1956 3806TT5 648 801 1449TOPLAM TT 118426Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü -2005ékil R. 2: Ölümlerin Ya¬ ve Cins Gruplarına Daªılımı160014001200100080060040020000 1-4 5-9 10-14 15-24 25 - 44 45 -49 50-64 65+EKKaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü -2005243

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuTablo R. 8: Bütün Ölenlerin Ya¬ ve Cins Gruplarına DaªılımıY A ´ G R U P L A R IAYLARYETNS±C±01 - 45 - 910-1415-2425 - 4445 -4950-6465+TOPLAMOCAKÚBATMARTN«SANMAYISHAZ«RANTEMMUZA®USTOSEYLÜLEK«MKASIMARALIKTOPLAME 20 4 1 3 3 24 7 65 159 286K 12 6 1 2 3 18 9 47 105 203E 22 6 - 1 6 11 15 58 155 274K 11 3 2 - 1 11 4 25 142 199E 21 7 1 1 6 17 14 56 168 291K 14 5 1 3 4 5 13 31 89 165E 18 6 2 - 3 13 4 57 133 237K 7 3 1 3 4 8 2 17 123 167E 20 8 1 1 5 13 9 55 133 245K 10 6 - 4 3 7 8 15 101 154E 17 3 1 - 1 13 9 51 104 199K 8 3 2 2 3 8 2 23 104 155E 19 2 1 1 5 15 9 46 106 204K 15 5 - 2 5 9 2 23 118 179E 17 2 4 - 7 15 15 54 115 129K 14 1 1 1 3 3 7 35 102 169E 28 1 1 - 4 17 8 56 92 207K 19 2 2 - 2 8 9 37 95 174E 35 2 1 - 4 22 16 47 115 242K 18 5 2 1 1 12 15 24 115 193E 19 7 1 1 4 16 19 70 166 303K 13 4 - 1 2 5 7 29 126 187E 28 - - 5 5 20 22 59 129 268K 10 - - - - 6 12 32 154 214E 264 48 14 13 53 196 147 674 1575 2985K 151 43 12 19 31 100 90 338 1374 2159T 415 91 26 32 84 296 237 1012 2949 5144Kaynak: ©l Saªlık Müdürlüªü -2005R. 1. 7 Aile Planlaması Çalı¯maları§limizde, Mersin merkezde ve Tarsus ilçesinde olmak üzere 2 AÇSAP Merkezi faaliyetgöstermektedir. Aynı zamanda sa¨lık ocaklarında aile planlaması eïtimi almı° R§A sertifikalıpersonel tarafından aile planlaması hizmetleri verilmektedir.2005 yılında 196.365 ki°i aile planlaması polikliniklerine ba°vurmu°tur. Bunlardan 144.843ki°iye danı°manlık verilmi° olup, 41.649 ki°ide ilk defa yönteme ba°lamı°tır. 2005 yılında 167.587ki°i bir etkili yöntemden yararlanmı°tır. 2005 yılında etkili yöntemden yararlanma oranı il genelinde% 37.35’ dir.K¥RL¥L¥¤¥ R¥SKLER¥R. 2 ÇEVRE VE ZARARLARINDAN OLU»AN SA¤LIKR. 2. 1 Kentsel Hava Kirlili¦inin ¥nsan Sa¦lı¦ı Üzerine Etkileri§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.R. 2. 2 Su Kirlili¦inin ¥nsan Sa¦lı¦ı Üzerine Etkileri§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.R. 2. 3 Atıkların ¥nsan Sa¦lı¦ı Üzerine Etkileri§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.R. 2. 4 Gürültünün ¥nsan Sa¦lı¦ı Üzerine Etkileri§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.R. 2. 5 Pestisitlerin ¥nsan Sa¦lı¦ı Üzerine Etkileri§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.244

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuR. 2. 6 ¥yonize Radyasyondan korunma§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.R. 2. 7 Baz ¥stasyonlarından Yayılan Radyasyonun ¥nsan Sa¦lı¦ı Üzerine Etkileri§limizde bu konu ile ilgili yeterli bilgiye ula°ılamamı°tır.KAYNAKÇA1. Mersin §l Sa¨lık Müdürlü¨ü, 2002 §statistik Yıllı¨ı2. §l Sa¨lık Müdürlü¨ü Verileri245

S. ÇEVRE E£¼T¼M¼S. 2 ÇEVRE ¥LE ¥LG¥L¥ GÖNÜLLÜ KURULU»LAR VE FAAL¥YETLER¥2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuGünümüzde hızla artan çevre sorunlarının önlenmesi ve çevrenin iyile°tirilmesinde eïtiminrolü çok önemlidir.Çevre eïtimi, bireylerde çevre bilincinin geli°tirilmesi ve çevreye duyarlı, olumlu, kalıcıdavranı° deï°ikliklerinin kazandırılması; doäl, tarihi, kültürel ve sosyo estetik deërlerinkorunması ile çevre sorunlarının çözümünde bireylerin aktif katılımlarının sa¨lanması amacıylagösterilen faaliyetlerin bütünüdür.S. 1 KAMU KURUMLARININ ÇEVRE E¤¥T¥M¥ ¥LE ¥LG¥L¥ FAAL¥YETLER¥Çevre bilinci ve duyarlılı¨ının geli°tirilmesi için ilimizde, çevre ile ilgili dernek, vakıf, gönüllükurulu°lar, basın-yayın organları, özellikle yaygın eïtim kurumları ile i°birliï içerisinde etkinçalı°malar yürütmektedir.Eïtimin doü°tan itibaren ba°ladı¨ı görü°ünden hareketle, öncelikle okul öncesi çevreeïtimine a¨ırlık verilerek, çocuklara çevreyi tanıtıcı, tabiatı sevdirici mesajlar yanında, çevresorunlarının olu°turduü tehlikeler hakkında bilgi verilmektedir.Ö¨rencilerin eïtimi için okullarda belli bir program dahilinde eïtim yapılmakta, çevre ileilgili konularda seminer, video, kaset, slayt, sergi v.b. faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu programlardahilinde ö¨rencilere; temiz, sa¨lıklı büyüme ve ya°ama, doäyı ve tarihi zenginlikleri koruma,ya°anan çevreyi daha güzel ya°anabilir bir duruma getirme konularında bilgi verilmekte ve çevrekonulu ödevlerde ö¨rencilere yardımcı olunmaktadır. Ayrıca Bakanlı¨ımızdan temin edilen çevrekonulu videokaseti okullarda gösterilmekte, konu ile ilgili bro°ür ve afi° da¨ıtımı yapılmaktadır.Çevre Bakanlı¨ı ve Milli Eïtim Bakanlı¨ı arasında 14.10.1999 tarihinde imzalanan i°birliïprotokolü çerçevesinde;“ 2005-2006 Yılı Uygulamalı Çevre Eïtim Pilot Projesi ” Mersin §l MilliEïtim Müdürlü¨ünce tespit edilen 25 pilot ilkö¨retim okulunda 9 Kasım 2005-24 Mayıs 2006tarihleri arasında uygulamaya konulmu°tur. Proje süresince, ö¨retmen ve ö¨rencilere çevreninönemi, deërlendirilebilir katı atıklar, bitki ve hayvan varlıklarının korunması ve çevre kirliliïkonularında görsel ve basılı materyallerle desteklenerek eïtim verilmi°tir. Ayrıca deërlendirilebilirkatı atıkların kayna¨ında ayrı toplanması ve geri kazanım konularında ka¨ıt toplama kampanyasıMersin Çevre Vakfı tarafından ba°latılmı° olup, §l Milli Eïtim Müdürlü¨ü tarafından belirlenen pilotokullar ile kamu kurum ve kurulu°ları ile bazı sanayi tesislerinde kampanya ba°latılmı°tır. Bukapsamda belirlenen pilot okullarda katı atıkların kayna¨ında ayrı toplanması ve geri kazanımıkonularında çalı°malar yapılmı°, okullara ka¨ıt toplama kutuları konulmu° ve belirli zamanlarda bukutularda toplanan katı atıklar alınarak en çok ka¨ıt toplayan okul 5 Haziran Dünya Çevre Günündeödüllendirilmi°tir.Örgün eïtimde, eïtimin ana faktörü olan ö¨retmenlerin bilgilendirilmesine önemverilmektedir. Bunun yanı sıra okullar arası resim, kompozisyon, °iir yarı°maları, çe°itli temizlik,aäç dikme vb. faaliyetler düzenlenerek ö¨rencilerin te°viki sa¨lanmaya çalı°ılmaktadırDünya çevre günü ve çevre haftası, orman, sa¨lık, turizm haftaları gibi özel gün vehaftalarda çevreyi tanıtıcı ve çevre kültürünü geli°tirici özel programlar hazırlanarak afi°, pankart,slayt, video gösterileri düzenlenmekte ve çevre stantları açılarak tanıtım yapılmaktadır.Yine ilimizde faaliyet gösteren çevre gönüllüleri derneï, lions, rotary, rotarack, sroptimistlergibi kulüp ve derneklerin çevre ile ilgili düzenledikleri programlara katılım sa¨lanmakta ve onlarınçalı°maları desteklenmektedir.S. 2. 1 Çevre Vakıfları16.08.1990 yılında kurulan Mersin Çevre Koruma Vakfının amacı; insanın, insan sa¨lı¨ının,çevrenin korunması ve iyile°tirilmesi, kırsal ve kentsel alanda arazinin ve tabii kaynakların enuygun °ekilde kullanılması ve korunması, her türlü çevre kirliliïnin önlenmesi; ülkenin doäl bitki vehayvan varlı¨ı ile tabii ve tarihi zenginliklerin korunması için maddi ve manevi katkıda bulunmak vebu amaçla yeni kaynaklar sa¨lamaktır.246

