Professional Documents
Culture Documents
Ahme ta hinAk
Ak a Ya ynl a r1441Ta ri
h/ 151
ISBN9 75- 338- 427- 0
Buki tab nb tnha kla rAk aA. .'nea itti
r.
Ka pa k/ Emi nBe bekSa yf aDz e
ni/ Ak aDi zgini t
e siBa sk/Ba e rMa tbaas3568888
Ak a Ba smYa y mPa z arl
a maA. .
TunaCa d.8/ 106420K z
lay-Anka ra
Te l
:( 312)4321798-4338651
Faks :4322852
www.a kc ag.c om.t ra kc ag@a kca g.c om.t r
TRKMUS K STAR H
Ahme ta hinAK
Ahme ta hinAK
1956y l
ndaMa la tyadadodu. lkveor tar eni mi niMa latyadat a ma ml ad.1977y lnda
Ata tr kni ve rsitesiEi ti
mFa klt esi
nde nme zunol du.1977- 1990y ll
a rarasndaKonya
Ana dol uLi se sindeTa ri
hr etme niol a rak a l
t.1990y lndaSe l
ukni versitesinina m
olduus na vka z ana ra kMz ikOkut ma nol arakgr eveba la d.1993y l
ndaYks ek
Lisa ns
nt a ma ml adveSe lukni vers itesiEi timFa kltesiMz ikEi ti
miBl mne
re timg re vlisiol du.
Mz ik alma la r
na1974y lndaEr z ur umdaba laya nAhme ta hinAk,Mus ik
Ce mi ye tlerinde ,Er z ur umRa dyos undaveAhme tZe kiEr dal'da nz elde rsl
era larakKl a sik
Tr kMus iks iNa za riya tveudi crasi lei lgilihus us lardake ndi siniye titirmeye al
t.Konya
da, imdiKl trBa ka nls ana t
sol anUdNe c a t
ie li
k'de ni st
ifadee tti
.Yks ekLi sa ns
Eitimie sna s ndaCi nu enTa nrkor ur'unr encis iveodne mdea ynf aklt
eder e tim
Gr e vlisiol a nDr .Gl inYa hyai le a lt
.Bua ra dag ele
ne ks eludi c rasileilgiliaratrmave
alma larya pt .
Ha lenSe l
ukni ve rsite siEi timFa kl tesiGz elSa na t
larEi t
imiMz ikEi timi
r e tme nl iibl mnder eti
mGr e vli
s iolara k al
anAhme ta hi nAk' n;" Avr upave
Tr k- IslmMe de niye tindeMz ikleTe davi ,Ta rihge l
iimiveUygul ama l
ar
"i simliki tab
1997y l
ndaya y nla nd .Ayr caki tapol araki nc eleni pona yla nm ,fa kathe nz
yay nla nma m ol an" Tr kSa zMus i
k sindeSs lemeveUd inGe l
e ne kselcraYnt e ml eri
"
isi
ml ib irki ta bi le e itlider gilerdeya y nlanm ma ka leveya zlarbul unma ktadr.Gz e i
Sana tla rE itimiBl mBa
ka nol anveya zarnYks ekLi s anst ezda nma nvehoc asPr of.
M.Sa lihEr ga ni leuz unbi rsr ede nbe riz e r
inde al
mol dukl ar,M.Ra gpGa zimi ha l'
in
"An a dol uTr kl e r
iveMus ik stikba limi z"a dl e viri-yaz
m al
ma sdaya ynlanma ya
hazrha lege l
mi tir.
1999y l
ndaFr ans a '
yaAmi ensBe lediye si
ni ndz enl ediiveSe l
ukl uKl t
rve
Me de niye tinint antld " Ami ens2000l esc oul eur sdumonde "kl trves anat
orga ni zasyonu naud' ui leka tlarakTa ri hTr kMus iksiveTr kTa savvufMus iksiilei lgil
i
akla ma l
di nl etil
e rveTr kMus iksini nmz i
kt e rapidekine mii lei lgilikonu ma l
ar
yapm tr.
Ahme ta hinAke vl ivedr t oc ukba ba s
d r
Ta
raya
n:Mus
taf
aKa
rac
a
i
indeki
le
r
nSz .
..
..
..
..
.
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
11
BRNCBLM
1-1.Tr
kMus ik
siTari
hineGiri
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.13
1-2.Tr kMus iksiCor afyas.
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...13
1-3.Tr kMus ildsininYa yl
veTe sir
leri
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....13
1-4.Tr kMus iksininBa t
Mus iks
iveBe st
ecil
erineTe s
irl
eri
..
..
..
..18
1-5.Tr kl erdeNot aYa zs.
..
...
...
..
..
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...22
1.5.1.Ge ne lNot aTa rihi.
...
..
...
...
..
..
..
...
..
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...22
1.5.2.Ba tNot asnnMe n e
i..
...
..
..
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...22
1.5.3.Tr kMus iksindeNot a..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
23
Na yOs ma nDe deNot a s
...
..
...
..
..
...
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..25
Ka nte mi rol uNot a s
...
...
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...25
Na srAbdl b kiDe deNot as
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
25
Ha mpa rsumNot as.
....
...
..
...
..
...
..
..
...
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..26
K NCBLM
Tr kMus ik siEi t
imKur uml a
n....
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..27
2-1.Ende rn- Hm yn....
..
...
...
..
..
..
...
..
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..27
2-2.Me vle vha ne l
e r.
...
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
.27
2-3.Te kke le r..
....
...
...
...
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
.28
2-4.Ca mi le r..
...
....
...
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...28
2-5.Me hte rha ne-iHm yn. .
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..28
2-6.z e lDe rsaneveEvTopl antlar
.
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...29
2-7.D rl elha n....
...
....
...
..
...
..
...
...
..
..
..
...
..
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..29
NCBLM
Ba lang cnda nXVI .YY.SonunaKa darTr kMus iks
i.
..
..
..
..
..
..
..
..
...33
3-1.Ha z rl
kveOl u umDne mi...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..34
a ma nMz ii...
....
...
...
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
35
6/TRKMUS K STAR H
Hunl a rDne mi ndeTr kMz ikKl tr..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.36
Gkt r kle rDne mi ndeTr kMz i
kKl tr.
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.36
Uygur larDne mi ndeTr kMz i
kKl t
r..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.37
Ka raha nlla rDne mi ndeTr kMz i
kKl t
r..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.38
F rb..
.....
.....
...
....
...
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...43
bn-iSi na .....
....
...
....
....
..
..
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...45
Sul t
a nVe le d....
...
....
....
..
..
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....46
Sa fi
yddi nAbdl mmi nUr me v.
..
..
...
..
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..47
Kut be ddi ni raz..
...
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..49
DRDNCBLM
Kl siknc e si(Pr ekl s
ik)Dne m. .
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...51
Abdl ka dirMe rag .
....
..
..
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...51
II.Mur ad. .
......
..
.....
..
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.57
Ahme dol ukr ul l
ah....
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
.57
H z
rBi nAbdul lah.....
..
..
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...58
La dikliMe hme te lebi..
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.58
Ga ziGi rayHa n....
...
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
....
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..59
e yhAbdl aliEf e ndi..
...
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....59
BE NCBLM
XVI I.Yz y ldaTr kMus iks
i.
...
...
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...61
Ka nte mi rol u...
....
...
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...61
Al iUf kBe y....
...
....
....
..
..
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....63
Ha fzPos t....
....
...
....
....
..
..
...
...
..
..
...
...
..
..
...
..
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...65
IVMur a t.
.....
....
...
....
....
...
..
...
..
...
...
..
..
..
..
...
..
...
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..67
Ha fzKmr ....
....
...
....
...
..
....
..
..
...
...
..
..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...67
SaatiMus ta faEf endi..
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...67
Solakz ade ....
....
.....
...
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....
68
etariMur atAa ..
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.68
K ekDe r viMus t
afaDe de..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...68
EyyubiMe hme te lebi...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.69
Zurna zenba i bra himAa ..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...69
SeyyidMe hme tNuhEf endi.
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.69
ALTI NCIBLM
TRKMUS K STAR H/7
XVI II.Yz yldaTr kMus i
ksi
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..71
Dne mi nnl Be steciler
i..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..72
ml e k i
z adeRe c epe l
ebi.
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..72
Buhur -zadeMus tafaItrEfendi.
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
72
Yah yaNa z ime lebi.
...
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....75
EnfHa sanAa ....
...
..
...
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....76
Hafze ydaDe de ..
..
...
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.76
Kara sma ilAa ...
...
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...
.76
Nay Os ma nDe de ...
..
...
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...77
Zaha ryaEf e ndi .
.....
..
...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...77
Dilhaya tKa l
fa ..
....
...
...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...79
br
a himAa ...
......
..
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..80
eyhl islamEs atEf endi .
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..80
Ebube ki rAa ..
......
..
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.80
Tanbur Mus tafaa vu .
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...80
Tab'iMus tafaEf e ndi..
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...83
Abdl ha li
mAa ....
..
...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....84
Hek imba Ge vr ekz adeHa s
anEf endi.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.85
SeyyidAhme dAa .
..
...
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....85
K kMe hme tAa ...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...86
AliNut kDe de .
....
...
...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...86
YED NCBLM
XIX.Yz y lTr kMus iks
i.
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....87
SultanlII.Se lim. ...
..
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
89
Hac Sa dul lahAa .
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..90
Tanbur za k....
.....
...
..
...
...
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...91
Abdl ba kiNa srDe de...
...
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..91
SultanI I.Ma hmut ...
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..92
Abdr ra himKnhDe de ..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.92
Numa nAa .
....
.....
...
..
..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....
93
Tanbur Ze kiMe hme tAa .
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...93
akirAa .
......
....
....
..
...
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..94
Hamma mi -z ade sma ilDe deEf e
ndi..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...94
EyyubMe hme tBe y...
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
100
8/TRKMUS K STAR H
Tanbur Ar ifAa ...
..
...
...
...
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.100
Kema niR zaEf e ndi...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.100
Basma cAbdiEf endi..
....
..
..
..
..
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..101
orlulu k.....
.....
..
...
...
..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.102
Dellal-Za de sma ilEf endi.
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.102
Kaz ask erMus ta f
a zz etEfendi.
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.103
HaimBe y.......
....
...
....
..
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
105
SultanAbd la ziz..
.....
..
....
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.106
Kmr c -z adeHa fzMe hme tEf e
ndi.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.106
Ney ze nSa limBe y.....
..
.....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.106
RifatBe y. .
....
.....
....
...
...
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
107
Ney ze nSa lihDe deEf endi .
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
108
Ney ze nYus ufPa a .
...
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.108
Tanbur BykOs ma nBe y.
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.109
Hac Ar i
fBe y....
...
.....
..
....
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...109
Me de nAz izEf e ndi...
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
112
evkiBe y.....
.....
...
....
...
....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.113
Ma hmudCe lale ddinPa a ..
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
114
Hoc aZe ka De deEf endi .
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..115
Hac Fa ikBe y......
..
....
..
......
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.116
Ende rnAl iBe y...
....
...
.....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
,.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.117
NikoosAa ...
.....
...
...
...
.....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.117
Tanbur Al iEf endi ..
...
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.118
Ney ze nAz izDe de .
....
..
......
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
119
LeylHa nm. ..
....
...
....
..
.....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.120
Me hme tCe la l
e ddinDe deEf endi.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
121
SEK Z NCBLM
XX.Yz yldaTr kMus iksi..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.123
Bola henkNur iBe y....
..
......
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.125
Mus l l
uAmHa fzOs ma nBe y..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.125
Leon( Le von)Ha nc yan.....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
126
GiriftzenAs mBe y.....
....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.127
Hs eyinFa hr eddi nDe deEf endi.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.128
Santur Edhe mBe y....
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
129
TatyosEf endi ....
...
...
....
....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.129
TRKMUS K STAR H/9
Ude ke rciHa fzCe mi lEf endi.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
131
Ahme tAvniKonuk. ..
..
....
...
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.132
Mua llim sma ilHa kkBe y..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.132
RahmiBe y. .
....
.....
..
....
..
......
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.134
Lemi At l..
......
.....
..
.....
..
....
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.135
Dr.SuphiEz gi....
...
....
..
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.138
Ahme tRa simBe y....
...
....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.140
Selanikl iAhme tBe y...
....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.141
Kan unHACIAR FBEY. .
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..141
AliR fa ta a tay:...
...
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.142
Zeka i-zadeHa fzAhme tIrsoy...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.143
Bime ne n.....
.....
..
.....
..
....
...
..
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.145
Ney ze nTe vf ik....
..
.....
..
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..147
Rak mEl k utlu( Ra kmHoc a).
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
148
UdNe vre sBe y. .
..
.....
..
....
...
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.151
Tanbur Ce mi lBe y....
..
....
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.152
RaufYe ktaBe y. .
..
.....
..
....
...
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..159
RefikTa l
a tBe y....
...
....
....
...
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.161
Hs eyinSa de ddi nAr el..
....
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
162
Drr Tur a n....
.....
..
....
..
......
..
..
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
166
Mus ta faSuna r...
....
.....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
167
NuriHa lilPoyr az ..
.....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
168
Me hme tFa hr iKopuz .
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
168
SuphiZi yaz be kka n. .
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.169
FehmiToka y.....
....
.....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.171
Muhl i
sSa ba ha t
tin.....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
172
Seda tz topr a k...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.173
erifMuhi ddinTa rga n..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..174
RefikFe rsa n..
....
.....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.176
HafzSa de ddi nKa yna k..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.177
ZekiAr ifAt aergi n...
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...180
Sadilla y.....
....
...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.182
erif li..
.....
.....
....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..183
Mni rNur e ddi nSe luk...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.184
Hay da rTa tlya y....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..187
Rece pHa yr iYe nign. ...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...187
s
ma ilHa kkNe bi lolu...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..188
Kema lBa ta na y...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
188
Drama hHa san....
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.189
Yesa riAs mAr soy. .
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....189
Cevde ta la.
....
......
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
190
YorgoBa c anos ...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
....
191
Me sutCe mi l
....
...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..192
Rue nFe ritKa m. ..
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.194
10/TRKMUS K STAR H
Selaha ddi nP na r...
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
196
me rAl tu. ...
....
....
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
198
HalilCa n. ..
....
....
....
.....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
199
Osma nNi ha tAk n....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
199
Emi nOnga n. .
....
....
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
200
FeritAl na r...
..
....
......
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.201
kr Tuna r.
.....
....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..202
Rea tAys u....
....
....
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.203
Muz a ffer lka r...
....
.....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
204
SadiHo se s...
....
.....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.204
Kad rie n a l
ar .
...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..205
s
ma ilBa h aSr elsa n...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..206
Vec iheDa rya l...
....
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..207
Rta rda .....
....
.....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
208
Yus ufNa lke sen.......
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.209
Selaha ttin li
....
....
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
210
Selaha ttin na l...
....
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
210
FeritS da l....
....
...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..211
Kasm na ltekin.......
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
211
Dr.Ne vz a tAt l......
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..212
Alae ddinYa va a .
....
....
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
..
..
..
..
..
..
..
..
..
...213
Avni An l.
......
....
....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..214
TarkKi p. ....
..
....
......
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.215
Niya ziSa y n....
...
.....
...
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..216
Nec de tYa ar.
....
.....
....
...
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.216
Ze kiMr en. ..
........
....
..
...
...
.......
.....
..
..
.......
....
..
....
..
....
..
...
.....
..
....
...
...
....
219
Seki pAyha nz
k...
....
..
.......
.....
..
....
......
...
...
...
...
...
...
..
.....
..
....
....
...
...
.221
Ahme tHa tipol u.....
..
...
...
.......
....
...
..
.......
....
..
...
...
...
..
....
....
...
....
..
....
....
.221
AkaGndzKut ba y..
...
...
.......
.....
..
....
.....
....
..
....
..
....
..
...
.....
..
....
...
....
...
222
Ak nz kan. .....
.....
...
..
.....
...
......
....
...
...
.......
..
...
...
...
...
....
..
....
...
....
...
...
...
223
Be ki rS t
kSe zgi n....
..
....
...
......
.....
...
...
......
...
...
...
...
...
....
..
....
..
....
....
...
...
.224
ErolSa ya n..........
....
...
...
...
.....
.....
...
...
....
......
..
...
...
....
..
....
..
....
....
...
....
...
..226
Cinu e nTa nr kor ur...
..
....
.....
.....
...
...
....
......
..
...
...
....
..
....
..
....
....
...
....
...
..227
Ka y na kl ar..
.........
....
...
..
....
.....
.....
...
...
....
......
..
...
...
....
..
....
..
....
....
...
....
...
..233
ONSOZ
Me ns ubuol ma kl agur urduyduumSe l ukni ve r
sitesiEi ti
mFa kl tesiGz e lSa na tl
ar
Bl mMz ikr etme nl iiAnaBi limDa lr etimGr evlisiol ara kye diy lda nbe ri
okut ma ktaol duum" Tr kMz i
iTa rihi "de rsi e
r eve si
nde ,Kl sikTr kMus ik mi zintarihi
il
ei lgi liha z rlkl armr enc i
le ri
mi z eda hagz elda hat ertiplivedz e nlisuna bi lme k
ama cyl aya zma yaba lam ol duum" De r
sNot lar",ge nileye rekbi rkita p ekl inedn t
.
Tr kMus ik siTa ri
hikonus undal ke mi z deya zlm okgz e lvedoyur uc ue se rler
bulunma kta dr .Bude rsnot larnya z ar ke ne l
be ttebune ml ika yna kla rdanf ayda land m.
r e nc ilerimebugz elka yna kl ardaz ama nz a ma nt antpt avsiyee tmi ol ma m nya ns
ra,
buka da r oks a y davet emi nihe rza ma nmmknol ama ya nbue s
e rlerde nr e nc il
e ri
mi zin
fayda lanma la rmmknol a ma ma kta dr.
Topa rla ma ya a l
t
mveke sinliklee ni yisiolduun uhi birz ama ni ddiae t
me diimbude r s
notla r- ve yaki t
a pdi ye bilirsini z-r e nc ile
rimi zeveb ukonudai lgi l
iol anl arada haz etbir
eki ldemu s ikt a rihimi zha kk ndabi rf ikirve rme yeyne l
ikol arakha z
rlanm tr .
Mus ikt arihimi z l
ei lgiliya y nla nm vehe nzya ynla nma m e serlerde n,i nter ne t
imk nl arnda nvene ml igr dmba za nektotveh atralarda ndaf a yda l
a nar akge ni bir
zama ndi limi nika pa saya nmus ikt arihi mi ziifadee tme ye altm.Bu alma daba z de t
ay
bilgile rbe l
kiokuyuc ula rtar afnda nge re ksizgr le bil
ir,fa katbe nceba zde t
a ybi lgilerbiz e
il
gi lidne mve yabe st
e ciha kk ndane ml iipu lanve rme ktedi r
.Ba zde taylari s edi pnot
ekl ndedi z ayne de rekkonubt nlns alama ya a l
tm.
Yuka rdai fa dee ttiimgi bi,bu al
maz ell
iklebi lims elvebi rincie l
de nka yna kla r
ada yal
olan,bukonudaya z
lm okde e r
li alma laradar akbol acakbi r al
made i l,die r
kayna kl arda nol duk af ayd a lan lm,de i
ikya zarvede i ikya kla ml arda ns ze dilenbi r
almani t
e lii ndeol an" De rsNot l
a r" dr.
Bu a l ma yya pa rkenf ayda land mt mya za rvekonui lei lgiliol anlarat e ekkr bi rbor
adde diyor um.Al ntya ptmt mki ta pveya zarisiml e r
i-
12/TRKMUS K STAR H
nika yna klara da lt
ndavedi pnot lardar e feransol arakbe l
ir me ye a lt
m,f aka tbukonuda
okt itizol ma mar ame ne e rgz mz de nka m ol an,be l
irtil
me mi ya nire fe rans
gs ter ilme mi bi rbi l
giva r sa ,bubi lgii lei l
gilika yna ks ahi plerinina f l
a r
nas n yorve
ho gr lerinibe kl i
yor um.
Ha tavet me ks iklikleriner ame nr e nc i
lervekonui leilgiliol anla rabukonudabi rfikirve
birya kl amve rebi li
rsemk endi mimut lua dde de ceim.
Ahme ta hi nAK
birinc ibol um
1-1TRKMUS K STAR H NEG R
Tr kmus iks it arihi,he mTr kle r
int ar ihboyunc amus ikyleol anhe rtrla l
ka s
n n,he mde
Tr kmus ilcsis istemiyl ebus istemea z okka ranhe rtr lmus ikni ni nce l
e nme si
deme ktir/1)
1-2TRKMUS K SCORAFYASI
Tr kmus iks ininc ora fia za me ti
,ar atrcykor kul ubi rte redddes evke der .BuTr k
r
k nn2500y li indeya y ld s aha n na z ame -tiylemt e na sipbi rc or afya dr.BugnTr k
olma ya nl ke lerdebi l
ebumus ikninka lnt larvet es i
rle ri,hi ol ma zs ai zle riva rd r.Ka ldki
bugnbi leTr kyur du,Kuz eyBuzDe ni z ik y larnda n( Ya kut istan) Tunak ylarna( Dobr uca,
De liorma n),Hi ma laya larna zkuz eyi nde n( Gne yT rkis tan) Vol gak y l
a rnaka da ruz anr.
Mus ikt arihikl t rt arihi nin,kl t
rt a rihideme de ni ye tt arihi ninbi re rbr an
d r.Bui nce li
k
unut ulma da nmus ikt ar i
hit e tki ke di le me z .
Cor afyavet ar ihc or afya yadavukuf arttr .XVa srdaHe ra t'
nt opogr af ya sbi linme de n,
Hs e yinBa yk a raveAl ii rNe va de vr indea a tayTr kmus iksinia nla tabi lme kmmk n
dei ldir.Ha ngil ke deha ngia s r
daha ngika viml erinot ur duu,ha ngidi l
le rinkonu ulduu,
hangide vle tveha ne danl arnhkmr a nol duu,ha ngidi n,me z hepvet arika tlarnya ad
bili
nme ksiz inge r e kibi rmz ikt ar ihid nl eme z/2)Ha lenz erinde al t
m zMa hmut
Ra grpGa zimi ha l'inOs ma nl ca 'danye niya z ya e viris i
niya pt m z" Ana dol uTr kl erive
Mus ik stikba limi z "isiml iki ta ptaAna dol uc or a fya sn nbi lemus ik devef olklor da ok
etkiliol duubi r okr ne kle rlea kla nm tr.Buc or a fyage r eibi linme de nhor onve
zeybe koyunl arnk yas l
a ya ma y z.
1-3TRKMUS K SN NYAYI LI IVETES RLER
Tr kmus ik sis iste mibugn,Ba tmus i ks is iste mi nde ns onr adnya yae n okya y lm
mus i
ks ist
e mi di r.Ayr caTr kmus ik si,s is temi nika b ule ttireme diimus iks aha la r
ndada
okde ri
nt e sirlerya pm tr.
*Y lma zz tuna ,Tr kMus ik si( Te kni kveTa ri
h) ;s .39.2-Y lma zz t
una ,Tr kMus iksi
(Te kni kveTa rih) ;s .39.
14/TRKMUS K STAR H
25a srdrTr kl er ,As yak tas n ne nbykk sm nda , Avr upak tasn nmhi mbi rk sm nda
veAf r
ikal ot as n nkuz e yv edouk sm ndauz unh ki mi ye tlerkur mu lard r.Bur a larda
brakt klarme de ni ye t
,kl trves ana tuns ur l ara ra sndamus ik ninne ml iye riva rdr.At l
as
Okya nus ui leBykOkya nusveHi ntOkya nus ui leKuz e yBuzDe niz ia ras nda kis aha
Tr kle ri
n2500y llkh kimi ye t,ye rle meveha ya ts a ha lar ol mu tur .(3)
slm l
e mi ndeTr kmus iks ih ki mi ye tvet e sirleri okg lke sinvebykt r .Ba lka nlar
veDouAvr upadaTr kmus iksininbykt e sirs aha larnda nbi ridir. sl m le mi ndee n
bykt esirlerbur a dagr l r .Zi rabut opr akl a rOs ma nl nc e sives onr as ol ma kz er ebi n
ylaya lcnTr kh kimi ye tindeka l m tr.Ba lka nla r'
daOr taa 'dabi r okTr kka vmi
yaa m ,ni ha ye tOs ma nllar1352' de ni t iba re nBa lka nla r'
f etheba lam ve550y l
kalm lardr. da re sinde kiSl a vka vi ml e ri lek ya ska b ule tme zde rec edes tnbi rme de niyeti
tems ile de nAl tmor duTr k mpa r
a tor luu( 1257- 1502)XI II.yz yldaSi bir ya'da nPol onya '
ya
Le t
onya 'da nKa fka sya '
yaka da ruz an yor du.Bununye rine( da hak k a pt aol ma kz ere)
Os ma nl mpa ra tor luununbi rpa ra s ol ara kK r
mHa nl ( 1460- 1783)ge mi tir.Buna
die rTr kde vl etle rininha ki mi yetindea s
r large i renvei lke lkl tr leriol anDouAvr upa
kavi ml erininhe ps ini nmus ik sindeTr kmus ik sinint esi rleribykol mu ;Tr ks az l
a r
,T rk
name lerikul la n lm tr.Rus lar,Be ya zRus la r,Ukr a nla r,Le hl er,e kveSl ova kla rgi biSl av,
Le t
onl ar,Es tonl a r,Udmur tlar,e r emi s- ler,Ma zilerg ibiDouAvr upa -Fi nka vi ml e ri
ni nha lk
mus i
k lerinini nc ele nme sini ns onuc uTr kmus iks inint es irlerinigs termi tir.
Gne ySl avk a viml e ri
,Sl ove nl e r
,S r pl ar ,H rva tlar,Ma ke donl ar,Bul ga rla r,Ka ra da llar,
Slavonl arveSl a vol ma ya nBa lka nka vi ml eri,Rume nle r,Yuna nl
lar,Ar navut larz e ri
ndez aten
Os ma nlnc es iTr kh kimi ye tiz leride rindi .Os ma nlla ri se;XI Va sr
ni ki nc iya rsnni lk
yll
a rnda nba laya n,XVa s
r da ni tiba r eni yi ceye r l
e e nh kimi yetle riylekl si
kmus ik l
e ri
ne
kada rbubl ge lereveka vi ml e renf uze ttiler.Tur a-nka vi ml e rdenol a nBul ga rlarveMa carl
ar
ze rindeTr kkl trvebua r adamus ikt es irlerini nk rntla rbugndea k e kilde
grl me ktedi r.Ha lkmus ik
le ri,s azla r ,us lle ri,e ki lleri,s lpl ar,na me le riTr k
mus i
k sininda mga snt ama kt ad r.Bi r okkl sikT rkmus iks ima ka ml arnns e yir
hus us i
ye tleriyl ebe r abe rge tiibi nle rc eBa lka nha lkmus ik sipa ras nnnot alar
yay nla nm tr.
slm l emi ndei s eTr kmus iks ini nnf uze de me di is a ha larda has onr a kia s
r larda
slml a m veuz a ktaka lm As yaveAf rikal ke l
e ridir.Kl sik slms a ha sndai se ,Tr k
mus iksind enka a bi lmi bl gegs ter me kmmknde i ldir.(4)
-Y lma zz tuna ,Tr kMus i
k si( Te kni kveTa rih);s .42.4-A. g. e.s.43.
TRKMUS K STAR H/15
Tr kmus iks inint es irler ini ngr l di lgi eki cil ke lerde nbi rideHi ndi stan' dr.(5)
Hi ndi stanc or afibi rk taol arakbugnkPa kis tan,Ba ngl ade ,Af ga nist anveHi ma laya l
a r
iinea l
r .Bul ot an nMs l ma nl art a rafnda nge r ekf ethi;Tr kl erin,Ga z ne l
ile r'
inveha lefi
olanTr kha ne da nla rn ne seridi rve1000y llarndab ala yanTr kh kimi ye ti1857' yeka dar
resme nde va me tmi tir.Fe the dile nbul ke deya aya nl arDouAvr upa 'n ni lke lka vi ml eri
dei ldi.B y kvee s kibi rme de ni ye tes ahi pt iler .Mi ll-dinr a ks lar
ka da rHi ndumus ikside
kar ma kveor ijina lbi rmus iki di . te.Tr kmus iks ite sirleribumus ik ninz erinebi nmi t
ir.
De re ce,de re ceHi ntl keveka vi ml erindeTr kmus iksit e si
rle rigr lr .Ni ha ye tKl sikTr k
mus iksini nbi re kol ,bi lha ssaXVI -XVI II.a s rlardaHi ndi st
a n'daz ellikl eDe l
hi ,Agr ave
La hors a rayl arndat e e kk le t
mi ti r
.Or a daTr kbe s tek r l
a r
n nya pt
e serle r" Hi ntlileri
n"
adyl a stan bul '
dadaa s rlar ca a lnm t
rveha yl isininnot asdae limiz de di r.
Di e rbi rs a hada ra nd r. r an'aM. O.VI I.a s rda nbe riTr kka viml erigi rme yeba la mlardr.
