m‹marın tes‹ - Reform

M‹MARIN TES‹SAT ELK‹TABI 

BÖLÜM 10 - ISITMA TES‹SATI ELEMANLARI 

10.1. SICAK SU KAZANLARI 

10.1.1. Döküm Kazanlar 

10.1.2. Çelik Kazanlar 

10.1.3. Standart Do¤al Gaz Kazanlar› 

10.1.4. Modern Düflük S›cakl›k Kazanlar› (Thermostream) 

10.1.5. Yo¤uflmal› S›cak Su Kazanlar› 

10.2. BRÜLÖRLER 

10.2.1. Gaz Brülörleri 

10.2.2. S›v› Yak›tl› Brülörler 

10.2.3. S›v› Yak›t Hatlar› 

10.3. ISITICI ELEMANLAR 

10.3.1. Radyatörler 

10.3.2. Konvektörler 

10.3.3. Radyant Is›t›c›lar 

10.4. GENLEfiME DEPOLARI 

10.4.1. Aç›k Genleflme Depolar› 

10.4.2. Kapal› Genleflme Depolar› 

10.4.2.1. Büyük Kapasiteli Sistemlerin Kapal› Genleflme 

Depolar›n›n Seçim Esaslar› 259 

10.5. fiAFTLAR VE KANALLAR

10. ISITMA TES‹SATI ELEMANLARI 

10.1. SICAK SU KAZANLARI 

S›cak Su Kazan Tipleri 

Uygulamada çok say›da farkl› tipte s›cak su kazan› vard›r. 

S›cak su kazanlar› malzemesine ve genel formuna ba¤l› olarak 

afla¤›daki gibi gruplara ayr›labilir. 

1. Döküm kazanlar 

2. Çelik kazanlar 

3. Standart kazanlar 

3.1. Atmosferik brülörlü 

3.2. Üflemeli brülörlü 

3.3. Kombiler 

4. Modern düflük s›cakl›k kazanlar› 

5. Yo¤uflmal› kazanlar 

10.1.1. Döküm Kazanlar 

Döküm kazanlar s›cak su ve alçak bas›nçl› (0,5 Atü) buhar 

üretiminde kullan›labilirler. Bu kazanlarda iflletme bas›nc› 

4-6 kg/cm 2 de¤erindedir. Döküm kazanlar genellikle dilimler 

halinde üretilir ve bu dilimler küçük kazanlarda fabrikada, 

büyük kazanlarda yerinde monte edilerek kullan›ma haz›r 

hale getirilirler. Kazanlar›n dilimli olmas›n›n önemli 

avantajlar› vard›r. Birincisi inflaat s›ras›nda kazan dairesinin 

öncelikle tamamlanmas› ve kazan›n inflaat›n bafl›nda kazan 

dairesine sokulmas› gere¤i ortadan kalkar. 

Dilimli döküm kazanlar istenildi¤i zaman dilimler halinde 

kazan dairesine sokulabilir veya ç›kart›labilir. ‹kincisi herhangi 

bir kapasite artt›r›m›, basitçe dilim ilavesiyle gerçeklefltirilebilir. 

Buderus döküm kazanlarda gerek yanman›n 

mükemmel olmas›, gerek hava fazlal›¤›n›n az olmas›, gerekse 

baca s›cakl›¤›n›n düflük tutulabilmesi nedeniyle verim 

yüksektir. Buderus döküm kazanlarda ›s›l verim %94 de¤erine 

ulaflmaktad›r. Buderus döküm kazanlar›n konveksiyon 

yüzeylerinde çeflitli formlarda kanat ve ç›k›nt›lar oluflturulmufltur. 

Bu geniflletilmifl yüzeyler sayesinde ›s› geçifl katsay›s› 

çok yüksektir. Dolay›s›yla az miktarda yüzeyden çok 

fazla ›s› geçifli gerçeklefltirilebilir. Sonuçta Buderus döküm 

kazanlar ayn› kapasitedeki çelik kazanlara göre daha az yer 

kaplarlar, daha küçüktürler. 

Bu kanatl› yüzeyler, ayn› zamanda ›s›tma yüzeylerinde s›cak 

noktalar oluflturarak yo¤uflmay› önlerler. 

Döküm kazanlar›n karfl›laflt›rmas› Tablo 240’da verilmifltir. 

10.1.2. Çelik Kazanlar 

Çelik s›cak su kazanlar› TS-497 kapsam›ndad›r. Bu standard›n 

1985/Nisan bask›s› yar›m silindirik ve silindirik bütün 

çelik kazanlar› kapsamaktad›r. Bu standart kapsam›ndaki 

s›cak su kazanlar› için max. konstrüksiyon bas›nc› 5 

kg/cm 2 de¤erindedir. Konstrüksiyon bas›nc› 5 kg/cm 2’den 

yüksek olan s›cak su kazanlar› da mutlaka silindirik formda 

olmal›d›r. 

Düflük s›cakl›klarda çal›flma halinde so¤uk yüzeyler üzerinde 

asit ve su buhar› yo¤uflmas› meydana gelir. Kazanlar ça- 

222 

buk çürür. Bu olay özellikle fuel oil yakan çelik kazanlar›n 

korozyon nedeniyle k›sa zamanda ifle yaramaz hale gelmesine 

yol açar. Bu korozyonun önlenmesi için kazan su s›cakl›¤›n›n 

55°C’den, baca gaz› s›cakl›¤›n›n ise 150°C’den afla- 

¤› düflmemesi gerekir. Bunun için de 3 veya 4 yollu kar›flt›rma 

vanalar› ile kazandaki su s›cakl›¤›n›n yüksek tutulmas› 

yararl›d›r. 

Silindirik çelik kazanlarda, Türk standartlar›na göre, 600 

kW gücün üzerinde silindirik külhan›n hiç olmazsa bir bölümü 

dalgal› alev borusu fleklinde olmal›d›r. Böylece ›s›l genleflmeler 

kolayca karfl›lanabilir. 

Çelik kazan siparifli verirken ›s›l kapasitesi de¤erinden baflka, 

›s›tma yüzeyi de¤eri de üreticiden istenmelidir. 

10.1.3. Standart Do¤al Gaz Kazanlar› 

Standart Tip Atmosferik Brülörlü Do¤al Gaz Kazanlar› 

Bu kazanlarda yanma olay› düfley do¤rultuda gerçekleflir ve 

göreceli olarak daha küçük bir yanma odas› yeterlidir. 

Yanma için gerekli hava do¤al baca çekifli ile sa¤lan›r. Gaz 

ile hava kar›fl›m›n›n yak›lmas› atmosferik yak›c›larda gerçekleflir. 

Gaz yak›t normal bas›nc› ile bir lüleden geçerek 

yanma odas›na üflenir. Birincil hava lülede enjeksiyon prensibi 

ile emilir ve yak›tla kar›fl›r. ‹kincil hava ise baca çekifli 

ile sa¤lan›r. Bu nedenle yanma odas› alt› aç›kt›r. (Bak›n›z 

fiekil 241) ‹kincil hava emiflinin etkilenmemesi için kazan 

duman ç›k›fl a¤z›na gaz ak›m sigortas› denilen özel bir eleman 

konur. 

Atmosferik brülörlü kazanlar 700 kW güce kadar kullan›labilmektedir. 

Standart Tip Üflemeli Brülörlü Do¤al Gaz Kazanlar› 

Üflemeli brülörlü kazanlarda su ile çevrili kapal› bir yanma 

odas› söz konusudur. Gerekli hava cebri olarak fanla temin 

edilir ve yüksek bas›nçl› brülör kullan›ld›¤›nda ocakta karfl› 

bas›nç ad› da verilen art› bir bas›nç oluflur. Brülör ve yanma 

odas› birbirine uygun olmal›d›r. 

Gaz yollar›n›n direnci fazla olan kazanlarda önemli bir 

problem ilk ateflleme s›ras›nda ortaya ç›kar. ‹lk kalk›flta 

ocakta ani ›s›nan gazlar›n s›k›flmas› ile normal çal›flma bas›nc›n›n 

6 misli mertebesinde bas›nç olur ki, bu kazanda titreflim 

ve sars›nt›lara yol açar. Bu nedenle bu tip kazanlar›n 

düflük alev bafllang›çl› brülörler ile donat›lmas› veya iki kademeli 

brülör kullan›lmas› gereklidir. Üflemeli brülörlü kazanlarla 

atmosferik brülörlü kazan karfl›laflt›rmas› Tablo 

242’de görülmektedir. 

Duvar Tipi Kombi Cihazlar› 

Do¤al gazl› kat kaloriferi uygulamalar›nda kullan›lan ›s› 

üretim cihazlar›ndan biri de duvar tipi kombi cihazlar›d›r. 

Duvar tipi flofben prensibi ile çal›flan kombi cihazlar›nda 

hem ›s›tma s›cak suyu hem de kullanma s›cak suyu birlikte 

üretilir. Cihazlar atmosferik brülörlü olup, ›s›tma ve ›s› de- 

¤ifltirgeci yüzeyleri paslanmaz çelik, bak›r veya bronz malzemelerden 

yap›labilmektedir. 

fiekil olarak flofbenlere benzer ve duvara as›larak monte 

edilirler.

fiekil 241. ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ KAZANLARIN fiEMAT‹K GÖSTER‹M‹ 

Bu cihazlar›n avantajlar›: 

a. Alternatiflerine göre ucuzdur. 

b. Hem ›s›tma hem de kullanma suyu sa¤lamak ayn› zamanda 

olas›d›r. 

c. Duvara monte edildi¤i için az yer kaplar. 

d. Sirkülasyon pompas› ve kapal› genleflme tank› üzerindedir. 

Dezavantajlar› ise; 

a. Ömürlerinin 3-5 y›l gibi k›sa olmas›. 

b. Servis ve yedek parça giderlerinin fazla olmas›. (Her 

›s›tma mevsimi sonunda baz› parça de¤iflikliklerine ihtiyaç 

göstermesi.) 

c. Kapasitelerinin s›n›rl› olmas›. (Genellikle 20.000 kcal/h.) 

d. Verimlerinin daha düflük olmas›. 

e. Otomatik kontrol sistemlerinin s›n›rl› olmas›. 

f. Tam güvenlik sistemine sahip olmamas›. (Karfl›laflt›rma 

için atmosferik brülörlü kazanlar bölümüne bak›n›z.) 

g. 2 kata kadar olan binalarda kombi cihaz daha pratik olabilir. 

Ancak 3 kat ve daha fazla katl› yap›larda servis s›kl›¤›, 

baca problemleri ve binan›n yang›n güvenli¤i aç›s›ndan 

merkezi sistem daha do¤ru çözümdür. Özellikle 

yang›n güvenli¤i aç›s›ndan çok katl› yap›larda kombi cihaz 

kullan›lmas› ciddi riskler oluflturacakt›r. 

fiofbenlerin ekonomik ömrünün 8-10 y›l oldu¤u ve günde 

ortalama yar›m saat kullan›ld›klar› düflünülürse, ›s›tma mevsiminde 

günde ortalama 20 saat çal›flan kombi cihazlar›n 

ömürlerinin cihaz kalitesine ve kullan›ma ba¤l› olarak 3-5 

y›l olmas› do¤ald›r. 

Hermetik kombide çift cidarl› olan duman kanal› en fazla 

2,5 metre uzunlukta olabilir. Daha uzun olursa ters yönde 

olan s›cak baca gazlar› ile hava fazla ›s›nd›¤› için fan durabilir 

ve yanma bozulur. Ayr›ca s›cak hava fan kapasitesini 

her durumda etkilemektedir. 

Sonuç olarak, duvar tipi flofben prensibi ile çal›flan kombi 

cihazlar en fazla 2 veya 3 katl› yap›larda, kazan monte edilecek 

yeri olmayan 80-100 m 2 daireler için dezavantajlar›na 

ra¤men pratik olmaktad›r. 

Kombi Cihazlar› Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken 

Hususlar 

1. Tam emniyet sistemine sahip olmal›d›r. Tam emniyet 

sisteminin içinde: 

a. 2 ya da 3 manyetik gaz ventili 

b. ‹yonizasyonla alev kontrolü 

c. Düflük bas›nç kontrolü özellikleri bulunmal›d›r. (Presostat 

veya benzeri sistemler modülasyonlu brülörlerde 

modülasyon aral›¤› geniflse (%10-100 aras› gibi) iyonizasyon 

bu görevi üstlenir.) Tek manyetik ventil kullan›lmas› 

halinde, gaz yolundan ventile pislik gelmesi vb. nedenlerle 

gaz ventili tam kapatamayabilir ve s›z›nt› riski 

oluflabilir. 2 ya da 3 seri ventil kullan›lmas› emniyeti 2 

ya da 3 kez art›r›r. Pilot alevli sistemlerde gereksiz enerji 

sarfiyat› yan›nda, ters hava ak›mlar› sonucunda pilot 

alevin sönmesi riski vard›r. Ayr›ca düflük bas›nç kontrolü 

olmazsa, gelen gaz›n bas›nc›n›n çok düflmesi halinde 

gaz s›z›nt›s› riski do¤ar. Buna karfl› da düflük gaz bas›nc› 

emniyeti olmal›d›r. Hermetik kombilerde fan›n, brülör 

çal›flmazken de çal›flmas› nedeniyle gaz kaça¤› riskine 

karfl› ek emniyet al›n›r. 

223

Karfl›laflt›rma 

Kriterleri 

Kazan Verimi 

Kapasite 

Aral›¤› 

Thermostream 

Teknolojisi 

Ecostream 

Teknolojisi 

Kazan Gaz 

Taraf› Direnci 

Ses (Gürültü) 

Döküm 

Kalitesi ve 

Ömür 

224 

Tablo 240. ÜFLEMEL‹ BRÜLÖRLÜ DÖKÜM KAZANLARIN 

KARfiILAfiTIRMASI 

ISISAN Buderus Üflemeli Brülörlü 

Döküm Kazanlar 

Kazan verimi : %96,5 

Ekonomizör ilavesi ile : %109 

a- Bir adet kazan kapasitesi 

15.000 kcal/h’den 1.032.000 kcal/h’e kadar 

b- Uygulama alan› 

Buderus Ecomatic panel ile kaskad sistem 

(çok say›da kazan için kademe kontrol sistemi) ile : 

6.200.000 kcal/h toplam kapasite kadar uygun 

çözümdür. 

a- fiönt pompa kullanmaya gerek yoktur. Kazana 

dönen su bir boru içinden geçerek, her dilime sa¤ ve 

sol yönde püskürtülür. Kazan içersindeki suyun 

dolafl›m› do¤al ak›fl ile sa¤lan›r. Kazan en fazla ›s› 

transferini yapacak flekilde gelifltirilmifltir. (Verim 

%96,5) 

b- Kazana dönüfl suyu s›cakl›¤› çok düflük olabilir. 

(Örne¤in 90°C s›cak su ç›k›fl›, 20°C dönüfl suyu 

s›cakl›¤› olabilir.) 

c- Kazana dönüfl suyu debisi için limit de¤er yoktur. 

Yani 3 yollu vanalar›n by-pass devreleri açt›¤›nda 

kazana dönen su miktar› s›f›r debide olabilir. 

d- Buderus Thermostream kazanlar›nda ömür çok 

daha fazla olacakt›r. 

e- Dönüfl suyu s›cakl›¤›n›n düflük olabilmesi, y›ll›k 

verimi en yüksek de¤erlere ulaflt›r›r. 

a- Buderus Thermostream kazanlar, Ecomatic 

kontrol panelleri, brülörler ve boylerler birlikte 

çal›flacak flekilde tasarlan›p, gelifltirildiler. 

b- ECOmatic panel ile beraber uyumlu çal›flan 

ThermoSTREAM kazan paket sisteminin ismi 

Ecostream’ dir. 

c- Buderus Ecostream teknolojisine önümüzdeki befl 

y›l içinde di¤er firmalar›n ulaflmas› söz konusu 

de¤ildir. 

Buderus kazanlarda gaz taraf› direnci çok düflüktür. 

Avantajlar› ; 

a- Daha yüksek iflletme verimi. 

b- Daha düflük yanma sesi. 

c- Daha uzun kazan ömrü. 

d- S›v› yak›t kullan›rken , kazan temizli¤inin kolay ve 

daha az say›da yap›labilmesi avantajlar› vard›r. 

a- Kazan gaz taraf› direnci daha az oldu¤u için , 

daha az ses oluflur. 

b- Buderus kazanlar›n etiketinde yaz›l› olan kapasite 

de¤eri, bu kazan›n verebilece¤i maksimum de¤erin 

oldukça alt›ndad›r. Daha az yak›t tüketimi, daha 

uzun ömür için Buderus optimum kapasite de¤erini 

kullan›r. Kazanlar zorlanmadan çal›flt›¤› için de ses 

seviyesi daha düflüktür. 

Buderus kazanlar GL-180 M esnek dökümden imal 

edilirler. 

a- GL180 M di¤er dökme demirlere göre %40 daha 

esnektir. 

b- Döküm iflleminin son aflamas›nda döküm yüzeyi 

üzerinde barrier skin (koruyucu kabuk) oluflur ve 

korozyona karfl› çok dirençli bir koruma sa¤lar. 

c- Kazan çal›fl›rken oluflacak termal gerilmelere 

karfl› çok dayan›kl›d›r. 

Üflemeli Brülörlü 

Di¤er Döküm Kazanlar 

Kazan marka ve tipine göre de¤iflir. 

Kazan markas›na ve tipine göre de¤iflmektedir. 

a- Kazan›n ç›k›fl suyu s›cakl›¤› ile dönüfl suyu 

s›cakl›¤› aras›ndaki fark max. 12°C olmal›d›r. Bu fark 

12°C’yi geçti¤i taktirde kazan dilimlerinde 

gerilmelerden dolay› çatlama olur. Bu nedenden 

dolay› kazan›n s›cak su ç›k›fl›na konulan flönt pompa 

ile kazan ç›k›fl›ndan al›nan s›cak su dönüfl suyuna 

kar›flt›r›larak dönüfl suyu s›cakl›¤› yükseltilir. 

b- fiönt pompa ayn› zamanda , tesisattan dönen 

suyun s›cakl›¤›n›n düflük oldu¤u zamanlarda (do¤al 

gazda 55°C’›n, mazot kullan›l›rken de 60°C’›n alt›nda 

ise) kazan içersindeki kondenzasyonu (yo¤uflmay›) 

önleyerek de kazan› korur. 

c- fiönt pompa ayn› zamanda kazan›n minimum 

dönüfl suyu debi de¤erini sa¤lamal›d›r. (Kazandan 

geçen suyun debisi belirli bir de¤erden daha az 

olursa, kazanda gerilmeler oluflur , kazan ömrü 

k›sal›r.) 

Ecostream, Buderus’un gelifltirdi¤i 21. Yüzy›l 

teknolojisi olup di¤er hiçbir kazan firmas›nda yoktur. 

Kazan tipine ve markas›na göre de¤iflir. Genelde 

Buderus’dan daha yüksektir. 

Kazan tipine ve markas›na göre de¤iflir. Gaz taraf› 

direnci fazla ise; brülör daha yüksek bas›nçta 

çal›flaca¤› için, daha yüksek yanma bas›nc› ve 

gürültü oluflur. 

Di¤er kazanlar genellikle GG-25 k›r dökümden imal 

edilirler. 

a- Çatlama ve k›r›lma riski fazlad›r. 

b- Kazan çal›fl›rken oluflan termal gerilimlerden 

etkilenip, çatlama riskleri fazlad›r. 

c- Kazan ömrü s›n›rl›d›r.


Kriterleri 

Döküm 

Kalitesi ve 

Ömür 

Kazan Etiket 

De¤eri 

fiönt Pompa 

ve 

Ekipmanlar›n›n 

‹lk Yat›r›m ve 

‹flletme 

Maliyeti 

Yak›t Cinsi 

Servis ve 

Bak›m S›kl›¤› 

Ar›za Riski 

Servis ve 

Bak›m 

Kolayl›¤› 

Çevreye 

Uygunluk 

Tablo 240. ÜFLEMEL‹ BRÜLÖRLÜ DÖKÜM KAZANLARIN 

KARfiILAfiTIRMASI (Devam) 

ISISAN Buderus Üflemeli Brülörlü 

Döküm Kazanlar 

d- Kazan ömrü 30 y›ldan fazlad›r. (60 y›ldan beri 

çal›flan Buderus kazanlar bunun kan›t›d›r.) 

Buderus kazanlar›n etiketlerinde veya kataloglarda 

yazan kapasite de¤erleri bu kazanlar›n verebilece¤i 

maksimum de¤er olmay›p , uygun görülen optimum 

de¤erlerdir. Kazan maliyeti ile üç y›lda yakaca¤› 

yak›t bedelinin toplam› en uygun olacak kapasite 

etiket üzerine yaz›l›r. 

Ankara’da G-505 - 400.000 kcal/h kapasite de 

kazan›n brülörünü 700.000 kcal/h de¤erine 

ç›kartt›¤›m›zda , baca gaz› s›cakl›¤› sadece 10°C 

artt›. 

Buderus, kazanlar›nda optimum kapasiteyi 

belirlerken ; yak›t bedeli , ar›zas›z çal›flma , ömür ve 

sat›n alma bedeli toplam›n› dikkate al›r. ‹stanbul’da 

66 y›l kullan›lm›fl , 70 y›ll›k kazan dilimlerini sa¤lam 

olarak showroom’ larda sergiliyoruz. 

Buderus Ecostream kazanlarda flönt pompaya 

ihtiyaç yoktur. Dolay›s›yla flönt pompa ilk yat›r›m 

maliyeti ve iflletme maliyeti de s›f›rd›r. (Ç›k›fl suyu 

s›cakl›¤› 90°C iken , dönüfl suyu s›cakl›¤› 20°C 

olabilir.) 

Gaz yak›t (do¤al gaz - LPG) ve s›v› yak›tla 

kullan›lmak üzere getirilmifltir. 

S›v› yak›t kullan›lmas›nda; 

a- Kazanlar›n önden ve kolay temizlenebilmeleri 

b- Genifl gaz geçifl yüzeyleri (gaz taraf› direnci 

düflük) ile kirlenme ve temizlik ihtiyac›n›n en az 

olmas›. 

c- Ayn› nedenle brülör ar›za olas›l›¤›n›n çok düflük 

olmas› avantajlar› vard›r. 

Buderus kazanlarda ömür çok uzundur. 

Ecomatic panel’in 170 V ‘ da çal›flaca¤›n› Buderus 

garanti etmektedir. 

Sonuç olarak Buderus kazan - panel - brülör - boyler 

sistemine y›ll›k bak›m anlaflmas› kapsam›nda servis 

verilmesi halinde , sistem ar›za yapmadan , yüksek 

verimle çal›fl›r. 

Buderus kazan - kontrol paneli - brülör ve boyler 

sistemi servis gereksinimi en az olacak ve en kolay 

servis yap›lacak flekilde gelifltirilmifltir. 

Yüksek kazan verimi ve çok düflük baca gaz› 

emisyon de¤erleri ile çevre dostudur. 

Üflemeli Brülörlü 

Di¤er Döküm Kazanlar 

Kazanlar›n verebilece¤i üst kapasite de¤erleri , etiket 

ve kataloglara yaz›lmak üzere belirlendi¤inde , daha 

küçük kazan seçildi¤i için sat›n alma fiyat› ucuz 

görünür. Buna karfl›n ; 

a- Kazan direnci fazla olaca¤› için brülör ar›za riski 

artar. 

b- Yak›t sarfiyat› daha fazla olur. 

c- Gaz taraf› direncinin fazla olmas› yanma sesini 

art›r›r ve gürültü daha fazla oluflur. 

d- Kazan ömrü çok ciddi oranda azal›r. 

Minimum kazan suyu s›cakl›¤› ve minimum debi 

s›n›rlamalar› oldu¤u için; flönt pompa kullan›m› 

gereklidir. 

a- fiönt pompa ve ekipmanlar›n›n toplam kurulufl 

maliyeti : 

fiönt pompa .....................................................1 Ad. 

Yedek pompa (istenirse)..................................1 Ad. 

fiönt pompa kontrol modülü ............................1 Tk. 

(kontrol paneline ilave edilir) 

Kapatma vanalar› ............................................2 Ad 

Çekvalf.............................................................1 Ad. 

Boru ve fittings.................................................1 Tk. 

Borular ve vanalar›n ›s› izolasyonu .................1 Tk. 

Boru,fittings vana vs. montaj iflçili¤i ................1 Tk. 

Elektrik tablosu ve donan›m› ...........................1 Tk. 

Elektrik Tesisat.................................................1 Tk 

b- fiönt pompa , kazan kullan›ld›¤› sürece elektrik 

tüketecektir. Sürekli iflletme maliyeti oluflacakt›r. 

Kazan marka ve modeline göre de¤iflir. Kazan›n 

hangi yak›t› , hangi verimle yakt›¤› araflt›r›lmal›d›r. 

Genellikle voltaj 200 V’ un alt›na düfltü¤ünde klasik 

kontrol panellerinde sorun yaflanabilir. 

Kazan gaz taraf› direnci fazla ise , daha fazla servis 

ihtiyac› (kazan temizli¤i ve brülör ar›zas› gibi) oluflur. 

Marka ve modele göre de¤iflir. 

Kazan - brülör markas›na ve uyumuna göre de¤iflir. 

225

226 

Tablo 242. ISISAN BUDERUS ATMOSFER‹K BRÜLÖRLÜ KAZANLAR ‹LE ÜFLEMEL‹ BRÜLÖRLÜ KAZANLARIN 

KARfiILAfiTIRMASI (GAZ YAKITLI) 


Kriteri 

Ses Seviyesi 

Düflük Gaz 

Bas›nc›nda 

Çal›flma 

Verim - Yak›t 

Sarfiyat› 

Servis Bak›m 

S›kl›¤› ve 

Kolayl›¤› - 

Ar›za Riski 

ISISAN Buderus Atmosferik Brülörlü Kazanlar 

(Do¤al Gaz - LPG) 

Buderus Atmosferik brülörlü kazanlar, fans›z ve 

motorsuz brülör yap›s› sayesinde sessiz çal›fl›rlar. 