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuVakıf çevre koruması ilkesinden hareketle belirli plan ve program do¨rultusunda faaliyetlerinisürdürmektedir. Vakfın 2005 yılı faaliyet raporu a°a¨ıda belirtilmi°tir.• §limizde, Su Kirliliï Kontrolü Yönetmeliïnce belirtilen esaslar do¨rultusunda sahil bandındayer alan sitelerin ve sanayi kurulu°larının denetim çalı°maları §l Çevre ve OrmanMüdürlü¨ü tarafından devam etmekte olup, sitelerin ve sanayi kurulu°larının atıksu arıtmatesislerinden alınan numuneler teknik personellerimizce vakfımız laboratuarında analizleriyapılmı° olup, elde edilen gelir vakfa gelir olarak kaydedilmi°tir.• 5072 Sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kurulu°ları ile §li°kilerine Dair Kanun ilevakfımız kurulu° senedi ve te°kilat yapısında mütevelli heyet ve yönetim kuruluncabelirlenen birtakım düzenlemeler yapılmı°tır.• Vakfımızın kurulu° amaçlarından bir tanesi de insanın ve insan sa¨lı¨ının korunması içinmaddi manevi katkıda bulunmak ve bu amaçlara yeni kaynaklar sa¨lamaktır. Bu sebeplevatanda°larımızı kötü alı°kanlıklardan uzakla°tırmak ve sa¨lıklı ya°amaları için sporyapabilmelerine imkan sa¨lamak amacıyla Gençlik ve Spor §l Müdürlü¨ünün sporkomplekslerine monte edilmek üzere spor malzemelerinin alımı vakfımız tarafındanyapılmı° olup, vatanda°larımızın hizmetine sunulmu°tur.• 15–16 ºubat 2005 tarihleri arasında ilimizde çevre ile ilgili çalı°malarda bulunmak üzereTUB§TAK’ tan gelen heyetin konaklama giderleri vakfımız bütçesinden kar°ılanmı°tır.• Orman Bölge Müdürlü¨ünün koordinesi ile 21–22 Mayıs 2005 tarihlerinde gerçekle°tirilen,§limizin çevre ve doäl güzelliklerinin tanıtıldı¨ı, insanlarla doäyı kucakla°tıran 4. Ormanve Sevgi Yürüyü°ü etkinliklerine vakfımızca nakdi destek sa¨lanmı°tır.• Büyük°ehir Belediyesine ba¨lı Hayvan Barına¨ı ve Rehabilitasyon Merkezinin çevredüzenlemesi ve temizliïnin yapılması için vakfımız bütçesinden nakdi destek sa¨lanmı°tır.• Toplumun her kesiminin çevre ile ilgili konularda bilinçlendirilmesi için önem ta°ıyan veilimizde §l Çevre ve Orman Müdürlü¨ü organizasyonu ile kutlanan 05 – 11 Haziran 2005Çevre Haftası etkinliklerinde kullanılmak üzere vakfımız tarafından plaket, pankart, afi° vekokart yaptırılıp, Çevre Haftasına destek sa¨lanmı°tır.• Tarihi ve kültürel deërlere sahip çıkılarak Mersin’in tarihi dokusunun korunması ve ilerideyapılacak çalı°malara da öncülük etmesi açısından ilimiz Cami°erif Mahallesinde bulunanEski Akdeniz Otelinin restorasyon i°lemlerine vakfımız tarafından ba°lanılmı°tır.• §limizin tabii ve tarihi zenginliklerini halkımıza, yerli ve yabancı turistlere tanıtmak ve çevreestetiïni sa¨lamak maksadıyla, §l Kültür ve Turizm Müdürlü¨ü binasının muhtelif yerlerineasılmak üzere yaptırılan tarihi ve turistik yerleri gösteren tabloların bedeli vakfımızbütçesinden kar°ılanmı°tır.• Vatanda°larımızı, belediyelerimizi ve kamu kurulu°larını doä olayları kar°ısındabilgilendirmek ve toplumda çevre bilincini olu°turmak amacı ile vakfımız tarafındandepremle ilgili afi°ler bastırılıp, Bayındırlık ve §skan Müdürlü¨üne verilmi°tir.• Mersin §l Çevre ve Orman Müdürlü¨ünce §limizde; aäçlandırma, erozyon kontrolü, meraıslahı ve rehabilitasyon çalı°malarında kullanılmak üzere badem, ceviz ve fi¨ tohumlarınınalımına vakfımızdan nakdi destek sa¨lanmı°tır.• Ekolojik dengenin korunması için faaliyet gösteren Jandarma Doäl Hayatı Koruma TakımKomutanlı¨ının Davultepe hizmet binasının bakım ve onarımına vakfımızca nakdi desteksa¨lanmı°tır.• 9–15 Mayıs 2005 tarihleri arasında kutlanan Vakıf Haftası etkinliklerine vakfımızca nakdidestek sa¨lanmı°tır.• Vakfımız ve ba¨lı i°letmelerin çalı°maları ve faaliyetlerini içeren web sayfasınıngüncelle°tirilmesi sa¨lanarak, internet aracılı¨ı ile vakfımızın çalı°malarını geni° halkkitlelerine ula°ması sa¨lanmı°tır.(www.mersincevrekorumavakfi.org.tr)• Vakfımız laboratuarının saygınlı¨ını ve güvenirliïni arttırmak, yapılan analizlerin tümülkede ve uluslar arası alanda kabul görmesini sa¨lamak amacıyla Türk Akreditasyon247

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuKurumu tarafından akredite olmak için laboratuarımızca TS EN ISO 17025 standartçalı°malarına devam edilmi°tir.• Vakfımız laboratuarında çevre ile ilgili yapılan analizlerin Çevre ve Orman Bakanlı¨ınezdinde kabul görebilmesi için gerekli olan Çevre Analizleri Ön Yeterlilik Belgesi içinistenilen sistem, laboratuarımıza kurulmu° olup, ön yeterlilik alabilmek için Çevre ve OrmanBakanlı¨ına ba°vuru yapılmı°tır.Vakfımız §ktisadi §°letmesi 2005 yılı içerisinde vakfımız senedinde belirtilen amaçlara uygunfaaliyetlerde bulunmu°tur. Bu faaliyetler;1- Trafikte seyreden Motorlu Kara Ta°ıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı EmisyonlarınınKontrolüne Dair Yönetmelik çerçevesinde ilimizde bulunan araçların egzoz gazı emisyon ölçümlerivakfımız iktisadi i°letmesince 2005 yılında da gerçekle°tirilmi° olup, gelirleri iktisadi i°letmemizegelir olarak kaydedilmi°tir.2- Trafikte seyreden Motorlu Kara Ta°ıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı EmisyonlarınınKontrolüne Dair Yönetmelik gereïnce egzoz gazı emisyon ölçümlerinin TS EN 45004 Çe°itliTipteki Muayene Kurulu°larının Çalı°tırılmaları §çin Genel Kriterler Standardına uygun olarakyapılması için iktisadi i°letmemizce TS EN 45004 standart çalı°malarına ba°lanılmı°tır.3- Çevremizdeki atık miktarının azaltılmasının yanı sıra, doäl kaynakların, aäçlarınisrafının önlenerek, doäl çevrenin korunmasına yardımcı olunması amacıyla 2002 yılındavakfımızca ilimizde “Ka¨ıt Toplama Kampanyası” ba°latılmı°tır. 410 noktaya ula°an atık ka¨ıtkumbaralarımızda biriken ka¨ıtlar kampanya çalı°malarına yardımcı olan sponsor firma aracılı¨ı ileka¨ıt fabrikasına sevki sa¨lanmı°tır.§ktisadi i°letmemizce 2005 yılı içerisinde 449 ton atık ka¨ıt toplanmı°tır. Kampanyaba°langıç tarihinden 31/12/2005 tarihine kadar toplam 1513 ton atık ka¨ıt toplanarak geridönü°ümü sa¨lanmı° olup, geliri §ktisadi §°letmemize gelir olarak kaydedilmi°tir. Kampanyaçerçevesinde eïtime destek amacıyla okullarda “En Çok Ka¨ıt Toplama Yarı°ması” düzenlenmi°olup, dereceye giren okullar 05-11 Haziran 2005 Çevre Haftasında vakfımız tarafındanödüllendirilmi°tir.4- Atık Ka¨ıt Toplama Kampanyasına destek veren Yeni°ehir §lkö¨retim Okulunun;törenlerde, bayram kutlamalarında, ö¨rencilerin eïtim ve ö¨retiminde kullandıkları ses cihazınıntamir giderleri iktisadi i°letmemiz tarafından kar°ılanmı°tır.5- Atık Ka¨ıt Toplama Kampanyasına büyük ölçüde katkı sa¨layan §çel Anadolu Lisesine,çevre ve diër eïtim çalı°malarında kullanılmak üzere bilgi teknolojisi dershanesine 1 adetprojeksiyon cihazı alınmı°tır.6- Milli Eïtim Müdürlü¨ünce yürütülmekte olan “Kız Çocuklarının Okulla°tırılması” projesikapsamında Sakarya §lkö¨retim Okulunda okumakta olup, maddi durumları kötü olan 140 tane kızö¨rencinin okul kıyafetleri bedeli vakfımız iktisadi i°letmesi tarafından kar°ılanmı°tır.7- Hüseyin Polat Eïtim Uygulama Okulu ve §° Eïtim Merkezi Müdürlü¨ünün bahçesindekiaäçların ve oyun parkındaki ye°il alanların sulanması amacı ile okul bahçesine açılan sukuyusuna iktisadi i°letmemizce nakdi destek sa¨lanmı°tır.8- §limizde §l Sa¨lık Müdürlü¨ü, §l Turizm Müdürlü¨ü, §l Çevre ve Orman Müdürlü¨ü ilekoordineli yürütülmekte olan Mavi Bayrak Projesi kapsamında deniz suyu analizlerinde kullanılmaküzere vakfımız iktisadi i°letmesi bütçesinden §l Sa¨lık Müdürlü¨ü laboratuarına kit alımı yapılarakprojeye destek sa¨lanmı°tır.S. 2. 2 Çevre DernekleriMERS§N ÇEVRE GÖNÜLLÜLER§ DERNE½§Mersin Çevre Gönüllüleri Derneï, 6 Haziran 1991 yılında kurulmu°tur. Derneïn amacı,Mersin ilindeki çe°itli çevre sorunlarına çözümler bulmak, ye°il ve temiz Mersin'i korumak,kaybedilenleri yeniden kazanmak için sivil toplum örgütleri, ilgili kamu kurum ve kurulu°ları ilebirlikte çalı°malar yapmak.Derneïn Çevre Eïtimi faaliyetlerini °öyle sıralayabiliriz;- §lk ve orta dereceli okullarda çevre bilinci ve duyarlılı¨ının geli°tirilmesi amacı ilekonferans, panel düzenlemek, aäçlandırma komisyonları olu°turmak,248

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum Raporu- Hatay, §skenderun, Ceyhan, Adana, Mersin, Silifke ve Ta°ucu Çevre Gönülleri Dernekleri,Doü Akdeniz Çevre Gönülleri (DAÇE ) derneï adı altında, Doü Akdenizin çevresorunlarına çözüm aranması için çalı°malar yapmak,- Katı atıkların geri kazanılması amacı ile geri kazanılabilen atıkların( pil, ka¨ıt, pet,vs. )toplanması yönünde kampanyalar düzenlemek, düzenlenenlere katılmak.- §l ve ilçelerde yer alan önemli ye°il alanların (Atatürk Parkı, OYAK’ın ye°il alanı vb. )korunması- Doäl Hayatın Korunması yönünde çalı°malar yapmak (Caretta Carettaların korunması)-Hava Kirliliïnin korunması yönünde, motorlu araçlardan kaynaklanan kirliliïn azaltılmasıiçin bisiklet yollarının ve DDY' larının arttırılması yönünde giri°imlerde bulunmak,- 5 Haziran Dünya Çevre Günü ve Çevre Haftası kutlama etkinlikleri kapsamında Çevre veOrman §l Müdürlü¨ü'nce hazırlanan kutlama etkinliklerine katılmak,- Yerel radyo ve TV 'lerde çevreyle ilgili programlara katılmak.TEMA VAKFITEMA Vakfı 12 Ekim 1992 tarihinde 30 saygın i°adamı ve 8 devlet müste°arlı¨ınındesteïyle kurulmu°tur.Amacı; öncelikle ulusumuza, onun temsilcilerine, partilere ve hükümetlere, resmi ve özelkurulu°lara, eïtim kurum ve kurulu°larına, basın-yayın organlarına, toprak erozyonunun önemlisonuçlarını ve ülkemizin çöl olma tehlikesini anlatmak, bütün kesimlerin dü°ünce ve gönül birliïni,desteïni sa¨layacak do¨rultuda kamuoyu olu°turarak erozyonu önleme hareketini ba°latmak vesürdürmektir.Vakfın eïtim çalı°maları içerisinde, Türkiye genelinde düzenlenen eïtim seminerlerindeerozyon tehlikesinin kamuoyuna tanıtılması için gönüllü erozyon eïtmenlerini yeti°tirmektir. Ayrıca,eïtim yayınları hazırlanarak basılmakta ve okullarda erozyonu anlatan konferanslar verilmektedir.DO½AL HAYATI VE ÇEVREY§ KORUMA DERNE½§ (DO½AKOD )Doäl Hayatı ve Çevreyi Koruma Derneï; doäyı ve çevreyi korumak, insanlarda çevrebilinci uyandırmak, her türlü kurum ve kurulu°larla i°birliï yapmak, üyeler arasında dayanı°ma veyardımla°ma sa¨lamak amacıyla 1993 yılında kurulmu°tur.Derneïn Çevre Eïtimi Faaliyetleri içerisinde; 1994' de Çevre Bakanlı¨ı Gönüllü kurulu°lari°birliï toplantısına katılım, Dünya Ormancılık Haftası kutlamaları, Radyo ve TV 'de Acık Oturumlardüzenlemek, Nükleer Enerji Konferansı, §lkö¨retim Okulları arasında Doä-Çevre konulu ResimYarı°ması, 5 Haziran Dünya Çevre Günü ve Çevre Haftası kutlamaları yer almaktadır.B§S§KLETL§ YAºAM DERNE½§Bisikletli Ya°am Derneï’nin amacı motorlu araç egemenliïnin tüm dünyayı etkisi altınaalarak, doäl ya°amı tehdit etmesi, ülke ekonomisine önemli giderler sa¨laması, insanların i°lerine,okullarına, seyahatlerine, aynı zamanda spor yaparak huzurlu, gürültüsüz, ekonomik, ekolojikolarak doäya en uyumlu ula°ım aracı olan bisikletle gidebilmenin ko°ullarını yaratmaktır.Derneïn Faaliyetlerini °öyle sıralayabiliriz:-Derneïn çevre eïtimi faaliyetleri içerisinde 1992-2001 tarihleri arasında çevre eïtimtasarımı olu°turularak özellikle göç alan bölge seçilmi°; okul idaresi, ö¨renciler, yöre halkı,belediye, mimarlar odası, çocuk tiyatrosu yazarı, M.E. Üniversitesi, Orman BölgeMüdürlü¨üne Almanya‘da uygulanmı° proje örneklerinden çalı°malar sunulmu°tur.-1995-1997 yılları içerisinde Mersin kıyılarını ara°tırma ve koruma dosyası kapsamında;Ta°ucu- Gazipa°a, Kazanlı- Seyhan Nehri arasındaki bölgede son derece önemli kültürelve doäl güzelliklerin saptanması, bunları korunması, gelecek ku°aklara aktarılmasıamaçlanmı°tır.-Ormanlar konusunda Nisan 2000 ayı içerisinde “Aäç Bilimi ve Orman Ekolojisi Okulu”açılmı°tır.249