Fa ka tra n'daTr kh ki mi ye t
ia s lMs lma nTr kl er leya niGa zne l
ilerveSe lukl ul ari l
e
ba lar.Se lukl ula rXI .a sr dabt ni ra n'e lege i
r mi ler dir.I925' eka da rI r andaya lnzTr k
impa rator lukha ne da nl ars altana ts r m ler di r.( Se lu klul ar,Ha rze m a hlla r
,i lha nllar,Ti mur
oul lar,Ka rakoyunl ul ar ,Akkoyunl ul ar,Sa fe v ler,Av a rlarveKa arlar dr.)I ra n okbyk
birkl sikme de niye ts aha sdr,i ran' daS sni le rde vr indez engi nbi rPe hle v( e skiI ra ndi li
)
i
ir ivemus ik siva rd.Da hanc eme vc utTr kkl tr elt e sir
le ri,XI .as rlabe ra ber ,Tr k
hki mi ye tiyl eda hadaa r tt
.Ye niI ra nmus ik s i e i
tliz e lli
kle riylebe r abe r ,Tr kmus iksi
ma ka ml arnada ya nr .Ir annf us unune na z tebi rin inha lenTr kol upTr k ekonu ma siki
mi lletiii ebi rya ay ai tmi tir.Ya vuzveI V.Mur a t'
nTe briz '
ife ti
hl erindenl Az er
bes tek r,s az endeveha ne nde l
e rii stanbul 'age tir il
mi ler dir.I r
a nTr kimpa rator luunda
bes telene ne s erle ri sta nbul 'da a ln pokunmu turki ,b unl arn" Ac eml e rin"de ne nbi rksm nn
not asz a ma nm z aka da rg elmi tir.( 6)
Ha le nTr ki ye 'de kika da rTr knf us unya a d Or ta -As yaTr kc umhur iye tlerindeTr k
mus iksih lc a nld r.Ba taBa k' de kiol ma kz ereTr ki stanveAz erba yc an'dabi r ok
kons erva tua rdaTr kmus iksie i timiya p l
ma kt ad r.Ayr caBa l
ka nlar'dadaba ta
Bul ga ristan 'da kiTr kle rol ma kz e re,Yugos la vya ,Roma nya ,Ba t
Tr a kya ,ha tta
Ar na vut luk' tane ml iTr kki t
le leriya ama ktavemus i
k lerinine retme kt edirle r.
^ )
Ba lka nla r,ge mi tebykTr kkl trme rke z lerini nbul unduuveRume lit rkl e rinin
tee kkle ttiibi r evr e di r.I rak'takiTr kkl trme rk ez iiseKe rkk' t
r .( 7)
" Y l
ma zz tuna ,Tr kMus ik si( Te kni kveTa rih) ,s.55
TRKMUS K STAR H/21
s,ge ne le tki le imi nbi rs on ucuol mu tur .Avus turya l
mz ikbi limc iGot tfriedSc hol ,bu
dur umu yl et a nml ama kt adr :" Tr kl erle ya plans a va larbi ttikte n,d ma nlklar
ka ybol dukt an,nya rg la rs i
lindi kte ns onr as ana tla rBa tdabul ama dkl arins ani deallerin
ounu,buye nia kmdaa radla r.Yc ebi rhma ni zma n ns oyl ul ukka tt
bua km ne n
a rp cves omutr ne kl eri,Le ssi ng'in" Na thande rWe ise "e se rinde kiSa ladi nt i
pii le
Moz art'nda hanc ede i nd iimi znl ope r as" Sa ray da nK zKa rma "n nSe l
imBa ssa
tipindec an la nr.( Al laTur cas tiliYe ni er iMz ii)"
Me ht ermus i
k mi z inr itmi kz e ngi nl i
i nina ynz a ma ndar itmi k oks esli
lie( Polifoni)uygun
olu u,Ba tmz ik ile rinin oki lgis i
ni e ke rek,onl a rs ay szuygul a ma larayne lt
mi ti.
Ayr ca , alg lamaveor ke st
r alama daye nit nol ana kl ar s al ama s ,f lemevevur ma
a lg l
ar
nne
kma s gi bine de nl e r
,bui lgi ninda had aa r tma sns ala m tr.
Fi nlimz ikbi li
mc iJ uoniSui st,bud nc e leri us z le rlepe ki t
irir:" Ba t lemit eme l
de i i
kl ikl ereur a tma da n,ke ndikl tr ler i
neDouda nka tma la rya pm tr.Vi ya na
Ku a t
ma snda ns onr a ,Tr kt e hlike s
ior tada nka l
k nc a,Avr upaOs ma nlTr klerinins oylu,
ins anve eki cie le rinibe ni ms emi ,Tr kMz iidebuyol lagi rmi tir.
"
BykJ aponbe stec ivemz ikbi limc iToc hiroMa ya zumii s e,bt nbud nc eleri,uk sa
de yi l
ez etle me kt edi r:
"Te kb irBa tkl t
r yokt ur.Douda na lma ne lerledez engi nle mi bi rs e ntezva r
drve
Tr klerbus en teze ok eyka tm lard r!..."^ )
27- 30Eyl l1993t a rihle ria ras nda sta nbul '
da4gnde va ms r ei lege rekl emi ol an
"Ul usla rAr as II.Et nomz iko- loj iveMz ikte rapis ympos iomu' nda "," spa nya '
daDouTe si
ri
veMz ik"konul ubi rbi ldi risuna nPr of .J os ePe risLaCa s a, spa nyolmz iininkke nol a
rak
Douda nka yna kl and n ,XV yz y la ka da r
spa nya dakl trveme de niye tii lebt nAvr upaa aRne sa ns '
ndou unaz eminha zrl
a yan
Endl sEme vi l
e rini n,ya ni sl mt esirininf evka ldebykol duunu,Ba rba rAvr upa
ka vi ml er i
ni nmz iklebe rabe rbi roki lmvef else fma lze me yiMs lma nla rdana ldn
be lirtmi t
ir.Konu ma s nns onunda ki uc ml ege re kte n oki lgi n ti
r:
"Ha ttabi zHr istiya nl bi ledouda na ld k."Bi rSme r la his ininNo- t
a s
.(25)
** Prof .Dr .Ne c atiGe di kli,Bi l ims ellii nMe r
c ei ndeGe le ne ks elMus ikle rimizveSor unla-
r,s .141- 142. "Ahme ta hinAk,Avr upaveTr k- sl mMe de ni ye t
indeMZ KLE
TEDAV ,s .198-
199.
22/TRKMUS K STAR H
1.5-TRKLERDENOTAYAZI SI
1.5. 1-GENELNOTATAR H
Me de ni ye tinbe iiol a nYa kndouka vi ml e ri(Sme r ler;M. O.3400,M srllarbi rmdde t
sonr a,Fe nike li
lerM. .1500' deYuna nveAr apla rdaya zla rnFe nikea l
fa be si
nde nalm ,
ks ac ai lk aka vi ml e rini na lfa be le r
ihe pFe nikekke nl idir.)l is anl arnya z lhaldet espite de-
bildi kde ns onr a,mz ikl erin ideya z ilet e spi t
id nmveba arm lardr.Da haFe nikelil
e r
alfa beya zsnbul ma da nSme r lerya zybul dukl ar gi bi ,mz ikya zsndabul mu l
ardr,ilk
not aya z snSme rl
e rM. .2000' leredor ukul la nm la rdr .( Pe nns ylva niani ve rsi
tesi
mz esindeM. .2800y llarnaa itbirSme rf ltva r dr.Sme rler inmz iikonus undabi r
kita pya z ani ngi lizbi lgi niFr anc isGa lpinbuf ltnbi re iniya pt rp a l
m vedo,r e,mi ,fa
diye z,s ol,l a,s is es lerini nme vc utol duunugr m tr .Sme rle rinf ltndebul una nbudi zi,
Tr kmus ik -sinde kiMa hurdi zi sidir.Bukonumz ikt a rihiba km nda nbykne mt a
r.)
(26)
Sme rmz ikya zs ileya zlm be st
e leri1937' dei ng ilizbi lginiFr anc isGa lpinde if
ree dip
ya y nlam tr.Ga lpi n'egr eSme r l
er de nmz i
kya zsMe zopot amya 'nnSa mika vi mlerineve
Ba billilereya ylm tr .Ya lnz,Ga lpin' inf iki r
l erinihe nzf ar az iyeol arakka bule de nbi l
ginler
deva rdr .
Sme rle rveBa billile rde ns onr ae skiM srllardamus ikya z snkul lanm lar,bur ada n
Ibrani lerves onr ala r
Ha be lergi bidi e rSa mika vi ml eredei ntika le tmi t
i r
.Ya kndou
me de ni ye tiylei lgi leriol ma ya ni nlil
e rveHi ndul ardabe lkibunda n2000y lka da rnc e
kendike ndi lerinemus ikya zsbul upkul lanm la rdr.Sme rveM srmus ikya z
la r
nda n
fayda la na nAr mi le rveSr ya nile rbuya zyge litirmi lervebt nbuya k ndou
Me z opot amya -M srme de niye tininuns ur larni kt iba se de nYuna nlla rdadat a biatylanot a
yaz sme vc uttu.nc eGi rit'
evebe l
ki yonya '
yage lennot aya zs M. . VI .yy. da nnc e
Yuna ni sta n'dakul lan l
ma yaba la nd.Yuna nnot asda imdi yeka da rde i ndii mi zbt n
antiknot ala rgi bia lfabenot asyd .
Ya nis es l
e rha rf lerlegs t
e ri
liyor du.( 27)
1.5.2-BATINOTASI NI NMENE
Yuna nl lar, phe s iznot aya zsn okge litirdile r.Bi zans llar( 395- 1453)i seYuna nnot asna
sadkka lma ya raks onde re ceka r
kbi rs ist
e mkul lan dla r.Or taa ( 476- 1453)Hr i
stiyan
lemi n dek ullan lanpe kya yg nbi rs iste mde ,Gr egor yenl e rinVI I.yy. '
da nbe rikul landkla r
"
Nma tiknot aya zs
"i di .( Ne ume n=ki lis elerdeokuna ndi nki ta pl ar)
~-La ikaKa ra be yAk nc ,Ga rpl Gz yl eTr kMus iksi,s .8- 9.2' Y lma zz tuna ,Tr k
Mus iks i( Te kni kveTa rih),s .57.
TRKMUS K STAR H/23
Bunot aya zsnnbugnks istemi ndoma sndane ml iya rdmol du.Me lodi ks esleri
n
yks e lt
ilme siikie r i izgiya danokt a le ri izgii leb e li
rtiliyor duvebunl a r
na d:" Ac utus,
Gr avi s,Se c ondi cus "i di .Byl e ceba
la ya nnot alamad ene me leribi r oka a ma la rda nge t
i.
Da h as onr abui are tlert ekbi r iz giz er indede il,t izvepe spe r ele ri inpa ra lel izgiler
ze rindegs terildi.i zgis ay sn nXVI .a srdas eki ze ktgr l m tr.Bugnkba t
nota s1730y l
la rnda ni tibare ns on e kl inia lma yaba la m tr.( 28)
Ba tnot as nl ke mi z dei lkke zLe ha sllAl iUf kBe y( Al be r
toBa -ba vi o)kul la nm t
r.
"Me cmua -Sa z-Sz "a d nda kie se r
inibunot aykul lana ra kya zm tr.Ba t
not a snn
lke mi z eg iri
iSul tanI I.Ma hmutz ama n ndaol mu tur .Ba tnot a s Abdl me c itz ama nnda
iyiceye rle mi sede ,e s kimus iki inas larHa mpa rs umnot asnda hauz uny llarkul lanm
lardr
.
Tr kmus ik s
ini nz e ls ess iste mi nde ndol ayBa tnot a snaa da pt es ideda has onr akiy l
larda
H.Sa de tti nAr e l
,SuphiEz giveSa lihMur atUz di le kt arafnda ne lea lna rakgnde ngne
gelitirilmi ,ye nii ar etlerbul una rakbugnkul la nd m znot as is temior tayakonul mu t
ur.
1.5.3-TRKMUS K S NDENOTA
Tr kms ik s
ini nr etimvea kta rm ndayz yllarboyunc aa dna" me k"de ni lenbi rs ist
e m
kulla nlm tr.e itlia va nt ajl
a rn nya n ndane ml is ak nc alardabul una nbus istemde
re nc i,r etic i
ni nka r snaot ur up,onuns yl edi kle rini,ya ptkl ar nvegs te rdikle r
ini
dikka tlei z le r
;a nl ay pz ms e dikt ens onr ata klite de re kt ekr arla r.r e ticiisebut e krarlar
esna sndage rekl iuya rlarya pa ra kya nl lardz e lti
r. Ms ikkur a m ,ic r
at e kni kle rive
repe rtua rnbe ra be rceve rildiibus iste mdea slanot ak ulla nlma z.r enc i,ke ndi si
ne
akta rl
a nl arnt mne z be rleme kveha f zasndat utma klaykml dr .
Me kinbuz ellii ,a ynz ama ndae nne ml is a knc a sol ar ak,yz y llari e ri
s indebi nler c
e
eserinde i me sininve yaunut ulupyokol ma snns eb epl erinde nbi ris iol mu tur .Es er
kay pla rn nbi rdi e rs ebe bideku kus uz ,hi birye reya z lma m bue se rl
e riha fzalar
nda
tutanl arn,a kta rama da nl me l
e ridi r.
As lndaTr kt opl umundamz i
kya zsn nt a rih es ibi li
ne ne ne skiy llaraka da ruz anr.Anc a
k,
tari
hi indeme vc utol anbunot aya zms isteml e ri,Tr kmz isye nl ert a rafnda n- ihtiya
duyul ma di in-pe kkul lanlma m
tr .
Tr kt opl umundanot an ni lkke znez a ma nkul la nld ke sinol ar aks a ptana ma m t
r.
Gkt rka lfabe sii lebi rnot aya z snnbul unupbul unma d h lme hul dr .
2-Dr .Me hme tNa zmiz alp,TRT.Tr kMus i
kTa rihi -De rle me -l.Ci lt,s .94.
24/TRKMUS K STAR H
Gkt rkl e rde ns onr aBykTr kHa ka nl nage e nUygur larn,3.yz ylda ni t
iba renS sn
ran'dage li t
irilmi bi rs istemol an" Ma ninot aya z s
" nkul land kl a rs yl ene bi lir.
9.yz y l
daya am ne ml ibi rs l
mf il
oz ofuol anY kube l
- Ki n-d'
ninha r
flereda yalola
rak
icate ttiiEbc ednot as
r ne kl eri" Risalef khubrt e '
l
ifi'
l-
elh n"a dle se ri
ndekul lanlmt
rve
but a rznot alarni lkidir.
Tr kle rin slami ye tika buli lebi r
likteta n
tklarAr apa l
fabe s i
,be rabe rindeKi ndnot as
n
dage tirdi.X. yz ylnilkya rsndaya am ola nbykTr kbi lginiF rb,Ki nd'ninEbc ed
nota snkul lanm tr
.
Ayndne ml erdeKuz eyi n'deya ayanH tayTr kleri
nina dna" Aya lgu"de dikle ri
kendi le ri
neha sbi rnot aya z sge lit
iripkul l
and kla r
neskika ynakla rda nr eniyor uz .
^)
Tr kmz i
k ologl ar,Ki ndt a raf
nda ni ca de dile nEbc ednot asnt arihi indege l
itirmi
ler
dir.
XI I
I .y z ylTr kMus iksina zariyatl
a rKut bdd nirz(1236- 1311) ,Dr ret't-Tc'
nda;
Safiydd nUr me v( 1225? -1294) ,er efiyyeveKi t
b'l-
Edv r'
nda ;Abdl k dirMe rg(1360?
-1425) ,Ca mi '
'l-El hn'ndaTr kMs i
k sineuygul ama kz ereb- ' nota yge lit
irere k
kulla nm lard.
kndave rdiiol duk ak saa ma okde e rlibilgiler:"
..
.H tayl
la r'
mmus ikiilmi ndebykus talklarva rdrvea a daa nlattm zola y,bunl ar
dan
sade cebi ridir:
a l
g a l
a n,da hanc ede nbi lme dii arkyve yaga zelisazla al
ma ki s terse,bikka gnt ali
m
etme kz or unda d r.H t
a yhla r,but ali
mi inyl ebi rkaideicate tmilerdi rki,r enc ihi
duyma dbue seri,buyol lar enir.
s t
a dla r,he rs e si i
nbe li
rlibi r ekilka bule t
mi l
erdir.O arkvega ze liokuya ns tad,her
seser enc ininr enme s
ii i
nbi rekilkoya r .r enciekleba knc aha ngis esol duunubi li
r,
sazi le a lar. nc a l
nda ,ta ma me nr enmi olur,beste yidz gn,ya nl
szve
tereddt szbi r ekildei crae de r.Bui ibi lenlere nbiriyannar enc isinia lm,me mleket
in
il
erige lenl erininhuz ur unda alm vehe rkesi a
rtmveot opl antdaha zrbul una n
beste cilerlemz isye nlerha yr ete tmi
lerdi r.H taylla
r'mbt ns ana t
lardavei l
iml erdebu
ekildebi r okus ulleri,ince likleriva rdr...Be n,bunl arnpe ka z
nr ene bildim..."
I:>i fc S
7- J| J yj j ^s
Ji.
). _iw,
_u
|
(! t i*y| .1J Lf cf c JJ' ;;
i
l_
?
li
ft
J%.;
['3l <;*ii
-
U
j
fet
t
3-11 15R. S
li
U i -
inyne umialt
ndakiDouTr ki
s t
an'
dabugnkul l
anl
anbunot a,sesaral
kl
a r
nnsaylar
la
gster
ilme site
me li
nedayal
.
..Adndanbakabi r
eybili
nme yen"Ayalgu",acababus is
temi n
atas
m :
"AYALGU"
Aya l
gu," Trkkavimler
inbil
inenilknota
s
drvesadecetekbirkaynaktabahsedili
ronda n:
"Tansuk- name-il
hanDerUl m-Fnn-Hit
"adnta
yan,13.yzyl
daya zl
mFa rsa
birkit
a pta.
..
"Ta nsukna me"ninkonusu"Htay"
lar
n,yanibili
m evre
ler
inegreodne mdei nsnr
nda
yaayan,he nzMs lmanolmam Trkl
er'
inbili
mv esanattagst
erdikl
eriil
erl
e medir.
..
te,
Tans ukna -me '
ni ni lkTr knot a sha k-
Mur atBa rda k, st
a nbul1995,Foc usDe rgi siSa y:3.
TRKMUS K STAR H/25
Safiyddi n'inKi tab' l-Edv r'ndaye ra la nNe vruzRe me lBe stebugne limi zdekiTr k
Ms iksie s erl
e rinine ne s kisidir.Da has onr ala rAbd l-k di rMe rgt arafnda nya z
lm bi r
notame cmua sol anKe nz '1-El -h n,ma a lese fka ybol mu tur .
Yuka rdas z ge enOr taa Tr kmz ikol ogl a r
n nkul land klarEbc ednot asndahe rha rf
veyaha rfgr ubu,bi rs e seka rlkge lme kt edir.Se sler i
nuz atlmak yme tl
erii seha rflerina lt
na
konul anr aka ml a rl
ags terili
r.
NAYOSMANDEDENOTASI
Ga l
a t
aMe vl evh nes i eyhinl ne yz e n- ha ttne yz en lerinkut buma na s
ndaKut b-N y
unva nylaa nlan-Os ma nDe de( 1652? - 1730)debi r e itEbc ednot as ge l
itirmi ti
r.Bunot a
si
stemi nin,ke ndi sidebi rmus ikiina sol anSul tan2.Mus tafaDe vr i'
nde( 1695- 1703)me yda na
getiri
ldiis anlma kt ad r.
Polonyaa s ll
Al iUf k- ve yaUf k,- Be y( Al be r tBobows ki1610- 1675? ),1650y l
nda
yazd" Me cmua -iS zSz "a dle s erindes ada ns o lador uya z
lanz elbi rBa t
Mz ii
notas istemi yle150ka da re serya zar ak( trk,va rsa veye ke me )ya ynlam
tr
.Bue ser ,Ba t
notasnnTr kMz ii ndekul lanld i lkr ne kol mu tur.
KANTEM ROLUNOTASI
Os ma nDe dei lea yny llardaya aya nDe me triusCa nte mi r( Ka n- temi rolu1673- 1727)de
ksaca" Ka ntemi rol uEdva r
"di yebi line n," Ki tb- lmi '
I-Ms ika lve c hi'lHur ufa t-a re
t-i
Perde h-yiMs i
k "
adylaya y nlad e ser indeye nige l
i ti
r diiya zms iste mi nit antm tr.
1693y l
ndaSul tanI I .Ahme d'es unduubue s eri kib l mde nol uma kta;bi ri
nc ibl mde
ma kam,us lvepe rde lerea i
tbi l
gile r;i kinc ibl mdei s e300' a k npe
re vve40ka dars az
sema siye ra lma ktadr .
XVI II.yz ylor talarndaya a ya nveKe vs erDe deol a ra kt anna nNe yz enMus t
a faKe vs er
Efendi ,"Ke vse rMe cmua s"a dl e se r
indebuya z
ms is temi yle( Ka ntemi rol unot asyla)16 0
kada res erka yde tmitir .
NASI RABDLBKDEDENOTASI
Ye nikapMe vl evh ne sie yhiNa srAbdl b kiDe dede( 1765- 1821) ,aynz ama ndaby k
birbe stek rol anSul tanI II.Se l
imDne mi nde( 1789- 1807)veonuni steiz eri
nede de si
Os ma nDe de ni nya z
ms istemi nige li
t
i rere kme yda nage tirdiiye nis ist
emi" Ta hr i
riyye -
Tahr i
r-iFi '1-Ms i
k"a d ylaSul tan'as unmu tur .
II
I.Se limt arafnda nt e rki be dile nSz i
di lr ma ka m nda n,yi nes ul t
an nbe s t
elediiMe vle vi
yini,Pe re vveSa zSe ma
sii leSe yyi dAh-
26/TRKMUS K STAR H
me dAa n nbe stelediiPe revol ma kz eredr te serinya z mylar ne klene nbus istem,
benz erlerii i
ndee nmke mme lol an dr. lkde f
abun otas istemi ndes usi aretleri
kullanlm tr.
HAMPARSUM NOTASI
Erme nia s ll
bi rmz ikol ogol a nHa mpa rsumLi monc iya n'da( 1768- 1839)Na srbdl b k
De dei lea yndne mdeyi neSul tanI II.Se lim' ini steiz erinebi rnot aya z
ms ist
e mi
gelit
irmi tir.Be stek rlarvei c racla rta ra f
nda n oki lgigs teril
e nbus i
stems onz ama nl ara
kada ryounl ukl akul lan lm tr.Gnmz deda hibi line nvekul la nl
a nbus istem,Or t
aa
Avr upa s'
ndaki lisevema na strlardamz ikya plrke ne z gini nini -klarngs terme k
ama cylagf teler i
nz e rlerinekonul ani aretle re( ne um)be nzeye n7i ar
e tz eri
ne
kurulmu tur .
1886y l
nda" Not aMua llimi"a dyl abi rki tapya ynl aya nNot acHa cEmi nEf endi( 1845-
1907) ,buki tabi leBa tno tasn nTr km- zis ye nle rcet an nma sns alad.400ka da res eri
Ba tnot as
ylaya y nla ya nHa cEmi nEf endi ,bugnkkul la ndm zs is t
e mi nnc s
olmu tur .
Sondne mi nne ml imz ikologl arnda nRa ufYe ktaBe y( 1871- 1935) ,1919y lnda" Tr k
Not a sylaK r aa t-Ms ikDe rsl eri"a dylabi rki tapya y nla d.Es kiEbc eds istemi neda ya nan
anc akbi rs eki z lide24- pe rde nins e mbol lerineye rve ril
e nbus ist
e ml eTr kMz iinintmnot a
ihtiya cn ngi de ril
e ce i nei na n yor du.Ke ndibe ste lediiYe g hMe vle vi yini ni" TrkNot as"
adnve rdiibus isteml eya ynl a dys adas istem,de vrinmz i
sye nle rita ra f
nda n
beni ms enme mi tir.
Sonol ara kMus tafaNe zihiAl ba yr ak( 1871- 1964) ," Yld r
mSi s tem"a d nve rdi i
stenogr afiyebe nz e rbi rnot aya z ms istemige li t
irmi ves i
s temi ni" St enogr a fikMus tafa
Ne z ihiAl ba yr akNot a s "a dylaya ynla mtr.Ba t veHa mpa r
sumnot a sn oki yibi l
en
Al ba yra k,s iste mi ni n okk ol ayvekul lanlol duunui ddi ae t
me kte ydi ,a nc akbus is
temde
beni ms enme mi tir.( 30)
30-BARDAKI ,Mur at, st
a nbul1995,Foc usDe rgisiSa y:3.
EV KOGLU,Ti mu i n,Konya1994,Se l
ukni ve rsite siDe vle tKons erva tua rNot aYa zm
Bilgi siDe r
sNot lar.
ZTUNA, Y lma z ,BykTr kMs iksiAns iklope dis i,Anka ra1990,Ba ba ka nl
kBa sme vi,
Kl trBa ka nl Ya ynl ar,No:1163.TANRI KORUR,Ci nu e n, stanbul ,Not aYa zmDe r
s
Not la r
.TURA,Ya l n,Not aYa zm nnTa rihiGe lime s i, sta
nbul , TTr kMus i
ksi
De v letKons e rva tua rDe rsNot lar.timuc inc @t ur kmus ik si.com
ali
t utan@t urkmus i
k si.c om
kinc ibol um
TRKMUS K SE T M KURUMLARI
Os ma nl mpa rator luundaTr kmus iksir e timivee it i
mi ninka yna kla runl ardr:
2.1.ENDERN- IHMYN:
Bukur umu nmus ildk smdor uda ndor uyapa di ah n ahs naba l idi .Ge re kr encile r
i,
ger ekhoc alar r tbe lis uba ylar d.Ens ekinye tene kl erbur ayaa lnrve yamus ildk smna
ayr l
rla rd.Di nms ikder e t
i l
irdi.Sa ray nha f z,ima mveme zz i
nl er ibur ada nye tiirl
e r
di.
Enyks ekd ze ydemus ike i timibur a daya p l
rd .
Ne d ens eyz ylla rda nbe r
ikkl e erekge l
ie n,s a la mt e me ller
eot ur anbukur ul u urestor e
etme k,e s kif onks iyonunut e kra rka zand r
ma kki ms e nina kl nage lme mi ,kr kr neBa tya
ba ml lkgs ter i
le rekda lpgi tme s i
negzyumul mu tur.
nc ei talya '
da nmus i
ldhoc alarge ti
r t
ilmi ,mus i
k re timi ndeba ts istemiuygul anm ,
sara ydaba tmus ik sinene mve ril
mi ,Tr kmus iksis a z larnnye riniBa ts az lara l
m ,
sara ydaba tmus ik sit opl ulukl a rkons erl
e rve rme yeba la m lardr.Os ma nls a raynn
gele ne ks elde kor ubi lede i mi ,bu" ala f
ranga "de nilenkoz mopol itde kor aTr kmus i
k si
yak ma zveuyma zol mu tur.Bune de nledirki ;but atszdur umHa mma m -z de smailDe de
Efe ndi '
ye" Bui int adka lma d !"de dirtmi -ti
r .Ende runt e kiltnnmus ikbl mnna d
"Muz i
ka -Hm yn" ,bur adanye tienl er
ine skia d" Ende rn"i ke n," Mz ika li"ol mu tur.
Ya b anc mus ikhoc a lar pa dia hl arta r
a f
nda nt altife dilirke n,es kiler eve rilenne ma zalm t
.
Budur um1908t arihineka da rde va me tti
.But a r
i hte ns onr aEnde runOkul uke s inol ar
a k
kapa nd k31)
2.2.MEVLEV HANELER:
Ende runi lek ya slana bi lec ek okyks e kdz eydemus ike iti
miya pa ni kinc ime ssese,
Me vlev ha ne le rdir.He rMe vle vha ne demut la ka
"Y lma zz tuna, Tr kMu sik si( Te knikveTa rih) ,s .66
28/TRKMUS K STAR H
semya p l
d ,s e mi s emus ik sizmmknol a ma ya ca nda ne nk kl e rindebi lemus ik
teki ltme vc ut tu.Me vl e
v ha ne lerbykmus ikme kt epl er iolar aka srlarc a hr etl
erini
kor udul a rvemus iks aha sndad hilerye titirdile r.Me vl evide rg hla rndaya ln zMe vlev
mus ik side il,di nd vedi nmus ikni nhe r e i
divehe rt rls az ,e de biya tvedi lgi bibt n
ya rdmc iliml e rlebe r
a be rr etiliyor du.
2.3.TEKKELER:
Di e rTr kt arika tlarn n,t ekke lerini n oundaa zve ya okmus ikf a aliyetiva rd.Fa kat
bunl arMe vlevde r
g hl argi bige re kbi rerkons e rva tua rha lindet e ki l
tl
anma m lard r
Anc a kBe kt a,Gl en ,Ka dir igi bit a rika tlardamus i
k yeye rve rilmi t
ir.
2.4.CAM LER:
Ca mi lervec ami le r
eba l me sse se lerdeya ln zdi nmus ikva rdr.Bur alardas a zr e ti
mive
icra syokt ur.Ya ln zc amimus iks ir e ti
lir.Bi rokha f
z ,me hurdi nd be ste k rlar
olmu lar dra ma ,bunl ardi nd mus ik yiba kaye r l
e rdeme ke tmi le rdir.
2.5.MEHTERHANE- HMYN:
As ke r mus iki ine itimye rininMe ht e rha ne -iHm ynol duua ika rdr.Ge rek s tanbul'da
me rke zt e kiltnda ,ge re ksebt nBe yle rbe yilik( Eya let)ves anc ak( vilaye t)me r ke zle r
iile
byki mpa rat
or lukka lelerindeme hte rt ak mva rd .Bunl a rmz ikka biliye tit aya nvea sker
snf
nda nol ani stekl i
le rika bule dipye titirirlerdi .
