Bu ki tap, Patates Bask Ekibi taraf ndan tek kopya olarak, Beyaz t Devlet Ktphanesi Grme Engelliler

blmnde kullan lmak zere grmeyen okuyuular n yararlanabilee i hale dnstrl mstr!
Bu "al sma Patates Bask #n n sz konusu kamu hizmetine destek sa lamak ama ile gnll olarak yrtt
bir
faaliyettir! $%&'
lyusa
&olohov
(rk"esi (ekin (aymaz
Kapak )esmi *inent *an Gogh
+'yr nt ,
Kapak (asar m Erdem Bal
Grafik %ygulama 'li -uat &ahin
Dizgi .eryz .ay nevi
Bask Kozan /fset 0 'nkara
123 45 67 8!Bas m, .eryz .ay nevi, 4556
.eryz .ay nevi
&a l k 9! &okak :o; 6<=7 .enisehir = ':K')'
(el ; 314 59 62 > -aks ; 314 65 15 +.eryz, 'kad ?td!#in kurulusudur!,
8&B: 57<07@<609@0@
&olohov
(rk"esi; (ekin (aymaz
.eryz yay nevi
b Ay
+Pokrovski Emek -akltesi#ne adanm st r!,
lk ne ikisi vard ! Birisi byk ve kemi kten yap lm st B soylu ve ti tiz bir yz vard B a r bir parfm kokusu
yaymaktayd ! Di eri k"k, tahtadan yap lm s, k rm z kumasla sslenmisti!
C"ns, mavi renkliydi ve metalden yap lm st ! &adee neki gn getiril misti! s"i sabah temizli ini yapt ktan
sonra, sigara i"mek istedi! Debinden ttn tabakas n " kard ! Kibirlie dnd burnuna kald rd , ttnden
sararm s
parmaklar yla, penerenin kenar na koydu tabakay ve seslendi;
A'nna pantalonumu diktin miE D melerden birini kay0tti m!A
#! <
$avi d me, k"k metali k ayaklar yla, esaretle " nlad ;
A$erhaba yoldaslar!!!A
K rm z d me mahzun glmsedi, kemi k olan, kibirli bir yz ifadesi tak nd !
Fepsi de is"inin evinin peneresinin kenar na yanyana dizil mislerdi, konusmalar kolayd !
AGer"ekten, entil menler, nas l anl kald m anlayam yorum!A Kemik d me soylu tav rlarla konusmaya
baslad !
APa"avra kokusu, daha do rusu kyl kokusu bir kabus ile az ne muhtesem bir paltoda yas yordum! &ahibi m
eski gnlerde byk bir i malat" yd , ama si mdi mutemetli k yap yor! Dai ma yeteek kadar paras oldu! Defterini
s k
s k silerken f s ldard ; ABitiree i m gizli poliside beni s k yorlar!A Parmaklar yla trampet "alar gibi yapard !
Geeleri,
"o u zamanlar, s k bir araba n n srd arabayla dansze giderdi k, paralar zerine dkerdi! &onra addelerde
uzun turlar atard k! Bir keresinde gazinodan "ok uzak de illerdi, ABeni mle gelA diye f s ldad kad n, beni tuttu,
onu
kap ya do ru gtrd! ABeni su"a tesvik ediyorsun,A diye korkuyla ba rd adam m! Kad n n elinde kald m! 'dam
tokatlad ktan sonra beni yere att ! Bir"ok servenden sonra kendi mi burada buldum! :e derseniz deyin, 'ma pis
kokulu kylnn pantalonunu sslemek bana hi" "ekii gel miyor! Diddi iddi intihar et meyi dsnyorum!
AEvet, ask byk bir seyG dedi k rm z d me! ABir zamanlar k z l savasa kat ld k! $ermiler yan mdan sl k "alarak
ge"ti! Perekop#ta, bir kazak k l beni ikiye ay rd , ama tamamen de il! / gnler tatl bir rya gibi gelip ge"ti!
&onra
sessizlik geldi!!! K z l komiseri m, matemati k ve di er konulan "al s rken, sapkas n n alt nda terlemeye baslad !
'ma gen" bir bayan daktilouyla dost ol mustu! Fer seyi ona gitti! Beni tutan ipler iyie inel misti ve K z l
Komiserin
yz de iyie sa0
6
rarmist ! Eline al p bana bakt nda ipi grd ama at mad , keH
derle i"ini "ekti ve m r ldanarak (ro"ki#yi savundu!A
ABurHuva ideoloHisi,A dedi metal d me alay glmseyerek!
ABuraya gelisi m daha basit oldu! Emek -akltesinde okuyan
bir Gen" komnistin pantalonundayd m!A
Kemi k d me, dudaklar n n kselerini asa ya k v rd B
k rm z d me s k nt dan pembeye dnd!
&ahibi m,A diyerek devam etti metal d me! AKabar k sa"l ,
"at k kasl yd ama neseli gzleri vard ! Iok "al s rd ! Ders
"al smad nda garda hamall k yapard ! Btn gn Gen" $uhaf z
sark s n sylerdi! Faramalar n sadee temel gereksinmelerine indirgemisti! Bir "ift yeni pantalon sat n
ald , onlarla birlikte beni de! .aln z bu pantolonu kulland sylenemez! Di er bes delikanl yla birlikte kullan rd !
Gen" ve kuvvetliydiler, parfm de il, gen"lik ve diren" kokarlard ! Kabar k sa"l , hep okuyordu! & k s k blge
komitesinde konusmalar
yapard ! %ygun bir ifade bulamad nda, pantalonunu "e0kistirirdi! Bunu yapard , "nk gbek diye bir sey
yoktu!
/rada komnizmin kokusuyla iyie slan rd mB inan n bana,
kendi mi "ok iyi ve " lg n gibi hissederdi m!
Iouklar bir gn eve s k nt ve kederle geldiler! (arihsel
$addeilik ki tab n al m slar, Gen"lik Ger"e i#ne abone ol muslard , paralar kal mam st ! Bir 0 iki saat sessize
oturup d0 sndler! &onra kabar k sa"l , beni sevgiyle "ekistirdi ve oskuyla konustu; AEmek -akltesi#ndeki
"al smalar m z m tamamlayal m yoksa yeni pantolon mu alal mE Faydi "ouklar, gideli m ve onlar pazarda
satal m! $this bir neseyle pan0talonlar topland ! 'ma bu arada ben orada kald m! .ar m saat sonra, hepsi yere
uzanm s (arihsel $addeilik# okuyorlard , .ata n alt nda yatarken, dsndm; AEr ya da ge" gvenilir
savas" bir komnist geleek ve kabar k sa"l delikanl gibi bana de er vereek!!!A
AEvet, elbette!!!A diyen kemi k d me kekeledi!
'ma metal d me, bir k"k grmeyle yere bakt ve komsular na arkas n dnd!
?.%&'
4591
Fer sey ay av nda baslad ! Darya, hJlJ ormanda odun par"al yordu! & k bir "al l n i"ine girdiB kendini ay ininde
hissetti! .asl Darya, k vrak zekal yd ! K"k o lunu kyde b rakm st ! 'yaklar n n g yetti ine kye kostu!
(rofi m :ikiti"#in kulbesine do ru h zla yrd!
AEvin reisi sen misinEA
AEvet!A # >0!! > ! !# ;
A'y ini buldum!!! /nu ldr ve bir par"as n bana verGA (rofi m :ikiti", onu asa dan yukar ya, yukar dan asa ya
szd, kuskuyla konustu;
5
ADinlenmeyeeksen, bize gster pay n alGA
Femen haz rlan p yola koyuldular! Darya nde, (rofi m :i0ki ti"#le o lu arkada! &anslar ktyd! Koa kar nl bir
ay
ininden d sar " k na sas r p kald lar, rastgele ates ettilerB ama ya sanss zl ktan ya da baska bir nedenden ay
ka"t ! (rofi m :i0ki ti" eski tfe ini, tekrar ates eder mi diye dsnerek kontrol etti ve temizledi! lya#ya s r tarak
bakt ve sonunda konustu;
AFayvan ka" rmamal y z! Geeyi ormanda ge"iree iz!A
Ertesi sabah, bat ya do ru giden ay y grdler, kar n zerinde izleri a" k"a belliydi! (rofi m ve o lu iki gn kadar
dolast lar! &o uk ve a"l kla yzyze geldiler! .iyeek stoklar n i kini gn bitirmislerdi! C"n gnden sonra
k"k
bir a" kl kta ay y buldular! (rofi m :ikiti" ilk kez konustu, "yz kiloluk enkaz kontrol eden o luna bakarak;
A'ma daha kuvvetli ol mal s n o lumG Evlendi i m zamanki gibi de ili m! .aslan yorum, dermans z m! Fayvan
tas yamayaa m galiba, iste i mi de kaybetti m, "ok sulu gzl oldum! Bak, ay n n yavrusu var, karn nda!!!A lya,
kanl b "a n kara saplad , aln na dsen sa"lar n geriye atarak dsnd;
A&imdi basl yor!!!A
Kyle de oldu!L'nnesinin, babas n n ayn seyleri srekli konusmad klar bir gn bile ge"miyordu;
AEvlen, evlenmelisinG Maman ge"iyor, annen "al smak i"in olduk"a yasl , annene yard m edeek gen" bir k za
ihtiya m z var!A
lya, soban n bas nda oturdu, dinledi, ta ki d rd rlar sabr n tas rana dek! & rt "antas na testere koydu, baltas n
ve
di er marangozluk aletlerini toplad , yoluluk i"in haz rlanmaya baslad ! 'ma yolulu u bastan sona rastgele
ol mayaakt !
4@
$oskova K rsal Endstri 'tlyeleri#nde "al san amas .efi m#in yan na git meyi planlam st !
'nnesinin d rd r hi" durmuyordu;
A&ana bir k z buldum, sevgili lya! Gzel ve tam sana gre, halis sulu el ma! (arlada "al sabilir, misafirleri hos
konusmas yla e lendirir! Femen nisan yapmal y z, yoksa bir baskas onu senden "alabilir!A
Bu konusmalar delikanl n n kendisini daha kt hisset mesine neden oldu! Evlenme dsnesinden nefret
ediyordu! Ger"e i sylemek gerekirse kendi kynde ya da "evredeki kylerde, hosland bir k z da yoktu!
'ilesinin, bakkal n k z n istediklerini rendi inde sa"lar diken diken oldu!
Ertesi sabah, kahvalt dan sonra, ailesine hos"akal n diyerek mmkn oldu u kadar "abuk istasyona gitti! 'nnesi
arkas ndan a lad ! Babas gr kaslar n "atarak k zg n ve a bir sesle; # > #! #
A lya kap dan " kt n an, art k yoksunG &ak n eve geri 0dnme! Gryorum ki gen" komnistlerden etkilenmissinB
dai ma onlarla tanr s zlarla birli kte ol! Eh, si mdi yasam n istedi in gibi kurabilirsin, senin i"in eli mden baska bir
sey
gel mez,A dedi ve kap y o lunun arkas ndan kapad ! Penereden, uzun ad mlarla yryen lya#ya bakt ! / lu
yryordu di mdi k ve genis omuzluydu!
88
Kasabayla, $oskova#n n kars last r laak bir yan yoktu! lya, il k zamanlar her araba kornas nda dehsete dstB
gk0
4 4
grlts gibi geldi! Mamanla trafi e al st ! 'mas .efi m, marangoz olarak "al s yordu! lya, bir gee isini
olduk"a
ge" b rakt , sar gzl sokak lambalar n n ayd nlatt ss z yollarda evine do ru yrmeye baslad ! .olunu
k salt mak i"in ara sokaklara sapt !
Bu s rada, bo uk bir " l k, yere vurulan ayak ve bir tokat sesi duydu! 'd mlar n h zland rd , karanl a dald ;
:emli
bir duvar n yan nda, 'stragan yakal bir palto giymis sarhos domuzun biri, bir kad n dvyor, kesik kesik
m r ldan yordu;
A&imdi, izin ver sevgili m!!! .as m z o kadar da nemli de il, $utluluk zaman !!!A
lya, astragan yakal n n nnde k z l esarpl B gzleri yas, dehset ve korkuyla dolu gen" k z grd!
&arhosa do ru s "rad , yakas ndan tuttu, gevsek vudu, grltyle duvara vurdu! 'dam inledi, duygusuz kz
gzleriyle lya#ya bakt B dsmana, hasin bir bak sla kars last , dnd ve kosmaya "al st ! &endeledi! Dse kal ka
gzden koy0boldu!
K z l esarpl , eski deri eketli k z lyan n koluna s k a yap st ;
A(esekkr ederi m, yoldas! Iok tesekkrler!A lya ayakkab lar n n uuna s k nt yla bakarak sorduB A/ sarhos
hayvan
beni iple ba lamaya "al st , Daha ne hi" grmemisti m!!!A
'dresinin yaz l oldu u ka t par"as n lya#n n eline s k st rd , meydana do ru yrrken tekrarlay p durdu;
AGel, grseli m, ne zaman bos olursan yoldas! Iok memnun olurum!!!A
49 !!! >!# >!
888
lya, olaydan sonraki umartesi, k z grmeye gitti! 'lt kat " kt , eski psk kap daki ismi okudu; 'nna
Bodrukina!
Durdu, kap kolunu karanl n i"inde hissetti, kap y hafif"e t klatt ! kap y a"an 'nna, gzlerinde tan yamaman n
getirdi i bir sas0k nl kta bir sre bekledi! 'rd ndan, an msay na glmsedi;
A "eri gel, ltfenGA
lya "ekine "ekine, bir sandalyenin k y s na listi, odaya gz gezdirdi! K z n arka arkaya gelen sorular n , devrik
mlelerle yan tlad ;
AKostrama#l y m!!! $arangozum! $oskovaya "al smaya geldi m!!! .irmi bir yas nday m!A
'ma dindar bir k zla evlenmemek i"in evden ka"t n a z ndan ka" rd ! 'nna bas n arkaya atarak !gl meye
baslad ve Nekrar anlat mas i"in yalvard ;
A.ine anlat banaB haydi anlatGA
lya, 'nna#n n gl mekten k r sm s, rkek yzne bak na, o da gl mekten kendini alamad ! 'emie el kol
hareketleriyle, uzun yksn ayr nt lar yla anlatt ; Konusmalar n , gen"lik ve bahar dolu kahkahalarla sslediler!
lya, 'nna#y s k s k ziyarete baslad ! Duvar ka d kapl k"k odada, ?enin portresi duvardan onlara bak yordu!
$esai biti minde kendisini "ok iyi hisseden lya, yine 'nna#ya gitti, birlikte oturdular, ?enin hikayeleri dinledi lya,
gzlerine bakarakB gzleri a" k gkma0visiyle gri kar s m yd !
$oskova sokaklar bahar n gel mesiyle "i"ek a"t ! Bir gn, isten sonra do ru 'nna#ya yolland ! 'letlerini kap n n
nnde b rakt , kap y vuraakken, tan d k bir elyaz s yla yaz lm s notu grd; ABir ay yokum! ivanova0 *aznesensk
sehrindeyi m
l
$erdivenden inerken, karanl a bos bos bakt ! .re i bosal m st ! Geri dnene kadar ka" gn ge"ee ini
hesaplad ! Gelis gn yaklast k"a sab rs zl art maya baslad !
/ uma, ise git medi, kahvalt y bile dsnmedi, sabah il k yapt sey, tan d k k"k soka a do ru yola dsmek
oldu! Ii"eklerin kokusuyla ostu! Gzleri f ld r f ld r, her gidip gelen k rm z esarpl y izledi! K leden sonra onu
soka n bas nda grne, duygular n kontrol edemeden, ona do ru kosmaya baslad !!!
8*
'rt k, aksamlar n onunla, ya onun odas nda, ya da Gen" Komnistler#in ?okali#nde ge"iyordu! Onna, ona okuma 0
yazmay iyie retti! Kalem tutan parmaklar kavak yapra gibi ti tredi, ka d n zerine lekeler dkldB
'nna#n n
k rm z esar0b yla yzn sard , bas na sanki balyozla vuruluyormus gibi bir a r girdi, sakaklar zonklad !
Kalem, parmaklar n n aras nda oynad B koaman, e ri b r harfler "izdi, ka t zerinde yollar n buldular!
lya#n n
gzleri bu uland , sislendi!
.aklas k bir ay sonra, Gen" Komnistler Birli i#ne ye ol mak i"in Parti Blge &ekreterli i#nin ilgili biri mine dilek"e
verdi! lk defa dilek"e yazm st B rendeden s "rayan a a" k ym klar gibi, e ri b r "izgilerle!!!
Bir hafta sonra, aksam zeri lokal binas n n nnde bulustular! 'rma neseyle " nlayan bir sesle kutlad ;
AFosgeldin yoldas lya, Gen" KomnistGA # 43
*
AFaydi ilya, saat iki! Eve git me vakti!A
ABiraz bekle! .oksa yeterine uyumaya zaman kal mayaa ndan m korkuyorsunEA >
A ki geedir yeterine uyuyamad m Gider misin lyaEA
A&okaklar "ok "amurlu, Pansiyon sahibem!A ABtn gee d sardas n, gerekli gereksiz kap y a"t r p,
kapatt r yorsun
bana,A diye s zlanmaya baslar!
A/ zaman eve daha erken dnebilirsin, geeyar s na kadar burada oturamazs n!A
ABelki yapabiliri m!!! Belki bana bir kse bulabilirsin, geeyi ge"irmek i"inEA
'nna masadan kal kt , s a arkas n dnd, kaslar n hafif"e "atarak lya#n n kars s nda durdu!
lya si mdi beni dinle!!! Beni mle kal maya niyetliysen akl ndan " karG Ge"enlerde de anlat maya "al st m! Evli
oldu umu sylemeliyi m! Esi m drt ay i"in 8vanova0*oznesensk#teB bir ka" gnl ne yan na gidee i m!A
lya#n n dudaklar ti tredi;
A&en!!! evri miydinEA
AEvet! Bir Gen" Komnistle! Daha ne sylemedi i m i"in zr dileri m!A
lya i ki hafta ise git medi! Kederli ve zgn bir yzle yata ndan " kmad ! &onra ayaklar n sryerek yrd,
parmaklar yla testeresine dokundu! Garip, alayl ve zorlama bir glmseme yzne yay ld !
Parti biri mine u rad nda di er delikanl lar sordu;
A:e be i s rd seniE .ryen l gibisin, lya! Benzin niye sol musEA
4<
?okalin girisinde biri m sekreterine rastlad ;
A&en misin lyaEA
AEvet!A #!## > #!
A%zun zamand r yoktun, nerelerdeydinEA
AFastayd m!!! Bas m a r yordu!A
ADinle, Bili msel (ar m Kursu#nda sana yer ayr ld ! Gider misinEA
A'ma sadee okuyup yazabiliri m!!! .a di er seylerEA
A$eraklanma, haz rl k s n f olaak!A
Bir hafta sonra aksam zeri, arkas ndan ad yla "a r ld n , duydu unda, isten " km s, kursa gidiyordu!
AilyaG!A
'rkas na bakt ! 'nna, ona do ru glmseyerek kosuyordu! lya#n n elini i"tenlikle s kt !
AEee, nas ls n bakal mE Kursa gitti ini duydum!A
A dare ediyorum!!! Evet, kursa gidiyorum! /kuma yazma retti in i"in sa ol!A
.anyana yrdler! K rm z esarba bu kadar yak n ol maktan bas dnd!
A.a di er yaran, dzeltebildin miEA
ADnya da her "esit yaran n nas l dzeltilee ini renmeye "al s yorum, bunun i"in de!!!A Elini sallad , aletlerini
sa omzundan sol omzuna ald ! (ebessm ederek, a r ve sakar bil yrysle yryp, gitti!
> 459<
(E&(
+Dvinsk eyaletinin bir kasabas ndan nemsiz bir olay,
46
ADo ru an ms yorsam, yoldas (itukov, eskiden parti ye0siydinizGA Gen" Komnistler il"e komitesi sekreteri,
kars s nda oturan adama bu soruyu yneltti! 'dam, moda olan paltolardan giymekteydiB doygun gzleri, gz
"ukurlar na gml mst!
(itukov, kumas yapranm s sandalyede k p rdand ve belli belirsiz m r ldand ;
AF m, evet!!! gryorsunuz ben!!! ee!!! biraz tiaret i"in git misti m, ve gryorsunuz!!! szn z, kendi talebi mle
partiden azledildi m!A
APeki, size sylemek istedi i m su; Partinin Blge Krgt &ekreteri, Pokuyasev, eyalet merkezine sizinle ayn
arabada gideek! (ar m -uar na gnderiliyor! Kisisel olarak onu ya0#!!# # ! # 47
k ndan tan r m! Eski bir parti yesi olarak bizi m i"in bir sey yapman z istiyorum! Birli kte gideeksiniz ya, san r m
siz :!E!P! insan ol maya zeniyorsunuz +bunun i"in ideal birine benziyorsunuz,B gvenini kazanmaya "al s n! .avas
yavas Gen" Komnist hareketine bak s n ve komnist inan"lar n n neler oldu unu kesfedin! /nunla sami mi
konusmaya "al s n, eyalet merkezine ulas na, bana yazarak sonuu bildirin!A
ABir "esit k"k siyasal test,A dedi (itukov, kal n boynunun zerindeki bas n sallayarak, glmsedi!
&ekreterL kap ya do ru giden (itukov#un arkas ndan seslendi;
AGvenle vard n zda mutlaka yaz n!A
&eyahat, geeleyin baslam st B yollar "amur i"indeydi!!!
Pokuyasev uzun ayaklar n kenardan sark tarak araba g rt s nda uyuyordu! Glgeler, kemi kli, "illi yznde
gezinmekteydi! (itukov bu yze bakarak dsneli dsneli oturuyordu! Iantas ndan biraz ekmek, sosis,
salatal k " kard ve grltl bi"i mde yemeye baslad , Pokuyasev, tavsan uykusunda rahats z oldu! Kalkt
(itukov#un yan na oturdu ve gzn ihtiyar at n k ls z, lekeli sa r s na dikti! .oluluk i"in yiyeek al may
unut mustu!
(itukov a z ndakileri yutar gibi sordu!
A-uara m EA
AEvet!A ! A # ! #
AF mm, aptala bir is! Falk n yeterli yiyee i yok! -uara gidip sadee dsnrler!A
Pokuyasev gnlsze yan tlad !
AIift"ilere biraz bir sey getireektir!A
A&esler bile aptala geliyor bana!A
Pokuyasev bir aya n uzatt , yorum yapmad !
AGereksini m duyul mayan seyler insa ediyorlar, gereksiz
42
Pgereksiz!!! Krne in, al su Gen" Komnistler#i! Basit holiganlar! Iok ge"meden kapanaakt r zaten!!!A
ADilini fazla uzat maG Bu tr konusma bas na bela a"abilir!A
AFkmette de ili m ama, onlar durdurabiliri m! Gen" Ko0mnistler#in yaramaz ki mseler oldu una dair uyar lar
kaleme ald m!!! Fainler, 'llahs zlarGA
blge merkezinin s klar n n grnmesiyle yol ayd nland , fakat (itukov sosisini yemeye devam ettiB 'llahs z Gen"
komnistlere lanetler ve tehditler savurmaya devam etti!
A&imdi bir hava filosu kurma dsneleri varm s, &efiller iyi bir daya hakediyorlar!!!A Bo uk bir sesle
Pokuyasev#e
dokundurmalarda bulundu yine! A*e btn patronlar!!!A
.ol bitine szn tamamlayamad ! Pokuyasev do ruldu, tek szk et meden yol arkadas n n beline hantala
vurdu!
'raba mola yerine geldi,(itukov, dsnelerini, rkt me0# den renmeye "al st B ama kand r lm s sekreter, a r
a r solukland , uzun baaklar n a" p (itukov#a vurmaya baslad ! Fomurtular ve inlemeler geldi sekilsiz vutlar
y n ndan!
ABlge!!! sekreteri!!! sordu bana!!! bir saka olarak!A (itukov bo uk sesle m r ldand B ama yan t sadee, k zg n
b rmeler ve sesler olarak geldi!!!
AKesinli kle "ok gvenilir bir gen",A diye yazd (itukov blge merkezine! A'ma!!A Iamurlu paltosuna sar nd , yaral
dizine dokundu ve ti treyen dudaklar yla f s ldad , A'ma!!!!A
Gzl nn k r k am na zntyle bakt , morarm s burnuna elindeki kalemle dokundu, umutsuz bir Hestle,
mektubu bitirdi;
AFepsi bu kadar, gven i"inde geldi m!A
45
K K/D'?8 K'D8:
/rman n i"inden ge"ip da lan tepeleri asan telgraf direkleri genis bir alana yay lm st ; Ka"abovka, 'taman ve
)ogaziska!
"inde dikenler yetismis kuru dere yata n izleyerek k"k bir ky olan Ka"alovka#ya ulas labilirdi! 'l"ak
daml , k"k evler, Ka"alovka Kollektif Iiftli i#nin binalar na kadar dizil misti!
'rseni Kilukvin, kollektif "iftli in mdr, ayaklar a" k, vudu ne do ru e ik ayakta durmaktayd ! )zgar,
gmle ini havaland rd , ter taneleri aln ndan, burnunun zerine damlad ! .an nda, k ll ellerini gzlerine siper
et mis yasl 'rtiom vard B da s "anlar n n yuvalar n , tepeiklerin tesinde, kara, elde 0
9@
memis topraktaki par lt l kesekleri par"alayarak sren traktr seyrediyordu! &abahtan beri on bir dnm tarla
srl mst; lk denemeleriydi bu! 'rseni, bo az nda bir kuruluk hissetti! (raktrn arkas ndaki saban , srleek
alan n sonuna ulas naya de in izledi! 'rd ndan, kurumus dudaklar n yalad , arkadas na seslendi;
A:as l makine ama, 'rtiom BabaEA
.asl adam, przl saban izinde tkezlemis gibi homurdand , inledi! Bir par"a kahverengi topra nas rl elinde
ezdi, avuna bakt ve 'rseni#ye dnd! Eski sapkas n " kar p tarlaya f rlatt !
A&ylediklerin i"in ylesine utand m kiG Elli y l kzle "al st m, kz de beni mle!!! Gndz srersin, gee hayvan
beslersin, uyku yz gremezsin hi"!!! &adee k s n bos zaman n olur!!! 'ma onu ne yapay m kiEA
.asl adam kam" s yla traktr isaret etti, elini s k nt yla sallad , sapkas n bas na yerlestirdi ve arkas na
bakmadan "ekip gitti!
Gnes, gee olsun diye, anti k tepenin ard nda kayboldu! Bahar glgeleri bozk r sard ! (raktr srs
koltu undan atlad , eliyle yzndeki beyaz tozu sildi!
A'ksam yeme i vaktiG Eve git, 'rseni 'ndrevi"! Kad nlar si mdi inekleri sa m st r, bana biraz l k st getirebilirsin!A
'rseni, m s r tarlas n ge"erek, kye do ru yrd! .okusu t rmanmaya baslam sken, ka n g rt s yla beraber
k zg n bir kad n sesi duydu!
A.aahG Kahrolas G :e yapaa m size, sizi gidi pislerG .aahGA
.ol kenar ndaki tmsekler, aksam "iyiyle slanm st ! Ka n ya kzler kosuluydu! (erli s rtlar ndan bu ular
" k yordu!
94 !
%fak tefek bir kad n, umutsuza onlar n "evresinde dolan p, duruyordu!
'rseni, yan na yaklasarak, seslendi;
A$erhaba, bayanGA !
A&krler olsun, 'rseni 'ndreyevi"GA
'rseni#yi s ak bir heyean dalgas sard , dizlerini ti tretti!
A'nna sensin de il miEGA
AElbette beni m, baska ki m olabilirdi kiE Bu kzlerin isi bit mis! Fareket bile edemiyorlar, zavall lar!A
A:ereden geliyorsunEA#
ADe irmenden! Iavdar ykledi k! 'ma bu kzleri yrtemiyorum kiG !
'rseni, bir " rp da paltosunu " kar p, k za verdi! Glerek;
A.rtebilirsem dlm ne olaakEA dedi k z n gzlerine bakmaya "al sarak!
'ma k z gzlerini ka" rd , esarb n dzelterek!
A.ard m edin, sa ask naG Ge" kal yorum!!!A
'rseni yirmi yedi yas nda, g"l, kuvvetli biriydiB 'lt "uval tepeye kadar tas d , asa ya geri dnd! &oluklanarak,
ka n ya bindi!
APeki, durumun nas lE koandan haber yok mu henzEA
ADenizas r lkelerden gelen Kazaklar, Qrangel#in (u0ret"ina#da ld n sylediler!A
A:e yapmay planl yorsunEA
A'ynen devam!!! Eh, art k git meliyi m, "ok ge" kald m! .ard m n i"in tesekkrler, 'rseni 'ndreyevi"!A
A(esekkrlere paltonu b rakmaGA
'rseni#nin dudaklar na bir glmseme yay ld B bir an sessiz kald , sonra e ildi, sol eliyle k z n beyaz esarpl bas n
kav0
99
rad , dudaklar n dudaklar na bast rd ! (itriyorlard , sdlerB 'rseni, elinin sert nas rlar yla k z n yana n a tarak
"izdi! K z " lg na dndB esarb n dzelterek soluk solu a ba rd ;
A&eni pis hayvanG %tanmaz n birisin!A
A:i"inE :iye tart s yoruzEA dedi 'rseni al"ak sesle!
AInk, ben evli bir kad n m! %tan" verii! Gitde, buna gz yumaak baska bir kad n bulG!!A
Kad n, kzlerin dizginlerini sert"e "ekti, yola koyuldu unda, a lamakl bir sesle hayk rd ;
A&izi gidi kpeklerG Fepinizin &adee bir dsnesi varG!! N .ahh, kahrolas alarGA
$eyve bah"eleri pembe, beyaz "i"eklere brndB "evreye a r bir koku yay ld ! Gen"en y ldan kal ma "rk,
kflenmis otlar, sand klardan dkldB Geeyi eksi bir koku sard B Ka0"alovka glnde kurba alar ka" st B kazlar,
ask na meleriyle t slad lar, glden bu ular ykseldi!!! Gnler "ok keyifli ge"iyordu!
$dr 'rseni, yre inde tatl bir yaz nesesi duyumsad ! &i mdi bir traktrleri vard ! 'ma yre i de yaral yd ! /nun
i"in yasam n "ok az anlam olabilirdi! Ial sman n "n gn k r k "itin kenar na oturdu! Kad nlar, neki gnk
olay zerine yorum yaparak yan ndan ge"tiler! Kollektif "iftli in delikanl lar , hem yzne, hem de arkas na
bakarak haine gz k rpt lar, gldler!
'rseni, kad n yaln z grebilse, ge"en sonbahar kendisini
terketti inden beri neler hissetti ini anlat rd ! kisi t rm kla harmanda, koyu renkli "avdar y nlar m
toplam slard !
:e is, ne de dnyadaki baska bir sey art k 'rseni#y e zevk vermiyordu! A$erhaba, 'nna &ergevna!A A$erhaba,
'rseni 'ndreyevi"!A
91 # # # > > #
A&ana bir ka" sey sylemek istiyorum!A 'r na, nl n k zg nl kla burusturarak dnd; ABaskalar n n nnde
nas l
davranaa n bil men gerekirG (arlan n ortas nda ne tr bir konusma yapabiliriz seninleE!!! Fem de btn
kad nlar n gzleri nndeG %tan" verii!!!A A'ma, ne olursa olsun, konusmam z gerekGA A*akti m yok, inek m s r
tarlas na do ru gidiyor!A ABekleG 'ksam zeri a a"lar n oraya gelG Iok nemliG!!A 'nna, bas n sallad , arkas na
bakmadan yrd! ' a"lar, dallan birbiriyle ayr lmaz bi"i mde sar lm s, gkyzne ykseliyorB her yana
yay lm s b rtlenler yryenlerin ayaklar na dolan yordu! B ld r nlar, gee a a"larda topland lar, sonra
ardarda "i menlerin zerindeki beklere do ru u"tular! 'rseni, karanl k iyie "kene kadar bekledi! 'yak
seslerini isitti inde, parmaklan smeye baslam st ; Deketine daha s k sar nd !
ABugn seninle konustu um i"in k zd n m E K zma 'nnaGA
AKoam buralarda ol mad i"in, bunlar oluyor!A
APeki, sana olduk"a iddi bir sey sylemek istiyorum!!! Dul kad ns n, kay npederinin de sana ihtiya yok!!! Beni
koal a kabul eder misinE &ana iyi bakar m!!! yi de sorun ne, sen aayip bir yarat ks n! :eden burnunu
"ekiyorsunE &enin sorunun br kad nlarla!!! Koan geri dnerse, beni mle kal diye seni zorlamam!!! stersen geri
dnebilirsin!A
'nna, 'rseni#nin yan na, nemli topra a oturdu! Bas m nne e di! Gzyle, topra a grnmez sekiller "izdi,
bozdu,
yine "izdi!
'rseni, kollar yla "ekingen kad n kuaklad B a layaa ndan, " l k at p, ad n syleyee inden korktu! (arlada
yap0
93
t gibi! 'ma 'nna#n n gzlerine bakt nda, esarb n n glgedeki yznde kurumus gzyaslar n n izlerini grd,
glmsedi;
A'nna, herkese syleyeli m!!! Beraber gideli m, i mzay basal m, kollektif "iftli e kat l, bizi mle birlikte "al s! Bu sefil
yasam daha ne kadar srdreeksinEA
Kurakl k! Kuslar rkerek ka"t ! ( rpanlar bir bah"eden di erine inan lmaz bir halde "al st lar! nsanlar otlar
bi"meselerdi,
kkler kemirileekti! 'vdiskin deresinin tesinde kollektif "iftli in traktr ve ekin bi"me makinesi
"al s yordu! Gn tozlu, bir o kadar da s akt ! Kuru saman y nlar btn bozk r kaplam st !
Gnes, aksam yeme i vakti oldu unu gsterdi; 'rseni t rm n b rakt , gmle indeki tozlan silkeledi, dus al maya
gitti! Kendisine do ru gelen kar s 'nna#y grd! Bir mil kadar yryp geldi ini dsnd! Ial sanlara yemek
getirmisti! 'rseni#nin yan na geldi ve heyeanla;
A.orgun grnyorsun, 'nnaEA dedi!
AFay r, "ok de il! & aktan belki!A
!Birlikte bir a a n alt na oturdular! 'rseni, 'nna#n n elini, t rm k kullanmaktan nas rlasm s eliyle oksad ,
glmseme0siyle esaretlendi!
'ksam, *erandada bulustuklar nda, 'nna dsmekten korkarak, parmakl s k a kavrad ! Beyaz dudaklar ndan
szkler zor dkld;
A'rseni sevgili m!!! Koam!!! (uretiha#dan mektup yollam s!!! Eve dnee ini yaz yor!A
Biraz k mutluluktan sonra hayalk r kl !!!
Ka"alovka ky serbest "ift"ilerinin bu day , son basa na kadar hastal ktan yand ! Kavrul mus, kahverengi
tarlalar n zerinde hi"bir ses duyul mad ; Ger"e i sylemek gerekirse, basak0
9< >
lar n i"i dol mam st bile! &adee kuru saplar vard B rzgarda bos bos sallan yordu basaklar! 'ma, kollektif "iftli in
btn y l rzgar alan karayolu boyundaki, tabelas k"msenen Deneme 'lan #ndaki bu daylar, bir at n s rt n
bkeek kadar a rd ! Byle olabilee ini ki m syleyebilir di kiG Bahar ya muru Ka"alovka tarlalar na
dst nde,
kollektif "iftli in tohumlan yeni yeni filizlenmisti! Kara"alovkal fare gzl zengin "ift"i .askurov +/niki "ift kz,
atlar , buharl bi"me makinesi vard ! . l s k bir tav rla, sapsar dislerini gsterip, "avdar rengi sakal yla oynayarak,
konusmustu!
