Beyaz Kan Hücresi (WBC) Düşüklüğü Nedir? Kanser midir?

Beyaz Kan Hücresi Düşüklüğü Nedir?

Beyaz kan hücresi sayısı, insan kanında bulunan lökositlerin (akyuvarların) sayısını temsil etmektedir. Vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olan beyaz kan hücreleri, enfeksiyonlara, alerjenlere ve kansere karşı vücudun reaksiyonunda önemli bir rol oynamaktadır. Düşük beyaz kan hücresi sayısı (lökopeni ve/veya nötropeni) ise kan dolaşımındaki beyaz kan hücre sayısının normalin altında olması durumunu ifade etmektedir.

WBC Nedir?

WBC, beyaz kan hücrelerini ifade eden "White Blood Cell" kısaltmasıdır. Beyaz kan hücrelerinin sayısı, hemogram testinde görülebilir. Hemogram, kanın bileşenlerini inceleyen ve değerlendiren bir laboratuvar testidir. Genellikle "tam kan sayımı" olarak da adlandırılır. Hemogram testi, kırmızı kan hücreleri (eritrositler), beyaz kan hücreleri (lökositler) ve trombositler gibi kan hücrelerinin miktarını ve bazı özelliklerini ölçer. Bu test, anemi, enfeksiyon, kanama bozuklukları ve diğer kan hastalıklarının teşhisinde kullanılabilir.

Hemogram testi sırasında WBC sayısı ölçülür ve normal aralıklarla karşılaştırılır. Normal WBC sayısı yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle 4.000 ila 11.000 hücre/mikrolitre arasında olması beklenir.

Aşağıdaki grafikte, tek bir kan kök hücreden köken alan kan hücre çeşitleri görüleibilir:

Beyaz Kan Hücresi Düşüklüğünün Kendisi Kanser midir?

Beyaz kan hücresi düşüklüğü (lökopeni) tek başına kanser değildir. Bununla birlikte, düşük beyaz kan hücresi sayısı, kanser dahil olmak üzere çeşitli hastalıkların ve durumların belirtisi olabilir. Lökopeni, bağışıklık sistemi fonksiyonunu zayıflatabilir ve enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirebilir.

Beyaz Kan Düşüklüğünün Belirtileri Nelerdir?

Düşük beyaz kan hücresi sayısı belirtileri arasında;

• Enfeksiyonlar
• Ateş
• Yorgunluk
• Halsizlik
• Cilt döküntüleri
• Kolay kanamalar

Kişilerin bu belirtileri yaşaması durumunda en kısa sürede bir uzmana başvurması önerilmektedir.

Beyaz Kan Düşüklüğünün Nedenleri Nelerdir?

Beyaz kan hücreleri, tıpkı diğer kan hücreleri gibi kemik iliğinde üretilir. Beyaz kan hücre sayısı, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda da düşük beyaz kan hücresi sayısı, lösemi veya kemik iliğine metastaz yapmış kanser gibi ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Ancak her zaman beyaz kan düşüklüğünün nedeni kanser olarak göstermek doğru olmaz.

İşte düşük beyaz kanser hücre sayısının yaygın nedenlerinden daha seyrek görülenlere doğru bir sıralama:

1. Viral enfeksiyonlar: Grip, suçiçeği ve COVID gibi viral enfeksiyonlar, beyaz kan hücresi sayısını geçici olarak azaltan en yaygın nedendir.
2. Kemoterapi ve radyasyon tedavisi: Kanser tedavisi olarak kullanılan kemoterapi ve radyasyon, kemik iliği fonksiyonunu etkileyerek beyaz kan hücresi üretimini azaltabilir.
3. Otoimmün hastalıklar: Lupus ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine saldırarak beyaz kan hücrelerinin sayısını azaltabilir.
4. Kanser: Lösemi, lenfoma ve bazı diğer kanser türleri, kemik iliği ve beyaz kan hücreleri üzerinde etkili olabilir, bu da beyaz kan hücre sayısının düşmesine neden olabilir.
5. Bazı ilaçlar: Antibiyotikler, antikonvülsanlar (epilepsi ilaçları) ve diğer ilaçlar, lökopeniye neden olan kemik iliği baskılanmasına yol açabilir.
6. Kemik iliği hastalıkları: Miyelodisplastik sendrom ve lösemi gibi kemik iliği hastalıkları, beyaz kan hücresi üretimini bozarak lökopeniye neden olabilir.
7. Konjenital (doğuştan) bağışıklık sorunları: Bazı doğuştan gelen bağışıklık sistemine ilişkin sorunlar, düşük beyaz kan hücre sayısına yol açabilir.
8. Beslenme eksiklikleri: B12 vitamini, folik asit ve demir gibi bazı besin maddelerinin eksikliği, beyaz kan hücresi üretiminde sorunlara neden olarak lökopeniye yol açabilir.
9. Aplastik anemi: Kemik iliğinin yetersiz kan hücresi üretimi nedeniyle meydana gelen aplastik anemi, düşük beyaz kan hücre sayısına yol açabilir.
10. Splenomegali (dalak büyümesi): Bazı durumlarda, büyümüş bir dalak, beyaz kan hücrelerini hızlı bir şekilde yok edebilir ve düşük WBC sayısına neden olabilir.