1826' daMe ht erha neka ld r
la rakye rine" Muz ka -iH m yn"a ld. lkBa t mz iir eti
mi
bukur umdaba l
a d.Bukur umpa di a hn ahs naves a rayaba l bi t eki l
tt.Ba tveTr k
mus ik sik sml arva r
d .He ri kimus ik yider e ne ni lkTr kl erbur a da nye titi.
TRKMUS K STAR H/29
Ta nz ima t'
aha si kilikya niTr kkl trnkor uma k,f a ka tBa tkl tr ndee di nme kga ye si
bume ss esededegr l r .Anc ak,Muz ka- iHma yn 'unTr kmus ik siks mves a ra yfasl
he ye tini nbur ayaba la nma s,muht ee mma z isiol a nEnde r
un' upe ri ane t
tives onundayok
olma s nas ebe pol du.Muz ka -iHm ynf ayda lbi rk urumdu,f a ka tbununi inMe ht erhan eyi
ka ldrma yage re kyokt u.
II.Ma hmutgi bi oki yimz is ye nol a nbi rpa di a h ni nkl pf urya si indebyl ebi rka r
ar
ve rme siTr kkl trnnne ml ibi rme ssese sinit ahr ipe tmi tir.(32)
2.6.ZELDERSHANEVEEVTOPLANTI LARI :
Di e rbi rka yna kdame hurmz i
s ye nl erde na rz ue denl erine vler i
ndet alebeka bule t
me ler
ii di
.
Ba z lart e k,te kba zlardat opl uol a rakme ke de rlerd iki ,buge lene kl kemi z deh l
va rdr.
Ba z mz i
s yenl er,e vle rindeve yae vle rid ndaba kabi rbi na dage r ekmus ikme kt e ple
ride
am la rd r.
2.7.DRLELHAN:
II.Me r utiye tt
e( 1908)s arayt e kil t okk ltl dveMuz ika -Hma yn' dabua rada
me rke z ia ske rba ndos uves a rayor ke stra sdur umunad t.Bo luudol dur ma ki in
dor uda ndor uyaba tkons er va tua rla rta rzndabi rme s sese yei ht iya duyul du.1914' t
e
Ma a rifNe zareti" D rle lhan"a dyl ade vl etkons e rva tua r
na t.Es kima arifna zrla rndan
be stek rVe zi
rZi yaPa ab ukur umunba nage tirildi. Me ssese nint iyatrovemus ikol arak
ikik smv a r
d r.Mus i
kk smdaTr kveBa tmus ikleriol ara ki kiyea yrl
yor du.Tr k
mus ik sik sm ndat eor ikvepr a tikde r slerr e tili
yor du.De vrini nde e rlihoc a l
a rt opl anm t
;
me selmus ikt a rihvena z ariya tnRa ufYe kt aBe yokut uyor du.Ti ya trok s m nai se
D r lbe da yide nilir.D rlelha nya y nl aravea rat
rma a l
ma lar
nadaa r lkve rdi .1924
ylnda nba laya rak" D rl elha nMe c mua s "a d ndabi rdede rgiya y naba la d.Es kimus i
k
ese rler ininde rle nme sinea rlkve rildi .D nmus ikkl sikl eriile180t aneTr kMus iksi
Kl s iihe pbuy llardaha zrl
a nd .Ha lkmus ikmi zlei lgilide rleme a l
ma lar daya p lmt
r.
Ba tmus iksibl mi seda ha okkons e rl
e rve rmi b ira ra t
rma a lma s
ya pma m t
r.
Buol uml u alma larde va me de rke na nl alma zbi rne de nleMi llEi t
imBa ka nl n n
de ne timi ndebul una nbuok ulda ,bt nz e lmus ikok ul l
a rylabe rabe r9Ar alk1927t ari
hinde
Mi llEi timBa ka nMus -
"Y lma zz tuna ,Tr kMus ik si( Te kni kveTa rih) ,s.67.
30/TRKMUS K STAR H
ta
faNe ca ti'
ni nbi re mr iileTr kmus i
ksininr enimver eti
miya sakl and.22Oc a k1927 '
de
"
sta nbulBe ledi yeKons e rva tua r"ada lt
ndaveye nibi ryne tme l
ieba lol araka ldise
de,a rt
kT r kmus iksir e nimi neye rve r
ilme di .Ra ufYe ktaBe yba
ka nlndas ade ce
"Ala turkaMus ikTa snifveTe s pitHe yeti"ada lt
ndaki il
ikbi rTr kmus iksibl m
br
a kld .
Anka ra'daMus ikMua l l
imMe ktebi,De vletKons erva tuarha l
inedn nc e,ba z
milletve ki l
le riTr kmus ik sik sm nndaol ma si ina rkonu ma l
a rya pt
lars adade vrin
MillEi timBa ka nHa s anl iYc el,Trkmus iksindebi z zatbeste krol ma snar a me n,bu
dnc elereka rkoydu.
Faka tTr kmus ik sininhe rye rde nkovul ma snnt epk ilerigi tti
kebyyor du.Ba t
mus iks ininonunye rinege ebi le ce
iha ya l
indeol anla r,bununi i
nne sillerge me s
ii ca p
et
tiini ,Tr kmus ik sibo luunundaa rzue dildi igi biBa tmus i
ks iilede i lra dyove
fi
lml e r
de ndi nl ene nAr a pmus ik siiledoldur ulduunugr dl er.De vl etkons erva tuar
ama ma kt a,di r enme klebe ra be rTr kmus iksinihi o l
ma zs astanbulBe lediye
kons erva tua rnas okma kge rekt iineka rarve rdile r
.Bugr evH.Sa de t
tinAr el'eve ril
di .Ar el
1943' tebe y l
lkbi ra nl amai legr eveba l
a d.Tr kmus iksiksm nkur du. lkde faol arak
bus ana tn a da i l
imves a na ts eviyesineuygun e kilder e
timineba lad.Tr kFi l
ar moni
Derne inikur du.Tr kveBa tmz iininya ylma siinbt ni mk nlarkul la nd .(33)
Drl elha n'da nba ka s tanbul '
dape k okz e lTr kmus i
k siokul ua lm ,odne mi nnl
mus iki inas larbuokul lardar e t
imya pm
l ardr.Bu nlarne nne ml ilerivedi erTr k
Mus ik siku rul u lar unl ard r:
1.Te rakki - Mus ikMe kte bi
2.Gl en- Mus ikMe kte bi
3.Da r-l -talimMus ik
4.Da r-lFe yz Mus i
k
5.s kda rMus ikCe mi ye ti
6.Da r-lMus i
k -iOs ma n
7. leriTr kMus iksiKons erva tuar
8. zmi rMus ikCe mi ye ti
9.Anka r
aMus ikCe mi ye ti
10.Bur saMu sikCe mi yeti
33-Y lma zz tuna ,Tr kMus iksi(Te knikveTa r
ih),s .67- 68.
TRKMUS K STAR H/31
11.EypMus ikMe ktebi
12. s t
a nbulni ve rsitesiKor os u
13.Anka r
ani ve rsites iKor os u
14.Anka r
aRa dyos u
15. s t
a nbulRa dyos u
16. T.Tr kMz iiKons erva tuar
17.De vl etKor ol ar
18.e itli llerdeKur ul anDe vl etKor olar
19.e itli llerdeFa a l
iye tGs te r
enMus ikCe mi ye t
le ri
20.e itliKur uml arnKur muOl dukl ar
Mus i kCe mi yetle r
i
21.Ei timFa kl teleriMz ikBl ml eri.
TrkMus ik sie i timver etimignmz det a mma n sylaol ma sabi lei yibi r iz
gi ye
gelebi l
mi tir.
UUNCUBOLUM
BALANGI CI NDANXVI .YY.SONUNAKADARTRKMUS K S
Trkmz ikkl tr nne vr imi ni ,bea nadne mdege r ekle enba lcamz iks elolu um-
geli
im,de i imvedn ml e rz erindedur upyoun laa raki nceleme kmmkndr :( 34)
I.Hunl arnc esiDne mdeTr kMz ikKl tr
1-Al ta yllarDne mi ndeTr kMz ikKl tr
II.Or t
aAs yaTr kDe vl etleriDne mi ndeTr kMz i
kKl tr
1-Hunl arDne mi ndeTr kMz ikKl tr
2-Gkt rkl erDne mi ndeTr kMz ikKl tr
3-Uygur l
a rDne mi ndeT rkMz i
kKl t
r
III.Or ta-Ba tAs yaTr kDe vletle riDne mi ndeTr kMz ikKl t
r
1-Ka raha nl larDne mi ndeTr kMz ikKl t
r
2-Ga zne l
ilerDne mi ndeTr kMz ikKl t
r
3-BykSe lukl ul arDne mi ndeTr kMz ikKl tr
IVnAs ya( veAvr a sya )Tr kDe vl etl eriDne mi ndeTr kMz ikKl tr
1-Tr kiyeSe lukl ul arDne mi ndeTr kMz i
kKl tr
2-( Tr kiye )Os ma nlla rDne mi ndeTr kMz ikKl tr
3-Tr kiyeCumhur iye tiD ne mi ndeTr kMz i
kKl tr
VAvr as yaBa ms zTr kCumhur iye tleriDne mi nd eTr kMz ikKl tr
Tr kmz ikkl t
r nne vr imi nei liki nbube a nadne mdea dlarbe li
rtilenTr kde vletl
eri
,
ya ba nc bi rgve yade vl ett araf nda nde il,ke ndiye r
inia lma ya al
anbi rTr kgc ve ya
Tr kde vle t
it ar afnda ny lolm tr.Y k lande vl etinye r i
nia lande vletnc eki ninbrakt
-"pr of.Dr .Al iU an,Ge mi tenGnmz eGnmz de nGe lec eeTRKMZ K
KLTR,s .14- 15.
34/TRKMUS K STAR H
kl t
rmi r
a si indeka ps ana nmz ikkl t
r mi ra sndade vralm t
r.Byl e li
kleTr kmz ik
kl t
r ge mi tengnmz ekopma ks zni le-ye ge lenbi rsre i indeva r
lnvee tkinlii
ni
ke sintis izs r dr ege l mi -tir.
Bi zbur a dayuka rdai fadee di l
e ns nfla nd rma yapa ralelol arakbi razda haf a rl
dbir
snfla nd rmai leTr kMus iksiTa rihi nii nc eleme ye alac az:
3.1-HAZI RLI KVEYAOLUUM DNEM
Ba la ng cnda nMe raga lAbdl ka dir'eka da r( 1360- 1435)uz ana ndne mdi r .(35)
Tr kMi ll
e t
i ninmus ikyeka rgs terdi ii lginin,bus ana ttanduyduuz e vkvehe ye cann
va rl
ne ne ski al arda nbe r
ibi liyor uz .Ar keol ojikka lntlar,ya z
lbelge lerbugnbi le
va rl
nkor umue skige le ne kle r,mus ikver aksuns ur ununt opl umunhe rke s
imindede ii
k
ama la rlakul lan ld ngs teriyor .
Di e re s kit opl uml ar daol duugi bie s kiTr kt opl ul uklarndadamus ik
ni ndi ninan larl
a
birle tiiv ebt nl e ti
ike sindi r. lkdi na daml a rki t
le l
e riha reke tege irme ki i
ngz elsz,
gz e ls esver aksuns urunukul lanm lard r.Ka m,Ba ks,a ma ngi bidina da ml ar
din
trenl e rdeba zilke lmus i
ka letle rinikul la narakvebi r
ta kms esler
kartara k yi
nyne tir
ler
di.
Tr kl erinke ndi l
e rinez gkl trt a rihige ne lol arak" Al tayDne mi "i l
eba lar.M.O. nc
binde ni tiba re nAl ta y-Tr kkl tr ,a ynz a ma ndaAl tay-Tr kmz ikkltr nnde
be li
rle yic i
s idir.
Al tayl lar,Or hunk y lar,Moolboz k r
la rve rti
bo yla rnae tlddebul una rakvemi lattan
nc ei ki nc ibi nde ni tiba rendei lkyur tla r
nda na yr l
a rakge lec ektekiOr t
aAs yaTrkmz ik
kl t
r nnt eme lleriniha z rlam lard r.
Av.Er cme ndBe rke r ,Tr kMus iks ininDnBug nYa rn( Ha z.Fe yz iHa l
c)s.117.
TRKMUS K STAR H/35
AMANMZ
Tr kl erini lkdne ml erinde kimz i
i nya p s,mi tikvee pikka rakt erli
,ba sita mai
tenve
co kul uydu.Kkl e rit arihnc es ineda ya na nhe rmz i
kt r gi biTr kmz i
ideba langta
oka zpe rde liidi .Ez gil erbe li
rlia ralkt ai kis esz erindedol ardur urdu.Kul l
anl
anpe rde
say sz a ma nl aa rtp,gi de re k e ,dr deyks e l
e rekd rtyadada haa zpe rde limzikol a n
"modnc es imz ik" 'me ni leria a ma sol a ndr tpe rde li
k( tet-
ra t
oni k)ol uumage lindi.Ayn
ezgi se lmot ifint ekr a r
nda nkur ulubi i
mde nol u anmz i
k,r itima snda n,z e l
likl ea ma n
mz ii nde ,a ma n nha re ke tlerineba ml ve eitliydi .Sz lerdoa ta nkur ul uol up,me lodi
ver i
timne ml iydi .Mz iina nat e me l
inii ns ans esiol u tur ma kta yd .Ba ks lar,kopuz la r
n
sesle rinet ellerevur duumonot ons es l
e rlee likve riyo r lard .Ya nimus ika letime lodi yede il
haf ifer i
tmee like diyor du.De sta nlardave yadua lard a kia nas esde ,ins a ns e siidi . ns ans es
i
ve ark yae likteda vulvede finnc eliiva r d.Bor u( bor guy)vekopuz un( kubuz )i l
kn
rne kl er i
nee r
iildi ."a ma nMz ii"de nile nbys e l- din- se l-tre ns e lz e lli
iol a nmz ik,
ba (s i
hi r)'nnbi rya r
d mc sveuz unz ama nl arbi rz ev ki igi bide i l
,bi rbyl emea r ac
olar akkul lanld.
Ba ( sihir)mz ii nine tkia lanol duk age ni ti.Ya murya d rma k,ha va ya trma k,
has talkl ari yie tme k,y r tcha yva nl are vc illetirme k ,z a rar l
ha yva nl arda nkor unma k,bi r
ehr iyoke tme k,c ehe nne mi nka pla r
nz or lama k,z e b ani ler iyumu a tma k,c a nszma dde le r
ze rindee tkiya pma k,t a bi atka nunl a r
nde i tirme k,c inl eril le rida ve tgi bikonul arhe p
ba lmz ii ne tkia l
a ni inde ydivet mbua k a ma nynl e ndi rirdi .
Tra nsha lindegr ddoa stg ler,c inl ervb.ka r
s ndakor kuyl a,he ye ca nlat i
tre ye n
a ma nveonune tki si
yl ea ynduyguha liniya aya nt opl ul uk,a ma n n alg snda nduyul a n
mz ikl e,t l
s mlbi rma s ket akm a snake ndi nibi rde ndoas tg ler lee itbi rva r lk
olar akgr me yeba lar;byl ecet mkt lkl eri,te hlik e leri,doas tg le rikor kut up
ka rrla r
d .a ma n yinl e rite me ldeOr taAs ya 'yaha sbi rda vra n tr,a nc a kba za yr nt l
a r
sonr a da ngne yde nge le nt es i
rlera lt
ndaka lm tr.( 36 )
Za ma nl aKa mla rbyc algclk,oz a nlarda air- a lg clkgr evi nis tlenmi le rdi r.
a ma niz mdet opl umundi n nde r iol anKa m,ve c -dege le n,r a kse de n, ii
rs yl e ye nvegi zli
ruhl arlat e ma skur ani ns a nd r.Bukudr e t,a nc aka ma nl arne slinde nol anpe ka zs oyda
bul unurki ,onl a rke ndikudr etleriniba ba da noul a ,bu nund i are tiol ana ma nda vul ui le
birlikt ei ntika le tt
ir irl
er.XI X.Yz y l
daa ma n'nt ran sagi rme ki inkul land da vul unye ri
ni,
tellibi rs a zol ankopuza lm t
r.
'"
' OgnAt illaBuda k,Tr kMz ii ninKke ni-Ge liimi( De ne me ),s .27.
36/TRKMUS K STAR H
Alt ayla rda ni tiba renz i raa tkl t
r negi renTr k' nmz ii,f onks iyone la da nye nibi r
olu umudadour ur .Zi r aa tya pa nt oplumda ,topl uc a a lma ,be l
l ibi rdz enige tirirkibu
topl u a lma" sre cidz en- letiric ibir almar itmi " nidour ur .Bu almar it
mii se ,bi r
az da ns yl ene ne zgiyl ede stekle nir.Topl umya psi lemz i
kya p sa ra sndamut la kbi r
ili
kiva rd r.(37)
HUNLARDNEM NDETRKMZ KKLTR
Uz u nz ama ns i
hr ine t
ki sindevei le vindeol a nmz i
k,r gt lene rek,kur uml a arakHun
haka nl ndai lk" a sker imz ikt opl ul uu" '
ol ara k" t
ut ak m "gr nt s a ld.Mz ieby k
birga tfedi l
di .yl ekis a nc akve" a ske rmz ik"bi r birinde na yr lma ya nbi rbt nha lini
ald.Ta htage e nha ka nl aras anc akveda vulve r il
me kt e ,ba z enda vul unya nnabor uda
katlma kt ayd .Tr khkmda rl
a rn ne ge me nlikbe l
i rtisiol arakda vulves anc akkul lanma la
r
tre si,Tr kl era rac l
yla slmde vletlerineya y lm tr.Tua dTa b l
ha neveNe vbe t'e
evr ilmi ,a nca kt eme lge le ne kde i me mi tir.Hkmda rbi rki iyebe yl ikve rec eiz a ma n,
tekia l me tl
e r
iyl ebi rlikt eda vulves anc akdave rirdi .Be yl ikge r
ia lnrke n,bunl a rdage ri
alnrd .Bu nl arde vletinma lol uphkmda rta rafnda nve rilme zs eki ms ekul lana ma z d.Bu
dne mde ,Tr kmz iis ess ist
e mibe t ams esa ralkl ( pe nta to- nik) ya p yaul a m tr.Bu
dne mi nbi rdi e rz ellii ,i nveI ranmz ikkl tr ler i
yl ee tkil eimdi rki ,bundavedi er
kl trle rleol a nka rl
kl e t
ki leimdez e l
likl e pe kYol ue tkinvene ml ibi rr oloyna m tr
.
pe kYol ununya lnz cat ic are tyol uol ma ypi nsa nla ra r asi le t
i imi ,i ns anl arnbi rbi rlerini
anla ma larn ,tan ma l
ar n ,ya knl a ma la r
n ,a yd nl anma la rn,s a la ya nbi ryolol mar olde
var d.Dol ay s
yl aTr kmz ikler i
ni ns onr a kiku akl araa kt a r
lma s ndane ml ibi ri leviol an
oza nl arn,Ha zarDe niz iningne yinde n,Me z opot amy ave ran' da nTa kla ma ka nl nn
kuz e yvegne yiyol uyl aAkde niz '
ii n' eba la ya ra kSi -Nga n- fudas onbul an pekYol unda ,
"ge z ginc ioz an"ki ml ii yle ,Tr kkl trmz ikle rininbi rbirleriyl ee tkile imi ndeve
ka yna ma s
ndane ml ir ol ol mu t
ur .7000km.uz unl uunda kibuyolboyunc ai nsa nln
evr imveuyga rl
kt arihigi zlidir.( 38)
GKTRKLERDNEM NDETRKMZ KKLTR
Moda lmz iktei le rleme lerol mu ,pe nt a t
oni kya pi yi cebe l
irgi nlemi ,s e s( per de)s a yl
a r
arta rake zgige ni lemi tir.Ez gii inde kis esle r( pe rde ler)ge nia ra l
kl a r
lakul lanlm tr.
Budne mdekopuz unya ns
ra kl de nil
e nya ylkopuzge li
tir
ildi. pe kyol ukl tre l
etki le i
ml e rimz iktedeya ns
ma lar na rt
rd .Ad-
38-A. g.e .s.35.
-*' OgnAt i
llaBuda k,T rkMz i ini nKke ni -Ge liimi( De ne me ),s .35.
TRKMUS K STAR H/37
lanveya pt
kl ar,ya zli nka yna kl ar yol ui l
egnmz eka da rul a ani lkbykTr k
mz ik ileriye ti
ipka lce tkinl i
kl er debul undu.Bunl arne nnl ler i
nde nbi riol an
Suc upAka ri560' ly ll
a rda" 12pe r de liTr kmz iis ess istemi ni -kur am n "veTr kmz i
i
modl anm- rla rni nlimz ik iler et antt,a kla dves unduumz ikle rler ne kle ndirdi.
Budne mde ,g ebemz i
kkl tr nnye rineya rg ebemz i
kkl tre ge me nol ma ya
ba la d.
Or taAs yauyga rle skidnya nndr tbi rya n naya yl
r ken,he rye rle imye rindedeva rl
n
sr dr d.Hun mpa rator uAt t
ila'nmBur -gondi yadknebi rs e sves a zhe ye tinignde rme si
,
tarihege mi i lgi nbi rol a ydr.Ene skii nka yna klarTr ke rke kler inin" hiyuppu"de ne nbi r
saz a l
d klar
nbe l
ge liyor .Es kiTr kl erdekopuz da nba kas a z l
a r
dava rd .Ak nla rda ,
g le rde ,ge z i
ler debus az l
a rya nla rndat a ya nmz isye nle r
e" byks ayggs t
erirle r
di.Bu
dur umz ellikleUygurTr klerindebi rge lene kha linia l
m t.I X.veXI .Yz yllarda ,
younl aa ng le rlea rta nb ukl tra k m,Ka rade niz'inkuz eyvegne yyol la r
nda n,Ba t
ya
dor us r ekl iola ra kt anm
,e skiDnya n nka vi ml e riilet an t
-rlm tr.(39)
UYGURLARDNEM NDETRKMZ KKLTR
Uygur lardne mi ndemz ik,Gkt r kl erdne mi negr ehe rba kmda n okda hage limi ,ok
da ha e it
leni pz engi nle mi ol arakde vlet,topl umvebi r eyya a m nn,di nvede vle t
tre nl eri
ni n,ba yr am, l envee l enc e le ri
nvegnl kya ay nnva z ge ilme ze lerinde n
biriha linege lmi tir
.
Uygur larnha ya t,ye rle ikya a mabi imi neda ya nd nda nUygur la r,t e kig ebeTr k
topl ul ukla r
nagr eda hauyga r;kl tr ,s ana tvemz ikteonl arda nda hai le riydi l
e r.
Uygur lardne mi ndeTr kmz i
is e ss i
stemibe pe rde l
i( pe nta t
o- nik)e zgile rynnde n
zengi nle tiveonunl abi rlikte" altpe rde li
lik"ve" ye dipe rde l
ilik"dege li imi nis rdr e
re k7-8
pe rde limoda lmz ika a ma s
ndai le ribi rdz eyeul at.
Uygur lardne mi ndeTr kmz i
i ,ke nt ,ka sa ba ,kybi imi nde kiye rle imeveyks ek,or ta,
altt aba kabi i
mi nde kika tma nla ma yada ya lbi re ys el,topl ums al,kl tre lvee konomi k
ge limevef a r
kl lama yl aba ntlol ar aki lkke z" sa raymz ii "-"ha lkmz ii"-" ke nt
mz ii "-"ky( k r)mz ii "bi i
mi ndea yr
ml ama yavet r le
me yeba la d.
Uygur lardne mi nde ,doa lamaynt emie tki nl iinikor uma kl abi rlikt e,be stelemeynt emi
deh z laa rlkka z anma yaba lad .Be lirl
ii lke ,kur al,ka lp,ynt e mvet ekni kle reba lm z
ik
ya pmaveya ratmaa nla y be nims eni yorveya yg nl ayor du.Ya lnzus t anna z nda n-e l
inden
iitipgr e -
Dr.Me hmetNa z
miz alp,Tr kMus iksiTarihi-Derl
eme -II.ci
lts .26.
130/TRKMUS K STAR H
msikbi l
gisiniil
erletti
;pek okf as
lge
ti.Ha nendeKa r
aka
,Ta nburOva ki
m,Ka nun
ems igibisana t
krlarla,bataGa l
ata'
dakiPi r
iniGa z
inosuol makz e
re,bakaga zi
nolarda
dauz unyllarkalit
e l
if a
s
ll
a ryne tt
i.
Tannm birs a
natk rolarakAhme tRa si
mBe y,CivanveAndonka rdeler
,e vkiBe y,
Keme nec
iVa si
lki,Ta nburCe mi lBe yileil
ikikurmu,birli
kte almt
r
.Sa zes e
rler
inde
debuka darba a
rlbirbe s
te krolma s
ndauz uns renbube raber
liinbyke tkisi
olmu tur
.(
162)oki yinotabi ldiihaldez amanndatespi
te dil
me diiii
ne se
r le
rini
n ou
unut ul mu tur.Aynz a ma nda a irol anTa tyosEf endi , oke se r
inins zlerinike ndi siya z m t
r.
yibi rbe ste k rdves tnbi rms ika nla y va r d.a nnge r e
kl erives a na ta nlay nagr e
gz e lsa zves ze s e rleribe s telemi ,e serle rindema ka ml arm z nge l
ene kse lif adez e lliklerini
ba ar iley a ns t
m t
r .Ta tyosEf endi ,s a
ze se ribe s t
e k rol a r
a kKa rc
a r,Suz ina k,Ra st
pe re vleri;Hs eyn ,Suz ina k,Ra sts azs e ma leriveba z a rklaryl ahr etveha trasnh l
ara m zdaya a t
ma kta d r.
Da h as onr as al boz ul a nTa tyosEf endi 'yiAhme tRa simgi bibi rka ve fa ldos tunund nda
ara ya nves ora nol ma m ,s ony lla r
nbykbi ryoks ul lukveki ms es
izliki i
ndege ire rek16
Ma rt1913t a rihindel m tr.l mnde ns onr ac e binde nkur upa ra km .Ki lise
de fterinde kil mka yd n nme s lekha nes ine" a lgc "ka ydkona nbus ana tk r,Ahme tRa s i
m
Be y'int opl a don- onbe ki ii leka ld r
la ra k,Ka dk yUz un ayrEr me niMe za rl
na
gml m tr.Ahme tRa simBe y,s z lerinideke ndi si
ni nya zdU akma ka m nda ki
"Ga mz e de yimde vabul ma m/ Ga ribi mbi ryuvakur ma m/ Ka de rimdi rhe p ekt ii m/ Al a rmhi
rehbul ma m"gf telie se rine ,onunmr nnh slas
d r"di yor .Ta tyosEf e ndi , atkka l,pos
by kl,k sab oyl u,t
kna zya p l,ka lende rya rad ll,ha fif e hlgz lbi rki ms e ymi .
Ms ikr e pe rtua rm zdabul una ne serleri
,s eki zpe re v,a lts a zs ema i
si,bi rbe s tede ne me si
,
muht e l
ifma ka mveus lle rde nbe stelediik rkye di ark da ni ba r
e tti
r.<163)
nlr.r e nc isiDr .AJ ae ddi nYa va a,onuns ana tn ui sabe tlic ml e ler-
Ile yor uml a m :" ...Tr kMs i
ks ibe s tek rl ynnd enonunme vkiil le re
wa c akc ins t
e nde ildi r.Ra hme tliNe yz enTe vf i
kbi lebi rgnona" Se ninye rin
IM l-z de lerinya n nda "de mi
tir.Tr kMs ik sinis eve nlera r asndai s-
182/TRKMUS K STAR H
mi nignl lerei le ye nSe lha ddi nP na r,be s teva di si
nde ldduyguvehi ska lpl arn nke ndisine
Ze kiAr ifBe y' inz erindey aratt
t e sir l
ea ld n ,onaduyduude rinbi rha yra nl nifad e
si
ii
nde ,he rz ama ni hs ase tmi ti
r.OTr kMs i ksibe stek rli inl z uml ubt n artl
a r
n
ahs ndat opl ad s onbe stek r
d .a da be ste cilerimi z inkol ayveha rclemyol us eme
aba s ya nndaZe kiAr ifBe ySi pihr ,Di lke h ve ra n,Evc -M ye ,Evc -Bs e l
ik,Ma hr -Bs eli
k
gibia nc akmz ikkl t
r g elimi ki ms elerehi tape de bilenna di dema ka ml ar da ,s el ef
lerinin
tesirinde na za de ,be lirliz e l
likt aya n okol gune serle rve rmi t
ir.Es e rler i
ndeda hai lk
bak taa llma m bi rme lodiz engi nl iigz e a rpa r
.Tr kMs iksibe ste e kille rinine n
k ol an ark la rdada hi,edvemodl as-yonba km nda na kla,ha ya lege lme ye ns rprizle
r
yapm vebus r pr izle rims t
esnaka bi liyetini nke ndi sineve r
di ibykma ha retle ,enuf ak
aks akl ame yda nb rakma ya cakde re ce debi rbi ri
neya k t
rm t
r. tebykl de
bur ada d r.
Ha n endeo lara kdae skit a rzs yle yis l
bununveGa ze lfor mununs onus t
a syd .Ze ngin
okta vh,pe s tvet izpe rde leria yng te,pa rl
a kbi rs e siva rd.