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuÇEVRE DOSTLARI DERNE½§2001 yılında kurulmu° olan dernek çevre deërlerini korumak ve çevre kirliliïni önlemekamacı do¨rultusunda çe°itli faaliyetler yürütmektedir.S. 2. 3 Çevreyle ¥lgili Federasyonlar§lde çevreyle ilgili federasyon bulunmamaktadır.250

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuT. ÇEVRE YÖNET¼M¼ VE PLANLAMAÇevre Yönetimi; optimal kaynak kullanımını çevresel zararların minimize edilmesini, insanihtiyaçları ve doäl kaynaklar arasındaki dengeyi sa¨lar ve yönlendirir. Uygulama, deërlendirmeve planlama yakla°ımlarını içinde bulunduran çevre yönetimi orta ve uzun vadeli çevrestratejilerinin gerçekçi ve tutarlı olmasını sa¨lar.Çevre yönetimi, temelde insan ve doä ili°kilerini, geli°imini, nüfus artı°ı, ekonomikbüyüme, enerji kullanımı, ya°am standardı, eïtim ve kaynaklar gibi dinamik parametrelerinetkile°imlerini ve bu konulardaki bilgileri geni° bir dü°ünce çerçevesinde bir arada ele alır. Birülkenin mevcut potansiyelinden yola çıkarak orta ve uzun vadede gerçekçi ve sa¨lıklı çevrepolitikalarının izlenmesi için stratejilerle birlikte bir çatı olu°turur. Böyle bir çatı olu°tururken enönemli girdiyi ve veri tabanını çevre durum raporları olu°turur.Çevre yönetiminde, insan faaliyetlerinin çevreye olan istenmeyen etkilerini önlemekdü°üncesi optimal kaynak kullanımı ve çevresel zararların minimize edilmesi, kaynak-etki zincirininparçalarını olu°turur. Çevre problemlerinin, birbirinden ayrılmı° sorunlar olmadı¨ı, bunlarınbirbirleriyle kar°ılıklı ili°ki içerisinde oldukları göz ardı edilmeden bütün konular çevre yönetimiçerçevesinde birlikte deërlenmelidir.T. 1 ÇEVRE K¥RL¥L¥¤¥N¥N VE ÇEVRESEL TAHR¥BATIN ÖNLENMES¥Çukurova'nın batı ucunda Torosların eteïnde kurulmu° olan Mersin §li, tarihi ve doälgüzellikleriyle, verimli tarım topraklarıyla, turizmiyle, sanayisiyle, limanıyla, 321 km’lik sahil bandı veiklimiyle ülkemizin en önemli cazibe merkezlerindendir. Bu nedenle ilde özellikle iç göçlerinmeydana getirdiï hızlı bir nüfus artı°ı, plansız konut yapımı, yaz nüfusu ile kı° nüfusu arasındakifarklılıä paralel olarak kıyı boyunca var olan yapıla°manın yol açtı¨ı çevre sorunlarının yanı sıra,alt yapı yetersizliï en büyük kirlilik kayna¨ını olu°turmaktadır. §limizde genellikle sahil °eridiboyunca yerle°mi° olan belde ve belediyelerin birçoünda alt yapı sistemi bulunmamaktadır.Bunun sonucu olarak da özellikle yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerin akınına u¨rayansahillerimizde yoünluk kazanmı° olan otel, motel, yazlık site, kamp alanları ve eïtim tesisleri gibidinlenme ve turizm amaçlı tesislerin bir kısmında atık su arıtma sisteminin olmaması, olanların iseusulüne uygun çalı°tırılmaması, söz konusu tesislerin varlık nedeni olan çevre deërlerininbozulmasına neden olmaktadır.§limizde yerle°imin özellikle sahil °eridi boyunca yaygınla°ması, endüstriyel tesislerin yerseçimlerinin hatalı yapılmı° olması gibi nedenlerle su ve deniz kirliliï problemi güncelliïnikorumaktadır. §l Çevre ve Orman Müdürlü¨ü kurulduü tarihten buyana özellikle kıyı °eridi boyuncagörülen çarpık kentle°me ve alt yapı yetersizliï sonucu ortaya çıkması muhtemel kirliliklere engelolunması, yerel yönetimlerle i°birliï içinde bu konudaki sorunların giderilmesi için rehberlik hizmetisunmak ve yerle°im yerlerine yönelik tek tek arıtım üniteleri yerine mümkün olduü kadar merkeziarıtma sistemlerine kavu°turulması konusunda destek sa¨lama çalı°malarını sürdürmektedir.§limizin özellikle batı kesiminde var olan turistik yapıla°manın yanında özellikle Mersin-Adana karayolu üzerinde yoün bir sanayile°me ya°anmaktadır. 1960'lı yıllarda Ata° rafinerisi veÇukurova Termik Santralinin kurulmasıyla ba°layan sanayile°me süreci son 10 yıl içerisindeserbest bölge ve organize sanayi bölgesinin faaliyeti ile birlikte daha bir hız kazanmı°tır. Ancak tümdünyada olduü gibi sanayi ve teknolojide ya°anan geli°meler sadece insan hayatınıkolayla°tırmakla kalmamı°, insanın doä üzerindeki gücünü artırarak bir dizi çevre problemini deberaberinde getirmi°tir.108 km' si doäl kumsaldan olu°an 321 km' lik kıyı bandına sahip Mersin de denize ula°ankirleticilerin en önemlisi kara kökenli olanlarıdır. Doüda Adana kenti batı yakasına ait °ehirkanalizasyonu ve Adana’daki bir kısım sanayi kurulu°larının atık sularının de°arj edildiï Tarsusilçesi Baharlı köyü sınırlarındaki TD-0 drenaj kanalı, Tarsus ilçesindeki sanayi atıksularınınta°ındı¨ı Berdan Nehri, yalnızca fiziksel arıtımdan geçirilerek seyreltme usulüne dayanan MersinBüyük°ehir Belediyesi derin deniz de°arj hattı Akdenize ula°an en büyük kirlilik kaynaklarıdır.251

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuSayıları gün geçtikçe artan sanayi tesisleri ve tatil sitelerinden kaynaklanan kirliliïngiderilmesi için §l Çevre ve Orman Müdürlü¨ünce denetim yapılarak arıtma sistemlerinin çalı°ıpçalı°madı¨ı kontrol edilmekte, de°arj edilen atıksulardan numune alınarak, numunenin analizineticesinde Su Kirliliïnin Kontrolü Yönetmeliïnde belirtilen de°arj standartlarına uygun olmayantesislere uyarılar yapılmakta veya daha önce yapılan uyarılar dikkate alınarak cezai müeyyideleruygulanmaktadır.Bölgemizde mevsimsel nüfus artı°ına paralel olarak evsel kirlilik yükünün artmasınedeniyle ya°anan su ve deniz kirliliïnin yanı sıra önemli diër bir konu da; yanlı° imaruygulamaları sonucu ilin kıyı alanlarının beton bloklarla çevrilmesi, tarım alanları ile korunmasıgereken çevresel kaynakların tahrip edilmesidir. Yine buna paralel olarak kumsallardan yoünolarak kum ve çakıl alınması kıyı kirliliïni arttırıcı nedenlerden birini olu°turmaktadır.Kıyılarımızda görülen bu sorunların çözümüne ı°ık tutmak için, tabii ve yapılı çevredesürdürülebilir geli°menin sa¨lanması ve çevre kalitesinin yükseltilmesi do¨rultusunda tabiiçevredeki kirlenmenin ve tahribatın önlenmesine yönelik çevresel politika, strateji, program ve arazikullanımı planlaması ilkelerinin ve uygulama tekniklerinin belirlenmesi amacıyla Mersin KıyıEntegre Planlaması projesi hazırlatılarak, Belediye Ba°kanlıklarına sunulmu°tur.Mersin §linde su kaynakları genel olarak oldukça zengindir. Bu gerçek kirlilik durumunuhafifletmektedir. Bununla beraber suyun çok az olduü bölgeler vardır. Öte yandan Mersin §lininiçme suyu için kullanılan yeraltı suyu rezervlerinin büyük bir bölümü tüketilmi° ve içme suyu içinyüzey suları giderek daha fazla kullanılmaya ba°lanılmı°tır.Yeraltı sularının kalitesine ili°kin verilere göre çok sayıda fosseptik ve açık tuvalet ilesanayi ve tarımsal faaliyetlerin yol açtı¨ı sızıntıların bu su kaynaklarına karı°tı¨ı belirlenmi°tir. Bazıbölgelerde evsel atık sular yeraltı su maäralarına de°arj edilmekte ve buralardan yeraltı sukaynaklarına karı°abilmektedir.Yerli ve yabancı turistleri a¨ırlamak için üst üste in°a edilen turistik tesislerin yanısıra,kooperatif evleri ve yazlık konutların korkunç hızla artması kıyı ekosistemi üzerine büyük bir baskıolu°turmakta ve suların kirlenmesine neden olmaktadır. Ta°ıma kapasitesinin çok üzerindekullanılmakta olan kıyı kaynaklarından biri de yeraltı tatlı su kaynaklarıdır.Su kaynaklarımız ve denizlerimizin korunması, mevcut kirliliïn giderilmesi konusundaçe°itli çalı°malar yapılmı° olup, devam etmektedir. Uzun yılların birikimi olan bu sorunlarınçözümünde kısa vadeli çözümlerin yanında uzun vadeli çalı°malara da ihtiyaç duyulduü birgerçektir. Denizlerimizle diër yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarımız arıtma sistemi olmayan veyaolduü halde çalı°tırılmayan tesislerin atık su de°arjları ile kirletilmektedir. Bu noktadan hareketleMüdürlü¨ümüz denetim faaliyetlerini giderek artırmaktadır.§limiz sınırları içerisinde içme suyu kayna¨ı olarak kullanılan yeraltı, yerüstü sukaynaklarının korunması konusunda ilgili Belediyeler, DS§ ve Müdürlü¨ümüzce ilgili Yönetmeliklerkapsamında çe°itli çalı°malar ( içme suyu kaynaklarının koruma altına alınması, mutlak korumaalanlarının olu°turularak kamula°tırılması vb. ) yapılmakta olup, bu çalı°malar çoünlukla maddiyetersizlikler nedeniyle tamamlanamamaktadır.Co¨rafi konumu sebebiyle zengin tarım topraklarına sahip olan ilimizde önemli bir çevreseltahribat da tarımsal alanlarda ya°anmaktadır. Mersin §linde 1970'li yıllardan itibaren görülensanayile°me ve hızlı nüfus artı°ı köyden kente olan göçü artırarak, yeni yerle°im alanlarınınolu°masına neden olmu°tur. Bunun sonucu, °ehirlerde plansız ve kontrolsüz yapılar olu°mu° veyerle°me alanları verimli tarım arazilerine yayılmı°tır. Bir taraftan bina ve tesislerin kapladı¨ıalanlar, diër taraftan °ehirlerden kaynaklanan kirlilik nedeniyle yakın çevresinde verimli arazilerkullanılamaz hale gelmi°tir.Tarım topraklarımızın amaç dı°ı kullanıldı¨ı diër önemli bir sektör sanayi alanıdır. Birçoksanayi tesisi, ula°ım ve diër altyapı kolaylıkları nedeniyle düz ve verimli arazilere yerle°mi°tir.Gerek kapladı¨ı alan gerekse kirletici emisyon ve de°arjları ile çevresinde bulunan tarım arazilerive bitkileri olumsuz yönde etkilemi°tirler. §limizde kentle°me, sanayi alanları nedeniyle tarım dı°ıkalmı° önemli arazilerin varlı¨ı yıllardır kamuoyu tarafından bilinmektedir. Mersin ve Tarsusyöresinde çok verimli ova ve araziler bir daha kullanılamayacak °ekilde tarım dı°ı kalmı°tır.252