A(anr , ah, ger"e i grr!!! Ki mler /#nun hizmetine girdi ve sa Ger"e i#ni okudu ki ya mur ya s n! 'ma kollektif
"iftli e ger"ekten iyi ya d ! -azlas ylaG Dedikleri gibi, (anr s z gnler uzak de il!A
Bir "ok sey daha sylemisti yol boyuna, orman geride b rak rken! Glsyle gbe i sallanm st ;
ADeneme alan G &onbahar ne olaa m gstereekGA
(raktr, topra derine kazd , altst ettiB ama br kyller, dedelerinin yapt gibi mmkn oldu una iyi
topra
gagalad lar! Kyn erkekleri birlikte, dnm bas na yaklas k sekiz l" toplayabilirken, kollektif "iftlikte k rk l"
topland ! K skan"l klar n bast rarak gldler;
ABah"elerdeki ormanlar ihmal edilebilir!!!A
'ma, bir eyll gn kyller bir toplant yapt ve ard ndan kollektif "iftli e gittiler! Ekinle dolu silolar n
"everesinde,
grltyle tart st larB traktrn "evresinde doland lar, nas rl elleriyle dokunarak kontrol edermis gibi
homurdand lar! Ger"ek bir "ift"i olan 'rtiom, yanlar ndan ayr ld ! 'rseni#yi yan na "a r p, m r ldand ! (tn
kokulu
sakal m mdrn kula na yaklast rarak;
AK"k bir riam z olaak, 'rseni 'ndreyevi"! Bize bir iyi0
96
lik yap n, hepi mizi kolektif "iftli inize al n! (oplam yirmi aileyiz, hepsi yoksul!A
'rseni, neseyle yasl adama bas n sallad ;
Kollektif "ift"iler, is " kmas n beklemeye koyuldular! Kurakl k y l yd , komsu kasaba ve kylerde de rn k tl
vard ! Dileniler gruplar halinde karayolundan, Ka"alovka orman n geride b rakarak ge"tiler! Kye sapanlar da
olduB inleyen sesler binalar n d s nda yank land ;
A sa ask na!!!A
Bir penerenin sinekli i h zla a" ld , sakall kafa, gnesten yanm s soka a bakt ve havlar gibi ba rd ;
AEfendie gidin, yaban lar, yoksa kpekleri zerinize salar mG Kollektif surada gidin onlara sorunG Buraya onlar ,
hkmet yerlestirdi, sizi beslesinlerGA
Dileniler, hergn, birer ikiser kollektif "iftli in kop s n as nd rd lar!
'rseni, bronz yanaklar n dsrerek, ellerini umutsuza sallad ;
A&izin i"in ne yapabiliri m kiE Fer yer dolu! Fem kendi mizi, hem de sizi besleyenleyiz!A
Kollektif "iftlik kad nlar , ar gibi, endiseli bir u ultuyla 'rseni hakk nda dedikodu yap yorlard ! Bunun ola an
sonuu olarak 'rseni ve di er erkekler, kad nlar b rakarak harman yerine gittiler! Kad nlar ge"ii konak yeri
olarak
yap lan barakaya giren erkekleri izlediler! Btn gn madeni, dzensiz sesler, genis mutfak peneresinden
d sar ya yay ld !
Bazen yasl 'rtiom, aeleyle d sar " k yor, b kk nl kla tkrp,bo uk sesiyle hayk r yordu;
ABu kad nlarda is yokG!! /nlara emirler ver, 'rseni! Bir grup yasl adam getirdiler! /nlara yemek pisiriyorlar! Di er
sekiz a z i"in de bu day kaynats nlar!A > 97 ;
A/nlar as l sen idare et melisin, yasl 'rtiomGA diyerek glmsedi 'rseni!!!
Kollektif "iftli in yeleri, k sa srede iki kat na " kt ! Iouk say s da artt ! Baz lar harman bitirmeye, baz lar
atlarla saban srmeye "al s rken, di erleri okulu insa et mekle u ras yorlard !
&abah n ilk s ndan, geenin koyu karanl na dek, kol0lektifin avlusu kar na yuvas gibiydi!
Bir makine, sundurmada "al smaya baslad ! Elektri k lambas sar s k demetleriyle ortal ayd nlatt !
Ko"alovka#n n
zerinde duran boynuzlu ay donuklast ! K"k, mavi msi ve gereksiz grnd!
'nna, iki haftad r "al s yordu! Di er alt kad nla birlikte inekleri &a d , buza lar ay rd , sonra yat maya gitti! %yku
yavas yavas zerine "kyordu! Bas n yast ktan hafif"e kald rd , dnd! 'rseni#nin dzenli soluk al slar n
dinleyerek, ge"misi ve kollektif "iftli kteki si mdiki yasam dsndB &onra derin bir uykuya dald !
Btn gn, gkyz gri bulutlarla kapl kald ! Maman zaman si msek "akt !
Esarb bas n n zerinde dalgalanan 'nna, kuruyan "amas rlar toplamaya gitti! :emli rzgar yzne vurdu! (ah l
ambar na yneldi inde aniden bir si msek parlad , uzad , "atal0last , kyn biraz yak n na bir yere dst! 'nna,
korkuyla "kt, ha" " kard , duvalar m r ldand ! 'ya a kal k p arkas na bakt nda, "iftli in kap s ndan, bir
araban n
girdi ini grd! 'raban n i"inde ya murluklu bir adam vard ! 'dam arkaya yaslanm s, beyaz dislerini gstererek
glyordu! 'nna#ya ba rd ; A&orun nedir, bayanE lyas peygamber korkusu mu buEA 'nna ete ini dzelttiB
"amas rlar yere b rak p k zg nl kla ba rd ;
92
A&at s yapmak i"in dislerini gstermene gerek yok! 'l sveris yapaak ki mse yok burada!A
.a murluklu adam arabadan indi, yryerek 'nna# mn yanma geldi, sarsak bir glmsemeyle;
AKt huylu birisin grd m kadar yla! 'ma, k zman i"in bir neden yok! Fa" " kararak kendini si msekten
korumay dsnmyor musunE Fem de kollektif bir "iftli kte yas yorsun,A dedi sitemle ve yine sarsak
glmsemesiyle parlak dislerini gsterdi!
Bu onur k r glmseme, 'nna#y etkilemis gibiydi! Fer nedense utand n hissetti! Kzr diler gibi kars l k verdi;
A%zun zaman ol mad !!!A
A/ halde, o kadar kt de il!A adam sonra verandan n ba0samaklar na gitti, sapkas n " kard ,oturdu!
'nna, "amas r toplama isini bitirdi, aeleyle kulbesine geri dndB "eri girdi inde, yaban n n, 'rseni#yle
oturdu unu
Rt
lordu! Koas ;
AKasabadan gelen, ret menG Btn ahil insanlar oku0aak,A dedi! !
K ret men, glmseyen parlak gzleriyle 'nna#ya bakt kad n yine utand n hissetti! Iabuak "amas r sepetini
bosalt p
d sar " kt !
/ aksam, yeme e baslamadan ne, 'rseni, 'nna#ya;
A.ar n aksam yeme inden sonra gidersin, harfleri 0renirsin! 'd n yazars n! (opu topu yirmi kisi var okuma 0
yazma bil meyen! Dersler lokalde!A
AIok utan r m! 'rseni, sevgili m!!! / kadar da gen" de ili m!A
ADahil ol mak daha utan" verii!A
Bylee, ertesi gn, 'nna lokale gitti! %zun masa ren0
95
"ilerle "evriliydi! .asl 'rtiom esneyen a z , terli aln yla oturuyordu! Darya FJlJ rgs elinde, brleri gibi dersi
dinliyordu!
Kap her g rdad nda herkes dnp bak yor, sonra yine masaya e iliyorlard , 'nna, sessize penereye do ru
gitti, masan n ksesindeki yere oturdu! Ertesi gn daha dikkatli dinledi, esaretle ka d na "arp k "urpuk da olsa
bir #B# yazd !
Fer gn biraz daha fazla istekle lokale srklenir oldu! .emekten sonra aeleyle, elinde alfabe, kosturdu! Bu
arada masan n "evresinde de isiklikler ol maya baslad ! .eni reniler geldi! .asl 'rtiom, hafiften kfretti,
dirsekleriyle itekledi! Darya Fala da masan n sa kenar na do ru kaymak zorunda kald ! ?okal, aksamdan
karanl k
iyie "kene kadar, insan se0seleriyle apanl yd !
'lt penereli, genis bir oda, lokale tahsis edildi! K z l kumas rtl bir masa portrelerin, yaz lar n as ld kseye
konuldu!
En sonunda yasl 'rtiom, Darya Fala#y masadan att B kad n da gidip penerenin kenar na oturdu! /dan n i"i
s akt ! Gnes merakla penerelerden i"eriyi gzetliyordu! Parlak bir sinek v z ldayarak, ama "arpt ! /daya
sessizlik haki mdi! .asl 'rtiom, kalemini s rd , yaz yormus gibi dudaklar n bzd! Fava, yerli ttn ve so an
kokusundan a rlasm st ! 'nna#n n sa nda, solunda oturanlar, kendisini s k st r p, drtklediler! .an nda oturan
$arta#n n drt k"k "ou u vard ! /nlar yeti mhaneden al m st ! 'nna#nm gzleri, sakine harfleri izledi! (er,
burnundan s zarak st duda na damlad B yeniyle sildi ve srar sineklerin konmas na izin vermedi! Bu s rada
dudaklar n szklere gre bi"i mlendirdi!
'nna#nm yre i h zl h zl at yordu! Bugn ilk defa bir
1@
sz tam olarak okumustu; Bir harf yazd , sonra ikinisini, "nsn ve bir szk olusmaya baslad !
.an n dakini drtt; # >
ABak ne yazd m, (ar m Emek"isi!A K ret men, tebesirle tahtaya vurdu;
A&essiz olunG "inizden okuyun! &imdi, 'rtiom baba, bize bugnk dersi okuGA
.asl adam, avu"lar n masan n zerindeki alfabeye bast rarak bo az n temizledi; A%0n0u0m0u0z!A
$arta kahkahas n tutamad , eliyle a z n kapatt ! .asl adam, k zg nl kla yan yan bakt , tekrar okudu;
A%0nu0muz iyi0dir!A Ellerini kederle sallad ; A&yle bana, (anr ask na, nas l olaak buEA Kitab na dnd, $artaya
f s ldad ; AFay r, sevgili kad n m, yaslan yorum! Gen"ken " dnm bu day durmaks z n bi"erdi m, hem de soluk
bile al madan!!! .a si mdiE :as l oldu umu gryorsun, okumakla bitkin dstm! Ka n y yokus yukar "eksem,
anak byle soluk solu a kal r m!A
'nna isini seviyorduB hem mutfa hem de hayvanlar ! Farman yerinde makine tak rdad , "al sanlar "ok
mesguld!
'rseni, bu daylar n k l" klar n ve tozlar n savurduB ama len mutfa a geldi, 'nna#ya seslendi;
AEn g"l kad nlardan birisin senB git ve harmandaki islere bir el at, senden sonra $arta#y gnderiri m!A
'rseni, 'nna#nm, saman y n n n zerine " kmas na yard m ederken, hafif"e arkas na vurdu ve gld;
APeki, koa memeli m, biraz "abuk olGA Kad n n n kokusunu i"ine "ekerek, vudunu iyie gerdi, sonunda 'nna,
y0
14
n n tepesine " kt ! 'rseni asa dan saman at maya baslad ! 'nnan n "evresi hemen doldu, ne dizleri, sonra
beli
gzden kayboldu!
Gzn 'nnaya diken 'rseni ba rd ;
AFey, ne yap yorsun yukar daG %yuyor musunE &eni "al s diye " kard m orayaGA
'nna, si mdi dzenli "al smaktayd B ge"misi unut mus, hzn koybol mustu! lk koas geri dnerse ne olaa n
merak et meyi b rakm st ! .az, "abuak ge"ti, gitti!!! &onbahar, kol0lektif "iftli e geldi, "att ! Iouklar her sabah,
bas bos dolan p, kosan taylar gibi topuklar n kald rarak okula kostular!
'ma ard ndan, tel tel buz tut mus bir sonbahar gn, 'nna#nm koas kay s ndan tuttu u bir kpekle " kageldi!
*erandaya do ru yrrken, topuklar n sert"e yere vuruyordu! Kap y a"t , bir an durdu, hi"bir sey sylemedi!
%zun,
esmer vudu ve eski asker paltosyla sadee ayakta durduB k sa konustu;
A&enin i"in geldi m, 'nna! Faz rlanGA dedi!
'nna, oraya buraya, sand ktan yata a kostu, hissiz parmaklar yla bir seyi b rak p, di erini ald ! K sl k sal n
omuzlar na rtt, gzleri 'rseni#den koas na kayd ! Dudaklar n zor a"arak konustu;
AGel miyorum!A
AGel miyor musunE!!! Grrz bakal mG /muzlar n sil0kerek, garip garip glmsedi, kap y nazik"e kapatarak " kt
gitti!
%zun, de isken sonbahar boyuna 'nna, s k s k rahats zland ! .z solgunlast , belki hastal ktan, belki de
dsnmekten!!! Bir Dumartesi gn aksam zeri, 'nna ve di er kad nlar inekleri sa d lar, dadalar ay rd lar, a la
do ru sr0
19
dler! 'nna, bir hayvan n eksik oldu unu grd ve eksik hayvan aramaya " kt ! Kuru yapraklar ezerek bozk ra
do ru yrd! Benekli buza y , eski y k k bir mezarl kta, yosunlu ha"lar "kk mezarlar aras nda otlarken
buldu!
Gzleri karanl a al st ktan sonra, buza y gtrd! Bir hende e ulast nda oturdu, ellerini g sne bast rd ,
yre inin h zl at slar n dinledi! Endise ve huzursuzluk duydu! Morlukla kalkt , bezgin ama mi tle, dudaklar n n
kenar nda bir glmsemeyle yoluna devam etti!
Bah"edeki a a"lar yapraks z kal m st ! )zgar kavaklar n " plak dallar aras ndan esiyordu! .rrken, "al l ktan
birinin yoluna " kt n grd!
A&en misin 'nnaEA
Eski koas n sesinden tan d ! 'dam, yan na geldi, kollar n iyie a"t ;
A'lt y l birlikte yasad m z nas l da unuttunE!!! 'skerin dul kar s oluna, akl n bsbtn m kaybettinE 'h, seni
i ffetsiz kad nGA
'nna dsnyordu; A&imdi bana vuraak, demir pen"eli asker botlar yla tekmeleyeek, tamda birlikte yasarken
yapt gibi!A 'nak adam, umul mad k bi"i mde, "amurun i"ine dizlerinin zerine "kt, ellerini 'nna#ya do ru
uzatt ;
A'nna, sevgili m, ne yaz kG &eni sevmedi m miE K"k bir "ouk gibi sana bakmad m m E 'nnem sana kfretti i
zaman, ona syledi i m pis sz hat rlam yor musunE .a ask m z E Kafamda tek bir dsneyle, uzaklardan
geldi m; &eni grmek!!! 'ma sen!!! ah!!!A
Morlukla ayaklar n n zerine dikildi, arkas na bakmas z n dikenli "al l klara do ru yrd! Bir an geri dnd ve
bo uk bir sesle hayk rd ;
11
Kar s n n sesine benzemeyen bo uk yaban bir ses kars l k verdi;
A(anr ask naG!! B rak beni, koama gideyi m! Beni "a r yor!!! Bana ve "ou uma bakaak!!! 'rseni 'ndreyevi",
bana kars " kma, engel ol maG Fer ne olursa olsun, seni ter0kedee i mB beni fazla sevme, ne olur!A
AEle avua gelene kadar "ou u besledin, si mdi de gidiyorsunB seni zorlam yorum!!! ama o lumu sana vermem!
Drt y l boyuna &ovyetler i"in savast m, bir"ok yaralar ald m! 'ma koan bir hayvan, Qrangel#den geldi!!!
/ lumu
al rsa kendisine kle yapaakt r! Bunu istemiyorum!A
'nna, 'rseniye do ru yrd, s ak nefesi yzne vurdu;
AIou umu bana vermeyeek misinEA
A*ermeyee i m!A
A*ermeyeek misinEA
'rseni#nin yre i k zg nl ktan tast ! Birlikte yasad klar ona ay boyuna ilk kez yumruklar n s kt ! 'nnan n
nefretle
yanan gzlerinin ortas na vurmak geldi i"inden! 'ma kendisini tuttu, yavas"a konustu;
ASyi bak, 'nnaGA
'ksam yeme inden sonra 'nna, "ou u emzirdi! 'rd ndan esarb n bas na rtt, avluya " kt ! %zun sre geri
dnmedi! 'rseni sundurmada oturdu, kosum tak mlar n tamir etti! Kap g rt s duydu! Bas n "evirmeden, her
ad m n takip etti! 'nna besi e gitti, "ou un alt n de istirdi, birsey sylemeden yata a gitti! &onra 'rseni de
yan na uzand ! Bir sre uyu0yamad , dnp durdu, kar s n n kesik soluklar n dinledi, yre inin yoruldu unu
hissetti! %yku, etkisi alt na al maya baslad , geeyar s na do ru uyudu! 'nna#n n horozlar t meden kedi
sessizli iyle
yataktan kal kt n isit medi! 'nna s yak0
16
madan giyindi, "ou u sal na sard , kap y g rdat madan d sar " kt !
'nna, eski koas yla bir ay ask n sre yasad ! lk gnlerde rkek bir mutluluk yasad , nadiren kollektif "iftli kteki
lutlu yasam n gizli gzyaslar yla and ! 'ma "ok ge"meden kay npederi haine sylenmeye baslad ;
AEve bin pis haspay getirdin!!! Evimizde komn yasam n n okusu yoktu! 'rs z tembel orospuyu bas m za
getirdin!
.apabilee in en byk ktl yapt n!A
lk gnlerde koas nazik davrand B ama ayd nl k gnleriB karanl k, kaba, gnn zerinde is yaprnan n izlemesi
"ok sr0ledi! Koas , tarladaki btn isleri onun bas na y d , ken0iiside s k s k kyn d s mahallesindeki, yasad s
votka re0Niisi ?uska#ya gitti! Eve sarhos gelip, duvarlar kirletti, yerlere kustu! Kendine gelene kadar
sundurmaya
yay l p kald ! "ki si0Bsini kafas na dikti, ka"ak votkay ortal a pskrtt, sonra ol01u u yerde yatt !
AGer"ekten, nesin, sen 'nnaE Fi" bir seysin, hem de ahil, 1nemsiz! .a bizE Biz dnyay grdk, d sar da
bulundum, harika seyler biliyorum! Ger"ekten, senin gibi bir kad n niye kar diye ald m kiE PardonG Ferhangi bir
generalin k z da bana gelirdi! Fi" ol mazsa subaylar n!!!! :e anlat yorum ki sanaE :as l olsa anlamazs n!!! K z l
domuz d sar da "ok yasasa belki ger0fek insanlar bulabilir!A
/turdu u yerde uyuklamaya baslad ! &abah uyand nda "atlak sesiyle grledi;
AKar G Botlar m " kar! ylikten nasibini al mam s, seni ve pi"ini besledi i m i"in bana minnet duymal s n! Burnunu
Iekme! Kam" n n tad n m merak ediyorsunE Bekle!!! ya da getir, si mdi tad na bakG#
17
8l k, bulutlu bir subat gn, ky polisi, evin k"k peneresine vurdu;
AEv sahipleri evde miEA
A "eri gelin, evdeyiz!A
"eri giren polis, ebinden kalem ve ka t " kard , masan n zerine koydu!
ABirazdan kyde toplant var! Bizi m gibilerle, herkese bildiriyorum, i mza al yorum! 'd n z n kars s n i mzalay n!A
'nna masaya gitti, ka d i mzalad ! Koas sask nl kla kaslar m kald rd ;
A.azmay nerede rendinEA
AKollektif "iftlikte!A
'dam baska bir sey demedi, polisin arkas ndan kap y kapatt , sitemli konustu;
AGidee i m, su &ovyet aptallar n dinleyee i m, sen hayvana bak 'nnaG &ak n dar saman vermeB dedi i mi
yapmad n grrsem kar smam! 'l skanl n de istir!!!! K s n bit mesine hJlJ iki ay var! 'ma samanl n yar s
bosald !A
G"lkle soludu, elini kuzu derisi eketine bast rd , kal n kaslar n n alt ndan kt kt bakt ! 'nna, soban n
bas nda bir an duruksad , ardandan koas na dnd;
ABelki bende gideri m!!! &eninle toplant ya!A
A:ereyeEA
A(oplant yaA
A:e i"inEA
ADinlemeye!A
Koas n n yanaklar yavas yavas k zard , dudaklar tit0!remeye baslad B sa eliyle duvara vurdu, yata n zerinde
as l kam" y ald !
12
A:e yapmak istiyorsun seni gidi bas bos orospuG Btn kyn gznde koan utan" verii duruma m
dsreeksinE Komnist hilelerini kafandan ne zaman " kar p ataaks nEA Dislerini g rdatt , yumruklar n s kt ,
stne yrd! A&en sadee bir!!! bir!!! sana gsteriri m, kahrolas a, patlayas aG Baska bir sey demem sanaGA
A'ma sevgili m, kad nlar da gidiyor toplant ya!!!A AKapa "eneni, orospuG 'l skanl klar na beni alet et meG (oplant ya
koalar ol madan giden kad nlar, rzgarda kuyruk sallamaya giderler! :e gzel fi kirG &en de git toplant yaGA
Bu a r hakaret kars s nda 'nna ti tredi, sarard ! (itreyen bo uk bir sesle;
ABeni insan olarak grmyor musunEA AK srak, at de ildirB kad n da insanGA A'makollekti fte!!!A
A&en ve pi"in kollektifin ekme ini "ok yemediniz ama ya beni mkiniE /mzumda oturuyorsunuz, beni
dinleyeeksiniz,A diye ba rd !
'ma 'nna, yanaklar n n soldu unu, kan n n, damarlar ndan yre ine akt n hissettiB dislerini s karak konustu;
A&en, kendine beni inand rm st n, bana merhamet gsteree ine sz vermistin! Peki ya si mdi verdi in szler
neredeEA
ABuradaGA diye hayk rd , kad n n g sne bir yumruk att ! 'nna, sendeledi, gerilediB " l k at p koas n n ellerine
yapisti!
'ma koas sa"lar ndan yakalad , kfrederek siddetle karn n tekmeledi! Kad n yere dstB soluksuz a z
a" k kald !
15
Korkun" bir a yla gzlerini kapatt bir an! '"t nda koas n n zerine e il mis, nefret dolu burusuk yzn grd;
A'l sanaG 'l sana, sen!!! hoslanmad n m E 'h, seni pis orospuG Beni mle farkl dansedeeksinG 'l sana!!! alGA
Fer darbe, kad n n hareketsiz, k vr lm s vudunu ama"lad , darbeler s klast , karn m tekmeledi! G slerini,
elleriyle kapatt yzn, gmle i terden slanana, ayaklar yorulana kadar tekmeledi!&onra i"ki sisesini ald ,
bas na dikti, avluya " kt !
&okak kap s n n yan nda durduB bir an dsnd, sonra komsu avlunun eski mis "itlerine bakt , ?uska#n n ka"ak
i malathanesine do ru yrd!
'nna, aksama kadar yerde yatt ! Fava karar rken, kay npederi i"eri girdiB botlar n n uuyla vurdu, yksek sesle
ba rd ;
AFey, kal k art kG .alandan yatt n "ok iyi biliyoruzG Koan parma yla biraz sert"e dokunmus, sen de kendini
byle
yere at m ss nG &ovyetlere kos sikayet et!!! Kal k, kalkm yor musunE .oksa is yapmay sevmiyor musunEA 'dam
mutfa a gidip, aya n sert"e yere vurdu! ADrt kisiye yeteek yemek haz rlaG 'mma isGA 'h, baz insanlar n akl G
Gzlerin sisti uyumaktan!A
'dam stn de istirdi, hayvanlara bakmaya gitti! 'n0nan n "ou u k p rdanmaya baslad , a lad ! Dizleri
ti treyerek
"ou un yan na ulast ! ' z kumla kar s k kan doluydu! Iatlak dudaklar yla tkrd, a z n zorlukla a"arak;
AMavall
k" m!!!A
Kyn tesinde, karlar n eridi i tepede aksam geeyle bu0
3@
lustu! Bir ka" sar s k noktas , kyde parlad ! )zgar, a r yan k gbre kokusunu sokaklara yayd !
'nna#n n koas , aksam yeme inden ne eve geldi! Kendini yata a att , homurdand ;
A'nnaG Botlar mG!!A Femen s zd , kald ! Forlayarak, yast n salyas yla slatt !
'nna, kay npederinin sobayla mesgul ol mas n bekledi, "ou unu kapt gibi d sar kostu! Bir an durdu, h zla
atan
yre ini dinledi! Gee, kyn zerine "kt! Iat lardan sular daml yor, gbre y nlar ndan bu ular ykseliyordu!
Iou unu g sne bast rd ! &ulu kara basa basa yrd! Gle geldi, kenar nda yrd bir sre, gln gkmavili
buzu laiverte dnsmst! Gln "evresindeki a a"lar n budanmam s dallan, rzgarda h s rdan yordu! 'nna#n n
i"i rperdi!
'ya ine buzu k rarak "ukura girdi, " kt ! Iukurun "evresinde buz tut mus hayvan trleri kmeler halinde
birikmisti!
Iou unu daha s k g sne bast rd , deli in kara r0ktl ne bakt , dizlerinin zerinde yrd! 'niden sal n
i"indeki "ouk a lamaya baslad ! 'nna bir an utand ! 'tlad , arkas na bakmadan kollektif "iftli e do ru kosmaya
baslad ! /radayd lar, k sla beraber sararm s kap lar! &undurmadan dinamonun tan d k homurtusunu isitti!
:as l gelebildi ine hayret ederek, veranda boyuna yrdB hole a" lan kap g rdad , yre i her ad m at s nda
daha h zl "arpmaya baslad ! &oldaki "n kap ya vurdu! Kars l k gel medi! Daha kuvvetli vudu! Birisi kap ya
geldi! '" ld ! 'nna am gibi gzleriyle 'rseni#yi grdB solgun yz, yorgun bedeniyle kap n n kenar na
dayanabildi!
! 34
'rseni, 'tina#y kollar nda tas yarak yata a gtrd, "ou u ald , besi e yat rd ! Besik iki ayd r bostu! $utfa a
kostu, st s tt sonra o lunun k"k sismis aya n ve 'nna#n n yzn pt!
A&izi al maya bu yzden gel medi m!!! Kollektife geri dnee inizi biliyordumB sonunda geri geldiniz iste!!!
459<
39 #
?usin eyalet merkezi, uzun zamand r kirli bir kar tabakas yla kapl yd B en son gelen hilebazlar parlak, "elik renkli
yeni bir elbise giydirmislerdi!
Baalardan, ine ine dumanlar ttyordu! Gkyz griydi! Evlerin d s epheleri isten grnmez ol mustu! &adee
nehrin br yan nda, Don k y s tepelerinin s rtlar temiz ve a" k grnyordu, orman ise "ini mrekkebiyle
"izil mis
gibi uzan yordu!
Falkevinde, &ovyet Eyalet Kongresi vard ! Fenz baslam st ! Parti Blge Komitesi &ekreteri, uluslararas durum
zerine bir rapor sunuyordu! Delegeler, s ralarda oturuyor, konusmay k z l bantl sapkalar, dz kyl kasketleri,
kulakl kh > 31
av sapkalar , k sa koyun derisi eketlerin arkas ndan seyrediyorlard ! Koyu bir sessizlik vard ! 'ra s ra bir iki
ksrk sesi duyuluyordu! &akall yoktu, b y kl ya da b y ks z erkekler sinekkayd trasl yd !
&ekreter, Iemberlayn# n notunu okudu! 'rka s ralardan bir ses geldi;
AFavlamas n durdural mGA ,
Baskan, barda srahiye vurdu;
ADzeni bozmayal m!!!A
.ar m#saatlik arada rapor tart s ld ! Giristeki kl tablalar sigara izmariti doldu! Benzer tonda kkremeye benzer
sesler duydum! 'aba $aydanikov#un sesi miydiE Komsular ma do ru, yolumu a"arak yrdm! $aydanikov
geleek dnem i"in Pieskai &ovyeti Baskan se"il misti! Kazaklardan olusan k"k bir grup taraf ndan "evril misti!
/nlardan en geni, gsterislisi, yeni Budioni kumas basl giyeni, konusuyordu;
A*e vurusaa z!!!A
A'ma kuyru umuzu bktler!!!A
A'ma son defas nda ne olduEA
A/nlar n tekni i var, kardesA
A nsans z tekni k, Kazak biniisi ol mayan ata benzer!A
A'ma onlarda da insan k tl yok, de il miEA
$aydanikov yine konusmaya baslad ! &esi iyi kalite araba ya gibi, ine ve yumusakt !
ABu kadar yeterG .anl s dsnyorsunuz yoldaslar! &avas gelirse, bizi vurmazG!! &imdi, bir saniyeG Bitirmeme izin
verin! Fasat yaparsam, bu day bosaltabilirsiniz! 'ma si mdi dinleyin; 454< y l nda, 'l man &avas s ras nda
askere
al nd m! C"n ordudayd m! Birli i miz Kamenska Eyaleti#nden ep0
33
heye do ru gnderildi! Bizi, sekizini aemi birli ine eklediler ve onlarla birlikte yryse ge"ti k! &avastan
pay m za dseni lald k! &tir#den uzak de ildi k, ama atlar m zdan ayr dsms0&tk! &ilahlar m z n uundaki
snglerle vagonlara doldurulduk, &piyadeye dndk sonunda! *urustuk!!!&iperlerde ve di er yerlerde! 'ma en
"ok siperlerde! Btn y l m z tozun, "amurun i"inde ge"irdi k! Drt ay ila"s z, yard ms z!!! Fer yan m z bit isard !
Biraz sefilli i mizden, biraz da y kanmad m z i"in! Bit Tyarat trl trlyd; sefillikten do anlar tyszd, ama
pis0likten ortaya " kanlar kapkara ve bek kadar iriydiler! Fepsini biz besliyorduk! Gmlekleri mizi " kar r, yere
yayard kB t rnakla ezdi i mizde sadee kan lekesi kal rd geriye! Bitleri sopalarla ezdi k! / kadar "oktular ki!
Gmlekleri mizde kmeler halinde gezinirlerdi!
'ma vurusmaya gitti k! :e i"in, nas l ve ki mler i"in ol0du unu bilen yoktu! Baskalar n n pisirdi i otsuyu "orbalar n
yudumlard k!
Bu bir y ldan sonra zlemle doldum! Klm ve baska bir sey yok! 't ma zldm, onu aylara gremedi m! :as l
bakt klar n merak ediyordum! Geride b rakt m ailemin, evi min ne durumda oldu unu da bilemiyordum! 'ma
ana
sorun halk 0ben de onlardan biriydi m0 lmle yzyze miydiE (am bilemedi k!
4546#da epheden yirmi bes mi l kadar geriye "ekildi k! (akviye kuvvetler birli i mize ulast , hemen hepsi ihtiyar
adamlard ! &akallan gbeklerine inmis bir sr ihtiyar!!! 'nak mola verdi i mizde atlar m z grebiliyorduk!
'rd ndan bombaG Karargahtan, birli i mizin ephe hatt na hareket i"in emir geldi! 'sker aras nda isyana benzer
bir
hareketlenme oldu! &iperlerin i"ine girip, "amura bulanmak, lmle birarada bulunmak istemiyorlard !
3<
.zbas Diba,bize uzun bir a" klama yapt ! 'ma ben, ka da not yazd m kalabal n aras ndan f rlatt m;
#Mat aliniz,
savas uzun uzun anlatt n z! De isik dilleri konusan insanlar n birbirleriyle nas l savast klar n anlatt n z! 'ma
gidip
te, nas l kendi hal k m zla vurusabilirizE :otu okuyuna yz de isti, bir sey diyemedi! Bir sey "ok eski olabilirdiB
eski sisteme gre e itil mislerdi! 'ma di er syledi i sey, bize gre "ok aptala grndB 'ktif askerlikte
y pranm slard ! Ger"ek suydu asl nda; nsan askeri birli kte duygular n kaybetti i y llarda, sallad n z t rpandan
daha h zl bir hale gelir!
&ald r i"in manevra yapt k! Drt makineli tfe i miz ve bir z rhl ara m z vard ! &ald r ya ge"eekti k! Birlikte ya
da
kars l kl oldu unda, Kuban Kazaklar ndan olusan bir mfrezeyi ve Kal muklara benzeyen bir baska mfrezeden
olusan i ki birli i kusatt k! Iok berbat bir is kardesler, i ki bataryam z a a"lar n arkas nda kusat maya haz rland B
ama birli k orman i"indeki a" kl k alanda duruyordu, adamlar m r ldanmaya baslam st ! &ubaylara, adamlar ikna
et meye ve onlar kazanmaya "al st lar, ama hJlJ ayakta duruyor ve m r ldan yorlard !
A.zbas m emir ver, k l "lar m z k n ndan " karal m, t r s kald r p atlar m z , sald ral m!!!A AKubanlar da gitti!A
'skerler tfeklerini ateslemeye baslad lar! Io unu gruplar halinde devirdiler ve tekrar m r ldanmaya baslad lar!
'ma kan m, dudaklar m tuzla yanana kadar kaynad ! Ferhangi birini bu kargasan n ortas na nas l srebilirdi mE
Fayat m n bir blmn harad m bu yerde, da s "an gibi mi yasamal yd mE Drt nala giderken, birli i mizden
-ili minov adl Kaza n, k l n n tersiyle, yz fke dolu bir askere vurdu unu grdm! 'rd ndan adam n yz
sisti,
kan f sk rd , yere y ld ! Bu gen" askerin nas l korktu unu grdm! Bastan
36
asa rperdi mB kontrolm kaybedis, at m onlara do ru srdm!
A't onu, -ili minovGA dedi m! Bana do ru kald rd ! Belki korkuturum diye k l m "ekti m! (ekrar A't onuGA dedi m!
A.oksa (anr ad na seni keseri m!A /mzundaki silah " kard ! K l m bo az na dayad m! &anki dar torbas ym s
gibi!!! 'ma o yasayan bir insand ! /nu bu dnyadan gnderdi m!!! &eytan n bile anlat makta zorluk "ekee i o
kadar
"ok sey oldu ki! Kuban Kazaklar bu s rada bize ates et meye baslad lar! Ii"ek bozu u yzl biri bize do ru at yla
sald r ya ge"ti ama bizi m askerler silahlar n kapt klar gibi kars atese baslad lar, svarilerde kat ld bu atese! :e
kadar "at st m z bir bilseniz!
/ blgeden geri "ekildi k! lk Kne ephe gerisine gnderildi k! 'ma daha soluklanmadan, kendi mizi Karpatlarda
buldukB orada pantolonlar m zdaki bitleri temizlemeye dahi vakit bulamad k! (elgraf telleri boyuna, her gee
yrdk! :e bir ses ne bir soluk#tu ald m z emir! Bizden " yz fit kadar uzaktaki 'vusturya siperlerine do ru
dndk! Btn gn bas m z kald ramad k! :e uyku ne dinlenmeG Dinayet buG Bu siperlerde birlikte kuak kua a
yasad m z lm, Anas l geleek,A diye dsnyordum! 'vusturyal larla konusmaya baslad m! 'skerleri bizi m
dile
benzer bir dille konusuyordu! Bazen ba r yorlard ; ABay m, ne i"in savas yorsunuzEA Biz de kars l k veriyorduk;
A.a
siz ne i"in savas yorsunuzEA 'ram zda mesafe oldu undan herhangi bir karara .aram yorduk! &onra syle
dsndm; &i mdi ger"ekten birli kte olabilsek, ko0nusabilsek, her seyi "zerizG 'ma byle bir olas l k hi" yoktu!
