ALTIN PARA STANDARDI: TEKRAR GERİ DÖNÜLEBİLİR Mİ
•
0 likes•641 views
ALTIN PARA STANDARDI: TEKRAR GERİ DÖNÜLEBİLİR Mİ
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
More from COSKUN CAN AKTAN
More from COSKUN CAN AKTAN (20)
ALTIN PARA STANDARDI: TEKRAR GERİ DÖNÜLEBİLİR Mİ
- 1. ALTIN PARA STANDARDI: TEKRAR GERİ DÖNÜLEBİLİR Mİ ? PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN Bu çalışma şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır: Nasıl bir Para Sistemi ? Parasal Disiplin ve Parasal İstikrar İçin Alternatif Öneriler, İstanbul: İMKB1998 (Coşkun Can Aktan, Utku Utkulu ve Selahattin Togay) Hazırlayan: Savaş Oktay
- 2. Altın Para Standardı Nedir ? Altın Standardı (Gold Standard), Birinci Dünya Savaşı’na kadar hemen hemen bütün ülkelerde uygulanan para standardıdır. Bu sistemde esas para belirli ayar ve agırlıkta tanımlanmış olan altındır. Nihai ödeme aracı olan bu paraya sınırsız ödeme gücü tanınmıştır. Bu para aynı zamanda temel degişim aracıdır.
- 3. Altın Para Standardı Türleri Altın Külçe Standardı Altın Kambiyo Sistemi Altın Sikke Standardı 3 çeşit Altın Para Standardı vardır.
- 4. Altın Sikke Standardı Altın sikke standardında devletin resmi parası altın paralardır. Banknot, temsili para statüsündedir. Ufak paralarla yapılacak ödemelerle ilgili olarak kamu otoritesi bir “kabul haddi” belirlemiştir.
- 5. Altın Külçe Standardı Altın külçe sisteminde dolaşımdaki ödeme aracı banknotlardır. Bu sistemde dolaşımdaki para biriminin degeri altına göre saptanır. Küçük meblaglar halindeki banknotlar altına çevrilemez. Altın külçe sisteminin özellikleri şu biçimde özetlenebilir: • Altın sikkeler artık dolaşımda degildir ve altın iç piyasada ödeme aracı olarak kullanılmaz. • Altın, iç piyasalarda ödeme aracı olma niteligini kaybetmekle birlikte, dış ödemelerde kullanılmaktadır.
- 6. Altın Kambiyo Sistemi Bu sistemde banknotlar yurt içinde altın sikkelere ya da altın külçelere dönüştürülememektedir. Ancak para biriminin degeri dogrudan dogruya altına baglı olabilir ya da altına convertible bir ulusal paraya göre belirlenebilir.
- 7. Günümüzde Niçin Kabul Görmekte ? Küresel Ekonomik Krizler Uluslararası Sıcak Para Hareketleri Döviz Kurlarındaki Aşırı Oynaklık Döviz Piyasalarındaki Aşırı Oynaklık
- 8. Altın Para Sistemine Geri Dönüşü Savunanların Temel Argümanları 1 • Altının kendi dogasından kaynaklanan bir degeri bulunmaktadır. Dolayısıyla diger mallar için standart bir deger oluşturur. 2 • Altın, arzu edilir niteliklere sahip bir deger saklama aracıdır. Çünkü mevcut altın stoklarıyla karşılaştırıldıgında, yeni altın üretiminin göreli etkisi küçüktür. 3 • Parasal sistemde itibari para ve kredi parası var olsa bile, sabit bir kur üzerinden altına konvertibilitenin var olması para otoritelerini enflasyonist finansmana yönelmekten kaçınmaya zorlar. 4 • Altın para arzındaki artış oranı, altın üreten sektörlerdeki kârlılık oranlarındaki degişmeye göre otomatik olarak belirlenir. Bu ise uzun dönemde para arzının fiyatlar genel düzeyi üzerindeki etkisinin istikrarlı hale gelmesini olanaklı kılar. 5 • Bilson’a göre, altın akım mekanizmasına ek olarak, “altın standardı sisteminde geçerli olan kurallara dayalı olarak oluşan beklentiler” altın akımlarını ve fiyat hareketlerini stabilize etmektedir.
