Ulusla ra ra sı Ha k e mli De rgi Yılda Dâ rt Sa yı ÇAa r A P o c r R e \n e w o d O u a r ia r t y L rrtcrrurî.-o n af J o u r r r .a ' fo lk lo r/e d e b iy a t folk loru literatüre L llULf ttAlAtAS 1 DM } w UKM RSrtlSl 11 r r r o j s v m ıv v ra H M 1| uH ^ tP sn y 1 ı VM t X «> T4II CM -> 4 24 Sırr ■ Ha M 2018/3 fo lk lo r /e d e b iy a t İÇ İN D E K İL E R f o l k l o r / e d e b i y a t ' t a n / M e t i n K a r a d a ğ ............................................................................................................................................... 1 1 - 1 1 B i r S e y ir c i A r a ş t ı r m a s ı n d a n E t n o g r a f i k D e n e y i m l e r v e H i k â y e l e r A n E t h n o g r a p h i c E x p e r ie n c e s a n d S t o r ie s f r o m a S p e c t a t o r R e s e a r c h H a ş a n A k b u l u t ........................................................................................................................................................................................ 1 3 - 3 4 D ö n ü ş e n D ü ğ ü n e T a n ık lık E t m e k W i t n e s s i n g t h e T r a n s f o r m in g W e d d i n g M e r y e m B u l u t ........................................................................................................................................................................................ 3 5 - 5 6 Y a ş a r K e m a l 'i n " Y ı l a n ı Ö l d ü r s e l e r " A d l ı R o m a n ı Ü z e r i n e B ir İ n c e l e m e A n A n a ly s i s o f t h e N o v e l " M a y T h e y K i li T h e S n a k e " o f Y a ş a r K e m a l T ü l i n A r s e v e n .......................................................................................................................................................................................... 5 7 - 6 5 B a h ş iş Y ö r ü k l e r i n d e E v l i l i k i l e İ l g i l i  d e t v e İ n a n m a l a r F o lk v v a y a n d B e l i e f s A b o u t M a r r i a g e in B a h ş i ş Y o r u k s R a b i a G ö k ç e n K a y a b a ş ı ....................................................................................................................................................................... 6 7 - 9 3 S a n a t A n t r o p o l o j i s i n i n S a n a t v e S a n a t E l e ş t ir i s i A ç ı s ı n d a n Ö n e m i I m p o r t a n c e o f A r t A n t h r o p o l o g y in T e r m s o f A r t a n d A r t C r i t ic is m F e r h u n d e K ü ç ü k ş e n Ö n e r ..................................................................................................................................................................9 5 - 1 0 4 H a y a tın A n la m ın ı S e m b o lle r Ü z e r in d e n O k u m a k : Dünyanın Boğulmuş En Güzel Adamı R e a d in g t h e M e a n i n g o f L i f e T h r o u g h S y m b o ls : T h e H a n d s o m e s t D ro v v n e d M a n in t h e W o r ld B u r c u T e k i n ......................................................................................................................................................................................... 1 0 5 - 1 1 5 Ş i ir Ü z e r i n e D ü ş ü n c e l e r i v e D i k k a t l e r i B a ğ l a m ı n d a M u k a y e s e l i B i r V t f ilh e lm D i l t h e y v e C e m il M e r iç O k u m a s ı A C o m p a r a t i v e R e a d in g o n W i l h e l m D i l t h e y a n d C e m il M e r iç in t h e C o n te x t o f T h o u g h t s a n d C o n s id e r a tio n s a b o u t P o e tr y E k r e m G ü z e l ........................................................................................................................................................................................ 1 1 7 - 1 3 3 R o b in s o n a d e R o m a n la r ın d a Ü to p y a , D is to p y a , M a h ş e r M e t a f o r la r ı v e " Ç o c u k E d e b iy a tı" - R o b in s o n C r u s o e , M e r c a n A d a s ı v e S i n e k l e r i n T a n r ıs ı U t o p i a n , D y s t o p ia n a n d A p o c a l y p t i c M e t a p h o r s in R o b in s o n a d e N o v e ls a n d " C h i l d r e n 's L i t e r a t u r e " R o b in s o n C r u s o e , T h e C o r a l I s l a n d , L o r d o f t h e F lie s D e v r i m Ç e t in G ü v e n ........................................................................................................................................................................ 1 3 5 - 1 5 3 M u k a d d e r a t v e E t f â l e M a h s u s B i r O s m a n l ı D e r g is i:  y î n e A n O t to m a n M a g a z in e f o r M u s lim W o m e n a n d C h ild r e n :  y în e H a t i c e A k ı n Z o r b a .............................................................................................................................................................................. 1 5 5 - 1 7 0 G o g o l'U n P a l t o s u n d a n 'B e y a z M a n t o l u A d a m 'ı Ç ı k a r a b i l m e k - N e s n e 'n i n Ö z n e S i m ü la k r a 's ı T o T a k e O u t t h e M a n in T h e W h i t e C o a t F r o m G o g o l's C o a t - O b j e c t ' s S u b je c t S i m u l a c r a - K a d i r C a n D i l b e r .................................................................................................................................................................................1 7 1 - 1 8 6 9 fo lk lo r /e d e b iy a t F o t o ğ r a f t a n M e t n e S ı z a n l a r : O r h a n P a m u k 'u n " R e s i m l i İ s t a n b u l " K i t a b ı n d a F o t o ğ r a f ı n M e t i n l e K u r d u ğ u İ li ş k i y i O k u m a k L e a k s f r o m P h o t o g r a p h t o T e x t : R e a d in g t h e R e l a t i o n s h ip B e t v v e e n P h o t o g r a p h a n d T e x t in t h e B o o k o f O r h a n P a m u k 's R e s im l i İ s t a n b u l P e l i n E r d a l A y t e k i n .................................................................................................................. 1 8 7 -2 0 2 O r h a n P a m u k 'u n H a f ı z a s ı n d a B i r M e l a n k o l i K a y n a ğ ı : İ s t a n b u l O r h a n P a m u k 's i s t a b u l C a r v e d in H is M e m o r y a s a S o u r c e o f M e l a n c h o l y K u ğ u T e k i n ......................................................................................................... 2 0 3 -2 1 2 R e a d i n g W o r k s o f T a n p ı n a r a n d P a m u k o n İ s t a n b u l a s I n t e r s e m i o t i c C i t y T r a n s l a t io n s T a n p ı n a r v e P a m u k 'u n İ s t a n b u l Ü z e r i n e E s e r l e r in i G ö s t e r g e le r a r a s ı b i r Ş e h ir Ç e v ir i s i O l a r a k O k u m a k S e m a Ü s t ü n K ü l ü n k ......................................................................................................................................... 2 1 3 -2 3 9 T o p l u m c u G e r ç e k ç i Y a z a r K e m a l B i lb a ş a r 'ı n C e m o A d l ı E s e r i n d e n Y a n s ıy a n A n a d o l u T h e A n a t o l i a R e f l e c t e d f r o m t h e W o r k C e m o o f S o c ia li s t R e a li s t A u t h o r B ilb a ş a r E l i f K a y a ..................................................................................................................................................... 2 4 1 -2 6 0 M i l l i M ü c a d e l e D ö n e m i Y a z a r l a r ı n d a n H a l i d e E d ip A d ı v a r , R e ş a t N u r i G ü n t e k i n v e Y a k u p K a d r i K a r a o s m a n o ğ l u 'n u n R o m a n l a r ı n ı n P o p ü l e r K ü l t ü r İ ç e r ik Ö z e llik le r i B a ğ la m ın d a İn c e le n m e s i A S t u d y o n t h e N o v e ls o f H . E. A d ı v a r , R . N . G ü n t e k in a n d Y. K . K a r a o s m a n o g lu , A u t h o r s f r o m t h e N a t i o n a l S t r u g g l e P e r i o d , in t h e C o n t e x t o f P o p u l a r C u l t u r e D u y g u Ü n a l a n / Ö m e r Ö z e r ......................................................................................................................................................... 2 6 1 - 2 7 8 İ r i s M u r d o c h 'u n E s e r l e r i n d e M o d e r n Y a b a n c ı la ş m a O lg u s u P h e n o m e n o n o f M o d e r n A l i e n a t i o n in İ r is M u r d o c h M e m e t M e t i n B a r l ı k ....................................................................................................................................................................... 2 7 9 - 2 9 8 Y e n i T a r i h s e l c i S ö y le m I ş ı ğ ı n d a B i r D i s i p li n O l a r a k E d e b iy a t L it e r a tü r e A s a D is c ip lin e in t h e L ig h t o f N e w H is to r ic is m G ö k ç e n K a r a E r d e m i r ...................................................................................................................................................................... 2 9 9 - 3 1 2 B ir Y u n a n O y u n u M a k r ia Y a id o u r a (U z u n E ş e k ) A k d e n iz T ip i M a s k ü le n liğ in E r g e n le r T a r a f ın d a n İfa d e s i T h e G r e e k G a m e o f M a k r i a Y a id o u r a ( L o n g D o n k e y ) A l a n D u n d e s - ( Ç e v i r e n : S e v a l K a s ı m o ğ l u ) ............................................................................................................................... 3 1 3 - 3 2 6 K İT A P T A N I T IM K a h r a m a n ın D o ğ u ş M it i: M it o l o j i n i n P s ik o lo jik Y o r u m u M e r v e V a t a n s e v e r ........................................................................................................................................................................... 