Bur ha ne ddi nOkt en'ini fade sinegr e,Ga z elokuduuz ama nla rtizpe rde lerdes a zla rba zen
kar lkve r eme z lerdi .Ge re ktendeZe kiAr ifBe y'inbi r oke serindega z elfor mununr enkve
mot i
fle rinibul ma kmmkndr .Ke ndis lpa nla yi indevei c rate kni inegr ebe st
e l
ed i
i
ii
n,e s erle riningol duubi linir.
Ze kiAr ifAt ae rgi npe rev,s a zs ema is i,Be ste ,A rveYr kSe m' Te vih, l hi,a r
kol ma k
ze rei kiyz '
eya k ne se rb es t
ele mi tir.
G lnot abi lgi s iol duui ine se rl
e rinike ndi sinot ayaa lm tr.(2
SADI I LAY
(1899- 1969)
Be ste k rSa diI la y1899' da stanbulLa l el
i'dedodu.7- 8ya larndabi r ocuki ke nba basnn
altrd vede vr innl mus ikiina s larnnge ldiik raa t
ha ne denl s ana tk rla rna rasna
katla rakonl ar ha yr anlkl adi nlerves e yr ede rdi .oc ukya tabui l
gives e vgi sidi kka tl
e r
i
ekt iinde nke ndi s inebi rke ma nhe di yee dilmi ti.
12ya nage linc eMua l
lim s ma ilHa kkBe y' in" Mus ik-iOs ma ni"Ce mi yetinede va me tme ye
ba lad .Bur adags terdi is t
nba ar s onuc undao
209.Qr .Me hme tNa z miz a l
p,Tr kMus i
k s iTa rihi- De rleme -I I.cilts .121- 122.
TRKMUS K STAR H/183
dne mi ne n oks e vilenveokuna n" e hba l"me cmua snda e it
lir esiml e riya y nl and .lk
defas ahne ye kt Se la nikkons er
indeya pm ol duuke ma nt aksimi okbe e ni l
mi ve
uzunuz una l
k la nm tr.
Ha fta dagnmus ikt opl a nt
la rya p lane hz adeZi ya eddi nEf endi '
ni nkona nade vam
ede rek,a ras raTa nbur Ce mi lBe y'inbul unduut opl ant l
a raka t
lyord his ana t k rdant evik
gr yor ,s lpka zan yordu .Bua ra daBe ste nig rZi yaBe y'de ndes e ki zf as lr endi .
Ke ma nda nba kaudda a l
a nSa diI lay'ns e sidegz eldi.Oy l
la rdaUdSa diBe yol arak
tannm t.Be ste lediii lke s erlerindebus fa tkul lanm tr.
1928y lndae iDe nizK zEf telyai leveSa de ddi nKa yna ki lebi r l
i kteFr ans a '
yagi tt
i.Bur ada
dr ty ls r e yle eitlikons erlervek same tra jl
f ilml er evir di.1932y lndabi rMi hra cenin
dave t li
s iol a rakMni rNur e ddinSe luki leHi ndi stan'agi tti.Ayr c ada habi r okl kede
kons e rle rve rdi.
stanbul 'adn nde st
a nbulBe le di yeKons e rvatua r''lmKur ul "ye l iinege ti
r il
di.
1950' de ns onr a s tanbulRa dyos undake ma ns ana tkr ol ara kya y nla raka t
ld .e it
li
gaz inol a rda al t.
Birke ma ns ana tk rol araky l
la rc aa rana n,s evilenbi rki ms eol du.Te mi zya yt ekni i,sa lam
bas kla r,iyibi rr e faka tiol uuyl aha klbi rnka z and .Tr kmus ik sindeke ma ni crasni yi
bilenbi rs ana tk rd .
Be ste k rla1928y lndaSe ga hma kam nda ki" Ruhundal e nna me des evdas esiva rm ?"
ark si leb a l
a d.Bunda ns onr abe steleribi rbirinii zle di.Sa zves ze se rleriol a rakba arl
rne kl erve rdi.Bi li
ne ne serleribi rpe rev,i kis a zs ema si,ikime dha l,i kis irt o,bi royun
hava s veot uz a rkda ni bar etti
r /210)
e rif li
(1899- 1956)
e rif li20Ar a lk1899t a
r ihindeBe i
kt a'dadomu t ur. lkveor tat ahs i
linde ns onr ayks ek
r etimede va me tme di .yibi ruds a natk r
ol araks ana tse ve rvekl trl e vr elerdea ranyor ,
zama nz a ma na nka yaK kne a rlyor du.1938' d eAnka raRa dyos unda a l
ma yaba l
a d
.
21y llkme mur iyetha ya t
nda ns onr a1946y lndaHa kkDe rma n,Me fha retY ld r
m,
Mus ta faa lari l ebi rli
kt eis ti
fae de rekMa ks imGa zinos unda al ma kz e re s tanbul '
age ldi.
Sa na tha ya tnbunda ns onr abe ste k r-lk,pl k alma la r,ga zinos a na tk rol araks r dr d,
ze lde rsle rve rdi .
210.
Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus iksiTa rihi- De rle me -II .c i
lts .126.
\SA(TVMCMl Ml SYTA UYYA
Ha k kDe rma n,kr Tuna rgi bihe rbi rike ndia lann das az mvnha ki miol mus a
na t
k rl
a rla
ayns a na ta nl ay iinde ,h lha fz alarda ns ilinme mi ol an okgz eli cr ar ne klerive rdi .
Be ste k rla1924y lndab a l
a d . lke s eri" Ge lme se ydi n leme ,gr me se ydi mbe ns eni"
gf teliU a k ar losd r
.Onuna s lne ml ive oknl ark s,1927y l
ndaSl e yma nNa z i
fi n
"De r dimiumma nadkt m,a s
uma nai nl edim"m s raileba laya n iirineya pm ol duuA r
aks akus -l nde kiHi c azs arkd r.Da has onr ave riml ibi rbe s t
e k rol ara kgz ele se r
le r
bes teledi .Es e r
le rinin ou, zama n n ns ess a natk rlart ara fnda npl kla raokunduk21' )
crk rol a rakNe vresBe y, Re f ikTa latBe y,e rifMuhi ddi nTa rga ngi bit ekni kbi rs az
olma ma kl abe rabe r
,e l
ike tme de kius tal,t emi zi cr asi let an nm bi rudi di.okgz e l
fasl a ld nhe r keska bule der .Aynz a ma ndai yibi rha ne ndeol duunda nf a sll
a ras esiyle
katlrd .Uz uny llare me kve r
e re kvc udage ti
rdi in ot akol e ksiyonunu,l mnde ns onr a
Anka raRa dyos us at
na ld.Ha lenTRTMz ikDa iresiBa ka nlAr ivi ndebul unuyor .
^21 2)
e rifI li'ninbi line ne serleri,ba ya t ima ka m nda nbi rs azs ema isi,ne vama ka m nda nbi ryr k
sema ive70ka da r ark dr.
Se vile n a rk larnda nbi rka unl ar dr:Al ama mdor us ude s t-ie me le,Ha sre tdol ua hms ana
hs ra nms yl er,De i rme neunyol ladm.Gi tt
inbug i
di be nc el mde ndebe terdi,Gz lerin
hayr a nba ka rm ,Se ndeLe yla'da nmr e ndi nc e fak rol ma y ,Yi nebi rs z va ri i
mde
ak amol dudi ye ,Me s tol dugnlgz le r
inigr dma k am,Ge ces ahi lde na ps anda l
engi nl erebi z ,Eme llera ldatpa vut mube ni,Se ns izya aya ma m,bi lkibus zbe nc eye mi ndi r
,
Hi cra nyi nehi cr anmbua k ns onus yl e?
MN RNUREDD NSELUK
(1900- 1981)
Mni rNur eddi nSe luk,1900y lnda sta nbul '
unBe ya zts e mt indedodu. lkokul u
tama ml ad ktans onr aAs keriR tiye de nme z unol du.Da has onr aKa d kySul ta nisine
ka ydol du.1917y lndaa i
les i
ni n srarilet armr e nimii inMa c ar i
s tan' agi tti.Fa ka t
r e nimi nit ama ml ama danyur dadne rekke ndi sinimus ik alma l arnave rdi .Zi yaPa a'nm
ba ka nl dne mi nde ,nl mus ikus talar
n nnndepa rlakbi rs na vve rer ekDa rl elha -n'a
girdi .
Dr .Me hme tNa zmiz alp,Tr kMus ik siTa r
ihi- De rle me -I I.c ilts .127.
Vur alSz er,Mz ikveMz isye nl erAns iklope disi,s.187.
TRKMUS K STAR H/185
He nzCumhur i
ye ti lne dilme de ni kia ync e,a ske rlikhi zme tiniya pma kz e res
na vla
Muz ika -iHma yn' agi rdi.Te me nol arakgr e veba lad kta ni kia ys onr a,bt ns ara y
ka dr ola rge ersizs ay ldnda n,ka dros ui l
ebi r l
ikteAnka ra'yana kl e dile reki kiy ls rei le
"Cumhur ba k anl
Fa slHe ye ti"nde alt.1926' dak endii s teii lebugr evi nde na yrlara k
sta nbul '
aye rle tives e rbestol ara k al
ma yaba lad.Buy lla rdanol duk aya yg nl at
ha ldec iddibi re itimde nge me yiveme todi k al
ma yd ndi in,1927y lndaPa ris'
e
gide ns a na tk r
,Pa r i
sKons e rva tua rnnnl hoc alarnda n an,pi ya noves ol fe jde rsle r
ia ld ,
1928y lndage ridnd.
1942y lndaBe le diyeKon ser va tua r"
c raHe ye ti"negi r di.Ki iselne de nle rlebi ry ls onr a
istifae de reka yrld .1953de sta nbulRa dyos undam avi rlikya pt.Ayny lKons e rva t
ua rn
"c raHe ye ti"ba ka nl nage tirildivebur ada16y l alt.Songr evi stanbulTe kni k
ni ve rsi t
es iTr kMus iksiKons erva tua rre pe rtua rr e tme nliii di .
MUS KREN M :
lkokuls r
a larndas e sini ngz e ll
iii l
edi kka ti ekmi
,i lkmus ikde rslerinia ma trbi r
mus iki ina sol a nba ba s
nda na lm t.1915y lnda" Da r'l- Fe yz -iMus ik" yegi r di.Bur ada
bir okhoc an nya ns raz ellikl eEdhe mNur iBe y'den okya ra rla ndvebuhoc a snda nk rk
ka da rf a slr e ndi .Evl erindedez ama nz a ma nHoc aZi yaBe y' inka t
ld mus ikt opl a ntlar
ya p l
rveke ndi sides es iilei tirake de rdi.
Ba ba sn na rka da ol anRa ufYe ktaBe y' ina rac
li l
eZe k iDe deEf e ndi 'ninol uAhme t
Ef endi '
de ndr ty ls rei l
ede rsa ld.Ge le ne ks els esi cram znz ellikl e riniBe ste nig rZi ya
Be yde nr en di.Ayr caodne mi nnl ha ne nde siol anZi yaBe yi leHs ame ddi nBe yde n
okya r arland .Al iR zaAvnii leya ptr por tajdaok uyus lbunubui kiki ide na ld n
ifadee tmi tir.Ayr caz a ma n nnbykus tala rnnhe me nhe ps inde nde rsa lara kbi lgi
da a rc nge ni letmi ti
r.
CRKRLI I :
Ol a a ns tbi rs esf iz iines ahi pol anMni rNur eddi n'ine n arp cz ellii,e skiokuyu
s lbui leye nia nl ay bi r
le tirere kor t
a yaye pye nives oyl ubi ri c rat e kni i nikoymu
olma s d r
.
Da haoy l
la rdamus ikmi zinhe rt rnn,he rf or mununbt ni nc e likle rinis ab rlai nc e l
eye c
ek,
he ps inie ni yibi le nle rde nr enmi ol arakbi rinidi e ri
neka r trma da nhe rt r nge rekl erini
ye rinege tirece kbi rs ana tkrol a ca nmj de lemi t
i.a r kys ar fa,k r '
k rol a ra k,t r ky
trkgi bii c rae tti.Mni rNur eddi n'is tatlkde r
e ces i
neyks e l
-
186/TRKMUS K STAR H
tendez a tenbuz e l
lii dir.Es e rleri na slya ps nadokunma da n,yor uml amavena ns
etme kt eni lerige le nuf akt efe kde i iklikl erya pm tr
.Anc a kbt nbunl a r
dake sinl ikle
ze vks iz lieka ma m tr.Pe stvet izpe rde lerea ynde rec edeha l cimol a nveokt a va
ya lda a ns e sini,uz unbi rs ana tha ya tboyunc aus talklakul la nm ,bi rs ess ana tk rol a r
a k
ses inez a rarve rebi lece khe rtr le tke nde nka nm ves e ss a l nat itizlikl edi kka te tmi ti
r.
Bus ebe pledirki ,s ony llarnaka da ric rk rl nba ariles r dr m tr .
Pe ya miSa fa,onuni inz etle unl ars yl yor :" ..
.Bus a na tk rm z,kons e rlerdef rakgi ye nve
aya kta arks yl e ye ni lks ess a na tk r
m zd r.Ge tirdi ibume de nis lpvek ya fet,ya pt
bu
aks esua ri nk l bme yha nede rbe de rli
i cindebt nk lkvee daha ys iye t
inika ybe denTr k
mus iksini ns rvi sa ns ndambykr oloyna m tr."
BESTEKRLI I :
Be ste k r
la1920y lndaTe vf ikFi kre t
'in" Bubi rt e rane di r" iirine/ a pt
bi rbe steileba l
ad.
kinc iol ar ak" Se ns ize y uh"gf te lia rksnbe ste ledi .Bui kie se rde ns onrayi rmiy lsreil
e
bes te a l
ma sya pma d.As lbe s t
e a lma lar1940- 194l 'liy llarda ns onraba lar.Es e rl
eri
ne
ounl ukl aYa hyaKe ma lBe ya tl'nn iirler i
nis e mi ,Ne dimveFuz ligibidi va n a i
rleri
nin
ii
r l
e rinidekul la nm ol duugr l r.De i ikf or mdae serle rde nol ma kz e re150' de nf azl
a
ese rbe s t
e lemi tir.Di nmu s i
ke serlerideva rd r.By kf or ml ardabe s te
ledi ie s erlerde
mus ikmi z inge l
e ne ks e lkur a
ll ar
naba l ka lm ,bi rb lme se rlerindei segnmz nmus ik
anla ynac eva pve re bile cek e kildeba z ye ni likl erge t
irme ki stemi tir.Es erle rinina ra s
nda
"At atr k'eA t"ve" Me ht erMa r
"gi bie s erle ria yr bi rde e rt ar.Fi lmmus ilds iilede
me gulol mu t
ur .( 213)
Es erle r
inde nb irk sm unl ard r:( 214)
Se vdai led inle ndibus on a rks esinle ,Ka lam ,Se ns ize y uhgz lerima va rea lyor ,
Dur ma da na yl arge ery llarge erge lme zs esin,e p evr eba ha ri indebi rye rgr dk,Ya r
sende nka lnc aa yr ,Dnl me za k am nuf kunda y zva kit okge ,Bi lme mbugnl lebe n
nas lya a ya ca m,A aBa da ts orulma z ,Ot omobi lu a rgi de r
,Buhl ya lardi ya r
nda ,Sevgi
dillerdeya ra .
3-Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus iksiTa rihi- De r
le me -I I.c ilts .128- 129- 130.
4-Vur alSz er,Mz ikveMz is ye nlerAns ikl ope di si,s .381.
TRKMUS K STAR H/187
Ha y da rTa tliya y
(1890- 1963)
Se rez '
dedodu.Me hme tEf endi '
ni nol udur .Be ste k rveUdDr a- ma lHa sa na mc asnn
torunudur .Ba ba s oyr elerini yikl ar
ne t alanl a- rnda nd .Anne sidegz elke ma n alil
e
evr es i
ndet an nm t
.Ha yda rTa tl
ya yde lika nl lkya naka da rbuor tamdaye titivei lk
kema nde rsler inia nne s inde na ld.Dr ama lHa sani leb irlikt epi ya sada al
ma yaba l
a d.
As ke rlikhi zme tinde ns onr aM s
r '
agi tti.okma c era lbi rha ya ts r enTa tlya ybi rok
evlilikte ns onr a1948y l
nd aMa kbul eHa n ml ae vl e ndi .Es erle riniveha ya thi k ye sinibir
arayat opl aya nMa kbul eTa tl
ya ybuki ta b1965y l
ndaba strd .
Ha y da rTa tlya ypr a tikyol d anye tien,s a znaha ki mv es tnbi rmz i
ka l
itei le alanbi r
sana tk rd.Me sutCe mi l:"Bua da madi kka te di niz !Bu,s rada nbi ra da mde i l,bi r
virtz dr "de rdi .Be s t
e k rl
ldadaur a m ,pe k okoyunha va s ,s aze seriveba zgz el
ark larbe stel emi tir.( 215)
Re ce pHa yr iYe ni gn
(1893- 1979)
1893y lnda stanbul 'dadodu.Ba ba snni idol a ys yla oc ukya ndai ken r
a n'agi tti
.ki
bu uky lka ld bul ke de ,mus iki i
na svee de bi ya t
la r
da nol anGul mR z aHa nveAr i
file
tan arak ranmus ikvee de bi ya tninc e ledi .Sonr aRus yaz e rinde nAvr upa 'yage ti.Bur a
da
Ba tmus iks iniya k nda ni nce -le divede rinl e ti
r di .I .DnyaSa va ba laync al kes i
ne
dnd.Ye de ks uba yol ar akMa ke donyaveFi lis t
inc ep he lerindes a va t.Filistinc ephe sinde
arp rke n
Dr .Me hme tNa zmiz alp,Tr kMus i
k siTa rihi- De rle me -II .c ilts .137.
188/ TRKMUS K STAR H
ngi li
z leree sird tveM s
r '
da kinl " Za ka zik"ka mp nagnde rildiBa r
tans onr as er
best
brak ldha lde ,5- 6a yda haKa hi re'
deka la rakAr apMus ik siha kk ndabi lgie dindi .
lkmus ikde r slerineR t
iye '
deokur ke n,okul unr e tme nl eri nde nol anSe la ha ddi nBe y'
den
ba lad.Se la ha ddi nBe yZe k iDe de '
nins e kin r akl a r
nda nd .Bune denley ll
kde rs
sre siboyunc akl sikbe st
e l
e ri,sa ze se rleri,sol fej,not avema r larr e ndi .14ya ndai ke n
Ar isSa -hi nya n'da na ld ke ma n al ma lar
nKe ma n Me mduh' unpr at ikde rsleriyl eilerletti
,
izmi r'degr evl iike nRa kmEl kut lu' yut andve z mi rMus ikCe mi yetindegr eva ld.
Anka r a'daCe vde ta l a '
nnkur duuAnka raMus ikDe r
ne indes olfejokut t
u.okr e nci
yeti t
i r
di .
Tr kMus i
k siTa rihii lei l
gilii nc e l
e me leriyle ,mus ikmi za leyhi ndeya ynya pa nlaraka r
savunma syl ata nnd .Ba zde rgile rdeya ync lkya pt .I r
a nmz iii lei lgilimz ikol oji
kbi r
ettha z rlad.
okynl ,bi lgili,ge ne lkltr ge ni ol anbude e rliins an,be stek rol a rakdave riml iol du.
Gnmz ei kis azs e ma isi
,bi ra ks aks e ma i,ba z fa nte zie serle riyle150ka da r arks kalm t
r.
Pe k oke se ripl kla raokunmu tur .<216)
sma ilHa kkiNe b l
ol u
(1893- 1965)
stanbul 'dadomu tur .Hukukme kt ebi nibi tirdi ktens onr auz unz ama nr etme nlikya pm t
r
.
lkmz ikt erbiyevede rsleri
nia nne s inde nudr e ne re ka lm tr.12ya nda ns onrake ndi
kendi niye titirerekTr kmz iini nbt ni nc elikle rin ika vr am t
r.Bi line nbi rhoc a syokt ur.
UdAf etEf endi '
de ns a decede f ade r salm .Ta nbur iCe mi l,Gi riftzenAs m,s kda rlZi ya,
La vta cLt f
iveMua llim sma ilHa kkBe yle rde nf a yda l
anm tr.As ke rlikya pt
s r
adabi r
kaz as ebe biyl egz ler inika ybe tmi tir.
lke s eri," Rz g ruyumua yda lyor "ve" Be kl e r
imhe rgnbus ahillerde "e ns evile n
ark lard r.(217)
Ke ma lBa t
a na y
(1893- 1981)
Ke ma lBa t
a na y1893y l
nd a s t
a nbulFa t
ih'dedodu. lkveor tat ahs il
init ama ml ad ktan
sonr abi rmdde tme dr e sed ers lerinede vame t
t i
,s onr a lahiya tFa kl t
es ineka ydol ar akbi ry l
kada rokudu.Bus ra daa nakka leSa va larnaka tld.Ce phe deha fzl
kveme zzinl i
k
ediyor du.Sa vabi t
tikt e ns onr a sta nbulTi c aretOda s nda alt.1971- 1974y llara rasnda
"Ku bbe a ltEns ti
ts nde "repe r t
ua rde rslerive rdi.(218)
2J -Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus ik siTa rihi- De rl
e me -II.c ilts .139.~j /Dr .
Me hme tNa zmiz a lp,Tr kMus ik siTa rihi- De rleme -II.c i
lts .139.^ -1 -Dr .Me hme t
Na z miz alp, Tr kMus i
ksiTa ri hi- De rleme -I I.c ilts .141.
TRKMUS K STAR H/189
lkge n liky l
la r
ndah fz
nt a ma ml a ya nKe ma lBa tana y,di nkl tr yks ekbi rki ms e ydi.
Ha t a lma larnadabuy llardaba lad .lkha thoc asHa sa nEf endi dir .Ayr ca ii
ri lede
ur ard .
Mus ik de kii lkhoc a se yhCe ma lEf e ndidi r
.Sonr a larGa lataMe v- levha ne sine yz e nba ss
Ne y ze nEmi nEf e ndi( Ya z
c) ,Ra ufYe kt
aBe y,Ahme tIrsoy'da ndi n,di ndmus iki leus l,
ma ka mvenot ade rs leria ld.z e llikleRa ufYe ktaBe y' den16y l
lkbi rs rei inde
mus ikmi zini nc elikle rinivena zar i
ya tnr e nme ye a l
t
.Ahme tAvniKonuk,SuphiEz gi
veH.S.Ar e l
'de nf ayda land.Ta nburhoc a sKa dFua dEf e ndi ,Re fikFe rsanveme rBe ydi r
.
Ni krizMa ka m nda n1Me vle v yi ni ,yi nea ynma ka mda ns z le r
iFa rs aol anNa '
t-Me vl n,
me vl id,1A rs ema i,27 ark,5i l
a hi ,3pe re v,5s azs ema isi,3be ste,1yr ks ema ive1
trkbi linme ktedi r.Gnmz nnl ya yl ta nburs ana tsEr cme ntBa tanayKe ma l
Ba tana y' mol udur .<2' 9)
Dr ama liHa san( Ha sa ngl er)
(1896- 1984)
Ha sa nGl e r1896' daDr ama '
dadodu.Ha yda rTa tlya y'
nya k na kr aba sdr.Mus i
k
alma la rna ocukl uundaud a lar akba la d.Mus i
k ninna z ariynl er i
nike ndike ndi ne
r endi .Ha yda rTa tlya yveba
kagr upl arlaM sr,Yu nanis t
a n,Roma nyaveSur iye '
de
kons erle rve rdi .Te kni kbi rs azs ana tk rolma ma kl abi rli
ktepopl e rol mu ,piya sa da ok
tutulmu tu r.
lkbe ste a l
ma lar
naka ntoyabe nz e re serle rbe steleme kleba lad.Bunda ns onr api ya sa
zevki neuygune se r
lerbe st
eledi.Ba ze serleri okbe e nilmi tir.oupl klaraokuna n
ese rl
e rinins ay s70' ibul ur.
Ye s arAs imAr soy
(1900-1992)
Ye s riAs mAr soy,1900y l
ndaDr a ma 'dadodu.As mBe ys ole li
nikul land i in" Ye sri
"
sfatna lm
tr .
lkveor tar e nimi nit ama mla d kta ns onraa ile si
yl enc e s t
a nbul '
a,s onr a19I 7'de
Ada pa zar'naye rleti
ler.1920y lndabi rmdde tAnt a lyava puri l
etme sinde a l
t
kt ans onra
aynt arihtea ile sii l
ebe rabers tanbul 'adnd.Bua rada zmi tve s
tanbul 'da eit
lii ler de
altkt ans onr ae ns onundake ndi sinit ama me nmus ik yeve rdi .1954y lndak sabi rs reiin
stanbulRa dyos undada a l
m t
a ______________________J
"" Dr .Me hme tNa zmiz al
p,Tr kMus iks iTa rihi- De r
leme -I I.cilts.140.
190/TRKMUS KSTAR H
Se sigz elol duui in oc ukluky llarndama ha llesininc ami indee za nokur du.okdi nda r
olanba ba s
n n" ha f
z"ol ma si inya ptba sk larar ame nha f
zol ma d.Mus i
ld
alma larnaAda pa zar'
nd aba lad .nc ele riba la ma a l
a rke ns onrabunub rak pud
alma yde ne di .Ci ddimz i
k a lma la r
ndai lkhoc alar Re ca iBe yi leHi kme tBe ydi r.
zmi t'de alty llardaor adagr evlibul una nFe hmiToka yi leZe kiAr ifAt ae rgin'it a ndve
onl arnmu sikbi lgileri
nde nis tifadee tti.
Be stek r
la1930y l
la r
ndaba lad .Bugnbi line ne se rlerinins a ys250c iva rnda d r.
Ke n dis i
nez gbi rs ana tvez evka nl ay ilebe st
eya pm tr.Pl klarae n oke s eriokuna n
sana tk rlara ra snda dr.Ayr cake ndi sideud alar akve yaba kas azlarne li
indeha ylipl k
dol dur mu tur.Aynz a ma nda iirledeur a anAr soy,e serle rinin oununs z l
e ri
nike ndi si
yaz m t
r.( 22 )1992y lndave fa te tmi
tir.
Es erler i
nde nb azlarunl ardr:(221)Bume vs imge me de n,bu lembi tme de n,Ye ni ky' debir
kzgr dma ds a rzamba km ,Fa riol ma mme r ebir in-da ne de n,Sa zlar a l
nr a ml c ann
bah e lerinde ,Pe rians a lar
na k m nba dr,Y rsa larl lel le,mr ms enis evme kle
niha ye tbul a ca ktr,Bi zHe ybeli-'dehe rge ceme ht aba ka rdk,Omr mc eos afa k n
kalbi mde ya ats am,Aynd t
ms e vdi i mde ndnyaba nada rol du.
Ce vde ta la
(1900- 1988)
Ahme tCe vde ta la1900y lnda sta nbulAc bade m' dedodu.K kya take ma n ala r
ak
mz ieba l a
m ,1.DnyaSa va y llarndaAl ma nya 'dat a hs ildebul unduus radaBa t
Mz ii niin ce lemevebumus ik de nf a yda la nmai mk nne ldee tti.
1926y lndahi zme tegi reni l
k sta nbulr adyos unda a
l t
kt ans onr a1938' deAnka ra
radyos unage ti.1950' yeka da rbuhi zme ti
nis r dr d.Fe hmiToka yvedi e rtan nm
mz isye nle rl
e ," Anka raT r
kMus ik siDe rnei "niku rduvemz iimi zinya yg nlama s nda
bykka tklars alad1950y lndat ekr ar stanbul 'ad ne ns a na t1965y lndaMe s utCe n
Be yi leBa da tKons erva t
ua r
nake ma nhoc a sol ara kgi di ineka dar1t anbulRa dyos undaa lt
ylmz iky aynl a r
efli
iya pt .Pe k oks a nak rapl kl ardae like tti.
220' rjrMe hme tNa zmiz al
p,Tr kMus iks iTa rihi-De rle me -I I.cilts.143.221Vur al
Sz e r,Mz ikveMz isyen l
erAns ikl ope dis i,s .26.
TRKMUS K STAR H/191
XX.yz ylTr kmus ik si
nine ndi kka tede e rbe stek rdr.Kl sikge lene klereba l ol ma kla
ber abe re ser l
e rindez evkl i
,ya dr ga nma ya nba z ye nili
kl erdeuygul am t
r.100ka da re seri
bilinme kte dir.Ke ma n a l
-
nda kis lpl aa yr c aby kbi r hr etka z anm tr.
(222)
Se vilene ser l
e rinde nba zl
a r
unl a rdr:(223)
Gla ar,bl blt erya zge er ;ugs my rtlpba ks an,di ke nlera yngl dendi r;Se ni
co kuns ularnkoynuname htapa lama z ;I ftirak nlae fendi mbe ndet a ka tka lma d ;Bi rde rtgibi
ak ams ularnkoynunai ndi ;Sa zngi bia ls ine mevur ,ka lbi nii nl et;
Yor goBa canos
(1900- 1977)
Udvebe stekr.Tr kmus i
k sit ar ihindega yr ims limmus iki i
na slara rasndae nnde
gele nle rdenb iriol anYor goBa c anos , s t
a nbulRumc e ma a tii indebi r okf erdi ni nmus ikyle
ur ama s
ylanl bi raileor tam nda ,mz i
i ni i
ndedodu.Ba ba sl avt ac Ha r alambos ,
aa be yiKe me n ec iAl eko,da ys Ke me n e ciAna sta s,a mc aol ui seKe me n ec iSot iri'dir
.