- 9. Altın Standardının Uygulama Dönemleri 1821-1914 Klasik Altın Dönemi 1925-1931 Klasik Altın Dönemi 1944-1971 Altın Döviz Standardı ------------ ( BRETTON WOODS SİSTEMİ )
- 10. Altın Standardı Uygulama Dönemlerine İlişkin ARGY’nin Görüşleri-1 a) Bu dönemde dünya ekonomisi , parasal ve mali konular , dünya ekonomilerinde üretimin büyüme oranı göreli olarak istikrarlıdır. b) Karşılıklı ilişki içinde bulunan ekonomilerde, ekonomik konjonktür büyük ölçüde senkronize durumdadır. 1821-1914 dönemini başarılı bir uygulama olarak degerlendirmiş , nedenlerini şu şekilde sıralamıştır.
- 11. Altın Standardı Uygulama Dönemlerine İlişkin ARGY’nin Görüşleri-2 c) Bu dönemde ülkelerin uluslararası ticaretteki rekabet güçlerinde önemli farklılıklar ortaya çıkmamıştır. d) Dünya finansal merkezlerinde İngiliz Sterlini’nin egemen rolü altın standardı sisteminin işleyişini büyük ölçüde kolaylaştırmıştır. e) Bu dönemde İngiltere’deki altın giriş çıkışı ile reeskont oranlarındaki intibak mekanizması çok saglıklı biçimde işlemiştir. 1821-1914 dönemini başarılı bir uygulama olarak degerlendirmiş , nedenlerini şu şekilde sıralamıştır.
- 12. Altın Standardı Uygulama Dönemlerine İlişkin ARGY’nin Görüşleri-3 a) İngiltere’nin uluslararası rekabet gücünün düşüşü ithalat hacmini arttırırken, ihracat hacmini azaltmıştır. b) ABD ve Fransa’da aşırı altın stoku birikimi olurken, İngiltere’nin altın stokları yetersiz hale gelmiştir. 1925-1931 dönemini bir önceki uygulamaya göre başarısız olarak degerlendirmiş , nedenlerini şu şekilde sıralamıştır.
- 13. Altın Standardı Uygulama Dönemlerine İlişkin ARGY’nin Görüşleri-4 c) Politik ve ekonomik koşulların olumsuz olması nedeniyle, ülkelerin konjonktür hareketleri senkronize degildi. d) Savaş sonrası dönemin diger ana gelişmelerinden biri de Londra’nın finansal merkez olma özelliginin kaybolmasıydı. e) Hiç kuşku yok ki altın para sisteminin sürdürülebilirligini engelleyen en önemli faktör 1929-30 dünya ekonomik bunalımıdır. 1821-1914 dönemini başarılı bir uygulama olarak degerlendirmiş , nedenlerini şu şekilde sıralamıştır.
- 14. Bretton Woods (Ayarlanabilir Sabit Kur Sistemi) Nedir ? Sistemin 2 (iki) temel özelligi bulunmaktadır. Sisteme göre , ülkelerin ulusal para birimleri dolar paritesi olarak isimlendirilen sabit bir kurdan ABD dolarına , ABD doları ise 1 Ons (31,1 gr) saf altın karşılıgında altına baglanıyordu. Altının Ons fiyatı ise 35 dolar olarak belirlenmişti. 1-) Birincisi sermaye hareketlerine kısıtlama getirilmesi 2-) İkincisi ise ayarlanabilir sabit kur
- 15. Altın Para Sisteminin Eleştirisi a) Altın para standardının orjinal formunda, dolaşıma çıkan para, tam altın karşılıgı ihraç edildigi için hem konjonktürü önleyici para ve kredi politikalarının uygulanması mümkün olmamakta, hem de altın para sisteminde dış intibak mekanizmasının işleyişi bireysel düzeyde ülkelerin deflasyonist ve enflasyonist koşullar altında kalmasına neden olmaktadır.
