03A – 1 - Era Yakma ve Gözetleme Kontrol Sistemleri

ALEV MONİTÖRÜ<br />

<strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1<br />

Ana özellikleri :<br />

Alev monitörleri, uygun alev elektrodu <strong>ve</strong>ya<br />

UV. Fotosel ile birlikte; alevin belirli bir<br />

standartın altında olduğunu, yanmanın iyi<br />

olduğunu <strong>ve</strong>ya alevin söndüğünü haber <strong>ve</strong>rir.<br />

<strong>03A</strong>-1 modeli sadece alevin var yada yok<br />

olduğunu boş kontak çıkışı olarak bildirir.<br />

Kullanıcı alevin varlığına bağlı bu kontak<br />

çıkışını aşğıdaki şemalarda görüldüğü gibi bir<br />

çok şekilde değerlendirebilir.<br />

<strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 İki tür dedektör sinyali ile çalışabilir.<br />

a - ) Ultraviyole fotosellerle<br />

b - ) İyonizasyon elektrotları ile<br />

a <strong>–</strong> Ultraviyole fotoseller :<br />

Alev dedektörlerinde kullanılan lambalar;<br />

içine birbirine yakın olarak yerleştirilmiş<br />

iki elektrot bulunan <strong>ve</strong> inert gaz ile<br />

doldurulmuş Quartz kristal camdan<br />

yapılmıştır. Resim 1 :<br />

Resim 1 : UV.Lambanın en duyarlı yönü 30 0<br />

açılı elektrodlarıdır. Montaj esnasında bu açı ale<strong>ve</strong><br />

doğru yönlendirilebilirse dedektörün algılama<br />

hassasiyeti artacaktır.<br />

www.eraltd.eu<br />

Alev dedektörünün duyarlı tayfı 190 <strong>–</strong> 290 nM.<br />

arasında bulunmaktadır. Tayfın en düşük<br />

sınırları quartz camlı ampul tarafından<br />

belirlenmektedir. Quartz cam 190 nM.<br />

altındaki dalga boylarını emer, 290 nM.<br />

düzeyindeki ışınlar bir ateşleme etkisi<br />

yaratmaya yetecek enerjiye sahip değildir.<br />

ERA...Serisi UV.Dedektörler gaz alevi <strong>ve</strong> sarı<br />

alevli yakıcılarda alev gözetimi için <strong>03A</strong>-1<br />

alev monitörü ile mükemmel bir uyum sağlar.<br />

Resim 2 :<br />

Resim 2 :<br />

ER <strong>–</strong> 3B Ultraviyole alev dedektörü<br />

1

---

-) İyonizasyon elektrotları :<br />

İyonizasyon elektrotları gaz yakıtlı brülörlerde<br />

alev gözetleme dedektörü olarak kullanılabilir.<br />

Gaz alevi topraklanmış brülör ile iyonizasyon<br />

elektrodu arasında bir rektifiye hattı oluşturur.<br />

Burada alevin akım doğrultucu etkisi <strong>ve</strong> elektrik<br />

iletkenliği ilkesi kullanılır. Resim : 3<br />

İyonizasyon akımı için kullanılan alev dedektörü;<br />

yüksek evsaflı, ısıya dayanıklı birkaç milimetre<br />

kalınlığında alüminyum oksitle kaplanmış çelik<br />

birr teldir. Dış kısmında izolasyon direnci 50<br />

Mega Ohm’ dan fazla olan bir muhafaza olmalıdır.<br />

Resim 3 : Bir alevin eşdeğer devre şeması<br />

<strong>03A</strong>-1 alev monitörüne bağlanmış dedektörün<br />

algıladığı alev sinyali bir doğru akım mikro<br />

ampermetresi ile ölçülebilir. Resim : 4<br />

Resim : 4<br />

www.eraltd.eu<br />

<strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 Alev monitörünün yapısı :<br />

