Page 99 - 8. SINIF DUBLEKS TÜRKÇE DEFTERİM

8. BÖLÜM: METİN TÜRLERİ ÖZETİN ÖZETİ

Anı (Hatıra)

Q Kişinin başından geçen olayları üzerinden zaman geçtikten sonra anlattığı yazı türüdür.

5 Olaya dayalı bu tür hatıra olarak da bilinir.
» Bundan yedi yıl önce Mardin’in bir köyünde, tek doktor olarak çalışıyordum. Görevimin ilk günlerinde bir çocuk getirdiler.
Anne kızgın, çocuk ürkek. Çocuk iki haftadır karnının ağrıdığını söylüyormuş ama annesi “İşten kaytarmak için yapıyor.
Bir şeyi yok.” diyor, benim de bunu onaylamamı istiyor. “Ne işi?” diye sordum zira çocuk 5 yaşında ya var ya yok. Aile tar-
laya gidince bu çocuk yapıyormuş evin işlerini. Sonra öğrendim ki burada herkes böyle.

Hikâye Edici Metinler

Destan

Q Milletlerin hayatında önemi olan tarihi ve toplumsal olayların anlatıldığı eserlere destan denir.
5 Destanların ilk söyleyeni belli değildir. Bu nedenle anonimdir ve halkın ortak belleğinin ürünüdür.
5 Ulusal özellikler taşır. Ait olduğu milletin yaşadığı önemli olayları ya da yetiştirdiği büyük insanları anlatır.
5 Kahramanları olağanüstü özelliklere sahiptir. Metinde de olağan ve olağanüstü unsurlar bir arada yer alır.

» “Ay Kağan’ın yüzü gök taşı, ağzı ateş, gözleri ela, saçları ve kaşları kara, perilerden daha güzel bir oğlu oldu. Bu çocuk
annesinden ilk sütü emdikten sonra konuştu. Çiğ et, çorba ve kımız istedi. Kırk gün sonra büyüdü ve yürüdü. Ayakları öküz
ayağı, beli kurt beli, omuzları samur omuzu, göğsü ayı göğsü gibiydi...”

Roman

Q Yaşanmış veya yaşanabilecek olayların ayrıntılı olarak anlatıldığı uzun yazı türüne roman denir.
5 Olay, yer, zaman ve kişiler romandaki temel unsurlardır ve bu unsurlar arasında bir bütünlük söz konusudur.
5 En önemli özellikleri uzun olmaları, kişi sayısının fazla olması ve hayatı her yönüyle ele almasıdır.
5 Ayrıntılı betimlemeler yapılır; betimleyici ve öyküleyici anlatım türlerinden yararlanılır.

» “Gittikçe tenhalaşan Üsküdar sokaklarını ağır ağır geçti. Karacaahmet Mezarlığı’nın yokuşunu tırmanmaya başladı, Ali Rıza
Bey’in öteden beri yola yüzü yoktu. Hele yokuşları karşıdan gördüğü vakit göğsü tıkanırdı. Böyle olduğu hâlde bu en yor-
gun olması lazım gelen gecede vücudunda garip bir kuvvet duyuyordu. Bir aralık yol kenarındaki taşlardan birine oturmayı
düşündü.
Q Hikâye ile roman birbirine çok yakın türler olsa da farklı özellikleri vardır. Bu iki metin türü karıştırılmamalıdır.

Benzer Yönleri Farklı Yönleri

Roman ve Hikâye Hikâye Roman
Unsurlar Olay, mekân, zaman, kişiler Olay sayısı Tek olay Birden çok olay
Karakter sayısı Az Fazla
Anlatım Türü Öyküleyici ve betimleyici
Şekil Kısa Uzun
Konu Yaşanmış ya da yaşanabilecek olaylar
Çevre ve zaman anlatımı Sınırlı Ayrıntılı
Karakterler Günlük hayatta karşılaşılabilecek insanlar
Bölümleri Serim - düğüm - çözüm

Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI 99