SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
GINI KATSAYISI ve UYGULAMADAKİ ÖRNEKLERİ
Armağan ŞAHİN*
Özet
Bu çalışmada,ekonomi alanında ülkeler arasında oluşan gelir farklılıklarının ortaya
konulmasında kullanılan “Gini Katsayısı” verilen örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır.Konu
itibarıyla,önce gelir ve gelir dağılımından başlanarak ardından Türkiye İstatistik Kurumu’nun
kullandığı gelir dağılımı araştırma yöntemleri üzerinde durulmuş ve konu hakkında dünya
çapında yapılan bazı çalışmalar paylaşılmıştır.
Abstract
In this study,it is explained that the tool for estimating the countries’income
inequilities which is “Gini Coefficient” with related examples.First part of the study indicates
the income and its calculation kinds used by Turkish Statistical Institute and then it is given
some of the studies used Gini Coefficient in worldwide.
*Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F İktisat bölümü İktisat Teorisi dalı doktora adayı
2
Gelir Dağılımı Nedir ? Neden önemlidir ?1
Milli ekonomide belirli bir dönemde genellikle bir yılda, yeniden yaratılan mal ve
hizmet değerlerinin toplamıdır.Gelir dağılımı,bir ülkede belirli dönemler içinde yaratılan
gelirin fertler,hanehalkları ve üretim faktörleri arasında bölünmesidir.
Bir ülkede, belirli bir sürede üretilen mal ve hizmetlerin değerlerinin toplamının para
ile ifadesi olan gayri safi milli hasıla veya bir başka görüşile milli gelir ne kadar büyük ise, o
ülkede yaşayanların tüketim imkanları o ölçüde büyüktür denilebilir. Ancak, milli gelirin
büyük olması, eğer gelir dağılımında dengesizlikler mevcut ise, söz konusu toplumun tüketim
seviyesinin yüksek olduğunu ifade etmez. Bunun tersi, bazı ülkelerde kişi başına düşen gelir
düşük olmasına karşın, bu ülkeler daha yüksek bir tüketim seviyesinde bulunabilmektedirler.
iktisat teorisi milli gelirin elde edilmesinden çok, onun kimlere, nasıl ve ne şekilde
dağıtılacağı sorunu ile ilgilenmektedir. Diğer bir deyişle, gelir dağılımı gelir eşitsizliği ile
sosyal ve ekonomik kurumlar arasındaki ilişkinin belirlenmesini sağlar. Gelir dağılımı sosyal
adalet ve eşitlik kavramlarıyla yakından ilgili bir kavram olup, gelir dağılımındaki eşitsizlikler
genel ekonomik eşitsizliklerin önemli göstergelerinden biri olduğu için gelir dağılımı ile ilgili
bilgiler, çeşitli sosyal sistemleri, sosyal adalet ve eşitlik kıstaslarına göre değerlendirilmesini
sağlar. Politik olarak yorumlanacak olursa da, bir demokrasinin iyi işleyebilmesinin temel
şartının gelir eşitliği olduğu şeklinde bir yorum yapılabilir. Bir ülkede, sosyal ve ekonomik
kararların alınmasında gelirin ne şekilde dağıldığının bilinmesi sermaye birikimi ve sosyal
yapının iyileştirilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.
Gelir Dağılımı Hesaplama Yöntemleri Nelerdir?
Gelir dağılımlarını ölçmede aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır.Bu çalışmada sadece Gini
Katsayısı üzerinde durulacaktır.Yöntemler;(Kaynak:TÜİK,Sorularla Resmi İstatistikler-6)
 Değişim Aralığı,
 Aralık Ölçüsü,
 Göreli Ortalama Sapma,
 Standart Sapma, Varyans, Logaritmik Varyans,
 Değişim Katsayısı,
 Gini Katsayısı,
 Yüzde Payları,
 Lorenz Eğrisi,
 Pareto Katsayısı ve,
 Atkinson Eşitsizlik Ölçüsü’dür.
1
Tüketim Harcamaları, Yoksulluk ve Gelir Dağılımı Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi - 6
3
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hangi Gelir Dağılımı Ölçütlerini
Hesaplamaktadır?
Gini katsayısı : Lorenz eğrisine bağlı ve eğri ile köşegen arasında kalan alanın, köşegenin
altında kalan toplam alan oranına eşittir. Bu oran büyüdükçe, dağılımdaki eşitsizlik artıyor
demektir. Gini ölçüsü "0 ile 1" arasında değişir. Bir toplumda, gelir adaletli olarak
paylaşılmışsa, Gini katsayısı "0"a eşit, toplumdaki gelirleri yalnız bir kişi almışsa, Gini
katsayısı "1" e eşit olmaktadır.2
Yüzdelik gelir dilimleri : Hanehalkları kullanılabilir hanehalkı gelirine veya hanedeki tüm
fertler eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirlerine göre küçükten büyüğe doğru sıralanarak; 20
gruba bölünerek yüzde 5’lik, 10 gruba bölünerek yüzde 10’luk veya 5 gruba bölünerek yüzde
20’lik hanehalkı/fert grupları oluşturulmaktadır. Bu grupların toplam gelirden aldıkları paylar
gelir dağılımı eşitsizliği hakkında bilgi vermektedir.3
Yüzde paylar (P80/P20) : Yüzde payları göstergesi (P80/P20), yüzde 20’lik hanehalkı
dilimlerinde 5. yüzdelik dilimin toplam gelirden aldığı payın, 1. yani en düşük gelir diliminin
toplam gelirden aldığı paya bölünmesi ile elde edilmektedir. Böylece zaman içinde en
zenginler ile en fakirlerin gelirden aldıkları payların değişimini izlemek mümkün
olabilmektedir. Bu oranın büyük çıkması eşitsizliğin giderek arttığını, küçük çıkması ise
aksini ifade etmektedir.
Lorenz eğrisi : Lorenz eğrisi, gelirin nüfusa dağılımındaki eşitsizliği göstermekte kullanılan
grafiktir. Eğri, bir karenin köşegenini uç noktalarda keser. Karenin dikey kenarında gelirin
birikimli payları yatay kenarında ise nüfusun birikimli payları yüzde olarak gösterilir.
Köşegen doğru, gelirin nüfus arasında eşit dağılımını (mutlak eşitlik) gösterir. Lorenz eğrisi
köşegenden uzaklaştıkça, gelir dağılımındaki eşitsizlik artmaktadır.
Gelir Dağılımı Üzerine Yapılan Bazı Çalışmalar
1. Türkiye’de Gelir Dağılımının Toplanma Oranı(Gini Katsayısı) ile
Analizi4
Ünlü iktisatçı Simon Kuznets her ne kadar ekonomik gelişme evrelerinin başlangıç
aşamalarında gelir adaletsizliğinin olabileceğini ancak daha sonraki süreçlerde ekonomik
büyüme ile birlikte bu sorunun giderileceğini ifade etmiş olsa da Sanayi Devrimi’nden bu
yana küresel ekonomi bütünsel olarak büyümüş ancak gelir dağılımındaki eşitsizlikler ortadan
kalkmamıştır. Gelir dağılımında eşitsizlik sorunu Türkiye açısından da güncelliğini sürekli
olarak koruyan sorunlardan biridir. Muhtelif tarihlerde yapılmış incelemeler kişisel,
fonksiyonel, bölgesel ve benzeri kriterler açısından Türkiye’de dengesiz bir gelir dağılımı
olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada söz konusu incelemelerden elde edilen bulgular
genel olarak irdelenmiş, ardından 2002 yılından itibaren TÜİK tarafından yapılan araştırma
2 “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması (Kesit) 2011 Mikro Veri Seti”
3 http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2011/turkce/metaveri/tanim/gelir-daggiiliimii-essitsizlik-