Bir oknl mz isye ngi bimus ika k ylar e nimi niya rmb raka nl a rda nd r.Sa int-Be noit
Lise -sinde kit ahs ilindenva zge ipba ba s
nda na ldl a vt ade rsle riylemus ik yeba lad .Ayn
sralardaBykSi na nya na dlpi ya ni sttenBa tmus ik sit ekni indepi ya nor e ndi.
ya ants ndal o as r eiindeha kl bi r hr etka z and .
1928y lndaa a be yiAl eko,Ka nunAhme tYa tma n, Ha fzKe ma lveHa fzSa de ddinKa yna k
il
ebe ra be rAl ma nya 'yagi de rekBe r lin'depl a kl ardol dur du.1928' de (224)Ke ma niSa diI l
a y
veKe me n eciAl ekoBa c anos '
labi rlikt egi ttiiPa ris '
teI lay' nka rsDe niz kz Ef talya '
ya
elike t
ti.Ke ndi sinde ns onra kiudi lerek la vuzol mani te l
iidet aya nt aks iml erinii ht ivae den
plakl arn nbudne mea itol duubi linme kte dir.
1946y lndar a dyonunya nsra s tanbulBe ledi yeKons erva tua rTr kMus ik si c r
aHe ye t
inde
de alma yaba laya nBa canos ,bukur umdaNe vz a tAt lveMni rNur e ddi nSe luk
dne ml er i
nidei inea lma kz er euz uny l
la rud ald . a nSi ne ma sndai kiha ftadabi rPa zar
gnl e r
iha lkaa kol a r
akve rilenver a dyoda ndana kl enya ynl ana nbukons e rle rde,ya lnzca
yapa c abi rtaks imigr e re
kdi nl e ye bi lme ki ino
-Dr .Me hme tNa zmiz a l
p,Tr kMus ik siTa rihi- De rle me -I I.c ilts .144.
~~-Vur alSz er,Mz i
kveMz isye nl e rAns iklope dis i,s.91.
^4-Bi of a r
ma la Sa nayiiLt dt i.1997,Tr kMus ik siBe stek r lart akvi mi .
192/TRKMUS K STAR H
gnl e r
inul a
m artl
a r
nda ,Anka rai z mi rgi bi eitli e hirlerde nmz iks eve rle rin sta nbul '
a
geldi ibi l
inme kt edir.Bugnda hiuds az nnkul l
a nld bt nl ke le rinmus ik cilerii in
Yor go' nunhe rha ngibi rt aksimka yd na r ivindebul undur ma kbi ra yr ca l
ks a y l
ma kta ,
Ba ca nos ,bumz isyenlerine n oki nc e l
e diius t
a l
a rnba ndage lme kt e dir.Buba -
Vvm&a n\ send\ s\n\\ \\
r a \em\ ,ye tVvNey&Wnc \yz k ce .c vgt e nc isibu-
\\
H\ n\ akt adw.
Me sutCe mi l(Te l
)
(1902- 1963)
Me sutEkr e mCe mi l
,1902y l
nda stanbul 'una a lo l us emt i
ndedodu.Da hs ana tk r
Ta nbu- rCe mi lBe y'
inol udur .Okul a nage linc eyeka da rba ba sn ns a na ta tmos fe ri
ierisindeb yd;e vlerinege lennl s ana tk rlart a nd .lkokul amage linc e ,ba ba s
okuma snaka r
km ,e de pvet e rbi yeye riol a r
a kka bule ttiiMe vl e vlikt arika tnagi ri
pbi r
Me vlevide r
vi iol ma snyadabi rs a na tr e nme sinii stemi ti.Uz unt a rtma la rdans onr a
il
kokul aba
lad .Okul aba
la dkt a ns onr aol ununde rsler iilei lgi lene nCe mi lBe y,ge nel
kltr nni le
r l
e me siiin alma larya pt rd.Fr ans z car etme ye a lt.Or tar e ni mini
tama ml ad ktans onr a1920y l
nda" HukukMe kt ebi" n eba la di sede ,e ri
fMuhi ddi nTa rgan
vehoc as H.S.Ar el'
int avsiye sii leya rdab raka rakmus ikr e nimii inBe rlin'egi tti.
Bur a daSt ernKons ervatua r
veMz ikAka de mi sindeokudu.Bus ra lardaAl ma nya 'da
buluna nMa hmutRa gpGa z imi ha l'
it a ndvemz i
kol oj i
yeyne ldi.Odne mi nnl Ba tl
sana tla r
yl ata nt.Aka demi ni nhoc a sol a nHugoBe cke r'inr enc isiol du.
He n zr e nimi nit ama ml a
ya ma da n1924y lnda sta nbul '
adnd.1925y lndaDa rl elhan'a
tanburr e t
me niol araka tand .Aynz a ma ndas olfe jv ena za riya tokut uyor du.Ya r
mka l
an
r enimi nit ama ml ama ki inEde biya tFa kl tes i
neka ydol du.Bua ra daBa tmus iksinede
ayns evi de a
l yordu. lk stanbulRa dyos uya ynha ya tnaba l
a ync abur a daya yn efi,
spike r,ba s pike r,ka dr olus a na tk rvei da rec iol arakka pa nmc ayaka da r a l
t.1938y l
nda
Anka raRa dyos ua lnc a,bur adaTr kMus ik siya y n e fiolar akgr evya pt.Tr kveBa t
mus i
k leriida ria da nbi rletirilinc e" Mz ikYa ynla re fi"ol du.1940' daAnka r
aveTr kiye
Ra dyol a rmdr lnege tirildi.1951y lndar adyomdr ol a rak stanbul '
aa tand.Bu
sralarda stanbulKons erva tua rndaf ol klorhoc alya pt.
TRKMUS K STAR H/193
Anka ra'dabul unduuy ll
a rdaDi lveTa ri
h- Cor afyaFa kl tesinibi tirdi.Bi re itimc iol ar
a k
e it
liokul lardagr evya pt.1938y lndaGa z iEi timEns tit
s ndevi yol ons el,1944' de
Anka raDe vl etKons e rva tuarndayks ekkompoz isyo ns nfnaKl sikTr kMus i
ks iTa r
ihi
der sl
e rive rdi. 1948y lndayi nea ynokul unvi yolons e lr etme nliinege tirildi.1959y lnda
Tr ldyer adyol ar ba m aviriol duvebugr e vdei kene me kliyea yr l
d .Eme ldiol dukt an
sonr adas azs ana tk r,r etme nvekor o efiol ara khi z me tetti.
Me sutCe mi lBe y,d ge zil
e redeka tld;" DouMus ikle rKongr es i"i in1932y l
ndaRa uf
Ye k t
aBe yi leKa hi re'yegi t
ti.1935' teVi ya -na '
dakonf e ra nslarve rdi.1955' teCe vde ta l
ai le
IrakHkme tininda ve tiz er i
neBa da t'agi de rek,d rty lsr eyl e" Gz e lSa na tlarEns ti
ts
a rkMus iksiBl m" e f
ivepr ofe sr ol ar ak a lt
.UNES- CO' nun1960' taPa ri
s '
te
dz enl edi i"a da Be stek rla rFe stivalinde alt.1963s onba ha rndal s emiha st
a l
nda n
dol ayve fate t
t i
.
MUS KREN MVEMUS K NASLI I :
Mus ik a l
ma larna12ya ndake ma nla ,Vi ya na lDa ni elFi t
z in-ge r'
de nde r
sa la
r akba lad.
Ba tmus iksir e nimigr me siner a me n,doduund a nbe rii indebul unduuor t
amve
kul aka lka nlonuTr kMus ik sinei tiyor du.
Be stek rRa hmiBe yvee ms eddi nZi yaBe y' i
na rac l
ylaba ba sn ns a na te vr e
s i
nit and;
Onundos tlarnda ni l
giveya k nlkgr d.Bi rya nda ndaYe nika pMe vl ev ha ne si
nin
kudmz e nba ol anAhme tI rsoyi lene yz enba Ra ufYe ktaBe yi l
ei li
kikur du.Byl ece
bilgivemu sik kl tr ngnde ngnez enginl e t
iriyor ,he rus tada nya rarla nma nnyol larn
aryor du.Bua radaGa la taMe vl evha ne sindeNe yz enEmi nEf e ndi '
yit an d.Re fikTa l
a t
Al pma n'danya r
a rland .Dr .SuphiEz gi '
ni nde rslerinede va me de rekkl s ikt anburi crasnn
tekni kvei nc elikle rinir endi .
0dne mi ni simya pm s ana t
l arnda ne r
ifAbdl me c it't
e nveKa riBe rge r '
de nke ma nde rsi
ald.Gnnbi ri
ndee rifMuhi ddi nTa r
-ga n't any ponunvi yol ons e linidi nledi ktens onrabu
saz ame ftuno lara kke ma nb r akt.Al ma nya 'yagi tmef ikr ibus rala rdage li
mi ti
.
CRKRLI I :
Me sutCe mi l,ta nbur ,lavt a,ke ma n,vi yol ons e l,ba la maveba l a ma yabe nz eye nha l
k
algla r
nus talklakul l anrd .Ke ndi siumur sa -ma zm gi bigr nme siner ame nonuna sl
saz hi phe s i
zt a nbur du.
Ta nbur uba ba sgi bide i l,ke ndis a na ta nlay nnka l
pla ri i
ndekul lana ra kba basnn
bul unduuz irve yeya kla m tr.Vi yol ons elideTr kveBa t
mz iindea ynus ta
lkla
kul lanrd.
194/TRKMUS K STAR H
Me sutCe mi l'
inmus ikmi z ee nbykhi zme ti,bus a natni crasnage tir
di idi sipli
nvet emi z
icrat ekni idir.Sa zves zmus ikmi zdey llarc abunut itiz l
ildevet avi zve rme de nuygul am ,
ese rl
e ri
na sll
a r
nas adkka lnma snves r ekl il
iinis a l am tr.Onunkor oyne timi ndeki
ba arsnaki ms eul aa ma m tr.
Tr kHa l
kMus iks i
nedee il ereki lk stanbulRa dyos undabus a natt r mz ha l
kat ant
ma ya
alt.Ha l
kt r kl er imi zira dyomi kr ofonl arnda na no nse de ni lks pi ke rimi zdeMe s utCe mi l
Be ydi r.z elli
kl e1938' de ns onr aHa lkMz iiniuygu la maa ama snage tirere kbus aha da ok
bykhi z me te tmi tir.
BESTEC L :
Me sutCe mi l'
ibi rbe s t
e k rol ara kd nme kdor ude i ldir.Ta pl klar da kit aks i
ml eriMn ir
Nur e ddi nSe luk' ae like tti
ika yt lar,Ni ha ve nts a zs ema is i
,bi r-
ikis z le ser,f ilmmus i
ksi
dene me leri okdane ml ide ildi r.Ee rbugnmus iks ana t
m zdabi rye reva rabilmi s ekite
onuna sle se ribudur .(225)
Ru e nFe rtKa m
(1902- 1981)
st
a nbul 'dadodu. Yks e k re nimi niEde bi ya tFa kl tesi
ndet a ma ml aya rak1935y lnda
me z unol du .Da har eni mha ya ts r erke nDa r lelha n'ake me nc er etme niol du.1926
yl
ndai lk sta nbulRa dyos unda" Da imiSa na t
k r
"ka drosuyl agr e veba lad .Buka dr oda
Me s utCe mi l,Ve c iheDa rya lgi bis a na tkrla rbul unuy ordu.1935y lndabur a da na yr ldve
1936t arihi neka da rEs ki e hire ke rFa br ika sndagr evya pt
.Bur adadaUdNe vr esBe yle
birlikteMni rNur e ddin' inkons erl erineka tld.1936t ari
hi ndee de bi ya tr etme niol ar ak
Konya 'yag itt
i.1938y l
ndahi zme tea lan imdi kiAnka raRa dyos unagi rdi .Bunda ns onra
Ga ziEi timEns t
its ,Anka raGa z iLi s esiEde biya tr etme nl i
i ,De vl etKons e rva tua rnda
ede biya tveyks ekkompoz isyons n fn" r ne kle r
ii leTr kMus i
k si"de rs l
e rive r
di .1951-
1953t arihl er ia ras ndaAnka raRa dyos uMdr lya pt.1967t a rihindee me kliol du.
MUS KREN M :
Mus ik a lma larna14ya ndai ke n s tanbulSul t
a nisindeokuduuy llardabuokul un
mus ikr etme niVi ya na lDa nye lFi tz inge r'de nke ma nde rsl
e ria lar akba lad.Ta nbur Ce mil
Be y'ine nba a rlr enc ilerinde nKa dFua dEf endi 'ninveTa nbur iCe mi lBe y' i
n s rar laril
e
225.) rMe hme tNa zmiz alp,Tr kMus ik siTa rihi- De rleme -I I.c ilts .146.
TRKMUS K STAR H/195
ma nb ra ka r akke me n e yeba l
a dvei l kba s itde r sleriMe sutCe mi l'de na ld.Hi ki ms eden
dersa lma da ns a de ceTa nbu rCe mi lBe y'inpl kl arndi nle yere kyounbi r almai leCe mi l
Be y'int ekni inik sabi rs r edeka vr ad .Ayns l
baya knbi rmke mme llikteus tabi r
keme n ec iol du.Buz e lliii l
e21ya ndai ke nDa rle l
ha n'nr e t
me nl eria r asnaka tld.
Me s utCe mi lileol a na rka da l
,Ce mi lBe y'ins ana tha lka si indebul una nnl
mus iki ina sla rlat an ma snaa ra col mu tu.Bunl k iilerlei likikur du.Ra ufYe ktaBe y,
Ahme tI r soyAl iR fata a t
a y,Re fikTa latAl pma n,Ka rca rMa zha rBe y,s kda r lZi ya
Be y,Ne yz enEmi nYa zc ,sma ilHa kkBe yveni ha y etSa de ddi nAr elveSuphiEz gi 'de n
repe rtua r,na z ariya tveus lde rsler ia ld .Me vl ev hane lere'dede vame de r
di .UdNe vre s
Be y'de ns a ze ser l
e rives l pr e ndi .Mus aSr eyyaBe yi le a l
ma la rya pt.
Mus ik a lma larn nya ns rabi rt a raf ta
ndaTr kMus i
k siTa rihinee iliyor , air
tezki rele rin iinc e liyor du.Za ma nlaz e ngi nbi ra r i
vol u t
urmu tu.Odne mi nbi r okga ze t
eve
dergi ler ineya zla rya z yorver a dyopr ogr aml arya pyor du.
CRKRLI IVEMUS K M ZEH ZMET :
Ru e nKa m,Tr kMus i
k s i
ndeye t imi s a na tk rlari indeTa nbur Ce mi l'de ns onr ae nbyk
keme nc eus ta sdr.De r inmus ikkl tr ,ma ka ml arm z
ns eyirveka ra kter l
e rini, edyol la
rn
iyibi lme s iileke ndi sineha l
dibi rns al am t
.s t
nbi rr efa ka tduygus uva rd.Bus a zsakin
vet e mki nl ibi rs lpl a a lard.Bul l eri indeMe sutCe mi l,Ce vde tKoz anol uveVe ci
he
Da rya li les an atmus i
k mi z i
ne ngz ele nol guni crar nekle ri
nior ta yakoydu.Ke me n e den
bakavi yol ons e l,ud,l avt aver eba pgi bis az larkul lan r
d.
Anka r ar a dyos undaTr kMus ik siTa rihiveEde biya tde rslerive rdi .Bus ur etlepe k ok
sana tk rnye time s i
neka tkdabul undu.Es kie serler imizedokunma da n,mus ikmi z int ona l
sist
e mi niboz ma da n,Tr kMus iks is az lari leya pla bilecek oks es li alma larat a raf tard.
Sana ttac i
d di ye tvedi sipl inde nya na yd .i z diis ana t izgisini nd ndaka lanbi re s eris a
nat
eseriol ar akka bule tme zdi .Ba zmus iki i
na s larm zg ibiz ama nna k nauya ra kmus ik miz
aleyhi ndet e kbi rs a t
rbi leya z ma d .Ya z a
nl a radas inirlenirdi.Gc nnye tt
iil l er de
kale mii le ,s azi lebus a na tns a vunuc ul uunuya pt
." z a
hl Mz ik"s aa tlerindemus ikmi zi
geni ha lkki tl
e lerinet an tma ya al t
.
Be ste k rol arakHi c azk rma ka m ndaveTr kAks a us lndebe ste l
e di ibi rt ek ar ks
bili
nme kte dir .Ta nbur Ce mi lBe y'iyor uml ama kta n,be s t
eya pma yaz ama nbul ama d n
syle rdi.( 226)
'
Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus iks iTa ri
hi- De r l
e me -I I.c ilts .152.
196/TRKMUS K STAR H
Se l
aha ddi nPi na r
(1902- 1960)
Se l
aha ddi nP na r,22Oc ak1902t arihindes kda r,Al tuniz de '
dedodu.Ba ba sSa dkBe y,
aslenDe ni zlii l
i nina lka sa ba snda nd r.Es kihukuk ul arda nol anSa dkBe y, eitlii l
le rdeve
me ml e ke tiol a nDe niz li'
deka dlkya pm ,De nizlimi lle t
ve kiliol mu ,stanbul" Yks ek
Ticar etve kt is
a tMe kt ebi nde" Me de niHukukmde rrislii"ya pm t.Anne si sme tHa nmud
alar,ba ba sdamus i
k yis eve r
di .Tr kMus ik s
inida ha oc ukluunda ,a i
le evr esinde
tanm t. lkokul uokuduuy llardaSa d kBe y,a l'at ayi nol duunda nSe laha ddi nP na rilk
reni mi nibur a dat ama ml ad .Bur ada ns onr as r
a syl anc eSa rosAda s
na ,s onr aEdi r
ne '
ye
tayinol dul ar.Or taokul ubur adaokudukt ans onr a1918y lnda sta nbul '
age ldiler.Ba ba s
olununc iddibi rr eni mgr me s
inii s tiyor du.Bummknol a ma d; nkomus iki i
na s
olma aka ra rve rmi ti.Bi rs r e talya nTi ca re tOkul u'ndaokudui s edeya rdab rakt .Mus ik
alma larnaoni kiya ndai ke n,UdSa miBe y'de nu dde rs l
er ia lar akba l
a d.1920y lnda
kurul an,da has onr a" s kda rMus ikCe mi ye ti
"a dna laca kol a n" Da r'1-Fe yz -iMus ik"n i
n
kuruc ul ara r asndabul undu.Bur adaTe lgra fAt aBe y,UdSa miBe y,Ta nbur Ce mi lBe y'i
n
renc il
e rinde nKa d kyl Fua dBe ygi biki ms ele rlec iddi alma larya plrd .s kda r
Mus ikCe mi ye tiol dukt a ns onr abu a lma laraNe ca tiTokya y,Emi nOnga n,kr Tuna r,
Ha f
zBur ha nveda hani cei simya pm veya pa ca kol a ns anatk rla rka t
lm t.Be ste nig r
ZiyaBe y,M z ka lCe l lBe y,UdSa miBe y,Ha ne ndeHs ame ddi nBe y,K z mUzveAl i
Rifata a tayhoc aol a ra kgr evya pyor du.Se l
a ha dd inP na rbt nbuhoc alarn ei t
li
ynle rinde nya ra rla nd .1919y lndat a nbur a l
ma ay ne l
di .UdSe laha ddi nBe ydi ye yn
yapm ke n,Ta nbur Se la ha ddi nP na rol mu tu.Aynz a ma ndake ndi nez gbi rs lpve
bouks es iileokur du.
Be st
e k rlaons eki zya lar ndaba lad . lke seri,s z leria dliye ciSe nih'
ni nol an
Kr dilihi ca zk rma ka m nda nveAks akus lndebe ste l
e dii" Ml knneya ma n ul e-iikb l
i
karard "gf te lis a rkd r.En okbuma ka ms evdi in ihe rf
rsa ttadi lege tirdii niya knl ar
bili
rler di.Y llari l
e rledi k emus ikr epe rtua r mz abi r
bi rinde ngz e l arklarhe diyee tti.
Es er
le rini n ounu ske nde rKut ma nya ynl am t
r .
okt emi zgi yine n,z a rif,e fe ndi ,gz elvee s pril
ikonu a nSe l
a ha ddi nP nar,ge rekmus ik
evre lerind e ,ge re ks edos tlar a rasndas evi len,s a ylanbi rki ms eydi .l mnde ni kiy lnc e
Bur sa'dac iddiol a rakha stala nm ,bi rka lpkr izige irmi t
i.Ni ha ye t6uba t1960' da
Todor i'
ni n
TRKMUS K STAR H/\ 97
lokant as nd a,ya n ndas zya za rSe limAr uol duuha lde ,ye me kye me kz ere yke nyi nebi r
kalpkr izis onuc ul d.7uba t1960t a rihindeka l
a ba lkbi rt opl ul ukl ai liCa mi indek lnan
nama zda ns onr aZi nc irli-kuyuMe z arl ndat opr aav er i
ldi.
Ra hme tliATATRK,P na r'ta kdire de r, stanbul '
dabul unduuz ama nlarhuz uruna
arrd /22 7)
'
Bunl arda nbi ri nike ndi s i yl ea nl atyor :" ...Ar ka da la r
da nNuba r ,Dol ma ba h- e'deBy k
Ga zi'
ni nhuz ur unda alyor ;Ga z idez e vkl edi nli
yorv ebi ra raNuba r'as oruyor :
"Ke ndie s erle ri
ni zdeva rm ? "
"Nu ba rdaokumu .Bi r ark snda hai stemi .Ga z ibu nuda okbe e nmi ." Ke ndie s erleriniz
deva rm :"di yet ekr ars or mu .Bununz erineNuba r:" Ef endim,be ni mba ka a rkmyok
amabi ra rka da m nye nig z elbi r a rks va r.Ms aadebuyur ur sa nzonuokuya ym,di ye
benim' Anl a d ms e vme ye c eks i
nbe nis enna z l
ie k/Ha staka lbi myi nehi c ran nya lnz
eke ce k/Be lkir uhums eni lg ncas eve rke nl ec ek/Yi nes ens i
nbe nibi rl ahz a i
f ay b
edec ek " ark s
nokumu .Nuba rha kika tengz e lokur du.Ga z i'
nindepe kho unagi tmi .
"Kimi nbu?Bue se r
ins a hi binir e nme ki ste ri
m"de mi .Oda :"Ar ka da l
arda nTa n-bur
Selha ddi n ..."de yinc e ,Ga zi:" Buka bi liye tli oc uut a n sam. .."de mi .
Ertes iak a mz atent an t m zK lAl iBe yt e le f
onl abe nida ve te tti.Ot omobi lgnde rdil
e r
,
kalktmgi ttim.BykGa zi'ninhuz urunai lk k
m. He ye cani inde yi m.Dol ma ba h e
Sara y'
n nmua z zams a lonundana sla d ma taca mbi lmi yor um.Ga zika rdaot ur uyor ,etraf
daka laba lk.Neya pa ca mr e tmi ol dukl a rnda ne limde kima de nit a nbur lai ler ledim;e l
ini
ptm. lt
ifa te ttiler.Bi rye rgs ter dile r,ot ur dum.Evve lbi rf sltol du.Ha ne nde lerokudul ar
;
bendei tira ke ttim.Bi rmdde ts onr aGa ziba nahi tap la :" Siz iya ln zdi nleye lim. ..Dnge ce
Nuba rBe ygz e lbi re s er iniz iokudu.Bi rdes izina z
n z da ndi nleye l
im"buyur du.
"Emr ede rsini z" ,di yeokuma aha z rland ma ma .hirha te de c eimdi yedmko- puyor du.
Ta r
ife di lme zbi rhe ye ca ni inde ydi m.He leba k l
armgz l
e rinei liinc ebyl enmi gibi
oluyor ,t it
riyo rdum.Sa zma kor de ttimvet ekba maokudum.okmt eha ss sol du:
"Birda haokuyun"de di .Bui ltifa t
nve r diis evi nleka bmas ma ya c a kha lege ldi m.Oa nda
dnya l
a rbe ni mol du.Te kr arokudum,yi net a kdi re tti,ya lnzs azmbe e nme mi .
"Buma de nis a zde i tirin. .
.Bundabi z ima n' ane vit anbur umuz unha ssa s i
ye t
iyok,buyur du.O
gnde ns onr ama de ns az ave dae ttim. "
"t
ira fe der imki ,s ana tmdabe nie n okt e vi kvet e cie de n,bykha la skarAt a tr k'npa h a
biilme zi ltifa tlard r.Ova ki tge n likdeva rd .Onunk kbi rtakdi rvet evikii ns ana ,
yaratmakudr eti,ha ya taves ana t
aba mba kagz leba kma ,e mni ye tvec e saretleba l anma
aknve rirdi .Veoka da ryks e kbi rs ez iiva r
dki ,ta rife de me m. "
"Flor yaDe ni zK kye niya p lm t.Bi ra k amor ayada ve te tt
iler.Ha fzYa ardaor adai di.
"Birf as lya p n"de di.Hz za mf a slya pt k.Oa ralky enibe steledi im u a rkdava r
d:
"A knl as r ns e m,yi nea knl adi rifs em/Bi lme mkineya psa mdas e ninka lbi negi rsem/Bi r
glgegi bir uhununa lt
ndabe li
r sem. .."BunuAt a t
r kbi lmi yor du.0ge ces azhe ye tiylehe p
berabe r ald k,s yl e dik. lkde fadi nle di kler ibu arkdi kka tna za rn ekmi ...Fa ka tz eky a
bakn:" Dur un. .."de diveba nahi ta pl a:" Bu a r
ks izinmi ? "di yes or du."" Eve te fe ndi m"
dedim.
"Be na nl ad mz ate n...Se nbunuya ln zoku"buyur du.
"0ka laba l
ks azveha ne ndei indeda hai l
kduyu t
a ,b eni mol duunus e z i
ibe niha yre t
te
brakt
.Bugr lme mi mt hi bi rs e ziha ss asd r.So nr as onde rec eha ssast.Me s el,bi rgece
yine" Ge lgi tmeka d n" a rks nokur ke n,bunun" Ka r ndae sirimba nad ma ngi biba kma
szle ri
nis yl e rke n,a l a ya ra kma sa yt erke di puz akl at ngr m tm. "
198/TRKMUS K STAR H
Eser lerines zs e me kte okt itizbi rs a na t
k r d.a rkla rn n oununs z leriniMus tafaNa fi
z
Irma kya zm t
r.20.yz y li indeye timi be stek rlara ras ndaz e lbi rye riol a nP na r,ark
formununge le ne kl erineba l ol ma ldabe rabe rke ndi nez gye nibi ryoli zl
e mi ,ye nibi r
duyuvea nl a yne tki sia l
tndagz ele ser l
e rbe stelemi t
ir.Es erler indema ka ml a rm z
ns eyir
veha reke ti,u s t
abi rmodl as yont e kni i,r it
imveme lodiuygunl uudi kka t eki cidi r.Bu
eserle r
in ouoz ama n nv ez a ma n m z ns ess ana tk rla rt arafnda npl kl araokunmu t
ur .
ark larnnbi l
ine nl erini ns a ysyz eya kla r.Ba zlardaunut ulmu tur .Sa na tha ya tnn
bykbi rbl mn sta nbuls a hne lerindege ire ns ana tk r,ge i
mi nibuyol da nt emi n
etmi ti
r.*2 28)
Sevi len ark larnda nbi rka unl a rdr :Ayl a rge iyors e nba nah l
ge le ceks in;Syl e me k
ist
es emgnl de kini ;Ya lnzbe nimole lyz neba kmas akns en; e nbi rda haa yr
lma z;Bir
baha ra k amr as t
la dms iz e;Ka lbimyi nez gn,s e nia nd mdade r inde n;Gnlya rasndan
acduya nlar ;A k nlas r n- s emyi nea knl ade lirse m;Ge ce ninma te mi nia kmar tp
saray m;Sor ma d nha limihi ka lbi mi ne sra rne dir;Ne rede ns evdi moz ali
mka d n;Nege len
var,neha be r ,gnuz un, yol laruz a k;De l
isinde lignl m.
me rAl tu
(1905- 1965)
1905' teSi va s '
tadodu. lkr e nimi nde ns onr aSi va sSul tanisindeor tar e niminit a ma mlad.
Birs r eme dr eser enimigr d.Ta nbur uki ms ede nde r
sa lma da nke ndike ndiner e ndi.
1944y lndaAnka raRa dyos unagi rdi .Oz ama nl arc iddibi rs a
na te itimiya planbu
kurul u un,onuns ana tnni ler l
e me sindebykya rarol du.
Ses sizvei ednkbi rya rad l
taol anme rAl tu' unna zi
kveduygus albi rkiiliiva rd.
G lbi rt a nbur ol ma ma klabi rliktet e mi zves al ambi rs lpla a l
a rd .z elmus ik
topla ntla rndat a ks i
me de rke n lda ns ndr r ,gz lerinde na ka nya la rsa klama ya a l
rd
.
Be stek r lkdaya pa ns a na tkr3s a zs e ma sii le10ka da r arksbi linme ktedi r.Bunl a rda n
"G nl mnMe lali"a d nve rdiiNi ha ve ntma ka m nda kis azs ema si oks evi l
mi tir.*229)
228.r jrMe hme tNa zmiz alp,Tr kMus ik siTa r i
hi- De rleme -II .c ilts .157.
229.r jr .Me hme tNa zmiz alp,Tr kMus ik siTa rihi- De rleme -I I .c ilts .163.
