Çelik Yapılarda Kaynaklı Birleşimler

1. Genel Ko ullar
1.1. Kapsam
Bu standart, çelik yap›lar›n kaynakl› birleflimlerinin tasar›m›na, kaynak dikifllerinin mukavemet
hesaplar›na, imalat ve montaj›na yönelik kurallar› kapsamaktad›r. Sözleflme Belgeleri’nde
(bkz. Madde 2.2.1) bu standarda uyulaca¤› belirtilmifl ise, Sözleflme Belgeleri’nde veya Mühendis
(bkz. Madde 1.3.1) taraf›ndan özel olarak de¤ifltirilen veya d›fl›nda tuttulanlar hariç olmak üzere ,
bu standartta öngörülen tüm k›s›tlamalarla gerekli uyumluluk sa¤lanmal›d›r.
Afla¤›da, bu standartta yer alan bölümlerin özetleri verilmifltir :
1.2. S›n›rlamalar
Bu standart, afla¤›daki durumlarda kullan›lamaz :
(1) Minimum akma mukavemeti 690 MPa ( = 6,90 t/cm2
)’den daha yüksek olan çeliklerde
(2) Et kal›nl›¤› 3 mm’den daha ince olan çelik elemanlarda
(3) Bas›nçl› kaplar veya bas›nçl› boru hatlar›nda.
(4) Karbon veya düflük alafl›ml› çeliklerin d›fl›nda kalan esas metallerde.
İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-1
Genel Koflullar: Standard›n içeri¤i ve s›n›rlamalar›na iliflkin temel bilgiler verilmifltir.
Kaynakl› Birleflimlerin Tasar›m› ve Yap›m Kurallar›: Çelik yap›larda levhalardan veya
s›cak hadde ürünlerinden oluflan elemanlar kullan›larak teflkil edilen kaynakl› birleflimlerin
tasar›m›na yönelik koflullar› içerir.
Kaynak Dikifllerinin Mukavemet Hesab›: Statik veya dinamik yükler alt›nda zorlanan
kaynak dikifllerinin mukavemetine yönelik hesap esaslar›n› içerir.
‹malata Haz›rl›k : KPfi - Kaynak Prosedür fiartnamesi’nin Haz›rlanmas› ve
Onaylanmas›; Kaynakç› Yeterlili¤inin Onaylanmas›. Bu standarta uygun bir imalat›n
yap›lmas› için gerekli KPfi (Kaynak Prosedür fiartnamesi) ve kaynak personeli (kaynakç›,
kaynak operatörleri ve punta kaynakç›lar›) için yeterlilik koflullar›n› içerir.
‹malat : Alafl›ms›z ve Düflük Alafl›ml› Çeliklerin Ark Kayna¤› ‹çin Tavsiyeler. Alafl›ml› ve
düflük alafl›ml› çelik yap›lar›n ark kayna¤› kullan›larak yap›lan kaynakl› birleflimlerinin
haz›rlanmas›, montaj› ve iflçiliklerine iliflkin yard›mc› ve yönlendirici bilgileri içerir.
Muayene: Denetçilerin sorumluluklar› ve yeterliliklerinin kabul kriterlerini, mamul
kaynaklar›n›n kabul kriterlerini ve gözle muayene ve NDT - Tahribats›z Muayene (Hasars›z
Muayene)’nin oluflturulmas› için standart prosedürleri içerir.
Mevcut Yap›lar›n Güçlendirilmesi ve Onar›m› : Bu bölümde mevcut yap›lar›n
güçlendirilmesi ve onar›m›na iliflkin tasar›m kurallar›n›n yan›s›ra, bu yap›lar›n yorulma
ömürlerinin art›r›lmas›, kullan›lan iflçilik, teknik ve kaliteyle ilgili de bilgiler verilmektedir.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

1.3. Tan›mlamalar
Bu standartta kullan›lan kaynak terimleri, EN 12345 “Kaynak- Resimlerle, Kaynakl› Ba¤lant›lar
(Birleflimler) için Üç Dilde (multilingual) Terimler” standard›nda verilen tan›mlamalarla uyumlu
olacak flekilde yorumlanmal›d›r.
‹leriki sayfalarda bu standartta kullan›lan çeflitli tan›mlamalar verilmifltir.
fiekil 1.1’de çelik yap›larda kullan›lan çeflitli birleflim türleri görülmektedir.
fiekil 1.2 ve fiekil 1.3’de küt kaynak dikiflleri için a¤›z açmaya yönelik çeflitli ön haz›rl›k türleri
tan›t›lmaktad›r. Bu flekillerdeki rakamlarla gösterilenlere karfl› gelen tan›mlar s›ras›yla Tablo 1.1 ve
Tablo 1.2’de aç›klanmaktad›r.
fiekil 1.4’de k›vr›k küt kaynak dikiflinde a¤›z açma ön haz›rl›¤› görülmekte ve bu flekil üzerinde
rakamlarla iflaretlenen k›s›mlar›n aç›klamalar› Tablo 1.3’de yer almaktad›r.
fiekil 1.5’de eritme tipi kaynak türleri tan›t›lmakta ve bir V-küt kaynak dikiflinin yan›s›ra bir köfle
kaynak dikiflinin de enkesiti gösterilmektedir. Bu flekillerdeki ilgili k›s›mlar› tan›mlayan rakamlara
karfl› gelen aç›klamalar Tablo 1.4’de bulunmaktad›r.
fiekil 1.6’da küt kaynak dikifllerine iliflkin tipik örnekler yer almaktad›r. Tam birleflim nüfuziyetli
(TBN) ve k›smi birleflim nüfuziyetli (KBN) küt kaynak dikifllerine iliflkin tipik enkesitler gerek küt
birleflimler, gerekse de T – birleflimler için verilmifltir. Rakamlarla iflaretlenen k›s›mlara ait
tan›mlara Tablo 1.4’de yer verilmektedir.
1-2 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
A Parça üst yüzeyi
B Parça alt yüzeyi
C Levha (yan) kenar›
D Erime yüzeyi (a¤›z aç›lmam›fl)
E Erime yüzeyi (a¤›z aç›lm›fl)
F Kök yüzeyi
X Kaynak banyo altl›¤›
(kaynak karfl›lama parças›)
1 Levha kal›nl›¤›
3 Parça yüzey kenar›
4 Kök aral›¤›
5 Küt kaynak aral›k yüzeyinin
boyuna kenar›
6 Küt kaynak aral›k kal›nl›¤›
7 Birleflim uzunlu¤u
8 Kaynak a¤z›n›n boyuna üst kenar›
9 Birleflim kal›nl›¤› (a¤›z yüksekli¤i)
10 Kök a¤›z yar›çap›
11 Kök aral›¤›
12 Kök al›n yüksekli¤i
14 Kök kenar yüksekli¤i
15 Kaynak a¤›z yan kenar›
16 Tek parçan›n a¤›z geniflli¤i
17 Tek parçan›n kaynak a¤›z aç›s›
18 A¤›z derinli¤i
(kök kal›nl›¤› hariç parça kal›nl›¤›)
19 Yan kenar geniflli¤i/ a¤›z yan kenar
e¤ik uzunlu¤u
20 Yüzeyde a¤›z (kapak) geniflli¤i
21 Toplam a¤›z aç›s›
44 Kök aln›
Ref. Terim Ref. Terim
Tablo 1.1. Küt kaynakta a¤›z açma haz›rl›klar› ile ilgili tan›mlar (bkz. fiekil 1.2)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-3
a) Küt birleflim
d) T-birleflim
j) Çok parçal› birleflim
i) Çapraz birleflim
e) Çift T - birleflim
(Haçvari birleflim)
b) Paralel birleflim c) Bindirme birleflim
fiekil 1.1 Birleflim türleri
f) E¤ik birleflim
g) Köfle birleflim h) Kenar birleflim

1-4 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
fiekil 1.2. Küt kaynak dikiflleri için a¤›z açma haz›rl›k türleri
a) Küt kaynak dikifli
(I-dikifli) için a¤›z açma haz›rl›¤›
b) Kaynak altl›kl› (karfl›lama parçal›)
yar›m-V dikifli için a¤›z açma haz›rl›¤›
c) Y- dikifli için a¤›z açma haz›rl›¤› d) U-dikifli için a¤›z açma haz›rl›¤›
fiekil 1.7’de köfle kaynak dikifllerinde dikifl kal›nl›klar›n›n tan›m›na yönelik flekiller görülmektedir.
Burada iflaret edilen k›s›mlar›n tan›m› için Tablo 1.4’e bak›n›z.
fiekil 1.8’de de benzer flekilde farkl› tipteki (d›flbükey, içbükey, aral›kl›, farkl› kenar ölçülü, tam ve
k›smi birleflim nüfuziyetli (TBN ve KBN) köfle kaynak dikifli enkesitlerine ait örneklere yer veril-
mifltir. Burada iflaretlenen k›s›mlar›n aç›klamalar› da yine Tablo 1.4’de yer almaktad›r.
fiekil 1.9’da ise çok paso geçiflli eritme kaynaklar›yla ilgili tipik örneklere gerek küt birleflimler,
gerekse de T- birleflimler için yer verilmifltir. Bu örnekler aras›nda kök al›nl› tek V, yar›m V, çift V,
kök karfl› pasolu V, vb. küt kaynak dikifllerinin yan›s›ra, tam birleflim nüfuziyetli (TBN) köfle
kaynak dikifli de bulunmaktad›r. Burada rakamlarla iflaret edilen k›s›mlar için kullan›lan terimler
Tablo 1.4’de yer almaktad›r.
Tablo 1.5’de çok say›da birleflim türleri ile ilgili örneklere yer verilmifl ve bunlar›n herbirinde kulla-
n›lacak kaynak türlerinin yan›s›ra, aç›lmas› gerekli kaynak a¤›zlar›na iliflkin yap›lmas› uygun olan
ön haz›rl›klar belirtilmifltir.

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-5
E Erime yüzeyi (a¤›z aç›lm›fl)
I Erime yüzeyi (köfle dikifli) (a¤›z aç›lmam›fl)
1 Parça kal›nl›¤›
4 Kaynak a¤z› aç›lmam›fl kök aral›¤›
7 Birleflim uzunlu¤u
8 Boyuna a¤›z kenar›
11 Kaynak a¤z› aç›lm›fl kök aral›¤›
12 Kaynak a¤z› aç›lm›fl kök al›n geniflli¤i
13 Kök yüzeyinin boyuna kenar›
14 Kök yüzeyinin yan kenar›
15 Kök a¤›z yüzeyinin yan kenar›
16 A¤›z geniflli¤i
17 Tek levhada a¤›z aç›s›
18 A¤›z derinli¤i
20 Birleflim geniflli¤i
21 Toplam a¤›z aç›s›
Tablo 1.2. T-birleflimlerde kaynak a¤z› açma haz›rl›klar› ile ilgili tan›mlar (bkz. fiekil 1.3)
D Erime yüzeyi (a¤›z aç›lmam›fl)
l Levha kal›nl›¤›
22 K›vr›k a¤›z uzunlu¤u
23 K›vr›k aln›n boylamas›na kenar›
24 K›vr›k aln›n aral›¤›
25 K›vr›k aln›n derinli¤i
26 K›vr›k aln›n yar›çap›
Tablo 1.3 . K›vr›k küt kaynak dikifli için a¤›z açma haz›rl›klar› ile ilgili tan›mlar (bkz. fiekil 1.4)
fiekil 1.3 T- birleflimlerde küt kaynak dikiflleri için a¤›z açma haz›rl›k türleri
a) Küt kaynak dikifli
(1-dikifli) için a¤›z açma haz›rl›¤›
b) Çift Y kaynak dikifli (K dikifli) için a¤›z açma
haz›rl›¤›

1-6 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
fiekil 1.4. K›vr›k küt kaynak dikifli için a¤›z açma haz›rl›¤›
1 Esas metal
2 Kaynak metali
3 Is›n›n Tesiri Alt›ndaki Bölge (ITAB)
4 Kaynak bölgesi
5 Nüfuziyet (erime derinli¤i = penetrasyon)
6 Erime hatt›
7 Kaynak dikifl kökü
8 Kaynak dikifl geniflli¤i
9 Dikifl taflk›nl›¤› (afl›r› kaynak metali)
10 Kenar uzunlu¤u
11 Kök taflk›nl›¤› (afl›r› nüfuz etmifl banyo kal›nl›¤›)
12 Maksimum dikifl kal›nl›¤›
13 Gereken (tasar›m) dikifl hesap kal›nl›¤›
14 Gerçek dikifl kal›nl›¤›
15 Etkin dikifl kal›nl›¤›
16 Kaynak dikifl kenar aç›s›
17 Kaynak dikifl uzunlu¤u
18 T›rt›ll› dikifl yüzeyi
19 Paso geçifli
20 Kök paso
21 Tek veya çok pasolu dolgu tabakalar›
22 Çok pasolu kapak tabakas›
23 Kök dolgu pasosu
24 Karfl› paso (Karfl› taraftaki ilk paso)
25 Kök nüfuziyeti
26 Erime bölgesi
27 Kök geniflli¤i
Tablo 1.4 Eritme türü kaynakl› birleflimler için tan›mlar (bkz. fiekil 1.5,1.6,1.7,1.8 ve 1.9)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-7
a) V - (küt) kaynak dikifli enkesiti b) Köfle kaynak dikifli enkesiti
fiekil 1.5 Eritme kaynak türleri
a) Bir küt kaynak dikiflinin görünüflü b) Tam Birleflim Nüfuziyeti (TBN)
(Tam nüfuziyetli küt kaynak)
c) K›smi Birleflim Nüfuziyeti (KBN)
(K›smi nüfuziyetli küt kaynak)
d) Bir köfle birleflimde Tam Birleflim Nüfuziyetli (TBN)
küt kaynak dikifli
fiekil 1.6 Küt kaynak dikiflleri için tipik örnekler

1-8 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
fiekil 1.7. Köfle kaynak dikiflleri için dikifl kal›nl›klar›
a) D›flbükey köfle
kaynak dikifli
b) ‹çbükey köfle
kaynak dikifli
c) Aral›kl› köfle
kaynak dikifli
d) Farkl› kenar ölçülü
köfle kaynak dikifli
e) K›smi birleflim
nüfuziyetli (KBN)
f) Tam (derin) birleflim nüfuziyetli
(TBN) köfle kaynak dikifli
fiekil 1.8. Farkl› flekilli köfle kaynak dikifllerinin enkesitlerine iliflkin tipik örnekler

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-9
a) Kök al›nl› tek V - dikifli b) T-birleflimde yar›m -V dikifli
(küt kaynak dikifli) (küt kaynak dikifli)
c) Kök karfl› pasolu V- dikifli d) Çift V- dikifli
(küt kaynak dikifli) (küt kaynak dikifli)
e) Tam (derin) birleflim nüfuziyetli
(TBN) köfle kaynak dikifli
fiekil 1.9. Çok pasolu eritme kaynaklar›yla ilgili tipik örnekler

