Vaka Analizi
VER'ler: Bir rnek
Gnll ihracat kstlamalar, ekonomi ve politika arasnda zengin bir etkileim salar. ki rnee bakalm.
lkinde, Amerika Birleik Devletleri nemli bir ihracat olan Japonya'y otomobil ihracatn snrlamaya
zorlad. kincisinde, yine Amerika Birleik Devletleri ile Japonya arasnda kk bir VER, birok tekstil ve
giyim rnn kapsayan, birok lkeyi kapsayan ve onlarca yl sren geni kapsaml bir ihracat limitleri dizisi
haline geldi.
TEKSTL VE GYM: BR CANAVAR
1955'te bir canavar dodu. Japonya'dan artan ithalat karsnda ABD hkmeti, Japon hkmetini
Japonya'nn ABD'ye yapt pamuklu kuma ve giysi ihracatn gnll olarak snrlamaya ikna etti. 1950'lerin
sonlarnda ngiltere, Hindistan ve Pakistan' ngiltere'ye yaptklar giyim ve tekstil ihracatlarna VER'ler
uygulamaya zorlad. VER'ler balangta, ithalatla rekabet eden firmalarn artan d rekabete uyum
salamak iin zamana ihtiyalar olduuna dair korumac ricalarna yant olarak "geici" kstlamalar olarak
gerekelendirildi. Ama canavar bymeye devam etti.
Sayfa 177
1961 Ksa Vadeli Anlamas, 1962 Uzun Vadeli Anlamasna yol at. 1974'te, ok Elyaf Dzenlemesi,
plan ou tekstil ve giysi trn ierecek ekilde geniletti. Ticaret politikas canavar ok byk oldu. lke baznda
ve rn baznda mzakere edilen ok sayda ve artan VER, gelimekte olan lkelerin sanayilemi lkelere
(ve bir dizi dier gelimekte olan lkeye) ihracatn snrlad.
Canavarn kendi byme dinamii bile vard. A VER, aslnda ihracat firmalar arasnda bir karteldir.
Fiyatlarn ykselttike, kar frsat dier, balangta kstlanmam tedarikileri cezbeder. Tekstil ve ihracata
ynelik hazr giyim retimi Banglade, Kamboya, Fiji, Trkmenistan gibi lkelere yayld. Bu lkeler baarl
ihracatlar haline geldike, ithalat lkeler, ynetilen ticarette kesintilerini snrlamak iin VER'leri yrrle
koymalar iin onlara bask yapt.
Bu VER'ler tarafndan kstlanan gelimekte olan lkeler, Uruguay Turu ticaret mzakereleri srasnda bu
ticareti normal DT kurallarna (niceliksel snrlamalar ve tm lkelere eit olarak uygulanacak herhangi
bir tarife uygulanmamas - en ok kayrlan ulus muamelesi) geri getirmek iin ok zorlad. ikili
kstlamalar). 1995 ylnda yrrle giren Tekstil ve Konfeksiyon Anlamas, bu sektrdeki tm kotalarn sona
ermesi iin 10 yllk bir sre ngrmtr. 1 Ocak 2005'te, neredeyse yarm asrlk bir yaamn ardndan canavar
ounlukla ld.
"ounlukla" diyoruz nk birka yl daha canavarn kk bir paras yaad. in, Dnya Ticaret rgt'ne katlm
anlamasnn bir paras olarak, artan tekstil veya giyim ihracat ithalatla rekabet eden reticilere zarar
verirse, dier lkelerin in'e zg "koruma nlemleri" uygulayabileceini kabul etti. Amerika Birleik
Devletleri VER'leri aamal olarak kaldrrken, ABD hkmeti in'den yaplan baz ithalatlara bu tr koruma
nlemleri koydu. 2005'in sonlarna doru kapsaml bir anlama, in'den 22 tr rnn ithalatn snrlad. Benzer
ekilde Avrupa Birlii, in'den yaplan ithalata 10 tr rne koruma nlemi limiti getirdi. Sonra canavar
nihayet son nefesini verdi. AB limitleri 2007'nin sonunda, ABD limitleri ise 2008'in sonunda doldu.
VER says sona erdi.)
Liberallemenin en by.
Vaka Analizi VERler Bir rnek Gnll ihracat kstl.pdf
1. Vaka Analizi
VER'ler: Bir rnek
Gnll ihracat kstlamalar, ekonomi ve politika arasnda zengin bir etkileim salar. ki rnee bakalm.
lkinde, Amerika Birleik Devletleri nemli bir ihracat olan Japonya'y otomobil ihracatn snrlamaya
zorlad. kincisinde, yine Amerika Birleik Devletleri ile Japonya arasnda kk bir VER, birok tekstil ve
giyim rnn kapsayan, birok lkeyi kapsayan ve onlarca yl sren geni kapsaml bir ihracat limitleri dizisi
haline geldi.
