BB K EN TSEL D O N U ŞU M VE A L T E R N A T İF Y A K L A Ş IM L A R GABB E ğ itim Y a y ın la rı-5 K a sım 2013 1 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ K E N TS E L D Ö N Ü Ş Ü M VE A L T E R N A T İF Y A K L A Ş IM L A R G ABB E ğ itim Y a y ın la rı-5 Y a y ın a H a z ır la y a n G ABB B a s ın Y a y ın B ir im i şnatür®1* k R e k la m B a s ın in w w w .n a tu r e l ta s i n . c o m ™ 0412251 61 98 B a s ım e v i G ü n M a tb a a s ı B e ş y o l M a h . A k a s y a S o k . N o : 23 K ü ç ü k ç e k m e c e -is ta n b u l 0 2 1 2 5 8 0 6 3 81 B a s ım T a r ih i K a s ım 2013 K a p a k F o t o ğ r a f ı: B la n c a V illa r 2 BB B u k it a p ; 16 K a s ı m 2 0 1 2 t a r i h i n d e D iy a r b a k ı r ' d a B i r l i ğ i m i z , D e v e n t e r B e ­ le d iy e s i v e H o lla n d a B ü y ü k e lç iliğ i t a r a fın d a n d ü z e n le n e n “ K e n ts e l D ö n ü ­ ş ü m ve A lte r n a tif Y a k la ş ım la r S e m p o z y u m u " n d a y a p ıla n k o n u ş m a la r d a n d e r le n e r e k h a z ır la n m ış tır . “Dönüşüm ün E k o n o m i-P o litiğ i ve Y o k s u l M a h a lle le rd e D ö n ü ş ü m ; S o sy a l K o n u t P r o je le r i D iy a r b a k ır Ö r n e ğ i; K e n ts e l Y e n ile m e v e H o lla n d a Ö r n e ğ i; A k d e n iz B e le d iy e s i Y e r in d e D ö n ü ş ü m P ro je s i; Z o r la T a h liy e le r e K a rş ı, Y e ­ rin d e Y a ş a m a M ü c a d e le s i: “ A lt e r n a t if S u lu k u le P r o je s i" D e n e y im i; Konut H a k k ı ve K e n ts e l D ö n ü ş ü m ü n E k o n o m ik , S o s y a l, K ü lt ü r e l H a k ih la lle r in e B a k ış " k o n u la r ın ın e le a lın d ığ ı s e m p o z y u m d a , s o n d ö n e m le r d e s ık ç a k o ­ n u ş t u ğ u m u z k e n t s e l d ö n ü ş ü m v e a fe t r is k i k o n u la r ı d e r in le m e s in e ir d e ­ le n m iş tir. T ü rk iy e 'n in h e r n o k ta s ın d a u y g u la n a n k e n ts e l d ö n ü ş ü m , y e n ile m e ve y ı­ k ım la r ın s o rg u la n d ığ ı s e m p o z y u m d a , k e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n k e n tle ri s o y lu la ş tırılm a , z e n g in le re y e r le r e z o rla yer açm a; g ö n d e rm e k e n t y o k s u lla rın ı n o k ta s ın a is e g e ld iğ i te s p itin d e m e rk e z d e n uzak b u lu n u la r a k , T O K İ u y g u la m a la rı e le ş tir ilm iş tir . K e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n n a s ıl u y g u la n d ı ğ ı , n e g ib i m a ğ d u r i y e t l e r e y o l a ç t ı ğ ı ­ n ın , S u lu k u le , T a r l a b a ş ı , A y a z m a / B e z ir g a n b a h ç e , K ü ç ü k b a k k a lk ö y /A ta - ş e h ir g ib i ö r n e k le r le a n la tı ld ığ ı s e m p o z y u m d a , d ö n ü ş ü m ü n le r e s a s a lın a r a k y a p ılm a s ı g e re k tiğ in e iliş k in s o ru la ra han gi k rite r­ y a n ıt a ra n a ra k , T O K İ'n in u y g u la m a la r ı n ın a lt e r n a t if in in o ld u ğ u v u r g u la n m ı ş t ı r . H a z ır la n a n b u k ita p la d a k e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n u y g u la n d ığ ı, h a n g i k r it e r l e r d ik k a te a lın ırs a ü lk e m iz d e h a n g i s a ik le r le h a lk ın v e k e n t le r in y a r a r ın a o la c a ğ ı, a lt e r n a t if le r in n a s ıl o r ta y a ç ık a c a ğ ıy la ilg ili b ir f ik ir o lu ş t u r m a k ve s o ru iş a r e tle r in i g id e r m e k h e d e fle n m iş tir . G A B B e ğ itim y a y ın la rı n ın b e ş in c is i o la n “ K e n ts e l D ö n ü ş ü m ve A lte rn a tif Y a k la ş ı m la r " k ita b ı, g e n e ld e ilg i d u y a n h e r k e s in ö z e ld e is e b e le d iy e b a ş k a n la r ı, m e c lis ü y e le r i v e b e le d iy e ç a lış a n la r ın ın ilg iy le o k u y a c a ğ ı b ir k a y ­ n a k n it e liğ in d e d ir . Y a r a r lı o la c a ğ ı in a n c ıy la ... A hm et ERTAK G A B B G e n e l S e k re te ri I 3 GÜNEYDOĞU ANADO LU KENTSEL DÖNÜŞÜM B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ VE A L T E R N A T İF Y A K L A Ş IM L A R 4 BB İÇ İN D E K İL E R 6 A ç ılış K o n u ş m a la r ı I İs m a il D O Ğ A N D iy a r b a k ı r B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i G e n e l S e k r e t e r Y a r d ım c ıs ı I A d e l F A L T A S , D e v e n t e r B e le d iy e s i P ro je M ü d ü r ü 1. O t u r u m : K e n t s e l S a ğ lık la ş t ır m a v e S o s y a l P o litik a I N e c a ti U Y A R , O tu r u m Başkanı T M M O B Ş e h ir P la n c ıla r ı O d a s ı G e n e l B a ş k a n ı D ö n ü ş ü m ü n E k o n o m i-P o litiğ i v e Y o k s u l M a h a lle le r d e D ö n ü ş ü m İ O I D o ç . D r . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N M S G S Ü Ş e h ir v e B ö lg e P la n la m a B ö lü m ü Ö ğ re tim Ü yesi S o s y a l K o n u t P r o je le r i D iy a r b a k ır Ö rn e ğ i I M u ra t A L Ö K M E N , D iy a r b a k ı r B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i ¡ m a r v e Ş e h ir c ilik D a ir e B a ş k a n ı K e n ts e l Y e n ile m e v e H o lla n d a Ö rn e ğ i I J o la n d a H O E F L A K / R o b V a n B E E K , D e v e n t e r B e le d iy e s i T a r tış m a la r 2 . O tu r u m : K e n tle ş m e n in S o s y a l E tk ile r i ve A lte r n a t if Y a k la ş ım la r I D o ç . D r . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N , O t u r u m A k d e n iz B e le d iy e s i Y e r in d e D ö n ü ş ü m Başkanı P r o je s i I R u ş e n H O C A O Ğ L U - L e y la Ö Z E L A k d e n iz B e le d iy e s i ¡ m a r v e Ş e h ir c ilik M ü d ü r lü ğ ü Z o r la T a h liy e le r e K a rş ı, Y e r in d e Y a ş a m a M ü c a d e le s i: ' u " A lt e r n a t if S u lu k u le P r o je s i" D e n e y im i I K u m r u Ç IL G IN , S u l u k u l e A t ö l y e s i İs t a n b u l K ü ç ü k ç e k m e c e ilç e s i A y a z m a / T e p e ü s tü K e n t s e l D ö n ü ş ü m ü v e B e z ir g a n b a h ç e Y e n id e n İs k a n ı: K o n u t H a k k ı v e K e n t s e l D ö n ü ş ü m ü n E k o n o m ik , S o s y a l, K ü l t ü r e l H a k i h l a l l e r i n e B a k ış I C ih a n U Z U N Ç A R Ş IL I B A Y S A L S iy a s e t B ilim c i - K e n t H a r e k e t le r i S ö z c ü s ü T a r tış m a la r 5 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ A Ç IL IŞ K O N U Ş M A L A R I I İs m a il D O Ğ A N D iy a r b a k ır B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i G e n e l S e k r e te r Y a rd ım c ıs ı I A del FALTAS D e v e n te r B e le d iy e s i P ro je M ü d ü r ü 6 BB K E N T S E L D Ö N ÜŞ ÜN Y A K L A Ş IM L A R ' >> İ s m a i l D O Ğ A N D iy a r b a k ı r B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i G e n e l S e k r e t e r Y a r d ım c ıs ı Saygıdeğer Belediye Başkanları D eğerli Belediye Çalışanları, Saygıdeğer M isafirlerim iz, D eğerli A kadem isyen ler ve Sayın Basın M ensupları, G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e le r B ir liğ i, H o lla n d a B ü y ü k e lç iliğ i ve H o lla n d a D e v e n t e r B e le d iy e s i iş b ir liğ in d e y ü r ü t ü le n ve t o p la m 5 e ğ itim ­ d e n o lu ş a n Y e r e l Y ö n e tim le r d e iş b ir lik le r in in G e liş tir ilm e s i ve U y g u la m a Ö rn e k le rin in P a y la ş ılm a s ı P r o je s i'n in f in a l s e m p o z y u m u n a 2010 fa a liy e tle rin e y ılın d a b a ş la y a n GABB h o ş g e ld in iz . Y e re l Y ö n e tim le r A k a d e m i- s i'n in , y e r e l y ö n e t ic ile r e p e k ç o k a la n d a v e r d iğ i b a ş a r ılı e ğ it im rin in b ir p a rç a s ı o la n h iz m e tle ­ bu p ro je n in fin a l s e m p o z y u m u n d a s iz le rle b irlik te o lm a n ın h e y e c a n ın ı ve g u r u r u n u p a y la ş m a k is tiy o r u m . G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e le r B irliğ i, b a ş a r ılı e ğ itim , s e m in e r , s e m p o z y u m bugüne kad ar pek çok ve ç a lış ta y d ü z e n le m iş tir . GABB, İ7 GÜNEYDOĞU ANADO LU T ü rk iy e 'n in en d in a m ik b ö lg e s in d e B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ 1 2 0 'y e y a k ı n ü y e s in e h iz m e t e tm e y i k e n d in e g ö r e v e d in m iş b ir b ö lg e s e l b ir lik tir . G ünüm üzde k e n tle r , k ır s a l n ü fu s u n d e ğ iş ik n e d e n le r le g ö ç e tm e s i ve y a e t t ir ilm e s i n e d e n iy le m e y d a n a g e le n n ü fu s a r tış ıy la c id d i s o r u n la r la k a r ­ şı k a r ş ı y a k a l m ı ş t ı r . G ö ç l e r i n ç e ş i t l i s e b e p l e r i o l m a k l a b e r a b e r k e n t l e r d e y a r a t t ı ğ ı s o r u n l a r h e p a y n ı o l m u ş t u r . ' 7 0 ’ li y ı l l a r ı n s o n l a r ı n a k a d a r , ü lk e n ü f u s u n u n y ü z d e 2 5 ’i k e n t le r d e y ü z d e 7 5 ’i k ır s a ld a y a n i k ö y le r d e y a ş a ­ m a k ta y k e n , b u g ü n n ü fu s is e y ü z d e k e n tle rd e y a ş a y a n 1 6 'd ir . 3 0 y ıld a n ü fu s y ü z d e 84, k ö y le rd e y a ş a y a n n ü fu s u n y ü z d e 6 0 ’a y a k ın ın ın k ö y le rd e n k e n tle r e g ö ç e tm e s i o la ğ a n ü s tü b ir d u r u m d u r . B u g ü n b e ld e le r im iz b o ş a l­ m a k ta d ır. N ü fu s u 2 0 0 0 'in a lt ın a d ü ş e n 6 0 0 'e y a k ın b e ld e b e le d iy e s i y e n i B ü y ü k ş e h ir Y a s a s ı ile k a p a tılm ış tır . T a b ii ki b u k e n d iliğ in d e n o lm a m ı ş t ır . in s a n la r d u ru p d u ru rk e n k e n tle re g ö ç e tm e m iş le r d ir . B u n u n ç e ş itli n e ­ d e n le r i v a r d ır. B u n e d e n le r i b u g ü n b u ra d a ta r tış m a y a c a ğ ız . B u b ir b a ş k a s e m p o z y u m u n k o n u s u d u r. A n c a k g ö ç e d e n bu in s a n la rın en te m e l y a ş a m ih tiy a c ı o la n b a r ı n m a iç in h iç b i r t e d b i r a lı n m a m ı ş , i n s a n l a r k e n d i k a d e r i y ­ le b a ş b a ş a b ır a k ılm ış tır . in s a n la r ın bu y a ş a m m ü c a d e le s i iç in d e y a r a tm ış o ld u k la r ı ç ö z ü m le r ç a r p ı k k e n t le ş m e y e n e d e n o lm u ş , ç a r p ık k e n t le ş m e s o s y a l, e k o n o m ik ve t o p lu m s a l s o r u n la r ı b e r a b e rin d e g e tir m iş tir . bu s o ru n la ra ç ö z ü m Bugün ü r e t ilm e y e ç a lış ılıy o r . Ü r e tile n ç ö z ü m le r b e r a b e r in ­ d e y e n i s o r u n la r g e tiriy o r . G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e le r B irliğ i, k e n tle r im iz in y a ş a d ığ ı bu s o r u n la r ı ve ç ö z ü m ö n e r ile r in i ta r tış m a k , d e n e y im p a y la ş ım ı s a ğ la m a k ü z e re bu s e m p o z y u m u d ü z e n le m iş tir. Y e re l y ö n e tim g e rç e k le ş e c e k k u r u lu ş la r ı o la n b e le d iy e le r, y e r in d e n lik ilk e s i b a ğ la m ın d a bu d ö n ü ş ü m le r d e , y e r e lin ta le p le rin in in s a n la rın n a s ıl m e k a n la r d a y a ş a y a c a ğ ın ı d ö n ü ş ü m d ik k a te a lı n m a s ı, p ro je le rin d e n e tk ile ­ n e n le r le b ir lik te k a r a r v e r m e s i g e r e k tiğ in e in a n m a k t a d ı r . in s a n o d a k lı o l­ m ayan b ir p ro je n e k a d a r m ü k e m m e l h a z ırla n ırs a h a z ırla n s ın , b a ş a rılı d e ğ ild ir . Ü lk e m iz d e b u n u n ö r n e k le r i ç o k t u r . A fe t e v le ri a ltın d a y a p ıla n y a ­ p ıla ş m a la r a b u g ü n h a r a b e h a ld e h e r y e r d e r a s tla n ı lm a k ta d ı r . B a zı ill e r i ­ m iz d e i n s a n l a r b a r ı n a c a k y e r b u l a m a z k e n , T O K İ ’ n in y a p t ı ğ ı e v l e r b o ş t u r . A B n o r m la r ı ç e r ç e v e s in d e y e r e l y ö n e t im le r e v e r ile n y e tk ile r , d a h a s o n ra ç ık a rıla n d e ğ iş ik y a s a la rla g e ri a lın m a k ta d ır . A fe t Y as a sı, Ç e v re ve Ş e h ir ­ 8 BB c i l i k B a k a n L ı ğ ı 'n ı n k u r u l u ş v e g ö r e v l e r i ile i l g il i m e v z u a t b u n l a r d a n b a z ı ­ la rıd ır. S o s y a l d e v le t a n la y ış ın ın t e m e l ö z e lliğ i o la n t o p lu m u d ik k a te a lm a ve y e r e lin g ü ç le n d ir ilm e s i ilk e s i bu y a s a la r la b ir lik te z a y ıfla m ış tı r . Ç e v re ve Ş e h ir c ilik B a k a n ı is te d iğ i a la n ı A fe t Y a s a s ı k a p s a m ı n d a r is k li a la n o la ­ ra k ila n e d e b ilm e k t e ve bu b ö lg e d e b ü tü n b in a ç a lış m a la r ın ı k e n d is i y a ­ p a b ilm e k te d ir. K e n ts e l y e n ile m e , s a ğ lık la ş tırm a ve d ö n ü ş ü m ş e n le rle d o ğ ru y ö n te m le ve a ra ç la rla ç a lış m a la rın ı y e re l b ir le ­ ç ö z m e z s e k yen i s o r u n la r ü re tm iş o la c a ğ ız . Ö z e llik le ra n tı y ü k s e k b ö lg e le r d e g e r ç e k le ş t ir ile n v e g e r ç e k le ş ­ tirilm e s i d ü ş ü n ü le n k e n ts e l d ö n ü ş ü m p ro je le rin d e h a lk la rın ta le p le ri d ik ­ k a te a lı n m a d a n o b ö lg e d e n ç ık a r tılm a s ı v e t o p lu m u n ü s t g e lir g r u p la r ın ın b u ra la ra y e r le ş tir ilm e s i d o ğ ru b ir u y g u la m a d e ğ ild ir. K e n ts e l d ö n ü ş ü m p r o je le r in d e k a r ş ım ız a ç ık a n e n b ü y ü k s o r u n ; d ö n ü ş ü m y a p ıla n a la n ın ü s t g e lir g ru p la r ın a ç e p e rle re s a tılm a s ı ve a s ıl s a h ip le r in in g ö ç e ttirilm e s i, k e n tin s o s y a l a lı ş k a n lık la r ı n a m e rk e z in d e n ve y a ş a m uzak k o ş u lla r ın a u y g u n o lm a y a n T O K İ k o n u t la r ı n a g it m e k z o r u n d a b ır a k ılm a s ıd ır . Y a p ıla n p r o je le r d e e s a s ilk e h a lk ın y a ş a m la r ın m a h a lle le rin d e Y e re l y ö n e tim le rin bu k a lite s in i a r t ı r m a k is e o ra d a y a ş a y a n ­ k a lm a s ı s a ğ la n a r a k y e r in d e d ö n ü ş ü m k a y g ıy la y o la ç ık a ra k , k o n u n u n y a p ılm a lıd ır . to p lu m a ç ıs ın d a n 9 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ s o s y a l e k o n o m ik b o y u tla rı n ı d a h e s a p e tm e s i g e r e k lid ir . D a h a y a ş a n a b i­ li r k e n t le r iç in bu z o r u n lu lu k t u r . K e n t l e ş m e s o r u n u ö z e llik le b ö lg e m iz d e '9 0 'lı y ı lla r la b ir lik t e d a h a d a i l e r ­ le m iş , y e r e l y ö n e tim le r in y ü k ü a rtır ılm ış tır. B ir ta ra fta n g ö ç le g e le n in ­ s a n l a r iç in y e n i y a p ı a la n l a r ı o l u ş t u r m a k d iğ e r t a r a f t a n is e k ır d a n g e le n v e k e n t y a ş a m ın a u y u m k e n te s a ğ la m a k ta z o r la n a n k e s im le r iç in s o s y a l v e e k o n o m ik p r o je le r g e liş t ir m e k z o r u n d a d ır . B u ilk e y i b e r a b e r in d e g e liş ­ t ir e b ild iğ im iz o r a n d a y e r e l y ö n e t im le r o la r a k b a ş a r ılı o la b ile c e ğ iz . K e n ts e l d ö n ü ş ü m k o n u s u n d a y e re l y ö n e tim le rin , a lte r n a tif m o d e lle r g e ­ liş t ir m e s in in , b u m o d e lle r i u y g u la m a a la n ın d a k i y e r e l h a lk la p a y la ş m a s ı ­ n ın v e k a t ı lı m c ı , ş e f fa f , d e m o k r a t i k b ir s ü r e c in iz le n m e s in in s o r u n la r ın ç ö z ü m ü n ü k o la y la ş tır a c a ğ ın a in a n ıy o ru z . B u s e m p o z y u m la m esi d ü ş ü n ü le n a m a ç la n a n ; ü lk e m iz d e dönüşüm p ro je le rin in g e rç e k le ş e n ve g e r ç e k le ş tir il­ s iz le rle p a y la ş ılm a s ı, s o s y a l ve e k o n o m ik a y a ğ ı e k s ik o la n p r o je le r e k a r ş ı b e le d iy e v e bazı k u r u m l a r t a ­ ra fın d a n h a z ır la n a n a lt e r n a t if m o d e lle r in t a r tış ılm a s ıd ır . Y in e ü lk e m iz d e g e r ç e k le ş t ir ile n v e s o s y a l y ö n ü o lm a y a n bazı p r o je le r e d ik k a t ç e k m e k t ir . S e m p o z y u m a s u n a c a ğ ın ız d e ğ e r li k a t k ı la r d a n d o la y ı t e ş e k k ü r le r im i ile t i­ y o r v e h e p in iz e y e n id e n h o ş g e ld in iz , d iy o r u m . S a y g ıla rı m la . 1 0 1 BB >> A d e l F A L T A S D e v e n t e r B e l e d iy e s i P r o j e B ö l ü m ü B a ş k a n ı Sayın Belediye Başkanları, Sayın K atılım cılar, Sayın Basın M ensupları, H e p in iz h o ş g e ld in iz . D e v e n t e r B e le d iy e s i v e D e v e n t e r 'd a n g e le n d e le g a s y o n a d ın a ö z e llik le D i­ y a r b a k ı r B e le d iy e s i'n e , G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e le r B ir liğ i'n e t e ş e k k ü r e d e riz . D e v e n te r B e le d iy e m iz in u lu s la r a ra s ı ç a lı ş m a la r ı n d a n k ıs a c a b a h s e t m e k is tiy o r u m . D e v e n te r B e le d iy e s i ç o k u z u n y ılla r d ı r u lu s la r a r a s ı iliş k ile r y ü ­ r ü t m e k t e d ir . B u iliş k i s a d e c e y e r e l y ö n e t im le r b a z ın d a d e ğ il, y ö n e tic ile r , ç a lı ş a n la r ve b e le d iy e n in a lt b ir im le r i n e z d in d e d e s ü r d ü r ü lm e k t e d ir . D e ­ v e n t e r , b ü y ü k b ir ş e h i r d e ğ i l d ir , y a ln ı z c a 1 0 0 b in n ü f u s a s a h i p t i r . Y a k l a ş ı k 7 b in n ü f u s u m u z T ü r k iy e k ö k e n l i d i r . T ü r k i y e 'd e n g e le n v a t a n d a ş l a r f a r k lı GÜNEYDOĞU ANADO LU d in i e tn ik g r u p la r d a n d e n in s a n B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ g e lm e k te d ir . T ü rk iy e 'n in hem en hem en D e v e n te r da y a ş a m a k ta d ır . B u n e d e n le T ü rk iy e h e r y e rin ­ b iz im Deven- te r 'd a y ü r ü t t ü ğ ü m ü z u lu s la r a r a s ı ç a lış m a la r ın ö n e m li b ir a y a ğ ıd ır. iş b ir liğ i ç a lış m a la r ım ız ı ilk o la r a k ; y ü rü tm e y e b a ş la d ık . L ü le b u rg a z 1999 M a rm a ra B e le d iy e s i, D e p r e m i'n d e n E d irn e so n ra B e le d iy e s i ve T r a k ­ y a 'd a b ir k a ç b e le d iy e y le y e r e l y ö n e t im l e r i n g ü ç l e n d ir i l m e s i ü z e r in e p r o je ­ le r y ü r ü t t ü k . 2 0 0 8 y ılın d a n b e r i d e G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e ­ le r B ir liğ i ile b ö lg e itfa iy e h iz m e t le r in in g e liş t ir ilm e s i ü z e r in e ç a lış m a y ü ­ r ü t tü k . 201 1 -2 0 1 2 y ılla rı a r a s ın d a d a iş b ir lik le r in i g e liş t ir m e ç a lı ş m a la r ı ­ nı d e s t e k l e d i k . B u k a p s a m d a b e ş e ğ i t i m ç a l ı ş m a m ı z ı g e ç t i ğ i m i z h a f t a t a ­ m a m la d ık . D a h a ö n c e k i ç a lış m a la rım ız d a ç e v re , k a tılım c ılık , s o s y a l o r g a ­ n iz a s y o n la r v e p e r s o n e l a lım ı b o y u n c a ik iş e r e ğ itim k o n u la rın d a e ğ it im le r v e rd ik . d ü z e n le d ik , h e r e ğ itim D iy a r b a k ır B e le d iy e s i v e G ü n e y d o ğ u A n a d o lu ile b ir lik te b ir ç o k d e ğ iş im lış m a m ız d a e ğ itim B ö lg e s i B e le d iy e le r B irliğ i p r o je s in e a d ım a ttığ ım ız ı d ü ş ü n ü y o r u z . H e r ç a ­ b e le d iy e v e b e le d iy e ç a lış a n la r ın ın n ü ş lü le r i b iz le ri ç o k e tk ile d i. 12 Beş de ik iş e r g ü n s ü rd ü . Bugün e n e rjile r i ve g e n ç g ö r ü ­ g ö s te re c e ğ im iz H o lla n d a ö rn e k le ri BB ile y e r e l y ö n e t im le r d e d e ğ iş ik y a k la ş ı m la r ı n Ö z e llik le s iz in T ü rk iy e 'n in bu ö n ü n ü a ç m a y ı h e d e fliy o ru z . k ıs m ın d a y a ş a n a n s o ru n la ra n a s ıl ç ö z ü m g e tir d iğ in iz i g ö re c e ğ iz . S o n o la r a k s iz le r e d e le g a s y o n u m u z u t a n ı t m a k is tiy o r u m : J o la n d a H o e f- la k , y a p ı k o o p e r a t ifle r in d e y e n ile n m e s ü r e ç le r in i y ü r ü t m e k t e d ir . J o n V a n B e e k is e N e il B e k e n a d lı ş e h ir d e n e t im p ro je le rin i y ü r ü te n ş irk e tin m ü­ d ü r ü d ü r . H e r ik is i d e s iz e k ıs a c a y a p tık la r ı iş le r d e n b a h s e d e c e k le r . ilg in i z iç in t e ş e k k ü r e d i y o r u m , s e m p o z y u m b o y u n c a b a ş a r ıla r d iliy o r u m . 13 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ 1 .O T U R U M K e n ts e l S a ğ lık la ş tır m a v e S o s y a l P o litik a O tu r u m B a ş k a n ı: N e c a ti U Y A R T M M O B Ş e h ir P la n c ıla rı O d a sı G e n e l B a ş k a n ı K o n u ş m a c ıla r : D o ç . D r . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N M im a r S in a n G ü z e l S a n a t la r Ü n iv e r s it e s i Ş e h ir ve > 14 B ö lg e P la n la m a B ö lü m ü Ö ğ re tim Ü yesi M u r a t A L Ö K M E N , D iy a r b a k ır B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i im a r ve Ş e h irc ilik D a ire B a ş k a n ı J o h a n n a H O E F L A K /R o b V a n B E E K D e v e n te r B e le d iy e s i BB >> N e c a t i U Y A R O t u r u m B a ş k a n ı , T M M O B Ş e h ir P l a n c ı la r ı O d a s ı G e n e l B a ş k a n ı T ü rk iy e M ü h e n d is ve M im a r O d a la rı B ir liğ i Ş e h ir P la n c ıla rı O d a s ı a d ın a s iz le r i s a y g ıy la s e la m lı y o r u m . B iz le r e b u ra d a b ir a ra d a o lm a o la n a ğ ı v e r ­ d iğ i iç in G ü n e y d o ğ u A n a d o l u B ö lg e s i B e l e d iy e l e r B i r l i ğ i 'n e t e ş e k k ü r e d i ­ y o r u m . H o ş g e ld in iz . Ç o k z a m a n k a y b e tm e d e n o tu r u m a b a ş la y a c a ğ ız . T ü rk iy e 'n in ç o k s a y ıd a ö n e m li gündem m a d d e le rin d e n b ir ta n e s i o la n k e n t s e l d ö n ü ş ü m ve a fe t ris k i k o n u la r ı s o n a y la rd a ç o k ç a k o n u ş t u ğ u m u z k o n u la r ı n b a ş ın d a g e liy o r . T ü r k iy e 'n in h e r n o k ta s ın d a b ir ta r a f t a n k e n t s e l d ö n ü ş ü m - k e n ts e l y e n ile m e ve y ık ım b ir ta r a fta n da s o y lu la ş tır ılm a , k e n t­ sel dönüşüm ün o lu m s u z y a n la r ı ve T O K İ'n in M e s le k a la n ım ız d a d a c id d i b iç im d e ta r tış ıla n u y g u la m a la rı k o n u ş u lu y o r. bu k o n u , p e k ç o k m e s le k a la n ın ı d o ğ r u d a n ilg ile n d ir iy o r . K e n ts e l d ö n ü ş ü m a s lın d a T ü r k iy e 'n in iç in e d ü ş t ü ğ ü b ir ç ık m a z ın ç ö z ü m ü g ib i s u n u l u y o r . i n ş a a t s e k t ö r ü n ü a y a k ta t u t m a n ı n ö n e m l i a r a ç l a r ı n d a n b i­ ri o la r a k , k e ş f e d i l m i ş b ir u y g u l a m a y ö n t e m i g ib i d e n it e l e n d i r i l i y o r . S o n I 15 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R z a m a n la r d a g ü n g e ç m iy o r ki k itle ile tiş im u y g u la m a la rın d a n B İR L İĞ İ a ra ç la rın d a k e n ts e l d ö n ü ş ü m m a ğ d u r o la n in s a n la r ı n y a ş a d ık la r ı s ık ın tı la rı g ö r m e ­ y e lim . B ü tü n d ü n y a d a e n t e m e l in s a n h a k la r ın d a n b iri o la r a k k a b u l e d ile n s a ğ lı k lı v e y a ş a n a b ilir b ir k o n u t ta y a ş a m a h a k k ın ın , k ıs a c a b a r ın m a h a k ­ k ın ın , ç o k ç a ih la l e d ild iğ i g ü n le r d e n g e ç iy o ru z . İs ta tis tik i v e r ile r e b a k ıld ığ ı zam an; T ü rk iy e 'd e ö z e llik le son 2 .5 y ıld a ( 2 0 1 0 'd a n b u y a n a ) b ü t ü n is t a t is t ik i v e r ile r in t e r s in e d ö n d ü ğ ü , c id d i b ir k o ­ n u t b ir ik im in in o lu ş tu ğ u ve k o n u t s to k u n u n a rttığ ı g ö rü lü y o r. B u n a r a ğ ­ m e n y e n i in ş a a t la r v e k o n u t in ş a a tın ın t e t ik le n m e s in e y ö n e lik a r t a rd a y a ­ s a l d ü z e n le m e le r in y a p ıld ığ ı g ü n le r d e n g e ç iy o ru z . S o n o la r a k k a r ş ım ız a ç ık a n ; a fe t ris k i a la n ve y a p ı t a n ı m la m a la r ı y la bu u y g u la m a la r y e n i b ir b o y u t k a z a n m ış d u r u m d a d ır . B u g ü n g e ld iğ im iz n o k ­ ta d a , in s a n la r ın y a ş a m a k t a o ld u k la r ı e v le ri 60 g ü n iç in d e y ık m a y a v e y e n i yapı ya p m a ya z o r la n d ığ ı b ir y a s a l d ü z e n le m e y le k a rş ı k a rş ıy a y ız . M a yıs a y ın d a ç ı k m ı ş o la n y a s a y la , T ü r k i y e 'd e h iç k i m s e n i n k o n u t g ü v e n c e s i k a l ­ m a m ı ş d u r u m d a d ır . A n a y a s a l b ir h a k o la n k o n u t b a r ın m a h a k k ı tü m ü y le o rta d a n 16 k a lk m ış d u ru m d a d ır. Bugün a fe t ris k i ta ş ıs ın ya da ta ş ım a s ın BB T ü rk iy e 'd e k i tü m ra rla y ık ım a k o n u t la r , B a k a n lık t a r a fın d a n a lı n a c a k h e r h a n g i b ir k a ­ o la n a k lı h a le g e lm iş d u ru m d a d ır. is ta tis tik i v e r ile r , in ş a a t s e k t ö r ü n ü n c id d i b ir tık a n m a y a d o ğ r u g it tiğ in i v e b u n o k ta d a b ö y le b ir ç ö ­ z ü m ü n g e liş tir ild iğ in i g ö s te riy o r. T ü r k iy e k e n t le r in in y a p ı s t o k u n u n b ir y e n ile n m e y e ih tiy a c ı o ld u ğ u a ç ık tır. Y a ş a n a n d e p r e m le r g ö s t e r iy o r ki T ü r k iy e d e y a p ı s t o k u n u n c id d i s o r u n la ­ rı v a r ; a n c a k y a s a l d ü z e n l e m e l e r d e h e r h a n g i b i r s a m i m i y e t i n o l m a d ı ğ ı n ı g ö r ü y o r u z . T B M M 'd e k a b u l e d ile n , C u m h u r b a ş k a n ı t a r a fın d a n da o n a y la ­ n a n B ü y ü k ş e h ir Y a s a s ı'y la , k ö y le r d e b u g ü n e k a d a r y a p ılm ış o la n t ü m ç a k y a p ıla rı ru h s a tlı s a y a n b ir d ü z e n le m e d e B ir ta r a fta n “ ris k li y a p ıla rı y ık a c a ğ ız , t ü m ü n ü ka­ e ş z a m a n lı g e ç m iş o la c a k . o rta d a n k a ld ıra c a ğ ız " s ö y ­ le m iy le y a s a ç ık a r ı lı r k e n , b ir t a r a f t a n d a t ü m y a p ıla r ı im a r a ffıy la r u h s a t ­ lı k a b u l e d e n o lm a d ığ ın ın b ir d ü z e n le m e n in y a p ılıy o r o lm a s ı ik tid a r ın a ç ık g ö s t e r g e s id ir . B ö y le b ir o r ta m d a s a m im iy e tin in k e n ts e l d ö n ü ş ü m le ri k o n u ş u yo ru z. B u g ü n b u ra d a ü ç s u n u m u p a y la ş a c a k k o n u k la r ım ız a p r o g r a m d a k i s ır a y ­ la s ö z v e r m e k i s t i y o r u m . B u n a g ö r e i l k s ö z ü M i m a r S in a n G ü z e l S a n a t l a r Ü n iv e r s ite s i'n d e n D o ç . D r. M u r a t C e m a l Y a lç ın ta n 'a v e r e c e ğ im . B u y u r u n h o c a m , s ö z s iz d e ... 17 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ >> D o ç . D r . M u r a t C e m a l Y A L Ç I N T A N M i m a r S in a n G ü z e l S a n a t l a r Ü n iv e r s i t e s i Ş e h i r v e B ö lg e P la n la m a B ö l ü m ü Ö ğ r e t im Ü y e s i Dönüşüm ün > V 18 E k o n o m i- P o litiğ i ve Y o k s u l M a h a lle le rd e Dönüşüm BB D o ğ r u s u n u is te rs e n iz , ç o k da ö n e m s e d iğ im , y ılla r d ır ü z e rin d e ç a lış tığ ım b ir h a k m e s e le s i o ls a d a , ş u a n d a y o k s u l m a h a lle le r d e d ö n ü ş ü m ne k o n u ş u y o r o lm a k z o r g e liy o r . Ç ünkü bugün in s a n la r a ç lık ü z e ri­ g re v le ri ü z e rin d e n d e m o k r a tik b ir h a k m ü c a d e le s i v e riy o rla r. B u h a k m ü c a d e le ­ s in i d e s t e k le m e k ü z e r e b iz le r d e, İs ta n b u l'd a b ir g r u p ü n iv e r s it e ç a lı ş a ­ nı v e ö ğ r e t i m ü y e s i o la r a k b ir im z a k a m p a n y a s ı v e b a s ın a ç ık la m a s ı y a p ­ tık. B u a ç ık la m a d a , b ü tü n a k a d e m ik fa a liy e tle r im iz e ve d e r s le r im iz e bu h a k m ü c a d e le s in i g ü n d e m e v a a t b e lk i d e b u ra d a , ta m g e tire re k b a ş la m a da a ç lık g re v le rin in v a a d in d e b u lu n d u k . Bu m e rk e z in d e , ç o k a n la m lı d e ğ il. Y in e d e ş u n la r ı s ö y le m e k is t e r im : K iş is e l o la r a k , ü z e r im e g iy d ir il­ m i ş k i m l i k l e r l e a r a s ı iy i b i r i n s a n d e ğ i l i m , y a n i T ü r k o l m a k , e r k e k o l m a k , b e y a z o lm a k , b e n i i lg ile n d ir m iy o r v e h iç h e y e c a n la n d ır m ı y o r . H e r b ir in i a y rı a yrı r e d d e tm e y e h a z ırı m . K e n d im i in s a n , h a tta c a n lı o la r a k t a r if e t ­ m e y i te rc ih ç ık a rm a y a e d iy o r u m ve u z u n y ılla r d ır g iy d irilm iş u ğ ra ş ıy o ru m . A n c a k ü z e rim e k im lik le r i ü z e rim d e n g iy d ir ilm iş d e o ls a , ü z e r im d e n ç ık a rm a y a u ğ r a ş ıy o r da o ls a m , o k im lik le r i b e n im r im d e n ç ık a rtm a y a h e r k im ira d e m d ış ın d a ü z e ­ k a lk ış ırs a b u n a k a rş ı m ü c a d e le v e r ir im . D o ­ la y ıs ıy la a ç lık g r e v le r i ü z e r in d e n s ü r d ü r ü le n b u h a k m ü c a d e le s in i s o n u ­ na k a d a r d e s te k liy o r u m ve h e r t ü r lü d a y a n ış m a y a v a r o ld u ğ u m u b u ra d a v u r g u la m a k is tiy o ru m . K o n u ş m a m d a , “ Y o k s u l M a h a lle le rd e D ö n ü ş ü m e " d a ir te s p itle rd e b u lu n ­ m a y a ç a lış a c a ğ ım . D o ğ r u s u n u is te r s e n iz , b ö lg e d e k i ş e h ir le r in dönüşüm c o ğ r a f y a s ı n a d a i r ç o k f a z l a b i l g i m y o k . B u n e d e n l e , ö n c e ç o k d a h a iy i b i l ­ d iğ im İs ta n b u l ü z e r in d e n k e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n n o m i p o litiğ in i g ö s te rm e y e ç a lış a c a ğ ım id e o lo jis in i, iç e r iğ in i, e k o ­ ki bu, y o k s u l m a h a lle le rin karşı k a r ş ıy a k a ld ığ ı b a s k ıy ı d a g ö z le r ö n ü n e s e r e c e k . S o n r a y o k s u l m a h a l l e ­ le rd e k i s o s y o - e k o n o m ik d u ru m a ve d ö n ü ş ü m ü n B ö y le c e h e m re s im g e n e l re s m i g ö re c e k h e m e tk ile r in e g e ç e c e ğ im . de y o k s u l m a h a lle le ri bu g e n e l ış ığ ın d a d e ğ e r le n d ir e b ile c e ğ iz . K o n u ş m a m ın dönüşüm k u r g u s u ş ö y le o la c a k : Ö n c e İ s t a n b u l iç in h a z ır la d ığ ım ız b ir h a rita s ı v a r; bu h a rita ç e rç e v e s in d e d ö n ü ş ü m ü n , k e n ts e l d ö n ü ­ ş ü m v e y e n ile m e k a v r a m la r ın ı d u y m a y a a ş in a o ld u ğ u m u z y o k s u l m a h a l­ le le rd e y a ş a d ığ ım ız ın ç o k ö te s in d e o ld u ğ u n u g ö z le r ö n ü n e s e r m e y e ç a lı­ ş a c a ğ ım . S o n ra m e s e le h a lin e dönüşüm ün g e lm e s in in T ü rk iy e 'd e g e re k çe s i bu k a d a r g ü n c e l ve ö n e m li o ld u ğ u n u düşündüğüm b ir büyüm e 19 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ e k o n o m is i v e in ş a a t s e k t ö r ü ile iliş k is in i a k t a r m a y a ç a lış a c a ğ ım . N ih a y e t y o k s u l m a h a lle le r in s o s y o - e k o n o m ik y a p ıs ın a g e ç e c e ğ im k i, d a h a s a ğ ­ lık lı t e s p it le r y a p a b ile lim . İs t a n b u l D ö n ü ş ü m C o ğ r a fy a s ı v e A ş ır ı B ir ik im M e s e le s i M i m a r S in a n G ü z e l S a n a t l a r Ü n i v e r s i t e s i B i l i m s e l A r a ş t ı r m a P r o j e l e r i ile b a ş la y a n v e T Ü B İT A K d e s te ğ iy le d e v a m e d e n İs ta n b u l'u n d ö n ü ş ü m ra fya s ı ü z e rin e b ir ç a lış m a y a p ıy o ru z ; bu a r a ş tır m a d a n coğ­ bazı b u lg u la rı s i­ z in le p a y la ş a r a k b a ş la y a c a ğ ım v e k e n t s e l d ö n ü ş ü m ü n İs t a n b u l c o ğ r a fy a ­ s ı n d a k i y a y g ı n l ı ğ ı n ı g ö z l e r ö n ü n e s e r m e y e ç a l ı ş a c a ğ ı m (1). D i n l e y i c i l e r b u ­ r a d a k i g ir d ile r i k e n d i k e n t le r i ü z e r in d e n d e ğ e r le n d ir ir le r s e , k e n d i k e n t le ­ rin in d ö n ü ş ü m c o ğ ra fy a s ın a d a ir y a k la ş ık b ir f ik ir s a h ib i o la b ilir le r . İ s ta n b u l'd a y a ş a y a n in s a n la r o la ra k , İs ta n b u l'u n d ö n ü ş ü m c o ğ ra fy a s ın ın m e k â n d a k i y a y ılım ın ı, 1 9 9 0 'la r d a n b a ş la y a r a k a m a a s le n 2 0 0 0 y ılın d a n it i­ b a re n , k iş is e l g ö z le m le r im iz ve k a m u o y u n d a k i ta r tış m a la r d a n Bu dönüşüm ün p la n lı o ld u ğ u n u s ö y le y e m e y iz . iz liy o ru z . H e r n e k a d a r 2 0 0 0 'le r in o r ta s ın d a b a ş la y a n v e 2 0 0 9 y ılın d a o n a y la n a n İs t a n b u l Ç e v re D ü z e n i P la ­ nı ç o k ö n e m l i d ö n ü ş ü m k a r a r la r ı n a s a h ip s e d e b u n u o ld u k ç a g e ç k a lm ış b ir y ö n le n d ir ic i g a y re t o la r a k d e ğ e r le n d ir m e k m ü m k ü n . Y a ş a d ığ ım ız d ö ­ n ü ş ü m s ü r e c in d e , p la n d a n d a h a ö n e m li ve ö n c e lik li o la n ın , k a m u v e /v e y a ö z e l s e k t ö r t a r a fın d a n g e r ç e k le ş tir ile n v e s e r m a y e b ir ik im in e ih tiy a ç d u ­ y a n b ü y ü k y a t ı r ı m la r o ld u ğ u g ö r ü lü y o r . P la n la m a s ü r e ç le r in e iliş k in d e ta y a g ir m e k s iz in b ir k a ç n o k ta n ın a ltın ı ç iz ­ m e k ö n e m li, ç ü n k ü 2 0 0 9 y ılın d a o n a y la n a n İ s t a n b u l Ç e v r e D ü z e n i P la n ı­ n ın u y g u la n m a s ı h a lin d e bugünkünden daha k a p s a m lı a m a b ira z d a h a p la n lı d ö n ü ş ü m s ü r e ç le r i y a ş a y a c a ğ ız . İ s t a n b u l iç in f a r k lı y e r e l ve m e r k e ­ zi ik t id a r la r ta r a fın d a n (1) B ahsi g eçen la n m ı$ le n K e n ts e l o la n rin o la n D ö n ü $ ü m 20 ve ö n c ü lü k ed en E tk ile ri" B irU m u t o la n em e ğ i g eçen p ro je b a ş lık lı D ern eğ i g ö n ü llü b ü tü n k a p s a m ın d a h a z ırla n ıp H a rita s ı ve G e c e k o n d u M a h a lle le ri Ö rn e ğ in d e F iz ik i 10 y ıld ır y a p ılm a k ta ilg ili ç a l ı ş m a l a r d a b a ş lık lı b ü t ü n c ü l p la n la r d a n B A P K e n ts e l D ö n ü $ ü m P ro je le ri" “S a r ıy e r G e c e k o n d u S o s y o -E k o n o m ik y a k la ş ık ve iki p r o j e s ı r a s ı y l a ; M S G S Ü “İs ta n b u l'u n a ra ş tırm a la ra h a z ırla n m ış ile 2011 y ılın d a ile 2 0 1 0 y ılın d a t a m a m - ke n ts e l d ö n ü ş ü m h a le n S ü re ç le ri ve p ro je s id ir. Bu ç a lış m a la rın ın te ş e k k ü r e tm e k ve da G e liş tiri­ s ü rm e k te Bu S ü re ç le ­ v e s ile y le , D a y a n ış m a c ı A tö ly e 'd e n a rk a d a ş la rım ız a 1 9 9 5 ve M a h a lle le rin d e b a ş la m ış ve K e n ts e l D ö n ü ş ü m T Ü B İT A K 1994, bu b ü tü n bu çerç eved e altın ı ç iz m e k is te rim . BB 2 0 0 9 p la n la r ın ın t a m a m ı n ı n o r t a k h e d e fi k ü r e s e lle ş m e ve k ü r e s e l e k o n o ­ m iy le e n te g ra s y o n ... B u h e d e f, ik tis a d i a n la m d a ç o k c id d i b ir d ö n ü ş ü m e k a r ş ılık g e liy o r . B u k a p s a m d a , s a n a y in in d e s a n tr a liz a s y o n u v e y e r in e ile ­ ri t e k n o l o j i s a n a y i, b il iş im , A r - G e m e r k e z l e r i n i n k u r u l m a s ı , l o j i s t i k s e k t ö ­ rü n ü n g ü ç le n d irilm e s i; K a rta l, K. Ç e k m e c e g ib i p ro je le ri kam uoyunda ç o k ç a ta r tış ıla n v e m e r k e z i h ü k ü m e t t a r a fı n d a n z o r la p la n a e k le n e n A ta ş e h ir 'e fin a n s m e r k e z i g ib i m e r k e z k a r a r la r ı v a r. D iğ e r y a n d a n , k ü r e s e l e k o n o m i n i n b e l i r l e y i c i l e r i n d e n s a y ı l a n v e F I R E (2) d i y e k ı s a l t ı l a n , f i n a n s , s i ­ g o rta c ılık ve g a y r im e n k u l s e k tö r le r in e ve k ü r e s e l e k o n o m iy le g id e re k a r ­ t a n ö n e m e s a h i p o l a n ü r e t i c i h i z m e t l e r i n e (3) y ö n e l i k c i d d i b i r y ö n e l i m ö n ­ g ö r ü lü y o r v e b u n la r a y ö n e lik u la ş ım v e ile t iş im a lty a p ıs ı k u r u lu y o r . B ü tü n bu ik tis a d i d ö n ü ş ü m s ü r e ç le r in in d o ğ a l o la r a k m e k â n d a ve p la n la m a a la ­ n ı n d a d a k a r ş ı l ı k l a r ı v a r (4 ) . Ö r n e ğ i n ; M e r k e z i i ş A l a n ı ( M İ A ) d e d i ğ i m i z y e r ­ le r d e , g ö k d e l e n ş e k l i n d e o f is , r e z i d a n s v e a lı ş v e r i ş m e r k e z i k o m p l e k s l e r i o lu ş u y o r . A t a ş e h ir 'in fin a n s m e r k e z i o lm a s ı n a k a r a r v e r iliy o r , T O K İ b u f i­ n a n s m e r k e z in i p la n la m a y a ç a lış ıy o r; a m a fin a n s m e r k e z in in n e o ld u ğ u ­ n u b ile n , b u k o n u y u ç a lış m ı ş u z m a n la r ı o lm a d ığ ın d a n iç in i d o ld u r a m ı y o r v e o r ta y a y e t e r s iz b ir m e k â n ç ık ıy o r. L ü k s k o n u t s it e le r i a r t ı k h e r y e rd e ; s o n g e ld iğ im d e D iy a rb a k ır'd a a r k a d a ş la r b e n i g e z d ir ir k e n , y e n i ş e h ir d e ­ n ile n K a y a p ın a r s e m t in i z iy a re t e tm e im k a n ı b u ld u k . Y e n i k o n u t a la n la r ı ve lü k s g ö r ü n ü m le r i b e n i ç o k ş a ş ırttı. B ü tü n bu y e n i y a p ıla ş m a y la k e n tin ş e k li, d o la y ıs ıy la da k e n tte y a ş a y a n la rın yaşam b iç im le r i in a n ılm a z b ir h ız la d ö n ü ş ü y o r. İs ta n b u l'a d ö n e c e k o lu r s a k , b u b ü y ü k y a t ı r ı m la r ı n b ir k ıs m ı k a m u n u n , b ir k ıs m ı ö z e l s e k t ö r ü n , b ir k ıs m ı is e k a m u - ö z e l iş b ir liğ i ü r ü n ü k a rm a y a tı­ rım la r. zam an Bu s e k tö rü n (2 ) F IR E ; p ro je le ri (3) H e m e ld e F IR E G lo b a l h e m C ity ; e d ile n de Y o rk, S a s s e n , S . (1 9 9 4 ) C itie s (4 ) K ü r e s e l e k o n o m i n k a rş ılık la rı P la n n in g to p a r la y ıc ı g e le n ve ç ılg ın d e v re ye F in a n c e , p ro je le ri, g ir iy o r . In s u ra n c e , çoğu H e p s in d e n R eal E s ta te özel b a h s e tm e k s e k tö rle rin in baş b ir k ıs a ltm a d ır. ü r e tic i N e w ik tid a r ın ü z e rin d e n ¡n g ıl ız c e d e n h a rfle rin d e n T h e y a tırım la r b a zen h iz m e t s e k tö rle ri Londo n, in a W o r l d Tokyo. iç in N e w d e ta y lı E c o n o m y . C a lifo rn ia , P in e re ç e te s i o la ra k s u n u la n s e k tö rle r ve b ir ta b lo iç in bkz.; Y a lç ın ta n , b ilg i Jersey, M .C . iç in b k z .; S a s s e n , S . P rin c e to n Fo rg e (1 9 9 1 ) P ress ve P ress. bu s e k tö rle rin (2 00 5) U n iv e rs ity m ek an d a G lo b a liz a tio n , b u ld u k la rı P o litic s and D e c i s io n s : A C a s e S t u d y o f K o ç U n i v e r s i t y in İ s t a n b u l , P h D T h e s is , L S E , L o n d o n , s . 1 1 9 . 