oelccuetleri/index.html
4 Cem Doğan,Murat Tek, Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, Güz 2007, Cilt:3, Yıl:3, Sayı:2, 3:93-119
4
sonuçları Toplanma Oranı Yöntemi kullanmak suretiyle analiz edilmiştir. Toplanma Oranı
Yöntemi gelir, sermaye, toprak gibi iktisadi faktörlerin bireyler arasında eşit dagılıp
dagılmadıgının ölçümüne olanak sağlayan bir yöntemdir. Yöntemin kullanımı için gelir ve
hale halkı gelirlerine ilişkin toplanma serileri oluşturulmuş, ardından toplanma oranları
hesaplanmıştır. Buna göre Türkiye’de 2002 – 2005 yılları arasında gelir dağılımındaki
eşitsizliklerin göreli olarak azaldığı ancak gelir adaletsizliklerinin hala önemli bir sorun olarak
varlığını koruduğu görülmektedir. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye ekonomisi açısından
uzun yıllardır yapısal karakterli bir sorun olan gelir dağılımı eşitsizlikleri göreli bir düzelme
içerisindedir. Çünkü gerek hanehalkı gerekse de fertler açısından bulunan toplama oranı
değerleri 0,5’in altında seyretmektedir. Bilindiği üzere gelir dağılımındaki eşitsizlikleri
gidermenin en önemli yollarından biri işsizliğin bir sorun olmaktan çıkarılmasıdır. Öte yandan
2000’li yılların hemen başında yaşanan iki büyük ekonomik krizin ardından sistemin
sürdürülebilir olmaktan çıkması sonucu özellikle kamu maliyesi açısından zorunlu olarak
sağlanan disiplin ekonominin geneli açısından göreli bir iyileşme süreci ortaya çıkarmış ve
gelir dağılımındaki dengesizlikler de bu dönemde düşme trendi içerisine girmiştir. Sonuç
olarak AB’ ye üyelik statüsünü elde etmiş bir ülkenin gelir dağılımındaki eşitsizlikleri göreli
olarak azaltmış olsa da daha fazla yol kat etmesi gerektiği ve gelir dağılımındaki eşitsizlikleri
gidermeye yönelik daha bütünlüklü ve geniş kapsamlı politikalara gereksinim duyduğu
açıktır.
2. Çin’deki Gelir Dağılımı Adaletsizliği Üzerine Yapılan Çalışma5
Çin’in dünya nüfusunun dörtte birini oluşturması,gelirlerdeki değişim ve gelir
adaletsizliği küresel gelir adaletsizlik araştırmalarına konu olmaktadır. Milanovic’in 2002
yılında yapmış olduğu çalışma Çin’deki kır ve kent nüfusu arasındaki gelir adağılımı
farklılıklarının temelde gelir artışlarında Gini katsayısındaki 1988 ve 1993 yıllarında sırasıyla
62.8’den 66.0’ya ulaştığını göstermektedir.Bu da bizlere gelirin dağılımındaki iyileştirmelerin
sadece sözkonusu ülkede değil,aynı zamanda küresel çapta da önemli bir gösterge olduğunu
belirtmektedir.Çin’de gelir dağılımını ölçmede kullanılan iki adet gelir dağılımı bilgi kaynağı
vardır.Bunlar sırasıyla ankete dayalı bilgi ve gruplandırılmış bilgilerdir. Çalışmada ayrıca
Weibull ve Theil testlerinden de yararlanılmıştır.Bu çalışmanın amacı,geliştirilen gelir
dağılımı araştırma metodlarının gruplandırılmış veri seti ile ne derecede ölçüşüp
ölçüşmediğidir.Bunu gerçekleştirmede gelir dağılımının eşit paylaşılıp paylaşılmadığını
gösteren Gini Katsayısı’ndan da yararlanılmıştır.Gini katsayısı sıfır ile bir arası bir değer
almakta ve 1’e yaklaştıkça gelir dağılımı dengesizlikleri artmaktadır.
Çalışmada Çin İstatistiksel Yıllık’ının 2000 ile 2004 yılları arasında elde ettiği kır ve
kent nüfusu verileri kullanılmıştır.Gelir dağılımında ise 1987,1995 ve 2002 yıllarının yer
aldığı bir çalışma verilerine göre,her yüzdelik dilim için gelir seviyesi,ulusal ortalamanın bir
oranı olarak ifade edilmektedir.Bu da mutlak gelir ölçütleri üzerinde genel enflasyon
seviyesinin etkisini ortadan kaldırmıştır.
5 Duangkamon Chotikapanich,D.S. Prasada Rao, Kam Ki Tang : “Estimating Income Inequality in China
Using Grouped Data and the Generalized Beta Distribution”
5
Uygulanan metodoloji bakımından öncelikle kır ve kent nüfus gruplarına uyan beta-2
ve Weibull dağılımı seçilmiştir.Kent nüfusu için “Genelleştirilmiş Momentler Metodu”
yaklaşımı kullanılmış,kır nüfusu içinse “Weibull Dağılımı” kullanılmıştır.İkinci aşamada gelir
dağılımları gruplara göre ayrılmış ve son aşamada da “Gini Katsayısı” ve “Lorenz Eğrisi”
kullanılarak gelir dağılımı araştırılmıştır.
Çalışma sonucu elde edilen verilerin ışığında,bazı sonuçlara varmak mümkün
olmaktadır.Çalışmamızı Gini katsayısı bakımından değerlendirecek olursak bu sonuçlar
aşağıda verilen tabloya göre şu şekilde ifade edilebilir;
Tablo 1.
Yukarıdaki tabloya göre gelir dağılımının adaletsizliğinin arttığı dönemin,yani Gini
katsayısının en yüksek olduğu dönemin 1980’lerde olduğu gözlenmektedir.Bu dönemin aynı
zamanda Çin’de yapılan ve temelinde yerleşik köylülerin toprak ve finansal varlık
ediniminlerine ilişkin reform dönemine denk gelmesi son derece ilginçtir(Yang et al.
1992).Aynı zamanda sözkonusu ülkede tarımsal nüfusun yoğun olarak yaşadığı köylerde gelir
dağılımı eşitsizliğinin göreceli olarak büyük olduğu yıl 1985 yılıdır.Sözkonusu yılda kırsal
nüfüs için Gini katsayısı 0.2995 iken kentsel nüfus için araştırma sonucu elde edilen katsayı
0.1665’tir.Bu denli geniş Gini katsayısının elde edilmesinin nedeni eyaletlerarasındaki kırsal
bölge gelir eşitsizlikleridir.Bununla birlikte,gelir eşitliklerine ilişkin yapılan araştırmada kırsal
nüfusa oranla kentsel nüfusta Gini katsayısı bakımından zıt bir durumun varlığı
gözlenmektedir.
3. Bahreyn’deki Gelir Dağılımı ve Eğitim Eşitsizliği Üzerine Yapılan
Çalışma6
Günümüzde ekonomistlerin ve ekonomi çevrelerinin ilgisini çeken gelir dağılımı
konusu bu çalışmada gelir dağılımı ve eğitim alanındaki eşitsizleri ortaya koymak amacıyla
çeşitli incelenmiştir.Bunlardan en önemlileri eğitim ve öğretim olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sözkonusu ülkedeki bölgesel gelir farklılıkları ailelerin çocuklarına eşit eğitim hakkı
vermeleri önündeki en büyük engeli oluşturmaktadır.Bu da ileride eğitim talep ve arzında
sapmalara yol açacaktır.Yapılan çalışma,yetkililerin fakir ailelere kıyasla görece refah
seviyesine sahip ailelere eğitimi ulaştırma bakımından daha fazla çaba sarf ettiklerini ortaya
koymaktadır.
6 “An Analysis of Income Inequality and Education Inequality in Bahrain”, Hisham H. Abdelbaki
6
Sözkonusu çarpıklık başka bir şekilde ifade edilebilir;düşük gelir seviyesindekler zamanla
eğitime daha az talep gösterecekler ve bu da beraberinde iş bulma konusunda sorun
yaratacaktır.Giderek daha az sayıda ve kalitede iş bulabilen bu grubun gelecekteki gelirlerinde