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuTarım topraklarının amaç dı°ı kullanımının engellenmesi ve yanlı° tarımsal uygulamalarsonucu tarım topraklarının tahribinin önlenmesi konusunda, mevcut mevzuat çerçevesinde ilgilikurum ve kurulu°ların da katılımıyla, özellikle çiftçi eïtimi olmak üzere çe°itli çalı°malaryürütülmektedir.Yine ilimizde ya°anan önemli çevre sorunlarından biride katı atıkların neden olduükirliliktir. Tüketimin çe°itlenerek artması, hayat standardının deï°mesi, ki°i ba°ına dü°en katı atıkmiktarını artırmı° ancak bu atıkların toplanması ve imha edilmesinde istenilen seviyeyeula°ılamamı°tır. Kent çevrelerinde olu°an çöp sahaları hem topra¨ı kullanılmaz hale getirmektehem de ba°ta sa¨lık olmak üzere çe°itli çevre sorunlarına neden olmaktadır. §lde katı atıklarınkontrolü konusunda en iyi durumda olan merkez ilçe Mersin de çöp fabrikası ve düzenli depolamaalanı bulunmaktadır. Fakat eski bir teknolojiye sahip olan çöp fabrikasında çöpler yeterincei°lenememi° ve bunun sonucu olarak da düzenli çöp depolama alanı ihtiyaca cevap veremezduruma gelmi°tir. Bu sorunun köklü bir çözüme ula°tırılması amacıyla Mersin Büyük°ehirBelediyesi tarafından yapılması planlanan yeni düzenli depo alanı yer seçimi tamamlanmı° olupÇED süreci devam etmektedir. Düzenli depolama yapılması ve deërlendirilebilir atıkların yenidendeërlendirilmesi ile çöp ve katı atıkların neden olduü çevre kirliliï bir ölçüde giderilebilecektir.§limizde hava kirliliï problemi henüz diër °ehirlerdeki boyutlara ula°mamakla beraber,geli°en endüstriyel faaliyetler ve motorlu ta°ıtlardaki artı°la birlikte önlem alınmadı¨ı taktirdeyoünla°abileceï beklenilmektedir. §klimsel özellikler nedeniyle ısınma periyodunun kısa olması,ısınma amacıyla daha çok elektrik, LPG vb. yakıtların kullanılması gibi sebeplerden dolayıısınmadan kaynaklanan hava kirliliï problemi yoktur. Bununla birlikte Çevre ve OrmanBakanlı¨ınca çıkartılan yönetmelik ve genelgeler do¨rultusunda hava kirliliï konusunda çalı°malaryapılmakta, her kı° sezonu için alınacak tedbirler Mahalli Çevre Kurulunda kararla°tırılarakuygulamaya konulmaktadır.T. 2 DO¤AL KAYNAKLARIN, EKOLOJ¥K DENGELER ESAS ALINARAK, VER¥ML¥KULLANIMI, KORUNMASI VE GEL¥»T¥R¥LMES¥Ekonomik geli°menin hedefi insanlara daha iyi bir ya°am sa¨lamak olmasına ra¨men,havası, suyu, topra¨ı ve bitki örtüsü zedelenmi° ya da tahrip edilmi° ve doäl kaynakları ekonomiksistemi i°letemeyecek hale gelmi° bir ülkede bu hedefe ula°mak imkanı olmayacaktır.Ekonomik geli°me lehine, optimum bir birle°im dü°ünülmeden doäl kaynakların üretimdı°ı kalması, gelecekte bu girdilerin güçlükle teminine, miktarca azalmasına ve kalitesizle°mesineneden olacaktır.Doäl kaynaklar açısından birçok zenginlië sahip olan ilimizde son yıllarda ya°anangeli°melere paralel olarak doäl kaynak kullanımıyla ilgili sorunlarda artmaktadır. Verimli tarımarazilerinin yanlı° ve amaç dı°ı kullanımı, su kaynaklarının yeterince deërlendirilememesi veçe°itli nedenlerle kirlilië maruz bırakılması, zengin bir çe°itlilië sahip olan flora ve faunanınbilinçsizce tahribi vb. çevre sorunlarının ya°andı¨ı ilimizde çe°itli çalı°malar sürdürülmektedir.Yapılan uygulamalarda doäl kaynakların ekolojik dengeler esas alınarak, verimli bir°ekilde kullanılması ve korunması amacıyla mevcut mevzuatlar göz önünde bulundurularak MahalliÇevre Kurulu kararları do¨rultusunda hareket edilmektedir.T. 3 EKONOM¥K VE SOSYAL FAAL¥YETLER¥N, SONUÇLARININ ÇEVREN¥NTA»IMA KAPAS¥TES¥N¥ A»MAYACAK B¥Ç¥MDE, PLANLANMASIEkonomik büyüme, çevreye zarar riskini her zaman yanında getirerek çevre kaynaklarıüzerine artan bir basınç yüklemektedir. Bu nedenle kaynak kullanımının tahrip edici bir tarzda deïl,devamlılı¨ı sa¨layacak bir anlayı° içerisinde ele alınması ve yönetilmesi gerekmektedir. Bu iseancak sürdürülebilir kalkınma kapsamında gerçekle°tirilebilir. Gerek kalkınmanın gereksekaynakların kullanımının, tahrip edici, bozucu bir °ekilde deïl, devamlılı¨ı sa¨layacak bir anlayı°içinde ele alınması ve yönetilmesi sürdürülebilir kalkınmanın temel hedefidir.Çevre yönetimi, insan faaliyetleri ile doäl çevrenin çe°itli bile°enleri arasındaki ili°kiyiincelemektedir. Çevre açısından tamiri sonradan mümkün olmayan yada tamiri için, büyükmaliyetleri gerektiren hatalardan korunabilmek için bütün faaliyetlerde çevre boyutu dikkatealınmalıdır.253

2005 Yılı Mersin ©l Çevre Durum RaporuT. 4 ÇEVREN¥N ¥NSAN - PS¥KOSOSYAL ¥HT¥YAÇLARIYLA UYUMUNUNSA¤LANMASIÇevre kirlenmesi sosyal, ekonomik, teknolojik ve global olmak üzere deï°ik boyutlarasahiptir. Çevre kirliliï genellikle fiziksel a¨ırlıklı olarak ele alınmaktadır. Oysa insan çevreetkile°iminin bir diër yönü de psikolojik boyutudur. Günümüzde insan-çevre etkile°imine yeni birboyut kazandırılarak "görsel kirlenme "kavramı ortaya çıkarılmı°tır. Görsel kirlilik çevresel tümkirlilikleri içine alan, özellikle kentlerde mimarlık ve °ehircilik eserlerinin insan ölçeïyleuyumsuzluündan, kentsel ye°il alanların standart ölçütlerin altında kalmasından, tarihi ve kültüreldeërlerin korunmaması nedeniyle beton yı¨ınları arasında kalmasından ve diër çevreyleuyumsuzluk nedenlerinden kaynaklanmaktadır.Çevre kirlenmesinin fiziksel boyutu insanların biyolojik pek çok uyumsuzluüna vehastalı¨ına neden olurken, görsel boyutunun da insan psikolojisindeki olumsuzlukları göz ardıedilemez.T. 5 ÇEVRE DUYARLI ARAZ¥ KULLANIM PLANLAMASIOrman alanlarında geçmi° yıllarda odun hammaddesi üretmek amacı ön planda iken 2002yılında yenilenen Amenajman Planlarında fonksiyonel planlama esasları göz önüne alınarak ormanalanlarının sadece odun üretmek amacı ile deïl ayrıca; toplumun ve ekolojik dengenin ihtiyaçlarıgöz önüne alınarak doäyı koruma, su kaynaklarını koruma, toplum sa¨lı¨ı, estetik, turizm, yabanhayatını koruma, gen kaynaklarını koruma ve bilimsel amaçlar gibi birçok orman fonksiyonu gözönüne alınarak bu amaçları gerçekle°tirmeye yönelik olarak, ormanları i°letmek üzereplanlanmı°tır. 2002 yılından önce odun dı°ı amaçlar için 101.442 Hektar olan alan, Yenifonksiyonel planlama anlayı°ı ile tüm orman alanlarının % 43’ üne tekabül eden 363.546 Ha.çıkarılmı°tır.T. 6 ÇEVRESEL ETK¥ DE¤ERLEND¥RMES¥Mersin §li genelinde sektörel bazda ÇED Olumlu/Olumsuz ve ÇED Gereklidir/GerekliDeïldir kararları verilen faaliyetler a°a¨ıda Tablo T.1 ve Tablo T.2’ de gösterilmektedir.254

¾¿¿¿¿¿¿¾ÂÂ¾ÂÂÂÂ¾ÂÀ¿¾¾À¾¾2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo T. 1: ÇED OLUMLU/OLUMSUZ KARARI VER LEN FAAL YETLER L STESFaaliyetin Yeri ( lçe, Köy, Mevkii Pafta, Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar1-SANAY1-Merkez,Kazanlı,Topraktepe mevkiElit Seramik Ltd.Àti. Seramik FabrikasıBakanlık15.06.20012778/7348 Olumlu2-Tarsus/MithatpaÁa Mah. Çukurova Sanayi3-Merkez,Kazanlı,Fabrika çiSoda San.AÀ. Kojenerasyon SantraliBakanlık14.12.20048578 Olumlu2-PETROL-MADEN1- Merkez,Musalı Köyü,Karabucak Dere Minsan Madencilik Krom25.08.19972-Tarsus,Dedeler Köyü,Ziyarettepe MevkiTCK 5.Bölge MüdürlüÁoca ı Bakanlık 1040/3411 Olumlu27.05.19973-Merkez,Karaduvar Mah.Opet Petrolcülük AÀ. Akaryakıt Dolum-Dep.ma Tes. Bakanlık 690/2294 Olumlu26.03.19984-Tarsus,BaÀ. Kil-Kalker Oca ı Bakanlık Olumlu02.09.19995-Erdemli, Sarılar Köyü,Alata DeresiÇandıklı Mad.Ltd.Àti. Krom Konsantre Tesisi Bakanlık 1057/3604 Olumlu13.03.20026-Merkez,Çelebili Köyü,TaÁlıtepe Mevki Öztay nÁ.Taah.Tic.Ltd.Àti. Ta ı Bakanlık 1412-4517 Olumlu07.07.19977-Merkez Karaduvar Mah.Opet Petrolcülük AÀ. Akaryakıt Dolum-Dep.ma Tes. Bakanlık 2405/7733 Olumlu22.05.20028-Erdemli, Kösbuca ı,Sarılar Mevki Minsan Mad.San. Krom Madeni26.12.20029-Merkez,Kazanlı,KızıldipSiyam Petrolcülük San.Tic. A.Dolum Bakanlık 91/246 OlumluDepolama Tesisi 09.01.200110-Merkez,Kazanlı,22.U.III Pafta,177 Ada 3 parsel AltınbaÀ. Akaryakıt Dolum-Dep.ma Tes. Bakanlık 21.11.2003 2306/26779 Olumlu11-Merkez,Kazanlı,3 pafta,3381 ve 3383Balpet Pet.TaÁ.San.ve Tic.AÀ. Akaryakıt Dep.Da ıtım Tesisi Bakanlık 931/8744 Olumluparseller 24.02.200412- Merkez ,Kazanlı 3 Pafta,399-400-401 Canaslan Petrolcülük San.AÀ. Akaryakıt Dep.Dolum Da .Tesisi Bakanlık 6471 OlumluNolu parseller 24.08.20043-ULAÃIM-KIYI1-Merkez,Mersin LimanıMil.Sav.Bakanlı ı Mersin Limanı Tevsii nÁaat ve Bakanlık 6912-19627 OlumluTesisat2-Silifke TaÁucu,Kum Mah.GiriÁi AKTER Akdeniz TaÁucu Gemi San.A3-Erdemli Kumkuyu,Tırtar MevkiDLH Gen.Müdürlü4- Tarsus-Mersin BOTAGüney Do letim Hattı Olumlu4-ENERJ1-MutEre Oto Prod.AÀ. Enerji letim Hattı (Gezende HES) Bakanlık 11.09.2002 4619/13996 Olumlu2-Mersin Merkez ilçeTE A154 kVÀiÁecam TM Mersin ll TM 08/09/2005 02/5538Enerji letim HattıOlumlu3-Mersin TarsusDS VI. Bölge MüdürlüMersin-Tarsus Projesi (Pamukluk 27/12/2005Barajı-sulama-HES)02/8540 OlumluÂ cılar,Sarıibrahimli Mah. Çimsa Çimento AÁ Pet.Tic.AÁlet. T.A.Baskı Boya ve Terbiye FabrikasıÀ¾Â ü Ta255ÂÁ OcaÀAkaryakıt ve Mad.Ya¾ Ál.ve Konsantre Tesisi Bakanlık 1802 Olumlu¾ÀÂ Ái 18.12.2002Tersane Projesi Bakanlık 03.09.2003 6655ü Yat Limanı Bakanlık 10.09.2004 6806/48273Â ü¾Â algaz¾ Áletmeleri Bakanlık 7171/20182 Olumlu

