Bren Brown-I Thought It Was Just Me But It Isn T 2 TR

18.08.2017 Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.
htm
G r sayfas
Tel f Hakk Sayfas
thaf
Teekkr
GR
BR - Anlamak Utan
K - Utantan Kayplama ve Empat Gc
- B r nc Element: Utancy Tanma ve Tet kley c ler m z Anlama
DRT - k nc Eleman: Kr t k Farkndaln Uygulanmas
Be nc Blm - nc Eleman: Uzanyor
ALTI - Drdnc Elemet: Konuma Utan
YED - Korku Kltrnde Cesaret Uygulanmas
Sek z nc - B r Kltr Suunda efkat Uygulanmas
NINE - Balant Kesme Kltrnde Balanty Uygulamak
TEN - Balant Kltr Yaratmak
NERLER, KAYNAKLAR VE REFERANSLAR
INDEX
yazar hakknda
f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 1/146

18.08.2017 Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm
er k Tablosu s
Balk Pag e Copyr ght Pag e Ded cat o n Acknowledgement s GR N
BR - Anlama Sham e K - Utan Esnekl k ve Empat Gc y - B r nc Eleman: Shame tanma ve Ou

anlama r Tet k s DRT - k nc Eleman: Uygulanm Kr t k farkndal lar BE - nc Element: Ou Ulama
t ALTI - Drdnc Element: Konuma Sham e YED - FEA b r Kltrde Prat Cesaret r SEKZ - b r Kltr
blam nde efkat Prat e D sconnect o b r Kltrde Prat Connect on - DOKUZ n TEN - Connect o b r
Kltr oluturma n
NERLER, KAYNAKLARI VE REFERANS S INDE X autho Hakknda r

GOTHAM KTAPLARI Pengu n Group (USA) Inc. tarafndan yaynland 375 Hudson Street, New York, New
York 10014, ABD Pengu n Group (Kanada), 90 Egl nton Avenue East, Su te 700, Toronto, Ontar o M4P 2Y3,
Kanada (Pearson Pengu n Canada Inc' n b r blm .); Pengu n Books Ltd, 80 Strand, Londra WC2R 0RL,
ng ltere; Pengu n Ireland, 25 St Stephen's Green, Dubl n 2, rlanda (Pengu n Books Ltd'n n b r blm);
Pengu n Group (Avustralya), 250 Camberwell Road, Camberwell, V ctor a 3124, Avustralya (Pearson Austral a
Group Pty Ltd'n n b r blm); Penguen Books Ind a Pvt Ltd, 11 Topluluk Merkez , Panchsheel Park, Yen
Delh -110017, H nd stan; Pengu n Grubu (NZ), cnr Havadan ve Rosedale Yollar, Albany, Auckland 1310,
Yen Zelanda (Pearson Yen Zelanda Ltd'n n b r blm); Pengu n Books (Gney Afr ka) (Pty) Ltd, 24 Sturdee
Avenue, Rosebank, Johannesburg 2196, Gney Afr ka Pengu n Books Ltd, Kaytl Of sler: 80 Strand, London
WC2R 0RL, ng ltere Gotham Books, Pengu n Group (ABD) Inc.' n b r blm tarafndan yaynland. lk
basm, ubat 2007 Copyr ght 2007 by Bren Brown Tm haklar sakldr. "Shame" 1988, Vern Rutsala
tarafndan yazarn zn yle yen den basld. Gotham Books ve gkdelen logosu, Pengu n Group (USA) Inc.
rket n n t car markalardr. KONGRESN KONTROL KTAPLAMA-YAYIN VERLER Brown, C. Bren
Ben sadece ben olduumu dnmtm: kadnlar utan kltrne g ve cesaret kazandrd / Bren Brown . s.
sant metre. EISBN: 978-1-436-27839-3 1. Kadn Ps koloj s . 2. Utan ver n. I. Balk. HQ1206.B765 2007
152.4'4082-dc22 2006026945 Yukarda bel rt len tel f haklar altndak haklar snrlamakszn, bu yaynn
h b r ksm, Tel f hakk sah b n n ve bu k tabn yaymcsnn nceden yazl zn olmakszn (elektron k,
mekan k, fotokop , kayt veya baka yollarla) herhang b r ek lde veya herhang b r b mde let lemez veya
alnma s stem ne sokulamaz veya let lemez . Bu k tabn nternet zer nden veya baka yollardan yayncnn
zn olmakszn taranmas, yklenmes ve datm yasa ddr ve kanunen cezalandrlr. Ltfen sadece yetk l
elektron k srmler satn alnz ve tel f hakkyla korunan materyaller n elektron k korsanlna katlmaynz
veya tev k etmey n z. Yazarn haklarna olan deste n z takd r ed l yor. Yazar, yayn srasnda doru telefon
numaralarn ve nternet adresler n sunmak n her trl abay gsterd ; ancak ne yaync ne de yazar, Veya
yayndan sonra ortaya kan de kl kler n. Ayrca, yaync, yazar veya nc taraf Web s teler veya
er kler zer nde herhang b r kontrol sah b de ld r ve herhang b r sorumluluk kabul etmez.
Http://us.pengu ngroup.co m
KADIN KM INSPIRE M N E annem
Kzkardeler m kzm arkadalarm retmenler m renc ler m kzkardeler m sosyal h zmet uzmanlar
sanatlar ve akt v stler aratrmac ve yazarlar bu yapmak n h kayeler n paylaan kadnlar e
KATKISI S
W Bu k tab r t ng temelden hayatm de t rd . Her zorlatnda, bu k taba katkda bulunan aratrma
katlmclarn ve utan anlaym dndm. Hkmetler n sadece h kayeler yle drst ve doru olma sz
zer ne nanlarna dayal cesurca paylatlar. Herkes kend renmek n korkularn gnl rahatyla
kucaklad. Onlara yeter nce teekkr edemem. tenl kle, bu k tabn katklarnn ruhunu, almalarn ve
b lgel n onurlandrdklarn umuyorlar.
H kayeler n z ben mle paylaan kadnlarn yan sra, bu srele hem k sel hem de meslek olarak bana destek
olan nsanlara olaanst borlar borluydum ve bu hayata ge rmeye yardmc oldum. K sel olarak, bunu
kocam Steve' n sevg s , deste ve cesaret olmadan yapamazdm. Ben m kab l yet me olan nancm, eser me
olan saygs ve a leme olan ball kes nl kle devam ett m. Ne har ka b r baba olduuna ve ben gldrme
kab l yet nden dolay da m nnettarm.
ocuklarm Ellen ve Charl e, hayatm ak ve kahkahayla dolduruyorlar. Bana lham ver yorlar, topraklanm
tutuyorlar ve kend m ok c dd ye almam zorlatryorlar.
Pek ok farkl ek lde, bu alma a lem olmadan mmkn olmazd. Onlarn en byk armaanlar bana
rett kler ve retmeye devam etmeler d r. Annem Deanne Rogers'dan cesaret, g ve az m hakknda
rend m. Babam Chuck Brown bana elet rel dnme, tartma ve akt v zm hed ye ett . Bu dersler doktoram
b t rme hayal m gereklet rmem ze yardmc oldu. Ve bu k tab yazarken. Annem n e Dav d ve babamn
orta Molly'ye a lem z kucaklamak ve hayatlarn b z mle paylamak n stekl olduun n teekkr eder m.
Ayrca, bana lham kayna olan bykannem Ellen' de kabul etmek st yorum. Onun ruhunu ve y l n
ben mle tamaya alyorum.

Karde m z Jason'a ve kz kardeler m Ashley ve Barrett'a zel b r yolculuk yapyoruz ve bunu s z nle
paylatnz n m nnettarm. Tar h m z, sevg m z ve kahkahalarm hayatmdak neml glerd r. Ashley' n
kocas olan M ke'e ve ben m gzel yeen m olan Amaya'ya a lem ze ok sev n duyduunuz n teekkr
eder m. Audrey, Jason'n karsna, burada olduun n mutluyuz-hep a len g b h ssett n.
Steve'le evlend mde har ka b r a ley m ras aldm. Corky ve Jack, B ll ve Jacob na, Memo, Bebo ve Dav d'e,
hayatm sen olmadan dnem yorum, sen ben m a lems n.
Hem meslektalarm hem de y arkadalarm olan nsanlarla almann olaanst b r ansm oldu. Ben bu
yolculuun her admn ben mle cmerte yrd sevg l dostum Charles K ley'e borluyum. Onsuz
yapamazdm. Arkadalarm, meslektalarm ve kz karde sosyal h zmet uzmanlarm Dawn Fey Hedgepeth,
Cheryl Dunn ve Beverly McPha l'e de zel teekkrler m borluyum. Uzmanlklarn ve deney mler
paylamaya stekl olmalar bu k taba byk katk salad. Sanatsal katklar n llstratr Dav d Rob nson'a
ve graf k tasarmc Don H eronymus'a teekkr etmek st yorum. Squ dz Ink Des gn'n Cole Schwe khardt' ve
DMLCo'nun Dan el Lev ne ve Mar an Mank n' n Web s tem ze verd kler destek ve yardmlarndan tr
teekkr etmek st yorum.
Har ka arkadalar ve rehberler tarafndan evrelenmes ok anslym. Angela Blanchard, Margar ta Flores,
Karen Holmes, Jean Latt ng, Ann McFarland, Barb Nowak, Susan Robb ns, Ruth g b kadnlarn hayatma ne
kadar ok dokunduunu b lmeler n salamak n bas t b r krann dnda b r yol olmasn d l yorum. Rub o,
Karen Stout, Susan Turell, Jody W ll ams ve Laura W ll ams.
Ayrca k sek n kurulula bal olmaktan anslym. lk olarak, Un vers ty of Houston Un vers ty Sosyal
alma Yksek Okulu'ndak faklte, personel ve renc lere teekkr etmek st yorum. B r sosyal h zmet
uzman ve bu renme topluluunun paras olmak gerek b r ayrcalktr. k nc s , Nobel Kadn G r mc s n
kabul etmek st yorum. Byle akllca ve mth akt v stler, akadem syenler ve bar yanllar le almaktan
dolay m nnettarm.
Kend me ve dnyaya bak b m m de t ren b r grup kadn, teekkr etmek sted m nc b r eylemc ve
akadem syenler grubu var. Annem, bana y rm yan bandayken Harr et Lerner'n " fke Dans" adl k tabnn
b r kopyasn verd . lk kurgu olmayan ps koloj k tabmd. Okumay ve "Yalnz de l m" d ye dndm
hatrlyorum. nc blmde k taplarn gcne ak oldum. retmenl e baladmda, an engel 'n n
Transgress'e ret m K tab'n yanmda her zaman yanmda tadm . Jean K lbourne'un K tab Can not Bu y
My Love, TV zlemek, derg okumak ve mz k d nlemek ekl m sonsuza dek de t rd m. Wellesley'dek Ta
Merkez 'ne, sosyal alma kar yer m balammda olmak sted m k y daha y anlamak n dndm. Hala
Mary P pher'n Rev v ng Ophel a adl k tabn kz arkadalarmla tm arkadalarm n alyorum ve yen k tab,
Dnyay De t rme Yazs , renc ler m n okumak zorundayz. Hayatm de t ren yazarlarn l stes
sonsuz; Bununla b rl kte, bu gl kadnlar kes nl kle en byk zlen m verm lerd r. Bunu daha y b r dnya
yapmaktan ve md kar yer m olann yolunu dverken onlara teekkr ed yorum.
Son olarak, bu eser n b r k tap hal ne get r leb lece ne nanan nsanlara -zell kle kabul etmed m eylere
teekkr etmek st yorum. B lgel k, drstlk ve denge b l nc n bu srece borlu olduum n menajer
Stephan e von H rschberg'e ten teekkrler m let yorum. Ed trm Er n Moore'a k tabmda yazdm
zgnlk, cesaret ve merhametten oluan b r kadnla almaktan ok ansl h ssed yorum-teekkr eder m.
Ayrca Gotham Books'da B ll Sh nker, Jess ca S ndler, L sa Johnson, Ashw n Ramaswamy ve perde arkasnda
bulunan sad k de t r c ler m tutarl cmleler hal ne get ren ve buruuk sayfalarmz gzel b r k tap hal ne
get ren d er m lletvek ller n de tanmak st yorum.
GR N
W tavuk nsanlar kel me duymak , utan Ben: genell kle k yantlar b r ne sah p utan le ne demek em n
de l m, ama ben bu konuda konumak stemed n b l yorum Ah, utan "veya. B l yorum y b l yorum ama
bundan bahsetmek stem yorum ". Utanl b r aratrmac olarak, bu konuda konumaktan ek nd k anlyoruz -
utan ok gl k bazen sadece utantan dolay utan duyuyoruz. Ancak yzlerce kadna hayatlaryla lg l
rportaj yapmak n alt yl ge rd kten sonra rend kler m unlar: Hep m z utan yaarz. Bu kes nl kle
evrensel b r duygu.

Az utanmay ve duygularmz, dnceler m z ve davranlarmz nasl etk led n anladmzda, hayatmz

boyunca o kadar ok g uyguluyor. Ancak, utan ve d nleme merhamet nden bahsetme cesaret n bulab l rsek,
yaama, sevme, ebeveyn, ve l k kurma b m m z de t reb l r z.
nsanlar, utan veren n, korkun travmalardan sa kurtulan tal hs z aznlklar n ayrldna nanmak sterler,
ancak bu doru de ld r. Utan hep m z n yaad b r ey. Ve en karanlk keler m zde utan duygusu g b
h ssett r rken, grn ve beden maj, annel k, a le, ebeveynl k, para ve , z h nsel ve f z ksel salk,
bamllk, c ns yet, c nsel l k ve c nsell k g b tm tandk yerlerde saklanmak e l m nded r. Yalanma ve
d n.
Bu k tap utan ve b na anlamak n b lg , anlay ve bel rl stratej ler sunar B z tamamen hale gelemez utan
d renc n . D renl utan; Ancak, d renc gel t reb l r z Utanc fark etmem z, yapy ynlend rmem z ve
deney mler m zden bymem z gerek yor. Grmeler n tes nde, utan duyarll yksek kadnlar ortak drt
unsuru paylat. Bu unsurlara utan esnekl n n drt unsuru olarak de n yorum. Utan ver c esnekl n drt
unsuru bu k tabn kalb d r. Utan ver c esnekl k hakknda daha fazla ey renece z ve bu unsurlar
uygulamaya baladka, utan-korku, sulama ve ayrlma yan rnler arasnda dolamaya balayab l r ve
el m zden gelen n en y s n yaamamz gereken cesaret, merhamet ve baa doru hareket edeb l r z , Otant k
hayatlar.
Kar yer m utan ve kadnlar, erkekler ve ocuklar zer ndek etk s n aratrmaya adadm. Kadnlarla yaptm
almamda her yatan, rktan, etn k kkenlerden ve yaam durumlarndan yz akn katlmcyla rportaj
yapma frsatm oldu. Ben de ger dndm ve hang stratej ler n etk l olduunu ve karlatklar engeller
renmek n bu k taptak baz stratej ler uygulayan altm kadnla tekrar grtm.
Utanlarn kend hayatmza etk s n n olduundan em n de lsen z, grmelerden baz trnak okumak yardmc
olab l r. Bu alntlarda, utan, korku ve kltrel beklent ler n karmak dokumasn grmeye balayab l rs n z.
"Seks ben mk yle kocam arasnda ok byk b r sorundur. Bazen har ka. Bazen beden m ve son on ylda ne
kadar de t n dnmeye balayacam. Pan k h ssetmeye baladm. Kafamda sah p olduum bu deallere
kar ben yargladklarn hayal ed yorum. Bu anlarda, kaybett m. B r dv seece m ya da kap elb seler m
ger alacam. "
"B r gn sokamdan mahalleye doru yola kyordum ve haf f b r gen adam dolu b r arabann yannda
durdum. Aryorlard ve glmseyerek duruyorlard. Glmsed ve hatta b raz kzard. Ardndan, h b r yerden,
en yakn arkadayla b rl kte arka koltukta oturan on be yandak kzm nlad, 'Geeez, Anne, onlara bakmay
kes. Sence ne flrt ed yorlar? Gerek ol!' Gzyalarn yeter kadar zor tutamadm. Nasl aptal olab l rd m k ?
"
"Aynaya kend m baktmda bazen y y m. Ama bazen man ve rk n gryorum. Nefes alab ld m g b
tamamen ez lm durumdaym. M demden hasta ve t ks nt duyuyorum. Sadece evde saklanmam n k mse
ben grmyor. "
"Krk b r yandaym ve derecem almak n okula ger dndm. Ne zaman konutuunu b lmed m zamann
yars - Sadece orada oturup kafam salak g b ban sallamaya balyorum. Sahte b r g b h ssed yorum, orada
olmayacak kadar akll de l m. Bu h sler zer me geld nde, kaybolmak st yorum. . . Gerekten, czdanm
tut, arkadan syrl ve asla ger dnmem. "
"Hayatm darda olduka y grnyor. Gzel koca, gzel ev, sev ml ocuklar-- btn pakette. nde baka
b r h kaye var. Bakalarnn ne dnd hakknda pek umursamaz olsaydk, boandk. B rb r m zle zar zor
konuuyoruz. Her k s de okulumuzda mcadele ed yor. Okula atlmamalarn salamak n bu lgnca
katklar okulumuza yaptrmalyz. Heps n b r arada tutmak g derek zorlayor. Her md ve sonra
arkadalarmn gere n baklarn grmes n b l yorum-zorundalar. Gerekten ben ncelerken h ssett mde
ben hasta ed yor "ded .
"Ben srekl b r anne olarak gryorum; Sank yaptm h b r ey doru ya da yeter nce y de l g b . En
kts d er anneler n sen yere braktdr. Baka b r annen n onaylamad b r bak ben ek rdee
gtreb l r. "

"K mseye get m eyler anlatmyorum - ben m n zlmemeler n veya ben m n farkl dnmemeler n
stem yorum. Gem m kend me saklamak daha kolay. Sadece gem m n sulanmak ya da yarglanmak
zer ne dnmek nefes m kaybetmeme neden oluyor "ded .
"K mse kocamla ne kadar kt eyler olduunu b lm yor-onun yannda kalmaktan daha azn ve benden daha
azn dneceklerd . Srekl yalan sylyorum ve rtbas etmek n h kayeler hazrlyorum. Yalan syled m
zaman, s ns ve utanyorum "
Tandk gel yor mu oumuz n, cevap evet. Utan evrenseld r. De en derecelerde, hep m z, b r toplumda
k m olduumuz konusunda rahat h ssetmek n mcadeley b l yoruz; bu toplumda kusursuz olma ve uyuma
nem ver yoruz. Ayrca, yarglanm veya gln h ssett m zde zer m ze ykanm duygusal dalgay da
b l yoruz. Bakma b m m z, almalarmz, ebeveynl k, paramz nasl harcadmz, a leler m z veya
kontrolmzn olmad hayat deney mler n . Ve b z herzaman aa nd ren veya yarglayan b r bakas de l;
En ac veren dolandrclk deney mler genell kle kend n zorlar.
Kabul ed lmek ve layk h ssetmek n ver len srekl mcadele acmaszdr. Herkes n beklent ler n
karlamamz, bakalarnn b z m n ne dndn dnmem z salamaya zamanmz ve enerj m z
koyuyoruz, sklkla fkel , kzgn ve korkulu h ssetmeye braklyoruz. Bazen bu duygular e doru ev r r z
ve kend m z b zde kt olduumuza kna eder z ve belk de umutsuzca korktuklarmzn redd n haked yoruz.
Dar kardmz d er zamanlarda - aka h b r neden olmadan ortaklarmza ve ocuklarmza barrz
veya b r arkadanza veya meslektanza kesme ner s get r r z. Her k durumda da, sonunda, b tk n h ssett k,
boulmu ve yalnz kalacaz.
Nad ren anlaml ve kalc b r de mle sonulanan yzey sorunlaryla mcadele etmek n olaanst
m ktarda zaman ve enerj harcyoruz. Yzey kazdmzda, utancn, bedenler m zden nefret etmem ze,
redded lmememden korkmamza, r sk almay brakmamza veya hayatmzn d erler n karar vereb lece nden
korktuumuz deney mler ve blmler n g zlemem ze neden olan eyler sk sk buluyoruz. Bu ayn d nam k,
saldrgan olarak
Anne ya da ok aptalca veya dnceler m z seslend rmek n e t m grmyor.
Utan oynaman rol ele almaya balayncaya kadar yzey sorunlarnn b r ksmn ge c olarak dzelteb l r z,
ancak bamzda an den "baz eyler yanl" ekl ndek b r er d an den susturamayz. rne n, bu sahtekar Ya
da te ya da okuldak sahte b r duygu, yetenekler m zle nad ren b r ey yapmamakla b rl kte, m zdek korku
ses le daha fazla lg s olan "Sen n k m olduunu sanyorsun?" D ye sorar ve sorar. Utan b z ok fazla deer
katmaya zorlar Bakalarnn beklent ler n karlamaya alrken kend m z kaybett m z dnen nsanlara.
Utan: Sess z Ep dem c

Yllar boyu utan g b b r konuyu ncel yorsanz, nsanlarn konunun ne kadar houma g tmed n ve
korktuunu unutmak kolaydr. Kocam bana, utan ver c b r aratrmac olduumu syled kten sonra nsanlar
"Ben sadece kt b r kokladm" yzn set nde bunu k sel olarak almamanz srekl hatrlatyor. B rka
yl nce k sel olduum
Bana utan ve cesaret ve merhametten dolay neden esnekl kten utanp ok ey rend m reten deney m.
Case Western Reserve n vers tes 'nde ders vermek zere Cleveland'a uuyordum. Pencere koltuumun ne
yerlet m srada, ok enerj k b r kadn, srtmdak kor dorda yere yld. Onu haval mannda, d er bekleyen
yolcular ve havayolu alanlaryla b rl kte frtnayla sohbet ederken grdm. Be dak ka daha kor dor traf n
srdrdkten sonra antalarn koltuunun altna doldurdu, bana yneld ve kend n tantt. B r dak ka Houston
hava hakknda "Pek s z ne yapyorsunuz ve neden Cleveland'a g d yorsun?" D ye sorduk. B r uak ktka
b raz ses m ykseltt k ve "Aratrmacym ve Case'da b r konferans verecek m. "" Ne kadar har ka "d ye cevap
verd . "Ne ders n?" Motorlarn kkreme- s ne kar hala savayorduk ona doru e l p yle ded :
Gzler gen led ve hevesl b r "Ah, vay canna" z n verd . Bana doru e ld , st vcudunun tamam
aramzdak bo koltuun zer ne oturtuldu. "Z nc rlerde kadnlar! Bu ok lg n. Bana daha fazla b lg ver n.
"Bu arada uak tekrar sess zd . Glmsed ve "z nc r kadnlar de l" ded . . . Kadnlar ve utan "ded ." akn
m? "akn ve hayal krklna uratlm b r sesle. "Evet," d ye yantladm. "Utan ve kadn yaamlarn
etk leyen e tl yntemler aratryorum."
Bunun zer ne konuma b tt . Gzler n nled , sonra bana b raz d nlenmeye ht yac olduunu syled . saat
boyunca koltuklarmzda sess z kaldk. Her md ve sonra onun bana baktn h ssedece m ve gzler m n
kes nden d zst b lg sayarmdak perdey ncel yordum. lk kez b rka kez ona glmsemek ve onu kabul
etmeye yneld m, ama hemen uyuyor g b davrand. B r zamanlar b le kk b r horlam att, b ld m sahte
nk ayaklarn sratle kprdyordu.
Houston'a dndmde ddet aratrmacs olan b r meslektamla akam yeme yed . "Z nc rlerdek
kadnlar" h kayes n b r ne anlatmak n end el y m
Daha az popler b r konunun aratrlmasnn tuzaklaruyla lg l olab l r. Kadnlara terc h ed len ve utan ver c
olan "z nc rlerdek kadnlar" hakknda gldkten sonra, ou nsann aratrmasyla olduka lg lend n t raf
ett ve o normalde uakta uyuduklarn takl t eden k olduunu t raf ett . "Anlamyorum," ded m. "Bunlar hem
c dd salgnlar. nsanlar aslnda utan ddetten daha kt olduunu dnyor mu? "Sonra b r dak ka dnce,"
Eh, hayr. k s de c dd salgnlar, fakat utan sess z b r salgn. nsanlar ddet anlar ve bu konuda
konuab l rler. B z hala utantan korkuyoruz. Hatta kel me rahatsz oluyor. nsanlara tartlmamak n
ret len ve sosyallet kler b r konuyu ncel yorsunuz.
Sanrm meslektamn doru ayp sess z b r salgn oldu. Salgn boyutlarn b r problem , nk hep m z n
zer nde b r etk s var. "Sess z" yapan, utan konusunda aka konuma ve b reysel yaamlarmz, a leler m z ,
topluluklarmz ve toplumumuzu nasl etk led n kefetmem ze olan nancn yeters zl veya steks zl d r.
Sess zl m z utan yeralt yaamasn zorlad, burada k sel ve kamusal hayatlarmza ykc ve s ns yollarla
nfuz ed yor. Utan, b r zamanlar sosyal b l mc ler tarafndan byk lde yanl anlald ve nd r ld , ancak
artan sayda aratrmac ve uygulayc utan ve depresyon, anks yete bozukluklar, bamllk, yeme
bozukluklar, zorbalk, Int har, c nsel saldr ve her trl ddet,
ddet n g derek byyen salgn g b , b roklar n utan hem kend nden koruma hem popler b r elence
kayna hal ne gelm t r. D n, s yaset ve kltrle lg l ulusal tartmalarn yer n almak n s m arama ve
karakter su kastlar yapld. ocuklarmz ezberlemek, retmek ve d s pl nlemek n utan ver yoruz.
Telev zyon, vaat eden kastl tt faklar, srt ek ler , dmanca atmalar, dlanma ve aalanma srekl en
st dereceler alyor. Ve ayn zamanda kend m z savunmak ve elend rmek n utan ver yoruz; neden
dnyann korkutucu olduunu, neden s yaset n kan sporuna dntn, ocuklarn neden daha fazla stres ve
kayg ekt n anlamaya alyoruz;
B rok salgn hastalnda olduu g b , kend m ze ve a leler m ze bakmak n kend mcadelem zde byles ne
yorulduk, sadece anlamamza ve bunlar anlamamza z n veren balantlar grmyoruz Byk boy b r sorun.
Bunun muazzamln grem yoruz - k sel b r problem olduunu dnyoruz
Ya da c dd b r sosyal problem olmaktan ok b r benl k saygs meseles d r.
Utan deney m n daha y anlamak n Susan, Kayla, Theresa ve Sondra'y tanman st yorum. Onlarn
aratrmalarmn banda tekrar rportaj yapma frsatm oldu ve b rka yl sonra utan ver c esnekl k
stratej ler n uygulamaya koymaya balamt. K tap boyunca, al h kayeler , cesaret, merhamet ve balant
prat n n ne kadar gl ve bazen zor olab lece n n neml rnekler olarak kullanlacaktr.
Susan y rm nc yzyln sonlarnda tantmz srada yayordu. yldr evl ve lk doum gnn kutlayan
b r kz varm. Susan, kar yer n f zyoterap st olarak severd , ancak geen yl bebe le evde ge rm t . A le
f nansman sklarken, part-t me almaya karar verd . Rportajmzda, doru n kucana dtn
dnd gn hatrlad. Mutlaka cokulu olduunu hatrlad. Sadece yar zamanl f z ksel terap st
poz syonunda bulunmakla kalmad, ayn zamanda k l ses n n Ana Gn Programnda kz n ak b r yuvas
vard. y haberler n paylamay umarak, kzkarde n ard. Kz karde , Susan' tebr k etmek yer ne, "Onu
yet t rmekle lg lenm yorsan, neden b r ocuun olduunu b le b lm yorum" d yerek yant verd . "Susan
m deye yumruk atlm g b geld n hatrlyor. "Neredeyse nefes alamyorum" ded . ok ykcyd. lk
dncem 'Ben kt b r annem' m. " O akam tekl f n tekrar gzden ge r yordum. "
Kayla le rportaj yaparken, krklarn ortalarndayd ve reklamclkla baarl b r kar yer kurmutu. Dou
Sah l 'nde byk eh rde yalnz yayordu. Kayla'nn babas yakn zamanda Alzhe mer hastal teh s
konmutu ve kar yer n n basksn babasnn ana bakc olarak yen rol le dengelemek n mcadele ed yordu.
En zor sorunun patronu Nancy le lg l olduunu syled . Kayla, Nancy'y "k sel b lg ler n z asla
paylamadnz k " olarak tanmlad. Ne ded n aklamas n kend s ne sorduumda, Nancy'n n k sel
saldr sanatn mkemmellet rd n syled -en Nancy hayatnz daha ok b l yordu Cephanel n sah p
olduu cephane. Kayla'nn annes k yl nce ldnde, Kayla depresyonla mcadele ett . Nancy'y depresyon
hakknda b lg lend rm t , Sadece Nancy'n n d er meslektalarnn karsna kmasn salayn. Kayla,
Nancy'n n saldrlarna duyduu korkuya ramen, uzun srel bakm tes s n arad srece baz ler n
karab lece n b l yordu, bu yzden babasnn durumunu Nancy'ye aklad. Kayla, patronuna syled kten
sonra katld lk personel toplantsn anlatt n hala ok grnyordu. Toplantda Nancy, Kayla'nn mevcut
projes nden ek lece n aklad. Kayla, "Bana doru bakt ve gruba," Kayla b l yorsun "ded . Her zaman b r
tr t yatro var. " "Kayla bu an" saf fel "olarak tanmlyor." Donmuum. ok kk h ssett m ve ak
d l mled m. Nancy hakl mym? Pul mu alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? " Nancy'n n
saldrlarna duyduu korkuya ramen, uzun srel b r bakm tes s n arad srece baz ler n karab lece n
b l yordu, bu yzden babasnn durumunu Nancy'ye aklad. Kayla, patronuna syled kten sonra katld lk
personel toplantsn anlatt n hala ok grnyordu. Toplantda Nancy, Kayla'nn mevcut projes nden
ek lece n aklad. Kayla, "Bana doru bakt ve gruba," Kayla b l yorsun "ded . Her zaman b r tr t yatro var.
" "Kayla bu an" saf fel "olarak tanmlyor." Donmuum. ok kk h ssett m ve ak d l mled m. Nancy hakl
mym? Pul mu alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? " Nancy'n n saldrlarna duyduu korkuya
ramen, uzun srel b r bakm tes s n arad srece baz ler n karab lece n b l yordu, bu yzden
babasnn durumunu Nancy'ye aklad. Kayla, patronuna syled kten sonra katld lk personel toplantsn
anlatt n hala ok grnyordu. Toplantda Nancy, Kayla'nn mevcut projes nden ek lece n aklad.
Kayla, "Bana doru bakt ve gruba," Kayla b l yorsun "ded . Her zaman b r tr t yatro var. " "Kayla bu an" saf
fel "olarak tanmlyor." Donmuum. ok kk h ssett m ve ak d l mled m. Nancy hakl mym? Pul mu
alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? " Kayla, patronuna syled kten sonra katld lk personel
toplantsn anlatt n hala ok grnyordu. Toplantda Nancy, Kayla'nn mevcut projes nden ek lece n
aklad. Kayla, "Bana doru bakt ve gruba," Kayla b l yorsun "ded . Her zaman b r tr t yatro var. " "Kayla bu
an" saf fel "olarak tanmlyor." Donmuum. ok kk h ssett m ve ak d l mled m. Nancy hakl mym?
Pul mu alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? " Kayla, patronuna syled kten sonra katld lk
personel toplantsn anlatt n hala ok grnyordu. Toplantda Nancy, Kayla'nn mevcut projes nden
ek lece n aklad. Kayla, "Bana doru bakt ve gruba," Kayla b l yorsun "ded . Her zaman b r tr t yatro var.
" "Kayla bu an" saf fel "olarak tanmlyor." Donmuum. ok kk h ssett m ve ak d l mled m. Nancy hakl
mym? Pul mu alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? " ok kk h ssett m ve ak d l mled m.
Nancy hakl mym? Pul mu alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? " ok kk h ssett m ve
ak d l mled m. Nancy hakl mym? Pul mu alyorum? Nancy'ye nasl gveneb l r m k aptalm? "
Theresa le tantmzda otuz be yandayd ve ten on yana kadar ocuu vard. Onun n, onun en
byk mcadelelerden b r n tems l muhtemelen en fazla be dak ka sren b r deney m aklanan ancak.
Aynasnn nnde ayakta durmay ve vcudunda ar end e ve nefret h ssett n hatrlad. O, h b r ey f t-
bulab ld m kot her ft denem zaman o gnlerden b r yd . Ded O kend n onun uyluk kapma ve yan
zer nde asl ya md kleme bulduklarn syled Onun sutyen ve ark syleyerek, "Bu ren. Ben ren
de l m.O telefon kurtulmu ald se ocuklar d er odada telev zyon zer nde mcadele duyab l yordu
nk tm blm daha stresl olduunu syled . ocuklarna lk atmaya balad, "B r s lanet telefonu alacak
m? Duyan tek ben olmadm b l yorum. Kahrets n! "Sonunda ban eller ne gmd ve hkrarak balad.
Ban kaldrdnda yrmeye balayan ocuk b rka adm uzakta durduunu grd. Korkun b r sesle, "zr
d ler m anne zgn" ded . Ona bakarken utan ve kend n sulad. Theresa, o gn asla unutmayacan ve
"Bazen bundan sadece bktm; beden m, ocuklarm, ev m-tm hayatm boyunca" d ye aklad. Bu res mler ,
her ey n nasl grndn sted kler m n bana koydum ve asla bu mkemmel de l. Sadece b r araya
gelem yorum. Bunun zer ne, ocuklarm kardmda ok utanyorum "ded . Ban kaldrdnda yrmeye
balayan ocuk b rka adm uzakta durduunu grd. Korkun b r sesle, "zr d ler m anne zgn" ded . Ona
bakarken utan ve kend n sulad. Theresa, o gn asla unutmayacan ve "Bazen bundan sadece bktm;
beden m, ocuklarm, ev m-tm hayatm boyunca" d ye aklad. Bu res mler , her ey n nasl grndn
sted kler m n bana koydum ve asla bu mkemmel de l. Sadece b r araya gelem yorum. Bunun zer ne,
ocuklarm kardmda ok utanyorum "ded . Ban kaldrdnda yrmeye balayan ocuk b rka adm
uzakta durduunu grd. Korkun b r sesle, "zr d ler m anne zgn" ded . Ona bakarken utan ve kend n
sulad. Theresa, o gn asla unutmayacan ve "Bazen bundan sadece bktm; beden m, ocuklarm, ev m-tm
hayatm boyunca" d ye aklad. Bu res mler , her ey n nasl grndn sted kler m n bana koydum ve
asla bu mkemmel de l. Sadece b r araya gelem yorum. Bunun zer ne, ocuklarm kardmda ok
utanyorum "ded . "Bazen heps nden bktm - beden m, ocuklarm, ev m - tm hayatm boyunca. Bu res mler ,
her ey n nasl grndn sted kler m n bana koydum ve asla bu mkemmel de l. Sadece b r araya
gelem yorum. Bunun zer ne, ocuklarm kardmda ok utanyorum "ded . "Bazen heps nden bktm -
beden m, ocuklarm, ev m - tm hayatm boyunca. Bu res mler , her ey n nasl grndn sted kler m n
bana koydum ve asla bu mkemmel de l. Sadece b r araya gelem yorum. Bunun zer ne, ocuklarm
kardmda ok utanyorum "ded .
50'ler n banda b r l se retmen olan Sondra, bana "Sank kaynb rader mle s yaset tartmay sev yorduk,"
ded nde kzgn ve zgn grnyordu. Yllarca yaptk. Kocam ve ben Pazar akam yeme nden eve g derken,
karde yle tarttmzda nefret ett n syled . Bana her zaman nefret ett n syled . O, 'Donald akll b r
adam. Yksek l sans dereces var. Keke onunla aramasa da. " Sonra bana e t ms z ve aptalca geld n ve kt
grnmes ne neden olduunu syled . A les etrafnda tamamen ger ek ld m. "
Susan, Kayla, Theresa ve Sondra, benl k saygs dk olmakla m urayor? Hayr. Utku ve benl k saygs ok
farkl konulardr. B z h ssetmek utan. B z dnmek zsayg. Benl k saymz, zamanla kend m z - gl
ynler m z ve snrlamalar - nasl grdmz temel almaktadr. Kend m z hakknda ne ve ne dndmz
budur. Utan b r duygudur. Baz tecrbeler m z olduunda h ssett m z ey budur. Ne zaman
B z utancz, byk resm grmyoruz; Gl ynler m z ve kstlamalar doru b r ek lde dnmyoruz.

Yalnz h ssed yoruz, maruz kalm ve der nden kusurluyuz. Arkadam ve meslektam Mar an Mank n utan ve
benl k saygs arasndak fark yle anlatt: "Ben benl k sayanm dndmde, k m olmak sted m ,
nereden geld m , ne olduum hakknda dnyorum. stes nden gelmek ve baardm ey. Utan
h ssett mde, balam duygusunu kaybett m bu kk yere ger dndm. Ben kk b r yere dndm - her
ey gremed m. Bu sadece kk, yalnz b r yer. "
Bu ykler benl k saygs le alakal de lse, tuttuumuz rketle m lg l olab l rler? Susan'n sadece b r
kzkarde var m? Kayla bas te duyarsz b r szcn kurban mdr? Theresa'nn mkemmell k mcadeles
ayr b r durum mu? Sondra'nn kocas tek sorundur mu? Btn bu sorularn cevab hayr. Annel k, alma,
mkemmel yet l k ve konuma le lg l rnekler n drdne bakarsanz, utan bu kltr savalarnda kullanlan
b r nc l s lah olduunu greceks n z.
Benzer ek lde, Kayla'nn deney m , pek ok yer n ele ge ren utan kltrne aret ed yor: "ocuklarna en
y s n yapmama" ya da "benc lce ya da cah l se mler yapmama" utanlaryla anneler srekl tehd t ed yoruz.
Baarl olab lmek n meslek ve k sel yaamlarmz yapay olarak retmek ve korumak zorundayz.
Patronunun yorumu bu kltrn b r rndr. verenlerden, meslektalarmzdan ve medyadan gelen mesajlar
"S z n z de ls n z" dey p duruyoruz (ve nanmak st yor olsak da) "y n yetl majnzla" S z tam olarak
yaptklarnz, ne kadar y yaptnz ve Ne kazanyorsun? "
Theresa'nn mcadeles sz konusu olduunda utancn mkemmel yet l n ses olduunu anlamalyz.
Grnten, ten, annel kten, salktan veya a leden bahsed yorsak, o kadar ac veren mkemmell k aray
de l; Utan ver c ac ykamaya neden olan ulalamaz beklent ler karlamakta baarsz oluyor. Son olarak,
Sondra'nn h kayes utancn gcn, ounlukla sess z kalmamzda kullanlan b r sosyal ara olarak konuuyor.
H b r ey b z utantan daha etk l susturamaz.
Grdnz g b , utan duyarsz let mden veya b r benl k saygs meseles nden ok daha fazlas; B z m
kltrnn g derek blc ve ykc b r paras hal ne gelen temel b r nsan tecrbes d r. Baz zamanlarda ve
baz durumlarda, yeter nce y olma, yeter nce sah p olma ve yeter nce a d yet duyma h ss olmadan mcadele
ed yoruz. Bu yeters zl k duygularnn stes nden gelmen n en etk l yolunun deney mler m z paylamak
olduuna karar verd m. Elbette, bu kltrde h kayeler m z anlatmak cesaret ster.
Cesaret, Merhamet ve Connect o n

Cesaret kalp kel mes . Kel mes n n kk cesaret olduunu cor kalp n -the Lat nce kel me. lk formlarndan
b r nde, cesaret kel mes "B r k n n aklndak kalb n syleyerek konumaktr" demekt . Zamanla bu tanm
de t ve bugn cesaret cesaretle kahramanca ve cesur davranlarla l k lend r yoruz. Fakat bence, bu tanm,
k m olduumuz hakknda drste ve aka konumamz n gereken gcn ve taahht dzey n
tanmyor.
y ve kt deney mler m z hakknda. Kalpler m zden konumak "normal cesaret" olarak dnyor.
Sradan cesaret ter m n n nereden ktndan em n de l m , fakat aratrmac Ann e Rogers tarafndan
kadnlar ve kzlar zer ne b r makalede kefett m. Bence sradan cesaret f kr h kayeler m z anlatmamzn
nem nden bahsed yor. Bugnn utan kltrn, korku, sulama ve ayrlma le dolu b r kltrde sradan
cesaret uygulamak zell kle zordur. Bununla b rl kte, bu k tapta yer alan stratej ler uygulamak, hep m z n
cesaret ve gcmz ger kazanmasna yardmc olacaktr; Hatta kltr de t rmeye balyor.
Utann kltrden nasl etk lend n anlamak n ocukluumuza ya da gen er k n olduumuza ger
dnmek zorundayz ve lk nce sev lmek, uymak ve bakalarn memnun etmek ne kadar neml olduunu
rend k. Dersler genell kle utan ver c olarak ret ld ; Bazen aka, baka zamanlarda g zl ce. Nasl
olduklarna baklmakszn, hep m z redded len, azalm ve alay konusu ed len duygularmz hatrlatab l r z.
Sonunda, bu duygularn korkusunu rend k. B z utan duymamak n davranlarmz, dnceler m z ve
h sler m z nasl de t rece m z rend k. Bu srete b z olduumuzu de t rd k ve b rok durumda md
k m olduumuzu de t rd k.
Kltrmz utan hakknda b ze ret r; kabul ed leb l r olann ney n kabul ed lemeyece n bel rt r.
Mkemmel organlara zlem duymakla domadk. B z h kayeler m z anlatmaktan korkmadk. Deerl
h ssetmek n ok yal olma korkusu le domadk. B r yandan b r Seram k Barnak katalou ve d er de
yrek burkan b r borca sah p olmak n domadk. Utan dmzdan gel yor - kltrmzn mesajlar ve
beklent ler . m zden gelen ey, a t olmak, l k lmek, ok nsan b r ht yatr.
Balant n kabloluyz. B yoloj m zde. Bebekler olarak, balanma ht yacmz hayatta kalma le lg l d r.
Yalandka balant duygusal, f z ksel, ruhsal ve entelektel gel r. Balant neml d r, nk hep m z n
kabullen lmes ve kend m ze a t olduumuza nanmamz ve sah p olduumuza nanmamz n temel
gereks n m vardr.
Utanp bakalaryla olan balantmz aa kyor. Aslnda utan n balanty kesme korkusu olarak sk sk
bavuruyorum - kabullenmeye veya a d yet ne kusurlu ve alakasz olarak alglanma korkusu. Utan kend
h kayeler m z anlatmamza yardmc olur ve bakalarn ykler n anlatmasn d nlemem ze engel olur.
Sesler m z susturuyor ve srlarmz koparlma korkusundan uzak tutuyoruz. Bakalarnn utanlar hakknda
konutuklarn duyduumuzda, sk sk bunlar rahatsz ed c h ssetmemek n kend ler n n b r yol olarak
sularz. B r n n b r dolandrclk deney m hakknda konumalarn duymak bazen kend m z n yaand
kadar ac ver c olab l r.
Cesaret g b , empat ve merhamet utan ver c esnekl n kr t k b leenler . Merhamet etmek efkat duymamza
z n ver r. efkat n en gl arac olan empat , bakalarna anlaml, bakm veren b r ek lde cevap vermem z
salayan duygusal b r becer d r. Empat , b r n n yaad ey anlamak ve bu anlay ger ye yanstmak n
kend m z bakasnn ayakkablarna koyma becer s d r. B r yle zor b r deney m paylatmzda ve o k ak
ve der n b r ek lde karlk verd ek lde yant ver r-bu empat demekt r. Empat gel t rmek, ortaklarmz,
meslektalarmz, a le yeler m z ve ocuklarmzla olan l k ler m z zeng nlet reb l r. Blm 2'de, empat
kavramn ayrntl b r ek lde tartacam. Nasl altn reneceks n,
Empat kurmann n art merhamett r. B r n n acsn d nlemeye stekl olsak, empat k yant vereb l r z. Bazen
efkat az z b r erdem olarak dnrz. De l. Aslnda, b z nsan yapan mcadeleler kabul edeb len herkes
n merhamet mmkndr - korkularmz, eks kl kler m z, kayplarmz ve utanlarmz. Kend h kayem zden
utan duyduumuza ve tm h kayem z ben msem olsaydk, ona h kayes n anlatan b r s ne merhametle yant
vereb l r z. Merhamet b r erdem de ld r - b r taahhttr. Bu el m zde var ya da sah p olmadmz b r ey de l
- bu uygulamaya karar verd m z b r ey. B r utan nde olan ve h kayem z d nley p acsn paylaacak kadar
kend m z aan b r yle b rl kte olab l r m y z?
Boo B r Bak k
Bu k tap, bu g r dah l olmak zere onb r fasl hal nde ayrlmtr. B r nc blmde, utan tanmn oluturmak
ve utan le sululuk, aalama ve d er sululuk duygularn ayrmak n ykler ve rnekler paylaacam.
utan. Blm 2'de esnekl k-empat , cesaret, merhamet ve balant temeller n kefedece z.
Blm 3-6 utan esnekl n n drt es ne odaklanacaktr. Aratrmamda, yksek sev yede utan ver c olan
kadnlarn ortak drt ey olduunu kefett m. B rl kte uygulandnda, bu drt unsur b z d ren hal ne get r r.
Bu drt blmn her b r nde utan ver c esnekl k gel t rmem ze yardmc olmak n kullanab lece m z

spes f k stratej ler paylaacam ve bu stratej ler uygulamaya koymaya baladklarnda kadnlarn kar
karya kald baz engeller n stes nden nasl geld m z hakknda b lg ed nece m.
Utan kltr korku, sulama ve ayrlma le ynet l r ve genell kle mkemmel yet l k, kalplam olma,
ded kodu ve bamllk g b konularda gl b r nkbatrdr. Blm 7-9'da bu sorunlar ve d erler n , utan
ver c esnekl m z gel t rme ve srdrme balamnda kefedece m. Son blmde kltr gerekten
de t ren f k rler sunulacak: ocuklarmz, hayatmzdak erkekler, manev hayatmz, yer m z ve a leler m z
n utan ver c esnekl k ne anlama gel yor?
Utan zor b r konudur. Bununla b rl kte, h kayeler n bazlar kadar ac ver c olab lece g b , gerekler n n
drstl, bu k taptak b lg ve dnceler n kadnlar n muazzam umut ve umut kayna olduu tey t eder.
Ben w nanyoruz e utan d renc n gel t rme yetene ne sah pt rler. Hep m z utantan kaynaklanan acy
cesaret, merhamet ve balantya dntreb l yoruz. Ayn derecede neml d r, hep m z n bakalarnn da ayn
ey yapmasna yardmc olab lme kab l yet vardr.
Bununla b rl kte, bu eser n karmakln tanmak hayat nem tamaktadr. Bu, utancn stes nden gelmek
n dayankll ya da d er bas t tar fler ututmak n "drt kolay adm" de ld r. Yemek k tab yantlar,
utan, ya da baka b r karmak nsan konusunun ele alnmas sz konusu olduunda e yaramaz. Aslnda,
karmak sorunlar n kolay telaf yntemler olduuna nandmzda utanmaya da neden olab l r - kend m z
"elde etmemek" n suluyoruz.
Gerek zgrlk, d erler n zgr brakmaktr. Gl tanmlamann ruhu nde, en byk umudumuz,
farkllklarmza ve h kayeler m z paylamak n utan vererek uzlaacamz ve "Yalnz de ls n z" duymak
steyenlerle balant kurmamz.
ON E
Sham anlama e
W tavuk Ben b r utan aratrmacs nasl dntn nsanlar ben m kar yer b r cmle etrafnda na ed lm
syle, bana soracak: Sen utan olamaz ya davranlarn de t rerek nsanlar kmsemek Ben y rm l
yamdayken b r yerle m tedav s nde alt ocuklar n tes s. B r gn b r personel toplantsnda ocuklarla
yaplan terap almalarn yapan kl n k d rektr, ocuklarn daha y se mler yapmalarna yardm ett n
syled . "Bu ocuklara yardm etmek sted n z b l yorum, fakat bunu anlamalsnz: K ler davranlarn
de t rmeye utandramaz veya kmsemezs n z" ded .
N yetler m ze baklmakszn, nsanlar onlar aa nd rerek, onlar reddetmekle tehd t ederek, bakalar nnde
aalayarak veya onlar kmseyerek olumlu de kl kler yapmaya zorlayamayacamz anlatmaya devam
ett . Szckler n konuulduu andan t baren bu dnce ben tamamen zorlad. Haftalardr, baka b r ey
dnmem t m. Y ne de, ne kadar uzun sre ve zor dndm ya da ka defa tekrar yksek sesle
syled kler n anlatsam da, bamdan alamadm. En y ht malle, gkyznde pasta, hsnkurunum olduunu
dndm dak ka vard ve o zaman md ye kadar duyduum en gerek ey olduuna nandmda ksa
san yeler vard. Ancak, karklma ramen, utan anlayyla lg l nanlmaz derecede neml b r ey
olduunu anladm. Ortaya ktnda,
En sonunda konut artma tes s nde l sansst okula g tmek n mden ayrldm. nmzdek yed ylda
sosyal h zmette yksek l sans ve doktora dereceler aldm. Btn e t m m, bu gl ner le yrtlmtr -
"nsanlar davranlarn de t rmeye utanmaz veya kmsemezs n z." Nasl ve neden utan kullandmz
anlamak ster m. Ayrca, nsanlar de t rmek n utan duymaya almann sonularn anlamak sted m.
Herkese ak olarak "utan verd m" de l - Ben sadece bu ner karsnda her yen b lg y d nled m, rend m
ve test ett m. te rend kler m:
nsanlar veya davranlar de t rmek n utan ve aalama kullanab l r m s n z? Evet b r d hayr. Evet,
deneyeb l rs n z. Aslnda, maruz kallab l r b r gvenl k ana gerekten kapandysanz , aslnda ok hzl b r
davran de kl greb l rd n z .
De kl k son mu olacak? Hayr .

Actacak m? Evet, can skc .
Herhang b r zarar var m? Evet, perso hem yara potans yel ne sah pt r n
Utan ve k n n utanmasn kullanarak .
Utan, nsanlar de t rmeye almann b r yolu olarak sklkla kullanlr m? Evet, her gnn y dak kas .
Ayrca, oumuz olmasa da, oumuzun hayatmzn neml b r blmn utan nde na ett kler n
rend m. B reyler, a leler ve topluluklar bakalarn de t rmek ve kend ler n korumak n b r ara olarak
utan ver yor. Bunu yaparken, utan ver c ruhumuza, a leler m z n ve toplumlarmzn ruhuna ne kadar ok
zarar verd kler n tanmayan b r toplum yaratrz.
K sel mcadeleler m zle daha byk kltrel konular arasndak balantlar grmemem z n b r sebeb "sess z
salgn" blmne ger dnyor. Utantan bahsetm yoruz. Onu yaarz, h ssed yoruz, bazen onunla btn b r
yaam boyu yayoruz, ancak bunun hakknda konumamyoruz. En son ne zaman utanla lg l anlaml b r
konuma yaptnz? ou nsan g b sen z, cevap asla. Toplumumuzun korku ve fke g b d er duygular
tartmaya ak yen almna ramen utan tabuyu koruyor.
Bence utanma konusundan kanan ey sadece "dz halk" de l anlamaktr. Ayn zamanda, z h nsel salk
uzmanlar, aratrmaclar, doktorlar ve sosyal ep dem lerle lg l lk tartmalar tanmlamak ve kvlcmlamak
n baml olduumuz d er profesyoneller. Aratrmamn lk b leen n tamamladktan sonra, yed ay
boyunca ulus apnda seyahat ederek almalarm profesyonellere sunmak n harcadm. B rou n, on
yllardr med kal veya ps koterap uygulamalarna g renler dah , utan zer ne b r altaya lk katldlar. Ger
b ld r m formlarnda, katlmclarn ou katlm yaptklar en k sel olarak zor altaylardan b r yd .
Katlmclarn ou n utan aratrmasna lk kez maruz kalmt.
Profesyoneller n okuduu d er b rok konunun aks ne utan sz konusu olduunda "b z ve onlar" yoktur.
Profesyonel olarak, "Bu konuyu hastalarmz etk leyeb lecek ek lde reney m ve bylece onlara yardmc
olalm" d yen lksmz yok. Utan evrensel-k mse muaf de l. Utanp kend hayatmzda olan etk s n
nceleyem yorsak bakalarna kes nl kle yardmc olamazsnz.
Elbette kadnlar ve utan n ok neml almalarda bulunan baz aratrmaclar ve uygulayclar var - June
Tangney ve Ronda Dear ng, Wellesley'dek Ta Merkez 'ndek aratrmaclar ve kl n syenler; Harr et Lerner; Ve
Claud a Black'e
Sadece b rka s m. Bununla b rl kte, konunun z h nsel salk cam asnda genel toplumdak g b susturulduu
ben m tecrbemd .
Bu "profesyonel sess zl k" anlamak n neml d r, nk utanc, z h nsel salk mter ler tarafndan tecrbe
ed len hak m duygu olarak tanmlayan, fke, korku, znt ve kaygdan fazla alanlar eren almalar vardr.
Z h nsel ve toplumsal salk topluluklar, utan konusunda konumaktan ya da nsanlarn utan konularnda
yardm almaya yetecek kadar gvenl alanlar sunmuyorlarsa, bu konuda nasl konumaya balyoruz? Doas
gere konumak stemed m z b r duygu veya tecrbe le nasl kar karya kalacaz?
Sahte e tanmlama
Bu sorular utan ver c mutlak gce aret ed yor. Utan, hep m z n h ssett b r duygudur; ancak bunu
anlatmaya altmzda, d er nsanlarn anlamas n onu er leb l r hale get rmeye altmzda kel meler
bulmak n mcadele eder z. Szckler bulduumuzda b le, nsanlarn d nlemek steyece nad ren olur. Utan
yaamak ac ver r. Sadece b r n n utanma deney m n paylamasn d nlemek neredeyse ac vereb l r.
Utanmay anlamann lk admnn deney mler m z letmek n paylalan b r kel me gel t rd ne nanmaya
baladm; Bu nedenle, lk hedef m utan tanmn gel t rmekt . Aratrma katlmclarndan ben m n utan
verd kler n sorduumda, ya kend k sel tanmlarn verd ler ya da b r rnek olarak b r deney m paylatlar.
te onlarn tanmlarndan bazlar:
Karanlk ve cehennem g b acyor karnndak ukurdak o duygu utan ver c d r. Bu konuda

konuamazsn ve ne kadar kt h ssett n fade edemezs n, o zaman herkes "k rl kk srrn"

b lecekt r.
Utan redded l yor.

Dnyaya grmek sted ey gstermek n ok alyorsunuz. Utangalk, maske karldnda
ve holanmayan ksmlarn grldnde olur. Grlmes dayanlmaz h ssed l yor.
Ayp b r yabanc g b h ssed yor-a t de l.

Utan kend n zden nefret ed yor ve bakalarnn neden senden nefret ett n anlamyor.
Sanrm kend n nefretle alakal.

Utan hap shane g b d r. Ama nde kalmay hak ett n hap shane, nk sana b r ey yanl gel yor.
Utan aa kyor; herkes n g zlemek sted n z kusurlu ksmlar aa kyor. Saklanmak ya da lmek
st yorsun.
Bu rneklerle, utancn kend s yle l k l nanlmaz derecede gl ve ez c duygular uyandrmadan

anlatlmasnn neredeyse mknsz olduunu greb l rs n z. Ne kadar utan duyduumu sorduumda, kadnlar
ykc , zararl, tketen, azametl , damarl, kk, lekel , nanlmaz yalnz , redded len ve en kt duygu g b
szckler kulland . Sk sk utan n "tam temas" duygusu olarak de n r m. Onu tecrbe ett m zde ya da b r
arkadamzn b r dolandrclk deney m le lg l h kayes n d nled m zde, ounlukla ten ve f z ksel b r
tepk gster r z. Duygusal olarak ez c ama ayn zamanda bedenler m zde de h ssed yoruz.
ok e tl , ancak lg l tanmlar d nled kten sonra, grmelerde duyduum duygu ve anlam yakalayan bas t
b r tanmlamann faydal olab lece n fark ett m. Bu yzden tanmlar derled m, anal z ett k ve bu kavramsal
tanmm gel t rd m:
Utan b z flawe olan youn ac h ss veya nanmann deney md r d ve kabul ve a d yet dolaysyla deers z .
Tanm b ze b r balang noktas ver rken, yaam utan anlaymza gerekten nasl soluduumuz, kadnlarn
paylatklar rneklerd r; kavram etrafnda kel meler koymaya altklarnda.
Utan annem hala k lomdan nefret ed yor. Kocamla ve ocuklaryla eve her g tt mde syled lk ey
"Aman Tanrm, hala mansn!" Ve kapdan ktmda syled son ey "Umarm b raz k lo
vereb l rs n" d yor. "Ben o kadar kt kandrd k , md ye kadar onun stes nden gelece n
dnyorsun, ama hayr, sadece devam ed yor.
Ben seks yapmaktan nefret etm yorum. Gerekten zevk de l, ama tamamen nefret etm yorum.
ocuum var ve onlara sah p olduuma gre, artk seks noktasnda b r ey grmyorum. Eer b r daha
asla seks yapmadysam y olurum ve bunun tamamen normal olmadn ve utanmasn salyor
b l yorum. Sank b r ey ben m n yanlm g b . Ortalama evl ft n haftada kez seks yaptn
syleyen makalelerden nefret ed yorum. Dnyorum da, "Tanrm, o ben de l m" ve bu konuda ok
utanyorum nk b r daha asla yaamam olsaydm nemsemem. Kt nk kocam byle
h ssetmed n b l yorum. Haftada ya da drt kere ona sah p olanlardan b r olab l r.
L sede ben annem nt har ett . Ev m zde kend s n yatak odasna asm. Mahalle tek lat onu buldu.
O gnden t baren "annes kend n asan kz" set m. Hayatmdak en kt ey budu. Babam bana
l se b t rmem n zorlad, ama b r daha asla ger dndm. Babam b rka yl nce ld ve baz
ynlerden rahatladm, nk b r daha o mahalleye tekrar grmek ya da dnmek stemed m. Kom k,
nk annem kanser ya da baka b r eyden lm olsayd, nsanlar daha ok anlayl olurdu;
Insanlar ok acmasz olmazd. Ancak nt har olduunda, tamamen farkldr. Annem asan lgn
bayand, bu yzden ben de del olmalym. ben b le
Baz arkadalarmn a leler benden ve babamdan korktum. Bu utan ver c .

En byk olum uyuturucu bamls. Kk karde ve kz karde onu sadece hor gryor. Hafta sonu
ya da z yaret n eve geld nde, her zaman korkun b r durum. Kzm hep yle der, "Anne, btn gzel
eyalarnz saklayn; antanz masann zer ne brakmayn. "Aman Tanrm, kardeler nden
bahsed yorlar. Sanrm hakl olduklarn b l yorum, ancak ne yaptm b lm yorum, neden bu olduunu
b lm yorum ve ondan ok utanyorum ve ona nasl davrantmdan ok utanyorum. Sanrm, u an b z m
n en zor ey bu.
Ortaokuldayken teyzem n erkek arkada ben tac z ett . Karde me syled m ve a leme syled . Ne
ded kler n tam olarak hatrlamyorum, ama ben ve kzkarde m oturma odasna ardlar ve b zden
k mseyle konumamam gerekt n syled ler. Annem bana teyzemle lg lenece n syled . Neler
olduunu b lm yorum, ama onu b r daha grmed m. Teyzem bana bu konuda h b r ey sylemed .
Kzkarde m fkel yd . Yllardr a leme kzard. Az nce sak n b r nsan oldum. Utanga ve sess z.
Sanrm vcudun tm paralar utanyor. Sank normal bedenler grem yorsunuz ya da asla normal bedenler n
yapt eyler okumayacaksnz. Sanrm hep "D er nsanlarn gsler byle grnyor mu" d ye
dnyorsun? "Bakalar salarn buraya get r yor ve salar burada yok mu?" "Bakalar byle kokuyor mu?"
"Bunun byle grn var m?" Orada s v lceler m alyorsunuz? "Telev zyonda veya derg lerde mkemmel
nsanlarda grmed n z vcudunuzla lg l her ey dnyorum, tek k olup olmadnz merak
ed yorsunuz ve kend n z pskryorsunuz ve bu utan ver c d r. Utan kend n z tarafndan pskrtldnz
zaman- kend vcudunuzun s z hasta kld zamandr. Tm b lg ler n bulunduu b r k tap grmek ster m,
bunun g b , bunun kokab lece y rm yol var ya da bu, ell "normal kadn" gs resm d r ve burada nasl
grndkler . O zaman "Oh, tamam, ben normal m" g b olab l rs n. Fakat bunun n k m poz verecek? D ye
sormalyz. Muhtemelen normal nsanlar de l. O halde kend n del nsanlarla karlatryordun. Gerekten tek
k olduklar korkusuyla h k mse gar p eyler hakknda konumayacak kadar gln. O halde "Uh-oh" g b . O
halde k kat daha kt k utanyorsun ve utanmalsn d ye dnyorsun.
Be yl nce mden ayrldm ve kocam ve ben k nc b r potek aldm, bylece kend e balayab l rd m.
k yl sonra onl ne g y m maazasn kapatmak zorundaydm. ok ykcyd. Hayaller ne uymak n her
eyden vazgeen nsanlar hakknda da ma duyarsnz ve her zaman ok baarl ve mutludurlar. Borla
korkun yen b r tey m ve almam beceremed m d ye utanyorum. evremdek herkes heyecanl ve
katlml buldum, o zaman baarsz oldum. Baarszlktan utanyorum.
Bydmzde, kz karde m le ben, hang m z n anneme en yakn olduumuzla lg l her zaman

savayorduk ve md annemle ya da onun ev nde kalacak k m nle k m nle kavga edece m z konusunda
savayoruz. . . Sank kend ne bakyormusun g b , ocuklarna bakyorsun ve "Tanrm, b r gn ben m
ocuklar m bana bakmak zorunda olan k mseyle mcadele edecek?" Ve o zaman "Oh, farkl olacak"
d yorsunuz Ben m n -bu ben m n olmayacak, "b l yorsun, annem n de bunu syled n hatrlyorum.
Ve sonra "Oh, Tanrm, eer onu almaya k m n hakknda tarttm b lseyd ne olurdu" d ye
dnyorsun, ablamn utan olup olmadn b lm yorum, ama ben kes nl kle utanyorum. Annemle ba
etmek n mcadele et.
nfert l te ben m n utandrcyd nk yalnz b r h st . Sank h k mse acm anlayamyor g b

h ssett m, zell kle de evremdek ocuklar. Sank sen n n b r ey yanlm g b h sseders n ya da
yanl yaptn b r ey n cezalandrlm olursun. Z hn n z n arkasnda, bunun b r ek lde "plan" da olup
olmadn merak ed yorsunuz, nk anne olmakta zorlanyorsunuz.
Kocam ok baarl b r letme sah b d r, k l sem zde l der ve y b r koca ve baba. Onunla c dd b reyler
olmadn b l yorum, ama sanrm yet k nlere ak web s teler ne baml. Bu konuyu h konumadk ve
kes nl kle kzkarde mden baka b r ne sylemed m. Onun tavs yes bunun n end elenmemekt r.
Sadece geceler ok ge b lg sayarda olduunu b l yorum ve kred kartmzdak Web s teler nden ok fazla
cret aldk. B r n n adres n e-postam kontrol edene kadar porno s teler nden gelen e-postalar grdm
b le b lm yordum. ok rent . te o zaman kred kartn kontrol ett m. Eer b r bulursa, lecekt m.
Yalnzca nsanlar sapkn olduunu dnmekle kalmamal, ben m n b r eyler n yanl olduunu
dnyorlard. Bu b r ek lde sulanacam nk seks n nternete g tmek zorunda kald.
Bu h kayelerdek aclar elle tutulur. Toplumumuzun utanma, sulama, yarglama ve reddetmey kucaklad
kes n zamanda, kabul ve a d yet son derece neml olarak tutar. Baka b r dey le, "uyum" a asla mknsz
de ld , fakat "uyum" h bu kadar neml ve deerl olmamt.
Compass o n Erken ar n
Bu k tap utan ver c esnekl e yolculuumuza yardmc olacak b r ara olarak kullanlyorsa, batan ber bu
k tabn baz blmler n okumak ne kadar zor olduunu-bunun ne kadar ac ver c olab lece n kabul etmek
ok kr t k b r nokta. Sadece b r "utan" duymaktr. B r arkadanz ya da a le yen z onun ya da onun utan

h kayes n paylatnda ya da b r yabanc b r utan tecrbes n b r k tapta okuduumuzda b le genell kle k

reaks yondan b r ne sah p oluruz.
H kayeyle l k kurab l rsek, yz yze kaldmz b r konudur, deney m ou zaman ac ver c ve gar p b r
ek lde rahatlatcdr. Acy, muhtemelen yzeyde tutmaya altmz b r konuyu dnmeye zorlanmaktan
kaynaklanyor. Konfor, mcadelem zde yalnz olmadmz tanmaktan gel r; B zde tek de l z.
B r utanmann gc o kadar gl k , b z yalnz h ssetme yetene d r. Sank tek b z z ya da her naslsa

herkesten farklyz. Kend utan deney mler n yanstacak h kayeler duyduumuzda, yalnz olmadmz
b lmem z salar. Elbette, h kaye eve ok yakn seler, aslnda b zler utan kucanda bulab l r z . Yalnzca b r
bakasnn deney m n d nlemekten ve yant vermek yer ne, kend utan duygularmzla bouluruz.
Deney mler m ze uymayan utan h kayeler n duyduumuzda, lk tepk genell kle deney mler m zden uzak
durmaktr - "Annem asla bunu sylemez" veya "c nsel l k den holanmayan kadnlar ed nmem" Ya da "O ok
na f - kocas b r wacko" olarak tanmlyor. Uzaklatrma, ok hzl b r ek lde sulama, yarglama ve ayrma
dnyor. Bu utan salgn n yakt ver r. S ze merhamet uygulamak n verd m mcadeleye b r rnek
verey m.
Annes nt har eden gen kadn All son le rportaj yaparken arkadalarm, komularmz ve hatta
retmenler m n tepk s ben korkuttu. Annes n n lmn zleyen aylar boyunca fsltlar duymadan, kastl
olarak kend s nden kaan nsanlarn zolasyonunu yaamak ya da annes n n nt harnn ayrntlar hakknda
uygun olmayan sorularla kar karya kalmadan h b r yere g demed . lk balarda All son redd n n haksz
olduunu dnd-onun hatas olmadn ve annes n n z h nsel hastalnn onun zer nde b r yansma
olmadn b l yordu. Ancak fslt devam ederken, annes n n b r ek lde nt har n n "kusurlu" olduu anlamna
geld n dnmeye balad
Kend kel me). Bu utan baladnda ve tamamen kend nden gem ve yalnz h ss brakt.
Bu rportaj b rka hafta p rd m. All son'a byk efkat ve empat h ssett m; fke, yarglama ve sulama
duygularyla doluyum. Herhang b r duyarllndan yoksun olan ve ona haksz yere davranan nsanlara kar
kend nden-fkel b r fke h ssett m. Gnlerce, h kayemdek tepk m dnrken harcadm, sonunda, baz sert
gereklerle yzlet m.
Her eyden nce, eer utancm anlayacaksak, All son'n deney mler n de l, evreler ndek tepk ler anlamaya
almalyz. All son'dan "duyarsz komularna" sadece "utan de t r" edem yoruz. Komularn ve dostlarn
utandrmak ayn ek lde ykc olacaktr. k nc s , der n b r kazmamz ve b r komu veya arkada olarak nasl
tepk gsterece m z konusunda drst olmamz gerek yor.
Eve dnp b r komunun ev n evreleyen b r ambulans ve pol s arabalar grseyd m, ne olduunu renmek
n derhal telefon aacna yaprdm. Yryp etrafmda durup duramazsn, nk bunun stndme
nanmak ster m -veya en azndan komularmn onun stndm dnmes n ster m. Bunun yer ne
yrd b r n ararm, k bu muhtemelen daha ktdr. Yaptm eylerden son derece haber olmadm
srece ve ded kodu yapmak n b l nl b r ek lde alyordum, muhtemelen bu konudan neden
bahsed yorsun, ayrntlar hakknda merak uyandran ve yanl sonular karmaya e t derecede sulu olurdum.
"B r ey n orada olmadn b l yordum" ya da "B l yorsun, b r gn onu grdm" g b eyler syled m z
konumalar duyab l yorum. . . "Byle b r travmat k olay tak ben All son'un babasnn veya All son'n z h nsel
st krar hakknda varsaymlar yapab l r m b le. Kzmn ev nde oynamasna z n vermek ben rahatsz edeb l r.
B r baka dey le, nefret ett m ey olab l r ve lk nce anlamay reddett . N ye ya? nk All son'n
retmenler , komular ve arkadalar g b korkun b r y m ben? Hayr, nk ben b r nsanm ve bunun g b
durumlar b z korku, end e, znt ve bazen de kend utancmn ne atab lecek durumlar. Ve bu ez c
duygular haf fletmek n bakalaryla ded kodu yapmak ve bakalarn dlamak g b nanlmaz zararl ve
ykc yollarla bazen balant kurmaya alyoruz.
Canavarn kalb ne g rmek gerekten st yorsak, utan duymaktan ok daha fazla ey anlamalyz. Bakalarna
kar dolandrclk davranlarn en ok ne zaman ve neden megul edece m z , utan ver c b r ek lde
d renc m z nasl gel t reb lece m z ve bakalarn utandrmama abasn b l nl olarak nasl
gel t reb lece m z anlamamz gerek r. Burada sunulan h kayeler n heps kend deney mler m z
yanstmayacak, ancak b rok k n n rahatszlk duyacan dnyoruz. Utan ver c d ren sev yem z sadece
bu davranlar ve duygular kend m zde tanma kab l yet m ze de l, bakalaryla balant kurma yetene ne
bal de ld r. Bu balantlar utan sz konusu olduunda ortak noktalarmz anlamamz zorunluyor.
Utan 10 1
Utan ver c b r d ren oluturmak n b lmem z ve anlamamz gerekenler nelerd r? Otant k benl kler m ze
nasl balanrz ve bakalaryla anlaml balantlar kurarz? Neden utan duygusunun yaltlml sz konusu
olduunda, tm deney mler m z arasndak der n balar anlamak n o kadar ok g ve zgrlk var?
Bunlar karmak sorular ve onlara cevap vermeden nce utan temeller nden bazlarna de nmek zorundayz.
Bu blmde, sululuk duygusundan nasl farkl olduunu, aalanma veya utan ver c olmaktan ve
hayatmzda utancn nasl altn eren b r utan anlay gel t rmeye balayacaz. Bu temel anlaya
l k n utan anlaymz oluturduktan sonra, ok zor olan b rok balant hayatmz balamnda ortaya
kmaya ve anlam kazanmaya balayacak.
Utan, sululuk, aalama ve sahte e
Unutulmayan bas t sebeplerden b r utanmaktan sz ed lecek kadar zor kel med r. Sk sk ter mler kullanmak
utan, sululuk, aalanma ve sahte e b rb r n n. H b r dnce olmadan, "Bu ok aalayc!" D ye
fsldrz, ne yazk k (ancak yaa uygun olarak) renkl olan b r ocua tuvalet kad le tuvalet kadndan
kp "Sen n n utan ver!" D ye bardmzda bardmzda Boyama k tab yer ne masada.
B r deney m veya duyguyu tanmlamak n uygun ter m kullanmann nem n vurgulamak ar duyarl
grneb l r; Ancak, sadece anlamb l mden ok daha fazlasdr. "Konuma utanc" ya da bu duygular tanmlayp
et ketleyeb lmek, utan ver c esnekl n drt unsurundan b r d r.
Aratrma topluluunda, utan, sululuk, aalanma ve utan arasndak l k ler zer ne lg n tartmalar var.
Her ne kadar bu duygularn drdnn b rb r yle lg s olduunu ve ayn ek rdek duygusunun de en
dereceler n tems l ett n dnen kk b r aratrmac grubu olmasna ramen, aratrmaclarn byk
ounluu drdn ayr ve farkl deney mler olduuna nanyorlar. Utan zer ne yaplan almalarn ounda
olduu g b aratrmam da utan, sululuk, aalanma ve utanmann drt farkl duygusal tepk olduunu
savunuyor.
Bu duygularn en gszl utantr. Kadnlar, "utan ver c durumlar" sululuk ya da utantan daha az c dd
olarak n telend rd ler. Utan tanmyla, ksa sren, genell kle kom k ve ok normal olan b r eyd r (rne n,
ama, skma vb.). B r durumun ne kadar utan ver c olmasna baklmakszn, bunun bakalarna olab lece n
b l yoruz (veya en azndan duymutuk) ve bunun ortadan kalkacan b l yoruz. Tuvalet kadyla tuvalet
kadyla tuvaletten kmak stem yorum, ama yaparsam, bunu yapann lk ya da tek olamadm b lece m.
Sululuk muhtemelen en sklkla utan le kartrlan ter md r. Ve ne yazk k , bu karklk etk ler
anlamb l m n ve amak ter m karkl. ou zaman, b z utan bakalarna deney n ya kend m z b r
davran de t rme ne, b z bunu yaparken olmadan utan ve sululuk arasndak farklar anlamak. Bu
neml d r, nk utan genelde daha kt davran veya felce neden olurken, sululuk ou kez de m n
olumlu b r mot vasyonu olab l r. te neden d r.
Sululuk ve utan hem kend n deerlend rme duygulardr; Ancak, burada benzerl kler sona er yor. Utan
aratrmaclarnn ounluu utan ve sululuk arasndak farkn en ok "Ben ktym" (utan ver c ) ve "Kt
eyler yaptm" (sululuk duygusu) arasndak farklar olarak anlalyor. Utan, k m olduumuz ve sululuk
duygusu b z m davranlarmz hakknda. B r test aldattm n sulu h ssedersem, kend kend ne konuma
yapmamal g b b r ey syleyeb l r m. Gerekten aptaldn. H le yapmak, nandm ya da yapmak sted m b r
ey de ld r "ded . B r testte h le yapmaktan utanyorsam, kend konumamn" Ben yalanc ve h le yapyorum
"g b konuma olasl daha yksekt r. ok aptalm. Ben kt b r y m. "
Sululuk, et e, deerler m ze ve nanlarmza kar b r hareket veya davran serg l yor. Davran (h le g b )
deerlend r r ve davran, b z olmak sted m z k yle tutarsz olduunda sululuk duyarz. Utan
yaptmzdan z yade k m olduumuz zer ne younlayor. Kend m ze kt olduumuzu, h le yapan ve y
olmadn syleme tehl kes , en nde sonunda nanmaya ve kend mknmza sah p olmamzdr. "y
olmadn" dnen k , bu et ket dolandrclk yapmaya ve sulu h sseden k ye gre daha fazla ans
tanmaktadr.
B rok utan aratrmac le b rl kte, ykc davranlarn kayna olamayacak kadar ok utan sorununun
zm olduu sonucuna vardm. Dorulanmak ve deer vermek stemek nsan doasdr. Utan
yaadmzda, a d yet ve tannma n kopuk ve umutsuz h ssed yoruz. Kend n tahr p eden davranlara g rme,
bakalarn hcum etme ya da aalama ya da kalma ht mal m z n artmas utan ya da utan korkusu
olduunda h ssed l r
Yardma ht yac olan b r n grdmzde sess z kalacaz.
te yandan, yaptmz b r ey n zr d lerken, bakalarna tad lat yapmak veya y h ssetmed m z

davranlarda bulunmak, sululuk ounlukla mot ve olur. B z ett k tannmas b r hata yapm b z nanan ok
farkl b r hata vardr. Elbette, b r s n utandrarak "zgnm" d yeb l rs n z, ancak nad ren otant k.
Sklkla, ayn tecrben n b r k n utan ver c olup olmayacan ve bakas n utan ve utan yaratab l r
m d ye sorulurum. Cevap Evet. Bu nedenle, nsanlarn utan duymalarna neden olan eyler hakknda
varsaymlarda bulunmamak n d kkatl olmamz gerekmekted r. rneklemek n, olduka zararsz b r rnek
kullanacam: b r n n doum gnn hatrlayarak. B r n n doum gnn, zell kle de b r a le b rey n n veya
yakn arkadamn unutma zamannda hayatmda bazen utanmam salad; "Bunu yapmay unuttuuma
nanamyorum" d ye bas t b r telefonla abucak kurtardm. aramak. "Ben doum gnm unuttum ok
zlyorum - umarm har ka b r vard."
Hayatmda b r n n doum gnn unutmaktan ok sulu h ssett m baka zamanlar olmutur, nk bu sadece
b r gzet m ya da sl pup de ld ; ncel kler n eks kl n - y h ssetmed m ve de mek sted m ncel kler
yanstyordu.
Bununla b rl kte, kzm Ellen'le b rl kte yaadktan sonra me ger dndmden sonra doum gn kart
gndermey unutmak veya RSVP'y b r part n aramay unutmak g b kk eyler bana ok gl utan
duygularn get recekt r. Bazen kend m b r hed ye aramay veya gndermey unuttuum konusunda byk
yalanlar buluyorum. Hayatmdak o zamanlar boyunca, yaptm her ey yarlanm g b geld . Vasat b r
ret m yes , vasat b r anne ve ortak, vasat b r arkadam ve vasat b r kz karde m ve kz olduumuzu
h ssett m. Yan b r doum gnn unutmak g b b r ey yaptmda, "Ah, adamm, bunu yapmay unuttuuma
nanamyorum" g b h ssetm yorum. "Tanrm, ben ok aptalm, yapamam Doru olan b r ey yapn. "
Ellen md yed yandayken evde b rka ayn k nc bebe m Charl e le ge rd m ksa b r sre nce me
ger dndm. Hl doum gnler n hatrlamak ve zaman zaman bunaltc ve vasat h ssetmekle mcadele
ed yorum, ancak kend m sulamaya ger dndm. Dorusunu hatrlamak ben m n neml d r; Bununla
b rl kte, dengeleme almalarnn ve ebeveynl k almalarnn ok fazla esnekl k ve gel m planlama
gerekt rd n de onayladm. md sradan doann yan sra gec km doum gnler hed ye ed yorum.
Grdnz g b , ayn durumlarda utan, sululuk ya da utan yaayab l r z. Sadece nereye bal
B z hayatmzda.
Aalama sk sk yanl anladklar baka b r kel me utan . Donald Kle n, yazarken "utan ve aalanma
arasndak farkllklar yakalar; Aratrma katlmclarnn verd kler lk tanmlara ger dnersen z, b rka
tanmdan geen temalardan b r n n "hak ed lecek" kavram olduunu greb l rs n z. B r kadn, , "Utan s zden
nefret ed yor ve bakalarnn neden senden nefret ett n anlyor." Baka b r kadn gerekten hak szcn
kullanyor ve "Utan b r hap shane g b d r. Ama nde bulunmay hak ett n hap shane, nk sana b r ey
yanl gel yor. "
Utan ve ez yet arasndak farkn b r rne verey m, utancn ebeveyn ve retmen n nasl kullanldna da r
son aratrmalarmdan b r rnek verey m. B r retmen snfn nnde b r ocuun baarsz notunu lan ederse
ve ona "aptal" der, ocuun utan veya aalanma yaamas muhtemeld r. ocuun retmen n n duyurusu ve
s m aramas haksz ve hak etm yorsa, ocuun utanmaktan ok aalanm h ssedece n dnrse. te
yandan, ocuk aptal olduunu ve akranlarnn nnde arlmay hak eden mesaja g rerse utan ver c olur.
Utan veren n ebeveyn ve d s pl n kullanmas zer ndek etk ler zer ne yrttm aratrmalara dayanarak,
utan genell kle aalanma sebeb n n k nedenden tr daha ykc olduunu dnyorum. lk olarak,
okulda "aptal" et ketl b r ocua sah p olmak kt, ancak ocuk gerekten aptal olduuna nanyorsa ok daha
zararldr. B r ocuk aptalca olduuna nanmak n utanrsa, ocuk muhtemelen b r mr boyu mcadele n
kuruluyor demekt r.
k nc s , utantan ok aalama yaayan ocuun eve gelme ht mal n n ok yksek olduunu ve b r ebeveyn
ya da bakcya utan duyan ocuktan ok tecrbes n anlattn kefed yorum. Bu durumda, eer ocuumuz
aalayc tecrbeler nden bahsed yorsa, ona yolunu h ssett rmes nde yardmc olur ve retmenler ve okul
ynet c ler le konuma frsatna sah b z. Utan h sseden ocuk mesajlar sellet r r ve ou zaman harekete
gemeye veya kapanmaya balar.
Tab k , tekrarlanan kk drmen n sklkla utan ver c olab lece n anlamamz gerek r. Eer b r ocuk b r
retmen ya da b r ebeveyn g b gzkyorsa, o ocuu aptalca tekrar tekrar arrsa, ans onun sonunda
nanacana nanr. Aslnda, hep m z aalayc deney mler m z utan ver c hale get rme konusunda ok
hassastr, zell kle b z yere atan k b z mle k m zaman
Deerl b r l k m z veya b zden daha fazla gce sah p olduumuzu dnen, patron, doktor veya d n adam
yes g b b r s ne sah p olun.
Utan, sululuk, utan ve aalanma arasnda b r kez ayrm yapab l rsek, neden utan duyduumuz ve b z
nasl etk led ne bakmaya balayab l r z. Utanlarn "nasl ve n n" anlalmas kr t k neme sah p nk
utan ver c b r an yaamaktan ok utan ver c olana kadar utan ver c eyler var. Hayatlarmzdak utanc
baarl b r ek lde ele almak st yorsak neden her ey n zer nde durduumuz davranlar, dnce ve duygular
da dah l olmak zere, onu nasl h ssett m z ve hayatmz nasl etk led n anlamamz gerek r.
Utan b b
Bu aratrmaya dalm ge rd m yllarda, cevaplanmas gereken en zor sorulardan b r "Bu kadnlarn utan
deney mler n n tm arasndak balant ned r?" Sorusuna katldm. Aratrmaya katlan kadnlar rk, Etn k
kken, ya, c nsel ynel m, d n / nan balar, f z ksel ve z h nsel salk zell kler ve a le roller . Kadnlarn
yaklak% 41' Kafkas,% 26's Afr ka kkenl Amer kal,% 25' Lat na,% 8' Asya-Amer ka'dr. Katlmclarn
yalar on sek z la sek z k ye kadar de yordu ve ortalama ya yaklak krk d .
Mlakatlar okurken h kayeler n ve deney mler anal z ederken balantlar aratrdm. Akas, bazlarmzn
utancn tet kleyen eyler n bakalar zer nde h b r etk s yoktur. Bazlarmz ykc olarak deney ml yorsa,
bakalar n haf f rahatsz ed c olab l r. Ancak, aklamalar okuduunuzda ve yzlerce kadnn h kayeler n
duyduunuzda, herkes n utan deney m nde merkez b r ey olduunun ok ak olduu syleneb l r.
te ne buldum:
Kadnlar ounlukla, katmanl, el k l ve rekabet hal nde olan b r sosyal topluluk beklent ler a olarak utan
duyar. Bu beklent ler unlar bel rt r:
K m olmalym
Ne olmalyz
Nasl olmalym Bu webe b r kere g rd kten sonra kadnlar korku, sulama ve ayrlma h sler yle dolmu g b
h ssed yorlar. Bence bu kavramn her b r n n tek bana ok zor olduunu sylemek gvenl d r. Ancak utan
yaratmak n karmak b r ek lde dokunduunda korku, sulama ve ayrlmay anlarsak, utancn neden bu
kadar gl, karmak ve stes nden gel n n ok zor olduu anlalr hale gel r.
Web' oluturan beklent ler genell kle rk, snf, c nsel ynel m, ya veya d n k ml k g b zell klere dayanr.
Bell b r grubun ana, alan, e, kzkarde veya yes g b oynadmz farkl rollere zg olab l rler. Ancak,
znde, yaktta utan beklent ler , b zden beklenen kadnlarla lg l . Utan c ns yete gre dzenlen r.
Kadnlarn yakc b r utan yaamas beklent ler , kltrnn kadnlar n ney n kabul ed leb l r olduunu
alglamasna dayanr. Erkekler hakkndak yen aratrmamda, erkekler n utanmann get rd beklent ler n,
kltrn erkekl alglamasna dayandn; b r nsann neye benzeyece n , neye benzeyece n ve nasl
davranacan ren yorum.
Bu toplumsal c ns yete dayal beklent ler genelde daha byk toplumumuzda domu olsa da, e tl
topluluklarmza farkl ek llerde f ltre uygulayab l rler. te bu yzden onlara sosyal-toplum beklent ler
d yorum. rne n, kadnlar n grn konusunda gen sosyal beklent ler var: Gen, gzel, seks g b
beklent m z var. Ancak toplumumuzda sa dokusu veya ten reng hakknda b r beklent m z yokken baz
topluluklarda, Bu b r sorun olab l r. Ksa b r sre nce b r kadntan mektup yazd: "Karanlk der l b r Afr kal-
Amer kal kadn, mult rasyal ocuk yet t r rken, ac veren karlamalar yaadm.
Afr kal-Amer kal toplum nde rk, c lt reng ve gzell k standartlar le lg l . almanz, c ld m reng ne, gz
reng ne ya da sa dokusuna baklmakszn, gzell kler n herkese gzel olduunu ocuklarmza anlatrken
karlatm o rahatsz ed c zamanlarda zer mde ykanm duygulara szler ve geerl l k kazandryor "ded .
Baka b r rnek z h nsel salk olab l r. Yalnzca bel rl b r "del " sev yes n n tolere ed ld veya sosyal olarak
kabul ed leb l r olduu genel toplumsal beklent ler vardr. Bununla b rl kte, baz topluluklarda, herhang b r
z h nsel salk sorununu a len n dna karmaya utanab l r; oysa d er toplumlarda herkes n b r terap st vardr.
Topluluklarmzn sadece corafya tarafndan bel rlenmed n bel rtmek neml d r; oumuz rk, etn s te,
sosyal snf, grup yel , deoloj , nan, s yaset vb. G b daha byk konulara dayanan topluluklara a tt r.
Utan ve Fea r
Utan her ey korkuyla lg l d r. G r blmnde yazm olduumuz g b , b yoloj k, duygusal, sosyal ve b l sel
olarak balant n kablolandk. ou n, manev balantya der n b r ht ya duyulmaktadr. Utan,
kopuklanma korkusu le lg l d r. Utan yaarken, gln, klm veya kusurlu grld korkusuyla batm
durumdayz. Balantlarmz ve kabul konusundak dnceler m z tehl keye atan b r ksmn aa
vurduumuzu ya da aklam olduumuzdan korkuyoruz.
Bu korku, b z m utancmzda b r ek lde tuzaa drldmz duygusu le yaktyor. Tuzaa dme korkusu,
utan ann mkansz b r beklent ve seenek oran le ynlend r lmes yle lg l d r. ncel kle, b ze zer nde pek
fazla beklent bulunmamakta, b rou er lemez veya gerek de ld r. k nc olarak, bu beklent ler nasl
karlayab lece m z asndan ok snrl sayda seenee sah b z. Utan web n n grntsn odak noktasna
get rmek n, oumuzun alakal-beden maj bulab lece b r rnek kullanalm. Medya man plasyonu ve
yeme bozukluklar hakkndak tm b l nc m zle b le, bu konu daha da y grnmyor. Aslnda, rportaj
yaptm kadnlarn yaklak yzde doksan, beden maj ve k losu utan ver c b r mesele olarak ortaya kt.