3 2 7 - 3 3 0 D iş i A d a m M u r a t Ö z d e m ir ,3 3 1 -3 3 8 K İŞ İ T A N I T IM U n e s c o Y a ş a y a n in s a n H â z in e s i G ö lg e O y u n u / K a r a g ö z S a n a t ç ı s ı O r h a n K u r t N a il T a n ,3 3 9 - 3 4 2 10 D O I: 10 .2 2 5 5 9 /fo lk lo r.3 4 2 f o l k l o r / e d e b i y a t , c ilt:2 4 , s a y ı:9 5 , 2 0 1 8 /3 G o g o l'ü n 'P a lto 's u n d a n 'B ey az M a n to lu A da m 'ı Ç ık a ra b ilm e k -N es n e'n in Ö zne S im ü la k ra 's ıTo Take Out the Man in The VVhite Coat From Gogol's Coat - Object's Subject Simulacra K a d ir Can D ilb e r* Ö zet N e s n e n in ö z n e y i e le g e ç irm e a d ın a y a p tığ ı g irişim le r; o n u n a rz u e ttiğ i y a m tla n v e re re k , o n a in a m n n ış g ib i y a p m a k v e o n u k e n d i sa fın a sü rü k le y e re k o n u n y e rin e g e ç m e ç a b a s ın d a n ib are ttir. Ö z n e k e n d is in d e n k a ç a m a d ığ ı n e s n e n in b ir sü re so n ra k u rb a n ı olur. B u d u ru m , b u g ü n ü n s o sy a l a ğ la n n a b a k ıld ığ ın d a d a h a n e t b ir ş e k ild e g öz le n ir. S im ü la sy o n u n e n b e lirg in ö z e lliğ i e n ö n e m s iz o lg u la rı b ile k a p s a y a n g e rç e ğ in y e rin i a la n m o d e lle rd e n o lu şm asıd ır. Y arattığ ı k a ra k te r­ le r ile s im ü la tif d ü n y a d a ö z n e y e ç ık ış y o lu s a ğ la y a n D o sto y e v sk i, ü re tim -tü k e tim ç e liş k isin d e “H e p im iz G o g o l’ü n P a lto ’su n d a n ç ık tık ” d iy e re k “ P a lto ’ y u b ir n e s n e o lm a k ta n ç ık a n p K o z m o s u n y e rin e k o y m a y a ça lışır. G o g o l’ü n “P a lto ” su n d a n esn e, ö z n e y i ele g e ç in n e y i d e n e y e re k iste n c im v e d e v in g e n liğ i­ n i k e s m e d e n s ü rd ü rü r v e e n n ih a y e tin d e K o z m o s u n y e rin e d e geçer. G o g o l’ü n "Palto" su sa d e c e k e n d i b a ş ın a b ir e v re n o la ra k k a lm a z ay m z a m a n d a sim ü la ­ t i f d ü n y a y a b ıra k tığ ı m o n a d la r “Beyaz Mantolu Adam ” ı do ğ urur. B u ç a lış m a * D r. Ö ğ r.G ö r., A h i E v r a n Ü n iv e r s ite s i F e n E d e b iy a t F a k ü lte s i T ü r k D ili v e E d e b iy a tı B ö lü m ü k a d ir c a n d ilb e r @ g m a il.c o m 171 fo lk lo r /e d e b iy a t G o g o l’ü n “P a lto ” su n d a n O ğ u z A ta y ’ın “B e y a z M a n to lu A d a m ” m ı ç ık a n n a g irişim i o la ra k n e s n e n in (P a lto ’n u n ) ö z n e (B e y a z M a n to lu A d a m ) sim ü la k ra sım g e rç e k le ştirm e , Ö z n e -N e sn e o rta k lığ ın d a (P e te r S c lılem ilıl) k o z m o s u k e ş fe tm e girişim id ir. A n a h t a r s ö z c ü k le r: “Palto ”, “Beyaz Mantolu Adam ”, “Peter Schlemihl ”, simülakra, simülasyon, kozmos A b s tra c t A tte m p ts o f th e o b je c t to ta k e ö v e r th e su b je c t c o n s is t o f g iv in g th e a n s w e rs it d e sire s, p re te n d in g to b e lie v e it, a n d d ra g g in g it to its o w n sid e. T h e su b je c t b e c o m e s a v ic tim o f th e o b je c t th a t it c a n n o t e sca p e. T lıis s itu a tio n is m o re c le a rly o b s e rv e d w h e n v ie w e d in to d a y ’s so c ia l n e tw o rk s. T h e m o st o b v io u s fe a tu re o f s im u la tio n is th a t it c o n s ists o f m o d e ls th a t re p la c e re ality, in c lu d in g e v e n th e m o s t in sig n ific a n t p h e n o m e n a . D o sto e v sk y , w h o p ro v id e s a w a y o u t to th e su b je c t in th e s im u la tio n w o rld w ith lıis c h a ra c te rs, trie s to sto p “ c o a t” b e in g a n o b je c t a n d re p la c e it b y C o sm o s, b y sa y in g “w e a li c a m e o u t o f G o g o l’s c o a t” in th e p ro d u c tio n -c o n s m n p tio n P a ra d o x . I n G o g o l’s co a t, th e o b je c t a tte m p ts to c a p tu re th e su b je c t a n d c o n tin u e s w ith o u t c u ttin g o f f its w ill a n d d y n a m ism , a n d ev e n tu a lly re p la c e s C o sm o s. G o g o l’s “Coat”, is n o t o n ly a s e lf-c o n ta in e d u n iv e rs e b u t a lso a m o n a d th a t h e le ft to th e sim u la to rs w o rld g e n e ra te “The Man in a White Coat”. T lıis w o rk is a n a tte m p t to re a liz e th e su b je c t (T h e M a n in a W h ite C oa t) sim u la c ra o f th e o b je c t (C o at) a s a n a tte m p t o f G o g o l’s Coat to ta k e o u t f ro m O ğ u z A ta y ’s The Man in a White Coat a n d to d is c o v e r th e c o s m o s in th e S u b je c t-O b je c t p a rtn e rs h ip (P e te r S clılem ilıl). K e y w o r d s : “Coat”, “The Man in a IVhite Coat”, “Peter Schlemihl”, simulacra, simulation, cosmos K o z m o s ’u n P a l t o ’s u “H epim iz Gogoi 'tin Palto 'sundan ç ık tık ” D o s to y e v s k i D e v in g e n lik k e n d i k e n d iliğ in i y itir d iğ in d e ü r e tim s o n la n ır v e n e s n e le r s is te m in d e k i h iy e r a r ş i te k r a r d ü z e n le n ir. N e s n e n in iş le v in i y itir m e s i y a d a s o n lu b ir h a le g e lm e s i o n u h a r e k e te g e ç ir e n v e y a o n a ö n e ııı y ü k le y e n ö z n e n in iş le v s iz le ş m e s i p ro b le m a tiğ id ir . B u p r o b le m a tik a s lın d a ö z n e n in is te n ç k a b iliy e tin i y itir m e s i v e s ü r e k lilik te n u z a k la ş m a s ı ile g e rç e k le ş ir. Ö z n e n in d u y a r s ız lık p o z is y o n u n a g e ç m e s i a y n ı ş e k ild e n e s n e ta r a f ın d a n a lg ıla n ır v e e tk i- te p k i p r e n s ib i g e r e ğ in c e te p k is iz le ş ir. K o z m o s u n (E v r e n ) te m e l ö z e l­ lik le r in d e n b ir is i o la n “te p k is iz lik ” , ö z n e n in ç a r e s iz liğ in i d e g ö z l e r ö n ü n e s e rm e k te d ir. Ö z n e n in a rz u e ttiğ i d e v in im y in e n e s n e n in k u r d u ğ u o y u n u te r s in e ç e v ir m e s iy le s a ğ ­ 172 fo lk lo r /e d e b iy a t la n ır: " B u r a d a n e s n e n in s tr a te jis i s o n d e r e c e b a s ittir: Ö z n e y e a rz u e ttiğ i y a n ıtla r ı v e r m e k , k a tılır m ış g ib i y a p m a k v e ö z n e y i b u n a in a n d ır m a k ” (A d a n ır, 2 0 0 8 : 17). K o z m o s u n d i­ n a m ik v e s o n s u z y a p ıs ı s o n lu g e r ç e k lik te m o n a d la r a r a c ılığ ıy la v a r lığ ın ı s ü rd ü rü r. S o n ­ lu g e r ç e k lik te s o n s u z r u h p a r ç a s ın d a n m e y d a n a g e le n m o n a d la n n e v r e n d e k i y a n s ım a s ı ş e k il d e ğ iş tir e r e k " s im ü la k r a ” y ı m e y d a n a g e tirir. S im ü la s y o n e v r e n in d e " a r tık h e r ıııo n a d , h e r m o le k ü l k a lıc ı b ir g ö r ü n ü m a r z e d e n n a r s is iz m le d u r d u r a k b ilm e y e n im g e ­ s e l y in e le m e le r a ğ m a d ü ş m e k te d ir. A r tık h iç b ir ş e y le m ü c a d e le e tm e d iğ i iç in o r ta d a n k a y b o la n ö z n e , d ü n y a n ın s o n u g e ld iğ in d e k a r ş ıla ş a c a ğ ım ız ö z n e llik im g e s i iş te b ö y le b ir ş e y e b e n z e m e k te d ir . Ö z n e k e n d is in d e n k a ç a m a d ığ ı n e s n e n in , g e r ç e ğ in , ö te k in in , b ir a n la m d a a rtık b u h iç b ir ş e y in k a r ş ı ç ık a m a d ığ ı o la y ın k u r b a n ıd ır ” ( B a u d r illa r d , 2 0 1 2 : 16). K o z m o s u n te k b a ş m a lığ ı a s lın d a o n u h e m ö z n e h e m d e n e s n e p o z is y o n u n a sü rü k le r. D ü n y a n ın s o n u g e ld iğ in d e k o z m o s n e s n e p o z is y o n u n d a n ç ık ıp k e n d in i ö z n e y a p a r v e s im ü la k r a s m ı b a ş k a b ir d ü n y a d a d e v a m ettirir. K o z m o s u n iç in d e y e r e d e n p a r ç a la r ö z n e , n e s n e v e b u d o la ş ım d a o lu ş a n e n e r ­ j i o la ra k k a r ş ım ız a çık a r. B u p a r ç a la r e v r e n d e o la b ilm e v e d e v a m lılık ilk e s i ile y a ş a r. E n e r jin in a ç ığ a ç ık ış ı ö z n e n in k e n d in i o r ta y a k o y m a v e n e s n e le r e k a r ş ı ta k ın d ığ ı ta v ır ­ d a g iz lid ir. Ö z n e y e tk ile r in o n d a to p la n m a s ın ı iç e r e n b ir g ü c e sa h ip tir. B u n u n s e b e b i o n u n d in a m ik y a p ıs ıd ır. İ ş te ö z n e d e s o m u t o la ra k g ö r ü le n b u d u r u m e v r e n in e n ö n e m li ö z e llik le r i a r a s ın d a y e r a lm a k ta d ır. E tk i- te p k i d ö n g ü s ü iç e r is in d e b u a r a d a d o ğ a n e n e ıji ile o lu ş a n d iy a le k tik y a p ı H e g e l 'i h a tırla tır. T ez , a n tite z v e s e n te z ü ç lü s ü v a r o lu ş u n u k o ­ r u y a r a k e n e r jin in d o ğ u m u n a ö n a y a k o lu r. O lu ş a n e n e r ji ile L e i b n iz 'in , s o n u l g e r ç e k liğ i o lu ş tu ra n , s o n s u z lu ğ a iş a r e t e d e n k ü ç ü k v a r lık la r ı o la n m o n a d la r a ç ığ a çık a r. M o n a d la r u y a n m a y a b a ş la d ık la r ı z a m a n b ir d iğ e r ıııo n a d iç in h a r e k e te g e ç e r le r, b u tıp k ı e le k tr o n v e p r o to n p a r ç a c ık la r ın d a o ld u ğ u g ib i, b ir ç e k im le y e n i b ir ş e y i v a r e tm e k tir. B u d a o lu ş tu r ­ d u k la rı h e r ş e y in c a n lı o ld u ğ u n u g ö s te rir. C a n lılık , h a r e k e tlilik v e b ir ş e y o lm a d u r u m u o ls a d a h i, h e r a n b a ş k a b ir ş e y o la b ile c e ğ i a n la m ın ı d a ta şır. Ö z s e l f a r k lılık la r ı o ls a d a b ir b ir le r in i e tk ile y e r e k b ir lik te h a r e k e t e d e b ilir v e k e n d ile r in i y o k e d e b ilirle r. V a r o lm a k iç in b ir b ir le r in e ih tiy a ç la r ı o lm a s a d a v a r e tm e k iç in v a rd ır. B u d ö n g ü s e l s ü r e ç te e v r e n in te p k is iz lik ilk e s i k a y ıtta d ır. E v re n s a d e c e iz le r. D o k u n u ş u n u iç in d e b a r ın d ır d ığ ı p a r ç a la r ı ile s ü rd ü rü r. F a k a t o n d a n k o p m u ş p a r ç a la r o la ra k ö z n e v e n e s n e le r ü z e r in d e n T a n r ım ın k u r m u ş o ld u ğ u o y u n s ü r e r g id e r. K o z m o s ü z e r in d e k i e n ö n e m li d u ru ş g ü ç 't ü r v e b u g ü c ü e lin d e tu ta n k im s e ik tid a r o 'd u r. H e r p a r ç a n ın y a n i m o n a d ın k u r m a y a ç a lış tığ ı g e rç e k liğ in iç in d e , b u lm a y a ç a lış tığ ı g ü c ü n a s ıl e ld e e d e c e ğ in i ö ğ r e n m e s i ile d ö n g ü d eğ işir. B u n o k ta d a b ü tü n p a r ç a la r v e o n ­ la rın o lu ş tu rd u ğ u v a r lık la r b irb irin i k o n tr o l e tm e k te d ir, y a s a s ı o rta y a çık ar. B u d u n u n , b u ­ g ü n ü n so s y a l a ğ la n n a b a k ıld ığ ın d a d a h a n e t b ir ş e k ild e g ö z le n ir. İç e ris in e g irilip sü re k lilik a rz e d e n n e s n e l d ü n y a , te le f o n u n k a p a n m a s ıy la ö z n e y e d ö n er. S a n a l b ir h a r e k e t k a z a n a n ö z n e n in n e s n e ile d e ğ iş to k u ş u s im ü la k r a d ır v e b u s im g e s e l y e r d e ğ iş im g e r ç e ğ in y e r in i a l­ m a k ta d ır. N e s n e n in y e r d e ğ iş tirm e s i ile b irlik te m u tla k g e r ç e k a ç ığ a ç ık a r v e ö z n e d ü ş tü ğ ü tu z a k ta n u y an ır. Ö z n e ü z e rin d e ö lü n u m a ra s ı y a p a n n e s n e n in b u k a d a r e tk in y e r d e ğ iş ti­ r e b ilm e s i s im ü la s y o n e v re n in in g ü c ü n ü v e h a k im iy e tin i d e o rta y a çık arır. " B u n u n n e d e n i 173 fo lk lo r /e d e b iy a t s im ü la s y o n m a n tığ ın ın h e r ş e y i e g e m e n liğ i a ltın a a lm ış o lm a sıd ır. B u m a n tığ ın b ir o lg u la r v e n e d e n le r m a n tığ ıy la h iç b ir iliş k is i y o k tu r. Ç ü n k ü s im ü la s y o n u n e n b e lirg in ö z e lliğ i e n ö n e m s iz o lg u la rı b ile k a p s a y a n g e r ç e ğ in y e r in i a lm ış m o d e lle rd e n o lu ş m a s ıd ır ” (B a u d rilla rd , 2 0 1 1 : 3 5 ). G e rç e ğ in y e r in i m o d e lle r a lıy o r is e Ö z n e 'n i n v a rlığ ı d a b ir s o ru n s a l o la ­ r a k b e lirir. B u ra d a , " Ö z n e n e d ir? ” d e n ild iğ in d e a k la ilk g e le n b ire y d ir. A lth u s s e r 'a g ö re " Ö z n e n in e m irle rin e ö z g ü rc e b o y u n e ğ s in , y a n i k e n d i ta b iiy e tin in e y le m v e h a re k e tle rin i " te k b a ş m a ta m a m la s ın ” d iy e b ir e y ö z g ü r b ir e y o la ra k ç a ğ r ılır (A lth u sse r, 1 99 1: 72 ). B u ik tid a rın k u rd u ğ u b ir d ü z e n e k tir. B ö y le c e so n u l g e rç e k liğ in iç in d e y e n i b ir s o n lu lu k p r o je