KUR&#39;ÂN ve PEYGAMBER ALEYHİNDEKİ İDDİALARA CEVAPLAR

ihramcizade altuntas

Kur'ân-ı Kerîm, insanlığın hidayeti için gönderilen son ilahi kitaptır. Ancak Kur'ân'ı, sadece insanın dini yükümlülükleri ile sınırlandırmamız mümkün değildir. İnsanın bilgi sınırlarını aşan gaybî konular da Kur'ân'da sıklıkla yer alan hususlardandır. Cemâdât, hayvânât ve nebâtâta nispet edilen bazı fiiller, bu gaybî konular arasında yer alır. Bu bağlamda Kur'ân'da konuşma, tesbih, secde, salât, haşyet gibi daha çok insana özgü bilinen fiillerin, insan dışındaki söz konusu varlıklara isnat edildiği dikkat çekmektedir. Tefsirin uzun tarihi geçmişi içinde müfessirler, bu ayetlerin yorumu üzerine oldukça kafa yormuşlardır. Rivayet ve dirayet tefsirleri incelendiğinde ilgili ayetlere farklı yorumlar getirildiği görülmüştür. Bu yorumlar daha çok hakikat ve mecaz ekseninde yoğunlaşmıştır. İşte bu çalışmada rivayet ve dirayet tefsiri geleneğindeki mezkûr yaklaşımlar ele alınmış, ardından her başlık altında genel bir değerlendirme yapılarak tercihte bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Cemâdât, hayvânât, nebâtât, rivayet, dirayet. Verbs Attributed to the Unwise Beings by Quran: A Review in the Context of Riwayah and Dirayah Commentaries Abstract The Holy Quran is the last divine book sent for the guidance of humanity. However, it is not possible to limit the Qur'an only with people's religious obligations. Being above the limit of human intellect, the unknown (gayb) topics, too, is one of the frequently mentioned issues. Some verbs attributed to the inanimate objects, plants and animals are among these topics. In this respect, it is noted in Quran the verbs, known unique rather for people, such as talk, praise, prostrate, pray and fear are attributed to beings apart from human beings, as well. In the long history of Tafsir, Quran commentators pretty much thought over the interpretation of these verses. When riwayah and dirayah Tafsir books were examined, it was seen the verses were interpreted differently. These comments were rather centered on the line of truth and metaphor. In this study, aforementioned approaches in the tradition of Riwayah and Dirayah tafseer were discussed and subsequently opted by having an overall review under every title. Keywords: Jamadat (Inanimate objects), Haywanat (animals), Nabatat (plants), riwayah(narrative), dirayah (ability)

Batı İslam Araştırmalannda Hz. Peygamber İslam inanç ve anlayışının aksine Kur' anın haber vericisi (=mübe!liği) deği! müel!ifi olarak kabul edilir. Bu ise Hz Peygamber'in ümmiliği meselesi gibi şahsıyla doğrudan ilgili hususlara yaklaşımda müslümanlada bazı köklü farklılıklann ortaya çıkmasına yol açarak Batılı oryantalisti Hz Peygamber'in ümmiliğinin reddine ve aksine okur yazarlığının ispatına iter. Peygamberin Kur'an'ı tebliğinde vahyi kaynak olarak görmeyen batılı müsteşrikler Hz. Peygamber'in Kur'an'ı oluştururken istifade ettiği kaynaklar konusunda Yahudi ve Hnstiyan kaynaklar üzerinde ısrarla dururlar. Başta Abraham Geiger ve J. Wellhausen olmak üzere Sir William Muir, William St. Clair Tisdall, Richard Beli ve Charles Cutler Torrey eserleriyle bu konuda geniş tartışmalar açan müsteşriklerin başında gelirler. Konuyla ilgili Batıh argümanın tahlili aşağıdaki sorularla mümkün görünmektedir.

Öz Çeviri tartışmasını bir kenara koyarsak, i'câz değeri haiz Kur'ân'ın doğru çevirisini yapmak, zengin ilmî birikime sahip olmayı gerektirir. Özellikle Kur'ân'ın çevrileceği dilin yanısıra Arapçanın edebî incelikleri hakkında yetkin olunmalıdır. Mevzu bahis, deyimler gibi ekseriyetle lafzî mananın ötesinde farklı bir anlama sahip olan ibareler olunca çevirinin daha bir özen gerektirdiği yadsınamaz. Bu çalışmada ele alınan ibarelerin deyimsel niteliklerine, sahasında ağırlığı bulunan önemli birçok müfessir, eserlerinde yer vermektedir. Ne var ki bu minvalde incelediğimiz Kürtçe meâllerin ekseriyetinde bu hususun göz ardı edilerek, ibarelerin deyimsel yönlerinin çeviriye yansıtılmadığı görülmektedir. Üzerinde durduğumuz meâllerin çoğunda ibarelerin yalnızca lafzî tercümelerinin yapılması ve bazılarında Türkçe meâllerden etkilenerek söz konusu ibarelerin çevrilmesi ciddi hata olarak değerlendirilebilir. Abstract If we put away the discussion on translation, to make the right translation of the Qur'an with the value of i'caz requires to have a rich scientific accumulation. Especially one must be competent on both the language to which the Qur'an will be translated and the literary subtleties of the Arabic language. If we concern about idioms that have different meanings in spoken language, it can not be denied that translator must be more attantive. Many important commentators, who are competent in the field, touched on the idiomatic qualities of expressions which has mentioned in this study. Howewer it is seen that, in most of Kurdish translations which we have analyzed in this manner did not pay no mind on that matter and the idiomatic of the expressions did not reflected in translation. Only literal translations of expressions and the influences of Turkish translations can be regared as a serious mastakes

K U R 'Â N ve PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D r. A b d ü le ziz H ATİP M u h alif le rin in tu tu m u y la ilg ili d e lille r ....................................... 134 4. H z . M u h am m e d 'in M e k k e d ö n e m in d e sam im i o ld u ğ u M e d in e C. d ö n e m in d e ise b u sam im iy e tin i y itird iğ i id d iası .................................... 146 1. M e k k e 'd e k i A llah te lak k isin d e d e ğ işik lik m e y d an a id d ia sı .............................................................................................. 152 g e ld iğ i 2. Y ah u d ile re k atı d av ran d ığ ı id d ia sı ............................................... 156 3. Ek o n o m ik ü stü n lü k h ırsın a k ap ıld ığ ı id d iası ................................ 160 4. A n tlaşm aların a b ağ lılık g ö ste rm e m e y e b aşlad ığ ı id d iası ......... 162 5. C in se l arz u ların a aşırı d ü şk ü n lü k g ö ste rm e y e b aşlad ığ ı id d iası.164 6. H z . İb rah im ile K âb e n in in şası arasın d a b ağ k u rm ay a b a şla d ığ ı id d ia sı ........................................................................................... 177 7. Y ah u d ile rd e n ü m id in i k e stiğ i iç in k ıb le y i d e ğ iştird iğ i id d iası. .181 8. Bir p u tp e re stlik k ü ltü rü o lan H ac e r- i Esv e d 'i ib k a e ttiğ i id d ia sı .................................................................................................. 183 9. Ö ğ le n am az ın ı v e aşu re o ru c u n u Y ah u d ile rd e n ö ğ re n d iğ i id d iası. 185 10. K u r'ân 'm ü slu p v e m u h te v asın d a d e ğ işik lik m e y d an a g e tird iğ i id d ia sı .......................................................... 187 İKİNCİ BÖLÜM KUR'ÂN'IN KAYNAĞIYLA İLGİLİ İDDİALAR A. Dış kaynaklar 1. M e k k e d ö n e m in d e k i k ay n ak lar ...................................................... 229 2. M e d in e d ö n e m in d e k i k ay n ak lar..................................................... 286 3. A llah 'ın ad ale tin e v e ak la te rs o lan b az ı h ü k ü m le rin y er 314 a lm a sı ............................................................................... 4. Bü y ü k p e y g am b e rle rin b az ısı h ak k ın d a b ü y ü k if tiraların b u lu n m ası ........................................................................................................ .315 5. Ç o k b asit v e ö n e m siz işle rle ilg ili o larak A llah 'ın m ü d ah ale d e b u lu n d u ğ u n u n b e lirtilm e si ........................................................................... 316 6. T e v ratm b irtak ım h u raf e le ri v e ak la te rs f ik irle ri ih tiv a e tm e si ................................................................................................. 317 7. ib ad e t v e m u am e le le rd e d u ru m ............................................... 319 B. İç kaynaklar 1. Bile b ile k e n d i sö z le rin i A llah 'a n isb e t e ttiğ i id d iası ................ 323 2. H z . M u h am m e d 'in f ark ın d a o lm ak sız ın k e n d i k e n d isin i ald attığ ı v e g ö rd ü k le rin in h ay al o ld u ğ u id d ia sı .................................................... 340 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KUR'ÂN MUHTEVASININ KAYNAĞINA DELALETİ Kur'ân muhtevasının kaynağına delaleti A . K u r'ân 'd a İlâh i b ir o to rite v e az am e tin aç ık ç a g ö z e ç arp m ası .... 383 B. İn san ların se v in ç v e ü z ü n tü sü n d e n h iç b ir iz taşım am ası ..... .......... 389 C . G ay b tan h ab e r v e re n ay e tle r ih tiv a e tm e si ............... ................... 394 1. G e ç m işle ilg ili g ay b i h ab e rle r ......................................................... 395 2. H al ile ilg ili g ay b i h ab e rle r ........................................................... 398 3. G e le c e k le ilg ili g ay b i h ab e rle r ...................................................... 399 D . İlim le re d air h ak ik atle rle d o lu o lm ası ......................................... 403 1. İslâm i ilim le r ...................................................................................... 403 2. K e v n i ( tab ii) ilim le r ........................................................................ 405 E. K u r'â n - ı K e rim in te siri ....................................................................... 411 1. D ü şm an ların a te siri ........................................................ 412 2. K u r'â n 'ın d o stların a te siri ............................................................... 413 F. K u r'â n 'ın b ir lisan h arik ası o lu şu .................................................... 415 SONUÇ..........................................................................................................421 BİBLİYOGRAFYA Ö NSÖ Z K u r'ân , İslâm d in in in te m e li, g ü n e şi v e p lan ıd ır. O n a g e le c e k e n u f ak b ir şü p h e ağ ac ın k ö k ü n e m u sallat o lm u ş b ir k u rt g ib i b u d in i iç te n iç e k e m irir v e z am an la y ık ılışa sü rü k le r. G e n iş d aire d e v e d ü n y a ç ap ın d a b u n u b aşarm ak m ü m k ü n d e ğ ilse d e , f e rtle r v e to p lu lu k lar b az ın d a b u n u n ö rn e k le rin e n âd ir d e o lsa şah it o lu n m ak tad ır. Bu g e rç e ğ i ç o k iy i b ile n İslâm d ü şm an ları, b ü tü n m e sâile rin i K u r'ân 'a k arşı şü p h e le r u y an d ırm a v e m ü n te sip le rin i o n d an so ğ u tm a n o k tasın d a y o ğ u n laştırm ışlard ır. Bin d ö rt y ü z k ü su r y ıllık İslâm tarih in d e b u d u ru m g ö rü lm e k te d ir. N e y az ık k i, e traf ın d ak i su rlard a ö n c e g e d ik le rin m e y d an a g e ld iğ i, ark asın d an m ü n te sip le rin in m ad d î v e siy asî g ü ç le rin i b ü y ü k ç ap ta y i tirm e le riy le d e m ad d e te n sav u n m asız k alan K u r'ân , so n b ir ik i asırd ır sö z k o n u su h ü c u m lara d ah a faz la m aru z k alm ıştır. N e v ar k i, b u so n d e re c e o lu m su z d u ru m b ile o m an e v î g ü n e şin sö n d ü rü lm e sin e y e tm e m iş, ak sin e i'c â z ın m d ah a b e lirg in b ir b iç im d e o rtay a ç ık m asın a v e sile o lm u ştu r. Ev e t, K u r'ân 'm b e şe r sö z ü o lm ad ığ ın a e n aç ık d e lil, o n u n b u n c a am an sız h ü c u m ların , y ıld ız m isal ây e tle rin d e k u su r b u lab ilm e k am a c ıy la y ü z y ıllar sü re n tarassu tların v e ö z b ü n y e sin d e b ir e k sik lik y ak ala y ab ilm e k ü m id iy le o n u âd e ta b ü y ü te ç altın d a in c e le m e g ay re tle rin in h e p n e tic e siz k alm asıd ır. Ö y le g ö rü n ü y o r k i o , m u 'c iz e liğ iy le d ü şm an la rın a d ü n o ld u ğ u g ib i b u g ü n d e m e y d an o k u m u ş v e o n ları ilm e n v e f ik re n b o z g u n a u ğ ratm ış v e u ğ ratm ak tad ır. M e v lâ'n ın y ak tığ ı g ü n e ş k an d ilin i ü f le y e re k sö n d ü rm e k , o n u b alç ık la sıv am ak la k arartm ak m ü m k ü n o lm a d ığ ı g ib i, m an e v î b ir g ü n e ş o lan K u r ’ ân - ı K e rim i d e b u tü r sald ırılarla g ö z d e n d ü şü rm e k v e şü p h e ç am u rların ı atm ak la g ö lg e le m e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu n u n e n aç ık d e lili, işare t e ttiğ im iz b u n c a o lu m su z şartlar iç e risin d e b ile b iz z at d ü şm an ları tarafın d an o n a say ısız ö v g ü le rin g ö n d e rilm e si v e in san lık iç in b ir c âz ib e m e rk e z i o lm ay a d e v am e d e re k h e r g ü n y e n i y e n i p e rv ân e le ri ışığ ın a c e lb e tm e sid ir. Biz c e K u r'ân 'm b u k u v v e t, salab e t v e te siri b ile o n u n m u 'c iz e o ld u ğ u n u isp atlam ay a y e te r. Ö z e llik le g ü n ü m ü z d e K u r'ân 'm tad ılıp z e v k e d ile n , f ak at g e n e llik le g e rç e k se b e b i tam o larak te sb it e d ile m e y e n b u y ö n ü h am iy e tli İlâh iy atç ıların ö n ü n d e b âk ir b ir sah a o larak d u rm ak tad ır. Bu k o n u d a ö z e llik le y e n i m ü h te d ile r ü z e rin d e g e rç e k le ştirile c e k c id d i v e g e n iş an k e t v e istatistik le r, b ire r k ıv ılc ım ı an d ıran f e rd î te c rü b e v e g ö rü şle ri b irle ştire re k g ü n e ş g ib i b ir g e rç e ğ i o rtay a ç ık arac ak tır. O d a K u r'ân 'm , p e şin h ü k ü m sü z o k u y u c u su ü z e rin d e b ırak tığ ı e tk in in g e rç e k k ay n ağ ın ın İlâh î o lu şu d u r. K u r'ân 'm v ah iy k ay n ağ ı ile ilg ili id d ialara, m ü ste şrik le r taraf ın d an k ale m e alm an "H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) h ay atı, İslâm d in i, İslâm ta rih i" g ib i k o n u ları e le alan e se rle rd e , ö z e llik le Batı d ille rin e y ap ılan K u r'ân te rc ü m e le rin in g iriş k ısım ların d a v e d in le ri k o n u alan an sik lo p e d ile rd e h e m e n istisn asız b ir şe k ild e y e r v e rilm iştir. A y rıc a b u k o n u d a m ü stak il o larak , b az ıları c iltle r tu tan k itap lar v e y ü z le rc e m ak ale b u lu n m ak tad ır. Biz , ö rn e k k ab ilin d e n b u tü r e se rle rin k ısa b ir liste sin e te z im iz in G iriş b ö lü m ü n ü n ilg ili k ısm ın d a y e r v e rd ik . Ö z e llik le so n asırd a K u r'ân 'm b ü y ü k ç ap ta sav u n m asız v e h âm isiz k ald ığ ın ı b e lirttik . Bu , K u r'ân c e p h e sin d e h iç b ir m ü d af aan ın y ap ılm a d ığ ı an lam ın a g e lm e z . N ite k im , K u r'ân 'm İlâh î o lu şu k o n u su n d a o ld u k ç a k if ây e tli v e o rijin al g ö rü şle rle o rtay a ç ık an v e ilk an d a h atıra g e le n b az ı alim le r v ard ır. Bu n lard an ö z e llik le , "e n - N e b e ü 'l-A z îm " v e "In itiatio n au C o ran " isim li ik i k ıy m e tli e se riy le M u h am m e d A b d u llah D raz , "e l- V a h y u 'l-M u h a m m e d î" e se riy le R e şîd R ız a, " M e n âh ilü 'l- İrf â n Fî U lû m i'l- K u r ’ ân " h ac im li ç alışm asıy la M u h am m e d A b d u 'l- A z îm e z - Z e r- k an î, b ü y ü k b ir k ısm ı k o n u m u z la ilg ili o lan "R isâle -i N û r K ü lliy atı"y la Be d iü z z am an Said N u rsî, "L e P h e n o m e n e C o ran iq u e " k itab ıy la M âlik b in N e b î, "H ak ik at N u rla rı", "İz â le -i Şü k û k " g ib i k ıy m e tli ç alışm a- larıy a İsm ail Fe n n î Ertu ğ ru l, "M ü d af aa ( Eh l- i İslâm î N asran iy e te d av e t e d e n le re k arşı k ale m e alın m ıştır) " v e "Be şâir ( Sıd k - ı N ü b u v v e t- i M u h am m e d iy e ) " isim li ik i risâle siy le A h m e d M id h at Ef e n d i, "M asd aru 'l- K u r'ân " v e "e l-M u ste şrik û n v e 'l- K u r'ân " ç alışm alarıy la İb rah im A v ad , " L a Bib le , le C o ran e t la Sc ie n c e " ad lı ç alışm asıy la M au ric e Bu c aille , "D e f e n se d e la V ie d u P ro p h e te M u h am m e d c o n tre se s d e trac te u rs" v e "D e fe n se d u C o ran C o n tre se s C ritiq u e s" isim li ç alışm alarıy la A b d u rrah m an Be d e v î, " el- K u r' ân v e' l-M u beşşirû n " isim li ç alışm asıy la M u h am m e d İz z e t D e rv e z e , " ez - Z ahiret ü ' l- İstişrakıy y e" lim e l- H âc Sâsî, “ el- İslâm isim li h ac im li e se riy le Sa Fî K afesi' l- İtt ihâm " g ib i e se rle riy le Şe v k î Eb u H alîl, “ İft iraât ü ' l- M u st eşrıkîn d u 'l-A z îm hu m İb rah im M u h am m e d H av le' l- K u r ’ ân " ad lı ç alışm asıy la A b - A le' l- İslâm " e l-M u tıî, “ el- M u steşrikû n v e Şiibehâtu - ad lı risa le siy le M u h am m e d Bak ır e l- H ak îm ... ö z e llik le say ılm ası g e re k e n şah siy e tle rd ir. Bu rad a m ü ste şrik le rin , ö z e l lik le K u r ’ ân 'ın k ay n ağ ı, siy e r v e İslâm h u k u k u n u n y an ısıra d iğ e r d e ğ i şik İslâm î k o n u lara ilişk in şü p h e le rin e c e v ap lar v e rm e y i am aç lay an v e sah aların d a salah iy e tli b ir h e y e t taraf ın d an h az ırlan m ış " M en âhic ü ' lM u st eşrikîn Fi' d- D irâset i' l- A rabiy y et i' l- İslâm iy y e" isim li ik i c iltlik d e ğ e rli ç alışm a ile M u staf a A sım K ö k sal'm , " C aetan i' n in İslâm T arihi' n e R eddiy e" isim li d e ğ e rli e se ri d e z ik re tm e d e n g e ç e m e y e c e ğ iz . D r. İd ris Şe n g ü l taraf ın d an d o k to ra te z i o larak h az ırlan an “ K u r' ân K ıssaları ad lı ç alışm a d a, k o n u m u z la ilg ili k ıy m e tli b ilg ile r ih tiv a e t Ü z erin e" m e k te d ir. K u r an d ü şm an ların ın asırlard ır b irb irin e e k le n e re k y ığ ılm ış isn at v e şü p h e le rin e k arşı b u ç alışm alar, b ü y ü k b ir b o şlu ğ u d o ld u ru y o rsa d a, e n az ın d an k e m m iy e t o larak b iz c e b u şan lı ü m m e tin h am iy e t v e g ay re tle rin i tam o larak y an sıtm am ak tad ır. Bu n ların p e k ç o ğ u d a, d ü şm an ların a k arşı y e n ik ç ık m ış ü m m e tin g ö n ü l y araları iç in b ire r ilk y ard ım te liğ in d e d ir. Bu ko nud a d ah a ço k d e rin , k a p sa m lı ve n i n ite lik li ç alışm alar y ap ılm alı v e K u r'ân m u h alif le rin in ç o ğ u k e z y ap tığ ı g ib i ö y le p e rv asız c a sö z sö y le m e le rin e f ırsat v e rilm e m e li, o n ları b in d ü şü n ü p b ir sö y le m e y e m e c b u r b ırak m alıd ır. Bu iş san ıld ığ ı k ad ar d a z o r o lm asa g e re k . N ite k im , p e k ç o k m ü ste şrik in , k e n d in d e n so n d e re c e e m in b ir e d â ile ile ri sü rd ü ğ ü p e k ç o k ith am ın , iy ic e te tk ik e d ild iğ in d e g e rç e k le h iç b ir ilg isin in b u lu n m ad ığ ı, b iz z at k e n d i ö lç ü le ri k u llan ılarak b ile ra h atlık la o rtay a k o n u lab ilm e k te d ir. Bu tü r id d ialard a ç o ğ u k e z , b iri ö te k in in g ö rü şü n ü n ak z e tm e k te , ö n c e k in in b ü y ü k b ir id d iay la g e liştird iğ i b ir h ip o te z i so n rak i te m e lin d e n ç ü rü tm e k te d ir. D ah a d a ö te si, ay n ı m ü ste şrik b ir te k e se rin d e b ile b az an d e falarc a te n ak u z a d ü şm e k te n k u rtu lam am ak tad ır. Biz im b u m ü te v az î ç alışm am ız ın am ac ı k o n u y a ilişk in sö y le n e n le ri to p arlam ak , id d ialara f ark lı b ir b ak ış aç ısıy la y ak laşarak d e ğ işik b ir ü slu p la d e ğ e rle n d irm e k v e c ü z 'î d e o lsa k o n u y a k atk ıd a b u lu n ab ilm e k tir. Bu n d an f a z la sın ı y ap m ay a ne y az ık k i, ne sü re , ne h ac im b ak ım ın d an ç alışm am ız e lv e rm e z . A n c ak b u n d an so n rak i h e d e f im iz , b u rad a b e lk i d e ç o ğ u z am an isim le rin e v e b ir ik i g ö rü şü n e y e r v e rile re k g e ç ile n p e k ç o k m ü ste şrik i— b ir f e rd in im k ân ı ö lç ü sü n d e — m ü stak il, h atta y e rin e g ö re b ir te k e se rin i e le a la ra k m e v z iî ç a lışm a lar g e r ç e k le ştirm e k tir. İlâh iy at alan ın d a c id d î ak ad e m ik ad ım ların atılm ay a b aşlan d ığ ı g ü n ü m ü z d e b u n d an b ö y le b u y ö n d e k i ç alışm aların ç o ğ alm asın ı k u v v e tle ü m it e d iy o ru z . Biz c e şu so ru y u so rm a z am an ı g e lm iş, h atta g e ç m e k te d ir: Ü m m e t o la rak d ah a n e z am an a k ad ar b iz z at k e n d i K itab ım ız , P e y g am b e rim iz , in an c ım ız k ü ltü rü m ü z le ilg ili alan lard a ve y a p ıla n la ra se y irc i k a lac ağ ız ? Bu sah n e d e se rg ile n e n ro lle ri iz le rk e n h o şu m u z a g id e n tab lo ları g ö rü n c e se v in e c e k , b iz i re n c id e e d e n b ir sö z v e d av ran ış k arşısın d a sa d e c e b u rk u lac ak , y ü z ü m ü z ü asac ak , f ak at e li k o lu b ağ lı v e d aim a se y irc i k o ltu ğ u n d a o tu rm ak la y e tin e c e ğ iz ? Biz c e b az ı m ü ste şrik le rin b iz z at ru h k ö k ü m ü z e e l atm aları, k e n d im iz o larak v arlığ ım ız ı sü rd ü rm e m iz i c id d î b iç im d e te h d it e tm e le ri k arşısın d a g e re k li sav u n m ay ı y ap m ak b ile y e te rli o lm ay ıp , b ir y an d an o n la rın c e sa re tle rin i k ıra c a k b iç im d e y an lışların ı b ir b ir o rtay a k o y ark e n , d iğ e r y an d an k arşı atağ a g e ç e re k b iz e k arşı k u llan d ık ları silah ların ı k e n d i k u tsal k itap ların a, k ü ltü r v e m e d e n iy e tle rin e ç e v irm e liy iz . U n u tu lm am alıd ır k i, o n ların k u v v e tli g ö rü n m e le ri b iz im z ay ıf o lu şu m u z d an d ır. T e z im iz , b ir G iriş v e ü ç an a b ö lü m d e n o lu şm ak tad ır. G iriş k ısm ın d a, o ry an taliz m v e o ry an talist k e lim e le rin in sö z lü k v e te rim an lam ları, o r y a n ta liz m in d o ğ u şu , ta rih î g e lişim i, İslâ m î k o n u lard a y a p tık la rı ç alışm aların d an ö rn e k le r, H z . M u h am m e d 'e v e K u r'ân 'a b ak ışları, K u r' ân ilim le ri alan ın d a y ap tık ları ç alışm alar ü z e rin d e d u rd u k . Birin c i b ö lü m d e , m ü ste şrik le rin , K u r'ân 'm te b liğ c isi o larak H z . M u h am m e d 'in şah sıy la ilg ili id d iaların ı e le ald ık . K u r ’ ân 'm İlâ h î k ay n ak lı o lu şu n u k ab u l e tm e se le r d e H z . M u h am m e d 'in b aştan b e ri sam im i o ld u ğ u n u v e b u sam im iy e tin i ö m rü n ü n so n u n a k ad ar sü rd ü rd ü ğ ü n ü sö y le y e n le r; b u k o n u d a M e k k e v e M e d in e d ö n e m le rin i f ark lı d e ğ e rle n d ire n le r v e H z . M u h am m e d 'i b aştan b e ri sam im iy e tsiz v e artn iy e tli o ld u ğ u n u sö y le y e n le rin g ö rü şle rin i e le ald ık . Bu b ö lü m d e d ah a ç o k so n ik i id d ia ü z e rin d e g e n iş d e ğ e rle n d irm e le rd e b u lu n d u k . Ç alışm am ız ın ik in c i b ö lü m ü n d e , d o ğ ru d an d o ğ ru y a K u r'ân 'm k ay n ağ ı ile ilg ili id d iaları e le ald ık . M ü ste şrik le rin ö n e sü rd ü k le ri b u k ay n ak ları " İç K ay n ak lar" v e "D ış K ay n ak lar" b a şlık la rı altın d a in c e le d ik . D ış K ay n ak lard an k astım ız , H z . P e y g am b e rin ru h î v e ak lî f ak tö rü n ü n d ışın d a k alan y e r v e şah ıslard ır. Bu n ları M e k k e D ö n e m in d e k i K ay n ak lar v e M e d in e D ö n e m in d e k i K ay n ak lar o lm ak ü z e re ik iy e ay ırd ık . İç K ay n ak lard an am ac ım ız d a d o ğ ru d an d o ğ ru y a H z . M u h am m e d 'in ru h î ve ak lî v a rlığ ıy la ilg ili o larak h atıra g e le b ile c e k h u su sla rd ır. Bu b aşlık altın d a, H z . M u h am m e d 'in , b az ı şah sî v e to p lu m sal am aç lar g ö z e te re k b ile b ile sö z le rin i A llah 'a isn at e tm e ih tim alin in b u lu n u p b u lu n m ad ığ ı; f ark ın d a o lm ak sız ın v e ih tiy arı d ışın d a b ö y le b ir y o la g ir m e sin in m ü m k ü n o lu p o lm ad ığ ı n o k taları ü z e rin d e d u rd u k . T e z im iz in ü ç ü n c ü b ö lü m ü n d e ise , K u r'ân 'm , g e re k ü slu p , g e re k se m u h te v a b ak ım ın d an b e şe r k ay n ak lı o lu p o lam ay ac ağ ı n o k taları ü z e rin d e d u rd u k . T e z in so n u ç k ısm ın d a, araştırm am ız so n u n d a u laştığ ım ız n e tic e le ri b e lirttik . Ç alışm am ın b aşın d an b e ri y o l g ö ste ric i h im m e tle rin i b e n d e n e sirg e m e y e n m u h te re m h o c am P ro f . D r, Su at Y ıld ırım Be y 'e ö z e llik le şü k ran la rım ı su n ark e n , e m e ğ i g e ç e n d iğ e r h o c a v e ark ad aşlarım a d a te şe k k ü r e t m e y i g ö re v say ıy o ru m . D o k to ra ç alışm am ız ın b asım ın ı g e rç e k le ştire n N e sil Ba sım - Y ay m y e tk ilile rin e ö z e llik le k itap o larak y ay m a h az ırlan m asın d a g ay re tle rin i e sirg e m e y e n m u h te re m M e h m e d P ak su v e K e n an D e m irtaş'a şü k ran larım ı b ild irm e k istiy o ru m . Abdulaziz HATİP İstan b u l, 1997 L BOLUM ORYANTALİZMİN, DÜNDEN BUGÜNE KUR'ÂN'A VE HZ. MUHAMMED'E BAKIŞI O R Y A N T A L İZ M İN , K U R ’Â N ’A A. M ü s t e ş r ik VE HZ. DÜNDEN BUGÜNE M U H A M M E D ’E K a v r a m ın ın T a n ım ı ve B A K IŞ I Kapsam ı O ry an taliz m , d iğ e r d e y im iy le m ü ste şrik lik , D o ğ u b ilim i v e y a D o ğ u D ü n y ası b ilim i v e y a Şark ilm i d e m e k tir. 1 O ry an talist ise , g e n e l an lam ıy la v e b ir b ü tü n o larak Y ak ın , O rta v e U z ak D o ğ u y u d ili, e d e b i y atı, u y g arlığ ı v e d in le riy le in c e le m e y e ç alışan Batılı b ilim ad am ları iç in k u llan ılan b ir te rim d ir. A n c ak b iz b u rad a b u g e n iş an lam ı ü z e rin d e d u rm ay ac ağ ız . A y rıc a "D o ğ u " k av ram ın ın d e ğ işik d ö n e m le rd e k az an d ığ ı ç e şitli c o ğ raf î v e m e d e n î d e ğ işik lik le re d e ğ in m e y e c e ğ iz . Bu rad a b iz i asıl ilg ile n d ire n h u su s, M ü slü m an D o ğ u n u n e d e b iy atıy la, tarih iy le , in an ç larıy la, h u k u k y ap ısıy la v e g e n e l o larak m e d e n iy e tiy le ilg ile n e n Batı a ra ştırm a la rı an lam ın d ak i o ry an taliz m d ir. Z ate n İslâm d ü n y asın d a d a "o ry an taliz m " v e y a "o ry an talist" d e n ild iğ in d e ilk ak la g e le n v e o ry an talistle rin d e k e n d i ç alışm aların d a y ay g ın o larak k aste t tik le ri an lam b u d u r. 2 Şu n u h e m e n b e lirte lim k i, so n d ö n e m le rd e o ry an ta listle r araştırm a a la n la rın ı d ah a d a g e n işle tm iş o lm ak la b irlik te , te m e l v e e n ö n e m li k o n u su h âlâ, İslâm d in i v e İslâm d ü n y ası o lm ay a d e v am e tm e k te d ir. 3 M ü ste şrik lik , d iğ e r d e y im iy le o ry an taliz m , d ü şü n c e alan ın d a, ö z e llik le m e d e n iy e tle r sö z k o n u su o ld u ğ u v e Batın ın , g e n e l o la rak D o ğ u , ö z e llik le d e İslâm m e d e n iy e tiy le o lan ilişk isi e le alın d ığ ı z am an ç o k k u llan ılan b ir te rim d ir. D ah a ö n c e p e k ç o k araştırm ac ı o r y an taliz m i in c e le m e y i k o n u alm ış, o n u tan ım lam ış, n e z am an d o ğ d u ğ u , ark asın d ak i f ak tö rle rin n e le r o ld u ğ u , h an g i y ö n te m le ri k u llan d ığ ı v e n e g ib i am aç lar g ü ttü ğ ü v b . h u su slard a, ç o k f az la sö z sö y le m e y e ih tiy aç 1 R udi Paret, ed-D irâsâtü ’ l-islâm iyye ve ’ l-Arabiyye Fi'l-C âm iati'l-Alm âniyye (trc. M ustafa M âhir, Kahire 1967, s. 11. 2 Bk. M ahm ud H am dî Zakzûk, el-istişrak Ve ’ l-H alfiyyetü ’ l-Fikriyye Li’s-Sıra ’ t'l-H adarî, Kuveyt 1404, s. 18. 3 Adnân Vezzân, el-istişrak ve ’ l-M usteşrikûn, M ekketü ’ l-M ükerrem e, 1984, s. 15. 18 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b ırak m am ışlard ır. 4 Bü tü n tak d ir e tm e k le b irlik te , b u araştırm ac ıların b u k ısa k o n u d ak i g ay re tle rin i " G iriş" te o ry an taliz m in tarih ç e sin i, p e rd e ark asın ı, İslâm d in in e b ak ışın ı b ir k e z d ah a k ısac a e le alm ak ta f ay d a m ü lâh az a e d iy o ru z . B. T a rih ç e s i A raştırm ac ılar, o ry an taliz m in k e sin o larak n e z am an d o ğ d u ğ u k o n u su n d a b irle şe m e m e k te d ir. Bu d a m u h te m e le n , şark iy at araştırm aların ın , o ry an taliz m ( istişrak ) te rim in d e n — b in y ıla y ak ın — u z u n b ir z am an ö n c e b aşlam asın d an k ay n ak lan m ak tad ır. Baz ı araştırm ac ılar, Batıd a o ry an taliz m in re sm e n o rtay a ç ık ışın ı 1312'd e to p lan an V iy an a K o n sû lü 'n ü n ç e şitli Batı ü n iv e rsite le rin d e b irk aç A rap D ili k ü rsü sü n ü n k u ru lm asın a ilişk in k arar ç ık arm asıy la b aşlatıld ığ ın a işare t e d iy o rlarsa d a b u k o n u d a k e sin b ir tarih v e rm e k g ü ç tü r. 5 A n c ak b u rad a "K ilise O ry an taliz m i" - n e işare t e d ilm e si, b u tarih te n ö n c e d e g ay r-ı re sm î b ir o ry an taliz m in b u lu n d u ğ u n u g ö ste rm e k te d ir. Bir k ısım araştırm ac ılar, o ry an taliz m in ilk b aşlan g ıc ın ın M ilâd î 11. y ü z y ılın b aşların a k ad ar d ay an d ığ ın ı sö y le r k e n ; R u d i P are t, A v ru p ad a İslâm v e A rap araştırm aların ın , K u r ’ ân 'ın ilk d e fa L atin c e y e ç e v rild iğ i v e ilk d e fa L atin c e - A rap ç a sö z lü ğ ü n ç ık a rıld ığ ı 12. y ü z y ıld a b aşlad ığ ı g ö rü şü n d e d ir 6 . O ry an taliz m in b aşlan g ıc ın ı b u tarih te n ik i asır ö n c e sin e k ad ar d ay an d ıran lar d a v a rd ır 7 . Ö y le g ö rü n ü y o r k i, o ry an taliz m in k ö k le ri y ak laşık o larak g e ç e n b in y ılın d e rin lik le rin e k ad ar u z an m asın a rağ m e n , b u k av ram A v ru p ad a an c ak 18. y ü z y ılın so n ların d a o rtay a ç ık m ıştır. İlk d e f a 1779'd a İn g ilte re 'd e , d ah a so n ra 1799'd a ise Fran sa'd a k u llan ılm ay a b aşlan m ıştır. "O ry an ta liz m " k e lim e si Fran sız D il A k ad e m isin in sö z lü ğ ü n e ise 1838'd e k ay d e d ilm iştir 8 . G ö rü ld ü ğ ü g ib i, o ry an taliz m in b aşlan g ıc ı iç in b e lirli b ir d ö n e m ü z e rin d e g ö rü ş b irliğ i e d ile m e m e k te d ir. Fak at b u rad a ö n e m li o lan "o ry an taliz m " v e y a "o ry an talist" te rim le rin in n e z am an o rtay a ç ık tığ ı d e ğ il; asıl ö n e m li o lan İslâm î araştırm aların A v ru p ad a ilk d e f a n e z a m an b aşlad ığ ıd ır. Bu n a g ö re ö n c e lik le şu n o k talara d ik k at ç e k m e k te fay d a g ö rü y o ru z : 4 M sl., bk. M ustafa Sibâî, el-istişrak ve'l-M usteşrikûn, Beyrût 1979, s. 13 vd. 5 Edw ard Said, O ryantalizm , (trc. Nezihi Uzel) İstanbul 1982, s. 91. 6 Rudi Paret, a.g.e., s. 9. 7 N itekim , N ecîb el-Akîkî, el-M usteşrikûn isimli üç ciltlik ünlü esirine, Fıransız R ahip G erard de O raliac (M. 940-1 003)'ın hayatına yer vererek başlam ak suretiyle böyle bir kanaatte olduğu izlenim ini verm ektedir. 8 Schaht ve Bosw orth ’tun tasnif edip, M uham m ed Züheyr es-Sanhûrî ’nin tercüm e ettiği Silsiletü Alem i'lM a ’rife (Kuveyt 1978) isim li eserde, M axim e R odinson ’un “ İslâm Kültürü ” hakkında yazdığı bölüm e, I, 78. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 19 1. Şark araştırm aları Batıd a b ir an d a o rtay a ç ık m am ış, ak sin e b u , alan d an alan a, ü lk e d e n ü lk e y e g ö re d e ğ işik lik g ö ste rm iştir. Bu d a o ü l k e n in İslâm d ü n y asıy la te m as e d ip e tm e m e si, o n a o lan u z ak lık v e y a k ın lığ ı ile y ak ın d an ilg ilid ir. Bu ö lç ü ışığ ın d a, İslâm araştırm aların ın m e se lâ n e d e n En d ü lü s g ib i b ir b ö lg e d e , İn g ilte re v e A lm an y a g ib i ü lk e le re n isb e tle ö n c e lik k az an d ığ ı d ah a iy i an laşılm ak tad ır. 2. O ry an taliz m in b irin c i en riaf ıy la — d in îd ir. Y an i, d ah a sâ ik i — b iz z a t m ü ste şrik le rin e tk in b ir b iç im d e m ü c ad e le de iti- e tm e k v e d in d aşların ı o n u b e n im se m e k te n k o ru m ak iç in İslâm d in in i v e İslâm d ü n y asın ı d ah a iy i tan ım a arz u su d u r. 9 3. A v ru p an m İslâm d in i v e İslâm d ü n y ası ile tan ışm ası, M ü slü m an larla H ıristiy an ların k arşı c e p h e le rd e y er alm aları d ö n e m in e lay ın c a, sö z k o n u su araştırm aların h e d e f in in İslâm ra st ile m ü c ad e le , o n u m ağ lu p e tm e v e y ay ılm asın a e n g e l o lm a şe k lin d e k e n d isin i g ö ste re c e ğ i k aç ın ılm az d ı. Bu ko nud a A lm an m ü ste şrik R u d i P are t, H ıristiy an Batın ın İslâm a k arşı tu tu m u n u n itic i v e sü rtü şm e c i o ld u ğ u n u , H ıristiy an d in v e b ilim ad am ların ın İslâm ile tan ışırk e n , H ıristiy an lığ a d ü şm an o lan b ir d in d e h ay ır b u lu n m asın ın m ü m k ü n o lm ad ığ ı şe k lin d e p e şin b ir h ü k ü m taşıd ık ların ı itiraf e tm e k te d ir.10 Bu n o k talar ışığ ın d a d e n ile b ilir k i, Şark iy at araştırm aların ın tarih i, A v ru p a lın m İslâm ve M ü slü m a n la rla ta n ışm a sıy la b a şla r. Bu tan ışm an ın ise , b irç o k k işin in z an n e ttiğ in d e n ç o k d ah a e rk e n b ir d ö n e m e rastlar v e ç o k so n raları k u llan ılm ay a b aşlan an o ry an taliz m v e o ry an ta list k e lim e le ri, f iile n v ar o lan b ir o lg u y a v e y ü z y ıllar ö n c e d e n m e v c u t b u lu n an f aaliy e tle re isim b u lm ak tan ö te b ir an lam taşım az . Ö y le g ö rü n ü y o r k i, A v ru p alın m P e y g am b e rin İslâm ile tan ışm ası, H ic re tin 7. y ılın d a 11 H z . ( a.s.m .) , d iğ e r b e lli b a şlı d e v le t v e k ab ile re isle rin in y an ısıra, z am an ın Biz an s K ralın a d a b ir İslâm a d av e t m e k tu b u n u g ö n d e rm e siy le b aşlam ıştır. N ite k im Bu h arî'n in k ay d e ttiğ i b ir riv ay e tte , Eb u Sü fy ân v e d iğ e r b az ı K u re y şli tü c c arlar, H u d e y b iy e A n tlaşm ası so n rasın d a tic are t am ac ıy la Şam 'd a b u lu n d u k ları sırad a, H irak l o n ları ç ağ ırm ış, Eb u Sü fy ân 'a, H z . M u h am m e d 'in ah lâk ın ı, h alk ı arasın d ak i d u ru m u n u , o n ları n e y e d av e t e ttiğ in i so rm u ş, Eb u Sü fy ân ise h e n ü z M ü s lü m an o lm ad ığ ı h ald e y alan ın ın aç ığ a ç ık ac ağ ın d an k o rk arak b u so ru lara d o ğ ru c e v ap v e rm iştir. H irak l, Eb u Sü fy ân 'm c e v ap ların ı d u y u n c a, H z . P e y g am b e r (a.s.m .) h ak k ın d a g ü z e l sö z le r sarf e tm iş v e b u d a R u m 9 ed-D irâsâtü ’l-Arabiyye Fİ'l-C âm iatiTBİritaniyye ’den nakleden “ ed-D irâsâtü'ül-Arabiyye ve'l-islâm iyye Fî Ba ’di’l-Bilâdi’l-Avrûbiyye, Beyrût, 1973, s. 10 vd. 10 Rudi Paret, a.g.e., s. 9. 11 ibn Sa ’d, Tabakat, I, 258; M . Asım Köksal, a.g.e, VII, 37. Bunun, 6. yıl Zilhicce ayında olduğu da rivayet edilir. Taberî, Tarih, III, 84; M . Asım Köksal, a.g.e, VII, 37. 20 H KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ile ri g e le n le rin i k ız d ırm ış, h o m u rd an m aların a v e se sle rin in y ü k se lm e le rin e se b e p o lm u ştu r. 12 K an aatim iz e g ö re , A v ru p alı o lan Biz an slIların İslâm v e P e y g am b e ri ile ilk tan ışm ası v e b u n a k arşı m u h alif tu tu m ları b ö y le o lm u ştu r. Bi lin d iğ i g ib i b u sırad a h e n ü z ik i taraf arasın d a b ir sav aş d u ru m u sö z k o n u su d e ğ ild i. Bu d a g ö ste riy o r k i, h iç b ir siy âsî se b e p o rtad a b u lu n m ak sız ın , sırf d in î m ü lâh az alarla A v ru p alı, İslâm a tav ır k arşı b ir tak ın m ıştır. D ah a so n ra İslâm î f e tih le r b aşlam ış, M ü slü m an larla A v ru p alI Biz an slIlar arasın d a sa v a şla r m e y d an a g e lm iş ve bu d u ru m H ıristiy an A v ru p an m İslâm a o lan d ü şm an lığ ın ı b ile m iştir. Bu k in v e d ü şm an lık , h aç lı se fe rle riy le d o ru ğ a u laşm ıştır. O rto d o k s o lan Biz an slılar, K ato lik o lan Batı A v ru p alIlard an d ah a ö n c e İslâm d ü n y asıy la te m as sağ lam ış, İslâm la tan ışm ış ise d e , İslâm d ü n y ası sın ırların ın e rk e n say ılac ak b ir d ö n e m d e ö n c e En d ü lü s, so n ra d a Sic ily a'y a k ad ar u z an m ası, K ato lik Batı A v ru p alım n d a d o ğ ru d an d o ru y a İslâm ile te m as sağ lay ıp o n u n la tan ışm asın ı te m in e tm iştir. M aale se f b u tan ışm a d a, p ro b le m siz v e o b je k tif b ir b iç im d e g e rç e k le şe m e m iş, ak sin e "Biz an slı p o le m ik ç ile rin h iç b ir k ay n ağ a in m e z ah m e tin e k at lan m ad an İslâm î k aralay ıc ı v e tah k ir e d ic i f a a liy e tle rin in v e b u n u k e n d ile rin e e k m e k k ap ısı e d in m iş y az ar v e şairle rin M ü slü m an A rap - lara, asılsız , h atta ç e lişk ili ith am lard a b u lu n m aların ın so n u c u n d a " 13 g e rç e k le şm iştir. İslâm ın d o ğ u şu v e d ah a so n ra b aşlay an f e tih le ri A v ru p ah lar n e z d in d e "İslâm P ro b le m i" d e n e b ile c e k b ir g e rç e ğ i d o ğ u rm u ştu r. Bu d a, g e re k d o ğ u v e g e re k se b atı A v ru p an ın k ap ıların ı z o rlam ay a b aşlay an İslâm te h li k e sin e H ıristiy a n A v ru p alım n n asıl k a rşı k o y a c a ğ ıy d ı. H ıristiy a n Batın ın İslâm a k arşı m ü c ad e le si y aln ız c a k ılıç la v e sav aş m e y d an ların d a v u ru şm ak la k alm ıy o r, ö n e m v e te h lik e b ak ım ın d an b irin c isin d e n h iç d e g e ri k alm ay an b aşk a b ir alan d a d a d e v am e d iy o rd u . Bu d a, İslâm ile f ik re n m ü c ad e le e tm e an lam ın a g e liy o rd u . Bu m ü c ad e le d e ise Batın ın e lin d e k i e n ö n e m li araç şark iy at araştırm alarıy d ı. Şu h ald e tarih i, A v ru p alı taraf ın d ak i "İslâ m P ro b d e n ile b ilir k i, o ry an taliz m le m iy le b irlik te b aşlar. Bu d a, d ah a ö n c e d e b e lirtild iğ i g ib i, İslâm c e re y an ın a k arşı k o y m a an lam ın a g e lir. M ü slü m an larla H ıristiy a n la r arasın d ak i m ü c ad e le n in k ısac a b eş aşam ay a ay rılm ası m ü m k ü n d ü r: 12 Buharî, C ihad 101; Ahm ed, M üsned, I, 263; M . Asım Köksal, Islâm Tarihi, VII, 48. 13 M uham m ed G allâb, N azarâtün istişrakıyye Fi’ l-İslâm , (M ecelletü ’ l-Ezher, N isan 1970 tarihli sayısının eki) Kahire, s. 9. ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Birincisi: 21 M ü slü m an ların , Batıy a d o ğ ru f ü tu h ata b aşlam a aşam ası. Bu aşam a, H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) v e f atın d an az b ir z am an ö n c e sin d e n b aşlar, D o ğ u R o m a İm p arato rlu ğ u n u n b ü y ü k b ir k ısm ı, K u z e y A f rik a, İsp an y a v e Sic ily a f e th in e k ad ar sü re r. İkincisi: İsp an y a sav aşın d a H ıristiy an ların m u k ab il h ü c u m a g e ç m e siy le b aşlar, K u z e y A f rik a'd ak i sav aşlar v e D o ğ u y a y ap ılan H aç lı Se f e rle riy le d e v am e d e r. Üçüncüsü: T ü rk le rin ö n d e rliğ in d e , M ü slü m an ların y e n id e n f ü tu h ata g e ç m e le riy le b aşlar. Bu aşam an ın ö z e lliğ i İstan b u l, Balk an v e O rta A v ru p a'n ın f e th in in g e rç e k le şm e sid ir. Y in e b u d ö n e m d e , K u z e y A f rik ad a, H ıristiy an ların ile rle m e si d e d u rd u ru lm u ştu r. Dördüncüsü: H ıristiy an ların y e n id e n h ü c u m a g e ç m e siy le b aşlar. T ü rk le r, d ah a ö n c e f e th e ttik le ri to p rak ların b ü y ü k b ir k ısm ın d an atılır. O rta A sy a v e R u sy a'd a M ü slü m an ların k u v v e ti y o k e d ilir. İslâm ü lk e le rin in b ü y ü k b ir k ısm ı sö m ü rg e le ştirilir. Beşincisi: sav aş ve Ç ağ d aş d ö n e m say ılır k i, b u d ö n e m d e sö m ü rg e c iliğ e k arşı M ü slü m a n la rın y e n id e n h ü rriy e tle rin e k a v u şm a la rı ile ta n ın ır. 14 Fak at Batıd a İslâm p ro b le m i ik i an a d ö n e m e ay rılab ilir. Bu ik i d ö n e m in sın ırı ise M ilad î 15. y ü z y ıl o larak te sb it e d ile b ilir. Birin c i d ö n e m , İslâm d in in in y ay ılm ası d ö n e m id ir. Bu d ö n e m d e b ir y an d an M ü slü m an ların siy asî ik tid arları b iz z at A v ru p an m b ir k ısım to p rak ları ü z e rin d e y ay ılırk e n , d iğ e r y an d an İslâm m e d e n iy e ti d e y ü k se lişte d ir. O rtaç ağ ın k aran lık ların ı d ağ ıtan te k ışık k ay n ağ ı b u m e d e n iy e ttir. Bu d ö n e m d e g e re k d o ğ u d a v e g e re k se En d ü lü s'te h aç lı se fe rle ri y ap ılm ış ise d e , İslâm m siy asî g ü c ü an c ak ç o k az g e rile tile b ilm iştir. Bu d ö n e m , O sm an lılarm D o ğ u A v ru p ay ı f e th e tm e si v e V iy an a k ap ıların a k ad ar d ay an m asıy la so n b u lm u ştu r. Bu n d an so n ra İslâm m y ay ılm a sü re c i d u rak lam a d ö n e m in e g irm iş, ark asın d an d a g e rile m e y e b aşlam ıştır. Bu d ö n e m d e G ırn ata'n m d ü şm e siy le M ü slü m an lar En d ü lü s'ü b ü tü n ü y le k ay b e tm işle rd ir (897 H . 1492 M .) . Y in e b u d ö n e m d e , A v ru p ah lar O rtaç ağ ın k a ra n lık la rın d a n silk in m e y e b a şla m ışla rd ır. O sm a n lıla rm z a y ıf d ü şm e siy le d e İslâm d ü n y asın ı sö m ü rg e le ştirm e iştih aları k ab arm ıştır. U y an ışın ın se b e p le ri n e o lu rsa o lsu n , İslâm a o lan d ü şm an lığ ın d an h iç b ir şe y k ay b e tm e m iş v e İslâm d ü n y asın ı sö m ü rm e arz u su b ir an b ile Bin m e m iştir. G e re k b u d ö n e m , g e re k se b u n d an so n rak i d ö n e m d e o ry an taliz m b ü y ü k ro lle r 14 o y n a m ıştır. M e se lâ b irin c i d ö n em d e Şa rk iy a tç ılık , Jean Paul Roux, el-islâm Fi’ l-Garb, (trc. N ecde H acer ve Said el-izz), Beyrût, 1960, s. 69. Ba tılı 22 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H ıristiy an ları İslâm d an k o ru m ay a, H ıristiy an lık ale y h in e y ay ılm ak ta o lan İslâm m ö n ü n e se t ç e k m e y e ç ab a g ö ste rm iştir. Ç e re k d o ğ u v e g e re k se b a tı A ru p a k ilise le ri b irb iriy le ç e lişip sü rtü şe n in an ç larıy la İslâm m g ü ç lü in an ç siste m in e k arşı k o y am ay ac ağ ın ı v e A v ru p alı k e n d i h alin d e b ırak ıld ığ ı tak d ird e G ü n e y A k d e n iz v e En d ü lü s'te o ld u ğ u g ib i İslam a b ü y ü k b ir y ö n e lişte b u lu n ac ağ ın ı an lam ıştır. Bu y ü z d e n K ilise , M ü slü m an lığ ı k aralam a v e o n u A v ru p alı m e n su p ların a ç irk in b ir im aj ile su n m a k o n u su n d a e lin d e n g e le n ç ab ay ı g ö ste rm iştir. Bu g ö re v iç in d e K i lise y e m e n su p v e y a taraf tar b e p le , te rim b u n la r m ü ste şrik le r g ö re v le n d irilm iştir. Bu se o larak "O ry an talist" ism in i alan ların te m e l ö n c ü le rin in o ld u ğ u n u sö y le m e k y an lış o lm az . Bu n lar, z am an d a ay n ı H ıristiy an d in ad am larıy d ı. Bir rah ip o lan G e rard d e O raliac b u n lara ö rn e k o larak z ik re d ile b ilir. Bu z at, En d ü lü s'e g id e re k M ü slü m an lard an ilim ö ğ re n m iş, A v ru p ay a d ö n d ü ğ ü n d e II. Sy lv e ste r ad ıy la M . 10. y ü z y ıl so n ların d a p ap alık m ak am ın a g e tirilm iştir. P ie rre le V e n e rab le v e b e n z e rle ri o de d ö n em d e şa rk iy a tla u ğ raşan d in H ıristiy an ad am - ların d an d ır. 15 Bu g ib i H ıristiy an v e şark iy atç ı d in ad am ları İslâm ale y h in d e b ir sü rü u y d u rm a v e if tiralard a b u lu n u p b u n ları k e n d i d in d aşları arasın d a y ay d ılar. M ü ste şrik C arra d e V au x şu itiraf ta b u lu n m ak tad ır: "M u h am m e d , Batıd a u z u n z am an ç o k k ö tü o larak tan ın dı. K en disin e n isb e t e d ilm e d ik h iç b ir h u raf e v e h ak are t b ırak ılm ad ı." Bü tü n b u id d ialar Batıh lar arasın d a b ü y ü k b ir re v aç b u ld u . Ç ü n k ü o n lar, H z . M u h am m e d 'e v e d in in e z arar v e re n h e r sö z ü d e lilsiz k ab u l e t m e y e h az ırd ılar. 16 M ü slü m an ların siy ase t v e m e d e n iy e t alan ın d a g e rile m e sin e rastlay an ik in c i d ö nem d eki m ü ste şrik le rin ro lü n e g e lin c e , a şa m a d a , bu m ü ste şrik le rin İslâm a v e M ü slü m an lara o lan sald ırıları sö m ü rg e c i g ü ç le rc e de a la b ild iğ in e y a rd ım la şa ra k d e ste k le n d i. b iz z a t M ü ste şrik le r, M ü slü m a n la rı m isy o n e rle rle in a n ç la rın a k a rşı de şü p h e y e d ü şü rm e y e ; m an e v iy atların ı z ay ıf latm ay a v e b ö y le c e d e sö m ü rg e c ile re k o lay c a te slim o lm aların ı sağ lam ay a ç alıştılar. Ç ü n k ü , sö m ü rg e c iliğ in b ir ale ti d u ru m u n d ak i o ry an taliz m , İslâm d ü n y asın d a k e n d ile rin e k arşı m u k av e m e tin te m e l u n su ru n u n İslâm d in i o ld u ğ u n u ç o k iy i k av ram ışlard ı. Bu am aç la o n lar, İslâm a sald ırm ay a d e v am e d e re k b u m u k av e m e ti y o k e tm e y e , İslâm î b iz z at M ü slü m an ların g ö z ü n d e n d ü şü rm e y e ç a lıştıla r. Bu n u n la y ık ılm a sın ı d a, em p ery aliz m e k arşı en sağ lam am aç lad ılar. 15 D aha geniş bilgi için bk. N ecîb el-Akîkî, el-M usteşrikûn, el-Kahire, 4. Baskı, I, 110-124. 16 Paret, a.g.e, s. 10. k a le le rin in KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 23 H e r şe y e rağ m e n , İslâm d ü şm an lığ ın ın , o ry an taliz m in te m e l sâik i o l m ası, taraf sız lık v e o b je k tif liğ e d ah a e ğ ilim li v e İslâm a in saf g ö z ü ile b ak an az b ir k ısım m ü ste şrik in d e o rtay a ç ık m asın a e n g e l o lam ad ı. N e v ark i, f ik rî alty ap ıları v e iç in d e y aşad ık ları o rtam m an ların an lad ığ ı m ân ad a İslâm ın o n ları d a, M ü slü h ak ik atin i alg ılam aların a p e rd e o lu y o rd u . Şark iy at araştırm aların ın g e ç ird iğ i b u d e ğ işik liğ e işare t e d e n b az ı araştırm ac ılara g ö re : "19. y ü z y ıld an ö n c e Batık ların İslâm h ak k ın d a g e rç e k le ştird ik le ri araştırm alar v e az d a o lsa y ap tık ları K u r'ân te rc ü m e le ri g ib i ç alışm aların p e k ç o ğ u İslâm ad am ları k ay n ak lıy d ı. Bu d ü şm an ı H ıristiy an d in ç alışm aların asıl am ac ı d a aç ık ç a İslâm la m ü c ad e le , k e n d ile rin c e e k sik v e g e d ik le rin i te sb it v e M ü slü m an larla m ü c ad e le e d e rk e n y ararlan m ak ü z e re m isy o n e rle re m alz e m e h az ırlam ak tı. Bu n u n am ac ı d a sö z k o n u su araştırm aların , H ıristiy an lığ ı M ü slü m an lığ a k arşı g alip k ılm ak tan ib are tti. Bu se b e p le d e , ç o k f az la sağ lık lı, iy i n i y e tli v e taraf sız d e ğ ild i." 17 O n se k iz in c i y ü z y ıld a, b u sald ırg an tu tu m n isb e te n h af ifle y ip z ay ıf lam ay a b aşlam ıştır. Fak at b u sö z k o n u su d ö n e m in d ü şü n ü rle rin in İslâm h ak k ın d a in saf v e h ak p e re stliğ in d e n d e ğ il, h ü rriy e tç i o lan ın d an , d in siz v e m ate ry alist o lan ın a k ad ar ç e şitli in an ç tak i b u d ü şü n ü rle rin , H ıristi y an lığ a o lan d ü şm an lığ ın d an k ay n ak lan ıy o rd u . Bu d ü şm an lık k e n d ile rin i, İslâm î b ir d e re c e d ah a titiz v e d ah a n e z ih b ir b iç im d e araştır m ay a v e sald ırı y e rin e o n u d ah a iy i an lam ay a şe v k e tti. H atta b u n lar d an , re sm î K ato lik liğ i ç ü rü tm e k am ac ıy la M ü slü m an lığ ı sav u n an lar b ile o ld u . 18 C. M ü s t e ş r i k le r H a k k ın d a D e ta y lı B ir D e ğ e r le n d i r m e Y a p m a n ın G ü ç lü ğ ü M ü ste şrik le rin İslâm ın d e ğ işik k o n u ları v e ö z e llik le İslâm tarih iy le ilg ili ç alışm aların ı d e tay lı b ir b iç im d e e le alm ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu n u n b irk aç se b e b i v ard ır. Bu n lard an b az ıların ı z ik re tm e k g e re k irse şö y le d e n ile b ilir: 1. K o n u n u n tab iatı: M ü ste şrik le r, ç o k d e ğ işik h ü v iy e t v e d ü şü n c e d e o l d u k ları iç in b u ö z e llik le ri ay n e n ç alışm aların a d a y an sım ıştır. M e se lâ, d in d ar b ir H ıristiy an m ü ste şrik in araştırm aları, laik b ir m ü ste şrik in ç alışm aların d an ; o n ik in c i y ü z y ıld a y aşam ış b ir m ü ste şrik in e se ri, o n se k iz in c i y ü z y ıld a y aşam ış b ir m ü ste şrik in e se rin d e n o ld u k ç a b ü y ü k f ark lılık lar arz e tm e k te d ir. M ü ste şrik lik , h e r n e k ad ar g e n e l b ir c e re y an 17 G allâb, a.g.e., s. 8. 18 G allâb, a.g.e., s. 12. 24 H KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ise d e , b ö lg e itib ariy le , f ik re n , am aç b ak ım ın d an v e İslâm d ü n y asıy la te m as h alin d e o lu p o lm am asın a g ö re ç o k ç e şitli e k o lle rd e n m e y d an a g e lm e k te d ir. Bu n e d e n le , m e se lâ az d a o lsa b ir Fran sız m ü ste şrik ile b ir A lm an v ey a b ir Rus m ü ste şrik in k o n u lara y a k la şım la rı arasın d a f ark lılık lar b u lu n ab ilm e k te d ir. Ö te y an d an İslâm d ü n y asın ın ç o k g e n iş o lm ası, tarih in in ç o k f ark lı d ö n e m le re ay rılm ası v e m ü ste şrik le rin b u f ark lı d ö n e m le ri b az o larak alıp M ü slü m an ları v e İslâm î k o n u ları e le alm ası d a e se rle rin e ç o k b ü y ü k f a rk lılık la r k az an d ırm ıştır. A y rıc a m ü ste şrik le rin k u llan d ık ları m e to d ların d a d e ğ işm e si ö lç ü sü n d e e se rle rin d e v e id d iaların d a f ark lılık lar d o ğ m u ştu r. 2. M ü ste şrik le rin am aç v e y ö n te m b ak ım ın d an b irb irin e b e n z e r v e y a f ark lı o lm aları: M ü ste şrik le r g e re k f e rt v e g e re k se g ru p o larak b az an ay n ı am ac ı p ay laştık ları h ald e , f ark lı y ö n te m le r u y g u lam ak ta, b az an d a te rsi o lm ak tad ır. Bu y ü z d e n m ü ste şrik le rin e se rle rin i ay n ı ö lç ü y le d e ğ e rle n d irm e k o ld u k ç a g ü ç tü r 19 . M e se lâ, m ü ste şrik le ri z am an itib a riy le ( C e rard " Esk i" de O raiac g ib i.) v e "Y e n i" ( C arra d e V au x , G o ld z ih e r, Sh ah t.. v b .) v e y a İslâm a v e M ü slü m an lara k arşı g e n e l tu tu m ların a g ö re , İslâm î v e İslâm m e d e n iy e tin i ö v e n , ılım lı; o n a k arşı k aralay ıc ı v e d ü şm an c a tu tu m tak m an k atı... g ib i g ru p lara ay ırm ak m ü m kü n o ld u ğ u g ib i, b aşk a ta sn if le r d e y ap ılab ilir. N ite k im m ü ste şrik le ri şu şe k ild e tasn if e d e n le r d e v ard ır: 1. A rap ç ay ı v e İslâm d in in in an a k ay n ak ların ın d ilin i b ilm e y e n , ç alışm aların d a tam am e n b aşk aların ın e se rle rin e v e ö z e llik le k e n d i d il le rin e y ap ılm ış te rc ü m e le re d ay an an k im se le r. Bu g ru b u n e se rle ri d ik k at v e g e rç e k ç ilik te n alab ild iğ in e u z ak o lac ağ ı tab iid ir. 2. T arih , f e lse f e v e A rap ç ay ı ç o k iy i b ild ik le ri h ald e Siy e ri v e İslâm î ilim le ri b ile m e y e n g ru p . 3. D ili o ld u k ç a iy i b ild iğ i, İslâm î ilim le re d e v ak ıf b u lu n d u ğ u h ald e v e k e n d ile rin d e n in saflı v e o b je k tif o lm aları b e k le n irk e n d e ğ işik am aç larla İslâm a o lan d ü şm an lığ ın ı e se rle rin e y an sıtan g ru p . M arg o liu th b u n lara ö rn e k o larak v e rile b ilir 20 . D ah a b aşk a tasn if le r y ap an lar d a v ard ır. M e se lâ, (1) Ef san e v e h i k ay e le ri m alz e m e o larak k u llan an g ru p . (2) K e n d i araştırm a v e in c e le m e le rin i sö m ü rg e c iliğ in h iz m e tin e v e re n g ru p . ( 3) K in v e k ib irle rin in k e n d ile rin i İlm î n e z ah e ti g ö rü p g ö ste rm e y e c e k k ad ar k ö re lttiğ i g ru p . (4) 19 M uham m ed b. Abûd, M enhecü ’ l-lstişrâk Fî D irâseti’t-Tarîhi’l-islâm î “ M enâhicü ’ l-M üsteşrikîn Fî’d- D irâsâti’ l-Arabiyye el-islâm iyye ” , M ektebü ’t-Terbiyyeti ’ l-Arabi Li D üveli’l-Halîc, R iyad, 1405-1985- l-ll) kitabından, J, 344... vd. 20 Sabahuddîn Abdurrahm an, el-Ü sûsu ’ l-Edebiyye Li D irâsâti'l-M üsteşrıkîn (“ el-islâm ve ’ l-M üsteşrikûn ” isim li kitaptan) C idde, 1985, s. 145. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 25 Ese rle rin e İlm î araştırm a sü sü v e rd iğ i h ald e , d o ğ ru y o ld an sap arak İslâm iy e tte z aaf n o k taların ı aram ay a ç alışan g ru p . (5) İslâm a ilişk in o b je k tif liğ e v e İlm î n e z ah e te sarılan , İslâm iy e t v e araştırm aların d a M ü slü m an lar h ak k ın d a in saf v e ad ale tte n ay rılm ay an v e b u ö z e llik le riy le b ir k ısm ı M ü slü m an o lm u ş g ru p 21 . (6) ç alışm aların ı A rap D ili, d il f e lse f e si v e A rap Ed e b iy atı ü z e rin d e y o ğ u n laştırm ış, y a d a sö z lü k v e g ram e r k itap ları y az m ak la f ay d alı e se rle r o rtay a k o y m u ş g ru p 22 . Bu g ru p lan d ırm aları k ab u l e d ip e tm e m e m iz b ir y an a, o n ları b irte k aç ıd an d e ğ e rle n d irm e n in n e k ad ar g ü ç o ld u ğ u n u aç ık ç a o rtay a k o y m ak ta d ır. D. M ü s t e ş r ik l e r i n İslâ m î H z. k o n u la rla M u h a m m e d 'in ilg ile n e n H a y a tın a m ü ste şrik le rin ilk B a k ış ilg i a ç ı la r ı a la n la rı h iç k u şk u su z H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) h ay atıd ır. H e m e n h e p si b u k o n u y a k e n d i e se rle rin d e k ısa v e y a u z u n b ir b iç im d e y e r v e rm iş v e b u n u h ü k ü m ve te o rile rin e b ire r b a sa m a k y ap m ay a ç a lışm ışla rd ır. N ite k im , m ü ste şrik le r taraf ın d an g e rç e k le ştirile n h e m e n b ü tü n K u r'ân m e âlle rin in b aşın d a H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) h ay atı y e r alm ak tad ır. K u r'ân 'm ilâh iliğ in i b ir y an a b ırak ac ak o lu rsak — k i m ü ste şrik le r b u n u k ab u l e t m iy o rlar — İslâm d in in in te k k ay n ağ ı H z . M u h am m e d 'd ir ( a.s.m .). D o lay ısıy la o n u n la ilg ili e n u f ak b ir şü p h e u y an d ırm aları İslâm î te m e ld e n y ık m a k iç in y e te rli o la c ak tır. Bu n u ço k iy i b ild ik le ri iç in de ç alışm aların ı b u n o k ta ü z e rin d e y o ğ u n laştırm ışlard ır. Bu n lard an , ö z e l lik le H ıristiy an v e y a Y ah u d i o lu p d a d in î taassu p taşıy an lar, H z . P e y g am b e re e n ağ z a alın m ay ac ak isn at v e if tiralard a b u lu n m ak tan ç e k in m e m işle rd ir. Bu taassu p tan n isb e te n k u rtu lan laik b az ı m ü ste şrik le r ise , o b je k tif o lm ay ı te o rik o larak k e n d ile rin e p re n sip e d in d ik le ri h ald e p ra tik te ç o ğ u z am an b u ö lç ü le rin e b ağ lılık g ö ste re m e m işle rd ir. Ç ü n k ü , b ir Batılın ın k o lay k o lay k e n d i f ik rî b irik im in i, şu u ru n u b e sle y e n te lk in le ri b ü tü n ü y le b ir y an a b ırak ıp e z e lî d ü şm an v e rak ip o larak tan ıd ığ ı İslâm d in i k o n u su n d a taraf sız d av ran m ası m ü m k ü n o lam ay ac ak d e re c e d e g ü ç tü r. H iç k u şk u su z , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) h ay atın ı g e rç e k an lam d a an lay ıp ak tarab ilm e n in asg arî şartı, o n a im an e tm e k , e n az ın d an o n u n risale tin in İlâh î v e g ay b î k ay n ağ ın a say g ı d u y m ak ; h iç b ir p e şin h ü k ü m taşım ay an o b je k tif b ir y ö n te m u y g u lam ak ; A rap d ilin i iy i b ilm e k , b u 21 el-Akîkî, a.g.e., III, 619...vd.; es-Sibâî, a.g.e., s. 22..vd. 22 Zakzuk, a.g.e., s. 75-76. 26 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ko nu d a g e re k li İlm î m alz e m e y i titiz lik le b u n la r arasın d a to p lay ıp c id d i b ir m u v az e n e , d e ğ e rle n d irm e v e se n te z d e b u lu n ab ilm e k tir. 23 M ü ste şrik le r, siy e rin p e k ç o k te m e l p re n sip le rin i in k âr k o n u su n d a b irle şiy o rlar. M e se lâ, H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) p e y g am b e rliğ i, v ah iy , K u r'ân 'm İlâh î k ay n ak lı o lu şu ... b u n lard an b irk aç ıd ır. H e m e n h e m e n b ü tü n m ü ste şrik le r, K u r'ân 'm b e şe r k ay n ak lı o ld u ğ u n d a ısrar e d iy o rlar. Bu n u n e n aç ık d e lili o n a im an e tm e m e le rid ir. A y n ı z am an d a b ir A v ru p alI ay d ın o lan M ü slü m an D r. M au ric e Bu c aille , Batın ın b u sap lan tısın ı v e b u n u n d o ğ u rd u ğ u b ak ış aç ısın ı şö y le d ile g e tirir: " N e sille r b o y u n c a o n ların ( Batık ların ), in san lığ ın d in î m e se le le rin i ö ğ re n m e ta rz la rı h a tırla n ırsa , ve " M u h a m m e d île r" İslâm a ait h e r şaşm am ak buna şe k lin d e k i h u su sta b ilg isiz g e re k ir. b ıra k ıld ık la rı "M u h am m ed î a d la n d ırm a la rın — h e m de d in " v ey a günüm üze v arın c ay a d e k — k u llan ılışı, z ih in le rd e şu y an lış k an aati y e rle ştirm e k iç in d e ğ il m id ir: 'İslâm d e m e k — H ıristiy an ların k ab u l e ttiğ i T an rı'n ın k e n d isiy le h iç b ir ilg isi o lm ad ığ ı b ir k im se tarafın d an y ay ılm ış o lan b ir tak ım in an ç lar d e m e k tir.' K ü ltü rlü ç ağ d aşlarım ız ın b irç o ğ u , k e lim e n in tam an lam ıy la İslâm v ah y i ü z e rin d e tam o larak d ü şü n m e k siz in , İslâm ın f e lse fî, so sy al v e siy asî y ö n le riy le ilg ile n m e k te d ir. Biz a tih î K u r'â n 'ı in c e le m e y i b ir taraf a b ırak tırm ak g ay e siy le , H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) k e n d isin d e n ö n c e k i p e y g am b e rle rin k itap ların d an f ay d alan d ığ ı id d iası, k e sin b ir g e rç e k m işç e sin e k ab u l e ttirilm e k iste n iy o r." 24 R u d i P are t, b aşk a b ir m ü ste şrik o lan Sp re n g e r h ak k ın d a: "K ale m e ald ığ ı siy e r k itab ı b irç o k aç ıd an h ay al k ırık lığ ın a u ğ ratıc ıd ır. Bu e se rin d e , İlm î in c e le m e v e tak rîr şartların ı g ö z e tm e m iştir. İslâm ın , asrın ın b ir ü rü n ü o ld u ğ u şe k lin d e k i k an aati k e n d isin i y an ıltm ış v e M u h am m e d ' in ( a.s.m .) şah siy e t v e tarih î g ay re tle rin in d e ğ e rin i d ü şü rm ü ştü r" d e m e k te d ir. 25 M ü ste şrik le rin b ir k o n u d ak i in saf v e itid ali b iz i ald atm am alıd ır. Ç ü n k ü , ç o k g e ç m e d e n b aşk a b ir k o n u d a d e n g e siz lik v e aşırılığ ı h e m e n k e n d isin i g ö ste rir. Bu y ü z d e n d e , b ir te k m ü ste şrik h ak k ın d a b az an M ü s lü m a n la r ta ra f ın d a n d e ğ işik d e ğ e rle n d irm e le r y a p ılıy o r. A ynı m ü ste şrik i b az ılarım ız , "İslâm î ö v e n v e tak d ir e d e n b irisi" o larak g ö rü rk e n , b aşk a b irim iz , ay n ı şah sı "İslâm d ü şm an ı v e İsâm 'ı k aralay ıc ı" o larak g ö re b ilm e k te y iz . M ü ste şrik le rin , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) v e K u r'- 23 Im aduddîn H alîl, el-M üsteşrikûn ve ’s-S iretü ’ n-N ebeviyye ( “ M enâhicü'l-M usteşrikîn Fî ’ d-D irâsâti ’ l- Arabiyye el-lslâm iyye" ) adlı kitaptan. I, 116. 24 M aurice Bucaille, la Bible, le C oran et la selence, International Islam ic Federation of Student O rganizations, Kuwait, ts. s. 6. 25 R. Paret, a.g.e. s. 22. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 27 ân - ı K e rim h ak k m d ak i d e ğ e rle n d irm e le ri n e k ad ar âd ilân e v e in saflıc a o lu rsa o lsu n , e ğ rilik v e e k sik lik le m alu l o lm ay a m ah k u m d u r. Bu d a M ü slü m an larm k in d e n ç o k f ark lı o lan v e az ö n c e işare t e ttiğ im iz b ak ış aç ıların d an ile ri g e lm e k te d ir. Z ira m ü ste şrik M ü slü m an o lm ay ıp , y a g ay b e in an m ay an m ate ry alist v e laik v e y a H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) p e y g am b e rliğ in e v e İslâm m o rijin alliğ in e in an m ay an H ıristiy an v e Y ah u d id ir. M ü ste şrik le rin , İslâm tarih i v e m e d e n iy e tin i e le alırk e n g e n e l o larak iç in e d ü ştü k le ri y ö n te m h ataları şu şe k ild e m ad d e le ştirile b ilir: 1. H z. P e y g a m b e rin h a y a tı ( a .s.m .) h a k k ın d a b ir la ik tu tu m tak ın m aları, şü p h e u y an d ırm ak iç in k asd e n d in î m e tin v e riv ây e tle ri tah rif e tm e le ri, b az ı ö n e m siz n o k talar ü z e rin d e y o ğ u n b ir b iç im d e d u r m aları ( M e se la, H z. Bah îra ( a.s.m .) P e y g am b e rin ile k a rşıla şm a sı o lay ı) v e sah ih b ir k ay n ağ a d ay an m ay an n o k talard a ısrar e tm e le ri. Bü tü n b u tu tu m lard ak i am aç ları, H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) p e y g am b e rliğ in i v e v ah y i in k âr e tm e k tir. 2. Bilim se llik id d ia sıy la y ak laşım la an lam ay a lay ıd ır İslâ m î f e tih le r k i, ta rih in i Islâ m ç alışm aları. g ib i b e şe ri M e se lâ b u ö n e m li ve b ak ış o lay ları, m ad d i aç ıların d an İk tisad î b ir do so sy al v e m ad d î sâik le rle iz ah e tm e y e ç alışm ak ta v e ark asın d ak i d in v e in an ç f ak tö rü n ü g ö rm e z lik te n g e lm e k te d irle r. 3. Baz ı asılsız if tiralard a b u lu n m aları v e y alan lar u y d u rm aları. M e se lâ, İslâm f ü tu h atın ın k ılıç z o ru y la g e rç e k le ştiğ in i v e M ü slü m an ların d in î m ü sam ah ay a sah ip b u lu n m a d ık la rın ı id d ia e tm e le ri, y in e b az ıların ın İslâm î, İlm î g e lişm e y e v e M ü slü m an ların ile rle m e sin e e n g e l o ld u ğ u n u ile ri sü rm e le ri. 4. İslâm tarih in d e k i ih tilaf n o k taları ü z e rin d e y o ğ u n b ir b iç im d e d u r m aları, İslâm f ırk a la rın ı sü re k li in c e le m e d ü şm an lık v e tarafg irlik le ri y e n id e n k o n u su y ap ıp e sk i k in , c an lan d ırm ay a g ay re t e tm e le ri, b ö y le c e İslâm d ü n y asın ı p arç alay ıp y u tu lm asın ı k o lay laştırm aları. 5. K e n d ile rin e y aray an v e e m e lle rin e u y g u n d ü şe n riv ây e tle ri n e k ad ar z ay ıf o lu rsa o lsu n aray ıp b u lm aları, b u n a k arşı sah ih , h atta m ü te v atir riv ây e tle ri g ö rm e z lik te n g e lm e le ri. Bu n u d a, k ö tü d ü şü n c e le rin i v e p e şin h ü k ü m le re d ay alı h ip o te z le rin i isp at e tm e k iç in y ap m aları. 6. İslâm m e d e n iy e tin in d e ğ e rin i d ü şü rm e y e ç alışm aları, in san lık m e d e n iy e ti iç e risin d e ö n e m li b ir y e rin in b u lu n m ad ığ ın ı, ö z e llik le m o d e rn A v ru p a m e d e n iy e ti ü z e rin d e m ü sb e t h iç b ir te sirin in o lm ad ığ ın ı ile ri sü rm e le ri v e b u k o n u d a İlm î e m an e te , taraf sız lık v e o b je k tif liğ e te rs d ü şm e d u ru m u n d a k alm alarıd ır. 30 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR tıp k ı d iğ e r se m âv î k itap lar g ib i b e şe rî u n su rlar ih tiv a e ttiğ in i, o n u n İlâ h î k ay n ak lı o lu şu n u n , A llah tarafın d an k itle ri v e m ad ığ ın ı m o d e rn ile ri araştırm alar sü rm e k te k arşısın d a o nun ve g ö n d e rilişin in m e tin te n A h d -i b ir tu tu n ac ak A tik 'te n g ö rü ş h ik â y e le r o l ih tiv a e ttiğ in i sö y le y e re k , b u n ları o n lard an ald ığ ın ı im a e tm e k te d ir. 36 G o ld - z ih e r, v ah y i ü stü n n ite lik li in san lara isab e t e d e n b ir h astalık o larak g ö rü r v e "N e b i v e h av arile rin g ay re tle ri b u h astalık tan b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir" if ad e sin i k u llan ır. 37 Bro c k e lm an n ise , H z . M u h am m e d ( a.s.m .) iç in şu n ları şah sın a sö y le m e k te d ir: h as b ir h ad s " İlk d efa H ira şü p h e sin i g id e rd i. d ağ ın d a ( m ağ ara- sm d a) O rad a b ir g ü n , k e n d isin i so n rad an m e le k C e b râil o larak k ab u l e ttiğ i b ir h ay al g ö rü n d ü . İç in d e k i, k e n d isin in T an rı e lç isi o ld u ğ u n a d âir b e lire n se si, b u n a isn ad e tti... Bu h a lle rd e işittiğ in e in an d ığ ı şe y le r, k ay b o lu r o lm az , v ah iy o larak b ild irm e y i ad e t e d in d i." 38 Bro c k e lm an şu id d iad a d a b u lu n u r: "O n u n ru h d ü n y asın ın an c ak p e k c ü z 'î b ir k ısm ı k e n d i ö z m alı id i. O b ilg ile r P e y g am b e re ( a.s.m .) e k se riy a Y ah u d ilik te n v e H ıristiy an lık tan g e lm e k te , f ak at o b u n ları m ah are tle k av m in in d in î ih tiy aç ların a u y d u rm ak ta id i." 39 San T ritto n d a, İslâm m sağ d an so ld an d e v şirilm iş b ir d in o ld u ğ u n u ile ri sü re r. 40 H . L am m e n s ise , K u r'ân 'd ak i m e le k in an c ın ı b iraz k arışık ç a b u lu r v e H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) b u in an c ı an c ak M e d in e 'd e k i Y ah u d ile rle o lan m ü n ase b e tiy le te k e m m ü l e ttird iğ in i ile ri sü re r 41 . R . Blac h e re b ile , H z . M u h am m e d 'in , ( a.s.m .) " a sıl ö ğ re n im in i sap ık b ir H ıristiy an k e şişin d e n ald ığ ın ı" ile ri sü rm e k te d ir 42 . R ic h ard Be ll d e b u k o n u d a şö y le d e m e k te d ir: "M u h am m e d , h alk ın m ad d i aç ıd an o ld u k ç a iy i o lm aların a m u k ab il, m an e v î aç ıd an h iç d e iy i b ir d u ru m d a o l- Louis Leblois, Le Koran et La Bible H ebraique, Strasbourg, 1887. St. C lair-Tisdall, W . The O riginal Sources of the O ur ’ân, London 1905. D. Sidersky, Les O rigines de Legendes M usulm anes dans le C oran, Paris 1933. D. M asson, Le C oran et R evelation Judeo-C reetienne, Paris 1958. D. Künslinger, C hristliche H erkunft der Kuranischen Lot-Legende, Lw ow 1930. Jacque Jom ier, The Bible and the Koran, New York, 1964. Joseph Bertuel, L ’ lslam Ses veritables O rigines, Paris 1981. (1-3). (Bunlar sözkonusu eserlerden sadece birkaçıdır. Bu hususta daha fazla bigi için bk. Index Islam icus; Bibliographie des ouvrages Arabes; H andbuche der Islam -Literatur; Bell ’s Introduction to the O or ’an). 36 Alfred G uillaum e, İslam (a Pelican Books) 1964, s. 55-58. 37 I. G oldziher, el-Akîde ve ’ş-Şerîa Fi’ l-islâm (M ısır, et-Tab ’ atü ’ s-Sâniye) s. 12. 38 C. Brockelm ann, İslâm M illetleri ve D evletleri Tarihi (trc. N eşet Ç ağatay) Ankara 1964, s. 14. 39 Brockelm ann, a.g.e., s. 33. 40 A. S. Tritton, İslam Belief and Practices, London 1951, s. 15-20. 41 Lam m ens, L ’ lslam C royances et Institutions, Beyrouth, 1943, s. 49. 42 Blachere, Le C oran, (Que Sais-je) Presse U niversitaire de Franc, Paris 1966, s. 7. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m aç lık ların ı g ö rm ü ştü . Bu n u n ü z e rin e d ah a k ü ltü rlü ■ 31 b ö lg e le rd e y aşay an ların sah ip o ld u k ları d in î b ilg ile ri o n lara ak tarm ay a k o y u ld u . A slın d a, o n u n b u d ü şü n c e le r h ak k m d ak i b ilg isi o ld u k ç a sın ırlıy d ı. M e k k e lile rin o n u n ile ri sü rd ü ğ ü te v h id d ü şü n c e sin e k arşı ç ık ışları, an lattık ların ın b ü y ü k b ir ç o ğ u n lu ğ u n a h ü c u m e d ilm e si so n u c u n u o rtay a ç ık ard ı. A n c ak ö ğ re tisin in b e lirli k u ralların ı M e d in e 'y e g ö ç e tm e d e n ö n c e K u r ’ ân 'a alm ış v e y ü rü rlü ğ e k o y m u ştu . Bu n u n iç in k e n d isin d e n ö n c e k i m u v ah h id le re , y an i Y ah u d i v e H ıristiy an lara b ak tı. O n u n d ah a ç o k H ıristiy an k ay n ak ların ı m ı, y o k sa Y ah u d i k ay n ak ların ı m ı k u l lan d ığ ın ı k e stire b ilm e k g ü ç . A n c ak b u ö y le b ü y ü k b ir so ru n d a d e ğ ild ir. Ç ü n k ü ilk d ö n e m le rd e o n lard an tan ın m am ak iç in , o n ların arasın d a d a g ö rü n m e d i. O n a g ö re b ü tü n d in le r v ah y e d ilm işti v e te k b ir ilâh ta raf ın d an b ild irile n d in le r d e b ir o lm alıy d ı. Be h e m e h al b u b ak ış aç ısı iç in d e ilk m o n o te ist d in le ri k e n d i ö ğ re tisin in te m e lle ri o larak k ab u l e tm işti. D o ğ al o la ra k da o n ların k e n d isiy le b irlik te o lac a k la rın ı d ü şü n ü y o rd u ." 43 G ib b d e şu id d iad a b u lu n u r: "K u r'ân , M u h am m e d (a.s.m .) v e m u ak k ib le rin in d o ğ ru d an d o ğ ru y a ilh am e d ilm iş o larak k ab u l e ttik le ri n u tu k ların ın v e şe k li if ad e le rin in te sc il e d ilm iş şe k lid ir. So n z am an lard ak i araştırm alar k a t'î o larak isb at e tm iştir k i, o n d ak i h aric î te sirle r, A h d i A tîk m alz e m e le rin i ih tiv a e d e n H ıristiy an Sü ry an î m e n şe in e u laşır." 44 S. M o sc ati d e şö y le d e m e k te d ir: "M u h am m e d 'in (a.s.m .) ç o c u k lu ğ u n d a Su riy e 'y e g id işi v e o rad a H ıristiy an k e şişe rastlam asıy la ilk m o n o te ist an lay ışın o n d a te şe k k ü l e tm e y e b aşlad ığ ın ı, A rab istan 'd ak i Y ah u d i v e H ıristiy an larla te m as h alin d e o ld u ğ u n u , v aaz ların ın e sasların ı k o lay c a Y ah u d ilik v e H ıristiy an lık ta b u lm an ın m ü m k ü n b u lu n d u ğ u n u " sö y le m e k te d ir 45 . E. M o n te t d e , K u r'ân te rc e m e sin e y az d ığ ı m u k ad d im e d e , K u r ’ ân 'a k ay n ak o larak üç şe y i ile ri sü re r: Y ah u d i ve H ıristiy a n k ay n ak lar, İslâm d an ö n c e k i ( c ah ilî) k ay n ak lar v e M u h am m e d taraf ın d an v az e d i le n y e n i İslâm î e le m an lar 46 A . C . Bo u q u e t d e , b u k o n u d a şö y le d e m e k te d ir: "M u h am m e d 12 y aşların d a tic are t k e rv an ı ile Su riy e 'y e g ittiğ i, Y ah u d ilik v e H ıristiy an lık h ak k ın d a b ilg i e d in d iğ i ih tim al h aric in d e d e ğ ild ir. O , d ah a ç o k şe k li b o z u lm u ş H ıristiy an lık tan b ir şe y le r b il m e k te id i. M ü m k ü n d ü r k i, b az ı m e z h e p le r arasın d a k u llan ılan ap o k rif 43 R. Bell, W ho W ere the H anifs? (The M oslem W orld), XX (1930), s. 122-123. 44 H. A. R. G ibb, M oham m edanism An H istorical Survay, O xford U niyersity Presse 1953 (Second edition) s. 35-45. 45 S. M oscati, H istoire et C ivilisation des Peuples Sem itiques, s. 203. 43 E. M ontet, Le C oran, Paris 1949, s. 29-31. 32 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR İn c ille r h ak k ın d a b ilg isi v ard ı. O , M e k k e 'n in e trafın d ak i v e rim siz ç ö lü m ü te ad d it d e f alar d o laştık tan so n ra, v ü c u d işitm e y e b a ş la d ı" 47 . B. L e w is d e: h astalığ ı a rttı v e se sle r " ...a ç ık tır k i, o, Y a h u d ilik ve H ıristiy an lık te siri altın d ay d ı... O n d a p e k ç o k e sk i m u k ad d e s k itap ların e lam an ların ın m e v c u d o ld u ğ u n u " sö y le m e k te d ir 48 . İslâm A n sik lo p e d isin e "A llah " m ad d e sin i y az an M c . D o n ald d a, K u r'ân 'ı P e y g am b e rin e se ri k ab u l e d e r v e b ü tü n h ü k ü m le rin i b u n o k tay a d ay an d ırarak y ü rü tm e y e ç alışır 49 . Y in e ay n ı an lay ışın so n u c u d u r k i, p e k ç o k A v ru p alı K u r'ân m ü te rc im i, te rc ü m e le rin in b aş taraf ın a, K u r'ân san k i H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) e se ri im iş g ib i, "M u h am m e d " ism in i y az m ışlard ır. Sav ary , K asim irsk i, E. M o n te t v e ilk d e v ir A v ru p a te rc ü m e le rin d e o ld u ğ u g ib i. Biz , te z im iz in ak ışı iç e risin d e b u id d iaların b e llib aşlıların ı e le alıp d e ğ e rle n d ird ik . F. M ü s t e ş r ik l e r i n İlm î Ç a l ış m a l a r ı n d a n Ö r n e k le r M ü ste şrik le rin b ü y ü k b ir g ay re tle ç alıştık ların ı sö y le m iştik . Bu g ay re t ç e şitli alan lard a se m e re sin i v e rm iş v e b ü y ü k İlm î ü rü n le r o rtay a ç a- k a rm ıştır. e se rle rin Bu ç alışm alar, b a şlıc a , to p lan m ası, ak ad e m ik a ra ştırm a la r 50 ; y az m a f ih ristle n d irilm e si 51 , tah k ik v e n e şre d ilm e si 52 ; 47 A. C. Bouquet, C om parative Religion (Penguin Books) G reat Britain 1956 (Fifth edition), s. 266. 48 Bernard Lewis, The Arabs in History, London 1956, s. 38. 49 İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1941, 1, 360-375. 50 H em en her Avrupa ve Am erika üniversitesinde İslâm î araştırm alar yapm ak am acıyla çeşitli enstitülerin bulunm ası, bu enstitülerde güçlü akadem isyenlerden m eydana gelen ekiplerin son derece organizeli bir biçim de çalışm ası; D oğu dillerini öğretm ekten tutun da lisansüstü akadem ik çalışm aların yaptırılm ası, o alanlarla ilgili değişik m üesseselerde çalışm ak üzere elem anların yetiştirilm esi, bu öğrencilerden bir kısm ının kendi m em leketlerine dönerek, oralarda sözkonusu m üessese veya ekollerin birer tem silcisi gibi faaliyet gösterm esi... hep bunun delilleridir. Sözü edilen m üesseseler, İslâm dünyasında yapılan hem en bütün İlm î ve akadem ik araştırm alardan haberdırlar. Ç alışanları, sonsuz bir fedakarlık, sam im iyet, ciddiyet ve gayretle çalışm aktadırlar, (bk. Zakzuk, a.g.e., s. 59-60.) 51 M üsteşrikler, ta asırlardan beri, M üslüm an Şark m em leketlerinin hem en her köşesinden el yazm ası eserleri toplam aya büyük bir özen gösterm işlerdir. H atta bunu kendi özel çabalarıyla yapm akla yetinm em iş, kral ve yöneticilerinin de em ir ve teşvikinden yararlanm ışlar. Şarka seyahata giden ticaret gem ilerine bu tür esirleri getirm eyi zorunlu kılm asını sağlam ışlardır. Yine N apoleon ’ un M ısır ’ ı işgalinden sonra, İslâm dünyasında Avrupanın nüfuzu artması sonucu birçok yazm a eserin toplanıp Batıya taşınm ası sağlanm ıştır. Hatta, zam an zam an sırf el yazm ası eserleri satın alm ak am acıyla D oğuya heyetler gönderilmiştir. Toplanan, bu el yazm alara büyük itina gösterilm iş, onları tanıtıcı fihristler yapılm ış, m üellifleri hakkında bilgiler verilm iş, kısaca kendilerinden istifadeyi kolaylaştıracak her türlü çalışm a yapılm ıştır. A vrupa kütüphanelerinde Arap ve İslâm yazm a eserlerinin on binlerce olduğu tahm in ediliyor. (Bu konuda daha geniş bilgi için bk. Zakzuk, a.g.e., s. 61 -62.) 52 M üsteşrikler, topladıkları el yazm a eserleri, fihrislendirm ekle kalm am ışlar, birçoğunun tahkik ve neşrini de gerçekleştirm işlerdir. Tahkik yaparken, m uhtelif nüshalarını karşılaştırarak, varsa aralarındaki farklara dikkat çekm iş, en doğru olduğuna inandıklarını tercih etm işler, kitabı çeşitli yönlerden indekslendirm işler, hatta bazan neşrettikleri kitabın çok faydalı şerhlerini de yapm ışlardır, (bk. el-Lebbân, el-M üsteşrikûn ve ’ l-islam , M ecelletü'l-Ezher, N isan 1980 sayısının ek, 20). ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR 33 A rap ç ad an Batı d ille rin e te rc e m e le r y ap ılm a 53 ; d e ğ işik İlm î alan lard a te lif e se rle rin k ale m e alın m ası 54 şe k lin d e g ru p laştırılab ilir. G. M ü s te ş r ik le rin Ü z e r in d e K u r 'â n Y a p tık la rı B azı Ç a l ış m a l a r K u r'ân - ı K e rim , Batık ları rah atsız e d e n , o n ları h ay re tte b ırak an v e ak ılların ı allak b u llak e d e n b ir k itap tır. Blac h e re , şö y le d e r: "Biz , Şark ın d in î k itap ları arasın d a K u r'ân k ad ar, o k u n u şu y la f ik rî d ü z e n i m iz i d ağ ıtan b ir k itap g ö rm e d ik ." 55 A slın d a b u , K u r'ân - ı K e rim in h aşm e t v e az am e tin i h isse tm e y i itiraftan b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. K u r'ân - ı K e rim 'in b u h aşm e t v e b ü y ü k lü ğ ü n ü g ö z le rd e n u z ak tu tm ak k o n u su n d a m ü ste şrik le rin b ü y ü k te siri o lm u ştu r. İlm î araştırm aların ı, k işise l h e v e sle rin in v e y a siy asî v e d in î h e d e fle rin in e m rin e v e rm iş b ir g ru p m ü ste şrik h e r v e sile y le K u r'â n 'ı g ö lg e le m e y e ç alışm ıştır. Ç ü n k ü , o n lar ç o k iy i b iliy o rlar k i, K u r'ân o h ay at d o lu d ü stu rlarıy la M ü slü m an ların e lin d e k ald ık ç a, d aim a m u z af f e r o lac ak lar v e Batın ın sö m ü rg e c iliğ in i k ab u l e tm e y e c e k le rd ir. N ite k im K u r'ân , A llah 'ın sağ lam ip in e sim sık ı sa rıla ra k b irlik o lm ay ı 56 iy ilik ve tak v ad a y a rd ım la şm a y ı, 57 ilim ö ğ re n ip c e h ale tte n k u rtu lm ay ı 58 e m re tm e k te ; k ö tü lü k 59 v e z u lü m d e n 60 b a şk ala rıy la a la y 61 v e o n ların g iz li y ö n le rin i araştırm ak tan , g ıy b e t M üsteşriklerin yaptıkları, tahkik çalışm alarının uzun bir listesi için bk. Zakzuk, a.g.e., s. 63-64). 53 M üsteşrikler sadece Arapça m etinlerin neşriyle kalm am ışlar, aynı zam anda yüzlerce İslâm î ve ilm i eser değişik Avrupa dillerine tercüm e edilm iştir. M sl., birçok şiir divanını, “ M uallaklar ” ı, Ebu ’ l-Fidâ'nın Tarihini, Taberi Tarihini, M es'ûdî'nin M u r û c u ’z - Z e h e b ’ in i, M akrizî'nin Tarihu'l-M em âliki’ ni, Suyûtî'nin T a rih u ’ lH u le fâ 's ım ; G azâlî'nin //ıyâ'sını...vs. gibi çok sayıda İslâm î, lügavî, edebî, tarihî ve İlm î eseri kendi dillerine çevirm işlerdir. Ayrıca O rta Ç ağda M üslüm anların felsefe, tıp, astronom i ve diğer ilim ler alanında yazdıkları eserler bazı Batı dillerine çevrilm iştir. (Bu konu için bk. Zakzûk, a.g.e., s. 64). 54 M üsteşrikler, İslâm araştırm aları konusunda çok değişik konularda telifatta bulunm uşlardır. 19. asrın başlarından 20. asrın ortalarına kadar geçen birbuçuk asırlık zam an içinde Doğu ile ilgili olarak yazdıkları eserlerin sayısı altm ış bindir. (Edward Said, a.g.e., s. 316). İslam Tarihi, Kelâm, Fıkıh, İslâm Felsefesi, Tasavvuf, Arap Dili ve Edebiyatı, Kur'ân ve H adis vs. gibi bütün sahalarda eserler telif etm işlerdir. Bu eserlerin bir kısm ı son derece faydalı olduğu halde, İslâm 'a karşı ağır sözler ihtiva eden, hem en hem en hiçbir İlm î değeri olm ayan yalan ve iftiralarla dolu kitaplar da vardır. M üsteşriklerin yazdığı önem li telif eserlerden bazıları şunlardır: Brockelm ann (Ö . 1956) tarafından .hazırlanm ış G eschichte de Arabichen Litterature (G.A.L.), İslâm Ansiklopedisi (H eyet); çeşitli Arapça sözlükler; el-M u'cem ü ’ l-M üfehres Li Elfazı’ l-H adîsi’n-Nebevî (C oncordance)... 55 Blachere, Le C oran (Que Sais-je), s. 29. 56 Aı-i im rân, 103. 57 M âide, 2. 58 Züm er, 9. 59 En'âm , 151. 60 Şura, 40. 61 H ucurat, 11. 34 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y a p m a k ta n 62 ... sak m d ırm ak tad ır. Bu n lar ise in san lığ ı ay ağ a k ald ırac ak e saslard ır. İy i an laşılıp tatb ik e d ild ik le ri tak d ird e riie n su p ların ı b ü tü n d ü n y ay a e g e m e n k ılıp in san lığ ın g e le c e ğ in e h ü k m e ttire c e k tir. K u r'ân , İslâm d in in in te m e li, k ö k ü v e g ü n e şid ir. O n a k arşı u y an d ı- rılab ile c e k e n u f ak b ir şü p h e , b u d in i v e m e n su p ların ı y o k e tm e y e y e te rli o lac ak tır. Bu y ü z d e n d ir k i, İslâm m e sk i v e y e n i d ü şm an ları b ü tü n m e sâile rin i K u r'ân ü z e rin d e y o ğ u n laştırm ışlard ır. M ü ste şrik le rin K u r'ân ü z e rin d e ç alışm aların ın k ö k le ri ç o k e sk ile re k ad ar d ay an ır. M ü ste şrik le rin K u r'ân ü z e rin d e y ap tık ları e n ö n e m li ç alışm alar, o n u ç e şitli Batı d ille rin e te rc ü m e e tm e alan ın d a k e n d isin i g ö ste rir. K u r'ân - ı K e rim ilk d efa 12. y ü z y ıld a b ir Batı d ilin e te rc ü m e e d ilm iştir. M ü ste şrik le r o z am an d an b e ri h atta b u g ü n b ile A v ru p a d ille rin e ç o k say ıd a K u r'ân -ı K e rim te rc ü m e si g e rç e k le ştirm iş v e g e rç e k le ştirm e k te d irle r. O n lar bu te rc e m e le rin b aş ta ra f la rın a İslâ m h ak k m d ak i d ü şü n c e le rin i ih tiv a e d e n u z u n m u k ad d im e le r k o y m u şlard ır. Bu n u n la, d ah a işin b aşın d a o k u y u c u y a ç o ğ u z am an İslâm m g e rç e k le riy le b ağ d aş m ay an d ü şü n c e le rin i su n m u şlard ır. Bu d ü şü n c e le r g e n e llik le ç o k e saslı b ir b iç im d e İslâm î h ak ik atle rle ç atışm ak tad ır. Bu g ü n e k ad ar Batı d ille rin e y e tm işi aşk ın K u r'ân m e âli g e rç e k le ştirilm iştir. Bu n lard an A lm an c a 14, İn g iliz c e , İtaly an c a v e R u sç a 10'ar, Fran sız c a v e İsp an y o lc a 9'ar; L atin c e 7 v e H o llan d ac a ( Fe le m e n k ç e ) d e 6 ad e t K u r'ân m e âli m e v c u ttu r. 63 Bu say ı g ü n g e ç tik ç e d e artm ak tad ır.64 M ü ste şrik le rin , K u r'ân ü z e rin d e v ard ır. Bu ç a lışm a la rın büyük te rc ü m e d e n b aşk a ç alışm aları d a b ir k ısm ı K u r'â n ta rih i ü z e rin d e y o ğ u n la şm a k ta d ır. 65 G e n e llik le b u n d an am aç ları d a, K u r'ân m e tn in in sıh h ati k o n u su n d a şü p h e u y an d ırm ak , e n az ın d an K u r'ân 'ı k e n d i k u tsal k ita p la rın ın se v iy e sin e in d irm e k tir. A y rıc a, K u r'â n 'm d ili, k ıra a t f ark lılık ları ü z e rin d e d e o ld u k ç a y o ğ u n b ir b iç im d e d u rm u şlar v e d u r m a k ta d ırla r. 66 62 H ucurat, 12. 