de,zengin ve refah seviyesi yüksek kesme göre azalma meydana gelecektir.Tam tersi durum
refah seviyesi yüksek kesim için geçerlidir; yüksek gelir seviyesindekler zamanla eğitime
daha fazla talep gösterecekler ve bu da beraberinde iş bulma konusunda avantaj
yaratacaktır.Giderek daha fazla sayıda ve kalitede iş bulabilen bu grubun gelecekteki
gelirlerinde de,zengin ve refah seviyesi düşük kesme göre artış meydana gelecektir.Bunun
sonucu olarak iki kesim arasındaki gelir farklılıklarında artış meydana gelecektir.Sözkonusu
ülke için yapılan Gini katsayısı eğitim alanında şu tabloyu ortaya koymaktadır7;
Tablo 2.
Yukarıdaki tabloya göre(yüzdelik veri seti),Gini katsayısında 1980-2006 yılları
arasında azalma trendi gözlenmektedir.Sözkonusu katsayısı 1980 yılında 63.1’den 1983’te
60.8’e,1994/1995’te 48.5’ten 2000 yılında 44.3’e ve 2005/2006’da 40’a gerilemiştir.Fakat bu
oranlara rağmen yine de Gini katsayısı yüksek olup,ailelerarası gelir farklılıkları eğitime olan
talebi etkilediğinden görli gelir farklılıları meydana gelmektedir.
Bahreyn’de gelir dağılımı adaletsizliklerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada şu
bulgulara rastlanmıştır;
 Aile reisinin eğitim seviyesi ile aile geliri arasında pozitif yönlü bir ilişki
bulunmaktadır.
 İkinci olarak mevcut gelir adaletsizlikleri beraberinde eğitim alanında birtakım
eşitsizlikleri de getirmekte ve de sözkonusu sorun gelecek kuşaklara yansımaktadır.
 Üçüncü olarak,Bahreyn’de 1980 ile 2006 yılları arasında eğitime katılımda düşmeler
yaşanmıştır.
7 Source: Thomas, Wang,and Fan (2001) for years 1980 and 2000, the authorfor other years.
7
 Son olarak ülkedeki eğitim alanındaki eşitsizlikerin temelinde eğitim masraflarındaki
farklılıklar,farklı yönetim altındaki özel okulların varlığı ve farklı eğitim harcamaları
yatmaktadır.
4. Türkiye,Bazı Güney Avrupa Ülkeleri ile OECD Ülkeleri Arasında
Yapılan Gelir Eşitsizliği Çalışması8
OECD(Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) ülkeleri arasında 2011 yılında yapılan
bir çalışmaya göre,üye ülkelerin en zengin yüzde onluk kısmının aldığı gelir,en fakir yüzde
onluk ülkelerin aldığı gelirin dokuz katıdır.Hatta sözkonusu oran ülkemizin de içinde
bulunduğu ve İsrail,Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerin yer aldığı dilimde 14 kata
kadar çıkmaktadır. 1980’lerin ortalarında gelir eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı OECD
ülkeleri için ortalama olarak 0.29 değerini almıştır.2000’lerin sonunda bu oran yaklaşık yüzde
on artarak 0.31 olmuştur.Buna karşın Türkiye Belçika,Fransa,Macaristan ve Yunanistan’ın da
aralarında bulunduğu ülkelerle birlikte Gini katsayısının fazla artış göstermediği ülkeler
içinde yer almıştır.
Çalışmada 1975 ve 2000 yılları arasında aşağıdaki tablo ışığında şu bulgulara
rastlanmıştır;
8
“An Overview of Growing Income Inequalities in OECD Countries: Main Findings”,OECD 2011
8
Tablo3.Yukarıdaki tabloya göre,Türkiye 1985-1995 arası dönemde Gini katsayısı
bakımından arta bir değere sahiptir.Bunun anlamı Türkiye’de bölüşülen gelirin sözkonusu
veri yıllar için adil dağıtılmadığıdır.Fakat 1995 yılından sonra ülkedeki parasal reform
hareketleri ve ekonomideki iyileşmenin de beraberinde getirdiği olumlu hava Gini
katsayısında gözle görülür bir düşüşe neden olmaktadır.1995 yılında 0.48 değerle zirve yapan
katsayı,2005-2010 arası dönemde 0.40’lara kadar düşmüştür.
9
Yukarıdaki tabloda,TÜİK’in 2006-2012 yılları arasında Türkiye’de gelir dağılımına
ilişkin yapmış olduğu çalışma yer almaktadır.Bu çalışmaya göre 2012 yılında gelirin bir
önceki yıla göre daha adil dağıldığını görmek mümkündür.Çünkü gini katsayısı 0,404’ten
0,402’ye gerilemiştir.Bölge bazında bakıldığında aynı yıl için Doğu Karadeniz Bölgesi’nde
Gini Katsayısı’nın en düşük değeri aldığı gözlenmektedir.Bu da bize,gelir dağılımının
9 Kaynak: TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2006-2012
EK 1.TÜRKİYE BÖLGELERİ ve GINI
KATSAYILARI9
Gini katsayısı-Gini coefficient
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Türkiye- Turkey 0,428 0,406 0,405 0,415 0,402 0,404 0,402
Kent-Urban 0,415 0,394 0,395 0,405 0,389 0,394 0,391
Kır-Rural 0,406 0,375 0,378 0,380 0,379 0,385 0,377
İBBS, 1. Düzey - SR, Level1
TR1 İstanbul-Istanbul 0,375 0,346 0,362 0,363 0,373 0,371 0,384
TR2 Batı Marmara-West Marmara 0,350 0,321 0,331 0,361 0,360 0,365 0,356
TR3 Ege-Aegean 0,426 0,376 0,387 0,381 0,387 0,397 0,382
TR4 Doğu Marmara-East Marmara 0,392 0,393 0,335 0,368 0,341 0,326 0,344
TR5 Batı Anadolu-West Anatolia 0,413 0,379 0,402 0,408 0,367 0,374 0,369
TR6 Akdeniz-Mediterrannean 0,421 0,418 0,387 0,403 0,397 0,404 0,407
TR7 Orta Anadolu-CentralAnatolia 0,342 0,328 0,339 0,395 0,362 0,366 0,360
TR8 Batı Karadeniz-West BlackSea 0,372 0,360 0,366 0,382 0,348 0,335 0,338
TR9 Doğu Karadeniz-East BlackSea 0,378 0,346 0,365 0,359 0,327 0,327 0,309
TRA KuzeydoğuAnadolu-North East Anatolia 0,381 0,405 0,436 0,407 0,404 0,390 0,393
TRB Ortadoğu Anadolu-CentralEast Anatolia 0,404 0,397 0,405 0,415 0,417 0,427 0,386
TRC GüneydoğuAnadolu-South East Anatolia 0,396 0,366 0,395 0,411 0,404 0,396 0,375
P80/P20 - S80/S20
Türkiye- Turkey 9,5 8,1 8,1 8,5 8,0 8,0 8,0
Kent-Urban 8,6 7,5 7,5 7,9 7,3 7,4 7,2
Kır-Rural 8,3 6,9 6,8 7,2 7,1 7,4 7,2
10
bölgeye göre en adil olarak bu bölgede dağıldığını gösterir.Gelir dağılımının sözkonusu yıl
için en adaletsiz dağıldığı bölge ise 0,407’lik Gini katsayısıyla Akdeniz Bölgesi’dir.
KAYNAKÇA
 TÜİK,Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2006-2012
 “An Overview of Growing Income Inequalities in OECD Countries: Main
Findings”,OECD 2011
 Thomas, Wang, and Fan (2001) for years 1980 and 2000, the author for other years.
 “An Analysis of Income Inequality and Education Inequality in Bahrain”, Hisham H.
Abdelbaki
 Duangkamon Chotikapanich,D.S. Prasada Rao, Kam Ki Tang : “Estimating Income
Inequality in China Using Grouped Data and the Generalized Beta Distribution”
 “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması (Kesit) 2011 Mikro Veri Seti”
 http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2011/turkce/metaveri/tanim/gelir-
daggiiliimii-essitsizlik-oelccuetleri/index.html
 Cem Doğan,Murat Tek, Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, Güz 2007, Cilt:3,
Yıl:3, Sayı:2, 3:93-119
 Tüketim Harcamaları, Yoksulluk ve Gelir Dağılımı Sorularla Resmi İstatistikler
Dizisi- 6

