Futbol Terimleri ve Sözlüğü
Futbol dünyasında yaygın olarak kullanılan birçok terim vardır. Mahalle maçlarından profesyonel karşılaşmalara kadar, bu terimler her an karşınıza çıkabilir.
Peki, en sık kullanılan futbol terimleri ve anlamları nelerdir?
Teknik Futbol Terimleri
Altı Pas: Kale çizgisinin 5,5 metre uzaklığındaki alan. Altı pas, kale sahası olarak da isimlendiriliyor.
Ceza Sahası: Futbol sahasında kale önünde bulunan, kalenin orta noktasından 11 metre uzaklıktaki penaltı noktasını da içine alan saha. Kalecinin topu elle tutabildiği alan, ceza alanı olarak da biliniyor. Alan içinde altı pas denilen ve kale vuruşlarının kullanıldığı bir bölge de bulunuyor.
Ceza Yayı: Ceza sahasının ön tarafında bulunan, penaltı noktasına 9,15 m uzaklıktaki yarım daire.
Fikstür: Karşılaşmalar başlamadan önce hazırlanan, sezon boyunca oynanacak olan karşılaşmaların tamamının zamanları ile belirlendiği tablo "fikstür” olarak adlandırılıyor.
Futbol Sahası: Futbol oynanan dikdörtgen biçimindeki saha. Uluslararası kriterlerde, sahanın eni 64 ile 75 m arasında, boyu da 105 ile 120 m arasında standardize ediliyor. Futbol sahası, ortadan bir çizgiyle iki bölüme ayrılıyor.
Futbol Topu: Futbol maçlarında oyuncuların kullandığı küre şeklindeki top. Çevresi 68 ile 70 cm arasında ve ağırlığı da 410 ile 450 g arasında değişiyor. Futbol topunun iç basıncı deniz seviyesinde 0,6 ile 1,1 atm (59 ile 108 kPa, 8,6 ile 15,7 psi) arasında ölçülüyor.
Kale: Futbol sahasının kısa çizgilerinin ortasına yerleştirilen 7 m 32 cm en ve 2 m 44 cm boylarındaki dikdörtgen şeklindeki yapılar. Kale direklerinin beyaz olması gerekiyor. Bir atışın gol olabilmesi için topun kale çizgisinden kaleye doğru geçmesi gerekiyor.
Maçlarda Kullanılan Futbol Terimleri Nelerdir?
Asist: Oyuncunun gol atması için ona atılan pasa asist deniyor.
Aşırtma: Oyuncunun topu havalandırarak kaleye ya da takım arkadaşına ulaştırması, bu pas şeklinde rakip takımın oyuncularının topa ulaşmasının engellenmesi amaçlanıyor.
Aut: Oyuncu, topu rakip kaleye atar ve top kale üzerinden ya da yanından çizginin dışına çıkarsa bu duruma "aut” deniyor.
Averaj: Bir takımın, maçta attığı ve yediği gol sayısı arasındaki fark. Takımların puan eşitliği olması durumunda, sıralamayı belirlemek için kullanılan kriterler arasında yer alıyor.
Beşlik: Rakibin bacaklarının arasından topu geçirme hareketi.
Degaj: Kaleci, topu rakip alana yollamak için elinden çıkartıyor ve ayağı ile vuruyor.
De-marke: Markaj altında olmama durumu, oyuncunun boşta olması.
Dripling: Kısa vuruşlarla top sürme işlemi.
Endirekt Serbest Vuruş: Çift vuruş olarak da biliniyor. Tehlikeli hareketler sonrası verilebilen bu kararda oyuncu kendi takım arkadaşına ya da kaleciye pas atıyor ve pası tekrar alarak tekrar pas verebiliyor ya da orta açabiliyor.
Faul: Futbol oyuncularının, kurala uygun olmayan hareketlerinin tamamı. Rakip oyuncuya ceza sahası içinde yapılan faul atışı, "penaltı” olarak adlandırılıyor. Faul sonrası topun oyuna sokulduğu vuruşa ise "serbest vuruş” adı veriliyor.