Kkzler gibi dikenli tellerle birbiri mizden ayr lm st kB 'vusturyal lar da bizi mle ayn durumdayd ! Bu topraklara
srl mstk! /rtak bir dil bulabilirdi k!
37
Bir sabah uyand m zda, nbet"i ba rd ; ABak n "ouklar, hayvan n biri telleri mize tak lm s!A Fasat zaman ndaki
kargalar gibi hayk ran 'vusturyal #n n " l klar n isitti k! Bas m biraz kald rd m, tam kars mda bir geyik, grdm!
Bilirsiniz "atall boynuzlu )en Geyi i#ni! Boynuzlar na tel dolanm st ! &olumuzdaki blgede yo un "at sma devam
ediyordu! 'tes, hayvan siperlerin aras ndaki dikenli tel dolu blgeye ynelt misti!
'vusturyal lar ba rd ; ABaylar, hayvan kurtar nB ates et meyee iz!A Paltoma iyie sar nd m, g smn zerinde
slndm! Kars siperlere bakt m, sadee baslar m grdm!Fayvan n yan na vard mda sahland , daha "ok
doland tellere! Di er " Kazak yard ma geldi! 'ma yapaak bir sey yoktu, bizi yan na bile yaklast rm yordu!
&ilahs z olarak bize do ru kosup gelen 'vusturyal lar grdm, birisinin elinde tel makas vard !
Bu olay konusmak i"in bir f rsat oldu! Birlik komutan m zda yan m za geldi, son 'vusturyal y hedefledi ya adam
arkama alarak, kapatt m nn! &ubaylar m z partiyi yar da kestirmediler, 'vusturyal lar siperleri mize misafir
olarak getirdi k! Birisiyle konusmaya baslad m ama ne onlar n dilinde, ne kendi dili mizde tek bir szk
syleyemedi m, gzyaslar n "ok sey anlatt ! 'vusturyal n n biriyle yanyana durduk, "ok gen" de ildiB k z l sa"l yd !
&arHr kutusunun zerine oturttum, konustuk; ABak bay m, sen ve ben dsman z! :as l dsman olduk, biz
akrabay z! Elleri mizdeki nas rlara bak!A :e demek istedi i mi anlayamad , ama yre iyle anlad n grdm!
Elindeki nas rlar t rmalad m! Bas n e di; AEvet, biliyorum, kat l yorum,A der gibiydi! Bir grup Kazak ve 'vusturya
askeri "evremize topland ! ABaylarGA dedi m! A&ize bir sey ol mas n istemiyoruz ve siz de bize dokunmak
istemiyorsunuzG Fadi, su
32
savasa son vereli m!A Bir szk bile anlamadan beni mle ayn dsne de oldu unu hissetti m! &onra vedalast k!
&iperlerine giderken a" klad ; A'ram zda )us"a bilen biri var!A &onra biz de gitti k! Birli i mizin tamam kars
siperlere gitti! &ubaylar tel rgleri kald rtt ! )us"a bilen bir Iek vard aralar nda! 'vusturyal arkadasla
konustum,
Iek terme etti! Daha ne syledikleri mi tekrarlad m, dsman de il, akraba oldu umuzu syledi m! .ine
elindeki nas rlar t rna mla kaz d m, s rt na vurdum! Bu arada Iek konustu; ABen de emek"iyi m, "ilingiri m ve
sizinle tamamen ayn dsnedeyi m!A /na sunu syledi m; A&avasa son vereli m, kardesler! Pis bir is bu!
&ngleri mizi k nlar na sokal m ve birbiri mize kars kullanmayal m!A Bu szleri m onu gzyaslar na bo du!
Kar s n
ve "ou unu evde b rakt n , savas n bit mesi gerekti ini anlatt ! Fep beraber ba rd k! 'ma onlar n subay
aram zda yznde h nz r bir glmsemeyle, hindi gibi kabararak dolas yordu! Domuz herifG Dost olduk, birlikte
sarap i"ti k! Fepi miz i"in ortak bir dil bul mustuk, ne sylersem syleyeyi m anlas laakt , yorumuya gerek
kal madan! Konustuk, a lad k, birbiri mize sar ld k!
A&iperleri mize geri dnd mzde silah m bir kseye att m, "amurun i"inde yrdm ve 'vusturyal
arkadaslar ma tekrar ates et meyee i me dair (anr #ya yemin etti mB Iilingire, is"iye, kylye!!! 'yn gee siperleri
terketti kB &avelko kynden "ok uzak ol mayan bir yerde silahs zd k! 'ma "ok ge"meden Devri m oldu,
Petersburg#ta ki Iarla ilgilendilerG!!A
ABir dakika,A dedi mi ferli gen" Kazak Budioni#nin szn keserek; AFayvana ne oldu unu anlat mad n z!A
AFayvan m E Kurtard k! Gzden kaybolana kadar drtnala gidisini izledi k! Boynuzlar nda bir ka" par"a tel vadi!
'ma her &eyin son noktas bu hayvan de ildi! Burada insanlar ayn dili
35
konusuyordu, ama si mdi yeniden m r ldanmaya baslad n z A&avas, savas,A &avas n ne oldu unu biliyoruz; kars
kars ya geldi i mizde nas rlar nas rlara vurduk, konusmaya baslad k!A &alonda birisi zili "alarak ba rd ;ADelege
yoldaslar, ltfen i"eriGA ! ! >
Kap a" ld , konusmalar n grlts aras nda, delegeler tekrar salona doldular!
.%-K' .C)EK?
4597,
<@
AGoazni#de de istir!A
Bilet"i, bir bilet kesti, penereden verdi! gnat %sakov bileti dikkatlie paltosunun yan ebine koydu, sigara i"mek
i"in sahanl a yrd! Kalabal k, vagon kap lar na kosusturduB yan yola ge"en lokomotif, manevra yaparak
durdu,
keskin keskin ddk ttrd! &on vagonla birlikte sinyal yand , biri d s nda! (as y blm de bir fenerin s yla
ayd nland B bir kad n sesi duyuldu;
A'ma memur bey, anlay s gstermelisiniz! Kfenin tamam otuz kiloyu ge"mez!A
A.ard m edemem, bayanG )us"a anlam yor musunuzE
<4
/nunu defad r sylyorum, anlam yorsunuz! Kfede " pa! ketiniz var! Fepsini ykleyenleyiz!A
A'ma yk trenini bekleyeek zaman m yok,A %sakov, son vagona bindi inde, memurun da bindi ini, fenerle
isaret
verdi ini grd! Daha fazla tart sma ol madan kap kapand !
*agonun i"indeki hava, sigara duman yla mavi msi bir hal al m st ! .eni boyanm s duvarlar ya l boya kokuyorduB
ranzalardan gelen uuz sigara kokusu, nefes kesiyorduB birisinin kirli "orab pis bir koku yaymaktayd ! Cst
ranzalarda yatan biri, horlayarak uyuyorduB asa dakiler, sigara i"ip al"ak sesle sohbet ediyorlard ! Cstteki rahat
ranzalardaki %sakov, bir sigara daha yakt B bas n kald rd , istasyonun geride kalan zay f s klar n grd! (renin
baas ndan " kan k v l mlar, portakal renkli kelebekler gibi " rp nd , yol boyundaki a a"lar zaman zaman
ayd nland !
(ekerleklerin tekdze grlts, uykusunu getirdi! 'sa da birisi, monoton sesiyle, ge"en y l n harman n ve yn
fiyatlar n konusuyordu! %sakov sigaras n sndrd, paltosunu zerine rtt, uyuklamaya baslad ! Bir 0 i ki saat
sonra seslerle uyand ! Birisi, rahats z edii tan d k bir sesle sark tonunda syleniyordu;
ADedemiz .eremil,
Bir sr kus yakalad ,
Iok kusu oldu!
ki kusu kald ,
&onra yine "o ald G
ve sonunda en byk kus kald G A
'dam ellerini rit mi k hareketlerle "arparak sylyordu! K"k "ouk kendinden ge"erek gld! &ark bitti inde,
"ouk srarla " l bast ;
<9
ABaba, hadi!!!A
'rd ndan szkler yine, hayal gibi %sakov#un kulaklar na ulast ;
ADedemiz .eremil,
Bir sr kus yakalad !!!A
%sakov, gzlerini a"madan dinledi, sesi tan maya "al st B " karamad , btn tan d klar m gznn nne getirdi,
yan unutul mus sesler geldi akl na! Belle ini zorlad ! Gzlerini a"t B gemii sapkal , uzun kollu birinin kua ndaki
k v r k sa"l , gl yanakl iki " yas ndaki k z "ou unu hoplatt n grd! Gemii, sark y sylerken
glmsyorduB
irili i ellerinden belliydi!
Bayan gemiinin sapkas n n alt ndan siyah sa" grnyordu ama yzn kua ndaki k z rtyordu! %sakov, bir
sre, k z yorul madan hoplatan kollan seyrettiB ard ndan k0srd, ayaklar n ranzadan asa ya sark tt !
A(amam, daha fazla ol mas n, (amara bebe i m,A dedi gemii! AFos"akal deme zaman ! Bak, amay da rahats z
etti k, uslu dur yoksa seni dverGA
)anzas ndan inmesine yard m etti! %sakov gemiiyi dikkatlie szd, gz kapaklar n sask nl kla kald rarak;
A*ladi mir, sen misinEA
A(anr mG!!!! Bu ne beklenmedi k bulusma!A
Kuaklas p, pstler! 'rkalar na yaslan p, glmsedilerB gemii, sami mie %sakov#un elini tuttu, uzun uzun
bakt ,
bas n sallad ;
A'yn s nG Fi" de ismemissinG &adee uzam s ve kilo al m ss n! Dsn bakal mG Birbiri mizi 4547#den beri
grmyoruz! / zaman daha "ouktun!A
Kars ranzada oturan gen" kad n, olanlar ilgiyle izliyordu!
<1
Gemii i" s k nt lar yla rahats z gibiydi! BuB sesine yapay, do al ol mayan bir renk veriyordu! %sakov#a, so uk
so uk
bakt ;
A'n ms yorum da!!! 'yn "ene, ayn gzler! Fi" de ismemissinG Babanla sas rt bir benzerli in var! ( pk ona
benziyorsunG (anr m, ka" y l sonra birbiri mizi grebildikE!! &ekizGA
AEvet, uzun zaman!!!A
A'ma daha sizi tan st rmad m m E Bu, 0 Kad na dnd 0kuzeni m, gnat %sakov! *e bu!!!A 0 Gemii tiyatro
oyunusuymus
gibi ve abart lm s bir Hestle kad m gstererek, A'ilem,A dedi!
Iou u yine kua na ald , yksek sesle gld! Kad n, %sakov#a elini uzatt , s k nt l bir glmsemeyle, gemiiye
sitem ederek;
A'ma niye yanl s bilgi veriyorsunEA
%sakov, kad n n elini s kt B kad n n ine, zp so uk eli, elini stt, kuzenine dnd;
A:ereden gelip, nereye gidiyorsunEA
AGemii argosuyla, "apay tartt m ve $oskova#ya kursa gidiyorum! 'ma beni m hakk mda sonra konusuruz!
:as ls n, ne yap yorsunE :erede "al s yorsunE 'ma ve hala iyi miE Elbette ama onlarla mesguldr, eski
gnlerdeki gibi!A
A(esekkrler! yiler! Babam an larla u ras yor! Bizi m eyaletteki Gen" Komnistler Eyalet Komitesi#nde
"al s yorum!
(atile girdik bir haftal na $oskova#ya gidiyorum!
A.kseliyrsn ufak ufak! Byksn, gnatG :e zamand r Gen" KomnistsinEA
A459@#denberi!A
AParti yesisin, elbetteGA
<3
A'day!A A.aaGA
%sakov, sigaras n " kard , uyuyan "oukla annesine bakt ;
AKoridorun sonuna gidip, sigara i"eli m,A dedi!
Faydi gideli m o zamanG Kars last m za o kadar sevindi m kiG nan lmas "ok zor, yemin ederi m!A
Gemii, %sakov#un s rt na dost"a vurarak sessize gld! Iat k kaslar yla %sakov kap ya yrd! Koridorun
sonunda, sigaralar n yakt lar!
%sakov, kuzenine bakmadan sordu;
ABeyazlar n kars 0istihbarat servisinde "al st n m EA
Gemii, sahte bir glsle elini %sakov#un omzuna koydu;
A:edir buE &orgu muEA
AKars l k ver, sorumaGA
A(amam! Evet!!! Eskiden!A
AKendi ad n m kullan yorsun si mdiE#
AFay rGA
Bir iki daki ka sren sessizlikten sonra, %sakov;
A:erde "al s yorsun si mdiE Fangi gemideEA
A(iari bir gemide, li manda "al s yorum! sin asl n sylemek gerekirse kuru gemiiyi m! Baz nedenlerden
kuzeyden
buraya geldi m! :i"in soruyorsunEA
AInk gizli polis, GP% seni ar yor!A
APemeGA
AEvet kuzenG Dedi i m gibiGA
ABosa iz sryorlarG &ekiz y ld r lkede yoktumG :eden ar yorlar kiEA
ABtn o y llarda evde olup ol mad n kontrol ettiler!
<<
Bana bile sordular! Kars, 0 istihbaratta !"al st n bil miyordum Bir ara bir "arp smada ld n sylentileri " kt !
Gnll Kr duyla geri "ekildi inizde, 459(in baslar yd ! Gizli polis seniA beyazlar n kahraman olarak aramaya
baslayana kadar ok# d n san yorduk!A
%sakov, gzn kuzenine dikerek, k zg nl kla glmsedi Gemii, penereye do ru dumanlar fledi! K"k, siyah
gz,# erinde hainlikB dudaklar nda a" k bir glmseme vard !
A'nlat bana,A dedi %sakov! AKars istihbarata nas l girdinE :eler yapt n $skevka#daE .a Bolseviklerle ba lant lar
var diye yirmi kisiyi 'st rd n do ru muEA
Parmaklar yla amda trampet "al p uygun szkleri bul maya "al sarak yavas yavas kars l k verdi;
A:as l istersen yle anla!!! 4547 sonuna kadar ne siyasi dsneler ne de "eliskiler vard kafamda! .zlere
yar m
ak ll insandan biriydi m! :e Bolseviklerden, ne de Beyazlardan hosland m! 'l man ephesinden birli i mizden bir
grup askerle )os0tov#a dndk, :ovo"erkas#taki yoldas m n yan na gitti m, orada Gnll /rdu#ya tatildi m!
&onradan bana ters geldi! $illiyet"i duygular m kabar na Kornilov#a kat ld m!!! Bir "at smada yaraland m,
iyilesine kars 0 istihbarat servisinde is istedi m!A
ABolseviklere kars aktif savast m do ru de ilG Piyadeydi m! $akevKa#daki kylleri ast rd m da do ru de ilG
Kazaklar ast onlar Bundan sonras ola an yk! &onunda tek ve blnmez savunuular na olan btn inan m
yitirdi m Btn pisliklerini grdm ve ge"misi b rakmaya karar verdi m Beyazlar, K r m#dan geri "ekildi inde,
geride
kald m! Ger"ek ad m a" klayamazd m, beni vururlard !!! Bu yzden ge"misi mi gizledi m! Iok zor gnlerdi! sonra
li manda "al smaya baslad m0gzel bir k zla tan st m, evlendi m! Grd n gibi, k z babas y m! $utluyumB
"al s yorum,!Partisizi m ve tm yre i mle
<6 !
ideallerinize sempati duyuyorum!A Gemii, kuzenine bakarak; AGe"misini beni s k st r yor!!! Bana inanaa n
umuyorum! Ge"misi sildi m, drst bir iste "al s yorum! Bana bir iyilik yap, art k daha fazla soru sorma!!!A
AFatal s nA dedi %sakov bas n sinirlie sallayarak; A&eni rapor edee i m!A
AK saas , bana ihanet et meye niyetlisinEA
A&sl ifadeleri b rakG Ferhangi drst birinin yapmas gerekeni yapaa m!A
AKar m ve "ou umE!!!A
AFi"bir sey ge"miste yapt klar m unutturamazGA
A8gnatG Birlikte nas l byd mz hat rl yor musunE &enden yasl yd m! 'nnen sana gz kulak ol mam isterdi!
& r k yuvalar n nas l bozdu umuzu hat rl yor musunE Iok duyarl , yufka yrekliydin o zaman! .avru kuslar
toplad mda, a lard n! 'ma si mdi "ok farkl s n! (amam, geleek istasyonda beni rapor et!A Biraz sustuktan
sonra
tekrar baslad ; A'ma anlad na emini m! /h, (anr mG Bir k z m var!!! '"l ktan leek! E er ben!!!A
Elleriyle yzn kapad , sars lmaya baslad !
%sakov, h zla kompart mana geri dnd, penerenin kenar na oturdu!
A:as l davranmal y mE Belki ger"ekten de isti!!!, A%yuyan "ou a bakt ! Belki "ouk iftirayla yasayaak!!! Kt bir
durum!!! &akin olabilirmiyi m kiEA
Bir iki daki ka sonra kuzeni geldi! %yuyan "ou a e ildi, bas n oksad B %sakov arkas n dnd! Gemii, baz
belgeleri beyaz eketinden paltosuna ald !
%sakov;
<7
ABiraz d sar " kal m,A dedi!
'ele ettiB adeta kostu! Kuzeni, onu izledi! Penere kenar nda durdular!
ADinle *ladi mir!!! Bir sey sylememeye karar verdi m!A
A(esekkr ederi m!!!A
A%mar m baska bir sey daha sylemezsinEA
A(esekkr ederi m, gnat! Biliyordum, hainlik yapmayaa n ! Bensiz ailem a"l ktan lrd, sen ve hal k mdan
baska
ki msem yok! :e annem babam, ne de kar m!A
ABu kadar yeterG Kompart mana geri dn, bir iki daki ka sonra istasyona giriyoruzGA
A&en git! Ben tuvalete gidip, yzm y kayaa m! Iouk gibi a lad mB "ok utand m! .zm sarard ! Kar ma bir
sey
sylemeGA
A/ldu, tamam!A
%sakov kompart mana geri dnd, bas n dikti! (ren bir ka" dakika durduB sonra tekerlekler yine g rdamaya
baslad , giderek h zland ! Iouk uyand , annesini rahats z etti! Kad n do ruldu, %sakov#a sorduB AKuzeniniz
neredeEA
A*ladi mir yzn y kamak istedi! Biraz bas a r yormus!A .aklas k on dakika ge"tiB *ladi mir#den hi"bir isaret
yoktu!
%sakov, ne oldu una bakmaya gittiB (uvalet bostu, koridorda da ki mse yoktu! &ask nl k i"inde kompart mana
geri
dnd!
AKoan z birsey al maya gndermediniz de il miEA dedi! %sakov kad na ABelki de istasyonda treni ka" rd !A
AKoam
m , ne koas EA A:e demek, ne koas EA AKimden sz ediyorsunuzEA
<2
(uhafG Kuzeni m *ladi mir#den szediyorum! Kad n, biran %sakov#a garip garip bakt , sonra gl meye baslad ;
AKuzeninizin kar s oldu um konusunda iddi olamazs n zEA
A:e diyorsunuz sizEA
Kad n omuzlar n silkerek, glmsedi;
AKuzeninizin sakas na inand n z, galibaG Iok aptala bir sakaG!! :i"in bana yle bak yorsunuzE
A'ma!!! 'ma k z n z!!!#baba#dedi onaEA
APeki, olay su; Kuzeniniz vagona girer girmez k z mla oynamaya baslad , sakalast ! Iouklar n yaban larla nas l
"abuak kaynast klar m bilirsiniz! Babas yla kuzeniniz aras nda benzerlik bulup, ona baba demeye baslad !
Kuzeniniz ve ben olduk"a gldk buna!A
A'ma zr dileri m!!! Beni mle olduk"a iddi konusuyordunuz!A
Kad n gzn %sakov#a dikerek;
A&ize sonradan ger"e i sylemedi miE Koam $oskova#da "al s yorB biz de ona gidiyoruz!A
Konuyu kapatarak, dnd! 'ma %sakov,sphelenmisti! (ekrar tuvalete git meye karar verdi! Girine, lavabonun
zerine ilistiril mis yaz l bir ka t grd!
Iabuak ka d ald ve yaz y okumaya baslad ; A yili ine tesekkrler, 8gnat! Ioukluk gnlerindeki gibi yufka
yreklisin! 'ma aile numaram kesfet menden ne trenden ayr lm s olaa m san yorum! Kad ndan
sphelenme!
Ger"ek koas $oskova#da bir iste "al s yor! (ekrar tesekkrler! Belki baska bir zaman grsrz! /lay i"in beni
affet!
<5
Darg n bir kurdum ben!bu zamanda banana bile gvenmeyeeksin biliyordum kuzenini yaln z b rak!kabul et vs!
usakov notu tekrar okudu!yan yan tuvaletten " kt !yar m saat sonra tren,istasyonda indi vegpu ulast rma blm
memurlar n n giydi i ahududu renkli sapkal birini grne ona do ru yrd!
4597
M%?C$
6@
Boy at mam s basaklar, ayaklar alt nda "i nendi! & ak rzgar do udan bozk ra do ru estiB gkyz kapkara oldu!
Iimenler kavruldu, yol boyuna gri bir renge brndler!! (oprak gneste kavruldu! (opra n st "atlad B
"atlaklar, sussuzluktan kurumus insan dudaklar gibi k r s k r s oldu ve derinliklerden gelen tuzlar yzeye " kt !
Karadeniz#den bozk ra kosturan atlar, demir nallar yla "i menleri ezdiler!
Dubrovin halk , sadee harman zaman i"in yasard ! . pranm s umutlar yla beklediler, gzlerini gkyznn
parlak
mavisine dikerek! .ak gnes, bu daylar n basaklar n n k l" klar na dikti gzn
64
%mutlar ekinlerle birlikte yand ! Daha ' ustos ay nda lahanalar , p rasalar toplamaya baslad larB bir gzel
oturup
ye! dilerB bir avu" unla kar st r p "ok gzel yemekler yapt lar!
Kutsal Bakire gnnden ne, &tefan, yorgunluktan bitkin halde, kzleri tarlaya gtrd, sabana srd
hayvanlar B dis0lerini a yla s karak "atlam s dudaklar n yalad B saban n sap n sessize kavrad !
/ hafta on iki dnm toprak srdB saban izleri topra n zerinde yzeysel zay f "izikler olusturdu! 'yr k otlar yla
dolu tarlada zay f, bkl ms parmaklar yla elinden geleni yapt !
&tepan, merhametsiz topra a tm eme ini harad ! Evinde
ans dahil, besleneek sekiz a z vard ! / lunun "ouklar , "
savas s ras nda ldrl mst! Bu nedenle tek bas na kal m st B
elli y ll k bedeni "al smaktan bkl mst!(opra srp bi0tirdikten sonra ikini "ift kzn de satt ! Daha
do rusu, yz kilo temizlenmemis bu dayla takas etti!
&kran gnnden sonraki gnlerden birinde, Ky &ovyeti baskan #n n anonsu duyuldu;
(ohumluk toplanaak! &onbahara do ru, merkezden belgeler geleek, o zaman toplayaa z! Fenz topra n
srmemis olan varsa, hemen srsn! Gerekirse disleriyle topra kemirsin, ama topra altst etsinGA
Btn bunlar numara, tohum falan yokGA dedi Kazaklar!
'ma dikkat et meliyiz! Belki olur, numara falan yoktur!A
Bizden al rlar, ama is vermeye geline!!!A &tepan, umut ve hasretle kendi kendine eziyet "ektirdi! nand ,
inanamad , ne yapaa n bilemedi!
sonbahar ge"ti! Ky karla kapland ! I plak a a"lar kar n zerinde e ri b r kara "izgiler olarak kald !
Peki, tohumlar nerede kald EA &tepan gide gide baskan usand rm st !
69
Baskan, elini k zg n bir sekilde sallad ;
ABana yklenme, &tepan Prokofi"G Fenz bize emir gel mediEA
AGelee i de yok zaten! Beklemeyin! Falk, lmden baska bir sey dsnemez oldu! %mutlar m z yokettiniz!!!
Kpe e kemi k gsterir gibi umutland rd n z!A &tepan yumruklar n iyie s kt ! AKahrolsunlar, orospu "ouklar G
&ehirlerde ekme in en iyisini yiyorlar, y k ls nlarG!!!A
ADaha fazla konusma, &tepan Prokofi", seni i"eri atar mGA
APehGA &tepan, hissettiklerini sylemek i"in elini sallad kay ts za! &ovyet brosundan koa gvdesini d sar zor
tas d Fasta bir bo a gibiydi! Kseli omuzlar , eski mis eketini zorluyordu! . rt k, "izgili pantolonu, bkl ms
dizlerinin "evresinde dalgalan yordu!
.esili msi tortuyu k z l sakal ndan sildi! '" karn yla ve k zg n bak slarla uzaklara bakt B koaman gvdesine
uymayan bir utan" hissettiB .erdeki a a" par"as na aya yla vurdu! Eve gittiB sedire uzand !
"eri giren kar s ba rd ;
A& rlara bir baksanaG .at p duruyorsun orada, da s "an GA
A*arvara, s rlara bakGA
AK z d sar da ne yapt nGA
AK z botlar m " kar aya mdanGA
*arvara, on bes 0 on alt yaslar nda gen" bir k zd ! Dedesinin botlar n aya ndan " kard , ard ndan s rlara
bakmaya gitti! &tepan uzanm s yatarken, kapal gz kapaklar ti tredi, gzleri yand ! "ini "ekti, homurdand ! & k
dsneleri, b rak p akl na neseli seyler getirmeye "al st ! 'ma aksam yede i vakti geline masan n bas na
oturdu!
(orunlar na bakt B
61
masan n bas nda as l duran iskelet gibiydiler! (orunlar n n enG k" , (imoska, " yas ndayd ! .znde utanga"
bir glmsemeyle, tas n i"inde yzen patates par"as n yakalamaya "al s0yordu! &tepan, torununun aln na
elindeki kas kla vurdu;
A'vlanmay b rakGA dedi!
Kyde insanlar birer birer ldler! .edikleri ekmek, a a"lardaki kurtlar gibi i"lerine isledi! Bir gee byk bir
i"s k nt s yla rahats zG oldu! (ohum ekil mesi gereken srl ms topraklara hi"bir sey eke0memisti &tepan!
Fayvan fiyatlar sudan uuzdu! Bir ine e yz seksen ya da iki yz yirmi l" "avdar vermekteydiler! Fem de
temizlenmemis, yabani ot dolu! Kyde yine tohum da t laa sylentisi " kt B ama yine dedikodudan ibaretti!
&onbahar sonundaG gneyden esen rzgar gibi "abuak ge"iverdi! Bahar yak0; last nda yeniden " kt sylentiler!
Bir aksam, yneti m kurulu toplant s nda, &ovyet baskam a" klad ;
ABelgeler geldi,A dedi ve ekledi; A sterseniz, yar n tohumlar getirmek i"in gidebilirsiniz! Gryorsunuz ya, bizi
unut mad lar!!!A dedi ve szn bitirmeden kal kt !
Eyalet merkezi, kyden yzlere mi l uzaktayd ! Kyller hemen haz rlanmaya baslad lar! Erkekler atlar "abuak
yola haz rlad lar! Ka n lar uzun bir s ra olusturdu! &tepan# n yol arkadas gen", kuvvetli bir Kazak 'fonka#yd ! Gee
boyuna, sadee yirmi, yirmi bes mi l yol ald lar! Kkzleri yavaslad , ad n at makta zorland lar, b rleri yamuldu!
&tepan, yol boyuna yrdB kzlerin geri dns yolulu u i"in g"lerinin tamam tkenmeyeekti bylee!!! 'y
ykseldi i s ralarda, a" kta geelediler! Ertesi sabah n ge" saatlerinde eyalet merkezine ulast lar! 'mbar n
"evresinde k z sm s atlar, tepisiyor ve kisniyorlarB kzler b ryorlard ! Byk ka0
63
labal kta pay na dsenle u ras yordu! K leden sonra toza bulanm s bir grevli, mbar n kap s nda ba rd ;
ADubrovin#liler, buraya gelinG Baskan n z neredeEA
Baskan ortaya " karak, ABuradaA dedi!
A'lma emriniz var m EA
AEvet, var!A ! !
Erkenden gelen kazaklar kosumlar vurmuslard hayranlara! &tepan ve 'fonka kap n n sa nda "al smaya
baslad lar!
'taman sapkal iri bir Kazak, deri eketenin zerindeki bbesini sallayarak geldiB bas ndan s k a tut maya
"al st kzne yalvard ;
A/ynamadan durG /ynama, seni seytanG &imdi, rahat durGA
AKenara "ekil, arkadasGA dedi &tepan!A
AKa n n dndrebilirsin de il miEA
A:ereye dndrebiliriz kiE Dingilleri k rd k!A
AKa n n su# yana itekle,A diye ba rd 'fonka! ADosdo ru yola girB kar s ras na girer gibi gir! Gel buraya, yrekliGA
Kazak, inat" kzne yumru uyla vurduB hayvan, kanl gzlerini dndrerek, boyunduru unda sallad !
AFadi gelin art kGA $emur hayk rd , kap n n yan nda ayakta dururken! &tepan, kzn h zla yrterek,
memurlar n
yan na ilk o ulast !
'lt n renkli bu day seli demir borulardan akarak "uval n i"ine dsmeye baslad ! 8l k toz kokusu i"inde ve neseyle
nefes nefese kald lar! Iuval n kenarlar n a"arak kald rd larB memurun dkl ms ba day botlar n n alt nda
ezmesine ve ilgisizli ine sask nl kla bakt lar!
A(amamGA dedi memur! A.edi yz elli l"!A
&tepan, kollar n zorlayarak a r "uval kald rmaya u rast ,
6<
eski gnlerdeki gibi! *e aniden dizlerinde kontrol edemedi i bir titreme hissettiB sendelediB bir an karars z kald B
topallad , ard ndan kap ya dayand !
A&en bana b rakG Kald rmaGA Kazak "evredeki kalabal yararak konustu!
A si biti k, zavall yasl arkadasGA
ABarutu bit misGA
A.ere otur, yoksa dseeksinGA
AFo0ho0hoGA
AIuval n dkte toplayal m! (am bana gre!A Kkz kap ya do ru sren kazak, "uval n yklenmesinde &tepan#a
yard m etti! 'fonka geri dnd nde meydana do ru yola koyuldular! 'ksam karanl "kyordu!!!
AGit ve birine pansiyon sorGA 'fonka, so uktan donmus bir sekilde, m r ldand !
A'ma ni"in git miyoruz kiEA dedi &tepan! A&akal n var, Prokofi"! Daha yak s kl grnyorsun!A &tepan, sokak
boyuna yryorduB ama hi"bir evde sorusuna olumlu kars l k alamad ;
A&izin gibi hergn bir sr kisi kap m z "al yor!!!A ABurada yer yokG' z na kadar doluGA AGeeyi sokakta ge"irin!A
&olgun dudaklar n zorlukla a"an &tepan yalvard ; A "eri al n bizi! Birlikte de uzan r z! Fi" Fristiyanl k duygusu yok
mu sizdeEA
ABugn, F ristiyanlar ol madan da yasar z, teneke plakam z varGA !
ABaska yere git, ihtiyar,A diyerek kovdular!
66
&on avluya geldi inde, masum kze kam" s n h rsla vurdu!
A'fonkaG Geeyi parmakl klar aras nda ge"iree iz herhalde, bu "ok a" k!A
AEvlerini drt kselerinden atese vereli m! nsan de il bunlar, kurt! K s n ortas nda kar stnde yalamay zGA
$eydanda, hayvanlar n kosum tak mlar n " kard lar, "uvallar n zerine uzand lar trenlerin grltsn
dinleyerek!
$eydanda, fazlas yla grlt vard ! Bir ka" gen" Kazak, uzaktaki bir ka n n n "evresine toplanm s, sark
sylyorlard ! 'ralar ndan biri, bo uk ama g"l sesiyle sark ya baslad ;
AGen" kazaklar at binmeye gittiler,
'skerden, eve do ru!!!A
Di erleri, so u un ve rzgar n przlendirdi i sesleriyle nakarat tekrarlad lar;
A/muzlar apoletti! , >
G sleri madalyal !!!A
&ark y dinleyen &tepan, el yordam yla kavrad sak a doldurdu u "uval B kapal gzlerinin nne, srd
topra n
siyah izleri geldi ve tombul tohumlar avu"lay p serpti ini grd!
Gee yar s , kuzeyden sert ve a bir rzgar esti! Kar, $oskova#dan gelen kamyonlar n farlar nda s ldad B sonra
karanl k geldi yine! Karayolu buzland so uktan!
'mbardan " kan toz bulutu kasaban n zerinde bir hayalet gibi duruyordu! Kkzler, "itlere dayanarak birbirlerine
sokuldularB ard ndan, " kan rzgar, ambar n zerindeki toz bulutunu da tt ! (elgraf telleri, gee boyuna inleyip
durdular!
Geenin ge" bir vakti, iri bir kus ambar n dam na grltyle indi inde, &tepan uyand ! %yusmus baaklar n
sallad
67
ka n dan asa ya! Kkzler, k ra dan bembeyaz ol muslard ! .anyana yat yor, a r a r soluyorlard B ka n lar
si msiyah, dndrl ms t nazlar gibi grnyordu! Evsiz kpekler, so uktan "kmslerdi!
&tepan, 'fonka#y uyand rd B kosumlar takt lar gn a armadan! Karanl k a" l rken, kasabay geride b rak p
t rmanmaya baslad lar! (ren kasabadan ge"ti bu arada! 'fonka &tepan# n yan ndayd , kamas n arkalar nda
kalan
evlere sallad ;
AB rn bakal m, kahrolas ayg rlarG .zlere ton yk slklersiniz, hi" zorlanmazs n z! 'ma biz sadee yedi
yz
l" ykledi k, an m z " k yor! Kkznz de yok! Bir de beni m sa daki kze bak nG C" yas ndaGA
A*ursan z, hayvan dner, size gbre f sk rtmaya baslar! Fadi yrynG &eni ssl gen" bayanGA -eri snms nezleli
gzlerini dndrerek k rba n h zla savurdu, ayaklar n n ka n da de il de havada oldu unu hissetti!
Gndz vakti /lka )oga kyne ulast lar! Falk, bayraml klar n giymis sokaklarda toplan yordu! 'nak, o zaman
&tepan, gnn pazar oldu unu hat rlad B ka n y kiliseye do ru srd!
AKa n larla su tepeyi asamayaa z! Bak yol buz tut mus,A dedi &tepan!
AKyle grnyorGA 'fonka da ayn dsnedeydi! AEvet buzlu! 'ma kar yok!A
AIuvallar tepeye kadar " karaak k"k bir ka n tut mal y z!A
A&en o isi ayarla, tohumla deme yapar z!A &ekiz, dokuz kyl, pazar leden sonras n n rehavetinde, "iftli k
avlusunun d s ndaki direklere dayanm s, ay"i"e i "e0
620
kirdeklerini ay kl yorlard ! &tepan yanlar na gitti, sapkas n " kard ;
A$erhabalar,A dedi!
A$erhaba!A .asl , k r" l sakall olan evap vermisti! (epeye kadar yk tas mak i"in bize ka n kiralayabilir
misinizE
.olda bir sey yok gibi ama buzlu!!! Ka n lar m z!!! AF mGA .asl adam, sakallar yla oynayarak tersledi! AKdeme
yapar z! .ard m edin, sa ask naGA A't m z y okGA
A'ma, burada s k s p kalaak m y zEA &tepan umutsuz bir Hestle yalvard adeta!