¾¿¿¿¿¿¿¿¿¿¿ÂÂ¾ÂÂÂ¾ÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂ¾¾Â¾ÂÂÂÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂ¿¾Â2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuTablo T. 2: ÇED GEREKL D R/GEREKL DE LD R KARARI VER LEN FAAL YETLER L STESFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar1- SANAY1- Merkez,Mersin Serbest Bölge Elite Boya DıÀ. Tekstil Boyası Üretimi 12.07.1995 4 Önemsiz2- Merkez,Tekke Köyü Kırklareli Cam San A.À. Cam Fabrikası 29.08.1995 5 Önemsiz3-Yunuso lu köyü yolu üzeri TarsusSeçil Plas. Kau. San.Tic. Ltd.Àti Kau-las-conta üretimi 16.11.1995 7 Önemsiz4-Tarsus-Adana yolu üzeriÇukurova T.A.À. Boya ve basma Fab. 29.08.1995 5 Önemsiz5-Merkez,YenitaÁkent,Tekke Köyü Çimsa Çimento A.À. Pat.Mad.Dep.Kap.Art. 17.01.1996 1 Önemsiz6-Tarsus Adana yolu FerahimÀehmuz mah. Özak Sınayi Tıbbi Gaz Ltd.Àti. Oksijen Gazı.Dolm.Tes. 17.01.1996 1 Önemsiz7-Tarsus Yunuso lu Berdan Tekstil A.À. Dok. Boy. Ter. Tesisi 05.08.1996 5 Önemsiz8-Tarsus O.S.B. Mersan Kasa San. Kamyon Kasa malatı 05.03.1997 1 Önemsiz9-Tarsus-Yenice yolu üzeriEvsan Tem. Malz. San. Ltd.Àti. Temizlik Malzemeleri 25.07.1997 4 Önemsiz10- Merkez,Kazanlı Kasb. Kromsan Krom BilÁ. Fab. Nötralizasyon Tesisi 15.10.1997 6 Önemsiz11-Tarsus,Beyde irmeni Mevkii Ova-Sca Packing Ambalaj San. NiÁasta Katkılı oluklu Mukavva 05.03.1997 1 Önemsiz12-Merkez,Tekke Köyü,Toroslar Mah. Çimsa Çimento A.À. Beyaz Çimento Kapasite Artırımı 16.01.1998 1 Önemsiz13-Tarsus,Konaklar Köyü Koluman Motorlu Araçlar A.À. Montaj Tesisi Kapasite Artırımı 16.10.1998 5 Önemsiz14-Merkez,Mersin-Tarsus KarayoluYapıÁtırıcı Mad.Tic.Ltd.Àti. YapıÁtırıcı Tesisi 08.01.1999 1 Önemsiz15-Tarsus,Çiçekli Cad.,YeniceABS Alçı Blok San.A.À. Alçı Üretimi 31.03.2000 1 Önemsiz16- Tarsus OSB European Tabacco Sig.ve Tü. San.A.À. Sigara Fabrikası 28.02.2003 Bakanlık, 3054 ÇED Gerekli De ildir17- Tarsus OSB AÁut Fiberglas Fiberglas Muh.Ürün. ml.Tesisi 11.07.2003 6950/921 ÇED Gerekli De ildir18- Tarsus OSB Trakya Cam A.À. IV.Float ve Buzlu Cam Hattı 15.10.2003 6950/1469 ÇED Gerekli De ildir19-Tarsus OSBÖzbal Çelik Boru SanTic.Ltd.Àti. Spiral Çelik Boru Üretimi ve zo. Fab. 08.11.2004 6950/4178 ÇED Gerekli De ildir20--Tarsus OSBOxyvit Kimya San.ve Tic.A.À. Sodyummetabisülfit Ünt. 04.01.200621- Merkez,Kazanlı Proses De iÁikli i, Kapasite ArtıÁı Kromsan Krom BileÁikleri Fab. 24/10/2005 6950/4661 ÇED Gerekli22-Merkez Hal Mah.Beta Kimya Sa. Tic. Ltd.Àti. Tem. Mad. Ürt. Pak.Tesisi Kapasite 13/05/2005 6950/1793 ÇED Gerekli De ildir23-OSB, 182 ada, 1 parselEvrensel Sanayi Ya ları Kim. San. Tic. Art Madeni Ya Üretimi 12/1/2005 6950/207 ÇED Gerekli De ildir24-OSB, 179 ada, 2 parselLtd. ÇMYSÀti. Madeni Ya malat th. hrc. Madeni Ya Üretimi 21/02/2005 6950/692 ÇED Gerekli De ildir25 OSB Tüzün San. Tic. Ya Ltd. ,Yem,Tr.Àti. Ürn.San. Tic. Bitkisel ya ve Özü Üretimi 14/06/2005 6950-2272 ÇED Gerekli De ildir26- OSB, 173 Ada-1 Parsel Nil-Can Ltd.Àti. Kimya Pet. Ür. Amb. Gres Ya ı ve Madeni Ya üretim 16/06/2005 6950-2309 ÇED Gerekli De ildir27- Kazanlı Topraktepe Mevkii Akdeniz-Kim Nak.Hur.San. ve Kimy.Mad Tic. Ltd. San.veÀti. Tic. Tesisi Temizlik Maddeleri Üretim Tesisi 18/08/2005 6950/3431 ÇED Gerekli De ildir28- OSB,123 ada 1 parsel Ak Ltd. MetalÀti San. ve Tic. Ltd.Àti. Hurda Aküden Kursun malatı içinAlan GeniÁletilmesi ve Kapasite6950/3676 ÇED Gerekli De ildirArtırımı 02/09/200529-OSB, 190 Ada 2 noluBeyo lu Gıda San. ve Tic. Ltd.Àti. Nebati Ya Üretim Tesisi 05/10/20056950/4150 ÇED Gerekli De ildirÄ¿Á Tic. A.2-ENERJ1-Merkez,YenitaÁkent,Tekke Köyü Enerji Sa A.À. 60 MGW Kombine Enerji Sant 26.12.2001 7 Önemsiz2-Merkez,YenitaÁkent Enerji Sa Enerji Üretim A.À. Enerji letim Hattı 05.01.2004 6950/024 ÇED Gerekli De ildir256

¾¿Â¾ÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÀ¾ÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂ¾Â¾ÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂ2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar3-PETROL-MADEN1- Silifke,ÅeniÁehirÅk Bel CamiÁıklı Köyü Kırma Eleme Tesisi 09.03.1995 2 Önemsiz2-Tarsushsan ATAÀLI TaÁoca ı 09.03.1995 2 Önemsiz3-Tarsus,Ulaı 18.05.1995 3 Önemsiz4-Merkez,Bekirde Köyü,Ziftliktepe MevkiiSelta nÁ.Tic. Ltd.Àti. TaÁoca ı 18.05.1995 3 Önemsiz5-Mut,Miharor Köyübrahim Oral-Fatma SEYMENMiharor Kum-çakıl oca ı 18.05.1995 3 Önemsiz6-Mut,Haydar Köyü Haydar Köyü Kum oca ı 18.05.1995 3 Önemsiz7- Mut,Özköy köyü,Boz Mevkii Ahmet Çelik Özköy Kum-çakıl oca ı 18.05.1995 3 Önemsiz8-Anamur,Korucuk KöyüSomeks Madencilik Ltd.Àti. Mermer Arama 18.05.1995 3 Önemsiz9- Silifke,EkÁiler Köyü,Tıhrın Mevkii Arif ÇIRAK Kum-Çakıl Oca ı 12.07.1995 4 Önemli10-Silifke,Karakaya Köyü,Kocabük Mevkii Arif ÇIRAK Kum-Çakıl Oca ı 12.07.1995 4 Önemsiz11-Tarsus,Gürlü Köyü,Kehyata ı Mevkii Çimsa A.À. Kalker Oca ı 12.07.1995 4 Önemsiz12-Tarsus,BoÁil . Kum-Çakıl Oca ı 12.07.1995 4 Önemsiz13-Silifke,EkÁiler Köyü Arif ÇIRAK Kum-Çakıl Oca ı 29.08.1995 5 Önemsiz14-Tarsus,Gülek Kasabası Ahmet Çelik TaÁoca ı 29.08.1995 5 Önemsiz15-Merkez,Pukaracada Köyü Çimsa A.À. TaÁoca ı 02.10.1995 6 Önemsiz16-Merkez,Pukaracada Köyü Akgübre A.À. TaÁoca ı ve Kırma Eleme Tes. 02.10.1995 6 Önemsiz17-Tarsus,Sucular Köyü Çimsa A.À. TaÁoca ı 02.10.1995 6 Önemsiz18-Merkez,Arslanköy,Mahmutpınarı Mevkii Ali ÖZDEN Kayrak TaÁoca ı 16.11.1995 7 Önemsiz19-Erdemli,H.H. Arpaç KöyüBilal EKKum oca ı 17.01.1996 1 Önemsiz20-Erdemli,Sarıyer Köyü Erdemli Köy.Hiz. Götrme Birl. Kum-Çakıl Oca ı 17.01.1996 1 Önemsiz21-Tarsus,Kurbanlı Köyü,Kırtıllı Tepe Mevk. Çimsa A.À. Kil Oca ı 17.01.1996 1 Önemsiz22-Tarsus,UlaÀerafettin HOÀNUT Kum-Çakıl Oca ı 17.01.1996 1 Önemsiz23-Tarsus,Topçu Köyü,Suçıka ı MevkiiMustafa NKAYAAlçıtaÁı Oca ı 17.01.1996 1 Önemsiz24-Merkez,Emirler Köyü,Esri MevkiiÅeniÁehir belediye BaÁklı ıStabilize taÁoca ı 08.03.1996 2 Önemsiz25-Tarsus, ncirgedi i Köyü,Bozpınar MevkiiYorum San. Tic. Ltd.Àti. Kum oca ı 08.03.1996 2 Önemsiz26-Tarsus, Alada KöyüHatip DEM RKum oca ı 24.04.1996 3 Önemsiz27- Tarsus,Sarıveli Köyü,Zeytinligüllük Mvk. Asya Amb. Ürn. Ltd.Àti. Kum oca ı 24.04.1996 3 Önemsiz28-Merkez,Alada KöyüHatip DEM RKum oca ı 24.04.1996 3 Önemsiz29-Tarsus,Sa lıklı KöyüKarayolları 5.Bölge Müdürlüı ve kırma eleme tesisi 24.04.1996 3 Önemsiz30-Tarsus,Karadiken Soda Sanayi A.À. Kalker TaÁoca ı 26.06.1996 4 Önemsiz31-Mut,Tu rul Köyü,Kocabük mevkii Halil BÜBER Kum-Çakıl Oca ı 26.06.1996 4 Önemsiz32-Erdemli,Kumkuyu Beld. Tırtar MevkiiDLH 8,Bölge Müd.ı 05.08.1996 5 Önemsiz33-Erdemli,Çarçılı Köyü,Ayvalıözü MevkiiÇarçılı Köy Tüzel KiÁili iKum-Çakıl Oca ı 05.08.1996 5 Önemsiz34-Merkez,Kazanlı Beld.Kazanlı Belediye BaÁklı ıKum Oca ı 05.08.1996 5 ÖnemliÁ Madencilik IÁ Köyü Hidayet DALGIÇ UlaÂ azpınarı Köyü BoÁ Köyü,Kabaca Mevkii¾ ÁÂ azpınarı Köyü Tüzel KiÂ ü TaÁ Kum ocaÂÂÁ ocaÂ ü Kum Oca257

