Özet Eğitim hizmetlerinin yürütülmesine toplumun katkısının alınması, kar-şılaşılan engellerin aşılmasında hayatî önem arz ettiği gibi, toplumsal taleplerin eğitim politikalarına yansıtılması da ancak bu yolla gerçekleştirilebilir. Bu çalış-manın amacı, sivil toplum kuruluşlarının (STK) eğitim hizmetlerine ne amaçla, ne şekilde ve ne boyutta katkı sağladığını okul yöneticilerinin görüşleri çerçe-vesinde betimleme ve okul yöneticilerinin STK algılarını analiz etmektir. Araştırmaya İstanbul'da özel ve resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapmakta olan 201 müdür ve müdür yardımcısı katılmıştır. Veriler, araş-tırmacı tarafından geliştirilen ve 34 sorudan oluşan bir anket ile toplanmıştır. Okul yöneticilerinin STK'lar ile işbirliği konusunda ihtiyatlı bir yaklaşım sergi-ledikleri, STK'lar ile yeterli sayıda işbirliği ve çalışma yapmadıkları, işbirlikleri-ni daha çok yardım/hayırseverlik alanlarına hasrettikleri, yeni müfredata ilişkin temelli bilgilere sahip olmadıkları, yeni yasa, yönetmelik, genelge ya da sair açıklama ve tartışmaları yakından takip etmedikleri, okul-aile birliklerinden ve mezun derneklerinden beklenen faydayı göremedikleri bulgulanmıştır. Türk eğitim sisteminde STK'ların konumlarını güçlendirmek ve işlevlerini artırmak için (a) merkezî yönetimin, (b) STK'ların ve (c) okul yöneticilerinin sorumluluk alması gerekmektedir. Anahtar Sözcükler: STK'lar, okul yöneticileri, okul-çevre ilişkileri, okul-aile birlikleri

Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) 2022 Dünya Göç Raporu’na göre Türkiye 3.6 milyon ile dünyadaki en kalabalık mülteci nüfusuna ev sahipliği yapmaktadır (IOM, 2021:46). 2011 yılında Suriye’den gelen kitlesel göçün ilk dönemlerinde sığınmacıların acil ihtiyaçları geçici barınma merkezlerinde giderilmeye çalışılmıştır. Başlangıçta merkezlerin sayısı 10 ilde 26 iken günümüzde 5 ilde 7’ye düşmüştür (AFAD, 2016: 13). 3.6 milyon geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 48.796’sı bu merkezlerde barınmaktadır (Göç İdaresi Başkanlığı, 2022). Sivil toplum kuruluşlarının (STK) desteği, geçici barınma merkezleri dışına çıkıldıkça Suriyeliler için hayati önem kazanmaktadır. Kitlesel hareketliliğin başlangıcından itibaren barınma merkezlerinde Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) aracılığıyla yürütülen yardım faaliyetlerine katılan STK’lar, merkezler dışında kalan Suriyelilerin temel haklara erişimlerinde ve acil ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli görevler üstlenmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarının devletle olan ilişkisinin Suriyelilere yapılan yardımların niteliğine etkisi ve kitlesel göçe Türkiye’nin verdiği tepkide, göç politikalarının oluşturulmasında STK’ların rolü incelenmektedir. Bu bağlamda, göç alanında çalışan STK’ların devlet ile ilişkisine dair literatürden ve çeşitli STK’ların akademisyenlerle birlikte konu ile ilgili yapmış olduğu araştırmalardan yararlanılmıştır. Yapılan araştırmalar geçici barınma merkezleri dışında yaşayan Suriyelilere yönelik hak ve hizmet temelli faaliyetleri bulunan STK’ların çalışmaları, devletle olan ilişkilerine ve devletin hayırseverlik/yardım yaklaşımını benimseme durumlarına göre değiştiğini göstermektedir. Bu makalede, Suriyelilerle çalışan AFAD, Uluslararası Mavi Hilal Vakfı (IBC) ve Tarlabaşı Toplum Merkezi incelenerek, Devlet-STK ilişkisinin söz konusu STK’ların faaliyetlerine etkisi değerlendirilecektir. Çalışma STK’ların göç alanında doldurduğu boşluğun, devletin göç politikalarında önemli bir yerinin olduğunu göstermesi ve STK’ların üstlenmiş olduğu rolün, göçmenlerin entegrasyonunda, yaşadıkları toplumun göçmenlere yönelik algılarının şekillenmesinde etkili olduğunun anlaşılması açısından önemlidir.