ABiz bir sey yapamay z!A (avsanderili sapkas olan baska ir adam ilgisize kars l k vermisti!
'ralar nda bir iki daki kal k sessizlik oldu! 'fonka da yak0!st , al"ak bir sesle;
ABu iyili i bize yap n,A dedi! A.apamay z! Fayvanlar n z biraz daha zorlay n!A ri yap l , iyi kalite deri yelekli bir
delikanl , &tepan# n arkas nda durdu, omzunun zerinden ba rd ;
A&ana sylyorum, babaB sen ve ben dvseli m! Beni ye0ersen, tepeye kadar tas nmB ama yenemezsen
yapmam!!!
Eh, ne diyorsun bakal mE Gri gzlerini oynatarak, glmsedi!
&tepan, glmseyen geni yukar dan asa ya szd! &ap0!s n dsmesin diye tuttu!
AIok e leneli olaa n dsnyorsunuz de il miE Kardesler baskalar n n sorunlar bizi zmez!A
Gen", gzkapaklar n sapkas na do ru kald rarak gld, AFadi baslayal m,A dedi!
,65
&tepa , eldivenlerini "ekip " kard , yele ini " kard rakibinin omuzlar n gzleriyle kontrol etti!
&tepan, AFaz r m s nEA dedi!
Gen", A "imden bir ses kolay olaa n sylyor,A kars l n verdi! Birbirlerini bellerinden kavrad lar! Gen"
parmaklar yla &tepan# k rm z kusa n n alt ndan kavrayarak itekledi, neseli bir sekilde, yavas"a dndler,
birbirlerinin kuvvetini denediler!
&tepan, omuzlar m ileri " kar p, rakibinin g sne bast rd ! Gen" de aya yla, &tepan# n direnini k rmak i"in
itekledi! C" drt kez dndler! &tepanB sa l kl , iyi beslenmis genin kendisinden kuvvetli oldu unu hissettiB
madeleyi kazanmak i"in umutsuza direndi ini dsnd!
'niden, "ok "abuk hareket etti; sol dizi bkld, asa ya savruldu, bas donmus yere a yarak "arpt ! &tepan# n
ayaklar srtt, Gen" zerinden u"tu, yere "ok kt dst! &tepan s "ray p aya a kal kmaya u rast eski gen"lik
gnlerindeki gibiB ama baaklar bu iste ini reddetti! Gen", ayaklar n n arkas nda, tepesindeydi! 't nallar ndan
dkl ms kara, genin omuzlar n bast rd !
Ievrelerini saranlar, grltl kahkahalarla glerek eldivenli ellerini " rpt lar! &tepan sapkas ndaki "amuru
silerek
i" "ekti;
A/n yas gen" olsayd m, ben sana gsterirdi m!!!A
A(amam baba, ykn yokusun tepesine kadar tas yaa m, kazand nGA
(ohumlar byk bir ka n ya yklediler! &tepan#la gresen gen", iyi beslenmis " at ba lad ! &tepan ve 'fonka#ya
dnerek;
ABeni izleyin,A dedi!
7@
l
(ohumlar , kyden " mil uzaktaki tepeye aktarm slard ! .olun buras tekerlek izlerinden olusan oyuklarla
doluydu!
Kkzler a r a r yola koyuldular! zleri parlayan buzun zerinde kald !
Kye ulasmalar na yirmi mil kala, &tepan konustu;
A$ola vereli m 'fonka! Fava kararaak geeyi burada ge"irdi m!!!A
ADurmak i"in neden yok, zaten hayvanlar n hi" yemi kal mad ! Kkzler biraz fazla yorulaaklar o kadar!A
Gee oldu unda devlet orman na ulast lar! Bir sr y ld z siyah gkyznde parl yordu! Gee, donduruyordu!
&tepan ka n y sryordu! Bir vadiye geldiler! Karanl ktan " kan bir adam yollar n kesti!
AGelen ki mdirEA diye ba rd yaban !
ABiz Dubrovinliyiz, eyalet merkezinden dnyoruzGA dedi &tepan endiseyle 'fonka#ya bakarak!
ADurGA
LAKi mdir onu syleyenEA
ADur,ben diyorumG!!A
.zn gizlemis, ay s nda elindeki silah parlayan adam farkeden &tepan# n kalbi ti tredi! .an tarafa
bakt nda,
drt at n "ekti i byk bir araban n durdu unu grd! Dppeli bir adam yanlar na gelerek silah n do rulttu;
ABosalt nGA
ABu nas l sakaE &tepan ka n s na hafif"e dayanarak inledi!
A&ize bosalt n dedi mGA
ki adam da arabadan indi, botlar karlar g rtdatt ! 'damlardan biri ba rd ; A*ur onaGA
74
(abanan n kabzas yla &tepan# n krk sapkas na vurduB &tepan dizlerinin zerine dst!
ABosalt n,A dedi ppeli adam, tabanas n &tepan# n a z na dayayarak!
A(ohumluk bu day!!! Kardesler!! De erli kardesler!!! 'hGA &tepan yere y ld B donmus yerde elleri buz kesti!
'rabadan inen adamlardan biri, elindeki av tfe iyle 'fon0ka#n n yan na geldi!
A/ldu un yere uzan, gzetlemeye "al smaGA
't arabas , ka n lar n yan na yanast ! ki adam, tohum "uvallar n kald rarak, ka n dan at arabas na yklediler!
Dppeli 'dam da &tepan# n bas nda durdu b y klar n n kenar nda pis bir glmsemeyle!
Kkzler, ka n bosal na yrmeye baslad lar! 'fonka, hJlJ yerde yatan &tepan# n yan na gitti!
A(ut, tut, gidiyorlar!!!A
(ekerlekler yolun zerinde tak rdad ! ' z ndaki kan yutan &tepan, aya a kal kt B uzaklas p giden araban n siyah
siluetini seyretti! Bir iki dakika sonra vadide yank lanan bir silah sesi duyuldu!
A:e pis sansGA Bo uk sesiyle ellerini sallayarak " l bast ;
A-elaket buGA
Donuk, sabit bir bak sla ay n mavi msi, buzlu s na bakan &tepan oldu u yerde yavas"a dnd! 'fonka,
omuzlar n dsrms, seyrediyordu! Ge"en k s grd bir seyi an msad ; Bah"ede bir kurt vurmustuB gzleri
"akmak "akmakt ! &tepan# n si mdi yapt gibi kurtta kar n i"inde gml arka ayaklar n n zerine "kp, dne
dne an "ekismis ve sessize l mst!
> 79
Eki m dnemi, btn ky ahalisi tohum ekmeye gitti!
&tepan, verandas nda oturdu! "e "kms gzleriyle dnyay , topra " lg na kuaklad !
Btn bir hafta solgun yzyle sessize oturdu! Geri dnsnde feryat figan a layan ailesi, onun bu durumu
kars s nda sessiz kald ! Korkuyla sallanan bas n , ama"s za k z l sa0kallar yla oynayan ellerini seyrettiler!
&tepan, Paskalyadan iki hafta neki pazar gn 'taman kyne il k ziyaretini yapt ; Bozk r, sisle kapl yd ! Bir
tavsan yavrusu "al kal nt lar n altst edip yiyeek aramakt yd ! Bir ka" k"k bulut, gkyznde srklenerek
hilal seklini al m s ay n nn kapatt ! 'y n s klar kalburdan ge"iyormus gibi zay flad , yol yol oldu! (arlas nda
biraz
durdu, 'taman kynn alt nda oldu unu grd!
(epenin biraz ilerisinde kuvvetliyken srd tarlas uzan yordu! .abani otlar, saban izlerinin aras nda byms,
siyah topra n rengine dnsmslerdi! &tepan, kyn "evresini zorlukla dolast , eset gibi duran siyah bulutlara
bakt ! Bas yukar da bir sre durdu, ard ndan i" "ekti, bakt ! 'hlar bo uk bir inlemeye dnst!
/ndan sonra hemen her gee ayn yere gitti, ki mseye sezdirmeden! (epeyi ge"ti i s ralarda, gmle ini
burusturdu
saban izleri i"inde uzanan tarlas nda rzgar, yabani otlar n yaprak ve "i"eklerini sall yordu!
Kutsal Pazar#dan neki gnlerde bozk rdaki otlar bi"iliyordu! &tepan ve 'fonka ot bi"me isini birlikte yapmaya
karar verdiler! Bozk ra do ru yolland lar! 'ma daha ilk gee &tepan n kezleri otlan rken yollar n sas r p
kayboldular! Fer derede, "ukurda, avare avare dolasarak, btn blgeyi, enine boyuna tarayan &tepan arkas na
bakmadan kap da durdu;
#71
A%krayna taraflar na do ru gidee i m,A dedi ABelki oralarda bulurum!A
ABiraz ekmek al yol i"in,A dedi yasl kar s merakla! ADeliriyorumGA dedi &tepan,kaslar n! "atarak! D sar " kt
elindeki "ubukla oyanayarak! Kyn d s nda 'fonka#yla kars last ! A%krayna taraf na gidiyor mussun &tepanEA
AKyle
bir dsnem var!A
APeki, kzlerini bul manda tanr yard m n olsun, isa seni komsun!A
A( rpan bozk rda b rakt mB geri geldi i mde devam ederi m!A 'fonka arkas ndan seslendi!
&tepan dosdo ru yola ilerledi! Gndz gzyle 'sa .ab0lonovska kyne ulast , asker arkadas n n evine gitti!
Czntlerini paylast lar! Birlikte st i"tiler ve yoluna devam etti! .olda kars last insanlar durdurup hep ayn
soruyu sordu;
A.olunuz zerinde kzler grdnz mE Biri k r k boynuzlu, ikiside k rm z mt rak kahverengi!A
AFay r, grmedi k!A
AGrmedi k!A
(arif etti in trden hayvanlara hi" rastlamad m!A
.ol boyuna aray slar na devam ettiB sopas n yere vurarak "atlak dudaklar n sismis diliyle yalad !
'ksam saatleri yaklas rken, saman yklenmis bir araba grd! &amanlar n tepesinde keten elbiseli, bas a" k, "
yaslar nda bir "ouk oturuyordu! Keten pantolonlu, has r sapkal bir adam da at n yan nda duruyordu!
&tepan yanlar na yaklast ,
A yi gnler,A dedi!
73
'dam, sapkas n n kenar n isteksize kald rarak, bakt !
AKkz gr!!!A &tepan sze baslad ama k sa kesti! Kan beynine s "rad B kalp krizi ge"irir gibi yanaklar beyazlast !
Fas r sapkan n alt ndaki yz "ok iyi tan m st ! %ykusuz geelerin karanl nda "akan si mseklerin ayd nlat yz,
gzlerinin nndeydi! Fas r sapkan n alt ndan bakan yorgun gzleri, ine k ll sakallar , yar a" k dudaklar B sar ,
nikotin renkli seyrek disleri!!!
A'haG Kader bizi yine kars last rd GA
&apkan n alt ndaki yz ne sarard solduB sar l k ne yanaklar nda yo unlast , "enesine ve ard ndanda
dudaklar na ulast !
AKim oldu umu tahmin ettin miEA dedi ve bir sre bekledi &tepan,!!
A:e!!! :e istiyorsunE &eni daha ne hi" grmedi mGA
AGrmedin miE Ge"en k s ki tohumlarEA
ABen de ili m!!! &an r m yanl s n varGA
&tepan, " sivri u"lu dirgeni saman y n ndan " kard , eline ald ! 'dam birdenbire terli at n n ayaklar n n yan na
"ktB ellerini tozlu yere koyarak, oldu u yere oturduB gzlerini &tepan#a dikti;
AKar m ld!!! K"k o lumdan baska herkesi kaybetti m!!!A korku dolu bir tonda konustu parmaklar n arabaya
vurarak!
A:e yapt n tohumlar EA &tepan k zg n bir sesle sormustu!
'dam pantolonuna aptal aptal bak p, pa"as yla oynayarak; ABaba, at m al!!! (ohuma ihtiya m vard !!! 't m al!
sa
ask naG 'ram zda bir sey ol mas n!!! ?tfen!!!A Kekeleyerek, h zl h zl konustu, eliyle tozlar kar st rd !!
ABana yanl s yapt nG (opra m si mdi bombos yat yor, iyi miE '"l ktan lyorduk!!! /t yemekten sisti kG yi miEA
&tepan yavas yavas adama yaklasarak ba r yordu! !
7<
AKar m ld gitti!!! Kad n hastal !!! / lum var!!! Ge"en ay " yas n doldur!!! 'ffet beni, babaG Biraz insafG!!
(ohumlar n z geri veriri mGA Klm korkusuyla bas n e di, sa"malamaya baslad dili dehsetle dolas yordu!
A(anr korusunGA &tepanB ha" " kard , i" "ekti! AEvime gtrrm!!! Czl mene gerek yok!A AEve saman
tas mad m!!!
'hG Iiftli i m mahvolaak!!!! :as lE!!!A
&tepan dirgeni kald rd , bir an bas n n zerinde tuttuB ard ndan, kulaklar nda bir gmbrdeme hissetti, inleyerek
sivri u"lar yumusak bedene saplad B yaral beden k vrand !!!
&tepan bir avu" dolusu saman yerde yatan solgun yze f rlatt ktan sonra arabaya t rmand , "ou u al p kollar yla
sard !
'rabadan uzaklas p bozk ra do ru yrd! %zakta, kyn s klar parlamaya baslad ! (itreyen "ou u g sne
bast rd , kula na f s ldad ;
A&akin ol, k"k o lanG &akinG &i mdi!!! Dur, yoksa seni kurt kaparG DurGA
'ma "ouk gzlerini yuvarlayarak, kollar ndan kurtul maya "al st B feryad , durgun, sessiz, gkmavisi glgeli
bozk rda yank land ;
ABaba!!! Baba!!! BabaGA
459<=4596
76
D/: BK?GE& G8D' K/$ (E&
Don Blgesi G da Komiser .ard m s .oldas Putsin#in (alihsiz $aeralar !
Ben, 8gnat Pititsin, Provatorov eyaletinden! Kazak kkenliyi m! Beli mde bir tabana, iki el bombas B omzumda bir
tfek, epleri m sarHr dolu, elbette sarHrlerde kursun!!! Pan0talonum srekli asa ya kayd i"in, beli mden iple
ba lamak zorunda kald m! Gzleri m "ok keskindir, ama "ok tuhaf bakar m! Bak slar mdan kad nlar "ok korkar!
Bylesi kad nlardan bir tanesi ge"enlerde yan ma gelip sunlar syledi; A gnat, gzlerin hayvan gzne benziyorG
/nlara bakt nda derinlik bulamazs n GA
Bu sorunum d s nda her sey beni m i"in olduk"a iyiydi! &esi m biraz bo uk"ayd , topra n alt ndan geliyormus gibi!
77
459@ y l n n bahar nda, Pravatorov#da yak n arkadas m Goldin, tah l topluyordu! 'yn konumdayd k, kt bir
delikanl de ildi, ama, biraz barut gibiydi, biraz da kurnaz say labilirdi! Bir"ok yerden tah l toplad m! .an mda
Kazak delikanl larla tah l toplamaya giderdi m! Kzellikle zengin olanlara hemen lti matomu verirdi m! Eh, elbette
hi" merhamet gstermezdi m, beli mdeki tabanama gvenir, sert sesle konusurdum; ABu otomati kte on kursun
var! &eni on kere ldrebiliri m! /n kezde gmebiliri m! Fadi tah llar getirGA AIok gzelA dedi! AMorlama, kabul!!!
Getiree i m!A
'ma Goldin, dai ma benden daha "ok tah l toplard , Ski miz de ayn sayg y grrdk! Goldin iffetlili i i"in, bir k za
gsterilen sayg gibi beklerdi! Bense, bana sayg gstermeleri i"in u rasmazd mG Dosdo ru biriydi m, kfret meye
baslad mda, disleri mi biraz gsterdi i mde, herkes beni m pozlar ma glerdi, gen" Kazaklar hemen tah llar
toparlar, baslar n beni m gibi sallayarak APtitsini mizin sark s tarlakusunun sark s gibi,A derlerdi! Beni yle
"a r rlard ; (arla kusu! Eh, tamamG
*iosenka eyaletindeki General &ekretiyov#a, 0 Gney ephesindeki Dokuzunu /rdu#ya 0 g da topluyorduk! Iokta
ilerlemisti k, bizi durduran bir seyde yoktu! Kursk eyaletine ulast k! Biraz varmadan ne, oradaki yetkililerin
toplad klar yz binlerle ifade ediliyordu, ama biz gitti kten sonra toplanan mi ktar i ki yz binlere " kt ! Bu s rada,
Goldin#de "ok u ras yordu! Gzel bir sabah uyand nda kendini yumurtadan yeni " km s iviv gibi hissetti;
si mdi,
Gney ephesindeki /rduya g da sa layan komisyonun tam yetkili sorumlusu ol mustu! &ad k gen"leri mle, Kursk
eyaletinde dar ve "avdar toplad k! Goldin beni bir kenara "ekti ve usula;
A-itilsin, sen "ok zali msin halk boyunduruk alt na girmeye zorluyorsun! (uhaf bir arkadass n, hi"bir seyinde
gevseklik
72
yok!!!A Boyunduru un ne oldu unu ger"ekten bil miyordum, ama iradesiz ol mad m kesindi! ABak si mdi,A dedi
Goldin! ABiraz daha anlay sl ol mal s n!A 'ma ona sunu syledi m; AEki m Devri minde, Kremi in#i nas l ele
ge"irdi i mizi biliyor musunE AEvet, biliyorumGA A&unu da biliyor musunEA dedi m, AKremiine sald rd m zda, bir
kursunu karn ma yerlestirdiler ve orada kan yumurtas gibi dnmeye baslad m!A ABiliyorumA dedi! AKarn ndaki
kursundan dolay sana byk hrmeti miz
var!A
U >
A(amam, karn mdaki kursuna zl mene gerek yok! Baska bir yeri mden de vurulabilir, kan kayb ndan
gidebilirdi m!
'ma, sen daha "ok ephedeki savas" lar m z i"in zl melisin, onlar a" b rakmamal y z!A
AGidebilirsinA dedi bas n sallayarak! Belkide ephedekiler i"in zl meye baslam st , ya da baska bir seyE Geri
dndm, tah l toplamaya gitti m! Kyle s k bir sekilde tah l toplad m ki, sas r p kald k! Bu arada Goldin, &aratov#a
atand ! Bir hafta sonra telgraf geldi;
A&aratov#daki Don G da Komitesi#ne gel, yeri mi al; &aratov Eyaleti G da Komiseri; Goldin!A
(amamd ! &aratov#a yk vagonuyla git meye karar verdi m!
Kendi mi bitlerden ay klad m! stasyondaki hamama girdi m kendi mi kurtard m, oturup baya gldm! Daha
sonra
yk trenine bindi m!
&aratovaya ulast m, Goldin#ide, Don G da Komitesini de bulamad m! A:eredelerEA diye sordum ve kendi kendi me
konustum! AGoldin, komiser olarak (ambov#a gnderil mistir, Komitede onunla! (amam! 'ma nas lEA bana ADon
.rt me Komitesi#ne git melisin, belki orada bulursun,A dediler! A:erede buEA A)usya /tel#deA A(amam,A deyip
oraya do ru yrdm! ADon .rt me komitesi burada m EA diye sordum! AEvet, i kini
75
kat, ii#" numara!A .ukar " kt m, kap ya vurdum; AGirebilir miyi mEA A?tfen girin!A "inde iki kisi olan k"k odaya
gHrV di m! Birisi esmer, k sa sakall bir sivildi, di eriyse daktilonun bas nda oturan " t p t gen" bir kad nd ! AKzr
dileri m, galiba yanl s numara!A /dadan bir ad m geri " kt m! A'ma siz Don .rt me Komitesi misinizEA AEvet
bizizA
dedi! ABen, baskan $edvediyev, bu bayan da yard m m!A A'ma ,benA dedi m A8gnat -itilsin, Don G da
Komitesinden! Beni duydunuz muE Fay rE :e yaz kE Iok dsk seviyede yas yorsunuz .oldas $edvediyev!
$edvediyev omuzlar n silkti; AKat l yorum, ama yard m yok! M plamadan yksek bir yere ulasamazs n z!A
ADon G da Komitemizin nerede oldu unu bil miyor musunuzEA diye sordum! AEn ufak bir fikri m yokA dedikten
sonra,
bos sandalyeye oturmaya davet etti! Elbette oturdum!
Don G da Komitesinin, (arnbou sehrine git mis gibi grnd n anlatt m! $edvediyev olduk"a neseliydi!
ADemeyinG "ok sevindi mG (ambou#da G da Komitesi, Penzada (oprak Blm var, idare yeride (ula! 'ma ordu
neredeE Parmaklar n geriye bkt, sayd , " t p t gen" bayana sordu; A&yle bana, askeri blmmz neredeEA
'ma kad n sadee glmseyerek; AFayal edemiyorumGA dedi!
nsan yz grmediklerinden, beni grne "ok sevindiler! Iay verdiler ya, sekeri unuttular! K zmaya baslad m
Azr dileri m, iki bardaktan fazla i"mem!A Crktler, "ay ma seker yetistirdiler, ama sert"e syledi m; A(ambou#a
mektup yazmal y m!A
(ambou#a gitti i mde bizi m "ouklar buldum, Beyanlar geri "ekil meye baslad ktan sonra, biz yani Don G da
Komitesi Pos0tov#a gnderil misti k!
Goldin#in dedi i gibi bu islerde ufuk "ok genistir, &ibiryaya gidebiliri m! (abii yard m s da!!! Gitti kten sonra on
tane
yard m de ismisti! & ra bana geliyordu! &on yard m da ka"0
2@
t ktan sonra sab rs za beklemeye koyuldum! Don G da Ko0mi tesi#nin ABas Komiseri ol ma yolundayd m!
Dsndm, )as0tov#a ulas rsam!!! ki vagonumuz vard ; birisi tamamen insan dolu, di eride ki tap! 'yr lmam zdan
ne $oskova, bize gazeteler ve ki taplar yollam st !
(saritsin#e do ru yola koyulduk! Beyazlar yolumuzun zerindeki kpy u"urmuslard ! Destekleri boyuna di er
yandan yrdk! Bir istasyona geldi k, kamyonlar tesli m ald k! 'nak onlar hareket ettireek bir sey yoktu!
$akine
bile!!! &i mdi, ne yapabilirdikE Dsndk, tas nd k, sonunda vagonun tamponuna i ki kz ve bir deve ba lay p
yola
" kt k! !
Ben, elbette, devenin hrg"leri aras nda oturuyordum, s ak ve yumusakt !
Fer nas lsa blgedeki btn kprlerden ge"ti k! Bununla birli kte, iki gn sonra kendi mi kt hissetti m!
& rt mdan
yaralanm st m! Klm bana bak yordu! Delikanl lar bir kyde kal mam , daha sonra gel memi, ya da kamyona
ge"memi istediler! (amamda, a beni dermans z b rakm st !
Demiryolundan fazla uzak ol mayan bir kye tas d lar beni, kyllerden, bir kad nla konustular; A yi bak, teyzeB
sonra sana para veririz,A dediler!
'ma bu dul kad n &ibiryadan dnenE srgnlerdendi!
.aklas k elli yaslar nda, sa l kl bir asifteydi! .z bir kad n n de ilde beyaz benekli bir at n yz gibiydi!
Koaman
burun delikleri, sas gzleri vard !
Delikanl lar gittikten sonra nakarata baslad ;
AFayat "ok s k , yaln z yas yorumB sen iyilesebilirsin asker! Evleniriz tarlalar da srersin! Koam ge"en y l ld,
ama bana koa bir meyva bah"esi b rakt !A
A:e koaman bah"esiG Bana bunlar n ne faydas var,A di0
24
yerek kendi mi yata a att m! .asl ad ayn nakaratla beni sinirlendirdi;
A.aza evlenir miyizEA AEvleneli mA dedi m! A&eni benekli inek, kuzuyu kes ve beni besle, yoksa seninle evlenmem!A
Kuzu kesti, beni besledi! Bilin"size yatt m, bol bol et yedi m! 'ma beni &ibirya gelene i gen" erke i olarak
adland rmaya baslad ! A'h beni m gen" erke i m, (anr , annemi seviyorG Byle eset gibi uyumaya devam
edersen,
anak bir bitin yapabilee ini yapar m!A .z kilonun zerinde ol mal yd ! Kuzusunun birini yedi m ya, ikinisini
kesmek istemedi!
A:eGA dedi m, A&eni sisko yasl asifte, istemiyor musunE Beslenmezsem nas l iyi olabilee i mi dsnyorsunEA
ABugn bir kuzu budu getiriyorum! &adee bes kuzu kald !A A&en ve kuzular n geberinA dedi m! ADefolup
gidee i m!A
Faz rlanmam ve yola " kmam bir gnm ald ! Bizi mkileri )ostov#un d s nda yakalad m! )ostov#a ulast mda,
bizi mkileri b rak p, baskan n yan na " kt m!
A$erhaba,A dedi m! ABiz, Don Blgesi G da Komiserli i yesiyiz!A
Baskan gzlklerini " kard , sildi, sildi! En sonunda sordu! AFasta de ilsiniz ya yoldasEA AFay rA dedi m! AGayet
iyiyi m!A A:ereden geldinizEA A stasyondanA A'ma Don G da Komiserli i ne kiEA diye sordu! )engi de iserekB
AEmini m
saka yap yorsunuzEA A&aka bunun neresindeEA dedi m AKursk#tan geldi m! Bunlar da Don G da Komitesinin
belgeleri!A Debi mden " kard m, masas na att m! AKitaplar da, delikanl larla birlikte istasyonda!A A$oskova
&oka na
gidin,A dedi ve bunlar ger"ek Don G da Komiserine verin! 'lt haftad r "al s yor! 'ma sizi tan m yorum!A
(epem att , gmle i mle oynad m! Delikanl larla istasyondan $oskova soka na gitti k! ADon G da Komiserli inin
binas bu muE AEvetA (anr ya skrG Bes katl s radan bir bina, ay"i"e i
29
tohumlar gibi bir"ok insan var! I t p t gen" bayanlar daktilo kullan yor! 'baksler "at rd yor! &a"lar m diken
diken
oldu! "eri girdi m komisere burada oturmaya hakk ol mad n syledi m!
'ma sakin bir glmsemeyle kars l k verdi; A'lt ayd r, yolda ol mal s n z, sizi bekleyerek "al smalara devam
ediyoruz! 'Han m z olarak &alsk eyaletine gidinA dedi! (abii ki k zm st m! Elleri m b rmde kalakal m st !
AFerhangi
bir e iti m grmemis insan da kalem ve mrekkeple ka tlar n i mzalayabilir! &iz ve yard m lar n z, uzun t rnakl
" t p t gen" bayanlarG Fer yeriniz toz dolunaya kadar tah l ambarlar na t rmanabilirsinizGA diyerek " k p gitti m!
Bu kal mkafal yla ne yapabilirdi m kiE 'sla anlamayaakt ! 'ma iddi dsnelere dald m; Bu eyalette isler
ktye
gidiyordu! Baslar nda yumusak sesli, okumus bir adam vard G Bu ins bir komiser ne yapabilirdi kiE (as gibi
insanlar kibar kibar konusupta nas l ikna edebilirsinE Bir seyler yapmal yd m! $uhasebeileri miz, uzun t rnakl
gen" bayanlar m z yoktu! .oktu ama "ok is yapt k!
45910459<
21
K/?I'K, 8&8)G':?') *E D E)?E)
&imdi bak n!!! Bene halk n yarg s !!! . k faliyetlerde bulunan zengin "ift"ilere uygulanan bu yasay toplant da
a" klad m! 'ma ben, si mdi s rganlar ve di erlerinin durumuna a" kl k getirmenizi istiyorum!!! &an r m, &ovyet
hkmeti yneti minde halk , byle bir anlasma yapmaz! Knemli nokta suras ; E er ki insanlar ktye girmiyorsa!
'ma ya kad nlarG Bundan sonra yasam daha kt olaak, inan banaG
Baharda :astyam z kye dnd! $aden blgesinde yas yordu, ama si mdi gen" dnmst! Eteklerinin uunda
seytan srklerdi!
!23
Bir gn muhtar m z &teska, beni grmeye geldi! El s k st ktan sonra;
A:astya#n n madenlerden geri dnd n biliyorsun, -in0dot! &a"lar n k sa k kestirmis, k rm z esarp ba lam s!A
Eh, k rm z esarp giysin ya da giymesin bana ne! .a teki yapt na ne demeliE &a"lar n byle k sa k kestirmek
bir
kad n i"in utan" verii! 'ma, muhtar devam et meyine ben sormak zorunda kald m;
A&izi ziyarete mi geldi, ne olduEA
AEvet, ziyaret!!!A dedi! AKad nlar m z sr haline getiriyor, aralar nda birlik kurma "al smalar na baslam s!
Gzlerinizdeki ba kald r n, kendinize bak nG Parma n kad n na uzatsan, hemen kuyruk takaaklar, seni orospu
"ou u diyeekler ve do ru kpek kulbesine koyaaklar!A
Konudan konuya atlaya atlaya konustuk, en sonunda yorum yapt ;
Eyalet gideek!!! -iodot Belgesi varm s! &eytan biliyorya eyalete gideek kad n komitesi, su bu! Beni m hat r m
i"in!
A&enin hat r n i"in &tepan! 'ma beni m i"in g" olaak! (arlada "ok mesgul oldu umuz i"in, bosta at m z yok!A
A?tfenA dedi! A/na bir at ver!A
:astya kulbemize geldi! K sa k sa"lar n grmemek i"in ! gzleri mi yere "evirdi m! K sra yla bozk ra do ru gitti!
&ylemeliyi m ki k sra m ger"ek bir "ingene olarak do mustu! Kostu unda zelzele olurdu! C" gn giderdi de bir
sey ol mazd ! K saa her seyde yard m olurdu banaG Ka" kere baltan n sap yla dvdm, bil miyorum!!! 'ma "ok
zgnm!
:astya ve sevgili kar m kafa kafaya vermis konusuyorlard ; AKoan sana vurur muEA diye sordu :astya! Beni m
aptal kad n, dosdo ru syler;
2<
AEvet!!!A
Iok ge"meden :astya k sra geri getirdi inde sordu;
AKar n ni"in dvyorsunEA
A taat i"in! Dvmezsen, ktye gider! Kad n at gibidir, dvmezsen, hareket et mez!A
A't dvmeye bile hakk n yok! Kald ki kar n !!!A Bana ders vermeye baslad !
Bu k sa konusmadan sonra, arabaya bindi k! .aln z "ok kurnazd ; K rba yan ma al mad m! 'd m ad m
gidiyorduk,
o kadar yavas gidiyorduk ki, k r laak esyalar bile tas yabilirdi k!
ABiraz h zlansak,A dedi :astya!
AK sra k ba"lamazsam, nas l h zla gidebilirizEA
Bir sey sylemeden, sadee dudaklar n bzd! (am istedi i m gibi sakin sakin oturmaktayd ! 'raban n arkas na
ge"ti m, uyuklamaya baslad m! K srak, aptal de il di ya, durdu! nan r m s n z, :astya bir avu" saman ald ,
k sra n
nne ge"ti, g d klad g d klad ! En az on iki mi l vard eyalete! &abah ol mustu fakat biz hJlJ ulasamam st k!
:astya
a l yordu! Bana al"ak diye ba rd !
A stersen "anak de, ama beni f r na koymaya kal kma,A dedi m!
Geri dns yolunda hiddetten " lg na dndm! Femen hemen telgraf dire i kal nl nda bir odunu par"alad m
k sra n ayaklar n temizlerken;
AEsitli k istiyordun yaE Burada, al iste,A dedi m! 'vluya girdi i mizde, kar ma ba rd m; AK sra n kosumlar n " kar,
seni yasl !!! ve0!!!A APatron de ilsin,A diye sert"e kars l k verdi ve kayboldu! 'rd ndan kosturdum, sa" ndan
yakalad m!!! 'ma sonra ne olduG Kesinlikle "irkin bir durumG Eskiden benden korkard , g0
26
zn a"amazd ! 'ma si mdi, her nedense, sakal mdan "ekti, garip szklerle adland rd beni! Femde
"ouklar m n nndeG Evlilik yas nda k z m var, beni m! Kar m olduk"a kuvvetlidir, beni kolaya ezebilir! Deli ine
giren y lan gibi srnerek yan ndan uzaklast m! (m bunlar k sa sa"l 'siftenin, :astya#n n marifetleriydi!
Bu olaydan sonra aram zda i" savas baslad ve aptal kar mla aram zda kavgas z, grltsz birgn bile ge"medi!
slerde bylee gme gitti! *e bir Pazar, esyalar n toplay p yanma "ouklar da alarak gitti! Eski topraka as n n
ah rlar na yerlesmisti!
Bir zamanlar, kymzde bir topraka as yasard ! K z llar n korkusundan, s ak lkelere u"tu gitti! /kumus
insanlar, ADenizas r yerlerde s r klar ve toprak a alan i"in iyi bir yasam vard r,A derler! Evini yakt k, ama
ah rlara
dokunul mad ! (u ladan yap lm slard ve zemin iyiydi! %"an kar m gitti ve bu ah rlara yerlesti! (ek bas ma
kal m st m! &abah ine i sa maya " kt m, kahrolas , bana yard m bile ol mad ! (m yollan denedi m, ama aileden
biri oldu umun fark na varmad G 'yaklar n ba lad m!
ADo ru dur,A dedi m! A&eni seytan kulakl , siniri me dokunma, kt yapar mGA
Kovay karn n n alt na srdm, memelerini s kmaya baslad m, aya m sallad ve, koa gzleriyle bana garip garip
bakt ! 'niden sert bir " k s yapt , kenara savruldum! Klm geldi akl maG
Gzleri mi dikti m, sapkam yerden ald m, yine memesini "ekistirmeye baslad m! &t, kovan n d s na f sk rd ! Fer
yan m sland ! Bir sey gremiyordum, Kovay ve her seyi b rakarak, gzleri m kapal temizlemek i"in d sar
kostum!
nan n bana, kydeki yasam m tepetaklak oldu!
27
Bes alt gn sonra, komsum 'nisi m kar s n azarlam st ! 'ksama yaln z kald !
Bir sre sonra onunda topuklad m ve ah rda yasayan aptal kar ma kat lmaya kostu u duyuldu! Daha sonraki
gnlerde, &teskan n kar s ve bald z n nda ah rda yasayanlar n yan na gitti klerini duyduk! 'rd ndan iki kad n da
onlara kat ld ! &ekiz kad n, hi"bir sey yapmadan orada yas yorlard ! Bu arada biz ve tarlalar m z perisan olduk! .a
yemeden i"meden tarlada "al saakt k, ya da "al smay b rak p yemeyi terih edeekti k!
Erkekler, bir aksam evin d s nda toplan p dertleri mizi konustukB ben syle dedi m;
AKardesler, bu iskeneye daha ne kadar dayanabilee izE Fadi ah rlara gideli m, hepsini al p, evleri mize geri
dneli m!A
Faz rland k, yola " kt k! &teska# mn birli i mize komutan ol mas n istedi k, ama kavga , h r" n bir mizaa sahip
oldu u gibi gerek"elerle, bu neriyi kabul et medi!
ABen,A dedi, Ataze bir gndz sefas y m ve "ok kavga y m! Ger"ekten bu ise uygun de ili m! 'ma sen, -iodot,
&ovyet reHi mi i"in kan n ak tt n, bunun yan nda, yznde Kol"ak yz gibi, sen bu ise "ok uygunsun!A
'h ra giderken konustum;
AFerhangi bir rezaletten ka" nal m, ne olursa olsun temsili olarak onlar n yan na gideyi m, evlerine geri
dnmeleri
gerekti ini anlatay m, bar s ilan edeli m! Iitten atlay p, ah ra do ru yaklast m!