1-10 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
Tablo 1.5. Birleflim türleri, kaynak dikifli türleri ve a¤›z açma haz›rl›klar› ile ilgili tan›mlar
fiekil ve ilgili fiekil no. Birleflim türü Dikifl türü A¤›z açma haz›rl›¤›
(bkz. fiekil 1.1) (bkz. fiekil 1.5,1.6 ve 1.8e,f) (bkz. fiekil 1.2 ,1.3,1.4 ve 1.9)
T 1.5 - 01
T 1.5 - 02
T 1.5 - 03
T 1.5 - 04
T 1.5 - 05
Küt birleflim
Küt birleflim
1350
≤ α ≤ 1800
Küt birleflim
Küt birleflim
Küt birleflim
I- al›n
I- al›n
(haz›rlanmam›fl
tek V)
K›vr›k al›n
I - al›n
I- al›n
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
K›smi birleflim
nüfuziyetli (KBN)
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-11
Tablo 1.5. Birleflim türleri, kaynak dikifli türleri ve a¤›z açma haz›rl›klar› ile ilgili tan›mlar (devam)
T 1.5 - 06
Küt birleflim
Kök al›nl› ve
kök aral›kl›
Tek-V a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 07
Küt birleflim
Karfl›lama parçal›
(kaynak banyo altl›kl›)
aç›k I - al›n
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 08
Küt birleflim
Karfl›lama parçal›
(kaynak banyo altl›kl›)
Tek V - al›n
Not: Altl›klar kal›c›
veya geçici
olabilir.
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 09
Küt birleflim Y - a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 10
Küt birleflim
K›smi birleflim
nüfuziyetli (KBN)
Küt birleflim
T 1.5 - 11
Küt birleflim Çift Y - a¤›zl›
K›smi birleflim
nüfuziyetli (KBN)

1-12 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
T 1.5 - 12
Küt birleflim Y a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 13
Küt birleflim Çift - Y a¤›z
Çift taraftan kaynakl›
tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 14
Küt birleflim I- al›n
T 1.5 - 15
Küt birleflim Yar›m V - a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 16
Küt birleflim
Yar›m-V a¤›zl›,
kal›n levhada kademe-
lendirme yap›larak
levhaya e¤im verilmifl
Karfl› pasolu
tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 17
Küt birleflim Yar›m - V a¤›zl›
Karfl› pasolu
yar›m V (küt) ve köfle
kaynak dikifllerinin
birleflimi

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-13
T 1.5 - 18
Küt birleflim
Kök aral›kl› ve
kök aç›kl›kl›
Yar›m-V a¤›zl›
Çift taraftan tam
nüfuziyetli küt ve iki
köfle kaynak dikiflli
birleflim
T 1.5 - 19
T Birleflim
Kök aral›kl› ve
kök aç›kl›kl›
Yar›m - V a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli
(TBN) küt kaynak
dikifli
T 1.5 - 20
T birleflim
Dik aç›l› bitiflik
köfle a¤›zl›
Tek taraftan kaynakl›
T 1.5 - 21
T birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›
Çift taraftan tam
birleflim nüfuziyetli
(TBN) köfle kaynak
dikifli
T 1.5 - 22
T birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›
Çift taraftan çekilmifl
T 1.5 - 23
T birleflim Çift yar›m-V a¤›zl›
Çift taraftan tam
(derin) birleflim
nüfuziyetli (TBN)

1-14 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
T 1.5 - 24
T birleflim Çift yar›m-V a¤›zl›
tam birleflim
nüfuziyetli, küt ve
köfle kaynak
dikifllerinin birleflimi
T 1.5 - 25
T birleflim
Kök al›nl›
çift yar›m-V a¤›zl›
k›smi birleflim
nüfuziyetli küt kaynak
dikifli
T 1.5 - 26
T birleflim
450
≤ α ≤ 900
Yar›m-V a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
T 1.5 - 27
T birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›Küt kaynak dikifli
T 1.5 - 28
Çift T - birleflim
(Haçvari birleflim) Çift yar›m-V a¤›zl›
(Çift taraftan
kaynakl›, tam
birleflim nüfuziyetli)
çift yar›m V
(küt kaynak)
dikiflleri
T 1.5 - 29
Çift T - birleflim
(Haçvari birleflim)
Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›
Dört taraftan çekilmifl
köfle kaynak dikiflleri
50
≤ α ≤ 450

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-15
T 1.5 - 30
Bindirme birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›Köfle kaynak dikifli
T 1.5 - 31
Bindirme veya
paralel birleflim
Bir levhada delik
Delik kayna¤›
(Tapa kayna¤›)
T 1.5 - 32
Bindirme veya
paralel birleflim
Bir levhada delik
Çepeçevre köfle
kaynak dikifli
T 1.5 - 33
Bindirme veya
paralel birleflim
YokEritme nokta kayna¤›
T 1.5 - 34
D›fl köfle birleflim Yar›m-V a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli (TBN)
yar›m V –dikifli
(küt kaynak dikifli)
T 1.5 - 35
D›fl köfle birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›D›fl köfle kaynak dikifli
300
≤ α ≤ 1350
00
≤ α ≤ 50

1-16 BÖLÜM 1 İMO - 01 / 2005
T 1.5 - 36
D›fl köfle birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›
Tam birleflim
nüfuziyetli
(TBN) çift tarafl›
T 1.5 - 37
D›fl köfle birleflim
K›smen üstüste binmifl,
dik aç›l› bitiflik a¤›zl›
T 1.5 - 38
Kenar birleflim Dik aç›l› bitiflik a¤›zl›Ön köfle kaynak dikifli
K›smi birleflim
nüfuziyetli (KBN)
çift tarafl› köfle kaynak
dikifli
1.3.1. Mühendis
“Mühendis”, bu standard›n kapsam› içindeki tüm konularda müflteri ad›na veya ç›kar›na görevlendi-
rilmifl olan bir kimse olarak tan›mlanmal›d›r.
1.3.2. Sözleflme Sorumlusu “Müteahhit” (Yüklenici)
“Müteahhit”, bu standard›n içeri¤iyle uyumlu olarak imalattan, montajdan veya kaynaktan sorumlu
bir flirketi veya flirketi temsil eden bir kifliyi tan›mlamal›d›r.
1.3.3. Denetçiler
1.3.3.1. Müteahhit’in Denetçisi
“Müteahhit’in Denetçisi”, bu standard›n kapsam› içinde veya Sözleflme Belgeleri (bkz. Madde 2.2.1)
içinde yer alan kalite ile ilgili tüm konulara ve denetimlere yönelik olarak Müteahhit için veya
Müteahhit ç›kar›na çal›flan tam sorumlu kifliyi tan›mlamal›d›r.
1.4. Sorumluluklar
1.4.1. Mühendis’in Sorumluluklar›
Mühendis, bu standartla uyumlu olarak imal edilen mamulleri veya mamul gruplar›n›n yönetimin-
den ve Sözleflme Belgeleri’nin gelifltirilmesinden sorumlu olmal›d›r.
Mühendis, belirli bir yap›n›n özel koflullar›n› sa¤lamak üzere, bu standard›n öngördü¤ü koflullara
baz› ekleme ve/veya ç›karmalar yapabilir veya baz›lar›n› ise de¤ifltirebilir. Bu standard›n öngördü-
¤ü koflullar›n de¤ifltirilmesine yönelik tüm yeni veya ek koflullar›n, Sözleflme Belgeleri’nde
00
≤ α ≤ 300

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 1 1-17
(bkz. Madde 2.2.1) gösterilmesi gerekir.
Mühendis Sözleflme Belgeleri’nde, gerekliyse ve uygulanabiliyorsa afla¤›daki bilgileri belirlemeli
ve vermelidir.
(1) Standard›n, sadece Mühendis taraf›ndan belirlendi¤i takdirde uygulanabilen koflullar›n›.
(2) Bu standartta özel olarak belirtilmemifl olan tüm ilave NDT – tahribats›z (hasars›z)
muayene testlerini.
(3) Yap›n›n hangi tip yüklere (statik ve/veya dinamik) maruz oldu¤unu.
(4) Bu standartta belirtilmemifl olan tüm ek koflullar›n›.
1.4.2. Sözleflme Sorumlusu’nun (Müteahhit’in) Sorumluluklar›
Müteahhit, KPfi Kaynak Prosedür fiartnamesi’ nden, kaynak personelinin yeterlili¤inden, imalatç›-
n›n denetiminden ve bu standard›n ve Sözleflme Belgeleri’nin öngördü¤ü koflullarla uyumlu ifllerin
yap›lmas›ndan sorumlu olmal›d›r.
1.4.3. Denetçi’nin Sorumluluklar›
Denetçi, Sözleflme Sorumlusu (Müteahhit) taraf›ndan atanmal› ve malzeme ve iflçili¤in denetimi,
Sözleflme Belgeleri’ nde yer alan koflullar›n sa¤lamas› için gerekli flekilde çal›flt›r›lmal›d›r.
1.5. Onay
‹malat s›ras›nda onaylanmas› gereken tüm referanslar›n Mühendis taraf›ndan onaylanaca¤› kabul
edilmelidir.
1.6. Kaynak Sembolleri
Kaynak sembolleri, EN 22553’ün en son yay›m›nda gösterilen flekilde olmal›d›r. Öngörülen özel
koflullar, düzenlenen not ve çizilen detaylarla tam olarak aç›klanmal›d›r (bkz. Madde 3.6).
1.7. Güvenlik Önlemleri
Bu teknik belge, kaynak ifllemi s›ras›nda oluflan tehlikelerin ve iflçi sa¤l›¤›na yönelik olarak
oluflabilecek tehditlerin tümünü içermez.
Uygun güvenlik ve sa¤l›k önlemlerinin al›nmas›, Müteahhit’in sorumlulu¤u alt›ndad›r. Müteahhit,
bu standard› uygulamadan önce, standartta belirtilen tüm resmi s›n›rlamalar›n imalat s›ras›nda
uygulanabilirli¤ini tespit etmelidir.
1.8. Standart Ölçü Birimleri
Bu standartta Uluslararas› Birim Sistemi (SI) kullan›r. Bunun yan›s›ra, bu birimlerin yan›nda ve
parantez içinde Metrik Sistem’de olan karfl›l›klar› da verilmifltir.

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-1
2. Kaynaklı Birleşimlerin Tasarımı ve Yapım Kuralları
Bu bölüm, çelik yap›larda teflkil edilen kaynakl› birleflimlerin tasar›m›na yönelik koflullar› içerir.
Bu bölüm afla¤›daki gibi üç k›sma ayr›lm›flt›r :
KISIM A – Kaynakl› Birleflimlerin Tasar›m› için Ortak Koflullar
KISIM B – S›cak Hadde Ürünlerinin (Borular Hariç) Kaynakl› Birleflimlerinin Tasar›m› ‹çin Özel
Koflullar (Statik ve Dinamik Yüklerle Zorlanan)
KISIM C – S›cak Hadde Ürünlerinin (Borular Hariç) Kaynakl› Birleflimlerinin Tasar›m› ‹çin Özel
Koflullar (Tekrarl› Yükler)
KISIM – A
Kaynakl› Birleflimlerin Tasar›m› ‹çin Ortak Koflullar
2.1. K›s›m A’n›n Kapsam›
Bu k›s›m, yükleme tipinden ba¤›ms›z olarak tüm kaynakl› birleflimlere uygulanabilen koflullar›
içerir.
2.2. Sözleflme Planlar› ve Özellikleri
2.2.1. Sözleflme Belgeleri
Kaynak Plan› ve ‹malat Resimleri buradan itibaren Sözleflme Belgeleri olarak adland›r›lacakt›r.
Sözleflme Belgeleri’ nde yer alan planlar ve öngörülen koflullar›nda; esas metalin özellikleri,
yerleflimi veya konumu, tipi, boyutu ve imalat s›ras›nda çekilecek tüm kaynak dikiflleri ve buna ait
çizimler ve uzant›lar›n gösterimi ve ayr›ca bu belgede belirtilenlerle ilgili her bilgi, eksiksiz ve tam
olarak yer almal› ve aç›kça gösterilmelidir.
E¤er Mühendis, flantiyede (sahada) yap›lmas› gereken özel kaynaklar öngörmüflse, bunlar da
Sözleflme Belgeleri’ nde gösterilmelidir.
Buradan itibaren “Atölye Çizimleri” olarak adland›r›lacak olan imalat resimleri ve montaja yönelik
çizimler, “Atölye Kaynaklar›” ve “fiantiye (Saha) Kaynaklar›” olmak üzere, birbirinden farkl› ve
aç›kça ayr›lm›fl olarak Sözleflme Belgeleri’ nde yer almal›d›r.
2.2.2. Çentik Tokluklar›’na ‹liflkin Koflullar
E¤er kaynakl› birleflimlerin “çentik tokluklar›” ile ilgili de¤erler gerekliyse, kullan›lacak ilave me-
tale (elektrod) karfl› gelen test s›cakl›¤› ile minimum absorbe edilecek enerji Mühendis taraf›ndan be-
lirlenmeli veya KPfi – Kaynak Prosedür fiartnamesi’nin (bkz. Bölüm 4) ancak CVN - Charpy V -
Çentik Darbe Testleri (bkz. Madde 4.7.5.2) ile onaylanaca¤› belirtilmelidir. E¤er KPfi’ler CVN -
testleriyle onaylanacak ise, minimum absorbe edilecek enerji, test s›cakl›¤› ve CVN - testinin
kaynak metalinde mi; yoksa hem ITAB (Is› Tesiri Alt›ndaki Bölge), hem de kaynak metalinde mi
yap›laca¤›, Mühendis taraf›ndan belirtilmelidir.

2-2 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
2.2.3. Özel Kaynaklara ‹liflkin Koflullar
E¤er birleflimlerin veya birleflim gruplar›n›n oluflturulmas›nda özel bir montaj s›ras›, kaynak s›ras›,
kaynak tekni¤i veya di¤er özel önlemler gerekiyor ise, bunlar Mühendis taraf›ndan Sözleflme Belge-
leri’nde yer almal› veya Sözleflme Sorumlusu (Müteahhit) taraf›ndan Atölye Çizimleri’nde
gösterilmelidir.
2.2.4. Kaynak Dikifli Hesap Kal›nl›¤› ve Hesap Uzunlu¤u
Sözleflme Belgeleri’nde yer alan Atölye Çizimleri’nde, her bir kaynak dikiflinin kaynak hesap
uzunlu¤u gösterilmelidir.
KBN (K›smi Birleflim Nüfuziyeti) için küt kaynak dikifllerinde gerekli kaynak kal›nl›¤› belirtilmelidir.
Köfle kaynak dikifllerinde ve e¤imli T- birleflimlerde afla¤›daki bilgilerin Sözleflme Belgeleri’nde yer
almas›n›n sa¤lanmas› gerekir:
(1) Birleflen yüzeyler aras›ndaki aç›n›n 80° ila 100° aras›nda olmas› halinde, parçalar› birlefltir-
mek amac›yla çekilecek köfle kaynak dikifllerinin dikifl kenar boyutu (bkz. fiekil 1.9 - 10
numara) Sözleflme Belgeleri’nde yer alan Atölye Çizimleri’nde gösterilmelidir.
(2) Birleflen yüzeyler aras›ndaki aç›n›n 80°’den küçük veya 100°’den büyük olmas› halinde,
parçalar aras›nda çekilecek köfle kaynak dikifllerinin dikifl hesap kal›nl›¤›, (bkz.
Madde 2.3.2.5 ve fiekil 1.7 ve 1.8’de iflaret edilen 13 numara) Sözleflme Belgeleri’nde yer
alan Atölye Çizimleri’nde gösterilmelidir.
2.2.5. Atölye Çizimleri
Atölye Çizimleri, kaynak a¤z› aç›larak oluflturulan küt kaynakl› birleflimlere ait birleflim detaylar›n›
ve bunlar› oluflturmak için gerekli esas metal haz›rl›¤›n›, gerekli kaynak sembollerini, gösterimleri-
ni ve eskizlerini içermelidir. Bunun yan›s›ra kaynaklama ifllemi s›ras›nda kullan›lan karfl›lama
parçalar›n›n (çelik banyo altl›klar›n›n) hem genifllikleri, hem de kal›nl›klar› bu çizimlerde
belirtilmeli veya gösterilmelidir.
2.2.5.1. KBN (K›smi Birleflim Nüfuziyetli) Küt Kaynak Dikiflleri
Atölye Çizimleri’nde kullan›lacak kaynak yöntemi ve kaynak pozisyonu için gereken küt kaynak diki-
fli kal›nl›¤›’na ulaflmak için gerekli kaynak a¤›z yüksekli¤i (bkz. fiekil 1.2 - 9 numara) gösterilmelidir.
2.2.5.2. Köfle Kaynak Dikiflleri ve E¤imli T - Birleflimlerdeki Kaynak Dikiflleri
Atölye Çizimleri’nde afla¤›daki bilgiler verilmifl olmal›d›r :
(1) Birleflen yüzeyler aras›ndaki aç› 80° ila 100° aras›nda olmas› durumunda, parçalar› birleflti-
ren köfle kaynak dikifllerinin kenar boyutu (bkz. fiekil 1.9 - 10 numara), Sözleflme Belgele-
ri’nde yer alan Atölye Çizimleri’nde aç›kça gösterilmelidir.
(2) Birleflen yüzeyler aras›ndaki aç›n›n 80°’den küçük veya 100°’den büyük olmas› durumun-
da, parçalar aras›nda çekilen köfle kaynak dikiflleri için dikifl hesap kal›nl›¤› (bkz.
Madde 2.3.2.5 ve fiekil 1.7 ve 1.8’de 13 numara) belirlenmeli ve Sözleflme Belgeleri’nde yer
alan Atölye Çizimleri’nde aç›kça gösterilmelidir.
2.2.5.3. Özel Kaynak A¤›z Detaylar›
Gerekti¤inde, özel kaynak a¤›z detaylar›n›n Sözleflme Belgeleri’nde verilmeleri gerekir.
2.2.5.4. Kaynak Özel Muayene Koflullar›
Çekilen kaynak dikiflleri için öngörülen özel kaynak muayene koflullar›n›n herbiri, Sözleflme
Belgeleri’nde belirtilmelidir.