More Related Content

Viewers also liked

Karar ağaçları ve entropi kds
Karar ağaçları ve entropi kdsKarar ağaçları ve entropi kds
Karar ağaçları ve entropi kdsOğuzhan Oğuz
 
Lecture 3b: Decision Trees (1 part)
Lecture 3b: Decision Trees (1 part)Lecture 3b: Decision Trees (1 part)
Lecture 3b: Decision Trees (1 part) Marina Santini
 
Lecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain Ratio
Lecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain RatioLecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain Ratio
Lecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain RatioMarina Santini
 
Max payne magazine front cover analysis
Max payne magazine front cover analysisMax payne magazine front cover analysis
Max payne magazine front cover analysiskeshialavallsmith
 
Fundacja rottka wspolpraca
Fundacja rottka wspolpracaFundacja rottka wspolpraca
Fundacja rottka wspolpracaFundacja Rottka
 
Zena J. Zahran: Personal Persona Project
Zena J. Zahran:  Personal Persona ProjectZena J. Zahran:  Personal Persona Project
Zena J. Zahran: Personal Persona ProjectZena Zahran
 
NAPAC Community of Clerks - The Way Forward
NAPAC Community of Clerks - The Way ForwardNAPAC Community of Clerks - The Way Forward
NAPAC Community of Clerks - The Way Forwardparliaments.cluster
 
Mapa derecho constitucional
Mapa derecho constitucionalMapa derecho constitucional
Mapa derecho constitucionalmaferroberto
 
կոմիտասի մասին
կոմիտասի մասինկոմիտասի մասին
կոմիտասի մասինvaheanush
 
6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space
6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space
6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Spacechildrenandthecity
 

Viewers also liked (14)

Karar ağaçları ve entropi kds
Karar ağaçları ve entropi kdsKarar ağaçları ve entropi kds
Karar ağaçları ve entropi kds
 
Lecture 3b: Decision Trees (1 part)
Lecture 3b: Decision Trees (1 part)Lecture 3b: Decision Trees (1 part)
Lecture 3b: Decision Trees (1 part)
 
Lecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain Ratio
Lecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain RatioLecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain Ratio
Lecture 4 Decision Trees (2): Entropy, Information Gain, Gain Ratio
 
Max payne magazine front cover analysis
Max payne magazine front cover analysisMax payne magazine front cover analysis
Max payne magazine front cover analysis
 
Fundacja rottka wspolpraca
Fundacja rottka wspolpracaFundacja rottka wspolpraca
Fundacja rottka wspolpraca
 
Zena J. Zahran: Personal Persona Project
Zena J. Zahran:  Personal Persona ProjectZena J. Zahran:  Personal Persona Project
Zena J. Zahran: Personal Persona Project
 
Decreto 434/16
Decreto 434/16Decreto 434/16
Decreto 434/16
 
NAPAC Community of Clerks - The Way Forward
NAPAC Community of Clerks - The Way ForwardNAPAC Community of Clerks - The Way Forward
NAPAC Community of Clerks - The Way Forward
 
profile-1KAMAKHYA
profile-1KAMAKHYAprofile-1KAMAKHYA
profile-1KAMAKHYA
 
Mapa derecho constitucional
Mapa derecho constitucionalMapa derecho constitucional
Mapa derecho constitucional
 
կոմիտասի մասին
կոմիտասի մասինկոմիտասի մասին
կոմիտասի մասին
 
Spanish Regular verbs- Present Tensen
Spanish Regular verbs- Present TensenSpanish Regular verbs- Present Tensen
Spanish Regular verbs- Present Tensen
 
6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space
6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space
6 Krister_Sernbo_Ekologigruppen_Fair Space
 
Tokyopop
TokyopopTokyopop
Tokyopop
 

Similar to GINI KATSAYISI ve UYGULAMADAKİ ÖRNEKLERİ

Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇
Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇ Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇
Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇ Ege University
 
Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In...
 Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In... Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In...
Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In...muhammet karanfil
 
TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...
TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...
TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...ERKANYILMAZ18
 
VALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSIS
VALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSISVALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSIS
VALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSISmuhammet karanfil
 
The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...
The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...
The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...muhammet karanfil
 
Ekonomik i̇stikrar
Ekonomik i̇stikrarEkonomik i̇stikrar
Ekonomik i̇stikrarsadettin
 
MAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptx
MAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptxMAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptx
MAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptxQueeneishaAnindyawin
 
Fonksiyonel gelir dağılımı
Fonksiyonel gelir dağılımıFonksiyonel gelir dağılımı
Fonksiyonel gelir dağılımıBurhanettin NOĞAY
 
Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...
Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...
Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...Fatma ÇINAR
 
Küresel Endeks Tuzakları
Küresel Endeks Tuzakları Küresel Endeks Tuzakları
Küresel Endeks Tuzakları Fatma ÇINAR
 
Ödemeler Dengesi ve Finans Piyasaları
Ödemeler Dengesi ve Finans PiyasalarıÖdemeler Dengesi ve Finans Piyasaları
Ödemeler Dengesi ve Finans PiyasalarıProf.Dr.Havva TUNC
 
Türkiye ekonomisine bir bakış son
Türkiye ekonomisine bir bakış sonTürkiye ekonomisine bir bakış son
Türkiye ekonomisine bir bakış sonProf.Dr.Havva TUNC
 

Similar to GINI KATSAYISI ve UYGULAMADAKİ ÖRNEKLERİ (20)

Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇
Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇ Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇
Türki̇ye’de Kayit Dişi Ekonomi̇
 
Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In...
 Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In... Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In...
Click to edit publication titleThe Effect Of Saving Deficit On The Middle In...
 
Meliha- Muhammet
Meliha- MuhammetMeliha- Muhammet
Meliha- Muhammet
 
MKaranfil
MKaranfilMKaranfil
MKaranfil
 
TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...
TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...
TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE YOKSULLUK SINIRI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ÖLÇ...
 
Ekonomide Denge Hali
Ekonomide Denge HaliEkonomide Denge Hali
Ekonomide Denge Hali
 
VALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSIS
VALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSISVALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSIS
VALIDITY OF TRIPLET DEFICIT HYPOTHESIS FOR TURKISH ECONOMY: TIME SERIES ANALYSIS
 
Muhammet-Cüneyt
Muhammet-CüneytMuhammet-Cüneyt
Muhammet-Cüneyt
 
İsmail-Kadir-Muhammet
İsmail-Kadir-Muhammetİsmail-Kadir-Muhammet
İsmail-Kadir-Muhammet
 
Mustafa-Muhammet
Mustafa-MuhammetMustafa-Muhammet
Mustafa-Muhammet
 
The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...
The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...
The Effect of Money Supply on the Inflation the Period between 1980-2013 in T...
 
ismail-muhammet
ismail-muhammetismail-muhammet
ismail-muhammet
 
Ekonomik i̇stikrar
Ekonomik i̇stikrarEkonomik i̇stikrar
Ekonomik i̇stikrar
 
MAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptx
MAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptxMAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptx
MAKROEKONOMİNİN TEMELLERİ MIKROEKONOMI .ptx
 
Fonksiyonel gelir dağılımı
Fonksiyonel gelir dağılımıFonksiyonel gelir dağılımı
Fonksiyonel gelir dağılımı
 
Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...
Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...
Popüler, Etkili ama Hatalı: KÜRESEL SİSTEMDE ENDEKS TUZAKLARININ R TABANLI GR...
 
Kişisel gelir dağılımı
Kişisel gelir dağılımıKişisel gelir dağılımı
Kişisel gelir dağılımı
 
Küresel Endeks Tuzakları
Küresel Endeks Tuzakları Küresel Endeks Tuzakları
Küresel Endeks Tuzakları
 
Ödemeler Dengesi ve Finans Piyasaları
Ödemeler Dengesi ve Finans PiyasalarıÖdemeler Dengesi ve Finans Piyasaları
Ödemeler Dengesi ve Finans Piyasaları
 
Türkiye ekonomisine bir bakış son
Türkiye ekonomisine bir bakış sonTürkiye ekonomisine bir bakış son
Türkiye ekonomisine bir bakış son
 

