İlk defa 1982'de IBM bilgisayarlarında kullanılmış olan anakart, teknolojinin gelişmesiyle birlikte daha da önemli hale geldi. Bir insan iskeleti o insan için ne kadar önemliyse, bir anakart da bilgisayar için o kadar önemli. Anakartınız ne kadar gelişmiş ve güçlü olursa, bilgisayarınızın kaldırabileceği yük veya üzerinde barındıracağı donanım da o kadar güçlü ve dayanıklı olur. Kısaca anakart için bilgisayarın iskeleti olduğunu söyleyebiliriz.

Anakart yalnızca bilgisayarlarda değil, diğer birçok elektronik cihazlarda da bulunur. Tüm bu anakartların hemen hemen hepsi aynı görevi yerine getirir. Anakart denilince akıllara ilk bilgisayarların gelmesinin sebebinin bilgisayarların genel kullanım alanlarının çeşitli ve daha fazla olmasından dolayı olduğunu söyleyebiliriz. Dilerseniz birlikte anakart nedir, ne işe yarar ve nasıl çalışır sorularının cevaplarına beraber bir göz atalım.

Anakart nedir?

Bilgisayar başta olmak üzere televizyon ve cep telefonu gibi elektronik cihazlarda da bulunan, donanımların bir araya toplanması ve bu donanımların birbirleri ile iletişim kurarak koordineli bir şekilde çalışmalarını sağlayan parçaya anakart (motherboard) denir.

Anakart ne işe yarar?

• Güç sağlar ve güç dağıtımı yapar.
• Bios sayesinde işlemleri yürütür.
• Diğer bileşenlerle iletişim kurar.
• Veri akışını sağlar.
• Bilgisayarın performansını belirler.
• Bileşenler arasındaki uyum sayesinde maksimum performans sağlar.

Güç

Anakart, üzerinde bulundurduğu tüm bileşenlerin güç almasında önemli bir rol oynar. Neredeyse bütün görevleri anakart gerçekleştirir. Diğer bileşenlere güç dağıtımını yapmasının yanı sıra onların çalışmasına da katkı sağlar. Kısacası anakart, diğer bileşenlerin bel kemiğidir.

Bios

Bios, ROM bellekte saklanan kalıcı bir yazılımdır. Anakartın çeşitli özelliklerini kullanmamızı sağlayan donanım, sistem ve yazılımlar arasındaki bağlantıyı kurar. Her anakartın üzerinde bir bios vardır. Anakart, bu bios sayesinde bilgisayarı açar ve işlemlerini yürütür.

İletişim

Anakart kısaca sistem bileşenleri arasındaki bağlantıyı ve iletişimi kurar. İşlemci, RAM ve daha birçok bileşeni içeren anakart, bu donanımların hepsini koordine eder. Diğer bir deyişle bir köprü görevi görür.

Veri Merkezi

Anakart, diğer tüm bileşenlerin çalışmasına olanak sağlar. Anakart, sistem bileşenleri arasındaki bağlantıyı kurar böylelikle bir veri merkezi görevi görerek veri akışını sağlar.

Performans

Anakartın bir bilgisayarın performansının, gücünün veya hızının üzerinde büyük bir etkisi vardır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık günümüzde bazı anakartlar maksimum performans elde etmek için ikinci bir ekran kartı takmaya olanak sağlıyor.

Bileşen Uygunluğu

Anakart, bilgisayarın çoğu bileşenini bir arada tutar. Bilgisayarın veri işlemlerini düzgün yürütebilmesi için bileşen uygunluğu önemli bir noktadır. İşlemci, ekran kartı veya RAM alırken anakarta uyup uymamasına dikkat etmeliyiz. Her bir anakartın desteklediği işlemci, RAM ve diğer bileşenler farklılık gösterebilir.

Anakartlar dünden bugüne nasıl gelişti?

Modern anakart, ilk bilgisayarlardan çok daha önce icat edildi. İlk bilgisayarlar, daha basit makinelerdi ve şu anda olduğu gibi aynı anda birçok işlemi koordine etmelerine gerek kalmıyordu. Önceleri bilgisayarlar çok rağbet görmüyordu bu yüzden de anakartlar için haliyle fazla bir talep yoktu.