63 Bu sayılar, H. 1404 ’ de yayınlanm ış, “ el-İstişrak ve'l-H alfiyyetü ’ l-Fikriyye Lİ’ s-S araTI-H adarî” isim li eserden alınm ıştır, bk. s. 65. 64 M üsteşriklerin Kur'ân tercüm eleri hakkında geniş bilgi için bk. T. D. V. İslâm Ansiklopedisi ’nin Suat Yıldırım tarafından kaleme alınan ilgili m addesine. 65 N öldeke ’ nin G eschihte des C orans; Blachere'in Introduction au C oran; Arthur Jeffry ’ nin İbn Ebi D avud ’ un Kitâbu'l-M asâhif adlı eserin tahkikine yazdığı m ukaddim e bu tür çalışm alara sadece birkaç örnektir. 66 Bu tür çalışm alara Ö rnek olarak, Andrew R ippin ’in Bulletin of the School of O riantal and African Studies" (1981, 1983) ’de Kur ’ân ’daki D ialect üzerindeki çalışm aları; VVansbrough ’ un O oranic Studies: Sources and M ethods of Scriptural Interpretation ” (1977) adlı çalışm ası; Paul N w iya ’ nın Exegese C oranique et Language M ystique (1970)... gibi çalışm alar gösterilebilir. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 35 M ü ste şrik le r b ir b ak ım a K u r'ân 'la ilg ili o larak ilk m ü fe ssirle r v e te f sir tarih i ü z e rin d e b ü y ü k ç alışm alar y ap m ışlard ır 67 . Bu n u n la d a y e tin m e y e re k , k lasik te fsirle rim iz i ç e şitli y ö n le rd e n tan ıtm ay a d a b ü y ü k ö nem v e rm e y e b aşlam ışlard ır 68 . T e f sir aç ısın d an d in le r arası ilişk ile ri ko nu alan ç alışm alar d a az d e ğ ild ir. Bu tü r ç alışm aların ö z e llik le "Islam o - C ristian a" ad lı d e rg id e y ay ın lan m ış p e k ç o k ö rn e k le ri v ard ır. G ü n ü m ü z d e Islâm d ü n y asın d a k ale m e alm an v e g e ç m iş te fsirle rd e k i b ilg ile ri ay n e n te k rar e tm e k te n z iy ad e y e n i b ak ış aç ıları g e tirm e ç a b asın d a o lan y e n i te f sirle r d e y az ılm ış v e y az ılm ak tad ır. M ü ste şrik le r b u te f sirle ri d e y ak ın d an tak ip e tm e k te v e b u n lara ilişk in d e ğ e rle n d ir m e le rd e b u lu n m ak tad ırlar.69 N e tic e o larak d e n ile b ilir k i, b u k ısa G iriş ç e rç e v e si iç in d e , c iltle rle an latılam ay an "O ry an taliz m " k o n u su n u d e tay lı b ir b iç im d e e le alm ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu k o n u y u , o lu m lu v e o lu m su z , f ay d alı v e z ararlı y ö n le riy le e le alan ç o k say ıd a k itap v e m ak ale b u lu n m ak tad ır. Biz k o n u y a ilişk in g e n iş b ig iy i o n lara h av ale e d e re k d iy o ru z k i: O ry an taliz m ç o k ç e şitli e ğ ilim , e k o l v e y ö n te m le ri b arın d ıran so n d e re c e k o m p le k s b ir k o n u d u r. Bu ak ım ın iç in d e y e r alan lar, n ad ire n ilm i v e İn san î saik le rle , ç o ğ u k e z ise , siy âsî, d in î v e e m p e ry alist m ü lah az alarla ç alışm alar y a p an , am aç ların a h iz m e t e d e rk e n b az an so n d e re c e y ararlı e se rle r d e o r tay a k o y an b ir h are k e ttir. Bu h are k e t, f aaliy e tle riy le M ü slü m an ların d in î h am iy e tle rin i u y an d ırıp k am ç ılam ay a y aram ışsa d a, g e n e llik le İslâm ak id e sin in te m e lle rin i sarsm ay a, im an ın k ö k le rin i k u ru tm ay a y ö n e lm iştir. K ısac a, o ry an taliz m , İlm î o lm ak tan z iy ad e sö m ü rg e c ilik , m isy o n e rlik , Siy o n iz m , tic arî ç ık ar g e rç e k le rin in ilim k isv e si altın d a o r tay a ç ık m asın d an ib are ttir. K e n d i ü lk e le rin d e g e re k li İslâm î k ü ltü rü alam ay an , İslâm î Batık ların e se rle rin d e n ö ğ re n m e y e k alk ışan b az ı M ü slü m an lar, n e y az ık k i Batın ın b u g ay e le rin i tah ak k u k e ttirm e y e h iz m e t e tm e k te d irle r. Batık lar, b u ç alışm alarıy la, M ü slü m an lar arasın d a, tarih le rin i v e b e n lik le rin i in k âr e d e n n e sille r y e tiştirm e y e v e b u n lar v asıtasıy la e lle rin i y ak m ak sız m e m e lle rin i g e rç e k le ştirm e y e 67 ç alışm ak tad ırlar. N ite k im , X X . y ü z y ıld a Buna örnek olarak şu çalışm alar verilebilir: G oldziher'in “ D ie R ichtungen der Islam ischen Koranauslegung ” (1920); Birkeland ’ ın “ O ld M üslim O ppositon Against Interpretation of the Koran ” (1955); N abia Abbott “ Studies in Arabie Leterary Papyri II: C or'anio C om m entary and Tradition ” (1967). M üsteşriklerin ilk m üfessirler hakkında yaptıkları çalışm aların başka örnekleri için bk. İsm ail C errahoğlu, Batıda Kur ’ ân Ü zerine Araştırm alar (A.Ü. ilâhiyât Fakültesi D ergisi, c. XXXI) s. 131. 68 R. Arnaldez ve Jom ier ’in Fahruddîn er-R azî hakkında yaptıkları genel ve ayrıntılı çalışm aları; G otz ’ un M aturidî üzerindeki çalışm ası buna örnek olarak verilebilir. 69 M sl., J. M . S. Baljon (1960)’un 1880-1960 yıllarını, J. j. G . Jansen ’in (1974) M ısır ’daki tefsir çalışm alarını konu alan araştırm aları ile, Abbott ’ un M evdûdî’yi; De Jong ’ un C evherî’yi; Boullata ’ nın, Bintu ’ş-Şatî'yi; C hartier'in, M ustafa M ahm ud ’ u ve Ahm ed H alefullah ’ ı konu alan çalışm aları buna örnektir. 36 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR İslâ m ü lk e le rin d e g ö rü le n ilh ad h a re k e tle rin in , büyük ç ap ta bu ç alışm aların y e şe re n f iliz le ri o ld u ğ u u n u tu lm am alıd ır. N ite k im m e şh u r Fran sız m ü ste şrik le rd e n L o u is M assig n o n " O n la rm h e rşe y le rin i tah rip e ttik . Fe lse f e le ri, d in le ri m ah v o ld u . A rtık h iç b ir şe y e in an m ıy o rlar. D e rin b irb o şlu ğ a d ü ştü le r. A n arşi v e y a in tih ar iç in o lg u n h ale g e ld i le r" 70 sö z le riy le ; İn g iliz Başb ak an ların d an L o rd C u rz o n 1 9 0 9 'd a O x f o rd ' d a K raliy e t Basın K o n f e ran sı d e le g e le rin e k arşı k o n u şu rk e n : " Siz in v a lile rin iz i, y ö n e tiç ile rin iz i, y a rg ıç la rın ız ı, p ro f e sö rle rin iz i, p ap az ların ız ı v e h u k u k ç u ların ız ı b u rad a y e tiştire re k g ö n d e riy o ru z ..." 71 sö z le ri b u g ü n k ü İslâm d ü n y asın ın k aran lık d u ru m u n u ç o k g ü z e l ak se ttir m e k te , o ry an taliz m in g ay e sin i d e ç o k aç ık b ir şe k ild e o rtay a k o y m ak tad ır. Batı d ü n y ası, O rtaç ağ d an b e ri aç tığ ı k ab a k u v v e t m ü c ad e le sin d e m ağ lu p e d e m e d iğ i İslâm î, b ir ik i asırd ır aç m ış o ld u ğ u f ik ir sav aşı ile m ağ lu p e tm e y o lu n u d e n e m e k te d ir. Bu h ü c u m lar k arşısın d a su su şu m u z , v arlığ ım ız ı in k ârd an b aşk a n e işe y arar? İslâm d ü n y ası o larak ü z e ri m iz d e k i b irk aç asırlık g af le t u y k u su n u atm am ız ın z am an ı g e lm iş, h atta g e ç m e k ü z e re d ir. Bu u y an ışın g e rç e k le şm e si k arşı taraf ın h ü c u m ların ı b e rtaraf e tm e n in y an ısıra f ik re n k arşı h ü c u m a g e ç m e k le m ü m k ü n o la c ak tır. Bu d a İslâm î ç o k iy i ö ğ re n ip , g e rç e k le rin i asrın id rak in e u y g u n b ir ü slu p la su n ac ak o lan g e n ç v e h am iy e tli ilim ad am ların ın g ö re v id ir. 70 Edw ard Said, O ryantalizm (trc. Nezih Uzel), İstanbul 1982, s. 8. 71 A.g.e., s. 360. K U R ’ Â N ’ IN M U H A M M E D ’ İN HZ. A. H z. M u h a m m e d 'in O ld u ğ u n u OLARAK T E B L İĞ C İS İ Kabul İL G İL İ Z A T IY L A ( a . s .m . ) B a ş ta n İD D İA L A R B e ri S a m im i E d e n le r M ü ste şrik le rin h e m e n h e p si H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in e in an m ad ık ları g ib i, b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u d a, o n u n sam im iy e tin e in an m am ak tad ır. O n lara g ö re , o , K u r'ân 'ı b ile re k d e ğ işik k ay n ak lard an alıp A llah 'a is n at e tm e k su re tiy le in san lara su n m u ştu r. Fak at b u g e n e l h ü k m ü n istisn a ları d a y o k d e ğ ild ir. N ite k im b az ıları H z . P e y g am b e ri ( a.s.m .) b u if ti ray a k arşı sav u n m u ştu r. İn g iliz y az ar T o m as C ariy le (1795-1881 ) b u n lara ö rn e k o larak g ö ste rile b ilir. Bu z at, K u r'â n h ak k ın d a, " Bir K itap k i, k alb te n g e lm iştir, b aşk a k alb le re g itm e k y o lu n u m u tlak a b u lac ak tır. D e n ile b ilir k i, K u r'ân 'm e sas k arak te ri m asu m tab iîliğ id ir; b ir ih las v e h ü sn in iy e t k itab ı o lm ası h a d ise sid ir" 72 d iy e b u k o n u d ak i k an aatin i aç ık ç a d ile g e tird ik te n so n ra P rid e au x v e d ah a b aşk aların ın K u r'ân 'ı — H aşa — H z . M u h am m e d ( a.s.m .) taraf ın d an "G ü n ah ların ı m az u r g ö ste r m ek ve ö rtm e k , y ü k se lm e h ırsla rın a ve şa rla ta n lığ ın a m e sn e t h az ırlam ak iç in f asıl f asıl y az ılm ış b ir h o k k ab az lık n ü m û n e si" 73 o larak n ite le m e le rin e k arşı ç ık m ak ta ve h a k lılığ ın ı ik i n o k tay la d e lille n - d irm e k te d ir. O d a M ü slü m an ların tarih b o y u n c a b u d in e ç o k b ü y ü k b ir sam im iy e tle sarılıp o n u tatb ik e tm e le ri 74 v e H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) d u rm a d a n k ay n ay an , f o k u rd a y a n a te şte n b ir k alb ta şım a sı ve y aşay ışın d a e n g in b ir tab iiliğ e sah ip o lm asıd ır. 75 M ax im e R o d in so n , z am an z am an k e n d i k e n d isiy le te rs d ü şü y o r v e g e r ç e k g ö rü şü n ü n ak z e d ic i id d ialar ile ri sü rü y o rsa d a, H z . M u h am m e d 'in 72 Tom as C ariyle, Peygam ber Kahram an M uham m ed, Serdengeçti N eşriyat, Ayyıldız M atbaası, Ankara 1958. s. 34. 73 Cariyle, a.g.e., s. 34. 74 A.g.e., s. 34. 75 A.g.e., s. 36, 42. 38 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ç e şitli am aç larla K u r'â n 'ı u y d u rarak A llah 'a isn at e ttiğ in i sö y le y e n H ıristiy a n bu y a z a rla rın k a rşı y a k la şım ın a k alın m ası g e re k tiğ in i sö y lü y o r v e a z ın d a n en şu n ları e k liy o r: şü p h e c i " ...P e y g a m b e rin ( a.s.m .) k riz le rin i an latan m e tin le rin g e rç e ğ i d ile g e tird iğ in e in an m ak tay ız . Ç ü n k ü b iz c e M u h am m e d d aim a d o ğ aü stü âle m d e b ir y e r b u lm ak iç in ç ırp m an b u m e tin le r, o n u b u d e re c e d o ğ aiç i v e in sân î g ö ste re n ç iz g i le ri ic a t e tm iş o lam az . K ısac a bugün, sam im i b ir M u h a m m e d 'i aç ık lam ak , sah te k âr b ir M u h am m e d 'i ( a.s.m .) aç ık lam ak tan ç o k d ah a k o la y d ır." 76 R o d in so n , K u r'ân 'ı H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) b ilin ç altın ın ü rü n ü o larak n ite le n d irm e k te d ir.77 Y in e R o d in so n , Be lç ik alı C iz v it ra h ib i o lan H e n ri L am m e n s'in k in d ârlığ m d an d o lay ı, H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) sam im iy e tin i in k âr e d işin i sö y le y e re k o n a k atılm ad ığ ın ı im a e tm e k te d ir. 78 A lf re d G u illau m e ise , H z . P e y g am b e r h ak k m d ak i y a lan c ılık v e b e n z e ri id d iaları re d d e d iy o r. Bu n u n iç in d e , Israilo ğ u lları n e z d in d e p e y g am b e rliğ in d o ğ ru lu k ö lç ü sü n ü n ay n ısın ı u y g u lu y o r. Bu d a şu n o k talard a ö z e tle n e b ilir: G ü r v e ate şli sö z , şiir 79 k e n d in i tam o larak A llah 'a ad am a, ah lâk î k o n u lara ö z e n , A llah 'ın sö z ü n ü ilan e tm e sin e k e n d isin i se v k e d e n b ir itic i g ü c ü n v arlığ ın ı h isse tm e . Y az ar, b ü tü n b u b e lirtile rin H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) h ay atın d a aç ık ç a g ö rü ld ü ğ ü n ü sö y lü y o r. A y rıc a, H z . P e y g am b e rin , ( a.s.m .) d av e tin b aşlan g ıc ın d a v ah y in k ay n ağ ı h ak k m d ak i k u şk u la rın ı ve h a tta c an ın a k ıy m a y a b ile g irişm e sin i o n u n sam im iy e t v e d o ğ ru lu ğ u n a k u v v e tli b ir d e lil o larak g ö rü y o r. Bu n o k tad an o n u Ere m y a 80 P e y g am b e rle k arşılaştırıy o r. 81 A n c ak m ü ste şrik le rin , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) d av asın d a sam im i o ld u ğ u n u k ab u l e tm e le rin d e n , z o ru n lu o larak o n a g e le n v ah y in d e İlâh î o ld u ğ u n u k ab u l e ttik le ri an laşılm am alıd ır. Ç ü n k ü k e n d isin e ilh âm g e le n b irin in , y e p y e n i san d ığ ı f ik irle rin , z ih n in d e an id e n zuhur e ttiğ in i g ö rd ü ğ ü z am an g ay r- ı şu û rî illü z y o n a m aru z k alm ası m ü m k ü n d ü r; h al b u k i g e rç e k te o , ru h u n u n d e rin lik le rin d e y atan v e u n u tu lm u ş o lan e sk i şe y le ri te k rar e tm e k te n b aşk a b ir şe y y ap m am ak tad ır. H atta m e n şe in e d ik k at e tm e d iğ i iç in , k e n d isin d e şa h sî ilh a m la rıy la ay n ı o ld u ğ u 76 M axim e Ronison, M ahom et, Editions du Seuil, 1961 .s. 104. 77 Rodinson, a.g.e., s. 102-103,338. 78 A.g.e., s. 351. 79 Yazar ’ ın bu noktada yanıldığını ve Kur ’ân ’m şiir olm adığını söylem eye bile ihtiyaç yoktur. Bununla birlikte Kur'ân ’ m şiir olmadığı gerçeğine ileride tem as edeceğiz. 80 Eremya'nın hayatı hakkında bilgi için bk.Şem seddin Sam i, Kam us'l-A ’lâm , II, 840-841. 04 Alfred G uillaum e, İslam , Pelican Books, 1864, s. 28-30; aynı şekilde bu ölçünün birinci ve ikinci unsurları içinbk. M alik b. Nebî, Kur'ân M u ’cizesi(trc. Ergun G öze) Türkiye D iyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1991, s. 35-40. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 39 in an c ın ı u y an d ırm ış o lm ası d o lay ısıy la, e d in ile n y e n i b ilg ile rin o n a v ah y e d ilm iş şe y le r g ib i g ö rü n m e si b ile m ü m k ü n d ü r. 82 D iğ e r b ir if ad e y le , b u n lara g ö re , e k se riy a H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) iç d ü n y ası, d u y u ların ın b ask ın ç ık arak , k e n d isin e h itap e d e n b irisin i işittiğ in i z an n e ttiğ i şe y , h ay alle rin in v e iç d ü n y asın ın d ışa y an sım a sın d an ib are tti. 83 Bu g ö rü ş d e y e n i b ir şe y o lm ay ıp c ah iliy e d e v ri m ü şrik le rin in "c in n e t" v e "k arışık rü y alar" id d iaların ın te k rarın d an ib are ttir. Bu ko nu y u ay rıc a te z im iz in K ay n ak lar" " İç (H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) Şah sıy la İlg ili K ay n ak lar) b aşlığ ı altın d a d e tay lı b ir b iç im d e e le alac ağ ız . B . H z . M u h a m m e d 'in B a ş t a n O ld u ğ u n u İd d ia E d e n le r B e ri Y a la n c ı ve A ld a tıc ı H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) , İslâm a in san ları aç ık ç a ç ağ ırm ay a b aşlad ığ ı ilk g ü n d e n b aşlay arak g ü n ü m ü z e k ad ar b irç o k k im se le rin te k z ib in e m u h atap o lm u ştu r. K u r'ân - ı K e rim , b irç o k y e rin d e , A rap m ü şrik le rin in y ö n e lttik le ri, tarih iç e risin d e H ıristiy an v e Y ah u d ile rin ise te k rar e ttik le ri b u ith am ı k ay d e tm iştir. A rap le rd e ise , C h arle s J. L e d it, Y arım ad asın ın h aric in d e k i ç e v re R o m a lıla rın H z. M u h am m e d ( a.s.m .) h ak k m d ak i h ü k ü m le rin in ç o k k atı o ld u ğ u n u b e lirtiy o r. N ite k im , o n u , H z . H a tic e 'n in ( r.a.) m al v e h ay v an ların a e l k o y m ak la, sara h a s talığ ın a y ak alan d ığ ı e traf ta d u y u lu n c a d a H atic e 'y i te se lli e tm e k iç in C e b rail'in ( r.a.) g ö k te n k e n d isin e v ah iy g e tird iğ in i id d ia e tm e k le it h am e tm işle rd ir. 84 Sara ith am ın ı şim d ilik b ir y an a b ırak ac ak o lu rsak ( ç ü n k ü b u n u H z . P e y g am b e rin b e d e n î, ru h î v e ak lî sağ lığ ı h ak k ın d a şü p h e m e y d an a g e tire n b e n z e r ith am larla b irlik te ile rid e e le alac ağ ız ) ö n ü m ü z d e "y alan c ılık " k alm ış o lu r. Bilin d iğ i g ib i, Batıh lar arasın d a b u if tirad a b u lu n an lar sad e c e R o m alı y az arlar da d e ğ ild ir. K u şk u su z H ıristiy an o lan larıy la, p o z itiv ist o lan larıy la p e k ç o k m ü ste şrik ta g ü n ü m ü z e k ad ar K u r'ân 'ın aslın d a H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) u y d u rm ası o lu p o n u A llah 'a n isb e t e ttiğ in i id d ia e d iy o rlar.85 182 O ysa bu illüzyonlar ve hafıza zayıflığı az çok anorm al bir zihnin arazlarıdır ve bunun gerek fail ve gerekse konu yönünden, bizim vak ’am ızla uzaktan yakından herhangi bir ilgisi yoktur. (M uham m ed Abdullah Draz, Initiation au Coran, s. 155). 83 Suat Yıldırım , “ Kur ’ân Beşer Sözü O lam az ” isim li tebliği, (Kur ’ ân Sem pozyum u, Zam an G azetesi Yayınları, İstanbul, 1989) s. 141. 84 C harles J. Ledit, M ahom et, israel et le Christ, La C olom be 1956, s. 43. 85 Kendisi de Kur ’ ân ’ ın, Hz. M uham m ed ’ in (a.s.m .) bilinç altının ürünü olduğunu iddia eden M axim e R odinson, bu konuda şöyle dem ektedir: “ ...Özellikle H ıristiyanların gözünde M uham m ed (a.s.m .), bir num aralı düşm an haline gelm ekte gecikm eyecekti. Saralı bir sahtekâr, iğrenç bir yaratık gözüyle bakılacaktır 40 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z . M u h am m e d 'in sam im iy e tsiz v e sah te c i o ld u ğ u id d iası K u r'ân 'ın k ay n ağ ı o larak g ö ste rile n e n ö n e m li id d iad ır. Bu , g ay r-i m ü slim le rin K u r'â n 'ın v a h iy g e rç e ğ in i k e n d isiy le e sk id e n b e ri a ç ık la m a y a k alk ıştık ları b ir h ip o te z d ir. K u r'ân H z . P e y g am b e re y ö n e ltile n b u it h am ı b iz z at re d d e d e re k şö y le b u y u ru y o r: "A slın d a o n lar se n i y alan lam ıy o rlar, f ak at o z alim le r aç ık ç a A lla h 'ın ây e tle rin i in k âr e d iy o r la r." 86 Fak at b iz ç alışm am ız d a b u g ib i ây e tle rin ark asın a sığ ın m ay a c ağ ız . Ö n c e lik le K u r'ân 'ın H z . M u h am m e d 'in — h aşa — u y d u rm ası o lm a d ığ ın ı k e sin d e lille rle o rtay a k o y m ak g e re k ir. A k si h ald e — y a la n c ı lık la ith am e d ilm e sin e rağ m e n — H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) k e n d i k e n d isin e şah itlik te b u lu n m ası d e m e k o lu r. T ab iatıy la b ö y le b ir şah itlik d e k ab u l e d ilm e z . Ö y le y se b u h ip o te z tartışılırk e n H z . P e y g am b e r ile il g ili ilk tarih î k ay n ak lara in m e z o ru n lu lu ğ u v ard ır. Başta K u r'ân - ı K e rim o lm ak ü z e re o b e lg e le rd e H z . M u h am m e d 'in k işiğ in i b e lirle y e n işare tle r te sb it e d ilm e lid ir. Bu k o n u d a so n d e re c e titiz d av ran ılm ak v e o n u n h ay atın ı v e ah lâk ın ı k o n u alan riv ây e tle rd e n sad e c e sâlim , h ü r v e taraf sız b ir ak lın m an tığ ın a g ö re ü z e rin d e d o ğ ru lu k m ü h rü aç ık ç a p arla y an lar e sas alın m alıd ır. İşte ile rik i d e ğ e rle n d irm e le rim iz d e b u ö lç ü le re ö z e n le u y m ay a ç alışılac ak tır. B u G ö r ü ş e K a r ş ı H z . M u h a m m e d 'i n O l d u ğ u n u İ s p a t E d e n D e l il l e r 1. Z a tı ve A h lâ k ıy la İ lg i li D o ğ ru ve S a m im î D e li ll e r kendisine. M üritlerinin Peygam ber hakkında anlattıkları tahrif edilerek ortaya şehvet düşkünü (N e yazık ki bu tahrifi yapan ve böyle bir iddiada bulunan birisi de bizzat R odinson ’ un kendisidir. A. H.) ve zalim , boğazına kadar cinayete ve fenalığa göm ülm üş, tek tük fikirleri yolunu şaşırm ış H ıristiyanlardan çalm ış ve saf insanları türlü hokkabazlıklarla kendine çelm iş bir adam portrasi ortaya sürülecektir. ” “ ...dine inanm ayan bir takım başka adam lar, onda kendileri gibi düşünen ve eyleyen bir insan buim aya çalışacaklardır. XIII. yy. başlarında Boulainvilliers, akla uygun bir din kurm uş olan bir doğa filozofu olarak selam lam aktadır M uham m edi (a.s.m .).” “ Voltaire ise, onu, hurafelerden yararlanarak halkını zafere eriştiren kinik bir sahtekâr olarak tanım lam aktadır." “ Bütün ışıklar yüzyılının gözünde M uham m ed doğa ve akıl dininin peygam beridir. ” “ H ubert G rim m e, onu, zenginleri korkutarak onaylarını alm ak için gelişigüzel uydurduğu bir “ m itoloji ’’nin yardım ıyla m alî ve sosyal bir reform u gerçekleştirm iş olan bir sosyalist olarak görm ektedir. Ç oğu şarkiyatçılar yargılarında dikkatli davranarak, M uham m ed ’in (a.s.m .) dinsel şevkini ön plana çıkarırken; tarihsel kaynakların büyük bilgini Belçikalı Cizvit rahibi Henri Lem m ens, kindarlığı, peygam berin sam imiyetini inkâra kadar götürm ektedir.” (R odinson, a.,g.e., s. 351-352.). 86 En ’âm , 33. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR a. Kavm i A r a s ın d a D o ğ r u lu k ve G ü v e n i li r li k le Ün ■ 41 S a lm a s ı D o ğ ru lu ğ u n A rap ç a k arşılığ ı sıd k tır. Sıd k , sö z ü v e h ab e ri d o ğ ru v e g e rç e k sö y le m e k ; sö z , h ab e r, d o ğ ru , g e rç e k , v ak ıay a u y g u n o lm ak ; d o ğ ru v e g e rç e k sö z lü o lm ak d e m e k tir k i, y alan ın v e y alan c ılığ ın z ıd d ıd ır. 87 H z . M u h am m e d 'in te b liğ e ttiğ i K u r'ân , o n larc a ây e tiy le d o ğ ru lu ğ u v e d o ğ ru o lan ları ö v m ü ştü r 88 v e A llah ad ın a y alan sö y le y e n , A llah 'tan h ak sö z g e ld ik te n so n ra d a o n u y alan lay an d an d ah a z alim k im se n in b u lu n m a d ığ ın ı, 89 sö z ü n ü A lla h 'a isn ât e d e re k O na if tira e d e n le rin K ıy âm e t g ü n ü y ü z le rin in k ara o lac ağ ın ı90 b e lirtm iştir. H z . M u h am m e d d e , Sah ab ile rin i d o ğ ru lu k k o n u su n d a ö z e n le e ğ itir 91 , "D o ğ ru lu ğ a d e v am e d in iz . 92 Ç ü n k ü d o ğ ru lu k iy iliğ e g ö tü rü r, iy ilik ise C e n n e te g ö tü rü r. D o ğ ru y u araştıra araştıra k işi, e n so n u n d a A llah k atın d a Sıd d îk ( ö z ü sö z ü d o ğ ru ) o larak y az ılır" 93 . "Y alan d an sak ın ın ız . 94 Ç ü n k ü y alan fü c û ra ( sap ık lığ a) g ö tü rü r. Fü c û r d a C e h e n n e m e g ö tü rü r. K işi y alan sö y le y e sö y le y e , y alan ı araştıra araştıra en so n u n d a A llah k atın d a k e z z ap ( y alan c ı) o larak y a z ılır" 95 , " M ü 'm in y alan c ı o la m a z " 96 b u y u rm u ş v e k e n d isi d e p e y g am b e rliğ in d e n ö n c e b ile k av m i arasın d a d o ğ ru lu k ta, d o ğ ru sö z lü lü k te v e g ü v e n ilirlik te e n b aşta g e lm iştir. 97 O n u n ağ z ın d an h iç b ir z am an h ak v e g e rç e k sö z d e n b aşk ası ç ık m az d ı. A b d u llah b . A m r d e r k i: "Be n R e su lu llah tan d u y d u ğ u m h e r şe y i e z b e rT Sm g k *~ ist6f v e y az ard ım . K u re y şlile rd e n o lan Sah ab ile r, b e n i b u n d an n e h y e ttile r v e 'Se n R e su lu llah tan d u y d u ğ u n h e r şe y i y az ıp d u ru y o rsu n . O y sa R e sû lu llah b e şe rd ir; g az ap h alin d e d e , rız a h alin d e d e sö z sö y le r' d e d ile r. Bu n u n ü z e rin e b e n b ir m ü d d e t y az m ak tan v az g e ç tim . N ih ây e t d u ru m u R e su lu llah a arz e ttim . R e sû lu llah , ağ z ın a p arm ağ ıy la işare t 87 Fîruzâbâdî, el-Kam usu ’l-M uhît, III, 262. 88 Bakara, 177; M âide, 119; Ankebût 3; M uham m ed, 21; Züm er, 33; M eryem , 50; Şuara, 84... 89 Züm er, 32-33. 90 Züm er, 60. 91 Ebu Dâvud, Edeb 80; Ahm ed, M üsned, III, 447, 452. 92 Buharî, Edeb 69; M üslim , Birr 103, 104, 105; Ebu D âvûd, Edeb 80; Tirm izî, Birr 46; ibn M ace, M ukaddim e 7, D ua 5; D ârim î, R ikak 7; M uvatta, Kelâm 16; Ahm ed, M üsned, c.1 , s.3, 5, 7, 8, 9, 11, 384, 405, 432. 93 M üslim , Birr, 104; Ahm ed, M üsned, I, 393, 432, 440; Taberânî, el-M u'cem uTKebîr, IX, 100. 94 M üslim , Birr, 103-105; Ebu D âvûd, Edeb 80; Tirm izî, Birr 46; ibn M ace, M ukaddim e 4, 5, 7; M uvatta', Kelâm 16; Ahm ed, M üsned, I, 1,3, 5, 7, 8, 384, 332. 95 Buharî, Edeb 69; M üslim , Birr 102-105; Ebu D âvûd, Edeb 80; İbn M âce, M ukaddim e 7, Dârim î, R ikak 7; Tirm izî, Birr 46; Ahm ed, M üsned, I, 384, 410, 424, 430, 432. 96 M uvatta ’ , Kelâm 19. 97 ibn İshâk, Sîretü ibni ishak, (Tahkîk ve ta ’ lîk, M uham m ed H am idullah) H ayra hizm et Vakfı N eşriyatı, Konya, 1981, s. 57; ibn H işâm , es-Sîretü ’ n-N abeviyye (Tahkik: M ustafa es-Seka vd.) M ektebetü ve M atbaatü M ustafa el-Babî el-H alebî (II. Baskı), 1955, I, 197-198. 42 B KU R 'ÂN VE H Z. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR e d e re k 'Y az , v arlığ ım k u d re ti e lin d e b u lu n an A llah 'a y e m in e d e rim k i, b u rad an , h ak sö z d e n b aşk ası ç ık m az ' b u y u rd u ." 98 H z . P e y g am b e r, şak ay la sö z sö y le rk e n b ile , d o ğ ru lu k tan , d o ğ ru sö z lü lü k te n ay rılm az , "Be n şak a y ap arım , am a g e rç e k te n b aşk asın ı sö y le m e m " b u y u ru rd u . 99 K u re y ş m ü şrik le rin in ile ri g e le n le rin d e n v e H z . P e y g am b e rin e n az ılı d ü şm an ların d an Eb û C e h il, k e n d isin e : "Biz se n i y alan lam ıy o ru z . Fak at se n in g e tird iğ in şe y le ri y alan lıy o ru z " 100 d e m iştir. M ü şrik le rd e n A h n e s b in Şe rîk 'm , Be d ir y o lu n d a, Eb û C e h il'e : "Ey Eb u 'l- H ak e m , şu rad a b e n d e n v e se n d e n b aşk a k o n u şm am ız ı işite n y o k . Se n b an a M u h am m e d h ak k m d ak i k an aatin i sö y le ; o d o ğ ru sö z lü m ü d ü r, y o k sa y alan c ı m ıd ır? " so ru su n a d a: "V allah i, M u h am m e d , m u h ak k ak d o ğ ru sö z lü d ü r v e h iç y alan sö y le m e m iştir!" d e d iğ i g ib i, H z . P e y g am b e re d ili ile e n ç o k e z iy e t e d e n m ü şrik le rd e n N ad r b . H aris d e , m ü şrik le re "M u h am m e d , iç in iz d e h o şu n u z a g id e n b ir g e n ç ti. En d o ğ ru sö z lü n ü z v e e n e m in in iz d i!" d e m iştir. 101 Bu k o n u d a e n tip ik v e e n aç ık şe h ad e t, b iz z at d ü şm an ı o lan tarafın b aşk an ı o lan v e b u şe h ad e tin d e n an c ak b irk aç so n ra İslâm d in in i k ab u l e d e n b iri, y an i Eb u Sü fy ân tarafın d an y ap ılm ıştır. Bu şe h ad e t ü z e rin e İm p arato r H e rak liy ü s şu n e tic e y e v arm ıştır: "İn san lara y alan sö y le m e y e n , A llah h ak k ın d a d a y alan sö y le m e z . 102 H atta o , m ü n af ık lığ ın alam e tin in ü ç o ld u ğ u n u sö y le m iş v e b u n ları şö y le sıralam ıştır: "( M ü n af ık ) k o n u ştu ğ u z am an y alan sö y le r, sö z v e rd iğ i z am an sö z ü n d e d u rm az , k e n d isin e b ir şe y e m an e t e d ild iğ in d e h iy an e t e d e r." 103 K e n d isi d o ğ ru lu k v e sam im iy e te so n d e re c e itin a g ö ste rd iğ i g ib i, sah ab ile rin i d e , k o n u şu rk e n v e y a sö z v e rirk e n ç o k d ik k atli o lm ay a te şv ik e d e r, h atta k e n d isin i d in le y ip itaat e d e c e k le rin e ilişk in o n lar d an b e y 'at alırk e n — m u tlak sö z v e re re k ard ın d an b ir e n g e lin ç ık m asıy la b u sö z le rin i y e rin e g e tire m e m e d u ru m u n a d ü şm e m e k iç in — sö z le rin e "g ü c ü n ü z y e ttiğ in c e " if ad e sin i e k le m e y i ih m al e tm e z d i. 104 A y n ı şe k ild e 98 Ebû Dâvud. ilim 3^Ahm ed, M üsned, Jl, 162, _192j Dârirnî, M ukaddem e 43. 99 Buharî, Edebü ’l-M üfred, s. 77; Tirm izî, eş-Şem âilü ’n-Nebeviyye, H ım ış 1968, s. 120; H eysem î, M ecm eu ’z- Zevâid ve M enbau'l-Fevâid, 1-X, Beyrut, ts., IX, 17. 100 Tirm izî, Tefsîru Sûre 6. 101 M . Asım Köksal, Hz. M uham m ed ve İslâmiyet, (M edine Devri) Şam il Yayınevi, İstanbul, ts., I-XI, XI, s. 437. 102 Buharî, C ihad 102. 103 Buhârî, Şehâdât28; M üslim , İm ân 107, 109; Tirm izî, İm ân 14. 104 Buhârî, Ahkâm 43; M üslim , İm ân 99, im âre 9, Bey ’a 24; ibn M âce, C ihad 41, 43; N esâî, Bey ’a 16, 18, 24; M uvatta ’ , Bey ’a 1, 3; Ahm ed, M üsned, II, 9, 62, 81, 101, 139. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 43 sah ab ile rin in , b irin i ö v e rk e n , k e sin if ad e le r k u llan m ay ıp "ö y le o ld u ğ u n u san ıy o ru m " d e m e le rin i se v e rd i. 105 İb ad e tle rd e z o rlam ay a k aç m ak tan h o şlan m am ası d a b u k o n u y la ilg ilid ir.106 H z . P e y g am b e rin d o ğ ru lu k , g ü v e n ilirlik v e sam im iy e tin e ilişk in b u ah lâk v e tu tu m u , p e y g am b e rlik te n ö n c e d e k av m i arasın d a ü n salm ıştı. Ö y le k i k e n d isin e "Em in " lak ab ın ı v e rm işle rd i 107 H atta H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) ilk M e k k e lile ri d e f a, aç ık ç a A lla h 'ın d in in e d av e t e ttiğ i z am an , k e n d ile ri arasın d ak i b u y ay g ın şö h re tin e d ay an m ak iste d iğ i g ö rü lü y o r. D o ğ ru lu k v e g ü v e n ilirliğ in i aç ık ç a o n lara itiraf e ttirm e d e n , sü r p riz b ir b iç im d e y e n i d in e o n ları ç ağ ırm ak iste m e m işti. N ite k im , M e k k e c iv arın d ak i b ir te p e ü z e rin e ç ık arak o n lara şö y le so rd u : "Be n siz e , b u d ağ ın ark asın d a b ir sü v a ri b irliğ in in b u lu n d u ğ u n u — siz e hü cum e d e c e ğ in i — sö y le se m b an a in an ır m ısın ız ? " H e p si te k b ir se sle : "Ev e t!" d iy e c e v ap v e rd i. H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) tam o sırad a k e n d ile rin i İslâm a d av e t e tti. Fak at, d o ğ ru lu k v e g ü v e n ilirliğ in e o lan itiraf ların ın ü z e rin d e n b irk aç san iy e b ile g e ç m e m işk e n , o n lar tam b ir d ö n ü ş y ap arak k e n d isin i ak ılsız lık la ith am e ttile r v e e traf ın d an d ağ ıld ılar.108 H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) o n ların o d e re c e g ü v e n in i k az an m ıştı k i, p e y g am b e rlik v e rilm e si ü z e rin e k alb le rd e k e n d isin e k arşı k in v e d ü şm an lık k ö k sald ık tan so n ra b ile m al v e k ıy m e tli e şy aları k e n d isin e e m an e t e d iy o rlard ı.109 Eğ e r k e n d isin e b u n c a k ıy m e tli e şy a e m an e t e d ile n k işi H z . M u h am m e d d e ğ il d e b aşk a b iri o lsay d ı, h ic re t e ttiğ i g e c e b ü tü n o e m an e tle ri alıp g ö tü rm e si işte n b ile d e ğ ild i. H e le k e n d isin e o lan d ü şm an lık ları o n u ö ld ü rm e k iç in k o m p lo lar d ü z e n le m e y e se v k e d e c e k b ir d e re c e y e v ard ık tan so n ra... Fak at o g e rç e k te n d o ğ ru v e g ü v e n ilir z at, sö z k o n u su m alların b ir k u ru şu n u b ile k e n d isin e h e lâl g ö rm e m iş, h e n ü z ç o c u k y aşta o lan v e te rb iy e sin d e b ü y ü m ü ş am c asıo ğ lu H z . A li o n ları y an ıltm ak iç in R e su lu llah m y atağ ın d a y atm ış, sab ah o lu n c a e rk e n d e n H z . P e y g am b e re (a.s.m .) e m an e t b ir şe y b ırak an h e rk e si d o laşarak e m a n e tle rin i te slim e tm iştir. 110 105 Buhârî, Şehâdat 16, 87, Edeb 54, 95; ibn M âce, Edeb 36; Ahm ed, M üsned, V, 41,45, 47. 106 Buharî, Savm 55; Ahm ed, M üsned, V, s. 266. 107 el-Kadî lyaz, eş-Şifâ bi Ta ’rîfi H ukûki ’ l-M ustafa (Tahkik: M uham m ed Karaali vd.) I-II, Dım eşk, ts., I, 270. 108 Bk. Buhârî, Tefsir (24., 111. Sûreler); Beydavî, Tefsir, Şuara, 214. âyetin izahı; Belli ki, Yahudi bilginlerinin büyüklerinden olan Abdullah bin Selam da buna benzer bir yöntem e başvurm uştur. N itekim , Hz. Peygam berin kendi kavm i olan Yahudilere onun hakkm daki düşüncelerini sorm adan M üslüm anlığını ilan etm ek istem em iştir. Hz. Peygam berin (a.s.m .) kanaatlerini sorm ası üzerine, Yahudiler Abdullah bin Selam ’ ı, onun ilm ini ve değerini güzel bir şekilde övm üşler. Bunun üzerine Abdullah bin Selam da hem en ayağa kalkarak Kelim e-i Şehadet getirm iş. Fakat az önce kendisine övgü yağdıran Yahudiler bu kez her türlü karalam ada bulunm uşlar, bk. ibn H işam , a.g.e., II, 517). 109 İbn H işâm , a.g.e., II, 485, 110 ibn Hişâm , a.g.e., II, 493. 44 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ K u r'ân 'm H z . M u h am m e d tarafın d an u y d u ru ld u ğ u n u id d ia e tm e k , o n u n e n b ü y ü k sah te k âr o ld u ğ u m an asın a g e lir k i, y u k arıd ak i b ü tü n d e lille rle tab an tab an a z ıt o ld u ğ u g ib i, M e k k e m ü şrik le ri b ile b ö y le b ir id d iad a b u lu n m a c ü re tin i g ö ste re m e m işle rd ir. 111 İy i d ü şü n ü ld ü ğ ü n d e b u k o n u d a m u tlak a ik i şık tan b irisi o lm ası g e re k tiğ i v e b u n ların o rtasın ın b u lu n m ad ığ ı g ö rü lü r. Şö y le k i: K u r'ân A l la h 'ın k e lâm ı o lm az sa, h ak ik atle rin k ay n ağ ı d e ğ ilse ,- h â şa - iftira c ı, h ad d in i b ilm e z b ir y alan c ın ın d ü z d ü ğ ü if tiralard an ib are t o lu r. O n u te b liğ e d e n , A lla h 'ın g e rç e k e lç isi d e ğ il ise , y alan c ı, h e m d e A llah ad ın a d e v am lı su re tte y alan u y d u ran b iri d u ru m u n a d ü şe r. D o ğ ru lu k v e sam im iy e tiy le , A llah 'a te v e k k ü l e tm e siy le , b e şe riy e te ö ğ re ttiğ i h ak i k at p re n sib iy le , in san lara y o l g ö ste re n , arad an b in d ö rty ü z se n e d e n f az la b ir z am an g e ç tiğ i h ald e b u g ü n d e m ily arlarc a in san ın k alb le rin in m ah - b u b u , ak ılların ın m ü rşid i o lan H z . M u h am m e d 'in sah te k âr, A llah 'tan k o rk m az , A llah 'ı tan ım az , e n âd i b ir in san o ld u ğ u n u k ab u l e tm e k g e re k ir. Bu n u y e ry ü z ü n d e id d ia e tm iş b ir te k ad am b ile ç ık ab ilm iş d e ğ ild ir. Ö y le y se b u m e se le ik i şık ta m ü n h asırd ır v e ik in c i şık im k ân sız o ld u ğ u n a g ö re b irin c i şık , y an i K u r'ân 'm Y ü c e A llah 'ın k e lâm ı o ld u ğ u n u k ab u l e t m e k şarttır. 112 b. E n g in Tevazuu T e v az u , alç ak g ö n ü llü o lm ak 113 h ak k a b o y u n e ğ m e k 114 h ak k ı k ab u l e tm e k d e m e k tir 115 . H e r h u y u n o ld u ğ u g ib i te v az u u n d a if rat ( aşırılık ) v e te f rit ( k ıtlık ) d e re c e le ri v ard ır. K ıtlığ ın a te k e b b ü r, aşırılığ ın a ise z ille t d e n ir. T e v az u b u ik i h u y u n o rtasıd ır. A lç ak g ö n ü llü lü k ; e şitlik , b aşk asın ı k e n d isin e te rc ih , h o şg ö rü , d u y g u ve d ü şü n c e y i p ay laşm a ve ad ale te tu tk u n lu k g ib i iy i h u y ları g e r ç e k le ştirirk e n k ib ir, ö ç alm a, k e n d in i b aşk aların a te rc ih e tm e , b o ş g u ru r, b ask ı g ib i aşağ ılık ları d o ğ u ru r. Bu n d an d o lay ıd ır k i ak lı b aşın d a v e f a z ile tli k işile r k ib ird e n v e ö v ü n m e k te n u z ak d u rm u şlard ır 116 . H z . M u - 111 En ’am, 33. ««o Suat Yıldırım , Kur ’ân Beşer Sözü O lam az, Kur ’ân Sem pozyum u, Zam an G azetesi Yayınları, s. 127-128. 113 Firuzabâdi, Kam usu ’l-M uhît, III, 98. 114 im am Kuşeyrî, er-R isâletü ’l-Kuşeyriyye, l-ll, M ısır, ts., I, 427. 115 Kuşeyrî, a.g.e. I, 434. 116 ibn M iskeveyh, Tehzîbü ’l-Ahlâk ve Tathîru'l-A ’rak, el-M atbaatu ’l-H useyniyye, M ısır 1329 H. s. 164; Ahm ed M uham m ed el-H ûfî, M in Ahlâkı’n-Nebî, M atabiu ’-Ehrâm et-Ticâriyye, 1970, s. 282. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 45 h am m e d m ak am v e m e rte b e sin in y ü c e lik v e y ü k se k liğ iy le b irlik te in san ların e n m ü te v az ii 117 v e e n k ib irsiz i id i 118 . (a.s.m .) b u k o n u d a ö y le h alle ri v ar k i, d o ğ ru lu k v e H z . P e y g am b e rin sam im iy e tin in e n aç ık g ö ste rg e si o larak o rtad a d u rm ak tad ır. Bir d e f asın d a sa h a b ile rin e y a n ılg ı n am az h iç b ir h a tırla ttık la rın d a sa n d ık la rı y a n ılm ış, k ıld ırırk e n g irm e m iş, ta rtışm ay a şe y in , bu n am az a bu nu k e n d isin e y a n ılm a y a c a ğ ın ı, m a h su s o lm ak ü z e re ( u y d u rab ile c e ğ i) şu v e y a b u se b e p te n d o lay ı A llah taraf ın d an b ir k o lay lık o ld u ğ u n u id d ia e tm e m iştir. A k sin e y an ıld ığ ın ı itiraf e tm iş v e d ö n ü p n am az ın ı tam am lam ıştır. 119 Bir b aşk a d e f a n am az d a y in e y an ılm ış, k im se taraf ın d an u y arılm ad an k e n d isi se h iv se c d e si y ap m ıştır. 120 Bu , asla ve y an ılm ay an u n u tm ay an b ir R ab b in e lç isi o lm ak la b irlik te k e n d isin in ise y an ılab ile c e ğ in ! itiraf tan b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. H atta d ah a ö te si, b ir b aşk a d e f asın d a n am az iç in k aam e t g e tirilm iş, saf lar d ü z e lm işti k i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d ışarı ç ık m ış. Ç ü n k ü tam n am az a b a şla y a c a ğ ı " Be k le y in " sa ç la rın d a n z am an su k ıld ırm ıştır. 121 o ld u ğ u n u cü nu p b u y u rm u ş, so n ra d am lay a e v in e d am lay a h a tırla m ış d ö n e re k y a n la rın a ve g u sü l Sa h a b ile rin e : ab d e sti d ö nm üş ve alm ış, n am az ı Eğ e r id d ia e d ild iğ i g ib i — h aşa — sah te b ir p e y g am b e r o lsay d ı, c ü n ü p h aliy le n am az k ıld ırab ilird i. N am az k ılan lard an o n u n c ü n ü p o ld u ğ u n u k im b iliy o rd u k i? Fak at, n am az iç in e v in d e n ç ık m ışk e n , k aam e t g e tirilm iş, saf lar d iz ilm işk e n v e sah ab ile ri iç in d e b ir b e k le m e g ü ç lü ğ ü sö z k o n u su y k e n , e v in e d ö n ü p ö n c e g u sü l ab d e sti alm ad ak i ısrarı, d in in d ire ğ i o lan n am az g ib i b ir ib ad e te h az ırlık v e te m iz lik k o n u su n d a b ile u n u tab ile c e ğ in i itiraf tan b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir v e o n u n d o ğ ru o ld u ğ u n a e n k e sin d e lille rd e n b irid ir. R ab b in d e n k e n d isin e d o ğ ru sö y le y e n b ir d il n asip e tm e sin i d ile y e n 122 b ö y le b ir z atın y alan c ı o lm ası m ü m kün m ü ? H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) k e n d isin d e b u lu n ab ile c e ğ in i itiraf e ttiğ i te k b e şe ri n o k san lık u n u tm ak d a d e ğ ild ir. Y in e b ir d e fa o lsu n g ay b ı b ild iğ in i id d ia e ttiğ i g ö rü lm e m iştir. Bu k o n u d a b aşk a b ir ö rn e k d e şu d u r: Bir se n e Şe v v al ay ın ın h ilâli b u lu ttan d o lay ı g ö rü lm e m iş, R e su lu llah ( a.s.m .) 117 im am G azalî, ihyâu U lûm i’ d-D în, el-M atbaatu'l-O sm aniyye el-M ısriyye, 1933, II, 483; K. lyaz, a.g.e.,, I, 97. 118 Kadı lyaz, a.g.e., II, 97. 110 ibn M âce, ikâm e 134. 120 Tirm izî, Salât 173; Nesâî, Sehv 23; Ahm ed, M üsned, II, 447. 121 Buhârî, Vudu' 34, G usl 17, M evâkît 24, Ezân 25; M üslim , M esâcid 225; Ebu Dâvud, Taharet 93; N esâî, M evâkît 20; ibn M âce, Taharet 83, 110, ikâm e 132; Ahm ed, M üsned, I, 88, 99, 366...; eş-Şevkânî, N eylu ’ lEvtar, D âru't-Turâs, Kahire, l-VIII, III, 190. 122 Tirm izî, D aavât 23; eş-Şevkânî, a.g.e., II, 289. H 46 KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d ah il b ü tü n M ü slü m an lar o ru ç tu tm u şlar, o g ü n b irisi g e le re k b aşk a b ir y e rd e d ü n h ilâl g ö rü ld ü ğ ü n ü b ild irm iş, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) o ru c u n u b o z m u ş, M ü slü m an lar d a b o z m u şlard ır. 123 Eğ e r — h a şa — y a la n c ı o lu p , se m âd ak i g ay b ı b ild iğ in i id d ia e tse y d i, b u g e le n şah sın y an ıld ığ ım sö y le r v e o ru c u tam am lam ak ta ısrar e d e rd i. T â k i, g ay b ı b ile m e d iğ i sö y le n m e sin . Ç ü n k ü , o d ö n e m d e b irç o k A rap , p e y g am b e rliğ in g ay b ı b ilm e y i g e re k tird iğ in i san ıy o rd u 124 . A ynı şe k ild e , ik i k işi arasın d a hü küm v e rd iğ i z am an , taraf lard an b irisi h asm m d an d ah a iy i k e n d in i sav u n a b ild iğ i tak d ird e , iste rse , h ak sız o larak k e n d isin i y an ıltab ile c e ğ in i sa- h ab ile rin e , ü z e rin e b asa b asa b e lirtm iştir. 125 Bu sö z le r b ir y an d an H z . P e y g am b e rin te v az u u n a v e te k e llü f te n so n d e re c e u z ak b u lu n d u ğ u n a d e lil o ld u ğ u g ib i, K u r'ân 'd ak i g ay b î h ab e rle rin k ay n ağ ı o lm ad ığ ın a d a d e lild ir. Ç ü n k ü k e n d i z am an ın d a, k e n d i m e m le k e tin d e , şah se n tan ıd ığ ı v e sö z le rin i işittiğ i ik i d av ac ı arasın d a c e re y an e d e n m e se le n in h ak ik atin i id râk e tm e y e g ü c ü y e tm e y e n b ir şah sın , k e n d isin d e n u z ak ta v e y a istik b ald e m e y d an a g e le n h ad ise le ri b ilm e k te d ah a âc iz o lac ağ ı aç ık tır. H z . P e y g am b e rin k e n d isi h ak k ın d a sö y le d iğ i şu sö z d e ko nu m u z aç ısın d an o ld u k ç a an lam lıd ır: "Be n siz in g ib i in san ım . İn san ın z an n ı isa b e t d e e d e b ilir, h ata d a. A m a n e z am an siz e : 'A llah şö y le b u y u rd u ' d e r se m b ilin k i b e n A llah 'a isn at e d e re k y alan sö z sö y le m e m ." 126 A y n ı şe k ild e H z . P e y g am b e r (a.s.m .) ö le n in san ların b aşın a g e le c e k le rin i d e b ile m e d iğ in i sö y le rd i. H atta b iz z at k e n d isi h ak k ın d a b ile şö y le b u y u ru rd u : " Be n A llah 'ın R e sû lü o ld u ğ u m h ald e b an a n asıl d av ran ılac ağ ın ı b ile m iy o ru m ." 127 Ö y le k o n u lar v ar k i, o n ları in san lara te b liğ le g ö re v li o lm ad ığ ı iç in g iz li tu tsay d ı h iç b ir z ararı o lm az d ı. M e se lâ, b ir d e f asın d a an n e sin in m e z a rın ı z iy a re t e tm iş, hem a ğ la m ış, hem ağ latm ıştı. Bu ray a k ad ar an o rm al b ir d u ru m de e traf ın d a k ile r! y o k . Fak at işin g arib i, R ab b in d e n , an n e sin in m e z arın ı z iy are t e tm e k iç in iz in iste d iğ in i, A l lah 'ın b u n a iz in v e rd iğ in i, f ak at o n u n iç in b ağ ışlam a d ile m e k iç in iz in 123 ibn M ace, Sıyâm 6. M üşriklerin. Hz. Peygam ber ’e yönelttikleri bazı isteklerine karşılık onlara, “ Ben gaybı bilm em ” (En ’ âm, 50; Hûd, 31); “ Eğer gaybı bilseydim pek çok m enfaatim olurdu; hiçbir kötülük de bana dokunm azdı” (A ’raf, 188) gibi ayetlerle c e v a p verm esi onların böyle bir anlayışa sahip olduklarını gösteriyor. 125 Buharî, Şehâdat 27, Hiyel 10, Ahkâm 20; M üslim , Akdiye 4; Ebu D âvud, Akdiye 7; Tirm izî, Ahkâm 11; Nesâî, Kudat 13, 33; ibn M ace, Ahkâm 5; M uvatta ’, Akdiye 1; Ahm ed, M üsned, II, 332, VI, 203, 307, 320. 125 M üslim , Fedâil 139; ibn M âce, Ruhun 15; Ahm ed, M üsned, I, 162,163. 1 97 Buharî, C enâiz 3; Belirtilen yerde O sm an bin M az ’ un ’ un şehid edilişinden, kadınlardan birinin, Allah ’ ın kendisine ikram ettiği konusunda şehadette bulunm asından söz edilm ekte ve kadının bu sözünün Hz. Peygam beri, kaydedilen sözü söylem esine sevkettiği ifade edilm ektedir. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 47 iste d iğ in i, b u n a ise iz in v e rm e d iğ in i sö y le y e b ilm e sid ir.128 Bu , y alan c ı b ir sah te k ârın sö z v e d av ran ışı o lab ilir m i? R e su lu llah ın (a.s.m .) d o ğ ru lu ğ u k o n u su n d a h ay ran k alın ac ak b ir d u ru m d a şu k i, b ir g ü n o lsu n b ir te k m u c iz e y i g e tire b ile c e ğ in i id d ia e tm e m iştir. Ç ü n k ü o , m ü şrik le rd e n v e y a Y ah u d ile rd e n k e n d isin e k arşı k o y an lara h e r z am an sö y le d iğ i g ib i, an c ak in san o lan b ir p e y g am b e rd i. 129 Şö y le b ir itiraz d a b u lu n u lab ilir: "A c ab a, m u c iz e g e tirm e y e g ü cü y e ttiğ in i sö y le rse , k e n d isin d e n b ir m u c iz e iste n e c e ğ in i, y ap am ay m c a d a y alan c ılığ ın ın o rtay a ç ık ac ağ ın ı d ü şü n d ü d e m i, b ö y le b ir id d iad a b u lu n m ad ı? Ö y le y se , o n u b u n d an , d o ğ ru lu ğ u v e sam im iy e ti d e ğ il d e , d e h âsı alık o y m u ştu r." Bö y le b ir şü p h e n in d e h iç b ir d ay an ağ ı y o k tu r. Ç ü n k ü , H z . M u h am m e d k e n d i le h in e istism ar e d e b ile c e ğ i o lay lard an y ararlan m ay ı h iç b ir z am an d ü şü n m e m iştir. M e se lâ, b iric ik o ğ lu v e c iğ e rp are si o lan İb rah im 'in v e fat e ttiğ i g ü n , g ü n e şin tu tu lm asın ı b ir f ırsat o larak d e ğ e rle n d irip , ü z ü n tü sü n e b ü tü n k âin atın iştirak e ttiğ in e ilişk in İlâh î b ir d e lil o ld u ğ u n u id d ia e d e b ilirk e n , b ö y le b ir y o la te v e ssü l e tm e m iştir. 130 Y in e , k e n d isin d e n ö n c e k i p e y g am b e rle rin d e m u c iz e g ö ste rm e d ik le rin i sö y le m e k su re tiy le , o n ları d a b u k o n u d a k e n d isin e b e n z e te b ilird i. O z a m an k e n d isin i tasd ik e tm e y e n le rin ak sin i isb at e tm e le ri g e re k ird i k i b u da tab iatiy le im k ân sız d ı. Ç ü n k ü , sö z k o n u su p e y g am b e rle rin h e p si asırlar ö n c e v e f at e d ip g itm işle rd i. Bir k im se n in k alk ıp d a H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) e sk i p e y g am b e rle rin m u c iz e le rin i n e fy e tm e m e sin i, b u n u n e sk id e n b e ri ak ıl v e ru h lard a y e r e tm e sin d e n d o lay ı o ld u ğ u n u id d ia e d e b ile c e ğ in i san m ıy o ru z . Ç ü n k ü ak ıl v e ru h lard a b u n d an d ah a f az la y e r e tm iş b u lu n an b aşk a şe y le ri re d d e t m e k te te re d d ü t e tm e m iştir. M e se lâ, H z . İsa ale y h isse lâm m ilâh o ld u ğ u , v e y a e n az ın d an A llah 'ın o ğ lu o lu p H z . A d e m 'in işle d iğ i g ü n ah a k e f fare t o lsu n d iy e ç arm ıh a g e rile re k ö ld ü rü ld ü ğ ü in an c ı, H ıristiy an ların a k ıl ve ru h la rın d a o n d an d ah a f a z la y er e tm işti. Bu n la r H ıristiy an lığ ın te m e lin i o lu ştu ru y o r, y ık ılm alarıy la H ıristiy an lık te m e lin d e n y ık ılıy o rd u . 131 A k ıl v e ru h lard ak i b u y e r e d iş, H z . P e y g am b e ri, b u in an c ı v e o n u taşıy an ları K u r'ân d iliy le , ak ılsız lık la n ite le y e - 128 M üslim , C enâiz 105; Tirm izî, C enâiz 60; Nesâî, C enâiz 101; ibn M ace, C enâiz 49. . 129 Bu husus için örnek olarak bk. En ’ am , 37,109; Yunus, 20; Ankebût, 50. 130 W . Irving, M ahom et and His Successors, edited by R ochm ann, The U niversity of W isconsin Press, M adison, London, 1970, s. 176. 131 M ensuplarınca belirtildiği üzere H ıristiyanlık, tanrılığına inanılan İsa üzerinde tem erküz eden, odaklaşan bir dindir. Kredo (am entü)lerinden de anlaşıldığı gibi Tanrı hakkındaki bu inançları, tanrısal m ahiyetin bedenleşm esi (tecessüd, incarnation), üç şahısta tezahürü (teslis, tirinite), insanlığı günahtan kurtarm ası (fidâ, redem ption) ve O nun insanları hesaba çekm esi (ahiret, jugem ent dernier) hususlarını ihtiva eder. (Suat Yıldırım , M evcut Kaynaklara G öre H ıristiyanlık, D iyânet işleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1988, s. 113. 48 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR re k re d d e tm e sin e 132 e n g e l o lm am ıştır. şid d e tlisin i Y ah u d ile re d ü şm an ların ın ve Bu n u n b e n z e rin i m ü şrik le re k arşı d a e lin d e b ir k o z o larak h atta y ap m ıştır. d ah a Ö y le y se , d u ran , m ü c ad e le e d ip g ü ç lü k ç ık arm a v e sile si o larak k u llan ılan k ap ıy ı b ü tü n ü y le k ap am ak iç in n e d e n , e sk i p e y g am b e rle rin m u c iz e le rin i tam am e n in k âr e tm e d i? Ev e t, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) k ard e şle ri o lan g e ç m iş p e y g am b e rle rin m u c iz e le rin i itiraf v e k ab u l e tm iş 133 ay n ı z am an d a d a, k e n d isin in in san o lan b ir p e y g am b e rd e n b aşk a b ir şe y o lm ad ığ ın ı v u rg u lam ıştır. 134 Bu h iç b ir şe k ild e , sah te k âr v e y alan c ı b irin in tu tu m u o lab ilir m i? H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) d o ğ ru lu k v e sam im iy e ti ö y le b ir n o k tad a id i k i, so ru o larak k e n d isin e y ö n e ltile n b ir k o n u d a ö z e l b ir g ö rü şü o lu r, d ah a so n ra v ah iy b u g ö rü şte n f ark lı b ir ç ö z ü m le g e lird i v e o b u n u ilan e d e r, g iz le m e z d i. 135 Bu d a k o n u m u z aç ısın d an ü z e rin d e d ik k atle d ü şü n ü lm e si g e re k e n b ir n o k ta d ır. H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) k ard e şle ri o lan d iğ e r p e y g am b e rle ri an c ak h ay ırla an ard ı. N ite k im A llah 'a o lan b ir n iy az v e y ak arışın d a H z . İb rah im 'i A llah 'ın k u lu , d o stu v e p e y g am b e ri o larak n ite le rk e n k e n d i sin i sad e c e k u llu k v e p e y g am b e rlik le n ite le m iştir. 136 Ö te y an d an k e n d isin i, h e rh an g i b ir k im se n in H z . Y u n u s b in M e tta'd an ü stü n g ö rm e sin i m e n e tm iştir. 137 H z . Y u su f (a.s) iç in d e şö y le b u y u ru rd u : "Eğ e r H z . Y u su f 'u n k ald ığ ı k ad ar h ap iste b e n k alsay d ım , h ap iste n ç ık m a d av e tle rin i k ab u l e d e rd im . (H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) b u sö z le riy le , H z . Y u su f 'u n ta m am e n su ç su z o ld u ğ u h iç b ir şe k v e şü p h e g ö tü rm e y e c e k d e re c e d e b e lli o lm ad ık ç a h ap iste n ç ık m a ö n e risin i re d d e ttiğ in e işare t e tm iştir.) 138 O H z . Y u su f k i, H z . P e y g am b e re "İn san ların e n asili v e d e ğ e rlisi k im d ir? " d iy e so ru ld u ğ u n d a şö y le c e v ap v e rm iştir: " A lla h 'ın d o stu n u n (H z . İb rah im 'in ) o ğ lu , A llah 'ın p e y g am b e rin in (H z . İsh ak 'm ) o ğ lu , A llah 'ın p e y g am b e rin in (H z . Y ak u b 'u n ) o ğ lu , A llah 'ın p e y g am b e ri H z . Y u su f ' tu r." 139 A llah 'ın e n se v d iğ i o ru ç v e n am az h ak k ın d a k e n d isin e so ru so - 132 Teslîs ’in reddi için Bk. Nisa, 171; M âide, 73; En ’am, 151; Hz. isâ ’nın öldürülm ediğine delil için bk. Nisa, 157-159; Hz. İsa ’ nın Allah ’ ın kulundan başka bir şey olm adığına delil için bk. N isâ 172; H z. isây ’ ı tanrılaştırdıkları için H ıristiyanları, Hz. Üzeyr ’i tanrılaştırdıkları için de Yahudiler! şiddetle tenkid ve tekfir eden ifadeler için de bk. Rûm, 30-31. 133 Kur ’ ân ’da yer verilen Peygam ber m ucizem e m isal için bk. Bakara, 60; A l-i im ran, 49; Nemi, 16, Enbiyâ, 69;40;S ebe ’ , 1, 10, 12 134 Bk. isrâ, 93. 1 Hz. Peygam ber'in vahiy ile düzeltilen bu tür ictihadlarına örnekler ileride gelecektir. 136 İm âm M âlik, el-M uvatta ’ III, 83. 137 K. lyad, a.g.e., I, 265. 138 132. Buhârî, Ta ’bîr, 9; Enbiyâ 11, 19; M üslim , im ân 238, Fadâilus'-Sahâbe 152; Tirm izî, Tefsir 13; Ahm ed, M üsned, II, 326. 139 Buhârî, Enbiya 14,19. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 49 ru lm u ş, o ise şö y le c e v ap v e rm iştir: "A llah 'ın e n se v d iğ i o ru ç , H z . D â- v û d 'u n o ru c u , A llah 'ın e n se v d iğ i n am az d a H z . D âv û d 'u n n am az ıd ır." 140 H atta, Hz e d e p siz lik P e y g am b e rin ( a.s.m .) k e n d ile rin d e n v e h iy an e t g ö rd ü ğ ü , k e n d isiy le p ek ço k o n lar arasın d a k ö tü lü k , sav aşlar c e re y an e tm iş o lan Y ah u d ile r'in p e y g am b e ri H z . M u sa iç in d e ay n ı taz im sö z k o n u su d u r. N ite k im sah ab ile rin , o n d an ü stü n tu tm aların ı re d d e tm iş v e şö y le b u y u rm u ştu r: " Be n i M u sa'd an ü stü n tu tm ay ın . K ıy am e t g ü n ü in san lar ö le c e k le r. İlk d irile n b e n o lac ağ ım . Bir d e b a k arım k i, H z . M u sa A rş'm y an ın d a b e k liy o r. K e n d isi d e ö lü p d e b e n d e n ö n c e m i u y an m ış, y o k sa A llah 'ın ö lü m d e n m ü ste sn a tu ttu ğ u k im se le rd e n m i o ld u ğ u n u b ile m e y e c e ğ im ." Bu şah itliğ in ö n e m in i v e n e d e re c e H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) d o ğ ru lu ğ u n u g ö ste rd iğ in i d ah a iy i an lay ab ilm e k iç in şu n u b e lirte lim k i, b u sö z , b ir M ü slü m an ile b ir y ah u d i arasın d a g e ç e n b ir tartışm a so n u c u n d a sö y le n m iştir. T artışm ad a M ü slü m an şö y le y e m in e tm iş: "H z . M u h am m e d 'i ale m le rd e n ü stü n k ılan A llah 'a y e m in e d e rim k i..." Bu n a k arşılık Y ah u d i d e : "H z . M u sa'y ı ale m le rd e n ü stü n k ılan A llah 'a y e m in e d e rim k i..." d iy e y e m in e tm iş. K e n d in i tu tam ay an M ü slü m an e lin i k ald ırarak Y ah u d iy e b ir to k at atm ış. Y ah u d i H z . P e y g am b e re (a.s.m .) g id e re k d u ru m u h ab e r v e rm iş. 141 Bü tü n b u n lar, H z . P e y g am b e rin (a.s.m .), k ard e şle ri o lan d iğ e r p e y g am b e rle r k arşısın d a k e n d isin i k ü ç ü k g ö rd ü ğ ü n ü g ö ste rm e z . A k sin e , b u sö z le r d ah i, b ü y ü k lü ğ ü n , k e n d in e g ü v e n in v e te v az u u n b ire r if ad e sid ir. N ite k im b aşk a b ir y e rd e R e su lu llah -(a.s.m .) K ıy am e t g ü n ü b ü tü n p e y g am b e rle r d e n d ah a faz la tab ile rin in b u lu n ac ağ ın ı u m d u ğ u n u sö y le m iş 142 , Şe fa a t- ı U z m a h ak k ın ın k e n d isi iç in sak lı tu tu ld u ğ u n u 143 b e lirtm iştir. H z . A li n ak le ttiğ in e g ö re R e su lu llah ( a.s.m .) şö y le b u y u rm u ştu r: "Ban a, b aşk a h iç b ir p e y g am b e re v e rilm e y e n şu d ö rt şe y v e rilm iştir: 1. D ü şm an larım ın k alb in e k o rk u salın m ak la ( A llah taraf ın d an ) b an a y ard ım e d ilm iş, 2. Ban a A h m e d ism i v e rilm iş, 3. Y e ry ü z ü b e n im iç in te m iz k ılın m ış. 4. Ü m m e tim , ü m m e tle rin e n h ay ırlısı y ap ılm ıştır. 144 A c ab a, k e n d in in v e k ard e şle ri o lan d iğ e r b ü y ü k p e y g am b e rle rin d e ğ e rin i b u n d an d ah a g ü z e l v e h assas b ir ö lç ü y le o rtay a k o y m ak m ü m k ü n m ü ? Bu g e rç e k d e o n u n n e d e re c e d e n g e li, h ik m e tli v e sam im i o ld u ğ u n u g ö ste rm e k te d ir. 140 Buharî, Teheccüd 7, Enbiya 37, 38; M üslim , Sıyâm 189, 190; Ebû D âvûd, Savm 66; Nesâî, Sıyâm 14, 68, 69, 76, 77, 78, 890. 141 Buharî, H usûm at 1, D iyât 32, Ebiyâ 25, 31, Tevhîd 22; M üslim , Fedâil 160; Ebu D âvud, Sünnet 13; Ahm ed, M üsned, II, 264, III, 41. 142 Buhârî, Fedailü ’l-Kur ’ ân 1. 143 Buharî, R ikâk 51, Enbiya 3, 17, Tevhîd 19, 24, 36; M üslim , İm ân 322, 326, 327; Tirm izî, C um a 63, Kıyâm e 10; ibn M âce, zühd 37; Ahm ed, M üsned, V, s. 145, 147. 144 Ahm ed, M üsned, V, 256. 50 ■ c. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K e n d is in i Y a k ın d a n T a n ı y a n l a r ın O na O la n B a ğ lı l ık l a r ı H z . P e y g am b e rin y ak ın ın d a b u lu n an in san ların o n a o lan se v g i, v e b a ğ lılık la rın ın o nun d o ğ ru lu k v e sam im iy e tin e işare ti in sa f sah ib i Batılı b ilim ad am ların ın itiraf e ttiğ i b ir n o k tad ır. 145 Biz , k ısac a işare t e d ile n b u ö n e m li n o k tay ı ö rn e k le riy le aç ık lam ay a ç alışac ağ ız : H z . H atic e , e v lilik iç in , k e n d isin e g e le n K u re y ş'in e n n am lı k ab ile re isle rin in iste k le rin i re d d e tti. A m a, H z . M u h am m e d 'in ah lâk ın a h ay ran o ld u ğ u iç in k e n d isin e b iz z at e v lilik te k lif in d e b u lu n d u . 146 O n b e ş y ıllık b ir e v lilik , b ir k ad ın ın k o c asın ın g ü n ah v e se v ap ların ı ö ğ re n e b ilm e si iç in y e te rli b ir m ü d d e ttir. H e le b u k ad ın h e m y aşç a b ü y ü k , h e m ak ıllı v e h e m d e k o c ası o n u n m alları v e se rm ay e siy le tic are t y ap ıy o rsa, b u iş d ah a d a k o lay laşır. Fak at H z . H atic e b u u z u n m ü d d e t sırasın d a H z . m u h am m e d 'i y ak ın d an g ö rü p tak ip e ttik te n so n ra b ü y ü k lü ğ ü n e o k ad ar in an d ı k i, k e n d isin in sad e c e b ü y ü k b ir in san o ld u ğ u n u te slim e tm e d i, ay rıc a k e n d isin in A llah 'ın R e su lü o ld u ğ u n u k ab u l e tti v e k e n d isin e im an e tti. H alb u k i sah te k âr b ir in san ın m e n faatç i v e m ad d e c i k arısı, k u rd u ğ u te z g âh ın d a h e r n e k ad ar o rtak o lsa d ah i k e n d isin e k alb e n b ağ lan m az v e sam im iy e tle im an e tm e z .147 Bu k o n u n u n b aşk a b ir ö rn e ğ i d e H z . M u h am m e d 'in k ö le si Z e y d b . H ari- se 'd ir. Bu k ö le , e f e n d isi taraf ın d an âz ad e d ilm e sin e rağ m e n , b ab ası v e am c asın ın b ü tü n ısrarların a rağ m e n y in e o n u n h iz m e tin d e k alm ay ı te rc ih e tti. Bu k ö le 15 se n e H z . M u h am m e d 'e h iz m e t e tti v e o n u n tarafın d an âz ad e d ile re k e v latlık h alin e g e tirilin c e o y ü k se k ah lâk ın d an o k ad ar e tk ile n d i k i, p e y g am b e rlik m ak am ın a y ü k se lin c e tıp k ı H z . H atic e g ib i o n a im an e tm e k te z e rre k ad ar te re d d ü t e tm e d i. Z e y d , ak lı e rm e y e n b ir ç o c u k d e ğ il, o tu z y aşın d a y e tişk in b ir g e n ç ti v e ö y le sin e y iğ it, ak ıllı v e z e k i id i k i, H ic rî 8. y ılın d a k o m u tasın a v e rile n o rd u d a H z . C af e r b . Eb i T alib v e H z . H alid b . V e lîd g ib i n am lı v e şö h re tli k o m u tan lar v ard ı. Bu b ak ım d an Z e y d b . H arise 'n in İslâm iy e ti k ab u lü , e f e n d isin e so n d e re c e b ağ lı v e b o rç lu o lan saf b ir h iz m e tç in in im an e tm e si o larak d e ğ e rle n d i- rilm e m e lid ir. H ak ik atte , Z e y d b . H arise o n b e ş y ıllık y ak ın te m astan 145 Bunlardan C ariyle şöyle dem ektedir: “ O nda her nevi iştahtan çok daha yüksek bir şey vardı. Yoksa yirm i üç yıl om uz om uza döğüşen, onunla dirsek dirseğe yaşayan bu çöl bedevileri ona bu kadar uyarlar m ıydı? O nlar zam an zam an vahşi bir sam im iyetle köpüren ve birbirlerini boğazlayan bir nevi yabanilerdi. G erçekten değerli ve m ert olm ayan bir insanın onlara em retm esi m üm kün olm azdı. ” (C ariyle, a.g.e., s. 40). 146 Bk. İbn H işâm , I, 188-189. 147 M evdûdî, Tarih Boyunca Tevhid M ücadelesi ve Hz. Peygam ber, (derleyenler: Nâim Sıddîkî-Abdulvekîl Alvî, trc. Dr. N. Ahm ed Asrar) Pınar Yayınları, İstanbul, I-II, II, 644. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR so n ra H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e r ■ 51 o ld u ğ u n a k e sin o larak in an m ıştır k i, ilk m ü 'm in le r arasın d a y e rin i alm ıştır. 148 A y n ı d u ru m H z . Eb û b e k ir iç in d e g e ç e rlid ir. H z . Eb û b e k ir b ir n e se p b il g in iy d i. En az ın d an K u re y ş k ab ile sin d e k i h e r in san ın g e ç m işin i, aile sin i v e ah lâk ın ı b ilird i. A y n ı z am an d a y irm i y ıld an b e ri H z . M u h am m e d 'in d o stu , re f ik i, h ab îb i v e sırd aşıy d ı. 149 Eğ e r H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) şah siy e tin d e e n u f ak b ir le k e ’ o ld u ğ u n u b ilse y d i, z e rre k ad ar te re d d ü t g ö ste rm e d e n h e rk e ste n ö n c e k o şm ası şö y le d u rsu n , h iç b ir z am an İslâm a g irm e z d i. H z . A li'n in d u ru m u d a ay n ıy d ı. O sm an b . A ffan , H z . M u h am m e d 'in te y z e sin in to ru n u y d u . H z . Z ü b e y r d e te y z e sin in o ğ lu v e H z . H ati c e 'n in y e ğ e n iy d i. H z . Eb u Se le m e , H z . M u h e m m e d 'in h e m sü t k ard e şi, h e m te y z e o ğ lu y d u . H z . C af e r b . Eb î T alib , H z . M u h am m e d 'in ö z am c a o ğ lu y d u . A b d u rrah m an b . A v f ile Sa'd b . Eb î V ak k as, H z . M u h am m e d 'in an n e sin in ak rab alarıy d ılar. Bu n lard an h iç b irin in H z. M u h am m e d 'i y ak ın d an tan ım ad ığ ı, k arak te rin i b ilm e d iğ i id d ia e d ile m e z . Bü tü n b u y ak ın ak rab a, e ş v e d o stlar, H z . M u h am m e d 'in n ü b ü v v e tin i v e d av asın ı ilk tan ıy ıp k ab u l e d e n le rd ir. 150 d. S ahabi ve Y a k ın l a r ı n ı H z . M u h am m e d 'in İn c it m e m e s i (a.s.m .) d o ğ ru lu ğ u , g ü v e n ilirliğ i v e sam im iy e tin in ö lç ü le b ile c e ğ i b aşk a b ir p sik o lo jik ö lç ü d ah a v ard ır. O d a şu d u r: K e n d isi h iç b ir z am an b ir sah ab isin i k ırıp , k e n d isin d e n d arılm asın a se b e p o l m am ıştır. A y n ı şe k ild e , d o stların d an h iç b irisi d e , n e h ay atın d a, n e d e v e f atın d an o n larc a se n e so n ra o n u te n k it e tm e m iş, y ap tığ ı b ir işi ç irk in b u lm am ış v e k e n d isi h ak k m d ak i m ü sb e t k an aatin i d e ğ iştirm e m iştir. Bir y alan c ı v e y a ald atıc ın ın , b ö y le si n ad ir v e ç o k ç e şitli d o stlu k lar k u ru p 148 M evdûdî, a.g.e., II, 645. 149 M evdûdî, a.g.e., II, 645. 150 M evdûdî, a.g.e., II, 645. Leone C aetani’nin şu itirafları da aynı gerçeği teyid etm ektedir: “ Yahudilerden başka M uham m ed'in m uhaliflerinden ve düşm anlarından hiçbiri onun hakikaten m ülhem (ilham a m azhar) olm asından hiçbir zam an şüpheye düşm edi; bu baptaki iddiasının yalan olduğuna ihtim al verm edi. Buna kat’î surette hükm edebiliriz. Ebu Bekir, Ö m er, Abdurrahm an b. Avf, Ebu U beyde b. C errah, Sa ’d ibn Ebi Vakkas ve şâire gibi en zeki ve seciye itibariyle en yüksek adam lar Hz. M uham m ed ’ in etrafında toplandılar. D evirlerinin hiç şüphesiz en büyükleri olan bu zatlar, onun yalanlarını anlam ayacak kadar kör ve idraksiz olduklarına ihtim al verilebilir m i? “ Bunlar, işin içinde bir yalancılık olduğunu farkettiler, fakat sustular ” denilem ez. Bu adam ların bu kadar sahte ve hilekâr olmaları nasıl kabul edilir? M uham m ed yalancı olsaydı bu, herhalde m eydana çıkardı, itirazlar, ayrılıklar olurdu. H albuki hayatının son gününe kadar etrafındakilerin ona m uhabbet ve sadakatleri arttı. M uham m ed ’ in dinini kabul edenlerin tabiatına ve kendisinin gösterdiği m isalden doğan ahlâkî hadiselerin yüksek m ahiyetine bakarak şu hükm ü veriyoruz ki evvelâ, M uham m ed, nihayet m eydana çıkacak olan bir yalancılıkla devam edem ezdi; sâniyen, böyle bir yalancılık olsaydı bunun hatırası elbette bize bir sûretle intikal ederdi. M uir bile M uham m ed ’in sam im i, belki de aldanm ış bir adam olm asını kabul ıztırarında kalm ış ve yalancı olm adığını teslim etm iştir. C ariyle de M uham m ed'in sam im iyet-i tam m esi itirafında bulunm uştur." (İslâm Tarihi, (trc. H üseyin C âhid), İstanbul 1924. I-X, VII, 370-373). 52 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR sü rd ü re b ilm e si m ü m k ü n d e ğ ild ir. H z . Eb u Be k ir, Ö m e r, O sm an , A li, M u - av iy e , Ü b e y y b in K a'b , H alid b . V e lid , A m r b . A s, Eb u M u sa e l- Eş'arî, Eb u Z e rr, Eb u H ü re y re ... v e d ah a b in le rc e o n a y ak ın y aşam ış v e te - rim le şm iş m an asıy la d e ğ il d e — ç ü n k ü b u an lam d a ash ab ı o n b in le ri b u lm u ştu r — d o stları an lam ın d a ash ab ı d iy e b ile c e ğ im iz b ü tü n b u ay rı f ıtrat v e m iz aç tak i in san lar h e p o e şsiz d o stlu ğ u n m e y v e le rid ir. G e re k g e ç m işte v e g e re k se g ü n ü m ü z d e b irç o k d e v le t b aşk an ı v e y a lid e r g ö rü y o ru z k i, b az an g ü n g e ç m e z k i, y an ın d a y e r alan v e o n u ik tid ara g e tire n şu v e y a b u y ak ın ıy la arası b o z u lm asın v e b irb irle rin in ale y h in e g e ç m e sin le r. Bu n o k tad a H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) d u ru m u tam am e n f ark lıd ır. Bö y le b ir d o stu n , h ile b az v e y alan c ı o lm ası asla m ü m k ü n d e ğ ild ir. D o stları iç in sö y le d ik le rim iz , ay n e n h an ım ları iç in d e g e ç e rlid ir. R e su lu llah ( a.s.m .) h e p sin e k arşı so n d e re c e n az ik v e m e rh am e tliy d i. O n lar d a istisn asız , ö z e llik le d e y aşç a e n k ü ç ü k le ri v e araların d an te k b a k ire H z. o lan A işe d a h il de o nu ço k se v e r ve o nu h e rk e ste n k ısk an ırlard ı. Y in e b u n lar, g e re k o n u n h ay atın d a v e g e re k se v e f atın d an so n ra d in le rin e b ağ lılık , ib ad e tle rin e ö z e n , ah lâk , k e re m v e y e tim le re m e rh a m e t b a k ım ın d a n A sh ab ın en ö nd e g e le n le ri a ra sın d a y er alıy o rlard ı. Bir ara say ıları d o k u z u b u lm asın a v e y aşç a, y e tiştiğ i ç e v re c e , y ap ıc a v e g e ld iğ i d in itib ariy le f ark lı f ark lı o lm aların a rağ m e n istisn asız h e p sin in se v g isin i k az an m ak h ay re t e d ile c e k b ir d u ru m d e ğ il m i? Eğ e r H z . M u h am m e d — h aşa — y alan c ı v e h ile b az o lsay d ı, h e p si v e y a e n az ın d an b irk aç ı b u n u f ark e tm e z m iy d i? O tak d ird e , o n a k arşı g e lm e z v e y a v e fatın d an so n ra o lsu n şu rad a b u rad a k e n d isi h ak k ın d a k u şk u ların ı if ad e e d e n k e lim e le ri ağ ız ların d an k aç ırm az lar m ıy d ı? Ü s te lik b u n lar k u m ay d ılar. H e p si d e o n u o k ad ar ç o k se v iy o rd u k i, h ay at ların ın b iraz d ah a m ü re f f e h o lm asın ı iste d ik le rin d e , iste rle rse k e n d ile rin i b o şay ab ile c e ğ im ö n e rd iğ in d e istisn asız v e k e sin b ir b iç im d e b u n u re d d e tm işle rd ir.151 H z . p e y g am b e rin ( a.s.m .) h ay atın ın so n d e re c e z a h itç e v e y o k lu k larla d o lu o ld u ğ u d a b ilin m e k te d ir. Bu şartlard a b ile m e se lâ b u n lard an Ü m m ü H ab ib e 'n in (r.a.) (V . 44 H .) se v g isi o d e re c e d e y d i k i, H ab e şistan ’ a h ic re t e tm e sin d e n v e o rad a d a ilk k o c asın ı k ay b e tm e sin d e n b e ri y ıllarc a a ltın d a n R e su lu lla h m g ö rm e d iğ i m ü şrik b ab ası Eb û ( a.s.m .) m in d e rin i ç e k ip alm ış ve Sü f y an 'ın se b e b in i so rd u ğ u n d a g e rç e ğ i y ü z ü n e k arşı sö y le m iştir.152 İşin d ah a d a h ay re t e d ile c e k y an ı şu d u r: H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) g e n ç d e ğ ild i. H ay atı, m ü re f f e h o lm ak şö y le d u rsu n 151 Bk. Buharî, Tefsîru Sûre (33) 4-5; Tirm izî, Tefsîru Sûre (33) 6. 152 ibn Hişâm , a.g.e., II, 396. o rta rah atlık ta b ile KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 53 d e ğ ild i 153 . Ü ste lik v ah iy in m iş v e b ü tü n b u h an ım ların so n su z a k ad ar b ir d ah a e v le n m e le ri y asak lan m ıştı. Birç o k ları g e n ç ti. Bu d u ru m k arşısın d a h iç b irisi ç ık ıp d a, b irte k k e lim e itiraz d a b u lu n m am ıştır. So n ra ç o k g e ç m e d e n R e su lu llah (a.s.m .) v e fat e tti. O n d an so n ra d a, b ir tan e si b ile ç ık ıp d a, h ay atların ın so n u n a k ad ar k e n d ile rin e g e tirile n b u y asak tan sık ıld ığ ın ı if a d e te k ed en y a n lışlık la k e lim e y i o lsu n a ğ ız ın d a n k aç ırm am ıştır. Eğ e r R e su lu llah ( a.s.m .) g e n ç o larak v e f at e tse y d i, o n u n g e n ç lik h a tıra sın a g ö ste re re k v e fa bu m a h ru m iy e te k a tla n d ılar d e n ile b ilird i. Eğ e r o n u n la b irlik te b o llu k iç in d e m ü re f fe h b ir h ay at g e ç irm iş o lsalard ı, ö m ü rle rin in k alan g ü n le rin i e sk i m ü re f f e h g ü n le rin h atırasıy la av u n arak g e ç ird ile r d e rd ik . ç o c u k ları o lsay d ı, k alan ö m ü rle rin i Eğ e r, R e su lu llah tan ç o c u k ların ın b a şın d a , ( a.s.m .) o n ların te rb iy e siy le ilg ile n e re k g e ç ird ik le rin i v e k o c aların ın y o k lu ğ u n d an d o ğ an b o şlu ğ u e v lat se v g isiy le d o ld u rarak te se lli b u ld u k ların ı sö y le rd ik . Eğ e r m iras o larak b ü y ü k b ir se rv e t b ırak say d ı, b u se rv e tle av u n d u k ların ı b e lirtird ik . Fak at b u n ların h iç b iri sö z k o n u su d e ğ ild i. Y o k su lların an n e si H z . Z e y n e p b in ti H u z e y m e (r.a) d ışın d a h e p si d e R e su lu llah tan (a.s.m .) so n ra d a y aşad ılar. H z . A işe (V . 57 H .) g ib i b ir k ısm ın ın h ay atları o n d an so n ra o n larc a se n e sü rd ü . H z . M u av iy e 'n in h alife liğ i d ö n e m in d e v e f at e d e n H z . Saf iy y e (r.a) R e su lu llah tan ( a.s.m .) k ırk se n e so n ra (V . 50 H .) d ü n y ay a v e d a e tm iştir.154 H z . M e y m û n e ( r.a) — m u h te m e le n — H ic re t'in 51. y ılın d a R ab b in in rah m e tin e k av u şm u ştu r. 155 Bu n a rağ m e n h iç b irin in ağ z ın d an k u şk u if ad e e d e n b ir te k k e lim e b ile d u y u lm am ıştır. A c ab a, H z . M u h am m e d ( a.s.m .) h ak k ın d a z e rre k ad ar b ir şü p h e le ri o l say d ı, b ü tü n M ü slü m an k ad ın lar arasın d an sad e c e k e n d ile rin i m u h atap alan b u h ü k ü m le re b ağ lı k alm aları ak le n m ü m k ü n m ü d ü r? Bö y le b ir k u şk u ları b u lu n say d ı, b az ıları iç in o n larc a se n e sü re n b u k atı m ah ru m i y e te m aru z b ırak ılm ay a raz ı o lu rlar m ıy d ı? O y sa d u l k ald ık ların d a 153 R esulullahm hanım larının bu durum unu, Safiyye binti H uyey ’ inkiyle karşılaştırınız. Bu hanım , Hz. Peygam ber’in, katlini em rettiği kocası için üzüntü ifade eden bir tek kelim e bile etm em iştir. Sanki hiç kocası değilm iş gibi... O ysa kocası kavm inin ileri geleniydi. Zengindi. Lüks bir hayatı vardı ve gençti. (Ebu Dâvud, im âre 24; eş-Şevkânî, a.g.e., VIII, 51); Yine bu durum u Ebû Süfyan ’ ın karısı H ind ’inkiyle karşılaştırınız. M ekke ’ nin fethi günü Ebû Süfyân, Hz. Peygam ber ’ in ordusunun yanından dönüp M ekke ’lilere İslam ordusuna karşı koym am alarını söylerken H ind, onu çok kötü karşılam ış, hakaretler yağdırm ış ve çok acı sözler söylem iştir, (ibn H işâm , a.g.e., II, 405); Aynı şekilde Esved el-Ansî ’nin karısı da, onun aleyhine dönm üş ve ondan kurtulm ak için M üslüm anlara yardım etm iştir. (Irving, a.g.e.,s. 182). 154 M uham m ed H useyn Heykel, H ayâtu M uham m ed, M atbaatu ’s-Sünneti’l-M uham m ediyye, Kahire 1968, s. 392; Irving, a.g.e., s. 131; Bakınız ki, o M üslüm an olm adan önce bir Yahudiydi. Aynı zam anda halkının reisi olan H uyey bin Ahtab ’ ın da kızıydı. Şayet Hz. Peygam ber -haşa- yalancı olsaydı, konum itibariyle bunu ortaya çıkarm aya en elverişli biriydi. Ö zellikle kocası Kinâne b. er-R ebi’ savaşta m üslüm anlar tarafından öldürüldükten sonra, kendisi ganim et olarak bir M üslüm anın hissesine düşm üş, R esulullah onu âzat ederek kendisiyle evlenm işti. (İbn Hişâm , a.g.e., II, 646; M . H. Heykel, a.g.e., s. 391-392.) 155 M uham m ed H am idullah, Le Prophete de L ’ lslam , Sa Vie, Son O euvre, Islam iques en France, 5. Baskı, Paris 1989, l-ll, 2, s. 629. Association des Etudiants 54 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR — d ah a ö n c e d e b e lirttiğ im iz g ib i — b ü y ü k ç o ğ u n lu k lan h e n ü z g e n ç ti. A c ab a id d ia e d ild iğ i g ib i — h aşa — y alan c ı b ir k o c an ın k e n d ile ri iç in v a z e ttiğ i b ir y asan ın h atırı iç in h ay atların ın k alan k ısm ın ı m ah ru m iy e t v e sık ın tılarla sü rd ü rm e y e b o y u n e ğ m e le ri — h aşa — b ir d o st o lsu n tu tm a m a la rı 156 v e y a e n az ın d an d ış ü lk e le re k aç m am aları m ü m k ü n m ü y d ü ? Bö y le b ir k aç m a arz u ları alsay d ı, b ir m e se le d e n d o lay ı c e z a g ö rm e m e k iç in Biz an s'a k aç an v e o rad a H ıristiy an o lan C e b e le b in e l- Ey h e m 157 k e n d ile ri iç in iy i b ir ö rn e k ti. H iç şü p h e siz , b ü tü n A rap Y arım ad ası ç e v ü lk e le rin re sin d e k i k ra lla rı o n ları g ü z e l b ir şe k ild e k a rşıla m a y a h az ırd ılar. Başk a h iç b ir g ay e g ü tm e se le r b ile , tah tların ı te h d it e d e n y e n i d in e k arşı o n ları istism ar e tm e k iç in o lsu n b u n u c an u g ö n ü ld e n y ap m ay a h az ırd ılar. 158 Bu v e b u n d an ö n c e k i şık ların ö z ü şu d u r: H z . P e y g am b e re tab i o lm u ş, o n u n b ild ird iğ i y o ld a h e r şe y i, h atta g e re k tiğ in d e c an ların ı v e rm iş b in le rc e z e k i, u y an ık , d ik k atli in san lar, o n u n b ü tü n g id işatın ı y ak ın d an iz le d ik te n so n ra, o n d an g ö rd ü k le ri m ü k e m m e l ah lâk , d ü rü stlü k , ak ıl v e h ik m e te h a y ra n k a lm ışla rd ır. O, n ü b ü v v e tte n so n ra , ilk v ah y i te b liğ in d e n itib are n artık b ü tü n h are k âtı v e se k e n âtı te sc il e d ile n , ta rih e m al o lm u ş b ir şah siy e t h alin e g e lm e sin d e n so n ra y irm i k ü su r se n e g ib i u z u n b ir h ay at sü rm ü ştü . Bu h ay at d a, ö y le te k d ü z e n d e g id e n b ir y aşam a şe k li o lm ay ıp ad e tâ in san lık ale m in d e ç e k ilm iş v e ç e k ile c e k 156 M sl., Hz. Aişe, babasının halife vasfıyla İslam D evletinin zirvesinde bulunduğunu fırsat bilerek istediği şeyi yapabilirdi. Hz. Peygam ber’in vefatından iki sene sonra halifeliği devralan ve on sene boyunca m üslüm anlar, yöneten Hz. Ö m er ’ in kızı olan Hz. H afsa da babasının halifeliği dönem inde aynı fırsatı değerlendirebilirdi. 157 Bu şahıs ve nasıl H irakl’e sığınıp H ıristiyan olduğu hakkında bilgi için bk. Ş. Sâm î, Kâm usu ’l-A ’ lâm , III, 1770-1771 158 M sl. bk. nasıl G assa M eliki, Ka ’b bin M âlik ’in Tebuk Seferinden geri kalm ası üzerine Hz. Peygam ber ’n kendisine kızm ası ve M üslüm anların da kendisiyle ilişkilerini koparm asını fırsat bilerek ona ipekten bir m ektup göndererek kendisine sığınmasını, böyle yaptığı takdirde büyük izzet ve ikram göreceğini bildirm iştir (R iyâdu ’s-Salihîn, s. 49). Hz. Peygam berin (a.s.m .) ’eşlerinin bu tutum ları bile m ünafıkların ve birçok m üsteşrikin Hz. Aişe hakkında gevelediklerinin yalan olduğuna en büyük delildir. N itekim Hz. Aişe, gencecikken kaybettiği R esulullahtan sonra tam kırk dokuz sene yaşam ış. Bu uzun zam an zarfında hakkında en ufak bir olum suzluk duyulm am ış ve görülm em iştir. Aynı şekilde bu Hz. Zeyneb binti C ahş hakkında söylenenlerin de çirkin bir yalan olduğuna kesin delildir. G ûya Hz. Zeyneb, evinin kapısından dönen Hz. Peygam ber'in hayranlık ifade eden sözlerini duyduktan sonra, kocasının aleyhine dönm üş, hayatını acılaştırm ış ve bununla kendisine hayran kalan Hz. M uham m ed ile evlenm eyi am açlam ıştır! Böyle davranan birisi, Hz. Peygam berin (a.s.m .) vefatından sonra yaşadığı süre olan on yıl boyunca kocasız ve çocuksuz sabredem ez. M ü ’m inierin annesi Hz. Zeyneb, hanım larından, vefat edip R esululiaha ilk kavuşandır, işte iki kum asının kendisi hakkında şehadetleri: Hz. Aişe şöyle diyor:" Din ve diyanet bakım ından ondan daha hayırlı, Allah ’tan daha çok korkan, daha doğru sözlü, akrabalarına daha fazla iyilik eden ve daha bol sadaka veren bir kadın olm am ıştır." Hz. Û m m ü Selem e şöyle diyor: “ O , saliha, çok oruç tutan, çok nam az kılan, elinin em eğiyle kazanıp hepsini M üslüm anlara sadaka olarak dağıtan biriydi. ” (bk. Ahm ed Atiyyetullah, el-Kam ûsu ’ l-İslâm î, M ektebetü ’ n-N ehda'l-M ısriyye, “ Zeyneb binti C ahş ” m addesi.) KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b ü tü n m e şa k k a tle rin , y irm i se n e lik b ir z am an d a ■ 55 y o ğ u n la ştırılm ış şe k lid ir. Bu n lar ö y le h alle rd ir k i, in san ın iç y ü z ü n ü ç o k k ısa b ir z a m an d a ay n a g ib i g ö ste rir. Bir m isâl v e re lim : Se n e le rc e ö n c e tan ışıp b irb irin e say g ı b e sle y e n ç o k ark ad aş v ard ır k i, b ir ay sü re n b ir y o lc u lu k ta iç li d ışlı o ld u k tan so n ra, b irb irin d e n k ü se n le r, g ü c e n e n le r o lu r. Birb irin e k arşı e sk i d u y g u ları k al m az . Y ak ın d an iş m ü n ase b e tin e g ire r, ç alışm a h ay atı d o lay ısıy la b ir g ö re v d e b u lu n u rlarsa, iş v e rm e , iş iste m e , y e tk i v e rm e , ad am te rc ih e tm e , g ö re v d e n alm a g ib i h alle r o rtay a ç ık ın c a d u ru m lar d e ğ işir. N e d e n ? Ç ü n k ü , b u o rtam lar in san ları h ak ik i k im lik le riy le o rtay a ç ık arır. Fe ra g at, k âr, z arar, m e n f aat, rah at v e rah atın k aç m ası g ib i d u ru m lar k e n d in i g ö ste rir. K ısac a d iy e b iliriz k i, R e su lu llah v e y ak ın ash ab ı b u tarz d a v e b u n d an o n m isli d ah a ç ile li b ir o rtam d a se n e le rc e b irlik te b u lu n d u k tan so n ra ( sad e c e o n y ıllık M e d in e d ö n e m in d e 68 k ad ar se fe r d ü z e n le m e k d u ru m u o lm u ştu r k i, o rtalam a ik i ay a b ir se f e r d ü şm e k te d ir) , o z e k i in san lar, o n u n ah lâk ın a, id are c iliğ in e , ak lın a h ay ran lık ların ı d ile g e tirm iş, tam b ir şe k ild e itaat e tm işle rd ir. — H aşa — az b ir sah te lik d ah i o lsay d ı b ir m ü d d e t so n ra f o y ası m u tlak a m e y d an a ç ık ard ı. 159 e. B ilm e d iğ i K o n u la r d a A s la K o n u ş m a y a ra k H a d d in i B ilm e s i H z . M u h am m e d ( a.s.m .) , te rte m iz , d ü rü st, ağ ırb aşlı, b ilm e d iğ i h u su s lard a te k sö z b ile sö y le m e y e n b ir k işiliğ e sah ip ti. Ö z e llik le b u so n ö z e lliğ in in p e k ç o k ö rn e k v e d e lille ri b u lu n m ak tad ır. O n u n b aşın a ö y le h ad ise le r g e liy o rd u k i b u n lar, o n u b ir şe y le r sö y le m e y e z o rlu y o rd u . İş k e n d isin in e lin d e o lsay d ı, b ir şe y le r sö y le m e y e o lan şid d e tli ih tiy ac ı se b e b iy le , sö y le y e c e k sö z b u lab ilird i. Fak at g ü n le r g e c e le ri k o v alıy o r, y in e d e o k o n u d a in san lara o k u y ac ağ ı b irk aç K u r'ân ây e ti b u lam ıy o rd u . İf k h ad ise sin i e le alalım . M ü n af ık lar, o n u n h an ım ı H z . A işe 'y e (r.a.) n am u s if tirası attık ların d a v ah iy g e c ik m iş, iş u z ad ık ç a u z am ış, d e d i k o d u se l g ib i y ay ılm ıştı. Y ü re k le r ağ ız lara g e lm işti. H z . P e y g am b e r ise b ü y ü k b ir ih tiy at v e ç e k in g e n lik le : " Be n o n u n h ak k ın d a iy i h ald e n b aşk a b ir d u ru m a tan ık o lm ad ım " d e m e k te n b aşk a b ir şe y y ap am ıy o rd u . D e rk e n , işi araştırıp tah k ik e tm e k k o n u su n d a h ay li g ay re t g ö ste rip as h ab ıy la istişa re e tti. Bö y le c e b ir ay g e ç ti. H e p si d e : "O n u n şü p h e u y an d ırac ak h iç b ir k ö tü d u ru m u n u b ilm iy o ru z " d e d ile r. İşin so n u n d a H z . A işe 'y e şö y le 159 d e d i: " Ba k A işe , se n in Suat Yıldırım , a.g.teblîğ, s. 122-123. h ak k ın d a şö y le şö y le b ir sö z 56 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR işittim . Şây e t m asu m ise n A llah se n i te m iz e ç ık arac ak tır. Y o k e ğ e r g ü n ah a te şe b b ü s e ttiy se n , A llah 'tan af d ile ." 