Iok ge"meden, kap a" ld , &teskan n kar s bana do ru geldi;
A:e diye geldin, kan emiiEA
' z m a"maya f rsat bulamadan, kad nlar beni yakalad lar, ah r n etraf nda srklemeye baslad lar! &onra
"evremi sard lar, yasl kar m ba ra "a ra, konusmaya baslad !
22
A:e i"in geldin buraya, al"ak herifA .re i min tm iyi niyetiyle kars l k verdi m; A/yunu durduralam, han mlar!
'f!;!A
Daha szleri mi bitirmeden, 'nisi min kar s beni yumruklamaya baslad ;
ABtn yasam m z boyuna kz gibi davrand n z bize, dvdnz, svdnz, si mdi gel mis, ne istiyorsunuz! /h, ne
alaG Kne kendinizi affedin, biz drst kad nlar zGA
Baaklar m n aras nda s z nt baslad , kad n brlerine dnd;
ABununla ne yapal m, ak nt s i"inEA .re i m h zla "arpt ! &i mdi, bu pis asiftelerin aras nda, bu utan"la!
&imdi bile akl ma geldik"e i"i m d s ma " k yor! %tan" verii bir durum! En ufak bir utanma belirtisi gstermeden
beni zemine yat rd lar! Dnya 'nisi mova bas mda durdu;
AKorkma, -iodotB seni ev ila yla iyilestiree iz, bu sana i sokak srtkleri de ilde evli kad nlar oldu umuzu
hat rlat r!A l /nlar n ev ila"lan dediklerinin, s rgan otlar oldu unu nas l bilebilirdi mE *ahsi s rganlar! &eytan
onlar n tohumunda bymst, "okta uzundular! Bir hafta adam gibi oturamad m! Karn m n zerinde yatt m!!!!
Ev
ila"lar her yan m kabartt !
Ertesi gn ky toplant s vard ! Kad nlar n dvl mesi ko0# nusunda yeni bir karar al nda! Kad n Komitesine iki
dnm toprak ve tohum veril mesi kararlast r ld ! Btn kad nlar geri geldi, beni mkide! 'ma bugn kpek gibi
yas yorum! Krne in bah"edeki lahanalar danalar n yedi ini grpte o lum G0riska#ya; AGit ve onlar " kar,A
desem
.umurak hemen kars l k veriyor;
ABaba, onlar seni ni"in Kol"ak diye k zd r yorEA
25
&okakta yrrken, "ouklar arkamdan ba r rlar; AKol"akG Kol"akG Kad nlarla &avas nas ld EA :as l bir utan",
dsnebilir misinizE Btn mrm "ift"ilikle ge"misti, aniden Kol"ak oluvermisti m! &teskan n melezini de ayn
adla "a r yorlard ! Bir kpekle ayn dzeydeydi m, de il miE Fay r!!! Daha fazla katlanamazd mG &i mdi size
soruyorum; E er ben bu kad nlar sav l a sikayet et mis olsayd m, hal k n yarg s , beni AKol"akA diye kpek ad
tak p hareket edenlere uygulanaak uygun bir eza vermezmiydiE
I/D%K K'?B
5@
ki yazd r sren kurakl k, kyllerin tarlalar n kavurdu! Iekil mez do u rzgar , Kazakistan bozk rlar ndan eserek,
m s rlar n tanelerini koyu kahverengiye dndrd! .oksul kyllerin yak gzyaslar bile hemen kurudu, gzler
kuru bozk ra dikilip kald ! Kurakl , k tl k izledi! 'lyosa Iouk, koaman gzsz bir adam n yolsuz bozk rdan
doludizgin geldi ini, elleriyle her !seyi par"alay p, kyleri kasabalar y kt n , insanlar bo du unu grd
hayalinde!
/ an his0sedemedi i mengene gibi eller taraf ndan kalbi s k st r ld !
'lyosa#n n karn ve ayaklan siskindi! $orumsu derisine parma yla dokunurdu, il k grebilee iniz k"k beyaz
bir
54
gamzeydi, sonra, yavas yavas derisindeki oyuk k"k kabar klarla dolar, parma n zla dokundu unuzda patlar,
toprak renginde uzun sren kanl bir sel olurdu!
Burnu kulaklar , yanaklar ve "enesinin derisi o kadar ineydi kiB kurumus visneyi and r yordu! Gzleri yuvalar na
ylesine derin gml mst ki yuvalan sanki bos birer delikli! /n0drt yas ndayd ! Bes ayd r ekmek yiyememisti!
Bedeni a"l ktan sisiyordu!
Bir sabah n erken saatlerinde, yabani otlar ball kokular n salarken, ar lar sar "i"eklerin "evresinde sarhoslukla
dolas rken sisli sabah seffaf esrarengizli ini korurken, 'lyosa, rzgarla salland , ortal kta aylak aylak dolast bir
sre! Iitin zerine oturdu, "iylerle sland ! Bas neseden dnmeye baslad , gbek "ukurunda bir a r hissetti! Bas
neseden dnyordu "nk mavi ayaklar n n alt nda, k"k ve hJlJ s ak olan l bir tay n gvdesi vard !
Komsunun k sra n n tay yd bu! Do duktan sonra dikkat et memisler, otlakta kyn bo as , karn ndan
boynuzlam s, yerden yere vurmustu! &i mdiyse burada yat yor! FJlJ s ak, kan ndan bu ular " k yordu! *e 'lyosa
yan ndayd , ellerini topra a vurarak gld gld!
Gvdeyi kald rmaya u rast ya g yet medi! Eve dnd, b "ak ald ! Geri dnp gelene kadar, kpekler yerde
yatan tay n bas na toplanm s, par"alamaya baslam slard bile! 'lyosan n dudaklar ndan bir inilti koptu!
&endeleyerek, b "a sallayarak, kpekleri kovalad ! Btn etleri toplad , son ba rsa na kadarB iki seferde eve
tas d !
K leden sonra, tel tel ol mus eti yiyen, kara gzl k zkar0desi ld!
'nnesi, yzn yere dnerek uzun sre yatt B kalkt nda, yzn 'lyosaya dnerek kl rengi dudaklar yla
f s ldad ;
59
A'yaklar ndan tut!!!A !
Kald rd lar! 'lyosa ayaklar ndan, annesi k v r k sa"l bas ndan! $eyva bah"esindeki bir "ukura tas d lar, vudun
zerine toprak att lar!
Ertesi gn, komsunun o lu 'lyosayla bilye oynamaya geldi inde, burnunu "ekerek ve uzaklara bakarak konustu;
A'lyosa, k sra m z tay n dsrd, kpeklerde yedi!!!A
'lyosa kap n n kenar na dayand ama bir sey sylemedi!
AKpekler, k zkardesin :ira#y gmd nz "ukuru eseleyerek " kar p i"organlar n yemisler!!!A
'lyosa dnd, sessize yrd, arkas na bakmadan!
Iouk arkas ndan ba rd ;
A'nnern, dua et meyen, kiliseye git meyen ehennemde yanaak seytan azab "ekeekA, diyor! Duyuyor musun,
'lyosaEA
Bir hafta ge"ti! 'lyosan n disetleri iltihaplanmaya baslad ! '"l n bast rmak i"in a a" kabu u "i nedi, dis
salland
" kt a z n n i"inde dansetti, bo az na tak ld kald !
'nnesi, " gn kal kmadan yat m st !
A'lyosa!!! d sar " kabilir misinE!!! Bah"eden biraz st0le en topla!!!A
/tlar, 'lyosan n ayaklar n kesiyordu! .att yerden korkuyla d sar bakt , kurumus dudaklar , yavas bir sesle
konustu;
A'nne, oraya gidemem!!! )zgar beni u"ururGA 'yn gn, 'lyosan n ablas , 0 zengin komsular $akari"ka#y
bekledi!
A&ebze bah"esine git mistir,A diye dsnd! &ar esarb n gzledi, karanl k basana kadar! &onra eve girdi,
penerenin yan na oturdu! $asay oa n yan na srkleyip zerine " kt , metal kaba koydu u lahana "orbas n
i"ti, parmaklar yla tenereden bir patates par"as yakalad ! .emek uykusunu getirdi, bas oa0
51
i n kenar nda, masan n zerinde uykuya dald ! $akar"ika tamda aksam yeme inden ne dndB sa l kl ama
hastarul lu bir kad nd ! Polya#y grne hayk rd , k z n da n k sa"lar ndan bir eliyle yakalad ! Di er elinde yass
bir
demir "ubuk vard , sessize Polyan n bas na, yzne, bos ve sarkm s g slerine vurdu!
'lyosa bulundu u yerden, $akari"ka#n n d sar " kt n ve etraf na bak nd m grd! 'rd ndan Polyay
ayaklar ndan srkleyerek sundurmaya " kard ! Polya#n n ete i s yr lm s bas na dolanm st , sa"lar yeri sprd,
zemin boyuna kanl bir iz b rakt !
&azlardan sepet ren 'lyosa, gzn k rpmadan $a0kar"ika#y izlediB kad n Polyay perisan et mis, ldrmst,
"abuak gmd, zerine toprak att !
Gee meyve bah"esi, s rgan, dulavrat otlar ve topra n "i li iyle kokuyordu! / gee 'lyosa meyve bah"esine
gitti,
k"k $ika penereden, $arkar"ika#n n gel mesini bekledi! 'y s , s lt lar n meyve bah"esinin stne
yaymaktayd ! &essize kap ya yneldi! Kpekler ba land klar zinirleri sak rdatt lar ve homurdand lar!
A&usG &akin ol, &erkoGA 'lyosa dudaklar n bzerek kpekleri sakinlestirdi!
Do rudan k"k kap ya git medi! /nun yerine baska bir yol bul maya "al st ! Kulaklar n iyie a"t , ama ziniri
tak rdatt ! Kiler kilitli de ildi! Kap y a"t , merdivenlerden asa indi!
$akar"ika#n n d sar " kt n grmemisti! $akar"ika yukar ya k vr lm s ete iyle el arabas n n zerinden asarak
ortaya geldi, tekerle in nnde durdu, kilere kostu! Da n kl k kafas na tak lm st ! 'lyosa, ayakta durmus,
yre inin gmbrtsn dinleyerek elindeki ibrikten soluksuz st i"iyordu!
53
A'h sen!!! seni bo abiliri mG Burada ne yapt n san yorsun, seni orospu "ou uEA
'niden 'lyosa#n n elleri hareketlendi, kad n n ayaklar na sald rd !
$akar"ika, kilerin taban na dst!
Kad n, 'lyosa#y kolaya omuzlar ndan yakalad ! &essize, dudaklar n s k a bzd, d sar " kt , ayr yoldan
giderek
dereye ulast , hareketsiz bedeni suyun k y s ndaki "amura f rlatt !
Ertesi gn Kutsal Pazard ! $akar"ika hos kokular sa" yordu! &abah n erkenden ine i sa d , "i"ek desenli bir salla
ky ahalisinin aras na kat ld ! 'lyosa#n n annesini grmeye gitti! Kap sonuna kadar a" kt , pis odadan kadavra
kokusu gel mekteydi! "eri girdi! 'lyosa#n n annesi yatakta yat yordu, ayaklar n toplam st , bir eliyle gzlerini
s ktan
koruyordu! $akar"ika, ise bulanm s ikonun nnde sevkle ha" " kard !
AFan mefendi gibi nt yat yorsun, 'nisi movnaEA dedi!
.an t gel medi! Kad n n a z yar a" kt , sinekler, yanaklar nda benekler yapt lar, v z ldad lar! $akar"ika yata a
do ru yrd!
AIok iyi yas yorsun, bayan!!! Ger"e i syle, kulbeni satar m s n! Biliyorsun, evleneek yasta k z m var, damad m
olaak ama hJlJ uykudas n nedenEA t
'misi movna#n n eline dokundu! Buz gibi bir el! nledi ve l kad ndan uzaklast ! 'ma kap da tebesirden daha
beyaz bir yzle 'lyosa duruyordu! Kan ve nehir bal" yla lekelenmisti, kap n n mandal n kapatt ;
A'ma ben hJlJ anl y m teyzei k!!! Beni ldremedin!!! Klmeyee i m!A
'laakaranl k "kerken 'lyosa tozlu hal lar gibi k vr k k vr k yay lm s sokaklarda yrd, meydana ynelerek
kiliseyi
5<
ge"ti! 'kasyalar n alt ndaki okulda, papaz grd! Kiliseden geliyordu, etli brekler, tuzlu etler tas yordu s rt nda!
Dudaklar titredi, Bo uk sesle ba rd ;
A sa ask na!!!A
A(anr versin!!!A Papaz onu geride b rakt , yrd, ppesinin kenar n tuttu!
:ehrin asa s ndaki tu la hangarlar ve silolar bu dayla doluydu! Bir bah"ede "inko daml bir ev vard ! Buras Don
rnleri komitesinin otuz iki nolu toplanma noktas yd !
&ahra mutfa n n yan nda, iki tane "ift tekerlekli vagon vard B gere"ler ve temizlenmemis sngler silolardayd !
'lyosa, nbet"i geriye dnene kadar bekledi, ele in i"ine atlad +gn boyuna, bu day n sar bir rmak halinde bir
"atla a akarak elendi ini kesfet misti!, 'vu"lar na doldurdu u bu daylar h rsla "i nemeye baslad ! lgisize yedi,
ama arkas nda bir ses duyuna kendine geldi;
AKim var oradaA
ABeni m!!!A
A&en ki msinEA
A'lyosa!!!A
APeki, emekleyerek d sar " k!A
'lyosa aya n kald rd , gzleri karard , ge"mesini bekledi, elleriyle yzn kapatt ! Kars s ndakiler ayakta
durdular,
bu esnada nazik bir ses duyuldu;
A/dama gel, 'lyosa! Kavrul mus bu day!A
'lyosa, belli belirsiz parlayan "engel burnun dehsetli grntsne bakakald ! Glmseme kendisine k z lmad n
gsteriyordu! Broya gtrdler! (oplama noktas brosunun sa daki ikini kap s nda bir levha gze "arp yordu;
A&iyasi Komiser &initsin#in Brosu,A
56
"eri girdiler! Garip adam gaz lambas n yakt ! Baaklar n genis"e a"arak sandalyeye oturdu, bir tabak kaynam s
m s r ve yar m sise ay"i"e i ya n nazik"e uzatt ! Iouk yerken, mi mi klerini, kaslar n ve inip " kan yanaklar n
seyretti! &onra bos taba gtrmek i"in ald , ama "ouk si illi parmaklar yla taba n kenar na s k a yap st !
Bas n sall yordu, h "k r r gibi! #
ABana dis mi biliyorsun, a"gzlEA
A.o, hay r k"k aptal! Iok fazla yersen, lrsn!A
Ertesi sabah 'lyosa gn s madan toplama brosunun avlusuna vard ! K r k basamaklara oturdu! &iyasi komiser
&initsin#in brosu#nun kap s n n a" l p garip adam n grnmesi i"in gnesin yksel mesini bekledi! 'dam
gel meden
ne gnes tu la barakalar n zerinde ykseldi! 'dam, &onunda sundurmada grnd! Burnunu "ekerek;
ABerbat durumdas n, 'lyosaGA dedi!
ABir sey yemek istiyorum!A Iouk g"lkle konusmustu! Gzn adama dikerek!
AFemen sana lapa yapal m, ama!!! berbats n 'lyosa Popo vi"!A
'lyosa, isteksize konustu;
A$akar"ika beni dvd, atesi m ve si mdide kafamda kurt"uklar var!A
Komiser sarar p sordu;
AKurt"uklar m varEA >
AKafada! Iok kt s r yorlar!!!A
'lyosa ke"e basl n " kard , bas ndaki kanl iltihaplar ortaya " kt , adam sendeledi! K vran p duran bir ka"
bonuklu k"k kurt"uk grd, midesi kal k na parmakl a dayand !
57
'lyosa, yz karararak konustu;
A&ana ne diyorum!!! (ahta par"as yla onlar topla, bas ma parafin sr!!! Parafin onlar ldrr de il miEA
Komiser bir "ubuk ald , k vrak kurt"uklar toplamaya "al st , 'lyosanm an yand i"in, bir aya n n zerinde
z plamaya baslad ! Bylee i kisi aras nda dostluk gelisti! 'lyosa hergn broya git meye baslad B h rsla yulaf
lapas
yedi, bitkisel ya i"ti! Bol bol yedi! Korkulu gzleri srekli merak i"inde her seyi izledi!
/tla n tesinde, yesil duvar n arkas nda dar saplan, "avdarlar olgunlas yordu! Basaklar byd, i"leri stle
doldu, 'lyosa, hergn bronun atlar n otla a gtrp getirdi! /nlar engellemedi, ama avare dolas p, "ukurlara
dsp, a "ekmelerine izin vermedi! /lgunlasm s "avdar basaklan bi"il0meye haz rd , ezmeye u rasarak
dikkatlie tarlan n i"inde uzand ! 'rka zeri yatt , tah l basaklar n elinde ovalad , rahats z olana kadar yediB
yumusak, gzel kokulu ve i"leri bembeyaz stle doluydu!
'tlar , otlat maya gtrd bir gn keyfine s "ray p, z playan k"k k sra zaptemek i"in biraz zaman harad !
K sra n zerindeki dikenleri toplamaya "al sarak temizledi! K srak dislerini gsterdi! 'lyosay s rmaya "ifte
at may
denedi! 'lyosa kurnazd ; /nu kuyru undan yakalad !
A'h, 'lyosaG Kt gidisine yeter deG Beni m i"in "al smak ister misinE Bana yard m eder misinEA .eme ini veriri m,
bir "iftte iyi ins bot bulurum sana! 'lyosa k sra n kuyru unu b rakt ve etraf na bak nd ! Kyn zengin
"ift"ilerinden, 8van 'leksiyev patikan n bas nda durmus, glmseyerek 'lyosa#ya bak yordu!
52
AGel ve beni m i"in "al s! /lur muE Btn isleri yapabiliriz, ger"ekten gzel!!! &tmde var, baska seyleri mde!!!A
'lyosa dsnmeyi b rakt B is ve yiyeek sans n yakalam st , ileri at ld ;
AGelee i m, 8van 'leksiyev!A
A(amam, esyalar n bu aksam getir!A 8van 'leksiyev dnp gitti! &olgun gmle i dar lar n i"inde par ldad !
Kemerini takt nda, " plak adam giyinmisti! 'lyosanm ne ailesi nede akrabas vard ! (ek mal varl taslar yd ,
annesi l meden ne komsular na kulbelerini ve avluyu sat m st ; Kulbe dokuz kase una, bah"ede bu dayaB
ayn sekilde git misti! $akariska bir testi dolusu ste meyve bah"esini sat n al m st ! 'lyosanm sahip olduklar ,
babas n n eski paltosu ve annesinin sekilsiz botlar yd ! 'tlar geri gtrdkten sonra, 8van 'leksiyev#in avlusuna
gitti! Evin kad n , yaz mutfa ndaki "uvallar yere serdi, aile yere oturdu, aksam yeme ini yediler! 'lyosanm burun
delikleri yenen "orban n kokusundan t kand ! &essize aks rd , burnunu kapatt , sapkas n eline ald , dsnd;
ABayan en az ndan yeme e oturmama izin verebilirdi!A -akat durum de isikti, Kad n ba r p "a rarak ve metal
tabaklara vurarak;
ABir tane daha aylak getirdinG Kazand klar ndan daha h zl i"erler! (anr ask na onu gnder, 'leksiyev! &u
zamanda
buna ihtiya maz yok!A
AKapa "eneni, kad nG ki g" duran var! /nlarla nas l ba0sedee ini renG 8van 'leksiyev konustuktan sonra
yeniyle sakal n silerek konusmay kestirip att !
'lyosamm ilk isi, buras de ildi! Ial smaya dsknl n, babas ndan al m st ! .edi yas nda "oband , kzlerin
kuyru unu uygun sekilde bkerdi!
55
'leksiyevlerle " gn yasad , "ok "al st , ustas n n bal0d z yla yelde irmenine gitti, bi"il mis samanlar balya yapt !
Bir "at n n alt nda rahat bir uyku i"in kendini haz rlad ! -akat ustas , onu daha il k gee "rms ve kokusmus
so anlar n aras na gtrd;
ABurada sigara i"ebilee ini dsnyorsan, sen orospunun memesisin! Elleri mle boynunu kopar r m! Bana
yakalanmaGA
A&igara i"mem, amaGA
A(amam, o halde, dikkatli olGA
Gitti ama 'lyosa uyuyamad ! Ertesi geede uy uyamad ! Kollan, baaklar tarlada "al smaktan a r d , arkas
dokununa a r yaak bi"i mde sisti! Gzn hi" uyku tut mad , hi" gel medi! C"n gn sabah n krnde broya
kostu! Gzlkl adam sundurmada, homurtular ve kahkahalarla y kan yordu!
A$erhaba 'lyosa, neredeydinEA
AKendi mi is"i olarak kiralad m!A
AKimeEA
A8van 'leksiyevB kyn k y s nda yasar!A
A(amam arkadas, bu gee gel, bu konu hakk nda konusal m!A
Fayvanlar sulad ktan sonra broya gitti! Komiser kitaplar altst et mis, bir seyler ar yordu!
AFarfleri biliyor musun, 'leksiEA
A/kula gitti m! 'd m yazabiliri m,A
ABeni mle gel!A
PasaH boyuna yrdler! PasaH n sonunda bir kap vard zerinde tebesirle; AGen" Komnistler ?okali yaz l yd !
'lyosa heelemeye u rast ! 'ma yaban ve anlams z geldi! Gzlkl adam i"eri girdi! 'lyosa utanga" utanga"
onu
izledi, k"k odada portreler, k z l bayrak ve birka" tan d k delikanl
4@@
vard ! Bir ki tab yksek sesle okuyorlard B kap g rday na gelenlere gz att lar, ard ndan, masaya dinlemeye
dndler! 'lyosa da dinlemeye baslad ! Patronlar n is"ileri nas l ki0ralad klar yla ilgili bir sey okuyorlard ! 'lyosa
!geeyar s na kadar ?okalden ayr lamad ! %zun sre arka st yatt , "uvallar n zerinde btn gee dnp durdu!
'y, kstah"a, gzlerine yolluyordu tm s klar n ! 8van 'leksey, 'lyosaya;
ADikkat et melisin daha s k "al smal s n! (embelli ini grd m an kap n n nne atar m, gidersin, sokakta
lrsn!A
'lyosa bi"i me ve harmana yard m etti! Kkze bakt ! Bu arada, 8van 'leksiyev, ellerini sa"akl yn kusa na
sokmus, pis bir s r t sla avluda dolas p durdu!
(atil gn, komsusu;
A yi "al s yorsun, 8van 'leksiyev,A dedi!
A&krler olsunGA
ABilininden bir par"a kaybet medin miEA
A:e demek istiyorsunEA
A:e miE Davran s bi"i min i ren"! 'lyosay at gibi "al st r yorsun! Kldreeksin "ou u!Bu vidan nda bir yara
olaakGA
AKendi isine bak komsu! Gzn dikipte baskas n n avlusuna bakma! Dehenneme gidersinGA 'rkas n dnd,
uzun
ad mlarla yrd! Kseye geldi inde dnd, kuvvetli sar disleriyle, siddetle b y n "i nedi 'ma o an i"in
komsusuna duydu u k zg nl kalbinin derinli ine gizledi!
Bu olaydan sonra, yoksul komsusundan " al mak i"in f rsat kollamaya baslad ! 'dam n zavall ine ini an z nda
yakalad , iki gn a" susuz ba lad ! En ufak merhamet gstermeden, 'lyosa#y a mas za "al st rd !
'lyosa gzlkl adama sikayat et meyi dsnd, ama 8van 'leksiyev#in kendisini bulaa endisesiyle korktu!
Btn bu
4@4
korkun" geeler boyuna yast a gzyaslar yla sland ! 'ma ne olursa olsun her gee lokale gitti! Bir pazar
gn
'lyosa hava kararmadan ne, lokale gitti! K"k lokal odas "ok kalabal kt , herkes elinde silah tas yordu!
Gzlkl adam n "ift seritli mesin tabanal , i"inde k"k bir sise varm s gibi parl yordu! 'l0yosay grne
glmseyerek yan na geldi;
A/ haydutlar eyaleti mize girdiler! 'leksey eyalet merkezini de isgal ederlerse, bize kat l rs n, lokali mizi
savunmal y zGA
'lyosa btn bunlar n ne anlama geldi ini sormak istedi, 0ama bu kadar "ok insan n i"indeyken, utand ! Ertesi
sabah dver0 bi"er makinesini ya lad ! %stan n kendisine do ru geldi ini grd! 'lyosa buz gibi oldu;
'lekseyev#in
kaslar "at kt , gelirken sakal n "ekistiriyordu! Bir seylerin ktye gitti i belliydi, "ouk ustas ndan "ekindi, vahsi
bir siddet geliyordu;
'leksey bi"me makinesinin yan nda durdu; AGeeleri nereye gidiyorsun, seni k"k soluanEA 'lyosa kars l k
vermedi! .a kutusu elinde ti tredi! A:ereye gidiyorsun, sana soruyorumEA A?okale!!!A
A'ha, lokale haG 'ma byle bir zevkin yoktu! &eni kah0rolas aGA
%stas n n a r yumru u, sa"lar n havaland rd , ayaklar n yerden kesti! 'lyosa s rtst dst!
Bu seferde, s rt na vurdu! Bi"me makinesinin yan nda ylee kalakald ! Gzlerinin nnde dar yapraklan u"ustu!
ABu merak n ne kadar srdreeksinG Devam et mezsen, seytandan temizlenirsin! 'rkanda pislik b rakma!A
'tlar bi"me makinesine kostu, ba rd ;
A/nlarla arkadasl a devam edersen, sana a mam! F0
4@9
kmet geldi inde seni de hallederler y lan soylu! Peki, oraya tekrar git ve syledikleri mi an msa!A
'lyosa#nm disleri a r yordu, kalbi s zlad , yasam boyuna ki mseye k zg nl k duymam st ! 'nnesi s k s k sylerdi;
A'h 'lyosa, lrsem, kaybolaaks n! (avuklar seni kakalar n n alt na gmerler! &onra ne yapars nE Baban
madende byle ld!!! Fer seyi disiyle t rna yla yapt ! 'ma ya sen, di er delikanl lardan fakl s n! Fi"bir seyin
ol madan byyorsun!A
'lyosa yufka yrekliydi! %stas na, kendisine yiyee ini veren bu insana, k zma hakk n kendinde grmedi! Bir
par"a zl medi de il! %stas tekrar vurmaya baslad ! $akineyi ya larken ya dkmst! &onunda aksam
ol mustu! 'lyosa, siltesinin alt na girdi ve bas n yast a gmd!
%yand nda, hJlJ karanl kt ! &okakta nal sesleri isittiB kap da duraksad lar! K"k kap n n zili s ng rdad ! 'yak
seslerini ve penereye vuruldu unu isitti!
A%staGA dedi, yumusak bir ses!
'lyosa dinlediB kap h zla a" ld , 8va 'lekseyev sundurmaya " kt ! / ve yaban bir sre hafif sesle konustular!
A'tlar mmkn oldu una iyi beslemeliyiz,A szler 'l0yosa#ya kadar ulast !
Bas n kald rd , eyerlenmis atlar n yan nda, avluda paltolu iki adam grd! yie sakland ! %stas adamlardan
biriyle
harman yerine do ra gitti! Bir sre sonra 'leksiyev, 'lyosa#nm yan na geldi, k s k bir sesle sordu;
A%yuyor musun 'lyosaEA
'lyosa, hafif bir horlamayla yat yordu! 'ma szleri gerginlik i"inde dinledi, bas n biraz kald rd !
ABeni mle yasayan bir delikah var!!! inan lmaz!!!A dedi, 'leksiyev!
4@1
Bes, on daki ka sonra harman yerine a" lan kap g rdad , 'leksiyev kuak dolusu samanla geri geldi!
.aban lardan birisi arkas ndayd , svari k l sak rd yordu, uzun paltosunun zerinde sallan yordu! 'leksey
bo uk
bir ses isitti;
A$akinal tfekler var m EA
A:ereden geldinizEA ki k z l bl bronun bah"esine yerlesti!!! belki daha fazla! &iyasi komiserde orada!!!A
A.ar n geeyar s misafirli e davet edeli m!!! /rmana gtreli m!!! &priz yaparsak, hepsinin isini bitiririz!A
't n biri kisnedi! Di er paltolu adam k zg nl kla ba rd ;
A&essiz ol, hayvan herifGA
Iarpma, tekme, tokat sesleri duyuldu! &afak do madan neki gri karanl kta iki atl 8van 'leksiyev#in
avlusundan
ayr ld lar, devlet orman na giden yola do ru h zla ilerlediler! Ertesi sabah, kahvalt da, 'leksey zorla yedi, sonra
bas
e ik oturdu! %stas kuskuyla bakt ;
A:i"in yemiyorsunEA
ABas m a r yor!A
! Kendini oturmaya zorlad , yemek bitene kadar bekledi! 'rd ndan harman yerine gitti, biraz "al st , ve broya
do ru kosturdu! &iyasi Komiserin odas na f rt na gibi dald , arkas ndan kap y "arpt , i"eride ayakta durdu,
elllerini
"arpan yre ine bast rd !
A:ereden byle 'lyosa, f rt na gibisinEA
Iouk gee gelen ziyaret"ileri, isitti i seylerin hepsini anlatt ! &inilsin tek sz ka" rmadan dinledi! &onunda aya a
kal kt , 'lyosaya sami miyetle;
A&en burada kal,A diyerek d sar " kt ! 'lyosa, yar m saat komiserin odas nda oturdu! .a0bananlan amda
k zg n k zg n v z ldad lar! 'vludan sesler du0
4@3 >
yuna penereye kostu! Gzlkl adam iki k z l ordu askeriyle avludayd , aralar nda van 'leksiyev vard !
'leksiyev
korkudan sararm s, dudaklar ti triyordu!
A&ize ne sylediler ki!!!A diye m r ldand !
AGree izGA
'lyosa gzlkl adam daha ne hi" byle grmemisti! Gzleri gzlklerinin ard ndan sert"e parl yordu! 'ele
et meden tu la sundurman n kap s n a"t , kenarda durdu ve 8van 'leksiyev#e sert"e ba rd ;
AGir i"eriGA
'lyosan n ustas e ildi, k"k yere girdi! 'rkas ndan kap y kapatt lar!
A&imdi izleG Bir de il, i ki de il, sonunda ara" devre d s kald ! &en, si mdi buraya yeni ara" getireeksin!A
Gzlkl adam elindeki silah n kabzas na vurarak sak rdatt B gzlklerinin zerinden 'lyosaya bakarak
glmsedi!
Geenin karanl kyn zerini katran birikintisi gibi rtt! K z l /rdu askerleri meydandaki kilisenin duvar nda
bir
s ra halinde uzand lar! 'lyosa, Komiserin yan ndayd ! &ilah , kay s na as l yd , aksam nemi, hafi ften slat m st !
Geeyar s , kyn d s ndaki mezarl n yak n nda, bir kpek havlad , ard ndan di erleri! &onra nal sesleri
bekleyen
k z l ordu askerlerinin kulaklar na kadar geldi! Gzlkl adam dizlerinin zerinde do ruldu, yolun sonuna do ru
bakarak, ba rd ;
ABirli k!!! atesGA
&ilahlar patlad !
Duvar n arkas ndan, korkun" grltnn yank s geldi!
Bir, iki!!! 'lyosa silah bosald k"a, sarHrn de istirdi, ayn bo uk sesi duydu;
4@<
ABirlik atesGA
.olun sonunda ba r smalar, at iniltileri geldi! 'lyosa kursunlan bas n n zerinde sark sylyorlarm s gibi dinledi!
Kursunun biri 'lyosan n bas n n ", drt 0santi m zerinden duvara sapland , tu la par"alan bas na sa" ld !
&oka n
en sonunda birka" silah sesi duyuldu! 'rd ndan uzaklasan atlar n nal sesleri geldi! Gzlkl adam aya a kal kt ,
ba rd ;
ABeni izleyinGA
Kosmaya baslad lar! 'lyosan n a z kurudu, yre i g sne byk gel meye baslad ! Gzlkl adam l at n
zerinden atlarken, yere dst! 'lyosa oraya kostu, ka"an iki adam grd, kulbeye girdiler, kap h zla kapand
A/radalarG kisi, su kulbeye girdi!A
Komiser baaklar n ovusturarak 'lyosan n yan na geldi, kulbe kusat ld ! K z l ordu askerleri mezarl k duvar n n
yan ndaki "al l klara mevzilendiler! Kulbenin peneresinden zerlerine kfrlerle birlikte ates a" ld ! 'tese
kars l k verdiler! 'rd ndan uzun bir sessizlik oldu!
Komiser ve 'lyosa yanyana mevzilenmislerdi! &ald r dan ne, karanl k yavas yavas da l rken, komiser bas n
kald rmadan ba rd ;
AFey, i"erdekilerG (esli m olunG .oksa el bombas ataH a z!A
Kulbeden iki el silah at ld ! Komiser eliyle isaret verdi;
APenerelere, atesGA
Bir at s dalgas oldu!!! Bir kere daha!!! (u la par"alar havada u"ustu, kulbedeki iki adam kesik kesik ates
ederek, penereden, penereye kosuyorlard !
A'lyosa, sen benden k sas nB kulbeye srnerek gi0
4@6
debilirsin, el bombas n kap ya at!!! .oksa saatlere burada kalaa z!!! &imdi, bakG Bu pi mi "ek ve f rlat! .oksa
sen lrsn!A
Komiser, k"k bir siseye benzeyen seyi belinden " kar p, 'lyosa#ya verdi! 'lyosa yere uzand ! Bas n n zerinden
kursunlar v z ldarken kulbeye yaklast ! Pi mi "ekti, kap y nisanlad ! 'ma kap g rt yla, a" ld ! 'dam n biri
kollar nda drt yaslar nda bir k z tas yorduB sabah n alaas nda beyaz gmle i a" k"a belliydi! Kbr adam n y rt k
pantalonundan kan s z yorduB kap n n mandal na yap st , sa a sola bak narak durdu!
A(esli m oluyoruz, 'tes et meyin! Iou u ldrrsnz!A
'lyosa kap ya do ru kosan bir kad n grdB Iou un nne geldi, elleriyle sard , a lamaya baslad ! 'lyosa
arkas na bakt , dizlerinin zerinde do rulan komiseri grdB &inilsin bembeyaz "arsaf gibiydi korkuyla "evresine
bak nd !
'lyosa ne yap lmas gerekti ini kestiremedi! Disleri birbirine ge"ti, yufka yre i s zlad ! 'nnesinin szlerini
an msad ! El bombas parlak bir sise gibi yuvarland ! 'lyosa, elleriyle yzn kapatt ! -akat, komiser h zla
'lyosa#n n yan na kostu ve el bombas n kapt gibi uza a f rlatt ! Bah"enin zerinde bir ates stunu ykseldi!
'lyosa si msek grlts isitti! Femen sonra komiserin " l n duydu! Di erlerine slfr doldu unu hissetti!
Gzlerinin n kal n bir duman tabakas yla rtl mst!
Bilini tekrar yerine geldi inde gzlkl adam n yzn grd! %ykusuz geelerden kaynakl bembeyaz ol mus bu
yz ve bedeni yerde grd!
Bas n kald rmaya "als t ! 'ma g s a yla yand , inlemeye baslad , ard ndan glmsedi!
AFJlJ anl y m!! Klmedi m!!!A
4@7
A#&ende l meyeeksin, 'lyosa! &imdi l memelisin! Burada, su na bakGA
Komiser elindeki kart kald rarak gsterdi, 'lyosan n gzlerine tuttu, okudu;
AGen" komnistler Birli i Cyesi, 'lyosa Papov!!!A
A'nlad n m , 'lyosaEA
AEl bombas par"as kalbinin kenar na isabet et misti,A dedi "ouk! A-akat si mdi seninleyiz! 'yn yolda yine
yre in
at maya devam edeek!!! s"ilerin ve kyllerin i ktidar i"in!!!A
'lyosan n elini tuttuB sallad ! 'lyosa daha ne hi" grmedi i baz seyler grd; ki k"k parlak gzyas , ironik ve
ti trek bir glmseme!