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-3
2.3. Kaynak Dikifli Hesap Alan›
2.3.1. Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynak Dikiflleri
2.3.1.1. Küt Kaynak Dikifli Hesap Uzunlu¤u
Kaynak a¤z› aç›lm›fl herhangi bir küt kaynak dikiflinin maksimum hesap uzunlu¤u, kaynak dikiflinin
do¤rultusundan ba¤›ms›z olarak dikifle etkiyen çekme veya bas›nç gerilmelerinin yönüne dik olarak,
birlefltirilen parçan›n geniflli¤i kadar olmal›d›r.
Kayma gerilmesi aktaran küt kaynak dikifllerinde hesap uzunlu¤u, imalat resimlerinde belirtilen
uzunluktur.
2.3.1.2. TBN - Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynak Dikifllerinde Dikifl Hesap Kal›nl›¤›
TBN bir küt kaynak dikiflinde kaynak dikifli hesap kal›nl›¤›, birlefltirilen parçalardan daha ince
olan›n›n kal›nl›¤›na eflit olarak al›nmal›d›r (ayr›ca bkz. Tablo 3.1).
Kaynak takviyesi için mukavemet hesaplamalar›nda etkin alandaki bir art›fltan kaç›n›lmas› gerekir.
Kaynak enkesitinde taflma/d›flbükeylik (bkz. fiekil 1.5 – 9 numara) olmas› durumunda, boyutland›r-
ma hesaplar› s›ras›nda kaynak hesap alan›’nda bir art›fl yap›lmas›ndan kaç›n›lmas› gerekir.
2.3.1.3. KBN - Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynak Dikifllerinde Maksimum Dikifl Kal›nl›¤›
KPfi – Kaynak Prosedür fiartnamesi Bölüm 3’le uyumlu olarak onaylanmad›¤› takdirde, KBN - küt
kaynak dikiflleri kal›nl›¤›, a¤›z yüksekli¤i’ne (bkz. fiekil 1.2’de tan›mlanan 9 numara) eflit veya
ondan büyük olmal›d›r.
2.3.1.4. Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynak Dikiflinin Hesap Alan›
Kaynak a¤z› aç›lm›fl bir küt kaynak dikiflinin hesap alan›, kaynak hesap uzunlu¤u’nun kaynak
hesap kal›nl›¤› ile çarp›m›na eflittir.
2.3.2. Köfle Kaynak Dikiflleri
2.3.2.1. Köfle Kaynak Dikiflinin Hesap Uzunlu¤u
Bir köfle kaynak dikiflinin hesap uzunlu¤u, kaynak dikifline ait kök çizgisinin geometrik boyundan
dikifl hesap kal›nl›¤› kadar uzunluktaki krater kay›plar›’n›n, kaynak dikifli bafllang›c› ve bitimi için
ç›kar›lmas› ile bulunur.
2.3.2.2. Köfle Kaynak Dikiflinin Minimum Uzunlu¤u
Bir köfle kaynak dikiflinin minimum uzunlu¤u, dikifl hesap kal›nl›¤›’n›n en az 15 (onbefl) kat›
kadar olmal›d›r.
2.3.2.3. Süreksiz Köfle Kaynak Dikiflleri (Metot Kaynaklar›) - Minimum Uzunluk
Süreksiz (kesintili) çekilen bir köfle kaynak dikiflinin (metot kayna¤›n›n) herbir parças›n›n minimum
uzunlu¤u, 38 mm olmal›d›r.
2.3.2.4. Maksimum Köfle Kaynak Dikifli Hesap Uzunlu¤u
Köfle kaynak dikifli hesap kal›nl›¤›’n›n 100 (yüz) kat›na eflit veya daha az uzunlu¤a sahip, kaynak
dikifli ucundan etkiyen kuvvetlere maruz köfle kaynak dikifllerinin boyutland›rma hesaplar›nda
gözönüne al›nacak kaynak dikifli hesap uzunlu¤u, kaynak dikiflinin imalat resimlerinde

2-4 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
(bkz. Madde 2.2.1 - Atölye Çizimleri) görünen geometrik uzunlu¤u’ndan, dikifl hesap kal›nl›¤› kadar
uzunluktaki krater kay›plar›’n›n, kaynak dikifli bafllang›c› ve bitimi için ç›kar›lmas›na karfl› gelen bir
uzunlu¤a eflit olmas›na izin verilir.
Kaynak dikifli ucundan etkiyen yüklere maruz bir köfle kaynak dikiflinde e¤er köfle kaynak dikifli
uzunlu¤u, kaynak dikifli hesap kal›nl›¤›n›n 100 (yüz) kat›ndan büyük, fakat 300 (üçyüz) kat›ndan da-
ha küçük veya eflit ise, köfle kaynak dikifli hesap uzunlu¤u afla¤›da (2.1) numaral› ifade ile hesapla-
nacak olan ß - katsay›s›yla çarp›larak küçültülebilir. Bu katsay› birden (1.0) büyük olamaz.
Burada:
ß : Küçültme katsay›s›n›
L : Kaynak dikifli ucundan etkiyen kuvvete maruz köfle kaynak dikiflinin gerçek
(geometrik) uzunlu¤unu [mm]
a : Köfle kaynak dikifli hesap kal›nl›¤›n› [mm].
ifade etmektedir.
E¤er köfle kaynak dikifli uzunlu¤u, dikifl hesap kal›nl›¤›’n›n 300 (üçyüz) kat›n› aflarsa, köfle kaynak
dikifli hesap uzunlu¤u olarak dikifl hesap kal›nl›¤›’n›n 230 (ikiyüzotuz) kat›, boyutland›rma hesapla-
r›nda gözönüne al›nmal›d›r.
2.3.2.5. Köfle Kaynak Dikifli Hesap Kal›nl›¤›n›n Saptanmas›
Aralar›ndaki birleflim aç›s› 80° ila 100° aras›nda de¤iflen parçalar aras›nda çekilen gömülü köfle
kaynak dikiflleri için dikifl hesap kal›nl›¤› a, üçgen fleklindeki kaynak dikiflinin birleflim kökünden
dikifl yüzeyine çizilen diyagonalin en k›sa mesafesi; di¤er bir deyimle köfle kaynak dikifli içine çizi-
lebilen en büyük ikizkenar üçgenin yüksekli¤i olarak al›nmal›d›r.
Gerek 60° ve 80° aras›ndaki dar aç›l› köfle kaynak dikiflleri için, gerekse de 100°’den büyük genifl
aç›l› köfle kaynak dikiflleri için ise özel dikifl hesap kal›nl›klar›n›n sa¤lanmas› için gereken kaynak
kenar boyutu (bkz. fiekil 1.5b ve 1.9’da 10 numara), geometri göz önüne al›narak hesaplanmal›d›r
(bkz. fiekil 2.1).
Aralar›ndaki birleflim aç›s› 60° ve 30° aras›nda kalan dar aç›l› köfle kaynak dikiflleri için kaynak
kenar boyutu, kullan›lan kaynak yöntemi için gerekli dar aç›l› kök pasosunda, sa¤lam kaynak
fiekil 2.1. Köfle kaynak dikifli hesap kal›nl›¤›
(2.1)

metalinin y›¤›l›p y›¤›lmad›¤›na iliflkin belirsizli¤i hesaba katacak flekilde, Z - kay›p boyutu kadar
artt›r›lmal›d›r (bkz. Tablo 2.1).
2.3.2.6. Takviye Olarak Çekilen Köfle Kaynak Dikiflleri
KBN bir küt kaynak dikiflinin bir köfle kaynak dikifli ile takviye edilmesi sonucunda oluflan kaynak
dikiflinde (bkz. Tablo 1.5 – fiekil T1.5 - 17) dikifl hesap kal›nl›¤›, böyle bir azaltmay› gerektiren her-
hangi bir a¤›z detay› için birleflim kökünden kaynak yüzeyine köflegensel ölçülen en k›sa mesafeden
(bkz. fiekil 2.1), 3 mm ç›kar›larak bulunmal›d›r.
2.3.2.7. Minimum Köfle Kaynak Dikifli Hesap Kal›nl›¤›
Köfle kaynak dikiflinin minimum kal›nl›¤›,
a) etkiyen yükü aktarmada yeterli olan kaynak kal›nl›¤›ndan ve
b) Madde 5.2.3.’de verilen köfle kaynak dikifli kal›nl›¤›ndan
büyük olmal›d›r.
2.3.2.8. Bindirme Birleflimlerde Köfle Kaynak Dikifli Maksimum Hesap Kal›nl›¤›
Bindirme birleflimlerde (bkz. fiekil 1.1c) esas metalin kenarlar› boyunca oluflturulan köfle kaynak
dikifllerinin maksimum hesap kal›nl›¤› afla¤›daki gibi olmal›d›r (ayr›ca bkz. Tablo 3.1):
(1) Et kal›nl›¤› 6 mm’den daha ince olan metaller için köfle kaynak dikiflinin kenar boyutu, esas
metalin kal›nl›¤› kadar olmal›d›r. (bkz. fiekil 2.2a)
İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-5
(a) Esas metal 6 mm’den ince (b) Esas metal 6 mm’den daha kal›n
fiekil 2.2. Bindirme birleflimlerde kenarlar boyunca maksimum köfle kaynak dikifli kal›nl›¤›
Dihedral aç›s› ψ
60° > ψ > 45°
45° > ψ > 30 °
Kaynak pozisyonu *(PA veya PE) Kaynak pozisyonu* (PB veya PF)
Z (mm) Z (mm)
3 3
6
*) bkz. Bölüm 4 – Madde 4.9.6
6
Tablo 2.1. Z kay›p katsay›s› (s›cak hadde ürünleri için)

2-6 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
(2) Genelde Atölye Çizimleri’nde köfle kaynak dikifli kenar boyutu, esas metal kal›nl›¤›na eflit
olmal›d›r. Lakin et kal›nl›klar› 6 mm’den daha kal›n olan metal mamüller için köfle kaynak
dikifllerinin kenar boyutu, esas metalin kal›nl›¤›ndan 2 mm daha az olmal›d›r (bkz.
fiekil 2.2b). Öte yandan, e¤er kaynaklanm›fl halde gerekli köfle kaynak hesap kal›nl›¤› kesin
olarak sa¤lanm›flsa, esas metal kenar› ile köfle kaynak dikifli kenar› aras›ndaki mesafe 2 mm’
den daha k›sa olabilir.
2.3.2.9. Köfle Kaynak Dikiflinin Hesap Alan›
Boyutland›rma hesaplar›nda gözönüne al›nacak bir köfle kaynak dikiflinin hesap alan›, kaynak dikifli
hesap uzunlu¤u (ayr›ca bkz. Tablo 3.2) ile dikifl hesap kal›nl›¤›’ n›n (ayr›ca bkz. Tablo 3.1)
çarp›lmas›yla bulunan aland›r (bkz. Bölüm 3 “Kaynak Dikifllerinin Mukavemet Hesab›”).
2.3.3. E¤ik T-Birleflimler
Birlefltirilen parçalar aras›ndaki aç› 100°’den büyük veya 80°’den küçük olan T-Birleflimler,
“E¤ik T-Birleflimler” olarak adland›r›l›r. Bu tip birleflimlerle ilgili özel isteklerin Sözleflme Belgele-
ri’nde belirtilmesi gerekir.

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-7
KISIM - B
S›cak Hadde Ürünlerinin (Borular Hariç)
Kaynakl› Birleflimlerinin Tasar›m› ‹çin Özel Koflullar
(Statik veya Dinamik Zorlanan)
2.4. Genel
K›s›m A’da verilenlerle birlikte K›s›m B’ de yer alan özel koflullar, statik yüklemeye maruz s›cak
hadde mamüllerinden teflkil edilen kaynakl› birleflimlerin tümüne uygulan›r. Ayr›ca, K›s›m C’de
belirtilenler hariç olmak üzere, K›s›m A ve bunun yan›s›ra K›s›m B’de yer alan tüm koflullar,
dinamik yüklemeye maruz s›cak hadde ürünleri kullan›larak teflkil edilen kaynakl› birleflimlere de
uygulan›r.
2.5. Gerilmeler
2.5.1. Hesaplanan Gerilme
Etkiyen yük alt›nda emniyet gerilmeleri ile k›yaslanacak olan hesaplanan gerilmeler, kaynakl›
birleflimlerinin tasar›m› için bu standartta belirtilen minimum mukavemete karfl› gelen koflullar
dikkate al›narak elde edilen gerilmeler veya uygun analizlerle saptanan nominal (anma) gerilmeler
olmal›d›r.
2.5.2. Eksantrisite Durumunda Hesaplanan Gerilme
E¤er uygulanan yük alt›nda birlefltirilen parçalarda veya çekilen kaynak dikiflinde dikiflin konumu,
boyutlar› ve türü nedeniyle ortaya ç›kan bir eksantrisite varsa, kaynakl› birleflimlerinin boyutland›-
r›lmas›nda emniyet gerilmeleri ile k›yaslanacak olan hesaplanan gerilmeler, oluflan bu eksantrisiteyi
gözönüne almal›d›r.
2.5.3. Esas Metal Emniyet Gerilmeleri
Etkiyen yükler alt›nda hesaplanan esas metal gerilmesi, ‹MO - 02 / 2006’da (“Çelik Yap›lar›n
Emniyet Gerilmesi Esas›na Göre Hesab›”) verilen esas metale karfl› gelen emniyet gerilmesi
de¤erini aflmamal›d›r.
2.5.4. Kaynak Emniyet Gerilmeleri
Kaynakl› birleflimlerde kaynak dikifli hesap alan› gözönüne al›narak hesaplanan gerilme,
Tablo 2.2’de verilen kaynak emniyet gerilmesi de¤erini aflmamal›d›r.
2.5.4.1. Köfle Kaynak Dikifllerinde Hesaplanan Gerilme
Do¤rultusu ne olursa olsun uygulanan yük alt›nda köfle kaynak dikifllerinde hesaplanan gerilme,
kaynak hesap alan›na etkiyen kayma gerilmesi olarak kabul edilerek gözönüne al›nmal›d›r.