TRKMUS K STAR H/199
Ha lilCa n
(1905- 1973)
1905' tes kda r'
dadodu.1925y lndaEc z a clkFa kl tesinibi t
i rdi.1926' dani tiba renTr k
Silahl Kuvve tlerininhi zme tinde alt.1953y l
ndai stifae dere k stanbul '
aye r
le
t i.
st
a nbul '
da kiba zgr e vle ri
ni nya ns ra stanbulBe ledi yeKons er va tua rndaDr rTur an,
Re fiiCe va tUl una y,Nur iDuygue r,Sa dettinHe pe ri leEs kiEs e rl
e riAr a t
rmaKur ul unda
alt.10y ls re yleYks ek s lamEns tits ndedi nimus ikokut tu.
1954y lndaba lat
lan" Me vl n 'yAnma "t re nl erininkur ucul arnda nd r.But renl e rde
uzuny lla rmut r
ba
kt vene yz e nba lkya pt .Za ma nl ata savvufbi lgi sinide r
inle ti
r di;din
mus ikkl tr ni lerl
e tti.Ta n nm bi rar ivc iol a rakba tai la
hi l
e rimi zol ma kz e rede erli
eserle rinnot a s
nt opla d.Unut ul duus an lanba z yinl erinot ayaa l
d .e itliyay n
orga nla rndamus ik mi zvemus ikt a r
ihi mi zha kk ndai nc ele meveha traya zla
rya zd .
Ha lilCa ni yibi rne yze ndi ;bus a z kl siks lpt a alard .De fvekudmdei yikul lan rd.
okr e nc iye t
i t
i r
mi ti
r .Bul unduuhe rye rdebi rmus ik evre siol u turmu t
ur.
r e nc iler ind enhi birma ddika r l
kbe kl eme z di .Se l
a miBe rt
u,Ul viEr gune r,Doa nEr gin,
mi tGr e lma nveme rEr dodul are nt an nm r enc ilerinde ndi r.Be stek rola r
a ki ki
pere vibi linme kte dir/230)
Os ma nNi ha tAki n
(1905-1959)
st
a nbul '
dadomu tur.De d esibe s teciveya z a rAhme tRa simBe ydi r. lkmz ikte rbiye si
ni
k kya tae vlerindeya p lanmus ikt opl ant larndaa lm
tr.12ya ndapi ya no a lma ya,
gen liky llar
ndadabe stec i
lieba la m tr.a rk larn nhe me nhe ps iha lkt arafnda ns evil
mi
vebe nims e nmi t
ir .1959y lndal m tr .<231)
Sevi len a rk larnda nba zlar unl a rdr/232)Ne m k lms enis e vme k,s anay rol ma k;Bi r
gne ba ht mabi rgndoa ca ktrs anrm;Bi riht ima lda hanrodal me kmide rsin;Ge ti
haya li ind ebunc ay lKr f ezde kida l
g ns uyabi rba kgr eceks i
n;Gz elbi rgzbe nia tt
bu
derins ev- kya ;Yi nebuy la das ens i
zi imehi s inme di ;El leruz a kt anba kba naya k n{ ri
,
e vrinye te ra r
tkbuka da rol mas ite mk r ;Ya lgz le rimikur uttumbuge -t;Gi rdimya rin
bah e sine .
Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus iksiTa ri hi- De rleme -II.c ilts .163.' ' Dr.Me hme t
Na zmiz a lp, Tr kMus iksiTa rihi- De r
le me -I I.c ilts .163. Vur a lSz er,Mz ikve
Mz isye nl erAns iklope disi,s .9.
200/TRKMUS K STAR H
Emi nOnga n
(1906-1985)
Emi nOnga n,1906y lndaEdi rne 'dedodu.Ce rrahKol aa sAhme tBe yi le
a ploul lar '
nda nZe hr aHa nm' nol udur .Ai les iBa lka ns ava nda ns onra s t
anbul '
age le
r e
k
s kda r'
ay e rle ti. lkr eni mi niRa vz a- iTe rakkiMe kte bindet a ma ml ad kt ans onr a
Edi rne '
yege ridndl e r.Emi nOnga nor ta okul uvel iseyiEdi rne '
deokudu.Da has onr a
yeni de nis tanbul 'age le re ks kda r'daot ur dul a r.
Birs r es e rbe st a l
tkt a ns onr a1936y lndaTe ke lTt nGe ne lMdr lMuha se be
Tetki kbl mndeme murol du.1945y lndas na vszol ar ak sta nbulBe ledi ye
Kons erva tua r'nagi rdi .Bur adahe mke ma ns a na tk rh emdekor o efliigi bigr evl erdef ahri
olara k alt.y ls r enbuhi zme tt
e ns onr a,me mu ri
ye tine de nii lekons e rva tua rda ni s t
ifa
ett
i.1Eyl l1 951t ar ihi ndes a zs ana tk rol a rak stanbulRa dyos unaa lnd .1955y lndar es m
gre vle ri
nde na yr lara kye ni de nkons er va tua r da kika dros unadnd.Uz uny l
la rs kda r
Ms ikCe mi ye t ineba ka nl ke t
tikte nvepe k okr enc iye ti
ti
r dikt ens onr a ,2uba t1985
tar
ihi ndel d.s kda rDoa nc
la rCa mi indek lna nna ma zda ns onr a4uba t1985t a rihinde
Ka -rac aahme tMe z arl nd at opr a ave r ildi.
Titizt abia tl,ya va ha re ke tli,kol ayc as inir lene nbi rya rad l
t
aol a nOnga n,s ana ttadi sipline
tar
a ftarol a nbi rki ms e ydi .Sony llardake ma n alma yb rakm t
.1930y lndae vlene n
sana tk r
nbi re r ke k oc uubul unma kta d r.
Ms ikyeh e ve s ik kya ndabe l
liol mu ;i l
kms ik a l
ma la rnaa a be yi ninke ma nn
gizli alar akba lam t. lkms ikhoc a sNe yz e nYu sufPa a '
n nol uM zka lCe llBe y'dir
.
Bunda ns onr aBe s teni g rZi yaBe y'de nma ka m,us lver epe rtua rde rsleria ld.Ha nendeAr ap
Ce -,ma l'
de nha yl ie se rme ke tti
.Not a yEdi pNa zmBe y'de nr endi.Bi razi l
e rledikt en
sonr aa ma trt opl ul ukl ar da ald.Topt a lkokul undams ikr e tme nliiya pt.1926y lnda
s kda rMs i kCe mi ye tinegi rdi .Oz ama nla rbut opl ul ukt aNuba rTe kya ySe laha ddi nP nar,
Ka nunAmS dk ,Ta nbur Ha fz zz etGe r e ke r
,Ha l
ilCa n,UdEdhe mG- ne r,Ne yz en
Emi nAkz e ,Ke ma nKe ma l,Ke ma nR t,Ke ma niCe -va t,ZhdBa r da kol u,Sa ntur
Ce zmigi bis a na tk rlarbul unuyor du.Buy lla rdapi ya sadada al m t
r.
Emi nOnga n,yz ylm z nTr kMs iks ibe s tek rlara ra sndams tesnabi rye rt uta r.
Ese rlerindege lene ks el a rkbe s t
e k rl
n nku-
TRKMUS K STAR H/201
ral
la rmaba l ol u ui l edi kka ti eke r.Ma ka ml arm z ns eyi rveka rakterinibe lirtme si
ynnde n,ku sur s uzgi bidi r .Bi line ne s er leri;s a zs ema isii l
edoks anka da r a rkda n
ibare t
tir.(233)
e itlibe ste ler ini ns a y s80' denf azla dr .Es e rlerininbi rk s m unl ardr:Gnl mnbi rha li
varkiga mde i lka sve tde i l;Ha sre t
leya na nka lbimeye tme zgi bide rdim;Na z
ndas e nin
zledi ine skic ef ayok;Bugnyi negnl mnba h e s
indege z indi m.
FeritAl na r
(1906- 1978)
oc ukya ndaka nuniol ar aknya pt veTr kMus iksiTa r i
hi nine nbykka nunvi rtz
olara kt annd .Ona ltya ndabe stec ili
eba lad.Sa ade ttinAr e l'
de na rmoniveTr kMus iksi
re ndi .1917- 1932y lla rndaVi yanaKons e rva t
ua rndaokudu,or kestra efliive
kompoz isyonda lla r
nda ndi pl omaa ld .Cumhur ba ka nlFi larmoniOr ke str ase f
Ya rdmc s1936)vee fi( 1946)ol du. s tanbulBe l
e diyeKons erva tua r
ndaMus ikt a rihi
okut tuvee hi rTi ya tr os uOr ke st
r as'
nyne tti( 1972- 1936) .Anka raDe vl et
Kons erva tua rndakompoz is yon( 1937- 1946) ,a rmoniveor ke stra syonokut t u.1952' de
orke stra e flii nde na yr ld .Bi rs reVi ya na ,Mni hveSt uttga rt't
aot urdu.Da has onr aCSO
veDe vletOpe ra sOr ke s tral arndada e fol ara k a l
t
.1922' deya zdi lke se ri
,Tr k
ma ka ml ar ilebe s tele nmi bi rope rettir.Bue s er i
nt el cnii ,ge lene kse lTr kMz ii
ere ve sinde ydi .1926' dao ns azs ema isi,1927' dei lcipe revvebi rs azs e ma isi,ka nuni in
birokt aks imbe s teledi .19 30' da nba la ya ra k,Tr kma ka ml ar
nkul land ba tta rznda
birokpa rabe s tele me s ini nya nnda ,bua radaor ke strai inTr ks iti(1930) ,pi ya noi inb e
oyunha va s( 1932) ,ya yl s a z lardr tle me si( 1933) ,s eki zpa r
a( Ar el'
ei tha f1935) ,vi yol ons el
kon e rtosu( 1943) ,ka nunkon ertosu( 1951)dabe ste l
e di.Avr upa 'da e itl
ior ke strala r
yne tenALNAR' nbi rokbe stesideAvr upa '
das eslendi rildi.ALNAR,ge lene ks elTr k
Mz iia snda ndane ml ibi ricra cvebe stec idir.Ka nuni c ras nda ra t.Er i
ilme s ig
birvi r tz lkdz eyineul at.Ka nuniHa cAr ifBe y'inuygul a dm zra pt ekni i ninya nsra
haf i
ft r na kda rbe leriiles s lediibolt re mol ol ui crat ekni inige litirdi,us ta lklbi rge ki
tekni i nib u alg daba ar
yl akul land .Ka nun,ke me nc e,pi ya no,vi yolons e l ala nALNAR,
gen liky llar
ndage leneks elTr kMz iia la nndabi roke se rbe s tel
e di.
Ml ii,r jfMe nme tNa zmiz alp,Tr kMus iksiTa rihi- De rleme -I I.c i
lts .166.
202/TRKMUS K STAR H
KANUNKONERTOSU:
Fe ritALNAR,da hanc et a sarladbukon ertoyu} 9 46\ ?hn aRoma 'dabul unduus ralarda
yaz ma yaba lam vee r
tesiy lAnka ra 'dat ama ml am tr.Ka nunKon ertos ui lkde fa1951
ylndaVi ya naRa dyos undaVi yanaSe nf oni c ileriOr ke strase lii ndeya y nla nm t
r.AL-
NAR,da has onr a larkon ertonun3.bl mnbe e nme ye rekbubl mye ni de nya z ma y
dene mi ,1958i lkba ha r
ndaHa zretiMe vla n '
yz i-^ Mt V\s ora a &vf tdaAs \V. a x&' ya
dnc ndebi r ahe s erola n3.bl mbi rka gnvi indeya zve r mi t
ir. l
kbl mnt e ma s
Gi riftze nAs mBe y'in" ^ as tl?eeVv\ n^ ent s\nV\ &c .'Yoa Aa ns .va .Nka rc vs cvV&s hs
^\^c tv&W. t\sonr a,a nat ema nnt ekr ar lanma syl abl mbi t
e r. ki nc ibl m,ka nunve
orke s tran ndi ya logunu" Sa bma ka n' n ne tkis indemi stikbuba va .iles r dr r.Ha re ke tli
nc bl mde ,a nat emaka nunveor ke strat ara fnd anbi rlikt ei lener ek" Ra stPe re vi'ne
ula an iz gilerles onae r
e r.Es e rbes tec is i
ni nd ndaRuhiAYANGi L( 1988,Anka r
a )veTa hi
r
AY- DODU( 1997, s t
anbul ,CRRSe nf oniOr k.),20- 21Ka sm1998Cumhur ba ka nl
Se nfoniOr ke st
r as e f:T.St ruga lat ar af
nda ns e sl
e ndi ri
lmi tir.7. 12. 1998' dedeSCA
Va k fn ndz e
nl e diidlt renii l
e1998y le nby kdl Sn.Cumhur ba ka nm z
tarafnda nEAJ L- NAR' ave rilmi,budlt r enis onr a s
kon e rto,Ana dol uYa yl a lg la r
Dr tls veTa hi rAYDODUt araf nda nt e kr ars es l
e ndirilmi tir.Ayr c a26- 27uba tI 999' da
zmi rDe vl etSe nf oniOr ke strasile e fHi kme t MEKyne timi ndeKa nunKon er tos u
Ta hirAYDODU' nuns olistliindet ekr ars e slendi r i
lmi tir.(234)
kr Tuna r
(1907-1962)
kr Tuna r1907y l
ndaEdr emi t
'dedodu. lkokul d anba kar e nimgr me di.1923
tarihineka dar zmi r'
deya a dve e itlii le rde al t
.1923' tet e kba
na s tanbul 'age ldive
sana tng nde ngnei lerletereks ay lkl arne ts ana tk rlara ras nagi rme yiba a rd.
Me hte rha ne ,Anka r
ave s tanbulRa dyol a rnda alt.Kons e rler deve eitlis ahne l
er de46y l
klarne t ala nkr Tuna r,15Te mmuz1962t arihindeCumhur iye tGa zinos undas e
ss a na tkr
Ze kiMr e n'ee like dece is radabi rka lpkr iz is onuc ul d.
234-Ta hirAydodu,www. Tur kmus ik s i
.c om. vve bs itesi,Be ste ka rlars a yt as.
TRKMUS K STAR H/203
zmi r '
debul unduuy llarda zmi rMus i kCe mi ye tinede va me de re k,bur a dabul una n
hoc a larda nya ra rland .stan bul '
age ldikt e ns onr ai kiy ll
kbi rs r ei i
ns kda rMus ik
Ce mi ye tinede va me tt
i.K zmUz '
da n,ma ka mus lv ena z ariya tde rsler ia ld.
Be ste k rlaa s ke rliis
ra sndaU akma ka m nda nbe st
e ledi i"Ge timuha bbe tde mia la
gnl ja ngnl "gf telia rksi l
eba la d .Bi l
ine ne se rleri1pe re v,2s a zs ema s ive55
ark da ni ba rettir.( 235)
Es erle rinde nb az lar unla rdr:'
236)
Ge tis evda larl
amr m;Gnldur updur urke nbi rgl eu tu;Aype rke ns ul arngs n;
Ada n nye i
l aml ar;Bi rz a ma nlarma z iyeba k;Gz c eyl angz dr ,ba k me stane di r.
Re a tAys u
(1910- 2000)
Me hme tRe atAys u,1910y l
ndaBa kr ky' dedodu.Zi raa tYks ekMhe ndi sidir
.
Mus ik ye1 7ya ndake ma n a lar
akba lad .Ba tmus iksike ma nme tot lari leye titi.Bu
suret
leg l
not abilgi
sie l
dee t
ti
.Tr kmus iksi
neAh me tIrs
oy'utandktansonr ayne ler
ek
orta
okuls
ral
arndade rsa l
ma yaba la d.zmi r'
deRa k
mHo- ca'
ytanyara kmus i
kbi l
gis
ini
il
erl
e tt
i.Onunl abirli
kte zmirMus ikCe miye ti
nikurdu.Ra kmHo- ca'
nne s
erlerininounu
notayaa lmt
r.Birokr enc iyetitirmi t
ir.
'237)
Be s
telediisaze se
rleri
ni nbazlarokne mlivepop lerolmutur.lke mi z
des az
sanatkrlar
nnye t
imele r
indene ml ika tk
larolanbus aze s
erl
erizelliklesaze nde l
eri
n
virt
z i
teleri
nia r
t
rma k,s az
larnicr aka bi l
iyetl
eriniz
orlama kvea j
ili
teyia rt
r
ma ka s
ndan
okne mlibirboluudol durma kta dr.Sa ze ser
lerii
eri
sindeent an
nm olanlar:Krdili
hicazkrs azsema
si,Hi cazPe re
vives azs ema s
i,Muha yyerkrdisazs ema
s i,e hnaz
buseliks azsema i
si,Ras tsazse ma i
s i
,Ni havents a
zs e
ma isi
,Ma hrs a
zs e maisi,v.b.
Dr.Me
hme
tNa
zmiz
alp
,Tr
kMus
ik
siTa
rihi-
Der
leme
-II
.ci
lts
.185.
216/TRKMUS K STAR H
N YAZSAYI N
(1927-)
1927y lnda stanbul '
das kda r'
nDoa nc la rs emt in dedodu.Or tar e ni minde ns onr a
muha sebe c i
likya pa raki ha ya t
naa t
ld .Bi rya nda ndane y alma yaba lam t.K sas re de
gs terdi iba arveol aa ns t sta nbulRa dyos us ana tk rla ra rasnaka t
ld .Ne c de tYa arve
hsa nz ge nil ebi rgr upol u turar aky llarcabi rlikte a ld.1980- 1981y ll
a ra rasndaNe cdet
Ya a rilebi rli
kt eWa shi ngt onni ve rsitesini nda ve tlisiol ar akA. B.D. '
yegi tti
.Adge en
nive r
s ited e"Et no- Mz ikol oj i"konul arndami saf i
rs a na tk rol arakol a rak alt
.Ha len T
Tr kMus iksiKons e rva tua rndane yr etme nidi r.Ni ya ziSa y nkitap,pl a k,ha tvea ntika
me ra klsd r.Ge l
e ne ks elT rke br uvet espi hs a na t
n ns onus talannda nd r.Di nvedi nd
mus ikr epe rtua r okg lol anbude e r
lis ana tk rm zXX.yz yl
nye titir
di ie nkudr etl
i
neyz e nle rde ndir.Bus a ha daye nibi rs lp,s al ambi rpoz is yonvei crat ekni ige li
ti
rmi tir.
Birka e se rbe ste leme kleb irlikte,onubi rbe stek rol ara kde i l,icrk rol a rak
d nme lidir.
( 255)
Ne cde tYa a r
(1930-)
1930' daGa ziante p'inNi z ipi le sindedodu.1953' te s tanbulni ve r
s itesi kt i
sa tFa kl tesini
biti
r di.Mus ikye ,ba la ma alara kba la d.Me sutCe mi l'
i
nt a nbur alndi nledikt e ns onra ,
yirmiya ndat anbur ayne ldi .r e nc il
iky llarndat a nbur uyl aNe vz atAt lyne timi nde ki
ni ve rsiteKor os unun alma l
a rnavekons er l
e rineka tl
d .ni ve r
siteKor osununbi rr adyo
kons e rindeya yml ana nt aks imi ni okbe e ne nMe sutCe mi l'int akdirvei lgis i
yle s tanbul
Ra dyos unagi rdi .Me sutCe mi l'
inyne tt
iiKl sikKo r odat anbur ald( 1953- 1963) .stanbul
Ra dyos unagi rdi kt ens onr auz uny llarMe sutCe mi l
'inde rins a natbir ikimi nde nya rarland
1953- 1980y llar
arasndayi rmiye diy l sta nbulRa dyos unda alt.1958' deMni rNur ett
i nSe luk
yne ti
mi nd eki sta nbulBe l
e diyeKons erva tua r crHe ye -
Dr .Me hme tNa z miz a lp,Tr kMus iks iTa rihi- De rleme -I I.c il
ts .185.
TRKMUS K STAR H/217
ti
net an bur ol ara kgi rdi .19 76'yaka da rbut opl uluun,odne mi inbykne miol a na n
Sine ma skons e rler i
ndet a nbur ald.1976' da stanbulDe vl etKl sikTr kMz i
iKor os u'na
girdi;1983' tebut oplul ukt ana yr
ld .
Ne cde tYa a r
'n1960' ly ll
a rdane yz enNi ya ziSa yn'laol u tur duui kilininve rdi is a z
mus iksiko nse rler iTr kmus iks i evr elerinidea anbi rilgiuya ndrd .Bui kil
ini ns ade ces az
eserle rinde nol ua n,z a ma nz a ma nMe vl evi yinigi bis zle s erleri
ndes az auygul and
progr a ml ar
,ic radadi kka tede e rbi ra d mol ara kde e rlendi ril
di .Birbi rleriyl e oki yia nla a
n,
"saz larnye ne bilmi "bui l
c imus ikcini n,z ellikle" be rabe rt aksim"di yeni telendi rilen
ortakl aat aksiml e riba kamus ikc ileridee t
ki ledi .Bui kilini n al
ma largi tgidege nibi r
dinle yic ike s i
mi neul a t;Tr ks azmus i
ks ininge lime siyol undaumut laruya nd rd.
Or t
a kla at a ksim,bus ana t larn alma l
a rnda ns onr aya yg nl at
;bi rmus ik ekl iol du.
Ne cde tYa a r
,I 988' des ana tyne tme nliinides tle ndi iKl trBa ka nl
st
a nbulDe vlet
Tr kMz iiTopl uluunukur du;1995y ln ns onl a rndae me kliyea yr ld.Ge re ks olool arak,
gere ks ey ne t
tiit oplul uuns a zlarveha ne nde ler i
yl ebi r
li kteAme r
ika ,Ka nada , ngi lt
e re,
Frans a,Hol landa ,Be l
ika ,Fi nla ndi ya ,Gne yKor e,s ra i
lgi bil kele rdes ay s
zkons e rve
resitaleka tld.
Ne cde tYa a r
,1972- 1973ve1980- 1981r etimy llar ndaABD' deSe attl
e 'dakiWa shingt on
ni ve rsite sindet a nburde r slerive rdi.(256)Ya a r,1972' deTor pnt oni ve rs ite
s i
nde ,1981' de
Seul 'da,1982' de ngilte re'deDur ha mni ve rsite sinde ,1983' teNe wYor k'ta kiCol umbi a
ni ve rsite sinde ,1988' dedeHongKong' dadz e nle ne n, e itlil kelerde nbi r
okmus ik
otorite sininka tld ul us lara ra smz ikol ojikongr elerinet anbur ola rakda vete di ldi,bu
kongr elerdeTr kmus iks init antckons erlerve rdi ;bykmus ikot ori t
e ler inint a kdi rle rini
kaz and .Ya a r,bunda ns onr a," Ne cde tYa arEs e mbl e"a da ltndakur duuk kmus ik
toplul ukla rylak tada kibi roks a na tme rke z indevet a nnm ni ve rs itedekons e rve rdi .
Ne cde tYa ar,Tr kmus i ksini nt e kis az l
a rnagr e,s esha c mid kol ant a nbur da nyks e k
birs esve rimie l
dee t
me ka ma cyla ,da hakuvve tlim zra pvur u large litirmi ,sole l
kvra klnm zr apvur u idde t
iyl ebt nl e tirmi t
ir.Bus aves ole lte kni i nide i i
k
hare ke t
lerleb e sleme ka ma cyla ,se ska yd rma( gl issando)t e kni init a nbur auygul a ya rak
ekmes e slerde nya rarlanm tr.t eya nda n,ba l ama yaz gt e -zene le rit anburm zr abyl a ,
klsikmus ikz e vki ylebi iml e ndir ere k,t aks iml e rindeha lkmus i
k site ma la rnadas ks kye r
vermi ti
r.Buuygul ama l
a r, saz n e itlit
n larnda hai yior t aya ka rd gi bi , alna n
par alaradaye nina nsla rve rilme sinis a la m tr.
ITr kmus iks ininma ka m,pe rdeveus ls iste mi ni r et
ti.Ya ar,ABD' de yke n,Ame rika l
mus i
ka ra t
rma c sKa riSi gne ll'
lebi rlikte,e lekt roni kc iha zla ra,Tr kmus ik s i
ndekul la nlan
baz ne ml ia ra l
kl arngr af i
kl erini ka rd;he rt ani nia ral nda ,ya nihe rt a ma ralkt adi ye z
yahutbe mo lol a rakkul lan lan,ya kl a
k2. 5komade e r
inde kipe rde lerinl ml e rini
ger ekle tirdi.Bu alma nns onu la nKa riL.Si gne ll'
nMa ka ma dl ki tab ndaya y ml a nd .
218/TRKMUS K STAR H
Ya a r,uz uns a pyz nde n okk vr a kbi rte kni kle a l
nma sz orbi rs a zol a nt a nbur u;ke ma n,
keme nc e,ud, ka nungi bida hak vra ks az larar a ha tl
kl aa ya kuydur abi lec ekbi rs aves ole l
tekni iile ala bilme ki in ok a l
m bi rt anbur dir. Sole lk vr akl nhe myks e kt n l,
hemdez e ngi n,doyur uc us es l
e rlebi r letirebi lme sit anburt ekni inine na y rte diciyndr .
Ya a r,Ta nbur Ce mi lBe y'int ekni i yl ebe slenmi ol anbt nbuz ellikl er iyle ,s az " tam
kapa s i
teyl e"kul l
a nmayol undaye nibi rt anburt e kni ior tayakoymu tur .
Bununl abi rlikte ,ba a rss ade c ete kni i yles nrlde ildir.Ya ar,he r e yde nnc e," taks im"
deni len,do a l ama yada ya lmus ik ekl i
ni n okba arlbi ryor umc us udur .( 257)
Ta nbur Ce mi lBe yveol uMe sutCe mi l'l
egnmz eka da rge lenye nit a nburs lbunun
1950' de ns onr akie ng lt ems ilcilerinde nbi riol duunur aha t
lklas yl e ye bi lece i mi z
Ta nbur Ne c de tYa ar,Tr kmus i
k sini nma ka m,pe rd evea ralkla rkonus undadae nbi lgili
veha ssa sic rac larda nd r.Pe rdeba s k l
a rkus ur suz dur .Ma ka ml araa yr te dic iki ml ii nive ren
ne ml is esle ri,ma ka ml ar nge kive edyol larn ,ki mima ka ml araz gk ka ra lklar ,
birbirinebe nz eye nma ka ml ara ra s
nda kii nc ef arkl ar oki yibi li
r.Amabukonudabe l
kidee n
dikka tede eryn,a zkul la nlm ," na dide "ma ka ml arha kk nda kii cr abi l
gi le ridir.Ar ivl erde
but rma ka ml arda nbi r
okr ne kt aks imiva rd r.Bub akmda n,Ne c de tYa a r,ta ks iml e ri
sade cez evkl edi nle ne cekbi rt anbur de il,a ynz ama nda ,ma ka ml ari le yi inde nne ml ii cra
bilgilerider eni lebilec ekbi rma ka mhoc as
d r.
K rkbe y ldrTr kmus ik sindebi rt anbur Ne c de tYa arge r eiva rd r.Sa z ne s kiku a n
statla r
nabe e ndi rmi ,s e vdi rmi ,yks e ks e viye libi rs ana tk rol duunumus ikdnya s na
kabule ttirmi tir.Ya -ar'
nt avr vet e kni ige nku a nt anbur l
er i
nidee tki le mi tir,Bugn,
gent anbur lerinr ne ka ld s a na tla rda nbi ride ,hi phe siz
odur .(258) _________________
"'
Onunt a ks iml e r
ige li
mi bi rs azt ekni i,ma ka mbi l
gi si,ge kiz e ngi nl ii ,a l
lma m
ge kiler, e nile r,e dlervebunl araba lde i ikna mebul u larylai lenmi tir.Na me
bulu larnda kif a rkllkhe me nke ndi nibe l
lie de r.Ayn ma ka mda n e itlita ks iml e riya nya na
getirildiinde ,he rta ksimi ninbr le rininki nde nf a rklna me ler l
er l ol duugr l r.
Ta ksiml e rindeda imama ka ml arni le nme mi ya huta zi lenmi ynl er inia rar .Ta ks i mihi bir
zama nba sitbi r" seyirgs terme "gr e viyl es n rl
a nd rma z ;tpkbe ste libi re se rgi bigz e l,
kalpl ama m na me l
e r
l ebe ze me k,ma ka mbi rbe ste cigi biya ratc vedi si plinl ibi r e kilde
il
e me kis ter.
Ta ksiml e rindedi kka ti eke nbi rnokt ada ,ta ks imde ns onr aokuna c akya hut a l
na c ake se rin
ma ka mya p sdr.Ya ar,okuna c aks z le serinbe stelendi ima ka m nke ndi nez gs eyir
z elliklerini,oma ka m nf a rkl kul lan lla r
va rs a,s zkonus ue s erde kiuygul ama yhi bir
zama ngz de nuz akt utma m t
r.Ya ar'nkl sikbi re s
e rde n,s z ge l
imibi rmur abbabe s teden
nc e ,ettiita ks imi leyi rmi nc iyz yldabe ste lenmi ,sz ge l
imibi rfa sl a r
k snda nnc eki
taks imidebi rbi rinde nf arkld r;e seri nbe stele ndi -t" idne mi nmus ik sinez gduya rl
l
taks imi neya ns t
ma va a l
ma sonuni cr da- ititiz liklerinde ndi r,Ta ks iml erikol ayl klaa yrt
edi l
ir;he rhangibi rt aksimi ,s a de c et e kni ii le,m zra pvur u laryl ade il,na me leriyl e,
na me yige l
itirirke nkul l
a nd t nla rlaveba sk( intona t
ion)t itizliiyl edehe me nke ndi ni
be ll
ie der.