s i o la n s im ü la s y o n k u r u lu r v e h e r y e n i d o ğ a n b m ıa d â h il ed ilir. İd e o lo jik b ir y a k la ş ım o la ra k g ö r ü n e n b u b a k ış , n e s n e le r d ü n y a s ın a d a sıç ra y a b ilir. Ç ü n k ü ö z n e k o n tr o lü b ır a k ır v e s u n u la n a k a p ılır. A r tık b u s u n u m ö z n e k o n u m u n d a d ır. E n e r jis in i o n u ü r e tm e k iç in h a r c a y a n ö z n e , o n u k u lla n a r a k k e n d in i u n u tu r v e s e ri b ir ş e k ild e a y n ı ş e y le r i te k r a r la m a y a b a ş la r , d in a m iğ in i k a y b e tm iş , k o n tr o lü e ld e n k a ç ır ­ m ış tır. B ö y le c e d e n g e le r te r s - d ü z o lu r. N e s n e le r in ç a r k ın a k a p ıla n ö z n e , b u s a n a l o lu ­ ş u m u o lm a z s a o lm a z h a le g e tirir. O n s u z y a p a m a z . A n la m s ız la ş m a n ın b a ş la d ığ ın ın f a r ­ k ın a v a n n a z v e o y a la n m a y a d e v a m ed e r. N e s n e n in k u lla n d ığ ı b u g ü ç o n u o y a la m a y a y e tm e k te d ir . B u n u y a p a n ik tid a r b ile o ls a n e s n e n in ö n ü n e b ir s ü re s o n r a o d a g e ç e m e z y a d a ö n ü n d e d u r a m a z . Ç ü n k ü ik tid a r o lu ş u ta m a m e n n e s n e y e d a y a n ır. B u ik tid a r o lm a g ir iş im i n e d i r v e n a s ıl e n g e lle n ir ? B u r a d a d e v r e y e h a fiflik g ire r: " 'U ç a n b ir g ü v e r c in iç in h a v a v e r ü z g â r n e a n la m a g e liy o r s a , in s a n iç in d e h iç lik o k a d a r h a y a ti b ir ö n e m e s a h ip tir .' K a n t 'ı n v e r d iğ i ö r n e k te k i h a f if g ü v e r c in h e r tü r lü d ir e n c i a lt e ttiğ i ta k d ir d e d a h a iy i u ç a b ile c e ğ in i d ü ş ü n m e k te d ir ” ( B a u d r illa r d , 2 0 1 2 : 6). B u a n la tı iç in d e s a k la n ­ m a k ta o la n b ir y a ş a m s a v a ş ım ın ın y o lu n a k o y u lm a s ı d e ğ il m id ir? H a fifle tm e k , d ü z e n e k o y m a k g ib i d ü ş ü n ü le b ilir. B u n o k ta d a a n la tı iç in d e k i k a r a k te r le r in ta v r ı ile k o z m o s u n o n la r a y ü k le d iğ i iş le v in ç a tış m a s ın d a n d o ğ a n s im ü la t if b ir ç a r p ış m a d ö n g ü s ü n e d ö n ü ­ şür. B u ç a r p ış m a e v r e n in d e g e r ç e ğ in y e r in i a la n m o d e lle r e v r e n i y a n i h ip e r g e r ç e k lik d ü ş s e l - k u m ıa c a o la n y o k o lu r k e n b ir g e r ç e k lik o y u n u ile k a rş ıla ş ılır. S a n a t s o n s u z b ir y e n id e n - ü r e tim s ü re c i iç in e g ir e r e k , b u g ü n d e lik v e s ır a d a n b ir g e r ç e k lik b ile o ls a , k e n d i k e n d in in y a n s ım a s ın a d ö n ü ş e b ile n h e r ş e y s a n a ta d ö n ü ş e re k , e s te tik b ir b o y u ta s a h ip o lm a s ın a y o l a ç m a k ta d ır ( B a u d r illa r d , 2 0 0 8 : 13 5). S a n a tın g e r ç e ğ in k e n d is i o lm a e re ğ i s im ü la s y o n e v r e n in d e ö lü r, n e d e n i is e a r tık g e r ç e k lik e tk is in in y a r a tıla b ile c e ğ i z a m a n ın o r ta d a n k a lk m ış o lm a s ıd ır. K o z m o s u k a p la y a n s im ü la s y o n a ğ ın d a n k u r tu lu ş y o k m u d u r ? K u r tu lu ş a g id e n y o l, b ir a ra y ış ın te m s ili d e ğ e r le r in i o r ta y a k o y a n e d e b î d ü n y a d a n g e ç e r. B u s o n s u z b ir k u r tu lu ş d e ğ ild ir, ç ü n k ü s ü r e k li o la ra k b ir ö n c e k in d e n d o ğ a n y e n i ­ lik le r - a ç ığ a ç ık m a y ı s ü r d ü re n m o n a d la r g ib i- ç ık a g e lir. B u n la r ın h iç b ir i s o n s u z d e ğ ild ir v e a k s in e b ir tu ş la iş i b ite c e k ş e k ild e h a z ırla n ır. B m ıa r a ğ m e n k a o s u s ü r d ü re c e k g ü c e s a h ip tirle r. B a z ı k ü ç ü k ö r n e k le rle s im ü la k r la r a n la tıls a d a k o z m o s s im ü la t if b ir s is te m le k u ş a ­ tılm ış tır. E v re n ö r n e ğ in i k e n d is i o la r a k d ile g e tirir. E d e b i o la n , n e s n e n in ö z n e s im ü la k r a s ın ı d a h a k o la y a n la ş ılır h a le so k a r. Ö rn e ğ in A l i c e 'i n ta v ş a n d e liğ in e g ir m e s i ile b ir lik te 174 fo lk lo r /e d e b iy a t s im ü la t if b ir e v r e n in k a p ıla r ı a ç ılırk e n o r a d a k i n e s n e le r in ö z n e le ş tiğ i, ö z n e le r in is e n e s n e p o z is y o n u n a s ü r ü k le n d iğ i g ö rü lü r. A l i c e 'i n k o z m o s u n d a s a d e c e n e s n e le r s is te m i y e r d e ­ ğ iş tir m e z a y n ı z a m a n d a ö z n e le r d e s im ü la t if b ir g ö r ü n g ü y e s a h ip o lu rla r: " H a y re t! S ırıt­ m a y a n b ir k e d i g ö r m ü ş tü m p e k ç o k k e z ' d iy e d ü ş ü n d ü A lic e , 'a m a k e d is iz b ir sırıtm a ! B u ö m r ü m d e g ö r d ü ğ ü m e n t u h a f ş e y !” (C a r o ll, 2 0 0 9 : 8 7 ). İ s k a m b il k a r tla r ın ın ö z n e y i e le g e ç in il e s i ile b a ş la y a n s ü r e ç " b i r d e s te k â ğ ıtta n b a ş k a n e s in iz , s ö y le y in ” (C a ro ll, 1 5 2 ) if a d e s iy le s o n b u lu r. B u d u r u m d a g e r ç e k d e h ip e r g e r ç e k lik d e ta m a m e n e m ile re k d ö n ü ş ü m e u ğ ra r. H ip e r g e r ç e k lik k e n d in i o lu ş tu r a n s im ü la k r, a y r ıc a lık la r v e ö n y a r g ıla r d ü z e y in d e , k a r ş ılık lı d e ğ iş to k u ş y o lu y la , h e m s a n a t h e m d e g e r ç e ğ in u la ş a b ile c e ğ i e n ü s t a ş a m a y ı te r c ih e tm e k te d ir (B a u d r illa r d , 2 0 0 8 : 13 2). K ıs a c a s ı A lic e , s o n lu g e r ç e k lik te n s o n s u z a u z a n ır. A l i c e 'i n a ç tığ ı p e n c e r e b u r a d a ç o k ö n e m li b ir r o l o y n a r. H e r ş e y in te rs d ü z e d ild iğ i b ir d ü n y a d a k a r a k te r le r in a ğ ırlığ ı v e ö z n e n in d e v in g e n liğ i s a n a tın e s te tik y ö n ü n ü n g ü ç le n m e s in i sa ğ la r. C e r v a n te s 'i n D on K işot is im li e s e r i ö n c e lik le n e s n e l b ir y a r a tım d ır . D o n K iş o t k a r a k ­ te r in in is te n c i v e d ir e n c i s im ü la t if e v r e n d e ö z n e n in " b e n b u r d a y ım , o k u d u ğ u m k ita p la r la k u r d u ğ u m d ü n y a n ın k a h r a m a n ıy ım , h a r e k e te g e ç ip d ü n y a y ı k e ş f e tm e n in z a m a n ı g e ld i” d iy e b ilm e s i, k e n d i f a r k m d a h ğ m m ü z e r in d e n k e n d i ü r e tim in i s a ğ la m a s ı s o n lu g e r ç e k lik te s o n s u z s a y ıd a m o n a d la r a d ö n ü ş m e s in i sa ğ la r. D o n K iş o t k a r a k te r i s im ü la s y o n e v r e n in e b a ly o z la d a r b e in d ir ir v e e v r e n d e n k a ç ış iç in ö z n e y e h a r e k e t s a h a s ı y a ra tır. C e rv a n te s b u s is te m in v a r lığ ın a k u r g u y u te rs d ü z e d e r e k d e ğ in ir v e ö z n e y e ş ö y le s e s le n ir: " A y la k o k u r: B u k ita b ın , z ih n in d ü ş ü n ü le b ile c e k e n g ü z e l, e n z a r if, e n a k ıllıc a ü r ü n ü o lm a s ın ı is te r d im ; b m ıa y e m in s iz in a n a b ilirs in . A n c a k ta b ia t k a n u n u n a k a r ş ı ç ık a m a d ım ; ta b ia tta h e r şe y , b e n z e r in i d o ğ u ru r. B e n im k ıs ı r g e liş m e m iş z e k â m d a , h e r tü r lü r a h a ts ız lığ ın h â k im o ld u ğ u , h e r tü r lü h a z in s e s in d u y u ld u ğ u b ir h a p is h a n e d e d o ğ n m ş ç a s m a k u r u , k ı ­ r ış ık , m a y m u n iş ta h lı v e ç o k ç e ş itli k im s e n in a k im a g e l m e y e c e k d ü ş ü n c e le r le b o ğ u lm u ş b ir e v la tta n b a ş k a n e d o ğ u r a b i l i r ? ..” (S a a v e d ra , 2 0 0 5 : 9 ). D o ğ a c a k o la n ın h iç liğ i y a r a ­ tıla n k a r a k te r in ta b ia tın y a r a ttık la r ın ın s ın ırla r ıy la b e lir le n m e s i ile o r a n tılı o la c a ğ ın d a n b u r a d a n ç ık a n y a r a tım ın d a s im ü la s y o n d ü n y a s ın d a d a h a ö n c e y a r a tıla n la r d a n p e k fa r k lı o lm a y a c a ğ ın ı a n c a k o n a y ü k le n e n b a z ı ş e y le r le f a r k m d a lık y a p a c a ğ ın ın b e lir tilm e s i o k u ­ r u n y a n i ö z n e n in u y a n d ı n h n a s ı a ç ıs ın d a n ö n e m lid ir. Ç ü n k ü e d e b î k a r a k te r le r in y a r a ttığ ı f a r k m d a lık s a y e s in d e ö z n e k e n d in i s im ü la s y o n e v r e n in d e n ç ık a r ta r a k ö r ü lm ü ş tü m sa n a l g e r ç e k le r d e n s ıy ırır v e n e s n e n in a k ıl a lm a z o y u n la r ın d a n k e n d in i k u rta rır. Ö z n e n in h i ç ­ lik ç e k ir d e ğ in d e k e n d in i y o k o lm a k ta n k u r ta r a b ilm e s i m e ta la ş a n d ü n y a y a ü r e tim s e l b ir g e r ç e k lik k a z a n d ırın a s ıy la sa ğ la n a b ilir. Y a ra ttığ ı k a r a k te r le r ile s im ü la t if d ü n y a d a ö z n e y e ç ık ış y o lu s a ğ la y a n D o s to y e v s k i ü r e tim - tü k e tim ç e liş k is in d e " H e p im iz G o g o l'ü n P a lto 's u n d a n ç ık tık ” d iy e r e k b iz i b a ş k a b ir y a z a r ın d ü n y a s ın a k a n a liz e ed e r. H e r y a z a r ın id e a la r e v r e n i k a r a k te r le r in s im ü la k r a s ı ile g e r ç e ğ e y a k l a ş ı r y a d a u z a k la ş ır. B ir h ik â y e n in n e s n e l b ir e v r e n d e n ç ık ıp ö z n e n in s im ü la k r a s m ı e le g e ç in il e s i v e ç ık ıp g e ld iğ i h iç liğ e y e n i d e n k a n ş m a s ı " P a lto ” is im li h ik â y e d e ta m o la r a k g e r ç e k le ş ir. K o z m o s ile e ş d e ğ e r g ö r ü le n " P a l to ” b ir n e s n e o lm a k ta n ç ık a r v e ö z n e n in k e n d is i o lu r. P a lto , is te n c in i v e d e v in g e n liğ in i k e s m e d e n s ü r d ü r ü r v e 175 fo lk lo r /e d e b iy a t K o z m o s u n y e r in e g e ç e r. B u r a d a G o g o l'ü n d e h a s ı v e s im ü la s y o n d ü n y a s ın a g ir m e ç a b a s ı g ö z e ç a rp a r. " B u r u n ” h ik â y e s i ile ilk g ir iş im i y a p a n G o g o l, o d ü n y a n ın c a m d a n y a p ıs ın ı " P a l to ” ile k ıra r. Ö z n e h e r n e k a d a r s im ü la k r a s ö z g e ç ir m e y e v e g e r ç e ğ e y a k la ş m a y a ç a lış s a d a n e s n e ü z e r in d e n b u y a p ıy ı a ş m a k h e r z a m a n d a h a k o la y d ır. Ç ü n k ü s im ü la s y o n e v r e n i n e s n e ile ö z n e y i e le g e ç ir m e y i d e n e r v e o n a s ü r e k li o y u n la r o y n a r k i b a z e n ö lü ta k lid i b ile y a p a b ilir. E ğ e r n e s n e k o n tr o l a ltın a a lın ır v e v a r o lu ş s a l b ir ç e r ç e v e d e n b u ü r e tim y a p ılır s a e v r e n a ş k ın o la b ilir. P a lto ” a r tık b ir n e s n e o lm a k ta n ç ık ıp ö z n e y e h a tta o r a d a n K o z m o s a k a d a r u z a n ır. K o z m o s 'u n P a lto 's u n d a ‘n e s n e n in iş le v in i y itir m e s i y a d a s o n lu b ir h a le g e lm e s i o n u h a r e k e te g e ç ir e n v e y a o n a ö n e m y ü k le y e n ö z n e n in iş le v s iz le ş m e s i p r o b le m a tiğ id ir .' if a d e s i v a r o lu ş k a y g ıs ın d a n d o ğ a r. H e