2-8 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Etkiyen Kuvvet Kaynak Emniyet Gerilmeleri
Gereken ‹lave Metal
(Elektrod) Mukavemet
Seviyesi
TBN (Tam Birleflim Nüfuziyetli) Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynak Dikiflleri
Küt kaynak dikifli hesap alan›na
dik etkiyen çekme 1)
dik etkiyen bas›nç
Küt kaynak dikifli eksenine paralel
etkiyen çekme veya bas›nç
Küt kaynak dikifli hesap alan› üzerinde
kayma
{‹lave metalin (elektrod malzemesi) s›n›fland›r-
ma çekme mukavemeti x 0,30 }
Ek Koflul: Esas metal üzerindeki kayma gerilmesi,
afla¤›daki ifadeden elde edilen de¤eri aflmamal›d›r:
{esas metalin akma mukavemeti x 0,40}
Esas metalle ayn› 2)
Uygun ilave metal2)
kullan›lmal›d›r.
Uygun ilave metalle 2)
ayn›
veya
daha düflük mukavemet
seviyesinde olan ilave
metal (elektrod malzemesi)
kullan›labilir.
KBN (K›smi Birleflim Nüfuziyetli) Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynak Dikiflleri
dik çekme
Temasla yük aktaracak flekilde tasarla-
nan birleflimlerdeki küt kaynak dikifli
hesap alan›na dik bas›nç
{‹lave metalin (elektrod malzemesi) s›n›fland›rma
çekme mukavemeti x 0,90}
Ek Koflul : Afla¤›daki ifadeden elde edilen de¤er
afl›lmamal›d›r:
{Birlefltirilen esas metalin akma mukavemeti x 0,90}
{‹lave metalin (elektrod malzemesi) s›n›fland›rma
çekme mukavemeti x 0,30}
Ek Koflul : Esas metal üzerindeki kayma gerilmesi,
de¤erini aflmamal›d›r.
Küt kaynak dikifli eksenine paralel
çekme veya bas›nç
Küt kaynak dikifli eksenine
paralel kayma
ma çekme mukavemeti x 0,75}
Birlefltirilen esas metal ile ayn› 2)
ayn›
veya
kullan›labilir.
Köfle Kaynak Dikiflleri
Kaynak dikifli hesap alan› üzerinde
kayma; do¤rultusu ne olursa olsun
çekme ve bas›nç*)
ve k›yaslama
gerilmesi σv
*
) bkz. Madde 2.5.4.1
Kaynak eksenine paralel çekme ve
bas›nç
Birlefltirilen esas metalle ayn› 2)
Ek Koflul : Esas metal net kesit alan›na etkiyen
kayma gerilmesi, afla¤›daki de¤eri aflmamal›d›r :
ayn›
veya
kullan›labilir.
1)
Kaynak hesap alan› tan›m› için Bölüm 2.3’e bak›n›z.
2)
Esas metale uygun ilave metal (elektrod malzemesi) için EK 3’de verilen Tablo E3.5’e bak›n›z.
Tablo 2.2 Kaynak Emniyet Gerilmeleri
Temasla yük aktaracak flekilde tasarlan-
mayan birleflimlerdeki küt kaynak dikifli
hesap alan›na dik bas›nç

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-9
2.6. Birleflim fiekli ve Detaylar›
2.6.1. Genel Kabuller
Çelik yap›da kaynakl› birleflimler, genel mevcut standartlar›n mukavemet, rijitlik ve flekil de¤ifltir-
meye iliflkin öngördü¤ü koflullar› yerine getirecek flekilde tasarlanmal›d›r.
2.6.2. Bas›nç Elemanlar›n›n Birleflimleri ve Ekleri
2.6.2.1. Temasla Yük Aktaran Birleflimler ve Ekler
Sözleflme Belgeleri’nde aksi belirtilmedikçe, temasla yük aktaracak flekilde teflkil edilmifl birleflimler
veya ekler, birleflime giren parçalar› mevcut konumlar›nda tutacak flekilde yeterli köfle kaynak dikifl-
leri veya kaynak a¤z› aç›lm›fl KBN küt kaynak dikiflleri kullan›larak boyutland›r›lmal›d›r. Kolonlar›n
d›fl›nda kalan di¤er bas›nç elemanlar›n›n eklerinde veya kaynakl› birleflimlerinde temasla yükün
aktar›ld›¤› yerler, birleflimde yer alan tüm parçalar› hizalar›nda tutacak flekilde tasarlanmal› ve elema-
na etkiyen kuvvetin % 50’sini karfl›lamal›d›r. Tablo 3.4’teki koflullar uygulanmal›d›r.
2.6.2.2. Temasla Yük Akataracak fiekilde Düzenlenmemifl Birleflimler ve Ekler
Temasla yük aktaracak flekilde düzenlenmemifl kolon veya di¤er bas›nç elemanlar›n›n kaynakl›
birleflimlerinde ve kolon eklerinde çekilen TBN küt kaynak dikiflleri, s›n›rland›r›c› ek koflullar
olmad›¤› sürece, Sözleflme Belgeleri’nde veya yürürlükte olan standartta belirtilen flekilde birleflime
etkiyen kuvveti elemanlara emniyetli bir flekilde aktaracak flekilde tasarlanmal›d›r. Tablo 3.4’deki
koflullar uygulanmal›d›r.
2.6.2.3. Taban Levhas› Birleflimi
Kolonlar›n ve di¤er bas›nç elemanlar›n›n taban levhas›na birleflimi, elemanlar› güvenli flekilde
yerinde tutmaya yeterli olmal›d›r.
2.6.3. Esas Metalin Kal›nl›k Boyunca Yüklenmesi
Özellikle branfl eleman›n›n esas metal kal›nl›¤› veya gerekli kaynak boyutu 20 mm oldu¤u zaman,
birlefltirilen parçan›n yüzeyine dik gerilmeyi iletmek amac›yla teflkil edilen T ve köfle birleflimlerin
tasar›m›nda, esas metal seçimine ve birleflim detaylar›na özel önem verilmelidir. Kal›nl›k boyunca
iletilen gerilmeye maruz esas metal üzerinde oluflan gerilme yo¤unlu¤unu en aza indirecek uygun
kaynakl› birleflim detaylar›, uygulanabildi¤i her yerde kullan›lmal›d›r. Hesaplanan gerilmeyi iletmek
için gerekli olandan daha büyük kaynak boyutlar›ndan kaç›n›lmal›d›r.
2.6.4. Farkl› Kaynak Dikifllerinin Birlikte Çal›flmas›
Burada verilenler d›fl›nda, farkl› türden kaynaklar (küt kaynak, köfle kaynak) bir birleflimde etkiyen
yükü birlikte aktarmak durumundaysa, birleflimin yük tafl›ma kapasitesi uygulanan yük do¤rultusu-
na göre saptanan farkl› türden kaynak dikifllerinin herbirinin tek tek yük tafl›ma kapasitelerinin
toplam› olarak hesaplanmal›d›r.
Ayn› birleflimde yer alan farkl› türden kaynak dikifllerinin tek tek yük tafl›ma kapasitelerini toplama
yöntemi, KBN küt kaynak dikifllerinin köfle kaynak dikiflleri ile takviye edilmesi durumunda
uygulanamaz.

2-10 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
2.6.5. Köfle ve T - Birleflimlerde Yüzey Kontürlemesi
Kaynak dikifli yüzeyini kontürlemek veya 90° köflelerdeki gerilme y›¤›lmalar›n› azaltmak amac›yla,
köfle ve T- birleflimlerinde KBN ve TBN küt kaynak dikiflleri üzerine köfle kaynak dikiflleri
uygulanabilir.
Statik yüklere maruz birleflimlerde, bu tip yüzey kontürlemesi kullan›laca¤› zaman gerekli küt
kaynak dikifli hesap kal›nl›¤› 8mm’den daha büyük olmamal›d›r.
2.6.6. Kaynak Ulaflma Delikleri
Kaynak ulaflma deliklerinin aç›lmas› gerekti¤inde, bunlar kaynak dikifli üzerine kaynak metalini
uygun bir flekilde y›¤acak flekilde boyutland›r›lmal›d›r. fiekil 2.3’de ulaflma deli¤i için verilen flekil-
ler ve boyut koflullar› uygulanmal›d›r. Proje mühendisi minimum gerekli alan›n, birlefltirilen esas
metalde kalan maksimum net alan› etkileyebilece¤ini gözönünde bulundurmal›d›r.
2.6.7. Bir Birleflimde Yer Alan Bulon (C›vata), Perçin ve Kaynak Dikiflleri
Bir birleflimde perçinler ve normal bulonlar, kaynak dikiflleri ile birlikte yük aktar›yor kabul edilemez.
Ancak, yüksek mukavemetli bulonlar kullan›larak sürtünmeyle yük akatacak flekilde teflkil edilen
birleflimlerde, yüksek mukavemetli bulonlar›n birleflime monte edilmesinden sonra kaynak dikiflle-
rinin çekilmesi kofluluyla, bu her iki farkl› türden birleflim araçlar› ayn› birleflimde kullan›labilir ve
birlikte yük aktarabilir.
fiekil 2.3. Kaynak ulaflma delikleri
Karfl›lama parças› (altl›k)
(kullan›lm›flsa)
Yuvarlak teflkil veya
kaynak a¤›zl› teflkil
E¤imli olmas› gerekmez.
Çentik etkisinden kaç›n›lmal›d›r.
Delik matkapla
önceden aç›lm›fl
E¤im aç›s›
kritik de¤il
Köfle kaynakl› teflkil
Karfl›lama parças› (altl›k)
(kullan›lm›flsa)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-11
2.7. Birleflim fiekli ve Detaylar› – Kaynak A¤z› Aç›lm›fl Küt Kaynakl›
Birleflimler
2.7.1. Kal›nl›k ve Genifllikteki Geçifller
Farkl› kal›nl›k veya genifllikteki veya hem farkl› kal›nl›k, hem de farkl› genifllikteki, bunun yan›s›ra
eksenleri de hizalanm›fl ve çekme emniyet gerilmesinin üçte birinden daha büyük çekme gerilmesine
maruz elemanlar aras›nda teflkil edilen çekmeye çal›flan küt kaynakl› birleflimlerde bir elemandan
di¤er farkl› kal›nl›kta veya genifllikteki elemana geçifl bölgesinde verilecek e¤im, (1 : 2,5) oran›n›
aflmayacak flekilde yap›lmal›d›r (kal›nl›klar için bkz. fiekil 2.4 ve genifllikler için bkz. fiekil 2.5).
fiekil 2.4. Farkl› kal›nl›ktaki parçalar aras›nda teflkil edilen küt kaynakl› birleflimlerde geçifllerin düzenlenmesi
fiekil 2.5. Farkl› genifllikteki parçalar aras›nda teflkil edilen küt kaynakl› birleflimlerde geçifllerin düzenlenmesi
(Statik yüklenen levhalarda veya s›cak hadde ürünlerinde)
a) E¤imli kaynak yüzeyiyle gecifl
Kaynaktan sonra
tafllay›n
Kaynaktan sonra
tafllay›n
Kaynaktan sonra
tafllay›n
Kaynaktan sonra
kald›r›n
Kaynaktan sonra
kald›r›n
Kaynaktan sonra
kald›r›n
b) E¤imli kaynak yüzeyi veya tafllama ile gecifl

2-12 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
2.7.2. Süreksiz KBN Küt Kaynak Dikiflleri
Süreksiz (kesintili) KBN küt kaynak dikiflleri ve k›vr›k küt kaynak dikiflleri (bkz. fiekil 1.4 ve Tab-
lo 1.5 / T1.5 – 03) , birlefltirilen parçalar aras›ndaki kayma gerilmesini aktarmak için kullan›labilir.
2.8. Birleflim fiekli ve Detaylar› – Köfle Kaynakl› Birleflimler
2.8.1. Bindirme Birleflimler
2.8.1.1. Kuvvet Do¤rultusuna Dik (Enine) Köfle Kaynak Dikiflleri
Birleflime etkiyen yük alt›nda oluflan deformasyon nedeniyle bindirme birleflimlerde (bkz. fiekil 1.1c)
bir aç›lman›n önlenmesine yönelik olarak yeterli derecede s›n›rlamalar›n getirildi¤i durumlar›n d›fl›n-
da, bu birleflimde eksenel yüklenen parçalarda oluflan gerilmeleri aktaran ve kuvvet do¤rultusuna dik
olarak yer alan enine köfle kaynak dikiflleri, çift taraftan çekilerek yap›labilir (bkz. fiekil 2.6)
2.8.1.2. Minimum Bindirme Boyu
Gerilme aktaran bindirme birleflimlerde (bkz. fiekil 1.1c) parçalar›n birbirine minimum bindirme
boyu, ince parçan›n et kal›nl›¤›n›n 5 (befl) kat› olmal› ve bunun yan›s›ra 25 mm’den daha k›sa da
olmamal›d›r (bkz. fiekil 2.6).
Birleflimde yer alan parçalar›n düzlem d›fl›na kaymas›n›n önlenemedi¤i durumlarda, çift taraftan
çekilen köfle kaynak dikiflleri kullan›lmal› veya iki veya daha fazla say›da kuvvet do¤rultusuna
paralel boyuna köfle kaynak dikiflleri çekilmelidir.
2.8.2. Kuvvet Do¤rultusuna Paralel Köfle Kaynak Dikiflleri
E¤er lama, levha ve s›cak hadde ürünlerinin uç k›s›mlar›nda oluflturulan bindirme birleflimlerde sadece
boyuna köfle kaynak dikiflleri kullan›l›yorsa, bu durumda her bir köfle kaynak dikiflinin uzunlu¤u her iki
tarafa çekilen boyuna dikifller aras›nda kalan dik uzakl›ktan hiçbir zaman küçük olmamal›d›r
(bkz. fiekil 2.7).
Burkulma veya parçalar›n birbirinden ayr›lmas›n› önleyecek flekilde uygun önlemlerin al›nmad›¤› du-
rumlarda, uç k›s›mlarda yer alan bindirme birleflimlerde kulllan›lan boyuna köfle kaynak dikiflleri aras›n-
daki enine uzakl›k, birlefltirilen parçalardan daha ince olan›na ait et kal›nl›¤›n›n 16 kat›n› aflmamal›d›r.
2.8.3. Köfle Kaynak Dikifllerinin Uçlar›
2.8.3.1. Genel
Köfle kaynak dikifllerinin uçlar›, afla¤›daki durumlarla s›n›rlananlar hariç olmak üzere, parça kenarlar›na
veya uçlar›na uzat›labilir veya k›sa tutulabilir veya uç dönüfller yap›labilir. (bkz. fiekil 2.8, fiekil 2.9,
fiekil 2.10).
fiekil 2.6. Kuvvet do¤rultusuna dik enine köfle kaynak dikiflleri
t1 ≤ t

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-13
fiekil 2.8. Boyuna köfle kaynak dikifllerinin uçlar›
fiekil 2.9. Köfle kaynak dikiflleri ve uçlar›n›n döndürülmesi
fiekil 2.7. Lama, levha ve s›cak hadde ürünü çubuk elemanlar›n uçlar›nda yer alan kuvvet
do¤rultusuna paralel boyuna köfle kaynak dikifllerinin minimum uzunlu¤u