Web llstrasyonunda greb lece n z zere, ortaklar, a leler, arkadalar ve ben, web merkez ne en yakn z l r.
ou k , b ze en yakn nsanlar koparmaktan korkuyor. B r baka dey le, kend m ze olan beklent m z
uyguladmzda veya b ze en yakn olanlar (ortaklarmz, a lem z veya arkadalarmz) tarafndan
uygulandnda utan en gldr. Merkez yayarak, profesyonellere (doktorlar, terap stler, vs.), topluluk
yeler ne, yel k gruplarna, e t mc lere, meslektalarmza ve nan toplumlarmza yardm ed yoruz.
Gereklet r lemeyen vcut t pler ok deerl a lelerde yet t r ld ysek, k m olduumuza ve b z umutsuzca
rahat h ssetmek steyen b r ortak bulsak b le, kend m ze bu mantksz beklent y dayatmaya devam edeb l r z
b z m vucutlarmz. D er durumlarda, ortaklarmz sk beklent ler zorlayab l r, ancak arkadalarmz destek
tekl f edeb l r veya b zden daha az dneb l r, nk d yet konusunda ar derecede end e duyuyoruz. Ancak,
bu kart beklent ler n karsnda b le, hep m z bu gruplar tarafndan kabul ed lmek ve sev lmek stemekted r;
bu nedenle, heps n memnun etmen n yollarn bulmak n mcadele ed yoruz
Rekabet talepler en nde sonunda karlayamayacamz zaman utan duyuyoruz.
Web n d katmanlarna gel nce, doktorlar, meslektalar veya d er grup yeler tarafndan utandrlm g b
h ssed leb l r. Ve bu gruplarn tes nde, yzlemek zorunda olduumuz daha byk, daha s ns s stem k konular
var. rne n, aratrmalar, fazla k lolu ve obez kadnlarn, dk yatak gel rler ne (ylda 6.700 dolar daha az)
ve yoksullua (% 10 daha yksek) sah p olduklarn gster yor.
Utan ann evres ne bakarsanz, medyay greceks n z. Utan kltr, telev zyonda, reklamclk ve
pazarlamada grdmz eylerle pek t r l yor. F lmlerde grdmz ey, mz kte neler ve gazete ve
derg lerde okuduumuz eyler. Vcut grnts sz konusu olduunda, " nce" deer yle lg l h soru yok.
Durumlar daha da ktlet rmek n, "wa f grnm" ve "ero n k" dnn moda derg ler nde ger
dntrldnden, yen deal vcut hala ok kk. Yuvarlak, ehvetl b r alt ve r gsler n. Bu
komb nasyon, doada ok sk meydana gelen b r ey de ld r. Kem k nce, byk gan met ve gsl ucu daha
sk "s par e gre oyulmu" b r pakett r.
Medyann etk s nden kamaya altmz ne kadar zor olursa olsun, toplumumuzda b zden kaamayz. En
sevd m aratrmac ve yazarlardan Jean K lbourne, medya mesajlarn tesp t etmem ze ve
zmszlet rmem ze yardmc olan b r uzman - hatta daha da nce olanlar -. Onun K taba gre My satn Can
not Ak: Ho w Reklam de t r r Way B z dnn ve h ssed n, ortalama Amer kal fazla b n maruz gnde
lanlar ve b r mr boyunca telev zyon reklamlarnn yllk deer nde saatler . Gnmz kltrnn
etk s nden kurtulmaya almak, hava k rl l nden nefes almayarak kend m z korumaya almak kadar
mmkn olmaktadr.
K lbourne ayrca, kadn derg ler n n kapaklarn ssleyen rak p mesajlarn kodunu zer. Kapaklar genell kle
"10 Gnde 15 K lo Vermel " veya "Yaz Tarafndan Nasl Salkl ve Daha Aydnlatlr" g b d kkat ek c
balklar le nasl svandna d kkat ek yor. Bununla b rl kte, bu et ket zg ler yle b rl kte gelen res mler h
bu kadar ho karlanmyor. " md k lo ver" slogan, 175 k loluk b r kadnn kou bandnda terletmes n terb ye
etmes nden z yade, kolata ekl nde b r kpkl kek zer ne aslacak.
Bu nedenle, yaz aylarnda aydnlatrken, "o ayn tatls" n krmak n zaman ayrmamz ve b r k d l m m z
var. Ve K lbourne'un da aret ett g b , ayn derg n n arkasnda s gara mekle nce s gara en b r s gara
reklam var.
Beklent ler n ne kadar hzl katmanl, rekabet ve el k l olduunun kolayca anlalmas mmkndr. Utan
web byle l yor. Bu beklent ler n herhang b r n karlamamza z n veren ok az gerek seenee sah b z.
Yaptmz seenekler n ounun b r " k l ba" g b olduunu h ssed yoruz. Yazar Mar lyn Frye, " k l
seenekler ," seenekler n ok snrl olduu ve heps n n b z cezaya, knama veya yoksun brakmaya maruz
brakan b r durum "olarak tanmladn bel rtt .
Seenekler m z snrl olduunda, her se m baka b r beklent y hlal ed yor. Sklkla kt veya kt arasnda
se m yapmak zorunda kalrz:
nce olun, ancak k lo takntl olma.
Kusursuz olun, ancak grnmnz hakknda karklk yaratmayn ve mkemmell n z elde etmek n
a len z, e n z veya almanz g b b r eyden uzak durmayn. Sess zce arka planda olmasn salayn,

bylece har ka grnyorsun ve bunu duymak zorunda de l z.
Kend n z olun - zgven kadar seks b r ey yoktur (gen, nce, gzel olduunuz srece ...).
Eer heps n ekem yorsak, k lo verel m, frnda p p kek y y n, s gara p ser nle n, salkl ve salkl kaln,
tm rnler satn aln ve ayn zamanda k m olduumuz n kend m z sev n. GOTCHA! Utan anda skp
kalrz. te o zaman korku sulamaya ve ayrlmaya balar.
Utan, sulama ve Powe r

Utan ve korku duyduumuzda sulama h b r zaman ok ger de de ld r. Bazen e dnyoruz ve kend m z
suluyoruz ve bakalarn suluyoruz. Kend m z suladmzda, sklkla kend m z nefret dolu ve utan ver c
b r dng nde buluyoruz. Sess zce, duygusal olarak paralandk. Bakalarn sulayarak utan ve korku ars
altndan kmaya altmzda ou kez patlarz. ocuumuza, alanmza, ortamza veya hatta nmzde
duran mter h zmetler personel ne (Blm 8'dek sulama ve fke arasndak l k y nceleyece z) atarz.
Her k durumda da, patlamalar ya da patlamalar, ounlukla ne yaptmza ve n n yaptmzdan habers z z.
Gszlk duygularmzla ba etmek sulamaktayz.
G kadnlar n zor b r konudur. Konutuum kadnlarn ounluu "gl b r kadn" f kr nden rahatsz
oluyorlar. ou, gl b r kadn kavramn sev lmeyen veya "kaltak" olmakla hemen l k lend r yor. te
yandan, grtm her kadn Gsz h ssetmen n ne kadar korkutucu ve umutsuz olduunu kabul etmek
abuk. kt dar hakkndak bu kararszlk, en y benl kler m z olma kab l yet m z n c dd b r tehd t
oluturmaktadr.
kt dar hakkndak bel rs zl m z gndeme get ren konulardan b r de, en az k g ekl var - bunlara
" kt dar" ve "gerek kt dar" d yoruz. Ne yazk k , oumuz " g " kel mes n duyduumuzda b z Otomat k
olarak, kt darn nsanlar kontrol etme, bakalarnn avantajlarndan yararlanma ya da b r ler ya da baka eyler
zer nde g uygulama kab l yet kavramna otomat k olarak ge kavramna atlayn. Gc snrl olarak
dnyoruz -burada ok ey var, bu yzden b raz alacam, senden almaya zorlanyorum.
G devr tehl kel b r g ekl d r. Oprah W nfrey Show'a katkda bulunan ve ps kolog Dr. Rob n Sm th, en
s ns g b mler nden b r n yle alt: "Kend n z tanmlayacam ve sonra kend tanmnza nanacam.
"kt darn bu lml aklamas, utancn b ze ne yaptklarn yakalar. B z c ns yet boazna sokuyor, sonra b z
kend m ze koyduumuza ve onlar g ymekten holanmamza kna ed yor. Geen yl, yer nde " kt darn" gl
b r rne n grdm. B rok grupla utan ve beden maj hakknda konuurum. Dove'un Gerek Gzell k
Kampanyas b rka yl nce balatldnda, kadnlara klot ve styenler nde "gerek" kadnlar grmey nasl
h ssett kler n sorduk (ok nce modellere kar). ben
Kadnlarn yars kadndan holanmadklarn sylemek artc de ld . B rou, tepk ler n u ek lde anlatt:
"Muhtemelen har ka b r ey olduunu b l yorum, ancak grdmde ok olumsuz b r duygusal tepk aldm."
Baz kadnlar "modellerden utanm" h ssett ve d erler "Bana lham verm yor" ded Daha y grnmes veya
k lo vermes . "
Esasen, k yl nce duyduum ey, bugn hala kadnlardan duyduum ey: "Glend r c ve har ka olduunu
b l yorum, fakat barsak reaks yonumdur. . . You'r e ok fa t ve mkemmel de l baz g ys ler yeterl -koyun
zer nde."Dove modeller ne olan duygusal tepk ler yle mcadele eden kadnlarn ounun Gverc n
modeller ne benzed n anlamak neml d r. Bu, yer nde "g". Sm th' n tanmna uygun olarak, gzell k
b z m n o kadar sklkla ve sadakats z olarak tanmlanyor k md kend tanmmza destek ver yoruz ve
tanma g r yoruz. Sonu felaketl d r: Derg lerde kend m z b ze yanstmak stem yoruz nk deerl kalacak
kadar mkemmel, nce veya gzel de l z. ron k olarak, kend m z kt dardan kurtarmann tek yolu gerek
gcmz ger kazanmaktr - kend tanmlarmz yaratma ve yaama gc.
Merr am-Webster Szlk tanmlayan gc olarak hareket veya b r etk retmek n yetene . Gerek g
temelde bunu de t rmek stersen z ey de t rmek n yetene d r. De kl k yapma olana var. Gerek
g snrszdr - mcadele etmek zorunda de l z, nk dolamak n bol m ktarda var. Ve gerek gle lg l
en byk ey onu yaratma kab l yet m zd r. Gerek g bakalarndan almamz zorlamaz - bakalar le b rl kte
yarattmz ve na ett m z b r eyd r.

Utan ve gszlkten sz ett m zde gerek gcn zel b leen hakknda konuuruz: uur, se m ve
de m. De kl kler etk n b r ek lde yapmak ve hayatmzdak sorunlar ele almak n ncel kle b l nl
olmal veya sorunun farknda olmamz gerek r. k nc s , sorunu zmek n yapab lece m z seenekler
problem zeb lmem z ve tanmlamamz gerek r. Sorunun ve bununla baa kma seenekler n n farknda
olduktan sonra, de m kolaylatrmamz gerek r; bu se mler zer nde hareket edeb lmem z gerek r.
Bu, J ll an' tantmak n har ka b r yer. 2002'de J ll an le, sonra 2005'te tekrar rportaj yaptm. md s ze lk
toplantdan bahsedece m. K tabn lerleyen ksmlarnda, utan ver c esnekl k na etmeye baladnda
J ll an'n hayatnn nasl de t n reneceks n z. Bu h kaye, b ze utan ve korku duygularyla dolu olan
utan trn gstermekted r. lk rportajmzda, J ll an bana son b r utan tecrbes nden bahsett ve onun
"kaybett ne" nandn syled .
J ll an, k ocuu ve kocas Scott'la allmadk derecede rahatlatc b r cumartes keyf yayordu. ocuklar
arka bahede oynarken verandada J ll an ve Scott oturuyordu. Be yandak ocua ynel k b r doum gn
davet karsnda haftann posta kutusuna g d yordu.
Okumaya balad srada "korku, fke ve kayg korkun b r komb nasyonu" olarak n telend rd duygu-
duygularla almt. Duygusal sel olayna tepk s n anlatt. "Yem n eder m. H b r yerden ayaa kalkt ve
yksek sesle ve garajn dankln korumak n kocamn gzya dktm n ocuklarm barmaya
balad. Ev n ne g rd m ve yatak odamn kapsn arpt. "Scott evde onu tak p ett ve kapnn nnde durdu,
k l tl kap kolunu skt. Bana yle devam ett n syled : "sa Mes h, J ll an. Ney n var? Samaln
kaybett n m ? "
J ll an'a duygusal sel n neden n tet kled n sorduumda, "Gnlerce gerekten b lm yordum" ded . Del
olduumu dnerek durdum, nk lk kez de ld . Sonunda davet b r havuz part s n yaptklarn anladm
ve ebeveynler n ocuklaryla yzmek zorunda kaldklarn syled . "J ll an," mkemmel, sska anneler "nnde
mayo g ymekten utan duyduunu syled . , "Bazen, utanyorum h ssett mde, korkarm, sadece del r yorum.
Kaybolmu h ssed yorum. Neler olduunu b lm yorum b le. "
J ll an ve ben doum gn davet zer ne yapt tepk ve "mkemmel anneler" nnde b r mayo g yme
korkusu hakknda konumaya devam ederken, beden yle her zaman nasl rahatszlk duyduunu aklad, ancak
arlk kazandndan ber Ham lel kler nden sonra kend ne gvenen b r olmutu. Bana annel k ve vcut
mges hakknda daha fazla b lg vermes n sted mde ban sallamaya balad ve " nanamyorum" ded .
Salarn kesmek n beklerken b r moda derg s nden get n ve ocuklaryla b rl kte sah lde sper modeller
eren byk b r yaylm olduunu syled . Okumaya balamt ve modellerden b r n n "Annem olduum n
kend m zorlayab lece m anlamna gelm yor - ocuklar yal, man anneler stem yor" szler alntland.
ocuklarm bana nasl grndmden gurur duyuyor. "J ll an, derg den bahsett g b akn grnyordu.
"Bunun ben mle nasl sktn b le fark etmed m."
Tab k , zaten savunmasz de lsek, b r derg tek bana gl b r utan h ss tet klemeyeb l r. Fakat, bu
res mler , oumuzun mcadele ett vcut grnts ve alnt le b rlet r n; ok gl b r komb nasyona
sah p olursunuz. Bu rnekte, J ll an korkun, tuzaa drlm ve gsz h ssett .
Utan deney mled m zde, gcmz korumak ok zordur. lk olarak, utan duyduumuzda, oumuz ne
h ssett m z n ve neden h ssett m z n farknda de ller. Utan genell kle karklk, korku, fke, yarglama ve
/ veya durumdan kamak ya da g zleme ht yac n ez c ve ac ver c duygular ret r. Btn bu youn
duygular ynetmeye alrken utancn temel meseles olduunu b lmek zordur. Grmeler nde ou kadn,
dolandrclk anlarnda b z sk sk aan gszlk duygularn yle anlatt:
"Utan s ze scak b r dalga g b geld n h ssett r r ve kend n ze gel nceye kadar" Aman Tanrm, nerede
saklayab l r m? "D ye dnyorsunuz. Nasl kaybolab l r m? '
"Utan, s z lg lend ren ya da s z seven b r ne layk olmadna nandnzda duyduunuz

duygudur. Sen nemsemed n bakalarn sulayamayacak kadar kt b r s n. Sadece zem n n
sen yutmasn st yorsun. "
"Utan ben donar. Yant verme becer m tamamen kayboldu. "

"B rdenb re her ey karard ve sktn. Neler olduunu b lm yorsun ve ne yapacan b lm yorsun. "

"Ben sadece g d yorum. Asla nsanlara rk n de l m. Sadece yok oluyorum B r s o kadar kt

olduumu dnrse, kend m grnmez yapacam, bylece k mse ben mle uramak zorunda kalmaz. "
"B r sefer gaz almak n durdum ve kred kartm redded ld . Adam bana ok zor zamanlar ver yor.
stasyondan ekt mde, yandak olum alamaya balad. lk atmaya yen baladm, 'Kapa
enen . . . kapa enen . . . kapa enen !' Kartm hakknda ok utanyordum. Ben del rd m. O zaman
oluma bardm n utanmtm. "
Utan yaarken sk sk kr z moduna atlyoruz. ou zaman utan ver c yan rnler n n tamamn zar zor
leyeb l r z - korku, sulama ve kopma. Aslnda, utancn onu neokorteks'te lemekten ok tehd t edeb lece n
anlamamza yardmc olan yen bey n aratrmalar var - bey n m z n dnme, anal z etme ve tepk vermeme -
yanltmaya z n veren gel m ksm beyn m z aret edeb l yoruz. "Savam, uu ya da donma" lkem ze
g rel m.
Bu modda, neokorteks atlanr ve gel m , rasyonel, sak n dnce ve duyguyu leme er m m z tamamen
kaybolur. Beyn n lkel ksm harekete geer ve o zaman kend m z saldrgan hale get r r z, fel ed p g zlemek ya
da h ssetmek stemek; Bazen, neden d ye b r pucu olmadan. y haber, utan ver c esnekl k prat k ederek,
aslnda bu yant de t reb l r z - bunu Blm 3'te daha ayrntl olarak tartacaz.
Utan ve D sconnect o n
Bal h ssetme deerl , kabul ed lm , layk ve onaylanm h ssed yorsa, o halde kopuk duygu azalm,
redded lm , deers z ve azalm h ssed l yor. J ll an'a neden arkadalarnn yannda b r mayo g ymek
stemed n sorduumda, lk syled ey "Dmemek veya elet r lmek stem yorum" ded . Onlar
dndmde srtm nasl ger de durduum hakknda konumaktan yoruldum. Ben sadece baa kamadm.
"Ona nasl baktm umursayacan dndn sormutum, b r dak ka dnd ve" Olmaz "ded . Sadece
byle nc nme r sk m yok. Tamamen yalnz h ssed yorum "ded .
Utanla baa kma ve balantnn kes lmes h sler , gel mekte olan ve artan l k lerde normal b r rol
oynayab l rken, kopukluk, zolasyon h sler ne dntnde daha c dd hale geleb l r. Tecr t hakknda
konutuum zaman yalnz veya yalnz h ssetmek stem yorum. Wellesley Kolej 'ndek Ta Merkez 'nden l k -
Kltrel teor syen Jean Baker M ller ve Irene St ver, zolasyonun ez c doasn gzelce yakalad. "B r k n n
yaayab lece en korkun ve ykc duygu ps koloj k yaltm olduuna nanyoruz. Bu yalnz kalmak kadar
de l. nsan balant olasl ve durumun de mes n gsz olmann b r n n k l tlend b r duygu. Ar
derecede, Ps koloj k zolasyon umutsuzluk ve umutsuzluk h ss dourab l r. nsanlar, bu knanm zolasyon ve
gszln b rle m nden kurtulmak n neredeyse her ey yapacak. "
Bu tanmn ben utan kavramak n kr t k neme sah p ksm "nsanlar, knanm zolasyon ve gszln
b rle m nden kurtulmak n neredeyse her ey yapacak" cmles . Utan b z ares z h ssett r yor. Tecr t ve
korkudan kamak n bu umutsuzlua olan tepk ler davransal konulardan gndeme geleb l r ve depresyona,
z-yaraya, yeme bozukluklarna, bamll, ddete ve nt hara tev k edeb l r.
K sel olarak, utan yaadm zaman sk sk olmak sted m k yle uyumayan ek llerde davranyorum
rend m. Y ne, kavga, uu veya dondurma davranlarn gryoruz. Katlmclarn ou ayn dncey
kend d ller nde yle d le get rd :
"Utan h ssed nce del rm g b davranyorum. Normal eyler yapmam ya da sylemeyece m eyler
yapyorum ve syleyece m. "
"Bazen sadece bakalarn ben m kadar kt h ssedeb lmey sterd m. ben
Sadece dar atlmak ve herkes lk atmak st yorum. "
"Utanga olduumda umutsuz oluyorum. Sank h konuacak b r yer m yok - konuacak k mse yok. "
"Utanldm zaman z h nsel ve duygusal olarak gz atyorum. A lem b le olsa. "
"Utan s z dnyadan uzak h ssett r yor" . Web' ve korku, sulama ve ayrlma kavramlarn kullanarak,

Kadnlarn neden utan duyduklarn ve daha n n utan duyduklarn aklamak n ncek tanmlarmz
gen let n. K tabn ger kalan ksmnda kullanacamz tam tanm u ek lded r:
Utan b z flawe olan youn ac h ss veya nanmann deney md r d ve kabul ve a d yet dolaysyla deers z.
Genell kle kadnlar exper enc e onlar katmanl, el k l ve compet n b r an ne dmtr utan gr sosyal-
toplumsal beklent ler . Utan yaratr duygular arasnda korku, sulamak b r d kopukluk .
TW O
Utan D ren ve Empat Gc y
H ow b z utan stes nden m? Utan ana skmamak n ne yapab l r z ? Kt haber, kalc olarak utantan
kurtulmann b r yolu yok. Balant kr t k olduu srece, ayptan ekme tehd d de utan ver c olur, hayatmzn
b r paras olur.
Bununla b rl kte, y haberler, b zler n utan ver c esnekl k gel t rmeye mukted r olduudur. Y ne d ren le,
utan duyduumuzda utancn farkna varma kab l yet n ve bunu yapc b r ek lde yaparak zgnlmz
korumamza ve deney mler m zden bymem ze olanak tanyoruz. Ve b l nl olarak utan ver c hareket
srec nde, hayatmzdak nsanlarla daha gl ve daha anlaml balantlar kurab l r z.
Tanmlar ve aklamalar kullanarak b r utan anlay gel t rd k g b , esnekl k konusunda b r anlay na

etmel y z. B r nc s , utan ver c esnekl k, tamamen ya da h b r ner de ld r. Esnekl k dereceler vardr. Bunu
gstermek n Shame Res l ence Cont nuum'u gel t rd m.
Bu devamlln sol tarafnda utan ver c . Utan altndadr.
Cesaret, merhamet ve balantya gemek n b z utandrmaktan ek nmeyen ey kefetmek zorundayz. Bunu

yapmak n, utan deney m yle lg l kadnlarla yaplan rportajlara ger dnyoruz.
Grtm kadnlarn b rou utan stes nden gelmek n f k rler n ve stratej ler n paylat. Bu b lg ler
aadak konularda anal z ederek sordum:
Kadnlarn utan duygusuna d renc kazandran ey ned r?
Korkun h ssetmekten, sulamadan ve onlar koparmaktan nasl uzaklatlar?
Kadnlarn utan ver c ek lde yollarn ayrmasna ne mkan salad?
Tekrar ve tekrar, ben grlen kadnlarn nasl zah empat utan en gl panzeh r. Sadece empat kurma
ht yalarmzn olmas le de l; Utan ver c esnekl k, empat k b r ek lde bakalarna yant vermem z
gerekt r r. Kadnlar zek utan esnekl k h yksek dzeylerde hem verenler ve empat alclar d .
L se fen laboratuarndak petr yemekler n hatrlyor musun, o kk yuvarlak yemekler? B r petr kabna
koyarsanz, yarg, sess zl k ve g zl l k le rtyorsanz, grnen her ey tketene kadar kontrolden karsnz -
temelde gel mek n ht ya duyduu evreye utan ver yorsunuz. te yandan, eer b r petr kabna
koyarsanz ve empat le tket rsen z, utan gc kaybeder ve solmaya balar. Empat , utan n dmanca b r
ortam yaratr; hayatta kalamaz.

Kadnlara utantan nasl kurtulduklarn rnekler n paylamalarn sted mde, empat d le get ren b r yle
utanlarn anlatab lecek durumlar anlattlar. Kadnlar b r n n tme gcnden sz ett :
"Anladm kadaryla oradaydm."
"Bu da bana oldu."
"Sorun de l, normals n."
"Bunun nasl b r ey olduunu anlyorum". Kend s utanmak g b , d ren h kayeler ortak b r ek rdek
paylat. Ne zaman gel yor
Utan esnekl n, empat merkez .
Eduyum-kolay Don daha Sa d, e

Gerek empat , szckten fazlasn gerekt r r; alr. Empat , sadece utan yaayan b r ne syleyecek doru ey
b lmemek demek de ld r. Szler m z, yalnzca h kayes n anlatrken b r yle gerekten buluma ve megul olma
yetene m z kadar etk l d r.
Empat y , b r n n b z mle lg l olan b r deney me balamak n kend deney mler me g rme becer s veya
yetene olarak tanmlyorum. Sevd m baka b r tanm, yazarlar Arn Ivey, Paul Pederson ve Mary Ivey
tarafndan yaplan b r danma ders k tabndan gel yor. Empat y "b r durumu b r bakasnn bak asyla
alglama yetene " olarak tanmlarlar. Duyguyu h ssetmek ve d er n n es z dnyasn h ssetmek n
"Empat n n empat k olmasna ya da empat gsterme kapas tes ne sah p olmas doutan ya da sezg sel b r
n tel k tamadndan, empat en y b r becer olarak anlalmaktadr. Bakalarna doal olarak duyarl
olab l r z, ancak hassas yetten ok empat salar. te arkadam Dawn'un empat k yantnn bana zorlu,
utanmaz b r an yardm ett n gsteren b r rnek.
Her md ve sonra, ylda belk defa, dnyalarm arpr. Kk program atmalar de ld r; Bunlar,
roller m n neredeyse her b r n eren byk arpmalar. B rka hafta nce b r hafta sonu, bu arpmalardan
b r ne sah b m. Kzm n vers teye balama tren yapt ayn hafta sonu lk bale res tal n alyordu. Mezun yet
tren ve bale res tal k saat boyunca akt. Bu ok byk b r stres kaynayd nk mezun yet tren nde
renc ler tarafndan neml b r rol oynamaya se ld m.
Mezun yet ve bale res tal ne ek olarak, Pazar Pazar Gnler oldu ve btn a lem ve kocam Steve' n a les
enl kler n eh r dndan gel yorlard. Bu canavar haftasonuna g ren Cuma bahar dnem ve Ellen' n okulun
son gnne l k n son gnm oldu. Ben m n son gn, renc ler m n notlar ev rmek demekt r. Ellen n,
retmen Takd r Gn demekt r.
Steve ve ben, retmen Deerleme Part s n erezler get rmek n kayt olduk. Notlar ev r rken, al
prat kler ne, bale kyafet provasna katlrken ve ev n rkete hazr hale gelmes n n ortasnda erezler aklm
kard. Steve Cuma sabah Ellen' terk etm t ve okuldan almaya geld mde, part kayt defter hala n kapda
asl kald. Ben olduu g b
Aa bakt ve adm "tatl" yannda grdm, pan kled m. Ellen' n retmenler n ok beend m ve sayg
duydum. Bunu nasl yapab l rd m?
Derz n derhal dolatrldm ve er g rd m, Ellen' alp tesp t ed lmeden g zl ce saldrmaya karar verd m. Ama
kor dora doru yola karken Ellen' n retmen le yz yze gelt m. Hemen s n r bozucu, yksek sesl moduma
g rd m. "Merhaba naslsn? Part nasld? "Ellen' n retmen " Har ka, teekkrler-gerekten elencel yd "ded .
Yemek har kayd."
Oh, hayr, neden y yecek hakknda b r eyler syled ? B lmel yd . Yksek sesl moddan yalanc moduna
get m. "Steve erezler bu sabah get rd yle m ?" Ded m Ellen' n retmen akn grnyordu ve "Em n
de l m, onu braktmda burada de ld m" ded . Bu yzden ben m g b u u parmaklarmda durdum
Omzunun zer nden bakt, parmam snfta arkasna gsterd , y yecek masasn taryormu g b davrand ve
"Oh, te orada, -uyun, y grnyorsun" ded . Har ka, onlara zamannda get rd ne sev nd m. "

Bana naz ke b lerek cevaplad ve "Yaz oturumu baladnda b rka hafta nde grrz" ded . y b r mola
ver n "Ellen' m, kel men n tam anlamyla arabaya ger srld, Ellen' arabasnn koltuuna oturttu, n koltua
oturdu ve gzler m yanaklarma dklmeye balad. Orada otururken d reks yona yaparak hang s n n daha
kt olduunu b lm yordum: erezler unuttuumdan, erezler get rmekten yalan syled m ya da Ellen' n
retmen n n dnceler n b lmen n utanc, "Adamm, Bu md ye kadar grdm en kt alan annen n
karklyd. "
Ellen b raz end el grnyordu, bu yzden ona syled kler n syled m, "Tamam, annem onun kk
alamas var. neml b r ey de l. "Evde her yere aladm. Kapya g rer g rmez arkadam Dawn' aradm.
Arayan k ml ne "Ne oldu?" D yerek cevaplad.
Sess zce ve abucak t raf ett m "Ellen' n okulunda baz ebeveynler n erezler n aldm. Sonra retmene yalan
syled m. "B r zplamay atmadan," Ne tr kurab yeler? "Ded m. Gerekten m . Ne yaptm d nle. "aka
yapmay brakt ve d nled .
B t rd mde, "Bak, yapab lece n en y s n yapyorsun; nnzde mkansz b r hafta sonunuz var. Onu b r
arada tutmaya alyorsunuz ve Ellen' n retmen n n onu sevmed n dnmes n stem yorsunuz. Onu
sevd n z gere gz nne alndnda bu olduka anlalab l r ve Ellen le har ka. ok neml de l."
Ben de sordum "Em n m s n z? Em n m s n z? "Sonunda ded k ," Bak, b l yorum
nmzdek gn boyunca b rl kte tutacan dnmyorsun, ama yapacaksn. Mkemmel b r ek lde

yapamazsnz, ancak bunu yapacaksnz. Bunun muhtemelen s z n n zor olduunu b l yorum, ama hep m z
oradaydk ve gerekten ok y . "
k nc blmde utan baka b r eye dnt. Ele alab lece m b r ey. "Ben aptal durumdasn - korkun b r
anney m" den "ok aptalca davrandm - ez lm b r anney m" d ye de t ren b r ey. Petr kabuumda
solgunlamaya balamasn salamak n yeter nce empat uyandrd. . Yargc de ld . Yanl admlarm
hakknda sess z kalmak zorunda h ssett rmed . Gerekten ben duyduunu ve ben nemsed n h ssett m.
"zer me asl kalmak" korkusunu dorulad ve Ellen' n retmenler n ne kadar ok sevd m grd. En
neml s , dnyam grdm g b grd ve bunu bana fade edeb ld .
Ellen' n retmen ne yalan syled mden "ho" olmamt, ama ben kabullen p bal h ssett r yordu. Utan
olduunda, y b r ortak, y b r retmen, y b r anne ya da y b r arkada olamam. Haftasonu ge rd mde
deers z b r anne ve bebekler n azndan kurab ye alan b r yalanc h ssett m h ssedersem bunu yapmazdm.
Ayrca kahkahasn ger ekt . md bunun hakknda glneb l r m, ama gereklet nde, bana en az kom k
gelmed . Glm olab l r ve "H b r eyden byk b r ey yapyorsun-gzel" ded . End elenme. "Fakat bu b r
empat olmazd. Bu, h ssett kler n yanstm olab l r, ancak kes nl kle yaadklarm b ld n fade etmezd .
erez almak n ar tepk gster yordum nk b r aka tepk s bana duyulmam, azalm ve daha fazla
utanm h ssett rm olab l r.
"Bak, afak, bu korkun ey yaptm" d yeb lece m b r yerdeyd m. Ben sadece onu tutmaya alyordum ve
mkemmel olmadm b l yorum. "Korkmu, tuzaa dm ve gsz h ssett m. afak byles ne byk b r
empat y gen letmem olsayd muhtemelen hafta sonuna ok bal kalm h ss ne kaplrdm. Em n m Steve'
sulamam ve "hayatmn ne kadar stresl olduuna da r h b r f kr n z yok" d ye bl nds ded b r ek lde sadece
saatler olurdu. Byk b r a le hafta sonu n y b r balang de l.
Empat educat o n
Ben l sansst okuldayken, snflarmn hemen hemen her b r nde empat becer ler artan b r b leen vard. Bu,
ps koloj , sosyal h zmet, danmanlk ve evl l k ve a le terap s g b meslek dallarnda yksek l sans e t m
gren b rok k n geerl d r.
Empat aratrmasnn artan gvdes nde, baarl l derler n sklkla yksek empat sev yeler gsterd kler n
buluyoruz; Bu empat , akadem k ve meslek baar le lg l d r; Saldrganl ve nyargy azaltab lece n ve
fedakarl arttrdn syled . Aratrmalar ayrca bunun baarl evl l klerde ve etk n organ zasyonlarda hayat
b r b leen olduunu gster yor. Sonuta, empat , anlaml ve gvenen l k ler kurmak n arttr, k bu

hep m z n sted ve sted b r eyd r. Utan ve b rok farkl balant kurma konusundak k l t rol stes nden
gelme gcnden empat , renmek ve uygulamak n akllca olacamz b r eyd r.
Neyse k , empat ren leb len b r eyd r. ng ltere'dek hem rel k b l mc s Teresa W seman, empat n n drt
tanmlayc zn tel n tanmlyor. Bunlar: (1) dnyay bakalarnn grd g b greb lmek. (2) yargsz
olmak; (3) b r bakasnn duygularn anlamak; Ve (4) k n n h sler n anladnz b ld rmek.
Empat n n karmakln anlamak n, her zele ayr ayr bakalm. Bunu yaparak, otant k olarak empat k
olmann nanlmaz b r becer olduunu, taahhdn ve uygulamay gerekt rd n greb l r z.
Dnyay bakalar grrken greb lme. Bazen dnyay d erler n n grd g b grmeye alan becer ye
"perspekt f alma" den r. Objekt f metaforunu, perspekt f alm anlamam n ok yararl b r yol buluyorum.
Hep m z dnyay oklu merceklerle gryoruz. Bu lensler k m olduumuzu ve dnyay zled m z
perspekt fler tems l ed yor. Baz lensler srekl de yor ve doduumuz gnden ber bazlarmz b z mle
b rl kte. Mercek metaforunu dndmzde atma anlamak kolaydr. Y rm k ayn olaya tank olab l r,
ayn haber h kayes n d nleyeb l r veya ayn durumu anal z edeb l r, ancak y rm farkl objekt f set , heps n n
ok farkl eyler grmes n , duymasn ve tretmes n salar.
Empat olmak n, kend objekt f n tanmal ve onaylamaya ve b r n n mercek yle yaad durumu grmeye
almaya mecbur olmalyz. rne n, b r aratrmac olarak, dnyann grtm katlmclar nasl aryor
anlamam lazm. ykler m mercekler mle grmemek n ok almalym, ancak grdkler , h ssett kler ve
yaadklarn anlattklarnda d nlemek n almalm. erez rne nde, afak duruma bakm alab lm ve bu
perspekt ften empat k cevap alab lm t r.
ocuklar, perspekt f alma becer ler n renmeye ok hevesl d r. Doal olarak dnyay ve bakalarnn nde
nasl altn merak ed yorlar. Perspekt fler ne "doru olan" olma konusuna da ok az yatrm yaptk.
Perspekt f alma becer ler n ocuk olarak reten b zler, a lem ze byk b r kran borcu borluyuz. Bu
yetenee genken se lmem olanlarmz yet k n olarak kazanmak n daha fazla almak zorunda
kalacaklar.
almamz ne kadar zor olursa olsun, hep m z nsanz ve bakalarnn hayatlarn ve h kayeler n , kend
gzlkler m z n nnde, onlardan grdkler n onurlandrmak yer ne tece z zamanlar var. Ne yazk k , utan
yaayan b r ne empat k yant verme sz konusu olduunda, benzer utan konusuna sah psek kend bak amz
srdreb l r z. afak ksa b r sre nce kend "anne-utan" deney m ne sah p olsayd, objekt f n ben mk n
alacak kadar uzaa koyamazd. erez h kayem eve ok yaklam olab l r. B r n n tecrbes yle ar tanmlama,
bak asn tanmlama olarak alglamak kadar da engel oluturab l r.
Perspekt f alm kolay de l, ancak baarlab l r. Taahht, aba, ok fazla hata yapma cesaret ve bu hatalarla
kar karya kalmaya stekl olmas gerek r. Ayrca, grdmz ey n , gr de l , dnyann b r grnm
olduuna nanmay gerekt r r .
Yargsz olmak. Empat gel t rmek n bu yolla karlaacamz en byk zorluklardan b r , bakalarn
yarglama alkanlnn stes nden gelmek olacak. Hep m z yapyoruz ve oumuz bunu hep yapyoruz.
Hak m, dnme kalplarmzn b r paras hal ne gelm t r, n n ve nasl yaptmza nad ren habers z z.
Yarglama alkanlmz farkndalna b le get rmek byk m ktarda b l nl dnce ya da d kkat alr.
Genell kle bakalarn yarglama ht yacmz, kend yetenekler m z , nanlarmz ve deerler m z

deerlend rmem z gere le der nden mot ve olur. S dney Shrauger ve Mar on Patterson tarafndan yaplan
aratrmaya gre, bakalarn yarglamak yetenekler m z , nanlarmz ve deerler m z yetenek, nan ve
deerler karsnda deerlend reb lmem z ve karlatrmamz salyor
d erler . Bu, hayatmzda neml olan konularn etrafnda ounlukla bakalarn yargya ekt m z n neden n
aklyor.
rne n, kadnlarla yaptm rportajlarda, kadnlarn grn ve annel k konusunda d er kadnlar tarafndan
srekl yarglanma duygusunu tekrar tekrar duydum. te yandan, rportaj yaptm her k , d erler n n nasl
b r mal baar, zeka ve f z ksel gcn sev yeler n g lm olarak srekl olarak bel rled kler n anlatt.
Bazen, kltrmzn kat c ns yet dealler altnda boulduunda, bakalarn yarglayarak baskdan
kurtulab lece m ze yanllkla nanrz. "Bak, onunla karlatrldnda har ka".

Utan, korku ve kayg, yarglamann en neml nkbatrler d r. B r konuyla lg l kend utancmzdayken veya
b r konuyla lg l end el , tehd tkr veya korkulu h ssett m z zaman, yargsalardan kanmak mkansz
grneb l r. Grmeler mde, katlmclarn ac eken kararlarn srekl olarak ortaya karan konu vard.
artc b r ek lde, krtaj, s yaset, d n ya da gnn en byk meseleler de ld . Ev bamll, ebeveynl k ve
lere en yakn olan sorunlar vard. D er alanlarda kadnlar bakalarna kar ok yarglayc olma konusunda
p manlk duyuyordu, ancak bu konularda kadnlar fkel kararlarnda kes nl kle hakl h ssett ler.
rne n, anne ve babas ocuklarn yet t rme b m n elet rd kler nde onun n ne kadar utan ver c
olduunu bana anlatan b r kadnla konuuyordum. Bana, "Ebeveynl k sz konusu olduunda herkes b r
elet rmen. Ne az ok nsan s ze ne yaptnz syler; Sadece yaptnz her eyde hata buluyorlar. "Anne-
babalk antrenr le nasl altn ve k tap okumay ve gerekten ok altklarn aklad ve b r s n n ne
kadar ok altn kabul etmes n st yor. Sonra, devam ett : "te budur. y b r ebeveyn olmak n ok
alyorum. Kzmama ve barmamaya alyorum. Sabrm kaybetmemeye alyorum. Kaybett mde
kzdmda gerekten kt h ssed yorum. H nefret ed c eyler vurmadm veya sylemed m, ama bazen
kzdm. y b r anne olmak n ok alyorum. Eer sabet eden annen sen, ocuunuzu etrafnda tutuyor,
t yor veya ger zekalyor, s z tanmak stem yorum. ocuklarnz patlatrsanz, muhtemelen ortak b r ey m z
olmaz. ocuklarna acmasz eyler sylyorsan, duymak stem yorum ve etrafnda olmak stem yorum. "
Karar verme konusundak duyarll gz nne alndnda, bakalarn elet ren eyler "kend kend ne
drstlk" olarak n telend rmek kolay olurdu, ancak bunun doru olduundan em n de l m, en azndan bu
rnekte de l. fke daha fazla korku ve utan grdm.
Bu ksr dng budur. Bakalarnn yargs b z nc t yor ve
Utanyorsun, bu yzden bakalarn kend m z daha y h ssett rmen n b r yolu olarak grece z. Bu olgu
hakknda g derek daha fazla kadnla rportaj yaparken, karar vermeden uzaklaab lmek n, dndm,
h ssett m z ve syleyerek olduumuz eyler ok d kkatl olmam gerekt n fark ett m. Yarg d olarak sahte
olamazsn. Gzler m zde, sesler m zde ve beden d l m zde. Gerek empat , yargsz kalmak zorunda kalmamz
gerekt r r ve eer b z kend m zden haberdar de lsek bu ok zor olur. B r bakasn tanyp anlamak n
kend m z tanmal ve anlamalyz.
B r bakasnn duygularn anlamak n. Bunu yapmak n, kend h sler m z ve duygularmzla let m

hal nde olmalyz ve daha byk b r duygu ve h s dnyasnda rahat olmamz gerek r. B rou n, bu dnya
tamamen yabancdr - bu, yen b r d l ve dncen n karmak b r dnyasdr. rne n hayal krkl ve fke
arasndak farklar fark edem yorsak, bakalar le hayal krkl yaratmak neredeyse mkanszdr. Korkuyu
duyduumuzda fark edemey z ve adlandramazsak, korkudan baka b r ne nasl empat kurarz? Duygularn
tanmlanmas genell kle zordur ve daha sert s mlend r lmel d r. Bydmzde bu duygusal dnyada
gez nmek n gerekl olan kel me ve becer lere sah p de lsek, zell kle de oumuz n ne yazk k durum
budur.
afak rne nde bana "Sadece b rl kte tutmaya alyorsunuz" ded nde ne h ssett m b ld n aka bel rtt
ve "Yapacan dnmed n b l yorum "O," yksek dzeyde end e yaadnz ve d erler n hayal
krklna uratacamz korkusu le duyduumu "sylemek zorunda de ld ." O, o b r sosyal h zmet
uzmanym "d yeb l rd - ama buna gerek yoktu. Ve ben m n daha gl h ssedece nden b le em n de l m.
Yapmas gerekenler bana perspekt f m ve durum hakkndak h sler m anlam olduunu letmekt .
O k n n duygularn anlamanz n let m kurmak. Ben m n bu son adm bazen r skl h ssedeb l r.
B l yorum k ben olduumda, bu son adm bazen r skl h ssedeb l r. Mezun renc lere empat becer ler
rett mde bunun ska rastlad yerd r (hep m z yanlmaktayz). Dawn'n h sler m yanl anlam olduunu
ya da perspekt f m tam olarak anlamadm hayal edel m ve onun yant "B l yorum, ok s n r bozucu." Steve
o lanet kurab yeler okula get rmey hatrlayab l rd . Neden her ey hatrlamak zorundayz? "Bu, empat k b r
de m n bu frsat kalc olarak zedeled m ? Kes nl kle hayr. Y ne, empat sadece szcklerle de l, b r yle
tam olarak lg lenmek ve anlamaya almaktr. afak'n n anl olduunu b lseyd n, ama zlend m, muhtemelen
yle dem t :
"Hayr g b b r ey. Steve'de s n rlenmed m. Korkarm k berbat oldum ve bu hafta sonu daha balamad b le. "
md , afak megul olmasayd ve gerekten d nlemem olsayd, bal kalmaya ve ondan ht ya duyduum
ey aramaya devam etmekten rahatsz olmayab l rd m. Steve hakkndak yorumunu kabul etm olab l r m,
"Evet. Bask heps anneler "d ye devam ett ve devam ett . Ama ona kom k olmadn syley nce ok
sess zlet ve d nled n ve ben duymak sted n b l yordum.
Empat , Cesaret ve Compass o n

H kayeler, onlar seslend rmek n sesler ve bunlar duymak n kulaklar gerekt r r. H kayeler, hem konuacak
b r hem de d nleyecek b r olduunda balanty gel t r r. almalarm kadnlarla ve utanla paylarken, k
ey gereklet rmey umuyorum: sesl olmayanlara ses karn ve kulaklarn kulaklarna ver n. lk amacm,
utan yznden kadnlarn sk sk sakladklar karmak ve neml h kayeler paylamaktr. Bu sesler
paylamak st yorum nk h kayeler ykler m zd r. Sylemey hak ed yorlar. k nc hedef m, bu h kayeler
onlar duymamamza z n verecek b r ek lde aktarmaktr. Genell kle, sorun seslerle de l, daha ok
kulaklarmzla. Sesler sk sk oradadr - ark sylemek, lk atmak, duyulmak n sabrszlanmak- ama b z
onlar d nlem yoruz nk korku ve sulama sesler susturmaktadr.
Cesaret b ze b r ses ver r ve merhamet b ze b r ses ver r. Her k s de olmadan, empat kurma ve balant kurma
frsat yoktur. Y ne, cesaret ya da kahramanlk hakknda konumuyorum, sradan cesaretten bahsed yorum -
h kayem kalpten anlatmak n cesaret. Dawn' arp erezlerden bahsetmek cesaret ald. Dawn merhamet
uygulamalyd. Acmasz tecrbem n dnyasnda yer amak n stekl olmalyd. Sonrak k blmde, bu
cesaret ve merhamet f k rler n ayr ayr kefedece z, ancak nce b rl kte nasl altklarnn nem n
vurgulamak sted m.
Empat ve Courag e
G r blmnde, cesaret szcnn neml tar h hakknda konutum . Zamanla kel meler n anlamlarnn
de mes kes nl kle olaand de lken, b rok k cesaret n de en tanmlarnn kadn sesler n n ve
h kayeler n n deer n dren kltrel b r de m yansttna nanmaktadr . 1990'larn sonunda, 150 terap st
Vermont'ta cesaret ve szck evr m hakknda konumak n toplandlar. B r terap st ve konferans
organ zatrler nden b r olan El zabeth Bernste n cesaret n sadece ejderhay ldrmek de l, kend n ze sadk
kalma ve z hn n z konuma hakknda olduunu aklad.
Konvans yete b r Presbyter an bakan ve ec nsel / lezb yen haklar akt v st olan Rah d Jane Spahr da katld.
Rah be Spahr, Az z George ve Az z Martha'nn h kayeler n cesaret hakknda dndmz farkl yollar
gstermek n anlatt. Efend n n kt olduu n Az z George'un ejderhay ldrdn aklad, fakat Az z
Martha ejderhay evc llet recek ve dosta davrand. D ye devam ett : "Bu b z m kaybolmu fem n st
masallarmzdan b r d r. Cesaret ejderhay ldrmek anlamna geleb l r. Fakat korkularmza boyun emek
anlamna da geleb l r m ? "
Susan', Kayla'y, Theresa'y, Sondra'y, J ll an' ve rportaj yaptm d er kadnlar ykler n syled kler n
duyduumda aklklarna arptm. Ancak d nled mde, akln tes nde olduunu anladm. Cesaret vard.
Bu aratrmaya katlan her kadn, renmek n korkularn stekl b r ek lde kucaklad. H kayeler m z
anlattmzda dnyay de t r r z. Bunun dramat k olduu b l yorum, fakat nanyorum. H kyeler m z n
b r n n hayatn nasl de t rece n asla b lemey z - ocuklarmz, dostlarmz, a leler m z, eler m z ya da
belk de h kayey hattan d nleyen veya b r k tapta okuyan b r yabanc.
Ancak cesaret, zell kle konumamz gereken sradan cesaret bas t de ld r ya da kolayca elde ed lemez. Sk
sk, nsanlarn "Sadece yknz syley n!" Veya "Aklnz konuun!" Dey n, bundan ok daha karmaktr.
Bazen aklmz konutuumuzda veya h kayeler m z anlattmzda gerek tehd tler ve sonular doar.
Aslnda, utan ver c esnekl n drt unsuru hakknda b lg ed nmeye baladnzda, h kayeler m ze uzanma ve
paylama unsuruna er meden nce oumuzun ok fazla yapmak zorunda kalacan greceks n z. Bazen
merhamet b r n n h kayes n d nl yor ve d er zamanlarda paylamaya hazr olmad korkusu le onun yannda
oturuyor.
Ann e Rogers, kzlarn ve kadnlarn yaamndak olaan cesaret zer ne yazd makales nde, "Cesaret
et moloj s n anlama yollarnn b r yolu, tar h n b r d z kayp olarak deerlend rmekt r. Be yzyl boyunca,
1051'den 1490'a kadar cesaret kaynaklardan zamanla, kalpte ve duygularla kes ld . Baka b r dey le, cesaret
yava yava geleneksel Bat kltrnn kadns zell kler gz nne alyordu ve erkek ve erkekler n cesaret
ve kahramanl le balantl b r tanm olan 'korku ya da klmeden tehl ke altnda kend n gsteren akl

kal tes ' anlam geld . Cesaret kel mes tar h nde kayplarn patern , kzlarn ve kadnlarn cesaret n n Bat
kltrnn g derek artan b r grnmezl n yanstyor g b grnyor. "
Cesaret olmadan, ykler m ze anlatamayz. H kayeler m z anlatmadmzda, empat yaamak ve utan ver c
esnekl e doru lerleme frsatn karrz.
Empat ve Compass o n
Empat , b r n n b z mle lg l olan b r deney mle balant kurmak n kend deney mler m ze g rme kab l yet
veya yetene yse, merhamet bu srece ak olma ste d r. Bu k tab yazmaya hazrlanmak n, merhamet
zer nde bulab lece m her ey okudum. Grmelerde ve Amer kan Bud st rah be Pema Chdrn'n eser nde
duyduum ykler arasnda sonuta gl b r uyum buldum. K tabnda , s z korkutan yerler, Chdrn, "efkat
ret rken, acmzdan ek nme korkusuyla karlamay bekleyeb l r z. Merhamet uygulamas cesur. D nlenmey
renmek ve kend m z b z korkutan eylere doru haf fe hareket ett rmek n gerekl lemler er r. Bunu
yapmak n yaplan pfuk, duygusal skntya kaplmaktan kanma, korkunun b ze d ren ten z yade
yumuamasna z n vermekt r. "
B z duyduumuzda ve b r ler n n utan arkasndak h kayey anlatmasn zlerken, acsnn rahatszlna

kvamlayab l r m y z? Annes nt har eden gen kadn All son'a b ze annes n n lm ve onun n ne demek
olduunu anlatr, b z de onunla o ac nde oturab l r m y z? Olu bamllk nde mcadele eden kadn b ze
acsn anlatr, utan nde onunla b rl kte olab l r m y z? Veya konumay daha y hale get rme veya
konumay yen den ynlend rme ht yacn h ssed yor muyuz? Ak ve hazr olmak n stekl olursak,
merhamet etmeye hazrz.
"Uygulama" yazyorum, nk merhamet b r taahhttr ve srekl b r uygulama gerekt r r. Chdrn, ne zaman

ve nasl kapattmz drst ve affed c olmamz gerekt n ret r. "Kend m z hakl gstermek veya
knamakszn, ac eken cesur b r alma yapyoruz. Bu, engeller kaldrdmzda ya da kalb m z kend
zntsz veya baka b r varlk n amann acs olab l r. Baarlardan yaptmz g b baarszlklarmzdan
bunu yapmakla ok ey renece z. Merhamet yet t r rken tecrbem z n btnlnden, acmzdan,
empat s nde, zulmmzde ve terlemem zden karrz. Bu ek lde olmal. Merhamet, fac le yaral arasnda
b r l k de ld r. E tler arasndak b r l k . Ancak, kend karanlmzn y olduunu b l rsek bakalarnn
karanl le b rl kte olab l r z.
Neve r daha y
Empat y fade etmek n md ye kadar ok ge olduunu dnyorum m sk soruyorum. Empat k olma
frsat kardmz zaman ger dneb l r m y z? lg nt r, b rok kadn bu grmeler srasnda konutu ve
yorucu cevap "Gem empat " n n etk s , b r s hemen empat k b r ek lde tepk gsterd nde
yaayacamzdan farkl olab l r, ancak glend rme potans yel Il k hala orada. Sana k sel b r rnek
verece m.
Son zamanlarda b r arkadayla yemek y yorduk. O zamanlar k m z de yen doan vard. Bebe m ve
yrmeye balayan ocuu le evde kald ve e ger dnmeye hazrlanyordum. Bana, kend s n n ve kocasnn
muhtemelen daha fazla ocuu olmayaca gere nden dolay duyduu korkun keder hakknda konuuyordu.
k kk ocua sah p olmak zaman zaman ez c olmasna ramen her zaman ya da drt tane stem ve bu
v zyonun b r a len n kullanmna z n ver lmes gerekten zor b r zaman ge r yordu.
O konuurken, d nl yordum; Ancak kafamdak sesler onu bouyordu: "Aman Tanrm, ne dnyor? k
mth . ok mutluyum. Bu ben m n mkemmel. "
Ona verd m yant "k mkemmel" g b b r eyd . lkokuldayken ok daha fazla talep ed yor. Art, e ger
dneb l rs n ya da okula falan mezun olurdun. "Yantm akna ev rd ve doru szckler bulmak n
tkezled . "Eh, u an evde kalp keyf n karyorum. Ve baka b r ocuum olsayd, bunu yapmak stesem b le,
okula ger dnmem ya da almam durdurmazd. ya da drt ocua almaktan ya da okula ger
dnmekten korkmuyorum. "
Alkladm, "Eh, korkmalsn."

Konuyu ok hzl b r ek lde de t rd ve sonrak on dak ka boyunca rahatsz ed c yzey sohbet ett kten sonra
k m z de arabalarmza g r p eve doru yola koyulduk. Korkun h ssett m. Park yer nden ktktan k dak ka
sonra, onu cep telefonundan aradm. "Neredes n?"
ok arm g b yd . "Ben kedey m. N ye ya? y m s n?"
Ona konumam gerekt n syled m ve cadden n karsndak benz n stasyonuna g deb l r m d ye sordu.
Arkasndan er g rd m ve arabasna kadar yrdm. O dar kt ve sordu, "Ney n var?" Ben aklad,
"ded m n zr d lemel y m. . . ve . . . Ben sylemed m. Bana daha fazla ocuu olmayacandan zor
zamanlar get n syled nde, sen n n orada de ld m. Gerekten zgnm. Anlamak ve sen n n burada
olmak st yorum. Sana gerekten zgn olduunu syleyeb l r m. Bana b r ans daha ver r m s n? "
anslym. ok cesurdu. Alamaya balad ve "Evet, ded n kt h ssett " ded . Ve, gerekten zgnm. Bu
ben m n nanlmaz derecede zor. "Alamaya baladm. B r sre konutuk, sonra sarldk. zer nden
ekt n z n teekkr ett ve zr d lemem ve bana b r ans daha verd n z n teekkr ett .
Zararnz b r yle paylamanz ok cesaret gerekt r r. k kez yapmak cesaret gerekt r r - zell kle de lk kez s z
kapattnda.
Bu durumu dndkten sonra n hayet, bana daha fazla ocuun olmamasndan bahsetmeye balaynca, ses nde
b r an ac ekt m ve korktum anladm. Aslnda, merhamet m kapand. fke, korku ya da belk de utan ver c
olab l rd m. Ama znt de l. K tabmn son gnler nde yksek stres ve end e yayordum. almaya ger
dndmde yen bebe mden uzak duracam zaman hakknda kend keder mdeyd m. Duygularm
araclyla h kayes n szdm. Baka b r dey le, kend eyalarm sadece merhamet m yoluna g rd .
Empat olma frsatn karacamz zamanlar da vardr. Z h nsel salk uzmanlar sk sk bu "empat k
baarszlklar" derler. evrem zdek nsanlara ht yacmz olan vereb ld m z zamanlar da vardr. Bu durum
zaman zaman gerekle rse, empat k baarszlklar g dermek n alrsak l k ler m z n ou hayatta
kalab l r (hatta gel eb l r). Bununla b rl kte, ou l k empat de tekrarlanan baarsz g r mlere dayanamaz.
Kend m z srekl rasyonal ze ederek ve b r s yle neden empat k olamayacamz ya da b r ler n n b ze
ht yacmz olan empat tekl f etmed n hakl bulmas durumunda, bu zell kle dorudur.
Kend me kolayca syleyeb l rd m, "B l yor musun, bunu duymak zorunda kald. ok yaknda baka b r bebek
dnmeye hevesl . Duygularna zarar ver rse zr d ler m, ancak b r s yle olduu g b sylemek zorundadr.
"Ve arkadam," Hayr, hayr "d yerek tekrar kabul etmem n ben m ste m zer ne cevap vereb l rd . ok
neml de l. Ben y y m."
Empat yetenekler m z gel t rmek kolay de l. Utan karmak b r zm gerekt ren karmak b r sorundur.
Empat n n drt zell kten her b r kend m z tanmamz, aklmz kullanarak ve bakalaryla aklmz ve
kalpler m z kullanarak megul olmasn gerekt r r. Bu empat eylem , korkuya ve kopuklua kar koyarak
utan duygusu yaratr.
Empat ve Connect o n
Kadnlar n, balant, karlkl destek, paylalan deney mler, kabul ve a d yetle lg l d r. 48. sayfadak
res mde de greb lece n z g b , b r blgede utan yaratan beklent ler uygulayan b reyler ve gruplar, baka b r
alanda balant kurmann deerl b r kayna olab l r.
l k lerde, pler ver l yor. Bu pl kler , bakalarn tutan veya destek rts rmek n rgler kullanab l r z.
Bu b z m se m m z. rne n, b r meslektam meslek durumlardan kaynaklanan utan deney mler etrafnda
muazzam b r balant kayna olab l r, ancak annel k veya c nsel ynel m g b d er alanlarda utan uyandran
kalplar yorumlayab l r veya takv ye edeb l r.

Aratrmaclar ve akt v stler Lorra ne Gut rrez ve Ed th Anne Lew s' n balant konsept utan a oluturan
mesajlar, beklent ler ve stereot plere kar koyma yetene n yakalarlar. "Balant k amaca h zmet ed yor:
sosyal destek alarnn gel t r lmes ve etk le m yoluyla g yaratlmas. Benzer durumlarda bakalar le
katlm, b reylere, rol modelleme yoluyla, muhtemel kurumsal m s llemelerle ba etme stratej ler ve
gelecektek eylem n potans yel b r g temell yen becer ler renme frsat bulanak ederek, karlkl
yardm elde etme ve tedar k etme olana salar. "
Empat , cesaret ve merhamet gel t r p uyguladmzda balanty koparmaktan balantya ge yoruz. Bu,
bakalarnn ne bekled tarafndan hapsed lmek yer ne, deer verd m z eyler n tadn karmamz gereken
kurtuluu yaratyor. Empat uygulamaya balamaya hazr olduumuzda, en neml l k m z olan "ben" le
l k m zle balamalyz. Blm 9'da kend ne empat yazyoruz, ancak burada da ele almak st yorum.
Kend m zle empat kuramadka empat kurmayacamz anlamak neml d r.
rne n, kend m z serte yarglarz ve kend duygularmz kabullenemeyece m z veya steks z olduumuz
takd rde bakalaryla olan l k ler m zde mcadele eder z. Eer b r hata yaparsak ve kend kend ne
konumamz "Ben ok aptalm. Doru b r ey yapamam "demekle b rl kte, hata yapm ve ayn duygular fade
eden ocuumuza veya e n ze (daha yksek sesle sylemesek b le) dnme ht mal m z daha yksekt r. Empat
ve balant, bakalarn tanyp kabul etmeden nce kend m z tanmamz ve kabul etmem z gerekt r r.
Empat ye Engeller y
Sempat Versus Empath y
Empat hakknda konuurken sklkla bunu sempat le kartrrz. Ancak, grmeler srasnda kadnlar
sempat ve empat arasndak farklar ok net grdler. Utanlarn yenme yetenekler nden bahsed nce, empat
kurmaya ak b r ek lde aret ett ler: Duygularn, syled kler n anlayan ve lg lend ren b r yle
paylayorlard. Ters ne, kadnlar g b kel meler kullanlan nefret , kfr ve olamaz durmak sempat arayan
veya sempat sten yor seek ng- sempat lg l duygularn tar f etmek.

Empat aramak, yalnz olmadmz b lmek ht yacmz tarafndan ynlend r l r. D er nsanlarn benzer
duygular yaam olduunu ve deney mler m z n b z kabul ve taahht etmes n engellemed n b lmel y z.
Empat , utan duygusundan uzak durmamza yardmc olur. te yandan sempat , aslnda utancnz daha da
ktlet reb l r.
Sempat ve empat arasndak fark gstermek n erez h kayes ne ger dnel m. Dawn'la yaptm
konumadan yaklak b r hafta sonra, Steve ve ben gerekten sper alan ebeveynler g b grnen baz
arkadalarmla yemek y yorduk. Akam yeme nde, yed yandak olunun ev part s ne ekerl "dkkandan
satn alnan" hed ye orbalarn get rmek n safra att anne-babalar hakknda b r h kaye anlatt.
Tab k , ben maaza satn alnan davranr b r ent k altndaym; Ben hrsz davranacam. H kayeler ne, "Eh,
normalde maaza tarafndan satn alnan rnler get rmey unuttuumda ev yapm b r ey yapmak n vakt m
olduu nad r b r ves led r" d yerek tepk gsterd m. Bana sam m b r ba aa bak verd . Dnyor g b
glmsey n, "Hmm, bunu b r not edel m" ded .
Bu nedenle, baz nedenlerden dolay, bu yant ben erez denek h kayes n anlatmaya zorlad. Belk de sular
test etmeye alyordum - maaza tarafndan satn alnan attrmalklarla lg l yorumlar gz nne
alndnda, muhtemelen kulpler ne a t olab l r m ? Dawn empat gsterm t , ama o zamanlar b r anne de ld .
Belk de bu Sper Ebeveynlerden kurtulu aryordum. Anlarlarsa, y olmalym.
Bu, coku ve gerek olma ynnde gl b r kararllkla anlatmaya baladnz h kayelerden b r yd , ancak
ortada, ok y g tmed n h ssett n zde, en kt ayrntlar atlayn ve mmkn olduunca abuk sarlmaya
aln.
Ne bekled m b lm yorum, ama kes nl kle onlarn gazp ekmes n ve eller n gzler n n zer ne koymasn
beklem yordum (bana bakmak g b onlar krlet reb l r). Ben b t nce, balarn b rl k nde salladlar ve bana
acyorlard. Bana doru e ld ve "Aman Tanrm, bu ok korkun" ded . Bunu yapmay hayal edem yorum. ok
zgnm."
Onlarn sempat ben karsnda tokatlad. Tm sempat sevmed m g b , "Ben buradaym ve orada duruyorsun"
ded . Sen n n zgnm ve sen n n zgnm. VE, sana olan zgn olduum srece, ak konualm: Ben
buradaym "Bu merhamet de l.
ou durumda, sempat verd m zde, dnyay bakalarnn grd g b anlayab lmek n h b r f kre
rastlamadk. Dnyamzdan bakalarna bakyor ve onlar n zgn veya zlyoruz. Sempat kend ne zgdr
"Dnyan anlamyorum, ancak bu gr asndan her ey ok kt grnyor" Ger dnd, bence bana
syled en kt ey muhtemelen "bunu yapmay hayal edem yorum" d .
Bunu syled nde dnyay grdm kadaryla grmed ok akt. O dnyamdak tecrbem grd ve y ne
empat de l bu. k nc s , kes nl kle yarglanm h ssett m. Duygularm anladn syleyen h b r ey
duymadm ve h b r ek lde deney m m anlamadn lett . Empat n b z m ht yacmz sempat le
karlandnda, sk sk utan nde daha da der nlere gndereb l r - daha da yalnz ve ayr h ssedece z.
Empat balantyla lg l d r; Sempat ayrlk le lg l d r.
Sempat Seek n g
Sempat araynda olan empat karsnda b r bakas sempat araynda empat fade etmeye alan karmak
b r konudur. Sempat araynn altnda yatan b r gr, genell kle "Ben m n zlyorum, nk bana gelen
tek k ben m" ya da "durumum herkes nk nden daha kt". Bu, doal olarak kopukluk ve ayrm yaratyor.
Sempat araynda olan nsanlar empat ya da paylalan deney mler n kantn aramyor; tekl kler n n
tey tler n aryorlar.
Atlyelerde almak steyen sempat hakknda konutuumda, zley c yeler genell kle heyecanl ve huysuz
grnmeye balarlar. Durumun nasl dalab lece n erken rend m-sadece unu sormalym: "Kanz
sempat uyandran b r s n tanyor ve o konuyu bu konsept tar f ett m g b dnyor" Em n olmasn, eller
odann her tarafna doru srd- katlmclar Hayal ett kler k hakknda ve ne kadar rahatsz ed c olduunu
konumak n sabrszlanyorlar.

B rok k bana hayatlarnda sempat aray nde olan nsanlar tarafndan man pule ed l p kontrol ed ld n
syled ler. Bu tanmlayclar, sempat araynda olan b r yle alrken genell kle skm h sseden
terap stlerden duyuyorum.
B r s sempat m z sted nde zgn h ssetme veya kmseme allmadk b r durum de ld r. nsanlar
sempat aradnda, kazanlmayacak b r durum g b h ssed yor. B r taraftan b ze, herkesten daha ktye sah p
olduklarn ve k msen n anlayab lece n sylyorlar, ancak d er yandan dorulamamz aryorlar.
B r kadnla rportaj yaptm: "A lemde, zora sah p olan tek kocam ben m. Onun g b b r ey ge rd m halde ya
da daha kt b r ey yapsam da, onun zer nde d kkat ed lmes gerek r. O, yardm stem yor. Sadece onun
hayatnn zor ve haksz olduunu ve ben mk nden daha kt olduunu sylemem st yor. alt, daha az
uyur ve daha ok ey yapt dnces nded r. nann bana. "
Bazen sempat araynda olan b r yle yapab lece m z en y ey, "Evet, bu gerekten zor" ya da "Vay be, sert
gel yor" ekl nde sahte olmaktr. Fakat m zde muhtemelen "Ltfen." Dnyoruz. . . "Ya da" Hey, bu h b r
ey de l "ya da" Yeterl merhamet part s ne "balyor. Bazen bu sempat stekler b z fkelend r r ve kzgn
yapar k ben y huylu b r yant b le edemey z. Ancak onlar
Oynamak n, bu borsalarn neden nad ren gerek balant ve anlay rett n grmek kolay.
Sempat arama sk sk kend m z benzers z b r k altnda kullanmamzla b rl kte, "yalnz h ssetmek" ve

"sadece b r tanes g b h ssetmek" n sempat aramayz kes nl kle let m kurab l r z. Sempat ve empat
ayran ey, mcadeleler paylamamz n mot vasyonumuzdur. ron k olarak, sempat araymza olan
mot vasyonumuz genell kle utan ver c d r.
Doktora renc s olarak lk ylm, ok fazla sempat aryordum. artc olmayan b r ek lde sempat y aramak
ne kadar ok h ssett m. Snflarmdan ok zldm, potans yel baarszlktan utan ve korku ok gerekt ve
bouluyorum demem n tenl m vard. Kafamn stnde olduumu h ssed yorum ve knca veya baarsz
olursam hayatm sona erecek "Bu duygusallk b ld m herkes n geerl yken, sadece aka anlayab lece m
b r yerde bulunmadm. , ok daha az ak fade, gerek h sler m.
"Basknn nasl b r ey olduuna da r h b r f kr n z yok - b r l sans veya of s almak g b de l." evremdek

nsanlar n, "Bu, md ye kadar yaptnz herhang b r eyden daha neml d r," Ben m n gerekten
zgnm "ded . Arkadalarm ve a len yanarm sempat le savcla cevap ver nce," Bunu b l yordum "d ye
dnerek kend m daha ok kazardm. H b r b r doktora programnda de l g b grnyor. "
Kend m z sempat steyen buldukumuzda, ger adm atmak ve ne h ssett m z , sted m z ey ve neye
gerekten ht yacmz olduunu dnmek yararl olacaktr. te yandan, sempat vermem z sten rse, ona
vermey ve devam ett rmey stey p stemed m ze karar vermem z gerek r, aks ne empat kurmaya ve
gel t rmeye alrz.
Balant kurmak ve anlayab lmek n bazen merhamet uygulamak n en y yol, "Sank zor b r yerdeym g b
gel yor, bana b raz daha b lg ver n" ya da "Haklsn, b lm yorum" Ne g b Neye benz yor? Anlamama yardm
et. "
Bazen, gruplar kolaylatrdm zaman, b r ne, "B ze k msen n anlayab lece n sylyorsun, fakat y ne de
anlamamz st yorsun" demes n yapacam. Ne yapmalyz? Balanmak st yoruz, ancak b ze mkansz
olduunu sylyorsunuz. "Genell kle, bu sorulara dayanan b r d yalog, gerek empat ve balantya neden
olab l r.
Dec k'y st fleme

Empat gel t rmek n b r baka engel de "Stack ng the Gverte" olarak adlandrdm b r olgudur. B rok
adan bu, sempat arayan davran le lg l d r. Kadnlar tekrar tekrar b r ler ne ulamak n cesaret n
topladktan sonra ne kadar per an olduklarn anlattlar, sonra h kayeler n "senden kt aldklarn dnyor"
mesajyla doldurdular:
Sen n "sarho annen " grece m ve sana b r "uyuturucu bamls kzkarde" yet t rece m.

"evlenmem ve otuzlu" grrsnz ve s ze "tek b r anne" sunarm. Durumunu daha kt, basks en ok
olan grmek n yartmzda
Gerek ya da "- zm" en c dd olan, mcadeleler m z n ounun ayn yerde-gszl ve kopukluundan

kaynaklandn grmyoruz.
Kaynaklarmz b rb r m z amaya, "son yer" n yarmaya ya da utantan trmanmak n b rb rler ne adm

atmaya alrsak utan her zaman stn gelecekt r. "H b rey" sylen yor olmas b z h b r ey g b
h ssett rmemes n geerl d r. Bakasnn durumu kadar kt olmayab lece nden korktuumuz ya da empat
duyurmak n yeter nce ktye g deb lece m z b r ey paylamamza karar verd kten sonra oumuz
utancm sess zl m zle besleyece z.
Y rm nc yzyln balarnda b r kadn olan Lorra ne, kolej ndek oda arkadayla n hayet aldnda h ssett
utantan bahsett ; gen erkek karde n n zofren yd ve lalar stab l ze ed lmeden nce b r ddet yks
vard. "Ona b rka kez bana rastlad. Sonunda ona ondan bahsett m ve alamaya baladm. Ona utanmadm
akladm, ancak a lem n kend s n n b r tedav merkez nde yaadndan utanyorum. Bana b r ey sylemed . "
Konumann banda ne olduunu sordumda Lorra ne, "Oda arkadam ayaa kalkt ve" Bu neml de l.
Kendall'n [eyalar] kk kzkarde b r araba kazasnda ld. Bu daha da kt olmal. ' Sonra tuvalete
yrd. ok kk h ssett m. Keke h b r ey sylemeseyd m. "
Lorra ne' n oda arkadann neden empat k yant alamadn veya steks z olduunu b lm yoruz. Belk
Lorra ne'de grd ya da belk de b lmek stemed duygu sev yes hakknda korku duyuyordu. B r ok neden
var. Eduyumun hemen stes nden gelmen n ne kadar kolay olduunun b r rne olarak, b rka genel yanta
gz atalm.
"Evl l m gzler m n nnden ayr dyor g b h ssed yorum.
Tepk A: Ah, hayr, ve T m vardr har ka b r ft-Ben her ey n w l l y olacak.
Bu, "duymadnz" ve "oraya g tm yor" cevab .
Tepk B: En azndan sen sah p b r evl l k. John ve ben de l vard b r rea l yldr evl l k.
Ben d yoruz bu Ben de l m get rerek bunu ger n bana tepk s . Bu yoksun end e b r d empat tamamen.
Empat hakknda pek sert ve hzl kurallar met vardr t bu olab l r: En az y b r kurun-b r empat k tepk n
de l :
Ben b r dk oldu. En azndan ne ham le kalab l r b l yorum. Ben ar ett k n tans le kanser. En
azndan sen yakalanm onu erken. Ben m karde olan reall y onun alkol zm le mcadele. "En azndan
uyuturucu de l.
Bu "en az" yant ncel kle rahatszlmzla lg l d r. "En azndan " b r , onu kapatmakla edeerd r .
Tepk C: Ben gerekten zgn yan edeb l rs n z olmak b r ok yalnz b r yer. M Ther e yapab lece m b r
ey?Bu cevap empat gster r. Yarglayc de l . Bu, b r s n n nasl b r h s olab lece n yanstmak n
yaplan b r g r md r. O hayr olsa b le t duygu yalnz, o sah p b r ans n cevap ve o b l r sen ed l r alyor
t o onun dnyay anlamak .
"Doru yapmak n" ya da "mkemmel ey sylemek" n bask, empat ve merhamet n en byk engel
olab l r. Doru ey sylemeyle lg l end e yaamaya baladk ve onu b lmeden nce, empat k ve merhametl
olma frsatn kardk. Klyoruz, konuyu de t recek veya uzaklaacaz. Lorra ne' n oda arkada byl
b r ey sylemek zorunda de ld . Az nce "Aman, a len zdek herkes n ok zor olmal" dem olab l rd ya
da "Ben m n ok zor olurdu - karde n z merkezde nasl b r yapyor?" Genell kle, b r n n tac z
deney m nden duymak sadece Istemek b zden
Kend m z koru Bunu duymak stem yoruz. Sadece d nlemek ok ac ver c d r. Empat ve merhamet ok
kuvvetl olan b r ne, "bunu duyab l yorum" ded gere d r. Bu ok zor, ama sen nle bu alandayken olab l r m.
"

Kaz Dee p
Empat balantsndan kanmann b r baka yolu, aslnda sah p olmadmz deney mler gerekten
anlayamayacamz konusunda kna etmekt r. Lorra ne' n oda arkada, "Z h nsel b r hastala sah p b r
karde m n olmas nasl b r ey olduuna da r h b r f kr m yok - ne syleyece m nereden b lece m?" D ye
dnmyor olab l r m. Bunun en alt basama udur: Balant alar kurmak st yorsak alar Utanmadan
empat ye gemem ze gerekten ok yardmc olacaz - kend deney mler m ze aykr deney mler yaayan az
saydak az k ye empat salayamayz. Yaadklar duygu ve duygulara doru lerlemek n nsanlarn
anlattklar durumlar ve olaylar nasl ge rece m z renmel y z.
rne n, katlmclar b r Afro-Amer kan tp renc s olma zorluu hakknda konutu. Tecrbes n yle anlatt:
Ben m n utan, okulda ok s yah olmak ve a lem ve arkadalarm n evde ok beyaz olmaktr. Tp
okulunda herkes bana a t olmadm g b bakyor. "Poz t f Aks yon" davam m merak ed yormu g b
h ssed yorum. Bu sadece rk le lg l de l. Ayrca fak r b r a leden m. Burslarla n vers teye g tt m. ou
arkadam l sey b t rmem t . Okuldayken farkl olduum aktr. Eve g d nce bana zorluklarlar. B r keres nde
annem, "Bu beyaz paltoyu ve beyaz tutumunu kapda brak" ded . Buralarda Marcus Welby olduunuzu
dnmey n. "Ayn davranm olsam da, bence onlardan daha y olduumu dnyorum. Yapmyorum.
Sadece b r yere uyuyormu g b h ssetmek st yorum.
md , ounluun s yah tp renc ler olmadn sylemek n g r mde bulunacam. oumuz, beyaz,
erkek tbb dnyasn ve s yah a le hayatn b raraya get rme tecrbes ne sah p de l z. Alnan tekl f okursak ve
"Vay be, bu olduka zor gel yor, ama gerekten bununla balantl olamaz" d ye dnerek uzaklarsak, empat
n b r frsat karm oluruz. Bu kr t k nem tayor nk utan ver c sev yem z hem empat alma, hem de
empat gen letme kab l yet m ze e t derecede bal.
Empat olma ansn karan Jean Baker M ller ve Irene St ver (Ta Merkez 'nden aratrmaclar ve terap stler)
"Efsane olgusu, tm l k ler m z n bas tt r. Ya b z b rb r m ze dnerek kanlmaz olarak etk le mler m zde
olan duygularla lg len yoruz ya da ger dndk. Eer
Duygularnn varlnn farkna varmadan d erler nden uzaklarz, kanlmaz olarak b r dereceye kadar
azalrz. Ayrca, kanlmaz olarak, kend deney m m zle tam olarak lg lenmemekten, en y yolundan daha az
b r ek lde-yan yaltm hal nde- uramaktan uzak duruyoruz "ded .
Kend deney mler m ze yeter nce ularsak oumuz b r ayan b r dnyada tutmak ve d er aya baka b r
dnyada tutmaya almakla lg l d r. oumuz bunun nasl b r ey olduunu b l r. Tp okulunu ve a le yaamn
dengeleme mcadeleler n n tes nde b r tme duygusu yarattm zaman, hemen b r ayan annel e ve b r
ayana erkek tanml b r akadem k dnyada kalmaya almay dnrm.
B r dnyada olduumda mesaj u ek lded r: "Annen z n olmas har kadr, fakat burada bununla lg l herhang
b r kant grmek stem yoruz. ocuklarnz hasta olursa, hl burada olmalsnz; Eer gnlk bakmlar
kapanrsa, onlar buraya get rmemey terc h eder m "ded . Bu yzden dnyamda annel k zn ne sah p olduum
b r ayam var, ancak ancak akadem syen olarak odamdan alkoymuyorsa. Ve d er ayam annel k
ortamnda, neml olduunu dndm eyler n pe nde kotuum yerlerde, ancak evde devam eden
herhang b r ey n aksamasna yol amaz.
Baz gnlerde dengel kalrm. D er gnlerde, dnyalarn b rb r nden uzaklaacandan korktuumu

h ssed yorum; k s n de kaybetmeye balayacam. Ben m n en kt h s, yar yarya blnecek tek k
olduum anlamndadr.
Ben Afro-Amer kan tp fakltes renc s de l m, ancak genell kle b rb r n dlayan k dnyay dengelemeye
almak konusunda benzer deney mler yaadm. Ben m n bu deney m ben yalnz, deers z h ssett r yor ve
ben m n yanl olan eyler yapyor. Dolaysyla, utan hakkndak fades n okuduumda, tecrbeler m ona
yanstmak kes nl kle stem yorken, kend mde h ssedeb lece baz duygulara dokunab l r, bylece balamay
deneyeb l r m. Ded le.
Ona h kayem anlatmam gerekm yor. Kes nl kle "ne demek sted n ok y b l yorum" demem. nk
yapmam. Farkl roller dengelemek n neler h ssett rd n b l yorum, ancak rkln nasl b r ey h ssett n
b lm yorum. "Yer ne oturmak" n srekl b r kltrden d er ne gemek zorunda kalmann ne kadar yorgun
olduunu b lm yorum. Irklk, c ns yet l k, homofob , age zm ya da herhang b r bask b m n tam olarak
anlayab lece m ze nanmyorum, Onu tecrbe etmed ke. Bununla b rl kte, zulm konusundak anlaymz
srekl gel t rmem z ve devam ett rme konusundak rolmzn farkna varmamzn sorumlusu olduumuza
nanyorum. Empat , balamak n gl b r yerd r.
ou zaman kazanlmam ayrcalk duygularmzn empat y ldrdn gryorum. Kazanlan ayrcalk

sayes nde, ayrcalklarn b ze salad mknlar kasted yoruz nk b z beyaz ya da dz ya da bel rl gruplarn
yes y z. Ayrcalk utancna ded m eyle sktk. Bu ayrcalk suundan (veya beyaz sululuktan) ok
farkldr. Irk b r e-postay letmek veya zarar veren b r aka sylemek sululuk h ssetmek n uygundur.
Sululuk, de m mot ve edeb l r. Sululuk, se mler m z deerler m zle uzlatrmamza yardmc oluyor.
Utan yardmc olmuyor. Farkl olduumuz ya da haksz ayrmclkla kar karya olan b r yle balant
kurmay b lmed m z n utanyorsak, skacaz. "Kt b r nsanm, nk onunla l k kuramam" ya da
"kt b r y m, bunu yayorum nk yapyorlar" - fel olmasn d ye dnyorsak. Ben m n, hayatmda,
b l ns z nyarglarn, yanl ey sylemekten ya da yanl ey yapmaktan sulanab lecek durumlardan
kanmaktan daha neml olduu b r yere geld m. Bakalarnn yapt ren lm nyarglardan b rouyla
mcadele etmey kabul etmen n ben m n daha y olduunu rend m. Bu, enerj m habers z b r ek lde
harcama ve nyarglarm de t rmeme z n vermed ;
Mcadeleler m z hakknda drst olduumuzda utan nde kalmamz ok daha az. Bu kr t k nem
tamaktadr nk utan, kapas tem z empat yete drr . Sonuta ayrcalk konusunda utan
duymak aslnda rkla , c ns yet ayrmclna, heteroz g zme, snfla, yalla vs. sadk kalmaktadr.
"Tam olarak ne h ssett n z " b lmek zorunda de l m -Ben m aan hayatmn b r blmne dokunmak
zorundaym Deney m n z duymak n. Eer o yere dokunab lsem, yargsz olurum ve empat kurab l r m. Hem
k sel hem de toplumsal fann balayab lece yer burasdr.
Sadece tecrbeler m z alan nsanlara ulaab l rsek nasl b r ey olacan dnn. Hep m z ok yalnz kalrz.
Yaam deney mler parmak z g b d r; H b r b rb r ne benzemez. stel k, bakas le ayn deney m olduuna
nandmz halde b le, tam olarak nasl h ssedece n asla b lemey z. Objekt f metaforuna ger dnersek,
herhang b r ey ayn ek lde yaamamz n ok fazla de ken m z var.
Aada aratrmalarmdan be utan tecrbes daha var. Her b r nde, grmelerde duyduum baz duygular
et ketled m ve o deney mle balant kurmamza yardmc olab lecek empat sorularm ortaya attm.
Deney m: Ben utan dend nde ben wa zaman c nsel st smar ed lmekten dnyorum ler byyen kadar. Ben
dnyorum yaklak Ne o oluyor yaplmas n ben m yaama ve nasl bu kadar de m d herey . Bu sadece
st smar de l. Bu nc uramak zorunda her ey e ger kalan arasnda sen n hayatnda. Bu var g b sen
h ssed yorum farkl gelen herkes baka; H b r ey ar fes nde r S z n n normal. Her ey onunla lg l d r.
Sadece regula sah p yasak r mrn. Ben buyum ben yapt ve bylece her ey b lekel eyd r y syled . Ben m
n utan da buydu .
Duygular: Et ketlenm h ssetmek , ten atmak, yanl anlamak ve azalmak. Duygu s keder, kayp, hayal
krkl ve fke ereb l r .
D g Deep: H b r deney m tarafndan tanmlandnz m? Kend n z unabl Bulunan e kadar olsun dar dan
altnda b r t bar veya b r olay? M sen h ar n haksz et ketl ? M sen h vard nsanlar balyor s z n
davranlar n b r n sen hak etmeyen k ml ? H b r ey n stes nden gelmek n savatn m, sadece
bakalarn gemek stemeyen aznlk buldun mu?
Tecrbe: utanyorum nk hayatmdan her zaman nefret eder m. Ne olursa olsun ben hav Ne e olursa olsun,
ne kadar ve hep hayatmda hayal krklna urattn. Ben Alway s , kend me dnyorum Sadece bu olsayd
ya da ben mutlu olurdum syled . Ben bu olsun ya da bu d ben y ne de mutlu de l m. Bu ben m b r korkun
b r paras ve bunu g nasl b lm yorum o uzakta. Bu konuda k mseyle konuamam, nk herkes her zaman
hereyden olduumu hayal krklna uratrken tmekten bkyor . Bana utan ver c olan ey bu. Ben sadece
b r araya gel p mutluluk bulamam g b grnmyorum .
Duygular : Skm, fkel , boulmu, hayal krklna uram, kafas kark, kaybolmu, yalnz .