160 Bu sö z , g ö rü ld ü ğ ü g ib i, g ay b ı b ile m e y e n b e şe re ait b ir if ad e d ir. Z an n a tab i o lm ay an , b ilg isi o lm ad ığ ı m ü d d e tç e k o n u şm ay an g ü v e n ilir b ir d o s tu n sö z ü d ü r. Fak at b u k e lim e le ri sö y le d ik te n so n ra h e n ü z y e rin d e n ay rılm ad an , N û r Sû re sin in b aş tarafı n âz il o larak H z . A işe 'n in m a su m lu ğ u n u ilan e tti, m e se le d e k i k e sin h ü k m ü b ild ird i. 161 Şây e t iş k e n d i e lin d e o lsay d ı, b u k e sin h ü k m ü işin b aşın d a sö y le y ip se m âv î v ah y e iz af e e d e re k şe re f in i k o ru m asın a v e n am u su n u m ü d afaa e tm e sin e , b ö y le c e rastg e le atıp tu tan ah alin in d e d ik o d u ların ı k e sip atm asın a h an g i m an i v ard ı k i? L âk in o , in san lar h ak k ın d a b ile y alan sö y le m e z k e n h iç A llah T e alâ h ak k ın d a y alan u y d u ru r m u y d u ? Bak ın Y ü c e A llah n e b u y u ru y o r: " Eğ e r o (H z . M u h am m e d ) b az ı laf lar u y d u ru p Biz e if tira e tse y d i, e lb e tte o n d an sağ e lin i (y an i g ü c ü n ü k u v v e tin i) alırd ık , so n ra o n u n c an d am arın ı k e se rd ik , siz d e n h iç k im se d e b u n a e n g e l o lam az d ı." 162 H z . P e y g am b e re A sh ab -ı K e h f, Z ü 'l- K arn e y n v e rû h h ak k ın d a so ru so ru lm u ş, o ise , "Y arın g e lin siz e c e v ap v e re y im " d e m iş am a "İn şaallah " d e m e m işti. Bu k o n u ları ay d ın latıc ı v ah iy g e lm e d i. C e v ap g e c ik tik ç e g e c ik ti. H z . P e y g am b e r so n d e re c e sık ılm ay a b aşlad ı. K u re y ş m ü şrik le ri k e n d isin i d ah a şid d e tli b ir b iç im d e y alan lam ay a b aşlad ılar v e R ab b in in k e n d isin i te rk e d ip g az ap e ttiğ in i ile ri sü rd ü le r. Bö y le c e arad an o n b e ş g ü n k ad ar b ir z am an g e ç ti. D e rk e n : D u h a Sû re si in e re k R ab b in in k e n d isin i te rk e d ip g az ap e tm e d iğ in i b ild ird i. K e h f Sû re sin in şu ây e ti k e n d isin i şö y le u y ard ı: " A lla h 'ın d ile m e sin e b ağ lam ad ık ç a ( in şaallah d e m e d ik ç e ) h iç b ir şe y iç in 'Bu n u y arın y ap ac ağ ım ' d e m e . Bu n u u n u ttu ğ u n tak d ird e A llah 'ı an v e : 'U m arım R ab b im b e n i, d o ğ ru y a b u n d an d ah a y ak ın b ir y o la ile tir' d e ." 163 H z . P e y g am b e r, k e n d isi b ilm e d iğ i b ir k o n u d a, h e le A llah k o n u şm ak tan titiz lik le k aç ın d ığ ı g ib i, b a şk a la rın ı da bu ad ın a ko nud a u y arırd ı, işte b ir k aç ö rn ek : M u av v iz k ız ı R u b e y y i'in d ü ğ ü n ü n ü n sab ah ın d a k ü ç ü k k ız lar o tu rm u ş, d e f ç alıy o rlard ı. D e rk e n , Be d ir şe h id le ri iç in d e y e r alan b ab aların ı d a an m ay a b a şla d ıla r. İç le rin d e n b iri d ed i k i: " A ra m ız d a , y a rın ne o lac ağ ın ı b ile n P e y g am b e r v a r". Bu n u n ü z e rin e R e su lu llah , d e rh al m ü - 160 Buharî, Tefsir (24.) 11. 161 Buharî, Tefsir (24.) 11; M üslim , Tevbe 56-58. 162 Hakka, 44-47; bk. M uham m ed Abdullah Draz, en-N ebeü ’l-Azîm , M atbaatu ’s-Saadeh, 1969, s. 16-17. 163 Kehf, 23-24; Bu konudaki geniş bilgi için bk. M uham m ed Abdulazîm ez-Zerkanî, M enâhilü ’l-irfân Fî U lûm i ’l-Kur ’ân, M atbaatu isâ el-Bâbî el-H alebî, ts., I-II, II, 397; Elm alık M uham m ed H am di Yazır, H ak Dini Kur'ân Dili, M atbaai Ebüzziyâ, İstanbul 1935, l-IX, IV, 3218. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d ah ale e tti: "Bö y le d e m e ! D ah a ö n c e sö y le d iğ in ■ 57 şe y le ri sö y le m e y e b a k ." 164 K u r'ân 'd a d a b u g e rç e ğ i tasd ik e d e n b ir ây e t b u lu n u p m e âli şu d u r: "D e k i: 'Be n siz e A lla h 'ın h âz in e le ri y an ım d ad ır' d e m iy o ru m . G ay b ı d a b ilm e m ; siz e , 'Be n m e le ğ im ' d e d e m iy o ru m . Be n sad e c e b an a v ah y o lu - n an a u y u y o ru m ." 165 Bir d e fasın d a, En sar'd an b irin in ç o c u ğ u ö lm ü ş, n am az ın ın k ılın m ası iç in c e n az e y i g e tirm işle rd i. H z . A işe d e d i k i: "N e m u tlu o n a! H iç g ü n ah işle m e d i." Bu n u n ü z e rin e R e su lu lah , "Y a b aşk a tü rlü m ü o lac ak tı. A işe ! A llah C e n n e ti y arattığ ı g ib i C e n n e tin ah alisin i d e y aratm ıştır. C e n n e t lik le r h e n ü z b ab aların ın su lb le rin d e ik e n o n lar iç in C e n n e ti y aratm ıştır. A llah C e h e n n e m i y arattığ ı g ib i C e h e n n e m lik le ri d e y aratm ıştır. C e h e n n e m lik le r h e n ü z b ab aların ın su lb le rin d e ik e n C e h e n n e m i o n lar iç in y a ra tm ıştır." 166 O sm an b . M az 'u n v e fat e d in c e , En sar'd an b ir h an ım o lan U m m ü 'l- A lâ'n m , m e rh u m a h itap e d e re k : "Y â Eb â Saib , b e n A llah T e alâ'n m se n i şe re f li b ir m e v k iy e ç ık ard ığ ın a şah itlik e d e rim " d e m e si ü z e rin e H z . P e y g am b e r şö y le d e d i: "A llah 'ın o n u şe re f li b ir m e v k iy e ç ık ard ığ ın ı n e re d e n b iliy o rsu n ? " O c e v ap v e rd i: "A n am b ab am san a fe d a o lsu n , y â R e - su lallah ! ( A llah o n a ik ram e tm e se ) k im e ik râm e d e r k i? " H z . P e y g am b e r d e b u y u rd u k i: "D o ğ ru su h e r f ân i g ib i o d a v e f at e tti v e b e n o n u n h ak k ın d a iy i b ir ak ib e t ü m it e d e rim . A m a b e n R e sû lu llah o ld u ğ u m h ald e âk ib e tim in n e o lac ağ ın ı b ile m e m ." Bu n d an so n ra k ad ın : "V allah i b u n d an b ö y le h iç k im se y i te m iz e ç ık arm am !" d e d i.167 Şu ây e t-i k e rim e d e b u g e rç e ğ i te y id e tm e k te d ir: "D e k i 'P e y g am b e r o lan ilk in san e lb e t b e n d e ğ ilim . İşin so n u n d a b an a v e siz e n e y ap ılac ağ ın ı d a b ile m e m . 168 Be n sad e c e b an a v ah y e d ile n e u y u y o ru m . Be n ap aç ık b ir u y arıc ıd an b aşk a b ir şe y d e ğ ilim ." 169 A y n ı şe k ild e K u r'ân , R e su lu llah ın ( a.s.m .) K ıy am e tin n e z am an k o p ac ağ ın ı b ilm e d iğ in i ısrarla if ad e e d iy o r.170 104 Buharî, M egâzî 12, Nikâh 48; ibn M âce, Nikah 21. 165 En ’am , 50. 166 M üslim , Kader 31; Ebu D âvud, Sünne 17. Alim ler der ki: “ R esulullahın bu ifadede kesin olm ayışı, m üslüm anların çocuklarının cennete gireceğini bilm esinden önceki zam anda vaki olm asından ileri gelm iş olabilir. (D raz, en-N ebeü ’l-Azîm , s. 26). 167 Buharî, C enâiz 3. 168 Bu, Fetih Sûresinin baş tarafının vahyedilm esinden önceki durum u gösterir. O rada kesinlikle bağışlandığı bildirilm ektedir. (Draz, en-N ebeü ’l-Azîm , s. 27). 169 Ahkaf, 9. 170 Fussilet, 47; N âziat, 42-45. 58 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ Eğ e r H z . M u h am m e d (a.s.m .) K u r'ân 'ın sah ib i o lsay d ı, o n lara b u k o n u d a v e f atın d an so n ray a d e n k g e le c e k b iç im d e u z u n b ir v ad e v e rir; m e se lâ K ıy am e tin y ü z e lli se n e so n ra k o p ac ağ ın ı sö y le rd i. Bö y le c e , g ay b ı b ild iğ i iz le n im in i v e rir, p re stij v e e tk isin i arttırırd ı. Fak at, o n u n d ışı g ib i iç i d e ay n a g ib i aç ık tı. Bö y le te k e llü f v e sah te k ârlık lara f ıtratı asla m ü saad e e tm e m iştir. f. Her Hak D a v r a n ış ı O ld u ğ u n u M u c iz e O lm a s a B ile Hal H a r e k e tle r in in ve G ö s te rm e s i Baz ı şairle rin şiirle rin i in c e le m e k sû re tiy le o n ların h ay atların ı o r tay a k o y m ak iste y e n le r b u lu n u r. Bu araştırıc ılar, şairin k e n d i sö z le rin d e n o n u n in an ç ların ı, ad e tle rin i ah lâk ın ı, d ü şü n c e ç iz g isin i v e g e ç im tarz ın ı y an sıtan p asajlar, tab lo lar b u lu p ç ık arırlar. Şiirin y ald ız ı, o n u n iç y ü z ü n ü k e şf e tm e le rin e , k ö p ü ğ ü ö z d e n ay ırm aların a m an i o lm az . Bu şu n d an ile ri g e lir k i: H ak ik atin , g iz lilik p e rd e le rin i d e lip g e ç e n e tk in b ir k u v v e ti v ard ır. Bu g e rç e k , satırlar arasın d a, sö z ü n e d asın d a o k u n u r. Bir in san n e k ad ar su n 'î d av ran ırsa d av ran sın ; k ız d ırıld ığ ı, z o rlan d ığ ı, d arald ığ ı, m u h taç o ld u ğ u , arz u su n a n âil o ld u ğ u v e y a g ü v e n d iğ i b iriy le b aşb aşa k ald ığ ı z am an , işle rin d e v e sö z le rin d e , e sas f ıtratın ı o rtay a k o y an b irtak ım d av ran ışlard an h âli o lm az . H z . P e y g am b e rin h ay at v e y aşay ışı d a o n u n iç d ü n y asın ın g e rç e k b ir ay n asıd ır. Bu ö y le b ir ay n ad ır k i, d ışın d an iç in i g ö ste rir. O n u n sö z le rin d e n h e rb ir sö z d e , d av ran ışların d an h e rb ir d av ran ışta, d o ğ ru lu k v e sa m im iy e tin te z ah ü r e ttiğ i aç ık ç a g ö rü lü r. H atta o n a b ak an z e k i v e an lay ışlı b ir k im se , k o n u şm ad ığ ı v e b ir iş y ap m ad ığ ı z am an b ile , o n u n g id işatın d a k e n d in i g ö ste re n y ü c e ah lâk ın ı te m aşa e d e b ilir. İşte b u n d an d ır k i, y ü c e A llah 'ın , k alb le rin i İslâm a aç tığ ı ash ab ın ç o ğ u , o n d an sö y le d ik le rin e d e lil iste m e m işle rd i. O n la rın b ir k ısm ı b e ra b e r y aşay arak sîre tin i, g id işatın ın y ü c e liğ in d e , b ir k ısm ı ise u z ak tan g e lip d e m ü b âre k sim asın d a o n u tan ım ışlard ı. A b d u llah b in Se lâm ( r.a) g e ld iğ i sıra, h alk o n a d o ğ ru an latır: " R e su lu lla h ( a.s.m .) k o şu ştu . 'R e su lu llah M e d in e 'y e g e ld i, R e su lu llah g e ld i!' d iy e b ağ rıştılar. Be n d e g id e n le re k atıld ım . K alab alık arasın d a o n u n sim asın ı se ç in c e an lad ım k i b u y ü z , b ir y alan c ın ın y ü z ü o lam az ." 171 H z . p e y g am b e r'in z atın ı h ak k an iy e tin e d e lil o larak g ö re n Be d iü z z a- m an , o n u n h e r h al v e b e re k e tin in o n u n d o ğ ru lu k v e sam im iy e tin e o lan d e lâle tin i d e ğ işik aç ılard an isb at e d e r: 171 Tirm izî, Kıyam e 42; ibn M âce, ikam e 174; D ârim î, Salât 156 Draz, en-N ebeü ’ l-Azîm , s. 28 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 59 Birin c is i: So n rad an k az an ılan v e y ap m ac ık o lan şe y n e k ad ar m ü k e m m e l o lu rsa o lsu n f ıtrî v e tab iî o lan ın y e rin i tu tam az . Bu y ü z d e n z a m an z am an o rtay a ç ık ac ak tu tarsız lık lar, o d av ran ışın y ap m ac ık lığ ın ı g ö ste re c e k tir. Y ü k se k İk in c is i: ah lak ı h ak ik atle b ağ lay an şe y c id d iy e t, g ü z e l h u y ları c an lı tu tan , o n ları b ir arad a tu tan v e in tiz am a so k an y aln ız c a d o ğ ru lu k tu r. D o ğ ru lu k v e c id d iy e t k e sild iğ i an d a, o y ü k se k ah lak k u ru r v e b o şa g id er. Üçüncüsü: Birb irin e u y g u n n e sn e le rd e b ir k arşılık lı m e y il, y ard ım laşm a v ard ır. Birb irin e z ıt şe y le r arasın d a d a n e fre t v e itişm e b u lu n u r. M ad d i n e sn e le rd e b u k aid e g e ç e rli o ld u ğ u g ib i m an e v iy at v e ah lak ta d a g e ç e rlid ir. D ö rd ü n c ü sü : Fe rtle rd e n m e y d an a g e le n b ir b ü tü n ü n ö y le b ir h ü k m ü v ar k i, o n u m e y d an a g e tire n h e r f e rt iç in o h ü k ü m y o k tu r. İşte h ad is, siy e r v e tarih -i h ay atı — h atta d ü şm an ların ın şe h âd e t- le riy le — H z . P e y g am b e rd e ( a.s.m .) b u lu n d u ğ u k e sin o lan y ü c e h u y ların ç o k lu ğ u n u n so n u c u o lan iz z e t v e h ay siy e tte n d o ğ an şe re f, v ak ar v e iz z e t- i n e f is v ard ır. Ev e t b irb irin e z ıt o ld u k ları iç in m e le k le r arasın a şe y tan ların k arışam am ası g ib i, H z . P e y g am b e rd e b u lu n an o k ad ar ç o k y ü k se k ah lak ın arasın a d a k ö tü h u y lar, ö z e llik le y alan c ılık v e sam im iy e tsiz lik g ire m e z . Bu y ü k se k h u y lar, h ay at v e m ay aları m ak am ın d a o lan d o ğ ru lu k v e g e rç e k liğ i taz am m u n e ttik le rin d e n p arlak b ir ışık g ib i o n u n P e y g am b e rliğ in i aç ık ç a g ö ste rm e k te d ir." 172 Bir ad am y aln ız k ah ram an lık la ü n salarsa, o şö h re tin o n a v e rd iğ i h ay siy e ti b o z m am ak iç in k o lay lık la y alan a te n e z z ü l e tm e z . A rtık b ir aray a g e le n b ü tü n y ü k se k h u y ların y alan ı n asıl asla k ab u l e tm e y e c e ğ i d ü şü n ü lsü n . 173 T arih v e siy e re b ak ılırsa aç ık ç a g ö rü lü r k i: H z . M u h am m e d ( a.s.m .) d ö rt y aşın d an k ırk y aşın a k ad ar, ö z e llik le şe 'n i, ah lâk ve h ile y i d ışarıy a v u rm ak o lan g e n ç liğ in e n h arare tli z am an ın d a, tam b ir istik a m e t, m e tân e t, h al, tav ırlard ak i m u v az e n e t v e n ih ây e t if f e t ile v e h iç b ir h ali g iz liliğ i m u h af az a e tm e y e n ( h e le h e le b u n c a in atç ı d ü şm an lara k arşı) g e n ç lik y ılların ın h iç b ir h ile y i h isse ttirm e d iğ i d ü şü n ü lü p g ö z ö - n ü n e g e tirilirse , ah lak ın artık k arar k ılıp ad e ta k e m ik le şm e si z am an ı o lan k ırk se n e d e n so n ra m e y d an a g e tird iğ i o b ü y ü k in k ılab n az ara alın ırsa h ak tan g e ld iğ in i v e h ak ik at o ld u ğ u n u tasd ik e tm e y e n k işi k e n d in i k ın asın . H e m d e e n te h lik e li d u ru m lard a ( H ic re t e sn asın d a sak - 172 Bediüzzam an Said Nursî, Asâr-i Bedîiyye, (N eşreden: Abdulkadir Badıllı), s. 273-274. 173 A.g.e., s. 274. 60 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR lan d ık ları m ağ arad ak i g ib i) k u rtu lu ş y o lu k alm am ış v e ad e te n ü m it b ağ ı tam am e n k e silm iş ik e n g ây e t m e tan e t, tam b ir g ü v e n v e n ih ây e t d e re c e d e h u z u r d o lu h are k e t, h al v e tav rı, p e y g am b e rlik v e c id d iy e tin e y e te rli şah ittir v e h ak ü z e re b u lu n d u ğ u n a k e sin d e lild ir." 174 H z . P e y g am b e rin d o ğ ru lu k d e lili h e rb ir h are k e ti h e rb ir h alid ir. Ev e t, h e rb ir h are k e tin d e g ö z e ç arp an te re d d ü tsü z lü ğ ü , itiraz c ıları ö n e m se - m e y işi, d ü şm an ların d an p e rv a e tm e y işi v e m u h alifle rin d e n ç e k in m e y işi d o ğ ru lu ğ u n u c id d iy e tin i v e işle rin d e h ak ik atin ru h u n a tam isab e t e ttiğ in i g ö ste riy o r. Ö z e tle m e k g e re k irse , k o rk ak lık , ç e k in g e n lik v e te laş g ib i şe y le r h ile y i, d av asın a g ü v e n siz liğ i v e k ararsız lığ ı im a e d e r. H z . P e y g am b e r b u g ib i şe y le rd e n u z ak b u lu n d u ğ u g ib i p e rv asız c a, k u v v e t v e g ü v e n le e n te h lik e li m ak am lard a o lan h are k e ti v e so n u ç ta d a h ak v e g e rç e ğ e isab e t e tm e si v e ik i ale m d e se m e re v e re c e k o lan h ay at d o lu k a id e le ri d av ran ışlarıy la te 'sis e tm e sin e b in âe n , h e rb ir f iil v e ta v rın ın y an i ik i ta ra fta n , g e re k b a şla n g ıç la rı g e re k se h e rb ir so n u ç la rı aç ısın d an c id d iy e t v e d o ğ ru lu ğ u d ik k atli n az arlara aç ık ç a g ö ste riy o r. Ö z e llik le h arak e tle rin in b ü tü n ü g ö z ö n ü n e g e tirild iğ in d e c id d iy e t v e h a k ik at p arıld ay an n u r g ib i te z ah ü r v e te c e lli e d iy o r." 175 G e rç e k te n d e H z . M u h am m e d 'in şah siy e ti, b ü y ü k v e n am lı b ir p e y g am b e re y ak ışır b ir şe k ild e id i. O n u n v ü c u d u , e şk âli, y ü z h atları, g e n e l g ö rü n ü şü , o tu ru şu , k alk ışı, h are k e ti, k o n u şm ası v e alışk an lık ları ç o c u k lu ğ u n d an b e ri p arlak g e le c e ğ in d e n h ab e r v e riy o rlard ı. Fiz y o n o m i u z m an ları v e ak ıllı k im se le r b u b e lirtile ri g ö rd ü k te n so n ra A b d u lm u f talib 'in aile sin d e n o lağ an ü stü b ir k işin in d o ğ d u ğ u n a in an m ay a b aşlam ış lard ı. Bu h u su sta H z . M u h am m e d 'in an n e si, b ü y ü k b ab ası, am c ası, sü t k ard e şi, d ad ısı v e ark ad aşların ın in tib aları tarih say faların a g e ç m iş tir. Bu n ların h e p si, H z . M u h am m e d 'in k ü ç ü k y aşta b ile b ü y ü k b ir şah siy e t o lac ağ ın ın ç e şitli ö rn e k le rin i v e rd iğ in i b e y an e tm işle rd ir. Ba z an d a H z . P e y g am b e ri h iç tan ım ay an k işile r ilk b ak ışta, "V allah i b u asla y alan c ı v e sah te b ir k işin in y ü z ü d e ğ ild ir" d iy e re k g ö rü şle rin i b e lirtm iş o lu y o rlard ı. H z . P e y g am b e r b ü lu ğ ç ağ m a e rişin c e a ile si v e h e m şe h rile ri, şah siy e tin in d ah a d a e tk isin d e k alm ay a b aşlad ılar. Y o l d an g e ç e n le r k e n d isin i g ö rü n c e g ay r-i ih tiy arî o larak se v g i v e say g ı b e lirtm e k te n g e ri k alm az lard ı. Ç ü n k ü k e n d isin i to p lu m u n e n iy i f e rd i o la rak g ö rü rle rd i. 176 174 A.g.e., s. 275. 175 A .g.e„ s. 272-273. 176 Hz. M uham m ed ’ in peygam berliğine, hatta Allah ’a ve m aneviyata inanm ayan M arksist M axim R odinson bile, “ M uham m ed, genellikle, bilge, ölçülü, dengeli bir adam izlenim ini uyandırm aktadır. Bütün hayatı boyunca bir karara varm adan enine boyuna düşündüğünü, kurum sal ve özel işlerini ustaca yürüttüğünü, gerektiğinde beklem esini, yeri geldiğinde geri çekilm esini bildiğini ve tasarılarının başarıya ulaşm ası için KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 61 R e su lu llah m y ak ışık lılığ ı, n e z âk e ti, v ak arı, c id d iy e ti, d o ğ ru lu ğ u , d ü rü stlü ğ ü , y ü k se k ah lâk ı, te m iz liğ i v e alç ak g ö n ü llü lü ğ ü k e n d isin i h alk ın se v g ilisi y ap m ıştı. İslâ m î d av e tin i şah siy e tin in R e su lu lla h 'm y ap m ay a b a şla m ası v e bu h e y b e ti ve e tk isi K u re y şlile r k e n d isin in c an d ü şm an ı o lm asın d an so n ra d a d e v am e tti. K u re y şlile r ö f k e v e n e f re te k ap ılarak e k se riy a ç o k alç ak ç a v e h ain c e te z g âh lar k u ru y o r v e o y u n lar o y n u y o rlard ı. Fak at K u re y şlile r, b iz z at k e n d i aile m e n su p ları, o ğ u l, k ard e ş v e y e ğ e n le rin e re v a g ö rd ü k le ri in san lık d ışı v e d e h şe t v e ric i e z i y e t v e işk e n c e le ri H z . M u h am m e d 'e h iç b ir z am an u y g u lam ad ılar. K e n d i ak rab a v e y ak ın ların a k arşı b u k ad ar g ad d arc a v e se rb e stç e h are k e t e d e b ile n bu in sa n la r d e ğ işiv e riy o rla rd ı. R e su lu lla h G e rç e k şu k i, ile k a rşılaşın c a K u re y şlile r b ü tü n sa n k i b ird e n a lç a k lık la rın a rağ m e n H z . P e y g am b e re k ö tü b ir sö z sö y le m e k v e y a e l k ald ırm ak k o n u su n d a h e r z am an araların d a b e lli b ir m e safe y i k o y m ay ı u n u tm az lard ı. Bu m e saf e n in d o ğ m asın ın se b e b i R e su lu llah m m ü th iş ik n a v e n ü fu z e d ic i şah siy e ti id i." 177 R e su lu llah m , h ak ik atte n k u v v e t alan m ü h im v asıfların d an b iri d e sö z v e f iille rin d e k i ah e n k ti. O n u n sö z v e h are k e tle rin d e e n u f ak b ir te z at y o k tu . R e su lu llah d aim a sö y le d ik le rin i y ap ard ı v e y ap am ay ac ağ ı şe y i sö y le m e z d i. O , y asak lad ığ ı k ö tü lü k le rd e n h e m k e n d isi h e m d e ar k ad aşları arın m ış d u ru m d a id ile r. M e k k e lile r R e su lu llah m sad e c e c e m iy e tte k i y aşan tısın ı d e ğ il, ö z e l h ay atın ı d a ç o k iy i b iliy o rlard ı. Z ira b u n ların b ir ç o ğ u an n e si, b ab ası v e y a z e v c e sin in ak rab alarıy d ılar. Fak at b u n lard an h iç k im se , R e su lu llah m b aşk aların a y asak lad ığ ı şe y le ri k e n d isin in y ap tığ ın ı id d ia e d e m e d i. A y n ı şe k ild e R e su lu llah , h an g i iy i v e h ay ırlı işle re h alk ı d av e t e d e rse o n ları ilk ö n c e k e n d isi y ap ard ı. R e su lu llah m h ay atı d av asın ın c an lı b ir ö rn e ğ iy d i. K im se o n u n h ay ır v e iy i. işte e n u f ak b ir h ata v e y a e k sik lik g ö ste rd iğ in i sö y le y e m e z d i." 178 Bö y le b ir h ay at v e şah siy e te sah ip o lan b ir z atın sağ d an so ld an to p lad ığ ı v e y a k e n d i d ü şü n c e v e m u h ay y ile sin in e se ri o lan b ir e se ri A l lah 'ın K e lâm ı d iy e in san lara su n m ası m ü m k ü n o lab ilir m i? g. Ümmî O lu p O k u m a -Y a z m a B ilm e m e s i zorunlu tedbirleri zam anında alm asını becerdiğini görüyoruz.” , “ ...M uham m ed 35 yaşındadır. el-Em în lakabını verm işlerdir kendisine. Yani kentin güvenilir adam ıdır. H erkes tarafından değerlendirilm ekte, küçük yurdunda pekala bir rol oynam aktadır. (...) Bir sevgi halesiyle çevrilidir etrafı." dem ekten kendisini alam ıyor, (bk. M axsim e Rodinson, a.g.e., s. 77-78). 177 M evdûdî, a.g.e. II, 642-643. 178 A.g.e.,. II, 649. 62 ■ KU R ’ ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR H z . M u h am m e d , o k u m a y az m a b iliy o r m u y d u ? K u r'ân - ı K e rim , b u h u su sta b iz e m e n f i c e v ap v e rm e k te v e o n u n b u d u ru m u n u risale tin in İlâh îliğ in e d e lâle t e d e n b ir d e lil o larak g ö ste rm e k te d ir. K u r'ân - ı K e rim , H z . M u h am m e d 'in sad e c e ü m m î o lan b ir k av m in ü m m î ( o k u m a y az m a b ilm e y e n ) p e y g am b e ri 179 — y ah u t Sp re n g e r'in d e ile ri sü rd ü ğ ü g ib i — İlâh î v ah y e m az h ar o lm am ış m ü şrik b ir k av m in f e rd i 180 o larak tav sif e tm e z , f ak at ay n ı z am an d a o n u n , K u r'ân - ı K e rim d e n ö n c e n e b ir k itap o k u d u ğ u n u n e d e y az ı y az d ığ ın ı aç ık b ir şe k ild e te y id e d e r. 181 Şü p h e siz b iz z at m u arız ları d a o n u n b u ü m m î h alin i b iliy o rla rd ı k i, g e ç m işe d âir an lattığ ı b ir k ıssan ın k ay n ağ ın ı iz ah e tm e k iste d ik le rin d e , o n u n b u k ıssay ı k e n d isin in y az m ış o lab ile c e ğ in i ( K e te b e h â) sö y le m e y e c e sare t e d e m e m iş, f ak at o n u b aşk asın a y az d ırd ığ ın ı ( ik te te b e h â) if âd e e tm işle rd ir 182 . Birb irin d e n f ark lı o lm ak la b irlik te L e b lo is 183 g ib i b az ı m ü ste şrik le r b u ik i f iil k alıb ın ı k arıştırm ışlard ır. D iğ e r b az ıları g ib i b u m ü e llif d e , H z . P e y g am b e rin ö lü m d ö şe ğ in d e ik e n , h ilaf e t k o n u su n d a v asiy e tte b u lu n m ak ü z e re k âğ ıt k ale m iste d iğ in i b ild ire n b ir h ad is- i şe rif i d e lil g ö ste re re k , o n u n o k u m a y az m a b ild iğ in i isb at e tm e k is te m iştir. Fak at b u d e lil k e sin d e ğ ild ir; ç ü n k ü b u riv ây e tte H z . P e y g am b e rin y az ı y az m ış o ld u ğ u z ik re d ilm e m iştir. Bin âe n ale y h , ö lm e k ü z e re o lan b ir k im se n in b u g e rç e k le şm e m iş arz u su n d an b u k o n u d a b u d e re c e y e v arılam az . So n ra v e ö z e llik le , u m u m iy e tle d e v le t re isle rin e v e e v le v iy e tle , m ü n te sip le ri arasın d a o ku m a y az m a b ilm e y e n b iri o la ra k tan ın m ış o lan d e v le t re isin e iz af e e d ile n "y az m ak " f iilin in , "im lâ e t m e k v e m ü h rü n ü b asm ak "d an b aşk a b ir an lam if ad e e tm e si d ü şü n ü le m e z . N ite k im , H z . P e y g am b e rin d ip lo m atik m e k tu p ların d an sö z e d ilirk e n "K e te b e ilâ f ü lân " if âd e si k u llan ılm ak tad ır k i, b u n u n la o n u n k âtip le rin e y az d ırm ış o ld u ğ u m e k tu p lar k ast e d ilir. A y n ı şe k ild e H u d e y b iy e m ü salah asm d a "b e y n e m â y e k tü b ü h ü v e v e Sü h e y lü iz talaa...ilh . H z . P e y g am b e r v e Sü h e y l an laşm ay ı y az d ık ları sırad a..." d e n ilm iştir. O y sa an laşm ay ı H z . P e y g am b e rin e m riy le y az an H z . A li'n in b iz z at k e n d isid ir. Bu an laşm ad an m ü ste şrik le r, g ö rü şle rin i te y id e d e c e k b aşk a b ir d e lil ç ık arm ay a g ay re t e tm işle rd ir. H z . A li: "Bu A lla h 'ın e lç isi M u h am m e d 'in su lh y a p tığ ı..." ib are le riy le an laşm ay ı y az m ay a b aşlay ın c a, K u re y ş d e le g e si Sü h e y l b u n a itiraz e d e re k : "Biz 179 A ’raf, 157; A l-i im rân, 164; C um ’a, 2. 180 Bu yorum , her ne kadar bazı ayetler için tutarlı ise de, “ üm m î” kelim esinin câhil Yahudilere ıtlak olunduğu diğer bazı ayetlerle (Bakara,Al-i im rân, 78) çelişkiye düşer. D iğer taraftan, kendi ve kavm i hakkında: “ Biz üm m î bir üm m etiz ” diyen Hz. Peygam ber bu sözünü şöyle açıklam ıştır: “ Biz ne yazm asını ne de hesap yapm asını biliriz" (Buharî, Savm 13). 181 Ankebût, 48. 182 Furkân, 5. 183 Le Koran et La Bible H ebraîque. Paris, Fishbacher, 1887, s. 34. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 63 se n in g e rç e k te n A llah 'ın e lç isi o ld u ğ u n u tan ım ış o lsay d ık se n in le h arb e tm e z d ik " d e m iştir. Bu n u n ü z e rin e H z . P e y g am b e r, H z . A li'y e b u ü n v an ı sile re k , sad e c e M u h am m e d b in A b d u llah ib are sin i b ırak m asın ı e m re tm iş, an c ak b u e m rin y e rin e g e tirilm e si, sad ık k âtib e so n d e re c e ağ ır g e ld iğ i iç in b u n u y ap m a c e sare tin i k e n d in d e b u lam am ıştır. D u ru m u g ö re n H z . P e y g am b e r, o n a b u k e lim e n in n e re d e b u lu n d u ğ u n u so rm u ş v e b iz z at k e n d i e liy le silm iştir. Bu ray a k ad ar h e rh an g i b ir g ü ç lü k sö z k o n u su d e ğ ild ir. A n c ak b u o lay la ilg ili o lan so n d e re c e v e c îz b ir riv ây e tte d e şu ib are y e r alm ak tad ır: "...v e y e rin e M u h am m e d b in A b d illah y az d ı." G ö rü n ü şe g ö re b u riv ây e t, y az m a f iilin i H z . P e y g am b e re isn at e tm e k te d ir. Fak at riv ây e tin b ö y le b ir an lam a g e le b ile c e ğ in i k ab u l e tse k b ile , ib are h e rh an g i b ir g ü ç lü k ç ık arm az . Ç ü n k ü g e n e l k aid e , b ir y an d an , b ö y le b ir isn atın d o lay lı b ir an lam d a an laşılm asın ı g e re k tirirk e n , d iğ e r y an d an , H z . P e y g am b e r ta raf ın d an silin e n ü n v an ı, H z . A li'n in d e ğ iştird iğ in i tasrih e d e n d iğ e r ri v ây e tle r, b u g ö rü n ü şte k i k ap alılığ ı aç ık lığ a k av u ştu rm u ştu r. A slın d a H z . P e y g am b e rin y az ı b ild iğ in i sav u n m ak iç in b ö y le k ap alı b ir riv ây e te istin ad e tm e k ; o n u n silin e c e k k e lim e y i an c ak k âtib in d e lâle tiy le g ö re b ild iğ in i ç ab u c ak u n u tu p , h e m e n ay n ı y e rd e , k âtib e b aşv u rm a işin e H z . M u h am m e d 'in o k u m a y az m a b ilm e m e sin i aç ık lay an b ir n o tu g ö rm e m e z lik te n g e lm e k d e m e k tir. Bö y le c e b iz z at H z . P e y g am b e rin itiraf ı, "M â e n e b ik ariin , n ah n ü ü m m e tü n ü m m iy e tü n lâ y u h sin ü y e k tü b = Be n o k u m a b ilm e m , b iz ü m m i b ir ü m m e tiz ", h ay atı b o y u n c a d av ran ışı, ash ab ın ın şe h ad e ti, m u arız ların ın itiraz ları v e n ih ây e t K u r ’ ân - ı K e rim in sarih b ir şe k ild e b ild irm e siy le , H z . m u h am m e d 'in o k u m a y az m a b ilm e d iğ i h u su su k e sin lik k az an m ış b u lu n m ak tad ır. A k sin i isb ata m atu f b ü tü n g ay re tle r, b u g e rç e ğ i sarsam ay ac ak k ad ar ç o k z ay ıf tırlar. 184 Ç ü n k ü H z . P e y g am b e r b aşk a b ir g e z e g e n d e y aşam am ıştır. O n u n h ay atı e n in c e te f e rru atın a 184 Bazı alim ler, Buhari ’de geçen bu rivayete,(Fethu ’l-Bârî, c. 16, s. 88) “ isra ’ya götürüldüğüm gece, C ennetin kapısında ‘ Sadaka on kat sevabıyla, borç verm ek ise on sekiz kat sevabıyla yazılır ’ ibaresini gördüm ” (ibn M âce, Sadakat 19), “ Kalem i kulağının üzerine koy, bu im la ettirenin hatırlam ası için daha iyidir ” (bk. Feyzu ’l-Kadîr, IV, s. 255) gibi rivayetlere dayanarak Hz. Peygam ber ’ in, Kur'ân ’ m kendisi tarafından yazılm adığı gerçeği ortaya çıktıktan sonra artık okum a yazm a bildiğini ileri sürüyorlarsa da, bize pek ikna edici gelm em ektedir. Bir kere, H udeybiye antlaşm asında adını bizzat yazdığı kabul edilse bile, sadece adını yazabilen bir kim senin okum a yazm a bildiği söylenem ez. C ennetin kapısında, sözkonusu ifadeyi görm esi de, o alem in şartlarına göre değerlendirilebilir ve bu görm enin m utlaka bizim bildiğim iz bir yazı ile oraya yazılm ış olduğu kabul edilm eyebilir. Kısacası, Hz. peygam ber ’in okum a yazm a bilm ediğini gösteren deliller, yakîn ifade ederlerken, bunun zıddını ifade eden deliller ise zan ifade ederler, ikisini telif etm ek m üm künse telif edilir, aksi halde yakîn karşısında zannın hükm ü ve değeri yoktur. Ancak özellikle şu gerçeği bir kez daha vurgulayalım ki, okum a yazm a bildiğini söyleyenler de, Kur'ân inm eye başlayıp, Peygam ber'in hücceti kesinleşinceye kadar okum a yazm a bilm ediğini kabul ediyorlar. Bu konuda ittifak vardır, ihtilaf bundan sonraki devre için sözkonusudur.(Bu konudaki geniş bilgi için bk. M uham m ed Abdulhay el-Kettânî, et- Terâtibü ’ l-idâriye (trc. Ahm ed Ö zel), iz Yayıncılık, İstanbul 1990, I, 367). 249-253; ez-Zerkânî, M enâhil, I, 364- 64 ■ KU R 'ÂN VE H Z. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k ad ar b ilin m e k te d ir. K av m in in d e saf lığ ı y ü z ü n d e n y an ılm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Şây e t g e rç e k te n o k u m a y az m a b ilm iş o lsay d ı, h iç d e ğ ilse ara sıra m e k tu p ların a v e y a K u r'ân n ü sh aların a b ak ıp o n ları tah k ik e tm iş o lm ası g e re k m e z m iy d i? Bu y ü z d e n b az ı riv ay e tle rin k ap alı o lm asın a rağ m e n , N ö ld e k e 185 şu k e sin so n u ç lara u laşm ıştır: 1. Biz z at H z . P e y g am b e r k e n d in i ü m m î o larak g ö ste rm iş v e b u n d an d o lay ı g e re k K u r'ân - ı K e rim i, g e re k se m e k tu p ların ı b aşk aların a o k u tm u ş tu r. 2. O , h e r h alü k ârd a n e K itab - ı M u k ad d e s'i, n e d e b aşk a b ü y ü k b ir e se ri o k u m u ştu r. 186 H z . P e y g am b e rin o k u m a y az m a b ilm e d iğ i b aşk a b az ı m ü ste şrik le rc e d e itira f e d ilm e k te d ir. K a z im irsk i,187 M o n te t188 ve A m a ri 189 b u n la r- d an d an d ır. 190 185 Theodor N öldeke, 1836-1930 yılları arasında yaşam ıştır. H am borg ’ta doğdu. H onkong Ü niversitesinde Arap dilini öğrendi. D aha sonra Lebziç, Viyana, Leydin ve Berlin ’de öğrenim ine devam etti. 1861 'de H onkong Ü niversitesinde Sâm î D illeri ve İslam Tarihi Hocası oldu. Sonra Strasburg Ü niversitesine geçti ve 1872-1920 yılları arasında burada ders verdi. N öldeke 94 yıllık uzun hayatında pekçok Alm an ve AvrupalI m üsteşrik kendisinden okudu. 25 kadar önem li eser verdi. 700 kadar da m akale yazdı. Ö nem li eserleri şunlardır: 1. De O rigine et C om positione Surarum Q orancarum Ipsiusque Q orani=Kur'ân Sûrelerinin O luşum ve Terkibi; 2. G eschichte des Q orans=Kur’ ân Tarihi; 3. Beitrage zur Kenntnis der Poesie der Alten Araber. 186 G eschichte des C orans, Leipzig, 2. Baskı 1938, s. 16; D raz, Initiation au C oran, s. 173-175. 187 1807-1887 y ılla rı a ra s ın d a y a ş a m ış tır. B e rlin ’ d e tahsilini tam am lam ış, 1839-40 yıllarında D oğuyu dolaşm ış, daha sonra da Fransa'ya yerleşm iştir. Eserleri: Fransızca Kur ’ ân Tercüm esi; 2. ArapçaFransızca Lugât (iki büyük cilt); 3. Sa ’dî’ nin G ülistan ’nının Polonyaca tercüm esi.) 188 Edw ard M ontet, 1856-1927 yılları arasında yaşam ıştır. Lyon'da İsviçre asıllı bir aileden doğdu. 1874 ’e kadar burada tahsilini sürdürdü. Paris Ü niversitesinde Protestanlık ilahiyatında doktor ünvanını kazandı (1883). 1885 ’te C enevre Ü niversitesinde ibranice, Aram ca ve Eski Ahid hocası olarak atandı. D aha sonra bu ihtisas sahasına Arapça ve Kur ’ân Tarihi de eklendi (1894). Bu 1910-12 tarihlerinde adı geçen üniversiteye rektör oldu. Fransız H üküm eti kendisini 1901-10 yıllarında M ağrib ’ e gönderdi. 1910'da ders verm ek üzere Fransa ’ya yeniden çağrıldı. D im aşk'taki el-M ecm a ’u ’ l-ilm î el-Arabî’nin kuruluşundan itibaren üye olarak görev yaptı. Arapça ve İslâm î araştırm alarıyla ün kazandı. Eserleri: 1. İslam 'ın Bugünü ve G eleceği (Paris, 1910); 2. İslam (Paris, 1921); 3. Fransızca Kur ’ ân Tercüm esi (Paris, 1929); 4. İsrail M illetinin Tarihi. 189 M ichele Am ari, 1806-1889 yılları arasında yaşam ıştır. Alm an oryantalizm inin canlı bir örneği kabul edilirdi. O ryantalizm inin zirveye ulaştığı kendi dönem inde eserlerinde tam bir ciddiyet ve derinlik sezilir. Babası yetişm esi için iki özel hoca tuttu. D aha sonra üniversiteye kaydolup cebir, Latince ve italyancayı tahsil etti. Sonra tabiat, hukuk ve siyasî iktisat konularına çalıştı. 1820 ’deki ihtilalden sonra (1822) babası idam edildi. Bu arada İngilizceden çeşitli şiirler tercüm e etti. Bilim ve Edebiyat Kurulu üyeliğine seçildi. 1842 senesinde Paris ’ e geri döndüğünde Şark ve İslâm araştırm aları oldukça parlak çağını yaşıyordu. Am ari bu a ra d a Arapçayı öğrendi. Arapçadan Fransızca ve İtalyanca ’ya bazı eserler tercüm e etti ve bunlardan bir kısm ını yayınladı. Bir ara Balram o ’da m aliye ve m aarif bakanlığı (1862) yaptı. 1879 ’da Floransa ’daöldü. Bazı eserleri: 1. H akbe M in Târihi Sakaliyye Fi’ l-Karni ’s-Sâlise Aşer=Onüçüncü Asırda Sicilya Tarihinden Bir D ilim ; 2. D irâsât A ni’ ş-Şark; 3. M ebâhis Li M uerrihî’ l-Arab An Sakaliyye Fî A hdi’ l-M üslim în; 4. Tarihu M üslim î Sakaliyye (Üç cilt, yazarın en önem li eseri) (N ecîb el-Akîkî, el-M usteşrikûn, D âru ’l-M aarif, 3. Baskı, M ısır 1965, i, 419-421). 190 R egis Blacere, Introduction au C oran, M aisonneve et Larose, Paris 1991, s. 7. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 65 Ö te y an d an e ğ e r K u r'ân -ı K e rim in , H z . M u h am m e d 'in o k u m a y az m a b ilm e d iğ in i b ild ire n if ad e le ri — h aşa — d o ğ ru o lm asay d ı, k âf irle r k e sin lik le sü k u t e tm e z le rd i. K u r'ân d a ad e ti ü z e re itiraz ların ı k ay d e d e r v e c e v ap v e rird i. A lf re d G u illau m e ise , H z. üm m i P e y g am b e rin o lu şu n d a şü p h e u y an d ırm ay a ç alışan lard an d ır. D e lili d e , H z . M u h am m e d 'in tic are tle u ğ raştığ ı y ıllard a m alların f iy atların ı v e p e y g am b e r o ld u k tan so n ra k e n d isin e g e le n m e k tu p ları o k u m ad a b aşk asın a itim ad e tm e sin in ak la u y g u n o lm ay ac ağ ıd ır. H u d e y b iy e b arış an tlaşm ası sırasın d a H z . M u h am m e d 'e y az m ay ı n isb e t e d e n b ir riv ây e ti d e b u n a e k liy o r. G u illau m e , "Se n b u n d an ö n c e n e b ir y az ı o k u r, n e d e e lin le o n u y az ard ın " 191 ây e tin d e k aste d ile n in , Y ah u d i v e H ıristiy an k itap ları o ld u ğ u n u v e b u ây e tin d e d iğ i d o ğ ru y sa (!) ü m m iliğ in in sad e c e p e y g am b e rliğ in in b aşlan g ıc ın a k ad ar d e v am e ttiğ in i ile ri sü re r. 192 G e rç e k te ise sö z k o n u su ây e t, o n u n h e rh an g i b ir k itab ı o k u d u ğ u n u n e fy e d iy o r. O h ald e b u n u Y ah u d i v e H ıristiy an k itap ların a tah sis e tm e n in an lam ı y o k tu r. "Se n b u n d an ö n c e n e b ir y az ı o k u rd u n ..." if ad e sin i "Se n o n d an ö n c e h e r n e k ad ar o k u m a v e y az m ay ı b ilm e z id iy se n d e , şu an d a artık b u n a g ü c ü n y e tiy o r" şe k lin d e an lam ak ise , g arib b ir an lay ıştır. Ç ü n k ü b iz e g ö re o tak d ird e K u r'ân 'm g e tird iğ i d e lil tu tarsız v e m an asız laşır. Z ira o z am an k âf irle rin c e v ab ı şu o lu rd u : "M ad e m k i şu an d a o k u m a v e y az m ay ı b iliy o rsu n , d e m e k k i, e sk i k itap lara b a k a b iliy o r v e Fa k a t k â f irle r bu â y e te o n lard an v e re c e k n ak ild e c e v ap b u lu n a b iliy o rsu n ." b u la m a d ık la rın a g ö re , G u illau m e 'u n sö z k o n u su ây e te ilişk in an lay ışı d o ğ ru v e sağ lık lı d e ğ ild ir v e ây e tin am ac ı şu d u r: "H z . M u h am m e d ( a.s.m .) p e y g am b e rlik te n ö n c e ü m m i o ld u ğ u g ib i p e y g am b e rlik te n so n ra d a ü m m î k alm ay a d e v am e tm iştir." A k si h ald e b u d iy e b ilir k i, "K u r'â n , m ü ste şrik in y ö n te m in e g ö re b irisi k alk ıp H z . M u h am m e d 'in sağ e liy le b ir şe y y az a m ad ığ ın ı if ad e e d iy o r, f ak at so l e liy le y az ab ild iğ in ! n e f y e tm iy o r. O h ald e H z . M u h am m e d , y az ı y az ard ı, f ak at so l e liy le !..." b u d a g ö rü ld ü ğ ü g ib i g ü lü n ç b ir an lay ıştır. G u illau m e 'u n işare t e ttiğ i riv ây e t — k i h an g i k ay n ak tan ald ığ ın ı b e lirtm iy o r — H z . P e y g am b e rin b iz z a t v e f iile n ad ın ı y az d ığ ın ı aç ık ç a if ad e e d iy o rsa, b u o n u n o k u m a v e y az m a b ild iğ in i g ö ste rm e z . Ç ü n k ü , b e lk i d e H z . P e y g am b e r sad e c e ism in i o k u y u p y az ab iliy o rd u r. N ite k im tan ıd ığ ım ız p e k ç o k ü m m în in d e d u ru m u b u d u r. Bu k o n u d a b ir te k riv ây e te sarılıp d a, H z . P e y g am b e rin ü m m î o ld u ğ u k o n u su n d a b irb irin e d e s te k v e re n b u n c a riv ây e ti b ir y an a b ırak m ak ak la u y g u n d e ğ ild ir. H z . 191 Ankebût, 48. 192 Alfred G uillaum e, İslam , Pelican Books, 1964, s. 56-57. 66 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR P e y g am b e rin tic arî h ay atın d a ö z e l h e sab ın ı tu tac ak b irisin e itim at e t m e si v e P e y g am b e r o ld u k tan so n ra d a m e k tu p ların ı o k u m asın ı ak ıld an u z ak g ö rm e si ise , h am h ay ald e n b aşk a h iç b ir e sası y o k tu r. D e ğ ilse , k ü l tü re l v e m e d e n î se v iy e si o z am an k i M e k k e 'n in k in d e n y ü z d e f a d ah a y ü k se k o ld u ğ u n d a h iç b ir şü p h e b u lu n m ay an g ü n ü m ü z b ü y ü k şe h irle rin d e b ile b u g ü n p e k ç o k tü c c ar v e e sn af v ard ır k i, o k u m a y az m a b ilm e z le r v e b u o n ların tic are tte b aşarılı o lm aların a e n g e l o lm az , ö y le k i b az ıları z am an la m ily ard e r b ile o lab ilm iştir. 193 H ay ır, H z . P e y g am b e rin altm ış ü ç se n e y aşay ıp d a, sö z ü e d ile n H u d e y b iy e an tlaşm asın d a M ü slü m an y az ıc ın ın y az m ak iste m e d iğ i b irk aç k e lim e d ışın d a, b ir m e k tu p y az d ığ ın ı v e y a b ir k itap o k u d u ğ u n u b e lirte n b ir te k riv ay e tin b ile d u y u lm am ası m ak u l d e ğ ild ir. H al b ö y le y k e n , sö z k o n u su riv ây e tin o m ü p h e m işare tin i ale lac e le d o ğ ru k ab u l e d ip d e ö te k i d u ru m u g ö z ard ı e tm e m iz n asıl d o ğ ru o lab ilir? Ism âil Fe n n î Ertu ğ ru l, H u d e y b iy e m u ah e d e si e sn asın d a H z . P e y g am b e rin , m ü şrik le rin e lç isin in iste ğ i ü z e rin e , m e tin d e g e ç e n "R e sû lu llah " k e lim e sin i silip y e rin e "M u h am m e d b in A b d illâ h " if a d e sin i y az d ığ ı şe k lin d e k i riv ây e te işare t e d e re k şu d e ğ e rle n d irm e y i y ap ar: "Bu h âd ise H ic re tin altın c ı se n e sin d e v u k u b u ld u ğ u n d an R e su l- i Ek re m 'in o v ak it e lli b ir y aşın d a 194 o ld u ğ u an laşılıy o r. Bu y aşta ik e n k e n d i ad ın ı g ü z e lc e y a z a m a m a la rı y az ı y az m ay a ne d e re c e d e az b ir ik tid a r h â sıl e d e b ild iğ in i g ö ste rm e k te d ir. H z . P e y g am b e rin Su riy e c ih e tin e ilk se y a h ati o n b ir v e ik in c i se y ah ati y irm i d ö rt v e y a y irm i b e ş y aşların d a ik e n v u k u b u lm u ştu . H alb u k i k e n d isin in v ah iy d e n ö n c e o k u m a v e y az m a b il m e d iğ i ittifak la k ab u l e d ilm iştir. Ç ü n k ü M e k k e 'd e n âz il o lan A n k e b û t Sû re sin d e "Se n o n d an — K u r ’ ân 'm in z âlin d e n — e v v e l b ir k itap o k u m az v e sağ e lin le o n u y az m az d ın . Eğ e r o k u y u p y az say d ın m ü şrik le r şü p h e e d e r le rd i" 195 b u y u ru lm u ştu r. Bin âe n ale y h b u se y ah at e sn asın d a n o t alm ad ığ ı, 193 Hz. Peygam berin (a.s.m .) hayatını konu alan siyer kitapları, belirtiyorlar ki: Hz. H atice ’nin kölesi M eysere, ticarî seferlerinde Hz. Peygam ber ’ e arkadaşlık ediyordu (M sl., bk. ibn H işâm , I, 187-188) Hz. Peygam ber, m üstakbel eşi Hz. H atice ’ nin serm ayesiyle ticaret yaptığı süre boyunca bu böyle devam etm iştir. (M eslâ bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 188-189). M uhtem elen Hz. Peygam ber alım satım işlerine bakarken M eysere hesap tutm a ve yazm a işlem lerine bakıyordu. 194 İsm ail Fennî m erhum , “ elli bir yaşında ” ifadesini kullanıyorsa da bu bir sehiv olsa gerektir. D oğrusu “ elli altı yaşında" olm alıdır. 195 Ankebût, 47; âyet-i kerim enin verm ek istediği m esaj kısaca şudur: “ Ü m m î Peygam ber ’ in ağzından Sem âvî kitapların talim atı, geçm iş peygam berlerin hikayesi, din ve m ezheplerin akideleri, eski m illetlerin tarihi, m edeniyet, ahlak ve iktisadın m ühim m eseleleri hakkında çıkan hikm et dolu sözler ve İlm î değerlendirm elerin kaynağı vahiyden başka bir şey olam az. Eğer bu Peygam ber okum a yazm ayı bilseydi ve çevresindekiler onun kitap okuduğunu ve araştırm alar ile incelem eler yaptığını görm üş olsaydılar, onun bu ilim ve kültürü, vahiyden değil, başka kaynaklardan elde ettiğine inanabilirlerdi. Fakat üm m iliği bu tür bütün im kânları ortadan kaldırm ıştır. Bundan sonra ancak b e y in s iz le r ve inatçılar onun peygam berliğini inkâr edebilirler." (M evdûdî, a.g.e. II, 240). KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 67 h atta b u n u n iç in laz ım g e le n v asıtalara b ile m âlik o lm ad ığ ı b e d ih îd ir. Y ab an c ı m ü e llif le rd e n b az ıları b u n u b ild ik le rin d e n , H z . P e y g am b e rin Y ah u d ile rd e n ve H ıristiy a n la rd a n işittiğ i şe y le ri b e lle y ip ağ ız d an K u r'ân 'a d e rc e ttiğ in i id d ia e d e rle r. L âk in b u k ad ar ç o k v e m ü te n e v v i şe y le ri h atırd a tu tab ild iğ in e h alk ı in an d ırm ak p e k g ü ç o lac ağ ın d an , v e le v p e k iy i o lm asın y az ı y az m ağ ı d a b ild iğ in i ilav e e d e rle r. Y ab an c ı m ü e llif le r n e d e rle rse d e sin le r, H z . P e y g am b e rin o k u m ay ı, y az m ay ı d e ğ il, f arz - ı m u h al o larak İb ran î, R û m î v e Farisî d ille rin i b ild iğ i d e sö y le n se , K u r'â n 'ı şah se n te lifi T e v rat v e m u h ald ir. Ç ü n k ü İn c il'i m ü talaa e tm iş v e f e sah at v e b e lağ atta şö h re t k az an m ış o lan lar b ile K u r'ân 'ın b ir sû re sin i tan z ird e n âc iz k alm ışlard ır. M e k k e g ib i m e d e n iy e t v asıtaların d an m ah ru m k ü ç ü k b ir k asab ad a ü m m î b ir k av in in arasın d a b ü y ü m ü ş, d ağ lard a k o y u n g ü tm ü ş, h iç b ir tah sil g ö rm e m iş b ir k im se n in n e k ad ar z e k i o lu rsa K u r'ân o lsu n , g ib i m u 'c iz b ir k ita b ı m e y d an a g e tirm e si, b e şe r c e m iy e tin in id are sin e e sas o lac ak k an u n lar v e o k ad ar y ü k se k ah lâk k aid e le ri k o y m ası e n b ü y ü k f ilo z o f ları b ile ac iz b ırak an ic tim â î v e ta b ia t ü stü n d e b az ı m e se le le ri ak la en uygun sû re tte h alle tm e si m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu b ap ta sö y le n e n safsatalar, n e k ad ar m ah iran e o lu rsa o lsu n an c ak m u h ak e m e v e te m y iz e m u k te d ir o lm ay an b a z ı z ay ıf ak ıllı k im se le ri a ld a ta b ilir." 196 h. H a y a tı Boyunca D a v a s ın a İç t e n lik le B a ğ lı l ığ ı ve T a v i z s i z l îğ i "R e su lu llah m k arak te rin in d iğ e r m ü h im b ir v asf ı d a b ü y ü k b ir irad e az im v e k ararlılığ ıy d ı. R e su lu llah , m u h ale f e t, z o rlu k v e te h lik e le rin e n b ü y ü ğ ü y le k arşılaşın c a b ile az m in d e n z e rre k ad arın ı k ay b e tm e d i. H iç b ir e n d işe ,v e k o rk u o n u y o lu n d an c ay d ırm ad ı, h iç b ir tam ah v e y a h e v e s o n u h ak y o lu n d an u z ak laştırm ad ı v e e n z o r şartlar b ile ü z ü n tü y e v e ü m itsiz liğ e k ap ılm asın a se b e p o lm ad ı. R e su lu llah 'm k ay a g ib i ira d e si v e az m in e ç arp an b ü tü n m u h ale fe t k u v v e tle ri p aram p arç a o ld u lar. H iç b ir g ü ç g ö ste risi, b ask ı v e z u lü m , h ırs v e ih tirasa d av e t, if tira v e it h am , d av asın a z arar v e re m e d i. R e su lu llah m y ıllarc a b u az im v e k a rarlılık la d av asın ı sav u n m ay a d e v am e ttiğ in i g ö re n b ir k işi m u tlak a şu n e tic e y e v a ra c a k tır: R e su lu lla h , kend i d av asın ın d o ğ ru ve h a k lı o ld u ğ u n a in an m ad ığ ı v e h e r tü rlü şah sî m e n faat v e ik b ale sü n g e r ç e k m e d iğ i sü re c e b ö y le sin e az im li, k ararlı, d irây e tli, se b atlı d av ran a m az d ı. 197 G e rç e k te n d e ilk v ah y in in işi k arşısın d a d u y d u ğ u te laş, k u şk u v e te re d d ü tle r d ö n e m i so n a e rd iğ i an d an itib are n H z . M u h am m e d i ( a.s.m .), 196 i. F. Ertuğrul, H akikat N urları, Sebil Yayınevi, İstanbul 1975, s. 52-53. 197 M evdûdî, a.g.e., II, 647. 68 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h ay atı b o y u n c a R ab b in e v e o m u z u n a y ü k le n m iş İlâh î m isy o n u n a k arşı sarsılm az d e re c e d e g ü ç lü b ir im an , h ay re t v e ric i d e re c e d e d e rin b ir y a- k în v e itm i'n an taşıd ığ ın ı g ö rü y o ru z . Ç ü n k ü , ö z v atan ların d a g arip v e az ın lık d u ru m u n d ay k e n k e n d isin e v e tab ile rin e re v a g ö rü le n tü rlü tü rlü e z iy e tle re , 198 M e d in e 'y e h ic re t e ttik te n so n ra d a, A rap Y arım ad asın ın d ah ilin d e v e h aric in d e k i b ü tü n g ü ç le r tarafın d an k e n d isin e y ö n e ltile n ç e şit ç e şit k o m p lo ve ard ı k e silm e y e n ark ası sa v a şla ra ra ğ m e n , in an c ın d an k ıl k ad ar o lsu n u z ak laşm am ış v e tav iz v e rm e m iştir. 199 Eğ e r H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) id d ia e d ild iğ i g ib i — h aşa — y alan c ı v e ald atıc ı b iri o lsay d ı, h ic re t e d e c e k te k b ir f e rt k alm ay m c ay a k ad ar, y aln ız c a H z . Eb û Be k ir v e H z . A li'y le b irlik te M e k k e 'd e k alm ay a k e n d isin i z o rla y a n n e y d i? N ed en ö nce c a n ın ı kend i "ark am d an g e lm e k iste y e n g e lsin " d e m e d i? 200 d ah a k u rta rıp , H er ne so n ra k ad ar Irv in g , M e k k e d ö n e m in d e H z . M u h am m e d 'in sam im iy e t v e d o ğ ru lu ğ u n a o lan in an c ın ı o tu rttu ğ u te m e lle rd e n b iri o larak tü rlü tü rlü taz y ik le re k atlan m asın ı k ab u l e d iy o rsa d a 201 , d iğ e r b az ı m ü ste şrik le r 202 b u n o k tay ı h af ife alıy o rlar. Bu k o n u n u n ç o k ab artıld ığ ın ı sö y lü y o rlar. Bu y az arlara g ö re , e ğ e r o rtad a o d e re c e b ir işk e n c e o lsay d ı, e z iy e t g ö re n M ü slü m an ların k ab ile le ri in tik am ların ı alırd ı. Ç ü n k ü , A rap g e le n e ğ in e g ö re , h e r k ab ile k e n d i m e n su p ların ı aşırı d e re c e d e sav u n u rd u . N e v ar k i sö z ü e d ile n m ü ste şrik le r, b u k ab ile taassu b u n u n Eb û L e h e b v e k a rısın ı H z . P e y g am b e re e z iy e t v e o nu te h d it e tm e k te n a lık o y a m ad ığ ın ı; M ü slü m an o lm ad an ö n c e k i H z . Ö m e r'i, k ız k ard e şi v e e n işte si g ib i en y ak ın ik i ak rab asın ı, h e m v az g e ç ire m e d iğ in i 203 de k e n d i e v le rin d e d ö v m e k te n u n u tu y o rlar. Y in e b u n ların , ab artarak , y ak ın lara e z iy e t e tm e k te n alık o y m ası g e re k tiğ in i sö y le d ik le ri b u k ab ile c ilik , Be n i 198 M sl., Yâsir Ailesinin uğradığı işkenceler için bk. ibni Hişâm , a.g.e., i, 319-320; İbn Sa ’d, et-Tabakât’ ül- Kübra, l-VIII, 1957, III, 246-264; Belâzûrî, Ensâbü ’l-Eşraf, M atbaatu D âri’l-M aarif, M ısır 1959, I, 156-168; H alebî, İnsânu ’ l-Uyûn, M ısır 1964, l-IV, I, 280, 282, 300, 301, II, 79; M . Asım Köksal, a.g.e.,s. 215-218. 199 Kureyş m üşriklerinin Ebu Talib ’e m üracaatı üzerine, Hz. Peygam ber ’den taviz istem esine karşılık Hz. M uham m ed ’in verdiği cevap şudur: “ Bunu bilesin ki, ey am ca! G üneşi sağ elim e, ayı da sol elim e verseler, ben yine bu dinden, bu tebliğden vazgeçm em . Ya Allah, bu dini hâkim kılar, yahut ben bu uğurda canım ı veririm .” bk. ibni Hişâm , a.g.e., I, 266; Taberî, Tarih, I-XIII, M ısır 1326, II, 220). 200 R esulullah , bi’setin 13. yılının 12 Zilhicce ’sinde yapılan son Akabe Biatından başlayarak, bi’setin 14. yılının 14 saferine kadar, yani yaklaşık 2,5 ay M ekke ’de beklem eyi tercih etti. H albuki bu arada M edine ’ye akın akın hicret ediliyordu. Son günlerde ise uzaktan yakından bütün arkadaşları M ekke'yi terketm işti. R esulullah , “ gem isini en son terkeden bir kaptan olarak ” Allah ’ ın izni gelm ediğinden sadece iki arkadaşı ve can yoldaşıyla birlikte M ekke ’de kâfirler ve düşm anlar arasında beklem eyi uygun gördü. Bu olaya biraz dikkatle baktığım ızda R esulullahm ne kadar vazifesine sadık, fedâkâr ve cesur olduğunu görüyoruz.(M evdûdî, a.g.e., II, 611). 201 Irving, a.g.e, s. 35,196. 202 Jozeph H ubby, M anuel d ’ H istoire des Religions, Paris 1946, s. 783; G uillaum , a.g.e.,s. 34-35. 203 İbn Hişâm , a.g.e., c. 1, 344; ibn Sa ’d, a.g.e., III, 267-269; M . Asım Köksal, Hz. M uham m ed ve İslâm iyet (M ekke D evri) s. 278-279. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 69 k ab ile sin i Şi'b - i Eb î T a lib 'te ay larc a m u h asaray a alıp , k e n d i H aşim sin e şid d e tli b ir am b arg o u y g u lam ak tan 204 K u re y ş'i v az g e ç ire m e m iştir. Y o k sa b ü tü n b u tarih i g e rç e k le ri in k âr m ı e d e lim ? H ay d i b u n ları in k âr e ttik , H z , P e y g am b e r ( a.s.m .) te b liğ iç in g ittiğ i T aif 'te n d ö n e rk e n , b u b e ld e n in ç o c u k , k ö le v e se rse rile r tak ım ı taraf ın d an k o v alan d ığ ı sırad a ü z e rin e f ırlatılıp m ü b are k v ü c u d u n u k an lar iç in d e b ırak an taşları v e T a- if 'in ile ri g e le n le rin d e n h iç b irin in sam im iy e tsiz c e v e g ö ste rm e lik d e o lsa işe m ü d ah e le e tm e m e sin i d e m i in k âr e d e c e ğ iz ? 205 P e k i, H z . P e y g am b e ri ( a .s.m .) ö ld ü rm e y e y ö n e lik , K u r'â n 'm da a ç ık ç a y er v e rd iğ i 206 k o m p lo ların ı d a m ı g ö rm e z lik te n g e le c e ğ iz ? Bu y az arlar, A rap k ab ile le rin in k e n d i g e le n e k v e g ö re n e k le rin e k arşı ç ık an ları d ışlad ık ların ı u n u tu y o rlar. Bu g e le n e k v e g ö re n e k le re k arşı h an g i b aşk ald ırı o n ların g ö z ü n d e , k e n d ile rin i v e g e ç m iş ataların ı b e y in siz lik le ith am e d e n , h ay at tarz ların ı, p u tlarım v e n e sille r b o y u d e m ir d e n k ö k le riy le ru h ların ın d e rin lik le rin e k ad ar in m iş in an ç ların ı alay k o n u su y ap an b ir d in d e n d ah a k ö tü (!) o lab ilird i? K u re y ş, İslâm la m ü c ad e le d e ö y le sin e ısrarlıy d ı k i, h ü rriy e tle rin i, in an ç ların ı, h ay atların ı v e e v latların ı k u rtarm ak am ac ıy la, b ü tü n m al v arlık ların d an sad e c e b ir d ev e y ü k ü y le sığ ın d ık la rı y e tin ip y e re k ad ar H a b e şista n 'a tak ip k aç an e tm iştir. b ir av u ç N e c a şî'y e M ü slü m a n ı e lç ile r y o lla y ıp d e ğ e rli h e d iy e le r su n arak , y altak lan arak v e o n u n la b u g ü ç sü z m u h ac ir le rin arasın ı aç m ay a g ay re t e d e re k b u n ları ü lk e le rin e g e ri g ö n d e rm e k k o n u su n d a o n u ik n a e tm e y e ç alışm ıştır.207 Biz , ak lı b aşın d a h iç b ir k im se n in b ir an o lsu n , K u re y ş'in b u n ları se v g iy le b ağ rın a b asm ak v e y a ay ak ların a k ap an ıp p işm an lık g ö z y aşları d ö k m e k iç in g e ri g e tirm e k is te d iğ in i san ac ağ ın a in an m ıy o ru z . Eğ e r N e c aşî, âd il b ir h ü k ü m d ar v e d in le rin i k ab u l e d e c e k k ad ar b u g ü ç sü z m u h ac irle re k arşı se m p ati d u y an b ir k im se o lm asay d ı, b u M ü slü m an lar, ü lk e le rin e d ö n ü p b ir k e z d ah a işk e n c e v e az ap ate şin e d ü şe c e k le rd i. A c ab a, sö z k o n u su m u h ac irle rin k o rk u v e e n d işe le rin in d e re c e sin i g ö ste rm e k b ak ım ın d an , y ıllar so n ra M ü slü m an lar M e d in e 'y e g ö ç ü p o rad a b ir d e v le t v e g ü ç sah ib i o lu n c ay a 204 M üslüm anların, Şi'b-i Ebi Talib ’de m uhasara altına alınm ası ve am bargo uygulanm asıyla ilgi olarak bk. ibn Hişam , a.g.e., I, 350-382; ibn Sa ’d, a.g.e., I, 208-210, 188-189; Belâzurî, a.g.e., I, 229, 230, 234-237; Taberî, a.g.e., II, 225, 228-229; H alebî, a.g.e., I, 336-345; M . Asım Köksal, a.g.e. (M ekke D önem i), s. 310- 317. 205 Taife giden Hz. Peygam ber ’ e, Taifliler tarafından yapılan eziyet ve işkenceler için bk. ibn H işam , a.g.e., c . 1, 419-422; ibn Sa ’ d, a.g.e., I, 211-212; Belâzurî,a.g.e., I, 237; Taberî, a.g.e., II, 229-231; Halebî, a.g.e., I, 353-364; M . Asım Köksal, a.g.e., (M ekke D önem i) s. 343-349 206 Enfâl, 30. 207 Kureyş'in H abeşistan'a kadar elçi gönderip, M üslüm anm uhacirlerini geri getirm e teşebbüsleri için bk. ibn Hişam , a.g.e., I, 333-338; Belâzurî, a.g.e., I, 232; Taberî, a.g.e., II, 225; M . Asım Köksal, a.g.e., (M ekke Dönem i), s. 295-301. 70 ■ KU R ’ ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k ad ar k ard e şle rin in y an m a k e sin d ö n ü ş y ap m am aları g e rç e ğ i b ile b ir f ik ir v e rm iy o r m u ? M e d in e 'd e ise , h e p im iz b iliy o ru z k i, H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) b u ra d ak i b ü tü n h ay atı, g e re k M e d in e 'n in d ah ilin d e g e re k h aric in d e , g e re k A rap Y arım ad ası sın ırları iç in d e v e g e re k se b u sın ırlara y ak ın Biz an s d e v le tin d e k i in k âr, tu ğ y an v e n if ak g ü ç le rin e k arşı sü re k li b ir m ü c ad e le ile g e ç m iştir. D ü şü n e lim b ir k e re , e ğ e r H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) — h aşa — y alan c ı o l say d ı, b ü tü n b u m e şak k at v e taz y ik le re n e d e n k atlan sın , şe r g ü ç le rin d ü şm an lık v e k o m p lo ların a k e n d isin i n e d e n h e d e f e tsin d i? Bu n d a n e z o ru v ard ı? O n u n d o ğ ru lu ğ u n u n e n aç ık d e lili, g e re k g ü ç sü z v e tü rlü e z i y e tle re h e d e f o ld u ğ u , g e re k se g ü ç lü v e sald ırıları sav ab ild iğ i z am an o l su n b ü tü n b u ard ı- ark ası k e silm e y e n m ih n e tle re rağ m e n in an c ın a sad a k atle b ağ lılığ ın ı sü rd ü rm e sid ir. Eğ e r — h aşa — y alan c ı o lsay d ı, k ısa z a m an so n ra p e s e d e r, b u y o ld an g e ri d ö n e rd i.208 Bu n a rağ m e n m ü ste şrik le r, p e y g am b e rliğ in e , b u p e y g am b e rliğ in e k se n in i o lu ştu ran R ab b in in m u tlak v ah d an iy e tin e o lan k u v v e tli im an ı k o n u su n d a k e n d isin i ith am e tm e k te in at e d iy o rlar. Bu k o n u d a, h iç b ir ta rih î v e m an tık î d e ğ e rle n d irm e k arşısın d a ö n e m if ad e e tm e y e n z ay ıf b ir riv ây e te sarılıy o rlar. Bu asılsız riv ây e te g ö re , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .), p u tlara v e p u tp e re stliğ e o lan d ü şm an lığ ın ı sü rd ü rd ü ğ ü sü re c e d in in e u y m aların d an ü m id in i k e stik te n so n ra, o n ları kend i saf ın a çekm ek am ac ıy la, T e v h id in an c ıy la ilg ili o larak k av m in e b az ı tav iz le r su n m u ş! Sö z d e , L at, U z z a v e M e n at p u tların ı y ü c e lte n v e K ıy am e t g ü n ü o n ları b i re r şe faat k ay n ağ ı o larak g ö ste re n ik i tan e ây e t g e tirm iş! A lf re d G u il lau m e b u riv ây e tin u y d u rm a o lm asın ı ak ıld an u z ak g ö rü y o r. O n a g ö re , b u , M ü slü m an ların H z . P e y g am b e re v e Islâm a k ö tü lü k e tm e k iste m e le ri an lam ın a g e lir. Bu d a — y in e o n u n b ak ış aç ısın a — g ö re sam im i M ü slü m an ların y ap ab ile c e ğ in e ak ıl ih tim al v e rm e z . 209 D o la y ısıy la b u riv â y e t d o ğ ru d u r. M ax im e R o d in so n 210 ise , b u h ik ay e y i b az ı İslâm î k ay n ak lard a g e ç tiğ in e b in âe n b iraz d e tay lı o larak k ay d e d e r v e şu sö z le riy le b itirir: "K u re y şlile r b u ây e ti (ik i ây e ti d e m e k istiy o r) işitin c e b ü y ü k b ir se v in ç 208 İbrahim Avad, M asdaru ’l-Kur ’ân, Dirâse Fi’l-İ’chazi ’n-N efsî, 1986, a.g.e. s. 20-22. 209 G uillaum e, a.g.e., s. 35. p« n 1915 ’ de Paris ’te doğdu. Edebiyat alanında doktorasını yaptıktan sonra, Yaşayan D oğu D illeri ’ nde diplom a aldı. 1941-1946 yıllarında Beyrut’ta el-M a ’ hedü'l-islâm î'de hoca olarak çalıştı. 1946-47 tarihinde ■Dımaşk ’taki el-M a ’ hedü ’l-Fransî'de bulundu. Ç eşitli İlm î teşkilat üyeliği, kütüphane m üdürlüğü yaptı. En önem li eserleri: 1. M ahom et (Paris, 1961); 2. el-islâm ve'r-R e ’süm âliyye (Paris, 1966); 3. el-M arksiyye ve ’l- Âlem ü ’ l-Arabî (Paris, 1972). KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d u y d u lar ve M ü slü m an ıy la, M ü şrik iy le h e p si b ird e n se c d e y e ■ 71 k a p a n d ıla r." 211 Şim d i b iz ö n c e b u o lay ı b az ı İslâm î k ay n ak lard a g e ç tiğ i v e m ü ste ş rik le rin e lin e b ir d e lil v e rd iğ i şe k liy le su n alım d ah a so n ra b u n u n h ak k ın d a g e re k e n d e ğ e rle n d irm e y i y ap alım . Sö z k o n u su m ü fe ssir v e m u - h ad d isle r b u h ik ay e y i şu şe k ild e n ak le d iy o rlar: "R e su lu llah , İslam a k arşı k âf irle rin n e f re tin i k ald ırac ak v e o n ların İslam a d ah a ç o k y ak laşm aların ı sağ lay ac ak b ir tak ım v ah iy le rin g e l m e sin i arz u e d iy o rd u . R e su lu llah b u istik am e tte d ü şü n ü rk e n v e k e n d isi K u re y şlile rin b ir to p lan tısın d a ik e n N e c m Sû re si n az il o ld u v e k e n d isi b u n u o k u m ay a b aşlad ı. R e su lu llah "Ef e rae y tü m ü 'l-L âte v e 'l- U z z â v e sö z le rin e M e n â te 's- Sâ lise te 'l- u h râ " 212 g e lin c e ağ z ın d an şu k e lim e le r d ö k ü lü v e rd i: " T ilk e T G a rân îk u 'l- u lâ v e in n e şe f aate h ü n n e le tu rte c â" ( Bu n lar y ü k se k rü tb e li tan rıç alard ır v e o n ların şe f aati m u h ak k ak b e k le n m e lid ir) . Bu n d an so n ra R e su lu llah , sû re n in d iğ e r ây e tle rin i n o rm al o larak o k u m ay a d e v am e tti, tâ k i sû re n in so n u n d a se c d e e tti v e d iğ e r M ü slü m an lar ile m ü şrik le r d e se c d e e ttile r. M e k k e 'li k âf irle r d e d i k i: "A rtık b iz im le M u h am m e d arasın d a h e rh an g i b ir ih tilaf k alm am ıştır. Biz d e z ate n ay n ı şe y i d iy o ru z . Y an i, H alik ( y aratıc ı) v e R az ık ( rız ık v e re n ) A llah 'tır. A m a m ab u d larım ız A llah k atın d a b iz im iç in şe faatte b u lu n ac ak lard ır." A k şam H z . C e b râil g e ld i v e R e su lu llah a d e d i k i: "Siz n e y ap tın ız ? Be n b u sö z le ri g e tirm e m iştim ." Bu n u d u y u n c a R e su lu llah ç o k ü z ü ld ü . Bu n u n ü z e rin e A llah İsrâ Sû re sin in şu ây e tle rin i in d ird i: "M ü şrik le r, san a v ah y e ttiğ im iz d e n b aşk a b ir şe y i y alan y e re b iz e is n at e tm e n iç in se n i, n e re d e y se , san a v ah y e ttiğ im iz d e n sap tırac ak lar v e an c ak o tak d ird e se n i c an d an d o st k ab u l e d e c e k le rd i. Eğ e r se n i se b âtk âr k ılm asay d ık , g e rç e k te n , n e re d e y se o n lara b iraz c ık m e y le d e c e k tin . O z am an , h iç şü p h e siz san a h ay atın ve ö lü m ü n sık ın tıla rın ı k at k at tattırırd ık ; so n ra b iz e k arşı k e n d in iç in b ir y ard ım c ı d a b u lam az d ın ." 213 Bu o lay R e su lu llah ı sü re k li o larak te d irg in e tti v e ü z ü n tü lü o lm asın a se b e p o ld u . T â k i, H ac Sû re sin in 52. ây e ti in d i. Bu ây e tte R e su lu llah te se lli e d ild i ve k e n d isin d e n ö nceki p e y g a m b e rle rin ay n ı h atay a d ü ştü k le ri, o n ların arz u e ttik le rin e şe y tan ın k arıştığ ı v e f ak at A llah 'ın d ah a so n ra şe y tan ın bu şe rle rin i o rtad an k a ld ırd ığ ı v e ây e tle rin i sağ lam laştırd ığ ı k ay d e d ild i. D iğ e r taraf tan , K u r'ân - ı K e rim i d in le d ik te n so n ra K u re y şli k âf irle rin se c d e e tm e si, H ab e şistan 'd ak i M ü slü m an lara b aşk a tü rlü u laştı v e o n lar 211 Rodinson, a.g.e., s. 135. 212 Necm , 19. 213 isrâ, 73-75. 72 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR z an n e tti k i H z . P e y g am b e r ile M e k k e li k âf irle r arasın d a m ü tare k e v e su lh g e rç e k le şm iştir. Bu se b e p le , m u h ac irle rin ç o ğ u M e k k e 'y e g e ri d ö n d ü le r. G e ri d ö n d ü k te n so n ra Islâm ile k ü f ü r arasın d a an laşm ay a v arıld ığ ı y o lu n d ak i h ab e rle rin y an lış o ld u ğ u n u , ik isi arasın d ak i d ü şm an lığ ın ay n e n d e v am e ttiğ in i g ö rd ü le r." N ak le ttiğ im iz b u h ik ay e İb n C e rîr v e d iğ e r b irç o k m ü fe ssirin te f sirle rin d e , İb n Sa'd 'm "T ab ak at"m d a, V ah id î'n in "Esb âb ü 'n - n ü z û lü "n d e , İb n İsh âk 'ın "Siy e r"in d e , M û sa b in U k b e 'n in "M e g âz î"sin d e , İb n Eb î H atim , İb n ü 'l- M ü n z ir, Be z z âr, İb n M e rd û y e v e T ab e ran î'n in h ad is k itap ların d a y e r alm ıştır. Bu h ik ây e 'n in rav ile ri ise şu n lard ır: M u h am m e d b in K ay s, M u h am m e d b in K a'b K u raz î, U rv e b in Z ü b e y r, Eb u Salih , Eb u 'l- A Iiy e , Sa'îd b in C ü b e y r, D ah h ak , Eb u Be k r b in A b d u rah h m an b in H aris, K a- tad e , M ü c âh id , Sü d d î, İb n Şih ab Z ü h rî v e İb n A b b as.214 Baz ı m ü f e ssir v e âlim le r, m e se lâ İb n K e sîr, Be y h ak î, K ad ı ly âz , İb n H u z e y m e , K ad ı Eb u Be k r İb n ü 'l- A rab î, İm am R az î, K u rtu b î, Be d ru d d în A y n î, Şe v k ân î v e A lû sî v s. b u h ik ây e n in tam am ıy la u y d u rm a v e asılsız o ld u ğ u n u b e lirtm işle rd ir. Ö z e llik le R az î, K ad ı Eb u Be k r v e A lû sî b u k o n u y u e n in e b o y u n a tartışarak şid d e tle re d d e tm işle rd ir. Fak at b e ri ta raf ta H af ız İb n H ac e r g ib i b ü y ü k b ir m u h ad d is v e Eb u Be k r C assas g ib i tan ın m ış f ak ih le r v e Z e m ah şe rî 215 g ib i ak ılc ı m ü f e ssirle r ile İb n C e rîr T ab e rî216 g ib i m ü f e ssir, tarih ç i v e f ık ıh alim i b u h ik ây e n in d o ğ ru o ld u ğ u n d a ısrar e tm işle rd ir. Bu n lara g ö re H ac Sû re sin in 52. ây e ti b u h i k ây e n in d o ğ ru o lu şu n u n b ir isb atıd ır. 217 Bu g ö rü şle ri m ü n ak aşay a tab i tu tm ad an ö n c e , şu g e rç e ğ e işare t e tm e k iste riz : İtaly an m ü ste şrik L e o n e C ae tan i 218 g ib i b az ı m ü ste şrik le r b u riv ây e ti k ab u l e tm e y ip re d d e tm işle rd ir. 219 Şim d i b u riv ây e ti d e ğ e r b aşlıc a d e lille r ö z e tle le n d irm e y e tab i tu talım : G aran îk o lay ın ın u y d u rm a o lu şu y la ilg ili şu n lard ır: 214 M evdûdî, a.g.e., II, 480-481. 215 Bk. Zem ahşerî, Keşşaf, III, 19. 216 Bk. Taberî, Tefsîr, XVII, 131-132. 212 M evdûdî, a.g.e, II, 481. 218 1869-1962 yılları arasında yaşam ıştır. R om a ’da doğdu ve R om a Ü niversitesini bitirdi. Arapça ve Farsça dahil yedi dil öğrendi. VVashington ’da İtalya büyükelçiliği yaptı. I. D ünya Savaşından önce (191419) serveti beş m ilyon altın lira c iv a rın d a y d ı. Servetinden h e r sene on bin altın lirayı ilim yolunda harcardı. H indistan, İran, M ısır, Suriye ve Lübnan ’a seyahatler yaptı. Şark yazm a eserlerinden nefis bir kütüphane m eydana getirdi. Arap Tarihi konusunda en büyük m üsteşriklerden sayılır. Eserleri: 1. Annali dell'lslam ; 2. .Studdi Storia O rientale (Şark Tarihi Araştırm aları) İki cilt.; 3. O nom astioon Arabicum (Arap M üellifleri Sözlüğü) (G iuseppe G abrieli ile birlikte) tam am lanam am ıştır. 219 Jozeph Hubby, a.g.e., s. 785; Avad, a.g.e., s. 23. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 73 1. H z . P e y g am b e rin p u tları y ü c e ltm e k g ib i k ü f ü r v e k e n d isin e n âz il o lm ay an şe y i C e n âb -ı A lla h 'a isn at g ib i y alan ve ko - if tira d a n ru n m u şlu ğ u v e n e z âh e ti b irç o k ây e t- i k e rim e ile sâb ittir. "V e le v T e k av v e le ale y n â... " 220 "V e m â y an tık u an i'l- h e v â..." 221 "L e v lâ e n se b b e tn âk e le k ad k id te ta rk e n ü ..." 222 , "L â y e 'tîh i'l- b a tılu ..." 223 â y e tle ri bu na ö rn e k tir. 2. İb n K e sîr b u h u su sta şu n ları y az m ıştır: "Bu h ik ay e h an g i se n e tle rle riv ây e t o lu n m u şsa h e p si 'm ü rse l' v e z m ü n k atı"d ırlar. Be n b u h u su sta h iç b ir sah ih -i m u ttasıl se n e d e rastlam ad ım ." M u h am m e d b in İsh âk b in H u z e y m e , "Bu k ıssa z ın d ık lar taraf ın d an u y d u ru lm u ştu r"; Be y h ak î d e "N ak il c ih e tin d e n sâb it d e ğ ild ir v e rav ile ri m e c ru h tu r" d e m iştir. K ad ı "Bu h ik ay e n in z ay ıf lığ ı, Sıh ah -ı Sitte m ü e llif le rin d e n ly az d iy o r k i: h iç b irin in b u n u n ak le tm e m iş o lm aların d an v e sah ih - i m u ttasıl sağ lam se n e tle rle g ü v e n ilir rav ile r taraf ın d an n ak lo lu n m am asın d an d o lay ı o r tad ad ır." İm âm Bu h arî Sah ih in d e , H z . P e y g am b e rin V e 'n - N e c m Sû re sin i o k u d u ğ u n u , M ü slü m an , in s v e c in n in se c d e e ttik le rin i riv ây e t e tm iş ise d e b u n d a G aran îk h ik ay e si y o k tu r. Bu h ad is d e ğ işik k an allarla ri v ây e t e d ilm iş ise d e , b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u z ay ıf v e ö n e m siz d ir. Bu n u h ik ây e e d e n m ü f e ssirle r v e T âb iîn d e n h iç b iri m ak b u l b ir se n e d i z ik re d e re k v e o nu Sah ab e d e n b irin e k ad ar itim ad a d e ğ e r b ir riv â y e tle u la ştıra - m am ıştır. Bu k o n u d a Sah ab e y e k ad ar d ay an d ırılan , y aln ız Şu 'b e 'n in Eb û Bişr, Saîd b in C ü b e y r v e ib n A b b as tarik iy le riv ây e t e ttiğ i h ad is ise d e b u n d a d ah i Saîd b in C ü b e y r "Z an n e d e rim k i..." d iy e re k te re d d ü t e tm iştir. Şe k ise , sağ lam lığ ı z e d e liy ic i v e sıh h ate te rstir. Bu h ad isi Şu 'b e 'd e n y aln ız Ü m e y y e b . H alid riv ây e t e tm iştir. D iğ e rle ri o n u İb n C ü b e y r'd e n m ü rse l o larak , y an i h ab e rin se n e d in d e n Sah ab iy i h az f v e ısk at e d e re k h ad isi z ik re riv â y e t e tm işle rd ir. şây an d e ğ ild ir. K e lb î'n in z a 'f v e Sah ih - i Bu h a rî'd e k i k iz b i c ih e tiy le h ad is, R e su lu llah (a.s.m .), N e c m Sû re sin i M e k k e 'd e ik e n o k u d u , o n u n la b e rab e r M ü slü m an lar, m ü şrik le r v e h az ır o lan c in v e in s se c d e e tti" m e âlin d e d ir. H ab e r- i v âh id m ü te v atir n ak lî v e ak lî d e lille rle m u araz a e d e m e z . 224 3. R iv â y e tte ih tila f v ard ır. R av ile rin b a z ıla rı, " T ilk e 'l-g a râ n îk u 'l- u lâ v e in n e şe f âate h ü n n e le tu rte c â", b az ıları: "...v e in n e şe fâate h â tu r220 Hâkka, 44-47. M eâl: “ Eğer (Peygam ber) bize atfen bazı sözler uydurm uş olsaydı, elbette onu kıskıvrak yakalardık. Sonra da onun can dam arını koparırdık. H içbiriniz buna m ani de olam azdınız." 221 Necm , 3-4. M eâli: “ O? arzusuna göre konuşm az. O (bildirdikleri) vahyedilenden başkası değildir." 222 (sra, 74-75. M eâl: “ Eğer s e n i s e b a tk a r kılm asaydık, gerçekten, neredeyse onlara birazcık m eyledecektin. O zam an, hiç şüphesiz sana hayatın ve ölüm ün sıkıntılarını kat kat tattırırdık; sonra Bize karşı kendin için bir yardım cı da bulam azdın." 223 Fussilet, 42. M eâli: “ O na önünden de ardından da bâtıl gelem ez. O , hikm et sahibi, çok övülen A llah ’tan indirilm iştir." 224 i. F. Ertuğrul, İzâle-i Şükûk, O rhaniye M atbaası, İstanbul 1928, s. 36-38. 74 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR te c â " v e y a "...tu rte d a " d iğ e r b az ıları, "tilk e 'l-g aran îk u m in h â'ş- şe f âatü tu rte c â " d e m işle rd ir. A y rıc a m ü fe ssirle rin b e y an ların d a d a ih tila f v ard ır. 225 4. H ik ây e n in b irç o k ç e lişk ili v e tu tarsız tarafları o lm ak la b irlik te , b u n ların e n d ik k at ç e k e n i, b u sö z le rin K u r'ân - ı K e rim in ây e tle rin e g iriş şe k liy le ilg ilid ir. Baz ı riv ây e tle re g ö re , b u k e lim e le r, v ah iy sırasın d a şe y tan taraf ın d an R e su lu llah m g ö n lü n e in d irilm iş v e R e su lu llah d a b u n ların C e b rail tarafın d an g e ld iğ in i z an n e tm iş. Baz ı riv ây e tle re g ö re , b u sö z le r R e su lu llah m ö te d e n b e ri taşıd ığ ı arz u ü z e rin e m ü b are k ağ z ın d an y an lışlık la d ö k ü lü v e rm iş. Baz ı riv ây e tle re g ö re b u k e lim e le r R e su lu llah u y u k lad ığ ı b ir sırad a g ay r-ı ih tiy arî o larak ağ z ın d an ç ık m ış. Baz ıları d iy o r k i, R e su lu llah b u n ları k aste n sö y le d i; am a so ru v e h ay re t b e lirtic i b ir şe k ild e . Y in e b az ıları d iy o r k i: Şe y tan , R e su lu llah m k o n u şm asın a k arışm ış v e o n u n se siy le b irlik te b u k e lim e le ri o rtay a atıv e rm iş, o rad a b u lu n an lar d a b u se sin H z . P e y g am b e re ait o ld u ğ u n u san m ış. Y in e b aşk a riv ây e tle re g ö re b u sö z le ri sö y le y e n o rad a b u lu n an m ü şrik le rd e n b i riy m iş. 226 H z . P e y g am b e r iç in , b aşlan g ıç ta K ab e 'd e n am az k ılm ak v e K u r'ân 5. o k u m ak m ü şrik le rin sık ın tı v e rm e sin d e n d o lay ı m ü m k ü n o lam az d ı. o n a e l b ile k ald ırd ılar. H atta b az ı k e re H z . P e y g am b e r, n am az ın ı m ü şrik le r K ab e 'd e b u lu n m ad ık ları v ak itle rd e v e g e c e le ri k ılm ıştır. Ö te y an d an , H z . P e y g am b e re m ü şrik le rin ad av e ti, b u k ad arc ık b ir sö z e al d an ıp d a işin h ak ik atin i ö ğ re n m e k siz in h e m e n se c d e y e v arm aların a e l v e rişli o lam ay ac ak d e re c e d e b ü y ü k tü . Şu h ald e H z . P e y g am b e rin k e n d i le rin e m u v af ak ati aç ık o lm am ak la b e rab e r o n ların ila h la rın ı ta 'z im e ttiğ i h ak k ın d a n a sıl k an aat b irliğ i e ttile r ve h atta se c d e y e b ile v a rd ıla r? 227 6. Bu h ik ây e n in d o ğ ru lu ğ u f arz e d ile c e k o lu rsa if ad e d e te z at v e te n a ku z o lm ak laz ım g e lir, k e lâm ın n az m ı b o z u lu r. Z ira: " O n la r y ü c e k u ğ u lard ır v e şe f aatle ri u m u lu r" sö z ü n d e n so n ra "D e m e k e rk e k siz e , d işi O n a ö y le m i? O z am an b u , in safsız c a b ir tak sim ! Bu n lar ( p u tlar) siz in v e ataların ız ın ta k tığ ı isim le rd e n b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. A llah o n lar h ak k ın d a h iç b ir d e lil in d irm e m iştir. O n lar an c ak z an n a v e n e f isle rin in arz u su n a u y u y o rlar. H alb u k i k e n d ile rin e R ab le ri taraf ın d an y o l g ö ste ric i g e lm iştir" b u y u ru lu y o r. Bu if ad e le r b ü tü n ü y le p u tları y e rm e k te n ib a re ttir v e p u tların A llah k atın d a d e ğ e r v e m ak am ların ın o lm ad ığ ın a d e lâle t e d e r. H alb u k i "O n lar y ü c e k u ğ u lard ır v e şe f aatle ri u m u lu r" o n ların 225 i. F. Ertuğrul, a.g.e., s. 36-38. 226 M evdûdî, a.g.e., II, 481. 227 i. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 38. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 75 y ü c e lik v e m ak am ların ı v e şe faatle rin in ü m id e d ild iğ in i b ild iriy o r. Bu f araz iy e y e g ö re b ir y an d an d e n iliy o r k i: " Siz in ta n rıç a la rın ız ço k d e ğ e rli, tap ılm ay a lay ık y aratık lard ır"; d iğ e r y an d an d a b u y u ru lu y o r k i: "A k ılsız lar, siz n e y ap tığ ın ız ı b iliy o r m u su n u z ? Siz b u n ların A l lah 'ın k ız ları o ld u ğ u n u n e re d e n ç ık arıy o rsu n u z ? Bu n asıl ad ale t v e in sa f tır k i, siz k e n d in iz e e rk e k le ri ay ırıy o rsu n u z ve A lla h 'a b ırak ıy o rsu n u z ? G e rç e k te n b u n lar b ire r u y d u rm a v e saf satad ır. k ız ları Bu g ib i ay ırım ların A llah ile h iç b ir ilg isi y o k tu r." Bir k işi ay n ı k o n u şm asın d a b irb irin e z ıt ik i şe y i sö y le y e b ilir m i? Bir an iç in f arz e d e lim — k i b u saç m a sap an sö z le r ak lı b aşın d a o lan b ir k işin in ağ z ın d an ç ık m az — v e d iy e lim k i şe y tan R e su lu llah a g e lip (!) ağ z ın d an b u b irb irin i tu tm ay an sö z le ri d ö k tü rü v e rm iştir.( !) Fak at to p lan tıd a b u lu n an K u re y şlile rin o k o sk o c a k alab alığ ı d e li m iy d i? O k âf ir v e m ü şrik le r ak ılların ı m ı k ay b e tm işle rd i k i, ö n c e k e n d i tan rıç aların ın m e th in i d u y u n c a se v in ç te n u ç ar g ib i o ld u lar, am a b u n d an so n ra ay n ı tan rıç aların sü re k li o larak k ö tü le n m e si, e le ştirilm e sin i tam am ıy la g ö rm e z lik te n g e ld ile r. O n lar sağ ır m ıy d ı, y o k sa d ilsiz m i? Y o k sa o n lar sad e c e tan rıç aların ın ö v g ü sü n ü d u y d u lar d a, so n ra o n ların lan e tle n m e sin i işitm e d ile r v e te p k i g ö ste rm e d i le r m i k i to p lan tın ın so n u n d a h e p b e rab e r se c d e y e g ittile r! Sad e c e b u d a d e ğ il, N e c m Sû re sin in b u n d an so n rak i b ö lü m le rin d e v e so n u n a k ad ar p u t p e re stlik ağ ır b ir d ille y e rilm iş v e tarih te n sap ık v e p u tp e re st m ille tle rin ö rn e ğ i v e rile re k K u re y şli k â f irle rin d o ğ ru y o la g e lm e le ri is te n m iştir.228 K u re y şlile r b ü tü n b u n ları se ssiz lik iç in d e d in le d ik te n so n ra, 228 O nun için biz, Lat, U zza ve M enafi açıkça yeren bu üç ayetle, onları öven iki sözde ayetin çelişkisinden hareket etm ekten ziyade, başlangıcından sonuna kadar bütün sûrenin tahlilinden ve sûreye egem en olan psikolojik havadan yola çıkm ak istiyoruz. Bu da Hz. Peygam ber ile kavm i arasındaki esaslı düşm anlık havasıdır. N ecm , ilk ayetinden tutun tâ son ayetine kadar, tıpkı bir organik bünyenin kendisine yabancı bir dokuyu reddetm esi gibi, o iki sözde ayeti şiddetle reddetm ekte ve onlarla bağdaşm am aktadır. M sl. 1-18. ayetler, Kureyş ’ in Hz. Peygam beri (a.s.m .) ’yalanlam alarına ve onu sapıklık, azgınlık ve nefsinin kötü arzularına uym akla itham etm elerine cevap veriyor. Zevk-i selim sahibi bir okuyucu Yüce Allah'ın “ Düştüğü (battığı) zam an yıldıza and olsun ” şeklindeki yem inin ifade ettiği cevabın şiddetini açıkça görür. Kanaatim e göre bu ayet, M ekke m üşriklerini tehdit ediyor. Uzun asırlar boyu üzerinde dönüp durdukları yörüngelerinden koparılıp fırlatılan ve uçsuz bucaksız uzayda darm adağın olan yıldızların akibetine uğrayacaklarına işaret ediyor. Aynı şekilde, Hz. Peygam ber'e vahyin gelişinden, Hz. C ebrail ’ in nitelendirildiği çeşitli sıfatlardan, bir kere daha dönüp vahiy sırasında H z. M uham m ed ’ in gördüğünün hiç kuşku götürm eyen bir gerçek olduğundan detaylı bir biçim de söz eden ayetlerde de sözkonusu cevabın şiddeti açıkça göze çarpıyor. Bu ayet grubunun son cüm lelerinin (13-18. ayetler) M i'rac olayına yaptığı işaretler de okuyucunun dikkatinden kaçm ıyor. O M i’ rac ki, M ekke m üşriklerinin şiddetli inkârına hedef olm uştur. D aha önce sözünü ettiğim iz üç puttan bahseden ayetleri geçtiğim iz zam an Yüce Allah ’ ın, m eleklerden herhangi bir m eleğin bile Kendi izni ve rızası dışında bir şefaat hakkının bulunm asını reddettiğini görüyoruz. Sonra ayetlerin akışı, bilgisizce ve hiçbir kesin delile dayanm adan m elekleri dişilikle nitelendiren kim seleri alaylı bir üslupla kınam aya başlıyor. Arkasından Hz. Peygam ber’e, Allah ’ ı anm am aları ve dünya hayatının arkasından doludizgin koşm aları yüzünden m üşriklerden yüz çevirm esini em rediyor. (32. ayetten burada ayrıca söz etm iyorum . Ç ünkü bu ayet M edine'de nazil olm uştur. Bu ayet bir önceki ayete biraz daha açıklık getiren önem li bir noktayı konu alıyor. Bizim bu sûrenin terkibi ve psikolojik havası konusunda 76 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR sû re n in b aşın d ak i sad e c e b ir c ü m le y ü z ü n d e n "Bu g ü n b iz im le M u h am m e d arasın d a k av g a b itti" d iy e b ilirle r m iy d i? 229 7. İlk d e fa o larak işittik le ri b ir şe y d e n n e f re t e tm e k v e m e y d an a g e le n e n k ü ç ü k f itn e d e n y ararlan arak m ü 'm in le ri şü p h e y e d ü şü rm e k iç in H z . P e y g am b e rin sö z le rin e k e n d i sö z le rin i k arıştırm ak v e m ü 'm in le rin n e fis v e h e v alarm a tâb i o ld u k ların d an v e A llah 'tan b aşk a p u tları d a ö v d ü k le rin d e n sö z e d e re k ay ıp lam ak v e o n ların ü z ü n tü le rin e se v in m e k v e M ü s lü m an g ö rü n d ü ğ ü h ald e k alb le rin d e k i h astalık se b e b iy le e n k ü ç ü k b ir şü p h e d e n d o lay ı d in d e n d ö n m e k m ü n âf ık ların v e in atç ı m ü şrik le rin ’ v e m ü 'm in le rd e n d e im an ı h e n ü z z ay ıf v e c ah il o lan ların ad e tle ri o ld u ğ u h ald e b ö y le b ir şe y in m e y d an a g e ld iğ i asla n ak le d ilm e m iştir. Eğ e r b u h ik ây e d o ğ ru o lsay d ı o n u n se b e b iy le K u re y ş'in m ü 'm in le r ü z e rin d e b ask ı k u rm aları v e Y ah u d ile rin d e "M u h am m e d m ü şrik le rin tan rıların ı m e th v e o n ların A llah 'a v e sile o ld u k ların ı itira f e tti" d iy e re k m ü 'm in le re k arşı d e lil aç ısın d an g alip g e lm e le ri tab ii id i. 230 K ısac a, Fah re d d in R az î (V . 606), "Bu k ıssa z ah iriy y u n d an o lan m ü f e s- sirle rin riv ây e tid ir. Eh l-i tah k ik b u n u n u y d u rm a v e b a tıl o ld u ğ u n a h ü k m e tm işle r v e b u n a k arşı K u r'ân v e Sü n n e t v e m ak u l sö z le rle d e lil g e tird ile r" d e d iğ i g ib i, K ad î Be y d âv î (V . 691) d ah i b u riv ây e tin m u h ak k ik le r n e z d in d e m e rd u d o ld u ğ u n u b e y an e tm iştir. K ad ı ly az (V . 544) ise , "Bu n a v e b u n a b e n z e r şe y le re an c ak h e r g arip o lan şe y e k arşı aç g ö z lü o lu p k itap ların d a sah ih v e z ay ıf h e r şe y i ik tib as e d e n tarih ç i m ü fe s- sirle r d ü şk ü n lü k g ö ste rd ile r" d e m iştir. 231 anlattıklarım ızla uzaktan veya yakından bir çelişkisi yoktur. (Bu ayetin M edine'de nâzil olduğuna ilişkin bk. M ahm ûd eş-Şerkavî, “ el-Kur ’ânü ’ l-M eoîd ” , D âru ’ş-Şa ’b, Kahire 1971. s. 50). 