2.9. Besleme Levhalar›
Bir birleflim ve ek yerine etkiyen kuvveti aktarmak için kullan›lan besleme levhalar›n›n bulundu¤u
her yerde gerek besleme levhas›nda, gerekse de bunlar› birlefltiren kaynak dikifllerinde, uygulana-
bildi¤i takdirde afla¤›da belirtilen koflullar›n sa¤lanmas› gerekir.
2.9.1. ‹nce Besleme Levhalar›
Bir birleflim ve ek yerine etkiyen kuvveti aktarmak için et kal›nl›klar› 6 mm’den daha ince olan
besleme levhalar› kullan›lmamal›d›r. Besleme levhas›n›n kal›nl›¤›n›n 6 mm’den daha ince olmas›
halinde veya 6 mm’den daha kal›n olmas›na ra¤men birlefltirilen parçalara etkiyen gerilmeyi aktar-
maya yeterli olmuyor ise, besleme levhas› birlefltirilen parçan›n veya ek levhas›n›n d›fl kenar›yla eflit
uzunlukta tutulmal›d›r. Ayr›ca, köfle kaynak dikiflinin kal›nl›¤› (bkz. fiekil 2.11 – 2 numaral› köfle
kaynak dikifli), besleme levhas›n›n et kal›nl›¤›na eflit bir miktar ile gerekli kal›nl›¤›n üzerinde bir
de¤erde olacak flekilde artt›r›lmal›d›r.
2-14 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
fiekil 2.11. ‹nce besleme levhalar›
Aç›klama : 2 numaral› köfle kaynak dikiflinin hesap alan›, 1 numaral› köfle kaynak dikiflinie ait olana eflit olmal›. Bu durumda
ek levhas›n›n hesap kal›nl›¤›, kendi etkin kal›nl›¤› ile besleme levhas› (T) kal›nl›¤›n›n toplam›na eflit olmal›d›r.
Ek levhas›
Etkin Kal›nl›k
Hesap kal›nl›¤›
Bu kenarlar boyunca
enine köfle kaynak
dikiflleri kullan›labilir.
Ek levhas›
Ek levhas›
a - a b - ba
a
b 1
12T
2
b
Besleme
Levhas›
fiekil 2.10. Boyuna ve enine köfle kaynak dikifllerinin uçlar›

2.9.2. Kal›n Besleme Levhalar›
Besleme levhas›n›n kal›nl›¤›, birlefltirilen parçalara veya ek levhalar›na etkiyen kuvveti iletmeye
yeterli oldu¤unda, besleme levhas› d›fl tarafta kalan ek levhalar›n›n d›fl›na taflacak flekilde uzat›lma-
l›d›r. Ek levhas›n› besleme levhas›na birlefltiren köfle kaynak dikiflleri (bkz. fiekil 2.12 – 2 numaral›
köfle kaynak dikifli), kuvveti besleme levhas›na aktarmaya yetecek kadar olmal›d›r ve besleme
levhas›nda uygulanan kuvvete maruz kalan alan, besleme levhas›nda afl›r› gerilme oluflumuna neden
olmamal›d›r. Besleme levhas›n› ortada kalan ana tafl›y›c› elemana birlefltiren köfle kaynak dikiflleri,
uygulanan kuvveti iletmeye yeterli olmal›d›r (bkz. fiekil 2.12 – 3 numaral› kaynak dikifli).
2.10. Yapma Elemanlar
2.10.1. Minimum Gerekli Kaynak
E¤er iki veya daha fazla say›da levha veya s›cak hadde ürünü profil kullan›larak teflkil edilen dolu
gövdeli yapma elemanlarda, parçalar›n birlikte çal›flmas›n› sa¤lamaya yeterli ve ancak parçalar
aras›ndaki gerilmeyi aktarmak için gerekebilecek olandan da daha az olmayan miktarda kaynak
yap›lmal›d›r.
İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-15
fiekil 2.12. Kal›n besleme levhalar›
Aç›klama : 1, 2 ve 3 numaral› köfle kaynak dikiflleri, etkiyen kuvveti aktarmada yeterli olmal› ve x –x kayma ekseni boyunca
besleme levhas›nda gerilme y›¤›lmalar›n›n oluflmas›na neden olmamal›d›r.
Bu kenarlar boyunca
enine köfle kaynak
dikiflleri kullan›labilir.
Ek levhas› Ek levhalar›
Besleme
Levhas›
a - a b - b
a
a
b
b

2-16 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005

KISIM - C
S›cak Hadde Ürünlerinin (Borular Hariç)
Kaynakl› Birleflimlerinin Tasar›m› ‹çin Özel Koflullar
(Tekrarl› Yükleme)
2.11. Genel
Bu bölüm sadece boru türü olmayan elemanlar›n, çatlak bafllatmaya ve yorulma oluflturmaya
yeterli genlik ve frekansta elastik bölgede tekrarl› yüklere maruz kaynakl› birleflimlerini kapsar.
2.12. S›n›rlamalar
2.12.1. Gerilme Aral›¤› Eflik De¤eri
Bu de¤er, “sonsuz yorulma ömrü” ne karfl› gelen maksimum gerilme aral›¤›d›r. E¤er hareketli yük
gerilme aral›¤› bu eflik de¤erinden küçükse, yorulma kontrolüne gerek yoktur (bkz. Tablo 2.3
(4. kolon)).
2.12.2. Düflük Çevrimli Yorulma
Bu halde gerilme de¤iflimi elastik olmayan bölge içine girdi¤inden, K›s›m-C kapsam›na girmez.
2.12.3. Korozyona Karfl› Koruma
Bu bölümde tan›mlanan yorulma mukavemeti, korozyona karfl› uygun bir seviyede korunan yap›lar
için geçerlidir.
2.13. Gerilmelerin Hesaplanmas›
2.13.1. Elastik Analiz
Gerilme ve karfl› gelen gerilme aral›¤›, elastik analiz yöntemleriyle hesaplanacakt›r. Bu gerilmelerin,
yerel geometrik süreksizlikler için gerilme y›¤›lma faktörleri ile çarp›lmas›na gerek yoktur.
2.14. ‹zin Verilen Gerilme ve Gerilme Aral›klar›
2.14.1. ‹zin Verilen Gerilme S›n›rlar›
Kaynaklarda hesaplanan gerilmeler Tablo 2.2 'de verilen s›n›r de¤erleri aflmamal›d›r.
İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-17

2-18 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Tablo2.3.YorulmaGerilmesiTasar›mParametreleri
Bölüm1-Herhangibirkaynakdikiflindenuzaktakidüzlemselmalzeme
1)bkz.“AfetBölgelerindeYap›lacakYap›larHakk›ndaYönetmelik-Bölüm8
*)FTHde¤erlerininbirimiMPaolarakverilmifltir.Köfleliparanteziçindekileriset/cm2
cinsindenkarfl›l›klar›d›r.
1.1)Esasmetal(tafllanaraktamamenpürüzsüzhale
getirilmiflveyadahadüflükpürüzlülükteolan,ancak
uçk›s›mlar›alevledüzkesilerekhaddelenmiflveya
alevlekesilmiflkenarlar›veyahaddelenmiflveya
te-mizlenmiflyüzeyesahip,kaplanmam›fl,suya
dayan›kl›çelikhariç)
1.2)Tafllanaraktamamenpürüzsüzveyadahadüflük
pürüzlülükteolan,ancakuçk›s›mlar›kesilerekoyul-
mam›fl,haddelenmiflveyaalevlekesilmiflkenarlar›
veyahaddelenmiflveyatemizlenmiflyüzeyesahip
kaplanmam›flsuyadayan›kl›çelik
1.3)Esasmetal(alevlekesilerekoyulmufluçlar›
tafllanaraktamamenpürüzsüzhalegetirilmiflveya
dahaazpürüzlülükteolan,tavsiyeedilen1)
geometriközellikleresahipkaynakulaflmadelikleri
hariç)
1.4)Tavsiyeedilen1)
geometriközellikleresahip
kaynakulaflmadelikleri
Tümkaynakdikiflleriveya
yap›salbirlefltirmelerden
uzakta
Tümkaynakdikiflleriveya
yap›salbirlefltirmelerden
uzakta
Kesilerekoyulmufl
mamuluçbirleflim
yüzeylerindeki
düzensizliklerden
(çentiketkisi)
Kaynakulaflmadelikleri
oluflturmakiçin
kesilerekoyulmuflolan
mamulünuçbirleflim
yüzeylerindeki
düzensizliklerden
(çentiketkisi)
A
B
B
C
166
[1,66]
110
[1,10]
110
[1,10]
69
[0,69]
250x108
120x108
120x108
44x108
1.1/1.2
1.3
1.4
Tan›mlama
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
Bafllang›çNoktas›
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
(A)
(A)
(A)
(B)
(B)
(B)
(C)(D)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-19
Tablo2.3.(Devam)
Bölüm3-S›cakhaddelenmiflelemanlardanoluflturulmuflmamülleribirlefltirenkaynakdikiflleri
Tan›mlama
3.1)Karfl›taraftanoyulmuflvekaynakyap›lm›fl,
boylamas›natamnüfuziyetli(TBN)sürekliküt
kaynakveyasürekliköflekaynakdikiflleriyle
birlefltirilmifl,haddeürünülevhaveyaprofillerden
ilaveparçalariçermeyenelemanlardaki
kaynakmetaliveesasmetal
3.2)Köküoyulmam›fltamnüfuziyetli(TBN)
boylamas›nasüreklikütkaynakveyak›smi
nüfuziyetli(KBN)süreklikütkaynakdikiflleriyle
birlefltirilmifl,haddeürünülevhaveyaprofilden
ilaveparçalariçermeyenelemanlardaki
esasmetalvekaynakmetali.
3.3)Dolugövdeliyapmaelemanlardakikaynak
ulaflmadeliklerinde,boyunaköflekaynakdikifllerinin
bitimindeesasmetalveyakaynakmetali
3.4)Boyunasüreksiz(kesintili)köflekaynak
dikifllerinin(metodkayna¤›)
herbirininuçlar›ndakiesasmetal
Kaynakdikifli
ucundanuzakta,
kaynakdikiflindekiiç
süreksizliklerdenveya
yüzeyinden
Kesilerekoyulmufl
mamuluçbirleflim
yüzeylerindeki
düzensizliklerden
(çentiketkisi)
Birlefltirilenelemanlardaki
herhangibirkaynakdikifli
bafllang›çnoktas›
civar›nda
B
D
E
110
[1,10]
48
[0,48]
31
[0,31]
120x108
Kaynakkarfl›lamaparças›n›
(altl›¤›)birlefltirenkaynak
dikiflidahil,kaynakdikiflinde-
kiiçsüreksizliklerdenveya
yüzeyinden
B
83
[0,83]
61x108
22x108
11x108
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
3.1
3.2
3.3
3.4
(A)
(A)
(A)
(A)
(B)
(B)
(B)
(B)
(C)
(C)

2-20 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Tablo2.3.(Devam)
Bölüm4-Boyunaköflekaynakdikiflleriilebirlefltirme
Bölüm5-Gerilmedo¤rultusunadikkütkaynakl›birleflimler
Tan›mlama
3.5)Kirifluzunlu¤undank›sa,profilbafll›¤›ndandar,
uçlar›pahl›veyapahs›zkaynakl›bafll›ktakviye
levhalar›.Bunlar›nbitimnoktalar›ndaenine(al›n)
kaynakdikifllerivarveyayok;
veyatakviyelevhas›bafll›klevhas›ndangeniflve
bitimnoktalar›ndaeninekaynakdikiflivar.
bafll›ketkal›nl›¤›≤20mm
bafll›ketkal›nl›¤›>20mm
3.6)Profilbafll›klevhas›ndandahageniflve
bitimnoktalar›ndaenine(al›n)kaynakdikifli
olmayan,kirifluzunlu¤undandahak›sa
bafll›ktakviyelevhalar›
4.1)Boyunakaynakdikifllerininkullan›ld›¤›
uçbirleflimlerinesahip,eksenelyükleremaruz
elemanlar›nbirlefltirilmesindekiesasmetal.
Dikifluzunluklar›,kaynakgerilmelerinidengelemek
üzere,çubuka¤›rl›kekseninherikitaraf›ndaorant›l›
olmal›d›r.
t≤12mm
t>12mm
5.1)Esasolarakgerilmedo¤rultusunaparalel
tafllanm›flolankaynakdikifllerinesahip,
s›cakhaddeveyakaynakl›yapmaprofillerdekitam
nüfuziyetli(TBN)kütkaynakl›birleflimlerdeveya
bunlarabitiflikesasmetalveyakaynakmetali
Uçenine(al›n)kaynak
dikiflininkenar›ndabafll›k
levhas›nda;veyaboyuna
kaynakdikiflininbitimindeki
bafll›klevhas›nda;veyagenifl
takviyelevhas›nasahipbafll›k
levhas›kenar›nda
Esasmetalekadaruzanan
herhangibirkaynakdikifli
bitimininucunda
Kaynakmetalindeki
(dikiflindeki)veyaerimes›n›r›
boyuncayeralaniçsüreksiz-
liklerden
E
E’
E
E’
B
31[0,31]
18[0,18]
31[0,31]
18[0,18]
110
[1,10]
11x108
3.9x108
Bafll›ktakviyelevhas›n›
birlefltirenkaynakdikiflinin
ucundakiprofilbafll›¤›n›n
kenar›nda
E’18
[0,18]
3.9x108
11x108
3.9x108
120x108
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
3.5
3.6
4.1
5.1
(A)
(A)
(A)
(A)
(B)
(B)
(B)
(B)
(C)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-21
Tablo2.3.(Devam)
Tan›mlama
5.2)1/2,5'dandahaküçüke¤imverilerekyap›lm›fl
kal›nl›kveyagenifllikgeçifllerdekigerilmedo¤rul-
tusunaparaleltafllanm›flkütkaynakdikiflleresahip,
tamnüfuziyetli(TBN)kütkaynakl›birleflimlerde
veyabunlarabitiflikesasmetalveyailavemetal
(sürekli)
σy
1)
<620MPa=0,62t/cm2
σy
1)
≥620MPa=0,62t/cm2
5.3)Gy1)de¤eri620MPa(=0.62t/cm2
)’yaeflit
veyadahabüyük,çekmeyeçal›flanlevhaveküt
kaynakdikiflininbitimindete¤etnoktas›yla
600mm’dendahaküçükolmayanradyüse(e¤rilik
yar›çap›)sahipgeniflliktekigeçifllerde,esasolarak
gerilmedo¤rultusunaparaleltafllanm›fl
tamnüfuziyetli(TBN)kütkaynakl›birleflimlerde
veyabunlarabitiflikilavemetal
5.4)Esasmetalvesökülmüflaltl›kl›(karfl›lama
parçal›)veyakaynaktaflk›nl›¤›uzaklaflt›r›lmad›¤›
zaman(1:2,5)dandahaküçüke¤imverilerek
oluflturulankal›nl›kgeçifllerinesahipolanveya
olmayan,tamnüfuziyetliT-birleflimlerveya
köflebirlefltirmelerdekiveyabunlarabitiflik
ilavemetal
Kaynakmetalindekiveya
erimes›n›r›ndakiveya
σy
1)
≥620MPa(t/mm2
)
oldu¤uzaman,geçiflböl-
gesininbafllang›c›ndakiiç
süreksizliklerden
Esasmetaledo¤rukaynak
dikiflininkenar›ndakiveya
erimes›n›r›boyuncauzanan
yüzeysüreksizli¤inden
B
B’
C
110[1,10]
83[0.83]
69
[0,69]
120x108
61x108
Kaynakmetalindekiiç
süreksizliklerdenveya
erimes›n›r›ndaki
süreksizliklerden
B
110
[1,10]
120x108
44x108
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
5.2
5.3
5.4
1)
σyakmas›n›rgerilmesidir.
(A)(B)
(A)(B)(C)
(A)(B)(C)(D)
(C)(D)
σy≥620MPa
σy≥620MPa
R≥600mm