D g Deep: H mutluluk her zaman nnde olduunu mu dndn m? Eer ar fe Do r y rm pound

kaybetmek veya yen ev o olsun mutlu olmak n stn ban set r baka b r bebek ya da terf ? Eer de ls n
ey tarafndan baary tanmlamak musunuz t var? H ben bu har ka olmamaldr nk var ne grevden Do f
ona sah p? Insanlar o kayet tme hasta olduu g b h h ssed yor musunuz r havalandrma ?
Deney m: Utan kocam baka b r kadn n terk ett nde ve ben m bu yzden n ben nk o O sadece on drt
var ve ben h sanmyorum bana ya tulumu. E bunu demek ya da en azndan Umarm olmaz . Sadece
babasndan duyuyordu. Plu ler o kzgn ve belk ben m hatam dnyor. Belk bence bu ben m hatam .
Duygular: Zarar, kayp, fke, korku, znt, kend n sulama, akn, zole, tuzak .
D g Deep : H kend n z sulamamak n mcadele ett n z m ? H ar m n
Hedef a t B r n n fke ve keder? M sen h yoktu n almak bakm o f zorlukla kend ne d kkat ne zaman b r s ?
H b r ch l ett rd n z d ortann hakaretler papaan ?
Deney m: Ne zaman ben yaplan ortak olarak hukuk f rmas g tt ne b r terr bl e depresyon. altm her
ey boa kt. Her gn wen t dnme, alma Aman Tanrm, gere ne yakalamak g derken ben gerekten
yok b l yorum ney ben de l m yapyor? Ben vermed hak bu promosyonu; Ben anlamyorum t ortaklk hak
ed yorlar. Onlar gerekten y de l m renmek n g d yoruz.Th e Bask ok oldu, sonunda admm oldu.
nsanlarn n srasyla sanmyorum t artk ben . Ben sadece yapamadm. Gerekten ok y m yd m, hak ett m
m , yoksa o kadar da y olmadm ve onu takl t ett m b lm yorum. Sadece kafam kart .
Duygular: Korku, kend kend ne sulama, kafa karkl, bunalm, tecr t, gvens z, kayp , hayal krkl .
D g Deep : b r sahtekar benzer nsanlar mor olduunu dnyorum g b H h ssett n z e gerekte daha
yetenekl ? H yo zaman yakalanmadan korkulan m u vermed yapmak ey yanl? M sen h kee
basncn a t d sappo nt n gr d erler ? Kend n m ?
Empat kurmaktan ok kend m z ayrmann daha gvenl olduunu dnmek kolaydr ancak sosyal h zmet
uzman Mark McM llan'n yazd g b "Empat , ne kadar ok kez ver ld ne baklmakszn, hep kend
mknmza ger dndren b r dorulama armaandr hak kat. Empat , ben y let rd anda baka b r ne fa
ver r. "
Hatta b z tutmak n b raz utan stem yoruz ?

Empat olma konusundak b r baka engel, utan hakkndak nanlarmz etrafnda toplanmaktadr. Utanun
yapc b r duygu olduuna nanyoruz, empat kurma le lg lenmeyeb l r z. B r n n deney m n d nleyeb l r ve
"utanmalsn!" D ye dneb l r z.
Bu aratrmaya baladmda, y utan ve kt utan arasnda z lm grdm ayrmdan em n de ld m.

Kk b r aratrmac grubu, zell kle de evr msel veya b yoloj k adan alan, utancn olumsuz ve olumlu
sonulara sah p olduuna nanan kk b r grup var. Onlarn dd a ett kler utancn olumlu sonucu, ahlak
davran n pusula g b davranma yetene d r. Onlar utan b z dorultusunda tutar nanyoruz. nsanlar
de t rmek n utan ver lemeyece ve bu dd ay destekleyen gerek ver ler eks kl le b rl kte yed yl
sren b r test ben b raz phel hale get rd ancak aratrmann kend s n konumasna z n verece m.
Utan hakknda olumlu b r ey olmad sonucuna ulamam ok uzun srmed . Herhang b r b mde, herhang
b r balamda ve herhang b r yayn s stem araclyla utan ykcdr. Aratrmamn h b r nde, salkl utan
ve toks k utan olmak zere k tr olduu f kr ortaya kmad.
Kadnlara olumlu sonular veren ya da y davranlar n rehberl k grev nde bulunma ht maller hakknda
kadnlarla konutuumda, utancn o kadar zorba olduunu ve n yet nden bamsz olarak onlar bytmekten
alkoyduunu aka ortaya koyduk; Her tr or j nal veya or j nal yolla de eb l r ve cevap vereb l r. te
yandan Sululuk, de m n genell kle gl b r mot vasyon kaynayd.
Y ne, bu ner ye katlmayan ve salkl b r utan konsept ne nanmaya devam eden aratrmaclar var, ancak
md bu f kr ne kar artan b r del l ktles var. Utan aratrmas zer ne en kapsaml k taplardan b r , Haz ran
Pr ce Tangney ve Ronda L. Dear ng tarafndan Utan ve Sululuktur . nde Tangney ve Dear ng, utan ve

sululuk l teratrn mkemmel b r ek lde gzden ge r yor ve bu duygular zer ne or j nal aratrmalarndan
bazlarn sunuyor.
Tangney ve Dear ng, "Utan Herhang B r Uyarlamal Fonks yona H zmet Verm yor mu?" Balkl k tabnn b r
blmnde, utanmann daha ncek kavramlatrmalarnn, nsanlarn kend deerlend rmeler n n ve
b rb rler yle l k l olan mevcut yolu nasl d kkate alamayacan aklyor. Onlar yazyor: "g derek karmak
perspekt f alma
Ve atf yetenekler , modern nsanlar, kend l k ve davran arasnda ayrm yapma, bakalarnn bak as
kazanma ve bakalarnn skntlaryla empat kurma kapas tes ne sah pt r. Modern ahlak, potans yel olarak
lmcl saldrganln azaltlmas, toplumsal dzen n netlet r lmes ve toplumsal normlara uygunluun
gel t r lmes zer ne odakland erken ahlak hedefler n b r n n hakszln kabul etme, sorumluluk kabul
etme ve onarm eylem alma becer s zer ne odaklanmaktadr. Bu anlamda, sululuk yen b nylndak ahlak
duygu olab l r. "
Utan le lg l ek okumalarla lg len yorsanz - utan ve sululuk arasndak ayrmlar ve aratrmalarda utan ne
kadar llr - bu, mkemmel b r k taptr, ancak bazlar n b raz aratrma-arl h ssedeb l r. Olumlu
davransal sonular sz konusu olduunda utan ve sululuk arasndak fark akla kavuturmak n
k tabnda anlatlan k neml almay anlatmak ster m.
B r nc s , Tangney ve Dear ng' n yaklak drt yz ocuktan oluan b r grubun tak p ed ld ahlak duygular
zer ne sek z yllk b r alma. Potans yel olarak utanma ya da sululuk duygusu yaratan durumlar sunan b r
lm arac kullanarak, be nc snf renc ler nde utanma e l m n n (utan duyarll) sonrak okul erteleme,
uyuturucu kullanm (amfetam nler, depresanlar, hals nojenler dah l olmak zere) gl b r yordayc
olduunu buldu Ve ero n) ve nt har g r mler . te yandan, sululuk e l ml ocuklar karlatrdklarnda,
sululuk e l ml be nc snf renc ler n n daha sonra n vers teye bavurmalar ve topluluk h zmet nde
bulunmalar daha olasyd. nt har g r m nde bulunma, ero n kullanma ya da alkol ya da uyuturucu etk s
altndak src kullanma olaslklar daha dkt ve daha sonrak b r yata seks yapmaya baladlar.
k nc s , Dear ng, Stuew g ve Tangney tarafndan yrtlen b r madde bamll aratrmas. Aratrmaclar,
utan e l m arttka madde bamll sorunlarnn arttn buldular. Ayn almada sululuk e l m n n,
sorunlu alkol ve uyuturucu kullanma kalplarnn gel m ne kar koruyucu b r etk s olab lece n
bulmulardr. Bu alma hakknda Blm 9'da daha yazmtm.
Sululuk duygusunun poz t f ynler hakknda daha fazla b lg ed n rken, sulu h ssetmen n yalnzca gerek b r
sonu, olay veya davrantan sorumlu olduumuz k ler olduumuzda uyarlanab l r olduunu hatrlamann
neml olduuna nanyoruz. Toplumumuzda kadnlar ok sklkla sorumluluk tamadklarnda sorumlu
tutulamazlar ve sorumluluk almamak n sosyallememel d rler. Onun k tab olarak de t r lmes Course:
y lemeye g Kayb, Kaldrlmasna ve Korku gelen, Dr Claud a Black olarak sululuk bu tr atfta O 'yanl'
sululuk d er nsanlarn davran ve eylemler n sulu Feel ngyazyoryanl sululuk.. Kontrolmz
olmad eyler n sululuk duymak
Sahte sutur. Hayatta sorumlu olduumuz ve dolaysyla 'gerek' suu deney mleyeb lecek kadar ok ey var. "
Bu sululuk e l ml ocuklar yet t rmek n yaplan b r ar de ld r; Her eyden ok, bu bulgular, utancn
y davran retme kab l yet n c dd b mde sorgulayan ek kantlar. Sanrm hep m z, der n b r utan
yaadmz zaman hatrlayab lme yetene ne sah b z. Drste unu syleyeb l r m k , redded lm , deers z
ve bozulmu h ssett m utan anlarnda kend m tarafndan kabul ed l p y h ssett mde daha doal olan daha
salkl davranlar semekten ok uygun olmayan davranlara g rme ht mal m ok daha yksekt . Ben.
Tm utancn kt ve ykc olduu kavramn kefetmeye balarsak, utan veren n ebeveyn olarak nasl
kullanldn yen den deerlend rmeye zorlarz; ortaklarla savamak n nasl utan ver yoruz; topluluk ve
toplumsal dzeyde, utan duygularn nasl kullandmz. cezalandrn. Hala "Kend n zden utanmalsnz",
"Utan" ve "H utan duymadnz m?" Konusunda ger ye kalan b r dnyada, nsanlarn olmad b r dnyada
daha gvenl olduumuzu kefetme zaman gelm t r Utanyor muydum
Bu konseptler dnmen ze yardmc olmak n, partnerler n krkleyen erkeklerle almak n aadak

k yaklam karlatrmaya davet ed yorum. B r sosyal h zmet uzman olarak, ev ddet ben m n ok
neml b r konudur ve ben m zamanm ve enerj m anlamaya alarak harcyorum. Harr et Lerner k tabnda
Th e Connect on Dans, o Ron, yz ve m dede, e Sharon yumruklar ve mahkeme kararyla terap seanslarna
katlmak zorunda kalr b r adam hakknda b r h kaye anlatr. Dr Lerner, Ron'un b r grup serser ye g rmeye
d rend n , ancak fkeler n kontrol etmekte zorluk eken b r grup erkee katlmaya stekl olduunu ve hatta
stekte olduunu aklyor.
Lerner, "Ron, suunun kend s n tanmlad f kr ne d rend . Ron'un b r su orta olduunu dd a edeb l r ve bu
gere yumuatan ya da bel rs zlet ren herhang b r d l onu davranlarndan daha az sorumlu hale get r r,
ancak kend s n suludan daha fazla olarak grrse, Ron'un sorumluluk kabul etmes ve kend n beenm
h ssetmes daha muhtemeld r. nsanlara zararl davranlarn d ndarca bakmalar ve gerekten sorumlu olmalar
n ayakta kalmann kend ne yeterl b r platformu olmal. Ancak daha yksek b r zem n asndan, zararl olan
nsanlar bak as kazanab l rler. Sadece buradan zr d lerler. "
Lerner, b r n n en kt ler tarafndan tanmlanan b r k ml kabul etmey reddetmen n salkl b r d ren

davran olduunu aklamaya devam ed yor. Ron'un b r k olarak k ml n ddet eylemler yle e t tutarsa,
gerek znt ve p manlk duygularna er emez ya da sorumluluk kabul etmez; nk byle yapmak onu
deers zl k h ss yle tehd t eder. Lerner, k tabndak blm yle b t rerek son buldu: "K ml k tanmlandnda
ya da en kt davranmzla snrl kaldnda hayatta kalamayz. Her nsan, benl karmak ve ok boyutlu
olarak greb lmel d r. Bu gerek bel rs z olduunda, nsanlar hayatta kalab lmek n nkar tabakalarna
sarlrlar. Yaptmz b r eyden z yade, b z olduumuz ey n zr d leyeb l r m y z? "
md , Harr et Lerner'n dnceler n , Yarg Ted Poe'nun grler ne kar, sersemletme konusundak
dnceler n ve kend kend ne yeterl l e olan ht yac tartalm. u anda ABD Tems lc ler Mecl s yes olan
Yarg Poe, sulularn "utan ve aalanma cezas" neden yle yerel ve ulusal olarak d kkat ekt . Yarg Poe,
k ayr davada, eler n n Houston kent ndek A le Yasas Adl ye Saray nnde halkn zr d lemes n
saldran nsanlara em r verd .
zrler, le saatler nde yzlerce eh r alan nnde ver ld . Poe tarafndan yazlan ve Houston Chron cle'da
yaynlanan b r ed tr parasnda Poe , "Eler n dven, komusunun mlkn almak ve ocuklar ktye
kullananlara topluluun hogrszln h ssetmek, s mler m z b z m de duymak st yoruz" ekl nde
yazarak eylemler n savunuyor. Dudaklar dolap f yat halkn grne gre dey n. Onlara utan ver c ya da
utan ver c "ded .
Bu sorular sana brakyorum. Kocan sana para ver p yzlerce nsann nnde Beled ye B nas'nn nndek
admlardan zr d lemek zorunda kalrsa, evde dolandrclk yapt gnlerden sonra eve gelen kadn olmak
ster m s n z? Utan hakknda ne b ld m z ve b z nasl etk led gz nne alndnda, utan ver c olduu
zaman ya da utan ver c olduunda kend s nden daha gvenl d r m y z? B r ceza olarak utan ver yor muyuz,
nk nsanlarn gerek de m n salayacan dnyoruz? Yoksa bakalarn utandryor muyuz nk
korku, fke veya yarg hal ndeyken nsanlara ac ekt rmek y gel yor mu?
Gel mekte Utan olan temas e

Utan ver c esnekl k gel t r rken utan karsnda empat hareket etme yetene kolay b r sre de ld r.
yleyse, utan hayatmzda byle yaygn ve ykc b r g olmayacaktr. Utan ver c esnekl k gel t rmen n en
byk zorluklarndan b r , utan aslnda empat vermek veya almak n b z daha az ak tutma yoludur. Utan,
panzeh r ne g rmem z zorlatrarak kend n korur. Ne zaman utan nde, empat n uzanma ok tehl kel ve
r skl h ssed yor. Ve utandmzda ve b r ler b ze ulatnda, der n kazmak, korku, fke ve sulamann
tes nde b r ey bulmak ok zor.
Bu cesur kadnlarla gereklet rd m rportajlar okuduumda, kadnlarn utan ver c d renc n gel t ren
n tel kler bel rlemeye altm. Kabalk tecrbeler n amada baarl olan kadnlar ortak b r noktaya m
sah pt ler? Empat kurab lecek ve alab lecek kadnlar, utan ver c b mde daha fazla uraan kadnlardan
farkl b lg veya becer lere sah pler m ?
Her k sorunun cevab da evet. Yksek dzeyde utan ver c olduunu gsteren tm kadnlar tarafndan
paylalan drt e buldum. Onlar:
1. Onlarn utan tet kley c ler n tanma ve anlama yetene
2. Utan webler hakknda yksek dzeyde elet rel farkndalk

3. Bakalarna ulama stekl l
4. Utan kullanma yetene Kada dzenlenm b r sunum uruna, drt element dorusal sraya zorlanr (1-4).
Onlar grmelerde en ok duyduum ey yanstan srada sunuyorum. Bununla b rl kte, herkes n farkl
olduunu anlamak neml d r. Baz kadnlar konumann drdnc unsuruyla balarlar. D erler k nc veya
nc unsurla balar. Kend n y tanyorsun. Ltfen kend hayatnz ve deney mler n z balamnda bu
k taptak b lg ler dnn ve s ze en rahat olduunuz alanlarda esnekl k gel t rme veya empat kurmaya
balayn. Orada baar, muhtemelen daha zorlandklarn dndnz alanlarda almakta olduunuza
gvenmen z salayacaktr.
Buna ek olarak, utan esnekl n n drt unsurunu anlatan blmlerde baz yazl altrmalar da ekled m. Bu
egzers zler b nlerce
kadnlar. ou, sre n son derece yararl b r balang olduunu dnyor. Egzers zlerle b rl kte tak p
edeb l r ve kend gnln tutab l r ya da bunlar okuyab l r ve dneb l rs n z. Web s temde (
www.brenebrown.com ) g dersen z, nceden b mlend r lm egzers zler nd reb l rs n z.
B rok k bana b r arkadanzla, kardeler mle veya b r grup arkadayla egzers z yaparak altn
sylem t . Onlar grup terap ler n n b r paras olarak okuyan b rok kadnla konutum. Aslnda bu srec
bakalar le b rl kte almak, utan ver c esnekl k gel t rmen n en etk l yollarndan b r d r. Utan nsanlar
arasnda olur ve nsanlar arasnda y le r. l k n zde b r m ktar gven ve gvene sah p olduunuzdan bu
f k rler kefetmek gvende h ssetmen z neml d r.
Dnceler n z yazarken, okurken ve zer nde yanstmakta g sah b olduunu dnyorum. Tm

altrmalar aklda kalma le gel t r ld . Y ne onlar okumak, dnmek ya da heps n yazmak yazmak
hounuza g d yor - s z n n anlaml olan b r yol bulmak.
THRE E
lk Element: Shame tanma ve Ou anlama r
Tet kley c s
Utan ver c b r d ren na edecek olursak, utancn farkna varlmas ve tanmlanmasyla balamak zorundayz.
nk utan b ze korku ve sululuk g b gl duygular taar, nk b z zaten zgnlmzden uzaklatran
ve baz durumlarda utancmz arttran b r ek lde reaks yona g r nceye kadar, genell kle neler olduunu
anlayamayz.
rne n, kred kart redded len anne-utan duygularyla dolup tat ve alamakta olan ocuuna kard.
oumuz ocuklarla b rl kte o fenomene yabanc de ller. B rka san ye nde olur. Hedef, kend m z
evrem zdek nsanlara bulatrmamak n utan yaadmzda ne kadar abuk yaadmzn farkna varmay
renmekt r. Veya, bu rnektek g b ocuumuza bardk, hemen durmay, sak nlemey , nefes alp tad lat
yapmay renmek st yoruz.
B raz el k l b r ek lde, bedenler m z b l naltndak z h nler m zde daha nce utanmaya tepk gster yor.
nsanlar her zaman nerede olduklarn ve f z ksel olarak utan duyduklarn sorduumda gar p olduunu
dnyorlar. Fakat oumuz n utan duygusu vardr-f z ksel ve duygusaldr. Bu nedenle sk sk utanmaya
tam temas duygusu den r m. Kadnlar karn sklatrmas, m de bulants, sarsnt, yzler nde ve gsler nde
s dalgalar, kmseme ve kcklemeler de dah l olmak zere utan ver c e tl f z ksel reaks yonlar
tar f ett ler. F z ksel yantlarmz tanyorsak, bazen utan duyduumuzda h ssett m z gszl
snrlayab l r z.
Bu aratrma projes ne baladmda utan duyduum f z ksel tepk ler mden habers zd m. lk ell kadna
rportaj yaptktan sonra aratrmaya baladm. Aratrmann bu noktasnda, bana utan ver c dzeyde olan
kadnlarn utan ver c f z ksel tepk ler n tanmladn ve tar f edeb lece aka bell oldu. B r kadn bana
"Azm gerekten kuruyuyor ve yutkunma g b h ssetm yorum" ded . Bunu hemen tanmak ve denemek n
abalyorum "d ye fsldarken," Ar, ac, ac, ac, ac, ac "d ye fsldadn syled . Ona neler olduunu kabul
ett kten sonra, neler yapab lece n anlad. Onunla nasl baa klaca konusunda daha y se mler yapn.
Dened m zamana kadar b raz gar p olduunu dndm. Bunun herkes n geerl olacandan phel y m,
ancak bence madd b r utan bel rt s n n farkna varmann har ka b r rnek, d kkatl olmama ve b l nl tepk
verme frsat bulmamza yardmc oluyor.
Aadak sorular utan ver c f z ksel tepk m z tanmaya odaklanmak n hazrlanmtr. Bunlar dnmek
veya kat zer nde cevap vermek n b raz zaman ayrn. Bazlar sana, d erler de sana uymaz.
F z ksel olarak utan nde / h ssett m B l yorum sank utanyorum h ssett mde Utan tadab lseyd m tad
olurdu
Utanyor olsaydm utancm koklayab l rsem kokacakt utanmaya dokunab lseyd m Tannmas utancn gcm
kazanmak n neml b r ara olduunu dnrdm . rne n, ben
Utan duyduumda en az on be ya da y rm dak ka yalnz kalmam gerekt n b l yorum. F z ksel bel rt ler
tandma gre, bunlar hzl b r k yapmak n pucu olarak sk sk kullanyorum. B r keres nde yalnz
olduumda, h sler m zel olarak h ssedeb l r m. Alayab l r veya der n nefes alab l r m. Grtm
kadnlarn ounda b r k dak ka yalnz kalmann nem zer ne konutum, bu yzden "kend ler n b rl kte
ekeb lecekler" ya da "h sler n de t reb l rler" d yeb ld ler. Ayrca kadnlar bana kou, yrmek ya da
yrmek sted kler n syled ler. dnda.
Ne kadar utan h ssett n b ld m zde, neml b r esnekl k aracmz var. Genell kle, dnmeden utan
duyarz. Utanumuzun farkna varmak, deney m m z leme koymamz n gereken alan bulmamz ve
hareket etmeden veya kapanmadan nce b raz netl k kazanmamz salar. Deney mler m z ncelemem z n b r
sonrak adm, utan tet kley c ler m z daha y anlamamzdr.
Utan Tet k s
Aratrmalarma lk baladmda, hedefler mden b r utan tet kley c ler n n b r l stes n gel t rmekt .
Dncem ok bas tt ; hang konunun hang konunun utan ver c olduunu b lseyd k, uyank kalab l rd k ve
bunlardan kanmazsak en azndan utan yaama potans yel yle lg l farkndalmz artrab l r z. Elbette,
utancn ok k sellet r lm b r deney m olduunu renmek uzun srmed ve h b r evrensel utan
tet kley c s yoktu. D er aratrmaclarla b rl kte, utan yaratan sorunlarn ve deney m n kadnlar, l k ler ve
kltrler kadar b reysel ve farkl olduu ortaya kt. Ayrca her gn utandmz rend m - ne kadar y
olursa olsun tet kley c ler tanyab l r, utantan kanmann mmkn olmad syleneb l r.
: Kadnlara konutu Ancak, ben ok gl b r desen rportajlarda ortaya grdm Kadnlar le yksek
sev yelerde a t utan esnekl tanyan utan b r d anlamaya onlarn utan tet kler. ok utan ver c olan
kadnlar utanlarn anlattnda, ney n tet klend n ve neden baz konularn d erler ne nazaran daha byk
tet kler olduunu aka b l yorlard.
Tet kley c ler tanmak ve anlamak, gdsel olarak nasl yaplacan b lemey z. Bu b r sret r. Sylv a'nn
h kayes , bu lk d ren unsurunun har ka b r rne d r.
Otuzlu yalarnda b r etk nl k plancs olan Sylv a, "Sana alt ay nce ben mle rportaj yapab lmen ster m"
d yerek rportajmza g rd . Farkl b r nsandm. ok utan nde kaldm. "Ne demek sted n sorduumda,
arkadamdan aldm aratrmay duyduunu ve hayatnn utan ver c olduunu dnd n rportaj
yapmaya gnll olduunu syled . Ksa sre nce neml b r atlm yapmt. Sylv a, yer nde "ez kler
l stes ne" g rd nde onun atlmnn gereklet n syled .
Grne gre, veren n n "olaanst, kazanan" adl nden k yl sonra, lk byk hatasn yapmt. Hata,
ajansna byk b r mter ye mal oldu. Patronunun yant onu "kaybedenler" l stes ne koymakt "ded ." B r
dak ka nde kazanan ynet m kurulunda olmaktan kaybedenler n l stes n n stnde olmaya g tt m. "Sanrm
Sylv a'dan bahsed nce ben kazanm olmalym. "Kaybedenler l stes ne" gnderd , nk ben m syled kler m
olmadan, "B l yorum, korkun" ded . Patronumun brosunun dnda byk kuru s lme panolar var. B r nc s
kazananlar l stes ve b r
Ynet m kurulu kaybedenler nd r. "Haf fe alab lecek haftalardr ded . Gven n kaybett ve n
kaybetmeye balad. Utan, kayg ve korku devrald.

Sonra b r akam, Sylv a kzkarde yle "kaybeden" tahtayla lg l konuuyordu ve heps mantkl balad. Sylv a
ve kz karde , l sede ok rekabet atletler yapyordu. Sylv a'ya b le b r burs tekl f ed ld ancak ger ev rd .
Kzkarde Sylv a ve kzkarde konuurken, Sylv a'ya babalarnn srekl kaybett kel mes n hatrlatt . H
k mse b r kaybeden sever. Kaybedenler h de mez. O g b eyler sz konusu yapkan notlar le b rl kte
buzdolab kapsnn zer ndek para kat sonras olacaktr Kazananlarna !
Sylv a, "Kz karde mle telefon ett m, aladm ve zgem zer nde almaya baladm. Artk orada
alamayacam fark ett m. Bu sadece kaybeden kel me de l Bu ben utandryor. Ya y ya da kt olduuna
nanmann btn f kr . y olamazsnz ve kt b r gn ge r yorsunuz ya da kt b r karar alyorsunuz. y b r
koucu olamazsn ve kt b r yar oynarsn. Utanyorum ya da sanrm ben utanyorum k ben yle g b
davrandm. Kaybedenler n l stes ndek nsanlara gldm. Ben stme gelene kadar. Kaybedenler babam ve
patronum g b elend rd m. n vers tede yarmamdan dolay p manm. Burs le daha y b r okula
g deb l rd m. md b l yorum k g tmed m nk o dzeyde b r rekabet kazanan ben olmazdm. md kusursuz
olmamdan korkuyorum ve ablam hala yeme bozukluu le urayor. A lemde b r zavall olmak bu kadar kt
oldu.
Bu, Sylv a'nn baarsz olmann ya da kaybeden b r olarak atlmann utan duygusuna artk dayanksz olduu
anlamna m gel yor? Kes nl kle hayr. H b r utan ver c d ren sev yes dokunulmazlk salamaz. Bunun
anlam, Sylv a'nn tekrar yaandnda h ssett ey hakknda daha fazla farkndal olacak olmas. Bu sre,
ger adm atmak ve olanlar ve neden olduunu dnmek n ona daha y aralar salar. Sonra yapc b r
ek lde dar kmaya balayab l r.
stenmeyen Ident t e s
Utan tet kley c ler m z tanma srec ne balamak n, stenmeyen k ml kler kavramna bakmamz gerek r .
Grmeler boyunca, on k kategor , kadnlarn en ok utan duygularyla mcadele ett alanlar olarak ortaya
kt. Bu kategor ler grn ve vcut maj, annel k, a le, ebeveynl k, para ve alma, z h nsel ve f z ksel
salk, c ns yet, yalanma, d n, kalplam ve et ketl olma, konuma ve travmay srdryor.
Bu alanlarda b z utan ver c klan ey, bu konularn her b r yle l k l olan " stenmeyen k ml kler" d r.
rne n, b rok kadn g b sfatlar kullanlr loudmouth ve saldrgan dar konuma le l k l stenmeyen
k ml kler tanmlamak n. Kadnlar, b r konuyla lg l popler olmayan b r tavr almalarn veya bakalarn
rahatsz edecek grler paylamalarn engelleyen tm mesajlar ve basmakalp modele g tmekte zorluk
yaadklarndan, grmelerde bu stenmeyen k ml kler ortaya kt.
Aratrmaclar Tamara Ferguson, He d Eyre ve M chael Ashbaker, " stenmeyen k ml n" utan ver c s n n z
bel rtt n savunuyorlar. stenmeyen k ml kler n " deal" ben olduumuz v zyonumuzu baltalayan zell kler
olduunu aklyorlar. Bazen bakalarn, stenmeyen k ml kler n b ze atanmas olarak alglyoruz; baz
zamanlar da kend m z zer m ze ek yoruz. rne n, h b r m z kend m z deal olarak saldrgan loudmouth'lar
olarak tanmlayacamz dnmyorum, bakalarnn da b z bu ek lde tanmlamasn stemey z. Bu can
skc basmakalp sk sk (baaryla, ben de ekleyeb l r m) kadnlar sess z tutmak n kullanlr. Bu et ketlerden
korkmak n saldrgan veya can skc olmak zorunda de l z - b z m m zde sosyallet .
stenmeyen k ml kler nereden gel yor? En gl mesajlar ve stereot pler, mene a leler m zden rend m z
mesajlardr. Mene a les terb ye ed ld m z a leye karlk gel r. Hem erkekler hem de kadnlarla yaptmz
grmelerde, utan duymamza neden olan " stenmeyen k ml kler n" ounun bymekte olan mesajlar ve
ebeveynler m zle veya ac len bakm veren k ler tarafndan ret len stereot plerden kaynaklandn aka
ortaya koydum. Bazen hayatmzdak retmenler, rah pler ve d er neml yet k nler dncem ze ek l
vermeye yardmc olab l r; Bununla b rl kte, ebeveynler ve bakclar bugne kadar en etk l k lerd r. On k
utan kategor s sz konusu olduunda, her a len n deer verd k ml kler ve ayn ek lde, utan ver c , kabul
ed lemez veya deers z grlen stenmeyen k ml kler olduu syleneb l r.
rne n, a lemde "hasta" olmak stenmeyen b r k ml kt . H b r zaman hastalk hakknda konumadk. A lem n
hastalk veya salk sorunlar hakknda olumsuz eyler sylemed n h duymamtm; Bununla b rl kte,
hastaln zayf olduuna nanarak bydm. lg nt r, a lem b z "hasta olmak" yznden utandrmad ve hasta
olan komularyla veya a le b reyler yle empat k ve yardmc olduklarn syled . Ancak, hasta olduklarnda
kend ler n zorlandlar- nad rd . Hastalandklarnda dokunakl davrandlar. Yavalamadlar. Amel yat olsayd,
araback grev ndeyd ler ya da hemen bandaydlar.
Bu nedenle, bu yet t rmey hastay nefret uyandran b r kltrle b rlet r rsen z, hastaln ben m n ne kadar
gl stenmeyen b r k ml k hal ne geld n greb l rs n z. Ham le kaldmda ok hasta olduum srece, bu
b r problem de ld . Ben sadece hastalandm de l, h peremez s grav darum (ar bulant, kusma ve
deh drasyon le karakter ze gebel kle lg l b r durum) teh s kondu. Bu yzden gnde y rm be kez attmda
buz zerafetler n tutamamtm, c dd deh drasyon n hastaneye kaldrldm ve hastane odalarmdan herhang
b r n n nternete g r p g rmed n bulmaya altm az enerj harcadm ya da belk de Steve olab l rd
Yatamdan ders vermekten ben v deoya ek. Bylece, dekan snfm devralacak b r baka e tmen get rmek
zorunda kalmazd.
Steve'e sylemeye devam ett m, "Bu olamaz. Zorlanyorum. Ben hasta de l m "ded . Sonunda, hayal krkl
nde yzm el nde tuttu ve" Grne gre hasta oluyorsun "ded . Ve md , o kadar da zor de ls n. S z
d erler g b nsansnz. Gerekten bununla uramanz gerek yor-b rka aydr almaya ger
dnmeyeceks n z. Bu c dd . u anda kend utan tbbnn b r ksmn uygulamalsn. "
A le mesajlar zor lr. Ve b rok kez ok s ns d rler. Mesajlar a leler m z n b r paras hal ne gel r. Yaammz
neden ve nasl etk led kler n tanyp anlayana dek, onlarla yaayp b r sonrak kuaa gemeye devam
ed yoruz. A lem ze hastala ve zayfla l k n mesajlar b l nl olarak a lem ze tanttna nanmyorum.
Aslnda, bydmde daha net ve perspekt fle ger ye bakab l yorum. Em n m onlar ayn zamanda bu mesajn
tutsaklaryd. Hem annem hem babam a lelerde yet t r ld , burada tokluk ve zayflk hakkndak nanlarn
genlerde kodland grnyordu. Bence, eer b r ey varsa, b lmeden onlar b rl kte get .
Dngsm ocuumla b t rmek n ok almak zorunda kaldm. Ve deney mler m n gsterd g b ,

syled kler mle veya bakalarna nasl muamele ett mle h b r lg s yoktur. Ne yaptm ve kend m hasta
h ssett mde nasl h ssett m zlemek zorundaym. ok efkatl b r doktorla evl olmak yardmc olur. ou
kez, "zorlu olmann" ansl olmaktan daha fazla olduunu hatrlatyor - hastalk yol atnda tokluun onunla
h b r lg s yok. Hep m z savunmasz durumdayz.
Tab k , a leler b r vakum nde almazlar. B reyler g b , kltr ve tar hten etk len rler. 60'l yalardak b r
kadn olan De dre le rportr bana yllarca para ve "hoa vak t hararetl davran" konusunda utan
duyduklarn sylyordu. De dre ev "houma g tm yor" d ye tanmlyordu. Annes z yarete gel p evden er
g r p "Buraya bak" d yece n syled . K m olduunu sanyorsun? Sheba Kral es Tek yapacan harcamak,
harcamak, harcamaktr. ocuklarnz rm haldeyken maryorsunuz ve yarn olmad g b yayorsunuz.
Ben m ocuum olduuna nanamyorum "De dre'n n annes , Depresyon'un b r ocuu. Ona gre, b r
zorunluluk olmayan herhang b r madd eyalar abartl ve harcanmt.
Mene a leler m ze aktarlan mesaj ve basmakalp t plere ek olarak, TV ve derg ler n beklent ler bel rley p
ney n kabul ed lemeyece n tanmlayan h b r orta, meslektalar, arkadalar ve topluluk yeler le
b rl kte b r dnyada yayoruz. Tm bu faktrler n hayatmzda oynad neml rol d kkate almak
stem yorum; Bununla b rl kte, aratrmamda, lk a leler m zde ver len utanma yaralarnn ou zaman en ok
utan ver c mcadeleler m n b rou n b r etap oluturduunu ac b r ek lde akt.
B rok kez, utancn yalnzca ebeveynler m z veya bakclarmz tarafndan utandrld alanlarda
yaanab lece n dnyorum, ancak bence bu byle de l. nanyorum k , mene a leler m zden gelen
tet kley c ler utandrmak daha savunmasz durumdadr; Bununla b rl kte, baka yerlerden - yan kltrel
mesajlar ve stereot pler - oluan sorunlardan dolay utanla mcadele eden b rok k yle rportaj yaptm. Bu,
zell kle krk yan altndak kadnlar ve erkekler n geerl d r. Bu ya grubundak b rok nsan n medya
hayatlarnn b r nc l yk anlatcs hal ne geld . A leler le b rl kte, TV md beklent ler bel rl yor ve
stenmeyen k ml kler tanmlyor.
Vulnerab l t y yet
lk utan yazmaya baladmzda aslnda "utanma Tet kley c ler n Anlamak" yer ne "Utandrclklarm
Onaylama" olarak utan ver c esnekl k unsuruna atf yaptm. B rka nedenden tr de t rd m. ncel kle,
son k ylda utan ver c esnekl k oluturmak n bu k tapta zetlenen stratej ler uygulayan yzlerce harf ve e-
posta aldm. Bu harfler n byk ounluunda, nsanlar kend utan tet kler kefetme. B rok ynden ben
vadel dnmek gc hakknda yazmak utan tet kler sadece ter m daha nsanlar n gerek yzk
acknowledg n gr a. k nc olarak, nsanlar hala ter mle mcadele ett n dnyorum Gvenl k a. Zayf
noktalar zayf noktayla elet r yoruz ve kltrmzde zayflktan daha ok nefret ett m z ok az ey var.
Set m z kel meler ne olursa olsun, tet kley c ler m z tanmak ve anlamak, esasen gvenl k aklarn
tanmak ve anlamak le ayndr ve bu b r g kaynadr. Gvenl k a zayf de l. Bazen b r ey varln
kabul etmen n onu daha da ktlet rece nden korkuyoruz. rne n, y b r anne olarak alglanmann
gerekten neml olduunu kabul edersem ve annel k ben m n savunmasz b r mesele olduunu kabul
edersem, bu sorunun etrafndak utan artacak m? Hayr. Bu sadece doru de l. B r deney m hakknda utan
duyduumuzda, ou zaman karklk, korku ve yargdan oluan baz ez c b r b rle m h ssed yoruz. Eer
savunmasz olduumuzu b ld m z b r blgede olursa, bu karkln ortaya kmas ok daha muhtemeld r,
Y ne, erez denek h kayem y b r rnek salar. y b r anne olmak st yorum ve y b r anne olarak alglanmak
st yorum. B r s bana b r eyler syled nde veya " y anne" durumumu tehd t eden b r ey yaptmda ya da
h ssett mde utan tet klen r. Bu konunun etrafnda utan h ss uyandmda akn de l m. Hl ac,
karklk, korku ve yarg h ss duyab l r m, ancak kabul ed lmem krlganlk alan olsayd, benden daha hzl
tepk verecek yeterl b lg ye sah b m - eer annel n b r utan tet k s olduunu b lmeseyd m ben m .
Utan yaarken akn, korkulu ve yarglanm h ssed l r. Bu, se mler m z deerlend rmek n ht ya
duyduumuz b l nce er mey ok zorlatryor.
S s ndey z. Bu kadar utan b z gsz yapar. Ellen' n retmen yle yaptm alver ten sonra
balantmdak b r yle konumam gerekt n b l yordum, ancak yapmak zor b r aryd. Drt d er kadn,
tet kley c ler n tanma ya da gvenl k aklarn kabul etmen n nem n yle aklad:
Terap st m ylda 3-4 kez gryorum -her sefer gez den sonra b r kez a lem z yarete geld m. Ben
sevd kler n b l yorum, fakat ayrca utan verd kler n ve ben man ve evlenmem olmakla yarglanyor
olduklarn b l yorum. Hep m z n gez ler yapyorum, ancak terap st m daha sonra kend m n
gryorum.
rend m tek b r ey varsa, kaynanamn evres nde asla para toplamayacak. Eer ben mle kocam
hakknda end e etmeye balarsa b z ok fazla satn almaktan utanmaya balar. Bunu renmek bana
b rka ylm ald, ancak byk b r fark yaratyor; Dvmyoruz ve onu veba g b kamyoruz.
Dourganlk sorunlarnn k nc ylnda, n hayet nde bebek dularna g demeyece m gere n kabul
ett m. Otuzlu yalarndayken, her hafta sonu b r bebek duu var g b grnyor. Kend m g d p kend mden
b r bakas yaparken buldum. ocuk sah b olmama zgrlk ve esnekl n n ne kadar har ka olduunu
konuurdum; Eme n dehet hakknda aptal sorular sormak st yorum. Ham le kalmaya altmz b len
tek k en y arkadamd. zell kle kt b r dutan sonra, bana kar kt. Ded k "kaba" davrandm,
kend m g b de l m. Bana dourganlk sorunlaryla lg l olduunu syled . Bunun farkna vardmda,
tamamen paralandm. Bana yardm ett . O da bana tm ra n g dermek n y olduunu anlamamza
yardmc oldu.
Kocam ldkten b rka yl sonra dom nolar kulbmden b r beyefend le kmaya baladm. B rl kte
vak t ge rmeye baladktan yaklak alt ay sonra kzmza seks hakknda konuab l r m yd m sordum.
"Kular ve arlar" konumasn aramadm; Kes nl kle varl, ler n nasl yrdn b ld m
spatlayacakt. O ortaokulda salk retmen ve AIDS'den bahsett n duymutum. Arkadamn b rka
yl nce kan nakl yapld ve r skler b lmek sted m. Onunla oturup sorularm aklamaya balaynca,
"Sen ben aka yapmak zorundasn, Anne! Bu ren! Bunun hakknda tekrar konumak stem yorum.
"Tamamen morals z kaldm. Ded m k , "Ne demek st yorsun, Iren m ? "Bana yamda b r yle seks
dndm n t ks nt yaptm syled . O dak kaya kadar pek dnmed m. Bunun doal olduunu
dndm. Doru sorular sormak gzeld d ye dndm. Bunu bana syled nde, bana ren
ded nde, ok kmsyordu. Kend me olan gven m tamamen kaybett m. Ben ger ley m d yeb l rd n.
Kend m dndm, "Ne dnyorum? Ben ne yapyorum? "Ama kzmn ben gerekten harekete
ge reb lece n b l yorum. ok harekete geeb l r "Ne dnyorum? Ben ne yapyorum? "Ama kzmn
ben gerekten harekete ge reb lece n b l yorum. ok harekete geeb l r "Ne dnyorum? Ben ne
yapyorum? "Ama kzmn ben gerekten harekete ge reb lece n b l yorum. ok harekete geeb l r
"Sen nk nden daha kutsal" - babas g b . Neyse k ok sevg l arkadalarm var. Onlarla konutum ve onlar bana
mantkl gelmemde yardmc oldular. Planlarmla b rl kte baladm, ama onu el nden almam. Sanrm "sorma,
syleme" pol t kamz olduunu syleyeb l r m.

Zayf noktalarmz kabul ett m zde artan sadece rez l olmakla kalmyoruz. Salk ps koloj s ve sosyal
ps koloj de dah l olmak zere d er b rok alma alan, gvenl k aklarn kabul etmen n nem konusunda
ok nandrc kantlar retm t r. Salk ps koloj s alanndak aratrmalar, alglanan hassas yet n, yan r sk
altnda olduumuzu kabul etme yetene anlamna geld n gstermekted r; bu, b r e t olumlu salk rej m ne
bal olma ansmz byk lde artrmaktadr. rne n, b r hastalk hakkndak her ey b leb l r z. Yz
soruluk b r testte mkemmel puan alab l r z, bu hastala sah p k ler b leb l r z; Bununla b rl kte, bu hastala
kar savunmasz olduumuzu dnmyorsak, bunun olmasn engellemek n h b r ey yapmayacaz.
Salk ps koloj s aratrmaclar, hastalar nleme yordamlarna uymak n alglanan zayflk zer ne almak
zorunda kaldklarn tesp t etm t r. Ve tpk utanmaya dayankllk oluturmak g b , kr t k mesele b z m
gvenl k amzla de l, gvenl k aklarn kabul ett m z sev yed r.
Sosyal ps koloj alanndan, etk ve kna aratrmaclar k sel gvenl k a zer nde almlardr. Bunlar,
nsanlarn reklam ve pazarlamayla nasl etk lend n ve kna olduklarn nceleyen aratrmaclardr. ok lg n
b r d z almada, aratrmaclar, aldatc reklamlara duyarl veya savunmasz olduklarn dnen
katlmclarn aslnda en savunmasz olduklarn kefett ler. Aratrmaclar, "Etk l kalkan olmaktan ok,
dokunulmazln llzyonu gerek korumay salayacak olan cevabn altn oyuyor" ded .
Zt adan dndmz her eye meydan okuduu n y ne bu ok enteresan b r kavramdr. Wellesley

College'dak Ta Merkez 'nden Relat onal-Culture kuramcs olan Jud th Jordan, k sel savunmaszl kabul
etmede baka zorluklar olduunu bel rtt . Jordan, "Gvenl k ann kabul ed lmes ancak destek n
el m zden uzaa ulaab lece m z dnrsek mmkndr. Bunu yapmak n, l k ler m zde baz yeterl l kler
h ssetmel y z. "K sel savunmaszlklarmz tanma konusundak anlay ve cesaret bulma ht mal m z, bu
gvenl k aklar hakknda gvend m z ve gvenl olduumuz b r yle paylama ve konuma kab l yet ne
bal. .
Hayatmza gveneb lece m z nsanlara sah p de lsek ya da bu tr l k ler kurmamak zorunda kalrsak,
meslek yardm almak n mevcut balant-arkada a ve a len n dna ulamamz gerek r. Terap stler ve
danmanlar, uygulamann byk b r blmn, k ler n gvenl k aklarn bel rlemeler ne ve anlamalarna
yardmc olur ve sonu olarak, mter lere balant alar olarak h zmet edeb lecek l k ler kurmalarna veya
tanmlamalarnda yardmc olurlar.
B roumuzun utan tet kley c ler n baaryla tanmaya balamas ve anlamas n ncel kle gvenl k
aklarmz onaylamann cesaret eylem olduunu kabul etmem z gerek r. Gvenl k ann zayf olduunu
grmemeye alrken d kkatl olmalyz. Bu zor aba sz konusu olduunda ok anslym. Annem,
savunmaszlk ve cesaret konusunda muazzam b r ders verd . 1980'ler n sonlarnda annem tek karde m amcam
Ronn e ddetl b r atele ldrld. lmnden sadece b rka ay sonra, bykannem temel olarak z h nsel ve
duygusal olarak kontrol ed ld . Yaamnn ounda alkol kullanan anneannem, byle travmat k b r kayptan
kurtulmak n ht ya duyduu duygusal kaynaklara sah p de ld . Haftalardr mahalley dolat,
B r gn, amcamn anma serv s nden hemen sonra, annem tamamen bozuldu. Alamasn b r veya k kez
grmtm, ama kes nl kle alamasn kontrolsz grmem t m. Kzkardeler mle ben korkuyorduk ve
ounlukla alyordu nk onu byle grmek b z ok korkuttular. Sonunda ona ne yapacam b lmed m z
syled m, nk onu "daha zayf" grmem t m. B ze bakt ve sevecen ama gl b r sesle "Zayf de l m"
ded . Tahm n edeb lece n zden daha glsnz. u an ok savunmasz durumdaym. Zayf olsaydm, lm
olurdum "ded . Blnm k nc olarak, annem n muhtemelen b ld m en gl, en cesur kadn olduunu
b l yordum. B ze savunmasz szc kullanma zn n vermekten fazlasn yapt - gvenl k ann kabul
ed lmes n n gerek b r cesaret eylem olduunu rett .
Utan Tet kley c Soru s

Utan tet kler m z nasl tanmaya balayacaz? Zayf noktalarmz onaylamaya balamak n ne yapmamz
gerek yor? Sanrm utan kategor ler n n her b r n nceleyerek balyoruz ve utanmaya neden olan stenmeyen
k ml kler ortaya karmaya alyoruz. Hem erkeklere hem de kadnlara rportaj yaparken rportajlarda ayn
cmlec klerden b rou gel yordu - defalarca duyduum olanlar "grlecek g b grnmyorum" d . . "Ve"
nsanlardan ben m olduumu dnmeler n stem yorum. . "Bunun arasnda b rok varyasyon vard:" nsanlar
ben m olduunu sandnda lrm. . "Veya" Ben olduumu dnen nsanlara dayanamadm. . .

Bu cmleler bel rtt g b , utan alg le lg l d r. Kend m z bakalarnn gznden nasl grdmz utan
ver c . Kadnlar utan deney m yle lg l olarak rportaj yaparken, "bakalarnn ben nasl grdkler " veya
"bakalarnn ne dndkler " le lg l her zaman oluyordu. ou kez, olmak sted m zle nasl alglanmak
sted m z arasnda b r kopukluk var. rne n, yetm l yllarndak b r kadn bana "Yalnz olduum zaman
y y m. De t m b l yorum. ler n yavaladn ve her ey n esk s g b olmadn b l yorum. Bakalarnn
grp grmes n ve b r k olarak ben ten karmaya dayanamam. Kovulmak utan ver c d r. "
B r baka y rnek vcut mges . "Hmmm, mkemmel de l, ama tamam" d ye dnerek, aynann nnde
duruyor olab l r z. Fakat b z gren bakasnn dnce an -zell kle kr t k olan- sadece utan ykamann scak
dalgasn h ssedeb l r z B ze kar Tamamen yalnz olsak b le, rtbas etmek n acele ed yoruz. B r kere
rtnce, aklmzdan "maruz kalma" dnces n aklamak n savayoruz. Bu utan ver c .
Baz utan tet kley c ler m z tanmaya balamamza yardmc olmak n, atlye oturumlarmda kullandm
sorulara b r gz atalm. Her b r utan kategor s n ayr ayr cevaplandrlmas gereken, boluklar doldurma
fadeler yle balyoruz:
______________, _________________, _____________________________, _______________________

olarak alglanmak st yorum.
______________________. ben yap DEL stemek n olmak alglanan gb

__________________ ________________, _____________ __,
__________________ veya _______________.
Bunlar olduka bas t fadelerd r; Bununla b rl kte, on k utan kategor s yle lg l olarak bu sorular hakknda
dnmeye baladnzda, bu sre n soruturma balatlmas ve gl b r balang olab l r. Ancak
unutmayn k , bunun sadece b r balang olduunu unutmamak gerek r. K tabn tamamnda syled m g b ,
kolay b r cevap veya hzl dzeltme yok.
B r sonrak adm, bu tet kley c ler n kaynan ortaya karmaktr. Aratrma katlmclar utan tet kley c ler
hakknda konutuunda, bu tet kley c ler n hayatlarnda nasl ve neden gel m olduklar konusunda b r anlay
fade edeb l yorlard. Sylv a'nn h kayes bunun gzel b r rne d r. Kazanan / kaybedenler Sylv a n utan
ver c b r tet kley c . Bu tet n kayna, rekabet b r atlet olduu zaman babasnn altnda bulunduu ok
byk basky srdryor.
stenmeyen k ml kler m ze bakarsak, kaynaklar aa karmamza yardmc olab lecek soru udur:
1. Bu alglamalar b z m n ne anlama gel yor?
2. Neden bu kadar stenmeyen?
3. Bu k ml kler besleyen mesajlar nereden geld ? Utan sz konusu olduunda, anlay de m n b r n

arttr. Davran b m m z de t rme karar, ne dndmzn ve neden dnyor olduumuzun farkna
varana kadar b l nl olarak karar veremey z. Onu utan kayna anlamadan nce, Sylv a aslnda bakalarn
utandracak kazanan / kaybeden ereve kulland. Bu davrann de t r lmes , kend hayatnda sah p olduu
gc tanmasn ve o enerj n n kaynan anlamasn gerekt rd .
G r te Susan, Kayla, Theresa ve Sondra'yla tantk. Onlarn tar f ett utan tet kley c lere ve bu stenmeyen
k ml kler n deney mler nde nasl oynadklarna b r gz atalm.
Susan kzkarde yle yaplan sohbet konumasna kadar ne ger dnmey dnyordu. Bu altrmada,
Susan annel k evres nde alglara odakland. O, "ocuuma adanm olarak alglanmak, her eyden nce
annel k yapmak, em n ve rahat h ssetmek st yorum" d ye yazyordu. Susan, benc l, ok hrsl, rk n veya
gerg n olmay kabullenmek stem yorum. "Susan, bunlara bakarak b raz zaman harcadktan sonra kz karde n n
yorumunun onu utan ne attna h akn olmadn syled :" O Ben m en byk korkularmn vurduu
b r resm n zd m. Annem ve babam anneler n almas gerekt ne nanmyorlar. Dnyann sorunlarn
geleneksel a len n kyle l k lend r yorlar. Sanrm md kz karde m bu nanc ben msem durumda.
Patronuna babas n bakm veren n nem n anlatan Kayla, yer nde her zaman "a le dramasnda"
yakalanmak n elet r ld . yer nde nasl alglanmak sted n yazd: "Yetk l , gl olarak alglanmak
ster m. , Gven l r, odaklanm ve kararlyz. Dank, gven lmez, ok duygusal, h ster k ya da
t ks nd r c olarak alglanmak stem yorum. "Kayla yazdklarn okuduunda neml b r gereklemeye

balad. "Normalde ok profesyonel olan ama bazen yer nde dank ve duygusal hareket eden, b rl kte
altm nsanlar hakknda dndmde onlara kar zorlanyorum" ded . Neler olup b tt n ve neden
zorlandklarn renmek n h zahmet metmed m. Ben m tutum her zaman olmutur, 'Hey. Kapnn
k sel samalklarn kontrol ed n, burada yapacak ler m z var. 'Bu mesajlarn nereden geld nden em n
de l m. Her yerde tahm n ed yorum. H k mse bayrdan holanmaz ve k mse k sel eyalarn almaya
get ren nsanlar sever. Her k s de a lem gazete ndeyd , bu yzden heps yapt. Ayrca ar duygusal
nsanlardan holanmyorlard. Ayrca ok rekabet b r alma ortam olduunu dnyorum. Kadnlar
k kat daha fazla almak zorundalar. Bu stenmeyen zell kler n heps kadnlara srekl dayak y yor.
Nancy, ben m patronum, en ktyd. Ajansmzda, herhang b r a le eyasn e get ren d er kadnlara
saldrarak hayatta kalyor. En ok sevd ey, b r s ne drama kral es armak ya da 'Bu kadar h ster k
olma.' H k mse bayrdan holanmaz ve k mse k sel eyalarn almaya get ren nsanlar sever. Her
k s de a lem gazete ndeyd , bu yzden heps yapt. Ayrca ar duygusal nsanlardan
holanmyorlard. Ayrca ok rekabet b r alma ortam olduunu dnyorum. Kadnlar k kat daha
fazla almak zorundalar. Bu stenmeyen zell kler n heps kadnlara srekl dayak y yor. Nancy, ben m
patronum, en ktyd. Ajansmzda, herhang b r a le eyasn e get ren d er kadnlara saldrarak
hayatta kalyor. En ok sevd ey, b r s ne drama kral es armak ya da 'Bu kadar h ster k olma.' H
k mse bayrdan holanmaz ve k mse k sel eyalarn almaya get ren nsanlar sever. Her k s de a lem
gazete ndeyd , bu yzden heps yapt. Ayrca ar duygusal nsanlardan holanmyorlard. Ayrca ok
rekabet b r alma ortam olduunu dnyorum. Kadnlar k kat daha fazla almak zorundalar. Bu
stenmeyen zell kler n heps kadnlara srekl dayak y yor. Nancy, ben m patronum, en ktyd.
Ajansmzda, herhang b r a le eyasn e get ren d er kadnlara saldrarak hayatta kalyor. En ok
sevd ey, b r s ne drama kral es armak ya da 'Bu kadar h ster k olma.' Ayrca ok rekabet b r
alma ortam olduunu dnyorum. Kadnlar k kat daha fazla almak zorundalar. Bu stenmeyen
zell kler n heps kadnlara srekl dayak y yor. Nancy, ben m patronum, en ktyd. Ajansmzda,
herhang b r a le eyasn e get ren d er kadnlara saldrarak hayatta kalyor. En ok sevd ey, b r s ne
drama kral es armak ya da 'Bu kadar h ster k olma.' Ayrca ok rekabet b r alma ortam
olduunu dnyorum. Kadnlar k kat daha fazla almak zorundalar. Bu stenmeyen zell kler n heps
kadnlara srekl dayak y yor. Nancy, ben m patronum, en ktyd. Ajansmzda, herhang b r a le
eyasn e get ren d er kadnlara saldrarak hayatta kalyor. En ok sevd ey, b r s ne drama kral es
armak ya da 'Bu kadar h ster k olma.'
Theresa'nn kusursuz vcut, ev ve a le aray, ocuunun tank olduu b r arza le sonuland.

K ml kler n a les yle l k l olarak nceled . "A lem n elencel , gevek, dzenl , mutlu ve y grnml
olmasn st yorum. nsanlara hep vurguladmz, paralanarak kaot k ya da mutsuz olduumuzu
dnmeler n stem yorum. "Theresa," deal "alglarndan bahsetmey ok zor buldu. Bana, "A lem z n
y grnml olmas umurumda olduuna nanamyorum. Bakmak korkun b r ey. Bu a leler herkes n
ho g y nd n , k msen n buruuk ya da kark olmadn gryorsun. Anneler gzel, babalar y
grnml ve ocuklar sper sev ml . Evler , mlek l k Kmes katalogunun dndak b r ey g b
grnyor. Sonra kend n ze ve ocuklarnza bakyorsunuz. Nasl yaptklarn merak ed yor musun?
Bunlar b lm yor musun yapyorlar? G tt m z her yere ge kaldk. Son ocuu g yd mde, lk onlardan
b r eyler buldular. "Ona" deal "tanm b r a ley tanm m d ye sordum ve dncey sonra" Evet.
A lem byyor "ded . A les n n darda mkemmel grnml olduunu ve herkese, annes n n,
ocuklarnn ne kadar y g y nd n ve ne kadar y davrandn hep lt fat ett n syled . Annes n n
ok grn-b l nl olduunu ve her zaman arln seyrett n ve "D ye dndkten sonra" Evet.
ok grn-b l nl olduunu ve her zaman arln seyrett n ve "D ye dndkten sonra" Evet.
ok grn-b l nl olduunu ve her zaman arln seyrett n ve
Dokuzlar. Theresa bana "B r f yat vard," ded alamaya balad. Annem her gece sktktan sonra k meye
balad. A lem her zaman souk, sess z b r evl l e sah pt . B rka yl nce k mey brakt, fakat pek
konumuyoruz. Bu konudan kes nl kle h bahsetmed k. "

Sondra, tet kley c ler n hzla tesp t edeb ld . Onun nnde b r not defter vard ve unlar yazd: "nsanlarn
aptalca b r , her zaman yanl ey , b lg s zl veya e t ms zl n syled n grmes n stem yorum. nsanlar
akll, y okunan, b lg l , akll, y konuulan ve onun tutkusu le b lg s n dengede tutan gl b r kadn
grmes n st yorum. "Sondra," Kocam bana s yasetten bahsett mde utandm d y nce Don le d n, b r daha asla
b r kel me sylemeyece m b l yordum. Bunun ne kadar actacan b l yordu. ldrmek n er g rd . "B r
dak ka dnd ve" Belk de kend m gstermeye alarak kend m nc t yorum, fakat u anda buradaym
"ded . Sondra, anne babasnn onu" yaamak n "yet t rd n aklad. Gururlu ve yksek sesle, "Ancak onu,
bunu yapmann sonular n hazrlamadlar. Onun retmen bydkten sonra retmenler n utandrd,
bakan kend s ne ok fazla konutuunu ve mantkl gelmed n syled ; kocas da ma onu "ses karmaya"
almaya balamt ve hatta kaynval deler kend s ne b r zorluk kard. ok heyecanl ve f k rl .
Onlarn utan tet kley c ler n n (ve belk de kend bakalarnn) bu deerlend rmeler ne bakarken, atlyelerde
bu altrmay yaptmzda hep yz yze kalan konular hakknda konumak st yorum. ncel kle, kend m z
zer nde ok zorlanyoruz. Bu arzulanan ve stenmeyen k ml kler tesp t ett m z zaman, kend m z nsan
olmak n ok az alana sah b z. k nc s , bydmz duyduumuz mesajlarn gcn nkar edem yoruz. Son
olarak, oumuz algladmz d erler n kend m zden holanmadmz zell klere sah p olduumuza gre
deerlend r r z.
Katlmclar byk gruplar hal nde bu egzers zler yaparken, sk sk b rok k daha cevaplamak zor ve ka
Ben do buldum sorularBen alglanmak st yoruznasl bulduunu sormak de l alglanmak st yoruz
sorular daha zor. Her zaman ell da ell eder. "deal alglar" kabul etmey daha zor bulanlar genell kle bu
k ml klere ok fazla deer verd kler n kt h ssetmekten bahsederler ve bazen de onlar bu ek lde
grecekler n dnerek b le utanrlar. stenmeyen k ml kler konumaktan daha zor bulanlar n ou kez bu
l steye bakmann "ac ver c " ve "korkun" olduunu duyuyorum.
Bu altrmada ok neml nc soru kmes var. stenmeyen k ml kler l stes n nceley n ve kend n ze u
soruyu sorun: "Eer nsanlar ben bu l steye drrse, ben m n ne g b neml ve har ka eyler
karab l rler?" rne n, Kayla'nn tm meslektalar "dank, gven lmez" b r arkadaysa ok duygusal ve
tuhaf "d ye ekl yorlar, Kayla'nn almasna, yetenekl ve stresl , ac ver c b r deney m ynetmek n el nden
gelen her ey yapyor kararl, sevecen b r kz ok zlyor. ok gl ve zorlu karmak, savunmasz nsanlar
olduumuzu kabul etmem z ok neml d r; b z bu kadar nsan ve gerek klan ey budur.
ou herkes aslnda bu altrmalar yazmann nem n kabul eder. B l yorum, ben m n bu kel meler yazp
onlara b r kat zer ne bakmak daha zor. Ayrca bunun daha anlaml olduunu da b l yorum. Bam onlara
ev reb l r m. Hl durab l r ve dneb l r m. Bazen nanyoruz k
Tet kley c ler onlar daha da ktlet recek. Var olmadklarn varsayarsak, b r ek lde daha kolay olduunu
kend m z kna ed yoruz. De l. Duygularmza, nanlarmza ve eylemler m z, bu tet kley c ler tarafndan
kend ler n yazp yazmamamza baklmakszn mot ve olur veya onlar kabul eder z veya var olmam g b
yaparz. Onlar tanmak ve anlamak de t rmek n tek yol.
B r sonrak blmde, utan ekranlar kavramn tantacam. B r ncek sayfada grld g b utancmz
tet kleyen let ler ve beklent ler utanc tanmadmzda ve anlamadmzda, b z korumak n sk sk utan
ekranlarmza gven yoruz. renece n z g b , sadece utanma ekranlarna etk s z olmakla kalmaz, ayn
zamanda utan ndkley c olab l r.
Utan ekran s
lk yz grmeden elde ed len ver ler anal z ett kten sonra utan ekran ter m n buldum . Kadnlar utan
karsnda tepk gsterd kler ngrlemeyen ve bazen b l ns z yollar anlatrken, deney mler ortak b r
noktada paylatmn farkndaydk - utandmzda, sk sk, kend m z herhang b r arala g zlemek ya da
korumak gere le alyoruz. Utan ver c koruyucu tepk ler dndmde, dumanl ekranlar - asker
tarafndan dmanlarnn faal yetler n g zlemek n kullanlan youn dumanl teneke kutular - ngryorduk.
Ne yazk k utan ekranlar almyor. Dman hatlarnn arkasndak tanklar ve p yade le uraamyoruz; B z
nsanlarla ve l k lerle urayoruz. Bu kutular kemerler m zde tutab l rsek ve b r s h sler m ze zarar verd yse,
b z utandrdnda veya kzdrdnda, sadece kaln dumanl teneke kutucuu karab l r, frlatab l r ve koab l r
m y z har ka olmaz m? Yoksa orada durup, dumann duvarnn arkasnda durup, kaba b r jest yapab l rd k.
Ltfen. alacaklarn dnrsem davaya gre em r ver r m. Maalesef bunu yapamayz. Gerek u k , utan
ekrann attmzda, genell kle duman boan k ler oluyoruz.
Utan deney mled m zde, lk savunma katman sklkla stemeden yaplr. lkel uuumuza ger dnyor,
karlkl kavgalar yapyor ve cevaplar donduruyoruz. Harvard'da yet m b r ps k yatr st olan Dr. Shelley
Uram u anda Travma ve Bamllk Tedav Merkez olan The Meadows'da danman ps k yatr st. Uram,
yapt almada oumuzun travmat k olaylar byk olarak grdn aklad. Olaylar (araba kazalar ve
felaketler g b ). Ancak Dr. Uram, ayn bey n sakalm tepk s n sk sk tet kleyen kk, sess z travmalarn
farkna varmamaya d kkat ett m z bel rt yor. Dr. Uram'n almalarn nceled kten sonra, zell kle ana-baba
ve bakm veren k lerle olan erken utan deney mler m z n ounun travma olarak beyn m zde depoland
olaslna nanyoruz. Bu yzden, elet rel, alayc, reddett m z ve utandrdmzda byle ac ver c bedensel
tepk ler grrz. Dr. Uram bey nde ak ya da byk travma le rtl ya da kk, sak n b r travma arasnda
ayrm yapmadn aklyor; sadece olay "kontrol edemed m z b r tehd t" olarak kayded yor.
"Yara hatrlama" konusunda "yara hatrlama" konusundak almasnda Dr. Uram, hafzay hatrladmzda
oumuzun gem ten b r eyler hatrlatarak gnmzde olduumuzun b l nc ndeyd n aklyor. Bununla
b rl kte, gnmzde esk b r travma hafzasn tet kleyen b r ey deney mled m zde , or j nal travmann
duygusunu yen den deney ml yoruz . Yan , yaray hatrlamaktan z yade yaraya dnyoruz. Utan
h ssett m zde sklkla kklk ve ares zl k ortamna nasl ger dndmz dndmzde mantkl
olur.
F z ksel kavgamzn ardndan uu veya dondurma tepk s "kopukluk stratej ler " b ze utan ekranlarnn daha
karmak b r katmann salar. l k sel-Kltrel teor syen Dr. L nda Hartl ng, Karen Horney'n n utan le baa
kmak n kullandmz balanty kesme stratej ler n ana hatlaryla zme ve harekete geme ynndek
hareketler n kullanmaktadr. Dr Hartl ng gre, utan baa amacyla, bazlarmz tamak uzakta , ek lmes
g zleme, kend m z susturmak ve srlarn tutarak. Bazlarmz yattrmay ve ltfen steyerek hareket ed yor .
Ve bazlarmz, bakalarn kt dara get rmeye, agres f olmaktan ve utanla mcadele etmek n utan duymaya
alarak kar karyayz.
Son b r altay srasnda, bu ayrlma stratej ler n sunuyordum ve bunlar slaytlarmda (a, b, c.) Harflerle
yazlmt . B r kadn el n kaldrp " Yukardak ler n heps n b r d var m ?" D ye sordu . Hep m z gld.
Ben oumuz dnmek d s-oumuz kopukluk her stratej ler le lg l olab l r. Onlarn heps n
kullandm b l yorum, neden ve ne kadar utanyorsam ve k m olduumu balyorum. G farkll (patronlar,
doktorlar) veya etk lemeye altm b r s olduunda (yen arkadalar, meslektalar) kar kma ht mal m
daha az. Bu durumlarda, oraya hareket etme veya uzaklama ht mal m daha yksek.
Ne yazk k , en der n balanty h ssett m nsanlara kar, a leme ve yakn arkadalarna kar hareket
etmemey sakncalyorum. fke ve korkumuzu boa karmann en gvenl olduu yer burasdr.
Yllarca utan ekranlarmz gel t r yoruz. Bazen, utanla baa kma b m b ze der nden yerlet ve onu
grem yoruz b le. Bazen, k tap okuyacak veya bakalarnn h kayeler n d nleyece z ve kend kalplarmz
tanyacaz. Her k durumda da, nasl h ssett m z , harekete geeb ld m z ve nandmz de t rmek n
b r k tap okumaktan ok daha fazlasn gerekt r r.
K m olduumuz ve b r k tab okumak n nasl davrandmz reneb l r ve akll oluruz, ancak bu f k rler
uygulamaya koymamz gerek r. Bakalaryla olan l k ler m z nde ve yollarla de yoruz. Bazen bunu
arkadalarmz ve a leler m z le yapab l r z, bazen de sre boyunca b ze yryen b r terap st n veya

danmann deste ne ht yacmz var. Benzers z ve k sel b r yolculuk; Oraya nasl geld m z, k m
olduumuza bal.
Aklda tutulmas gereken b r d er husus, d renc n b r seferl k b r tedav olmaddr. Bunca zaman harcadm
ve enerj m deney mler m datp harcadm dnmey n ve sonu "Ben m n daha fazla utan ekran"
de l. Hl etk s z utan ekranlarn kullanyorum. Her zaman olur. Daha hzl ve daha az kayp vererek hareket
etme ht mal m daha yksek.
B r sonrak altrma utan ekranlarn tanmlamaktr. Her utan kategor s n ve her b r kategor yle l k l
tet kley c ler dndnzde, bel rl b r utan deney m dnmeye aln. Nasl yant verd n Bu b r model
m ? Bu durumlarda kend n z nasl koruyorsunuz?
Susan, Kayla, Theresa, Sondra ve J ll an'a b r gz atalm.
Susan: Kes nl kle uzaklaan ya da lerleyen b r y m. Ben l k yok e atma. Agres f veya anlam fade
etm yorum; Sadece herkes mutlu etmeye alyorum. O f ders , asla e yaramaz ve kzgn olab l r m. M
anlatmak ok zor olacaktr y anne ve lg l yorumlar bana sham ng olduu karde . Ben hazr de l m ama ben
bunu sonunda yapacam dnyorum .
Kayla: "takl t " olarak adlandrlan b r olmaldr - Sanrm sadece Nanc y'ye dnp onun syled her ey
takl t ed yorum . Onlar yenemezs n Ben baa yntem buysa ona- , onlara katln. Ben sadece alc tarafta
olmaktan ne kadar acdn fark etmem t m. Ben doru hareket ve kar hareketl b r arada sanrm. Ben ne
zaman emmek m zaman Almamalym le ona-Ona gvenmek. Sonra, utan d er arkadalar fo r o ben
shames eyler. Bu ben m utan ekranm .
Theresa: Ben kes nl kle hareket doru. Ben st yorum n ltfen ve canl yukar n nc e beklent ler .
Sondra: Heps n yapyorum. Kapattm, harekete get m, harekete get m-sen de adn ver. Bu durumda, ben shu
t aa ben neler olduunu endam balayana kadar. Ben o tr b r o set olamazd f rne n ben m kz. Bu var
ok tehl kel . Ben m e l m olduunu n hareket uzakta - zell kle kocamla. Ben he'l b l yorum nk b r ceza
b m g b l ben m normal kabaday kend n karmak .
B r sonrak blmde, utan tet kley c ler n n "gerekl k kontrol" n n nem n tartacaz. Bu, kend
stenmeyen k ml kler m z utan ver c toplumsal beklent lerle b rlet rerek esnekl k salamamza yardmc
oluyor. Bu, utan ver c esnekl k gel t rmek n gerekl d r, nk ne kadar utan duyarsak da h ssedeceks n,
hep beraber z.
FOU R
k nc Element: Kr t k farkndal Prat s
b r B rka yl nce, tp renc ler , sak nler ve tp fakltes nde gen b r gruba le vakt ders ver yordum. Bu
gnlk konferanslarda, la f rmalar veya d er sponsorlar katlmclara le yemekler sunmaktadr. Utan ve
salk konusundak konumam yaklak y rm dak ka boyunca elet rel farkndalk kavramn aklamaya
baladm. ok hzl b r ek lde kaybolmu yzler dalgasn fark ett m. Neredeyse heps y yerek megul olan
zley c lere baktm ve an den, "Naslsn p zza" d ye sordu. nemey brakp sandalyeler nde ne e ld ve
yzler ne bo fadelerle bakt.
Bo p zza kutular uzun b r masaya aret ett m ve "Bu masada p zzalar olduunu ve ounuzun koltuuna
g den yolda b rka d l m aldn b l yorum" ded . Bu farkndalk. "ok ek c grnyorlard. Sonra ded m k ,
"le yeme ne ok az zaman ayrdnn farkndaym ve uyuturucu satan sat tems lc s ley bu sunuma
katlmanz n b r tev k olarak t sunuyor. P zza yoksa, muhtemelen burada olmazdnz. Burada olmasaydn
ben d nlemeyeceks n, ama daha da neml s , kalem ve la f rmasnn en yen logolu defter n almazdm ve
hastalar o kalem tadn grmezlerd . yaknda. . . . Bu kr t k farkndalk. "
Dnp b rb rler ne baktlar, sonra bana baktlar ve b r araya gel nce, tabaklarna baktlar. Glmsed m.
"Farkndalk var olan b r ey n varln b lmekt r, elet rel farkndalk, neden var olduunu, nasl altn,
toplumumuzun kend s nden nasl etk len p etk lenmed n b lmekt r" Sanrm almaya balamlardr.
Kr t k farkndalk kavramna bazen kr t k b l n veya elet rel bak as den r. K sel deney mler m z le daha
gen sosyal s stemler arasndak balanty anlayarak k sel gcmz artrab lece m z nanc. Grnm ve
beden maj, annel k, a le, ebeveynl k, para ve alma, z h nsel ve f z ksel salk, c ns yet, yalanma, d n,
kalplam ve et ketl olma, konuma ve travmay srdreb lme g b ou utanma kategor s ne baktmzda
oumuz zel hayatlarmzla sosyal, pol t k ve ekonom k etk ler arasndak balanty nasl grece m z
ret ld .
Utan, b r kameradak zumlu lens g b e yarar. B z utan duyduumuzda, kamera sklat ve tek grdmz,
kusurlu canlarndan, yalnz ve
mcadele. Kend m ze "tek olan ben m. Bana b r yanllk geld . Yalnzm."
Uzaklatrdmzda, tamamen farkl b r res m grmeye balyoruz. Ayn mcadelede b rok nsan gryoruz.
Dnmekten z yade, "Ben tek k y m" d ye dnmeye balyorum, " nanamyorum! Sen de? Ben normal m?
Ben de sadece ben olduunu dnmtm! "Byk resm grmeye balaynca, gerekl daha y
kavrayab l r z - utan tet kley c ler m z ve utan ver c sosyal-toplum beklent ler n kontrol edel m.
Bence kr t k farkndal renmen n en y yolu kavramlar gerek b r meseleye uygulamaktr. Balang

olarak, grnt ve gvde majna bakarak balayalm. Bu meseley rnek olarak kullanmaktan holanyorum,
nk bu neredeyse evrensel b r utan tet kley c d r. Byk resm anlamaya balamak n, aadak
b gp cture' n grnle lg l sorularn sormamz gerek r:
Grnmn etrafndak sosyal-toplum beklent ler ned r?
Bu beklent ler neden mevcut?
Bu beklent ler nasl l yor?
Toplumumuz bu beklent lerden nasl etk len yor?
Bu beklent lerden k m yararlanr? Her b r m z muhtemelen bu sorulara bel rl cevaplar vereb l r z
Ya, rk, etn k kken vb. Konularda, rnek amacyla gen , genel cevaplarla cevap verece m.
ncel kle, sosyal-topluluk grnmnden beklent ler nelerd r? Toplumsal b r sev yede, grnm sa, c lt,
makyaj, arlk, g y m, ayakkab ve v lerden tutum, gven, ya ve zeng nl k alanlarna kadar her ey er r.
Toplulua zg beklent ler artrrsanz, sa dokusu, sa uzunluu, ten reng , yz ve vcut tyler , d ler, "b tm
halde grnme", "b tm grnme", g ys ve mcevher g b eyler eklemek zorunda kalab l rs n z .
Grnm beklent ler neden mevcut? B ze, deerl kaynaklarmz - para, zaman ve enerj - elde ed lemeyen
baz dealler karlamaya almamza harcamak n var olduklarn syleyeb l r m. Bunu dnn:
Amer kallar her yl gzell e t m m zden ok harcyor.
O nasl alr? Sanrm beklent ler hem bar z, hem de nce- gryoruz; grdmz her ey ve grdmz
her ey bunlar. Moda derg ler n okur veya TV zlersen z, "nasl olmas gerekt " ve nasl "g y lmes " gerekt
ve nasl davranmas gerekt n b l rs n z. Yeter nce sabrszsanz eks k olan her ey , yan gerek nsanlarn
mgeler n de grrsnz. Orada olan ve eks k olan b rlet r rsen z, bell b r ek lde grnmyorsanz,
grnmez olursunuz; Sen n nem yok. Bu beklent ler n etk s ned r? y , grel m bakalm. . . .
Yaklak seksen m lyon Amer kal obez.
Yaklak yed m lyon kz ve kadn yeme bozukluu ek yor.
n vers te yanda kadnlarn ondokuz kadar bul m kt r.

Yeme bozukluklar kadnlarda nc en yaygn kron k hastalktr.
En son anketler, ok gen kzlarn ya ve rk n olduklarn dndkler n d yet yapyor olduunu

gster yor. B r Amer kan anket nde, on yandak kzlarn yzde seksen yzde b r daha nce en az b r kez
yemekt .