21 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ m ü m k ü n d e ğ il a m a e n a z ın d a n ş u ç ılg ın p r o je le r e k ıs a c a d e ğ in e lim . B iz ­ z a t B a ş b a k a n t a r a fın d a n a ç ık la n a n p r o je le r b u n la r . Y a n i s iy a s i b e k le n ti de y ü k s e k . İs ta n b u l'a üçüncü k ö p rü p ro je s i v a r, İs ta n b u l'u n ü z e rin d e k i o r ­ m a n a l a n ı n ı y o k e d e c e ğ i n i d ü ş ü n ü y o r u z (5). G e r e k ç e s i u l a ş ı m d ı r ; a m a u l a ş ı m c ı la r u la ş ı m la iliş k ili o lm a d ığ ın ı, t a m a m e n r a n tla iliş k ili b ir p ro je o l­ d u ğ u n u v u r g u l a m a k t a d ı r (6). K a n a l İ s t a n b u l P r o j e s i v a r , B o ğ a z i ç i ' n e a l t e r ­ n a tif g e ç iş ö n g ö r e n b ir p r o je d ir . G e re k ç e s i B o ğ a z iç i'n d e zam an zam an y a ş a n a n k a z a la r; a n c a k y in e ö n c e lik le y e n i r a n t a la n la r ı a ç m a k v e in ş a a t s e k t ö r ü n ü c a n lı t u t m a k la iliş k ili o ld u ğ u n a d a ir d ü ş ü n c e le r y a y g ın . B u n u n d ış ın d a k u z e y d e y e r a lm a s ı ö n g ö r ü le n ik i ta n e d e b ir m ily o n lu k ş e h ir p r o ­ je s i v a r. B u a ra d a ö z e l s e k t ö r ü n y a p tığ ı r e z id a n s la r , k a p a lı s it e le r , a lış v e r iş m e r ­ k e z le r i, o f is y a p ı l a r ı v e k a m u n u n d i ğ e r p r e s t ij p r o j e l e r i ile u la ş ı m p ro je le ­ ri v a r . K e n t s e l d ö n ü ş ü m v e k e n t s e l y e n i l e m e p r o j e l e r i v a r . Y o k s u l m a h a l ­ le r in in ç o ğ u ş u a n p o ta n s iy e l k e n t s e l d ö n ü ş ü m v e y e n ile m e a la n ı o la r a k n it e le n d ir iliy o r . S a n a y in in k e n t d ış ın a ta ş ın m a s ıy la ilg ili b ir s ü r e ç y a ş a n ı ­ y o r k i, s a n a y i a l a n l a r ı d a b o ş a l t ı l d ı k t a n s o n r a d o ğ a l o l a r a k y e n i y a t ı r ı m l a ­ ra a ç ıla c a k tır. B u n la r b ir y a n d a n İs ta n b u l M e tr o p o lite n P la n k a ra rla rın ı b o zu yo r, b ir y a n d a n da k e n tte ç o k b ü y ü k b ir d ö n ü ş ü m ü n ö n ü n ü a ç ıy o r. Ü ç ü n c ü k ö p r ü ­ y ü y a p tığ ın ız z a m a n , b u n u n e tr a fın d a k i b ü tü n a la n la r ı d a b ir ş e k ild e y e r ­ le ş im e ve k u lla n ım a açm aya b a ş lıy o rs u n u z . H a tırla y a lım ; ik in c i k ö p rü a ç ıld ığ ın d a , İs ta n b u l'u n k u z e y in d e k a la n o b ö lg e d e h iç b ir y e r le ş im y o k tu . K ö p rü a ç ı ld ık ta n s o n ra o b ö lg e le r ta m a m e n y e rle ş im e a ç ıld ı. Ü çüncü k ö p r ü n ü n d e b u n a b e n z e r s o n u ç l a r a y o l a ç a c a ğ ı n ı ö n g ö r m e k id d ia lı b ile s a y ılm a z . B u n e d e m e k ? İs ta n b u l m e tr o p o lit e n p la n k a r a r la r ı n a r a ğ m e n , lin e e r g e liş e n b ir k e n t o lm a k t a n ç ık ıy o r ve d o ğ a l a la n la r ın ı k a y b e t m e k p a ­ h a s ın a k u z e y e d o ğ r u g e n iş le y e r e k k o m p a k t b ir k e n t h a lin e g e liy o r . D iy a r ­ b a k ır'ın (5 ) Bu H e v s e l b a h ç e l e r i ö r n e ğ in i d ü ş ü n ü n ; H e v s e l b a h ç e l e r i g ib i b iz im k o n u ş m a d a n a le s e f g e rç e k le ş ti. (6 ) B u so n ra, Bu k o n u ş m a n ın ko n u d a d e ta y lı k o n u d a d e ta y lı b ir t a r tış m a rü ş m e n in m e tn i iç in bkz. iç in yazı b ilg i h a lin e iç in ç e v rilm e s i s ü re c in d e bu e n d iş e m iz E v re n s e l G a z e te s in d e n Ş e rif K a ra ta s ile y a p t ı ğ ı m ı z g ö ­ h ttp ://w w w .p la n la m a .o rg /in d e x .p h p /h a b e rle r/1 6 -ro e p o rta j- la r /1 8 7 9 - u e c u e n c u e - k o e p r u e n u e n - a lt e r n a t if i- r e e l- s e k t o e r u e n - g u e c le n d inlm e s id ir 22 m a ­ h ttp ://k u z e y o rm a n la ri.w o rd p re s s .c o m / BB İ s t a n b u l 'd a b i r d iz i k o r u m a a la n ı m ı z v a r . B ü t ü n b u p r o j e l e r l e b u k o r u m a a la n la r ı n a y ö n e lik c id d i b ir b a s k ı o lu ş u y o r . B iliy o r s u n u z A ğ a o ğ lu 'n u n g e ­ lip k a m u n u n k u l l a n d ı ğ ı b ir d o ğ a l a la n ı , k e n d i l ü k s k o n u t p r o je s i n e b a h ç e y a p m a k g ib i b ir g ir i ş i m i o ld u d a y a r g ı d a n d ö n d ü . B u n la rın h e p s in i b ir lik t e d e ğ e r le n d ir d iğ im iz d e İ s t a n b u l'd a ç o k y a y g ın b ir dönüşüm c o ğ ra fy a s ıy la k a r ş ıla ş ıy o r u z . İ s ta n b u l M e tr o p o lit e n P la n k a r a r ­ la rı d a, h e r n e k a d a r b u d ö n ü ş ü m genel dönüşüm n e d e n iy le y e r y e r k a d ü k h a le g e ls e de, e ğ ilim in i d e s te k liy o r . A ş a ğ ıd a k i h a r ita d a bu d ö n ü ş ü m ü b ü tü n b o y u tla r ıy la g ö r e b ilir s in iz . ) H a r it a : İs ta n b u l D ö n ü ş ü m C o ğ ra fy a s ı K a y n a k : Y a l ç ı n t a n , M . C . v d . “S a r ı y e r G e c e k o n d u le ri v e B u S ü re ç le rin M a h a lle le ri Ö rn e ğ in d e K e n ts e l D ö n ü ş ü m S o s y o - E k o n o m ik v e F iz ik i E tk ile ri" , d e v a m e d e n T Ü B İT A K A ra ş tırm a S ü re ç­ P ro je ­ s i, M S G S Ü , İ s t a n b u l H a r ita d a g ö r d ü ğ ü n ü z k a r a r t ı la r ve s a rı le k e le r in h e r b iri d ö n ü ş ü m le ilg i­ li p r o j e l e r i , p l a n k a r a r l a r ı n ı v e u y g u l a m a l a r ı t e m s i l e d i y o r (7). İ s t a n b u l ' u n m e rk e z i a la n la rı ve a n a u la ş ım a k s la rı b o y u n c a d ö n ü ş ü m le k e le r in in y o ­ ğ u n la ş tığ ı g ö rü lü y o r. Y e n i p ro je le r le bu le k e le r in k u z e y e d o ğ ru y a y ılm a s ı (7 ) Bu h a rita n ın o rijin a l ta la rın ta m a m ın a ve bu h a lin e , k a tm a n h a rita la m a k a tm a n v e fa rk lı b a ş lık la r h a lin d e ç a l ı ş m a s ı n a d a i r b ild ir i m e t n i n e c o g ra fy a s i.w o rd p re s s .c o m / a d re s in d e n h a z ırla n m ış h a ri­ h ttp ://is ta n b u ld o n u s u m - u la ş a b ilirs in iz . 23 GÜNEYDOĞU ANADO LU da b e k le n iy o r . Bu h a rita d a s o n r a s ı n a a it ; d ö n ü ş ü m ğ u n la ş a ra k d e v a m g ö rü le n B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ le k e le rin çok büyük b ir k ıs m ı 1995 e s a s o la ra k bu d ö n e m d e b a ş lıy o r ve g id e re k y o ­ e d iy o r. İ s t a n b u l'u n t a m a m ı n a y a ln ız c a y ılm ış o lu ş a n b u d ö n ü ş ü m ü n 15 s e n e d e y a ­ n e d e n b u k a d a r y a y g ın v e h ırs lı b ir ş e k ild e ile r le d iğ in e d a ir a ç ık la m a la r a ih tiy a c ım ız v a r (8). B u k o n u d a ç o k s a y ıd a ç a lı ş m a y a p ı lıy o r ; a m a s a n ı r ı m e n ç o k k a b u l g ö r e n ­ l e r D a v i d H a r v e y ' i n a ç ı k l a m a l a r ı (9). H a r v e y , f a r k l ı ç a l ı ş m a l a r ı n d a b u k o n u ­ yu d e ta y lı b ir ş e k ild e e le a lıy o r ; b u ra d a fa z la d e ta y a g ir m e k s iz in k ıs a c a şu a ç ı k l a m a ile y e t in e c e ğ iz : K e n t l e r d e y a ş a n a n b u d ö n ü ş ü m v e d ö n ü ş ü m ü n te tik le y ic is i s a y ıla n itib a r e n y a ş a n a n y a tırım la r e s a s e n d e ğ iş im le rd e n dünya e k o n o m is in d e k a y n a k la n ı y o r . 1 9 7 0 'le r in 1 9 7 0 'le r d e n b a ş ın d a y a ş a ­ n a n p e tr o l b u h ra n ı s o n r a s ın d a y a tırı m c ı, fo r d is t ü r e t im a lı ş k a n lık la r ın ı b ı­ ra k ıp p o s t - f o r d is t ya da e s n e k o la r a k b ilin e n ü r e t im b iç im le r in e y ö n e lm e k z o r u n d a k a lıy o r. Y a n i a rt ık , ü r e t im d e n k a y n a k la n a n a rtı d e ğ e r in n e r e d e y ­ se ta m a m ın ın y e n id e n ü r e t im e y ö n le n d ir ild iğ i b ir d ö n e m d e n , p iy a s a d a k i t a le b e b a ğ lı o l a r a k ü r e t i m y a p ıl a n , d o la y ı s ı y la d a ç o ğ u z a m a n a r tı d e ğ e r in a ş ırı b ir ik im e k o n u o ld u ğ u b ir d ö n e m e g ir iliy o r . Ü r e t im e a k t a r ı lm a y a n a r ­ tı d e ğ e r i n t a r i h b o y u n c a e n ö n e m l i a d r e s i n i n g a y r i m e n k u l y a t ı r ı m ı o l d u ğ u d ü ş ü n ü lü r s e , a ş ırı b ir ik im d ö n e m in d e bunun y o ğ u n la ş m a s ı ve k e n tle re y ö n e lm e s i k a p it a liz m e iç k in . N ih a y e t k e n t g ö r m e d iğ im iz ö lç ü le r d e m e ta la ş ıy o r, k e n tin h e r k ö ş e s i y a tır ım nüşüm tim d e n s ü re ç le rin in genel a la n ı o la r a k g ö r ü lm e y e b a ş lıy o r ve d ö ­ ö n ü a ç ılıy o r. B u n a b ir d e k ü r e s e lle ş m e ile re e l ü r e ­ o la ra k h iz m e t sunum una y ö n e lm iş u lu s a l e k o n o m ile r in g a y rim e n k u le y ö n e lik d o ğ ru d a n y a b a n c ı y a tırım la ra ve c a n k u rta ra n o la ­ ra k s a r ıld ık la r ı in ş a a t s e k t ö r ü n e o la n a c il ih tiy a ç la rı e k le n in c e , s iy a s e t de bu d ö n ü ş ü m ü n ö n c ü s ü , te tik le y ic is i o lm a k d u r u m u n d a k a lıy o r. E s k id e n d a h a ç o k k u lla n ı m d e ğ e r i ü z e r in d e n e le a ld ığ ım ız k e n t to p r a ğ ı a r t ık t a m a ­ m e n b ir y a tır ım a r a c ı h a lin e g e lm iş d u r u m d a ! D e ğ iş im d e ğ e ri h a n g i iş le ­ v in n e r e d e o la c a ğ ın ı, k im in n e r e d e y a ş a y a c a ğ ın ı, d o ğ a n ın k o r u n u p k o r u n ­ m a y a c a ğ ım , k o r u n a c a k s a d a n e k a d a r k o r u n a c a ğ ın ı b e lir liy o r . B u d a g a y ­ (8) F a r k l ı c o ğ ra fy a la rd a , y a ln ız c a e k o n o m in in a d a c ık la rın ın (9) Bu ko n u d a o lu ş m a d ığ ı, a k s in e en yeni ve E v e r e s t Y a y ın la rı, 2 4 1 ke n ts e l d ö n ü ş ü m ü n b e lirle y ic iliğ in d e İs ta n b u l. d e ta y lı daha h a k k ıy la y e rin e o lm a y a n , iyi y a s a m a ç ık la m a la rı k o ş u lla rın ın iç in g e tirild iğ i, k im s e n in bkz. D. d o ğ a n ın m a ğ d u r o lu ş tu ğ u H arvey koru n d u ğ u , e d ilm e d iğ i, s ın ıf ö r n e k le r d e va r. (2 0 0 4 ) Y e n i E m p e ry a liz m , BB r im e n k u l v e in ş a a t s e k t ö r ü n ü n g id e r e k d a h a ç o k k u r u m s a lla ş m a s ı n ı d o ­ ğ u r u y o r v e A li A ğ a o ğ lu t e m s ilin d e o ld u ğ u g ib i g a y r im e n k u l s e k t ö r ü t e m ­ s ilc ile r i T ü r k iy e 'n in g ü n d e m in i b e lir le y e n in s a n la r h a lin e g e liy o r . N ih a y e t b u b ö lü m d e k i t a r tı ş m a la r ı t o p a r la y a c a k o lu r s a k ; b iz im c o ğ r a fy a ­ ya h â k im o la n k e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n , y a ln ız c a b ir m a h a lle d e k i b in a la r ın y e ­ n ile n m e s i ü z e r in d e n d ü ş ü n ü le c e k b ir ş e y o lm a d ığ ın ı; ç o k d a h a g e n iş b ir ç e rç e v e d e , k a p ita lis t/n e o lib e r a l k e n t b a ğ la m ın d a , ik tis a d i d ö n ü ş ü m ü t a ­ k ib e n ya da o n a p a ra le l ile rle y e n , b a rın m a ve ç a lış m a a la n la rım ız d a n k a ­ m u s a l a la n la rım ız a b ü tü n k e n ts e l k u lla n ım la r ı s ın ıfs a l b ir y e n id e n d e ğ e r ­ le n d ir m e y e ta b i tu ta ra k , d e ğ iş im d e ğ e ri ü z e rin d e n d ö n ü ş tü r e n b ir s ü r e ç ­ le r to p la m ı o ld u ğ u n u v u r g u la m a y a dönüşen, bazı ik tis a d i v e /v e y a ç a lış tım . K e n t, t a r ih s e l o la r a k z a te n s iy a s a l k a r a r la r a n e m l e r d e d a h a h ız lı d ö n ü ş e n b i r o l u ş u m k e n t ö lç e ğ in d e b a ğ lı o la r a k b e lirli d ö ­ is e e ğ e r, e k o n o m in in d ü n y a ve k riz le r i s o n ra s ı y e n id e n y a p ıla n m a s ü r e ç le r in d e , ü s te lik g ü ç l ü b i r i k t i d a r ı n d a d e s t e ğ i v a r k e n , ç o k d a h a h ız lı d ö n ü ş m e s i o la ğ a n . İ s ­ ta n b u l'd a ve h e m e n b ü tü n k e n tle r im iz d e y a ş a n a n d ö n ü ş ü m ü n d e bu b a ğ ­ la m d a e le a lı n m a s ı g e r e k tiğ in i d ü ş ü n ü y o r u m . S a n a y i k e n tin d e n k ü re se l e k o n o m in in g e r e k le r in e g e ç iş s ü r e c i b a ğ la m ın d a , k ü r e s e l e k o n o m ik k r iz ­ le r in iz le r i ü z e r in d e n v e ik tid a r ın g ü c ü ç e r ç e v e s in d e ... B ü y ü m e E k o n o m is i v e İn ş a a t S e k tö r ü Dönüşüm ün İs t a n b u l'd a k i y a y ılm a s ın ı te s p it e ttik te n s o n r a , b u n u n t e m e l m o tiv a s y o n u o ld u ğ u n u d ü ş ü n d ü ğ ü m b ü y ü m e e k o n o m is i ve in ş a a t s e k tö ­ r ü n e d a ir k ıs a b ir d e ğ e r le n d i r m e y a p a c a ğ ı m . D a v id H a r v e y 'in d e r i n l e m e ­ s in e in c e le d iğ i a ş ırı b ir ik im m e s e le s i ü z e rin d e n d ü ş ü n m e n in o ld u ğ u n u d ü ş ü n ü y o r u m . Y u k a rı d a a k t a r ı la n bu te s p it, h e m z ih in a çıc ı k e n ts e l a ra z i­ le r e y ö n e lik y a tır ım c ı ilg is i, d o la y ıs ıy la d ö n ü ş ü m ü n y a y g ın lığ ı, h e m d e y a ­ tır ım la r ın in ş a a t ve g a y r im e n k u le k a y m a s ıy la b ü y ü m e e k o n o m is i iç e r is in ­ d e in ş a a t s e k t ö r ü n ü n g id e r e k a r ta n ö n e m i a ç ıs ın d a n a ç ık la y ıc ıd ır. D a h a ­ s ı, y a b a n c ı y a t ı r ı m c ı n ı n k ü r e s e l l e ş m e i le g i d e r e k a z a l a n d o l a ş ı m s e r b e s t ­ liğ in i d e b u te s p itle r e e k le d iğ in iz d e , b ir k e n tte k i in ş a a t v e g a y r im e n k u l y a ­ t ı r ı m la r ı u lu s a l s e r m a y e n in s ın ı r la r ı n d a n d a k u r t u lm u ş o lu r. B u ra d a n h a re k e tle b ir a z r a k a m la r ı n d ü n y a s ın a g ir e lim ve y a b a n c ı y a tı­ r ım c ıla r ın T ü r k iy e 'd e a r ta n v a r lık la r ıy la b a ş la y a lım : T ü r k iy e 'd e d o ğ r u d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m l a r 1 9 5 2 y ı lı n d a 2 ,2 m i l y o n d o l a r k e n , z i r v e y a p tı ğ ı 2 0 0 7 'd e 25 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ 2 2 , 5 m i l y a r d o l a r a k a d a r ç ı k m ı ş (10). B u n u n y a k l a ş ı k 1 0 b i n k a t l ı k b i r a r t ı ş o ld u ğ u n u g ö r ü y o r s u n u z . B u a rtış ı, y a r ım y ü z y ıllık d ö n e m d e d ü n y a e k o n o ­ m is in in n a s ıl fa r k lı b ir y a p ıy a b ü r ü n d ü ğ ü n e v e s e r m a y e n in g id e r e k u lu s ö te s i h a le g e ld iğ in e y ö n e lik b ir te s p it o la ra k k a b u l e d e b ilirs in iz . S o n d ö ­ n e m e b a k tığ ım ız d a da d u r u m f a r k lı d e ğ il ve g id e r e k a r ta n b ir iv m e k a z a n ­ d ığ ın ı s ö y l e m e k d e m ü m k ü n ; t o p l a m s a b it s e r m a y e y a tır ım la r ı iç e r is in d e d o ğ r u d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m la r ı n o r a n ı 2 0 0 0 'd e y ü z d e 0 ,4 'k e n , 2 0 0 7 'd e y ü z ­ d e 2 0 'y e k a d a r y ü k s e l m i ş d u r u m d a . D o ğ r u d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m la r ı n , k e n t t o p r a ğ ın a , in ş a a t s e k t ö r ü n e v e g a y r im e n k u le y ö n e lm e s i is e a y rıc a in c e ­ le n m e s i g e re k e n b ir b o y u ttu r. in ş a a t s e k tö r ü n e y a p ıla n d o ğ ru d a n y a b a n ­ cı y a t ı r ı m l a r h a c m i 2 0 0 0 ' d e 2 2 m i l y o n d o l a r k e n , z i r v e y a p t ı ğ ı 2 0 0 7 ' d e 7 3 5 m ily o n d o la r. Y a k la ş ık 3 5 k a tlık b ir a r tış v e b ü tü n s e k t ö r le r iç in d e k i en y ü k s e k a r tış o ra n ıd ır. A m a d a h a ö n e m lis i, h iç ü r e t im s ü r e c in e d e ğ m e d e n g a y r im e n k u l y a t ı rı m ı y a p a n la r ; 2 0 1 1 'd e y a k la ş ı k 16 m ily a r d o la r lı k d o ğ r u ­ d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m la r ı n 2 m ily a r d o la rı (% 1 2 ,5 ), 2 0 1 2 'd e is e 1 2 ,4 m ily a r d o l a r l ı k d o ğ r u d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m l a r ı n 2 ,6 m i l y a r d o la r ı (% 2 1 ) g a y r i m e n ­ k u l y a t ı r ı m la r ı n a y ö n e lm iş . 2 m ily a r d o la r c iv a r ın d a k i b ir g a y r im e n k u l y a ­ tırım ı te k b a ş ın a 2 0 0 0 'le r in b a ş la r ın d a k i to p ta n d o ğ r u d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m ­ la r a e ş it. Y e r li s e r m a y e n i n y a t ı r ı m l a r ı d ış ın d a , s a d e c e d o ğ r u d a n y a b a n c ı y a t ı r ı m la r la ilg ili t e s p it le r b u n la r - k i y e r li y a t ı r ı m la r d a g a y r im e n k u lü n ç o k ö n e m li b ir y a tırım a ra c ı o ld u ğ u n u y u k a rıd a k i te o rik s a p ta m a n ın b iliy o ru z ; a m a d o ğ ru lu ğ u n u s ü re c in b o y u tla rı n ı ve g ö s te rm e y e ye te n ra k a m la r. B u r a k a m l a r b iz e n e y i g ö s t e r i y o r ? Ü l k e n i n e k o n o m i s i a r t ı k y a ln ı z c a u l u ­ s a l s e r m a y e ü z e rin d e n d ö n m ü y o r; g id e re k a rta n o ra n d a u lu s - ö te s i s e r ­ m a y e s ö z k o n u s u ve y in e g id e r e k a r ta n o r a n d a b u y a t ı r ı m la r in ş a a t s e k ­ tö r ü n e ve g a y r im e n k u le y ö n e liy o r. T ü rk iy e 'n in k e n d i iç e r is in d e y a p tığ ı y a ­ t ı r ı m la r d a da in ş a a t s e k t ö r ü n d e c id d i b ir a r tış g ö z le n iy o r ; in ş a a t s e k t ö r ü ­ ne y a tır ım y a rış ı d e m e k , d iğ e r s e k t ö r le r in y a t ı r ı m la r ı n ı n a z a lm a s ı a n la m ı ­ na g e lm e k t e d ir . S a n a y iy e o la n y a t ı r ı m la r ı n a z a lm a s ı d e m e k , y o k s u l m a ­ h a lle le r d e h a ya tın ı g ü v e n c e s i o lm a y a n s ü rd ü re n iş le r d e in s a n la rın ç a lış m a y a iş a la n l a r ı n ı n a z a lm a s ı, g e ç ic i, b a ş l a m a l a r ı d e m e k . Y a n i D. H a r - v e y 'in t e o r ik o la r a k iş a r e t e tt iğ i a ş ırı b ir ik im in k e n t a r a z ile r in e y ö n e lm e s i m e s e le s i T ü r k iy e c o ğ r a fy a s ın d a k a n ı tla n m ı ş o lu y o r . (10) 2008 y ılın d a 26 s o n ra s ın d a g e rç e k le s e n e k o n o m ik k riz n e d e n iy le d ü $ü $ d e ğ e r 1 2 ,4 m ily a r d o la r s e v iy e s in d e ve d a lg a lı k a lm ış tır. b ir s e y ir y a s a n ıy o r. 2012 BB E le a lm a m ı z g e r e k e n ik in c i m e s e le , 4 N is a n 2 0 1 2 'd e A k ş a m g a z e te si ta ­ r a fın d a n t e s p it e d ilm iş ve t a m da ik tis a d i g ö s t e r g e le r in s iy a s e tle iliş k ile n d iğ i n o k ta y a v u r g u y a p ıy o r : “ S iy a s e t t e b a ş a r ı iç in b ü y ü m e k g e r e k ! " G a z e ­ te d e n a k ta rd ığ ım is e A K P 'n in b ir in c i g r a f ik T ü r k iy e 'n in b ü y ü m e o ra n la r ı, ik in c i g r a fik a ld ığ ı o y o r a n la r ı ... G r a f i k l e r d e ş a ş ır t ıc ı d e r e c e d e b e n z e rlik v a r ! B u g r a f i k l e r b iz e n e t b ir ş e k i l d e , T ü r k i y e e k o n o m i s i h ız lı b ü y ü d ü ğ ü n ­ d e A K P 'n in oy o r a n ın ın a rttığ ın ı, k riz s o n r a s ı d ö n e m d e o ld u ğ u g ib i e k o n o ­ m id e k ü ç ü lm e y a ş a n d ığ ın d a is e A K P 'n in o y o ra n ın ın d ü ş t ü ğ ü n ü g ö s t e r i­ y o r. B u g ra fik , a r tık h e m e n h e rk e s in b ild iğ i, “ s iy a s i is t ik r a r e k o n o m ik b ü y ü m e y i g e t i r i r " s a v ı ile o k u n a b i l e c e ğ i g ib i, t e r s i n d e n b ir o k u m a ile b ü ­ y ü m e n in s iy a s e tte b a ş a rıy ı g e tir d iğ i, d o la y ıs ıy la ik tid a r d a g ü ç lü b ir ş e k il­ d e k a l a b i l m e k iç in s ü r e k l i b ü y ü m e y e y ö n e l i k a d ı m l a r a t m a k , p o l i t i k a l a r g e liş tir m e k g e re k tiğ i ş e k lin d e de o k u n a b ilir. B ü y ü m e y e b a k s a n d ığ ı g ö r! Kaynak: A kşam G a z e te s i, 4 N is a n B u a ra d a şu n o tu 2012 d a d ü ş m e k g e r e k ir : 2 0 1 1 'd e , Ç in 'd e n s o n r a , y a k la ş ı k y ü z d e 8 'l i k b i r b ü y ü m e h ız ı y la T ü r k i y e , d ü n y a d a e n h ız lı b ü y ü y e n ik i n c i ü l ­ ke. 2 0 1 2 -2 0 1 3 p e k d e h e d e f le n d iğ i g ib i g it m e s e d e , b ü y ü m e h e d e fi A K P ik tid a r ın ın g ü n d e m in d e n h iç d ü ş m ü y o r ! A K P ik ti d a r ı iç in b ü y ü m e a ç ı s ı n ­ d a n i ş l e r iy i g i d i y o r v e i ş l e r i n iy i g i t m e s i n d e e t k i l i o l a n g a y r i m e n k u l y a t ı ­ r ı m la r ı n ı n a r t m a s ı n d a e s a s o la n in ş a a t s e k t ö r ü n ü n lo k o m o t if b ir ro lü v a r k i, ş i m d i s iz e , r a k a m l a r a d ö n e r e k , b u h ip o t e z i k a n ı t l a m a y a ç a lı ş a c a ğ ı m . Ö n c e in ş a a t s e k t ö r ü n ü n A K P d ö n e m i n d e a ld ığ ı i s t i h d a m lım . A K P d ö n e m in d e , in ş a a t, is tih d a m p a y la r ın a b a k a ­ payını en is tik r a rlı a rtır a n s e k tö r; 27 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ h iç a z a lm a o lm a k s ı z ı n 2 0 0 2 'd e n 2 0 1 0 'a k a d a r s ü r e k l i a r t ış g ö s t e r m iş . in ­ ş a a t s e k tö r ü n d e is tih d a m d e k i o ra n ı 2011 e d ile n le rin to p la m is tih d a m e d ile n le r iç e r is in ­ i t i b a r ı y l a y ü z d e 6 ’ yı g e ç m i ş d u r u m d a . B u r a k a m ı n g e l i ş ­ m iş ü lk e e k o n o m ile r in e g ö re o ld u k ç a y ü k s e k o ld u ğ u n u v u r g u la y a lı m . Ş u ­ n u d a e k le y e lim ; in ş a a t s e k t ö r ü n ü te k b a ş ın a d e ğ e r le n d ir m e m e k g e r e k ir ; s e k t ö r ü n ç o k b ü y ü k b ir y a n s a n a y is i v a r ; b ü tü n o t u ğ la la r ın , k ir e m it le r in vs. ü re tim in d e n d e p o la n m a s ın a , c a m - ç e rç e v e s is te m le r in d e n m e r m e r in e d ü ş ü n d ü ğ ü n ü z d e k a r ş ı n ız a ç o k b ü y ü k b ir e k o n o m i k a la n ç ık ıy o r . T a b lo : 2 0 0 2 -2 0 1 0 d ö n e m i İn ş a a t S e k tö rü İs tih d a m Sektör O ra n la rı 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 4,5 4,6 4,7 5,3 5,7 5,8 5,9 5,9 >6,0 İnşaat K a y n a k : T U İK is tih d a m d a k i bu is tik r a r lı a rtış a ila v e te n in ş a a t s e k tö r ü n ü n b ü y ü m e o r a n ­ la r ın a da b a k m a k g e r e k ir . A ş a ğ ıd a k i ta b lo d a , in ş a a t s e k t ö r ü n d e , 2 0 0 8 ­ 2 0 0 9 k riz d ö n e m i d ış ın d a c id d i b ü y ü m e r a k a m la r ı g ö r ü y o r u z . B u d ö n e m iç e r is in d e T ü r k iy e e k o n o m is i g e n e l o la r a k b ü y ü y o r v e in ş a a t s e k t ö r ü n ü n , y a n s e k t ö r l e r i ile b i r l i k t e d ü ş ü n ü l d ü ğ ü n d e , b u b ü y ü m e n i n l o k o m o t i f s e k ­ t ö r l e r i n d e n o ld u ğ u a ç ık . Z a t e n b ü t ü n s e k t ö r l e r iç e r i s i n d e e n h ız lı b ü y ü y e n s e k tö rle rd e n b iris i o la r a k d ik k a t ç e k iy o r . D iğ e r y a n d a n , k r iz d ö n e m in d e d e e n h ız lı k ü ç ü le n s e k t ö r ; y a n i k r i z e e n a ç ı k s e k t ö r o l d u ğ u n u d a v u r g u la m a lıy ız . A B D 'd e n b a ş la y ıp b ü tü n d ü n y a y ı e tk ile y e n 2 0 0 8 k riz i m o r t g a g e p iy a s a la r ı n d a n b a ş la d ı b iliy o r s u n u z . Y in e , is p a n y a 'd a ş u a n d a in ş a a t s e k ­ t ö r ü n d e n b a ş la y a n c id d i b ir e k o n o m ik k riz y a ş a n ıy o r . B iz im d e k riz e y a k ­ la ş tığ ım ız , a r z - t a le p d e n g e s in in b o z u lm a y a b a ş la d ığ ı y ö n ü n d e ç e ş itli t e s ­ p it l e r v e b u n a b a ğ lı o l d u ğ u n u d ü ş ü n d ü ğ ü m if la s h a b e r le r i v a r. N ih a y e t in ­ d e , p iy a s a e k o n o m i s i n d e b ü t ü n m e s e l e a r z - t a l e p d e n g e s i n e b a ğ lı v e t a l e p o l u ş t u r m a k ü z e r e g e liş t ir e c e ğ in iz p o l i t i k a l a r - k i A K P h ü k ü m e t i T O K İ'd e n y a b a n c ı m ü lk s a tış la r ın a , k e n t s e l y e n ile m e y a s a s ın d a n a fe t y a s a s ın a k a ­ d a r b ir ç o k d ü z e n le m e ile ta le p y a r a t m a 28 k o n u s u n d a c id d i m e k a n iz m a la r BB g e liş t ir m iş d u r u m d a - a n c a k g e ç ic i y a t ır ım k o ş u lla rı o lu ş tu ra b iliy o r. A n ­ c a k , in ş a a t s e k t ö r ü ü z e r in d e n u z u n d ö n e m li ik tis a d i p o lit ik a k u r m a k , l i ­ b e ra l ik tis a tç ıla r ın da k a b u l e d e c e ğ i ü z e re , in tih a r! T a b lo : 2 0 0 2 -2 0 1 0 d ö n e m i İn ş a a t S e k tö rü v e G S Y H B ü y ü m e O ra n la rı 2002 2003 2001 2005 2006 2007 2008 2009 2010 İn ş a a t 1 3 ,9 7 .8 1 4 .1 9 .3 1 8 .5 5 .7 -8 .1 -1 6 .1 >15 G SYH 6 ,2 5 ,3 9 .4 8 ,4 6 ,9 4 .7 2 .0 -4 .0 K a y n a k : T U İK i n ş a a t s e k t ö r ü n d e y a ş a n a n b i r k r i z in y a y ı l m a s ı n ı n ç o k h ız lı o la c a ğ ı b i l i n i ­ y o r. Ö r n e ğ in , is p a n y a in ş a a t s e k t ö r ü n d e n b a ş la y a n b ir k riz i y a ş ıy o r. Ç ü n ­ k ü s a ta m a y a c a ğ ı k a d a r ç o k lü k s k o n u t, lü k s o fis ü r e t t i v e s a ta m a d ı. Ş ir ­ k e t le r ifla s e d iy o r , ş ir k e t l e r ifla s e ttik ç e is p a n y a e k o n o m is i d a r a lı y o r ve k riz d e n ç ık a m ıy o r. İs ta n b u l'd a b ü y ü k b ir k o n u t ü r e tim f ir m a s ı Fi Y a p ı'n ın ifla s e tt iğ in i, T a ş Y a p ı h a k k ın d a ifla s s ö y le n t ile r i o ld u ğ u n u , y in e A ğ a o ğ lu h a k k ı n d a d a B a ş b a k a n ile g ö r ü ş m e l e r i ö n c e s i n d e i f l a s s ö y l e n t i l e r i b u l u n ­ d u ğ u n u n o t d ü ş e lim . Y a n i b iz d e d e k riz in y a k la ş tığ ın ı, ö z e l s e k t ö r ü n s a t a ­ b ile c e ğ in d e n fa z la ü r e t im y a p tığ ın ı ve ö z e llik le lü k s k o n u t ü r e tim in in t a ­ le b i a ş tığ ın ı s ö y le y e b ilir iz . B u r a d a b ir ö n e m li v e r i s e ti d a h a v a r; b ü tü n s e k t ö r le r a r a s ın d a b ir im bü­ y ü m e d e y a r a tıla n is tih d a m ü z e r in d e n d e ğ e r le n d ir d iğ im iz d e , in ş a a t s e k t ö ­ rü e n y ü k s e k o ra n a k a r ş ılık g e liy o r . B ir b a ş k a d e y iş le , in ş a a t s e k t ö r ü n d e 1 b ir im b ü y ü m e g e rç e k le ş tir d iğ in iz d e is tih d a m t ı r m ı ş o lu y o r s u n u z . B u r a k a m o r a n ın ı 0 ,5 0 o ra n ın d a a r t ­ s a n a y id e 0 ,1 4 , im a l a t s a n a y in d e 0 ,3 5 , h iz ­ m e t l e r d e 0 , 3 5 . 1111 (11) Bu kılı h a le o ra n ın g e lm iş ta rım s e ktö rü n d e o lm a s ın d a n -5 ,4 o lm a s ı, ta rım s a l ü re tim d e k a y n a k la n ıy o r ve A K P te tik le y ic i ö n le m le r i a lm a s ın d a k i h ü k ü m e tin in m u h a f a z a k â r ta v rı d a b ü y ü m e n in ta rım te k n o lo jiy le s ektö rü n d e ılış - büyüm eyi a ç ık lıy o r . 29 GÜNEYDOĞU ANADO LU T a b lo : S e k tö r le r e G ö re B ir im B ü y ü m e d e Y a ra tıla n İs tih d a m , 2 0 1 0 Tarım İstihdam Artış Oram B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ Sanayi İm. Sanayi Hizmetler İnşaat -5.6 1.2 1.9 2.5 5.1 Sektör Büyüm e Oram 0.4 8.3 8.4 7.1 10.0 Birim Büyüm ede Yaratılan İstihdam -14 0,14 0.35 0.35 0.51 K a y n a k : T U İK B u ta b lo ş ö y le y o r u m la n s a k im s e itir a z e tm e y e c e k t ir : Ş u a n d a T ü r k iy e 'n in ik tis a d i a n la m d a e n b ü y ü k s o r u n la r ın d a n b iri iş s iz lik v e b u r a k a m la r a g ö ­ r e i n ş a a t s e k t ö r ü i ş s i z li k s o r u n u n u e n h ız lı h a f i f l e t e b i l e c e ğ i n i z s e k t ö r g i ­ bi g ö z ü k ü y o r . Ü s t e lik s a b it y a t ı r ı m y o k ve y a tırım ın g e r i d ö n ü ş h ız ı y ü k ­ s e k ... A K P h ü k ü m e t i b u k o n u d a d a p r a g m a t ik b ir te r c ih y a p m ı ş g ib i g ö r ü ­ n ü y o r ; in ş a a t s e k t ö r ü ile e k o n o m i k b ü y ü m e ü z e r i n d e n k u r d u ğ u k o a li s y o n , iş s iz lik ü z e r in d e n p e r ç in le n iy o r . in ş a a t s e k t ö r ü n ü c a n lı t u t t u ğ u s ü r e c e b ir y a n d a n e k o n o m iy i b ü y ü tü rk e n b ir y a n d a n d a iş s iz lik s o r u n u n u g e ç ic i de o ls a a z a lt m ı ş o lu y o r . G e ç ic i, ç ü n k ü in ş a a t s e k t ö r ü n ü n is tih d a m a ç ıs ın d a n s a ğ la y a b ile c e ğ i g e n e l o la r a k g e ç ic i iş le r d ir ; b u s e b e p le g ü v e n c e s iz liğ in k o l g e z d iğ i b ir s e k t ö r d ü r . G e ç ic i b ir ü r e t im s ü r e c in e d a y a n d ığ ın d a n , t a ş e ­ ro n k u lla n ım ı ç o k y a y g ın d ır v e g e ç ic i is t ih d a m e n iy i ş a r t l a r d a g e ç i c i g ü ­ v e n c e v e g ö s t e r m e l i k iş g ü v e n l iğ i ile d e s t e k l e n i r g ib i y a p ı lı r ; ü r e t i m b itti­ ğ in d e is e ç o ğ u z a m a n y o l l a r a y r ı lı r . S o n d ö n e m d e g i d e r e k a r t a n iş c i n a ­ y e tle r i v e k a z a la rı d a b u ü r e t im s ü r e c in in n e t b ir s o n u c u d u r . Ö z e tle , b ir im b ü y ü m e d e in ş a a t s e k t ö r ü e n ç o k s a y ıd a y e n i iş a la n ı a ç ı y o r o ls a d a , a ç ı la n y e n i i ş l e r ç o ğ u n l u k l a g ü v e n c e s i z v e g e ç i c i d i r . S e k t ö r ü n k r i z e a ç ı k h a li ile b ir lik te d e ğ e r le n d ir ilin c e , T ü r k iy e 'n in iş s iz lik s o r u n u n u a n c a k g e ç ic i o la ­ r a k h a fif le te n p r a g m a t ik b ir te r c ih o la r a k d e ğ e r le n d ir ilm e lid ir . B u b ö lü m ü n s o n u c u o la r a k b azı t e s p it le r y a p a lım : T ü r k iy e s iy a s e ti e k o n o ­ m ik büyüm eden b e s le n iy o r ve b ü y ü m e y i s a ğ la m a n ın en k o la y v e u c u z y ö n t e m i, s e r m a y e b i r i k i m i fa z la s ı iç in k e n t t o p r a k l a r ı n ı , p la n l a r , p r o j e l e r v e a lt y a p ı y a t ı r ı m l a r ı ile h a z ı r h a l e g e t i r m e k v e y a t ı r ı m ı o la b i l d i ğ i n c e k o ­ la y v e c a z ip k ılm a k . B u a y n ı z a m a n d a iş s iz liğ e d e g e ç ic i v e g ü v e n c e s iz de o ls a b i r ç ö z ü m o l u ş t u r u y o r . A K P ik t i d a r ı in ş a a t s e k t ö r ü ile y a p t ı ğ ı k o a l i s ­ y o n ü z e rin d e n a ş ırı b ir ik im i g a y r im e n k u l y a tırım ın a d ö n ü ş t ü r e r e k e k o n o 30 | BB m ik b ü y ü m e y i s a ğ lıy o r ve iş s iz liğ i a z a ltıy o r; b ö y le c e o y o ra n ın a b a ğ lı g ö r ­ d ü ğ ü s iy a s a l b a ş a r ıs ın ı k o r u y o r / p e r ç in liy o r . İs ta n b u l'u n d ö n ü ş ü m c o ğ r a f ­ y a s ın ın y a y g ın lığ ı d a a s le n s iy a s a l b ir t e r c ih o la n e k o n o m ik b ü y ü m e p o li­ t ik a la r ı n ı n b ir s o n u c u o la r a k k a r ş ı m ı z a ç ık ıy o r . B u g ü n k a r ş ılığ ın ı ö n e m li d e r e c e d e in ş a a t fa a liy e t le r in d e b u la n d ö n ü ş ü m p ra tiğ i, ö n c e lik li m o tiv a s y o n u n u ç o k ç a t e la ffu z e d ile n ş e h ir c ilik s o r u n la r ı v e a f e t g i b i m e s e l e l e r d e d e ğ i l e k o n o m i k b ü y ü m e d e b u l u y o r (12). D u b l e y o l ­ la r ın , T O K İ t a r a fın d a n ü r e t ile n t o p lu k o n u t la r ı n , k e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n , b ü ­ y ü k k e n t s e l p r o je le r in , ç ılg ın p r o je le r in d ir. D ö n ü ş ü m ü n h e p s in in a ç ık la m a s ı bu te s p itt e ­ A K P ik tid a rı ta r a fın d a n bunca d e s te k le n iy o r ve h e m e n h iç b ir k o n u d a g e r i a d ım a tı lm ı y o r o lm a s ın ın , A K P 'n in s ık s ık k e n d i o y t a ­ b a n ı ile k a r ş ı k a r ş ıy a k a ld ığ ı y o k s u l m a h a lle le r in d e b ile p e r v a s ız c a d ö n ü ­ ş ü m le h in e t e r c ih k o y m a s ın ın g e r e k ç e s i d e a n c a k b u d ü z le m d e a ç ı k la n a ­ b ilir. S iz le r d e k e n d i k e n t le r in iz in d ö n ü ş ü m ü n ü m a k r o - e k o n o m ik g ö s t e r ­ g e le r d e n b a ş la y a r a k v e b u n u n m e k â n a y a n s ım a s ı ü z e r in d e n d ü ş ü n ü r s e ­ n iz , dönüşüm ün yaşam a la n la r ım ız ı n a s ıl e tk ile d iğ i, in s a n la rın sosyo­ e k o n o m ik iliş k ile r in i n a s ıl d ö n ü ş tü r d ü ğ ü ü z e rin e d e ğ e r le n d ir m e le r d e b u ­ lu n m a k d a h a k o la y o la c a k tır. D ö n ü ş ü m M a h a lle le r in in S o s y o -E k o n o m ik H a lle r i B u ik i te s p itin a rd ın d a n , m a h a lle le rin s o s y o - e k o n o m ik y a p ıs ın a y ö n e lik b a z ı t e s p i t l e r i m i z i s ı r a l a m a y a ç a l ı ş a c a ğ ı m . B iz , 2 0 0 3 y ı l ı n d a n b e r i m a h a l ­ l e l e r d e ç a l ı ş m a l a r y a p a n g ö n ü l l ü b i r g r u b u z (13). A k a d e m i s y e n l e r , ö ğ r e n ­ c ile r , ç e ş itli d is ip lin le r d e n u z m a n la rd a n o lu ş a n b ir g r u p t u r bu. B u ra d a s u n a c a ğ ım b u lg u la rın ç o ğ u bu g ö n ü llü g ru b u n ç a lış m a la rıy la o rta y a ç ık ­ m ış ve s o n d ö n e m d e y u k a rıd a m iş t ir . T a b ii, b iz i s ü r e k l i b a h s i g e ç e n T Ü B İT A K b e s le y e n , b iz im p ro je s iy le d e r le n ­ d ış ım ız d a y a p ıla n ç o k s ayıda a r a ş t ı r m a n ı n , ç a lı ş m a n ı n y a p ıld ı ğ ı n ın d a a ltın ı ç iz e lim . E n t e m e l a r g ü m a n ş u k i; İ s t a n b u l ' d a y a ş a n a n d ö n ü ş ü m s ü r e ç l e r i y e n i b ir s ın ıf h a rita s ı o lu ş tu ru y o r . Y en i e k o n o m i ta r a fın d a n d ış la n a n la r, y o k s u lla ­ (12) E k o n o m ik b ü y ü m e a n a dan da kendi (13) Ö n c e m e s e le o la ra k k a rs ım ız a ç ık a rk e n A K P b ild iğ in c e ş e h irc ilik ve a fe t m e s e le le ri D a y a n ış m a c ı A tö ly e adı a ltın d a b a ş la ttığ ım ız ç a lış m a la r ü n iv e rs ite s ın ırla rın ı d a z a m a n la B ir dah a U m u t çok ik tid a r ı bu s a y e d e b ir y a n ­ ile i l g i l e n m i ş o lu y o r . ü n iv e r s it e t e m e l l i s iv il b ir in is iy a tif o l a r a k D ern eğ i fa a liy e tle ri ile b irle ş ti, g e n iş le d i ve a s tı. 31 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ ş a n la r , z a te n y o k s u l o la n la r k e n t in d ış ın a d o ğ r u itiliy o r. B a ş b a k a n ın , k e n t m e r k e z in d e m a liy e tin i k a r ş ı la y a b ile c e k s in iz o tu r a c a k s ın ız , a n la m ın d a b ir ifa d e s i v a rd ı. K e n ts e l d ö n ü ş ü m h a lle le rin d e a dı a ltın d a , İ s ta n b u l'd a (y o k s u l m a h a lle le r i) , ki b u n la r a r t ık gecekondu m e rke zd e m a­ k a lm ış e sk i ç e p e r le r d e k u r u lm u ş m a h a lle le r d ir - y a ş a y a n in s a n la rı a lıy o rs u n u z , k e n ­ tin d ış ın a a tı y o r s u n u z . Ş u a n d a , ö rn e ğ in , K a y a b a ş ı'n d a , k e s in o lm a y a n h e ­ s a p la r ım a g ö re , y a k la ş ık 1 m ily o n n ü fu s u b a rın d ıra c a k y e n i b ir k o n u t a la ­ nı y a r a t ı lı y o r . K a y a b a ş ı, B e z ir g a n b a h ç e ve T a ş o lu k 'u n bugünkü to p la m n ü f u s u 5 0 0 b in e y a k l a ş m ı ş t ı r , g e l e c e k t e ü ç ü n ü n t o p l a m ı n ı n is e 1 .5 m i l y o n o la c a ğ ı n ı ö n g ö r ü y o r u m . B u 1 .5 m i ly o n n ü fu s u n ta m a m ın ın y o k s u lla rd a n o lu ş a c a ğ ın ı v e b u n la r ı n ç o ğ u n u n d a s a n a y in in k e n tin d ış ın a ç ık m a s ı n e ­ d e n iy le iş in i k a y b e tm iş v e d a h a d a y o k s u lla ş m ı ş e s k i iş ç i s ın ıfın d a n o lu ­ ş a c a ğ ın ı d ü ş ü n ü y o r u m . F a rk lı b ir s ın ıf k u r g u s u iç e r is in d e fa r k lı b ir y a ş a m b iç im i ü s t ü m ü z e z o r la g iy d ir iliy o r . İs ta n b u l'u n ö z e llik le y o k s u l m a h a lle le r in d e g ö rm e y e a lış tığ ım ız y a ş a m b iç im le r in i, d a y a n ış m a y ı d a iç in e a la n s o s y o - e k o n o m ik iliş k ile r i y o k e d e n , f a r k lı b ir h a y a ta k a r ş ılık g e le n b u y e n i k o n u t a la n la r ın ın b a ş ım ız a n e iş le r a ç a c a ğ ı n ı z a m a n i ç e r i s i n d e g ö r e c e ğ i z (14) a m a b u k o n u t a l a n l a r ı n a i l i ş k i n ş im d id e n b ir k a ç k ü ç ü k te s p itte b u lu n a b iliriz . Ö n c e lik le , ç a lış m a a la n la r ı­ n a u z a k la r ; ö r n e ğ in , K a y a b a ş ı'n ın e t r a f ı n d a h iç b i r ç a lı ş m a a la n ı y o k v e y e ­ n i s i d e p l a n l a n m a m ı ş d u r u m d a (15). T o p l u t a ş ı m a s i s t e m l e r i d e g e l i ş t i r i l ­ m e m iş o ld u ğ u n d a n , ç a lış m a a la n la r ın a u la ş ım hem en hem en m üm kün d e ğ i l (16). B u e n t e r e s a n b i r d u r u m a k a r ş ı l ı k g e l i y o r : F o r d i s t d ö n e m d e , i ş ç i s ın ıfın d a n t ü k e tic i y a r a tm a y a y ö n e lik b ir s tr a t e ji v a rd ı. iş ç in in m a a ş ı v e y a ­ şam k o ş u l l a r ı n ı n i y i l i ğ i , i ş ç i n i n iy i b i r t ü k e t i c i o l m a s ı a n l a m ı n a g e l i y o r d u (14) F r a n s a 'd a (15) T o p lu b a n liy ö le rd e konut D ü n y a S ava şı s o n ra s ın d a is e , o n a g ö r e (16) B ir g id iy o r . m ily o n im k â n ı B ir arkası s ık ç a 32 | e d ile n R e n a u lt fa b rik a s ın ın n e d e n iy le ç ö k m ü ş k işiy i yok! m e tro b ir y e r e p ro je s i k a d a r k ıs a 1 b ir s is te m ta ş ıy o ru z , K a y a b a s ı'n a is y a n d a lg a la rı v a r ö rn e ğ in ... F ran sa örn eğ i in c e le n d iğ in d e , k u ru ld u ğ u n u , fa b rik a d a v a r sö zd e o la ra k ç a lış m a b ir ta n e b a ş la m ış , 22 s e n e d ir y a p ım ı d e v a m acak k e s ilm e y e n refe re o to b ü s a m a II. ç o ğ u n lu k la yu rt d e ğ e rle n d iriliy o r. a la n la rıy la g id iy o r , b iliy o rs u n u z e d iy o r v e to p la m ö rn e ğ in , is ç iy e ih tiy a ç n e k a d a r b a n l i y ö l e r h a z ı r l a n d ı ğ ı n ı g ö r ü y o r u z , ki b u s i s t e m d e f a b r i k a l a r ı n d ış ın a ta ş ın m a s ı ta s ım a ard ı ko n u su n d a o h iç b ir da m e tro u zu n lu ğ u iliş k is i B a k ır k ö y 'e yok, b ir İs ta n b u l'd a b atı ü lk e le r iy le h iç b i r t o p lu b uçu k 9 0 'lı s a a tte y ılla rd a k ıy a s la n a m a y ­ BB ve k a p ita liz m de bu d u ru m d a n b e s le n iy o rd u . F o rd fa b rik a s ın ın s a h ib i H e n r y F o r d 'u n iş ç ile r in e a r a b a s a t a b i l m e k iç in m a a ş la r ı n ı y ü k s e k t u t m a ­ sı g e r e k t i ğ i n e y ö n e l i k a ç ı k l a m a l a r ı i k t i s a t t a r i h i iç e r i s i n d e h a la ta r t ı ş ı lı r . O y s a b u g ü n , iş ç i s ın ıfın ın v e y o k s u lla r ı n tü k e tic i o lm a ih t im a lin i b ile g ö z a rd ı e tm iş , o n la rd a n v a z g e ç m iş b ir s is te m s ö z k o n u s u . S is te m , y e te rli d e ­ ğ e ri y a ra tm a y a n h e r neyse, onu k e n d i d ış ın a a tm a k ta , p o s a la ş tırm a k ta h iç b ir s a k ın c a g ö rm ü y o r . B u n u n m e k â n s a l y a n s ım a la r ı da a s lın d a y e n i s ı­ n ıf h a r it a s ın ı o lu ş t u r a n s a n a y is iz le ş m e v e k e n t s e l d ö n ü ş ü m s ü r e ç le r in d e v e T O K İ u y g u la m a la r ı n d a k a r ş ım ız a ç ık ıy o r. E s k id e n a y r ı m la r ı n b u k a d a r k e s k in o lm a d ığ ı, b ir lik te y a ş a y a b ild iğ im iz b ir c o ğ ra fy a d a , b u g ü n iy ic e k u ­ t u p la ş m ı ş , f a r k lı k e s im le r in b ir b ir iy le iliş k ile r in