33-38. ayetlere gelince, bunlar da servetleriyle m ağrur olan, bununla birlikte son derece cim ri davranan Kureyşlilerden birini konu alıyor. O nu şiddetli bir şekilde kınıyor. Am ellerin karşılığını görm e ve ahlakî sorum luluk konusundaki inancını çürüklükle niteliyor. Kendisini, Ad, Sem ûd ve Hz. N uh ’un kavm inin başına gelenler gibi bir akıbetin beklediğini belirterek tehdit ediyor. Bunun eskidenberi yapılm ası İlâhî adet olan uyarılardan biri olduğunu, İlâhî kapışın ve titretici azabın yaklaştığını gür bir sesle ilan ediyor. Sûre, Kureyş ’ in Hz. Peygam ber ve Kur ’ ân ’ ı yalanlam alarının, acıklı hallerine ağlayacaklarına gülecek kadar kalblerinin katılaşm asının şaşılacak bir şey olduğunu belirterek son buluyor. En sonunda da azar ve tehdit dolu bir em irle onlara şöyle sesleniyor: “ Haydi Allah ’ a secde edip ona kulluk edin!’’ (Necm, 62). Acaba böyle bir fikrî ve psikolojik akış ve atm osferde Kureyş'in bazı putlarını yücelten ayetler yer alabilir m i? Bu bizatihi im kânsız değil m idir? Haydi farz-ı m uhal olarak bunun m üm kün olduğunu kabul edelim , acaba nasıl olup da Kureyş, baştan sona kadar bütün sûrenin kendilerine ve yeni dinin çağrısına karşı takındıkları tavırlarına şiddetle yüklendiğini, fikirlerini asılsızlıkla nitelediğini, kendilerini açıkça tehdit ettiğini gözden kaçırıp, putları hakkında birkaç kelim elik tatlı söze kanarak M üslüm anlarla birlikte secdeye kapandılar?! 229 M evdûdî, a.g.e., II, 484. 230 i. F. Ertuğrul, izâle-i Şükuk, s. 39-40. 231 i. F. Ertuğrul, a.g.e., s. 40. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 77 9. İd d ialara g ö re , R e su lu llah ı se rz e n iş e tm e k v e u y arm ak ü z e re İsrâ Sû re sin in ilg ili ây e ti in m iştir. A m a İsrâ Sû re sin in M irac 'tan so n ra in d iğ i b ilin m e k te d ir. M u te b e r riv ây e tle re g ö re M i'rac , N ü b ü v v e tte n so n ra 11. v e y a 12. y ıld a m e y d an a g e lm iştir. Bu n d an ç ık an so n u ç şu d u r: A llah 'ın te k z ib i 5- 6 y ıl so n ra y ap ılm ıştır! T e se lli o larak in d iğ i sö y le n e n H ac c Sû re sin in 52. ây e tin in ise b ü tü n sû re ile b irlik te M e d in e 'y e h ic re tte n so n ra y an i 1. H ic rî y ıld a in d iğ i b iz z at sû re d e işle n e n k o n u n u n if ad e tarz ın d an an laşılıy o r. D e m e k k i, A llah 'ın te k z ib v e u y arısın d an so n ra d a 2- 2,5 y ıl g e ç tik te n so n ra C e n âb - ı A llah 'ın R e su lu llah ı af f e ttiğ i v e o lay ın , şe y tan ın b ir o y u n u y la m e y d an a g e ld iğ i b e y ân o lu n m u ştu r! A k lı b aşın d a o lan b ir k işi, A llah 'ın k e lâm ın a şe y tan ın v e y a şah sî sö z le rin in k arışm asın d an 6 y ıl so n ra te k z ip v e u y arın ın y ap ıld ığ ın ı v e b u f iilin af fın ın y a d a sö z ü e d ile n k arışık sö z le rin ip talin in 9 y ıl so n ra y ap ıl d ığ ın ı k ab u l e d e b ilir m i? 232 10. Bir M ü slü m an b u d a tıld ığ ın ı d ah a h ik ay e n in rav ile rin in şe y tan taraf ın d an k o lay lık la k ab u l e d e b ilir, am a H z. al P e y g am b e rin k e n d i n e f sin in iste ğ iy le K u r'ân - ı K e rim e b irte k - k e lim e e k le m iş o ld u ğ u n a in an am az . Bir M ü slü m an H z . P e y g am b e rin b ir an b ile te v h id 'e b iraz şirk k a tarak k â f irle ri m em nun e tm e k iste d iğ in i, y a A llah 'ın , k â f irle rle b arışm ası iç in b az ı e m ir v e h ü k ü m le r g ö n d e rd iğ in i d ü şü n d ü ğ ü n ü , y a d a v ah y in k e n d isin e şü p h e li v e şâib e li b ir şe k ild e g e ld iğ in i v e C e b râil'in sö z le rin e şe y tan ın k arıştığ ın ı k e n d isin in f ark e tm e d iğ in i d ü şü n e m e z . Bu g ib i z an v e d ü şü n c e le r K u r'ân - ı K e rim in h e r satır v e k e lim e sin e b ü s b ü tü n ay k ırıd ır. Bu tü r ih tim al v e id d ialar M ü slü m an ların K u r'ân -ı K e rim v e H z . P e y g am b e re o lan im an v e b ağ lılık larıy la d a te rs d ü şü y o r. Sad e c e se n e t v e k ay n ak ların ç o k lu ğ u n u g ö re re k C e n âb - ı A llah , K u r'ân -ı K e rim v e H z . P e y g am b e r h ak k ın d a b ö y le sin e te h lik e li, z ararlı v e y aralay ıc ı h ik ay e v e o lay lara in an an lara p e s d o ğ ru su ! 233 11. A y n ı şe k ild e , ây e t o ld u ğ u ile ri sü rü le n o u y d u rm a ik i c ü m le , p u t lara K ıy am e t g ü n ü şe f aat y e tk isi tan ıy o r. Bu ise , K u r'ân 'm , A llah k atın d ak i m ak am ı n e o lu rsa o lsu n h iç b ir v arlığ a atf e tm e d iğ i b ir y e tk i d ir. U z ağ a g itm e y e h iç g e re k y o k . Biz z at N e c m Sû re sin d e y e r alan v e sö z d e ik i ây e tin b u lu n d u ğ u ile ri sü rü le n y e rd e n sad e c e v e ç o k k ısa b e ş ây e t so n ra g e le n b ir ây e ti d in le y e lim : "G ö k le rd e n ic e m e le k v ar k i o n ların şe f aatle ri, d ile d iğ i v e h o şn u t o ld u ğ u k im se iç in A llah 'ın iz in v e r m e si d ışın d a, b ir işe y aram az " 234 . M e le k le r h ak k ın d a b ile b ö y le b u y u - ru lm u şk e n , n asıl o lu r d a, ây e t o ld u k ları sö y le n e n u y d u rm a ik i c ü m le d e n 232 M evdûdî, a.g.e., II,. 483. 233 M evdûdî a.g.e., II, 485-486. 234 Necm , 36. 78 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b iri, sö z ü e d ile n ü ç p u tu n şe f aatle ri ü m it e d ilm e y e d e ğ e r o ld u ğ u n u , h e m d e A llah 'ın iz n in e b ağ lam ak sız m , sö y le y e b ilir? 235 12. Ö n e m li b ir n o k ta d a şu d u r: T e re d d ü d v e k ararsız lık h iç b ir z am an H z . P e y g am b e rin ah lâk ı o lm am ıştır k i b u o lay d a d a "y o lu n y arısın d a k ararsız lığ a d ü şm ü ş v e az ö n c e o rtay a k o y d u ğ u p re n sip le rin d e n d ö n ü ş y a p m ıştır" d e n ile b ilsin . A k sin e o n u n d in in e b a ğ lılığ ın d a k i salab e ti, k u v v e tli b ir im an v e id e ali d ille re d e stan o lm u ştu r. H atta, in san ın , d ah a ö nce ald ığ ı k ararları te k rar te k rar g ö z d en g e ç irm e g e re ğ in i d u y d u ğ u sav aşta d ah i H z . P e y g am b e rin e n u f ak b ir te re d d ü t v e k a rarsız lık g ö ste rd iğ i n ak le d ilm e m iştir. N ite k im , k e n d isi şe h ird e d u ru p m ü d afaa sav aşı y ap m ay ı d ah a u y g u n g ö rd ü ğ ü h ald e , A sh ab ın b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u n u n M e d in e d ışın a ç ık ıp m e y d an sav aşın ı iste d iğ i U h u d sav aşı ö n c e sin d e , ç o ğ u n lu ğ u n g ö rü şü n e u y arak z ırh ın ı g iy ip K u re y ş M ü şrik le rin i d ışarıd a k arşılam ay a ç ık tığ ın d a, k arşı g ö rü ş b ild ire n Sah ab ile r p işm an o larak k e n d isin e m ü rac aat e tm işle r, fak at o g e ri d ö n m e y i re d d e d e re k şu m e şh u r sö z ü n ü sö y le m iştir: " Bir p e y g am b e r, z ırh ın ı g iy d ik te n so n ra sav aşm ad ık ç a o n u ç ık arm ası k e n d isin e y a k ışm a z ." 236 D ah a ö nce de M e k k e d ö n e m in d e am c ası Eb û T alib te k rar te k rar k e n d isin e ric ad a b u lu n arak p u tlara v e p u tp e re stle re k arşı tu tu m u n u b iraz y u m u şatm asın ı is te d iğ i v e b u iste ğ e k arşı o n u n v e rd iğ i c e v ap m e şh u rd u r.237 A rtık ad ı g e ç e n am c ası b u n c a y ıl k e n d isin i d e ste k le d ik te n , ( Eb u L e - h e p m ü ste sn a) M ü slü m an ıy la, k âf iriy le H aşim o ğ u lları o n u n y an ın d a y e r ald ık tan , b u u ğ u rd a Şi'b - i Eb î T alib 'd e ay larc a k u şatm a v e am b ar g o y a k atlan d ık tan so n ra m ı b u ç irk in g e ri d ö n ü şü y ap ac ak ? ! H e m d e n e z am an ? Islâm , H attab o ğ lu Ö m e r 238 v e A b d u lm u ttalib o ğ lu H am z a g ib i M e k k e 'n in ik i k ah ram an ıy la g ü ç le n d ik te n v e M ü slü m an lık c iv ar k ab ile le r arasın d a y ay ılm ay a b aşlad ık tan so n ra! Ö te y an d an o n u b u tav iz e z o rlay an n e y d i k i? O y sa o sıralard a K u re y ş'in ile ri g e le n le ri taraf ın d an 235 Avad, a.g.e., s. 28. 236 İbn Hişâm , a.g.e., II, 63. 237 Bk. ibn Hişâm , a.g.e. ,1,266. 238 C harles Ledit bu noktada büyük bir tarihi hata işlem ektedir. Ç ünkü, Hz. Ö m er ’ in M üslüm anoluşunun, uydurm a G aranik hadisesinden sonra olduğunu iddia etm ektedir. Bu yeni dine girişinin, Hz. Peygam ber'in şahsında büyük bir tesir m eydana getirdiğini söylem ektedir. Kendi rivayetine göre, Hz. Peygam ber güya ondan sonra putlarla kesin olarak ilişkisini kesm iş ve davasını yalın tevhid inancına dayandırm ıştır, (a.g.e., s. 96-97). Yine Ledit, Kâfirûn Sûresini de, N ecm Sûresinde yapılan düzeltm enin bir tekidi olarak kabul etm ektedir. O ysa doğrusu, Kâfirûn Sûresinin N ecm Sûresinden önce nazil olduğudur. Arthur Jeffery tarafından neşredilen (s. 8-11) “ M ukaddim etân Fî U lûm i’l-Kur'ân ” adlı eserin birinci kitabında bulunan ve özellikle de Kur ’ ân Sûrelerinin iniş sırasını konu alan hiçbir rivayet bunun tersini söylem em ektedir. D üşünün! Ledit’ in ortaya attığı bu çirkin iddianın asılsızlığından em in olm ak için, ayrıca bk. Suyûtî, el-itkan, M ustafa el-Bâbî el-H alebî, Kahire 1979, I, 13-14; M ahm ûd Şarkavî, el-Kur ’ ânü ’ l-M ecîd, D âru ’ş-Şa ’b, Kahire 1971, s. 50, 55, 56; Bu belirttiğim iz yerlere göz atıldığında Kâfirûn Sûresinin değil de N ecm Sûresinin sonra nazil olduğu görülecektir. K U R ’ Â N V E H Z . PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 79 e lç i o larak g ö n d e rile n U tb e b in R e b i'a ad e ta altın b ir te p si iç e risin d e k e n d isin e se rv e t v e re islik su n m u ş, o ise , b u n u re d d e tm iş v e U tb e 'n in y ü re ğ in i titre te n Sû re sin in Se c d e ây e tle ri o k u m ak la b aşın d ak i y e tin m işti. Bu n u n ü z e rin e so n d e re c e e tk ile n e n U tb e , k e n d isin i g ö n d e re n ar k ad aşların ın y an ın a ap ay rı b ir y ü z if ad e siy le d ö n m ü ştü . 239 13. H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h iç b ir z am an T e v h id k o n u su n d a tav iz k âr d a v ra n m a m ıştır. H a tta , A ra p k a b ile le ri p e şp e şe ç a ğ rısı Islâ m k arşısın d a saf d ışı k ald ık ları v e A llah 'ın d in in in h iç k u şk u su z g alip g e le c e ğ i aç ık ç a g ö rü ld ü ğ ü z am an b ile b u tu tu m u d e v am e tm iştir. H z . P e y g am b e rin şirk e v e m ü şrik le re tav iz v e rm e d iğ in in d iğ e r b ir d e lili d e Sak if k ab ile sin in , p u tların a b ir ay o lsu n m ü saad e e d ip o n d an so n ra d i le d iğ in i y ap ac ak ların a ilişk in m ü rac aatların ı k ab u l e tm e m e sid ir.240 Ç o ğ u z am an v e p e k ç o k m e se le d e te d ric iliğ i e sas ald ığ ı b ilin d iğ i h ald e b u k o n u d a te d ric ilik y o lu n a g itm e k iste m e m iştir. K e n d isin in b iz z at v e K u r'ân 'm d a (!) y e r v e rm e k su re tiy le L at, U z z a v e M e n a t'ı taz im ve şe f aatle rin in ü m it e d ild iğ in i itiraf e tm e sin d e n b in k e re d ah a h af if o l m asın a rağ m e n b ö y le b ir m ü rac aatı k ab u l e tm e m iştir. O y sa b u m ü rac aat, o n u n h ay atın ın so n d ö n e m le rin e rastlam ıştır. G ü ç v e k u v v e tle d iz g in le ri tam am e n e lin e alm ıştı v e b ir d ah a p u tp e re stliğ e d ö n ü şü n sö z k o n u su o la- m ay ac ığ ın ı k e sin o larak b iliy o rd u . H al b ö y le ik e n , n asıl o lu r d a d ah a y o lu n b aşın d ay k e n v e c an la b aşla, h iç b ir tav iz v e rm e d e n v e c e sare tle d av asın ı sav u n m ası g e re k tiğ i b ir d ö n e m d e m ü şrik le re p u tp e rstlik le rin e d e v am iz n i v e re b ilir? So n ra, M ü slü m an o ld u k ları iç in K u re y ş'in e z iy e t v e işk e n c e sin d e n k aç arak H ab e şistan 'a h ic re t e d e n tab ile ri k e n d isin d e n d ah a m ı c e su rd u lar? O y sa o n lar, b u n c a b e lalara k arşı sü re k li o larak k e n d isin d e n g ü v e n , im an v e sab ır b e k liy o rlard ı. Fiile n d e , N e c aşî'y e g ö n d e rile n ik i K u re y ş e lç isin in b iz z at N e c aşî v e p atrik le rin in h u z u ru n d a d ü z e n le d ik le ri k o m p lo y a k a rşı sarsılm ad an d ire n m işle r. N ite k im , K ral'm h u z u ru n a, d in le ri v e H z . İsa h ak k m d ak i in an ç ların ı an latm ak ü z e re g e tirilm işle r, g arip , k im se siz v e m ih m an d arların ın d u y g u ların ı o k şam ay a so n d e re c e m u h taç o lm aların a rağ m e n , h ile y o llu v e v az iy e ti id are e tm e k ab ilin d e n o lsu n İslâm ın H z . İsa (a.s) h ak k m d ak i g ö rü şü n d e n b ir te k k e lim e o lsu n g iz le m e m işle rd ir. 241 14. İb n Saib e l- K e lb î (V . 146), el- A sn am ad lı e se rin d e , K u re y ş'in K ab e - y i tav af e d e re k şö y le d e d iğ in i b e lirtir: " L a t h ak k ı iç in ! U z z a h ak k ı iç in ! O n lar y ü k se k tu rn alard ır o n ların şe f aatle ri u m u lu r. Ü ç ü n c ü le ri M e - n ât h ak k ı iç in !" Y in e K u re y şlile r şö y le d iy o rlard i: "Şü p h e siz 239 ibn Hişam , a.g.e.,I, 293-294; ibrâhim Avad, a.g.e. s. 28-30. 240 ibn Hişam , a.g.e.,II, 540. 241 Bk. ibn Hişâm , I, s. 334-338; Avad, a.g.e. s. 30. o n lar, 80 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR — h aşa-A llah 'm k ız larıd ır. O n u n n e z d in d e şe faat e d e c e k le rd ir." Bu n u n ü z e rin e A llah , Elç isin i g ö n d e rin c e o n a şu n u in d ird i: "G ö rd ü n ü z m ü o L at v e U z z a'y ı? V e ü ç ü n c ü le ri o lan ö te k in i, M e n â f i? D e m e k e rk e k siz e , d işi O n a ö y le m i? O z am an b u in san fsız c a b ir tak sim ! Bu n lar ( p u tlar) siz in v e ataların ız ın tak tığ ı isim le rd e n b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. A llah o n lar h ak k ın d a h iç b ir d e lil in d irm e m iştir" 242 . Ö y le g ö rü n ü y o r k i, z ın d ığ ın b iri b u riv ây e ti alıp tah rif e tm iştir. K u re y ş'in p u tları h ak k m d ak i sö z le rin i H z . P e y g am b e r sö y le m iş g ib i g ö ste rm iştir.243 15. R o d in so n 'u n b u k o n u d a y az d ık ların ı o k u d u ğ u m u z d a b u ik i ây e ti d u y ar d u y m az M ü slü m an ların v e m ü şrik le rin se v in ç le rin d e n h e p b irlik te se c d e y e k ap an d ık ların ı g ö rü rü z . 244 Biz ik i ta ra f ın da bu ik i ây e t o k u n d u ğ u n d a n iç in v e n asıl se c d e e ttik le rin e b ir m an a v e re m iy o ru z . A rap m ü şrik le rin in p u tların a se c d e e ttik le ri k ay n ak lard a y e r alm am ak tad ır. İşte K u r'ân - ı K e rim , işte A rap Y arım ad asın d ak i p u tp e re stliğ i d e tay lı o larak e le alan İb n H işam , y in e işte b u k o n u d a "K itab ü l'- A sn am " ad lı m ü stak il b ir e se r y az m ış o lan İb n u 'l- K e lb î! Bü tü n b u k ay n ak lar iste n ild iğ i g ib i araştırılıp in c e le n sin . Bir m ü şrik in , p u tu iç in se c d e e ttiğ i b u lu n am ay ac ak tır. M ü şrik le r, k u tsal b ild ik le ri taşların , p u tların v e K ab e n in e traf ın d a d o laşır tav af e d e rle rd i. P u tları iç in e v le r y ap ar, b u e v le rd e "se d e n e " d e d ik le ri k im se le ri g ö re v le n d irirle rd i. P u tların a h e d iy e le r su n ar, k u rb an lar k e se re k o n lara m an e n y ak laşm ay a ç alışırlard ı. H ay v an v e e k in le rin d e n b ir k ısm ın ı o n lara ay ırır, u z ak y e rle rd e n o n ları z iy are te g id e r, y an ların d a saç ların ı tıraş e d e r, o n lara e l v e y ü z sü re r, ç e v re le rin i k o ru m a altın a alırlard ı. Y an ların d a f al o k larıy la k u r'a ç e k e r, o n lara y e m in e d e r, L ât, M e n ât... v s'n in k u lu an lam ın d a A b d u llât, A b d u lm e n ât... g ib i isim le r alırlard ı. Fak at sö z ü g e ç e n k ay n ak ların h iç b irin d e m ü şrik le rin K ab e 'd e k ile r d ah il h iç b ir p u t v e san e m e se c d e e ttik le ri b e lirtilm e m iştir. P u tların y an ın d a v e b iz z at o n lara se c d e e tm e d ik le ri h ald e , n asıl o lu r d a b ir K u r'ân ây e tin d e sad e c e L ât, M e n ât v e U z - z a'n m ad ın ı d u y m ak la se c d e y e k ap an ırlar! 245 P e k i o ik i sö z d e ây e ti işittik le rin d e M ü slü m an ları se c d e e tm e y e ite n n e y d i? Bu ik i sö z d e ây e t, se c d e ây e tle ri d e ğ il k i? K u r'ân 'd ak i se c d e ây e tle ri b e lli v e b u ây e tle rin b ir ö z e llik v e k u ralı v ar. Sö z ü e d ile n riv ây e te g ö re in d iğ i sö y le n e n o ik i ây e t b u ö z e llik le ri taşım am ak ta v e b u k u ralın altın a g irm e m e k te d ir. O n lard an so n ra g e le n ây e tle rin , b u sö z d e ik i ây e tte y e r alan se c d e e m rin i n e sh e ttiğ i d e sö y le n e m e z . Ç ü n k ü b u n u n 242 N ecm , 19-23; Kitâbü ’l-Asnâm , el-U staz Ahm ed Zekî Paşa, N eşriyâtu Kulliyâti’l-ilâhiyyât bi C âm iati Ankara, 1969, s. 13. 243 Avad, a.g.e., s. 31. 244 Rodinson, a.g.e., s. 135. 245 Avad, a.g.e., s. 24. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 81 iç in h iç b ir g e re k ç e g ö ste rile m e z . H ay re t e d ile c e k b ir d u ru m d a şu k i, M ü slü m am y la m ü şrik iy le b ü tü n K u re y ş'in b u ik i ây e ti işitir işitm e z se c d e e ttiğ in i b e lirte n b u h ik ay e y i b ü y ü k b ir ö z e n v e h arare tle n ak le d e n R o d in so n , d ah a b irk aç say fa b ile g e ç m e d e n d ö n ü ş y ap arak H z . M u h am m e d 'in b u tav iz d e n v az g e ç işin i, M ü slü m an ların b u n a k arşı k o y m aların a v e d ire n m e le rin e b ağ lıy o r. 246 Bu d a asla o lm ay an b ir şe y d ir. A c ab a riv ây e tte b u n d an d ah a ç irk in -b ir ç e lişk i d ü şü n ü le b ilir m i? İn san ın ak lın a şö y le b ir so ru g e le b ilir: Bu k ad ar b ü y ü k isim le rin h e p si b ir k o n u d a n asıl y an ılm ış o lab ilirle r? Bu h ik ây e n in h iç b ir aslı astarı y o k sa, b u k ad ar ç o k m u 'te b e r rav î v e b u k ad ar tan ın m ış tarih ç ile r, n asıl H z . P e y g am b e re v e K u r ’ ân -ı K e rim e b ö y le k o rk u n ç v e c id d i b ir su ç lam a v e if tirad a b u lu n ab ilirle r? " Bu so ru n u n c e v ab ın ı b iz y in e h ad is k ay n ak larım ız d a b u lab iliriz . Bu h arî, M ü slim , Eb u D âv u d , N e sâî v e M ü sn e d - i A h m e d 'te b u h ik ay e g e rç e k şe k liy le an latılm ıştır. Bü tü n h ik ây e , H z . P e y g am b e rin N e c m Sû re sin i tilâv e t e tm e si v e b u n u n so n u n d a se c d e e d in c e to p lan tıd a h az ır b u lu n an b ü tü n M ü slü m an v e m ü şrik le rin se c d e e tm e sin d e n ib are ttir. 247 Bu n d a aslın d a h ay re t e d ile c e k b ir şe y y o k tu v e p e k g arip se n m e m e liy d i. Z ira e v v e lâ K u r'ân - ı K e rim in b iz atih i so n d e re c e te sirli v e b ü y ü le y ic i b ir ü slu b u v ard ır. Ü ste lik , H z . P e y g am b e rin m ü b a re k ağ z ıy la o k u n m asın ın b u e tk iy i d ah a da a rttıra c a ğ ı u n u tu lm a m alıd ır. Bu ik i f ak tö rü n b irle şe re k to p lan tıd ak ile ri b ü y ü le d iğ i v e se c d e y e g itm e le rin e se b e p o ld u ğ u p e k u z ak b ir ih tim al d e ğ ild ir. Z ate n b u n d an d o lay ıd ır k i K u re y şlile r, H z . P e y g am b e r'e sih irb az v e b ü y ü c ü g ib i lak ap lar tak ıy o rlard ı. Bu n d an so n ra san ılıy o r k i, K u re y şlile r b ir an lık d alg ın lık ların d an d o lay ı p işm an lık d u y d u lar v e o n lard an b az ısı b u n a b ir g e re k ç e b u lm ay a ç alıştılar v e d e d ile r k i: "V allah i b iz b u n u y ap m ak iste m iy o rd u k , am a b iz H z . M u h am m e d 'in ağ z ın d an m ab u d larım ız ı ö v e n b az ı sö z le r d u y d u k tan so n ra se c d e y e g ittik 248 D iğ e r tarafta b u o lay , H ab e şistan 'd ak i M ü slü m an m u h ac irle re , "İslâm ile k ü f r arasın d a su lh te m in e d ild i" d iy e u laştı; z ira g ö rg ü tan ık ları, m ü şrik v e M ü slü m an h e rk e sin ay n ı an d a se c d e e ttik le rin i g ö rm ü şle rd i. Bu sö y le n ti ö y le sin e y o ğ u n laştı k i H ab e şistan 'd ak i m u h ac irle rin h e p si d e ğ ilse d e , ç o ğ u M e k k e 'y e d ö n m ü ş o ld u . Bu o lay d an so n ra, arad an g e ç e n y ü z y ıld a, K u - re y şlile rin se c d e e tm e si o lay ı b u se c d e ile ilg ili K u re y şlile rin ile ri 246 Rodinson, a.g.e., s.136, 147-148. 247 Buharî, Sücûd 1, 4-5, M enâkıbu ’ l-ensâr 29; M egâzî 8, Tefsîru Sûre (53) 4; T irm iz î, C um ’a 51; N e s â î, iftitah 49, 51; M u v a tta ’, Kur'ân 15; D â rim î, Salat 160; Ahm ed, M üsned, I, 388... 248 Yakut, “ M u'cem üTBüldân ” da “ U zza ” kelim esini tarif ederken, Kureyşlilerin Kabe ’yi tavaf ederken “ Ve ’lLât ve ’ l-U zza ve M enâtü ’s-Sâlisetü ’l-U hra... ” dediklerini belirtm iştir. Bununla şu ihtim al ortaya çıkıyor: R esulullahın ağzından Lât ve U zzâ ’ nın ism ini duyan kişi bu sözleri yüksek sesle söylem iş ve toplantıda hazır bulunanlar bunların Hz. Peygam ber’in sözleri olduğunu sanm ışlardır. 82 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR sü rd ü ğ ü g e re k ç e v e H ab e şistan 'd ak i M ü slü m an ların y u rd a d ö n ü şü , h e p si b ir aray a g e lip g e rç e k b ir o lay şe k lin i ald ı v e b az ı ç o k m ü m taz alim , tarih ç i, v e m ü f e ssir b u n u k ab u lle n m e k z o ru n d a k ald ılar. İn san in san d ır. En b ilg ili v e im an ı e n k u v v e tli k işi b ile h atay a d ü şe b ilir." 249 2. K u r 'â n 'a a. İlk K a rş ı K a r ş ıs ın d a k i V a h iy K e n d isin e T u tu m u n a ilk d efa D a y a lı D e l i ll e r T e p k is i n â z il v ah iy o ld u ğ u z am an k i tu tu m u , o nun d o ğ ru lu ğ u n a tartışm a g ö tü rm e z b ir d e lild ir. Ö n c e b u k o n u d ak i tarih î b e l g e y i k ay d e d e lim v e ü z e rin d e g e re k li d e ğ e rle n d irm e y i y ap alım . V ah y in b aşlan g ıc ın ın n asıl o ld u ğ u n u b iz e e n g ü z e l b ir şe k ild e an latan H z . A işe şö y le d e m e k te d ir: "R e su lu llah a v ah iy , ilk in u y k u d a g ö rd ü ğ ü sâd ık rü y alar ile v ak i o lm u ştu r; o sırad a g ö rd ü ğ ü h e r rü y a sab ah ay d ın lığ ı g ib i ay n e n ç ık ard ı. So n ra u z le t v e y aln ız lık k e n d isin e se v d irild i. H ira'd a in z iv ay a ç e k ilip b irk aç g ü n b o y u n c a ib ad e t e d iy o r, so n ra aile sin e d ö n e re k te k rar b irk aç g ü n lü k az ığ ın ı alıp h ak , g id iy o r, b ö y le c e ay n ı işi te k rarlıy o rd u . N ih ây e t o n a b e k le m e d iğ i b ir an d a g e liv e rd i. H ira m ağ arasın d a ik e n an sız ın m e le k k e n d isin e g e le re k 'O k u !' d e d i. O , 'Be n o k u m ak b ilm e m ' d iy e c e v ap v e rd i. R e su lu llah d iy o r k i: 'Be n i tu tu p c an ım ı ac ıtac ak d e re c e d e sık tı, so n ra se rb e st b ırak ıp 'O k u !' d e d i. 'O k u m ak b ilm e m ' d e d im . T e k rar tu tu p ü ç ü n c ü d e fa sık tı v e b ırak ıp : 'Y aratan R ab b in in ad ıy la o k u , in san ı b ir alâk 'tan y arattı. 250 O k u , R ab b in o e n b ü y ü k k e re m k ârd ır k i, in san a k ale m le ( y az ıy ı) ö ğ re tti, in san a b ilm e d ik le rin i ö ğ re tti. 251 R e su lu llah , k alb i ü rp e rti iç in d e d ö n d ü . H u v e y lid 'in k ız ı H atic e 'n in y an m a g irip , 'Be n i ö rtü n , b e n i ö rtü n ' d e d i. 252 Ö rttü le r, d e rk e n k o rk u su z âil o ld u . So n ra H atic e 'y e : 'K e n d im d e n e n d işe e d iy o ru m ' d e y in c e o : 'H ay ır, h ay ır. En d işe e tm e ; v allah i, A llah se n i h iç u tan d ırm az , z ira se n y ak ın ların ı g ö z e tir, d ard a k alan lara y ard ım c ı o lu rsu n , m u h tac ı g iy d irirsin , m isaf iri se v ip ik ram e d e rsin ve k ö tü gün d o stu o la ra k m u sib e tz e d e le re , d ü şk ü n le re y ard ım e d e rsin ' d iy e c e v ap v e rip te se lli e tti. Bu n d an so n ra H atic e , H z . P e y g am b e ri alıp am c az âd e si V arak a b . N e v fe l'e g ö tü rd ü . Bu z at c âh iliy y e ç ağ ın d a H ıristiy an o lm u ş, İb ran ic e y i b ilir v e In c il'd e n 249 M evdûdî, a.g.e., II, 486-487; G aranîk O layı ile ilgili m üstakil eserler kalem e alınm ıştır. Bunların en kapsam lı ve ikna edicilerinden biri de, Prof. Dr. H üseyin H atem î’ nin 159 sayfalık “ Şeytan R ivayetleri” adlı çalışm asıdır, (işaret Yayınları, İstanbul, 1989.) 250 Kan pıhtısı görünüm ünde, taalluk eden, asılıp tutunan bir şey. 251 Alâk, 1-5. 252 Ö rtü istem esi, üşüdüğünden değil, m üthiş bir m anzaranını verdiği yorgunluktan dolayı istirahat ihtiyacından ileri gelm iş olm alıdır. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 83 n asib i n isb e tin d e b ir şe y le r y az ard ı. O g ü n le rd e g ö z le ri k ö r id i. H atic e V arak a'y a, 'A m c am o ğ lu , d in le b ak , k ard e şin in o ğ lu n e sö y lü y o r? ' d e d i. V arak a, 'K ard e şim in o ğ lu , ne v a r? ' d e y in c e , R e su lu llah b aşın d an g e ç e n le ri an lattı. Bu n u n ü z e rin e V arak a, 'Bu g ö rd ü ğ ü n , A llah 'ın M u sâ'y a in d ird iğ i N âm û s- u Ek b e r'd ir. K e şk i se n in d av e t g ü n le rin d e g e n ç o lsay d ım da k av m in in se n i ç ık arac ak ları z am an ı g ö rse y d im ' d e d i. A lla h 'ın R e su lü d e , 'O n lar b e n i ç ık arac ak lar m ı? ' d iy e so rd u . O d a, 'Ev e t, se n in g ib i b ir şe y le g e le n h iç b ir k im se y o k tu r k i d ü şm an lığ a u ğ ram asın , şây e t se n in d av e t g ü n le rin e y e tişirse m , san a y ard ım e d e rim ' d iy e c e v ap v e rd i..." 253 G ö rü ld ü ğ ü g ib i H z . P e y g am b e r, H ira m ağ arasın d a g ö rd ü ğ ü m an z ara v e ald ığ ı te lk in k o n u su n d a k o rk u v e te laşa k ap ılm ış, b u v ah y in k ay n ağ ı h ak k ın d a te re d d ü t g ö ste rm iş v e b u n d an d o lay ı b ü y ü k b ir e n d işe y e m aru z k alm ıştır. T e lâş v e te d irg in lik iç in d e e v in e d ö n e re k , e şi H atic e 'y e , "Be n i ö rtü n ü z , b e n i ö rtü n ü z " d e m iş. H atic e ise o n u n g ü z e l ah lak ın d an b az ı ö rn e k le r v e re re k , b ö y le b ir in san ı A llah 'ın m ah c u p v e p e rişan e t m e y e c e ğ in i sö y le y e re k te se lli e tm iş, b u n u n la d a y e tin m e y e re k , d u ru m u n g e rç e k m ah iy e tin i tah k ik e tm e k iç in am c asıo ğ lu V arak a b in N e v fe l'e g ö tü rm ü ştü r. V arak a d a o lay ı b iz z at H z . P e y g am b e rin ağ z ın d an d in le d ik te n so n ra, k e n d isin e g e le n in m e le k o ld u ğ u n u v e d u ru m u n u n H z . M u - sâ'n m k iy le ay n ı b u lu n d u ğ u n u sö y le y e re k o n u m ü jd e le m iştir. K o n u m u z la ilg ili o larak b u n d an ç ık arılac ak d e rs ise şu d u r: P e y g am b e r, k e n d i d ışın d an b ir k u v v e t taraf ın d an , ad e ta y ak alan ıp , k e n d isin in rağ m m a, b ir e lç iliğ e m e m u r e d ilm iştir. Bu d u ru m b irç o k p e y g am b e rin b i'se tin d e d e g ö rü lm ü ştü r. H z . P e y g am b e rin , v ah y i g e tire n m e le ğ e : "Be n o k u m ak b il m e m " d e m e sin d e , o n u n k aç m a arz u su g ö rü le b ilir. D u y d u ğ u se sin , g ö rd ü ğ ü m an z aran ın v e g e le n m e le ğ in m ah iy e tin d e n e m in o lm ak iç in sarfe ttiğ i g ay re t d e b u n u g ö ste rir. Eğ e r R e su lu llah , H z . C e b rail v e v ah iy k o n u su n d a — h aşa — y alan c ı o lsay d ı, ö n ü n d e b ü y ü k b ir y alan alan ı v ard ı. D ile d iğ i g ib i b u m e y d an d a d o laşır v e at k o ştu rab ilird i. Eğ e r — h aşa — sam im iy e tsiz v e y alan c ı o l say d ı, C e b rail'in ü ç k e z k e n d isin i sık ıp n e re d e y se c an ın ın ç ık ac ağ ın ı sö y le m e k y e rin e , d o stç a y an m a g e lip şe f k atle e lin i tu ttu ğ u n u ; m ah iy e tin i v e am ac ın ı b ile m e d iğ i "O k u !" şe k lin d e k i k e sin v e b e k le n m e d ik e m ir y e rin e ark ad aşç a so h b e t e ttiğ in i sö y le m e si g e re k ird i. A y n ı şe k ild e ö y le b ir d u ru m d a, m ü te b e ssim v e se v in ç li b ir b iç im d e e v in e d ö n m e si d ah a u y g u n o lu rd u . D e ğ il m i k i, A le m le rin R ab b in d e n k e n d isin e v ah iy g e ld iğ in i sö y lü y o rd u ? Ö y le y se O Y ü c e R ab , k e n d isin i d o st v e e lç i se ç m işti. Ö y le y se b u g e n iş y alan ın m an tık î so n u c u d a e n az o n u n k ad ar b ü y ü k b aşk a 253 Buharî, Bed ’ ül-Vahy, 7. 84 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b ir y alan o lm ası g e re k ird i k i, R ab b in in n asıl d a b iz z at k e n d isin e g ö rü n d ü ğ ü n ü , y ü z y ü z e k o n u ştu ğ u n u , o m u z ların ı o k şad ığ ın ı... — v e d ah a b u n lar g ib i y alan c ı d e c c allara d ah a ç o k y ak ışan , k ay p ak ru h v e ak ıl sa h ip le rin in ağ z ın a d ah a lay ık h e z e y an lar — sö y le rd i. 254 Y in e şây e t H z . M u h am m e d ö te d e n b e ri k e n d isin in p e y g am b e r o lac ağ ın ı tasarlam ış o lsay d ı, k e n d isi g ib i b ir in san ın n e b i o lm ası g e re k tiğ in e in an say d ı v e k e n d isin e b ir m e le k g e lsin d iy e b ir m ağ arad a y aln ız b aşın a ib a d e t ve m u ra k a b e d e b u lu n m u ş o lsay d ı, g ây e t ta b ii ki H ira m ağ arasın d ak i o lay c e re y an e ttiğ i z am an b ü y ü k b ir se v in ç iç in d e y e rin d e n f ırlar, se v in ç ç ığ lık ları atar, m ağ arad an k u rşu n g ib i ç ık ıp e v e g e lir v e h e rk e se b ağ ıra b ağ ıra k e n d isin in p e y g am b e r o ld u ğ u n u ilan e d e rd i. Fak at, g ö rd ü ğ ü m ü z g ib i b u rad a d u ru m b am b aşk a id i v e k e n d isi h ay li h e y e c an lı, şaşk ın v e sarsılm ış b ir d u ru m d a id i. T itre y e re k e v e g e ld i v e y o rg an a sarılıp se ssiz c e y attı. Biraz so n ra k e n d in e g e lir g ib i o lu n c a h a y at ark ad aşın a sırrın ı aç ık lad ı, k e n d isin e b ir şe y le r o ld u ğ u n u , h a y atın ın te h lik e d e o ld u ğ u n u b e lirtti. P e y g am b e rliğ i ö te d e n b e ri b e k le y e n b ir k işin in te p k isi b ö y le m i o lm alıy d ı? T ab ii k i h a y ır." 255 Ö te y an d an H z . H atic e 'n in o lay ı d u y u n c a g ö ste rd iğ i te p k i d e H z . M u h am m e d 'in d ah a ö n c e b ir p e y g am b e rlik b e k le n tisi iç in d e o lm ad ığ ın ı g ö ste riy o r. Şö y le k i: Bir k ad ın k o c asın a e n y ak ın k işid ir. K o c asın ın h ay at, y aşan tı, h u y , z e v k , k arak te r v e d u y g u ların ı e n iy i b ile n o d u r. Eğ e r H z . H atic e , k o c asın ın p e y g am b e rliğ e ad ay o ld u ğ u n u v e h e r z am an k e n d isin in b ir m e le ğ i b e k le d iğ in i b ilm iş o lsay d ı, H z . P e y g am b e re v e rd iğ i c e v ap h e r h ald e ço k f a rk lı o la c a k tı. O g ây e t d o ğ al o la ra k d iy e b ilird i k i: "K o c ac ığ ım , n e d e n k o rk u y o rsu n ? K o rk u lac ak n e v ar? İste d iğ in b u d e ğ il m iy d i? Se n p e y g am b e r o lm ak iste m iy o r m u y d u n ? İşte m u rad ın a e rd in . Se n b ir y an d an p e y g am b e rlik te z g âh ın ı aç , b e n d e b ir y an d an ad ak , h e d iy e v e p araları to p lay ay ım v e b ö y le c e ik im iz d e z e n g in o lu ru z ." Fak at b iz n e g ö rü y o ru z ? H z . H atic e , o n b e ş y ıllık e v lilik h ay atın d a H z . M u h am m e d 'in n e g ib i b ir in san o ld u ğ u n u ç o k iy i an lam ıştı. A raların d ak i sam im iy e t v e se v g i H z . M u h am m e d 'in d o ğ ru v e d ü rü st b ir in san o ld u ğ u n u o rtay a k o y m u ştu . K e n d isin in y alan sö y le m e y e c e ğ i v e h e rh an g i b ir sah te k ârlık ta b u lu n m ay ac ağ ı k e sin d i. H z . H atic e , k e n d isin e b ir şe y tan ın g e lm e y e c e ğ in i d e ç o k iy i b iliy o rd u . C e n ab -ı A llah 'ın k e n d isin i b ir az ab a so k ac ak ç e tin b ir sın av d an g e ç irm e y e c e ğ in i, g ö rd ü k le rin in d o ğ ru o ld u ğ u n u p e k iy i b iliy o rd u . 256 254 Avad, a.g.e., s. 17. 255 M evdûdî, a.g.e., II, 113. 256 M evdûdî, a.g.e., II, 114. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 85 A y n ı d u ru m V arak a b in N e v fe l iç in d e g e ç e rlid ir. V arak a y ab an c ı b ir k işi d e ğ ild i. A k sin e R e su lu llah m sü lâle sin d e n b ir k işi o lu p h an ım ın ın am c asıo ğ lu y d u . A y rıc a ilim v c irfan sah ib i b ir H ıristiy an o larak d a p e y g am b e rliğ in , k itab ın v e v ah y in n e o ld u ğ u n u ç o k iy i b iliy o rd u . Bu h u su sta y ap ılac ak asılsız v e ç ü rü k b ir id d iay ı re d d e d e c e k b ir d u ru m d a id i. Y aşı h ay li b ü y ü k o ld u ğ u iç in d o te c rü b e sah ib i b iriy d i v e H z . M u h am m e d 'in b ü tü n ö m rü g ö z ü n ü n ö n ü n d e g e ç m işti. V arak a b in N e v fe l d e H ira v ak asın ı d u y d u k tan so n ra k e n d isin e g e le n in H z . M u sa'y a g e le n m e le k te n b aşk ası o lm ad ığ ın ı te re d d ü t e tm e d e n sö y le d i. Z ira b u rad a d a d u ru m H z . M u sa'n m k i g ib iy d i. H z . M u h am m e d , tıp k ı H z . M u sa g ib i saf , te m iz v e h e r şe y d e n h ab e rsiz ik e n p e y g am b e rlik m ak am ın a g e tirilm işti. P e y g am b e rliğ e h e v e sli o lm ak şö y le d u rsu n , b ö y le b ir şe y in v u k u b u lac ağ ın ı ak lın ın k ö şe sin d e n b ile g e ç ilm e m işti. Bu ap aç ık d u ru m , V arak a b in N e v - f e l'in d e , H z . M u h am m e d 'in şe y tan ın b ir o y u n u n a g e lm e d iğ in e , d o ğ ru v e te m iz k arak te rin d e n d o lay ı h e rh an g i b ir art n iy e ti v e ih tirası o lm ad an n ih âî h ak ik ati b u ld u ğ u n a in an m asın a se b e p o lm u ştu . G e rç e ğ i v e d o ğ ru y u k ab u l e d e n b ir k işi iç in H z . P e y g am b e rin b u d u ru m u h iç d e şaşırtıc ı o lm asa g e re k tir. Z ate n b u y ü z d e n b u d u ru m K u r'ân - ı K e rim d e d e f alarc a m isal o larak g ö ste rilm iştir. 257 H z . M u h am m e d 'in b u o lay d an ö n c e h iç b ir z am an p e y g am b e rlik h e v e si ta şım ad ığ ın ın d iğ e r b ir d e lili d e, p e y g am b e rliğ in i ilan e ttiğ in d e m ü şrik le rin tu tu m u d u r. G e rç e k te n d e m ü şrik le rd e n h iç k im se ç ık ıp d a: "Be n z ate n tah m in e tm iştim , b u k im se n in p e y g am b e rlik id d iasın d a b u lu n ac ağ ı ö te d e n b e ri b e lliy d i" d e m e y e c e sare t e d e m e d i.258 Biz b u d e lili, y aln ız c a M ü slü m an o ld u ğ u m u z iç in ile ri sü rm ü y o ru z . İn g iliz m ü ste şrik A lfre d G u illau m e b ile H z . M u h am m e d in ( a.s.m .) p e y g am b e rliğ in e in an m ad ığ ı h ald e b u o lay ı o n u n sam im iy e tin e v e H ira m ağ arasın d a k e n d isin e g ö rü n e n le rin k u şk u g ö tü rm e z b ir o ld u ğ u n d an e m in o lm a iste ğ in e d e lil o larak d e ğ e rle n d iriy o r 259 . g e rç e k W as h in g to n Irv in g d e , ay n e n b u ö lç ü y ü H z . M u h am m e d 'in d o ğ ru lu ğ u n a, b ir ç e şit v e h im o lab ile c e ğ i d ü şü n c e siy le o lay ı h e m e n k ab u l e tm e k iste m e d iğ in e d e lil o larak ile ri sü rü y o r 260 . H afta h iç b ir ru h î g ü c e in an m a y an , h e rşe y i m ad d î o rtam a v e b u o rtam ın in san p sik o lo jisi ü z e rin d e k i e tk isin e b ağ lay an M ark sist M ax im e R o d in so n b ile y u k arıd ak i n o k tay a aç ık ç a d ik k at ç e k m e k te n k e n d in i alam ıy o r. N ite k im R o d in so n , H z . P e y - 257 Yûnus, 6; Şûra, 52; M evdûdî, a.g.e., II, 114. 258 M evdûdî, a.g.e., II, 111. 258 G uillaume, a.g.e., s. 28-30. 260 Irving, a.g.e., s. 32. Burada bir kez daha belirtelim ki, bu m üsteşrik Hz. M uham m ed'in peygam berliğine inanm ıyor. Fakat burada konum uz, bilerek yalan söyleyip sahtekârlık yapm ak m eselesi olduğundan; bu, onun bu noktayla ilgili itirafıdır. KU R 'ÂN VE H Z. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 86 ( a.s.m .), k e n d isin e g e le n şe y in A llah 'ın v ah y i o ld u ğ u n a k e sin g am b e rin k an aat g e tirm e d e n ö n c e u z u n b ir sü re te re d d ü t g e ç ird iğ in i k ab u l e d iy o r. 261 Bu te re d d ü t v e b u g e rç e ğ i ö ğ re n m e y e y ö n e lik şid d e tli arz u , H z. M u h am m e d 'in v ah iy g e lm e d e n ö n c e , p e y g am b e r o lm ay a y ö n e lik b ir b e k le n ti iç in d e o lm ad ığ ın a re d d e d ilm e si im k an sız k e sin b ir d e lild ir. Bu d a, b az ı m ü ste şrik le rin h iç b ir d e lile d ay an m ad an , H ac e r-i Esv e d 'i y e rin e y e rle ştirm e si o lay ın ın , H z . M u h am m e d 'i, p e y g am b e rlik le g ö re v le n d iri le c e ğ in e in an m ay a se v k e ttiğ i şe k lin d e k i id d iaların ı ç ü rü tü y o r. 262 Ç ü n k ü , sö z k o n u su m ü ste şrik le rd e n h iç b iri, H z. M u h a m m e d 'in h ay at ve ic raatın d an b u n a e n u f ak b ir d e lil b ile g e tire m e d iğ i g ib i, K u re y ş'in , H a- c e r-i Esv e d 'i e sk i y e rin e y e rle ştirm e y e ilişk in an laşm az lık ların ı ç ö z m e k iç in , tam am e n b ir te sad ü f so n u c u n d a H z . M u h am m e d 'te n y ard ım iste m e le ri, 263 m an tık an k e n d isin i, b u n u ile rid e h e rh an g i b ir İlâh î m isy o n la g ö re v le n d irile c e ğ in e b ir işare t o larak g ö rm e y e se v k e tm e si m ü m k ü n H z . M u h am m e d 'in d e ğ ild ir. ak lı, se b e p le r v e n e tic e le ri arasın d ak i ilişk iy i g ö rm e k k o n u su n d a b ö y le si tu tarsız lık v e z ay ıf lık lard an m ü n e z z e h tir.264 b. İlk m eye İn e n D önem de, Ç a lış m a s ı ve Â y e tle r i V a h iy H ız lı H ız lı E s n a s ın d a k i T e k r a r la y ı p E z b e r le H a li V ah y in b aşlan g ıc ın d a R e su lu llah , K u r'ân n âz il o ld u ğ u n d a, u n u tm ak e n d işe siy le , v ah y e d ile n m e tn i, k e n d i k e n d isin e ac e le ac e le te k rarlar, d u d ak ların ı d e p re tird i 265 . H alb u k i sö z ü h atırın d a tu tm a işin d e , g e re k n ü b ü v v e tin i ilan d an ö n c e g e re k so n ra b ö y le b ir ad e ti y o k tu . K e z a A rap lar arasın d a d a b u ad e t m e v c u t d e ğ ild i. O n lar, sö z le rin i iç le rin d e n g e ç i re re k h a z ırlıy o rla rd ı 266 . K u r'ân , o n u n k e n d i v arlığ ın d an k ay n ak lan say d ı, o n u sö y le m e te k n iğ in in d e şah sî v e k av m î ad e te u y m ası, g ö rü şü n ü o lg u n laştırm ak v e f ik rin i aç ık se ç ik h ale g e tirm e k ü z e re u z u n u z ad ıy a d ü şü n m e k le d o lu sü k û t se an sları g e ç irm e si g e re k ird i. A m a iş b ö y le 261 M . R odinson, a.g.e., s. 99-100; Rodinson Hz. M uham m ed'i sam im iyetsiz görenlerle ilgili olarak şöyle dem ektedir: “ D insel bir m esaja karşı takınılan şüpheci ve inanm az tavrın, insanları, bu m esajı getirenleri birer yalancı ve sahtekâr gibi görm eye sürüklediği çağda değiliz artık. Yani M uham m ed'i tam bir sahtekâr şeklinde gören H ıristiyan ilâhiyatçıları kadar XVIII. yüzyılın akılcı (rasyonalist) filozofları da geride kalm ıştır.” (a.g.e., s. 102.), R odinson, Hz. M uham m ed ’ in bu sam im iyetini bilinç altına ve gördüğü halüsinasyonlara bağlam aktadır, (a.g.e., s. 103). 262 E. E. Kellet, A Short H istory of Relijions, London 1933, s. 335. 263 ibn ishâk, a.g.e., s. 87; ibn Hişâm , a.g.e., I..197; ibn Sa ’d, a.g.e., I, 146; Taberî, a.g.e., II, 201; Belâzûrî, a.g.e., 1,99. 264 Avad, a.g.e., s. 18. 265 ibn Abbas, Tâhâ Sûresinin 114. âyetiyle ilgili olarak şöyle dem iştir: R esulullah , kendisine indirilen ayetleri ezberlem ekte zorluk çektiğinden, bellem ek için çok defa dudaklarını kım ıldatırdı. Bu âyetin inm esinden itibaren, C ibrîl gelince, onu dinler, ayrılır ayrılm az gelen vahyi, C ibril ’in okuduğu gibi okurdu.” (Buharî, Bed ’ul-Vahy, 1). 266 Zerkanî, M enâhil, II, 399-400. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 87 d e ğ ild i. O , an sız ın k e n d isin i b ir ö ğ re tim le k arşı k arşıy a b u lu y o r, b u re h b e r b ird e n g e lip sü r'atle k ay b o lu y o rd u . Ö y le k i — p e şin e d ü şse b ile — te f e k k ü r, k aç ırd ığ ı b ilg iy i h atırlam a k o n u su n d a işe y aram ıy o rd u . K e n d i sin e b ild irile n le ri h arf iy y e n te k rar e tm e si g e re k iy o rd u . K arşı k arşıy a k ald ığ ı b u y e n i d u ru m d a, iste r iste m e z , alışm ad ığ ı b u işi y ap m ası, b ir h arf d ah i k aç ırm am ak iç in b ü y ü k b ir h ırs g ö ste rm e si laz ım d ı. N ih ây e t A llah T e alâ şu sö z ü y le v ah y i k o ru m a işin i taah h ü d e tti: "O n u te k rar lam ak iç in (H e n ü z C e b râil san a v ah y i b itirm e d e n ) d ilin i d e p re tm e . O n u se n in k alb in d e to p lam ak v e ( san a) o k u tm ak Biz e a ittir" 267 , " Sa n a v ah y e d ilm e si h e n ü z tam am lan m ad an , K u r'ân 'ı ac e le o k u m ay a k alk m a. 'Y a R ab b i ilm im i artır' d e ." 268 Y in e A 'la Sû re sin d e d e H z . M u h am m e d 'in v ah iy le ri e z b e rle m e k iç in te laşlan m asın a g e re k o lm ad ığ ı v e ic ab ın d a b u n ların k e n d isin e te k rarla n ac ağ ı şö y le b ild iriliy o r: "San a ( K u r'ân 'ı) o k u tac ağ ız ; artık A llah 'ın d ile d iğ i h ariç , se n h iç u n u tm ay ac ak sın . Şü p h e siz A llah , aç ığ ı v e g iz le n e n i b ilir." 269 A y rıc a k e n d isin e n e z am an K u r'ân n âz il o lu rsa, m ü b are k ç e h re le rin d e d e ğ işik b ir d u ru m m e y d an a g e ld iğ in i ç o ğ u m u z b iliriz . Bu e sn ata o n u n m a ru z k ald ığ ı h al, y an ın d ak ile rin m e ç h u lü d e ğ ild i. Etraf ın d ak ile r, b ird e n b ire o n u n y ü z ü n ü n k ız ard ığ ın ı, o n u şid d e tli b ir h alin sard ığ ın ı, d e rk e n in c i tan e le ri g ib i te r d ö k tü ğ ü n ü , m ü b âre k b e d e n le rin in so n d e re c e ağ ırlaştığ ın ı, h atta m e se lâ b u sırad a d e v e ü z e rin d e b u lu n u y o rsa d e v e n in ç ö k tü ğ ü n ü , y ü z ü n ü n y an ın d a arı u ğ u ltu su n a b e n z e r b ir se sle d ah a d e ğ işik se sle r işitild iğ in i 270 so n ra ço k g eçm ed en o şid d e t h alin in aç ılarak v ah y e d ile n y e n i b ir K u r'ân p arç ası o k u d u ğ u n u b ild irirle r. 271 Bu h ad ise n in u n su rların a k ısac a g ö z atac ak o lu rsak , su n 'î o lm asın ın m ü m k ü n o lm ad ığ ın ı k o lay lık la an larız . P e y g am b e r Ef e n d im iz in m ü b are k y ü z ü n ü n e traf ın d a işitile n se sle ri d ü şü n ü rse k , o se sle rin şah sı ile ilg ili o lm ad ığ ı iy ic e an laşılır. K e z â su n 'i o lsay d ı, iste d iğ i z am an , alışm ış o ld u ğ u b u u su lle y e n i b ir v ah iy g e tire b ilm e si g e re k ird i. O y sa d ah a ö n c e d e işare t e d ild iğ i ü z e re , b az an e n şid d e tli ih tiy aç z am an ların d a ç o k is- 267 Kıyâm e, 16-17. 268 Tâhâ, 114; Draz, en-N ebeü ’ l-Azîm , s. 24-25. 269 A ’ la, 6-7. 270 Bütün bu durum lar için bk. Buharî, Bed ’ ü ’ l-vahy 2; H ac 17; U m re 10; Bed ’ ü ’ l-H alk 6; N ür ve Feth Sûreleri tefsiri; Fazâilü ’ l-Kur’ân 2; M üslim , H ac 6, 8; Hudûd 13; Fedail 86-88; Ebû D âvud, C ihad 19. 271 Draz, en-N ebeü ’l-Azîm , s. 62-63. 88 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR te d iğ i h ald e v ah y e m az h ar o lam am ış,272 an c ak A llah T e alâm n d i le m e si h alin d e v ah iy g e lm işti. D e m e k b u ih tiy arî o lm ay an b ir h ald i. 273 A c ab a b u h al b ir u y k u h ali m iy d i? Bu h alin te z ah ü rle rin i b ir k e z d ah a te tk ik e ttiğ im iz d e b u n u n , u y k u ih tiy ac ı sırasın d a, in san a arız o lan tab iî u y k u sâik i arasın d a u z ak b ir m e saf e b u lu n d u ğ u n u g ö rü rü z . Z ira v a h iy h ali b az an ay ak ta d u ru rk e n , b az an o tu rm u ş v az iy e tte ik e n , g âh y ü rü rk e n , g âh b in e k ü z e rin d e ik e n , b az an sab ah , b az an ak şam v ak ti, g âh ash ab iy le so h b e t e d e rk e n , g âh d ü şm an larıy la k o n u şu rk e n ârız o lab ili y o rd u . O n a b ird e n g e lip b ird e n ay rılıy o r, ç o k k ısa b ir an iç in d e g e ç ip g i d iy o rd u . 274 Y o k sa u y u k lay an k im se y e arız o lan u y k u g ib i, y av aş y av aş ile rle m iy o rd u . K ez a v ah iy h alin e b ir tak ım g arip se sle r re f a k a t e d iy o rd u 275 k i u y k u sırasın d a n e o n d an , n e d e d iğ e r in san lard an b ö y le se sle r işitilm e si v ak i d e ğ ild ir. H ü lasa, o n d ak i v ah iy h ali g e re k k o n u m u n d a, g e re k v ak itle rin d e , g e re k şe k ille rin d e v e g e re k se b ü tü n te z ah ü r le rin d e u y u y an k im se n in h alin d e n tam am e n b aşk a b ir h al id i." 276 A y rıc a b u h alle m araz î b e lirtile r v e asab î n ö b e tle r arasın d a tam b ir te n ak u z o ld u ğ u n u g ö rü y o ru z . 277 M araz î v e asab î d u ru m lard a y ü z sararır, p arm ak u ç ları g ib i v ü c u d u n u ç taraf ları so ğ u r, d işle r b irb irin e ç arp ar, e d e p y e rle ri aç ılır, ak ıl n u ru g iz le n ir, c e h ale t k a ra n lığ ı h ak im o lu r, h asta n e y ap tığ ın ı b ile m e z . H alb u k i v ah iy e sn asın d a H z . P e y g am b e r'in b e d e n in in k u v v e ti f az lalaşır, re n g i aç ılır v e p arlar, v ü c u d u n u n h arare ti artard ı. A y rıc a b u h al, z u lm e tin d e ğ il n û ru n , c e h âle tin d e ğ il ilm in k ay n ağ ı o lu rd u . D ah a d o ğ ru su o d u ru m d a ö y le b ir ilim v e n û r g e lird i k i b ü tü n ak ıllar o n d ak i h ik m e te h ay ran o lu r, b ü tü n n u rlar y an ın d a z ay ıf k a lırd ı. 278 D e m e k k i b iz , n e z u h u ru n d a n e d e g iz le n m e sin d e m az h arm ın h iç ro lü o lm ay an b ir ışık la k arşı k arşıy ay ız . A c ab a b u ışığ ın g e rç e k k ay n ağ ı n e d ir? Bu k ay n ak H z . M u h am m e d 'in b e n liğ i o lab ilir m iy d i? O n d an k ay n ak lan say d ı, h e r z am an f e y e z an e tm e si, u y u k lam a v e y a b ay g ın lığ a b e n z e y e n v e şe f faf b ir b u lu t g ib i o n u saran k ısa lah z alard a o lm ak tan z i y ad e , n o rm al u y an ık lık v e te fe k k ü r z am an ların d a o lm ası g e re k ird i. O 272 Şiddetle m uhtaç olduğu halde vahyin gelm em esiyle ilgili örnek için, bk. aynı başlığı taşıyan ve az sonra gelecek olan konuya. 273 Draz, en-N ebeü ’ l-Azîm , s. 63. 274 G eniş bilgi ve örnekler için bk. Suyutî, el-itkan Fî U lûm i ’ l-Kur’ ân, l-ll, M atbaatu H icâzî, Kahire 1941, I, 19-23; Subhi Salih, M ebâhis Fî U lûm i ’ l-Kur ’ân, D ersaadet, İstanbul, ts., s. 170-174. 275 Ahm ed, M üsned, I, 34. 276 Draz, en-N ebeü ’ l-Azîm , s. 64. 277 Bazı AvrupalI m üsteşrikler onda görülen bu halleri sara illeti zannetm işler. Bu tür iddialar Hz. Peygam ber ’ in m anevî cephesini anlayam am aktan ileri gelm ektedir. Bu konuyu, tezim izin ikinci Bölümünde yer alan “ İç Kaynaklar” başlığı altında ele alacağız. 278 Draz, en-N ebeü ’ l-Azîm , s. 64. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 89 h ald e , b u b u lu tu n ö te sin d e , H z . M u h am m e d 'in ru h u n u (v arlığ ın ı) z am an z am an g ıd alan d ıran n u rân î b ir k ay n ak b u lu n m ası laz ım d ır. Bu n û r m e n b am d an g e le n fe y iz o n u , m ah d u t şiir u f k u n d an y ü c e ltm e k te , d ile d iğ i ilim le re m az h ar e tm e k te , so n ra d a m ü te ak ip b u lu şm ay a k ad ar o n u ilim le d o lu te k n e h alin d e sah ild e b e k le y e n b iz le re g ö n d e rm e k te d ir. A y m ışığ ı, g ü n e ş k arşısın d ak i d u ru m u n a b ağ lı o larak d e ğ işir. Bu n d an d o lay ı in san lar A y ın ışığ ın ın k e n d in d e n o lm ay ıp , o n u g ü n e şte n ald ığ ın a in an ırlar. İşte b u n ü b ü v v e t k am e rin in n û ru n u n d a, g ö rm e d ik le ri f ak at e se rle rin i v e n û rla rın ı m ü şah e d e e d ip d u rd u k ları g ü n e şin ışığ ın ın y an sım ası o ld u ğ u n a in an m aları g e re k ir. G e rç i b u g ü n e şi g ü n d ü z o rtasın d a g ö rm e d ile r; in sa n la rın işitm e d ile r, am a aln ın d a a n la y a b ile c e ğ i o n u n az ıc ık ate şin i, v ah y in in c i tan e le ri h alin d e sö z ü n ü tarz d a k u la k la rıy la te c e llig â h ı o lan g ö rü p , m ü b are k yüzünün z atın y an ın d ak i u ğ u ltu su n u işitm işle rd i. 279 c. V a h y in K e s in t iy e U ğ ra m a s ı V ah y in , b ir sü re d e v am e d ip ark asın d an an id e n k e silm e si m e se le si d e b u k o n u y la ilg ilid ir. İlk v ah y in g e lişin d e n so n ra u z u n b ir sü re H z . C e b - râil ik in c i b ir v ah y g e tirm e d i. Bu ara u z ad ık ç a H z. P e y g am b e rin ız tırap v e ü z ü n tü sü artm ay a b aşlad ı. Bu d e v re iç in d e H z . P e y g am b e r k e n d isin d e n ö y le sin e g e ç iy o rd u k i, b az an Se b îr (M e k k e y ak ın ın d ak i b ir te p e ) d ağ ın a v e b az an H ira te p e sin e g id e re k o rad an k e n d isin i atm ak is tiy o rd u . Bu k o n u d a İm am Z ü h rî ’ n in (V . 124) riv ây e ti şö y le d ir: "O ld u k ç a u z u n b ir m ü d d e t 280 H z . P e y g am b e re b ir v ah iy g e lm e d i. Bu m ü d d e t iç in d e R e su lu llah ö y le sin e ü z ü n tü lü v e ıstırap lıy d ı k i, b az an d ağ ların te p e sin e ç ık ıp k e n d isin i aşağ ıy a atıp in tih ar e tm e y i ak im a g e tirird i 281 . Fak at H z . P e y g am b e r n e z am an b ir d ağ ın te p e sin e ç ık sa, h em en C e b râil o rtay a ç ık ar, k e n d isin in A lla h 'ın R e su lü o ld u ğ u n u h atırlatırd ı v e b ö y le c e ü z ü n tü sü v e e le m i b ir n e b z e d e o lsa d in m iş o lu rd u ." 282 279 Draz, en-N ebeü ’l-Azîm , s. 64-65; Bu konu için ayrıca bk. Zerkanî, M enâhil, II, 295-296; İsm ail Karaçam, Sonsuz M u ’cize Kur ’ân, Çağ Yayınları, 2. baskı, İstanbul 1990, s. 407-408. 280 Kaynaklarda bu sürenin ne kadar olduğu konusunda çok değişik görüşler vardır. H atta, belki de İslâm tarihinde bu kesinti m üddeti kadar farklı görüşler ileri sürülm üş başka bir konu yoktur, (bk. M uham m ed Beltâcî, M edhal ile ’d-dirâsâti ’l-Kur ’âniyye, s. 133). Bu süre, kaynaklarda üç seneden üç güne kadar değişebilm iştir. (bk. es-Sîretü ’ l-H alebiyye, I, 285-286; ibn Kesir, Fadâilü ’ l-Kur ’ ân, s. 12-13; Bütün bu görüşlerin değerlendirm esi için bk. M uham m ed Beltâcî, M edhal İle ’d-dirâsâti ’ l-Kur’âniyye, s. 133). Bu süre ne kadar olursa olsun bizim izahım ızı fazla etkilem ez. Ö nem li olan, bir süre vahyin kesilm esi ve Hz. Peygam ber ’in çok arzu ettiği halde kendi kendine vahiy getirem em esidir. 281 Buharî, 91/1; Ham idullah, a.g.e., I,.89. 282 M evdûdî, II, 123. 90 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR C ab ir b . A b d illah şu h ad is- i şe rif i n ak le d iy o r: R e sû lu llah , v ah iy le rin arasın ın k e sild iğ i d e v re d e n b ah se d e rk e n şu n ları b u y u rm u şlard ı: "Bir g ü n y o ld an g e ç iy o rd u m . Bird e n b ire g ö k te n b ir se s g eldiğ in i d u y d u m . Başım ı k ald ırıp y u k arıy a b ak tım . H ira m ağ arasın d a b an a g e le n m e le ğ in g ö k ile y e r arasın d ak i b o şlu k ta b ir k o ltu ğ a o tu rd u ğ u n u g ö rd ü m . Bu v az iy e ti g ö rü n c e d e h şe t v e k o rk u y a k ap ıld ım v e e v e g e lip 'Be n i ö rtü n , b e n i ö r tü n !' d e d im . Ev d e k ile r d e d iğ im i y ap tılar v e ö rtü y e sard ılar. O sırad a, C e n âb - ı A llah , 'Y â e y y ü h e 'l- m ü d d e ssir' sö z le riy le b aşlay an ây e tle ri b an a in z al e tti. V e b u n d an so n ra v ah iy le r d e v am lı g e lm e y e b aşlad ı." 283 M ü slü m an ü m m e t h e m e n h e m e n ittif ak la A lak sû re sin in ilk b e ş ây e tin i, H z . M u h am m e d 'e in e n ilk v ah iy o larak k ab u l e tm iş d u ru m d ad ır. Bu n d an so n ra İb n u 'l- Esîr, M ü d d e ssir Sû re sin in in işin e k ad ar v ah iy le rin arasın ın k e sild iğ in i b e y ân e tm iştir. D ah a so n ra v ah iy le rin m u n taz am an g e lm e y e d e v am e ttiğ in i k ay d e tm iştir. 284 V ah y in b ir k e z d ah a, f ak at k ısa b ir sü re iç in k e sild iğ i te f sîr k itap ların d an an laşılıy o r. Bu sü re y i f ırsat b ile n k av m i H z . P e y g am b e re e z i y e tte b u lu n m u şlar v e — h aşa — şe y tan ın ın k e n d isin i te rk e ttiğ in i id d ia e tm işle r. Sö z k o n u su e se rle rd e D u h a Sû re sin in n ü z û l se b e b i an latılırk e n b ir sü re v ah y in k e sild iğ i, m ü şrik le rin b u n u b ah an e e d e re k R e su lu lla h a d il u z attık ları b e lirtilir v e b u k o n u d a d e ğ işik riv ây e tle r k ay d e d ilir. M e se lâ, İb n Eb i Şe y b e (V . 234), T ab e rân î v e İb n M e rd û y e 'd e n (V . 410) v ah y in k e sin tiy e u ğ ram ası d ö rt g ü n ; İb n C ü re y c 'd e n (V . 149) o n ik i g ü n ; K e lb î'd e n (V . 146) o n b e ş g ü n (o n k ü su r g ü n d e d e n ilm iş) ; İb n A b b as'tan (V . 68) y irm i b e ş g ü n ; Sü d d î (V . 128) v e M u k atil'd e n (V . 150) k ırk g ü n d iy e riv ây e tle r v ard ır. Be lli k i b u sû re le rle ilg ili b ilg i, sû re n in n e z a m an b aşlad ığ ın ı b ilm e y tam o la b ilir. Bu e d ilm e m iştir. ise Sah ih g e c ik m e si d u ru m u sık ın tı H z. d uym uş o larak b ilm e k R e su lu llah ın k e n d isin d e n P e y g am b e re o larak b ilin e n v a ra n k ad ar şu d u r k i, b ir b ir y o lla riv â y e t m ü d d e t v ah y in m e y d an a g e lm iştir. R e sû lu llah d a b u n d an ü z ü n tü v e ve d av ran ışların d an bu h isse d ilm iştir. İk i üç 283 Buharî, Tefsîru Sûre 74 (1,3,4) 96 (1); M üslim , im ân, 255, 257; Tirm izî, Tefsîru Sûre 47 (1); Ahm ed, M üsned, III, 306. 284 M evdûdî, a.g.e., II, 124; Ayrıca bk. Zerkânî, M enâhil, I, 92-96. Vahyin bir süre kesilm iş olm ası şüphesiz birçok hikm ete binaen gerçekleşm iştir. Bizim bütün bu hikm etleri bilm em ize im kân yoktur. Bununla birlikte m eseleye çeşitli izah tarzlarını getirenler de vardır. Bu görüşleri şöylece özetlem ek m üm kündür: a) Allah R esûlü ilk vahiy karşısında fazla telaş duym uş ve ruhu adeta vahyin ağırlığıyla sarsılm ıştı. Bu durum da ruhunun ve sair latifelerinin biraz sükûn bulm ası ve daha sonra gelecek vahye hazırlanm ası için bu hadise vuku bulm uştur, b) Hz. Peygam ber’in ruhunun ızdırap ve elem lere şim diden alıştırılm ası... c) Vahye daha fazla iştiyak duym asını tem in. (Abdullatîf es-Sübkî, el-Vahyu İle ’ r-R asûl M uham m ed, s. 89; Salih Suruç, Kâinatın Efendisi Hz. M uham m ed ’ in Hayatı, I, 200-201) KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 91 g e c e k alk m ad ığ ı g ö rü lü n c e o n u n h e r h alin i iz le y e n m ü şrik le rin b ö y le d e m e le rin e se b e p d o ğ m u ştu r, 285 A rk asın d an v ah iy g e lm iş v e R ab b in in k e n d isin e o lan se v g isin in asla d e ğ işm e y ip m ü şrik le rin d e v am e ttiğ i m ü jd e sin i v e rm iştir. Bu id d ia la rı H z. P e y g am b e ri d e rin d e n d a g ö ste riy o r k i, ü z m ü ştü r. Şim d i d ü şü n e lim ! Eğ e r — h aşa — y alan c ı v e sam im iy e tsiz o lsay d ı, n e d e n k e n d i sin e g e ld iğ in i ile ri sü rd ü ğ ü v ah y i k e sin tiy e u ğ ratsm d ı? Şah sın a y ö n e lik İlah î ö v g ü le r d iz m e se d e b u n c a sö y le n tile ri k e se c e k k ad ar o lsu n v ah iy d iy e b irk aç b o ş sö z sö y le y e m e z m iy d i? H ay d i b u n u b e c e re m e d i, h aşa y a lan c ı o ld u ğ u n u , b u işin b ir d ü z m e le r z in c iri o ld u ğ u n u b iz z at k e n d isin in d e b ild iğ i ile ri sü rü lü rse , D u h a Sû re sin in işare t e ttiğ i g ib i b u id d ialard an n e d e n o k ad ar e tk ile n sin d i? K u re y ş'in d e d ik o d u ların a k arşı k alb in i sa ran d e rin ü z ü n tü , h iç şü p h e siz d o ğ ru in san ların ü z ü n tü sü d ü r. Bu sû re , H z . M u h am m e d 'i sav u n m ay ı, o n a ö v g ü le r y ağ d ırm ay ı v e y a d ü şm an ların ı k ö tü le m e y i k o n u alm ıy o r. A k sin e "R ab b in se n i n e b ırak tı v e n e d e san a d a rıld ı" 286 g ib i k ısa b ir c ü m le y le o n u te se lli e d iy o r. A rk asın d an A l lah 'ın k e n d isin e o lan n im e tle rin i h atırlatıy o r; ö k sü z k e n A llah 'ın k e n d i sin i b arın d ırd ığ ın ı, şaşk ın k e n d o ğ ru y o la e riştird iğ in i... 287 sö y lü y o r. Bu rad ak i h id ây e t v e d alale tin an lam ı n e o lu rsa o lsu n , b u c ü m le le r, b u şartlard ak i b ir y alan c ı v e h ile b az ın ağ ız m d an e n so n ç ık ab ile c e k sö z le rd ir. Sû re n in b aşın d ak i b u g ü v e n v e rm e v e h atırlatm ad an so n ra İlâh î e m irle r y e r alıy o r. 288 Bu e m irle rd e ö y le sin e y ü c e v u rg u lar h isse d iliy o r k i, b u n ların , k e n d i k e n d isin i h e d e f alarak H z . P e y g am b e rd e n k ay n ak lan m ası m ü m k ü n g ö rü n m ü y o r. 289 d. En M u h ta ç O ld u ğ u A n la rd a V a h y in G e lm e m e s i H z . P e y g am b e rin b aşın a ö y le h ad ise le r g e liy o rd u k i, b u n lar, o n u b ir şe y le r sö y le m e y e z o rlu y o rd u . İş k e n d i e lin d e o lsay d ı, b ir şe y le r sö y le m e y e o lan şid d e tli ih tiy ac ı se b e b iy le , sö y le y e c e k sö z b u lab ilird i. Fak at g ü n le r g e c e le ri k o v alıy o r, y in e d e o k o n u d a in san lara o k u y ac ağ ı b irk aç K u r'ân ây e ti b u lam ıy o rd u . Bu n u n b ir ç o k ö rn e k le ri v ard ır. Bu n lard an ü ç tan e sin e ö z e tle y e r v e re lim : 1. İf k h ad ise sid ir. "Bu n u n la ilg ili aç ık lam a, "H z . P e y g am b e r'in Bil m e d iğ i K o n u lard a K o n u şm am ası v e H ad d in i Bilm e si" b aşlığ ı altın d a d ah a ö n c e e le alın d ığ ı iç in b u rad a te k rar e tm e y e ih tiy aç g ö rm ü y o ru z . 285 Elm ahlı, Hak Dini, IX, 266-267. 286 D uhâ , 3. 287 D uhâ , 6-8. 288 D uhâ ,9-11. 288 Avad, a.g.e., s. 19-20. ■ 92 KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR 2. Bu ö rn e k k ıb le n in d e ğ işm e si ile ilg ilid ir. Bilin d iğ i g ib i M ü slü m an la r h ic re tin M a k d is'e b irin c i d ö n e re k y ılm a k ad ar H z. k ılarlard ı. n a m a z la rın ı P e y g am b e r K u d ü s'te k i ise , Be y tü 'l- K a b e 'n in k ıb le o lm asın ı ç o k arz u e d iy o rd u . Fak at o n u n b u iste ğ in e rağ m e n , b irb u ç u k se n e k ıb le n in d e ğ işm e si iç in b e k le m e d u ru m u h asıl o ld u . N ih ây e t h ic re tin ik in c i y ılı R e c e b ay ın d a R e su lu llah , ash ab ıy la y in e Be y tü 'l-M a k d is'e y ö n e lm iş o larak ö ğ le n am az ın ı k ılarlark e n , ik in c i re k a tı k ıld ık ta n so n ra k ıb le n in K ab e o ld u ğ u v e o ray a y ö n e lin m e si A llah taraf ın d an ây e t ile aç ık lan ın c a, H z . P e y g am b e r c e m aatiy le b e rab e r K ab e 'y e y ö n e ld i v e ö ğ le n am az ın ın so n ik i re k atı b ö y le c e k ılın d ı. Şim d i b u o lay ı k o n u m u z la ilg isi aç ısın d an d e ğ e rle n d ire lim : K ıb le n in d e ğ işm e siy le ilg ili ây e tte şö y le b u y u ru lm u ştu r: "Şü p h e siz k i Biz , y ü z ü n ü (İlâh î b u y ru ğ u b e k le y e re k ) g ö ğ e d o ğ ru ç e v i rip d u rd u ğ u n u g ö rü y o ru z . A rtık se n i, h o şn u t o lac ağ m b ir k ıb le y e d ö n d ü rü y o ru z . (Bu n d an b ö y le n am az d a) y ü z ü n ü M e sc id - i H aram 'a d o ğ ru ç e v ir. Siz d e (e y m ü 'm in le r) n e re d e b u lu n u rsan ız , (n am az d a) y ü z ü n ü z ü o ray a d o ğ ru ç e v irin ." 290 Â y e tte n h e m e n an laşılac ağ ı ü z e re H z . M u h am m e d , k ıb le n in K ab e 'y e d o ğ ru ç e v rilm e sin i ç o k arz u lu y o rd u . Bu n d an d o lay ı m ü b are k y ü z ü n ü se m ây a ç e v irip R ab b in e y alv arıy o r v e k ıb le y i d e ğ iştirm e si h u su su n d a b ir v ah iy in d irm e sin i h arare tle d iliy o rd u . N ih ây e t arad an b irb u ç u k se n e g e ç tik te n so n ra A llah o n u n b u arz u su p arale lin d e b u ây e ti in d irm iştir. Eğ e r K u r'ân , — h aşa — H z . M u h am m e d 'in k e n d isin in o rtay a k o y d u ğ u , b ir e se r o lsay d ı, n e fsin in v e k av m in in arz u e ttiğ i b u işi h e m e n y ap ar, b u sık ın tıd an d a k u rtu lu rd u . A m a d u ru m b ö y le c e re y ân e tm e d i. Ç ü n k ü o d a, K u r'ân 'ın in z âli k o n u su n d a, e m ro lu n d u ğ u n u y ap m a m e c b u riy e tin d e o lan b ir k im se id i. 291 3. H z . P e y g am b e re m ü şrik le r tarafın d an , A sh ab - ı K e h f , Z ü 'l-K arn e y n v e rû h ile ilg ili so ru so ru lm ası, H z . P e y g am b e r'in , "in şaallah " d e m e d e n "y arın g e lin siz e c e v ap v e re y im " d e m e si v e b u y ü z d e n v ah y in b ir sü re g e lm e m e si o lay ı k i, b u n u d a "H z . P e y g am b e rin Bilm e d iğ i K o n u lard a K o n u şm a m a sı ve H a d d in i Bilm e si" b a şlığ ı a ltın d a a ç ık la d ık .292 e. V a h y in B azan A rz u s u n a M u h a lif O la r a k 290 Bakara, 114. 291 Zerkânî, a.g.e., II, 395-396; İsmail. Karaçam , a.g.e., s. 400-401. 292 Bunula ilgili başka örnekler için bk. Zerkanî, a.g.e., II, 397-399. İn m e s i d ah a ö nce KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 93 K u r'ân 'm , H z . M u h am m e d taraf ın d an o lm ad ığ ın ın b ir b aşk a d e lili d e , v ah y in b az an arz u e tm e d iğ i tarz d a g e lm e sid ir. K u r'ân , b az an o n u n g ö rü şü n d e h atalı o ld u ğ u n u b ild irir, b az an m e y le tm e d iğ i b ir şe y e iz in v e rird i. A z b ir m ik tar o y alan ac ak o lsa, K u r'ân 'd an şid d e tli b ir itap , ac ı b ir te n k it g e lird i. Bu e n ö n e m siz say ılab ile c e k şe y le rd e n ö tü rü d e o lab i lird i. 293 Eğ e r K u r'ân , H z . M u h am m e d 'in v ic d an ın d an g e le n te lk in le r o lsay d ı, bu k ad ar ac ı v e d e h şe tli te n k id le rle d o lu o lam az d ı. H atalı b ir şe y y ap tığ ın ı b ilse b ile , e n az ın d an sü k u t e d e re k , sö z le rin e o lan say g ıy ı z e d e le y e b ile c e k te n k itte b u lu n m az d ı. İh tiy aç h alin d e sö z le rin d e n b ir k ısm ın ı d ışarıy a v u rm az d ı. İşte K u r'ân v ah iy e se ri o ld u ğ u iç in d ir' k i, o n d an h iç b ir şe y i sak lay am am ıştır.294 Bu ây e tle rd e n ö z e llik le En f âl Sû re sin in 67-68. ây e tle ri o ld u k ç a d ik k at ç e k ic id ir. 295 Bu ây e tle rd e n b irin c isi, Be d ir g az v e sin d e alm an e sirle rin salıv e rilm e sin d e n v e o n lard an f id y e alın m asın d an so n ra in d i. Â y e t-i k e rim e , y ap ılan işin h atalı o ld u ğ u n u b ild ire re k b a şlıy o r. H e m e n ar k asın d an o tatb ik atı k ab u l e d ip , o n d an d o lay ı g ö n ü lle ri f e rah latıy o r, şü p h e y e y e r b ırak m ıy o r. H atta b u n d an b ö y le b e n z e ri d u ru m lard a h atalı o ld u ğ u b ild irile n b u u y g u lam a, b ir k aid e h alin e g e tiriliy o r. K u r'ân 'm k ay n ağ ı k e n d isi o lsay d ı, b u sö z ü n b aşın ı sö y le y e n b iri o larak so n u n u d a sö y le m e si tasav v u r e d ile b ilir m iy d i? K e sin lik le h ay ır! Bu ik i h ale t-i ru h iy e in san d a p e şp e şe sad ır o ld u ğ u f arz e d ild iğ i tak d ird e İk in c isi b irin c isin i silm iş o lac ağ ı iç in , o n u z ik re tm e z d i. V e n ih âî h ü k ü m h an g isi o lm u şsa, so n u n d a o h ü k ü m d e k arar k ılard ı. H ak sız y e re şid d e tli b ir ale n i te n k id i v e h e lâl h o ş e d ile c e k o y iy e c e ğ i b u lan d ırac ak b ir if âd e y i ih tiv a e ttiğ i h ald e , artık v az g e ç ilm iş o lan o h ale t-i ru h iy e y i tasv ir v e te sc il e tm e y e h an g i e tk e n b u lu n ab ilird i. P sik o lo ji b ilg in le ri b u ây e t- i k e rim e y i o k u y u n c a, b u rad a b irb irin d e n ay rı ik i şah siy e tin b u lu n d u ğ u n u , b u sö z ü n şö y le d iy e n b ir h ak im e ait o ld u ğ u n u k ab u l e d e rle r: "Y ap tığ ın iş p e k d o ğ ru d e ğ il, b u n u n la b e rab e r se n i af f e ttim v e b u h u su sta san a iz in v e rd im , artık b ö y le y ap ab ilirsin ." 296 H z . M u h am m e d , b ir k o n u d a ik i şe y arasın d a te rc ih te se rb e st k alac ak o lsa, g ü n ah o lm ad ık ç a m u tlak a ü m m e ti iç in en k o lay ve şü p h e 293 Ahzâb, 37; Tevbe, 43, 113. 294 Tekvîr, 24. 295 Ayet-i kerim elerin m eali, "Yeryüzünde ağır basıncaya (küfrün belini kırıncaya) kadar, hiçbir peygam bere esirleri bulunm ası yaraşm az. Siz geçici dünya m alını istiyorsunuz, halbuki Allah (sizin için) ahireti istiyor. Allah güçlüdür, hikm et sahibidir. Allah tarafından önceden verilm iş bir hüküm olm asaydı, aldığınız fidyeden ötürü size m utlaka büyük bir azap dokunurdu. ” 299 D raz, en-N ebeü'l-Azîm , s. 19. 94 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR u y an d ırm ak tan e n u z ak o lan ı te rc ih e d e rd i. 297 Â y e tle rd e n d e iç tih ad ın a g ö re h ü k ü m le r ç ık arır v e b u k o n u d a k e n d isin in m u h ay y e r b ırak ıld ığ ın ı an lad ığ ı an d a ay n ı ö lç ü y ü u y g u lard ı. Bu n e d e n le b az an iç tih ad ın d a y an ılır v e h e m e n İlâh î ik az y e tişe re k o n u b ir y an lışlık y ap m ak tan k o ru rd u . 298 M e se lâ, m ü n af ık ların b aşı A b d u llah b in U b e y ö lm ü ştü . H z . P e y g am b e r o n u k e n d i e lb ise sin e k e f e n le d i, o n u n iç in af d ile y ip c e n az e n am az ın ı k ılm ak iste d i. Bu n u g ö re n H z . Ö m e r ise o n a: "R ab b in se n i n e h y e ttiğ i h ald e n am az ın ı m ı k ılac ak sın y â R e su lallah ? " d e y in c e o şö y le c e v ap v e rd i: "R ab b im şö y le b u y u rarak b e n i m u h ay y e r b ırak tı: "O n lar iç in iste r af d ile , iste r d ile m e ; y e tm iş d e fa b ile af d ile se n y in e A llah o n ları af f e tm e z ..." 299 Be n d e y e tm iş d e fad an f az la af d ile rim ." Bö y le b u y u rarak n am az ın ı k ıld ırd ı. Bu n u n ü z e rin e A llah T e alâ, sö z k o n u su ây e ti an lam ad a y an ıld ığ ın ı v e d o ğ ru d av ran ışın n e o ld u ğ u n u b ild ire n T e v b e Sû re sin in 84. ây e tin i in d ird i. Bu e m ird e n so n ra H z . P e y g am b e r m ü n af ık ların n am az ın ı k ılm ak tan v az g e ç m iştir.300 Bu ö rn e k d e , b iri am i rin in talim atların ı h arf iy y e n an lay ıp k u lları h ak k ın d a e n şe fk atli b i ç im d e u y g u lam ak iste y e n m e m u r; d iğ e ri ise m e m u ru n u y an lışlık lard an v e h atalı an lam a v e u y g u lam alard an k o ru m ay a ç alışan âm ir o lm ak ü z e re ik i ay rı şah siy e tin sö z k o n u su o ld u ğ u n u aç ık ç a o rtay a k o y u y o r. Y in e K u r'ân H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) sö z ü o lsay d ı, k e n d i d ö n e m in d e b in le r, m ü te ak ip y ü z y ıllard a ise m ily arlarc a in san ın o k u y arak te k rar e d ip d u rac ak ları h ataların d an K u r'ân 'd a sö z e d e r m iy d i? M e se lâ, H z . P e y g am b e r b ir g ü n , M e k k e m ü şrik le rin in ile ri g e le n le rin i İslâm a d av e tle m e şg u lk e n A b d u llah İb n i Ü m m i M e k tu m ad ın d a d ah a ö n c e M ü slü m an o lm u ş âm a b ir z at g e lm iş v e k e n d isin d e n b ir şe y le r so r m ak iste m işti. H z . P e y g am b e r, M ü slü m an o lm aların a so n d e re c e iste k li o ld u ğ u , İb n i Ü m m i M e k tu m 'u n ise , so ru su n u n M ü slü m an o lm ak iç in d e ğ il, z ate n m az h ar o ld u ğ u h id ây e tin i b iraz d ah a arttırm ak iç in so ru so rm ak iste d iğ in d e n , H z . P e y g am b e r y ü z ü n ü ç e v irm işti. Bu n u n ü z e rin e A b e se Sû re sin in şid d e tli b ir ik az v e te n k id ih tiv a e d e n ilk ây e tle ri in m iş-tir.301 297 Buharî, M enâkıb 23, Edeb 80, Hudûd 10; M üslim , Fedâil 77, 78; Ebû D âvud, Edeb 4; Tirm izî, M enâkıb 34; M uvatta ’ , H usnü ’l-H uluk 2; Ahm ed, M üsned, VI, 85, 113, 114, 116, 130, 162, 182, 189, 191, 209, 223, 232, 262. 298 Zerkanî,a.g.e., II, 390. 299 Tevbe, 80. 300 Buharî, Tefsir (Tevbe) 12-13; M üslim , M ünâfıkîn 4. 301 “ (Peygam ber) âm ânın kendisine gelm esinden ötürü yüzünü ekşitip döndü. N ereden bileceksin, belki de günahlarından arınacaktı. Yahut öğüt alacak ve o öğüt kendisine fayda verecekti. Ö ğüte ihtiyaç duym ayan kim seye gelince, sen ona yöneliyorsun. O nun inkâr ve isyan pisliği içinde kalm asından sen m es ’ul değilsin. Sana koşarak gelen ve Allah'tan korkan kim seyi ise ihm al ediyorsun. Sakın! O Kur ’ ân bir öğüttür. D ileyen KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 95 Bu ây e tle rin in d iğ i g ü n d e n itib are n H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h ak k ın d a b u ây e tle rin in d iğ i İb n Ü m m i M e k tû m 'u k e n d in e y ak ın tu tm ay a b ü y ü k b ir ö z e n g ö ste rm iş, 302 h atta Sa h a b ile riy le se fe re ç ık tığ ı b irk a ç kez M e d in e 'd e k e n d isin e v e k il o larak g ö re v le n d irm iştir. 303 Y in e , e ğ e r H z . M u h am m e d ( a.s.m .) K u r ’ ân 'ın m ü e llifi o lsay d ı, n e d e n k e n d i ç o k ö z e l d u y g u ların ı şu v e b e n z e ri ây e tle rle h e rk e se ilan e d e c e k şe k ild e aç ığ a v u rsu n d u : "Bu n d an so n ra artık b aşk a k ad ın larla e v le n m e n , e lin in altın d a b u lu n an c ariy e le r h ariç , g ü z e llik le ri h o şu n a g itse b ile , b u n ların y e rin e b aşk a h an ım lar alm an san a h e lal d e ğ ild ir..." 304 N e d e n , "g ü z e llik le ri h o şu n a g itse d e ..." if âd e sin i k u llan sm d ı? H z . M u h am m e d 'te n k ay n ak lan m asın ın im k ân sız lığ ın a in an d ığ ım ız b u y e n i h ü k ü m , R e su lu llah m b a z ı k ad ın ların g ü z e llik le rin d e n h o şlan d ığ ın a işare t e tm e y i g e re k tirm e z d i. Faraz a b u h ü k m ü n R e su lu llah k ay n ak lı o ld u ğ u ile ri sü rü lse b ile , n e d e n k e n d i ö z e l aile v î m e se le le rin i v e e şle rin in b az ı d u ru m ların ı ây e tle re k o n u e d ip d e tarih b o y u n c a h e rk e sin ağ z ın a sak ız y ap sın : "Ey P e y g am b e r! Eşle rin e şö y le sö y le : 'Eğ e r d ü n y a d irliğ in i v e v e sü sü n ü ( re fah ın ı) istiy o rsan ız , g e lin siz e b o şan m a b e d e lle rin iz i v e re y im d e , siz i g ü z e llik le salıv e re y im . Eğ e r A llah 'ın P e y g am b e rin i v e ah ire t y u rd u n u d iliy o rsan ız , b ilin k i A llah , iç in iz d e n g ü z e l d av ran an lar iç in b ü y ü k b ir m ü k âf at h az ırlam ıştır. Ey P e y g am b e r h an ım ları! Siz d e n k im aç ık b ir h ay asız lık y ap arsa, o n u n az ab ı ik i k atm a ç ık arılır. Bu A llah 'a g ö re k o la y d ır." 305 ondan öğüt alır. O Allah katında pek şerefli, kadri yüce, tertem iz sayfalardadır. Şeref ve kıym etleri pek yüksek ve Allah ’a itaatli m eleklerin eliyle peygam bere ulaştırılm ıştır. ” Abese, 1-16) 302 Bk. ibn Kesîr, Tefsir, (Abese Sûresi), VIII, 342-344. 303 ibn H acer, el-isâbe, II, 523; M uham m ed Abdu'l-H ayy el-Kettânî, et-Teratibü ’ l-idâriyye l-li (Tere. Ahm et Ö zel) iz Yayıncılık, İstanbul 1990, II, 74-75. 304 Ahzâb, 52. 305 Ahzâb, 28-30; N ot: Ayetin nâzil olduğu sıralarda, artık Hz. Peygam ber (a.s.m .) aşağı yukarı bütün Arabistan'a hakim durum da idi. ictim âî hayatta büyük değişiklikler m eydana gelm işti. Artık fakirlik yerine refah ortalığı kaplam aktaydı. Bu şartlar altında Hz. Peygam berin (a.s.m.) hanım ları da, um um î refahtan pay alm ayı arzulayarak, R esulullahtan bazı zînet eşyaları ve daha iyi bir geçim istem işlerdi. İşte bu sırada gelen vahiy, Hz. Peygam ber ’ e yine eskisi gibi, sadelikten ayrılm am asını em retti. Böyle bir em ir, dünya hayatına düşkün, her geçen gün gücüne güç, servetine servet katm ak için çırpınan m addeperest bir insan tarafından tebliğ edilm iş olam azdı. Şayet R esulullah (s.a) zevcelerine de bu um ûm î refahı sağlam ış olsaydı, en küçük bir itirazla karşılaşm azdı. Ne var ki Resûl-i Ekrem , yaşantısını ve sadeliğini asla değiştirm eyecekti. C em iyetin yaşantısında ne kadar değişiklik olursa olsun, dünyanın geçici ziynetleri R esulullahm evinde yer alm ayacak, nübüvvet harîm i, dünya alayişinden uzak kalacak, iktidar sahiplerine örnek olacaktı. Hz. Peygam berin hanım larından gelen istekler üzerine nâzil olan bu âyete “ tahyîr ” (serbest bırakm a) ayeti denir. N eticede, hanım ları refah ve ziynet yerine Hz. Peygam beri tercih etm işlerdir. 96 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR " Ey P e y g am b e r! Eşle rin in rız a sın ı g ö z e te re k A lla h 'ın san a h e lâl k ıld ığ ı şe y i n iç in k e n d in e h aram k ılıy o rsu n ? A llah ç o k b ağ ışlay an , ç o k e sirg e y e n d ir. A llah ( g e re k tiğ in d e ) y e m in le rin iz i b o z m an ız ı siz e m e şru k ılm ıştır. Siz in y ard ım c ın ız A lla h 'tır. O , b ile n d ir, h ik m e t sah ib id ir. P e y g am b e r, e şle rin d e n b irin e g iz lic e b ir şe y sö y le m işti. Fak at e şi o sö z ü b aşk aların a h ab e r v e rip A llah d a b u n u P e y g am b e re aç ık lay ın c a, P e y g am b e r, b ir k ısm ın ı b ild irm iş, b ir k ısm ın d an d a v az g e ç m işti. P e y g am b e r, b u n u o n a h ab e r v e rin c e e şi: 'Bu n u san a k im b ild ird i? ' d e d i. P e y g am b e r: 'Bile n v e h e rşe y d e n h ab e rd ar o lan A llah b an a h ab e r v e rd i' d e d i. Eğ e r ik in iz d e A llah ’ a te v b e e d e rse n iz ( y e rin d e o lu r) . Ç ü n k ü k alb le rin iz sap m ıştı. V e e ğ e r P e y g am b e r'e k arşı b irb irin iz e ark a v e rirse n iz , b ile si n iz k i o n u n d o stu v e y ard ım c ısı A llah , C e b rail v e m ü 'm in le rin iy ile ri d ir. Bu n ların ard ın d an m e le k le r d e ( o n a) y ard ım c ıd ır. Eğ e r o siz i b o şarsa R ab b i o n a, siz d e n d ah a iy i, k e n d in i A llah 'a v e re n , in an an , se b atla itaat e d e n , te v b e e d e n , ib ad e t e d e n , o ru ç tu tan d u l v e b âk ire e şle r v e re b ilir." 306 Bu alın tıların aç ık v e d o ğ ru te k b ir y o ru m u v ard ır, o d a, A z iz v e H a k im o lan A llah k atın d an g e lm iş b ire r K u r'ân ây e ti o lm alarıd ır. So n ra, şây e t H z . M u h am m e d ( a.s.m .) — h aşa — K u r'ân 'ı u y d u rm u ş o l say d ı, k ard e şle ri o lan g e ç m iş p e y g am b e rle rin m u c iz e le rin e u z ak tan y ak ın d an işare t e tm e z d i v e b u k o n u d a k itap lard a y az ılı v e y a d ild e n d ile g e le n şe y le rin e sk ile rin u y d u rm ası o ld u ğ u ü z e rin d e ısrar e d e rd i. Ç ü n k ü , b u n lara te m as e tm e si, m u arız ların ın k e n d isin d e n d e ay n ı v e y a b e n z e r m u c iz e le ri iste m e le rin e se b e p o lu rd u . O m u c iz e le ri in k âr e tse y d i, h e rh an g i b ir k im se n in ç ık ıp d a b u n u n ak sin i isp at e tm e si d e m ü m k ü n d e ğ ild i. Fak at o , b u m u c iz e le ri k ab u l v e itiraf e d e rk e n , k e n d i p e y g am b e rliğ in in d o ğ ru lu ğ u n u g ö ste re n b ir m u c iz e iste y e n h e rk e se şu İlâh i sö z ü te k rar e d ip d u ru y o rd u : "R ab b im i te n z ih e d e rim ! Be n in san o lan b ir e lç i d e n b aşk a b ir şe y m iy im ? " 307 İşte b u , sırad an b ir in san ın y ap am ay ac ağ ı b ir şe y d ir. Şu g e rç e ğ e d e işare t e tm e d e n g e ç m e k iste m iy o ru z : K u r'ân - ı K e rim , İsra ilo ğ u lla rın a , in k ârları, d ik k a f a lılık ları, k alb sö z le rin i y e rle rin d e n sap tırm aları, e lle riy le k itap k a tılık la rı, A lla h 'ın y az ıp b u n u n A llah k atın d an in d iğ in i ile ri sü rm e le ri, H z . M e ry e m 'e b ü y ü k b ir if tirad a b u lu n m aları, H z . İsa 'y ı ö ld ü rd ü k le rin i ile ri sü rm e le ri...308 y ü z ü n d e n o l d u k ç a y ü k le n irk e n , A llah 'ın b ir z am an lar o n ları b ü tü n in san lara ü stü n 306 Tahrîm , 1-5. 307 İsrâ, 93. 308 Nisa, 155-157; M âide, 13, 41, 78, 79, 80. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 97 k ıld ığ ın ı 309 , k e n d ile rin d e n p e y g am b e rle r g ö n d e rd iğ in i, o n ları su ltan v e k rallar y ap tığ ın ı 330 aç ık ç a if âd e e tm e k te n d e g e ri k alm ıy o r. Eğ e r H z . M u h am m e d ( a.s.m .) ile ri sü rü ld ü ğ ü g ib i — h aşa — K u r'ân 'm m ü e llifi o l say d ı, o n lard an k e n d isin e k arşı in k ârların ı, 311 az ılı d ü şm an lık ların ı,312 k e n d isin e h ak are tte b u lu n m aların ı 313 d in i 314 m e n su p larıy la ve alay e tm e le rin i, 315 k e n d isin i ö ld ü rm e k iç in k o m p lo k u rm aların ı, 316 ale y h in d e o rd u lar k ışk ırtıp k âf irle rin k in in i b ile m e le rin i 317 g ö rü n c e , A llah 'ın b ir g ü n o lsu n o n ları ü stü n k ıld ığ ın ı in k âr e tm e si g e re k ird i. Fak at o b u n u y ap am az d ı. Ç ü n k ü R ab b i tarafın d an g ö re v le n d irilm iş b ir p e y g am b e rd i v e b u İlâh î g e rç e ğ i e n u f ak b ir d e ğ işik liğ e tab i tu tm ay ı ak lın d an b ile g e ç irm e d i. Ev e t, az Fa k a t y ü k le n m iştir. ö nce bu, de b e lirttiğ im iz o n la rın d o ğ ru g ib i y o ld an K u r'â n o n la ra sa p m a la rın d a n k ay n ak lan m ıştır. A llah 'ın f az lı, b e lli in san lara ö z g ü v e h iç d e ğ işm e z b ir y az g ı d e ğ ild ir. A k sin e , im ân v e h ay ırlı iş n e re d e y se o rad ad ır. H iç b ir m ille t b u k u ralın d ışın d a d e ğ ild ir. İşte K u r ’ ân ı K e rim in , b iz z a t M ü slü m an lara şö y le b u y u rd u ğ u n u g ö rü y o ru z : "Siz in san ların iy iliğ i iç in o rtay a ç ık m ış e n h ay ırlı b ir ü m m e tsin iz " sö z ü n ü n h e m e n d e v am ın d a b u " h a y ırlı"lığ m şartların a aç ık ç a p arm ak b asıy o r: " ...İy iliğ i e m re d e r, k ö tü lü k te n m e n e d e r v e A llah 'a in an ırsın ız ..." 318 f. K u r 'â n 'd a , m e d iğ i Daha M ücm el ve S o n ra M ü ş k il A ç ık la n m a d ık ç a İ f a d e le r in K e n d is in in de B ile b u lu n m a s ı İlâh î e m irle r b az an , H z . P e y g am b e re m ü c m e l v e y a m ü şk il b ir tarz d a g e lird i k i, A llah T e alâ b ilah are b ir aç ık lam a b ild irm e k siz in , n e k e n d isi, n e d e ash ab ı o e m irle rd e n k e sin m ak sad ı an lay am az lard ı. Şim d i d ü şü n e lim : H an g i ak ıllı k im se n in ak lı, k e n d isin in b ile an lay am ad ığ ı sö z le r te lk in e d e b ilir? H ik m e tin i b ile m e y e c e ğ i e m irle r v e rir? Bu d u ru m d a o n u n âm ir d e ğ il m e m u r, k âil ( sö y le y e n ) d e ğ il n âk il ( n ak le d e n ) o ld u ğ u n u n aç ık d e lille rin d e n b iri d e ğ il m id ir? A llah T e âlâ'n m : "G ö k le rd e v e y e rd e o lan ların h e p si A llah 'ın d ır; iç in iz d e k in i aç ık lasan ız d a g iz le se n iz d e A llah siz i o n u n la h e sab a ç e - 309 Bakara, 122. 310 C âsiye, 16. 311 Bakara, 41-42; Al-i im ran, 98. 312 M âide, 82. 313 Bakara, 104; Nisâ, 46. 314 M âide, 57. 315 M . Ham idullah, a.g.e., I, 539. 313 ibn Hişâm , Siyer, II, 190; Taberî, T a rih , I, 1448-52; H am idullah, a.g.e., I, 536-539. 317 Yahudilerin, m üşrikleri kışkırtm aları ve bu konuda inen âyet-i kerim eler için bk. ibn Hişâm , II, 214-215. 318 Al-i im ran, 110. 