B r aratrma anket , l se renc ler n n nt har dnen veya deneyen tek byk grubun ar k lolu
olduklarn dnen kzlar olduunu bulmutur.
Y rm be yl nce st modeller ve gzell k kral eler ortalama b r kadndan yalnzca yzde sek z daha az
arlk ald; md yzde y rm daha az arla sah pler. Kadnlar n geerl ortam u anda kadn nfusun
yzde be nden azna ulaab l yor ve bu sadece arlk ve boyut asndan.
On sek z yandan byk kadnlar arasnda, ayna kend ler ne bakarken, aratrmalar, en azndan yzde
seksenler n grdkler nden memnun olmadna aret ed yor. B rou doru b r yansmay b le gremeyecek.
oumuz, tahszlk olan nsanlarn kend ler n gerekten olduklarndan daha byk grndn duymutum,
ancak baz yen aratrmalar, bu tr arpk vcut mgeler n n, yeme bozukluklarna maruz kalanlarla snrl
olmadn kantlyor-baz almalarda yzde seksen Kadnlar byklkler n fazla tahm n ett ler. Arlk
sorunlar ya da kl n k ps koloj k rahatszlklar olmayan kadnlarn says g tt ke artmakta ve ayna kend ne
bakmakta ve rk nl k ve ya grmekted r.
Estet k Plast k Cerrah Derne 'ne gre, 1997 ylndan ber , kozmet k lemler n toplam says yzde 465
orannda artt.
Kadnlarn toplam doksan yzde 10,7 m lyon kozmet k lem vard. Kadnlar n kozmet k lemler n
says 2003'ten bu yana yzde 49 orannda artt.
Kadnlar n en y be cerrah prosedr unlardr: l posuct on, gs bytme, gz kapa amel yat, karn
alamas ve yz germe.
Amer kallar 2004 ylnda kozmet k lemler n yaklak 12.5 m lyar dolarn altnda harcama yapt.
Grnm beklent ler nden k m yararlanr ?
38 m lyar dolarlk sa endstr s .
33 m lyar dolarlk d yet endstr s .
24 m lyar dolarlk c lt bakm endstr s .
18 m lyar dolar makyaj endstr s .
15 m lyar dolar parfm endstr s .
13 m lyar dolar kozmet k cerrah endstr s . Sosyal topluluun grn beklent ler n satan mesajlar grmek
ve nandrmak n b ze bal olan b r sr nsan var. ok man, rk n ve yal olduumuza nanmazsak,
rnler n satmazlar. rnler satmazlarsa ev demeler n yapmazlar. Bask balad!
Bu byk res m sorularn sorduumuzda ve cevapladmzda elet rel farkndalk gel t rmeye balyoruz. B r
sonrak adm, bu b lg y gerekl e nasl kullanacanz renmekt r - utan tet kley c ler m z kontrol et.
Bunu, utan tet kley c ler m ze bakarak ve u alt gerekl k sorusunu sorarak yapalm:
Beklent ler m ne kadar gerek d r?
Btn bu zamanlar her zaman olab l r m y m?
Beklent ler b rb r yle el yor mu?
K m n olmak sted m veya bakalarnn ben sted m aklyor muyum?
B r s ben bu stenmeyen k ml klere sah p olduklarn dnrse, ne olacak?
Bakalarnn ben nasl algladklarn kontrol edeb l r m y m? Nasl denemel y m? k nc rportajmzda

J ll an, bu gerekl k kontrol sorular hakkndak cevaplar ben mle paylat. (J ll an'n deal k ml kler nce,
seks , kend ne gvenen, doal ve gen, stenmeyen k ml kler orta yal, yorgun, man ve per an.) te o bu
sorulara nasl cevap verd :

Beklent ler m ne kadar gerek d r? Gerek de l. Ben orta yataym ve ok yoruldum. Her zaman yorgun
grnmyorum, ancak yam de t remezs n. Gerek u k , her zaman nce ve seks grnmeyece m. Bu
lem lk balattmda gerek olduunu dndm. Ancak, kend me koyduum beklent ler ve kend me
kar ltm grntler ne kadar ok reneceksek o kadar ok ey yapamayacam daha ok anlyorum.
Bu derg lerdek kzlar esk s ne gre on alt ya da belk y rm yanda. Seks ve uygun h ssedeb lmem mmkn
olab l r, ancak f lm standartlarna bakmayacam. Gerek u k , krk bakmak y de l. Y rm be ya da otuz g b
olduunuz mddete, krk k olmak normald r. D er n grdm
Gnn model "Yam de t rme konusunda h b r f kr m yok" ded . Sadece bakmak stem yorum "Neden
de l? Eer "Merhaba, Amer ka!" Krkncaya benzeyen ey budur! "O zaman hep m z amz grmek
st yoruz.
Can Ben olmak btn bunlar eyler n heps b r anda? Hayr, yapamam. Bazen y grnyorum. Ben md
ve nasl grndmden gurur duyuyorum. Ancak kend m n hala zorum, nk her zaman har ka
grnmyorum. Elb sem ve terl kler mle evde olacam ve salarm ger ek ld ve "Ne kadar aptal" dend . O
zaman b le, V ctor a'nn G zl amarnda olmam gerekt n dnyorum. Telev zyondan nefret etmeye
balyorum.
Beklent ler b rb r yle el yor mu? Evet! Bu ben m n en gze arpan soruydu. nsanlarn man ve per an
olduumu dnmeler nden korktuumda em n olamam. Ve ben m kemer m hayatm bastrdnda o kadar
doal grnmyorum. Sahte bronzlamay da dnyorum. Yln alt ay burada ok souk. lkbahar
geld nde herkes bronzlamak ster. Yaz aylarnda herkes bronzlama yataklarndan parlak turuncu renk alr.
Bu ok doal de l. Doal ve kend ne gvenen g b davranamazsn. "Ell yamda ve buna nasl benz yorsun"
d yen kadnlara hayranm. Al ya da g t."
K m n olmak sted m veya bakalarnn ben sted m aklyor muyum? Her k s nden bazlar. Kend ne
gvenen ve doal olmak ve nsanlarn ben bu ek lde tanmasn st yorum. Seks ve ncel k kadar fazla
umurumda de l. Salkl olmak st yorum, fakat bence gen g b grnyorsun ve seks nk bu eyler
olmalydn. Bunu kocamla ok konutum. Artk fazla yorum yapmyor. Onunla onunla konutuumda, bana ne
kadar ok zarar verd konusunda ok oldu. Kaynadm hala olduka yarglaycdr.
Eer b r s alglad ben olarak sah p bu stenmeyen k ml kler , neler W l l olur? B r zamanlar, nsanlarn
ben man, m ve yal grndn dnyorsam utanacam sylerd m. md bunun utan ver c
olduunu b l yorum. Sanrm h b r ey olmazd. Sadece elen lece n veya alaylandn h ssederd m. Ancak
dorusu, benden baka k msen n bunu syled n sanmyorum.
Bakalarnn ben nasl algladklarn kontrol edeb l r m y m? Nasl denemel y m? Utantan nce rend m,
bakalarnn ben nasl algladklarn kontrol edeb lece m dndm. md k msen n yapamayacan
b l yorum, bu yzden cevabm b raz aldatyor. stnde kalrsan algy kontrol edeb ld ne gerekten
nanyordum. Artk bunun kazanlmayacak b r durum olduunu b l yorum. Esk den olduum kadarn
denem yorum, ama y ne de bu dnceye ger dndm. Kend m yarglanacam durumlarda bulamayarak
kontrol etmeye alyordum. Part de yzmem, bylece ortumda kalab l rd m. Ama sonra, sen bunun n
yarglyorlar. Ne yaparsanz yapn, bakalarnn nasl b r ek lde
grrz.
J ll an'n cevaplarn okuduunuzda, utan tet kley c ler n n gerekl kontrol etmen n kolay olmadn
greb l rs n z. Byk resm n b r anlam yoksa, neredeyse mkanszdr. J ll an grntek sorunlar ve medya
etrafnda kes nl kle "uzaklatrld". Kend n kusurlu ve makul beklent ler karlayacak kapas tede grmyor.
Ne kar karya olduunu b l r - heps kadnlar, kend m z n kt h ssett ren ok byk b r gzell k
endstr s ne kar. Tet kley c ler n n nasl altn ve onu nasl etk led konusunda y b r f k r g b
grnyor.
k nc grmem z srasnda J ll an, "Yorucu. Sadece bu eyler b lemezs n z ve bunu b r veya k kez
dnemezs n z. Kend n ze srekl olarak hatrlatmalsnz veya ger ek l n. Zor. zell kle de evren zdek
nsanlar bunu anlamadklarnda. "
J ll an hakl. Bu eye kr t k farkndalk prat den r . Sorular yalnzca sorup cevaplarsak, skm, kzgn ve
bunalm h ssedece z. Elde ed lemeyecek kadar gzel olmak n byk b r bask altndayz, ancak bu basknn
m lyarlarca dolarlk sanay arl tarafndan desteklend n rend m zde, malup ve st fa ett m z
h ssedeb l r z.
Kr t k farkndal uygulamak, k sel deney mler m z soru ve cevaplardan rend kler m ze balamak
anlamna gel yor. Bunu yaptmzda, nasl yapacamz renerek esnekl e doru ynel r z:
Balamsallatrma (byk resm gryorum);
Normallet r (yalnzca ben de l m); ve
Dem st fy (Bakalaryla paylaacam).
B reysellet rme (tek ben ben m);
Patoloj k durum (ben m n b r yanl); ve
Glend r c (utanmalym).
zell kle kafam bulmaya alrken rnekler yararl buluyorum
Bu blmde ayrca Susan, Kayla, Teresa ve Sondra'nn byk res m ve gere kontrol etme sorularna nasl
cevap verd kler n de ekled m.
Byk resm anlamak sklkla konuyu aratrmamz gerekt r r. rne n, bu blmn balarndak gzell k
gerekler ve stat st kler n l stes heps k taplardan veya nternet'ten geld . Kend dedekt fl k almalarnz
yapmanz gerekten ner yorum - ok glend reb l r. Tab k , saygn kaynaklardan, zell kle de nternet'ten
b lg ekt n zden em n olmak sters n z, ancak sosyal topluluk beklent ler n n dnce, h ssetmek ve hareket
etme b m m z nasl etk led n aa vuran ok sayda k ve kurulular vardr .
Kend Web s temde ( www.brenebrown.com ), altrmalar, balantlar ve ner len k tap l steler dah l tm utan
kategor ler n kr t k farkndalk kaynaklarm var. Yakn tar hl b r altayda b r kadn byk gruba para
konusunda c dd utan ver c konularla mcadele ett n syled . Atlyeden sonra bana geld ve "alver
yapmak yer ne, kred kart borlarnn kadnlar nasl nc tt n aratrmak n zamanm harcayacam" ded .
Susan, Kayla, Theresa ve Sondra'nn durumlarna elet rel farkndalk lkeler n nasl uyguladna bakalm:
Susan, byk res m ve gerekl k-kontrol sorularn yantladktan sonra, "Kend m bu byk" ana-balk
"savanda bulmak ben artt. Bunun bana olacan dnmed m. Ben ok pol t k b r nsan de l m ve evde
almak veya kalma konusunda kes nl kle gl b r f kr m yok. Part-t me almaya ger dnmek n ok
k sel olan kararmn kzkarde me byle b r duygu uyandrmas f kr nde h b r f kr m yoktu. "D ye devam
ett :" Bu baskdan k m n yarar saladndan em n de l m - Kes nl kle anneler de l "ded . Susan," Bunu
yazana kadar, bakalarnn ne dnd hakknda ne kadar end elen yorum d ye b r f kr m yoktu. Ben y ,
taahhtl b r anney m b l yorum. nsanlar grseler de umurumda de l m ? "Son dnceler nde, Susan, onun
n en zor ey n nsanlarn onu, zell kle de annes n ve kzkarde n nasl grdn kontrol edeb lece n
dndn syled . "Onlar ben m n ve a lem n y b r karar olduuna kna etmek n almaya devam
ed yorum. Onlarn grdkler n de t rmeler n st yorum. Belk de yaparlar. Belk de yapmazlar. Ben m
zer nde h b r kontrole sah p de l m ve bu ok zor. "
Kayla, her k kr t k farkndalk sorusunu da okudular ve bas t ama gl b r cmle yazd: "Ben utandrmak
n kullanlan mesajlar topladm." Patron Nancy'n n ne dndne nem verd n syled .
Ded ve ona bakt nk ve a le kartrma konusunda zor yaklam. Kayla, "K mse bundan fayda
salamyor. H k mse. Herkes n dnda b r hayat vardr ve bu hayat zor olab l r. Bu sadece kadnlar n zor
de l. ocuu hasta olan b r adam vard ve onun n stresl davranyordu k brakmas gerek yordu. Kend s
n byle b rey olduunda kt h ssett m ancak b r ey sylemek n yeterl de l "ded . rkete bu gayr
resm pol t kann avantajlarndan yararlanp yararlanmadn sordum ve b r dak ka dnnce" Hayr "ded .
Pek saylmaz. Herkes ok stresl . Oluyla lg lenmek steyen adam har kayd. Ona ht ya duyduk ve md
g tt . Belk nsanlar altn zg n n y olduunu dnyor ancak de l "ded . Kayla, b r sonrak admnn aslnda
baka b r ajansa ayrlmay dnmek olduunu syled . Ded ,
Theresa bu sorularla zor anlar yaad. "Kend m daha y h ssett rmek n ne h ssett m ya da yaptmz ey
n mazeretler olup olmadm b lm yorum" d ye aklyordu. Sah p olduum eyler n daha y , daha b r araya
get r lm vers yonunun mmkn olduunu dnmeden edem yorum "ded ." B r ey aktr - u anda olduu
g b kes nl kle stresl ve bunaltc olamyorum ve b r a lem var "ded . Bu elencel , ger dnd ve mutlu.
"Theresa ve annes uzak b r l k yaamasna ramen, bazen a les n annes n n gznden deerlend rd n
dndn syled . "Hayatmdak srekl hayal krkl kocama ve evl l me takyor. ocuklarmn
zer nde zorluk ek yorum. Kes nl kle daha mkemmel olmasn umursamyorlar. Sadece mutlu olmam
st yorlar. Bu beklent ler bastryorum. Annem kafamda. "
Sondra, konuma deney m n n topluluun byk resme nasl uygun olduunu nceled nde, rk ve c ns yet
arasndak karmak b r kes me yaand. Ded k , "B r yandan, s yah kadnlar gl ve dd al olduklar n
sayg gryorlar. Bu, beyazlar le urarken zell kle geerl d r. Ama s yah erkekler sz konusu olduunda,
ger ek lmem z gerek yor. Don'un buna nandn zannetm yorum, ama kocam ve yasalar kes nl kle onun
f k rler ne meydan okurken ona yeter nce sayg gsterd m dnmyorlar. "Sondra, bunun s yahn stes nden
gelece ne nandn sylemeye devam ett . Kadnlar ve kzlar. O, "Ben bazen ok nsanst olamayacam,
sonra da bakalarn ger alamam" ded . Gerekten ortada b r yerdey m. "Bu f k rler geree dntrrken -
deal alglarn kontrol ederken -" Bu beklent ler n heps ben susturuyor "yazd. Mkemmel de lsem
konuamam. Yanl olmaktan y y md r. 'B lm yorum' demes ne z n ver lmel d r. Ayrca kend m savunmakla
y olmalym. Bazen yanltr doru olduu kadar zor. "
Sonrak blmlerde, b z esnekl k ve yolumuza kan ortak engeller dorultusunda ynlend ren stratej ler
kefedece z.
Ind v dual z n Kar balamna g

Kel me balam Lat nce kel me tret lm t r , contexere anlamna gelen b rl kte rg veya s c m. B z b r
deney m balamnda anlamak, b z byk resm grmek. Zum lens ne ger dnyor. Utan er s ndeyken,
sadece kend mcadelem z gryoruz. Uzaklatka, bakalarnn da benzer mcadelelerle uratn grmeye
balyoruz. Tamamen ger ye ek ld nde, daha byk b r res m grmeye balyoruz - s yas , ekonom k ve
sosyal gler k sel deney mler m z ek llend r yor. Balamsallatrma utan balantsn gereklet rmen n
anahtardr.
Endstr ler n ve k ler n, grnmn utancndan nasl fayda saladn anlarsak, bu utan ortadan kalkar
m? Hayr, ne yazk k de l. Fakat utan duyduumuz balamlarn bel rlenmes b ze esnekl k salamamza
yardmc olur. Utan h ssedersek, en y abamza ramen b r derg kapanda modele benzem yoruz nk
model n muhtemelen de yle grnmed n b lmek yardmc oluyor. Onun lekeler havada fralanm,
bacaklar b r b lg sayarla ger lm , glmsemes beyazm ve elb seler dn.
Derg ler abonel k yer ne reklam alan satarak para kazanrlar. Amacmz kapamzdak kadna bakmamz,
kend m z kt h ssetmek ve sonra derg de reklam yaplan tm losyonlar ve ks r satn almak. ok sayda
rn satn alrsak, kozmet k rketler derg de daha fazla reklam alan satn alyor vb. . . .
Ne g b grnece m ze da r paket alrsak ve sadece o radeye ya da genet k avantaja sah p olmadmz n

bu grnme er emeyece m z dnyorsak utan duyarz. Balam, toplumsal b rl k beklent ler n n,
ekonom n n ve pol t kann b rb r ne yapm b r grnt retmek n nasl b r araya get r ld n anlamamza
yardmc olur. Konular dorulamakszn gere zem yoruz.
Kategor ler n bel rtt g b , oumuz aslnda ayn utan kaynana kar avlanmaktayz ve ok benzer tepk ler
yayoruz. Bununla b rl kte, utan duygusunun yaltlm ve g zl olmas neden yle, yalnzca b ze olduunu ve
bunun ne pahasna olursa olsun g zlenmes gerekt n dnyoruz. Bu da, utancn k sel b r sorundur - b r tr
ps koloj k b r kusur olsa b le - yanl nancmzn ortaya kmasna neden olmutur. De l.
Evet, utan k sel sorunlara yol aab l r ve hatta akl hastalnda rol oynar, ancak utan da toplumsal b r
yapdr - nsanlar arasnda olur. Utan
Bakasnn gznden kend m grdmde h sler m byle. Utanp ps kososyal-kltrel b r yap tasv r ett m.
Bunu yle aklamak ster m: B r ps koloj k m kroskopta utanrsanz, yalnzca resm n b r blmn
grrsnz. Ayn ey b r sosyal objekt fle veya kltrel objekt fle yaparsanz - ayn sonu - yalnzca sorunun
paralarn greceks n z. Bununla b rl kte, bu lensler n n de ps koloj k, sosyal ve kltrel olarak
b rlet r rsen z, utan dolu grnt elde eders n z. Sanrm en tehl kel gr, utanla k sel b r sorun olarak
bakyor. Bunu yaptmzda, katl amlar ve el k l beklent ler katlet p utan ver c ve de meden sren
k sel ve ok k sellet r lm zmler ararz.
B r veya k veya hatta yz kadn bedenler nden utanldklarn syleseyd , muhtemelen daha byk b r sosyal
balantya aret etmezd . Ancak bu sadece b rka kadn de ld - rportaj yaptm kadnlarn yzde
doksanndan fazlasyd. Grn d le get r rken ya da kamu ya da zel meselelerde konutuunda utan
duyma korkusu hakknda konuan sadece Sondra olsayd "konumak" utan ver c b r kategor olmazd. Bu b r
kategor d r, nk grmelerde gl b r model ortaya km ve neml sayda kadnn aptalca davranlmas
veya aptalca grlme korkusu le uramak yer ne sess z kaldklarna aret ed yor.
Sh rk ng ve Blam n M t g
B rok k k sel sorumluluklarmzdan vazge p "s stem sulamak" n balamsallatrmay yanl yapar.
rne n,
B r bulamam ben m hatam de l-nk ben b r kadnm.
K lo vermem ben m suum de l - d yet endstr s .
Borcun ben m hatam de l - o kt kred kart rketler . Bence balamsallatrmak sulamak ve

kamaktr. Kadnlar
Rportaj yaparken byk resm n kazanlmasnn nem hakknda konutum, mazeret yapmaktan
bahsetmed ler. Byk resm anlamak ve mcadele edenler n sadece onlar olmadn b lmek
suret yle de kl k yapma gcn bulma hakknda konutular:
Son ylmda, annem ben "tr ch" olan d er kzlarla b rl kte b r gruba katt. lk nce gerekten kzdm.
D er kzlarn el nde olduuna b le nanmadm. Bu grupta b rka m lyon k n n bulunduunu rend m.
Uzaklamad, ama en azndan bakalarn tanyorum; Ben tamamen ucube de l m Benden ya kk
b r kz b le vard ve arkadalarmza onu nasl anlattm syleyerek ona yardm edeb ld m.
Not: TRCH kl-drt kontrol bozukluu tha ksaltmasdr t vcut sa (c lt, ba, ka, k rp k, vs.) dar ekmek
n nsanlar neden olur. Ben t nces veya erken ergen yllarda en sk geen grnmekted r .
Ben tecavzden korktuum nsanlardan b r y m. C nsel saldr g b eyler n farkndaym ve "hayr hayr
demek" ded . Buna destek ver yorum ve buna nanyorum. Ama ok utanyorum nk "scak seks" hakknda
dndmde veya ben daha heyecanl veya seks yapmak n b r eyler hayal ett mde, bunlar bamda
dndm fantaz ler ve senaryolar. Kz, "Hayr, hayr, hayr" derd nde f lmdek sahneler dnyorum ve
sonra har ka, scak seks hal ne geld . Bu ne hakknda? Bu gerek hayatta en byk korkumuz nasl olur da
byk b r fantez d r? Byk kzkarde me bunun hakknda soru sordum ve f lmde naz k, sevecen ve
savunmasz c nsel l k ye asla sah p olmadnz syled . K msen n b let almayacan syled . nsanlar yasak
ya da korkulu seks grmek st yor, b r sre sonra, Iy seks yapmak n gereken ey n bu olduuna nanmaya
balyorsunuz. Normal olup olmadm sordum ve b rok nsan bunun ne g rd n syled ancak h k mse
bu konuda utan ver c olduu n konumad. Tehl kel blmlerden b r de kadnlarn kadnlarn olmak
sted kler n syled .
zorlad.

Bence s z anneannen z n kkken ne hakknda konumanza z n vermed konusunda utan duyuyorsunuz.

Dolaysyla, b r ebeveyn n "snr d" yapan herhang b r ey - yalandnda s z del edecek bok.
ocuklarnzn normal olmasn stersen z, onlarla her ey hakknda konumalarna z n ver n, o zaman
etrafnda herhang b r utan olmaz; O zaman artk byk b r anlama de l. ok fazla "snr d" b r eyle
bydysen z, nsanlara sormanz ve heps n zmen z gerek r. Ne kadar ok b l yorsan, tek olamayacan
anlarsn.
Balam veya byk resm anlamaya alrken, sorumluluk vermey z. Arttrrz. Daha byk konulara dayanan
k sel b r mcadeley tanmlarsak, her k s n sorumluluk almalyz. Belk de m z kend m z n daha y
yapmak b z m m z de ld r; Belk ocuklarmz, arkadalarmz veya toplumumuz n daha y eyler yapma
sorumluluu sah b z.
Byk s stemler n utancmza ne kadar katkda bulunduunu anlarsak ve yalnzca kend m z de t rmey
seersek, "Ben de memektey z nk s stem ktye g d yor" d yen k kadar hmalkarlarz. Balam
dman de ld r k sel sorumluluk. B reysell k k sel sorumluluun dmandr.
Balam ve toplu hareket n nem n n y b r rne gs kanser d r. oumuz n, daha k sel b r konu
olamazd. Fakat k sel ancak yle, y ne de byk resme ht yacmz var. Son on ylda gs kanser
aratrmalarnda ok neml lerlemeler kayded ld . Bu gel meler, salk aratrmalarnn pol t k, sosyal ve
ekonom k balamlarn tanyan savunucular olmadan gerekleemezd .
Bu savunanlar gs kanser n ulusal salk gndem n n en st noktasna kard, m lyonlarca dolara ykseltt
ve gs kanser aratrmas n federal fonlamay neml lde arttrd. Gs kanser r sk m z dren
b reysel terc hler yapab l r z, ancak toplu eylemler olmadan, bu r skler nasl ynetece m z b lmeyece z ve
bugn kes nl kle tedav sev yes n elde edemey z.
Elet rel b l nc m z arttrmak ve utan ver c esnekl m z artrmak n konular balamda ele almaktan sz
ederken, sulama s stemler nde batakln kend n sulayann kadar ykc olduunu anlamamz gerek r. B r
durumu de t rmen n en etk l yolu, byk resme bakmak ve sorunu b reysellet rmek olduumuzda,
de t rme ansmz az.
Patholog z n Kar normallet r lmes g

Kr t k farkndal artrmak ve utan ver c d renc n arttrmak sz konusu olduunda, duyab ld m z en gl
kel meler "Yalnz de ls n z" dr. Aratrma katlmclar elet rel farkndalk hakknda konutuklarnda, gerek
kel meler "Sen Yalnz de ls n z "veya" Yalnz olmadnz b lmen z gerek yor "ya da" Tek olmadnz
renmek zorundasnz "szler yle, tam olarak rportajlarn yzde seksen nde ortaya kt. Utan sadece b zde
yalnz olduumuzu dnrsem alr. B r bakas, kadn grubu, kadnlarla dolu b r eh r, kadnlarla dolu b r
lke, kadnlarla dolu b r dnya olduunu dnrsek ayn konuda mcadele eder, utan kavram flas eder.
Bununla b rl kte, utancn tet kley c ler n anladka ve kr t k b r farkndalk almadka, ansmz, b r s n n
"Hey, yalnz de ls n z" d yene frsat vermes n yeter nce veya ou zaman yeter nce uzlaamayacamzdr.
Normallet rmen n devam etmes n n zt tarafnda patoloj k durum geerl d r. Patoloj k deerlend rme, b r ey
anormal veya sapkn olarak snflandrmaktr. Elet rel b r b l n olmadan, sosyal-toplum beklent ler ne
ulalab l r olduuna nanab l r z. B reysel olarak beklent ler karlamayan tek k olduumuza nanmamz
kolay; Bu nedenle, b z m n anormal veya sapkn b r ey var. Elet rel b r farkndalk gel t recek ve
uygulayacaksak, tecrbeler m z yalnz olmadmz b lmek noktasna normallet reb lmel y z.
D vorc le Ana It Sr e
Boanma utancndan bahseden b rok kadnla konutum. Baz kadnlar kend boanmalarndan bahsederken,
d er kadnlar a leler n n boanmalar hakknda konutular. B r ok deney m, boanmann ekonom k sonucudur.
B rok kadn n, boanma duygusal parann yan sra c dd mal b r masrafa neden olur. te drt rnek:
Kusursuz anne ve kusursuz e olmaktan ayrlp krlm, s z ve yalnz kaldm. H k mse evl olduunuzda
ve ocuklarnzla b rl kte evde kaldklarnda s z fak r d ye armaz; tm paralar gerekten kocanza a t olsa
b le. "Paras b z m paramz" d ye dnyorsun vb. Sonra b r gn ayrlr ve onunla her ey alr; ocuklar har ,

Tanr'ya kr. potek n nereye gnder lece n b le b lm yordum. md ocuklarm ve ben a lemle evde
yayoruz. Y rm l yalarndayken ve a lene ger dndnzde, nsanlar kaybolduunuzu ve yol bulmaya
altn dnr. Krk olduunuzda ve er ger dndnzde, herkes acnas olduunuzu dnyor.
Gerek u k kaybolduk ve yolumuzu bulmaya alyoruz.
nsanlar s ze anne ve babanzn boanmas n utan h ssetmemen z sylerler. Yaplmas daha kolay
sylen yor. Oluna, dedes olanlar Bar M tzvah'a gelmed n sylemey dene deney n nk ayn yerde
kalamazlar. K m bu utanyor? Annen z n reeteler n doldurab lmen z n babanza para stemek n ne olur?
Babam hep bana "Sen yanndasn" d yor. Anlamayacak, onu h b r eyle brakmad. Ben k msen n yannda
de l m, ama tab k annem n bakm yapacam.
A lem on yandayken boand. Son sek z yldr annem n bana korkun h kayeler anlatan babam d nlemek
n harcadm. Srekl olarak "Sen sevseyd , sen n n daha fazlasn yapar" derd . Onu ok kt ek lde
terkett , ama ayn zamanda krd. Eer daha fazla paras olsayd, muhtemelen srtndan nerd . Babam
sev yorum. O y , y b r nsan ve y b r babadr. Onu sevmekten utanyorum. ron k olarak, annem hakknda
kend m daha y h ssett ren k o. Asla onun hakknda kt b r ey sylem yor - aslnda bazen onu savunuyor.
ok kafa kartrc.
Boanmamz gerekt n b l yordum. B rka vard ve kavgalarmz ocuklarmz etk lemeye balamt.
Kafamda yen b r hayat kurmaya balayab lece m dnmtm. Kk, r n b r ev, yar zamanl b r
bulab lece m ve y olacam sanyordum. Ev m z sattktan alt ay sonra, on drt b n yandaydm
Bor dolar, saatte alt dolar deyerek e g rd m ve zorlukla k ra yapab ld m. Yardm etmek yer ne, esk kocam
ayaklarm kaldrana kadar ocuklar almasn nerd . Kend ocuumla lg lenemed m n utanmtm.
Bunun olmasna z n vermektense daha y b l yordum. k nc b r m var, ama bu bana evde erkek olmak n
vak t brakyor. Hl onunla yayorlar.
ou kadn g b , bu h kayeler okuduumda, znt, korku ve bunun kend m bana geleb lece n kabul
etmem n kend m korumak n b r ht ya h ssed yorum. Bununla b rl kte, boanmadan sonra durumlarn
b reysellet rerek madd olarak mcadele eden kadn kalplarn glend rece z:
"Bunu kend ne get rd ."
"Bu toplumsal b r sorun de l, k sel b r sorundur." Ve b rok adan kadnlar kusurlu, hasar grm veya b r
ek lde
Anormal:
"A le mal yes n b lmemek aptalca."
"Gerekten y b r sted nde daha da zor grnyordu". Elet rel b r farkndalk gel t rmek st yorsak,
Balamn nem . Byk resm daha y anladmzda balanmaya balayab l r z. Kadnlarn hang s yas ,
sosyal ve ekonom k gerekler boalttklar? te b ld m z eyler:
Aratrmaclar, kadnlarn boanma sonras neml lde ekonom k kayplara uradn, esk erkek
partnerler nden ok daha fazla olduunu kefed yorlar.
Aratrmaclar b r kadnn postd vorce gel r n n gcne katlm tarafndan ynlend r ld n kabul
ed yor. alan kadnlar, zell kle de e t m grm ve yksek gel rl ler gvence altna alab len
kadnlar boanmadan sonra daha y sonu alyor. Evl l kler nde almayan kadnlar daha byk
ekonom k engeller le kar karyalar.
ocuklarn yzde doksan anneler yle b rl kte kalyor.

Boanm drt anneden yalnzca b r nde mahkeme karar ver len ocuk nafakas dl yoktur.
Boanm anneler arasnda b r destek dl var, yzde ell yzde tam mebla alyor, yzde y rm be
yzde b r ksm, yzde y rm be h b r ey almamaktadr.
Boanm ebeveynler (hem erkekler hem de kadnlar) ocuklarn deyecekler

ocuklaryla devam eden b r l k ye sah p olup olmadklarn desteklemek.
Aratrma ayrca, kadnlarn boanma olayndan sonra madd adan y leme yetenekler n n son b rka yl
nde arttn gster yor. Annem n nesl nde kadnlarla konutuumuzda, boandklarnda ounun neden
byk k sel ve mal kayplarla uratn anlamak kolaydr. Bugn kadnlar kadar gcne katlmadlar.
yaptklarnda genell kle geleneksel destek veya h zmet ler nde d . Yksek statdek ler olsayd, erkeklerden
ok daha az cret den yordu ve ocuk nafakas kanunlar yoktu.
Sorunlar sosyal, pol t k ve ekonom k balamlarnda anlamaya altka, b reyselleen sorunlardan daha y b r
ek lde geeb l r ve onlar b r ler n n karakter kusurundan alrz. Ayrca kadnlar patoloj k olarak bulma
ht mal m z azalr ve ler n nasl ve n n yrdn anlama olasl artar.
Boanma m tler n yktmzda ve gerekler ve balamlar gerekten nceled m zde, kend m z de dah l
olmak zere kadnlar sulamamz ok daha elet rel olarak fark eder ve ok daha az ht yatl klan yen b r
anlay kurarz.
Kr t k b l nl l k de maduru sulayan bu dncey sorgulamamz gerekt r r. zell kle, baz pop ps kologlar
"Gerekl k, sadece alglama d ye b r ey yoktur" d ye vaaz ed yor. Bu yanl, sadece tehl kel de l. Irklk
gerek, ev ddet gerek, homofob gerek. Boanma ekonom s gerekt r.
nsanlara durumlarnn yalnzca "alg" olduunu sylerken onu de t reb l rler, onlar utandrrsnz, onlar
kmsyorsunuz ve a le ddet olaylarnda ar f z k tehl keye attnz. B r n n deney m n alg olarak
reddetmektense, "Nasl yardmc olab l r m?" Veya "S z destekleyeb lece m b r yol var m?" D ye sormak
steyeb l r z.
Hep m z n farkl eyler grdmz sylemek doru olab l r, ancak dnya hem gerekte hem de algda
bulunur. potek n z para olarak algladnz katla deyerek deney n ya da Kate Spade antasyla maazadan
kp pol se anlatmaya aln, "Ben m ayakkablarm elet r r, ben mk alglanr".
Re nforc n Kar Demyst fy ng g

Kr t k farkndaln uygulanmasnn en son faydas da g zem n g dermekt r. B r ey karamsarlatrmak
stersek, onu bas te paralayp "g zem " karmak st yoruz. Ka kez olaand veya lg n b r ey
grdmz ve bunu b lmek n can atyor olsak da, bunun ne olduunu, ne kadar mal yet olduunu ya da
nasl altn sormaya deers z h ssed yorum. Elet rel b l nlend rme sorular sorarak demyst fy ng'e
balarsak, ou zaman b r nedenle cevaplarn g zl tutulduunu buluruz.
B reyler, gruplar veya kurumlar nsanlar darda brakmak veya statler n ykseltmek stey nce, kend ler n ,
rnler n veya f k rler n g zeml halde rme e l m gster rler. Hayatmdan b r rnek, doktora dereces n
almann g zeml gcdr. Her smestrde, kes nl kle, kz renc ler m n kapsna gel p kafalar asl dururken
"Sanrm doktoram almaya lg duyacam dnyorum ve gerekten yapab lece m b lm yorum, ama ben
Bana merak ed yorum, eer megul de lsen z, deney mler n zden veya ler n zden bahsedersen z? "
Bu sorunun cevabn almaktan ok memnunum, nk ben m n elet rel farkndalk yaratmann b r paras
yalnzca sorunlar kend m zmeye almakla kalmyor, bakalarna da yardmc oluyor. Kes nl kle nanrsak,
"g zeml gler" sah b ysek - kutsal b r ey n nasl led n b l rsek - b ld kler m z paylamak zorundayz.
B lg , gtr ve g asla paylatrlarak azalmaz; yalnzca artar. D er kadnlarn l sansst okuluna nasl
g rece n anlamama yardm edersem, l sansm deer kaybetmez. Bu sreten g zem n katmanlarn soymay
sev yorum.
Demonstrasyonun tam ters takv ye ed c d r. Glend r c b r ey n srrn koruyor, bylece daha neml ve daha
gvenl h ssedece z. Sanrm b r konunun etrafnda utan duyduumuzda takv ye etmeye en ok mey ll
konumuz. Ancak glend rd m z zaman, sadece d er kadnlar b rb r ne kartrmakla kalmaz, sonunda b z
tuzaa dren dokumalar yaparz.
Kadnlarn mezun yet sonras okula bavurma konusunda bana sorduklar sorular yantlayan k rnek var:
"Bu ok heyecan ver c - sorduunuza sev nd m. Bavurmak konusunda gerekten heyecanlydm, ancak
b rka k bana y aret ler verd . B ld kler n paylatm n mutluyum. "

"Eh, bu program le ep stemoloj k karlarnz arasndak uyumu konuab l r z nk gl b r program

gel t rmek ok neml d r
Bavurmadan nce soruturma balatn. Metodoloj k olarak, aratrma gndem n n kolej ve e t m n

yapacanz akadem syenler n aratrma gndem yle uyumlu olduundan em n olmak sters n z. "
Bunlar, mezun yet bavurusu le lg l yardm sted mde aldm gerek yantlardr. Bu k nc yanttan sonra
ben utantan ve s nd rme olayndan kurtaran ey ben m kabul ed leb l r gvenl k ayd. Uzandm zaman
savunmasz olduumu b l yordum. "Yeter nce akll de l" olarak alglandm b l yordum, ben m n byk
b r tet kley c oldu.
Aratrma katlmclar sk sk, utan tet kley c ler n anlama le demyst fy ng ve takv ye etme arasndak neml
l k y tarttlar. B r ey anlamadmzda ve "anlayamayacamz" utan ver c b r tet kley c yken, aklama
stemek n b le korkuyoruz. Buna "Edamame Tehd d " adn verd m.
Soya fasulyes Tehd t: Bu b r Soybea More Than var n

Kel me Edamame dallarnda fasulye anlamna gel r. Soya fasulyes , ye l b r vegetabl olan e soya ed l r
dah l ne b rok trler arasnda yemekler ve genell kle yem olarak b r aperat f. "Ed-a-mommy" olarak
telaffuz ed l r.
B rka yl nce Steve ve ben b r tandk ev nde b r akam yeme ne g tt k. Bunlar yen , "ssl arkadalar" ve y
b r zlen m yaratmak n can attlar. B z orada var, b ze b r meze - fasulye byk b r gm kase sundu. Onlar
lk grdmde, akam yeme n tned lmes gereken fasulye olduklarn dndm, bu yzden onlara b r
meze hed ye ett kler nde ok oldum em n m.
Ded m k , "Gerekten, ne oldu?" Yzler nde grndkler zler asla unutmayacam. Kes nl kle katlandlar.
"Ne demek" ne demek? "
Hemen utan dalgasn h ssett m. zr d ler m, "Onlar fasulye m d r?" D ye sordu.
Ev sah b cevap verd , "Elbette. Samalk. Sakn bana edamam olmadnz syleme. Su yem yor musun? "
Sonra hem nanlmaz, hem de byley c b r g b , d er akam yeme ne dnmeye balad ve "Esk meye h
balamadlar - nanab l yor musunuz?" D ye lan etmeye baladm. Hemen dnp eve dnmek sted m. Utan
doluydu.
B rka hafta sonra, alma ve baz fasulye y yen bromda bulunuyordum (gerekten edamame'y sevmeye
baladm). B r renc kapy ald ve ben mle b r kat hakknda konumaya gel p gelemeyece n sordu. Bu
renc n n neden dmeler m tt nden em n de l m, ama yle yapt. Muhtemelen, bana y rm l
yalarndayken kend m hatrlatt - akll, ama zaman zaman ac gvens z ve gerekenden daha fazla urayordu.
antamda bakt ve "Bunlar da ne?" Ded . Blnm k nc olarak, akam yeme n part n n batan aa
utandm h ssett m. Ne olmalyd b r
Utancm b r kenara brakarak "utan de t rme" g r m nde bulundum, ded m k "Edamame, tab k . Onlar
el nde tuttun mu? "O utanm grnyordu. "Hayr, yle dnmyorum. y ler m ?"
Ve sonra, ok Joan Crawford'un tarznda, "Onlar denemed n ze nanamyorum" ded m. Onlar sper y yecek.
Onlar fab-u-lous. "
Of s m terk ed nceye kadar h ss z kald. Buna nanamadm. Bunu neden yaptm k ? Neden bu kadar
neml yd m? Ben b r y yecek zpbes de l m. Soya fasulyes nde h b r pay yok. Bana vurmadan b rka gn
nce dndm.
H utanmay denemed m n utanmadm. "Glend rmed m" nk renc den daha akll h ssetmem
neml yd . Utan h ssett m, nk ben m n Japon yemekler n b lmemek snf ve kltr meseles yd . Yemek
part s ndek nsanlar gerek gda sek nler d . Onlar dnyay dolaan ve sanat ve arap hakknda her ey b len
nsanlard. ocuu, telaffuz edemed m yemek y yor.
Daha ok dndm, o snfn ben m n byk b r utan tet kled n fark ett m. nsanlarn zaman zaman
anlamas zor nk ben b r n vers te profesr ve kocam da b r ocuk doktoru. Profesyonel meslektalarmz
sklkla gem ler n paylatmz varsaymaktadr, ancak ounlukla b lm yoruz.
Y rm l yama geld mde su yem yordum ve akadem k olmak n m rasmn yer ne get r lmes n
Harvard'da e t m gryordum. Telefon rket nde alyordum ve a leler m y rm l yalarndayken ayn yerel
b rl k salonunda yeyd m. A leler b z farkl kltrlere, mz klere, k taplara ve y yeceklere maruz brakmak n
ok alt, ancak "fantez arkadalar" le ayn sev yede kes nl kle karlamadk.
Glenen olaydan b rka ay sonra, Dawn Houston z yaret nde bulundu. Snf konularnn saptrlmasna
gel nce, o ben m kzm. Onunla b rl kte olduumda b r ey sorab l r veya her ey gvenl b r ek lde
paylaab l r m; Ayn yerde geld k ve ayn yerde sona erd k. le yeme n dzelt rken "Hey, b raz edamame
yapacam" ded m. Daha nce dened n z m ? "Bana bakt ve" Hayr, ama duydum "ded . Ne oldu?
"Glmsed m. "Sanrm Japonca soya fasulyes d r. Onlar kaynatn, tuzla serp n, tohumlar atn ve y y n.
Gerekten ok y - b rka ay nce lk kez aldm. "
Demyst fy ng b r se md r. B r ey b l yorsanz ve onu yen den kefedeb lmen z veya glend reb lmen z n
frsatnz varsa,
Boyunca utan esnekl k srekl l . Glend rmey set m zde kend m ze neden b ld m z eyler
g zlemekten daha y h ssett m z kend m ze sormalalyz.
Bu h kayey konumalarmzda ve sem nerler mde defalarca syled m ve ka tane e-posta aldm ve bu
konuda aldm mektuplar s ze anlatamam. Bazlar genelde demyst fy ng' n genel konsept le lg l d r, ancak
gar p b r ek lde, harfler n ou zel olarak edamame hakkndadr. B r gen kadn b r e-postayla unlar yazd:
"Daha nce h ednamam olmamt ve menler zer nde grm olsam da, bunu nasl syleyece m
b lmed m n asla s par etmek stemed m. H kayen z okuduktan sonra gldm, su yed m z srada ben
s par etmemeye karar veren y b r arkadamdan sormasn ve onlara nasl yen lece n gstermes n sted m.
u an ana ok sev yorum ve bende her dndmde el mded r. ok fak r b r Meks kal gmen
gem nden gelm ken h kayenle gerekten alakalydm. "
Demyst fy ng K ml k s
Grmeler srasnda, b rok kadn e tmenlerle utan l k s kurdu ve profesyonellere yardmc oldu. B r
e t mc olarak, snfta b r konu olarak bel rlenen utan duymak h de armadm. Aslnda utancn renmeyle
lg l en byk engellerden b r olduuna nanyorum. Korkarm, ren len grnmes gereken sosyal-topluluk
basks aslnda renmekten daha neml d r . Zamanmz ve enerj ret m m z harcadmzda ve "b lerek"
majmz koruduumuzda, anlamazsak ya da soru sormadmz t raf etmem z n olasl dktr - her k s
de gerek b lg oluumu n gerekl d r.
Bununla b rl kte, yalnzca k ml k b lg ler konsept n n kadnlarda utan yarattn renmek n ok oldum.
Kadnlar utantan dolay okula dnmemeler n , ps koterap ye g tmeler n , doktora g tmeler n , d ler z yaret
etmeler n ve hatta d n grevl ler le konumalarn nled . Bu blmde, k ml k b lg ler yle lg l gzlemler m
ve bakalarnn adnn arkasndak ba harfler n lk bakta gcn nasl sk sk sklattm zer ne paylamak
st yorum.
K ml k b lg ler ne sah p nsanlar, zer nde altklar nsanlardan farkl avantaja sah pt rler: (1) "b lmemek"
n z nler var, (2) "syleme" zn ne sah pler, ve (3) nesnell sorgulanmyor. ou k ye b r soru
sorulduunda ya da b lg n yer nde konutuunda, b r cevap bulmak n muazzam b r bask h ssederler -
terc hen doru olan. B r cevap retem yorsak veya yanl b lg ver rsek, genell kle yarglanm g b
h ssed yoruz. Bununla b rl kte, gven l r olduumuz takd rde, otomat k olarak b lmeme veya cevap vermeme
hakkna sah b z.
K ml k b lg ler "hap shaneden ek leb l r" kartlar n mkemmel olab l r. rne n, l sans programmda, yanl
b r cevap ya da h b r cevap, hazrlkszlm veya b lg eks kl n yanstyordu. ou zaman utanm
h ssett m, ama zaman zaman utan h ssett m. Fakat master programmda, bas t b r "Gerekten b lm yorum"
d ye cevap vereb l rd m. En y cevap de ld , fakat daha drst cevap vermek n doruland.

Doktora dzey nde, b r s bana cevap vermed m b r soru sorduysa, kt b r soru sormutuklarn veya
kend m byle aptalca konularda end elend rmek n ok akll veya megul olduumu varsayyorlard.
K ml k kazanma kram yes nden b r tanes h b r ey b lmemek n z n alyor. Bu ayrcalk nad ren
Plak, nvan, sert f ka veya s mler n n arkasnda ba harflerle korunmayan k lere tannr.
k nc avantajm, "Soruyorum Yapmayn" pol t kas ded m ey. K ml k b lg ler n n ver ld tm alanlarda elle
tutulurluk resm olarak ret l r veya en azndan gayr resm olarak modellen r. ou e t mc ve terap st,
doktor, sosyal h zmet uzman, d n adam vb. Profesyonellere yardmc olmak, steks z tket c lerden b lg
toplamak ve mmkn olduunca hayatlarn paylamak zere e t lm t r. Szsz kural, k ml k b lg ler n n ve
statnn ne kadar byk olduunu fade ederse, bakalar hakknda daha fazla b lg ye sah p olursunuz ve
kend n z hakknda daha az aklama yapmak zorunda kalmazsnz.
Bunu dn. Doktorunuz c nsel gem n z , k lonuzu ve haftada ka barsak hareket n z b l yor olab l r.
Ancak evl olup olmadn veya ocuk sah b olup olmadn sormanz phel . Pek ok profesyonel, "Benden
bahsetm yoruz" ya da "Bu h nem tamyor" g b sorulara cevap arar.
te drt rnek:
Ben ham le kaldm, doktora g tmeden ve doum nces bakmdan nce alt ay ham le kalana kadar
bekled m. Artk ham le kalmam n ok ge kalncaya kadar bekled m. Doktor yles ne end el yd k
"Bebe n ze sah p olamayacak kadar mansnz. Ham le olmamalsn. "Ben korkuttu ve ben sadece
bekley p bekled m n utanmtm. Kend m veya bebe m r sk altna aldma nanamyorum nk
k lom hakknda aalanmtm. Sadece doktorlardan nefret ed yorum.
Kzm alt yandayken kanserden ld. Va z m, lmnden dolay zgn olduum n benc l olduumu
syled , nk daha y b r yerdeyd -Tanr'yla b rl kteyd ler. O ok akll ve e t ml b r adam, ancak bence
zal m olduunu syled . Onu ben m n nefret ett rd , k l semden nefret ett rd ve ben Tanr'dan nefret
ett rd . Hala va zden nefret ed yorum. Hl k l seye g tm yorum ve Tanr le eyler zer nde alyorum.
Ancak kend ocuunun lmn zmekten b r ler s z nasl utandrab l r. H b r yaka, h b r derece,
bunu yapmanza z n vermemel d r. zgnln zntsn amam ka yllk srdm hakknda b r
f kr n var m? Kusura bakmayn. B r param hep zlr. Ded ey korkun, korkun b r hakszlkdu -
poz syonundan st fade ett .
Olumun lk kez b r kulak enfeks yonu ge rd n syleyen ocuk doktorum, "Pek , ne olacak bu? Mesle n z
ya da olunuzun tmes ? "Sadece b r doktor byle b r ey syleme hakkna sah p olacaklarn dnyordu.
ocuklarna gndz bakm yaptrp karlamadn sordum ve "ocuklarm b r doktor of s nde kulak
enfeks yonu le bulmadlar" ded . Onlara, herkesten ok daha y davrandnz n onlara kzdnz, ancak
onlara tamamen gven yorsunuz.
L sans okula ger dndmde ell sek z yandaydm. B lg sayar e-postayla gndermey veya kullanmay
b le b lm yordum. En son okula geld mde s l neb l r ban devr mc olduunu dndk. Bunun korkutucu
olacan b l yordum, ancak snfta olduumda becer ks z b r salak hal ne dndm. B r soru sormak veya b r
soru sormak stersem, her yere dolarm. D er renc ler yznden de l, bu gen profesrler yznden ben
ok s n rlend r yorlar. B rou ocuklarmdan daha gen. Onlarn nnde aptalca h ssetmekten nefret ed yorum.
K ml k dorulamasnn nc avantaj nesnell n varsaymdr. N tel kl uzmanlarn ounun nesnell

konusunda b r takm e t mler almasna karn, gerekte ulalab l r olan eyle lg l devam eden tartmalar
vardr. Bazlarna, nesnell n mmkn olduunu ret r ve mter ler veya hastalar olduunda k sel
lensler n profesyonel merceklerle de t rmeye almak zere e t l rler.
Ben m dah l bakalarna, saf nesnell n olmad ve k ler n k sel objekt fler n tamamen b r kenara
atamad ret lmekted r. Bunun yer ne, deney mler m z n nyarglarn ve gcn anlamak n e t ld k,
bylece mter lerle olan etk le mler m z nasl etk led kler n anladk. Bunun mter lerle almann en
ahlak yolu olduuna nanyoruz.
Deney m me gre, objekt fl k n en c dd tehl ke "saf nesnel" ve "deer tarafszl" olduuna olan nantr.
Nesnell k konusunda soru soranlara, nsanlara, deerlere ve tecrbelere aratrma ve uygulamanz etk led ne
nananlara daha fazla gvene sah b m - grler n uygun balamda sunmak n en byk gayret olanlar onlar.

Doktorlara, terap stlere ve d er uzmanlara rportaj yaptmzda, nesnell stlenem yoruz. zel hayatlarn
hll etme hakkna sah p de l z, ancak meslek deerler m z , et m z ve b z mle almak n
mot vasyonlarn anlama hakkna sah b z. Bu zell kle tavs ye veya rehberl k sunan profesyoneller n
geerl d r.
gcndek anneler destekleyen b r ocuk doktoru st yorum. Ham lel k ve doum hakkndak baz temel
dnceler m paylaan b r objyn st yorum. Deerler m ve ahlakm anlayan b r EBM st yorum. Ve kes nl kle
nsanlarn nasl de t konusunda temel deerler m paylaan b r terap st st yorum.
K ml k b lg ler n n gc gz nne alndnda, utancn neden k ml k b lg ler yle yaplan etk le mden
kaynaklandn anlamak kolaydr. Bu durumlarda balant ve g oluturmak n elet rel farkndalk
becer ler m z uygulamamz gerek r. Korkudan ve utancmzdan k m n yarar saladn bel rlemem z ve nasl
destek bulab lece m z konusunda karar vermem z gerek yor. Bu amala, arkadalardan tavs yede bulunmaktan
ek nmemel y z ve ayrca, en k sel b lg ler m z veya gvenl k aklarmz ortaya karmadan nce, k ml
onaylanm profesyoneller nasl uyguluyorlar hakknda rportaj yapmak n mutlak b r hakkmz olduunu
kabul etmel y z.
B r sonrak blmde, ulama gcn renece z. Drt utan ver c esnekl k es her zaman bel rl b r
dzende gereklemese de, tet kley c ler m z anlama ve konularmza kar b rtakm elet rel farkndala sah p
olmay d erler ne daha az korkutucu buluyor buldum. Bu neml d r, nk b r sonrak blmde gster lece
g b , uzanmak en gl tek esnekl kt r.
FIV E
nc Element: Ou Ulama t
Ben ben wh kadnlardan alnan harf paylaarak bu blm balamak st yoruz' kend yaamlarna bu k tapta
kavramlar uygulamaktadr o. lk kadn Let c a, bu deney m bana e-postayla gnderd :
B r leden sonra ben wh annem b r adam hakknda ona anlatmay le telefonda o sted b r l k le ben ,
ama nde k me ben oldu de l gerekten lg . M y anne, O yo sever ona leh ne ve ded neden n aklayan
hl u sska olmasa b le. S ze ar h olduklarn kend s ne neml de l e hala gzels n dnyor.Ben m ene
dt hattn d er ucunda. B r fe w yeme n yl nce ge rm ed yorum tedav bozukluu- t kadar
gryordum o Bunun n ayn anda drt doktor. Annem tbb gem mden haber md r .
Aklmdan gelen lk ey Vay, b rka yl nce tha oldu t tamamen umutsuzluk ne ben atlm olacakt.
Onunla kapatt olurdu b r d sonra ben m boyutu zer nde utancndan alad ve h ssett m k mse olab l r
gerekten m sev yorum e bu bedenle ve yaptm herkes n m nnettar olmak zorunda olduunu .
Sonra okumak hakknda utan, ger , ben fark olduunu hem ben m annem ve m y arl ben m n
tet kley c ler vard ve ger durumdan b r adm atmayaca baard d baknz ben m annem n yorumunu olarak
onu (kt dam) g r m de destek rathe r tepk daha fke nde gem te sah p olduum g b . Hala bana b raz
sallad d rahatsz ben o onun tutum oldu bylece negat f, ama ben vard farkndal nde nc e durumu ve
durum ve anemostatlar tartmak n y b r arkada aramak baard e duygusal b r kmes . Ayrca ben m
kadar ok yere daha y b r f k r verd y vcut sorunlar geld .
Bu k nc para, utan ver c unsurlarn e koyulmasyla lg l daha uzun b r mektuptur:
Brown .
k alanda almalarnzdan etk len yorum. B r nc s , wha tesp t etmek ren len t oldu duygu olarak utan ve
k nc , ben rend m nasl zere harekete zer ne kend s ne gre bakarsak g utan. Ben o rend m ok
utan tabanl, ben semptomlarn heps vard arasnda utan Eer konumak arasnda, fakat asla gerekten
lg l bunlar h kavramna o f utan. B r sr gar p ve farkl bel rt lere sah p olmak g b b r ey ama h b r
Bunlar ne yapacaklarn b lerek. Eer hastalk ned r b lm yorsanz, yo u tedav ed lemez. Arl eyler, yzm
flo gereklet nde bu ben m M de h olur skn, ve ben eder m st yorum n sakla. Ama bu yana durumlar
vard al l farkl, tepk m ayn olsa b le, ben spec f call olab l r asla y h ssett duygu tanmlar. Bu yzden asla

gerekten baa kamadm. Art, ben amnes gel t rmeye alan, yan baa kma esk yntemler alrken
ok megul b r olaylarla lg l , ben wa anlamaya alrken ok zaman harcamak yoktu s oluyor ve nasl daha
etk l baa .
Aslnda, bu yzden sur de ld utan kavramndan kopuk ed ld e bunu b le tatb k etmek bana. Her naslsa
utan olduunu n d er nsanlarla. Lnzca y n z okuma yoluyla ben m l f nde ne kadar yaygn utan
grdme baard e ve nasl etk s z ben hem onu tanmlayan ve onunla lg l de olmutu .
Utan D ren Teor s sevd m paras utan konuan dr. M n e daha uygun ek llerde onunla uraan
ardndan utan bel rlenmes ve anlamna gel r . md utan duyduum durumlar daha etk l b r ek lde tesp t
edeb l yoruz. Bu s genell kle sten r le b r gl f zyoloj k , reaks yon rne n olarak yz basmas , m de
sklatrr, ve b r tekrar olay zer nde ve zer nde de ben m ba wh l E Akt f olarak md ye kadar olanlar
unutmaya alyordum. Bu stratej y almyor, b r d yl sonra utan ver c b r olayn ger arlmas ben
kzarmaya ve boa karmaya neden olacak . Ancak md kend m yakalayab l r ve bu reaks yonu "utan"
olarak et ketleyeb l r m.
md onun n b r s m ve alab lece m etk l b r eylem var. Ben m mos t etk l eylem md olduu bulma b r s
destekley c n sylemek ben m utan h kaye t o yer ne bunu tutma. Ben petr mecazn sev yorum ben m
tutulduunda y sess z utan ve karanlkta, katlanarak byd. Ancak, bunu aa nc e gn gcn kaybeder
ve hatta klmeye neden olur n. md yer ne yalaka a t , neredeyse baz deney mler m gleb l rs n.
Bazen tel b le can atyorum l Bakalarna kabahat h kayem; Bazen daha steks zce h kayeler m paylayorum .
rne n, b r gn yen eve b r grup esk komum vard. Ben onlar nc g b da ma, bu esk mahalle arkadalar
etrafnda gvens z h ssett e t p b r kadnn g ym gerekten gzel ve ssl onlarn evler n t o mkemmell k.
Bu grupla kolay, ama her zaman dardan b raz h ssett , ben g ys ve ev dekoruna hakknda daha az bakm
olarak. Buna karlk, onlar m grntlemek g b yd e babacan bemusement le, kt bumbl ng Barbara. Hep
h ssett m les ler onlarn huzurunda daha .
Eh, yen b r eve tandm ve onu dekore etmek n ok zaman harcadm, b r d daha sof st ke zevk mden gurur
duyuyordu. Yan zek b rl kte bunlar ardm h mahalle d er esk dostlar. Ben mutlu ve gste kadar stekl
olduunu s g tt gerekten den ze zer ne y yecek ve ben m byk b r yemek masas nearl y taba har ka
peyn rler, c ps b r yksek kazkl sonra taba le nled d d ps ve tatllar. Bununla b rl kte, part , e Etk lemek
n ok ares z kaldm. Yan onlar geld ve nc sev len e ev ve hayatmzn zer nde yakalanm ve daha sonra
bu tablo zek kapl olduunu h gda ve sadece b rka srklar yed k (onlar ?! ok heps nce anma yapt) .
G tt kten sonra ok zldm. Bu noktada ne kadar ben ne kadar zor fark etmem t ben onlar etk lemek ve
ben m alglanan gem kt performans b telaf etmeye alyordu y ben m yen yer ne davet ett . Ve md
yer ne gem utan dzeltmen n y , ben bak r y yeceklerle dolu bu tabloyu alarak daha utan yaratt. Th e
gda tepeleme teps ler bana utancm tems l ett . Ve yn yksek ve d der nd !
Ben aptal grnml ve o bu grubu etk lemek n ok abalyorsun olarak kend m grdm f kadn ve ben y ne,
baarsz olmutu. Gem te nc g zlemeye alt olurdu e utan ve belk utancm g zlemek n b r yol olarak
gda atlm. Ancak, zek h ben m yen becer ler, ben b r anlamak n gveneb lece b r arkadanza uzand d
pay acm. Onu aradm ve h kayes n anlattm ve aladm. Ve o ove geld r ertes gn ve le yeme n yemek
artklar y yen .
Konular hakknda c dd konutuktan sonra, ben b le m Glnecek baard y onay almas g r mler ve gda
konusunda aka yapt, ve ben daha y h ssett m. I Hav ng t nc onay aryordu gryoruz daha net olab l r
ak tm dar e yanl nsanlardan, yanl yerlere. Utantan vazgeeb l r m .
Bugn tecrbeler m dndmde genelde glmsemekten glmser m. Ben arkadam dnyorum ve

masada oturan ve glen ve foo yeme d z yade Botched part . Bu ben m n gerek b r de kl k oldu, n
gem te ben yer ne gda utan aa doldurulmu olur .
Kocam, sahte e sunumunun ksaltlm hal n duyma frsat buldu ve bu da yardmc oldu. B z konuma utan
b rl kte b r d ft olarak let m m z y let rmek n kullanab l rs n z .
Ayrca utan hakknda rend mden ben daha empat k b r k yapt. Ben var hep pr ded kend m zer nde
d nleme n ve de l yarglamak bakalarn. Ancak , b lerek hakknda utan olan bu alnd n yen

sev yeler . Ben fark ned r stak olan e B r n n ben mle onlarn utan ver c h kayeler n paylamak set nde ve
ben nc b l yorum e hasar olab l r ed lmes b tm tarafndan tebr k byle b r h kaye le yarg yer ne O f
empat .
Bu yzden o k y rahatlatmak ve onlara tha b ld rmek n alrken daha farkndaym t shor zer nde k
olab lece n , b z her zaman utan orba sona e can yele bu kez atarak, ama b r dahak sefere I w ll b r
utan orba olmak d gerek baz yardmc kend m. Ben am yzden ok fazla farknda olduunu o uzaklama fro
m bakalar ve kullanma b z ve onlar stratej ler ayran nsanlar ve telk n b r Yanl stnlk duygusu. Bu
yzden ok daha farknda ben m utan ve sahte b r y m e bakalarnn ve gerekten hep m z n efkat
gel t rmek n almak .
Bu, alanlar mter ler le ve k sel hayatnda kullanan b r terap st n gnderd b r e-postadr:
Sevg l Bren ,
Yerl ve c nsel ddet madurlar n danman olarak zek uraan h utan hep m n zor b r paras
olmutur. almanz b r AYI olmutur t mter ler m le almak n b r ara. Ben m gruplar hal nde ve m le
faal yetler n kullanmak y b reysel mter ler. Ben m n bu k tabn en yararl ksm tha olmutur dnyorum
t daha sk Mter ler me nasl etk led n md utan tesp t aab l yorum ve . Ben sah p aralar arasnda
yardmc bunlar kabul k sel , gvenl k an us n gr kr t k b l nc ve utan konuma yetene n
kolaylatrlmas. Neredeyse l k var e by. Utan er mes ve ler ye tamak n gl olmak o gl
parasdr f fa .
K sel hayatmda, almalarnz da kullandm. Ben m le utan hakknda konumak y arkadalar. ou n z

okudular. Sadece sahte e hakknda konumak, o kadar ok ey olur. Utan kend sorunlar le baa kmak o
blgelerde bana yardmc oldu f taklp h ssett m nerede hayatm. Kurtulan kend m olarak, abou
arkadalarmla konutum t utan lg l h ddete kar kadnlar. Ama bu k tap yardmc ben knyes n y
hayatmda utan d er alanlarda. O wa daha yaygn, gnlk kullanm alanlar s ben grmezden kolay.
Utantan bahsedeb lmek, ster merm olsun ster y gvdes (ok man h ssetme) ya da mle lg l (yeter nce
y olmak de l) o kadar gldr . Balangta, utan duygularn ortaya koymak cesaret ald. Ben utan ama
yapmam her zaman, Kend m rahatlam h ssed yorum bahsetmek stem yorum. Ne kadar ok yaparsam , o
kadar kolaylar. Ve genell kle utanyorum artk. Sen n kel olmadan k Konuuyorum kadar cesur olmayab l r .
Bu harfler okuduumda aklma gelen lk ey u: Bu k tapta stratej ler cat etmed m. Bu k tapta sunulan
f k rler n kadnlara yardmc olduunu b lmek ok anlaml, ancak bu f k rler sadece benden bakalarna a t.
Yzlerce kadnn h kayeler n anlattn d nled m ve utanla mcadele stratej ler n akladm. Deney mler n
nceled m, organ ze ett m ve onlara kel meler koydum. Ney duyduumu daha y anlamak n b rok farkl
kl n syen ve aratrmac almasn nceled m. K tap boyunca aktarlan ve en sonunda Notlar'da yer alan
almalar, eser m mmkn klyor.
Bu mektuplar okumak, yalnzca l k sel-Kltrel Teor e t m mden rend m tey t eder: Bakalaryla olan
balarmz y let r r z. l k sel-Kltrel Teor , Wellesley Kolej 'ndek Ta Merkez 'ndek akadem syenler
tarafndan balatlan, teor kurmann ortak b r sreten byd. K tabnda The Heal ng Connect onJean Baker
M ller ve Irene St ver, "Gzlemler m z nceden var olan kalplara zorlamaya almakszn kadnlarn
yaamlarn d kkatl ce zlersek, bakalarna sel b r balanma duygusunun kadnlarn gel m n n merkez
dzenley c zell olduunu kefeder z. Kadnlarn hayatlarn anlatan ve bu h kayeler c dd ye alan
h kayeler n d nleyerek, ayrmcl vurgulayan ynet m gel m modeller ne dayanlarak beklenece n aks ne,
kadnlarn kend l k ve deer kavramlar, ounlukla Il k ler kurma ve srdrme kab l yet . "
Balant ht yac ve bu utan ver c esnekl k stratej ler n kullanma kapas tes hep m z m zde. Ve Barbara
mektubunda bel rtt g b bazen utan orbasnda bulunur ve yardma ht yac vardr ve baka zamanlarda can
kurtaran k y boan k ye atab l r z.
Kes n olan gerek farkllklar hep m z b rok ynden ayran b r ey ama sonunda farkl olduumuzdan daha
benzer z. Hep m z n deerl , kabul ed lm ve onaylanm h ssetmes gerek r. B z deers z h ssed l r, redded l r
ve a d yete layk olmadmzda utan duyarz. Uzun harfler veya ksa e-postalar, gen kadnlarn veya
deney ml profesyoneller n mektuplar, neml de l. Mesaj ayn: Bakalarna ulamann en neml
faydalarndan b r , b z en yalnz h ssett ren deney mler n aslnda evrensel deney mler olduunun
ren lmes d r.
Ne olursanz olun, k m olduumuza, nasl bydmze ya da neye nandmza, hep m z g zl , sess z

savalara kar yeter nce y olmama, yeter nce sah p olamama ve yeter nce a d yet gstermeme konusunda
savarz. Deney mler m z paylama cesaret ve d erler n n h kayeler n anlatmaya duyduklar merhamet
bulduumuz zaman, utanmay saklanmaktan ve sess zl sona erd rmek n ac eker z. te kadn utan
deney mler n balantya dntrd:
On alt yandayken ham le kaldm. Her zaman tuhaf dnemler m vard, bu yzden yaklak aylna
kadar b le b lm yordum. Kz karde m olduunu b len tek k . Erkek arkadama b le sylemed m.
rent kten yaklak b r hafta sonra, dk yapt. Korkuntu, ablam ben doktora gtrd. Doktor
of s nden eve g derken, kz karde m bebe kaybetmen n md ye kadar yaanab lecek en y ey
olduunu syled . Y rm be yl nceyd ve her sene bebe m n doum gnn hatrlyorum. Bunun
hakknda zlmeme z n ver lmed n b l yordum nk ham le kalmam gerek yordu. Ham le
kaldmdan utanyorum, fakat zlmem n utanyorum. md zlmekten utanlan b r n grdmde,
onlara b r s n anlatmann ve brakmann ne kadar neml olduunu onlara anlatyorum. Kzlarmza,
arkadalarmma, yeenler me, zlmekten korkan herkese sylyorum. Herkes n zlme ve zlme hakk
vardr.
Babamn kars benden gen ve annem n yen erkek arkada alt kere evlend . A lem ok sama. Buna
raz olmamz gerek yordu ve bu "tamam olmas gerek yordu" nk btn a leler del d r. Evet, bu
yalnzca, del ren a leler hakknda aka konuan d er nsanlarla b rl kteyken e yarar. A leler n n
mkemmel olduunu varsayan nsanlara yaklatnzda, sorun de l. Aslnda ok utan ver c nk s z
lgn a le yeler n ze dayandrarak yarglarlar. Tartmadan kanmaya ve baka b r ey hakknda
konumaya balamsnzdr. nsanlarn gar p a leler hakknda b r eyler t raf ett n grdmde b r
onlar yarglamaya balar ve boktan eyler syler, hemen atlarm. A lem hakknda konumaya balarm.
Hep m z doruyu sylersek, k mse berbat b r a leyle olan tek k ym g b h ssetmezd .
Bence gerek hakknda b r ey b lmemek gerekten utan ver c d r. zell kle bydnzde ve b r eyler
duyarsanz veya kt b lg alrsanz. Ben byrken b r tampon sen ham le brakab l r ve mastrbasyon
yaparsan porno yldz olacan dndm. Bunlar nasl rend m b le b lm yorum ama b r yl boyunca
tampon kullanmam. Arkadalarm bana n n hamur yast taktm sorduunda onlara syleyemed m, nk
"ham lel k" olaynn doru olup olmadndan em n de ld m. A leme sormam g b de l. Sonunda bebe m
bakcsnn czdanlarndan b r nde b r tampon grdm ve ona sordum. Sadece gld ve bana dnemler, c ns yet
ve ocuklar hakknda her ey anlatt. Ebeveynler n kt b lg ocuklara ne yaptn b lm yorlar. Gen ocuklar
bana soru sormakta veya
Hatta kt b lg lere referanslarlar, onlara b lmek sted kler her ey anlatrm. Onlarn yaadklar acy
kurtarmaya alyorum.
Bakalarna ulamadmz zaman, onlara utan nde yalnz oturmalarna, utan ver c g zl l k ve sess zl
stemek n z n ver r z. Tpk nsanlar de t rmek n utan veremed m z g b , bakalarnn utancndan da
yararlanamayz. Bununla b rl kte, ortak empat den yararlanab l r z.
Bakalarn "dzeltmek" veya "kaydetmek" n uzlama salamazz. Balant an ve kend balant an

glend rerek bakalarna yardm etmek n uzanrz. Bu, dayankllmz artrarak:
H kayem z paylalyor
De m yaratmak Ulamadmz zaman, utancmz artryor ve zolasyon yaratyoruz:

H kayem z paylamann faydalarndan b r de "kahkahalar b lerek" yaanyor. Glmey , poz t f ve negat f

paylalan deney mler m z n evrensell n tanyarak ortaya kan kahkaha olarak tanmlyoruz. Utan paylama
gcn fark ett m zde deney mled m z rahatlama ve balanty tems l eder. Umarm erez h kayes n
okuduunuzda gldysen z, bana glerken glyordunuz, benden de l. "Kahkahay b lerek" budur.
Kahkahann b l nmes , m zahn kend n beenmeme veya saptrma olarak kullanlmas de ld r; Bazen
arkamzda sakladmz tr ac kahkahalar de l. Kahkahay b lmek, utan a oluturan beklent ler n
absrdln kabul etmek ve tek bamza bu ada skp kaldklarna nanmann ron s n kabul etmekt r.
Kahkahay tanmak sted mde , Erma Bombeck ve Cathy Gu sew te'n yazd zg roman Cathy'n n mark
m zah tarafndan yazlan nanlmaz m ktardak eser dnyorum . Annel k ve tek yalar hedef alan yaratc
almalar, gvenl k anz b z gldren ve normal h ssett ren b r ek lde yakalar.
Mcadelem z anlayan nsanlarla kahkahalar b lerek paylamak konusunda hareketl , manev ve gerekl b r ey
var. Ben m en sevd m kahkaha tanmm har ka yazar Anne Lamott'dan gel yor. B r zamanlar kahkahalar
"kabarckl, efervesan b r kutsallk b m " olarak tanmladn duydum.
Son b rka yldr bu projede har ka baz l sansst renc lerle alma frsatm oldu. Mlakatlar okumak ve
anal z etmek ve utan tartmak n b rok saat ge rd k. Aratrma ek b n n lk kahkaha b l nc kavramn
kefetmeye balad zaman hatrlyorum. Sezg sel olarak, paylalan utan deney mler n n gndeme
get r lmes yle gldmz toplantlarmzda neml b r rol oynadn b l yorduk fakat artan sayda aratrma
katlmcsnn bu konudan bahsett n duyduumuz n b raz ardk. Sonunda, kahkahann evrensel d l n n
utan hakknda konumann b r yolunu bulduunu fark ett k; Aks takd rde szcklere ve aklamalara d renen
b r kavram.
Aratrmaclardan b r olan Mark McM llan yle yazyor: "Kahkaha, utanmann yol at kantt. Kahkahann
b l nc nde olduumuz andak u k , utancmz de t rd n n kant var. Empat g b , kem e utan ver yor,
gcn el nden alyor ve dolabn dna t yor "ded .
Bakalarna ulatmzda ve h kayeler m z paylatmzda, gcmz ve de m yaratma potans yel m z

artyoruz. oumuzun bakalarna ulamas muazzam b r b reysel de kl e neden olur ve bazlarnn toplu
de me g rmes n daha da lham ver r.
Chang oluturma e
Hayatmzda gerekten de de m yaratma kab l yet ne sah p olduumuza nanmak, balangta zor, hatta
mkansz g b grneb l r, ancak d renc gel t rme yolunda en glend r c admlardan b r d r. B reysel ve
kolekt f de m hakknda konuurken hep m z n pol t k eylem, savunma veya hatta kk grup abalar ne
g rmeyece n anlamamz neml d r. Bazlarmz, nsanlarla etk le m b m m z de t rerek veya
l k ler m z de t rerek de m yaratab l r. D erler , arkadalar ve a le yeler le kr t k farkndalk
yaratab l r.
Harekete geen ve b ze lham veren b r de m yntem bulmalyz. Bazen b rey olarak abalarmz meseleye
bal olarak de r. Ben kolekt f eylemde tamamen mot ve etmek n mot ve eden baz konular var. En ok
katkmn k sel de kl kler yapyor olduumu dndm baka konular var. De kl k yaratmann yollar
hakknda konutuum zaman, k sel, kalem, anket, katlm, satn alma ve protestolara l k n alt P'y
dnmey sever m . ocuumuzun okulunda b r eyler de t rmeye alyor olun, rahatsz ed c derg ler
yerel marketten karmaya, daha y doum zn ne almaya veya ulusal pol t kay de t rmeye abalayarak
savamaya alyoruz, alt P s .
K sel: En k sel de kl kler n b le ou zaman a leler m z n, arkadalarmzn ve meslektalarmzn

hayatlar boyunca gl b r dalgc etk s vardr. rne n, J ll an, ocuklarnn zled ovlar zlemeye balad
ve md moda derg s abonel kler n snrlad. Kocasnn szler tarafndan susturulan kadn Sondra,
kaynval des yle s yasete ve d ne tartmaya dnd. Ayrca, anne babasnn "yksek sesle ve gururlu" olarak
n telend rd har ka m rasndan, kzlarnn b ze baz eyler n sess z kalmas n kulland utangalkla etk l
b r ek lde baa kmak n kullanab lece aralarla ge yor. De m b rok b mde olab l r - sosyal-topluluk
beklent ler n amaktan daha doal olarak pol t k b r ey yoktur, bu nedenle hayatlarmz tam potans yel m zle
yaayab l r ve bakalarnn da ayn ey yapmasna yardmc olab l r z. Cesaret,
Kalemler: Mektup yaz. B rok rgtsel l der ve yasa koyucu mektuplara, e-postalara veya fakslara cevap
verecekt r. Arkadam ve meslektam Ann H lb g, ocuk sorunlar n lob yapyor. ABD Kongre yeler n n,
of s ndek b r nden sorunun aratrlmasn stemeler n sadece on k harf bulunduunu syled . Herzaman e-
postalar gnder yorum. Olduka rahatsz ed c b r reklam grrsen z, e-posta
rket. Ulusal Kadn Haklar rgt, Vcudunuzun Ak Gnn Sponsorlar. Web s teler nde, grnte utan,
gen s gara m ve alkol tket m n tev k eden saldrgan reklamlar dzenl yorlar. Arkadalarnza ge p
rketlere gndereb lece n z hazr b r d leke formu var. D leke okuyor:
Sayn Pazarlama D rektr :
Vcudumuzu bu ylk modalara uyacak ek lde a brakmay redded yoruz. S ze reddetmek r b r d yet yardmcs
olarak ttn f kr n ve b z u yapmak n d yet endstr s n hbar ler phe eden hays yet. B z olmayacak ek lde
tt , yukar sklm , ne drlm, dzlet r lm , doruldu veya rtu. Yzm veya perfec n beden m
har ta olmayacak t gzler, burun, boyun, gs, karn, kala, uyluk veya popo. . . B z l k kes p ed lmeyecekt r e
sen n kar et. B zler kadar gzel z !
S garann bamls olduunu ve ldrdn b l yoruz. B z alk d yetler ro BLYOR b kas dokusu ve bey n
gc b ze. B z kadnlar yo grntler BLYOR u yerde de derg ler ve zer nde TV vardr , saldrgan , zararl
tehl kel b r d saygsz. Bu reklamlar kadnlara ve kzlara yaplan b r saldr. Bu reklamlar vardr n ben m
st hbarat hakaret. Bu reklamlar kadn e tl zer ne b r saldr .
Anketler: Oy ver n. Adaylarn hayatnz etk leyeb lecek konular hakknda nasl h ssett kler n ren n ve oy
ver n.
Katlm: Sorunlarnz destekleyen kurulular hakknda b lg ed n n. Onlarla kavga hal nde katln. ou
kurulu, gncellet rmeler e-postayla gndermek veya faks gndererek sorunlar kolayca gncellemekted r.
Ayrca, nceden b mlend r lm e-postalar ve fakslar sunarak konumaya yardmc olurlar; Posta kodunuzu
g rmen z ve b lg sayarnzdan hemen gndermen z yeterl d r. k dak ka sryor ve doru k ye ulatndan
em nler.
Satn Almalar: Dolar kltan daha gldr; Deerler n z paylamayan nsanlardan alver yapmay brakn.
Pazarlama aratrmalar, kadnlarn ev satn alma kararlarnn yzde seksen be yzde be nde karar ver c ler
olduunu gstermekted r. te b r rnek. Yaklak k yl nce, Ellen ve ben b rka DVD k ralamak n yerel
v deo k ralama maazamza g tt k. Ellen gmle me sarld ve "Prensesler m yd ?" D ye sorduumda f lm
kutularnn arkasn okuyorduk. Aa baktm ve onu dzenl olarak semektense d ze b r b k n l gen kadn
grdm. F lm n ad g b b r eyd Sorun : st yorum Reklamlar n kasaba. Onu el nden tutup kapa nceled k.
yleyd
"Yet k nlere uygun" b r f lm.
Ellen' hemen topladm, kt dar-s c le yrdm ve b r mdrle konumasn sted m. B rka dak ka bekled kten
sonra gen b r kadn bana doru lerled ve kend n tantt. "Bunlar tamaya ne zaman baladn?" D ye sordum.
Kutuya bakt ve "Pornoyu, avantajlarmz kest kler andan t baren alyorduk ve saatler m z uzattk." D ye
ekt . Byk b r telekomn kasyon rket n n bu ulusal v deo k ralama maazalar z nc r n satn aldn
aklamaya devam ett . Satn alndktan sonra yet k n f lm k ralamaya baladlar. Dkknnn sadece ell
yet k n f lm aldn aklad, ancak "yoksul mahallelerde" bulunan maazalar yzlerce tane stoklad.

