babil’in asma bahçeleri, dünyanın yedi harikasından biri. ancak arkeologlara göre irak’ın yükselen petrol endüstrisi antik kalıntıya zarar veriyor.

irak, babil’in asma bahçeleri’ni uneso dünya mirasları listesi’ne sokmaya çalışırken, arkeologlar ve petrol bakanlığı yetkilileri arasındaki tartışma devam ediyor. arkeologlar mart ayında kullanıma acıkan ve tarihi alandan geçen 1,5 kilometre uzunluğundaki petrol boru hattının büyük bir tehdit oluşturduğunu, kalıntılara geri dönüşü olmayan zararlar verdiğini söylüyor.

antik kalıntılar ve mirasları koruma kurulu başkanı kais raşit, özellikle kazılar sırasında babil’in modern zamanlarına ait paha biçilemez tarihi kalıntılarına büyük zarar verilmiş olabileceğini belirtti.

babil vilayetindeki antik kalıntılar deparmanı’nın başkanı meryem ümran da arkeolojik bölgede daha keşfedilmemiş geniş bir alan olduğunu, şu an gözle görülür bir zarar olmasa da, toprağın altında neler olup bittiğini bilemeyeceklerini söyledi.

ümran, “yüzeyin birkaç santimetre altında bile antik kalıntılar bulunabilir. bu alandaki bütün kalıntılar henüz keşfedilmedi” dedi.

öte yandan petrol bakanlığı sözcüsü asım cihat, babil projesini savunarak “çalışma arkeolojik alanının yüzlerce metre uzağında yapıldı. kazı işlemleri sırasında antik kalıntıların olduğuna dair herhangi bir kanıt ya da ize rastlamadık” dedi.

'abd askeri üssü zarar verdi'

unesco tarafından 2009 yılında yayınlanan raporda, “arkeolojik şehir abd’nin işgali sırasında yağmalandı. nebukadnezar ve hammurabi müzelerinden ve babil müze ve arşivi’nden eserler çalındı ve zarar gördü” ifadesi yer alıyor.

raporda ayrıca antik şehrin nisan 2003’den aralık 2004’e kadar bölgede kalan abd askeri üssünün inşaatı sırasında ‘kazı, kesme ve düzleştirme’ çalışmaları nedeniyle de zarar gördüğü belirtiliyor.

rapora göre abd güçlerinin bölgede kaldıkları süre boyunca yapılan cephe inşaatları ve kazılan çukurlar sebebiyle zarar gören temel yapıların arasında istar kapısı ve alay yolu gibi temel eserler de bulunuyor.

zengin tarihi ve arkeolojik alanları ile turizm için büyük bir potansiyel barındıran irak’ta hükümet gelirlerinin büyük bir çoğunluğu petrolden geliyor.

aynı bölgede son 30 yıldır faaliyette bulunan iki petrol boru hattı daha olduğunu söyleyen cihat, “yeni petrol boru hattı, güney bağdat’a rafinerilerden ürün taşıyacak” dedi.

raşit ise petrol boru hattının çok büyük riskler taşıdığını belirtiyor. çevre kirliliği ve borunun patlama riski bunlardan yalnızca ikisi.

boru hattının yaklaşık 2 metre derinden geçen, gözle görülebilir kısmına işaret ümran ise, “bu projenin uygulanması, antik eserleri koruma kanununa tamamen aykırı” dedi.

üç başvuru reddedildi

irak, saddam hüseyin döneminde babil’in asma bahçelerinin unesco dünya mirası listesi’ne girebilmesi için üç kez başvuruda bulundu ancak antik alanın kötü yönetimi gerekçe gösterilerek başvurular her defasında reddedildi.

raşit, “unesco bunun yalnızca eski rejimle ilgili olmadığını, şu anki irak yönetiminin de tarihi eserlere gereken değeri göstermediğini söylüyor” dedi.  

unesco, konu hakkında resmi bir açıklama yapılacağını belirtirken konu ile ilgili daha fazla bilgi vermedi.

raşit petrol boru hattının döşenmesinin, dünya mirası listesi’ne girme çabalarına sıkılmış bir kurşun olarak değerlendirdi. 

kaynak: fransız haber ajansı (afp)