in g id e r e k k a y b o ld u ğ u b ir d u ru m o r ta y a ç ık ıy o r . B u g e n e l d e ğ e r le n d ir m e d e n s o n r a m a h a lle le r in iç in e g ir m e y e ç a lış a lı m . D ö n ü ş ü m e k o n u o la n g e c e k o n d u m a h a lle le r in in s o s y o - e k o n o m ik y a p ıla ­ rın a v e d ö n ü ş ü m ü n b u y a p ı la r ü z e r in d e k i e tk ile r in e iliş k in ç o k fa z la te s p it y a p ıla b ilir ; z a te n m a h a lle le r b ir b ir in d e n de fa rk lıd ır; a m a bugüne kadar e ld e e tt iğ im iz b u lg u la r d a n d iğ e r le r in e g ö re d a h a ö n e m li o ld u ğ u n u v e g e n e lle ş tir ile b ile c e ğ in i d ü ş ü n d ü ğ ü m t e s p itle r i p a y la ş m a k la y e tin e c e ğ im . G e c e k o n d u m a h a lle le r in in t a r ih ç e le r in e y ö n e lik ç e ş itli ç a l ı ş m a l a r y a p tık . Bu ç a lış m a la rın iç e r is in d e gecekondu h a lk ın ın is tih d a m ö n e m li y e r tu t u y o r . N e t o la r a k ş ö y le b ir s o n u ç ç ık ıy o r: H â k im a la n la r ı da bazı is tih ­ d a m a la n la r ı v a r ve b u n la r b e lli d ö n e m le r d e d e ğ iş im g ö s te r iy o r . Ö r n e ğ in , 1 9 5 0 -8 0 d ö n e m in d e sanayi iş ç iliğ i çok yoğunken, 1 98 0-95 d ö n e m in d e i m a r a fla rı n e d e n iy le g e c e k o n d u h a lk ın ın ra n ta e ğ ilim i a r t ıy o r v e b u n a p a ­ r a le l o la r a k d a in ş a a t s e k t ö r ü n d e t a ş e r o n , iş ç i vs. ç a lış a n in s a n s a y ısı ç o k h ız lı b i r ş e k i l d e a r t ı y o r . D a h a s o n r a , y u k a r ı d a a n l a t m a y a ç a lı ş t ı ğ ı m s i s t e ­ m in ve k ü r e s e l e k o n o m iy e e n te g ra s y o n g ib i h e d e fle rin de e tk is iy le ve ö z e llik le 2 0 0 0 'd e n s o n r a A K P 'n in ç o k k a r a r lı p o litik a la r ı y la in ş a a t s e k t ö ­ r ü n ü n k u r u m s a lla ş m a s ı s ö z k o n u s u o lu n c a , g e c e k o n d u b ö lg e le r in d e d a ­ h a ç o k y a p s a tç ılı k v e y a p s a tç ı t a ş e r o n lu ğ u o la r a k s ü r e g id e n in ş a a ta y ö ­ n e lik f a a liy e t le r d e c id d i b ir a z a lm a g ö z le n iy o r. N ih a y e t, b u s o n d ö n e m d e ç o k c id d i b ir iş s iz lik ve b e lir s iz lik o lu ş m u ş d u r u m d a . B u a r a d a , g e ç ic i ve g ü v e n c e s iz iş le r a r tıy o r ; iş s iz k a la n la r v e y e n i n e s il, t e m iz lik , g ü v e n lik g i­ bi d ü ş ü k ü c r e t l i h i z m e t i ş l e r i n d e ç a l ı ş m a k d u r u m u n d a l a r . B u y e n i iş a l a n ­ la rın d a n m u t s u z ve g e le c e ğ e d a i r u m u t s u z l a r . O y s a b u g ü n e k a d a r s ın ıf 33 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ m o b ilite s in in y ü k s e k liğ i ve g e le c e ğ e d a ir u m u tla r ı ü z e rin d e n m e tr o p o lü n s o r u n la r ı ile y ü z le ş m e y i g ö z e a lm ış v e k ö y le r in i b ıra k ıp k e n t le r e a k m ı ş ­ la rd ı. Ş u a n d a , g e c e k o n d u b ö lg e le r in d e k i e s k i s a n a y i iş ç is i ve s e n d ik a c ı la r la b ir ç a lış m a y ü r ü t ü y o r u z . H e n ü z b a ş la n g ıc ın d a y ız a m a b ir g r u p g ö r ü ş m e s i ve b ir k a ç m ü la k a t y a p m a im k â n ı m ı z o ld u . K a tılım c ıla r ın g ö r ü ş m e d e s ü r d ü r ­ d ü ğ ü t a r t ı ş m a l a r d a n b ir i s i b iz i ş u n o k t a y a t a ş ı y o r : K e n t i n e k o n o m i s i d a h a k a r m a ş ı k b ir h a l a ld ık ç a , g e c e k o n d u in s a n ı k e n tin e k o n o m is in in d ış ın d a k a lıy o r ; d e ğ e r y a r a t a m a z h a le g e liy o r ; k e n te y a b a n c ıla ş ıy o r. E s k i s a n a y i i ş ç i s i n i n y e n i a ç ı la n iş a la n l a r ı n a g e ç m e s i n e r e d e y s e m ü m k ü n d e ğ il ; y a n i y ılla r c a s a n a y i iş ç is i o la r a k ç a lış m ış b ir in s a n ın k e n d is in i h ız la y e n i d ö n e ­ m e g ö r e e ğ itip , g id ip h iz m e t s e k t ö r ü n d e b ilg is a y a r u z m a n ı o la r a k ç a lış ­ m a s ın ı b e k le y e m e y e c e ğ in iz g ib i b u k a lifiy e iş ç ile r in b ü tü n a lı ş k a n lık la r ın ı, k o n u m l a r ı n ı , g ü v e n c e l e r i n i v s . b ır a k ıp t e m i z l i k g ib i k a li f iy e o lm a y a n i ş l e r ­ d e s ta tü s ü z ve g ü v e n c e s iz ç a lış m a la rın ı da b e k le m e m e lis in iz . B u y ü z d e n , çoğu e m e k liliğ in i a lm ış , is te m iş ve ç a lış m a m a y ı t e r c ih e tm iş d u ru m d a g e n ç y a ş ta ; ta b ii b u d a b e r a b e r in d e g e ç im s ık ın tıs ın ı g e t ir m iş . A r a la r ın d a tic a re ti d e n e m iş o la n la r v a r; a m a o n la rın da a n c a k b a ş a rıs ız lık h ik â y e le ­ rin i d in le y e b ild ik ; p iy a s a d a n m e le rd e , s e n d ik a c ılık la z ü ld ü ğ ü n ü da “ d e r s im iz i a ld ık " d e d ile r ö z e tle ! iliş k ile n d ird ik le ri d a y a n ış m a ifa d e e tt ik le r i g ib i, a r t ık k e n tte tu tu n a m a m a Bu g ö rü ş ­ iliş k ile rin in h a lin in çö­ a ç ık b ir b e y a n ın ı d a a ld ık a s lın d a ... B u in s a n la r , h e r ş e y e e y v a lla h d e d i v e o d ü ş ü k ü c r e t li h iz m e t iş le r in i k a ­ b u l e tti, d iy e lim . T e s p it im iz ş u ; d ö n ü ş ü m , in s a n la r ı k e n t in d ış ın a ittik ç e , d ü ş ü k ü c r e t li h iz m e t iş le r i d e k a y b e d iliy o r. S a h a d a ç a lış m a y a b a ş la d ı ğ ı­ m ız 2 0 0 3 y ılın d a S a r ıy e r 'd e F a tih S u lta n M e h m e t M a h a lle s i'n d e ile r i y a ş ­ la rd a b ir b a k k a lla y a p tığ ım ız b ir g ö r ü ş m e v a rd ı. Ş u s ö z le r in i h iç u n u t ­ ''O ğlum ; b iz im b u ra la rı y ık a c a k la rm ış , b i­ z i de İk ite lliy e taşıya ca kla rm ış. B e n im b ura d a b a k k a lım var; yıkıldığ ı z a ­ m a n b e n im b a k k a l g itti! H anım , c iv a rd a k i v illa la ra te m iz liğ e g id iyordu . A rtık o da g id e m e ye ce k İk ite llid e n ! B üyü k o ğlan da O rtaköy'de b ir barda kapıda g ö re v liyd i; o da m u h te m e le n iş in i kaybedecek, b ir başına ev tu ta ­ m ayacağına g ö re ! Yalnızca e v le rim iz i değil, bunca y ıl e m e k e ttiğ im iz h a ­ y a tla rım ız ı y ık ıy o rla r!" m a m , h e r y e rd e de ö rn e k le rim : 34 BB 'S u lu k u le b ü y ü k b ir b a ş a r ıs ız lık ö r n e ğ id ir ' B u te s p iti g ü ç le n d ir e c e k ş e k ild e , g e r ç e k le ş m iş o la n ın ü z e r in d e n , S u lu k u le li m ü z is y e n le ri b a h s in i de a ç a b ilir iz : B iliy o rs u n u z , k ir a c ıla r ı S u lu k u - le 'd e n T a ş o lu k 'a ta ş ıd ıla r. “ S izi e v s a h ib i y a p tık ; d a h a n e is tiy o r s u n u z " d e ­ d ile r ! O y s a m ü z is y e n d e d iğ in iz k e n tin m e r k e z in d e , e ğ le n c e y e r le r in d e ç a ­ l ı ş ı r . T a ş o lu k 'ta n k e n tin m e r k e z in e m e s a fe 40 k ilo m e tr e ve to p lu ta ş ım a a d ı n a s a a t 2 3 . 0 0 ' t e s o n s e f e r i n i y a p a n b i r o t o b ü s ç a l ı ş ı y o r y a l n ı z c a (17); o o t o b ü s l e d e T a ş o l u k ' a 1 .5 s a a t t e g i d i l e b i l i y o r . Y a n i , T a ş o l u k ' t a y a ş a y a n i n ­ s a n la r ın k e n tin m e rk e z in d e , e ğ le n c e s e k tö r ü n d e ç a lış m a la rı, m ü z ik y a p ­ m a la rı ve p a ra k a z a n m a la r ı m ü m k ü n m a d ıla r; ç o ğ u döndü. d e ğ il! in s a n la r T a ş o lu k 't a y a ş a y a - d u r u m u n fa r k ın a v a r ıp h iç g it m e d i, g id e n le r d e h ız la g e ri B ild iğ im iz k a d a r ıy la , S u lu k u le 'd e n T a ş o lu k 'a ta ş ın a n a ile le rd e n , ş u a n d a y a ln ız c a 2 a ile h a le n T a ş o lu k 't a y a ş ıy o r. Y a ş a n a n ı k e n ts e l d ö n ü ­ ş ü m ve s o s y a l k o n u t a ç ıs ın d a n b ü y ü k b ir b a ş a rıs ız lık ö rn e ğ i o la r a k v u r g u ­ la m a k , bu v e s ile y le S u lu k u le 'd e y a p ıla n u y g u la m a n ın da s o s y a l ve e k o n o ­ m ik b a ş a r ıs ın ın b u n d a n ö te y e g id e m e y e c e ğ i y ö n ü n d e k i k a n a a t im i p a y la ş ­ m a k is te rim . G e n e l o l a r a k d iy e b i l ir i z k i, d ö n ü ş ü m s ü re ç le ri s o n u c u k e n t d ış ın a itile n , y e r d e ğ iş tir m e k z o ru n d a k a la n la rın b ü y ü k b ir ç o ğ u n lu ğ u s o s y o - e k o n o m ik a ç ıd a n b ir k ö t ü le ş m e y a ş a n ıy o r . B ir lis a n s ö ğ r e n c im in b it ir m e ö d e v in i v e ­ s ile e d e re k , S u lu k u le 'd e b ir ta k ip s is t e m i g e liş tir m e y e ç a lı ş tı k ; in s a n la r ın d ö n ü ş ü m d e n s o n ra y a ş a m la r ın d a k i d e ğ iş ik lik le r i b ir ş e k ild e te s p it e tm e k is te d ik . Ç o k b ü y ü k b ir s is t e m k u r u la m a d ı ; y a k la ş ık 50 a ile n in t e s p iti y a p ı­ la b ild i; a m a ş u s o n u ç la r ı n e t o la r a k o k u y a b ild ik : B ü y ü k b ir ç o ğ u n lu k z a ­ t e n iş s iz ; a m a iş i o l a n l a r ı n b ir k ıs m ı d a iş le r in i k a y b e d iy o r; y o k s u llu ğ u n p a y la ş ım ın a y ö n e lik d a y a n ış m a iliş k ile r i y o k o lu y o r ; e s n a fta n v e r e s iy e v e ­ ya ç o k k ü ç ü k m ik t a r lı a lı ş v e r iş im k â n la r ı k a y b o lu y o r. S u lu k u le 'd e n b ir k a ­ d ın ın , g ö r ü ş m e s ır a s ın d a s ö y le d iğ i ş e y ş u y d u : “ B e n b a k k a la g id ip 50 k u ­ r u ş l u k p e y n ir is t e y e b iliy o r u m ; M İ G R O S 'a g id ip is t e y e b ile c e k m iy im ? " Y a n i y o k s u llu k k a tla n a r a k a rtıy o r! in s a n la r ı k e n ts e l d ö n ü ş ü m e ta b i k ıld ığ ın ız d a v e o n la rı y e r le r in d e n e t t iğ i­ n iz d e o l u ş a b i l e c e k s o n u ç iç in (17) B u b ilg i ilk t a ş ı n m a l a r ı n b u n la r y e te rin c e a n la m lı ö rn e k le r . D ö n ü ­ g e r ç e k l e ş t i ğ i 2 0 1 0 y ılın d a n ; d e ğ i ş m iş o la b ilir . 35 GÜNEYDOĞU ANADO LU şüm B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ m a ğ d u r u d e d iğ im iz b ir ç o k in s a n b u d u r u m d a la r . S iz in k e n tle r in iz in ö lç e ğ i İs ta n b u l'a g ö r e ç o k d a h a k ü ç ü k o ld u ğ u iç in b e lk i b ö y le b ir b u ç u k s a a tlik m e s a fe le r yok; a m a b ir m a h a lle n in iç e r is in d e ç e ş itli d a y a n ış m a iliş k ile r i iç e r is in d e y o k s u l o la ra k y a ş ıy o r o lm a k , o iliş k ile r iç e r is in d e e s ­ n a f o lm a k b a ş k a b ir şey, a lte r n a tif o la r a k s u n u la n to p lu k o n u tla rd a y a ş a ­ m a k v e m u h t e m e l e n u c u z m a r k e t z i n c i r l e r i ile r e k a b e t v e s o n u n d a if la s e t m e k b a ş k a ! D o la y ıs ıy la h ik â y e b e n z e r . B ir d iğ e r te s p it, k e n ts e l dönüşüm ün e s n a fı yok e ttiğ in e d a ir. Z a te n A V M 'le r , z in c ir m a r k e t l e r v s 'n in e tk is iy le e s n a fın g id e r e k a z a ld ığ ın ı g ö r ü ­ yoruz. Bunun a ç ık la n a n p la n la , p ro je y le D e rb e n t D ö n ü şü m g e rç e k le ş m e s in e ö rn e k P r o je s i'n i v e r e b ilir im . Bu o la r a k , en son p ro je d e , s a d e c e k o n u t la r d a n o lu ş a n b ir y e n id e n y a p ıla n m a ö n g ö r ü lü y o r ve e s n a fa h iç y e r a y r ılm a m ı ş d u r u m d a . O y s a m a h a lle d e 8 0 'in ü z e r in d e e s n a f v a r. S o n y a p ­ tığ ım ız a n k e t ç a lış m a s ın a ta h m in g ö re b u n la rın 300 k a d a r is tih d a m ı o ld u ğ u n u e d iy o r u z v e b u 3 0 0 k iş in in ç o ğ u m a h a lle d e k i h a n e le r in H a n e le r a ç ıs ın d a n d e ğ e r le n d ir d iğ im iz d e , bu ra k a m b ir e y le ri. m a h a lle n in y a k la ş ık y ü z d e 2 0 's in e k a r ş ı lı k g e liy o r . Y a n i m a h a lle d e y a ş a y a n 5 h a n e d e n 1 'i y a e s n a f ya d a b ir e s n a fta ç a lış ıy o r. E s n a fı y o k e d e re k , h a n e le r in g e lir le r in i ya y o k e tm iş ya d a a z a lt m ış ; y e r in e iş s iz lik , y o k s u llu k , b e lir s iz lik y a r a tm ış o lu y o r s u n u z . O y s a b ir d ö n ü ş ü m p l a n ı n ı n / p r o j e s i n i n , iy i ç a l ı ş ı l ı r s a , h a n e h a lk ı e k o n o m is in i iy ile ş tir ic i e tk is i p e k a la o la b ilir . D iğ e r y a n d a n , m a h a lle ­ n in i ç e r i s i n d e s ü r e g i d e n v e r e s iy e i l i ş k i l e r i n i y o k e t m iş , m a h a l l e iç i n d e b i r ­ b ir i n e iş y a p t ı r a r a k s ü r d ü r ü l e n d a y a n ı ş m a i l i ş k i l e r i n i k u r u m s a l l a ş m ı ş i ş ­ l e r a le y h in e b o z m u ş o lu y o r s u n u z . Sonuç B u g ü n e k a d a r g e rç e k le ş e n k e n ts e l d ö n ü ş ü m ve y e n ile m e u y g u la m a la r ı­ na d a ir ş u n la r ı s ö y le y e b iliriz s a n ıy o ru m : Ö n c e lik le ra n t a rtış ın ı ve e l d e ­ ğ iş tirm e y i h e d e fliy o rla r. A fe t m e s e le s iy le s ö y le m d ış ın d a ilg ile ri b u lu n ­ m u y o r. in s a n la r y en i k o n u tla rd a y a ş a y a m a d ığ ın d a n y o k s u lu n g ü ç le n d ir il­ m iş y a p ı s to k u n d a n fa y d a la n m a o ra n ı o ld u k ç a d ü ş ü k . Y o k s u llu k , s o s y a l ve e k o n o m ik i l i ş k i l e r g ib i d e r t l e r i y o k s u llu ğ u n tra n s fe rin d e n iç s e lle ş tir m iy o r la r ; d o la y ıs ıy la ra n tın ve b a ş k a iş le v g ö r m ü y o r la r . ik tid a r ın , fiz ik i y a p ı­ n ın y e n ile n m e s in e , g ü z e l l e ş m e s i n e v e y e n i f iz ik i g e liş m e a la n la r ı a ç ı l m a ­ s ın a d ö n ü k s ö y le m le riy le , k u r u m s a l g a y r im e n k u l ve in ş a a t s e k tö r le r in in 36 BB ö n ü ö n c e lik li h e d e f o la r a k a ç ılıy o r v e b u ç e r ç e v e d e g iz li b ir g ü n d e m le h e ­ d e fle n e n e k o n o m ik b ü y ü m e g e n e l o la r a k s a ğ la n ıy o r. D e p re m r is k in in g e r ç e k o ld u ğ u n u h e p im iz b iliy o ru z ; ç o ğ u m u z b u n u t e c ­ r ü b e e ttik z a te n . D o la y ıs ıy la h iç b ir im iz in d e p r e m e d a ir b ir r is k o lm a d ığ ın ı s ö y le m e k g ib i b ir lü k s ü y o k ; g e r e ğ in c e g ü ç le n d ir m e , y e n ile m e ç a lı ş m a la ­ rı ç o k ö n e m l i . S o r u n ş u : K r i t e r i o l m a y a n b ir k e n ts e l d ö n ü ş ü m /y e n ile m e a la n ı, b u g ü n k ü t e r m in o lo jiy le “ ris k li a la n " b e lir le m e s ü r e c i v a r. B a k a n la r K u r u lu k a r a r la r ı n ı in c e liy o r s u n u z , h iç b ir k r it e r ve g e r e k ç e y o k . N e y e g ö ­ re , h a n g i ö n c e l i k l e r l e b e lir le y e c e ğ iz k e n t s e l d ö n ü ş ü m a la n la r ı n ı ? B iz b il ­ m iy o r u z . B e lir le y ic in in , s iy a s e tin ve s e r m a y e n in t e r c ih le r i o ld u ğ u n u g ö r ü ­ y o ru z . B u d u r u m , ç o k r a h a ts ız lık v e r ic id ir . B e n im y a ş a m a a la n ım neden s iy a s e tin ve s e r m a y e n in ç ık a rla rı u ğ ru n a d ö n ü ş s ü n ve b e n im k u lla n ı m ı m ­ d a n ç ık s ın ? D iğ e r y a n d a n , ş u a n a k a d a r y a p ıla n u y g u la m a la r a fe tle m ü ­ c a d e le d e n ç o k r a n t o d a k lı o ld u ğ u n d a n v e y o k s u lu y e r in d e n e d ip d a h a da y o k s u lla ş tırd ığ ın d a n u m u t s u z lu k h a k im ! K e n t s e l d ö n ü ş ü m e k a r ş ı v e y a o n u n y a n ın d a p o z is y o n a la c a k s a n ız , b u u y ­ g u la m a la r ı n iç e r is in d e b u lu n a c a k s a n ız , ö n c e lik le k e n ti y e n id e n y a p a n la ­ rın id e o lo jis in i v e k o n u ş m a m ı n b a ş ın d a a ç ık la m a y a ç a lış tığ ım ik tis a t p o ­ l i t i k a l a r ı n ı n , b u i d e o lo ji v e p o l i t i k a l a r ı n b iz i s ü r ü k l e d i ğ i e k o n o m i k v e s o s ­ y a l iliş k ile rin , e k o n o m ik k riz ve t o p lu m s a l ç a tış m a ris k in in fa rk ın d a o lm a ­ n ız g e r e k iy o r ! B u ç e r ç e v e d e b ir d e ğ e r le n d ir m e y a p ıp h a la u y g u la m a n ın iç in e g ir m e y e n iy e tliy s e n iz , e n a z ın d a n a ş a ğ ıd a s a y a c a k la r ı m a d ik k a t e t ­ m e k ö n e m li: ► K e n ts e l d ö n ü ş ü m b ö lg e s i b in a l a r d a n ib a r e t d e ğ il, ► K e n ts e l d ö n ü ş ü m b ö lg e s i m ü l k s a h i p l e r i n d e n i b a r e t d e ğ il, ► K e n ts e l d ö n ü ş ü m , o ra d a y a ş a y a n la r ın g e le c e ğ in i b e lirliy o r, ► T o p l u l u ğ u n s o s y o - e k o n o m i k g e r ç e k l e r i n e r a ğ m e n b in a y e n i l e m e n i n s o ­ D a y a n ı k lı b in a ü r e t m e k l ü k s in ş a a t y a p m a k t a n i b a r e t d e ğ il, ► ► n u ç la r ı d ış la y ıc ı, k u t u p la ş t ı r ı c ı , y o k s u ll u k a r t ır ı c ı o la b iliy o r , B u y o ğ u n lu k t a b ir lü k s in ş a a t a rz ı, İ s t a n b u l ve T ü r k iy e 'y i e m l a k p iy a s a ­ la rın d a n b a ş la y a c a k b ir k riz e s ü r ü k lü y o r . 37 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ A fe t, y a ln ız c a b iz im c o ğ r a fy a n ın d e ğ il d ü n y a n ın e n ö n e m li s o r u n u . E k o n o ­ m ik b ü y ü m e y e s a b itle n m iş b ir y a k la ş ım ın b u g ü n k ü y a n s ım a la rı, g e le c e k ­ te k e n t le r in , iç in d e k a m u s a llığ ın s ın ırla n d ığ ı, z e n g in ve y o k s u lu n ta m a ­ m e n a y rış tığ ı k a p a lı a d a c ık la r d a n ib a r e t o la c a ğ ı d ü ş ü n c e s in i o lu ş tu r u y o r . M e s e le y i a fe t o d a ğ ın d a n e le a la n , k e n t s e l m e s e le le r i b u o d a k ü z e r in d e n d e ğ e r le n d ir e n v e b u y e n id e n d e ğ e r le n d ir m e y i s o s y a l ve e k o n o m ik iliş k ile ­ r in d e iy i l e ş m e s i n e v e s ile k ıla c a k b ir b a ş k a k e n ts e l d ö n ü ş ü m y a k la ş ım ı a s lın d a m ü m k ü n . T e ş e k k ü r e d e rim . 'Y a p ı s t o k u i ç i n d e e n g ü v e n l i y a p ı l a r g e c e k o n d u l a r ' N e c a ti U Y A R (O tu ru m B a ş k a n ı): m e d e n ö n c e M u r a t H o c a 'n ın B u o t u r u m d a k i ik in c i k o n u ş m a y a g e ç ­ b ıra k tığ ı y e rd e n b ir k a ç ş e y e k le m e k is tiy o ­ ru m . Ş u a n a k a d a r u y g u la n a n k e n ts e l d ö n ü ş ü m p r o je le r in in is ta n b u l'd a - k ile r b a ş ta o lm a k ü z e r e A n k a r a ö r n e k le r i d e ö y le . İs t a n b u l v e A n k a r a 'd a ­ k i k e n t s e l d ö n ü ş ü m ö r n e k l e r i n i n t e m e l ç ık ış n o k ta s ı d e p r e m v e s o n r a s ı n ­ d a k i c a n k a y ıp la rıd ır . A n c a k u y g u la n a n p r o je le r e b a k tığ ım ız d a , g e n e l o la ­ r a k t e k k a tlı v e s e y r e k y a p ıla ş a n g e c e k o n d u la r ı n o ld u ğ u b ö lg e le r d e k e n t ­ s e l d ö n ü ş ü m ü n y o ğ u n la ş tığ ın ı g ö rü y o ru z . B u p ro je le r i g e liş tir e n le r in şu so ru n u n c e v a b ın ı v e r m e s i g e re k iy o r: Dönüşüm ün g e rç e k le ş tir ild iğ i bu a la n la r d a , h a n g i d e p r e m d e , h a n g i g e c e k o n d u d a , k a ç k iş i y a ş a m ın ı y it ir ­ m iş tir, b u n u n c e va b ı yo k . A s lın d a b a k a rs a n ız , b u g ü n T ü rk iy e yapı s to k u iç in d e e n g ü v e n li o la n la r ın iç in d e g e c e k o n d u la r v a r. R u h s a ts ız k a ç a k y a ­ p ı la ş m ış y a p ı la r o ld u ğ u h a ld e , g e r ç e k t e n V a n 'd a d a K o c a e li d e p r e m in d e d e b u n u g ö r d ü k , a s lı n d a c a n k a y ı p la r ı n ı n y a ş a n d ı ğ ı b i n a l a r ç o k k a t lı b in a ­ l a r d ı r . N e y a z ı k ki ş u a n a k a d a r ç o k k a t lı y a p ı l a r ı n o ld u ğ u h i ç b i r b ö l g e d e k e n ts e l d ö n ü ş ü m u y g u la m a s ın ı b e le d iy e le r ya da b a k a n lık ya da TO K İ g e rç e k le ş tirm e d i. 'K ü lt ü r ü m ü z d e n u z a k la ş a n y e n i b ir m im a r iy le k a r ş ı k a r ş ıy a y ız ' D iğ e r ta r a f t a n g e c e k o n d u y u o rt a d a n k a ld ıra n , y e r in i a la n g id e r e k k u le le ş m eye dönüşen b ir y e n i yapı s is te m i v a r. F iz ik s e l o la r a k b a k ıy o ru z , g e le ­ n e k s e l o la r a k y ö r e s e l m im a r lı k u n s u r u n u n h iç b a rı n m a d ığ ı, te k t ip le ş m e n in a r t ı k b ü t ü n A n a d o l u 'y a y a y ı ld ı ğ ı n ı g ö r ü y o r u z . 38 BB G ö r ü n tü o la r a k b a k ıld ığ ın d a h o ş b ir g ö r ü n tü y o k . G id e r e k k e n d i k ü l t ü r ü ­ m ü z d e n u z a k la ş a n y e n i b ir m i m a r i ile k a r ş ı k a rş ıy a y ız . İk i n c i s i, B a tı 'd a v e y a D o ğ u 'd a d o ğ a n b ir b e b e k iç in h iç te s a ğ lı k lı o r t a m l a r y o k , a r t ık g ü n e ş i o lm a y a n , h a v a s ı o lm a y a n y a ş a n m a z b ir y e n i d o k u o r t a ­ ya ç ık ıyo r. G e c e k o n d u y u d ö n ü ş t ü r m e k ç o k k o la y d ı; a n c a k b u y e n i ç ık a n o r ta m ı y a ş a n a b ilir h a le g e t ir m e k iç in g e le c e k te ç o k d a h a b ü y ü k k e n ts e l dönüşüm p r o je le r in e ih tiy a ç o la c a k tır , d iy o r u m . Ü ç ü n c ü s ü , e k o n o m ik a ç ıd a n ç o k c id d i b ir s o r u n la k a r ş ı k a rş ıy a y ız . B a k ın , son dönem de çokça te p k ile rd e n d o la y ı g e liş e n d ile g e tir iliy o r , ö z e llik le d ö n ü ş ü m e s ö y le m konu ş u : Y e r in d e o la n dönüşüm m a h a lle le r d e k i in ­ s a n la r ı a y n ı y e r d e b a r ı n d ı r m a id d ia s ı, ç o k id d ia lı b ir ş e k ild e d ile g e t ir ili­ y or. K e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n , v a ta n d a ş ta ra fın d a n k a b u l e d ilm e s in i s a ğ la m a k iç in b u ş e k ild e k o n u ş u lu y o r . A n c a k s o b a lı, k ö m ü r ü n ü d e b e d a v a y a a la n b ir y a p ıd a n , d o ğ a lg a z lı, y a k ıt ü c r e t li, a p a r t m a n g id e r le r in i k a r ş ı la m a k g i­ bi b ir o r t a m la k a rş ı k a rş ıy a k a lıy o r in s a n la r v e a ld ı k la r ı b e lk i a y lık k a z a n ­ c ın ta m a m ın ın bu a p a rtm a n g id e r l e r i iç in h a rc a m a la rı g e re k li b ir y e n i m a h a lle d e y a ş a m a k z o r u n d a k a la c a k . B ö y le b ir y a p ıd a y a ş a y a m a y a c a k la ­ rı i ç i n k o l a y b i r ş e k i l d e o a l a n d a n d ı ş l a n m ı ş o l u r l a r y a d a M u r a t H o c a m ı n d a ö r n e ğ in i v e r d iğ i g ib i iş in e e r i ş e m e y e c e ğ i u z a k lı k t a , k e n t in d ış ın a a t ı l d ı ­ ğı b i r n o k t a y a g i t m e k z o r u n d a k a l ı y o r l a r . B u d a t o p l u m a y a n s ı m a s ı f i z i k ­ s e l, s o s y a l ve e k o n o m ik o la r a k ö n e m li s o r u n la r ı b e r a b e r in d e g e tir iy o r . B u u y g u la m a la rın , d e p r e m d e n in s a n la rın c a n g ü v e n liğ in i s a ğ la m a k a m a c ıy ­ la y a p ıla c a ğ ı y a s a d a b e lir tiliy o r , o y s a ki b u g ü n e k a d a r u y g u la n a n h iç b ir p ro je n in bu a m a c a h iz m e t e ttiğ in i d ü ş ü n m ü y o r u m . İs t a n b u l v e T ü r k iy e ö r n e k le r i ü z e r in d e n b a ş la d ık , ş im d i D iy a rb a k ır'ı k o n u ­ ş a c a ğ ız . D iy a r b a k ır B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i'n d e n S a yın M u r a t A lö k m e n , D iy a rb a k ır'd a k i u y g u la m a la r ve g e le c e k te y a p ıla c a k o la n la r k o n u s u n d a b ilg i a k ta r a c a k , b u y u r u n . 39 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ >> M u r a t A L Ö K M E N D i y a r b a k ı r B ü y ü k ş e h i r B e l e d iy e s i i m a r D a ir e B a ş k a n ı Sosyal Konut P ro je le ri D iy a rb a k ır Ö rn e ğ i 4 0 1 BB H e p in iz i s a y g ıy la s e la m lı y o r u m . D iy a r b a k ır ö r n e ğ in i, b u g ü n e k a d a r y a p ­ m ış o ld u ğ u m u z p ro je le ri ve g e ld iğ im iz a ş a m a la rı p a y la ş a c a ğ ız . M u ra t H o c a m , İs ta n b u l ö lç e ğ i ü z e r in d e n k e n t s e l d ö n ü ş ü m ü n y a r a ttığ ı e k o n o m ik v e s o s y a l s ı k ı n t ı la r ı , g a y e t y e r i n d e v e d o ğ r u t e s p i t l e r l e b iz e a k t a r d ı . B iz d e D iy a rb a k ır ü z e rin d e n bu s o ru n u n t a r tış m a s ın ı y ü r ü te c e ğ iz . Ç o k z o r b ir k o n u y u ta r tı ş ıy o ru z . Z o r b ir k o n u ; ç ü n k ü ş e h ir le ş m e v e g e liş m e y i s a ğ la ­ m adan s o n ra ö n c e ç ö z m e m iz g e re k e n b ir t a k ı m ç ö z m e y e ç a lış ıy o ru z . B u g ü n s o ru n la rı, s o r u n u y a ra ttık ta n g e ld iğ im iz n o k ta d a a s lı n d a b ö y le b ir d u ru m d u r. P la n la m a s ü re c iy le k e n tle ş m e y i veya b ü y ü m e y i ö n g ö r m e m iz g e re k irk e n , b ü y ü m e y i, k e n t le ş m e y i s a ğ la d ık ta n s o n r a , is te r a fe t ris k i, is te r s a ğ lık s ız a la n , is te r g e c e k o n d u d iy e lim , b u t ü r a la n la r ın y e n id e n ş e h r e n a s ıl k a z a ­ n ılm a s ı g e r e k tiğ i n o k ta s ın d a n t a r t ı ş m a la r y ü r ü tü y o r u z . B u g ü n d e b ir a r a ­ d a o lm a m ı z ı n s e b e p le r in d e n b iri b u d u r . B u g ü n b u ra d a ö n c e lik le D iy a r b a ­ k ır n e a ş a m a d a , n e re d e y iz , n e y a p ıy o ru z , d o ğ r u m u y a p ıy o ru z , y a n lış m ı y a p ıy o ru z , ö z e t o la ra k g e ld iğ im iz s ü r e c i p a y la ş m a k is tiy o ru m . D iy a r b a k ır b ö lg e n in b ir ç e k im k e n tle ş m e y e o la n sahne b ir m e rk e z i ve ş e h rid ir. B ir büyük buçuk b ir n ü fu s a , sene s o n ra büyük b ir y a k la ş ık 1 5 . 3 5 5 k m 2' n i n t a m a m ı n d a y e t k i s a h i b i o l a c a ğ ı z . M e r k e z n ü f u s u m u z 8 5 5 b in , t o p l a m n ü f u s u m u z 1 .5 m il y o n a d a y a n d ı . D e m e k o lu y o r k i; b i r b u ç u k s e n e s o n ra 1 .5 m i l y o n l u k n ü f u s l a i l g il i b i r d ü z e n l e m e v e d e ğ e r l e n d i r m e s ü r e c i ta k ip e d ile c e k . D i y a r b a k ı r v e b ö lg e s in in ç e v r e d ü z e n i p la n ı y a p ıld ı. Ç e v r e d ü z e n i p la n ın d a d a p la n la m a s ü r e c i y in e y a n lış n o k ta d a n b a ş la d ı. B iz p la n la m a s ü r e c i m i ­ zi b it ir d ik t e n s o n r a ç o k d a iliş k ili o lm a y a n ü ç ş e h r in ( D iy a r b a k ı r - U r f a - A d ı yam an) p la n la m a s ı y a p ıld ı. U rfa -A d ıy a m a n -D iy a rb a k ır s o s y o -e k o n o m ik a ç ıd a n ç o k b ir b ir iy le b a ğ la n tı lı o lm a m a s ın a r a ğ m e n m e r k e z i h ü k ü m e t t a ­ r a fın d a n o r t a k la ş a b ir p la n la id a re e d ilm e s i ö n g ö r ü lm ü ş t ü r . N e y a p t ık ? D i y a r b a k ı r 'ı n t a m a m ı iç in k e n t s e l p la n l a m a s ü r e c i b a ş la t t ı k . B a ş ta d a d e ­ ğ in d iğ im ü z e r e D iy a r b a k ır 'd a p la n la m a y a u y g u n b ir y a p ıla ş m a s ö z k o n u ­ s u o lm a d ı. B u n u n s e b e p le r in d e n b iri p la n ın g e r ç e k ç i o lm a m a s ıd ı r . D iy a r ­ b a k ı r ç o k c id d i g ö ç a ld ı v e b u p la n o g ö ç ü k a l d ı r a m a d ı v e y a k a m u i d a r e - 41 GÜNEYDOĞU ANADO LU le r i g e le n g ö ç ü B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ o r g a n iz e e d e m e d i - k i o n u n d ış ın d a da b ir ta k ım sosyo­ e k o n o m ik s e b e p le r i va r. B iz im b u ra d a n b a ş la m a m ız ın s e b e b i ö n c e g e rç e k ç i b ir ş e k ild e b e lir le d i­ ğ im i z p la n ı o r t a y a k o y m a k a k a b in d e d e d iğ e r k e n ts e l s ü r e c in g e liş im in i s a ğ la m a k tı . P la n la m a m ız ı 2 1 .7 0 6 h e k t a r lı k a la n d a y a p tık . G e liş im s ü r e ç ­ le r im iz buna ve rm e m e k g ö re devam m üm kün e d iy o r. M u r a t H o c a n ın d e ğ in d iğ i n o k ta y a hak d e ğ il, bazı ş e y le r i b e lk i g e r ç e k lik le y a p ıy o ru z , a m a g e ld iğ im iz n o k ta d a d u r u p b ir d a h a g e riy e d ö n ü y o ru z . Y en i g e liş m e a la n ­ la r ım ız ş u o ls u n , D iy a r b a k ır 'ı n k im liğ in i, k a r a k t e r in i v e y a s o s y a l d o k u s u ­ n u, y a ş a m ta r z ın ı ne d e re c e s a h ip le n iy o r ve y a u y g u lu y o r o da a yrı b ir t a r ­ tış m a k o n u s u d u r . D iy a rb a k ır'ın S u r iç i'n d e n b a ş la y a ra k b ü y ü m e s in i s a ğ ­ la d ık , a s lın d a b u 1 9 5 0 'd e b a ş la d ı. Ş u a n iç in d e b u lu n d u ğ u m u z a la n la , Y e ­ n iş e h ir 'le b a ş la d ık , a k a b in d e B a ğ la r v e d iğ e r a la n la r , s o n o la r a k K a y a p ın a r, B a ğ c ı la r la y e n i g e liş m e b ö lg e le r i o lu ş tu . S a ğ lık s ız a la n l a r n a s ıl o lu ş tu ? Ö n c e lik le 2 n u m a r a lı b ö lg e iç in s ö y le y e c e k o lu r s a k ; ş e h r in g e liş im p la n ­ la m a s ü r e c iy le b e r a b e r k e n tin ç e p e r le r in d e y e n i g e c e k o n d u la ş m a s ü r e ­ ci b a ş g ö s te rd i. A s lın d a h ız lı g ö ç t r e n d i 1 9 5 0 'le r d e n s o n r a b a ş la d ı. K ı r ­ d a n k e n te g e le n le r , y o k s u l o lm a la r ı n e d e n iy le , k e n t t e k i a lty a p ılı v e s a ğ ­ lık lı y a p ı la ş m a la r d a n m a l e d in e m e d ile r , d a h a ç o k g e c e k o n d u la r ı k u r a r a k y a ş a m a la n la r ın ı o lu ş t u r d u la r . ile r id e d e ğ in e c e ğ im ; B e n - u - S e n v e F e rit K ö ş k ü s ü r e ç le r i v a r. B u n d a n d a z iy a d e , ö z e llik le 1 9 9 0 - 2 0 0 0 y ılla rı a r a s ı n ­ da ya şa n a n o la n iç s a v a ş ı n y o l a ç t ı ğ ı z o r u n l u D iy a rb a k ır'd a in s a n la rın b a rın m a g ö ç d a lg a s ı, e n m e r k e z i ş e h ir ih tiy a ç la r ın ı g id e r m e k a m a c ıy la o lu ş a n a la n la r o ld u . Ç o k c id d i s t a t ik v e y a p ı la ş m a a n la m ın d a s a ğ lık s ız a la n la r o lu ş tu . D iy a rb a k ır'ın g e liş im s ü r e c iy le ilg ili b ir ş e y e d a h a d ik k a t ç e k m e k is tiy o ­ r u m : 60 y ıl iç e r is in d e 1 4 8 h e k t a r lı k a la n d a n 2 1 .7 0 6 h e k t a r lı k b ir a la n a b ü ­ y ü m e s a ğ la n d ı. N ü f u s o la r a k 3 0 0 b in d e n 8 5 0 b in lik b ir n ü fu s a u la ş tıld ı. B u n ü fu s u m u z u n b ir k ıs m ı önce D iy a r b a k ır 'd a n daha büyük m e tro p o lle re g ö ç e tti. B i r n e v i 8 5 0 b in l i k n ü f u s u n y a k l a ş ı k 7 5 0 b in i a s lı n d a s o n r a d a n ş e h r im iz e g e le n in s a n la r d a n o lu ş tu . B u d u r u m , M u r a t H o c a n ın da d e d iğ i g ib i s o s y o - e k o n o m i k d u r u m u v e ü r e t i m f a a l i y e t l e r i n i e tk iliy o r . T a b ii g e c e ­ k o n d u b ö lg e le r i s a d e c e s o n r a d a n g e lm iş o la n la r ı t e m s il e tm iy o r . B u n u n ­ 42 BB la b e r a b e r ö z e l l i k l e ş e h i r iç i n d e k a la n k ö y y e r l e ş i m l e r i n i d e z i k r e t m e k g e ­ re k iy o r. B u n la r iç e r is in d e h e p im iz in b ild iğ i P e y a s , Y e n ik ö y , Ş ılb e v e A z iz i­ y e 'd ir . B u k ö y y e r le ş im le r i, b ü y ü m e y le b e r a b e r , h e m köy y e rle ş im le rin ­ d e n h e m d e y e n i g e le n v a ta n d a ş la r ım ız ın te r c ih e ttiğ i a la n la r ı t e m s il e d i­ yordu . B i r i n c i s i a f e t r is k i t a ş ı y a n ik in c i s i g e c e k o n d u v e k ö y y e r l e ş i k a la n ı d iy e t a ­ b ir e d e b ile c e ğ im iz a la n la r ı n d e ğ e r le n d ir m e s in i y a p tık . A fe t ris k i ta ş ıy a n b ö lg e le r d e n b iri B a ğ la r d iğ e ri is e S u r iç in d e k i y ü k s e k k a tlı y a p ıla r d ır . H a ­ k ik a te n h iç b ir m ü h e n d is lik h iz m e ti a lm a d a n y a p ıla ş m ış v e z a m a n z a m a n ­ d a b iz im g ü n d e m im iz e d e g e le n y a n i h e r h a n g i b ir a fe te m a r u z k a lm a d a n k o lo n la rın ın p a tla d ığ ı, d u v a r la r ın ın ç ö k tü ğ ü d u ru m la rla k a r ş ı k a rş ıy a y ız . B u n u n y a n ın d a B e n - u S e n , D ic le v e F e r it K ö ş k 'te d e h e y e la n ris k i ve h e r ­ h a n g i b ir y a ğ ış ta ö z e llik le B e n - u S e n 'd e b ir s e l r is k i v e b u n u n u z u n v a d e ­ d e y a p ıla ra y a p tığ ı o lu m s u z e tk ile r d e n s ö z e tm e k g e re k iy o r. Ç ık ış a m a c ım ız G e l d i ğ i m i z n o k t a d a d e v a m e t t i ğ i m i z d ö r t t a n e p r o j e v a r . B u n l a r d a n b i r i iç K a le , d iğ e r i A li P a ş a b i r d iğ e r i L a l e B e y M a h a l l e s i ' d i r . Ü ç ü d e S u r iç i b ö l ­ g e m i z d e y e r a lı y o r , iç K a l e 'y e i l i ş k i n ç ı k ı ş a m a c ı m ı z d a k ı r s a l y a ş a m a la n ı v e y a a fe t r i s k i t a ş ı y a n b ir a la n d a n z iy a d e , b u r a d a 2 0 0 0 'li y ı lla r d a b a ş l a d ı ­ ğ ı m ı z s u r l a r ı n e t r a f ı n ı n b o ş a l t ı l m a s ı ile il g i l i b i r p r o j e n i n d e v a m ı n i t e l i ğ i n ­ d e y d i. B u r a n ı n ile r id e a r k e o p a r k o la r a k p la n la n m a s ı d ü ş ü n ü ld ü . B u a r a ­ da hem A li P aşa, L a le Bey, hem de iç K a le b ö lg e s in e iliş k in ko ru m a a m a ç l ı i m a r p la n ı ü ç y ıld a t a m a m l a n d ı . ¡ç K a l e , A l i P a ş a v e L a l e B e y P r o j e s i iç K a l e 'd e k i ç ı k ı ş a m a c ı m ı z ; ö z e t le s u r l a r ı n e t r a f ı n ı n b o ş a l t ı l m a s ı v e t a r i ­ hi d e ğ e r le r in a ç ığ a ç ık a r ılm a s ın a y ö n e lik ti. A la n d a 3 5 2 a d e t y a p ım ız , 6 4 8 t a n e h a k s a h ib im iz m e v c u ttu . B u r a d a y ü z d e 6 7 o r a n ın d a b ir a n la ş m a s ö z k o n u s u d u r. id a re m iz in d e T O K İ'd e n ta le b iy le g e rç e k le ş e n k ira c ıla rın da e v s a h i b i y a p ı l a b i l m e s i n o k t a s ı n d a k i ç a l ı ş m a m ı z s o n u c u n d a 51 k i r a c ı e v s a h ib i o ld u . B u r a s ı ö z e llik le k ır s a l a la n d a n g e le n v e y a k ır s a l e k o n o m ik f a ­ a liy e t y ü r ü t e n v a ta n d a ş la r ım ız ın ç o ğ u n lu k la y a ş a d ığ ı b ir b ö lg e d ir . 1 9 3 0 y ı­ lı n d a b ö lg e d e s u r l a r b a r iz ş e k ild e g ö r ü n ü y o r . B o ş o la n b u a la n k ıs a z a ­ m anda g e c e k o n d u la rla d o lu y o r. B u ra y a m ü d a h a le e tm e m iz d e k i a m a ç , 43 GÜNEYDOĞU ANADO LU 1 9 3 0 'la r a dönm e ih tiy a c ın d a n B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ k a y n a k lıy d ı. T a r ih i d e ğ e r le r in g ö r ü n e b ilir k ılın m a s ı ve k ü lt ü r e l a m a ç lı b ir ç a lı ş m a y d ı. T a b i a la n d a y a p tığ ım ız ç a lış ­ m a la r n e tic e s in d e t a r ih i n it e lik t e e s e r le r b u ld u k , h e p s in i y ık m a d ık , b e to n la n a n k ıs ım la rın ı a rın d ırd ık . B ü y ü k ş e h i r B e le d iy e s i s ü r e c e n a s ıl m ü d a h il o ld u ? Y ü r ü t t ü ğ ü m ü z b ir d iğ e r p ro je A li P a ş a v e L a le B e y P r o je s i'd ir . T O K İ ve V a ­ l i l i ğ i n y ü r ü t m ü ş o l d u ğ u , b i z i m s o n r a d a n d a h i l o l d u ğ u m u z b i r p r o j e y d i . iç K a le 'y e y ö n e lik y a p t ığ ı m ı z ç a lı ş m a n ı n a lt e r n a t i f i o la r a k V a lilik v e T O K İ t a ­ ra fın d a n p ro je y a p ıld ı. B iz iş in iç in d e o lm a m ı z a r a ğ m e n ç e ş itli p la t f o r m ­ la rd a da b u n u n ta rtış m a s ın a k a tıld ık , d a h a ö n c e ç o k k a tlı y a p ı y a p ılm a s ı ö n g ö r ü lü y o r d u . B u n u n y a n lış o ld u ğ u n d a n y o la ç ık a r a k , ö n c e lik le k o r u m a a m a ç lı i m a r p la n ın ın ip ta lin i g ü n d e m e g e tir d ik , a k a b in d e d e y e n i p la n la ­ m a ç a lış m a s ın a b a ş la d ık . D a h a s o n r a b u ra n ın , T O K İ v e V a lilik ta r a fın d a n r e k r e a s y o n a la n ı y a p ılm a s ı y ö n ü n d e ç a lış m a y a p ıld ı. B u n u n da y a n lış o l­ d u ğ u n u d e ğ e r le n d ir d ik , bu k a p s a m d a B ü y ü k ş e h ir 'in d e bu p r o je y e d a h il o lm a s ı v e b u p ro je y i y ü r ü t m e s i y ö n ü n d e t a le p le r g e ld i. V e B ü y ü k ş e h ir B e ­ le d iy e s i s ü r e c e m ü d a h il o ld u . M ü d a h il o ld u ğ u m u z d a a s ıl k r it e r im iz , k o r u ­ m a a m a ç lı i m a r p la n ın d a ö n g ö r ü le n e g ö re d iz a y n e d ilm e s iy d i v e k o r u m a a m a ç lı i m a r p la n ı t a m a m la n d ı. T e s c illi y a p ıla rı n y e n id e n re v iz y o n u y a p ı l­ d ı. B u k a p s a m d a e l i m i z d e k i k o r u m a a m a ç l ı i m a r p la n ı d a , a d a p a r s e l d o ­ kusunun k o r u n a r a k , k o n u t a la n ı o la r a k t e k r a r d a n d iz a y n ı v e y a b u k o n u t a la n la r ın ın t u r iz m a m a ç lı ya d a f a r k lı a m a ç la r la da k u lla n ı lm a s ı y ö n ü n d e b ir ç a lı ş m a y la y a p ılm ış tı. B u r a d a d a t o p la m 850 ta n e y a p ım ız , 1 02 5 h a k s a h ib im iz v a rd ı. B u r a d a a n la ş m a o ra n ı y ü z d e 4 6 'la r d a v e k ira c ı y a p tığ ım ız v a t a n d a ş s a y ım ız d a 1 2 8 'd ir . V a ta n d a ş la ra s u n d u ğ u m u z a lte r n a tifle r d e n s ö z e tm e k is tiy o ru m . M u ra t H o c a m d a k ıs m e n d e ğ in d i. T O K İ'n in k e n t s e l d ö n ü ş ü m k a p s a m ın d a y a p tı­ ğı b ir a la n , y e n i b ir m a h a l l e d e v a r . 8 5 0 k o n u t t a n v e d ö r t f a r k l ı k o n u t t i p i n ­ d e n o lu ş a n b u a la n d a , e v s a h ib i o lm a ve b e lir le n e n ü c r e t k a r ş ılığ ı h a k s a ­ h ib i o lm a fır s a t ı v e r ild i. D ö r t d a ir e t ip in d e n s a h ib in e ev v e rild i. B u n la r 85, 95, 130 ve bugüne k a d a r 703 ta n e 135 m e tr e k a r e lik hak d a ire le rd e n o lu ş u y o r . S o s y a l d o n a t ı la r d a y a p ıld ı; ile r id e d e ta r tı ş a c a ğ ız , b u n la r n e k a ­ d a r iş le v s e l v e y a n a s ıl iş le v s e l h a le g e t ir ile c e k tir . Ö rn e ğ in , s a ğ lık o c a ğ ı, o k u l, c a m i i v e k a r a k o l g ib i s o s y a l d o n a tı a la n la r ı v a r . U la ş ı m iç in ö z e llik - 44 BB le ç a b a g ö s te r d ik . Ş e h r in a tıl b ö lg e s in d e n z iy a d e g e liş im a k s ın d a k i bu b ö lg e d e t e r c ih e tt ik ; a m a b u n la r ı n iş le v le n d ir ilm e s i k o n u s u n d a d e ğ e r le n ­ d ir m e y a p m a m ız g e re k iy o r. S a ğ lık s ız k o n u t s to k u a la n la r ın d a u y g u la n a n d iğ e r p r o je le r A fe t ris k i a lt ın d a k i a la n la r , y a n i s a ğ lık s ız k o n u t s to k la r ı, ş e h r im iz in b ü y ü ­ m e s iy le b e r a b e r d a h a d a a rttı. H u z u r e v le r i ve S a n a y i M a h a lle s i, B a ğ la r b ö lg e s i, B e n - u S e n , D ic le , F e r it K ö ş k M a h a lle s i v e S u r iç in d e ö z e llik le yüksek k a tlı y a p ıla ra iliş k in b ü tü n k o n u tla rı g e z d ik . P a rs e ld e k i b ü tü n d a ir e le r e iliş k in b ir ç a lı ş m a y a p tık . V e b u r a d a 1 9 6 0 'la r ile '8 0 'le r a r a s ı n ­ d a y a p ı l a n y ü k s e k k a t l ı y a p ı l a r , h e m S u r iç i k e n t d o k u s u n u n z e d e l e n m e ­ si hem de s a ğ lık s ız konut s to k u o ld u ğ u n d a n a fe t b ö lg e s i d e d iğ im iz a la n la rd ır. D i ğ e r ik i p r o je m i z , k e n d i m ü l k i y e t i m i z d e o la n ik i t a n e a la n a i l i ş k i n d i . B u n ­ la r d a n b iri Y e n ik ö y 'd e b u lu n a n ve 1 9 5 0 'le r d e y a p ıla n a fe t k o n u tla r ım ız d ı. O n la r m ü lk iy e tim iz e a itti v e iç e r is in d e 132 ta n e k o n u tu n o ld u ğ u b iz im k e n d i a fe t k o n u tla rım ız d ı. B u n la rın y ık ıla r a k y e r in d e y e n id e n y a p ılm a s ı, 45 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ s a ğ l ı k l a ş t ı r m a s ı n a y ö n e lik b ir ç a lı ş m a y a p tık . 