459<
4@2
I')P8K ./?
%zun zamand r, :iura kadar sakar hantal bir k z grl memistir! Badi badi, ayaklar n yere vura vura ve uzun
kollar n hantala sallaya sallaya yrrd! Fer ne zaman bir yaban yla kars lassa, durur, basrtsnn alt ndan
s k nt ve utanga"l kla "evresine bakard ! 'ma si mdi *asili, bi"i mli, dolgun g sl gen" bir kad n n kendisine
do ru geldi ini grd! Kad n yrrken dosdo ru ile i bak yordu, dudaklar nda hos bir glmseme vard ! *asilli
yzne do ru l k bir bahar rzgar n n esti ini hissetti!
Gzleri sabitlendi #bir an i"in, sonra dnp arkas ndan bakt B kad n dnene kadar gzleriyle izledi, sonra at n
t r sa
4@5
kald rd ! 't su biri kintisine girine sland , glmseyerek kars lasmalar n an msad ! :edense :iura#n n elleri
gznn nne geldi, omuzlar n n zerindeki uzun tahta sopay kavram s, yesil kovalar, yrys rit mine gre
t ng rd yordu! Bu ilk grsmeden sonra, onu grmek i"in hi"bir f rsat ka" rmad ! Kasten, en uzak sokaklara bile
gitti, geldi! Babas n n kulbesine giderken yolunu uzatt ! Fer ge"isinde kalbi s akl k ve neseyle dolu, ya penere
kenar nda ya da bah"ede grndB at n dizginlerini "ekerek yavaslatt !
'yn hafta uma gn, at n , biraz saman toplamak i"in meraya srmst! .a murdan sonraki slakl k yznden,
toplamas biraz zor oldu! ( naz n bas ndaki :iura dikkatini "ekti! Ete ini toplam s, elindeki "ubu u sallayarak
yryordu! 't n yan na srd;
A$erhaba, gzeli mGA
A&aka yapm yorsan merhaba,A dedi glmseyerek!
*asili at ndan indi, dizginleri eline ald !
A:e ar yorsun, :iuraEA
ADana kayboldu, Bu yak nda grmedin, de il miEA
A&r biraz ne kye dnd, ama sizin danay grmedi m!A
(orbaya koydu u ttn " kard , kendine bir sigara sarmaya baslad ! Gazete ka d par"as n n kenar n yalad ,
k za
sordu;
A:e zamand r byle sa l kl grnslsn, k z mE &eksek ve kumda drttas oynad n gnler "ok geride kal m s
say lmaz! &imdi, su haline bak!A
:iuranm glmsemeyle k s ld ! Femen evaplad ; AFer sey olabilir, hayatta, *asilli (imofevi"! &eninde s r k
yakalamak i"in, pantalonsuz bozk rda kostu un gnler "ok geride kal m s say lmaz! *e si mdi, umar m, bas n
kulbenizin kap s na vuruyrsndr!A
4 4@
A:i"in evlenmedinEA *asili bu soruyu aniden sordu ve yerli ttnn duman n arzuyla i"ine "ekti!
:iura neseyle i" "ekti, elini umursamaz bir Hestle sallad ;
AKimse gel medi!A
A'ma beni mle yanl s m olurEA *asili glmsemeye "al sarak sormustu! -akat glmsemesi yznde dondu ve
bu
grnt hi" de hos de ildi! 'ynadaki yans mas n an msad ; .anaklar "i"ek hastal ndan dolay delik desikti,
sa"lar haydut gibi k v r kt , aln na dklyordu!
A&adee, surat n "i"ek bozu u yoksa kt biri de ilsin,A dedi k z!
A.zmden i"meyebilirsin,A *asilli sald r yla sert"e ya0 ! n tlad !
:iura biraz glmsedi, sopay sallayarak konustu;
ABu "ok do ruG Peki o zaman beni istiyorsan, gr gnder!A
'rkas n dnd, kye do ru yneldi! *asili bir sre kuru ot y n n n zerinde oturdu, kurumus yapraklar
dsnelere dal m s bir halde avu"lar n n aras nda ezdi!
ABana glyor mu, orospuE .oksa gl myor muEA diye dsnd!
f
:ehir ve ormandan bir serinlik geldi!
.ere "ken sis bi"il mis otlar sard , sismis dikenli otlar tutamad , kad n g hi l0An ollar kua na ald ! C"!kava n
tesinde gnes gee olsun diye batt , gkyz vahsi bir glle ba0 > harland , s ra s ra bulutlar "i"ek yapraklan gibi
dizildi!
*alisi, k zkardesi ve anneyli birlikte yas yordu! Kulbeleri kyn d s mahallesindeydi, gsteristen uzak bir yap yd B
4 4 4
"iftlikleri k"kt! Btn malvarl klar bir at ve bir inekti! *aska#n n babas yoksulluk i"inde yasam st !
*e bir pazar gn, *aska#n n annesi "i"ek desenli sal n giymisti! / luna;
A/ lum, sana kars de ili m amaB :iura "al skan bir k z, aptalda de il!!! &adee, biz yoksuluz! Babas k z sana
vermez!!! /sip#in ne kadar inat" oldu unu bilirsin!A
*asili botlar n "ekti, bir sey sylemedi, ama yanaklar k pk rm z oldu; belki botlar s kt ndan, belki de baska
nedenden!
'nnesi kuru, solgun dudaklar n sal n n uuyla sildi, ekledi;
AGidee i m!!! /sip#i gree i m! *aska, ama grleri kap dan kovarsa "ok utan r m! Btn ky bize gler!!!A Bir
i ki dakikal k suskunluktan sonra, f s ldad ;
APeki tamam!A
AEvet, git anne,A *asili yorgun bir glmsemeyle aya a kal kt !
Elbisesinin koluyla yzn sildi! Bu hava onun i"in "ok s ak ve bunalt yd !
A$al n var, /sip $aksi movi", bizde al y z,A dedi *a0sili#nin annesi! A Bu yzden geldi m!!! :e dsnyorsunEA
&ehirde oturan, /sip syle bir dnd nde sedirin tozlar dkld, dsnesini a" klad ;
AGryorsun, ne oldu unu, (imofevna!!! $uhtemelen kars " kmayaa m!!! *asili "iftli i miz i"in uygun bir
delikanl !!! &adee k z m evlendirmiyorum!!! Evlenmesi i"in zaman henz "ok erken!!!A ABu durumda verdi i m
s k nt i"in zr dileri m,A dedi kad n!
4 49
*asili#nin annesi dudaklar n bzd, oturdu u yerden kal kt , bas yla /sip#i selamlad !
A& k nt yokA diye yan tlad ! A:i"in byle aele ediyorsunuz (imofevnaE K leden sonras n birlikte ge"irebilirdikEA
AKorkar m, mmkn de il! 'ele eve dnmeliyi m!!! Fos0"akal n /sip $aksi movi"!A
A(anr seninle olsunG!! yi gnlerGA dedi *aska#n n annesi kap y kapat rken!
:iura#n n annesi avludan i"ieri girdi! (avada k zart lm s ay"i"ekleri gibi, sordu;
A(imofevna ne istediEA dedi :ivra#n n annesi!
/sip k zg nl kla kfretti;
AIi"ekbozu u o lu i"in sz kesmeye gel mis! :erede istersen bulabilirsin bu kokmus bekleriG Kendi tahtas n
yerine koysunG Syi gr amaGA Elini sallad havada sallayarak, A&orun de ilGA dedi!
Btn ekinler bi"ildi! Farman yeri, dvl memis "avdar kmeleriyle peH mrde ve pasl bir grnme brnd!
Iift"ilerin harman yapmas n bekliyorlard ! Bi"me makinelerinin taraklar yla u rasan adam, bo uk zorla " kan
bir
sesle hayk rd ;
ABuraya gelinG Buraya!!!A
&onbahar, ya mur ve koyu sisiyle topra n i"ine isledi!
Bozk r, her sabah at n s rt ndaki yaralar n kabuk, ba lamas gibi sisle kapand ! Gnes, bir grnd bir kayboldu
bulutlar n aras ndan! &adee ormanlar yaz s a na ra men hJlJ taze grnyorlard , bahar gibi yesil ve
yumusak
yapraklar n doygunlukla h s rdatt lar!
.a murlar birbiri ard na aral ks z ya d ! Bu ya murlar se0
4 41
vi nsiz sisi ortadan kald rd lar! Kendileri i"in iyi nedenlerle vahsi kazlar bat ya do ru u"tularB kuru ot y nlar
olduklar yerde kald , kahverengiye dnstler, hastal kl bir adama benzediler!
&rl memis topraklar erken sonbahar uykusuna dald lar! Bi"ilen, "ay rlar, parlak yesile dnd! 'ma parlakl klar
aldat yd , t pk insan n yzne hum eden kan gibi, t pk insan yiyip bitiren verem gibi!
&adee *aska, :iura#y hergn grd i"in kuvvetli bir devedikeni gibi gelisti, "i"eklendi! .a rma n k y s nda ya
da kydeki e lenelerde bulustular! Duygulan, zn yitirmeye baslad ! Bir sre sonra "al smay da iyie b rakt !
*e sonra aniden, bulutlu bir sonbahar gn, leden sonra akordion, evsiz bir enik gibi a lay p, bzlrken
bo az
y rt ld ! $zikten ve gl mekten soluk solu a kald !
Kyn Gen" Komnist grubu sekreteri Griska, *aska#n n avlusuna kosarak geldi! *asili#yi grne ellerini sallad
ve
glmsemesi, giderek btn yzne yay ld !
A:e s r t yorsun byle; Fazine mi buldun yoksa neEA diye sordu *aska ona!
ABosver onlar , seni aptalG :e hazinesiEA
Griska soluklamak i"in durdu, ard ndan *asili#ye atese baslad ;
A/rduya "a r lma y l m z! C" gn i"inde toplanaa zGA
-akat *aska i"in bu haber, kafas na "ak lan bir kaz k gibi geldi! lk dsnesi;
A.a :iura ne olaakEA oldu! Bas n ellerinin aras na ald , kal n bir sesle sordu;
A:e sevini byleEA
Griska#n n kaslar sa"lar na kadar kal kt ;
# 4 43
A yide ni"in ol mas nE 'skere gidiyoruz! &eni aptal dnyay gree iz! Gbreden baska buralar n neyi varE -akat
askerde, ders "al saa z!!!A
*aska topuklar n n zerinde dnd, bas nnde gerisine bakmadan harman yerine gitti!
/ gee *aska, /sip#in bah"e "itinin yan ndaki boslukta :iura#y bekledi! K z biraz ge" geldi! &o uktan korunmak
i"in babas n n paltosunu giymisti, buna ra men gee ayaz nda ti triyordu!
*aska gzlerine bakt , ama bir sey gremedi! K zda onun gzlerine bakt , ama bir sey grmediB yuvalar nda
karanl k bir bosluk vard !
A'skere gidee i m, :iuraGA
ADuydum!A
APeki ne diyorsunE Beni bekleyeek misinE Baska biriyle evlenmeyeeksin de il miEA
:iura sessize glmsediB sesi ve gls tan d k de ildi, yaban yd !
A&yledi m ya sana, anneme ya da babama seninle gidee i m diye bir sey diyemem! *e ben!!! ama si mdi de il!!!
i ki
y l beklemek kolay de il! Belki orada bir kasaba k z bulursun, ben burada bakire kal m skenG Bu gnlerde
"evrende ahmaklar yok!!! Baska birine sor! Belki seni beklemeye istekli bir k z bulabilirsin!!!A
*aska kekeleyerek, bas n sinirli sinirli sallayarak uzuna bir sre yalvard ! kna edemedi! (anr ad na yemin etti!
'ma :iura kuru dallar gibi " t rdad ! (ek bir szkle, ters"e ve kat l kla yan tlad ;
AFay r! Fay r!A
En sonunda, *aska fkeyle soluyarak;
4 4<
A(amam o zaman, seni orospuG Bana gel mezsin ama, baska birine "abuak gidersin! 'ma, baska bir adama
gitsende, eli mden ka"amazs n!A
AEllerini k rarlar, bana ulasamazs nGA
A:as lsa seni alaa mGA
Fos"akal demeden "itten atlad , bah"eye do ru yrd, yere dsms sar yapraklar ayaklar n n alt nda ezildi!
Ertesi sabah, kuzu derisi eketinin ebine iri bir ekmek par"as koydu, annesine sylemeden torbas na biraz un
dkt, ard ndan orman y sormak bahanesiyle evden ayr ld !
%ykusuz bir geeden sonra, bas a rlast , sis gzleri suland , btn vudu a yla ama mutlulukla a r d !
Iamurlu
sulardan solunarak, sundurmaya gitti! /rman su bosalt yordu!
ABeni istemissin, *asiliEA
AEvet, &emyon $ikaili"!!! 'skere git meden ne seninle son bir kez daha ava " kmak isitiyorum!A
Bir kova dolusu a rl n alt nda i ki blm olan orman *aska#n n yan na geldi, sas gzleriyle sordu;
AGe"en pazar bir sey buldun muEA
ABir tavsan yavrusu!A
Kulbeye girdiler! /rman kovay b rakt , eski av tfe ini ald !
Karamsarl kla ksede duran *aska sordu; ABir tfe e ihtiya m var!!! Durgun dere de tilki izleri grdm!A
A&ana tfek dn" verebiliri m, yaln z fisekleri yok!A ABen de biraz var!A
A/ halde alabilirsin! Geri dnsnde bana u ra ne oldu unu anlat! Fadi iyi sanslarGA Glmseyen orman , *aska
giderken bunlar sylemisti!
4 46
Kyden " mil uzakl ktaki ormanda ki dere, sonbahar setleriyle tasmis dik yama"lar dol mustu! (ers dnms bir
a a n alt ndaki oyukta k rm z ya l bal" k buldu! (am drt gn orada kald !
Gndz, orman deresinin dibinde l k bir tazeli k, zindelik ve sarhosluk veren bir koku vard ! Gee, ay n danseden
s klar alt nda dere dipsiz grnyordu! Biryerlerden k r lan dal sesleri geliyordu! Geeyar s ndan sonra k"k bir
kurt yavrusu kardesine uludu!
Derede ge"irdi i gn boyuna, uyusmus ayaklar yla gezindi! & k dikenli kahverengi "al l klar n i"ine girdi;
Portakal
rengi yapraklar toplad s rada derede yesil bir ak nt grd! Kalbinin bir ksesinde tuhaf bir a hissetti! Iok
uzun
zaman nehir kenar ndaki f nd klar n alt nda gizlenmisti! &u al maya gelen kad nlar izler gibiydi! kini gn
annesini
grd, kendisini "a rd n sand B ama atarabas sokak boyuna h zla uzaklast ! Kazak sr gzn yola
dikerek k rba yla at ma vurarak arabay h zland rd !
lk gee kuru ot y n nda uzan rken, gnn ilk s klar na kadar gzn hi" k rpmad ! %zanm s yatarken yanl s
yoldayken, do ru yola giremeyee ini dsnd! Kt "ouklarla birlikte genis yolda, iyi ya da kt yrmeliydi ve
si mdi herkesin kendisine kars oldu unun fark na vard ! :iura, kendi arkadaslar 0 askere gidiyoruz diye akordion
na melereyle ne0selenmislerdi 0 askere gidebilirler, gerekti inde &ovyetlerin savunmas na kat labilirlerdi! 'ma
*aska#y ki m savunaakt E
/rmanda, y k k bir a a n alt nda, avlad kurda eziyet et misti, kyllerden birinin att kursunla lebilirdi!/, bir
"oban n o luydu! .oksullar n kan dkerek kurdu u bir devletin "ou uydu!
4 47
Do u, leylak rengi bir s kla g"ll0Wo ayd nland zaman aele ederek h zla kye do ru yrd!
AGideri m, tesli m olurum! (utuklasmlar beni! Beni hapse ats nlar! 'ma en az ndan halk m n aras nda olurum!
/nlarla birlikte ayakta durabiliri m!A ' ates, bas na do ru yay ld ! :ehir gibi h zl akt , kostu! 'ma bir an durdu!
Kumluk blmn "iftli k avlusu "itlerinin tesinde, baadan duman " k yordu, buza da oradayda! (yleri diken
diken oldu, kar nalar gibi srnerek!
AC" y l vereekler, bana!!! Fay r, git miyorum!!!A keskin bir dnsle tekrar ormana gitti, karars zl k ve sask nl kla
av lardan ka"an disi bir tilki gibi!
'lt n gn, evden ald un bitti! Geenin "kmesini kuru dallara basmamaya di kkat ederek, nehre do ru gitti!
Bir
sre nehir kenar nda yrd! Kal n kumda tekerlek izleri vard ! & suda yrdkten sonra /sip#in harman yerine
vard ! Elma a a"lar n n yan ndaki kulbenin peneresinde s k vard !
.aklast , penereyeB :iura#y grme zlemiyle byk bir a duydu! /nunla konusmak, sitemlerini yzne
hayk rmak istedi! /nun i"in ka"ak ol mustu, onun i"in ormanda telef oluyordu!
Iitten atlad , bah"eyi ge"ti, verandaya geldi! $andal kuralad B kap srgl de ildi! '"t , i"eri girdiB yzne
vuran
s akl k bas n dndrd!
:iura#n n annesi, "rek yapmak i"in hamur yo uruyorduB kap sesini duyar duymaz dnd, tepsiyi kald r p yere
koydu! /sip, homurdanarak masada oturuyordu, :iura hafif bir " l k atarak yatakodas na ka"t !
A yisiniz, herhaldeGA *aska bo uk bir sesle konustu!
ABizi koru (anr mGA dedi /sip yksek sesle!
4 42
*aska sapkas n " karmadan yatakodas na gitti! :iura yzst yat yordu, dizleri titriyordu!
ABeni grd ne memnun ol mad n m , :iuraEA A:i"in beni mle konusmuyorsunEA .zkoyun yan na uzand ,
tfe inin dip"i ini yere koyarak!
A:eden memnun olay mEA - s lt yla kekeledi :iura! Ellerini birbirine vurdu, gzyaslar n silip yalvard ;
AGit, (anr ask naG $ilisler eyalet merkezine ulast ! .asad s votka retiilerini arast r yorlar!!!! &eni bulaaklar!!!
Git
*askaG Bana biraz a yorsanGA
ABana biraz merhametin var!!! de il miEA /siple kar s birbirlerine bak p, yatakodas na gzlerini dikmisken, *aska
kap y arkas ndan sert"e kapatt ! :iura soluksuz m r ldan rken, *aska homurdand ;
A&emien#a kos!!! $ilisler onun yan ndad r! Biran ne onlar buraya getir!A
:iura#n n annesi, sessize d s kap y a"t , karanl k bir glge gibi d sar szld!
*aska tkr n zorlukla yutarak, sordu; ABana biraz yemek getir, :iura,!!! iki gndr bir sey yemedi m!A
'ma k z, mutfaktan kap ya vard nda, kap a" ld ; Kap aral nda elinde lamba, annesi duruyordu! Esarb yana
kaym s, sa"lar aln na dkl mst! &esi bir ba rt dan "ok " l a benziyordu!
A$ilis yoldaslar, al"ak herif burada! .akalay n onuG /radaGA
$ilisler kad n n omzunun zerinden i"eri gz att lar, uzun ad mlarla yatak odas na yneldiler!
4 45
'ma *aska, h zla tfe ini kapt , lambaya vurdu, penereye z plad ! Penereyi a" p atlad ! Iitin yan na dsmst!
Bir an yz so ukla kavruldu! Kulbenin i"inden kad n " l klar , grltler geldi!
Ieviklikle "itten atlad , tfe ini ald , harmana do ru kostu! 'rkas ndan kosanlar ve seslerini isitti!
ADur *askaG Dur yoksa vururuzGA
$ilis Proshin#in sesini tan d ! Kosarken silah n eline ald , savurdu, hedefsiz atesledi! 'rkadan bir tabana sesi
duydu! Farman yerine ulasmadan sol omzunda bir yanma hissetti! &anki, birisi k zg n sopayla vuruyormus gibi
bir
duygu hissetti! ' s ndan btn sarHr bosaltt ! .eni bir sarHr takt , el ma a a"lar n n aras nda grnen il k
karalt ya teti i "ekti! Proshin#in k zg n sesini ykselti ini isitti;
AKpek!!! karn m!!! yaraland mGA
8rma a do ru biln"size kostu, so uk suya atlad ! kini mi lis ard ndan yavas"a yaklast ! Dnd nde, adam n
rzgarda u"usan paltosunun kenarlar n ve elindeki tabanay grd! Kursunlar yan nda v zaldad !
*aska yama g"lkle t rmand ! Bakmak i"in dnd nde milis ates etti! 'rd ndan gmle inin d mesiz
yakas na
dudaklar n bast rd ! 8l k, tuzlu kan bir sre emdi, sonra toprak "i nedi! Davetsiz bir " l n bo az nda
ykseldi ini
hissetti, disleri kenetlendi!
'ksam n "ken kar l l nda nehirde yrd, bir kenara uzand ! $osmor kesilen omzunda, n a" k oldu u i"in
gmle i u"ustu! ' gitti k"e artt , sol elini hareket ettirdi inde, a dan soluksuz kald !
' z ndan tkrkler akarak uzun zaman uzand yerde kald ! Bas sarhosmu!s gibi, bombostu! Kyle a km st ki,
ba0
49@
y l r gibi oldu! Dsms yapraklan kemindi, tkrd! (u kr 0gndeki yesil kabar klara bakt !
Kad nlar, kyden, rma a geldiler, kovalar n doldurup ykleri a rlasarak geri dndler! Karanl k basmadan
ne,
yan patikadan " kan bir kad n, nehre do ru yrd! ' yla inleyen *aska, dirse inin zerinde do ruldu, so ul
silah n fkeyle kavrad !
Gelen kad n :iura#n n annesiydi! Kabar k esarb gzlerinin zerine, sa a do ru kaym st ! 'elei grnyordu!
*aska, titreyen ellerle emniyeti a"t ! Gzlerini k sarak dikkatlie bakt ! Evet, oydu! '" k sar h rkay , kyde sadee
:iura#n n annesi giyerdi! *aska 'v dikkatiyle, kabar k esarpl bas n at s menziline girmesini bekledi!
A&eni orospu! Beni ihbar et menin ezas n veree i m!!!A diyerek ates etti! Kad n kovas n dsrd, geri dnd,
ba rmadan kosmaya baslad !
AKahretsinG ka" rd mGA
&ar h rka, bir kez daha, nisan alan nda dansetti! kini at sta :iura#n n annesi oldu u yere y l p, kald !
*aska aele et meden nehirden " kt , tfe ini tek eliyle kavray p kad n n, yan na gitti!
Kad n n giysisinden tan d k bir koku yay ld ! 'rd ndan, a" lm s h rkan n alt nda y rt k gmle ini grd! . rt ktan
beyaz g snn gl k rm z olan byms bas grnyordu, alt nda yara vard ! Kan s z nt s , gmle i koyu
k rm z
vahsi bir laleye "evirmisti!
*aska rB s rten esarb " kard ! Gzleri, :iura#n n sabit, do rudan kendisine bakan gzleriyle kars last !
'nnesinin
h rkas n giyip, su al maya gel misti!
494
I l ks z, donup kal m st ! 'rd ndan, toprakta hareketsiz yatan k"k bedenin yan na dst! %zuna bir sre a l
bir kurt gibi uludu!
'ma o arada k l "l Kazaklar kyden " k p geldiler! En ndeki adam n yan nda kosan iri ve tyl kpek, *aska#n n
etraf nda dnp, durdu!!! Favlad , danseder gibi kosturdu, *aska#n n sakal n yalamaya "al st !
459<
499
K'DE)
75@< . land n beri )usya Komnist Partisi Cyesi olan E 0genie Grigorevna ?evitskaya#ya adanm st r!
.ukar Don blgesine savastan sonra ilkbahar ola anst bir h zla, ola anst bir enerHiyle geldi! $art ay n n
sonunda 'zak denizinden l k rzgarlar esmeye baslad ! Don nehrinin sol yakas ndaki kumluk alanda i ki gnde
kardan eser kal mad ! K"k dereler eriyen kar sular yla kabarmaya baslad ! Bu sular kendilerini saran buzlar
k rarak delie akt lar! .ollardan ge"is hemen hemen olanaks z hale geldi!
.ollar n kapal oldu u mevsi mde Buknovski eyalet merkezine do ru yola " km s bulundum! -azla uzun bir yol
de ildi; K rk mil kadar!!!
.ol arkadas mla gnes do madan ne yola koyulduk! yi beslenmis bir "ift at m z kosum kay slar n ylesine
zorlad lar ki, yay kirislen gibi gerginlesti! ' r arabam z yol boyuna
491
zorlukla sril kleyebildiler! Mamanla tekerlekler sa a do ru v k kar ve buzla kar s k topra a gmld! 'rabay
" karmak i"in bir saatte yak n u rast k! (aze sabah havas terli at ve tekerleklerle srlen ya n kokusuyla
a rlast !
.olun bozuk blmlerine geline hayvanlar ola and s zorland lar, bu yzden arabadan inip yrdk!
.ar eri mis kar, botlar m z n alt nda ezildi! .olda yrmek yeterine zordu ama yol k y s ndaki buz tabakas hJlJ
kat l n koruyarak, gnesin alt nda panld yordu! Burada yrmek "ok daha zordu! .elanka Deresi#ni ge"mek
i"in
onsekiz mili alt saatte yrdk!
$ekhou Ky#nn yan ndan ge"en k"k derenin kenarlar nda k z la a"lar s ralanm st ! &adee " insan
alabilen
dz tabanl bir botla kars ya ge"mek zorundayd k! 'tlar geride b rakt k! Bu zamanlarda kullan pta k s n bas nda
kollektif "iftli e b rakt m z AQillesA bizi bekliyordu! &ofrle beni m eli mde eski ama sa lam Hantlar vard ! .ol
arkadas m esyalar m zla arkam zdan geliyordu! Botun dibindeki delikleri tamir et mek i"in zorlu bir "abaya
giristi k!
Bu inan lmaz "aban n sonunda eski botumuzun taban n tamir edebildi k! :ehrin kars k y s na ge"mek bir
saati mizi ald ! &ofr kye gitti ve Qilles#le geri geldi! Botu ve krekleri arkaya ykledi kten sonra &ofr; A)zgar
aniden patlamazsa iki saat i"inde geri dnebiliriz! -akat daha erken ummuyorumGA dedi!
Kyden biraz uzakt k, bahar n bu ilk gnlerinde birini buK mak olduk"a zordu! Fava, sudan ve k z la a"lardan
gelen gzel bir kokuyla doluydu! Klopersk Bozk r #ndan olduk"a uzaktayd k! Fafif esen rzgar kar n esaretinden
kurtulan topra n kokusunu "evreye yaymaktayd !
:ehrin kenar ndaki kuma sapland k, fazla gidemedi k! 'ra"tan " kt mB sigara i"mek istedi m! 'ma sa ebi mdeki
si0
493
gara paketini zorlukla aray p buldum ki ds k r kl , sigaralar slanm st ! :ehri ge"erken zeri mize s "rayan sular
paketi s0lat m st ! &igaralar dsneek zaman m yoktu, nehri mmkn oldu una h zl ge"mek zorundayd k!
'yn
zamanda, bot bat0mamal yd ! 'ma si mdi, dikkatsizli i m yznden fke i"indeydi m! Paketi a"t m, sigaralar
avuuma ald m, birer birer ay rd m!
Gndzd ve may s bir gn i"in yeterine s akt ! &igaralar n "abuak kuruyaa n umdum! Gnesin s a ndan
zeri mdeki giysilerde kurumaya baslad ! K stan sonraki ger"ekten en l k gn buydu! /turaak bir kaya par"as
buldum! Eski askeri sapkam " kard m, iyie slanm st , onuda kurumaya b rakt m!
Kyn i"inden " k p yola do ru yryen bir adam grd mde, "ok uzun zaman oturmam st m! K"k, bes, alt
yas nda bir "ou un elinden tutuyordu! Bize do ru geldiler! %zun boylu yan m za yaklast ! Bo uk kal n bir sesle;
AGnayd n, kardes,A dedi!
AGnayd n!A diyerek uzatt iri elini s kt m!
Iou a do ru e ildi ve;
A'maya, gnayd n de, o lum! Baban gibi, o da sofr ol mal ! &adee, sen ve ben bir kamyona bindi k, o k"k bir
araba kullan yor!A
Gkyz gibi parlak, hafiften glmseyen gzleri ile, yan ma geldi, elini uzatt ! :azik"e s kt m ve sordum;
AEllerin ni"in bu kadar so uk, yasl adamE Fava olduk"a l k, gnes var, ama sen buz kesmissin!A
/ lan "ouk"a bir gvenle, dizleri me ellerini koydu, san gzkapaklar n sask nl kla kald rarak;
A:i"in bana yasl adam diyorsun, amaE Ben sadee "ou um, buz tut musta de ili m, kartopu oynad m i"in
elleri m so uk!A
49<
'rkas ndaki yan dolu tak m "antas n " kararak yan ma "kt!
ABu yolu bana "ok sorun " kard G Ben bitkin biriyi m! 'd mlar m z uyduram yoruz! 'tla kaplumba a gibi gzm
her
zaman zerinde ol mal ! 'rkan z dnd nzde su biri kintilerine kosuyor ya da kopard buz par"alar n seker
gibi
emiyor! Byle yoluluklara git mek insan isi de il, diyorum!A dedi adam! Bir iki daki ka sessiz kald ktan sonra
sordu;
A&en ne yap yorsun, kardesE &an r m patronunu bekliyorsun!A
'ra n sofr ol mad m anlat man n olduk"a zor olaa n hissederek, kars l k verdi m;
ABekliyorum!A
A/ kars k y dan geleek, de il miEA
AEvet!A
ABotun ne kadar zamanda buraya ulasaa n bil miyorsun, san r mEA
ABir iki saatteGA
A%zun sre! Eh, bu durumda, vakti miz var! Fi" aelem yok! Ge"ip giderken, sofr kardesi mi grdm! Birlikte
sigara
i"eriz! (ek bas na ne sigara i"menin ne de l menin hi"bir zevki yok! 'ma iyi de ilsin gibi! &igaralar slak, de il
miE
(amam kardes, kuru ttn, e itil mis at gibidir! Dsnme, beni m sigaradan i"eriz!A
Faki renkli pantolonunun ebinden sigara tabakas n " kard ! &igara sararken tabakan n ksesindeki yaz y
okumaya u 0dast m; A&evgili askeri mize, ?ebendyonsk ortaokul alt n s n ftan bir k z reni!A
&igaralar n i"meye baslad k, uzun zaman konusmadan oturduk! Ioukla nereye gitti ini sormak istedi m, byle
kt bir mevsi mdeB ama daha ne o sordu;
496
A&yle bana, btn savas boyuna tekerlekler zerinde miydinEA
AFemen hemen!A
ADephede miEA
AEvet!A
ABen de, beli mize kadar sefillik i"indeydik! &efilli k daha sonra g rtla m za oradan daha da yukar ya " kt !!!A
Esmer koa elleriyle dizlerini sard , ne do ru e ildi!
Gzleri unutul maz lmlerin an lar yla "al nd ! Ial smak, birine bakmak ne kadar zorduE Bu adam n gzleri
yleydi!
Kuru bir dal ellerinin aras na al p k rd ! Knndeki kuma sessize bakt , baz kar s k desenler "izdi! 'rd ndan
konusmaya baslad ;
ABaz zamanlar gee uyuyamazs n, bos gzlerini karanl a dikip, dsnrsn; A.asam, beni neden byle ktrm
b rakt nE :i"in byle olduE Bir trl kars l k bulamazs n! :e karanl kta ne de gnesin ayd nl nda!!! .asad n
sree bunun kars l yoktur!A Birden o lu akl na geldiB "ou a hafif"e vurarak, konustu; AGit ve suyla oyna,
o lumB yaln z dikkat et ayaklar n slat maGA
&essize sigaram z i"erken, babayla o lu gizlie izledi m! Bana yaban gelen, sask nl k veren bir durum vard ,
Iouk basit ama iyi giyi mliydi, uzun eketi a" k renkli kunduz de0risindendi, k"k botlar n n i"inde yn "oraplar
vard ! Fepsinde bir kad n eli, bir annenin ustal vard ! 'ma baba farkl grnyordu! K l ks z paltosunda yer yer
yan k izleri dikkatsize ve aeleyle yamanm st ! .eni askeri botlar giymekteydi, ama ine yn "orab gve yeni i
ile
delik desikti neredeyse! A.a dul bir adam, ya da kar s yla aras iyi de il,A diye dsndm!
497
&uya giden "ou una bakt ktan sonra bo az n temizldi ve konusmaya baslad ! Kendi mi tamamen dinlemeye
verdi m!
A.asam m n ilk blm olduk"a s radand ! *oroniz eyaletinin yerlisiyi m! 45@@ y l nda do dum! Birini Dnya
&avas
s ras nda, Kikviolze eyaletinde, K z l /rdu saflarmdayd m! 4599#deki k tl k zaman Kuban#a kulaklar i"in
"al smaya
gitti m ve sonra da buralara!!! -akat annem, babam ve k"k k z m!!! ev de!!! hepsi a"l ktan ld! (amamen
yaln z,
tek bas ma ka0lakal m st m! Btn dnyay arast rsan bile bir akrabam bulamazs n! Bir tane bile!!! :erede
kal m st k! Evet, bir y l sonra Kuban#dan geri dndm! Kulbemi satt m ve *oroniez kasabas na gitti m! Bir
marangozun yan nda "al smaya baslad m, daha sonra bir fabrikaya girdi m ve "ilingirli i rendi m! Esi m
yeti mhanede bymst! Ki msesiz biriydi! Evlendi i mizde, "ok iyi bir k zd ; sakin, neseli, merhametli ve zeki,
bana
pek benzemiyordu yani! Iouklu undan beri her seyin bedelini demisti ve belkide bu karakterini etkilemisti!
/nun taraf ndan bak ld nda her sey yolunda grnmyorduB fakat sonradan ona kendisine bakt gibi
bakmamaya, do rudan yzne bakmaya baslad m! *e rendi m ki, ondan daha gzel veya arzulanabilir biri yok,
dnyada bile! *e asla ol mayaak!!!A
A.orgun arg n isten eve dnerdi m ve bazen seytan ya da azrail gibi olurdum! -akat o a z n a" p tek szk
sylemezdi bana! Kibar, sakin asla k r ol mazd , olanaklar ne kadar k t olsa da gzel yemekler pisirmek i"in
elinden geleni yapard ! /na bakt n zda, k zg nl k u"ar giderdiB fakat kuaklamadan ne; A'ffet beni sevgili
8rena,
ben bir hayvan m! Gryorsun iste hi"bir sey iyi git medi bugn!A Bylee hemen bar s rd k! Kalbi m huzurla
dolard !
-akat sen de bilirsin ki kardesi m "al sman n ne demek oldu unu! &abah n ilk s klar yla, fabrikaya giderdi m ve
"al smak "ouk oyuna gibi gelirdi! Bunun nedeni zeki bir esi m ve ayn zamanda dostum ol mas yd !