Evde araba ev nde Ellen'e neden kzdm ve neden baz f lmler n kzlara ve kadnlara zarar verd n anlattm.
yel k kartm kesmeme yardm ett . Paralanm kart ve rket n blge mdrne b r mektup gnderd k.
DVD'ler dorudan kapma tesl m eden har ka b r evr m h zmet buldum-ge cret ve yet k n f lm yok.
Esk maazamz asla pornograf k ralamay durdurab l r, ancak Ellen le ben katlmyoruz.
Protestolar: B r protesto her zaman b r m lyon k bakentte yrmyor de l. Bazen b r protesto, okul
ynet m kurulunda veya b r n n of s nde grnen drt veya be k d r. Boyut ve kapsam ne olursa olsun, neye
ht yacm olduunu sormak n b r araya geld m zde, baz nsanlar eylemler m z "protesto" olarak
et ketleyecekt r. Bu b z durdurursa, "K m bundan faydalanr?" D ye sormalyz.
In Int macy Dans, Harr et Lerner, yazar balantlar her zaman bel rg n olmasa da, k sel de m toplumsal
ve s yasal de m ayrlamaz. Bunun doru olduuna nanyorum. Bakalarna ulamamz, paylatmz
eyler ortak olarak tanmlamamza ve adlandrmamza z n ver r ve hem k sel hem de toplumsal de m
frsat yaratr.
Ou Ulama nndek Engeller t

Uzanyoruzken, yola kab lecek engeller hakknda ok ey b lmel y z. Bu blmn ger kalannda sk sk
cesaret ve merhamet uygulamamz engelleyen k ana konuyu nceleyece z. Bu kavramlar tantmann en y
yolu Jenn fer ve T ffany'n n yksn anlatmaktr. Onlarn h kayes , uzanma yolundak bu engeller ve bunlarn
stes nden gelmek n neden mcadeleye deer olduunu gzel b r ek lde gstermekted r.
Jenn fer' telefonla lk rportaj yaparken kend s ve kocas Drew, hem MBA'larn b t rd ler, hem de
yandak olu Toby'y grd. Rportajmz ounlukla arlkl olarak erkek snflarnda konuma
mcadeles ne ve her hafta sonu alp okula devam ederken yrmeye balayan ocua gndz bakm
yapmann utanna odakland. B rka yl sonra Jenn fer' ahsen tantm utan ver c b r atlye almasyla
karlacam. Bana mola vererek yaklat ve grupla neml b r uzant h kayes paylap paylaamayacan
sordu. Bu onun h kayes .
Dereceler n tamamladktan sonra bulmaya baladktan sonra, Jenn fer ve Drew hayal ndek mahalleler ndek
lk evler ne tand. T ffany ve kocas Andy'n n karsna get ler. Jenn fer ve T ffany'n n ayn yatak oullar
vard ve T ffany'n n b r bebek kz vard. Jenn fer, k nc rportajmz srasnda ham le kald.
Oullar en y arkada olmak n byrken, Jenn fer ve T ffany'n n arkadal b raz daha yava lerled .
Jenn fer bana, "eyler aramzda h b r zaman der nlemed . ounlukla ocuklar hakknda konuuyordu.
B rka kez dened m, ama sadece oraya g tmek stemed . B r yldan sonra onun hakknda pek fazla ey
b lm yordum ve ben m hakkmda pek fazla ey b lm yordu. . . y . . . Bu ey balayana kadar. "
Jenn fer, kz karde Carly'n n genl k yllarndan ber alkol zmle mcadele ett n aklad. Ger kazanlan b r
alkol k olan anneler Jenn fer'a Carly'n n b r rehab l tasyon hastanes ne yatrldn ve annes n n Carly'n n karn
kana kadar Carly'n n kz Emma'nn bakmn yapacan sylem t . Jenn fer'n annes kend s ne ve Drew'a
a le haftasonunda rehab l tasyon merkez nde katlab l r m d ye sordu ve Jenn fer onlara orada olacan
syled . Jenn fer olunu b r grmec le b r gece h terk etmem t , bu yzden olu Gecey ge recek m
T ffany'ye sormaya karar verd .
Jenn fer olay yle hatrlad: "Sokaktan get m, kapy aldm ve der n b r nefes aldm. T ffany kapya cevap
verd ve ded m k , 'Kz karde m Carly, sadece rehab l tasyona g tt ve Drew le g d p onu b rka hafta nde
grmek zorundaym. Toby b r gece sen nle ge reb l r m ? Annemden aa nmes n steyecekt m, ama
kzkarde mle de olacak. " "Jenn fer T ffany'n n akn grnyor ded .
T ffany hzl b r ek lde "Tab k gecey ge reb l r. Sorun de l. "Jenn fer rahatlad. Sonra T ffany'n n sorular
balad. "Hang kzkarde-Ben sadece b r kzkarde n olduunu dndm?"
"Evet, Carly, b r ka ay nce kz le b rl kte burada tantn. Arkada oturuyor, anneme yakn "ded Jenn fer.
T ffany kafas kark grnyordu, "Carly! Dalga ge yorsun? ok tatl, de l m ? Kk kz olan o muydu?
k s eleen L lly Pul tzer elb seler n m g yd ler? "

T ffany'n n heps n b r araya get rmeye alyormu g b grnen Jenn fer, "Evet, te o," ded . Ger kalan
konumann er :
T ffany: O de l bakmak g b b r k ye g der n rehab l tasyona. Ne var nc e sorunu?
Jenn fer: "O alkol kt r.
T ffany: " aka yapyorsun. O de l bakmak g b b r alkol k. Ne gelmez o r kocas dnyorsun?
Jenn fer: "Evl de l.
T ffany: "aka yapyorsun. Annen ne dnyor?
Jenn fer: "Alkol k olmas ya da bekar b r anne olmas hakknda m?
T ffany: "Tanrm, b lm yorum.
Jenn fer: O Carly ve Emma byk ve o da b r rekover n sanan gr alkol k.
T ffany: "Vay canna. Bu b r a le. ok karmak.
Jenn fer: "Evet, sanrm yle. O gece Toby sen nle kalab l r m ?
Tahm n edeb lece n z g b , bu konuma Jenn fer ve T ffany arasndak balanty der nlet recek fazla b r ey
yapmad. Ve daha y ye g tmeden nce ler ktye g tm olurdu.
B rka ay sonra, Jenn fer ve T ffany'n n ocuklar anaokuluna balad. k haftalk okula araba kaak hattnda
korkun b r olay yaand. Jenn fer olunu sem t ve T ffany kapy yumrukladnda mutfaktayd. Jenn fer
kapya cevap verd ve T ffany, olayn her detayn heyecanla b ld rd . "Buna nanamazsn. Pol s arabalarn
grdn m? Ambulans grdn m? "Jenn fer korktu. "Yok hayr! Ne oldu?"
"Arabalardan b r araba sralamasnda lerlemed ve nsanlar t tremeye balad. B r annes arabasndan kp

hareket etmeyen arabaya kadar yrd. B r kadn d reks yona arpt. Annem lk atmaya balad ve b r grup
retmen kotu. ldn dnmlerd . B r s 911' arad ve ambulans oraya geld nde lmed n fark ett .
Sarho olmutu! Buna nanab l yor musun?"
Jenn fer ancak cevap vereb l rd . Gzler gzyalaryla byd. "Aman Tanrm. Bu korkun . . "D ye yantlad.
T ffany onu durdurdu. "B l yorum! Okulumuza nanab l yor musun? Mahallem zde m Demek sted m bu
kadn b r ler n ldrm olab l r. ocuklarmza koab l rd . Neredeyse alamaya baladm b l yorum. Tpk o
del kadnn okulumuza byle srmes n dnerek. "
Jenn fer nutuk ekt .
T ffany sess zl ne "B l yorum, b l yorum" d yerek cevap verd . Bu korkun. Ben de harap oldum. te burada -
caddede. Mahallem zde. "
Jenn fer ban sallad ve "Ben o anneye harap durumdaym" ded . Ve ocuklar. Ve a les . Fakat ayn
sebeplerden dolay harap olduumuzu sanmyorum, T ffany. "
T ffany, kapy aryordu, Jenn fer'n yorumuna cevap vermed . Baka b r komunun ev yoluna kmasn
grd halde d kkat dald ve "Vay canna, Leena le onunla konumaya g d yorum -an sonra grrz"
ded .
Jenn fer kzgn ve nc nd . H kayey anlatrken, bana o kadar yzeysel b r s le arkada olab lece ne
nanamayacan sylemeye devam ett -herkes clzdu. T ffany, Jenn fer'n annes n n ve kzkarde n n alkol k
olduunu b l yordu; Henz, o
Balant kuramad. Jenn fer, "Bunun okulumuzda, ocuklarmzn karsnda olacana nanamayacan
syleyerek onu unutmayacam" ded . Jenn fer, "Ona sormak sted m," Nerede Bunun olacan dnyor
musun? K m n ocuklar bunu grmel ? "

Arkadalklar b raz daha uzaklat, ancak T ffany'n n Jenn fer'a okulun k karnavalnda b rl kte almak
stey p stemeyece n sormasna engel olmad. T ffany, PTA anneler nden bazlarn, zell kle Amber Dan els'
tanmak n har ka b r frsat olacan syleyerek bu f kre meydan okudu. Jenn fer gnlszce kabul ett .
kence suunun b r ksmn haf fletmen n y b r yol olacan dnd.
Amber Dan els'n okulda ocuu vard-be nc snf renc s , b r nc snf renc s ve b r k nc snf
renc s . Jenn fer, PTA'nn bakanyd ve Jenn fer'a gre " md ye kadar tantnz en mkemmel k
hakknda" ded . Jenn fer onu akll, gzel, ho ve her adan mkemmel b r anne olarak n telend rd . T ffany,
onunla konuamayaca noktaya kadar onu putlatrd. Amber' n arkadalar vard - ounlukla byk
ocuklarn anneler . Amber ya da arkadalarndan herhang b r T ffany'ye merhaba derse, kekeled . Jenn fer
olduka starstruck de ld , ancak bu "kalabaln nde PTA" b raz korkutucu buldunuz.
Jenn fer ve T ffany sess z mzayededen sorumlu tutuldu. B r akam, karnaval planlama toplantsndan sonra k
arkadayla b rl kte oturan Jenn fer ve T ffany kafeteryadan karken, "Hey, gel n kahve mek n b ze gel n."
D ye bard. Jenn fer ve T ffany her b r ne baktlar. D er ne yava yava masaya doru yrmeye balad.
Jenn fer gld ve bana u andan bahsett Vad Kz ses n kulland. Ded k , "Dnmeye devam ett m-Ah!
Ben m! Tanr! Tpk ponpon kzlarn masasna oturmaya davet ed ld k. "
Oturdular ve Amber kend n ve arkadalarn tantt. Sonra Amber, "Pek ya k n z de heyecanl tat l planlar var
m?" D ye sordu.
H kayes n n bu noktasnda Jenn fer bana bakt ve "Bren, drst olmak gerek rse, bana ney n geld n
b lm yorum" ded . "Amber'e doru baktm ve" Evet, "ded . Arkamda a lem grmek n g d yorum. Ablam
yen rehab l tasyon b tt , bu yzden onunla ve kzyla b raz vak t ge rece z. O tek b r anne ve zor oldu. '
Grne gre, T ffany Jenn fer'n sam m b r cevab karsnda akna dnd, m nyatr kafeterya masasnda
sandalyes nde lerled ve onu el nden kard.
Aln masaya kar.
Jenn fer b ze "Konumadan lg y aktarmaya alyor olsayd, y b r karmt. Amber b le ona y olup
olmadn sordu. "
T ffany kend n ekt , Jenn fer'a bakt ve "Had , Jenn fer! Amber' n karmak a len n ayrntlarn sted nden
kuku duyuyorum. "
Amber yantlayarak gldn ve "Hey. Btn a leler karmak de l m ? "
Jenn fer yantlamaya balad, ancak T ffany kes nt ye urad ve abucak "Holanmad" ded . Bu noktada
Jenn fer utanlacak b r ey olduunu syled . Kahve bardana bakyordu ve Amber, "Pek , kzkarde n ne
yapyor" d ye sorarak, gar p sess zl krdnda b raz akna dnmt.
Jenn fer u an yle anlatyordu: "Amber bana soru soruyordu, ama T ffany'ye doru bakyordu," B r kel me
sylemesen y olur "ded .
Jenn fer hzla, "Daha y yantlad. Teekkrler."
Amber, "Nerede tedav grd?" D ye sordu.
"Moorewood," d ye cevap verd Jenn fer.
Amber ban sallad ve "Evet-kocam programlarna g ren b r adama sponsor oluyor" ded . Olduka y olmas
gerek yordu. "
T ffany nutku ek yordu.
Amber arkadalarndan b r glmeye balad ve ne Amber, sen n hakkndad ye sordu? Bu yl herhang b r tat l
part s ne g decek m s n? "

Amber ve arkadalar glmeye balad ve Jenn fer o yer nde e t aka olduunu sezeb l yordum syled .
Amber ban sallad ve "Karmak hakknda konu" ded .
Amber aklamak n g tt , b r ncek yl, tat l n annes n n ev ne ocuklarn almt. Amber annes sadece
Amber lk kocas-onun esk anne- n-law annes olmak ne oldu ona yakn arkadalarndan b r tarafndan
barndrlan b r tat l part s ne katlmak n yalvardm.
Jenn fer ? Sen nce evlenm t m, sa onu h kayen n ortasnda, T ffany blurted anlatt Amber grnte
sallad ve sadece syley p durdum
h kaye.
Amber, btn ocuklarnn daha nce evlend n b ld n ancak esk kocas yen erkek arkadayla b rl kte
ortaya ktnda ok olduklarn syled . Jenn fer, "Bu noktada h kayede hep m z glyor ve har ka oluyoruz"
ded . Hep m z T ffany har . B r gl b le krmad. Amber'e kk yalarda ocuklarn "ec nsel eylere"
maruz brakmann zor olup olmadn sorana kadar neredeyse onun n kt h ssett m. "
Jenn fer Amber' n gerekten y b r ek lde davrandn syled . T ffany'n n "gay ey" le ne demek
sted nden em n olmadn, kocasnn en kk karde ve e n n de kasabada yaadn ve ocuklar her
zaman bebee oturtduunu syled . Bu nedenle "gay ey" normald ey "den r.
Jenn fer, karnaval toplantsndak yolculuk ev n nanlmaz derecede rahatsz olarak n telend rd . T ffany tek
kel me etmed . Yaklak b r hafta sonra, Jenn fer T ffany'ye konuup konuamayacaklarn sordu. T ffany kabul
ett ve Carpool olay ve Amber hakknda konutu.
Jenn fer nasl h ssett n anlatmaya alrken, T ffany sadece "Bu konulardan n n sen nle gurur duyduun
g b konutuunu b lm yorum" demeye devam ett .
Jenn fer, "Ben onlarla gurur duymadmz aklamaya altm, fakat onlardan utanmayacam" ded . Ona
utan konularm zer nde altm aklamaya altm, ama anlamad "ded .
T ffany, "Kocam gay b r erkek karde yle alkol kt ve daha nce evl olduu n Amber'den daha ok ey
dnmem gerek r m ? Ben onu daha fazla dnmyorum. Drst nsanlardan holanrm. Amber'
grdnzde grdnz ey ne elde ett n z de l! "
Jenn fer "Ben ok kzgnm, vazget m" ded . G tt ke devam ed p brakmayacamz b l yordum. "
Bu noktadan sonra, l k ler sadece ocuklar ve okul zer nde younlat. Jenn fer Amber le y arkada oldu.
T ffany, Amber' n abartldna kna olmu ve Jenn fer'n davet yeler n n heps n onlarla taklmak n ger
ev rm t .
B r sabah yaklak alt ay sonra T ffany Jenn fer' arad. O kadar zor alyordu k ses neredeyse
duyulab l yordu. Jenn fer T ffany'n n ev ne kotu. n kap akt ve Jenn fer er g rd . T ffany, mutfakta
oturarak hkrarak duruyordu.
"B r n n ldnden em nd m. Ben onun yanna oturdum ve neler olduunu sordum, "ded Jenn fer.
T ffany Jenn fer'a bakt ve "Mkemmel de l m" ded . Gerekten de l m Hayatm herkesten olduu kadar
berbattr. Yem n eder m."
Jenn fer T ffany fkeyle Evet, ded m' ded , nk ok baktm gerek rded f -kel men n. Doru. Ben de b r daha
syleyece m. ' Sonra daha da sertlemeye balamt. "
Jenn fer T ffany' el nde tuttu ve "Mkemmel olmadn b l yorum" ded . B l yorum b l yorum. Bu y . Bu
y den y d r. Bu har ka."
k s de b raz gldler, ancak Jenn fer T ffany'n n ona doru dndn, eller n tutup en gl ek lde
uzandn syled . T ffany Jenn fer'a gerekten anlamadn syled .
T ffany, babasn b le b lmed n , kend s n h grmed veya tanmadn syled . Jenn fer'a annes n n
z yaret etmed n syled nk T ffany ona utanyordu bu yzden onu davet etmed .
T ffany, "Normal sorunlar yok - sen nle Amber' n gleb lece g b . O fak r. D ler eks k. B z m g b
konumuyor. Byle b r mahallede bymed m. Ne bydm neml de l, notlarm ne kadar y olursa olsun,
ne kadar gzel g y nd m halen bok oldu "
T ffany n vers tede Andy le tantnda sted her eyd . Grnte mkemmel a les vard ve ona nasl y
grnece n rett . T ffany, Jenn fer'a "Annem dnme davet etmed m" demeye devam ett . Andy,
evlend kten sonra annemle tant. Onu da sevm yordu. Nereden geld me nefret ed yor. Ona anneme dn
davet etmekle lg l ne yaplacandan em n olmadm syled m ve ben davet etmeye almaya alt. O,
gelmed takd rde herkes n daha kolay olacan syled . "
Bu noktada Jenn fer ve T ffany k s de alyordu. T ffany Jenn fer'a "Normal olmak st yorum. Ama b tk n
durumdaym. Her ey n nde saklyorum, nk eer k mse problemler m z b lseyd Andy ldrrd. Annem
zled m. Ne yapacam b lm yorum. Sen nle konumak st yorum "ded .
Jenn fer bana, "Ne d yece m veya ne yapacam b lm yordum. Ben sadece oturdum ve d nled m ve aladm.
"
Jenn fer en zor ey n T ffany ayaa kalkp mutfaktak b r ekmecere kadar yrdn ve katlanm b r kat
paras kardn syled . Jenn fer'a bakt ve "Bana utancn zer nde altn syled nde utan szcn
aratrdm . Bu r buldum. Okursanz, ben daha y anlayacaksnz. Okumak ster m s n? "
Jenn fer, kada bakmaya zorlayab lece n ancak okuduunu syled . Vern Rutsala'nn r , utant . Jenn fer
bana b r kopyasn vermeden nce bunu duymamtm. B rka k yle paylatm ve onunla rastladm
syleyen en cesur gereklerden b r olduuna nanyorum. Budur:
D ler ok kt olduu n el glmsemes n g zleyen kadnn ayp, tra baklar ya da haplara ynlend ren
byk nefret de l, traj k olduu halde gzel kprlerden dal yapyor de l . Bu, kend n z grmen n utan
kaynadr, nerede yaadnzdan utanp babanzn maa kontrolnde ne yers n z ve ne g yers n z? Bu, yan ve
kel n utanc , dayanlmaz s v lce bulgusu, le yeme nden para almamann ve a de lsen z g b utan ver c .
G zl hastaln ayb - hastalklar sadece tek ynl souk b letler n verme pahasna ok pahal . Utanyorum
utan ver c , ucuz arap sarhounun kend ne t ks nt s , sknt Bu nems zl b r kt r r, yaamann baka b r
yolu olduunu syleyen utan ama bunu bulamayacak kadar aptalsn. Bu gerek utan, lanet ayp, alamakta
olan utan, sulu olan utan, an g b szckler b lmektek utan, hala dyor olduunuz nc l'ler pe atm
olsalar b le, szlnzde de ld r . Okumak ve yaptk g b davranmay b lmemek utan ver c d r . Ev n terk
etmes nden korkmanz salayan bu utan, tezgah de kl yle urarken sabrszlk gsterd nde
spermarkette yemek pullarnn utanc . Bu k rl amarnn ayb , babasnn of ste alyormu g b
davranmann utanc Tanrnn tm nsanlara yapt g b . Bu utan zer nde nnde sen salmak n arkada
sorma e
Mahallede gzel b r ev ve glgelerde ev n kasvet ne yrmek nce uzaa kadar bekl yor . Bu utan sah b
eyler n man sonunda, utan kn h b r s, ked y yen gda utan, yen b r ev ve araba hayal n melun
utan ve bu tr ryalar ne kadar ucuz b lmen n utan .
Vern Rutsal a
Tahm n edeb lece n z g b , bu, Jenn fer ve T ffany'n n dostluunda byk b r dnm noktas oldu. Bu
paylamdan sonra b rl kte olduklar lk b rka kez, k s de b raz gar p h ssett , bu da beklenen b r eyd .
Jenn fer, "B r noktada o leden sonra gereklemed n takl t etmen n b z m n daha kolay olacan
b l yordum. Ama yapmadk. ok bykt. "
Jenn fer'a gre, o ve T ffany bugn en y arkada. Jenn fer'n a les hala kark ama heps de l m ? T ffany ve
Andy ftlerde danmanlk yapyorlar. Jenn fer, T ffany'n n g tmemes hal nde ayrlmakla tehd t ett n ve
maj n danmanlk yapmaktan daha kt olacan syled . T ffany ve annes l k ler n onarmaya alyor
ve her k s nde de ok zorluydu.
Amber, Yoga e tmen olmaya karar verd nden, PTA bakanlna tekrar bavurmad. Jenn fer gld. "O
byk b r tak p ed yor. T ffany ve ben b rl kte snfn alyoruz. "

Bu sonrak blmde, yaltma ve tek l k kavramlarn daha yakndan nceleyece z; bunlara ulamak
sted m zde karlatmz bar yerlerden k s . Bunlar, Jenn fer ve T ffany'n n md ok der n deer
verd kler balanty kurmalarn engelleyen k engeld r. Bu engeller, tm utan ver c unsurlar etk ler. Bu
engeller n hayatmzda nasl altn anlamazsak, utan ver c esnekl k neredeyse mkanszdr. "Yaltm"
kavramn kefetmeye balayalm.
Insulat n g
B r utan kltrnn nde, srekl korku, sulama ve kopma duygularyla boulmu durumdayz. Bu, b r "b z
ve onlar" dnyasn yaratyor. B z m g b nsanlar var ve o zaman "o d er nsanlar" var. Ve b zler normalde "o
nsanlar" dan yaltmak n ok alyoruz. ocuklar olarak, taklmalarna z n ver len nsanlar var ve oradan
oraya. D er ocuklard. Tar he z n ver len nsanlar vard ve o zaman d er ocuklar vard. G tt m z okullar
vard ve d er ocuklar n okullar vard. Yet k nler olarak, yaadmz mahallede yayoruz - d er
mahalleler d er m llet n. Duygusal ve f z ksel olarak "d er nden" kend m z zole eder z. Asla b tmeyecek
g b grnyor.
Gere kel mes n nad ren kullanrm , nk arkasndak ok vaatler olan gl b r kel med r. Ancak bu
durumda bunu kullanacam, nk son on ylda rend m her eyden tr, utancn stes nden geleb lmem
n b ze en byk potans yele sah p olduuna nandm b r kavram budur: "B zler nsanlar ". Gerek u k . . .
B z d erler y z.
oumuz b r maa denet m , b r boanma, b r uyuturucu bamls ocuk, b r z h nsel salk teh s , b r c dd
hastalk, b r c nsel saldr, b r k k s , b r gece korunmasz seks ya da "bu nsanlar" olmaktan b r l k vardr
- B z gvens z olanlar, acmasz olanlar, ocuklarmzn oynamasna z n vermed m z eyler, kt eyler olur
olanlar, yanndak kapdan ge rmey stemed m z eyler.
Aslnda, kantlamama z n ver n. S z veya a len z n yeler ASLA aadak konularn h b r nden b r n tecrbe
etmed yse, bu blmn ger kalan blmn atlamanz gerek r:
Bamllk (alkol, uyuturucu, y yecek, c ns yet, l k ler, vb.)
Z h nsel salk tanlar (depresyon, kayg, yeme bozukluklar, k kutuplu, d kkat eks kl vb.)
Herhang b r damgalanm hastalk (c nsel yolla bulaan hastalklar, obez te, HIV / A ds, vs.)
A le ddet (f z ksel, duygusal, szl, vb.)
C nsel saldr (tecavz, evl l k tecavz, tar h tecavz, vb.)
ocuk st smar (f z ksel, c nsel, ensest, hmal, duygusal vb.)
nt har
ddetl lm
Ceza faal yet veya haps cezas
C dd bor veya flas
Krtaj
Esas d n nanlar
Yoksulluk (snf meseleler dah l)
Dk e t m dzey (temel okuma yazma becer ler nden yoksun brakma, brakma vb.)
Boanma Tamam, stat st ksel olarak, herkes hala okumal. Bu "tek l k" l stes d r ve ster ster olmasn, b z
l stem zdey z -b z m zden b r ka kez. Bu l stey okuyab l r ve dneb l rs n z, "aka yapyor olmal.
Boandm d ye nsanmn ben hap ste gren b r n veya uyuturucu kullanan b r n dnd g b dnd
anlamna gelm yor mu? "Doru de l. Baz nsanlar n, boanma uyuturucu bamllndan daha kt
olab l r. Aslnda, altml yllarn banda b r kzla rportaj yaparak ocuklarndan utanyor olduunu syled .
zell kle, h ssett kler en utan kzyd. Damad, kzn b r l k s olduunu ve onu boadn yakalad. Ayn
kadnn, k nc DUI's n kolejden almasnn ardndan b rka ay hapse g ren b r olu vard. k k y "Erkekler
olan olacak" d yerek karlatrd. Bununla yaayab l r m. Fakat,
Bu l sten n amac, konular sralamak veya karlatrmak de ld r. Daha nce de syled m g b , bunun b z b r
yere gtrdn sanmyorum. Bu, hep m z yarglanmaya ve deney mler m z hakknda utan duymaya kar
savunmasz olduumuzun anlalmasyla lg l d r. Ve ayn derecede neml olan, hep m z kend deney mler yle
lg l olarak bakalarn yarglamaktan ve aalamaktan savunmasz davranyoruz.
Bamllna bal damgalanma konusunda yksek dzeyde d renl olan uyuturucu bamllarn tekrar
buldum ve arkadalaryla kskanan kadnlarla rportaj yaptm, ancak "yanl taraftan Izler. "Her b r m z b r
bakas var.
Jenn fer ve T ffany mkemmel rneklerd r. Jenn fer'n a les bamll gem , Amber' n evl l k gem ve
carpool hattndan geen kadn T ffany n "d erler " d . "Onlar o nsanlard". Jenn fer'a "Carly alkol k b r ne
benzem yor" ve Carpool olaynn "mahallem zde" olmas ne kadar zgn olduunu nasl yed n hatrlyor ve
b z m okulumuzda"?
T ffany, arkadalarnn "tek s n " kabul edemed , nk kend hayatnda bunu ddetle reddett ; Andy'n n
tev kler yle, annes n n ve byd yoksulluun var olmadn varsaymaya alt. Jenn fer ya da Amber'de
tek l kabul edemeyece , asla tek ne alglanamayaca b r dnya yaratmak n ok almt.
Kend m z yaltmak ve balanty kesmek n bakalk kavramn kullanyoruz. Bu, utan ver c b r d ren
yntem olarak ulamann bu kadar c dd b r engel oluturmasnn neden budur. Her k ynde uzanmak zorlu
prat k cesaret, merhamet uygulama kadar zor. k m z de rahatszlmz ne yaslanmamz st yorlar.
T ffany'n n hayatyla lg l gere Jenn fer'a anlatmas zordu ve Jenn fer'n da d nlemes acd. Ancak T ffany
ve T ffany le olan l k s onun n neml olduu n kend ne zorlad.
Ayplarmz b r yle paylamak ac ver c d r ve onun utan h kayes n b z mle paylaan b r yle oturmak ayn
derecede ac ver c olab l r. Bu acy nleme veya azaltma e l m genell kle bakalk kullanarak kend m z
yarglamak ve zole etmek n balyoruz. Temel olarak onlar tecrbeler n suluyoruz. B l ns zce nsanlar
k kampa ayryoruz: b z m deste ne layk ve layk de l. B r s bu bakalk sorunlarndan b r nde utan
duyduunda, bunun zorlanacan dnmyoruz. Ayn ek lde, bu damgal konulardan b r n yaadmz n
utan duyduumuzda destek almak zordur. B z m utancmz hak ett m ze nanmak daha kolay.
nsanlar layk ya da deers z olarak et ketleme kavram yen de ld r. Hayrseverl k ve hayrseverl k tar h ne,
yazl gem ger ye dnerek bakarsanz, yardma muhta olanlar da ma hak eden yoksullara ya da haksz
fak rlere ayrlmlardr. Bu dnce kltrmzn b r paras hal ne geld . Bunu kamu pol t kamzda,
semtler m zde ve a leler m zde greb l rs n z. Topluluk dzey nde oynad g b b reysel dzeyde oynar.
Had araba h kayes ne ger dnel m. D yel m k d reks yonunun zer nden atlm olan kadn byk b r kalp
kr z ge rd ve hastaneye kaldrld. A len n alaca gve says ka d ? O y le rken ka mahalle annes
ocuklarn okula gtrmey tekl f ederd ? Carpool'dak arabasnda sarho olduu gere n gz nne
alndnda, a len n ald teneke kutular kaa dryor? Eer b r rehab l tasyon merkez ne kabul ed ld se,
ka mahalle annes n n ocuklar srdreb lece n veya oyun tar hler ayarlamasn nerd n tahm n etmey n?
Iy le yor ken? Tahm n m pek de l.
H kaye, b rka yl nce rportaj yaptm b r kadn olan Bette n ok benzer. Gen olu nt har ett . Byk b r
arkada ana ve meslektalarna sah p olmasna ramen cenazes ne ok az katlmt. Bana gzyalarndan
fkeyle yalpalad: "Olumun lmnden alt ay nce, arkadamn kz b r araba kazasnda ld. Olumla
ayn yatayd. Cenaze tren sadece oda d . Hareket edemezd n. Scott'un bu gen kz kadar arkada vard.
Yllk alanlaryd ve okulda akt ft . Bu kzn annes g b meslektama da yaknm. Fakat Scott, nt har ett
n k mse gelmed . "
Bette, "ok nc nd m ve ok fkelend rd m, sonunda n an alm kadnlardan b r ne n n az nsan geld d ye

sorduk. Neden sadece kart gnderd . Bana g zl l e ht yacm olduunu dndkler n syled . Bende
zorlamak stemed ler. "Bette der n b r nefes ald ve" Bana bunun ne anlama geld n anlataym. ou zaman
b r ek lde ben m hatam olmal d ye dnyorlar. Ne d yece n b lm yorlard. Onunla ba etmek stemed ler. "
Sadece ok Scar y
Korku da zole etmem z n b r baka neden . Kocam Steve, bu "d er l stey " okuduka ban k yana sallad ve
"Evet, bunlar b z m nsanlar yarglayp suladm konulard." Sonra b r dak ka dnd ve "Ne hakknda?"
D ye sordu. Insanlar gerekten sulamadmz ancak b z korkutup, d er ynde lerlemeye gtrecek
konular? "Tam olarak ne demek sted n b l yordum.
Bazen nsanlardan uzak durmuyoruz nk tecrbeler ok damgalanyor ve toplumsal olarak kabul ed lemez,
ama sadece korkun olduklar n. YYBB le lg l h kayem y b r rnek. Kocam kamet ndeyken, lk nce
korktuum yaltmn farkndaydm. Steve ay yen doan youn bakm n tes nde (NICU) ge r yordu. Eve
dnd gece NICU'dan h kayeler anlatacakt. Yalnzca d nlemek n cesaret buldum nk acsn lemek ve
baarlarn kutlamak n gvenl b r yere ht yac olduunu b l yordum. Tehl kel doumlar, len bebekler ve
kederl a leler hakkndak b rka haftalk h kayelerden sonra daha empat k hale geld m ve daha da korktum. lk
bebe mle alt ay ham le olduuma yardm etmed .
Ona her a leyle lg l sorular sormaya baladm-ounlukla rk, gel r ve tbb gem hakknda sorular. Duyarl
olmayacama nanyorum, sorular end e ve lg yle rtbas ederd m. "Onlar res mlemek st yorum. B ld m z
herkese benz yorlar m? Onlar b z m amz m? Pahal olmal - s gortalar var m? Bunun b r tbb neden var
mdr? "B r gn, sama sapan sorularmn d le yle Steve' n hayal krkln algladka, nev yyetler el m ne
ett m ve demograf ye kes ld m-Hang yarta? Kt? Uyuturucu kullanclar? Doum nces bakm? Genet k
problemler m var?
Steve bana bakt ve "Hayr, Bren, onlar sadece b z m g b grnyor" ded . Bu, her nsana, hatta b z m g b
nsanlara da olur. "
Alamaya baladm. "Yok hayr! Yapamaz. "Buna nanmak stem yordum. Ben "o nsanlar" dan ayrmak n
varolan her mevcut s stem kullanmak sted m ve eer baz gar p ansla, tm tanmlayclarda b ze elet yse,
b r sonrak adma geece m syled m. "Pek , o zaman ne yaptklarn yanl m yaptnz? ?
Steve, YYB'de kend m "bu nsanlar" ndan ayrmak n gster len abalar hakknda bana kar karya
geld nde, akam haberler n zled mde sk sk o tekn e gvent m fark ett m. Mutfaktaysam, oturma
odasnda TV'de yemek p r p haberler d nlersem, tecavz, c nayet veya ocuk karma olaylaryla lg l
korkun b r h kaye gel r, sk sk oturma odasna g rer, el ele ver r m, grmek n Kurbann neye benzed n ve
nerede olduunu. k nc s , benden veya ben mk nden uzak b r mahalleden "farkl" b r n set mde, b raz daha
korkun h ssed yorum.
B r gn renc ler mle c nsel saldr hakknda konuurken, c nsel saldr madurlarnn mahkeme lemler
srasnda ka kez madur olduklar hakknda konumaya baladk. renc lere, "Savunma avukatlar jr
yeler n n kurbanla l k s n , rne n ya, rk, saldr gereklet zamank yer n , vb. Istemed n syled m.
Jr yeler nden korkmak, kend s yle lg l olab l r, savunma avukatlar onun karakter ne saldrarak k msen n
onunla l k kurmasn stemez. " Bu da bana da olab lece anlamna gel r. "
Tartmann lerlemes yle b rl kte, kend m korumak n bu tekn e ne kadar gvend m paylatm. Tek tek,
renc ler ayn ey yapyor - kend korkularna kar kend ler n ne zaman ve nasl yalttklarna da r
h kayeler n paylat.
B r snfta otururken, c nsel saldrdan kurtulanlar, ocuklar b le olsa fkelenmek kolaydr; st smar ed l nce
sulanr ve dlanm oluruz, ancak kend m z bakalarndan ayrma uygulamas, oumuzun gnlk olarak
yapt b r eyd r. Maalesef, bakalk l stes nde kend m z bulurken grdmz g b , oumuz b r bakasnn
zor ve korkutucu bulaca b r kayp ya da travma yaayacaktr.
Hayatlarmz ac eken ve byk kayplardan kurtulan nsanlardan kend m z srekl zole edersek, b ze b r ey
olduunda acaba ne olur? Bence oumuz kend m z ayoruz. Buna layk olmak n ne yaptm? Neden ben?
Bu, kt veya yanl b r ey yaptm n oldu.

B r keres nde "byle eyler n ben m g b nsanlara olmad" konusunda kna olduktan sonra, gereklet nde
ok yanl b r ey yaptk demekt r. B z gvende tutan gruptan atldk - bu efsanev grup her zaman trajed den
kurtuldu. Bu nedenle, kanser atlatan, c nsel saldrdan kurtulmu kadnlar, b r zamanlar evs z olan yet k nler,
ocuklarn kaybeden ebeveynler ve ddet eylemler nden etk lenm a leler bana genell kle k ey anlatyor:
"Bu gereklemeden nce bunun olab lece ne asla nanmadm. Bana yalnzca d er nsanlara oldu "ve" H b r
zaman b lemezs n z - herkese olab l r ". Ben sadece ayn ey yapanlar n orada olmak st yorum "ded .
Zor. Ac eken nsanlarla balant kurmak stem yoruz, zell kle aclarn hak ett kler n veya arlar b z m n
ok korkun olduumuza nanyorlarsa. Uzanmak stem yoruz. R skl h ssed yor. Sadece onlarla l k ye g rerek
ayn "d er" ynla sonulanab l r veya kt eyler b z m g b nsanlara kabul ed lmeye zorlanlab l r.
Balanmak steyen kadnlardan ayn ey tekrar tekrar duyuyorum: Kolay de l. nsanlar ded kodu ve yarglama
yaparken gveler alan kadnlar ya da bakalarn rahat etmek n kend korkularndan dolaan kadnlar sper
kahramanlar de ld r. Onlar bazen bunu yapmak n kend ler n zorlayan sradan kadnlardr. Her zaman doal
olarak gelm yor, ama heps prat kle daha kolaylatn sylyor.
Annem o kadnlardan b r d r. Kr zde olan komusunun yannda oturan annem n ok canl anlar var. Sadece
"kabul ed leb l r kr zler" de l. Banl ylerde bydm-bana gven n, hep m z n yaamas beklenen erez kes c
hayata uymayan ok travmat k olaylar yaand.
Hatta bazen utandm hatrlyorum nk annem gbre torbay herkes n konutuu k ye gtren k d . Veya
korkun sylent lerle dolaan a ley akam yeme ne ev m ze davet ederd . O zaman anlamadm, ama md
anlyorum.
Annem, "d er" l stede kontrol ed len b rka kutuyla byd. Daha nce de bel rtt m g b , bykannem b r
alkol kt . Bamllkla yllarca mcadele eden nanlmaz cmert ve merhametl b r k yd . O zamanlar,
alkol zm yanl anlald ve bugnk kadnlardan daha ok utan kayna oldu. Bunun zer ne, dedem annem
nc snftayken boand.
Annem, hayatmz, 1950'ler tanmlayan sosyal-toplum beklent ler le uzlatrmann zorluu hakknda aka
konutu. Ancak, zg boyunca b r yerde, deney mler yle lg l aka konuma cesaret bulmutu. Bunu
yaparak, bu mcadelede yalnz olmadn ve Ozz e ve Harr et kltrnn ve tak p ler n n kend s ne
kazandrd utan durumundan kurtulma karar aldn fark ett . Bunu yaparken, kardeler m ve ben n yen
b r yol zd .
Artk, yalandka ve etrafmdak nsanlara "sert eyler" oluyor g b grnse b le, bazen hala mcadele
ed yorum. Ve tahm nen annem ararm. Karde me, kz kardeler me ve bana her sefer nde ayn ey sylyor;
"Cenazeye g d yorsun. Sen tezgah komular
Ded kodu yapmak ve krler nden gzetlemek. ht yacnz olursa kend n z b r transa ev r n, ancak arabaya
b n p oraya g d n. Ne sylemek sted n z tam olarak yazn, ancak telefonu aln ve arama yapn. "
Bence o bana kr zden bakalarna ulama konusunda syled en neml ey u: "Yapyorsun nk olmak
sted n k bu. Bunu yaparsn nk ben olab l rd m ve b r gn sen n kadar kolay olab l r. "
K sel Balant Networ k

Utan ver c b r d ren gel t rmek st yorsak, nasl uzanacan renmel y z. Cesaret, merhamet ve balant
hakknda b ld kler n alp uygulamalyz. B r nden d nlemes n stemek kolay de l ve d nleyen b r olmak kolay
de l. altaylarda, katlmclara kend utan tet kley c ler ne bakp, ulaab lece k ler bel rlemeye altm.
B r konuyla lg l aab lece m z k n n genell kle d er konularda konuab lecek en y k olmadn sk sk
anlamak neml d r.
rne n, Susan'n kz karde (Tantm'dan), Susan'n ocuunu Anneler Gn'ne koymakla lg l b r yorum
yapt. Susan, "Ebeveynl k sz konusu olduunda annem ve kz karde m kes nl kle utan ver c web s temde.
Ancak, d n ve nan sz konusu olduunda, balant amn en gl yeler d r "Bu yzden, ulaab lece m
nsanlar tanmlamaya alrken bel rl konularda dnmek neml d r. Bazen bu "ulama" sorular utan
kategor ler ne baktnzda yardmc olur:
Balant anz oluturan b reyler ve gruplar k mlerd r?

Empat ve destekle sana k m ular?
Bu konularda utan a oluturan b reyler ve gruplar k mlerd r?
Bu konularla mcadele eden nsanlar grdnzde, empat kurup kend n ze yaltmakta msnz?
te Susan, Kayla, Theresa ve Sondra bu sorular yantlad.
Susan: Ne zaman o gel yor n ebeveynl k ve annel k, ben m annem ve ablam ar e ben m balant ana daha
ben m utan an daha b r parasdr. ok yaknlar - kararlarm zer nde ok fazla dolayorlar. Balant
amda kocam, en y arkadam ve annemler n k l ses nden grup var .
Kayla: Mesle m n utan an adlandrmak kolaydr. Nanc y ve alma ortam. Ben m balant a
muhtemelen kuzen m b r olan d Cathryn, arkadalarmdan b r . O bu sektrde almak n kullanlan, ama
md hom var e sah p ocuklar. O anlar. Ben korktum ben b r ye arasnda ben m kend utan b z b de bu
soruna .
Theresa: Ben kocam ve ben m en y arkadam gerekten ca sadece nsanlar olduunu dnyorum n bu
konuda konumak ama ben kayet tme yorgun k s s nde. Kocam ben s gerekten bkm. B r terap st
gryorum ve sanrm yardmc oluyor. Bana mak yardm ed yor E byrken beklent ler m n ve a lem
arasndak balantlar. Ac ver c , ama daha y b r yere g deb l rsem buna deer. Ben m utan web annem b r
ben m d b rka a t kadnlarda Ben asmak etrafnda. Onlar konum ney ben m terap st aran m y Srekl
elet rmenler. Ev mdeyd ler veya m le neler grmyorum b le y ocuklar, hep ne dnrlerd d ye merak .
Sondra: Bu ok zor. Ben m en y balant olduunu ben m kocam. B z yapab l rs n z konumak Abou t bu
konuda baka b r ey. Gerekten bununla urayoruz. Bence ben m amda ve balant amda. Ben de k m z
de yayorum. Bazen mysel ok sert de l m f bazen ben ben m en y arkadam. Kes nl kle ed yorum koymak
ben m n-laws, ben m retmen ler ben m papaz ve d er gl nsanlar ben m web zer nde ben m ocukluktan
byyor . Balayclar ben m renc ler m, arkadalarm ve elbette a lem .
SI X
Drdnc Element: Sham Konuma e
T burada Pa duygu daha s n r bozucu ve bazen korkutucu b r ey olduunu n ve aklamak ya da b r bakas

anlatmaya yapamamak. F z ksel ac veya duygusal ac olup olmad neml de ld r. Acmasz
deney mler m z bakalarna aklamak n doru kel meler bulamazsak, sklkla yalnz ve korkmu
h ssed yoruz. Bazlarmz fke duyab l r veya fke duyab l r ve harekete geeb l r. Sonunda, oumuz kapanr
ve ya aryla sess zce yaarz ya da yapamayacamz durumlarda, bakasnn ne h ssett m z tanmlamamzn
b r are bulmak n ares zce ht yac olduunu kabul eders n z.
Utan, ounlukla tanma meydan okuyan b r ar trdr. Bu k tap boyunca tartld g b utan b l ns zce
dnce, duygu ve davranlar tet kler. Hayatta kalmas, saptanamam olmaya baldr; Bu nedenle sess zl k
ve g zl l k st yor. Tet kley c ler tanyp anlarsak, elet rel b r farkndalk uygularsak ve bakalarna ularsak,
balant alar kurarak dayankllmz artrab l r z. Bu alar, utan adan kurtulmak n ht ya duyduumuz
empat , balant ve g kaynadr. Ancak bu kaynaklara g rmek n let m becer ler ne ht yacmz var.
Neler h ssett m z ve ney h ssett m z bel rleyeb lmel ve bunlarla let m kurab lmel y z.
oumuz, doal olarak, utan yaamak veya utan ver c esnekl artrmak n gerek srec tanmlamak,
tanmlamak ve tartmak n ht ya duyduumuz kel me daarcn ed nmemekted r. Utan karmak b r
d ld r - renmek n uygulama ve becer gerekt r r. Konuma utanc, nsanlarn yzlemek zorunda kaldklar
en ac ve soyut kavramlardan bazlarn tanmlamak n s mler ve ter mler gel t rmem z gerekt r yor.
rne n, oumuz utan duyduumuzda yaanan ez c f z ksel ve duygusal tepk ler nasl aklayab l r z? Son
blmde okuduunuz mektubu yapan Barbara, bunu gzelce yapyor. O utan ver c konuuyor. O, utan
hal ndeyken yznn kzdn, m des n n skldn ve olayn tekrar tekrar bann stnde olduunu b ld n
syled . Bu, utan verd kler yant "ldrtan, kaybeden veya nde len" olarak n telend ren katlmclardan

ok farkldr. nsanlar bana bu gevek aklamalar yaparken, bazen onlara bana herhang b r ayrnt vereb l rler
m d ye sorardm. Kel meler deney mler ne balamaya altklarnda ou zaman hayal krklna
urayacaklard.
Utan konutuumuz zaman, acy konumay ren r z. Daha nce yazm olduumuz g b , balant n
kablolanm durumdayz ve bu b z h kaye n kablolu hale get r yor. Baka herhang b r yntemden ok,
h kaye anlatm, k m olduumuz, nasl h ssett m z, b z m n neler n neml olduunu ve bakalarndan neye
ht yacmz olduunu anlatmamzdr. D l olmadan, h kayeler m z konuamayz. Anlat terap stler J ll Fr edman
ve Gene Combs, "Konuma tarafsz veya pas f de ld r. Her konutuumuzda b r gere ortaya karrz. . . .
Yaadmz gerekler kullandmz d lde ortaya karsa, yaadklar ve anlattmz yklerde canl tutulur ve
geer. "
Grmeler sres nce, kadnlar "korku, sulama ve ayrlma duygularna katkda bulunan balca etkenler
olarak" utan duygularn anlatmann b r yolu olmamtr "ve" tac z deney mler hakknda nasl konuacam
b lmemek "olarak tanmlad. Yksek dzeyde utan ver c olan kadnlar, utan duyduklarnda nasl
h ssett kler n fade edeb ld ve ht ya duyduklar deste steyeb l yorlard.
d erler . Aadak blmlerde, utan ver c konumayla lg l bel rl aralara bakacaz.
Sahte e ev rme
Hep m z b r ler tarafndan utand. G r blmnde yazm olduumuz g b , her b r m z haf f, bazen de
dpedz anlamyla yaraland, baktm yol, m z, ebeveynl k, paramz nasl harcadmz, a leler m z ve
hatta zer nde yaadm yaam deney mler hakknda yorumlar. H kontrolmz yoktu. Shak ng yorumlar
dorudan, dolayl, ynlend r c , kastl ve hatta sanrm kast de l olab l r. Heps n n ortak noktas, ne kadar ac
verd kler n ve b z koruma ve ares zce arayp gnderd kler n gster yor.
Elbette, toparlanma ve umutsuzlua dtmzde, kend m z korumak n etk l yntemler bulmamza

nad ren rastlyoruz. Aslnda, utanla ba etmek n kullandmz baa kma becer ler n n b rou, gszlk
duygularmz bytr ve utan nde daha da der ne ner z (utan ekranlar g b ). Bu blmde, nasl
konutuumuz utancn, ney h ssett m z fade etmem ze ve neye ht yacm olduunu sormamza z n
verd kler n tartacam, bylece daha ok utan ver c esnekl k na edeb lece z. Utan tuzan nceleyerek
balayalm.
Utan tra p
Utan tuza tanmak, lemek ve konumak n utan duymann en zor b mler nden b r d r. Utan tuza,
ounlukla, tekrar tekrar tekrar ve tekrar tekrar yrrsek b l ns zce dolamamz n g zlen r veya kamufle
ed l r. Yakalanrsak, alkalanm ve "Ne oldu acaba?" D ye sorduk. Neden kanamaya balyorum? "Utan
yakalayc sk sk yantlyor:" Ne demek st yorsun? H b r ey grmed m. Belk b r eyler gryorsun? y mser
m yd n z? "Genell kle aknlkla ek ld k k , hayal gcmzn gereklemed nden em n olmak n bu
deney m tekrar ed yoruz.
Gem te, b r tanes gem te yaadm, burada neler olduunu anlamadan b rka kez canma kvrandm
deney mler yaadm. te utan tuza h kayem.
Ellen' yaptktan hemen sonra, yen doan annelerle tanmaktan ok heyecanlydm. B r gece b r yer nde
Phyll s, baka b r yen anne tantld. Ayrca ten ayrlyordu ve le yeme ne g tmem z ve belk de b rka
oyun tar h planlamamz srarla vurguladm.
Yen annel k yolculuum hakknda konuacak b r s ne sah p olmaktan yle heyecanlydm k , le yeme ne lk
geld mde "ok fazla balant ok erken" b r ey yaptm. Yen deney mler m paylamaktan end e ederek, "Bu
kadar yorgun olmaya hazr de ld m" ded m. Bazen anne olmaktan ksa b r ara sted m n b raz uyku
ekeb l r veya uzun b r du alab l r m. "" Gerekten, bebe m asla p man etmed m "d ye cevap verd .
Tab k ok oldum. Hemen cevap verd m, "Aman Tanrm, Ellen'e p man de l m, bunu demek stemed m.
Sadece yorgunum."
B r darbe karmadan, "Tamam, baz yen anneler annel kle ok zor zamanlar yaarlar-herkes n de l" ded .
Bu noktada g tt ke zlmeye balandm. "D nle, Phyll s, ben anne olmaktan ve Ellen' sev yorum. Ben m
p manlm yok. Bu har ka."
Zavallgm g b bana bakt ve "Tamam, h ster k olma. Belk bydke daha da y le r "ded .
Tamam-konumann bu noktasnda Allen Funt ve Cand d Camera ek b n aradm . Tam anlamyla, b r s n n bu

lgn konumay kulak m saf r olmasn ve akl ve annel k sevg s me ah t olab lece n umarak restoran
dolayordum. Alamaya baladm.
Phyll s, "Bak, bunun s z n n ok hassas b r konunun olduunu b lm yordum. Baka b r ey hakknda

konualm. "Darmadank ve kark eve g tt m.
Arkadam Dawn'a bu h kayey anlattmda ok oldu. "Utan tuza" hakknda ok olmad. md ye kadar
tekrar Phyll s'le le yeme planladm renmek n ok oldu.
Dawn, "Bu ldrtc eyler yapyor - neden kend n ze soktunuz?" D yerek devam ett . Sonra ona cevap
veremed m, ancak gz attmzda, normal ve deerl b r arkada olduumu kantlamak n baka b r eye
ht yacm olduunu dnyorum ve annes . Ayrca bunun ok tuhaf olduunu, yardm edemed mden, belk
de her ey hayal ett me nandma nanyorum.
Yaklak k ay boyunca, Phyll s'tayken eve dndm, kzgn, depres f ve gar p b r rekabet h ssett m. B r dahak
sefere beraber olduumda neler syleyeb lece n tahm n etmeye alarak muazzam m ktarda zaman ve enerj
harcayacam noktasna geld , bu yzden acmasz cevaplar ve onu yer ne koymak n ger dnler
yapab l rd m.
B r sabah len yeme n onunla tanmaya hazrlandm zaman zell kle hatrlyorum; B r s n n bana du
hed yes olarak verm olduu yen b r losyon es atm. Ye l ay, fesleen ve paoul "organ k" kremd .
Bunu baladktan sonra bunun ben m n b raz "toprak" olduunu fark ett m. Mal kokuyordu.
Ben neml b r bezle ovutururken, "ocuk, Phyll s bunun n kaba b r ey syleyeb l r" d ye dnmeye
baladm. Her zaman Este Lauder tezgah g b kokuyor. "Yan , devam ett rmek yer ne, daha ok ey koydum
ve g y nd m.
le yeme ne g derken dnm planlamaya baladm. Bence en y s "Ah, houna g tm yor mu? Organ kt r.
Bebe gl, k myasal parfmlerden uzak tutmaya alyorum. Ya sen?"
Elbette, mal losyonumla lg l b r ey sylemed . Baka hedefler buldu. Masaya bulandk, hayal krklna
uradm ve gzler nne ser lmeden nasl n kolumun burnunun altna alab lece m merak ed yordum. "Hey,
kolumu koklayn" demes ok zc olur. Senden nefret ed yorsun, de l m ? "
Dawn'un d nlemeye gnll olan son h kayeyd . "Sen g tmel s n" ded
Ney n olup b tt n anlamalym. Bu sama oluyor. "Yantladm hatrlyorum," b l yorum. Onu anlamaya
alyorum. "afak ekt . "Onu ek l verd n m ? Onunla neler lg lend umurumda de l. Neler oluyor sana? "
Yaklak b r ay sonra, beklenmed k b r ek lde eczanede Phyll s'e rastladm ve "Vay canna, gerekten kt
grnyorsun. B raz arlk verd n m ? "ans eser , gr be yakaladm. ok kt h ssett m ve ok yorulduum
n "etk le mde bulunmak" n enerj toplayamadm. Sadece ona baktm, omuz s lkt ve lacm aramaya
devam ett m. Uzaklatnda, "Vay canna, bu ok sama ve gerekten nc tt h sler m" d ye dndm.

Kend oyununda onu yenmeye almaktan vazget m ve onun yer ne nasl h ssett me odaklandmda,
onunla olan krlganlm fark ett m. Muharebe modunda kalmak yer ne, duygularm ne kadar kt
etk led n , ne sklkta kaba ve kaba davrandn ve en neml s , onunla olan l k m de t rmem gerekt n
grdm.
le yeme nden sonra da ma kend m hakknda kt h ssett m, ama aslnda u kel meler syleyene kadar
"Duygularm nc tt . Gerekten ok anlam fade ed yordu: "Bu l k y sona erd rmeye ve kend ykc karmaa
ndek rolm ncelemek n b raz zaman harcmaya karar verd m.
Konuma utanc, tecrbeler m z tercme etmem ze z n ver r, bylece onlardan reneb l r z, k bu utan ver c
esnekl n hedefler . B zden utan duymaktan vazgeemey z, ancak onu ykc de l, yapc b r ek lde hareket
ett recek kadar erken tanmay reneb l r z. Utan ver c esnekl n drt unsurunu uyguladmda, bu
deney mden rend m ey:
ncel kle, annem olarak yen rolmn etrafnda balant kurmak n ok yalnz ve umutsuz h ssett m. ok
savunmasz davrandm ve yaknda ben m n byk b r tet kley c annel k olab lece n renece m.
l k m z n le yeme n toplant yapmaktan ve savaa hazrlanmaktan daha az ey olduunun farkndayken
u anda "acmasz cevaplar ve ger dnler yapmak" le l k l olduumuz uyar aretler n fark etmed m.
nsanlara ger dn yollarnn planlanmasnn genell kle utan ver c b r tet kardm anlamaya baladm.
Takl t dnler n hazrlarken ve canm acmak n hazrlandmda, genell kle c dd gvenl k a alanlarnda
d z kyorum. Ayrca, "kavgaya" utan duyduumda, utancm haf fletmektense onunla kartrdn md de
b l yorum. Olmak sted m k o de l.
k nc s , yen b r anne olduum n, kr t k farkndalk becer ler n gel t rmed m, anneler n ou n gl b r

utan tet kleme annel n n ne olduunu b lmem gerek yordu. Kes nl kle b reysellet m (bu ben mle lg l ) ve
patoloj l (ben del r yorum) bu deney m . Annel kle lg l kr t k farkndalk renmek ve uygulamak n zaman
ald.
ncs, Dawn'a le yeme nden bahsetmek n ona ulatmda o da bana destek olmaya alt, ben de
d nlemel yd m. afak'n annel k evres nde balant amda byk olduu gere n tam olarak
leyemem t m. Keke onun end eler n s lkerek de l, ne syled n duyab lseyd m.
Drdncs, le yeme m z srasnda annel k bazen yorucuydu ve Phyll s "Gerekten ben bebe me sah p
olmaktan asla p manm olmad" d yerek yant verd "d yerek konuma utan becer ler n kullanm olab l r m"
Vay be "g b b r ey sylemek n. ocukluktan p man olmaktan bkknken nasl benden geld n z? "Konuma
n anc olmaya devam ederse," B rb r n z anlayamayacamz, konuyu de t rel m "g b b r ey sylem
olab l r m. Ve, Tab k , o dostluun pe nde de l.
Son olarak, tecrbem , ben utan nde tutan etk s z kalplar, utan ekranlarm tanmlamama z n verecek
ek lde tercme etmey rend m. Bu h kaye, utan ver c esnekl n drt unsurunun b rl kte nasl altn
gsteren har ka b r rnekt r (ve her zaman dorusal de ld r). Gerekten Phyll s'le olan davranm dnmeye
baladmda, zell kle annel k meseles etrafnda lg n b r balant kesme stratej ler komb nasyonunu
kullandmn farkna varmaya baladm (ve bazen de kullanab l r).
Ben kullanmak n b r e l m var doru hareket ve kar hareket combo. Kapatm ya da nsanlara teebbs
ett m-ltfen o k yle olduum zaman, eve dndmde fkel ve planl amandraya dnyorum. Bu davada
onu evde oturana kadar kna etmeye altm ve y b r anne olduumu kna etmeye devam ett m. fkeyle
harekete ge rd m, nk onu szl olarak rmeye altm.
Dnyorum da, "Ben m yen b r arkada stem yorum" d ye dnerek fken n bazlarn afak'n yer ne
ge rd m. Duygularm baka b r nsan hedef ne ynelterek kend m korumak (yer nden ederek), Utanyorum
Katlmclarn b rou, ocuklarla, arkadalaryla ve arkadalaryla kzgnlk ya da fkelenme hakknda
konutu.
Kzm yed yanda, bu yzden bu h kaye yllar nce oldu. Bu h kayey defalarca syled m ve bunu daha da
dndm. Alnm
Neler olduunu ve neden oldu hakknda netlemek n uzun b r zaman. Bu anlk b r sre de ld r. Yava
gel r.
Sonrak blmde, utan hakknda kastl veya kastsz olarak konuacaz. Tarttmza gre, utanmann
arkasndak mot vasyonlarn b z acdan tampon etmed n bel rtmek neml olduunu dnyorum. Kastsz
utan hala ac ver c d r.
N yet n z Ned r?
Utancy kastl veya kastsz olarak tanmlamak ok zordur. Yorum yapan ya da utanc tet kleyen k n n
mot vasyonunu b ld m z varsaymaktadr. Bazen mot vasyon aktr ve bazen de ld r. Aadak rneklerde
aratrma katlmclar szler n nc nmek ve utanmak anlamna geld n dnrken, her b r utancn
arkasndak mot vasyon n farkl b r sebep verd . (Her b r tekl f aratrma katlmcs tarafndan bel rlenen
mot vasyonla et ketled m.) Alnt altndak pf noktalar nasl h ssett m z fade ederken mot vasyona nasl
h tap edeb lece m z n b r rne d r.
Annem z yarete eve her g derken syled lk ey "Aman Tanrm, hala mansn!" Ve kapdan
ktmda syled son ey "Umarm b raz k lo vereb l rs n" ekl nded r. Mot vasyon olarak utan ver c )
Arlm hakknda can skc eyler syled nde ok utanyorum. Ben m n ok ac ver c . Sank
nemsed n ey ben m nasl grndm g b . Ben kt h ssett rmeye alyorsan de t r r m, bu e
yaramaz. Kend m ve l k m hakknda daha kt h ssett r yor. Bunu yaptnda bana gerekten zarar
ver yorsun.
Utan, kocam ben baka b r kadn n terk ett nde olum bunun " man" olduunu syled . (fke g b
utan ver c )
Bana s mler aradnda, zell kle de " ko gt" g b can skc s mler, bu gerekten canm skyor. Bana
ya da babana fkel ysen, bundan bahsedeb l r z. Ancak b rb r m ze saldrrsak b rb r m zle konuamayz.
Olumun lk kez b r kulak enfeks yonu ge rd zaman, ben m ocuk doktoru "Pek , ne olacak?
Kar yer n z veya olunuzun tmes ? "(Yanllkla yarglama)
Ne dersen, "Ne olacak? Mesle n z ya da olunuzun tmes ? "Nasl cevap verece m b lm yorum. Tbb
tavs yen st yorum, ama ben byle utandrrsan, syled kler n duymam ben m n zor.
Aadak stenmeyen utan rnekler nde katlmclar "Ben utandrmak stemed n gerekten
dnmyorum" veya "Drste b ld kler n sanmyorum" g b yorumlar yapt. Ancak y ne de, Katlmclar
ayrca, "n yet" ten baklmakszn, deney mler n hl utanmakta ve ok ac ekt n ve "tac zc ler" le olan
l k ler n n bu deney mler tarafndan tehd t ed ld n bel rtt . Y ne, katlmcnn bel rled mot vasyonla her
b r tekl f et ketled m.
Utan kanserden kurtulmu olmak. yer ndek herkes "Artk yapamaz" d ye dnd. Evde herkes
"Bunu artk yapamaz" d ye dnd. Herkes bana b r ey yapamayacakmm g b davrand. (Rahatsz,
sempat )
e dndmden ber , kanser m yznden bana farkl davrandnz h ssed yorum. Bana yardm etmeye
ya da bana yardm etmeye alsanz b le, bana farkl muamele etmek ben yalnz h ssett r yor ve b r
yabanc g b grnyor. st yorum ve b lmel y m k ben ayn k y m ve nsanlar bana bu ek lde
davranacaklar.
Dkler m hakknda arkadalarmza syled mde, duygularm tamamen geers z klmlard. "En
azndan ham le kalab lece n b l yorsun" ya da "En azndan ok uzak olmadn" g b eyler syled ler.
(Rahatsz, sempat -bunu daha y hale get rmeye almak)
Dk olaym hakknda gerekten zgn ve yalnz h ssed yorum. Kadnlarn farkl ek llerde deney mled n
b l yorum, fakat ben m n byk b r anlama. Ne h ssett m d nlemen st yorum. Bunu daha y hale
get rmeye altnzda yardmc olmaz. Sadece ben lg lend ren nsanlarla konumaya ht yacm var.
Utan web dna kmak ok zor olab l r, nk ou tuzak g b , kend n z dolatrrsanz, mcadele ve
mcadele o kadar ok zorlanr. Kend m z zgrlet rmek n, naz ke ve ne yaptmza ve n n olduuna
da r muazzam m ktarda farkndalkla yava hareket etmel y z.
lk rne m zde, oumuz "Srtm ek" d yerek tepk gstereb l rd . K lonuz hakknda b.ktan bkmaktan
bktm. Bundan bktm. "Bu sadece b z h b r yere gtrmeyecek. B rok ynden, aslnda b z utandran k y
"Ben nc t yorsun" derces nden korumann ve "cann acdm" sylemek zorunda kalmamamzn b r yoludur.
Anlalmaz ama k mseye nasl h ssett m z sylen yor Daha cesaret ster ve genell kle szl olarak onlara
saldrmaktan daha gldr.
Ayn trde drst odaklanma duygular, kast olmayan utancn zmnde de geerl d r. Kastsz utan
genell kle nsanlar yardm etmeye alrken ya stenmeyen tavs yede bulunarak, rahatszlktan dolay
konumay deerlend ren ya da kapatan b r duruma geld nde olur. Kastsz utanmaya yol aan b r konu da
ksrlktr. Yaamlarmza dokunan b r konu olduu n, bu blmde kast olmayan utanla lg l rnek olarak
kullanacam. Ham le kalmak n mcadele edenler n, ounuzun grece nden daha y b r anlaya sah p
olursunuz.
nfert l te le mcadele etmeyen oumuzun b r arkada veya a le yes var. Ve oumuz b r ler n n b ze "Gebe
kalmaya alyoruz; Ben dourganlk sorunum var. "Ve sonra ne? Bu gereklet zamanlar. S n r ve rahatsz
oluyoruz ve "Olacak, greceks n z" veya "Kabul etmey dndnz m?" G b eyler sylyoruz.
Atlyelerde nfert l te hakknda konuurken, her zaman ok duygusaldr. Bu mcadelen n der nl ve

kaynaklar arayma g rmeye balamamn ele alnmas konusundak yeters zl me olan k sel h sler mle bu
kadar harekete ge nd m. Aadak rehbere rastladm ve ok gl bulduk. nfert l te le mcadele eden yakn
b r arkadama sormu ve ayn zamanda k sel ve meslek olarak ncelemek n sosyal h zmet uzmandr.
Duygularn nasl fade edeb lece n n ve neye ht yacn olduunu sormann nanlmaz gl b r rne
olab lece n dnd.
Konuan utan, bakalarna nasl h ssett m z sylemem ze ve neye ht yacmz olduunu sormamza z n
ver r. Bunlar esnekl k ve balant temel gereks n mlerd r. Bu klavuzu b r model olarak kullanmanz ner r m
(ksaltlm vers yon aada grleb l r-tam srm www. nfert l tyeducat on.org adres nden evr m olarak
alab l rs n z ) Belk sorununuz s zl k veya obez te veya bamlln y lemes d r. Hep m z bu rehberden b r
eyler reneb l r ve duygularmza ve ht yalarmza nasl ses vereb lece m z dnmek n kullanab l r z.
Blmler n her b r n okuduunuzda kend sorunlarnz ve bunun yararl b r kaynak olarak nasl
kullanlab lece n dnn. Konuma utanc ok k sel ve k sel b r deney md r. B r bakasnn szler n
kullanmak e yaramaz; Bununla b rl kte, rnek yoluyla renmey faydal buluyorum.
Yazar Jody Earle, on b r yllk nfert l te mcadeles nde sklkla byle b r bror ht yacn h ssett . Her ayda
b r olmak zere gebel k kayb ve sonunda k olunun erken doum ge rd . nfert l te le uraanlar n
akran danman olmaya devam ed yor. Rehber, Bayan Earle ve Ferre Enst ts E t m Materyaller Danma
Kom tes tarafndan hazrland.
Ksrlk: A le ve Fr end n b r klavuz s Ben st yorum n paylamak ben m

duygularm hakknda nfert l te le s ze nk ben st yorum sen t o ben m mcadeles n anlyoruz. nfert n
anlalmasnn zor olduunu b l yorum; Ther e olan defa ne zaman o grnyor hatta ben yok anlyorum. Bu
mcadele vardr provoke d youn ve allmadk duygular nde bana ve ben korku o ben m reaks yonlar n
thes e duygular yanl olab l r. Ben ba etme yetene m ve yetenek t umut o
anlamaya olacak gel t rmek olarak ben paylaan ben m duygularm le s ze. Ben st yorum sen t o anlama .
Ben yle tanmlayab l rs n z: takntl, karamsar, ares z, depresyona, kskan , ok c dd , ren, agres f,
kart ve alayc. Bu ver olmayan y takd re zell kler ; nfert l te anlaymn zor olduunu merak etm yorum.
Ben terc h etmek aklamak kend m bu : yol , akn kotu ve sabrsz, korkuyor , zole ve yalnz, sulu ve
mahcup, kzgn, zgn ve umutsuz ve ted rg n .
nfert l m ben akn h ssett r yor . Ben hep bereketl olduumu varsaydm. Ben SPEN ett k t gebel k kanarak
yllar ve md ben gebe olamaz ron k grnyor . Ksrlm ben kouturdu ve sabrsz h ssett r yor . Ben m
nfert l t rend m y
Yalnzca sonra ben etm t ed lm alyorum n hal ne ham le n baz zaman. Ben m hayat pla n an den
programn ger s nde kald. B r ebeveyn olmay bekled ve md WAI gerek r t tekrar .

Ben m ksrlk yapar ben h ssetmek korkuyor . Ksrlk olan tam b r b l nmeyenl ve ben m baz kes n cevaplar
st yorum nk korkmu. Bu ne kadar srecek ? Ben m ksrlk yapar ben h ssetmek zole ve yalnz .
Hatrlatmalar a t bebekler ar e
her yerde. Bu grnmez lanet n tek bakas ben olmal. Ben awa kalmak y herey bana zarar yapar, nk
d erler nden .
Ben m ksrlk yapar ben h ssetmek sulu ve mahcup . Ska ben unutmak tha t nfert l te tbb b r sorundur ve
b r olarak ele alnmaldr. Ksrlk yok s a zgven m ve ben baarsz h ssed yorum. Neden cezalandrldm
Ne d d d o bunu hak etmek? Bebee layk de l m y m ?
Ben m ksrlk yapar ben h ssetmek kzgn . Her ey yapar ben kzgn, ve ben kno w fkemden ok yanl
ynlend r lm olduunu. O betraye nk ben beden m kzgnm d Hep ares ne get n z olsa b le ben . W
nk e m kzgnm e ayn anda ksrlk n ayn eyler h ssed yorum g b olamaz .
Mal kaynaklar a lem n bykln bel rleyeb l r. S gortamz y
b rl yapmaz ve tbb faturalar demek n ok fedakrlk yapmak zorundaym. Daha fazla m zlemem,
yoksa m kaybedece m. I nk b r uzmana g demez t daha seyahat sres n , daha cevapsz alma ve daha
byk harcamalar anlamna gel r. Son olarak, ben de l m herkes kzgn. Herkes olma ben m yeters zl k lg l
grler vardr b r ebeveyn. Herkes n kolay zmler var. Herkes ok az ve sa b l yor g b grnyor y ok
fazla .
nfert l m ben zyor ve umutsuz h ssett r yor . Ben m kaybetm m g b Ksrlk h ssed yor y gelece ve k mse
ben m hzn b l r. Umutsuz h ssed yorum; ksrlk m ben almaktadr y
enerj . H bu kadar da kolay alamadm. Ben m ksrlk yer zgn olduumu s ok bask altnda evl l m .
Ben m ksrlk yapar ben h ssetmek ted rg n . Ben m hayat olduu zer nde beklemeye. Yapma karar s
Ben m derhal ve uzun vadel gelecek hakknda mkansz grnyor. Ben yaprak dken olamaz e alm, e t m,
kar yer hakknda , b r ev, b r hob pe nde, hayvan b r elde , tat l, gez ler ve houseguests. Daha fazla b r
mcadele le m y nfert l te, var az kontrol .
Bazen pan drdm h ssed yorum. Baa kmak n baz yararl yntemler ren yorum . Artk
del rmed me nanyorum ve hayatta kalacama nanyorum. Ben n' beden me l stelemey ren yorum ve
dd al, agres f de l, ht yalarm hakknda sylyorum. Ben real z n ed yorum g y tbb bakm ve y duygusal
bakm mutlaka nc bulunmayan bu e
ayn yer. Ben nfert l b r k , hayat n coku , nee ve zevk kazanmaktan daha fazla olmaya alyorum .
Bana yardm edeb l rs n. Ben m umurumda ve b l yorum b l yorum ben m nfert l te ou etk ler r
l k s . Ben m znt sen zyor; Ne actyor ben , sen de nc t yor. Ben bu znt araclyla b rb rler ne
yardmc olab lece m ze nanyoruz. B reysel k m zde bkz m olduka gsz, ancak b rl kte b z gl olab l r.
Belk bu pular W l bazlar l daha y ksrla anlamamza yardmc .
Ben ht yacm Eer n olmak b r d nley c . Talk ng hakknda ben m mcadeleye yardmc olur ben etmek
mak e kararlar. Bana uygun olduunu b ld rey m. Expos n O ben m n zor e ben m zel dnceler m eer
sen ed l r kotu ya sah p b r sre n sonuna a t ou r konuma. T olmu tm kt eyler n deme ltfen o
bakalarna veya ne kadar kolay bakasnn nfert l te zld .
Destekley c olmanz st yorum . Ben m kararlarmn rastgele yaplmadn anlayn ,
Onlara kar ac ekt rd m. Yo b le bu kararlar sayg duyduunuzu hatrlat u onlarla hemf k r onlar d kkatle
yaplr b l yorum nk, . Ben mle rahat olmana ht yacm var , o zaman daha rahat h ssedece m .
Ksrlk hakknda konumak bazen gar p gel yor. Eer m gh end e ed yorsunuz t sylemek yanl b r ey?
Payla o duygular le bana. Sor ben eer ben st yorum n konumak . Bazen steyeceks n z ve bazen
gtrmez, ama bu ben yo olduunu hatrlatr u bakm .
Hassas olman st yorum . Ben mysel yardm etmek nfert l te hakknda aka olsa f baa d erler bu konuda
aka yaparken, o kadar kom k grnmyor. M alay etmey n e Sen bunu nasl b lmek grnmyor. G b
aklamalar le m tr v al se etmey n y
d yerek mcadele S ze b z m ocuklardan b r n vermek memnun olurum. H b r konfor t var o Bu zaman

gelecek yl b r ebeveyn olacamg b bo gvence duymak. " Bana kar drst olmana ht yacm var . Ben
rla ma k n zamana ht yac olab lece n b ls n t
Baz kararlarm n. Ayrca ayarlama zamanna ht yacm vard. Yo eyler varsa u anlamyorum, bunu syley n
.
B lg lend r lmen n sana ht yacm var . S z n tavs ye ve ner ler tek t engelleyerek vardr o da aslnda dayal
de lse bana. Whe d erler n e tmek, bylece y b lg lend r lm Be n onlar m tlere dayanan szler.
Rahatlayn ve evlatlk ed n rsem zr d ler m m n y leece n k msen n sylemes ne z n verme . Sakn bana
bunun Tanr'nn ste olduunu syleme. Sorma t o ebeveyne ht yacm hakl .
Sabrl olmanz st yorum . nfert l te yoluyla almann b r sre olduunu unutmayn .
O zaman alr. H b r garant yok, paket frsatlar, h b r komple k tler n vardr o fazla doru cevab ve h b r
pak se mler . Ben ht yacm sen h olmak glend r lmes yoluyla artrlmas ben m zgven n . Ben m
anlamda o f
Deers zl k, sorumluluk almam engell yor . M zah duygusunu korumam n cesaretlend r n; Sev nler bulmak
n bana rehberl k et. Kutlama e
le bana ben m baarlar, hatta olanlar olarak kk olarak yapma bunu nden b r Med ca l alamadan
randevu. Hatrlat bana ksr b r k den daha fazlasna sah b m . Gcn paylaarak bana yardm et .
Sonunda nfert l te mcadeles n n tes ne geece m. Ben m ksrlk w l b l yorum l asla tamamen g tmek uzakta
nk o olacak de t rmek ben m hayatm. Ben olmaz olmak mmkn t o dn n k ben oldu nce ksrlk,
ama ben de olacaktr hayr artk b e bu mcadelen n tarafndan kontrol ed l yor. Arkamda mcadeley
brakacak ve bundan ben edecekt r gelm gel t r lm ben m becer ler n empat , sabr, d ren, balama ,
karar verme ve z-deerlend rmen n. Ben zaman EAS altnz m nnettar h ssed yorum e bana anlay
vererek bu ksrlk mcadele yoluyla yolculuum .
Bunun r skl geld n b l yorum. Ben b r sosyal h zmet uzmanym ve utan ver c b r aratrmacym ve
duygusal ht yalarm masaya koymak hala ben m n korkutucu gel yor. Savunmasz ve maruz kalm
h ssed yoruz. Ve bazen paylam e yaramaz. nsanlar bastrab l r ve kend utan ekranlarn atab l rler ve bu
ac ver c olur.
Utan konumay rend nde, utan ver c web n nce d ller nden b r ksmn almana z n ver r. Bu, utan
duymak n kullanlan d l ve nasl h ssett m z ve neye ht yacmz olduunu aklamaya alrken utanmay
savunmak n kullanlan d l. u g b eyler duyduumda ok temk nl davranyorum:
Sen ok hassastn
ok krlgan olduunuzu b lm yordum.
Bunun sen n n byle neml olduunu b lm yordum.
ok savunmuyorsun.
Sanrm etrafmdak eyler zlemek zorunda kalacam.
Heps kafanzdadr. Ve son olarak, ama tab k en az de l, drstlk de dah l olmak zere acmasz b r
eyden holanmyorum. Drstlk en y pol t kadr, ancak utan, fke, korku ya da acyla mot ve ed len
drstlk "drstlk" de ld r. Utan, fke, korku ya da drstlk g b g zlenm nc nme.
B r ey doru ya da olgusal olduu n tahr p ed c b r ek lde kullanlamayaca anlamna gelmez. Utan web
genell kle drstlkle barlr. Shamer'a kolaylkla ger dn yapyor - "Eh, sadece gere sylyorum.
Bunlar sadece gerekler. "

Drstlk g b grnen utan da dah l olmak zere, utancn ldrtc ynler hakknda konutuumda, "del
yapma", Phyll s'le yaadm deney mden duygusal st smarn c dd yet b mler ne kadar devam ett rmey
anlamak neml d r.
A le ddet alannda b z bazen haval b r ter m kullanyoruz . Bu, klas k Ingr d Bergman f lm Gasl ght'a b r
referanstr . Bergman'n karakter nde bu blmde bahsed len "utan tuzaklar" tekn kler nden bazlar yavaa
del rmeye balamtr. Bu noktay ben msed m nk utan ndek akclmz, utancn gerek ve tehl kel b r
st smar ekl olab lece anlayn er yor.
Y ne utan ver c esnekl k serg leyen yksek rtbel katlmclar, cesaret ve merhamet uygulamak n balant
a yeler ne byk oranda balyd. Duygularn ve ht yalarn fade edeb lme yetenekler bunu mmkn
kld.
Bu blmler n her b r nde okuduunuz g b utan ve utan ver c esnekl k anlay gel t rmeye baladnz.
Bazlarnz egzers zler kend meseleler n zle b rl kte yapyor ve d erler okuyor ve heps n ne ek yor. Her
k durumda da, yalnzca okuma ve dnme yoluyla utan duymay ren yorsunuz.
Sorun kefetme s
ncek blmlerde de gster ld g b utan son derece b reysellet r lm b r deney md r. Her b r m z kend
tet kley c ler m z ve arkasndak mesajlarmz ncelemel ve kend esnekl k yollarmz gel t rmel y z. Ancak
k tap boyunca grdmz g b , deney mler m z boyunca alan baz evrensel kalplar da vardr. rne n,
kadnlarn utan ver c deney mler , grn ve beden maj, annel k, a le, ebeveynl k, para ve , z h nsel ve
f z ksel salk, c ns yet, yalanma, d n, kalplam ve et ketlenm olma, konuma ve hayatta kalma travmas
olmak zere on k utan kategor s ne g rmekted r . Utan kategor ler n n yan sra kltr paylayoruz.
Bugnk kltrmzde, kopuklanma korkusu ok gerek h ssed yor. oumuz srekl toprakl h ssetmek ve
bal kalmak n almak zorundayz. B z utan ver c d ren gel t rmeye baladka,
Bundan sonrak blmde, utan kltrnn hayatmza, zell kle mkemmel yet l k, kalplatrma,
grnmezl k ve bamllk konularnda nasl etk led n kefedece z. Kltrmzn mkemmel olmaya ve
sev lmeye verd nem ne ramen, cesaret, merhamet ve balantnn prat e dklmes gereken or j nall ve
gc nasl gel t reb lece m z ve koruyab lece m z de grece z.
SEVE N
Fea r Kltrnde Cesaret Uygulanmas
T korku ve utan arasnda var olana kyasla daha gl b r l k olmayab l r . Bu k duygu genell kle
mkemmel b r duygusal frtna yaratmak n b rl kte alr-utan korku ve korku yol aar utan ver c . B rl kte
yles ne fkel alrlar k , b r n n durduu ve d er n n nerede baladn sylemek genell kle zor.
Utan, ya da kopuk olma korkumuz b rok eyden korkmamza neden oluyor. Kadnlar en ok etk led n
grdm sorunlar kusurlu, sradan ve utanga ve savunmasz olma korkularm. Tak p eden blmlerde bu
mcadeleler ve utan ver c unsurlarn korku karsnda cesaret ve merhamet uygulamamza nasl yardmc
olab lece n nceleyece z.
MKEMMELLK, OPERASYONUN SESNDR.
Anne Lamott, B rd B rd (1994 )
Utan ve mkemmell k m
Sanrm f lm Flashdance' en az y rm kez grdm . 1980'lerde Jenn fer Beals' n karakter Alex g b olmak
sted m. Gndzler zor naat s ve geceler yetenekl , hrsl dansyd. Elbette, f lm n en sevd m paras,
Alex' n ho ty-to ty bale okulu n semeler yapt dans sahnes .

Ne kadar kazmu gmlek ve ka bacak stcs aldm sylemekten utanyorum. Tab k yalnz de ld m.
G zl Flashdance fantez mden g zeml b r ey kmad; arkadalarm akam yeme nde bulumak ve alt
k n n de salarna, er t takmlarna ve kravat takma takmlarna z n verd kler n anlamak g b .
Hep m z Flashdance'ta Alex olmak sted k . Kusursuz yrtk kyafetler seks grnyordu; Kaynak heyecan
ver c grnyordu; Bale ser n grnyordu ve break dans kolay grnyordu. Ancak ne yazk k
mkemmell k sadece b r llzyondur. Jenn fer Beals' n gzel yz, bale sahneler n profesyonel b r dans,
srayc atlama n b r amp yon j mnast k ve break dans n erkek b r sokak sanats olan f lm
ynetmen n n o semelere hazrlamak n drt farkl k kullandn hayal krklna uratt. Btn o kt
permalar ve bacaklar n bu kadar para. . . ne n? Denemek ve varolmayan b r dzeyde mkemmell k elde
etmek.
oumuz kend m z n bel rled m z beklent ler ncelemek n durduysak, Flashdance'dak sahneyle olduu
g b mkemmell k konsept m z n o kadar gerek olmadn kefedeb l r z k , b r nsanda var olamaz. Bunun
yer ne, mkemmel olarak alglanan paralarn veya sn ppet'ler n b rle m . Yaptmz eylerde yalnzca y
olmak stem yoruz, mkemmel olmak st yoruz - hayatmz ek llend rmek n grdmz en y kl pler
b rl kte dzenlemek st yoruz.
Pek , "mkemmell k n dzenleme" f kr nereden gel yor? Cevap tam nmzde - bu utan ver c web. Utan
web a les ndek , ortak, arkada, ben, meslektalarmz, grup yeler m zdek vb. Tm nsanlara bakarsak
oumuz bu nsanlarn b zden beklent ler n tesp t edeb l r. Grnm, annel k, ebeveynl k, ve a le g b baz
utan kategor ler n n etrafnda bu zell kle dorudur.
Bu konulardak beklent ler n ok etk l olduu balca neden , hayatmza ne kadar abuk dayatldklarna
baldr. Doduumuz gnlerde, sev ml ve ek c olacamz, bydmz, evlenece m z, baarl
olacamz, anneler hal ne gelece m, doal ebeveynl k becer ler ne sah p olacamz ve akl banda ve dengel
a leler n sevecen yeler olacamz n ac l beklent ler var. Konuyu karmaklatran, mkemmell k n tam
anlamyla dzenlenm grntlerle b z muzdar p kusursuz hale get ren medyaya sah b z. Yen doan
ocuklarmza bakar ve hayatlar boyunca hzl lerleyerek, potans yeller n dnerek ve hayal eder z. Anne-
babalar olarak, "Ben henz h b r ey berbat etmed m-heps ne sah p olab l rler" d ye dnyoruz.
Baz a lelerde bu beklent ler yksek ve net konuulmaktadr. D er a lelerde daha g zl d rler. Ancak, evde nasl
fade ed ld ne baklmakszn, kzlar ve kadnlar, telev zyonda grdkler m z, okuduumuz k taplar, oynamak
n ver ld m z oyuncaklar, duyduumuz konumalar ve ne olduumuzla bu mesajlar gnlk olarak
glend r l yor. retmenler ve akran grubu tarafndan ret l r. Bu beklent ler n gl etk s , aratrmadan
kan en byk "mkemmel yet l k" mcadeleler nden olan beden maj, bakclk ve annel k konularnda
kolayca grleb l r. Beden mges balayarak bu konulara gz atalm.
Vcut Imag e
lk utan kategor ler n tesp t ett mde, grnt tek bana kald ve vcut mges de dah l olmak zere, nasl
grnece m ze da r tm paralar yakalamak stend . Ancak ver ler toplamaya devam ederken, vcut mges n n
spes f k konusunun utan kategor ler l stes nde yer almay baaramadn fark ett m.
Grnm, vcut majndan g y m, spor ve st lle lg l her ey kapsayan gen b r kategor olmakla b rl kte,
vcut grnm grnn utancnn arkasndak t c gtr. Aslnda, beden mges , "evrensel b r tet kley c "
olma konusuna en yakn olan b r konudur ve katlmclarn yzde doksan yzde 'ndan fazlas vcutlarndan
utan duymaktadr. Vcut utanc ok gl ve ounlukla ps eler m ze kk salm olmas neden le c nsell k,
annel k, ebeveynl k, salk, yalanma ve b r kadnn gvenle konuma yetene dah l olmak zere d er
kategor ler n ounda neden ve nasl utan duyduumuzu gerekten etk l yor.
Vcut majmz vcutlarmz hakknda nasl dndmz ve h ssett m z majdr. Bu b z m f z ksel

bedenler m zdek z h nsel tablo. Ne yazk k res mler m z, dnceler m z ve duygularmz gerek
grnmmzle pek lg s olmayab l r. Vcudumuzun ne olduuna da r majmz, ounlukla olmas gerekenler
majmza uyuyor.
Normalde vcut majn, neye benzed m z n genel b r yansmas olarak konuurken, zell kler n (bu
grnty yaratmak n b r araya gelen vcut paralar) grmezden gelemey z. Ne, ne ve nasl olmamz

gerekt konusunda katmanl, el k l ve rekabet eden b r aa sktmzda kadnlarn en ok utan

duyduklarn anlamak n alrsak, her b r n sosyal-topluluk beklent ler olduunu gz ard edemey z Tek,
kck b r blmmz - kel men n tam anlamyla bamzdan parmaklarmza.
Ba, sa, boyun, yz, kulaklar, der , burun, gzler, dudaklar, ene, d ler, omuzlar, srtlar, gsler, bel, kalalar,
m deler, Ayak, ayak, ayak parmaklar, vcut kllar, vcut svlar, s v lce, yara zler , ller, ger lm aretler ve
benlerden oluan gruptan se len b r gruptur.
Tekrar ed yorum, bahse g rer m bu alanlarn her b r ne bakarsanz, her b r n zel vcut blm mgeler ne
sah p olursunuz - neye benzemek sted kler n ve kanlmas gereken stenmeyen k ml kler z h nsel b r
l steden bahsetm yorsunuz.
ok kend bedenler m z b z t ks nt ve deers zl k duygularyla doldurduunda utan temelde b z m k m

olduumuzu ve dnyaya nasl yaklatmz de t reb l r. Onun lekel ve er d ler n n nsanlarn katklarnn
deer n sorgulamasna neden olacandan korkarak, halka sess z kalan kadn dnn. Veya bana
" manlktan nefret ett eylerden b r " olduunu syleyen kadnlar, nsanlara gzel davranmann srekl
basksdr. "marl sen z, k lonuzla lg l zal m b r szler yapab l rler" d ye aklad.
Aratrma katlmclar ayrca, vcuttak utanlarn onlar c nsel l k den zevk almadklarn veya gerekten
stemed kler n ancak uygunluun f z ksel olarak geerl klnmas n ares z olduklarn syleyerek sk sk
konutular.
Ayrca bedenler n n kend ler ne hanet etmekten utan duyduu b rok kadn vard. Bunlar bedensel hastalk,
z h nsel hastalk ve nfert l te hakknda konuan kadnlard. Sklkla "beden mges n " ok dar b r ek lde
kavramaktayz - bu, nce ve caz p olmak stemekten fazlasn lg lend r yor. Beklent ler m z karlamadmz
n bedenler m zden sulanmaya ve nefret etmeye balaynca, kend m z paralara ayrmaya ve
btnl m zden uzaklamaya balyoruz - otant k benl kler m z.
Ham le vcut hakknda konumadan utan ve beden maj hakknda konuamayz. Bence ham le beden n
aamalar vardr; her b r kend tarznda utan duyar. lk nce ham le kalmak steyen kadn var. H kyeden
sonra, gebe kalmadan nce ve stten ek llenme basks hakknda b r h kaye duydum. K taptak ncek tekl ften
grdmz g b , b r kadn ham lel k n "ok yal" olduundan korktuu n doktor tarafndan
utandrlmamas n kend salklarn ve doum nces bakmn eller ne ald.
Sonra ham le vcut var. Son b rka yldr herhang b r vcut majndan daha fazla yararlanld m? Ben yanl
anlama Hep m, ham le beden n har kalarn kefetmek ve ham le gbe n utan ve utan duygusunu g dermek
n. Ancak bunu, kadnlar n canl kalamayacak kadar hava le ykanm, b lg sayar tarafndan ret len, utan
ver c b r mge le de t rel m. On be k lo alan f lm n yldzlar "Look! Ben de nsanm! "Portreler,
oumuzun ham lel k dnem nde yaad gerekler tems l etm yor.
Sonunda gebe annes cesed var. Kadnlar postbaby vcut maj mcadeleler hakknda bana seslend nde, utan
deney mler nden fazlasn duydum. Keder, kayp, fke ve korku duydum. K lo alma, hemoro t ve esneme
aretler ne ek olarak, kadnlar gebel k ve doumdan sonra sk sk yaadmz gerek ve kalc de melerle
mcadele etmekted r. Y ne medya, gebel k sonras beden mgeler n n etrafnda yaplan beklent ayarnda ok
gl b r kuvvett r. B r hafta nde, dk katl kotlarmza, m dr ff bar ng t rtler m ze ger dnmes , be yz
dolarlk bebek bez antas g ymes ve ocuklarmz en scak aksesuar g b sevd rmes beklen yor.
Ebeveynl k, ayn zamanda vcut majndan etk lenen b r utan kategor s d r. Kukusuz savunmasz, kusurlu b r
ebeveyn olarak, "her ey n ebeveynler sula- zell kle de anneler" etes n sulayacak b r de l m. Bunu
syley nce, aratrmamda ne bulduumu s ze anlatacam. Utan utan yaratr. Ebeveynler n ocuklarnn
beden maj gel m zer nde byk etk s vardr ve kzlar, anne ve babalar, bata anneler olmak zere
arlklaryla lg l olarak utan duyuyorlar.
Ebeveynl k ve beden majna gel nce, a leler n b r srekl l k nde dtn buluyorum. Srekl l n b r
tarafnda, ocuklarnn hayatlarnda en etk l rol modeller olduunun farknda olan vel ler var. Poz t f beden
mges davranlarn (kend kabul, bakalarnn kabul, elde ed lemez veya deal zer nde durulmaz vurgu,
k lo yer ne sala odaklanma, medya mesajlarn bozma vb.) Modellemek n gayretle alrlar.