1 9 5 0 'li y ı lla r d a y a p ıla n ve b iz im k e n d i t e k n i k e k i b i m i z le g it t i ğ im i z d e , r i s k in g ö z le b ile b a r iz g ö r ü l d ü ­ ğü a fe t r is k i ta ş ıy a n y a p ıla rd ı. B u n la rın y ık ı m ı y a p ıld ı. Fen B a ş k a n lı ğ ı m ı z t a r a f ı n d a n im a la tı y a p ıld ı. S a h ip le r in e t e s lim iş le ri D a ire e d ild i. D iğ e r a la n ım ız A z iz iy e M a h a lle s i'y d i. A z iz iy e M a h a lle s i'n in a la n ın ın y ü z d e 8 0 'in in m ü lk iy e ti a la n d a m evcut b e le d iy e m iz e 38 y a p ın ın a it tir . y ık ılıp P ilo t y e rin e b ö lg e o la ra k te k ra rd a n b e lirle n e n konut bu ü re tilm e s in i a m a ç la d ık . B u r a d a y a ş a y a n la rı b a ş k a y e r e ta ş ım a d ık . Ş u a n d a in ş a a tı d e ­ vam e d e n k o n u tla rd a n h a k s a h ib i y a p tık v e b it tiğ in d e d e a y n ı m a h a lle d e y a ş a m a y a d e v a m e d e c e k le r . S ü r e c in t a m a m ı n ı A z iz iy e M a h a lle s i'n d e u y ­ g u l a y a b i l i r m iy iz , d iy e ç a l ı ş m a l a r ı m ı z v a r . Y e r i n d e y a p a c a ğ ı m ı z d ö n ü ş ü m ­ le r, k e n d i m ü lk iy e tim iz d e y a p tığ ım ız u y g u la m a la r d ır . E lim iz d e o lm a y a n m ü lk iy e t le r d e d e ğ e r le n d ir m e y a p m a m ız b ir a z d a h a z o r o lu y o r , e n a z ın ­ d a n k e n d i y a p t ığ ı m ı z m ü l k i y e t l e r d e b u n la r ı d e ğ e r le n d i r e b i l i r i z , d iy e d ü ş ü ­ n üyoruz. K e n ts e l d ö n ü ş ü m le ilg ili b e lir t t iğ im im a r ve Ş e h irc ilik D a ire B a ş k a n lığ ı g ib i d ö r t ta n e p r o je m iz v a rd ı. B u n la r b ü n y e s in d e y ü r ü tü ld ü . B u ra d a hem M u r a t H o c a n ın d a b a ş ta s ö y le d iğ i s ık ı n tı la r h e m d e b iz im b ir e b ir y a ş a d ı­ ğ ım ız s ı k ı n t ı la r v a r. Ç ö z m e m iz g e r e k e n s o s y o - e k o n o m ik a y a ğ ıd ır. K e n ts e l d ö n ü ş ü m b ir n o k ta d a n s o n ra a fe t ris k i ta ş ıs ın ta ş ım a s ın y a p m a k z o r u n d a y ız ; a n c a k b u n u y a p a r k e n d o ğ r u o t u r t m a k a d ın a ç o k c id d i e m e k h a rc a m a m ız in a n ıy o ru m g e re k iy o r. ve bunu A y a k la r ın ı d o ğ ru y a p m a k zo ru n d a o tu rtu rs a k , o ld u ğ u m u z u da y a p a b ile c e ğ im iz e b e lirtm e k is tiy o ­ ru m . T e ş e k k ü r e d iy o ru m . N e c a ti U Y A R (O tu r u m B a ş k a n ı): S a y ın M u r a t A l ö k m e n ' e t e ş e k k ü r e d iy o ­ ru z . B u to p la n tıd a , d e v le tin ya da T O K İ'n in u y g u la m a la r ı n ın a lt e r n a t if in in o ld u ğ u n u k o n u ş m a k is tiy o ru z . T a b i bu a lt e r n a t if le r s a h ip le n m e y le o rta y a ç ık ıy o r. Ç ü n k ü T O K İ'n in t ü m T ü r k iy e 'd e y a p tığ ı u y g u la m a la r , h e r y e r e a y ­ nı t ip k o n u t l a r ı n d a y a t ı l m a s ı y l a s o n u ç l a n d ı . Ş a ş ı r a c a k d e r e c e d e h e r g i t t i ­ ğ im iz y e r d e a yn ı y a p ıla r ı g ö r m e y e b a ş la d ık . S u r iç in e to p lu k o n u t y a p m a k b u a n la y ış ın g e ld iğ i e n u ç n o k ta y d ı. 46 BB D iy a r b a k ır 'd a b u g ü n g e lin e n n o k ta , u m a r ı m A li P a ş a v e L a le B e y M a h a lle s i'n d e k i u y g u la m a k a m u n u n ö n g ö r d ü ğ ü ç iz g i d e d e v a m e d e r. D iy a r b a k ır 'd a b u a la n a iliş k in s a h ip le n m e ve t o p lu m d a o lu ş a n t e p k iy le y e ­ t e r in c e g e r i a d ım a tıld ı. y e s i ve s iv il to p lu m B u n d a n s o n ra da D iy a rb a k ır B ü y ü k ş e h ir B e le d i­ ö r g ü t le r i v a r k e n , b ö y le p r o je y i d a y a ta m a y a c a k la r d ır . H e r n e k a d a r y a s a l o la r a k b ir ta k ım h a k la r ı e ld e e ts e le r d e, b a k a n lık t a ­ r a fın d a n u y g u la m a m u h t e m e le n b u p la n ç e r ç e v e s in d e s ü r e c e k t ir . D ü n ya n ın başka ü lk e le r in d e y e n ile m e n a s ıl y a p ılıy o r, a lt e r n a t if le r i H o l­ l a n d a ü z e r in d e n k o n u ş a c a ğ ı z . A v r u p a 'd a k i p e k ç o k ü lk e y i b e l k i T ü r k i y e ile k a rş ıla ş tırm a k bu a n la m d a m üm kün d e ğ il; ç ü n k ü göçün b u k a d a r h ız lı o lm a d ı ğ ı , n ü f u s u n b u k a d a r h ız lı a r t m a d ı ğ ı d u r a ğ a n ü l k e l e r d e , k e n t l e r d e k e n t s e l d ö n ü ş ü m ya d a k e n t le r in y e n ile n m e s i b ira z d a h a f a r k lı b ir iç e r ik ­ te d e v a m e d iy o r. Ş im d i D e v e n te r B e le d iy e s i'n d e n k o n u k la r ı m ı z s u n u m la r ı n ı y a p a c a k . B u ­ y u ru n . 47 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ >> R o b V a n B E E K D e v e n t e r B e le d iy e s i K e n t s e l Y e n ile m e ve H o lla n d a Ö rn e ğ i 48 | BB S a y ın m is a f ir le r , d ö r t g ü n lü k e ğ it im n e k le r i s iz e a n la t a b ilm e k t e n s ü re c im iz d e n s o n ra b u ra d a ye n i ö r ­ m u t lu lu k d u y u y o ru z . H o lla n d a 'd a b e le d iy e ­ le r ş e h ir le r in g e liş im in d e v e im a r p la n la r ın ı n y a p ılm a s ın d a k i e n g ü ç lü o r ­ g a n la rd ır. B e le d iy e le r h e m e y a le tle rd e n h e m d e d e v le t y ö n e t im in d e n bu a n la m d a b ir ç o k d e s te k a lm ış ve o n la rd a n ö z g ü r k a r a r la r a lm ış la r d ır . D e ­ v e n te r ş e h r in in y u k a rıd a 1650 y ılın d a n k a lm a b ir h a rita s ın ı g ö rm e k te s in iz . Ş e h i r g ü n ü m ü z d e y a k l a ş ı k 1 0 0 b in n ü f u s a s a h i p t i r v e a y n e n D i y a r b a k ı r g i ­ bi h a r i t a s ı n d a d a g ö r d ü ğ ü n ü z g ib i t e k y ö n e d o ğ r u g e l i ş m i ş t i r . 49 GÜNEYDOĞU ANADOLU H o lla n d a 'd a b e le d iy e le r Y a k la ş ık o n y ıld a fa rk lı B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ a la n la r d a b ir, b ir ş e h ir v iz y o n u p la n la m a la r y a p m a k ta d ırla r. p la n ı g e r ç e k l e ş t i r i l m e k t e d i r . Bu D e v e n t e r B e le d iy e s i'n in y a p tığ ı o n y ıllı k p la n la r ı n ö r n e k le r in d e n b ir i K e iz e rs la n d e n (7 n u m a r a ) , y e n ile m e n in , dönüşüm ün g e rç e k le ş tir ild iğ i b ir s e m t t i r . V i j f h o e k (5 n u m a r a ) d e ş e h r i n d ı ş a r ı d o ğ r u g e l i ş m e s i s o n u c u o l u ­ ş a n ye n i y e rle ş im a la n ıd ır. B u o n y ıllık p la n iç e r is in d e , D e v e n te r ş e h r in in e s a s a m a c ı, fa rk lı g r u p la r d a n in s a n la rı ş e h re ç e k m e k , ş e h ri ç e ş it le n d ir ­ m e k tir . B u y ü z d e n de ş e h rin büyüm esi g e re k iy o rd u , k a t T ü r k iy e 'n in ra k kendi k a rş ıtı H o lla n d a 'd a k e n d in e fa ­ o la ­ ş e h irle r b ü y ü m ü y o r­ la r. O y ü z d e n ş e h ir le r i ç e k i­ ci k ılm a k g e re k iy o r. B u ş e h ­ rin g e n iş le m e s i ç e rç e v e s in d e p la n la r ı o lu ş tu ru la n y e n i s e m t im iz , h a r it a d a r ü n e n V ijfh o e k 'd u r . 50 I gö­ LS 88 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ ‘Ş e h r i n g e l i r d ü z e y i n i n d a ğ ı l a r a k g e l i ş t i ğ i b ir ş e h ir o lu ş t u r m a k a m a ç la n ıy o r ' B u r a d a k i e s a s a m a ç , g e r ç e k t e n ş e h r e d ı ş a r ı d a n g e l e c e k i n s a n l a r iç in ç e ­ k ic i k ılm a k tı, b u n e d e n le f a r k lı y a p ı t a r z la r ı d e n e n d i. B u s e m t t e h e m a lt g e lir d ü z e y lile r iç in h e m d e y ü k s e k g e lir d ü z e y in d e k ile r iç in fa r k lı s ı n ı f la r ­ da b in a la r y a p ıld ı, e v le r y a p ıld ı. D e v e n te r ş e h r in in a m a c ı, e s k i ş e h ir d e f a ­ k irle rin o tu rd u ğ u ş e h rin d ış ın d a z e n g in le r in o tu rd u ğ u b ir s is te m d e n s e , ş e h r in g e lir d ü z e y in in d a ğ ıla r a k g e liş tiğ i b ir ş e h ir o lu ş t u r m a k t ı. 52 BB ‘S a d e c e y e n i s e m t l e r e d e ğ i l e s k i s e m t l e r e d e y a t ı r ı m y a p ı l m a s ı l a z ı m ’ Y a n d a ve ü s tte k u ş b a k ış ı y e n i s e m t i v e g e liş m e a la n ın ı g ö r m e k t e s in iz , n e ­ re d e y s e in ş a a tı t a m a m la n d ı, ç o k k ü ç ü k b ir k ıs m ın d a h e n ü z y a p ılm a s ı g e ­ r e k e n l e r v a r. B ir ş e y in s o s y a l e k o n o m ik y a p ıs ın ı k o r u m a k v e a yn ı z a m a n ­ d a d a g e liş t ir m e k is tiy o rs a n ız , s a d e c e y e n i s e m t le r e y a tır ım y a p a m a z s ı ­ n ız , b i r ş e h i r o la r a k , e li n i z d e m e v c u t o la n ş e h r i d e z a m a n i ç e r i s i n d e y e n i ­ l e m e n i z g e r e k m e k t e d i r . O y ü z d e n b iz d e , D e v e n t e r ' d e , b u r a d a o ld u ğ u g i ­ bi k im i z a m a n b o l b o l y ık ım y a p ıy o ru z . A m a y e r le r in e y e n ile r in i y a p m a y ı i h m a l e tm iy o r u z . B ö y le b ir d e ğ iş im p r o je s in i h e r z a m a n D e v e n t e r 'd a y a ­ ş a y a n h a lk la b ir lik te g e rç e k le ş tir iy o ru z . S a d e c e k e n tte y a ş a y a n v a ta n d a ş ­ l a r d e ğ il, o ş e h ir d e s o r u n u o la n k u r u m v e k u r u lu ş la r la , s o s y a l m e k a n iz ­ m a l a r l a d a b a ğ ı m ı z ı k o p a r m ı y o r u z . B u n u n e n iy i ö r n e k l e r i n d e n b iri H o l­ la n d a 'd a k i yapı k o o p e r a tifle r id ir . 53 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ >> J o l a n d a H O E F L A K D e v e n t e r B e l e d iy e s i H o lla n d a 'd a Yapı K o o p e r a tifle rin in R o lü 54 BB H o lla n d a 'd a yapı k o o p e r a tifle r in in ta r ih i g e ç m iş e d a y a n m a k ta d ır. Y a k la ­ ş ık 19. Y ü z y ılın sonunda ilk yapı k o o p e ra tifle ri k u ru lm a y a b a ş la n d ı. A ş a ğ ıd a , H o lla n d a 'd a , 19. Y ü z y ılın s o n la r ı, 20. Y ü z y ılın b a ş la r ın d a y a ş a m k o ş u lla r ın ı, konut a la n la r ı n ı g ö rm e k te s in iz . Bu ik i fo to ğ ra fta , H o lla n ­ d a 'n ın g e n e lin d e in s a n la r ç o k k ö tü y a ş a m ş a r tla r ı iç e r is in d e y a ş a m a k t a y ­ d ıla r. Ü lk e g e n e lin d e s a ğ lık s o r u n la r ın a r a s tla n m a k t a y d ı , ç o k s ık o la r a k ç o c u k ö lü m l e r i d e m e v c u tt u . 20. Y ü z y ılın b a ş ın d a b u k o n u d a k i ilk y a s a ç ı­ k a r tı ld ı. 1 9 0 1 'd e d e v le t b ir k o n u t y a s a s ı ç ık a r d ı ve 1 9 0 1 'd e ç ı k a r t ı la n y a s a ş u a n H o lla n d a 'd a k i k o n u t ve im a r y a s a la r ın ın t e m e lin i o lu ş t u r m a k t a d ı r . B u y a s a n ın e n ö n e m li n o k ta s ı d e v le t ta r a fın d a n s a ğ lık lı y a ş a m h a k k ın ın ta n ın m a s ı ve b u y a s a y a k o n m a s ı o lm u ş t u . Y a s a y la b ir lik te h e m b e le d iy e ­ n in h e m d e y a p ı k o o p e r a t i f l e r i n i n r o lü b e lir le n d i. | 55 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ ‘ K o o p e r a t i f l e r i n a m a c ı i n s a n l a r ı n iy i ş a r t l a r d a y a ş a m a s ı d ı r ’ F o t o ğ r a f l a r d a d a g ö r d ü ğ ü n ü z g ib i, ç a lı ş a n a il e l e r , iş ç i a i l e l e r i iç in y a p ı l a n ilk s o s y a l k o n u t ö r n e k le r in i g ö r m e k t e s in iz . H o lla n d a ’d a y a p ı k o o p e r a t if ­ le ri te k b ir o r g a n d a n o lu ş m a m a k t a , fa r k lı g r u p la r d a n o lu ş m a k t a d ı r . B ü ­ tü n bu g r u p la r ın h e p s in in b ir k a y g ısı v a r d ır, o da ş u d u r : in s a n la rın d a h a iy i ş a r t l a r d a y a ş a m a l a r ı d ı r . Ö r n e ğ i n , h e m f a b r i k a s a h i p l e r i b u t i p y a p ı k o ­ o p e ra tifle ri k u r d u la r . h e m iş ç i s e n d i k a la r ı y a p ı k o o p e r a t i f l e r i k u r d u l a r . D o la y ıs ıy la f a r k lı k e s im le r d e n in s a n la r , fa r k lı a m a ç la r la b u k o o p e r a t if le ­ ri g e r ç e k le ş t ir d ile r . I 57 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ H o lla n d a ’da yap ı k o o p e r a tifle r i b a ğ ım s ız b ir s o s y a l ö r g ü t n it e liğ in d e d ir . Y a n i bu yapı k o o p e r a tifle r i ne ö z e l s e k tö r d ü r , n e ö z e l ş ir k e t n ite liğ in d e d ir, ne de d e v le t b ü n y e s i a ltın d a d ır. ik is in in a ra s ın d a y e r a lı r la r . En büyük a m a c ı k e n d i b a ş ın a ev s a tın a lm a k ya da ev im k a n ı o lm a y a n in s a n la r a k o ­ n u t s a ğ la m a k tı r . Ö rn e ğ in , in s a n la r ın g e lir d ü z e y i d ü ş ü k t ü r ya d a k im i s a ğ ­ lık s o r u n la r ı n e d e n iy le y a ş a m k o ş u lla r ın ı h e r y e r d e s ü r d ü r e m e m e k t e d ir - le r. Y a p ı k o o p e r a t ifle r i in ş a a tla r ı n y a p ım ın d a n , b u n la r ın ve bu e v le rin b a k ım ın d a n g ö ç le r y a ş a n d ı. s o ru m lu d u r. 1 9 7 0 ’ le r d e ç e v r e s in d e 1 9 7 5 ’d e y a p ı k o o p e r a t ifle r i, ş e h ir le r d e k i b ü y ü m e c u n d a o lu ş a n k o n u t a ç ı ğ ı n ı k a r ş ı l a m a k l a y ü k ü m l ü o ld u . 58 k ira la m a s ın d a n H o lla n d a sonu­ BB R o b V a n B E E K : D e v e n t e r 't e K e iz e r s la n d e n s e m ti, b ö y le s e m t le r d e n b ir t a n e s id ir . Y a k la ş ık 5 0 0 0 t a n e k o n u t u n y e r a ld ığ ı b ir s e m t t ir . B u e v le r y a p ı k o o p e r a tifle r in in e v le r id ir ve k ir a lık e v le rd ir. T ü r k iy e 'n in ta m te r s in e , T ü r ­ k iy e 'd e g e n e ld e e v le r in y a p ı k o o p e r a t if le r i t a r a f ı n d a n s a tı ld ığ ın ı g ö r d ü k , oysa H o lla n d a 'd a k i k o o p e ra tif e v le ri k ira lık e v le r d ir . G e n e ld e H o lla n ­ d a 'd a k i k o n u tla r ın y a rıs ı, b e lk i d e y a r ıs ın d a n ç o ğ u k ir a lık e v le rd ir. K ira lık e v l e r s a d e c e g e l i r d ü z e y i d ü ş ü k i n s a n l a r iç in d e ğ il, g e l i r d ü z e y i y ü k s e k i n ­ s a n la r iç in d e ç e k ic i b ir ş e y d ir. K e iz e r s la n d e n s e m t i 1 9 5 5 - 65 y ılla rı a r a ­ s ın d a g e r ç e k l e ş t i r i l m i ş b ir s e m t t ir . 5 0 y ıl k u lla n ı m ı s o n u c u n d a s e m t in k a ­ lite s in d e a ş a ğ ıy a d o ğ r u b ir g e liş m e g ö z le n m iş tir . S e m tte , 2 0 0 5 y ılın d a y e ­ n ile m e ç a lış m a la rın a b a ş la n m ış tır. 2 0 0 5 y ılın d a n itib a re n b e le d iy e ve y a ­ pı k o o p e r a t i f i , b i r l i k t e ç a l ı ş m a k iç in 10 y ı l lı k b i r a n l a ş m a y a p m ı ş t ı r . F iz ik i a n la m d a s e m t i t a m a m e n y e n ile m e k (y e n i e v le r, y e n i y o lla r , y e n i y a p ıla r , y e n i b ir d ü z e n le m e ) te k a m a c ım ız d e ğ ild i. A y n ı z a m a n d a o s e m tin hem s o s y a l h e m d e e k o n o m i k y a p ıs ın ın y e n i l e ş t i r i l m e s i iç in ç a lış tık . J o la n d a H O E F L A K : S e m t t e h e m s o s y a l h e m e k o n o m i k n i t e l i k ö n e m t a ş ı ­ y a c a k p r o je le r e y a tır ım la r y a p tık . B u k o n u d a ta b i s a a tle r c e k o n u ş a b iliriz ; a m a b iz b i r f i l m g e t i r d i k , o n u s i z l e r l e p a y l a ş m a k is t i y o r u z . 2 0 1 1 y ı lı n d a t a ­ m a m la d ığ ım ız p ro je m iz e iliş k in b ir film d ir . U m a rım bu film v a s ıta s ıy la y a p tığ ım ız ç a lı ş m a la r k o n u s u n d a s iz e d a h a a y d ın la tıc ı b ilg i v e r m iş o lu ru z . ( F ilm d e p ro je n in u y g u la n d ığ ı s e m t t e k i d in a m ik le r le g ö r ü ş m e le r y a p ıla ­ ra k , h a y a t la r ın a n a s ıl y a n s ıd ığ ı, n e y i d e ğ iş tir d iğ i s e m t t e y a ş a y a n la r t a r a ­ fı n d a n a k ta rı lıy o r. ) 59 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ J o la n d a H O E F L A K : D ö n ü ş ü m p r o je s i , f i l m d e d e g ö r d ü ğ ü n ü z g ib i s e m t d i ­ n a m ik le r in e y a n s ım ış tır . U m a r ım b u b ö lg e d e ç a lı ş ır k e n d u y d u ğ u m s e v g i­ yi f i l m i i z l e r k e n s iz d e h is s e t m i ş s i n i z d i r . 2 0 0 8 y ı l ı n d a n b e r i s e m t i n y e n i ­ le n m e s i p ro je s in d e ç a lış m a k ta y ım . D önüşüm p ro je le rin i g e r ç e k le ş tir ir ­ k e n , p ro je g e r ç e k le ş t ir d iğ im iz y e r le r d e k i in s a n la r a n e g a tif g ö z le b a k tığ ı­ m ız ı, o ra n ın k o ş u lla r ı n ı h e p n e g a t if d e ğ e r le n d ir d iğ im iz i ç a lı ş m a la r ı m ı z s ı­ ra s ın d a g ö r d ü m . E s a s ın d a b u in s a n la r ın k e n d i iç le r in d e in a n ılm a z b ir d i­ n a m ik le r i v a r. B iz im o in s a n la rla g ö r e v im iz , b u g ü z e l d in a m ik le r i o rt a y a ç ı k a r m a k ve dönüşüm ü g e rç e k le ş tirm e k tir. E ğ itim le rim iz s ıra s ın d a bu k o n u d a f ik ir a lı ş v e r iş in d e b u lu n d u k . R o b V a n B e e k v e k e n d i a d ım a t e ş e k ­ k ü r e d iy o ru m . E ğ itim le r s ıra s ın d a s iz le rd e n ç o k ş e y ö ğ re n d ik ve g e le c e k ­ te d e b ir lik te d a h a fa r k lı ç a lı ş m a la r a b ir lik te im z a a tm a y ı u m u y o r u z . T e ­ ş e k k ü rle r. 60 BB T A R T IŞ M A L A R N e c a ti U Y A R (O tu ru m şüm B a ş k a n ı): H o l l a n d a 'd a n a la n ın d a y a ş a y a n la rı d ış la m a d a n g e le n b ir d ö n ü ş ü m d o s tla rım ız , d ö n ü ­ p r o je s in i g e r ç e k le ş ­ t i r m e n i n o la n a k l ı o l d u ğ u n u b iz e ö r n e k l e r i y l e g ö s t e r d i . k ü r e d iy o ru z . T ü rk iy e 'd e d ö n ü ş ü m K e n d ile rin e te ş e k ­ p ro je le r in d e en ç o k e le ş tir ile n b u y d u . T o p lu m u n o r a d a n d ı ş la n a r a k b a ş k a b ir a la n a g it m e k z o r u n d a k a lm a s ı, b ir ta ra fta n p r o je le r in doğal sonucuydu b ir ta r a fta n da p ro je le rin a rk a s ın d a y a t a n a m a ç l a r d a n b ir iy d i. B u a la n l a r ı e le g e ç i r m e k , o r a d a k i r a n t a e l k o y u p başka b ir k e s im e a k t a r m a k h e d e fle n iy o r d u . H o lla n d a 'd a g ib i, y a ş a y a n t o p l u m u n a y n e n o r a d a y a ş a m a y a d e v a m g ö rü n e n ö rn e k e tm e s in i s a ğ la y a ­ c a k p r o je le r h iç te r c ih e d ilm iy o r d u . Ş im d i k a tılı m c ıla r d a n s o r u s u o la n la ra s ö z v e r m e k i s t i y o r u m . B i r s o r u y l a b a ş l a m a k i s t iy o r u m . B u p r o j e d e k i iş in m a li b o y u tu ve t o p lu m a n a s ıl y a n s ıd ığ ın a iliş k in b ir a ç ı k la m a y ı b iz im le p a y ­ la ş ır m ıs ın ız ? D e v le tin ve b e le d iy e n in b ir k a tk ıs ı v a r m ı? B u y u r u n . R ob V an B E E K : D ö n ü ş ü m p ro je le ri yapı k o o p e ra tifle rin in s o r u m lu lu ğ u a l­ tın d a y d ı. P r o je le r i, bunun b ü tç e a ya ğ ın ı yapı ö n c e d e b a h s e t tiğ im g ib i, d ö n ü ş ü m k o o p e r a t ifle r i ta ş ıd ıla r. A z p ro je le ri g e rç e k le ş tir ile n k o n u tla r, k i­ ra lık d a ir e le r d ir ve yapı k o o p e r a tifle r i bu e v le rin s a h ib id ir. O n la r k e n d i e v ­ le rin i y e n ile d ile r. Y en i y a p ıla n e v le rin k ir a la r ı ta b ii ki e s k ile r in d e n y ü k s e k t ir . F a k a t H o lla n d a 'd a ş ö y le b ir s is t e m var, daha k ira y ı ö d e y e m e y e c e k d u r u m d a o l a n l a r ı n a ç ı ğ ı d e v le t d e s t e ğ i ile k a r ş ı l a n m a k t a d ı r . J o la n d a H O E F L A K : B u t e k s e f e r l i k d e ğ il, t ü m b ir s e n e s e n in k ir a n ın a ç ığ ın ı k a p a ttım dönem iç in g e ç e r lid ir . ilk d e ğ il, o r a d a o tu r d u ğ u s ü r e c e v a ­ t a n d a ş k ir a a ç ığ ın ı d e v le tte n a lm a k t a d ır . R o b V a n B E E K : Ş im d i bu s e m tte k i a m a c ım ız ş u y d u : S e m tin ta m a m ı to p ­ lu k o n u t t a n o la n k ira lık e v le rd e n o lu ş a n b ir b ö lg e d ir . F a k a t b iz im ş e h ir o la r a k a m a c ım ız , d a h a r e n k li b ir ş e h ir o lm a k tı. S e m tt e d e ğ iş im e g it t iğ i­ m iz d e , y ü z d e 5 0 's i k ir a lık y ü z d e 5 0 's i s a tılık k o n u t la r y a p tık . K a m u a la n ­ l a r ı n ı n h a r c a m a l a r ı n ı b e l e d i y e k a r ş ı la d ı . B iz s a d e c e i n ş a a t l a r ı y a p t ı k , k a ­ mu a la n la rın ı da b e le d iy e y a p tı. T a b ii d ö n ü ş ü m p r o je s in i s a d e c e in ş a a t y a p m a k o la ra k g ö r m e d ik , b u n u n s o s y a l e k o n o m ik b o y u tla rı da v a rd ı. B u ­ n u n iç in y a p ıl a n p r o j e l e r i n y ö n e t im i, t o p l u k o n u t id a r e s i n d e y d i. in ş a a t h a ­ r ic in d e s a d e c e s o s y a l g ir iş im iç in b e l e d i y e ile b i r l i k t e y ı l lı k 1 .5 0 0 .0 0 0 E u - r o 'lu k b ir b ü tç e a y ırd ık . 61 GÜNEYDOĞU ANADO LU J o la n d a HOEFLAK: Bu B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ s o s y a l y a p ıla rd a k i d e ğ iş ik lik iç in h a z ırla d ığ ım ız b ü t ç e s iz e i n a n ı l m a z r a k a m l a r o l a r a k g e l e b i l i r . A m a b iz b u n u g e r i d ö n ü ­ ş ü m ü o la c a k b ir m e b la ğ o la r a k g ö r ü y o r u z . O n la rı fa r k lı a ş a m a la r d a p r o ­ je le r e d a h il e d e re k , e s a s ın d a ç o k fa z la p a ra k a z a n d ığ ım ız ı d ü ş ü n ü y o r u z . E ğ e r b u n la r iç in h e r s e f e r in d e p r o f e s y o n e lle r i k ir a la m ı ş o ls a y d ık ve o in ­ s a n la r ı d ış la s a y d ık , g e le c e k te d e a y r ıc a s o s y a l s o r u n la r a n e d e n o la c a k tık . O n la r ı p r o je n in s ü r e c in e d a h il e ttik . İs m a il DOĞAN: M u ra t Hoca in ş a a t s e k tö rü n e 2 0 0 0 'd e 2 2 .0 0 0 .0 0 0 $, 2 0 0 7 'd e 7 4 5 .0 0 0 .0 0 0 $ b ir d ış s e r m a y e n in g ir iş in d e n b a h s e tti. S e k t ö r e y a ­ p ıla n b u y a t ı r ı m la r ı n ille r b a z ın d a k i d a ğ ılım ı ü z e r in d e b ir ç a lı ş m a y ü r ü t ü l ­ d ü m ü ? D a h a ç o k m e t r o p o l k e n t le r d e m i (İs ta n b u l, A n k a r a , İ z m ir g ib i) y o ­ ğ u n l a ş t ı ? D i ğ e r k e n t l e r e h a n g i o r a n d a d a ğ ı ld ı ? B u k o n u ile i l g il i b i r ç a l ı ş ­ m a y ü rü ttü n ü z m ü? M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : M a a l e s e f y ü r ü t m e d i k , a m a g ö z l e m l e r ü z e r i n ­ den s ö y le y e b ilirim . Y a b a n c ı s e r m a y e y a tırım la rı m e tro p o lite n k e n tle rd e d a h a y o ğ u n b ir ş e k ild e g ö z le n iy o r, a m a n e re y e g it s e k c id d i b ir in ş a a t f a ­ a liy e ti v a r. N e r e y e g it s e k T O K İ in ş a a t l a r ı ile k a r ş ı l a ş ı y o r u z . Ö z e l s e k t ö r ­ d e c id d i y a t ı r ı m la r o ld u ğ u n u g ö r ü y o r u z . A V M 'le r h e r y e r e y a y ılm ış d u r u m ­ d a, E g e v e A k d e n iz s a h ille r in d e k o n u ş la n a n ç o k s a y ıd a y a b a n c ı o ld u ğ u n u b iliy o ru z , - k i b u n u n y a s a l d ü z e n le m e s i d e y e n i y a p ıld ı. A n la ş ıla n , A K P bu y a t ı r ı m la r d a n d a f a y d a la n m a k is tiy o r. B e lir li e t n is it e le r in b e lir li y ö r e le r e , k ö k e n it ib a r iy le k u r d u k la r ı iliş k ile r ç e r ç e v e s in d e y a p tık la r ı y a t ı r ı m la r v a r. A m a y a b a n c ı y a tırım la rın ç o ğ u İs ta n b u l, İz m ir, A n k a ra g ib i k ü r e s e l e k o ­ n o m iy e e n te g r e o lm a ih t im a li d a h a y ü k s e k ş e h ir le r d e g ö z le n iy o r. D iy a r ­ b a k ır 'd a s iy a s i a ç ıd a n fa r k lı b ir a t m o s f e r o ls a y d ı, b u ille r d e n b iri h a lin e g e le b ilir d i. D o ğ r u s u K a y a p ı n a r 'd a k i g e liş m e y i g ö r d ü ğ ü m d e ç o k ş a ş ı r d ım . B u s iy a s i a tm o s f e r d e b ö y le b ir in ş a a t fa a liy e ti v a r s a , s u la r d u r u ls a y a b a n ­ cı y a t ı r ı m c ı d a g e l e c e k t i r . İs m a il D O Ğ A N : in ş a a t s e k t ö r ü n ü n iş s iz lik s o r u n u n a ç ö z ü m g e tird iğ i b e ­ lirtild i, b u n u n s ü r d ü r ü le b ilir liğ i ne k a d a rd ır? M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : G e ç ic id ir . B ir in ş a a t n e kad ar sü re r? Genel o l a r a k 6 a y ile 2 y ıl a r a s ı n d a d e ğ iş e n b ir z a m a n a r a l ı ğ ı n d a in ş a a t b it e r . i n ­ ş a a t t a ç a l ı ş a n y a d a t a ş e r o n iş y a p a n i ş ç i l e r d e , e ğ e r o f i r m a n ı n m ü t e a h ­ h id i ile ç a l ı ş m a y a d e v a m 62 e t m e y e c e k s e (k i b u o r a n o l d u k ç a d ü ş ü k t ü r ) b u BB s ü r e s o n u n d a b a ş k a b i r iş a r a m a k z o r u n d a d ı r . B u n a il a v e t e n , in ş a a t k r i ­ z e ç o k a ç ık b ir s e k t ö r o ld u ğ u iç in , s e k t ö r ü n v e f ir m a la r ı n s ü r e k liliğ i a ç ı­ s ın d a n s ık ı n tı la r y a ş a n ır; d o la y ıs ıy la iş e a lm a n ın v e ç ık a r m a n ı n ç o k y o ğ u n o ld u ğ u b ir s e k t ö r d ü r . N ih a y e tin d e s ü r e k liliğ i o lm a y a n y o ru z . S o s y a l g ü v e n c e a ç ıs ın d a n d iğ e r s e k tö r le r e o r a n la r s ö z k o n u s u . G e lir a ç ıs ın d a n k a m la rla k a rş ıla ş ıy o rs u n u z . iş le r d e n b a h s e d i­ g ö re ç o k d aha düşük b a k tığ ın ız d a y in e g ö r e c e d ü ş ü k r a ­ in ş a a t ü z e r in d e n iş s iz liğ e çözüm a ra m a k , g ü n ü k u r ta r m a y a y ö n e lik b ir ik tis a d i p o litik a o la r a k d ü ş ü n ü lm e lid ir . A m a b e n im k ö tü v u rg u la m a k is te d iğ im şuydu: K e n ts e l d ö n ü ş ü m ü b ir m a h a lle n in b in a la r ın ın y e n ile n m e s i, e s t e tik iy ile ş m e ya d a b e ğ e n m e d iğ in iz b ir y a ş a m b iç im in in d e ğ iş m e s i ş e k lin d e o k u m a k y e te rs iz d ir. B u n la r s ö y le m e y e r le ş m iş a ç ı k la m a la r ve g e r e k ç e le r d ir . A n c a k a r k a p la n d a g iz li b ir g ü n ­ dem v a r; in ş a a t s e k t ö r ü n ü n bu k a d a r p o m p a la n m a s ın ın s e b e b i, e k o n o ­ m i k b ü y ü m e y i s a ğ l a m a k t ı r ; b i r y a n d a n d a iş s i z l i ğ i a z a lt ı y o r s a n ı z , n e a la ! İs m a il D O Ğ A N : Y a n i ö n ü m ü z d e b ü y ü k b ir e k o n o m i k k r iz le k a r ş ı k a r ş ıy a k a la c a ğ ım ız ın iş a r e t le r i v a r, d iy o rs u n u z . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : T ü r k i y e 'd e e k o n o m i p o litik a la r ın d a k ö k lü d ö n ü ş ü m o lm a d ığ ı t a k d ir d e , in ş a a t fa a liy e tle r i bu ş e k ild e 5 s e n e d a h a d e ­ v a m e d e rs e k riz k a ç ın ılm a z d ır. H e r s e n e ü ç - b e ş y e n i y a s a l d ü z e n le m e ve b o l ö z e l l e ş t i r m e ile b u iş i s ü r d ü r e m e z s i n i z . Ü r e t m e y e v e r e e l g e l i r l e r i y ü k ­ s e lt m e y e b a ş la m a d ı k ç a ta le p a ç ığ ı o lu ş m a s ı k a ç ın ılm a z d ır. Y a b a n c ı y a tı­ r ım la r ın ın s ü r e k li o la c a ğ ın ı ö n g ö r e m e z s in iz . N ih a y e tin d e , b iz im g ib i ç a l­ k a n tılı c o ğ r a fy a la r a g ir d ik le r i h ız d a ç ık m a y a a lış ık tır la r . T a b ii, A K P 'n in d a ­ n ı ş m a n k a d r o s u ç o k iy i ç a l ı ş ı y o r , b u n u ö n g ö r ü p y a k ı n g e l e c e k t e b i r h a m l e y a p ıp s tr a te ji d e ğ iş t ir ir le r m i, b ile m iy o r u m . la sü re m e z. Yani daha ne A m a b u g id iş a t 5 s e n e d e n fa z ­ k a d a r s a ta b ilirs in iz k i, d ü ş ü n ü n İs ta n b u l'd a A V M ' l e r ş i m d i d e n b o ş a l m a y a b a ş la d ı , b i r k ı s m ı k a p a n m a k a r a r ı a ld ı . K e n a n Ç E T İN ( D e r s i m / P e r t e k B e le d iy e B a ş k a n ı) : G e r e k N e c a t i H o c a ' n ı n g e r e k M u r a t H o c a 'n ı n a n l a t ı m l a r ı n d a , ö z e l l i k l e T O K İ ile b i r l i k t e ş e h i r l e r i n b ir b ir in e b e n z e d iğ i, d a y a n ış m a n ın , b ir ç o k in s a n i d e ğ e r in d e ö ld ü ğ ü n ü b e ­ lirttile r. B i z i m i l ç e m i z d e 2 b in 1 0 0 h a n e v a r . B u n u n b in 8 0 0 h a n e s i 2 k a t ­ lı v e y a 1 k a t l ı y a p ı l a r d a n o l u ş m a k t a d ı r . Ç o k k a t l ı b i n a l a r y e n i y e n i y a ş a m ı ­ m ız a g ir iy o r . Ş e h ir m e r k e z in d e , y e n i y e r le ş im le r d e is e d a h a ç o k ik i k a tlı y a d a ü ç k a t lı e v l e r y a p t ı r ı y o r u z . T O K İ 'n i n g i r m e d i ğ i b ir il ç e is t i y o r u z . K a r ­ 63 GÜNEYDOĞU ANADO LU ş ıy ız ; çünkü y a p ım d o ğ ru d u r, ama B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ neyi k o ru y a c a ğ ım ız çok ö n e m lid ir. Ş im d i b i r ç o k o l u m s u z l u k a n la tı ld ı. iş in b i r ta r a f ı n d a k a z a n m a b ir t a r a f t a n k a y b e tm e var, a lt e r n a t if i o la r a k n e ö n e r ir s in iz ? M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : B u n u n k a d a r h e p in iz e y o lla m ış fa rk lı b ir d ö n ü ş ü m o lu r d u k ; b ir r e ç e te s i y o k . O ls a y a z a r, ş im d iy e s iz de u y g u lu y o r o lu rd u n u z . g e re k tire c e k tir; ç ü n k ü h e m H er yer m e k â n s a l ö z e llik le r h e m d e s o s y o - e k o n o m ik v e k ü lt ü r e l y a p ı la r / iliş k ile r fa r k lı d ır . A m a g e n e l o la r a k b e n im s iz e ö n e r e b ile c e ğ im ş u ; k e n t s e l d ö n ü ş ü m ve y e ­ n ile m e y e k a lk ı ş m a d a n ö n c e , v a r o la n m e k â n s a l k u r g u n u n s o s y o - e k o n o m i k d ö n g ü s ü n ü ç o k iy i ç ö z ü m l e m e l i s i n i z . M ü d a h a l e n i z i g e l i ş t i r m e d e n ö n ­ ce, in s a n la r b u ra d a iliş k ile rin i n a s ıl k u r m u ş la r , e k o n o m ile r in i n a s ıl o lu ş ­ t u r m u ş la r , bu iliş k ile r ve e k o n o m i m e k â n a n a s ıl y a n s ım ış , y a n i m e k â n ı o a n la m d a m ekâna n a s ıl k u lla n ıy o r la r , çok iy i o k u m a l ı s ı n ı z . A n c a k bundan s o n ra n a s ıl m ü d a h a le e d e c e ğ in iz e k a r a r v e r e b ilirs in iz . B a z e n ç o k k ü ­ ç ü k m ü d a h a le le r le y e tin m e y i, b a z e n t a m a m e n y ık ıp y e n id e n y a p m a y ı d ü ­ ş ü n e b ilir s in iz . Y a p ı y o ğ u n lu ğ u m e v c u d u n 2 k a tı m ı o lu r, 5 k a tı m ı o lu r k a ­ r a r ı d a g e l i ş t i r i l e c e k m ü d a h a l e t ip in e b a ğ lı b ir k a r a r d ı r . E s n a fın a lı ş v e r iş m e rk e z le rin d e m i, y o k s a b ild iğ im iz s e m t m e r k e z le r in d e m i y e rle ş e c e ğ i d e b u n a b a ğ lı b ir k a r a r d ı r . Y a ş a m a la n ın ı n k u r u l m a s ı n a i liş k in b ü t ü n k a ­ r a r la r b e n c e ö n c e lik le m e v c u t s o s y o - e k o n o m ik yapı ü z e rin d e n d ü ş ü n ü l­ m e lid ir. B a k ın , H o lla n d a lI d o s tla r ın a n la tt ığ ı ö r n e k le r ö z e llik le y o k s u l m a h a lle le r iç in ilg in ç ; s o s y o - e k o n o m i k h a r e k e t l i l i ğ i s a ğ l a m a n ı z iç in ç e ş it l i ö r g ü t l e n ­ m e le r e ih tiy a c ın ız v a r. Ö r n e ğ in , ö ğ r e n c ile r m a h a lle lo k a n ta s ı iş le tiy o r la r . B ir ö rg ü tlü lü k m üm kün h a li o lu ş m a d a n , ö ğ r e n c ile rin b ö y le b ir iş y a p a b ilm e s i m ü ? Ö n c e ö ğ r e n c ile r k e n d i iç le rin d e o tu ra c a k la r , k o n u ş a c a k ­ l a r ; s o n r a d i y e c e k l e r k i, b iz b ö y le b i r i h t iy a c a s a h ib iz . B e le d iy e b u i m k a n ı ta n ıy a c a k v e b u s ü r e k li h a le g e le c e k y a n i ü ç k iş in in e le b a şı o ld u ğ u b ir ö r ­ g ü tle n m e d e n b a h s e tm iy o ru m . S ü re k li b ir y a p ı h a lin e g e le c e k ; ö ğ re n c i m e z u n o ld u k t a n s o n ra , y e r in e b a ş k a la r ın ın g e ld iğ i v e o iliş k in in b e le d iy e ile s ü r e k li h a le g e ld iğ i b ir ö r g ü t le n m e d e n b a h s e d iy o r u m . T O K İ'n in y a p tığ ı ş e y le r in hem ş e h ir p la n la m a k a b u l e d ilm e s i m ü m k ü n d is ip lin le ri h e m d e ğ ild ir. H e m m im a rlık a k a d e m ik a n la m d a , k a b u l e d ilm e s i, o n a y la n m a s ı m ü m k ü n d e ğ ild ir . Z a te n b a k ın ız , a k a d e m ik ç e v r e le r d e n T O K İ'y i 64 BB d e s te k le y e n h iç b ir s ö y le m le k a rş ıla ş a m a z s ın ız . A K P y a n d a ş ı a k a d e m is y e n le r b ile b u iş e k a l k ı ş a m a z ; g e le c e k e le ş t ir i l e r l e y e r l e b ir e d il e c e k le r i n i b ilir le r . C ih a n U Z U N Ç A R Ş IL I B A Y S A L : B e n H o l l a n d a l I k o n u k l a r a b ir s o ru y ö n e l­ t e c e ğ im . D e v e n t e r ö r n e ğ i, g e r ç e k t e n ö z e l b ir ö r n e k , a n c a k D e v e n t e r 'i f a z ­ la c a z i b e m e r k e z i k ı la r s a n ı z , s e r m a y e g e l i r v e a y n ı ş e k i l d e d i ğ e r k e n t l e r ­ d e y a ş a n a n l a r s iz in d e b a ş ı n ı z a g e li r , d iy e d ü ş ü n ü y o r u m . C a z ib e m e r k e z i o lm a y a n y e r le r d e , s o s y a l, e k o n o m ik v e k e n ts e l d ö n ü ş ü m ü ya p m ak çok k o la y ; a m a b ir a ş m a d a n s o n r a o k e n t le r e d e b ir s e r m a y e n in g ir d iğ in i, d ö ­ n ü ş tü rü ld ü ğ ü n ü ş u ld u -k i ben g ö r ü y o r u z . D e v e n t e r ö r n e ğ i, H o l la n d a ö r n e ğ i g ib i k o n u ­ ö y le o ld u ğ u n u d ü ş ü n m ü yo ru m . H o lla n d a R o tte r d a m 'd a s o y lu la ş tı r m a n e d e n iy le , m a h a lle y ık ım la r ı , t a h liy e le r y a p ıld ı. K e z a , k ir a ­ lı k k o n u t , s o s y a l k o n u t s t o k u n u n A v r u p a 'n ı n h e m e n h e r ü lk e s in d e a z a lt ı l­ d ığ ın ı, ö z e l l e ş t ir ilm e le r e g id ild iğ in i b iliy o ru z . H o lla n d a 'd a n k a t ı la n la r ç o k ş e y s ö y le d ile r , b u n e d e n le ö z e llik le k ira y ı ö d e y e m e y e n le r in fa r k ı, d e d ile r . B u k o n u y u m e r a k e d iy o r u m . M e s e la , D ü n y a K e n t F o r u m u n e d e n iy le N a ­ p o li'd e y d im . A l t e r n a t i f k e n t f o r u m u iç in A v r u p a 'n ı n h e r y e r in d e n g e le n a k t iv is t le r v a rd ı. is p a n y a , P o rte k iz , H o lla n d a , İt a ly a 'd a n g e le n a r k a d a ş la r , s o s y a l k o n u t u n a z a lt ıld ığ ı , ö z e lle ş t ir ild iğ i, A v r u p a 'd a d a g id iş a t ı n b u y ö n ­ d e o l d u ğ u n u s ö y l e d i l e r . O n u n iç in D e v e n t e r ö r n e ğ in i ö z e l b i r ö r n e k , d iy e g ö rü y o r u m . V e k ira lık k o n u t fa rk ın ı da - fa r k ö d e y e m iy o r la r d e d ile r - d e v ­ le tin v e y a y e r e l y ö n e t im in ö d e y e b ilm e s i iç in ç o k c id d i b ir e ş i k o lm a s ı l a ­ z ım . Y o k s u lu n y o k s u lu , d iy e s ö y le n d i. T e ş e k k ü r le r . 