r ş e y b ir y e r d e , b ir a n la m d a v a r o lm a y ü k ü m lü lü ğ ü ile d ile g elir. B ü tü n b u d ö n g ü iç in d e h e r ş e y in v a r d ığ ı a n a n o k ta v a r o lu ş p r o b le m a tiğ i o la r a k k a r ş ım ız a çık ar. N a b o k o v 'a g ö r e " P a l to ” s a n ıld ığ ı k a d a r b a s it v e te k d ü z e b ir h ik â y e d e ğ ild ir: " H ik â y e n in g e r ç e k d e ğ e r in i ta k d ir e d e b ilm e k iç in , b ir tü r z ih n i p a r e n d e a tıp e d e b iy a tın b a s m a k a lıp d e ğ e r le r in d e n k u r tu lm a k , in s a n ü s tü h a y a l g ü c ü y le d ü ş s e l b ir y o la d ü ş m ü ş o la n y a z a r a e ş lik e d e b ilm e k g e re k ir. G o g o l'ü n d ü n y a s ı b ir ö lç ü d e , m o d e m f iz iğ in ‘G e n iş ­ le y e n E v r e n ' y a d a ‘P a tla m a E v r e n i' g ib i k a v r a m la r ıy la b a ğ la n tılıd ır ; g e ç e n a s rın p ü r ü z ­ s ü z c e d ö n ü p d u r a n d ü n y a la r ıy la a la k a s ı y o k tu r. E d e b i ta rz ı, tıp k ı u z a y g ib i b ü k ü m lü d ü r ” (N a b o k o v , 2 0 1 2 : 1 3 5 -1 3 6 ). " P a l to ” s im ü la k r a s ı ö y k ü n ü n d e r in liğ in d e b ü k ü m lü b ir h a l a lır v e k e n d i k e n d is in e y e n i b ir y o l ç iz m e y i d e n e r. K a r a k te r i a lt e tm e y i b a ş a r a n " P a l to ” ö n c e n e f e s a lm a y a b a ş la r a r d ın d a n d a tü m e v r e n i iç e r is in e a la r a k g e n iş le r. B u g e n i ş ­ le m e s ü r e k lilik a r z e d e r e k ile r le r v e s im ü la t if d ü n y a a rtık g e r ç e k d ü n y a y a k a p ı ara la r. P a lto 'n m ı iç e r is in e g ir e b ilm e s i g ib i o r a d a n ç ık a b ilm e v a r s a y ım ın ın g e r ç e k le ş m e d ir e n c i d e s ü r e k lilik a r z ed er. T ıp k ı n e s n e n in ta n ıd ık h a le g e lip e s k i y e r in i k a y b e tm e s i g ib id ir. K e ş f e d ilm e m iş b ir a d a a rtık b u lu n d u y s a o h a ld e k e ş f e d ilm e m iş o lm a ö z e lliğ in i y iti r i r v e d iğ e rle r i g ib i olu r. S ıra d a n lık b u r a d a g ö z e ç a rp a r. B u b ir n e v i k a y b o lm a y ı d a if a d e ed e r. B a u d r illa r d d a b u ­ n u n b ir tü r o r td a n k a y b o lm a o ld u ğ u n u ile r i sü re r: " B u r a d a s ö z k o n u s u o la n ş e y o r ta d a n k a y b o lm a k tır, y o k s a tü k e n m e , y o k o lu p g itm e y a d a o r ta d a n k a ld ır ılm a d e ğ il. K a y n a k ­ la rın tü k e tilm e s i, tü r le r in y o k e d ilm e s i g ib i ş e y le r f iz ik s e l ş e y le r y a d a d o ğ a l o lg u la r d ır ” ( B a u d r illa r d , 2 0 1 2 : 8). D iğ e r le r in e b e n z e tm e a d ın a b ü tü n in s a n la r a o r ta k b ir s e n a ry o su n u lu r. A s ıl o la n , te k g ö r ü n ü ş , te k b e y in , te k b ir d u ru ş tu r. B u b ir m e ta y a r a tm a k tır v e i n a n d ığ ım ız ta n r ıd a n d a h a e v re n s e ld ir. D iğ e r le r i g ib i o lm a k a d ın a h e r k e s a y n ı m a ğ a z a y a , a y n ı s o k a ğ a k o şa r. B u n u m a s u m g ö s te r e n illü z y o n is e y a ş a m a ç a b a s ıd ır. Ö y le b ir ç a b a k i, s e n i s e n o lm a k ta n a lık o y a n , g ü d ü le b ile n , k u lla n m a y a h a z ır, c a n s ız m a n k e n le r to p lu lu ğ u k u ra r. B u to p lu lu k ta h e r k e s m o d e ld ir v e a n la m ı ü z e r in d e ta ş ıd ığ ı ş e y 'e y ü k le r. B e d e n ­ le r k o k u ş m u ş , p ö r s ü m ü ş v e b ü tü n ö z n e le r b u n u n la k u ş a tılm ış d u ru m u n d a d ır. N e s n e n in k o v u ğ u b u r a d a ö z n e y e k u c a k açar. Ö z n e is te r is te m e z o r a d a s ığ ın tı o la ra k y a ş a m a y a b a ş la r. Ö z n e le r y e r in e , s o k a k la r d a n e s n e le r b o y g ö s te rir. N e s n e n in e v r e n s e l k im liğ i b u ­ r a d a m e y d a n a çık a r. B u la ş ıc ı b ir te z g â h k u r u lm u ş tu r v e ç a m u r u n u h e r y a ş a m a sıç ra tır. N e s n e n in g ö z e tim i a ltın d a , o n u a ş m a k iç in h e r s e fe rin d e y e n i b ir y o l a ra n ır. B u n la r y e n i 176 fo lk lo r /e d e b iy a t s im ü la s y o n l a n n h a b e rc is id ir. T a p ın m a a r tık a r z u la r ın k ö r le ş m e s i v e f a r k m d a l ık la n n y o k o lm a s ı ile y a p ı la n b ir e y le m o lu r v e b e lir s iz b ir ş e k ild e h â k im iy e tin i s ü rd ü rü r. Bu be­ lir s iz lik te n h a r e k e tle ş ö y le b ir v a r s a y ım a g id ile b ilir; b u e v r e n b e lk i d e , ta h m in b ile e d e ­ m e y e c e ğ im iz k ü ç ü k lü k te b ir p a r ç a c ığ ın d ü ş ü y k e n , d ü ş k u r m a y a b a ş la d ık ta n s o n r a b a ş k a b a ş k a ş e y le r in p a r ç a s ı o ld u ğ u n u n f a r k ın a v a rır. B u p a r ç a la r ın b ir a r a d a k u r m u ş o ld u ğ u b ü tü n d e n tü m e v r e n i k a p la y a n b ir ö r tü d o ğ a r. B u ö r tü , g iz il g ü ç le r i te m s il e d e n ın o ııa d la n ıı b e lir li s ın ırla r la k e n d in i a ç ığ a ç ık a r d ığ ı y e r le r d e k o z m o s u ta n ım la r. V e s o n s u z g e r ­ ç e k liğ e a n a h ta r o la n s o n lu g e r ç e k le r k u ra r. H e r k e s b u ö r tü n ü n g ö lg e s i a ltın d a v a r lığ ın d a n b a h s e d e r. B ir s ü re s o n r a o n u k u ş a ta n b u ö r tü d e k e n d in i k a y b e d e r. " P a lto ” ö z n e n in y e r h ıe g e ç tiy s e v e s o n s u z o la n a u la ş tıy s a e tra fım ız d a k i r u h p a r ç a ­ c ık la rı b a ş k a b ir n e s n e y i e le g e ç ir m e k iç in m u tla k g e rç e ğ e u la ş m a y ı d en e r. " P a lto ” e v ­ re n in d e n b a ş k a b ir e v re n y a r a ta b ilm e k m ü m k ü n o lm a s a d a y a r a ttığ ı d a lg a c ık la r k o c a b ir o k y a n u s o lu ş tu ra b ilir: " G o g o l'ü n d e h a s ı Palto 'd a se rg ile d iğ i s a n a t, p a ra le l d o ğ r u la n ıl k e ­ siş m e k le d e k a lm a y ıp , s o lu c a n g ib i k ıv n la b ile c e k le r in e , k a n n a k a n ş ık h a le g e le b ile c e k le ri­ n e iş a re t e d e r; tıp k ı s u y a y a n s ıy a n ik i s ü tu n u n , g e r e k e n d a lg a c ığ ı y a k a la d ık la n n d a n titre k titre k b u r d u k la n g ib i” (N a b o k o v , 136). O ğ u z A ta y , ö y k ü le ri v e k a r a k te r le ri ile d e k e n d i e v re n in i y a r a ttığ ı g ib i " a u ra ” s ım d a o lu ş tu n n a y ı b ilir. G o g o l g ib i m a jö r e d e b iy a ta y a n s ı­ m a la r ı o lm a s a d a A ta y , k a v r a m la r y a d a ö z n e ü z e r in d e n s h n ü la s y o n d ü n y a s ın d a e s te tik o la n ı y a k a la m a y ı b aşarır. A t a y 'n ı " B e y a z M a n to lu A d a m ” ı n e s n e d e n ö z n e s im ü la k ra s m ı d e n e y e n P a lto h ik â y e s in in a k s in e ö z n e d e n n e s n e s h n ü la k ra s ın m d e n e n d iğ i g ö rü lü r. " B e y a z M a n to lu A d a m ” n e s n e ile m e ta la ş a n ü re tim d e n tü k e tim e g e ç e n ö z n e y e g e ç iş i s e m b o liz e eder. G o g o T ü n Palto 's u s a d e c e k e n d i b a ş n ıa b ir e v re n o la ra k k a lm a z s h n ü la tif d ü n y a y a b ır a k tığ ı m o n a d la r " B e y a z M a n to lu A d a m ” d o ğ u ru r. B u ç a lış m a G o g o l'ü n " P a lto ” sm ıd a n O ğ u z A t a y 'ın " B e y a z M a n to lu A d a m ” m ı ç ık a r m a g ir iş im i o la ra k n e s n e n in ( p a lto n u n ) ö z n e (B e y a z M a n to lu A d a m ) s im ü la k ra s m ı g e rç e k le ş tirm e , C h a m is s o 'n u n " P e te r S c h le m ih l” ile Ö z n e -N e s n e o r ta k lığ ın d a k o z m o s u k e ş fe ttn e g irişim id ir. P a l t o ’d a u y a n a n o r d u G ö lg e n in p a lto ş e k lin i a lm ış k o z m o s u n g ö b e ğ in d e ö z n e s in i e d e b i m e tin le r d e a ra m a g ir iş im i s o n u ç v e r ir v e A k a k i A k a k iy e v iç 'in k a r a k te r o la r a k d o ğ u m u g e r ç e k le ş ir. S ıra d a n b ir d e v le t m e m u r u o la n A k a k i " P e k g ö z e ç a r p m a y a n b ir m e m u r ; b o y u k ıs a , y ü z ü h a f if ç iç e k b o z u ğ u , k ız ılım s ı, h a f if ç ip il g ö z lü y d ü ; k a f a s ın ın k ü ç ü k b ir k ıs m ı ç ıp la k , ik i y a n a ğ ı d a k ır ış ık la r iç in d e , y ü z ü , k a r a - s a n d e n ile n r e n k te y d i” ( G o g o l, 1 9 9 9 : 3 3 ) o la r a k ta n ıtılır. A k a k i 'n i n y a ş a m ın d a d a y a p tır ım g ü c ü d o ğ a d a n g e lir v e d o ğ a n ın h a r e k e tle r i ile d e ğ iş e n y a p ıs ı b iz e b ir ta k ım te p k ile r v e rd irir. E tk iy e v e r d iğ im iz te p k i k a r ş ıs ın d a n o la y te k d ü z le m d e k ış ın s o ğ u ğ u ile g e le n g iy in m e p r o b le m id ir. Y ü z e y d e b ö y le v a r s a y ıla b ilir y a d a g ö r ü n e b ilir a n c a k ih tiy a ç n e s n e n in k u ş a n m ış o ld u ğ u g ö lg e ü z e rin e d ir. B u B a y A k a k i 'd e o lm a s a d a z a m a n ın v e ö z n e m ü s v e d d e le r in in o n u n ü z e r in d e u y g u la m ış o ld u ğ u e v r e n s e l g iy im k u ş a m ta rz ıd ır. H e r k e s j i l e t g ib i d ik k a t ç e k ic i, h o ş , te m iz , b a k ım lı o lm a lı v e tü m b u n la r o lu r k e n d e d iğ e rle r in e b e n z e m e y i ih m a l e tm e m e lid ir. N e d e n d iğ e rle r i g ib i 177 fo lk lo r /e d e b iy a t o lm a k y a d a b e n z e m e k e n d iş e s i y a r a tılır ? T ü m e v r e n , g e l s e n i b iz im g ib i y a p a lım , d e r g ib i b a k m a k ta d ır y a d a o y u n u k e n d in e g ö r e k u rm a k ta d ır. F a r k ın d a lığ m ö lü m ta r ih i o la ra k n e s n e n in e v r e n s e llik te z irv e y e ç ık ış ı g ö s te r i­ le b ilir. A n la m y itim i, k lo n la n m ış v a r lık la r g ib i g e z m e , s im ü la t if d e n g e n in k u r u lu ş ta rih i o la r a k d a k a y d a g e ç e r. Ç ü n k ü a s lı a s ta r ı o lm a y a n , s u y u n ü z e r in d e k i g ö lg e s i s a d e c e o r a ­ d a o ld u ğ u s ü r e c e d e v a m e d e c e k o la n b ir ş e y d e n b a h s e d ilm e k te d ir . T ü m b u in ş a e d ile n s is te m , ö z ü n d e o la n 'ş e y ' d ış ın d a g e r ç e k lik te n k o p u k tu r. Ö z d e su , h a v a , to p r a k v e a te ş v a rd ır. K o z m o s u n k a y n a ğ ı o la n b u d ö r t te m e l u n s u r, im i ta s y o n la n n d o ğ m a s ın a d a m a n i o lm a z a k s in e y a r d ım c ı o lu r. O rta k la ş a b ir y a ş a m v e o r ta k k u lla n ım a la n la rı, o r ta k fi­ k irle r, a y k ırı d ü ş ü n m e y a s a ğ ı, b a ş k a tü r lü o lm a m a g a y e s i, h e p s i b ir a ra d a d ır. O rta k la ş a y e n i lik le r s is te m i b ir e y i a y a k ta k a rş ıla r. O ra d a a s lın d a ; " H a d i p e ş im d e n g e l” d e m e k is te r f a k a t b u n u d e m e k y e r in e d o ğ r u d a n u y g u la m a y a g e ç e r. S o n ra s ın d a b e n im h is s im , b e n im r e n g im , b e n im d ü z e n im , b e n im m o d e lim b e n im , b e n im , b e n im d iy e h e r k e s s a rılıv e rir. M e s e le a n la m y ü k le m e k d e ğ il a k s in e s ü rü h a lin e g e