Yeni atmosferik brülör dizayn› sayesinde yanma sesi 

kazan›n yan›nda dahi hissedilemeyecek seviyeye 

azalt›lm›flt›r. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlar düflük gaz 

bas›nc›nda çal›flma özelli¤ine sahiptirler. Buderus 

atmosferik brülörlü kazanlar 5 mbar do¤al gaz 

bas›nc›na kadar çal›flabilirler. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlar %95 gibi 

yüksek bir verimle çal›fl›rlar. Yeni gelifltirilen 

Thermostream teknolojisi ve optimum kapasite ile 

hem verim artt›r›lm›fl , hem de uzun ömür ve 

emniyetten ödün verilmemifltir. 

Ecomatic panel ile donat›lm›fl yüksek verimli, 

optimum kapasiteli Atmosferik brülörlü Buderus 

kazanlar›n yak›t sarfiyat› az olup, y›ll›k verim çok 

yüksektir. 

Kazan - brülör - panel uyumu ile en az yak›tla en iyi 

konfor sa¤lan›r. Yeni 434 serisi kazanlarda, kazan›n 

çal›flmayan k›sm›ndan su dolaflmaz. Böylece k›smi 

ve tam yükte maksimum verim elde edilir. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlarda brülörün 

karmafl›k olmayan bir yap›s› vard›r. Üzerinde fan , 

motor, vs. hareketli ve afl›nabilecek parça olmad›¤› 

için servis ihtiyac› yok denecek kadar azd›r ve servis 

verilmesi çok kolayd›r. Bu brülörlerde ar›za ihtimali 

çok az oldu¤u için y›lda bir defa periyodik temizlik ve 

kontrol yeterlidir. 8 y›l hiç bak›m yap›lmadan çal›flan 

Buderus atmosferik kazan ile karfl›laflt›k. Ancak 

y›lda bir defa bak›m yap›lmas›n› öneririz. 

D›fl hava s›cakl›¤›ndaki de¤iflim Buderus atmosferik 

kazanlarda yanmay› etkilemez. Yaz - k›fl ve geçifl 

mevsimlerinde brülör ayar› gerekmez. Servis ve 

bak›m y›lda bir defa yap›l›r. 

Üflemeli Brülörlü Kazanlar 


Üflemeli brülörlü kazanlardaki fan sesi , yanma sesi 

ve titreflim sonucu oluflan gürültü rahats›zl›k 

yaratmaktad›r. Özellikle domestik uygulamalarda 

kazan dairesine bitiflik dairelerde ve baca kanal›yla 

sesin ulaflt›¤› üst katlarda ciddi sorunlar yaflanmakta, 

önlem olarak brülör ve baca susturucular› kullan›m› 

gerekmektedir. Bu önlemler ses seviyesini hiç bir 

zaman atmosferik kazan seviyesine indirememekte, 

ayr›ca ek maliyet getirmektedir. Baca 

susturucular›n›n ortalama 3 y›lda bir de¤ifltirilmesi 

gerekir. 

Üflemeli brülörlü kazanlarda yanman›n sa¤lanmas› 

için en az 17-18 mbar gaz bas›nc› gerekir. Gaz 

çekiflinin pik noktaya ulaflt›¤› (dolay›s›yla sistemde 

bas›nc›n düfltü¤ü ve ›s›nma ihtiyac›n›n en fazla 

oldu¤u so¤uk k›fl günlerinde) üflemeli brülörlü 

kazanlar›n gaz bas›nc› yetersiz oldu¤u için 

çal›flamad›¤› defalarca oldu. ‹stanbul’da so¤uk 

günlerde sabah saat 06:00 civar›nda yaflanan olay, 

yak›n zamanda (Ocak/99) Ankara’da yafland›. 

Do¤al gaz›n bas›nc› düfltü¤ünde üflemeli 

brülörlerde hava yak›t kar›fl›m› yanma için gereken 

oranda oluflmaz, alevi kapar , brülör ar›zaya geçer 

ve sistem durur. 

Verim de¤erleri üretici firmalar taraf›ndan ilan 

edilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus 

emniyetli ve uzun ömürlü bir iflletmenin de 

sa¤lanabilmesi flart›d›r. Yo¤uflmaya neden olan bir 

konstrüksiyona sahip bir kazanda verim ilk planda 

yüksek gözükse de, kazan çok k›sa sürede hurda 

olabilmektedir. 

a- Üflemeli brülörlerde fan , fan motoru , hava 

klapesi , servo motor vb. hareketli parçalar vard›r. 

Tüm hareketli mekanik aksamda oldu¤u gibi 

bunlarda da afl›nma ve ar›za riski yüksektir. Ayr›ca 

alev kontrolünü yapan fotoselin tozlanmas› , hava 

klapesini ayarlayan damper , damper motoru , hava 

bas›nç presostad› ve brülör beyni ar›zalar› vb. 

problemlerle s›kça karfl›lafl›lmakta , bunlar›n tümü 

iflletmede kesintiye, dolay›s›yla konforsuzlu¤a neden 

olmaktad›r. 

b- Ayr›ca özellikle ülkemizde voltajlar›n çok 

düflebilmesi nedeniyle elektrik motorlar› yanmakta , 

plastik diflliler s›yr›labilmekte, hem ar›za , hem de 

yüksek maliyetli parça de¤iflimi ve servis ihtiyac› 

oluflmaktad›r. 

c- Bu kazanlarda y›lda en az befl kez servis 

verilmesi (baca gaz› analizlerinin yap›lmas›) 

gerekmektedir. 

Yaz - k›fl - (so¤uk - ›l›k - s›cak havalarda) brülör 

ayar› y›ll›k verimin iyilefltirilmesi için gereklidir. D›fl 

hava s›cakl›¤›ndaki de¤iflim yanma ve kazan 

verimini direkt olarak etkiler. D›fl hava s›cakl›¤›ndaki 

her 10°C de¤iflimde baca gaz› analizi ve hava ayar› 

yapmak gerekir. Aksi halde yak›t sarfiyat› artar , 

kurum oluflur.


KARfiILAfiTIRMASI (GAZ YAKITLI) (Devam) 


Kriteri 

Baca Klapesi 

Y›ll›k Verim 

ve Emniyet 

Kapasite 

Aral›¤› 

Çat› Kazan 

Dairesine 

Uygunluk 

Döküm 

Kalitesi 

Ömür 

Baca Konusu 

Elektrik 

Sarfiyat› 

Thermostream 

Teknolojisi 



Buderus atmosferik brülörlü kazanlarda opsiyonel 

olarak baca klapesi kullan›labilir. Ancak baca 

klapesinin getirece¤i ilave binde birler 

mertebesindeki verim art›fl› yerine, atmosferik 

brülörlü kazanlar›n herhangi bir gaz kaça¤›nda 

do¤al baca çekifli ile oluflturdu¤u ilave emniyet 

avantaj›n› tercih etmek daha do¤rudur. 

Buderus’un yeni seri atmosferik brülörlü kazanlarda 

tek kazan ile ulafl›lan en büyük kapasite yaklafl›k 

650.000 kcal/h’dir. Yeni seri Ecomatic 4000 panel 

kullanarak 3 kazan ile 2.000.000 kcal/h , 4 kazan 

kullanarak 2.600.000 kcal/h kapasiteye kadar 

Buderus atmosferik kazanlar ideal çözümü 

getirmektedir. Kazanlar› 2’li 3’lü veya 4’lü gruplar 

halinde 12 kademe kontrolü yapabilecek flekilde 

ba¤lanarak , büyük kapasite ihtiyaçlar›na yüksek 

verimle rahatl›kla cevap verirler. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlar çok sessiz 

çal›flt›klar›ndan , dilimler halinde teslim edilip, 

yerinde monte edildiklerinden, çat› kazan 

dairelerinde kullan›ma son derece uygundurlar. Bu 

kazanlarda gerekli olan baca çekifli 3 Pa (0,3 

mmSS) oldu¤u için bacayla ilgili bir sorun da yoktur. 

Kazanlar›n kendi yüksekli¤i bile bu çekifle yetmekte, 

kazan bacaya ba¤lanmasa dahi çal›flabilmektedir. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlar›n dökümünde , 

Buderus’un gelifltirdi¤i çok esnek döküm alafl›m› 

olan özel kokteyl GL180 M kullan›lmaktad›r. Bu 

alafl›m normal k›r döküm demire göre %40 daha 

esnek olup , üzerindeki korozyonu önleyici koruyucu 

kabuk (Barrier skin) kireç birikmesine karfl› daha 

dayan›kl›d›rlar. 

GL180 M özel alafl›ml› esnek dökme demir Buderus 

atmosferik brülörlü kazanlarda ömür 30 y›l ve 

üzeridir. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlarda yanma için 

gerekli olan hava, do¤al baca çekifli ile sa¤lan›r. 

Atmosferik kazanlar›n fazla baca çekiflinden 

etkilenmemesi için kullan›lan hava ak›m sigortas› 

(davlumbaz) sayesinde hem hava fazlal›k say›s› 

sabit kalarak verim bozulmaz , hem de davlumbaz 

üzerinden al›nan ikincil hava ile bacadaki su buhar› 

oran› azalt›l›r ve yo¤uflma en aza indirilir. Binalarda 

mevcut baca sa¤lamsa ve çap uygun ise, 

paslanmaz çelik baca kullan›lmadan mevcut bina 

bacas› kullan›labilir. 

Atmosferik brülörler üzerinde elektrik motoru , fan 

vs. bulunmamaktad›r. Bu yüzden atmosferik brülörlü 

kazanlar›n elektrik sarfiyat› çok azd›r ve kazan›n 

üzerindeki panelin çekti¤i enerjiye eflittir. Yani pratik 

olarak brülör için ek hiç bir enerjiye ihtiyaç olmaz. 

Ayr›ca Thermostream teknolojisi sayesinde flönt 

pompa için harcanan enerjiden de tasarruf edilir. 

Buderus’un gelifltirdi¤i en son teknolojilerden biri 

olan Thermostream teknolojisi atmosferik kazanlara 

da uygulanm›flt›r. Bu kazanlarda minimum dönüfl 



Üflemeli brülörlü kazanlarda brülör üzerindeki hava 

klapesi , brülör durdu¤unda kapatmaktad›r. 

a- Ancak ön süpürmedeki bir hatada (çok az da olsa) 

patlama riski vard›r. 

b- Baca çekiflinin fazla oldu¤u yüksek binalarda 

klapeye kumanda eden damper motorunun difllileri 

afl›r› zorlamadan diflli s›y›rabilir. 

Üflemeli brülörlü kazanlar her kapasitede 

üretilmektedir. 

Üflemeli brülörlü kazanlardaki ses ve titreflim 

problemi , kazanlar› çat› kazan dairelerinde kullan›m 

için dezavantajl› ve uygunsuz yapmaktad›r. Ayr›ca 

özellikle çelik kazanlar›n çat›ya tafl›nmas› daha 

zordur. 

GG 25 dökme demirden mamül üflemeli brülörlü 

döküm kazanlar ›s›l floklara ve termal gerilmelere 

dayan›kl› de¤ildirler. Oysa Buderus hem atmosferik 

hemde üflemeli döküm kazanlar›nda GL 180M özel 

döküm kokteylini kullanmaktad›r. 

Klasik tip kazanlarda ömür, kazan imalat kalitesine 

ba¤l› olarak de¤iflmektedir. 

Üflemeli brülörlü kazanlarda yo¤uflmadan 

etkilenmeyecek baca (genellikle paslanmaz çelik) 

kullan›m› flartt›r. Bacada yo¤uflma ve sese yönelik 

ek tedbirler düflünülmeli , bu amaca yönelik olarak 

çift cidarl›, izolasyonlu baca kullan›lmal›d›r. 

Paslanmaz çelik baca ek maliyet getirmektedir. Bu 

tip kazanlarda bir baca ak›m sigortas› olmad›¤› için 

yanl›fl boyutland›r›lm›fl bir bacada çok fazla çekifl 

halinde yüksek kay›plar, çok düflük çekifl halinde 

kazan›n zarar görmesi (kavrulma, termik korozyon, 

e¤ilme vb.) gibi problemlerle karfl›lafl›lmaktad›r. 

a- Üflemeli brülörlerdeki fan›n elektrik motoru ve 

hava klapesi servo motoru, ek bir enerji sarfiyat› 

getirir. 

b- Ayr›ca 100.000 kcal/h üzerindeki kazanlarda 

dönüfl suyu s›cakl›¤› kontrolü için kullan›lmas› 

zorunlu olan flönt pompa da ek bir enerji 

sarfetmektedir. Bu fazladan sarfiyat Thermostream 

teknolojisine sahip yeni Buderus kazanlarda 

(atmosferik ve üflemeli) yoktur. 



gereklidir. 

227

228 




Kriteri 

Thermostream 

Teknolojisi 

Otomatik 

Kontrole 

Uygunluk 

Yak›t Cinsleri 

Brülör 

‹lk Yat›r›m 

Maliyeti 



suyu s›cakl›k s›n›rlamas› ve minimum dönüfl suyu 

debisi s›n›rlamalar› ortadan kalkm›flt›r, kazanlar flönt 

pompas›z olarak kullan›l›rlar. 

Buderus Atmosferik brülörlü kazanlar Buderus’un bu 

kazanlar için özel gelifltirilen Ecomatic panelleriyle , 

tamamen otomatik olarak iç ve d›fl hava flartlar›na 

ba¤l› olarak çal›fl›rlar. 

Buderus “kazan - Ecomatic panel - brülör ve boyler” 

sistemini birlikte gelifltirilip, mükemmele ulaflmay› 

hedef alm›flt›r. 

Buderus atmosferik brülörlü kazanlar gaz yak›tlar›n 

tümü ile, do¤al gaz, LPG ile kullan›labilirler. 

Yeni jenerasyon ön kar›fl›ml› brülör : 

a- Say›s› art›r›lm›fl müstakil alevler. 

b- Geniflletilmifl alev yüzeyi 

c- Ventur: form sayesinde mükemmel yak›t ve hava 

kar›fl›m›. 

d- Düflük gaz bas›nc›nda çal›flabilme yetene¤i 

e- 60 Kw dan sonra iki kademeli ve s›ra kontrollu 

yanma , 

f- Yüksek yanma verimi özellikleri ile bir teknoloji 

harikas›d›r. 

Önemli Not: Gaz brülörlerini seçerken gaz hatt› 

armatürleri boru çap›n› mutlaka karfl›laflt›r›n›z. 

Küçük çapl› gaz hatlar› emniyetsiz ve k›sa ömürlü 

olup , gaz bas›nc› düfltü¤ünde çal›flmazlar. 

a- 100.000 Kcal/h kapasiteye kadar daha ucuz. 

b- 100.000 - 300.000 Kcal/h kapasite aral›¤›nda 

benzer fiyatlar. 

c- 325.000 Kcal/h kapasiteden sonra ilk yat›r›m 

maliyeti daha pahal›d›r. Ancak bu kapasite 

aral›¤›nda kazan : 

1- Dört kademeli yanma sistemi , (%25 , %50, %75 , 

%100 kapasiteler) 

2- S›ra kontrollu kademe kontrol sistemi. 

3- %85 oran›nda yedekleme kapasitesi (ar›za 

halinde) özelliklerine sahiptir. Brülör flalt say›s› 

(çal›flma - durma say›s›) ~40.000 Adet/y›l dan ~570 

Adet/y›l de¤erine indirildi¤i için yak›t sarfiyat› çok 

azal›r. 

‹lk yat›r›m maliyetinin dört kademe kontrol 

sisteminden kaynaklanan fiyat fark› , iflletmedeki 

yak›t ekonomisi ile en geç bir mevsimde geri 

ödenmifl olur. 




maliyeti : 

fiönt pompa .....................................................1Ad. 




Kapatma vanalar› ............................................2 Ad. 

Çekvalf.............................................................1 Ad 

Boru ve fittings.................................................1 Tk 


Boru , fittings vana vs. montaj iflçili¤i ..............1 Tk. 


Elektrik tesisat› ................................................1 Tk. 



Üflemeli brülörlü kazanlar otomatik kontrole 

uygundurlar, ancak dikkat edilmesi gereken konu 

kazan - panel uyumunun sa¤lanmas›d›r. Burada 

panellerini kendi kazanlar›na göre imal eden 

üreticilerin kazan ve panelleri tercih edilmelidir. 

Üflemeli brülörlü kazanlar do¤al gaz , LPG , motorin 

ve fuel-oil ile kullan›labilirler. Ancak dikkat edilmesi 

gereken husus , kazan›n her yak›t cinsinde ayn› 

kapasiteyi verebiliyor olmas›d›r. E¤er farkl› yak›t 

cinsleri için farkl› kazan kapasite de¤erleri veriliyorsa 

kazan kapasitesi olarak , verilen en düflük kapasite 

de¤erlendirilmelidir. 


Atmosferik kazan için yap›lan karfl›laflt›rman›n 

tersidir. 

a- 100.000 kcal/h kapasiteye kadar daha pahal›, 

b- 325.000 kcal/h kapasiteden sonra daha ucuzdur. 

Ancak karfl›da s›ralanan hususlar geçerlidir. 

c- Trifaze motorlu brülörlerde ilave bir enerji 

beslemesi çekilmelidir. Bunun için elektrik panosu 

içinde ilave sigorta konulmas› gerekir.




Kriteri 

Çevre 

1985’e kadar 

104 

204 

304 

404 



Baca gaz› emisyon de¤erleri : 

CO : 5 mg/kWh ve alt›nda 

NOx : 30 mg/kWh ve alt›nda 

Mükemmel yanma sonuçlar› ve yüksek iflletme 

verimi ile Buderus atmosferik Ecostream kazanlar 

çevre dostudur. 

1985’den itibaren 

114 

214 

314 

414 

514 

2. Modülasyon: Kaliteli, ekonomik bir kombi, modülasyon 

kontrollü, yani su ve oda s›cakl›¤›na göre alev boyunu 

ayarlayabilen tipte olmal›d›r. Bu tür cihazlar onoff 

kontrollü cihazlara göre önemli ölçüde tasarruf ve 

konfor sa¤lamaktad›r. Modülasyon yapabilen kombilerdeyse, 

modülasyon aral›¤› en genifl olan kombiler 

kullan›lmal›d›r. Bu tür kombilerde max. tasarruf ve 

konfor sa¤lan›r. Bunun bir baflka özelli¤i eflanjörün daha 

düflük s›cakl›k etkisinde kalmas› ve ömrünün uzamas›d›r. 

3. S›cak su eflanjörü: Klasik s›cak su eflanjörlerinin boyutlar› 

çok ufakt›r. Bu cihazlarda eflanjörlerde çok çabuk kireçlenme 

olmaktad›r. Ayr›ca yüksek s›cakl›k, korozyona 

sebep olmaktad›r. Bu eflanjörlerin yerine serpantinli mini 

boyler kullan›lan kombiler tercih edilmelidir. Bu sistemde 

boylerde sürekli rezerv su olmas›, özellikle yaz 

mevsiminde s›cak su ihtiyac›na çabuk cevap verilebilmesi 

avantaj›n›, dolay›s›yla enerji ve sudan tasarruf edilmesini 

sa¤lar. 

4. Modern bir kombi, ar›zas›n› hata mesajlar›yla kullan›c› 

ve servise gösterebilmelidir. (Display) 

5. Mekanik kontrollü (flowing switch vb. gibi elemanlar 

kullan›lan) kombiler yerine, termostat kontrollü elektronik 

kombilerin kullan›lmas›, sistemin ihtiyaçlara çabuk 

cevap vermesi nedeniyle konfor ve ekonomi sa¤layacakt›r. 

6. Hermetik kombilerde, istendi¤inde iki ayr› baca kullan›- 


124 L 

224 L 

324 L 

424 L 

524 L 



Kazan marka ve modeline ba¤l› olarak de¤iflir. 


124 LP 

224 X 

324 X 

424 X 

524 X 


124 X - 134 

234 

334 

434 

534 

labilecek (taze hava ve egzost için) tipde konstrüksiyonlar 

seçilmelidir. ‹ç içe bacalarda egzost havas›n›n taze 

havay› ›s›tmas› sonucu fan kapasitesi düflecektir. 

7. Bacal› kombilerde, mutlaka baca sensörü kullan›lmal›d›r. 

8. Kombi cihazlar› tesisatta genelde en üst kotta oldu¤u 

için, kolay hava tahliyesi yap›labilecek çözümler tercih 

edilmelidir. 

10.1.4. Modern Düflük S›cakl›k Kazanlar› 

(Thermostream) 

Modern s›cak su kazanlar›nda y›ll›k yak›t tüketiminin ve 

çevreye verilen zarar›n en aza indirilmesi temel tasar›m hedefleridir. 

Y›ll›k yak›t giderinin azalt›lmas› anlam›nda kazan 

›s›l veriminin yükseltilmesi demek, sadece anma ›s›l 

veriminin artt›r›lmas› demek de¤ildir. Bu anlamda as›l 

önemli olan k›smi yüklerde kazan veriminin yüksek olmas›, 

düflmemesidir. Buna göre modern kazanlarda aranan 

özellikler özetle: 

- Düflük baca s›cakl›¤›, 

- Aral›kl› çal›flma kayb›n›n az olmas›, 

- Düflük su s›cakl›klar› ile çal›flma, 

- Yanma veriminin yüksek olmas›, 

- Düflük emisyon de¤erleridir. 

Kazanda su s›cakl›¤›n› mümkün oldu¤u kadar düflürmek 

için sistemden dönen düflük s›cakl›ktaki suyun kazana zarar 

vermemesi gerekmektedir. Bu söz konusu zarar, hem duman 

gazlar›n›n kondensasyonu sonucu korozyon biçiminde ve 

229

hem de so¤uk suyun s›cak yüzeylerle temas› sonucu kazanda 

›s›l floklar biçiminde olacakt›r. 

Kazana min. su girifl s›cakl›¤› üretici taraf›ndan belirlenmelidir. 

Bu s›cakl›k konstrüksiyona ve kullan›lan yak›t cinsine 

ba¤l› olarak kondensasyon ve ›s›l flok taraf›ndan belirlenir. 

Dolay›s› ile kazan tasar›m›nda min. su geri dönüfl s›cakl›¤› 

s›n›r› vard›r. 

Modern kazan tasar›m›nda bir baflka önemli konu brülördeki 

kademe say›s›d›r. Çok kademeli veya oransal brülörler 

modern ve yüksek verimli kazanlar›n vazgeçilmez elemanlar› 

olurken, düflük kademede veya düflük modülasyonda 

çal›flma s›ras›nda baca çekifli ve kazandaki yo¤uflma 

aç›s›ndan olumsuzluklar yaflanmamas› için gerekli önlemler 

al›nm›fl olmal›d›r. 

Yeni Gelifltirilen Do¤al Ak›fl ve Kar›fl›ml› Modern Kazanlar 

(Thermostream Prensibi ile Çal›flan Kazanlar) 

fiönt pompa gereksinimini ortadan kald›ran ve sistemden 

kazana suyun düflük s›cakl›klarda dönmesine izin veren 

yeni bir döküm kazan tipi çal›flma prensibi fiekil 243’de 

verilmifltir. Bu kazanda iç içe oluflturulan iki su gömle¤i 

mevcuttur. ‹çteki gömlekten (ocakla temasta) su yukar› 

do¤ru yükselirken d›fltaki gömlekten bunun yerini almak 

üzere su afla¤› iner (termosifon prensibi). Dolay›s› ile kazana 

giren so¤uk su, önce, ocaktan ›s›nm›fl olarak gelen s›cak 

su ile kar›fl›r. Belirli oranda ›s›nd›ktan sonra göreceli 

olarak so¤uk duman gazlar› ile temastaki yüzeylerden afla- 

¤› inerken biraz daha ›s›nmakta ve ›s›nm›fl su ocak yüzeyleri 

ile temas ederek yukar› yükselmektedir. Bu s›rada su 

kazan içinde en yüksek s›cakl›¤a eriflmektedir. Böylece 

bir yandan kazana giren so¤uk su ocaktan yükselen en s›cak 

su ile kar›flarak ›s›nmakta ve böylece kondensasyon 

önlenmekte; di¤er yandan ise bu su dumanla temastaki 

yüzeylerde daha da ›s›narak ocak yüzeylerine ulaflmakta 

ve böylece termal flok önlenmektedir. Bu sayede bu ka- 

fiekil 243. BUDERUS THERMOSTREAM TEKNOLOJ‹S‹ 

230 

zanlarda sistemden dönerek kazana giren su s›cakl›¤› 

15°C olabilmektedir. Bu s›cakl›k kazanda hiç bir sak›nca 

yaratmamaktad›r. 

1. So¤uk geri dönüfl suyu çok s›cak ocak yüzeyleri ile temas 

etmemektedir. 

2. Kazanda s›cakl›k d›fltan içe do¤ru kabuklar halinde simetrik 

olarak giderek artmaktad›r. Böylece ›s›l gerilmeler 

ortadan kalkmaktad›r. 

3. D›fltaki ›s› kaybeden yüzeyler kazandaki en so¤uk yüzeyler 

oldu¤undan d›fl cidar kay›plar› en aza inmektedir. 

Buna göre özetle, 

Etki: 

- ‹çten kar›flmal› dönüfl suyu s›cakl›¤› yükseltilmesi 

fiart: 

- ‹ç kar›flma etkisi için, belirli bir çal›flma veya kazan ç›k›fl 

suyu s›cakl›¤›na eriflilmelidir. 

- So¤uk startta thermostream çabuk bafllamal›d›r. Bunun 

için kazan su hacmi büyük olmamal›d›r ve su debisi az 


Sonuç: 

- Basit tesisat, robust çal›flma biçimi. 