GINI KATSAYISI ve UYGULAMADAKİ ÖRNEKLERİ

  • 1. GINI KATSAYISI ve UYGULAMADAKİ ÖRNEKLERİ Armağan ŞAHİN* Özet Bu çalışmada,ekonomi alanında ülkeler arasında oluşan gelir farklılıklarının ortaya konulmasında kullanılan “Gini Katsayısı” verilen örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır.Konu itibarıyla,önce gelir ve gelir dağılımından başlanarak ardından Türkiye İstatistik Kurumu’nun kullandığı gelir dağılımı araştırma yöntemleri üzerinde durulmuş ve konu hakkında dünya çapında yapılan bazı çalışmalar paylaşılmıştır. Abstract In this study,it is explained that the tool for estimating the countries’income inequilities which is “Gini Coefficient” with related examples.First part of the study indicates the income and its calculation kinds used by Turkish Statistical Institute and then it is given some of the studies used Gini Coefficient in worldwide. *Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F İktisat bölümü İktisat Teorisi dalı doktora adayı
  • 2. 2 Gelir Dağılımı Nedir ? Neden önemlidir ?1 Milli ekonomide belirli bir dönemde genellikle bir yılda, yeniden yaratılan mal ve hizmet değerlerinin toplamıdır.Gelir dağılımı,bir ülkede belirli dönemler içinde yaratılan gelirin fertler,hanehalkları ve üretim faktörleri arasında bölünmesidir. Bir ülkede, belirli bir sürede üretilen mal ve hizmetlerin değerlerinin toplamının para ile ifadesi olan gayri safi milli hasıla veya bir başka görüşile milli gelir ne kadar büyük ise, o ülkede yaşayanların tüketim imkanları o ölçüde büyüktür denilebilir. Ancak, milli gelirin büyük olması, eğer gelir dağılımında dengesizlikler mevcut ise, söz konusu toplumun tüketim seviyesinin yüksek olduğunu ifade etmez. Bunun tersi, bazı ülkelerde kişi başına düşen gelir düşük olmasına karşın, bu ülkeler daha yüksek bir tüketim seviyesinde bulunabilmektedirler. iktisat teorisi milli gelirin elde edilmesinden çok, onun kimlere, nasıl ve ne şekilde dağıtılacağı sorunu ile ilgilenmektedir. Diğer bir deyişle, gelir dağılımı gelir eşitsizliği ile sosyal ve ekonomik kurumlar arasındaki ilişkinin belirlenmesini sağlar. Gelir dağılımı sosyal adalet ve eşitlik kavramlarıyla yakından ilgili bir kavram olup, gelir dağılımındaki eşitsizlikler genel ekonomik eşitsizliklerin önemli göstergelerinden biri olduğu için gelir dağılımı ile ilgili bilgiler, çeşitli sosyal sistemleri, sosyal adalet ve eşitlik kıstaslarına göre değerlendirilmesini sağlar. Politik olarak yorumlanacak olursa da, bir demokrasinin iyi işleyebilmesinin temel şartının gelir eşitliği olduğu şeklinde bir yorum yapılabilir. Bir ülkede, sosyal ve ekonomik kararların alınmasında gelirin ne şekilde dağıldığının bilinmesi sermaye birikimi ve sosyal yapının iyileştirilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Gelir Dağılımı Hesaplama Yöntemleri Nelerdir? Gelir dağılımlarını ölçmede aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır.Bu çalışmada sadece Gini Katsayısı üzerinde durulacaktır.Yöntemler;(Kaynak:TÜİK,Sorularla Resmi İstatistikler-6)  Değişim Aralığı,  Aralık Ölçüsü,  Göreli Ortalama Sapma,  Standart Sapma, Varyans, Logaritmik Varyans,  Değişim Katsayısı,  Gini Katsayısı,  Yüzde Payları,  Lorenz Eğrisi,  Pareto Katsayısı ve,  Atkinson Eşitsizlik Ölçüsü’dür. 1 Tüketim Harcamaları, Yoksulluk ve Gelir Dağılımı Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi - 6
  • 3. 3 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hangi Gelir Dağılımı Ölçütlerini Hesaplamaktadır? Gini katsayısı : Lorenz eğrisine bağlı ve eğri ile köşegen arasında kalan alanın, köşegenin altında kalan toplam alan oranına eşittir. Bu oran büyüdükçe, dağılımdaki eşitsizlik artıyor demektir. Gini ölçüsü "0 ile 1" arasında değişir. Bir toplumda, gelir adaletli olarak paylaşılmışsa, Gini katsayısı "0"a eşit, toplumdaki gelirleri yalnız bir kişi almışsa, Gini katsayısı "1" e eşit olmaktadır.2 Yüzdelik gelir dilimleri : Hanehalkları kullanılabilir hanehalkı gelirine veya hanedeki tüm fertler eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirlerine göre küçükten büyüğe doğru sıralanarak; 20 gruba bölünerek yüzde 5’lik, 10 gruba bölünerek yüzde 10’luk veya 5 gruba bölünerek yüzde 20’lik hanehalkı/fert grupları oluşturulmaktadır. Bu grupların toplam gelirden aldıkları paylar gelir dağılımı eşitsizliği hakkında bilgi vermektedir.3 Yüzde paylar (P80/P20) : Yüzde payları göstergesi (P80/P20), yüzde 20’lik hanehalkı dilimlerinde 5. yüzdelik dilimin toplam gelirden aldığı payın, 1. yani en düşük gelir diliminin toplam gelirden aldığı paya bölünmesi ile elde edilmektedir. Böylece zaman içinde en zenginler ile en fakirlerin gelirden aldıkları payların değişimini izlemek mümkün olabilmektedir. Bu oranın büyük çıkması eşitsizliğin giderek arttığını, küçük çıkması ise aksini ifade etmektedir. Lorenz eğrisi : Lorenz eğrisi, gelirin nüfusa dağılımındaki eşitsizliği göstermekte kullanılan grafiktir. Eğri, bir karenin köşegenini uç noktalarda keser. Karenin dikey kenarında gelirin birikimli payları yatay kenarında ise nüfusun birikimli payları yüzde olarak gösterilir. Köşegen doğru, gelirin nüfus arasında eşit dağılımını (mutlak eşitlik) gösterir. Lorenz eğrisi köşegenden uzaklaştıkça, gelir dağılımındaki eşitsizlik artmaktadır. Gelir Dağılımı Üzerine Yapılan Bazı Çalışmalar 1. Türkiye’de Gelir Dağılımının Toplanma Oranı(Gini Katsayısı) ile Analizi4 Ünlü iktisatçı Simon Kuznets her ne kadar ekonomik gelişme evrelerinin başlangıç aşamalarında gelir adaletsizliğinin olabileceğini ancak daha sonraki süreçlerde ekonomik büyüme ile birlikte bu sorunun giderileceğini ifade etmiş olsa da Sanayi Devrimi’nden bu yana küresel ekonomi bütünsel olarak büyümüş ancak gelir dağılımındaki eşitsizlikler ortadan kalkmamıştır. Gelir dağılımında eşitsizlik sorunu Türkiye açısından da güncelliğini sürekli olarak koruyan sorunlardan biridir. Muhtelif tarihlerde yapılmış incelemeler kişisel, fonksiyonel, bölgesel ve benzeri kriterler açısından Türkiye’de dengesiz bir gelir dağılımı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada söz konusu incelemelerden elde edilen bulgular genel olarak irdelenmiş, ardından 2002 yılından itibaren TÜİK tarafından yapılan araştırma 2 “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması (Kesit) 2011 Mikro Veri Seti” 3 http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2011/turkce/metaveri/tanim/gelir-daggiiliimii-essitsizlik- oelccuetleri/index.html 4 Cem Doğan,Murat Tek, Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, Güz 2007, Cilt:3, Yıl:3, Sayı:2, 3:93-119