¾¿ÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂ¾¾ÂÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂ¾Â¾Â¾2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar35-Silifke,Atakent Beldesi,Kurudere MevkiiAtayurt Belediye BÁklı ıTa ı 07.05.1997 2 Önemsiz36-Merkez,Çavak KöyüYeniÁehir Belediye BÁklı ıTa ı 07.05.1997 2 Önemsiz37-Tarsus, ncirgedi i KöyüYorum Otomotiv Ltd.Àti. Kum Oca ı 25.07.1997 4 Önemsiz38-Tarsus,Sucular Köyü Çimsa çimento A.À. Ta ı 15.10.1997 6 Önemsiz39-Tarsus,BoÁl iKum-Çakıl Oca ı 15.10.1997 6 Önemli40- Merkez,Gözne Beld. Mustafa ERGÜN Ta ı 15.10.1997 6 Önemsiz41-Silifke,Saya ı KöyüAltın Kasa Ltd.Àti. Kireç oca ı 15.10.1997 6 Önemsiz42-Tarsus,Çırbıklar KöyüYorum nÁ.Ltd.Àti. Kum Oca ı 16.01.1998 1 Önemsiz43-Erdemli, lemin Köyü,Karaçay MevkiiSerka Ltd.Àti. Kum-Çakıl Oc. ve Kırma El. Ts. 27.08.1998 4 Önemsiz44-Mut,Hisar KöyüAltınok Ltd.Àti. Ta ı 27.08.1998 4 Önemsiz45-Merkez,Bozon Köyü,Kemer MevkiiBüyükÁehir Bel. BÁkl ıTa ı 27.08.1998 4 Önemsiz46-Merkez ,De irmençay Bld.,ÇeÁme iBüyükÁehir Bel. BÁkl ıTa ı 27.08.1998 4 Önemsiz47-Merkez,Çevlik Köyü,Cırman MevkiiÖztay ltd.Àti. Ta ı ve Kırma Eleme Tes 27.08.1998 4 Önemsiz48-Tarsus,O.S.B.Cami49-Tarsus,Çukurba Köyü Sedat ÖNAL Maden Arama 16.10.1998 5 Önemsiz50- Tarsus,BaÀ. Kil-kalker Oca ı 16.10.1998 5 Önemli51-Mut,HisarKöyüVeysel CABA52-Mut,Hisar KöyüOrhan NCEKARA Mermer Arama 16.10.1998 5 Önemsiz53- Mut,Göcekler Köyü Mehmet YAPRAK TaÁoca ı 16.10.1998 5 Önemsiz54-Anamur,KaralarbahÁiÀti. Mermer Oca ı 08.01.1999 1 Önemsiz55-Anamur,Güleç Köyü Burhanettin KOÇ TaÁoca ı 08.01.1999 1 Önemsiz56-Tarsus,Kumdere KöyüMettaÀti. Kum Oca ı 08.01.1999 1 Önemsiz57-Tarsus,Alada lı KöyüYorum nÁ.Ltd.Àti. Kum Oca ı 08.01.1999 1 Önemsiz58-Merkez,Hebilli KöyüRıza CoÁkun Maden Arama 08.01.1999 1 Önemsiz59-Anamur,AÁa ıkükürt köyüTCK 5.Bölge Müd.ı 17.02.1999 2 Önemsiz60- Gülnar,Kayrak Köyü TCK 5. Bölge Müd.Áoca ı 17.02.1999 2 Önemsiz61-Anamur,EmirÁah Köyü Lütfi TEK NTaÁoca ı 21.06.1999 5 Önemsiz62-Merkez,DemirıÁık Köyü Sabahattin TAYFUR TaÁoca ı 21.06.1999 5 Önemsiz63-Mut,Çömelek Köyü M. Fatih VURAL Mermer oca ı 29.11.1999 8 Önemsiz64-Erdemli,Esenpınar Beld.,Çanakcı mev. Erol DAYANÇ Maden Oca ı 29.11.1999 8 Önemsiz65-Merkez,Camili KöyüÖztay Ltd.Àti. Mermer oca ı 29.11.1999 8 Önemsiz66-Gülnar,Kurbaı 29.11.1999 8 Önemsiz67- Anamur,Orrmancık Köyü Türkmen Nakliyat LtdÀti. TaÁoca ı 29.11.1999 8 Önemsiz68-Tarsus,EskiÁehir Köyü( Ön. r. 6612) Silis Mad.Àti. Maden Oca ı 31.03.2000 1 Önemli69-Merkez,Gözne Bel. Nizamettin ERGÜN Mermer Arama 31.03.2000 1 Önemsiz70-Merkez,Arslanköy Bel.Çatak mevkiiDS 67.Àb Müd.Áoca ı 31.03.2000 1 Önemsiz71-Merkez,Arslanköy Bel. Kurudere Mev.DS 67.Àb Müd.ı 31.03.2000 1 ÖnemsizÂ azpınar Köyü.Karageçit Çayı BoÂ ediÂÂ azpınar Köy Tüz. Kcılar Köyü Çimsa çimento A.ÀMermer Arama 16.10.1998 5 ÖnemsizÂÁ Köyü Mas Mermer Ltd.258ocaÂÁocaÂÁocaÂÁÂocaÁÂÁ ocaÂÁ ocaÂÁ OcaÂÁ ocaÁ Madencilik Kırma-Eleme Tesisi 27.08.1998 4 ÖnemsizÁ Tic. Ltd.Â Â ü Taü TaÂ a Köyü SDG Madencilik Mermer oca¾ Á. Ltd.Â Â ü Taü Kum ocaÂÁ oca

¾¿Â¾ÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂ¾Â¾Â¾ÂÂÂÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂ¾¾Â2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar72-Erdemli,AyanÁ. Ltd.Àti. TaÁoca ı 14.06.2000 2 Önemsiz73-Erdemli Gücü74-Aydıncık,ÇatakboÁoca ı 14.06.2000 2 Önemsiz75-Bozyazı,Karaisalı Köyü Seyit GÜNGÖR Maden Arama 14.06.2000 2 Önemsiz76-Mut,Ba ız KöyüTCK 5.Bölge Müd.Áoca ı 14.06.2000 2 Önemsiz77-Mut,Mirahor Köyü Mehmet YALÇIN Kum Çakıl oca ı 14.06.2000 2 Önemsiz78-Aydıncık,Karaseki KöyüBaran nÁ.Ltd.Àti. Kum-Çakıl Oca ı 05.10.2000 4 Önemsiz79-Erdemli,Köselerli KöyüTCK. 5. Bölge Md.Áoca ı 05.10.2000 4 Önemsiz80-Gülnar,Boza81-Merkez,Hebilli Köyü Kale Maden A.À. Kum Hazırlama tesisi 16.11.2000 5 Önemsiz82-Anamur,Çeltikçi KöyüAnamur Bld.BÁk. Stabilize Oca ı 16.11.2000 5 Önemsiz83-Tarsus,EskiÁehir Köyü Köksallar Ltd.Àti. Kum oca ı 16.11.2000 5 Önemsiz84-Tarsus, ncirgedi i KöyüYorum Oto.Ltd.Àti. Maden Arama 20.12.2000 6 Önemsiz85-Bozyazı,Karaisalı Köyü,Siniçayı Mev.brahim AYKum-Çakıl Oca ı 20.12.2000 6 Önemsiz86-Tarsus,Gürlü KöyüKöksallar Ltd.Àti. TaÁoca ı 19.01.2001 1 Önemsiz87-Merkez,Karahacılı KöyüYeniÁehir Bld.BÁk. Ta ı 19.04.2001 2 Önemsiz88-Merkez,Kerimler KöyüGüvercin nÁ.Ltd.Áti. Mermer Arama 19.04.2001 2 Önemsiz89-Merkez,Emirler Köyü,ÇeÁme i Mv.BüyükÁehir Bld.BÁk. Ta ı 19.04.2001 2 Önemsiz90-Merkez,Gözne Bld.Gözne Bld.BÁk. Ta ı ve Kırma-elm Tes. 07.06.2001 3 Önemsiz91-Silifke,Kıca-Çömelek Köyü Muhittin BEKAR mermer Oca ı 05.09.2001 5 Önemsiz92-Tarsus,Cinköyü Köyü Eker Madencilik Kum oca ı 05.09.2001 5 Önemsiz93-Çamlıyayla Bel.,Darıpınarı Ky,KarageçitDarıpınarı Köy Tüz.KiÁili iKum oca ı 05.09.2001 5 Önemsiz94-Tarsus,Sucular köyü Çimsa Çimento A.À. Mermer-Kalker Oca ı 26.12.2001 7 Önemsiz95-Tarsus,Karadirlik KöyüÀakir R KKum-Çakıl oca ı 26.12.2001 7 Önemsiz96-Mut,Kadıköy KöyüMustafaÀimÁek Kum-Çakıl oca ı 26.12.2001 7 Önemsiz97-Mut,Karaman TaÁdibi K,Mut GökçetaÀ. Mermer Arama 26.12.2001 7 Önemsiz98-Bozyazı,Hacııdırlı MevkiiBozyazı Beld. BÁkl ıKum-Çakıl oca ı 26.12.2001 7 Önemsiz99-Anamur,Ormancık köyü,Bozburun mev.TCK 5. Bölge müd.ı ve Kırma-elm Tes. 26.12.2001 7 Önemsiz100-Gülnar,KoçaÁlı köyü,Sarnıçtepe Mev. TCK 5. Bölge müd.ı 26.12.2001 7 Önemsiz101-Merkez,Güzelyayla Bel.KapızaÁklı ıTaÁoca ı 28.02.2002 1 Önemsiz102-Erdemli,Esenpınar Bel.,Homurlu MevkiiErdemli Beld. BaÁklı ıTa ı ve Kırma-elm Tes. 28.02.2002 1 Önemsiz103-Mut,Hacınuhlu Köyü,KöÁk Mev. Mut Bld.BÁk. Stabilize Oca ı 23.05.2002 2 Önemsiz104-Mut,Yu rul Köyü,Kocabük MevkiiAkyürek KardeÁler Kum-Çakıl oca ı 23.05.2002 2 Önemsiz105-Mut,Karacao lan,Dere Köy,ToskabaKoçak Mad.San.Tic.A.À. Mermer Arama 23.05.2002 2 Önemsiz106-Tarsus,Gülek Bld.,Ericek Mev. M.Ali SÜREN Ta ı 23.05.2002 2 Önemsiz107-Tarsus,Gülek Bld.Ericek Mev. H. brahimÀAH NTa ı 23.05.2002 2 Önemsiz108-Tarsus,Sarıveli Köyü,Gölbükü Mev.Panzade Oto.San.Tic.A.À. Sarı KumOca ı 23.05.2002 2 ÖnemsizcaÂÂBeld.,Çanakcı Mevkii ÖzdemirKöyü Y.U urlu(Önder Alpaslan'a devir) Krom Madeni Arama 14.06.2000 2 Önemsizazı Köyü,Akdam Mv. DLH 8. Bölge Müd. ü TaÂÂÂÁÁÂ ü Taü Taaç Köyü Mehmet ALTUN Mermer Arama 05.10.2000 4 ÖnemsizÂÂÂ ediÂ¾ À ¾Á K Meram Mermercilik San. A.Â zı mevkii Güzelyayla Beld. BÂ Â ü Taü Ta259ÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ Oca