- Geri dönüfl suyu s›cakl›¤› yükseltme gereksinimi olmamas›. 

- Tesisat su hacminden ba¤›ms›z, geri dönüfl su s›cakl›- 

¤›ndan ba¤›ms›z ve brülör kapasitesinden ba¤›ms›z çal›flma. 

460 kW’a kadar tek thermostream kazanl› normal 

su hacimli yeni tesislerde sadece, 

- Sisteme giden su s›cakl›¤› (3 yollu vana veya de¤iflken 

devirli pompa ile) 

- Kazan suyu s›cakl›¤› (kontrol paneli ile) kontrol edilir. 

Thermostream kazanlarda, 

- min. su debisi s›n›rlamas› 

- min. su geri dönüfl s›cakl›¤› s›n›rlamas› 

- min. brülör kademe gücü s›n›rlamas› yoktur. 

Kazan su ç›k›fl s›cakl›¤› ecomatic taraf›ndan kontrol edilir. 

Tablo 244 ve 245’te düflük s›cakl›k kazanlar› ile klasik 

kazanlar karfl›laflt›r›lm›flt›r. 

10.1.5. Yo¤uflmal› S›cak Su Kazanlar› 

Yo¤uflmal› tip kazanlarda baca gazlar› içindeki su buhar›n›n 

yo¤uflturulmas› sonucu yanma ürünlerinin (baca gazlar›) 

gizli ›s›s›ndan da (yo¤uflma ›s›s›) k›smen yararlan›labilmektedir. 

Bu nedenle yak›t›n alt ›s›l de¤erine göre tan›mlanan 

klasik verim, bu kazanlarda %100’ün üzerinde olabilmektedir. 

Buna göre teorik olarak elde edilebilecek ideal maksimum 

verim de¤eri, yak›t›n üst ve alt ›s›l de¤erleri aras›ndaki 

oranla belirlidir. 

Örne¤in 1 m 3 propan yand›¤› zaman duyulur ›s› olarak (alt 

›s›l de¤eri) 25.88 kW/h ›s› aç›¤a ç›kar. Teorik olarak bu ›s›n›n 

tamam›n› suya geçirebilen bir kazanda verim %100 olacakt›r. 

Ancak duman gazlar› içindeki suyu da yo¤uflturmak 

mümkün olursa, bu durumda, 1 m 3 yak›ttan gizli ›s› art› duyulur 

›s› toplam› olarak 28. 11 kW/h elde edilebilir ki bu yak›t›n 

üst ›s›l de¤eridir. Klasik verim tarifine göre, tam yo-

¤uflma yap›labilmesi halinde, böyle bir kazan›n verimi teorik 

olarak 28. 11/25.88 = %109 de¤erine ulaflabilecektir. 

Buradan da anlafl›laca¤› gibi, yo¤uflmal› kazanlarda ulafl›labilecek 

maksimum verim de¤erleri yak›t cinsine ba¤l›d›r. 

Yo¤uflmal› Kazan Sistemleri 

Bugün için Buderus “Yo¤uflmal› Kazan” ürün gam›nda sürekli 

bir biçimde tek kazanda 7 kW güçten 1500 kW güce 

kadar ürün bulunmaktad›r. Ürün gam›n›n güçlere göre da¤›l›m› 

afla¤›da verilmifltir. 

Güç Aral›¤› 

7 - 65 kW 

39 - 170 kW 

210 - 650 kW 

770 - 1500 kW 

Mamül Tipi 

Duvar Tipi Y.K. 

Yer Tipi Y.K. 

Yer Tipi Büyük Y.K. 

D.S.K. + Yo¤uflmal› Eflanjör 

Mamül Kodu 

GB 112 W 

SB 305 ve 305 U 

SB 605 ve 605 U 

SB 725 

Bu ürünleri tek bafl›na veya ayn› tip kazandan paralel ba¤l› 

bir grup olarak veya bir yo¤uflmal› kazan ile bir DSK (düflük 

s›cakl›k kazan›) birlikte olmak üzere kullanmak mümkündür. 

‹htiyac›n birden fazla kazanla karfl›lanmas›nda belirli 

avantajlar ve dezavantajlar bulunmaktad›r. Ayr›ca SB 725 

kombinasyonunda oldu¤u gibi, bir baflka imkan ise bir DSK 

arkas›na yo¤uflmal› eflanjör ba¤lamaktad›r. Her iki prensibin 

(DSK ve YK) kombinasyonu olan bu çözüm büyük kapasitelerde 

yat›r›m ekonomisi aç›s›ndan önemli bir avantaj sa¤lamaktad›r. 

Duvar Tipi Yo¤uflmal› Kazanlar (GB 112W) 

Yo¤uflmal› kazanlar›n en küçük kapasite aral›¤›nda duvar tipi 

cihazlar bulunmaktad›r. Gaz yak›t yakan bu cihazlar›n 29 kW 

ve 65 kW aras›nda farkl› anma kapasitelerinde tipleri vard›r. 

Ancak cihazlar modülasyonlu kapasite kontrolüne sahiptir. 

Minimum kapasite yukar›daki kazanlar için s›ra ile 9, 13 ve 

20 kW olup, birinci cihaz 9-29 kW aras›nda, ikinci cihaz ise 

13-43 kW aras›nda, üçüncü cihaz 20-65 kW aras›nda sürekli 

bir biçimde modüle edilebilmektedir. Sistem oda s›cakl›- 

¤›ndan kontrol alarak kapasitesini ihtiyaca göre ayarlamaktad›r. 

29 kW güçlü cihazlar›n ayr›ca entegre boylerli tipleri 

de bulunmaktad›r. 

Kullan›lan dönüfl suyu s›cakl›¤›na ba¤l› olarak cihaz verimi 

de¤iflmektedir. Döflemeden ›s›tma gibi düflük s›cakl›k ›s›tmalar›nda 

(40/30°C) baca gaz› s›cakl›¤› 38°C de¤erine kadar 

inmekte ve verim %109 de¤erine ulaflmaktad›r. 

Bu cihazlarda ateflleme elektronik olarak akkor elektrod ile 

yap›lmakta ve ön kar›fl›ml› seramik brülör kullan›lmaktad›r. 

Bu sayede tam yanma sa¤land›¤› gibi, alev s›cakl›¤› da 

düflük tutulabilmektedir. Sonuç olarak hem CO ve hem de 

NO x de¤erleri çok düflük tutulabilmektedir. Ayr›ca modülasyona 

ba¤l› olarak hava miktar› da otomatik bir sistemle 

sürekli ayarland›¤›ndan, hava fazlal›k de¤erleri optimumda 

tutulabilmekte ve su buhar› yo¤uflma s›cakl›¤› yükselmektedir. 

Cihaz›n içinde kendi dolafl›m pompas› mevcuttur. ‹lave 

pompa kullan›p kullanmad›¤›na ve boyler içinde entegre 

veya d›fl›nda ayr› oldu¤una göre dört tip flema ortaya ç›kmaktad›r. 

Kastad Sistem 

Tek döfleme tipi yo¤uflmal› kazan yerine birden fazla say›da 

duvar tipi cihaz›n paralel ba¤lanarak kaskad sistem 

oluflturulmas› belirli kapasitelere kadar yat›r›m maliyeti 

aç›s›ndan daha ekonomik olabilmektedir. Örne¤in tek 80 

kW döfleme tipi cihaz yerine iki 43 kW duvar tipi cihaz daha 

ekonomiktir. 

Tablo 246’de duvar tipi kaskad yo¤uflmal› kazanlarla döfleme 

tipi kazanlar›n karfl›laflt›rmas› verilmifltir. 

Kaskad sistemde dört cihaza kadar duvar tipi Yo¤uflmal› 

Kazan› birlikte çal›flt›rmak mümkündür. HW 4202 KSE 2 

veya HW 4204 KSE 4 özel kontrol sistemleri iki kazan› veya 

dörde kadar say›daki (3 ve 4) kazan› birlikte çal›flt›rabilmektedir. 

Kaskad Sistemin Kumandas› 

Ana kumanda paneli ile dört kazana kadar kumanda etmek 

imkan› vard›r. Kaskad sistemde çal›flan kazanlar›n günlük 

olarak otomatik rotasyonu yap›l›r. Kazan kapasitelerine kumanda 

edilir. HW 4201 paneli ile kaskad sistemi yönetmek 

için KSE modülüne ihtiyaç vard›r. KSE modülü 2 adet kazan 

için (KSE 2) ve 4 adede kadar kazana kumanda için 

(KSE 4) olmak üzere iki tipte bulunur. Kaskad sistemde bütün 

kazanlar modülasyonlu olarak çal›flt›r›lmaktad›r. Her bir 

kazan›n kumanda alabilmesi için bütün kazanlar›n KSE’ye 

ba¤lanmas› gerekmektedir. 

Kaskad Sistemin Çal›flma Prensibi 

fiekil 247’de ilk çal›flma s›ras›ndaki s›cakl›k de¤iflimleri görülmektedir. 

- ‹stenen oda s›cakl›¤›nda bir de¤iflim görüldü¤ünde ilk 

önce bir numaral› kazan devreye girer ve %100 kapasite 

ile çal›flmaya bafllar. 

- Panel, servis bölümünde girilmifl olan s›cakl›¤a ulaflma 

süresine bakar. Yine servis bölümünde girilmifl hedef süresi 

ile (fabrika ayar› 30 dk.) k›yaslar ve mevcut kazan 

kapasitesinin bu sürede olmas› gereken s›cakl›¤a ulafl›p 

ulaflamayaca¤›n› hesaplar. E¤er yetmeyece¤ine karar verirse, 

di¤er kazan› devreye sokar. 

- Bu ifllemi, tesisat› istenilen s›cakl›¤a, belirlenen sürede 

ulaflt›racak flekilde, ›s› ihtiyac›n› karfl›lay›ncaya kadar 

fiekil 247. ‹LK ÇALIfiMA SIRASINDA 

SICAKLIK DE⁄‹fi‹M‹ 

231

232 

Tablo 244. ISISAN BUDERUS THERMOSTREAM DÖKÜM KAZANLAR ‹LE KLAS‹K DÖKÜM KAZANLARIN 



Kriteri 

Dönüfl Suyu 

S›cakl›k 

Kontrolü 

Verim 

Yak›t Tüketimi 


Maliyeti 

Çoklu Kazan 

Sistemleri 

Is›san Buderus Thermostream Teknolojisi 

a- Minimum kazan dönüfl suyu s›cakl›¤› s›n›rlamas› 

yok. Kazana dönüfl suyu s›cakl›¤› 20°C de olabilir. 

b- Kazandan sirküle etmesi gereken su için 

minimum debi s›n›rlamas› yok. 

c- Dolay›s›yla flönt pompa (dönüfl suyu s›cakl›¤›n› 

ve debisini artt›r›c› pompa) gereksinimi yoktur. 

3 yollu vana by pass devreleri tam aç›k durumda ise 

kazandan geçen suyun debisi s›f›r olabilir. Buderus 

Thermostream kazanlar›nda do¤al sirkülasyon 

oldu¤u için, sirküle eden suyun debisi s›f›r 

oldu¤unda sorun olmaz. 

Verim : %96,5 

a- Thermostream kazanlar›n özel dilim 

konstrüksiyonu sayesinde ›s› transferi maksimum 

seviyededir. 

b- Baca gaz› s›cakl›klar› hem tam yükte hem de 

k›smi yükte daha düflüktür. 

c- Kazan içinde yer alan özel baca gaz› 

yönlendiricileri sayesinde ›s› transferi daha iyi 

gerçekleflir. 

d- Buderus kazan dilimlerinin d›fl bölmelerinden en 

düflük s›cakl›ktaki su dolaflt›r›l›r ve bu sayede 

(mükemmel ›s› yal›t›m› ile birlikte) ›s› kay›plar› en 

aza indirilmifltir. 

e- Çok kazanl› sistemlerde ise ; iki yollu motorlu 

vana kullanarak; çal›flmayan kazanlardan s›cak su 

dolafl›m› önlenir ve bu kazanlar›n durma kay›plar› 

oluflmaz. 

f- Bölge ›s›tmas›nda ise, 90/30°C sistemler 

kullan›larak pompa kapasiteleri üçte bire kadar 

azalt›labilir. Pompalama enerjisinden büyük ölçüde 

ekonomi sa¤lanabilir. 

g- Verim %96,5 de¤erine ç›kar ve en az yak›t ile 

ideal ›s›nma gerçekleflir. 

h- Dönüfl suyu s›cakl›¤›n›n düflük olabilmesi , y›ll›k 

verimin en yüksek oranda gerçekleflmesini sa¤lar. 

a- fiönt pompa gerekmedi¤i için, ilk yat›r›m maliyeti 

görünen maliyetin alt›ndad›r. 

b- Büyük bina ve bölge ›s›tmas›nda kullan›m 

flartlar›na ba¤l› olarak 90/55 , 90/40 ve hatta 90/30 

sistemler seçilerek, boru çaplar›, fittings çaplar›, ›s› 

izolasyonlar›, galeri maliyetleri çok azalt›labilir. 

a- Çok kazanl› sistemlerde tesisatta her kazan›n 

ç›k›fl›na bir adet iki yollu vana konularak sistem 

çözülebilmektedir. 

b- Denge deposu gerekmez. Projelendirme 

kolaylafl›r, hata riski azal›r, 

Klasik Kazan Sistemleri 

a- Kazana dönen suyun s›cakl›¤› do¤al gaz ve LPG 

de 55°C alt›nda ise yo¤uflma olabilir. Kazan ömrü 

k›sal›r, brülör ar›zalar› oluflabilir. 

b- Kazana dönen suyun debisi toplam debinin 

%30’unun alt›nda ise , genellikle kazanda afl›r› lokal 

›s›nmalar olur, termal floklar oluflur, kazan ömrü 

k›sal›r. 

c- Çözüm flönt pompa ve aksesuarlar›n› 

kullanmakt›r. Bu da ilk yat›r›m maliyetini art›r›r. ‹lave 

alan gerekir ve iflletmede sürekli ilave enerji tüketimi 

(pompa) oluflur. 

Kazan marka ve modeline göre de¤iflir. 

Klasik kazanlarda dönüfl suyu ile baca gaz›n›n 

temas› sa¤lanmaz, içlerinde özel baca gaz› 

yönlendiricileri de bulunmad›¤›ndan verim de¤erleri 

daha düflüktür. Verim de¤eri kazan›n tipine, 

markas›na ve kalitesine ba¤l› olarak de¤iflir. 



gereklidir. 


maliyeti . 

fiönt pompa .....................................................1 Ad. 





Çekvalf.............................................................1 Ad. 



Boru , fittings , vana vs. montaj iflçili¤i ............1 Tk. 


Elektrik Tesisat›................................................1 Tk. 



c- Bölge ›s›tmas› ilk yat›r›m maliyetleri de 90/70°C 

sistem kullan›laca¤› için daha fazlad›r. 

a- Çok kazanl› sistemlerde, her kazan için en az bir 

ç›k›fl pompas› ve vana- çek valf gurubu gereklidir. 

b- Bir adet denge kab› imal ve monte edilir. 

c- Ayr›ca bu pompalar›n elektrik sarfiyat› iflletme 

maliyetine eklenecektir.




Kriteri 

Çoklu Kazan 

Sistemleri 

‹flletme 

Maliyeti ve 

Elektrik 

Sarfiyat› 




Ar›za Riski 

Döküm 

Kalitesi 

Ömür 

Kapasite 

Aral›¤› 

Kazan Durma 

Kay›plar› 


c- Kazan dairesinde yer kayb› en aza iner. 

d- Özellikle bölge ›s›tmas›nda ve çok zonlu 

sistemlerde tek kollektör tesisat›n›n yap›lmas›na 

olanak sa¤lar, ilk yat›r›m ve iflletme maliyetlerini çok 

ciddi ölçüde azalt›r. 

Standart giderler haricinde ek maliyet yoktur. 

Not : Müstakil konutlarda elektrik sarfiyat›n›n 

ortalama %10-%15’i , apartmanlarda ise %5-%8’i 

sirkülasyon pompalar› taraf›ndan tüketilir. 

a- fiönt pompa kullan›lmad›¤›ndan ar›za riski çok 

daha azd›r. 

b- Servis ihtiyac› daha azd›r. 

c- ‹flletme emniyeti tam olarak sa¤lanm›flt›r. 

d- ‹flletmenin flönt ve aksesuarlar› nedeniyle 

kesintiye u¤ramas› ihtimali yoktur. 

a- Buderus kazanlarda GL 180 M özel 

alafl›ml› esnek dökme demir kullan›lmakta-d›r. 

b- Bu alafl›m k›r döküm (GG-25)’e göre %40 daha 

esnek olup, termal gerilmelere çok dayan›kl›d›r. 

c- Döküm üst yüzeyi korozyon önleyici koruyucu 

kabuk (Barrier skin) ile kapl›d›r. 

d- Çok uzun y›llar kullanmak üzere imal edilmifltir. 

Buderus kazanlar›n ömrü normal koflullarda 30 

y›ldan fazlad›r. Hatta 66 y›l kullan›lm›fl ve halen 

sa¤lam olarak duran Buderus kazan dilimleri Is›san 

showroom’larda görülebilir. Buderus kazanlar›n çok 

uzun ömürlü olmalar›n›n üç önemli nedeni vard›r. 

a- GL-180 M özel alafl›m esnek döküm. 

b- Döküm ifllemi sonunda oluflan korozyona dirençli 

kabuk 

c- Kazan Konstrüksiyonu : Buderus kazanlar›n etiket 

de¤erleri , o kazan›n verebilece¤i en yüksek 

kapasite de¤eri de¤ildir. Etiket de¤eri : yak›t 

sarfiyat›, kazan ömrü ve kazan bedelinin optimum 

olaca¤› de¤erde seçilir. Buderus kazanlardan etiket 

de¤erinin çok üzerindeki kapasiteleri almak 

mümkündür. Bunun kan›t› ise Buderus kazanlar›n 

düflük gaz taraf› dirençleridir. 

Buderus dökme dilimli kazanlarda ayn› seri 

kazanlar›n en büyük / en küçük kapasite oran› iki 

veya alt›ndad›r. Kazanlar zorlanarak seçilmez. 

Thermostream kazanlar›n özel dilim 

konstrüksiyonlar› sayesinde su hacmi azalt›lm›flt›r ve 

daha so¤uk olan su d›fl taraftad›r. Bu flekilde brülör 

sustu¤unda kazan gövdesinden ortama yay›lan ›s› 

(kazan durma kayb›) en aza indirilmifltir. 

Kazan s›cakl›¤›, Ecomatic panel sayesinde y›l›n 

%75’inden fazla sürede 20-50°C aral›¤›nda 

olaca¤›ndan, kay›plar en aza iner. 

Panel optimizasyon özelli¤i sayesinde kazan açma- 


d- Biraz daha büyük kazan dairesi alan›na ihtiyaç 

vard›r. 

e- Daha fazla say›da pompa kullan›ld›¤› için servis - 

bak›m s›kl›¤› ve iflletme maliyeti daha fazlad›r. 

fiönt pompan›n elektrik tüketimi ve servis giderleri 

iflletme maliyetini artt›r›r. 

Not : Müstakil konutlarda elektrik sarfiyat›n›n 

ortalama %10-%15’i , apartmanlarda ise %5-%8’i 

sirkülasyon pompalar› taraf›ndan tüketilir. 

a- fiönt pompan›n ar›za yapma riski çok az da olsa 

vard›r. 

b- Bu durumda hem pompa için servis ihtiyac› artar 

hem de kazan riske girer. 

c- Çelik ve ya döküm kazanlarda e¤er kazana so¤uk 

su dönerse; kazanda termal gerilmeler ve 

kondanzasyon oluflabilir. Bu hem iflletmeyi kesintiye 

sokarak konforsuzluk yaratabilir , servis giderlerini 

art›rabilir ve yüksek tamirat masraflar›na yol açabilir. 

d- Özellikle çelik kazanlarda yo¤uflma nedeniyle 

kazan borular›n›n delinmesi çok s›k rastlanan bir 

durumdur. Kimi zamanlarda kazan›n de¤ifltirilmesi 

bile gerekir. 

a- Klasik döküm kazanlar , k›r döküm (GG-25)’den 

imal edilirler. 

b- GG-25 termal floklara çok dayan›kl› de¤ildir ve 

k›r›lgand›r. Kolay çatlar. 

c- Korozyona direnci daha az olan bir malzemedir. 

Ömür, kazan konstrüksiyonuna ve imalat kalitesine 


a- Kazan iflletme flartlar› flönt pompa v.b. 

elemanlarla do¤ru kontrol edilmezse veya bu 

elemanlarda ar›za oluflursa, yamulma dilim çatla¤› 

gibi riskler oluflur; ömür daha da k›sal›r. 

b- K›r döküm (GG-25) malzemenin termal floklara ve 

korozyona direnci daha az oldu¤u için ömrü daha 

k›sad›r. 

c- Gaz taraf› direnci daha yüksektir. Bir döküm 

kazan›n gaz taraf› direnci yüksek ise , kazan 

zorlanarak seçilmifl , yak›t sarfiyat› daha fazla, ömür 

daha k›sa ve ses daha fazla olacak demektir. 

En büyük / en küçük kapasite oran› marka ve 

modele göre de¤iflir. Gaz taraf› dirençleri çok artar, 

ömür k›sal›r, ses ve yak›t sarfiyat› artar. 

Kazan durma kay›plar› kazan marka ve modeline 

ba¤l› olarak genelde daha yüksektir. 

233

234 




Kriteri 

Kazan Durma 

Kay›plar› 

Baca 


Kriteri 

Dönüfl Suyu 

S›cakl›k 

Kontrolü 

Verim 



Maliyeti 


kapatma saatlerini en optimum flekilde belirler. 

At›k ›s› kullan›m› boyler ›s›tmas›nda da 

kullan›lmaktad›r. 

Baca gaz› s›cakl›klar› daha düflüktür. 


Baca gaz› s›cakl›klar› daha yüksektir. 

Tablo 245. ISISAN BUDERUS THERMOSTREAM ÇEL‹K KAZANLAR ‹LE KLAS‹K KAZANLARIN 


Is›san Buderus Thermostream Çelik Kazanlar 

a- Minimum kazan dönüfl suyu s›cakl›¤› s›n›rlamas› 

yok. Kazana dönüfl suyu s›cakl›¤› 20°C de olabilir. 

b- Kazandan sirküle etmesi gereken su için 

minimum debi s›n›rlamas› yok. 

c- Dolay›s›yla flönt pompa (dönüfl suyu s›cakl›¤›n› 

ve debisini artt›r›c› pompa) gereksinimi yoktur. 

3 yollu vana by pass devreleri tam aç›k durumda ise 

kazandan geçen suyun debisi s›f›r olabilir. Buderus 

Thermostream kazanlarda do¤al sirkülasyon oldu¤u 

için, sirküle eden suyun debisi s›f›r oldu¤unda sorun 

olmaz. 

Verim : %96 

a- Thermostream kazanlar›n özel yap›s› sayesinde 

›s› transferi maksimum seviyededir. 

b- Baca gaz› s›cakl›klar› hem tam yükte hem de 

k›smi yükte daha düflüktür. 

c- Kazan içinde yer alan özel 3 katmanl› kompozit 

borular (2 boru aras›nda metal flerit ve hava 

bofllu¤u) ve borular içinde bulunan paslanmaz 

çelik türbülatörler sayesinde ›s› transferi daha iyi 

gerçekleflir. 

d- Kompozit borular›n üst taraf›nda yer alan su 

yönlendirme plakas› çevresinde en düflük 

s›cakl›ktaki su dolaflt›r›l›r ve bu sayede 

(mükemmel ›s› yal›t›m› ile birlikte) ›s› kay›plar› en 

aza indirilir. 

e- Çok kazanl› sistemlerde ise; çal›flmayan 

kazanlardan s›cak su dolaflt›r›lmaz ve bu 

kazanlar›n durma kay›plar› oluflmaz. 

f- Bölge ›s›tmas›nda ise, 90/30°C sistemler 

kullan›larak pompa kapasiteleri üçte bire kadar 

azalt›labilir. Pompalama enerjisinden büyük ölçüde 

ekonomi sa¤lanabilir. 

g- Verim %96 de¤erine ç›kar ve en az yak›t ile 

ideal ›s›nma gerçekleflir. 

h- Dönüfl suyu s›cakl›¤›n›n düflük olabilmesi , 

y›ll›k verimin en yüksek oranda gerçekleflmesini 

sa¤lar. 

a- fiönt pompa gerekmedi¤i için, ilk yat›r›m maliyeti 

görünen maliyetin alt›ndad›r. 

b- Bölge ›s›tmas›nda kullanma flartlar›na ba¤l› 

olarak 90/55, 90/40 ve hatta 90/30°C sistemler 

seçilerek, boru çaplar›, fittings çaplar›, ›s› 

izolasyonlar›, galeri maliyetleri çok azalt›labilir. 

Klasik Çelik Kazan Sistemleri 

a- Kazana dönen suyun s›cakl›¤› do¤al gaz ve LPG 

de 55°C alt›nda ise yo¤uflma olabilir. Kazan ömrü 

k›sal›r , brülör ar›zalar› oluflabilir. 

b- Kazana dönen suyun debisi toplam debinin 

%30’unun alt›nda ise , genellikle kazanda afl›r› lokal 

›s›nmalar olur , termal floklar oluflur , kazan ömrü 

k›sal›r. 

c- Çözüm flönt pompa ve aksesuarlar›n› 

kullanmakt›r. Bu da ilk yat›r›m maliyetini art›r›r. ‹lave 

alan gerekir ve iflletmede sürekli ilave enerji tüketimi 

(pompa) oluflur. 

Kazan marka ve modeline göre de¤iflir. 