  • 4. 4 sonuçları Toplanma Oranı Yöntemi kullanmak suretiyle analiz edilmiştir. Toplanma Oranı Yöntemi gelir, sermaye, toprak gibi iktisadi faktörlerin bireyler arasında eşit dagılıp dagılmadıgının ölçümüne olanak sağlayan bir yöntemdir. Yöntemin kullanımı için gelir ve hale halkı gelirlerine ilişkin toplanma serileri oluşturulmuş, ardından toplanma oranları hesaplanmıştır. Buna göre Türkiye’de 2002 – 2005 yılları arasında gelir dağılımındaki eşitsizliklerin göreli olarak azaldığı ancak gelir adaletsizliklerinin hala önemli bir sorun olarak varlığını koruduğu görülmektedir. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye ekonomisi açısından uzun yıllardır yapısal karakterli bir sorun olan gelir dağılımı eşitsizlikleri göreli bir düzelme içerisindedir. Çünkü gerek hanehalkı gerekse de fertler açısından bulunan toplama oranı değerleri 0,5’in altında seyretmektedir. Bilindiği üzere gelir dağılımındaki eşitsizlikleri gidermenin en önemli yollarından biri işsizliğin bir sorun olmaktan çıkarılmasıdır. Öte yandan 2000’li yılların hemen başında yaşanan iki büyük ekonomik krizin ardından sistemin sürdürülebilir olmaktan çıkması sonucu özellikle kamu maliyesi açısından zorunlu olarak sağlanan disiplin ekonominin geneli açısından göreli bir iyileşme süreci ortaya çıkarmış ve gelir dağılımındaki dengesizlikler de bu dönemde düşme trendi içerisine girmiştir. Sonuç olarak AB’ ye üyelik statüsünü elde etmiş bir ülkenin gelir dağılımındaki eşitsizlikleri göreli olarak azaltmış olsa da daha fazla yol kat etmesi gerektiği ve gelir dağılımındaki eşitsizlikleri gidermeye yönelik daha bütünlüklü ve geniş kapsamlı politikalara gereksinim duyduğu açıktır. 2. Çin’deki Gelir Dağılımı Adaletsizliği Üzerine Yapılan Çalışma5 Çin’in dünya nüfusunun dörtte birini oluşturması,gelirlerdeki değişim ve gelir adaletsizliği küresel gelir adaletsizlik araştırmalarına konu olmaktadır. Milanovic’in 2002 yılında yapmış olduğu çalışma Çin’deki kır ve kent nüfusu arasındaki gelir adağılımı farklılıklarının temelde gelir artışlarında Gini katsayısındaki 1988 ve 1993 yıllarında sırasıyla 62.8’den 66.0’ya ulaştığını göstermektedir.Bu da bizlere gelirin dağılımındaki iyileştirmelerin sadece sözkonusu ülkede değil,aynı zamanda küresel çapta da önemli bir gösterge olduğunu belirtmektedir.Çin’de gelir dağılımını ölçmede kullanılan iki adet gelir dağılımı bilgi kaynağı vardır.Bunlar sırasıyla ankete dayalı bilgi ve gruplandırılmış bilgilerdir. Çalışmada ayrıca Weibull ve Theil testlerinden de yararlanılmıştır.Bu çalışmanın amacı,geliştirilen gelir dağılımı araştırma metodlarının gruplandırılmış veri seti ile ne derecede ölçüşüp ölçüşmediğidir.Bunu gerçekleştirmede gelir dağılımının eşit paylaşılıp paylaşılmadığını gösteren Gini Katsayısı’ndan da yararlanılmıştır.Gini katsayısı sıfır ile bir arası bir değer almakta ve 1’e yaklaştıkça gelir dağılımı dengesizlikleri artmaktadır. Çalışmada Çin İstatistiksel Yıllık’ının 2000 ile 2004 yılları arasında elde ettiği kır ve kent nüfusu verileri kullanılmıştır.Gelir dağılımında ise 1987,1995 ve 2002 yıllarının yer aldığı bir çalışma verilerine göre,her yüzdelik dilim için gelir seviyesi,ulusal ortalamanın bir oranı olarak ifade edilmektedir.Bu da mutlak gelir ölçütleri üzerinde genel enflasyon seviyesinin etkisini ortadan kaldırmıştır. 5 Duangkamon Chotikapanich,D.S. Prasada Rao, Kam Ki Tang : “Estimating Income Inequality in China Using Grouped Data and the Generalized Beta Distribution”
  • 5. 5 Uygulanan metodoloji bakımından öncelikle kır ve kent nüfus gruplarına uyan beta-2 ve Weibull dağılımı seçilmiştir.Kent nüfusu için “Genelleştirilmiş Momentler Metodu” yaklaşımı kullanılmış,kır nüfusu içinse “Weibull Dağılımı” kullanılmıştır.İkinci aşamada gelir dağılımları gruplara göre ayrılmış ve son aşamada da “Gini Katsayısı” ve “Lorenz Eğrisi” kullanılarak gelir dağılımı araştırılmıştır. Çalışma sonucu elde edilen verilerin ışığında,bazı sonuçlara varmak mümkün olmaktadır.Çalışmamızı Gini katsayısı bakımından değerlendirecek olursak bu sonuçlar aşağıda verilen tabloya göre şu şekilde ifade edilebilir; Tablo 1. Yukarıdaki tabloya göre gelir dağılımının adaletsizliğinin arttığı dönemin,yani Gini katsayısının en yüksek olduğu dönemin 1980’lerde olduğu gözlenmektedir.Bu dönemin aynı zamanda Çin’de yapılan ve temelinde yerleşik köylülerin toprak ve finansal varlık ediniminlerine ilişkin reform dönemine denk gelmesi son derece ilginçtir(Yang et al. 1992).Aynı zamanda sözkonusu ülkede tarımsal nüfusun yoğun olarak yaşadığı köylerde gelir dağılımı eşitsizliğinin göreceli olarak büyük olduğu yıl 1985 yılıdır.Sözkonusu yılda kırsal nüfüs için Gini katsayısı 0.2995 iken kentsel nüfus için araştırma sonucu elde edilen katsayı 0.1665’tir.Bu denli geniş Gini katsayısının elde edilmesinin nedeni eyaletlerarasındaki kırsal bölge gelir eşitsizlikleridir.Bununla birlikte,gelir eşitliklerine ilişkin yapılan araştırmada kırsal nüfusa oranla kentsel nüfusta Gini katsayısı bakımından zıt bir durumun varlığı gözlenmektedir. 3. Bahreyn’deki Gelir Dağılımı ve Eğitim Eşitsizliği Üzerine Yapılan Çalışma6 Günümüzde ekonomistlerin ve ekonomi çevrelerinin ilgisini çeken gelir dağılımı konusu bu çalışmada gelir dağılımı ve eğitim alanındaki eşitsizleri ortaya koymak amacıyla çeşitli incelenmiştir.Bunlardan en önemlileri eğitim ve öğretim olarak karşımıza çıkmaktadır. Sözkonusu ülkedeki bölgesel gelir farklılıkları ailelerin çocuklarına eşit eğitim hakkı vermeleri önündeki en büyük engeli oluşturmaktadır.Bu da ileride eğitim talep ve arzında sapmalara yol açacaktır.Yapılan çalışma,yetkililerin fakir ailelere kıyasla görece refah seviyesine sahip ailelere eğitimi ulaştırma bakımından daha fazla çaba sarf ettiklerini ortaya koymaktadır. 6 “An Analysis of Income Inequality and Education Inequality in Bahrain”, Hisham H. Abdelbaki