258.Ne oJ etva sar@t urkmus ikisi.c om.
TRKMUS K STAR H/219
Ze kiMr en
1931-1996)
6Ar a l
k1931' deBur sa'dad nya yage ldi.Anne sie vha nmHa yr iyeHa n m,ba bas ke re ste
tcc arKa yaMr e n'dir.lkmus i kna me l
e rini,s es i
n ingz elliii let an na nde de si,e ha det
Ca mi ime zziniB kcMe hme tEf endi '
de nduya nZe kiMr en,ya nda arks yl e me yi
r endi .lkr etimeOr ha nga zi lkokul undaba la ya nZe kiMr e n'i
ns ahne yei lk k a yn
okul da kibi royunda oba nr ol noyna ma s
ylaol du.
Ze kiMr en,onbi rya ndaBur saTa hta ka l
eOr ta okul unaba lad .Koyubi rMz eyye nSe na r
ha yra nol anveonunbt npl akl a rnbi riktire nZe kiMr e n,i lkde rsle ri
niBur salta mbur
sta d zzetGe re ke r'dena ld .Ze kiMr e noya lardahoc asnda nus l,not aves olfe j
de rslerinia ld,Mz e yye nSe na r'mokuduu a rk l
a rh oc a si l
eka r
lkl me ke tti.
Or taokul ubi rinc ilikl ebi t
ire nZe kiMr e n,a ile sinii knae de re k stanbulBoa ziiLi s esine
ya t
lol a r
akka yd nya ptrd .1946y lndal ise yeba laya nZe kiMr en,i lkbe stesini1949' da
ya pt.Ac emkr dima ka m ndabe ste l
e di ibu ar kr a dyodaSuz anGve nt ara fnda n
okunduunda ,di kka tleri ekme yeba lad .Ze kiMr enos ra l
a rBoa z i
iLi s es i
nemz ik
de rslerive rme yege le nde e rlibe s tek rlare rif l
iveKa drie n ala r'
nde rsle r
init aki p
etme kteydi .Mz ii nya nsr ae de biya tver es ims ana t
nadaol aa ns ti lgiduya nZe kiMr e
n,
ognl erdeYe -ila m' mnl r ejisr Ar i
vi rAl ya na k'nba ba sAgoposEf e ndi '
de nna z ariyat
de rsleria lma kt a,e rif li
n ine vi negi de rekmus ikde rs lerinis rdr me kt eydi .
Ka tldr adyoi mt iha nndaVe liKa nk,Yor goBa c anos ,Re fikPe r-sa n,Fa hi reFe rsan,Ce vdet
a l aveBa kiShaEdi bo lugi bide e rliede biya tvemz iks tatlarnda nol u anj ri
ka rsndaba arlbi rsna vve r
dives na vbi r i
nc il
ikl eka za nd .K sabi rs res onr ar adyoda
ilkc a nlya yn,pr ogr ami inda ve ta ld .Ya kl ak45da kika l
kba arlbi rkons erve rdi.Bu
ilkc a nlya ynbykya nk la ruya nd rd .Ra dyonun na kna knge le ni ns a nlari l
edol du.
Ze kiMr enda has onr aGz e lSa na tla rAka de mi s i( Mi ma rSi na nni ve rsites i)Ss le me
Bl mns n avlaka z a
ndvebur ada n1954y lndab irinc ilikleme zunol du.
220/TRKMUS K STAR H
lkpl an1950y lndadol dur du.Ar tkZe kiMr e n'ibt nTr ki yedi nliyor du.Aka de mi nin
bitme sinebi ry lka la1954' teya p l
a nt e klifz eri neka me r
aka rsnage e nZe kiMr en
"Be kl ene na rk "f ilmi ndeba r
ol Ca hideSonkui lep ayl a t
.
Filml erinede va me de nveAka de mi yibi tirenZe kiM ren,younga z inot eklif le
rika rs
nda
ilkke z26Ma y s1955' tes ahne ye kt
.Sa zs ana t larnat e kt ipk ya fet,Tbi imlis a hne ,
pe rde ,de kor,he rbe e serdekos t mde i ti
rmegi biy eni likle riles ahne ye ka nZe kiMr en,
byki lgivebe e nigr d .Ayny l" Ma nol ya "a dl b es tesii lei lka ltnpl a na ld.
Pla k,f il
m, be ste, iirvede s ina tr lkgi bi al
ma lar
ns rdr rke nge l
e nt iya trot ekl ifiile
yne tme nliiniCne ytGk er'inya pt" a yveSe mpa t
i"a dlpi ye s le1960y lndas a hne
ald.
Ha z iran1980' deKu ada s'
n dac iddibi rka lps pa z mg e ire n,y llarnyor gunl uui l
es ars l
a n
Ze kiMr en,s al nanc eTr ki ye ,s onr aABD' de ldha stane le r
dede vaa rad .Tr ki ye '
ye
dnnc es ala s nda nuygungr dBodr um' ay e rle ti
.Ha ya t
n nbudne mi nde
raha tszl nda nka yna kl ana ns knt l
a ri inde kiZe kiMr e n1996y lndaa ld ka ra r
lama l
var l
nTr kEi timVa kf veTSKMe hme t i
kVa kf '
naba la d.
Uz u nbi ra yr lkta ns onr aTRT' de nge lent eldi fika bule de rekBodr um' da kie vi nde" Ba t
ma yan
Gne "i siml ibe lge s elin eki miya pld .Bube lge selin okbyki lgigr me siz e rineTRT
Mr en'eye nibi rpr ojes undu." Ze kiMr e nveKonukl a n"i siml itelevi z yonpr ogr ami in
Aj daPe kka nveMua z zezEr soyi le zmi rs tdyol arnagi dile ce k,pr ogr amdaZe kiMr en'e4 5
ylnc er a dyodadi nle yic ilerines es lendi ii lkmi krof ona rma a ne di le ce kti.
24Eyl l1996a k a mhe rz a ma nkigi bine 'e lives eve nl eriil ebi rli
kt eol ma n nhe ye can
iindeol a nZe ldMr e n,a r ma a ne di l
e nmi kr ofonua ldkta ns onr ar aha ts zlana rak,s evgive
sayg n ne nbyngr ds ahne des aa t20. 59'daha yatave dae tt
i .
TRKMUS K STAR H/221
SEK PAYHANZI I K
(1932- 1981)
1932y l
ndaAnka ra '
dado du.Mus ik alma la r
naba ba snni steiz e rinel ise deokuduu
yllardake ma n a lara kba l
a d.lkmus ikhoc asol anSe l
a ha ddi nBe y'de nbi ry lboyunc a
der sa l
d .Da h as onr as kda rMus i
kCe mi ye t
ineka ydol a- rakEmi nOnga n' nr enc i
siol du.
Bus ralar dake ma nb ra kpudaba la d. leriTr kMus iksiKons erva t
ua r
nade va me de rek
La ikaKa ra be y'de nya ra rland .1958' deAnka raRa dyos unas na vl as ana tk rol a ra ka l
nd.1966
ylnaka da ra ynkur ulu tauds ana tk rol ar ak eitlipr ogr aml a raka tld .1966y lnda
stanbul 'ana kle tti.Bur a dahe mr adyodahe mdega zin ola r
da alt
.
Be stek rlka la n ndai lk ark s"Be l
kibi rs a ba hge lece ks i
n"gf te l
ir a stma ka m nda ki
sark
d r.e itlima ka ml a rdape k oke serve r
di .Bunl a r
na ra sndagnl kz evkl ereka r l
k
ver enle rol du ugi bi,gz elol anlar dava rdr .Be stelerini n oupl akl a raokunmu tur .l
ka lt
n
plaka lans a na tk rd r.100' eya kne seribi linme ktedi r.Es erl
e rini n ounun iirle rinideke ndis
i
yaz m tr.(259)
Ahme tHa t pol u
(1933- )
Ahme tHa ti pol u1933y lndaBur dur 'dadodu. lkveor t
a okul uBur dur 'daokudukt ans onra
li
se yeAnt a lya 'daba la d.Yks ekr e nimi niAnka raHukukFa kltes indet a ma ml adve
bur ada n1961y lndame z unol du.1965' tea vuka toldu .
lkr esmigr e vi1955y lndagi r
di iAnka raRa dyos us ess a na tk r
ls ta j
ye rliidi r.Dr tyl
bur ada al tkta ns onr ayks e kr eni mi nit a ma ml ama ki ini s tif
ae de re ka yrld .Bunda n
sonr at anburs ana t
k rol ara k a l
t.1965y lndanot at a s
hi hiveya zmi l
egr e vle ndirilerek
yeni de nr a dyoka dr os unage t
i.e itl
is na vl a r
la1965- 1978y llara ra sndat onma ys ter
,
1970' tet anburs a na tk r,1975' tekudms a na tk rol du. l978' deTRTMz i
kDa ire siuz ma n,
1979- 1980t ar ihle ria ra snd aAnka raRa dyos uTr kSa na tMus ik s
i ubemdr ,1980' de
yeni de nTRTMz ikDa iresiuz ma nol du.1978y lndaAnka -
"9-Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus i
k siTa ri
hi- De rleme -I I.c ilts .188.
222/TRKMUS K STAR H
raRa dyos uTr kTa sa vvufMus i
ks iKor os ukur ulunc a alma la r
ndi nmus ik mi zz erine
younl a t
ra r
a khe mbukor oya e fol du,he mdebuko nuda al ma lar ilet a n nd .
Mus ikyea inaol anbi ra ilenin oc uuol a nAhme tHa tipol u,i lkmus ik a lma l
a rna
kims e de nde rsa lma da n,t anbur a larakba la d.Ra dyoyagi r iinde ns onr aRu enFe ritKa m,
Ha lilBe diiYne tke n,SuphiZi yaz be kka n,Re f
ikAhme tSe ve ngil,Me sudea la yan'da n
yar arland .Bi rs re sma ilBa haSr elsan'nde rslerinede va me tti.
Yuka rdadabe lirttii mi zg ibi,ogneka da re la tl
ma m ol andi nmus ikmi zie lea ld.Uz un
ves abrla r atr ma l
a rda ns onr abut rmus ik nini nc elilde ri
nie ldee de r ekde i ikf or mla rdal
d
ese rl
e ribi zz a ts es iilei c rae ttivet an t
ma ya alt.Yu rtd kons erler eka tld .Ta sa vvuf
Kor os ui ler adyovet e levi zyonda ,ni ve rs it
es alonl arndaa kl ama lvet ant
c kons erler
yne tti.Ha lendi nmus ikr e pe rt
ua rm zz e rinde al
ma kt ad r.Tr kmus ik sinde kipr oz odi
sorunl arnr ne kler iyleka rlatrma lveuygul ama lol ara kgs te renbi rl dta bi les olfej
der slerinit opl a d" Tr kMz iiSol fe ji
"a dl ki tapla rya y nla nm tr.
Be ste k r
la1960' ly lla rd aba lad .lke ser is ega hma ka m nda" El ina vuc umda i
ekt aze
mi ne "gf telie seridi r.Me vc utbe st eleri30ka da rs aze s eri,20di nd be s tesi,ila hivedur ak
forml arnda25ka da rdi ne serde ni ba rettir.(
26 )
AkaGndzKut ba y
(1934- 1979)
1934t arihinde stanbul 'dadodu. l
kokul dans onr a r enimgr me di.Onua i
le sibi rme slek
r enme s ii inkundur a cya nma rakol a rakve r
di.Byl e cedr ty lka da r
r akl
kya pt.
Mus ildyeme ra kbuy lla rd aba lam tr.Us tas nno lununa r
a cl yla1953y lndaEyp
Mus ikCe mi ye tinegi r
di .Bur a damus ikhoc as ol anGa vs iBa yka r
a 'yabi ldiibi re seriokudu.
Se sininmus ikyeuygunol ma d ngr enBa yka ra,ne y a lma s nr enme yii s teyip
ist
e me dii nis or du.oc ukt a kihe ve sigr nc ee rt
e signkons e rva tua ra ar ara konabi rne y
ver di.Bunda ns onr adr ty lboyunc ahoc asnda nd
ald.
Dr .Me hme tNa zmiz alp ,Tr kMus iks iTa rihi-De rle me -I I.c ilts .189.
TRKMUS K STAR H/223
AkaGndzKut ba y,Ga vs iBa yka ra '
n nd ndaRa di feEr tenveLa -ikaKa ra be y'de nde
fayda land .Bua r
a das kda rMus i
kCe mi ye t
ineded e vame de re kEmi nOnga n' nr e ncisi
oldu.1960y lndaa l
a nbi rs na vl as tanbulRa dyos unagi rdi.Kor o efliineka da ryks eldi.
Progr aml a rdane yf lyor ,a ynz a ma ndae rke kl erkor os unuyne tiyor du.Mus ikt oplul ukla r
il
ed l ke le reya pl ange zilereka t
ld .De vle tTr kMus i
k siKons erva tuarndane yhoc asidi.
Mus ikni nhe rt rne okd knd.Sony llar ndaBa tMus iks ineme raks a rm ,birc az
orke stra sileAvr upal ke lerinidol am ,Ba tMus iksia ra lkla r
yl ane y alm t.
Oyma c l
kt ana nla r,ma ran goz l
ukya pa r
,Tr kMus ik sis az l
a ri ma le de rdi.a m z
ne n
kudr e tl
ine yz e nle-rinde ndi .Sa z nol a a ns tbi rmz ika litei l
e a l
a rd .Ge re kbi rne yt avrna
sahi pti.Tr kMus ik sionunz a ma ns zl mi l
ebykbi rne yz e niniyi tirmi ol du.
Be ste k r
lkl aur a ma m tr.(261)
Aki nz ka n
(1934-)
Ak nz ka n1934t arihi ndeBur s a'dadodu.1951y lndaSa dunAks t 't
e nt anburde r
sle r
i
alara kmus ik yeba lad .a lma la r
n" leriTr kMus iks iKons e rva tua rmdaLa ika
Ka ra be y'de n, stanbulBe ledi yeKons e rva tua rndae fikGr me ri '
tena ld de rsle r
les rdr d.
1953y lndaNe vz atAt - l'nyne timi nde ki s tanbulni ve rsitesiKor os unaka tld.1955
ylnda zmi rRa dyos unat a nburs a na tk rol ara kgi rdive1958y lndaAnka raRa dyos una
nakl etti.Ru enFe ri tKa mi le sma ilBa haSr e lsan'da nya k ni lgigr d.Re pe rtua rvede ne ti
m
komi syonl arndagr e va ld.Kor oyne ticiliiya pt.1 983y lndae me ldiol arak zmi r'
e
yer leti.
Be ste alma lar
na1953' teba lad .TRTmus ikr epe rtuar
nda100' de nf a zl
as azves ze seri
bul unma kt ad r.Ha le n z mi rTr kMus iks iKons erva tua rnda a lma kt ad r
.( 262)
261
262
V"Dr .Me hme tNa z miz alp,Tr kMus iksiTa r
ihi- De rleme -I I.c ilts .190.p-Dr .Me hme t
Na z miz a lp, Tr kMus ik siTa ri
hi- De rl eme -I I.cilts .190.
224/TRKMUS K STAR H
Be ki rSi tkiSe z gin
(1936- 1996)
Byks ana tk rBe kirS tkSe z gin,1Te mmuzM32&gKKm^ gim1936t arihinde stanbul '
un
e hre mi nis emt indedodu.Ba ba sHa fzHs e yinEf endi( 1899- 1969) ..a nne siFe ride
Ha n md r .1942y lndai lkr etimeba la d,lis edeokur ke nba ba s nnt e vikii leba arlbir
sna vve re rek st
a nbulBe ledi yeKons e rva t
ua rnagi r enB.S tkSe zgin,bur ada nme z unol du.
1956y lndaDe niz li'
deva tanigr evi nit ama ml adkt ans onr a1958' de zmi r'eye rleti.1959' da
zmi rRa dyos ununs na vnka zana r ak" ye ti
mi s ana tk r"ol a rakgr e veba lad .Ayny l
iindes ol ist,b irdi e rs na vlada" Bi rinc is nfs ess ana t
k r"unva nna ld .1967y lnda n
it
iba re na ynkur ul u tas tajye rs ana tk rlarar etme nl ikya pt
.1973' te z mi rRa dyos unda
"Kl s ikKo roe fi"ol du.1976' da s tanbulDe vl etTr kMus ik siKons er va tuar r e tim
ye liineg e tiri
ldi .Aynt a rihle rde nba laya rak st
a nb ulRa dyos us e ss a na tka rln ,K k
Kor oe fliiniveTRTMe rke zDe ne tle meKur ul uye li
inibi rl
ikt eyr t t.1980y lnda
TRTde ne me ldiol duveko ns e rva tua rda kigr e vinde na yrld.1971- 1983y llara r
a snda
e it
liAvr upal ke lerinded invedi nd mus ikmi z lei lgilikons erle rve rdi .1985y lndaz e l
bira nl amai le .T. .Tr kMus iks iDe vl etKons er va tua rndar etimye lii neba lad.
Be ki rS tkSe z gin,mus i
kvedi nkl tryks ekbi ra ileyeme ns upt ur .Se s iokgz e lolan
ba ba sHa fzHs e yinEf endi ,Ha fzHa sanAk- ku,Fa tihCa mi ima mAhme tRa s
imEf endi
(Filibe liAr apHa fz ),Ha fzAhme tEf endi ,Ha fzSa de ttinEf e ndi le rde nmus ikde r
s leria l
a rak
mz ieba lam t
r .1946- 1 948y llara rasnda zmi r'de kit eyz esini nya nmagi ttiiz a ma nla rda
Hi sarCa mi indeRa kmEl kut lui let an rveonune se rlerinike ndi s inde nr e nir .Be kirS tk
Se zgi n'i
na nne siFe rideHa n m ndas es igz eldiveud alard ,a nnea nne sinde ndi nd
ese rlerme ke de nB.S.Se zgi n'ingz e ls esiniveye te ne inii lkke zba ba s f arke tmi ti.ok
k kde ne ce kya la rda ,he nz3- 4ya la r
ndai ke ns oka ktaba ba si ledol a rke n,ba ba sn
evl erininya la nndabul una nka hve yes rkl e r,gr amof onunya nnaot ur urves a atlerc epl ak
dinl erdi.bu ukya nda" hfz "aba laya nBe kirS tkSe zgi n," hf z"be ya ndat ama ml ad.
Or taokul '
uns ons
n flarnaka da rz e lmus ike i t
imia ldve
TRKMUS K STAR H/225
dinmus ik mi z inhe rf ormu naa ite ser lerme ke tt
i,a z okbi lgis ahi biol du.Bude r
s lerba ba s
tara f
nda nye te r
libul unma dveMe vl itha nHa fzMe c itSe s i
gr ,La leliCa mi iBa Me z
z i
ni
Ha f
zNuma n,Nur uos ma -ni yeCa mi i ma mHa f
zHa s anEf endi de nna at,me vlit,e z an,ta li
m,
ma hre c-ihur ufde rs leria ldrttvea rd nda n" Buz ama n aka da rmus ik yis anapr atikol arak
r ettik.i md iilmiynde nr enimgr me ninz a ma nge lmi tir.Ha diba ka l
m!Kons er
va tua r
imt iha nnagi r ,muha kka ke ni yide rec ei leka z ana ca ks n"di ye nba ba s nns z le ri,onuns na va
girme siniveba a rlol arakka za nma s ns al am t
r.
B.S tkSe zgi nba ba si i
nbus ebe pl e ," Ha slba bam, be nimhe ms e be biha ya tm,he m
r etme ni m,he mmr ebbi m,he mdea rka da mol mu tur "de mi tir .De rs lerde va me tt
ii
sr edea nn ea nne sinde ndedi nd e se rlerr e niyor d u.Topl umi indei lkmus iki cra s
de ne me s inidokuzya
ndai ke n" Te vhi dBa hri" niokuya rakya pa nB.S tkSe z gi n,a ileved ost
me clislerindebi ldiie serle riokuya ra kt akdi re di l
irdi . Kons erva t
ua rs r es inc er endi i
ese rlerin ounudi ndi ie ser lerol u tur uyor du.1959y lnda ns onr ai zmi r'dez aki rba ilha mi ,
Ma nis alHa fzAhme t,Mba irKe ma l,Ha fz sma ilEf endi de nbi lme di ikl s i
ke se rleri,
tev ih,dur ak,t avrves l
pr ene nbyks ta d,bt nbut itizde rsle rinveur ala r
n
sonuc undaus tabi rs e si crac sol a rakke ndis ines tnbi rz emi nha z rlad .
Be ki rS tkSe z gin,1964y l
nda zmi r'dee vle ndi .1965' t
eH.Kut s i
,1967' deH.Si ya mi ,
1969' daEHme yraa dl oc ukl ardnya yage ldi .Byks ta d10Eyl l1996t ar i
hi ndeve fa t
ede re kha kk nr a hme tineka vu tu.
s tadmus ikr e nme kver etme kkonus unda unl a rbe lirtiyor ;" .
...Ee ri ns ane ni yis e s
usta larn,e ni yiyor umc uv ei cra clardi nl erveonl ar ahi zme tde rs e,a nc akoz a ma nTr k
Mus ik sininma ka ml arlai lgiliya ps nvepe rde lerinii yia nlay pka vr aya bilir.Yoks a
r enc iler ef alandr tli lef ala nbe libi rletiiz ama n uma ka mol urde yip,odi ziyii ki
por telikbi rte mr ini indet ere nnme tme kl emus ikr enilemi yorver e til
emi yor .Byl e
olunc ame ka nikbi rmus ikr etimive rilmi ol urki ,o ndadar uhyokt ur ,r uhs uzdamus i
k
olma z .
"
Ol aa ns tbi rs e sveha n e regz ellii nes a hipol an,ke ndi sineye te cekka da rt a nbur a
lanB.
StkSe zgin'indi nvedi nd ol ma kz erebi roki la hi,dur a k,be ste ,a rs e ma i,yr ks ema i
,
ark larva rdr .s tadne serlerindegnmz nz evka nla y nac e va pve rmee ndi esinde n
ok,s ana tk rbi rr uhunt itizliihi s sedi lir
.Dokuzya nda nbuya namr ha ya tnda
mus ikmi zi
ni indeyor ula ns a na tk r;" Bt nbunl a rha ya -
226/TRKMUS K STAR H
ti
midol durma yak fige l
diveba kabi ri lei tiga le tme mee s ase nf
r satve r me di .Ya nik s
a c
a
syl eme kge reki rse ,ha ya tmya ln zmus ikyeva kf ettim.uge re idene ml ebe li
rtme k
ist
e rimki ,k kya mdaba lay pha ya tmya lnzmu sik yeva kfe tmi ol a nbe n,he nzhi bir
eyr enme d iimi nf ark nda ym"de mi tir.mr boyunc a ,bi ldikl e riniye ti t
i rdi i
r enc ileriner etme ye alm trves ay szs ana tk rye titirmi t
ir .
( 263)
ErolSa ya n
(1936-)
Ka sta monu' dadodu. lkv eor tar eni mi nde ns onr aEr ke kSa na tEns ti
ts nbi tirdi.Zi raat
Ba nka si l
eBe de nEi timiGe ne lMdr lnde e i
tligr e vle ra ld .1961y lndat a
nbur
sana tk rol ara kAnka raRa dyos unagi rdi.Aynkur ul utar epe r t
ua r ef l
iideya pt .1977' de
stanbulRa dyos unage ti.Ke ndii ste ii l
ee me ldiol dukt a ns onr aa ynye r dei stis naa kdii le
alt.Ha lenhe mbugr evi ni,he mde sta nbulTe kni kni ve rs it
e siTr kMus i k si
Kons e rva t
ua rr e pertua rr etme nl iinis r dr me kt e dir.
Mus ik al
ma larna oc ukya taba l ayanEr olSa ya n,be s t
e a l
ma larna1955y l
nda
ba lad .Bugneka da r300' a k ne se rbe s t
e ledi.Es e rlerini nbi rk s m ns e e rek" 101
Be ste m"a da l tndaya y nl ad. yibi rgf te air
iol duui i n,e s erle rininbi r oununs z l
e r
ini
kendi siya zd .
Gnmz de oks evi lene serle ribul unma kt a dr.(264)
olDr .Me hme tNa zmiz alp,Tr kMus ik siTa ri hi- De rle me -II .c ilts .191.^ 4-) r
Me hme tNa z miz a lp,Tr kMus ik siTa rihi- De rleme -I I.c i
lts .193.
TRKMUS K STAR H/227
CNUENTa NRI KORUR( 1938- 2000)
1938' de stanbul 'dadoa nCi nu e nTa nrkor ur,ital ya nLi se siniveMi ma rSi na nni ve rsi
tesi
mi ma rlkbl mnbi tirdi .Mz ikka riyerine3ya nd aa ilei indes e se i timi yl eba lad,daha
sonr ake ndike ndi nenot aokuma sn ,be s
teya pma snveud a lma snr e ndi .Be stecili
e14
ya ndaFe rah na kma ka m ndabi rs a zs e ma is iveFuz u l
i'nin iirinde ne vke fz ama ka m ndabi r
ark ileba lad( A iya n- imr g- idi lz lf-ipe ri
an nd ad r).e itlif orml ar da kis zves az
eser lerinins ays Ka sm1996i tiba riyl e338' di r
.Be steler ia ra sndake ndibul u uol ane ddi-
saba ,Za vil-air anveGl -bs emr ekke pma ka ml a rnda nkl sikf as ll
a r,Fuz ul i'
ni n54
m sra hkMus edde s'
inde nb irK r( Me ne mkika file-s alar-ika r ba n-iga me m) ,3K r-Na t
k,
Ya h yaKe ma l
'in" Sl eyma niye '
deBa yr amSa bah "," I t
ri" ," Me hl ikaSul ta n"ve" Sonba har"
gibiuz un iirl
e rinde nye nif or ml ar dae serle r,Ba ya ti-a r
a ba nveEvc arama ka ml ar nda2
Me vle via yini ,na at,dur ak, ugulvei la hiler ,kl sikveye nif or ml a rdas a zmz iie s e
rleriile
yur ti indeved ndadl lendi rilmi be ste le r
iva rd r.
Bbr ekna ki la me li
ya ti inKl trBa ka nl nc agnde rildi iA. B. D. '
de2y li inde
bes teledi i117e sera r
a sndae hna zvea rg hma ka ml a rndai kikl s i
kt ak mda
bulunma ktadr .Kl trBa kanl s olists ana tsol a nTa nr kor ur ngi l
i zce ,Fr ans zca,
talya nc a,La t
inc evea zAr ap abi lir.Ke ndii cr
a snda nBa ya tia r aba na yi nivb.be steleri,
Fra ns zRa dyos ut ar afnda n1986' daLPveka set,1994 'teCDol a rakya yml a nm tr(Tur quie-
Cinuc e nTa nrikor ur,Oc ara-Ra di oFr a nceHa r
mo- niaMundiC580045) .Tr ki ye 'deya pt
"Ci nu e nTa nr kor urI "a dlia lbmnde ns onr a,1995' te" Tr kMz iiFa s l"a dl CD' siLe b
Ha n tduaMonde n;1996' da" Ci nu e nTa nr kor ur '
unBe ste lerindeYa hyaKe ma l"," Ci nu en
Ta nr
kor ur'
unBe stele r
i ndeAz izMa hmudHuda yi"ve" e ddi -s abaFa sl
ve lahi le r"a dl
CD' le ri st
a nbulByk ehirBe ledi ye siKl tr leriDa ireBa ka nl ya y nol ar ak
km tr.(
265)
'
Be stek r,uds a na tsvede rgi mi z in" Bi ra zdaMz ik"ks e siya zarCi nu enTa nrkor uri le
"Be stec ili
k t
e45Y rdol ays ylakonu tuk.( Aks iyond e rgisit ara fnda nya p l
m ol anbi r
ml aka t)
228/TRKMUS K STAR H
Be stec i
likha ya tn zda45 .y ln zaul atn z.Bugn de ni tiba ren,Bur saDe vle tKor os u'nun
eserler i
ni zise sle ndi rec eibi rkons e rle," Be s t
ec i
li kte45Y l
"e tkinl i
kle r
ideba l
yor .Bu45
ylanl atabi l
irmi siniz ?
Ef e ndi m,1952y l,be st
e lerimif iilens a kla ma yaba la dm,ya ni" 1numa ra"ve rdi im
bes t
emiya pt my ldr.Bui lkbe st em,bi rFe rahna kSa zs ema sii di.14ya mdai dim.Ayn
yliindegf te siFuz uli'yea itDe vr ihi ndius lndebi re vke fz a r
kdabe ste ledim.oc uk
dene ce kya tabi rii in,Fe rahna kSa zs ema sivee vke fz ma ka m ndabi ra rkbe steleme k
ne ml ibi reyol s age rek.Buya mdaFe rahna k,e vke fzgi bima kaml ar biliyorvebe ste
yaz abiliyor sam,t abiiol arakda hak kya larda ni tib are nbunl arnha z
rli indeol duum
syl ene bilir
.
10ya mdai lkokul ubi tirdikt ens onr a,ha ya tmda okne ml ibi rye riol anba ba mZa fe r
an
Ta nrkor urt ara fnda n talya nLi se sineba la t
ldm.10ya mda n18ya maka da rol ans ekiz
ylta l
ya nLi se sindege ir
di m.Bul is edeokuma kba n a talya nc a,La ti
nc eveFr anszc agi bi
yaba nc di leha ki mi ye tika za nd r m ol ma n nya n sra,Tr kokul la r
ndaokut ula ns a mas apan
mz i
kde rsi
nde ndekur tard." Ta nr kor ur"s oya d nnt e ce l
lisibi rke redeor adaor taya kt.