Klasik kazanlarda dönüfl suyu ile baca gaz›n›n 

temas› sa¤lanmaz, içlerinde özel baca gaz› 

yönlendiricileri de bulunmad›¤›ndan verim de¤erleri 

daha düflüktür. Verim de¤eri kazan›n tipine, 

markas›na ve kalitesine ba¤l› olarak de¤iflir. 



gereklidir. 


maliyeti . 

fiönt pompa .....................................................1 Ad. 



(Kontrol paneline ilave edilir) 


Çekvalf.............................................................1 Ad.


Kriteri 


Maliyeti 

Çoklu Kazan 

Sistemleri 

‹flletme 

Maliyeti ve 

Elektrik 

Sarfiyat› 




Ar›za Riski 

Ömür 

Kapasite 

Aral›¤› 

Kazan Durma 

Kay›plar› 




a- Çok kazanl› sistemlerde tesisatta her kazan›n 

ç›k›fl›na bir adet iki yollu vana konularak sistem 

çözülebilmektedir. 

b- Denge deposu gerekmez. Projelendirme 

kolaylafl›r, hata riski azal›r. 

c- Kazan dairesinde yer kayb› en aza iner. 

d- Özellikle bölge ›s›tmas›nda ve çok zonlu 

sistemlerde tek kollektör tesisat›n›n yap›lmas›na 

olanak sa¤lar, ilk yat›r›m ve iflletme maliyetlerini çok 

ciddi ölçüde azalt›r. 

Standart giderler haricinde ek maliyet yoktur. 

a- fiönt pompa kullan›lmad›¤›ndan ar›za riski çok 

daha azd›r. 

b- Servis ihtiyac› daha azd›r. 

c- ‹flletme emniyeti tam olarak sa¤lanm›flt›r. 

d- ‹flletmenin flönt ve aksesuarlar› nedeniyle kesintiye 

u¤ramas› ihtimali yoktur. 

e- Kazan kapa¤› sa¤a ve sola aç›labilir. 

Buderus kazanlar›n ömrü normal koflullarda 20 y›ldan 

fazlad›r. Buderus kazanlar›n çok uzun ömürlü 

olmalar›n›n iki önemli nedeni vard›r. 

a- Yanma odas› yüksek kaliteli kazan çeli¤inden imal 

edilmifltir. 

b- Kazan konstrüksiyonu : Buderus kazanlar›n etiket 

de¤erleri , o kazan›n verebilece¤i en yüksek kapasite 

de¤eri de¤ildir. Etiket de¤eri : yak›t sarfiyat› , kazan 

ömrü ve kazan bedelinin optimum olaca¤› de¤erde 

seçilir. Buderus kazanlardan etiket de¤erinin çok 

üzerindeki kapasiteleri almak mümkündür. Bunun 

kan›t› ise Buderus kazanlar›n düflük gaz taraf› 

dirençleridir. 

SE serisi Thermostream çelik kazanlarda 1600 kW 

(1.400.000 kcal/h), S 825 serisi çelik kazanlarda ise 

9300 kW (8.000.000 kcal/h) kapasitede kazan 

bulunmaktad›r. 

Thermostream kazanlar›n özel yap›lar› sayesinde su 

hacmi azalt›lm›flt›r ve daha so¤uk olan su d›fl 

taraftad›r. Bu flekilde brülör sustu¤unda kazan 

gövdesinden ortama yay›lan ›s› (kazan durma kayb›) 

en aza indirilmifltir. 

Kazan s›cakl›¤› , Ecomatic panel sayesinde y›l›n 




Boru , fittings , vana vs. montaj iflçili¤i ............1 Tk. 


Elektrik tesisat› ................................................1 Tk. 



c- Bölge ›s›tmas› ilk yat›r›m maliyetleri de 90/70°C 

sistem kullan›laca¤› için daha fazlad›r. 

a- Çok kazanl› sistemlerde, her kazan için en az bir 

ç›k›fl pompas› ve vana- çek valf gurubu gereklidir. 

b- Bir adet denge kab› imal ve monte edilir. 

c- Ayr›ca bu pompalar›n elektrik sarfiyat› iflletme 

maliyetine eklenecektir. 

d- Biraz daha büyük kazan dairesi alan›na ihtiyaç 

vard›r. 

e- Daha fazla say›da pompa kullan›ld›¤› için servis - 

bak›m s›kl›¤› ve iflletme maliyeti daha fazlad›r. 

fiönt pompan›n elektrik tüketimi ve servis giderleri 

iflletme maliyetini artt›r›r. 

a- fiönt pompan›n ar›za yapma riski çok az da olsa 

vard›r. 

b- Bu durumda hem pompa için servis ihtiyac› artar 

hem de kazan riske girer. 

c- Kazanlarda e¤er kazana so¤uk su dönerse; 

kazanda termal gerilmeler ve kondanzasyon oluflabilir. 

Bu hem iflletmeyi kesintiye sokarak konforsuzluk 

yaratabilir, servis giderlerini art›rabilir ve yüksek 

tamirat masraflar›na yol açabilir. 

d- Çelik kazanlarda yo¤uflma nedeniyle kazan 

borular›n›n delinmesi çok s›k rastlanan bir durumdur. 

Kimi zamanlarda kazan›n de¤ifltirilmesi bile gerekir. 

Ömür, kazan konstrüksiyonuna ve imalat kalitesine 


a- Kazan iflletme flartlar› flönt pompa v.b. elemanlarla 

do¤ru kontrol edilmezse veya bu elemanlarda ar›za 

oluflursa, delinme gibi riskler oluflur; ömür daha da 

k›sal›r. 

b- Kalitesiz çelik malzemenin termal floklara ve 

korozyona direnci daha az oldu¤u için ömrü daha 

k›sad›r. 


a- Kazan durma kay›plar› kazan marka ve modeline 

ba¤l› olarak genelde daha yüksektir. Dolay›s›yla baca 

daha k›sa sürede zarar görebilir. 

b- ‹yi yal›t›lm›fl ve bina içinden geçen çok art›rarak 

konforu bozabilir. 

235


Kriteri 

Kazan Durma 

Kay›plar› 

Baca 

Nakliye- 

Montaj 

236 




%75’inden fazla sürede 20-50°C aral›¤›nda 

olaca¤›ndan, kay›plar en aza iner. 

Panel optimizasyon özelli¤i sayesinde kazan açma - 

kapatma saatlerini en optimum flekilde belirler. 

At›k ›s› kullan›m› boyler ›s›tmas›nda da 

kullan›lmaktad›r. 

Baca gaz› s›cakl›klar› daha düflüktür. 

Baca ömrü daha fazlad›r 

a- Kompakt yap›s› sayesinde tafl›ma ve yerlefltirme 

kolayd›r. 

b- Basit ve h›zl› montaj (tüm ba¤lant›lar montaja 

haz›r) imkan› sa¤lar. 


Baca gaz› s›cakl›klar› daha yüksektir. 


Tablo 246. ISISAN BUDERUS DUVAR T‹P‹, YO⁄UfiMALI KASKAD S‹STEMLER‹ ‹LE DÖfiEME T‹P‹ KAZANLARIN 

KARfiILAfiTIRMASI (YAKIT C‹NS‹, DO⁄AL GAZ VEYA LPG) 


Kriteri 

Kazan Verimi 


Kapasite 

Aral›¤› ve 

Kullan›m 

Yerleri 

Is›san Buderus %109 Verimli 

Duvar Tipi Kaskad Sistemler 

Baca gaz›ndaki gizli ›s›y› ald›¤› için (bu kazanlar 

klasik kazanlarda bacadan at›lan su buhar›n› 

yo¤uflturup, buhar›n ›s›s›n› geri al›yor) verim çok 

yüksektir. 

Baca gaz› s›cakl›¤› , kazan dönen su s›cakl›¤›n›n 

yaklafl›k olarak 5°C üzerindedir. Kazana dönen 

suyun s›cakl›¤› 40°C oldu¤unda ise , baca gaz› 

s›cakl›¤› 43°C (∆t = 3°C)’ dir. 

Kaskad sistemlerde verim %109 lara ulaflmaktad›r. 

Otoyolda ekonomik h›zda 100 km. mesafeyi hiç 

frene basmadan giden bir arac›n yakt›¤› yak›t , flehir 

içinde 100 km. mesafeyi k›rm›z› ›fl›klarda durup 

kalkarak kat eden araca göre daha az olacakt›r. 

Kazanlarda her durma ve kalkma an›nda kötü 

yanma oluflur. 

Modülasyon sayesinde 

a- Kazan , alevi ihtiyaca göre ayarl›yor. Is›tma veya 

s›cak su ihtiyac› az oldu¤unda alevi k›sarak yüksek 

verimin süreklili¤ini sa¤lar, yak›t sarfiyat› ve ar›za 

riski azal›r. 

b- Kurum oluflmaz. 

c- Is›tma ihtiyac› azald›¤›nda ; yak›t, ve hava 

miktar›n› azalt›p, alevi k›sar. Çal›flan kazan adedini 

de azaltarak (S›ra kontrol sistemi ile) düflük 

kapasitelerde yanma devam eder. 

d- Özel devreye girme - ç›kma mant›¤› sayesinde 

sistem her zaman ›s› ihtiyac›n› karfl›layacak flekilde 

çal›fl›r. 

e- Modülasyonlu brülör kullan›m›nda tam yo¤uflma 

miktar› tek kademeli brülör kullan›m›na göre % 76 

daha fazlad›r ve yak›t tüketimi çok azalt›lm›flt›r. 

f- S›cak kullan›m suyu ihtiyac› tek kazanla 

sa¤lanabildi¤inden yak›t ekonomisi artt›r›lm›flt›r. 

a- 56.000 Kcal/h kapasiteye kadar tekli duvar tipi 

kazan ile 1000 m2 ye kadar villalar veya 8 daireli 

apartmanlar›n ›s›t›lmas› ve s›cak su temini için. 

b- 225.000 kcal kapasiteye kadar kaskat sistem ile 

yaklafl›k olarak 35 daireye kadar olan apartman 

veya eflde¤er binalar›n ›s›t›lmas› ve s›cak su temini 

için. 

c- 450.000 kcal kapasiteye kadar double kaskat 


(Döfleme Tipi) 

Üflemeli brülörlü kazanlarda verim de¤erleri üretici 

firmalar taraf›ndan ilan edilmektedir. Burada dikkat 

edilmesi gereken husus, emniyetli ve uzun ömürlü 

bir iflletmenin de sa¤lanabilmesi flart›d›r. Klasik tip 

kazanlarda yo¤uflma an›nda verim ilk planda yüksek 

gözükse de , kazan çok k›sa sürede hurda 

olabilmektedir. Klasik tip kazanlara “yo¤uflmaya izin 

verilmemesi gereken kazanlar” da diyebiliriz. Klasik 

kazanlarda kazan verimi %90 mertebelerindedir. 

Is›tma sezonu boyunca kazan kapasitesi ›s›tma 

ihtiyac›na göre ayarlanamad›¤›ndan, y›ll›k verim 

daha da düflük olacakt›r. 

Bu tip kazanlarda baca gaz›ndaki su buhar› d›flar›ya 

at›lmal›d›r ve bu flekilde gizli ›s› kullan›m› mümkün 

olmamaktad›r. 

Üflemeli brülörlü kazanlar her kapasitede 

üretilmektedir. 

Atmosferik kazanlar 2’li 3’lü veya 4’lü gruplar halinde 

12 kademe kontrolü yapabilecek flekilde ba¤lanarak, 

büyük kapasite ihtiyaçlar›na cevap verebilmektedir. 

Bu sistemde de kaskad sistemler kadar hassas 

olmasa da , kademe kontrolü yap›larak yüksek 

iflletme verimi elde edilebilmektedir.


KARfiILAfiTIRMASI (YAKIT C‹NS‹, DO⁄AL GAZ VEYA LPG) (Devam) 


Kriteri 

Kapasite 

Aral›¤› ve 

Kullan›m 

Yerleri 

Kazan Yap›s› 

Ömür 

Baca 

Ba¤lant›s› 

Ses 

(Gürültü) 


Duvar Tipi Kaskat Sistemler 

sistemi ile 70 daireye kadar olan apartman veya 

eflde¤er binalar›n ›s›t›lmas› ve s›cak su temini için. 

Kazanlarda yo¤uflma oluflumunu destekleyici 

(Ters Ak›m Prensibi ) bir yap› vard›r. Ayn› zamanda 

serpantin üzerinde bulunan yo¤un kanatç›k düzeni 

›s› iletimini maksimum düzeye ç›kartmaktad›r. Bu 

Magnezyum-Silisyum-Alüminyum alafl›m› özel 

döküm malzeme termal gerilmelere çok dayan›kl›d›r. 

a- Buderus’un 1980 y›l›nda imal etti¤i duvar tipi 

kazanlar halen çal›flmaktad›r. 

b- Buderus duvar tipi %109 verimli kazanlar›n ömrünün 

normal koflullarda 30 y›ldan fazla olaca¤›n› tahmin ediyoruz. 

c- Kazan gövdesi magnezyum , alüminyum ve silis 

alafl›m›d›r. (BMW - Mercedes , Audi motor bloklar› da 

benzer alafl›mdan imal ediliyor.) 

Kazanlar birbirinden ba¤›ms›z hermetik veya bacal› 

olarak çal›flt›rabilir veya ortak bir kollektör yaparak 

oraya ba¤lanabilir. 

Önemli nokta , oluflan yo¤uflma suyunun drene 

edilebilmesidir. 

Baca paslanmaz çelik, cam, vb. yo¤uflmadan 

etkilenmeyecek malzemeden yap›lmal›d›r. 

Gerekli baca kesiti klasik sistemler ile ayn› veya 

biraz daha küçük olabilir. 

a- Kazanlara ayr› ayr› baca yap›labilir. 

b- Tüm kazanlar›n gaz ç›k›fllar› ortak bir bacaya 

ba¤lanabilir. 

c- Hermetik baca ba¤lant›s› yap›labilir. Yani d›fl hava 

ortak bir baca borusu ile kazanlara ba¤lan›r , 

kazanlar›n gaz ç›k›fllar› da ortak bir duman kanal›na 

ba¤lan›p , ayn› yerden d›flar›ya at›labilir. 

Hermetik baca ba¤lant›s› yüksek binalar›n 

aras›ndaki veya yüksek bir yamac›n alt›ndaki düflük 

kottaki bir binan›n baca ba¤lant›s› için idealdir. 

d- D›fl hava ortak bir baca borusu ile kazanlara 

ba¤lan›r , kazanlar›n gaz ç›k›fllar› ise bir boru ile 

toplan›p ortak bacaya veya ayr› ayr› bacalara 

ba¤lan›r. 

Bu tip ba¤lant› özellikle toprak alt›ndaki LPG 

kullan›lan kazan dairelerinde daha emniyetli bir 

kullan›m sa¤lar. (Kapal› sistem) 

Buderus % 109 verimli yo¤uflmal› duvar tipi kazan 

kullan›lmas› halinde ses problemi oluflmaz. 

Atmosferik kazanlardan da sessiz çal›fl›rlar. 

Ses seviyesi tam kapasitede 38 dBA, ara 

kapasitede 23 dBA de¤erindedir. Kütüphanelerde 

ses seviyesinin 45 dBA s›n›r›n›n alt›nda olmas› 

gerekti¤i göz önüne al›n›rsa, sistemin çok sessiz 

çal›flt›¤›n› söyleyebiliriz. 



a- Piyasadaki döküm kazanlar genelde GG 25 k›r 

dökümden imal edilirler, ›s›l floklara ve termal 

gerilmelere dayan›kl› de¤ildirler. 

b- Buderus ise döküm kazanlar›nda GL 180M özel 

döküm kokteylini kullanmaktad›r. Bu alafl›m normal 

k›r dökme demire göre %40 daha esnek olup, 

üzerindeki koruyucu kabuk (Barrier skin) korozyon 

dayan›m› sa¤lar. 

Bu kazanlarda kazan içinde yo¤uflma oluflumu 

istenmez, çünkü bu asidik yo¤uflma çelik ve döküm 

kazanlarda korozyona sebep olur. 

a- Klasik tip kazanlarda ömür , kazan imalat 

kalitesine ba¤l› olarak de¤iflmektedir. 

b- Kaliteli ve özel döküm GL-180 M (%40 daha 

esnek döküm) teknolojisi ile üretilen Buderus 

döfleme tipi kazanlarda da ömür normal koflullarda 

30 y›ldan fazlad›r. 

a-Üflemeli brülörlü kazanlarda da yo¤uflmadan 

etkilenmeyecek baca (genellikle paslanmaz çelik) 

kullan›m› flartt›r. Bacada yo¤uflma ve sese yönelik 

ek tedbirler düflünülmeli , bu amaca yönelik olarak 

çift cidarl› , izolasyonlu baca kullan›lmal›d›r. Bu tip 

kazanlarda bir baca ak›m sigortas› olmad›¤› için 

yanl›fl boyutland›r›lm›fl bir bacada çok fazla çekifl 

halinde yüksek kay›plar , çok düflük çekifl halinde 

kazan›n zarar görmesi (kavrulma , termik korozyon , 

e¤ilme vb.) gibi problemlerle karfl›lafl›lmaktad›r. Baca 

çekifli d›fl hava s›cakl›¤›na ba¤l› olarak sürekli 

de¤iflti¤i için , kazan verimi de de¤iflir. 

b- Kaliteli atmosferik brülörlü kazanlarda yanma için 

gerekli olan hava , do¤al baca çekifli ile sa¤lan›r. 

Atmosferik kazanlar›n fazla baca çekiflinden 

etkilenmemesi için kullan›lan hava ak›m sigortas› 

(davlumbaz) sayesinde hem hava fazlal›k katsay›s› 

sabit kalarak verim bozulmaz , hem de davlumbaz 

üzerinden al›nan ikincil hava ile bacadaki su buhar› 

oran› azalt›l›r ve yo¤uflma en aza indirilir. Binalarda 

mevcut baca sa¤lamsa ve yeterli boyutta ise , 

paslanmaz çelik baca kullan›lmadan mevcut bina 

bacas› belirli bir süre kullan›labilir. 

a- Üflemeli brülörlü kazanlardaki fan sesi, yanma 

sesi ve titreflim rahats›zl›k yaratmaktad›r. Özellikle 

domestik uygulamalarda kazan dairesine bitiflik 

dairelerde ve baca kanal›yla yanma sesinin ulaflt›¤› 

üst katlarda (özellikle düflük frekansl› sesler) ciddi 

sorunlar yaflanmakta , önlem olarak brülör ve baca 

susturucular› kullan›lmas› da gürültüyü tümüyle 

önlemede yetersiz kalmaktad›r. Bu önlemler ayr›ca 

ek maliyetler de getirmektedir. 

b- Buderus atmosferik brülörlü kazanlar, fans›z ve motorsuz 

brülör yap›lar› sayesinde sessiz çal›fl›rlar .Yeni 

atmosferik brülör dizayn› sayesinde yanma sesi kazan›n 

yan›nda dahi hissedilemeyecek seviyeye azalt›lm›flt›r. 

237

238 




Kriteri 

Emniyet 

Düflük Gaz 

Bas›nc›nda 

Çal›flma 

Yedekleme 

Olana¤› 

Çat› Kazan 

Dairesine 

Uygunluk 

Otomatik 

Kontrole 

Uygunluk 

Konfor 



21. Yüzy›l teknolojisi ile üretilen Buderus duvar tipi 

kaskat sistemler çok emniyetlidir. Tam güvenlik 

sistemi ve düflük gaz bas›nc›nda çal›flma özelli¤i ile 

en güvenli çal›flma flartlar›n› sa¤lar. Tam güvenlik 

demode flow-sw›tch yerine, eflanjör üzerinde üç ayr› 

noktadaki sensörle daha iyi sa¤lanabilmekte ve bu 

sayede kazan›n girifl-ç›k›fl vanalar› kapal› bile olsa 

mikro ifllemci kontrolü, brülörü devreden ç›karmakta 

ve patlama vb. tehlikeleri önlemektedir. Kazanlar›n 

su ve gaz hacimlerinin az olmas› da ek bir do¤al 

emniyet sa¤lar. Ayr›ca bu kazanlar hermetik olarak 

da kullan›labilirler. (Böylece yanma ifllemi oda 

havas›ndan tamamen ba¤›ms›z hale gelir) 

a- Do¤al gaz ile çal›flma bas›nc› : 21 mbar. 

b- Ancak do¤al gaz›n bas›nc› 7 mbar’a düflünceye 

kadar çal›fl›r. 

c- Üst çal›flma bas›nc› : 50 mbar. 

d- LPG tank› ile çal›flt›r›ld›¤›nda ise , depodaki gaz 

azald›¤›nda da çal›flabilir. Sistem durmaz , depoya 

yeni gaz dolumundan etkilenmez. 

Sistemde bir kazan devre d›fl› kal›rsa , kesintiye 

u¤ramaks›z›n di¤er kazanlar özel kontrol panelleri 

sayesinde çal›flmaya devam etmektedir. 

a- Kaskat sistemler hafif Magnezyum-Silisyum- 

Alüminyum alafl›m yap›lar› sayesinde çok hafif 

olduklar›ndan ve hermetik veya bacal› ba¤lant› 

yap›labildi¤inden çat› kazan daireleri uygulamalar› 

için de ideal çözümü oluflturur. 

b- Çok sessiz çal›flmalar› ek bir avantaj 

sa¤layacakt›r. 

c- Çat›ya tafl›nmalar› çok kolayd›r. 

d- Ar›za yapmadan sorunsuz çal›fl›rlar. 

e- 450.000 kcal kapasiteye kadar çat› ›s› merkezleri 

için ideal çözümdür. (Dörtlü double kaskat sistem 

ile) 

Kullan›lan otomatik kontrol sistemine ba¤l› olarak 

çok ›s›tma devreli sistem uygulamas› yapmak 

mümkündür. Boyler kontrolü tek kazanla daha 

yüksek verimli mümkün olmakta, tüm kaskat 

sistemini çal›flt›rmak gerekmemektedir. Önemli 

nokta kazanlar›n s›ra ile devreye girmesini 

sa¤layacak ve bunu yaparken flalt say›lar›n› 

azaltacak bir mant›k ile sistemi çal›flt›rmakt›r. 

a- Sistemler d›fl hava kumandas› ile çal›flacakt›r. 

b- Her ›s›tma devresi için uzaktan kumanda ile 

kontrol mümkündür. 

c- Termostatik vana uygulamas› ile daha yüksek 

konfor ve yak›t tasarrufu elde edilir. (Tüm sistemler 

için öneriyoruz) 

d- Buderus boyler ile bol s›cak su hijyenik flartlarda 

elde edilir. 



a- Üflemeli brülörlü kazanlarda brülör üzerindeki 

hava klapesi , brülör durdu¤unda kapatmaktad›r. 

Ancak ön süpürmedeki bir hatada (çok az da olsa) 

patlama riski vard›r. 

b- Atmosferik brülörlü kazanlarda bir gaz s›z›nt›s› 

olsa dahi bu do¤al yolla bacadan tahliye olaca¤›ndan 

emniyet üst seviyededir. 

a- Üflemeli brülörler 21 mbar (do¤al gaz) bas›nc›nda 

çal›fl›rlar. Alt çal›flma bas›nçlar› ise genelde 17 mbar 

d›r. Gaz bas›nc› 17 mbar’›n alt›na düfltü¤ünde (hava 

fazla geldi¤i için) alevi kopar›r. Bu nedenle alev 

oluflmaz ve brülör durur. Gaz çekiflinin pik noktas›n›n 

yafland›¤›, dolay›s›yla sistemde bas›nc›n düfltü¤ü ve 

›s›nma ihtiyac›n›n en fazla oldu¤u so¤uk k›fl 

günlerinde bir çok üflemeli brülörün, gaz bas›nc› 

yetersiz oldu¤undan çal›flamad›¤› yaflanm›fl 

birgerçektir. Kaliteli brülörlü gaz hatt› çaplar› yeterli 

seçilmifl kazanlarda ise alt bas›nç 13-14 mbar’d›r. 

b- Buderus atmosferik brülörlü kazanlar düflük gaz 

bas›nc›nda çal›flma özelli¤ine sahiptirler. Kaliteli 

Atmosferik brülörlü kazanlar 7 mbar gaz bas›nc›na 

kadar çal›flabilirler. 

Yedek kazan veya çok say›da kazan kullanmak gerekir. 

a- Üflemeli brülörlü kazanlardaki ses ve özellikle 

titreflim problemi , kazanlar› çat› kazan dairelerinde 

kullan›m için dezavantajl› ve uygunsuz yapmaktad›r. 

Ayr›ca özellikle çelik kazanlar›n çat›ya tafl›nmas› çok 

zordur. Bu ifllemin çat› kapat›lmadan yap›lmas› gerekir. 

b- Atmosferik brülörlü kazanlar çok sessiz 

çal›flt›klar›ndan , dilimler halinde teslim edilip , 

yerinde monte edildiklerinden , çat› kazan 

dairelerinde kullan›ma son derece uygundurlar. Bu 

kazanlarda gerekli olan baca çekifli 3 Pa (0,3 mm 

SS) oldu¤u için bacayla ilgili bir sorun da yoktur. 

Kazanlar›n kendi yüksekli¤i bile bu çekifle yetmekte , 

kazan bacaya ba¤lanmasa dahi çal›flabilmektedir. 

Üflemeli ve atmosferik brülörlü kazanlarda otomatik 

kontrole uygundurlar, ancak dikkat edilmesi gereken 

konu kazan - panel uyumunun sa¤lanmas›d›r. 

Burada panellerini kendi kazanlar›na göre imal eden 

üreticilerin kazan ve panelleri tercih edilmelidir. 