Srekl l n br tarafnda, ocuklarn eler nden daha ok seven ebeveynler vardr, ancak kzlarna ar k lolu
veya rk n olma acsn (ve oullar zayf olma ars) her ey yapacaklar ek lde savunmaya kararldrlar
ocuklarn deal n baarsna doru yneltmek n -k onlar kmsemek ve onlar utandrmak da dah l
olmak zere. Bu ebeveynler n ou kend vcut mgeler yle urayor ve shame yaparak utanlarn l yor.
Sonunda, ortada, negat f vcut grnts sorunlarna kar koyacak h b r ey yapmayan, ayn zamanda
ocuklarn utandrmayan m llet var. Ne yazk k , toplumsal basklardan ve medyadan dolay, bu ocuklarn
ounun vcut mges etrafnda gl utan duyarll gel t rd grlmemekted r. Bu konuda tarafszlk n
herhang b r yer grnmyor - ya s z de ocuklarnzn olumlu b r benl k kavram gel t rmeler ne yardmc
olmak n akt f olarak alyor ya da varsaylan olarak medyaya ve toplum tarafndan ynlend r len
beklent lere dn verm yorsunuz.
Grdnz g b , bedenler m z hakknda ne dndmz, nefret ett m z , nefret ett m z ve ne

dndmz ok daha ler gtrr ve yalnzca grnmzden ok daha fazla etk ler. Vcut utancnn uzun
mesafes , yaadmz ve sevd m z etk leyeb l r. Bakclk ve annel k n de ayn ey syleneb l r.
Bakm yaparken g
Bakclkla lg l ac ver c b r h kayeden sonra ac ver c b r h kayen n, zell kle de hasta b r partner n ya da
yalanan b r a le yes ne bakma mcadeles yle lg l h kayeler n duyulmasna armadm. En zor deney mler,
hasta ya da yalanan ebeveynler n bakm zer ne odaklanmtr.
Z h nsel salk alannda bakcl, nsanlarn karlat en stresl yaam olaylarndan b r olarak gryoruz.
Kadnlar kayg, korku, stres ve bakc olmann utanc hakknda konutuunda h kayeler ndek
mkemmel yet l k bl sler n duyab ld m. Konuulan szcklerden bamsz olarak, onlarn gnlk
zorunluluklarnn gerekler le stresl , tatm n ed c ve tatm n ed c bakm veren deallet r lm grntler
karlatrldnda onlar duyab ld m.
Ben stress z, saygl ve dllend r c bakm vermen n herhang b r grnt, sadece tam olarak bu srece
katlmas henz olanlar n kullanlab l r b r lks korkuyorum. oumuz, yal b r ebeveyn ya da e n bakm
ht mal n dndnde end el , zgn ve korkulu oluruz. B ze-o kadar korkun olmaz n yer nde b ze
yanndak oturur kadn veya annes b z m y arkada n olduu g b farkl olacan bazen kend m z kna
olanlar rahatsz duygular bastrmak amacyla zor b r durumdur "Mkemmell k olanaklarna yerleerek gere
kamaya alyoruz: Bu doru zlecekt r. B rl kte daha fazla vak t ge rmek b z m n byk b r ans
olacaktr.
bulduumuz Yan kend m z aslnda bakcya, b z h lk kez hazrlanan de ld r I love you ve bunu d kkat
ekmek n b r ayrcalk Senden nefret ed yorum ve lmek n hazrmdnmemes b z m duygular stres,
anks yete, korku ve keder nde utan ve kend nden nefret set olarak bytlm hayatm ger
gerekt nden.. b z canavar m? Nasl byle h ssedeb l r z?
B zler canavar de l z ve byle h ssed yoruz nk genelde nsanlarn kr ze maruz kaldklar nsanlara sunulan
destek ve kaynaklardan ok az b r eyle byk b r hayat olayn ynetmeye alyoruz.
Grmeler srasnda bakc rollerde olan kadnlar nanlmaz derecede zorland. Genell kle doal bakm
becer ler n n eks kl neden yle hayal krklna urad ve bazen t ks nt duyuyordu. Bu hayal krkl
hakknda der nlemes ne aratrma yaparken, ou bakm deney mler n ebeveynl kle karlatrd. Kend ler n ,
yet t rme becer ler olan y , naz k nsanlar olarak grdler.
B r ek lde baarsz oldular.
nsanlar ounlukla bakclkla ebeveynl k karlatrmay hata yapar. Bunun karsnda bu mantkl olab l r.
Ancak, farkllklar gerekten ncelersek, onlarn ne kadar farkl olduklarn ve ayn olduuna nanmann utan
n b z nasl ayarladn greb l r z.
ncel kle ve en neml s , ocuklarmzla yaptmz g b a lem z ya da partner m zle de ayn l k ye sah p
de l z. ocuklarmz banyo yaptklarnda alamayacak kadar dudak srmak zorunda de l z. Ama
bykannem srdm lk ey buydu. Ve ben b r nc l bakc b le de ld m. Annem ayn anda onun ve kz
karde n n yannda olmakla ykmldr.
ocuklarla lg lenmem z gereken enerj , sz vaad ed yor. Baka b r yet k n n bakm, zell kle korku ve
kederle kapldr - zell kle bu nsan hayatnn sonuna gelm se ya da b l nmeyen b r gelecekle kar karya
kalrsa. Korku ve znt b ze yakt vermez - genell kle b z bozar.
k nc s , zell kle ebeveynler ve ocuklar desteklemek n s stemler yerlet ren b r toplumda yayoruz.
Kolay olan okullar ve ocuk bakm tes sler . Ama bundan fazlas. Tablolar, evler, arabalar, restoranlar - heps
anne ve baba olarak tanmlanan a leler n ret lm t r. Ebeveynl k k taplar ve derg ler b nlerce var. Oyun
gruplar ve organ ze akt v teler var. Ebeveyn olarak, b ze uyma ve balant kurma frsatlar ok ver ld .
Baka b r yet k n-ebeveyn n bakm ver ld nde veya baka trl b r ey uymuyorsa. ler m z yolda nk
randevular ve tbb ac l durumlar n srekl olarak ten ayrlmamz gerek yor. Ortaklarmz artk ev m zde
merd ven basamyor ya da ebeveyn m z kes nl kle b z mle tanmay redded yor (eer bu b r ht mal olsa b le).
Ve en kts, kes nl kle kopuk olduumuzu h ssed yoruz. Bakmn yapmak zorunda olduumuz enerj y
korumak n kend m z hayatmzdan kurtarrz ve zamanmza ve d kkat m ze ht yac olan k ye taknrz.
Ebeveynl k ve bakclkla ortaklaa olan b r ey var ve olumlu b r ey de l: Bu k konu le lg l olarak herkes

b r elet rmen. 50'ler n sonlarnda b r kadn olan Chelsea, bakm verenler n n ncelenmes konusunda gl b r
ek lde konutu:
Babam k yl nce ld. An ve beklenmed k b r eyd . A lem yrek krld, zell kle de annem. Sonsuza dek
g b h ssett n hasta olmu ve ona bakan k o olmutur. md annemle lg len yoruz. Veya sylemel y m
k anneme bakarm. Aabey m neml hayatyla ok meguldr. Ablamn rol gzlemlemek ve her hareket m
elet rmekt r. Yaklak alt ay nce, kocam ve ben, artk ne yapamayacamz, ne f z ksel, ne de duygusal
olarak fark ett m z fark ett k. Annem ev m ze yakn b r yardmc as stanlk tes s ne koymaya karar verd k.
Karde m ve kzkarde m dehete dt. Karde m aslnda, "Sulu g b onu cezaev ne koyacana
nanamyorum" ded Aabey m, "Kes nl kle," ded bu asl tonda. Tab k k s de, Youn telal yaamlarndan
dolay, yaptklarndan fazlasn yapamazlard. Onlara baka ansmn olmadn syled m, bunun acmasz
olduunu ve bunun bedel n demeyece n syled ler. Hl ev nde yayor. Hala le tat l mde veya ten
sonra her gn oraya g d yorum. Karde m ve kz karde m, annem daha da ktye g d yor ve tek bana
yaamas tehl kel olmasna ramen, her ey n mkemmel olduunu dnmey se yor. Ve ben, ben m evl l k
kayalarn stnde, patronum her zaman s n rlen yor ve k sel krlma noktam var. Karde m ve kz karde m,
annem daha da ktye g d yor ve tek bana yaamas tehl kel olmasna ramen, her ey n mkemmel
olduunu dnmey se yor. Ve ben, ben m evl l k kayalarn stnde, patronum her zaman s n rlen yor ve
k sel krlma noktam var. Karde m ve kz karde m, annem daha da ktye g d yor ve tek bana yaamas
tehl kel olmasna ramen, her ey n mkemmel olduunu dnmey se yor. Ve ben, ben m evl l k kayalarn
stnde, patronum her zaman s n rlen yor ve k sel krlma noktam var.
Chelsea'n n h kayes , bakcln pek ok karmakln yakalar. Annel k ve mkemmel yet l n etrafnda
paylalan baz tet kley c lere baktktan sonra, geree yardmc olab lecek esnekl k stratej ler n nceleyece z -
bu karmak sorunu daha da zorlatran beklent ler kontrol edece z.
Motherhoo d
Annel k ve ebeveynl k kes nl kle l k l yken, k ayr utan alan olarak ortaya kmlardr. Ana utan, anneler
olarak k ml m z veya annem z olmayan kadnlar olarak k ml m zd r. Ebeveynl k utan, ocuklarmz nasl
bytr ve etk le me g rd m z zer ne odaklanr.
Ana utan kadnlar n ez c b r konudur. B r anne rolndek her katlmc annec utan konusu olarak bel rtt .
Ve annel k, kadn olmakla yakndan l k l b r k ml k olduundan, annel k n utan konusu olacak b r anne
olmak zorunda olmadnz akt. Ksrln anlalmasna l k n gl rehberde rend m z g b nfert l te
le mcadele eden kadnlar, hayatlarndak anne utan hakknda tutkuyla sz ett ler. ocuk sah b olmay
ertelemek veya ocuk sah b olmamak n sem kadnlar da yle.
Topluluk kadnl ve annel ayrlmaz b r ek lde bal olarak grr; Bu nedenle kadn olarak deer m z,
potans yel anneler olarak roller m zle l k l olduumuz yere gre deerlend r l r. Baz toplumlarda, annel k
beklent s , ok gen olanlarn, yalarnn ne olduu ve c ns yet bebekler n n ne olmas gerekt g b normlar da
dah l olmak zere b rok katmana sah pt r (anneler bunu kontrol ett g b ). B r zamanlar kadnlar
topluluklarnn bel rled kler "ya" vurduklarnda, annel k beklent ler ne kar kend ler n savunma ht yacn

h ssetmeye balarlar. Kadnlara srekl neden sorduklarnda evl de ller veya evlend yse neden ocuk sah b
olamadklar sorulmaktadr. Evl ve b r ocuu olan kadnlar b le k nc b r ocuu olmayan neden sklkla
sorulmaktadr. Drt ya da be ocua sah p kadnlarn neden bu kadar ok k l n aklamalar beklen yor.
Ana utan, kzlar ve kadnlar n b r hakkan ye g b grnyor. Annel n kadnl tanmlad toplumsal
beklent n n zer ne, y annen n neye benzed ne da r baz kat beklent ler vardr. Annel kle l k l baz ok
stenen n tel kler vardr ve evrensel olarak stenmeyen baz zell kler vardr. lg nt r k , "ok almak" olarak
alglanmak, yalnzca annel k n de l, ayn zamanda bu kategor dek tm alanlarda stenmeyen b r zell k
olarak tanmland. Mkemmell k st yoruz, ancak bunun n alyoruz g b grnmek stem yoruz - b r
ek lde somutlamasn st yoruz.
Puf! Orada Ben s

"Dank grnmek n zamannz ya da yetene n z yok." Meg Ryan'n res m yn sa str pt zc s ne her
get rd mde bunu duysam da y ne de ona nanmyorum. Tek sted m Meg Ryan salar. Son kez sordum,
"Sadece yataktan ek lm g b grnmek st yorum. Ne kadar zor olab l r k ? "O," k saat ve on k "doal"
grn elde etmek n tekrarlar, "ded .
Doal gzell kler, doal anneler, doal olarak y anne olmak st yoruz ve doal olarak muhteem a lelere a t
olmak st yoruz. "Doal grnm" szn veren rnler satarak ne kadar para kazandnz dnn. e
gel nce, "O kadar kolay gzkyor" ya da "Doaldr" fades n ok sev yoruz.
Aratrma katlmclar lg n b r mkemmel yet paradoksu yaad: Kusurculuk utan ver c ve kusursuzluk n
ok almak utan get r yor. nller n uruna annda haz ver c ve hretl olan bu ada, yeter nce kt b r
ey steyeb lece m z f kr ne nasl dtmz anlamak kolaydr ve. . . Puf! te burada. Kamz "Bu ok
fazla alma olmamal" ya da "Sadece doal olarak bana de l; Ben m olan olmamal "ded .
Evet, doal olarak yetenekl nsanlar var. Fakat oumuz n, nller ve sper starlar da dah l olmak zere
baar, sk alma ve ballk le lg l d r. Byk ekl ve salkl bedenler olan nsanlarn% 99'u buna
alyor. . . ok.
Ebeveynl k becer ler ne sah p olduum, sayg duyduum b rka nsan tanyorum - onlarda alyorlar.
Ebeveynl k e t m , prat k ve neml b r zaman yatrm gerekt ren becer tabanl b r olarak konuuyorlar.
Okurlar, ders alrlar, prat k yapar, tekn kler ve stratej ler n deerlend r rler.
Ayn ey a le ve annel k n de geerl d r. G r ve k arasnda dorudan b r l k vardr. Bu kategor dek

alanlar d er becer temell abalardr: Makul hedefler n z varsa, zamannz ve kaynaklarnz ne kadar ok
harcarsanz o kadar ok ey uygularsanz, bu hedeflere ulama ht mal n z de o kadar yksek olur.
B rka yl nce, b r doktora renc s bana "Ben b r k tap yazmak ster m. B rka yldr materyal topluyorum.
Sadece yapab lece m sanmyorum. "
Onu durduran ey n ne olduunu sordum da, aramzdak yere bakt ve "Ben m n kolay de l" ded . Yazma
ok stresl . Ben sen n g b de l m-sadece benden dklmez. Art ben ok kaln tenl de l m ve yazarlar elet r
gldrmek gerek r "d yorlar.
Bunu akladnda b raz utan h ssett n h ssed yordum, b r blm onun n gerek b r empat h ssett . D er
blm b raz s n rlend . Dnerek orada duruyordum, "Yazmak benden dklmez. B r kerede b r kel me
cmbam alyorum. Bazen o kadar da kt de l, d er gn de acmasz. Ve elet r . . . Elet r le mcadele
ett n b ld m her yazar "Sen duymakla daha y olmaya alyorsun, ama ac ver c d r - zell kle k sel
olduu zaman.
Baarnn zahmets zce olacana nandmz zaman, kend m z ayn zamanda utan n hazrlarz ve konularda
mkemmel yet l k etrafnda alan nsanlarn gayretler n azaltrz; Kend utan amzn ve d er kadn utan
alarnn b r paras hal ne gel r z.
B r n n abalarn ka kez reddett k, nk "a le" ya da "annel k" o kadar da zor olmamalyd? Evl l k,
ebeveynl k, salk, kar yer, annel k - bunlarn her b r muazzam m ktarda gerekt r r. Ve bu be alann
talepler n dengelemeye almak hayatmzn bel rley c zorluudur.
Geree ht yacmz var - beklent ler m z kontrol et. Oturmamz ve byk Amer kan romann b r hafta nde
kanal ze etmem z n neden , y yazarlar olmayacamz anlamna gelm yor. Ve her "doal olarak yetenekl "
k n n arkasnda normalde muazzam m ktarda alma, zver ve taahht olduunu unutmamalyz.
B z m Canl savunmak s
Mkemmell k basklaryla lg l kadnlarla konutum, bakmamak, sevmek ve mkemmel almamak sadece
sorunun b r parasyd. E t nemde olan ey, mkemmel grnmek veya kusurlarmz g zlemek n ne
yapmak sted m zden kaynaklanan utantr. Mkemmell k beklent ve / veya hedef olduunda, majmz
korumak ve korumak n ok alyoruz. te baz kadn h kayeler .
Utan y rm yldr evlenmekte ve asla kocanzn nnde plak yrmyor -b r kerel ne b le olsa-.
nsanlara her zaman yalan sylyorum. Onlara, babamn New Jersey'de yaadn syled m. Alt yl
cezaev nde kald. Ben hap ste olduum n babamnk nden ok yalandan utanyorum. A len n farkl
olmas, ebeveynler n boanm olmas g b eylerden b r d r. Baban b r suluysa farkldr.
Kocam geen sene b r ey oldu. En yakn arkadama b le sylemed m. Herkes kocamz sever ve har ka
b r ft olduumuzu dnr. Ona sadece k m zden daha az dndn sylersem, b l yorum.
Okula ger dnp l sansm b t rmek st yorum. Ama ocuklarmla ve yar zamanl mle sted m g b
yapab lmek hayal edem yorum. Korkarm k b r B veya C alacam Yzde yz yapamazsam bunu
yapmak stem yorum, bu yzden g tm yorum.
Sadece a leme ok seyahat eden nsanlara syle. Geen yl annem ve babam hafta sonlar gelmed n
yurtta kalan lk renc yd m. Onlar davet etmed m. Onlar rk ve nefret ed c ve btn dnyann onlar
yakalamak n darda olduunu dnyorlar. Babam herkes n ona borlu olduunu dnyor.
Bydmde, k msen n ev me gelmes nden utanmtm. Sank farkl b r gezegenden gel yorlarm g b .
A leme syled m her ey szer m. Ec nsel olduumu b lm yorlar ve e m olduunu b lm yorlar.

Ec nsel lezb yen cemaat nde "dar kmak" n ok fazla bask var. Bunun neml olduunu b l yorum,
ancak annen z n hayatndan kmas n hazrlkl olmalsnz. Bu gerekle yzlemek n b rok nsan
yok.
yer ndek nsanlar her zaman "Dokunduu her ey altn olur" der. Bazen dorudur, ancak son zamanlarda
projeks yonlarm yola kt. Paray kaybeden b r anlamay lk kez paketled m, of s mdek herkes ldrd.
Aslnda ben m hatamdnda kt b r telefon grmes yaptm; benden baka herkes sulad. k nc kez oldu,
arkadalarm ayn ey yapt. te o zaman, blm n poster ocuk olacamn farkna vardm - kt b r telefon
grmes yaptm dnces ne dayanamyorlard. Bu te kaybedece m zden fazlasn yapmamz lazm. Her
anlamada k mse para kazandrmaz, ancak beklemem gerek r. Patronum bana, "nsanlara ler n n nasl
yapldn s ze gstermen z r ca eder z - s z ubuu ayarlamanza ht yacmz var" md ten korkarm.
Rakamlarm hakknda yalan sylemeye baladm ve kayplarm bakalar zer ne sulamaya baladm.
Ayrca mkemmell k araymz tehd t eden nsanlara utan, korku ve yarglama daha stekl d r. nsanlar b z
meydan okuduunda ya da elet rd nde tehd t altnda h ssedeb l r z ya da sadece b r s b z m yapacamzdan
farkl seenekler rett n tehd t altnda h ssedeb l r z.
Bu, ebeveynl k evres nde oka ortaya kmt, bu da zell kle karmak b r konudur; nk mkemmell k
dzey m z hem ebeveyn olarak nasl alglandmz zer ne, hem de ocuklarmzn nasl alglandna
dayanyoruz. K tap boyunca rnek olarak (ve kes nl kle bunlardan b rka tanes ) gsterd m z g b , yaratmaya
altmz "ebeveynl k mges ne" zarar veren davranlarla urarken ocuklarmza kar utan, korku ve
yarglama konusunda son derece kararlyz.
Kocam ve ben a lem ze ocuk sah b olmama karar verd m z syled kler nde, ayr dtler. "Sana ne
oldu!" Ve "Bunu nasl yapardn?" Sorusunu sormaya devam ed yorlard. Annem aslnda, "A len n yz
kzgnl - herkes b r eyler n yanl olduunu dnecek" ded . Bunun zor olacan b l yordum, Ama
hayal ett mden ok daha ktyd.

Ortamn babas, dzenl lezb yenl k yayormu g b ona lezb yen olmaktan baryordu. Ona "butch"
d yordu ve ona "saygdeer" a leler nden utan duyduunu sylyordu. yleyse, nmde, "Her eyden
nce, renkl b r sevg l s olan b r butch olmalsn" d yor. Sadece orada duran, "Sadece bunu sylemed "
d ye dnyorum. Konumuyoruz Arch e Bunker hakknda burada; Ell yanda, fazla e t m grm b r
petrol ve gaz darec s nden sz ed yoruz. Utan gerekten nsanlarn del rmes ne neden oluyor.
Kocam olum n ok zorlu. Ona ok fazla bask yapyor. Mkemmel puanlar almasn ve okuldak en y
beyzbol oyuncusu olmasn st yor. Kocam yumuatmaya alyorum, ancak asla almyor. Olumun
stres n gryorum. Esk den d er beyzbol takmndak annelerle konuurdum, ama durdum. Bana zor
zamanlar kazandlar. D er ocuklarn kocamn acmasz ve haksz olduunu dndkler n syled ler.
D er anneler kocamla ben olumuzun hayatn mahved yor d ye dnyorlar. Ne yapacam
b lm yorum. Sadece sess z kalacam
Ar durumlarda, kusurlar aa karmamamz, kend m z ve / veya lg lend m z nsanlar gerek tehl ke

altnda tutmak anlamna geleb l r:
Ham le kaldm zaman btn kz arkadalarm "Ah, sadece bekle, bekle, daha nce h h ssetmed n z b r
ak h ssedeceks n z" ded ler. Onlar devam ett ve devam edeceklerd . Ilk ocuk dodu, olum, gerekten
depresyondum ve ona kar h b r ey h ssetmed m. Ben sadece zgn h ssett m ve boulmu ve gerekten
ham le kalmadan b r sre nce hayatma ger dnmek sted m. Yen bebe n ze baktnzda byle h ssetmek
n utanmtm, "Tanrm, b ld n z bu annelerden b r olacam" d ye dndm. . . Olum lgn b r k
olarak ortaya kacak ve ben del b r y m. "Kocam ok korktu. Bence b r canavarla evl olduunu sanyordu. Ne
d yece n b ld n dnmyorum ve kaynval de m sadece "B r ey yanl, o normal de l, yanl b r ey, O
normal de l. "k aydr hayatm cehennem g b yayordu. Doktora g tmem, nk ok utanyordum. Sonunda,
o kadar ktlet k zorlukla alyordum ve a lem ben uzaklatracakt d ye korktum, kend me doktora
g tmeye zorladm. Doktor, baz bebekler n bebek sah b olduktan sonra depresyon ge rd n ve bunun
hormonlarm temel alab lece n syled . Normalde seven b r olduum halde bana olab lece n syled .
lalamaya baladm, k bu kend s olduka kt, ama ocuunuza kar h b r ey h ssetmek kadar kt de l.
k ay nde tekrar normal h ssett m. O zamana ger dnp u ana dek grdm en karanlk yer olduunu
b l yorum. Ktle nce zorlukla alyordum ve a lem ben uzaklatracandan korktum, kend me doktora
b l yorum. Ktle nce zorlukla alyordum ve a lem ben uzaklatracandan korktum, kend me doktora
b l yorum. lalamaya baladm, k bu kend s olduka kt, ama ocuunuza kar h b r ey h ssetmek kadar
kt de l. k ay nde tekrar normal h ssett m. O zamana ger dnp u ana dek grdm en karanlk yer
olduunu b l yorum. lalamaya baladm, k bu kend s olduka kt, ama ocuunuza kar h b r ey
h ssetmek kadar kt de l. k ay nde tekrar normal h ssett m. O zamana ger dnp u ana dek grdm en
karanlk yer olduunu b l yorum.
Vcudumdan kes nl kle nefret ett mden utanyorum. Demek sted m, bazen beden mden ok nefret
ed yorum k hasta olsaydm, gerekten hasta demek st yorum. Otuz ya da krk k lo verd m ok hasta.
lmek stem yorum, ama eer yeter nce hasta olab lseyd m, ne kadar mutsuz olacam umurumda de l
b le, ama eer otuz k lo ya da krk k lo verecek kadar hasta olab lseyd m ve sonra da y olursam, D buna
deer. Demek sted m, vcudundan o kadar nefret ett n hayal edeb l yor musun? Sank vcudumdan
utanyorum ve nefret ett mden utanyorum g b .
Kzm uyuturucuya ve ortaokuldak olum okula baarsz oluyor. Tek grev n z ocuklarnz
yet t r rken ve k s de baarsz olduunda, o zaman b r baarsz demekt r. Arkadalarm bana kzm n
yardm almam gerekt n sylyor ama ne yapacam b lm yorum. Kocama syleyemem; Del rm t .
k ece n ve araba kullandn b l yorum, ama arabasn el nden alrsam, neden n b lmek ster.

Baz noktalarda, beden mden utanyordum ve k lolu olduum n b r doktora g tmey reddett n z n
nt hara edeer olduunu fark ett m. Kend m doktora g tmeye zorlamadan nce o kadar da kt
olmalyd.
Bazen korumasz seks ben m. Aptalca olduunu b l yorum, ama ocuklar n byle b r sapma. Otuz
yanda ve bekar olmak yeter nce zor. Bunun zer ne gvenl seks pol s olmak stem yorum. stersem,
duymaz g b takl t ederler ya da
Istemed n sylyorlar-b r sorun hal ne get rmek rahat de l. Bu trnaklarn gsterd g b , mkemmell k
pe ndeyken olduu kadar tehl kel olab l r
unfulf ll ng. Bazen, aldmz r skler yukardak ler kadar ak de ld r. Bunun b r rne ar korumac ve
gerg n b r anne olarak alglanma mcadelemd r.
B r sosyal h zmet uzman olarak yaadm deney mler m ve Steve' n ped atr sttek deney mler arasnda,
ocuklara orantsz sayda kt ey n yaandn grdm. Bazen gerekl k temell end elerden gelen korkuyu
s lmek ben m n zor. Ben m n zell kle neml olan k konu s lah gvenl ve emn yet kemer .
Ellen b r n n ev nde oynamaya davet ed l rse, evde s lah ykl olmadndan em n olmak ster m. Ve arabaya
b nd nde, o da b r araba koltuuna skca tutturulduundan em n olmak st yorum. Son b rka yldr
yet k nl k yapyordu, oynamak n ona el k ed yorduk. Ama bydke, bu de yor.
Bazen takntl end el grnme utan ver c b r sesle kend m sustururken buluyorum. "H ster k, gez nen anne"
olarak alglanmak stem yorum. Destek almak n balant ama ulamak ve konunun yen den
yaplandrlmasna yardmc olmak zorunda kalmtm.
B r gen gebel k nleme programnda alan b r arkadam bana ocuklara ne syled n syled : "Eer
b r yle prezervat f hakknda konumak n yeter nce rahat de lsen, bu, onlar seks yapmak n yeter nce y
tanmadn anlamna gel r. " md , dnmekten ok," Umarm ben m del olduumu dnmezler "d yor," Bu
konularda konumaktan utanyorsam, muhtemelen bu nsanlarla Ellen'e z n vermek n yeter nce rahat
de l md r. Kontrolsz evler ne g d n. "
Mkemmel yet l k ve Utan Ver c E

Drt unsurun utan ver c d renc n nasl mkemmel yet l n stes nden gelmem ze yardmc olab lece n
daha y anlamak n, k sel mkemmel yet l k mcadeleler nden b r yle lg l baka b r h kaye paylaacam.
Ellen'e ham le kaldmda, b lg sayar ret c s de dah l olmak zere b rok rket, gen anneler evden alan
reklam kampanyalarna sah pt . Her zaman, reklamlar annes n , tavan terl kler nde, b lg sayarda alrken
tasv r ederken, ocuu sev ml b r ek lde masann yanndak oyun alanndan ona bakt. Reklamlar da ma
ocuundan ve profesyonel meslektalarndan vg ve onay alan anneyle sona erecekt .
O grnty her gn dndm. Ben de tpk t caret g b olmak sted m. Kend m gevek b r m d ll kuyruk
(son on ylda ksa salarm yakaladm), ser n b r t rt ve sek z yoga pantolonuyla (daha nce sek z yamda
olmamtm), b r d zst b lg sayarla Kooperat f bebe oyun paspasnda glmseyerek, heyecan ver c ler ve
k sel ve meslek geerl l k ykler . Bu pazarlama ajansndak b r ler n n ev devler n yaptklarn sylemek
yeterl yd -ben m hedeflenen demograf k olduumdan em n m ve bunun n dtm, kanca, zg ve d zst
b lg sayar.
B r gn, Ellen yaklak k aylkken, ben m grm gereklet . B r topluluk deerlend rme projes n
dnlmekte olan aratrmacdan b r yd m. Saat 12: 00'de planlanan k topluluk l der yle b r telefon
grmes yaptm, her ey dak kalarca planladm. Ellen le vakt emz rd ve saat 12.55'de uykuya dald. ar
derhal saat 13: 00'de geld . Btn sorularm hazrladm, sess z b r dmeye sah p b r cep telefonu ve hazr
durumda b r kulaklk set hazrd. Kusursuzdu . . . 13:05 tar h ne kadar
Rportaja be dak ka kald, Ellen alamaya balad. lk atmyor, alyor. Saat 13:06 da alayarak lk
atmaya balad. O kadar yksek sesle bard k , grmec ler n her k s de her ey n yolunda olduunu sordu.
Projey aklarken, Ellen' n odasna g rd m, sustur dmes n basl tutarak per yod k olarak "Ben duyuyor
musun?" Sorusuyla srekl test ederek, "Her ey har ka, ltfen devam et" ded . Ben duyab l yor musun?"
Karyolasna geld mde t rtn n anne st le slatlmt. Ellen' n bel rl b r "vah ars" vard, bu st
yapm hzartmaya derhal yollayacakt. Ellen lk atyordu nk bebek bez n n arka tarafna ate eden ve
ones kuan tamam kaplanncaya kadar durmuyor o patlayc pplerden b r ne sah pt .
B rdenb re, be k hasarn deerlend r rken, korkun "Bayan. Brown, orada msn? "" Evet, buradaym. Sadece
notlar alyorum, bylece proje boyunca daha ayrntl dneb l r m. Bana proje fonlarndan bahseder m s n z?
"
Whew. e yarad. Yazmam gereken neml eyler aklamaya baladklarnda b r el n sustur dmes nde
tuttum, Ellen' be k tamponuna tt m ve kolumun ne doru kaydrd. Poop heryerdeyd . Onu soyundu, b r
dz ne slak mend lle tem zled m ve plak olarak odama ger get rd m.
Hl alyordu ve bu noktada st tam anlamyla gmle m n dna damlyordu. T-sh rt'n b r kolunu karacak
kadar yatama yatrdm, srlsklam sutyen m bel me ekt , etrafma emz k yast ekt ve onu beslemeye
balad. En ksa srede o sess z kald, ben tekrar aramaya geld m. Cehennem krlmadan nce b rka tutarl
fade yapmay baardm.
Durumun stres vcudumu almas n fazla oldu. San yeler nde c dd b r shal saldrs dalmasna b n yordum.
Bu noktada, bel m n evres ndek huzur yastyla ayakta kaldm, gzyalar yzme dkt, t rtm srtma
asld ve sk penguen oda evres nde dolamaya altm.
Mmkn olduunca naz ke, poz syon n kend m koturup gtrdm ve grmec ler ne zamanlar n
teekkr ett . Ellen' tutup alayan, ben de orada oturdum. Anne mkemmell alma v zyonumdan
ek lemed mden utanyorum. Aratrma poz syonu n kouturmadan kend m almamn b r yan vard, ama
kk, plak, kusmuk bulam Ellen'e bakmak ve kend s n de aa atm g b h ssetmek daha da ktyd.
B rka hafta sonra, Steve ve Dawn utan hakknda rend m bu duruma uyguladmz nerd ("aratrmac
utandrmak, kend n y let rmek" yorumuna yabanc de l m). Dndm g b , utan hayal krkl ve
ardndan hayal krklna dnt ve ardndan "Glmseyen bebek d zst b lg sayar-bunny-sl pper
samalklarna asla b r son vermeyece m" ekl nde salkl b r doz ald.
md lk kez annem arkadalarm bana evde yen doanlaryla nasl alacaklarn syled kler nde h kayem
paylamak n abucak davranyorum. Genell kle, "almalarnz bebe n zelges ne gre planlayamaz
msnz?" Veya "Sadece arama nces nde yanltc olduundan em n m s n z?" Sorusuyla yant ver rler. Onlara
sevecenl kle "Sadece reklamlarda" derler.
Bu duruma utan ver c s n n drt unsurunu uyguladmda, rend m ey buydu:
Tanma B z m Shame tet kler: Ben annel k ve dengeleme ac z olarak alglanmasna stem yordu. Yardma
ht ya duyulan b r olarak grmek stemed m. "Gevem , her ey dengeley n, yardma ht yacnz yok" alan
anneler olarak alglanmak sted m. Hala k ml krkleyen mesajlarn kayna hakknda em n de l m.
Bazlarnn a lemde byrken grdm eylerden geld n b l yorum.
Annem, ben genl m n sonuna kadar ev dnda almad. Oda ebeveyn , Kz zc l der , yzme takm
annes , araba park koord natr vb. . . Ben m n kafamda sah p olduum res m bu, ancak v zyona nasl
eklend . Yapt ey yapardm, art tam zamanl alp l sansst b t r r m.
"B r eyler n vermek zorunda kalaca" f kr ben m n de ld . D er anneler, heps n yapamayan olanlar
nd r. Farknda olduum b r anneye a t olduumu - reklamdak olanlar - b l yor muydun. Mesajlarn daha
beend m:
Bu d zst b lg sayar satn aln ve b r yen doanla evden almak kolay olacak ve kala, ser n ve korkak
olacaksnz.
Kahve le megul "evden " sabahn balatn ve SoHo'da ser n b r at katlacak ve har ka kyafetler
olacaksnz.
Deterjanmz alrsanz, kend n z sah lde yrrken bulacaksnz.
B r el n zde bebe n z ve d er nde tantm mektubu.

Kr t k Farkndaln Uygulanmas: Kadnlarn heps n yapab lece beklent ler vardr - sper kadn sendromu.
En y abalarm ve rend m derslere ramen bazen hala heps n ve heps n ayn anda yapab lece m
dnyorum. Bence, gcnde e tl k n gayret gsteren kadnlarn b r sonucu olarak beklent var, ancak
gerek e tl k n gerekl deste alamyor ve yardm almyor.
Ayrca heps n ayn anda, zell kle de ve annel k yapma ht yac, annel denmem , nems z, kolay
olarak grmem zle lg l d r. Gerek u k , ocuk yet t rmek daha zor (ve
md ye kadar sah p olduum herhang b r ten daha fazla dllend r c ). Resm olarak deerlend r lmez,
onaylanr veya denmez.
Son olarak, "evde kalmaya kar e ger dnme" konusundak tartmalarn tamam, b r seenek olarak
dnecek kaynaklara sah p kadnlar n sakldr. Kadnlar ounlukla ar avlanmak n suluyoruz-sper
kadn yaam b m n semek n. B rok kadn "heps n yap" yahut ocuu yem yor.
Ben m n elet rel farkndalk prat n n b r paras, mesajlar srekl zmekt r. Bazen nsanlar se mler m z
hakknda yorum yaparken, utanmaz ve neden n b lm yoruz. Aada, utancmz ve benl k kukumuzu
uyandran temel mesajlarn bazlar el k l :
Sen ne kazanrsn.
Annel k kolaydr - baka ne yapyorsunuz?
Gerek b r n olmal. Kend para ve k ml ne ht yacn var.
Evde olmalsn. I n z bu.
Eer daha y b r anne veya daha y b r profesyonel olsaydnz, her k s n de yapab l rs n z
kolayca.
Ulamak: Grnm, a le, ebeveynl k, annel k ve le k sel mcadeleler me gel nce, yzde yz balant ama
bamlym. Onlara tavs ye, rehberl k, destek, ger b ld r m, dorulama, vg n gven yorum ve bazen de
bas t esk el tutma veya bebek bakm n onlara ht yacm var.
Bu an kurulmas n ok altm- md daha byk ve gl. Bu nsanlara da yaslanmak n bana

gven yorum. Kom k geld n b l yorum, ancak her k ynde de e yarayan l k ler nde olmak st yorum.
Empat almak har ka b r armaandr, ama bunu sunmak da yle. Hem verme hem de alma daha y b r nsan
yapyor ve utan ver c esnekl m arttrmaya yardmc oluyor.
Bu konularda yazdm utan a ncel kle medya ve kend md r. zer nde srekl alyorum, ancak hl
derg lere ve f lmlere kar savunmaszm. Kr t k b r farkndalk prat yle ve balant amla bu konularda
konumaktan ek nmem gerek yor. Dmeler basab lecek arkadalar ve a le yeler de var - zell kle
ebeveynl k ve le lg l .
Utanyor Konuma: Eer utan duymann amac, ney nasl h ssett m z ve neye ht yacmz olduunu nasl
renece m z ren yorsa, o halde y ye g tt m syleyeb l r m. Ben kes nl kle daha y y m. B rok kadn
g b , ht yacm olan sormakta zorluk ek yorum, zell kle de yardma veya destee ht yacm olduunda.
Grmeler srasnda yardm aray etrafnda lg n b r model ortaya kt. Pek ok kadn yardm stemek ya da
destek almak n urayor g b grnyor. ou zaman b z bakclar ve yardmclarz. Kend m ze yardm
etmemem z gerekt n kna ed yoruz, bylece sormuyoruz. Sonra, fkel y z ya da nc n r z, nk k mse tekl f
etmez. Dnyoruz, "Boulmakta olduumuzu grmyor mu?" Veya "Neden b r eyler yapmaz?" Bu, su ve
utan ver c b r duruma hzla dneb l r: Yardma ht yacmz var, ancak bunu stem yoruz. Kzacaz, nk
anlamyoruz. B r ler n n, yapmayacamz b ld m zde b ze yardm edece n dnmekten utanyoruz.
Ben m n, yardm stemek lerlem b r almadr.
Byme ve Hedef-Ayar g

Utanp konuma konusunda daha akc hale geld ke kel meler arkasndak g ve anlam daha bel rg n hale
gel r. Yksek dzeyde utan ver c olan kadnlar, ayn blgede utan nde olan kadnlardan ok farkl d l
kullanyorlar. rne n, kadnlarla grn, annel k, ebeveynl k, ve a le hakknda konutuumda, utan ver c
sev yede olduunu gsteren kadnlar, mkemmell k konusunda ve byme hakknda daha az sz ett ler.
Duyduum baz d l kalplar unlar er yor:
"Daha y olmak n almak st yorum. . .
"Ben yolumun lerlemes n ster m. . .
"Bu ten b raz daha az ve b raz daha fazlasn yapmak ster m. . .
"Bunlar ben m hedefler md r. . . .
"Ben de el mden gelen n en y s n yapyor olarak alglanmak st yorum. . .
"almak g b alglanmak st yorum. . " Mkemmell k zer nde byme set m zde, utan ver c
esnekl m z derhal arttryoruz. y let rme mkemmell kten ok daha gerek b r hedeft r. Elde ed lemeyen
hedeflere z n ver lmes b z utantan daha az etk l yor. "B z olmalym" d ye nandmzda, aslnda k m
olduumuzu veya ne olduumuzu, kapas tem z ve snrlamalar grmezden gel yoruz. Mkemmell k
mges nden yola kyoruz ve elbette mkemmell kten g tmek n baka h b r yer yok.
Dnrsek, "Ben, a lem z ben mkemmel kz olarak grmen ster m" d yerek baarsz oluyoruz. B r nc s ,
mkemmell k ulalamaz. k nc s , nsanlarn b z nasl algladklarn kontrol edem yoruz. Son olarak, b zden
beklenen veya kend m zden bekled m z her ey yapmann b r yolu yoktur.
Amacmz bydnde ve "Bunu y let rmek ster m" der z, b z nereden ve k m olduumuzdan balarz.
"A lemle olan l k m zer nde almak ster m", "A lem n ben mkemmel kz olarak grmes n st yorum"
le tamamen farkl b r hedeft r.
Bu fadeler n ne kadar farkl olduunu gstermek n, grtm kadnlarn b rou, "mkemmel kz"
olmaya altklarnda anne-babalaryla olan l k ler n n nasl gel t n aklad. Bu ayn zamanda grn,
annel k ve ebeveynl k n geerl d r.
Kend m ze kusurlu olmak n z n ver rsek, kusurlarmza ramen kend ne deer bulduumuzda, b z kusurlu
varlklar olarak tey t eden ve deer veren balant alar kurduumuzda ok daha fazla de me mukted r z.
Bu, ben m n tm bu yolculua kan cmleye ger dnd: nsanlar de me utandramaz veya
kmsemezs n. Bu demekt r k k lo vermek n kend n nefret edem yoruz, kend m z daha y anne-babalar
hal ne get rmekten utanyor olamyoruz ve kend m z ya da a leler m z onlara ht ya duyduumuz k lere
dntrmey kmyoruz. nsanlar "kaybeden tahtaya" koymak e yaramaz. Utan ok par andran t b z
de m yetene ne sah p nanmaktadr b z .
Hedef bel rleme: Yksek dzeyde utan ver c olan kadnlar, "mkemmell e doru alan" hedefler n
mkemmel yet salamadlar. Utan ver c esnekl k oluturmak gerek b r hedef bel rleme gerekt r r. "Sabrsz
olarak alglanmay h stem yorum" d yerek "Ben daha kzgn olmadm n daha sabrl olmak n almak
st yorum" d yerek ayn szler d le get r ld . Sonu olarak, her k yaklamn amac hala mkemmel.
Kadnlara "byme hedefler " hakknda sorular sorduumda, "daha sabrl olmak st yorum" g b onlara bunun
nasl olduunu grdkler n sordum. Onlarn cevaplarna dayanarak utan ver c sev yeler le hedefler le lg l
spes f k hedefler bel rleme becer ler arasnda dorudan b r balant grdm.
rne n, y b r arkadam ve meslektam olan Cheryl, ebeveynl k hedefler n n "elencel , gl, naz k, b lg l ,
sabrl ve sevecen" olmas gerekt n syled . zell kle bunlarn amalar olduunu sylem ve heps n n
gerek olamayacan b l yordu. Bunlar da ma.
Bu hedefler gereklet rmek n ne yaptklarn sorduumda, bas t, lleb l r (somut hedefler olsun ya da
olmasn), somut amalar l stelemeye ok gvenle balamt. Ded k : "Uyuyorum-ben d nlenm halde daha
y b r ebevey md r. Zor olmasna ramen, y h ssetmeler n oullarm programlarda tutarm. B r sr
ebeveynl k k tab okudum -hek m olduklarnda tavs yey kullanyorum, olmad zamanlarda, tavs ye
etm yorum. Baka b r ebeveyn n y b r eyler yaptn grdmde, ona onun hakknda soru sorarm. Kocam
ve ben ebeveynl k atlyeler ne g d yoruz. Annem n grubuyla balantl kalrm. Deerler m paylaan ve bana
sted m ve ht yacm olan rehberl veren b r bulana kadar ped yatr stler b rka kez de t rd m.
almalarm le snrlar bel rled m. B r ebeveynl k elet rd nde, onunla konumak n b r arkada destek
s stem m var. Kend m y doldurmam gereken zaman ayrarak kend ne bakm uygulamaya alyorum. Kuyu
kurduunda, bakasna verece m b r ey yok "ded .
Gar p b r ek lde, byme ve hedef bel rleme, mkemmell hayal etmekten ok daha fazla almak g b
h ssed leb l r. Mkemmel olmaya altmzda sklkla baarsz oluruz, buna alrz. B r sre sonra
kend m z , tahm n mkemmell kler n amalara ynel k almaktan daha as l olduuna nanmak n
kandrrz. "Ben salkl yemeye balayacam ve bugn egzers z yapacam" yer ne "Aralk ayna kadar nce
olacm" demek daha kolaydr. Veya "kazandka ler har ka olur" yer ne "Kazandm" Bu hafta kred kartnda
b r ey satn almazsn. "
"Byme hedefler " karlamak n gerek hedefler koyduumuzda, bugnn, yarn ve hesap vereb l rl
yoldan alt ayna kadar ertelemektense yarn sonras n kend m z sorumlu tutuyoruz.
Mkemmell k konularnda utan ver c esnekl n en yksek sev yeler n gz nne alacam kadna sah p
kadnlar, bu hedefler gereklet rmek n ok gerek hedefler ve somut, lleb l r stratej ler er yordu. B r
rnek, yeme bozukluuyla on yldan fazla mcadele eden b r kadnd. Evl l k "haf fl k hedefler " yer ne her
hafta gerek , yazl "salk hedefler " koyarak yeme bozukluunun stes nden geld n ve bereketl olmasnn
utancn yaadn syled . Artk " nce" olarak alglanmak stemed n , ancak " Salkl "olduunu ve haftada
be kez otuz dak ka egzers z yaparak ve gnde en az salkl yemek y yerek bu konuda alr.
Hedef bel rleme yoluyla bymen n faydalarndan b r de, yalnzca olas b r sonu de l baar veya baarszlk
anlamna gelmez. Hedef m z daha y b r ebeveyn olmaktr ve ayda b r ebeveynl k makales okumak ve sayg
duyduumuz yetenekler serg leyen ebeveynlerle konumak n k makul hedef bel rled k, ancak tm
hedeflere uymasa b le reneb l r ve byyeb l r z.
Makaley okumuyoruz, ancak baka b r ebeveynden ok ey rend ysek, bu hala byme. Ve belk makaleler
okumak b z m gcmz de ld r renece z. Belk d er ebeveynler n daha fazla vak t ge rmek daha yararl
olacaktr. Gel t rme hedefler bel rled m zde ve bu hedefler gereklet rmek n lleb l r hedefler
bel rled m zde, cevapsz ve karlanan hedefler n her k s nde de reneb l r ve byyeb l r z. Amacmz
mkemmell kse, kanlmaz olarak baarsz oluruz ve bu baarszlk renme ve de m asndan b ze h b r
ey sunmamaktadr; Sadece b z utan ver c hale get r r.
Bac k
Hatalarmz baarsz denemeler olarak grmek yer ne hatalarmzdan renme yetene , "ger dnme" n n
zdr. Ger dnmek, bu aratrmada son derece neml b r kavram olarak ortaya kmtr. Grnm, annel k,
ebeveynl k, ve a le alanlarnda utan ver c sev yede olan kadnlar, bymek ve de t rmek n asla ge
olmadna nanmann deer hakknda tutkuyla sz ed yorlard. Hatalarla tanmlanmaya d rend ler ve b r
"engel" yer ne bymen n gerekl b r paras olarak "kusur" grdler. Dahas, bu kadnlarn b rou, byme ve
de m n gl b r stratej olarak "ger ye dnk" olarak modellenen balant a yeler ne sah p olma
deer n vurgulad. Kadnlar zell kle ebeveynler n n ebeveyn olarak de me ve byme stekl l kler nden
etk lenm t r.
Buna karn, ayn alanlarda devam etmekte olan utan ver c mcadelelerden bahseden kadnlar gem hatalar
ve baarszlkla sonulanan balant ve g sev yeler n kalc ve kalc olarak de t ren mkemmell k
konusunda algladlar. Yksek sev yede utan duyarll serg leyen kadnlar g b , onlar da d kuvvetlerden e t
derecede etk lend ; Ancak, bu durumlarda, bu kuvvetler ounlukla balant alarndan z yade utan a
yeler ndend . Kadnlar, hatalarn kalcl ve mkemmell e ve bymeye ynelme yetene nden
bahsett kler nde, bunlarn en azndan yzde seksen b r bu n tel kler ebeveynler nden ve / veya a leler nden
rend kler b r ey olarak n telend rd .
Bu nedenle ger dnn utan ver c esnekl kte neml b r konsept olduunu dnen lk neden, yanllar ve
baarszlklar de m ve bymeye doru tama yetene d r. k nc sebep, balant alar araclyla empat

kurma abalarmz zer ndek etk s d r-sadece ger dnp hatalarmz renmeye stekl de l, ayn ey
yapmak steyen hayatmzdak nsanlara ht yacmz var.
Bu almadan ortaya kan tm grlerden h b r , ebeveynler n ocuklar zer ndek etk s nden daha gl
de ld . On sek z ya da altm sek z yandak b r yle konusaydm neml de ld , kadnlar a leler n n ger
dnme ve ocuklaryla l k ler n srekl gel t rmeye stekl l kler nden byk lde etk lend ler. Bu, her
alanda akt, ancak zell kle "mkemmell k" kategor s ne g ren alanlarda. Beklent ler baran veya sess z
dey p fsldayan tm seslerden anne-baba sesler
Srekl olarak en etk l olanlar arasnda olduu b ld r ld .
Ebeveynler ocuklarnda mkemmel yet beklent ler n ap braktklarnda, ocuklarn byme ve gel me n
bu hedef de t rmeler ok zordur. Ebeveynler, beklent ler uygulamak n b r ara olarak utan verd kler nde
bu zell kle geerl d r. Ebeveynler , mkemmell kten ok bymeye almaya tev k ederek ger dnme
konusundak kararlln gsterm kadnlar, anne-babalarndan byk b r ba ve empat h ssett ler.
Anne-babalarnn "zgnm" ya da "Bunu nasl h ssett n z anlyorum" ded n duymakla ne demek

sted kler n aklarken, katlmclarn aktard duygular yazl olarak yakalamak ben m n zordu. A leler,
h ssett kler acy kabul ed nce Aklama yapmadan veya savunmadan gerekten empat gster rler - muhteem
fa olab l r.
Ters ne, ebeveynler mkemmell k beklent ler n yet k nl e zorlamaya devam eden kadnlar utanla
mcadeleye devam ett ler veya ebeveynler n n devam eden beklent ler karsnda d ren gel t rmek n
gayretle almak zorunda kaldlar.
Anann, kzna "Aman Tanrm!" Ded son blmdek rne hatrla. Hl mansn. "Ya, kznn kza
kend s n n yapt eytan dolandrcl aklamasn d nled kten sonra annes " Sen utandrmak stem yorum
ya da nc tmek stem yorum. Bunu yaptm n zgnm. Yakn olmamz st yorum. Sen sev yorum."
Bu, l k ler n otomat k olarak tam r etmez, ancak y lemeye kar ne gl b r balang yapar. Evet, em n m
k bu anne, "Ben sadece salnzdan ok end el y m" d yerek mot vasyonunu aklamay ya da savunmay
steyecekt r. Fakat gerekten ger dnmek n ncel kle unu tey t ederek balamak neml d r: Acy ve
balantnn yen den kurma arzusunu.
Kend hayatmda, ger dnmeye stekl ebeveynler olma gcn yaadm. Ebeveyn olmadan nce "yanl"
yaptklarn dndm herey mkemmel b r ek lde yapmak sted m. md ben b r ebeveyn m, yalnzca
umarm a lem g b ger dnmeye stekl oluyorum. Son zamanlarda babamla ebeveynl k hakknda
konuuyordum ve bana, "Mkemmel ebeveynl k yapamazsnz; Baarnzn tek ls, ocuklarnzn s zden
daha y ebeveyn yetene ve bu srete onlara destek olma ste n zd r. "
Bu fadey uzun zamandr dndm. A len n se mler n tekrar gzden ge rmeye stekl olduunu
gzlemlemek gldr; ocuklarnz b r gn ayn k ye nasl sormay dnece n z dndnzde daha da
gl oluyor.
Ger ye dnmen n en byk engeller nden b r empat le lg l d r. Amacmz bymeden z yade mkemmeld r,
kend ne empat dzey gerekt ren ger dnmeye stekl olma ht mal m z dktr - kend hareketler m ze
anlay ve merhametle bakma yetene ; Yaadklar balamdak deney mler m z anlamak ve tm bunlar yarg
olmadan yapmak. Bu yetene empat "topraklama" le kend hareketler m ze yanstmaya aryorum.
Yatrn g
Mkemmell k zer nde byme set m zde, empat ve balant seer z. Topraklama ter m n kullanyorum
nk nerede olduumuz, nereye g tmek st yoruz, oraya g tmek st yoruz, k m olduumuz hakknda kend nden
b r kabul almalyz. Topraklama, b ze ulamamz gereken kararll ve k m olduumuzu ve k m olmak
sted m z ncelemem z salar. Ne kadar temeld ke, kararlarmz savunmaya ve kend m z korumaya
mecburuz de l z. Kend m ze nefret etmek yer ne merhametle kend m ze bakab l r z. Topraklama ayrca
nsanlarn b ze olmasn gerekt ren her ey hal ne gelmeye alarak kabul ve a d yet kovalamamz engeller.

Grmeler srasnda benzer h kayeler grnler yle lg l olan k kadnla tantm. Her k kadn da genler
ve y rm l yalarnn balarnda ar k lolu olmulardr. Her k kadn otuzlu yalarnda, ok nce, grmeler
srasnda gen kzlar vard.
lk kadn, esk den olduu k n byk b r hor grd. Bana "Ben man ve rent m" ded . Ben h byle
grnyordu nanamyorum.O k lolu kadnlar beenmed n kadar anlatmaya devam ett . Annes n n ok nce
olduunu ve arl konusunda srekl "kend s nde" olduunu syled . k kz olduunu ve yed her ey
seyrett n syled . En byk kznn (rportaj srasnda yed yandayd) zaten b r d yet ge rd n syled .
Kzna, okuldak akranlarndan z yade yal grndn sylemes n n daha y olduunu syled . Bu kadnn,
kayp arla sah p olmasna ramen, hala onun k lo sorunlar bal utan byk m ktarda olduunu sezd .
Kend n kabul etmekten ok utan nde daha kkl grnd.
k nc s , y rm be yldr k lolaryla mcadele ett n syled . K lolu b r ocuk olduunu ve otuza gelene kadar
ekl ne g rmed n syled . K lolu olduu zaman hayata dndnde nasl h ssett n sorduumda, "Ben
sadece ben m b r param. Ben evlend m ve o dnemlerde ocuk sah b oldum, 20'l yalarmda annem
kaybett m - ayn zamanda y zamanlar ve kt gnler ge rd m herkes g b . "Kz ve olu, onun olmasn
hatrlayacak kadar gent . Ar, bu yzden esk f lm ve res mler grdkler nde bazen yorum yapyorlar. Ded
k , "Esk res mler mle dalga get kler zaman duygularmn acyor olduunu akladm. Bunu, neden nsan
merkezl olarak yargya gememen z gerekt n n b r rne olarak da kullanmtm.
Nasl grndkler hakknda. Ben sev yorlar ve har ka b r anne olduumu dnyorlar. Tek grdn man
b r kadn olsayd, heps n zleyece n syled m. Bu meseley arkadalaryla ok hassas hale get rd ler. "Bu
kadn grnm konusunda byk g ve zgrlk h ssett n syled . Arkadalarnn ve a len n byk destek
s stem ne sah p olduunu syled . Kend n kabul etmeye gvenl b r ek lde bal grnyordu.
Sradan ve Uncoo l Kutlamalar

Mkemmel yet l k le lg l ykc b r taknt, nl kltrn hayranlk uyandrmasdr. Sevd m z yldzlar ve
nefret ett m z eylerle lg l tm sam m ayrntlar renmek n derg lerden umutsuzca ge yoruz. K m n
k lo verd n , evler n nasl ssled kler n , ne yemek yed n , kpekler n besled kler n b lmek st yoruz. . .
adn koy. Eer yemek yerdeyse g y n, sah p olun ya da kaybed n - ayn ey yapmak st yoruz!
B z hayatlarn paylamak st yoruz, nk b z , b z aradmz mkemmele yaklatrmann yolu olduuna

nanyoruz. nller b z daha da caz p b r varlk-ser nl k hal ne get r yor. Ser nl n nem kmsenmemel d r.
Genler n akranlar arasndak ser nl kler n korumak n ou kez korkun f z ksel ve ps koloj k r skler
yaayacaklarn b l yoruz. Ne yazk k , kltrmzde, ser nl n deer l sedenden sonra azalmaz. On sek z
yandan seksen yalara kadar olan kadnlar bana "safd" ya da "b rl k" olarak alglanmann duygusal
aclarndan bahsett ler. Varolan b r varlk algsn srdrmeye altklarnda karlatklar yaam de t ren
baz sonular hakknda sam m b r ek lde konutular. "Bununla". Ne yazk k , krla ynet len b r kltrde,
Baarmzn ve ser nl k n batan karc olduklar kadar zor kalmasn salayan ok katl b n dolarlk sanay
vardr. Yeter nce ya da yeter nce souk g b mkemmel b r ey yoktur.
K tabnda , B rb rler n n Sna: A leler m z Yen den Yaplandrma balkl Mary P pher, medyann
a leler m ze gsterd gerek tehd t hakknda akllca konuuyor. Medyann yen topluluumuzu, yan gerek
hayattan daha az e tl l k gsteren b r toplumu oluturduunu aklyor. "nller tanyoruz ancak b z
tanmyorlar. Yen topluluk, ncek toplumlar g b karlkl b r mahalle de ld r. Dav d Letterman, ara batarya
k sabah lrse yardm etmeyecekt r. Donald Trump, babam n kaybederse bakkal ye get rmeyecek. Bu
tems lc l k ler, yen b r yalnzlk yaratyor; l k ler k ler yer ne k le olan nsanlarn yalnzl. "
Mkemmel yet l ve yalnzl (sklkla balantl olan) tev k etmen n yan sra, hayatmz nller n
yaamlaryla karlatrma meseles var. Onlarn gel n ve g d atlarn ayrntlaryla anlatmaktan baka h b r
ey yapmadan saatlerce gster zl yoruz. Ve b l nl ya da b l ns z olarak hayatlarmz onlarnk yle
kyaslyoruz.
Hem kadnlar hem erkeklerle yaplan aratrmamda b rok katlmc, "kk skc hayatlarndan"
utanyorduklarn syled ler. ok az st sna dnda bu katlmclar hayatlarn telev zyonda grdkler veya
derg lerde okuduklar le karlatryorlard. Dr. P pher, bu fenomen yen medya topluluu balamnda
aklyor. Yazar, "Elektron k toplum gerek hayattan daha farkl. Ele ge rd sorunlar gerek nsanlarn yz

yze kald sorunlar de ld r. Tehl ke altndak gen yldzlar veya sula savaan yakkl erkekler g b baz
durumlar ar aklanmaktadr. Okul tahtas toplantlar, r yazlar, mzeler gez ler , p yano uygulamas veya
Jantlar zer nde Yemekler n tesl m ed lmes g b daha yaygn olan d er h kayeler neredeyse hmal
ed lmekted r. Grsel adan lg n olan, oumuz olan nsanlar, Yeter nce tems l ed lmemekted r. Se len
h kayeler para kazananlardr. Gerek hayatn zeng nl ve karmakl ortadan kalkar "ded .
Kltrmzde sradan olma korkusu ve ayb ok gerekt r. Aslnda, rportaj yaptm daha yal kadnlarn
b rou, hayatlarna bakmak ve asla asla gemeyecek olaanst eyler zmek hakknda konutu. Halkn
katklarnn deer n (ve bazen de tm yaamlar) halkn been s ne gre lyoruz. Baka b r dey le, deer,
hret ve servetle llr.
Kltrmz sess z, sradan, alkan erkek ve kadnlar hzl b r ek lde yok sayyor. B rok durumda, b z e t
sradan le skc daha da tehl kel ya, sradan le zdelem t r Anlamsz. Kend hayatmz devalasyonun en
byk kltrel sonularndan b r , nsanlarn "olaanst" statsn kazanmak n yaptklar n hogrdr.
Kend ler n stero d ve hormonlarla dolduran beyzbol oyuncular kahramanlardr. alanlarnn emekl
aylklarn ve kazancn ayn anda kaybetseler b le m lyar dolarlk maa paketler ne sah p rket l derler
kskanlacak. Genler, nller n nce ve gzel kalmak n yeme bozukluklarn g zlemek n kulland
numaralar hakknda konumak n Web s teler ne ve sohbet odalarna balyor. Kk ocuklar, ar derecede
stresl olup, ders d akt v teler n takv mlend r lmes nden ve standart test puanlarna ver len nemten tr
yksek oranda end e yaamaktadrlar.
Bu rnekler soru sorma, olaanst araymzda ne fedakrlk yapmaya hazrz? Korkularmz ve kltrel
basklar n zayf noktalarmz hakknda daha fazla b lg ed nmek n utan esnekl aralarn kullanab l r z.
Yaammzn b r paras hal ne gelen medya topluluunu daha y anlamak st yorsak, kr t k farkndalk
prat n uygulamak neml d r.
Vulnerab l tasyondan Korkulma

Kusurlarmz ve olaanst hayatlarmz da eren nsanolunu ney n nsan yapan ey olduunu kabul ed p
kabul edersek, savunmaszlklarmz kucaklamalyz. Bu son derece zordur, nk savunmasz olmaktan
korkuyoruz. Blm 1'de yazm olduumuz g b gvenl k a zayflk le e tler z ve kltrmzde zayflktan
daha ok nem verd m z ok az ey vardr.
Kadnlar savunmasz olma korkularndan dolay d nled kler n d nlerken ayn ey tekrar tekrar duydum:
"B r yle b lg paylamak stem yorum, sonra da bana kar kullanmalarn stem yorum." B r paylamak ok ac
ver c . Krlganlk ya da korkuyla kar karya kaldklarn, yalnzca b r hakaret olarak, b r tartmada kaldra
olarak ya da ded kodu n b r yem olarak b ze kar kullanmalarn ster.
Grmeler boyunca ortaya kan b r kavram ben ded m z vulnerab l t y akamdan kalma. Gvenl k ann
ortadan kaldrlmas, gvenl k amz korkusuyla dorudan lg l d r ve ne yazk k oumuz bunu yayor.
Hep m z b r arkadamza, meslektamza veya a le yem zle b rl kte olduumuz durumlarda yaadk ve
balanmak n der n zlem duyuyoruz. Korkudan tr, anlaml b r ey paylamaya tme ya da ht ya
duyduunuzu dnyoruz ve onu b lmeden nce heps n braktk. Onlara her ey syled k; En der n zayf
noktalarmz paylat.
Gelecek saat, p manlk duygusu b ze scak b r dalga dalgas g b gel yor: "Ah, aman Allahm, ona neden bunu
sylem t k? A lem hakknda ne dnyor? K me syleyecek? "Gvenl k a budur.
Ayp dayankllmz zer nde almaya balaynca, deney mler m z hakknda konumamz ve ht ya
duymamz ok gl b r g olab l r. Aslnda o kadar gl k , bazen o b lg y absorbe edeb lecek trden b r
l k gel t rmed m z k lerle b rl kte tasf ye gtrr.
Zayf adan kalnt hakknda y ey, evrensel olmasdr. Konferanslarmda bu konuyla lg l konutuumda,
"Oh evet-orada kald-nefret ett " d yen balarn sallayan bakanlar ve fadeler gryorum. Enformasyon
paylam sz konusu olduunda, oumuzun Doru k ler , doru zamanlar ve doru paylam yollarn
tanyab lme yetene ne sah p olmak. Ancak ne yazk k , gerek u k oumuz zar zor b ld m z nsanlara
yneld ler ve her yere hassas yet kazandk.

Harr et Lerner bu konuyla lg l har ka tavs yelerde bulunur. Yazan, "Gvenl k an paylamaya gel nce,
d er k n n h kayeler m z d nlemeye layk olup olmadn test etmek ve duyarl materyaller paylamada
kend gvenl k sev yem z ve rahatlmz deerlend rmek n zaman ayrmak akllca. D er k n n armz
kmsemeyece veya en aza nd rmeyece n , aks takd rde sorunumuza yararsz b r ek lde ar
younlaacana gvenmek st yoruz. B ze drlmek, kusmak ya da ded koduya kaplmak stem yoruz,
ayrca b ze kar hassas b lg ler vermek stem yoruz. "
Korku, gvenl k a ve Beklent s

Ayrca savunmaszlktan korkuyoruz, nk genell kle beklent ler m z ve hayal krkl arlaryla lg l d r.
B rka yl nce rportaj yapm b r kadn olan El zabeth, bekled b r tantm tekl f ed lmed nde h ssett
utan hakknda konutu. O, "Ben utanyordum nk herkese ben m n ne fade ett n syled m. Herkesle
konutum -kocam, ocuklarm, komularm, annem ve meslektalarm. Herkese bunu alacam syled m de l;
Ben ne kadar sted me kar sadece drsttm. Sadece zgn ve hayal krkl h ssetmek yer ne, zgn, hayal
krklna uram ve utanm h ssett m. "
B r ler n n umutlarn b z mle paylama cesaret olduunda, merhamet ve balanma konusunda neml b r frsat
ver l r. El zabeth' n ne kadar gl olduunu dnn, "Bu promosyona bavurmak n cesaret n vard ve daha
sonra ne kadar sted n drste sylemek zorundaydn. Kzn / arkadan / annen olmaktan gurur duyuyorum.
"
El zabeth' n gsterd g b , beklent ler m z, krlganlklarmz ve korkularmz arasnda karmak b r l k var.

Beklent ler gel t r rken, ler n nasl gel ece ve nasl grnece konusunun banda b r res m z yoruz.
Bazen, kend ler n neye benzeyecekler , tad sevd kler ve kokacaklarn hayal edeb lecek kadar ler g der z.
Kafamza b z m n ok deer veren b r res m koyduk.
Beklent ler yalnzca o resme nasl uygun olduumuza de l, evrem zdek res mde de ne yaptna balyoruz.
Ve ou zaman, bu beklent ler n gemed zaman h ssett m z baarszlk utan ver c sonular dourur. Otuz
k lo kaybett mde, onun nasl olaca byle. . . Eer l sansst okula kabul ed l rsem, bunun nasl
h ssedeceks n. . . Eer bu ev alab l rsek, heps de ecek. . . Babama nasl h ssett m sylersem anlayacaktr. .
. Bunu ocuklarm n yaparsam ok m nnettar olurlar. Bazen krk beklent ler haf f b r hayal krklna yol
aar, ancak b rok durumda, zell kle krlganlk ve korku bandaysa, utan ver c olurlar.
Grtm katlmclardan b r olan Kell , kaynval des n n evres nde ne zaman beklent ler n ve korkularn
srekl utandrdn ok sam m b r ek lde d le get rd . Kell , kaynval des n ebeveynl k b m n ok kr t k
olarak, ev nde ocuklaryla evde kalp kocasn elet rd ve kocasna (bu kadnn olu) nasl davrantna kar
ok elet rel yaklatn bel rtt . Damadnn z yaretler hakknda konuurken, z yaretler n haftalarca, bazen
aylarca nasl planladn anlatt. Kend s n n kaynval des n beenece n dnd ebeveynl k ve ortaklk
becer ler n serg leme mkn verecek durumlar mhend sl k n ok uzun sreb l rd .
Baarsz olmakszn, kaynval des n n her z yaret nde h b r ey planland g b almad. Kaynval des
elet rel olmakla kalmad, ayn zamanda Kell 'n n kend s n y h ssett ren durumlar retme effaf abalar
sayes nde grd.
Yaptmz ey ne olursa olsun, nsanlarn tepk verecekler veya tepk verecekler n kontrol edem yoruz. Otuz
k lo kaybedersek, snf bulumasnda arkadalarmzn yzndek bak greb l r z, grnmyorsa ne olur?
Haf f hayal krkl le byk b r utan arasnda her ey yaayab l r z.
Kell bana en nde sonunda kaynval des yle yapt z yaretler ngrmeye almaktan vazget n syled .
Kell ve kocas n hayet duygularn Kell kaynval des yle paylatnda, b raz tepk s zd . Kell n hayet
z yaretlerle uramak n baka stratej ler gel t rd . Z yaretler n sres n kstlad ve onlara ok farkl b r
ek lde hazrland. Z yaretler kontrol etmeye almak yer ne, a les n n ve kz arkadalarnn deste yle kend n
kuatt.
Kell aslnda bu h kayey utan ver c esnekl k gel t rmen n b r rne olarak ben mle paylat. De kl
yznden asla de mes n beklemed n syled ; Kaynbabasnn sonunda de ece n de ece n
dnyordu. Bence bu beklent lerle lg l sorun: Genell kle gerek de llerd r ve yanl nsanlara

yerlet r l yorlar. B r sonrak blmde, korkularmz ve gere m z tanmamza yardmc olab lecek lg n b r
altrmay tartacaz - beklent ler m z kontrol ed n.
Hayat Karkl e
Ham lel k karkl b rok hastanen n doum hazrlk snflarnda kulland ok gl b r egzers zd r.
Beklent len ebeveynlere on tane notecard ver l r ve emek ve tesl matlar n her kartta neml b r beklent
yazmas sten r. A leler n anne ve ocuk n salkl sonular elde etmey umduklarna da r b r varsaym vardr,
bu nedenle bunlar ermemeler sten r. Kadnlar t p k olarak vaj nal doum, ep dural olmaz, tev k olmaz,
ep zyotom olmaz, a les zamannda gel r, forseps yok, hemen gs n mandallar, forml yem ve gzel
hem reler g b eyler yazar. Kartlar, z h nler nde emek ve doumuyla lg l res mled kler resm tasv r ed yor.
B t rd kler nde ve gururla kartlarna bakarken, kartlar ev r p, zer nde neler olduunu gremeyecekler , onlar
kartrp ondan be n semeler sten yor. Bu noktada bu be n b tt n ve d er be n n e yaramadn
syled ler. Sonra, ondan be ondan ondan z yade hazrlkl h ssed yor musunuz? "
Bence bu sadece emek ve doum n de l, ok der n b r egzers z. Egzers z "yaam karmaasna"

gen letmel y z. Z h nler m zde, kend z-deerler m z n gereklemes ne kadar beklent ler gel t rd m zde
kend m z utan ver c hale get rm bulunuyoruz. Gvenl k aklarmz ve korkularmz kabul etmek n
yaam karkln kullanma, bu beklent ler n bazlarn gerekl k asndan kontrol etmen n gl b r yoludur.
Bytme pr nc pl e
Hayat karkl, bel rl beklent lere ne kadar fazla duygu uyguladmz daha y anlamamza yardmc
olab l r. Ancak, beklent ler ve savunmaszlktan korkma konusunu ele alacaksak, kadnlarn ounun baz
yaam olaylarnn hayat kurtarc olduuna nanmak n nasl sosyallet kler hakknda konumak zorundayz.
Ne kadar kt eyler olursa olsun, b r erkek arkada bulursak, ler daha y olur. Eer evlen rsek, onlar daha da
y olacak. Eer ocuk sah b olursak, onlara dayanamayacak kadar y olacaklardr.
Aratrma srec boyunca, b r yaam olayna g rd n z herhang b r sorunun, o yaam olayn evreleyen
kahramann kapand andan t baren annda bydne nanmaya baladm. Eer bekar ve k ml k
sorunlaryla urayorsanz, ortak bulmak sorunlarnz bytr. Y ne, bytme, "yen ak" n parlamas b tene
kadar ortaya kmayab l r, ancak ortaya kacaktr.
S z ve e n z n evl l k ne g ren sorunlar bytlr. Ayn ey ocuk sah b olmak n de geerl d r. Sorunlar
sadece kalyor de l, daha karmak ve karmak hale gelecekler. A len n onay s z n n ok neml ysa, b r
ocua sah p olmak bunu de t rmez. Onay almak n gndermen z gereken ok daha fazla e olacak.
50'l yalarn sonlarnda, arkadalarndan ve a les nden gelen uyarlara ramen f z ksel olarak kt muamele
gren erkek arkadayla evlend n syleyen b r kadnla rportaj yaptm. O zamanlar, evl l k yaptktan sonra
kzgnl zer ne almaya sz verd ne nanyordu. lk olu doduktan sonra kocas daha ddetl oldu.
Tamamen zole ed lm h ssett . Ded k , "Ben k msey d nlemed m. Gerekten evlenmek ya da ocuk sah b
olmak onu de t rece ne nandm. O kadar ktyd k , a leme ya da arkadalarna g deb lmen n yolu yoktu.
Ben uyardlar. Burnumu ve kolumu krana kadar ben kaldm. Bunu a lemden g zleyemed m. "
De m olab l r ve her zaman byme potans yel vardr; Bununla b rl kte, b r yaam olay, aradklarmzn
de m n veya bymes n salamaz. Eer evlen rsek, kskan ortaklar daha korkun olur nk kazklar daha
yksekt r. Her ey mkemmel b r ek lde yapmamz bekleyen anne daha yksek beklent lere sah p nk
bah s m ktar daha yksek. Zorak kardel k l k ler , a le gzet m zorluklar karsnda daha da gerg nle yor.
Bylel kle bytme lkes , neml b r hayat olayyla balantl olan baarsz beklent ler ortaya karmak n
b r katal zr grev grr. Kontrol edemed m z b r ey n gereklet r lmes konusunda kend ne deer bulmaya
deer olduumuzda, benl k deer m z tehl keye atarz. "Bu l k daha y hale gelecek, sadece evlenmem z
gerek yor" derken, evlen nce ler daha da ktye g d yor.
Y ne, eer kusurlarmz ve olaanst hayatlarmz da kapsayan b z nsan yapan eyler tanyp kabul
edersek, korkularmz ve zayf noktalarmz kucaklamalyz. Korkumuzu anlamak utan ver c esnekl k
srec n n b r parasdr. Ayn zamanda tam ve bal yaama sah p olmamz gereken l k ler oluturmada
neml b r parasdr.
EIGH T
Blam e Kltrnde Merhamet Etmek
T onun SZN hatas! Heps ben m hatam! Sulamak zeres n Ben sulayacam B z hata bulma ve sulama
saplantl b r sapk kltrmzdr. Kend m z veya bakalarn sorumlu tutmak y b r eyd r, ancak sulama ve
hesap ver leb l rl k ok farkldr. Bence sorumluluk ve sulama arasndak fark, sululuk ve utan arasndak
l k ye ok benzemekted r. Sorumluluk, sululuk g b , ounlukla onarm ve yen leme arzusu le mot ve ed l r-
b r n n eylemler nden ve eylemler n n sonularndan sorumlu tutulur.
te yandan, sk sk korku ve utan duygularn boaltmak n suluyoruz: "Bu ac ver c d r-k m kusur
edeb l r m? Sen sulayacam! Ktsn ve bu sen n hatan. "Kend m z veya bakalarn davrandmzdan
sorumlu tutmak, de kl k veya zm bekl yor. Utan g b , sulama b ze kapanr ve de m n etk l b r
ara de ld r.
Utan yaarsam ocuumla olan sabrm kaybeder m ve kend m kt b r anne olarak suluyorum, utancma
daha da fazla ek lme ht mal m daha yksek. te yandan ocuumla olan sabrmdan vazgeersem utan
yaarsam davranmdan kend m sorumlu olalm, ocuumdan zr d leme ve utan nde nasl hareket
edeb lece m renme ht mal m daha yksekt r. Ebeveyn olmak st yorum.
Ayn dnceler bakalarn sulamak n de geerl d r. Y rm l yalarnda b r anne olan Magg e bana, en kt
utan deney mler nden b r n n, alt yandak olu tramplenden dp el b le n krmasyla gereklet n
syled . En yakn arkada Dana ac l serv se geld nde Magg e paralanarak alamaya balad. Dana'ya
"Korkun b r anne g b h ssed yorum" ded . Matthew'un kk b le n krdna nanamyorum. Onu daha
yakndan zl yor olmalydm. "Dana yantlad," Hayr. Sana bahsett m tler alm olmalsn. Byle b r ey n
olacan sylem t m. "Magg e utanmaya balad. Dana, Magg e'y olunun yaralanmas yznden sulad
n Magg e le merhamet uygulamak zorunda h ssetmed .
Magg e ve Dana'nn h kayes nden bahsett m su ok ak, fakat her zaman byle de ld r. ou zaman,
sulama nce ve s ns d r-bunu yaptmz veya neden yaptmz b le b lm yoruz. Mesela, caddeden aa n p
yass b r last k elde edersek, kend m z berbat eder z nk man ve rk n z. Kend m z , dz last kler n nce,
gzel kadnlar olmamasna kna ed yoruz-sadece b z m g b kt nsanlar. Veya b r ek tutturup, an den
dnyoruz, "Bu hesab b raz daha yakndan zlemel y z" d ye dnyoruz "Aptalm. Bu, n vers tey h
b t rmed m n oldu. "
Sulama kltr hayatmza nfuz eder. Kend m z ve bakalarn srekl sulamakta ve aalamaktayz. Daha
ncek blmlerde ayrma ve yaltma hakknda konutuk. Bunlarn her k s de sorumlu b r kltrn yan
rnler . Bu blmde sula lg l drt kavram daha kefedece z: fke; grnmezl k; Basmakalp ve et ketleme;
Ve dlanma. Ayrca, kadnlarn sulamadan merhamete gemek n utan ver c l n n drt unsurunu nasl
kullandklarn tartacam.
Ange r
Kusur ve sulamayla saplantmzn altndak duygu fke. Utan ve sulama kltrmzde grnr fke her
yerde. S yas talk showlar lk atan malar hal ne geld . Bakkal ye ksa sren akn, parmakla arpmayan
srcler engel oluyor. Yabanclara ve mter h zmetler alanlarna ynelen kzgn halk patlamalar daha
yaygn hale gelmekted r.
fke, pek ok farkl deney m ve duygu tarafndan mot ve ed leb l r - utan, aalama, stres, kayg, korku ve
keder en yaygn tet kley c ler n b rkadr. Utan ve fke arasndak l k , b z utantan kaynaklanan acdan
korumak n su ve fke kullanma le lg l d r.
Utanga aratrmaclar Haz ran Tangney ve Ronda Dear ng, b r dolandrclk deney m srasnda kend m z
korumak n b r stratej "masalar ev rmek" ve sulamay da doru ev rmek olduunu aklyor.
Aratrmalarnda, bakalarn suladmzda kend kend ne drst fkey yaadmz bulmulard . fke, g
ve otor ten n b r duygusudur, fkel olmak b ze b r kontrol h ss kazandrmamza yardmc olab l r. Kontroln

tekrar yaplmas neml nk utan b ze deers z, fel ve etk s z h ssett r yor. Tangney ve Dear ng tarafndan
aklanan utan / sulama / fke tepk s , 3. Blmde bahsett m z ayrlma stratej s ne kar hareket etmeye ok
benzer. Kar hareket etmek bakalarn kt dar kazanmaya, agres f ve utan ver c b r mcadele verme
stratej s d r utan.
fkey kullanma konusunda konuan b rok kadnla rportaj yaptm ve ez c utan duygularyla ba etmek n
suluyum. Bu kadnlardan ne duyduuma fken n ktye kullanlmasyla lg l p manlk ve hzn duygusu
vard. fke ve fkey utan n b r zm olarak ev rmek yalnzca kusurlu ve balantya layk h ssett m z
duygusunu arttrr.
Tangney ve Dear ng unlar yazyor: "Neredeyse sylemeye gerek yok k byle utanm fke, k leraras
l k ler m z n c dd sorunlar oluturab l r. Utan mot vasyonlu fke alclar 'mav renkte' patlama g b fke
uyandrmaya e l ml d r. Bunun mantksz mantkl olduunu dndnzde, hogrl olmayan gzlemc ,
ou zaman, 'Nereden kt bu,' d ye merak ed yor. "Tangney ve Dear ng devam ed yor" d yerek yle devam
ed yor: "Savunma fkes u anda utan arsn azaltmada ksa vadel b r kazan tek l edeb l r, ancak bu
denges zl k sras k ler aras l k ler n ykc n tel kted r - k s de O an ve uzun vadede. Savunucu utan
temell sulama ve fke daha sonra (taraflarca ya da taraflarca) ya da artan uzlamazlk, sulama ve mukab l
aleyhte sonu vermeye neden olab l r.
fke "kt" b r duygu de ld r. Aslnda, fke duymak ve fkey uygun b r ek lde fade etmek, l k kurmada
hayat nem tar. Utan er s ndeyken bakalarna gvenmemek "fke duymak" demek de ld r. Bunu
yaptmzda, utan duyarz ve fke le maskeler z. Ayrca utan ver c fke ve sulama yapc b r ek lde
nad ren fade ed l r. Utan b z duygu ve ac le taar ve utan / sulama / fke gds bakasnn zer ne
dkmekt r. Ana utan ekranlarndan b r tanes fke ve su se, bu baa kma stratej s n anladmz ve kabul
ett m z neml d r. Sonra, nasl utan nde olduumuzun farkna vardmzda, sak nlemem z ve d kkatl
olmamz gerekt n renmem z gerek yor.
Konutuum kadnlarn b rou der n solunumun deer hakknda konutu. Sess z kalmann ve der n nefes
almann utan duyduumda duygusal ayaklarm ger almam n bana yardmc olduunu b l yorum. Baz
kadnlar, durumlardan kend ler n mazur grp kel men n tam anlamyla uzaklatn syled ler. Hep m z
"zamanam" n nasl yakalamamz gerekt n renmel y z, bylece utan nde yolumuzu h ssetmel y z,
bylece tepk ler m z ve tepk ler hakknda b l nl kararlar alyoruz. Aratrmamda ve k sel hayatmda, bunun
ok fazla uygulama gerekt rd n fark ett m. fke / sulama tepk ler b ze en y cevap verd nde ger dnme
ve dzeltme cesaret de alr.
Inv s b l t y
fkey ve sulamay utantan korumak n kullanmak "utanyorum" olarak dnrsen z mantkl olur.
oumuz n utan, maruz kalma veya maruz kalma korkusu le lg l . Bu yzden kend m z , b z alay konusu
veya yarglanmaya ak brakan kusurlu ksmlarn g zlemek n ok alyoruz. Drlme korkusu b z
darda brakmamz salyor. Kusursuz grnmem ze veya davranmamz gere b z evde, kapaklar altnda
tutar.
Ancak, kend m zde veya bakalarnn grdkler nde grdmz eyler hakknda utan duymann yan sra,
gremed m z eylerle lg l de utan duyab l r z. Utanlarn bu d er taraf, tanmlamak ve s mlend rmek
bazen daha zordur - grnmezl n aybdr.
B rka yl boyunca kadn konularnda mezun yet sosyal alma kursunu rett m. Her smest r boyunca b r
snftan "derg gnne" adyorum. renc ler en sevd kler moda derg ler n n kopyalarn snfa get receklerd -
hep yere ylm en az 150 de k derg le sonulanacakt. renc lere makas, tutkal ve naat katlar
verecekt m. Onlarn lk dev , b r saat n derg lerden geerek ve deal grnmler n n kolajn yapmak n
grntler kes p, g ys ler, mcevher, sa, makyaj, kollar, bacaklar, ayak, ayakkab vb. Onlar es n kayna
olarak ge rmekt .
lk ders saat n n sonunda, her renc n n tamamlanm b r kolaj olurdu; b rou ok ayrntl. Bu altrmadan
ortaya kan en neml b l n artrc konulardan b r s , kadnlar deal majlarmz b rlet rmek n ne kadar
abuk kest m zd r. Gzler n , burnunu, dudaklarn, salarn ama bu reng st yoruz. Kollar ok sska ama
bacaklarn beend m. Temel olarak mkemmell k n kadnlar paraladk.

