2. REHBERLİK?
• Rehberlik seçimler ve uyum yapmada, problem çözmede bir kişinin
diğerine verdiği yardımdır
• Rehberlik problem çözebilmesi, bağımsız hale gelebilmesi ve içinde
yaşadığı toplumun sorumlu bir üyesi olabilmesi için bireye verilen
yardım sürecidir.
• Rehberlik, demokratik ortam içinde bireyin kapasite ve yeteneklerini
en uygun biçimde geliştirmeyi amaçlayan ve uzman kişilerce verilen
tüm eğitim programının bir parçası olarak sunulan hizmetlerdir
3. • Rehberlik kendini anlaması, ev, okul ve topluma
en iyi uyum yaparken kendi kendini
yönetebilmesi için bireylere yardım etme
sürecidir.
• Rehberlik kendini ve kendi dünyasını anlaması
için bireye yardım etme sürecidir
• Rehberlik,ferdin en verimli bir şeklide gelişmesi
ve tatminkar intibaklar sağlamasında gerekli olan
tercihleri, yorumları, planları yapmasına ve
kararları vermesine yarayacak bilgi ve hünerleri
kazanması ve bu tercih ve kararları yürütmesi için
ferde yapılan sistemli ve profesyonel yardımdır
4. Rehberliği şöyle tarif edebiliriz :
Bireyin
-kendini anlaması
-problemlerini çözmesi
-gerçekçi kararlar alması
-kapasitelerini kendine en uygun düzeyde
geliştirmesi
-çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması
ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman
kişilerce bireye verilen yardım hizmetidir
5. Daha kısa bir ifadeyle rehberlik, bireyin kendi başına yürüyebilen bir
kimse haline gelmesine yardım oluşumudur.
Ama bu "yardım", hiçbir zaman bireyin yapamadığı bir işi ona
"yapıvermek" değildir. Aritmetikte veya basit bir resim ödevini
çizmekte güçlüğü olan bir çocuğa rehberlik etmek, onun
güçlüklere uğradığı noktaları bularak o noktalardaki zorlukları ve
becerisizlikleri nasıl yeneceği hususunda ona yol göstermek,
gerekli açıklamaları yapmak ve yeterli bilgileri vermektir.
6. Rehberliğin İlkeleri
1. Rehberlik bir süreçtir,
2. Rehberlik bireye yardım etme işidir,
3. Rehberlik yardımı bireye dönüktür,
4. Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır,
5. Rehberliğin esası bireyin kendini
gerçekleştirmesine yardım etmektir.
6. Eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır.
7. Kendini tanıma temeldir
7. 8.Rehberlik bireyi merkeze alır
9.Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır
10.Rehberlik gönüllülüğü gerektiren bir hizmet
alanıdır
11.Rehberlik bireyin gelişimini ve uyumunu
sağlayan bir hizmet alanıdır
12.Rehberlik hizmeti herkese verilir
13.Rehberlik hizmeti süreklidir
8. 14.Bireysel farklılıklara saygı esastır
15.Rehberlik hizmetlerinde bireye farklı seçenekleri sunma
ve bireyin kendisi ile ilgili kararları alabilmesine yardım
faaliyetidir
16.Rehberliğin birinci işlevi bireyin kendisini tanımasını
sağlamadır
17. Rehberlik uygulamaların her okulun ihtiyacına göre
değişir
18.Rehberlik ekip çalışması gerektirir
19.Rehberliğin temelinde demokratik ve insancıl bir anlayış
vardır.
9. REHBERLİK NE DEĞİLDİR?
• a)- Rehberlik çocuğun elinden tutup yürütmek,
bütün ihtiyaçlarını karşılamak değildir.
• b)- Rehberlik öğrenciyi korumak, her sıkıntıdan
kurtarmak, problemlerini çözmek için doğrudan
yardım yapma değildir.
• c)- Rehberlik öğrenciye öğüt vermek, telkinde
bulunmak, tavsiye yapmak değildir.
• d)- Rehberlik öğrencilere test uygulamak, anket
yapmak, fiş doldurmak dosya tutmak gibi rutin
işler değildir.
10. • e)- Rehberlik okulda disiplini sağlama, öğrencileri tehdit
etme, kontrol altında bulundurma, onları yargılama işi
değildir.
• f)- Rehberlik idarenin istek ve arzularını öğrencilere
empoze etmek, öğrenci ile okul idaresi arasında aracılık
etmek işi değildir.
• g)- Rehberlik öğrencilerin devamsızlıklarını incelemek,
karne yazmak sekreterlik yapmak değildir.
• h)- Rehberlik öğrenciyle ahbaplık etmek, sohbet
yapmak, dertleşmek değildir.
• I)- Rehberlik bilgi vermek, ikna etmek inandırarak ve
önderlik ederek çocukların davranışlarını etkilemek
değildir.