tir ilm iş b ir p s ik o lo ji y a ra tm a k tır. B ir ö z n e h a y a l e d ilir k i o , k a y b e ttiğ i p a lto s u n u a r a m a y a çık a r. P a lto , iş le v i iti b a ­ r iy le y ü k le n m iş o lm a ö z e lliğ in i ta şır. Ö z n e is e o n a a n la m y ü k le m e s i ile v a r d ır v e b u b ir m o d e le b a k ılm a k s ız ın d u y u la n m a n e v i b ir b a ğ lılık tır. D e v a m ın d a b ir m o d e l y a r a tılır v e a rtık h e r k e s o 'd u r . M o d e l m e t a 'l a ş m a y o lu n d a ile r le r k e n d iğ e r le r i d e s im u la k r la rı o la ra k ç o ğ a lır. S a y ıla rı h e r g e ç e n g ü n b ir a z d a h a a rtm a k ta d ır. B u n a r s is tik ta v r a n e k a d a r y a k ı n ­ d ır? G ö rü n e n o k i h iç liğ e h iç k a d a r y a k ın d ır. Ç ü n k ü n a r s is iz m d e k e n d in e v a r ın a v a r k e n , s ü r ü le ş m e d e k e n d in d e n u z a k la ş m a v e y a y g ın la ş m a k ta o la n a y ö n e lim v a rd ır. K e n d in d e o lm a A k a k i 'd e y e r le ş ik b ir g ö r ü n ü m d ü r. İç d ü n y a s ın d a n n e y a z a r ın ın n e o k u r u n n e d e e tr a f ın d a k i k a r a k te r le r in h a b e r i y o k tu r. O n u n k e n d i h a lin d e b ir k â tip o ld u ğ u b a h s i h e p g ü n d e m d e d ir v e k ö tü c ü l o la n is e h e r s e fe rin d e o n a d o k u n m a k iç in f ır s a t arar. B u f ırs a tı d a r a h a t b ir ş e k ild e y a k a la r ç ü n k ü A k a k i y a ş a m ın d e v a m ı iç in s is te m in iç in e d â h il o lm a g ir iş im in d e b u lu n m u ş b ir v a rlık tır. V a rlık tır, ç ü n k ü s a d e c e v a r d ır , b a ş la n g ıç ta n e a n la m d a v a r o ld u ğ u b e lir s iz d ir t ıp k ı d iğ e rle r i g ib id ir. S is te m e d â h il o la n y a d a e d ile n s im ü la s y o n p a r ç a la r ın d a n f a r k ı n e d ir ö y le y s e ? K a b u lle r d o ğ r u ltu s u n d a b a k ıld ığ ın d a d o ğ a n h e r in s a n Ö z n e 'd ir . B u s e b e p le d ir k i k im s e ö z n e o lm a k a d ın a h iç b ir ş e y y a p m a g e r e ğ in d e b u lu n m a z k i b u d u n u n y a r a tım o la r a k k u r g u s a l v a r lık la r o la n k a r a k te r le r iç in d e b ö y le d ir. " B e n z a te n ö z n e y im ” b a k ış ı ö n ü n e k o n u la n a u z a n ır v e h a z ır h a ld e s u n u lu r e le g e ç ir ir ; g iy e r, alır, y e r, b a k a r v e se v e r, b a ş k a tü r lü s ü d e d ü ş ü n ü le m e z . A k a k i 'n i n k a d e r i d e y a z g ıs ı d a b u n d a n n a s ib in i a lır ç ü n ­ k ü y a z a r ın e v r e n in d e s im ü la t if o la r a k ta s a r la n m ış b ir n e s n e d ir , s a d e c e k e n d i e v r e n in d e ö z n e p o z is y o n u n d a d ır. A k a k i s o r g u s u z s u a ls iz , m a d d e s e l ş e y le r in k a y g ıs ı d ış ın d a b ir ş e y d ü ş ü n m e d e n b u lu n d u ğ u e v r e n d e k i a rz u s u g a y e t m a s u m d u r : Ü ş ü m e m e a rz u s u . B u a rz u ö z n e d e v a r o la g e le n b ir e k s ik lik te n k a y n a k la n ır v e b u e k s ik liğ i k a p a ta c a k b ir n e s n e arar. D o ğ a n ın iş b irliğ i s a y e s in d e n e s n e p o z is y o n d e ğ iş tir m e k iç in b e k l e r v e A k a k i 'i s im ü la s y o n a d â h il ed e r. Ö z n e m in n e s n e n in p e ş in e ta k ılm a s ı v e o n d a n b ir ş e y b e k le m e s i ö lü t a k ­ lid i y a p a n p a lto y u u y a n d ır ır v e a rtık n e s n e f a rk ın d a d ır. N e s n e n in ö z n e s im ü la k r a s ı iş te 178 fo lk lo r /e d e b iy a t ta m b u r a d a g e r ç e k le ş ir v e u y a n a n m o n a d la r a r a c d ığ ı ile p a lto ö n c ü b ir k im liğ e b ü rü n ü r. K e n d i s im ü la s y o n l a n n ı y a r a ta ıa y a b a ş la y a n n e s n e , ö z n e o la n ı e tr a f ın d a p e r v a n e e d e r e k ik tid a r g ü c ü n ü k e n d i ç a r k ın a ta k a r v e d a h a f a z la d ö n m e s i iç in o n a is te d iğ i h e r ş e y i v e r ­ m e y i a m a ç la r. Ö z n e ilk a n la m ıy la b u r a d a o r ta d a n k a l k a r v e g e ld iğ i y e r e y a n i h iç liğ e g e r i d ö n e r. B ir y o k o lm a d e ğ ild ir b u , a k s in e s ilin m e d ir, e tk is iz le ş m e , b ir n e v i c a n s ız m a n k e n ­ le r y a r a tım ıd ı r v e a r tık ö z n e n e s n e n in k o v u ğ u n a y e r le ş m e k te d ir. B u d o n d u r u lm u ş y a ş a m iç in d e , z a m a n ın v e m e k â n ın n e ö n e m i v a r d ır ? V a rlığ ın b u ş e k ild e k i if a d e s i iç in ö lü v e y a d ir i o lm a k f a r k e d e r m i? Y a ş a m d a n s ö z e tm e k b u d e n li z o r k e n ö lm e e y le m i n e k a d a r g e r ­ çe k tir. G e r ç e k le r le b u d e r e c e k a r ış a n s im ü la t if s is te m A k a k i 'i n y a ş a m ın ı d a a la b o r a e de r. İ s tila y a u ğ r a y a n A k a k i s ö z lü v e y a g ö r s e l o la ra k h e r t ü r lü ta c iz e m a r u z k alır. G ö s te rg e le r in d ü n y a s ın d a n e s n e n in e g e m e n liğ i a ltın d a ile r le y e n g ö r ü n ü ş , n e s n e n in h a v a s ın a k a p ıla n h e r ö z n e n in u la ş m a a r z u s u n a k a p ıld ığ ı te k g e r ç e k h a lin e g e lir. N e s ­ n e n in v e r d iğ i g ö lg e ile A k a k i a r tık b ü y ü k b ir te h lik e iç in d e d ir ç ü n k ü k a r a n lık ta b ü tü n ış ık la r o n u iş a re t e tm e k te d ir. A k a k i e v r e n in d in a m ik y a p ıs ın ı ü z e r in e a lır v e s a lın m a y a b a ş la r. A r tık p a lto o n u n m e v c u d iy e tin in y e g â n e v a r lık g ö s te r g e s id ir v e y a ğ m a la n a n b ü ­ tü n m o d e lle r g ib i o d a y a ğ m a la n m a y a m a h k û m d u r. B u y a ğ m a y ı k a ld ır a b ile c e k g ü ç o n d a y o k tu r ç ü n k ü f a z la s ıy la k e n d ilid e d ir v e k e n d in d e o la ra k k a lır. Ö z n e n in y a ş a m r itm i n e s ­ n e n in D N A 's ı ile u y u ş m a z f a k a t o n u s e v m e k te d ir. Ç ü n k ü p a lto , A k a k i 'n i n d iğ e r le r in in a r a s ın a g ir m e s i iç in t e k k u lla n ım lık ilk v e s o n b ile tid ir. A s lın d a o lm a s ı g e r e k e n o lu r a m a A k a k i iç in h e r ş e y s a n k i te r s in e d ö n m e y e b a ş la r. N e s n e y a n i p a lto s a d e c e A k a k i 'i e le g e ç ir m e k le k a lm a z d iğ e r ö z n e le ri d e c e z b e d e r v e k o v u ğ a g ir m e y e d a v e t ed e r. A k a k i 'n i n m e m u r a r k a d a ş la rı ile k a tıld ığ ı d a v e tte n e v in e d ö n e r k e n , p a lto s u ç a lın ır v e b u r a d a ç a lı­ n a n s a d e c e b ir n e s n e o la n " p a lto ” d e ğ il a k s in e A k a k i 'n i n b ü tü n v a rlığ ıd ır. A r tık g ö r ü n tü ­ s ü n ü k a y b e tm iş v e h iç liğ e h ız lı b ir ş e k ild e s ü r ü k le n m e k te o la n k a r a k te r iç in s o n ö n c e d e n b e llid ir. B u r a d a ş u n u iy i a y ırt e tm e k g e r e k ir o lm a y a n b ir g ö r ü n g ü , k a b u l e d ilm e m iş v e ü z e r in d e iğ r e ti d u r a n b ir p a lto s u y la b ir a d a m , y a n i n e s n e p o z is y o n u n a s ü r ü k le n m iş b ir ö z n e s im ü la k r a s ı, i s te n ç v e d e v in g e n lik k a z a n a m a z . N a b o k o v 'u n d e d iğ i g ib i: " B u d ü n y a o ld u ğ u g ib id ir v e o n u y o k e d e b ile c e k h e r ş e y i d ış la r ; ö y le k i h e r tü r d ü z e ltim , m ü c a d e le , a h la k i h e d e f y a d a g ir iş im , b ir y ıld ız ın y ö r ü n g e s in i d e ğ iş tir m e k k a d a r im k â n d ış ıd ır ” (N a b o k o v , 2 0 1 2 : 13 5 ). O ld u ğ u g ib ilik , is te n ç v e d e v in g e n lik ö z n e o la r a k d ü n y a y ı k e n d i k e n d is i o lm a b ilin c in e s ü rü k le r, ö z n e o la ra k d ü n y a n e n e s n e y e k e n d in i te s lim e tm e k is te r n e d e d ış a rıd a n g e le b ile c e k b e n z e ş im le r e y e n ik d ü şe r. D ik k a t e d ilir s e e s e r in is m in in b ir k a r a k te r a d ı d e ğ il d e b ir n e s n e o ld u ğ u a n c a k b u n e s n e n in d e c a n lı b ir ş e k ild e y a z a r ın ta s a r ım ı o la r a k s u n u ld u ğ u g ö rü lü r. A k a k i 'n i n ta m y a ş a m a k ü z e r e y k e n k ıy ıs ın d a n d ö n d ü ğ ü y a ş a n tıs ı, p a lto y u k a y b e tm e n in v e r d iğ i ü z ü n ­ tü y le b ir lik te g e le n h a s ta lık la s o n b u lu r. Ö lü m ü n o r m a l d e ğ ild ir a n c a k n o r m a l s ü s ü v e r i­ lir; ç ü n k ü o n u a lt e d e n b ir h a s ta lık tır. B u r a d a o n u e le g e ç ir e n v e y o k e d e n n e s n e n in o n u k a ld ır m ış o lm a s ı ih tim a li k im s e n in a k lın a g e lm e z . B e d e n in i e le g e ç ir e n n e s n e , k e n d in i ik tid a r ın h a z z ın ı y a ş a r k e n g e r id e b ır a k tığ ı ö z n e , d a v a s ı b ir h iç lik o la n s im ü la t if p a r ç a la ­ r ın b ir a r a y a g e tir d iğ i b ir v a r lık o la r a k s ilin ir g id e r. D e n ild iğ i ü z e re : " . . . o b ü y ü k a d a m ı b ır a k tık . O y s a o , y ü z d e y ü z g e r ç e k o la n ö y k ü m ü z ü n tu ttu ğ u b u o la ğ a n ü s tü y o lu n as ıl 179 fo lk lo r /e d e b iy a t s o r u m lu s u s a y ıla b ilir ” ( G o g o l, 4 6 ). B ü y ü k a d a m ın h ik â y e y e d â h il o lm a s ı ile b ir lik te k a ­ r a k te r in ç ö k ü ş ü b a ş la r, ta lih s iz k a y b ın ın ız d ır a b ım b u b ü y ü k lü ğ ü n k a r ş ıs ın d a d a h a d e r in h is s e d e r. H iç b ir ş e y o n a te s e lli v e r m e z a k s in e o n u d a h a d a b itirir. B u b itiş in s o r u m lu la ­ r ın d a n b ir i o la r a k b ü y ü k a d a m a ö n e m li b ir p a y d ü şe r. Ö y le k i a n la tın ın d e v a m ın d a v ic ­ d a n , n e k a d a r b ü y ü k o lu r s a o ls u n b u a d a m , y a k a s ın ı b ır a k m a z . B u v ic d a n m e s e le s i h â lâ is te d iğ in i a la m a y a n A k a k i 'n i n ç ır p ın ış ın ı d a te m s il ed er. E v e t, n e s n e A k a k i 'y i e le g e ç ir ip d ö n ü ş tü r ü r a n c a k o , k a y b e ttiğ i v a r lığ ıy la - p a l t o ­ n u n s im ü la k r a s ı o lm a s ı v e ç a lın m a s ıy la y o k o lm a s ı- b ir lik te y e n id e n b ir y a r a tım o la ra k o k u r u n y a n i d ış s a l ö z n e n in ü r e tim i o la r a k te k r a r m e tn e d â h il o lu r. A r tık A k a k i, m e ta la r m g ö lg e s i a ltın d a k a lm ış b ir p o s t o la r a k v a rd ır. O n u n s im ü la s y o n d ü n y a s ın d a n g e r ç e k d ü n ­ y a y a ile te c e ğ i ış ık ö lü m ü y le y a y ılm a y a b a ş la r. A r tık n e s n e o la n u z a k la ş m a k iste r, o is e a k ış k a n b ir g e r ç e k o la ra k k e n d in e u y g u n b ir g ö lg e b u lu n c a y a k a d a r d a p a lto la r ın p e ş in i b ır a k m a z . M e ü ıi o k u y a n d ış s a l ö z n e a r tık b ilin ç le n m iş n e s n e le r s is te m in in s o n lu d ü n y a ­ s ın d a s im ü la s y o n o la ra k y a r a tıla n , r o l y a p a n v e o n u e le g e ç ir e n " p a l t o 'l a r ı n p e ş in d e d ir. B e y a z ım s ı ill ü z y o n O ğ u z A t a y 'ı n n e s n e le r d ü n y a s ın