TEKSTL VE GYM: BR CANAVAR
1955'te bir canavar dodu. Japonya'dan artan ithalat karsnda ABD hkmeti, Japon hkmetini
Japonya'nn ABD'ye yapt pamuklu kuma ve giysi ihracatn gnll olarak snrlamaya ikna etti. 1950'lerin
sonlarnda ngiltere, Hindistan ve Pakistan' ngiltere'ye yaptklar giyim ve tekstil ihracatlarna VER'ler
uygulamaya zorlad. VER'ler balangta, ithalatla rekabet eden firmalarn artan d rekabete uyum
salamak iin zamana ihtiyalar olduuna dair korumac ricalarna yant olarak "geici" kstlamalar olarak
gerekelendirildi. Ama canavar bymeye devam etti.
Sayfa 177
1961 Ksa Vadeli Anlamas, 1962 Uzun Vadeli Anlamasna yol at. 1974'te, ok Elyaf Dzenlemesi,
plan ou tekstil ve giysi trn ierecek ekilde geniletti. Ticaret politikas canavar ok byk oldu. lke baznda
ve rn baznda mzakere edilen ok sayda ve artan VER, gelimekte olan lkelerin sanayilemi lkelere
(ve bir dizi dier gelimekte olan lkeye) ihracatn snrlad.
Canavarn kendi byme dinamii bile vard. A VER, aslnda ihracat firmalar arasnda bir karteldir.
Fiyatlarn ykselttike, kar frsat dier, balangta kstlanmam tedarikileri cezbeder. Tekstil ve ihracata
ynelik hazr giyim retimi Banglade, Kamboya, Fiji, Trkmenistan gibi lkelere yayld. Bu lkeler baarl
ihracatlar haline geldike, ithalat lkeler, ynetilen ticarette kesintilerini snrlamak iin VER'leri yrrle
koymalar iin onlara bask yapt.
Bu VER'ler tarafndan kstlanan gelimekte olan lkeler, Uruguay Turu ticaret mzakereleri srasnda bu
ticareti normal DT kurallarna (niceliksel snrlamalar ve tm lkelere eit olarak uygulanacak herhangi
bir tarife uygulanmamas - en ok kayrlan ulus muamelesi) geri getirmek iin ok zorlad. ikili
kstlamalar). 1995 ylnda yrrle giren Tekstil ve Konfeksiyon Anlamas, bu sektrdeki tm kotalarn sona
ermesi iin 10 yllk bir sre ngrmtr. 1 Ocak 2005'te, neredeyse yarm asrlk bir yaamn ardndan canavar
ounlukla ld.
"ounlukla" diyoruz nk birka yl daha canavarn kk bir paras yaad. in, Dnya Ticaret rgt'ne katlm
anlamasnn bir paras olarak, artan tekstil veya giyim ihracat ithalatla rekabet eden reticilere zarar
verirse, dier lkelerin in'e zg "koruma nlemleri" uygulayabileceini kabul etti. Amerika Birleik
Devletleri VER'leri aamal olarak kaldrrken, ABD hkmeti in'den yaplan baz ithalatlara bu tr koruma
nlemleri koydu. 2005'in sonlarna doru kapsaml bir anlama, in'den 22 tr rnn ithalatn snrlad. Benzer
ekilde Avrupa Birlii, in'den yaplan ithalata 10 tr rne koruma nlemi limiti getirdi. Sonra canavar
nihayet son nefesini verdi. AB limitleri 2007'nin sonunda, ABD limitleri ise 2008'in sonunda doldu.
VER says sona erdi.)
Liberallemenin en byk kazananlar tketicilerdir. VER'ler sona erdiinde fiyatlar genellikle yzde 10 ila
40 orannda dt. Bir dier kazananlar grubu, in, Hindistan ve Banglade gibi tekstil ve giyimde gl
karlatrmal stnle sahip olan ancak retimleri ve ihracatlar VER'ler tarafndan ciddi ekilde kstlanm olan
lkelerdir. te yandan artan ithalatla birlikte ABD ve dier sanayilemi lkelerdeki tekstil ve hazr giyim
firmalar ve iileri zarar grd. Kaybeden dier bir grup, grne gre Kore ve Tayvan da dahil olmak zere,
tekstil ve giyim retiminde karlatrmal stnle sahip olmayan, ancak VER'lerin gerekten rekabeti olan
lkeleri ciddi ekilde kstlamas nedeniyle tekstil ve giyim reticisi ve ihracats haline gelen gelimekte
olan lkelerdir. (Bu, VER'lerden kaynaklanan baka bir tr kresel retim verimsizlii gsterir.) Bu rekabet
gc olmayan lkeler, aldklar VER kiralarn kaybettiler ve in gibi lkelerdekiler geniledike endstrileri kld.
Amerika Birleik Devletleri ve ngiltere gibi DC'lerin ithal tekstil ve konfeksiyona VERS
dayatmasn hakl karmak iin ikna edici bir gereke oluturun. te yandan, metinde zaten
belirtilen noktalar tekrarlamann tesinde, uluslararas bir ekonomist olarak, tekstil ve
konfeksiyonda VERS'in kresel refah iin kt olduunu savunun.