Ancak 1981 yılında IBM, “kişisel bilgisayar” anlamına gelen Personal Computer adlı bir bilgisayar türünü piyasaya sürünce bu durum değişti. Günümüzde masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar için kullandığımız PC kısaltması da buradan geliyor. Bu bilgisayarların işlemlerini kontrol etmesi ve düzenlemesi için bir şeye ihtiyaç vardı. Bunun üzerine bu boşluğu doldursun diye IBM ilk anakartı geliştirdi.

İlk başta, bu bileşen ”planar” olarak adlandırıldı, ancak daha sonra birçok ad değiştirdi. Son olarak ise anakart olmasına karar kılındı. Bu kelimeyi seçme sebepleri ise anakartın diğer tüm bilgisayar bileşenlerine “ana” yani anne gibi davranıp hepsiyle etkileşim içinde olmasından dolayıydı.

Anakart neye göre seçilir?

Anakart seçimi, bilgisayarların performansında önemli rol oynar. Çünkü anakart, bilgisayardaki işlemcilerin, belleklerin ve bilgisayarın daha birçok parçasının potansiyellerini ortaya çıkarıp en iyi şekilde kullanılmasına katkı sağlar. 

Anakartı halihazırda olan modeller arasından seçmek ve sizin için en uygun, en doğru olanı bulmak zor bir iş. Bu seçimi kolaylaştırmak için dikkat edilebilecek birkaç ana madde var. Genellikle bilgisayar toplarken kısıtlı bir bütçe sahip olanlar anakart fiyatından tasarruf etmeye çalışırlar. Ucuz anakart her ne kadar cazip ve hesaplı görünse de yetersiz veya uyumsuz bir anakart modeli aldığınız zaman ilerleyen zamanlarda büyük sorun yaratabilir. Diğer bir deyişle kaş yapayım derken göz çıkartabilirsiniz. 

Dilerseniz anakart seçerken dikkat edilmesi gereken noktalara beraber göz atalım.

• Kullanım amacı
• İşlemci ve anakart uyumu
• Kasa ve anakart uyumu
• RAM ve anakart uyumu

Kullanım amacı

Anakart seçimi yaparken bilgisayarın hangi amaçla kullanılacağını göz önünde bulundurulmalıdır. İş bilgisayarı olarak kullanılacaksa ofis programları ve internet kullanımı için yeterli donanıma sahip fiyat performans ürünlerinden tercih edebilirsiniz. Eğer oyun bilgisayarı olarak kullanılacaksa, yeterli giriş çıkışa sahip yüksek hızlı bir model seçmenizde fayda var. AMD veya Intel işlemci ile birlikte kullandığınızda yüksek performans sağlamasını beklediğiniz için ayrıca iyi bir soğutma sistemine sahip olup olmamasına da dikkat etmenizde fayda var.

İşlemci ve anakart uyumu

Anakart ve işlemci uyumu için en önemli unsur diyebiliriz. İşlemciler, anakart modellerine göre farklılık gösterebilir. Bundan dolayı önceliğiniz işlemci olmalıdır. Diğer bir deyişle işlemciye göre anakart seçimini yapmanız sizin için daha doğru olacaktır. Piyasada bulunan iki farklı işlemci markası olan AMD ve Intel arasında seçim yaptıktan sonra geriye sadece soket tipi seçimi kalıyor.

Kasa ve anakart uyumu

Anakart satın alırken dikkat edilmesi gereken ikincil önemli nokta ise kasa ve anakartın uyumudur. Seçtiğiniz anakart modelinin satın almak istediğiniz kasa ile uyumlu olup olmamasına dikkat edin. Full Tower diye adlandırılan kasalar genelde birçok model ile uyumlu olurken, Extended ATX bir anakartı küçük bir kasaya sığmaz. O yüzden anakartınızı seçerken aklınızdaki kasa boyutlarını hesaba katmayı es geçmeyin.

RAM ve anakart uyumu

Anakartlardaki yonga setleri, RAM miktarını ve yapısını da belirler. Günümüzde kullanılan anakartlar marka, model ve yonga seti fark etmeksizin DDR4 yapısındaki bellekleri desteklerken, daha önceki yıllarda geliştirilen anakartlar ise DDR3 formundaki belleklerle kullanılabilir.