'P r o je le r y e r in d e ü r e t ilm e li' J o la n d a H O E F L A K : B ir i n c i s i ; D e v e n t e r ö r n e ğ in i b a ş a r ıl ı b ir ö r n e k o la r a k g ö r d ü ğ ü n ü z iç in t e ş e k k ü r e d e r iz . B iz im a m a c ı m ı z D e v e n t e r 'i ç o k ç e k ic i k ılıp , h e r k e s i D e v e n t e r 'a t o p l a m a k d e ğ i l d i r . N e y s e ki s a d e c e b iz d e ğ i l d i ­ ğ e r b a z ı H o l l a n d a ş e h i r l e r i n d e d e a y n ı o r a n d a iy i p r o j e l e r g e r ç e k l e ş t i r i l i ­ y o r. B u n u n h a s s a s b ir k o n u o ld u ğ u n u v e b iz le rin d e h e r z a m a n b a ş a rı e l­ de e tm e d iğ im iz i s ö y le m e m r u m . G e n e l o la ra k h e m g e re k iy o r. D iğ e r k o n u ş m a c ıla rım ız a ç a lı ş a c a ğ ın ız s e m t i h e m k a tılıy o ­ de d e ğ iş im y a p a c a ğ ın ız ş e h r i iy i t a n ı m a n ı z g e r e k m e k t e d i r . O r a n ı n d i n a m i k l e r i n i , b u b i z i m i ç i n b a ­ ş a rın ın o lm a z s a o lm a z ıd ır . E n ö n e m li n o k ta s ıd ır. B iz d ış a rıd a n g e tir ile n p ro je le r in b a ş a rı k a z a n a c a ğ ın a in a n m ıy o ru z . P ro je le ri y e r in d e ü r e tm e t a ­ ra fta rıy ız . H o lla n d a da onun d e n e m e le r i y a ş a n d ı. B ir ş e h ird e b a ş a r ıy la 65 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ o lu ş a n p r o je le r k o p y a la n ıp , b a ş k a ş e h ir le r d e u y g u la n m a y a b a ş la n d ı. B u ­ n u n b a ş a r ıs ız lık la s o n u ç la n d ığ ı n ı g ö r d ü k ; a m a ö n e m li o la n b ir b ir im iz d e n ilh a m a lm a k t ır . D iğ e r s o r u n u z k ir a y a r d ı m la r ı n a iliş k in d i. B iz d e s o n y ılla r d a d a h a a z s o s ­ y a l k o n u t ü re tiy o r u z . H a k lıs ın ız . F a k a t d e v le t g e n e l o la r a k b u n u n b ir is t a ­ t i s t i ğ i n i t u t u y o r , b iz e n e k a d a r k i r a l ı k s o s y a l k o n u t ü r e t m e m i z g e r e k t i ğ i ya d a n e k a d a r k ir a lık k o n u t s a h ib i o lm a m ı z g e r e k t iğ in i b ild ir iy o r . İta ly a ö r ­ n e k le r i ile k a r ş ı la ş t ı r ı r s a k , b e n g e le c e k te H o lla n d a d a k ir a lık k o n u t a ç ı ğ ı­ n ın o la c a ğ ı n a ya d a b u n u n ç o k a z a la c a ğ ı n a i n a n m ı y o r u m . B a z ı a il e l e r k i­ ra lık k o n u t b u lm a k ta z o r la n ıy o rla r. K ira y a r d ım la rın ın in s a n la rı fa k ir t u t ­ t u ğ u n a d a i r g ö r ü ş e k a t ı l m ı y o r u m . H e r k e s , h e r z a m a n d a h a iy i k o ş u l l a r d a y a ş a m a k i s t e r . D o l a y ı s ı y l a k i r a y a r d ı m ı a l m a s ı n a r a ğ m e n i n s a n l a r d a h a iy i i ş b u l m a k , d a h a i y i k o ş u l l a r d a , d a h a iy i y e r l e r d e y a ş a m a k i s t e r . K i r a y a r ­ d ım la r ın ın s ın ı f la r a r a s ın d a k i a y rılığ ı a z a lt tı ğ ın ın in a n c ı n d a y ı z ve in s a n la r b e lirli b ir k a lite d e e n a z a m i k a lite d e y a ş a y a ra k b ir s o n r a k i h a y a ta a d ım a ta b ilir le r . A y n ı z a m a n d a b u y a p ı k o o p e r a t ifle r i k ir a s is t e m i ü z e r in d e n ç a lış a n b ir y a ­ pı o l d u ğ u i ç i n k i r a l ı k e v l e r i n h e p s i n i n k i r a l ı ğ a d ö n ü ş t ü r ü l m e s i s ö z k o n u ­ s u d e ğ i l d ir . S o n u ç t a y a p ı k o o p e r a t i f l e r i k ir a g e l i r l e r i ile a y a k t a d u r u p y e ­ ni b in a la r y a p a b ilirle r. Rob Van B EEK : H o lla n d a 'd a k i s o r u n az s a y ıd a k ir a lık k o o p e ra tif e v le rin o lm a s ı d e ğ il, ç o k fa z la s a y ıd a k ir a lı k k o o p e r a tifi e v le r im iz v a r. T e k s o r u ­ n u m u z ; g e lir d ü z e y le ri y ü k s e k in s a n la rd a bu e v le rd e o tu r u y o r la r . Ç a b a ­ m ı z o n l a r ı o r a d a n ç ı k a r m a k , ö n ü m ü z d e k i y ıl b u y ü k s e k g e l i r l i l e r iç in k ir a a r t ış o r a n ı d a h a y ü k s e k o la c a k . B ö y le c e b u in s a n la r ı n , b u e v le r d e n ç ık ıp y e r le r in e b u n a d a h a ç o k ih tiy a c ı o la n a lt g e lir li d ü z e y d e k i in s a n la r ın y e r ­ le ş tir ilm e s i p la n la n m a k tır . K a tılım c ı: M u r a t h o c a m d o ğ r u a n la d ı y s a m , b ü t ü n k a ç a k y a p ı la r ı n r u h s a t ­ la n d ır ılm a s ı ç a lış m a la rın ın y a p ıla b ilir liğ in d e n b a h s e ttin iz . K a m u h a s ta ­ n e le r i v e o k u ll a r d a ş e h ir d ış ın a ta ş ın ıy o r , n e d iy e c e k s in iz ? M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : U z u n y ı l l a r d ı r g e c e k o n d u m a h a l l e l e r i n d e g ö ­ n ü llü d a n ış m a n lı k y a p ıy o r u m . G ö n ü llü lü k e s a s ıy la ç a lış a n b ir g r u b u m u z ve d e rn e ğ im iz v a r. M a h a lle le r d e b ir s o r u n y a ş a d ığ ın d a , m a h a lle le r k e n t­ 66 BB s e l d ö n ü ş ü m le k a rşı k a rşıy a k a ld ık la rın d a d a v e t e d e r le r , g id e riz . Ö n c e s o h b e t e d e riz . K a f a la r ım ız u y u ş u y o r s a b ir lik te h a r e k e t e tm e y e b a ş la r ız . O s ü re ç te h iç b ir z a m a n e v in iz s a ğ la m d ı r , ç o k s a ğ lı k lıd ır , y e n ile n m e s i, g ü ç l e n d i r i l m e s i g e r e k m e z , d e m e y i z . N i h a y e t i n d e ç o k iy i, ç o k s a ğ l a m y a ­ p ılm ış b in a la r da v a r, d e r m e ç a tm a y a p ılm ış g e c e k o n d u la r da v a r. D o la ­ y ıs ıy la g e n e l l e m e y e g it m e y i v e m u h a l e f e t y a p m a k iç in la f ü r e t m e y i d o ğ ­ ru b u lm a m . A m a g e c e k o n d u m a h a lle le r in in T ü rk iy e 'n in ta r ih s e lliğ i iç e r is in d e s o s y o e k o n o m ik b ir g e r ç e k o ld u ğ u n u b ilir im . T ü r k iy e s iy a s e tin in , T ü r k iy e e k o ­ n o m is in in y a k ın g e ç m iş e k a d a r g e c e k o n d u ve y a ş a y a n ı ü z e rin d e n k u r u l­ d u ğ u n u iy i b i l i r i m . T ü r k i y e s i y a s e t i g e c e k o n d u m a h a l l e r i n e i z i n v e r m e s e y ­ d i, g e c e k o n d u m a h a l l e r i o l m a z d ı . Ö y le d e ğ i l m i ? B u m a h a l l e l e r o l u ş u r k e n b ü tü n s iy a s ile r ve g e lm iş N eden? Ç ünkü hem y a c ın g e ç m iş b ü tü n ik tid a r la r g ö z le r in i k a p a m ış tır . k o la y o y g ö z ü y le b a k ı lm ı ş t ı r h e m k a rş ılığ ıd ır k e n tle ş m e ile b ir lik te d e ik tis a d i b ir ih ti­ gecekondu. G ecekonduda yaşa­ y a n la r ın u c u z e m e ğ i o lm a s a y d ı, T ü r k iy e e k o n o m is i, ö z e llik le İs ta n b u l, A n ­ k a r a g ib i b ü y ü k ş e h ir le r in e k o n o m is i, b u g ü n b ö y le d e v a s a b o y u tla r a g e le ­ m e z d i. D o la y ıs ıy la n e s iy a s e tin , n e e k o n o m in in a r t ı k e s k i iş le v s e lliğ i k a l­ m a y a n b u m a h a lle le r i v e b u in s a n la r ı p o s a g ib i a tm a s ı d o ğ r u d e ğ ild ir . B u, b e n im d e ğ e r le r im e g ö re y a n lış tır. B u n u n k a r ş ıs ın d a m ü c a d e le e t m e k g e ­ re k ir. B a n a g ö re g e c e k o n d u h a lk ı iç in d e y a ş a d ığ ı b in a la rı, e n a z ta p u lu lü k s k o n u t la r d a y a ş a y a n la r k a d a r h a k e t m iş t ir . E v e t, h e p s in e g e le c e k g ü ­ v e n c e s i ve k u lla n ım h a k k ı s u n u l m a s ı t a r a f t a r ı y ı m . B u n u n iç in r u h s a t l a n ­ d ı r m a , t a p u d e v r i v s g e r e k i y o r s a b u n u d a s a v u n u r u m . E s a s e n b iz b u m ü ­ c a d e le n in g e c e k o n d u m a h a lle le r in d e k u r u la n d e r n e k le r ve k o o p e r a tifle r ü z e r in d e n k o le k t if h a ld e y ü r ü t ü lm e s in i, ta p u d e v ir le r in in k iş ile r e d e ğ il k o ­ o p e r a tif le r e y a p ılm a s ın ı s a v u n u y o r v e b ir lik te ç a lış tığ ım ız m a h a lle le rd e d e b u s ü r e ç le r i iz liy o ru z . A m a ş u y a n lış a d a h iç b ir z a m a n d ü ş m e y e lim -k i b u n u g e c e k o n d u m a h a l­ le le r in d e k i a r k a d a ş la r a d a s ö y lü y o r u m . B ir e v in b ir ris k i v a r s a b u n u t e s ­ p it e t m e k la z ım , g ü ç l e n d i r m e y a p m a m ı z y a d a y ık ıp y e n id e n y a p m a m ı z g e r e k iy o r s a b u n d a n s a k ı n m a m a m ı z la z ım . Ç ü n k ü d e p r e m , g e c e k o n d u c u ­ n u n m a ğ d u r iy e tin i d in le m iy o r, k a fa s ın a y ık ılm a m a z lık e tm iy o r. D o la y ıs ıy ­ la , r u h s a t ı n , t a p u d e v r i n i n v s k o ş u lu g ü ç l e n d i r m e v e / v e y a y e n i d e n y a p m a o la b ilir . 67 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ N e c a ti U Y A R : M u r a t H o c a n ın s ö y le d iğ in e b ir ş e y e k le m e k is tiy o r u m . B ü ­ tü n d ü n y a d a ç o c u k la ra y ü r ü m e m e s a fe s in d e o k u lla r ın y a p ılm a s ın ı s a ğ la ­ m a k iç in k e n tle rd e k a m p a n y a la r y ü r ü tü lm e k te d ir . T ü rk iy e 'd e a r a ç la r ıy la ta ş ın a c a k s is t e m le r g e liş tir iliy o r . T e le v iz y o n la r a is e s e r v is da y a n s ıy o r, s a b a h te la ş ıy la A n k a r a 'd a ik i s e r v is a ra c ın ın ç a rp ış tığ ı b ir ü lk e h a lin e g e l­ d ik . B u ç o k ç a y a ş a n a c a k b u n d a n s o n r a d a , a r s a d e ğ e r l e r i n i n a r t m a s ı t e ­ s is le r in d ış a rıy a d o ğ r u a tılm a s ın ın d a t e m e l n e d e n le r in d e n b iri o ld u ğ u n u d ü şü n ü yo ru m . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : B e n b ü y ü k d o n a tıla r a n la m ın d a düşündüm , s o r u y a ö y le c e v a p v e r d im . Ş u n u a tla d ık , k e n tin m e r k e z in d e k i bazı o k u lla r d e ğ e r k a z a n d ı d iy e s a t ı lı y o r , o k u l u n s a t ı l m a s ı d iy e b ir ş e y s ö z k o n u s u o l a ­ b ilir m i? S ö y le n e c e k b ir ş e y k a lm ıy o r . N e c a t i U Y A R : K a la n s ü r e y i, d a h a h ız lı d e ğ e r l e n d i r e b i l m e k iç in ; is t e r s e n iz , s o r u la r ı t o p lu o la r a k a la lım . B u r a d a n a r k a d a ş la r ı m ı z to p lu o la r a k c e v a p ­ la s ın . B u y u r u n . K A T IL IM C I: H o l l a n d a 'd a n g e le n e k ib e s o r a c a k t ı m . P l a n l a m a a ş a m a s ı n d a o r a d a o tu r a n s a k in le r in , p la n a n e ş e k ild e m ü d a h a le e tt ik le r in i m e r a k e d i­ yo ru m . B in a la r y ık ılı rk e n ve y e n ile ri y a p ılır k e n , o ra d a ik a m e t e tt ir ild i? Ö z e l b ir b ö lü m o tu ra n la r n e re d e y a p tır ıld ı m ı? K a d ı n l a r iç in p e k fa z la b ir f a a l i y e t g ö r e m e d i m . B i r f u t b o l s a h a s ı e r k e k l e r iç in y a p ı ld ı . E r k e k l e r iç in ö z e l b ir a la n y a p tır ıld ı. H a n i k a d ı n la r iç in ö z e l b ir y e r y a p ıld ı m ı? J o la n d a H O E F L A K : B u s ü re ç , p la n la m a a ş a m a s ın d a n y ık ım g e ç e n e k a d a r 10 y ıllı k b ir s ü r e ç t ir . B u ç a l ı ş m a l a r b u g ü n y a p ılm ıy o r. B ö y le b ir p ro je g e rç e k le ş tirilirk e n hem yapı a ş a m a s ın a p la n la n ıp y a rın k o o p e ra tifin in iç in d e n h e m d e d ış ın d a n ç o k f a r k lı k u r u m la ç a lı ş m a k z o r u n d a s ın ız . P r o ­ je y i ü ç a ş a m a d a g e r ç e k le ş tir d ik . 2 0 0 5 y ılın d a o ra d a y a ş a y a n la r la b ir lik te b ir p la n yapm aya b a ş la d ık . Ö rn e ğ in ; im a r p la n la r ı a ş a m a s ın d a , b ü tü n b u n la rı p la n la r ü z e r in d e k o n u ş tu k . B e le d iy e v e y a p ı k o o p e r a tif i te k b a ş la ­ rın a m a s a y a o tu r u p k a r a r v e r m e d ile r . T ü m ih tiy a ç la rı m a s a y a k o y d u la r ve y ık ım ı p la n la n a n y e r le r e k a r a r v e r ild iğ in d e , v a ta n d a ş ın a ya ğ ın a g ittik . S e m ti m a h a lle m a h a lle , k a p ı k a p ı g e z ip , in s a n la r la k o n u ş m a y a b a ş la d ık . Y ık ım ı p la n la d ığ ım ız a la n la r d a , in s a n la r la k ü ç ü k p a rs e lle r e v e rd ik . in s a n la r y ık ım ın 68 g ö r ü ş t ü ğ ü m ü z iç in ve b u n la rı b ö l d ü ğ ü m ü z iç in v e b ir d e i n s a n l a r a 1 .5 s e n e s o n r a 1 .5 y ı l l ı k b i r s ü r e b a ş la y a c a ğ ın ı b iliy o r la r d ı. O a ra BB s ü re ç te a lte rn a tif e v le r b u lm a k ta z o r la n m a d ık . in s a n la rı ş e h rin d ış ın d a b ir y e r e a tm a d ık , b ir k a ç b lo k ö te d e ik i a r k a s o k a k ta b o ş o la n e v le re y e r ­ l e ş t i r d i k . B u r a l a r b a h s e t t i ğ i m i z g ib i s o s y a l a n l a m d a s o r u n l u b ö lg e le r o l­ d u ğ u iç in in s a n la r ın k a p ıs ın a g it m iş k e n , o n la r ın da s o s y a l s o r u n la r ı n ı da ( iş te u y u ş t u r u c u s o r u n u , i ş s iz lik s o r u n u o la n a il e le r e ) g id e r m e k iç in d e s ­ t e k v e r m e y e ç a lış tık . B ö y le c e v a ta n d a ş la r ı ta ş ı n m a la r ı n ı n s a d e c e n e g a tif e tk ile r i o lm a y a c a ğ ın a in a n d ı r d ı k . D e d i k k i, b iz s iz in t a ş ı n m a b e d e lle rin i ö d e y e c e ğ iz , y e n i y a p ıla n y e r d e d e is te r s e n iz t e k r a r b u ra y a g e lip , y e n i e v ­ le r d e o t u r a b i l i r s i n i z . ik in c i a ş a m a d a is e in ş a a t a ş a m a s ı n a g e ç t i k v e p r o ­ je g e r ç e k le ş t ir m e y e b a ş la d ık . T a b i b u a r a d a in ş a a t la r a y n ı h ız la d e v a m e tm e d i. S o s y a l p r o je le r e d e ç o k y o ğ u n lu k v e rd ik . O ra d a y a ş a y a n h a lk g e ­ n e l o la r a k s e m t in g id iş a tın ı g ö r d ü ğ ü z a m a n y a r d ım c ı o ld u . in s iy a t if le r a l ­ m aya b a ş la d ıla r . Ş im d i s o n a ş a m a d a y ız ; 2 0 1 5 'e k a d a r p r o je n in ş a a tla rın ı ta m a m la y a c a ğ ız hem hem in ­ de d e s te k le d iğ im iz s o s y a l p ro je le rd e n k e n d im iz i ç e k e c e ğ iz . V a ta n d a ş o p ro je le r i s a h ip le n d i ve y ü r ü tm e y e de­ vam edecek. S iz e e r k e k m e r k e z i n i g ö s t e r d i k ; ç ü n k ü H o ll a n d a g e n e l i n d e k a d ı n i n s iy a tifle ri z a te n ç o k a k t i f o l a r a k ç a l ı ş m a l a r ı n ı s ü r d ü r ü y o r . K a d ı n l a r iç in her y e r d e y e t e r i n c e m e r k e z v a r ; a m a e r k e k l e r iç in y o k t u v e o n l a r iç in y e r a ç ­ m ayı u yg un g ö rd ü k . in s a n y a ş ıy o r. H o lla n d a da y a ş a d ığ ım ız s e m tte 26 fa rk lı m ille tte n B u in s a n la r ın b ir a r a y a g e lip f ik ir a lı ş v e r iş in d e b u lu n m a la ­ rın ın e n t e g r a s y o n iç in ö n e m li o ld u ğ u n u d ü ş ü n ü y o r u z . K a d ın la rı n o b ö lg e ­ d e k e n d i k ü ç ü k iş le t m e le r in i g e r ç e k le ş t ir m e s in i s a ğ la d ık . T u r a n K A P A N (İn ş a a t M ü h e n d is le r i O d a s ı Ş u b e B a ş k a n ı): H o lla n d a lI k o ­ n u k la r a s o r m a k is tiy o ru m . T ü rk iy e 'd e k a m u a ra z ile ri ö n c e ö z e lle ş tirm e y a s a s ıy la e ld e n ç ık a rıld ı, ş im d i d e s o n k e n ts e l d ö n ü ş ü m ç ık a rılm a y a b a ş la n d ı. Dünya k e n tle rin d e kam u y a s a s ıy la e ld e n a r a z ile r in in kam unun e lin d e b u l u n m a s ı y ö n ü n d e s t r a t e j i l e r g e l i ş t i r i l i r k e n , b iz d e t a m te rs i iş li­ y o r . H o lla n d a 'd a v e y a D e v e n t e r 'd a k a m u d a b u lu n a n a r a z i l e r n a s ı l d e ğ e r ­ le n d ir iliy o r ? A y n ı ş e k ild e e ld e n ç ık a r ılıy o r m u y o k s a k o r u n u y o r m ? İ k in c i­ s i; s o s y a l k o n u t v e k o o p e r a t i f ç i l i k t e n b a h s e d ild i. K o o p e ra tifle rin s o s y a l k o n u t veya lü k s k o n u tu n , H o lla n d a 'd a ü re tile n t o p la m ü re ttiğ i k o n u t iç e r i­ s in d e k i y ü z d e lik d ilim i n e d ir? T e ş e k k ü r e d e rim . R o b V a n B E E K : H o lla n d a 'd a k a m u a la n ın d a in is iy a tif s a d e c e k a m u d a o l­ 69 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ m u y o r , b a z e n k a m u a la n ı ü z e r in e ö z e l, b a z e n d e ö z e l a l a n l a r ü z e r in e k a ­ m u n u n in ş a a t y a p tığ ı o lu y o r . B iz b u n u ç o k b ü y ü k b ir m e s e le h a lin e g e t ir ­ m e m e y e ç a lış ıy o ru z . B e le d iy e le r in t o p lu m s a l v e g e n e l b ir r o lle r i v a r, o n ­ la r ı b ir i m a r p la n ı ç e r ç e v e s i n d e g e r ç e k l e ş t i r m e k z o r u n d a l a r . B e l e d iy e l e ­ r in ö z e l r o l l e r i d e v a r , o d a a r s a la r ı n ı t a h s i s e t m e k t i r . F a k a t b u r e s m i ve ö z e l a r a s ın d a k i ö z e l ç iz g in in ç o k n e t o lm a s ı g e r e k m e k t e d i r . Y a n i b iz b u r o lle r i d a ğ ıt ır k e n a r s a la r ı ya d a b u n la r ın k u lla n ı m ı n a d a ir ç o k n e t s ö z le ş ­ m e le r y a p ıy o ru z . Ö rn e ğ in , b e le d iy e p ro je g e liş tir iy o r s a k e n d i a ra z is i ü z e ­ rin d e b u n u b ir g e lir k a y n a ğ ı o la r a k g ö rü y o r, b u n d a n da u ta n m ıy o r. A z ö n ­ ce g ö s te rd iğ im iz ş e h rin d ış ın a d o ğ ru düşen a ra z id e b e le d iy e in a n ılm a z k a r e ld e e tti; a m a b u r a d a n k a z a n d ığ ı p a ra y ı d iğ e r a la n la r d a k u lla n d ı. Ö r ­ n e ğ in , y e n ile m e ç a lış m a la r ı, d ö n ü ş ü m ç a lı ş m a la r ı y a p ıla n y e r le r d e y a tı r ı­ ma d ö n ü ş tü rd ü . B e le d iy e s a d e c e ç o k a rs a s a tım ın d a n k a r e ld e e tm e y e y ö n e lik b ir iş le t m e d e ğ ild ir . A y n ı ş e y k o o p e r a t if le r iç in d e g e ç e r lid ir . K o ­ o p e r a tifle r d e k a r a m a c ı g ü d e n ş ir k e t le r d e ğ ild ir. T ü m n id e n k o n u t a la n ın d a ya d a s o s y a l a la n d a k a z a n d ık la rın ı y e ­ d ö n ü ş t ü r m e k z o ru n d a d ır. A lt g e l i r d ü z e y l i l e r iç in in ş a e d il e n , in ş a s ı y a p ıl a n v e k i r a y a v e r ile n e v l e r H o l ­ la n d a 'd a k i k o n u t ih tiy a c ın ın y ü z d e 2 5 'in i k a r ş ı la m a k t a d ı r . Ş im d i y a v a ş y a ­ v a ş s o s y a l k ir a lık k o n u t la r d a n , d ü ş ü k fiy a tlı s a tılık e v le re d o ğ r u b ir d ö n ü ş y a ş a n m a k ta d ır. İs m a il A R S L A N (C e y la n p ın a r B e le d iy e B a ş k a n ı): A v r u p a l ı d o s t l a r ı i z l e r ­ k e n i ç i m i z k a b a r ı y o r . 1 9 0 0 'la r d a n b a h s e t t i l e r , ş u a n a c a b a b iz 1 9 0 0 'l e r d e m iy iz , d iy e d ü ş ü n ü y o r u m . Ç ü n k ü b iz b u b ö lg e d e d a h a a n a d i l i m i z i b ile k o ­ n u ş a m ıy o ru z , a n a d ilim iz d e n d o la y ı y ü z le r c e y ıllı k c e z a la r la v e c e z a e v le ­ r i n d e 10 b in k i ş i n i n a ç l ı k g r e v i n in y a p ı ld ı ğ ı b i r y e r d e b iz b u s e m p o z y u m u d ü z e n liy o ru z . C e y la n p ın a r B e le d iy e B a ş k a n ı o la r a k , C e y la n p ın a r ö r n e ğ in i v e r m e k is t i­ y o r u m . B u n u s o r u s o r m a k a m a c ıy la d e ğ il, b ilg ile n d ir m e a m a c ıy la a k t a r ı ­ y o r u m . Y ü z d e 9 0 'ı H a z in e a r a z i s i ü z e r i n d e o la n b i r k e n t i y ö n e t i y o r u z . 8 .5 y ıld ır g ö re v y a p ıy o r u m , te k b ir ru h s a tlı y a p ıs ı y o k . T a p u n u n v e r ilm e s i k o ­ n u s u n d a k i ç a b a la r ı m ı z b o ş , T ü r k C e z a Y a s a s ı 'n ın 184. M a d d e s i'n d e r u h ­ s a ts ız y a p ı y a p a n la r 1 y ıld a n 5 y ıla k a d a r h a p is , o n la r a s u v e r e n , e le k t r ik v e r e n , k a n a liz a s y o n y a p a n la r d a 1 y ılla 5 y ıl a r a s ı n d a h a p is c e z a s ı v e r ile ­ c e ğ i b e lir tiliy o r . Y e r e l y ö n e t im le r e y a z d ım , a s ıl g ö r e v im iz s u , k a n a liz a s y o n v e ç ö p h iz m e t i g ö t ü r m e k ; a m a b u n d a n d o la y ı 1 y ılla 5 y ıl a r a s ı n d a t ü m 70 b i­ BB r i m le r im iz c e z a te h d id i a ltın d a d ır . B a n a v e r d iğ i c e v a p , T ü r k C e z a K a n u n u h a le n y ü r ü r l ü k t e d i r , d iy o r . Ş i m d i, b ö y le b ir y e r d e b iz g ö r e v y a p ı y o r u z . H e r a n iç in k e l e p ç e le n i p c e z a e v in e a t ı l m a t e h d id i a ltın d a y ız . İk in c is i 8 ,5 y ıld ır b ir k ü l t ü r m e r k e z i iç in y e r t a h s is i i s t i y o r u m . M a li y e B a k a n l ığ ı, ih ti y a c ım ız o la b ilir , d iy e re d d e tt i. B ir k ü l t ü r m e r k e z i y a p a m ıy o r u z ; ç ü n k ü ya ta p u s u o la c a k ya da ta h s is e ğ itim b e lg e s i o la c a k . Y in e d e z a v a n t a j lı a ile ç o c u k l a r ı iç in d e s t e k evi y a p tık . B ir y ıl s o n r a K ü r t ç e e ğ it im d e n d o la y ı k a p a tıld ı. D o la y ıs ıy la b ö y le s e m p o z y u m la r a g e ld iğ im iz d e n e s o r u s o r a b ile c e ğ im iz i, n e g ib i b ilg ile r e d in e b ile c e ğ im iz i d ü ş ü n e m iy o r u z , b ö y le k a tı lm a m ız ı n da p r a tik te b ir fa y d a s ı o lm u y o r . T e ş e k k ü r e d iy o r u m . K A T IL IM C I: H o l l a n d a 'd a k o o p e ra tifle rin a rs a ta h s is i tü z e l k iş ile rd e n mi y o k s a d e v le t t a r a fın d a n m ı k a r ş ıla n ıy o r . in ş a a tla r ın m a liy e ti a ç ıs ın d a n b il­ gi a lm a k is tiy o ru m . T e ş e k k ü rle r. J o la n d a H O E F L A K : Y e n i l e m e ç a lı ş m a s ı y a p t ığ ı m ı z s e m t l e r d e , y ık ı m g e r ­ ç e k le ş t ir d iğ im iz y e r le r z a te n b iz im k e n d i e v le r im iz , k e n d i a la n ım ız d ır . B e ­ le d iy e ile b ir a ra z i d e ğ iş to k u ş u y a p tık . B iz k e n d i p la n la r ım ız a u y g u n ş e k ild e , b e le d iy e n in y e ş il a la n la r ın a , k a m u s a l a la n la rın a el koyduk. b ir O p la n la r ı k e n d im iz e g ö re y a p tık , s o n r a k e n d i a r a z im iz i d e y ık tığ ım ız a la n ­ la r ü z e r in d e n t e k r a r b e le d iy e y e d e v r e tt ik . S e n e le r d ir b e le d iy e y le ç a lış ıy o ­ ru z. O y ü z d e n de p a z a rlık la rı ç o k d a h a ra h a t y ü r ü te b iliy o r u z . F a k a t h e m y a p ı k o o p e r a t ifle r in in h e m d e b e le d iy e n in k e n d in e a it s o r u m lu lu k la r ı v a r. S o n u ç t a b iz k o o p e r a t i f i z , b i r i n ş a a t ş i r k e t i d e ğ iliz . Y a p ı la n k o n u t l a r ı b iz y a ­ pı k o o p e r a t i f i o l a r a k k a r ş ı l ı y o r u z ; a m a b u n u b i r i n ş a a t ş i r k e t i n e v e r i y o r u z , in ş a a t ş i r k e t i y a p ıy o r . B iz s a d e c e y ö n e t im d e y iz , o e v le r i k i r a l a m a k l a , o n ­ la r ın b a k ım ıy la u ğ r a ş ıy o ru z . N e c a ti U Y A R : T ü m k a tılım c ıla rım ız a ve k o n u k la rım ız a t e ş e k k ü r e d iy o ­ ru m . 71 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ 2 .O T U R U M K e n tle ş m e n in S o s y a l E tk ile r i v e A lt e r n a t if Y a k la ş ım la r O t u r u m B a ş k a n ı: D o ç . D r. M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N , M S G S Ü Ö ğ re tim K o n u ş m a c ıla r : R u ş e n H O C A O Ğ L U /L e y la Ö Z E L A k d e n iz B e le d iy e s i i m a r ve Ş e h ir c ilik M ü d ü r lü ğ ü K u m r u Ç IL G IN S u lu k u le A tö ly e s i C ih a n U Z U N Ç A R Ş IL I B A Y S A L S iy a s e t B ilim c i- K e n t H a r e k e t le r i S ö z c ü s ü 72 Ü yesi D o ç . D r. M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N (O tu ru m B a ş k a n ı): ilk o tu ru m d a k i t a r t ı ş m a la r ı n ü z e rin e , ik in c i o t u r u m d a s a h a d a n d e n e y im le r p a y la ş ıla c a k . C ih a n U z u n ç a r ş ılı B A Y S A L , "B a rın m a H a k k ı ve D ö n ü ş ü m ü n S o s y o -E tk i- le r i ” ü z e rin e s u n u m g e r ç e k le ş tir e c e k . A k d e n iz B e le d iy e s i'n in y a p t ık la r ı n a h a k im d u ru m d a y ım . A lte rn a tif S u lu k u le P ro je s i'n in iç e r is in d e y e r a lm ış , ş a n s lı i n s a n l a r d a n b ir i y i m . B u ik i a l t e r n a t i f p r o je b u g ü n b u r a d a a n l a t ı l a ­ c a k , fa y d a la n a b ile c e ğ im iz i d ü ş ü n ü y o ru m . A k d e n iz B e le d iy e s i im a r ve Ş e h ir c ilik M ü d ü r lü ğ ü 'n d e n , L e y la Ö z e l v e R u ­ şen H o c a o ğ lu , A k d e n iz b ir a n la tım B e le d iy e s i'n in y e r in d e y a p a c a k la r. M e rs in dönüşüm p ro je s i ü z e rin e B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i, Ç ay, Ç ile k v e Ö z ­ g ü r lü k M a h a lle s i'n in k e n ts e l d ö n ü ş ü m a la n ı ila n e tm iş t ir . A k d e n iz B e le ­ d iy e s i is e T O K İ ile p r o je y a p m a k t a n z iy a d e v e y a T O K İ ' n i n o t e k l i f p r o j e l e ­ r in d e n b ir in e b o y u n e ğ m e k t e n z iy a d e b u n a k a rş ı fa r k lı b ir y a k la ş ım g e liş ­ t ir m iş t ir . B u d e n e y im i A k d e n iz B e le d iy e s i'n d e n lım . B u y u ru n ... L e y la ile R u ş e n 'd e n a l a ­ GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ >> Ruşen HOCAOĞLU A k d e n i z B e l e d iy e s i İ m a r v e Ş e h i r c i l i k M ü d ü r l ü ğ ü A k d e n iz B e le d iy e s i Y e rin d e D ö n ü ş ü m P ro je s i > 7 4 1 Ö n c e s in d e Y ü r ü tü le n Ç a lış m a la r BB H e p in iz i s a y g ıy la s e la m lı y o r u m . Ö n c e lik le h a z ır la m ış o ld u ğ u m u z a lt e r n a ­ tif p r o je m iz e t e k n ik p e r s o n e liy le k a tk ı s u n a n v e b u s e m p o z y u m a ev s a ­ h ip liğ i y a p a n G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e le r B ir liğ i'n e t e ş e k k ü r e d e r iz . Y in e b ilg i v e d e n e y i m l e r i y le p r o j e m i z e k a tk ı s u n a n M u r a t H o c a m ı ­ za d a t e ş e k k ü r e t m e k is tiy o r u z . Ö n c e lik le m a h a lle le r e iliş k in g e n e l b ilg ile r i ve k e n ts e l d ö n ü ş ü m s ü re c in i k ıs a c a a k ta r m a y a ç a lış a c a ğ ım . T o p la m n ü fu s u s ta tü s ü n e y a k la ş ık 1 .7 0 0 .0 0 0 g e ç ti. M e r k e z e o la n M e rs in , b a ğ lı 4 i l k k a d e m e '9 4 y ılın d a B ü y ü k ş e h ir b e le d iy e s i b u lu n m a k t a d ı r . A k d e n i z B e le d iy e s i d e b u b e l e d i y e l e r d e n b ir i. Y a k l a ş ı k 2 7 5 b in n ü f u s a s a ­ h ip o la n A k d e n i z i l ç e m i z h e m n ü fu s h e m d e a la n b ü y ü k lü ğ ü b a k ım ın d a n m e r k e z e b a ğ lı e n b ü y ü k ilç e k o n u m u n d a d ı r . M e r s in L im a n ı, T o p t a n c ı H a l T e s is i, S e r b e s t B ö lg e s i v e O r g a n iz e S a n a y i B ö lg e s i ilç e s ın ır la r ın d a y e r a l ­ m a k ta , b u n e d e n le d e c id d i r a n t b a s k ıs ı a ltı n d a , ö z e l s tr a t e jik b ir k o n u m a s a h ip tir. B e le d iy e s ın ırla rı iç e r is in d e y e r a la n , k e n t s e l d ö n ü ş ü m e k o n u o la n Ç ay, Ç ile k ve Ö z g ü r lü k M a h a lle s i'n d e n b a h s e d e c e k o lu r s a k , b u ü ç m a h a lle n in y a k la ş ık n ü fu s u to p la m 4 0 b in k i ş i d i r . N ü f u s u n ü ç t e i k i s i y a k l a ş ı k 2 5 b in k iş i v e 1 20 h e k t a r lı k a la n k e n t s e l d ö n ü ş ü m te h d id i y a ş ıy o r. B u m a h a lle ­ le r y o k s u l, D o ğ u ve G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i'n d e n g ö ç ile g e le n v a t a n ­ d a ş la r ın o lu ş t u r d u ğ u , y ü k s e k y a p ı la ş m a n ın o lm a d ığ ı, g e n e llik le 2 - 3 k a tlı y a p ıla rı n b u lu n d u ğ u m a h a lle le rd ir. A lty a p ı so ru n u b u lu n m a m a k ta ve m ü lk iy e t le r ş a h ıs la r a a ittir. 75 GÜNEYDOĞU ANADO LU 76 B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ BB M a h a lle le r im iz i s o s y o - k ü lt ü r e l a ç ıd a n e le a lı r s a k ; a s lın d a h e p im iz in ö z ­ le m d u y d u ğ u b o z u lm a y a n k o m ş u lu k iliş k ile r iy le , s o k a k d ü ğ ü n ü g e le n e k ­ le r iy le , ta z iy e z iy a r e tle r iy le , t a n d ı r b a ş ın d a k i k a d ın s o h b e tle r iy le , e r k e k l e ­ rin v a z g e ç e m e d iğ i d a m a ve ta ş o y u n la rı y la , ç o c u k la rıy la v e y a ş lıla r ıy la k ü l t ü r ü s ık ı s ık ıy a b ir a r a d a y a ş a y a n m a h a l l e l e r d i r . B u m a h a lle le r im iz le ilg ili 2 0 0 8 v e 2 0 1 0 y ılla r ın d a ö n v e e k p r o t o k o lle r i m ­ z a la n d ı. P r o t o k o lle r d e Ç ay, Ç ile k , Ö z g ü r lü k ve K ir e m it h a n e M a h a lle s i k e n ts e l d ö n ü ş ü m a la n ı o la r a k b e lir le n d i. 2 0 0 8 - 201 1 y ılla rı a r a s ın d a T O Kİ t a r a f ı n d a n t a s la k p r o je le r h a z ır la n d ı. E k im 2 0 1 1 'd e ta r a fla r ın y e t k ilile ­ rin e p r o je le r s u n u ld u . T O K İ'n in V a lilik , B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i v e B e le d i­ y e m i z e s u n d u ğ u b u t a s l a k p r o j e l e r i a lı p , h e m e n y e r e l d i n a m i k l e r l e la ş tık . T o p la n t ı la r d ü z e n le y e r e k p r o je le r i, ü n iv e r s ite , s iv il t o p lu m pay­ ku ru ­ lu ş la r ı, B ü y ü k ş e h ir B e le d iy e s i v e T M M O B 'y le b ir lik te d e ğ e r le n d ir d ik . P r o ­ je le r, tip ik T O K İ p ro je le riy d i. D e ğ e r le n d ir m e ç a lış m a la rın ı y a p a rk e n , K a ­ s ım 2 0 1 1 'd e T O K İ, Ç a y, Ç ile k v e Ö z g ü r lü k M a h a lle s i'n i g e c e k o n d u ö n le m e b ö lg e s i ila n e tti. H e m B e le d iy e m iz h e m v a t a n d a ş la r b u k a r a r a iliş k in ip ­ t a l d a v a s ı a çtı. 'T O K İ ' d e n c e v a p g e l m e d i ' G e c e k o n d u ö n le m e b ö lg e s i ila n ın d a n y a k la ş ık 1 a y s o n r a B a k a n la r K u r u ­ lu 2 9 . 1 2 . 2 0 1 1 t a r i h l i R e s m i G a z e t e 'd e y a y ı n la n a n b i r k a r a r l a Ç a y , Ç i l e k v e Ö z g ü rlü k hem m a h a lle le rin in k a m u la ş tırm a y e tk is in i T O K İ'y e d e v re tt i. Y in e B e le d iy e m iz h e m d e v a t a n d a ş l a r b u k a r a r a d a ip t a l d a v a s ı a ç tı. B u ­ ra d a ş ö y le b ir g e liş m e o ld u : V a ta n d a ş ın a ç m ış o ld u ğ u d a v a la r d a n b ir in in 0 6 .0 4 .2 0 1 2 ta rih in d e yasal savunm a sü re si geçene k a d a r y ü rü tm e n in d u r d u r u lm a s ı k a r a r ı a lın d ı. B u s e v in d ir ic i b ir h a b e r o ld u . B ir ta r a f t a n h u ­ kuki s ü re ç devam e d e rk e n d iğ e r ta r a fta n d e ğ e r le n d ir m e to p la n tıla rı t a ­ m a m la n d ı. T o p la n tıla rd a o rta y a ç ık a n s o n u ç ; T O K İ'n in p ro je le rin in h a y a ta g e ç ir ile ­ m e y e c e ğ iy d i. B u s e b e p le d e B e le d iy e o la r a k a lt e r n a t if p r o je y e ih tiy a ç d u y ­ d u k . 10 k iş ilik b ir p r o je e k ib i o lu ş t u r d u k . B u e k ip m i m a r , ş e h i r p la n c ıs ı, is ta tis tik ç i, s o s y o lo g g ib i fa r k lı m e s le k d is ip lin le r in in y e r a ld ığ ı b ir p ro je e k ib iy d i. A y rıc a k e n t s e l y e n ile m e v e k o r u m a ş e fliğ i k u r u ld u v e a lt e r n a t if p ro je h a z ır la n d ı. P ro je ö n e r i l e r i a lın d ı. T ü m k e n tte k i y e r e l d in a m ik le r le p a y la ş ıld ı, g ö r ü ş ve ç a lış m a la r ta m a m la n d ık ta n s o n ra 0 2 .0 4 .2 0 1 2 t a r i­ 77 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ h in d e T O K İ'y e g ö n d e r d ik . A n c a k b u g ü n e k a d a r o lu m lu ya d a o lu m s u z h e r ­ h a n g i b ir c e v a p v e rilm e d i. K e n ts e l d ö n ü ş ü m e fa r k lı b ir p e n c e r e d e n b a k ı la b ilm e s in i s a ğ la m a k a m a ­ c ıy la 1 5 . 0 4 . 2 0 1 2 t a r i h i n d e “ K e n t s e l D ö n ü ş ü m e A l t e r n a t i f Y a k l a ş ı m l a r " k o ­ n u lu b ir p a n e l d ü z e n le n d i. P r o je n in t a r tı ş m a y a a ç ılm a s ı a m a c ıy la ü ç g ü n ­ lü k b ir ç a lış ta y d ü z e n le n d i. Ç a lış ta y ın s o n u ç b ild ir g e s i y e r e l d in a m ik le r le p a y la ş ıld ı. M a h a lle lile r d e n ş e f liğ im iz e e n ç o k y ö n e ltile n 11 s o r u y a n ı t l a ­ n ıp k ü ç ü k k i t a p ç ı k l a r h a lin e g e t ir ild i v e m a h a l l e l e r e d a ğ ıtıld ı. Ç a l ı ş m a l a ­ ra , k u r u la n ş e f lik t a r a fın d a n d e v a m e d iliy o r. A lt e r n a t if p r o je m iz d e m a h a lle le r e ta p la r a a y rıld ı. S a h a ç a lı ş m a la r ı y a p ıl­ d ı. Ş u a n p r o j e l e n d i r m e a ş a m a s ı n d a y ı z , b in a b a z ı n d a b i l g i f i ş l e r i o l u ş t u ­ ru ld u . U y g u la m a y a s o n r a , y ıl s o n u y ö n e lik it ib a r iy le p ro je le n d ir m e u y g u la m a y a s ü re c im iz g e ç ilm e s i ta m a m la n d ık ta n p la n la n ıy o r . L e y la Ö zel d e ta y lı b ir ş e k ild e p r o je m iz h a k k ın d a b ilg i v e r e c e k . Ş im d ilik b e n im s ö y le ­ y e c e k le rim 78 bu k a d a r, te ş e k k ü r e d iy o ru m . 79 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R >> L e y l a Ö Z E L A k d e n iz B e l e d iy e s i İ m a r v e Ş e h i r c i l i k M ü d ü r lü ğ ü A k d e n iz B e le d iy e s i K e n ts e l iy ile ş tirm e ve S a ğ lık la ş tır m a P ro je s i 80 B İR L İĞ İ B e le d iy e m iz in y ü rü ttü ğ ü a lte rn a tif d ö n ü ş ü m p ro je m iz in iç e riğ in i a n la t ­ m a y a ç a l ı ş a c a ğ ı m . S ö z k o n u s u b ö lg e y le il g ili k a m u l a ş t ı r m a k a r a r ı a lı n d ı . A c e le a lın a n k a m u la ş tırm a k a r a r ın d a , T O K İ'n in u y g u la m a la rın d a s ık ç a k a r ş ı l a ş t ı ğ ı m ı z b ir d u r u m v a r . Y a p , a k t a r , b o ş a lt y ö n t e m i n i u y g u l a m a k iç in 1 4 2 b in m e tre k a re lik A ta ş lo jm a n e d ild i. B u a la n da Ç a y M a h a lle s i'n in a la n ı r e z e r v k o n u t a la n ı o la r a k iç in d e d ir . T O K İ, B e le d iy e m iz d e n ila n bu a la n a iliş k in , k o n u t s t o k lu b ir p ro je h a z ı r la n m a s ı n ı is te d i. G ö r ü ş ü le n K iş in in G ö ç m e n l ik D u r u m u H a n e l e r d e k i K iş i v e Ç o c u k S a y ı s ı 81 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ A n k e t y a p ıld ı Bunun ü z e r in e m a h a lle le r e iliş k in g e n e l ç e r ç e v e y i o l u ş t u r m a k iç in A t a ş lo jm a n a la n ın ın d a iç in d e b u lu n d u ğ u Ç a y M a h a lle s i'n d e b ir a n k e t ç a lış ­ m a s ı y a p ıld ı. B u a n k e t ç a lış m a s ın ın ta m a m ı n ı p a y la ş a m a y a c a ğ ım ; a m a b ir k a ç s o r u n u n c e v a b ın ı a k t a r m a k is tiy o r u m . A n k e t 2 0 2 k iş iy le y ü z y ü z e g ö r ü ş ü le r e k y a p ıld ı. G ö ç m e n lik d u r u m u s o r u ld u ğ u n d a 2 0 2 k iş in in y ü z d e 8 7 's i g ö ç s o n u c u m a h a lle y e y e r le ş tiğ i, b u g ö ç le r in y ü z d e 9 7 's in in d e D o ­ ğ u v e G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ö lg e s i'n d e n g e ld iğ i a n la ş ıld ı. H a n e le r d e k i k i­ şi ve ç o c u k s a y ıs ın a b a k ıld ığ ın d a y ü z d e 4 9 'd a n fa z la b ir d ilim i 6 k iş id e n fa z la a ile le r d e n o lu ş m a k t a d ı r . G e lir D u r u m la r ı G ö r ü ş t ü ğ ü m ü z k iş ile r in y ü z d e 3 5 'd e n fa z la s ı 5 0 0 T L v e a lt ı n d a b ir g e lir e s a h ip , y ü z d e 9 4 'ü T O K İ y a p ıla r ı h a k k ı n d a k i o lu m s u z , i y ile ş t ir m e h a k k ın d a is e (ta b i ki i y ile ş t ir m e h a k k ın d a b ilg i v e r ild i) y ü z d e 9 7 's in in o lu m l u d ü ş ü n ­ d ü ğ ü o r ta y a ç ık tı. G ö r ü ş ü le n k e n tin sundaki p la n la n m a s ın d a d ü ş ü n c e le ri k iş ile re y e n i y a p ıla c a k y e r le ş im B e le d iy e n in s o ru ld u ğ u n d a ro lü n ü n is e , ne o lm a s ı ç o ğ u n lu k la şu a la n la r ı ve g e re k tiğ i konu­ c e v a p la r a lın d ı: H a lk ın y a n ın d a o lm a lı, e v le rin y ık ılm a s ın a e n g e l o lm a lı, h a lk ı b ilg ile n d ir ­ m e li, ç ık a rla rın ı k o r u m a lı, h a lk ın is te k le r in e g ö re h a r e k e t e tm e li, T O K İ p ro je s in e k a rş ı ç ık m a lı, y e n i s o s y a l ve k ü lt ü r e l a la n la r y a p m a lı, y ık ım y a p ­ m a d a n y a p ıla rı n fiz ik i ş a r tla r ın ı d ü z e n le m e li, iy ile ş t ir m e y a p m a lı, m a h a l­ le n in e k s ik le r in i g id e r m e li, T O K İ'd e n ö n c e d a v r a n m a lı v e d ö n ü ş ü m ü 82 be­ BB le d iy e g e r ç e k le ş t ir m e lid ir . B u c e v a p la rı te k te k o k u y o r u m ; ç ü n k ü b u n la r b iz im iç in ö n e m li c e v a p la rd ır . G ö rü ş ü le n k iş ile r e y e n i y a p ıla c a k y e r le ş im s o ru ld u ğ u n d a da ç o ğ u n lu k la a la n la rın d a h ü k ü m e tin ş u y a n ıtla r v e rild i: “ D ö n ü ş ü m ro lü y a p m a m a lı, h a lk ın s e s in e k u la k v e r m e li v e is te k le r in e g ö re h a r e k e t e tm e li, e v le rin y ı­ k ılm a s ın a e n g e l o lm a lı, h a lk ın y a n ın d a o lm a lı, m a ğ d u r e d ilm e m e li, iy ile ş ­ tir m e y a p m a lı, y a p ıla c a k s a b e le d iy e b u n u y a p m a lı, fa rk lı ç ö z ü m le r ü r e t ­ m e li, b e le d iy e n in is te k le r in e g ö re h a r e k e t e tm e li, y e ş il a la n v e c a d d e le r in y a p ım ın a ö z e n g ö s t e r m e li, y a ş a m la r ım ı z a s a y g ı d u y m a lı, d ö n ü ş ü m y a p ı­ la c a k s a da ş e h ir m e r k e z in d e y a p m a lı, ç e v re d ü z e n le m e le r i y a p m a lı, h a l­ k ın is t e m e d iğ i ş e y le r i z o r la y a p m a m a lı , b o ş a la n l a r d a p r o je ü r e t m e l i , a n ­ k e t ç a lı ş m a la r ı n a ö n e m v e r m e li ve s o n o la r a k d a b ir b e k le n t im iz y o k m ü ­ d a h a le e tm e m e li." A n k e tin z in ; s o n u ç la rın ı b e lirttik te n k e n ts e l ya ş a m s o n ra s ta n d a rtla r ın ı h a z ırla d ığ ım ız a lte r n a tif p r o je m i­ y ü k s e lte n , y ık ım a e n d e k s li o lm a y a n , h a lk ı b o r ç la n d ı r m a y ı e s a s a lm a y a n , m a h a lle k im liğ in i k o r u y a n , h a lk ın ih ­ tiy a ç v e b e k le n t ile r in e ö n e m v e r e n , s o s y o - k ü ltü re l ve e k o n o m ik k o ş u l­ la rı t e m e l a la r a k , y e r in d e iy ile ş t ir m e v e y e r in d e ıs la h p r o j e l e r i ile d a h a s a ğ lık lı, d a h a y a ş a n a b ilir b ir m a h a lle a m a ç la d ığ ın ı r a h a tlık la s ö y le y e b ili­ riz . P r o je d e ş u y ö n t e m i n u y g u la n m a s ı k a r a r la ş tır ıld ı: Ö n c e lik le m a h a lle b ü tü n ü a lt b ö lg e le r e a y r ıla c a k , b ö lg e iç in d e a d a o d a k lı p r o je le r g e liş t ir i­ le c e k , a d a la r ı n d ü z e n l e n e r e k y a p ı la r ı n i y i l e ş t i r m e l e r iç in u y g u n h a le g e ­ tirile c e k , c e p h e ve s o k a k s a ğ lık la ş tır m a p ro je le r in in u y g u la n m a s ı h a y ata g e ç irile c e k . P ro je n in a n a e k s e n in d e , ev s ta n d a r tla r ın ı y ü k s e ltm e k , g e r e k ir s e y e n i e v ­ le r ü re tm e k , s o s y a l ve e k o n o m ik p ro g r a m o lu ş tu r m a k , ç e v re d ü z e n le m e ­ si y a p m a k g ib i h e d e fle r i v a r d ır . 83 GÜNEYDOĞU ANADOLU 8 4 1 B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ BB P e k i, b u iy ile ş t ir m e n a s ıl y a p ılm a lı s o r u s u n u s o r d u ğ u m u z d a , y a p ı b a z ın ­ da y e n ile m e , y a n i y e n ile c e k y a p ın ın n e y in e m ü d a h a le e d ile c e ğ in in b e lir­ le n m e s i, k a lite li y a ş a m iç in r e n o v a s y o n , k a t e k le n e b ilm e s i iç in g ü ç le n d ir ­ m e , iş le v le n d ir ile r e k r e h a b ilite , y ık ım y e r in e fa r k lı ç ö z ü m le r ö n e riy o r u z , d e d ik . E ğ e r g ü ç le n m e s i, g ü ç le n d ir ilm e s i v e y a o n a r ılm a s ı g e r e k iy o r s a b u ­ n u n d a y a p ılm a s ı s ö z k o n u s u o la c a k . B u h iç y ık ım y a p ılm a y a c a k a n la m ı ­ na g e lm iy o r . Y ık ım g e r e k tir e n d u r u m l a r d a s ö z k o n u s u o la b ilir . Ö r n e ğ in , y a p ı a r t ık k u lla n ı lm a z h a le g e lm iş s e , b u n u n te s p iti y a p ıld ık ta n s o n r a y ı­ k ım y a p ılm a s ı v e y e r in e y e n is in in y a p ılm a s ı o la b ilir . Y in e u la ş ım ı a k s a ta n ve d e va m e d e n b ir u la ş ım y o lu n u k a p a ta n y a p ıla r v a r s a b u n la r ın d a k a l­ d ır ılm a s ı s ö z k o n u s u o la b ilir . B ir d iğ e ri; m e y d a n o lu ş t u r u la b ile c e k a la n ­ la r d a m eydan ö z e lliğ in i o r ta d a n k a ld ıra c a k ya da k a ld ıra n y a p ıla r v a rs a b u n la rın k a ld ırılm a s ı m ü m k ü n d ü r . K a t ılım c ılık e s a s a lın d ı P ro je y i k a tılım c ı b ir ş e k ild e b a ş la ttık . iy ile ş t ir m e ç a lış m a s ın ı m a h a lle le r ­ le b e r a b e r y a p m a k i s t i y o r u z . B i r k a ç s o k a k ç a l ı ş m a s ı n ı s i z l e r e g ö s t e r m e k is tiy o ru m . Ö n c e s in i ve s o n r a s ın ı g ö r ü y o r s u n u z . B ir k a ç m ü d a h a le y le s o k a k la r y ık ıl­ m a d a n d a b u h a le g e tir ile b iliy o r . B u s o k a k u y g u la m a iç in s e ç ile n s o k a k , p r o je y i h a z ı r la m a d a n ö n c e m a h a lle le r d e t o p la n t ı la r y a p ıld ı, b ir e b ir h a lk ­ la h e m a n k e t h e m b i r e b i r g ö r ü ş m e l e r h e m d e b u s o k a k t a y a ş a y a n i n s a n 85 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ la r ın y a p ıla rı n ın iç in e g ir e r e k d u r u m la r ı n a b a k ıld ı, s o s y a l y a ş a m la r ın a b a ­ k ıld ı, g ö r ü ş ü ld ü v e s o n h a li y u k a r ı d a g ö r d ü ğ ü n ü z b iç im d e o rta y a k o n u ld u . B u ra d a e le k t r ik v e te le fo n t e lle r in in y e r a ltın a a lı n m a s ı, c e p h e le r in z e n le n m e s i ve s o k a k la rd a k a ld ırım la y o lu n ç a lı ş m a s ı y a p ıld ık ta n dü­ s o n ra b u h a le g e t ir ile b ild iğ i g ö r ü ld ü . D iğ e r b ir a la n ım ız A ta ş lo jm a n a la n ıd ır. 1 4 2 .0 0 0 m e t r e k a r e l i k a la n iç in T O K İ'n in b iz d e n b ir p ro je is te d iğ in i s u n u m u n b a ş ın d a b e lir t m iş t ik . A la n d a 1 s o s y a l te s is ve 3 fa r k lı tip (a ,b ,o t ip i) m im a rid e 17 b in a yer a lm a k t a d ı r . 