a d o ğ r u d a n g ir iş y a p tığ ı " B e y a z M a n to lu A d a m ” h ik â y e s i ö n c e lik le b ir illü z y o n d u r. S a d e c e k u tu p la r d a n r a h a tlık la iz le n e n k u tu p ış ı k la ­ r ın ın s e n f o n is in i r e n k li b ir ş e k ild e o k u r a y a n s ıtır k e n a s lın d a b u n u n G ü n e ş 'te n g e le n b ir g a z s a lm ım ı o ld u ğ u n u y a n i to p lu m u n d e ğ iş e n d ü z e n in d e m a d d e n in h ü k ü m g ü c ü n ü g ö z ­ le r ö n ü n e se re r. O y a n i B e y a z M a n to lu A d a m k a la b a lık b ir to p lu lu k iç in d e ta n ım la n a n v e ö z n e n in k a b iliy e tle r in d e n a rın m ış b ir i o la ra k t a r i f e d ilm e y e u ğ r a ş ıla n , g a r ip b ir ş e k ild e ta s a v v u r e d ile n , o r ta k o la m a m a , e k s ik k a l m a d u r u m la rı ile k u ş a n m ış b ir ö z n e o la r a k h a ­ r e k e t e d e r. T o p lu m h e r k e s in o r ta k la ş a y a ş a m a la n ın ı te m s il e tm e s in e r a ğ m e n o , b u y a ş a m a la n ın a s a d e c e b a k a r, a n la m v e r ile m e m e k le b ir lik te , y a d ır g a n ır b ir ta v r a b ü rü n ü r. B u r a d a to p lu m y a n i tü m e l, s is te m in i s im ü la t if o la ra k k u r d u ğ u iç in tik e le ik i s e ç e n e k s u n a r: y a iç s e lle ş ir s in y a d a d ış s a lla ş ır s m . B e y a z M a n to lu A d a m h e r h a n g i b ir i g ib i d a v r a n ıp b u d ü z e n e d â h il o lm a k y e r in e h iç k im s e g ib i d a v r a n ır- d a v r a n m a z . Y an i tü m e lin s im ü la tif e v r e n in e h e m g ir e r h e m d e g irm e z . B u s ü r e ç ş ö y le g e r ç e k le ş ir : Ö n c e lik le b ir a d a m v a r d n a d ı v e n e iş y a p tığ ı b e lirs iz d ir, h a tta k e n d i f a rk m d a lığ m d a n d a h a b e rsiz d ir. T ü m e lin o n a b a k ış ı h iç lik ile k ö tü c ü l a ra s ın d a , d ü ş m ü ş , e z ilm iş y a d a te rk e d ilm iş g ö rü n g ü s ü n d e ilerler. " . . . p a ra s ı o lm a d ığ ın ı s ö y le y e re k k ö y lü ta k lid i y a p a b ilird i; f a k a t k o n u ş m a d ığ ı iç in , b u b a k ım d a n d a b a ş a rı k a z a n m a s ı o ld u k ­ ç a g ü ç tü ” (A tay , 2 0 1 0 : 10 -1 1 ). B ü tü n t e ş e b b ü s le r d e n y o k s u n b ir ş e k ild e e tra fta g e z in e n n e o ld u ğ u b e lir s iz b ir cism id ir. " K a d rn o n u n y ü z ü n e b a k a rk e n , b ile r e k y a d a b ilm e y e re k h iç o y n a tm a m ış tı g ö z b e b e k le rin i. B u y ü z d e n ilk m ü ş te r is i o n u k ö r s a n m ış tı” (A tay , 2 0 1 0 : 11). Ö z n e k e n d i iç e ris in d e e y le m s iz lik s ö z le ş m e s i y a p m ış g ib id ir, h e m ö z n e le re h e m d e n e s ­ n e le re k a r ş ı a lm a n e s te tik b ir ta v n d ır. D ü n y a y a g e lm e y i b u s ö z le ş m e y i im z a la y a ra k k a b u l e tm iş v e k u r u lm u ş e v re n d e k u rg u s a l d ü n y a n m g e r e k lilik le rin i y e r in e g e tir m e y i b ile u n u t­ m u ştu r. O s ıfır s e v iy e s in d e a ra fta k a lm ış b ir k a ra k te rd ir: H e m n e s n e d ir h e m d e ö zn e d ir. 180 fo lk lo r /e d e b iy a t Ö z n e n in d e v in g e n liğ i o lm a s ın a r a ğ m e n s im ü la t if e v r e n d e s ö z s a h ib i d e ğ ild ir ç ü n k ü d e ğ e r le r s is te m i b u e v r e n d e n e s n e ü z e r in d e n şe k ille n ir. N e s n e y e k a r ş ı h iç b ir b e k le n tis i o lm a y a n ö z n e n in y o lu n u ö lü ta k lid i y a p a n B E Y A Z M A N T O k e s e r: " H a f if b ir r ü z g â r ç ık tı; ir iy a rı, e s m e r v e g ö r ü n ü ş ü ta ş r a lı s a tıc ın ın e lb is e le r in i b e lli b e lir s iz d a lg a la n d ır d ı. Y a ln ız b e y a z m a n to k ım ıld a m a d ı; a ğ ır b ir k u m a ş ta n y a p ılm ış o lm a lıy d ı. B i r s ü re d u r d u ­ la r m a n to y la k a r ş ılık lı. ... M a n to v ü c u d u n a y a p ı ş tı” (A ta y , 13). C e b in d e k i tü m p a r a la n ( n e s n e le r i) v e n n e s in e r a ğ m e n t a m k a r ş ılığ ın ı ç ık a r a m a z . Ö z n e iç in b u n u n ö n e m i y o k tu r , ç ü n k ü c e b in d e k i ( n e s n e ) ile h iç b ir z a m a n b ir ü n s iy e ti o lm a m ış tır. N e s n e y e s a h ip o la n d iğ e r Ö z n e n in k a r ş ılığ ın ı b u lm a d a n e lin d e k i n e s n e y i ( b e y a z m a n to ) b a ş k a b ir Ö z n e 'y e v e r m e n iy e ti y o k tu r a m a Ö z n e m in d ir e n c i s a y e s in d e b ir k a d ın m a n to o la n b u n e s n e y i is te m e y e r e k d e o ls a t e s lim ed er. B u r a d a k u tu p ış ık la r ı g ib i m a n to d a b ir illü z y o n d u r. M a n to o n a y a k la ş ım ı d a h a ç e ­ k ic i k ıla r v e s o n u n d a o k a la b a lık t o p lu lu k y a n ın d a n g e ç ip g itm e k y e r in e d u r u p o n u iz le r. S im ü la s y o n d a u y a n a n y a b a n c ı v a r lık b ir illü z y o n g ib i h e r k e s i e tk i a ltın a alır. N e s n e n in e le g e ç ir m e o y u n u f a r k lıla ş ır , b u s e fe r n ö tr o la n ın ü z e r in d e ile r le y e re k ö z n e y i e le g e ç ir ­ m e y i d e n e r. B u b a ş a r ılı g ir iş im ilk b a ş ta ö z n e y i d e ğ iş tir ir , s ö z s a h ib i y a p a r h a t ta a ra n ıla n is te n ile n v e ih tiy a ç d u y u la n b ir v a r lığ a d ö n ü ş tü rü r. İ ş te b u r a d a b u g ü c ü s a ğ la y a n s ih ir ­ b a z ın ş a p k a s ıd ır v e b e y a z m a n to ö z n e y i e le g e ç ir ip n ö tr o la n ı d a e le g e ç ir e r e k is m in e b ile s a h ip o lu r. O , o la n a d a m a r tık B E Y A Z M A N T O L U A D A M o la r a k y a n i n e s n e n in h â k im iy e tin i g ir ip b ü tü n h e r ş e y i ile d ö n ü ş e n b a ş k a b ir v a r lık h a lin e g elir. S im ü la s y o n b u r a d a b a ş la r , ö z n e le r d e ğ iş m e y e , ik tid a r t ik e lle ş m e y e v e n e s n e le r s is te m i ü z e r in d e d e ­ ğ e r le r k a te g o r iz a s y o n u işler. Ö z n e a rtık d e ğ iş m iş n e s n e o lm u ş o n u n s im ü la k r a s m ı y a ş a ­ m a k ta d ır. K a d ın s ılık v e b e y a z lık (s a flık ) ö z n e n in c in s iy e t s o r u n s a lın ı d a d o ğ u r u r f a k a t o , b ü tü n b u n la r d a n h a b e r s iz s ilik le ş tiğ in in v e h iç le ş tiğ in in fa rk ın d a d ır. S o n s a h n e d e B e y a z M a n to lu A d a m tü m e lin iç e r is in d e k a y b o lm u ş v a z iy e tte y a r g ı­ la n m a k ta d ır. K im d ir b u ö z n e , ü z e r in d e k i n e s n e y i ç ık a r s ın d iy e n ö z n e le r b ile n e s n e le r in b e d e n le r in i s a r d ığ ın d a n h a b e rs iz d ir. '" M a n t o s u n u ç ı k a r s ın ! ' d iy e b a ğ ır d ı ö n s ır a d a n b iri, v ü c u d u k u m la r la s ıv a n m ış g ib i k ıllı b ir k a ra ltı. 'B e l k i d e iç in d e b ir ş e y y o k tu r ,' d e d i m a h z u n g ö r ü n ü ş lü b ir g e n ç , y a n ın d a k in e . B e n b m ıa b e n z e r b ir ş e y o k u m u ş tu m b ir y e r ­ d e ” (A ta y , 2 0 1 0 : 2 3 ). Ö z n e n in g ir d iğ i n e s n e le r s is te m in d e k a y b o ld u ğ u d o ğ r u d u r a n c a k b u n u te s p it e d e b ilm e k iç in o r a d a k i ö z n e n in 'b e n b u n a b e n z e r b ir ş e y o k u m u ş tu m b ir y e r d e ' if a d e s in i iç s e lle ş tir m e k g e re k ir. B e lli k i o o r a d a k ile r d e n f a r k lıd ır v e B e y a z M a n ­ to lu A d a m iç in b ir ş e y le r y a p m a is te n c in e s a h ip ö z n e 'd ir . B ö y le b ir ş e y i o k u m u ş o lm a s ı s im ü la s y o n e v r e n in d e n u y a n m a s ı y e t e r lid ir v e b u ö y k ü n ü n s o n u n u b ile n te k k a r a k te r o la r a k b u e v r e n d e n ç ık ış y a p a c a k tır . B e y a z M a n to lu A d a m a rtık n e s n e n in o n a o y n a d ığ ı s o n u y a ş a y a c a k v e s im ü la t if e v r e n d e y o k o lu p g id e c e k tir. T ü m e lin b a k ış a ç ıs ı a d a m iç in s o r g u la n d ığ ın d a n e T ik d e v r e y e g ir e r v e tıp k ı s u y u n iç e r is in d e v a r lığ ıy la y o k lu ğ u a r a s ın ­ d a k a y b o lm a s ı g ib i y i t e r ö z n e : " B ir y e r d e n s ö z e ttiğ im sıra d a o y e r o rta d a n k a y b o lu p g itm iş oluyor. B ir in s a n d a n s ö z e ttiğ im sıra d a o in s a n ö lm ü ş oluyor. 181 fo lk lo r /e d e b iy a t Z a m a n d a n sö z e ttiğ im sıra d a a k ıp g e ç m iş oluyor. B u d u ru m d a in s a m n o rta d a n k a y b o lu p g ittiğ i b ir d ü n y a d a n sö z ed e b iliriz ” (B a u d ril­ la rd , 2 01 2 : 7). Ö z n e f a r k ın a v a r ıp 'b e n b u n u b ir y e r d e o k u m u ş t u m ' d e d iğ i a n d a B a u d r i lla r d 'm ıs ­ r a r la ü z e r in d e d u r d u ğ u g ib i z a m a n a k ıp g e ç m iş o lu y o r, in s a n ın o r ta d a n k a y b o lu p g id iy o r. S o n u ç o la ra k k a r ş ım ız a s im ü la t if o la r a k y a r a tılm ış b ir e v r e n , s im ü la k r a 'la r v e f a r k ın a v a r a m a d ığ ım ız n e s n e le r s is te m i ile h e r ş e y i k o n tr o l a ltın a a lm ış ş e y 'l e r d ü z e n i ç ık ıv e rir. Ö z n e n in h ik â y e s in i o k u y a n y a d a d in le y e n b a ş k a la ş m ış ö z n e le r " a m m a d a h ik â y e ” (A ta y , 2 4 ) d e y ip o r a d a n h ız lıc a u z a k la ş ıp n e s n e le r e v r e n in e te k r a r g e r i d ö n e rle r. K a r ­ ş ım ız d a h iç liğ in iç e r is in d e d o ğ u p n e s n e le r s is te m in d e k e n d i k e n d iliğ in d e y ite n b e y a z b ir illü z y o n k a lır. B ilm e y iz k i k u tu p ış ık la n ılın o m u h te ş e m ş o v u n u s a ğ la y a n z a r a r lı b ir g a z d ır v e h e r g e ç e n g ü n g e r ç e k d ü n y a y ı te h d it e tm e k te d ir. S i m ü l a k r a ’l a r ı n ç a r p ı ş m a s ı Ş im d iy e k a d a r k u r g u s a l e v r e n d e s im ü la t if o la r a k y a r a tıla n ik i k a r a k te r in n e s n e le r s is te m in i n a s ıl e le g e ç ir d iğ in e d e ğ in ir k e n a s lın d a g e r ç e k d ü n y a d a o la n ş e y 'le r in f ik tif y a p ıla r ı ile s im ü la s y o n e v r e n in e g ir iş y a p tık . A n c a k s a h n e ik i e d e b i e s e r d e n f a z la s ın ı iç e r m e k te d ir v e b ir d iğ e r p a lto b iz i e v r e n in k e n d is i y a p m a k iç in z o rla m a k ta d ır. B u ro l y a p a n y a d a ö lü ta k lid i y a p a n d e ğ il a k s in e T a n rıs a l v a s ıfla r ı ile ö z n e y i b a ş ta n ç ık a r a n b ir n e s n e p o z i s y o n u n d a b u lu n u r v e b u m e s a f e d e n ö z n e y i ta m a m ıy la e tk ile m e y i b e c e rir. B u g ö z le r d e n u z a k b ir y a z a r ın ta s a r ım l a r e v r e n in e a ttığ ı v e s e s in i ç o k d u y u r a m a d ığ ı P e te r S c h le m ih T in ö z n e s in i y itir d iğ i ö y k ü d ü r. İk i ö y k ü y ü b ir b ir iy le ç a r p ış tır ıp s im ü la s y o n e v ­ r e n in d e n e s n e n in ö z n e s im ü la k r a s m ı k a r ş ıla ş tır m a y ı d e n e r k e n P e te r S c h le m ih l ile s im ü ­ la s y o n e v r e n in d e n b ir s e n te z ç ık a r ılm a s ı a m a