- 16. Altın Para Sisteminin Eleştirisi b) Altın para sistemi, yapısı geregi sabit döviz kuru sistemini ifade ettigi için, sistemin tartışılması sabit döviz kuru sisteminin tartışılması anlamına gelmekte ve bu baglamda gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkeler açısından optimal döviz kuru rejiminin ne olması gerektigi sorununa neden olmaktadır.
- 17. Altın Para Sisteminin Eleştirisi c) Daha önce anlatılanlarla içiçe olmak üzere, altın para sisteminde ulusal para altın karşılıgında ihraç edildigi için, kredi hacmi ve para arzı altın rezervlerine baglı olarak degişecektir. Ülkenin, tarihsel süreç içinde oluşan altın rezervleri, bugünkü üretim kararları için bir engel oluşturacaktır.
- 18. Altın Para Sisteminin Eleştirisi d) Altının üretim esnekliginin düşük oluşu temel bir sorundur. Üretim esnekliginin düşük olması, altının degerini korumasını mümkün kılmaktadır. Ancak sorun, genişleyen dünya ticaret hacminin finansmanını saglayacak boyutta bir uluslararası likiditenin yaratılabilmesi sorunudur.
- 19. Altın Döviz Sisteminin Yetersizlikleri a) Dünya altın stokları, dünya ticaret hacmindeki genişlemeyi finanse edememiş, bu durum, rezerv paraların hacminde artışa neden olmuştur. b) Altın standardı sisteminde fiyatlar genel düzeyinin istikrarını koruyabilmesi için altın stokları reel gelir düzeyi artışının yarattıgı para talebindeki artış ile paranın dolanım hızındaki degişme arasındaki fark kadar artmalıdır.
- 20. Altın Döviz Sisteminin Yetersizlikleri c) Halihazırda dünya altın üretiminin büyük bir kısmının Güney Afrika ve diger belli bazı ülkelerde yapılıyor oluşu altın arzının gelecegiyle ilgili belirsizligi artırmaktadır. Günümüzde ulusal paralar arasındaki kurların belirlenmesinde bir sistem olmayışı dikkate alındıgında, dünya ölçeginde altın standardına geri dönüş, uluslararası düzeyde bir anlaşmaya varılmasını gerektirmektedir.
- 21. Dogru Tanım 1 Altın para sistemi konusunda öncelikle altın-para ile kredi parası arasındaki lişkinin dogru tanımlanması gerekmektedir. Degişimlerin Önlenmesi 3 Eger para otoriteleri pariteyi sabit tutmak amacıyla altın rezervlerinin sürekli olarak, artmasına ya da azalmasına izin verirlerse, fiyat düzeyinde önemli degişimlerin ortaya çıkmasını önleyebilirler. Devlet Kontrolü 5 Altın para sisteminde para yaratma süreci tamamen devletin, kontrolü dışında oldugundan bu sistemin parasal istikrarı saglayabilecegini söyleyebiliriz. Uluslararası Altın Piyasası4 Buna karşın, altın standardına geri dönüldükten sonra, uluslararası altın talebinde bir azalma olursa, daha düşük bir olasılık olmakla birlikte, enflasyonist durumun ortaya çıkması da mümkündür. Geri Dönülmesi Durumunda..2 Altın para standardına geri dönülmesi durumunda dünya altın talebinde ortaya çıkacak olan gelişmelerin hangi yönde olacagı , dolar altın paritesinin belirlenmesi büyük bir öneme sahiptir. Bugün itibariyle..6 Bugün itibariyle sisteme geri dönüş önerisi çok güçlü bir destek bulmasa bile gelecekte para sisteminin ne şekilde şekillenecegini şimdiden kestirmek güç görünmektedir. Genel Degerlendirme
- 22. CAN AKTAN: Sosyal Bilimler Kütüphanesi CAN AKTAN: Social Science Library http://www.canaktan.org CAN AKTAN: Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı CAN AKTAN: Philosophy of Life and Art of Travel http://www.canaktan.net Prof.Dr. Can Aktan Faculty of Economics & Management Dokuz Eylul University ccan.aktan@deu.edu.tr Prof.Dr. Can Aktan Chairman, Social Sciences Research Society http://www.sobiad.org/