Bazı çalışmalar metabolizmayı ve kilo kaybını artırabileceğini gösterirken, çeşitli güvenlik endişeleri de not edildi. Bu makale size efedra bitkisinin kilo verme üzerindeki etkilerinin yanı sıra olası tehlikeleri, oluşabilecek yan etkileri ve yasal statüsü hakkında bilinmesi gerekenleri anlatmaktadır.
Efedra Nedir?
Ma huang ve ephedra sinica olarak da adlandırılan efedra bitkisi, dünyanın çeşitli bölgelerinde yetişmesine rağmen, Asya’ya özgü bir bitkidir. Çin tıbbında ise binlerce yıldır kullanılmaktadır.
Bitki birden fazla kimyasal bileşik içeriyor olsa da, efedranın ana etkilerinin efedrin molekülünden kaynaklandığı düşünülüyor.
Amfetamin, Çin ve Moğolistan’a özgü bir bitki olan ephedra‘dan (Ephedra sinica) türetilmiştir. Amerikan Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi’ne (NCCIH) göre, yüzyıllar boyunca birçok kültür efedra’yı uyarıcı olarak tıkanıklık ve astımı tedavi etmek için kullandı.
Efedrin (ephedrine), vücudunuzda metabolizma hızını ve yağ yakımını artırmak gibi birçok etkiye sahiptir ve bu nedenlerden dolayı, efedrin vücut ağırlığını ve vücut yağını azaltma etkileri sebebiyle ciddi ölçüde dikkat çekmiş ve üzerine çalışmalar yürütülmüştür. Geçmişte, kilo verme takviyelerinde (hap, tablet gibi) önemli bir popülerlik kazandı.
Bununla birlikte, güvenlik endişeleri nedeniyle, efedrada bulunan (efedrin alkaloidler olarak adlandırılan) bileşik türlerini içeren takviyeler, Amerika Birleşik Devletleri ve birçok Avrupa ülkesi de dahil olmak üzere birçok ülkede yasaklanmıştır.
Efedra Bitkisi Yağ Yakımını Nasıl Artırır?
Efedranın kilo kaybı üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmaların çoğu, efedrin içeren takviyeler yasaklanmadan önce 1980’ler ile 2000’lerin başları arasında gerçekleşti.
Efedra bitkisinin birden fazla bileşeni vücudu etkiliyor olsa da, en dikkate değer etkiler efedrinden kaynaklanmaktadır. Çalışmalar, efedrinin istirahat halindeki metabolik hızı (vücudunuzun istirahat esnasında yaktığı kalori miktarını) artırdığını göstermiştir; bu, kaslarınız tarafından yakılan kalori miktarındaki artıştan kaynaklanıyor olabilir.
Metabolizmayı hızlandırdığı için efedrin, bununla bağlantılı olarak vücudunuzdaki yağ yakım hızını da artırır. Metabolizmadaki kısa vadeli değişikliklere ek olarak, efedrinin uzun vadede de kilo vermeye ciddi faydaları olabileceğini gösteren araştırmalar mevcut.
Ayrıca, efedrin ve kafein arasındaki bağlantıya dair de birçok çalışma yürütülmüştür.
Kafein ile Birlikte Efedrin Etkisi
Efedrinin kilo verme etkilerini inceleyen birçok çalışma, bu bileşeni kafein ile birleştirmiştir. Efedrin ve kafein kombinasyonu, vücudunuzda her iki bileşenin ayrı ayrı sağladığından daha büyük etkiler yaratıyor.
Efedrin ve kafein bir araya geldiklerinde, metabolik hızı efedrinin tek başına sağladığından daha fazla artırıyorlar. Sağlıklı kilolu ve obez yetişkinlerde yapılan bir çalışmada, 70 mg kafein ve 24 mg efedra kombinasyonu, metabolik hızı plaseboya kıyasla 2 saatte %8 artırdı.
Hatta bazı araştırmalar, kafein ve efedrinin tek tek kilo verme üzerinde hiçbir etkisi olmadığını, ikisinin bir arada kullanılmasının kilo vermeye yardımcı olduğu iddiasını ortaya çıkardı.
Bu çalışmalara göre 12 haftadan uzun bir süre boyunca, efedra ve kafein kombinasyonunu günde 3 kez tüketmek, vücut yağında %7,9’luk bir azalma sağlayabiliyor.
Efedra Güvenli Midir? Yan Etkileri
Metabolizma ve vücut ağırlığı üzerinde bazı olumlu etkilerine sağmen, efedra bitkisinin güvenliği sık sık sorgulanmıştır. Bireysel çalışmalar, bu maddenin aşırı dozlarda bazı yan etkiler ortaya çıkarabileceğini göstermiştir.
52 farklı klinik araştırmanın bir analizi, efedrin üzerine yapılan çalışmalarda, (kafeinli veya kafeinsiz) ölüm veya kalp krizi gibi ciddi bir yan etki olmadığını netleştirdi. Ancak yine aynı analize göre, bu ürünlerin mide bulantısını artırdığı, kusma, kalp çarpıntısı ve psikolojik hastalıklar ortaya çıkarma riski olduğunu gösterdi.
Her ne kadar güvenli görülse de bu gibi olumsuz etkiler, birçok ülkede efedrinin yasaklanmasına sebep olmuştur.
Efedra Bitkisi Yasal Mıdır? Hukuki Statüsü
Efedra bitkisi ve ma huang çayı gibi ürünler çeşitli fiyatlardan satın alınabilirken, efedrin alkaloidleri içeren diyet takviyeleri yasal olarak satın alınamaz.
Güvenlik endişeleri nedeniyle, Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) 2004 yılında efedrin içeren ürünleri yasakladı. Efedrin içeren bazı ilaçlar eczanelerde satılmaktadır, ancak bu ürünlerin satın alınmasına ilişkin düzenlemeler ülkelere ve ülkelerin çeşitli eyalet ve bölgelerine göre değişiklik gösterebilir.
Efedrin ve efedrin içeren ürünler birçok ülkede yasak olmasına karşın, insanlar efedrin ile kilo verme amacıyla yasal olmayan yollarla bu bileşeni elde etmeye çalışıyor.
Bu nedenle, bazı besin takviyesi üreticileri, efedrada bulunan diğer bileşikleri içeren, ancak efedrin alkaloidleri içermeyen kilo verme ürünlerini pazarlamak gibi bir strateji izliyor. Bu ürünler, efedrin içeren ürünler için gözlemlenen güvenlik endişelerine sahip değil.
Ülkeden ülkeye düzenlemeler ve politikalar farklılık gösteriyor.
Kısaca
Efedra bitkisi uzun zamandır Asya tıbbında kullanılmaktadır.
Efedranın ana bileşenlerinden biri olan efedrin, metabolizmayı hızlandırabilir ve özellikle kafein ile kombinasyonlu olarak kullanıldığında kilo vermeyi destekler.
Yine de, güvenlik kaygıları nedeniyle, efedrin içeren diyet takviyeleri (ancak efedradaki diğer bileşikler değil) şu anda birçok ülkede yasaklanmıştır.