  • 6. 6 Sözkonusu çarpıklık başka bir şekilde ifade edilebilir;düşük gelir seviyesindekler zamanla eğitime daha az talep gösterecekler ve bu da beraberinde iş bulma konusunda sorun yaratacaktır.Giderek daha az sayıda ve kalitede iş bulabilen bu grubun gelecekteki gelirlerinde de,zengin ve refah seviyesi yüksek kesme göre azalma meydana gelecektir.Tam tersi durum refah seviyesi yüksek kesim için geçerlidir; yüksek gelir seviyesindekler zamanla eğitime daha fazla talep gösterecekler ve bu da beraberinde iş bulma konusunda avantaj yaratacaktır.Giderek daha fazla sayıda ve kalitede iş bulabilen bu grubun gelecekteki gelirlerinde de,zengin ve refah seviyesi düşük kesme göre artış meydana gelecektir.Bunun sonucu olarak iki kesim arasındaki gelir farklılıklarında artış meydana gelecektir.Sözkonusu ülke için yapılan Gini katsayısı eğitim alanında şu tabloyu ortaya koymaktadır7; Tablo 2. Yukarıdaki tabloya göre(yüzdelik veri seti),Gini katsayısında 1980-2006 yılları arasında azalma trendi gözlenmektedir.Sözkonusu katsayısı 1980 yılında 63.1’den 1983’te 60.8’e,1994/1995’te 48.5’ten 2000 yılında 44.3’e ve 2005/2006’da 40’a gerilemiştir.Fakat bu oranlara rağmen yine de Gini katsayısı yüksek olup,ailelerarası gelir farklılıkları eğitime olan talebi etkilediğinden görli gelir farklılıları meydana gelmektedir. Bahreyn’de gelir dağılımı adaletsizliklerinin belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada şu bulgulara rastlanmıştır;  Aile reisinin eğitim seviyesi ile aile geliri arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır.  İkinci olarak mevcut gelir adaletsizlikleri beraberinde eğitim alanında birtakım eşitsizlikleri de getirmekte ve de sözkonusu sorun gelecek kuşaklara yansımaktadır.  Üçüncü olarak,Bahreyn’de 1980 ile 2006 yılları arasında eğitime katılımda düşmeler yaşanmıştır. 7 Source: Thomas, Wang,and Fan (2001) for years 1980 and 2000, the authorfor other years.
  • 7. 7  Son olarak ülkedeki eğitim alanındaki eşitsizlikerin temelinde eğitim masraflarındaki farklılıklar,farklı yönetim altındaki özel okulların varlığı ve farklı eğitim harcamaları yatmaktadır. 4. Türkiye,Bazı Güney Avrupa Ülkeleri ile OECD Ülkeleri Arasında Yapılan Gelir Eşitsizliği Çalışması8 OECD(Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) ülkeleri arasında 2011 yılında yapılan bir çalışmaya göre,üye ülkelerin en zengin yüzde onluk kısmının aldığı gelir,en fakir yüzde onluk ülkelerin aldığı gelirin dokuz katıdır.Hatta sözkonusu oran ülkemizin de içinde bulunduğu ve İsrail,Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerin yer aldığı dilimde 14 kata kadar çıkmaktadır. 1980’lerin ortalarında gelir eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı OECD ülkeleri için ortalama olarak 0.29 değerini almıştır.2000’lerin sonunda bu oran yaklaşık yüzde on artarak 0.31 olmuştur.Buna karşın Türkiye Belçika,Fransa,Macaristan ve Yunanistan’ın da aralarında bulunduğu ülkelerle birlikte Gini katsayısının fazla artış göstermediği ülkeler içinde yer almıştır. Çalışmada 1975 ve 2000 yılları arasında aşağıdaki tablo ışığında şu bulgulara rastlanmıştır; 8 “An Overview of Growing Income Inequalities in OECD Countries: Main Findings”,OECD 2011
  • 8. 8 Tablo3.Yukarıdaki tabloya göre,Türkiye 1985-1995 arası dönemde Gini katsayısı bakımından arta bir değere sahiptir.Bunun anlamı Türkiye’de bölüşülen gelirin sözkonusu veri yıllar için adil dağıtılmadığıdır.Fakat 1995 yılından sonra ülkedeki parasal reform hareketleri ve ekonomideki iyileşmenin de beraberinde getirdiği olumlu hava Gini katsayısında gözle görülür bir düşüşe neden olmaktadır.1995 yılında 0.48 değerle zirve yapan katsayı,2005-2010 arası dönemde 0.40’lara kadar düşmüştür.
  • 9. 9 Yukarıdaki tabloda,TÜİK’in 2006-2012 yılları arasında Türkiye’de gelir dağılımına ilişkin yapmış olduğu çalışma yer almaktadır.Bu çalışmaya göre 2012 yılında gelirin bir önceki yıla göre daha adil dağıldığını görmek mümkündür.Çünkü gini katsayısı 0,404’ten 0,402’ye gerilemiştir.Bölge bazında bakıldığında aynı yıl için Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Gini Katsayısı’nın en düşük değeri aldığı gözlenmektedir.Bu da bize,gelir dağılımının 9 Kaynak: TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2006-2012 EK 1.TÜRKİYE BÖLGELERİ ve GINI KATSAYILARI9 Gini katsayısı-Gini coefficient 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Türkiye- Turkey 0,428 0,406 0,405 0,415 0,402 0,404 0,402 Kent-Urban 0,415 0,394 0,395 0,405 0,389 0,394 0,391 Kır-Rural 0,406 0,375 0,378 0,380 0,379 0,385 0,377 İBBS, 1. Düzey - SR, Level1 TR1 İstanbul-Istanbul 0,375 0,346 0,362 0,363 0,373 0,371 0,384 TR2 Batı Marmara-West Marmara 0,350 0,321 0,331 0,361 0,360 0,365 0,356 TR3 Ege-Aegean 0,426 0,376 0,387 0,381 0,387 0,397 0,382 TR4 Doğu Marmara-East Marmara 0,392 0,393 0,335 0,368 0,341 0,326 0,344 TR5 Batı Anadolu-West Anatolia 0,413 0,379 0,402 0,408 0,367 0,374 0,369 TR6 Akdeniz-Mediterrannean 0,421 0,418 0,387 0,403 0,397 0,404 0,407 TR7 Orta Anadolu-CentralAnatolia 0,342 0,328 0,339 0,395 0,362 0,366 0,360 TR8 Batı Karadeniz-West BlackSea 0,372 0,360 0,366 0,382 0,348 0,335 0,338 TR9 Doğu Karadeniz-East BlackSea 0,378 0,346 0,365 0,359 0,327 0,327 0,309 TRA KuzeydoğuAnadolu-North East Anatolia 0,381 0,405 0,436 0,407 0,404 0,390 0,393 TRB Ortadoğu Anadolu-CentralEast Anatolia 0,404 0,397 0,405 0,415 0,417 0,427 0,386 TRC GüneydoğuAnadolu-South East Anatolia 0,396 0,366 0,395 0,411 0,404 0,396 0,375 P80/P20 - S80/S20 Türkiye- Turkey 9,5 8,1 8,1 8,5 8,0 8,0 8,0 Kent-Urban 8,6 7,5 7,5 7,9 7,3 7,4 7,2 Kır-Rural 8,3 6,9 6,8 7,2 7,1 7,4 7,2
  • 10. 10 bölgeye göre en adil olarak bu bölgede dağıldığını gösterir.Gelir dağılımının sözkonusu yıl için en adaletsiz dağıldığı bölge ise 0,407’lik Gini katsayısıyla Akdeniz Bölgesi’dir. KAYNAKÇA  TÜİK,Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2006-2012  “An Overview of Growing Income Inequalities in OECD Countries: Main Findings”,OECD 2011  Thomas, Wang, and Fan (2001) for years 1980 and 2000, the author for other years.  “An Analysis of Income Inequality and Education Inequality in Bahrain”, Hisham H. Abdelbaki  Duangkamon Chotikapanich,D.S. Prasada Rao, Kam Ki Tang : “Estimating Income Inequality in China Using Grouped Data and the Generalized Beta Distribution”  “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması (Kesit) 2011 Mikro Veri Seti”  http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2011/turkce/metaveri/tanim/gelir- daggiiliimii-essitsizlik-oelccuetleri/index.html  Cem Doğan,Murat Tek, Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, Güz 2007, Cilt:3, Yıl:3, Sayı:2, 3:93-119  Tüketim Harcamaları, Yoksulluk ve Gelir Dağılımı Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi- 6