B r sonrak grev aslnda kend ler ne benzeyen derg lerdek grntler bulmak ve kesmekt ; bu res mler n
gerek grnmler , gerek vcut ller ve ek ller (kollar, bacaklar, popolar), o gn g yd kler ey, On be
dak ka sonra renc ler sklkla s n rl davrandlar ve aramay braktlar. Bu kolajlar kaldrdklarnda,
bazlarnn b r ft ayakkab veya benzer b r sa st l vard, ama bu sadece. Bu altrmayla lg l snfa bas t b r
soru sordum: "Neredes n z? Bu derg de deme yaparsn. Sev yorsun Neredes n?"
Cevap bas t, ancak potans yel olarak utanmaktadr. Orada de l z, nk o kltrde neml de l z. Ve dealden
uzaklatnzda (gen, gzel, beyaz, nce zell kler, c nsel, nce ve sey rc ocuklu / varlkl / batan karc /
kurtarlacak / kark olmas / tehl ke altnda olmas gerek yorsa) nemsen yorsanz neml d r.
Derg tatb kata son adm Soruya cevap verecek ? Sen olma grnmez markasn nasl b r duygu kadnlarn
byk ounluu hemen kend n sulama h ssett syled Yeter nce y de l m nk grnmez m: ya ben
Grnmez m nk nemsem yorum . Kadnlarn kend ler n sorumlu tutmann kabalk ve ykc olduunu fark
ett kr t k farkndalk sorularndan konumaya balayana kadar bu de ld .
Grnmezl k, kopukluk ve gszlkle lg l d r. Kend m z kltrnze yansttmz grmezsek, ok kk ve

anlamsz b r eye dntrlrz ve neml eyler n dnyasndan kolayca s l n r z. Hem nd rgenme srec hem
de bu srec n n ha rn-grnmezl k- nanlmaz derecede utanab l r.
Yalanma, travma sorunlar ve stereot pleme zer ne younlaan rportajlarda, bu grnmezl k meseles yle
gl b r balant vard. Bu, rk ve c nsel ynel m g b k ml k konularndan bahseden katlmclar n de
geerl yd . Deney mler n ve grler n ben mle paylarken, aratrma katlmclar, b z azaltmak ve s lmek
n kullanlan temel mekan zmay kefetmem ze yardmc oldu: kalplam.
Stereot pler ve Et ket s

Hep m z her gn basmakalplar kullansak da, b r tanmla balamak yararl olacaktr. Bulduum en net fadey
burada bulab l rs n z: "B r stereot p, gruba ye olmaya dayanan nsanlara ver len grup zell kler n n ar
genellem ve kat b r tanmdr." Bazen kl eler kullanma konusunda kend ler n y h ssett k, nk bunlar
basmakalp kullanlmamaktadr. Kt n yetl olun veya nyarglar zorlayn; B z sadece bunlar b r ne hzl b r
res m vermek n kullanyoruz:
Bunu yapmaz. O gerekten granola.
Ne dnece nden em n de l m. O ok gzel Krmz Devlet.
Ona sormayn. O toplam futbol annes . Kend m en ok kullandklarm ayakkab le l k l buluyorum:

Yapraklar takyor,
O "alter" ten "alter" ten daha "fazla".
B r yz (ya da aya), bunlar olduka zararsz grnyor. Fakat ben gn'den sham ng'e hzl b r gez .
Grmelerden bu fadelere b r gz atn:
"O b r nl yd ya da b l yorsun, o akll" ded .
"O H ntl . Bu kadar sper kaba. "
"ok kapal grl-yal nsanlara dayanamam."
"Bence o byle, nk b rka sene nce tecavze maruz kald."
"Duygularna zarar vermez - o gerek tatl bykanne trdr."
"Kzgn olduunu sanmyorum, kzgn s yah eyler n devam etmes lazm"
"Erkek arkada Pak stan'l- muhtemelen dar kmasna z n ver lm yor" Bunlar zararsz de llerd r; bunlar
nc t c ve dolandrclar. Ve b z onlar okuduumuzda srar ederken, oumuz dzenl olarak bu t p
stereot plend rme yapyoruz. Stereot pleme, nsanlar, anladmz ve b ze mantkl gelen nceden bel rlenm
kategor lere sokmann b r yolunu sunar. Ayn zamanda nsanlarn mcadeleler n onlar sulamamza z n
ver yor, bu nedenle b zlere merhamet uygulama sorumluluumuzdan msade ed l yoruz - "Sen nle ac ekmene
gerek yok - bunu kend ne get rm s n."
Olumlu veya olumsuz basmakalp nsanlara b reysel olarak veya toplu olarak zarar ver r. Aratrmaclara gre,
olumlu basmakalp san t ze ve deal ze ret yor
Negat f kl eler aalayc ve gln portreler ret r. Her k durumda da s z z h nsel ekmecem ze sab lecek
b r eye nd rged k.
rgtsel gel m ve e tl l k uzman M chelle Hunt stereot p k hakknda unlar yazyor: "Kategor lenmek
stem yorum. deyem yorum. Hayatm boyunca btn cemaat boyutlarm ve karmaklmla b rl kte olduum
k y na ett rd m ve b r fem n st veya b r Afr kal-Amer kal g b b r kategor ye g rd mde rahatsz oldum.
Demek k yrr, konuur ve b r grup nsan g b dnrsn. Bugn e tl l n ele alnd baz yollarn
tehl kes budur. Tartma, kategor zasyonu artrmakla tehd t eder, onu azaltmaz. Ayn zamanda ben m es zl m
-b r kadn ve b r Afr kal-Amer kal olmak ve d er her ey dah l olmak ben m deer verd m eyd r. Tekl m
masaya get rmeme z n ver lmel . "
Kadnlar kalplam olma ve grnmezl k h ss hakknda konutuunda k farkl konu ortaya ktn
duymutum. B r nc s n "fsltl et ketler" olarak adlandryorum. Bunu adlandrdm nk katlmclarn
bet mlemeler - srtlarnn arkasndak sess z fsltlar; K m olduklarn veya ne olduklarn et ketlemek n
kullanlan hayatlarnn paralar. rne n: O sadece b r anne. O b r kanser hastas. Bymek st smar ed ld . O
s b polar. O y leen b r alkol k. Kocas nt har ett . O ol var d ve bunak. O b r fem n st. Kocas onu yener. O b r
rmorkta yayor. O' s a b r tek ocuk. Refah stnde. O b r lezb yen. O Meks kal. O tecavze urayan b r yl
nce ft .
Eer "O tek ocuktur" dersen z, b r bakma, bu yaralanmaz. Bununla b rl kte, "B r ocuk var" d yorsanz,
b r s n n neden bel rl b r ek lde davrandn aklayan b r yol olarak - "Gerekten kend merkezl . B l rs n z, o
tek b r ocuktur "- sonra b r et ket hal ne gel r. Ayn ek lde, eer b r s n n etn k kken n "Meks kal" olarak
tanmlarsanz, bu har ka. Bunu neden b r n n bel rl b r ek lde davrandn aklamak n kullanrsanz veya
b r k n n beklent ler n bel rlemek n kullanrsanz, bu ok can skc b r stereot pt r.
Stereot pleme ve et ketleme, balant kurma yetene m z kstlyor. Bel rl b r gruba yel neden yle b r n
tandmz dndmzde varsaymlarla l k ler kurarz. Bakalarn tanma ve b l nme frsat karmamz.
B rok kadn n et ketler, nyargl sosyal-toplum beklent ler ne kar "sab t" b r mcadele yrtmek ve
n hayet nde grnmezl e dntrmekt r. te b r katlmc onun deney mler n yle anlatyor:
nsanlar lezb yen olduumu renmen n en zor yan, yaptklar varsaymlardr. nsanlar otomat k olarak
ben mle lg l her ey b ld kler n varsayarlar. B r kere gey olduklarn b ld kler nde, nsanlar hayatlarnn ger
kalannda boluklar doldurab lecekler n dnyorlar. Muhtemelen hayatnzn b r noktasnda b r erke n
st smar ett n z varsayyorlar; Erkeklerden nefret ett n varsayyorlar; Onlar erkeks ve spor sever sanrlar;
Harekete gemen z , g y nmen z , oy kullanmanz ve para harcamanz bekl yorlar. Ec nsel ve lezb yen cemaat
dndak ou nsan, dz toplulukta olduu kadar toplumumuzda da e tl l k bulunduunu anlamyor.
nsanlara "Ah, s z drstsnz, artk syleyemey z - s z nle lg l her ey b l yorum" d yerek duymadnz.
C nsel ynel m s yaset n z , d n n z , nanlarnz, Deerler n z, ney sevd n z ve k m olduunuzu. Dz
olduunuzu rend mde s z tanmay dnmyorum. Lezb yen olduumu rend nde ben tanmaya
kalkmayn.
Stereot p le lg l k nc konu ad arsdr ve neredeyse her zaman sosyal-toplum stereot pler tarafndan
ynlend r l r. s m ars rnekler , fah e, fah e, p, loudmouth, top alma, orospu, del , drama kral es ,
nevrot k, dayk ve saldrgan gen ler g b zararl et ketler er r. nd r mler olarak kullanldnda, ga y veya
queer g b ter mler E t lde rahatsz ed c . Bu s mlerden b rou nceden ret lm ve k nc kadnlarn
sosyal-toplum beklent ler n tatmaya hazrdr. Sklkla kullanldklarndan dolay ne kadar ok nc nd kler n
unutmamz kolaydr. s m arsnn stereot p glend rmen n en gl yollarndan b r olduu gere n gz
ard etmek de kolaydr. K ml kler hakaret olarak kullanma, b reyler ve btn gruplar kmser.
Da ma st hbarat Rule'ye e

Kend m ze kar drst olursak, oumuz kl eleme, et ketleme ve sm armaya gvenmek konusunda ok
hassastr olduumuzu t raf edeb l r z. Stereot pler canl ve gl tutmaya yarayan b r mekan zma " st sna
faktr" d r. oumuz, nfusumuzun genel nde kalplam kalplar desteklemekte, ayn k sel
deney mler m ze uymamakla b rl kte ayn kalp t p n atmaktayz. Fem n stler hakknda gen apl
genellemeler yapab l r z, ancak b r ler "Ben fem n st m ve ben byle de l m" d yerek b ze kar meydan
okuduunda, ona otomat k olarak kend ne has baklk kazandrrz. "Oh, sen de l" g b b r ey syleyece z.
Ben d er fem n stlerden bahsed yorum "ya da" C'mon-sen farklsn. "
"st sna faktr" nn gerekten balant ve esnekl k oluturma abalarmz karsnda nasl altna da r baz
rnekler aada ver lm t r:
Ben otuz k yandak b r anney m. Toplulua ok kartm ve mahalle derne bakan yardmcsym.
n vers tedeyken b r fah el kteyd m ve ok t m. Mezun yet sonras b r sorunum olduunu ve Anon m
Alkol kler'e g tt m fark ett m. Ben sek z yllk taats zl kle alkol k b r y leme yayorum. nsanlar, tm
alkol kler n yal, becer ks z, v cdana aykr adamlar olduuna nanmak sterler; bana ne gar p b r
alkoll olduumu sylerler ya da bana "Alkol k olduundan em n m s n z?" G b sorular sorarlar. Ben m
g b grnen y leme srec nde olan b r ok nsan kes nl kle buna nanmay redded yorlar. Ben st sna
hal ne get rmen n gerekten utan ver c ve can skc olduu zaman b r lt fat olduunu dnyorlar. Bu
tr e t ms z,
B r gn en yakn arkadamla erkek arkadam hakknda konuuyordum, Matt. ler c dd lemeye

balamt ve l k m z hakknda herkesten st yordu. Arkadam Matt'a babamn ben c nsel tac z ett n
syley p brakmayacam m sordu? Ona bu konuda konutuumuzu syled m, ama muhtemelen herey
sonunda syleyece m. Korktu. Bana "Daha y de l, eyler de t recek" ded . Ne demek sted n
sorduumda, artk ben mle sev meyeb lece konusunda ben uyard ya da kend s n aldatacam
dneb l r veya daha da kts o Evlenmek stemeyeb l r nk evden korkar, ocuklarm n yaparm.
ok oldum ve tamamen yaralandm. Ktye kullanlmas ben tuhaf, kark ya da ocuklarm ktye
kullanma ht mal yksek m d ye sordum. Ded ,
Onun n duygularm ne kadar de t rd . Sosyal h zmet okullarnda, ok fazla zaman harcyoruz
Kalplam ve et ketleme. Daha nce de bel rtt m g b saf nesnell k kavramna nanmyoruz, bu yzden
mter ler m zle anlaml ve ahlak l k ler srdrmek n nanlarmz, deerler m z ve kalplarmz
kefetmek zorundayz. Bunu yapmazsak, mter ler m z, onlarn sorunlar ve almalarmz hakknda
sonulara varab l r z.
Kend m z ve bel rl k ml kler paylaan d er nsanlara stereot pler uygulamaktan kend m z bak
olmadmz anlamann ne kadar neml olduunu yllardr anladm. karlmas ve tartlmas en zor olan
basmakalp, kend grubumuzu hedefled n fade etmes ne z n verd m z dndmz kalplardr. Her
naslsa, b r kadn olmann d er kadnlar kl elet reb lmes ve et ketlemes n b ze z n verd ne nanmaya
baladk; B r lezb yen olmak b ze d er lezb yenler vb. Kl eleme ve et ketleme hakkn ver r.
Yaklak be yl nce, sosyal h zmet uzmanlarnn bu " z n ver len stereot pler " tanmlamalarna yardmc
olmak n b r egzers z gel t rd m. Egzers z tamamlamak n onlardan a t olduklar k ml k grubunun b r
l stes n hazrlamalarn st yoruz. Ardndan, onlardan her k ml k grubuyla l k l kalplam kalplar ve
et ketler tanmlamalarn r ca ed yorum. Son olarak, onlardan k ml k gruplarnn e tl yeler n karakter ze
etmek n kullandklar stereot pler bel rlemeler n r ca ed yorum.
renc ler m z ounlukla bayan olup, renc ler n ou "kadnlar" a t olduklar b r grup olarak
tanmlamaktadr. Kadnlarla lg l basmakalp tanmlandklarnda, ded kodular, yalanclar, srtlanlar,
man plat f, h ster k ve nevrot k g b et ketler kullanyorlar. renc ler n b rou, bu ter mler d er kadnlar
tanmlamak n kullanmay t raf etmekteler. Bu her zaman byk b r konuma balatr, nk normalde "Ben
ded kodu, yalanc ya da ger zekal olduumu dnmyorum" d yerek yant ver r m. Ben man plat f, s n r
bozucu veya h ster k olduumu sanmyorum. H b r n z bu ek lde yaamamtm. Merak ed yorum, eer
bunlar kadnlar tanmlamak n kullandmz ter mler bunlarsa da, b z bunlardan herhang b r s de l z, b z
k md ? Btn bunlar ded koducu, srt akma, yalan syleme, tt fak yapma, s n r bozucu, del kadnlar nerede? "
nsanlar "Pek , b z st snayz" d yorlar. Grupta yer alyorlarsa, d er grup yeler n tanmlamak n bu et ketler
kullanab lecekler n ler sryorlar. Eer fazla k loluysem, sana b r man d yeb l r m. Irk veya kltrel b r
k ml k paylarsak, bu grubun dndak k ler n kullanamayaca ter mler kullanab l r z. Bence kend grup
yeler m ze kl eleme ve et ket koyma zn n vermek kaygan b r utan e m d r. Kend gruplarmza kar
dndmzde kend m z ve d er grup yeler n terk ett m z fark edem yoruz.
Ag n g
Yen b r altay srasnda, utan tet kleme egzers z tamamlama konusundak deney mler n paylamak steyen
var m d ye sordum. B r kadn el n kaldrd ve "Bu tet kley c lere ve alglara baktm ve yalanmann ac
ekmed n fark ett m-aslnda tm efsaneler kend yetenekler me ve vcuduma nanmamn neden budur.
Beden m n bana hanet ett n dnmyorum-stereot pler m bana hanet ed yor. "
Yalanma sz konusu olduunda, katlmclar yalanan stereot pler n gcnn yalanma srec nden ok daha
ac olduunu aklad. Bu, ksmen yalanan stereot pler n Amer kan yaamnn her alanna yaylm olmasndan
kaynaklanyor. Medya anal st ve Gney Kal forn ya n vers tes Annenberg let m Fakltes 'nde eman
deklare olan Marty Kaplan, reklamverenler n ve telev zyon programclarnn erkekler n ve kadnlarn ell
zer nden lg s n n olmadn bel rt yor. O, "Aslnda, baz programclar olumlu ell -art kayorlar. Bu
demograf k tabloya baktnz gsteren stat st kler varsa, reklamverenlere krypton te benz yor "ded .
Bunlar Dr. Kaplan'n CBS Sunda y Morn ng blmnde yapt yorumlard . ov, agzl on sek z la krk
dokuz demograf k - Amer ka'nn en deerl pazarlama ve reklamclk demograf s zer ne b r h kaye
hazrlyordu. Segment ayrca, "Bugnlerde doktorlar s z ldrmed n , pazarlamaclar ne yaptn" yazan
AARP reklamn vurgulad.
Aratrmaclar tarafndan bulunan olumsuz yalanma kl eler ne ve bunlara karlk gelen zell klere bazlarna
bakalm:
Umutsuz-korkmu, depres f, umutsuz, yalnz, hmal ed lm
Sak n olun, sak n, rkek
Vurma / Uyuturucu-ac, kayet , talepkr, esnek olmayan, nyargl, merakl, nat
Haf f hasarl, krlgan, yava hareket eden, yorulmu
C dd derecede zayf, zayf, anlalmaz, tutarsz, yal
Alnab l r-korkuyor, sklm, duygusuz, h pokondr yal, rk n, d kkatl , madur
md ayn aratrmadan kan drt olumlu kl eye bakalm:
Golden Ager-akt f, uyar, yetenekl , canl, ten, salkl
Mkemmel Bykbaba-elencel seven, m nnettar, mutlu, sevecen, b lge
Kk Kasaba Komu-tutumlu, esk kafal, zorlu
John Wayne Muhafazakar-duygusal, nostalj k, vatansever, d ndar Bunlara baktmzda, bazlar n

doruyu syleyeb lecekler n nkar etmek zor
B ld m z nsanlar. Kl eler bu kadar tehl kel yapan ey budur. Kl e ekl o kadar yakndan
uyuyor k , bu majdan saptmz eyler reddetmek n kend m ze z n ver yoruz. Cadden n
karsndak kadn "mkemmel b r bykanne" olarak grdmzde, rkler n veya hrpalanm
olduunun d er aretler n farketme olaslmz azalr; Dahas, b ze asla sylemeyece beklent ye
kadar yaama kararll gstereb l r. "John Wayne" babamzn sert adam majna kadar yaamas
gerekt nde, korkularn ya da krlganlklarn b z mle paylamaktan utanab l r. Veya bu rnekte
rportajlarda grld g b , Altn per'n bykannes n n o b r elence kaynana nd rgemekte
sakncas olmamas neden yle o kadar bas retl olduuna da r basmakalp alab l r z:
ocuklarm ve torunlarm bana "Dans n, Bykanne, dans" g b eyler syleyecekt r. Har ka b r dans
olduu n de l, nk ben zled kler ve bana gldkler n. Bazen dans edersem "G t bykan, g t"

derler. Bazen nc n r. Utanyorum nk bana gldkten holanyorlar. Ben elend ren yal b r nsan g b
gryorlar. Ben onlarn bykannes y m, gerek b r kadn de l, yetenekl , yetenekl , lg n b r nsan
de l. Ben rahatsz ett nden ok utanyorum. Ben ok sevd kler n b l yorum; Sadece onlar bazen ok
duyarsz olab l rler.
Stereot pleme, utan yaratmak n balca maddeler n k s n sulama ve azaltma b m d r. Sulamadan

balantya ve merhamete gemek stersek, nasl, ne zaman ve neden stereot p olduumuza d kkat etmeye
almalyz.
Hayatta Kalm B r Trav a

ncek blmde rend m z g b , utan src mesajlarn b rok mkemmell k konusunda, ama travmay
hayatta kalan gel nce, kl eler dayanan , kusur o yaral kalc hasarl veya olma st gma ve suu, sorumlu olmak
yle ya Travmanz n.
Kadnlarla travmadan kurtulma ve y leme hakknda konutuumda travma etrafndak sosyal-toplum

beklent ler ve stereot pler , kadnlar k ayr sorunu ele almaya zorladn rend m: olaydan sa kurtulmak
ve sorgulamak n kalplam szckler kullandmzda utan yaadklarnda hayatta kalma Tecrbeler n ve
hayatta kalanlar olarak k m olduklarn tanmlar. "Deney mler n sorgulamak" ded mde, bu, kadnlar
hakkndak kalplam kalplar kullanmaktan "Gerekten o kadar kt oldu mu" veya "Onunla ne
yapyordunuz?" G b sorular sormaktan, d nlemekten ve anlamaya almak yer ne, geers z klar Ve
deney mler n azaltmak.
Sorgulamaya ek olarak, stereot pler travmadan sonra k msen n k ml n bel rlemek n kullanlr. oumuz
nsan veya nasl hakknda ok gl f k rler sellet rm olamaz travmalar hayatta. Ksa b r sre nce b r
kadn meslek organ zasyonunda b r konferans verd . Bunu zleyen k tap mzalarken b r kadn masaya drt k tap
get rd .
Gzyalar yzne bakarken, "B r k tap ben m n, d er kz karde m ve k kz n." Ded . Yeen m b rka
ay nce n vers tede tecavze urad. "D ye der n b r nefes ald ve" Gzel, akll b r kzd. Hayatn onun
nnde duruyordu. "
lk bata, ben bek y yakalad ve "Aman Tanrm! ldrld. "Ardndan onun n b r k tap mzaladmn
farkna vardm. Teyze, tecavze uramadan nce gzel ve akll olduu anlamna gel yordu. nmde duran,
yeen hakknda halka alayan bu kadnn ne syled n veya yeen nasl ayptrab lece n gerekten
c dd yd m.
Hep m z bu trden varsaymlar veya hkmler retmek n savunmasz davranyoruz. Ka kez duyduk ya da
dndk, "Asla ayn olmayacak" m yoksa " md berbat m" d ye dnd m? Davrann aklamak n
b r n n travmasnn b lg s n de kullanab l r z. Al c a'nn h kayes mkemmel b r rnekt r.
Al c a ve Tom, rportaj yaparken yaklak k yldr buluuyorlard. l k ler n "zc b r son buluyor" olarak
n telend rd . Neden n sorduumda, b rka ay nce Tom'da annes ve vey babas tarafndan f z ksel olarak
st smar ed ld n ve bunun neden bykannes n n bydn sylem olduunu syled . ona. Tom'un ok
merhametl ve destekley c olduunu syled ancak md kzgn ya da zgn olduunda Tom, onu "tac ze
uram b r ocuk" olarak n telend rd .
Al c a, Tom'un gznde bunun yen k ml d r ve tm davranlarnn temel olduunu aklad. "Hatta kmaya
lk baladmzda b le ger dnd ve" Oh u an ok mantkl gel yor - o yzden bu f lmden nefret ett n z "ded .
"Rportajdan sadece b rka gn nce, Al c a ten eve geld n ve alamaya baladn syled . Patronu,
meslektalarndan b r n n nnde zor zamanlar ge rm t . Tom'un yant "A len z tarafndan st smar
ed ld n z n elet r le uramak zorundasnz" ded . Al c a Tom'a, akranlarnn nnde elet r lmek
stemed n aklad ve "Can ' Ben herkes g b olmal mym? "Tom anlamad ve kend s nden ayrlmasn
sted . Al c a, "Bymek st smar ed ld m" ded . Utanyordu ve ben ocukluumdan dolay b r ey yapamadm.
Bu ek lde otuzlu yalarda tanmlanmaya devam etmeyece m. O ocuun yannda baka b r olma hakkna
sah b m. "
Kadnlar c nsel tac z ya da c nsel tac z konusundak utan hakknda konutuklarnda, utanlarn ounu
travmalaryla tanmlanan acyla l k lend r rler. Olaylar phes z korkuntur ve kalc b r etk ye sah p olab l r.
Ancak tecrbeler yle toplumsal b rl ktel k tepk s ve buna bal olarak k ml k kayb ve "normal olma" hakk da
ayn derecede ac ver c d r ve ou zaman daha uzun sren utan oluturur.
Bunu yapab lecek b r babas varsa, onunla lg l ne anlama gel yor?
O asla ayn olmayacak - zarar grm.
Ondan sonra asla bacak olmayacak.
Nasl y b r __________ olab lece n grem yorum (boluu doldurun: anne, e, bakan yardmcs).
Duygularmz, dnceler m z ve hareketler m z dorudan gem veya md k mcadeleler m z le lg l

zamanlar vardr. Ancak kes nl kle olmad zamanlar vardr. Sorun ortaya kyor, nk b r noktada, oumuz
k m olduumuzun, neye benzemem z gereken, ne yapmamz gerekt , ne kadar olacamz le lg l
beklent lere nanmaya baladklar n Olmak ve ne kadar kk olmas gerekt .
Bu beklent ler reddetme korkusu da gel t r yoruz. Bu beklent ler reddedersek, ok ac ver c b r ek lde kopar
ve reddetme yaayacamzn kantlarn srekl olarak grrz. Dolaysyla bu beklent ler sellet r r z ve
duygusal b r hap shane hal ne gel rler. Utan bek duruyor.
Exclus o n
Kadnlarla utan ve sulama hakknda konumak, uyum salamayan ya da dlanm h ss n h kayeler n
d nlemek mkanszdr d ye dnyorum. Grmeler boyunca, kadnlar byk b r utan kayna olarak
"ded kodu ekme", "dlama" ve "ger ek lme" konularnda konutular:
D er kadnlarla almaktan nefret ed yorum. Onlar ok kk ve kskanlar. ahsen bunlar alyorlar ve

yaptklar sadece b rb r m z hakknda kt konuuyor.
Darda ben sadece mahallem zdek herkes g b . er de, gzler m n nnden ayr den b r evl l
b rl kte srdrmek n urayorum. ocuklarmn sorunlar var. te der nde olan ey utantr ve darda
daha y grnmes n almanz zor olan er dek kt durumdur. Bazen er m z gstereb lmey
sterd m, o kadar zor olmazd. Ancak bana gven, bunu asla yapmazdm, nk kadnlarn b rb rler yle
nasl konutuunu b l yorum- acmaszlard.
Utan, ocuumun kolunun stnden tuttuumda d ler m skt ve gzler m n arasndan fke gel yor ve
ben sadece ona yatmaya hazrlanyorum ve bakyorum ve baka b r anne ben zl yor. Olmak sted m
anne de l bu. Bazen kend m yle kenara tt m h ssed yorum k , ona yardm edemem. D er anneler
ben o anlarda yakaladnda ok utanyorum nk lk atmak ve onlara barmak st yorum "Bu
gerekten ben m k m olduum de l. Ben gerekten y b r anney m; Ben her zaman byle de l m
"B l rs n z, herkese fstk davas verd kler n syled ler; baka ne konumak zorunda?
B rka ay nce b r part ye g tt m ve b r kadn bana geld ve bana yaamak n ne yaptm sordu ve ona
ocuumla evde kaldm syled m. Yznde hemen hemen "Ah, zavall ey" g b hayal krklna
uram b r grnm ald ve "Ah, y , sana y " ded ve g tt . Yaklak y rm dak ka sonra onu baka b r
kadnla konuurken grdm ve kend m dndm; "Artk lg n de l m; Hayatmla lg l artk h b r ey
neml de l, ocuklarmla b r lg s yok "ded ." Bu part n n ortasnda c erler m n stnde lk atmak
sted m, "Esk den b r mhend s, esk den ben, Yem n eder m, sz ver yorum, esk den sen n g b
neml yd m! "
yer nde ocuklar havular kadnlarn nne soktu. Yeter nce satarsan onlarla taklab l rs n z. . .
Eer daha fazla alrsan. . . A lenden vazgeersen. B r yandan umutsuzca olan kulbnde olmak
st yorum. Daha elencel , daha y mter ler olsun, daha fazla para kazanmak ve daha fazla
zgrle sah p olmak. D er yandan
El, onlardan nefret ed yorum. Onlarn g b olmak ya da yaptklarn yapmak stem yorum; Ben
sadece kram yeler n tadn karmak st yorum. Ve o gruptak kadnlara gel nce- erkekler nk nden
daha ren oluyorlar. Gerekten bok g b davranacaklar.

Terf me balamadan nce blmmde b r sr arkadam vard. Hatta ten sonra ve hafta sonlar darda
kaldk. Terf ett mde "en ste doru becerd n orospu" hal ne geld m. ten b r yle h b r yle tar h
ge rmed m ya da uyudum ve bunu b l yorlar. Erkekler hakknda b r f kr m yok, fakat kadnlar tev k
ett kler nde onlar baka b r departmana tamalar gerek yor.
Olumun oyun grubundak kadnlardan b r ne kemer le vurduumuzu syled m. B r hafta nde, o

gruptak her k bana bunu sordu. ok ve t ks nd ler. B rka k bana bunun ocuk st smar olduunu
syled . Ben tamamen akna dndm. Canavarmm g b davrandlar. ocuklarm n b le
zlyorlard. H b r oyun grubunda olmak n ben eve ger armad. Olumu doum gnne davet
etmed ler b le.
Baz nsanlar, "dlama" davrannn blmler n n genet k olarak nceden bel rlend n nermekle b rl kte,
bunun doru olduuna nanmyorum. Kadnlarn, kaba olma e l m , man plat f ded kodulara sah p
olduklarna nanmyorum. Ayrca, tm kadnlarn doal olarak naz k, bakc besleyen olduuna da nanyorum.
Bu basmakalplardan herhang b r n n uyduunu sanmyorum ve sprme genellemeler ne abone olmamz
gerekten de de t rmek sted m z baz davranlar anlamamza veya de t rmem ze yardmc olmadn
dnyorum.
Rportajlar okuduumda ve ded kodu karma ve dlanma konusuyla lg lenmeye alrken, bu davranlar
le kzmn lkokuldak deney mler arasndak paralell kler grmeye baladm. Kadnlar ocukken ve
davranlarnda olgunlamadklar n de l, kk ocuklar gzlemlemek b ze kend m z hakknda ok ey
reteb l r. ou gen ocuk gerekten otant kt r - grdnz ey kes nl kle elde ett n z eyd r.
Deney mler n , bakalarnn ne bekled ne uyacak ek lde g zleyecekler , nasl f ltreleyeb lecekler ve
de t recekler n henz renmemel ler. Onlarn mot vasyonlar ak ve bu mot vasyonlarn bazen kend
mot vasyonlarn daha y anlamamza yardmc olab lece zer nde almak- rne takl t ve koruma
katmanlar altnda g zl olanlar.
Grdm en neml ey ded koducu ve zorbalk- k arl dlanma b m arasnda var. B rok zorbalk
durumunda, ocuklar ocuklar kstaha ya da ahlaka aykr de l, ama a t olma ht yac nde alay eder. Tab
k , e tl sebeplerden dolay, c dd sorunlar yaayan ve "yalnz bana zorbalk" yapan ocuklar var, ancak ou
zorbalk ocuk gruplar tarafndan yaplr. B reysel ocuunuzla konutuunuzda, o veya
Sklkla zorbala t rak etmey sadece balanma ve balanma duygusunu korumann b r yolu olarak kabul
eder. Bu, eten n z hn yet nde de geerl d r; Bakalarn nc tmek ya da zarar vermek genell kle yeler n
sadakatler n gstermeler ve grup kabuln arttrmalarnn b r yoludur.
Bence bu ayn d nam kler sklkla yet k nler olarak b z m n grup hal nde olduumuz zamanlarda geerl d r.
Kabul etmek zordur, ancak b r n b r n ayrmak ya da onu yarglamak sklkla d er kadnlarla let me gemek
ve kabul etmek n b r ara olarak kullanlrsa kullanlr. B r nden konuarak veya karlkl b r tandk
hakknda kes en b r ey syleyerek annda balant kurmann ne kadar kolay olduunu dnn. Neredeyse
yen arkadalar arasnda ge ay n d r - eer syleyecek b r ey dnem yorsanz, b r ler hakknda kt
konumalsnz.
Su soutucu ded kodularyla b rl kte g deb l r z, nk nanrz, fakat b z mle orada duran arkadalarmzla
byle balant kuruyoruz. Yakn b rl kte toplanyor ve g zl b lg ler paylayoruz. Tutarl b r jr kurarz ve
b rl kte karar ver r z. Ve soutucudan uzaklatmzda, admmzda kk b r srama yayoruz; "Bunlar
ben m arkadalarm. Ben sev yorlar ve ben onlar sever m. "
Elbette, gnler get ke, "Bu konuda ben m g b konuuyorlar m" d ye merak ett m zde batan b r h s
alab l r z. Daha nce dened m z ve mahkum olduumuz kadn yrr g derse ve dosta b r eyler sylyor ya
da sadece b r soru sormaktadr zer nde altmz proje hakknda, b ld n merak ed yoruz. Syled m z
ey hakknda herhang b r pucu olsayd nasl h ssedece n dnmeye alrz. B r san ye kt h ssed yoruz, o
zaman bu h ss uzaklatracaz.
Fakat oumuz n, bu kt duygu srnyor. Kend m ze kzyoruz. "Bunu neden yaptm? Byle ded kodu
ed nce nefret ed yorum. " md admmdak srama g tt ve t trek topraklardayz. Cesaret m z ve
merhamet m zle temas kaybett k. arkadalarmzla da kaygan b r ba kurduk. Su soutucuda ne olduunu
b l r z. k seene m z varm g b h ssed yoruz: ded kodulara katln veya b r sonrak hedef olma tehl kes .

Sk sk ded kodularn c dd b r dlanma b m olup olmadn sorarz - bu utan ver c b r konu mu yoksa
sadece haf fe sulu h ssett ren b r ey m ? Sanrm bu soruya b rka cevap var. ncel kle, akla
kavuturmalyz - ded kodu yapma meseles var ve ded koduluun hedef olma meseles var. nsanlar hakknda
ded koducu yapmak utanyor mu sana syleyemem. Bu ok k sel b r mesele. Grtm kadnlarn b rou
n, ded kodu ded kler utanma olarak n telend r ld , nk genell kle a d yet duygusu gere mot ve ed ld .
Ayrca onlar tand
Merhametl nsanlar olmaktan. D erler n, daha fazla b r sululuk meseles yd . Bu kadnlar onu daha kt
h ssett ren b r alkanlk olarak n telend rd ler. Ded koducu konusunda utan duyab l r veya sululuk
duyab l r m. Neden yaptm, syled m ve ney h ssett me bal.
Ancak, ded kodu hedef olmak genell kle ok martc ve son derece ac ver c d r. nsanlar srtmzn arkasnda
syled kler n stenmeyen k ml kler l stem ze yanstab l r. En byk korkumuz odann dna kmaktr ve
nsanlar b z tanmlamak n en nefret ed len k ml kler m z kullanmaya balarlar. Bu, aratrma
katlmclarndan b r ne oldu - had onun h kayes ne bakalm.
En yakn arkada Lor le tantm, Melan e. Melan e, ncek rportajlara, daha sonra geen sene tekrar katld.
Melan e le yaptm k nc rportajda, aklad g b "hayal edeb lece n z en kt kabadaylk olaylarndan
b r n " yaam olan Lor 'y armam nerd . Lor ve ben telefonu balamaya son verd k.
Lor ve Melan e l seden ber arkada olmulard. md otuzlu yalarnda, farkl devletlerde yayorlar ancak e-
posta yoluyla ve ara sra z yaretlerle balant kurmaya devam ed yorlar. Lor byk b r banl y mahalles nde
yayor ve pek ok arkada var. Kocasnn rket n yar zamanl olarak alyor ve mahalle faal yetler ne
ok katlyor. Melan e, onu ocuklarnn okullarndak komularn ve herkes tanyan b r nsan olarak
tanmlad. Hem Lor hem Melan e, Lor 'n n y b r anne ve anne olma konusundak kararllnn altn zd .
Her ay, Lor ve mahalles ndek d er sek z a le, srayla a len n lez z b r akam yeme ne ev sah pl yapyor.
Lor , bu "hayal etmek zor" utan h kayes n n ortaya kt srada a les le b rl kte bu part yemekler nden
b r nde yer ald.
Lor be ya da alt d er anne le b rl kte mutfan nde olduunu aklad; Erkekler dardaydlar ve ocuklar
den'de ve yatak odasnda oynuyorlard. Lor , "En kk kz er g rd ve kz karde Call e'n n p zzanz
yemed n , k nc erez n yed n syled . S n rl kaldm ve kzm Call e'y bulmak n mutfan dna kt.
Onu buldum, akam yeme nden vazgemek n onunla konutum ve mutfan hemen dndak b r f ncan
maydanoz krntlarn yerden oynamak n uradmda mutfaa ger dnyordum. "
Lor olay yer n aklamaya devam ett . "Zem n tem zlerken, arkadalarmn fsldatn duyuyorum. B r s 'O
kzlara kar ok sert.' Ded .
B r d er de "Evet," ded . Yemek yemed kler nde ok kzyor ama ona bak. O c lt ve kem kler. Ne bekl yor? "
Baka b r arkada "B l yorum" ded . O mkemmel yet d r. Anoreks k olduunu mu dnyorsun? "
Lor , onun hakknda konutuu akln b le gemed n aklad. Ancak mutfaa g rd nde, hemen yzler nde
grndkler g b Lor 'n n bu yorumlarn konusu olduu anlald.
Lor bana "Azm akken orada durdum" ded . lk atmamn, evden kamamamn veya alamak zorunda
kalmamam gerekt n b lm yordum. "Ded kadnlardan b r n n" zgnm, Lor ; B z sadece konuuyorduk.
"Baka b r atlad ve" Gerekten. zgnz. B raz end el y z. B l yorsun sen sevece m ze sev nd k. "
Lor sadece onlara baktn syled ve "Tamam. G tmem lazm. "Lor , ocuklarn ve kocasn b r araya get r p
ev ne dnd.
Lor btn hafta sonu evden kmad. Mutfaktak kadnlardan b r olan She la, Lor 'den onu aramasn steyen
k mesaj brakt. Lor aramalar ger vermed . Pazartes sabah, kocas ocuklar okula brakt. Pazartes leden
erken saatlerde, kadn ev ne geld . steks zce kapy at, ancak onlar eve davet etmed . Sundurun zer nde
durup zr d led . Lor , "Onlar kulak m safmdm n zr d ler m ve duygularm nc tt , fakat ded kler n
zr d lemek stemed ler."

Yaklak k hafta sonra, Lor n hayet Melam e'ye neler olduunu syled . Lor , "Ona bunu anlatmak b le
utanmaktayd. Melan e'n n ben m arkadalarmn ben m g b dndn b lmek onu aalayc "ded . Lor
ona zr d leyerek gelen kadndan bahsett ve b r kadn telesekreter nde be mesaj brakt.
Melan e d nley p deste n nerd . Melan e, Lor 'n n She la'nn arlarn ger get rmes n de nerd . B rka
gn sonra, She la tekrar arad ve Lor , arayan k ml n kontrol ederek cevaplamaya karar verd . She la ok
zgn oldu. Konumaktan ve ded kodular sona erd rmekten zr d led . Lor 'ye, "B z s z n arkadaz." Ya sana
salndan end e ett m z sylemel y z ya da h b r ey sylememel y z. Kes nl kle arkandan
konumamalyz. zgnm, ne yaptklarnda ya da er g rd n zde h b r ey sylemed m. "
Lor ve She la b r saat konutuk. Lor , "Alyorum" ded . Ben sadece soran devam ett m
Herkes nasl karladm ve tekrar normal davranab lece m "syled . Lor ayrca She la'ya neden kadn
grupla gelmed n ya da telesekretere zr d led n sordu. She la bunu kend bana yapmas gerekt n
syled . Lor 'ye, "Bu gruba dah l olmaya almak ben lk bata bu kabusa sokmak" ded . She la ayrca Lor 'ye
unlar syled : "Kayded c de h b r ey sylemed m nk sylem m yd n b lm yordum. Kocan olsun ya da
olmasn. Muhtemelen k mseye sylemekten utanrdm. "
Bu cevaplarn k s de Lor 'y daha y h ssett recekt . She la drst davranyordu. Lor 'ye neden telesekreterden
zr d lemed n syled nde b raz dolat, ancak Lor de She la'nn bu tecrben n onun n ne kadar
utandrdn anlam olduuna nand.
She la ve Lor , ocuklar toplamak n b rl kte g decekler ne ve She la'nn Lor 'n n gruba ger dnmes ne
yardmc olacana karar verd ler. She la, Lor 'n n grmek sted nde arkadalarnn b r aramas yapmaya
gnll oldu. Lor bunu yapmak stemed .
Lor bana, "eyler dndm kadaryla normale dndm syled m. Her zamank nden ayn olup
olmayacan b lm yorum. She la le ben ok daha yaknz, ancak grup b raz daha blnm g b grnyor.
Herhalde ayn olmayacam. Ben m n ac b r ac anyd. Ded kodu yapmay h b lm yordum ve nsanlar
hakknda konumak ok zarar ver c olab l r. "
Zarar ver c ya da marz ded kodularn nasl olab lece konusunda herhang b r sorunuz varsa, bu h kaye y
b r cevap vermel d r. oumuz, ded kodu yaayan b r komu grubumuz tarafndan sylenecek eyler
dnmeye dayanamyor.
Esnekl k ve Exclus o n
oumuz n en byk zorluk, gerekte gereklet nde har tutma ve ded kodularn k n b r yol
bulmaktr. Kt konumaya veya bakalarna taklmaya balayan arkadalarnz veya meslektalarmz varsa,
nasl katlmay reddedeb l r z? Y ne, bu zor b r durum, nk balantmz tehl kede.
B rka yl boyunca, balant n katal zr olarak dlamaya ve rekabete dayanmakszn kadnlara bal kalmak
n e tl tekn kler dened k. Baz tekn kler ok etk l ve d erler s z saldrya kar ok savunmasz brakt.
Genell kle, hedef b r k den d er ne tama varsaylan tekn n kullanrz. Ne yazk k , bu tekn k hala srtnda
b r boa gz olan b r n terk ed yor.
rne n, b r ler "O b r orospu." D yorlar. Terf ett ne nanamyorum. K m o olsun yattn dnyorsunuz
B z utan shamer alab l r: Sana kadnlarn wh olduunu f kr ne satn alyor nanamyorum o baarl st
yol uyku orospular var! Bu da, b r demean n olduu gr stereot p. Sadece besl yorsun ve hep m ze kt
grnyorsun!
lk elet rel farkndalma lk g rd mde, nsanlarn utandrc davrandklar konusunda halka ak b r ek lde
hesap verme gere n h ssett m. Ksa srede nsanlar b r keye ekmen n y b r f k r olmadn fark ett m.
Geerl b r nokta b le, utan kullanma veya kastl olarak bakalarnn nnde yer nde b r s koyma konusunda
garant vermez.
Sonra "retmek / vaaz" yaklamn dened m. Her ne kadar utanmadan b raz daha sert olsa da, e yaramaz. Bu
rnekte, ayn yorumu "Ben onun hakknda kt konumayacam" d yerek cevap vereb l r z . Bu arkadalar

acyor l kadnlar. B rb r m ze destek olmalyz. " Fakat retmek / vaaz ederken, gruptan uzaklatka hedef
arka yzmze yapm buluyor olacaz.
Hayatmda, zarar grdm ve / veya nefret ett m dndm fadelerle lg l h sler m genell kle fade
ett m noktaya gelm bulunuyorum. Ancak ben m n en y s , b re b r yle b re b r grerek ve b r yorum
veya tartmann ben nasl h ssett rd ne odaklanarak baarlr. ete-dnce durumdayken, "hedef hareket
ett rmek" e dayanmadan alan k tekn k buldum.
Yanstc ve / veya ynlend rme, "katlmamak" ve dncey provoke etmen n ok etk l yollardr.
Yanstlmas, konumay sorgulama soru veya fades le zeng nlet rmen n b r yoludur. Ynlend rme, sohbet
sorumlu tutmaktan ve empat kurmaktan uzaklatryor.
"O b r orospu. Terf ett ne nanamyorum. K m o slep sence t Bunu anlamak n b rl kte?
Yanstma: "Gerekten ben onu tanmyorum.
Bu soruyu gndeme get r yor: B r s hakknda ne kadar b lg m z var? I ou zaman t zorlar nsanlar n fark
olduunu onlar yok b l yorum ok lg l k Baarsz e hedeflemes veya en ok az, o aret dar o onlarn
tarz b r kt-enen g gere n gerekt rmez .
"Bu oyunca kznn el nden frladna nanab l yor musun?
Yanstn: "Her ey grmed m - Gerekten ne olduunu b lm yorum.
Bu pozlar : soruyu nasl kadar do b z b l yoruz lg l b r durum? Ver len b r se m, oumuz haksz b z m tm
ebeveynl k approac olmas dnrdm h b r veya k kt anlarla tar f .
"O ok kaba. Onu terk etmes nden armadm.
Yanstma ve Ynlend rme: "Gerekten onun veya evl l kler hakknda pek fazla ey b lm yorum. Onu gerekten
sev yorum. Acaba onun n yapab lece m z b r ey var m?
Bu, ne olup b tt n b lm yor ve b z olduka tha destek vermek gerekt n syled n ded kodu .
"Sus e ok lgn b r del d r. H onunla altn m?
Yanstn: "Evet, b rka kez. Onu bu ek lde tecrbe etmed m.
Bu, f kr n ze hak kazanacanz sylyor, ancak kabul etm yorum . "Bonn e'n n hl ham le kalmaya altn
duydum. Saplantl-sama.
Yanstn ve Ynlend r n: "Bunun nasl b r ey olduunu hayal b le edem yorum. O' g b gel yor s
Gerekten mcadele ed yorum.
Bu ayn zamanda yarg de l yarg olmamz gerekt n sylyor .
Bu sonrak blmde , utan kltrne g merhamet oluturmak n daha gen stratej ler n bazlarn
nceleyece z .
D ren ve Blam e
Sulanma konusunda utan ver c sev yede olan katlmclar, grnmezl k ve kalplatrmay anlamak ve
bunlarla mcadele etmek n balant alarna byk oranda gven yorlard. Sah p olduumuz bel rl b r gruba
dayal olarak s l neb l r, redded leb l r veya redded leb l r, ancak bu gruplar ayrca muazzam g ve destek
kaynaklar olab l r. Kadnlar, rk, etn s te, f z ksel yetene , alma durumu, d n, c nsel ynel m, snf,
grnm, ya, c ns yet veya d er yaam deney mler g b k ml k zell kler n paylaan a yeler n n balant
gcn srekl olarak tanmlad.

oumuz, artan grnrlk ve temel nsan haklar n b r araya gelen gruplarn gcne tank olduk. F z ksel ve
z h nsel hastalk, bamllk ve travma damgasna kar savamaya alan organ ze st dzey-vatanda gruplar,
rk k ml k gruplar, meslek gruplar, kadn gruplar ve gruplarda bunu gryoruz. oumuz, topluluk, s v l ya
da ebeveynl k n tel ndek gayr resm k ml k gruplarna a d yet deste n yaadk. K ml k gruplaryla balant
kurmak, tablolar grnmezl k ve kalplamlk zer ne ev rmen n har ka b r yoludur.
K sel dzeyde, grnmezl k, kalplatrma ve et ketleme konusunda daha d kkatl olab lmem z n b rka yolu
vardr. lk stratej , verd m egzers zler renc ler me tamamlamay er r. Kend k ml m z nasl
grdmz tanmak ve kend grubumuzun kalplam yeler ne duyarllmz kabul etmem z neml d r.
Ardndan, bazen tab tutulduumuz basmakalplar bel rleyeb l r ve aratrmac ve e t mc Mary Br cker-
Jenk ns' n gel t rd probleml b r d yalog nda onlar nceleyeb l r z. Br cker-Jenk ns, kend m ze
sormamz ner yor:
1. Ben k m m
2. K m d yor?
3. Bu et ketlerden k m yararlanr?
4. Bu et ketler bana fayda salamyorsa, ney de t rmel ve ney de t rmel d r? Yksek dzeyde utan ver c
esnekl k gsteren katlmclar,
De m n nem . Grnmezl k s ns ve kl eleme varsaylan b r dnme b m d r. Bu srelerde paramz

tanmaz veya kabul etmezsek, onlar de t remey z.
Yalanmaktan sz eden b r kadn, "Yalln ne demek olduunu yen den tanmlamak n zaman, enerj ve
para harcamak stem yorum" ded . Kaynaklarnz gen kalmaya alan harcama, yorucu ve mkansz b r
savatr. En azndan yalla kar savatnzda, yalnzca kend n zden daha fazlasn fark edeb l rs n z. "
Ann e'n n yazlarnn bazlarn paylaarak bu blm kapatacam. Ann e aratrma katlmclarndan b r d r.
n vers tes ndek kdeml yl boyunca ev nde tecavze urad. Onu utan ver c esnekl k egzers zler ne verd
cevaplara gre greb ld n z g b , d er gen kadnlara kolej kampsler nde tecavz tar h hakknda b lg
vererek muazzam d ren bulmutur.
Ann e'n n Egzers z s

Tet kley c ler: Normal, salkl, saldr nces ayn k olarak sulanmamak ve sulamak stem yorum.
Kr t k Farkndalk: H k mse ger ye dnp ger dn salayamaz, ancak evremdek nsanlar srtmda
fsldamadan ya da b r daha mutlu olamayacam varsayarak daha y hale get reb l rler. Bunun ok zor
olduunu b l yorum, nk zorluklar dorulamak n onlara ht ya duyuyor, ancak ayn zamanda ben onlar
tarafndan tanmlamyorlar.
Balant A: Danmanm, destek grubum, n vers te kzlaryla c nsel saldr hakknda konuuyor, annem ve
babam, ablam ve karde m, erkek arkadam ve en y arkadam.
stenmeyen K ml kler / Tet kley c ler : Z h nsel olarak berbat, asla ayn de lm g b alglanmak stem yorum,
da ma del rmek zerey m.
Kr t k Farkndalk: Baz alardan farkl olduumu nkar de l m-Ben ve normal m. ok uzaklatm ve bunun
zer nde alyorum. Arkadalarmn ben mle olan l k ler n de t rerek veya bana farkl davranarak daha da
uzaklamalarn stem yorum. Saldr hakknda syled m veya syled m her ey yaparsan, o zaman benden
daha fazla uzaklayorsun.
Utan Web: Arkadalarm, saldr hayatta kalanlar hakknda stereot pler, annem n arkadalar, teyzec m ve
kuzenler m.
NIN E
D sconnect o b r Kltrde Prat Balant n
Ben bazen b r alma olarak ben m utan aratrma aklamak connect o gcne n ve tehl keler arasnda
kopukluk . Ayrma hem utan, korku ve su kaynann ve sonucudur. Yaltkan, bakalarn yarglamak,
sulamak, fkelenmek, basmakalp d kmek, et ketlemek heps kopuk hallerd r. Ancak, baka formlarn b r
baka yolu da var, k bu da genell kle d er formlarn heps nden daha ac ver c ve kafa kartrc: Bu,
kend m zle olan balantsnn kopmas h ss . ou zaman bakalarnn dnces nden ok etk len r z ve
bakalarnn b ze ht yac olan k olmaya almaktan bkm durumdayz, aslnda kend benl m zle
temasmz kaybeder z. Topraklarmz kaybed yoruz. zgnlmz kaybett k. Bunun ok ac neden ,
zgnlmzn anlaml de kl n olutuu temel olduudur.
Bu blmde, zgnlk kavramn ve cesaret, merhamet ve balantnn uygulanmas n neden otant k olmamz
gerekt n nceleyece z. Ayrca utan ver c esnekl n bamll, konumay, manev yat ve "normal"
h ssetme ht yacn nasl bulduunu da kefedece z.
zgn y
zgnlk ned r? Bunu nasl tanmlayacamz b lmeyeb l r z, ancak bunu grdmzde kes nl kle b l yoruz.
Aslnda, otant k b r k n n bulunduu zaman, oumuz kem kler m zde b le h ssedeb l r z. Drst, gerek ve
sam m olarak algladmz nsanlara yneld k. Scakl ve "aaya doru" h ss veren kadnlar sever z.
"yle sank " d yeb lecek nsanlar etrafnda toplanyor ve sre nde kend ler ne glerler.
zgnlk, bakalarna sayg duyduumuz b r eyd r ve kend hayatlarmzda korumak n urayoruz. Yar
gerekler , sam m yets zl ve korkulu sess zl y h ssetm yoruz. Hep m z, k m olduumuzdan ve neye
nandmzdan ve bunlar bakalaryla paylaacak kadar kend nden em n h ssetmem z stemek st yoruz.
"Kend c ld mde rahat h ssetmek st yoruz" szn hep sevm md r.
Utan sklkla evrem zdek nsanlara gerek benl kler m z sunmamz engeller-otant k olma abalarmz
sabote eder. Umutsuzca bakalarnn b z nasl algladklarn kontrol etmeye ve ynetmeye alrken, gerek
olab l r m y z? nsanlar hakknda nanlarmz hakknda nasl drst olab l r z, ayn zamanda onlara neler
duymak sted m z syleyeb l r m y z? evrem zdek herkes n rahat h ssetmes n salamaya alrken neye
nandmzdan fkelen p alalmayacaklarn nasl dneb l r z?
Sosyal alma e t mc ler n Dean H. Hepworth Ronald H. Rooney ve Jane Lawson tanmlamak zgnlk B r
doal sam m , kend l nden, ak ve hak k b r ek lde l k lend r lerek kend n paylam. B z olamaz
bakalaryla kend m z paylamak b z kend m z grnce Hatal ve balantya deers z. K m olduumuzdan
veya ne dndmzden utandmzda "gerek" olmas mkanszdr.
Utan utan ver c d r. Bakalar tarafndan nasl alglandmz ynetmek n zgnl feda ett m zde
sklkla tehl kel ve zayflatc b r dngye yakalanrz: Utanat veya utanma korkusu b z otant k
benl kler m zden uzaklatrr. nsanlara ne duymak sted kler n sylyoruz ya da gerekt nde
konumamaktayz. Buna karlk, drst olmayan, nanlarmz yanl gstererek veya neml b r duru
almayan n utan duyuyoruz. Bu trnak ndek dngy greb l rs n z:
Bazen nsanlar bana ne sylemem sterse syler m. L beral arkadalarmla b rl ktey m, l beral
hareket eder m. Muhafazakar arkadalarmla b rl ktey m, muhafazakr davranrm. yle korktum k ,
g tt m b r n rahatsz eden b r ey syleyece mden korkuyorum.
Ak. Bu ben ok s ve drst olmayan h ssett r yor.

Ben m nancm hayatmn ok neml b r parasdr. nsanlar s yaset veya sosyal nanlar hakknda
konutklarnda ben m manev nanlarm hakknda konumaktan ek nm yorlar. Ama yapamam. Hatta
k l seden sz edersem , nsanlar rahatsz olur. Bana del rm g b bakyorlar ve onlar dntrmeye
alyorum. yer nde "Aramanz n teekkrler, kutlu b r gnnz olsun" d yen b r sesl posta mesajm
vard. Patronum "saldrgan" olduu n onu s lmem n yapt. Of s mdek nsanlar " f- cmleler "
kullanyordu. Gn, ama "kutsanm" d yorum nk darda olduum g b h ssett rmeye alyorlar.
Japon Amer kal b r kadn olarak, nsanlarn Asya kadnlar hakknda kapsaml varsaymlarda
bulunduunu srekl duyuyorum. Bazlar b z kusursuz aznlklar olarak gster yor -zaman, alkan ve
ar kazanl. Baz kalplam c nsler doada c nseld r - Asyal kadnlar genell kle hogrl ve taatkar
olarak tasv r ed lmekted r. Btn bu varsaymlar ve stereot pler nsanlmz azaltmaktadr. Sk sk b r
eyler sylemek ster m, ancak ok fazla utan duyuyorum. Ksmen kltrm yznden ve ksmen b r
kadn olduum n. Daha sk konumak ster m, ancak ok zor ve ben ok savunmasz h ssett r yor.
Mutlak banaz olan b r grup erkek ve kadnla alyorum. Her zaman aznlklar hakknda aalayc
eyler sylyorlar. Korkun akalara ve rk e-posta mesajlar gndermeye alrlar. Bunu nsan
kaynaklar mdrne b ld rece m, fakat o demetten en kts. B r gn mola odasndaydm ve bu
nsanlardan kk b r grup, Wyom ng' n Laram e kent nde ldrlen ec nsel adam Matthew Shepard
hakknda korkun b r aka anlatt. Glmed m, ama ben de b r ey sylemed m. Aaya baktm. Korkun
h ssett m. Laram e Projes n telev zyondan zled mde , btn sre boyunca aladm. Dnyordum
da, "Neden b r ey demed m? Neden onlara ne kadar ac ver c olduklarn onlara sylemed m m ?
"Kend mden gerekten ok utanyordum.
Haberler zl yorum ve gazetey okudum. S yaset ve dnyadak olaylarla ok lg len yorum.

Dnceler m ve poz syonlarm konumadan nce dnmeye alyorum, fakat kanlmaz olarak,
berbat ed yorum. B r ben mle ayn f k rde olmadnda geree kaplrm veya gerekler me meydan
okurum. Bazen kapanarak tepk ver yor ve bazen, b r keye dayandn h ssedersem daha yksek sesle
ve daha duygusallayorum. Her k durumda da aptal grnyorum. Nefret ett m. Neden antrenman
yapmak zorundaym? Neden aklmda olan syleyem yorum?
Son k ylda d ll oldum. yer ndeyken "beyaz d l" kullanyorum. Evde olduumda, doal olarak,
bydm g b konuuyorum. Geenlerde k l sede yen arkadalar ed nd m ve lk nce ben braktlar
nk ben m konumam "yeter nce s yah de ld ". nc b r d lde konumaya baladm k beyaz
davranmaya altm dnmeyeceklerd . De l b r ey
Beyaz dnyada "gerek" h ssetmek, ancak kend topluluunuzun yeler tarafndan kabul ed ld n k m n
de t rd n daha drste h ssed yor.
Aada, kadnlarn konumaya l k n olarak aklad mesajlarn ve beklent ler n b r l stes ver lmekted r.
Doal, sam m , kend l nden, ak ve or j nal zgnln zell kler ne bakarsak, eylem ve dnceler m z bu
dar beklent ler yoluyla f ltrelemeye alrsak, zgnln ne kadar zor olab lece n greb l r z.
nsanlar rahatsz h ssett rmey n, ancak drst olunuz.
Kend nden sz etm g b grnmey n, ama em n kend n ze gven n.
H k mseye zlme veya bakalarnn h sler ne zarar vermey n, ancak aklnda ne olduunu syley n.
Saldrgan olmayn, ancak ak szl olun.
B lg lend r lm ve e t ml b r ses, ancak b r b lmece g b de l.
e yarad, ancak ok ger c de l.
Popler olmayan veya tartmal b r ey syleme, ancak kalabalkla ayn f k rde olmama cesaret ne
sah p ol.
ok tutkulu grnmey n, ama sakn cah l g b yaklamayn.
ok duygusal olma, ama ok fazla ayrlma.
Gerekler ve rakamlar alntlamak zorunda de ls n z, fakat yanl olmayn. B r yz, sama

grnyorlar - tamamen el yorlar ve
Tamamen znel. K m saldrgan veya duygusal tanmlar ? Ne ok tutkulu ve ne ok honut olmayan?
Bu "kurallar", zgnl koruyarak beklent ler bel rlemek n kadnlara ok az yer brakan kat c ns yet roller
zer ne kurulmutur. Bu kurallardan b r n krarsak, otomat k olarak et ketlen r ve kalplam oluruz.
Kend m z savunursak, herkes n nefret etmey sevd saldrgan, sersemlet lm kaltak oluruz. Eer akla
kavuturursak ya da dzeltersek, k mse evrede ayakta duramayacak kadar k b rl b lg s ne dnrz. Tabu b r

ey hakknda drst olursak veya bakalarn rahatsz ed c hale get r rsek, tuhaf veya ucube olarak et ketlen r z.
k kadn telev zyonda atel b r s yas tartmaya g rd yse, bu b r "kat l dv" t r. Oysa k erkek ayn
tartmaya g rerse, neml konularda canl b r tartma konusu olur. stenmeyen k ml kler m z besleyen
mesajlar ve beklent ler ncelemeye baladmzda, Utancn zgnlmz nasl zayflattn anlamak
kolaydr. D er nsanlarn dnceler tarafndan reh n alndnda gerekler m z konuamayz. B r sonrak
blmde, normall k kavramna b r gz atacaz. Bazen b z m
Normal h ssetmek veya normal olarak alglanmak gerekt nde, or j nall k taahhdmz geers z klar. Bu,
zell kle b z yalnz h ssetme ve b r yabanc g b brakan utan tet kley c ler etrafnda dorudur.
Utan ve Normalc y
Utan b ze farkl olduumuzu h ssett r yor-sadece b z z. Grme srec boyunca, "sadece normal h ssetmek
st yorum" mesajn ka kez d nled m syleyemem. Kadnlar olarak, normalde c ns yet ve f z ksel ve z h nsel
olmak zere medya tarafndan ynlend r len mesajlar le kes nl kle bombardmana tutulduk Salk. Bunun en
gzel rne , "Seks Hakknda Normal m s n z?" Adl yen b r Glamour derg s n n kapanda bulunuyor.
Herkes n Neler Yapt Hakknda Ayrntl B lg ler "Tuhaf ve anormal olma konusunda yaad bu utan
duygularnn stes nden gelmek n, normall k ararz. Gerek, gerek veya sam m olmak, uyuma sekonder
olab l r.
Grmeler srasnda, bazen normal n araynn saylara geld n fark ett m. Kocam ve ben normal olarak
haftada ka kez seks yapmak zorundayz? Y rm be yandayken ka k ysem ka tane c nsel partner m
olab l r m? B rden on'a kadar b r lekte, kocam bunu yapmaktan holanyorsa ne kadar gar p olur? Ka tane
ft bunu den yor? Bunu yapmak n k me stekl olduunuzu ka kadn b l yorsunuz? Bu lata ka yamdak
kadn var? Ben hormonlardan kurtulursam anslarm ne olacak? Ka tane kadn bu tany alyor? Ben m g b b r
davay ka kere grdn? Seks srcnn ger gelmes ne kadar srer? B r sonrak tartmmda doktor of s nde
ders vermemek n ne kadar k lo vermel y m? B r s , ltfen bana b r numara ver n!
y b r b lg elde edemed m zde ya pazarlama dngs yznden kusurluysa ya da konu halka ak tartmalar
n ok tabu, normall k lt n umutsuz oluyoruz. Ney n normal olduunu b lmek ster z, nk "normal
olmak" b ze kabul ve a d yet n daha byk b r frsat ver r.
Kadnlarla c ns yet ve salk hakknda konutuumda b rok katlmc, yantlarnn d er katlmclarn

tepk ler ne nazaran ne olduunu bana sordu. Sadece bu konular hakknda "d er kadnlar ne d yor?" Ya da "Bu,
d er nsanlardan duyduunuz eyle uyuuyor mu" g b sorular sormas zer ne tartmalar sryordu.
Bu medya gdml beklent ler bu kadar tehl kel yapan ey, b ze gerekl gsteren ve onlar "anormal"
olarak et ketleyerek normal h ssetme ht yacmz kullanab lme becer s d r. "Yorgun ve hznl h ssed yorsanz,
bu reklamlar dnn. . . "Veya" Bu kadar ok seks yapmazsan. . "Veya" Eer s z de
ocuklarnzn gvenl konusunda end el . . "Veya" C ld n z buna benz yorsa. . . .
Akas, baz mdahaleler ve lalar ok faydal ve uygundur. Bununla b rl kte, b rok reklam, normal
h ssetme ht yacmzdan st fade ederek kadnlarn zayf ynler n ele ge r r. Ayn zamanda, " gdz" veya
"salksz" nsanlardan yalnz ve zgn grntler gstererek, nsann kabul ve a d yet ht yacmz da st smar
ed yorlar. Elbette, reklamn n ha ek mler , haplarn denem ya da losyonlarn kullanm, arkadalar ve
a les le kuatlm ve yava hareketl kahkahalarla dolaan, esk s g b dalm k y gster yor.
Bu reklamlarn arkasnda yatan para ve pazarlama, lalarn ve " lalarn" ar snma ve ar kullanmndan
daha fazla sonu dourmaktadr. la tedav s nden fayda salayab lecek b rok kadn, kolaylk ve kara deer
veren pazar odakl b r tbb ortamda, h zmetlerden yoksundur; Tbb g derler karlayacak kaynaklar. Buna ek
olarak, ABD s gorta rketler n n ou plandan z h nsel salk s gortasn kaldrmas sonucunda la ve
danmanlk komb nasyonundan yararlanacak kadnlar (sadece aratrma lalarndan daha etk l olduu) sadece
lalara er eb l rler.
9/11 olaylarndan b r hafta sonra yaynlanan la telev zyon reklamlarn d kkatl ce zled m hatrlyorum.
Saldrdan yaklak veya drt gn sonra, ocuklaryla lg l ok fazla end e duyan kadnlar hedef alan b r
reklam kampanyas balatld. reklamlar Daha glmsemeye kulland. Tek dak ka gerekten s n rlen yorum
ve Nasl uursuz, dnmek st yorumSen daha elencel olmas n kullanlang b satrlar kullanlm
veya! Bu lkede u anda ocuklaryla lg l end elenmeyen b r anne yok "d ye dnyor b r sonrak dak ka"
Tamam, haplara ht yacm var. Emn yet konusunda taknt yapyorum. Sanrm bence tam da buna ht yacm
var. "
Yaklak b r hafta sonra, ben sadece bu durumdan del rd m d ye del rd me korktum. Sonunda kk ocuklar
olan ve a le terap st olan b r arkada aradm. "te ne yapyorum ve burada ne dndm. Ben normal
m y m? "" Evet, ok. Sen normals n ve ben arayan d er yz kadn normal. Ellen hakknda lerl k
kazanmamaktan ok end elen yorsan, onun hakknda daha fazla konumalyz. Eer end el ysen, ok
end elend n n del rd n dnyorsun, normald r. ocuklarmz ve gvenl m z hakknda end elenmek
u anda ok uygun b r tepk . Bunlar korkun zamanlardr. "
Bu duygu, salk ve c ns yete da r sohbetlerde defalarca duyduum b r krlganlk model n gstermekted r. te

o desen zetl yorum:
Ben ben m n alamyorum gerek duygularndan hakknda c ns yet, ben m beden, ben m f z ksel salk veya m
y z h nsel ve duygusal saln nk orada olan ok sayda let ler b r d yolumu engelleme beklent ler . Ney ,
k me ok end elen yorum ve nasl' m szde ben ney m ve ben olmak st yorum k m n olamayacan olmak. Ben
denersen z o bu konuda konumak ok az nsan hones grmek sted nk ben kapatmaya h ssed yorum t
seks ve salk konusunda konumalar. Sonunda, b r geerl olmak vazgemek d Sadece normal olarak
alglanmay umuyoruz .
Mesajlarn ve beklent ler n tufanlanmas, c ns yet ve salk hakknda konuma damgasyla b rle nce, kadnlar
utan duygusu nde brakab l r. Byle h ssett m zde, mesajlar ve beklent ler glend rece z, sorunlar
b reysellet rece z ve beklent ler karlama yet m z n b z m eks kl kler m z veya patoloj ler m z hakknda
olduunu dnyoruz. Sess zl k kodu bakalarna ulamamz engelled nde kend m z yalnz h sseder z,
utan duygusuyla ve sess zl kle besler z ve utan ekranlarmz n kavrarz:
Kocam her zaman seks yapmaktan holanyor. Bunu yaparm, nk onun h le yapmasn veya bakasyla
yapmasn stem yorum. Ben d er nsanlarn da byled r kocalar varsa orada bende b r sorun var ya da
eer byle h sseden tek k ben m Bazen acaba. O kadar zor olan ksm, gerekten bu konuda k mseyle
konuamadnz n gerekten ne yaptnz b lm yorum.
Y rm l yama g rd mde seks severd m, ya da en azndan seks sevd m dnyorum. Her k

durumda da, ok dolatm. md evl olduum ve ben m ocuum var, bu ben mle kocam arasnda srekl
b r savaa benz yor. Seksten kanmak n her ey yapacam. Ben sahte davranyorum; B r dv
seece m; Her ey yaparm. Gerekten yapmak sted m yatak odasna g r p kapy kapatp kend m
olmanzdr. Yapmak sted m son ey seks yapmak. Kocam bana b reyler n yanl olduunu sylyor.
Bazen hakl olduunu dnyorum ve bazen, bakalarnn konutuunu duyduumda y y m bence.
Seks ve utan hakknda dndmde, dndm lk ey darbe d r. Bundan daha utanga b r ey

olduunu sanmyorum. Bu aalayc. Elbette, md popler hale geld . md , hayr dersen z, bunu
yapamayacanz tek k s zs n z ve erkek arkadanz evrende sevmeyen b r kz arkada olan tek k d r.
Bazen yapyorum nk yapmam gereken g b h ssed yorum. B r sefer alamak zereyd m.
K mse kl n k depresyon teh s konduumu b lm yor. Ben m b le de l
ortak. Gar p davrandm dnyor nk menopozdan ge yorum. B r s ne z h nsel salk sorununuz olan
b r n syled kten sonra, "del l k" ederek her ey suluyorlar. Otomat k olarak gven lmez ve kararsz duruma
ders n z. nsanlarn zayf olduumu dnmes n stem yorum ya da hayatm dare edem yorum.
Pap smear ve mamogramlar almak g b eyler yapamam. H b r zaman kolonoskop alamam. Korkun
olduunu b l yorum ve ht yacm olduunu b l yorum, ama yapamyorum. Hem reler n ne dnece ya da
doktorun ne dnece konusunda hep end elen yorum. Ya ren olduumu dnyorsa ne yaparsam? Ben
sadece kend m yapmaya get remem. ocuklarm g t p g tmed m sordu ve yalan syled m ve onlara evet ded .
Bu ben daha da kt h ssett r yor.
Evl l kte c ns yet en zor konudur. k m z de bunun b r sorun olduunu b l yoruz, ancak konuamayacamz
b r konu bu. D er ftler n de attn b lmek ok yararl, ancak bunu gerekten daha y yapmaz. Neredeyse
y b r seks hayat yaamaktan vazget m. Bazen sadece odamzda pembe f l g b h ssetmemek n yeter nce
seks yapmamz sterd m. Bu kadar gerg n m. F z ksel ve duygusal h sler mle temasm kaybett m.
Tm utan ver c ve ez c duygular utanla b rl kte h ssett m z zaman, nerede olduumuzu veya ne
sted m z deerlend rmede ok y de l z. Kadnlar n ok zor b r durum sunar - c ns yet ve salk
konusunda utan duymaya balamak n c ns yet ve salk konusunda ne kadar utan duyarz? Bu soruyu
cevaplamak n, c ns yet ve salkta yksek sev yede utan ver c olan kadnlarn st hdam ett stratej lere
bakalm.
Esnekl k ve Normalc y
Seks ve salk konularnda utan ver c b r d ren gel t ren kadnlar, drt en n heps nde de alyor ancak bu
konularn stn rten g zl l k ve sess zl k neden yle oluan hassaslklarn farkndalar. Drt srekl l kten her
b r yle dorudan l k l e tl stratej lerle bu kadnlar, kend evreler ndek rak p ve atan mesajlar ve
beklent ler zer ne kend sesler n duymaya balamlardr. Ak dnmek, kend ht yalarn deerlend rmek
ve onlara bal, gl ve zgr h ssett ren eyler bel rlemek n yeterl empat kurmay baardlar.
C ns yete ve sala l k n lk kez kadnlarla konumaya baladmda, "normal olmak stemek" ve "normal
b lmemek veya bakm yapmak" arasndak farkn utan ver c esnekl k yer ne gven sev yes nde olduunu
dndm. Bununla b rl kte, kadnlarla daha fazla konutuumda, utan ver c esnekl k dzey n n yksek
olduu katlmclarn doasnda kend nden em n olmadklarn farkett m. Aks ne, d renc arttrmak n drt
srekl l k zer nde almaya kararldrlar. Grmelerde ortaya km olan rnty u ek lde
zetleyeb l r m:
C ns yet, beden m n, ben m f z ksel sal veya m hakknda ben m gerek duygularn almak n y z h nsel ve
duygusal sal, ben var etmek kabul ve f ltre tm arasnda nc e mesajlar ve yolumu bloke beklent ler . Ben
wha n ok end elen yorum zaman t olmam gerek yor ve ben olunacan gerek yordu k m ben 'olab l r,
olmam gerek yor t anlamaya dar k m ben de l m ve k m ben st yorum n olmak. Ben gerek r anlamaya
nerede Thos e Mesajlar geld , bylece onlarla konuab l r ve devam edeb l r m. Bunu konumak gerek r , ve ok
az nsan se konusunda drst konumalar hazrz nk x ve salk, ben ulaab lecek k lerle balant kurmak
zorundayz. Ben ben thes kend m kest kalmamak ben m duygu ve ben m ht yalar hakknda konumalyz e
neml paralarn arasnda hayatm. Ben yok b l yorum ne normal; Ben sadece sted n z olmak m y otant k
kend n .
Bu desen b rb r nden ayrrsanz, paralarn kes klerle nasl uyduunu greb l rs n z:
Tanma Utan Tet k ler

Olmas gereken eyden end e duyduumda, k m olduumda ve nasl olmas gerekt konusunda, k m
olduumun ve k m olduumun farkna varamyorum. Bu mesajlarn nereden geld n anlamalym, bylece
onlarla konuab l r ve devam edeb l r m.
Kr t k farkndal Prat s
Seks, beden m, f z ksel salm veya z h nsel ve duygusal salmla lg l gerek h sler me er mek n,
yolumun engelled tm mesaj ve beklent ler kabul etmek ve f ltrelemek zorundaym.
Ou Ulama t
Bu konuda konumam gerek yor ve ok az nsan c nsel l k ve salk konusunda drst konumalar yapmak
stemekted r. Bu konuda el mden gelen nsanlarla balantlar kurmalym.
Sham Konuma e
Duygularm ve ht yalarm konumam lazm, bylece hayatmn bu neml blmler nden kend m
kesece m. Ney n normal olduunu b lm yorum; Sadece otant k ben m olmak st yorum.

Sonra, bamllk ve utan arasndak karmak l k ye bakacaz.
nauth c c ve farkl duygu ars ve rahatszl haf fletmen n b r yolu madde su st mal d r. Yemek, alkol,
uyuturucu, c ns yet ve l k ler rahatlama olarak kullanrz. Bu sonrak blmde, utan ve bamllk
arasndak karmak l k y yakndan nceleyece z.
Bamllk n
BAIMLILIKLAR TUZLU SU susuzlua NE YAPAR UTAN N DO. Terrance Real, yazar I Talk About
It Do not Wanna: Erkek Depress o G zl M rasnn Almas n
Bu k tab okuduunuzda, rneklerden ve h kayelerden bamllk ve utancn kopmaz ek lde b rb r ne bal

olduunu greb l rs n z. Ayrca b rb r ne ok benz yorlar: k s de b z ayr ve gsz h ssett r yor. Bamlla
dtmzde, kapatma veya harekete geme e l m ndey z. Bamllk b z yalnz h ssett r yor ve darda. Ve
son olarak bamllk konusunda g zl l k ve sess zl k duygusu vardr.
B rok k bamll "erkekler n meseles " olarak dnse de, gereklerden uzak duramazd. En son alkol ve
uyuturucu aratrmalarnn ou, gen kzlarn erkeklerden daha fazla t kler n ve erkek eler nden daha
erken yata baladklarn gstermekted r. Yen aratrmalar, daha fazla kolej yandak kadnlarn k t n
ve sarho olmak n t kler n gster yor. Aratrmaclar, kadnlarn genell kle ruh haller n y let rmek,
gvenler n arttrmak, gerg nl azaltmak ve daha az utanga h ssetmek n alkol kullandklarn aratryor.
Uyuturucu Ktye Kullanma Ulusal Enst ts mdr Dr. Nora Volkow, alkol "sosyal yalayc" olarak
n telend r yor.
Kend tar h me ger dndmde, "sosyal maden ya" f kr kes nl kle uyuyor. B rok kz g b , l sedeyken
sosyal olarak meye baladm. n vers te tarafndan s gara ve b ra ben m sosyal klcm ve kalkanm olarak
dnmtm. Bu zrhsz b r part ye veya b r barda gez neb lece mden em n de l m. k me ve s gara me
konusundak sosyal bamllm h dnmem t m. B ld m herkes yapmt ve baktm her yerde,
yapmak sted m nsanlar bunu yapt. 1980'l yllard - V rg n a Sl ms reklamlarndak kadnlar g b syankar
davrandk ve St. Elmo'nun Ate ve Son Gece Hakknda f lmler ne akn ett k .
Ben l sansst okuluna gel nceye kadar a lem n alkol k gem hakknda gerekten b lg sah b olmadm.
Ev m zde h alkolmz olmamt ve b r sr k nde yet med . ou sosyal h zmet renc s n n yaptklar
almalarla b rl kte yapt k sel lerle urarken, alkoln gen a le b reyler n n ounun yaamn
mahvett n rend m. Ayrca kend alkol bamllm hakknda daha net b r anlaya gemeye baladm.
1996'da sosyal h zmette yksek l sansm b t rd m hafta sonu me ve mey braktm. anslydm. Bu se m
yapmak n b lg ve aletler aldm ve klc ve kalkan koymam n gerekl deste buldum. Kurtarma
yolculuumun hayatmdak en byk hed ye olab lece n dnyorum.
B rok kz ve kadn n "d pler " ok daha dktr. Ortaklarn, ler n , zgrlkler n veya ocuklarn
kaybederler. B rok kadn n, sorunlu alkol kullanm, c nsel tac z, ddet ve / veya d er uyuturuculara
bamllk le balantldr. Ksa b r sre nce yaynlanan Newsweek gazetes nde alkol ktye kullanan gen
kadnlarn c dd karac er hastal ve lser alab lece ve gnde b r kez fazla en kadnlarn nme, yksek
tans yon, nt har r sk yksek olduu ve meme kanser .
Bamllkta utancn oynad roln daha y anlalmas n (ya da belk de rol bamll utan nde oynar),
k s n n nasl b rlet n anlamamz gerek r. Sezg sel olarak b r balant olduunu b l yordum, ama gerekten
anlamadm. Utan ve bamllk b rok adan e gem b r halde h ssed l r ve b r n n nerede balayp
nereden geld n anlamas zor olur. Sana utan ve bamlln b rl kte nasl altn daha y anlamak n
l k ler n nceleyen en yen aratrmaya yneld m.
2. Blm'de, Shame and Gu lt adl k tabn Haz ran Tangney ve Ronda Dear ng'e nerd m. Konuyla lg l daha
gen kapsaml almalarna ek olarak, yakn tar hl Baml Davran Davranlarnda yer alan neml b r
makale yazdlar . almay yneten Ronda Dear ng, New York Eyalet n vers tes , Buffalo n vers tes
Bamllk Aratrma Enst tsnde aratrmacdr. almalarndak bulgular tercme etmeye almak yer ne,
aratrmacy lk elden d nlemen n s z n n faydal olab lece n dndm. Bu k tap n zel olarak yaplan
b r rportajda Dr. Dear ng'den bulgularnn nem n ve b z nasl etk leyeb lece n anlamamza yardmc
olmasn sted m. te syleyecekler unlar:

BB: Haz ran Tangney le yazdnz k tab okudum ve utan ve sululuk duygularnn k farkl duygu olduunu
kabul ed yorum (Utan e tt r "Ktym" ve Sululuk e tt r "Kt b r ey yaptm"). S ut-pronenes s ve gu lt-
pronness ter mler tam olarak ne yapar ?
RD: Utan ver c l e ve sululuk duygusuna atfta bulunduumuzda, bel rl b r k n n bu duyguyu yaamaya
ynel k e l mler ne atfta bulunuyoruz. Herhang b r durumda, durumdan kaynaklanan tet kley c lere
baklmakszn, bazlar utan duygusal b r tepk le yant ver rken d erler nde utan duyma olasl daha
dktr. B r utan e l ml b rey olarak utan duyacak k ye bakarz. Farkl b r rnek kullanmak n, baz
nsanlar zgn h ssett kler nde alamak "e l ml " olab l rken, d erler e t derecede zgn olab l rler, ancak
zntler ne tepk olarak alamak pek muhtemel de ld r. Cry ngproneness olarak alamak e l m ne aret
edeb l r z. ou k , alamaya yatkn olup olmadklarna da r olduka y b r f kr n zd r. TOSCA (b r aratrma
arac) g b nlemler kullanarak, e tl gnlk durumlar olan b reyler sunmak ve onlara e tl ek llerde yant
verme olaslklarn gstermeler n stemekle b rl kte (bazlar utan yantlarn tems l etmekte, bazlar sululuk
tepk ler n tems l etmekted r). Yantlarn kullanarak, her b r k n n utan-ek c l k ve sululuk-kartl
e l m n bel rleyeb l r z. Hem utan e l ml olmak mmkn olsa da Ve sululuk e l ml olduunda, bel rl b r
k n n b r duyguyla d er nden daha fazla tepk verece daha muhtemeld r; Dolaysyla, herhang b r k n n
her k s nden de ok utan e l ml veya sululuk yanls olma olasl daha yksekt r .
BB: Makalen zde, bamlla neden olan faktrlerden bahsed yorsunuz. zell kle, madde ktye kullanm le
l k l "stat k" ve "d nam k" faktrler arasndak farkn anlalmasnn nem n tartyorsunuz. Bu ter mler n
anlamn anlamamza yardmc olur musun?
RD: Stat k faktrlerden bahsett mde, gerekten de t r lemeyen eylerden bahsed yorum. rne n, genet k
faktrler n b r bamllk gel t rme olaslna bal olduunu b l yoruz da, b r k doduu genler gerekten
de t remez. D nam k faktrler se srekl de en (veya de t rme potans yel ne sah p olan) eylerd r. B r n n
sosyal a g b b r ey d nam k b r faktr olarak dnlrd. nsanlar, k mler nle sosyallet kler konusunda
se me sah pt rler ve herhang b r k , ya uyuturucu kullanan k lerle (yalnzca b r rnek olarak) kullanmayan
k lerle sosyallemey seeb l r. Utan ver c ve sululuk duygusunun d nam k olduuna nanyoruz;
de t r lecek potans yele sah pler. deal olarak, b r terap ortamnda,
BB: Bu almada, utan-ek c l k ve sorunlu alkol ve uyuturucu kullanm arasnda olumlu b r balant
buldunuz. Bu bulgu hakknda en neml ey s zce? Bamllkla uraan nsanlar n bunun anlam ned r?
RD: Her eyden nce, bu bulgunun utan-ek c l k hakkndak d er aratrmalarn ouyla tutarl olduunu
dnyorum. Yan , utan yaama e l m , fkey , depres f bel rt ler , bamllk sorunlarn veya d er
herhang b r ey ynetmek g olup olmadn bu sonularn olumsuz yaam sonular le l k l olduu
grlmekted r. Dolaysyla, bu bulgu le lg l en neml ey, utan yaama e l m nde olan k ler n bu
duyguyu, daha salkl duygusal tepk , sululuk duygusuyla bozmay renmek n ek kantlar saladn
dnyorum. Sanrm bu terap stler n, bu terap stler n almalarn "utan azaltma" olarak zel olarak
et ketley p brakmayacaklar olsun ya da olmasn, b rok terap st bu becer y gel t rmeler nde yardmc olmaya
almaktadr. Ancak, Mter lere utan e l mler n azaltmalar n yollar retmek n ok az s stemat k
aratrma yaplmtr. Bu trden bel rl mdahalelere ok ht ya vardr. Ve terap stlere, mter ler n n
utanlarn azaltmalarna yardmc olacak bel rl aralar salamak n, bu tr mdahaleler sesl aratrma
yntemler kullanarak snamanz ve dorulamamz gerek r.
BB: Ayrca, sululuk duygusunun aslnda sorunlu alkol veya madde ktye kullanm kalplarnn gel m ne
kar koruyucu b r etk s olab lece n de kefett n z. Bunun anlamn anlamamza yardmc olur musun?
RD: Sua yatkn olan nsanlar sz konusu davran zer nde younlaab l r. rne n, ar k t b r geceden
sonra b r gnn zleyen b r sululuk duyan k , "Eks kl m devam ett r rsem m kaybedeb l r m" d ye
dnme ht mal yksekt r. Aks ne, utanmaya e l ml olan k Kusurlu b r benl k olarak grdkler ne
odaklanma olasl daha yksekt r ("eks k b r almam" nk kaybed yorum). Tahm n edeb lece n z g b ,
hatal b r benl dzeltmekten ok herhang b r davran de t rmek veya dzeltmek daha kolaydr.
Dolaysyla, bu durumda sululuk duyan k , ney farkl yapab lecekler n anlamaya alacaktr. rne n,
ertes gn almak zorunda olduklar gecelerde k rmemek nasl daha y b r stratej oluturab l r, Ya da
ertes gn etk l b r ek lde alamayacaklarna k memek nasl daha y olurdu. Utan ver c k , nk
onun kt olduunu (hatal, deers z, vb.) Kavranan duygu tarafndan boulmu olduundan, problem zemez
ve bu nedenle ayn tr planlar nasl yapp yapamayaca Kend s n benzer b r durumda bulduu b r sonrak

sefer nde farkl eyler yapmak (ve umarm daha y ) yapmaktr. znde, utan e l ml k duyguya skm
olurken, sululuk e l ml k devam edeb lmekted r. Ve bu nedenle, eyler benzer b r durumda bulduu b r
sefer nde (ve umarm daha y olacak ek lde) nasl yapacaklarna da r ayn trdek planlar yapamaz. znde,
utan e l ml k duyguya skm olurken, sululuk e l ml k devam edeb lmekted r. Ve bu nedenle,
eyler benzer b r durumda bulduu b r sefer nde (ve umarm daha y olacak ek lde) nasl yapacaklarna da r
ayn trdek planlar yapamaz. znde, utan e l ml k duyguya skm olurken, sululuk e l ml k
devam edeb lmekted r.
BB: Sk sk utan bamll m yoksa bamllk utan ver c m d ye sorulur. Bu soru hakkndak
dnceler n z neler?
RD: Bence b r n n ya da d er n n olduunu sanmyorum; Sanrm k s de. Sanrm b r nsann utan ver c b r
duygusal st l varsa, bamll gel t rme r sk altndadr. Bununla b rl kte, b r k n n eklenmes yle lg l
sorunlarla mcadele etmeye balamas durumunda utancn kanlmaz b r sonu olduunu dnyorum.
rne n alkol bamll olan b r n dnn. Bu k zaten utan ver c se, alkol kullanmndan ( yer ndek
sorunlar, evdek sorunlar, l k lerdek sorunlar vb.) Kaynaklanan yaam problemler muhtemelen bu kusurlar
deerlend r p duygularla tepk vermes ne neden olab l r Utan ve "Ben kt b r nsan olmalym" ekl ndek
el k eden yorumumda, utan ve bamllk arasndak ktmser b r dng ve b r n n de t r lmes zor olan
balanty dnyorum.
D ren ve bamllk n
Bu rportajda bana ok neml olan b rka konu var. B r nc s , utan ve bamllk arasndak dngsel l k d r.
Konuma Utan blmnde, ayrlmann stratej s nden bahsett k: uzaklamak, lerlemek ve kar tarafa doru
hareket etmek. Bu stratej ler utanla savamak n yllarca kullandktan sonra, b r dereceye kadar etk l
olmadklarn b le b le onlar terk etmek kolay de ld r. oumuz, empat n karlanmam ht yalarla baa
kmak n bu stratej ler kullanyor. Bu kopukluklara skmak sadece b z or j nall kten uzak tutmakla
kalmaz, ayn zamanda "skan" blm de utan ve bamllk arasndak l k lerde merkez b r rol
oynamaktadr.
k nc say, Dr. Dear ng' n mter lere yardm eden terap stlere atfta bulunduu referanslar, ben m n ok
neml olduunu dnyor. Bu k tap boyunca, utan ver c esnekl k na ett m z e tl yollardan sz ett m
g b , vurgulamaya altm ve bence utan karmaklklar neden yle b na esnekl n n profesyonel yardma
ht yac olab lece n tekrar etmeye deer. B r terap stten veya danmandan. Bamllkla mcadele edersek,
a lem z ve arkadalarmz sklkla olumsuz b r ek lde etk len r ve gerekten yardmc olamazlar. Houston'dak
Alkol ve Uyuturucular Konsey 'n n b r blm olan A leler n Ger Kazanlmas Merkez D rektr Dr. Ab
W ll ams, "yelerden b r fak rlet nde, la drt a le yes n n dorudan b r dereceye kadar etk lend n
tahm n ed yoruz. se mler. Bu etk lenen a le yeler , a len n sorunsuz almasn salamak onlara bal
olduunu bazen nceler; Aslnda bu nan, olaylar daha da ktlet reb l r. A lendek sonu davranlar, a len n
dzeltmeye alt or j nal problem kadar ykc olab l r. "
Bamllkla lg l bu blmde, bamlln stes nden gelmek n dardan yardm aramamz gerekt ne
nandmz aka bel rtmek st yorum. Yardm, b r terap st, b r y let rme merkez veya on k admlk b r
gruptan geleb l r, ancak dardan yardm bulmak zorundayz. Bamllktan kurtulmak, en destekley c balant
alarndan b le alab ld m z n tes nde rehberl k, destek ve b lg (ve bazen tbb yardm) gerekt r r.
Son olarak Dr. Dear ng' n rne nde, "nsanlar, k mler nle sosyallet kler konusunda se me sah pler ve
herhang b r k de uyuturucu kullanan nsanlarla sosyallemey veya yapmayan k ler seeb l r" Bu
dorudur. Fakat "sosyal alarmz" n yan sra ncelemem z gereken b r etk kltrmzdr.
Bamll besleyen, sonra canlandran b r kltr yes y z. Ps kolog ve akt v st Charlotte Soph a Kasl
"Ataerk l, h yerar ve kap tal zm bamll ve bamll yaratyor, destekl yor, srdryor ve devam
ett r yor" yazyor. Bu k tap boyunca tarttmz g b utan a sert c ns yet reeteler ne dayanan beklent lerle
kar karyayz . Bu beklent ler n gcn, bakalk ve medya kltrnn etk s blmnde tartlan "b z ve
onlar" z hn yetle b rlet r rsen z , hakl olduuna nanyorum. Stres n ge c olarak haf flet lmes n y yecek,
uyuturucu, alkol, c ns yet ve baml l k lere dnyoruz. Ve bu blmdek al tez nde fade ed ld g b ,
bamllk stres n g der lmes ne neden olmaz, sadece b z rahatlatmak n daha umutsuz yapar.