<strong>03A</strong> -1 Alev monitörü; elektronik alev izleme<br />

devresi, çift kutup <strong>–</strong> çift yönlü serbest kontak<br />

çıkışı olan bir adet röle, alevin varlığına <strong>ve</strong><br />

şiddetine bağlı olarak yanan, elektronik<br />

devreye entegre edilmiş çalışma lambası, alev<br />

rölesinin çekmede <strong>ve</strong> bırakmada gecikme ayarı<br />

yapılabilmesi için tuş takımı , alev dedektör<br />

tarafından tespit edildiğinde ON, Alev<br />

söndüğünde OFF mesajı göstertebilen display<br />

ile dış kutusu ısıya dayanıklı plastikten<br />

mamüldür.<br />

<strong>03A</strong><strong>–</strong>1 Alev monitörünün uygulama<br />

alanları :<br />

• Brülörlerde alev denetimi<br />

• Yangın alarm sistemlerinde<br />

Ultraviyole fotoselle ( Bkz. ER <strong>–</strong><br />

3B ) alev izlemek için.<br />

• Yüksek gerilim hatlarında korona<br />

tesbit etmek için.<br />

• Yarı otomatik brülör <strong>ve</strong> bek<br />

sistemlerinde yanmayı izlemek<br />

için.<br />

• PLC’ lere “ Alev var <strong>ve</strong>ya yok”<br />

sinyali temin etmek için.<br />

• Brülör program röleleri ( ERA -<br />

01G… yada eş değeri ) kontrolünde<br />

çoklu alev izlemek için.<br />

2

---

<strong>03A</strong><strong>–</strong>1 Çalışma fonksiyonu :<br />

<strong>03A</strong>-1’ in 1 numaralı terminaline nötr,<br />

6 numaralı terminaline 220 VAC. besleme<br />

<strong>ve</strong>rildiğinde; display de OF yazısı belirecektir.<br />

eğer 11 no’lu terminale uygun bir alev<br />

dedektörü ( ER <strong>–</strong> 3B <strong>ve</strong>ya ER <strong>–</strong> 3E yada<br />

iyonizasyon elektrodu Resim : 5 deki gibi )<br />

bağlanmışsa <strong>ve</strong> alev dedektöründen “alev var!”<br />

sinyali geliyorsa display yazısı ON olacak,<br />

aynı zamanda alev sinyali lambası ale<strong>ve</strong><br />

bağımlı olarak yanacaktır.Display ON<br />

durumunda ise <strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 dışa serbes kontak<br />

çıkışına müsaade eder. Alev lambasının<br />

yanması, monitörün kontak çıkışına müsaade<br />

edilmiş anlamına gelmez. Lamba alev<br />

sinyaline bağımlı olduğu için, alev<br />

dedektörünün yanma normlarının altında bir<br />

yanmayı tespit etmesi durumunda da ışık<br />

yanacaktır.<br />

Dedektör alevi tespit ettiğinde DELAY 1<br />

süresi kadar sonra “ Bu süre üretim çıkışında<br />

0,1 Saniyeye ayarlıdır.” dışa çıkış rölesinin<br />

çekmesine izin <strong>ve</strong>rir. Yanma anında herhangi<br />

bir nedenle alev kesilirse ise DELAY 2 süresi<br />

kadar sonra “Bu süre üretim çıkışında 0,1<br />

Saniyeye ayarlanmıştır.” Dışa çıkış rölesinin<br />

bırakmasına izin <strong>ve</strong>rilir.<br />

www.eraltd.eu<br />

Ölçü : mm.<br />

<strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 Teknik <strong>ve</strong>riler :<br />

Çalışma voltajı<br />

220 / 240 VAC. % -15 + 10<br />

Frekans<br />

50 <strong>–</strong> 60 Hz. % 5<br />

Çektiği güç<br />

5 VA ( Yaklaşık)<br />

Dedektör akımı : > 5 uA<br />

Kontak akımı : 2 Amp. Max. Cos.0,6<br />

Dedektör kablo mesafesi : 20 Mt Max.<br />

Çalışma anında alev sinyali kesilirse<br />

kontak çıkışının kapanma süresi :<br />

Ayarlanabilir süre : Min. 0,1 Saniye<br />

Max. 4,9 Saniye<br />

Çalışabileceği ortam sıcaklığı :<br />

- 20 + 60 Derece<br />

Montaj Pozisyonu :<br />

Opsiyonel<br />

Koruma sınıfı<br />

IP 50<br />

3

---

Resim 5 : <strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 Elektrik bağlantı şeması<br />