Düşük beyaz kan hücre sayısı olan kişilerin, doktorlarıyla bu durumun altında yatan nedenlerini araştırmaları önemlidir. Tedavi, lökopeninin nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir.

Beyaz Kan Düşüklüğü Tehlikeli Midir?

Beyaz kan hücreleri sayısı, hemogram (tam kan sayımı) testi ile ölçülür. Bu test, kan örneği alınarak yapılan bir testtir ve WBC (white blood cell) sayısı ile diğer kan hücrelerinin sayısını da belirler.

Normal şartlarda WBC sayısı, 4500 ile 11000 hücre/mm³ (milimetre başına düşen hücre sayısı) arasında kişiye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu aralıktaki sayılar uzmanlar tarafından normal kabul edilmektedir ve herhangi bir tehlikeye işaret etmez. Ancak bunun minimum seviyenin altındaki sayılar lökopeni, yani düşük beyaz kan hücresi sayısı olarak tanımlanır.

Aşağıda, bir hemogram testindeki 3 ana hücre hattı olan alyuvarlar (kırmızı kan hücreleri), akyuvarlar (beyaz kan hücreleri) ve trombositlerin normal değerleri görülebilir.

Kanser tedavisi sırasında, kemoterapi veya radyoterapi nedeniyle WBC sayısı düşebilir. Böyle bir durumda, enfeksiyonlara karşı direnç azalabileceğinden hastalık riski de artacaktır.

Bazı araştırmalar, düşük WBC sayısı ile kanser arasındaki ilişkinin, kanser tedavisi sırasında yaşanan WBC azalması dışında, kanser öncesi bir durumla da ilgili olabileceğini öne sürmektedir. Özellikle, lenfoma, lösemi, kolon kanseri ve akciğer kanseri gibi kanser türlerinde, düşük WBC sayısı kanser gelişimi için bir risk faktörü olarak araştırılmaktadır.

Bununla birlikte, WBC sayısının kanser tedavisinde de önemli bir rol oynadığı unutulmamalıdır. Her kemoterapi öncesi veya doktorun önerdiği durumlarda hemogram testi yapılır. Kanser tedavisi sırasında, WBC sayısı düştüğünde, tedavinin dozajı değiştirilebilir veya tedaviye ara verilebilir.

Beyaz Hücre Düşüklüğü Ne Kadar Ciddi Bir Durumdur?

Düşük beyaz kan hücresi sayısı, vücudunuzun enfeksiyonlara karşı savunmasını azaltabilir ve ciddi enfeksiyon riskini artırabilir. Düşük WBC sayısı, bazı kanser türleri ve kemoterapi gibi tedavilerle de ilişkili olabileceğinden WBC sayısı düşük olan kişilerin sağlık durumlarını izlemek önemlidir.

Düşük beyaz kan hücresi sayısı ne kadar ciddi bir durum olursa olsun, birçok durumda tedavi edilebilir. Tedavi seçenekleri, altta yatan nedenlere bağlıdır.

Beyaz Kan Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?

Düşük beyaz kan hücresi sayısını tedavi etmek, altta yatan nedenlere bağlıdır.

• Kemoterapi veya radyasyon tedavisi nedeniyle oluşan düşük beyaz kan hücresi sayısı, kişiye bağlı olarak kişinin danıştığı uzmanın önerdiği şekilde takip edilir.
• Otoimmün hastalıklar veya vitamin eksiklikleri gibi diğer nedenler, altta yatan rahatsızlıkların tedavisiyle çözülebilir.
• Kanser gibi ciddi nedenler, tedavilerin yanı sıra kemoterapi veya cerrahi gibi tedaviler gerektirebilir.

Düşük beyaz kan hücresi sayısına sahip kişiler için sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek önemlidir. Bu, dengeli bir diyet, yeterli miktarda egzersiz, stresten kaçınma ve sigara içmemeyi içerir.

Ek olarak, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gören kişilerin, enfeksiyonu önlemek için özel önlemler alması önerilir.