1 9 5 0 'li y ılla r d a b a ş la y a n in ş a a t 4 s e n e d e b it i r i l m i ş v e y a p ı la r h a la çok e tra fın d a s a ğ la m fo to ğ ra fla rd a m a h a lle lin in B e rlin da g ö rü y o rs u n u z . A ta ş lo jm a n D u v a r ı d iy e a d l a n d ı r d ı ğ ı y ü k s e k a la n ın ın b ir d u v a r v a r. Y e ş il d o k u y u g ö r ü y o r s u n u z . A ta ş lo jm a n a la n ın ın ş ö y le b ir ö z e lliğ i v a r. 86 BB B u ra d a ne e k e rs e n iz v e r im a la b iliy o r s u n u z , h e r t ü r lü a ğ a ç ve h e r tü rlü b itk iy i g ö r m e n iz m ü m k ü n d ü r . A ta ş lo jm a n a la n ı, Çay M a h a lle s i iç in d e ğ il, A k d e n iz ilç e s i iç in h a tta M e r s in k e n ti iç in d e s o s y a l v e k ü lt ü r e l te s is a la n ı o la r a k k u lla n ı la b ile c e k b ir d e ğ e r e s a h ip v e a y n ı z a m a n d a ü s t ö lç e k li p la n la r d a s o s y a l v e k ü lt ü r e l t e s is a la n ı o la r a k p la n la n m ış . F a k a t T O K İ b u r a d a re z e r v k o n u t a la n ı y a p ­ m ak is tiy o r . Bunu da ü s tü n e basa basa b e lirtm e k is tiy o ru m . P la n la m a a la n ın d a k i m e v c u t y a p ıla rı k o r u m a k u lla n m a y ö n e t im i ile iş le v le n d ir m e k is tiy o ru z . K e n tin t a m a m ı n a y ö n e lik s o s y a l, k ü lt ü r e l v e e k o - k e n t k im liğ in i k o ru y a n k a m u y a a ç ık m e k â n s a l a la n la r o lu ş tu r m a y ı h e d e fliy o ru z . B u n la rı y a p a rke n de Ç a y M a h a lle s i'n in g e le n e k s e l y a p ıs ın ın m o d e rn p la n la m a y a k la ş ı m ıy la k e n te u y u m u n u s a ğ la m a k is tiy o ru z . Y u k a rıd a 1 /1 0 0 0 u y g u la m a i m a r p la n ı v e k e n t s e l t a s a r ı m p r o je m iz i g ö r ­ m e k t e s in iz . P ro je d e , s a d e c e Ç a y M a h a lle s i d e ğ il A k d e n iz ilç e s i ve M e rs in k e n t i iç in s o s y a l d o n a t ı v e y e ş i l a la n B ö lg e g e n e lin e y ö n e lik s o s y a l, a la n la r o lu ş tu ru ld u . B ö lg e n in o la c a k ç ö z ü m le r ü r e tilm e y e ih tiy a c ın ı k a r ş ı la n m a s ı h e d e fle n d i. k ü lt ü r e l s p o r te s is e k o n o m ik o la r a k a la n la rı ve k a m u s a l g e liş m e s in e y a rd ım c ı ç a lış ıld ı. K a d ın , ç o c u k , g e n ç v e e n g e llile r e y ö n e lik is tih d a m s a ğ la y ıc ı k u r s v e e ğ itim ç a lış m a a la n la r ı b e lir le n d i. 87 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ P r o je m iz in ü ç b o y u tlu h a lin i g ö r ü y o r u z . Ü z e r in d e t a r tış tığ ım ız h e r k e n ts e l p ro je n in b in le r c e in s a n ın n e r e d e v e n a s ıl y a ş a m a k is te d iğ i te r c ih in e m ü d a h a le o lm a s ı s e b e b iy le , h a s s a s iy e tle y a k la ş ılm a s ı b ü y ü k ö n e m b ir ta ş ı­ m a k t a d ı r . D a h a y a ş a n a b i li r , d a h a s a ğ l ı k lı y a ş a m a la n l a r ı iç in d o ğ r u y a k ­ la ş ım la rla ve h a lk ın ta le p le r in i d ik k a te a la r a k , k e n t im iz e v e k e n t lim iz e s a h ip ç ık a lım . T e ş e k k ü r e d iy o ru m . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : T e ş e k k ü r e d iy o r u z . R u ş e n v e L e y la 'd a n t a n d ı r p r o je le r in i d e a n la tm a la r ı n ı is tiy o r u m . R u ş e n H O C A O Ğ L U : S a b a h k i o tu r u m d a da ta rtış ılm ış tı. D ö n ü ş ü m ; s a lt fi­ z ik s e l y ö n ü y le d e ğ il, s o s y a l v e e k o n o m ik y ö n ü y le d e e le a lın m a s ı g e r e k e n b ir k o n u d u r . H e p im iz in b ild iğ i g ib i “ t a n d ı r e k m e ğ i" g e le n e ğ i v a r, O n la r iç in ç o k s ır a d a n ; a m a k ü ltü rd ü r. M e rs in g e n e lin e b a k ıld ığ ın d a K a d ın la r h e r g ü n t a n d ır b a ş ın d a k o ru n m a s ı g e re k e n e k m e k y a p ıy o rla r. k e n t g e n e lin d e lo k a n ta la rla , m a r k e tle r le , y e m e k ç ile r le b ir P ro je y le , konuşup g ü n lü k o n la r ı n b iz d e n a la b ile c e ğ i e k m e k s a y ıs ın ı, m a h a lle d e d e b u s o s y a l p r o je ­ m iz e k a tk ı s u n m a k is te y e n , g e lir e ld e e tm e k is te y e n b a y a n la rı b e lirle y ip o n la r a r a s ın d a b ir k ö p r ü k u r m a y ı h e d e fle d ik . G ü n lü k 5 e k m e k y a p a n b ir b a y a n a r t ı k d a h a fa z la s ın ı y a p ıp , a lıc ıy a s a t m a s ı n ı v e g e l i r e ld e e t m e s i n i s a ğ la m a y ı p la n la d ık . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : N e d e n h a la u y g u la n m a d ı ? H O C A O Ğ L U : H e n ü z u y g u la n m a d ı; a m a c a ğ ız . Ş u a n g ö r ü ş m e l e r y a p ılıy o r. 88 ö n ü m ü z d e k i g ü n le rd e u y g u la y a ­ BB M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : B u t ü r s o s y o - e k o n o m i k d ö n ü ş ü m p ro je le rin in k a m u s a l a la n a y a y ı lm a s ı n ı ç o k is t i y o r u m . B u n u n iç in b e l e d i y e l e r d e s ö z v e r m i ş o ls u n , b u iş in p e ş in i b ı r a k m a s ı n l a r . B i r h a n e y e 1 0 0 T L - 1 5 0 T L e k b ir g e tir i s a ğ la m a n ı z ç o k ö n e m lid ir . A k d e n iz B e le d iy e s i'n in s u n u m u n d a y e r a la n g e l i r s o n u ç la r ı n a g ö r e a n k e t e k a t ı la n la r ı n y ü z d e 3 4 'ü 5 0 0 T L 'n in , y ü z d e 6 7 's i 7 5 0 T L 'n in , y ü z d e 9 0 'ı 1 0 0 0 T L 'n in a lt ı n d a g e li r i v a r . B u k iş i­ le r T O K İ k o n u t u n a g ir d iğ i z a m a n y a k la ş ık 3 0 0 -4 0 0 T L a ra s ı t a k s it ö d e y e ­ c e k le r . B u i n s a n l a r ı n g e l i r l e r i n i a r t ı r m a l a r ı iç in t a n d ı r e vi g ib i p r o je le r in y a y g ın la ş m a s ı önem ta ş ıy o r. iy ile ş tirm e , g ü z e lle ş tir m e , s a ğ lık la ş tırm a p r o je le r i d e p a ra y la y a p ılıy o r. G id e rin t a m a m ı n ı b e le d iy e le r k a r ş ı la y a m ı ­ y o r. B u tip g ü z e l p r o je le r in g e liş t ir ilm e s in i d e s t e k liy o r u m , f a k a t o z a m a n in s a n la rın g e lir le r in i d e a r tır m a m ız g e re k iy o r. B ir m e k a n a m ü d a h a le e t­ m eden önce ik tis a d i y a p ıy ı g ü ç le n d ir m e n in y o lla rın ı a r a m a k g e re k iy o r. T a n d ı r d a b ö y le b ir p r o je o ld u ğ u iç in a ltın ı ç i z m e k is te d im . S u lu k u le , T ü rk iy e 'n in k e n ts e l d ö n ü ş ü m ö r n e k le r in in en u ta n ç d o lu o la n ı­ d ır. M a h k e m e k a r a r ıy la ip t a l e d ilm iş b ir p r o je d ir ; a m a b e le d iy e ö y le k ıv ­ r a k h a m l e l e r y a p ıy o r ki 6 a y k a d a r ö n c e p ro je y i d e ğ iş t ir ip , k u r u ld a n g e ç ir ­ d iğ i iç in i p t a l k a r a r ı e s k i p r o je y e k a r ş ı a lı n m ı ş b ir k a r a r o la r a k g ö z ü k ü y o r . D o la y ıs ıy la ş u a n d a m e v c u t p ro je ü z e r in e b ir ip ta l k a r a r ı y o k . A la n p r o je ­ le r in in d e ğ iş ik lik le r in d e s o k a ğ ı 3 0 c m s a ğ a ç e k iy o r la r , b in a y ı 3 0 c m s o la k a y d ırıy o rla r ve b u n u d a a la n d e ğ iş ik liğ i o la ra k g ö s te riy o rla r. S u lu k u le ç o k b ü y ü k b ir s iv il m ü c a d e l e a la n ı o l a r a k k a m u o y u n u n g ü n d e m i n e g i r m i ş b ir a la n d ır. ilk p ro je a ç ı k la n d ığ ı z a m a n , S u lu k u le P la tfo rm u o lu ş tu ve u z u n s ü r e s i v i l t o p l u m u n y a p m a s ı g e r e k e n h e m e n h e m e n h e r ş e y i y a p tı. B iz d e b e lli b ir a ş a m a d a p la t f o r m a d a h il o ld u k . B e le d iy e b a ş k a n ı, h e m it i­ ra z e d iy o r s u n u z h e m d e ne y a p m a k g e re k tiğ in iz i h iç b ir z a m a n n e tle ş tirip ö n ü m ü z e k o y m u y o rs u n u z , d e m iş ti. B u d ü ş ü n c e p la tfo r m ü y e le ri a r a s ın ­ d a a c a b a b ö y le b i r a l t e r n a t i f p r o je ç ı k a r t a b i l i r m iy iz , d iy e t a r t ı ş ı l d ı . A lte r­ n a tif b ir p ro je h a z ır la n d ı. B e le d iy e o rta y a ç ık a r tıla n b u ü r ü n e p e k te v e c ­ c ü h e tm e d i; ç ü n k ü y a p ıla m a y a c a ğ ın ı d ü ş ü n ü y o rd u . B ir s e n e s o n ra E rd o ­ ğ a n B a y r a k t a r te le fo n la a r a d ı v e ş u n u d e d i: “ B e n S u lu k u le ' d e o la n b it e n ­ d e n h iç m e m n u n d e ğ i l im , ç o k y a n lı ş b i r iş y a p ı lı y o r . S iz in d e a l t e r n a t i f b ir y a k la ş ım ın ız v a r m ış , g ö r ü ş m e k is tiy o r u m ." A r k a d a ş la r ı m ı z g it tile r , g ö r ­ d ü le r ve s a m im i b u ld u k la r ın ı s ö y le y ip , g e r i d ö n d ü le r . 50 k iş ilik ç o k d is ip ­ lin li ç a lış a n b ir e k ip le , 2 .5 a y l ı k b i r s ü r e d e a l t e r n a t i f b i r p r o je ç ı k a r t ı ld ı . Ş im d i K u m r u a r k a d a ş ım ız b u p ro je y i a n la ta c a k . B u y u ru n ... 89 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ >> K u m r u Ç IL G I N S u l u k u le A t ö l y e s i Z o r la T a h liy e le r e K a rş ı, > 90 Y e rin d e Y a ş a m a M ü c a d e le s i: “A lte r n a tif S u lu k u le P ro je s i" D e n e y im i BB M e r h a b a la r , h o ş g e ld in iz . A ç lık g re v in in 66. g ü n ü n d e b u k o n u la r ı k o n u ş ­ m a k h iç k o la y d e ğ il, ç o k h a k lı b ir h a k m ü c a d e le s i v a r v e t ü m d e s te k liy o ru m . Am a bu m ü c a d e le le r y a ş a m ın h e r a la n ın d a k a lb im le ya ş a n ıyo r. B e n d e b u g ü n s iz le re , k e n ts e l m e k â n ü z e r in d e n y ü r ü t ü le n b a ş k a b ir m ü ­ c a d e le y i a n la tm a y a ç a lış a c a ğ ım . S u lu k u le ; İs ta n b u l'u n k a lb in d e , T a r ih i Y a r ım a d a 'd a , e tra fın d a ç o k fa z la t a r ih i e s e r in o ld u ğ u , s u r la r ın h e m e n y a n ın d a y a k la ş ık 1 6 0 0 h a n e d e n o lu ­ şan b ir R o m a n y e r d i; a m a bu m a h a lle s iy d i. O s m a n lI'd a n k a d a r c a z ib e m e rk e z in in b e ri R o m a n la r ı n y a ş a d ığ ı b ir o ld u ğ u b ir a la n d a o n la rı orada t u t m a k ve R o m a n k ü ltü r ü n ü s ü r d ü r ü le b ilir k ılm a k is te m e d ile r , d o la y ıs ıy ­ la b i r y e n i l e m e p r o j e s i n e g it t il e r . S u lu k u le p ro je s in in g e ç m iş i a s lın d a 2 0 0 2 y ılın a d a y a n ıy o r. İs ta n b u l B ü - y ü k ş e h ir B e le d iy e s i 2 0 0 2 'd e S u lu k u le 'y i k e n t s e l t a s a r ı m p ro g ra m ın a d a ­ h il e tti. Y e n i l e m e a la n ı ila n ı d a 2 0 0 5 s e n e s i n d e y a p ıld ı. 2 0 0 6 s e n e s in e k a ­ d a r h e m e n t a r ih i s u r la r ın d ib in d e ç o k k a tlı o lm a y a n , r e n g a r e n k ve s o k a k ­ la rı s ü r e k li in s a n la r la d o lu c a p c a n lı b ir a la n d ı S u lu k u le . F a tih B e le d iy e s i'n in h a z ı r la m ı ş o ld u ğ u y e n ile m e p r o je s i is e ç o k fa z la y a p ı y o ğ u n lu ğ u ve k a t a rtış ı g e tir e n , b ü y ü k o t e lle r v e a lış v e r iş m e r k e z le r i d a h il e d ile n , m a ­ h a lle n in a v lu lu k o n u t tip i tip o lo jis in e u y m a y a n , k a m u s a l a la n la r ı iç e r is in ­ d e b a r ın d ır m a y a n b ir p ro je y d i. P r o je n in y ü r ü t ü c ü s ü F a tih B e le d iy e B a ş k a ­ nı M u s t a f a D e m ir , S u lu k u le 'n in g e t ir ilm e k is te n e n h a li bu ş e k ild e y k e n , p r o je n in d ü n y a n ı n e n s o s y a l p r o je s i o ld u ğ u n u id d ia e tti. I 91 GÜNEYDOĞU ANADOLU P ro je n in ta n ıtıld ığ ı her p la tfo rm d a , B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R p ro je y le S u lu k u le lile rin B İR L İĞ İ k e s in lik le o r a d a y a ş a y a m a y a c a ğ ı n ı , p r o j e n i n R o m a n l a r iç in y a p ı l m a d ı ğ ı n ı b e l i r t e r e k , k a rş ı k o y u ş la rd a b u lu n d u k . A m a b ir y a n d a n d a m a h a lle d e y ı k ı m la r g e r ­ ç e k l e ş t i r i l i y o r d u . M u r a t H o c a 'n ın b e l i r t t i ğ i g ib i b iz e d e “ s iz a k a d e m i s y e n ­ l e r s ü r e k l i e l e ş t i r i y o r s u n u z , k a r ş ı ç ı k ı y o r s u n u z , o z a m a n b i r ö n e r i d e s iz g e tirin , S u lu k u le lile r i y e n i m ü lk s a h ip le riy le b e r a b e r y a ş a ta c a k b ir p r o je ­ yi s iz y a p ın ." d e d ile r . B iz d e “ e ğ e r n iy e tin iz g e r ç e k t e n S u l u k u l e l i l e r i o r a d a k o r u m a k o ls a y d ı, bu a la n ı o n la r a y a r a tır d ın ız " d e d ik . O d ö n e m is m i S T O P 'tu ( S ın ır T a n ı m a y a n O t o n o m 92 p ro je m iz in P la n c ıla r) , ç ü n k ü y ık ım la ra k a rş ı BB d u r d e m e y e ç a lı ş ıy o rd u k . Ç o k fa r k lı d is ip lin le r d e n in s a n la r b ir a ra y a g e ­ le re k , p r o je m iz i g e liş tir m e y e ç a lış tık . S u lu k u le 'd e n 40 k m ö te y e g ö n d e r i­ le n m a h a lle lile r i g e r i g e t ir e b ile c e k b ir p ro je h a z ır la m a y a ç a lı ş ıy o rd u k . B iz p r o j e m i z i h a z ı r la m a y a ç a l ı ş ı r k e n , y ı k ı m l a r d a d e v a m e d iy o r d u . M o lo z y ığ ın la rı g it t ik ç e a rt ıy o r, a n c a k k a ld ır ılm ıy o r d u . B u m a h a lle li iç in a y n ı z a ­ m a n d a p s ik o lo jik b ir b a s k ıy d ı. B ü t ü n b u n la r a r a ğ m e n S u lu k u le P la t f o r m u o la r a k , m a h a lle d e ç o c u k m e r k e z le r i a ç m a y a d e v a m e ttik . Ç o c u k la r la , k a ­ d ın la r la b ü tü n y a ş a y a n la r la d a y a n ış m a y a v e g ö n ü llü f a a liy e t le r d e b u lu n ­ m a y a d e v a m e ttik . Ç ü n k ü m a h a lle li R o m a n k ü lt ü r ü n ü n y o k o lm a s ın ı is te ­ m i y o r d u , b iz d e i s t e m i y o r d u k . B u s ü r e ç t e A v r u p a K o m i s y o n u , A v r u p a B i r ­ liğ i, B i r l e ş m i ş M i l l e t l e r - H A B İ T A T v e U N E S C O d e fa la rc a m a h a lle y e z iy a ­ r e t le r d e b u lu n d u la r . B a ş b a k a n a m e k t u p la r y a z d ıla r, T ü r k iy e 'y e ih t a r la r d a b u lu n d u la r; am a h iç b ir z a m a n la f d in le te m e d ile r . “Hem ta rih i dokuyu h e m d e k ü lt ü r e l b ir m e k â n ı y o k e d iy o rs u n u z , d ik k a t e d in " u y a rıla rın a h iç ­ b ir z a m a n k u la k a s ı lm a d ı. GÜNEYDOĞU ANADO LU 2 0 0 8 'd e g e lin e n d u ru m B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ y u k a rıd a k i ta b lo d a b e lirtild iğ i h a ld e y d i. Bu dö­ n e m d e b a ş k a b in a la rı y ık a r k e n y a n lış lık la t e s c illi b in a la rı da y ık tıla r . M e s ­ le k o d a la rı b u k o n u y u d a v a k o n u s u e tti. M a h a lle d e R o m a n K ü lt ü r ü n ü Y a ­ ş a tm a D e r n e ğ i k u r u ld u . F a tih B e le d iy e s i d e m a h a lle d e k e n d i d e rn e ğ in i k u r d u . B u d a v a la r d e v a m e d e r k e n , y ı k ı m la r d a d e v a m e d iy o r d u . Ç o c u k la r k e n d i ç o c u k m e r k e z le r in i k o r u m a k v e y ık ım a e n g e l o lm a k iç in b u l u n d u k l a r ı b in a y ı iş g a l e t t i l e r . 3 - 4 g ü n o i ş g a l s ü r d ü v e y ı k ı m l a r e r t e ­ le n d i, a m a s o n ra o b in a y ı d a y ı k t ı la r . Bu d u ru m k e n d ile r in i F ilis tin 'd e , G a z z e d e h is s e t m e le r i n i s a ğ la m ı ş o la c a k ki m a h a lle y i 'G a z z e 'y e h o ş g e l ­ d in iz ' y a z ıla r ıy la d o n a ttıla r . 94 B iz s e ç a lı ş m a la r ı m ı z a d e v a m e d iy o r d u k . K ir a c ıla r ın d a h a k s a h ib i s a y ıla b i l m e l e r i iç in d i l e k ç e l e r h a z ı r l a d ı k . S T O P p r o je s in i t a m a m l a d ı k . O n u h e m b e le d iy e y e tk ilile r iy le hem de m a h a lle liy le p a y la ş tık . Z a te n s ü r e k li b e ra b e rd ik , o n la rın ta le p le r i d o ğ r u ltu s u n d a m a h a lle liy le h a re k e t e ttik . S o n ra d a M u r a t H o c a 'n ın b a h s e t t iğ i g ib i b u S T O P p r o j e s i n i n b ir t e le v iz y o n k a n a ­ lın d a g ö s t e r ilm e s in in a r d ı n d a n E rd o ğ a n B a y r a k t a r m e v c u t p r o je d e n d u y ­ duğu ra h a ts ı z lı ğ ı d ile ç o k fa z la g e tire re k , S u lu k u le li y e rin d e n d e d i k i: “ B e n te k b a ş ım a g ö rü ş m e e d ilm iş ti. S u lu k u le lile r 'e ta le b in d e b u lu n d u . G id ild i, g ö r ü ş ü l d ü ve b u ra y ı v e re b ile c e k O dönem B a y ra k ta r p o z is y o n d a | 95 GÜNEYDOĞU ANADO LU d e ğ ilim . A n c a k h e m B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ m e v c u t d e ğ e r le ri b u ra d a y a ş a ta c a k h e m de S u lu k u - le lile r 'i b u ra d a y a ş a ta c a k b ir m o d e l g e liş tir in ." Ç ü n k ü b a ş k a y ü k s e k g e ­ lir li g r u p la r a d a k o n u t e d in d ir m e k iç in o n la r la p r o t o k o lle r im z a la n m ış tı. B iz b u n u n t ü m s o s y o lo jik b o y u tla rı n ı t a r tı ş a r a k , o a la n d a h e r iki g r u b u n d a h a k s a h ib i s a y ı l a r a k b a r ı n m a s ı iç in p r o je g e l i ş t i r m e y i a m a ç l a d ı k . A m a ö n c e liğ im iz her zam an k a y b e ttiğ im iz S u lu k u le lile r 'd i, o n la rı g e ri g e tir­ m e k ti. B u s e b e p le S T O P p r o je m iz i “ S u lu k u le A tö ly e s i" a dı a ltın d a b ir le ş ­ tire re k re v iz e e ttik , b ö y le c e b iz le r d a h a da g e n iş le d ik . A k a d e m is y e n le r , ç e ş itli m e s le k in s a n la rı, s a n a tç ıla r ve S u lu k u le 'y i k e n d in e d e rt e d in m iş v a ta n d a ş la r ın o lu ş tu r d u ğ u ta m a m ıy la g ö n ü llü le r d e n o lu ş a n 60 k iş ilik bu g ru p ; S u lu k u le lile r 'i m a h a lle y e d ö n d ü rm e y i, m a h a lle y e d ö n e c e k S u lu k u le lile r 'i d a h a in s a n i k o ş u lla r d a y a ş a ta c a k , o n la r a iş o la n a k l a r ı s a ğ l a y a ­ cak, k ü ltü rle r in i ve to p lu m s a llık la rın ı s ü rd ü re b ile c e k , tü m rü le b ilir k ıla c a k s o s y o - e k o n o m ik k ü ltü re l p ro g ra m la r b u n la rı s ü r d ü ­ g e liş tir m e y i bu p ro je ç e r ç e v e s in d e a m a ç la d ı. B u n u n iç in ; S u lu k u le S o s y o - E k o n o m ik , M e ­ k â n s a l iy ile ş tirm e ve K ü ltü re l S ü r d ü r ü le b ilir lik P ro je s i a d ın ı v e r d iğ im iz a lt e r n a t if p r o je m iz in h e d e fle r in i v e ilk e le r in i ilk e ta p ta t e s p it e ttik v e h e p b u ilk e le r e b a ğ lı k a la r a k h a r e k e t e ttik . P la n la m a h e d e f le r im iz i ü ç t e m e l b a ş lık ta b e lir le d ik B u n la rd a n yaşam b ir in c is i k o r u m a k ve g e liş tir m e k ; ik in c is i b a rın m a , h a k k ın ı s a ğ la m a k ; üçüncüsü is e Rom an k ü ltü rü n ü n k e n t ve s ü rd ü rü l- m e s iy d i. T a r ih i d o k u y u k o r u m a y ı v e g e liş t ir m e y i a m a ç la d ı k . Y o k s u lla r ı n b a rın m a ih tiy a ç la rın ı s a ğ la m a y a , y e r in d e yaşam h a k k ın ı savunm aya, to p lu m s a l ve e k o n o m ik d e s te k p ro g ra m la rıy la d a h a s ü r d ü r ü le b ilir is tih ­ dam v e e k o n o m i p o lit ik a la r ı ile y a ş a m o la n a k la r ın ı s a ğ la m a y a ve ö z e l­ lik le R o m a n k ü lt ü r ü n ü m a h a lle d e y a ş a n a b ilir k ılm a y a ö n c e lik v e r m iş tik . P la n la m a k r ite r le r i o la r a k da y a ş a n a b ilir lik , k a tılım c ılık , k u lla n ım değe­ ri, h a k ç a l ı k , y a ş a m a k ü l t ü r ü , t a r i h i v e a r k e o l o j i k d e ğ e r l e r i k o r u m a y ı b e ­ lir le d ik . D a h a s o n ra s o r u n la r , p o ta n s iy e lle r , h a s s a s iy e tle r, fır s a tla r ta b ­ lo m u z u y a p tık . E n s o n u n d a is e e lb e tt e ki o r a d a k o r u n m a s ı g e r e k e n k ü l ­ t ü r e l v a r lık la rı b e lirle y e r e k , ta r ih i k ü ltü r e l d o k u y a z a r a r v e r m e d e n ç a lı­ ş ılm a s ın ı k a r a r la ş tır d ık . En s o n u n d a m e k â n s a l k a r a r la r ım ız ın o lu ş tu ğ u b ir h a r it a m ı z o lu ş tu . 96 BB SULUKULE S O S Y O - E K O N O M İK , M E K Â N S A L İY İL E Ş T İR M E V E K Ü L T Ü R E L S Ü R D Ü R Ü L E B İL İR L İK P R O J E S İ SULUKULE ATÖLYESİ / TEMMUZ 2009 B u r a d a b iz k e n t s e l d o k u y u k o r u d u k . Ö n c e a la n d a a r k e o l o j i k ç a lı ş m a y a ­ p ılm a s ın ı ö n g ö r d ü k . S u r k o r u m a b a n d ı d ış a rı s ın d a k a la n a la n d a k a t y ü k ­ s e k liğ in i e n fa z la 3 ya d a 4 k a ta ç ık a r t m ı ş tı k , iç e r id e k a la n a la n d a is e bu y ü k s e k lik 2 k a ttı. T e s c illi p a r s e lle r v e y a p ıla r d a ö n g ö rd ü k. im z a la n a n m u v a fa k a tn a m e le rd e iç in d e k o n u t la r ü r e t ile c e k ti. B u n la rın re s to ra s y o n bahsi geçen d ış ın d a k u lla n ım 620 ç a lış m a la rı h a k s a h ib i h a k k ı ö n c e lik le S u lu k u le y e r e l h a lk ın a a it o lm a k ü z e re ç e ş itli tip p r o je le r le s o s y a l k o n u t ­ 97 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ la r ü r e ttik ve m e k â n s a l k a r a r la r ım ız a yapı ö r n e k le r in i d e y e r le ş tir d ik . S u l u k u le 'n in g e le n e k s e l d o k u s u n a u y a n a v lu lu tip o lo jile r d e k o n u t la r ü r e t i l ­ m e s in e ö n c e lik v e rd ik . D ü z e n li y e ş il a la n la r k u r g u la d ık . K a r m a k u lla n ı m ­ la r d a v a rd ı. Ö z e llik le S u lu k u le lile r 'in c a k is tih d a m e k o n o m ik k a lk ın m a la r ın ı s a ğ la y a ­ p ro je le r in i ü r e te b ile c e k tic a r e t a la n la rı b e lirle d ik . V e s o s y a l d o n a tı a la n la r ı g e liş tir d ik . B ü tü n b u n la r d a n s o n r a F a tih B e le d iy e s i'n in p r o je s in i g ö r m e k , g e r ç e k te n a r a d a k i fa r k ı g ö s te r iy o r . U la ş ım d a d a y a y a ö n c e lik li, g ü v e n li v e e r iş e b ilir b ir a ra z i k u lla n ım ı ü z e r in d e n u la ş ım ağı o lu ş t u r m u ş t u k . O t o p a r k k o n u s u ­ n a g e lin c e ; S u lu k u le 'd e F a tih B e le d iy e s i'n in y a p m ış o ld u ğ u p la n d a y ü k ­ s e k g e l i r l i a il e l e r i k o n u t s a h ib i e d i n d i r m e y i a m a ç la d ı ğ ı iç in ç o k fa z la o t o ­ p a r k v a r d ı . H e p s i d e y e r a lt ı o t o p a r k la r ı y d ı . Y e r a ltı o t o p a r k ı d e m e k , S u l u ­ k u le 'd e ç o k fa z la a r k e o lo jik e s e ri d e g ö z a rd ı e t m e k d e m e k t ir . K ü ç ü k b ir a la n a 7 ta n e o to p a r k ö n g ö r d ü le r . B iz o to p a r k ih tiy a c ın ı b a ş k a a la n la r d a , b a ş k a ş e k ille r d e ç ö z m e y e ç a lış tık . S o s y a l d o n a tı a n a liz i d e y a p tık ; a s lın d a m a h a lle n in y a k ın ç e v r e s in d e k i s o s y a l d o n a tı la r , m a h a lle li iç in y e te r li d e ­ r e c e d e y d i. S a d e c e y ık ıla n b ir k r e ş v a rd ı, o n u n y e r in e 5 0 0 m e t r e k a r e lik b ir k r e ş ö n e r d ik v e 3 y e n i s o s y a l d o n a tı a la n ı k u r g u la d ık . 9 8 1 BB Ü ç f a r k lı tip o lo jid e e v Y en i ev tip o lo jile rin i y a n d a k i fo to ğ ra fta g ö rü y o rsu n u z . B u n l a r , T O K İ ile p r o t o k o l i m z a la y a n 6 2 0 h a k s a h ib i iç in ü r e t i l e n e v le r d ir . B iz is e S u l u k u l e l i l e r iç in ü ç f a r k l ı ti p o lo ji d e , 2 5 , 4 0 v e 6 0 m e t r e k a r e l i k e v l e r y a p tık . Ç ü n k ü y a p ıla n g ö r ü ş m e le r d e m a h a lle lin in ç o ğ u n u n te k b a ş ın a y a ş a y a n y a ş lıla r o ld u ğ u , b ü y ü k e v is te m e d ik le r i, k ü ç ü k e v le r d e y a ş a m a y a a lış k ın o ld u k la ­ rı o r t a y a ç ı k t ı . 60 O n l a r ı n t a l e p l e r i d o ğ r u l t u s u n d a 6 0 m e t r e k a r e is t e y e n iç in m e tre k a re , 25 m e tr e k a r e y i ta le p eden iç in 25 m e tre k a re s ta n d a r t la r ın ı d a o n a g ö r e b e lir le d ik . B ö y le c e t o p la m y a p tık ve 335 adet konut be­ lir le m iş o ld u k . D ış a rıd a n g e le c e k o la n la r iç in is e 60, 70, 8 0, 8 5, 9 0 v e 135 m e tr e k a r e lik e v le r ta s a rla d ık . T O K İ B a ş k a n ı, “ o n la rın s ta n d a r tla r ın a g ö ­ re d a h a b ü y ü k k o n u t la r y a p m a k z o r u n d a y ım , lü tfe n o n la rı k ü ç ü k k o n u t ­ la r d a b a r ın d ı r m a y ın " d iy e u y a r m ış tı. A m a o n la r ın ö n g ö r d ü ğ ü m e t r e k a r e ­ l e r d a h a y ü k s e k t i , p a z a r l ı k l a r s o n u c u n d a b u d u r u m a g e t i r d i k . Ç ü n k ü b iz “ a s ıl S u lu k u le lile r 'i b u ra y a g e r i d ö n d ü r m e k i s t i y o r u z " d iy e ik n a e tm e y e ç a lış tık , k e n d is i d e k a b u l e tm iş ti. B u k o n u t la r d a ç e ş it li h e s a p la m a la r s o ­ n u c u n d a 5 7 7 a d e t ç ık t ı. T o p l a m d a 3 b in 7 2 8 k i ş i n in y a ş a y a c a ğ ı b i r p r o je ö n g ö r m ü ş o ld u k . B u s a y ıla r F a tih ş ü k tü . B u ra d a önceden B e le d iy e s i'n in t ic a r e t a la n ı iç in d e p la n ın d a ç o k d a h a dü­ g e l e n e k s e l iş k o l la r ı v a r d ı ; k u n d u r a c ılık , te r z ilik , ç iç e k ç ilik le u ğ r a ş ıy o r la r d ı, a t s a h ip liğ i v a rd ı. A v lu lu t ip o lo jile r d e b u s e b e p te n d i. K e n d i e v le r in in a v lu s u n d a b u k ü ç ü k e l iş le t ­ m e le r in d e n g e ç im le r in i s a ğ la y a b iliy o r la r d ı. B iz d e o tip o lo jiy i k o r u d u k ve bu o la n a k la r a im k a n v e r e c e k ş e y le r y a p m a y a ç a lış tık . Ö z e llik le S u lu k u le 'n in a n a u la ş ım a k s ın ı o lu ş t u r a n K a le b o y u C a d d e s i'n d e k i k o n u t la r ı n a lt k a tın d a a la n ı 15 m e t r e k a r e lik tic a r e t a la n la r ı o la ra k ta s a rla d ık . Ü rü n le rin b e lirle d ik . B a z ı b in a la rı tic a r e t s e r g ile n e c e ğ i ve s a tış ın ın y a p ıla c a ğ ı a la n la r ı s a p ta d ık . P r o je m a liy e t le r i y a r ı y a r ıy a f a r k e d iy o r Y e ş il a la n d ü z e n le m e s i ç e r ç e v e s in d e to p la m d a 1 5.00 0 m e tr e k a re lik b ir a la n t a s a r la m ı ş o ld u k v e b u a la n la r ı h e r y a ş ta n k iş in in a k t if o la r a k k u lla ­ n a b ile c e ğ i k a m u s a l y e ş il a la n la r a d ö n ü ş tü r d ü k . S u lu k u le 'd e g e ç m iş te n b e ri v a r o la n ik i ta n e b o s ta n a la n ı v a r. B u ik i b o s ta n a la n ı ile M ih r im a h S u lta n C a m ii a v lu s u , a c il e y le m p la n ın d a t o p la n m a a la n la r ı o la r a k g e ç i­ y o r. A n c a k F a tih B e le d iy e s i'n in y e n ile m e p r o je s in d e to p la n m a a la n la r ı da 99 GÜNEYDOĞU ANADOLU in ş a a ta a ç ıld ı. B u p ro je y le b ir d e p r e m B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ h a lin d e in s a n la r ın to p la n a c a ğ ı a ç ık a la n k a lm ıy o r d u . P r o je n in u y g u la m a m a liy e t le r in i d e ç ık a r ttık . B e le d iy e n in p r o je s in in m a ­ liy e t i 1 5 4 m i l y o n T L id i. B i z i m a l t e r n a t i f p r o j e n in m a li y e t i is e 8 3 m i l y o n T L . A s lın d a g e rç e k te n iy i ş e y l e r y a p m a k is tiy o rs a n ız , a ş ıla m a y a c a k so ru n y o k t u r . D e m e k k i, b u n u n y a r ı s ı k a d a r m a l i y e t l e d e b i r ş e y l e r ç ö z ü le b il iy o r . M a h a lle ta k ip s is t e m i k u r a r a k S u lu k u le 'd e n ta h liy e e d ile n le r in iz in i s ü r ­ d ü k . D a h a ö n c e n e r e d e y a ş a d ık la r ı, n e r e y e g it t ik le r i, T a ş o lu k 'a g it m iş le r ve o ra d a b a rın a m a y ıp g e ri d ö n m ü ş le rs e y e r le ş tik le r in e d a ir b ilg ile r i to p la m a y ı 100 | S u lu k u le 'n in e tr a fın d a n ere ye BB H a k s a h ip liğ i ik i b a ş lık a lt ın d a to p la n d ı H a k s a h ip liğ in i; m ü lk s a h ib i o lm a ve k u lla n ım h a k k ın a s a h ip o lm a o la r a k ik i b a ş lık a lt ın d a to p la d ık . D e v le tin b a r ın m a h a k k ın ı g ü v e n c e y e a lm a s ı i l ­ k e s in d e n y o la ç ık a ra k m a h a lle n in y e n id e n is k a n ve o r g a n iz a s y o n u n d a m a ğ d u r iy e t d u r u m u n a g ö re b ir ö n c e lik s ır a la m a s ı y a p tık . H a z ı r la n m a s ı ­ n a y a r d ım c ı o ld u ğ u m u z d ile k ç e le r le h a k s a h ib i o la n la r , k ira c ı k a b u l e d il­ m e y e n le r v e b a ş v u r u d a b u lu n m a y a n la r , m ü lk s a h ib i o lu p h a k k ın ı d e v r e t ­ m e y e n v e d e v r e d e m e y e n le r b ir in c i g r u p tu . ik in c i g r u b a T a ş o lu k 't a h a k s a ­ h ib i o l m u ş k ir a c ı la r ı ; ü ç ü n c ü g r u b a is e p r o je d e m ü l k s a h ib i o la n la r ı a ld ık . H a k s a h ip lik le r in i a la n d a k o r u m a y a ç a lış tık . A lt e r n a t if p la n ç a lı ş m a la r ı n ­ d a d a a la n ın g e r ç e k s a h ib i o la n y e r e l h a lk ın m a h a lle y e y e n id e n y e r le ş t i­ r ilm e le r i ö n c e lik li o ld u ğ u iç in iki a lt e r n a t if i ö n m ü lk s a h ib i o lm a ü z e rin e k u r u lu rin e b ir m o d e ld i. F a tih p la n a ç ık a rd ık . B irin c is i, b ir m o d e l; ik in c is i, k u lla n ı m B e le d iy e s i'n e a it y e n ile m e hakkı üze­ p ro je s i s o n u n d a e ld e e d ilm iş b ilg i e ta p la rı d a h ilin d e ilk s ır a la d ığ ım m ü lk s a h ib i o lm a ü z e r in d e n k u r u lu m o d e l u y g u la n a c a k tı. Y e r e l h a lk a s u n u la c a k ve ta le p ü z e r in e m ü l ­ k iy e te k o n u o la c a k s o s y a l k o n u t la r iç in - S u l u k u l e l i l e r iç in ö n e r d ik l e r i m i ­ z e s o s y a l k o n u t d iy o r d u k - T O K İ'n in a lt g e lir g r u p la r ı n a v e y o k s u lla r a y ö ­ n e lik s o s y a l k o n u t p ro je le r in i h a y a ta g e ç ir m e y ö n e lim in e is tin a d e n u y g u n a d ım ya d a k o ş u ld a ya da s ü b v a n s e e d ilm iş k o n u t s a tış ı y ö n t e m iy le m o ­ d e lle r g e liş tird ik . A rd ın d a n ü ç ta n e s o s y a l d o n a tı a la n ım ız ı y e r le ş tir d ik . B u n la r d a n b ir t a n e ­ si Ç o k A m a ç lı T o p lu m M e rk e z i'y d i (Ç A T O M ). 4 0 0 m e tr e k a r e lik bu m e rk e z ; s o s y a l, e k o n o m ik v e k ü lt ü r e l m a ğ d u r iy e t le r i g id e ric i, d a h a s a ğ lık lı e ğ it im v e m e s l e k e d i n d i r m e y e , iş g e l i ş t i r m e y e y ö n e l i k t i . i ç e r i s i n d e d a n ı ş m a m a ­ s a s ı, ç o c u k v e g e n ç lik b ir im i, k a d ın b ir im i, y e tiş k in v e y a ş lı b ir im i, v a t a n ­ d a ş l ı k h a k k ı b ir i m i , s a ğ l ı k o fis i v e iş b ir i m i , m e s l e k e d i n d i r m e , iş g e l i ş t i r ­ m e v e iş b u lm a b i r i m l e r i d e b u l u n u y o r d u . ik in c i s o s y a l d o n a t ı m ı z , M a h a l ­ le K o o rd in a s y o n M e rk e z i'y d i. ilg ili t ü m p a y d a ş la r a ra s ı k o o r d in a s y o n u s a ğ ­ la y a n , k a tılım c ı, ş e ffa f v e d e m o k r a t ik y a p ıd a , 2 5 0 m e t r e k a r e lik b ir m e r k e z ­ d i. M a h a l l e K o o r d i n a s y o n M e r k e z i ' n i n t e m e l a m a c ı t ü m lu k u le M a h a lle s i s a k in le r in i ve ilg ili k u r u m la r ı a lış v e r iş i y a p ılm a s ın ı s a ğ la m a k , fa a liy e tle r i k o o r d in e b ilg i o fis i v e s o s y a l k o n u t ü r e t im fa a liy e tle rd e S u - b ir a ra y a g e tirm e k , fik ir e tm e k ti. iç e r is in d e b a k ım o n a r ım d e s te k b ir im i v a rd ı. 101 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ M a h a lle L o k a n ta s ı Ü ç ü n c ü s ü de M a h a lle L o k a n ta s ıy d ı. Y a p tığ ım ız a ra ş tırm a d a ; m a h a lle lin in y e te r li ve s a ğ lık lı b e s le n e m e d iğ i ve y o k s u llu ğ u n a r a ğ m e n e vd e y e m e k p i­ ş ir m e n in d e ğ il, m a h a lle d e k i lo k a n t a la r d a n y iy e c e k s a tın a lm a y o lu n a g id il­ d iğ i o r t a y a ç ık t ı. B u n d a n k a y n a k lı c id d i s a ğ l ı k p r o b l e m l e r i v a r d ı . M a h a l l e ­ lin in s a ğ lık lı b e s le n m e s in i s a ğ la m a k , y o k s u lla r a ü c r e ts iz /u y g u n k o ş u lla r ­ da y e m e k v e r m e k , y e te rs iz b e s le n m e d e n k a y n a k lı s a ğ lık s o r u n la r ın ın ö n ü ­ ne g e ç e b ilm e k , ç o c u k la r ın g e liş im in i s a ğ la m a k a m a c ıy la b ir m a h a lle lo ­ k a n ta s ı k u r m a y a k a r a r v e r d ik . Ö n c e liğ i m a h a lle li o la n 2 5 0 m e t r e k a r e lik bu lo k a n ta d a y in e m a h a lle li ç a lış a c a k , y e m e k le r i d e o n la r y a p a c a k tı. Ya ü c ­ re ts iz ya da ç o k c ü z i b ir ü c r e t v e r ile r e k y e m e k y e n m e s i o n la rı n ta le b iy d i. 102 BB U y g u la m a e ta p la r ı U y g u la m a e ta p la rı k a p s a m ın d a ; e n b a ş ta M a h a lle K o o rd in a s y o n M e rk e - z i'n in in ş a s ı, d a h a s o n r a d iğ e r d o n a t ı la r ın in ş a s ı, e n s o n y e ş il a la n d ü z e n ­ le m e s i ö n g ö r ü ld ü . A s lın d a in ş a a t a ş a m a s ın ı e n s o n a b ır a k a n , bu k o o r d i­ n a s y o n b ir im i v e d o n a tıla r ı ö n c e liğ in e a la n b ir e ta p la m a s ü r e c i e ld e e tm iş o ld u k . S u l u k u l e 'n i n ( 2 0 0 9 - 2 0 1 0 ) y e r l e b ir e d i l m i ş h a li ile b u g ü n k ü h a li n i g ö r ü y o r ­ s u n u z . B e le d iy e t ü m e n g e lle m e le re , tü m u ğ r a ş m a la r ı m ı z a v e p la n ın h e m m e s le k o d a la rı ta r a fın d a n a ç ıla n d a v a d a h e m de m a h a lle d e k i d e rn e k ta ­ r a f ı n d a n a ç ı la n d a v a d a k a m u y a r a r ı o lm a d ı ğ ı iç in i p t a l a lm a s ı n a r a ğ m e n in ş a a tla r a d e v a m e d e re k , in a tla o r ta y a k o y d u ğ u ta b lo b ö y le d ir. B e le d iy e n in p r o je s i n d e i n s a n c ı l b i r y a k l a ş ı m y o k t u , b iz b u y a k la ş ı m ı g e t i r ­ m e y e ç a lış tık . Ç o k a k t ö r lü , d e m o k r a t ik , k a tılım c ı, ş e ffa f b ir y ö n e tim y o k tu ; b iz o s ü r e c i i ş l e t m e y e ç a l ı ş t ı k . U l u s a l v e u l u s l a r a r a s ı s t a n d a r t l a r a , a n l a ş ­ m a la r a , k o ş u lla r a , h a s s a s iy e t le r e s a y g ılı b ir y a k la ş ı m e ld e e tm e y e ç a lış tık . En ö n e m lis i de 1 0 0 0 y ıllık R o m a n d u y m a y ı h e d e fle d ik . Z o rla y e rin d e n k ü ltü rü n ü y a ş a tm a y ı, o k ü ltü r e is te d ik . O n la r iç in in s a n i, t o p lu lu k t e m e lli b ir p r o g r a m la ç ö z ü m s u n m a y a ç a lış tık . Y e r e l is tih d a m saygı e d ilm iş S u lu k u le lile r 'i g e ri g e tir m e k ö n e rile ri o la n a k la r ı, k ü lt ü r e l s ü r d ü r ü le b il i r li k ve t o p l u m s a l g e l i ş m e iç in s o s y a l d o n a t ı a la n l a r ı b e li r l e d ik . S u lu k u le 'd e y a p ıla n in ş a a tla r d a S u lu k u le lile r 'in y a ş a y a b ile c e ğ in i id d ia e d i­ y o r la r d ı; a m a “ ç e ş itli s e b e p le r d e n o lm a d ı" d iy e re k k e n d ile r in i s a v u n u y o r ­ la rd ı. O n la rı z a m a n la g ö n d e r m e k is te d ik le r i y e re , T a ş o lu k 'a g ö n d e r d ile r . M u r a t H o c a da b e lirt ti, 3 0 0 a ile T a ş o lu k 'a g it m iş ti. Ş u a n s a d e c e iki a ile T a ş o l u k ' t a y a ş ıy o r . G e ri k a la n ı, S u l u k u l e 'y e y e r l e ş e m e d i k l e r i iç in t e k r a r S u l u k u l e e t r a f ı n d a S u l u k u l e ile b e n z e r d o k u d a o la n d iğ e r m a h a l l e l e r e y e r ­ le ş tile r . B u b ö lg e d e s a d e c e T a ş o lu k d e ğ il, b e le d iy e n in s o s y a l k o n u t la r o la r a k n ite ­ l e n d ir d iğ i d iğ e r k o n u t a la n la r ı d a v a r . B i r b a k k a l ı, y e ş il a la n ı d a h i o lm a y a n b in a la r la b e z ili b ir y e r. S u lu k u le lile r k e n d i m a h a lle r in d e b ir ç a y fin c a n ıy la b a k k a ld a n z e y tin y a ğ ı s a tın a la b ilir k e n , e tr a fın d a h iç b ir ş e y i o lm a y a n , v e r e ­ s iy e n in iş le m e d iğ i, b ü y ü k a lış v e r iş m e r k e z le r in in s o n r a d a n d ik ile c e ğ i s ö y ­ le n e n b ir y e r d e b a r ı n m a la r ı n ın ö n g ö r ü lm ü ş o lm a s ı h a ta y d ı. 103 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ BB A k lım d a h e p b u k a lır. B u iki r e s m i ç iz e n ç o c u k , a y n ı ç o c u k . Y ık ım d a n ö n ­ cesi ve s o n ra s ın ı n a sıl re s m e ttiğ in i g ö rü y o rs u n u z . Ç e ş it li h a s s a s iy e tle r v ar, y a ş a m k ü ltü r ü v a r, a lış k a n lık la r v a r, p s ik o lo jile r v ar. T e m e n n im odur ki b u u ta n ç v e r ic i t a b lo İ s t a n b u l'u n ve T ü r k iy e 'n in h iç b ir a m a v e h iç b ir y e ­ r in d e b ir d a h a t e k r a r la n m a s ı n . S u lu k u le 'd e h a ta d a n d ö n ü le m e d i. B a ş k a y e r le r d e b e lk i d ö n ü lü r d iy e u m u t e d iy o r u m . P ro je n in b ü tü n g ö r s e lle r in e ve y a z ım s a l d e ta y la rın a h ttp :/ / w w w .s u lu k u le a to ly e s i.b lo g s p o t.c o m la r iç in tu tu la n a d re s in d e n , ilk g ü n d e n b u g ü n e S u lu k u le 'd e o la n ­ g ü n lü ğ e is e h ttp ://w w w .s u lu k u le g u n lu g u .b lo g s p o t.c o m in t e r n e t s ite s i ü z e r in d e n u la ş a b ilir s in iz . Ç o k te ş e k k ü r e d iy o ru m . D o ç . D r. M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : B iz t e ş e k k ü r e d e r iz . ik i k o n u y u v u r ­ g u la m a k is tiy o r u m . B ir in c is i; p la n c ı d e d iğ im iz ş e y , s a d e c e ş e h ir p la n c ıs ı, m im a r , in ş a a t m ü h e n d is le r in d e n k e n d i m a h a lle le rin in o lu ş a n b ir ş e y m id ir, y o k s a in s a n la rın p la n c ıs ı o lm a k g ib i b ir h a k k ı v a r m ıd ır ? Bunu çok d ü ş ü n m e k l a z ı m . İ k i n c i s i ; h e r h a n g i b i r p r o j e d e ç o k iy i b i r s o s y o - e k o n o ­ m i k ç ö z ü m l e m e y a p m a d ı ğ ı m ı z s ü r e c e y a p a c a ğ ı n ı z p r o j e e n iy i i h t i m a l l e g ü z e l b ir p ro je o lu r ; a m a ç a lış a n b ir p ro je y i b u ş e k ild e y a r a ta m a z s ın ız . O d ö n e m d e k e n t s e l m u h a le f e t d iy e a d la n d ır d ığ ım ız g r u p la r a r a s ın d a c id d i t a r t ı ş m a la r o lu ş tu . S u lu k u le a lt e r n a t if p r o je s in in y a p ılm a s ü r e c in e d a ir ö n c e ş u t a r tı ş ı ld ı : T O K İ'y e a r a ç o la c a k s ın ız . T O K İ b u n u k a m u o y u o l u ş t u r ­ m a k ü z e r e k u l l a n a c a k . B u n e d e n le a r k a d a ş l a r b u p r o je y i y a p m a y ı n , d e d i. B u n u s ö y le y e n g ru p 5 0 -6 0 to p la n tı s o n u n d a y ü z d e 1 k iş ilik g r u p tu . ik i g e c e a lt ı ş a r s a a t s ü r e n ih tim a lle d e o ls a h a z ı r la n a n p r o je n in ik i u y g u la n ­ m a s ı n ı n h e m S u l u k u l e l i l e r iç in h e m d e T ü r k i y e iç in b i r ö r n e k o l u ş t u r u l a ­ b ile c e ğ i d ü ş ü n c e s iy le g ir iş im i y a p ıld ı v e e m e k v e r m e k t e n d e k a ç ın ılm a d ı. N ih a y e tin d e , k a m u o y u o lu ş tu r u lm a s ın d a p a y s a h ib i o lm u ş o ld u k . Ç o k ç a s o s y a l d o n a tı a la n ı o lu ş t u r u lm a s ı n ı s a ğ la d ık . S ö z ü C ih a n 'a b ı r a k m a k i s t iy o r u m . C ih a n U z u n ç a r ş ı lı B A Y S A L ile 2 0 0 6 'd a K ü ç ü k ç e k m e c e A y a z m a 'd a z o r la g ö ç s o n u c u İ s t a n b u l'a g e l m i ş v e b u r a d a d a y e r in d e n e d ile n K ü r t b ir t o p lu lu ğ u n h a k la r ıy la b o ğ u ş u r k e n k a r ş ıla ş tık , ta n ış tık . O g ü n d e n b u g ü n e İs ta n b u l'd a e s g e ç tiğ i b ir m ü c a d e le a la n ı b il­ m iy o r u m . İ s ta n b u l'd a k e n t e t k in lik le r i ile ilg ili e n ö n e m li a k t iv is t le r d e n b i­ rid ir . Ş im d i “ B a r ı n m a H a k k ı v e D ö n ü ş ü m ü n S o s y a l E t k ile r i" is im li s u n u ­ ş u n u d in liy o r u z . B u y u ru n ... 