F3 : UV. Alev dedektörü<br />

F5 : İyonizasyon elektrodu<br />

C-NO-NC : Ale<strong>ve</strong> bağımlı boş kontak çıkışları<br />

<strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 Ayarlar : Çok önemli<br />

<strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 Alev monitörü üretim çıkışı 0,1<br />

saniye ön gecikme <strong>ve</strong> 0,1 Saniye son gecikme<br />

ayarlı olarak satışa arz edilmektedir.<br />

ÖN GECİKME DELAY 1 : Dedektörün<br />

alevi görmesinden itibaren, monitörün<br />

“ALEV VAR - on” komutuna kadar geçen<br />

süre (Dedektör bu süre içersinde alevi<br />

görmemezlikten gelecektir.)<br />

www.eraltd.eu<br />

SON GECİKME DELAY 2 :<br />

Normal yanma sırasında, herhangi bir sebep<br />

ten ötürü dedektör alev tespiti yapmasa bile<br />

“ALEV VAR” komutuna müsaade edilen<br />

süre. ((Fotosel bu süre içersinde alev mevcut<br />

olmadığı halde varmış gibi davranacaktır. )<br />

( 1 ) Ön gecikme ayarı prosesin yapısına<br />

bağlı olarak yapılmalıdır. Çoğunlukla<br />

fotoselin kısa süreli yanlış <strong>ve</strong> düzensiz<br />

alevlerden etkilenip prosesi durdurmasını<br />

önlemek içindir.<br />

(2 ) Son gecikme ayarı prosesin yapısına<br />

bağlı olarak yapılmalıdır. Alev monitörüne<br />

bağlı bir yakma kontrol rölesi mevcutsa bu<br />

rölenin arızaya geçme süresi göz önünde<br />

bulundurulmalıdır çünkü alev monitörünün<br />

son gecikme zamanı, kontrol rölesinin ( t2 )<br />

arızaya geçme süresine ila<strong>ve</strong> edilecektir.<br />

Örnek olarak kontrol rölesindeki (t2) süresi<br />

5 saniye ise + son gecikme ayarı kadar sonra<br />

<strong>03A</strong>-1’ in dışa çıkışı kesilecektir. Bu çok<br />

önemlidir. Tutuşma olmadığı halde yakıt<br />

valfi açık kalacak demektir. Son gecikme<br />

süresi çoğunlukla alev titreşimlerinde<br />

prosesin gereksiz yere durmasını önlemek<br />

içindir.<br />

4

---

<strong>03A</strong> -1 Alev monitörüne enerji <strong>ve</strong>rildiğinde,<br />

