Hasankeyf Köprüsü

1116

Hasankeyf kent merkezine girişte yer alan köprü, Dicle ırmağı üzerindedir. Günümüze bazı mimari elemanları ulaşan yapı, ilk yapıldığı dönem itibariyle ihtişamlı bir anıt olduğu izlenimini vermektedir. Köprü taş ve tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir.

Köprünün Hasankeyf merkezine doğru yönelen kısmı güneyde kayalıkların üzerine oturmaktadır. Döneminin en büyük köprülerinden birisi olan yapı, dört ya da beş büyük açıklıktan oluşuyordu. Bu açıklıklardan ortada olanı en genişidir. Ortadaki bu açıklığın açılır kapanır ahşap bir köprü şeklinde olduğu ile ilgili tarihi kaynaklarda bilgiler bulunmaktadır. Günümüzde köprünün su içindeki ayakları ile kemer açıklığının bir tanesi mevcuttur. Köprünün ayaklarından iki tanesi su içindedir.

Diğer ayaklardan birisi ırmağın kıyısında birisi ise karada kalmıştır. Ancak taşkın mevsiminde ayakların tamamı su içindedir. Ayakların membaa tarafında üçgen sel yaranlar görülür. Mansap tarafında ise dairevi kesitli topuklar yukarı doğru daralmaktadır. Köprünün duvar örgüsünün içinde moloz taş harç karışımından oluşan dolgu duvar tekniği görülmektedir. Köprünün sağlam olan kemeri iki merkezli sivri kemerdir. Tabliye bölümünün bir bölümü bahçe haline getirilmiş, Bir bölümünde ise köprünün özgün mekanlarına ait izleri görülmektedir. Köprünün her iki yakasında köprüden geçiş ücreti almak için odalar olduğu bilinmektedir. Buradaki kalıntıların bu odalara ait olabileceği düşünülmektedir.

13.yy. yazarlarından ibni Şedad'ın verdiği bilgilere göre köprünün ortadaki kemer açıklığının üzerinde ahşap bir bölüm bulunuyordu. Burası düşman saldırısı sırasında açılır kapanır bir hale getiriliyordu. Böylece köprü, kentin savunmasının bir parçası haline getirilmiştir. Saldırı sırasında köprüdekiler köprünün altında bulunan odalara ve dehlizlere sığınıyorlardı. Kente gelen bazı seyyahlar köprünün ortasındaki bu açılır kapanır boşluklu geçit hakkında bilgiler vermiştir. Barbaro köprü üzerinde bir açıklık bulunduğuna işaret etmektedir. Köprünün yıkılmasına gerekçe olarak da bu orta açıklığın köprünün statiğini bozması gösterilmektedir. Bölgeye gelen seyyahlar köprü ayakları üzerinde hayvan tasvirleri bulunduğunu belirtmektedir. Bu tasvirlerin Cizre köprüsündekiler gibi Zodiak tasviri olduğu düşünülmektedir.

Köprünün üzerinde herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. İbni Havkal'a göre köprü H.510 M.l 16 yılında Artukoğullarından Fahreddin Karaaslan tarafından yaptırılmıştır. Bu dönemde Artukoğlu hükümdarı Davud, Selçuklulara bağlı olarak hüküm sürmektedir. Köprünün batıda bulunan günümüze sağlam halde ulaşan kemerli bölümünün yıkıldıktan sonra 15.yy. Akkoyunlular tarafından yenilendiği düşünülmektedir.