105 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ m 2i >> Ci han UZUNÇARŞI LI BAYSAL S iy a s e t B i l im c i- K e n t H a r e k e t l e r i S ö z c ü s ü İs ta n b u l K ü ç ü k ç e k m e c e ilç e s i A y a z m a /T e p e ü s tü K e n ts e l D ö n ü ş ü m ü ve B e z ir g a n b a h ç e Y e n id e n İs k a n ı: K o n u t H a kkı ve K e n ts e l D ö n ü ş ü m ü n E k o n o m ik , S o s y a l, K ü lt ü r e l H a k ih la lle r in e B a k ış 106 BB T e ş e k k ü r e d iy o r u m . Bu sunum a f ır s a t v e r d iğ i iç in G üneydoğu A n a d o lu B ö lg e s i B e le d iy e le r B ir liğ i'n e t e ş e k k ü r e d iy o r u m . V ic d a n la r ın s ız la d ığ ı z a ­ m a n la rd a y ız , g ö n ü l is te r d i ki D iy a rb a k ır'a g e lm e k g ü z e l g ü n le rd e n a s ip o ls u n . 107 GÜNEYDOĞU ANADO LU İs ta n b u l'u n K üçükçekm ece ilç e s i B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ A y a z m a /T e p e ü s tü K e n ts e l Dönüşü- m ü 'n ü a n la ta c a ğ ım . O lim p iy a t S ta d ın ın h a lid ir , hem en d ib in d e b u lu n a n A y a z m a 'n ı n y ık ı m d a n önceki O lim p iy a t S ta d ın ı n o r a y a in ş a e d ilm e s i A y a z m a 'n ı n ü ç ü n c ü g ö ç e d o ğ r u g id e n y o lc u lu ğ u n u d a te tik le d i. K e n ts e l d ö n ü ş ü m ü n , y ık ı m la r , z o r ­ la ta h liy e le r , k o n u t h a k k ı ih la lle r iy le n a s ıl m a ğ d u r iy e t le r e y o l a ç tığ ın ı ö ğ ­ r e n m e k is tiy o rs a n ız ; A y a z m a d e n e y im in i m u tla k a in c e le y in , d e r im . A y a z m a /T e p e ü s tü K e n ts e l D önüşüm k a p s a m lı k e n ts e l d ö n ü ş ü m P ro je s i, İs ta n b u l'u n p r o je s id ir . H o m o je n ilk , en g e n iş b ü y ü k b ir n ü fu s u n to p lu o la r a k y e n id e n is k â n e d ild iğ i b ir p ro je d ir . B e z ir g a n b a h ç e T O K İ S it e s i'n d e , y e n i d e n is k â n ile y e r l e ş t i r i l e n A y a z m a lı a i l e l e r i n y a n ı s ı r a y in e k e n t s e l d ö ­ n ü ş ü m l e g e le n Z e y t i n b u r n u v e T e p e ü s t ü m a h a l l e l e r i n i n e s k i s a k i n l e r i ile T O K İ'd e n k o n u t s a tın a la r a k g e le n a lt- o r ta g e lir g ru p la rı b ir lik te y a ş a ­ m a k ta d ır . B u r a s ı, D o ğ u v e G ü n e y d o ğ u 'd a n y e r le r in d e n e d ile n A y a z m a lıla r iç in ik in c i b ir g ö ç d e n e y im iy d i. O n e d e n le g ö ç ü n ü z e r in d e d e d u r m a k is t i­ yo ru m . 'K e n t s e l d ö n ü ş ü m z o r la g ö ç tü r ' S e v ila y K a y g a la k , “ G ö ç , s o s y a l fo r m a s y o n la r ı n e k o n o m ik , p o litik v e k ü l t ü ­ re l y a p ıla rın d a ve bu y a p ıla r iç in d e k i iliş k ile r s is te m in d e y a ş a n a n ş im le r s o n u c u n d a o rta y a ç ık a r; d e ğ i­ s ö z k o n u s u y a p ıla r ü z e rin d e ö n e m li d ö ­ n ü ş ü m le r e y o l a ç a n m e k â n s a l b ir y e r d e ğ iş t ir m e h a r e k e t id ir " d iy o r. G ö ç e tm e n in b ir ç o k n e d e n i va r; a n c a k sunum um da z o rla d a y a tm a ile o la n ü z e rin d e d u r m a k is tiy o ru m . K e n ts e l d ö n ü ş ü m z o rla ta h liy e le r i te tik le m e si n e d e n iy le g ö ç e z o r la m a d ır , y e rin d e n e tm e d ir . D ü n y a d a ç o k az s a y ıd a k i iy i ö r n e k d ı ş ı n d a , n e o - l i b e r a l k e n t i n g e l d i ğ i n o k t a d a n b a k t ı ğ ı m ı z z a m a n a z ö n c e H o lla n d a 'y ı d a o n u n iç in s o r g u la d ı m ; ç ü n k ü R o t t e r d a m v e A m s te r d a m 'ın n a s ıl d ö n ü ş t ü ğ ü n ü , k i m l e r p a h a s ın a v e k im l e r iç in d ö n ü ş m e k ­ te o ld u k la r ın ı b iliy o r u z - d ü n y a n ın hem en h e r y e rin d e k e n ts e l d ö n ü ş ü m a s lın d a b ir s e r m a y e b ir ik im i a ra c ıd ır . “ S T O P G E N T R IF IC A T IO N " a fiş in i b ir a k tiv is t in te rn e t s a y fa s ın d a n a ld ım . y e n ile m e y i d u r d u r u n , d iy o r. B u n u n B a k ın , s o y lu la ş tır m a y ı y a n i k e n ts e l b ir y e r in d e n e tm e , g ö ç e tm e a n la m a g e ld iğ in i y a z ın ın a lt ı n d a k i f ig ü r le r d e n a n lı y o r s u n u z , ç ık ın la rı y la y o la ko­ y u lm u ş la r . N e o - lib e r a l p o litik a la r s o n u c u n d a h a re k e t h a lin d e n ü fu s la rla d o lu b ir “.e b e d i 108 d ü n y a d a y ız . b ir is k â n L a o s lu s ü r e c in in kent p la n c ı Tunde g e ç ic i u n s u r l a r ı . ' ' A g b o l a ' n ın o la r a k d e d iğ i g ib i ''y o k s u l k e n tli, BB g ö ç m e n d ir '', y a ş a m m e k te d ir. a la n ın d a n , m a h a lle s in d e n , k e n t in d e n göçm en e d il­ B ir b a ş k a p la n c ı, A n a n y a R o y d a ü lk e s i K a lk ü ta 'y ı a n la tır k e n , ''K a lk ü t a b ö lg e s in in k a r a s ın ırı d u r m a d a n d e v a m e d e n is k â n , ta h liy e , y e ­ n id e n is k â n d ö n g ü s ü n ü n d a m g a s ın ı t a ş ı r '' d iy o r. B u k ü r e s e l d ö n g ü y ü , y ı­ k ım , ta h liy e , y e n id e n - is k â n , y ı k ı m . döngüsünü a rtık T ü rk iy e li k e n ts e l n ü fu s la r da y a ş a m a k ta . 109 GÜNEYDOĞU ANADO LU 110 B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ :+íM- BB 111 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ 'E n a z 5 m i l y o n k e n t y o k s u l u z o r l a t a h l i y e e d i l e c e k ' Bugün İs ta n b u l b a şta o lm a k ü z e re h a r e k e t h a lin d e n ü f u s la r ü lk e s iy iz . B ir le ş m iş M ille t le r H a b ita t Z o r la T a h liy e le r Ü z e rin e U z m a n la r G r u b u (A G FE) 2 0 0 9 İs ta n b u l R a p o r u 'n a g ö re , en a z 5 m ily o n k e n t y o k s u lu İs ta n b u l'u kü re se l kent yapm a n e d e n iy le h e d e fle r i u ğ r u n a z o r la ta h liy e e d ile c e k . A fe t Y a s a s ı b u s a y ıya a r t ık o rt a s ın ıfla rı d a r a h a t lık la k a ta b ilir iz . K u m r u a r ­ k a d a ş ım ız b a h s e tti. S u lu k u le 'd e k i e v le rin ç a r p ıla n m a s ın a k a r ş ın , S u lu k u le P la t f o r m u t ü m a s tırm ış tı. e v le re “ D o z e r d ik k a t, b u r a d a in s a n la r y a ş ıy o r" a fiş le r i 2 0 0 9 S u lu k u le y ık ı m la r ı n a g ö z a tın v e iş te M a y ıs 2 0 1 2 S u lu k u - le v illa la r ı, b u lü k s v illa la r d a k im le r in o tu ra c a ğ ın ı, n a s ıl b ir n ü fu s u n b u r a ­ la rı m e k a n tu ta c a ğ ın ı s a d e c e f o t o la r a b a k a r a k a n la y a b ilir s in iz . S u lu k u le li y u r d u n d a n s ü r g ü n e d i l m i ş g ö ç m e n d i r . A t a ş e h ir K ü ç ü k b a k k a lk ö y 2011 T e m m u z y ık ım la rın ın fo to ğ r a fla r ın ı g ö rü y o r s u n u z . B ir b a ş k a a ç ıd a n b a k a ­ lım , b u ra s ı, y ü k s e k b in a la r ın a ltın d a b ir y e ş il a la n ; d e p r e m in i b e k le y e n İs ­ t a n b u l 'd a g ö z ü m ü z g ib i k o r u m a m ı z g e r e k e n g id iş a tın m a n tığ ı ç o k fa rk lı. İs ta n b u l'd a k i b ir y e ş il a la n a n c a k r a n t s a l b ü tü n y e ş il a la n la r , kam usal a la n la r y a n i a c ile n t o p la n ı la c a k ya d a ç a d ı r k u r u la c a k a la n la r m a a le s e f p la z a , re z id a n s , b u tik h o te l, A V M ile b e t o n la ş t ı r ı lm ı ş h a ld e . V e iş te K ü ç ü k b a k k a lk ö y 'ü n y e r le ş ik n ü fu s la rı s o k a ğ a a tıld ıla r; ç ü n k ü A ta ş e h ir fin a n s m e r k e z i y a p ılm a y o lu n d a v e o k o r u m a m ı z g e r e k e n y e ş il a la n a k im b ilir k a ç y ıld ız lı b ir lü k s p r o je k o n d u r a c a k l a r , r a n t u ğ r u n a . A y a z m a 2 0 0 5 - 2 0 0 7 y ık ım la r ın ın f o t o ğ r a f la r ı v e iş te 2 0 0 8 e n s o n A y a z m a y ık ım la r ı. A y a z m a k i­ ra c ıla rı b a ra k a la rd a y a ş a m a k z o ru n d a b ır a k ıld ıla r ; ç ü n k ü A y a z m a lıla r ın z o r l a t a h l i y e ile y e n i d e n is k â n e d i l d iğ i T O K İ B e z i r g a n b a h ç e k o n u t l a r ı n d a n k ir a c ıla r ilk b a ş ta h a k s a h ib i y a p ılm a d ıla r. B u s ü r e c in ve t ü m dönüşüm a la n la r ın ın e n m a ğ d u r k e s im le r i m ü lk s ü z le r o lm a k t a . K ir a c ıla r t ü m za­ m a n l a r ı n k a y b e d e n l e r i. iş t e k i r a c ı l a r ı n i n s a n l ı k d ış ı ş a r t l a r d a ç o l u k ç o c u k y a ş a m a k z o ru n d a b ır a k ıld ık la rı A y a z m a Ç a d ırk e n t ve s o n y ık ım la rın d a n b ir e r g ö rü n tü . “ M Y W O R L D E U R O P E " p ro je s i y ü k s e liy o r ş im d i o ra d a ; y a ­ şam m im a rın ın bugün A y a z m a 'y ı k a tle d e n A ğ a o ğ lu 'n u n Y e r le ş ik b ir n ü fu s , '8 0 'le r in s o n u n d a z o r la y e r in d e n p ro je s id ir bu. e d i l m i ş A y a z m a 'n ı n K ü r t n ü f u s u n u n 2. k e z y e r i n d e n e d i l m e s i d i r , 2. z o r u n l u g ö ç t ü r b u . B u f o ­ t o ğ r a f la r da M e r s in A k d e n iz B e le d iy e s i Ç a y, Ç ile k m a h a lle le r in d e n u m u ­ yo ru m o ls u n . 112 y e r le r in d e k a ls ın la r ve b a ş k a b ir k e n tin m ü m k ü n a t ı iç in d e u m u t BB GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ T a r la b a ş ı y ık ı m la r ı v e lü k s T a r la b a ş ı p r o je s in i g ö r ü y o r s u n u z . F o to ğ r a f t a ­ ki d u v a r y a z ıs ın d a ç o k g ü z e l ifa d e e d ild iğ i ü z e re , “ T a r la b a ş ı b ü y ü k b a ş la r a k a ld ı''. D ö n ü ş ü m d e h e r y e r d e h a k ik a t e n b ü y ü k b a ş la r a k a lıy o r ; ç ü n k ü s e r ­ m a y e b ir ik im s ü r e ç le r i ile k e n t s e l d ö n ü ş ü m ü n ç o k y a k ın b ir iliş k is i v a r. A r t ı k k e n tin k e n d is i b ir m e ta v e k e n t s e l a r a z ile r s e r m a y e n in b ir ik im a r a ç ­ la r ı. H a r v e y 'in (2 0 0 8 ) d e b e lir t t iğ i ü z e r e , k e n ts e l d ö n ü ş ü m , a rtığ ın e m ili­ m in in ö n e m li b ir a ra c ı. “ K a r a n lı k b ir y ü z ü v a r d ı r " d iy o r H a rv e y , ç ü n k ü m e n h e r z a m a n s ın ıfs a l b ir b o y u tu da b u lu n m a k ta ; he­ e n b a ş t a v e e n fa z la , y o k s u lla r , a y r ıc a lık s ız la r v e s iy a s i g ü c ü e lin d e b u lu n d u r a m a y a n la r b u s ü ­ re ç te n m a ğ d u r o lm a k t a , d iy o r. Y a k ın la r d a k a y b e ttiğ im iz N e il S m ith de, “ A z ın lı k la r , e m e k ç ile r , e v s iz le r, iş s iz le r, k a d ın la r , g a y - le z b iy e n le r v e m ü l ­ te c ile r s ü r e c in m a ğ d u r la r ıd ı r . '' d e m iş ti B ö y le k a r a n lık y ü z ü o la n b ir s ü r e ç te , m ü c a d e le m iz in d o ğ ru b ir z e m in ü z e r in d e y a p ı la b ilm e s i iç in b u s ın ıfs a l b o y u tu d a a n la m a m ı z g e r e k m e k t e ­ d ir . Ş a h s i f i k r i m , h u k u k i m ü c a d e l e y i ö r g ü t l ü m ü c a d e l e ile d i r e n i ş ile b i r ­ lik te y ü r ü t ü r s e k a n c a k o z a m a n ik tid a ra g e ri a d ım a ttırıla b ile c e ğ im iz d ir. 'N e o - lib e r a l b ir k e n t e d o ğ r u g id iy o r u z ' 1 9 8 0 'le r d e n bu y a n a k a p ita liz m in y e n i ş a r tla r ın a u y a r la n a n y e n i k e n t le ş ­ m e p a r a d ig m a s ı, a z ö n c e y a p tığ ım ız m a h a lle f o t o ğ r a f la r ı t u r u n d a n d a a n ­ la y a c a ğ ın ız ü z e r e , k e n t y o k s u lla r ı n ı 'y e r in d e n e t m e s ü r e c i' v e ' m ü l k s ü z l e ş t i r m e y o lu y l a b i r i k i m ' g ib i ik i k r i t i k f a k t ö r ü i ç e r m e k t e . Ç i z im i n d e a ç ı k e ttiğ i k e n tin ü ze re , d o z e r le r , k e n tin tü k e te m e y e n le rin i, em ekçi ve y o k s u lla rı d ış ın a s ü r e r k e n , ü s t g e lir g ru p la r ın a , k ü r e s e l s e r m a y e y e y ö n e lik b ir k e n t h a z ır la m a k ta la r . K e n ts e l m e k â n ın ü re tim in d e s ö z s a h ib i a rtık k e n t lile r d e ğ il s e r m a y e . K o n u t H a k k ı a ç ıs ın d a n b a k tığ ım ız z a m a n is e c id ­ di m a ğ d u r iy e t ve ih la lle r s ö z k o n u s u d u r. 'Y e n i k o n u t h a k k ı m e k a n iz m a la r ı d e v r e y e g i r m i ş t i r ' N e o - lib e r a l p o litik a la r la ş e k ille n e n k e n t le r d e k i z o r la t a h liy e le r ve y e r in ­ d e n e t m e s ü r e ç l e r i n i n ih l a l v e m a ğ d u r i y e t l e r i n i n '9 0 'la r d a n it ib a r e n iy ic e g ö r ü n ü r o lm a la r ı n e d e n iy le u lu s la r a r a s ı in s a n h a k la r ı m e k a n iz m a la r ın d a d a b u y ö n d e d e ğ iş ik le r g ö r ü y o r u z . '9 0 'la r , 7 0 'le r s o n u n d a b a ş la y a n n e o ­ lib e ra l m ü d a h a le le rin a d a le ts iz s o n u ç la rın ın k e n ts e l m e k â n ü z e rin d e k i e t k i l e r i n i n iy ic e b e l i r g i n l e ş t i ğ i y ıl la r d ı r . D ü n y a ü z e r i n d e k o n u t h a k k ı i h l a l ­ le r i, z o r la e v b o ş a lt m a v e t a h liy e le r in a r t m a y a b a ş la m a s ıy la 9 0 'la r d a n iti- 114 BB b a re n y e n i k o n u t h a k k ı m e k a n iz m a la r ı d e v re y e g ir m iş tir . B ir le ş m iş M il­ l e t le r K o n u t H a k k ı P r o g r a m ı 2 0 0 2 y ılın d a o lu ş t u r u lm u ş t u r . P r o g r a m , b ir s o s y a l h a k o la r a k k o n u ta e r iş im in , k o n u t h a k k ın ın ö te s in d e ö n e m i o ld u ­ ğ u v u r g u la r v e e v s iz liğ i s a d e c e b ir evi k a y b e t m e k d e ğ il, s a d e c e k o n u t h a k ­ kı i h l a l i d e ğ i l , a y n ı z a m a n d a e v r e n s e l i n s a n h a k l a r ı n o r m l a r ı n ı n t ü m y ö n ­ le r in in s u is t im a l, ih la l v e y e r in e g e t ir ilm e m e s in e y o l a ç a n b ir s ta tü o la r a k t a n ı m la r . B ir m e k â n ı y o k e ttiğ in iz z a m a n s a d e c e fiz ik i m e k â n ı y o k e t m i ­ yo rsu n u z , b u n u n e k o n o m ik , s o s y a l, p s ik o lo jik b o y u tu , in s a n h a k la rı b o ­ y u tla r ı v a r. B u s ü r e ç t e , m e k â n ın iç in d e g ü ç iliş k ile r i d e y e n id e n k u r u lu y o r , s e r m a y e ve ü s t g e lir g ru p la r ı y a ra rın a , e m e k ç i ve y o k s u lla r, tü k e te m e y e n le r a le y h in e y e n id e n y a p ıla n d ır ılıy o r. Tüm e v r e n s e l in s a n h a k la r ı m e k a n iz m a la r ın a g ö r e in s a n h a k la r ın ın e s a ­ sı, i n s a n o n u r u n a u y g u n b i r y a ş a m d ı r . B i r l e ş m i ş M i l l e t l e r E k o n o m i k S o s ­ y a l K ü lt ü r e l H a k la r S ö z le ş m e s i 11. M a d d e y e g ö re d e, e lv e r iş li b ir k o n u tu o lm a y a n k iş in in s a ğ lık , is tih d a m o n u rlu b ir y a ş a m s ta n d a rd ı o la m a y a c a ğ ın d a n , e ğ itim , g ib i s o s y a l v e e k o n o m i k h a k l a r a h a t t a s iy a s i h a k l a r a b ile e riş im i o la m a y a c a ğ ın d a n , b a rın m a hakkı daha d o ğ ru b ir t a n ı m la konut h a k k ı ( m ü lk iy e tte n b a ğ ım s ız ) ç o k t e m e l b ir h a k tır. T ü rk iy e , bu s ö z le ş m e ­ yi 2 0 0 3 y ı lı n d a A K P a r t i ik t i d a r ı z a m a n ı n d a im z a la d ı v e n e k a d a r t u h a f ki S ö z le ş m e 'n in ta n ım la d ığ ı k o n u t h a k k ın ı d a e n fa z la A K P a r ti ik tid a r la r ı ih ­ la l e tm e k te . S ö z le ş m e 'n in 11. M a d d e s in e a tf e n B M E k o n o m ik S o s y a l K ü l­ tü re l H a k la r K o m ite s i'n in (K o m ite o la ra k b e lirte c e ğ im ) 1997 ta rih li 7 N o 'lu G e n e l Y o r u m u z o r la t a h liy e le r i t a n ı m la r . Z o r la ta h liy e , k iş ile r in , a i­ le le rin v e /v e y a t o p lu lu k la r ın k e n d i ir a d e le r i o lm a k s ız ın o tu r d u k la r ı e vd e n v e /v e y a to p r a k ta n g e ç ic i ya d a d a im i o la r a k v e u y g u n h u k u k i v e y a d iğ e r k o r u m a b iç im le r i s a ğ la n m a k s ız ın ve bu b iç im le r e e r iş im o lm a k s ız ın ç ık a ­ rılm a la rıd ır. B a ğ lı o ld u ğ u m u z tü m in s a n h a k la rı m e k a n iz m a la rın d a da z o r la ta h liy e ilk g ö r ü ş te in s a n h a k k ı ih la li s a y ılır. A n a y a s a m ız ın 90. M a d ­ d e s i, u s u l ü n e g ö r e y ü r ü r l ü ğ e k o n u l m u ş t e m e l h a k v e ö z g ü r l ü k l e r e ili ş k i n u lu s la r a r a s ı a n t la ş m a la r la k a n u n la r ı n a yn ı k o n u d a f a r k lı h ü k ü m l e r iç e r ­ m esi n e d e n iy le ç ık a b ile c e k u y u ş m a z lık la rd a a n t la ş m a la r ı e s a s k ıla r. B u n u b a k tığ ım ız d a tü m ne 7 N o 'lu u lu s la r a r a s ı s ö z le ş m e ve h iç u n u t m a m a m ı z g e re k . B u ç e r ç e v e d e n b u y ı k ı m la r ve z o r la t a h liy e le r c id d i h a k ih la lle r id ir . Y i­ G e n e l Y o r u m 'a g ö z a t a r s a k , Y o r u m , 7 6 'd a k i B M ş im le r i K o n fe r a n s ı'n d a a lın a n b ir k a r a r a a tıfta b u lu n a r a k , in s a n Y e r le ­ “ B ü y ü k y ık ım v e ta s fiy e iş le m le r in in a n c a k v e a n c a k k o r u m a v e o n a r ım ı n y a p ı la b ilir o l- 115 GÜNEYDOĞU ANADO LU m a d iğ i d u r u m la r d a v e y e n id e n B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ y e rle ş tirm e le re s ü r e c e y a p ılm a la r ı g e r e k tiğ in e '' d ik k a t ç e k iy o r . iliş k in t e d b i r l e r a lın d ığ ı in s a n la rın e v le rin i b a ş ı­ n a y ık ıp , o n la rı s o k a ğ a a ta m a z s ın ız . B u k o n u t la r iş g a l e d ilm iş d e o la b ilir , y a s a d ış ı is k â n d a o la b ilir , y in e d e y ık a m a z s ın ız . A z s o n r a a ç a c a ğ ım 1991 t a r ih li 4 N u m a r a lı G e n e l Y o r u m - k i e lv e r iş li k o n u t h a k k ın ı t a n ı m la r - a ç ık ­ ça y a s a d ış ı iş g a l ve is k â n ı b ir e r k u lla n ı m h a k k ı k a b u l e d e r, iş te bu y ü z d e n k u lla n ım n e ş e k ild e o lu r s a o ls u n k im s e k o n u t u n d a n z o r la ta h liy e e d ile ­ m ez. BM G e n e l K u r u l ( 1 9 8 8 ) G A P / 2 0 0 0 Y ılı i ç i n K ü r e s e l E y l e m s i'n d e a lın a n b ir k a r a r d a da m a h a lle le rin ta h r ip v e y a y o k e d ilm e s i d e ğ il, k o r u n u p S tra te ji- “ [H ü k ü m e tle rin ] te m e l y ü k ü m lü lü ğ ü ev ve iy ile ş tirilm e s id ir'', d e n ilm e k te d ir . Z o rla ta h liy e a n c a k ç o k g e re k li ş a r tla r d a -a fe t, s a v a ş v b .ve a lte r n a tif o la n a k la r s a ğ la n a r a k y a p ılm a lıd ır. Ü lk e m iz a ç ı s ın d a n b a k tı ğ ı m ı z d a , '6 0 'lı y ılla r d a s o s y a l d e v le t in h e n ü z d a h a o rta d a n k a lk m a d ığ ı y ılla r d a , y e r in d e p la n la rım ız d a y e r a lm ış tır. ş ö y le d e n ilm e k te d ir: dönüşüm “Y e re l y ö n e tim le rin d e s te ğ i ile g e c e k o n d u b iz im ik in c i 5 Y ıllık K a lk ı n m a y ö r e le rin d e ve 5 y ıllık k a lk ın m a P la n ın ı in c e le r s e n iz , ilg ili kam u k u ru lu ş la rın ın k e n t s e l v e s o s y a l a lty a p ı t e s is le r in in g e liş tir ilm e s i, g e c e k o n d u y a p ıla rın ın s ta n d a r tla r ın ın y ü k s e ltilm e s i p r o g ­ ra m la n a c a k tır." ‘S a d e c e t a p u l u m ü l k k u l l a n ı m h a k k ı o la r a k ta n ım la n a m a z ' B M in s a n H a k la r ı Y ü k s e k K o m is e r liğ i K o n u t H a k k ı R a p o r tö r ü R a q u e l R o ln ik , N a p o li'd e E y lü l 2 0 1 2 'd e y a p ıla n D ü n y a K e n t H a k k ı F o r u m u 'n d a y a p tı­ ğı k o n u ş m a d a k o n u t h a k k ı n ı t a n ı m l a r k e n , “ B u t a n ı m l a m a y ı b ir ş e y in v a r ­ lığ ın a d e ğ il, b ir ş e y in y o k lu ğ u n a y a n i ta p u y a d a y a n d ır ıy o ru z ; y o k lu ğ u ü z e ­ r in d e n t a r if e d ilin c e d e b u r a d a im a e d ile n k u lla n ı m h a k k ı, k iş i a d ın a k a y ıt e d ilm iş b ir m ü l k o lu y o r , b ir k a ğ ıt p a rç a s ı ü z e r in d e b e lir t ile n h e r h a n g i b ir k u lla n ım hakkı d e m e k o lu y o r ve b ir d e n b ire y e r y ü z ü n d e k i t ü m d e ğ iş ik k u lla n ı m h a k k ı d ü z e n le m e le r in d e n s a d e c e b ir ta n e s i m e ş r u o lu y o r , s a d e ­ c e b ir ta n e s i e v r e n s e l o la r a k ta n ın ıy o r , b u d a z o r la ta h liy e le r e y o l a ç ıy o r, d iy e is y a n l a d ile g e t i r d i v e ş ö y le e k le d i: “ B u h a k k ı , u l u s l a r a r a s ı a n t l a ş m a ­ la r d a v e u l u s l a r a r a s ı h u k u k t a y a z d ığ ı g ib i a lı r s a k , 'K o n u t b ir in s a n h a k k ı ­ d ır' d e n d iğ in d e , o ra d a , k iş is e l k a ğ ıtla r, e v r a k , t a p u lu m ü lk in s a n h a k k ıd ır , d iy e y a z a n h i ç b i r ş e y y o k . " K o n u t, e ğ itim v e s a ğ lık g ib i t e m e l b ir h a k tır . N it e k im rih li 4 N o 'lu G e n e l Y o r u m u n a 116 g e lirs e k , b u ra d a K o m ite 'n in 1991 t a ­ k o n u t h a k k ı, m ü lk iy e tte n BB b a ğ ım s ız b ir k u lla n ım h a k k ı o la r a k e le a lın ır. K u lla n ı m h a k k ı k ira lık (k a ­ m u s a l ya da ö z e l) k o n u t, k o n u t k o o p e r a tifi, s o s y a l k o n u t, ev s a h ip liğ i, fin a n s a l k ira la m a , a c il d u r u m (a fe t) e v le ri v e b ir a r s a v e y a m ü l k ü n iş g a li de d â h il o l m a k ü z e r e , y a s a d ış ı is k â n g ib i p e k ç o k b iç i m d e t a n ı m l a n a b i l i r . 4 N o 'lu G enel Y o ru m a g ö re , h e rk e s in , n e b iç im k u lla n ım h a k k ı o ld u ğ u n a b a k ılm a k s ız ın , k iş iy i z o r la ta h liy e , ta c iz v e d iğ e r t e h d it le r e k a r ş ı y a s a l k o ­ ru m a s a ğ la y a c a k k u lla n ım h a k k ın ın b ir d e r e c e g ü v e n liğ in e s a h ip o lm a s ı g e r e k m e k t e d ir . G ö r ü ld ü ğ ü ü z e re , B M K o n u t H a k k ı R a p o r tö r ü R o ln ik 'in de v u r g u la d ığ ı g ib i, s a d e c e ta p u lu m ü lk ü n k u lla n ım h a k k ı o la r a k ta n ın m a s ı, k o n u t h a k k ın ın ta n ım ın ı d a r a lt a r a k z o r la ta h liy e le r e d a v e tiy e ç ı k a r t m a k ­ ta d ır. K o n u t H a k k ı t a p u lu m ü lk h a k k ı d e m e k d e ğ ild ir . 'Z o r la t a h liy e le r k a m u la ş t ır m a a d ı a lt ın d a y a p ılıy o r ' 7 N o 'lu G enel Y o ru m a d ö n e rse k, m a d e m z o rla ta h liy e ilk g ö r ü ş te in s a n h a k k ı i h l a l i d i r ö y le y s e a f e t d ö n ü ş ü m ü d e y a p m ı ş o ls a n ı z , b i r h e y e la n b ö l g e ­ s i is e a c il b o ş a l t m a n ı z d a g e r e k s e v e y a k ü l t ü r v a r lığ ı a la n ı d iy e y ı k m a n ı z g e ­ r e k s e d e k e s in lik le a yn ı k o ş u lla r d a , a lt e r n a t if im k â n s u n m a n ız g e re k iy o r. A k s i t a k d ir d e R o ln ik 'in b e lir t t iğ i ü z e r e , “ o n la r c a y ıl h a tta y ü z le r c e y ıl b e lli b ir a la n d a y a ş a m a k ta o la n to p lu lu k la r , o lim p iy a tla r , u lu s la r a ra s ı s p o r e t­ k i n l i k l e r i g ib i m e g a - e t k i n l i k l e r iç in ya d a t r e n y o l u / y o l in ş a a t ı g ib i b ü y ü k p r o j e le r e a lt y a p ı h a z ı r l a m a k ü z e r e , y a ş a m a l a n la r ı n d a n z o r l a t a h li y e e d il e ­ re k y e rle rin d e n e d ilm e k t e ve in s a n la r z o rla ta h liy e e d ilm e k is te n d iğ in d e b u n u z o rla ta h liy e o la r a k b ile t a n ım la m ıy o r u z k a m u la ş t ı r m a , d iy o ru z . B u t a n ım d a ik tid a r la r ın ç o k iş in e g e liy o r. B ü tü n b u y e n ile m e , d ö n ü ş ü m p ro je ­ le r i e n ö n c e k e n t y o k s u lla r ı n ın m a h a lle r in d e ta p u s u z a la n la r d a o lu y o r. Nü­ fu s u n ö n e m li b ir k ıs m ı y e r le r in d e k a lm a h a k k ı b u lu n u p b u lu n m a d ığ ın ı b il­ m e d iğ in d e n , ik tid a r la r , ç e ş itli p o litik te r tip le r le , o n la rı n m ü lk le r i v e y a ş a m a la n la r ı ü z e r i n d e n s e r m a y e ile p a z a r l ı k l a r y a p a b i li y o r , a r a z i l e r i d e ğ e r k a ­ z a n d ığ ın d a da, ra h a tlık la t o p r a k la r ı n ı/ m a h a lle le r in i g a s p e d iy o r la r. S u lu k u le ö r n e ğ in i a z ö n c e a n la t t ı m , A y a z m a 'y ı b ir a z d a n a n la ta c a ğ ım . N a p o l i ' d e R o l n ik ı s r a r l a ş u n u v u r g u l a d ı : ' 'E ğ e r m ü l k ü m ü n k a y ıt lı o l d u ğ u ­ n u g ö s te r e n b ir k â ğ ıt p a rç a s ı y o k s a m ü lk ü m ü n h iç d e ğ e r i y o k , d ü ş ü n c e s i d o ğ r u d e ğ il; b u n e d e n le , ilk a d ım , b u n u n b ir h a k o ld u ğ u n u n b ilin m e s in in s a ğ la n m a s ı ve k o n u t h a k k ın ın b ir y e r in d e k a lm a h a k k ı ve y e tk is i k o r u n ­ m a s ı g e re k e n , d e s te k le n m e s i ve m u h a fa z a e d ilm e s i g e re k e n b ir h a k o la ­ ra k ta n ım la n m a s ı ve s a ğ la n m a s ıd ır." 117 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ Ö y le y s e , k o n u t h a k k ı, b ir y e r in d e k a l m a h a k k ıd ı r , d iy e c e ğ iz . A v ru p a in s a n H a k la rı M a h k e m e s i'n d e n k a r a r ç ık tı. B M (A İH M ) N is a n s ö z le ş m e ve a n tla ş m a la r ın ın 2 0 1 2 'd e e m s a l b ir m a a le s e f y a p tırım la rı yok, ih la l e d e rs e n iz , p r e s tijin iz i k a y b e d iy o r s u n u z , s ö z ü n e g ü v e n ilm e z b ir ü lk e o lm u y o r s u n u z . B u n la r da ö n e m li a n c a k A İH M k a ra rla rın ın y a p tırım o ld u ğ u n d a n h ü k ü m e t l e r A İH M 'd e n ç e k in iy o r la r . d a n o v o ve B u lg a ris ta n gücü A İH M 'in N is a n 2 0 1 2 Y o r- k a r a rı, T ü rk iy e a ç ıs ın d a n da e m s a ld ir . R o m a n la ­ rın s e n e l e r d i r y e r l e ş i k o ld u ğ u b ir m a h a l l e y e n i l e m e p r o j e s i iç in b e le d iy e ta ra fın d a n y ık ılm a k is te n m iş ti. M a h k e m e , a ta la rı z a m a n ın d a n bu yana b u ra d a ik a m e t e d e n to p lu lu ğ u n b u ra s ı e v le ri o lm u ş tu r , y ık a m a z s ın ız , d e ­ d i. K o n u t l a r ı d e m e d i , ç o k ö n e m l i , e v l e r i / y u v a l a r ı , d iy e t a n ı m l a d ı . D a h a s ı , d a y a n ış m a v e s o s y a l iliş k ile r i iç in d e k i m a h a lle n in v a r lığ ın d a b ir k a m u y a ­ ra rı g ö r e r e k b u k a m u y a r a r ı b e le d iy e n in k ım ı veya y ık m a y a te ş e b b ü s ü p r o je s in d e n ö n e m l i d i r , d e d i. Y ı­ de A v ru p a in s a n H a k la rı S ö z le ş m e s i 8. M a d d e i h l a l i k a b u l e tt i. A y a z m a /B e z ir g a n b a h ç e d e n e y im i Ş im d i d e k o n u t h a k k ı ih la lle r i b a ğ la m ın d a , A y a z m a lıla r ın y e n id e n is k â n b ö lg e s i B e z ir g a n b a h ç e d e n e y im in d e n s ö z e tm e k is tiy o r u m . B u m a ğ d u r i­ y e t le r p ro je s i f o t o ğ r a fta g ö r d ü ğ ü n ü z a la n d a u y g u la n d ı . A y a z m a , 2 0 0 4 't e k e n t s e l d ö n ü ş ü m a la n ı ila n e d ild i v e 2 0 0 7 Ş u b a t itib a r iy le t a m a m e n y ık ıl­ d ı. M i k e D a v i s ' i n d e v u r g u l a d ı ğ ı ü z e r e k r i m i n a l l e ş t i r m e , d a m g a l a m a , i t i ­ b a r s ı z la ş t ır m a b ir e r k ü r e s e l t a k t ik t ir . E n f o r m a l b ö lg e n ü fu s la r ı v e g e c e ­ k o n d u lu la r a y ö n e lik o la r a k , ik t id a r la r v e y a n d a ş / s e r m a y e d a r a n a a k ım m e d y a t a r a fın d a n ü r e t ilir . B ö y le c e y ık ım la r a m e ş r u iy e t ve k a m u o y u rı z a ­ sı in ş a e d i li r . T ü r k i y e ' d e d e k e n t s e l d ö n ü ş ü m v e y e n i l e m e y a s a la r ı n ı n ç ı k ­ tığ ı y ı lla r d a n it ib a r e n , m e r k e z i v e y e r e l y ö n e t i m l e r i n bu ta k tiğ i k u lla n d ık ­ la rın ı h a tta e m n iy e tin d e k o ro y a k a tıld ığ ın ı g ö r ü y o r u z . Y ı k ı m la r v e k e n ts e l dönüşüm Gecekondu m e ş ru la ş tırılm a y a b ö lg e le ri, ç a lış ıla ra k ih la lle r in ü z e rle ri ö rtü lm e k te . b a ş ta z a m a n ın T O K İ B a ş k a n ı E rd o ğ a n B a y ra k ta r o lm a k ü z e r e y e t k ilile r c e “ k a d ın s a tıc ıla rı, e s r a r s a tıc ıla rı v e t e r ö r is t le r in a la n ı" o la r a k d a m g a la n d ı. B a ş b a k a n b u a la n la r ı “ u r " o la r a k n ite le d i. K a s ım 12 2 0 1 2 t a r ih li H ü r r iy e t G a z e t e s i'n d e k i h a b e r e g ö re , 16 ilin e m n iy e t m ü d ü r ü n ü n ş e h ir le r in d e s u ç la a n ıla n b ö lg e le r in k e n ts e l d ö n ü ş ü m k a p s a ­ m ın d a ö n c e lik li y ık ım h ir c ilik 118 B a k a n lığ ı'n a b ö lg e s i o la r a k b e lir le n m e s i a m a c ıy la Ç e v re v e Ş e ­ b a ş v u rd u k la rı b e lirtilm e k te . E m n iy e t m ü d ü r le r in in BB s ö z k o n u s u b ö lg e le r d e ö z e llik le te r ö r , u y u ş tu r u c u v e a s a y iş s o r u n la r ı y a ­ ş a n d ığ ın ı s ö y le d ik le r i y a z ıy o r. B ir m ü t e a h h it m a n tığ ıy la b u r a la r ı y ık ıp , T O K İ 'le r e ta ş ıd ığ ın ız d a s u ç - e ğ e r v a r is e - y o k m u o lu y o r ? B u n a s ıl b ir m a n ­ t ık tır ? K ü ç ü k ç e k m e c e B e le d iy e s i d e A y a z m a y ık ım la r ı ö n c e s in d e a y n ı a r a ­ cı k u lla n d ı. D önüşüm a la n ı ila n ın d a n hem en s o n ra T e p e ü s tü -A y a z m a b ö lg e s in i, " y a ş a m a la n ı o la r a k p r o b le m li, s a ğ lık s ız , k e n t s e l k a lite d e n y o k ­ s u n v e c a n g ü v e n liğ i o lm a y a n g e c e k o n d u y e r le ş im b ir im le r i...” o la r a k t a ­ n ım la m ış tır. G ra y ve M o o n e y 'in 2 0 1 1 'd e G la s g o w ü z e rin e y a p tık la rı b ir a r a ş tır m a v a r. G la s g o w n ü fu s la rı ü z e rin d e de ç o k b e n z e r b ir d a m g a la m a s ü re c i g ö r ü y o ­ ru z ; ç ü n k ü b u b ö lg e d e a y n ı b iz d e k i d ö n ü ş ü m a la n l a r ı g ib i s e r m a y e y e a l ­ tın te p s id e s u n u l m a k is te n iy o r, d o la y ıs ıy la y o k s u l n ü f u s u n d a n m a s ı” g e re k . " a rın d ırıl­ Ş ö y le d iy o r la r , b u k r im in a lle ş t ir m e ta k t iğ i s o n u c u n d a z e ­ m in k a y d ır ılıy o r v e b ir b ö lg e n in iç in d e k i s o r u n la r ı a n la m a k y e r in e b u s o ­ ru n la rı, o b ö lg e n in ya da n ü fu s u n u n y a ra ttığ ı p r o b le m le r o la r a k g ö r ü y o ­ ru z . B ö y le c e , e le ş tir e l s o r g u la m a te m in b a ş la m a s ı g e r e k e n h a k s ız lı k la r ın d a n , h a k s ız d a ğ ıt ım n o k ta d a n ya n i s is ­ m e k a n iz m a la r ı n d a n v e a d a le ts iz s iy a s i ik tid a r la r d a n k a y a r a k b ö lg e n ü fu s la r ın a y ö n e liy o r . Y o k s u l y o k s u llu ­ ğ u n d a n d o la y ı d a m g a la n ıy o r ; o y s a n e d e n y o k s u lla ş t ı ğ ı / y o k s u lla ş tır ıld ığ ı s o r g u la n m a lı. Küçükçekmece İlçesi Ulaşım İlişkileri GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ S e r m a y e n in y a t ır ım y a p a b ile c e ğ i c a z ip b ir b ö lg e K ü ç ü k ç e k m e c e B e le d iy e s i t a r a fın d a n ta n ım la n d ığ ı ü z e re , İs t a n b u l M e t r o ­ p o lite n b ö lg e d e e n p r e s tijli o la b ile c e k b ir a lt - b ö lg e o la n , A t a t ü r k O lim p i­ y a t S t a d ı 'n a b itiş ik , H a lk a lı t o p lu k o n u t la r ı ile B a ş a k ş e h ir , A l t ı n ş e h i r g ib i s ite le r e y a k ın , T E M k u z e y in d e n , E -5 g ü n e y in d e n g e ç e n , İk ite lli E n d ü s tr i B ö lg e s i'n in b a tıs ın d a , h a v a lim a n ın a 2 k m u z a k lı k ta o la n A y a z m a , se rm a ­ y e n in y a t ı r ı m y a p a b ile c e ğ i c a z ip b ir b ö lg e o ld u ğ u iç in d a m g a l a n a r a k y ık ı­ m ı ve n ü fu s u n u n z o rla ta h liy e s i m e ş r u la ş tırıld ı. “ K e n t m e r k e z le r in d e b u ­ lu n a n d e ğ e r li a r s a la r ın , k e n tin p r e s t ijin i a r t t ı r a c a k ö z e l p ro je a la n la r ı o la ­ ra k g e liş tir ilm e s in i s a ğ la m a k " g e re ğ in e iş a r e t e d e n T O K İ B a ş k a n ı B a y ­ ra k ta r, gecekondu a la n la rın d a g e r ç e k le ş tir e c e k le r i y ık ım la rı z a te n çok ö n c e d e n ila n e tm iş ti. S ö y le m d e k i s ın ıfs a l b o y u t ç o k n e t o k u n u y o r , p re s tij p r o je le r i g e liş tir ile c e k y e r le r , b ir z a m a n la r ı n ç e p e r a n c a k k e n tin g e n iş le ­ m e s iy le d e ğ e r le n e n e m e k ç i v e y o k s u lla r ı n y a ş a m a la n la r ı n d a n b a ş k a y e r ­ l e r d e ğ il! B a y r a k t a r 'ın s ö y le m le r i B iz b u s ü r e ç t e b a ş k a b ir g id iş a ta d a h a ş a h it o lm a k ta y ız ; n e o lib e r a l p o lit i­ k a la rla uyum iç in d e , k e n t s e l s iy a s e t a la n ın d a d a b ir g e ç iş y a ş a n m a k ta . in s a n o d a k lı y ö n e t im d e n e k o n o m ik k a y g ıla r / r a n t o d a k lı y ö n e t im e g e ç iş v a r. Y ö n e tic ile r , a r t ık k e n tin y ö n e t im i y e r in e k e n t s e l g ir iş im c ilik y a p a r a k k e n tle rin i s e rm a y e y e p a z a rla m a d e rd in d e le r. Z a m a n ın T O K İ B a ş k a n ı E r­ d o ğ a n B a y r a k t a r 'ı n b ö lg e y le ilg ili 2 0 0 8 v e 2 0 0 9 t a r ih li s ö z le r i d e b u y a k la ­ ş ım ı a ç ık e d iy o r. B ir y ö n e tic id e n z iy a d e b ir p a z a r la m a c ı ile k a r ş ı k a r ş ıy a y ız s a n k i: ''E lim iz d e v a r. O n la rı te z g â h a m e c e 'd e a m a ç la ra n t ç o k k ıy m e tli a r s a la r v a r. O n la rı n a la n la r ı y a p ıld ığ ın ı, bazı p ro b le m le r i k o y a c a ğ ı z , c i l a l a y a c a ğ ı z , s a t a c a ğ ı z ' ' v e '' K ü ç ü k ç e k - bu y a ra ttık " in s a n la rın s ö z le ri ne a s lın d a a m a ç la rla k e n ts e l y e rle rin d e dönüşüm ne e d ild ik le rin i g ö z le r ö n ü n e s e r iy o r. A y a z m a N a s ıl B ir Y e r d i? A y a z m a , g e rid e b ır a k ıla n k ö y le r, D o ğ u ve G ü n e y d o ğ u k ö y le r i g ib iy d i. S u b id o n la r ı v e ç a n a k a n t e n le r m a h a lle n in d e ğ iş m e z d e k o r u y d u . S u , a n c a k 2 0 0 3 'd e g e ld i. N e r e d e y s e 2 4 s a a t a ç ık t e le v iz y o n la r d a n d a K ü r t ç e y a y ın y a p a n k a n a lla r iz le n ird i. O ç e v re d e n g e le n ö rf, a d e t ve k ü l t ü r o la r a k A y a z m a 'd a h iç y a b a n c ı lı k ç e k m e d i k l e r i n i, a y n ı k ü l t ü r y a n y a n a g e l d ik le r in i a n - 120 BB L a tırL a rd ı. B ö l g e d e k i 1 5 7 0 k o n u t t a y a k l a ş ı k 2 0 0 0 a ile , 7 b in 8 0 0 k iş i ( o r t a ­ l a m a a ile n ü f u s u 4 ,7 ), y ü z d e 4 4 'ü d e t a p u s a h ib i, y ü z d e 7 1 'i g ü v e n lik n e ­ d e n iy le D o ğ u v e G ü n e y d o ğ u 'd a n g e l e n z o r u n l u iç g ö ç m a ğ d u r u , ( B in g ö l , S iirt, Ş ırn a k , B a tm a n , A ğ rı, M u ş , K a r s ve M a rd in ) b ir n ü fu s b a r ı n m a k t a y ­ d ı. B u n ü f u s u n y ü z d e 8 5 ' i d e s o n 1 5 y ı l i ç e r i s i n d e z o r u n l u g ö ç l e g e l m i ş t i . E ğ itim d ü z e y le r i y e te r s iz d i: % 7 9 ,4 ilk o k u l, % 1 2 ,7 o r t a ö ğ r e t im , % 7 ,4 'ü lis e , % 0 ,5 ü n iv e r s it e m e z u n u y d u . ( 2 0 0 5 - 0 6 a n k e t v e r il e r i) K a d ı n la r ı n ç o ­ ğ u T ü rk ç e b ilm iy o rd u . E k o n o m ik d u r u m la r ın a b a k tığ ım ız d a is e ta b lo o l ­ d u k ç a o l u m s u z : % 6 3 ' ü n ü n s o s y a l g ü v e n l i k l i iş i y o k , % 2 8 'i s i g o r t a l ı ( 2 0 0 4 v e r ile r i) . A y d a e n fa z la 6 0 0 T L k a z a n ı y o r la r (2 0 0 8 v e r ile r i) . A ile d e ç a lış a n s a y ıs ın a g ö r e g e lir a r ta b iliy o r , h e m e n h e m e n h iç b ir in d e y e ş il k a r t y o k . B u v e r ile r y e r e l y ö n e tim in a n k e tle rin d e n d ir. | 121 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ U z u n s ü re A y a z m a ' da a ra ş tırm a y a p tım ve n e d e n o ra d a y a ş a y a n in s a n ­ la r a y e ş il k a r t v e r ile m e d iğ in i h iç b ir ş e k ild e a n la y a m a d ı m . iş s iz lik y ü z d e 6 7 , n ü f u s u n y ü z d e 2 5 'i k a l a n y ü z d e 7 5 'e b a k ı y o r . D ü z e n li iş y o k , i s t i h d a m ç e v re d e k i te k s til boya fa b rik a la rın d a g e ç ic i iş le r , e m e k p a z a r ın ın e n d ü ­ ş ü k ü c r e t lile r i - y o k s u llu ğ u n d e v r e d ilm e s i d e n ir , o r a d a y o k s u llu ğ u n u a r tık d e v r e d e m e y e c e k b ir n ü f u s y a ş ıy o r d u . T ü r k i y e k e n t l e ş m e s i n i n s o n 15 y ılın en ucuz iş g ü c ü . A m a fo to ğ ra fa b a kın ; A y a z m a y a k ın la rın d a fa b rik a la r v a rd ı, b ir iş te n ç ık ıp d iğ e r iş e g ir e b iliy o r la r d ı, b ö y le b ir o la n a k v a rd ı. K a ­ d ı n l a r k i l it f a b r i k a l a r ı y a d a t r i k o a t ö l y e l e r i n d e n p a r ç a b a ş ı iş a l a r a k a ile b ü t ç e le r in e k a tk ı y a p a b ilm e k t e y d ile r . M a h a lle d e k i t a n d ı r o c a k la r ın d a k a ­ la b a lık a ile le r in e h a fta lık e k m e k p iş ir e b iliy o r la r d ı, e k m e k ç o k u c u z a m a l o lu y o r d u . B a h ç e le r in d e k i m e y v e a ğ a ç la rı , s e b z e v e k ü m e s h a y v a n la rı s a ­ y e s in d e k e n d i g ıd a la rın ı k e n d ile ri te m in e d e b ilm e k te y d ile r . 