492
Bazan, maas gn, yoldaslarla i"ki i"meye giderdi m! 'ra s ra yle olurdu ki evi min yolunda ayaklar m birbirine
dolas rd , byle zamanlarda grl mek korkusu i"i mi doldururdu! Daddeler "ok dard beni m i"in sokaklar
sorarsan z, onlar tamamen kaybet misti m! &zn etti i m gnlerde seytani bir gm vard ve sa l kl bir
delikanl yd m! Bir galon li kr i"sem bile, eve dai ma iki aya m n, zerinde dnerdi m! 'sl nda yere serildi i m
zamanlarda ol mad de il! 'ma hepsinde ayn de il miE :e ba rma, "a rma nede rezalet oldu! 8renam sadee
glmserdi ve bunu ihtiyatla yapard ! Maten sarhos durumumda, sadee savunmadayd ! Beni soyar ve f s ldard ;
ADuvar taraf na yat, 'ndrey sevgili m, yoksa uykunda yataktan yere dsebilirsin!A Eh, bir "uval yulaf gibi
yuvarlanabilirdi m ve her sey gzleri min nnde dnp durabilirdi! .aln z, uykudayken bas m nazik"e oksad m
hisseder ve beni m i"in zld n a" k"a belirten nazik f s lt lar n duyard m!
A&abah, ise git meden i ki saat ne kendi me gel mem i"in uyand r rd beni! Bas m a r d zaman hi"bir sey
yemedi i mi bilirdi! Bu yzden tuzlanm s bir salatal k ya da benzer bir sey getirir, yan na da k"k bir bardak
votka
koyard ! A&enin i"in haz rlad m! 'ndrey, sadee bu kadar, sevgili m! A Eh, baska hangi adam byle bir davran sla
kars las rE "ip bitirdikten sonra, konusmadan, sadee gzleri mle tesekkr ederdi m! Ferhangi bir sevgili gibi onu
ptkten sonra ise giderdi m! (anr o kadar merhametli ki, sarhoslu umda beni k nayan bir tek sz a z ndan
" kmad , oysa bana ba rabilirdi, asa layabil irdi!A
A'ral ks z iki gn i"misti k! Di er ailelerde neler oldu unu tahmin edebiliri m "nk kad nlar kafas zB beni m
kad n m
gibisini asla grmedi m!A
A%zun zaman ge"meden "ouk sahibi ol maya karar verdi k! lki k"k bir o land ! &onra, y llar ge"ti ve iki k z
"ou umuz
495
oldu! Bylee i"ki arkadaslar mla yollar m z ayr ld ! Btn kazan m eve haramaya baslam st m! /lduk"a byk
bir ailemiz oluyordu, bu yzden i"kiye ay raak param yoktu! zin gnmde ve paydostan sonra sadee bir byk
bardak bira i"erdi m!
A4595#da makinistli e merak sald m! $otor isini rendi m! Kamyon srmenin stesinden geldi m! Gitti k"e daha
ilgin" hale geline, fabrikaya geri dnmek istemedi m! (ekerlekler zerinde daha neseli bir hayat buldum!
Bylelikle hayat m n on y l da ge"ti, nereye gitti i me dikkat et meden! /n y l ge"tikten sonra ne mi olduE Bunu
ge"ip giden hayat n n fark nda olan bir ihtiyara sormak gerekir! / size bir seye dikkat et medi ini syleyeektir!
Ge"mis uzak ve sisli bir bozk r gibidir! Bu sabah, bozk rda yryordum, olduk"a berrak bir gndB fakat on on iki
mi l gitti m ya da git medi m ki ortal k kal n bir sisle kapland ! *e siz burada, "al l klardan, meradan orman
anlatamazs n z!A
ABu on y l boyuna gee gndz "al st m, iyi para kazand m ve di erlerinden daha kt yasamad m! Iouklar m
"ok neseliydi; C"de okulda $kemmel dir! En by , 'na0tol, matemati kte o kadar iyiydi ki, $oskova
gazetelerinde hakk nda yaz yaz ld ! Bili m i"in byk bir ni met dendi ama bilemiyorum, kardes!!! Beni "ok
gururland rd , "ok! (amda savastan ne iki odas , kileri ve hol olan k"k evi mizi yapt k! 8rena iki ke"i sat n
ald !
Bundan baska ne isteyebilirdik kiE Iouklar stl lapa yiyorlard , bas m z n zerinde bir dam vard ! Giyee i miz
vard , her sey ylesine gzeldi ki! &adee evi mizde bir yanl s yapt m %"ak atlyesine "ok yak n olan bir arsay
terketti m! E er kulbem baska bir yerde olsayd , belki yasam baska bir ynde gelisirdi!!!A
A*e sonunda savas geldi!!! &avasG kini gn askeri komiserlikten bir "a r ald m! C"n gnde, birli i mi
git mem
41@
syleniyordu!btn drt de erli varl m bana bakt lar!irena anatolk zlar m nastiya ve olga!"ouklar m
ger"ektende
"ok usludur!eh k zlar bir i ki gz yas dkmediler de il!anatol on yedisindeydi!sms gibi sadee omuzlar n
silkti!
'ma irenma on yedi y ll k arkadasl m z boyuna onu hi" byle grmemisti m!
git meden neki gee gmle i min omuz ve gzyaslar yznden hi" kurumad !
ayn sabahta devam etti!istasyona vard m zda ona basit"e bakamad m yle narindi ki!dudaklar gzyaslar yla
slanm s!titriyordu sa"lar eserb n n alt nda diken diken
ol mustu gzleri donuk ve duygusuzdu!do ru seyler dsnmeyen bir insan gibi!komutanlar bizi
trene bindirdi ama irena g sme kapand elleriyle boynuma s k a sar ld ve vudunu bana iyie yap st rd
ve yar s kesil mis bir a a" gibi yada bir yaprak gibi btn vudu titriyordu!"ouklarda ona sar ld lar!
ayr lmak istemiyordu!di er kad nlar koalar ve "ouklar yla konusuyorlard !fakat beni mki bana s ms k yap sm s
k"k bir dal n
yapra gibi titremekteydi ve bir tek sz et miyodu!irenam dedi mkendine dikkat et sevgili m irena sadee
hos"akal
diyebilid!irenan n her sz k r k dallar
gibi " k yordu!&evgili m andrei i m asla gremeyee iz sen ve ben hi"bir zaman bu dnyada!
kalbi m onunla birlikte a lamaktayd !durumumuzun di erlerinden "ok farkl olaa n anlam st !
kaynanam n evine kek yeme e git miyordum!mahzun last m elleri mi a"t m ve omuzuna yavas"a
dokundum!beni m
i"i m
nazik gibiydi ama gmn fark nda de ildi m!sendeledi birka" ad m geriledi!ard ndan ellerini kald rarak k"k
ad mlarla bana do ru geldi!
ona ba rd m hos"akal dermenin yolu bumuE
eh sonra tekrar g sme bast rd m!ylesine s akt ki!
mlenin ortas nda k sa bir sre duraksad ve ses
414
sizlikte bo az nda bir kaynama ve h r lt duydum! Duygusunu bana naklet misti! .zne bakt mda, k"kte olsa
gzyas gremedi m, sadee l gzlerle kars last m! Bas m karamsarl kla ne e mis oturuyorduB elleri, havada
as l yd ! Belli belirsiz sars l yorduB "enesi titriyordu!!! Dudaklar da!
ADevam et me arkadas, tekrar an msama,A dedi m yavas"a! -akat byk olas l kla syledikleri mi duymad ,
uygular n bast rmak i"in byk bir "aba harayarak garip bir ses tonuyla konusmaya baslad !
A.olunda lee i m, biliyorum son saati m, lsem bile kendi mi o iteklemeden dolay asla ba slamayaa m!A
%zun bir sre tekrar sessizli ine gmld! &igara sarmaya u rast ama ka t y rt ld ve ttn dizlerine dkld!
&onunda "ift ka t sard , h rsla yakt ve bo az n temizleyerek devam etti; AGzyaslar i"inde 8rena#dan ayr ld m,
yz elleri min aras nda, onu ptm! Dudaklar buz gibiydi! Iouklara da hos0"akal n dedikten sonra vagona
do ru
kostum! (ren hareket halindeydi zor binebildi m! "imi hzn doldurdu, ailemden uzak kal m st m! Damdan
sarkarak geriye bakt m ve yanyana duran gzel "ouklar m grdm, el sallad lar, glmsemeye "al st lar, fakat
yapamad lar! 8rena ellerini g sne bast rm st ! (ebesir gibi beyaz dudaklar yla bir seyler m r ldanmaktayd ,
gzn k rpmadan bana bak yordu! .rd yrd!!! &anki "ok g"l bir rzgara kars yryordu! Bu yzdendir ki
belle i mde hep bu haliyle kald ; g sne bast rd elleri, bembeyaz dudaklar , gzyaslar yla dol mus ve byms
gzleri!!! )yalar mda s k s k onu bu haliyle grrm!!! :eden iteklemisti m onuE Bugn bile akl ma geldi inde
yre i m kr bir b "akla ke0siliyormus gibi olur!A
ABirli i miz %krayna#daki Biely (serkov blgesine gnderildi! &ree i m bir kamyon verildi! Kamyonu epheye
srdm! &avas zerine konusmama gerek yokB sen kendin grdn,
419
nas l bir sey oldu unu biliyorsun! 'ilemden s k s k mektup geldi, ama kendi m sadee posta kart gnderebildi m,
oda "ok nadiren! Fer seyin iyi oldu unu yazd m, savas yorduk! 'ma s k nt da de ildik ve si mdide geri "ekiliyoruz,
hepsini yazd m! Kt seyler dsnmelerini istemedi m! Baska ne yazabilirdi m kiE Iok yoruu gnlerdi, eve s k
yazaak vakit yoktu! Iatlak sesle sark sylememeye kendi mi zorlad m!
ABirtak m byle seyleri yenmek "ok zordu! /nlar her an lebilirlerdi! Byle bir durumda ne yapabilirdi k kiE!!!
&anss z kad nlar ve "ouklar!!! :e kadar yazsak da ephede neler oldu unu nas l bilebilirlerdiE Btn dnya
onlar n omuzlar na yklenmisti, Kad nlar m z n ve "ouklar m z n onurlan ona yke kars n e il meden,
bkl meden durmak zorundayd ! Dephenin zorluklar s k nt lar m anlatan mektubu alan kad n ne yapaa n
bilemez durumundayken, mektup elinden kay ve0riyordu, o kadar "ok "al smas na ra men kendisini "al sm s
hisset miyordu! Fay rG (m bunlar bir adam i"in yap lm yordu! Bir asker i"indi! Fer seye katlanmak, her seye
boyun
e mek, e er gerekliyse! -akat kad n ruhu erke inkinden daha geliskindir, bu nedenle ete e yle ssler
koyabilirler, arkas ndan bak ld nda kad n gibi grnebilirsiniz! 'ma ephede bunlara gereksinmeniz yoktuB
sensizde buras vard r zaten!A
ABununla beraber, bir yol boyuna "ok siddetli "arp smalara kat lmad m! Bu zaman zarf nda i ki kez yaraland m,
ama hafif yaralard ! Fer defas nda, birinisinde kolumdan, ikinisinde baa mdanB ilkinde u"aktan at lan
kursunlarla, ikinisinde sarapnel par"as yla! 'l manlar kamyonumun tepesini ve yanlar m delik desik ettiler, ama
sansl gnmdeydi m kardes! Maman zaman sansl olur insanB sans beni m pesi mi hi" b rakmad !A
A4539 may s nda aptal bir sekilde esir dstm! Iok h zl hareket ediyorlard ve 499 mi li metrelik top
bataryalar m zdan birisi ephanesiz kald ! Kamyonumun da "al smayaa tuttu,
411 0
"ok u rast m, omuzumla itekledi m, lakin "al smad meret! Fareket edebildi i mizde savas bizi m i"in kt bir
konuma gel0 ! misti! &olumuzda bir tank zeri mize gel mekteydi, sa m zda ve B nmzde makinal Ltfek atesi
vard ! $otor birli i mizin kor A!B mutan ; ADo ru git miyor muyuz &okolovEA dedi! 0
Ger"ekte bana sormas na hi" gerek yoktu! .oldaslar m ; orada lrken, ne yapaa 0t m sas# rrms bir sekilde
kendi ba0 0s ma ne yapabilirdi m kiE > A&orun0!nedirEA dedi! ADosdo ru i0, diyorum, her sey > > or tada!A APekiA dedi
AXeri bilirsin, Bas gazaGA BV
Y AY> !! ; > ! > > ! > # V # 0 > !
ABastFn gaza,!=/0gnk Bgrbr aha ne r i" byle ara" kullanmam sttrn! 0Patates HtasSrt ad fls biliL"fdu ft,
!byie bir ! yolda okta0dikkatli ol mam gerekti ini de!Z Bizi mkilerin " plak , elle savast n an msay na, dikkatli
ol mak dsnesini durdurdum! Btn yolun tamam n n 'l man topraklar yla kapl oll0 ! d da baska bir
sorundu! Drt mil kadar kamyonu srdm, # yolun kapal oldu u yerlerde, derelerin, tarlalar n i"ine girdi m! (ek
ama m vadinin i"indeki top"u bataryam za ulasmakt ! -akat!!! $eryem 'naG .olun sa nda ve solunda tarlaya
da lm s piyadeleri mizi grdm! Kller patlamayla Lparampar"a l0B Y muslard# ! &imdi ne yapabilirdi m kiE Geri
dnebilir miydi mE A Iok zor olaakt ! (op"u bataryam za ulasmaya bir mi lden daha az mesafe kal m st ! 'niden
ana
yoldan ayr ld m! 'ma adamlar m za ulasamad m kardes! %zun menzilli bi B top, 0 yle ol mal 0 kamyonumu vurdu!
Patlama ya da baska bir sey isit medi m! &adee kafam n i"inde bir patlama oldu sanki! Gerisini #
an msam yorum!
Fi"bir sey anlamadan, uzun zaman uzan p #, kald m orada, hi"bir dsnem yoktu! Kendi me geldi i mde, hareket
edemiyorumB bas m ylesine dnyordu kiB karanl k bast nda, sol omzumda bir sars lma hissetti m! Btn
vuduma yay lan bu a beni dsman n eline dsrd! 'ya a kal mak i"in uzun zaman harad m bu a yla! FJlJ
anlam s de ili m, bana ne ol mustuE Belle i m tamamen git misti! 'ma tekrar
413
uzanmaktan korkuyordum, uzan p kald m yerde lebilirdi m! 'yakta durdum ama f rt nada kal m s s t gibi bir
o
yana bir bu yana sallan p durdum!A
AGer"ekten kendi me geldi i mde, duygular m ve kendi mi dinledi m, yre i m, bir "ift kerpetenle s k st r l yormus
gibiydiB her sey da ld , kendi mi her yne tas yabiliyordum! Kamyonum "ok uzak ol mayan bir yerde par"alara
ayr lm s bir sekilde duruyordu! &avas!!! savas hemen arkamdayd ! :as l olaakt EA
A tiraf dsnmedi m, ayaklar m vudumun alt ndayd ama baltayla budanm s gibiydi m! -ark na vard mda
"oktan kusat lm st m ya da daha iyisini sylersek -asistlerin esiri ol mustum! Byle seyler her savasta olur!!!A
A'h kardes, hos bir sey de il ne olabilee ini bilememek! E er insan n bu konuda kisisel deneyi mi yoksa, ne
oldu unu anlamas olduk"a zor olur!A
AEh, orada yat p dururken, tank gmbrtleri duydum! /rta boy drt 'l man tank son h zla beni geride b rakt !
:as l uzun mrl olabilirdi m kiE $otorize birliklerin ge"isini seyretti mB sanki resmi yryst, daha fazlas de il!
/nlar seyretti m gzmn uuyla ve topra a daha s k yap st m, gzleri mi kapad m! /nlara bakarken kendi mi
berbat hissetti m, yre i m botlar m n alt nda kald !A
AGe"misteki herseyi dsnd m s rada bas m kald rd m ve biraz uza mda otomati k uzun ad mlarla yryen
alt
silahl adam, grdm! .oldan dndklerinde onlar grdm ve bana do ru geldiler! Iok sessiz geldiler! A&imdi,A
diye dsndm,A burada lm bana do ru geliyor!!!A 'ya a kal kt m, yatarken l mek istemiyordum! Biri
duraksad
ve omuz hareketiyle otomati ini omzundan eline ald ! Bilirsin, insan neseli yarat kt r! (elasa gerek yok, ger"ekten
hi" korku hisset medi m
41<
o an! &adee gzm di kip, bakt m, dsndm; ABeni kolaya vurabilir, ama ama neE Kafamdan m , yoksa
g smden miE 'sl nda vudumun neresinde olursa olsun delikler a" ld ktan sonra farket mezdi!A
Gen" biriydi kt grnml de ildi, esmerB ama dudaklar ve gzleri birbirine "ok yak nda!
A kini kez dsnmeden beni ldreek,A dedi m i"i mden! Fakl yd mG /tomati ini kald rd , gzm dikip
gzlerine
bakt m, bir sey sylemeden! 'ma di er 'l man, muhtemelen ilkinden yasl , bir seyler syledi, ba rd , brn
kenara itti ve beni m yan ma geldi, kendi dilinde h zl h zl bir seyler syledi! &a kolumu k v r p bakt ! Kaslar ma
dokundu! A/0 o0 oGA diyerek yolu isaret etti, tamda bat ynn! &eni gidi, sen "al skan bir hayvans nG Git ve
A)eihA
m za boyun e G Ger"ek bir koaadam oldu unu ispatla, orospu "ou uGA
A'ma esmerin gzleri botlar ma tak l kald ! Bir "ift gzel botum vard ! ABotlar n " kar,A dedi! .ere oturdum
Botlar
" kard m ve ona verdi m! Eli mden kapt ! Dizlikleri mi de "zdm, onlar da verdi m, gzm dikerek! 'ma bir seyler
hayk rd , a" k"a kfretti, yeniden otomati ini kald rd ! Di erleri gldler! Esmerin d s ndakiler sessize gitti! /,
bana tekrar bakt ve yola ulasana kadar i ki ya da " kez yine bakt ! Gzleri gen" bir kurdun ki gibi parl yordu!
Kfkeyle bakt B ama ni"inE /nun botlar n size versem belki olabilir, ama botlar onun de ildi ki!
AEh, kardes, orada baska birsey yoktuB yola do ru yrdm! *oroniezhli kamyon sofr olarak bat ya do ru
gitti m,
do ru hapishaneye! .rysm olduk"a ktyd, bir milden daha az bir mesafeyi bir saatte gidebildi m! Do ru
git mek istersiniz, ama bir o yana bir bu yana dnersiniz, bir sarhos gibi yolun her yan n dolas rs n z! Bizi m
blkten bir k sm n grd mde "ok fazla git memisti m, hepsi esir dsmst! /tomati k silahl bir dzine 'l man
askeri "evrelerini sarm st !
416
'l man askerlerinin komutan yan ma geldi, bir sey sylemeden otomati inin dip"i iyle bas ma vurdu! E er
dsseydi m beni topra a dikeektiB ama bizi mkiler beni yakalad larB aralar na ald lar, bir saat ya da daha fazla bir
sre beni tas d lar! Geldi i mizde, birisi kula ma f s ldad ; A(anr ask na sak n dsme! &on kuvvetini kullan, yoksa
seni ldrrler!A &on ne0fesi mdeydin, ama onu korumay basard m!A
AGnes ykseldi inde 'l manlar konvoya takviye et mislerdi! .irmiden fazla otamati k silahl adam bir
kamyondayd lar ve olduk"a h zl gidiyorlard ! Bizi mkilerden "o u kuvvetini koruyamad ! 'l manlar da onlar vurdu!
ki kisi ka"maya "al st , fakat 'l manlar "abuk farketti ki dolulnayl bir geede, hers ey, gn s ndaym s gibi
a" k"a
grlyordu!!! elbette onlar da vurdular! Geeyans , "o u yanm s bir kye ulast k! Kulesi y k lm s kiliseye
yneldi k,
geeyi ge"irmek i"in (as zeminin zerinde perisan olduk, hi"biri mizin paltosu yoktu, sadee kazak ve
pantalonlar m z vard ! Bizi koruyaak baska bir seyi miz yoktu! Baz lar m z n kaza bile yoktu, sadee pamuklu
atletleri vard ! Bunlar n "o unlu u gen" terbesiz memurlard B sivillerden farklar ol mas n diye kazaklar n
" karm slard ! &ilahl ekiplerde kazaks z adamlar vard ! Fepi mizin beline vurduk"a vurdular!A
AGee ylesine ya mur ya d ki "ok kt sland k! "inde kald m z binan n "at s k smen u"mustu, kalan k sm
da
kursunlardan elek gibi ol mustu! (ek bir kuru noktam z kal mad ! Btn gee boyuna birbiri mize sokul mak
zorunda kald k, koyunlar gibi! Geeyans bir el beni drtkledi! A.oldas yaral de ilsin de il miEA dendi ini
duydum!
A:i"in, soruyorsun kardesEA diye yan tlad m! ABen ordu doktoruyum, belki sana yard m m dokunabilir,A diye
kars l k
verdi! &ol omzumu a"arak gsterdi m, "ok kt grnyordu! Bakt ve usula Apansuman ve sarg yapal m,A dedi!
Czeri mi " kard m, ine parmaklar yla
417
omuzumun zerindeki yaray pansumana baslad ama an m o kadar "ok yand ki, disleri mi iyie s kt m; A yi bir
doktor ol mad n gryorum sen bir veterinersin! Byle bir yaran n zerine byle bast r l r m E Fayvan herif!
A'ma
el yard m yla gitti ve k zg nl kla yan tlad ; A sin sessiz ol makt rG Beni mle, gzel gzel sohbet etti ini dsnG Bekle,
an n biraz daha yanaak!A Kolumu yle tuttu ki gzleri mden si msekler "akt !
A&ormadan edemedi m; A:e yapt n san yorsun, seni sefil fasistE Eli mi par"alara ay rd n ve yle "ektin kiGA
&essize g0lmsedi ini duydum ve sunu syledi; A'yn topraklardan ol mad m z n fark nday m, ama bar ssever
bir insan oldu un belli! Peki kendini nas l hissediyorsunE Daha iyi miE Biraz a duydu umu itiraf etti m! Kolun
k r lm st , tedavi edil meliydi, si mdi iyileseek i"tenli kle tesekkr etti m, karanl kta kayboldu, f s lt s n duydum;
A.aras olan var m buradaEA Bene ger"ek bir doktordu! (utsak ve karanl k olsa bile o byk isine devam etti!A
ABizi m i"in uykusuz ge"en bir geeydi! D sar " kmam za izin vermedilerB 'l manlar bizi ikiser ikiser ay rd lar!
Dindar
bir arkadas m z d sar " kmak istedi! Iok u rast ama basaramad , gzyaslar na bo uldu, AKutsal bir yeri
kirletemem,A dedi! A nanan biriyi m,ben bir F ristiyan m! :e yapabiliri m, kardeslerEA Eh, askerleri mizin nas l
oldu unu bilirsin! Baz lar gld, di erleri ona kfretti, baz lar da sakayla kar s k t verdi! Fer zaman
glmsyordu ama isi kt bitti; kap ya vurmaya baslad ve " k p " kamayaa n sorduG Eh sadee soru
sormustuG
-asistin biri kap y boydan boya tarad ! &ofu adam ldrd, onunla " kisi daha ld! Iok kt yaralanan biride
gee lne drt kisi l ms oldu! A
ABir anda olan bu lmler kars s nda sas rd k kald k, sessize yere "meldi k! Pek neseli ol mayan bu baslang "la
beyni miz durdu say l r!A
412
ABununla birlikte, bir sre sonra al"ak sesle, f s lt halinde, buradan kurtulusun "arelerini konusmaya baslad k ve
nas l yakalanm st kE :eredeydikEA
A/ karanl k i"inde baz yoldaslar ayr mfrezeden, ba0z lar da tan d k " kt ve bylee daha sami mi konusmalar
baslad ! Birisi A.ar n lrsek, git meden ne, onlar komnistlere ve yahudilere ba r rlarsa, susturmaya
u rasma!
Elinden bir sey gel mez! &an yor musun ki sarg n n ol mas senin i"in ayr al k sa larE . kanmaG ' "ektirmek
niyetinde de ili m!A
ABiliyorum, sen bir komnistsin ve beni partiye kat maya u ras yorsun, belki buna si mdi bir yan t verebilirsin! A
&es,
so00lumda oturan birisinden " k yordu! /nun br yan ndan gen" bir ses yan tlad ; AFep sphelendi i m gibi sen
"rk birisin Kriznov! Dahil oldu unu iddia ederek zellikle partiye kat lmay reddettin! 'ma bir haine
olabilee ini
asla dsnmedi m! .edi y l n okulda ge"irdin, de il miEA
ADi er adam yavas"a kars l k verdi; A(amam, do ru, fakat bunda ne var kiEA Bir sre hi" ses gel medi, ard nda
blk komutan n n sesi duyuldu;A
ABana ihanet et me, yoldas KriznovA
A'ma di er adam &aftly gld! A.oldaslarA dedi ephenin di er yan nda kalakal m st m! &izin gibi yoldaslar m
yoktu!
Bana destek olaaklara neler olabilee ini isaret etti m! Postum beni m i"in di erlerinden daha de erlidir!A
AKimse bir sey diyemedi ama bu domuza dsneden kan m dondu! AFay rA dedi m i"inden Akomutan na ihanet
et mene izin vermeyee i m, seni orospu "ou u! Bu kiliseye asla anl terkedemeyeeksinB bir les gibi
ayaklar ndan srklenerek " kabilirsin anak Aen sonundan ortal k ayd nland nda, elleri bas n n arkas nda
uzanm s k zg n delikanl y , onun yan nda da daha esmer, koa burunlu adeleli
415
kollar yla dizlerini sarm s oturan "ok solgun grnsl baska birini grdm! AEhA dedi m i"i mdenA bu "ouk
sisman
kzle basa " kamayaak! Bu namussuzlu u ben bitiree i m!A
AEli mde "ou a dokundum, f s lt yla sordum; ABlk komutam m s nEA AEvet,A dedi ve bas n ne e di! A&ana
ihanete niyetlenir miEA ilende yatan gsterdi m! (ekrar bas n e di! APekiA dedi m AKollar n tut ki, vuramas n!
-akat
"abukG Byk bir k zg nl kla hainin bo az na sar ld m, su elleri mle! Ba rma sans bile yoktu! .an na uzand m,
elleri mi ay rmadan, bir ka" uzun daki ka, hainin dili d sar " kt , hareketsiz kal na b rakt m!
ABu olaydan sonra kendi mi yle garip hissetti m ki! Elleri mi y kamak istedi m, sanki bir adam bo mam st m da,
sefil
bir srngene dokunmustum! Kldrd m ilk insand ve hemde bizi m askerlerden biriydi! -akat ger"ekten de
bizden biri miydiE / bir haindi, al"aklar n en kts! A&imdi buradan ayr lal m yoldasB kilise yeterine bykA
AKriznov#un syledi i gibi yar n sabah kilise d s na dklee iz ve "evremizi otomati k silahl fasistler saraak!
&onra " && subay kendilerine tehlikeli bulduklar n ay rmaya baslayaak! Bize ki min komnist, komutan veya
komiser oldu umuzu soraaklar! 'ram zda bunlar syleyeek birini gremiyorum! .a da baz domuzlar ihanete
haz rlan yor! .ar m z komnist!!! Komutanlar ve komiserler!!! 'l manlar bizden, 0 iki yz savas esirinden 0 daha
kalabal k, aram zda birde yahudi var! )uslar n "de esmer ve k v r k sa"l ! &&#ler, onlar n yan na gelip sondular,
A.ahudi misinEA Delikanl , AFay r,A dedi! Ger"ekten de )ustu! 'ma 'l manlar onu dinlemediler bile!A D sar " kGA
dediler! /lan ol mustu!A
Mavall lar n hepsini vurdular ve geri kalanlar da kovdular! Faini bo mama yard m olan blk komutan Ponnan
yolu boyuna yan mdayd ! Ponnan#da ayr ld k!A
43@
AGryorsun kardes, daha ilk gnden ka"ma ve kendi insan m z n yan na git me dsnesi ben de vard ! 'ma
mutlaka basar dan emin ol mak istedi m! Poznan hapsedildi i miz yere uzakt ! %ygun f rsatta yoktu grnrde!
'ma
Poznan kamp nda sans m donuverdi! $ay s sonunda kamp n yan ndaki a a"l a gnderildi k! &avas n l
mahpuslar i"in bulunmaz f rsatt ! Bir"o umuz zaten dizanteriden ld! Poznan topra n kenar gibi yaparken
etraf kola"an etti m! ki gardiyan n sigara i"erek, oturduklar n grdm! C"ns gnesin alt nda kestiriyordu!
B "a m saplad m ve sessize "al n n arkas na srkledi m!!! Do uya do ru kosmaya baslad m!A
AGardiyanlar olay anlayana kadar uzaklasmal yd m! (am bilemiyorum ama il k gn !yirmi bes mi lden fazla
kostum
ve yrdm! Bir sey yemedi i m i"in zaten bir deri bir kemi k kal m st m! Bununla birlikte dsleri mi kaybet medi m!
C"
gn sonra yakaland m san r m tahrip ol mus kamptan olduk"a uzaktayd m! Kpekler pa"amdan yakalad Beni
yulaf tarlas nda bul muslard !A
A'" k blgeden, gn s nda ge"mekten hep kork0musumdur, en yak n orman en az iki mi l uzaktayd bu yzden
yulaflar n aras nda sakland m 'vuumla biraz yulaf tanesi soyup " kard m! Biraz n "i nedi m, kalan n ebi me
dktm! (amda bu s rada kpek havlamalar ve motor sesleri isitti m! .re i m az kals n duraakt , kpekler
gitti k"e yak nlasmaktayd ! yie yere yap st m ve bas m elleri mle korumaya ald m, yzmn s r lmas n
engellemem gerekiyordu! Kosarak yan ma geldiler! Bir anda btn pa"avralar mdan s yr ld m! Czeri mdekiler
par"alan na " r l" plak kald m! Kpekler teni mi "iziyor, par"al yordu! .ulaflar n i"inde beni mle istedikleri gibi
oynad lar, sonunda kan k itin biri pen"eleriyle g sme bast rd ve bo az m hedefledi, ama beni
par"alayamad !A
434
A ki 'l man motorlar yla geldiler! Czeri mdeki ve yan mdaki kpekleri vurdular! Fer yan m deri V par"as ve kanla
doldu! Daha sonra " plak ve kan i"inde kampa tas d lar! Ka"maya "al st m bir ay m hredeB0ge"irdi m, ama
hJlJ
hayattayd m!!! FJlJ hayattayd m!
AKendi me gel mem kolay ol mal , kardes, hJlJ "ok zor beni m i"in!!! $ahpuslu u anlat mak 'l manya#da dayanmak
zorunda kald m z insanl k d s iskeneleri dsnd n zaman, btn arkadas ve yoldaslar n ld n
an msad mda, kamplardaki lml iskeneleri, kalbin g snde durmaz, bo az na kadar gelir, soluk
alamazs n! $ahpus oldu um i ki y l boyuna bir"ok yere gtrldmG Bu srede 'l manya#n n en az yar s n0
grdm!
&aksonyadayd m, kum oa nda "al st r l yordum ve )uhr#da maden oaklar nda ki kamyonlarda Bauyera#dan
arazi "al smas konusuna e ilip, kendi mi gelistirdi m! Maman m n "o unu (uringen#de harad m! &eytan biliyor ya
'l manya#n n "al smad m "ok az blgesi kal m st r! 'l manyan n her blgesinde do a "ok farkl ama bizi m i"in
'l manlar her yerde ayn ! Kahrolas srngenler ve asalaklar, bizi hayvanlar m zdan daha "ok yediler, bitirdiler!
.umruklad lar, tekmelediler, plastik oplarla dvdler ve de isik inste demirlerle, ellerine ne gelirse, tfek
dip"iklerinden ve di er tahta par"alar n sz konusu bile et miyorum!
A)us oldu umuzdan bizi dvdler, "nk onlara dzgn grnmyorduk kendi "evremizde! Eninde sonunda
lee i mizi bilerek yoktan yere, dvmek i"in dvyorlard , son damla kan m z ak tmak ve ldrmek i"in! yi ki
'l manya#da hepi mize yeteek kadar alev makinesi, f r n yoktu!
A:erede olursak olal m, dai ma ayn seyleri yemekteydik; 4<@ gram yapay ekmek, biraz "orba ve hint kiraz
biras !
Baz yerlerde s ak su bile verilirdi, her yerde de il ama! :e anlat yorum kiE!!! Kendin yarg laB savastan Kne 5<
kilonun ze0
439
rinleydi m, ama ilk sonbaharda 6< kilo bile geliniyordum! Bir deri bir kemi kten baska bir sey de ildi m ve
kemi kleri mi tas yaak gm ger"ekten kal mam st ! 'ma yak nmadan, araba at gibi "al sman n ne demek
oldu unu sen de bilirsin!
AEylln bas nda, Kustrin kasabas n n d s ndaki kamptan, yz k rk i ki &ovyet savas esiri Dresden#e "ok uzak
ol mayan B043 kamp na nakledildi k! / tarihte bizi m gibi iki bin insan vard ! Fepi miz tas k rmada "al st r ld k! Kaz,
" kar, k r!!! Elle k"k par"alar halinde 'l man tas n !!! Fergn en az drt metrekplk "al smak zorundayd k; ise
bak sen, kendi mizi tas maktan aizdi k! 'ma bunu da beerdikG Bizi m d s m zdakiler baska kamplara gnderildi,
kampta sadee elli yedi kisi kald ! :e dsnyorsun, kardesE yi git miyor muE Btn lleri mizi gmeek
zaman m z bile yoktu!A
Kampta, 'l manlar n &talingrad nlerinde olduklar ve &ibirya#ya do ru yneldikleri sylentisi yay ld ! Bir kt
kaderden, di erineG Faberler bizi ylesine bunaltt ki, gzleri mizi yerden kald ramad k! Fer seye yaban gzlerle
bakmaya baslad k! Kamp n gardiyanlar hergn i"mekteydiler, en yksek sesleriyle sark lar sylyorlar ve zaferin
nesesini yas yorlard !
ABir le vakti, "al smadan sonra barakam za geri dnyorduk! .a mur btn gn ya m st ! Fer yan m z su
i"indeydi! )zgarda kal m s kpekler gibiydi k, disleri mizin "at rdamas na engel olam yorduk! 'ma ne kuru
elbisemiz, nede slaklar kurutaak yeri miz vard ! '"t k ama leek kadar de il! / len bize yiyeek yoktu!A
A8slak giyeekleri mi " kard m ve "iviye ast m! A/nlar drt metre kp istiyorlar bizden, ama bir metre kp
yeterlidirA
dedi m! "imizdeki al"ak adam n biri bu szleri kamp komutan na yetistirmis!A
AKamp komutan , ad $ller olan bir 'l mand ! /rta boylu,
431
din" dzgn yzl ve olduk"a beyazd ! &a"lar , kirpikleri, bembeyazd ! Fatta gzleri bile, bazan kay veriyordu!
&enin beni m gibi gzel )us"a konusuyordu, hatta *olga blgesi yerlisi gibi A/Alar yuvarl yordu konusurken!
)us"a
kfr bile ediyordu! Bu iste ad ustayd ! Bu sanat nereden renmisti, domuzE Bizi barakalar n d s nda toplad ,
&&
dizileri boyuna bir asa bir yukar yrd! Deri eldiven giymisti, eldivenindeki kursun tabaka parmaklar n
korumak i"indi! .rys boyuna her ikini adam n burnuna vurarak, kan i"inde b rakt ! / bunu Agribe kars
koruyuu nlemA diye adland rm st ! Fergn ayn sey!!! Kampta sadee drt baraka vard ! Birg! birini barakay
Ahastal a kars koruyuuA sekilde dzene soktu, ertesi gn ikini ve devaml !!! Iok dzenliydi srngen ve asla
tatil yapmazd ! Iarpmaya baslamadan ne nmzde durur ve en az on da0kida bize KfrederdiG 'ma btn
bunlar kendi mizi daha iyi hisset memizi sa lard B szkler, dil bizi mdi!!! yerel szleri mizdi, sanki lkemizden
geliyor gibiydi!!! E er bunu bilseydi )us"a de il kendi dilinde kfrederdi! 'rkadaslardan, $oskoval yd , ger"ekten
biri deli oluyordu!
