8 Haziran 2023
Hope College Psikoloji kürsüsünde doçent olan sosyal psikolog Dr. Darly R. Van Tongeren’in Tevazu, Narsistik Dünyanın Tuzaklarından Kurtulmak kitabı Timaş Yayınları tarafından E. Gülsen Yüksel çevirisiyle yayımlandı.
Dr. Tongeren’in hayatın anlamı, tevazu, din, bağışlayıcılık, ilişkiler ve iyi olmak üzerine 200’den fazla makalesi ve çalışması var. Araştırmaları The New York Times, Chicago Tribune, Washington Post, Huffington Post, çeşitli radyo kanalları, Scientific American ve Men’s Health gibi birçok medya kanalında konu edilmiş. Çalışmaları ulusal ve uluslararası birçok ödüle layık görülmüş. Halen The Journal of Positive Psychology’nin yardımcı editörü ve The Psychology of Religion and Spirituality ve The Journal of Social Psychology’nin danışman editörü.
“Kendinizi haddinden fazla önemsediğinizde ya kızgın bir tanrı tarafından ya da kozmik adaletin gücü ile çarpılırsınız (tabii bir eklembacaklıya dönüşme olasılığınız da yok değil.)” Bu cümle kitabın ilk sayfasından tevazu nedir sorusunun cevabını yazmaya başladığında yazarın bize uzattığı küçük bir dal. Size kendinizi övmenizi ya da dövmenizi değil, kendinizin sadece farkında olmanız gerektiğini hatırlatıyorum diyor adeta. Genellikle kendini öne çıkarmaya ve bireyciliğe öncelik veren bir dünyada tevazu kavramını inceleyen, düşündürücü bir kitap.
Kibir yedi büyük günahtan biri. Üstelik hayatımızın her yerinde de var. Yaşadığımız ülkenin neredeyse yönetim biçimi. İşyerlerinde, sokaklarda, bindiğimiz toplu taşıma araçlarında ve hatta en yakınımızda, evimizde. Uzun zamandır ağzımıza yapışan narsistik ilişkilerin de tohumu. İnsan kendini bütün bunlardan nasıl uzak tutar? Bunu anlatan yığınla kişisel gelişim kitabı var, psikologlar ve psikiyatristle uğraşıp duruyorlar ve fakat ortalık kibirden hâlâ geçilmiyor. Dünya üzerinde bulunan milyarlarca insanın içinde yer alan iyilikle kötülük arasında inişli çıkışlı yolda kibir ve narsisizm o yolu saran sarmaşıklar misali etrafımızda. Kişi kendinden bilecek işi ve önce kalbinden başlayacak temizliğe, benim gördüğüm ilk yol bu.
“Tevazu kendimize, diğer insanlara ve bizi çevreleyen dünyaya, onu olduğu gibi algılamamızı sağlayacak yeterlilik duygusu ile –ki bu mutlak bir değerdir– yaklaşmanın bir yoludur. 20 yıllık bilimsel araştırmalar şu konuda hemfikirdir: Tevazu insan ilişkilerini güçlendirmeye, iş hayatında ilerlemeye ve toplumu daha iyi bir noktaya taşımaya katkı sağlar. Yadsınamaz bir güce sahiptir, dönüştürücüdür ve hızla büyüyen bir karşı kültürdür. Ve kim bilir, belki de tam olarak hepimizin ihtiyacı olan şeydir.” (s. 9)
Kitabın güçlü yanlarından biri, tevazunun ne olduğu ve ne olmadığı konusunda incelikli bir anlayış sunmasında. Dr. Tongeren, tevazunun özgüven ve girişkenlikle nasıl bir arada var olabileceğini ve kişisel gelişim ve sosyal bağlantı için nasıl güçlü bir araç olabileceğini araştırıyor. Ayrıca kendini küçümseme veya kendini aşağılama olarak ortaya çıkabilen ve aslında öz-değer duygumuzu zayıflatabilen ve dünyada olumlu bir değişim yaratma yeteneğimizi engelleyebilen sahte tevazunun tehlikelerine de dikkat çekiyor.
Dr. Tongeren kitap boyunca günlük hayatımızda tevazu geliştirmek için pratik ipuçları ve egzersizler sunuyor. Bunlar arasında şükran pratiği yapmak, farklı bakış açıları aramak ve yansıtıcı öz değerlendirme yapmak gibi şeyler yer alıyor. Okuru değerleri üzerine düşünmeye, farklı bakış açıları aramaya ve zorluklarla baş etme zihniyetiyle yaklaşmaya teşvik ediyor. Ayrıca hatalarımızı kabul edip bunlardan ders çıkarmanın ve başkalarına karşı empati ve şefkat geliştirmenin önemini vurguluyor.
Kitabın güçlü yanlarından biri de erişilebilir olması. Dr. Tongeren açık ve ilgi çekici bir üslupla yazıyor ve görüşlerini açıklamak için çok sayıda ilişkilendirilebilir örnek ve anekdot sunuyor. Ayrıca, kendini öne çıkarmanın ve kişisel çıkarların sıklıkla ödüllendirildiği bir dünyada alçakgönüllülük geliştirmenin zorluklarını kabul ediyor ve bu engellerin nasıl aşılacağına dair rehberlik sunuyor.
Büyüme ve gelişmeye açık bir tutumla birlikte, başkaları ve dünyayla ilişkili olarak benliğe dair doğru bir görüş olarak tanımlıyor tevazu kavramını. Alçakgönüllülüğün kişisel gelişim, sosyal bağlantılar ve dünyada olumlu değişim için gerekli olduğunu ve özellikle de kolektif refahtan ziyade kendini öne çıkarma ve bireyciliğe değer veren bir kültürde önemli olduğunu savunuyor. Alçakgönüllü bireylerin ilişkilerinde ve kariyerlerinde daha dirençli, uyumlu ve başarılı olma eğiliminde olduklarını ve sosyal davranışlarda bulunma ve daha büyük iyiliğe katkıda bulunma olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösteren araştırmalardan bahsediyor. Ayrıca tevazunun çatışmaları azaltmadaki ve kültürel ve ideolojik ayrımlar arasında anlayışı teşvik etmedeki rolünü araştırıyor.
Bu kitap çoğu zaman bunaltıcı ve narsist hissettirebilen bir dünyada gezinmek isteyen herkes için değerli bir okuma. Alçakgönüllülüğün kişisel ve sosyal refah için neden gerekli olduğuna dair ikna edici bir durum sunuyor ve bu önemli özelliği geliştirmek için somut stratejiler sağlıyor. Bu kitabı psikoloji, kişisel gelişim veya sosyal adaletle ilgilenen herkese okuyabilir.