Ayrca, bamllk sz konusu olduunda b r dolandrclk kltrnde yayoruz. B r yandan, bamllkla

mcadele edenlere gster s z, kaygan, yalan syleyen, h le yapan, gven lmez ve man plat f karakter ze
etmek n negat f kalplam kalplar kullanyoruz. te yandan, korkun ve t t zl kle ncelenen hayatlar
ynlend ren manev gcn d rekler olarak, kurtarma srec nde erkekler ve kadnlar gerek olmayan b r
ek lde tar f etmek n olumlu basmakalplar kullanyoruz.
Bu kltrel basmakalplar desteklerken, hep m z b r ek lde, bamllkla mcadele eden b r ne, mcadele eden
veya bunlarla mcadele ett m z kabul etmey z. Drst olmak gerek rse, kend hayatlarmz dflnrsek,
stereot pler n gerek deney m n e tl l n , karmakln ve der nl n h b r zaman yakalayamayacan
b l r z.
Ruhan yet y
Manev yat, nan ve utan arasndak l k karmaktr. Utan ann ve balant ann llstrasyonlarnda
grdnz g b , manev yat / nan / d n, baz kadnlar n utan kaynadr ve bakalar n esnekl k
kaynaklardr. Sk sk b r d n n d er nden "daha dolandrc" olarak tanmlanp sorulmad sorulur. Cevap
hayr. B r d n n veya mezhep n d erler nden daha utanga olduuna da r h b r kant grmed m.
Kadnlarn nan ve manev yatlarn nasl yaadklarna da r neml desenler ve temalar grdm. rne n, utan
duymaktan sz eden kadnlar, k l se ve d n kel meler n daha ok kulland. Esnekl k hakknda konuan kadnlar
nan, manev l k ve nan ter mler n daha ok kulland. lk nce "rgtl d n" ve utan arasnda b r ba olup
olmadn merak ett m. Ben bulamadm. Ter mler kullanlr kadnlarn en az yars nan, manev yat ve nan
lar katld k l se ve organ ze b r d n yeler yd .
Ben m n ak olan ey udur: Kadnlarn Tanr le olan l k ler , yksek gler ya da ou kez d ren
kayna olarak h zmet eden manev dnyas budur. Esnekl k z, manev b r anlamda, l k , ruh ve nan le
lg l d r. B rok kadn n, esnekl k utan n manev balant neml d r. Aslnda, ocuklar g b , d n konusunda
der n utan yaayan kadnlarn yarsndan fazlas, yen manev yollar kurarak utan ver c b r d ren gel t rd .
K l seler veya nanlarn de t rm olab l rler, ancak manev yat ve nan hayatlarnn neml b r paras
olarak kalmaktadr. Ortaya kan b r d er kalp mann en y benl kler m z yet t rmeye ynel k olduuna olan
nantr ve utan b z bu amatan uzaklatracaktr. Utan kaynaklar, dnyev ,
Tpk b rok kurumda olduu g b (kurumlar, okullar, tp, devlet) l derl k konumundak b reyler ve gruplar
utan duygularn kontrol arac olarak kullanab l rler. Bu, tekrarlanan ve s stemat k b r ek lde gereklet nde,
tm rgt kltr utan ver c olur. Bununla b rl kte, herhang b r kurumun doal olarak utanmasna neden
olduuna nanmyorum - bunlar yapan kurumlar
Inan cemaatler m ze.
Ruhsal balant arayanlar n utanla l k l nan tar h m z anlamak ok neml d r. D n bazda utan duyan
kadnlarn b rou, en byk fay nan ve manev yat yoluyla buldu. K l seler , mezhep ve hatta bazen
nanlar ska de t rseler de utan temell d n yaralar manev yatla y let rd ler.
K sel sp r tel yolum utan aratrmac olarak almamla de t r ld . md salkl tecrbeler m ruhsal b r
"kontrol ve denge" s stem olarak grmeye alyorum. Ben eyler yapmak veya b r eyler olmak sted m k
le tutarsz olduunu dnyorum zaman, ben sululuk t nsel byme n b r frsat olarak yaamaya
alyorum. te yandan, utan duyduumda, artk ben o kadar neml olan manev bymeden
uzaklatrdna nanyorum. Ruhsal retmen Mar anne W ll amson'n bana lham veren gzel b r alnt var.
Okurken, s z utan yaamak balamnda ne yazdn dnmeye davet ed yorum:
En byk korkumuz, yeters z olduumuz de l. En byk korkumuz ar olmasdr e llemeyecek kadar gl.
Bu en korkutmak olduunu, b z m Ik, b z m Karanlk olduu s b z . B z sormak , kend m z k m am ben h
olmak , parlak , muhteem , yetenekl muhteem ? Aslnda k m olmak stem yorsun? Sen Tanr'nn b r
ocuusun. S z n oyun smal l dnyay h zmet etmez. Tha klmez aydnlatc b r ey yok t D er nsanlarn
etrafnda em n h ssetmezs n z. B z apak nc yapmak n domu e m zdek Tanr'nn anm. Sadece
b r m z de l; Herkes nd r. W g b e kend Ik parlasn, b z farknda olmadan d er nsanlara nc yapmak
n z n vermek e ayn. Olarak b z ed l r kurtuldu gelen b z m kend korku, b z m varl automat call y
d erler n salver r .

nan hayatlarmzdak l k ler n ne kadar neml olduu gz nne alndnda, ruhsal nanlarmz etrafnda
zgnlmz korumamzn neden bu kadar kr t k olduunu greb l rs n z. B r sonrak blmde, kadnlarn
utan ve ayrlma karsnda zgnlkler n gel t rmek ve korumak n kulland bel rl aralar
reneceks n z.
zgnlk ve olan temas e

Bu blmn balangcndan t baren or j nall n n tel kler nden bazlarnn doal, sam m , spontan, ak ve
or j nal olduunu da b l yoruz. Ancak k ml k dorulama b r nsanda nasl grnr? zgnl dndmde,
ok yakn arkadam Chaz' dnyorum. On yldan fazla tanyorum ve tandm en otant k nsanlardan b r .
O gerek anlama.
Chaz kes nl kle yukarda l stelenen zell kler n tmn gstermekted r, ancak or j nall n daha fazla ey
olarak gryorum. Onun k m olduu, k m olduu ve ne olursa olsun durumuyla lg l d r. nsanolunu hayatnn
her yer nden ekm olsaydnz, b rb rler n tanmayan nsanlar, onu tanyan nsanlar-muhtemelen heps n
benzer ek lde tar f ederd . evres nde ve b rok farkl nsan arasnda dolamaktan olduka rahattr, fakat ayn
k me ya da ne bekled ne bakmakszn, ayn deerler ve nanlar fade eder ve harekete ge r r.
Yksek dzeyde utan ver c dzeyde d ren gsteren kadnlarda ayn kal tey grdm. Bana gre, bu kal te
olmak k m olursa olsun ar k m olduu e sah p , ten, doal spontane, ak ve hak k olma zgnlk-sonucu z
g b grnyor.
zgnlk utan ver c esnekl kle nasl l k l d r? Ver lere dayanarak, or j nall n, mkansz olmasa da, b r
dereceye kadar utan ver c b r esnekl k olmadan gel mes zor olduunu syleyeb l r m. Cesaret, merhamet ve
ba kurduumuz zaman otant k olmak ok daha kolaydr. Katlmclar, zgnlk hedef m ze destek olan
nsanlarla balant kurmann nem nden sz ett ler. Bazen bu nsanlar ayn dncede veya been lm olsa da,
bu en neml gereks n m de l - sadece nanlarmz veya deerler m z paylamaktan ok otant k olma
konusundak kararllmz paylamalar daha neml d r.
Kzkarde mle yaplan ok zor b r konuma srasnda, bana gvenmekte zorlandn syled , nk
ben her zaman nsanlarn ne sted n tahm n etmeye altm ve ne duymak sted m d ye dndm
ded m. Bana katlmadm umurumda de l "ded . Sadece geree gveneb lmek st yorum "ded .
Ben o ek lde alglam olmaktan utanyordum, fakat gerekten herkesle, zell kle de ben ahset d
davrandm anlamamda yardmc oldu. Konumamzdan sonrak lk b rka ay boyunca k msen n
sorularna cevap veremed k. Gerekten sorunlarla lg l dndm eyler tamamen kaybett m.
Yaklak b r yl oldu ve ok daha fazlasym
Kend m ve a leme kar drst ol. Ablam ok destekley c ve daha btnle sah p olduumu
h ssed yorum.
Anne-babamla k seene m varmm g b h ssetm t m - d n veya yalanla lg l konumalar engelley n.
Her k seenek de kend m kt h ssett m ve ben ve kocam arasnda byk sorunlara neden oldu. Annem
ve babam Katol kt r ve k tleye g tmem z stey p stemed m z sorar ya da olumu katektee
gnder rsek. Onlara evet der m ve konumay b t r r m. Kocam onlara gere syleyecekt - b z Metod st
olduumuzu ve fst g d yorlard. Onlar mutlu etmek n a leme yalan syled mde kend s n n terk
ed ld n h ssett n syled . Sahtekrlmn ve kend me ve kend me zarar verd m n farkndaydm.
Benzer deney me sah p olan k l seden baz arkadalarmla konutum ve bana mkemmel ner ler verd .
Sonunda a leme syled m ve destekleyecek olmasaydk, tartmamak daha y olur d ye aklad. Del ama
sayglydlar. . .
Kend nden Empat le Gler Perspect v e

Grmelerden aka anlalab lecek b r husus kend m ze ne kadar nanlmaz olduumuz. Bundan ok daha
fazla, b z kend utan amzn yes y z. Bakalarndan veya medyadan duyduumuz beklent ler sadece
uyguluyor olsak b le, b z hala kend ayplmza akt f olarak katkda bulunuyoruz.
Utan ver c b r d ren na etmek ve zgnlmz gel t rmek st yorsak, kend balant amzn yeler
olmay renmek zorundayz. Kend m ze empat ve anlayla nasl cevap verece m z renmel y z. Bakalar
hakknda yargsz kalmak n ok almak gerek r - kend kend ne karar vermemek n daha fazla alma
gerek r. Otant k ve or j nal olma kab l yet m z, ounlukla kend m z kabullenme dzey m ze, kend m ze a t
olma duygumuza ve kend ne empat kurma yetene ne baldr.
Kend n empat s n ve kend m ze olan ban artrab lmem z n b r yolu, gllmz, sorunlarmz veya
snrlamalar kefetmek ve kabul etmekt r. Sosyal h zmet uzman Denn s Saleebey'e gre, sosyal h zmet
uzmanlar olarak, oumuz bunu "gl ynler" olarak adlandrdmz b r yaklamla yapyoruz. Gl
perspekt f, mcadeleler m z kapas teler m z, yetenekler m z, yetk nl kler m z, olanaklarmz, V zyonlar,
deerler ve umutlar. Bu bak as, mcadelem z n acsn ve c dd yet n ortadan kaldrmaz; Bununla b rl kte,
olumlu n tel kler m z potans yel kaynaklar olarak dnmem z gerekt r r. Saleebey, "Sorunu nkar etmek n
mmkn olan nkar etmek yanl" d ye yazyor.
Gl ynler m z anlamak n etk l b r yntem, gl ynler le snrlamalar arasndak l k y ncelemekt r.

En y yaptmz ey ve en ok ne de t rmek sted m z ncelersek, k davrann ayn ek rdek davranta
de en derecelerde olduunu sk sk karlaacaz. rne n, kend zgnlk mcadelem hakknda
dnyorum. Bazen, kend m ok elet rd g mde gerekl g m sorguluyorum. Davranlarmda ok fazla s yas
ve bukalemun g b h ssett m dnyorum. " kolunda" olduumda b r reng ev r r m, evdeyken baka b r
renk ed yorum. B r takm meslektalarmla b rl kte olduumda b r ton vurgu yapyorum ve farkl b r takm
meslektalarmla tamamen farkl b r tonda alyorum. Kend m b raz sam m yets zl kten dpedz sev ms zl e
kadar herey olduuma nanmak n kend m alab l r m.
Bununla b rl kte, ayn davranlar b r g perspekt f nden baktmzda, deney mler m tamamen yen den
atab l r m. Dorusal olmayan ve bukalemun g b h ssetmekten z yade drste b rok farkl konuda b rok
farkl konuda rahat olduumu syleyeb l r m ve ekonom den en yen N ck Jr. d z l m ne kadar de en konular
tartmaktan olduka rahatm. Baz gruplarla baz konulardan kanmakla b rl kte, kend mle el m yorum. Sk
sk, ka tane rol oynadm ve ne kadar abuk d l ler de t rmey bekled mden bktm; Bununla b rl kte,
bunu olduka y yapacam dnyorum ve b r g dnecekt m.
"Hatalarm" veya "snrlamalar" n neredeyse her b r ne g deb l r ve gl bulab l r m. Bunu yapmak amac,
de t rmek steyecek veya sorunlarmz geers z klmak sted n z konular reddetmek de l, kend ne-kymet,
empat ve balantnn yer nde olanlar zer nde almamza z n vermek n de l. Ben bu aratrmadan
ren len en neml eylerden b r , ve ben bu k tapta yolluyorum umut k l t mesajlardan b r dnyorum
udur: B z de t rmek ve b z utan ve w olduunda byyemez e kullanamazsnz Kend m z de t rmek n ya
da bakalarn utandrmak .
almalarm hakknda ok fazla kontrol ve ar gerg n olduum n kend mden utanyorum, ya da sorumlu
olduumdan, gven l r olduumdan ve kal tel almaya kararl olduumuzdan em n olab l r m. yer ndek
konular g tmez, ancak b r gl ynyle kend me bakmak ve de t rmek sted m konular deerlend rmek
konusunda kend me gven m. Gl perspekt f n, b r soruna olumlu b r dn yapmamza, zlmey
dndmzden vazgemem ze z n vermek n b r ara olmadn anlamak neml d r, aks ne zorluklar
zmek n bunlar kullanab lmem z n gl ynler m z bulmamza z n vermek n.
Her zaman kzm ok end elend rd m n utanab l r m veya bunu gl ynler m kullanarak tekrar
yapab l r m ve y b r ebeveyn olmaya altm ve ok d kkatl , kararl ve v cdanl b r anney m. Benl k
deer nden b r yerden, eer gerek olursam daha y b r anne nasl olacam dnmek ben m n daha
kolaydr - korkularmdan bazlarn kontrol ed n ve onu ok gvende ve mutlu tutmak n ok uratm
kabul ed n. B r utan ve ayrlma yer nden ben m davranlarm deerlend rmem ok zor olur, bunlar
de t rmeye ok daha az g r r m.
Genell kle renc ler m n dnem banda "gl ynler" sunmalarn ster m. Onlardan on be k sel gcn
sralamalarn stey n. "Ben b r halkym" ya da "bakalaryla y oynuyorum" g b b r ey kabul etm yorum.
Bunlar ron k olan bu egzers ze yapmann nefret ed yorum, bunun sosyal h zmet uzmanlarnn sklkla
mter ler n n yap. artc olmayan b r ek lde, byme n snrlamalarn veya frsatlarn bel rlemeler n
sted kler nde, boutuunu ve normalde sted m be rnekten fazlasn oka l stel yorlar. nsan doas.
Kusurlarmza odaklanyoruz ve gcmz grmezden gel yoruz ve gz ard ed yoruz.
Kend m z y eyler yaparken yakalamamz neml d r. Gl ynler m z onaylayab l rsek, hedefler m ze

ulamamza yardmc olab lecek aralar olurlar. rne n, aratrmac b r katlmc olan Natal e, "Bana
nancndan bahsedeb l r m, nk doru cevabn tek b r yer nde olduunu sanmyorum-Aptalca konumaktan
end e etm yorum. nsanlar ben yargladklar umurumda de l, sadece drst olmakla lg len yorum. nsanlar
s yaset ya da kamusal konular hakknda konutuunda dondururum. Kend mden daha fazla ey b lmed mden
veya doru b lg ye sah p olmadmdan utanyorum "ded .
Natal e, s yas veya sosyal konularda konuma konusunda zgnln salamak n almak st yorsa, nan
tartmalarnda onun gerek olmasn salayan gl ynler n deerlend rmek ok yararl olacaktr. Ne yapyor
k kend n otant k h ssett r yor? Tartmalarnda hak k olmak n hang aralar kullanyor? Neden s yasette
de l nantan rahat konuuyor?
Natal e le yaptm tartmaya dayanarak, onun yalnzca b r doru cevab olan s yas ve sosyal meselelere
l k n f k rler n tekrarlamasnn faydal olacan dnyorum. Ayrca, amacnn doru olma, doru b lg ye
sah p olma ve dnceler hakknda drst olma konusunda daha fazla ey b lerek de mes n dneb l r.
Bunu gerekten y yapyor g b grnyor.
Son olarak, nanlarmz daha kolay tanmlayab l r ve nanlarmz ve deerler m z fade etme ve bunlara
nasl davranacamza ynel k beklent ler ncelemek n gerekl k-kontrol sorular uyarlayarak esnekl m z
artrab l r z.
Bu beklent ler ne kadar gerek d r?
Btn bu zamanlar her zaman olab l r m y m? Olmak sterm s n
Tm bu zell kler b r otant k k de var olab l r m ?
Beklent ler karlama ben az ya da ok zgn yapyor mu?
Ben zgn benl m m , yoksa bakalar ben m olmam st yor muyum? Katlmclara, balantlarna k m n
a t olduunu nasl bel rled kler n sorduumda
Ana ve k m n utan ver c web s tes ne a t olan kadnlarn yaklak yzde seksen , "Kend m her zaman
b r s yle beraber olab l yorsam, balant a ndey m." Bence "kend m olmak" zgnln kalb ve utan
ver c esnekl n na ed lmes n n gerek yarar.
Utan ver c d ren teor s y

Bu k taptak b lg ler, aratrmamdan kan utan ver c d ren teor s ne dayanmaktadr. Gerekten tanmnda
g b teor de bulunan Th e Be nc D s pl n F eldbook renen organ zasyonlar oluturmaya -a har ka b r k tap.
Yazarlar, teor y "dnyann nasl led konusunda temel b r d z ner olarak, tekrar testlere tab tutulduk ve
kend m ze gven duyduk" ekl nde tanmlyor. ng l zce teor s 'teor ', Yunan kk teo-rs szcnden gel r ;
Anlam zley c . Bu, "t yatro" kel mes yle ayn kkten kaynaklanr. nsan teor ler n t yatro cat ett kler temel
nedenlerle kefed yor -yan , dnyamz daha y anlamamza yardmc olab lecek f k rler oynamak n b r
kamusal alana kyor. "
Utan konusundak teor m me Utan Kurtarma Teor s den r. Utanlarn kadnlar nasl etk led konusunda
nermeler d z s sunar. Srekler daha byk b r bulmacann farkl paralar olarak grrsek teor n n nasl
b raraya geld n greb l r z. Utan ler n n nasl yapldn aklayan balca nermeler unlardr:
Utan en y s , kusurlu olduumuza, dolaysyla kabul ve a d yet m ze demeyece ne nanmann youn ac

duygusu veya deney m olarak tanmlanr. Kadnlar, katmanl, el k l ve rekabet hal nde olan b r sosyal
topluluk beklent ler ana g rd kler nde utan duyarlar. Utan korku, sulama ve kopukluk yaratr.
Utan yaamann tam ters empat yayor.
Empat , olaan cesaret, merhamet ve balant kurmamz gerekt r r.
Utanp dayanamayz; Ancak, utan ver c esnekl k gel t reb l r z. Utan ver c esnekl k, b r utan b r uca
dem rlemen n ve d er ucun dem rlemes n n empat s ne sah p olarak, b r srekl l k olarak
kavramsallatrlmtr.
Utan ver c d renc n sev yes , utanc ve bel rl tet kley c ler tanmak n b rlet r lm yetene m z, kr t k
farkndalk dzey m z, bakalarna ulama konusundak stekl l ve utanma konuma yetene m z
tarafndan bel rlen r. D er b r dey le, utan esnekl srekl l konusundak tutumu, aslnda, d er drt
devamllktak poz syonlarmzn toplamdr.
Her utan kategor s n utan ver c l n bamsz olarak deerlend rmel y z. B r blgede yksek sev yede
utan ver c dayankllk, tm alanlarda yksek utan ver c esnekl garant etmez.
Daha yksek dzeyde utanma d renc ne sah p kadnlar yaadklarnda utan duyarlar ve utan
tet kley c ler n n farkna varrlar. Tet kley c ler m z anlamak, utancn daha y tanmlanmasn ve destek n
uzanmamz salar. Zayf noktalarmz b lmed m z zaman, utancn neden olduu acdan kend m z korumak
n etk s z yntemlere gven r z. Buna "utan ekranlar" der m.
Kr t k farkndaln uyguland kadnlarn utan ver c d ren sev yeler daha yksekt r. Kr t k farkndalk,
utan deney mler n bel rlemem ze, balamlatrmamza ve normallet rmem ze yardmc olur. Elet rel b l n
eks kl , utan deney m m z glend rmem ze, b reysellet rmem ze ve patolog ze etmem ze neden olab l r.
Utan yaayan bakalarna ulaan kadnlar daha yksek dzeyde utan ver c d ren gster rler. Uzanmak,
h kayeler m z paylamamz ve de kl k yaratmamz salyor. Bakalarna ulamazsak, sk sk bakalarndan
ayrlmaya ve kend m z zole etmeye balarz.
Utanyor olan kadnlarn utan ver c sev yeler daha yksekt r. Konuan utan, b ze nasl h ssett m z fade
etmem ze ve neye ht yacmz olduunu sormamz n gereken aralar ver r. Utanp konumadmz zaman
sk sk kapanmaya veya harekete gemeye balarz.

TE N
Connect o b r Kltr Oluturma n

Ben n N san 2006, ben Fem n st ounluk Vakf'nn ev sah pl nde b r dl akam yeme ne katld. r n
Ebad (ran, 2004), R goberta Manch Tum (Guatemala, 1992), Betty W ll ams (rlanda, 1975) ve Jody
W ll ams (ABD, 1997) adl prest jl Nobel Bar dl'n kazanan drt kadn onuruna kutland. Akamn
sonunda kadn haklar akt v st Mav s Leno olay kapatmak n sahne ald. Hrsl k tleye bakt ve "Hep m z b r
fark yaratab l r z" ded . Der n b r nefes aldk ve bundan sonra ne olacan duymak n bekled k.
B r tampon kartmas g b ses gelmek stem yorsanz, nsanlar dnyay b r veya k cmle le de t rmeye
nasl tev k eders n z? nsanlara sorumluluk st bask olmadan onlar etk leyeb lecekler ne nandklarna veya
kl elerle h maye ederek nasl yardmc olab lmeler ne nasl yardmc oluyorsunuz? oumuz hayatlarmz
dnya bar n adadk de l. Dnyay de t rmek n gerekenler bulduumuza kna olmadk. Aslnda, bazen
bulut mak nes n boaltmak sadece enerj m z n her onsunu alr.
Pek , sylemek zorundaym k bu zel gecede tandm. Mav s Leno v led . Sey rc ye bakt ve bas te, "B r
fark yaratmak stersen, b r daha nsana acmasz olduunu grdnde onu ahsen gtr." Ded . nk b zzat
gtrn olduunu k sel!Bu Duyduum de t rmek n tek ve en lham ver c b r karard.
Hep m z ahsen nasl alacanz b l yoruz. Aslnda, zulm grdmzde ahsen almak nsan doasdr.
Katlmamamz ya da gereklemed n takl t edersek, b z nsan yapan ba h ss ne kar g dece z.
Utan kltrmz b r balant kltr hal ne dntrmek stersek, grdmz, duyduumuz, tank
olduumuz ve k sel olarak yaptmz eyler almamz gerek r . Sahtekarlk zal m. ocuklarmz utandrmaya
ve bozulmaya elence g b gere n TV ovlarn zlerken, onlar kapatyor ve neden n aklyoruz. B r s
yaralayc ve alak gnll kalplam yntemler kullandnda, konumamzn neden rahat olmadmz
aklayan cesaret buluyoruz. B r s onun utanma tecrbes n b z mle paylatnda, efkat uygulamay terc h
eder z-syled n duymak ve duygularna balanmak n alrz.
K sel olarak almak, deney mler m ze sah p olduumuz ve kend m z ve bakalarn sorumlu tutarak
kltrmz de t rmek anlamna gel r. Sk sk, utan yaadmz zaman sess z kalrz. H kayem z anlatmak
n cesaret bulursak, ou zaman "ok hassas" olduumuz ya da "ok k sel" olarak n telend rd m z sylen r.
Bunu asla anlamadm. Duyarsz ve mstak l olmal myz? Utan kltrnn duyarszlamas ve ayrlmas
salanyor.
Carol ne bunu k sel olarak alma gcne mkemmel b r rnekt r. G r blmnde h kayes n n bu pasajn
paylatm:
B r gn mahallem zde caddede g d yordum ve sonrak t durdu o b r k gen erkek dolu b r araba. Aryorlard
ve glmseyerek duruyorlard. Ben glmseyen d srt ve hatta b raz kzard. Sonra b rden ortaya, ben m on be
yandak kz , onun en y arkada le arka koltukta oturan, Geez Anne, sto, tersled p onlara bakmak. Sence
ne flrt ed yorlar? ! Gerek aln ben coul d zorlukla gzyalarn ger durun. Nasl bu kadar aptal olab l rd m
?
Carol ne, lk kez ell l nde 2003'te tantmzda d . Bana bu rportaj 2005 ylnda, k nc kez rportaj
yaparken syled . Bu dolandrclk annn onun tarafndan ele alnmasnn onun n b r dnm noktas
olduunu aklad. Carol ne'n olaan cesaret ve d ren h kayes .
Kend m hakknda h ssett kler m de t ren bu deney m de l, kzmla nasl baardm . Aks ne ona barmak ya
somurtarak yer ne, ben karar vermed m o ben utan esnekl hakknda b ld kler kullann. Ben, kzlar dt b r
eve geld d komum arad. Uzun sred r arkadazdr. Ben happene ona ne d ve nasl mahcup yleyd m. Ben
youn glmseyerek n utan olduunu syled m gr erkek ve kzm arkada nnde ben tedav nasl
utanyordum . Arkadam ben erkekler glmseyerek n utanmt bana neden sorulduunda, o anlatt r onlar
bana glmsyordu k , k nc b r blnme, aslnda dnmt. benaklad o ben unuttum o ben de l m esk
ve o gelmez olur artk. Sh e utancm anlad. O daha y hale get rmeye almad. Sadece d nled . F nall y ,
"b z grmey nce acyor - arabadak ocuklar." . . ocuklarmz. . . Onlar b z grmey brakyorlar. "Anlad .
Ben m kocam ald yukar ben m kzm dan onun arkadann ev nde ve ben m tasarmlaryla r softbol
prat nden kz. Eve dndkler nde odamdaydm. Ben cam e

Hemen dar kp kzmla onunla konuup konuamayacam sordu. O b cevap y d yerek yen den menopoz
Tanr vardr, Ah? A len n ger kalan gld . Bu sefer, onlarla glmekten ya da umursamam g b yaparak
"Hayr" ded m . Bugn gerekten ben nc tt ve b z bu konuda konumalyz.Bu kayda m On y kocas ve gen
kz odadan dar utu .
Kzmla b rl kte oturdu ve ne zaman o del ne h ssett m mahcup aklad e yorum ve n n. Hatta b r kadn,
h b r ek lde ben m n ne kadar zor zah t olarak b r anne ama olarak b r kadnn. Ben syled m ona o ben
anladm o da oldu ver y neml n onu n olmak ser n ve sah p onun arkadalar g b onun. Ancak, bu wa s
onun bunu gereklet rmek n bakalarna yaralayc olmak n kabul ed lemez. th e ben o yzler yapma ve
gzler n haddeleme ed ld konuuyordu tm zaman. Ben FINALL y uzand ve eller yle k ald ve Syled n z
bana cret yaplmded l ok utanm ve zarar. Benden ve ou sevd n b l yorum nk bu sylyorum r l k
neml d r. Ben de sylyorum bu yzden s ze shoul b l yorum d nsanlar utan s ze z n veya ser n ya da
popler grnecek ek lde aa koymak de l. Ben vermeyece m t bana bunu z n vermed ve ben de k msen n
sen bunu yapmasna z n yoktur umarm.
Carol ne h kayes n anlatrken, kznn zenl zr ve hale konusu ana kz kucaklamak n end eyle
bekled m. Tab k , asla olmad. Carol ne kz "Ah, aman Allahm, ltfen md g deb l r m y z?" D ye karlk
verd n syled Carol ne, kzna zr d lemek zorunda olduunu syled ve syled . Sonra odasna g tt , kapy
kapatt ve tels z n at. Bu konumann Carol ne'n kz zer ndek etk s n asla b lemey z; Bununla b rl kte,
profesyonel ve k sel tecrbeler me dayanarak, bu konumalarn yaam de t reb lece ne nanyorum.
Carol ne b zzat kend s ald ve btn ebeveynler bu nanlarla yayorlard ve bu ek lde ocuklar le
grmeler yapmlarsa, kltr de m n grmeye balyorduk. Bu konumalar d nleyen ocuklar
kend ler nden ve arkadalarndan daha fazla bekled yse, kltrel b r de m grrdk. neml olaylar almaz;
kr t k k tle alr. Eer yeter nce hayatmzda kk de kl kler yaparsak, byk de kl kler grece z.
Gerek kltrel de m yaratmak n, erkekler n ve ocuklarn utantan nasl etk lend n anlamak da e t
derecede neml d r. Sanrm utan ver c d renc n kadnlarla balamas mantkl olur -b z k ou zaman
ocuklarn b r nc l bakcyz ve kadnlar a leler m z n ps koloj k ve kltrel de m ajanlar olma ht mal daha
yksekt r.
Dayankllk b z mle balayab l r; Ancak, b z mle b rl kte duramaz. nsanlarn nasl ve neden utanla mcadele
ett n ve d renc nasl kurduklarn anlamamz gerek r. ortaklarmza, oullarmza, babalarmza,
kardeler m ze, arkadalarmza ve meslektalarmza nasl destek ve balant kurab ld m z anlamamz
gerek r. Ayrca, utan ve ocuklar hakknda daha fazla ey anlamamz gerek yor-oumuz n, vel ler m z ve
retmenler m zle olan deney mler m z u ank mcadeleler m z utanla ek llend rd . Aslnda, rportaj
yaptm nsanlarn seksen yzdes , kend ler n renenler g b h ssett kler n de t ren, lkokul ya da
ortaokuldak bel rl b r dolandrclk olayn hatrlayab l r.
Aadak k blmde, erkekler ve utan hakkndak yen aratrmalarm hakknda genel b r bak ve
ebeveynl k ve snflarda yazkln nasl olduu konusundak almam paylaacam. Bunlarn her k s de
devam ed yor, ancak md ye kadar rend kler m hep m z n b rb r yle el k l b r ek lde balandndan
bahsed yor.
Erkekler ve ema e
Sadece kadnlar almaya baladm lk karar, utanla lg l mevcut akadem k l teratre dayanyordu. ou
aratrmac, erkekler n ve kadnlarn utan deney mler n n farkl olduuna nanyor. Esnekl k konusunda
der nlemes ne b r alma yapmak sted m nk yalnzca kadnlara bakmay set m. Erkeklerden ve
kadnlardan elde ed len ver ler b rlet r rsem, deney mler n n neml nanslarndan bazlarn karacamdan
end e etm t m. almamn balangcnda aslnda baz gen nsanlarla rportaj yaptm. O tecrbey sen nle
paylaacam nk ok der n olduu kantland.
B rka yl nce utan kategor ler (grnm ve vcut maj, annel k, a le, ebeveynl k, para ve alma, z h nsel
ve f z ksel salk, bamllk, c ns yet, yalanma, d n, kalplam ve et ketl olma, konuma ve hayatta kalan
travma) lk baladnda Aratrmadan ortaya karak, kategor ler n bu ya grubuna nasl uyduunu renmek
n daha yal gen gruplaryla rportaj yaptm. N yet m sadece gen kadnlarla rportaj yapmakt. Sonu
olarak, gruplar koan kl n syenler, b rka gen erkek grubuyla buluma zaman geld .
Daha nce daha yal erkeklerle almamtm ve b raz s n rl yd m. Kategor ler b r kara tahta zer ne yazmay,
oturmay, bu gen erkekler grubuna bakmay ve "B r ey sylemeyecekler n " dnmey hatrlyorum.
Grnmle lg l b r soru le baladm: "Tamam, ocuklar, nasl grnyorsun? Nasl grnece ne da r

beklent ler var m? "B rb rler ne bakt ve b r gen adam" Evet, zled m "ded . Kn tekmeleyeb lece me
benzemel y m "ded . Olanlarn ger kalan gld ve anlat.
Devam ett m. "TAMAM. Pek ya salk? "Y ne gldler. Baka b r ocuk "Evet, bayan" ded . Ayn ey. B r n n
kn tekmelemek n fazla hasta olamazsn. "
Bu ocuklarn b rou babalard, bu yzden kolay olanlardan babalk g b daha kompleks b r ey tamay
dnmtm. "Tamam, bana babalk hakknda b lg ver n." Tekrar gldler, ancak bu sefer b raz daha az
gldler. B r erkek ded k , "Bakn. Sen ben m bebe mden veya bebe m n annes nden bahsed yorsun, kn
tekmeleyece m. "
y . . . Bana aratrmac dey n, fakat b r tema grmeye balamtm. Konutka, bu genler n demek
olduunu da anladm. nem yoktu
Bakasnn kn tekmeleyeb lme majn korudukler srece ne yaptklarn veya neye benzed kler n .
"Km tekmeleyen" alan notlarm yazdm ve dosyalarmdan kaldrdm. Geen sene erkeklerle rportaj
yapmaya balayana kadar, bu genler n ne kadar drst, dokunakl ve drst olduklarn anladm. Kend
d ller nde bana b lmem gereken neredeyse her ey syled ler.
B r yabanc, b r pen s ve Fem n s t

2005 ylnda ayr olay ben utan ve erkekler zer nde almak n daha fazla zaman ayrmaya kna ett : b r
yabanc, b r pen s ve b r fem n st. Yabancyla balayacaz. Altml yllarn balarnda olduunu tahm n ett m
uzun boylu, nce b r adamd. Karmla konferanslarmdan b r ne katlmt. Konumann ardndan e ben mle
konumak n odann nne kadar g tt . B rka dak ka onunla konutum ve uzaklamaya balaynca ona dnd
ve "Hemen orada olacam - bana b r dak ka ver" ded . Kars end eye bakt. Onun kalmasn ve ben mle
konumasn sted n sanmyorum. Sonunda odann arkasna doru yrd ve bana kar karya geld .
Ded k , "Utan hakknda syleyece n z eyler sever m. ok lg n. "Ona teekkr ed p bekled m-gelece n
syleyeb l r m. "Merak ed yorum" ded . Pek ya erkekler ve utan? Hakknzda ne rend n z? "Annda
rahatlama h ssett m. Bu uzun srmeyecek, nk pek fazla ey b lm yordum. "Ben erkeklerle pek ok rportaj
yapmadm, sadece kadnlar" d ye ban sallad ve ded k : "Eh. Bu ok kullanl. "
Ne demek sted n merak ett m. Glmsed ve ona, "Neden elver l " d ye sordu. Gerekten b lmek ster
m yd m d ye soran tarafndan yantlad. Ona evet ded m ve bunu demek sted m.
Gzler gzyalaryla byd. "Utanyoruz" ded . ok utan ver c . Ancak h kayeler m ze ulatmzda,
h kayeler m z paylatmzda duygusal b r boka kapld; "Gz temasmz srdrmek n uratm. Alamak
g b yd . "Ve sadece d erler tarafndan de l. Tab k b zden yend ler. Ama kadnlar da. Sen b z m savunmasz
ve gerek olmamz st yorsun, ama canm. Buna katlanamazsn. B z byle grmek b z hasta ed yor. "
Bu noktada gzyalar yzme dklyordu. Ded ne kar bu organ tepk s vard. Uzun b r ge rmes ne
z n verd ve balad kadar abuk ded k , "Tek sted m buydu. D nled n z n teekkrler. "Ardndan daha
yen ayrld.
B rka gn sonra b r masada yatarken, byk ham le gbe m n stnde b r kadn kk b r alcnn ne ve
arkaya kaydnda o konumay hala yapyordum. Ellen'e bakp "Ne st yorsun -b r erkek karde m kz karde
m " d ye bard Ellen "Karde m. B r erkek karde st yorum "ded . Kadn glmsed ve" Bu
ansl gnnz Annem b r olan yayor. "Ellen'e glmsed ve el m karnma koydum. "Em n m s n z?" D ye
sordum. "Pen s n gryorum" d ye glmsed , Ellen'e yukardan aa nerken tekrar b r glmsemey
baardm. nde lk atyordum, "B r olan! Hayr ocuklar de l! Onlardan duygusal bok karyorlar. Onu
nasl koruyacam? Olan dnyasyla lg l h b r ey b lm yorum. "

Charl e, ben m gzel bebe m doduktan sonra b rka hafta hzlca lerled . Erkek yet t rme konusundak
zorluklardan bahsetmeye baladmzda Charl e le b rl kte en sevd m fem n st arkadalarmzdan bazlaryla
le yeme y yorduk. Sosyal grevl ve ev ddet eylemc s arkadam Debb e Okr na, hep m z Charl e'y
bekl yorduk; "B l yorsunuz, erkeklere ve erkeklere yardm etm yorsak, gerekten kzlara ve kadnlara yardm
edem yoruz" ded . Daha fazlasn yapmak zorundayz. "Demeler , c ns yet ve erkekl k konusunda uzun ve
neml b r konumaya yol at. Konumam, fem n zm n sadece kadnlar n e tl k hakknda de l, ayn
zamanda hem kadnlar hem de erkekler c ns yet boazmaacndan kurtarmaya ynel k mcadeleyle lg l
gl nancm kel meler koymamda bana yardmc oldu. Erkekler hem de kadnlar z n ed lene kadar k m b z
ar eK m olduumuzdan z yade , zgrlk ve e tl k elde etmek mkansz olacaktr.
B r yabanc, b r pen s ve fem n st -bu kt b r ansta balamak g b geleb l r, ancak bu olay aklm ve
hayatm de t rd . Ertes hafta edeb yat okumaya ve mlkatlar sraya koymaya balyorum. ok ez c oldu.
Baz sev yelerde, d renc m n sezg sel b r anlaya dayandn dnyorum; yen ve tuhaf b r dnyaya, yan
zarar veren b r dnyaya adm atacam.
Sahte e tanmlamak
Rportaja balamadan nce teor m b nlerce yardm uzmanna ve nsanlar yattrmaya sunmutum. Yllar
boyunca e-postayla gnderd m ve b rok erkeklerle almalarm hakknda konutum -bazlar yabanclar,
d erler arkadalar ve meslektalar. Neredeyse heps "S z n eser n z b z m n uygundur, ancak
deney mler m z hakknda farkl eyler var" g b b r ey sylemekted r. Dnyamz farkl. Beklent ler farkl. "
B r aratrmac olarak ben m n en byk soru udur: utan esnekl k teor s erkekler n uygun mu?
Erkeklerle olan utan deney mler ve utanla savamak n kullandklar e tl stratej ler hakknda rportaj
yapsaydm, utanga olduklarnda kadnlar g b korku, sulama ve ayrlma yaadklarn bulab l r m yd m?
Utan esnekl n n ayn unsurlarn kullanarak utantan ek p g derler m ? Veya, hem kadnlar hem erkekler
n utan ver c beklent ler ok c ns yete zg olduu n, zell kle de erkekler n olmak zere tamamen
yen b r teor gel t rmem gerek r m ?
Aratrmalarmdan kardm sonu udur: Utan deney mled mde, varlmzla ona cevap ver r z. Bu,
h ssett m z, dnen ve hareket ett m z yolu etk ler; Ve ounlukla, utan ver c gl b r f z ksel tepk
sah b z. Baka b r dey le, utan ek rdek b r duygudur-merkez m ze vurur ve b ze her b r paray yayar.
Erkekler ve kadn deney mler arasnda kes nl kle neml farklar olsa da, ek rde m zde ayn eyler yayoruz.
G r blmnde yazdka, balant n kablolandk. Hep m z, erkekler ve kadnlar, kabullenmek ve a t

olduumuza ve deer verd m ze nanmak n temel gereks n m duyuyorlar. Kadnlarla yaptm
rportajlardan gel t rd m tanm erkeklere e t derecede uyuyor. Sadece b z m g b , bunlar da utan yaamaya
nc e youn ac h ss ya da kusurludur ve bunun nanmann tecrbes e kabul deers z ve a d yet. Ve kadnlar
bunu anlattnda, utan, erkekler korku, sulama ve ayrlma korkusu h ss le brakr. Aslnda, eer utan
ver c esnekl k model ne bakarsanz, heps uyuyor. Ell b r k yle rportaj yaptktan sonra utan duygularnn
ve utan ver c esnekl k oluturmak n kullandklar stratej ler n kadnlarn yaad temel sre olan znde
yer aldna em n z.
Ancak utan ve bu beklent ler glend ren mesajlar veren toplumsal toplum beklent ler ne gel nce muazzam
farkllklar vardr. Erkekler n erkekl k ve ne l k n beklent ler n ve mesajlar merkez d er ylnda
dey le-b r adam. Olmakdemekt r nasl b z utan tecrbe ayn olab l r, ama neden b z utan yaamaya
ok farkldr.
Blm 2'de, utan an tanttk ve kadnlarn ounlukla, k m olmam gerekt n , ne olamamz gerekt n ve
nasl olmas gerekt n bel rleyen katmanl, el k l ve rekabet sosyal topluluk beklent ler a olarak utan
duyuyor. Erkeklerle konutuumda, katmanl, el k l ve rekabet hal nde olan sosyal-toplum beklent ler n
duymadm. Ak ve bas t beklent : Do not let nsanlar bkz ey olab l r olmak alglanan b r s zayflk .
K m erkek olmal? Herkes zayf olarak alglandnz srece .
Erkekler ne olmal? Zayf olarak alglanmadnz srece her ey.
Erkekler nasl olmal? Herhang b r ek lde, zayf olarak alglanmadnz srece. Ve ney n
zayfln oluturduunu daha y anlamak n, bakarak balayab l r z.
Rportaj yaptm baz erkeklerden ed nd m utan tanmlar:

"Utan baarszlktr. te. Futbol sahasnda. Evl l n zde Yatakta. Para le. ocuklarnzla b rl kte.
neml de l - utan baarszlktr. "
"Utanyoruz yanl. Yanl yapmayn, yanl olmak. "
"Utan kusurlu olma duygusudur."
"Utan nsanlar, yumuak olduunu dndnde olur. Onu alaltc ve aknlkla zor ama herhang b r ey
olarak grleb l r. "
"Herhang b r zayfln aa vurulmas utanmaz. Temel olarak, utan zayflktr. "
"Korku gstermek utan ver c d r. Korkmaya gelemezs n. Korkmuyorsun Ne olursa olsun."
"Utan dolaplara kar koyab lece n z adam" olarak grlyor.
"En byk korkumuz elet r l yor veya alay ed l yor ya bunlardan b r son derece utanmaktadr."
Bu byk b r ar bas tlet rmed r, ancak eer genl k ocuklaryla lg l h kayem ve utantan kanmaya
ynel k "tekmey ka" yaklamn dnyorsanz, hedef n doru olduunu dndyorsanz.
Erkekler sert, gl, durgun, gl, baarl, korkusuz, kontrol altnda ve gl grnmek n muazzam b r
bask altndadr. Bunlar deerl k ml kler n oluturan sosyal-toplum beklent ler . Kadnlarn elde ed lemeyen ve
genell kle el k l olan beklent ler dengelemek, mzakere etmek ve gemek g b mkansz b r grev olsa da,
erkekler u muazzam baskdan bouyor:
Her zaman "gl, korkusuz ve gl" grnr - k bunlar da e t derecede ulalamaz.
Kadnlar n olguyu aklamak n kullandm metafor utan adr. Erkekler n farkl b r ey gryorum.
Erkekler utan deney mler n bana anlatrken, ok kk b r kutu grmeye baladm. Her zaman zorlu, gl,
gl, baarl, korkusuz, kontroll ve yetenekl grnen beklent lerle kapatlan b r kutu.
B r yandak olunun annes olarak, rend m ve daha nce, bu kk, skk kutulara nsanlar ok erken b r
tar hte doumdan ge rd me tank olduk. Onlar dllend rerek, glend rerek ve cezalandrarak sktk.
Onlarn "tokluunu" kutlayarak kutuda kalma stekl l kler n dllend kler n ve zayflk g b duyarlln
(zell kle korku, znt ve hzn) herhang b r gster m n et ketleyerek glend recek ve cezalandrmay vaad
ed yoruz. Balangta, erkekler kk olduunda, kutuda b raz kpr kprdanma odas var. Ebeveynler, akranlar
ve genel olarak toplumumuz hassas yet ve duygular tolere etmey daha stekl .
Bununla b rl kte, ocuklar bydke ve bydke, kutuda daha az yer kalr. Zayf, yumuak, korkulu,
yeters z, gsz ve ac z olduklar n erkeklerle dolandrclk yaparak kamak n gsterd kler abalar
kes yoruz. Ve katlmclarn ykler ne dayanarak, erkekler ve erkekl k normlarndan sapm erkeklere babalar
ve erkek akranlar zell kle yaraland. Elbette kadnlar-anneler, kzkardeler, ortaklar, sevg l ler, kzlar-erkekler
erkekl k ve g konusunda utan duyarlar; Bununla b rl kte, grmelerde daha fazla "takv ye rol" var g b
grnyor; erkekler, zell kle babalar, kardeler, akranlar ve antrenrler daha cezalandrma e l m gster rler.
Paul'un h kayes utan ve utan korkusunun erkekler dllend rmek, glend rmek ve cezalandrmak n nasl
kullanldnn gl b r rne d r. Hem Paul hem de kk karde rekabet b r beyzbol oynarken bydler;
hatta n vers tede oynuyorlard. Paul, babasnn b r nc veya k nc snfa kadar "Ked olma" ve "Zor kaln" g b
eyler syled n hatrladn syled . Paul, hayatn "stresl " ve "mth " e t paralara dntrerek
bydn anlatt. Stres, gereklet rmek ve baarmak n srekl bask yapmaktan kaynaklanyordu. Ama
ayn zamanda "Her zaman ok popler oldum ve ok scak sevg l m vard" ded . Ayrca, atlet k yetenekler ve
poplar tes neden yle retmenlerden ve okul ynet c ler nden ok fazla zel z n aldklarn syled .
n vers teden sonra Paul b r arkadann sah p olduu b r dot-com n almaya balad ve kolejde
tar hlend rd gen b r kadn olan Meg le evlend . Evl l kler ne yaklak b r yl kala, Paul'un rket katland.
Nokta-com'da byle r lm b r maa almt ve hemen maa karl bulmaya alt. k ay sonra, Meg'e b r
sat nde bulunacan ve maann yaklak olarak yars kadar olacan syled . Onlara arabalarn
sattklarn ve daha ucuza araba sattklarn ve d er alver masraflarn drdkler n syled ler. Bana
syled , "Meg kaybett . bulamadm n yaam b m nden vazgemes n n tamamen haksz olduunu
syled . Sonunda sordu: "Bana destek veremed nden utanmazmsn?" D ye sordu.
Paul harap olduunu syled . Yeter nce para kazanamayacandan byk utan duyuyordu ve Meg' n kend s ne
duyduu end eden dolay ok der nden nc nd . Ne yapacan b lm yorum, babasna tavs ye st yordu.
H kayen n ortasnda Paul b raz alamaya balad. Bana, babasnn nnde alamay hatrlad lk sefer
olduunu syled .
H kayey d nled kten sonra Paul'un babas kend s ne "Meg' dz" hale get rmes "ve daha y b r maala lg l
olarak yzler ne g rmes " gerekt n syled . Paul ne anlama geld n sorduunda babas, "Olmaz" Zayf - o
boku brakmak zorunda de ls n z. Meg bu ek lde konumasna z n veren b r yle evlenmek stem yor. Onu
bundan kurtarmasna z n verd n n daha byk b r zavallsn. Ve te olanlar toplar olan b r s n n daha y
maa stemes n sterler. Ney n var?"
Paul, kars ve babas le yaplan bu konumalarn "sonun balangc" olarak geen k gn anlatt. "Karanlk
nokta" ded yere g tt . Arkadalaryla taklmaya ve hemen hemen her gece meye balad. Meg ve Paul
boandlar ve y rm be yl evl l kten sonra Paul'un a leler ayrld. y haber u k , rportajmz srasnda,
Paul'un annes ve karde Paul'u daha sk z yaret etmeye balamt ve yen ve daha gl b r l k kurmaya
alyordu. Ayrca bana k men n "elden" geld n ve yavalamaya karar verd n syled .
Paul'un h kayes nde erkekl n n, atlet zm , kazand ve tokluunun- nasl dllend r ld n greb l r z.
Poplerd , ok ek c gen kadnlarla kyordu, okulda zel mt yazlar ver ld ve esk b r takm arkada
tarafndan ok yksek cretl b r tekl f ed ld . Ayrca, Meg' n, masraflarn daha dk maa ve kar yer
mcadeleler le alay ett rerek, erkekler n sosyal topluluk beklent ler n salayanlar olarak nasl glend rd n
greb l r z. Son olarak, Paul'un babasnn davran, daha nce bel rlenen sosyal-toplum beklent ler n
karlamadklarnda ad aramas ve amandrann erkekler cezalandrmak n nasl kullanldnn ak b r
rne d r
onlar.
Muhtemelen b r erkek aratrmac yardmyla erkeklerle rportaj yapmay planlyorum. Sanrm utan ve
savunmaszlk konusunda kadnlar ve erkekler arasnda neml konumalar yaplyor. Erkekler hassas yetler n
ve korkularn g zlemek n kes nl kle sosyallem durumdadr, ancak kadnlarn bu sosyallemede neml b r
rol oynad grlmekted r. B r adam bana "Kadnlar b z beyaz atn stnde lmem z b zden zlemek zorunda
kalmamaktan daha ok stemey terc h eder" dem t . Bu, hem erkek hem de kadnlarla yaplan rportajlarda
duyduumuz eyler n ounu yakaladn dnyorum. Bununla b rl kte, gerekten sted m z ey olduunu
sanmyorum.
Erkekler ve kadnlar b rb rler ne utan duyduklarnda ve er lemeyen c ns yet beklent ler n

glend rd kler nde, sam m yet ldrrz. Otant k olamazsak, anlaml b r ek lde balanamayz. l k ler m z
merhamet ve balantdan korkuya, sulamaya ve kopuklua gemekted r. H b r m z n bunu kend m z veya
ocuklar n stemed n sanmyorum.
Utan, Ebeveynl k ve educat o n

Utan evde balyor. Neyse k , utan duyarll da yle. Anne-babalar olarak, cesur, merhametl ve bal ocuk
yet t rme frsatna sah b z. Utan kullanmadan ebeveyne ht ya duyduumuz aralar renmey seeb l r z.
Hatta ocuklarmza empat becer ler de reteb l r z. Fakat tahm n edeb lece n z g b , bu becer ler renecek
veya modelleyeb lmem z n utancn kend hayatmzda oynad rol anlamak ve l k ler m zde esnekl k
prat n uygulamalyz.
Ebeveynl k ayp b r mayn tarlasdr. Sadece z-deer m z ebeveyn olarak algladklarmza asmakla kalmyor,
ayn zamanda ocuklarmzn nasl algland zer ne byk b r ksmn asyoruz. stenmeyen k ml kler
l stem z ve ocuklarmz n tamamen yen b r l ste le uramak zorundayz. Kt ebeveyn olarak alglanmak
stem yoruz ve ocuklarmzn kt ocuk olarak alglanmasn stem yoruz. Utan ver c esnekl k gel t rmek
k kat daha zor, ama dle layk.
Anne-baba olarak cesaret, merhamet ve balant kurmaya balaynca, ocuklarmzn g tt ke daha karmak
dnyalarnda gez nmes ne yardmc olab l r z. ocuklarmzn okullarnda ya da akran gruplarnda olanlar
kontrol edemeyeb l r z, ancak onlara utan ver c b r d ren rett m z zaman, utan duymalarna, yapl
yapmaya ve deney mler nden yet meler ne yardmc oluruz.
Anababalar, ebeveynler n korku, sulama ve ayrlma konularnda retme ve modelleme yetk s ne sah p
olduklarn anlamanz neml d r. Bazen ocuklarmz korku, sulama ve kopukluk ren r nk onlara utan
verel m. Davranlarna odaklanmak yer ne, k m olduklarna saldryor ya da onlar kmyoruz. Onlar
b rb r nden kopararak tehd t ed yoruz veya onlarla bakalarnn nnde alay ett k.
Bazen, ebeveynler ocuklarn utandrmasalar b le, ocuklar hala onlara utan ver c esnekl k becer ler
retmed ke korku, sulama ve ayrlma yaarlar. Bu yzden, onlar aalamadmz halde, onlar
retmenlerden, antrenrlerden ve akranlardan utan duymaya yz tutmu braktk.
retmenler ve antrenrler darda de l m - d erler g b - ou el ndek b lg yle el nden gelen n en y s n

yapyor. Ben b r retmen m ve kzkardeler m n her k s n n de lkokul retmenler olduunu sylemekten
gurur duyuyorum. retmenler ve antrenrler de kend meslekler nde utan kltrn mzakere ed yorlar.
E t m harcamalar kes l rken snflar ar kalabalk olurken, retmenler standart test puanlarn ykseltmek
n muazzam b r bask altndadrlar. ok zorlayan antrenrler elet r l yor ve ocuklarn "kazanan" olmay
steyen ebeveynler, elenmey ve kazanmay kazandran sal vurgulayan antrenrler tac z ed yor.
Ebeveynler, retmenler, antrenrler ve ocuk gel m uzmanlaryla rportaj yapmaya devam ederken, kend
ebeveynl k yaklamlarmz de t rmek ve ocuklarmza daha kuvvetl b r balant kltr kurmak n neler
yapab lece m z konusunda daha fazla b lg ed nmey umuyoruz.
Bence bu k tabn balad yerde sona ermes neml d r - balant le. Balant n kabloluyz. B yoloj m zde.
Bebekler olarak, balanma ht yacmz hayatta kalma le lg l d r. Yalandka balant duygusal, f z ksel, ruhsal
ve entelektel gel r. Balant neml d r, nk hep m z n kabullen lmes ve kend m ze a t olduumuza
nanmamz ve sah p olduumuza nanmamz n temel gereks n m vardr. Her ne kadar ar derecede y mser
gzkse de, sadece farkl seenekler retmek suret yle b r balant kltr yaratab l r z, bence mmkndr.
De m, kahramanca gerekt rmez. De m sradan cesaret uyguladmzda balar.
NERLER, KAYNAKLARI VE REFERANS S Tavs yeler ve Kaynak ler

ner len k taplarn tam l stes n grmek ve k tabn kaynaklarna er mek n ltfen www.brenebrown.com
adres n z yaret ed n .
Referanslar s
ON E
X x ". . . Artk artan sayda aratrmac ve uygulayc utan ve gen b r z h nsel ve halk sal sorunlar
rol zer nde aratrma yapmaktadr. . .
Aadak makaleler / k tap utan ve e tl konular arasndak l k ler aratrmaktadr: Balcom, D., Lee, R. ve
Tager, J. (1995). Utan s stemat k tedav s nde
ftler. Med tasyon ve A le Terap s Derg s , 21, 55-65. Dear ng, R., Stuew g, J. ve Tangney, J. (2005). nem
zer ne
Utan le sululuk arasndak ayrm: Sorunlu alkol ve uyuturucu kullanm le l k ler. Bamllk
Davranlar, 30, 1392-1404.
Ferguson, TJ, Eyre, HL ve Ashbaker, M. (2000). stenmeyen k ml kler: utan-fkel balarda ve utan nde
c ns yet farkllklarnda anahtar b r de ken. C ns yet Roller , 42, 133-157.
Hartl ng, L., Rosen, W., Walker, M. ve Jordan, J. (2000). Utandr ve d
Aalanma: zolasyondan l k sel dnme (lerleyen alma No. 88). Wellesley, MA: Wellesley Kolej Ta
Merkez . Jordan, J. (1989). l k sel gel me: empath y'n n terapt k etk ler
Ve utan (39. lerleme almas). Wellesley, MA: Wellesley Kolej Ta Merkez .

Lester, D. (1997). Int har konusunda utan rol. nt har ve Yaam tehd t m gr Davran, 27, 352-361.
Lew s, HB (1971). Utan ve sululuk nde nevroz. New York: Uluslararas n vers teler Basn.
Mason, M. (1991). Kadnlar ve utan: K n ve kltr. C. Bepko (ed.), Fem n zm ve bamllk (ss. 175-194).
B nghamton, NY: Haworth. Nathanson, D. (1997). Teor y ve utan pusulasn etk ler. M. Lansky'de
Ve A. Morr son (Eds.), Gen leyen utan alan. H llsdale, NJ: Anal t k. Sabat no, C. (1999). Zayf noktalarna
dnk erkekler: Erkekler n grup sreler
C nsel rahatszl olanlar. Journal of Men's Stud es, 8, 83-90. Scheff, T. (2000). Utan ve sosyal ba:
Sosyoloj k b r teor .
Sosyoloj k Teor , 18, 84-99.
---. (2003). Kend nde ve toplumda utan ver c . Sembol k Etk le m, 26, 239-262. Talbot, N. (1995). Utan
get rmek denetley c deney md r. Amer ka n
Journal of Psychotherapy, 49, 338-349.
Tangney, JP (1992). Gen er k nl kte utan ve sululuk durumsal bel rley c ler . K l k ve Sosyal Ps koloj
Blten , 18, 199-206. Tangney, JP ve Dear ng, R. (2002). Utan ve sululuk duygusu. New York: Gu lford.
Xx v " Sradan cesaret ter m n n nereden ktndan em n de l m , ancak aratrmac Ann e Rogers
tarafndan kadnlar ve kzlar zer ne b r makalede kefett m."
Rogers, AG (1993). Ses, oyun ve kzlarn ve kadnlarn hayatlarnda sradan b r cesaret uygulamas. Harvard
Educat onal Rev ew, 63, 265-294.
3 "Tab k , baz aratrmaclar ve prat syenler kadnlar ve utan n ok neml eyler yapyorlar -
Haz ran Tangney ve Ronda Dear ng, Wellesley'dek Ta Merkez 'nde aratrmaclar ve kl n syenler;
Harr et Lerner; Ve Claud a Black, sadece b rka s m. "
Haz ran Tangney ve Ronda Dear ng Gu lford Press' n Shame and Gu lt yazarlardr . Harr et Lerner, The Dance
of Anger, The e
Connect on Dans ve Korku Dans . Claud a Black, Never Happen t o da dah l olmak zere b rok k tabn
yazardr
Ben ve De en Kurs . Ta Merkez ve Wellesley Kadn Merkezler hakknda daha fazla b lg ed nmek n,
Www.wcwonl ne.org adres n z yaret ed n .
13 "Utan aratrmaclarnn ounluu utan ve sululuk arasndak fark kabul ed yor. . .
Utan ve sululuk konusundak gncel l teratrn en y derlemes n n Haz ran Tangney ve Ronda Dearn ng
(Gu lford Press) tarafndan Utan ve Sululuk'ta bulunab lece ne nanyorum .
15 "Donald Kle n yazd zaman utan ve aalanma arasndak farkllklar yakalar . . .
Kle n, DC (1991). Aalanma d nam . Genel Bak. Journal of O f B r nc l nleme , 12 (2), 93-122.
21 "rne n, aratrmalar fazla k lolu ve obez kadnlarn daha dk gel r erd n gster yor ..."
Boyut ayrm hakknda b lg n, loveyourbody.nowfoundat on.org adres n z yaret ed n .
alma Schwartz, John (1993) 'den alnmtr. "Obez te Ekonom k, Sosyal Staty Etk l yor: Kadnlar Daha da
Ktyd, 7 Yllk almalar" Wash ngton Post, 30 Eyll 1993, s. A1.
22 "... ortalama b r Amer kal gnde b nden fazla reklama maruz kalmaktadr. . .:

K lbourne, J. (1999). Reklam w ekl n de t r r Nasl: akm satn alamazsn e dnmek ve h ssetmek. New
York: Touchstone.
"Mar lyn Frye, b r ft ba oluturmay b r durum olarak tanmlyor. . .
Frye, M. (2001). Zulm. M. Anderson ve P. Coll ns (eds.), Yar, clas ler ve C ns yet: b r sek . New York:
Wadsworth.
29 "En dehet ver c ve ykc duygularn olduuna nanyoruz ... "
M ller, JB ve St ver, IP (1997). fa balants: Kadnlar hem terap hem de hayatta m l k ler n . Boston:
Beacon Press. K
33 "Sevd m baka b r tanm, yazar Arn Ivey, Paul Pederson ve Mary Ivey tarafndan yaplan b r
danma ders k tabndan gel yor . Tar f ed yorlar. . .
Ivey, A., Pederson, P. ve Ivey, M. (2001). Kastl grup danma: B r m crosk lls yaklam. Belmont, CA: Brooks
/ Cole.
37 "Empat aratrmasnn artan gvdes nde ... "
Oku duygusal zeka zer ne Dan el Goleman'n almalarnda empat n n nem hakknda daha fazla:
Goleman, D. (2005). Duygusal zeka: Neden IQ'dan daha fazla neml d r . New York: Bantam.
"Teresa W seman, ng ltere'de hem re b r b l m adam. . .
W seman, T. (1996). Empat kavram anal z . Journal of Advance d Hem rel k, 23, 1162-1167.
39 "S dney Shrauger ve Mar on Pattersen tarafndan yaplan aratrmaya gre. . .
Shrauger, S. ve Patterson, M. (1974). z deerlend rme ve bakalarn deerlend rme boyutlarnn se m .

Journal of Personal ty, 42, 569-585.
43 "Kz ve kadn hayatlarndak sradan cesaret zer ne yazd makales nde Ann E Rogers. . .
Black, C. (1999). Kursun de t r lmes : Kayp, terk etme ve korkmadan y leme . Ba nbr dge Adas, WA:
MAC Yayncl.
Rogers, AG (1993). Ses, oyun ve kzlarn ve kadnlarn hayatlarnda sradan b r cesaret uygulamas. Harvard
Educat onal Rev ew, 63, 265-294.
44 Chdrn, P. (2002). Yerler korkutmak s ze: B r rehber n korkusuzluk n zor defa . Boston: Shambhala
Klas kler .
49 "... Lorra ne Gut rrez ve Ed th Anne Lew s' n balant kavram. . .
Gut rrez, L. ve Lew s, E. (1999). Renkl kadnlar glend rmek. New York: Columb a n vers tes Basn.
57 "Empat kurma frsatn kardnda. . .
M ller, JB ve St ver, IP (1997). fa balants: Kadnlar hem terap hem de hayatta m l k ler n . Boston:
Beacon Press.
62 "zell kle n evr msel veya b yoloj k perspekt ften alan kk b r aratrmac grubu var . . .
Utan zer nde alternat f perspekt fler okumak st yorsanz , aadak k tab tavs ye ett m . Olduka
akadem kt r, bu nedenle okuma b raz ar olab l r: Lansky, M. ve Morr son, A. (Eds.) (1997). Gen letme
Kapsam a t Utan . H llsdale, NJ: The Analyt c Press.
66 "Poe tarafndan yazlan b r ed tr paras. . .

Poe, T. (1997, 17 Eyll). Utan bugn ceza adaletle eks k b r b leen [Op / Ed]. The Houston Chron cle, s.
A27.
Lerner, H. (2001) balantsnn dans: Nasl you'r zaman b r yle konumak e , s n rl hakaret korkmu del ,
zarar, hanet veya umutsuz. New York: Harper Coll ns.
74 "Aratrmaclar Tamara Ferguson, He d Eyre ve M chael Ashbaker, ' stenmeyen k ml n' olduunu
savunuyorlar. . .
Ferguson, TJ, Eyre, HL ve Ashbaker, M. (2000). stenmeyen k ml kler: utan-fkel balarda ve utan
nde c ns yet farkllklarnda anahtar b r de ken. C ns yet Roller , 42, 133-157.
80 "Salk ps koloj s alanndan. . .
A ken, L., Gerend, M. ve Jackson, K. (2001). Subjekt f r sk ve salk koruyucu davran: Kanser taramas ve
kanser nleme. A. Baum, T. Revenson ve J. S nger (Eds.) 'Da,
Salk ps koloj s el k tab (s. 727-746). Mahwah, NJ: Erlbaum. Apanov tch, A., Salovey, P. ve Merson, M.
(1998). Yale-MTV aratrmas
Amer kan genler n n tutumlar. Hazrlanan el yazmas.
"Sosyal ps koloj alannda, k sel gvenl k a. . .
Sagar n, B., C ald n , R., R ce, W. ve Serna, S. (2002). Yanlsamay datmak
D nd r lemezl k: kna d renc n n mot vasyonlar ve mekan zmalar. K l k ve Sosyal Ps koloj Derg s , 83, 3,
536-541.
"Jud th Jordan, Ta Merkez 'nden b r l k sel-Kltrel kuramc. . .
Jordan, J. (1992). l k sel d ren (Devam Eden , 1992, no. Wellesley, MA: Wellesley Kolej Ta Merkez .
Aratrmaclar tarafndan yazlm alma katlarn okumanz ve
Ta Merkez 'nde kl n syenler ve Wellesley Kadn Merkezler . Bu katlar www.wcwonl ne.org adres nden satn
alab l r ve nd reb l rs n z .
88 "Dr. Harvard'da yet m b r ps k yatr st olan Shelley Uram. . .
Bu b lg travmann tedav s nde uzmanlam ok boyutlu b r tes s olan The Meadows'un sponsorluunu yapt
b r kadn ve bamllk altay tarafndan yapld.
Ve bamllklar. Meadows Web s tes www.themeadows.org'dur . B lg ayrca aadak makalede de

yaynlanmtr: Uram, S. (2006). Travma yoluyla ev yolculuuna doru yolculuk. Bamllk n
Bugn, 17, 99 .
89 "Dr. l k sel-Kltrel kuramc L nda Hartl ng, Karen Horney'n n eserler n kullanyor. . .
Hartl ng, L., Rosen, W., Walker, M. ve Jordan, J. (2000). Utan ver c ve
Aalanma: zolasyondan l k sel dnme (lerleyen alma No. 88). Wellesley, MA: Wellesley Kolej Ta
Merkez . DRT
95 "Bu beklent ler n etk s ned r? ey, grel m ... " D yet ve obez te le lg l b lg ler ABD Hkmet 'nden
alnmtr.
stat st kler; Jean K lborne 1999 k tab Can not satn my love: Nasl advert s n gr Dndmz ve h s ekl n
de t r r; Ve Your Body Bebe n z n Web S tes n Sevmek (2006'da loveyourbody.nowfoundat on.org
adres nden alnmtr ).
Plast k cerrah le lg l b lg ler Amer kan Topluluklar B rl 'nden alnmtr.
Estet k Plast k Cerrah (2006 ylnda www.surgery.org/press/procedurefacts.php adres nden alnmtr ).
96 "Grnm beklent ler nden k m yararlanr?
Bu sanay tahm nler W k ped a Ans kloped s 'nden alnmtr.
110 "Kadnlar ne g b s yas , sosyal ve ekonom k gereklerle boandlar?
Bogolub, E. (1994). ocuk deste : Kadnlara ve ocuklara veya hkmet gel rler ne yardm? Sosyal H zmet,
39, 5, 487-490. McKeever, M. ve Wolf nger, N. (2001). Ekonom k mal yetler n yen den ncelenmes
Kadnlar n evl l k bozulmas. Sosyal B l m Drtl , 82, 1, 202-218.
BE
130 "B r keres nde, kahkahay kahramanlk n" kabarckl, efervesan b r ek l "olarak tanmladn
duymutum .
Anne Lamott'un C-SPAN 2'dek BookTV'dek k tap okumalarndan b r n zlerken bu alnty duydum.
133 "Pazarlama aratrmalar, kadnlarn karar ver c ler olduunu gster yor. . .
Qu nlan, ML (2003). Ne wome kodunu Crack ng: Sadece b r kadna sormak n st yorum ve nasl satn.
Hoboken, NJ: W ley.
134 Lerner, H. (1990). Sam m yet dans: courageou B r kadn n rehber ler k l t l k lerde de m n eylemler .
New York: Harper Coll ns. 143- utan Vern Rutsal gre a
44 Bu r lk yaynlanan Amer kan Akadem k' n (Sonbahar 1988, C lt . 57 Say 4, s. 574). r de Vern
Rutsala k tabnda, grnen Th e Moment denklem (2004, Ashland r Press). Moment Denklem b r
2005 Ulusal K tap dl F nal st . r tekrar yazmamza z n verd n Profesr Rutsala'ya zel teekkrler.
ALTI
156 "Anlat terap stler J ll Fr edman ve Gene Combs, yazn. . . Fr edman, J. ve Combs, G. (1996).
Anlat terap s : Sosyal konstrks yo n
Terc h ed len gerekler n. New York: Norton. YED
204 P pher, M. (1997). Gelen barnak a t her d er: Yen den b z m a leler . New York: Ballant ne K taplar.
206 "Harr et Lerner har ka tavs yelerde bulunur. . . Lerner, H. (2001). Dans a t balant: Nasl n
konumak n b r ler whe n hanete veya umutsuz, s n rl hakaret, korkmu Yaral, del s n. New York: Harper
Coll ns.
SADECE 214 "Yazarlar utan ver c Haz ran Tangney ve Ronda Dear ng. . . Tangney, JP ve Dear ng,
R. (2002). Utan ve sululuk duygusu. New York: Gu lford . 217 "B r stereot p ar genellet r lm ve
kat b r tanmdr. . . Robb ns, SP, Chatterjee, P. ve Canda, ER (2006). ada huma n davran teor s :
sosyal h zmet n elet rel b r bak as. (2. bask). Boston: Allyn ve Bacon. 219 "Aratrmaclara gre,
olumlu basmakalplar ret l yor. . . M ller, P., M ller, D., McK bb n, E. ve Pettys, G. (1999). Inc a t
Basmakalplarn magaz n reklamlarnda 1956- 1996 ylnda yal e An Internat onal Journal of g ve nsan
Gel m , 49, 4, 319-337. "te M chelle Hunt, rgtsel b r gel me ve e tl l k y
Uzman, yazyor. . .
Senge, P., Kle ner, A., Roberts, C., Ross, R., and Sm th, B. (1994). F ft h d s pl n f eldbook: Stratej ler ve
renen b r organ zasyon oluturmak n aralar .
New York: Doubleday.

224- Olumsuz ve olumlu yalanan stereot p zer ne aratrma :
225 Hummert, ML (1990). Yal ve gen yet k nler n b rden fazla kalplam ekl : Yapnn ve
deerlend rmen n b r karlatrmas. Psychology and Ag ng, 5, 182-193.
Hummert, ML (1993). Yallarn stereot pler n n ya ve t pl l k kararlar: Yallara kar gen er k n alglar.
Ag n g ve nsan Gel m n n Uluslararas Derg s , 37, 217-227.
Hummert, ML, Garstka, TA, Shaner, JL ve Strahm, S. (1994). Yallarn steretot pler , gen, orta yal ve yal
er k nler tarafndan dzenlen r. Gerontology Derg s , 49, 240-249.
Hummert, ML, Garstka, TA, Shaner, JL ve Strahm, S. (1995). Yallarn stereot pler le lg l yarglamalar.
Yalanma Aratrmas, 17, 168-189.
Ingersoll-Dayton, B., & Talbott, MM (1992). Sosyal destek borsalarnn deerlend rmeler : yallk b l ler .
Yalanma ve Huma n Development Uluslararas Derg s , 35, 125-143.
Schm dt, DF, & Boland, SM (1986). Yal yet k nler n alglarnn yaps: B rden fazla stereot p n kant.
Ps koloj ve Yalanma, 1, 255-260.
239 ". . . Aratrmac ve e t mc Mary Br cker-Jenk ns tarafndan gel t r len sorunlu b r d yalog . "
Br cker-Jenk ns, M. (1991). Fem n st sosyal h zmet uygulamasnn nermeler ve varsaymlar. M. Br cker-
Jenk ns, N. Hooyman ve N. Gottl eb (Eds.) 'Da,
Kl n k ortamda fem n st sosyal h zmet uygulamalar (s. 271-303). Newbury Park, CA: Sage Yaynlar. DOKUZ
242 "Sosyal h zmet e t mc ler Dean H. Hepworth, Ronald H. Rooney ve Jan e Lawson. . .
Hepworth, DH, Rooney, RH ve Lawson, JA (1997). Dorudan sosyal kel k uygulama: Teor ve becer ler .
Pac f c Grove: Brooks / Cole Yaynclk A..
253 "En son alkol ve la aratrmalarnn ou. . . Newsweek / MSNBC'de yaynlanan almalar :
"C ns yet E tl ": Gen kadnlar
Alkol konusunda erkek meslektalaryla yet nmek - ounlukla fec etk ye. Dan 4/26/06 alnd
www.msnbc.msn.com . Makale, Columb a n vers tes 'ndek Bamllk ve Madde Bamll Ulusal
Merkez 'nden alnan almalar bel rtmekted r.
254 "Ronda Dear ng, aratrmaya nclk ett . . .
Dear ng, R., Stuew g, J. ve Tangney, J. (2005). nem zer ne
Utan le sululuk arasndak ayrm: Sorunlu alkol ve uyuturucu kullanm le l k ler. Bamllk
Davranlar, 30, 1392-1404.
259 "Ps kolog ve akt v st Charlotte Soph a Kasl. . .
Kasl, Charlotte (1992). B rok yolda b r yolculuk: 12 admn tes ne gemek . New York: Harper Paperbacks.
261 "Gzel b r tekl f var. . .
W ll amson, Mar anne. (1992). Aka dnmek: muc zelerdek b r kursun lkeler n yanstrken . New York:
HarperColl ns.
264 "Sosyal h zmet e t mc s Denn s Saleebey'ye gre, gl ynler. . .
Saleebey, D. (1996). Sosyal h zmet uygulamasndak gl perspekt f: Uzatmalar ve d kkat. Sosyal H zmet, 41,
3, 296-306.
267 Gerekten tanmn ster teor de bulundu ylnda Be nc D s pl n e F eldbook. . .

Senge, P., Kle ner, A., Roberts, C., Ross, R., and Sm th, B. (1994). F ft h d s pl n f eldbook: Stratej ler ve
renen b r organ zasyon oluturmak n aralar .
New York: Doubleday.
INDE X
Ktye kullanm, utan olarak form oF bamll yalanma stereot pler fke ve utan or j nall n Black,
Claud a vcut mges elet rel farkndalk ( k nc unsur) mkemmel yet l k tet kley c ler tanma, nefes alma,
z yan ve dlama deer verme bakm kltr Chdrn, Pema toplu eylem ve balamsallatrc merhamet, prat k
balant tanm, balamsallatrma n temel ht ya Cesaret, tanmlanm k ml k b lg ler Elet rel b l n /
perspekt f Dear ng, Ronda. Empat boanma ev ddet " ft b nd" seenekler Gerek Gzell k n Dove'n
Kampanyas d nam k faktrler, bamllk Edamame Tehd t "mkemmell k n dzenleme" utan duygularna
kar utan, empat anlay, Gasl ght (f lm) salk ve utan drstlk, utan kr t k farkndalk ksrlk kar
b reysellet r lmes utan k ml kler karsnda aalanma klnda kontrol ve denge ded kodu ve dlama
mkemmell k sululuk manev kar bymey topraklama tekn keder yanstan tekn n ynlend rme
(hatalarndan renme) ger dnyor Kastl utan grnmezl n yaltma Jenn fer ve T ffany'n n h kayes
rdn, Jud th yargs ve utan K lbourne, Jean kahkaha et ketleme b lerek. Grmek normallemes kl eler
mercek mecaz, empat Lerner Harr et Yaam Kark Bytme Prens b medyann etk s erkek ve utan ruh
sal M ller Jean Baker para annel k s m takma normall k sradan, sradan cesaret, bakalarnn kr t k
farkndalk algs kar patholog z ng tek l k ebeveynl k utan tanmn, kontrol kutluyor mkemmel yet l k
k sel sorumluluk ve balamna perspekt f alma gerek g utan P pher Mary g-over, kt dar tanm
(gszlk) gebel k ps kososyal-kltrel yap, gerekl k denet m olarak utan f z ksel tepk ler kr t k kar
takv ye tekn n yanstan tekn ynlend rme Farkndalk l k sel-Kltrel Teor l k ler "hatrlama, yaraya
dnme," esnekl k. Bkz utan esnekl k Rutsala Vern kend n empat ve utan kend ne deer kar gl
perspekt f zgven n ve tanmlanm ceza seks c nsel st smar / saldr, c nsel ynel m utan kltrn etk s n
ayran beklent ler n tet kler Utan ve Sululuk (Tangney ve Dear ng) Utan r ( Rutsala) utan-ek c l k
Bamllk ve utan esnekl tanmlanm Utan Esnekl k Teor s utan ekranlar utan tuza utan web
tet kte r r utan ver c kartlk konuma utan ver c , stenmeyen k ml k utan salgn sosyal topluluk
beklent ler konuma out shame manev yat gverte st fleme, empat stereot pler Ta Wellesley College'da
Merkez nt har sempat s empat ve utan kar c ns ayrma stratej ler
Sempat aray
Tangney, Haz ran f yat
travma
"Yarann karsna kmann hatrlanmas"
tr kot loman n n
Kazanlmam ayrcalk
Kastsz utan
Istenmeyen k ml kler)
Uram, Shelley
Gvenl k a
Erkek ve
Gvenl k a kalnt
Fsldad-et ketler,
W ll amson, Mar anne

Balant n kablolu
I ve meslek k ml k
AUTHO R HAKKINDA Bren Brown, LMSW, yakn zamanda tamamlad Sosyal B l mler
Enst ts Houston n vers tes 'nde aratrma fakltes n n ret m yes , yazar ve ulusal apta d
ret m yes d r. Utan ve kadn zer ndek etk s zer ne alt yllk b r alma. Teksas, Houston'da kocas ve
k ocuu le b rl kte yayor.

Bren Brown-I Thought It Was Just Me But It Isn T 2 TR

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bren Brown-I Thought It Was Just Me But It Isn T 2 TR

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

18.08.2017 Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 1/146

BR - Anlama Sham e K - Utan Esnekl k ve Empat Gc y - B r nc Eleman: Shame tanma ve Ou

NERLER, KAYNAKLARI VE REFERANS S INDE X autho Hakknda r

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 3/146

KADIN KM INSPIRE M N E annem

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 4/146

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 5/146

Az utanmay ve duygularmz, dnceler m z ve davranlarmz nasl etk led n anladmzda, hayatmz

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 6/146

Anne ya da ok aptalca veya dnceler m z seslend rmek n e t m grmyor.

Utan: Sess z Ep dem c

Ya da c dd b r sosyal problem olmaktan ok b r benl k saygs meseles d r.

B z utancz, byk resm grmyoruz; Gl ynler m z ve kstlamalar doru b r ek lde dnmyoruz.

Cesaret, Merhamet ve Connect o n

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 11/146

De kl k son mu olacak? Hayr .

Actacak m? Evet, can skc .

Utan ve k n n utanmasn kullanarak .

Karanlk ve cehennem g b acyor karnndak ukurdak o duygu utan ver c d r. Bu konuda

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 13/146

Utan redded l yor.

Ayp b r yabanc g b h ssed yor-a t de l.

Sanrm kend n nefretle alakal.

Bu rneklerle, utancn kend s yle l k l nanlmaz derecede gl ve ez c duygular uyandrmadan

Baz arkadalarmn a leler benden ve babamdan korktum. Bu utan ver c .

Bydmzde, kz karde m le ben, hang m z n anneme en yakn olduumuzla lg l her zaman

nfert l te ben m n utandrcyd nk yalnz b r h st . Sank h k mse acm anlayamyor g b

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 15/146

h kayes n paylatnda ya da b r yabanc b r utan tecrbes n b r k tapta okuduumuzda b le genell kle k

B r utanmann gc o kadar gl k , b z yalnz h ssetme yetene d r. Sank tek b z z ya da her naslsa

Utan, sululuk, aalama ve sahte e

Yardma ht yac olan b r n grdmzde sess z kalacaz.

te yandan, yaptmz b r ey n zr d lerken, bakalarna tad lat yapmak veya y h ssetmed m z

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 20/146

Rekabet talepler en nde sonunda karlayamayacamz zaman utan duyuyoruz.

nce olun, ancak k lo takntl olma.

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 21/146

bylece har ka grnyorsun ve bunu duymak zorunda de l z.

Utan, sulama ve Powe r

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 22/146

"Utan, s z lg lend ren ya da s z seven b r ne layk olmadna nandnzda duyduunuz

"Utan ben donar. Yant verme becer m tamamen kayboldu. "

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 23/146

"Ben sadece g d yorum. Asla nsanlara rk n de l m. Sadece yok oluyorum B r s o kadar kt

"Bazen sadece bakalarn ben m kadar kt h ssedeb lmey sterd m. ben

Sadece dar atlmak ve herkes lk atmak st yorum. "

"Utanldm zaman z h nsel ve duygusal olarak gz atyorum. A lem b le olsa. "

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 24/146

Tanmlar ve aklamalar kullanarak b r utan anlay gel t rd k g b , esnekl k konusunda b r anlay na

Bu devamlln sol tarafnda utan ver c . Utan altndadr.

Cesaret, merhamet ve balantya gemek n b z utandrmaktan ek nmeyen ey kefetmek zorundayz. Bunu

Kadnlarn utan duygusuna d renc kazandran ey ned r?

Korkun h ssetmekten, sulamadan ve onlar koparmaktan nasl uzaklatlar?

Kadnlarn utan ver c ek lde yollarn ayrmasna ne mkan salad?

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 25/146

"Anladm kadaryla oradaydm."

"Bu da bana oldu."

"Sorun de l, normals n."

Utan esnekl n, empat merkez .

Eduyum-kolay Don daha Sa d, e

f le:///C:/Users/ADNAN/Downloads/Bren_Brown-I_Thought_It_Was_Just_Me_but_ t_ sn_t_2.htm 26/146

Ben de sordum "Em n m s n z? Em n m s n z? "Sonunda ded k ," Bak, b l yorum

______, _, _, ___