2-22 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Tablo2.3.(Devam)
Tan›mlama
5.6)Çekmeyeçal›flanlevhalar›n,levhan›nheriki
yan›nauygulananbirçiftköflekaynaklayap›lanuç
birleflimlerindeyeralan,esasmetalvekaynak
malzemesindeFSR,kayna¤akomfluesasmetaldeyer
alançatlakveyakayna¤›nkökçatla¤›içinsözkonusu
olangerilmearal›klar›n›nenküçü¤üolacakt›r:
Çatlakkayna¤akomflunoktadabafll›yor.
Çatlakkaynakkökündenbafll›yor.
Kayna¤akomflubölgeden
bafllay›p,esasmetaliçinde
devamedenveyaçekme
etkisiylekaynakkökünden
bafllay›p,yukar›do¤ruyay›lan
C
C’
69
[0,69]
Birde¤er
verilmemifltir.
44x108
(2.7)
Formülü
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
5.6
5.5)Çekmeyeçal›flanlevhalar›nk›sminüfuziyetli
kütkaynakkullan›larakyap›lanenineuçbirleflimle-
rinde,köflekaynakkullan›larakyap›lanTveyaL
birleflimlerindekiesasmetalvekaynakmalzemesin-
deFSR,kayna¤akomfluçatlakveyakökçatla¤›na
karfl›gelengerilmearal›¤›de¤erlerininenküçü¤ü
olacakt›r:
Çatlakkayna¤akomflunoktadabafll›yor.
Çatlakkaynakkökündenbafll›yor.
Kayna¤akomflubölgeden
bafllay›p,esasmetaliçinde
devamedenveyaçekme
etkisiylekaynakkökünden
bafllay›p,yukar›do¤ruyay›lan
C
C’
69
[0,69]
Bir
de¤er
verilmemeifltir
44x108
(2.5)
Formülü
5.5
(A)(B)
(A)(B)
(C)(D)
(C)
(E)
e¤ilmeçekmegerilmesinedeniylepotansiyel
çatlakbafllamabölgesi
e¤ilmeçekmegerilmesinedeniyle
potansiyelçatlakbafllamabölgesi
t

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-23
Tablo2.3.(Devam)
Tan›mlama
5.7)Çekmeyeçal›flanlevhalar›nenineköflekaynak
dikiflinekomflunoktalar›ndavekirifllerüzerindeki
kaynakdikifllerinekomflunoktalardavehaddepro-
filigövdelerindeveyabafll›klevhalar›ndakaynakl›
eninetakviyelerekomflunoktalarda
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
5.7
6.1
Esasmetaledo¤ruköflekaynak
dikiflininkenar›ndakigeometrik
süreksizlikten
C
69
[0,69]
44x108
6.1)Detaydatafllanarakpürüzsüzhalegetirilmifl
kaynakbitimnoktas›naRyar›çap›yla(radyüs)
geçiflsa¤layan,boyunayükleremaruz,tambirleflim
nüfuziyetlikütkaynakdikifliylebirlefltirilmifl
detay›nanametelinde
R≥600mm
600mm>R≥150mm
150mm>R≥50mm
50mm>R
Eleman›nkenar›ndakigeçifllerde-
kiradyüsün(e¤rilikyar›çap›n›n)
te¤etininyak›nnoktas›
B
C
D
E
110[1,10]
69[0,69]
48[0,48]
31[0,31]
120X108
44X108
22X108
11X108
Bölüm6-Kaynakl›enineelemanbirlefltirmeleririndeesasmetal
t
(A)(B)(C)
(A)(B)(C)

2-24 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Tablo2.3.(Devam)
Tan›mlama
6.3)Detaytafllanarakpürüzsüzhalegetirilmifl
kaynakbitiflnoktas›naRradyüsünde(e¤rilik
yar›çap›nda)birgeçiflsa¤l›yorsa,boylamas›nayükle-
meyemaruzolanveyaolmayan,enineyüklemeye
maruz,tamnüfuziyetlikütkaynakdikflleriyle
birlefltirilmifl,eflitolmayankal›nl›ktakidetaylardaki
esasmetal
Kaynaktaflk›nl›¤›uzaklaflt›r›ld›¤›nda:
R>50mm
R≤50mm
Kaynaktaflk›nl›¤›uzaklaflt›r›lmad›¤›nda:
HerhangibirRe¤rilikyar›çap›
Dahaincemalzemeninkenar›
boyuncauzanankaynak
dikiflininkenar›nda
D
E
E
48[0,48]
31[0,31]
31[0,31]
22x108
11x108
11x108
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
6.3
6.2
6.2)Detaytafllanarakpürüzsüzhalegetirilmifl
kaynakbitiflnoktas›naRe¤rilikyar›çap›nda
(radyüs)birgeçiflsa¤l›yorsa,boylamas›nayükle-
meyemaruzolanveyaolmayan,enineyüklemeye
maruztamnüfuziyetlikütkaynakdikiflleriyle
birlefltirilmifleflitkal›nl›ktakidetaylardaesasmetal
Kaynaktaflk›nl›¤›uzaklaflt›r›ld›¤›nda:
R≥600mm
600mm>R≥150mm
150mm>R>50mm
50mm>R
Kaynaktaflk›nl›¤›uzaklaflt›r›lmad›¤›nda:
R≥600mm
600mm>R≥150mm
150mm>R>50mm
50mm>R
Kaynakdikiflindekiveyaerime
s›n›r›ndakiveyabirleflimele-
man›ndaradyüs(e¤rilikyar›çap›)
te¤etininyak›nnoktalar›
Yaeleman›nkenar›boyunca,
yadabirleflti¤iyerdekikaynak
dikiflininkenar›nda
B
C
D
E
C
C
D
E
110[1,10]
69[0,69]
48[0,48]
31[0,31]
69[0,69]
69[0,69]
48[0,48]
31[0,31]
120x108
44x108
22x108
11x108
44x108
44x108
22x108
11x108
(A)
(A)
(B)
(B)
(C)
(C)
(D)
(D)
(E)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-25
1)
Buradatutturmaparças›deyimi,birçelikelemanakaynaklanm›flveyüktafl›mafonksiyonundanba¤›ms›zolarakgerilmeak›fl›nda
süreksizlikyaratanveböyleceyorulmadayan›m›n›azaltanbirçelikparçaiçinkullan›lm›flt›r.
*)
FTHde¤erlerininbirimiMPaolarakverilmifltir.Köfleliparanteziçindekileriset/cm2
Tablo2.3.(Devam)
Tan›mlama
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
7.1)Detay›n,esasolarak50mm’dendahaküçükbir
“R”geçiflradyüsünü(e¤rilikyar›çap›n›)sa¤lamas›
halinde,gerilmeyönündeki“a”detayuzunlu¤unuve
eleman›nyüzeyinedik“b”tutturmaparças›1)
yüksek-
li¤inigerektirdi¤i,gerilmeyönüneparaleltam
nüfuziyetlikütkaynakdikiflleriylebirlefltirilendetay-
larda,boylamas›nayüklemeyemaruzesasmetal
a<50mm
50mm≤a<12bveya100mm
a>12bveya100mm(b≤25mmise)
a>12bveya100mm(b>25mmise)
Kaynakdikiflininsonundaki
elemandaC
D
E
E’
69[0,69]
48[0,48]
31[0,31]
18[0,18]
44x108
22x108
11x108
11x108
7.1
6.4)Detaytafllanarakpürüzsüzhalegetirilmifl,
kaynakbitiflnoktas›naRradyüsünde(e¤rilik
yar›çap›nda)birgeçiflsa¤l›yorsa,gerilmeyönüne
paralelköfleveyak›sminüfuziyetlikütkaynak
dikiflleriylebirlefltirilenenineelemanlardaenine
gerilmemevcutolmas›veyaolmamas›durumunda,
boylamas›nagerilmeyemaruzesasmetal
R>50mm
R≤50mm
Kaynakdikiflibitimindeveya
elemanado¤rukaynak
dikiflininkenar›ndan
D
E
48[0,48]
31[0,31]
22x108
11x108
6.4
Bölüm7-K›sabirleflimlerdeesasmetal2
(A)
(A)
(C)
(C)(D)
(B)
(B)

2-26 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Tablo2.3.(Devam)
Tan›mlama
Gerilme
Katego-
risi
Sabit
Cf
PotansiyelÇatlak
fiematikÖrnekler
Eflik
Gerilmesi
FTH
*)
MPa
7.2)Detay,kaynakdikiflisonununpürüzsüzoldu¤u
birRgeçiflradyüsünü(e¤rilikyar›çap›)
gerektirdi¤inde,detaylardaenineyüklüveyayüksüz
köfleveyak›sminüfuziyetlikütkaynakdikiflleriyle
tutturulandetaylarda,boylamas›nagerilmeyemaruz
esasmetal.
R>50mm
R≤50mm
Anaelemanado¤ru,kaynak
dikiflisonunda
D
E
48[0,48]
31[0,31]
22x108
11x108
7.2
Bölüm8-ÇeflitliHaller
8.1.Yüksekgerilimkullanarakveyaköflekaynak
dikifliilebirlefltirilenbulontipikaymaeleman›n›n
birlefltirildi¤iesasmetal
KaynakönündeesasmetaldeC
69
[0,69]
44x108
8.1
8.2)Kaymayaçal›flansürekliveyasüreksiz(kesintili)
boyunaveyaenineköflekaynakdikiflleriKaynakdikifliiçindeF55[0,55]150x1010
(2.3)
formülü
8.2
*)
FTHde¤erlerininbirimiMPaolarakverilmifltir.Köfleliparanteziçindekileriset/cm2
(A)
(C)
(B)
(A)(B)
(A)(B)

2.14.2. ‹zin Verilen Gerilme Aral›¤› S›n›rlar›
Gerilme aral›¤›, gerilmenin hareketli yükün etkisiyle yapm›fl oldu¤u dalgalanman›n maksimum ve
minimum de¤erleri aras›ndaki farkt›r. Hesaplanan gerilme aral›¤› (2.2)'den (2.5)'e kadar verilen
formüllerle hesaplanan izin verilen gerilme aral›¤› s›n›r de¤erlerini aflmayacakt›r. (2.2)'den (2.5)'e
kadar verilen formüllerin; A, B, B', C, D, E, E' ve F gerilme kategorilerine ait grafikler için
fiekil 2.13'e bak›n›z.
A, B, B', C, D, E ve E' Kategorileri ‹çin
Hesaplanan gerilme aral›¤› (2.2) formülü ile hesaplanan FSR izin verilen gerilme aral›¤› de¤erini
aflmayacakt›r.
Bu ifadede,
FSR = izin verilen gerilme aral›¤› [MPa veya (t/mm2
)]
Cf = Tablo 2.3' den al›nacak olan, kategori F d›fl›nda kalan kategorilere ait sabit de¤erler.
N = hedeflenmifl olan yap› ömrü süresince toplam gerilme tekrar say›s›.
= ( günlük gerilme tekrar say›s› x 365 x sene ) olarak yap› ömrü
FTH = sonsuz yorulma ömrüne karfl› gelen maksimum gerilme aral›¤› (eflik gerilmesi
(bkz. Tablo: 2.3-4. kolon)) [ MPa veya (t/mm2
)]
olarak tan›mlanmaktad›r.
F Kategorisi ‹çin :
Hesaplanan gerilme aral›¤› (2.3) formülü ile hesaplanan FSR izin verilen gerilme aral›¤› de¤erini
aflmayacakt›r.
Bu ifadede; Cf = Tablo 2.3' den F - kategorisi için al›nacak sabit bir de¤erdir.
Gerilme do¤rultusuna dik tam nüfuziyetli, k›smi nüfuziyetli küt kaynaklar, köfle kaynaklar› veya
bunlar›n birlikte oluflturduklar› haçvari (çift T) ve T formunda birlefltirilmifl (bkz. fiekil 1.1d,e)
çekmeye zorlanan ve köfle birleflim detaylar›ndaki çekmeye zorlanan levhalar›n veya s›cak hadde
ürünlerinin enkesitinde izin verilen maksimum gerilme aral›¤› (a), (b) veya (c) maddelerinde
belirtildi¤i gibi hesaplanacakt›r:
İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-27
(2.2)
(2.3)

(a) Çekmeye çal›flan levhan›n veya s›cak hadde ürününün enkesiti için, kaynakla birlefltirilen
çelik levhalar›n veya s›cak hadde ürünlerinin kayna¤a komflu kenar›ndaki çelik enkesitinde,
bu kesitte bir çatlak bafllang›c› oluflumu da göz önünde tutularak (2.2) formülü ile
hesaplanan FSR izin verilen gerilme aral›¤›, bu kesitte oluflabilecek maksimum gerilme
aral›¤› de¤erlerince afl›lamaz.
Tablo 2.3'ten Kategori C için Cf = 44x108
al›narak gözönünde tutuldu¤unda,
(2.2) formülünden FSR için afla¤›daki ifade elde edilir :
(b) Çekmeye çal›flan levhan›n veya s›cak hadde ürününün k›smi nüfuziyetli (KBN) köfle
kaynak ile yap›lan uç birlefliminde kayna¤a komflu çelik malzemede oluflabilecek
maksimum gerilme aral›¤›, kaynak kökünden bafllayan bir çatlak oluflumu da göz önünde
bulundurularak, (2.5) formülü ile hesaplanarak FSR izin verilen gerilme de¤erini
aflmayacakt›r.
Bu ifadede kullan›lan ifadeler afla¤›da aç›klanmaktad›r :
RKBN = k›smi nüfuziyetli (KBN) kaynakla yap›lm›fl birleflimler için azaltma faktörü olup,
(2.6) formülü ile hesaplan›r:
2a = çekmeye çal›flan levhan›n kal›nl›¤› veya s›cak hadde ürününün et kal›nl›¤› do¤rul-
tusunda kaynaklanmam›fl kök yüzey uzunlu¤udur (mm) (bkz. Tablo 2.3 -(Detay 5.5))
tp = çekmeye çal›flan levhan›n kal›nl›¤› veya s›cak hadde ürününün et kal›nl›¤› (mm)
w = çekmeye çal›flan levhan›n kal›nl›¤› do¤rultusunda köfle kaynak dikifli enkesiti içine
çizilebilen üçgenin kenar uzunlu¤udur (mm).
(c) Bir çift köfle kaynak dikifliyle gerçeklefltirilmifl çekmeye çal›flan levha veya s›cak hadde
mamulü uç birleflimi için, kaynak dikifline komflu çelik kesitinde oluflabilecek maksimum
gerilme aral›¤›, kaynak kökünden bafllayan bir çatlak oluflumu gözönünde bulundurularak
(2.7) formülü ile hesaplanan FSR izin verilen gerilme aral›¤›n› aflmayacakt›r. Ayr›ca kaynakta
hesaplanan kayma gerilmesi aral›¤› , (2.3) formülü ile F kategorisi için hesaplanan
2-28 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
(2.6)
(2.4)
(2.5)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 2 2-29
FSR izin verilen gerilme aral›¤›n› aflmayacakt›r.
Burada;
RKöfle = Bir çift enine (transvers) köfle kayna¤› ile gerçeklefltirilen birleflimler için,
azaltma faktörü olur. Bu ifadede w ve tp‘ in boyutlar› [mm] cinsinden
yerine konacakt›r.
Gerilme aral›¤› de¤eri esas metalin akma s›n›r de¤erlerine ve gerilme
aral›¤›n›n çekmeden çekmeye veya bas›nçtan çekmeye olmas›na göre
kesilebilir. (Maksimum çekme gerilmesi, Tablo 2.2’te verildi¤i üzere,
izin verilen gerilmeden (emniyet gerilmesinden) büyük olamaz)
‹zin verilen gerilme aral›¤› FSR (MPa) (t / mm2
)
N ( yük tekrar say›s› )
1000
100
10
10.000 100.000 1.000.000
Kategori C Kategori A
Kategori B
Kategori D
Kategori E
Kategori F
Kategori E’
Kategori B’
10.000.000 100.000.000
fiekil 2.13. S›cak hadde ürünleriyle teflkil edilen birleflimlerde tekrarl› uygulanan yük (yorulma) için izin verilen
gerilme bölgeleri
(2.7)
(2.8)
Köfle
Köfle