¾¿ÂÂÂÂÂ¾¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂ¾ÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂ¾Â¾ÂÂÂÂ¾ÂÂ¾¾ÂÂÂ¾¾ÂÂÂÂ¾2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar109-Tarsus,Sucular Köy,Karahüyüktep Mv. Çimsa Çimento A.À. Ta ı 23.05.2002 2 Önemsiz110-Silifke,Karakaya Köyü,Kocabük Mev. Arif ÇIRAK Kum-Çakıl oca ı 23.05.2002 2 Önemsiz111-Erdemli,Elvanlı Bel,Karacao lan KöyüSerka Ltd.Àti. Kum oca ı 23.05.2002 2 Önemsiz112-Merkez,Esenli Köyü,Karapınar Mev. Çimsa Çimento A.À. Maden(Kalker Oca ı) 23.05.2002 2 Önemsiz113-Merkez,Cemilli Köyü,Horata Mev.Mersin BüyükÁehir Bld.BÁk. Ta ı 23.05.2002 2 Önemsiz114-Tarsus,Topçu Köyü,Cönger Mev.Aytin nÁ. Ltd.Àti. Stabilize Oca ı 16.07.2002 3 Önemsiz115-Tarsus,Gülek Kas.,Ericek Mev. Süleyman KÖSE Ta ı 16.07.2002 3 Önemsiz116-Merkez,Doruklu Beld.,TaÁtepe Mev. Deniz Seyahat Tur.San.Ltd.Àti. Ta ı 16.07.2002 3 Önemsiz117-Çamlıyayla,Fakılar Köyü,Kenzin mev.Fakılar Köy Tüzel KiÁili iKum-Çakıl Oca ı 28.08.2002 4 ÖNEML118-Merkez,Çavak Köyü, 1Nolu PaftaYeniÁehir Bld.BÁk. Ta ı 09.10.2002 5 Önemsiz119-Merkez-Karaduvar Mah. OPET Petrolcülük A.À. Akaryakıt Depolama Kapasite 31.10.2001 6 Önemsiz120-Merkez-Karacailyas APET Madeni Artırımı Ya Üretimi 02.09.2002 Bakanlık 13558 ÇED Gerekli De ildirBakanlık 1933-121-Merkez-Adanalıo lu,Yeniköy Mevki Enerji Petrol (Karpet) A.À. Akaryakıt Depolama 16.04.20035679ÇED Gerekli De ildir122-Merkez-Karacailyas,Akdeniz Mah. Türkoil A.À. Akaryakıt Depolama 12.09.2003 6950-1257 ÇED Gerekli De ildir123-Merkez-KazanlıSiyam Pet.San ve Tic.A.À. Akaryakıt Depolama 18.08.2003 6950-1125 ÇED Gerekli De ildir124-Merkez-Mersin Serbest BölgeOrka San.Tic.Ltd.Àti. Kimyasal Mad.Depo. 05.12.2003 6590-1931 ÇED Gerekli De ildir125-Merkez-Mersin Serbest BölgeGüçhan San.Tic.Ltd.Àti. Kimyasal Mad.Depo. 05.12.2003 6950-1933 ÇED Gerekli De ildir126-Merkez-Mersin Serbest BölgeYalın Pet.San.Tic.Ltd.Àti. Kimyasal Mad.Depo. 09.12.2003 6950-1970 ÇED Gerekli De ildir127-Merkez-Mersin Serbest BölgeMersa Kimya San.Tic.Ltd.Àti. Motor Ya ı,Tiner ve nceltici Üret. 22.01.2004 6950-208 ÇED Gerekli De ildir128- Merkez-Mersin Serbest Bölge DD Ada 8 ParselKasel nÁ.Pet.Ürn.Kostik Ürn. Neb.Ya . DepolamaKimyasal Mad. Neb. YaDepolamaPet. Ürn.27.01.2004 6950-0265 ÇED Gerekli De ildir129- Merkez-Karacailyas Aytemiz Akary.Da .ve Paz.A.À. Akaryakıt Dep.Da ıtım. 06.04.2004 6950-970 ÇED Gerekli De ildir130-Merkez-KaracailyasDamla Pet.Tic.Tur.Ltd.Àti. Akaryakıt Dep.Da ıtım. 06.04.2004 6950-969 ÇED Gerekli De ildir131- Merkez-Karaduvar 485 Parsel ATAÀ. Ek Fuel Oil Depolama 10.04.2004Bakanlık2114/19181ÇED Gerekli De ildir132-Merkez,KaraduvarıTUTA Pet.A.À.lave Akaryakıt Dep.ve Dol. Tesisi 02.06.2004Bakanlık3298/28332ÇED Gerekli De ildir133- Merkez,Kazanlı 177 Ada,3 Parsel AltınbaÀ. Akaryakıt Depolama Proje08.10.2004 6950/3823 ÇED Gerekli De ildir134- Tarsus,Kürtmusa Ortaklar PetrolDe Akaryakıt i ikli i Depolama stasyonu27.07.2004BakanlıkFuel-Oil Depolama4866/40001ÇED Gerekli De ildir135-Merkez, Karaduvar- 101 Paf.819 Ada 28 Parsel Petrol Ofisi A.À.lave Akaryakıt Dep.ve Dol.Tesisi 18.01.2005Bakanlık330/3483ÇED Gerekli De ildir136-Merkez, KaraduvarDamla Petrol Tic. Tur. Ltd.Àti. Akaryakıt Dolum ve Depolama 06/04/2005 6950/1241 ÇED Gerekli De ildir137- Merkez, Doruklu Deniz Sey.Tur.Gıd. nÁ.Pet.Tic. Ltd.Àti. Tesisi 16/06/2005 6950/2320 ÇED Gerekli De ildir138- Tarsus, Sarıveli Köyü 92 Parsel Özmurat nÁ. Elek. Nak.Gıd.Tem.San. Sarı Kum Oca ı 11.02.2005 6950/0566 ÇED Gerekli De ildir139-Merkez,Çavak-Hamzabeyli,Efrenk Dere Onbay ve Tic.Ltd. Nakl.ÀtiMaden Arama 27.08.1998 4 Önemsiz140-Merkez,Fıdıkpınarı MemiÁkaya Mevki Fındıkpınarı Belediyesi Ta ı 27.08.1998 4 Önemsiz141-Merkez,Kuzucu Köyü Köprü MevkiiYüksel EK CKrom ZenginleÁtirme 26.08.2003 6950/1162 ÇED Gerekli De ildir142-Merkez,Hamzabeyli Köyü,Àelale Mev. Garip Nak.ve Tic.Ltd.Àti Kum-çakıl Oca ı 26.08.2004 6950/3294 ÇED Gerekli De ildir143- Merkez,Hebilli Köyü KumbonÁ.Pet.Tic. Ltd.Àti. Kum Oca ı 10.02.2005 6950/550 ÇED Gerekli De ildirÀ A.Á Pet.ve Tic.A.Â azı Mevk. Deniz Sey.Tur.Gıd.260OcaÂÁÂOcaÁÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ OcaÂÁ Oca

¾¿ÂÂÂ¾ÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂ¾Â¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂ¾¾Â¾Â¾ÂÂÂÂÂÂ¾¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÀÂÂÂÀ¾¾ÂÂÂÂÂÂ¾ÂÂÂ¾ÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂ¿2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar144-Tarsus,Yalamık Köyü,Bük Mevkii Osman AKKOCA Kum-çakıl oca ıBakanlık16864 ÇED Gerekli De ildir145-Tarsus,Gülek Beldesi,Ericek MevkiAhmet ÇEL KTa ı25.10.2002 Bakanlık19161 ÇED Gerekli De ildir146-Tarsus,Kumdere Köyü,Suyungözü Mevki Bayram ATEı09.12.2002 Bakanlık1678 ÇED Gerekli De ildir147-Tarsus,Sa lıklı Köyü,Butik MevkiAltol nÁ.Madencilik Ta ı-Konkasör tesisi31.01.2003 Bakanlık 1903/5668 ÇED Gerekli De ildir148-Tarsus,Ulaı16.04.2003 Bakanlık 1916/5675 ÇED Gerekli De ildir149-Tarsus,EskiÁehir Köyü,Köycivarı Mevki Eker Madencilik Kum Oca ı16.04.2003 Bakanlık 1901/5644 ÇED Gerekli De ildir150-Tarsus,Çamtepe Köyü AcıçeÁme Mevki Eker Madencilik Alçı taÁı oca ı 02.09.2003 16.04.2003 6950/1208 ÇED Gerekli De ildir151-Tarsus,Gürlü Köyü,Met-Gün nÁ.Taah.ve Tic.AÀ. Ta ı-Konkasör tesisi 15.01.2004 6950/132 ÇED Gerekli De ildir152-Tarsus,Sa lıklı Köyü,TaÁobası Mevki DS VI. Bölge MüdürlüıBakanlık 4280/35280 ÇED Gerekli De ildir153-Silifke,Akdere Beldesi,Çayırlıbük MevkiTCK 5.Bölge Müdürlüı ve Kırma Tesisi05.07.2004 Bakanlık 2298/7424 ÇED Gerekli De ildir154-Silifke,Susano lu Mah.Kurudere Mevki Atakent Belediyesi Ta ı 24.06.2003 21.05.2003 6950/839 ÇED Gerekli De ildir155-Silifke,Karakaya Köyü,Kocabük Mevki Arif ÇIRAK Kum-Çakıl Oca ı 30.07.2003 6950/1019 ÇED Gerekli De ildir156-Silifke,Hasanaliler Köyü,Kurudere MevkiTCK 5.Bölge MüdürlüÁoca ı ve Konkasör Tesisi Bakanlık 4151/34290 ÇED Gerekli De ildir157-Silifke,Bulacalıkoyuncu K.Göztepe Mevki TCK 5.Bölge MüdürlüÁoca ı ve Konkasör Tesisi Bakanlık 4150/34289 ÇED Gerekli De ildir158-Silifke,Boynuinceli K.Acıdere MevkiTCK 5.Bölge MüdürlüÁoca ı ve Konkasör Tesisi Bakanlık 4152/34291 ÇED Gerekli De ildir159-Mut,Göcekler Köyü,Zeytinlitopur Mevki Mehmet YAPRAK KumtaÁı oca ı 24.06.2003 6950/840 ÇED Gerekli De ildir160-Erdemli, lemin Köyü,Karaçay MevkiSerka nÁ.Ltd.Àti Kum-Çakıl Oca ı Bakanlık 1334 ÇED Gerekli De ildir161-BaÀ. Kalker Ockları ( R8013-8014-8002) 26/05/2005 6950/1978 ÇED Gerekli De ildir162-Erdemli, Kösbuca ıKoyuno lu Mad. Tur. nÁ. San. ve A.ildir163-TaÁucu,Kocapınar Teknomar Maden Mermercilik San Ltd. Mermer Oca ı Kapasite Artırımı 09/06/2005 6950-2213 ÇED Gerekli De ildir164-Fındıkpınarı, Manıt MevkiiBeyÀti. Mad. Pet. th. hr. San ve Tic. Ltd. Krom Oca ı 27/06/2005 6950/2523 ÇED Gerekli De ildir165- Sa lıklı, Ütük MevkiiAlaca Akar. Nak. Mad.Àti. San. ve Tic. Kalker oca ı ve Kırma-Eleme Tesisi 27/07/2005 6950/3007 ÇED Gerekli De ildir166- Sa lıklı, Ütük MevkiiLtd. AlacaÀti. Akar. Nak. Mad. San. ve Tic. Kalker oca ı ve Kırma-Eleme Tesisi 27/07/2005 6950/3008 ÇED Gerekli De ildir167- Sa lıklı, Eski Ankara Yolu ÜzeriLtd. AyhanlarÀti. Yol Asfaltlama San.ve tic. Asfalt Plent Tesisi 27/07/2005 6950/3010 ÇED Gerekli De ildir168- Sa lıklı, Eski Ankara Yolu ÜzeriA. Ayhanlar Yol Asfaltlama San.ve tic. TaÁoca ı ve Konkasör Tesisi 27/07/2005 6950/3009 ÇED Gerekli De ildir169- UlaÁ, R:8576 no.lu saha A. DilaverÀaÁkın Kum-çakıl Oca ı ve Kırma Eleme 09/08/2005 6950/3276 ÇED Gerekli De ildir170- Narince Baran nÁ. Mal. Day… Tesisi Kil Oca ı 18/08/2005 6950/3432 ÇED Gerekli De ildir171- Sa lıklı, ÜtükÖzdemirler Mad. San ve Tic. Ltd.Àti. 65570 Ruhsat nolu kalker oca ı 07/09/2005 6950/3725 ÇED Gerekli De ildir172- Pu, Sı ırlı Mevkii Çimsa Çimento San. ve Tic. A.À. Kalker Oca ı R-8402 31/08/2005 6950/3620 ÇED Gerekli De ildir173- Tekke-Burhan Köyü Çimsa Çimento San. ve Tic. A.À. Kalker Oca ı R-8406 26/09/2005 6950/3975 ÇED Gerekli De ildir174- Sa lıklı, ÜtükÖzdemirler Mad. San ve Tic. Ltd.Àti. 65710 Ruhsat nolu kalker oca ı29/09/2005 03/6040BakanlıkÇED Gerekli De ildir175-TaÁobası Faruk KIZIÀAR AR:74032 nolu Maden (Demir) 17/10/2005 6950/4424 ÇED Gerekli De ildir176- Kurbanlı Köyü,106 nolu parsel Çimsa Çimento Sa. A.À. Oca Kil Oca ı ı 11/11/2005 6950/4983 ÇED Gerekli De ildir177- Tarsus, UlaÀAÀKIN Kum-Çakıl Oca ı ve Yıkama-Eleme 27/12/2005 8553 ÇED Gerekli De ildir4- ATIK 76 K MYA1-Tarsus,O.S.B Soda San.A.À(Gözmed Medikal) Endüstrüyel Katı Atık 09.03.1995 2 Önemsiz2-Merkez,Hebilli Köyü,KumboÀti.(Atak Yayın) Soda San Katı Atık Sahası 12.01.1995 1 Önemli261ocaÂÁÀKum ocaÁ Köyü,Kabaca Mevkii Mehmet OKAY Kum ocaÂ cılar, Sarıibrahimli Mah. Akkoçtepe Mevkii Çimsa Çimento San ve Tic. A.Â karacadaÂÁ Köyü DilaverÂ azı Mev. Öztay San.Ltd.ü Taü TaÂ ÂüÂ Â ÂTaü Taü TaocaÂÁÂÁ ocaÂÁ ocaÂÁ ocaÂÁ ocaÀKrom Konsantre Tesisi 16/06/2005 6950/2310 ÇED Gerekli De