Sivil toplum kuruluşları (STK) son yıllarda sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal alanlarda olduğu gibi eğitim alanında da oldukça etkin rol almaya başlamışlardır. Bu çalışmada Türk eğitim sisteminde STK'ların konumları ve işlevlerinin neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla eğitim alanında ulusal ölçekte faaliyet gösteren önde gelen 32 STK'nın yöneticisi ile yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi türlerinden “kategorisel analiz” kullanılmıştır. (1) Eğitim ve eğitimli insan algısı, (2) Türk eğitim sistemi algısı, (3) STK algısı, (4) devletle ilişkiler, (5) toplumla ilişkiler, (5) diğer STK'larla ilişkiler, (6) uluslar arası kurum ve kuruluşlarla ilişkiler ve (7) gelecek perspektifi kategorilerinde analiz edilen veriler sonucunda STK'ların eğitim alanında “bilgi”, “uzmanlık” ve “deneyim” eksiklikleri olmasına rağmen çok hızlı bir öğrenme ve gelişme süreci içinde oldukları; devlet, toplum, diğer STK'lar ve uluslar arası kurumlarla ilişkilerde çeşitli sorunlarla karşılaştıkları ve ilişkilerinde temkinli davrandıkları ve fakat gelecekten oldukça umutlu oldukları bulgulanmıştır

Bu çalışmada, Türkiye’de din eğitimi ile ilgili sunulan raporların; ortak noktaları, farklılıkları, beklentileri ve talepleri noktasında karşılaştırmalar yapılarak, din eğitimi konusundaki düşünceleri ve yaklaşımları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada ayrıca, eğitim çalışmalarında bulunan sivil toplum kuruluşlarının (STK), din eğitimine bakış açıları, din eğitimini nasıl tanımladıkları, din eğitiminden neler bekledikleri tartışılmıştır. Din eğitiminin önündeki sorunlar, 4+4+4 eğitim sisteminin toplumun dinî eğitim konusunda hassasiyeti olan kesimlere neler sunduğu, yeni eğitim sistemi ile sorunların karşılanma durumu, dindar kesimlerin MEB ve ilgili kurumlardan neler istedikleri ve bağımsız din dersi talepleri ele alınıp değerlendirilmiştir. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada, betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın kuramsal evreni Türkiye’de eğitim bilimleri alanında çalışan STK’ların 2014 yılına kadar 4+4+4 eğitim sistemi bağlamında hazırladıkları raporlardan oluşmuştur. Araştırmada örnekleme yöntemine başvurulmamış ve çalışma evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Bu çalışma ile STK’ların din eğitimi ile ilgili kavram karmaşası yaşadıkları, farklı din, inanç ve görüşlere raporlarda yeteri kadar yer vermedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma, din eğitimi ile ilgili yapılacak çalışmalar için ön fikir vererek, bu araştırmaları hazırlayıp yayınlayan STK’ların raporlarına ilişkin bütünlüklü bir bakış açısının oluşmasına katkı sağlayacaktır.

Değerler eğitimi, bireyin temel insani değerleri kazanması, bu değerleri davranışa dönüştürmesi, karakterini bu değerler temelinde şekillendirmesi için verilen, hayat boyu ve her sosyal alanda süre gelen bir eğitimdir. Aile’ de başlayan, okul ve çevrenin etkisiyle şekillenecek olan bu sürecin unsurlarından biri de Sivil Toplum kuruluşları’ dır. Bu araştırma da sivil toplum, ve sivil toplumun en önemli göstergesi olan Sivil Toplum Kuruluşları ve bu kuruluşların faaliyetlerinin Karakter ve Değer Eğitimi sürecindeki rolü; kendi yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenerek açıklanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma katılımcılarını İstanbul ilinde faaliyet gösteren 15 STK yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda STK’ların değerler eğitimindeki etki ve katkısı, yapılan faaliyetlerin kazanımları ve değer eğitimi sürecini iyileştirmeye yönelik görüş ve önerileri belirtilmiştir. Okul – STK iş birliğinin arttırılmasıyla daha etkin ve verimli bir değer eğitimi sürecinin gelişeceği, STK faaliyetlerinde bulunan öğrencilerin olumlu bir karakter geliştirmesine katkı sağlayabileceği tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: Değer, Değer Eğitimi, Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşu

Din, engelli bireylerin içinde bulundukları durumun onlar üzerinde bıraktığı duygusal yıkımı onarmada, karşılaştıkları sorunlara daha çok direnç göstermede ve hayatlarına anlam katmada onlara katkı sağlayan temel faktörlerden biridir. Bu nedenle engelli bireylerin sosyalleşmelerinin temel aracı olan iletişim dolayısıyla dini iletişim, özel gereksinimli bireyler için hem bir hak hem de bir ihtiyaçtır.