ç la n ır. Ö n c e lik le D o s to y e v s k i'n in h e p im iz in iç in d e n ç ık tığ ın ı id d ia e ttiğ i P alto 'y u e le a lır ­ s a k A k a k i 'n i n ö z n e d e n n e s n e y e g e ç m e a ş a m a s ı y e n i b ir p a lto y a s a h ip o lm a s ı ile b a ş la r. Y e n i p a lto s u n u e lin e a ld ığ ı z a m a n b e n liğ in i to p lu m ta r a f ın d a n k a b u l e d iliş in in b e lg e s in i e lin e a lm ış b u lu n m a k ta d ır. M e ta la ş a n d ü n y a d a o n a b u d u y g u y u ç e v r e s in d e k i g ö lg e le r v e rm e k te d ir. P a lto y u d ik e n P e tr o v iç 'in g u r u r la p a lto y u g iy d ir m e s i s im ü la t if d ü n y a n ın k a p ıla r ın ı a ç a n illü z y o n is t e d a s ıy la d ır. B u illü z y o n A k a k i 'n i n ü s tü n d e ta ş ın m a y a b a ş la r: "Y e n i p a lto y u g ö r m e k iç in h e p b ir lik te a s k ılığ a k o ş u ş tu la r ” ( G o g o l, 1 9 9 9 : 4 0 ). A k a k i 'i d ü n y a la r ın a b u y u r e tm e k iç in im g e y e ih tiy a ç d u y a n a r k a d a ş la rı p a lto y u g ö r d ü k te n s o n ra s e la m la y ıp k u tla m a y a b a ş la rla r. E s k i p a lto s u n u a rtık ç ık a r m ış tır, y e n i p la to s u o n a y e n i b ir g ö lg e , y e n i b ir A k a k i o lm a s ın ı s a ğ la m ış tır. R u h u n u n d e r in lik le r in e k a d a r b ile n e s k i p a lto s u ö z n e liğ in i te m s il e tm e k te d ir. A r tık ö z n e l( l) iğ i d ö r t d u v a r a r a s ın d a s ık ış ıp k a lır: " S o n i k is in i y a n y a n a g ö r m e k i ç in e s k i p a lto s u n u ç ık a r ıp b a k tı, g ü le c e ğ i g e liy o r d u ; a ra d a n e b ü y ü k a y rım v a r d ı y a r a b b i, n e b ü y ü k a y r ım ” ( G o g o l, 1 9 9 9 : 4 0 ). E s k i p a lto s u n a a r k a ­ d a ş la r ın ın d e y im i ile p a lto d e m e y i h a k e tm e y e n o ls a o ls a s a b a h lık o la b ile c e k p a lto s u n a a rtık o n la rın g ö z ü y le b a k m a y a b a ş la r. A r tık A k a k i ö z n e lik te n n e s n e liğ e d ö n ü ş e v r im in i ta m a m la m a y a b a ş la r. K o z m o s a r tık o n a is te d iğ in i v e rir, y e n i b ir p a lto n u n o y u n u n iç in e 182 fo lk lo r /e d e b iy a t d â h il o lm a s ı iç in ö n ü n d e k i y o lla r a ç ılm ış o lu r. P a lto s u n u ç a ld ır d ık ta n s o n r a h a s ta la n ıp , y a t a ğ a d ü ş m e s i v e h a y a ta g ö z le r in i k a p a y a r a k - " S a n k i b u k e n tte h iç y a ş a m a m ış tı. K im ­ s e n in k o r u y u p g ö z e tm e d iğ i, y a k ı n ı s a y m a d ığ ı, y a b a n c ı b i r s in e ğ i b ile iğ n e le y ip m ik ­ r o s k o p la in c e le y e n s a v s a k la m a y a n b ir d o ğ a b ilg in in b ile ilg ile n m e d iğ i b ir v a r lık , y itip g itm iş ti” ( G o g o l, 1 9 9 9 : 4 5 ) -v a r o lu ş u n u ta m a m la m a d a n g itm e s i b u g ö r e v i p a lto y a y ü k ­ le m e k te d ir. A r tık ş e h rin s o k a k la r ın d a y e n i ö z n e le r in i a r a y a n p a lto la r g e z m e k te d ir. Ş e h rin s o k a k la r ın d a g e z e n p a lto n u n b iri O ğ u z A ta y 'n ı Beyaz M antolu A dam ı 'n d a c a n b u lu r: " R ü z g â rın y a d a g e lip g e ç e n le r in s a lla d ığ ı b e y a z m a n to s ü rü n d ü y ü z ü n e . U z u n v e a y d ın lık b ir m a n to . K lo ş e te k li, k o c a m a n d ü ğ m e li b ir h a y a le t; g e n iş y a k a lı, s e rin ” (A tay , 2 0 1 0 : 13). A lm a k is te d iğ i z a m a n s a tıc ı t a ra fın d a n d a lg a y a a lın m a y a b a ş la r v e s a tıc ı ü s tü n e m a n to y u g iy d ird iğ in d e d ü n y a k lo ş e te ğ in ç e v re s in d e d ö n ü y o r h is s i v erir. P a lto y a sa h ip o ld u ğ u z a m a n in s a n la r ta ra fın d a n f a r k e d ilm e y e g ö z h a p s in e a lın m a s ı k a ç ın ılm a z olur. Ö z n e n e s n e le ş ir v e n is a n la r ta ra fın d a n d ış la n a n y a b a n c ı o la ra k g ö r ü n e n a d a n ı m a n to y a sa h ip o ld u k ta n s o n ra sa d e c e ö z n e s in e d e ğ il n e s n e y e d e y a b a n c ıla ş ır. " M a n k e n ” d e d i ş iş ­ m a n d ü k k â n c ı g e n e , b a ş k a s ö z b u la m a d ığ ı iç in . B ir s ü re d e te z g â h ta r la b irlik te s ö y le n d ile r " M a n k e n , m a n k e n ,” d iy e v e ç o k s o n ra a k ıl e ttile r o n u m a n k e n o la ra k k u lla n m a y ı” (A tay , 2 0 1 0 : 17). M e ta la ş a n d ü n y a n ın b ir p a r ç a s ı o la ra k b ir s ıfa t ta n ıla m a s ın a s a h ip o la n " B e y a z M a n to lu A d a n r ı n y e r d e k i s u y u n iç in e y a n s ıy a n g ö r ü n tü s ü y le ö z n e le rin o n u h a y re tle iz ­ le m e le ri, m a n to y u ç e k iş tirm e le ri, n e s n e ta ra fın d a n e le g e ç ir ilm e s iy le m e ta la ş tık la m u n d a e n ö n e m li g ö ste rg e sid ir. H z. İ s a 'n ın tü c c a rla r ta ra fın d a n ç a r m ıh a g e riliş i, b e y a z p a lto lu a d a m ın v itrin e iğ n e le n e re k a s ılm a s ıy la te k ra r sa h n e le n ir. B u r a d a a y ırt e d ilm e s i g e r e k e n b e ­ d e n le ri e le g e ç ir e n ö z n e le rin b a ş k a ö z n e le r ü z e rin d e k i ik tid a r g ü c ü n ü k u lla n m a s ın ın te m e l d in a m iğ i ö z n e le rle b e s le n e n n e s n e le rin d e v a s a im p a ra to rlu k la r h a lin e g e lm e s id ir. H a lk p la jın a g id e n B e y a z M a n to lu A d a n ı b u r a d a d a g ö z h a p s in e a lın ır: " B u ra y ı h e m e n te r k e d in ” (A ta y , 2 0 1 0 : 2 3 ) d iy e u y a r ır g ö r e v li a d a n ı, k a d ın m a n to s u ile g e z ­ m e s i d iğ e r le r in e u y g u n g e lm e d iğ i g ib i o n a d a u y g u n g e lm e z , ç e v r e n in r a h a tım v e h u ­ z u r u n u b o z m a s ın d a n d o la y ı d ış a rı ç ık m a s ı is te n ir. K o n u ş a m a d ığ ı iç in ç e v r e s in e c e v a p v e r e m e y e n b e y a z m a n to lu a d a m a i t h a f e d ile n s a p ık , d e li, h a s ta g ib i la fla rı g ö z le r iy le c e v a p v e r m e k te n ile r i g id e m e z g itm e k te is te m e z . T o p lu m ta r a f ın d a n te k ş e k illi o la ra k f a r k e d ilm e s i, k a lıp la r a u y g u n o lm a d ığ ı iç in is te n iln ıe m e s i, ö z n e h a lin d e n n e s n e h a lin e g e ç iş i s ır a s ın d a to p lu m ile k a r ş ı k a r ş ıy a g e lm e s i, m u tla k s o n u n a z e m in h a z ırla r. " D e n iz e d e ğ il! ” (A ta y , 2 0 1 0 : 2 4 ) b e y a z m a n to lu a d a m ın g ö z ü n ü n ö n ü n d e g ö lg e le r in o lm a d ığ ı te k y e r d e n iz d ir. A r k a s ın d a o n u iz le y e n to p lu lu ğ u n ö n ü n d e a s ıl d ils iz k e n d is in in o lm a d ığ ın ı g ö s te r ir c e s in e d e n iz e d o ğ r u ile rle r, s o n s u z lu ğ a d o ğ r u y o l a lm a y a b a ş la r. G o g o l'ü n Palto 's u n d a n ç ık ıp s im ü la t if e v r e n d e k ıs a s ü re y a ş a y a b ile n B e y a z M a n ­ to lu A d a n ı, A k a k i 'n i n s e s s iz m a n if e s to s u d u r. P a lto s a fla ş a ra k b e y a z m a n to y a d ö n ü ş e re k h e m m o d e r n le ş m e e ğ ilim i g ö s te r ir h e m d e k a d ın s ılık ü z e r in d e n ö z n e y e m e s a j g ö n d e rilir. H e r ik i e s e r d e d e n e s n e ö z n e s im ü la k r a s ı y a r a ta r a k k a r a k te r le r i e le g e ç ir ir v e o n la rın h iç liğ e s ü r ü k le n m e s in i sa ğ la r. D ik k a t ç e k e n e n ö n e m li b e n z e ş im k a r a k te r le r in n e s n e ­ y e s a h ip o ld u k ta n s o n r a y ü k s e lip d ü ş m e le ri v e v a r o la n ö z n e le r in in d e to p lu m d a n ta n ıa - 183 fo lk lo r /e d e b iy a t m e n s ilin m e s id ir. P alto 'd a n e s n e d e n k a r a k te r e a d la n d ır m a g ö z ü k ü r k e n k a r a k te r p a lto y a h â k im o lm a n ın p e ş in d e d ir. O n u n la y ü k s e le r e k tü m e lin iç e r is in d e y e r a lır v e o n u n y itip g iü n e s iy le tü m e lin iç e r is in d e k a y b o lu r g id e r. B e y a z M a n to lu A d a m 'd a k a r a k te r d e n n e s ­ n e y e a d la n d ır m a g ö z ü k ü r k e n n e s n e ö lü ta k lid i y a p a r a k k a r a k te r e s a h ip o lu r. N ö t r b ir p o z is y o n d a v a r lığ ın ı s ü r d ü re n k a r a k te r ö n c e tü m e lin iç e r is in d e m e r a k s o n r a y ü k s e lm e a r d ın d a n d a s ilin ip g id e r, h a t ta v a r lığ ı v e y o k lu ğ u a r a s ın d a b ü y ü k b ir illü z y o n y a r a ta r a k h iç liğ e y e l k e n aç ar. İk i e s e r in d e d ış s a l o k u r ü z e r in d e y a r a ttığ ı e tk i a y n ı d ü z le m d e g e r ­ ç e k le ş ir, s im ü la s y o n d ü n y a s ın a a it o la n n e s n e le r s is te m in d e h e r ş e y in y o k o lu p g ittiğ id ir. B u r a d a u n u tu lm a s ı g e r e k e n a y r ın tı is e ö z n e le r in n e s n e s im ü la k r a s ı ile o r ta d a n ta m a m e n k a lk a r k e n n e s n e le r s is te m in in a y n ı v e o ld u ğ u g ib i iş le v in i s ü r d ü r ü y o r o lm a s ıd ır. D ış s a l ö z n e y a n i o k u r, e d e b i o la n ın iç e r is in e g ir e r e k s im ü la t if b ir ş e k ild e ö n c e d e n h e r ş e y i g ö z ­ le m le r v e d e n e y im le y e r e k s o n u ç la r ın ı g ö re b ilir. Palto nun a ç tığ ı d e lik te n Beyaz M antolu Adam s e s s iz b ir m a n ife s to o la ra k ç ık a rk e n g e r ç e k h a y a ta u z a n m a y ı s a ğ la y a c a k d iğ e r b ir ö n e m li y a r a tn n o la n P e te r S c h le m ih l ile k a r ­ şıla şırız . K o z m o s u n iç in d e illü z y o n u s a k la y a n g r i p a lto lu a d a m , d iğ e r p a lto la rd a n f a rk lı o la ra k p a lto s u n u n iç in d e n " e lin i c e b in e s o k m u ş v e g ö s te riş s iz , h a tta a lç a k g ö n ü llü b ir t a ­ v ır la o ra d a n d e ğ e rli, s ın n a iş le m e li b ir T ü rk h a lıs ı ç e k ip ç ık a r m a y a b a ş la m ış b u lu n u y o r ­ d u ” ( C h a m is s o , 1 99 9: 7). P a lto s u n u n c e b in d e n d ü rb ü n , h a h ç ık a rm a s ı P e te r S c h le ın ih T d e n b a ş k a k im s e n in ilg is in i ç e k m iy o r g ib i g ö r ü n ü r h a tta ç e v r e s in e g r i p a lto lu a d a m ı so rd u ğ u za m a n : " Ş u te rz in in iğ n e s in d e n k u rtu lm u ş tire y e b e n z e y e n a d a m m ı? ” (C h a m is s o : s .8) c e v a b ın ı alır, g ö rü n d ü ğ ü ü z e r e d iğ e r p a lto s a h ip le ri g ib i g ri p a lto lu a d a m d a ç e v re s i ta ra fın ­ d a n f a r k e d ilm e y e n iş e y a r a d ığ ı z a m a n a ra n a n y a d a f a r k e d ile n k iş id ir. P e te r S c h le m ih T in g r i p a lto lu a d a m ı f a r k e tm e s i g ib i o d a S c h le m ih T in fa rk ın d a d ır. Y a n m a g e le re k , " B e y e ­ fe n d i a ç ık la m a m a iz in b u y u r u n s iz in g ü n e ş te v e ş ö y le so y lu b ir k ü ç ü m s e m e y le , ö n e m b ile v e r m e d e n y e r e fırla ttığ ın ız o g ü z e l, ç o k g ü z e l g ö lg e n iz i o la ğ a n ü s tü ş a ş k ın lık v e b e ğ e n iy le se y re tm e o la n a ğ ın ı b u ld u m , ş u a y a k la rm ız