98 ■ KU R ’ ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k e r." 319 b u y ru ğ u in in c e ash ab -ı k iram b u y ü k altın d a e z ild i. Z ira, b u ây e tte n , h e r şe y d e n , k alb in h are k e tle rin d e n , h atta k alb d e n g e ç e n le rd e n b ile h e sab a ç e k ile c e k le ri m an asın ı an lad ılar v e so n u n d a d e d ile r k i: "Y â R e su lallah , b u ây e te n asıl d ay an ac ağ ız ? " H z . P e y g am b e r d e d i k i: "N e o ! Y o k sa siz d e n ö n c e k i ik i Eh l- i K itab ın ( Y ah u d i v e H ıristiy an ların ) d e d iğ i g ib i 'işittik , am a isy an e ttik ' d e m e k m i istiy o rsu n u z ? Siz asıl şö y le d e y in iz : 'İşittik v e itaat e ttik . Ey R ab b im iz , b iz le ri b ağ ışlam an ı d ile riz , d ö n ü şü m ü z San ad ır." O n lar d a b u tarz d a d u a v e n iy az e ttile r. N ih ây e t A llah T e âlâ o ây e ti aç ık lay an şu b u y ru ğ u n u in d ird i: "A llah k im se y e g ü c ü n ü n ü stü n d e b ir şe y y ü k le m e z . H e rk e sin k az an d ığ ı iy ilik k e n d i y ararın a, k ö tü lü k d e k e n d i z ararm ad ır. (Siz şö y le d u a e d i n iz :) R ab b im iz ! U n u tu r y a d a y an ılırsak b iz i so ru m lu tu tm a! R ab b im iz , b iz e , b iz d e n ö n c e k ile re y ü k le d iğ in g ib i ağ ır y ü k y ü k le m e ! Biz i af f e t, b iz i b ağ ışla, b iz e m e rh am e t e y le ! M e v lâm ız , Ef e n d im iz Şe n sin ! k âf ir le re k arşı d a b iz e y ard ım e y le !" 320 Bö y le c e k alb i h alle rd e n sad e c e g ü ç le ri y e te n şe y le rd e n so ru m lu tu tu la c ak ların ı an lad ılar k i o n lar d a k e sb e d ile n n iy e tle r v e istik rar b u lan az im le rd ir; ih tiy arî o lm ak sız ın k alb d e n g e ç e n le r v e y a h ay alî k u ru n tu lar m e s'u liy e te y o l aç m az lar.321 Bu h ad is- i şe rif te k o n u m u z a ışık tu tan h u su s şu d u r: Şây e t R e su lu llah ây e tin y o ru m u n u b u şe k liy le d ah a işin b aşın d a b ilm iş o lsay d ı, sah ab e n in h atasın ı b ild irir v e o n ların şü p h e sin i d e rh al g id e rird i. Ç ü n k ü o n ların bu d e re c e m u h taç o ld u k ları b ir b ilg iy i o n lard an sa k la m a sı d ü şü n ü le m e z . O n lara k arşı p e k m ü şfik o ld u ğ u h ald e , k alb le rin i n e re d e y se k ö k ü n d e n sö k ü p ç ık aran o k o rk u iç in d e o n ları n asıl b ırak ab ilird i? D o ğ ru su b u k o n u d a o d a o n lar g ib iy d i v e d u ru m u n aç ık lan m asın ı b e k li y o rd u . A llah T e alâ'n m b u b e y an ı g e c ik tirm e si d e e lb e tte b ir h ik m e te m e b n îd ir. Ve kez â "Sü m m e in n e ale y n â b e y â n e h ...So n ra da o nu aç ık lam ak b iz e d ü şe r" 322 b u y u rd u ğ u n d a te râh î ( g e riy e b ırak m a) if âd e e d e n "Sü m m e " e d âtın ın k u llan ılm ası d a e lb e tte b ir h ik m e te m e b n îd ir. 323 g. K u r 'â n 'ı n Kendi E s e ri O l m a d ı ğ ın ı I s r a r la B e lir t m e s i K u r'ân - ı K e rim i b aştan so n a k ad ar o k u y an v e te tk ik e d e n h e rk e s g ö rü r k i, C e n âb - ı H ak , b irç o k ây e t- i k e rim e d e , K u r'ân 'ın h iç b ir ây e tin in v e y a k e lim e sin in , H z. M u h am m e d 'e ait o lm ad ığ ın ı b ild irm iş, 319 Bakara, 284. 320 Bakara, 286. 321 Bu konuyu açıklayan hadis için bk. M ü s lim , im ân 199. 322 Kıyâm e, 19. 323 Draz, en-N ebü ’!-Azîm , s. 21-22. K u r'â n 'ın KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 99 in işin d e n ö n c e o n u n , k itap n e d ir, im an n e d ir b ilm e d iğ in i h ab e r v e rm iş 324 , k itap v e h ik m e tte n u z ak b ir h ald e ik e n , h atta b ö y le b ir şe y i u z ak tan y ak ın d an ü m it e tm e z k e n o na bu ik i n im e ti lü tf e ttiğ in i n im e tin i h atırlatm a b ab ın d a if âd e e tm iştir. 325 K u r'ân 'm H z . M u h am m e d 'in e se ri o lm ad ığ ın a, o n u n d a b u n u n so n d e re c e f ark ın d a b u lu n d u ğ u n a b ir d e lil d e , risale t v az if e sin i y ü rü ttü ğ ü e s n af a k e n d isin e f e y iz v e re n b u k u v v e tin k e silm e sin d e n so n d e re c e k o rk m asıd ır. N ite k im , v ah y in k e sild iğ i f e tre t- i v ah iy z am an ın d a so n d e re c e ü z ü lm ü ş, h atta k e n d isin i y ü k se k b ir y e rd e n atm ay a b ile k alk ışm ıştı. 326 Y in e , k e n d isin e v ah y in g e lm e si an ın d a, o n d an b ir şe y k aç ırırım k o rk u su ile titre rd i. Bu d u ru m , A lla h 'ta n k e n d isin e g e le n v ah y in ru lm ay ac ağ ın a d air g aran ti v e rilm e sin e k ad ar d e v am y an d an H z . M u h am m e d , A lla h 'ın k e n d isin e u n u ttu - e tm iştir. 327 Ö te v ah y e tm iş o ld u ğ u ve e z b e rle d iğ i v ah iy le ri g e ri alm asın d an d a k o rk u y o rd u . 328 H z . M u h am m e d b u k itab ı h e rh an g i b ir tale b e n in h o c asın d an b ir m e tn i ö ğ re n m e si tarz ın d a ö ğ re n m iş, m e tn in h az ırlan m ası k o n u su n d a e n u f ak b ir h isse si o lm am ıştır. O n u n n e m an aların ı k e şf e tm e k te , n e d e b u m an aları k alıb a d ö k m e k te e n u f ak b ir ro lü o lm am ıştır. 329 K u r'ân 'm m an asın ın A llah 'tan g e ld iğ in i g ö ste re n p e k ç o k ây e t b u lu n d u ğ u g ib i, laf z ın ın d a A llah 'tan o ld u ğ u n a d âir p e k ç o k ây e t v ard ır. 330 İlg ili ây e t- i k e rim e le rd e g e ç e n "İk râ ( o k u ) ", "K ıraat ( o k u m a) ", "T e rtîl ( ağ ır ağ ır o k u m a) ", "T ilâv e t ( d ili d e p re tm e ) ", " K u r'â n 'm arap ç a o l m asın g ib i m e fh u m lar, h e p laf ız larla ilg ilid ir v e K u r'ân 'm laf z ın ın d a A llah k atın d an g e ld iğ in e d e lil te şk il e d e r. D e m e k K u r'ân , n e H z . M u h am m e d 'in n e b aşk a h iç b ir k im se n in e se ri o lm ay ıp laf z ı v e m an asıy la İlâ h îd ir. O sad e c e m e tn i h az ır o larak alm ış, ald ık tan so n ra d a sıray la şu işle ri y ap m ıştır. 1) Ez b e rle m e k . 2) O n u an latıp in san lara te b liğ e tm e k . 3) A ç ık lam ak v e te fsir e tm e k 4) T atb ik v e ic ra e tm e k . 331 Bu d u ru m d a h an g i in saflı in san k alk ıp d a K u r'ân 'm , H z . M u h am m e d ' in k e n d i sö z ü o ld u ğ u n u d ü şü n e b ilir? H e r şe y d e n ö n c e , b ö y le m u c iz e le r m u c iz e si, ö v ü n ç le r ö v ü n c ü b ir k e lâm ı h an g i d e h a g ü c ü b iraray a g e tire b i- ’ 324 Şûrâ, 52. 325 Nisâ, 113; Kasas, 86. 326 Ham idullah, a.g.e.,I, 88-89. 327 Kıyâm e, 16-17. 328 isrâ, 86-87 ayetleri bu gerçeği im a etm ektedir. 329 Necm 4; A'râf, 203; Yûnus, 15. 330 Yûsuf, 2; Kıyâm e , 16-19; Alak , 1-5; K e h f, 27; M üzzem m il, 4. 331 Draz, en-N ebü ’ l-Azîm , s. 13. 100 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ lir? So n ra şö y le b ir ad am d ü şü n ü le b ilir m i k i, e şi e m sali b u lu n m ay an b ö y le b ir e se ri o rtay a k o y su n d a, aç ık ç a in san lara: "Bu b e n im e se rim d e ğ il, if tih ar v e sile m d e ğ il, b e n o n a k e n d i istid ad ım d an b ir şe y e k le m e d im , siz b e n i v e d ah a ö n c e k i istid at v e k ab iliy e tim i b iliy o rsu n u z , şim d iy e k ad ar b ö y le b ir e se r o rtay a k o y d u m m u ? " d e sin . 332 Bö y le b ir d av ad a, H z . M u h am m e d 'in itiraf ın ın te k b aşın a k e sin b ir k an aat v e rm e si g e re k ir. O rtad a k e n d isin e isn âd e d ile n b ir e se r v ar. O da bu e se ri b iz z a t kend i m alı k ab u l e tm e k le k ıy m e tin i k at k at arttırac ak b ir d u ru m d a b u lu n u y o r. Bu p o z isy o n d ak i b ir in san ın k e n d isin e ait b ir k ıy m e tli e se ri ısrarla b aşk asın a m al e tm e si d ü şü n ü le m e z . Ç ü n k ü , e d ip , şair v e y az arlard a k u v v e tli te m ây ü l, b aşk aların ın e se r le rin d e n y ararlan ıp o n u k e n d isin e n isb e t e tm e k ç o ğ u n lu k la y ap ılan b ir d u ru m d u r. H iç b ir k im se ç ık ıp d a k e n d i k ıy m e tli e se rin i b ir b aşk asın a m al e tm e z . Z ira in san ru h u , u lu v e y ü k se k şe y le re rağ b e t e tm e y e tu tk u n ; k e n d isin i e b e d ile ştire c e k v e şan ın ı y ü c e lte c e k şe y le ri se v m e k d e o n u n k arak te ri g e re ğ id ir. Ö z e llik le b u e se r- g ö rü n ü şte - o k im se n in k e n d i ru h u n d an f ışk ıran v e sâd ır o lan b ir e se r v e b u n u n sah ib i d e h iç b ir k im se taraf ın d an te k z ip o lu n m ay an d o ğ ru b ir k im se v e se si in san lığ ın şe re f in i y ü k se ltip o n ları h ak k a d av e t e d e n b ir se s ise !... H iç b ir şe y , K u r'ân 'd an d ah a y ü k se k b ir şan a lay ık o lm ad ığ ı g ib i, o n d an d ah a d e v am lı b ir şö h re te d e e rişm e m iştir. Eğ e r H z . M u h am m e d , K u r'ân 'ı k e n d i e se ri k ab u l e tse y d i, o n u k e n d isin e n isb e t e tm e k te n d ah a b ü y ü k şe re f o lam az d ı. H al b u k i o , in san ları K u r'ân 'a v e o n u n la g e tird ik le rin e im an e tm e y e ç ağ ır m ıştır. 333 Y in e e ğ e r K u r'ân , H z . P e y g am b e rin k e n d i te lifi o lm u ş o lsay d ı, o n u n la p e y g am b e rliğ i y e rin e — h aşa — u lû h iy e tin i isb at e d e rd i. Z ira K u r'ân 'm A llah 'tan b aşk asın d an sâd ır o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu tak d ird e u lû h iy e t, e m e lin e u laşm ak ta d ah a e lv e rişliy d i. Bö y le c e in san lara n ü f u z e d ip g alip g e lm e k h u su su n d a n ü b ü v v e tte n d ah a m ü n asip b ir k u v v e t e ld e e d e rd i. Ç ü n k ü b ir ilâh a tab i o lm ak , b ir p e y g am b e re tab i o lm ak tan d ah a şe re f li te lak k i e d ilm e k te y d i. 334 h. K u r 'â n 'a O la n S a y g ıs ı v e B a ğ lılığ ı H z . P e y g am b e rin , n âz il o lan ây e tle r k arşısın d a d aim a so n d e re c e h ü rm e tk âr b ir tu tu m iç e risin d e b u lu n d u ğ u v e o n ların A llah 'ın sö z ü o ld u ğ u h u su su n d a e n u f ak b ir şü p h e y e d ü şm e d iğ i b ilin m e k te d ir. O , İlâh î K i- 332 Zerkanî, a.g.e., II, 403-404. 333 A.g.e., II,. 404. 334 A.g.e., II, 404. KU R ’ ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 101 tap ta e n u f ak b ir rö tu ş d ah i y ap am az . 335 O n u te f sir e d e rk e n , k e n d isin e ait o lm ay an b ir m e tn i te fsir e d e n b ir m ü f e ssir g ib i h are k e t e d e r.336 O n u n , ç o k b asit d e o lsa, d e m e m iş o ld u ğ u b ir şe y i A llah 'a d e d irtm iş o lm ak e n d işe siy le , k o rk u d an titre d iğ in i g ö rü rü z .337 Z ira o , v a z if e sin i y e rin e g e tirm e h u su su n d a k e n d isin i sık ı b ir m u rak ab e altın d a b u lu n d u ran İlâh î m u h afız larla ç e v rilm iş o ld u ğ u n u h isse tm e k te d ir. 338 Elin d e v ah y e d ay alı b ir e m ir v e y a k e sin b ir b ilg i b u lu n m ad ığ ı sü re c e , H z . P e y g am b e r, b iz e , d âim a ç e k in g e n ,339 d e d ik o d u lar k arşısın d a h as sas, 340 m ü te re d d it, işle rin d e ash ab ın a d an ışan ,341 e n u f ak b ir şü p h e d e tam m an asıy la ç e k im se r d av ran an 342 ve b a şk a la rın k i k ad ar kend i ak ib e tin in d e n e o lac ağ ın ı b ilm e d iğ in i itiraf e d e n 343 b ir şah siy e t o larak g ö rü lü r. Fak at v ah y i alır alm az d a, d ü n y ad a h iç b ir k u v v e tin e tk ile y e m e - y e c e ğ i b ir o to rite n in salah iy e tiy le risale tin i te b liğ e d e r. K e n d in i m ü n e v v e r k im se le r iç in o ld u ğ u k ad ar c ah il k im se le r iç in d e e v re n se l b ir m ü re b b i o larak tan ıtır. 344 O , Y ah u d i k av m in i v e u m u m î o larak d a İlâh î k itab a m az h ar o lm u ş m ille tle ri d o ğ ru y o la ile tm e n in , risale tin in e sasın ı te şk il e ttiğ in i d ah a h ic re tte n ö n c e b ild irm iştir. H z . P e y g am b e r ih tilaf e ttik le ri k o n u lard a o n lara h ak ik ati sö y le m e k le g ö re v le n d irilm iştir 345 . İh tilaf ları ç ö z e rk e n h iç b ir taraf a tav iz v e rm e d e n 346 v e h iç k im se d e n ç e k in m e d e n , k o rk u su z c a ve a d a le tle m e se le le ri h a lle d ip k a ra ra b ağ lam ıştır. 347 K u r'ân , H z . M u h am m e d 'in g ö n lü n ü n b ah arı v e ç iç e ğ iy d i. O K u r'ân 'ı b az an g iz li b az an se sli o larak o k u r 348 in san ları İslâm a d av e te ç o k k e rre K u r'ân o k u y arak b aşlard ı v e İslâm 'a ç ağ ırd ığ ı h e rk e se K u r ’ ân - ı K e rim i o k u m a itiy ad ın d ay d ı 349 . G e c e le ri k alk ıp saatle rc e K u r'ân o k u rd u . 335 Yûnus, 15. 336 M sl., Tevbe, 80. ayetini, M unâfikûn Sûresinin 6. âyetiyle m ukayese ediniz. 337 Hâkka, 44-47. 338 C in, 27-28; D raz, Initiation au C oran, s. 152. 339 Ahzâb, 53. 340 Ahzâb, 37. 341 Al-i im ran, 159. 342 Enbiyâ, 109; Cin, 25. 343 Ahkat, 9. 344 Al-i İm ran, 20. 345 Nahl, 64; Nemi, 76. 346 M âide, 4, 8-9; Şuarâ, 15. 347 Draz, Initiation au Coran, 153-154. 348 Tirm izî, eş-Şem âil, s. 163. 349 Ahm et Ö nkal, R esulullahm İslâm 'a D avet M etodu, Konya 1981, s. 87. 102 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Baz an k e n d isin e so ru lan so ru lara K u r'ân o k u y arak c e v ap v e rm iştir. 350 G e le n h e y e tle re K u r'ân o k u r, M ü slü m an o lm aların a ç alışırd ı. 351 O n u n K u r'ân 'sız g e ç ird iğ i g ü n y o k tu . 352 O sa d e c e K u r'â n 'm la f ız la rın ı o k u y arak k alm am ış, o n u h arfiy y e n y aşam ıştır. 353 Z am an z am an K u r'ân 'ı o k u d u ğ u n d a v e y a d in le d iğ in d e k e n d in i tu ta m ay arak ağ lard ı. 354 A c ab a, k e n d isin in u y d u ru p A llah 'a n isb e t e ttiğ in i ç o k iy i b ild iğ i b ir sö z ü o k u y u p d in le rk e n b ir sah te k ârın e tk ile n e re k ağ lad ığ ı g ö rü lm ü ş m ü d ü r? H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) — h aşa — b ü y ü k v e m ah ir b ir ak tö r o ld u ğ u id d ia e d ilirse an c ak b ö y le b ir şe y sö y le n e b ilir. Fak at, o n u n m ü b are k k işiliğ i tah lil, h ay atı e n in c e n o k tasın a k ad ar te tk ik e d ild iğ in d e , g e rç e k te n e tk ile n m e d iğ i h ald e ağ lar g ib i g ö rü n m e şü p h e sin i tam am e n o rtad an k ald ırm ak tad ır. K u r ’ ân 'a o lan b ağ lılığ ı b u n u n la d a b itm iy o r. H atta z am an z am an K u r'ân 'ı şif a n iy e tiy le o k u y u p v ü c u d u n a ü fle rd i. 355 Y atağ ın a g ird iğ in d e Fe lak v e N âs Sû re le rin i o k u y u p e lle riy e v ü c u d u n u sıv az lard ı. 356 K u r'ân , k e n d isin in v ah iy m ah su lü b ir e se r o ld u ğ u n u , o n u n te b liğ c i v e n e şre d ic isi o lan H z. M u h am m e d 'in de v ah y e tab i b ir p e y g am b e r o ld u ğ u n u ısrarla b e lirtir. 357 Bü tü n b u n lar, K u r'ân 'm g e rç e k te n A llah 'ın k e lâm ı o ld u ğ u n u k an ıt lam ak tad ır. Ç ü nkü A lla h 'a if tira ed ecek k ad ar ru h î b ir sap m ay a d ü şm ü ş b ir in san ın — h aşa — k e n d i d ü z d ü ğ ü b ir sö z e h e r n e p ah asın a o lu rsa o lsu n , h e r h al v e d u ru m d a titiz lik le b ağ lılık g ö ste rm e si, o n d an b ö y le sin e e tk ile n m e si m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bö y le b ir in san , asıl am ac ı y o lu n d a g e re k irse , A llah 'a n isb e t e ttiğ i k e n d i sö z ü n ü ask ıy a alm ak tan z e rre k ad ar ç e k in m e z . i. K u r 'â n 'm Ü s t ü n lü ğ ü K a r ş ıs ın d a k i Â czi H z . M u h am m e d 'in şah siy e ti K u r'ân g ib i m u c iz e b ir e se re k ay n ak o la m am ası, H z . M u h am m e d 'in o n u A llah 'a n isb e t e tm e sin d e d o ğ ru o ld u ğ u n u isb at e d e r. Bir ay n a, k e n d i z atın d a ışık sız v e k aran lık tır. A m a y ü z ü n ü g ü n e şe k arşı ç e v ird iğ in d e , o m u h te şe m g ü n e şi b ü tü n ö z e llik le riy le 350 ibn Hişam , a.g.e., (I-IV, M ısır, 1972), II, 35. 351 ibn Sa ’d, Tabakâtü ’l-Kübra, l-VIII, Beyrut, ts., I s. 357. 352 ibn Kayyım , Zâdü ’l-M ead, Fî H edyi H ayri ’l-ibâd, l-IV, M ısır 1970, I, 164. 353 M üslim , M usâfirîn 139; Ebû D âvud, Tatavvu ’ 26; Ahm ed, M üsned, VI, 54, 91, 163, 216. 354 Buharî, Fadâilü ’l-Bakara, 23. 355 Buhârî, Fadâilü ’ l-Kur’ ân, 14, M egâzî 83; Ebû D âvud, Tıb 19; ibn M âce, Tıb 38; M uvatta ’ , Ayn 10; Ahm ed, M üsned, VI, 114, 263. 356 Buharî, D eavat 11, Fadâilü ’l-Kur ’ân 14; Ebû D âvud, Edeb 98; Tirm izî, D ua 21, ibn M âce, D ua 15; Ahm ed, M üsned, VI, 116, 154; Avad, a.g.e., s. 66. 357 En ’âm, 50, 106; Ahzâb, 2; A ’râf , 207; Zuhruf, 43. KU R 'ÂN VŞ HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 103 y an sıtarak , e traf ın ı ay d ın latır. K ışın , k u ru , ç e lim siz v e m e y v e siz o lan b ir asm a ç u b u ğ u , A llah 'ın iz n i v e k u d re tiy le y az ın b allı tu lu m b ac ık larm d iz ild iğ i k o c a k o c a salk ım larla d o n an ır. Bir tav u s k u şu y u m u rtası, say ısız re n k v e d e se n le re b ü rü n ü p , g ö k y ü z ü n d e k an at ç ırp m ad an ö n c e b ü tü n k u şların e n g ü z e li o ld u ğ u n u id d ia e d e m e z . A m a A llah , ih san e ttiğ i o y e te n e k le rin i g e liştirip , e ttire re k , in k işaf h ay at v e rip k ab u ğ u n d an d ışarı ç ık ard ığ ın d a b am b aşk a b ir g ö rü n ü m v e ü stü n lü k k az an ır. İşte ta b ir c aiz se H z . M u h am m e d d e , v ah iy g ü n e şin e b ir ay n ad ır. İlâh î, ilim v e h ak ik atle re , y in e o n u n iz n i ile d o n an m ış b ir d al h ü k m ü n d e d ir. Be şe rî şah siy e tiy le b ir y u m u rtay ı an d ırırk e n , istid atları n ü b ü v v e tle so n su z d e re c e d e g e lişm iş b ir şah siy e te b ü rü n m ü ştü r. Bu in c e sırd an h ab e rsiz o lan , g ü n e ş ışığ ın ı ay n ad an , salk ım ları k u ru ç u b u k tan , tav u su y u m u rtad an b i le n m ü şrik le r, H z . M u h am m e d in , m az h ar o ld u ğ u K u r'ân - ı K e rim d e n b aşk a b ir K u r'ân g e tirm e sin i, h iç d e ğ ilse K u r'ân 'd a b az ı d e ğ işik lik le r y ap m asın ı iste m işle rd i. H z . M u h am m e d ise k atiy y e n b u n a y an aşm ad ı. Farz - ı m u h al o larak y an aşsa b ile g ü c ü y e tm e z d i. Eğ e r K u r'ân k a rşısın d a o nun k e n d i sö z ü tav iz k âr b ir ta v ır o lm u ş o lsay d ı, o n ların ta k ın a b ilird i. Bu n a bu şid d e tle te k lif i ih tiy a c ı v ard ı. O y sa, K u r'ân k e n d i k e lâm ı o lm ad ığ ı, ak sin e o n u n g ü ç v e k u v v e ti n in h aric in d e b ir e se r o ld u ğ u v e k e n d isin in f e v k in d e b ir k u d re tte n g e ld iğ i iç in o n lara k arşı k e sin b ir tav ır tak ın m ıştır. D iğ e r b ir if âd e y le , K u r'ân , o n u n k e n d i te 'lif e ttiğ i b ir e se r o lsay d ı, o n ların b u arz u ları k arşısın d a, b u e se rd e n b aşk a b ir k itap d ah a v ü c u d a g e tirir v ey a y a p tığ ı ilk te 'Iif te b az ı d e ğ işik lik le r y a p a b ilird i, do lay ısıy la b u n a g ü c ü v e k u d re ti y e te rd i. Bö y le b ir işe te şe b b ü s e d in c e k e n d isin e y ard ım c ılar b u lab ilir, b u tü r b ir d av ran ış d a, b aşarısı h u su su n d a h ırslı b u lu n d u ğ u d av e ti iç in d ah a g e ç e rli b ir se b e p say ılab ilird i. O y sa H z . M u h am m e d , b u iste k le re k arşı v e rm iş o ld u ğ u c e v ab ın d a, k e n d isin d e n iste n e n b u şe y le re g ü c ü n ü n y e tm e y e c e ğ in i aç ık ç a ilan e tm iş, b u n d an so n d e re c e k o rk tu ğ u n u b e lirtm iş, K u r'ân 'm k e n d isin e n isp e t e d ilm e sin d e n sıy rılıp ç ık m ış, g e tird iğ i d e lille rle d e o n ları su stu rm u ştu r. İşte k o n u m u z a ışık tu tan Y û n u s Sû re sin d e k i ik i ây e t şö y le d ir: "O n lara aç ık aç ık ây e tle rim iz o k u n d u ğ u z am an , Biz e k av u şm ay ı u m - m ay an lar: 'Bu n d an b aşk a b ir K u r'ân g e tir v e y a b u n u d e ğ iştir' d e d ile r. D e k i: 'O n u k e n d i taraf ım d an d e ğ iştirm e m b e n im iç in im k ân sız d ır. Be n sad e c e b an a v ah y e d ile n e u y arım . Şây e t b e n R ab b im e k arşı g e lirse m , b ü y ü k b ir g ü n ü n az ab ın d an k o rk arım ." 104 B KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR "D e k i: Eğ e r A llah d ile se y d i, o n u siz e o k u m az d ım v e o n u siz e h iç b il d irm e z d i. Be n o n d an ö nce ( K u r'ân 'd an ) aran ız d a b ir ö m ü r b o y u k alm ıştım (d a b ö y le b ir şe y y ap am am ıştım ) h iç d ü şü n m ü y o r m u su n u z ? 358 Bu ik i ây e tin v e rd iğ i m e sajın ö z e ti şu d u r: "K u r'ân b e n im tak atim in ü stü n d e d ir. Y e tk i v e tasarru f u m d a d e ğ ild ir. Be n an c ak n ak le d ic i v e arac ıy ım . Sad e c e b an a v ah y e d ile n e u y arım . O n u n ây e tle riy le o y n ay ac ak v e y a b ir d e ğ işik lik y ap ac ak o lsam , o n u n sah ib in d e n k o rk arım . Ç ü n k ü K u r'ân , b e n im d e ğ il O n u n k e lâm ıd ır. O , si z in le k e n d isi arasın d a b ir e lç i o lm am ı iste m e se y d i, b u k itab ı siz e o k u m ak , siz in d e o n u b e n d e n d in le m e n iz iç in h iç b ir im k ân ım o lm az d ı. N ite k im , b u k itab ın in işin d e n ö n c e aran ız d a k ırk se n e y i aşk ın b ir sü re y aşad ım . Bu u z u n say ılac ak b ir ö m ü rd ü r. Be n d e n b ö y le y ü k se k b ir istid at g ö rm e d in iz . Bö y le si e şsiz b ir sö z ü b e n d e n asla d u y m ad ın ız . A llah 'ın k u l ların d an h iç b irin e b ir k e re c ik o lsu n ağ z ım d an b ir y alan işitm e d in iz . Bu u z u n y aşan tıd an so n ra n asıl A llah 'a k arşı y alan sö y le y e b ilirim ? H iç d ü şü n m ü y o r m u su n u z ? " 359 A y e tte g e ç e n , "H iç d ü şü n m ü y o r m u su n u z ? " if âd e si d e , "Bö y le si b ü y ü k v e k ıy m e tli b ir k itab ın , ö ğ re n im g ö rm e m iş, tale b e o lm am ış, h iç b ir k itap o k u m am ış v e İlm î tartışm alard a b u lu n m am ış b ir k im se n in e liy le g e l m e si, b u n u n an c ak b ir v ah iy v e in z âl y o lu y la o lac ağ ın ı z aru rî o larak b ild irir, g ö ste rir. Z aru rî o larak b ilin e n şe y le ri k ab u l e tm e m e k ise , ak lın sağ lığ ın a z arar v e rir" m e sajın ı v e rm e k te d ir. 360 H e m e n ark ad an g e le n şu ây e t d e b u g e rç e ğ i b iraz d ah a p e k iştirir: "A lla h 'a k arşı y alan u y d u ran d an , y ah u t O n u n ây e tle rin i y alan sa y an d an d ah a z âlim k im d ir? Şu m u h ak k ak k i, m ü c rim le r asla f e lah a e rm e z le r." 361 Bu ây e t, P e y g am b e rin A llah 'a if tira say ılac ak b ö y le b ir iste ğ i y e rin e g e tirm e sin in m ü m k ü n o lam ay ac ağ ım b ild irirk e n , b u K u r ’ ân 'a in an m ay ıp A lla h 'ın â y e tle rin i y alan lay an m ü şrik le rd e n d ah a z a lim in b u lu n m ad ığ ın ı tariz e n if âd e e d iy o r. 362 i. K u r 'â n Ü s lû b u y la H a d is Ü s lû b u A r a s ın d a k i F a rk 358 Yûnus, 15-16. 359 Bu konu için bk. Bakıllânî, İ'câzü ’l-Kur'ân, s. 441-450; Zerkânî, a.g.e., II, 297-298; Elm alık, H ak D ini, IV, 2688-2691; i. Karaçam , Sonsuz M u ’cize Kur ’ân,s. 432-434. 360 Fahreddin Razî, M efâtih, ilgili ayet-i kerim enin tefsiri. 361 Yûnus, 17. 362 Fahreddin Râzî, a.g.e., ilgili âyet-i kerim enin tefsiri. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ■ 105 A ğ z ın d an K u r'ân - ı K e rim in sö z v e v aaz ları ç ık an b ir lid e r v e ö n d e r o lan H z . P e y g am b e r, M e k k e lile r arasın d an an sız ın ç ık m am ıştı. O , b i lin m e y e n b ir ü lk e d e n g e lip h ik m e tli sö z le ri sö y le y ip so n ra k ay ıp lara k arışm ad ı. A k sin e bu z at, b a şla ttığ ı h are k e tte n ö nce de in san lar arasın d a v e to p lu m d a d iğ e r in san lar g ib i y aşam ıştı. V e d av asın ın d al v e b u d ak salm asın d an so n ra d a y in e in san lar arasın d a h ay atın ı sü r d ü rm ü ştü . O n u n sö z le ri, k o n u şm a tarz ı v e ü slû b u n u h e rk e s b ilird i. H ad is le rd e o n u n sö z v e k o n u şm aları h e m e n h e m e n ay n ı şe k ild e m u h af az a e d ilm işle rd ir. A rap ç a b ile n le r b u g ü n d e b u ib are v e if âd e le ri o k u y u p , K u r'ân - ı K e rim ile k arşılaştırab ilirle r. G e re k b u lid e rin y aşad ığ ı ç ağ d a, g e re k se g ü n ü m ü z d e b u ik i e se rin d il, ifâd e v e ü slû b u n d a b ü y ü k f ark b u lu n d u ğ u n d a şü p h e y o k tu r. M e rak ı o lan h e rk e s K u r'ân - ı K e rim ile h ad is le ri b irb iriy le k arşılaştırarak b u f ark ı b u la b ilir? 63 Bu f ark b ilh a ssa h ad isle rd e ik tib as e d ile n K u r'ân 'm ây e t v e sû re le riy le d ah a d a b e lirg in h al alır. Bir k işin in y ıllarc a ik i ay rı d il, if âd e v e ü slû p k u llan d ığ ın a şah it o lu n m u ş m u d u r? Bu k işin in y ıllarc a b u işi k im se n in şü p h e sin i ç e k m e d e n v e k im se y e y ak alan m ad an b e c e rm e sin e im k ân v e ih tim al v ar m ıd ır? Bö y le b ir ik ilik b e lk i d e g e ç ic i b ir m ü d d e t iç in b aşarılı o lab ilir, am a b ir k işin in 23 y ıl b u n u b e c e rm e si m ü m k ü n m ü d ü r? Birisi ç ık ıp , b u k işin in A lla h 'ta n v a h iy a ld ığ ın ı sö y le d iğ i z am an b a şk a tü rlü k o n u ştu ğ u n u v e v ah iy g e lm e d iğ in i sö y le d iğ i z am an , n o rm al k o n u şu rk e n v e so h b e t e d e rk e n b aşk a tü rlü k o n u ştu ğ u n u sö y le y e b ilir v e isb atlay ab ilir m i? 364 M e k k e m ü şrik le ri, h iç b ir z am an K u r'ân 'm H z . M u h am m e d 'in sö z ü o ld u ğ u n u sö y le m e m işle rd ir. Bu d a o n u n ü slû b u n u b ilm e le ri b u k o n u d a sar raf o lm aların d an ile ri g e lm iştir. Ö te y an d an , şay e t K u r ’ ân 'm te b liğ e d ic isin in işi o lsay d ı, o in san a m i z aç v e tu tu m itib ariy le b e n z e y e n , ak rab alık ç a y ak ın o lan v e o n u ç o k ç a 353 M sl., Sahabe ’den Ubey bin Ka'b'ın hususi m ushafında yer alan iki kunut duasının bazılarınca iki sûre zannedilm esi karşısında N öldeke isim li m üsteşriğin bile üslûp m ukayesesi ve tahlili yaparak nasıl cevap verdiğine bakalım : Ö zetle diyor ki: Bu m etinlerin m uhtevaları ve biçim leri Kur ’ân ’ ı değil, duayı andırm aktadır. Başlarında “ Kul(D e ki)" yoktur. G erçi “ Kul" olm ayışı başlı başına bir sebep sayılm az. Zira Fatiha'nın başında da yoktur. Kunut dualarında, Kur ’ân ’da alışık olm adığım ız tabirler vardır. G ram er yönünden de ufak bir fark bulunur. Sena etm ek (esna) fiili, Kur ’ ân'da hiç geçm ez; bu m anada başka kelim eler kullanılır (ham ide, sebbeha, kebbere gibi). Se ’a (N es ’ a) fiili, Kur ’ ân ’da Allah ’ a ulaşm a yolunda çabalam ak m anasında kullanılm az. Fecara (yefcuruk) Kur'ân ’da m ef ’ul alm adığı halde, bu duada aküzatif şahıs zam iriyle karşım ıza çıkm aktadır. H ala ’ a (nahla'u) fiili ise, Kur ’ân ’da yalnız bir defa, o da yalnız ayakkabıyı çıkarm ak hakkında (Tâhâ, 12) geçer; halbuki burada çok daha başka bir m anada, yani Allah yolunda olm ayanları terketm ek m anasında kullanılm ıştır. Keza kefere (ve lâ nekfuruk) kâfir olm ak m anasına geldiğinde Kur ’ ân'da bâ (be) harf-i cerri ile m üteaddi olur; ancak küfrân (nankörlük) m anasına geldiği takdirde burada olduğu gibi m ef’ ulun bih alır. H albuki burada kâfirlik m anasına geldiği halde (be) kullanılm ıştır. (N öldeke, Kur ’ân Tarihi, s. 46-48; Suat Yıldırım , Kur'ân-ı Kerim ve Kur ’ ân İlim lerine G iriş, s. 162-163) 364 M evdûdî, a.g.e., II, 258-259. 106 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d in le y e n b irin in , o n u n k ile re b e n z e r b ir şe y le r sö y le y e b ilm e si g e re k ird i. H atta K u r'ân 'm in işin e şah it o lan , o n u o k u y an , e z b e rle y e n , m an aların ı z e v k e d e n , işle rin e y an sıtan , o n u ad ım ad ım iz le y e n , o n u n p ın arların d an k an a k an a iç e n ash ab -ı k iram ın ö rn e k alm a v e b e n im se m e f ıtrî d u y g u su n u n g e re ğ i o larak , ü slu p ların ı o n u n ü slû b u n a y ak laştırm aları g e re k ird i. A m a b ü tü n b u n lard an h iç b iri o lm ad ı. O n ların iç in d e k i b e liğ le rin y ap tığ ı en f az la arasın d a iş — şim d i K u r'â n 'd a n b iz im b e liğ le rim iz in b az ı p arç alar ik tib as de y a p tığ ı e tm e k g ib i — sö z le ri sü re liy le şan ve şe re f in i arttırm ak tı. So n ra in san ların ü slu p ların a b ak tığ ım ız d a, o n ların d a arz ın sath ın d an y u k arıy a y ü k se le m e d iğ in i g ö rü rü z . Bu itib arla d a, y an i arz ın sath ın d an y ü k se le m e m e itib ariy le d e in san ların ü slû b u , b ir ü slu p n e v i te şk il e d e r. İn san ların ü slu p ların ın k im isi e m e k le r, k im isi k o şar. A m a e n k u v v e tli sin in (g ez eg en v e y ıld ız lara) K u r'ân 'a n isb e ti, y e rd e k i se y y âre le rin ( arab aların ) g ö k te k i se y y âre le re n isb e tin d e n f ark sız d ır. H ik m e tli b ir sö z o k u d u ğ u n u z d a, o n u n n ü b ü v v e t k e lâm ı m ı, sah ab e v e y a tab iin e ait b ir sö z m ü o ld u ğ u n d a te re d d ü t e d e b ilirsin iz ? H z . P e y g am b e rin ü slû b u f e sah atta ç o k ile ri o lm ak la m ü m taz b u lu n d u ğ u h ald e b u te re d d ü d ü g e ç irirsin iz . Ç ü n k ü b u b e lağ at ilm in d e e n ile ri d e re c e y e v ar m am ış o lan lara, b az an g iz li k alab ile n b ir im tiy az d ır; z e v k b az an te k b aşın a o n u id rak e tm e k te n g e ri k alır, n ak le b aşv u rm ak , b ö y le c e m e rf u ' m e v k u f , m ak tu ' riv ây e tle ri ay ırd e tm e d e n o n d an f ay d alan m ak z o ru n d a k alır. O y sa K u r'ân ü slû b u , b aşk a sö z le rle k arıştırılm ay ac ak b ir h u su si y e t taşır; h iç k im se o n u n d e re c e sin e y ü k se le c e k g ü c ü b u lam az . 365 Bu n o k tad a şö y le b ir itiraz d a b u lu n u lab ilir: Bir e d ib in şö y le c e ik i ç e şit sö z ü o lm ası, b ü sb ü tü n d ü şü n m e k siz in iç in d e n , g ö rü lm e y e n lisa n ın a g e ld iğ i b ir şe y şe k ild e d e ğ ild ir: b ıra k tığ ı, Birisi, ö z e n ip işle m e d iğ i; d iğ e ri ise , te f e k k ü r n e tic e sin d e , y av aş y av aş, ö z e n e b e z e n e sö y le d iğ i sö z o lab ilir. Bu n e v i, b irin c isin d e n o k ad ar f ark lıd ır k i, ay n ı k işin in sö z le ri o ld u ğ u h ald e , işite n , n e re d e y se ö b ü rü n ü b ir b aşk a in san ın sö z ü san ır. A y n ı m isal H z . M u h am m e d 'e d e tatb ik e d ilip d e o n u n h ad is le rin in b irin c i, K u r'ân 'm ise ik in c i n e v e u y g u n d ü ştü ğ ü sö y le n e m e z m i? C e v ab ım ız şu d u r: Bu ik i n e v i h ad isle K u r'ân 'a te şm il e tm e k , re ali te y e asla u y m az . Ç ü n k ü K u r'ân v ah y in in e k se risi, H z . P e y g am b e re , d ah a ö n c e h iç d ü şü n m e d iğ i v e b ilg i sah ib i o lm ad ığ ı h u su slard a g e liy o r, h atta g âh b ir so ru y a c e v ap o larak , g âh o rtay a ç ık an b ir h ad ise y e f e tv a o larak , g âh g e ç m iş b ir ü m m e tte n k ıssa o larak v e y a b u n a b e n z e r b ir d u ru m o larak h iç u m m ad ığ ı sırad a an sız ın k e n d isin i y ak alay ıv e riy o rd u . If k 365 h a d ise si v e k ıb le n in Draz, en-Nebü'1-Azlm , s. 90-92. d e ğ iştirilm e si m e se le le rin d e o ld u ğ u g ib i, KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ■ 107 d ü şü n m e im k ân ı v e re n b ir b e k le m e d e v re sin d e n so n ra v ah y in g e ld iğ i p e k az d u ru m v ard ır. H e r ik i h ald e k i ü slû b u d a g ö rü y o r v e v ah y in d iğ e r p arç aların d an g e re k ü slu p v e g e re k n iz am b ak ım ın d an h iç b ir su re tle f ark lı o lm ad ığ ın ı m ü şah e d e e d iy o ru z . A y n ı şe k ild e d iy e b iliriz k i, d e ğ işik şartlard a sö y le d iğ i h ad isle rin ü s lû b u d a ay n ıd ır. Şö y le k i, b az an u z u n b ir d ü şü n m e d e n , te f e k k ü rd e n v e y a if k m e se le sin d e g ö rd ü ğ ü m ü z 'ü z e re , y ah u t b irtak ım sav aş v e b arış m e se le le rin d e g ö rd ü ğ ü m ü z ü z e re ash ab ıy la istişare d e n so n ra, b az an d a v ah y i b e k le y e re k u z u n b ir d u rak lam ad an so n ra k o n u şu rd u . 366 Baz an ise , d ah a ö n c e k arşılaştığ ı v e m ü şk ilat ç e k m e d iğ i ak lî v e y a d in î m e se le k arşısın d a d e rh al c e v ap v e rird i. G ö rd ü ğ ü n ü z g ib i, ü slû b u ay n ı k alm ak ta, v ah y e m i k e n d i g ö rü şü n e m i d ay an d ığ ın ı ay ırd e tm e n iz m ü m k ü n o lm am ak tad ır. K e z a aile e f rad ı v e y a ash ab ıy la y ap tığ ı g ü n lü k k o n u şm alarla, m u ay y e n g ü n le rd e m u az z am to p lu lu k lar k arşısın d a y ap tığ ı k o n u şm alar arasın d a d a ü slu p f ark ı g ö re m e z sin iz . Bö y le c e K u r'â n 'la h ad is arasın d a b u tarz d a b ir ay ırım y ap m ak ta su al sah ib in in sağ lam b ir e sasa d ay an m ad ığ ı m e y d an a ç ık m ış o ld u . H atta d ah a ile ri g id e re k , 'm ü n az ara ic ab ı' v e 'f araz a' k ay d ı ile b u tak sim i k ab u l e tse k b ile b u d u ru m , ü z e rin e b ir şü p h e b in a e d ile c e k b ir te m e l te şk il e d e m e z . Ç ü n k ü k e lâm ın d ü şü n m e k siz in (m ü rse l) v e ü z e rin d e d ü şü n ü le re k ( m ü z e v v e r) şe k lin d e ik iy e ay rılm ası, f asîh A rap ların , ik i ay rı k im se n in sö z le ri z an n e d ile c e k d e re c e d e f ark lı sö z sö y le m e le rin e y o l aç m az d ı. A slın d a tasav v u r e d ile n b u f ark lılık , A rap se lik asın ın ( lisan z e v k in in , tab iatın ın ) in k ıraz ın d an v e d ili, "an aların d an ö ğ re n m e y e n m ü v e lle d în n e slin in ot g ib i b itm e sin d e n " ve k o n u ştu k la rı d ilin , y az d ık ları d ild e n f ark lı o lu şu n d an so n ra o rtay a ç ık m ıştır. Bö y le c e m ü v e lle d le rin , b iri: "tab iî av am if âd e si", d iğ e ri d e : "tah sille k az an ılan y ü k se k A rap ç a" o lm ak ü z e re ik i ay rı ü slu p ları z u h u r e tti. 367 Z ate n , tab iî o lm ay arak z o rlam ay la o rtay a k o n u lan e d e b î b ir sö z h e r- z am an k e n d isin i g ö ste rir v e su n 'îlik k o k ac ağ ı iç in , sö z sarrafların ın g ö z ü n d e d e ğ e rin i y itirir. Bu se b e p te n d ir k i o d e v rin A rap ları, te k e llü f le h az ırlan an sö z le rle d e ğ il d e , tab iî o larak sö y le n e n sö z le rle ö v ü n ü rle rd i. H z . P e y g am b e r'in ■m ü te k e llif le r, y an i y ap m ac ık sö z sö y le y e n le rle h iç b ir ilg isi y o k tu . 366 H icretin sekizinci yılında C i ’rân ’da adam ın biri, üzerinde cübbe ve vücuduna çokça koku sürm üş olarak gelip um re hakkında sual sordu. Peygam berim iz bir süre ona bakıp sükut etti. D erken kendisini vahiy hali tuttu. O hal geçince: “ D em in um re hakkında soran şahıs nerede? ” dedi. Adam bulunup huzuruna getirilince buyurdu ki: “ Ü zerindeki kokuyu üç defa yıka, cübbeyi de çıkar, hac sırasında ne yapıyorsan um rede de onu yap." (Buharî, H ac 17; M üslim , Hac 8). 367 Draz, en-N ebe ’ l-Azîm , s. 90-92. (Dipnot). 108 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Bilak is, k o n u şm ad a o lsu n , d iğ e r b ü tü n h u su slard a o lsu n , te k e llü f g ö ste rm e k te n e n ç o k n e fre t e d e n b ir z at id i. Şu sö z o n u n d e ğ il m id ir: "İy i b ilin k i k o n u şu rk e n te k e llü f g ö ste re n , ağ d alı ağ d alı k o n u şan lar h e lak o lm u ştu r." 368 K ısac a, K u r'ân , H z . M u h am m e d 'in sö z ü o lsay d ı, o n u n d iğ e r sö z le rin e b e n z e m e si g e re k ird i. Ç ü n k ü b ir in san d a ik i ay rı tab iat v e f ıtrat b u lu n a m az . H alb u k i K u r'ân , h ad îse b e n z e m e d iğ i g ib i, d iğ e r sö z le rd e n h iç b irin e d e b e n z e m e m e k te d ir. D e m e k k i A llah 'ın k e lâm ıd ır. 368 M üslim , ilim 7; Ebû D âvud, Sünne 5; Ahm ed, M üsned, I, 386; Bunun başka bir örneği de şu olaydır: Ana karnında öldürülen ceninin diyeti konusunda m esele çıkarıp tartışan adam ı kınam asına da dikkat ediniz; hadise kısaca şudur: H uzeyl kabilesinden iki kadın birbiriyle döğüşüp, bunlardan biri diğerine taş atm ış ve onu karnındaki çocuğuyla birlikte öldürm üştü. Bunun üzerine R esulullahın huzurunda davalaştılar. C eninin diyetinin “ ğurre ” (kıym eti tam diyetin onda birine ulaşan bir erkek veya kadın köle) olduğuna hükm edince, H am elu'bnu N âbiğa el-Hüzelî, secili ve kafiyeli bir eda ile: “ Yâ R esulallah, keyfe eğrim diyete m en lâ şeribe velâ ekel vela nafaka vele'stehell fe m islü zâlike yutall" Yani: “ Yâ R esûlallah, henüz içm eyen, yem eyen, söz söylem eyen ve bağırıp ağlam ayan ceninin diyetini ödem ekle m ükellef tutuluruz? Böyle birinin kanı heder oiur ” dedi. R esûlullah , böyle secili konuşm asından ötürü: “ Bu adam ancak kâhinlerin kardeşlerindendir ” buyurdu. Başka bir rivayette “ Bedevilerin secileri gibi seci m i yapıyorsun!" buyurm uştu. Böylece bu tarz seciyi Hz. Peygam ber ’ in kınadığı anlaşılıyor. Kınadığı seci, kâhinlerinki gibi sun ’î olup da tabiî olm ayan secidir. Zira bu tip secide m ana lafza tabidir, yoksa lafız m anaya tabi olmaz. (Müslim , Kasâm e 37-38; Ebû D âvud, D iyât 19; Tirm izî, D iyât 15). KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k. K u r 'â n İle M eydan V ah y e ilk m u h atap ■ 109 O kum ası o lan A rap lar, H z . M u h am m e d 'd e n , risale tin in d o ğ ru lu ğ u n a d e lil iste d ile r. A llah T e âlâ, e n b ü y ü k d e lil v e m u c iz e n in K u r'ân o ld u ğ u n a d ik k at ç e k ti 369 . Bö y le c e A llah , g e ç ic i b ir z am an d a, sın ırlı k im se le r taraf ın d an g ö rü le n v e d e lâle t y ö n ü n d e n d e d ah a g e ri p lan d a k alan m u c iz e le ri o n ların n az arların a v e rm e k y e rin e , d e v am lı v e m e se le y e d e lâle ti k u v v e tli, ile ri se v iy e y e h itab e d e n b ir m u c iz e y i g ö z le r ö n ü n e se rd i. K u r'ân , n âz il o ld u ğ u m u h itin e n f az la ile ri o ld u ğ u b e lâğ at sah asın ın b ir m u c iz e si k ılın m ıştır. Bu n u isp at iç in o , e d îb le re ö n c e b e n z e ri b ir k e lâm o rtay a k o y m ak h u su su n d a m e y d an o k u d u : "( K u r'ân 'm , A llah k e lâm ı o lm ad ığ ı id d iaların d a) d o ğ ru ise le r, h ay d i o n u n g ib i b ir sö z g e tirsin le r" 370 . O n lara u z u n c a m ü h le t v e rd i, y ap a m ad ılar. So n ra, asılsız , u y d u rm a şe y le r d ah i o lsa te sir v e b e lağ at b ak ım ın d an o n sû re n in b e n z e rin i y ap m aları ile ik tif a e d e c e ğ in i b ild ird i: "Y o k sa 'o n u u y d u rd u ' m u d iy o rlar? D e k i: 'Ö y le ise siz d e o n u n b e n z e ri, u y d u ru lm u ş on sû re g e tirin . Eğ e r d o ğ ru ise n iz A lla h 'ta n b aşk a ç ağ ırab ild ik le rin iz i d e ( y ard ım a) ç a ğ ırın !" 371 Bu n u d a y ap am ay m c a, b u d e fa b ir sû re g e tirm e le rin i iste d i: "Y o k sa 'o n u u y d u rd u ' m u d iy o rlar? D e k i: 'Eğ e r d o ğ ru ise n iz h ay d i o n u n b e n z e ri b ir sû re g e tirin v e A llah 'tan b aşk a ç ağ ırab ild ik le rin iz i d e ç ağ ırın !" 372 Bu n u d ah a so n ra Bak ara Sû re si 23. ây e tin d e d e te k rar e tti. A y n ı sû re n in 24. ây e tin d e b u işi y ap m ad ık ları tak d ird e , y ak ıtı k âf irle r v e taşlar o lan c e h e n n e m ate şiy le te h d it e d e re k tah rik e tti.373 Bu n d an so n ra d a o rtay a ç ık an ac z le rin i şö y le ilân e tti: 374 369 Ankebût, 50-51. 370 Tûr, 34. 371 Hûd, 13. 372 Yûnus, 38. 373 Kur ’ân-ı Kerim ’ in, birkaç cüm lelik bir tek sûresinin bile benzerinin getirilem eyeceği hususu -haşam übalağa gibi gözükebilir. Bu tür cüm lelere benzeyen çok cüm lelerin insanların söz ve yazılarında bulunabildiği ileri sürülerek böyle bir düşünceye kapılanlar olabilir. O ysa bunda hiç bir m übalağa sözkonusu değildir. H atta diyebiliriz ki Kur ’ân ’ m bir tek cüm lesinin, hatta bir tek kelim esinin bile benzeri yapılam az. Şöyle ki: Kur ’ an ’ ın cüm leleri ve kelim eleri birbirine bakar. Bazan bir kelim e on yere bakar, onda da on belagat nüktesi bulunur. M sl., çeşitli tezyinat ve nakışlarla süslenm iş bir sarayda, birçok ve çeşitli nakışların düğüm ü yerindeki bir taşı, bütün nakışlara bakacak bir şekilde bir yere yerleştirm ek için, bütün o duvarı nakışlarıyla bilm ek gerekir. Aynen bunun gibi, insanın başındaki gözbebeğini yerine yerleştirm ek için, bütün bedenin ve organların birbiriyle alakasını ve harika vazifelerini, gözün o vazifelere karşı durum unu bilm ek lazım dır, işi derinlem esine ele alıp inceleyen m uhakkik alim ler, Kur ’ân ’ m kelim elerinde pek çok m ünasebetleri ve diğer ayetlere, cüm lelere bakan vecihleri, alakaları gösterm işlerdir. M adem Kur ’ân her şeyi yaratan Allah ’ ın kelâm ıdır, o halde herbir kelim esi bir kalb durum una geçerek sırlı bir m anevî vücudun m erkezini teşkil edebilir. Veya gövdesi, dalları, yaprakları, çiçekleri ile bu ağacın çekirdeği olabilir. İşte insanların sözlerinde Kur ’ ân ’ m kelim eleri gibi kelim eler, belki cüm leler, âyetler 110 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR "D e k i: İn san lar v e c in le r şu K u r'ân 'ın b e n z e rin i y ap m ak ü z e re to p lan sa la r, y in e o nun b e n z e rin i y a p a m a z la r; b irb irle rin e ark a o lu p y ard ım laşsalar d ah i b u n u y ap am az lar.375 Bu te k itli k e sin n e f y e , d ah a d o ğ ru su b u e b e d î h ü k m e b ak ın ız . H iç n e sö y le d iğ in i b ile n b ir A rap , b ö y le b ir sö z sö y le r m i? A rap e d ip le ri arasın d a e d e b î y arışm a k ap ısın ın ard ın a k ad ar aç ık o ld u ğ u n u v e f ik rin i işle te n b ir te n k itç in in , d ah a ö n c e sö y le n ip y az ılm ış b ir p arç an ın te n k id i sad e d in d e tam am lay ac ağ ı b ir e k sik lik , d o ld u rac ağ ı b ir b o şlu k v e y a d ah a m ü k e m m e l h ale g e tire c e ğ i b ir k e m âl b u lm ak ta h iç d e g ü ç lü k ç e k m e d iğ in i d e v am lı su re tte b ilip g ö re n ak lı b aşın d a b ir A rap , h iç b ö y le b ir sö z sarf e d e r m i? Bu k o n u d a te tik te b e k le y e n o z am an k i A rap e d ip le rin in e d e b î h am iy y e t v e taassu p ların ın , k e n d isin e re k ab e t iç in ü z e rin e se l g ib i b o şan ac ağ ın d an ç e k in m e z m iy d i? O sö z ü stad lan n d an b ir g ru p an laşarak — şiir te n k id in d e y ap ag e ld ik le ri ü z e re — b irisi rak ip m e tn in taslağ ın ı o rtay a k o y sa, so n ra d iğ e rle ri d e d ü z e ltm e , d ah a m u h k e m ' v e d ah a g ü z e l h ale g e tirm e işin i y ap sa, b ir so n ra g e le n b ir ö n c e k in in e k siğ in i tam am lasa, d e rk e n , ç e şitli y ö n le rin d e n h iç d e ğ ilse b ir y ö n ü n d e , o n u g e ç m e se b ile o n a u laşm ay a ç alışan b ir k e lâm , b ir e d e b î m e tin o rtay a ç ık arsalard ı o n u n h ali n ic e o lu rd u ? H ay d i d iy e lim k i m u asırları iç in b ö y le b ir h ü k ü m ç ık arm ay ı, n e f si k e n d isin e h o ş g ö ste rd i, p e k i, k ıy am e te k ad ar g e le c e k n e sille ri, h atta b ü tü n c in v e in si k arşısın a alarak b u h ü k m ü v e rm e sin e n e b u y u ru lu r? Bu , k e n d in i b ile n , k e n d in e d e ğ e r v e re n b ir in san ın k e sin lik le g irm e y e c e ğ i b ir m ac e rad ır. Bu n u y ap m ak , an c ak se m âd an g e le n h ab e rle , k u d re t-i İlâh iy y e n in te y id i ile k u c ak ların ı d o l d u ran b irin in işi o lab ilir. İşte b ö y le c e d ü n y an ın k arşısın a g e ç e re k b u d a v e ti o rtay a attı, ak ıllara m e y d an o k u d u . D ah a m u araz a e tm e y e k im te şe b b ü s e ttiy se rü sv ay o ld u ; ac iz k alıp b ild iğ in i d e şaşırd ı v e asırlar b o y u n c a b u h e p b ö y le d e v am e tti. 376 Bö y le c e şu g e rç e k o rtay a ç ık m ış o lu y o r: Bu m e y d an o k u m a işi, b iz z at H z . M u h am m e d 'te n sâd ır o lm u ş o lam az . Bu işi y ap an , o lsa o lsa, H z . P e y g am b e rin lisan ı ile k o n u şan , K u d re t v e az am e ti so n su z , ilm i, e z e l v e e b e d i k u şatan , A lîm v e H ab îr o lan C e n âb -ı H ak 'tır. 377 bulunabilir. Fakat Kur'ân ’da, çok m ünasebetler gözetilm iş bir m etod ve tarz ile yerleştirildiği yerde, tam am ını ihata eden ve bilen bir ilim lâzım ki, öyle yerli yerine yerleşsin. (Nursî, M ektûbat, s. 170-171). 374 Suyûtî, itkan, II, 117; Suat Yıldırım , a.g.e., s. 172-173. 375 isrâ, 88. 376 Draz, en-N ebeü ’l-Azîm , s. 36-37. 377 Nursî, işâratü ’ l-i’câz, s. 129-143. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR I. K u r 'â n 'm H ıfz B e k a s ın a ve O la n ■ 111 G a y re ti K u r'ân - ı K e rim , ü m m î b ir k av m e v e y in e ü m m î b ir P e y g am b e r'e in d i rilm iştir 378 . Bu d a aç ık ç a H z . P e y g am b e rin K u r'ân 'ı e z b e rle m e sin i g e re k tirm e k te y d i. O , ü m m î b ir in san h ale t- i ru h iy e siy le v ah y i te lak k i e d e rk e n , b ir k e lim e sin i d ah i k ay b e tm e d e n e z b e rle m e k iç in ac e le e d e rd i. Y ü c e A llah , K u r'ân 'ı g ö ğ sü n d e h ıf z e ttire c e ğ in e , laf z ın ın k ıraati v e m a n asın ın an laşılm ası h u su su n d a k e n d isin e k o lay lık ih san e d e c e ğ in e ilişk in g aran ti v e rin c e y e k ad ar b u h ali d e v am e tti 379 . H z . M u h am m e d , ö z e llik le n am az v e b e n z e ri ib ad e tle r v e sile siy le o l m ak ü z e re b ü tü n h ay atı b o y u n c a K u r'ân - ı K e rim i g e c e g ü n d ü z o k u m u ş 380 , ay rıc a h e r se n e , o z am an a k ad ar g e le n ây e tle ri C e b râil ile m ü z ak e re v e m u k ab e le d e b u lu n m u ş, v e fat e d e c e ğ i se n e ise b u d u ru m ik i d e fa te k e rrü r e tm iştir.381 H z . P e y g am b e rin te rb iy e ve te şv ik iy le 382 Sa h a b ile rin in K u r'â n 'ı ö ğ re n m e k , ö ğ re tm e k v e e z b e rle m e k h u su su n d ak i g ay re tle ri b ilin e n b ir g e rç e k tir. H z . P e y g am b e r, K u r'ân 'm ö ğ re tim v e e ğ itim işin i y ü rü tm e k , o n u n d o ğ ru b ir şe k ild e e z b e rle n m e sin i te m in e tm e k g ay e siy le d ah a h ic re tte n ö n c e M u s'ab b . U m e y r v e İb n -ü Ü m m i M e k tu m 'u M e d in e 'y e , H ic re tte n so n ra d a M u az b . C e b e l'i M e k k e 'y e g ö n d e rm iştir. 383 Bü tü n k ay n ak ların ittif a k la h ab e r v e rd ik le rin e 384 g ö re , H z . Pey g am b e re n e z am an K u r'ân 'd an b ir v ah iy g e lse , h e m e n v ah iy k âtip le rin d e n b irin i ç ağ ırır v e C e b rail'in d e lâle tiy le "Bu n u f alan sû re y e k o y u n u z " d iy e e m re d e r v e y az d ırırd ı 385 . V ah iy k âtip le rin c e y az ılan ây e tle r H z . P e y g am b e r'e arz e d ilir, şây e t b ir e k sik lik o lu rsa tash ih e d e rd i.386 H z . P e y g am b e r, K u r'ân 'm h ıf z v e k itab e tin e v e rd iğ i b u ö n e m i, d iğ e r sö z le rin e v e rm e m iş, h atta k e n d i sö z le rin in , iz ah ların ın K u r ’ ân - ı K e - 378 C um ’a, 2. 3 7 9 K ıy â m e , 16-17; Tâhâ, 114. 380 Hz. Peygam ber'in Kur'ân'ı okum ası ile ilgi bk. “ Hz. M uham m ed'in Kur ’ ân'a Saygı ve Bağlılığı" başlığına. 381 Buharî, Fadâilü ’ l-Kur'ân 7; ibn M âce, Sıyâm 58; Ahm ed, M üsned, I, 276, 326, II, 399. 382 “ Ü m m etim in en şereflileri Kur ’ân ’ ı ezberleyenlerdir" (Aclûnî, Keşfü ’l-H afâ, I, 129; M ünâvî, Feyzü ’l-Kadîr, I, 522) “ En hayırlınız Kur ’ ân'ı öğrenen ve öğretendir" Buharî, Fadâilü ’ l-Kur’ ân, 21; Ebû Dâvud, Vitr, 14, 15, 19; Tirm izî, Sevabü ’l-Kur’ ân 15; ibn M âce, M ukaddim e 16; D ârim î, Fadâilü ’ l-Kur’ ân 2; Ahm ed, M üsned, I, 57, 58, 69,153. 383 Zerkânî, a.g.e., I, 234. 384 islâm m ilk günlerinden itibaren Hz. Peygam ber vahiy kâtipleri edinm iştir. Bunların adedi kırka kadar varır, (bk. ibn H acer, Fethu ’ l-Bârî, Bulak 1300, IX, 18) M üsteşriklerin eserlerinde de vahiy kâtiplerinin isim lerine rastlanır.(Blâchere, Introduction au C oran, s. 12). 385 Zerkeşî, el-Bürhân, I, 232, 256. 388 M . H am idullah, Kur ’ ân-ı Kerim Tarih, (Tere. M . Said M utlu), İst. 1965, s. 43. 112 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ rim le k a rıştırılm a sın d a n , h e le ik isin in de sa h if e d e ay n i to p la n m asın d an k o rk arak h ad isle rin y az ılm asın ı ö n c e le ri y asak e tm iştir. 387 Bu y asak K u r'ân ây e tle rin in e k se risi n âz il o lu p , b irç o k h af ız lar taraf ın d an e z b e rle n in c e y e v e artık b aşk a b ir şe y le k arışm ası k o n u su n d ak i e n d işe o rtad an k alk ın c ay a k ad ar sü rd ü . 388 H z . P e y g am b e rin K u r'ân 'ın , h ıfz v e b e k asın a v e rd iğ i b u ö n e m , ac ab a o n u n ağ z ın d an ç ık an d iğ e r sö z le rd e n , sîre t v e y aşan tısın d an f ark lı b ir ö z e lliğ e sah ip o ld u ğ u n u aç ık ç a o rtay a k o y m az m ı? D in î b ağ lay ıc ılık k o n u su n d a K u r'ân ile d iğ e r sö z le ri arasın d a h iç b ir f ark b u lu n m ad ığ ı h ald e K u r'ân 'a g ö ste rd iğ i b u itin a, h iç şü p h e siz o n u n laf z ı v e m an asıy la İlâh î k ay n ak lı o lu şu n a o lan k e sin im an ın d an ile ri g e lm iştir. Bu n u n b aşk a b ir iz ah ı b u lu n m am ak tad ır. 3. R a b b i y le a. R a b b in e M ü n â s e b e tin e O la n O la n İliş k in D e l i ll e r B a ğ lılığ ı H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) d av asın d a d o ğ ru v e sam im i o lm asın ın b ir d e lili d e , k e n d isin in g e re k in an ç , g e re k ib ad e t v e g e re k y asalarıy la İslâm p re n sip le rin e sık ı sık ıy a b ağ lılık aç ısın d an in san ların b aşın d a g e lm e sid ir. R ab b in e y ü k lü ğ ü n e , rah m e tin e , o lan im an ı, n im e tin e , O nun k u d re tin e , k u lla rın ı h ay ır ve az am e tin e , şe r ad ın a y ap m ışlarsa K ıy am e t g ü n ü n d e h e sab a ç e k e c e ğ in e o lan d e rin bü ne şu u ru , ak lın ı, k alb in i v e v ic d an ın ı tam am e n d o ld u rm u ştu v e h e r an v e f ırsatta d ilin d e n d ışarı taşıy o rd u . H e r an v e h e r v e sile y le R ab b in e d u a e d i y o rd u . Sab ah le y in u y k u d an k alk tığ ın d a y e n i g ü n d e tad ac ağ ı h ay at n i m e tin i tak d ir e ttiğ in i g ö ste re n d u alarla Y ü c e R ab b in e y alv arıy o rd u . A k şam le y in y atağ ın a g ird iğ in d e R ab b in e k arşı g ü v e n d o lu , O n a c an ın ı v e b ü tü n v arlığ ın ı te slim e tm iş b ir k im se n in y ak arışıy la n iy az d a b u lu n u y o rd u . Y ağ m u r y ağ d ığ ın d a d u a e d iy o r, g ü n e ş v e y a ay tu tu ld u ğ u n d a n am az k ılıp d u a e d iy o r, k u rak lık o ld u ğ u n d a d u a e d iy o r, y o lc u lu ğ a ç ık tığ ın d a R ab b in e y alv arıy o r, d u a e sn asın d a h am d v e şü k ü r if âd e le ri m ü b are k ağ ız m d an d u y u lu y o r, h ac c e ttiğ in d e te lb iy e se sle riy le d ağ , d e re v e o v aları ç ın latıy o rd u . K ısac a, R ab b in i asla u n u tm u y o r, sav aşta v e b arışta lisan ı O n u n z ik rin d e n h iç g e ri k alm ıy o rd u . Ö lü le re d u a e d iy o r, 387 "Benden, Kur'ân dışında bir şey yazm ayınız, Kur ’ân ’dan başka benden bir şey yazm ış olan varsa onu derhal im ha etsin. Benden hadis rivayet ediniz...” (M üslim , Zühd 72; D ârim î, M ukaddim e 42; Ahm ed, M üsned, III, 12, 21, 39, 56. 388 ibn Kuteybe, Te ’vîlü M uhtelefi’l-Hadîs, M ısır 1326, s. 365. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 113 d irile re d u a e d iy o r, g ü n d ü z ü n ay d ın lığ ın d a, g e c e n in k aran lığ ın d a h e p d u a e d iy o rd u . 389 H ac v e y a u m re d e n d ö n d ü ğ ü n d e , h e rb ir te p e y e ç ık tığ ın d a v e y a b ir d ü z lü ğ e in d iğ in d e ü ç d e f a te k b ir g e tirir, ark asın d an d a şö y le d e rd i: " A lla h 'ta n b aşk a h iç b ir İlah y o k tu r, O te k tir, h iç b ir o rtağ ı y o k tu r, m ü lk sad e c e O n u n d u r, h am d d e O n a m ah su stu r. O n u n h e r şe y e g ü c ü y e te r. R ab b im iz e sığ ın ırak , O n a te v b e e d e re k , O n a ib ad e t, se c d e v e h am d e d e re k g e ri d ö n ü y o ru z . A llah sö z ü n ü d o ğ ru ç ık ard ı, k u lu n a y ard ım e tti v e te k b aşın a o rd u ları b o z g u n a u ğ rattı" 390 . Bir to p lu lu k tan k o rk tu ğ u z am an d u a e d e rd i. 391 Y e n i b ir e lb ise g iy d iğ in d e d u a e d e rd i 392 . U y u m ak ü z e re y atağ ın a e d e rd i 394 . u z a n d ığ ın d a H ay ır dua işle m e y i, e d e rd i 393 . U y k u d an k ö tü lü k le rd e n u y a n d ığ ın d a sa k ın m a y ı ve dua m isk in le ri se v m e y i n asib e tm e si, in san lar h ak k ın d a b ir f itn e g e le c e ğ i z am an , c an ın ı alm ası p ah asın a o f itn e y e m aru z b ıra k m a m a sı iç in R ab b in e v arırd ı 395 . H atta tu v ale te g ire rk e n v e ç ık ark e n b ile d u a e d e rd i 396 . y a l Bir m e c liste n k alk tığ ın d a d u a e d e rd i 397 . G ü n e ş v e ay tu tu ld u ğ u n d a, y ağ m u r 389 R esulullahm D uaları için bk. ibn Kayyim , Zâdü ’l-M eâd, II, 17...; N evevî, R iyadu ’s-Sâlihîn, (Tah. Şuayb el- Arnavût), M uessesetü ’r-R isâle, 17. baskı, Beyrut, 1409, s. 532-561. 390 Buharî, U m re 12, D aavât 52; M üslim , H ac 428; Ebû D âvud, M enâsik 34, 56; Tirm izî, Hac 104; ibn M âce, M enâsik 84; M uvatta ’ , Hac, 243; Ahm ed, M üsned, I, 444, II, 5, 10...). 391 “ Allahım , onları sana havale ediyoruz ve şerlerinden sana sığınıyoruz. ” (Ebû D âvud, Vitr 30; Ahm ed, M üsned, IV, 414-415. 392 “ Allahım , Sana ham dolsun. O nu bana Sen giydirdin. O nun hayrını ve yapıldığı am acın en hayırlısını Senden diliyorum ." (Ebû D âvud, Libâs 1; Tirm izî, Libâs 29; Ahm ed, M üsned, III, 30, 50. 393 “ Allahım , canım ı Sana teslim ettim , yüzüm ü Sana çevirdim , işim i Sana havale ettim , sırtım ı Sana dayadım . Bunu Sana üm it bağladığım ve Senden korktuğum için yaptım . Senin azabından kurtulm ak için Senden başka sığınılabilecek hiçbir sığınak ve kurtuluş yeri yok. indirdiğin kitabına ve gönderdiğin peygam berine im an ettim . ” (Buharî, Tevhîd 34, D aavât 5, 6, 8; M üslim , Zikir 56,- 57, 68; Ebû D âvud, Edeb 8; N esâî, Zekât 1, 73; ibn M âce, D ua 15). Hz. Peygam berin (a.s.m .) bu dua sonunda vahyi ve kendisinin de bir ferdi bulunduğu bütün peygam berleri nasıl gönülden kabul ettiğini iyice bir düşünün. Acaba böyle bir zatın -haşa- yalancı olm ası m üm kün m ü? Böyle içten bir duada bulunan bir insanın kendi kendisini aldatm asının im kânı var m ı? 394 “ Bizi, öldürdükten sonra dirilten Allah ’a ham dolsun. D irilerek dönüş sadece O nadır." (Buharî, D aavât 7, 8, 16; M üslim , Zikir 59; Ebû D âvud, Edeb 98; Tirm izî, Edeb 28; İbn M âce, D ua 16; D ârim î, İsti ’zân 53; Ahm ed, M üsned, IV, 291, 302...). Bakınız nasıl uyku ile ölüm , u y a n m a ile diriliş arasında bir bağlantı kuruyor? Bu, onun akıl ve kalbinin U lûhiyet ve diriliş inancıyla dopdolu bulunduğunu gösteriyor. ? 95 “ Allahım ! H ayır işlem eyi, kötülüklerden ise sakınm ayı ve m iskinleri sevm eyi nasib etm eni Senden diliyorum , insanlar hakkında bir fitne irade buyurduğun zam an fitneye m aruz bırakm adan canım ı alarak beni yanına al.” (Tirm izî, Tefsîru Sûre 38 (2, 4); M uvatta ’, Kur ’ân 40; Ahm ed, M üsned, I, 368...) R abbinden nasıl korktuğuna, gönlünün nasıl R abbine bağlı olduğuna ve fitneden nasıl çekindiğine bakınız! 396 Ebû D âvud, Tahâret 17; Tirm izî, Tahâret 5, ibn M âce, Tahâret 10, 40. 397 “ Allahım , bizim le Sana isyan sayılan şeyler arasında engel olacak korkunu, bizi cennetine ulaştıracak taatini, dünya m usibetlerini gözüm üzde hafifletecek kuvvetli im anı bize nasib eyle. Allahım , hayatta kaldığım ız sürece bizi kulaklarım ızdan ve gözlerim izden faydalandır ve biz ölünceye kadar onları bizden alm a. Bize zulm edenlerden öcüm üzü al. Bize düşm anlık edenlere karşı bize yardım eyle. Bize dini m usibet 114 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y ağ m ad ığ ın d a, b ir k işi ö ld ü ğ ü n d e y ap tığ ı d u alar ise g ây e t m aru f v e m e şh u r o lu p b ü tü n f ık ıh k itap ların d a y e r alm ak tad ır. H astalara d a şö y le d u a e d e rd i: "A llah ım ! Ey in san ların R ab b i! H astalığ ı g id e r. Şif a v e r. Şif a v e re n an c ak Şe n sin . Se n in şif an d an b aşk a şif a y o k tu r. Ö y le b ir şif a v e r k i, h astalık tan e se r k alm asın !" 398 Eğ e r — h aşa— H z . M u h am m e d ( a.s.m .) y alan c ı o lsay d ı, b ir taraf tan A llah 'ın e lç isi o ld u ğ u n u v e k e n d isin e g ö k te n v ah iy g e ld iğ in i sö y le rk e n d iğ e r taraf tan , b u d u aların m u h te v aların d a d a g ö rü ld ü ğ ü g ib i b ö y le sin e ac iz liğ in i, f ak irliğ in i v e h iç liğ in i, C e n n e ti k az an m ak iç in v arg ü c ü y le ç a lışm a sı g e re k tiğ in i itira f ve g ü n ah işle m e k te n bu k ad ar ço k k o rk tu ğ u n u ilan e d e r m iy d i? Y alan c ı v e h ile k âr b ir k işin in b ö y le sin e h ay re t e d ile c e k d e re c e d e R ab b in in y o lu n d a f an i o lm ası m ü m k ü n m ü ? H ay atın ın so n n e fe sle rin d e ise d u ası şu o lm u ştu : "A llah ım , ö lü m ü n sık ın tı v e se k e ratların a k arşı b an a y ard ım e y le . 399 Be n i b a ğ ışla ve m e rh am e t e t v e b e n i e n y ü c e d o sta k av u ştu r." 400 Bu n lar b ir sah te k âr v e h ile b az ın sö z le ri o lab ilir m i? V e y a sah te k âr v e h ile b az b ir k im se , if tira e ttiğ i v e v ah iy u y d u ru p k e n d isin e isn at e ttiğ i A llah 'a k arşı b u k ad ar b ü y ü k b ir k alb i b ağ lılık la ö lü m ü n y ü z ü n e g ü le b ilir m i? H z . P e y g am b e r h e r v e sile y le b iz z at d u a e tm e k le y e tin m e m iş, b az ı sa- h ab ile rin d e n d e k e n d isi iç in d u a e tm e le rin i iste m iştir. M e se la, Ö m e r b . e l- H attab 'a şö y le d e m iştir: "K ard e şim , d u an d a b iz i u n u tm a" 401 . Bu n u n d iğ e r b ir ö rn e ğ i d e , A llah n asib e d e r ü m id iy le k e n d isi iç in "v e sile " m ak am ın ı d ile m e le rin i m ü 'm in le rd e n iste m e sid ir.402 b. Son D e re c e Takvası ve R a b b in d e n K o rk m a s ı K o rk u g e le c e k te h o ş o lm ay an b ir şe y le k arşılaşm ak d ü şü n c e sin d e n d o lay ı k alb in h arare tle n ip ü z ü lm e sid ir. 403 G az âlî'y e g ö re k o rk u : İlim , h al verm e. D ünyayı bizim en büyük kaygım ız ve ilm im izin hedefi yapm a. Bize m erham et etm eyenleri başım ıza m usallat etm e. ” Tirm izî, D aavât 116, 79). 398 Buharî, M arda 20, Tıb 38, 40, Ebû Dâvud, Tıb 17,19; Tirm izî, C enâiz 4, D aavât 111; ibn M âce, Tıb 36, 39, C enâiz 64; Ahm ed, M üsned, I, 76...). 399 Tirm izî, C enâiz 8. 400 Buharî, M arda 19, Fadâilu ’s-Sahâbe 5, D aavât 28; M üslim , Selâm 46, Fadâilu ’s-Sahâbe 85, 86; Tirm izî, D aavât 76; ibn M âce, C enâiz 64; M uvatta ’ , C enâiz 46, 47; Ahm ed, M üsned, VI, 45, 48... 401 Ebû D âvud, Vitr, 23; Tirm izî, D aavât 109; ibn M âce, M enâsik 5. Bakınız, nasıl m üjdeleyici ve uyarıcı bir peygam ber iken, dualarına m uhtaç olduğunu, hesap, sevap, ceza, cenneti ve Allah ’ ın rızasını istem e, Allah ’ ın azap ve ateşinden korkm a konusunda herhangi bir insandan farksız olduğunu gösterir biçim de m esuplarına ilan ediyorl 402 eş-Şevkânî, a.g.e., II, s. 55. 403 G azâlî, ihyâu U lûm i ’d-D în, l-IV, M ısır, ts., IV,152. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 115 v e am e l ile m e y d an a g e lir. İlim , h o ş o lm ay an şe y le re g ö tü re n se b e p le ri b ilm e k tir. Bu se b e p le ri b ilm e k k alb in ü z ü lm e sin e v e e le m d u y m asın a se b e p o lu r. İşte k o rk u d a b u d u r. 404 İlâh î k o rk u d a b ö y le d ir. O , b az an A lla h 'ı v e sıf a tla rın ı b ilm e k le o lu r. Z ira Y ü c e A llah k âin atı h e lak e tse , O n a h iç b ir şe y m an i o lam az . Baz an d a g ü n ah ların ç o k lu ğ u se b e b iy le o lu r. 405 Ç ü n k ü g ü n ah lar k işin in c e h e n n e m d e y an m asın a se b e p o lac ak tır. K o rk u n u n se b e p le rin i e n iy i b ile n "Be n H z . P e y g am b e r, aran ız d a A llah 'tan e n ç o k k o rk an ım " 406 d e m iştir. K o rk u n u n te siri in san ın h alin d e v e az aların d a d a g ö rü lü r. A z alar, b ir ço k şe y le ri y ap m ak tan k aç ın ır. K aç ın ılm ası g e re k e n h aram lard an sak ın m ay a " v e ra " ', b u n u n la b e rab e r şü p h e li şe y le rd e n k aç ın m ay a d a "tak v a" d e n ir. 407 Bü tü n b u n lar H z . P e y g am b e rd e k e m âle e rm işti. Bir d e f asın d a o n a h u rm alar g e tirilm iş; o , "Eğ e r sad ak a ( z e k ât) o lm asın d an k o rk m asay d ım e lb e tte y e rd im " 408 d e m işti. Bir b aşk a d e f a, g e c e le y in y an ın d a b ir h u rm a b u larak y e m işti. A n c ak d ah a so n ra d a şü p h e le n m iş v e u y u y am am ıştı. Y an ın d ak i h an ım ı n iy e u y u y am ad ığ ın ı so ru n c a o , "Y an ım d a b ir h u rm a b u ld u m , y e d im . Biz d e sad ak a o lan h u rm alar v ard ı. Bu n u n o n lard an o lu p o lm ad ığ ın d an şü p h e le n d im . O n u n iç in rah atsız o l d u m " d e m işti. 409 H z . P e y g am b e r, h e r z am an A llah k o rk u su iç e risin d e y aşam ıştır. H z . A işe , h av a b o z d u ğ u v e f ırtın a lı rü z g âr e stiğ i z am an d a o n u n re n g i d e ğ işir, k alk ar, o d ad a ile ri g e ri y ü rü r, so n ra iç e ri g ire r v e ç ık ard ı. Bü tü n b u n ları A llah 'ın az ab ın d an k o rk tu ğ u iç in y ap ard ı" d e r 410 . D iğ e r b ir h ab e rd e ise , "R e su lu llah n am az a b aşlad ığ ı v ak it ağ lam asın d an d o lay ı g ö ğ sü n d e n , k az an ın k ay n am ası g ib i b ir se s d u y u lu rd u " d e n ilm iştir.411 Bir h u tb e sin d e e n y ak ın ların a, A llah 'ın az ab ın ı v e h e rk e sin k e n d isin i b u az ap tan k u rtarm ay a b ak m asın ı, h atta k ız ı Fatım a'y ı b ile k u rtara m ay ac ağ ın ı h atırlatm ıştır 412 . 404 G azali, a.g.e., IV, 152. 405 G azâlî, aynı yer. 406 G azâlî, aynı yer. 407 G azâlî, a.g.e. IV, 153, Bunun yanında şüpheli şeylerden, hatta bir kısım m ubahlardan kaçınm aya “ vera ” ’ diyenler de vardır, (isfehânî, ez-Zerî ’a, s. 167). 408 İbnü ’l-C evzî, a.g.e., II,. 542. 409 ibn Kesîr, Şem âilü ’ r-R esûl, Beyrût, ts., s. 108. 410 G azâlî, a.g.e. IV, 177. 411 Tirm izî, eş-Şem âil, s. 165. 412 ibn Kesîr, Tefsir, III, s. 349. 116 B KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z . P e y g am b e rin A llah k o rk u su n u n te siriy le ağ lad ığ ı d a g ö rü lm ü ştü r. N ite k im o, b ir d e fasın d a İb n M e s'û d 'd an K u r'ân d in le m iş v e o n a "Y e te r" d e d iğ i z am an g ö z le rin d e n y aşlar ak m ıştı. 413 H z . P e y g am b e rin f iil v e d av ran ışların ı te tk ik e d e n le r, o n d a v e ra v e tak v an ın m ü k e m m e l d e re c e sin i g ö rü rle r. Bilin d iğ i ü z e re k e n d ile rin i c ism an î ib ad e tle rd e h e rk e ste n z iy ad e d e v am e d e rd i 414 . H atta f a z la o larak g e c e n in so n b irin d e ü ç te k alk ıp te h e c c ü d h e rk e ste n n am az ın ı k ıla rd ı 415 . Y e m e d e v e g iy m e d e d aim a z aru rî ih tiy ac ın ı g id e rm e y e y e te c e k b ir m ik tar ile y e tin ip d o y u n c ay a k ad ar y e m e k b ile y e m e z d i 416 . D e rid e n y ap ılm ış iç i h u rm a lif i ile d o lu b ir d ö şe k te y atard ı417 . R ab b in d e n b ö y le sin e k o rk an , O n u n e n u f ak b ir e m rin i ç iğ n e m e k te n şid d e tle k aç m an b ir z at, h iç O n a itaatsiz liğ in e n b ü y ü ğ ü n ü y ap arak , O n a if tirad a b u lu n u r m u ? H ad d in i so n su z d e re c e d e aşıp , k e n d i sö z ü n ü A lla h 'a m al e tm e y e k a lk ışır m ı? O 'n u n c e la l, az am e t ve az ab ı k arşısın d a titre y e n y ü re ğ i b ö y le b ir c in ây e te c ü re t e d e r m i? A sla! c. İb a d e te D ü ş k ü n lü ğ ü ib ad e tin e g e lin c e , n am az ın g ö z ü n ü n n u ru o ld u ğ u n u sö y le m iştir 418 . H atta b az an n am az k ılark e n ağ lard ı 419 . Farz n am az larla d a y e tin m e z d i. So ğ u k k ış g e c e le rin d e sıc ak y atağ ın ı te rk e d e r, so ğ u k su sa a tle rc e n am az k ıla rd ı 420 . Bu şa rtla rd a b ir ile ab d e st alarak te k sab ah n a m a z ın ı k ılm an ın g ü ç lü ğ ü d ü şü n ü lü rse b u n u n n e d e m e k o ld u ğ u d ah a iy i an laşılır. K e lle tt o n u n k işiliğ in d e k i b u n o k tay a d ik k at ç e k e r v e H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) , h ay atın ın b e lirtir. 421 so n an m a k ad ar n am az K u şlu k v e te h e c c ü d k ılm ay a d e v am e ttiğ in i n am az ları d ışın d a, h e r f arz n am az la b irlik te k ıld ığ ı b az ı n af ile le ri v ard ı 422 . Sav aşta v e y a h astay k e n , y a d a 413 Tirm izî, eş-Şem âil, s. 166. 414 Buharî, Teheccüd 6, Tefsîru Sûre 48 (2), M ünâfıkîn, 79-81; Tirm izî, Salât 187; Nesâî, Kıyâm u ’l-Leyl 17; ibn M âce, ikâm e 200; Ahm ed, M üsned, IV, 251...). 415 isrâ, 79. 418 Bunun örnekleri için bk. Tirm izî, eş-Şem âil, s. 67, 68, 75; M üslim , Zühd 22, 34; Tirm izî, Zühd 39; ibnü ’l- C evzî, el-Vefâ Bi Ahvâli’ l-M ustafa, l-ll, M ısır 1975, II, 482. 417 Buharî, R ikak 17; M üslim , Libâs 38; Tirmizî, Libâs 27. 418 Nesâî, Salât 1; Ahm ed, M üsned, III, 127, 199, 285. 419 Ebû D âvud, Salât 157; N esâî, Sehv 18; Ahm ed, M üsned, IV, 25, 26. 420 Buharî, Teheccüd, 6, Tefsîru Sûre 48 (2), M ünâfıkîn, 79-81, Küsûf, 50, 53, 59; M üslim , Salâtu ’l-M üsâfirîn 140; Tirm izî, Salât 187; N esâî, Kıyâm u ’ l-Ley! 17; ibn M âce, ikâm e 200; Ahm ed, M üsned, IV, 251... 421 Kellett, a.g.e., s. 342. Aynı şekilde, Hz. Peygam berin (a.s.m .) halkı arasında doğruluk ve güvenilirlikle ün saldığını belirtm eden edem em iştir. 422 Hz. Peygam ber’in 24 saatlik gün içindeki nam azlarını şöyle özetleyebiliriz: Birinci derecedeki nam azlar: Farzlar: 17; Vitir: 3, yekûn: 20 rekat. Nâfileler: Sabah: 2; öğle: 6; akşam : 2; yatsı 2; vitir hariç gece 8, yekhun 20 rekat. G ece ve gündüz kıldığı nafilelerinde bazan değişiklik göze çarpardı. Ancak devam lı kıldığı rekat KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 117 y o lc u lu k ta d e v e sin in sırtın d a b u lu n u rk e n b ile b u n af ile le ri te rk e tm e z d i. D ü şü n ü n b ir k e re , o rd u ları, p u tp e re stliğ in e n b ü y ü k k ararg âh ı o lan M e k k e y i, a h a lisin in k e n d isin i e v in d e n , m e m le k e tin d e n ç ık a rd ığ ı, ö ld ü rm e k iç in k o m p lo lar k u rd u ğ u v e b u n c a y ıld ır k e n d isin e k arşı ç e tin b ir sav aşı sü rd ü rd ü ğ ü b e ld e y i f e th e d e rk e n b ile , b u z af e ri k e n d isin i g af le te se v k e tm iy o r, R ab b in i b ir an o lsu n u n u ttu rm u y o r, tam ak sin e h iç v ak it k ay b e tm e d e n se k iz re k attık k u şlu k n am az ın ı k ılm ak iç in ac e le e d iy o r 423 . n am az ı 426 , A y rıc a, te rav ih ay ve g ü neş n am az ı, 424 b ay ram tu tu lm ası 427 , n am az ları 425 , istisk a 428 , te şb ih e v v âb în n a m a z ı 429 , istih a re 430 ... g ib i v e sile le rle d e n am az k ılard ı. Bu d a o n u n n e k u v v e tli v e asla k o p m ay ac ak o lan sık ı b ir im an b ağ ıy la k alb e n v e v ic d an e n A llah 'a b ağ lı o ld u ğ u n u g ö ste riy o r. H z . P e y g am b e r altın v e g ü m ü ş d iy e b ir şe y y ığ m am ıştır. N e v arsa f a k ir f u k aray a d ağ ıtm ıştır. Bu se b e p le k e n d in e z e k ât f arz o lac ak k ad ar m al y ığ m am ıştır. 431 Elin e o ld u k ç a ç o k d ü n y alık g e ç tiğ i h ald e , h e r n e g e ç e rse m u h taç lara d ağ ıtıy o rd u . 432 H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) sık sık o ru ç tu tard ı. Baz an o ru ç lu o ld u ğ u b u g ü n le r ç o k sıc ak v e k av u ru c u z am an lara rastlard ı. Bu d u ru m d a se rin le m e k iç in m ü b are k b aşın a su d ö k m e k te n ç e k in m e z d i. Bu d a h aliy le o n u n sam im iy e t v e te v az u u n a d e lild ir. Y o k sa, m ü n af ık ların y ap tığ ı g ib i m e n su p ların ın g ö z ü n d e b ü y ü m e k iç in in san ların arasın d a b u n a k atlan ır g ib i g ö rü n ü p , e v in e g ird iğ i v e y aln ız k ald ığ ı z am an k an a k an a su iç e b i lird i. 433 R e su lu llah m (a.s.m .) h ac c ın a v e h ac y o lc u lu ğ u sırasın d a ç e k tiğ i sık ın tılar v e k arşılaştığ ı g ü ç lü k le re işare t e tm e y e lü z u m g ö rm ü y o ru z . 434 Eğ e r — h aşa — y alan c ı o lsay d ı b u sık ın tı v e g ü ç lü k le r k arşısın d a e v in d e o tu ru p A lla h 'ın k e n d isin i b u ib ad e tte n af fe ttiğ in i sö y le y e b ilird i. Bü tü n sayısı yekûn 40 ’tır. G ayr-ı m üekked sünnetlerde daha fazla kıldığı da rivayet edilm iştir, (ibn Kayyim, a.g.e., II, 109). 423 Tirm izî, eş-Şem âil, s. 151. 424 Buharî, Küsûf, 55, 60. 425 Ebû Dâvud, Salât 239; Nesâî, ideyn 9, 10; Dârim î, Salât 218; Ahm ed, M üsned, I, 243. 426 M üslim , M üsâfirîn 143, 144; D ârim î, Salât 153; Ahm ed, M üsned, II, 265... 427 Buharî, Küsûf 15, 19; M üslim , Küsûf 5; ibn M âce, Fiten 29; Ahm ed, M üsned, I, 293 428 Ebû Dâvud, İstiska 3; ibn M âce, ikâm et 154; Ahm ed, M üsned, IV, 235, 236. 429 Ebû Dâvud, Salât 303. 430 Buharî, Teheccüd 25, D aavât 49, Tevhîd 10; Tirm izî, Vitir 18; ibn M âce, İkâm e 188; Ahm ed, M üsned, III, 344. 431 ibrâhim Bayraktar, Hz. Peygam ber ’in Şem aili (D oktora Tezi), Sehâ N eşriyat, İstanbul 1990, s. 192. 432 R esulullahm cöm ertliği ve nafile sadakaları için bk. ibn Kayyim, a.g.e., II, 22-23. 433 M uvatta, (Kitâbu ’ş-Şa ’ b, tah. M . Fuad Abdulbakî) ts., I, s. 275. 434 Hz. Peygam ber, hicretten sonra hepsi de Zilkade ayında olm ak üzere dört defa um re (ibn Kayyim , a.g.e., II, 90), hicretin onuncu yılında olm ak üzere bir kere de hac yapm ışlardır.(ibn Kayyim , a.g.e, II, 101). 118 S KU R ’ ÂN VE H Z. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR g ü ç lü k le rle d o lu ib a d e tle rin te m e li ve m u h a rrik i h iç şü p h e siz n iy e ttir. 435 Bu d a o n u n b ü tü n işle rin in e k se n in in d o ğ ru lu k , sam im iy e t v e ap aç ık im an o ld u ğ u n u , y o k sa k u ru b ir ro l v e şe k ilc ilik o lm ad ığ ın ı e n g ü z e l şe k ild e isp atlıy o r. d. D a v a s ın a O la n Sonsuz G üveni ve E n g in T e v e k k ü lü H z . M u h am m e d 'in h ay atın a b ak tığ ım ız z am an , so n su z d e re c e d e b ir g ü v e n v e te v e k k ü l g ö rm e k te y iz . O , b ir b e şe rd e n k atiy y e n b e k le n m e y e c e k b ir e m n iy e t v e iç h u z u ru iç in d e d ir. H ak lı o ld u ğ u n a v e d av asın d a m u v af f ak o lac ağ ın a k e sin im an ı v ard ır. İşte , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) b u k e n d in e g ü v e n id ir k i, asırlard an b e ri A rap lid e rle rin in , h u z u rların a g ir d ik le rin d e y e rle re k ad ar e ğ ild ik le ri e traftak i d ü n y a d e v le tle rin in k ral ların a e lç ile r v e m e k tu p lar g ö n d e rm e sin e n e d e n o lm u ştu r. 436 Bu A rap lid e rle rin in h ay al e d e b ile c e k le ri e n b ü y ü k p ay e , k e n d isin in , K isra'n m k u z e y d o ğ u d ak i v e y a H irak l ’ m Şam 'd ak i im p arato rlu ğ u n a b ağ lı k ü ç ü c ü k b ir d e v le tç iğ in b aşı o lm ak tı. Fak at H z . M u h am m e d ( a.s.m .) sö z k o n u su k rallara g ö n d e rd iğ i m e k tu p larla b ü tü n b u d ü şü n c e le ri y ık ıp y e rle b ir e tti. Ç ü n k ü b u m e k tu p ları, so n d e re c e ö z lü , k e sin v e A llah 'a, k e n d i sin e v ah y e d ile n d in e v e p e y g am b e r o lu şu n a g ü v e n le d o lu y d u . Bu m e k tu p larıy la o n ları İslâm a g irm e y e ç ağ ırıy o r, ak si h ald e h e m hem k e n d ile rin in , d e e m irle ri altın d ak i h alk y ığ ın ların ın v e b alin e k atlan ac ak ların ı b ild iriy o rd u . K isra, H z . M u h am m e d 'in , m e k tu b u n u n b aşın d a ism in e o n u n ism in d e n ö n c e y e r v e rm e sin i b ir c ü re tk ârlık k ab u l e tm iş, m e k tu b u p arç alam ış v e k e n d isin e b ağ lı Y e m e n v alisi Bâz ân 'a, H z . M u h am m e d 'in k af asın ı k o p arıp k e n d isin e g e tirm e si e m rin i v e rm işti 437 . Bu h are k e t b ile H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) attığ ı ad ım ın n e k ad ar te h lik e le rle d o lu o ld u ğ u n u g ö ste rm e y e y e te r v e o n u n g ö k te n k e n d isin e v ah iy g e le n R e sû lu llah o l m asın d an b aşk a b ir şe y le aç ık lan am az . A k si h ald e , k e n d ile rin e o lan b ağ lılığ ın ı v e y a if a e ttiğ i h iz m e tle rin i arz e tm e k iç in b ile o lsa K isra, H irak l v e M ısır M u k av k ıs'm a b ö y le b ir m e k tu p g ö n d e rm e y i b ü y ü k ih ti m alle ak lın d an b ile g e ç ire m e z d i. O , K u r'ân v ah y in in sö z k o n u su o lm ad ığ ı z am an lard a so n d e re c e ç e k in g e n , A llah 'ın irad e sin e te rs b ir şe y y ap arım e n d işe siy le ih tiy atlı d av 435 Buharî, Bed ’ ü ’ -Vahy 1, İm ân 41, Nikâh 5, Talak 11, M enâkıbu ’l-Ansar 45, Itk 6, Eym ân 23, Hiy.el 1; M üslim , İm âre 155; Ebu Dâvud, Talak 11; Tirm izî, Fedâilü ’ l-C ihâd 17; N esâî, Taharet 59, Talak 24, Eym ân 19. 436 H z . Peygam ber'in bu m ektupları için bk. M . H am idullah, el-Vesâiku ’s-Siyâsiyye, D âru ’ n-N efâis, 5. Baskı, Beyrut, 1405, s. 99-155) Hz. Peygam ber (s.a), sahabilerine yabancıların kendi krallarını ta ’zim ettikleri gibi kendisini tazim etm ekten m eneder ve sürekli olarak onlar gibi Allah'ın bir kulu olduğunu hatırlatırdı. 437 Heykel, H ayâtu M uham m ed, 12. baskı, Kahire, 1968, s. 395-396; Irving, a.g.e.,s. 132. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 119 ran an v e b ir te k sö z b ile sö y le m e y e y an aşm ay an b ir k im se y d i. A m a, K u r'ân 'm e m ir v e irşad ı sö z k o n u su o ld u ğ u y e rd e ö y le sin e ö z g ü r v e k ararlı tu tu m tak ın ırd ı k i, o n u n b u k ararlı tu tu m u n d a, b irk aç f ik ri b ir aray a g e tirip o n u n la y e tin e n b ir k im se n in iz in i g ö rm e d iğ im iz g ib i, d ü n b e n im se d iğ in i b u g ü n re d d e d e b ile n , b u g ü n k u rd u ğ u n u y arın y ık ab ile c e k o lan h e sap ç ı b ir z ih n iy e tin u m u rsam az lığ ın ı d a g ö rm ü y o ru z . Bu sağ lam atılım ın ark asın d a, İn san î k u v v e tte n f ark lı b am b aşk a b ir k u v v e t g ö rm e k z o r o lm asa g e re k ir. Bu y ü z d e n o , d ü n y a g ü ç le ri k arşısın d a v e h ay atın ın en k ritik an ların d a b ile , İlâh î y ard ım d an m u tlak su re tte e m in b ir şe k ild e , so n d e re c e so ğ u k k an lı h are k e t e tm iştir 438 . Y in e b u y ü z d e n te b liğ in in İlâh î o ld u ğ u h u su su n d a e n u f ak b ir şü p h e y e d ü şm e d iğ i iç in , k e n d ile rin d e n e m in o lam ay an şü p h e c ile r y ak ın larıy la b irlik te m ü b ah e le y e g irm e k te n g e ri ç e k ilirk e n 439 o, ç e k in m e m iştir 440 . Bu g ü n m ü ste şrik le r arasın d a taraf sız c a g e rç e ğ i aray an b az ı k im se le r 441 b u k ad ar ç o k k e sin d e lille r k arşısın d a, H z . P e y g am b e rin d av asın d a g ây e t sam im i o ld u ğ u v e b u y ü z d e n g ö rü şle rin i in san lara aç ık lay ıp o n ları ik n a e ttiğ i h u su su n d a g ö rü ş b irliğ in e v arm ışlard ır 442 . H z . M u h am m e d 'in b u e n g in te v e k k ü l v e k e n d in e g ü v e n in e b ir b aşk a ö r n e k d e , g e tird iğ i d in in h iç b ir z am an o rtad an k ald ırılm ay ac ağ ın ı v e b ü tü n d in le re g alip g e le c e ğ in i, A llah 'ın iz n i v e k e sin if âd e le rle d ile g e tirm e sid ir. O , g e tird iğ i K u r'ân 'la b u d in in o rtad an silin m e y e c e ğ in i, e b e d iy e n b ak i k alac ağ ın ı v e A llah 'ın , K u r'ân m e tn in i tağ y ir v e tah rip te n k o ru m ay ı taah h ü t e ttiğ in i, k a t'î b ir tarz d a b ild irm iştir: "A llah , h ak v e b atıl iç in şö y le b ir m isal v e rir: K ö p ü k u ç ar g id e r, in san lara f ay d a v e re n ise y e rd e k a lır" 443 "G ö rm e d in m i A llah n asıl b ir b e n z e tm e y ap tı: G ü z e l sö z , k ö k ü y e rd e sâb it, d alları g ö k te o lan g ü z e l b ir ağ aç g ib id ir k i, R ab b in in iz n iy le h e r z am an m e y v e sin i v e rir. A llah , ib re t alsın lar d iy e 438 Tevbe, 40. 439 Al-i İm ran, 61; bk. M assignon, La M ubahala, Paris, Imr. Adm inidrative, 1944, s. 11. 440 Al-i im ran, 61; Bu âyete m übahele âyeti denir ki, bir m eselede haklı olanın ortaya çıkm ası için karşılıklı lanetleşm ek dem ektir. M üfessirlerin belirttiğine göre Neorân H ıristiyanlarından bir heyet, Hz. Peygam ber’in huzuruna gelerek, Kur ’ân, Hz. Isâ ’ nın babasız doğduğunu kabul ettiğine göre onun Allah olm ası lazım geleceğini iddia ettiler. Hz. peygam ber onları, bir araya gelerek kim yalancı ise Allah ’ ın ona lanet etm esi için dua etm eye çağırdı. Fakat N ecrân heyeti buna cesaret etm eyerek M üslüm anların him ayesine girm eyi kabul eden bir antlaşm a im zalayıp gittiler. 441 Bilhassa bk. Andrae, B. St. Hilaire, C ariyle, G oldziher, M assignon, N oeldeke, Turpin... 442 D raz, Initiation au C oran, s. 154-155; Ancak m üsteşriklerin, Hz. Peygam ber’ in davasında sam im i olduğunu kabul etm elerinden, daha önce de belirttiğim iz gibi, zorunlu olarak, ona gelen vahyin de İlâhî olduğunu kabul ettikleri anlaşılm am alıdır. 443 Ra ’d, 17. 120 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR in san lara b ö y le m isalle r v e rir. 444 "D o ğ ru su K u r'ân 'ı Biz in d ird ik , o n u n k o ru y u c u su d a e lb e tte Biz iz ." 445 Bu k e sin m ü jd e le r, d ah a d o ğ ru su , b u sağ lam ah itle r M e k k e d ö n e m in d e in e n ây e tle rd ir. H z . M u h am m e d 'in d in i y ay m asın ın , M e k k e d ö n e m in d e k i d u ru m u n u b iliy o ru z . Bü tü n o n se n e b o y u n c a h e m şe h rile ri, K u r'ân 'ı d in le m e k te n y ü z ç e v irm iş, b aşk aları k u lak v e rm e sin d iy e iy ic e e n g e l le m işle rd i. İm an e d e n p e k az say ıd ak i c e m aate d e işk e n c e e tm işle r, d ah a so n ra h e m o n u , h e m d e aşire tin i b o y k o t e tm iş v e o n ları u z u n m ü d d e t, b u lu n d u k ları k u y tu g e ç itte k u şatm ışlar v e n ih ây e t g iz li aç ık e n tri k alarla o n u ö ld ü rm e y e v e y a sü rm e y e te şe b b ü s e tm işle rd i. O n y ıl sü re n b u u z u n g e c e n in k at k at k o y u k aran lık ları arasın d an o m az lu m lara p e k z ay ıf d a o lsa, b ir ü m it ışığ ı g ö re b ile c e k , o n ların b u d av e tle rin i ilan e d e b ile c e k le rin i sö y le y e c e k b ir te k in san ç ık ab ilir m iy d i? Bir re f o rm c u n u n , h ad ise le rin y ö n v e re m e d iğ i d ü n y a u f k u n d a d e ğ il d e , k e n d isin i d av asın a v e rm e sin d e n v e o n a g ü v e n m e sin d e n ö tü rü , sü b je k tif b e n liğ in d e z ay ıf b ir ü m it ışığ ı se z d iğ in i d ü şü n se k b ile , o şartlard a k e n d i iç in d e z af e re k e sin b ir tarz d a h ü k m e tm e sin i tasav v u r e d e b ilir m iy iz ? Farz e d e lim k i h ay atın d a, d av asın ın m u z af fe r o lac ağ ı ü m id iy le d o lu o lsu n , p e k i ö lü m ü n d e n so n ra d a b u d av an ın , istik b alin k o rk u n ç d alg aları arasın d a b e k asın ı v e h im ay e sin i k im o n a te k e f f ü l e d e b ilird i k i? Z a m an ın ak ışın d an ald ığ ı d e rs, b u h u su stak i y ak m in i z ay ıf latırk e n o n asıl b ö y le b ir y ak în e sah ip o lab ilird i? T o p lu m ları d ü z e ltm e k iç in o rtay a ç ık ıp e se rle rin i y ü k se ltm iş o lan n ic e re fo rm c u lar v ard ır k i, ç o k g e ç m e d e n se sle ri rü z g âra k arışm ış g itm iştir. T arih te b ir v arlık o rtay a k o y d u ğ u h ald e silin m iş o lan n ic e m e d e n iy e tle r v ard ır. V e tarih , k atle d ilm iş p e y g am b e rle rle , k ay b o lm u ş, n o k san laştırılm ış v e y a d e ğ işik liğ e , tah rife u ğ ram ış k u tsal k itap larla d o lu d u r. H z. P e y g a m b e rin , a rz u la rın k e n d isin i h a v a lan d ırıp da h ay al p e şin d e n g id e c e k b iri o lm ası h iç m ü m k ü n m ü y d ü ? Esase n n ü b ü v v e tin d e n ö n c e k e n d isin i v ah y e m az h ar o lu p n e b î y ap ılac ağ ı h atırın d an b ile g e ç m e m işti. 446 N ü b ü v v e tin d e n so n ra d a b u v ah y in k e n d isin e p ay id ar k a lac ağ ın ı taah h ü t e d e m e m işti, e d e m iy o rd u . 