Ge ri talya nLi ses indemz ikde rs iokuma dk,a mabus rei i
ndemz ikl eilgi lenme ye
deva me diyor ,s re klibe s t
ele rya p yorve arks yl y ordum.
Si zini i
n1 4ya nz age linc eyeka da r
kidne mbi rha yl ine mt ayorol ma l.T pk bni
Sinagi bi." l
ima d nane r endi ys em,17ya maka darr e ndi m"di yor bniSi nada .
Eve t,buya age linc e yeka da rokuld ndai yibi re itimge irdimdi ye bilirim.z ellikle
baba m nveMni rNur ettinSe luk' unr e ncisiol ana mc am nye ti
me mde okbyk
katkla roldu.Amc a mda h a3- 3,5ya mda yke nba nakl sikle rie zbe rlet
me yeba lam t.Va kit
olsadas izeba ba mZa fer anTa nnko- rur'ua nlatabs e m.oc ukl ar,Al lahve rgi sika biliye tl
erin
ebe veynit arafinda ni lenmi ol duur nl erdir.Al la hve rgisika bi li
ye tl
e riebe ve ynve rme z.
"Al lahve rgisi"de ni ldii negr e ,Al lahve riyorde me ktir.Amabuka biliye t
ler ini l
e nmet ar
z
,
gn na ka rlma s,a il
e ninve rdi ie i timt ar zyl ai lgilidir.8ya mdai dim.Anne mi n
altCi ba liTt nFa brika s
nda ,k sma mi rir a hme tliNe yz e nSl eyma nEr gune r,
fabrika n nloka nta snda kis ahne del eye me kl erinde ns onr amz ik alma s ya pa rm .
Anne m,muha s ebeme mur u.Sl eyma nBe y'e:" Be nim8ya ndabi rol umva r.Mus ikye
me rakl .a rks yl yor .Ge tirse mbi rdi nle rmi s
i ni z?"di yer ic adabul unmu .Sl e yma nBe y
de" Ge tiri
ndebi rdi nl eye lim"de mi k rma ma ki in. kiha ftas onr aa nne mbe niSl eyma n
Ergune r'egt r d.Ra hme tlioba s ba ritons esiyle" Okuba ka lme vladmnebi liyors an"de di.
Be n" b-ut bi lebu e bha ne mec n nge liyof uokuma yaba lad m.Ra hme tli ard ,ba lad
gz lerinde ni plikgi biya lara kma ya .Al dbe nikuc a na ,pt ,
TRKMUS K STAR H/229
sevdi .Anne mede" Ama nAda l
e tHa nm, okka bi liyetli.Neol urb raktrma yn,de rsa l
d r
n"
diye s rarlata vs i
ye debul undu.
Ta mbuya la rdaSl eyma nEr gune rgi bibi ri ns a ni leka rla ma kdahe rmz isye nena sip
olma zhe r
ha lde ..
Al la h'a krbyl ebi r ans mol du.Ta bi i14ya mage linc eyeka dar,10ya mda yke n
Ta kfurGl eryza dl Er me ni '
ni nr adyoma a za snda ze lbi rpl a kdol dur duumu,Ye sa ri
As mAr soygi bidne mi nbykbe ste ci
le rinde nbi riylet an t
mveonake ndie se rini
eks i
ks izokuduumuvebube stec ini nt akdi rinika za nd mdabe lir
tme l
iyi m.Ye sariAs m
Ar soyi l
ebuy ataba laya ndos tluumuz ,onunmr n ns onunaka da rs rd.oki ltifatlar
n,
tevikl erinigr dm.
Be nimi leride kiudmus ikmivebe stec i
liimiha z rlaya ni kit e me luns urkl s ike de biya t- yani
ii
r-ves ese i timi dir .
Ede biyat,kl sikTr kmus iksininda ya nd t eme lka yna kl arda nbi rige r
ekte n.z e
lliklea r
uz
vemus i
ki liki sinina s la klyor sunuz ?
Mj datGe z enSa na tMe rke z f'
ndebi rs r eve rdii mbe de rstenbi rinina dMus ik
Ede biyati di.Bude rsini indemus ikus l l
e riilea ruzve zinl eria rasnda kiya kni l
i
ki yi
anlat
y ordum.Or adabe ste k rn okf a zlas eme ans yok.Me se l
be llibi r"ave z ni"i le
yazlm ol anbi r iirinbe s telene bi l
e c eive yadr tus lva rvebunl arda nbi rta ne si,yz de
60ve yayz de45gi bibykbi ror a nlakul lanlm .Ame rika 'dai ke n800s z le s erz e r
inde
arat
rmaya pm tm.Bunl arnve z inle rineveus lle rineba kt m.Me se l"Fa i
latn"i le
yazlm bi r iir,yz de45A rAks akus l i lebe stele nmi .Sonr ayz de30Cur c unaus l
ile
,De vrihindii leveMs emme nus li lebe st
e lenmi .Bi rYr ks e ma iilea sla
bestelenme mi .Be nim14ya mdai ke nbe steledi imv ei lks z lbe ste mol an" i- yan- imrg-
idilz lf-ipe r ia mnda d r"a dl Fuz l i'
yea itgf te,Fa i
latnbi rFa iln'dur .Be nbunuoya
ta
De vrihindius l i lebe ste leme yid ne bi lec ekka da rs al ame debs e zgile r
leye timi im.
1952y l
nda n,c iddibi ra me liya ti inAme rika 'yag itti
i niz1989y lmaka da r
ki37y l
ii
nde152be s teya ptn z.Ame r
ika 'daka ld nzi kiy l
dadat am117e serbe s t
ele diniz .Bu
bereke ti
ns ebe bine ydis iz ce ?
Va t
a nha s r
e tivehuz ur .Te leviz yonyok,t elefont raf iiyok.Di ya l
izegi denbi rha s tannmo ral
knt sva r.Buha l
e t-ir uhi yei er isi
nde kii ns ani in,s na c akbi ri lti
ca g h,bi rme lce'
laz
m. Odamus ikol du.e vr eve artlardade i t
i.Me selai l
ahi lerinhe ps iAme r i
ka '
da
bestelendi .
e vr enizlebi rlikteyr ei nizdede i mi a nla l
a n. Be ste k rl
nnea nl amage ldii ni
sorma ki stiyor ums ize.A km drbe s t
e k rnka yna -
Ee rbi zimd m z da ,nc emi z deves onr am z da ;nc emi z dehe rz a ma nme vcutol mu ,
sonram z dahe rz a ma nme vc utol ac akbi rba ka lemi nva rlna
230/TRKMUS K STAR H
inanyor sak,- bupos tul ayikoyma kz or unda y m, nk s yl e yec eimhe re ybunun
parante zinegi re r,i nanm yor sa kz a tenoz ama nhe rke sm n s zol ur,- ahs ite rci
hl er i
yle- tabi
i
budabi rna sipt ir,l tf-ui lahi dir-a madnye vbi rtakmc az i
bea l
anl arnbi rpa r
abi rt arafa
brakpz erinde alt,ke ndi sini" ve rgi li
"hi sse t
ti i
,e nf az l
ai lgisini e ke nbi rkonu
zerindede rinl eme kc e sa retinigs te reni nsa nlara ," Ma de mkii stedin,ma de mkis evdi nve
derinletin,oha ldea lba ka lm"di yebr lemde ngnde rile nme sa j
la rdr,be stek rdabunl a
r
kayde de nki idi r.Ya nike ndi sines evi ye siylemt e na sipol a nn ,gnde r
ilenme sajla r
- bus es
dalgala r
ekl indeol ur ,e de bol ur ,ma ne vol ur-ka yde de nki iol ma kt aniba re t
tir.Ade t
abi r
kalemdi r.Ka lemit utane li s e,ba kas dr.Ve yaka lemis ent ut uyor san,onunl as anabi r
yazdra nva rdr .Ke ndi mde nbi liyor um,be nimnot a ya zmms ve ddeya zarke nda higz e l
dir.
AmaBa ya tiAr aba nMe vl evAyi ni ninnot asngr s enba naya ktrama z ," Bus iz inya z
nz
m ?"de rsin.oks r atliya z l
m ,Na sre ddi nHoc a '
n nme ktubuyl aBa dat'agi tme simi sa
li,
sadeceya za n nokuyupa nl a ya bilec eibi rt rs tenogi bibi rya z.Bununs e bebides r'a t
ti
r.
Sr '
atins ebe bine ydi ?
Bi risi
ni ndi kt ee ttiibi rme tnia rya za bilirmi sin?Ya za ma zsn.nkka rrsn.Bi r
eyi
karma ya y mdi yes r atliya za rsn.Be nkiha ya tmdada hanc ede ilMe vl ev yi ni,bunun
hazrlayc
la rol a nna a t,dur ak,t e vih, u- gulha ttai lahigi bif or mla rdae se rya pma mbi r
insanm.De vr -ike b rus lndee serbe ste leme mi bi rins anol duumha l
de ,buus l l
edr t
hane l
ibi rpe re vi ,ya rms a attedr tha ms i
yl ena slya zabi l
irdi m?Te kkee i ti
mivet erbiyesi
grmbi riol s am,bunl a rya zma kkol a yol urdu.Amabe nka lemie limea lpbe s me l
eyi
ekinc e,bir de nnot alardkl me yeba lad .
Bi rka lemol dunuzoa nda .
D nme yebi le fi
rs atol ma d.Hi bi rdz e lt
meyokt uroe s erde .Ne yidz eltece ks i
n?Sa dece
sylene niya zyor sun.Be nbunaoka da r oki na nd mki ,ba lama sylabi tme siade t
abi roldu,
akt gi tti.Bur a da nbe ste k rnt ar i
f inege lme ki st iyor um:Ma lmdurki ,s es ir et
e nme rke z,
evi mi z de kir a dyoc i
ha z de ildi r.Ra dyoc iha zbi ra lcd r.Se sinr etil
di ime rke z ,ra dyo
stdyos udur ;onunve ricilerinde n k p,bi z ima lcla rm zage lir.Bi z i
ma l
c mz ngc ne
ka da ryks eks e,bi zdeoya y moka da ri yia lrz .ns a nnka lbini ni inde ,i ma mGa za li
ni n
"Si va du' l-ka lb"de di ibi rs iya hnokt ava rd r.19.yz y ls onundabi rAl ma nvebi rJ apon
ka rdiyol og,( Al ma nna dAs ofJ apon' una dTa va ra)bus iya hnokt ayke fe t
mi ler .Bus i
yah
nokt a n na d naka rdiyol oj i
de" As of -Ta var adm"de ni yor .Be ni mi na nc magr ei lahi
me sajla rbe ynede i l
,bur ayage lir.nkbe yin, eyt an nme s ke nidir.Bt nkt l kl eri
be yni mi z ler e tiriz,ka lbi mi zlede i l.Vebt ngz e lme sa jlarka lbimi zege li
r,be yni mi ze
de il.Ka lbimi z de kibt ns inirle r,os iya hnokt a da nba la r.Bus iya hbe ne ina lc gc ne
ka da ryks eks e,
TRKMUS K STAR H/231
sema vime sa jlaroka da rg la lrz .Be ethove n,Ba c h,Moz a rt
,I tr,De de ,Me -r aggi bi
d hile rka lple rinde kibus iya hbe ne i okg l
ol an,gnde rile nme saj
la rda oki yi
ka yde de bilmegc nes a hipi nsa nla rd .Bu" i
la hime s ajlaryks e kka yde de bilmegc nes ahi
p
insa nla rc ai ste rbe ste k rde ,is t
e r a irde ,is ters a na tvei li
ma da mde ,iste rmi ma rlkde h sde,
nede rsend e,a ynki idir .Bi r" yks ekg tea lc sol anka yde dic i
" diro.
Sa na t nnbi r" ke ma lnokt as"ol s age re k." As lndabe nbi rka lemi m,be nbi rf
r ay m.
Be ni mya p t mz anne ttiini zbue se ringe r eks a hibiAl lah' t
r.Be ns a
de cebi rva stay m"
diye bi lme k,s a na tt
ake ma lnokt a snae rime kol s age rek.BunuDe deEf e ndides yl yor ,I t
r
des yl yor ,Ba c h'das yl yor ,Hol la nda lr es samVa nGoghdas yl yor .De me kkibubi r
ke ma lnokt a ss ana t i in.
Ra hme tliEkr e mAmc a( Ekr e mHa kkiAyve r di ),be ni" K tip,ge lbur aya "diye arrd.
ununi in:Ba ya tiAr a ba nMe vl evi yini mPa ris 't
ea ltnma da lyaka zannc a,Ahme tKa bakl
hoc a m z ,Te rc ma nGa z etesinde ki" GnI "k esinde" Ci nu enTa nr kor ur'
una slte brik
ede yi m"di yebi rya zya zm .Bununz erinebe niT rkEde biya t'
ndaml a kata a rd l
a r
.
Ml aka ts ras ndaa z mda nbi rbe yi tikdkl d:" Yokt urbe nima slaiseda hli
m/Be ns ade c
e
birk tib- iva hyi m. "Ta biibur ada kiva hiyke l
i me si," da hlim"i leka fiyeol sundi ye .Yoks a-
h -va hi yge ldi inika stetmi yor um.Bubi ri l
ha md r.Ekr e mAmc ar ahme tl
i,onu ok
be e nmi ," Ge lba ka l
mk tipbur a ya ,s enibi rpe yim.De me ks enk ti
ps in"de rdi .Be nde
"Ef endi mbe ni mya zmbi r
a zgz eldi r,onuni inba naya z dryor la r"de rdi m. fa de eklim
akaa ma ,ina nc mbu.Be ste ninna slya p ld ni z ahe diyor dum.Ka l
emie linea lrs
n,
be sme leyi e ke rs in,bi rdeba ka r snkioka lemgi di yor .
Ka lemih e re linea lana" Ha ydiya zba ka lm"de rle rmi ?Di ye l
imki" Ha ydiya z "de diler.
Ac a baonudi y e nki m?Si ze" Fe naFi llah"nokt as ndabyl ebi ri l
ha mge liyorveya zyor ,
be steliyoro lma l snz .e ytanha ngide likte ns z yori e ri
ye ?
Be nbe steya pma kve yaya zya zma kkonus undaya pt kl arma , eytan npe kmda ha le
ede bi ldii nid nmyor um.Zi rabununt e dbi rininc ede na lyor um.nc eha lisane
niye tle niyor um.Bi rMs lma ni inha l
is a
neni ye t
le nme ni nma na s,nc ea bde st
tir...Ya ni
arnma k,t e mi z lenme k. ..
Eve t
,s onr abi r krni ya z
d r.Onda ns onr ae lle rinia pni ya ze tme ktir.Za tens en
zrhla n yor sun,t e hize di yo rsunke ndi ni .Euz be sme le yini ye eki yoruz ?" Euz "z rhn
giydi i nz ama n," Ta la nm ,l ane tle nmi e yta nda nYa rab- bis anas nrm,neol urbe ni
kor u"di ye ya lva rd nz ama n,os nd nAl lahs enime l'n e ytan ne lineb rakrma r
tk?
nc es inde okha lisanebi rni ye tve okha lisanebi rni yazva rd r.Ni yetol ma zsahi bir ey
olma z .Amani ye tina rka snda nni ya zge lme z se ,yi nebi r eyol ma z.Ni ye tini ,oni ye t
ec evap
ve rec ekol a nma ka mani yaze tme lisin.Ya nidi le k e .Di l
e k egi tme de n,a vuc unuya lars
n.
232/TRKMUS K STAR H
Budi lek eyehe rz ama nc e va pge lirmi ?
Ni ye tinveni ya znha lisanevei st ene nkur a l
la rauyg uni s e,di lek e ngz e l
,dor uvet emi z
birka daya zlm sage l
ir.Be nimha ya t
mdahi ge ri e vr i
l-me di inis yl eye bili
rim.Bu
sade cebe nimi inde i l,hul s -ika lpi leya zlandi lek e l
e rint mi inge erlidir.
Ve ri
lenc eva pl arnda okgz elol duu,e s erl
e ri
ni zde na nla
lyor .Gz eldi l
ek eyegz e
l
ceva p..
.
Es tafurul l
a h." Es erle ri
n"de me ," ya z dkl arn"de .Bi z lerdez a tenke ndi mi zAl lah'
n
eseriyiz.Bi zde n ka n eyl er,oe se rink c k,mi kro skobi kya ns ma lard r.Pe ncerede ns
zan
k kbi r
khuz me s igi bi ekl e,k da ,r enge ,c ama ,ta a ,mi ma riye ,ka leme ,mz i
ka l e
ti
ne
k kbi rerya ns ma sdr.
Eve tha klsn z .Bi z l
e ronune ser iyi z.Bi zde n ka nve" Be nime se rim"de diimi z eylerde
aslndaonune se ri.
Amabi zke lime leriby ttmz ,oke li
me lerie sa ss ahi binede i ldeke ndi mize
yak t
rma ys e vdi i mi zi inbyl eol uyor .
Ef endi m,s iz inlekonu ulac akves iz de nr eni l
e cekda ha ok eyva rbi z leriin.Anc ak
takdire de r
s i
ni zki ,buka da rs nrls a yf ala rdahe r-eyikonu ma kmmknol a myor .
Bugz e lkonu mai ins izet e ekkre der ,be st
e cil
iktebi r45y lada hae rime niziAl lah'tan
niya zede riz.
KAYNAKLAR
AI CAhme ta hi n,1997," Avr upaveTr k- slmMe de ni ye tindeMZ KLETEDAVTa r
ih
Ge lii
miveUygul a ma la r";zEi timBa s mYa ynDa t
mLt d.t i
,Konya .
AKAhme ta hi n,1993," ///.Se l
imHa ya tveEs e r
leri"Ba slma m ,Konya .
AI CAhme ta hi n,1993," Ta nbur Al iEf e ndi "Ba slma m ,Konya .
AI CAhme ta hi n,1996," Tr kSa zMus iksindeSs le meveUd inGe le ne kselIc r
Ynt eml e r
i"Ba slma m ,Konya .
AI CAhme ta hi n-Pr of .ERGANM.Sa lih," Ana dol uTr kl e r
iveMus iki s ti
kba li
mi z"
e viriveTa hl il,(M.R.Ga zimi ha l'ina yna dlOs ma nl caya z le ser i
)He nzba s
lma d.
AI CAhme ta hi n-Pr of .ERGANM.Sa lih," Me ma lik- ia rki ye'yeBi rSe -ya hat-iMus ikye
"
(Ra ufYe ktaBe y' inOs ma nl
c a'da nya pla n eviri-tahlil- inc ele me )Ma kale ,Mus i
kMe cmua s,
No:447,i stanbul .
AKI NCILa i
kKa r abe y,1963," Ga rpl Gz yleTr kMus iks i",Doa nGne Ya ynlarno:
12,S ralarMa tba as
, stanbul .
AKSOYM.- SK TS. ,1962," Evl iyae lebiSe ya ha tname si'
nde nEnGz elSe me ler",Ta n
Ma tba as,stanbul .
AI CSTSa dunKe ma l,1967," 500Y ll
kTr kMus iksiAnt oloj isi",Tr ki yeYa ynevi ,
stanbul .
AI CSTSa dunKe ma l,1990," Mz isye nOs ma nou llar" , nte rba nkYa y nla r
,stanbul .
AI CDOUOnur ,1990," Le mi At lVeEs e rl
e ri
" ,Kl trBa ka nl Ya ynl arNo1247,Anka ra.
AI CDOUOnur ,1990," UdNe vr e sBe y" ,Kl trBa ka nlYa y nl arNo1251,Anka ra.
AI CDOUOnur ,1991," Na yOs ma nDe deveRa bt-Ta bi rat-Mus i
kf , zmi r.
ALUFI C ,1 991,e vi ren:Mua mme rUl ude mir," Me cma -iS z- uSz " ,z mi r.
234/TRKMUS K STAR H
ARELH.Sa de ddi n,1969," Tr kMus iks iKi mi ndir",Mi llEi timBa s
me vi ,stanbul.
ATAMANSa diYa ve r,1991," At at r kveTr kMus iksi" ,Kl trBa lka nh- Ya ynlarNo :
1291,Anka ra .
BARDAKIMur at,1986," Ma ra ga lAbdl ka dir "
,Pa nYa y nc l
kNo:3, s tanbul.
BEHARCe m,1987," Kl sikTr kMus ik siz erineDe ne me le r
" ,Ba l amYa ynl
a rNo:9,
stanbul .
BEHARCe m,1993," Za ma n,Me ka n,Mz ik-Kl sikTr kMus iks indeEi tim( Me k) cr
a-
Akt arm" ,Af aYa y nla rNo:245, st anbul .
BEHARCe m,1990," Al iUf kveMe zmur l
a r",Pa nYa ync l
k, stanbul .
BOZKURTDr .Ne bi ,1997," Ha dist eFol kl orEl e
nc e ",Ma r.ni .lahi ya tFa k.Va kf
Ya ynlar
Nu.138, stanbul .
BUDAKOgnAt i
lla,2000," Tr kMz iini nKke ni-Ge l
iimi( De ne me )"Kl trBa kanl
Ya ynlar
/2392,Anka ra.
ET NKAYAYa l
n,1995," hv n- Sa f'daMz ikD nc esi" , nsanYa ynla r
no:107,
st
a nbul.
IPANYa rd.Do .Dr .Mus tafa ,1999," Gf te nc ele me si",S. U.De vletKonSe r
va tua r
Ya ynlar
:1,Tr kSa na tMz i iYa y nla r:1,Konya .
IPANYa rd.Do .Dr .Mus tafa ,2000," De rviAvnGf tevei i rMe cmua s",TC.Konya l
Va lil
iilKl trMdr lYa ynlar:24,Konya .
DEVELL OLUFe rit,1982," Os ma nl ca-Tr k eAns iklope di kSz lk",DouLt d.t i.
,
Anka ra.
D NERNa hid,1981," Mus ik ninTe da vi deKul lan l
ma s"Sa na tveKl trdeKKc .-lsay.
2Ku akOf se t,stanbul .
DURANTWi ll,"slmMe de ni ye t
i"Te rc ma n1001Te me lEs e r- stanbul .
ED BOLUBa kiSha ,1962," nl Tr kBe st
e k rlar",AkKi t
a be vi,stanbul .
EL Nkr ( Ha zrlaya n),2000," Al iUf kMe cma -iSa z--Sz "TC.Kl trBa ka nh /
270-
9,Anka r
a .
ERGANDo .M.Sa lih,1994," Tr kiyeMz ikBi bli y
ogr afyas
"1929- 1993,Kuz uc ularOf set
,
Konya .
ERGANPr of .M.Sa l i
h,1986," Zbde -iMa ka l
e- ilm- iMus ik"( Ba slma -m),Konya .
TRKMUS K STAR H/235
ERG NNi ha t,1999," YldzSa rayndaMz ik,Abdl ha mi tIIDne mi "Kl trBa ka nl
/2267,Anka ra .
ERGUNSa de ddi nNz het, 1942," Tr kMus iksiAnt ol ojisi",Di nEs erler1.c il
t., stanbul.
EUGEN APope s
cu- Jude t
z ,2000,( e v.Se lukAl imda r)" Pre nsDi mi t
-rieCa ntemi r",Pa n
Ya yncl
k, s tanbul .
EUGEN APope s
cu- Jude tz,1998,( e v.Bl entAks oy)" Tr kMus ikKl t
rnnAnl a mlar
",
PanYa ynla r, st
anbul .
EZGSuphi ," Na zarveAme lTr kMus iksi"1- 2-3-4.c il
tler- sta nbul .
FANTONCha r l
es,1987,( e v.Ce mBe ha r)" 18.Yz y ldaTr kMz i
i";Pa nYa y nc l
k,
st
a nbul.
FRB ,1990,( e v.Pr of .Dr .Ahme tAt e)" hs 'l-Ul m( liml e rinSa ym )"M. E. B.
Ya ynlar
, sta nbul.
GAZ M HALM.Ra gp,1939," Tr ki ye -Avr upaMus ikMna sebe tl
eri",1.c ilt
.1600- 1875
NumuneMa tba as
,s t
a nbul .
GAZ M HALM.Ra gp,1937," Ba lka nl ardaMus ikHa reke tleri",NumuneMa t
ba a s
,
st
a nbul.
GAZ M HALM.Ra gp,1947," Konya 'daMus ikf,Ul usBa s
me vi ,Anka ra.
GAZ M HALM.Ra gp,1958," As yaveAna dol uKa yna klarndaI kl"DouLt d.t i.
Ma tba a
s,Se sveTe lYa ynlar ,Anka r a.
GED KLPr of .Dr.Ne cati
,1999," Bi lims e l
lii nMe rcei ndeGe le ne kselMus ikl
e rimi zve
Sorunl ar
"( Bi ldi r
iveMa ka le
le r)Egeni .Ba sme vi, zmi r.
GREBENEBe kir
,1978," Mz i kleTe da vi "Sa ne mMa t
ba as
,Anka ra.
GVENRa hmiOr u ,1993," Tr kMus ikTa rihiveTr kTe da viMus i
ksi"Me tinl er
Ma tba a
cl
kLt d.t i.
, stanbul .
HALI CIFe yz i,1986," TrkMus i
ksini nDn,Bugn,Ya rn"( Bi l
di r
iler)Se vinMa t
baas
,
Anka ra.
NAL bnl e mi nMa hmutKe ma l,1958," HoSa d "( SonAs rTr kMus ikiinasla r)Ma ar
if
Ba smevi, sta nbul.
KALAYC OGLURa hmi ," Tr kMus iks iBe s tek rlarKl liyat",( lgil
ic il
tvef asikl l
e r)
s
tanbul
KANTEM ROLUDi mi trie,1976,( e v.Ya l
nTur a )"Ki tb- lm' l-Ms i
kAl aVe chi'
l
Hurufat"c ilt.1f as .1,T pkBa sm- Tr ans krips i-yon- Te r
cme ,Ye nilikBa sme vi,Tur a
Yaynlar,s t
a nbul .
236/TRKMUS K STAR H
KIRKLI KIOs ma n,2000," Ca mi '
lEl ha n'da kie dMa ka mla r"Ya ynl anma m Yks ek
LisansTe zi
, .T..Sos ya lBi limle rEns t
its , sta nbu l.
GELBa hae ddin,1991," Tr kKl trTa r i
hineGi ri
" ,Cilt.VI IL,I X.Kl t
rBa ka nl
Yaynlar,Anka ra .
ZALPM.Na zmi ,1986," Tr kMus iksiTa rihi( De rleme )"1.ve2.c iltlerTRTMz ik
DairesiBa ka nlYa y nNo:34,Anka r
a .
Z MM.Sa dre ddi n,1989," Hz
rBi nAbdul lahveKi t
a b'l-Edva r"( Yks ekLi s ansTe zi
)
Ma r
ma rani .Sos ya lBi liml erEns t.
, stanbul .
ZTUNAY lma z,1976," Tr kMus iks iAns iklope dis i
"1.c ,II.c .1.K smI I.c .2.K sm,
MilliEi ti
mBa sme vi, stanbul .
ZTUNAY lma z,1986," Ha cAr ifBe j",Kl trveTur izmBa ka nlYa ynl
a rNo:698,
Anka r
a .
ZTUNAY lma z,1987," Itr",Kl trveTur iz mBa k anlYa ynlar no:81,Anka r
a.
ZTUNAY lma z,1987," De deEf e
ndi "Kl trveTu r i
zmBa ka nlYa ynlarNo:811,
Anka r
a .
ZTUNAY lma z,1987," Tr kMus iks iTe kni kveTa ri
h" ,Ke ntBa s
me vi-stanbul .
RONAMus tafa,1970," 50Y ll
kTr kMus iks i
" ,lave li3.Ba sk,Tr kiyeBa sme vi.
SANALHa yda r,1964," Me hterMus i
k si",Mi lliEi timBa s
me vi,s t
a nbul .
SAYAhme t, 1991," Mz ikAns iklope di si"1,2,3,4. c i
lt
le r,Oda kOf set,Anka ra.
SAYGUNAhme tAdna n" At a t
rkveMus ik,Onunl aBi rlikte,Onda nSonr a",Aj ans -Trk
Ma t
ba as,Anka ra.
SZERVur a l,1964," Mz ikveMz isye nl erAns iklope disi",Ta nGa ze t
e siveMa t baas-
s
tanbul
ARDAR t,1989," Buhur
za deMus tafaI triEf e ndi"Kl trBa ka nlYa y nla r
1110,
Anka r
a .
TANRI KORURCi nu en,1998," Mz ikKi ml iimi zz erineD nc eler",tke nNe ri
yat
A..,stanbul .
TATLI YAYMa kbul e ,1965," Ha yda rTa tl
ya y" ,Ba haMa tbaa s,stanbul .TURAYa l
n,
1988," Tr kMus iks ininMe se lel
e ri
",Pa nYa ynl arNo:7, s
tanbul .
TRKMUS K STAR H/237
TURAYa ln,1992," Na srAbdl b kiDe de'ni nTe dk k-Ta hki k( Ar atrmaveGe rei
Arat
rma )",Kbi limDi zisi:1,Tur aYa ynla r, stanbul .
ULUDASl eyma n,1976," sl
mA snda nMus ikveSe m ", rfanMa tbaas,st a
nbul .
UYGUNYa rd.Do .Dr .Me hme tNur i,1999," Sa f i
yddi nAbdl mmi nUr mevveKi tab'
l-
Edv r
'
" ,Kubbe a ltNe riyat,stanbul .
ZEYDANCor ci,1976," slmMe deni ye tiTa rihi ",2. ve5.c i
ltler, da lNe r
iya t, s
tanbul.