2-30 BÖLÜM 2 İMO - 01 / 2005
Genel Not: En az 620 MPa’l›k akma
mukavemetine sahip çelikler
için zorunlu, di¤er çelikler
için ise seçime ba¤l›d›r.
Daha dar levhan›n
geniflli¤i
Daha dar levhan›n
geniflli¤i
Daha genifl levhan›n
geniflli¤i
Daha genifl levhan›n
geniflli¤i
a
a
a
Küt birleflim
KES‹M AYRINTISI
YAN GÖRÜNÜfi
fiekil 2.14. Genifllik geçiflleri (tekrarl› yüklenen s›cak hadde ürünlerinin birleflimleri için)
2.15. Detay Oluflturma, Üretim ve Montaj
2.15.1. Farkl› Kal›nl›kta ve Genifllikte Geçifl Geometrisi
2.15.1.1. Küt Kaynak Kal›nl›k Geçifli
Tekrarl› çekme gerilmesi etkisindeki farkl› kal›nl›kl› levhalar veya s›cak hadde ürünleri aras›ndaki
küt kaynakl› birleflimlerde, levha yüzeyleri aras›nda düzgün bir geçifl sa¤lanmal›d›r. Bu geçiflle
ilgili olarak uyulmas› gereken geometri fiekil 2.14' te verilmektedir.
2.15.1.2. Çekme Etkisindeki Farkl› Genifllikli Levhalar›n Küt Kaynakl› Birlefliminde
Genifllik Geçifl Bölgesi
Tekrarl› çekme gerilmesi etkisindeki farkl› genifllikli levhalar›n veya s›cak hadde mamüllerinin küt
kaynakl› birlefliminde, farkl› levha veya s›cak hadde mamülü genifllikleri aras›nda düzgün bir geçifl
sa¤lanmal›d›r. Bu genifllik geçifline ait geometri fiekil 2.14'de görülebilir.
2.16. Uygulanmas›na ‹zin Verilmeyen Kaynakl› Birleflimler
Kaynak dikifli hesap kal›nl›¤› 5 mm' den daha az olan köfle kaynaklar› kullan›larak yap›lan
birleflimlere izin verilmez.
2.17. Muayene
Tablo 2.3’deki B ve C yorulma kategorileri Mühendis’in çekme bölgesinde tekrarl› enine gerilmeye
maruz tam nüfuziyetli küt kaynak (TBN) dikifllerinin, bu kategorilere karfl› gelen gerilme aral›¤› için-
de kald›¤›n›, radyografik veya ultrasonik muayene yöntemleri kullanarak temin etmesini gerektirir.

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-1
3. Kaynak Dikişlerinin Mukavemet Hesabı
3.1. Kaynak Dikifli Hesap Kal›nl›¤›
Kaynak dikifli hesap kal›nl›¤› "a", farkl› kaynak dikifli türleri için Tablo 3.1' de verilmifltir.
Küt kaynak dikifllerinde hesap kal›nl›¤› "a", birlefltirilen elemanlar›n et kal›nl›klar›n›n küçü¤üne
eflittir (bkz. fiekil 3.1 ve Tablo 3.1).
Köfle kaynak dikifllerinde hesap kal›nl›¤› "a" ise, dikifl enkesiti içine çizilebilen en büyük ikizkenar
dik üçgenin yüksekli¤idir. (bkz. fiekil 3.2, Tablo 3.1). Köfle kaynak dikifllerinde ayr›ca, dikifl hesap
kal›nl›¤› için flu s›n›r de¤er geçerlidir:
(3.1)
fiekil 3.1. Küt kaynak dikifllerindeki kaynak dikifl gerilmeleri
fiekil 3.2. Köfle kaynak dikifllerindeki kaynak dikifl gerilmeleri

3-2 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
Tablo 3.1. Kaynak dikifli hesap kal›nl›klar› “a”.
1 2 3
Küt kaynak dikfli
Çift yar›m V dikifli
( K - dikifli)
Kök karfl›
taraftan
kaynak
yap›lm›fl karfl› paso
Kök tam
nüfuziyetli
(TNB)
kaynak
yap›lm›fl
yar›m V
dikifli
yar›m Y dikifli
Muhtemel
karfl› paso
yar›m Y dikifli
çift yar›m Y dikifli
Tam
nüfuziyetli
(TNB) veya
karfl› pasolu
küt kaynak
K›smi
nüfuziyetli
küt kaynak
(KNB)
Kaynak dikifli kal›nl›¤› a,
teorik kök noktas›ndan
dikifl üst yüzeyine olan
uzakl›¤a eflittir.
Kaynak dikifli türü Resim Kaynak dikifli hesap kal›nl›¤› a

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-3
Tablo 3.1. Devam
1 2 3
Kaynak dikifl türü Resim
Kaynak dikifli hesap
kal›nl›¤› a
teorik kök noktas›ndan dikifl
yüzeyine olan uzakl›¤a eflittir.
Çift yar›m Y-dikifli
prosedür testiyle
do¤rulanmal›d›r.
Aral›k b, yönteme ba¤l›d›r.
Tozalt› kayna¤›nda b=0
A¤›z haz›rl›¤›
olmadan
(a¤›z aç›lmadan)
çift I-dikifli
(tam mekanize
kaynak)
teorik kök noktas›ndan
kaynak dikifli enkesiti
içine çizilebilen en
büyük ikizkenar
üçgenin yüksekli¤ine
eflittir.
10. ve 11. maddelerdeki
dikifl kal›nl›¤› a ile ayn›.
Prosedür testiyle
do¤rulanmal›d›r.
Köfle kaynak dikifli
8
9
10
11
12
13
K›smi
nüfuziyetli
kaynak
(KBN)
küt
kaynak
Teorik kök noktas›
Çift köfle kaynak
dikifli
Köfle
kaynak
dikifli
Çift köfle
kaynak
dikifli
Teorik kök noktas›
Teorik kök
noktas›
Teorik kök
noktas›
Köfle
kaynak
dikiflleri a = â + e
â :
e :Derin
nüfuziyetli
Kuvvetin
aktar›lmas›
A’dan
B’ye
C’den
A’ya
ve B’ye
a = b
Üç levha birleflimi
Uç birlefltirme
(küt kaynak)
14
15
a = t2
t2 < t3

3-4 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
Farkl› kal›nl›ktaki levhalar›n küt kayna¤›nda levhalar aras›nda kal›nl›k fark›, statik zorlamalarda
en fazla 100 mm olabilir. Ancak dinamik zorlamalar sözkonusu oldu¤unda, bu fark en fazla 3 mm
olabilir. E¤er daha büyükse, kal›n parçaya bir e¤im verilir (bkz. fiekil 2.4).
3.2. Kaynak Dikifli Hesap Uzunlu¤u
Bir küt kayna¤›n dikifl uzunlu¤u l, geometrik uzunlu¤udur. Köfle kaynak dikiflleri için ise bu uzun-
luk, kök çizgisinin uzunlu¤udur. Bu uzunluklardan dikifl hesap kal›nl›¤› kadar uzunlukta krater
kay›plar›, kaynak dikifli bafllang›c› ve sonu için ç›kar›larak, kaynak dikifli hesap uzunlu¤u bulunur.
Konstruktif önlemlerin al›nmas›n›n mümkün olmas› halinde dikifl hesap uzunlu¤u, kaynak dikifli
uzunlu¤una eflit al›n›r.
3.3. Kaynak Dikifli Hesap Alan›
Kaynak dikifli hesap alan›, kaynak dikiflinin hesap uzunlu¤u ile hesap kal›nl›¤›n›n çarp›m›na eflitir :
E¤er kaynak dikifli hesap uzunluklar› Tablo 3.2' ye göre belirlenmiflse, kaynak dikifllerinin a¤›rl›k
ekseninin eleman a¤›rl›k eksenine göre eksantrikli¤inden kaynaklanan moment hesaba kat›lmaz.
3.4. Kaynak Dikifli Gerilmeleri ve K›yaslama Gerilmesi
Tablo 3.3’de küt ve köfle kaynak dikifllerinde muhtemel kaynak dikifli gerilmeleri tan›mlanm›flt›r.
Tek eksenli gerilme halinde kaynak dikifli gerilme kontrolü,
ifadesi ile yap›l›r. Burada σk veya τk, Tablo 3.4' te verilen ifadelerle hesaplanan gerilmelerden
herhangi biri olabilir. Kaynak emniyet gerilmeleri için σkem ve τkem de¤erleri de Tablo 2.2’den
al›nacakt›r.
Çok eksenli gerilme halinde kullan›lacak k›yaslama gerilmesi ise, afla¤›daki formül ile hesaplan›r:
Burada σ|| gerilmesi hesaba kat›lmayabilir. Bu durumda k›yaslama gerilmesi ifadesi afla¤›daki flekli
al›r ve kaynak emniyet gerilmesi yine Tablo 2.2’den al›nacakt›r.
(3.2)
veya
(3.3)
(3.4)
(3.5a)
(3.5b)

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-5
Tablo 3.2. Çubuk uç birleflimlerinde kaynak dikifli hesap uzunluklar› ∑ l
1 2 3
Kaynak dikifl türü Resim
Kaynak dikiifli hesap
uzunlu¤u ∑ l
Yan kenarlar boyunca çekilen
köfle kaynak dikiflleri
Yan kenarlar boyunca ve
enine do¤rultuda (al›n)
çekilen köfle kaynak dikiflleri
Çepeçevre çekilen (çevresel) köfle
kaynak dikiflleri
Not : Kaynak ekseni, daha uzun
olan yan kaynak dikifline
daha yak›n
Çepeçevre çekilen (çevresel) köfle
kaynak dikiflleri
Not : Kaynak ekseni, daha k›sa
olan yan kaynak dikifline
daha yak›n.
Birleflim yerinde
kesilmifl köflebentte
veya
yar›m V-dikifli
1
2
3
4
5

3-6 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
τ
Tablo 3.3. Kaynak dikifl gerilmelerinin tan›mlar›.
Kaynak dikifllerinin içinde oluflan gerilmeler, d›fl zorlamaya ve kaynak dikiflinin formuna göre
afla¤›daki flekilde s›n›fland›r›l›r :
σ II
Kaynak dikiflinin boyuna eksenine paralel olan normal gerilmeler:
σ II, zorlama alt›ndaki bir yap› eleman›nda önemsizdir.
E¤er çelik yap› statik zorlan›yorsa, dikkate al›nmaz.
σ
Kaynak dikiflinin boyuna eksenine dik olan normal gerilmeler:
Küt kaynakl› yap› elemanlar›n›n hesaplanmas›nda
önemli gerilmeler
Köfle kaynak dikifllerinde, düfley etkiyen kuvvetlerin
veya e¤ilme momentinin tafl›nmas›nda genellikle
ortaya ç›kan gerilme
τ
Kaynak dikiflinin boyuna eksenine paralel yöndeki kayma gerilmeleri:
‹çbükey ve düz köfle kaynak dikifllerinde ve enine
kuvvet birleflimlerinde enine kuvvetlerin tafl›nmas›nda,
dikiflin boyuna yönde zorlanmas›nda, köfle kaynak
dikifllerinde önemli gerilme
Kaynak dikiflinin boyuna eksenine dik olan normal gerilmeleri:
Yüksek çelik yap›larda nadiren ortaya ç›kan gerilmeler.
3.5 Kaynak Dikifli Gerilmelerinin Hesab›
Kaynak dikifli gerilmelerinin hesab›nda Tablo 3.4' te verilen formüller veya eflde¤erleri kullan›lmal›d›r.
3.6. Kaynak Dikifllerinin Teknik Resimlerde Gösteriliflleri
(EN 22553’e Göre)
3.6.1. Genel
Kaynak dikifllerinin EN 22553’e göre gösterimi, resim ve sembol tarz›nda olabilir. Kullan›lan sem-
boller, dikiflin fleklini, a¤›z haz›rl›¤›n› ve yap›l›fl›n› tan›mlar. Semboller esas semboller, birlefltirilmifl
semboller, ilave semboller ve tamamlay›c› semboller olarak grupland›r›labilir (bkz. Tablo 3.5 - 3.8).

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-7
V - kesme kuvveti ile zorlanan köfle
kaynak dikiflleri
M - e¤ilme momenti ve V - kesme kuvveti
ile birlikte zorlanan köfle kaynak dikiflleri
Tablo 3.4 – Kaynak dikifli gerilmelerinin hesaplanmas›
Kaynak dikifl alan›
Normal kuvvetle veya enine kuvvetle
zorlanan kaynak dikiflleri
[kN/cm2]
[kN/cm2
]
M - e¤ilme momentiyle zorlanan
kaynak dikiflleri
asal eksene göre kaynak atalet
momenti [ cm4
]
[kN/cm2
]
M - e¤ilme momenti ve V - kesme
kuvveti etkisindeki bir al›n levhal› kirifl
birleflimi :
V
M
3
3
3 - 3
Atalet momenti Ik' n›n hesaplanmas›nda, köfle kaynak
dikifllerinde, kök noktas›ndan a¤›rl›k eksenine olan mesafe
al›n›r.
ab : bafll›k köfle kaynak dikifli kal›nl›¤›
ag : gövde köfle kaynak dikifli kal›nl›¤›
Kök noktas›
a
F
F
F
y y
e
a
l
z1
l1
l2
z
1-1 Kesiti
1 1F
a
z1
1
ll
M Z
2
2 - 2
kesiti
2
Z
ab
a
ab
ag
l1
l2
Ak
Ak
II
•

3-8 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
3.6.2. Çizgi ile Gösterim
Çizgi ile gösterim, gösterme çizgisinden (sürekli gösterme çizgisi ve kesikli gösterme çizgisi) ve
oklu çizgiden oluflur. Gösterme çizgisi, tercihan resmin alt kenar›na paralel çizilmelidir. Bu mümkün
olmad›¤› takdirde dik de çizilebilir. Oklu çizgi, gösterme çizgisinden kaynak birleflimine (dikifline)
do¤ru e¤ik olarak devam eder. Gösterme çizgisi, uç k›sm›nda bir çatal ile tamamlan›r.
Tan›mlama Gösterim Sembol
I-dikifli
V-dikifli
Yar›m
V-dikifli
Y-dikifli
Yar›m
Y-dikifli
U-dikifli
Dik kenarl›
dikifl
Karfl› paso
Nokta dikifli
Köfle dikifli
Tan›mlama Gösterim Sembol
Çift
V - dikifli
Çift yar›m
V - dikifli
Çift
Y- dikifli
Çift yar›m
Y - dikifli
Çift
U - dikifli
Karfl›
pasolu
V - dikifli
Çift köfle
kaynak dikifli
Tablo 3.5. Baz› esas sembollerden örnekler Tablo 3.6. Baz› birlefltirilmifl sembollerden örnekler
Yüzey flekli
-‹çbükey (konkav)
-Düz
-D›flbükey (konveks)
Dikifl geçifli
çentiksiz, gerekti¤inde
tafllanm›fl
‹lave sembol Dikiflin türü ve yap›l›fl›
Halka fleklinde dikifl
(örne¤in köfle kaynak
dikifli)
Montaj flekli
Tamamlay›c› sembol
Tablo 3.7 ‹lave semboller Tablo 3.8 Tamamlay›c› semboller
‹lave semboller Tamamlay›c› semboller