122 BB KUCUKCEKM ECE M L ( 0 < V ( B A J iA N u C l "Y a ş a m a y e n i b ir p e n c e re d e n b a k ın " b u y u ru n m o d e rn T O K İ k o n u tla rı... Ç a ğ d ış ı y e rd e n g e c e k o n d u b ö lg e s in d e n k u r ta rıy o r u z , s ö y le m iy le A y a z m a lıla ra b ir r e s m i ya zı g ö n d e r ild i. Y u k a rı d a B ü y ü k ş e h ir , K ü ç ü k ç e k m e c e B e ­ le d iy e s i v e T O K İ'n in lo g o la r ı v a r d ır. " K ira c ıs ın d a n m ü lk s a h ib in e kadar h e p in iz e a y rı a y rı ç ö z ü m g e liy o r . M ü jd e le r o ls u n " d e n iliy o r, f a k a t ilk b a ş ­ ta k i r a c ı l a r s ü r e ç t e n d ı ş la n ı y o r , h a k s a h ib i k a b u l e d i l m i y o r v e o n l a r ik i s e ­ n e y e y a k ın ç a d ırla rd a , ç o k z o r ve d a r k o ş u lla r d a y a ş a m a k z o ru n d a k a ld ı­ la r. H a k s a h ib i k a b u l e d ile n le r iç in , y e n id e n is k a n s ü r e c i ik in c i b ir z o r u n ­ lu g ö ç o ld u . K a r a r s ü r e ç l e r i n d e n d ı ş la n d ıla r . B u d ö n e m i, ''K e ş k e b iz le r i b u r a y a y e r le ş t ir m e d e n ö n c e ih tiy a ç la r ım ız ı s o r s a la r d ı. E ş y a la rım ız ı k a m ­ y o n la r a d o ld u r d u la r , e v le r im iz i y ık tıla r , f o t o ğ r a f la d ı la r s o n r a a n a h t a r la r ı v e r ip b iz le ri b u y e n i e v le re y e r le ş t ir d ile r . B u n u n adı k e n t s e l d ö n ü ş ü m d e ­ ğ il , b i z l e r i k ö y l e r i m i z e g e r i y o l l a m a n ı n b i r y o l u d u r . D a y a n a c a ğ ı m ı z , g ü v e ­ n e c e ğ i m i z h i ç b i r ş e y a r t ı k y o k . '' d iy e a n l a t ı y o r l a r . A s lın d a ç o ğ u n u n kö y ü d e y e ri de y o k tu . 123 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ B e z ir g a n b a h ç e T O K İ b lo k la r ın d a k i y a ş a m ı 2 0 0 8 'd e y a p tığ ım m ü la k a tla r la a n la tm a k is tiy o ru m . T e z im i y a z a rk e n , iç im i a c ıta n b ir m ü la k a tta n , b ir A y a z m a l ı r u h h a l i n i ş ö y l e t a n ı m l a d ı y d i : '' Y e n i ş e h i r y a p m a k k o l a y , i n s a n ı y e r le ş t ir m e k z o r, iş in i, d o ğ a y ı k a y b e d iy o r, a lış tığ ın in s a n la r ı y itir iy o r s u n . E n g ü z e l i d o ğ d u ğ u n b ü y ü d ü ğ ü n y e r d e ö l ü m d ü r . R u h u m iy i d e ğ i l , ç o c u ğ u m u n k i d e ” . R u h la r ı ö ld ü r e n b u y e r le ş im d e , h e r b i r i 11 k a t v e 4 8 + 1 ( k a p ı ­ cı d a i r e s i v e s ı ğ ı n a k ) d a i r e n i n b u l u n d u ğ u 5 5 b l o k t a n o l u ş a n s b i r a l ı ş v e r i ş m e r k e z i, 52 d e rs lik li ilk ö ğ re tim o k u lu , o k u la a it b ir s p o r s a lo n u s a ğ lık o c a ğ ı y e r a lm a k t a . B r ü t 9 0 m 2 , n e t 7 2 m 2 'lik t o p la m v e b ir 2640 k o n u tta n o lu ş a n b u s ite d e , h a k s a h ib i k a b u l e d ile n 1 1 0 8 a ile , t o p l a m 3 6 6 a ile d e T e p e ü s tü 'n d e n t o p la m 1 4 7 4 a ile y e r le ş t ir ilm iş t ir . G e c e k o n d u d ö n ü ş ü m le r in d e , g e c e k o n d u n u n e n k a z b e d e li e n fa z la 1 0 .0 0 0 T L s a y ıla r a k , b u y e n i k o n u tu n p e ş in a tı k a b u l e d iliy o r . K a la n b o rç d a 15 s e ­ ne b o y u n c a b a n k a la ra ta k s itle n d iriliy o r. B i r y e n i s a k i n , " O r d a iy i k ö t ü e n a z ın d a n b ir ev s a h ib iy d im , b u ra d a is e 50 y a ş ım d a y ım ve b ir ev s a h ib i d e ­ ğ ilim . B u e v v a r a m a b o rç la . 15 s e n e b o y u n c a ö d e y e c e ğ iz . 6 5 y a ş ım d a b i­ te c e k . Ö m rü m de y e tm e z yan i b un u b it ir m e y e ” , d iy e r e k d e rt y a n d ıy d ı. G e rç e k te n de, 15 s e n e b o y u n c a ta k s itle r in i ö d e y e c e k le r i b ir k ö le le ş tir m e d ö n g ü s ü n e s o k u lm u ş la r d ı ve a y rıc a k a tm e r le ş e n b ir y o k s u llu k la b a ş b a ­ şa k a ld ıla r . Küçükçekm ece p a y la ş tım . B e le d iy e ,2 0 0 4 , y a p tı. A y a z m a lıla r a n k e t le r rö n tg e n i çe ke n B e le d iy e s i'n in y a p tığ ı a n k e tle rin v e r ile r in i 2 0 0 5 - 2 0 0 6 ve 2 0 0 8 y ılla r ın d a d ü z e n li a n k e t le r iç in ''r ö n tg e n im iz i ç e k ti, '' B e le d iy e , r ö n t g e n in i ç e k t iğ i n ü fu s u n d iy o r la r d ı ancak bu ta k s itle ri ö d e y e ­ m e y e c e ğ in i n e d e n s e g ö r m e d i ya d a g ö r m e k is te m e d i! H a lk ın ı d ü ş ü n e r e k d ö n ü ş ü m ü o n ü fu s u n ş a r tla r ın a g ö re y a p a n b ir y ö n e tim , e ğ e r m ü d a h a le e ttiğ i a la n d a k i n ü fu s u n m a ğ d u r iy e t le r in i v e e k o n o m ik d u r u m u n u b iliy o r­ s a - k i y a p t ı k l a r ı a n k e t l e r d e ç ı k ı y o r - b ö y le b i r p r o je , ö d e m e p la n ı y a p a m a z , y a p m a m a lı. A y a z m a 'n ı n b ir s ü r ü o la n a ğ ı v a r d ı. iş te b ü t ü n m a h a l l e l e r d e g ö r d ü ğ ü m ü z , bahçeden m e y v e -s e b z e , k ü m e s h a y v a n la rı, ta n d ır d a ekm ek, b a k k a ld a n v e r e s iy e v b . b ü t ü n b u o l a n a k l a r e ll e r i n d e n a lın d ığ ı iç in A y a z m a l ı l a r ı n y o k ­ s u llu k la rı d a h a da k a tm e rle ş ti. K abaca b ir h e s a p y a p ıld ığ ın d a , y e n id e n is k a n e d ile n n ü fu s u n , e ğ e r b o rc u y la s a tıp t e r k e tm e d iy s e , a ç lık s ın ırın d a y a ş a d ı ğ ı n ı a n l a y a b il i y o r u z . 2 0 0 8 y ılı v e r i l e r i n e g ö r e , 2 2 5 T L b a n k a k r e d i s i, 4 0 T L s ite b a k ım ı, 1 0 0 -1 5 0 d o ğ a l g a z (yaz a y la rı: 3 0 -4 0 ), 4 5 - 5 0 s u , 4 5 -5 0 e le k tr ik o lm a k ü z e re to p la m 124 m a s r a f 4 6 5 - 5 1 5 T L a ra s ın d a , g e lir is e 6 0 0 - BB 9 0 0 T L a ra s ın d a . T a b i b u g id e r l e r iç in d e g ıd a , g iy s i, u la ş ı m , e ğ it im , s a ğ lık , g e z i ve e ğ le n c e y e r a lm ıy o r . U la ş ım g id e rle r i de ç o k a rttı; ç ü n k ü A y a z - m a 'd a n t e k a k b il ( b ile t) b a s tığ ın ız d a h e r y e r e g id e r d in iz . M a a le s e f B e z ir g a n b a h ç e 'd e to p lu ta ş ım a u n u t u lm u ş t u . S o n u ç : B o r c u y la s a tılık e v le r. B u fo to d a , B M in s a n Y e r le ş im le r i H A B İT A T Z o r la T a h liy e le r D a n ış m a n la r ın ın 2 0 0 9 H a z ir a n z iy a re tin d e , t a k s it le r i ö d e y e m e d ik le r in d e n k e n d ile rin e y o l­ la n a n ic ra k â ğ ıtla rı n ı g ö s t e r iy o r la r . B e ş t a k s it ö d e n m e z s e a lt ın c ıs ın d a ic ­ ra g e l iy o r . O n u n iç in b o r c u y la s a t ı y o r la r . B u d a 3. z o r u n l u g ö ç o lm a k t a . 125 GÜNEYDOĞU ANADOLU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ ‘Y e n i d e n ç e p e r l e r d e g e c e k o n d u l a ş ı y o r l a r ' E v in i b o rc u y la s a t a n la r b ö y le c e ü ç ü n c ü b ir z o r u n lu g ö ç le S iliv ri, Ç e r k e z ­ köy, T ra k y a ta r a fla r ın d a ve ya k e n tin ç e p e r le r in d e y e n id e n g e c e k o n d u la ş ı­ y o rla r. Y o k s u llu k 2 0 0 7 Ş u b a t'ın d a y e r le ş tir ilm iş ti. k a tm e rle ş e re k , Ayazm a ta m a m e n k e n tin ç e p e r le r in e y ık ılm ış ve n ü fu s tra n s fe r e d iliy o r . B e z ir g a n b a h ç e 'y e K ü ç ü k ç e k m e c e B e le d iy e s i K a s ım 2 0 0 8 a n k e t le r in e g ö re , y e n i d e n is k â n ı n ü z e r i n d e n d a h a ik i s e n e b ile g e ç m e d e n , A y a z m a lıla rın % 4 3 'ü e v le r in i b o r c u y la s a t ıp g it m e y i d ü ş ü n m e k t e y d i, ö n c e d e n s a t a n l a r ve b o rç la rı ö d e y e m e y e c e k le rin i düşünüp p ro je y e h iç k a tılm a y a n la r h a riç . B u g ü n , % 6 0 'la r d a b ir r a k a m t e la ffu z e d iliy o r , bu n a s ıl s o s y a l p ro je a n la ­ y ın ız ! B ir b a ş k a ö n e m li k o n u , T O K İ k o n u t la r ı n ı n s o n d e r e c e k a lite s iz o lm a s ıd ır . i k i y ı l i ç i n d e b l o k l a r y ı p r a n m ı ş , d u v a r l a r ı ç a t l a k , a s a n s ö r l e r i iy i ç a l ı ş m ı y o r , g ir iş le r d e k i d u v a r fa y a n s la rı d ö k ü lm e y e b a ş la m ış , m u tfa k te z g â h la r ı ve e v iy e le r s o r u n lu . G e c e k o n d u a la n la r ın a ç ö k ü n t ü b ö lg e s i d iy e r e k d a m g a ­ lıy o r la r ; a m a T O K İ'le r d e k e n d ile r i ç ö k ü n t ü b ö lg e le r i y a r a t m a k t a la r . Ş i m ­ d i, 2 0 s e n e s o n r a b u r a l a r ı t e k r a r d ö n ü ş ü m a l t ı n a m ı a l a c a ğ ı z , y e n i l e y e c e ­ ğ iz , b u n a s ı l p r o je d i r , d iy e d ü ş ü n ü l m e s i g e r e k i r . 126 | BB 2 0 1 2 y ı lı n d a y a ş a n a n s e l f e l a k e t i n d e , C a n i k K u z e y Y ıld ız ı T O K İ k o n u t l a r ı n ­ da b e ş v a ta n d a ş ım ız ı k a y b e ttik . T O K İ'n in a k lı b a ş ın a 2 0 1 2 'd e k i s e l f e la k e ­ tin d e n s o n ra g e ld i ve b o d ru m k a tla rı is k â n a y a s a k la n d ı. B e z irg a n b a h - ç e 'd e 2 0 0 8 y ılın d a m ü la k a t la r ı y a p a r k e n , İs ta n b u l'd a ç o k y o ğ u n b ir y a ğ ­ m u r o ld u ğ u n u n e rte s in d e g itm iş tik ve b o d ru m k a tla r ın ı s u la r b a s m ış tı. “Y a ğ m u r y a ğ d ık ta n s o n ra s ığ ın a k la rı s u b a s ıy o r, h e r ta r a f ç a m u r , c a m la ­ rı k ı r ı p e ş y a l a r ı n ı ö y l e ç ı k a r d ı k ' ' d i y e y a k ı n m a k t a y d ı l a r . T O K İ , p r o j e l e r i n ­ d e n g e r i d ö n ü ş a ls a y d ı, C a n ik f e l a k e t i y a ş a n m a z d ı . iş te b a ş k a b i r T O K İ r e ­ z a le ti, B a ş ıb ü y ü k 'd e 5 ta n e b lo k k a y ıy o r. B u r a s ı k u y u la r ın b u lu n d u ğ u b ir a la n ve in ş a a t iş ç is i o la n m a h a lle li b u ra y a e v y a p m a m ış , y e ş il a la n b ı r a k ­ m ış . T O K İ is e b u r a y a ç o k k a tlı b lo k la r ın ı d ik iy o r ve s o n u ç z e m in le r k a y ­ m a k ta ! M altepe B aşıbüyük’te h eyelar I 127 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ Ç ö k e n D a y a n ış m a A ğ la r ı v e K o m ş u lu k İliş k ile r i T O K İ’ L e rd e k i s o s y a l m a ğ d u r iy e tle r , d a y a n ış m a a ğ la rı v e k o m ş u lu k iliş k ile ­ rin in k o p m a s ı d a b ir b a ş k a ö n e m li k o n u . M a h a lle le rim iz d e k a m u s a l a la n ­ la r b u lu n u r , in s a n la r b ir b ir le r iy le s o h b e t e d e r le r , m e s e la ç a y d a n lığ ın ı a lı r d ış a rı ç ık a r, k a p ı ö n le rin e , ç im le r e o tu r u r la r . T O K İ k o n u tla r ın d a is e ta m a k s in e k a m u s a l a la n l a r ya y o k ya d a ç o k k ıs ıtlı v e y in e s a k in le r in t a n ı m l a ­ rın a g ö re b u r a la r “ z in d a n ". Y e n id e n is k â n n ü fu s la r ı b u r a la r d a b ir t ık ılm ış lık h is s i, h a p is d u y g u s u y a ş a m a k t a la r . Ö z e llik le , e v le re k a p a n m a k z o r u n ­ d a k a la n ç o c u k la r ve k a d ın la r iç in b u t r a v m a t ik b ir d e n e y im ç e k te n çok m u ts u z o ld u la r. T ü rk ç e b ilm e y e n o ld u ve g e r ­ k a d ın la r b lo k la r a ra s ın d a k a y b o la c a k la r ı n d a n k o r k u y o r la r d ı . A y rıc a , A y a z m a 'n ı n k a m u s a l a la n l a r ı n ­ d a r a h a t l ı k l a k u l l a n d ı k l a r ı K ü r t ç e b u r a d a t a c iz e d i l m e n e d e n i d e o ld u . D ış a r ıy la ir t ib a t ı k ıs ıtlı b ir y a ş a m k o m ş u l u k iliş k ile r in i d e e tk ile d i. S ite d e , b u lu ş u la c a k k a m u s a l a la n la r o lm a d ığ ın d a n ve e k o n o m ik z o r lu k la r n e d e ­ n iy le m i s a f i r a ğ ı r l a m a k d a p a h a lı o lu n c a , s o s y a l y a ş a m , d a y a n ı ş m a b a ğ ­ la r ı v e k o m ş u l u k y e n i y e r l e ş i m d e h e p s i b ir d e n ç ö k tü . B e z ir g a n b a h ç e 'd e k o m ş u l u k b itti. K o m ş u l a r a r a s ı g ö r ü ş m e s ık lığ ı h e r g ü n % 9 0 'd a n % 4 3 'e in e r k e n , h a ft a d a b ir g ö r ü ş m e s ık lığ ı is e % 6 'd a n % 2 3 'e ç ık tı. N a d ir e n g ö ­ r ü ş m e , A y a z m a 'd a y ü z d e 3 ik e n , B e z i r g a n b a h ç e ' d e % 31 o ld u . A y a z m a 'n ı n g e n iş y e ş il a la n la r ı n a a lış k ın g e n ç l e r iç in is e y e n i y e r l e ş i m d e b ir i n t e r n e t k a fe d a h i b u l u n m a m a k t a . B u r a d a s e r s e r i m a y ın g ib i d o la ş a n b ir g e n ç lik o r ta y a ç ık tı, t i n e r ç e k e n , s ig a ra y a y a p t ığ ı m ı z g e n ç le r , A y a z m a 'd a o ls a a k ş a m b a ş la y a n la r o ld u . M ü la k a t o ld u ğ u z a m a n a te ş y a k a rd ık , h a la y ç e k e rd ik , e ğ le n c e le r d ü z e n le rd ik , b u ra d a A y a z m a 'y ı y â d e t m e k t e y d ile r . 128 h iç b ir i y o k , d iy e ö z le m le BB Y e r e l y ö n e t im in a n k e t in d e d e b a h ç e li k o n u t d ü z e n in d e n y ü k s e k k a tlı k o ­ n u tla r a g e ç iş s a k in le r i m u ts u z e d e n b ir f a k t ö r d ü r d iy e s a p ta m a y a p ıld ığ ı h a ld e h iç b ir ç ö z ü m g e tirilm e d i. A p a r tm a n m e d e n iy e t d e ğ ild ir ' T o k lu d e d e 'd e h a la y lı k ın a g e c e s i, T a r la b a ş ı'n d a p ik n iğ i f o t o ğ r a f la r d a p ra tik le rin a ç ık g ö rü y o rsu n u z . g e rç e k le ş tirile b ilm e le ri iç in hava d ü ğ ü n ü , A y a z m a 'd a M a h a lle le rim iz d e k i g e n iş k ü ltü re l k a m u s a l a la n la r ö n e m li; ö z e llik le K ü r t n ü f u s la r a ç ıs ın d a n ta z iy e ç a d ırla r ı, a ç ık h a v a d ü ğ ü n le r i iç in g e n iş a la n la r a ih tiy a ç v a r. Ö te y a n d a n , T O K İ'n in p r o je le r i n ü f u s la r ı n k ü l ­ t ü r le r in i h iç e s a y a n a p a r t m a n y a ş a m ın ı d a y a tm a p r o je le r id ir . 'A p a r t m a n m e d e n iy e t d e ğ ild ir , a p a r t m a n o rta s ın ıf ç e k ir d e k a ile y e y ö n e lik b ir y a ş a m a la n ıd ır . A p a r t m a n ı n ç a ğ d a ş lı k a dı a ltın d a b a ş k a s ın ıfs a l y a p ıla ra v e ö z e l­ lik le b a ş k a k ü lt ü r le r e d a y a tılm a s ı m a ğ d u r iy e t le r ve h a k ih la lle r in e n e d e n o lu r. Y e re l y ö n e tim in , 'iç e r m e ', 'A p a r tm a n sunduğu 'ç a ğ ve k a m u o y u n c a K ü lt ü r ü n ü Ö ğ r e t m e ' g ib i is im le r le a tla d ı la r ' n id a la r ıy la a lk ış la n a n Ayazm a - B e z ir g a n b a h ç e y e n id e n is k â n ı da d iğ e r T O K İ p r o je le r i g ib i, b e lli b ir y a ­ şam ta r z ın ı d ik te eden m o d e r n is t b ir p ro je d ir. Küçükçekm ece B a ş k a n ı A z iz Y e n ia y 'ın “ K e n ts e l d ö n ü ş ü m le a p a r t m a n m ız in s a n la rın dönüşüm e ih tiy a c ı v a r ''d e m e c i v a h im B e le d iy e h a y a tın a ta ş ıd ığ ı­ ö te s id ir. A n c a k ne y a z ık ki a n a a k ım m e d y a d a b u m o d e r n is t , a ş a ğ ıla y ıc ı d ile u y a r a k m a n ş e t ­ le r i n i a t m ı ş t ı r : ''A B ' d e n s a ğ l a n a n f o n l a r l a İ s t a n b u l 'd a 10 b in k iş iy e ' a p a r t ­ m a n d a y a ş a m a k u r s u ' v e r iliy o r ''. / “ G e c e k o n d u y a ş a m la r ı k e n ts e l d ö n ü ­ şüm p r o j e s i i le s o n b u l a n v e H a l k a l ı ' d a y a p t ı r ı l a n k o n u t l a r ı n a t a ş ı n m a y a b a ş la y a n v a t a n d a ş la r e v le riy le b ir lik te d ö n ü ş ü m s ü r e c in e g ir iy o r ” d iy e y a ­ 129 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ z an g a z e te le r s ü re c i a lk ış la m a k ta y d ı. B e y a z a d a m g e ld i, y e r liy i m e d e n i­ le ş tir iy o r , g a z e t e le r d e a lk ış lıy o r, b u n u a dı Y e n i S ö m ü r g e c ilik / N e o - K o l o n y a l i z m d i r ; h e m y a ş a m a la n ı n a e l k o y h e m k ü l t ü r ü n ü y o k e t! B u r a d a , K o m ite 'n in E lv e r iş li K o n u t H a k k ı ü z e r in e 4 N u m a r a lı G e n e l Y o r u m u 'n u n b ir ö n e m li k r ite r in in k o n u tu n k ü lt ü r e l y e te rliliğ i o ld u ğ u n u b e lir t ­ m e d e n g e ç e m e y e c e ğ im . H ü k ü m e t l e r y a p tık la r ı k o n u tla r ı o n la rı k u lla n a ­ c a k n ü fu s u n k ü ltü r ü n e g ö re y a p m a k la y ü k ü m lü d ü r le r . Ç a ğ d a ş te k n o lo ji­ yi k u lla n a c a k s ı n ı z ; a m a o n ü f u s e ğ e r “ t o p r a k t a n g e ld ik , a y a ğ ım ız ı t o p r a ­ ğ a b a s m a d a n y a ş a y a m ı y o r u z '' d iy o r s a , s iz d e k ü l t ü r e l p r a t i k l e r i n e s a y g ı d u y a r a k , ö y le b ir y a ş a m s u n m a k z o r u n d a s ın ız . T O K İ'n in p r o je l e r i y e r in d e n e d e n , m ü lk s ü z le ş tir e n a n ti-s o s y a l k o n u t p r o je le r id ir ' A y a z m a /T e p e ü s tü -B e z irg a n b a h ç e g e rç e k le ş tirile n T O K İ'y e p a ra le l s o n u ç la rı a k a b in d e S u lu k u le - T a ş o lu k T O K İ s ü r e c in d e d e iz le d ik ... K ir a c ıla r ilk k e z o ra d a h a k s a h ib i y a p ıld ıy d ı a n c a k S u lu k u le 'd e e v le r in d e n s ö k ü le ­ r e k T a ş o lu k 'a y e r le ş t ir ile n 3 1 7 R o m a n a ile n in t a m a m ı b u g ü n g e r i d ö n d ü . M a h a l l e l e r i n i n a r k a s o k a k l a r ı n d a k i e v le r e , B a la t 'a , F e n e r 'e , A y v a n s a r a y 'a v e K a r a g ü m r ü k ' e y e r le ş e n a i l e l e r a y n ı A y a z m a l ı l a r g ib i e k o n o m i k , s o s y a l v e k ü lt ü r e l h a k ih la lla r in e m a r u z k a ld ıla r . TOKİ dönüşüm ü de aynı ş e k ild e S a m s u n 2 0 0 E v le r -2 6 4 E v le r s o n u ç la n d ı. Doç. D r. T a h ir e E r m a n 'ı n y a p tığ ı a r a ş t ı r m a y a g ö re d e K u z e y A n k a r a - K a r a c a ö r e n T O K İ y e n id e n is ­ k â n ı p a r a le l s o n u ç la r v e rd i... İ z m ir K a d if e k a le - U z u n d e r e T O K İ d ö n ü ş ü m ü d e a y n ı ş e k i l d e d i r - k i İ z m i r K a d if e k a le h e y e la n a la n ıy d ı. T O K İ b u ş e k il d e dönüşüm p ro je le ri y a p m a y a d e v a m e d e rs e aynı m a ğ d u r iy e tle r ve ih la lle r y a ş a n m a y a d e v a m e d e c e k tir . M ü lk s ü z le ş tir e n , y e r in d e n e d e n b u p r o je le ­ re s o s y a l k o n u t p r o je le r i d e ğ il, s o s y o lo g T u n a K u y u c u 'n u n ifa d e e ttiğ i g i­ bi a n t i- s o s y a l k o n u t p r o je le r i d e m e k g e re k ! Y e r e l y ö n e tim in 2 0 0 8 t a r ih li a n k e tin e g ö re , B e z ir g a n b a h ç e 'y e y e n id e n is ­ k â n e d ile n A y a z m a lı e r i ş k in l e r i n % 7 1 'i, ç o c u k la r ı n is e % 8 4 'ü o d a r v e z o r k o ş u l l a r ı n A y a z m a s ı n ı ö z l e m e k t e y d i l e r . A l i A ğ a o ğ l u , “ B u ü l k e d e h e r k e s iy i y a ş a m a y ı h a k e d iy o r . ” d iy e r e k lü k s p r o je s iy le g e ld i A y a z m a 'y a k o n u ş l a n ­ d ı. D e m e k ki bu ü lk e d e b a z ıla rı bunu h a k e d iy o r, b a z ıla rı h a k e tm iy o r. T ü m bu m a ğ d u r iy e tle r o rta d a y k e n k a lk ıp , n e g ü z e l k e n ts e l d ö n ü ş ü m y a p ­ tık , d iy o r la r . B u n u ş ık k ita p ç ık la r la , b r o ş ü r le r le , r e k la m la r la s u n u y o r la r . O y e rin d e n 130 e ttirile n n ü fu s , o rta s ın d a n b ir k a n a liz a s y o n d e re s in in a ktığ ı BB A y a z m a ' y ı h a l a ö z l ü y o r s a , T O K İ ' n i n n a s ı l b i r p r o j e y a p t ı ğ ı n ı iy i d ü ş ü n m e s i ve tü m o ş ık k ita p ç ık la rı ç ö p e a tm a s ı g e re k iy o r. M e m le k e tin t ü m m a h a lle le r in in ve t ü m s o k a k k e d ile r in in h e r d a im v a r o l­ m a la r ı u m u d u v e d ile ğ iy le , t e ş e k k ü r e d iy o r u m . T A R T IŞ M A L A R M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : C ih a n H a n ı m 'a t e ş e k k ü r e d iy o r u z . Ç o k ö n e m ­ li k o n u l a r a H a n ı m 'd a d e ğ in d i, b e n d e k ü ç ü k b ir e k le m e y a p m a k is tiy o r u m . C ih a n sunum unda a n la tt ı, B a ş ıb ü y ü k 4 0 s e n e lik köy, 30 s e n e d ir de g e c e k o n d u m a h a lle s i o la r a k b ü y ü m ü ş b ir y e r d ir . in s a n la r o ra n ın h e y e la n a la n ı o ld u ğ u n u b iliy o r. T O K İ k o n u t la r iç in in ş a a ta b a ş la y ın c a o a la n d a ç o k b ü y ü k b ir d ir e n iş o ld u , d ir e n iş in b a ş ın ı k a d ı n la r ç e k ti. in ş a a t a le t le r i a la ­ na s o k u lm a d ı. B u n u n ü z e rin e B a ş ıb ü y ü k 'te k i b lo k la r d a n b ir ta n e s i E m n i­ y e t M ü d ü r l ü ğ ü ' n e v e r il d i , p o l is ç o k d a h a g ü ç l ü g e lip , m a h a l l e y i a ld ı v e i n ­ ş a a t la r b a ş la d ı. A y n ı ş e y B e z ir g a n b a h ç e 'd e d e s ö z k o n u s u o ld u . K ü rt n ü ­ fu s u ile o r a d a k i m illiy e t ç i T ü r k n ü fu s a r a s ın d a c id d i ç a t ı ş m a la r o lu n c a , y i­ n e p o lis e b ir k a ç b lo k v e r ilip , a r a la r ı n d a k o n u tla rla b a rik a t k u r d u la r . K o ­ n u t h a k k ı v e k e n t h a k k ı m e s e le s in d e b ir ö lç e ğ i k a ç ırı y o r u z . ik is i d e b a r ı n ­ m a h a k k ı, ç o k t e m e l b ir h a k tır . K e n t h a k k ı d a '7 0 'le r in b a ş ın d a n it ib a re n t a r tış ı lm a y a b a ş la n a n m o d e r n is t f e ls e fe n in k a v r a m ıd ır . ilk o t u r u m d a n bu y a n a k o n u ş t u ğ u m u z k o n u la r ı d ü ş ü n d ü ğ ü m ü z d e , d a y a n ış m a iliş k ile r i, v e ­ re s iy e y a p ıla n a lı ş v e r iş le r , s o s y a l e k o n o m ik iliş k ile r in g ö r ü n t ü s ü n e b a k tı­ ğ ım ız z a m a n m a h a lle h a k k ı g ib i b ir h a k t a r ifin e d e ih tiy a c ım ız o ld u ğ u n u d ü ş ü n ü y o r u m . N e k e n t n e d e b a rın m a h a k k ı b u n u k a rş ıla m ıy o r. D a y a n ış ­ ma iliş k ile ri, s o s y o - e k o n o m ik iliş k ile r ağı o ra d a b ir e k s ik lik b ır a k ıy o r. Ş im d i s ıra s iz le r in s o r u l a r ı n d a . E v e t, b u y u r u n . C e la le tt in B İR T A N E (M ü te a h h it): H o lla n d a 'd a n g e le n a rk a d a ş la r ım ız d in le rk e n , H o lla n d a 'd a k i d e ğ e r le r ve s is te m in , to p lu m u k e n t ve k o n u t b o ­ y u tu y la n a s ıl d a h a ile r i b ir s t a n d a r d a ta ş ıy a b ilir im , m a n tığ ı ü z e r in e k u r ­ g u la n d ığ ın ı, y ıllık b ü t ç e le r in i d e o n u n ü z e r in e p la n la d ık la r ın ı ö ğ r e n m iş o l­ d u k . B ö y le s i ü lk e le r d e b u t ü r ç a lı ş m a la r y a p m a k k o la y ; a m a T ü r k iy e 'y e ve b ö l g e y e g e l d i ğ i m i z d e iş d a h a z o r d u r . T ü r k i y e ' d e y ı l lı k b ü t ç e l e r K ü r t i l l e ­ r in d e k i ç a tış m a y ı n a s ıl d e rin le ş tir e b ile c e ğ i ü z e rin e k u rg u la n ıy o r. B ü tç e o n u n ü z e rin e h a z ırla n ıy o r. Ü ç ü n c ü s ü d e T ü rk iy e 'd e k i h a lk la rı n a s ıl a s im i- 131 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ le e d e b ilir im v e o k ü lt ü r le r i n a s ıl y o k e d e b ilir im , d iy e ç a lı ş m a la r y ü r ü t ü ­ yor. B ö y le b ir ü lk e d e , k e n t s e l d ö n ü ş ü m le r i v e y a h u t y e n i b ir k o n f e d e r a l ü n ite y i n a s ıl y a ra ta b iliriz , n a s ıl h iz m e t ü re te b ilir iz , b u n u n v e r iy o ru z . C ih a n H a n ım 'ı n in s a n ve k o n u t iliş k is iy le m ü c a d e le s in i ilg ili s ö y le d ik le r in e k a tılıy o ru m . D iy a r b a k ır 'd a b e n 7 y ıld ır ö z e l k o n u t ü r e ttim . T ic a r e tin i y a p ı­ yoruz. Ş u n u g ö rd ü k ; D iy a rb a k ır'd a g e rç e k te n doğaya fa z la m a liy e tli b ir y a ş a m v a r . B e n d e b u s e k t ö r d e ç a l ı ş a n b ir k iş i o la r a k , b u y a ş a m a a l t e r ­ n a tif b ir y a ş a m n a s ıl p la n la y a b ilirim , n a s ıl b ir m o d e l y a r a ta b ilir im , d ü ş ü n ­ c e s in d e n y o la ç ık a r a k ü ç y ıld ır y ü r ü t t ü ğ ü m ç a lış m a la rı s o n u ç la n d ırd ım . A lt e r n a t if y a ş a m u s u lü , d a h a k a lite li b ir y a ş a m , a z m a liy e tli b ir y a ş a m o k a d a r d a d o ğ a y a a z m a liy e tli b ir y a ş a m ın k u rg u su n u b ir o lu ş tu r d u k . A ra z i s o r u n u da b ir y e r d e ç ö z d ü k v e p ro je y i b it ir d ik . T a b ii b u r a d a h e m t ü k e t ic i­ le r e h e m k o n u t ü re te n h e rk e se h e m de y e re l ik tid a rla ra b ö y le b ir g ö r e v d ü ş ü y o r . D iğ e r b ir ş e y , k o n u t ü r e t ir k e n p iy a s a d a k a r ş ıla ş t ığ ım ız t e m e l s ı­ k ın tı, t ü k e t i c i n i n k o n u t k o n u s u n d a s o n d e r e c e ç o k z a y ıf b il g i l e r e s a h ip o l ­ m a s ıd ır . T ü k e tic i b u k o n u d a b ilin ç li o ls a y d ı, lü k s d e ğ il, n it e lik li, d a y a n ık lı k o n u tu e s a s a lırd ı. D iy a rb a k ır'd a m ü te a h h itle r , s a tış ı h ız la n d ır m a a d ın a lü k s e k a ç tı; a m a lü k s ü ta le p e d e n tü k e tic i o ld u . T ü k e tic i g e liy o r , a s m a t a ­ v a n a , b o ya ya , ta h ta y a y a n i y a p ın ın d ış ın a b a k ıy o r, g ö r ü lm e y e n h iç b ir ş e y i­ ni s o r m u y o r . Ş im d i b ö y le o lu n c a d o ğ a l o la r a k m ü te a h h id i d e is te r is te m e z y a n lış y e r le r e s a p tır a b iliy o r . T e ş e k k ü r e d e r im . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : T e ş e k k ü r e d iy o ru z . A lt e r n a tif y a ş a m a la n la rın ı g ö r e b ilm e k a d ın a p ro je n in g e r ç e k le ş m e s in i ü m itle b e k liy o ru z . B u y u ru n . D iy a r b a k ır Ö rn e ğ i Y a s e m in T U R H A L L I: F a tih S u lt a n M e h m e t , İ s t a n b u l 'u a ld ığ ı z a m a n e t r a ­ fın d a k i u le m a la r , “ İ s t a n b u l la n e tli b ir ş e h ir d ir . O ra n ın y ık ılm a s ı g e r e k iy o r ” d iy o r la r . F a tih is e ş ö y le d iy o r: “ Ö n c e a lı n a , y ı k ı la c a k s a , b iz y ık a r ı z . T O - K İ 'n in y a p tığ ı d a b u , ö n c e y ık ıls ın , o n d a n s o n r a u ğ r a ş ır ı z . A lip a ş a 'y a y a k ın L a le b e y ' d e o t u r u y o r u m . A lip a ş a Ü ç y ıld a n ile a r a m ız d a M e ry e m s a n la r ta ş ın d ı, k o n u t la r b o ş a ltıld ı. B u r a la r ı b ile n y e r v a ro ş Ana K ilis e s i v a r. b e r id ir s ü r e c i iz liy o r u m . A lip a ş a y ık ıld ı, y ık ılm a d ı, y ık ılıy o r, in ­ b ile s a y ılm ıy o r. İs ta n b u l'd a b ilir b iz im y a ş ıy o ru m ; a m a y a ş a d ığ ım ız 4 y ıld ır D iy a rb a ­ k ır 'd a o t u r u y o r u m . 4 y ıld a n b e r id i r k e n t s e l d ö n ü ş ü m a d ı a lt ı n d a , i n s a n l a ­ rın n a s ıl d a rm a d a ğ ın e d ild iğ i, a ile le r in n a s ıl p a rç a la n d ığ ın ı g ö rü y o r u m . B e n d e m a ğ d u r o lm a a d a y ıy ım . Y ık ım ı b e k le y e n ç o c u k la r ı n a ş a m a a ş a m a 132 BB n a s ı l h ı r s ı z lı ğ a ö z e n d iğ i , u y u ş t u r u c u m ü p t e l a s ı o l d u ğ u n u g ö r ü y o r u m . S iz d i y o r s u n u z k i, t a p u o l m a s a b i le , k o n u t h a k k ı d e n e n b i r ş e y v a r . B u r a d a y a ­ ş a y a n i n s a n l a r ı n h iç b ir i b u n u b il m iy o r . B e n 2 0 .0 0 0 T L 'y e e v le r in in a lın ıp , 6 4 .0 0 0 T L 'y e b o r ç l a n d ı r ı l a r a k T O K İ'y e g ö t ü r ü le n in s a n la r ı b iliy o r u m . B e n o r a d a k i e v le ri d e g ö r d ü m . B u r a d a k i y a ş a m a la n la r ın ı d a g ö r d ü m . A r a z in i­ z in ü z e r i n d e y a n y a n a d a i r e l e r e p a r a v e r i y o r l a r . K a t o ld u ğ u z a m a n p a ra v e r m iy o r la r . Ş im d i b u k o n u t h a k k ı ta p u o lm a d ığ ı h a ld e b ö y le b ir h a k k ım ız v a r s a b iz n e r e y e b a ş v u r a c a ğ ı z ? S u l u k u l e 'y i a n l a t t ı n ı z . S u l u k u l e 'y i d e b i l i ­ y o r u m . K ü ç ü k ç e k m e c e ilç e B a ş k a n lı ğ ı y a p t ım . A y a z m a 'n ı n h e r ş e y in i b i­ liy o ru m . A y a z m a b iz im iç in y o k s u l l a r iç in f iy a s k o y la s o n u ç la n d ı. B irin c i s o r u m ş u : B iz n e r e y le s a v a ş a c a ğ ız ? İk in c is i; k o n u t h a k k ı ü z e r in d e n d e o l­ s a n e r e y e b a ş v u r m a k la z ım , A lip a ş a 'd a ş u a n h e r k e s Ç ö lg ü z e li C a n ı g ö ­ n ü ld e n te ş e k k ü r e d iy o ru m . C ih a n U Z U N Ç A R Ş IL I B A Y S A L : N a p o l i ' d e R . R o l n i k , d ü n y a n ı n ü z e r i n d e ç o k k im s e n in b u n u b ilm e d iğ in i, s ö z le ş m e n in b u ş e k ild e a ç ılm a s ı g e r e k t i­ ği ü z e r in d e d u r d u . T a b ii ki b il m e d iğ in iz b ir h a k k ı k o r u y a m ıy o r s u n u z . O z a ­ m an b u ra d a y a p ılm a s ı g e re k e n bunun b ir h a k o ld u ğ u n u n b ilin ip , y e n i a n a y a s a y a p ı m s ü r e c in d e k o n u t h a k k ın ı n iç in i d o l d u r u lm a s ı d ı r . Ç ü n k ü '8 2 A n a y a s a s ı , '6 1 'd e n d e g e r id ir . Ç o k k ö t ü d ü r . K o n u t h a k k ı m ü l k i y e t ü z e r in d e n d ir. B u r a d a ik tid a rı z o r la m a k , h u k u k s is te m in i o n a g ö re u lu s a l ü s tü h u k u k a g ö re a y a r la n m a s ın ı s a ğ la m a k , b u n u n iç in ç o k c id d i b ir u lu s a l m u ­ h a le fe te ih tiy a ç v a r. B u n u n b ilin m e s i g e re k iy o r. A İH M 'd e k i d a va s ü r e c in d e n e m s a l k a r a r ç ık m a s ı, ç o k ö n e m li; bu y a p tı­ rım la rın T ü rk iy e 'd e u y g u la n m a s ı u z u n b ir s ü r e ç t ir . S u lu k u le b a ş v u r u d a b e k li y o r , T a r l a b a ş ı iç in A İ H M ' d e s o n u ç b e k le n i y o r . B u n u m u t l a k a m u h a ­ le fe t p a r t ile r in d ile g e t ir m e s i la z ım . T ü r k iy e 'n in ç o k t e m e l s o r u n la r ın d a n b ir i k o n u t h a k k ı s o r u n u , m a a l e s e f g ö z a r d ı e d il iy o r . B u n u b iz ö ğ r e n e c e ğ iz , ö ğ re te c e ğ iz , d e ğ iş tire c e ğ iz . N e o - lib e r a l s is te m d e se rm a ye b ir ik im i, bu a r a z i ra n tı ü z e r in d e n d ö n d ü k ç e ç o k c id d i, h e r y ö n e b ir m u h a le f e t la z ım . C e g e r x w in İN C E (İn ş a a t M ü h e n d is i) : C ih a n h a n ı m bazı fe ls e fi y a k la ş ı m ­ la r d a y a d a b i r k a ç g ö n d e r m e d e b u l u n d u . M o d e r n h a y a t t a e v, b in a y a d a k o ­ n u t ya d a g e n e l a n la m d a k e n t im a rı d ü z e n i ik o n ik y a d a s e m b o lik o la r a k in s a n ın a lg ıs ın d a n a s ıl b ir y e r d e d u r u y o r . Y a n i k e n t b ir in s a n ın d u y g u ve d ü ş ü n c e s in i n a s ıl e tk ile y e b iliy o r? M u r a t H o c a , s o s y a l, e k o n o m ik a n a liz d e n y o k s u n b ir p r o je n in g ü z e l o la b i­ 133 GÜNEYDOĞU ANADO LU B Ö L G E S İ B E L E D İY E L E R B İR L İĞ İ le c e ğ in i s ö y le d i. B u k e s in lik le k a t ı la b ile c e ğ im b ir ş e y d e ğ il, g ü z e l b iliy o r ­ sunuz in s a n la rı d ö n e k le ş tir m e y e e s te tik b ir ö lç ü d ü r. K e n ts e l d ö n ü ş ü m s ü rü k lü y o r. B u ra d a k i d ö n e k le ş tirm e b ir p a rti ve ya id e o lo jik b ir d a v a d a n a y r ı lm a k d e ğ il ih tiy a ç la r ın ı m a h a lle iç in d e p a y la ş a b ile n , d a y a n ış m a iç in ­ d e o n u r u n u k o r u y a b ile n , in s a n la r ın k e n t s e l d ö n ü ş ü m s o n r a s ın d a b u n u y i­ tirm e s iy le b ir lik te b ir d ö n e k le ş tir m e p ro je s i de o ld u ğ u n u d ü şü n ü y o ru m . N e d e rs in iz ? 'D ö n ü ş ü m d e n d e ğ il g e r e k ç e s iz , g iz li g ü n d e m li d ö n ü ş ü m le r d e n k o r k m a k g e r e k ' M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : D ö n ü ş ü m ü n d ü ş ü n ü y o ru m . in s a n a iliş k in b ir ş e y o ld u ğ u n u in s a n lı k t a r ih in d e d e b e lli id e o lo jik h e d e fle r le v e e k o n o ­ m ik p o litik le r ç e rç e v e s in d e s ü r d ü r ü le n b ir d ö n ü ş ü m ü n ç o k z a ra rlı, ç o k k ö tü s o n u ç la r ıy la k a r ş ıla ş ıy o r u z . S ık ın tı b u n d a n k a y n a k lı, y o k s a y ü z s e n e ö n c e k i İs ta n b u l'la , y ü z s e n e ö n c e k i İs ta n b u l'd a y a ş a y a n in s a n la b u g ü n k ü İs ta n b u l'la , İs ta n b u l'd a y a ş a y a n a ra s ın d a ç o k c id d i b ir f a r k v a r. B u ç o k o la ğ a n b ir d u r u m d u r . 4 0 s e n e lik h a y a tım d a , k e n d im i b ild iğ im y ılla r it ib a ­ riy le ç o k c id d i b ir d ö n ü ş ü m s ö z k o n u s u d u r. D e ğ iş m e k te n , d ö n ü ş m e k te n ç o k k o r k m a m a lıy ız . O n e d e n le d ö n e k lik la fın ı s e v m e m . K e n d in i g e liş t ir ­ m e y e a ç ık t u t m a k t a fa y d a v a r. K e n tte k i b ir k o n u t y a p ısı d a a ile n in kendi y a p ısı d a, b ir m a h a lle d e k e n d in i g e liş tir m e y e , ile r le m e y e a ç ık o lm a lıd ır . Dönüşüm ü n e g a tif g ö s te r m e n in ç o k g e re k li o ld u ğ u n u d ü ş ü n m ü yo ru m . O lu m lu ta r if e d ile b ilir, u y g u la n a b ilir b ir ş e y o la r a k g ö r ü y o r u m . B iz d e k i ö r ­ n e k le r d e ç ık ış - k a lk ış h a m le le r i y a n lış k u r g u la n m ı ş t ı r . G e r e k ç e le r i y o k ­ tu r . G e r e k ç e s iz d ö n ü ş ü m le r y a p ılı r v e y a g e r e k ç e le r i g iz lid ir . G iz li g ü n ­ d e m d ir . G iz li g ü n d e m i d e ilk o t u r u m d a a n la tm ı ş t ım . S e r m a y e b ir ik im s ü r e ç le r in in b u g ü n g e ld iğ i a ş a m a g e r e ğ i p a ra n ın k e n te y a tır ılm a s ı g e r e k iy o r . B u n u n iç in v a r o la n ı n y ık ı lı p , y e n id e n y a p ı lm a s ı g e ­ re k iy o r. B a ş k a fo r m la r d a m e k â n s a l k u r g u la r g e re k iy o r. B u da g e r ç e k le ­ ş iy o r; a m a ç o k fa rk lı ş e k ille r d e ru m . M a h a lle d e n dönüşüm ü y a p a b ile c e ğ im iz i d ü ş ü n ü y o ­ g e le n b a y a n ın s ö y le d ik le r in e a tf e n ş u n u is tiy o r u m : S e n e le r d ir İs ta n b u l'd a k e n ts e l d ö n ü ş ü m ma ya p a rke n in s a n la rın d ile g e t ir m e k m a h a lle le r in d e ç a lış ­ m a h a lli ö r g ü t l ü l ü k l e r iç e r is in d e o lm a s ı, kendi m a h a lle le r in i s a v u n m a s ı a m a s a v u n m a la r ın a ila v e te n k e n d i m a h a lle le r i­ n in d a h a iy iy e g i t m e s i iç in d e n a s ı l b i r h a y a t i s t i y o r l a r s a g e l e c e k t e b u d a d a h il t a r t ı ş m a la r y ü r ü t m e le r in i v e y e r e l s iy a s e tin 134 iç e r is in d e d e e tk ili o l­ BB m a la rın ı k o la y la ş tır m a y a ç a lış ıy o ru z . D e r n e k le r, k o o p e r a tifle r k u r m a la r ı ­ n a v e s ile o lu y o r u z . B u k u r u m la r ı n y e r e l y ö n e t im le r , ilç e b e le d iy e s i, g e ­ r e k t i ğ i n d e b ü y ü k ş e h i r b e le d i y e s i ile k a r ş ı l a ş m a l a r ı n ı a r t t ı r m a y a ç a l ı ş ı y o ­ ru z. B u ş e k ild e hem s iz in is te d ik le r in iz in y e r e l s iy a s e tin konusu h a lin e g e lm e s i m ü m k ü n h e m d e y e r e l y ö n e t im le r in 'b u r a d a b ir to p lu lu k v a r, g e ­ le c e ğ in i b e n d e n d a h a ç o k d ü ş ü n ü y o r , o n la r a ra ğ m e n b ir ş e y y a p a m a m , a y a k la r ı m ı d e n k a t m a l ı y ı m ' d iy e b i l m e s i iç in ç a lı ş ıy o r u z . Ş im d i k o n u t h a k k ın ın v e b a r ı n m a h a k k ın ı n t a p u d a n ç ık ıp , k u l l a n ı m üze­ r in e in ş a e d ilm e s i u z u n b ir m ü c a d e le a la n ın a k a r ş ılık g e liy o r , b u n u a lm a k iç in ö n c e y e r e l s iy a s e tin g ü n d e m in e g ü n d e m in e s o k a c a ğ ız . B ir y a n d a n ç a lı ş m a la r y a p ılıy o r o la c a k s o k a ca ğ ız , s o n ra u lu s la r a r a s ı a la n d a d iğ e r y a n d a n dünyada u lu s a l s iy a s e tin bu konuda c id d i bazı ö r n e k le r ç ık ıy o r o la c a k . U z u n s ü r e d e o ls a s o n u ç la r ı n ı a la b ile c e ğ im iz i d ü ş ü n ü y o r u m . E v e t, B u y u ru n . C ih a n U Z U N Ç A R Ş IL I nuz. Çok s e v d iğ im B A Y S A L : B u k e n t b iz e n e if a d e e d iy o r , d iy e s o r d u ­ b i r a lı n t ıy ı o k u y a c a ğ ım . Kent B ilim c i R o b e rt P a rk, “ K e n t in s a n ın iç in d e y a ş a d ığ ı d ü n y a y ı y e n id e n y a p m a k , g ö n lü n ü n ç e k tiğ i b iç im e d a h a fa z la g e t ir m e y ö n ü n d e k i e n b a ş a rılı g ir iş im id ir . F a k a t k e n t in s a n ın y a r a ttığ ı d ü n y a y s a e ğ e r, b u n d a n d o la y ı iç in d e y a ş a m a y a m a h k u m e d ild iğ i d ü n y a d ır . D o la y ıs ıy la in s a n k e n ti y a p a r k e n d o la y lı o la r a k ve y a p tı­ ğı iş in d o ğ a s ı n ı a ç ı k ç a a n l ı y o r o lm a k s ı z ı n k e n d i n i y e n id e n y a r a t m ı ş t ı r . ” d i ­ y o r . N e k a d a r a d il, e ş i t l ik ç i y a ş a n a b i l i r k e n t l e r in ş a e d e r s e k o k a d a r a d il, e ş itlik ç i, ö z g ü r lü k ç ü in s a n la r o lu ru z . M u r a t C e m a l Y A L Ç IN T A N : S a b r ı n ı z iç in ç o k t e ş e k k ü r e d iy o r u z . 135