(Detayl› bilgi için Buderus Ecomatic 4000 sistem 

notlar›na bak›n›z) 

Kullan›lan kontrol paneline ba¤l› olarak ayn› konfor 

sa¤lanabilir. Ancak ayn› konfor flartlar› için daha 

yüksek yak›t gideri olaca¤› unutulmamal›d›r.




Kriteri 


Maliyeti 


S›kl›¤› - Ar›za 

Riski - Bak›m 

Maliyeti 

Mimari 

Avantajlar / 

Önlemler 

Çevre 



a- ‹lk yat›r›m maliyeti çoklu duvar tipi kazan sistemi 

kullan›ld›¤›nda döfleme tipi kazanlar ile yaklafl›k 

olarak ayn› seviyededir. 

b- Kaskat uygulamas›nda duvar tipi kazanlar›n s›ra 

ile çal›flmalar›n› sa¤layan Ecomatic panel 

kullan›ld›¤›nda (ki kullan›lmas›n› ›srarla öneriyoruz) 

kurulufl maliyeti döfleme tipi kazanlara göre %5 ila 

%15 aras›nda daha pahal›d›r. 

Ancak daha az yere ihtiyaç oldu¤u için daha küçük 

kazan dairesi alan›na ihtiyaç vard›r. Kazan 

dairesinin ilave inflaat maliyetleri de dikkate 

al›nd›¤›nda toplam kurulufl maliyeti daha ekonomik 

olabilir. 

Yüksek iflletme verimiyle de mevcut binalarda daha 

küçük kazan dairesi inflaat maliyeti dikkate 

al›nmazsa fiyat fark›na birkaç ayda amorti 

edecektir. 

Özel yanma sistemleri ile donat›lm›fl yüksek verimli, 

modülasyonlu Buderus duvar tipi kazanlara y›lda bir 

defa servis (y›ll›k normal bak›m) yap›lmas› yeterlidir. 

Basit yap›s› ile cihaza servis yapmak çok kolayd›r. 

Hata bilgisi , bilgisayar kontrolü sayesinde kesin 

olarak tespit edilip verilebilmektedir. Modemle 

uzaktan servis için gerekli sistem verilerine ulaflmak 

ve de¤ifltirmek mümkün olmaktad›r. Telefon ile 

kumanda , servis merkezinden ar›za takip vb. 

imkanlar› sa¤lar. 

a- Küçük boyutlar› ve duvara monte edilebilme 

imkan› ile daha küçük boyutlarda kazan dairesine 

ihtiyaç gösterirler. 

b- Yüksekli¤i az olan kazan dairelerine monte 

edilebilirler. 

c- Baca için flaft ihtiyac› hermetik sistemlerle 

ortadan kalkmaktad›r. 

d- Çat› kazan daireleri için ideal çözümdür. 

e- Yo¤uflma sonucu oluflan suyu drene etmek için 

pis su giderine ihtiyaç vard›r. 

Modülasyonlu ve yo¤uflmal› kazanlardan 

oluflturulan kaskat sistemler CO ve Nox emisyon 

de¤erleri bak›m›ndan mükemmel olup çevre 

dostudur. Mavi Melek standartlar›n›n çok alt›nda 

kalabilmektedir. 

CO : 15 mg/kWh ve alt›nda 

NOx : 20 mg/kWh ve alt›nda 



Apartmandaki mevcut kalorifer kazan›n› yeni bir 

do¤al gaz kazan› ile de¤ifltirmek daha ucuzdur. 

Apartmanda mevcut kazan yeni bir do¤al gaz kazan› 

ile de¤ifltirirken ,eski pompalar de¤ifltirilmeli, 

sirkülasyon pompalar› gidifle konmal› ,bacaya 

paslanmaz çelik k›l›f konmal›, aç›k tip genleflme 

tanklar› kapal› tiplerle de¤ifltirilmelidir. 

Üflemeli brülörlü kazanlarda baca veya brülör 

susturucusu ihtiyac› ortaya ç›kabilmektedir. (‹lave 

maliyet) 

a- Üflemeli brülörlerde fan , fan motoru , hava 

klapesi , servo motor vb. hareketli parçalar vard›r. 

Tüm hareketli mekanik aksamda oldu¤u gibi 

bunlarda da afl›nma ve ar›za riski yüksektir. 

Ayr›ca alev kontrolünü yapan fotoselin tozlanmas› , 

vb. problemlerle s›kça karfl›lafl›lmakta , bunlar›n 

tümü iflletmede kesintiye, dolay›s›yla konforsuzlu¤a 

neden olmaktad›r. Ayr›ca özellikle ülkemizde 

voltajlar›n çok düflebilmesi nedeniyle elektrik 

motorlar› ve kontaktörler yanmakta , plastik diflliler 

s›yr›labilmekte , hem ar›za , hem de yüksek maliyetli 

parça de¤iflimi ve servis ihtiyac› oluflmaktad›r. Yaz - 

k›fl - (so¤uk - ›l›k - s›cak havalarda) brülör ayar› y›ll›k 

verimin iyilefltirilmesi için gereklidir. D›fl hava 

s›cakl›¤›ndaki de¤iflim yanma ve kazan verimini 

direkt olarak etkiler. D›fl hava s›cakl›¤›ndaki her 10°C 

de¤iflimde baca gaz› analizi ve hava ayar› yapmak 

gerekir. Aksi halde yak›t sarfiyat› artar , kurum 

oluflur. 

Bu kazanlarda y›lda en az befl kez servis verilmesi 

(baca gaz› analizlerinin yap›lmas› ) gerekmektedir. 

b- Buderus atmosferik brülörlü kazanlarda brülörün 

karmafl›k olmayan bir yap›s› vard›r. Üzerinde fan , 

motor , vs. hareketli ve afl›nabilecek parça olmad›¤› 

için servis ihtiyac› yok denecek kadar azd›r ve servis 

verilmesi çok kolayd›r. Bu brülörlerde ar›za ihtimali 

çok az oldu¤u için y›lda bir defa periyodik temizlik ve 

kontrol yeterlidir. 

a- Müstakil kazan dairesine ihtiyaç vard›r. 

b- Kazan dairesi için daha büyük boyutlar gereklidir. 

c- Daha yüksek tavanl› kazan daireleri gereklidir. 

d- Yüksek ve düfley bir bacaya ihtiyaç vard›r. 

Kullan›lan kazan ve brülör tipine göre de¤iflir. 

239

devam ettirir. fiekil 248’de dört kazanl› sistemin çal›flt›r›lmas› 

(›s›tma peryodu) durumunda davran›fllar›n› göstermektedir. 

Kazanlar›n çal›flmalar› tesisat›n ›s› ihtiyac›na 

göre de¤iflmektedir. ‹stenilen oda s›cakl›¤›nda bir 

düflme meydana geldi¤inde, afla¤›daki yol izlenmektedir. 

- Birinci kazan çal›flmaya bafllar ve kapasitesini %100’e 

ç›kar›r. 

- ‹kinci kazan minimum kapasitede devreye girer. 

- Birinci kazan modülasyon ile kapasitesini bir miktar geriye 

çeker. Bu geri çekme ikinci kazan›n devreye girerken 

getirece¤i ek enerji ile ayn› orandad›r. Ard›ndan tekrar 

%100’e ç›kmaktad›r. 

- ‹kinci kazan %100 kapasiteye do¤ru ç›kmaya bafllar. 

- Di¤er kazanlar da devreye girerken ayn› yolu izler. 

Bir önceki kazan›n, di¤er kazan devreye girdi¤inde kapasitesini 

düflürmesinin sebebi, bir anda oda s›cakl›¤›nda 

ani de¤iflmelere neden olmamak içindir. 

fiekil 249’da dörtlü kaskad yapan bir sistemin kapan›rken 

izledi¤i yol görülmektedir. Kazanlar›n davran›fllar› 

tesisat yükü ile de¤iflmektedir. Oda s›cakl›¤›nda bir de- 

¤iflme meydana geldi¤inde, 

- Dördüncü kazan minimum kapasiteye ulafl›ncaya kadar 

modülasyonu gerçeklefltirir. 

- Üçüncü kazan da minimum kapasiteye ulafl›ncaya kadar 

240 

fiekil 248. KAZANLARIN ISITMA DURUMUNDA 

DAVRANIfiLARI 

fiekil 249. KASKAD S‹STEM‹N 

KAPANMA DAVRANIfiI 

modülasyonu gerçeklefltirir. 

- Dördüncü kazan kapan›r. 

- Üçüncü kazan, dördüncü kazan›n kapanmas›ndan kaynaklanacak 

›s› fark›n› karfl›layacak flekilde kapasitesini 

art›r›r. Ard›ndan yavafl yavafl minimum kapasiteye kadar 

yine kapasitesini düflürür. 

- ‹kinci kazan kapasitesini modülasyon ile minimum kapasiteye 

kadar düflürür. 

- Üçüncü kazan kapan›r. 

- Di¤er kazanlar da ayn› davran›fl› sergileyerek s›ra ile kapan›r. 

Kapasite azaltarak kapama yap›lmas› ve di¤er kazan›n 

›s› miktar›n› karfl›lamas›, oda s›cakl›¤›ndaki oynamalar› 

önlemeye yöneliktir. fiekil 250’de denge kab›nda kapama 

ifllemi s›ras›ndaki s›cakl›k de¤iflimlerini göstermektedir. 

- S›cakl›k de¤ifliminde önce dördüncü kazan panel taraf›ndan 

kapat›l›r ve üçüncü kazan›n modülasyonu serbest 

b›rak›l›r. 

- Haf›zas›ndaki so¤uma süresine göre mevcut so¤uma süresini 

kontrol eder. E¤er haf›zas›ndakinden (fabrika ayar› 

30 dk.) daha düflükse, di¤er kazan› da devre d›fl› b›rak›r. 

Çal›flan kazana modülasyon yapt›r›r. 

- Bu ifllem tesisat›n ihtiyac› s›f›ra inene kadar devam eder. 

Döfleme Tipi Orta Kapasitede Gaz Yak›tl› Yo¤uflmal› 

Kazanlar (SB 305 ve SB 305 U) 

Bu seri kazanlar 39-170 kW güç aral›¤›nda 8 tip kazandan 

oluflmaktad›r. 39-110 kW güç aral›¤›ndaki 6 tip kazan 2 kademeli 

ön kar›fl›ml› seramik gaz brülörü kullanmaktad›r. 

135 ve 170 kW gücündeki son iki tipte ise 2 kademeli üflemeli 

brülör kullan›lmaktad›r. Ön kar›fl›ml› do¤al gaz brülöründe 

“LCS” sistemi ile yakma havas› otomatik olarak sürekli 

optimum de¤erde üflenmektedir. Bu kazanlar›n yanma 

odas› ve yo¤uflmal› ›s› geçifl yüzeyleri paslanmaz çeliktir. 

Yo¤uflma do¤rudan kazan içindeki ›s›t›c› yüzeylerde meydana 

gelmektedir. Bu nedenle yüzeyler korozyona dayan›kl› 

paslanmaz çelikten oluflturulmufltur. Gaz ve suyun ak›fl› ters 

yöndedir. Gaz, s›cakl›¤›n›n en düflük oldu¤u noktada sistemden 

dönen en so¤uk su ile karfl›laflmaktad›r. Kazana iki ayr› 

dönüfl suyu girifl a¤z› vard›r. Böylece iki farkl› dönüfl suyu 

s›cakl›¤› olan iki ayr› devreyi ayn› kazan ba¤lamak müm- 

fiekil 250. KAPANMA SIRASINDA DENGE 

KABINDAK‹ SICAKLIK DE⁄‹fi‹M‹

kündür. En so¤uk dönüfl suyu s›cakl›¤›n› daha yüksek s›cakl›kta 

dönen sularla kar›flma yapmaks›z›n yo¤uflturucu yüzeylere 

do¤rudan göndermek ve böylece sistem etkinli¤ini 

art›rmak mümkündür. Bu yolla yak›t giderlerinde tek girifl 

devresine göre, iflletme koflullar›na ba¤l› olarak, %4 mertebelerine 

kadar tasarruf yapmak mümkündür. 

10.2. BRÜLÖRLER 

10.2.1. Gaz Brülörleri 

Gaz yak›t di¤er yak›tlarla karfl›laflt›r›ld›¤›nda en kolay yak›lan 

ve dolay›s› ile en basit yap›ya sahip olan yak›t tipidir. 

Do¤al gaz brülörünün temel görevi yak›t ve havay› kar›flt›rmak 

ve atefllemektedir. Ayr›ca yanman›n kontrolü ve güvenlikle 

ilgili fonksiyonlar› vard›r. Gaz brülörleri iki ana gruba 

ayr›l›r; 

1. Üflemesiz (Atmosferik) gaz brülörleri 

2. Üflemeli (Fanl›) gaz brülörleri 

Üflemeli gaz brülörleri ise günümüzde ikiye ayr›lmaktad›r; 

1. Ön kar›fl›ms›z (difüzyon alevli) üflemeli gaz brülörleri 

2. Ön kar›fl›ml› üflemeli gaz brülörleri 

Ön kar›fl›ml› brülörler son y›llarda gelifltirilen ve atmosferik 

brülör alternatifi olarak kullan›lan tip brülörlerdir. Özellikle 

düflük emisyon de¤erleri ve oransal kapasite kontrol imkan› 

ile öne ç›kan ve daha çok modern kazanlarda kullan›lan brülör 

tipidir. 

Atmosferik Gaz Brülörleri 

Bu tip brülörlerde birincil (primer) hava, bas›nçl› do¤al gaz›n 

bir lülede genifllemesi s›ras›nda ejeksiyon prensibi ile 

çevreden emdi¤i hava ile karfl›lan›r. ‹kincil (sekonder) hava 

ise termik olarak, alevle ›s›n›p yükselen gazlar›n yerine, aç›k 

olan yak›c›n›n alt›ndan emilir. Böylece modern atmosferik 

brülörlerde hem ön kar›flma, hem de difüzyon prensipleri 

alevin oluflumunda kullan›l›r. fiekil 251’de görülen atmosferik 

brülörler basit yap›lar› ve iyi bir yanma verimine sahip 

olmalar› dolay›s› ile son y›llarda merkezi ›s›tmada 1 MW= 

860.000 kcal/h kapasitelere kadar kullan›labilmektedirler. 

Ancak bu tip brülörleri kullanan kazanlar›n yap›lar›n›n da 

fiekil 251. ATMOSFER‹K GAZ YAKICI (BRÜLÖR) 

özel olmas› gerekir. Bu nedenle atmosferik brülörler kazanla 

birlikte sat›l›rlar. 

Atmosferik brülörler afla¤›daki özelliklere sahip olmal›d›r. 

1. Uygun bir malzemeden yap›lmal›d›r. (Genellikle paslanmaz 

çelik) 

2. ‹kincil hava girifli etkilenmez olmal›d›r. (Hava ak›m sigortas›) 

3. Yanma ürünü gazlar içerisinde CO bulunmamal›d›r. 

(Max. CO %0.1) 

4. Alev kararl› olmal›d›r. 

5. Hiç bir flekilde alev geri tepmesi (yak›t hatt›nda) söz konusu 

olmamal›d›r. 

6. Gerekli bütün ölçü, kontrol ve emniyet düzenlerine sahip 


7. Güvenilir bir alev emniyet düzeni olmal›d›r. 

8. Kazanlarla iliflkili olarak fazla bak›m gerektirmemelidir. 

Atmosferik normal tip brülörlerde tam yükte hava fazlal›¤› 

%20 mertebesindedir. Ancak düflük yüklerde gaz 

miktar› azald›kça ayn› oranda hava miktar›n› ayarlamak 

mümkün olmamaktad›r. Bu nedenle düflük yüklerde, 

özel önlem al›nmam›fl klasik atmosferik brülörlerde artan 

hava fazlal›¤›na ba¤l› olarak, kazan verimi düfler. 

Halbuki üflemeli brülörlerde hava ve yak›t miktar›n› birlikte 

ayarlamak mümkün oldu¤undan böyle bir düflme 

görülmez. Ayn› flekilde ön kar›fl›ml› modülasyonlu brülörlerde 

de bütün modülasyon aral›¤›nda hava fazlal›¤› 

sabit tutulabilir. 

Üflemeli Brülörler 

700.000 kcal/h gücün üstündeki tesislerde üflemeli brülörleri 

kullanmak çok daha ekonomik ve avantajl› olmaktad›r. 

Ayn› zamanda üflemeli brülörleri kendileri için imal edilmifl 

özel bir gaz kazan›nda kullanmak flart› da yoktur. Baflka yak›tlar 

yakan özellikle s›v› yak›t yakan kazanlarda bir dönüflüm 

ifllemi ile bu brülörler kolayl›kla kullan›labilir. Ayr›ca 

üflemeli brülörlerin hem s›v› hem de gaz yak›t yakabilen 

kombine tipleri de vard›r. Üflemeli brülörlerde bas›nçl› do- 

¤al gaz çok say›daki lülelerden içinde bulunduklar› hava 

241

ak›m›na (kar›fl›m hücresine) yüksek h›zla püskürtülür. Hava 

bir vantilatör taraf›ndan cebri olarak temin edilir. Yüksek bir 

h›zla kar›flan hava ile yak›t, bir türbülatörde dönme hareketi 

verilerek yanma odas›na gönderilir. Vantilatörde sa¤lanan 

hava fiekil 252’de görüldü¤ü gibi iki yoldan ilerler. ‹lk yak›tla 

kar›flan iç hava primer hava olarak de¤erlendirilir. Çevreden 

gelen ve daha sonra yak›tla kar›flan hava ise sekonder 

havad›r ve aleve formunu bu hava verir. Brülör üzerinde ayr›ca 

bir ateflleme elektrodu ve bir alev emniyet düzeni bulunur. 

Türbülatör olarak isimlendirilen parça alev tutucudur. 

Alevin stabilitesini ve geri tepmemesini sa¤lar. 

Üflemeli brülörlerdeki vantilatör hem yanma için havay› 

sa¤lar ve hem de kazandaki yük kay›plar›n›n bir k›sm›n› 

karfl›lar. E¤er kazandaki gaz taraf› direnci küçükse normal 

tip üflemeli brülörler kullan›l›r. Bunlar›n fan devir say›lar› 

düflük olup 1400 d/d mertebesindedir. Dolay›s› ile sessiz çal›fl›rlar 

ve az enerji harcarlar. E¤er kazanda direnç yüksek ise 

(karfl› bas›nçl› kazan) bu durumda yüksek bas›nçl› üflemeli 

brülör kullan›l›r. Bu brülörlerde devir say›s› 2800 d/d gibi 

yüksektir. Fazla ses yaparlar ve daha çok enerji harcarlar. 

E¤er ses istenmiyorsa, özel susturucu brülör hücresi kullanmak 

gerekir. 

Üflemeli brülörler kontrol sistemine göre üçe ayr›l›r: 

a. Tek kademeli ON-OFF kontrol. Burada çekilen ›s›ya 

ba¤l› olarak brülör durup kalkarak çal›fl›r. Ancak s›v› yak›ttan 

farkl› olarak, kalk›fl h›z›n› belirli ölçüde ayarlamak 

imkan› vard›r. 

b. ‹ki kademeli ON-OFF kontrol. Burada brülör iki kade- 

242 

fiekil 252. ÜFLEMEL‹ GAZ BRÜLÖRÜ 

mede çal›flabilir. Kalk›fl birinci düflük kademede olur. 

Birinci kademe ihtiyac› karfl›layamazsa ikinci kademe 

belli bir süre sonra devreye girer. Daha büyük güçlerde 

ve karfl› bas›nçl› kazanlarda iki kademeli brülörler kullan›lmaktad›r. 

c. Oransal kontrollü brülörler. Bu brülörler sanayi amaçl› 

büyük güçlü kazanlarda kullan›l›r. ‹kinci kademede yükle 

orant›l› olarak gönderilen yak›t miktar› ayarlan›r. 

Ön Kar›fl›ml› Üflemeli Brülör 

Bu tip brülörlerde gaz yak›t tam yanma için gereken miktarda 

yakma havas› ile önceden kar›flt›r›l›r. Böylece elde edilen 

yan›c› kar›fl›m yanma odas›na gönderilir. Burada her türlü 

yanma flart›nda kar›fl›mdaki hava oran› ayn› kalmaktad›r. Dolay›s› 

ile yanma sonucundaki baca gaz› bileflimi de de¤iflmeyecektir. 

Yakma havas›n›n temini, gaz yak›tla kar›flmas› ve 

regülasyonu bir fan yard›m› ile sa¤lan›r. Yanma odas› tamamen 

kapat›l›r. Baca gazlar›n›n dolafl›m› ve at›m› baca çekifli 

veya baca aspiratörü ile sa¤lan›r. Alevin stabilitesi ve güvenli¤i 

kar›fl›m›n mükemmelli¤ine ba¤l›d›r. Ön kar›fl›ml› brülörler 

esas olarak afla¤›daki tip uygulamalarda kullan›lmaktad›r; 

1. Tavandan radyant ›s›tma sistemlerinde: ‹nfrared ›s›t›c› 

borularda meydana gelen düflük yo¤unluktaki kapal› 

yanmada geleneksel olarak ön kar›fl›ml› brülörler kullan›lm›flt›r. 

Is›t›c› borular›n ›s›tma gücü 150 kW/m 2 mertebelerine 

kadar olabilmektedir. 

2. Yo¤uflmal› duvar tipi kazanlarda: Is›tma gücü 40 kW mertebelerine 

kadar ç›kabilmektedir. Burada kullan›lan yanma 

borular›nda özgül güç 800-1400 kW/m 2 mertebelerindedir.

3. Küçük güçlü (100 kW’a kadar) döfleme tipi kazanlarda: 

Bu tip uygulamada yanma borusu özgül gücü 300-1000 

kW/m 2 mertebelerindedir. 

4. Daha büyük güçlü (100 kW üzeri) do¤al gaz kazanlar›nda: 

Burada göreceli olarak daha küçük özgül ›s›tma gücü 

olan (150-400 kW/m 2) yanma borular› kullan›l›r. 

Sistem Tan›m› 

Ön kar›fl›ml› yakma sistemleri k›smen atmosferik brülörlere 

benzemektedir. Sistemin flematik görünüflü fiekil 

253’de verilmifltir. Fan ile temin edilen yakma havas› debisi 

ayarlanarak kar›fl›m odas›na verilmektedir. Burada 

gaz yak›tla hava tamamen kar›flmaktad›r. Yanmaya haz›r 

kar›fl›m yanma borusuna gönderilir. Genellikle s›cakl›¤a 

dayan›kl› seramik malzemeden yap›lan poroz yanma borusuna 

merkezden giren kar›fl›m, radyal olarak da¤›t›c› 

elekten geçerek delikli boru yüzeyine ulafl›r ve burada yanar. 

Yanma borusunun bütün d›fl yüzey çevresi boyunca 

her delikte yanma vard›r. Da¤›t›c› elekte gaz h›z› yanma 

h›z›ndan daha büyük olmak zorundad›r. Aksi halde alev 

geri teper ve tehlike yarat›r. 

Ön kar›fl›ml› gaz›n bu flekilde yanmas›n›n afla¤›da s›raland›- 

¤› gibi büyük avantajlar› vard›r; 

1. Homogen bir hava-yak›t kar›fl›m› elde edilir. Hava fazlal›k 

katsay›s› sabit tutulabilir. 

2. Daha yo¤un ve iyi bir yanma elde edilir. Bütün yüzey 

boyunca eflit büyüklükte alev ve eflit alev h›z›ndan yanma 

elde edilir. 

3. Büyük alev yüzeyi ve düflük alev yüzey yükü dolay›s› ile 

alev s›cakl›¤› düflüktür ve bu nedenle NO x oluflumu büyük 

ölçüde önlenmifltir. 

Model 

GMP 075 - 32 

GMP 100 - 42 

GMP 125 - 52 

GMP 150 - 52 

Is›tma Kapasitesi 

Btu/h 

65.200 

73.600 

82.000 

110.400 

Kararl› Halde Verim 

% 

80 

80 

80 

80 

Ön kar›fl›ml› yak›c›larda NO x emisyonu 30 mg/kWh ve CO 

emisyonu 10 mg/kWh de¤erlerine kadar düflebilmektedir. 

Tablo 242’nin sonunda tarihi geliflimi içinde çeflitli tip yak›c›larda 

al›nan önlemlerle emisyon de¤erlerinin de¤iflimi 

verilmifltir. 

Ön kar›fl›ml› brülörde kompakt bir yap› oluflturulmufltur. Brülörün 

tek yanma borusu bulunmakta ve bu boru yanma odas›na 

girmektedir. Brülör plakas› ile ön kar›fl›ml› brülör yanma odas›na 

s›zd›rmaz biçimde monte edilir. Bu brülörde alevin flekli sabit 

oldu¤undan yanma odas›n› küçük toleranslar içinde gerçeklefltirmek 

ve küçük yanma odalar› ile yetinmek mümkündür. 

Bu brülörde üflemeli brülörlerde oldu¤u gibi bir ses problemi 

yoktur. Her ne kadar atmosferik brülörlerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda 

bir fan sesi varsa da bu ses uygun bir ses yutucu kabinle 

giderilebilmektedir. 

10.2.2. S›v› Yak›tl› Brülörler 

S›v› yak›t brülörleri üç grupta toplanabilir: 

a. Buharlaflmal› brülörler (karbüratörlü) 

b. Pompal› brülörler 

c. Dönel brülörler 

Is›tma amac›yla buharlaflmal› brülör kullan›m› yayg›n de¤ildir. 

Kalorifer kazanlar›nda daha çok di¤er iki tip brülör kullan›l›r. 

Pompal› brülörler 400 kg/h kapasitelere kadar monoblok 

olarak yap›l›r. Fan, pompa, motor, filtre, ›s›t›c› ve 

kontrol elemanlar› kendi üzerindedir. Tam otomatik, tek veya 

çift kademeli olabilirler. Kumanda on-off veya oransal 

olabilir. Özellikle büyük kapasitelerde oransal kontrol 

önemli yak›t ekonomisi sa¤lar. Dönel brülörler genellikle 

büyük kapasitelerde kullan›l›rlar ve oransal kontrollüdürler. 