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-9
Bu çatal›n görevi; yöntem, de¤erlendirme grubu, pozisyon, ilave malzemeler, sarf malzemeleri gibi
bilgileri içermektir (bkz. fiekil 3.3).
3.6.3. Sembollerin Konumu
Birleflim (kaynak dikifli) taraf›, ok ucunun temas etti¤i taraft›r. Birleflimin di¤er taraf›, karfl› taraf
olarak adland›r›l›r. Oklu çizgi öncelikle “malzemenin üst yüzeyi” ni göstermelidir.
Sembol, gösterme çizgisine dik konur, flöyle ki:
- Sembol, sürekli gösterme çizgisi taraf›nda oldu¤u zaman, kaynak dikifli birleflimin okla
gösterilen taraf›nda bulunur.
- Sembol, kesikli gösterme çizgisi taraf›nda oldu¤u zaman, kaynak dikifli birleflimin karfl›
taraf›nda bulunur.
Sembol, mümkün oldu¤u kadar sürekli gösterme çizgisi taraf›nda bulunmal›d›r. Simetrik kaynak
dikifllerinde kesikli gösterme çizgisi konmayabilir (bkz. fiekil 3.4).
fiekil 3.3. Oklu gösterme çizgisi
Kaynak dikifli
Gösterim Sembolle gösterim
Sembollerin konumu
Gösterim Sembolle gösterim
fiekil 3.4. Sembolerin konumu ve sembolle gösterim örnekleri
“ B “ birleflim
“ A “ birleflim

3-10 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
3.6.4. Asimetrik Kaynak Dikiflleri
Asimetrik kaynak dikiflleri a¤›zlar›nda oklu çizgi, kaynak a¤z› aç›lacak olan parçay› göstermelidir.
Haz›rlanacak parçay› daha kesin olarak gösterebilmek için, oklu çizgi aç›l› olarak da çizilebilir
(bkz. fiekil 3.5).
3.6.5. EN 24063 (ISO 4063)’e göre Baz› Kaynak Yöntemleri için
Referans Numaralar›
fiekil 3.5. Asimetrik kaynak dikifllerinin gösterimi
‹flaret Say›s› Kaynak yöntemi ‹flaret Say›s› Kaynak yöntemi
Tablo 3.9 EN 24063 (ISO 4063) ’e göre baz› kaynak yöntemleri için referans numaralar›
1 Ark eritme kayna¤›
111 Elle elektrik ark kayna¤›
(örtülü çubuk elektrodla)
112 Gravite ark kayna¤›
114 Özlü tel elektrodla elektrik ark kayna¤›
12 Tozalt› ark kayna¤›
13 Gazalt› ark kayna¤›
131 Metal Inert Gaz (MIG) kayna¤›
135 Metal Aktif Gaz (MAG) kayna¤›
136 Özlü telle MAG Kayna¤›
14 Gazalt› Tungsten Ark Kayna¤›
141 Tungsten Inert Gaz (TIG) kayna¤›
149 Tungsten hidrojen gaz kayna¤›
15 Plazma kayna¤›
181 Karbon ark kayna¤›
2 Direnç bas›nç kayna¤›
21 Direnç nokta kayna¤›
22 Direnç dikifl kayna¤›
225 Folyolu dikifl kayna¤›
23 Kabart›l› nokta kayna¤›
24 Yakma al›n kayna¤›
25 Bas›nç al›n kayna¤›
3 Gaz eritme kayna¤› 311 Oksi-asetilen kayna¤›

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-11
751 Laser ›fl›n kayna¤›
76 Elektron ›fl›n kayna¤›
77 K›v›lc›m kayna¤›
781 Ark saplama kayna¤›
782 Direnç saplama kayna¤›
72 Elektrocuruf kayna¤›
73 Elektrogaz kayna¤›
74 Endüktif bas›nç kayna¤› veya
Endüksiyon kayna¤›
75 Ifl›n kayna¤›
‹flaret Say›s› Kaynak yöntemi
9 Lehimleme
4 Bas›nç kayna¤›
41 Ultrasonik kaynak
42 Sürtünme kayna¤›
43 Demirci kayna¤›
441 Patlamal› kaynak
45 Difüzyon kayna¤›
47 Gaz bas›nç kayna¤›
48 So¤uk bas›nç kayna¤›
Tablo 3.9 Devam
3.6.6. Tam Olarak Kaynak Dikifl Bilgileri (bkz. fiekil 3.6)
Küt kaynak dikifli - a = dikifl kal›nl›¤›
Köfle kaynak dikifli - a = dikifl kal›nl›¤›
Delik veya tapa kayna¤› - d = çap
Uzun delik veya çizgi dikifli - c = delik geniflli¤i
‹lave sembollü ve tamamlay›c› sembollü Sembol
Kaynak dikifli uzunlu¤u, say›s› ve tek tek uzunlu¤u
Örn.TS 563-EN 499’a göre kaynak ilave malzemesi
EN 24063’e göre kaynak yöntemi
TS 7830-EN 25817’ye göre de¤erlendirme grubu
ISO 6947’ye göre kaynak pozisyonu
fiekil 3.6. Tam olarak kaynak dikifl bilgilerinin gösterimi

3-12 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
3.6.7. Ölçü Bilgileri
3.6.7.1. Genel Kurallar
Kaynak dikifli kal›nl›¤› ile ilgili esas ölçü, sembolden önce konur. Uzunluk ölçüsü, sembolden sonra
konur. Hiçbir uzunluk ölçüsü konulmam›flsa, bu kaynak dikiflinin parçan›n toplam boyunca olaca¤›
anlafl›l›r.
3.6.7.2. Köfle Kaynak Dikiflleri
Köfle kaynak dikifllerinde 2.ölçü yöntemi geçerlidir. Köfle kaynak dikifli kal›nl›¤› için “a” iflaret harfi
veya köfle kaynak dikifli kenar uzunlu¤u için “z” iflaret harfi, bunun de¤erini gösteren say›sal
de¤erden önce bulunur (bkz. fiekil 3.7).
3.6.7.3. Küt Kaynak Dikiflleri
Küt kaynak dikifllerinde dikifl kal›nl›¤› için “a” ve dikifl boyu için “ l ” iflaret harfleri kullan›l›r.
Küt kaynak dikifli kal›nl›¤› olan “a” ölçüsü, sadece tüm kesiti kaynak yap›lmayan (k›smi nüfuziyetli -
KBN) küt kaynak dikifllerinde gerekir. Bu durumda, kaynak dikifli için gerekli sembolden önce konur.
3.6.7.4. Örnekler
3.6.7.4.1. Örnek 1 (bkz. fiekil 3.8)
* karfl› taraftan da kaynaklanm›fl tam nüfuziyetli (TBN) V - dikifli,
* elle elektrik ark kayna¤› ile yap›lm›fl (EN 24063’e göre referans numaras› 111),
* gerekli de¤erlendirme grubu TS7830 - EN 25817’ye göre B,
* ISO 6947’ye göre oluk pozisyonu PA,
* kullan›lan çubuk elektrod TS 563-EN 499-E 50 0 RR 12
fiekil 3.7. Köfle kaynak dikifllerinin gösterimi
Gösterim Sembolik gösterim 111/ EN 25817-B/PA/
EN 499 - E 50 0 RR 12
111 / EN 25817 – B /PA/
EN 499 – E 50 0 RR 12
fiekil 3.8. Örnek 1’in gösterimi

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 3 3-13
3.6.7.4.2. Örnek 2 (bkz. fiekil 3.9)
* Ön taraf›ndan ölçülendirilmifl aral›kl› köfle kaynak dikifli,
* Elle elektrik ark kayna¤›yla oluflturulmufl (EN 24063’e göre referans numaras› 111);
* TS 7830-EN 25817’ye göre de¤erlendirme grubu C;
* ISO 6947’ye göre PB yatay pozisyon
(Elle (manuel) elektrik ark kayna¤› ile yap›lan, ön ölçülü kesintili köfle kaynak dikifli) :
• EN 24063’e göre Referans No: 111,
• gerekli de¤erlendirme grubu TS 7830 - EN 25817’ye göre C,
• ISO 6947’ye göre PB yatay pozisyon
3.7. Kaynak Dikifllerinin Teknik Resimlerde Gösteriliflleri
(ANSI/AWS’e Göre)
fiekil 3.10’da ANSI/AWS’ye göre kaynak dikifllerinin teknik resimlerde gösteriliflleri verilmifltir.
fiekil 3.11’de ise ANSI/AWS’ye göre tahribats›z muayene sembollerinin gösterimi verilmifltir.
Gösterim Sembolik gösterim
111 / EN 25817 – C / PB
Önden görünüfl (gösterimi teknik
resim aç›s›ndan mümkün de¤il)
fiekil 3.9. Örnek 2’nin gösterimi

3-14 BÖLÜM 3 İMO - 01 / 2005
Bitirme sembolü
Kontür sembolü
Tapa ve delik kaynaklar›
için dolgunun derinli¤i,
kök aç›kl›¤›
Etkin kal›nl›k
[mm] cinsinden boyut
veya nüfuziyet derinli¤i
Referans hatt›
Spesifikasyon, yöntem
veya di¤er referanslar
Kuyruk (referans kulla-
n›lmad›¤› zaman geçerli)
Temel kaynak sembolü
veya ayr›nt› referans›
F
A
R
T
A¤›z aç›s› veya tapa
kayna¤›n›n karfl›
taraf›ndaki e¤im aç›s›
[mm] cinsinden kaynak
dikiflinin uzunlu¤u
[mm] cinsinden kaynak
dikifllerinin merkezden
merkeze mesafesi
Saha kaynak sembolü
Çepeçevre (çevresel)
kaynak dikifli sembolü
Ok, birleflimin ok taraf›ndaki referans çizgisini
birlefltirir. V ve J gibi a¤›z aç›lm›fl kenarlar›
göstermek için k›r›k çizgi kullan›l›r.
Nokta Kabart› Dikifl Bas›nçl› küt
Yakma küt
fiekil 3.10. ANSI/AWS’ye göre kaynak dikifllerinin imalat resimlerinde gösteriliflleri
TAHR‹BATSIZ MUAYENE SEMBOLLER‹
fiekil 3.11. ANSI/AWS’ye göre tahribats›z muayene sembollerinin gösterimi
fiartname veya
di¤er referanslar
Çepeçevre
muayene
Sahada
muayene
Radyasyon
yönü
Radyasyon yönü
sembolü
Radyografik
muayene
Muayene say›s› Sahada muayene
Sahada muayene
‹lk tamamlanacak köfle kayna¤›
KAYNAK SEMBOLÜ ÜZER‹NDEK‹
AYRI REFERANS Ç‹ZG‹S‹
AYRI TAHR‹BATSIZ
MUAYENE SEMBOLÜ
Temel muayene
sembolü
Temel muayene
sembolü
Çepeçevre muayene
Çepeçevre muayene
Ok
VT
RT
( N )
TAIL
Herikitaraf
Karfl›tarafOktaraf›
Dolgu Köfle
Tapa
Delik
A¤›z
Küt V U JYar›m V
Temel ark ve gaz kaynak sembolleri Temel direnç kaynak sembolleri

İMO - 01 / 2005 BÖLÜM 4 4-1
4.İmalata Hazırlık
Kaynak Prosedür Şartnamesi’nin (KPŞ)
Hazırlanması ve Onaylanması;
Kaynakçı Yeterliliğinin Onaylanması
4.1. Kapsam
Bu bölümde, çeliklerin EN 288 standard›na göre yürütülecek ark kayna¤› ifllemleri için haz›rlanan
Kaynak Prosedürü fiartnameleri’nin (KPfi) kapsam›na yönelik gerekli flartlar belirtilmifltir.
Bu bölümün kurallar›, taraflar aras›nda anlaflmay› gerektiren di¤er eritme kaynak ifllemlerine de
uygulanabilir.
Bu bölümde verilen de¤iflkenler, çelik yap› elemanlar›n›n metalurjisini, mekanik özelliklerini ve
geometrisini etkileyen faktörlerdir.
Kaynak Prosedür fiartnamesi (KPfi), kaynak iflleminin nas›l yap›laca¤› konusundaki ayr›nt›lar›
vermeli ve kaynak ifllemi hakk›nda bütün bilgiyi kapsamal›d›r. Kaynak Prosedür fiartnamesi (KPfi),
birlefltirilmifl parçalar›n belirli bir kal›nl›k aral›¤›n› ve esas metaller, hatta ilave metallerin (elektrod
malzemesi) kal›nl›k aral›¤›n› da kapsayabilir. Baz› imalatç›lar, ilave olarak her bir özel ifl için
ayr›nt›l› imalat planlamas›n›n bir k›sm› olarak, ifl talimatlar› haz›rlamay› seçebilirler.
Madde 4.2.’den 4.5.’e kadar olan maddelerde verilen bilgi, pek çok kaynak ifllemi için yeterlidir.
Baz› uygulamalar için bu bilgiyi geniflletmek veya azaltmak gerekli olabilir. Bu durum ilgili KfiP’de
belirtilmelidir.
‹malatç›n›n tecrübesine göre aral›klar ve toleranslar, uygun oldu¤u yerlerde belirtilmelidir.
4.2. ‹malatç› (Müteahhit) ‹le ‹lgili Hususlar
4.2.1. ‹malatç›n›n Tan›m› (bkz. Madde 1.3.2)
4.2.2. KPfi’nin Tan›m› (bkz. Madde 4.5.5)
4.2.3. Kaynak Prosedürü Onay Raporu (KPOR) ‹çin At›flar veya Gerekti¤inde
Di¤er Belgeler (bkz. Madde 4.7.8)
4.3. Esas Metal ile ‹lgili Hususlar
4.3.1. Esas Metalin Tipi
Tercihan uygun bir standarda at›f yap›larak malzemenin tan›t›m› yap›lmal›d›r. Kaynak Prosedür
fiartnamesi (KPfi), bir grup malzemeyi kapsayabilir.

4-2 BÖLÜM 4 İMO - 01 / 2005
4.3.2. Malzeme Boyutlar›
Birlefltirilen parçalar›n kal›nl›k aral›klar› verilmelidir. Borular için d›fl çap aral›klar› belirtilmelidir.
4.4. Bütün Kaynak Prosedürleri ‹çin Genel Hususlar
4.4.1. Kaynak ‹fllemi
Kullan›lan kaynak yöntem/yöntemleri, EN 24063 standard›na uygun olarak gösterilmelidir.
4.4.2. Birleflimin Tasar›m›
Tasarlanan birleflimin flekli ve boyutlar›n› aç›kça gösterecek flekilde imalat resimleri çizilmelidir.
Ayr›nt›lar, birleflim tasar›m› konusuyla ilgili uygun bir standarda at›f yap›larak verilebilir. Kayna¤›n
özellikleri için baz oluflturmas› aç›s›ndan kaynak paso s›ras› flema üzerinde verilmelidir.
4.4.3. Kaynak Pozisyonu
Uygulanabilir kaynak pozisyonlar›, EN ISO 6947 standard›na uygun olarak belirtilmelidir
(bkz. Tablo 4.1 ve 4.2a ve b).
Kaynak
dikifli
Düz Yatay Düfley Tavan
Küt
Kaynak
Dikifli
1G / PA 2G / PC
2F / PB1F / PA
4G / PE
4F / PE
3G
3F
PF
PG
PF
PG
Köfle
Kaynak
Dikifli
(NOT : G: küt kaynak dikifli; F: köfle kaynak dikifli; ayr›ca PA, PC, vb. için bkz. Madde 4.9.6)
Tablo 4.1. Kaynak Pozisyonlar› (Levhalar ve S›cak Hadde Ürünleri)

Çelik Yapılarda Kaynaklı Birleşimler

Çelik Yapılarda Kaynaklı Birleşimler

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (16)

More from Yusuf Yıldız

More from Yusuf Yıldız (14)

Çelik Yapılarda Kaynaklı Birleşimler