447 Şu h ald e b u v ah y i k o ru m ay a k e f il o lac ak k e n d i d ışın d a b ir v arlık b u lu n m ası g e re k ir. A m a d e v am lı su re tte sü rp riz le rle alt ü st o lan z am an 444 İbrahim , 24-25. 445 Hicr, 9. 446 “ Sen, sana kitabın verileceğini um m azdın. O , ancak R abbinin bir rahm etidir. ” (Kasas, 89). 447 “ Yem in ederim ki, Biz dilesek, sana vahyettiğim izi tam am en gideririz; sonra onun geri alınm ası için Bize karşı sana yardım eden bir vekil de bulam azsın. Ancak R abbinin sana rahm eti (onu sana bırakm aktadır). Ç ünkü, O nun sana olan lütfü cidden büyüktür." (İsrâ, 86). KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 121 ak ışın a k arşı b u n u k im g aran ti e d e b ilird i k i? Bü tü n h ad ise le rin d iz g i n in i e lin d e tu tan , o lay ların b aşlan g ıc ın ı d a so n u n u d a tak d ir e d e n , ak ışın ı d a d e m irle y e c e ğ i y e ri d e ilm iy le k u şatan , z am an ın R ab b in d e n b aşk a h iç k im se ! So ru n u z tarih e : N ic e d e falar, b ah t İslâm d e v le tle rin e sırtın ı d ö n m ü ş; k âf irle r, M ü slü m an ların b aşın a m u sallat o lm u ş, k atliam e tm iş, o n lard an b az ı m ille tle ri d in in d e n d ö n m e y e z o rlam ış; k itap ları y ak m ış, c am ile ri y ık m ış... V e h ü lasa, d ah a ö n c e k i se m âv î k itap lar iç in y ap ılm ış o ld u ğ u g ib i, p e k az ı b ile , b u K u r'ân 'ın d a tam am e n v e y a k ısm e n z ay i o lm ası so nu cunu d o ğ u rac ak o lan n ic e işle r y ap m ışlard ır. Bü tü n bu y an g ın ç atırtıları v e sav aş g ü rü ltü le ri arasın d a K u r'ân , san c ak ların ı y ü c e lte b ilm iş, ây e t v e h ü k ü m le rin i k o ru y ab ilm iş ise , b u n u n te k se b e b i İlâh î in ây e t e lin in o n u h ıfz e tm e sid ir. H atta g ü n lü k g az e te le re so ru n u z : Bu K u r'ân 'ı im h a e tm e k , in san ları y an ıltm ak , if tira e tm e k , ald atm ak v e k ışk ırtm ak la İslâm d an d ö n d ü r m e k v e y a u z ak tu tm ak iç in n e m ü th iş p ara sarf iy atı y ap ıld ığ ın ı v e f a k at b u n u y ap an ların Y ü c e A llah 'ın b ir ây e tin d e b ild ird iğ in d e n b aşk a b ir n e tic e e ld e e d e m e d ik le rin i g ö re c e k sin iz . 448 Bu n u n se b e b i şu d u r k i: K u r ’ ân 'ı m u h afaz a e d e n , g ö k le ri v e y e ri ay ak ta tu tan Z âttır: "M ü şrik le r iste m e se d e , d in in i, b ü tü n d in le rin ü stü n e ç ık arm ak iç in , R e su lü n ü h id ây e t v e h ak d in le g ö n d e re n Ö d ttr." 449 A llah , iste d iğ i işi g e rç e k le ştire n , n û ru n u tam am lay an d ır. N ite k im İslâm o n c a e n g e le rağ m e n ü stü n ç ık m ış, ay ak ta d u rm u ştu r v e "A llah , K ıy am e t e m rin i v e rin c e y e k ad ar d a m u arız ları o n a z arar v e rm e k siz in ay ak ta d u rm ay a d e v am e d e c e k tir." 450 Eğ e r d e n ilse k i, "M u h am m e d , Saf Sû re sin in 8, 9, v e 13. ây e tle rin d e İslâ m m , k â f irle rin itira z ın a ra ğ m e n , n ih â y e t m u z af f e r o la c a ğ ı h ak k ın d a b e y an e ttiğ i y ak în ( y an i şü p h e siz lik ), b u ây e tle rin Be n i N a d ir k ab ile sin in k o v u lm asın d an so n ra sö y le d iğ in i g ö ste riy o r. M u h am m e d o z am an , h iç d e ğ ilse M e d in e 'd e k e n d i h ü k ü m e tin e h iç k im se n in k arşı k o y am ay ac ağ ın ı ü m it e tm e k te h ak lı id i." Bu n a c e v ab e n d e riz k i: Be n î N ad ir h ad ise si h ic re tin d ö rd ü n c ü se n e si n in R e b iu le v v e l ay ın d a v u k u b u lm u ştu . Be n i K u ray z a v e Be n i M u stalik Y ah u d ile ri h e n ü z y e rle rin d e d u ru y o rlard ı. A b d u llah b in Ü b e y y g ib i z a h ire n İslâm î k ab u l e d e n m ü n af ık lar M e d in e 'd e f e sat ç ık arm ak tan g e ri 448 “ inkârcılar, insanları Allah ’ ın yolundan uzaklaştırm ak için, m allarını harcarlar ve harcayacaklar da. Sonra bu, kendilerine yürek acısı olacak, nihâyet yenilecekler ve inkâr edenler C ehennem e tıkılacaklardır.” (Enfâl, 36.) 449 Ş aft , 9; Tevbe, 33. 450 Draz, en-N ebü ’l-Azîm , s. 34-37. 122 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d u rm u y o rlard ı. M e d in e c iv arın d an sü rü le n Y ah u d ile rin ç o ğ u Şam y o lu ü z e rin d e d ö rt g ü n lü k m e saf e d e b u lu n an H ay b e r k ale sin d e to p lan arak ti c are t y o lu n u te h d it e d iy o rlard ı. H atta M e d in e 'd e Y ah u d i v e m ü n af ık lar b ir aralık H ay b e r Y ah u d ile rin in k u v v e t v e şe v k e tin d e n b ah isle M ü slü m a n la rı te h d it e ttile r, a la c a k la rın ın v a d e le ri g e lm e d e n iste m e y e b aşlay ıp o n ları te frik ay a d ü şü rm e y e ç alıştılar. Bu h ale rağ m e n M e d in e - d e H z . P e y g am b e rin h ü k ü m e tin e k arşı k o y ac ak k im se b u lu n m ad ığ ı f arz e d ilse b ile b u n u n n ih ây e t İslâm d in in in , d in le rin h e p sin e g ale b e e d e c e ğ in i ilân e d e c e k d e re c e d e c e sare t v e rm e m e si tab iî id i. H alb u k i n i h âî z af e r g e rç e k le şin c e y e k ad ar d ah a y ap ılac ak p e k b ü y ü k iş v ard ı. H e n d e k ( A h z âb ) sav aşı h e n ü z v u k u b u lm am ış, M e k k e 'n in f e th i şö y le d u rsu n , H u d e y b iy e an tlaşm ası b ile y ap ılm am ıştı. Bin âe n ale y h b u m ü j d e n in sad e c e İlâh î v ah y e d ay an d ığ ın d an şü p h e e tm e m e k g e re k ir.451 Bu k o n u d ak i b aşk a b ir ö rn e k d e , risâle tin i te b liğ i e tm e si iç in , Y ü c e A l lah 'ın , H z . P e y g am b e rin h ay atın ı k o ru m ay ı ü z e rin e alm asıd ır: "Ey P e y g am b e r! R ab b in d e n san a in d irile n i te b liğ e t; e ğ e r b u n u y ap m az san , O n u n e lç iliğ in i y ap m am ış o lu rsu n . A llah se n i in sa n la rd a n ( in sa n la rın şe rrin d e n ) k o ru y ac ak tır." 452 Bu sö z ü sö y le m e k , b e şe rin y ap ac ağ ı iş d e ğ ild ir. Ö n ü n d e v e ard ın d a m u h af ız ları, k o ru m a g ö re v lile ri e k silm e y e n b ir h ü k ü m d ar d ah i o lsa, b u n u g aran ti e d e m e z . K e n d ile rin i ask e rle rin v e y ard ım c ıların k o ru d u ğ u n ic e h ü k ü m d ârlar v e ile ri g e le n le r, h e p im iz g ö rd ü k k i su ik astç ıların e l le rin d e n k u rtu lam ad ılar. Fak at b u g e rç e k v ad e , R e su lu llah m g ö ste rd iğ i itim ad a b ak ın : H ad is k itap ların ın n ak le ttik le rin e g ö re g e c e le ri R e su lu l- lah ın y an ın d a m ü 'm in le r n ö b e t tu tard ı. Bu ây e t in e r in m e z k o ru m ay ı te rk e tti v e d e d i k i: " A rtık g id e b ilirsin iz . Ç ü n k ü A llah b e n i k o ru m ay ı d e ru h te e tti." 453 G e rç e k te n A llah o n u b irç o k y e rd e k o ru d u . Ö y le y e rle rd e k o ru d u k i ö lü m , o n a ay ak k ab ısın ın b ağ ın d an d ah a ç o k y ak laşm ıştı, b u rn u n u n d i b in d e id i. Y ü c e A llah 'tan b aşk a h iç k im se n in k o ru y am ay ac ağ ı d u ru m lard a k o ru m u ştu . Birç o ğ u arasın d an şu h ad ise y i m isal v e re lim : C âb ir b . A b d illah n ak - / le d iy o r: "Se f e rle rim iz e sn asın d a g ö lg e li b ir ağ ac a rastlad ığ ım ız d a, R e - su lu llah m istirah atı iç in o n a tah sis e d e rd ik . Z âtü 'r- rik â g az v e sin d e R e su lu lla h b ir M ü şrik le rd e n a ğ a c ın b iri a ltın d a k ılıc ı k o n a k la d ı, alarak k ın ın d an k ılıc ın ı ç ık a rd ı da ve ü stü n e a stı. R e su lu lla h a 451 Ertuğrul, H akikat N urları, s. 127-128. 452 M âide, 68. 453 Tirm izî, Tefsîr (M âide Sûresi); bk. Tuhfetü ’l-Ahvezî, III, 410); el-M üstedrek, II, 313; Taberî, Tefsir, ilgili âyet. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 123 "Be n d e n k o rk u y o r m u su n ? " d e d i. "H a y ır!" d iy e c e v ap v e rd i. M ü şrik : "P e k i şim d i se n i e lim d e n k im k u rtarac ak ? " H z . P e y g am b e r: "A llah k u r tarac ak , b ırak k ılıc ı!" d e d i. O d a k ılıc ı b ıra k tı." 454 Şu n u d a b ilm e k ö n e m lid ir k i, A llah T e âlâ'n m o n a sağ lad ığ ı b u g ü v e n lik , salat-ı h av f in m e şru k ılın d ığ ı g az v e d e v ak i o lm u ştu r. ( D e m e k k i e n k o rk u lu b ir v az iy e tte b ile o , b ö y le sin e e m in v e m ü te v e k k il b u lu n u y o rd u .) Bu g e rç e k h ab e ri te y id e d e n b ü y ü k h ad ise le rd e n b iri d e , H z . P e y g am b e rin H u n e y n g az v e sin d e g ö ste rd iğ i k ararlı tav ır v e k ah ram an lık tır. O sav aşta M ü slü m an lar d ağ ılm ış, H z . P e y g am b e r d ü şm an lar arasın d a te k b aşın a k alm ıştı. M ü slü m an lar b o z g u n a u ğ ray ıp k aç ın c a o , k ısrağ ın ı d ü şm an c ih e tin e d o ğ ru sü rd ü . A m c ası A b b as d a k ısrağ ın g e m in i tu tarak sü rat y ap m asın ı e n g e lliy o rd u . D e rk e n , m ü şrik le r, R e su lu llah ın b u lu n d u ğ u taraf a d o ğ ru g e ld ile r, e trafın ı sard ılar. O ise d ö n ü p ark asın a b ak m ad ı b ile . A k sin e k ısrağ ın d an in d i. H are k e tle riy le ad e tâ: "İşte e li- n iz d e y im , e lin iz d e n g e le n i y ap ın !" d e m e k istiy o rd u . So n ra şö y le d e d i: "Be n g e rç e k te n p e y g am b e rim , b u n d a y alan y o k . Be n A b d u lm u ttalib 'in o ğ lu y u m ." O n lara m e y d an o k u y o r, san k i b u lu n d u ğ u y e ri b ild iriy o rd u . N e tic e d e o n a e n u f ak b ir z arar b ile v e re m e d ile r. Bilak is A llah o n u g ö rü n m e z o rd u larıy la d e ste k le d i, K e n d i e liy le d ü şm an ların ı d e f e tti. 455 Başk a b ir m isâl: M e k k e d ö n e m in d e K u r'ân , m ü 'm in le re , d ah a ö n c e k i p e y g am b e rle rin m aru z k ald ık ları d u ru m ları an latıy o r, b ö y le c e o n ları te se lli v e tak v iy e e d iy o r, n e tic e d e o n ların k av u ştu ğ u g ü v e n v e z af e ri, k e n d ile rin e d e v ad e d iy o rd u : "A n d o lsu n k i, p e y g am b e r k u llarım ız a sö z v e rm işiz d ir k i, o n lar m u h ak k ak y ard ım g ö re c e k le rd ir. 456 p e y g am b e rle rim iz e v e im an e d e n le re , h e m "Elb e tte Biz , d ü n y a h ay atın d a h e m d e şah itle rin şâh itlik e d e c e k le ri g ü n d e ( m ah şe rd e ) y ard ım e d e riz ." 457 D in le rin i f itn e v e te h lik e d e n k u rtarm ak iç in M e d in e 'y e h ic re t e d in c e , o h ic re t d iy arın d a g ü v e n lik b u ld u k ların ı z an n e tm işle rd i. Fak at ç o k g e ç m e d e n , sav aş h e r taraf tan b ü tü n şid d e tiy le ü z e rle rin e h ü c u m e tti. • Bir k o rk u d an k u rtu ld u k ç a d ah a şid d e tlisin e d ü şü y o rlard ı. A rtık ö y le b ir h al o ld u k i, b e k le d ik le ri te k şe y , silah ların ı b ırak ac ak ları g ü n ü n g e l m e si o ld u . İşte o n lar, o şid d e tli sık ın tın ın iç in d e k ıv ran ırk e n K u r'ân o n lara, g ü v e n lik v e h u z u rlu g ü n le rd e n d e ö te , h âk im iy e t v e d e v le t v ad e tti. O n e d e m e k ti? Bu o lsa o lsa rü y a v e k u ru n tu o lab ilird i. A m a ö y le d e ğ ild i. A llah , y e m in le te k id e d e re k b u y u ru y o rd u . Ö y le y se d o ğ ru y d u : "A llah , siz d e n im ân e d ip iy i işle r y ap an lara, o n lard an ö n c e k ile ri n asıl 454 Buharî, M egâzî 31. 455 Buharî, C ihâd 52, 61,97, 167; M üslim , C ihad 78-81. 456 Saffât, 171-173. 457 M ü'm in, 51. 124 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ h ü k ü m ran k ıld ıy sa, o n ları d a h ü k ü m rân k ılac ağ ın a v e k e n d ile ri iç in se ç ip b e ğ e n d iğ i d in i te m e lli y e rle ştire c e ğ in e v e k o rk u ların ın ard ın d an k e n d ile rin i tam g ü v e n e e rd ire c e ğ in e sö z v e rm iştir." 458 H âk im (V . 405) , sah ih b ir se n e tle Ü b e y y b . K a'b 'd an (V . 30) n ak le d i y o r: ile R e su lu llah ash ab ı M e d in e 'y e h ic re t e d ip de En sar o n ları b ağ rın a b asın c a, d iğ e r b ü tü n A rap lar k e n d ile rin e k arşı te k y u m ru k h a lin d e Sila h sız b irle ştile r. u y u y a m ıy o rla r, sa b a h le y in k al- sila h sız k am ıy o rlard ı. O n lar, "A c ab a h u z u ra e re c e ğ im iz , A llah 'tan b aşk a k im se d e n k o rk m ay ac ağ ım ız b ir g ü n g e lir m i? " d e y in c e , ây e t b u n u n ü z e rin e n âz il o lm u ştu . İb n Eb î H atim (V . 320) , Be ra' b in A z ib 'te n n ak le d iy o r: "Bu ây e t, b iz m ü th iş b ir k o rk u iç in d e b u lu n d u ğ u m u z sırad a in m işti." 459 Bak ın ız v e ü m m e t iç in d e b u v ah y e m u h atap o lan sah ab e arasın d a b ile , b u ây e tin h ak ik atin in e n g e n iş b ir tarz d a n asıl te z ah ü r e ttiğ in i g ö rü n ü z . "Siz d e n " h itab ın a m az h ar o ld u lar, k o rk u ları tam b ir g ü v e n liğ e d ö n ü ştü rü ld ü , y e ry ü z ü n ü n d o ğ u su n d a v e b atısın d a h ü k ü m ran k ılın d ı lar. 460 Başk a b ir ö rn e k : H u d e y b iy e an tlaşm asın ın y ap ıld ığ ı se n e M ü slü m an ların M e k k e 'y e g irm e le ri e n g e lle n m işti. K u re y şlile r, şây e t e rte si y ıl h ac c e tm e k iç in sila h g e lirle rse , an c ak — k ın ın d a ta şım a m a k o lan k ılıç d ışın d a — h iç b ir g ire b ile c e k le rin e şa rtıy la d a ir m ad d e d u rtm u şlard ı. M ü şrik le rin ah d i b o z d u k ların a, m ü 'm in le rle b a ğ ların ı k e sip tü rlü attık ların a o n ların ve m u k ad d e sle ri ç iğ n e d ik le rin e A llah T e alâ şah it o lm u ş ko y ak rab alık n az arın d ak i o lan her M ü slü m an lar, m ü şrik le rin b u ah d e sad ık k alac ak ların a g ü v e n sin le r m iy d i? Şu an d a k u rb an lık larıy la h ac iç in g e lm işk e n , o n ların y e rin e v arm asın ı, b u ib a d e ti e n g e lle y e n o n lar d e ğ il m iy d i? Şim d i b u n u y ap an lar y arın k im b ilir n e y ap arlard ı? D iy e lim k i, M ü slü m an ların g irm e sin e im k ân v e re re k sö z le rin i tu ttu lar, p e k i silah sız v e k u v v e tsiz o larak o n ların m e m le k e tle rin e g ire n m ü 'm in le r, o n ların y an ın d a c an ların d an n asıl e m in o lab ile c e k le rd i? Bu , o n ları tu z ağ a y av aş y av aş ç e k m e p lan ı o lam az m ıy d ı? N ite k im k ın d ak i k ılıç d ışın d a h iç b ir silah taşım am ay ı şart k o şm aları d a, b u n u n d e lili say ılm az m ıy d ı? K ılıç ise , sad e c e e lle ri v e m ız rak larıy la sav aşm ay a k a rşı b ir g ü v e n lik te d b iri o la b ilird i, am a, m e se la ok y ağ m u ru n a tu tu lm aları h alin d e n e y ap ab ilirle rd i k i? İşte b ö y le m ü th iş v az iy e tte o ld u k ları b ir sırad a şu ü ç şe y i: Y an i M e k k e 'y e g irm e y i, g ü v e n liğ i v e h ac ib ad e tin i if a e tm e y i te m in at altın a g e ld i: 458 Nûr, 55. 459 ibn Kesîr, Tefsir, N ûr Sûresi 55. âyetinin tefsiri. 480 Draz, en-N ebü ’l-Azîm , s. 37-39. alan k a t'î v aat KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 125 "Elb e tte A llah , R e su lü n ü n rü y asın ın 461 g e rç e k o ld u ğ u n u tasd ik e d e r. Ey m ü 'm in le r, siz in şaallah , g ü v e n iç in d e , k im in iz b aşların ı tıraş e tm iş, k im in iz saç ların ı k ısaltm ış o larak , k o rk m ak sız m M e sc id - i H aram 'a g i re c e k sin iz . A llah , siz in b ilm e d iğ in iz i b ilir. Siz e b u n d an b aşk a, y ak ın z am an d a b ir z af e r v e re c e k tir." 462 Bilin d iğ i g ib i, e rte si se n e M ü slü m an lar k az a u m re sin i g ü v e n lik iç in d e y ap tılar. M e k k e 'd e ü ç g ü n k alarak b ü tü n m e n asik iy le z iy are tle rin i ifa e ttile r. 463 e. B in e U la ş a n M u c i z e n in K e n d is in e İh s a n E d ilm e s i H z . P e y g am b e rin m u c iz e le ri p e k ç o k tu r. H atta sad e c e K u r'ân 'd a b in e u laşan n ü b ü v v e t d e lilin in o ld u ğ u sö y le n ir.464 Bu n u n d ışın d ak i m u c iz e le rin in d e b in k ad ar o ld u ğ u if âd e e d ilir. 465 H atta g ü n ü m ü z e k ad ar b u k o n u d a c iltle r d o lu su e se rle r k ale m e alın m ıştır. 466 Fak at b iz b u rad a b u m u c iz e le ri te k te k say ac ak d e ğ iliz . Bu , am ac ım ız ı aşar. Y aln ız c a b u n lard an b az ı ö rn e k le r v e re re k , H z . P e y g am b e r'in n e d e re c e İlâh î in ây e t v e g ö z e tim altın d a b u lu n d u ğ u , b ö y le sin e A llah ile irtib at h alin d e b u lu n an b ir z atın A llah 'a — h aşa — if tira e d e re k , O n u n ad ın a y alan a, c ü re t, te v e ssü l v e te n e z z ü l e d e m e y e c e ğ in i b e lirtm e k tir. Ç ü n k ü , m u c iz e , Y ü c e A l lah 'ın , y ü rü rlü k te o lan k e v n î b ir k an u n u n u b ir p e y g am b e rin in te v e ssü lü ile g e ç ic i b ir sü re iç in d e ğ iştirm e sid ir. 467 Bö y le b ir d e ğ işik lik , p e y g am b e r 461 Hz. Peygam ber bu sırada rüyasında, ashabıyla beraber M ekke'ye girdiklerini, Ka ’ be ’yi tavaf ederek bazılarını saçlarını tam am en tıraş edip, bazılarının da kısalttıklarını görm üştü. Ayetin sonunda m üyesser olacağı tebşir buyurulan yakın fetih ise, H ayber'in fethi olarak gerçekleşecektir. 432 Feth, 27. 433 Buharî, M egazî 35, 43; Ebû Dâvud, M enâsik 79; Tirm izî, H ac 92. 434 Nursî, M ektûbat (Envâr N eşriyat), s. 118-119. 465 A.g.e. s. 119. 433 Bu eserler içinde en kıym etli olanlardan bir tanesi, H indistanlı Alim M evlânâ Şiblî tarafından kalem e alınan ve Türkçeye Ö m er Rıza tarafından “ Peygam berim izin R uhanî H ayatı ” ism iyle tercüm e edilm iş ölm ez eserdir. H atta tasavvufî bir yaklaşım la, evliyaların keram etlerini de m ensubu bulundukları H z. Peygam ber’e ait sayabiliriz. Ç ünkü, başta sahabiler olm ak üzere, onun m anevi terbiyesiyle üm m etinden sayısız evliya yetişm iş ve bunlar çeşitli kerâm eilere m azhar olm uşlardır. Bu harika hadiseler de yine onun terbiyesiyle oldukları için, büyük çapta ona ait sayılabilir.(bk. İsm ail Karaçam, a.g.e., s. 42). 437 Bazı tabiat bilim ciler, kâinattaki kanunları değişm ez olarak görüp m ucizeyi inkar etm işlerdir. Bunlar, “ Tabiattaki kanunlar bozulm az. Bozulacak olsa artık ilim yok dem ektir" diyorlar. Evet, C enâb-ı Hak, bu kanunları hikm et ve m aslahata en uygun biçim de koym uş olduğundan bunları bozm ası hikm ete ters bir hareket olur. Ancak, Kendi eksiksiz kudretini ve gönderdiği peygam berlerin iddialarında haklılıklarını ispat hikm etine binaen, istisnâî ve geçici olarak bu kanunları değiştirm esinden bu kanunların değiştiği anlam ı çıkm az. M ucize anı geçtikten sonra İlâhî kevnî hüküm lerin aynen cereyan etm esine hiçbir engel yoktur. Kısacası, m ucizeye inanm am ak, Yüce Allah ’ ın m utlak kudretini inkâr etm ek veya sınırlam ak olacağından im an ile bağdaştırılm ası m üm kün değildir. M ü'm in, tabiat olaylarını, tecrübî usule göre incelerken, fiilen 126 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h ak k ın d a "Ev e t, k u lu m d o ğ ru sö y lü y o r, b e n o n u g ö re v le n d ird im , o b e n im e lç im d ir, b e n d e n n e te b liğ e d e rse , iz n im le d ir..." m an asın ı taşır. 468 Biz b u rad a, b az ıların a K u r'ân 'd a d a işare t e d ilm iş v e e n sah ih h ad is k ay n ak ların d a y e r alan b irk aç m u c iz e y e d e ğ in m e k le y e tin e c e ğ iz . A n lattık larım ız d e n iz d e n b ir d am la v e g ü n e şte n b ir p arıltı k ab ilin d e n d ir. Bu n lar b az ı m ü ste şrik le rin ile ri sü rd ü ğ ü g ib i, M ü slü m an ların , P e y g am b e rle rin i y ü c e ltm e k iç in u y d u rd u k ları b ire r m e n k ıb e d e ğ il, tarih i b ire r re alite d irle r. H e m e n tam am ın a y ak ın ı Bu h arî v e M ü slim g ib i K u r'ân ' - d an so n ra e n g ü v e n ilir k ay n ak lard an alın m ıştır. Bu n larla ilg ili h ad isle rin d o ğ ru lu ğ u h ak k ın d a h ad is alim le ri ittif ak e tm e k te d irle r. H z . P e y g am b e rin , K u r'ân 'd an b aşk a m u c iz e g ö ste rm e d iğ i h iç d e d o ğ ru b ir id d ia d e ğ ild ir.469 Bilak is o , p e k ç o k m u c iz e g ö ste rd i v e b u n ların b ü y ü k te sirle ri d e o ld u . P e k ç o k k âf ir b u say e d e im an a g e ld i, m ü 'm in le rin d e y ak în i z iy ad e le şti. H z . M u h am m e d 'in , K u r'ân 'd ak i m u c iz e v e d e lille rin in d iğ e r p e y g am b e rle rin m u c iz e v e d e lille ri k ad ar d e tay lı b ir b iç im d e k ay d o - lu n m ad ığ ı d a k e sin d ir. Bu n e d e n le b ir taraf tan İslâm d ü şm an ları, H z . P e y g am b e rin b u İlâh î ih san d an y o k su n o ld u ğ u n u ile ri sü rd ü k le ri g ib i, d iğ e r taraf tan ak lı ö n p lan d a tu tan b ir tak ım İslâm d ü şü n ü rle ri d e , H z . M u h am m e d 'in h ârik u lad e say ılac ak h are k e tle rd e b u lu n m ad ığ ın ı id d ia e tm işle rd ir. 470 Baz ı y ab an c ı m ü e llif le r, H z . M u h am m e d , k e n d isin d e n iste n ile n m u c iz e le ri y ap m ay a m u k te d ir o lm ad ığ ın d an , K u r'ân 'd a b e lir tild iğ i ü z e re "Be n d iğ e r in san lar g ib i b ir in san ım . M u c iz e y ap m ak b e n im e lim d e d e ğ il, A lla h 'ın e lin d e d ir. Be n g ay b ı d a b ilm e m ; an c ak b an a v ah y o lu n an şe y e u y a rım " 471 d e m e k le y e tin d i, M ü slü m an lar e v v e lk i p e y g am b e rle rin v e b ilh assa H z . İsâ'n ın m u c iz e le rin e ö z e n d ile r v e P e y g am b e rle rin in b u ac z in i g iz le m e k iç in b ir tak ım h ad isle r ic ad e d ip k i tap ların a y az d ılar, d iy o rlar. 472 tecrübeye elverişli olm ayan şeyleri doğal olarak incelem e alanının dışında bırakırsa da, C enâb-ı H akk ’ ın irade ettiği her şeyi yaratm aya kadir olduğunda şüphe etm ez. (İ. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 439). 468 Zerkânî, a.g.e., II, 335; Nursî, M ektubat, s. 118. 469 M ısır alim lerinden Abdulaziz Ç aviş ’in, “ Anglikan kilisesine C evap (Ç ev. M ehm ed Akif. Sadeleştiren, Süleym an Ateş). D iyanet işleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1979. s. 25-28) ” adlı eserinde, islâm m , m ucizelerle ne peygam berin vazifeleri, ne de kulların salah ve saadeti adına gerçekleşen bi’setinin sübutu arasında hiçbir m ünasebetin olm adığını bildiren yegane din olduğunu ve H z. Peygam ber’ in Arap m üşriklerinin, m ucize hakkındaki isteklerini yerine getirm eye hiçbir zam an yanaşm adığını belirtiyor. Böyle seçkin bir alim in, Hz. İsâ ’nın m ucizeleriyle övünen ve m ucizesiz peygam berliği kabul etm eyen papazlara karşı bu sözleri söylem esi ve hiç olm azsa Buharî ve M ü s lim 'd e yer alan bazı m ucizelerden hiç söz etm eyerek Hz. M uham m edi m u ’cizesiz bir peygam ber gibi gösterm esi hayret uyandırıcıdır. 470 M evlânâ Şiblî, Peygam berim izin Ruhanî Hayatı, Tere. Ö m er Rıza, ts., s. 1556. 471 Kehf, 11. 472 i. F. Ertuğrul, H akîkat Nurları, s. 435-436. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 127 R e su lu llah m K u r'ân d ışın d a m u c iz e sin in b u lu n m ad ığ ın ı ile ri sü re n le r taraf ın d an d e lil o larak g ö ste rile n ây e tle rd e , k e n d ile rin i d e ste k le y e c e k h iç b ir şe y y o k tu r. Ev e t, K u r'ân 'd a "D e k i: Be n an c ak siz in g ib i b ir in san ım , b an a v ah y o lu n u y o r" 473 b u y u ru lu y o r. H z . M u h am m e d ’ in b ir in san o lm asın d a şü p h e y o k tu r. A m a İlâh î v ah y e m az h ar v e A llah 'ın e lç isi o lan b ir in san . Bu ö z e lliğ iy le d iğ e r in san lard an ay rılır. P ırlan ta d a taştır. Fak at d iğ e r taşlar g ib i o lm ay ıp b ü y ü k b ir d e ğ e ri v ard ır. Y in e K u r'ân 'd a "Be n siz e A llah 'ın h âz in e le ri b e n im y an m ad ad ır, d e m iy o ru m . Siz e Be n g ay b ı b ilirim d e d e m iy o ru m . Siz e Be n m e le ğ im d e d e m iy o ru m . Be n an c ak b an a v ah y o lu n an şe y e u y arım , d e " 474 b u y u ru lu y o r. K e n d isin in b iz z a t ve b e şe rî şa h siy e tiy le g ay b ı b ilm e m e si, A llah ta ra f ın d a n k e n d isin e b az ı g ay b î şe y le rin b ild irilm e sin e e n g e l m id ir? En g e l o l m ad ığ ı, g e re k K u r'ân 'd a v e g e re k se h ad is- i şe rif le rd e g ö rü le n g ay b î h a b e rle rle ilg ili p e k ç o k ö rn e k le sab ittir. "O n a R ab b in d e n b ir m u c iz e in d irilse y d i y a!' d e d ile r. D e k i: Şü p h e siz A llah m u c iz e in d irm e y e k ad ird ir. Fak at o n ların ç o ğ u b ilm e z le r" 475 b u y u ru lu y o r. Şü p h e siz , o n ların "O n a R ab b in d e n b ir m u c iz e in d irilse y d i y a!" d e m e le rin d e n , k e n d isin e K u r ’ ân ' - d an b aşk a m u c iz e v e rilm e d iğ i m an ası ç ık m az . V e rilm e y e n m u c iz e le r, ad ât- ı İlâh iy y e y e v e h ik m e t- i R ab b an iy y e y e b ü sb ü tü n ay k ırı o larak is te n ile n m u c iz e le rd ir. Bu n u n se b e b i d e b u g ib i m u c iz e le ri y alan lad ık ları tak d ird e , m ah v v e h e lak o lm aların ı g e re k tirm e si o ld u ğ u K u r'ân 'd a b il d irilm iştir. 476 K ald ı k i, H z . P e y g am b e rin g ö ste rm iş o ld u ğ u m u c iz e le r p e y g am b e rliğ in in tasd ik in e f az lasıy la y e te r. K u r'â n 'd a H z. P e y g a m b e re k â f irle rin " sih irb a z " 477 , " k â h in " 478 d e d ik le ri b e lirtilir. Sih irb az , ac îb v e g arib işle r y ap an k im se y e d e n ir. K âh in ise , A rab istan 'd a, g ay b ı h ab e r v e re n k işiy e d e n ird i. Bu n lar, b az ı h arik alar g ö rm e in iş o lsalard ı, g ay b le ilg ili b ir tak ım p e y g am b e ri h a- 473 Kehf, 110; Fussilet, 6. 474 En ’âm, 50. 475 En ’âm , 37. 476 isrâ, 59; Bu ayet-i kerim ede geçen “ âyet'ten m aksat, kâfirlerin keyiflerine göre gösterilm esini istedikleri m ucizelerdir. N itekim Abdullah b. Abbas ’ ın rivayetine göre M ekke m üşrikleri, R esulullahtan Safa tepesini altın ve güm üş yapm asını istem işlerdi. Ayet-i kerim eden anlaşıldığına göre, daha önceki kavim ler de bu tür m ucizeleri istem işlerdi ki, onların asıl m aksadı inanm ak değildi. Allah, onların peygam berlerinden istedikleri m ucizeleri tahakkuk ettirm iş, fakat im an etm edikleri için de onları helâk etm işti. Bu Allah ’ ın bir kanunudur. Eğer Hz. Peygam ber de, m üşriklerin istedikleri bu nevi m ucizeleri gösterm iş olsaydı, -ki onlar yine de inanm ayacaklardı- o takdirde geçm iş kavim ler gibi onlar da helâk olacaklardı.-N itekim bu ayette Salih Peygam ber'in kavm i Sem ûd'un isyankâr tutum una değinilm ekte ve m ucizeden m aksadın korkutm ak olduğu tasrih edilm ektedir, ancak bu takdirde m ucize im ana vesile olabilir ve beklenen faydayı sağlayabilir. Belki de “ Kur ’ân-ı Kerim in fesahat ve belagatı ve ihtiva ettiği yüce hüküm leri ortada iken başka m ucize aram aya ihtiyaç m ı vardır? ” dem ek istem iştir. 477 Saffât, 15; ez-Zuhruf, 30; Ahkaf, 7; Kamer, 2; Saf, 6... 478 Tür, 29; Hâkka, 42. 128 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h e rle re şah it o lm am ış o lsalard ı b ö y le d e m e y e h iç g e re k d u y m az lard ı. Bu n o k ta ç o k ö n e m li o lu p , K u r'ân 'd an H z . P e y g am b e rin m ad d î m u c iz e le rin e d e lild ir. 479 H z . M u h am m e d 'in K u r'ân d ışın d ak i m u c iz e le rin in , K u r'ân 'd a d e tay lı b ir b iç im d e e le alın m am asın ın b ir tak ım se b e b le ri v ard ır. Bu n lar, K u r'- ân 'm , k e n d isi d ışın d ak i m u c iz e le ri b ir p e y g am b e rlik d e lili o larak ç o k f az la n az ara v e rm e k iste m e y ip , in san ları ru h an î d e lille ri v e d e rû n î h u su siy e tle ri te f e k k ü r v e te e m m ü le d av e t e tm e si; H z . M u h am m e d 'in m ad d î m u c iz e le rin in te k rara v e b e y an a ih tiy aç b ırak m ay ac ak k ad ar ç e şitli v e ç o k o lm ası; y e r v e rd iğ i m u c iz e le ri d e A lla h 'ın f iili o larak g ö ste rip H z . M u h am m e d 'e n isp e t e tm e m e si v e b az ıların ın H z . P e y g am b e rin m u c iz e le ri y o k tu r g ib i b ir d ü şü n c e y e k ap ılm aları; M ü slü m an ların b irin c i h ü k ü m v e b ilg i k ay n ağ ı o lan K u r'ân 'm , b u tü r m u c iz e le ri n ak il g ö re v in i, ik in c i k ay n ak o lan Sü n n e t'e h av ale e tm e si o larak ö z e tle n e b i lir. 480 A y rıc a, m ü şrik le rin iste y ip , A llah 'ın y aratm ay ı re d d e ttiğ i m u c iz e le rin b ir tak ım ö z e llik le ri v ard ır. H e r şe y d e n ö n c e b u n ların n e k ad ar ab e s şe y le r o ld u ğ u K u r'ân 'm şu if âd e le rin d e aç ık ç a g ö rü lm e k te d ir: "O n lar: 'Se n , d e d ile r, b iz im iç in y e rd e n b ir k ay n ak f ışk ırtm ad ık ç a san a asla in an m ay ac ağ ız . V e y a se n in b ir h u rm a b ah ç e n v e ü z ü m b ağ ın o lm alı; ö y le k i, iç le rin d e n g ü rü l g ü rü l ırm ak lar ak ıtm alısın . Y âh u t, id d ia e ttiğ in g ib i, ü z e rim iz e g ö k te n p arç alar y ağ d ırm ak sın v e y a A llah v e m e le k le ri g ö z ü m ü z ü n ö n ü n e g e tirm e lisin . Y ah u t d a altın d an b ir e v in o l m alı, y a d a g ö ğ e ç ık m alısın . Biz e o k u y ac ağ ım ız b ir k itap in d irm e d iğ in sü re c e (g ö ğ e ) ç ık tığ ın a d a asla in an m ay ız .' D e k i: 'R ab b im i te n z ih e d e rim . Be n sad e c e b e şe r b ir e lç iy im ." 481 Y in e b az ı k ay n ak lard a b e lirtild iğ in e g ö re , m ü şrik le r b ir d e fasın d a, y in e b u tü r g arip iste k le rd e b u lu n m u şlar: "Ey M u h am m e d , A llah 'a d u a e t k i, y e rim iz i d araltan şu M e k k e d ağ ları g itsin , Şam v e Irak to p rak ları g ib i o v alarım ız , b ağ larım ız , b ah ç e le rim iz , ak ar su larım ız o lsu n . Biz d e z iraat v e istirah atla h ay at g e ç ire lim . D u a e t d e , b ab alarım ız , d e d e le rim iz K u say b . K ilâb 'a k ad ar d irilsin , se n in d in in i o n lard an so ralım ." İşte m ü şrik le rin iste n ilip , m e y d an a g e lm e d iğ i b ild irile n m u c iz e le r b ö y le sin e , İlâh î ad e tle re b ü sb ü tü n te rs v e ö n c e k i p e y g am b e rle r z a m an ın d a d a b e n z e ri g ö rü lm e m iş, m e y d an a g e lse d e in an m ay ac ak ları, 479 M evlânâ Şiblî, a.g.e., s. 1558-1560. 480 M evlânâ Şiblî, a.g.e, s. 1557-1558. 481 isrâ, 90-94. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 129 k e n d i sö z le rin d e n aç ık ç a b e lli o lan h u su slard ı. 482 Y o k sa H z . P e y g am b e r'in , m u c iz e g ö ste re m e d iğ i id d iası b ü sb ü tü n g e rç e ğ e ay k ırıd ır. H z . M u h am m e d 'in m u c iz e le ri, ç e şitli k ay n ak lard a d e ğ işik aç ılard an tasn if e tab i tu tu lm u ştu r. Biz b u tasn ifle rd e n h iç b irin e g irm e y e c e ğ iz . Y e r v e rd iğ im iz ö rn e k le r g e n e l o larak şu ö z e llik le ri taşırlar: (1) M ü n k irle ri irşad v e m ü 'm in le rin im an ın ı tak v iy e iç in g ö ste rile n m u c iz e le r. (2) M ü ' m in le rin f e lâk e t v e m u sib e tle re u ğ rad ık ları sırad a m az h ar o ld u k ları İlâh î in ây e tle r. (3) H z . P e y g am b e r tarafın d an h ab e r v e rile re k h arf iy y e n g e rç e k le şe n g ay b î h ab e rle r. Şim d i H z . P e y g am b e rin m u c iz e le rin d e n b az ı ö rn e k le ri e n m u 'te b e r k ay n ak lard an se ç e re k k ay d e d e lim : H z . P e y g am b e rin , e n b ü y ü k v e d âim î m u c iz e si K u r ’ ân 'd ır. K u r'ân , f e sah at v e b e lag atiy le , ih tiv a e ttiğ i ilim le ri, g ay b h ab e rle ri, ilim , ah lak v e m e d e n iy e t d ü stu rlarıy la m u c iz e b ir k itap tır. T e z im iz in d e ğ işik y e rle rin d e b az ı v e sile le rle b u n a te m as e ttiğ im iz iç in iz ah ın a g irm iy o ru z . Biz ö n c e K u r'ân 'd a işare t v e y a tasrîh e d ile n m u c iz e le re sad e c e ism e n d e ğ in e re k , ta f sila tın ı, ilg ili ây e tle rin h av ale e d e c e ğ iz : Fîl o la y ı 483 ; te fsîr k itap ların d ak i iz ah ların a g ö k te k i h a b e rle ri d in le m e k iste y e n şe y tan ların H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ iy le b irlik te y asak lan m ası v e b u n a y e lte n e n le rin ate şli g ü lle le rle taşlan m ası 484 ; H z . M u h am m e d 'in g ö ğ sü n ü n y arılm ası 485 ; M e sc id -i H aram 'd an M e sc id - i A k sa'y a se y r 486 ; K u re y ş'in u ğ rad ığ ı k ıtlık 487 ; h ic re t e sn asın d ak i İlâh î in ây e tle r 488 ; Be d ir sa v a şın d a k i ây e t ve d e lille r 489 ; A h z âb (H en d ek) sa v a şın d a k i ih b â ra t 490 ; H u n e y n G az v e sin d e k i İlâh î y ard ım lar 491 ; Be n î N ad ir'in su - i k astın ın h ab e r v e rilm e si 492 ; H ab e şistan M u h ac irle rin e v u k u ' b u lan m ü jd e le r 493 ; H ic re tte n so n ra K u re y ş'in u ğ rad ığ ı d u ru m 494 ; M e d in e 'd e 482 D aha geniş bilgi için bk. İ. F. Ertuğrul, H akikat N urları, s. 435-445; izâle-i Şükûk, s. 115-124; M addiyyûn M ezhebinin İzm ihlali, s. 346...vd.; Nursî, M ektubât, 19. M ektub; M evlâna Şiblî, Peygam berim izin R uhanî H ayatı, (Müt. Ö m er Rıza). 483 Fîl, 1-5. 484 Cin, 8. 485 İnşirah, 1. 488 isrâ, 1. 487 D uhân, 10-16. 488 Enfâl, 30; Tevbe, 40. 489 Enfâl, 9,11,12,17,43-44. 490 Ahzâb, 9, 22. 491 Tevbe, 25, 64. 492 M âide, 11. 493 Nahl, 41. 494 isrâ, 76. 130 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k arşılaşılac ak z o rlu k ların ö n c e d e n h ab e r v e rilm e si 495 ; d in î v e d ü n y e v î h ak im iy e tle re ilişk in m ü jd e le r 496 ; M e k k e f e th in in m ü jd e le n m e si; 497 H ay b e r v e H u n e y n 'e ilişk in m ü jd e le r 498 ; Y ah u d ile rin ak ib e tin in h ab e r v e rilm e si 499 ; H z . P e y g am b e r'in v e fatın a d air h ab e r. 500 H z . P e y g am b e rin e sk i k itap lard a p e k ç o k v asıf ları b ild irilm iş, g e le c e ğ in d e n h ab e r v e rilm iştir. 501 D o ğ u m u n a y ak ın , d o ğ u m u e sn asın d a v e p e y g am b e rlik le g ö re v le n d iril m e sin e y ak ın p e k ç o k h arik u lâd e o lay lar m e y d an a g e lm iş v e b u o lay lar, tarih v e siy e r k itap ların a g e ç m iştir. Bir g e c e iç in d e , M e sc id - i H aram 'd an , M e sc id - i A k sa'y a g ö tü rü lm ü ş, o rad an d a y e d i k at se m ay a ç ık arılm ış, ru h ân i v e m an e v î ale m le rd e g e z d irilm iş v e ay n ı g e c e y in e M e k k e 'd e y attığ ı y e re g e ri g e tirilm iş tir. 502 M e k k e 'd e K u re y ş'in , k e n d isin d e n b ir m u c iz e iste m e si ü z e rin e A llah o n u n b ir işare tiy le ay ı ik iy e b ö ld ü . 503 H z . C âb ir'in e v in d e , Eb u T alh a'n m h an e sin d e v e H e n d e k g ü n ü az b ir y iy e c e k le ç o k say ıd a in san ı d o y u rd u ; b ir d e fasın d a se k se n k işiy i d ö rt m ü d arp a v e b ir o ğ lak e tin d e n 504 ; b ir d e fa ç o c u k y aşta o lan H z . En e s'in e lin d e taşıy ab ile c e ğ i b irk aç ad e t arp a e k m e ğ iy le se k se n k işid e n faz la k im se y i d o y u rd u 505 ; b ir k e re sin d e d e , 495 Bakara, 155. 490 Nûr, 55; Zuhrul, 41; Yûnus, 46. 497 Saf, 13. 498 Feth, 18-20,27. 499 Bakara, 94; C um ’a, 6. 500 Nasr, 1-3. 501 Bu konu için bk. Prof. Dr. Abdulahad Dâvud, Tevrat ve Incil ’e G öre Hz. M uham m ed (Tere. Y. Doç. Dr. N usret Ç am ) Nil Yayınları, İzm ir 1988; Nursî, M ektûbat, (Envâr N eşriyat), s. 193-203; H üseyin Cisr, R isâle-i Hamîdiyye. 502 M i’rac O layı için bk. Buharî, M enâkıbu ’l-Ensâr, 42. 503 Buharî, M enâkıb 27, M enâkıbu ’ l-Ensâr 36, Tefsiri Sûre 54 (1); M üslim , M ünâfıkîn 43, 47, 48; Ahm ed, M üsned, I, 377, 413, 447, III, 275, 277, IV, 82; Kam er Sûresi 1. âyeti bu m ucizeyi açıkça ifade eder: “ Kıyam et yaklaştı, ay ikiye bölündü. ” M üşrikler, Kur ’ân ’ ı kabul etm edikleri halde, bu âyete karşı seslerini çıkaram am ışlardır. Bu ayetin, ayın bir m ucize eseri olarak asr-ı saadette değil de, ileride Kıyam etin kopm asıyla yarılacağım söylemek de doğru bir yaklaşım değildir. Yukarıdaki bunca kaynakların bunun böyle olm adığını teyit etm esi bir yana, aklen de bu m üm kün değil. Ç ünkü hem en arkasındaki iki ayette şöyle denir; "Onlar bir m u ’cize görürlerse, hem en yüz çevirirler ve eskiden beri devam edegelen bir büyüdür derler. Yalanladılar ve kendi heveslerine uydular. H albuki her işin ulaşacağı yeri vardır." (Kam er, 2-3). G örüldüğü gibi m üşriklerin bu olay karşısında, “ Sihirdir ” diyerek işin içinden çıkm ak istedikleri ve m ucizelik yönünü inkâr ettikleri belirtilir. Kıyam et m anzarı karşısında böyle bir ifade kullanm aları m üm kün değildir. 504 Buharî, M egâzî 29; M üslim , Eşribe 141. 505 Buharî, M enâkıb 25, Et’im e 6; M üslim , Eşribe 142; Tirm izî, M enâkıb 6; M uvatta ’, Sıfatü ’n-N ebî 19. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 131 y in e az b ir m ik tar h u rm ad an o rd u su n d ak ile r d o y u n c ay a k ad ar y e d ile r, f az la b ile k ald ı. 506 Sah ab ile r, H z . P e y g am b e rin so f rasın d a y e m e k le rin te şb ih e ttiğ in i d u y a rla rd ı. 507 Bir d e f asın d a o rd u n u n y iy e c e ğ i az alm ış, H z . P e y g am b e r e m re d e re k k im d e n e v arsa b ir y e re to p lan m ış, o ld u k ç a az b ir m ik tar to p lan ab ilm iş, H z . p e y g am b e r b e re k e tle d u a e tm iş, so n ra d a o n d an alm a ların ı e m re tm iş, o rd u d a k im v arsa k ab ın ı o n u n la d o ld u rm u ştu r. 508 P arm ak ların d an ç e şm e g ib i sû ak m ış, su su z o lan b ü tü n o rd u su d o y u n c ay a k ad ar iç m iş. 509 Y in e ab d e st alıp bu su d an , k u ru o lan Teb û k ç e şm e sin e d ö k m ü ş, b ir b aşk a d e fa H u d e y b iy e k u y u su n a ay n ı şe y i y ap m ış ik isin d e n d e su k ay n am ıştır. T e b û k ç e şm e sin d e n say ıları b in le re v aran o rd u su k an a k an a iç m iş, H u d e y b iy e k u y u su n d an d a say ıları b in b e şy ü z o lan ask e rle r d o y asıy a iç m iştir.510 H z . Ö m e r'e , b ir d e v e n in ç ö m e ld iğ i y e r k ad ar m e safe tu tan b ir m ik tar h u rm ad an d ö rty ü z atlın ın y o l az ığ ın ı d o ld u rm asın ı e m re tm iş, H z . Ö m e r h e p sin e v e rd iğ i h ald e artm ış v e m u h af az a e tm iştir.511 Y e rd e n ald ığ ı b ir av u ç to p rağ ı k ü f far o rd u su n u n y ü z ü n e k arşı sav u rm u ş, h e p sin in g ö z ü g ö rm e z o lm u ştu r. 512 D ah a ö n c e d ay an ıp h u tb e o k u d u ğ u k u ru h u rm a d ire ğ i, m in b e rin y ap ılm asıy la o n u n ay rılığ ın a d ay an am ay arak in le m iş, d e v e g ib i se s ç ık arm ış, H z . P e y g am b e rin o n u b ağ rın a b asm asıy la su sm u ştu r. 513 H z . M u h am m e d , g ay b tan h ab e r v e rm iştir. H z . O sm an 'a, so n u n d a C e n n e te g irm e y e se b e p o lac ak b ir m u sib e te u ğ ray ac ağ ın ı514 ; H z . A m m ar'ı b ağ î b ir g ü rü h u n ö ld ü re c e ğ in i 515 ; H z . H asan 'm e liy le A llah 'ın ik i b ü y ü k M ü slü m an g ru b u n arasın ı b u ld u rac ağ ın ı b ild irm iştir 516 . G ö rü n ü şte A llah y o lu n d a sav aşan b ir k im se n in C e h e n n e m lik o ld u ğ u n u h ab e r v e rm iş, d ah a 506 Beyhakî, D elâilü ’ n-N übüvve ’de ibn ishak tankıyla rivayet etm iştir. Zeynu ’ d-D în el-lrakî.ihyâ ’ nm dipnotundan II. 415. 507 Buharî, M enâkıb 25. 508 Buharî, C ihad 123; M üslim , Lukata 19. 500 Buharî, M enâkıb 25; M üslim , Fedâil 6; Tirm izî, M enâkıb 6; Ahm ed, M üsned, III, 147, 170, 215, 289. 510 Buharî, Şurût 15; M üslim , C ihâd 132; Ahm ed, M üsned, IV, 48. 511 Ahm ed, M üsned, V, 445. ’ 512 M üslim , C ihâd 81. 513 Buharî, M enâkıb 25; Tirm izî, C um ’ a 10, M enâkıb 6; Nesâî, C um ’a 17; ibn M âce, İkâm e 199; D ârim î, M ukaddem e 6, Salât 202; Ahm ed, M üsned, I, 249, 267, 315, 363. 514 Buharî, Fadâilü ’s-Sahâbe 5-7, Edeb 19. 515 Buharî, Salat 63; M üslim , Fiten 70, 72, 73; Tirm izî, M enâkıb 34; Ahm ed, M üsned, II, 161, 164, 206, III, 5, 22, 28, 91, IV, 197, 199... 516 Buharî, Sulh 9, Fedâilü Ashâbi’ n-Nebî 2, M enâkıb 25; Ebû D âvud, Sünnet 12; Tirm izî, M enâkıb 30; N esâî, C um ’a 27; Ahm ed, M üsned, V, 38, 44, 49, 51. 132 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR so n ra b u ad am ın in tih ar e ttiğ i o rtay a ç ık m ıştır. 517 Bü tü n b u ö rn e k le r, n e b ir f al, n e m ü n e c c im lik , n e k e şifle b ilin e m e y e c e k , an c ak A llah 'ın v ah y i v e b ild irm e siy le b ilin e c e k h u su slard ır. 518 H ic re t e sn asın d a k e n d isin i tak ip e d e n Su rak a b . M âlik 'in atın ın ay ak ları y e re b atm ış k e n d isin i b ir d u m an k ap lam ış, n ih ay e t H z . P e y g am b e r d e n m e d e t d ile y e re k H z . P e y g am b e r d e o n a d u a e tm iş v e atı b ile k o n u şm u ştu r. Y in e Su rak a'y a K isra'n ın b ile z ik le rin in g iy d irilic e ğ in i h a b e r v e rm iş v e ö y le d e o lm u ştu r. 519 Y e m e n 'in San 'a şe h rin d e b u lu n an y a lan c ı p e y g am b e r Esv e d e l- A n sî'n in ö ld ü rü ld ü ğ ü n ü v e b u n u n k im in ta raf ın d an g e rç e k le ştirild iğ in i b ild irm iştir. 520 Sah ab ile rin in h u z u ru n d a b ir d e v e g e lip h alin i şik ây e t y o llu arz e tm iş v e o n a say g ı g ö ste rm iştir. 521 Bir g ru p sah ab isin e h itab e n : "Siz d e n b irin iz C e h e n n e m e g id e c e k v e d işi U h u d d ağ ı k ad ar b ü y ü k o lac ak " d e m iş, o rad a b u lu n an ların h e p si m ü 'm in o la ra k ö ld ü k le ri h ald e , b irisi d in d e n ç ık m ış ve m ü rte d o la ra k ö ld ü rü lm ü ştü r.522 İk i ağ ac ı ç ağ ırm ış, o n lar d a y an y an a g e lm işle r, d ah a so n ra y in e o n u n e m riy le h e rb iri ay rılarak y e rin e g itm iştir.523 N e c ran H ıristiy an ların ın h e y e tin i m ü b ah e le y e ç ağ ırm ış, o n lar, k e n d isin in d o ğ ru sö z lü o ld u ğ u n u a n la y ıp m ü b a h e le so n u n d a h e la k o la c a k la rın ı b ile re k buna y an aşm am ışlar. 524 H z . p e y g am b e r'e z e h irli e t y e d irilm iş, o n u n la b e rab e r so frad a b u lu n v e y e m e k te n y iy e n b irisi ö lm ü ş, o ise b u n d an so n ra d ö rt se n e y aşam ıştır. A ğ z ın a g ö tü rd ü ğ ü z e h irli k o l k o n u şarak d u ru m u h ab e r v e rm iştir.525 Be d ir g ü n ü H z . P e y g am b e r, K u re y ş re isle rin in ö ld ü rü lü p d ü şe c e k le ri y e rle ri te k te k sö y le m iş, h ab e r v e rd iğ i k im se le rd e n h iç b iri k u rtu lam a y arak ay n ı y e re d ü şü rü lm ü ştü r. 526 H z . P e y g am b e r ü m m e tin d e n b az ı g ru p ların d e n iz ü z e rin d e se fe re ç ık ac ak ların ı b ild irm iş, ay n e n ö y le o l m u ştu r.527 Y e r o n u n g ö z ü n d e d ü rü lm ü ş, y e ry ü z ü n ü n d o ğ u su n u v e b atısın ı 517 Buharî, M egâzî 38; M üslim , im ân 178, 179. 518 G azâlî, ihyâ, II, 416. 518 Beyhakî rivâyet etm iştir, Aliyyü ’ l-Karî, I, 703; Şifâ, I,. 344. 520 Buharî, Ta ’bîr 38, 40, M enâkıb 25, M egâzî 70, 71; M üslim , R ü ’yâ 21, 22; Tirm izî, Rü ’yâ 10; İbn M âce, R ü ’yâ 10; Ahm ed, M üsned, I,. 263, II, 219... 521 Ebû Dâvud, C ihâd 44; Ahm ed, M üsned, I, 204, 205. 522 K. lyaz, Şifâ, I, 342-343. 523 M üslim , Zühd 74, 524 Ahm ed, M üsned, I, 248. 525 Buharî, M egâzî 41, Hibe 28; Ebû Dâvud, D iyât 6; M üslim , selâm 43; ibn M âce, Tıb 45. 526 M üslim , C ihâd 83, C ennet 76; Ebû Dâvud, C ihad 115; Nesâî, C enâiz 117; Ahm ed, M üsned, I, 26. 527 M üslim , im âre 161; Ebû Dâvud, Cihad 9; Dârim î, C ihad 28. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 133 g ö rm ü ş v e ü m m e tin in to p rak v e h ak im iy e tle rin in k e n d isin e g ö ste rile n y e rle re k ad ar u laşac ağ ın ı b ild irm iş, 528 ay n e n ö y le o lm u ştu r. K ız ı Fa tım a 'y a , y ak ın ların d an k e n d isin e ilk k av u şac ak o lan ın o o lac ağ ın ı b ild irm iş,529 ay n e n ö y le o lm u ştu r. H an ım ların a, e lle ri u z u n o lan ın v e fatla en ö nce k e n d isin e k av u şac ağ ın ı sö y le m iş, 530 sad ak a v e rm e k b ak ım ın d an e lle ri e n u z u n (e n c ö m e rt) o lan H z . Z e y n e b e n ö n c e v e fat e d e re k o n a k av u şm u ştu r. Bir k e ç in in k u p k u ru m e m e le rin e e lin i sü rm ü ş, m e m e sü t ile d o lm u ş, b u o lay İb n M e su d 'u n M ü slü m an o lm asın a v e sile o lm u ştu r.531 Bir sah ab isin in g ö z ü n e b ir o k isab e tiy le y e rin d e n ç ık arak y an ak ları ü z e rin e d ü şm ü ş, H z . p e y g am b e r e liy le o n u y e rin e y e rle ştirm iş, g ö z e sk i sin d e n d ah a g ü z e l v e d ah a sağ lam o lm u ştu r. 532 H ay b e r'in f e th i g ü n ü , H z . A li'n in ağ rıy an g ö z le rin e m ü b are k tü k ü rü ğ ü n d e n sü rm ü ş, g ö z an ın d a iy ile şe re k , H z . A li san c ak tarlık y ap m ıştır. 533 K ısac a> H z . M u h am m e d 'in av u c u n d a k ü ç ü k taşların z ik ir v e te şb ih e tm e si, ay n ı av u c u n d a, k ü ç ü c ü k taş v e to p rak , d ü şm an a to p v e g ü lle h ü k m ü n d e o n ları b o z g u n a se v k e tm e si, ay n ı av u c u n u n p arm ağ ıy la, ay ı ik i p arç a e tm e si; ay n ı e l, ç e şm e g ib i o n p arm ağ ın d an su y u n ak m ası v e b ir o rd u y a iç irm e si; v e ay n ı e l h astalara y aralılara şif a o lm ası, e lb e tte o m ü b are k e l, n e k ad ar h arik a b ir İlâh î k u d re t m u c iz e si o ld u ğ u n u g ö ste rir. San k i d o stlar iç in d e o e lin av u c u , b ü y ü k b ir İlâh î z ik irh an e d ir k i, k ü ç ü c ü k taşlar d ah i iç in e g irse , z ik ir v e te şb ih e d e rle r. V e d ü şm an lara k arşı, k ü ç ü c ü k b ir c e p h an e - i R ab b ân îd ir k i; iç in e taş v e to p rak g irse , g ü lle v e b o m b a o lu r. V e y aralılar v e h astalara k arşı, k ü ç ü c ü k b ir R ah m ân î e c z ah ân e d ir k i, h an g i d e rd e te m as e tse , d e rm an o lu r. V e c e lâl ile k alk tığ ı v ak it, ay ı p arç alar, c e m âl ile d ö n d ü ğ ü n d e k e v se r su y u ak ıtan o n m u s lu k lu b ir rah m e t ç e şm e si h ü k m ü n e g e ç e r. A c ab a b ö y le b ir z âtın b ir te k e li, b ö y le ac îb m u c iz e le re m az h ar v e m e d âr o lsa; o z âtın , k âin atın Y a ratıc ısı y an ın d a n e k ad ar m ak b û l o ld u ğ u v e d av asın d a n e k ad ar sad ık b u lu n d u ğ u v e o e l ile b îat e d e n le r, n e k ad ar b ah tiy ar o lac ak ları, ap aç ık d e re c e d e an laşılm az m ı? 534 528 M üslim , Fiten 13; Ebû D âvud, Fiten 1; Tirm izî, Fiten 14; ibn M âce, Fiten 9; Ahm ed, M üsned, V, 278. 529 Buharî, M enâkıb 25; M üslim , Fedâilü ’s-Sahâbe 99; ibn M âce, C enâiz 64; Ahm ed, M üsned, VI, 240, 282, 283. 530 Buharî, Zekât 11; M üslim , Fedâilü ’s-Sahâbe 102; Nesâî, Zekât 55; Ahm ed, M üsned, VI, 125. 531 ibn M âce, Zühd 8; Ahm ed, M üsned, I, 101, V, 77. 532 K. lyaz, Şifâ, I, 322. 533 ibn M âce, M ukaddem e 11; Ahm ed, M üsned, V, 354, 358. 534 Nursî, M ektûbât (Envâr N eşriyat), s. 171. 134 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Ç o k say ıd ak i m u c iz e le rd e n b u rad a an c ak b irk aç tan e sin i n u m u n e o la rak k ay d e ttik . Biri ç ık ıp d a, "Bu m ü n f e rit o lay ların h e rb irisi m ü te v atir d e ğ il, te k m ü te v atir m u c iz e K u r'ân 'd ır" d iy e re k b u m u c iz e le r h ak k ın d a k u şk u d u y arsa, o n u n d u ru m u ay n e n , H z . A li'n in c e sare ti v e y a H ate m - i T âî'n in c ö m e rtliğ i h ak k ın d a şü p h e d u y an k im se y e b e n z e r. Bilin d iğ i g ib i b u n ların c e sare t v e c ö m e rtlik le rin i g ö ste re n h e rb ir o lay m ü te v atir d e ğ ild ir. Fak at b u o lay ların h e p si g ö z ö n ü n e g e tirild iğ in d e z aru rî v e k e sin b ilg i if âd e e d e r. 535 4. M u h a lifle r in in T u t u m u y la a. M u h a l i f l e r i n in K a r a r s ız l ık İ l g il i ve D e l il l e r T u t a r s ız l ık l a r ı K u r'ân - ı K e rim in c e le n d iğ in d e , b irin c i d ü şm an v e m u h alif le rin in k e n d isin i k ab u l e tm e m e k iç in m ü b e lliğ i h ak k ın d a b ir tak ım b ah an e v e id d ialar ile ri sü rd ü k le rin i g ö rü rü z . Bu n lar ö z e tle şö y le sıralan ab ilir: H z . P e y g am b e rin in san o lm ası, 536 p e y g am b e r o larak b aşk a b irin in d e ğ il d e H z. M u h am m e d 'in se ç ilm e si, 537 d a v a sı şah siy e tle rin k e n d isin e u y m ası g e re k tiğ i, 538 h a k lı o lsa y d ı ö n e m li H z . P e y g am b e r'in k âh in o ld u ğ u v e y a k e n d isin e şe y tan ların g e ld iğ i 539 , H z . P e y g am b e rin m e c n u n , ç ılg ın v e d iv an e o ld u ğ u , 540 H z . P e y g am b e rin şâir o ld u ğ u 541 , H z . P e y g am b e re b in le rin in b az ı şe y le r ö ğ re ttiğ i 542 , g e tird iğ in i sö y le d iğ i K u r- 'ân 'm saç m a sap an rü y alar v e u y d u rm a o ld u ğ u 543 , g e ç m işle rin m asal v e e f san e le rin d e n ib are t b u lu n d u ğ u 544 g ib i b e lli b a şlı id d ia, ith am v e b a h an e le r ile ri sü rü y o rlard ı. K u r'ân b u id d iaların h e p sin e te k te k c e v ap v e rm iştir. A n c ak b iz im b u rad a d ik k at ç e k m e k iste d iğ im iz n o k ta, b u id d ia sah ip le rin in im an e tm e m e k iç in b ah an e ile ri sü re rk e n b e lli b ir id d i ad a d u rm am aları, ç o ğ u z am an b irb irin e te rs d ü şe n id d ialar ile ri sü rm e le rid ir. Biz c e b u h ale t-i ru h iy e le ri te m e ld e b ir g e rç e ğ e d ay an m am aların d an ile ri g e liy o r. A k si h ald e b ö y le sin e b irb irin d e n k o p u k b ah an e le r ile ri sü rm e z le rd i. 535 G azâlî, a.g.e., II, 418. 536 Enbiyâ, 3; Furkân, 7-8; Allah bu itirazlarını şu ayetlerle çürütm üştür: R a ‘d Sûresi 38; Enbiyâ, 7-8; Teğâbun, 5-6; isrâ, 94-95; Yûsuf, 109; Ahkaf, 9. 537 Sâd, 8; Zuhruf, 31-32. 538 Ahkaf, 11. 539 Tûr, 29; Tekvîr, 25-26; Şuarâ, 210-212. 540 Saffât, 36; M ü'm inûn, 70; Sebe, 46; Kalem , 2-4; A'râf, 184. 541 Enbiyâ, 5;Yâsîn, 64; Saffât, 36; Tûr, 30; Hakka, 41. 542 Duhân, 14; Nahl, 103. 543 Enbiyâ, 5. 544 En'âm , 25; Enfâl, 31; Nahl, 24; M ü'm inûn, 83; Furkân, 5; Nemi, 68; Ahkaf 17; Kalem Sûresi 15; M utaffifîn ,15. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR K u r'â n 'm , araştıran kend i k im se te n k itç ile rin in g ö re c e k tir k i, f ik irle rin d e n o n ların en az y a p tığ ı ■ 135 n a k ille ri b a h se ttik le ri şü p h e , "in san ların ö ğ re tm iş o lm ası" şü p h e si o lm ak tad ır. Bu n a k arşılık , e n ç o k b a h se ttik le ri ise , K u r'â n 'ı, te b liğ c isin in şah sın a b a ğ la m a la rıd ır545 . Şah sın a b ağ lay an lar d a K u r'ân 'm sâd ır o ld u ğ u n u d ü şü n d ü k le ri ru h î h al k o n u su n d a d e ğ işik d ü şü n c e le re sah ip tirle r. Şiir m i, c in n e t m i, k arışık rü y alar m ı? ... N e d iy e c e k le rin i şaşırm ışlard ır. Bu id d ia v e ith am lard an h iç b iri d o ğ ru , tu tarlı v e ö lç ü lü 'd e ğ ild ir. A y rıc a az ö n c e d e b e lirttiğ im iz g ib i b u su ç lam alar k e n d i iç in d e d e ç e lişk ilid irle r. P e k iy i b iliy o ru z k i, v ic d an ların ın d e rin liğ in d e , b u g ö rü şle rd e n h iç b i risi k e n d ile rin i tatm in e tm iş d e ğ ild ir. O n lar, b u g ö rü şle rd e n h an g isin in ü z e rin e e lle rin i k o y u p K u r'ân iç in o te z g âh ta b ir e lb ise d o k u m ak iste r le rse , k e n d i z e v k le rin in b ile o n u k ab u l e tm e d iğ in i, b u n u n o n a u y m ad ığ ın ı g ö rü rle r, c an h av liy le ik in c i b ir g ö rü şü d e n e m e y e k o şarlar; b ak arlar k i o d a re d d e ttik le rin d e n d ah a u y g u n d e ğ il, b u se fe r b ir ü ç ü n c ü y e k o şarlar, b ö y le c e e n d işe d e n k u rtu lu p istik rar k az an am az lar. Bu g ü lü n ç d u ru m u ö ğ re n m e k iste rse n iz , tav sifin i K u r'ân 'd a o k u y ab ilirsin iz : "H ay ır" d e d i le r ( M u h am m e d 'in sö y le d ik le ri) k a rm a k a rışık rü y a la r, h a y a lle r!" , "h ay ır, h ay ır o n u u y d u rm u ş!", "y o k , y o k ! d o ğ ru su o b ir şâ ir!" 546 Bu 545 G ünüm üzdeki dinsizlerin “ kendi kendine telkin (ruhun ilham ı) ” tabirini kullanarak geçer akçe haline getirm eye çalıştıkları iddia da, “ şahsa bağlam a ” içinde m ütalaa edilm elidir. H albuki onlar, bu tabirle yeni bir yorum getirdiklerini zannetm ektedirler. Aslında bu yeni bir şey değil, bilakis eski cahilî bir görüştür; o cahiliye görüşünden gerek prensipte gerek teferruatta farklı değildir. O nlar, Hz. Peygam ber ’i, hayal-ufku oldukça geniş, duyguları derin ve kuvvetli, dolayısıyla da şair tasavvur ediyorlar, sonra ilave ediyorlar ki; “ Ekseriya onun iç dünyası duygularına baskın çıkarak kendisine hitap eden birini işittiğini zannettiği şey, hayallerinin ve iç dünyasının dışa yansım asından ibarettir. Şu halde bu “ cinnet” veya “ karışık rüyalar ” iddiasından başka bir şey değildir. Kaldı ki bu tadilatlarda da uzun zam an sebat etm ediler. Kur'ân ’da m aziye ve istikbale ait bilgileri ve haberleri görünce “ kendi kendine telkin ” tabirini bıraktılar, “ bunları seyahatleri esnasında alim lerin ağızlarından toplam ış olabilir ” dediler. Şu halde iş yine insanların öğretm esine varıyor, iyice dikkat ediniz: Bütün bunlarda yeni bir taraf görüyor m usunuz? Kureyş cahillerinin sözlerine benzeyen, onlarınkinin tekrarı olan sözlerden başka bir şey m idir? Böylece dinsizlik m odern elbisesi içinde, en eski elbisesindeki şeklinin m ensuh, daha doğrusu m em suh (yani onun kopyası, kopyası bile değil bozulm uş) şeklinden başka bir şey değildir. M odern çağda m edenî fikirlerin gıdası, ilk cahiliye asrında taşlaşm ış kalblerin geriye bıraktıkları sofra artıklarından ibaret! “ O nlardan öncekiler de onlar gibi dem işlerdi. Kalbleri nasıl da birbirine benzedi!" (Bakara, 118). Şaşılacak bir taraf varsa o da şöyle dem eleridir: “ Bütün bunlarla beraber o, doğru, em in bir zattır. Rüyalarını İlâhî vahye m aletm esinde m azurdur. Zira onun pek kuvvetli olan rüyaları, bunları kendisine, İlâhî vahiy suretinde tasvir etti. Sadece gördüğünü söyledi.” Allah Tealâ onların seleflerinden de aynı iddiayı şöyle naklediyor: “ Ey R esûlüm , onlar aslında seni yalanlam ıyor, yalancı olduğunu söylem iyorlar, lâkin o zalim ler, A llah ’ ın ayetlerini bile bile inkâr ediyorlar. ” (En ’âm, 33). H aydi diyelim ki görm e ve işitm esindeki özrü bu olsun, hadiseleri daha önce ne kendisinin ne de kavm inin bilm ediğini iddia etm esine ne denilecek! Bu da onların tenakuz (çelişki) içinde olduğunu gösterm ez m i? Sözlerinin hepsinin birbirine benzem esini tem in için “ uyduruyordu ” deyip de işi bilirseler ya! Fakat onlar insaf (objektiflik) ve aklî m uhakem e iddiasında olduklarından, böyle dem ezler. Am a görüyorsunuz ki, farkında olm adan yine bunu söylem iş oluyorlar. Draz, en-N ebü ’l-Azîm , s. 59-60. 546 Enbiyâ, 5. 136 B KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k ısac ık c ü m le , ih tiv a e ttiğ i ü ç id rab 547 e d atiy le o n ların g ö rü şle rin d e d ü ştü k le ri şaşk ın lığ ın v e k ararsız lığ ın d e re c e sin i p e k m ü k e m m e l b ir tarz d a g ö ste rm e k te d ir. K e z â b u ây e t, y alan şah itlik y ap an ın z o r d u ru m d a k ald ığ ın ı h isse ttiğ i sırad ak i d u ru m u n u tasv ir e d e r: N asıl g âh sağ a g âh so la d ö n ü y o r, sö y le m iş o ld u ğ u m u h ali d ü z e ltm e k iste rk e n y o lu n asıl şaşırıy o r? Bü tü n b u n ları c an lı b ir şe k ild e tasv ir e d e r: "Bak se n i n e le re n e le re b e n z e ttile r! m ecnû na b e n z e ttile r) (G âh şâire , g âh sih irb az a, g âh b e n z e ttile r d e h ak ik atte n k âh in e , g âh a y rıld ıla r, artık b ir d ah a y o l b u lam az lar." 548 K u r'ân -ı K e rim b aşk a b ir y e rd e d e k âf irle rin b u z aaf ın a p arm ak b asm ış v e y alan ların ı y ü z le rin e v u rm u ştu r: "O h ald e (e y h ab ib im ) se n ö ğ ü t v e n asih ata d e v am e t. Se n R ab b in in n im e ti say e sin d e n e k âh in sin , n e d e m e c n û n . Y o k sa, 'O b ir şâird ir, o n u n f e lâk e t z am an ın ı b e k liy o ru z ' m u d iy o rlar? D e k i, 'Be k le y in , b e n d e si z in le b e k le y e n le rd e n im .' Y o k sa o n ların ak ılları k e n d ile rin e b ö y le m i e m re d iy o r? Y ah u t o n lar az g ın b ir k av im m id irle r? " 549 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, b u b irk aç c ü m le ile m u h alifle rin in b ü tü n p ro p ag an d a ları b o şa ç ık arılm ış v e m ask e le ri d ü şü rü lm ü ştü r. Bu rad a d e n ilm e k iste n iy o r k i, K u re y şli k ab ile re isle ri k e n d ile rin in ç o k ak ıllı v e z e k i o ld u k ların ı san ıy o rlar. A m a şair o lm ay an b ir k işiy e şair d e m e k , h e rk e sin ak ıllı v e z eki o larak k ab u l e ttiğ i k işiy e m ecnû n lak ab ın ı tak m ak ak ıllıc a b ir d av ran ış o lab ilir m i? K âh in lik le y ak ın d an u z ak tan h iç b ir alak ası o lm ay an b ir k işiy e k âh in d e m e k d o ğ ru b ir h are k e t say ılab ilir m i? M e se lâ d iy e lim k i — h aşa — H z . P e y g am b e rin ak lî d e n g e si b o z u k tu . O z am an an c ak d e lilik v e y a m e c n u n lak ab ı k e n d isin e u y g u n o lab ilird i. Fak at b ir k işi ay n ı z am an d a n asıl k âh in , şair v e m e c n û n o lab ilir? Ç ü n k ü e ğ e r m e c n û n ise n e k âh in o lab ilir, n e d e şair. Eğ e r k âh in ise n e m e c n u n o lab ilir n e d e şâir. A y n ı şe k ild e b iri şair ise , k e n d isin e n e k âh in n e d e m e c n u n d e n e b ilir. Bir şairin ilg ile n d iğ i k o n u lar, if âd e si v e ü slû b u b ir k âh in in f aaliy e t alan ı v e d ilin d e n f e rsah f e rsah u z ak tırlar. A y n ı sö z v e k e lâm a h e m şiir, h e m k e h ân e t d iy e n b ir k işi h e rh ald e şairlik v e k âh in lik arasın d ak i f ark ı b ilm iy o r d e m e k tir. Bu aç ık te z at g ö ste riy o r k i, k âf irle r H z . P e y g am b e re k ö rü k ö rü n e m u h ale f e t e tm e se v d asıy la k e n d isi h ak k ın d a tu h af v e tu tarsız if tira v e ith am lard a b u lu n u y o rlar. 547 idrab, daha önceki fikirden vazgeçip bir diğerine atlam ak dem ek olup, bu ayette üç defa geçen idrab edatı, “ bel” dir. 548 isrâ, 48; Furkân, 9; Draz, en-N ebeu ’l-Azîm , s. 59-60. 549 Tûr, 29-32. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 137 M ü şrik le rin , "K e n d isin e b ü y ü y ap ılm ış b iri" ith am ın a k arşı K u r'ân , H z . P e y g am b e re h itab e n şö y le b u y u ru r: "Bak , san a n asıl m isalle r g e tirip d alale te d ü ştü le r. O n lar d o ğ ru y o lu b u lm ay a g ü ç y e tire m e y e c e k le rd ir." 550 Y an i, e y p e y g am b e r, se n in h ak k ın d a k âf ir v e m ü şrik le r sab it f ik irli v e sab it sö z lü d e ğ ille rd ir. Bu n lar, b u g ü n b aşk a b ir şe y y arın b aşk a b ir şe y sö y le rle r. Baz an d arle r k i, "Se n sih irb az sın ", b az an d a d e rle r k i, "san a b ü y ü y a p ılm ıştır." Baz an , " şa ir" , b az an "m e cn û n " v e b az an " k â h in " d e rle r. Bu ç e lişk ili if tira v e id d ialar g ö ste riy o r k i, k e n d ile ri h ak ik ati b ilm e z le r. Z ira h ak ik ati b ilse le rd i, h e rg ü n y e n i b ir id d ia v e y e n i b ir if tira ile o rtay a ç ık m az lard ı. Bu tu tu m v e d av ran ışları, ay n ı z am an d a k e n d i sö y le d ik le rin e d e in an m ad ık ların ı isp atlıy o r. Baz an b ir ith am d a b u lu n u rlar v e b ir sü re so n ra b u ith am ın y e rin i b u lam ad ığ ın ı v e in an d ırıc ı o lm ad ığ ın ı g ö rd ü k te n so n ra ik in c i b ir ith am d a b u lu n u rlar. Bu d a u y m ay ın c a b ir ü ç ü n c ü ith am ı o rtay a atıv e rirle r. Bu su re tle o n ların h e r y e n i ith am ı e sk i ith am ların ı te k z ip e tm iş o lu r. K ısac ası b u in san lar sad e c e k in , n e f re t v e d ü şm an lık y ü z ü n d e n san a o lu r o lm az ith am lard a b u lu n u y o rlar, k i b u n ların h ak ik atle h iç b ir alak ası y o k tu r. Y ü c e A llah o n ların , b u tu tarsız lık ların ın g e rç e k n e d e n in in p e şin h ü k ü m lü o lm aları v e p e şin e n g e rç e ğ i y alan lam aları o ld u ğ u n a şu ây e tiy le d e işare t e d e r: "D o ğ ru su o n lar, k e n d ile rin e h ak g e ld iğ i v ak it, o n u te k z ib e ttile r. O n lar b u h u su sta şaşırm ış b ir h ald e d irle r." 551 Şu ây e t d e b u tü r tu tarsız lık ların a p arm ak b asıy o r: "O n lar, se n i g ö rd ü k le ri z am an istih z a e d e rle r. V e , 'A llah 'ın p e y g am b e r o larak g ö n d e rd iğ i b u m u d u r? Eğ e r se b at e tm e se y d ik , az k alsın b iz i ilâh larım ız d an sap tırac ak tı' d e rle r." 552 G ö rü ld ü ğ ü g ib i k âf irle r b u rad a d a ay n ı an d a b irb irin e z ıt ik i şe y sö y lü y o rlar. M e se lâ ilk ây e tte o n ların H z . P e y g am b e r ile alay e ttik le ri v e h e m k e n d isin i h e m d av e tin i k ü ç ü k g ö rd ü k le ri b e lli o lu y o r. H e m e n b u n u n ard ın d an ik in c i ây e tte o n ların H z . P e y g am b e rd e n v e o n u n m e sajın d an k o rk tu k ları an laşılıy o r. Bu ây e te g ö re , k e n d ile ri H z . M u h am m e d 'in şah siy e ti v e m e sajın ın g ü c ü v e ü stü n lü ğ ü n d e n te laşa k ap ılm ışlard ı. K e n d i d e d ik le rin e g ö re , e ğ e r in at v e taassu p la k e n d i sah te tan rı v e tan rıç aların a d ö rt e lle sarılm am ış o lsalard ı, H z . P e y g am b e r o n ları m at e tm işti b ile . Bu , b irb irin e z ıt o lan ik i g ö rü ş, İslâm h are k e tin in k âf ir v e m ü şrik le ri n e k ad ar te laşlan d ırd ığ ın ı v e n e k ad ar ac z e d ü şü rd ü ğ ü n ü aç ık ç a o rtay a k o y u y o r. 553 550 Isrâ, 48. 551 Kaf, 5. 5 5 2 F u rk â n , 41-42. 553 M evdûdî, a.g.e., II, 232-234. 138 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR "Biz o n ların ; 'o n a b ir in san ö ğ re tiy o r' d e d ik le rin i b iliy o ru z " 554 ây e ti d e m ü şrik le rin b u tu tarsız id d iaları arasın d ad ır. Fak at o n ların b u sö z d e c id d i o ld u k ların ı v e İlm î m ak am ın ı b ild ik le rin i v e g e rç e k te n y aşay an b ir in san ı k ast e ttik le rin i h iç d ü şü n e b ilir m isin iz ? A sla! A m a o n ların c id d î v e h ak lı o lm a g ib i b ir d e rtle ri y o k tu ; b ü tü n g ay e le ri, su sm ak v e c e v ap v e re m e m e k u tan c ın ı d o ğ ru v e y a y alan , c id d î v e y a g ay r-i c id d î ay ırd e tm e k siz in , rastg e le b ir sö z le k e n d ile rin d e n u z ak laştırm ak tı. Z an n e d e r m isin iz k i, b u ö ğ re tim i sad e c e b ir k işiy e m al e ttile r? K e sin lik le h ay ır! K e n d ile rin in d e b ab aların ın d a b ilm e d iğ i şe y le ri b ile n b ir k işin in o rad a b u lu n m ad ığ ın ı p e k ala b iliy o rlard ı. V e y a z an n e d e r m isin iz k i, b i'se t se n e sin d e M e k k e b ö lg e sin in d in v e tarih alim le rin d e n y o k su n o ld u ğ u n u g ö rü n c e M e d in e 'd e , Şam 'd a v e y a b aşk a y e rd e b u lab ile c e k le ri b ir âlim aray ıp , b u ö ğ re tim i o n a m al e ttile r? H ay ır, o n lar b ö y le b ir id d iad a d a b u lu n m ad ılar. Şu h ald e k im d ir b u m u allim ? Be lli b iri d e ğ ilse , y o k d e m e k tir.555 K u r ’ â n 'a b e şe rî b ir k ay n ak b u lm a se v d asın d a o lan Ba tılı m ü ste ş rik le rin d u ru m u d a M e k k e m ü şrik le rin k in d e n f ark lı d e ğ ild ir. O n lard an d a b irisi v e y a b ir g ru p K u r ’ â n 'ı v e K u r'â n 'm m ü b e lliğ i o lan H z. M u h am m e d 'in h ay atın ı ad e ta b ü y ü te ç altın d a in c e d e n in c e y e araştırıp b ir h ip o te z g e liştiriy o r. Bu u ğ u rd a b u n c a e m e k v e e n e rji sarf e d iy o r. K e n d in c e , K u r ’ ân 'a b e şe rî b ir k ay n ak b u ld u ğ u n a k an aat g e tiriy o r. Bu h i p o te z b ir sü re g ü n d e m d e k alıp , alk ışlan ıy o r. Fak at ç o k g e ç m e d e n , b ir b aşk ası ay n ı k o n u d a araştırm alar y ap arak o n u tam am e n v e y a k ısm e n ç ü rü te n b aşk a b ir h ip o te z o rtay a atıy o r. Bö y le c e b irb irle rin i n ak z e d e re k asırlard ır d id in ip d u ru y o rlar. O n ların k ılı k ırk y ararc asın a d ik k atli m e saile ri, asırlarc a f ik irle rin te lah u k u y la b irb irin e d e ste k o lan Batın ın b u k o n u d ak i z e n g in İlm î alty ap ısı v e M ü slü m an ların h e r alan d ak i g e ri le m e sin d e n d o lay ı e trafın d ak i su rlar y ık ılıp m ü d afaasız k alm ış K u r' ân 'ı g ö z le rd e n d ü şü rü p y o k lu ğ a m ah k u m e tm e y e o lan aşırı h ırsların a rağ m e n b u k o n u d a h iç b ir şe y y ap am ıy o rlar. K u r'ân ad e ta m u c iz e lik k ılıc ıy la b u ilim v e m e d e n iy e t m e y d an ın d a k e n d i k e n d isin i m ü d afaa e d ip d u ru y o r. Biz e g ö re te k b u g e rç e k b ile K u r ’ ân 'm A llah k e lâm ı o ld u ğ u n u n y e te rli d e lilid ir. T e z im iz in G iriş k ısm ın d a m ü ste şrik le rin K u r ’ ân 'm k ay n ağ ıy la ilg ili b irb irin e tab an tab an a z ıt v e y e k d iğ e rin i ç ü rü te n b az ı id d iaların ı g ö r d ü k . Ç alışm am ız ın b aşın d an so n u n a k ad ar d a b u id d iala rı d e tay lı b ir b iç im d e e le alm ak tay ız . Bu ç e lişk ili id d ialar, b irb irle rin i h ü k ü m d e n d ü şü rm e k te d ir. K u r ’ ân 'm o n d ö rt asır ö n c e k i m u h alif le rin e v e rd iğ i c e - 554 Nahl, 103. 555 Draz, en-N ebü ’ l-Azîm , s. 55-56. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 139 v ap lar, o n ların h ale t-i ru h iy e le rin in tasv iri g ü n ü m ü z m ü ste şrik le ri iç in d e ay n e n g e ç e rlid ir. Ç ü n k ü K u r'ân , b ü tü n asırlara h itap e d e n Ez e lî b ir İlâh î h u tb e d ir. b. Pek Çoğunun B ır a k a r a k Daha İle r i S ü r d ü k le r i İ d d ia l a r ı n ı B ir Y a n a G e t ir m e l e r i İm a n Ona Ö nce Başta Eb u Sü fy ân , A m r b . Â s , H alid b . V e lid , H z . Ö m e r, Eb u C e h l'in o ğ lu İk rim e o lm ak ü z e re d ah a so n ra im an g e tire n b ü tü n M ekke m ü şrik le ri, te k te k b u k o n u m u z a b ire r ö rn e k tir. Bu n lard an Eb u Sü fy ân v e İk rim e g ib i, M e k k e f e th in e , A m r b . A s v e H alid b . V e lîd g ib i b u tarih e ç o k y ak ın b ir z am an a k ad ar b ü tü n g ay re tle riy le K u r'ân 'ı y alan lıy o r, H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e r o lm ad ığ ım id d ia e d iy o rlard ı. Bu u ğ u rd a d e f alarc a o rd u lar d ü z e n le y e re k H z . M u h am m e d v e Sah ab ile rin in ü z e rin e y ü rü d ü le r. Ö m e r, H z . M u h am m e d 'in H z. v ü cu d u nu o rtad an k ald ırm ak iç in e v in d e n ç ık tı. Y u k arıd a sö z k o n u su e ttiğ im iz v e K u r'ân 'm sık sık te m as e d ip c e v ap lan d ırd ığ ı id d iaların sah ib i b u in san lard ı. Fak at ç o k g e ç m e d e n b aşta b u n lar o lm ak ü z e re o n b in le rc e m ü şrik v e e h l-i k itap K u r'ân 'a d ö rt e lle sa rıld ı, o n u n u ğ ru n d a im an a g e ld i. e sk i d in in d e n , m alın d an , c an ın d an v e h e r şe y in d e n g e ç ti. M e k k e 'd e o n ü ç se n e b o y u n c a h e r tü rlü h ak are t, te k z ib v e taz y ik e m aru z k alan v e v atan ım te rk e tm e k z o ru n d a b ırak ılan H z . M u h am m e d v e b ir av u ç ash ab ı, o n se n e so n ra say ıları o n b in le re m u z af fe r b ir b iç im d e o larak v arm ış g e ri d ö n d ü le r. V ed a H ac c m d a, h ac c a g itm e f ırsatı b u lu p R e su lu llah ı d in le y e n m ü 'm in le rin say ısı o n b in d i. A rad an y irm i se n e g e ç m e d e n M ü slü m an lar, d ü n y an ın ik in c i sü p e r g ü c ü sild ile r. Doğu o lan Ro m a Sasan î im p arato rlu ğ u n u im p arato rlu ğ u n u tarih say fasın d an m ü te ad d it d e f alar b o z g u n a u ğ rattılar. K u r'ân n û ru d o ğ u d a Ç in Şe d d in e , b atıd a En d ü lü s'e k ad ar d ay an d ı. D ö n e m in d e k i b ü tü n b ü y ü k d in le r, k av m i, k ab ile si, h atta ö z am c ası b ile c an d ü şm an ı o lan b ir te k Z at, n ü b ü v v e t n u ru y la ad e tâ d ü n y ay ı m ay alad ı ve k ısa b ir z am an iç in d e k a lb le rin se v g ilisi, g ö n ü lle rin su ltan ı v e ak ılların m u allim i o ld u . K u r'ân 'm b ir te k m e se le si iç in o rd u lar se v k e d ild i, m u h are b e le r y ap ıld ı. O n u n ây e t, c ü m le v e h atta k e lim e le rin i te fsir iç in b in le rc e c ilt e se r y az ıld ı. O n u n m ü b e lliğ i o lan H z . M u h am m e d 'in b ir te k sö z ü n ü v e y a o n u n la ilg ili e n u f ak b ir b ilg iy i e ld e e tm e k iç in ö m ü rle r h arc an d ı, ü lk e le r k ate d ild i. K u r'ân 'm v e o n u n m ü b e lliğ i o lan H z . M u h am m e d 'in b u m an e v î salta n atı d iğ e r z o rb a m ü ste b itle r g ib i k ısa sü rm e d i, b in d ö rt y ü z se n e g ib i u z u n b ir sü re d e v am e tti. Z am an ih tiy a rla d ık ç a K u r'ân g e n ç le şti. İlm î k e şifle r, te k n ik ile rle m e le r o n u n y e n i y e n i sır v e m e z iy e tle rin i o rtay a 140 KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ ç ık ard ı. A c ab a b in le rc e d ik k atli g ö z le rin , ö n ü n d e y ıllar y ılı b ir sin e ğ in tav u s d iy e g ö rü n m e si v e k e n d in e o sü sü v e re re k o d ik k atli g ö z le ri y an ıltm ası m ü m k ü n m ü ? İşte , K u r'ân v e o n u n m ü b e lliğ i o lan H z . M u h am m e d b in d ö rty ü z se n e y i aşk ın d ır in san lık se m asın d a, arz -ı e n d âm e d iy o r. D o st v e d ü şm an m ily arlarc a in san ın g ö z le ri k e n d ile rin e ç e v rilm iş. M ü 'm in le rin im an ı z e rre k ad ar sarsılm am ış, b ilak is d ah a d a g ü ç le n m iş. D ü şm an ların d an d a in saflı o lan lar im an a g e lm iş, e n az ın d an o n u n ü stü n lü k v e m e z iy e tin i tak d ir v e te b c il e tm iş. G e ri k alan lar d a, h ase tle rin d e n , taassu p ların d an v e y a tarih te n k alm a k in v e n e fre tle rin d e n d o lay ı in atla v e b in d e re d e n su g e tire re k o n u n ışığ ın ı p e rd e le m e k is tiy o rlar. Bir d o k to ru n b in le rc e h astay ı iy ile ştird iğ in i g ö z le riy le g ö rd ü k te n so n ra o n d an tab ip sıfatın ı e sirg e m e y e k alk ışm ak n e k ad ar v ic d an ı rah atsız e d ic i in at ise , H z . M u h am m e d 'in d e d iğ e r d in le re ü stü n b ir d in te sisi e ttiğ in i v e m ily o n larc a in san ın b u d in say e sin d e k ü fü r v e şirk te n k u rtu larak h id ây e t y o lu n a g ird iğ in i g ö rü p d u ru rk e n o n u h ala sad e c e ak ıllı, ile ri g ö rü şlü v e işin i b ilir b ir in san say ıp , p e y g am b e r ü n v an m a lay ık g ö rm e m e k o n d an d ah a aç ık v e ad ale t v e in saf a sığ m az b ir in a tç ılık tır. T arih b iz e g ö ste rm iştir k i, ak lın ın se sin e k u lak v e re re k v e k e sin d e lile d ay an arak İslâm î te rk e d e n , d in d e ğ iştire n h iç b ir M ü slü m an y o k tu r. A m a, g e rç e k le ri araştırarak , b ilim se l in c e le m e le r so n u c u , ak lî b ü rh an - larla M ü slü m an o lan , h e m d e h e r d in d e n b in le rc e in san v ar. Ö y le k i, p e k ç o k d in ad am ı, h atta m ate ry alist b ile M ü slü m an lığ ı k ab u l e tm iş v e K u r ’ ân 'a h ay atın ı v ak f e tm iştir. İslâm m e n ç o k g arip v e m ad d e te n h i m ay e siz k ald ığ ı asrım ız d a b ile b u n ların ad ın ı k ay d e tm e y e k alk ışsak , say f alar d o lar. M e se lâ, G arau d y d ah a ö n c e m ark sist b ir in san o lu p y ıllarc a K o m ü n ist P artisin in g e n e l se k re te rliğ in i y ap m ıştı, M ü slü m an o ld u v e b u k o n u d a k ıy m e tli k itap lar k ale m e ald ı. K o n u m u z u n b aşk a b ir ö rn e ğ i d e e sk i ad ı P e te r D aw id Be n jam in K e ld an i o lan A b d u 'l-A h âd D âv û d 'd u r. Bu z at U n iate K e ld a n i ç ık ıla b ile c e k en K ilise sin e m e n su p ü st m ak am lara b ir k ad ar ra h ip ti. y ü k se ld i. H atta bu alan d a İsta n b u l'd a 1904 y ılın d a İslâm iy e ti k ab u l e tti.556 Bu k o n u d a b aşk a b ir ö rn e k d e , ü n lü Fran sız tab ib P ro f . D r. M au ric e Bu c aille 'd ir. Bu z at, Batıd a İslâm î tan ım a ö n ü n d e d ik ilm iş aşılm az n ite lik te k i e n g e lle ri 557 aşarak M ü s- 556 Bu zatın hayatı ile ilgili geniş bilgi için bk. kendi telifi olan ve N usret Ç am tarafından Türkçeye çevrilen “ Tevrat ve incil’e G öre Hz. M uham m ed ” s. 1-5. 557 Tarihten gelen, H ıristiyanlığın aleyhteki propagandalarından, söm ürgecilik gibi siyasi ve İktisadî sebeplerden, genel olarak M üslüm anların İslam a ters yaşayışlarından, M üslüm anların çağdaş dünyadaki etkinliklerinin! azlığından, Batıkların teknik üstünlüklerinden ve İlm î gururlarından, m üsteşriklerin-islam ’ ı tanıtıyor görünürken- anlayam ayıp tahrif etm elerinden gelen...vb. engeller. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ■ 141 lü m an o lm u ş, b u n u n la d a k alm ay arak m e sle k î fo rm asy o n u n u , ö z e l b ir ilg i d u y d u ğ u d in alan ın a tatb ik e d e re k se m âv î k itap ları d ik k atle in c e le y ip , K u r'ân 'ı v e d iğ e r ik i k u tsal k itab ı b u ilim le r ışığ ın d a d e ğ e rle n d irm e y e tab i tu tm u ş v e g e rç e k te n e n te re san te sb itle rd e b u lu n m u ştu r. 558 D ah a ö n c e H ıristiy an , Y ah u d i v e Bu d ist o lan b irk aç ilim ad am ın ı ö r n e k o larak sad e c e isim le rin i b u rad a k ay d e d e lim : İb rah im H alil A h m e d , 559 D . ( D ib o ra) P o tte r,560 'W . B. Be c k ard , 561 A m ir A li D av id , 562 Et. D in e t 563 , C . Ste p h e n s,564 D r. A h m e d N e sîm So u sa, 565 Bash e e r A . Sh ad , 566 558 Bu eser dilim ize, Prof Dr. Suat Yıldırım tarafından Kitab-ı M ukaddes Kur ’ân ve Bilim adıyla Türkçeye çevrilm iştir. 559 1919 İskenderiye doğum lu bir papaz ve m isyonerdi. M ısır Papalık Fakültesinden, din adam lığı diplom asını aldı. D aha sonra Am erikan Brenston Ü niversitesinden de aynı alanda m ezun oldu. Esyot'taki Papalık Fakültesinde 1955 yılında hoca olarak çalıştı. 1954 yılında Alm an-isviçre irsaliyesinde genel sekreter olarak çalıştı. G erçek görevi ise, m isyonerlik ve İslâm aleyhtarı faaliyetlerdi. N e var ki, İslâm î araştırm alarda derinleşm esi, bu dini kabul etm eye şevketti ve 1959'da M üslüm anlığını ilan etti. Pekçok eseri vardır. En önem li üç tanesi şunlardır: "M u h a m m e d F i't-T e v râ t v e ’ l- ln c îl v e v e ’ l- K u r ’ â n ", “ e lM u s te ş rik û n v e 'l-M u b e ş ş irû n F i ’ l-A le m i ’l-A re b î e l-is lâ m î ” ve "T a rih ç i B e n i İs ra il".(b k . im aduddîn Halîl, K a lû A n i ’ l-K u r'â n , B . S . N u rs î ’ n in , İş â ra tü ’l-İ'c â z tefsirinin, zeylindeki neşri, s. 249) 588 1954 yılında Am erika'da doğdu. Basın yayın Fakültesinden m ezun oldu. 1980 yılında M üslüm an oldu. Bu kararını yaptığı derin araştırm alar sonucu, islâm dan başka hiçbir dinin gerek erkek ve gerekse kadın olarak insanlığın ihtiyaçlarına tam olarak cevap verem ediğini anladıktan sonra verdi, (im âdüddîn H alil, a.g.e, s. 255.) 561 İngiliz olup, ünlü bir yazardır. İngilizce olarak m eşhur eserlerinden ikisi şudur: “ M uğam eratü ’ l-Kasım " ve “ Alem ün C edîd". Bu zat Birinci D ünya Savaşına katılm ış ve esir düşm üştür. Bir süre U ganda ’da çalışm ıştır. 1922 yılında M üslüm an olm uştur. (İm âdü'd-Dîn Halîl, a.g.e., s. 257.) 562 Brehm ân olan H ind kökenli bir ailede doğdu. Söm ürgecilikle faaliyete başlayan bazı m isyonerlerin etkisiyle H ıristiyan oldu. D ini kitapları m ütalaaya çok m eraklıydı. Kur ’ ân-ı kerim 'i okuyup incelem e fırsatı bulunca hem en M üslüm an oldu. (İm hadü'd-D în Halîl, a.g.e. s. 259.) 563 1929-1961 yılları arasında yaşam ıştır. Fransa'da öğrenim ini tam am ladı. D aha sonra C ezayir ’e gitti. O rada M üslüm an oldu. N asiruddin ism ini aldı (1927). Ertesi sene M ekke ’ye giderek hac görevini yerine getirdi. (.İm âdü ’d-D în H alîl, a.g.e. s. 263); Bazı eserleri şunlardır: “ M uham m ed Fi's-Siyeri ’ n-N ebeviyye ” , “ H ayâtü ’ l-Arab ” , “ H ayatu's-Sahrâ ” , “ Eşi'atün H assatün Bi N ûri’l-islâm ” , “ eş-Şark Fi N azari’ l-G arb ’’ , “ el-H ac ilâ Beyti’l-Lâhi’ l-H aram ” 564 Ünlü İngiliz şarkıcısıydı. Altm ışlı yılların sonlarıyla yetm işli yılların başında m üzik kasetleri m ilyonlar satıyordu. 1976 yılında, kardeşi vasıtasıyla Kur ’ ân ’ ı tanım a ve incelem e fırsatı bulduktan sonra M üslüm anoldu. Şim di vaktinin tam am ını İslâm î hizm etlerle geçirm ektedir. İngiltere'de bu alanda büyük bir hizm et ve faaliyeti bulunm aktadır. (İm âdü'd-Dîn Halîl, a.g.e. s. 268) 585 Iraklı araştırm acı ve m ühendistir. el-M ecm e'u ’l-llm î el-lrakî’nin üyesidir. Yahudi asıllıdır. D aha sonra Kur'ân ’dan etkilenerek M üslüm anoldu. D eğişik alanlarda birçok eser verm iştir. Birçok eserinde, Beynelm ilel Siyonizm in id d ia la rın ı ç ü rü tm e y e çalışm ıştır. Ünlü iki eseri şudur: “ M afsalu ’l-Arab ve ’l-Yehûd Fi’t-Tarîh", “ Fî Tarikî İle'l-İslâm ” . (İm âdü ’d-Dîn Halîl, a.g.e, s. 270.) 588 1928 yılında H indistan ’da H ıristiyan bir aileden dünyaya geldi. Babası m isyonerdi. Bu nedenle oğlunu da kendisi gibi yetiştirm ek istedi. 