Mavi Alevli Brülör 

S›v› yak›tlar›n yanmas› sonucu oluflan alev parlak sar› renktedir 

ve radyasyon kabiliyeti çok yüksektir. Bu nedenle özellikle 

endüstriyel kazanlarda fuel oil yak›lmas›nda sar› alevli 

brülörler kullan›l›r. Ancak s›cak su kazan› uygulamalar›nda 

sar› alev su ile so¤utulan yüzeylerle temas etti¤inde is ve ku- 

fiekil 253. ÜFLEMEL‹ ÖN KARIfiIMLI B‹R BRÜLÖR S‹STEM fiEMASI 

243

um oluflur. Ayr›ca bu tür alevlerde özellikle küçük kapasitelerde 

CO oran› fazla düflürülemez. 

S›cak su üretiminde mazotlu brülör olarak mavi alevli brülörler 

gelifltirilmifltir. Bu brülörlerde oluflan alev, ayn› do¤al gaz alevi 

gibi mavi renklidir. Kazanda kurum oluflumu tamamen önlenmifltir. 

CO ve NO x emisyonlar› gerçekleflen tam ve uygun yanma 

sonucu en düflük limitleri sa¤layacak ölçüde düflüktür. 

10.2.3. S›v› Yak›t Hatlar› 

Is›tma tesisat›nda s›v› yak›t olarak hafif (motorin) veya orta 

a¤›r (4-5 nolu fuel oil) yak›tlar kullan›l›r. 

Is›tma tesisat› için yak›t deposu-monoblok brülör prensip 

flemas› fiekil 254’de verilmifltir. Tesisatta tank ›s›t›c›, refakatç› 

›s›tma ve elektrik ›s›t›c›l› pot depo kullan›l›r. 

Pot depo montaj›nda brülörün aç›lma yönü kontrol edilmeli ve 

pot deponun brülör aç›lmas›n› engellememesi sa¤lanmal›d›r. 

Pot depolar›n hacmi en az 80 litre olmal›d›r. 80 litre depo 35 

1/h brülör kapasitelerine kadar kullan›labilir. 

Yak›t gravite ile depodan brülöre akar. Bu nedenle depodaki 

yak›t seviyesi brülör seviyesinin üstünde olmal›d›r. Yak›t 

deposunun alçakta oldu¤u yerlerde, kazan dairesinde yüksekte 

bir günlük yak›t deposu kullan›lmas› ve yak›t›n pompa 

ile ana yak›t deposundan günlük deposuna transfer edilmesi 

gerekir. Çok emniyetli seçilmesi önerilen günlük deponun 

taflma borusu, ana depoya ba¤lanmal›d›r. (Taflma borusu 

en az 2” çap›nda olmal›d›r.) 

Yak›t Depolar› 

Yak›t depolar› ekonomik olarak sistemin yaklafl›k 20 günlük ihtiyac›n› 

karfl›layacak ölçüde veya yak›t tankerinin büyüklü¤ü 

dikkate al›narak daha büyük hacimde seçilir. Ancak büyük sistemlerde 

ekonomik düflüncelerle depolama hacmi daha küçük 

tutulabilir. Özellikle tesisin bir süre sonra do¤al gaza dönüfltürülme 

olas›l›¤› varsa depo hacmi daha küçük seçilmelidir. 

Yak›t depolar› boyutlar› standart olup, TS 712 kapsam›ndad›r. 

fiekil 255’de bu standart kapsam›ndaki yat›k ve dik silindirik 

yak›t depolar›n›n boyutlar› verilmifltir. 

Yak›t depolar›n›n kazan dairesinden ayr› bir hacimde olmas› 

ve kap›lar›n›n saç olmas› gerekir. Buras› kapal› ise havaland›r›lmas› 

gereklidir. 

Yak›t depolar›n›n temelleri en az 25 cm. olmal›d›r ki filtre 

do¤ru monte edilsin. Ayr›ca depo temelinin üzeri bitüm ile 

kaplan›rsa deponun ömrü uzar. 

Kalorifer yak›t› olarak kullan›lan fuel oil’in depoda akabilir 

halde tutulmas› için ›s›t›c› serpantin kullan›l›r. 

Yak›t depolar›na su ile test yap›lmayacak ise, depo üst saç› 

kapanmadan önce kaynak yap›lan köflelere depo içinden f›rça 

ile gaz ya¤› sürülmelidir. Depo d›fl›ndan bak›ld›¤›nda 

kaynak hatas› olan yerlerin ›slak oldu¤u görülecektir. Yak›t 

deposu boflaltmas› kesinlikle kanala verilmemelidir. Boflaltma 

vanas› ucuna 20 cm. boru eklenerek, yak›t deposundaki 

suyun kova ile al›nabilmesi olana¤› yarat›lmal›d›r. Günlük 

yak›t depolar› seviyesi kazandan afla¤› düflmemelidir. 

Bina d›fl›nda ›s›t›lan depolar›n (dik yak›t tanklar› gibi) d›fl 

yüzeyleri beyaz parlak renge boyanmal›d›r. 

244 

Kullan›lm›fl Yak›t Depolar›n›n Kesilmesi 

Kullan›lm›fl yak›t depolar›n›n kesilerek bina d›fl›na ç›kart›lmas› 

istenirse, 

a. Depodaki yak›t tamamen boflalt›lmal›d›r. 

b. Mazotlu ahflap talafl› ile tüm yüzeyler metal ç›k›ncaya 

kadar temizlenmelidir. 

c. Su ile y›kanmal›d›r. 

d. Kapaklar› aç›larak bir süre havaland›r›lmal›d›r. 

e. Kesme ifllemi yap›l›rken depo hacminin havalanmas› temin 

edilmelidir. 

f. Bu ifllemleri mutlaka kalifiye elemanlar yapmal› ve 

kontrol etmelidir. 

10.3. ISITICI ELEMANLAR 

Bu k›s›mda s›cak su ve buharl› merkezi ›s›tma tesisatlar›nda 

kullan›lan çeflitli tip ›s›t›c› elemanlar üzerinde durulacakt›r. 

Bu elemanlar› afla¤›daki bafll›klar alt›nda s›n›fland›rmak 

mümkündür. 

1. Ç›plak boru ›s›t›c›lar. 

2. Radyatörler. 

3. Konvektörler. 

4. Radyant ›s›t›c›lar. 

Ç›plak Borular 

1. Düz Borular 

Düz borular ›s›t›c› elemanlar›n en basit fleklidir. Yat›r›m maliyeti 

yüksektir. Ancak kolay uygulanabilirlik ve kolay temizlenebilme 

üstünlükleri vard›r. 

Ç›plak borular›n ›s›t›c› eleman olarak kullan›ld›¤› örnek uygulama 

alan› seralard›r. Genellikle ›s›t›c› yüzey olarak kullan›lan 

düz borular›n anma çaplar› 1” parmak ile 4” parmak 

aras›nda de¤iflmektedir. 

‹çinden s›cak su veya buhar geçen, durgun havaya yerlefltirilmifl 

düz borularda ›s› transfer h›z› düflüktür. Dolay›s›yla 

belirli bir ›s› yükünü karfl›layabilmek için göreceli olarak 

uzun boru boylar›na ihtiyaç vard›r. 

2. Kanatl› Borular 

Boru içindeki s›cak su veya buhardan, boru d›fl›ndaki durgun 

havaya ›s› ak›fl›nda en büyük direnç boru d›fl yüzeyindeki 

durgun hava filminde meydana gelir. Bu nedenle boru yüzeylerinden 

odaya olan ›s› yay›m›, hava ile temastaki boru 

d›fl yüzeylerini büyütmekle önemli ölçüde artt›r›labilir. Kanatl› 

borular bu amaçla gelifltirilmifllerdir. 

Üretimdeki pratik zorluklar boru yüzeylerinin geniflletilmesi 

ifllemini belirli oranlar›n ötesinde s›n›rlar. Buhar veya su 

ile ›s›tma amac› ile kullan›lmak üzere mevcut ticari kanatl› 

borular›n ço¤unda iç yüzey, kanatl› d›fl yüzey oran› 1/10- 

1/30 aras›nda de¤iflir. 

Kanatl› boru üretiminde özellikle kanatla borunun s›k› bir 

temas halinde olmas›na dikkat edilmelidir. Ayn› flekilde uygun 

kanat formlar›n›n seçilmesi hem kanad›n ›s›l verimi, 

hem de borular›n kolayca temizlenebilir olma özelli¤i bak›m›ndan 

çok önemlidir. Baz› kanat formlar› yüksek verimli 

olsa da uygulama alan›nda kir ve toz toplanmas›na uygun 

ise tercih edilmemelidir.

fiekil 254. YAKIT DEPOSU MONOBLOK BRÜLÖR PRENS‹P fiEMASI 20÷600 (RW/Sn. 100°F) Fuel Oil (4 ve 5 no.) için 

245

246 

Hacim (m3 ) 

D›fl Çap (D) 

Toplam Boy (1) 

Bombe (h) 

Sac Kal›nl›¤› (S1) 

Dom Çap› (d2) 

Takviye Adedi 

Kald›rma Papucu 

a1 

b1 

f 

A¤›rl›k (kg) 

0.5 

800 

1120 

160 

400 

210 

200 

1 

1510 

750 

265 

1000 

180 

1.5 

2050 

1050 

4/5 D 

395 

2 

1800 

1000 

250 

440 

1250 

220 

3 

2740 

1740 

525 

5 

500 

1 

5 

2820 

7 

3740 

10 

1600 

5350 

260 

fiekil 255. S‹L‹ND‹R‹K YAKIT DEPOSU 

13 

6960 

16 

8570 

20 25 30 40 50 60 80 100 

200 

2500 

2900 

6960 8540 10120 8800 10800 12800 12750 15950 

320 

400 

450 

6 

7 

9 

3 

1200 

1800 

2200 

2600 

350 

600 

950 

1350 

1770 2770 4290 5625 7135 5395 7005 8615 6760 8820 10880 10295 13360 

740 930 1250 1550 1850 2400 2850 3400 4400 5300 6300 9500 11500 

2 

600

Çelik borulardan yap›lan serpantinlerin ömürlerinin k›sa olmas›, 

bak›r boru alüminyum kanatl› serpantinlerin ise kanat 

aralar›na pislik dolmas› ve temizleme zorluklar› en önemli 

dezavantajlar›d›r. Kanatl› borular genellikle fan coil, s›cak 

hava apareyleri ve klima santrallar›nda yüksek hava h›zlar› 

alt›nda kullan›l›r. 

10.3.1. Radyatörler 

Radyatörlerde Is›n›n Yay›l›fl› 

Radyatörlerde ›s›, çevreye ›fl›n›m (radyasyon) ve tafl›n›m 

(konveksiyon) olmak üzere iki yolla yay›l›r. 90/70°C s›cak 

sulu ›s›tma tesislerinde ortalama yüzey s›cakl›¤› 80°C olup, 

bu düflük s›cakl›ktaki ›fl›n›m miktar› azd›r. Genel olarak radyatörlerde 

›s›n›n ancak %20-40 aras›ndaki bir k›sm› ›fl›n›mla 

yay›l›r. As›l büyük k›s›m tafl›n›mla yay›lmaktad›r. 

fiekil 256 ve 257’de hastane tipi ve kolonlu tip olmak üzere 

iki ayr› tip döküm radyatör flematik olarak gösterilmifltir. Di- 

¤er radyatör tipleri ise çelik panel radyatörler ve alüminyum 

radyatörlerdir. fiekil 258’de Alurad alüminyum radyatör 

görülmektedir. Bu radyatör az yer kaplar. Kendi kal›nl›¤› 36 

mm. olup duvardan yapt›¤› toplam ç›k›nt› 86 mm.dir. Ev 

güvenli¤i aç›s›ndan sivri dilimleri yoktur. Düz panel 

fleklindedir. 

Radyatörlerin ›s›l güçleri üretici firmalar taraf›ndan yapt›r›lan 

standart deneyler sonunda (DIN 4704) belirlenir. Radyatör 

seçimi bu deney sonuçlar›na göre haz›rlanan firma kataloglar›ndan 

yap›l›r. 

Radyatörlerin karfl›laflt›r›labilmesi için norm ›s›l gücünün 

tan›m› gerekir. Norm ›s›l gücü 90°C su girifl s›cakl›¤› ve 

70°C su ç›k›fl s›cakl›¤› olmas› halinde; ortam s›cakl›¤› 20°C 

ve bas›nc› 1 atmosfer (mutlak) iken radyatörün verdi¤i ›s› 

miktar›d›r. Bu durumda radyatördeki su ile ortam havas› aras›nda 

ortalama s›cakl›k fark› 60°C de¤erindedir. Uygulamada 

farkl› s›cakl›k ve bas›nç flartlar›nda çal›flma söz konusu 

ise norm ›s›l gücünde düzeltme yapmak gerekir. 

Radyatörlerin Karfl›laflt›r›lmas› 

Türkiye’de üretilen çeflitli cins radyatörler ve ayn› cinslerin 

farkl› tipleri aras›nda seçim yapabilmek üzere dikkate al›nmas› 

gerekli özellikler veya baflka bir deyiflle karfl›laflt›rma konular› 

afla¤›da s›ralanm›flt›r. Ayr›ca Tablo 259’da çeflitli radyatörler bu 

konulara göre puanlanarak birbirleri ile karfl›laflt›r›lm›flt›r. 

Karfl›laflt›rma konular›: 

1. Kaplad›¤› hacim ve projeksiyon alan›: Bu de¤erler k›ymetli 

yap› kullan›m alanlar›nda ›s›t›c›lar›n kaplad›¤› yer 

aç›s›ndan önemlidir. Özellikle, parapet alt› (nifl) bulunmayan 

yerlerde, radyatörün inceli¤i önemlidir. En ince 

radyatörler, Alurad ve tek panel radyatörlerdir. 

2. A¤›rl›k: Is›l atalet ve montaj kolayl›¤› aç›s›ndan 

önemlidir. 

3. Su hacmi: Yine radyatörün ›s›l ataleti ile iliflkilidir. Su 

hacmi fazla ve a¤›r olan radyatörler geç ›s›n›p, geç so- 

¤urlar. En a¤›r radyatörler döküm olanlard›r. En fazla su 

hacmine sahip radyatörler ise dilimli çelik cinslerdir. Sonuçta 

a¤›rl›k ve su hacminin getirdi¤i atalet dezavantaj› 

döküm ve çelik radyatörlerde en fazla olup, sonra s›ras› 

ile panel ve alüminyum radyatörler gelmektedir. 

Öte yandan su hacminin ve a¤›rl›¤›n›n az olmas› termostatik 

kontrole uygunluk aç›s›ndan da bir avantaj sa¤lar. 

Su hacminin fazla olmas› genleflme deposu büyüklü¤ünü 

de etkiler. 

fiekil 256. HASTANE T‹P‹ RADYATÖR 

fiekil 257. KOLONLU DÖKÜM RADYATÖR 

fiekil 258. ALURAD RADYATÖR 

C= 72.5 mm, D= 86 mm, E= 36 mm 

247

Ekstrüsyon 

Alurad Radyatör 

Panel 

Radyatör 

Dilimli 

Çelik Radyatör 

Ridem 

Dilim Radyatör 

Perkolon 

Dökme Dilimli Radyatör 

Kolonlu 

Dökme Dilim Radyatör 

248 

Etkin 

Puan› 

Birim 

Puan› 

Etkin 

Puan› 

Birim 

Puan› 

Etkin 

Puan› 

Birim 

Puan› 

Etkin 

Puan› 

Birim 

Puan› 

Etkin 

Puan› 

Birim 

Puan› 

Etkin 

Puan› 

Birim 

Puan› 

210 

7 

300 

10 

300 

10 

180 

6 

150 

5 

180 

6 

30 

1 Fiyat› 

200 

8 

125 

5 

50 

2 

250 

10 

250 

10 

250 

10 

25 

2 Ömrü (kireçlenme etkisi dahil) 

150 

10 

150 

10 

0 

0 

105 

7 

75 

5 

75 

5 

15 

3 Estetik ve güvenlik 

40 

10 

28 

7 

32 

8 

40 

10 

40 

10 

40 

10 

4 

4 ‹stenilen kapasiteye en yak›n bir grup oluflturma imkan› 

30 

10 

30 

10 

15 

5 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

3 

5 Montaj prati¤i 

40 

10 

32 

8 

0 

0 

32 

8 

16 

4 

24 

6 

4 

6 Kaplad›¤› alan ve yerlefltirme imkanlar› 

(duvardan aç›kl›¤› ve toplam uzunluk ile birlikte) 

30 

10 

24 

8 

30 

10 

18 

6 

18 

6 

18 

6 

3 

7 ‹lave aksesuar maliyeti 

50 

10 

50 

10 

40 

8 

30 

6 

30 

6 

30 

6 

5 

8 ‹lave iflçilik servis gereksinimi (boya, gruplama vs.) 

20 

10 

14 

7 

12 

6 

0 

0 

0 

0 

4 

2 

2 

9 A¤›rl›k (tafl›ma dahil) 

15 

5 

15 

5 

9 

3 

30 

10 

30 

10 

30 

10 

3 

10 Rlak, bozulma, çizilme onar›m kolayl›¤› 

10 

10 

7 

7 

0 

0 

4 

4 

1 

1 

2 

2 

1 

11 Su hacmi (inflaat ve iflletmedeki su maliyeti ile ilgili) 

- 

10 

- 

7 

- 

4 

- 

2 

- 

2 

- 

2 

- 

12 Çabuk ›s›n›p so¤utma 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

13 Termostatik kontrole uygunluk 

- 

9 

- 

- 

- 

8 

- 

9 

- 

9 

- 

10 

- 

14 Is›tma yüzeyi (teknik bilgi için verilmifltir) 

4 

2 

12 

6 

20 

10 

20 

10 

20 

10 

20 

10 

2 

15 Toz tutma, temizlenebilme 

- 

6 

- 

8 

- 

8 

- 

10 

- 

10 

- 

10 

- 

16 Radrasyon/konveksiyon oran› 

10 

10 

6 

6 

4 

4 

6 

6 

6 

6 

6 

6 

1 

17 Bas›nca dayan›kl›l›k 

8 

4 

12 

6 

4 

2 

20 

10 

20 

10 

20 

10 

2 

18 Sat›n alma depolama ve de¤ifltirilebilme kolayl›¤› 

817 

735 516 805 

656 

699 

TOPLAM ETK‹N PUANI 

1 De¤erlendirme TL/kcal maliyeti üzerinden yap›lmal›d›r. (Fiyatlar güncel koflullara göre de¤ifltirilmelidir.) 

2 Kat yükseklikleri fazla olan hacimlerde, aç›k merdiven ile ba¤lant›l› hacimlerin alt katlar›nda radrasyon/konveksiyon oran› yüksek radyatörler kullan›lmal›d›r. 

3 Bas›nca dayan›kl›l›k 60 mt. ve daha yüksek bas›nçlar için geçerlidir. Ancak radyatörlerde 60 mt’den fazla bas›nç konutlarda tercih edilmemelidir. Binalardaki kat say›s› 20’den fazla ise galeri kat verilmelidir. 

4 ‹flyerleri ve kesikli iflletme flartlar› istenilen yerlerde çabuk ›s›nma-so¤uma katsay›s› 15 al›nmal›d›r. Konutlarda elektrik kesintisindeki geç so¤uma, avantaj kabul edilerek, katsay› 0 al›nm›flt›r. 

5 Estetik puan› kullan›c›n›n tercihine göre artt›r›labilir veya azalt›labilir. 

6 Yukar›daki tablo radyatör seçimi için gözönüne al›nabilecek kriterleri bir araya getirmek için haz›rlanm›flt›r. Etkinlik katsay›s› tercih edecek kiflinin beklentilerince de¤ifltirilebilir. 

Tablo 259. RADYATÖR DE⁄ERLEND‹RME FORMU

Özellikle kapal› genleflme deposu hesab›nda sistemdeki 

su hacmi esas al›n›r. Sistemdeki su hacminin önemli bir 

bölümü radyatörlerde bulunur. Dolay›s› ile su hacmi büyük 

olan radyatörlerden oluflan sistemlerde genleflme 

deposu da daha büyük olmak zorundad›r. 

4. Ömür: Radyatör ömrü kullan›lan malzeme cinsine ba¤l›d›r. 

Korozyona en dayan›kl› radyatörler döküm olanlard›r. 

Bunlarda ömür 50 y›l mertebesindedir. Ömür panel 

radyatörlerde 15 ile 20 y›l olup, alüminyumlarda de¤iflkendir. 

Radyatör ömrünü etkileyen bir baflka faktör ise 

kireçlenmedir. 

5. Estetik: Bu aç›dan panel radyatörler ve Alurad radyatörler 

daha çok tercih edilmektedir. 

6. Güvenlik: Keskin kenarl› radyatörler çarpma halinde yaralama 

tehlikesi tafl›rlar. En tehlikelisi dilimli çelik radyatörlerdir. 

7. Toz tutma ve temizlenebilme: Bu aç›dan düz yüzeyli 

radyatörler avantaj sa¤lar. Örne¤in; üretimden kalkan 

düz yüzeyli Hilden tipi döküm radyatörler (hastane tipi 

olarak bilinirdi) ve çelik radyatörler avantajl›d›r. 

8. Bas›nca dayan›kl›l›k: Normal radyatörler 4 bar, özel 

imalatta ise 6 bar bas›nca dayan›kl›d›r. Alüminyum radyatörlerde 

bas›nç dayan›m› daha fazlad›r. Alurad radyatörlerin 

çal›flma bas›nc› ise 10 bar olarak verilmifltir. 

9. Gerekli ›s›tma yüzeyi miktar›: Bir radyatörün iyili¤inin 

en önemli göstergesidir. 

Bir radyatör ayn› ›s›y›, ayn› flartlarda, ne kadar küçük 

yüzeyle verebiliyorsa ›s›l tasar›m› o kadar iyidir anlam›na 

gelir. Radyatörler içinde en küçük ›s›tma yüzeyi kolonlu 

ve perkolon döküm radyatörlerin ince tiplerinde 

görülmektedir. 144/500 kolonlu ve 900/70 perkolon en 

küçük ›s›tma yüzeyi ile ayn› ›s›y› verebilen radyatörler 

olarak görülmektedir. Bu radyatörlerde radyasyon oran› 

da en yüksek de¤ere ulaflmaktad›r. Ayn› tip radyatörlerde 

bile kendi içinde ›s›tma yüzeyi aç›s›ndan %20 mertebelerinde 

farkl›l›klar ortaya ç›kmaktad›r. Bunda radyatör 

inceldikçe radyasyonla yay›lan ›s›daki art›fllar ve 

yükseklik azald›kça konveksiyonla yay›lan ›s›daki iyileflmeler 

etkili olmaktad›r. Alüminyum radyatörlerde 

ise ›s›tma yüzeyi ihtiyac› en fazlad›r. Ayn› ›s›l güç için 

döküm radyatörlere göre baz› tiplerde yaklafl›k iki misli 

yüzey gerekmektedir. 

10. Fiyat: Radyatörlerin karfl›laflt›r›lmas›nda do¤al olarak en 

önemli faktör maliyettir. Fakat radyatör maliyeti olarak 

ticari hayatta oldu¤u gibi m 2 (veya panel radyatörde 

metre) fiyat›n› kullanmak yan›lt›c›d›r. Bir radyatörün 

gerçek fiyat› kalori maliyeti denilen, söz konusu radyatörün 

birim ›s› gücü fiyat›d›r. 

Radyatör Seçimi ‹çin Öneriler 

1. Yüksek tavanl› yap›larda, merdiven boflluklar›nda, dublex 

yap›lardaki dikey ba¤lant› boflluklar›nda ›fl›n›m (radyasyon) 

oran› fazla olan ve yüksek radyatörler kullan›lmal›d›r. 

Bu gibi yerlerde radyatör taraf›ndan konveksiyonla 

yay›lan ›s› üst k›s›mlarda toplan›r ve alt katlar gö- 

receli olarak so¤uk kal›r. Halbuki alt katlarda yerlefltirilen 

radyatörlerdeki radyasyonla ›s› yay›l›m oran› yüksek 

olursa bu farkl›l›k büyük ölçüde kompanse edilir. 

Düz yüzeyli ve ince radyatörlerde radyasyon oran› yüksektir. 

Bu aç›dan derinli¤i az (ince) ve yüksekli¤i fazla 

ridem tipi döküm radyatörler ve panel radyatörler en 

avantajl› tiplerdir. 

Alüminyum radyatörler ise tam tersine bir konvektör gibi 

çal›fl›rlar ve radyasyon oranlar› en düflük tiplerdir. 

2. Radyatörler genellikle pencere altlar›na yerlefltirilir. 

Özellikle iyi yal›t›lm›fl yap›larda ›s› kayb› daha az oldu- 

¤undan büyük ›s› gücü olan ve derinli¤i fazla olan radyatör 

tipleri seçildi¤inde dilim say›s› az olacakt›r. Hem 

görünüfl aç›s›ndan, hem yer kayb› aç›s›ndan, hem de radyasyon 

oran›n›n düflüklü¤ü aç›s›ndan dezavantajl› bir 

durum ortaya ç›kar. Bu gibi durumlarda örne¤in panel 

radyatör kullan›l›yorsa, PKKP tipleri yerine PK tipleri 

tercih edilmelidir. Dilimli döküm ve çelik radyatörler 

kullan›l›yorsa en ince tipler tercih edilmelidir. Seçilen 

radyatör pencere alt›na yay›lmal›d›r. 

3. Nifl içerisine yerlefltirilecek radyatörlerin yüksekli¤i, parapet 

yüksekli¤inden en az 15 cm. daha az olmal›d›r. 