Beyaz Kan Hücre Sayısı Nasıl Artırılır?

Bağışıklık sistemi, vücudumuzu enfeksiyonlardan koruyan çok önemli bir savunma mekanizmasıdır. Beyaz kan hücreleri, bu sistemin en önemli parçalarından biridir ve enfeksiyonlara karşı savaşır. Beyaz kan hücrelerinin düşük sayısı, bağışıklık sistemi işlevini etkileyebilir ve vücudu enfeksiyonlara karşı savunmasız bırakabilir. Bu nedenle, beyaz kan hücresi sayısı düşük olan kişilerin, beslenmelerini düzenleyerek ve egzersiz yaparak bağışıklık sistemlerini desteklemeleri önemlidir.

Beyaz Kan Hücre Sayısını Artıran İğneler

G-CSF, granülosit koloni-stimüle edici faktörün kısaltmasıdır ve kemik iliğini uyaran bir protein türüdür. G-CSF iğneleri, bu proteinin sentetik olarak üretilmiş formunu içerir ve beyaz kan hücresi (özellikle nötrofil) üretimini artırmak için kullanılır.

Eczanelerde bulunan bu iğneler şunlardır (parantyez için piyasa/kutu adı);

• filgrastim (Fraven, Leucostim, Neupogen, Tevagrastim)
• lenograstim (Granocyte)
• lipegfilgrastim (Lonquex) ve
• pegfilgrastim (Neulastim) gibi proteinlerdir.

G-CSF iğneleri, sadece belli hastalık durumlarında kullanılır, en yaygın olarak kansere bağlı nötropeniden korunmak veya nötropeni tedavisi için. Örnepğin bir viral enfeksiyona bağlı WBC düşüklüğü için kullanılmak. En yaygın kullanım nedenleri şunlardır:

1. Kemoterapi: Kanser tedavisi sırasında kemoterapi alan hastaların, kemik iliği baskılanmasından kaynaklanan beyaz kan hücresi sayısının düşmesini önlemek veya düşmüşse düzeyini yükseltmek için kullanılır.
2. Kemik iliği veya kök hücre nakli: Kemik iliği veya kök hücre nakli geçiren hastaların, nakilden sonra beyaz kan hücresi üretimini artırmak ve enfeksiyon riskini azaltmak için G-CSF iğneleri kullanılabilir.
3. Kronik nötrofil düşüklüğü: Kronik nötrofil düşüklüğü (nötrofil sayısı düşük olan durumlar) olan hastalarda, enfeksiyon riskini azaltmak için G-CSF iğneleri kullanılabilir.
4. Diğer durumlar: Aplastik anemi, HIV enfeksiyonu ve bazı otoimmün hastalıklar gibi beyaz kan hücresi sayısını düşüren durumlarda, doktorun önerisiyle G-CSF iğneleri kullanılabilir.

G-CSF iğneleri, doktor reçetesiyle ve doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Kullanım sırasında özellikle kemik ağrıları gibi yan etkiler ve komplikasyonlar meydana gelebilir, bu nedenle tedavi sürecinde doktorunuzla yakın iletişim halinde olmak önemlidir.

Özetle Beyaz Kan Düşüklüğü

Düşük beyaz kan hücresi sayısı enfeksiyon, otoimmün hastalıklar veya kemoterapi gibi birçok farklı nedene bağlı olarak meydana gelebilir. Aynı zaman da kanserle de ilişkili olabileceğini unutmamak gereklidir. Ancak doğrudan kansere özgü bir belirti değildir.

WBC düşüklüğü ciddi bir sağlık sorunu olabilir ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişen tedaviler gerektirir. Tedavi, temel nedeni belirleyerek başlar. Bazı durumlarda, ilaçlar veya kan transfüzyonları gibi tedaviler kullanılabilir. Düşük beyaz kan hücresi sayısı kanser ile ilişkili olduğunda ise hastalığın türüne bağlı olarak farklı tedaviler uygulanabilir. Kemoterapi, radyasyon tedavisi, kemik iliği nakli veya ilaçlar kullanılarak tedavi edilebilir.

Tedavi edilmeyen lökopeni, enfeksiyonlara ve diğer ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir.

Enfeksiyonlardan kaçınmak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve uzmanların önerilerine uymak, düşük beyaz kan hücresi sayısını önlemek veya tedavi etmek için alabileceğiniz önlemler arasındadır.

Düşük WBC sayısı olan veya bu durumun neden olacağı belirtilere sahip kişilerin sağlık durumlarını izlemeleri ve bu konuda uzman bir hekim ile iletişim halinde olmaları önemlidir.