1947 yılında öğrenim ini tam am layarak Lahor ’da m isyoner olarak göreve başladı. Fakat çok geçm eden, diğer birçokları gibi H ıristiyanlık hakkındaki kanaati tam am en değişti. Yirm i sene süren araştırm a ve incelem eden sonra M üslümanoldu (1968). (İm âdü ’d-Dîn Halîl, a.g.e. s. 273.) • 142 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR B L . W e iss ( M u h am m e d Ese d ) ,567 L ad y E. C o b o ld , 568 K w e le m , 569 F. M o n tag u e ( e l-M asû r Billâh e ş- Şaf i'î) 570 , A y e sh a Brid g e t H o n e y .571 c. O na İn a n a n İm a n Çok G e t ir m e d iğ i S a y ıd a İn s a n ın H a ld e İç t e n ve S a m im i O ld u ğ u n a B u lu n m a s ı "G e rç e k f az ile tin o d u r k i, d ü şm an ların b ile o n u in k âr e d e m e sin , k ab u l e tm e k z o ru n d a k alsın " d iy e b ir sö z v ar. Bu sö z ü n ışığ ın d a, H z . M u h am m e d 'in d ü şm an ların a, m u h alif v e m ü n k irle rin e b ak tığ ım ız d a o n u n d o ğ ru lu k v e sam im iy e tte n e k ad ar e şsiz o ld u ğ u n u g ö rü y o ru z . Ö n c e M e k k e m ü şrik le rin in b u k o n u d ak i itiraf ların a g ö z atalım : M e k k e m ü şrik le ri, H z . M u h am m e d 'in , d o ğ ru b ir in san o ld u ğ u n u b iliy o r lard ı. Ç ü n k ü o n u n ağ z ın d an h iç y alan sö z d u y m am ışlard ı. Fak at b u n a rağ m e n o n a in an m am aların ın b az ı n e d e n le ri v ard ı. Bu n ların b aşın d a, c e h ale t, ataların ı k ö rü k ö rü n e tak lit e tm e , taassu p , b o ş y e re şan v e şe re f le rin i k o ru m a, m e n faat v e m ak am ların ı sü rd ü rm e k ay g ısı g e liy o rd u . Bu n e d e n le rle H z . M u h am m e d 'e m u h ale fe t e d iy o rlard ı. K e n d i iç le rin d e k i z aaf v e su ç lu lu k d u y g u ların ı sak lam ak iç in H z . M u h am m e d 'i m u t lak a d u rd u rm aları g e re k tiğ in e in an ıy o rlard ı. N ite k im R e su lu llah m e n b ü y ü k d ü şm an ların d an b iri o lan Eb u C e h il b ile , b ir d e f a d e ğ il, b irk aç d e fa H z . M u h am m e d 'in h ak lılığ ın a in an d ığ ın ı itira f e tm işti. O , H z . M u h am m e d 'e m u h ale fe t e tm e k iç in d e ç o k su d an b ah an e le r v e b o ş se b e p le r ile ri sü rü y o rd u . İb n Eb i H atim (V . 320) , Eb u Y e z îd M e n e d î'y e d ay an arak k ay d e tm iştir k i: Bir d e f asın d a Eb u C e h il, H z . M u h am m e d ile k arşı k arşıy a g e ld i v e k e n d isiy le e l sık ıştı. Bir k işi laf attı: "Bu d a n e , g ö z le rim n e le r g ö rü y o r? Se n d in in d e n d ö n e n b u ad am la e l m i sık ışıy o rsu n ? " Eb û C e h il o n u b iraz 887 N em çe ’li m ütefekkir ve gazetecidir. M üslüm an oluş hikayesini “ Et-Tarîk ilâ M ekke ” alı eserinde anlatm ıştır. Kendisi gibi M üslüm anolm uş bir arkadaşıyla beraber “ es-Sekâfeti’ l-islâm iyye ” adlı bir dergi çıkararak(1927), pek çok İlm î araştırm alar neşretm iştir. Bu araştırm aların büyük bir kısm ı, m üsteşriklerin İslâm hakkm daki yanlış düşüncelerini çürütm eyle ilgilidir. Bazı eserleri şunlardır: “ Ta ’ likli ve Fihristi! Buharî Tercem esi", “ U sûtu ’ l-Fıkhi’l-İslâm î", “ et-Tarîk ilâ M ekke ” , “ M inhâcü ’l-islâm Fi’l-H ukm ” ve “ el-islâm Alâ M ufterekı ’t-Tarîk ” . (İm âdü ’d-Dîn Halîl, a.g.e. s. 276.) 568 Ingiliz asilzade bir hanım dır. M üslüm an olm uş, hacca gitm iş ve hac hatıralarını “ el-H ac ilâ M ekke ” adlı eserinde kalem e alm ıştır (1934). 569 İngiliz m ütefekkiridir. 1856 ’da doğdu, 1887 ’de M üslüm anolup eş-Şeyh Abdullah Kw elem adını aldı. En önem li iki eseri, “ el-Akîdetüî-islâm iyye ” (1889) ve “ Ahsenü ’l-Ecvibe ” . (İm âdü ’d-Dîn H alîl, a.g.e. s. 282). 570 Fransız bir araştırm acı ve seyyahtır. Arab ve İslâm m em leketlerinin problem leriyle yakından alakadar olur. İslâm D ünyasının doğusunda ve batısında yıllarca yaşam ış, İslâm ve İslâm M edeniyetiyle ilgili onlarca eser neşretm iş ve son olarak 1977 yılında M üslüm anolm uştur. (İm âdü ’d-Dîn Halîl, a.g.e. s. 287). 571 H ıristiyan bir İngiliz ailesinde doğup büyüm üştür. Felsefeye m erak büyük ilgi duym aya başlam ış, daha sonra Kanada ’ya gidip öğrenim ini tam am lam ıştır. Bu sırada İslâm 'la tanışm ış ve M üslüm anolm uştur. N ijerya ’da bir üniversitede hoca olarak çalışm ıştır. (İm âdü ’d-Dîn Halîl, a.g.e. s. 287.) KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 143 u z ağ a g ö tü rü p k u lağ ın a fısıld ad ı: "V allah i o n u n p e y g am b e r o ld u ğ u n u b i liy o ru m . A m a b iz im A b d -i M e n af'a tab i o ld u ğ u m u z u h iç g ö rd ü n m ü ? 572 " Sü f y ân - i Se v rî (V . 161), T irm iz î (V . 279) v e H ak im (V . 405) , H z . A li' d e n şu n u n ak le tm iştir: "Eb u C e h il, b ir d e f asın d a R e su lu llah a şö y le d e d i: "Biz se n i d e ğ il, se n in g e tird iğ in şe y i y alan lıy o ru z ." 573 Y in e K u re y ş'te n H aris b . A m ir: "Ey M u h am m e d , v allah i se n b iz e h iç y alan sö y le m e d in , f ak at b iz san a u y arsak , y e rim iz d e n o lac ağ ız , b u n d an d o lay ı im an e tm iy o ru z " d e m iştir. 574 Be y h ak î (V . 458) v e İb n H işam (V . 213), İb n İsh ak 'a (V . 151) d ay an a rak ve İb n İsh ak da Z ü h rî'y e (V . 124) d ay an arak şu o lay ı n ak - le tm işle rd ir: Bir g e c e Eb u C e h il, Eb u Sü fy ân v e A h n e s b in Şe rîk ay rı ay rı e v le rin d e n ç ık ıp R e su lu llah ın n am az d a o k u d u ğ u K u r'ân 'ı d in le m e y e ç alıştılar. H e r ü ç ü d e b irb irle rin d e n h ab e rsiz d i. Sab ah le y in ü ç ü d e b irb i rin i g ö rd ü v e u tan d ılar v e b u n d an so n ra b u g ib i b ir h are k e tte b u lu n m ay a c ak ların a k arar v e rd ile r. Z ira, o n lara g ö re h alk k e n d ile rin in b ö y le g iz li g iz li H z . M u h am m e d 'in o k u d u ğ u K u r'ân 'ı d in le m e y e g ittik le rin i d u y u n c a o n lara k arşı d u y d u k ları g ü v e n i k ay b e d e c e k ti. A m a ik in c i g ü n y in e ay n ı o lay m e y d an a g e ld i v e sab ah y in e b irb irle rin i g ö rü p ile risi iç in sö z le ştile r. T e sad ü f b u y a, ü ç ü n c ü g e c e d e ay n ı o lay te k rarlan d ı. Bu se f e r A h n e s b in Şe rîk d ay an am ad ı v e Eb u Sü f y an 'a g id ip so rd u : "Ey Eb u H an z ala, b an a d o ğ ru sö y le , M u h am m e d 'in o k u d u ğ u şe y le r h ak k ın d a n e d ü şü n ü y o rsu n ? " Eb u Sü fy ân d e d i k i: "Eb u Sa'le b e , v allah i b e n d u y d u k larım ı an lad ım v e b u n ların n e d e m e k o ld u ğ u n u d a b iliy o ru m . Fak at b az ı şe y le r v ar k i, o n ların m an asın ı v e g ay e sin i b ilm e m ." A h n e s, "Be n d e ay n ı f ik ird e y im " d e d i. So n ra A h n e s, Eb u C e h il'e g itti v e , "Eb u 'l-H a- k e m , M u h am m e d 'd e n d u y d u k ların h ak k ın d a n e d iy o rsu n ? " d iy e so rd u . Eb u C e h il d e d i k i: "D u y m ak n e d e m e k ? Biz im ile A b d - i M e n âf arasın d a b ü y ü k lü k k av g ası v ar. O n lar d a ( h ac ılara) y e m e k y e d ird ile r, b iz d e . O n lar d a b az ı m e su liy e tle r taşıd ılar, b iz d e . O n lar d a m al v e m ü lk v e r d ile r, b iz d e . N ih ây e t b iz şim d i ay n ı h iz ay a g e lin c e d iy o rlar k i, k e n d i le rin d e b ir p e y g am b e r v ard ır. Bu p e y g am b e re A llah 'tan v ah iy g e li y o rm u ş. Şim d i b an a sö y le r m isin , b iz b ö y le b ir p e y g am b e ri n e re d e n b u lalım ? A llah 'a y e m in e d e rim , b iz o n u k ab u l e tm e y e c e ğ iz v e o n u tasd ik e tm e y e c e ğ iz ." H e m e n h e m e n ay n ı şe y le ri Eb u C e h il, A h n e s b in Şe rîk 'e Be d ir sav aşı sırasın d a d a te n h a b ir y e rd e sö y le m işti. İb n C e rîr T ab e rî k e n d i te f sirin d e Sü d d î'y e d ay an arak şu o lay ı an latm ıştır: "A h n e s, Eb u C e h il'e : 'Şu an d a b u rad a se n v e b e n d e n b aşk a k im se y o k tu r. Ban a 572 ibn Kesîr, Tefsîr, II!, 246. 573 Bk. Taberî, Tefsîr, VII, 116 ( En ’âm , 33. ayet). 574 Bk. Eim ahlı M . H am di Yazır, H ak Dini, (el-En ’âm (6), 33 ayet) III, 1912-1913. 144 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d o ğ ru y u sö y le , M u h am m e d sad ık ( g e rç e k b ir p e y g am b e r) m id ir, y o k sa b ir k âz ib ( y alan c ı, sah te b ir p e y g am b e r m id ir? )' Eb u C e h il d e d i k i: 'V allah i M u h am m e d , d o ğ ru sö z lü b ir in san d ır. O h iç b ir z am an y alan sö y le m e m iştir. Fak at Be n î K u say y , K ab e 'n in b ay rak tarlığ ı ile h ac ılara y e m e k y e d irm e v e su iç irm e v az if e le rin in y an ısıra p e y g am b e rliğ i d e alıp g ö tü rü rle rse d iğ e r K u re y şlile r n e y ap sın ? " 575 e l- İsab e 'd e , H af ız İb n H ac e r (V . 852) , İm am Z ü h rî'y e d ay an arak H z . Saîd b in e l- M ü se y y e b 'in (V . 91) h ad isin i n ak le tm iştir. Bu h ad ise g ö re Eb u Sü fy an , A h n e s'e f ik rin i so ru n c a k e n d isi, H z . M u h am m e d 'in h ak y o lu n d a o ld u ğ u n a in an d ığ ın ı sö y le d i. 576 Bu n lar, H z . M u h am m e d 'in h ay atın ı ç o k iy i b ile n M e k k e m ü şrik le rin in en ile ri g e le n le rin in itira f la rın d a n b ir k aç ö rn e k tir. Şim d i Ba tılı m ü ste şrik le rin k o n u m u z a ışık tu tm ası iç in H z . M u h am m e d v e o n u n te b liğ e ttiğ i K u r ’ ân h ak k ın d a sö y le d ik le rin d e n b az ı ö rn e k le r k ay d e d e lim : " K u r ’ ân , tab iatın e z e lî in ây e t ile in san a b ah şe ttiğ i k ü tü b - i se m âv iy e - n in e n g ü z e lid ir. K u r ’ ân 'ın h e r k e lim e si, h e r şe y i y aratan v e h e r şe y i h aiz o ld u ğ u k ab iliy e te g ö re se v k v e irşad e d e n Z at- ı K ib riy a'n ın az am e tin d e m ü n d e m iç tir. Ed e b î d e h aların , y ü k se k şairle rin K u r'ân h u z u ru n d a e ğ ild ik le ri b ir g e rç e k tir. K u r ’ ân 'ın h e rg ü n d ah a f az la an laşılan , f ak at b itm e y e n e srarı, şiir v e n e sird e ü stad o lan M ü slü m an ları, ü slû b u n u n n e - z âh e t v e u lv iy e ti h u z u ru n d a d iz ç ö k m e y e m e c b u r e tm e k te d ir." 577 "H z . M u h am m e d 'in d o ğ ru lu ğ u , f aaliy e ti, h ak ik ati tah arrid e sam im i y e ti, sarsılm az az m i, h iç b ir v ak it sarsılm ay an im an ı, k e n d isin i d in le m e k iste m e y e n le re e z e lî h ak ik ati d in le tm e k y o lu n d ak i se b atı, b an a k alırsa b u n lar, o n u n o c e sû r v e az im k âr P e y g am b e rin H ate m -i R isâle t o ld u ğ u n a e n k a t'î v e e n e m in d e lille rd ir." 578 "K u r'ân b ü tü n k âin atı y aratan , g iz li v e aşik âr h e r şe y i b ile n K ad ir-i M u tlak sıf atıy la Z at- ı K ib riy ây ı tak d is v e te b c îl e ttiğ in d e n h e r ö v g ü y e lay ık tır. K u r'ân 'ın , V ah id , Eh ad o lan A llah 'a im an ı, ( y an i im an d e lil le ri) sarsılm az d ır." 579 "H z . M u h am m e d 'in , şu u r v e id rak tim sali o ld u ğ u , d im ağ ın ın im an ışığ ıy la v e k âm il y ak în le p ü rn û r o ld u ğ u m u h ak k ak tır. R e su l- i İslâm 575 Bk. ibn ishak, Sîre, s. 169-170. 576 el-İsabe, I,. 39; Asım Köksal, Hz. M uham m ed ve İslâm iyet, (M ekke D evri) s. 270-271. 577 M arrice, Le Parle Frençaise R om an adlı gazetede kendisi gibi Kur ’ ân ’ ın m ütercim i olan Salm en R onah ’ ın tenkitlerine verdiği cevaptan. Ö m er Rıza Doğrul, Kur ’ân N edir? s. 95-98. 578 İngilizce-Arapça, Arapça-ingilizce lügatların yazarı Dr. Steingas ’dan nakleden Ö m er R ıza D oğrul, a.g.e. s. 998-99. 579 Kur ’ ân ayetlerini, nüzûl sırasına göre tercüm e ve tertib eden İngiltere ’nin m ütaassıp papazlarından G . M . Rodvvel ’den Ö m er Rıza Doğrul, a.g.e. s. 100-101. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ç ağ d aşların ı ay n ı h e y e c an la ■ 145 ale v le m iş, b u sıfatlarla d o n atm ıştır. Bu v ah y -i İlâh î b ir n e v i ilh am d ır." 580 "G e rç e k te n M ü slü m an ların y ü k se k ah lak ı h e r tak d îre lay ık tır. Bu ah lak ın n âz ım ı, K itâ b u lla h 'm e m irle rid ir. A lla h 'a te slim iy e ti ta 'lim e d e n M ü slü m an lığ ın sâlik le ri, d o ğ ru , d ü rü st, in saf lı, sö z ü n e b ağ lı, v a ad in e v e falı o lm ak g ib i sıf atlarla m u ttasıf tırlar. Başk a tü rlü sö y le y e c e k o lu rsak ak ıl v e m an tık b iz i ç e rh e d e r. K u r'ân 'm H z . M u h am m e d ta raf ın d an m e y d an a g e tirild iğ i g e n e llik le id d ia e d ilir. Bu b ak ış aç ısın a g ö re H z . M u h am m e d , K u r ’ ân 'ı, T e v rat v e In c il'd e n ç alm ıştır. Be n im k a n aatim b u n u n te rsin e d ir. İlh âm ale m in d e v ah iy d e d iğ im iz şe y v arsa v e ( v ah iy ) k âm il b ir v a rlığ ı h a iz se , K u r'â n 'm b ir in d irilm iş k itap o ld u ğ u n d a şü p h e y o k tu r. H ıristiy an lar, H z . M u h am m e d 'in h ak b ir p e y g am b e r o lm ad ığ ın ı v e K u r'ân 'm o n u n e se ri o ld u ğ u n u sö y lü y o rlar. H ak i k at b u m e rk e z d e o lsa M u h am m e d , n asıl o lu r d a k e n d isin i m u ah e z e e d e n ây e tle r sö y le r v e b u n ları n iç in e se rin d e ib k a e d e rd i? " 581 "K u r'ân 'm b aşlıc a h u su siy e tle rin d e n b iri, o n u n o rijin alliğ id ir. Be n im fik rim v e k an aatim e g ö re K u r'ân se rap a sam im iy e t v e h ak k an iy e tle d o lu d u r. K u r'ân 'm d iğ e r h u su siy e tle ri b u ik i sıfata d ay an m ak tad ır. H z . M u h am m e d 'in c ih an a te b liğ e ttiğ i d av e t, h ak v e h ak k ik attir. Bu d av e tin m e n şe i So n su z V arlık tır. San k i H z . M u h am m e d 'in te b liğ e ttiğ i sö z , b ir b aru t m ah z e n in e atılan k ıv ılc ım d ı. Bu k ıv ılc ım , G ırn ata'd an D e lh i' y e k ad ar u z an an m e saf e le ri ay d ın latm ıştı." 582 " H a lık 'ın h u k u k u ile m ah lu k atın h u k u k u an c ak v e an c ak M ü slü m an lık taraf ın d an m ü k e m m e l b ir su re tte tarif o lu n m u ştu r. Bu n u y aln ız M ü slü m an lar d e ğ il, H ıristiy an lar d a, M u se v île r d e itira f e d iy o rlar. İ'c âz ı, H z . M u h am m e d taraf ın d an b e y an o lu n an K u r'ân g e rç e k te n d e b ir m u c iz e d ir. Ç ü n k ü H z . M u h am m e d m e d e n î b ir in san o lm ak la b e rab e r ü m m îy d i. D ü n y ad a K u r'ân 'a b e n z e r b aşk a b ir k itap y o k tu r v e b u k itap g e r ç e k te n d e ak ıllara h ay re t v e ric id ir." 583 "İn san lığ ın h id ây e ti iç in H z . M u h am m e d 'e v ah y o lu n an K u r'ân , h ik m e tle d o lu p arlak b ir e se rd ir. H z . M u h am m e d 'in h ak ik i b ir p e y g am b e r 580 Edw ard M ontet, H ıristiyanlığın intişarı ve H asm ı O lan M üslüm anlar” adlı eserinden nakleden, Ö m er Rıza Doğrul, a.g.e. s. 101. 581 M auell King, Prespiteryenler ’ in Theo Theoavnard kilisesinde 1915 senesinde 17 O oak ’ta M üslüm anlık hakkında verdiği bir koferanstan alınm ıştır. Ö m er Rıza D oğrul, a.g.e. s. 102-103. 582 Joseph D acr C ariyle (bu zat m eşhur İngiliz düşünür Thom as C arlyle ’den başkadır. Bu zat bir oryantalisttir. Arapça ’yı bir Bağdatlıdan öğrenm iş, 1795 ’te C am bridge ’ de Arapça m üderrisliğine tayin edilm iş, 1795 ’te İstanbul’ a gelm iş, Anadolu, Filistin, Yunanistan İtalya ’da seyahatlerde bulunm uş ve 181 1 ’de ölm üştür. ) Ö m er R ıza Doğrul, a.g.e. s. 104-105. 583 M r. M arm aduc Bicthall, Londra ’da “ M üslüm anlık ve Ç ağdaşlık ” isim li bir konuşm asından, Ö m er R ıza Doğrul, a.g.e. s. 107-108. 146 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ v e m u k ad d e rat- ı ale m e h âk im Z at- ı K ib riy a'n ın g ö n d e rd iğ i h ak b ir p e y g am b e r o ld u ğ u n a şe k v e şü p h e y o k tu r." 584 "K u r'ân 'm ây e tle ri, z am an ın ih tiy aç ların a v e d e v rin h ad isatm a g ö re H z . M u h am m e d 'e v ah y e d ilm işti." 585 "G e rç i H z . M u h am m e d ü m m i id i, f ak at c ih an a h e r şe y o lan b ir k itab - ı m u k ad d e si te b liğ e tti. K itab , d o ğ ru lu ğ u , n e z ah e ti, b e lag ati v e h ik m e ti d o lay ısıy la b ü tü n M ü slü m an ların taz îm v e h ü rm e tin i k az an m ak tad ır. H z . M u h am m e d , b u k itab ın d aim î v e so n su z a k ad ar y aşay ac ak b ir m u c iz e o ld u ğ u n u sö y lü y o r k i, g e rç e k o lan d a b u d u r. 586 "K u r'ân , e n y ü k se k , e n f ay d alı v e e n sam im i f ik irle ri ih tiv a e tm e k te d ir." 587 M ü ste şrik le rin e se rle ri, satır araların d a b u tü r itiraf larla d o lu d u r. Bu b e y an atlar, b az ı M ü slü m an ilim ad am ları taraf ın d an to p lan m ış v e k ita p la ştırılm ışla rd ır. 588 O n lara h av ale e d e re k b u k ad arla y e tin iy o ru z . G e re k M e k k e m ü şrik le rin in v e g e re k se Batılı m ü ste şrik le rin b u itiraf ları, H z . M u h am m e d 'in n e k ad ar d o ğ ru v e sam im i o ld u ğ u n u b aşk a iz ah a ih tiy aç b ırak m ay ac ak k ad ar aç ık b ir b iç im d e o rtay a k o y m ak tad ır. C. H z. d in e M u h a m m e d 'i n D ö n e m in d e İs e M ekke Bu D ö n e m in d e S a m im iy e t in i S a m im i Y itird iğ i O ld u ğ u , M e İd d ia s ı Birb irin e z ıt y u k arıd ak i ik i g ö rü şü n y an ısıra ü ç ü n c ü b ir g ö rü ş d ah a v ard ır k i, M e k k e 'd e k i d av e t d ö n e m iy le , M e d in e 'd e k i d av e t d ö n e m in i b irb irin d e n ay ırıy o r. Bu ay ırım a g ö re , ilk d ö n e m d e H z . M u h am m e d ( a.s.m .) sam im i v e d o ğ ru d u r. D o ğ ru lu k v e sam im iy e ti d av asın ı şid d e tli b ir şe k ild e sav u n m asın d an , m e şak k atle re k atlan m asın d an , k e n d isin e tab i o lan z e n g in le ri f ak irle re k arşı m ü te v az i d av ran m ay a, o n larla o tu ru p k alk m ay a ik n a e tm e sin d e n ...v s. aç ık ç a b e lli o lu y o r, ik in c i d ö n e m d e ise , b aşarısı artık g ö z le rin i ö y le sin e k arartm ıştır k i, k işise l arz u ların ı tatm in e tm e k iç in p e şp e şe v ah iy le r u y d u rm ay a b aşlar! İşte K u r ’ ân 'm — bu g ö rü şte o lan lara g ö re — ç e lişk ile rle v e y an lış id d ialarla d o lu o l m asın ın n e d e n i b u d u r. 589 584 Fransız Filozofu Alexis Loison, Ö m er Rıza D oğrul, a.g.e. s. 108-109. 585 Fransız m üsteşrik Sedillot (Ö . 1832), Ö m er Rıza Doğrul, a.g.e. s. 109-110. 588 Bosw ert Shim ith, “ Hz. M uham m ed ’in H ayatı” adlı eserinden, Ö m er Rıza D oğrul, a.g.e. s. 122. 587 W ashington Irw ing Hz. M uham m ed ’in H ayatı ve Hz. M uham m ed ’ in H alifeleri isim li iki eserin sahibi, Am erika ’lı bir m üsteşriktir. Ö m er Rıza Doğrul, a.g.e. s. 134. 588 Bk. Ö m er Rıza D oğrul, “ Kur ’ân N edir? ” D iyanet işleri Başkanlığı Yayınları, (ikinci Baskı) Ankara, 1967; Prof. Dr. İm âdü ’d-Dîn Halil, Kalû Ani’l-İslâm ; İsm ail Hami D anişm end, G arb İlm inin Kur ’ân-ı Kerim H ayranlığı, İstanbul, 1978; Eşref Edib, Kur'ân G arb M ütefekkirlerine G öre, İstanbul 1957; O sm an Keskioğlu, K u r ’ â n T a rih i; Jaun D avenport, H z . M uham m ed ve Kur ’ ân-ı Kerim (Tere: Ö m er Rıza D oğrul) İstanbul 1926. 589 Edm ond Pow er, Joseph H ubby C hristus, M anuel d ’ H istoire des R eligions, s. 795-797, 800. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 147 Bu rad a sö z ü e d ile n "y an lış id d ialar"d an m ak sat, H z . P e y g am b e rin d ö rtte n f az la h an ım ı n ik ah ı altın d a tu tm a h ak k ın ın b u lu n m ası, K âb e 'y i b in a e d e n in H z . İb rah im o ld u ğ u ... v e sâire d ir. Bu g ö rü şü d e ste k le y e n le r d e n b iri d e ü n lü A m e rik alı y az ar W ash in g to n Irv in g 'tir. Y az ar, H z . P e y g am b e r'e sah te c ilik ith am ın d a b u lu n an lara c e v ap v e riy o r v e h a y atın ın b irin c i d e v re sin in b u ith am ı ç ü rü ttü ğ ü n ü sö y lü y o r. Ç ü n k ü , o d ö n e m d e iste d iğ i n e o lab ilird i ‘ k i? M al m ı? O y sa H z . H atic e 'n in m alı e li altın d ay d ı. M alı arttırm ak b ak ım ın d an ç o k h ırslı d a d e ğ ild i. Ö y le y se e ld e e tm e k iste d iğ i şan - şe re f m iy d i? O y sa, k av m i arasın d a asîl b iriy d i. Z e k âsı, g ü v e n ilirliğ i v e K ab e 'n in an ah tarların ı e lin d e tu tan aile sin in m e v k isi itib ariy le say g ı g ö rü y o rd u . Ö y le y se , b ü tü n b u n ları k ay b e tm e k p ah asın a n e d e n sü rtü şm e y e g irsin d i? H alb u k i, y e n id e n o se rv e ti to p la m ak z o rd u . A llah y o lu n a ç ağ rı u ğ ru n d a g e re k k e n d isi v e g e re k se sah ab ile ri m alların ı k ay b e ttile r. Y az ar sö z le rin i sü rd ü re re k so n u n d a şö y le so ru y o r: "Sam im i o lm asay d ı n e d e n h e r ç e şit taz y ik e k atlan sm d ı? 590 Irv in g 'e g ö re M e d in e 'd e b ü tü n b u şartlar d e ğ işti. Ç ü n k ü d ah a ö n c e b ü tü n d ü şü n c e si k e n d isin i sav u n ac ak b irile rin i b u lm ak ik e n , b ird e n b ire ar k ad aşların ın k e n d isin i k u tsa lla ştırd ık la rın ı, e traf ın ı sav aşm ay a b ile iste k li b ir to p lu lu ğ u n sard ığ ın ı g ö rd ü . O an d a d ü n y alık arz u ları u y an d ı. K u rân d a h e r şe y i k e n d isin e c aiz g ö ste rm e y e b aşlad ı. Birç o k ç e lişk ile re d ü ştü . K ısac ası d o ğ ru lu ğ u v e sam im iy e ti k ay b o ld u . 591 M ax im e R o d in so n d a H z . P e y g am b e rin M e k k e v e M e d in e 'd e sam im iy e t aç ısın d an f ark lılık g ö ste rip g ö ste rm e d iğ i k o n u su n d a şu d e ğ e rle n d irm e le ri y ap ıy o r. Ö n c e , H z . M u h am m e d 'in ilk z am an lar sam im i o ld u ğ u n a b ir tak ım d e lille r g e tiriy o r: "M u h am m e d 'in ilk m e sajların ı in c e le d iğ im iz , v e h e le b u ilk m e sajları in c e le y e n y a d a e şle y e n şü p h e v e u m u tsu z lu k b u h ran larıy la ilg ili riv a y e tle ri o k u d u ğ u n u z v ak it; sö z k o n u su v ah iy le rd e , so ğ u k k an lılık la h e sap lan m ış v e tu tk u y a d a in san se v g isin in e tk isiy le am an sız c a u y g u lan m ış b ir p lan ın b e lirim le rin i g ö re n an lay ışa k arşı e n az ın d an şü p h e c i k al m am ız g e re k iy o r. (Ç o ğ u H ıristiy a n y a z a rla r, M u h a m m e d 'in d in 590 W ashington Irving, M oham et and his Successors, s. 195-196; Şu önem li noktaya dikkat çekm ek isteriz: Irving ve benzerleri -bu olum lu gibi görünen yaklaşım larına rağm en- Hz. M uham m ed ’ in peygam berliğine inanm ıyorlar. Açıkça görüldüğü gibi, Hz. M uham m ed'in doğruluğunu savundukları halde, onun peygam ber olduğuna olan inancını, şiddetli ham asetine, arzu ettiği birliğe ve bedeni hastalığı ile gördüğünü zannettiği im ajlara bağlıyorlar. Bütün bunlar -Irving'e göre- kendisini, özellikle de eşi Hz. H atice onu destekleyip Varaka bin N evfel de teşvik ettikten sonra, gerçek peygam ber olarak görm esine sebep olm uştur. 591 A.g.e, s. 197; Şaşılacak durum şu ki: Irving çok değil, sadece iki sayfa sonra dönüş yapıp Hz. Peygam berin (a.s.m .) karşı konulm az başarı ve zaferinin kendisinde bir gurur ve şım arıklık m eydana getirm ediğini, çünkü kişisel heves ve çıkarlar peşinde olm adığını, aksine bir dini yaym ak hedefinde olduğunu söylüyor. Bu büyük bir çelişkidirl 148 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR alan ın d ak i sah te k ârlığ ın ı! tu tk u su n a y a d a in san se v g isin e b ağ lam ak y o lu n u tu tm u şlard ı.) H e m e n e k le y e lim k i, P e y g am b e rin k riz le rin i an la tan m e tin le rin g e rç e ğ i d ile g e tird iğ in e in an m ak tay ız ..." 592 R o d in so n , d ah a so n ra d ö n ü p İlâh î v ah y in g e rç e k liğ i k o n u su n d a k u şk u d u y d u ğ u n u sö y le y e re k şu n ları ilâv e e d iy o r: "M u h ak k ak k i d ah a so n ra ları, e n d işe v e ric i ç iz g ile r b e lirm e k te d ir: M u h am m e d artık , g ü n ü g ü n ü n e k ararlar alm ak z o ru n lu lu ğ u y la k arşı k arşıy ad ır. V e b u n lar g e re k le rin in T an rı tartın d an f ısıld an m asın ı b e k le y e m e y e c e k k ad ar âc il, siy asal, p ra tik v e y a id ari k ararlard ır. Bin le rc e so ru k arşısm d ad ır artık p e y g am b e r: İn an an lar h e r şe y i o n a d an ışm ak ta, h e r k o n u d a o n d an ö ğ ü t b e k le m e k te v e y o l g ö ste rm e sin i iste m e k te d ir. Bü tü n b u so ru lara v e re c e ğ i c e v ap ların T an rı taraf ın d an ilh am e d ilm iş b ir k arak te r taşım ası, h iç şü p h e y o k k i, in an d ırıc ılık ların ı b ir k at d ah a arttırac ak tır. A c ab a p e y g am b e r z am an z am an d a o lsa, h ak ik ati b ir n e b z e c ik z o rlam ak g e re ğ in i d u y m u ş m u d u r? Ç ü n k ü b az ı v ah y le rin , M u h am m e d itilişle arz u v e h e sap taraf ın d an so n d e re c e İn san î b ir e d ile b ile c e k ç ö z ü m şe k ille rin e tıp atıp uygun d ü ştü ğ ü n ü g ö rm e k te y iz . Y o k sa b u rad a işe g e n e P e y g am b e rin b ilin ç altı m ı e l atm ıştır? Bu n u h iç b ir z am an b ile m e y e c e ğ iz ." 593 R o d in so n d ah a so n ra şu n ları sö y lü y o r: "...M u h am m e d , d u y d u ğ u v e e d in d iğ i se sle rin A llah 'tan g e ld iğ in e sam im i o larak in an ıy o rd u . N asıl g e lirse g e lsin b u v ah y i k arşılam ay a alışk an lık k az an m ıştı. H z . M u h am m e d 'in d o ğ ru lu k v e sam im iy e ti k o n u su n d a — ö z e llik le M e k k e 'd e b u lu n d u ğ u d ö n e m d e — k u şk u d u y m ak m ü m k ü n d e ğ ild ir..." 594 R o d in so n , İslâm d av e tin in b u d ö n e m in e ilişk in ö n e m li b ir p ro b le m i o r tay a atıy o r. Y az ar b u p ro b le m i, K u r'ân 'm M e d in e 'd e k i ö z e lliğ in d e n sö z e d e rk e n o rtay a atar. P ro b le m şu d u r: "A c ab a P e y g am b e r, A llah 'tan v a h iy ald ığ ın a in an m a k o n u su n d a h âlâ d o ğ ru v a sam im i m iy d i? " Y u k arıd ak i if âd e le rin d e n d e g ö rü ld ü ğ ü g ib i R o d in so n , M e k k e d ö n e m in d e b u in an ç v e sam im iy e tin k e sin liğ in i v u rg u lar. A n c ak M e d in e d ö n e m i k o n u su n d a b iraz k u şk u lu d av ran ır v e m ü ste şrik F. Bu h l'u n g ö rü şle rin i ay n e n ak tarır. Bu h l, M u h am m e d i v ah y in M e d in e d ö n e m in d e M e k k e d ö n e m in k i g ib i k e sin v e g ü v e n d u y u lan b ir d e re c e d e o lm ad ığ ı g ö rü şü n d e d ir. O n a g ö re b u d ö n e m d e v ah iy , te re d d ü tlü , ç e k in g e n v e ağ ırd an alan b ir g ö rü n tü se rg ile m iştir. Bu d a M u h am m e d 'in k e n d isin e y ö n e ltile n p ro b le m le r ü z e rin d e iy ic e d ü şü n m e si, k arşılaştığ ı m e se le le ri e traf lıc a te tk ik e tm e si v e y e rin e g ö re e n u y g u n ç ö z ü m ü g e tirm e y i te rc ih e tm e sin d e n ile ri g e lm iştir. Baz an b u ç ö z ü m , y ak ın ların d an , d an ışm an ların d an v e ç e v re sin d e k i in - 592 M . R odinson, a.g.e., s. 104. 593 A.g.e, s. 104. 594 Rodinson, a.g.e, s. 252. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ.İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 149 san lard an d a g e le b iliy o rd u . Bu n a g ö re , v ah y in b u d ö n e m d e tıp k ı ö n c e k i d ö n e m d e k i g ib i o ld u ğ u n a in an m ak g ü ç tü r. 595 R o d in so n şö y le so ru y o r: "A c ab a, M u h am m e d k arşılaştığ ı d u ru m v e şartlara g ö re v ah y i araç o larak k u llan ac ak d e re c e d e b ir istism arc ıy a m ı d ö n ü ştü ? Birç o k z o r d u ru m lard a te re d d ü tlü , sah ab ile rin e d an ışan , se m â d an v ah iy g e lip sah ab ile rin in o rtay a attığ ı g ö rü şle re u y g u n o larak k e sin ç ö z ü m g e tirm e d e n ö n c e d ü şü n e n b ir h ald e g ö rm ü y o r m u y u z ? H at tab o ğ lu Ö m e r, ü ç y e rd e v ah y in k e n d i b ak ış aç ısın ı te y id e ttiğ in i b e lirt m iy o r m u ? Y in e H z . Ö m e r, P e y g am b e rin v e fatın d an so n ra M ü slü m an lara te k lif e ttiğ i b ir m e se le y le ilg ili o larak , "Şây e t v ah iy g e lse y d i, k e n d i sin i te y id e d e c e ğ in i" sö y le m e m iş m id ir? " R o d in so n , b u so ru ların c e v ab ın ın " Ev e t" o ld u ğ u n u sö y lü y o r, f ak at H z . P e y g am b e rin b ild ird iğ i v e in san ları d av e t e ttiğ i k o n u lard a d o ğ ru lu k v e sam im iy e tin i k e sin o larak v u rg u lu y o r. O sö z le rin e şö y le d e v am e d iy o r: "M u h am m e d 'in b u d ö n e m d e ald atıc ı o lm ası g e re k m e z . Ç ü n k ü o , o rtay a ç ık an m e se le le rle ilg ili o la rak k e n d isin e g e le n f ik ir v e ç ö z ü m le rin sad e c e v e sad e c e A llah 'tan g e ld iğ in e h âlâ in an m ak tad ır. Eğ e r v ah iy , sah âb ile riy le istişare e tm e y i u y g u n v e m ü n asip g ö rd ü ğ ü k o n u lara p arale l o larak g e liy o rsa b u A llah 'ın o n a b ir y ard ım v e te v f ik id ir. O g ib i m e se le le rd e İlâh î ç ö z ü m le rin , ak ıllı v e d irây e tli b ir k u lu n u n d ü şü n c e sin e u y g u n o larak g e lm e sin d e g arip se n e c e k h iç b ir şe y y o k tu r. 596 L e o n e C ae tan i d e İslâm T arihi ad ıy la T ü rk ç e m iz e te rc ü m e e d ile n e se rin d e H z . P e y g am b e rin M e d in e 'y e g itm e siy le d e ğ iştiğ in i, d ah a ö n c e b ir m e n f aat f ik riy le h are k e t e tm e d iğ i h ald e M e d in e 'd e — h aşa — H z . P e y g am b e rin aile k av g aların a so n v e rm e k v e y a c in se l arz u ların ı tatm in e t m e k iç in A llah 'ı- k o n u ştu rd u ğ u n u id d ia e d iy o r: "O lay ların h ad isle rd e k i riv ây e t tarz ın a b ak ılırsa, k e n d i k e n d isin in M e d in e 'd e M e k k e 'd e k in d e n p e k f ark lı, y an i o k ad ar y ü k se k v e m e n f aat f ik rin d e n ârî o lm ay an b ir sû re tte h a re k e t e ttiğ in e h ü k m o lu n u r. Biz y irm in c i a srın m ed en î H ıristiy an ları, u lû h iy e t h ak k ın d a o k ad ar y ü k se k b ir f ik re m alik iz ’ k i, M u h am m e d 'in b ir tak ım aile k av g aların a n ih ây e t v e rm e k , h atta b ir d e fasın d a altm ış y aşın d a ik e n g ay r- ı m e şru ' aşık ân e b ir k e y fiy e ti tat m in e tm e k iç in A llah 'a m ü rac aat e tm e sin i o k u d u ğ u m u z z am an şaşırıp k alırız . Fak at A rap lar g ib i âd e ta b arb ar k av im le rd e u lû h iy e t m e fh u m u n u n n e k ad ar aşağ ı v e n e g ib i ad i işle r g ö rd ü ğ ü n ü d ü şü n e c e k o lu rsak M u h am m e d 'in h att- ı h are k e ti h ak k ın d a m ak u l b ir iz ah b u lm ak b iz im iç in d ah a k o lay d ır." 597 595 A.g.e, s. 253. 596 A.g.e, s. 254. 597 Ö zetleyerek nakleden, i. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 385. 150 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ O y sa in san larla o lan ilişk ile rin d e k i g ü v e n ilirlik v e d o ğ ru lu k h ay atı b o y u n c a n e M e k k e 'd e , n e d e M e d in e 'd e b ir an o lsu n k e n d isin d e n ay rılm ay an b ir n ite lik tir. Bu d u ru m , m ü ste şrik le rin , "H ic re tte n so n ra o lay lar se li k e n d isin i d av e tin b aşlan g ıc ın d a sım sık ı sa rıld ığ ı id e al şah siy e tte n u z ak laştırm ıştı!" şe k lin d e k i id d iaların ı ç ü rü tm e k te d ir. A d ı g e ç e n m ü ste şrik b u n ları sö y le se d e , H z . P e y g am b e r, b ir şan lı p e y g am b e re y ak ışır h are k e t tarz ın d an h iç b ir v ak it ay rılm am ıştır. A lic e n ap lığ ın ın e n b ü y ü k v e aşik ar ö rn e k le rin i asıl M e d in e 'd e g ö ste rd i. M e k k e 'd e g ö ste rd iğ i f az ile tle r h e m şe h rile rin i h id ây e t y o lu n a v e in san iy e te d av e t e tm e sin e k arşılık o n lar taraf ın d an g ö rd ü ğ ü tah am m ü lü n f e v k in d e e z a, c e f a v e istih z alara k atlan arak k u tsal v az ife sin i ifa e tm e k u ğ ru n d a u y k u su n u v e rah atın ı fe d a e d e re k g e c e v e g ü n d ü z ç ab a g ö ste rm e k te n ib a re t ik e n , M e d in e 'y e g e ld ik le rin d e b u v az if e n in if ası k at k at g ü ç le şti. Bir taraf tan m e m le k e tle rin i v e e lle rin d e o lan m alları v e e şy ay ı te rk e d e re k , o ray a g e le n m ü 'm in le rin h ay atların ı — m ü m k ü n o lab ild iğ i k ad ar — te m in e tm e k ve d iğ e r taraf tan Y ah u d ile rin k ü stah ç asın a ve m u an n id an e m u h ale f e t v e h u su m e tle riy le u ğ raşm ak ic ap e tti; v e n ih ay e t h e m h ari c e n M e k k e m ü şrik le riy le , h e m d e d ah ile n — o n larla ittif ak e d e n — Y a h u d ile rle h arb e tm e k m e c b u riy e tin d e b u lu n d u . Bu m ü c ad e le le r e sn asın d a h alin ic ab ın a g ö re , f ak at d aim a alic e n âb an e v e in san iy e tk âran e h are k e t v e so n u n d a m u v af f ak iy e tin i te m in e y aray ac ak o lan te d b irle re te v e s sü l e tti. Fak at b u n lard a arad ığ ı f ay d a, şah sî m e n f aat d e ğ il, şirk v e z u lm ü n iz ale si v e y e rin e e m n iy e t v e ad ale tin te sisi ile in san ların saad e tin i te m in e d e c e k o lan İslâm d in in in m e n faat v e m u z aff e riy e tiy d i. K e n d isin in v e h atta e v lat v e iy alin in istik b alin i h iç d ü şü n m e y e re k e n sad e v e k an aatk âran e b ir h ald e y aşad ık tan so n ra b o rç lu o larak v e f at e tti v e te re k e sin in b e y tü 'l- m ala ait o ld u ğ u n u sö y le d i. A rtık A llah y o lu n d a k e n d isin i b u d e re c e d e u n u tm u ş v e e n şid d e tli d ü şm an ları h ak k ın d a b ile m e rh am e t v e şe f k at v e ali c e n ap lığ m ı h e r v ak itte v e b ilh assa M e k k e ' n in f e th in d e , g e n e l af ilan e d e re k isp at e tm iş o lan H z . P e y g am b e r h ak k ın d a "d ah a az u lv î" , "Fik r-i m e n faatte n d ah a az â rî" tab irle rin in k u llan ılm ası h iç b ir şe k ild e ad ale t v e in saf a u y g u n say ılam az .598 H z . Z e y n e b ile e v lilik h ad ise sin in h ak ik at v e m e şru lu ğ u b aşk a b ir b a şlık altın d a e le alın ac ak tır. D r. D o z y d e " T arih- i İslâm iy et ” ad ıy la T ü rk ç e y e te rc ü m e e d ile n e se ri n in 39. sa y fa sın d a , k u lla n d ığ ı şu if â d e d e, k o n u m u z la ilg ilid ir: "...Bu n d an şu n e tic e ç ık ar k i, h ay atın ın so n d e v rin d e ( ç ü n k ü h ay atın ın ilk d ö n e m in d e p e y g am b e rliğ in e im an e ttiğ i şü p h e siz d ir) m u rse liy e tin e , ( p e y g am b e rliğ in e ) h âla in an ıy o r m u y d u y o k sa in an m ıy o r m u y d u , b u n u 598 i. F. Ertuğrul, a.g.e., s. 385-386. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ■ 151 b ilm e k m u h ald ir. Bu n u n e f y e d e n d e lille r b u lu n d u ğ u g ib i d o ğ ru lay an d e lille r d e v ard ır." Ism âil Fe n n î (V . 1946 M .) m e rh u m b u satırları d a n ak le ttik te n so n ra h ak k ın d a şu d e ğ e rle n d irm e y i y ap ar: D o z y b u m e n f î d e lille rin n e g ib i şe y le r o ld u ğ u n u aç ık ç a b e ritm e liy d i. Ç ü n k ü b u n lar, y az arın , H z . M u h am m e d 'in ü z e rin e ald ığ ı v az if e iç in so n d e re c e g e re k li o ld u ğ u n u 49. say f ad a itiraf e ttiğ i k alb î in an c ın , sarsılm az im an ın o rtad an k alk m asın ı g e re k tiric i o lac ağ ın d an b u n ların iz ah ı p e k z iy ad e ö n e m liy d i. V e e ğ e r k e n d isi b u n lard a b iraz ik n a g ü c ü g ö rm ü ş o l say d ı, b u h u su sta m ü sam ah a g ö ste rm e si m ü m k ü n d e ğ ild i. Biz k e sin o la rak e m in iz k i b ö y le d e lille r y o k tu r v e H z . M u h am m e d 'in k e n d i p e y g am b e rliğ in e in an c ın a h iç b ir v ak it h ale l g e lm e m iştir. Eğ e r b ö y le b ir ih ti m al b u lu n sa y d ı, d e v am o h ald e — h aşa — y alan d an e tm iş o lm ası laz ım id d iasın a p e y g am b e rlik g e lird i. Bu ise m ü m k ü n v e m u tasav v e r d e ğ ild ir. Z ira o n u n f ıtratın ın g e re ğ i o lan h u lû s-i k alb v e d o ğ ru sö z lü lü ğ ü y le b a ğ d a ştırılm a sı m ü m k ü n e v v e l b ile d e ğ ild ir. Bi'se tin d e n d o ğ ru lu k v e g ü v e n ilirlik le ü n k az an m ış v e o n d an so n ra d ah i "En e 'n - n e - b iy y ü lâ k e z ib , En e 'b n ü A b d ilm u ttalib (Be n p e y g am b e rim , y alan d e ğ il. Be n A b d u lm u ttalib 'in o ğ lu y u m )" d e m iş 599 v e b iz e , "K e n d i e lle riy le k itap " A lla h 'a y az ıp d a so n ra b u A llah 'ın in d in d e n d ir d iy e n le re v e y l" 600 ve k iz b if tira e d e n k im se d e n d ah a z alim c e lile le riy le b ö y le b ir if tira n ın A llah k atın d a k im d ir" 601 ây e t- i n e b ü y ü k b ir m u sib e t o ld u ğ u n u b ild irm iş v e h ay atı b o y u n c a latîf e o larak sö y le d iğ i sö z le rd e b ile b ir k e re o lsu n y alan sa y le m e m iş o lan ve v e fa tın d a n b ir ay ev v el sah ab ile rin in ile ri g e le n le rin i H z . A işe 'n in h an e sin e ç ağ ırıp : "Ey A sh ab , R e f îk - i A 'L ây a d ö n ü ş z am an ı y ak laşm ıştır, siz e tak v ay ı v e A llah k o rk u su n u v asiy e t e d e rim . Siz i A llah 'a ısm arlad ım . Be n m ü jd e le y ic i o ld u ğ u m g ib i h e m d e ap aç ık u y arıc ıy ım . C e n âb - ı H ak k ın m ü lk ü n d e k u l ların a te p e d e n b ak ıp b ü y ü k lü k taslam ay ın ız " 602 d e m iş o lan v e k alb te m iz liğ i v e d o ğ ru sö z lü lü ğ ü y le y u k arıd a ism i g e ç e n Barth e le m y - St-H i- laire g ib i M ü slü m an o lm ay an b az ı e h l-i in saf k im se le r taraf ın d an b ile tasd ik e d ile n m asu m iy e ti h e r h alin d e n b e lli o lan b ir z ata k arşı b ö y le b ir sû -i z an v e isn atta b u lu n m ak d o ğ ru su an c ak ar v e in saftan b ü sb ü tü n y o k su n b ir in atç ı m ü n k ire y ak ışır. Y alan v e g ö ste riş tak v a g ib i y ü c e b ir h asle tle b ağ d aşm ası im k an sız b ir u tan ç tır. V e ra' v e tak v an ın e n ay ırıc ı 599 Buharî, C ihad 52, 61,97, T67, M egazî 54; M üslim , C ihad 78-80; Tirm izî, C ihad 15. 600 Bakara, 79. 601 En ’âm , 21, 93, 144; A ’râf, 37; Yûnus, 17 vd. 602 Ahm ed, M üsned, III, 272; Salih Suruç, Kâinatın Efendisi Peygam berim iz ’ in Hayatı, II, 699-700. 152 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ö z e lliğ i d o ğ ru lu k v e ih lastır. T ak v alılar z ü m re sin c e y alan v e riy a k a d ar n e f re t e d ile n b aşk a b ir k ö tü lü k o lam az ." 603 G ö rü ld ü ğ ü g ib i d av e t tarih in in ilk y arısın d a R e su lu llah 'm d o ğ ru lu k v e g ü v e n ilirliğ in i k ab u l e d e n b az ı m ü ste şrik le r, o n u , b u ik in c i d ö n e m d e , e sk i d o ğ ru lu k v e g ü v e n ilirlik ö z e lliğ in i y itirm e k le ith am e tm e k te d irle r. H z . P e y g am b e re ( a.s.m .) y ö n e lttik le ri e n ö n e m li ith am , T an rı te lak k i sin d e d e ğ işik lik m e y d an a g e ld iğ i, Y ah u d ile re k arşı k atı d av ran d ığ ı, m ü şrik le rle y ap tığ ı an tlaşm alara say g ı g ö ste rm e d iğ i, h ac ib ad e tin d e p u tp e re stlik d ö n e m in e ait b az ı g e le n e k le rin d e v am ın a iz in v e rd iğ i, g e re k ç e siy le te v h id m e se le sin d e tav iz k âr d av ran d ığ ı, c in sî arz u ların ı tatm in e aşırı e ğ ilim g ö ste rd iğ i v e M e k k e v e M e d in e d ö n e m le rin d e K u r'- ân 'ın ü slu p v e m u h te v asın d a d e ğ işik lik m e y d an a g e tird iğ id ir. Bu b ö lü m d e sö z k o n u su id d ialar te k e r te k e r e le alın ıp d e ğ e rle n d irile c e k tir: 1. M e k k e 'd e k i " A lla h " T e l a k k i s in d e M eydana D e ğ iş i k l ik G e ld iğ i id d ia s ı Baz ı M ü ste şrik le r "M ü slü m an ların M e d in e 'd e sav aşç ı b ir tu tu m iç in e g irm e le ri, T an rı an lay ışın d a b ile d e ğ işik lik m e y d an a g e tirm iştir." O n u n d ah a ö nce m e rh am e t sıf atın a, k atı k alb li k âf irle re k a rşı g ö ste rd iğ i se rtlik v asf ı e k le n m iştir" 604 d e m e k te v e id d iasın d a b u lu n m ak tad ır. Şim d i d e m ü ste şrik le rin K u r'ân - ı K e rim d e k i T an rı te lak k isiy le ilg ili g ö rü şle rin i g ö z d e n g e ç ire lim . M e k k î v e M e d e n î sû re le rd e İslâm ın T an rı an lay ışın d a h e rh an g i b ir d e ğ işik lik m e y d an a g e lip g e lm e d iğ in i an la m ak iç in K u r'ân - ı K e rim e b aşv u rm ak y e te rlid ir. G e rç e k te n K u r'ân - ı K e rim , A llah 'tan d aim a h e m iy in in h e m d e k ö tü n ü n k arşılığ ın ı v e re n , ad ale t sah ib i b ir v arlık o larak b ah se d e r. M e k k î sû re le r b u ik i tip m ü k âf atı ay n ı an d a b iz e g ö ste rm e k te d irle r. 605 Bu n a k arşılık g e re k M e k k e 'd e g e re k M e d in e 'd e n â z il o lan sû re le rin h e rb iri b e sm e le y le b aşlam ak tad ır. İk i d e v re d e d e , h e rh an g i b ir ay ırım y ap ılm ak sız ın , in san lar iç in A llah aşk ın ın , iy ilik se v e r, d o ğ ru , sab ırlı, m u ttak î k u lların n asib i o ld u ğ u n u ; g az ab ın ın ise , z alim le re , k ib irlile re , k âf irle re tah sis e d ild iğ in i an lam ak g ü ç o lm asa g e re k tir. Fak at m ü n e k k itle rin g ö rü şle ri h ilafın a b u rad a b e lirtilm e si g e re k e n h u su s, sav aş iste y e n İlâh î k u d re tin e n sık M e k k e 'd e n âz il o lan sû re le rd e g e ç m e sid ir: D o ğ ru y o ld an ay rılm ış v e b u y ü z d e n k o rk u n ç İlâh î az ab a d u ç ar o lm u ş k av im le rin k ıssaları M e k k î sû re le rd e , ay n ı y o ld a y ü rü y e n şe h irle r iç in k ap alı b ir te h d it o la rak sık sık z ik re d ilm iştir. Ü ste lik K u r'ân - ı K e rim i d ah a y ak ın d an te t- 603 İ. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 22-23. 604 G oldziher, Le Dogm et Le Loi de L ’ lslam , s. 21-22. 605 En'âm , 165; Ra'd, 6; M ü'm inûn, 43. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 153 k ik e d e c e k o lu rsak , sald ırg an lara k arşı M e d in e 'd e f arz k ılın an h arb in , d ah a ö n c e le ri M e k k e 'd e aç ık b ir şe k ild e v e rilm iş o lan ü ltim ato m u n if asın d an b aşk a b ir şe y o lm ad ığ ın ı g ö rü rü z .606 G e re k b u itiraz ın , g e re k se d ah a b aşk a b irç o ğ u n u n te m e lin d e , b ir y an lış an lam a y atm ak tad ır; b u , m ü ste şrik le rin Islâm d ak i " n e sh " m efh u m u h ak k ın d a y an lış b ir f ik ir e d in m e le rin d e n k ay n ak lan m ak tad ır.607 606 Yûnus, 102; Hûd, 121, 122; isrâ, 58. 607 Draz, Initiation au C oran, s. 143-144. M üsteşriklerden, R. Brunchsving, bu nesih m eselesine kısaca tem as ederek, İslam Şeriatında, tabiî kanunların bulunm am ası, tek kanun koyucu olan Allah ’ ın iradesi gözönünde bulundurulduğu için, diğer tabiî kanunlar gibi, aklın tasarrufuna verilem ez. N e var ki, bu vahyedilen kanunlar akılla ters de düşem ezler. Bu, İslam ın ilk dönem inden itibaren, m üslüm anların kabul ettikleri bir görüştür. O nlar buna, teşri’ hikm etleri ve m aksatları adını verirler. Böylece, Şeriatın hüküm lerinin tutarsızlık ve çelişki ile nitelenm em esini am açlarlar. Fakat, vahiy eseri olm akla birlikte bazan bu kanunlar, akla uym ayabiliyor. Bazı Kur'ân ayetlerinde çelişki göze çarpıyor. Bu nedenle, bu çelişkiyi ortadan kaldırm ak için yasal bir takım ölçüler bulunm ası gerekir. Bunun için Kur'ân, “ nesih" m efhum unu getirm iştir. Yani, önceki bir hükm ü, delili sonra gelen başka bir hüküm le değiştirm ek. Beşerî kanunlarda nesih ve tadil m üm kün ise de, ism et, kem âl ve ebedîlikle m evsuf olan Allah ’tan gelen İlâhî kanunlarda bunu kabul etm ek çok güçtür. Bu problem e, objektif ve tarihî bir bakış atfedilm esi, İslam bilginlerinin, Kur ’ân ayetleri arasındaki çelişkileri giderm ek ve Kur ’ ân ile H adisi uzlaştırm ak için bu yola sığınm alarındaki dem ogojiyi ortaya koyar, (bk. Etüde d'lslam ologie T. 2. M aisonneuve et La rose, 1979, p p 347-348; ez-Zahiretü'l-lstişrakıyye, s. 448-449). M ontgom ery W att da özetle şunları söylüyor: “ Hz. M uham m ed ’in vahyin İlâhîliğine inanm ası, onu, eklem ek ve çıkarm ak suretiyle vahyi tanzim etm esine engel olm am ıştır. Kur'ân'da, vahyin Peygam bere bazı ayetleri unutturduğuna ilişkin bir işaret görüyoruz. Kur ’ân m etnini derin bir biçim de incelem ek, bazı kelim e, cüm le ve parçaların Kur ’ân ’ a eklendiğine inanm a konusunda şüphe bırakm az. Bu fazlalıkların, M uham m ed ’ in işi olm adığı tabiidir. M uham m ed ’ in, düşündüğü konuda kendisine ışık tutan vahyi dinlem ede belli bir m etodunun bulunduğu kesindir. O , kendisini doğruya ileten vahyi alm adan m etni tashih etm ezdi. M üslüm anlar, baştan beri, Kur ’ân ’ da neshedilm iş ve hüküm leri kaldırılm ış birçok ayeti ihtiva ettiği noktasında birleşm işlerdir. D aha önce yer verdiğim iz “ Şeytan Ayetleri" hikayesi buna en büyük delildir. (W att, M ahom et, s. 18; ez-Zahiretü ’l-İstişrakıyye, s. 449). M axim e R odinson da “ M ahom et" adlı eserinde, R. B ellin bu konudaki görüşünü kendine delil olarak kaydeder: “ Elim izdeki Kur'ân, birçok düzeltm elere (m üracaat) tabi tutulm uştur. Bu işlem , bizzat M uham m ed tarafından gerçekleştirilm em işse, onun gözetim i altında gerçekleştirilm iştir. Sözkonusu elden geçirm eler, hatalardan ve kötü sonuçlardan uzak kalam am ıştır. Allah da, vahyini tazeler, tekm il ve ta ’dil eder. M uhalifleri, bu gerçeği görm üş olacaklar ki, tenkid ettiler. Fakat Allah, onlara cevap vererek, dilediğini yapm ada ve risaletini ta ’dil etm ede m utlak serbestliğe sahip olduğunu belirtti. D eğil m i ki Allah ’ ın hikm eti, kulların karşılaştıkları zaafları gözönünde bulundurm ayı gerektirir ve kendilerine yüklenen yüküm lülükleri hafifletir. Bunu da kendi m aslahatlarına binaen, önceki hüküm leri nesh ve yerlerine başka hüküm leri ikam e etm ekle yapar." (R odinson, M ahom et, s. 161). H erşeyden önce şunu belirtelim ki, Kur ’ân ’da neshin varlığı, bazı m üsteşriklerin iddia ettiği gibi, İslam alim lerinin üzerinde ittifak ettikleri bir konu değildir. Ayrıca, neshi kabul edenler arasında da m ensuh ayetlerin sayısı konusunda bir ittifak yoktur. Bu konudaki ihtilaf nesih kelim esinden ne anlam aya bağlı bir husustur. M uhakkiklerin belirttiğine göre, birçok alim in nesh zannettiği şey, ya nesî’ ve ertelem e, ya ihtiyaç anında beyan edilm iş bir m ücm el, ya bir başka hitabın araya girdiği bir hitap, ya âm mı tahsis eden bir hüküm , ya da has bir hükm ün ta ’m im idir. (bk. Zerkeşî, Bürhân, II, 44; S. Salih, M ebâhis, s. 273 (dipnot).) Ayrıca, neshin sözkonusu olm ası, için, “ Falan ayet, filan ayetle neshedildi” şeklinde Hz. Peygam ber veya Sahabeden gelen açık bir nakil olm ası şarttır. Ayrıca, ayetlerin gerçekten birbirine zıt bir m ana ifade etm eleri ve bu konuda kesin bir tarihî naklin alm ası şarttır, (bk. es-Suyutî, el-itkan, II, 40.) M üsteşriklerin bu iddiaları, Kur ’ân, bir taraftan kendinden önceki şeriatleri neshederken ve diğer taraftan bir takım hüküm lerini neshe tabi tutarken M üslüm anlar gibi, teşride gelişm e ve tedriciliğe inanm am alarından 154 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR G e re k K u r'ân v e g e re k se K u r'ân 'm te b liğ e d ic isi H z . M u h am m e d h iç b ir z am a n , in san n e fsin e say g ıy ı ih m al e tm e m işle rd ir. Bu n ların , in san c an ın a say g ı d u y m ak iç in su n m u ş o ld u ğ u e tk in , sağ lık lı v e d o ğ ru y o lu n b ir b e n z e rin i h e rh an g i b ir d in d e g ö rm e m iz o ld u k ç a z o rd u r. K u r'ân -ı K e rim , h e r y e rd e v e d e ğ işik ü slu p larla e tk ile y ic i v e k e sin b ir if âd e y le b u d ire k tif le rin i su n m ak tad ır. O , h ak sız y e re b ir c an a k ıy an ı b ü tü n in san ların c an ın a k ıy m ış, b ir k im se y i y aşatan ı d a b ü tü n in san ları y aşatm ış A llah g ib i k ab u l e d e r. 608 " A lla h 'ın h aram se v d iğ i k u lların ın n ite lik le rin i k ıld ığ ı c an ı h ak sız y e re ö ld ü rm e y in " ç iğ n e y e n in "g ü n ah ı ile k arşılaşac ağ ın ı" v ad e d e r. 609 a ç ık la rk e n , d er v e b u nu Bir b aşk a ây e tte , d o ğ ru d an d o ğ ru y a in san a se sle n e re k , "H ak ile o lm ası h ali d ışın d a; A l lah 'ın h aram k ıld ığ ı c an a k ıy m ay ın " d iy e e m re d e r. 610 H z . M u h am m e d d e , c an a k ıy m ay ı, A llah 'a o rtak k o şm ak tan so n ra e n b ü y ü k g ü n ah k ab u l e tm iştir.611 K işin in , - b ir c an a k ıy m ad ığ ı sü re c e - b ir g e n işlik iç in d e o lm ay a d e v am h ak k ın d a h ü k ü m e ttiğ in i b e lirtm iş, 612 in san lar arasın d a v e rile c e k ilk şe y in k an d ö k m e le r o ld u ğ u n u if âd e e tm iştir. 613 M e d in e d ö n e m in d e farz k ılın an silah lı m ü c ad e le n e H z . M u h am m e d 'in A llah h ak k m d ak i an lay ışın d a b ir d e ğ işik liğ in m e y d an a g e lm e sin d e n , n e d e d iğ e r h e rh an g i b ir d ü n y e v î am aç tan ile ri g e lm iştir. A k sin e , z u lü m ileri gelm ektedir. O ysa toplum , durm adan gelişm e kaydeder ve halden hale intikal eder, işte böyle durum larda, ansızın nihaî hüküm le karşılaşıp o anki yapısına son derece ters geldiği için reddetm em esi ve uyum da güçlük çekm em esi için geçişin adım adım ve tedrici olarak sağlanm ası gerekir. Bu geçiş, dönem lerine m ahsus ara hüküm lerle m üm kündür. M üsteşriklerin şöyle düşündüğü anlaşılıyor: D eğil m i ki bu hüküm lerin Allah'dan geldiği söyleniyor, o halde Allah, kullarının onu kabul edip etm eyeceklerini önceden bilir. D olayısıyla Allah ’ ın böyle bir tedriciliğe ihtiyacı yoktur.” Allah ’ ın böyle bir tedriciliğe ihtiyacı olm adığı kesin. Buna ihtiyacı olan Allah değil insanlardır. Bu nesih, Allah'ın önceden bilm eyip sonradan farkına vardığı bir hikm etten dolayı olduğunu düşünm ek de yanlıştır. Ç ünkü Allah, geçm işi, hali geleceği ve bu üç zam anda olup biten her şeyi ve kullarının tabiat ve m aslahatlarını çok iyi bilir. H üküm lerin, m uhataplara göre değiştiği, hal ve şartlarını farklılık gösterm esiyle farklılaştığı bir gerçektir. M üsteşriklerin bu görüşleri, M utezilenin “ Aklî H üsün ve Kubuh ” nazariyesini de çağrıştırıyor. Buna göre, nesih, iki zıttın birleşm esini gerektiriyor. Ç ünkü, bir şeyi em retm ek, onun güzel olduğunu, nehyetm ek ise çirkin olduğunu gösterir. Bir şeyin hem güzel hem de çinkin olması ise im kansızdır... O ysa, bir şey Allah em rettiği için güzel, nehyettiği için çirkindir. Bir de, fiilin güzel veya çirkin sayıldığı zam an değişm iştir. Bir vakitte güzel veya çirkin addedilen şey, yine aynı vakitte bu hüküm lerin zıddıyla nitelendirilm em iştir. D olayısıyla hüsün ve kubuh, aynı anda aynı fiil üzerinde bir araya gelm em iştir. Bu farklı zam anlarda, m uhatapların durum larının değişebildiği ise inkâr edilem ez. 608 M âide, 32. 609 Furkân, 68. 610 En'âm , 151. 611 Buharî, Eym ân 16; Nesâî, Tahrîm 3 612 Buharî, D iyât 1; Ahm ed, M üsned, II, 94. 613 N esâî, Tahrim ü ’d-D em 2. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ve h a k sız lık la ra k a rşılık v e rm e k ,614 A llah y o lu n d an ■ 155 a lık o y a n la ra e n g e l o lm ak , 615 h ıy an e t v e an tlaşm ay ı b o z an lara g e re k e n c e z ay ı v e r m e k , 616 iç d ü şm an ın k ö k ü n ü k az ım ak , 617 g ü v e n liğ i k o ru m ak , 618 m az lu m M ü slü m an ları d e ste k le m e k ,619 f itn e v e f e sad a e n g e l o lm ak 620 k âf irle rin b ir k ısac a m 'ü m in le re o lan k ö tü lü k v e h ü c u m ların ı sav m ak , artık b e lli to p rak p arç ası ü z e rin d e o rg an iz e b ir y ap ı h a lin i alm ış İslâm to p lu m u n u n d in î, v atan î v e so sy al h ak ların ı k o ru m ak v e y e ry ü z ü n ü n h e r taraf ın d a b u lu n an A llah k u lların a A lla h 'ın d in i o lan İslâm î b arışç ı y o llarla te b liğ e tm e y e ç alışırk e n , o rtay a ç ık an v e m ad d î g ü ç te n b aşk a b ir şe y d e n an lam ay an e n g e lle ri aşm ak iç in f arz k ılın m ıştır.621 C ih ad g ö re v i y arin e g e tirilirk e n e n h assas ö lç ü le r o rtay a k o n m u ş, su i istim ali ö n le y e c e k h e r tü rlü te d b ir alın m ıştır. İslâm c ih ad ı, m ah are t, h az ak at v e m e rh am e tli b ir c e rrah d o k to ru n e lin d e k i n e şte re b e n z e tile b i lir. M ü z m in h astalık lar, v ü c u d u tah rip e d ic i m ik ro p lar v ar o ld u ğ u sü re c e b u n e şte rle am e liy at k aç ın ılm az d ır. Fak at b u n u n e n İn san î v e az z ararla g e rç e k le şm e si iç in g e re k li te d b iri alın m ıştır. M e se lâ şu n o k tala ra g e tird iğ i y asak lar b u n u n ö rn e k le rid ir: Sav aşç ı o lm ay an siv ille re d o k u n m a y asağ ı, 622 ân î h ü c u m a k alk ışm a y asağ ı, 623 ate şle y ak m a y a sağ ı, 624 h e d e f y ap arak ö ld ü rm e y asağ ı,625 y ağ m a, talan y asağ ı, 626 y ık ım ve ta h rip y a sağ ı, 627 m ü sle ( o rg a n la rı k e sm e y a sa ğ ı) , 628 e sirin 614 Hac, 39-40; Bakara, 190-191. 615 Enfâl, 36, 47; Tevbe, 29, 34... 616 Enfâl, 55-58; Tevbe, 1-2, 4- 5, 7-8, 10-14. 617 Nisâ, 81,89, 91; Tevbe, 73; Ahzâb, 60-65. 618 M âide, 33-34. 619 Nisâ, 75; Enfâl, 72-73. 620 Bakara, 193; Enfâl, 73. 621 İslâm î cihadın, gaye ve usulleri hakkında geniş bilgi için, bk. M evdûdî, Şerîatü ’l-İslâm Fi’l-C ihâd ve ’ l- Alakati ’d-D evliyye; M uham m ed Ebu Zehre, islâm da C ihad Kavram ı; Abdulazîz H atip, G önüllerin Fethinde Cihad. 622 Ebû Dâvud, C ihad, 82, 111; ibn M âce, C ihad 30; Dârimî, Siyer 25; M uvatta ’ , C ihâd 9; Ahm ed, M üsned, I, 300. 623 Buharî, C ihad i 02, M egâzî 38; Ebû Dâvud, C ihad 91; Tirm izî, siyer 3, 48. 824 Ebû Dâvud, C ihad 149, 112, Edeb 164; Tirm izî, Siyer 20; Dârim î, Siyer 23. 625 Ebû Dâvud, C ihad 119. 626 Buharî, M ezalim 30; Zebaih 25, M egâzî 36; Ebû Dâvud, Sünne 5, C ihad 110, 128, im are 33, H udûd 3; Tirm izî, ilim 10. 627 Bakara, 205. 628 Buharî, M ezâlim 30, Zebâih 25, M egâzî 36; M üslim , C ihad 2; Ebû Dâvud, C ihad 82, 110; Tirm izî, D iyât 14, Siyer 47; ibn M âce, C ihad 38. 156 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ö ld ü rü lm e si y asağ ı, 629 e lç i v e arac ıların ö ld ü rü lm e si y asağ ı,630 ah id le rin b o z u lm ası y asağ ı, 631 f e sât v e if sat y asağ ı... 632 2. Kah Y a h u d ile re D a v ra n d ığ ı İd d ia s ı Şim d i b ir asılsız ith am ı d ah a e le alalım . H z . M u h am m e d 'in , M e d in e d ö n e m in d e Y ah u d ile re k arşı k atı d av ran d ığ ı id d iasın a b ir g ö z atalım . H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) M e d in e 'y e g e lir g e lm e z , o an d ak i şe h rin b ü tü n sa k in le riy le y ap m ış o ld u ğ u k ap sam ın a an tlaşm an ın Y a h u d ile ri d e ald ığ ın ı g ö rü y o ru z . 633 A n tlaşm a h e rk e si e şit tu tm u ş. K e n d ile rin e k ö tü lü k d ış d ü şm an a k arşı te k y u m ru k o lm aların ı z o ru n lu y ap m ak iste y e n k ılm ıştır. 634 Bu an tlaşm a, sad e c e Y ah u d ile rle d iğ e r d in le rd e n o lan v a tan d aşların ı e şit tu tm ak la k alm ıy o r, ay n ı z am an d a k e n d i araların d a Y ah u d ile ri d e e şit v e ay n ı h ak lara sah ip g ö rü y o rd u . 635 O y sa o n d an ö n c e Y a h u d ile r a ra la rın d a kend i b ile p ö rç ü k b ö lü k y e k d iğ e rin e ve d ü şm an d ılar. 636 Baz ıları, k e n d ile rin i d iğ e r d in d aş v e v atan d aşların d an d ah a f az ile tli v e ü stü n say ıy o rd u . Bu e şitsiz lik k an b e d e lle rin e b ile y an sıtılıy o r o lac ak k i, sö z k o n u su an tlaşm a b ü tü n b u e şitsiz lik le ri ip tal e ttiğ in i b e lirtm e g e re ğ in i d u y u y o rd u . 637 Bü tü n b u n ların y an ısıra, H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) k e n d ile rin i İslam a g irm e y e m e c b u r e tm e d iğ in i d e g ö z ö n ü n e g e tird iğ im iz d e , 638 b u an tlaşm an ın te m e l şartı h e r k i taraf ın d ü şm an c a h e rh an g i b ir y o la b a şv u rm a m a la rı, h e rh a n g i ö te k in in d ü şm an ın a y ard ım c ı o lm am ası şartı id i. 639 R e sû lu lla h g ü v e n lik ve b ü tü n iç in d e M ü slü m an lar h isse ttile r. Y ah u d ile rd e n Bö y le lik le y an a Y a h u d ile rle b irisin in an tlaşm a ile Bu k e n d ile rin i M ü slü m a n la r arasın d ak i ilişk ile re se v g i v e d o stlu k e g e m e n o ld u . Fak at Y ah u d ile r an tlaşm a şa rtla rın a ay k ırı işle r y ap m ay a b a şla d ıla r. M e se lâ , N a- d iro ğ u lları, K u re y şlile re ( M ü slü m an lara ait) g iz li h ab e rle r u laştırm ış v e o n ları H z . P e y g am b e r ile sav aşm ay a te şv ik e tm iş, M ü slü m an ların 629 M uham m ed, 4. 630 Ebû Dâvud, C ihad 154; Dârim î, Siyer 59; Ahm ed, M üsned, III, 487; Ebu Yusuf, Kitabu ’l-H arac, s. 116. 631 Buharî, İm ân 24, M ezâlim 17, C izye 5, 22, D iyât 30; Tirm izî, Siyer 26-27, D iyât 11; Ebû D âvud, C ihad 152; İbn M âce, D iyât 32; D ârim î, Siyer 61; Ahm ed, M üsned, IV, 193. 632 Ebû D âvud, C ihad 88; Ahm ed, M üsned, III, 441, IV, 193. 633 Bu antlaşm anın m ukayeseli m etni ve kaynakları için bk. M uham m ed H am idullah, el-V esâiku ’sSiyâsiyye, s. 57-64; Le Prophet de L ’ islam , I, 193-197. 634 M adde 1-2. 635 M adde 26-33. 636 Ham idullah, a.g.e., 1,178. 637 M adde 26-33. 638 M adde 25. 639 M adde 16, 37, 37/B, 43, 44. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 157 z ay ıf y e rle rin i o n lara b ild irm işle rd i. 640 H atta N ad îro ğ u lları b u n u n la d a y e tin m e y e re k b irk aç k e z H z . P e y g am b e ri ö ld ü rm e y e te şe b b ü s e tti. 641 Bu y a p tık la rı af f e d ilm e z b ir h iy an e t o ld u ğ u g ib i, k e n d ile ri aç ısın d an b ü y ü k b ir ak ılsız lık o ld u ğ u d a g ö rü lü y o r. Bü tü n b u n lara k arşılık , H z . P e y g am b e r o n lara v e rd iğ i taah h ü tle rin d e h e rh an g i b ir e k sik lik y ap m am ış v e g ü z e l b ir şe k ild e o n lara m u am e le e tm işti. A n sız ın o n lara h ü c u m e tm e k y e rin e , M u h am m e d b in M e sle m e y o lu y la o n ları sak ın d ırm ak ü z e re h ab e r g ö n d e rm iş v e artık y ap tık ları sö z le şm e şartların ı ç iğ n e d ik le rin i, b u y ü z d e n o n g ü n z arfın d a M e d in e 'y i te rk e tm e le ri v e y a sav aşm ay ı k ab u l e tm e le ri g e re k tiğ in i sö y le d i. Bu n a k arşılık o n lar, "Biz le r to p rak larım ız ı b ırak ıp b ir y e re g itm e y iz . İşin e g e le n i y ap " d e d ile r. 642 Bu n u n ü z e rin e H z. P e y g am b e r, o n ları k u şatm ak z o ru n d a k ald ı. K u şatm a u z ad ık ç a g ü ç le ri z ay ıf lad ı v e so n u n d a, k an ların ın d ö k ü lm e m e si, d e v e le rin in taşıy ab ile c e ğ i k ad ar m al g ö tü re re k Şam 'a g ö ç e tm e le ri iç in iz in v e rilm e sin i iste d ile r. H z . P e y g am b e r o n lara b u iz n i v e rd i v e o n lar d a g ö ç e ttile r. 643 H z . P e y g am b e r, o n ları ö ld ü re b ilird i. H iy an e tle riy ie bunu h ak e tm işle rd i. Fak at H z . P e y g am b e r o n lara m e rh am e t e tti. Sad e c e c an ların ı b ağ ışlam ak la k alm ad ı, g ö tü re b ild ik le ri k ad ar m al ların ı d a g ö tü rm e le rin e m ü saad e e tti. Fak at o n lar g ittik le ri y e rd e rah at d u rm ad ılar, b ü tü n A rap ları M ü slü m an lara k arşı k ışk ırttılar. A rad an ik i se n e g e ç in c e 24 b in sav aşç ısı b u lu n an b ir o rd u h az ırlay arak M e d in e 'y e sald ırm ay a k alk ıştılar. G ö rü ld ü ğ ü g ib i, H z . P e y g am b e r so n d e re c e m e r h am e tli d av ran m ış v e ile rid e k e n d isin e z arar v e rir d iy e y ılan ın b aşın ı e z m e m iş tir. Be n î K ay n u k a'd a, k e n d i ç arşıların d a alışv e riş y ap m ak ü z e re b u lu n an g e n ç b ir M ü slü m an k ad ın a b a z ı Y ah u d i d e lik an lıları taraf ın d an laf atılıp , ö rtü sü k ald ırılm ak iste n d i. K ad ın k e n d ile rin e k arşı k o y d u . Fa k at o n lard an b iri d u ru m d an h ab e rsiz k ad ın ın e lb ise sin i b ir ip le b ir y e re b ağ lad ı, k ad ın an id e n y ü rü y ü n c e e lb ise si aç ıld ı v e v ü c u d u g ö rü n d ü . Bu n u n ü z e rin e h e m u tan ç tan , h e m d e ö f k e d e n ac ı ç ığ lık lar atm ay a b aşlad ı. O sırad a o rad an g e ç e n M ü slü m an b ir g e n ç b u n u y ap an Y ah u d iy i o rad a ö l d ü rd ü . M ak tû lü n y ak ın ları d a to p lan arak M ü slü m an g e n c i şe h it e ttile r. Bu b ir sav aş se b e b i o ld u . Y ah u d ile rin o tu rd u k ları m ah alle k u şatıld ı. 15 640 Fethu ’l-Barî, VII, 332. 641 Ebû D âvud, im âre, 22, 23; ibn H acer el-Askalânî, Fethu ’l-Barî bi Şerhi’l-Buharî, I-XVII, M ısır, 1959., VII, 332; Taberî, Tarih, I-XIII, M ısır 1326, III, 37; ibn Esîr, Ü sdü ’ l-Gabe, l-VII, 1970. III, 57 (Taiha b. Bera ’nın biyografisi). 642 Taberî, Tarih III, 38; Askalânî, a,g.e., VII 233; Belâzûrî, Futûhu'l-Büldân, D âru ’l-M aarif, M ısır 1959, s. 24; M evdûdî, C ihad (Tere. M . Beşir Eryarsoy, Şafak Yayınları, İtanbul, 1992, s. 359. 643 Taberî, Tarih, III, 38; Askalânî, a.g.e., VII, 232. 158 KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ g ü n sü re n k u şatm ad a, H z . P e y g am b e r o n lara M ü slü m an o lm ay ı te k lif e tti, o n lar ise b u n u re d d e ttile r.644 Fak at o n b e ş g ü n so n u n d a te slim o l d u lar. 645 1500 k ılıç , 300 z ırh , 2000 m ız rak v e 500 k alk an d an ib are t 646 o lan sila h la rı a lın a ra k , M e d in e 'y i te rk e tm e le rin e iz in v e rild i. G ö rü ld ü ğ ü g ib i H z . P e y g am b e r ad ı g e ç e n ik i k ab ile y e k arşı m e rh am e tli d av ran m ıştır. Be n î K u ray z a'y a g e lin c e , su ç ları e n b ü y ü k h iy an e tti. Ç ü n k ü , H e n d e k Sav aşı sırasın d a, k e n d ile rin in v e d in le rin in k ö k ü n ü k az ım ak am ac ıy la, v atan d aşları o lan M ü slü m an lara, h e m d e d ah a ö n c e ak d e d ilm iş v e M ü s lü m an ların saf ların d a sav aşm ay ı g e re k li k ılan k u v v e tli b ir an tlaşm a o rtad a d u ru rk e n 647 sırt ç e v irm işle r v e ale y h le rin e d ö n m ü şle r. Bö y le c e M e d in e 'y i k u şatm ış o lan K u re y ş v e m ü tte f ik le rin in o rd u su y la b irlik te f i ile n sav aşa k atılm ış o ld u lar. 648 H z . P e y g am b e r, o n ların an tlaşm ay ı b o z d u k ların ı h ab e r alın c a o n lara Sa'd b . M u az ile Sa'd b . U b ad e 'y i g ö n d e rd i. Elç ile r, an tlaşm ay a b ağ lı k alm aları k o n u su n d a o n lara ö ğ ü t v e rd i. Fak at K u ray z ao ğ u lları, n e t b ir şe k ild e an tlaşm a y o k tu r" d iy e ilan "Biz im le se n in aran d a h iç b ir M ü slü m an lar e tti. ik i ate ş arasın d a k ald ılar. Ö y le k i H z . P e y g am b e r, M e d in e m ah su lle rin in ü ç te b irin i h ü cu m e d e n le r ile b ir b a rış y ap m ak k a rş ılığ ın d a v e rm e y e h az ırlan ıy o rd u . 649 Bu z o r d u ru m a b iz z at K u r'ân - ı K e rim d e d e işare t e d ilir. 650 Bu şartlar altın d a an tlaşm a b o z u ld u k tan so n ra, artık b u g ib i in san lara g ü z e l d av ran m ak in tih ar say ılırd ı. M ü slü m an lar, H e n d e k sav aşın ı b itirir b itirm e z , K u ray z ao ğ u lların ı k u şatm a altın a ald ılar. 15 v e y a 25 g ü n b o y u n c a k ale le ri y ık ılm ay a d e v am e d ild i. K e sin o larak y e n ile c e k le rin i an lay ın c a, b ir e lç i g ö n d e re re k Sa'd b . M u az 'm v e re c e ğ i k a rara raz ı o larak te slim o lac ak ların ı sö y le d ile r. 651 Sa'd b . M u az ise o n lar h ak k ın d a şu k ararı v e rd i: "Erg e n lik y aşm a g e lm iş e rk e k le r ö ld ü rü le c e k , k ad ın ve ç o c u k la r e sir a lın a c ak , m a lla rı M ü slü m a n la r a ra sın d a p ay laşılac ak ." Bu h ü k ü m u y g u lam ay a k o n u ld u v e b u n a d ay an ılarak ö l d ü rü ld ü le r. Bu d u ru m d a h iç k im se H z . P e y g am b e rin h ü c u m e ttiğ in i v e an tlaşm ay ı b o z d u ğ u n u sö y ley e m e z . 644 Buharî, S a h îh , 58/6; Ham idullah, a.g.e. I, 533. 645 M . Ham idullah, a.g.e., I, 532-533. 646 İbnü ’ l-C evzî, el-Vefâ bi Ahvâli’l-M ustafa, l-ll, M ısır 1966, s. 695; H am idullah, a.g.e., I, 533-534. 647 Antlaşm anın m etni için bk. İbn Hişam , I,. 501-504. 648 lbnü ’l-Esîr, el-Kâm il, I-XIII, Beyrut, 1965; Askalânî, a.g.e., VII, 280. 649 İbnü ’l-Esîr, el-Kâm il, II, 68; Askalânî, a.g.e., VII, 281. 650 Ahzâb, 10. 651 Buharî, C ihad 168; M enakıbu ’l-Ensar 12; M egazî 30; M üslim , C ihad 29, 64; Tirm izî, Siyer 28; D ârim î, Siyer 65. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ■ 159 Şu h u su slar d ü şü n ü ld ü ğ ü tak d ird e h ak ların d a v e rile n h ü k m ü n h iç d e ö y le te rs ad ale te b ir şe y o lm ad ığ ı an laşılır: ( 1) En z o r şartlard a an tlaşm aların ı b o z m u ş, m ü tte fik le rin i y o k e tm e p ah asın a d ü şm an ların ın taraf ın a g e ç m işle rd i. (2) K ale le ri so n d e re c e strate jik b ir n o k tad a b u lu n u y o rd u . Bu rad a k alm aların a iz in v e rilm e si M ü slü m an lar iç in h e r an b ü y ü k b ir te h lik e y d i. (3) M al v e silah ların ın e lle rin d e n alın ıp sü rg ü n e d ilm e le ri de a k ıllıc a b ir iş o lm az d ı. Ç ü nkü d ah a ö nce sü rü le n ırk d aşları ( N ad ir o ğ u lları) M ü slü m an ların ale y h in d e o rd u lar to p lam ış v e b ü tü n A rab istan ı h ü c u m a g e ç irm işle rd i. (4) Bu c e z ay ı H z . P e y g am b e r te k lif e tm e m iş, k e n d ile rin in te k lif e ttiğ i b ir h ak e m taraf ın d an ö n e rilm iştir. (5) D ü n y ac a k ab u l e d ile n h ü k ü m şu d u r: İk i taraf b irin in h a k e m liğ in i k ab u l e d e rse , o k işin in v e rd iğ i h ü k m ü y e rin e g e tirm e k le y ü k ü m lü d ü rle r. (6) Biz z at T e v rat b ö y le b ir su ç u işle y e n e b u c e z an ın v e ril m e sin i e m re d iy o r. (7) Sad e c e silah taşıy ab ile n e rk e k le r ö ld ü rü lm ü ş, k ad ın v e ç o c u k lara d o k u n u lm am ıştır.652 Bir m ü ste şrik d e , İlâh ın ın R ah m an v e R ah im o ld u ğ u n u sö y le y e n b ir d in in , Be n i K u ray z a Y a h u d ile rin e n a sıl b ir ö y le cez a v e rd iğ in e şaşıy o r. 653 A m a b u m ü ste şrik , sö z k o n u su Y ah u d ile rin ah d e h iy an e t e t tik le rin i, k u rd u k ları p lan ın am ac ı İslâm î v e M ü slü m an ları y e ry ü z ü n d e n silm e k o ld u ğ u n u b ilm e z lik te n g e liy o r. Eğ e r z af e r k az an ıp M ü slü m an ların ü lk e sin i e le g e ç ire n Y ah u d ile r o l say d ı, ta p tık la rı ve b ir id d iay a g ö re 654 M ü slü m an ların A le m le rin R ab b in i b ir b ild iğ in d e n d ah a ç o k b ir b ild ik le ri ilah ın , p e y g am b e rle rin e v a h y e ttiğ i T e v ra t'ın m ü ste şrik b iliy o r m u hü km ü ac ab a? g e re ğ in c e ne y a p a c a k la rın ı Ev e t T e v rat b u ko nud a ad ıg e ç e n şö y le d iy o r: "Sav aşm ak ü z e re b ir şe h re y ak laştığ ın d a ö n c e b arışa ç ağ ır. Eğ e r se n in le b arış y ap m ay ıp sav aşm ay a k arar v e rirse , o n u k u şat. Eğ e r İlâh ın o lan R ab b , o n u alm ay ı san a n asib e d e rse , b ü tü n e rk e k le rin b o y n u n u k e sk in k ılın ç ile v u r. K ad ın lara, ç o c u k lara, h ay v an lara v e şe h ird e b u lu n an d iğ e r h e r şe y e g e lin c e , h e p sin i g an im e t o larak al. G an im e t o larak k e n d in iç in sak la. İlah ın o lan R ab b in san a v e rd iğ i d ü şm an ın ın g an im e tin i y e rsin . Se n d e n g e rç e k te n u z ak ta o lan v e b u c iv ard ak i m ille tle rin o lm a y an b ü tü n şe h irle re k arşı b ö y le d av ran ırsın ." ( Bu ray a k ad ar o lan h ü k ü m M ü slü m an larla ilg ili d e ğ il. Ç ü n k ü o n lar ay n ı şe h ird e y an y an a y aşad ık ları Y ah u d ile re g ö re u z ak m ille tle rd e n say ılm az lard ı. O n larla ilg ili h ü k ü m ise şu y d u :) " Fa k a t İlah ın o lan 652 M evdûdî, C ihad, s. 366-367. 653 Alfred G ııiilaum e, İslam , Pelican Books, 1964,s. 48. 654 M sl. bk. Josephe H ubby, C hristus: M anuel d ’ H istioire des R eligions, Beauchenese et ses Fils, Paris, 1964, s. 787. 160 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR R ab b 'in san a n asib e ttiğ i b u m ille tle re g e lin c e , o n lard an te k b ir f e rd i b ile g e rid e b ırak m a ( h e p sin i ö ld ü r) !" 655 G ö rü lü y o r k i, M ü slü m an ların İlah ı, h atta b iz z at o n ların ö lç ü le rin e g ö re b ile Y ah u d ile re k arşı m e r h am e tli d av ran m ıştır. A c ab a İn g iliz m ü ste şrik b u n u n e d e n u n u tu y o r? Be n i K u ray z a Y ah u d ile rin d e n b iri o lan A m r b in Sa 'd î b ile b u alç ak ç a h iy an e tle rin e o rtak o lm ay ı re d d e tm iş v e şö y le d e m e k te n k e n d in i ala m am ıştır: "Be n M u h am m e d 'e asla h iy an e t e tm e m !" 656 H z . P e y g am b e rin (a.s.m .), o n ların m alın d a g ö z ü o lsay d ı o n ları sü rg ü n e d ip m alların a e l k o y m ak v e y a e n az ın d an M e d in e 'd e k alm aların a m ü saad e e d ip m e n su p ları h e sab ın a m alların ı e lle rin d e n alm ak la y e tin ird i. H ain le rin b iz z at k e n d ile ri b ile , b ir an o lsu n in k âr e tm e y i d ü şü n m e m işle rd ir. Ö y le y se , b u n c a asırlar so n ra b irin in ç ık ıp b u n u in k âr e tm e si g ü lü n ç tü r. 3. E k o n o m ik Ü s t ü n lü k H ırs ın a K a p ıld ığ ı İd d ia s ı H z . P e y g am b e r h ak k ın d a M e d in e 'd e k e n d in i k ap tırd ığ ı id d ia e d ile n e k o n o m ik ü stü n lü k h ırsın a g e lin c e , b u n u n d a h iç b ir aslı e sası y o k tu r. Ç ü n k ü , M e d in e 'y e ak an g an im e t m alların a sah ip M ü slü m an lar e k o n o m ik aç ıd an Y ah u d ile rd e n d ah a aşağ ı d e ğ ille rd i. Ü ste lik , e ğ e r b u İk tisad î ü stü n lü k id d iası d o ğ ru o lsay d ı, M ü slü m an ların se rv e te k av u ştu ğ u o so n g ü n le rd e n z iy ad e h ic re tin b aşlan g ıc ın d a d ah a aç ık o larak g ö z e ç arp m alı v e d ah a e tk ili b ir b iç im d e M ü slü m an ların iştah ın ı k ab artm alıy d ı. Bi lin d iğ i g ib i H z . P e y g am b e r (a.s.m .) d ü n y a m alın a h iç ö n e m v e rm e z d i 657 . D o lay ısıy la, m alların a e l k o y u p o sıralar f ak ir o lm ay an M ü slü m an lar a ra sın d a b ö lü ştü rm e k iç in Be n û K u ray z a Y a h u d ile rin i ö ld ü rm e p lan ların ı y ap m ası m a'k u l d e ğ ild ir. So n ra e ğ e r, H z . P e y g am b e ri, o n ları ö ld ü rm e y e ite n se b e p m alların ı e le g e ç irm e k o lsay d ı, n e d e n d ah a ö n c e Be n û K ay n u k a' ve Be n u N ad îr k a b ile le rin i ö ld ü rm e d i? Eğ e r, H z . P e y g am b e rin Y ah u d ile re k arşı k in v e n e f re t d u y g u ları z am an g e ç tik ç e y ü k se lip g ü ç le n iy o rd u d e n irse , o z am an , Be n û K u ray z a'd an so n ra k e n d i le riy le sav aştığ ı H ay b e r Y ah u d ile rin i ö y le b ir c e z alan d ırm alıy d ı k i, o n lard an b ü y ü k - k ü ç ü k , e rk e k -k ad m .k ılıç ta n b ırak m a m a lıy d ı. O y sa b u n la ra v e rd iğ i g e ç irm e d ik cez a ö n ceki üç h iç k im se k a b ile y e 6 5 5 K itâ b -ı M u k a d d e s , Tesniye, 20/10-16. 656 İbn H işam , a.g.e., II, 238; Yine Hz. Peygam ber’ in bu olaydaki haklılığını gösteren başka bir delil de, H uyey b. Ahtab en-N adrî’nin, Ka ’b b. Esed el-Kurazî’ye m evcut antlaşm ayı bozm a konusunda ikna etm ek için geldiğinde, gösterdiği çaba ve Kabin ona verdiği cevaplardır. H uyey, Ka ’b ’ ı çok zor ikna edebilm iştir. D etaylı bilgi için bk. ibn Hişâm , a.g.e., II, 220-221. 657 Hz. Peygam ber'in dünya m alını önem sem eyişiyle ilgili söz ve davranışları için bk. N evevî, R iyâdu'sSalihîn, s. 236-280. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 161 v e rd iğ in d e n v e h atta b iz z at k e n d ile rin in te rc ih e ttiğ in d e n ç o k d ah a h a f if tir. 658 H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) , C ab ir b in A b d u llah 'tan alac ağ ı o lan b ir Y ah u d in in irad e sin e k arşı ad ale t v e say g ısın a b ak ın ız k i, Y ah u d i, o n u n , A b d u llah 'ın b o rc u k o n u su n d ak i şe f aatin i re d d e d in c e , Y ah u d iy e raz ı o lu n c ay a k ad ar m al v e riy o r. Y in e b ak ın ız k i, k e n d isi v e fat e d in c e y e k ad ar z ırh ı, v e re siy e o la ra k .y iy e c e k ald ığ ı b ir Y ah u d in in y an ın d a re h in k alıy o r. 659 Eğ e r H z . P e y g am b e rin , Y ah u d ile rin se rv e tle rin d e g ö z ü o lsa y d ı, m a lla rın a el k o y m ak iç in o rta y a ç ık a n h iç b ir f ırsa tı k aç ırm az d ı. O y sa ö rn e k o larak , H ay b e r K ale sin in k u şatılm ası sırasın d a R e su lu llah m y an m a g e lip M ü slü m an lığ ın ı ilan e d e n v e b ir Y ah u d in in k o y u n larm ı g ü d e n b ir h iz m e tç iy e R e su lu llah , e f e n d isin e h iy an e t e tm e m e sin i v e h ay v an sü rü sü n ü alıp o n a g ö tü rm e sin i v e so n ra te k rar o rd u g âh a d ö n m e sin i e m re tti.660 R e su lu llah m Y ah u d ile re k arşı in saf lılığ ın a v e o n lard an h ak sız y e re h iç b ir şe y alm ak iste m e y işin e b ir ö rn e k d e , H ay b e rlile rin b ir ç e şm e sin in b aşın d a ö ld ü rü lm ü ş o larak b u lu n an b ir sah ab isin in , k atilin tam o larak te sb it e d ilm e m e si ü z e rin e d iy e tin i b iz z at k e n d isin in ö d e m e sid ir.661 H z . P e y g am b e r'in m ak tu lü n y ak ın ların a, k atilin k im liğ i k o n u su n d a y e m in e d ip e tm e y e c e k le rin i so rm u ş, o n lar ise y ü z d e y ü z e m in o lm ad ık ları b ir k o n u d a y e m in e tm e y e c e k le rin i b e lirtm işle rd i. İşte R e su lu llah ( a.s.m .) 658 Hz. Peygam ber, H ayberlileri yenip, onlarla kendi önerdikleri bir şart üzere antlaştı. Bu şart, m ahsullerinin yarısını M üslüm anlara verm ek karşılığında toprakları üzerinde kalm alarına izin verilm esiydi. H z. Peygam ber, bunu kabul etti, ancak şartlar gerektirdiğinde M üslüm anların kendilerini oradan sürebilm eleri kaydını da koydu, bk. Ebû Dâvud, im are 23, 24; M evdûdî, C ihad, s. 371-372. 659 Buharî, C ihad 89, M egazî 86; Tirm izî, Buyu ’ 7; N esâî, Buyu ’ 58, 83; ibn M âce, Ruhûn 1; Dârimî, Buyu ’ 44; Ahm ed, M üsned, I, 236, 300. 660 ibn H işam , a.g.e., II, 344-345; Serahsî, Şerhu Siyeri’l-Kebîr, IV, 381. M akrizî’ nin yazdığına göre geri döndüğünde, Yanudilere karşı başlatılm ış bu savaşa katıldı ve ve burada şehid düştü, (bk. im tâ, I, 312-313; M . Ham idullah, İslâm Peygam beri, a.g.e., 1,549. 661 Abdullah bin Sehl, bir m iktar hurm a toplam ak için bazı arkadaşlarıyla birlikte gittiği H ayber'de öldürülm üştü. Bir çeşm e başında boynu kırılm ış olarak bulunm uştu. Yahudiler ise, onu oradan alıp izini kaybettirm işlerdi. Sonra da Hz. Peygam ber ’e gelerek durum u kendisine bildirdiler. M aktulun kardeşi Abdurrahm an bin Sehl, am casının iki oğlu H uveyyısa ve M uhayyısa ibnâ M es ’ud ile birlikte R esulullahm huzurune geldiler. Abdurrahm an yaşça en küçükleriydi. M aktulün en yakını olduğu için kanın sahibi oydu. Toplum da da biraz daha saygın bir yeri vardı, iki am cası oğlundan önce söze başlayınca, Hz. Peygam ber (s.a):” Yaşça senden daha büyük olana sözü bırak!” diye ikaz etti. Kendisi de daha sonra konuştu. Akrabalarının öldürülüşünü Hz. Peygam ber’e anlattılar. R esulullah (a.s.m .) “ Siz katilin adını verip, sonra adını verdiğiniz bu kişinin gerçek katil olduğuna elli defa yem in edebilir m isiniz? Eğer böyle yaparsanız, katili size teslim ederiz" buyurdu. O nlar: “ Biz kesin olarak bilm ediğim iz bir konuda yem in etm eyiz ” dediler. Bunun üzerine R esulullah (s.a): “ Peki onların, katili bilm ediklerine dair elli defa yem in edip öldürm e suçundan beraat etm elerine ne dersiniz?" diye sordu. O nlar: “ Biz yahudilerin yem inini kabul etm iyoruz. Ç ünkü içlerinden inkar, yalan yere yem in etm elerinden daha büyüktür. (Yani, kâfir oldukları için yalan yere yem in etm ekte tereddüt etm ezler) ey Allah'ın R esûlü" dediler. Bunun üzerine R esulullah m aktulün, yüz deve olan kan bedelini ödedi, (ibn Hişam , a.g.e., II, 354-356). (s.a) kendi m alından, 162 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m e n su p ların ı b ö y le sin e y ü c e b ir ah lak la te rb iy e e tm işti: Bu te rb iy e say e sin d e , su ç lu o ld u ğ u n u g ö z le riy le g ö rm e d ik le ri b irin in k atil o ld u ğ u n a y e m in e tm iy o rlard ı. O y sa, k atilin m u tlak a b ir Y ah u d i o ld u ğ u n u d a b iliy o rla rd ı. Y a h u d ile rle M ü slü m a n la r arasın d a b ir b ö y le su ç a ite b ile c e k k ad ar b ir d ü şm an lık m e v c u ttu . M ü slü m an ların n e Y ah u d ile re v e n e d e d in le rin e asla g ü v e n le ri y o k tu . M ak tu lu n y ak ın ları, b irin i k atil d iy e ilan e tm e k iç in şü p h e v e ith am larla y e tin m iy o r, k e sin d e lille rin o lm asın ı z o ru n lu g ö rü y o rlard ı. R e sû lu llah iste se y d i, o n ları şu v e y a b u g e re k ç e y le d iy e ti ö d e m e y e m e c b u r e d e rd i. D e ğ il m i k i, m ak tu l, o n lara ait b ir ç e şm e n in b aşın d a ö lü b u lu n m u ştu . Ü ste lik o n u n la h iç k im se arasın d a b ir d ü şm an lık d a y o k tu . A k si h ald e y ak ın ları b u n u sö y le rle rd i. Fak at R e sû lu llah b ü tü n b u g e re k ç e le re b ak m am ış, m ak tu lü n d iy e tin i k e n d i m alın d an v e rm e y i te rc ih e tm işti. 4. A n tla ş m a la r ın a B a ğ lılık G ö s te rm e m e y e B a ş la d ığ ı İ d d ia s ı A h d e v e f a v e b ağ lılık , H z . M u h am m e d 'in e n ö n e m li ö z e llik le rin in b a şın d a g e lir. O na in e n K u r'â n 'd a d e f a la rc a ah d e ve y a p ıla n sö z le şm e le re b ağ lılık la ilg ili e m ir v e tav siy e le rd e b u lu n u lm u ştu r 662 . H ad is v e siy e r k itap ları, o n u n ah d e v e f a v e sö z le şm e le rin e b ağ lılık ö r n e k le riy le d o lu d u r. O , sö z d e n d ö n m e y i m ü n af ık lık alam e ti say m ış, sö z ü n d e n d ö n e n le r iç in K ıy am e t g ü n ü b ir san c ağ ın d ik ile re k h e rk e sin iç in d e re z il e d ile c e ğ in i sö y le m iş 663 , b ir b o rc u n u ö d em ek iç in a la c a k lıy la sö z le ştiğ i y e re ü ç g ü n b o y u n c a g id ip b e k le m iş, 664 Be d ir H arb i g ib i M ü s lü m an ların ö lü m k alım sav aşı o lan b ir z o rlu an d a y an m a g e le n H z . H u - z e y f e v e b ab ası, y o ld a m ü şrik le re y ak alan ıp o n ların sık ıştırm ası ü z e rin e H z . M u h am m e d 'e y ard ım e tm e m e y e sö z v e rd ik le ri iç in , H z . P e y g am b e r ik isin in sö z le rin e b ağ lı k alarak M e d in e 'y e d ö n m e le rin i iste m iş v e y ard ım ı A llah 'tan iste y e c e ğ in i b e lirtm iştir. 665 Bü tü n b u ö rn e k le r o rtad a d u ru rk e n v e ah d e v e f a H z . P e y g am b e r'in ta b iat v e k arak te riy k e n b ir ith am o rtay a atılıy o r. 666 Bu ith am a g ö re H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) M e k k e m ü şrik le riy le o lan an tlaşm aların a — h aşa — b ağ lı k alm am ıştır! H iç şü p h e siz b u , sö y le y e c e k sö z b u lam ay an , sırf b ir 662 Ö rnek olarak bk. Al-i im ran, 76; M âide, 1; En ’ âm, 152; Nahl, 91; isrâ, 34; Ra ’d, 20... 663 Buharî, C izye 22, Edeb 99, Fiten 21; M üslim , Cihad 8, 10-17; Ebû D âvud, C ihad 150; Tirm izî, Siyer 28, Fiten 26; ibn M âce, C ihad 42; Dârim î, Buyu ’ 11; Ahm ed, M üsned, I, 411. 664 Ebû Dâvud, Edeb 90; ibn Sa ’d, Tabakat, VII, 59; Asım Köksal, a.g.e. XI, 439. 665 Bk. Ahm ed, M üsned, V, 395; Asım Köksal, Hz. M uham m ed ve İslam iyet, (M edine devri) Şâm il yayınları, İstanbul, ts. I-XI, XI, 439-440. 