Radyatör yerden yaklafl›k 7 cm. kald›r›l›r. Böylece radyatör 

üstü ile parapet aras›nda en az 8 cm. mertebesinde 

bir boflluk kalmas› sa¤lanm›fl olur. 

4. ‹flyerleri, okul, hastane gibi yerlerde toz tutmayan ve kolay 

temizlenebilen tip radyatörler seçilmelidir. 

5. Pencere alt›na nifl b›rak›lmam›fl yap›larda derinli¤i az 

olan (ince) tipdeki radyatörler seçilmelidir. Radyatörün 

geniflli¤inin fazla olmas›, kay›p alan oluflturur. 

6. Pencere altlar› bulunmayan veya radyatör yerlefltirmeye 

uygun olmayan yerlerde, duvar önüne yerlefltirilecek 

radyatörler, yüksekli¤i fazla olan tiplerden seçilmelidir. 

7. Yüksek yap›larda, hiç olmazsa statik bas›nc›n fazla oldu¤u 

alt katlarda bas›nca dayan›kl› tip radyatörler kullan›lmal›d›r. 

8. Sistemde elektro kimyasal çift oluflumu, kombi cihaz 

kullan›lan sistemlerde çelik radyatör kullan›m›nda ortaya 

ç›kabilmektedir. Böyle bir durumda ya radyatörlerin 

ya da kombi cihaz›n›n de¤ifltirilmesi tavsiye edilir. (Galvanik 

korozyon.) 

9. Farkl› su geçifl direncine sahip radyatörler ayn› devrede 

birlikte kullan›lmamal›d›r. Bu gibi hallerde su dolafl›m›nda 

aksamalar ortaya ç›kar. Örne¤in; Alurad radyatörlerle, 

döküm veya çelik radyatörler ayn› devrede olmamal›d›r. 

Veya konvektör fan coil tipi ›s›t›c›larla radyatörler 

ayn› devreden beslenmemeli, aksi halde direnç dengelenmesine 

dikkat edilmelidir. Do¤ru çözüm ayr› zon 

ve zon pompalar› kullan›lmas›d›r. 

10. Radyatörler gruplan›rken 30 dilimden fazlas›n›n bir 

arada gruplanmas› pratik de¤ildir. Yanl›fl bir al›flkanl›k 

uzun radyatörlere ters ba¤lant› yapmakt›r. Radyatör 50 

dilimli de olsa ters ba¤lant›ya gerek yoktur. (Kapasite 

de¤iflmez.) 

249

Radyatörlerin Yerlefltirilmesi 

a. Is› kaybeden yüzeylerde toplam ›s› kayb› 250 W/m 2 de- 

¤erini afl›yorsa bu yüzey mutlaka alttan ›s›t›lmal›d›r. Bu 

aç›dan en kritik olan yüzeyler pencerelerdir. Örne¤in; ‹stanbul 

için 1,5 metre yüksekli¤ini aflan tek caml› pencerelerde 

bu kontrol yap›lmal›d›r. 

Böyle pencerelerin alt›na mutlaka radyatör yerlefltirilmelidir. 

Zaten mimari ve teknik aç›dan radyatörlerin 

yerlefltirilebilece¤i en uygun yerler pencere alt›ndaki duvar 

önleridir. Pencere alt›nda mevcut olan duvar yüksekli¤ine 

(parapet yüksekli¤i) uygun bir radyatör seçilir. 

Radyatör derinli¤ine ba¤l› olarak radyatörün alt›nda 5- 

12 cm., üstünde ise 3-10 cm. boflluk b›rak›lmal›d›r. 

(Max. de¤erlerin kullan›lmas›n› öneririz.) Bu konuda 

mimarlara da tasar›m yaparken ülkemizde üretilen radyatörlerin 

boyutlar›n› göz önüne almak ve ona göre pencere 

altlar›nda mesafe b›rakmak görevi düflmektedir. fiekil 

260’da standart radyatör yerleflimi görülmektedir. 

b. Büyük salonlarda birden fazla pencere varsa, radyatörler 

her pencere alt›na da¤›t›lmal›d›r. Mimari nedenlerle pencereler 

döflemeye kadar iniyorsa, radyatörler k›sa tiplerden 

seçilir ve pencere ile aralar›nda mümkün oldu¤unca 

büyük bir aç›kl›k b›rak›l›r. 

c. E¤er pencere alt›na ve d›fl duvar önüne radyatör yerlefltirmek 

teknik aç›dan mümkün olam›yorsa bu durumda 

radyatör iç duvara yerlefltirilir. Radyatör yerlefltirilecek 

iç duvar, ›s› kayb› en yüksek olan d›fl duvara paralel olan 

duvard›r. ‹ç duvar önüne yerlefltirilecek radyatörler uzun 

ve ince tiplerden seçilerek radyasyon etkisinden mümkün 

mertebe yararlan›l›r. 

d. Banyo ve mutfak gibi hacimlerde bazen zorunlu olarak 

radyatörü yükse¤e asmak gerekir. Bu gibi hallerde konveksiyon 

ak›mlar›, zay›flad›¤›ndan radyatör ›s› gücünün 

hesaplanandan %10 daha fazla seçilmesi ö¤ütlenir. E¤er 

250 

fiekil 260. RADYATÖR YERLEfi‹M‹ 

imkan varsa radyatörler as›lmamal› ve yüksek, ince tipler 

tercih edilmelidir. 

e. Standartlara göre klasik döküm radyatörler döflemeden 

en az 70 mm. yukar› ve duvardan en az 40 mm. aç›¤a olmak 

üzere yerlefltirilirler. Ancak pratikte döküm radyatörleri 

ve dilimli çelik radyatörleri duvara 10 mm. kadar 

yaklaflt›rmak olas›d›r. Panel radyatörler ile Alurad radyatörler 

ise özel konsol ve kasalar› ile duvardan yaklafl›k 

50 mm. aç›¤a monte edilirler. Radyatörlerin kaplad›klar› 

yer düflünülürken radyatör derinli¤i ve duvardan aç›kl›¤›n›n 

toplam› düflünülmelidir. 

f. D›fl duvar önüne yerlefltirilen radyatörlerin arkas›ndaki 

duvar yönetmelik uyar›nca en az 3 cm. cam yünü veya 

eflde¤eri malzeme ile izole edilmelidir. ‹zole edilen bölge 

radyatör projeksiyon alan›n› her taraftan en az 15 cm. 

taflmal›d›r. Böylece %3 mertebesinde bir tasarruf sa¤lamak 

olas›d›r. 

g. Radyatörlerin üzerlerine raf konulmas› veya önünün pano 

ile kapat›lmas› gibi durumlarda, ›s›l verimleri düfler. 

Bu gibi uygulamalar konveksiyon ak›mlar›n› bozar ve 

›fl›n›m› engeller. 

Uygulaman›n durumuna göre ›s›l güçteki düflüfl %3-7 mertebesindedir. 

Baz› afl›r› durumlarda bu düflüfller %15 mertebelerine 

ulaflabilmektedir. fiekil 261’de çeflitli örtülerin neden 

oldu¤u verim düflümleri gösterilmifltir. fiekil 262’de ise 

radyatör üst yüzeyi ile nifl alt yüzeyi aras›ndaki mesafenin 

radyatör ›s›l kapasitesine etkisi verilmifltir. 

10.3.2. Konvektörler 

Konvektörler öz olarak kanatl› borulardan oluflur. Bu kanatl› 

borular baca etkisi yaratmak üzere bir kaset içine yerlefltirilmifltir. 

Kasetin alt taraf›ndan giren so¤uk hava kanatl› ›s›t›c› 

borularda ›s›n›r ve yükselen ›s›nm›fl hava kasetin üst taraf›ndan 

odaya verilir.

Konvektörleri radyatörlerden ay›ran ana özellik ›s› geçifl 

flekline ba¤l›d›r. Konvektörlerde odaya radyasyonla ›s› yay›m› 

çok azd›r. Buna karfl›l›k baca etkisi dolay›s› ile artan hava 

h›zlar›na ba¤l› olarak ›s› geçifli %95-98 gibi büyük bir 

oranda konveksiyonla olur. Konveksiyonla ›s› geçiflini artt›rmak 

için konvektörlerde kanatl› boru kullan›l›r. 

Konvektörlerde ›s›tma yüzeylerine do¤rudan temas etmek 

mümkün olmad›¤›ndan, bu tip ›s›t›c›larda 90°C’den daha 

yüksek s›cakl›klarda ak›flkanla ›s›tma yap›labilir. Böylece 

konvektörün ›s›l gücü de artm›fl olur. Bu nedenle, özellikle 

endüstriyel uygulamalarda, konvektörlerde yüksek s›cakl›kta 

k›zg›n su veya buhar kullan›labilir. 

Konvektörler do¤al çekiflli ve üflemeli olarak ikiye ayr›l›r. 

Do¤al çekiflli konvektörlerde hava hareketi tamamen kasetin 

yaratt›¤› baca etkisiyle gerçekleflir. fiekil 263’de do¤al çekiflli 

konvektör tipleri görülmektedir. Bu tiplerde kasetin yüksekli¤i 

ve hava girifl ç›k›fl aç›kl›klar›n›n düzeni ›s›l verim 

aç›s›ndan çok önemlidir. Konvektör ›s›tma gücünü ayarlamak 

için hava ak›m›n› azalt›p ço¤altmak üzere hava klapeleri 

kullan›labilece¤i gibi konvektöre giren su miktar›n› 

ayarlamak üzere kontrol vanalar› da kullan›labilir. fiekil 

fiekil 261. ÇEfi‹TL‹ RADYATÖR ÖRTÜLER‹N‹N ETK‹S‹ 

263’de duvar tipi, döfleme tipi ve süpürgelik tipi olmak üzere 

üç tip do¤al çekiflli konvektör görülmektedir. 

Döfleme tip konvektörlerin yerleflimi perspektif olarak fiekil 

264’de verilmifltir. Burada görülen perde, konvektöre 

hava girifli aç›s›ndan çok önemli olup, üzerinin kapanmamas›na 

dikkat edilmelidir. Hava ak›fl›n›n fliddeti bu perdenin 

yüksekli¤i ile orant›l›d›r. Döfleme tipi konvektörlerin 

üflemeli tipleri de vard›r. fiekil 265’de ise yeni gelifltirilen 

do¤al ve cebri konveksiyonlu tip görülmektedir. fiekil 266, 

267, 268’de ise döfleme tip konvektör uygulamalar› görülmektedir. 

Üflemeli konvektörlerde ise hava hareketini sa¤lamak üzere 

radyal fanlar kullan›l›r. fiekil 269’da bu tip bir konvektörün 

kesiti verilmifltir. 

Fan taraf›ndan bir filtreden geçerek emilen hava, ›s›t›c› borulardan 

geçerek odaya üflenir. Bu düzenlemede fan altta, 

›s›t›c› borular ise üsttedir. Baz› tiplerde hava girifline d›fl hava 

ba¤lant›s› da yap›labilir. Böylece üflemeli konvektör ayn› 

zamanda havaland›rma ifllevini de yerine getirir. Salon tipi 

cihazlar ad› verilen üflemeli konvektörler, otel lobileri, 

fuayeler gibi daha genifl hacimlerin ›s›t›lmas›nda kullan›l›r. 

251

252 

fiekil 262. N‹fi ‹ÇER‹S‹NE MONTE ED‹LEN RADYATÖRLERDE, RADYATÖR ÜSTÜNDE KALAN 

MESAFEYE (∆h) BA⁄LI OLARAK YAPILMASI GEREKEN KAPAS‹TE ARTTIRIMI (DIN 4703 bölüm 3) 

fiekil 263. ÇEfi‹TL‹ DO⁄AL ÇEK‹fiL‹ KONVEKTÖR T‹PLER‹

fiekil 264. RADYATÖR VE KONVEKTÖR MONTAJ DETAYI 

Kapasitelerine göre az yer kaplad›¤›ndan ve çabuk ›s›tma 

yapabildiklerinden tercih edilirler. Konvektörlerde temizlik 

çok önemlidir. Özellikle üflemeli tip konvektörlerin filtreleri 

çok çabuk kirlenir ve t›kan›r. Bu yüzden okul gibi gerekli 

bak›m ve temizli¤in yap›lamayaca¤› yerlerle, tozlu ortamlarda 

konvektörler kullan›lmamal›d›r. 

Tavan yüksekli¤i 3,5 metre’den fazla olan yerlerde ›s›t›c› 

olarak radyatör kullan›lmas› tavan seviyesinde ›s› birikimi 

nedeniyle ekonomik ve konforlu de¤ildir. Vantilatörlü s›cak 

hava cihazlar› tavan yüksekli¤inin 5,5 metreden fazla oldu- 

¤u yerlerde pratik olabilir. 

Is›l güç ayar› için, genellikle devri kademeli olarak ayarlanabilen 

fanlar kullan›l›r. Fan tamamen durduruldu¤unda ise 

konvektörden yay›lan ›s› çok azal›r. Üflemeli tip kasetli 

konvektörlerde, 90/70°C s›cak suda, ›s›l güçler 2.000- 

15.000 kcal/h aral›¤›nda olabilmektedir. 

Endüstriyel Tip Konvektörler (S›cak Hava Apareyleri) 

fiekil 270’de endüstriyel tip bir s›cak hava apareyi görülmektedir. 

Bu cihazlar daha çok fabrika, depo, hangar, atölye 

gibi büyük hacimlerin ›s›t›lmas›nda kullan›l›r. ‹deal olarak 

fiekil 265. DO⁄AL VE CEBR‹ ÇEK‹fiL‹ 

DÖfiEME T‹P‹ KONVEKTÖR fiEMASI 

253

254 

fiekil 266. DÖfiEME T‹P‹ KONVEKTÖR 

yerden 2 metre yüksekli¤e yerlefltirilirler. Bu cihazlarda ›s›t›c› 

ak›flkan olarak yüksek s›cakl›kta su veya buhar kullan›l›r. 

Endüstriyel fanl› apareyler yerden 2 metre’den yükse¤e 

monte edildi¤inde hava emifli bir kanal ile yerden 30 cm. 

yüksekli¤e kadar indirilmeli, hava buradan bir menfezle 

al›nmal›d›r. (fiekil 271) 

Salon tipi apareyler gibi bu cihazlar da kanatl› borulardan 

oluflturulan bir ›s›t›c› batarya, yüksek devirli aksiyal veya 

radyal bir fan ve ayarlanabilen kanatc›klar›ndan yap›lm›fl 

bir hava ç›k›fl›n› içeren kasetten oluflmufltur. Hava ç›k›fl› 

afla¤› do¤ru veya yatay olarak ayarlanabilir. Cihaz›n ›s› gücü, 

›s›t›c› ak›flkan ile bataryadan geçen hava aras›ndaki farka 

ve hava h›z›na ba¤l›d›r. Hava h›z› ve s›cakl›k fark› ne kadar 

yüksekse cihaz›n ›s› gücü de o kadar yüksek olur. Aksiyal 

fanl› tipler 90/70°C s›cak su ile 50.000 kcal/h ve radyal 

fanl› tipler yine 90/70°C s›cak su ile 75.000 kcal/h güce kadar 

ulaflabilir. 

fiekil 267. DÖfiEME T‹P‹ KONVEKTÖR UYGULAMASI fiekil 268. DÖfiEME T‹P‹ KONVEKTÖR UYGULAMASI 

fiekil 269. ÜFLEMEL‹ KONVEKTÖR (Salon tipi s›cak hava apareyi)

K›zg›n su veya buhar kullan›ld›¤›nda bir ünitede 100.000 

kcal/h güce kadar ulaflmak olas›d›r. Ancak cihaz seçiminde 

bütün ›s›y› tek bir cihazla sa¤lamak yerine homojen bir 

›s›tma sa¤layacak flekilde çok say›da cihaz seçmek (her cihaz 

8.000 kcal/h - 16.000 kcal/h kapasiteleri aras›nda) daha 

uygundur. 

Bu cihazlar›n seçiminde ve yerlefltirilmesinde bütün ›s›t›lacak 

hacmin homojen bir flekilde ›s›t›lmas›na, havan›n insanlar›n 

çal›flma düzeyine uygun bir flekilde üflenmesine ve rahats›z 

edici hava ak›mlar›n›n oluflmamas›na dikkat edilmelidir. 

S›cak hava apareylerine taze hava ba¤lant›s› da yap›labilir. 

Taze hava ile resirkülasyon havas› oranlar› bir damper ile 

ayarlan›r. 

Sabah ilk çal›flmada taze hava kapat›larak mahallin çabuk 

›s›t›lmas› sa¤lan›r. ‹nsanlar çal›flmaya bafllad›ktan sonra taze 

hava aç›l›r. S›cak hava apareylerinin fanlar›na, oda termostat› 

ve apareyin hava girifline monte edilecek bir kanal 

termostat› ile kumanda edilerek, ortam s›cakl›¤› kontrol 

edilmelidir. 

Sekonder Haval› S›cak Hava Menfezleri Sistemi 

Is›tma amac› ile kullan›lan s›cak hava apareyleri, üfleme havas› 

s›cakl›¤› ortam s›cakl›¤›ndan 8-12°C daha yüksek oldu- 

¤undan, ortam içinde uygun olmayan s›cakl›k da¤›l›m›na 

neden olurlar. Apareyden üflenen hava s›cak oldu¤undan hafiftir 

ve gravite kuvvetlerinin etkisi ile yukar› do¤ru yönlenir. 

S›cak hava apareylerinin daha ziyade yüksek tavanl› genifl 

hacimlerde kullan›ld›klar› göz önüne al›n›rsa, s›cak havan›n 

tavanda toplanaca¤› ve insanlar›n bulundu¤u bölgenin 

daha so¤uk kalaca¤› aç›kt›r. Bu husus atölye, hangar, fabrika 

gibi yerlerde konvektif ›s›tman›n en büyük dezavantaj›- 

fiekil 270. DUVAR T‹P‹ SICAK HAVA APAREY‹ 

(Radyal fanl›) (Endüstriyel tip üflemeli konvektör) 

d›r. Bunun önüne geçmek üzere sekonder haval› cihazlar gelifltirilmifltir. 

Bu cihazlarda konvansiyonel s›cak hava apareylerinden 

farkl› olarak üfleme kanatç›klar› (jaluziler) özel 

olarak gelifltirilmifltir. Bu kanatç›klar sayesinde üflenen hava 

çevre havas›n› da sürükleyerek, çok büyük miktarlarda ve 

h›zda cihazdan ç›kmaktad›r. Bu nedenle üfleme s›cakl›klar› 

ortam havas› s›cakl›klar›ndan ancak birkaç derece daha yüksektir. 

Bu sayede izotermal flartlara yak›n ve at›fl mesafesi 

yüksek bir jet elde edilmektedir. Üflenen hava yukar› k›vr›lmaks›z›n 

uzun mesafelere ulaflmakta, ortam havas› ile h›zl› 

bir biçimde kar›flarak oda içerisinde s›cakl›k gradyanlar›n›n 

oluflmas› önlenmektedir. 

Bu cihazlar sayesinde önemli ölçüde enerji tasarrufu sa¤lamak 

mümkündür. Yap›lan hesaplara göre bir ›s›tma mevsiminde 

yap›lan fazla yat›r›m geri kazan›labilmektedir. Bu cihazlar 

hem duvar tip, (yani yatay üflemeli) hem de tavan tipi 

(düfley üflemeli) olabilmektedir. fiekil 272’de konvansiyonel 

ve sekonder haval› cihazlar görülmektedir. fiekil 

273’de ise, flematik olarak üflenen havan›n yörüngesi, hava 

hareketleri ve ›s›nma süreleri verilmifltir. 

10.3.3. Radyant Is›t›c›lar 

Radyant ›s›t›c›lar s›cak sulu radyant paneller ve do¤al gazl› 

radyant borular olarak ikiye ayr›labilir. Radyant paneller düzenlenerek 

büyük hacimlerin tavandan s›cak su ile ›s›t›lmas› 

mümkündür. 

Burada sadece büyük hacimlerin, fabrika ve atölyelerin ›s›t›lmas›nda 

kullan›lan do¤al gazl› radyant ›s›t›c›lar üzerinde 

durulacakt›r. 

Bu ›s›t›c›lar afla¤›daki ›s›tma uygulamalar›nda tercih edilirler: 

fiekil 271. DUVAR T‹P‹ SICAK HAVA APAREY‹ 

(Alttan emifl kanall›, radyal fanl›) 

255

256 

fiekil 272. KONVANS‹YONEL VE SEKONDER HAVALI C‹HAZLAR (Duvar tipi, Tavan tipi) 

fiekil 273. KONVANS‹YONEL VE SEKONDER HAVALI S‹STEMLERDE 

HAVA YÖRÜNGES‹ VE HAREKETLER‹ ‹LE ISINMA SÜRELER‹

1. Tavan yüksekli¤i 6 metre ve daha yukar› olan kapal› 

alanlarda 

2. K›smen kapal› alanlarda. 

3. Büyük bir hacimde, belirli bir bölgenin ›s›t›lmas›nda. 

(Örne¤in büyük bir imalat salonundaki belirli bir makina 

ve çevresi) 

4. K›sa süre için ›s›t›lmak istenen alanlarda. 

Bu ›s›t›c›larda gaz yanmas› sonucu ›s›nan radyant panellerden 

›s›, yöneltildi¤i yüzeye ›fl›n›mla (radyasyonla) tafl›n›r. 

Radyant ›s›t›c›lar›n kullan›laca¤› yerlerde radyasyonu kesici 

cihazlar (yüksek tezgahlar, otobüs, kamyon vb.) bulunmamal›d›r. 

Radyasyon geçti¤i hava ortam›n› ›s›tmadan, 

do¤rudan ›s›t›lacak cismi ›s›tt›¤›ndan verimli bir ›s›tma 

sa¤lan›r. Is› daha sonra ›s›nan yüzeylerden tafl›n›mla ortam 

havas›na geçer. 

Sonuç olarak bütün yükseklik boyunca eflite yak›n bir s›cakl›k 

profili elde edilir ve lokal ›s›tma yap›labilir. Halbuki 

klasik konvektif ›s›nmada s›cak hava yukar›da toplan›r 

ve lokal ›s›tma yap›lamaz. Bu nedenle yüksek tavanl› büyük 

hacim ›s›tmalar›nda: Radyant panellerle ›s›tmada, 

konvektif ›s›tmaya göre %25 - %50 oran›nda enerji tasarrufu 

söz konusudur. 

Endüstride kullan›lan radyant ›s›t›c›lar, aç›k alevli radyant 

plakal› ve boru radyant ›s›t›c›lar olarak ikiye ayr›labilir. 

fiekil 274’de U borulu bir radyant ›s›t›c› flematik olarak 

fiekil 275. SPOR SALONUNDA TR‹BÜNLER ‹Ç‹N 

RADYANT ISITICI 

fiekil 274. U T‹P‹ RADYANT ISITICI 

gösterilmifltir. Borulu ›s›t›c›lar 65-104 mm. çapl› çelik borulardan 

üretilirler. Bir uçtan yak›lan gaz di¤er uçtaki fan 

yard›m› ile çekilmekte ve yanma ürünleri d›flar› at›lmaktad›r. 

Boru boylar› 7 metre’ye kadar olabilmekte ve bu boyda 

ortalama 18 kW güç elde edilebilmektedir. Aç›k alevli 

radyant ›s›t›c›larda ise her kW ›s›t›c› gücü bafl›na 14-24 

m 3/h havaland›rma sa¤lanmal› ve salon hacmi kW bafl›na 

10 m 3 de¤erinden küçük olmamal›d›r. Genellikle seramik 

olan ›s›t›c› yüzeylerde s›cakl›k 800-900°C de¤erlerine ulaflabilir. 

Ortalama ›s›t›c› yüzey ›s› yayma yo¤unlu¤u 50-130 

kW/m 2 de¤erlerindedir. 

Radyant ›s›t›c›larda yanma emniyeti, alevin iyonizasyonu 

yöntemi ile sa¤lan›r. Ateflleme baz› uygulamalarda pilot 

alevle olmakla birlikte, en iyisi otomatik ateflleme düzeni ile 

gerçeklefltirilenidir. Boru radyant ›s›t›c›larda hava ak›fl flalteri 

ile hava ak›fl› kontrol edilmelidir. Büyük ›s›t›c›larda ›s›tma 

kontrolü, oda termostat› yard›m› ile tam otomatik olarak 

gerçeklefltirilir. 

Yerleflim Planlamas› 

Tesisat tasar›m› yap›l›rken gaz kayna¤› ve sayac›n›n yerleflimi 

ile elektrik kayna¤›n›n yeri dikkate al›nmal›d›r. 

Yo¤uflan gaz ürünlerini toplay›p boflaltacak önlem al›nmal›d›r. 

Paneller en uygun ›s›tmay› sa¤layacak flekilde yerlefltirilip, 

yönlendirilmelidir. 

Çeflitli yerleflim örnekleri fiekil 275, 276’da görülmektedir. 

fiekil 276. FABR‹KA B‹NASININ RADYANT 

ISITICILARLA ISITILMASI 

257

10.4. GENLEfiME DEPOLARI 

S›cak sulu ›s›tma sistemlerinde, su 10°C’den 90°C’ye ›s›t›ld›¤›nda, 

hacmi, ilk hacminin %3,55 oran›nda artar. Sudaki 

s›cakl›¤a ba¤l› bu genleflmeyi alabilmek üzere genleflme depolar› 

kullan›l›r. 

Genleflme depolar› ayn› zamanda sistemin güvenli¤ini yani 

bas›nc›n yükselmemesini ve sisteme gerekli su deste¤i görevlerini 

de yerine getirir. 

Genleflme depolar› aç›k ve kapal› olarak ikiye ayr›l›r. 