m u c u n d a k i m u h te ş e m g ö lg e n iz i... A c a b a şu g ö lg e n iz i b a n a b ıra k m a y a r a z ı o lu r m u y d u n u z ? ” ( C h a m is s o , 10) d iy e sorar. S c h le m ih l iç in ö n e m s iz o la n g ö lg e s i g ri p a lto lu a d a ııım d ik k a tin i ç e k e r, g ö lg e n in iç in d e ö z n e lliğ i b e n liğ i o ld u ğ u n u n f a r k ın d a o lm a y a n S c h le m ih l ta lih k e s e s i k a r ş ılığ ın d a g ö lg e s in i te re d ­ d ü t e tm e d e n v e rir: " K o r k u m n e k a d a r b ü y ü k o lu r s a o ls u n , ik i k e lim e y le ru h u m u a v u ç la rı iç in e a lm ış tı” (C h a m is s o , 11). M e ta la ş a n d ü n y a d a ik tid a r p a r a d ır v e ta lih k e s e s in in iç in d e s o n s u z a ltın o lm a d ü ş ü n c e s i g ö lg e y i d e ğ e rs iz le ş tirir, n e s n e g ö rü n ü m d e ğ iş tire re k g ö z ü n d e ö z n e liğ i y e n e r. A lth u s s e r 'in ta b iiy e t a ltın a a lm a d u n u n u b u r a d a g ö z e çarp ar. P a r a s ı o lm a s ın a r a ğ m e n g ö lg e s iz k a la n S c h le m ih l: " A m a n A lla h 'ım ! Z a v a llı a d a ­ lim i g ö lg e s i y o k ! ” (C h a m is s o , 13) s ö z le rin i d u y m a y a b a ş la r, d ış a n ç ık m a k ta n ç e k in ir h a le g e lir, y a r d n n c ıs ı B e n d e l, o n u n g ö lg e s i o lm a y a b a şla r. S a h te g ö lg e k e n d i g ö lg e s in in y e r in i tu tm a d ığ ı g ib i o y n a d ığ ı ik tid a r r o lü n ü n d e y a v a ş y a v a ş s o n u n a g elir. G ö lg e s in in o lm a ­ d ığ ın ın f a r k e d ilm e m e s i iç in g e c e le ri d ış a rıy a ç ık m a y a k a r a r v e rir, n e s n e le r s is te m in d e y itird iğ i b e n liğ in i k a r a n lık ta ra fa ç e k e re k k a z a n m a y a çalış ır. A s ıl g ü c ü n g ö lg e o ld u ğ u n u n f a r k ın a v a rd ık ta n s o n ra g ri p a lto lu a d a m d a n g ö lg e s in i is te r, g ö lg e s in e k o la y d a n s a h ip o la n g r i p a lto lu a d a m g ö lg e k a rş ılığ ın d a : " A ş a ğ ıd a k i im z a m a d a y a n a ra k ru h u m u , ta b ii y o lla 184 fo lk lo r /e d e b iy a t v ü c u d u m d a n a y rıld ık ta n s o n ra , b u k â ğ ıd ı ta ş ıy a n k iş iy e b a ğ ış lıy o r u m ” d e r ( C h a m is s o , 40). K o z m o s ta v e rile n e k a r ş ılık h e r z a m a n a lın a c a k b ir ş e y le r v a rd ır. R u h u n u n is te n m e s i k a r ­ ş ıs ın d a ş a ş k ın o la n S c h le m ih l g ö lg e s in in a lın m a s ı ile b e n liğ in in y a r ım k a lm a s ı, ru h u n u n a lın d ık ta n s o n ra ise a rtık S c h le m ih l d iy e b ir in in k a lm a y a c a ğ ın ın fa rk ın d a d ır. R u h u n u v e r ­ m e m e k iç in ö z g ü rlü ğ ü n e d o ğ r u y ü r ü m e y e b a ş la r, y o ld a g id e n g ö lg e s in i d o ld u r m a y a çalış ır. " 'E y g ö lg e , sa h ib in i m i a r ıy o r s u n ? ' d iy e d ü ş ü n d ü m . 'S a h ib in b e n o la y ım ! ' V e y a k a la m a k iç in ü z e rin e a tıld ım ” (C h a m is s o , 4 5 ). G ö lg e s in i y itirm e s i ü z e r in e b a ş k a g ö lg e le rin s a h ib i o lm a a rz u s u d u y ar. G ri p a lto lu a d a m is te d iğ in i a lm a k iç in g ö lg e y i s e rb e s t b ırak ır. B u r a d a k i p a lto k a v r a m ı n e s n e n in e le g e ç ir d iğ i ö z n e y i k u lla n a r a k b a ş k a ö z n e le r ü z e r in d e y a r a ttığ ı e tk i v e e le g e ç ir m e ile ile rle r. P a lto s u n d a n c e b in e e lin e a ta r a k o n d a n is te n ile n h e r ş e y i v e r e n g r i p a lto lu a d a m , A lâ e d d i n 'i n c in i g ib id ir. P a lto is e k o z m o s u n k e n d is i p o z is y o n u n u o y n a y a n n e s n e le r im p a ra to r lu ğ u d u r . T a n rıs a l b ir iş le v e s a h ip o la n g r i p a lto lu a d a m ın b u iş le v in i y e r in e g e tir m e s in i v e o p o z is y o n a y ü k s e lm e s in i s a ğ la y a n ş e y is e p a lto d u r. P a lto is te y e n h e r k e s e is te d iğ i ş e y le r i v e r ir v e k a r ş ılığ ın d a ö n c e g ö lg e le ­ r in i a la r a k ö z n e le r i itib a r s ız la ş tır ır a r d ın d a n d a r u h la r ın a a la r a k d ü n y a d a k i y a ş a m la r ın a s o n a e rd irir. B u r a d a k i p a lto m e ta la ş a n d ü n y a d a k i ö z n e le r i a v la y a n s ih irli la m b a g ib id ir. B a ş ıb o ş ö z n e le rin , y a ş a m ın v e r d iğ i d e ğ e r le r in k ıy m e tin i b ilm e y e n k a r a k te r le r in , k e n d i­ s in d e o la n ın m ü k e m m e lliğ i y e r in e s im ü la s y o n o la n la r ı te r c ih e d e n tik e lle rin , n e s n e le r s is te m in d e a n ın d a v e h e m e n tü k e tile c e ğ i, b u y a p ılır k e n d e k u ts a l o la n ın d a h i ö z n e n in e lin d e n a lın a c a ğ ı a ç ık v e b e lir g in b ir ş e k ild e v u rg u la n ır. Sonuç K o z m o s u n s im ü la t if k u r g u s u ü z e r in d e ü ç d a n s ç ı p e r f o r m a n s la r ın ı P a lto ü z e r in d e n s e r g ile r k e n b e n z e r d a n s la r ı y a p t ıla r g ib i d ü ş ü n ü ls e d e h e p s i a y rı b ir d u r u ş u te m s il e ttile r. A y n ı s im ü la s y o n iç in d e f a r k lı b a k ış la r ın b ir le ş tiğ i n o k ta ç e rç e v e s in d e b i r h a r ita ç iz ilir v e k o z m o s u n s o n s u z g e r ç e k liğ i, s o n u l g e r ç e k lik le r h a lin d e k u r u la n s im ü la s y o n la r la te m s il e d ile r e k y a ş a m a d ı v e r ile n v e m o n a d d e n ile n g iz il a n a h ta r c ık la n n o lu ş tu r d u ğ u y a p ıla r la iç iç e g e ç e n h ik â y e le r o lu ş tu ru lu r. B u r a d a n y o la ç ık a r a k e v r e n a n a h ta r d e lik le r in in y e r ­ le ş tir ild iğ i b o ş lu k la r c a k u ru lu r. K o z m o s u n P a l t o 's u ş if r e le rle k u ş a n m ış b ir tü r s ır a la n ı­ d ır, tıp k ı b ir a y n a n ın iç in e g e ç e n g ö r ü n tü le r g ib i p a lto d a ö z n e y i iç in e g e ç irir. B ü tü n c ü l b a k ılır s a n e s n e le r le n e k a d a r d a iç iç e y a ş a n ıld ığ ı v e o n la rın ö z n e ü z e r in d e k i e tk is i n e t b ir ş e k ild e g ö rü le b ilir. Ö z n e le r in i a r a y a n p a lto la r, n e s n e le r in d ü n y a s ın ı ö z n e y e ç e k ic i g e l e ­ c e k h â le g e tirirle r. İ k tid a r ı e le g e ç ir e n n e s n e ö z n e y i n e s n e y e ç e v ir m e k iç in , to p lu lu k la r ı s ü r ü le ş m e o la ra k k u lla n m a y a b a ş la r , ö z n e le r k itle y e a y a k u y d u r m a k iç in p a lto n u n c a z i­ b e s in e k a p ı lır v e o n u n p e ş in d e n sü rü k le n ir. Ç a rk d ö n m e y e b a ş la r , k o z m o s d e v in im in i ta m a m la r , u n u tu lm a m a lıd ır k i ç a r k ın s is te m i b ir b ir in e b a ğ lıd ır. P a lto m e ta f o r u n a H e g e lv a r i y a k la ş ır s a k G o g o l'ü n P alto 's u s im ü la s y o n e v r e n in e a tılm ış b ir te z o la r a k o k u r u n k a r ş ıs ın a ç ık a r k e n O ğ u z A t a y 'ı n Beyaz M antolu Aciam'ı a n ti- te z o la r a k g ö rü n ü r. C h a m is s o 'n u n Peter Schlem ihl 'ı is e s e n te z o la ra k k a r ş ım ız a ç ı­ k ar. G o g o l'ü n p a lto s u s o k a k la r d a b ir te z o la r a k g e z in ir k e n d iğ e r p a lto la r ın d o ğ m a s ın a d a 185 fo lk lo r /e d e b iy a t z e m in h a z ır la r , s ır a y la d o ğ a n p a lto la r G o g o l'ü n p a l to s u n u n f a r k lı y a n s u n a s ıd ırla r . B u r a ­ d a m e tin le r in y a z ım ta r ih le r i ö n c e lik v e s o n r a lık s ır a la m a s ı y o k tu r ç ü n k ü b u r a d a b a ş ro l o y u n c u s u o y u n u e n iy i o y n a y a n d ır. Ö z n e n in a ra d ığ ı n e s n e o la ra k te z p o z is y o n u n d a o la n Palto, a n ti te z o la ra k n e s n e n in a r a d ığ ı ö z n e o la ra k Beyaz M antolu A d a m ’ı k a r ş ım ız a çık a rır. İ k is in i d e iç e r is in d e b a r ın d ır a n a n c a k o n la rd a n f a r k lı o la ra k N e s n e - Ö z n e o r ta k ­ lığ ıy la ö z n e le r i e le g e ç ir e n y a p ı n ın s e n te z i o la r a k d a Peter Schlem ihl ö y k ü s ü ö n e çık ar. S o n u ç o la ra k b ü tü n p a lto la r o r ta k b ir n o k ta d a b irle ş ir. D ü n y a n ın k u r g u s u d e v a m e t­ m e k te d ir v e P a lto la r b u k u r g u n u n z in c ir in i o lu ş tu rm a k ta d ır. P a lto n u n iç in d e ik tid a r, p a r a , g ü ç , n a r s is iz m , v b . z a a f la r s a k la n m a k ta d ır. P a lto in s a n la r ın g iz li n o k ta la r ın a e l b a s a r a k o n la rı o r ta y a ç ık a r ır v e is te d iğ in i a lm a k iç in y in e o n la rın d ilin i k u lla n ır. Ö z n e n in y a p m a ­ sı g e r e k e n ç o k b a s ittir, b i r d â h il o la m a m a , y a d ır g a n m a v e ç a tış m a p r o b le m i y a r a tm a k ­ tır. B u r a d a a c ın m a s ı g e r e k e n p a lto k u r b a n ı o la n d e ğ il o n u n a s k ıs ı o lu p s a d e c e ü z e r in d e ta ş ım a k la y ü k ü m lü o la n v e h iç b ir h ik â y e y e d â h il o la m a y a n la rd ır . B u s a h te b ir d ü z e n e k d iy e r e k o r a d a n a y r ıl a n la n n m s im ü la t if v e b ir o k a d a r g e r ç e k o la n h ik â y e s in in ç a r p ış tığ ı b ir k u m ıa c a d ır . N e s n e le r in e le g e ç ir d iğ i v e s im ü la s y o n o la ra k k u r u la n d ü n y a y ı y e r le b ir e tm e k iç in A l i c e 'i n y a p t ığ ı g ib i b a ş k a ld ır m a k , D o n K iş o t g ib i s a ta ş m a k , G o g o l'ü n p a lto s u n u s ıy ırıp tü m e v r e n e f ırla tm a k , A t a y 'ı n B e y a z M a n to lu A d a ı n 'ı g ib i b ir illü z y o n y a r a tm a k , P e te r S c h le m ih l o la r a k g ö lg e le r in g ü c ü a d ın a d iy e b ilm e k , k ıs a c a s ı s o n lu g e r ­ ç e k lik te s o n s u z m o n a d la r y a r a ta r a k s im ü la t if d ö n g ü y e k a r ş ı d e v r im i b a ş la tm a k g e re k ir. Kaynaklar A d an ır, O . (2 0 0 8 ) Simülasyon kuramı üzerine notlar ve söyleşiler. İsta n b u l: H a y a l E t. A lth u sser, L . (1 9 9 1 ) İdeoloji ve devletin ideolojik baskı aygıtları, (Çev. Y. A lp - M . Ö zışık ). İsta n b u l: İletişim . A tay, O . (2 0 1 0 ) Korkuyu Beklerken. İs ta n b u l: İletişim . B a u d rilla rd , J. (2 0 0 8 ) Simgesel değiş tokuş ve ölüm. (Çev. O . A d am r). İsta n b u l: B o ğ a z iç i Ü n iv e rsite si. B a u d rilla rd , J. (20 1 1 ) Simiilakrlar ve simülasyon. (Çev. O . A d am r). A n k ara: D o ğ u B a tı. B a u d rilla rd , J. (2 0 1 2 ) Neden Her Şey Hâlâ Yok Olup Gitmedi. (Ç ev. O . A d am r). İsta n b u l: B o ğ a ziçi. C a ro ll, L . (2 0 0 9 ) Alice harikalar diyarında ve aynadan İç e ri. (Çev. K . E . K ın a). İsta n b u l: İtha k i. C h a m is so , A . V. (1 9 9 9 ) Peter Schlemihl, İs ta n b u l: S entez. G o g o l, N . (1 9 9 9 ) Ü ç öykü. (Çev. O rh a n V eli - E . G ü n ey ). İs ta n b u l: C u m h u riy e t. N ab o k o v , V. (2 0 1 2 ) Nikolav Gogol. (Ç ev. Y. Y av uz). İsta n b u l: İletişim . S aav e d ra, M . C. (2 0 0 5 ) Don Ouijote I. (Ç ev. R . H a k m e n ). İsta n b u l: Y K Y . 186