A:e zaman kfretseA diyordu AGzleri mi kapar m ve $oskova#da oldu umu dsnrm, bir meyhanede
oturuyorum ve tam bira istiyorum ki birden bas m dnyor!A
AKonusman n ertesi gn bu subay beni grmek istemis! 'ksam, bir kpek ve i ki gardiyan barakaya geldi!
A'ndrey
&o0kalov sen misinEA diye sordu! .an tlad m! ABizimle gel! Fer lager -uhrer seni istiyorA Benden ne istedi ini
biliyordum! Beni halledeektir! .oldaslar ma bakt m ve Ahos"akal mA dedi m, Fepsi eeli me gitti i mi biliyordu!
. ld zlara bakarak yrdm! /nlar da veda etti! AEh, iskenenin sonuna geldin, 'ndrey &o0lahov, 114 numaraA
diye
dsndm! 8rena ve "ouklar ma zldm! 'ma "ok ge"meden ger"e e dndm ve planlar kurmaya baslad m!A
433
AKomutanl k evinin penerelerinden s k s z yordu! Bizi m iyi kulbeleri miz gibi temiz ve dzgnd! Kamp
komutan
ve bes adam masada oturuyor, &naps i"ip Hambon "i niyorlard ! $asada koaman bir &naps sisesi, Hambon,
el ma,
"esit "esit konserve vard ! Bir oturusta hepsini yiyebilirdi m, yle a"t m insan bile yiyebilirdi m! Btn yiyeeklerin
kokusu burnuma doldu! Biran ti ksinme duydun ve gzleri mi masadan ay rd m!A
A$ller, yar i"kili tam kars mda oturuyordu ve bir elinden brne alarak silah yla oynuyordu! Bir ara gzlerini
bana di kti, y lan gibi k rpmadan! Femen esas durusa ge"ti m, y pranm s topuklar m birbirine vurarak yksek
sesle
rapor etti mB A&avas mahkumu 'ndrey &okolov, kars n zday m, bay komutan!A APeki, )us 8van drt metre kp
"ok
mu buluyorsunEA AEvet, Bay komutanA dedi m! AIok fazla!A A'ma senin mezar n i"in yeterli de il miEA dedi! AEvet,
Bay komutan, yeterli ve hatta kalana birini daha koyabilirsiniz!A
A'ya a kalkt ve; A&ana byk bir onur veree i mB seni kendi m vuraa mE Bunlar syledi in i"in! 'ma burada
de il, d sar da!A A:as l istersenizA dedi m! Bir an durdu, dsnd, silah n masaya b rakt , bir bardak &naps
doldurdu, bir par"a ekmek kopard , zerine ine bir dili m Wanbon koydu ve bana uzatt ; A.aras n bakal m, )us
8van
l meden!!!!!'lmanlar n zaferine i",A dedi!A
ABarda ve yiyee i ald m ama son szlerini duyuna midemde bir yanma hissetti m! Kendi mi dsndm! ABen
bir
)us askeri olarak, 'l man zaferine i"ebilir miyi mE :as l olsa l meyeek miyi m! Dehenneme i"kinizle gidin!A
ABarda ve ekme i masan n zerine b rakt m, AKonukseverli iniz i"in tesekkr ederi m, ama i"miyorum,A dedi m!
Glmsedi, AMaferi mize i"mek istemiyor musun yoksaEA Bu durumda ehennem azab n i"eeksinGA :e
kaybet misti m kiE
43<
A'zab m i"eri m ve iskeneden kurtulurum,A dedi m! Barda yakalad m ve iki yudumda bitirdi m, 'ma ekme e
dokunmad mB dudaklar m avu"lar mla, kibara sildi mB AKonukseverli inize tesekkrler bay komutan! Faz r mB
gideli m, yapaa n z yap n!4#
A'ma gzn bana dikti AKlmeden ne bir sey yemelisin,A dedi! A lk bardaktan sonra bir sey yiyemem,A dedi m
kiniyi doldurdu, bana verdi! kini barda da i"ti m ama hJlJ ekme e dokunmad mB karamsarl m byyordu
ve
dsndm ki Aen az ndan iyi bir i"ki, yasamdan ayr lmadan ne,A A:i"in yemiyorsun, )us 8vanE Kendini
zorlamaA
'ma AKzr dileri m, Bay komutan, i kini kadehten sonra yemem!A Kaslar n kald rd , gevsedi, yksek sesle
gl meye
baslad ! 'l mana h zl h zl bir seyler syledi! 'rd ndan syledikleri mi di erlerine 'l mana olarak aktard !
Koltuklar n s karak gl meye baslad lar! Beni farkl grdklerinin ayr m na vard m!
Komutan "n kadehide doldurdu beni m i"in gl mesini eliyle saklayarak! /nu da i"ti m, bir par"a da ekmek,
kalan n masaya koydum! Kahrolas alara gstermek istiyordum, ben serefli ve onurlu bir insan m, ne kadar
u rassalarda beni kze "eviremezler!
AKomutan birden iddilesti, g sndeki iki demir ha" dzeltti, tabanas z, masan n "evresini dolasarak yan ma
geldi! (amam &okolov, sen ger"ek bir )us askerisin! Desur bir askersin! Bende askeri m ve de erli seylere
sayg l y m! Bu yzden seni vuramam! Birde muzaffer ordumuz bugn *olga#ya ulasm s ve &talingrad# tamamen
isgal et mis! Bu bizi m i"in byk bir zafer, bu yzden yasam n mert"e sana ba sl yorum ABarakana geri dn,
yiyeek bir seyler al!A Bir dili m ekmek ve bir par"a Wambon verdi masadan!A
AEkme i btn gmle g sme bast rd m! Wambon sol eli mdeydi, ylesine sas rm st m ki, bu beklenmedi k
geri
436
dns i"in tesekkr bile edememisti m! Kap ya dndm ve yrdm, giderken dsndm; A&imdi s rt mdan
vuraaklar ve olanlar arkadaslara anlatamayaa m!A -akat hay r; D sar0dayd m! Klm yine s y r p ge"misti,
sadee so uk havay hissetti m!A
AKomutanl k binas ndan h zla ayr ld mB barakaya do ru yneldi m! Barakaya girdi m ve bilin"size zemine
oturdum!
'rkadaslar, karanl kta bas ma topland Eh, komutan n brosunda bas ma gelenleri an msayabildi i m kadar
anlatt m, )anza arkadas m yiyee i paylas p paylasmayaa m z sordu! &esi biraz "ekingendi! AFerkese esit
payA
diye yan tlad m! 8s n gel mesini bekledi k! Ekme i eli mizle bldk! Fer biri mize kibrit kutusu kadar dst! Fer
k r nt y de erlendirdi k! Wambona geline durum farkl yd ! Eh, tahmin edee in gibi, sadee du0#daklar m z
dokundurduk! Fi"bir par"as n yoket meden onu da paylast k
ABir sre sonra, " yz g"l adam la m islerinde "al st r lmak zere blge de istirdi k! /radan da )uhr
madenlerine gnderildi k! Burada 4533 y l na kadar kald m! Bu arada kuvvetleri miz ve -asistler savas esirlerini
horlamay b rakm st ! Bir gn yksek rtbeli biri bizi toplad ve sordu; A/rduda daha ne sofrlk yapan ya da
bilen var m EA Bizden yedi eski &ofr ne " kt k! .eni giysiler verildi ve Potsdam#a yola " kt k! *ard m zda bizi
de isik islere ay rd lar! (odt &irketinin bir organizasyonunda ise baslad m! Bu yol yap m 0 ve savunma isleriyle
u rasan 'l manlar n aptal islerinden biriydi!A
ABinbas rtbeli bir 'l man mhendisin /pel 0 'dmiral marka makam otomobilini kulland m! &isko bir -asisttiG
K sa,
koa gbekli, eni ve boyu birdi ve dolgun bir kad n an msat yordu! Cniformas n n yakas nda " "ifte nisan vard !
(art mad m ama, iskeleti yz kilodan fazla bir a rl tas mak zo0
437
randayd ! ?okomotif gibi oflaya puflaya yrrd! .eme e oturdu unda bir trl doymak bil mezdiG Gnnn
"o unu
"i nemek ve bir siseden konyak i"mekle ge"irirdi! 'ra s ra da masas ndan bir k r nt da bana dserdi! .ola
" kaa m zda sosis ve peynir haz rlat rd ! .er, i"erdi! E er kpek gibi dJv0ransayd m, gln" bir dsne ama
bana daha "ok yiyeek atar 4 di ya da dverdi! 'sla elini kald rmad bana kars ; /h, hay r, o de erinin alt nda
oldu unun fark ndayd ! .asananlar aras nda "ok fark ol masada, kamp yasam yla kars last rma yap lamazd !
Biraz
biraz insan ol maya, kendi m ol maya baslam st m! Binbas y iki hafta boyuna Postdam#dan Berlin#e gtrdm,
getirdi m! 'ma ephe s n r na gnderildi i mde bizi mkilere kars savunma "al smalar yap ld m grdm! /
zamana
kadar nas l uyudu umu renememisti m; Btn gee halk ma,, lkeme ka" p btn olanlar nas l
anlatabilee i mi dsndm!A
APlotsk kentine gitti k! ki y ld r ilk kez toplar m z n gmbrtsn duymustum! Gznde anland rabilir misin
arkadasE Kalbi m nas l f rlayaak gibi olduG Evlenmeden ne, 8renayla bir bulusmam zda bu sefire gel misti k,
ama,
bu kadar h zl de ildi k! &avas Plotsk#un on iki mi l kadar do usundayd ! &ehirdeki 'l manlar tm g"leriyle
"al s yorlard ve siskom daha fazla i"meye baslam st ! Fer sabah sehrin d s na gidiyorduk! &iskom savunma
"al smalar i"in gerekli tali matlar veriyorB gee ise tek bas na i"meye oturuyordu! yie sisti, gzlerinin alt nda ki
torbalar koaman oldu!A
A(amamd r,A diye dsndm! ADaha fazla bekleneek zaman de ilB bu beni m i"in en byk sans! .oldaslar m n
yanma git mekten daha iyisini de yapabiliri mB &isko#yu da yan mda gtrrsem halk m i"in daha yararl olur,A
diye
dsndm,A
A.irmi, yirmi bes kiloluk a r bir par"a buldum, pa0
432 #
"avralara sard m ki kulland mda hi"bir yer kan ol mas n! .olda da biraz telefon kablosu buldum! htiya m olan
her sey haz rd , n koltu un alt na yerlestirdi m, 'l manlara elveda demeden iki gn ne bir aksam, tek !bas ma,
yak t ikmalinden geri dnerken sarhos bir 'l man subay n n duvarlara tutunarak yrmeye "al st n grdm!
'rabay durdurdum, vurduktan sonra srkledi m ve Cniformas yla sapkas n ald m! Btn gani meti koltu un
alt na
saklad m!
A95 Faziran sabah , binbas m (rosnitsa ynndeki bir kasabaya git me emrini verdi! /radaki kuvvetlendirme
"al smalar n organize ediyordu! .ola koyulduk! Binbas arka koltukta olduk"a huzurlu oturuyordu ama beni m
yre i m kt kt at yordu! .ola " k sta h zl gitti m, ama kasaban n d s nda yavaslad m, ara durdurdum, yerinden
f rlad ve bana bakt ; 'rkam zdaki kamyonlar "ok yavas geliyordu, aram zda da bir hayli mesafe vard ! ' rl
ald m
ve arka kap y a"t m! &iskom koltu a iyie bzld! ' rl kald rd m gibi vurdum, bas sol yana dst! Bir daha
vurup iyie emin ol mal yd m ama onu ldrmek istemedi m! Danl gtrp her seyi anlat mas n istiyordum, $esin
k l f ndan tabanas n " kard m, ebi me koydum, arka koltukta oturur bi"i mde siskonun ellerini telefon
kablosuyla
ba lad m! Iok h zl hareket et meliydi m! 'l man niformas n saklad m yerden " kard m, hemen giydi m!
Direksiyona ge"ti m, gaza bast m! Dnya sars l yordu "nk savas "ok yak n m zda devam ediyordu!A
A/tomobili 'l man savunma mevzilerine do ru srdm! /tomati k silahl adamlar silahlar n bana ynelttiler,
kasten
yavaslad m ki binbas geliyor sans nlar! -akat atese bas0lad lar!'" k"as bu ynden daha ileri git memem
gerekti ini sylyorlard bana! 'nlamamazl ktan geldi m! Gaza basarak h z m iki kat na " kard m! Bir garipli k
oldu unun fark na var0
! 435
d klarmda makinal tfeklerle ates et meye baslad lar! Mik0 zak "izerek ve yaban tavsan kadar k vrak davranarak
anl kalabildi m!
A'lmanlar k zg nl kla arkamdan atese devam ettiler, bizi mkiler " lg na dnmst ve otomati k at slar yla bana
hosgeldin
dediler! Kn am drt yerinden deldiler, radyatr kalbura dnd! Gln k y s ndaki bir kt e "arparak
durabildi m! Bizi mkiler kosarak arabaya geldiler, kap y a"t m, asa topra a e ildi m ve ptm! &oluksuz
kal m st m!A
AKaza haki apoletli bir gen", 0 daha ne onu hi" grmemisti m 0 kosarak yan ma geldi ve dislerinin aras ndan;
A'ha, serinkanl -ritz, yoksa yolunu mu kaybettinE 'l man niformas n y rtt m, bas mdaki sapkay f rlatt m ve;
A&akin ol, sevgili "ou umG *oronizde#de do mus birisi nas l 'l man olabilirE &avas esiriydi m, anlad n m E 'rkada
ba l bir domuz var! Belgeleri de al ve beni komutan na gtr!A K leden sonra kendi mi ephe komutan n n
kars s nda buldum! Daha ne yemek yemis, banyo yapm st m! &oru ya muruna tuttular ve yeni bir niforma
verdiler! Bu yzden komutan n kars s na bedeni m ve ruhum temiz olarak " km st m! Komutan masadan kal kt ve
beni kap da kars lad ! A&a ol asker, 'l manlardan "ok iyi bir hediye getirdin! &enin binbas ve belgeler yirmi
rapordan daha de erli!!! .ksek komutanl a, devlet dl veril mesi i"in ad n yazaa m!A Bu szleri,
sami miyeti,
i"i mi bir tuhaf etti, dudaklar m titremeye baslad dili me, sz ge"iremedi mve zorlukla; A(ek iste i m, beni yeniden
epheye gnderin,A dedi m!A
A(opra a gml ms basak demetlerini eli mle kaz p " karm st m, kendi me geleekti m! Ge"en iki y l boyuna
insan
olabil mek i"in "ok u rasm st m! ste byle arkadas, bu uzun zaman sresinde, ne zaman bir subayla konussam
bas m e ik ol mak zorundayd ! .oksa dayak yerdi k! -asist kamplardaki e iti m buydu!!!A
4<@
AFastaneye gitti i mde 8renaya mektup yazd m! (utsakl m ve 'l man binbas s n nas l getirdi i mi k saa
yazd m!
(anr ask na birazda "ouklar gibi vnmeliydi m, de il miE Komutan n, devlet dl al mam i"in sz verdi ini de
yazd m!A
A ki hafta, sadee yedi m ve uyudum! lk basta azar azar beslediler! Doktorun dedi ine gre hemen "ok yersem
beni m i"in iyi ol mazm s! K sa srede eski hali me dndm! ki hafta sonra her seyi yiyebileek duruma
gel misti m!
Evden mektubuma evap gel medi; $erak et meye baslad m kabul et meliyi m! .iyeek ruhum i"in yeterli de ildi
uyuyam yordum, de isik ve hos ol mayan dsnelere dald m! (a ki, "n hafta i"inde *oroniz#ten mektup
gelene kadar! -akat, 8rena#dan de ildi bu, bir komsumuzdan, marangoz 8van (imofevi"#tendi! Ki mse byle bir
mektup al mas nG %zun zaman ne, 4539 haziran nda 'l man u"aklar ndan birinin kulbeme dst n, 08rena
ve
i ki k z m n i"eride oldu unu!!! /nlardan bir iz bulunamad n , kulbemin yerinde koaman bir "ukur oldu unu!!!
$ektubu il k okuyusta bitiremedi m! Gzleri m karard , kalbi m durdu bir an i"in!!! Parampar"a oldu umu sand m!
.ata a uzand m, bir sre ylee kald m, daha sonra mektubu bi0tirebildi m! Komsumun yazd na gre 'natole
bu
s rada il"edeydi! Kasabaya aksam dnmst, "ukuru grms ve ayn gee geri dnmst! Git meden ne
komsumuza epheye gnll gidee ini sylemisti! Fepsi bu kadar!A
A.eniden kendi me geldi i mde, kulaklar m u uldamaya baslad , 8renam istasyondaki haliyle an msad m! Kyle ki
bu
dnyada bir daha asla grsemeye i mizi bir kad n kalbi sy0lem#isti! /na vurdum!!! 'ilemiz, evi miz vard ,
y llara
yasam st k, bir anda da ld k! (ek bas ma kalakal m st m! AFepsi rya olamaz emini m! Bu karma kar s k yasam
beni m,A
4<4
diye dsndm! Esirken hemen her gee 8rena ve "ouklarla konusurdum, kendi me elbette! /nlara esaret
verirdi m! AGeri dnee i m, sevdikleri m, beni m i"in zl meyin g"lym, yas yorum,A derdi m onlara! A(ekrar
birli kte
olaa z!!! ki y l llerle mi konusmustumEA
Bir an durdu, ard nda de isik bir tonda; AFadi bir sigara i"eli m arkadas, yoksa bo ulaa n !A lerideki a a"larda
bir
a a"kakan grlt " karmaktayd ! 8l k bir rzgar, k z l!a a"lar n kuru "i"eklerini tembele sall yordu!
Bulutlar mavi gkyznde yzen beyaz kay klar gibi yer de istirip duruyordu! 'ma! si mdi, sinir bozuu bir
sessizlik
vard ! Bahar n byk basar s na haz rlanan, bu yasam n en eski delili, bu s n rs z dnyada diye dsndm, "ok
farkl grnd bana!
&uskunluk a vermeye baslay na sordum;
A&onra ne olduEA
A:e mi olduEA gnlsze yan tlad !
AKomutandan bir ay memleket izni ald m! Bir hafta sonra *oroniz#deydi m! Eskiden ailemin !oldu u yere do ru
yrdm! Derin "ukur "amurlu suyla doluydu! FJlJ mezarl k sessizli i vard ! 'h, beni m i"in "ok zordu arkadas!
"im keder dolu orada bir sre durdum, sonra istasyona gitti m! Bir saat bile kalamad mB ayn gn birli i me geri
dndm!A
A-akat CI ay sonra, gnes bulutlar n arkas ndan " k p yzn gstermis gibi i"i me s k ve nese yay ld ; 'natole
dnmst! -arkl farkl ephelerden mektup gnderdi! 'dresi mi komsumuz 8van (imofei"#ten al m st ! lk ne
top"u e iti m okulu birli indeydi! $atemati kte "ok basar l yd orada, dl bile al m st ! /kulu dereeyle bitirmisti!
Dephedeydi! .azd na gre yzbas l a yksel misti ve AK rk BesiniA top"u
4<9
bataryas n n komutan yd ! 'lt nisan ve madalya al m st ! KL saas , tamda babas gibiydi! Diyebiliri m ki, o knfi
yzbas ve batarya komutan B s zHanaeak ne Avard kiG Fer sey iyi gidiyor gibiydiG K gnlerinde babas vard ve
arkas ndayd ; -akat bir o ul i"in, hele bir yzbas ysa, geleek her seye gebeydi!A
AGeeleri yine ihtiyarl k dslerine dald m; &avas bit mis, o lumu evlendirmisti m! Gen" "iftle birlikte yas yordum!
$arangozluk yap yor, torunumu kua mda hoplat yordum! (ek keli meyle, yasl l k dsleri! -akat ger"ek kafama
yle vurdu ki! K s boyuna durmadan ilerlemisti k, yazaak zaman m ol mam st ! &avas n sonuna do ru, Berlin#e
girdi i mizde 'natol#e k"k bir pusula yollad m, hemen ertesi gn kars l n aidi m! / lum farkl bir noktadan
'l man baskentine gel misti! .ani birbiri mize "ok yak nd k! Bekleyemiyordum ama en k sa zamanda tekrar
bulusaakt k! &onunda bulustuk!!; (amda $ay s n onunda, Mafer gnnn sabah 'natole#um!!! bir 'l man keskin
nisan s taraf ndan ldrl mst!A
A/ len zeri birli i min komutan na gitti m! Komutan n yerine bir baskas , vekili oturuyordu! /daya girine, sanki
ko0mutan ym s m gibi aya a kal kt ! A yi ki geldin &okolovA dedi ve penereye dnd! Elektrikle "arp lm s gibi
oldum,
kt giden bir seyler oldu unu hissetti m! .an ma geldi ve yavas"a ADesur ol babaG / lun .zbas &okolov, bugn
bataryas n n bas nda sehit oldu! Beni mle gelin,A dedi!A
A&endeledi m, ama dsmedi m! Komutan vekilinin byk arabas na nas l bindi m, y k nt lar i"indeki yollardan nas l
ge"ti k, si mdi bir rya gibi hat rl yorum! .anyana dizil mis bir sr asker belle i mde yer etti! 'ma!onu si mdi seni
grd m gibi grdm, arkadas! .an na gitti m! %zanm s yat yordu ve art k beni m o lum de ildi! Dai ma
glmseyen, dar omuzlu, k"k bir o land ve adem el mas onu daha g"l gsterirdi!!! 'ma
4<1 !!!0, > >
gen", genis omuzlu, yak s kl bir adam, yan kapal gzleriyle, beni tan mam s gibi gzn dikmis beni szyordu!
&adee dudaklar n n kenar nda her zaman ki glmsemesi kal m st ! (ek bildi i m buydu zaten!!!/nu ptm ve
geri
dndm! Komutan vekili konusma yapt , o lumun yoldaslar ve dostlar gzyaslar n tutamad larB i"i me ak tt m
gzyaslar , kalbi mi kavurdu!# 4
A&on nesemi ve umudumu yaban 'l man topra nda b rakm st m! Birli i o luma sayg at s yapt , yoldaslar
uzun
yolulu unda ona eslik ettiler! "imde bir seyler daha k r ld !!!A
ABl me geri dnd mde, kendi mden ge"mis gibiydi m! %zun &rmedi terhis oldum!! :ereye gidebilirdi mE
Kesinlikle *roni#ye de ilG :eresiG %ripinsk#te yasayan bir arkadas m akl ma geldi! .araland ktan sonra, neki k s
terhis ol mustu! Bir tarihte birlikte kal mak i"in beni davet et misti! Bunlar an msad m ve %ripinsk#e gitti m!A
A'rkadas m ve kar s n n "ou u yoktu! Kasaban n varoslar nda k"k bir evleri vard ! Gazi ayl ol mas na
ra men,
bakliyat firmas nda sofrlk yap yordu! Bende orada is buldum! Fer trl mal tas yorduk! &onbaharda da
bu day!
)as0lant yla, kumda oynayan bir o lan buldum!A
A.oldan dnp kasabaya geldi i mde, tek dsnem bir "a0yevinde bir seyler yemek, beni g"lendireek bir
seyler
i"mekti! Bir gn "ayevinin "evresinde dolasan k"k bir o lan grdm! Ertesi gnde! Cst bas perisan, yz
kavun suyuyla kirlenmis ve tozlanm s gibiydi! Kylesine kirliydi ki dnya gibi! -akat k"k gzleri, gee ya murdan
sonra parlayan y ld zlar gibiydi! &ylemesi tuhaf ama, gzleri mi ondan ay ramad m! Iayevinin "evresinde
dolan yor, verilen yiyee i at st r yordu!A
> ADrdn gn, Kolhozdan ykledi i m bu dayla "ayevine ! 4<3
giden yola dndm! K"k delikanl sundurmada oturuyor, ayaklar yla tekme at yordu, k zg nl kla bakt m! Bas m
penereden " kar p ba rd m; AFey *anisya, kamyona atlaB gideli m, yk bosalt p geri dneli m, aksam yeme i
yiyeli m!A Ba rmamla birlikte hemen kostu, sundurmadan atlad , kamyonun basama na s "rad ve merakla
A'ma
ad m n *anya oldu unu nas l bildin, day EA Gzlerini > koaman bakarak, yan t m bekledi! Bu szler beni
ylesine
etkiledi ki!A
AKbr kap ya ynledi! Kap y a"t m yan ma oturttum ve arabay srdm! 'faand ! Bir sey dsnyor ol mal ki
birdenbire suskunlast ! %zun kirpiklerinin alt ndan bana bir gz att ve i" "ekti! El kadar sey, si mdiden nas lda i"
"ekmeyi renmistiG 'rt k "ouk de ildiG ABaban nerede *anyaEA ADephede ld,A dedi f s lt yla! A.a annenEA
A(rendeydik, bombaland k, oda ld!A A:ereden geliyordunuzEA Bil miyorum, an msam yorum!A #
A'ilenden biri ya da akrabalar n yok muEA A.okGA AGeeleri nerede uyuyorsunEA
A:eredeysem, orada!A
AK zg n gzyaslar i"i mi yakt , hemen karar verdi m! A&en ve ben, de isik yollara git meyeli m, birbiri mizi
kaybet meyeli m! Beni m "ou um ol!A Fafifledi i mi, yre i min ferahlad n hissetti m! /na do ru e ildi m ve
sordum; A*anisya, ben ki mi m, biliyor musunEA / sordu bu sefer, i"ini "ekerek; A/ halde siz ki msinizEA .avas bir
sesle; ABen, senin baban m!A
A(anr m, olan oldu isteGA Boynuna at ld , yanaklar mdan pt, ine ama sars la sars la a lamaya baslad , srekli
tekrarlad ; A&evgili babaa mG Biliyordum! Beni bulaa n biliyordum!A ADaha uslu sar ld , btn vudu rzgarla
ti tresen "i menler gibi ti tremeye baslad ! Gzleri m doldu, bende ti t0
4<<
redi m!!! (ekerlekler nereye gidiyordu, bil miyorum! Bu bir muizeydi! Bir hende e yuvarland k, motor durdu!
Gzleri m duman doldu, korktum! K"k o lum "eli msiz vuduyla olana kuvvetiyle, ti treyerek bana sar lm st ,
bes on dadika ylee bekledi k, &a kolumla, init mekten korkarak kuaklad m, sol eli mle kap y a" p d sar
" kt m!
.ke ne ol mustuE / an, ykle ilgileneek hali m yoktu! A
AKamyonu Kylee b rakt m, yeni o lumu kuaklad m kollar mla, eve tas d m! K"k kollar yla boynuma daha s k
sar lm st , yana n 0 trass z yana ma bast rm s, s rnas k bir kedi gibi sryordu! 'rkadas m ve kar s evde
ol mal yd lar! "eri girdi m, sask n bak slar alt nda ABak nG *anisyam buldum!A K sa bir sask nl ktan sonra,
"ouksuz
arkadaslar m telas ve aeleyle yan m za geldiler! / lum boynuma s k a yap sm s, ayr lm yordu! :as l olduysa,
sonunda ayr ld ! &abunla ellerini y kad m, sandalyeye oturdum! 'rkadas m n kar s lahana "orbas doldurdu
taba a! Gzleri dolu dolu, hznle seyretti, o lumun yemesini! *anisyam, onun a lad n grp yan na kostu,
ete ini "ekistirerek sordu! A:e a l yorsun, teyzeEA Baba beni "ayevinin d s nda buldu, herkes mutlu ol mal , ama
sen a l yorsun,A Kad n birdenbire bay ld ! /ldu u yere y ld !A
A'ksam yeme inden sonra berber de sa" n kestirdi m, eve dnd mzde elleri mle y kad m, temiz "arsafa
sard m! Kollar yla beni sard , kua mda uykuya dald ! Dikkatlie yata a uzatt m ve yke bakmaya gitti m! .k
bosaltt ktan sonra kamyonu parka "ekti m, al sverise " kt m! Pantalon, gmlek, sandalet ve has rdan bir sapka
sat n ald m! Elbette her sey yanl s boydayd ve kalitesizdi! Pansiyonu kad n bile pantolon hakk nda; A'kl n
bas ndan git mis,A dedi! ABu s ak havada "ou a bunlar giydirilir miEA sonra hemen dikis makinesinin bas na
4<6
ge"ti, kumaslar kar st rd ! .ar m saat ge"ti ge"medi ki, *anisyam i"in k sa kollu beyaz bir gmlek dikti! / lumun
yan na uzand m ve aylardan sonra huzurlu bir uyku "ekti m :e olursa olsun, gee boyuna drt kez uyand m! Fer
uyan s mda kollar m n aras nda sa"ak alt ndaki k rlang "lar gibi uyuyan o lumu grdm, hafif"e de horluyordu!
"im sevin" dolduY nas l mutlu oldu umu anlatamam! )ahats z et memek i"inB dnmemeye, hareket et memeye
u rast m ama sab rs zl m byd hafif"e vurdum, gzn a" p bana bak na yle sevindi m ki!A
Gn s yana kadar tekrar tekrar uyand m, ama merak m yendi m! / lumu g sme bast rd m! K"k ayaklar n
oksad m! /nsuz ne yapabilirdi m ki! Gee boyuna uykusunda gzlersin, sa"lar m koklars n!!! Kalbin duraak gibi
olur, iyiene yumusars n! Fznle taslasm s bir yre in olsa bile!A
A se giderken beraber gitti k! 'ma bunun iyi bir sey ol mad n farketti m! :eye ihtiya m vard E Biraz ekmek,
so an
ve tuz bir askere btn gn yeterdi! 'ma o farkl yd ; /nun i"in st ald m, yumurta pisirdi mB midesine s ak as
girsin istedi m! sim bekliyordu! Btn esareti m k r ld , pansiyonu kad n n insaf na b rakt m o lumu! Btn gn
a l yordu! Geenin ge" vakitlerine kadar beni bekliyordu!A
A lk zamanlar i ki miz i"inde zor ge"ti, Bir keresinde aksam ol madan kendi mi yata a att m, "ok yoruu bir gnd!
Genellikle yapt gibi k"k bir k rlang " gibi v ldad durdu! -akat aksam oluna sessizlesti! A:e dsnyorsun
o lumEA diye sodum! &onra gzlerini dikerek o bana sordu, ABaba deri eketini ne yapt nEA .asam m boyuna
deri
eketi m ol mam st ! Bu yzden bir sre k vrand m! A*oroniz#de kald A dedi m! A:i"in bana yle bak yorsunEA
A/ lum,
seni 'l manya da ye Polanya da arad m btn Beyaz )usya#y yrdm ve sonunda %ripinsk#e geldi m!A A'ma
%ripinsk 'l manya#ya yak nE ! 4<7
Evimiz Polonyaya "ok uzak de il miE %yumadan ne btn bunlar konustuk!A
A-akat deri eketi neden sordu dersin, arkadasE Fay r, "ok basit bir sey de il bu! Kyle grnyor ki ger"ek babas
deri eket giymekteydi, onu hat rlad ! Bu "ou un belle i yaz ayd nl gibiydi; Bir an " kar ve her seyi
ayd nlat verir!
/ lumun belle ide yleydi! 'yd nlanmaya baslam st !A
ABelki o ve ben sonraki y l %ripinsk#te yasamaya devam edebilirdi k! -akat kas m ay nda sorun " kt ! Iamurlu
yolda
kamyonu kullanmaya "al s yordum, bir kyden ge"erken, kamyonum kayd ve ine in birine "arpt ! Eh, byle
zamanlarda ne oldu unu bilirsinB kad nlar ba rmaya baslad , insanlar bas m za topland , trafi k polisi geldi!
$erhamet dilendiysem de ehliyeti me el koydular! ne e bakt , kuyru unu kesti ve h zla vadiden asa gitti!
Ehliyeti mi kaybet misti m! Btn k s marangozluk yapt m! Bizi m blkten, sofrlk yapan bir yoldasa mektup
yazd m! Birli kte "al smaya davet etti beni! 'lt ay marangozhanede "al sabilee i mi, bu arada yeni ehliyet
alabilee i mi, yazd ! K"k o lumla birlikte yola koyulduk!A
A'ma ne olursa olsun sana syleyebiliri m ki, %ripinsk#te b rakt m inek kadar bile kosamad m! Fer ulast m z
yerde uzun uzun oturup dinlenmek zorunda kald m! *anisyam biraz daha byd nde okula gndermeliydi m!
Bylee rahatlar ve bir eve yerlesebilirdi m! &imdili k )usyam z n her yan n dolasmaya gidiyorduk!A
AIouk i"in "ok zor ol mal ,A dedi m!
AMaten kendisi "ok yrmedi, "o u zaman arkamdayd ! /muzlar ma oturtarak tas yordum! 'ma o kendi
ayaklar n n
zerinde durmak yol boyuna kosmak istiyordu, Fi"bir sey ol mad arkadas, nas l olduysa idare ettik iste! Bilirsin,
kalbi m
4<2
teklemeye, pistonlar yavas"a vurmaya baslad G!!! Baz zamanlar dnyam dnyor, gzleri m karar yordu! Kyle
gnlerden birinde uykumda leek ve o lum "ok korkaak diye kendi mi yedi m bitirdi m! Bir baska talihsizlik
daha
vard ! Femen her gee uykumda sevgili lleri mi grrdm! Genellikle dikenli telin gerisindeyi m, onlar zgr,
di er
tarafta yine dikenli tel!!! 8rena ve "ouklar mla her seyi konusurduk! &onra elleri mle dikenli teli par"alamaya
u ras rd m! Bu arada onlar gzden kaybolurlard !!! Iok tuhaf bir durum; gndz akl ma gel mezdi byle seyler ya
gee oluna, aniden uyan rd m! %yand mda yast m gzyaslar yla slanm s olurdu!A
AK z la a" ktklerinin yan ndaki yoldas n sesini isitti m, sudaki a a"lan d sar at yordu!A
ABu bana yak n insan ylesine yaban gibi geldi ki o an, koaman elleriyle ktkleri kald r p at yordu;
AGle gle, arkadas, bol sansGA
A%mar m sa l kla ulas rs n z!A
A(esekkrler, gel o lum, bota bineli m!A
Iouk babas n n yanma kostu, bota atlad , adam n eketine tutundu ve yola koyuldular!
A ki ki msesiz insan, i ki k"k kum tanesi, savas kas rgas n n benzeri grl memis siddetiyle savrul muslard !
Geleekte onlar neler bekliyorduE Bir )us gibi dsnmek inat" "zmlerin insan ol mak, neler getirir ki! Iouk
babas n n omuzlar nda byyeek, tamamen byd nde her seyi bil mis olaak, kendi yntemiyle her seyin
stesinden geleek, anayurdu kendisini hizmete "a r rsa grev alaakt !A
&onsuz bir hznle arkalar ndan bakt m! Belki her sey istedikleri gibi ol mayaak! -akat, *anisya bir ka" ad m
at p
k"k ayaklar n n zerinde durupta, gl yanaklar yla gl0
4<5
d nde aniden yum sad m ama kaba bir el sanki kalbi mi y rtt ! 'eleyle dndm! Fay r, sadee riiyas ndaki
gzyaslar de ildi ihtiyar adam n savas boyuna i"ini karartan! 'pa" kt g0n s nda geldiler! (emel sorun tam ne
zaman dnlee ini bil mekti! *e her seyin en nemlisi bir "ou un, kalbindeki yara de ildir, belli ki yang m
grmeyeek ama k t erkek gzyaslar yanaklar n zdan asa szleektir!