¾¿¾Â¾¾ÂÂÂÂ¾ÂÂÂ¾ÂÂ¾ÂÂÂÂ¾ÂÂÂ2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar3-Merkez,Kazanlı Bel.Soda San.A.À. Kapasite Artırımı 18.05.1995 3 Önemsiz4-Tarsus,Yeniköy,EskiÁehirTepesi Mev. Tarsus Bld.BÁk. Deponi 05.03.1997 1 Önemsiz5-Tarsus,Alada -EskiÁehirtepesi Mev. Tarsus Bld.BÁk. Çöp Aktarma stasyonu 05.03.1997 1 Önemsiz6-Tarsus,O.S.B. Oxyvit Kimya Sanayi 25.07.1997 4 Önemsiz7-Tarsus,YeÁil Mah.,Karabucak Mev. Tarsus Bld.BÁk. Atık Su Arıtma Tesisi 08.01.1999 1 Önemsiz8-Bozyazı,Öksüzünyurt Mev.Bozyazı Bld.BÁk. Deponi 16.11.2000 5 Önemsiz9-Anamur,KaÁk. Deponi 16.11.2000 5 Önemsiz10-Merkez,Hal Mah.Beta Kim.Ltd.Àti. Sıvı Detarjan Üretimi 20.12.2000 6 Önemsiz11-Merkez,Karaduvar Mah.Mersin BüyükÁehir Bld.BÁk. Atık Su Arıtma Tesisi 23.05.2002 2 Önemsiz12-Tarsus,O.S.B.Hicri ERC LAsit ve Kimyasal Madde Deposu 09.10.2002 5 Önemsiz13-Tarsus, Sa lıklı Köyü,Boynuztepe Mev.Soda San.A.À. Katı Atık Depolama Tesisi 31.12.2002 Bakanlık 20424 ÇED Gerekli De ildir14- Tarsus, OSB Soda San.Aildir15- Merkez, Mersin Liman çiSoda San.A.À. Soda Stok Siloları 09.12.2003 6950/1444 ÇED Gerekli De ildir16- Tarsus, OSB Petromer Nak.Pet. Atık Ya Geri Kazanım 24.12.2003 6950/1555 ÇED Gerekli De ildir17- Tarsus,Yenice 363 Parsel Kurmay Petrol LTD.ÀT . Atık Ya Geri Kazanım 27.01.2004 MÇK 2004/1 Çevresel Etk.Önemli18- Merkez,Tırmıl Sanayi Sitesi Mer-Kim Teks.Mad.Plas.San. Tic. Ltd. YapıÁtırıcı Solusyonu Ürt.Tesisi 21.07.2004 Bakanlık ÇED Gerekli De ildirÀti.4760/3912119-Merkez,Bahçeli Beldesi II.OSB Soda San A.À. Proses Atıkları Depolama 08.09.2004 Bakanlık ÇED Gerekli De ildir6738/478045-TARIM-GIDA1-Merkez,YenitaÁkent Bel. Yummy Gıd.San.Tic.A.À. Meyve Suyu malatı 24.10.1994 3 Önemsiz2-Tarsus,Kamberhöyü3-Mut,Barabanlı Köyü,Alaburun Mev.Dı rak Gıd.San.Tic.Ltd.Àti. Yem Fabrikası 16.11.1995 7 Önemsiz4-Tarsus,Adana Karayolu 2.KmOkyay Un San. ve Tic.A.À. Un Fabrikası 02.10.1995 6 Önemsiz5-Tarsus,Fevziçakmak Mah.Adana Cad.Atademir Un San.ve Tic.A.À. Un Fabrikası 16.11.1995 7 Önemsiz6-Tarsus,Ba larbaÁı Köyü Cemal PALTA Narenciye Depo.ve Paketleme 26.06.1996 4 Önemsiz7-Tarsus,Karakütük Köyü,KurbaÀti. Hayvansal Yem Üretimi 26.06.1996 4 Önemsiz8-Tarsus,KamberhöyüÀose Yolu Tasaco Tarım Ür.Ltd.Àti. Mısır Dep. Ve9-Merkez,Çay Mah.HasanÀEKER Un ve Mercimek Fabrikası 05.08.1996 5 Önemsiz10-Merkez,Hamzabeyli Köyü Öztav Tavukçuluk Kanatlı Kesimhane 31.10.1996 7 Önemli11- YenitaÁkent Bel. 923 parsel Tav-Sa Tavukçuluk San ve Tic. A.À. Rendering Tesisi 25/07/2005 6950-2969 ÇED Gerekli De ildir12-Tarsus,O.S.B.Belda DıÀti. Paketleme Tesisi 24.12.1996 7 Önemsiz13-Merkez,YenitaÁkent Bagir Dı14-Tarsus, Tarsus GiriÁi Ödesan Ödero lu SütSan.Ltd.Àt Süt veSüt Ürünleri 07.05.1997 2 Önemli15-Tarsus,Yenice Bel.Tasaco Tarım Ür.Ltd.Àti. Depo ve Paketleme Tesisi 25.07.1997 4 Önemsiz16-Merkez,YakaKöyüCoca Cola çecek Üretim A.À. MeÁrubat ve Meyvesuyu Üretimi 29.04.1998 2 Önemsiz17-Silifke,Kocapınar Köyü Osman YILMAZ-Sami DUYGUN Kafes Balıkçılı ı 27.08.1998 4 Önemsiz18-Merkez,Doruklu KöyüDoga Süt Gıd.Tic.A.À. Süt19-Silifke,Tosmurlu Köyü,AyaÁlar Mev. Silifke Ya Küs.Fab.Gıd.Ltd.Àti. Ya -Küspe Fabrikası 08.01.1999 1 ÖnemsizÁ Yaylası,Kızıllar Mev. Anamur Bld.BÂ ü Köyü Mustafa KARANINOÂ ü Köyü,Â alı Mev. Mahçen Tarım Ür.Ltd.ÁSoda Proses Atık Depolama 11.07.2003 6950/921 ÇED Gerekli DeÁ Tic.Ltd.Æ LU Un Fabrikası 09.03.1995 2 ÖnemsizÁÁ Tic. Ya Sebze ve Meyve Paketleme 05.03.1997 1 Önemsiz262¾ Áleme Tesisi 05.08.1996 5 Önemsiz¾ Áleme Tesisi 08.01.1999 1 Önemsiz

¾¿ÂÂ¾ÂÂ¾¾¾ ÂÂÂ¾ÂÂÂ¿ÂÂ¾¾¾¾¾¾¾Â¾Â¾2005 Yılı Mersin l Çevre Durum RaporuFaaliyetin Yeri ( lçe,Köy, Mevkii Pafta,Koordinat) Faaliyet (Proje) Sahibi Faaliyetin Konusu Karar Tarihi Karar No Karar20-Tarsus,O.S.BTekel Genel MüdürlüÀarap Fabrikası 03.09.1999 7 Önemsiz21-Silifke,KurtuluÀti. Karada Balık YetiÁtiricili i 29.11.1999 8 Önemsiz22-Merkez,Ça larca Köyü,Köyiçi Mev.Mehmet NCEAlabalık YetiÁtiricili i 29.11.1999 8 Önemsiz23-Anamur,Çaltıbükü Köyü Ahmet SU Alabalık YetiÁtiricili i 29.11.1999 8 Önemsiz24-Merkez, Yusef DANON Hububat Eleme Tesisi 05.03.1997 1 Önemsiz6- ULAÃIM-KIYI1-Erdemli,Kumkuyu beldesi,Çanakçı Mev.l Özel dare Müdürlü2-Silifke TaÁucuUlaÁtırma Bakanlı ı DLH 8.Böl. Balıkçı Barına ı Feribot ve YatMüdürlüYanaÁma Yeri lave nÁ.16.12.2004Bakanlık8633/66320ÇED Gerekli De ildir3-MerkezBOTAildir4-Merkez,Mezitli BeldesiMezitli Belediye BaÁkanlı ı Kıyı Tahkimatı 03.07.2003 6950/887 ÇED Gerekli De ildir7-TUR ZM-KONUT1-Merkez,Nacarlı KöyüAkdeniz Böl.Komutanlı ıAskeri E itim sahası 03.02.1994 1994/1 Önemsiz2-Silifke,Kumkuyu Bel.Kumkuyu Bld.BÁk. Toplu Konut skan Sahası 12.01.1995 1995/1 Önemli3-Merkez,Tece Kasabası Özaykent Tatil Sitesi Tatil Sitesi 15.10.1997 1997/6 Önemsiz4-Erdemli,Tömük BeldesiSinan nÁaat San.Tic.Ltd.Àti. Flamingo 4 Tatil Sitesi 16.01.1998 1998/1 Önemsiz5-Erdemli,Tömük BeldesiSinan nÁaat San.Tic.Ltd.Àti. Rüya Tatil Sitesi 16.01.1998 1998/1 Önemsiz6-Erdemli,Limonlu BeldesiÇavuÁo nÁ.Ltd.Àti. Atlantis Tatil Sitesi 16.01.1998 1998/1 Önemsiz7-Merkez,Tece Beldesi,Eskiseymen KöyüTece Bld.BÁk. Toplu Konut 29.04.1998 1998/2 Önemsiz8-Merkez,Mezitli BeldesiMezitli Bld.BÁk. Liparis Tatil Sitesi 29.04.1998 1998/2 Önemsiz9-Silifke,Atakent BeldesiSinan nÁaat San.Tic.Ltd.Àti. Flamingo 7 Tatil Sitesi 16.10.1998 1998/5 Önemli10-Erdemli,Kargıpınarı BeldesiGama nÁaat Gama Konut Villaları 17.02.1999 1999/2 Önemsiz11-Erdemli,ÇeÁmeli Beldesi Nuh Yüksel GÜNGÖR Liparis 3 Tatil Sitesi 19.01.2001 2001/1 Önemsiz12-Erdemli,ÇeÁmeli Beldesi S.S.Àirinler K.Y.K. Tatil Sitesi 19.04.2001 2001/2 Önemsiz13-Erdemli,Kargıpınarı BeldesiSinan nÁaat San.Tic.Ltd.Àti. Flamingo 9 Tatil Sitesi 07.06.2001 2001/3 Önemsiz14-Erdemli,Tömük BeldesiAytin nÁ.Taah.Tic.Ltd.Àti. Çimsa Konutları 09.10.2002 2002/5 Önemsiz15-Erdemli,Limonlu BeldesiAtılım nÁ.Tur.San.ve Tic.A.À. Liparis-4 Akdeniz Evleri Kap.Art. 23.06.2004 Bak.3887-32469 ÇED Gerekli De ildir16-Erdemli,KargıpınarıÖzsinan nÁ.San.Tic.Ltd.Àti. Flamingo-9 Tatil Sitesi Kap.Art 07.02.2003 Bak. 827-2071 ÇED Gerekli De ildirÁ Köyü,Dallıca Mev. Setenay Hay.Tic.Ltd.Â ü SumalıkÂ ü Kumkuyu Havaalanı 23.07.1999 ÖnemsizÂüDo algaz Boru Hattı 08.07.2004 Bakanlık 4411 ÇED Gerekli DeÂÀ¾ullarıÂ263

mersin 05.pdf 4747KB May 03 2011 12:00:00 AM - İl Çevre Durum ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?