alev dedektöründen “Alev var!” sinyali<br />

gelmiyorsa display “OF”<br />

Olarak mesaj <strong>ve</strong>recektir.<br />

DELAY 1 <strong>ve</strong> DELAY 2<br />

Ayarlarınızı monitör OF Konumunda iken<br />

yapınız.<br />

DELAY 1 Butonuna 5 saniye süre ile<br />

basıldığında, display; üretim çıkış ayarı olan<br />

0,1 saniye yazısını ekrana getirerek flaş<br />

yapacaktır. Parmağınızı DELAY 1 butonundan<br />

çekip tekrar basmanız süreyi artıracak, ( Bu<br />

süre maksimum 4,9 Saniye ile sınırlıdır.)<br />

DELAY 2 tuşu ile süreyi eksiltecektir. Her iki<br />

butona basılmazsa 5 saniye sonra ayarlarınız<br />

<strong>03A</strong> -1’ in mikroprosesörüne kayıt olacaktır.<br />

www.eraltd.eu<br />

DELAY 2 Ayarı üretim çıkışı olarak 0,1<br />

Saniyeye set edilmiştir. ( DELAY 2 de<br />

maksimum süre 4,9 saniye ile sınırlıdır. )<br />

DELAY 2 Ayarlarıda DELAY 1 ayarları ile<br />

aynı sırayı takip etmektedir.<br />

Üretim çıkışı ayarları prosese uygunsa <strong>ve</strong>ya<br />

sisteminize uygun ayarlar tarafınızdan yapılmış<br />

ise <strong>03A</strong> <strong>–</strong> 1 alev monitörü çalışmaya hazırdır.<br />

Alev dedektöründen “ Alev var!” sinyali<br />

geldiğinde display on mesajı <strong>ve</strong>recektir.<br />

5

---

<strong>03A</strong>-1 YARI OTOMATİK BAĞLANTI<br />

ŞEMASI<br />

Semboller :<br />

A1 : Açma kapama şalteri<br />

B1 : Ateşleme butonu<br />

C1 : Yardımcı Röle<br />

C : Merkez kontak<br />

NO : Normalde açık kontak<br />

NC : Normalde kapalı kontak<br />

F3 : UV. Dedektör<br />

www.eraltd.eu<br />

F5 : İyonizasyon elektrodu<br />

L1 : 220 VAC. Faz<br />

Mp : Nötr<br />

PV : Gaz valfi<br />

R1 : Alev Monitörü Rölesi<br />

S : Çalışma lambası<br />

Q : <strong>03A</strong>-1 Dedektör mantık devresi<br />

TR : Ateşleme trafosu<br />

6

---

<strong>03A</strong>-1 Ve 01GC.1 ile çoklu brülör kontrolü<br />

A1 : Açma kapama şalteri<br />

AL : Arıza lambası<br />

D1 : Doğrultucu Diyot 1N 4007<br />

EK : Harici reset butonu<br />

FS1-3 : Alev dedektörü<br />

L1 : 220 Volt AC.Besleme<br />

Mp : Nötr<br />

Ps : Gaz presöstatı ( Köprü )<br />

S… : Alev var lambası<br />

Q1-3 : <strong>03A</strong>-1 Alev monitörü<br />

Q4 : Brülör kontrol rölesi ( 01G… Serisi )<br />

Z : Ateşleme trafosu<br />

www.eraltd.eu<br />

<strong>03A</strong>-1 ÇOKLU BRÜLÖR KONTROLÜ<br />

ÇALIŞMA PRENSİBİ :<br />

L1 ( 220 vac ) <strong>03A</strong>-1’in 6 no’lu terminaline<br />

“ 5 Nolu terminal S1 lambası için bağlı olan Faz<br />

dır. Lamba bağlanmak istenmezse 5 <strong>ve</strong> 7 no’lu<br />

uçlar boş bırakılır.” 1 numaralı terminaline nötr<br />

<strong>ve</strong>rilirse, 11 no’lu giriş ucuna uygun dedektör<br />

bağlanmışsa, 1.Sıradaki <strong>03A</strong>-1 in 4<br />

numarasından giren doğrultulmuş toprak <strong>ve</strong>ya<br />

nötr, FS 1 in alev sinyali alması ile birlikte<br />

Q2’nin 4 no’lu terminalini besleyecektir. FS2<br />

dedektörü alev sinyali algılamış ise Q3’ün 4<br />

numarasına doğrultulmuş sinyal aktarılacaktır.<br />

FS 3 dedektörünün aktif hale gelmesi ile;<br />

Program rölesinin 11 no’lu dedektör girişine “<br />

Alev var!” komutu gelmiş olacaktır. Herhangi<br />

bir nedenle dedektörlerden herhangi birisi<br />

çalışmıyorsa Q4 Brülör kontrolüne gelen alev<br />

sinyali kesilmiş olacağı için , Q4 arızaya<br />

geçecek <strong>ve</strong> sistem kapanacaktır.<br />

7

---

www.eraltd.eu<br />

8