10.4.1. Aç›k Genleflme Depolar› 

Atmosfere aç›k kaplard›r ve s›cak sulu ›s›tma sistemlerinde boru 

tesisat›n›n en üst noktas›na veya en üst noktadaki radyatör 

seviyesinin daha üstünde bir seviyeye yerlefltirilirler. Böylece 

tesisat›n en yüksek noktas›n› olufltururlar ve sistemi atmosfere 

açarlar. Bütün tesisat bu depo seviyesine kadar su ile doludur. 

Suyun buharlaflmas›, çeflitli kaçaklar, tamir ve bak›m gibi 

nedenlerle kaybolan su, bu depodan takviye edilir. Aç›k genleflme 

kab›ndaki suyun belirli bir minimum de¤erin alt›na 

düflmesi halinde elle veya bir flamand›ra yard›m› ile otomatik 

olarak d›flar›dan sisteme su bas›l›r. 

Aç›k genleflme deposu faydal› hacmi sistemde geniflleyen 

suyu alabilecek büyüklükte seçilir. 

Sistemin su ile doldurulmas› s›ras›nda bütün havan›n sistemi 

terk etmesi gerekir. Bunun için üst kattaki bütün radyatörlerde 

hava boflalt›labilir olmal›d›r. Ayn› flekilde sistemde 

ters U fleklinde boru geçiflleri varsa bunlar›n da en üst noktadan 

havaland›r›lmas› gerekir. Haval›k borular› bu amaçla 

sisteme dahil edilirler. 

Haval›k borular› sonuçta genleflme kab›ndan atmosfere aç›l›r. 

Sistemde e¤er, dolafl›m bir flekilde t›kan›rsa ve özel bir 

önlem al›nmazsa kazandaki su ak›fl› da durur ve buhar oluflur. 

Bas›nç tehlikeli s›n›rlara var›r. Genleflme tank›n›n sistemdeki 

bir baflka görevi emniyet dolafl›m› imkan› sa¤lamakt›r. 

Kazan› aç›k genleflme deposuna ba¤layan emniyet 

gidifl ve dönüfl borular›ndan gidifl borusuyla buhar›n tahliyesi, 

dönüfl borusuyla da kazanda eksilen suyun tekrar takviyesi 

olana¤› sa¤lan›r. 

Genleflme Deposunun Tesisata Ba¤lanmas› 

Aç›k tip genleflme deposu s›cak sulu ›s›tma tesisat›n›n en üst 

noktas›na konulur. Kazan ile genleflme kab›n›n aras›ndaki 

emniyet borular› üzerine vana konulmaz. 

Sirkülasyon pompas›n›n kalorifer kazan›ndan tesisata gidifl 

borusu üzerinde bulunmas› ö¤ütlenir. 

Sirkülasyon pompas› yanl›fll›kla dönüfl hatt›nda ise genleflme 

kab› en üst radyatörden en az pompa basma yüksekli¤i 

kadar yükseklikte olmal›d›r. Genleflme deposu yeterli yükseklikte 

de¤ilse, pompan›n dönüflte oldu¤u sistemlerde üst 

kat radyatörlerinden hava emifli olur. Pompa her zaman gidiflte 

olmal›d›r. Gidifl ve dönüfl emniyet borular› s›ra ile hemen 

kazandan sonra ve önce arada vana olmaks›z›n ba¤lan›r. 

Bu durumda sistem dengede ve bas›nç alt›ndad›r. 

‹ki ve daha fazla say›da kazan, ›s›tma tesisat›nda birlikte çal›flt›r›ld›¤›nda 

her kazan için ayr› ba¤›ms›z genleflme deposu 

bulunmal›d›r. 

258 

Bu depolar hesaplan›rken, sistemdeki ve ba¤l› oldu¤u tek 

kazandaki su miktar› esas al›nmal›d›r. Kazan›n emniyet borular› 

gidifl vanas›ndan önce, dönüfl vanas›ndan da sonra 

ba¤lanmal›d›r. 

Emniyet borular›n›n yanl›fl ba¤lanmas› halinde, vanalar›n 

kapal› oldu¤u bir anda kazan servise sokulursa genleflme 

olamayaca¤› için kazan patlar. 

10.4.2. Kapal› Genleflme Depolar› 

Kapal› genleflme depolar› emniyet ventili ile birlikte kullan›l›r. 

Sistemdeki statik bas›nca ek olarak yaklafl›k 2 atü bas›nç 

getirir. Bina yüksekli¤i 40 metre’yi geçen yap›larda sistemdeki 

iflletme bas›nc› 60 mSS. de¤erine ulaflaca¤› için, 

sistemde do¤rudan s›cak su kazan›na ba¤lant› yap›lmas› 

standardlara göre yasakt›r. Bu nedenle yüksek bloklarda bir 

plakal› eflanjör kullan›lmas› do¤rudur. 

Kapal› Genleflme Depolar›n›n Yararlar› 

1. Kalorifer sistemi kapal› sisteme dönece¤inden hava ile 

temas› bulunmayacak ve korozyon azalacakt›r. (Su içinde 

erimifl olan hava miktar› fiekil 277’de verilmifltir) 

2. Kapal› kalorifer sisteminde su buharlafl›p kaybolmayaca¤›ndan, 

su eksilmesi olmayacakt›r. 

3. Kapal› sistemde bas›nç da¤›l›m› eflit olaca¤›ndan, her 

radyatörün ›s›nmas› daha dengeli olacakt›r. 

4. Kazan›n hemen yan›na monte edilece¤inden, çat›ya kadar 

çekilen borudan, izolasyondan, borular›n her katta 

kaybettirdi¤i alandan ve iflçilikten tasarruf sa¤lanacakt›r. 

5. Çat›daki genleflme deposu kalkaca¤›ndan, buradaki ›s› 

kayb› önlenmifl olacakt›r. 

6. Kapal› sistemde, çat› aras›ndaki aç›k genleflme kab›nda 

bulunan suyun, kaloriferlerin çal›flt›r›lmad›¤› zamanlarda 

oluflan donma tehlikesi bulunmaz. 

Modern ›s›tma sistemlerinde art›k daha çok, kapal› genleflme 

kaplar› kullan›lmaktad›r. 

Kapal› genleflme kab› fiekil 278’de görüldü¤ü gibi üstünde 

bas›nçl› azot gaz› bulunan bir diyafram içerir. Alt›ndaki su 

geniflleyince diyafram yukar› do¤ru aç›l›r ve azot gaz›n› s›k›flt›r›r. 

Gaz taraf›ndan sisteme uygulanan bas›nç biraz artar. 

Su devresi üzerindeki bir emniyet valf› bas›nc›n kaza ile istenmeyen 

de¤erlere ulaflmas›n› önler. 

fiekil 277. SU ‹Ç‹NDE ER‹M‹fi HAVA M‹KTARI

Kapal› genleflme depolar›, sadece otomatik kontrollü olarak 

mekanik yanma sa¤lanan s›v› ve gaz yak›tl› ›s›tma sistemlerinde 

kullan›labilir. Elle beslemeli kömürlü kazanlarda büyük 

s›cakl›k dalgalanmalar› veya art›fllar› olabilir. Bu yüzden 

kapal› depolar, kömürlü kazanlarla kulan›lmamal›d›r. 

Genleflme depolar›n›n hacmi büyük ölçüde radyatör ve kazan 

tipine ba¤l›d›r. Döküm radyatör yerine panel radyatör 

konulmas› depo hacmini küçültecektir. Ayr›ca dökme dilimli 

kazanlar›n da su hacminin az olmas›, döküm kazan kullan›m›n› 

avantajl› k›lmaktad›r. 

Kapal› Genleflme Depolar›n›n Tesisata Ba¤lanmas› 

Kapal› genleflme depolar›, üzerlerinde özel emniyet valfi, 

manometresi ve doldurma valfi ile birlikte üreticiye ba¤l› 

özel formlarda sat›fla sunulur. 

Kapal› genleflme deposu tesisata monte edildi¤inde tesisata 

su doldurmadan önce azot bas›nc› ba¤lant› noktas›ndaki statik 

bas›nca eflit olmal›d›r. Bas›nç fazla ise gaz at›lmal›, az ise 

gaz doldurulmal›d›r. Tek kazanl› küçük ›s›tma sistemlerinde 

tek genleflme kab› kullan›l›r. 

Çok kazanl› büyük ›s›tma sistemlerinde, her kazana birer 

adet genleflme kab› ba¤land›¤› gibi sisteme de ayr› ve birden 

fazla say›da genleflme kab› ba¤lanabilir. Bu uygulamada kazanlara 

ba¤l› depolar, sadece ba¤l› olduklar› kazandaki genleflmeleri 

alacak flekilde seçilir. Sisteme ba¤lananlar ise kazan 

hariç, sistemdeki genleflmeleri karfl›lamal›d›rlar. 

Kapal› genleflme depolu sistemlerde, sisteme hava girifli çok 

k›s›tl›d›r. Bu nedenle hava boflalt›m› aç›k depolardaki kadar 

önemli de¤ildir. Ancak sisteme bir hava ay›r›c› (seperatör) 

konulmas› ö¤ütlenir. Kalorifer tesisat› çat› kat›ndaki haval›k 

borular›n›n topland›¤› hava tüpünden otomatik pürjör veya 

elle kumandal› vana yard›m› ile havaland›r›lmal›d›r. Sisteme 

elle su dolduruldu¤unda afla¤›da anlat›ld›¤› gibi sistemdeki 

hava d›flar› at›lmal›d›r. 

Membranl› kapal› genleflme depolar›nda da gaz›n defüzyon- 

fiekil 278. MEMBRANLI KAPALI GENLEfiME DEPOSU 

la membrandan suya geçmesi mümkündür. Bu nedenle bas›nçland›r›c› 

gaz olarak daima azot kullan›lmal›d›r. 

Tesisattan gelebilecek çapak vs. gibi maddelerin depoya zarar 

vermemesi için, 

a. Tesisat dolumuna bir pislik ay›r›c› konulmal›d›r. 

b. Dolafl›m hatt›nda bir pislik ay›r›c› bulunmal›d›r. 

Ancak genleflme deposu ba¤lant›s› ile kazan aras›nda pislik 

tutucu bulunmamal›d›r. 

10.4.2.1. Büyük Kapasiteli Sistemlerin Kapal› Genleflme 

Depolar›n›n Seçim Esaslar› 

Büyük kapasitelerde, yüksek bas›nç ve genleflme miktarlar›nda, 

membranl› (ön bas›nçl›) kapal› genleflme depolar› çok 

daha pahal› hale gelmektedir ve çok daha fazla yer kapla- 

fiekil 279. KOMPRESÖR KONTROLLÜ 

KAPALI GENLEfiME DEPOSU 

fiekil 280. POMPA KONTROLLÜ 

KAPALI GENLEfiME DEPOSU 

259

maktad›r. fiekil 279’da görülen kompresörlü ve 280’de görülen 

pompa kontrollu kapal› genleflme depolar› büyük kapasitelerde 

daha uygun olmaktad›r. 

Kompresör kontrollü kapal› genleflme depolar›nda su genleflip 

depoya doldukça gaz hacminden hava d›flar› at›l›r. Büzüflme 

(s›cakl›k azalmas›) bafllad›¤›nda azalan bas›nc› takviye 

için, kompresör gaz hacmine hava basar. Tesisat›n sürekli 

sabit bas›nçta çal›flmas› sa¤lan›r. 

Pompa kontrollü kapal› genleflme depolar›nda depo bas›nçs›zd›r, 

tesisatta genleflme suretiyle taflan suyun korundu¤u 

membranl› bir depodur. Büzüflme bafllad›¤›nda sabit bas›nçl› 

pompalar depodan ald›klar› suyu sisteme basarak sürekli 

tesisat› sabit bas›nçta tutarlar. 

Pratik olarak hem kompresör hem de pompa kontrollü kapal› 

genleflme depolar›nda, depo hacminin %80’ine kadar su 

dolmaktad›r. Tablo 281’de kompresör ve pompa kontrollu 

kapal› genleflme depolar›yla membranl› kapal› genleflme 

depolar›n›n karfl›laflt›rmas› verilmifltir. 

10.5. fiAFTLAR VE KANALLAR 

Kanallar 

1. Binaya hizmet verecek kablo ve borular›n binaya girifle 

kadar olan kanal güzergah›n› belirlerken, flehir flebekesi 

ile bina aras›nda pratik olarak uygulanabilir en k›sa yol 

tercih edilmelidir. 

2. Esnek kablolar ve borular için dirse¤i olabilen bir borudan 

kanal düflünülebilir. Rijit borular veya büyük kablolar 

ise ancak bir çukura aç›lan düz bir boru kanala yerlefltirilebilir. 

Boru kanal›n giriflinin (fiekil 282) s›zd›rmaz biçimde kapat›lmas› 

esast›r. Aksi halde bina temellerine su s›zar. 

3. Yatay boru ve kablolar› saklamak için duvar dibi veya 

döfleme kanal› oluflturulabilir (fiekil 283). Bu kanallara 

tespit amac› ile gömülü boru kelepçeleri veya konsollar› 

kullan›labilir. Düfley boru ve kablolar ise bir yüzey flaft› 

veya gömülü flafta yerlefltirilirler (fiekil 284). 

Orta ve Büyük Boyutlu fiaftlar 

1. fiaftlar›n amac› borular› gizlemek, ayn› zamanda kontrol, 

tamir veya de¤ifltirme imkan› vermektir. Böyle bir tesisat 

flaft ses düzeyini düflürür ve borular› tahrip olmaktan korur. 

2. Bir tesisat flaft› tasar›m›nda ses geçifline, muhtemel ›s› 

birikimine, yang›n›n yay›lmas›na ve ulaflabilirli¤e dikkat 

edilmelidir. 

fiekil 282. B‹NAYA SERV‹S G‹R‹fiLER‹ ‹Ç‹N KANALLAR 

260 

fiekil 283. KÜÇÜK BORU VE KABLOLAR ‹Ç‹N 

YATAY KANALLAR 

fiekil 284. KÜÇÜK BORU VE KABLOLAR ‹Ç‹N 

DÜfiEY KANAL 

3. Düfley tesisat flaftlar› bütün bina yüksekli¤i boyunca uzan›r 

ve boyutlar› ve say›lar› verdikleri hizmetin çeflitlili¤ine ve 

ba¤land›klar› cihazlar›n yerlerine ba¤l› olarak belirlenir. fiekil 

285-288’de çeflitli boru ve kablo flaftlar› gösterilmifltir. 

4. Tesisat flaftlar›ndan ayn› zamanda kanallar da geçebilir. 

Bu kanal geçen flaftlar üzerinde durulmam›flt›r. 

5. fiaftlar en az 1 saat yang›n dayan›m›na sahip olmal›. 

fiaftlar›n döfleme geçifllerinde, tüm döfleme kal›nl›¤›nca 

yang›n yal›t›m› yap›lmal›d›r. 

6. Farkl› tip tesisatlara ait borular birbirinden ayr›lmal›d›r. 

Yatay Kanallar 

1. Döfleme alt›ndaki veya arazideki yatay kanallarda kontrol 

için ya belirli aral›klarla kontrol kapaklar› kullan›l›r 

veya kanal›n üstü gerekti¤inde kald›r›labilen sürekli bir 

kaplama kapa¤› ile donat›l›r. Bir girilebilir toprak alt› kanal›, 

içinde çal›flmaya izin verecek ölçüde, en az 700 

mm. genifllikte olmal›d›r. 

2. Hendek biçimindeki betonarme kanal kapaklar› kalas, tafl, 

donat›l› beton, metal veya içi döfleme kaplamas› malzemesi 

ile dolu metal tepsi biçiminde olabilir. Kapaklar bir, 

en fazla iki kifli ile kald›r›labilecek kadar hafif olmal›d›r. 

Çeflitli tip kanallar fiekil 289-292’de gösterilmifltir. 

3. Kapaklarda kald›rma kulplar› bulunmal›d›r. D›fl kanallarda 

kapaklar›n birleflme yerleri yap›flt›rma harc› ile 

doldurulup, s›zd›rmaz hale getirilmelidir. 

4. Hendek biçimdeki kanallar›n derinli¤i 1 metre’den azd›r. 

Girilebilir kanallar›n iç derinli¤i ise 1 metre’den az olamaz. 

Yürünebilir Kanallar veya Tesisat Galeriler (fiekil 293-294) 

1. Bir galeriye girifl normalde kazan dairesinden olur. Fa

fiekil 285. ORTABOY BORU VE KABLO ‹Ç‹N 

GÖMME KANAL 

fiekil 286. ORTABOY BORU VE KABLO ‹Ç‹N 

YARI GÖMME fiAFT 

fiekil 287. BÜYÜK BORULAR ‹Ç‹N 

ÖZEL YAPILMIfi fiAFT 

fiekil 288. BÜYÜK BORU VE KABLOLAR ‹Ç‹N 

ÖZEL YAPILMIfi fiAFT 

kat uygun noktalarda, özellikle yol ayr›mlar›nda ve 

yön de¤ifltirmelerinde, ilave girifller gereklidir. Kald›r›labilir 

menhal kapaklar›, üzerindeki trafi¤e dayan›kl› 


Binalardan galeriye ulafl›m kanallar› birleflme noktas›n- 

fiekil 289. KALDIRILAB‹L‹R KAPAKLI 

DÖfiEME ALTI KANALI 

fiekil 290. KONTROL KAPAKLI 

DÖfiEME ALTI KANALI 

fiekil 291. B‹NA ‹Ç‹ 

G‹R‹LEB‹L‹R KANAL 

fiekil 292. ARAZ‹DE 

G‹R‹LEB‹L‹R KANAL 

da yang›n kap›lar›na sahip olmal›d›r. 

2. Galerilerin havaland›r›lmas› arzu edilir. Dipte toplanan 

su bir drenajla pis su çukurunda toplan›p kanalizasyona 

ba¤lanmal›d›r. Kanalizasyon ba¤lant›s› gaz ve su s›zmas›na 

karfl› izole edilmelidir. 

261


Kriteri 


Maliyeti 

Faydal› Hacim 

Yer ‹htiyac› 

Sabit Bas›nç 

(‹flletme 

Emniyeti) 

Nakliye 

Kolayl›¤› 

Otomatik 

Kontrol 

imkan› 

Programlanabilirlik 

Bina 

Otomasyonuna 

Ba¤lant› 

imkan› 

Tesisat Su 

Seviyesinin 

‹zlenebilmesi 

262 

Tablo 281. KAPALI GENLEfiME DEPOLARININ 


Is›san Reflex 

Kompresör veya Pompa Kontrollü 

Kapal› Genleflme Depolar› 

Is›san Reflex kompresör ve pompa kontrollü 

kapal› genleflme depolar› büyük kapasitelerde çok 

daha uygun olmaktad›r. 

Karfl›laflt›rma tablosunun sonunda, örnek bir proje 

üzerinden, ilk yat›r›m maliyeti rakamlarla 

verilmifltir. 

Kompresör kontrollu sistemde 21.670-DM’a 

karfl›l›k membranl› klasik depolarda 58.140-DM 

fiyat ç›km›flt›r. 


kapal› genleflme depolar›nda depo toplam 

hacminin %80’i faydal› hacim olarak kullan›l›r. Bu 

de¤er flartlara (bas›nç de¤erine) ba¤l› de¤ildir. 

Çok daha az yer kaplarlar. 

Unutulmamal›d›r ki ortaya ç›kan yer avantaj›n› 

herzaman parasal olarak de¤erlendirmek güçtür. 

Sistem sürekli olarak alt bas›nca en yak›n 

de¤erlerde çal›fl›r. Sabit bas›nç sa¤lan›r. Bas›nç 

dalgalanmalar› olmaz. Büyük kapasitelerde 

iflletme emniyeti aç›s›ndan önemli bir konudur. 

Genleflme ile oluflan bas›nç art›fl›na izin 

verilemeyen binalarda alternatifsiz olarak tercih 

edilir. 

Çok daha küçük hacimli depolarla çal›fl›laca¤›ndan 

nakliyesi de daha kolay olacakt›r. 

Üzerindeki kontrol paneli yard›m›yla sistemin 

çal›flmas› s›ras›nda çal›flma bas›nc› ve depodaki 

su seviyesi panel ekran›nda görülür. 

Kapasitenin artmas› durumunda birden fazla 

kompresör ve pompa paralel ba¤lanabilir. 

Kompresörlerin ve pompalar›n çal›flma çal›flma 

s›ras›, yedekleme ve di¤er kontroller de yine 

kontrol paneli ile yap›l›r. Tam otomatik çal›flma 

sa¤lan›r. 

Çal›flma bas›nc›,kompresör ve pompa say›s›na 

göre kompresör ve pompalar›n çal›flma s›ras› ve 

otomatik su takviyesi ile ilgili tüm de¤erler kontrol 

paneli üzerinden girilir. 

Bina otomasyonuna ba¤lant› imkan› vard›r. 

Kontrol paneli üzerinden heran su seviyesi 

belirtilir. Otomatik su takviyesi varsa min.su 

seviyesi de¤erine ulafl›ld›¤›nda takviye sistemi 

otomatik devreye girer. 

E¤er herhangi bir su takviye sistemi yoksa min. su 

seviyesi de¤erine ulafl›ld›¤› zaman sistem uyar›da 

bulunur. 

Membranl› (Ön Bas›nçl›) 


Yüksek bas›nçlara ve büyük genleflme miktarlar›na 

ç›k›ld›kça membranl› (ön bas›nçl›) kapal› genleflme 

depolar› çok daha pahal› hale gelmektedir. 

Çal›flma flartlar›na ba¤l›d›r 

Membranl› depolar belirli miktarda gaz (Azot) ile 

doldurulmufllard›r ve normal flartlarda bu gaz› 

ömürleri boyunca muhafaza ederler. Bu nedenle alt 

ve üst bas›nç olmak üzere belirli bas›nç aral›klar›nda 

çal›flmak zorundad›rlar. Bu bas›nç aral›¤› artt›kça 

suyun üzerinde ayr›lan gaz hacmi ayn› oranda azal›r. 

Tam tersi bas›nç aral›¤› azald›kça ayr›lan gaz hacmi 

artt›r›lmal›d›r. Yani faydal› hacim azal›r . 

Daha fazlad›r. 

Büyük kapasitelerde, yukar›daki sebeplerden dolay›, 

ayn› genleflmeyi almak için çok daha büyük kapal› 

genleflme depolar› kullanmak gerekir. 

Alt ve üst bas›nç olmak üzere belirli bas›nç 

aral›klar›nda çal›flmak zorundad›rlar. 

Sistemin dizayn› üst bas›nç de¤eri esas al›narak 

yap›laca¤› için, bazen sistemdeki tüm elemanlar da 

(vanalar, ›s›t›c›lar vb.) daha pahal› tip seçilmek 

zorunda kal›nabilir. 

Büyük kapasitelerde depolar›n büyük ve çok say›da 

olmas›ndan dolay› nakliye daha zordur. 

Yoktur. 

Yoktur. 

Yoktur. 

Kontrol paneli olmad›¤›ndan,tesisat üzerinden kontrol 

etmek gerekir.


Kriteri 

Ar›za 

Bildirimi 

Otomatik Su 

Takviye 

Kontrolü 

Servis - 

Bak›m S›kl›¤›, 

Ar›za Riski 

Tablo 281. KAPALI GENLEfiME DEPOLARININ 


Is›san Reflex 

Kompresör veya Pompa Kontrollü 


Ar›za halinde kontrol paneli üzerinde ›fl›kl› ar›za 

bildirme sistemi yard›m› ile ar›za ve ar›zan›n 

nerede oldu¤u tesbit edilir. 

Kontrol paneline ba¤lanacak ve bu panelden 

kontrol edilecek bir otomatik su takviye sistemi ile 

tam otomatik iflletme sa¤lan›r 

Is›san Reflex otomatik su takviye sistemleri ile 


kapal› genleflme depolar› gerek ilk çal›flt›rma , 

gerekse iflletme s›ras›nda tam uyum sa¤larlar. 

Büyük kapasiteler için bu özellikler çok daha 

emniyetli ve kontrol edilebilir olacakt›r. 

Is›san Reflex kompresör ve pompal› kapal› 

genleflme depolar› yüksek malzeme ve imalat 

kalitelerinden dolay› ilave bir bak›m gerektirmezler. 

Y›lda sadece bir defa kazana yap›lacak 

bak›mdaki kontrol yeterli olacakt›r. 

Yüksek imalat ve malzeme kalitesinden dolay› 

ar›za yapmazlar. 

‹lk yat›r›m maliyeti incelemesi 

Is›tma kapasitesi Q = 2.550 kW 

Statik yükseklik Hst = 65 m 

Sistemdeki toplam su hacmi Vt = 23.970 lt 

Emniyet ventili açma bas›nc› Pem = 8 bar 

fiekil 293. B‹NA ‹Ç‹ GALER‹ 

Yoktur. 

Membranl› (Ön Bas›nçl›) 


Ancak harici olarak tesisatta ba¤lanacak bir su 

takviye sistemi ile sa¤lanabilir. 

Kullan›lan malzeme ve imalat kalitesine göre 

de¤iflmektedir.Yüksek kalite ile üretilmifl Is›san 

Reflex kapal› genleflme depolar› özel bir bak›m 

gerektirmez. Y›lda sadece bir defa kazana yap›lacak 

bak›mdaki kontrol yeterli olacakt›r. 

Yüksek imalat ve malzeme kalitesinden dolay› ar›za 

yapmazlar. 

Hesaplama sonunda ç›kan depolar ve sat›fl fiyatlar› 

Membranl› (ön bas›nçl›) kapal› genleflme deposu 

G 2000 - 1500 ST 6 adet = 9.690 DM x 6 = 58.140 DM 

Kompresör kontrollü kapal› genleflme deposu 

GG 1500 + VS 580 (kompresör ve kontrol paneli) 21.670 DM 

fiekil 294. AÇIK ARAZ‹DE GALER‹ 

263

m‹marın tes‹ - Reform

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?