Frikik: Faul yapılan takımın oyuncusunun ceza sahasına yakın bir yerden yaptığı direkt vuruşa frikik deniyor.
Gol: Futbol oyununun ana amacı. Futbol topu, kurallara uygun şekilde kale çizgisinden geçirildiği zaman, topu atan oyuncunun oynadığı takım puan kazanıyor. Her bir gol, bir puan anlamına geliyor. En çok puanı alan takım kazanıyor.
Hücumda Genişlik: Topa sahip olan takımın, sahada enine paslarla hücum alanını genişleterek rakip takımın oyuncularını dengesizleştirmesi anlamına geliyor.
Kademe: İki takım arasında savunma ve hücum oyuncusu mücadelesi sürerken, diğer savunma oyuncularının yakında durması.
Markaj: Bir oyuncunun, rakip takımın oyuncusu ya da oyuncuları tarafından futbol kuralları içinde kalmak şartı ile baskı altına alması, futbol oynamasına izin verilmemesi anlamına geliyor.
Ofsayt: Pas verildiği anda, forvet ile karşı takımın kalesi arasında en az iki savunma oyuncusunun bulunması gerektiğini anlatan kural. Eğer iki savunma oyuncusu yok ise ofsayt ilan ediliyor. Bu durumlarda top karşı takıma geçiyor ve serbest vuruş kullanılıyor.
Plonjon: Kalecinin, topu yakalamak için yere paralel şekilde atlama yaptığı harekete plonjon deniliyor.
Santra: Diğer ismiyle başlama vuruşu, maç devrelerinin başında, oyun uzatmalara giderse her uzatma süresinin başlangıcında ve her golden sonra yapılan vuruş. Devrelerin başlangıcında yapılan başlama vuruşları, sahanın tam ortasındaki orta noktadan yapılıyor. Futbol sahasının ortasındaki noktayı çevreleyen dairenin çapı ise 9 m 15 cm olarak ölçülüyor.
Taç: Karşılaşma esnasında topun oyuncunun ayağından sahanın boy çizgisinin dışına çıkması durumu. Bu durumda rakip takım oyuncusu sahanın dışına çıkıyor, topu elle saha içine atıyor.
Taban Girmek: Ayağında top olan oyuncuya, rakip takımın bir oyuncusunun, ayağının tabanı ile müdahale etmesi.
Futbolcu ve Futbolla İlgili Terimler
Açık Oyuncusu: Orta saha ve hücum alanının dış bölgelerinde, futbol sahasının kenarlarında oynayan oyuncu. Savunma hattının sağ ve solunda yer alan futbol oyuncularına "bek” ismi veriliyor.
Defans Oyuncusu: Rakip takımın gol atmasını engellemeye çalışan oyuncu.
Hat Trick: Bir oyuncunun aynı maçta 3 gol atması anlamına geliyor.
Libero: Defansın arkasında oynayan futbolcu.
Oyun Kurucu: Oyun kurucu maçta, taktiksel olarak ve verimli oynanacak şekilde kurgu yapıyor ve bulunduğu takıma önderlik ediyor.
Ön Libero: Ön libero oyuncusu, defansın önünde bulunuyor. Rakibin hücumlarını engelleme, bozma görevini gerçekleştiriyor.
PAF: Profesyonelliğe aday futbolcular için kullanılan futbol terimleri kısaltması.
Sağhaf: Sağ taraf oyun kurucusu.
Santrahaf: Orta saha oyun kurucusu.
Solhaf: Sol oyun kurucusu.
Stoper: Takımının savunma hattının ortasında oynayan, hava hakimiyeti de olan, aşırtmalar da dahil olmak üzere hücumları kesebilecek yetenekteki oyuncu.
Teknik Futbolcu: Futbol zekasına sahip, iki ayağını da kullanabilen ve topla iyi oynayabilen futbolculara teknik futbolcu deniliyor.