11. REHBERLİĞİN AMACI
• "Rehberliğin amacını; bireyin, kendini
gerçekleştirmesine yardım etmektir" şeklinde
tanımlayabiliriz. Bundan yola çıkarak rehberliğin
amacı ile ilgili şu maddeler sıralanabilir :
1.Kendini tanıması,
2.Çevrede kendisine açık olan fırsatları öğrenmesi,
3.Gizil güçlerini geliştirmesi,
4.Çevresine uyum sağlaması.
13. • Bu ihtiyaçlar hiyerarşisinde bireyin fizyolojik
ihtiyaçları ile güvenlik ihtiyaçları gibi alt düzey
ihtiyaçları rehberlik hizmetlerinin konusu iken ait
olma, sevgi, saygı ve kendini gerçekleştirme üst
düzey ihtiyaçlar olup daha çok psikolojik danışma
hizmetlerinin görev alanına girmektedir.
14. • Fizyolojik ihtiyaçlar: Temel içgüdüsel
ihtiyaçlardır. Yemek, içmek, uyumak,
solumak gibi ihtiyaçlar bu kategori için örnek
olarak gösterilebilir.
• Güvenlik ihtiyaçları: İnsanlar, can ve mal
varlıklarının korunmasına ihtiyaç duyarlar.
• Sevgi ve aidiyet ihtiyacı: Sevme, sevilme, bir
gruba mensup olma, yardımseverlik, şefkat
türündeki ihtiyaçlar bu gruba örnek
gösterilebilir.
15. • Saygı ihtiyacı: İnsanlar sevmek, sevilmek dışında
kendilerine saygı duyulmasını da isterler.
Tanınma, sosyal statü sahibi olma, başarı elde
etme, takdir edilme gibi ihtiyaçlara yönelirler.
• Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: Alt
kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılamış olan birey
son aşamada ideallerini ve yeteneklerini
gerçekleştirme ihtiyacı duyar.
16. PSİKOLOJİK TEMELLER
• Bireysel farklar
• Bireydeki nitelik farklılıkları
• Bireydeki nitelik ile meslekler arsındaki ilişki
• Davranım
• Ruh sağlığına verilen önemin artması
• Kişilik
• Genç kuşaklarda oluşan duygusal sorunlar
• Madde kullanımının artması
17. SOSYOLOJİK TEMELLER
Toplumun karmaşıklığı
Kentleşme ve değişen iş hayatı
Aile yapısı ve fonksiyonu
Kadının iş hayatına girmesi
Kuşaklararası çatışma
Dinsel inançlarda ve değer hükümlerindeki
değişmeler
Kültür boşluğu
Yabancılaşma
18. FELSEFİ TEMELLER
Psikolojik hizmetlerin felsefî temelleri, kısaca şöyle
belirtilebilir: Rehberlik ve danışma programı için kişi,
üstün bir değere sahiptir. Her birey, kendine has bir
bütündür. Psikolojik hizmetler programının amaçları, bir
taraftan toplumun ideal ve ihtiyaçları, diğer taraftan
bireyin en iyi şekilde büyüyüp gelişmesi fikrinden
doğmaktadır.
19. Bireye psikolojik yardımda bulunarak bu amaçlara
erişmeye çalışırken, felsefenin daima çaba
harcadığı akılcılığı, yâni bilimsel metotları kullanır.
Bu çalışmalarda rehberlik ve danışma, eğitimin
ayrılmaz bir parçası ve onun bir tamamlayıcısıdır.
20. REHBERLİK MODELLERİ
• 1) Parson Modeli : Amaç bireyin kişilik özellikleri
ile işin niteliklerinin eşleştirilerek, bireye en
uygun çalışma alanının belirlenmesidir.
21. • 2) Rehberliği Eğitim Süreci İle Kaynaştıran
Model : Rehberlik eğitimin bir parçasıdır, amacı
bireyin okula ve okul dışındaki çevresine
uyumuna yardımcı olmaktır.
22. • 3) Rehberliği Klinik Yaklaşım Olarak Gören
Model : Rehberlik hizmetlerinde bireyin
sorununun nedenini ortaya çıkararak sorunun
çözümüne yönelik yardımlar önermek esastır.
23. • 4) Rehberliği Karar Vermeye Yardım Süreci
Olarak Gören Model : Rehberlik, toplumun
bireye sunduğu eğitsel, mesleki ve benzeri
seçenekler arasından bireyin kendisine en uygun
olanın hangisi olduğuna karar vermesine yardım
etme sürecidir.
24. • 5) Gelişimsel Model : Rehberlik, bireylerin içinde
bulundukları gelişimsel dönemin ihtiyaçlarının
karşılanmasına yönelik çalışmaları kapsar.