666 M sl. Frantz Buhl şöyle diyor: "M uham m ed'in, ahid ve sözleşm elerine karşı tutum unu bilen, tâ işin başından itibaren, ortaya çıkan en ufak bir fırsatta bu gibi yüküm lülüklerden kurtulm ak niyetinde olduğundan şüphe edem ez.” (Buhl, Das Leben M uham m add, s. 304) KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 163 k aralam ad a b u lu n m ak iç in k o n u şan b ir k im se n in sö z ü o lab ilir. Y o k sa b ü tü n d ü n y a d a b iliy o r k i, H u d e y b iy e b arış an tlaşm asın ı ih lal e d e n m ü şrik le rd ir. O y sa, şa rtla rın ı k e n d ile ri b iz z a t te rc ih e d ip d ik te e ttirm işle rd i. H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d e , sırf b ir b arış g e rç e k le şsin v e g e ri d ö n ü ş y ap tık ların d a k e n d i ale y h le rin d e k e n d ile ri h ak e m o lsu n d iy e b u k o n u d a m ü şrik le re m u v afak at e tm işti. H atta b u tu tu m u , saç ın ı tıraş e tm e k v e M e k k e 'd e k e sm e k ü z e re b e rab e rin d e g e tird iğ i k u rb an ları k e sm e k iste d iğ in d e , M ü slü m an ları, b e lk i d e ilk d e f a, n e re d e y se k arşı g e lm e g ib i b ir d u ru m a itm işti. N ih ay e t, H z . U m m ü Se le m e ( r.a) , R e su lu llah ın g ö n lü n ü alm ış, k alk ıp tıraş o larak k u rb an ların ı k e sm e sin i is te m işti. Bö y le c e M ü slü m an ların , y ap tık ların d an u tan arak R e su lu llah 'm y ap tığ ı g ib i d av ran m aların ı sağ lam ıştı. 667 H z . Ö m e r ( r.a )'ın , sö z k o n u su m e şh u r sö z ü b ilin m e k te d ir: an tlaşm a m ad d e le rin e itiraz ı v e şu "D in im iz d e n ned en tav iz v e riy o ru z ? " . M ü şrik le r, b u so n d e re c e şirre tç e şartları d ik te e ttird ile r. H z . P e y g am b e r ise , b ir in san ın y ap ab ile c e ğ in d e n d ah a f az la b ir g ay re tle b u m ad d e le re sad ak at g ö ste rd i. H atta, h e n ü z an tlaşm an ın m ü re k k e b i b ile k u ru m ad an , m ü şrik le rin saf ın d an b iri M ü slü m an o larak g e ld i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) an tlaşm a g e re ğ i o n u saf ların a k ab u l e tm e y e re k g e ri iad e e tti. Y in e , d ah a so n raları d a, ak rab aların ın m u v af ak atim m an o larak g iz li b ile o lsa M e d in e 'y e g e le n h iç alm ad an M ü slü k im se y i k ab u l e t m e m iştir. N ih ây e t ö y le g e lişm e le r o ld u k i, K u re y şlile r k e n d ile ri, R e su lu llah ( a.s.m .)'a g e lip , M ü slü m an o larak y an m a g e le n h e rk e si k ab u l e t m e si iç in ric ad a b u lu n d u lar. Ç ü n k ü , M e k k e 'd e y ak ın ları rağ m m a M ü slü m an o lan lar, b ir ç e te k u rm u şlar v e M e k k e lile rin tic are t y o lu ü z e rin d e y e rle şe re k , k e n d ile rin e g ü ç lü k le r ç ık arm ay a b aşlam ışlard ı. Bü tü n b u n lara rağ m e n , an tlaşm ay ı b o z an lar y in e m ü şrik le r o ld u . Ö y le k i, o şan v e şö h re tiy le (!) Eb u Sü fy an , te d irg in lik v e te laş iç in d e M e d in e 'y e g e le re k H z . P e y g am b e ri raz ı e d ip y e n id e n b arış an tlaşm asın ı taz e le m e sin i iste m e y e m e c b u r k ald ı. M e d in e 'y e g e le n Eb u Sü fy an ö z k ız ı v e H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) e şi Ü m m ü H ab ib e taraf ın d an b ile so ğ u k k arşılan d ı. Ç are siz , k o n u y la ilg ili o larak H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) m u h te re m e k ız ı H z . Fatım a'n m y an m a g itti. O g ü n iç in h e n ü z ç o c u k o lan o ğ lu H z . H asan 'a b aşv u rarak H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) n e z d in d e k e n d isin e arac ı o lm asın ı ric a e tti. Biz z at k e n d i d e y im iy le , b u d av ran ışıy la H z . H aşan k ıy am e te k ad ar, A rap ların e f e n d isi o lac ak tı. 668 667 H udeybiye Antlaşm ası hakkında bilgi için bk. Buharî, Sulh 6, 7; M üslim , C ihad 90-94; Ebû Dâvud, Cihad 156. 668 Bu antlaşm a ve bozulm ası ile ilgili olarak bk. ibn Hişam , a.g.e., II, 316-325, 389-396. 164 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR G e rç e k le r b ö y le sin e g ü n g ib i aç ık k e n n asıl o lu r b irisi ç ık ıp d a, H z . P e y g am b e rin ( a .s.m .) , b a şa rısız b irk a ç k alan g irişim d e n so n ra an tlaşm ay ı b o z arak M e k k e 'n in ü z e rin e y ü rü d ü ğ ü n ü ile ri sü re b iliy o r? ! 669 Bu rad a, T e v b e Sû re sin in b aşın d a işare t e d ile n o lay lar im a e d iliy o r. O y sa o rad ak i ây e tle r 670 h iç b ir y o ru m a ih tiy aç g ö ste rm e y e c e k k ad ar aç ık tır. Sö z k o n u su ây e tle r, M ü slü m an larla y ap tık ları an tlaşm ay a b ağ lı k alan m ü şrik le ri ay ırıp , M ü slü m an ların b u an tlaşm alara so n u n a k ad ar b ağ lı k alm aların ı e m re d iy o r. A n tlaşm alaf rım ih lal e d e n h ain le r iç in d e ay rı b ir h ü k ü m g e tire re k , b u n lara d a d ö rt ay sü re tan ın m asın ı istiy o r. Bu sü re so n u n d a sav aş h alin d e k i d ü şm an g ib i m u am e le g ö re c e k le rin i ilan A n tlaşm ay a h iy an e t e tm e k b u n u n e d iy o r. n e re sin d e ? A sıl h iy an e t e d e n le r, y ap tık ların a rağ m e n , k e n d ile - rin e , d ö rt ay b o y u n c a tam b ir h ü rriy e t iç in d e y e ry ü z ü n d e d o laşm a iz n i v e rile n m ü şrik le r d e ğ il m id ir? 5. C in s e l A r z u la r ın a A ş ırı D ü ş k ü n lü k G ö s te rm e y e B a ş la d ığ ı İd d ia s ı m ü ste şrik , Pekço k H z. P e y g am b e rin — h a şa — şe h v e tin e d ü şk ü n o ld u ğ u n u , b u n u n iç in A llah 'a if tira e tm e k te te re d d ü t e tm e d iğ in i, şe h v e tp e re stliğ in i m e şru g ö ste rm e k iç in z am an z am an ây e tle r u y d u rm ak tan ç e k in m e d iğ in i id d ia e tm e k te d ir. M e se lâ Sp re n g e r, "D as L e b e n u n d L e h re d e s M o h am m ad " isim li e se rin in III. c ild in in 61- 87 sa y f ala rın ı H z . M u h am m e d 'in h an ım ların a ay ırır. Bu rad a ö z e tle , H z . P e y g am b e r'in 14 h an ım ın d an h e r b irisi h ak k ın d a b ilg i v e rir v e e se rin ö z e tle şu n ları sö y le r: Ç o k e v lilik A rap lard a b u lu n m ak la b irlik te aşırısı ah lak sız lık o la rak te lak k i e d ilird i. Bu n u n iç in M u h am m e d , k am u o y u n u n te p k isin i ö z e l b ir v ah iy le te sk in e tm e ih tiy ac ın ı d u y d u . G ü y a A llah , A h z âb Sû re sin in 50. ây e tin d e , d iğ e r e rk e k le rd e n f ark lı o larak e v lilik say ısın d a v e is te d iğ i k ad ın ı te rc ih te k e n d isin e b ü y ü k b ir h ü rriy e t b ah şe tm işti... M u h am m e d , b iz z at, b u d ü n y ad an k ad ın lar, g ü z e l k o k u v e n am az o lm ak ü z e re ü ç şe y in k e n d isin e se v d irild iğ in i if âd e e tm iştir..." 671 Fran tz Bu h l d e , "H z . M u h am m e d 'in v ah y i o n u n şe h v e tp e re stliğ in in h iz m e tin d e b u lu n m ak tad ır" id d iasın d a b u lu n m ak ta v e b u n a d e lil o larak d a H z . M u h am m e d 'in e v latlığ ın ın h an ım ı o lan Z e y n e b b in ti C ah ş ile o lan e v liliğ in i g ö ste rm e k te d ir. M e k k e 'd e y aln ız H z . H atic e ile ev le n d iğ in i, an c ak M e d in e 'y e in tik al e ttiğ i an d an itib are n h an ım ların ın say ısın ın h an ım d u rm ad an arttığ ın ı, n ik ah ları altın d a b u lu n d u rab ile c e k le ri say ısın ı m e n su p ları iç in d ö rt h ü r v e iste d ik le ri k ad ar c ariy e 659 E. E. Kellett, A Short H istoir of Religion, G ollancz, London, 1921, s. 341. 670 Tevbe, 1-13. 671 Bk. III, 86-87. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 165 (Sû re IV , ây e t 3) ile sın ırlad ığ ı h ald e b u sın ırlam an ın k e n d isi iç in sık ıc ı v e rah atsız e d ic i o ld u ğ u n u h isse tm iş v e şah sın ı b u sın ırlam ad an istisn a e tm iştir. ( X X X III, 49) 672 T o r A n d rae d e H z . P e y g am b e rin ç o k e v liliğ in e te m as e d e r, b u n u n M e d in e 'd e k i Y ah u d ile rin d e d ik k atin i ç e k tiğ in i, "Bu n e b iç im p e y g am b e r k i, e v le n m e k te n b aşk a b ir şe y d ü şü n m e z " d e d ik le rin i b e lirtir v e b u k a d ar ç o k k ad ın la e v le n m e n in ah lak î aç ıd an şü p h e u y an d ırd ığ ın ı id d ia e d e r. 673 Şim d i m ü ste şrik le rin H z . P e y g am b e rin — h aşa — şe h v e tp e re stliğ i v e b u u ğ u rd a A lla h 'a if tira e d e re k v ah iy b ile u y d u rm ak tan ç e k in m e d iğ i k o n u su n d ak i id d iaların ı e le alalım . H e r şe y d e n ö n c e H z . P e y g am b e rin şe h v e tp e re st o lm asın ın g e rç e k le v e tarih i re alite y le h iç b ir ilg isi y o k tu r. Ç ü n k ü , g e n ç liğ in i m u tlak b ir if f e t iç in d e g e ç irm iş, e v le n d ik te n so n ra h e n ü z ö m rü n ü n b ah arın d ay k e n v e A l lah y o lu n a d av e tin v e b u u ğ u rd ak i sav aşların ağ ır y ü k ü o m u z ların a y ü k le n m e m işk e n o tu z se n e m ü d d e tle , h ay atın ı sad e c e b ir te k k ad ın la d ü rü st b ir şe k ild e sü rd ü rm ü ş 674 A rk asın d an y in e e lli y aşın d a y aşlı b ir h an ım la e v le n m iş v e ü ç se n e b u h an ım la y e tin m iştir. Elli ü ç y aşın d a ik e n ilk d e fa ü ç ü n c ü b ir k ad ın la e v le n m e y i d ü şü n m ü ştü r. Bu te şe b b ü sü , H z . Eb u Be k ir'in k ız ı H z . A işe ile g e rç e k le şm iştir. Ö te y an d an H z . p e y g am b e r, ç o k k ad ın la e v le n m e y i n e ic at e tm iş n e d e d ışarıd an k e n d i c am iasın a so k m u ştu r. O sad e c e , d ah a ö n c e g e lm iş g e ç m iş P e y g am b e rle rin y o lu n d a 672 Frantz Buhl, Das L e b e n M u h a m m a d , s . 360-361. 673 Tor Andrae, M ahom et, sa vie et sa dootrine, s. 187-190; M üsteşrikler Hz. Peygam ber'in evliliği konusunu ele alırken, bize göre doğru sonuçlar çıkarm am anın yanısıra, her zam an tarihî gerçeklere de bağlı kalm ıyorlar. Aksine, bazıları kafalarından aslı esası olm ayan şeyler uyduruyorlar. M sl. bunlardan Edm ond Power Hz. Peygam berin (a.s.m.) m ahrem lerle evlenm e yasağına bağlı kalm aktan kendisini istisna ettiğini iddia ediyor. (Bkz, Jozeph H ubby, a.g.e., s. 815) Vashington Irving de, “ Zina eden kadın ile zina eden erkeğe, her birisine yüz değnek vurunuz..." (N ûr, 2.) ayetinin -haşa- Hz. Peygam ber’ i, M ariye ile birleşm ekten m ennettiğini, dolayısıyla bununla ilgili özel bir ayet uydurduğunu ileri sürüyor (bk. Irving, a.g.e., s. 133). O ysa Hz. M ariye cariyeydi. İslam ’ a göre cariyesiyle birleşm ek her M üslüm an için caizdir. D olayısıyla Hz. M ariye ’ nin durum u hiçbir şekilde problem doğurm azdı. Üstelik, Hz. Peygam ber (s.a) Hassan bin Sâbit ’e M ariye ’nin kız kardeşi Sîrin ’i verm iştir. Acaba bu iddiaya göre, Hz. Peygam ber (s.a) onun için de — haşa — bir vahiy uydurm uş m udur? Bu hangi ayettir? 374 M üsteşrikler bunu kendilerince şöyle bir gerekçeye dayandırırlar: G üya Hz. H atice, İçtim aî m evkii ve m alıyla Hz. Peygam ber üzerinde hakim iyet kurm uş, evde kendisini söz sahibi kılm ıştı!.. H albuki Hz. Peygam ber de kavm i arasındaki m evkii itibariyle Hz. H atice ’ ninkinden geri değildi. Hz. Hatice, kendisine talip çıkan bunca Kureyş eşrafının bu isteğini reddetm işken ona bir elçi göndererek kendisiyle evlenm ek istediğini bizzat iletm işti. Bu evliliğe engel, Hz. H atice'nin m alı olsaydı, Hz. Ebu Bekir, bütün m alını Allah yolunda harcadı, Hz. Peygam ber ’e verdiği m addî destek İslam ’ ın m uzaffer olm asında büyük etkisi oldu. Buna rağm en bu durum R esulullahın, onun kızı Hz Aişe üzerine evlenm esine engel olm adı. Hz. Aişe, Hz. H atice'nin aksine gençti, bakireydi ve güzeldi. Hz. Aişe üzerinde bir değil, iki değil tam sekiz kadınla evlendi. Son olarak, R esulullahın Hz. H atice ’ nin vefatından sonra bile onun hatırasına büyük ve sam im i bir bağlılık gösterm esini, Hz. Aişe d e dahil olm ak üzere bütün hanım larından onu üstün görm esini nasıl izah edeceğiz? Ki bu tercih ve hatıraya sadakat, Hz. Aişe ’yi oldukça kıskandırırdı. 166 H KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k alm am ış, y ü rü m e k le ay n ı z am an d a h iç b ir sın ır ta n ım a y a n b ir ç o k e v lilik an lay ış v e u y g u lam asın a d a b ir tak ım sın ırlar ç e k m iştir. 675 Bö y le b ir şah siy e tin ah lâk î k arak te rin i tak d ir e tm e k iç in p e k ö y le k u v v e tli tarih ç i o lm ay a g e re k y o k tu r. O z at k i, sab ah ın e rk e n saatle rin d e n g e c e n in k aran lığ ın a k ad ar g ü n d e b e ş v ak it n am az k ıld ırır, M ü slü m an lara K u r'ân - ı K e rim i ö ğ re tir, to p lan an z e k âtları d ağ ıtır, M ü slü m an lar arasın d a ç ık an an laşm az lık ları h alle d e r, y ab an c ı h e y e tle ri k a b u l e d e r, k ral v e v alile rle m e k tu p laşır, se f e rle re k u m an d an lık e d e r, k a n u n lar k o y ar, İslâm d e v le tin in te m e lle rin i atarak sağ lık lı b ir b iç im d e işle m e si iç in g e re k li e sasları te sb it e d e r, te k k e lim e y le h e rşe y v e h e r k e sle m e şg u l o lu r v e b ü tü n b u n lard an so n ra d a, b ü tü n g e c e y i ib ad e t iç in d e g e ç irird i. İşte H z. P e y g am b e rin sa y d ığ ım ız bu şa h sî ve İç tim a î m e şg ale le rin i, d ü şü n c e le rin i, v az if e le rin i, ç e şitli sık ın tıların ı g ö z ö n ü n e alac ak o lu rsak , o n u n ç o k k ad ın la o lan e v lilik le rin d e sırf arz u ların tat m in e d ilm e si d ışın d a d iğ e r se b e p le rin ro l o y n ad ığ ın ı k ab u l e tm e k z o ru n d a k alırız . G ü n d ü z ü n ü b u şe k ild e g e ç ire n H z . p e y g am b e r, g e c e le y in d e -H z . A işe v e d iğ e r ü m m e h atü 'l- m ü 'm in in d e n n ak lo n u n an riv ây e tle r g ö z d e n g e z ç irile c e k o lu rsa- u y k u su n d an f e d âk ârlık e d e re k , b az an ay ak ları şişin c e y e k ad ar k ıy am d a d u rarak 676 , b az an d a ö ld ü san ılac ak d e re c e d e se c d e y e k ap an arak 677 u z u n m ü d d e t n am az k ılar; z am an z am an , ö le n M ü slü m an ların ru h ların a d u a e tm e k iç in m e z arlığ a g ittiğ i g ö rü lü rd ü . 678 Bilin d iğ i g ib i o n u n sü n n e tin in b ü y ü k b ir k ısm ı in san lığ ın y arısın ı te şk il e d e n k ad ın larla ilg ilid ir. Bu b ilg ile ri, d iğ e r M ü slü m an k ad ın lara ile te b ilm e k an c ak , y aşları v e h ay at şartları itib ariy le ç o k ç e şitli k ad ın lar v asıtasıy la m ü m k ü n d ü . H z . P e y g am b e rin h an ım ları, k e n d i d ö n e m le rin d e k i M ü slü m an h an ım ların h u k u k d an ışm an ları o ld u k ları g ib i, k e n d ile rin d e n so n rak i h an ım lar iç in d e ö n e m li b ir b ilg i k ay n ağ ın ı o lu ştu rm u ş lard ır. Bu g ö re v le rin e K u r'ân - ı K e rim d e d e işare t e d ilm iştir. 679 Bu ağ ır g ö re v b irk aç h an ım la y e rin e g e tirile m e z d i. Bu b aşlıb aşm a y e te rli b ir g e re k ç e o lm ak la b irlik te , b ir d e H z . P e y g am b e rin h ak o lu şu n a b ak an h ik m e tle ri d e v ard ır. Şö y le k i: İn san ın ö z e l aile h ay atın d a h e r tü rlü ik iy ü z lü lü k ö rtü le ri d ü şe r. K işin in n e o ld u ğ u tam o larak o rtay a ç ık ar. Ç ü n k ü b irisin in u z u n sü re v e ö z e l h ay atın a g irm iş b irç o k z e k î in san ın d ik k atli g ö z le m le ri altın d a k e n d i g e rç e k k işiliğ in i g iz le m e si m ü m k ü n 675 Bu sınırlam alar için bk. Nisa, 3,129. 676 Buharî, Teheccüd 6. 677 Bayhak1, zikreden: N ebhânî, el-Envâru ’ l-M uham m ediyye, Beyrut 1312, s. 522 678 M üslim , C enâiz 35; Bütün bunlar, Hz. Peygam ber ’ in M edine ’de, takvasının azalm ak şöyle dursun, daha da artarak sağlam laştığını isbat etm ektedir. 679 Ahzâb , 28-34. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 167 d e ğ ild ir. Eğ e r, H z . P e y g am b e rin — h aşa — e n u f ak b ir ik i y ü z lü lü k v e sam im iy e tsiz liğ i b u lu n say d ı, b u , m u tlak a f ark e d ilir v e y ay ılırd ı. O y sa b ak ıy o ru z k i, b ü tü n o m u h te re m e h an ım lar, H z . P e y g am b e rin sağ lam k a ra k te ri ü z e rin d e ittif a k e d iy o rlar. O n u n sam im iy e tin in şah itliğ i iç in o lsu n b u k ad ar ç o k k ad ın la e v le n m e si y in e y e te rli b ir se b e p say ılırd ı. 680 H z . P e y g am b e r, b u ö n e m li ik i h ik m e tin y an ın d a ic tim âî b ir tak ım h ik m e tle ri de g ö z e tm iş o lab ilir. Bu n lar, b az ı fed ak ar M ü slü m an h an ım ları m ü k âf atlan d ırm ak 681 , M ü slü m an ların e n ile ri g e le n şah si y e tle riy le b ağ ları k u v v e tle n d irm e k 682 , g ü ç lü A rap k ab ile re isle riy le irtib at k u ru p arad ak i b ağ ları g ü ç le n d irm e k 683 , e sir alm an b ir k ab ile n in ile ri g e le n şah siy e tle rin i h ü rriy e te k av u ştu rm ay a ö n ay ak o lm ak 684 v e y a k e n d isin e uygun o lm a y a n b ir so sy a l m e v k id e n b irin i k u r tarm ak ... v s/ d ir. 685 H e m e n b e lirtm e k iste riz k i, H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) b u d ü n y ad an k e n d isin e ik i şe y in se v d irild iğ in i, b u n lard an b irin in salih a k ad ın , d iğ e rin in g ü z e l k o k u o ld u ğ u n u , b u n ların y an ın d a n am az k ılm an ın d a g ö n lü n ü n se v in c i o ld u ğ u n u b ild irm iştir.686 Bu H z . P e y g am b e rin ru h v e b e d e n ih tiy a ç la rın a d e n g e li b ir ö n em v e rd iğ in i g ö ste rir. Erk e ğ in k ad ın ı, k ad ın ın d a e rk e ğ i se v m e si b ir k u su r d e ğ ild ir 687 . A sıl p ro b le m , H z . 680 Bu m analar için bk. Draz, Initiation au C oran, s. 138-139. 881 Ö nce kendisi M üslüm an olup, M üslüm an olm asına yardım cı olduğu kocası Sekran bin Am r ile birlikte H abeşisten ’ a hicret eden, orada kocası önce H ıristiyan olup daha sonra da ölen, Şevde binti Zem 'a buna örnektir. Hz. Peygam ber, M ekke ’ye dönm ek zorunda kalan ve beş çocuğu bulunan bu fedâkâr him ayesiz hanım la evlenm iş ve onu böylece teselli etmiştir. O devirde hangi M üslüm an kadın, inandığı R esulullahm zevcesi olm ayı hatta kendisiyle birlikte aile içinde daha başka zevceler dahi bulunsa, en büyük saadet kabul etm ezdi. N itekim , Ahzâb Sûresinin 50. ayetinde bu gerçeğe işaret edildiğini görm ekteyiz. 882 Hz. Ebu Bekir'in kızı, Hz. Aişe ve Hz. Ö m er'in kızı Hz. H afsa ile evlenm esi buna örnektir. 883 Benu M ustalik kabilesi reisinin kızı Hz. C üveyriye binti H aris ve Ebu Süfyân'ın kızı Üm m ü H abîbe ile evlenm esi buna örnektir. 884 R ayhâne binti Zeyd ile evliliği buna örnektir. 885 M sl., Azatlı bir köle ile evli bulunan Hz. Zeyneb'le, boşandıktan sonra Allah'ın em riyle evlenm esi buna örnektir. 8 8 8 N e s â î, İşretü ’ n-N isâ 1; Ahm ed, M ü s n e d , III, 128, 199, 285. 887 Hz. Peygam berin (a.s.m.) cinsel gücü ve bir tek gecede bütün hanım larını dolaştığına ilişkin olarak bazı sahabilere nisbet edilerek nakledilen rivayetleri ise (Bu rivayet için bk. eş-Şevkânî, I, 230) bazı alim ler hangi kaynakta yer alırsa alsın kabul etm em ektedir. Bu konuda Dr. İbrahim Avad şöyle dem ektedir: “ Aynı gecede eşlerinden herbirisiyle yattığını nereden bilsinler? Bu konuda ne H z. Peygam ber ’ den ne de m ü ’ m inlerin anneleri olan hanım larından naklen hiçbir rivayet gelm em iştir. Hal böyle iken, acaba bu iddiada bulunan kişi, Hz. Peygam ber’! takip edip herbir eşiyle ne yaptığını m ı araştırdı? Sonra, cinsel gücü ne olursa olsun herhangi bir erkek, bir gecede dokuz kadınla birleşm eye nasıl vakit bulabilir? Ö zellikle, sözkonusu olan, geceleyin kalkıp R abbine ibadette bulunan; uykuya ayırdığı saatlerde bile, yatağında her hareket ettiğinde, fecrin geldiğini zannedince kalkıp dişlerini yıkayan, R abbine dua eden, henüz sabah olm adığını anlayınca da, yeniden uykuya dalıp, sabah olduğunda ise Hz. Bilal ’in ezan sesiyle uyanan Hz. Peygam er ise bu nasıl m üm kün olur? (Bu konuda bk. eş-Şevkânî, N e y lu 'l-E v ta r, III, 37) N itekim sözü edilen kaynakta 168 ■ - KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR P e y g a m b e rin — h a şa — şe h v e tin e o lm ad ığ ıd ır. Çok a şırı iy i b ilin iy o r k i, H z . d e re c e d e d ü şk ü n P e y g am b e r ( a.s.m .) k ad ın larla to k alaşm az d ı. 688 H atta e li h iç b ir n am ah re m o lu p m e se lâ, k ad ın ın e lin e d e ğ m e m iştir. Eğ e r m ü ste şrik le rin id d ia e ttiğ i g ib i, şe h v e t d ü şk ü n ü o lsay d ı, o n larla to k alaşm ay a, v ü c u tların a d o k u n m ay a, o n ları h u z u ru n d a d ah a u z u n sü re tu tm ay a ç alışm ası g e re k m e z m iy d i? Bö y le b ir d u ru m sö z k o n u su o lsay d ı, n e d e n ö rtü n m e y i k an u n altın a alarak , k ad ın e rg e n lik ç ağ m a u laşın c a e li y ü z ü h ariç b ü tü n v ü c u d u n u ö rtm e sin i b ir m e c b u riy e t o larak g e tird i? 689 Bu m ü ste şrik le rin b e lirttik le ri d o ğ ru o lsay d ı, ac ab a, y ab an c ı k ad ın lara b ak ışı e n g e lle y e n b ö y le b ir te se ttü r e m rin i ak lın d an b ile g e ç irir m iy d i? O y sa H z . P e y g am b e rd e n ( a.s.m .) h ay atı b o y u n c a, n e p e y g am b e rlik te n ö n c e , n e d e p e y g am b e r o ld u k tan so n ra, n e M e k k e 'd e ik e n , n e de M e d in e 'd e b u k o n u d a şü p h e u y an d ırac ak b ir te k d av ran ış, ü stü k ap alı o lsu n b ir te k k e lim e n ak le d ilm e m iştir. O n u n ö z e l h ay atı g ü n g ib i o rtad a o lu p g iz li k ap ak lı h iç b ir y ö n ü y o k tu r. Ü ste lik , H z . P e y g am b e rin h ay atı g e n e l o larak z ah id ân e b ir h ay attı. Y e m e v e iç m e sin e ö z e l b ir ö z e n g ö ste rd iğ i b ilin m e m e k te d ir. A k sin e , b u lab ild iğ i y e m e k le y e tin ird i. Baz an h af talar g e ç e r m ü b are k h an e sin d e ate ş b ile y an m az d ı. 690 Bu e sn ad a g ıd ası, h u rm a v e su d an ib are tti. 691 Bu sab it b ir g e rç e k o lu p h em en h e rk e s taraf ın d an b ilin m e k te d ir. A k lı b aşın d a h iç k im se b u n u n , şe h v e tin e d ü şk ü n k im se le rin tav rı o ld u ğ u n u asla sö y le y e m e z . Y in e e ğ e r d e n ild iğ i g ib i H z . P e y g am b e r — h aşa — şe h v e tin e d ü şk ü n b iri o lsay d ı, iç in d e b u lu n d u k ları h ay attan d ah a m ü re f f e h b ir h ay atı k e n d isin d e n iste d ik le rin d e h an ım ların d an b ir ay ay rı y aşay ab ilir m iy d i? 692 D e n e b ilir k i, b u n u te k o n ları c e z alan d ırm ak iç in ise bu nasıl m üm kün olur? (Bu konuda bk. eş-Şevkânî, N e y lu 'l-E v ta r, III, 37) N itekim sözü edilen kaynakta Hz. Aişe, R esulullahın vitir nam azı ile ilgili olarak sorulan bir soruya cevaben şöyle dem ektedir: ‘ Biz Hz. Peygam ber ’in m isvakını ve abdest suyunu hazırlardık. Allah, geceleyin uyanm asını takdir buyurduğu saat gelince kalkar, dişlerini m isvaklar, abdestini alır ve dokuz rekat nam az kılardı... ’ Yine, Hz. Peygam ber ’in geceyi nasıl geçirdiğiyle ilgili olarak bk. el-Buhârî, Sahih, I, 46, 117, 198; III, 116; IV, 74; el-M uvatta ’ , III, 103. Sonra eğer durum böyleyse, -haşa- o şehvetine düşkün zat (I), bir ay boyunca hanım larına karşı kendisini nasıl zabt edebildi? Aynı şekilde, H z. Peygam ber ’ in yaptığı bilinen şu uygulam ayla bu iddia nasıl bağdaştırılacak? U ygulam a şudur: Hz. Peygam ber hanım larından her birine bir gece tahsis etm iş, o geceye sırası olan eşinden başkası iştirak etm ezdi. İşte bütün bu gerekçelerden dolayı, kaynak olarak hangi kitapta yer alırsa alsın ben bu hadisi kabul etm iyorum ." (bk. Avad, a.g.e., s. 120-121) Hz. Peygam ber ’in, “ akşam ları bütün hanım larını dolaştığı” (bk. Buharî, G usl 24, N ikâh 4; M üslim , H ayz 28; Tirm izî, Tahare 106...) şeklindeki rivayetin sıhhati bize göre inkâr edilem ese de, bu, cinsel ilişki olarak anlaşılm am alıdır. Hz. Peygam ber, hal ve hatırlarını sorm ak ve bir ihtiyaçlarının bulunup bulunm adığını öğrenm ek için dolaşm ası da m uhtem eldir. 688 N esâî, Bey ’ a 18; ibn M âce, C ihad 43; M uvatta ’ , Bey ’ a 2; Ahm ed, M üsned, II, 213, VI, 357. 689 Nûr, 31. 690 Ahm ed, M üsned, II. 405, VI, 71,86. 891 M uvatta ’ , Sıfatü ’n-Nebî 31; Ahm ed, M üsned, II, 298. 692 Bk. M uham m ed Huseyn Heykel, a.g.e., s. 448. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y ap m ıştır. O d e so rarız : N e d e n o n ları b u z am an b iz şe k ild e ■ 169 c e z a lan d ırm a y o lu n a g itsin ? Şe h v e tin e d ü şk ü n b ir k işi, h e le e lin d e g e n iş im k ân lar d a v arsa, b ü tü n g ü c ü n ü k u llan arak , g ö n lü n ü e ğ le n d ire n in san ları m e m n u n e tm e k iste r. So n ra f arz - ı m u h al o larak b ö y le b ir şe y i d ü şü n se k b ile , ac ab a H z . P e y g am b e r o b ir ay z arf ın d a b aşk a b ir k ad ın la e v le n e m e z m iy d i? Y in e , b ak ıy o ru z k i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) y ap tığ ı b ü tü n e v lilik le rd e h iç b ir z am an d e b d e b e y e k aç m am ış, h e p m ü te v az i d ü ğ ü n y e m e k le ri v e r m e k le y e tin m iştir. O y sa d e v le tin b ü tü n m alları e m rin d e y d i. H an ım la rın ı m e m n u n e tm e k iç in av u ç av u ç alıp d ile d iğ i g ib i h arc ay ab ilird i. H an ım ları d a, k e n d ile rin e o lan se v g isin i isb at e tm e si iç in d ü ğ ü n le rin d e , y ığ ın y ığ ın e tle rin y e n d iğ i — h aşa — iç k ile rin iç ilip e ğ le n ild iğ i z iy af e tle r v e rm e y e z o rlam ıy o rlar. Bö y le b ir z at, asla şe h v e tin e d ü şk ü n b iri o lam az . Ev e t, y e n i M ü slü m an o lm u ş b iriy le e v le n ip , b e rab e r o lm ak iste d iğ in d e , k ad ın b e rab e r o lm ak tan A llah 'a sığ ın d ığ ın d a sad e c e şu sö z le rle te p k i g ö ste re n b ir z at asla şe h v e t d ü şk ü n ü o lam az : " A lla h 'a sığ m an b irin e d o k u n m am ." Bu n d an so n ra o n u g ü z e llik le b o şam ış, iz z e t v e ik ram la aile sin in y an m a g ö n d e rm iştir. O n u in c ite c e k b ir te k k e lim e b ile sö y le m e m iş v e y ap tığ ın d an d o lay ı k e n d isin i c e z alan d ırm ay ı d a asla d ü şü n m e m iştir. 693 Bu rad a, (g ü lü p g e ç ilm e si iç in ) W ash in g to n Irv in g 'in k o n u y la ilg ili b ir id d iasın a d a d e ğ in m e d e n g e ç e m e y e c e ğ iz . 694 Bu id d iay a g ö re , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) — h aşa — g ü z e l b ir k ad ın ı g ö rd ü ğ ü n d e saç ların ı tarıy o r, e lle riy le k aşların ı d ü z e ltiy o rm u ş! Irv in g 'in b ö y le so n d e re c e g ü lü n ç b ir riv ây e ti n e re d e n ç ık ard ığ ın ı b ile m iy o ru z . İşin g arib i, Irv in g 'in k e n d isi b u sö z ü sö y le m e d e n b ir say fa ö n c e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'i o ru ç tu tm ay ı se v e n , so n d e re c e sad e g iy in e n , ta b ia tı itib a riy le y ap m ac ık d av ran ışlard an h o şlan m ay an b iri o ld u ğ u n u sö y lü y o r. Y in e k itab ın ın b aşk a b ir y e rin d e , n am az ın H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) ru h te se llisi o ld u ğ u n u b e lirtiy o r 695 . Başk a b ir y e rd e d e , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .), y an ın a e lç i o larak g e le n A d iy b in H ate m 'in tasv ir e ttiğ i g ib i e v v e y aşay ışın ın sa d e liğ i ü z e rin d e d u ru y o r 696 . Bü tü n b u n lar, şe h v e tp e re stliğ e tam am e n z ıt o lan şe y le r d e ğ il m id ir? A y et in ip de M ü slü m a n la rın — c ariy e le ri h a riç — d ö rtle e v li sın ırla d ık ta n b u lu n d u k la rı so n ra da k ad ın sa y ısın ı H z . P e y g am b e rin d ö rtte n f az la o lan b ü tü n h an ım ların ı n ik ah ın d a tu tm asın a itiraz e d ile - 693 Bk. Buharî, Talak 3; ibn M âce, Talak 11; İbn H işam , a.g.e., II, 647. 694 Irving, a.g.e.,s. 193. 695 A.g.e.,s. 199. 696 A.g.e.,s. 132. 170 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b ilir. Ö n c e lik le şu n u b e lirte lim k i, b u sın ırlan d ırm a e m ri an c ak h ic re tin se k iz in c i se n e sin d e 697 , y an i H z . P e y g am b e rin h ay atın ın so n y ılların d a in m iştir. O z am an altm ış y aşın ı g e ç m e k ü z e re y d i. O tarih te n so n ra y e n i b ir k ad ın alm am ıştır. Bu d u ru m k arşısın d a k işi so rm ad an e d e m iy o r: "Eğ e r — h aşa — R e su lu llah ( a.s.m .) san ıld ığ ı g ib i k ad ın lara d ü şk ü n b iri o lsay d ı, k e n d isin in riây e t e tm e y e c e ğ in i b ile b ile n e d e n n ik ah altın d a tu tu la b ile c e k k a d ın sa y ısın ı d ö rtle sın ırla d ı? A c ab a b ö y le b ir sın ırlam ad an am ac ı, b iz z at b ağ lı k alm ay ac ağ ı b ir k an u n u v az e d e re k k e n d i k e n d isin i sık ın tıy a so k m ak m ıy d ı? Eğ e r H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) — h aşa — K u r'ân 'm m ü e llif i o lsay d ı, b ö y le b ir k an u n k o y m ay a asla te v e ssü l e tm e z d i. V e y a e n az ın d an , ö n c e d e n z an n e ttiğ i g ib i b ağ lı k alm a y ac ağ ın ı b ilir b ilm e z o n u b aşk a b ir h ü k ü m le n e sh e d e r, y ü rü rlü k te n k ald ırırd ı. İslâm d a n e sh in , sü re k li o larak k o lay d an z o ra d o ğ ru b ir se y ir tak ip e ttiğ i d e san ılm asın . 698 Bu n ların h iç b iri sö z k o n u su o lm ad ığ ın a, sın ırsız b ir şe k ild e e v le n m e k d e g e ç e rli b ir ö rf o ld u ğ u n a g ö re , b ö y le b ir k an u n u n e d e n k o y d u ? N e d e n H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d iğ e r m ü 'm in le re b ö y le b ir sın ırlam a g e tird iğ i h ald e , k e n d isi d e sad e c e b u d ö rt h an ım ı alık o y u p d iğ e r h an ım ların ı b ırak m ad ı? Ü ste lik iste n ild iğ i k ad ar c ariy e ile d e b e rab e r o lu n ab ilird i? H atta, b ö y le b ir y asa k o y m ay a n iy e t e ttiğ in e g ö re , şe h e v î arz u su n u raz ı e d e re k d e b u n u k e n d isin e tatb ik e d e b ilird i. Bu n u d a, k e n d isin e h iç e rk e k e v lat b ırak m ay an m e v c u t h an ım ların ı b ırak ıp , o n ların y e rin e A rap ların e n g ü z e l b ak ire d ö rt k ız ın ı alarak g e rç e k le ştire b ilird i. M ü ste şrik le r ta raf ın d an H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) — h aşa — şe h v e t d ü şk ü n ü o ld u ğ u tas v ir e d ilip k o n u n u n b u d e re c e d ile d o lan m asın a, d iğ e r taraf tan k e n d isin i b u k ad ar sık ın tıy a so k ac ak b ir v ah y i — h aşa — u y d u rd u ğ u sö y le n m e sin e g e rç e k te n h ay re t e d ilir. O y sa R e su lu llah ( a.s.m .) b u sm ırlad ırm ad an sad e c e b ir se n e ö n c e Saf iy y e b in ti H u y e y ile e v le n m işti. H z . Safiy y e , H ay b e r Y ah u d ile rin d e n b irin in k ız ıy d ı. Esir o larak alın d ığ ı iç in o n u n la h ü r b ir k ad ın o larak e v le n m e k su re tiy le d e ğ il d e , c ariy e o larak y an ın d a tu tab ilird i. Saf iy y e 'd e n sad e c e b ir se n e ö n c e d e C ü v e y riy e b in ti'l- H aris'- le e v le n m iştir. O y sa C ü v e y riy e , Be n i M u stalik g an im e tle ri arasın d an b ir M ü slü m an m h isse sin e d ü şm ü ştü . H z . P e y g am b e r (a.s.m .) o n u k e n d isin e c ariy e o larak alm ası g e re k ird i. Fak at, Saf iy y e 'd e o ld u ğ u g ib i b u n d a d a b ö y le y ap m ad ı. A c ab a, ik i se n e so n ra h ak ların d a h ü k ü m in e c e k o lan e şle rin e ilav e o larak b u ik i h an ım ı n ik ah lan m ak la k e n d in e p ro p le m m i 697 Bk. M . H. Heykel, a.g.e., s. 321. 698 M üslüm anların kâfirlerle olan ilk çarpışm alarında, onlardan birinin düşm anlarından on tanesini m ağlup etm esi kendilerinden istenm iş, sonra bu hüküm hafifletilerek on sayısı ikiye indirilm iştir. (Enfâl, 65-66) Yine, bir dönem , Kur'ân-ı Kerim , Hz. Peygam ber (s.a) ile konuşm ak isteyen herkesten, konuşm adan önce durum una göre bir sadaka verm esini istem iş, daha sonra ise bunu neshetm iştir (M ücâdele, 12-13). KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 171 ç ık arm ak istiy o rd u ? Bö y le b ir id d ia tu tarsız lığ ın işare tid ir. Bu ise, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'd e asla rastlan m am ıştır. H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .), m ü 'm in le re g e tird iğ i d ö rt k ad ın la y e tin m e sın ırlam asın d an k e n d isin i is tisn a e tm e sin i b ir k u su r o larak ile ri sü re n le r, k ısa b ir sü re so n ra v ah iy in ip M ü slü m an ları d e ğ il d e sad e c e H z . P e y g am b e ri ( a.s.m .) m u h atap alarak m e v c u t e şle rin d e n b irin i b aşk a b iriy le d e ğ iştirm e sin i ö z e l o larak y a sak la m ıştır.699 Bu d a H z .. P e y g am b e rin b u k o n u d a ö z e l b ir d u ru m u b u lu n d u ğ u n u g ö ste riy o r. Baz an y aln ız c a o n u b ağ lay an b ir h ü k ü m M ü slü m an ları b ağ lam ıy o r, b az an d a ak si v ak i o lu y o rd u . Ö te y an d an H z . P e y g am b e rin h an ım ları ây e t- i k e rim e n in aç ık if âd e siy le m ü 'm in le rin an n e le ri sa y ılırla r 700 v e o n larla h iç b ir şe k ild e e v le n e m e z le rd i. A y n ı an d a n ik ah altın d a b u lu n a b ile c e k h an ım say ısın ı d ö rtle sın ırlay an ây e t in d iğ i z am an H z . P e y g am b e r f iile n d ö rtte n f az la k ad ın la e v li b u lu n u y o rd u . Eğ e r sın ırlam a o n u d a k ap sasay d ı, n ik âh ı altın d an ç ık arac ağ ı k ad ın lar b aşk a m ü 'm in le rle d in e n e v le n e m e z v e b ü y ü k b ir h ak sız lığ a u ğ ra rla rla d ı. So n o larak , işare t e tm e k iste riz k i, h iç b ir M ü slü m an , h atta h iç b ir m ü şrik H z . P e y g am b e ri (a.s.m .) b u n o k tad an y ad ırg am am ıştır. Eğ e r M ü slü m an lar, b u k o n u d a şü p h e y i g e re k tire c e k b ir n o k ta b u lu n d u ğ u n u h isse t- se le rd i, asla su sm az lard ı. K ald ı k i, araların d an so n d e re c e te n k itç i H z . Ö m e r g ib i z atlar b u lu n u y o rd u . H z . Ö m e r ( r.a) R e su lu llah ın k ay ın p e d e riy d i. K ız ın ın ( a.s.m .) b u n c a k u m aların ın b u lu n m am ası k e n d isin i y ak ın d an ilg ile n d iriy o rd u . H z . P e y g am b e r (a.s.m .) m e c b u r k alarak , k e n d isin i b u n c a sık ın tıd an k u rtarm ak iç in d iğ e r m ü 'm in le rin d e k e n d isi g ib i d ö rtte n f az la k ad ın la ay n ı an d a e v le n m e sin e iz in v e re n b ir h ü k ü m ç ık arab ilird i. G e rç e k te n , n e şe k ild e if âd e e d ilirse e d ilsin , b u k o n u d a H z . P e y g am b e re te n k it o larak y ö n e ltile c e k b ir şe y i g ö re m iy o ru z . Ç ü n k ü , h ü k ü m k o y an k e n d isi d e ğ il, A llah 'tır. K e n d iliğ in d e n n e şah sı iç in , n e d e M ü slü m an lar iç in b ir h ü k ü m o rtay a k o y m am ıştır. Sö y le y ip n ak le ttik le rin d e k i m e su liy e ti tak d ir e d e m e y e n b az ı sö z d e M ü slü m an ların u y d u ru p , b az ıların ın d a riv ây e t e ttik le ri z ay ıf b ir riv ây e ti d ille rin e d o lay an M ü ste şrik le rin ile ri sü rd ü k le ri tu tarsız ith am d a k o n u m u z la y ak ın d an ilg ilid ir. Bu d a H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) k e n d i h alasın ın k ız ı o lan H z . Z e y n e b b in ti C ah ş ile e v le n m e si h ad ise sid ir. Bu u y d u rm a riv ây e t şö y le ö z e tle n e b ilir: Sö z d e , H z . P e y g am b e r b ir g ü n h e r h an g i b ir iş iç in Z e y d 'in e v in e g itm iş. O n u e v d e b u lam am ış. Bu n u n ü z e rin e , p e rd e n in ark asın d a ale lac e le e lb ise sin i g iy e n Z e y n e b H z . P e y g am b e r ile k o n u şm u ş. T am o sırad a e se n rü z g ar p e rd e y i k ald ırm ış v e H z . 699 Ahzâb, 52. 700 Ahzâb, 6. 172 B KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR P e y g am b e r (a.s.m .) o n u aç ık o larak g ö rm ü ş. Bu d a R e su lu llah 'm d u y g u ların ı altü st e tm iş. "Sü b h an e M u k allib e 'l- K u lû b K alb le ri d ö n d ü re n A l la h 'ın şan ı n e y ü c e d ir!" d iy e re k g e ri d ö n m ü ş. Z e y d ev e d ö nü p d e, h an ım ın d an o lu p b ite n le ri ö ğ re n in c e , R e su lu llah m k e n d i k arısın a g ö n ü l v e rd iğ in i an lam ış. H e m e n R e su lu llah m b o şa y ıp k e n d isin in e v le n m e sin i h u z u ru n a v ararak , Z e y n e b 'i ö n e rm iş. H z. P e y g am b e r ( a.s.m .) h an ım ın ı tu tm asın ı v e A llah 'tan k o rk m asın ı e m re tm iş. Fak at ç o k g e ç m e d e n v ah iy in ip H z . P e y g am b e rin b o ş y e re g iz le d iğ i v e b astırm ak is te d iğ i d u y g u ların ı o rtay a ç ık arm ış v e aç ık ç a H z . Z e y n e b 'i e ş o larak al m asın ı e m re tm iş. U y d u rm a riv ây e t b u n d an ib a re ttir 701 . W ash in g to n Irv in g d e k e n d i k af asın d an b u riv ây e te b aşk a e k le m e le rd e b u lu n u y o r. H z . Z e y n e b e v d e e v k ıy af e tiy le o tu ru rk e n H z . P e y g am b e r, k o c asın ın b a b alığ ı o larak an sız ın e v e d alıy o r. Z e y n e b 'in g ü z e lliğ in i ay an b e y an g ö rü y o r. 702 H e m e n şu n u b e lirtm e k iste rim k i, b irin c i riv ây e tte g e ç e n p e rd e h ad ise sin i, y an i k ad ın ların p e rd e ark asın a ç e k ild ik le rin i b u d ö n e m e ait h iç b ir riv ây e tte g ö re m iy o ru z . A k sin e , H z . P e y g am b e rin e v in d e , H z . Z e y n e b 'le e v le n d ik te n so n ra p e rd e ç e k ilm e y e b aşlan m ıştır 703 . Irv in g 'in , H z . P e y g am b e rin , y aln ız b aşın a e v d e b u lu n an H z . Z e y n e b 'in y an m a an sız ın g ird iğ in i b e lirte n id d iasın a g e lin c e , ö n c e lik le b ö y le b ir riv ây e ti n e re d e n ç ık ard ığ ın ı sö y le m e liy d i. Bö y le b ir d av ran ış, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) v e sah ab ile rin ah lak ıy la tab an tab an a z ıt o lm ası b ir y an a, şu an d a ü z e rin d e d u rd u ğ u m u z tu tarsız v e asılsız riv ây e tte b ile y e r alm am ıştır. H z . Z e y n e b 'in b u k ıssasın d a c id d e n ö n e m li b ir n o k ta v ard ır. O d a şu d u r: G e re k k e n d isi v e g e re k se aile si k e sin o larak H z . Z e y d 'le e v le n m e sin i re d d e tm işle rd i.704 Ç ü n k ü Z e y d (V . 8), H z . P e y g am b e rin k ö le siy d i. H z . H atic e , R e su lu llah h e d iy e e tm iş, R e su lu llah d a o nu ( a.s.m .) ile e v le n d iğ in d e Z e y d 'i k e n d isin e az ad e tm işti. D iğ e r taraf tan H z. Z e y n e b ise , M ü slü m an ların lid e ri y e re isi, A llah 'ın P e y g am b e ri o lan H z . 701 Bu rivayet için bk. Keşşâf ve Kadı Beydavî tefsirleri Ahzâb, 37. âyetinin tefsiri. 702 Irving, a.g.e.,s. 112; M uham m ed Hüseyn H eykel bu hikayeyi buna yakın bir ifadeyle ve m üsteşriklerin bu konudaki iddialarını çürütm ek üzere H a y a tu M u h a m m e d adlı eserinde kaydeder, s. 322-323. M axim e R odinson da bu hikayeyi nakletm iştir. R odinson, “ M uham m ed ’in, Zeyd evde değilken Zeyneb'in kapısını vurduğunu, Zeyneb yarı çıplak olarak onu içeriye buyur etm ek istediğini, Hz. M uham m edi hem anası hem babası olarak gördüğünü, M uham m ed'in eve girm ediğini, fakat o sırada rüzgârın Zeyneb ’in üstündekini havalandırdığını, Hz. M uham m ed'in, onun anlayam adığı bazı sözler m ırıldanarak uzaklaştığını; Zeyd eve geldiğinde Zeyneb'in ona olup bitenleri anlattığını, Zeyd'in hem en M uham m ed ’ in huzuruna çıkarak neden eve girm ediğini sorduğunu ve Zeyneb ’den hoşlanm ışsa onu derhal boşayacağını söylediğini ve fiilen de Zeyneb ’ le önce ilişkisini kestiğini ardından da onu boşadığını, M uham m ed'in Zeyd'e “ karın senin olsun ” dediğini... ” söylüyor, (bk. R odinson, a.g.e., s. 238-241). Ayrıca, konuya alaylı ve kısa bir işaretle yer veren ; şu kitaba da bkz: A. C. Bouquet: J. C om parative Religion. Kitabın yazarı İngiliz H ıristiyan bir din adam ıdır. 703 Buharı, ili, 177. 704 Huseyn Heykel, a.g.e., s. 323-324. ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR 173 M u h am m e d 'in h alasın ın k ız ıy d ı. A ile si, K u re y ş'in e n asil v e so sy al en m e v k ic e y ü k se k h ak k ın d a v ah iy in ip a ile le rin d e n b iriy d i. Eğ e r, Z ey neb g ây e t se rt b ir d ille o n ların b u ve a ile si e v lilik te k lif in i re d d e tm e le rin i k m am asay d ı705 , b ö y le b ir e v liliğ e n e Z e y n e b , n e d e aile si asla raz ı o lm az d ı. N e d e n H z . Z e y n e b v e aile si h ak k ın d a ö z e l o larak v ah iy in ip P e y g am b e rin H z. ( a.s.m .) te k lif e ttiğ i az atlık b ir k ö le y le e v le n m e sin e k e n d ile rin i m e c b u r e tti? D e m e k k i işin iç in d e , k ad e rin b aşk a b ir sırrı sak lıy d ı. Bu d a, ik in c i b ir v ah iy in ip 706 , H z . P e y g am b e ri H z . Z e y n e b 'le e v le n m e y e m e c b u r e ttiğ i an o rtay a ç ık ac ak tı. So n ra e ğ e r — h aşa — H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) şe h v e tin i tatm in p e şin d e o lsay d ı, H z . Z e y n e b 'i id d ia e d ile n v az iy e tte g ö rd ü ğ ü n d e n e d e n e v in e g irm e d i. N e d e o lsa d ay ısın ın o ğ lu y d u . Se v im li g ö z ü k e re k H z . Z e y d 'le z o rla e v le n d irm e k ab ah atin i af f e ttirm e k iste d iğ in i b ah an e e d e b ilird i. Ü ste lik , Z e y n e b 'in , k o c ası Z e y d ile o lan ilişk isi iste n ild iğ i d ü z e y d e iy i d e ğ ild i. Ç ü n k ü b u e v lilik te h ak sız lığ a u ğ rad ığ ı d u y g u su n u taşıy o rd u . Ö te y an d an H z . p e y g am b e r ( a.s.m .)'in b u e v liliğ i g e rç e k le ştirm e sin d e b ü y ü k , am a ç o k b ü y ü k b ir risk d e v ard ı. Ç ü n k ü A rap lar, b ö y le b ir e v liliğ i asla ak ılların a sığ ıştıram az lard ı. Ç ü n k ü o n lara g ö re , e v latlık , in san ın ö z e v lad ın d an fark sız d ı. P ro b le m in o d ak n o k tası d a b u rasıy d ı. H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) te re d d ü d ü n ü v e b u e v liliğ in g e rç e k le şm e sin d e k i is te k siz liğ in i b u rad an an lıy o ru z . Şu ây e t- i k e rim e d e b u g e rç e ğ i aç ık ç a if âd e e d iy o r: "İn san lard an ç e k in iy o rd u n ; o y sa A llah 'tan ç e k in m e n d ah a u y g u n d u ." 707 R o d in so n , H z . M u h am m e d 'in , Z e y d 'in k e n d i h e sab ın a h an ım ın ı b o şam a te k lif in i k ab u l e tm e d iğ in i, e v latlığ ın h an ım ın ın ö z e v la d ın h a n ım ı g ib i k ab u l e d ild iğ i iç in to p lu m d a h u z u rsu z lu k ç ık m asın d an ç e k in d iğ in i, f ak at ile ri g ö rü şlü b ir b ire y c i o ld u ğ u v e k av - m in in say ısız y an lışların a k arşı ç ık tığ ı g ib i, e v latlığ ın ö z e v lat g ib i k ab u l e d ilm e sin d e k i g arab e ti se z d iğ in i, b u an lay ışı o rtad an k ald ırm ak iste d iğ in i, b u n u n ü z e rin e h e r z am an o ld u ğ u g ib i b u d e f a d a A llah 'ın k e n d i y ard ım ın a k o ştu ğ u n u v e k riz e (!) y ak alan m asın ın ard ın d an g ü lü m se y e re k A h z âb Sû re sin in ilg ili ây e tle rin i b ir so lu k ta o k u d u ğ u n u ; e v lilik tö re n in i ç arç ab u k y ap tığ ın ı v e b u h u su si e v lilik te n g e n e l b ir h u k u k î d ü z e n le m e ç ık ard ığ ın ı sö y le y e re k 708 , H z . M u h am m e d 'in Z e y n e b 'e g ö n ü l • k ap tırd ığ ın ı, f ak at h alk tan ç e k in d iğ i iç in Z e y d 'in te k lif in i k ab u l e t- 705 Ahzâb, 36. 706 Ahzâb, 37. 707 Ahzâb, 37 708 R odinson, a.g.e., s. 239-240; R odinson, H ıristiyan Batıklar ve Volter ’ cilerin daha çok Peygam ber’ in yıldırım aşkına tutulduğu şeklinde düşündüklerini ve bu konuda biraz da alaycı bir tavır takındıklarını söylüyor, (a.g.e., s. 240). 174 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m e d iğ in i im a e d iy o r. O y sa, â y e tin , b iz im m a n tığ a d ah a y ak ın b u ld u ğ u m u z şö y le b ir y o ru m u v ard ır: H z . P e y g am b e r (a.s.m .), H z . Z e y n e b ile e v le n m e k z o ru n d a o ld u ğ u n u sö y le y e re k in san ların k arşısın a ç ık m ak iste m iy o rd u . Fak at, n e k ad ar ac ı o lu rsa o lsu n İlâh î v ah iy in san lara aç ık ç a te b liğ e d ilm e liy d i. D e m ir g ib i sağ lam b ir b iç im d e k ö k le şm iş ö rf v e ad e tle rle n e k ad ar ç e lişirse ç e lişsin İlâh î y asa ta tb ik e d ilm e liy d i. İn san lar n e z d in d e m e y d an a g e tire c e ğ i şid d e tli sarsın tıy a v e k af aların d a d o ğ u rac ağ ı b ü y ü k k arışık lığ a rağ m e n A llah , b u y asay ı şah sın d a ilk u y g u lay an ın b iz z at H z . P e y g am b e r o lm asın ı irad e b u y u rm u ştu . 709 H e n ü z e lb ise le rin i tam o larak g iy e m e m iş H z . Z e y n e b 'e an î b ir te k b ak ışın , H z . M u h am m e d 'i g ö n ü ld e n sarstığ ı id d iası, k ab u l e d ilm e si im k an sız b ir id d iad ır. Ç ü n k ü , H z . Z e y n e b 'i H z . Z e y d ile e v liliğ e m e c b u r e d e n b iz z at R e su lu llah tır. Bu d a ç o k k ısa b ir sü re ö n c e o lm u ştu . Bu g e r ç e k te n ç o k k ısa sü re iç in d e n e d e ğ işm işti k i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) b ir te k b ak ışla d e rin d e n sarsılsın ? Şây e t H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) o n u ç o c u k lu ğ u n d an b e ri g ö rm e y ip d ah a so n ra e rg e n lik ç ağ ın d a an sız ın k arşılaşsay d ı b e lk i şö y le d e n e b ilird i: "Bu m a'k u ld u r. Ç ü n k ü e rg e n lik , g e n ç k ız lard a b ir tak ım ç e k ic i d e ğ işik lik le r m e y d an a g e tirir." Fak at b u d ö n e m i aşm ış o lg u n b ir h an ım d a, h e m d e ç o k k ısa b ir sü re iç e risin d e b ö y le b ir d e ğ işik liğ in m e y d an a g e lm e si m a'k u l d e ğ ild ir. Ö z e llik le , H z . Z e y n e b g ib i, e şin d e n m e m n u n k alm ay an v e sü re k li o larak d ah a asil o ld u ğ u n u ile ri sü re re k o n u k ü ç ü m se y e n 710 b ir h an ım , aile h ay atın d a d ış g ö rü n ü şü n e , e lb ise sin e v e sü sü n e ö z e n g ö ste rm e y e faz la g e re k d u y m az . O y sa — g ü z e l o lm ay an — b ir k ad ın ı g ü z e l v e ç e k ic i g ö ste re n — g ü z e lse — g ü z e lliğ in i arttıran b u g ib i şe y le rd ir. H ik ay e d e d e v am la şö y le d e n iy o r: H z , M u h am m e d ( a.s.m .) , H z . Z e y n e b 'i o h ald e g ö rü n c e , h e m e n g e ri d ö n e re k şu sö z ü te k rarlad ı: "K alb le ri ç e v ire n A llah 'ın şan ı n e y ü c e d ir!" Şim d i d ü şü n ü n ü z v e lü tf e n sö y le y in iz : Bu sö z n e y i g ö ste riy o r? Faraz a b u riv ây e t d o ğ ru k ab u l e d ild iğ i tak d ird e , ac ab a b u sö z , A llah 'a im an ın H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) b ü tü n g ö n lü n ü d o ld u rd u ğ u n u v e R ab b in i m u tlak irad e sah ib i g ö rd ü ğ ü n ü g ö ste rm e z m i? A c ab a, b u — h aşa, y ü z b in d e fa h aşa — g e rç e k te k e n d i n e f san î arz u ların ı tatm in e tm e k iç in v ah iy u y d u rd u ğ u h ald e A llah ile irtib at h alin d e o ld u ğ u n u v e O n d an k e n d isin e v ah iy g e ld iğ in i id d ia e d e n b ir y alan c ın ın d u y g u ları o lab ilir m i? Y in e b u riv ây e te g ö re , H z . M u h am m e d ( a.s.m .) h e m e n g e ri d ö n ü y o r. Ev d e H z . Z e y n e b 'te n b aşk a h iç k im se b u lu n m am asın a rağ m e n b ir an o l su n y an m a g irm e y i asla d ü şü n m ü y o r. Eğ e r m ü ste şrik le rin tasv ir e ttik le ri 709 İslâm bilginlerinden bu kanaatte olanların görüşleri için bk. i. Fennî Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 54-57. 710 M . H. Heykel, a.g.e., s. 324 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR B 175 g ib i H z . M u h am m e d ( a.s.m .) şe h v e tin in e siri o lan b iri o lsay d ı, o an d ak i tab ii te p k i şö y le o lm ası g e re k ird i: Bu n c a şe h v e ti taşıy an k işi iç e ri g ire c e k v e k e n d isin i d e rin d e n sarsan k işiy le , z av allı k o c ası d ışarıd an d ö - n ü n c e y e k ad ar b aşb aşa k alm ay ı d e n e y e c e k ti. H iç d e ğ ilse , k ısa b ir sü re lafa d alac ak v e b u k ısa sü re z arf ın d a o lsu n g ü z e lliğ in i d o y a d o y a se y re d e c e k ti! Farz - ı m u h al o larak H z . M u h am m e d 'in — h aşa — ö m rü n ü n e n b ü y ü k h atasın ı işle d iğ in i v e e lin e g e ç e n b u altın f ırsatı d e ğ e rle n d irm e y e re k iç e ri g ire c e ğ i y e rd e g e ri d ö n d ü ğ ü n ü d ü şü n e lim . A c ab a, d ah a so n ra e fe n d i sin in se v g isiy le k e n d in d e n g e ç m iş- b in le rc e d e f a e sta ğ f iru lla h - sa f v e ah m ak k o c an ın o lay ı ö ğ re n ir ö ğ re n m e z , altın te p si iç in d e g e tirip k e n d i sin e su n d u ğ u te k lif i re d d e d e re k ik in c i b ir k e z f ırsatı n e d e n k aç ırd ı? O y sa u y d u rm a riv ây e te g ö re , k o c a, an c ak ah m ak v e g e ri z e k âlılard an b e k le n e b ile c e k b ir tav ırla e f e n d isin e g e lip , g ö n ü l v e rd iğ i k arısın d an b o şan arak o n a d e v re tm e y i ö n e rm iş! Sö z k o n u su u y d u rm a riv ây e te g ö re R e su lu llah m (a.s.m .) b u ö n e riy e c e v ab ı şu o lm u ş: "Eşin i b ırak m a, A llah ' tan k o rk !" 711 A c ab a, in san ların d e d ik o d u ların d an k o rk tu ğ u iç in te re d d ü t e tm iş, f ak at b u k o n u d a k am u o u y u n u h az ır h ale g e tird ik te n so n ra b u te k lif i k ab u l e tm e k te e n u f ak b ir te re d d ü t g ö ste rm e y e c e k m iy d i? Fak at g ö rü y o ru z k i, b u sır b ir ü ç g e n iç in d e k alm ış, k am u o y u n u n k u lağ ın a v ar m am ış, k am u o u y u n u b u b ü y ü k m e se le y e h az ırlam ak iç in h iç b ir ç ab a sar- f e d ilm e m iştir. A c ab a, b u k ad ar b aşın ı ağ rıtac ağ ın a, in san ların d ilin e d ü şü re c e ğ in e v e d o lam b aç lı y o llar d e n e y e c e ğ in e , b ü tü n b u n lard an d ah a e tk ili, d ah a h ız lı v e arz u su n a d ah a k e stirm e d e n u laştırıc ı b ir y o l o larak , H z . M u h am m e d — h aşa — e sk i k ö le sin in h an ım ıy la an laşıp h e r f ırsatta g iz li g iz li b u lu şm ay ı k ararlaştıram az m ıy d ı? H ay d i d iy e lim k i, b u fırsatı, d a k aç ırd ı, ac ab a K itab - ı M u k ad d e s'in n ak le ttiğ i ü z e re , — h aşa — H z . D a v u d 'u n h ile sin e b aşv u rm ay ı d a m ı b e c e re m e d i? O K itab - ı M u k ad d e s k i, b iz z at sö z k o n u su m ü ste şrik le r, R e su lu llah ( a.s.m .) Ef e n d im iz in K u r'ân 'ı o n d an ç ald ığ ın ı id d ia e d e rle r. Bu h ile y i ö rn e k alarak , Z e y d 'i te h lik e li b ir sav aşa g ö n d e rip , o n u se v m e y e n ark ad aşların d an b irisiy le an laşarak k e n d isin i ö n saf lara sü rü p d ü şm an ın o k , m ız rak v e k ılıç ların a k e sin h e d ef y a p tıra b ilird i. h aşa — N ite k im — K ita b -ı H z . D av u d , sö z k o n u su b ak ılırsa H z . M u h am m e d 'in M u k a d d e s'in u y d u rm a riv ây e tin id d ia sın a g ö re ile ri sü rd ü ğ ü n e ( a.s.m .) taşıd ığ ı ay n ı d u y g u y u y ak ın b ir k o m u tan ı o lan U riy a'n ın k arısın a k arşı taşım ış! A m a, H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) ak sin e , sav aşa g ö n d e rip ö lü m ü n e se b e b o lm ad an ö n c e b u k o m u tan ın k arısıy la — h aşa — b e rab e r o lm u ş. N ih ây e t k o c asın ı, işare t 711 H ucurât, 37. 176 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h ile y le e d ile n o rtad an k a ld ırd ık ta n so n ra k ad ın a rtık k e n d isin e k alm ış! H z . D âv u d , b u n u y ak ın b ir k o m u tan ın a y ap ab ild iğ in e g ö re , H z . M u h am m e d (a.s.m .) e sk i k ö le sin e n e d e n y ap am asın ? Ç ü n k ü , e sk i b ir k ö le d e n k u rtu lm ak , U riy a g ib i 712 y ü k se k b ir ask e rî, İç tim aî v e siy a sî m e v k ii o lan b ü y ü k b ir k o m u tan d an k u rtu lm ak tan b in d e f a d ah a k o lay d ır. Y o k sa, H z . M u h am m e d — h aşa — Y ah u d ile rd e n sad e c e g ü z e l f i k irle ri ç alm ak la y e tin ip k ö tü f ik irle ri b ir taraf a m ı b ırak m ıştır? ! 713 O la y ın sö z k o n u su tu tarsız riv â y e tin e ttiğ i id d ia şe k ild e g e r ç e k le ştiğ in i h ale n im k ân sız o lm an ın y an ın d a, H z . M u h am m ad ile H z . Z e y d arasın d ak i k arşılık lı se v g i ö y le sin e d e rin , sağ lam v e sarsılm az d ır k i, Z e y d ( r.a) h e n ü z k ü ç ü k k e n H z . M u h am m e d 'i, an asın a, b ab asın a; k ısac ası, b ask ın a u ğ ray ıp alın arak , k ö le o larak satılıp , d u rm ad an e l d e ğ iştire re k so n u n d a H z . M u h am m e d 'in e lin e g e ç in c e y e k ad ar g ö re m e d iğ i b ü tü n y ak ın ların a te rc ih e tm iş v e H z . M u h am m e d ( a.s.m .) o n u y a n ın d a kend i arasın d a k alm ak la se rb e st y a k ın la rıy la b ırak tığ ın d a o n larla v a ta n ın a b irlik te b irlik te d e tm iştir 714 . Bu n d an so n ra b ir k e re o lsu n b u g e ri d ö n m ek d ö nm ey i re d k ararın d an p işm an lık d u y d u ğ u v e H z . M u h am m e d 'i b ırak ıp y ak ın ların a d ö n m e k iste d iğ i n ak - le d ilm e m iştir. Eğ e r, H z . M u h am m e d 'd e n (a.s.m .) e n u f ak b ir k u şk u se z se y d i, b u n c a u z u n y ıllar b o y u ay n ı e rişilm e z se v g iy i o n a k arşı sü re k li b e sle y e b ilir m iy d i? Y in e e ğ e r, e n g iz li b ir v e sv e se b ile h atırın a g e lse y d i b u o lay d an so n ra R e su lu llah ile b irlik te k alır m ıy d ı? A c ab a, H z . Z e y d 'e k ü ç ü k lü ğ ü n d e n o an a k ad ar g e rç e k b ir b ab a g ib i d av ran an , o n u e lle riy le b ü y ü tü p te rb iy e e d e n , d u ru şe fk at p ın arın d an k e n d isin e k an a k an a iç ire n , b ir lid e r, m u tlak b ir h ak im v e id are c i o larak h alasın ın k ız ın ı b u e sk i k ö le siy le e v le n d ire n H z . M u h am m e d (a.s.m .) g ib i b ir z at, k e n d i e v latlığ ın ın k arısın ı g ö rü r g ö rm e z o n a — y ü z b in d e fa h aşa- aşık o lm ası asla d ü şü n ü le b ilir m i? H ay d i f arz -ı m u h al o larak , b ir te k b ak ışla b ö y le b ir se v g iy e k ap ıld ığ ı d ü şü n ü lsü n — e v latlığ ı tam am e n ö z e v lat g ib i k ab u l e d e n c ah iliy e t g e le n e ğ in i y ık m ay ı h e d e fle y e n İlâh î e m ir o lm asay d ı v e A llah bu y eni y asan ın ilk o larak b iz z a t N e b îsi ta ra fın d a n ta tb ik e d ilm e sin i irad e e tm e se y d i — o n u n la e v le n m e y e raz ı o lm ası m ü m k ü n m üydü? H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) şan ın a k e n d ile rin c e le k e g e tire b ile c e k h e r şe y i h e m e n c e c ik tasd ik e d ip sav u n m ay a b aşlay an b u ad am ların g ö z ü n d e n k aç an b ir b aşk a g e rç e k v ard ır. O d a şu d u r: Sö z k o n u su tu tarsız riv â y e t d iy o r k i: H z . M u h am m e d 'in , k o c asın d an b o şan d ık tan so n ra H z . Z e y - 712 Hz. D avut ve U riya ’nın hikayesi için bk. K ita b -ı M u k a d d e s , II. Sam uel, 11/2-27. 713 Avad, a.g.e., s. 54-62. 714 ibn Hişâm , a.g.e., 1,248-249. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR 177 ■ n e b 'le e v le n m e si, b ü y ü k b ir g ü rü ltü m e y d an a g e tird i. Ç ü n k ü in san lar, b ir ad am ın k e n d i e v latlığ ın ın b o şad ığ ı k ad ın la e v le n m e sin i k o lay k o lay iç le rin e sin d ire m e d ile r. Ç ü nkü e v la tlığ ı öz e v lat g ib i g ö rü y o rlard ı. d e re c e şid d e tle b ö y le b ir e v liliğ i y ad ırg ad ık ların a g ö re İn san lar b u ac ab a, m an tık î o lan , Z e y d 'in e v latlık y o lu y la b ab asın ın e v le n m e si h e sab ın a k arısın ı b o şam ay ı te k lif e tm e y i ak lın d an b ile g e ç irm e m e si lâz ım d e ğ il m id ir? Y in e , b iz im d e b ö y le b ir o lay ın im k ân sız lığ ın ı sö y le m e m iz e n m an tık î y o l d e ğ il m i? So n ra, H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) A işe g ib i o ld u k ç a g ay y û r b ir h an ım ı v ar. Eğ e r H z . A işe , e n u f ak şü p h e li b ir d u ru m se z se y d i, asla su sm az d ı. Fak at, H z . P e y g am b e re k arşı o ld u k ç a n az lı v e se rb e st o lan H z . A işe (r.a) b u k o n u d a tam am e n b aşk a b ir g ö rü şte o lu p şö y le d e m e k te d ir: "Eğ e r R e sû lu llah ( a.s.m .) ( v ah iy d e n ) b ir şe y i g iz le m iş o lsay d ı, b u n u g iz le rd i" 715 . Ç ü n k ü o — d ah a ö n c e d e b e lirttiğ im iz g ib i — H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) H z . Z e y n e b ile e v le n m e sin in d o ğ u rac ağ ı sarsın tın ın şid d e tin i ç o k iy i b iliy o rd u . So n ra, h ay d i b u riv ây e tte y e r v e rile n o lay ların tam am ın ı d o ğ ru k ab u l e d e lim . H z . P e y g am b e rin y ad ırg an ab ile c e ğ i h an g i n o k tası v ar k i? T e sa d ü fe n H z . Z e y n e b 'i g ö rü p , b u n u n g ö n lü n d e b ir e tk i m e y d an a g e tirm e si m i? İç e ri g ire c e ğ in e , "K alb le ri h ald e n h ale ç e v ire n A llah 'ın şan ı n e y ü c e d ir!" d iy e re k g e ri d ö n m e si m i? H z . Z e y d 'e "H an ım ın ı y an ın d a tu t v e A llah 'tan k o rk " d iy e re k k arısın ı k e n d isi iç in b o şam asın a e n g e l o lm ay a ç alışm ası m ı? K o c ası taraf ın d an tam am e n k e n d i irad e si v e te rc ih i ile b o şan d ık tan so n ra H z . Z e y n e b ile , h e rh an g i b ir ad am ın h e rh an g i b ir k ad ın la m e şru b ir b iç im d e e v le n m e si g ib i e v le n m e si m i? Bu n lard an h an g isi H z . P e y g am b e re (a.s.m .) k arşı b ir k u su r o larak ile ri sü rü le b ilir? G ö rü ld ü ğ ü g ib i aslın d a k o n u d a tartışılab ile c e k h iç b ir n o k ta y o k . M e se le b az ı k e sim le rc e b o şu n a d ile d o lan ıy o r. M ü ste şrik le rin k o p ard ık ları g ü rü ltü tam am e n an lam sız d ır. D e ğ il m i k i m e se le , İlah î b ir v ah iy o larak , y e n i y asan ın ilk d e fa H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) şah sın d a u y g u lan m asın ı e m re d e n ây e tle h iç b ir b iç im d e ç e lişm e m e k te d ir. 716 6. H z. İb r a h im B a ş la d ığ ı ile K a b e 'n i n İn ş a s ı A r a s ın d a Bağ K u rm a y a İd d ia s ı 715 Buharî, Tevhid 22; M üslim , im ân 288; Tirm izî, Tefsiru Sure (33) 9, 10, 11; Ahm ed, M üsned, VI, 241. 716 Hz. Peygam ber ’ in çok evliliğine ve özellikle Hz. Zeyneb ile evlenm esine olan itirazlarına ilişkin cevap ve değerlendirm eler için bk. M uham m ed H useyn H eykel, H a y â tu M u h a m m e d , s. 315-326; Abdurrahm ân Bedevî, D elense de La Vie du Prophete M uham m ede contre ses detracteurs, s. 83-100; İsm ail Fennî Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 51-72; Bedîüzzam an Said N ursî H akikat N urları, s. 132-135; Bedîüzzam an Said Nursî, M ektûbât (Envâr N eşriyât), s. 38-40. 178 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Baz ı m ü ste şrik le r, "H z . P e y g am b e rin M e d in e 'd e Y ah u d ile rle te m asa g e ç m e si, o n u n , H z . İb râh im tarih in e v e H z . İsm âil'in A rap k av m i ile o lan n e se b i b ağ ların a aşin a o lm asın ı sağ lam ıştır" d e m e k te d irle r717 . M ü ste şrik C ae tan i ise d ah a d a ile ri g id e re k , M e k k î sû re le rd e n h iç b i rin d e İb rah im v e İsm ail'in ism in in b ir d e fa b ile g e ç m e d iğ i, h iç b ir ây e tte İsm âil'in n e A rap ların , n e d e H z . M u h am m e d 'in c e d d i o lm ak ü z e re z ik re d ilm e d iğ i id d iasın d a b u lu n m ak tad ır." 718 Ö n c e C ae tan i'n in b u id d iası ü z e rin d e d u ru p , ark asın d an ö n c e k i id d iay ı d e ğ e rle n d ire lim : C ae tan i'n in d e e se rin d e e sas alıp d e rc e ttiğ i 719 N ö l- d e k e 'n in z am an te rtib in e g ö re h az ırlad ığ ı c e tv e lin e g ö re tam am ı M e k k î o lan 18 sû re n in d e ğ işik ây e tle rin d e 720 H z. İb ra h im 'in ; y in e tam am ı M e k k i o lan 5 sû re n in 5 ây e tin d e 721 H z . İsm ail'in ad ı g e ç e r. G e rç e k b u k ad ar g ü n g ib i aç ık k e n C ae tan i'n in b u k o n u d ak i in k ârı, k o y u b ir c e h a le tte n d e ğ ilse tam b ir in attan k ay n ak lan m ış o lab ilir. H z . İsm ail'in K u r ’ ân - ı K e rim d e , A rap ların v e d o lay ısıy la H z . P e y g am b e rin c e d d i o larak g ö ste rilm e d iğ i id d iasın a g e lin c e , b u n u n d a g e r ç e k le h iç b ir alak ası y o k tu r. Ç ü n k ü , H ac c Sû re sin in 78. ây e tin d e H z . İb rah im 'in , g e re k H z . P e y g am b e rin , g e re k se A rap ların b ab ası o ld u ğ u aç ık ç a b e lirtilir. H al b ö y le o lu n c a H z . İsm ail d e , o n ların c e d d i o lm u ş o lm az m ı? Bak ara Sû re sin in 127- 129. â y e tle rin d e a ç ık la n d ığ ın a g ö re , H z. İb rah im , K ab e 'n in te m e lle rin i H z . İsm ail'le b irlik te y ü k se ltirk e n z ü rriy e tle rin d e n M ü slü m an b ir ü m m e t z u h u r e tm e sin i v e o n ların iç in d e n d e o n lara İlâh î ây e tle ri o k u y ac ak , k itab ı, h ik m e ti ö ğ re te c e k , o n ları k ö tü lü k le rd e n te m iz le y e c e k b ir p e y g am b e r g e lm e sin i A llah 'tan d ile m işle rd i. Bak ara Sû re sin in 151. ây e tin d e ise , b u ü m m e tin A rap lar, o n lar iç in d e g ö n d e rile n P e y g am b e rin H z . M u h am m e d o ld u ğ u n a aç ık ç a ışık tu tu lu y o r. A l- i İm ran Sû re sin in 67-68. ây e tle ri d e b u g e rç e ğ i te y id e d iy o r. M ü slü m a n la rın b eş v ak it n am az d a o k u d u k la rı Sa la v a tta H z. İb rah im 'i v e o n u n e h l- i b e y tin i an m aları b u y ak ın lığ ın f iilî b ir d e lili v e te z ah ü rü d e ğ il m id ir? Baz ı m ü ste şrik le r d e , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'i, H z . İb rah im 'in M e k k e y i z iy are tin e v e K ab e 'y i b in a e d işin e ilişk in k ıssasın ı - h aşa- u y d u r- 717 Lam mens, L ’ lslam , C royance et Institutions, Beyrut, ed. C atholique, 1926, s. 33. 718 C aetani, a.g.e., 1,133. 719 İslam Tarihi, II, 103. 720 En'âm , 74-86, 163; Hûd, 70-77; Yûsuf, 7, 39; ibrâhim , 34; Hicr, 51; N ahl, 120-123; M eryem , 41-49; Enbiyâ, 51-72; Şuarâ, 70-77 Ankebût, 16, 17, 31, 32; Saffât, 83-113; Sâd, 45; Şûrâ, 13; Zuhruf, 26; Zâriyât , 24; Necm , 37; A'lâ , 19. 721 En'âm , 87; ibrâhim , 39; M eryem , 54; Enbiyâ, 85; Sâd, 48. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 179 m ak la ith am e d iy o rlar. Bu n u y ap ark e n şu ü ç ö n e m li n o k tay ı u n u tu y o r la r: Birin c isi: A rap lar n e sille r b o y u b u n a in an ıy o rlard ı. Bu k ıssay ı H z . P e y g am b e r — h aşa — u y d u rm am ıştı. Bu n u n e n aç ık d e lili d e H an if le rin b irb irle rin e şö y le d e m e le rid ir: "Şu n u iy ic e b ilin : V allah i k av m in iz h iç b ir h ak d in ü z e re d e ğ ild ir. Bab aları İb rah im 'in d in in d e n sap m ışlar. Şu e trafın d a d ö n ü p d u rd u ğ u m u z , n e d u y an n e d e g ö re n , n e z arar v e n e d e f ay d a v e re n taşlar n e d ir k i? Ey m ille t! K e n d in iz e h ak d in i aray ın . Siz — A lla h 'a y e m in d e ğ ilsin iz ." e d e rim İb n H işam k i — h ak bunu d in ad ın a n ak le ttik te n h iç b ir şe y ü z e rin d e so n ra şu n ları d a e k liy o r: "Bu n u n ü z e rin e ü lk e le re d ağ ılarak H z . İb rah im 'in d in i o lan H an if liğ i aram ay a k o y u ld u lar." 722 H an if liğ i b e n im se y e n b u z atlard an b iri o lan A m r b in N ü f e y l z am an z am an şö y le d e rd i: "Be n H z . İb rah im 'in R ab b in e k u llu k y ap ıy o ru m " 723 . Bir g ü n d e sırtın ı K ab e 'y e y aslam ış v e şö y le d e m iştir: "Ey K u re y şlile r! Z e y d b in A m r'm c an ı k u d re ti e lin d e o lan a y e m in e d e rim k i, iç in iz d e b e n d e n b aşk a H z . İb rah im 'in d in i ü z e rin d e k a lan y o k tu r." 724 İk in c isi: M ü şrik le r, m e le k le rin h e y k e lle rin i y ap tığ ı g ib i H z . İb rah im v e İsm ail'in ( ik isin e d e se lam o lsu n ) d e h e y k e lle rin i y ap m ış v e K ab e ' n in iç in e y e rle ştirm işle rd i. H atta b u h e y k e lle r e lle rin d e f al o k ların ı tu tu y o rlard ı. 725 İb rah im Bu n u n if âd e e ttiğ i m an a arasın d ak i ilişk iy i — h aşa — H z . g ây e t aç ık tır: P e y g am b e r K ab e ile H z. u y d u rm am ıştır. A k sin e o n d an ö n c e d e A rap lar b u n a k e sin o larak in an ıy o rlard ı. Ü ç ü n c ü sü : Eğ e r b ö y le si b ir ilişk iy i — h aşa — H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) u y d u rm u ş o lsay d ı v e y a A rap lar b u k o n u d ak i in an ç ların d a az d a o lsa b ir te re d d ü t iç in d e - b u lu n salard ı — f itn e le ri u y an d ırm ad a g ây e t m ah ir o lan — Y ah u d ile r su sm az lar, ç ığ ırtk an lık larıy la d ü n y ay ı v e lv e le y e v e rirle rd i. Fak at b u n a rağ m e n A lf re d G u illau m e so ru y o r: "Eğ e r H z . İb rah im v e İsm ail M e k k e 'y i z iy are t e tm işle rse n e d e n İslâm ö n c e si A rap lard an b ir tan e sin in b ile İsm ail ism in i k u llan d ığ ın ı g ö re m iy o ru z ? " 726 G e rç e k şu k i, A rap lar ç o k ö n c e d e n H z . İb rah im v e o ğ lu İsm ail'in d in in d e n sap m ışlar. O k ad ar k i, H z . İb ra h im 'i b ile — h aşa — b ir p u t h alin e g e tirm işle r. H e y k e lin i y ap arak , tıp k ı k e n d ile ri g ib i f al o k ların ı ç e k tiğ i şe k lin d e tasv ir e tm işle r. Y in e , H an if le rin , k e n d ile rin d e n b aşk a b ir te k A rab m b ile , H z . İb rah im 'in d in i ü z e rin d e k alm ad ığ ın ı b e lirte n sö z le rin i d ah a 722 ibn Hişâm , a.g.e.,1, 223. 723 ibn Hişâm , a.g.e., I, 225. 724 ibn Hişâm , a.g.e., I, 225. 725 ibn Hişâm , a.g.e., II, 413; ibn Kesir, M âide, 3. âyetinin tefsin. 725 Avad, a.g.e., s. 44. 180 ■ ö nce KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR g ö rd ü k . D em ek k i, p u tp e re stlik k e n d ile rin i H z. İb rah im ve İsm ail'd e n ö y le sin e u z ak laştırm ış k i, b u n ların ad ın ı alm ak y e rin e , A b d u 'l- U z z a, A b d u 'l- L ât v e A b d u M e n ât... g ib i ad lar alm ay a b aşlam ışlar. H atta A b d u llah ad ın ı alan ları b ile ç o k n ad ird i. Eğ e r, isim alm a m e se le si b u k ad ar ö n e m li b ir ö lç ü y se , ac ab a m ü ste şrik le r, h iç b ir A rab m , H û d , Salih v e Şu ay b ... g ib i A rap asıllı h e rh an g i b ir p e y g am b e rin ad ın ı al m am asın ı n asıl iz ah e d e c e k le r? O y sa b u n ların A rap asıllı o ld u k ların d a şü p h e y o k tu r. A rap ların d a b u p e y g am b e rle ri v e k av im le riy le o lan m a c e raların ı b ild ik le ri d e k u şk u g ö tü rm e z . A c ab a b u p e y g am b e rle rin tarih î v arlık ların ı v e y a e n az ın d an A rap o lm ad ık ların ı id d ia e tm e k m ü m k ü n m ü ? H z . P e y g am b e r (a.s.m .) H z . İb rah im v e İsm ail'in K ab e 'y i in şa e d iş k ıssaların ı — h aşa — u y d u rm u şsa, n e d e n ac ab a b u in şa işin i A rap asıllı o lan m e se la H z . H û d v e H z . Salih ... g ib i b aşk a b ir p e y g am b e re isn at e tm e d i? O y sa b ö y le c e K ab e 'y i d e , in şasın ı d a A rap lara m al e tm iş o lu rd u . A m aç , M e k k e m ü şrik le rin in g ö n lü n ü alm ak iç in arap ç ılık d a m arın ı o k şam ak o lsay d ı, b ö y le y ap ılm ası d ah a u y g u n o lac ak tı.727 K ısac a, H z . İb rah im m e se le siy le ilg ili o larak , A rap m ille ti g ib i, f e rt le ri ç o k d e fa y irm in c i k u şağ a v arın c ay a k ad ar ataların ın isim le rin i h af ız aların d a tu tm ay a ö z e n g ö ste re n v e n e se p ilm in e b ö y le sin e ö n e m v e re n b aşk a b ir m ille tin b u lu n m asın ın im k an sız lığ ın ı ö z e llik le b e lirtm e k iste riz . Bö y le b ir m ille tin , so n an a k ad ar m e n şe i h ak k ın d a c ah il k alm ış o lm ası tasav v u r e d ile b ilir m i? Şay e t b e lli k ısım ları H z . İb rah im ve H z . İsm ail'e iz af e o lu n an K ab e - i M u az z am an m m e v c u d iy e ti, b u şe re f li isim le rle o lan alak aları h u su su n d a o n lar iç in şe h ad e t te şk il e tm e m iş ise , h ic re tte n c an lı v e d e v am lı b ir asırlarc a e v v e l, u z u n m ü d d et k o m şu ları o lan Y ah u d ile rd e n b u k o n u d a m alu m at e d in m iş o lm aları g e re k m e z m iy d i? H e r h al ü k ârd a b u m ü n ase b e tin te sisi iç in K u r ’ ân - ı K e rim in M e d in e 'y e in tik alin e ih tiy aç y o k tu r. Ç ü n k ü M e k k î sû re le r b u h u su sa y e te rin c e işare t e tm e k le k alm am ış 728 , ay n ı z am an d a H z. Pey g am b e re d e , H z . İb rah im 'in d in in e tab i o lm asın ı e m re tm iştir. 729 H e m e n h e r k o n u d a o ld u ğ u g ib i b u k o n u d a d a, m ü ste şrik le rin if âd e le rin d e k i tu tarsız lık lar, b irb irle rin i ç ü rü tm e k te v e h ü k ü m d e n d ü şü rm e k te d ir. N ite k im , C ae tan i, M e k k î sû re le rd e İb rah im v e İsm ail'in ad ın d an sö z e d ilm e d iğ in i id d ia e d e rk e n , Blac h e re , "İslâm ç ağ rısın ın b u aşam a sın d a, d ire k t ataları o lm ası itib ariy le H z . İsm a il'in b ab ası o lm ası aç ısın d an H z . İb râh im 'in A rap ların b ab ası o lm ası d a (M e k k e D ö n e m in in Ü ç ü n c ü D e v re sin d e ) k e sin lik k az an d ı. A y rıc a H z . İb rah im 'in H an if liğ i 727 Avad, a.g.e. s. 44-45. 728 İbrahim 37 729 N ahl, 123; Draz, Initiation au Coran, s. 140-141 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR te sis e d işi d e v u rg u lan d ı. ( ...) Bu g e rç e k İb rah im ■ 181 Sû re sin d e aç ık ç a k e n d isin i g ö ste riy o r. ( ...) Bu H z . İb rah im 'in A rap ların atası o ld u ğ u an lay ışı, M e d in e - i M ü n e v v e re 'd e d e k u v v e t b u lm u ştu r" 730 d e m e k te d ir. 7. Y a h u d ile r d e n Ü m id in i K e s t iğ i K ıb le y i İç in D e ğ iş tir d iğ i C ae tan i, "M u h am m e d , M e d in e 'y e u laşm asın d an o n y e d i o n se k iz ay so n ra Y ah u d ile rin g ay e t şid d e tli m u h ale fe tin d e n n e fre t e d e re k K u d ü s'ü n artık k ıb le o lm am asın ı o n d an k ılın m asın ı e m re tti" d e m e k te 731 , so n ra M ekke b ö y le c e istik a m e tin d e k ıb le d e ğ işik liğ i n am az ile ilg ili e m rin A llah 'tan d e ğ il d e , H z . P e y g am b e rd e n g e ld iğ in i im a e d e rk e n , d iğ e r taraf tan b u n u b e şe ri arz u y a b ağ lam ak tad ır. H ic re tin b aşın d a, M ü s lü m an ların n am az ların ı k ılm ak ü z e re b ir m ü d d e t K u d ü s'e d o ğ ru d ö n d ü k le ri d o ğ ru d u r. 732 A n c ak , so n raları k ıb le n in K u d ü s'te n K ab e 'y e d o ğ ru d e ğ iştirilm e sin e (k i b u d e ğ işik liğ in g e re k ç e si K u r'ân - ı K e rim d e y e te rin c e a ç ık la n m ıştır.) 733 Y ah u d ile rin Islâm a o lan d ü şm an lık ların ın se b e b iy e t v e rd iğ in i d ü şm an lık ile ri sü rm e k , an c ak ta rih i 624 se n e sin in g e rç e k le rle Şe v v al b ağ d aşm az . ay ın d a z asıy la) b aşlam ıştır; o y sa K ıb le n in K ab e istik am e tin e H ic re tin ik in c i y ılın ın (M . 623) Şab an ay ın d a v u k u Ç ü nkü, ( Be n i K ay n u k a bu G a d ö n d ü rü lm e si b u lm u ştu r. 734 M ü ste şrik le rd e n G ib b d e H z . P e y g am b e rin Y e srib 'e h ic re t e ttik te n so n ra Y ah u d ile rd e n ald ığ ı şe y le ri (!) say ıy o r. Bu n ların A şu re o ru c u , ö ğ le n am az ı v e k ıb le o larak Be y tü 'l-M ak d is'e y ö n e lm e o ld u ğ u n u sö y lü y o r 735 . Biz b u rad a k ıb le k o n u su ü z e rin d e d u ru p d iy o ru z k i: H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h ic re tte n ö n c e d e b u k ıb le y e ( Be y tü 'l- M ak d is'e ) y ö n e le re k n am az k ılard ı. Fak at K ab e 'y i k e n d isiy le o n u n arasın a a lırd ı. 736 Y an i ay n ı an d a ik i k ıb le y e b ird e n y ö n e lird i. M e d in e 'y e h ic re t e d in c e , ik isin e b ird e n y ö n e lm e k im k ân sız laştı 737 . Be lli b ir sü re Be y tü 'l- M ak d is'e y ö n e ld i. So n ra k ıb le n in K ab e 'y e ç e v rild iğ in e ilişk in İlâh î v ah iy in d i. 738 Bu n u n ü z e rin e Y a h u d ile r, k ıb le le rin e y e n id e n d ö n m e sin i, bunun 730 Blachere, Le C oran, s. 46. 731 C aetani, İs la m T a rih i, İli, 287. 732 ibn Sa'd, Tabakat, I, 243; Ahm ed, M ü s n e d , I, 325. 733 -Bakara, 142-150. 734 ibn Hişâm , a.g.e., I, 606; Taberî, Tarih, II, 265; M . Asım Köksal, İslam Tarihi, II, 38. 735 G ibb, M o h a m m e d a n is m , O xford U niversity Press, 1949, s. 44; Aşure orucu ve kıble değişikliği ile ilgili iddia için bk. Andrea, M ahom et, s. 137. 736 ibn Sa ’d, Tabakat, I, 243; Ahm ed, M üsned, I, 325; H eysem î, M ecm au ’z-Zevâid, II, 12; Kastalanî, M evâhib, I, 100; M . Asım Köksat, İslam Tarihi, II, 38. 737 ibn Esîr, Kâm il, II, 115. 738 ibn Sa'd, Tabakat, I, 241-242; Belâzûrî, Ensâb, I, 246; Ya'kubî, Tarih, II, 42; M . Asım Köksal, İslam Tarihi, II, 39. 182 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k arşılığ ın d a ise , o n u n d in in e tab i o lac ak ların ı ö n e rd ile r 739 . Bu d a o n ların k ay p ak lık v e k ö tü n iy e tle rin i aç ık ç a o rtay a k o y u y o r. K e n d i d in in e sam im i o larak b ağ lı b ir in san b ö y le b ir te k lif te b u lu n am az . Fak at H z . P e y g am b e r b u ö n e riy i re d d e tti. 740 "H z . M u h am m e d , Y ah u d ile rin g ây e t şid d e tli m u h ale f e tin d e n n e f re t e d e re k K u d ü s'ü n artık k ıb le o lm am asın ı, o n d an so n ra M e k k e istik am e tin d e n am az k ılın m asın ı e m re tti" 741 şe k lin d e k i id d ia d o ğ ru o lm ad ığ ı g ib i, H z . P e y g am b e rin , Y ah u d ile rin M ü slü m an lığ ı k ab u l e tm e sin d e n ü m id in i k e stiğ i iç in k ıb le y i d e ğ iştird iğ i 742 şe k lin d e k i id d ia d a d o ğ ru d e ğ ild ir. Ç ü n k ü H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) b ir g ü n o lsu n ü m itsiz liğ e d ü ştü ğ ü g ö rü lm e m iştir 743 . Ü ste lik , M e k k e m ü şrik le rin in tu tu m u o sırad a y ak ın d a im an e d e c e k le rin i g ö ste re c e k b ir b e lirti arz e tm iy o rd u k i, A rap ların k a b u l e d e c e k le ri b ir d in i y e rle ştirm e y i h e d e f le d iğ in i sö y le m e k d o ğ ru o lsu n . So n ra e ğ e r b u g e re k ç e d o ğ ru y sa, H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) h alk ın ı A l lah 'ın d in in e d av e t e tm e k le g e ç ird iğ i u z u n y ıllara rağ m e n ç o k az b ir k ısm ı d ışın d a im an g e tirm e d ik le ri h ald e b ir g ü n g e lip d e k e n d isin e tab i o lac ak ların a ilişk in b ü y ü k b ir ü m it taşıd ığ ı h ald e , Y ah u d ile rin im an g e tirm e sin d e n b ö y le ç ab u c ak ü m id in i k e stiğ i n asıl sö y le n e b ilir? 744 Y o k sa Y ah u d ile rin M e k k e k âf irle rin d e n d ah a g ü ç lü o ld u ğ u n u m u g ö rd ü ? H alb u k i d u ru m b u n u n tam te rsid ir. Y e srib 'te Y ah u d ile r o z am an sö z ü e d ile n m ü şrik le rd e n ç o k d ah a z ay ıf v e g ü ç sü z d ü . Şe h ird e M ü slü m an lar ç o ğ u n lu k d u ru m u n d ay d ı. H ak im iy e t e lle rin d e y d i. O rd u ları v ard ı, z af e r k az an m ışlard ı v e g ü ç lü y d ü le r. M e k k e 'd e y k e n e lle rin d e b u n ların h iç b iri y o k tu . So n ra, n isb e te n az ım san m ay ac ak say ıd a Y ah u d i Islâm a g irm işti. D ah a ö n c e d e b e lirttiğ im iz g ib i b u n ların arasın d a b ir k ısım d in b ilg in i d e v ard ı. H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) k ıb le o larak Be y tü 'l- M ak d is'te n K ab e 'y e d ö n ü şü n ü tartışm a k o n u su y ap m an ın f ay d asız lığ m a in an ıy o ru z . Ç ü n k ü , M ü slü m an m b u v e y a şu tarafa y ö n e le re k n am az k ılm ası arasın d a n e fark v ard ır k i? Bü tü n m e se le , A llah 'a k u llu k v e M ü slü m an ların b irliğ i iç in b ir sim g e b e lirle m e k d e ğ il m id ir? Be y tü 'l- M ak d is'e y ö n e lm e k te v h id in , 739 ibn H işâm , a.g.e., II, 550. 740 Bakara, 142-147. âyetleri, bu ısrarlarına açıkça işaret etm ektedir. Bu âyetlerin irşadı ortada dururken, Hz. Peygam ber ’in onlara itaat etm esi m ümkün değildi. 741 C aetani, İslâm Tarihi, III, 287. 742 T. Andrae, M ahom et, Sa Vie et Sa D octrine, s. 138-139. 743 D aha önce geçen “ Hz. Peygam ber’in R abbine O lan G üveni ve Engin Tevekkülü ” başlığı altında bu sonsuz üm idin örneklerini gördük. 744 Hz. Peygam ber’ in M edine'ye gelişinden birbuçuk sene sonra kıble yönünün Kâbe ’ye çevrildiğini belirttik, ibn Hişam , a.g.e., II, 181. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K ab e 'y e y ö n e lm e k ise p u tp e re stliğ in d e lili say ılab ilir m i? ■ 183 Bö y le y se , n e d e n ? O y sa, A llah , M ü slü m an m y ü z ü n ü ç e v ird iğ i h e r taraf ta m e v c u t tu r 745 . A sıl ö n e m li o lan b ir y ö n ü z e re k arar k ılm ak v e ittif ak e tm e k tir. Bir k e re b u y ö n b e lli o lu n c a artık b ü tü n m ü 'm in le rin y ü re ğ i o rad a ç arp ar. H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h ic re tte n so n ra b ir sü re Be y tü 'l- M ak d is'e d o ğ ru n am az k ılm ışsa v e h atta ile ri sü rü ld ü ğ ü g ib i b u n u Y ah u d ile rin g ö n lü n ü alıp o n ları y e n i d in e ç e k m e k iç in y ap m ışsa b u n d a n e k u su r o lab ilir k i? Ü ste lik , H z . p e y g am b e r ( a.s.m .) 'in h ic re tte n ö n c e M e k k e 'd e ik i k ıb le y e b ird e n y ö n e le re k n am az k ıld ığ ın ı d a u n u tm am alıy ız . Eğ e r m e se le , Y ah u d ile re k arşı b e sle n e n k işise l b ir ilg id e n ib are t o lsay d ı, ac ab a, R e sû lu llah ( a.s.m .) o sırad a K u re y ş'e k arşı se v g i v e se m p ati m i b e sli y o rd u k i k ıb le o larak Be y tü 'l- M ak d is'i b ırak ıp , m ü şrik le rin e lin d e b u lu n an K ab e 'y e d ö n sü n ? Y in e ac ab a, o e rk e n d ö n e m d e ( h ic re tte n sad e c e 17 ay so n ra) M e k k e m ü şrik le rin in H z . P e y g am b e r v e M ü slü m an lara k arşı tu tu m u , M ü slü m an o lm aların ı ü m it e ttire c e k b ir d u ru m d a m ıy d ı k i, an ah tarların ı e lle rin d e b u lu n d u rd u k ları Be y tü 'l- H aram a d ö n ü lsü n ? O y sa o sıralar, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) ile Y ah u d ile r arasın d ak i ilişk i, o lu m su z y ö n d e n g e lişe re k d ah a so n raları v ard ığ ı şid d e tli d ü şm an lık n o k tasın a h e n ü z u laşm ış d e ğ ild i. Ö y le y se , Y ah u d ile rd e n ü m id in i k e stiğ i iç in — h aşa — k e n d i k af asın a g ö re K ab e 'y e y ö n e ld iğ in i sö y le m e n in an lam ı y o k tu r. Bu d a b ir tarafa, e ğ e r g e rç e k te n H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) Be y tü 'l- M ak d is'e y ö n e le re k n am az k ılm ay ı Y ah u d ile rin g ö n lü n ü Islâm a ısın d ırm ak iç in k asd e n y ap m ış o lsay d ı n e d e n M ü slü m an ları n am az a ç ağ ırm ak iç in tıp k ı Y ah u d ile r g ib i b ir b o ru e d in ilm e sin i k ab u l e tm e d i? O y sa Y ah u d ile r ib ad e te ç ağ ırm a arac ı o larak b u n u k u llan ıy o rlard ı746 . Y in e , Y ah u d i e şrafın d an b ir g ru p k e n d isin e im an e tm e şartı o larak Be y tü 'l- M ak d is'e y e n id e n d ö n m e sin i iste d ik le ri z am an 747 arz u ların ı n e d e n y e rin e g e tirm e d i? 8. B ir P u t p e r e s t lik K ü lt ü r ü O la n H a c e r-i E s v e d 'i İb k a E t t iğ i İd d ia s ı K ab e 'y i k ıb le e d in m e k o n u su n d a y ap ılan ith am ın b e n z e ri H ac e r- i Es- v e d k o n u su n d a d a y ap ılıy o r. M e se lâ Bro c k e lm an n , H ac e r-i Ese v e d 'in , M e k k e 'd e tap ın ılan e n e sk i p u t o ld u ğ u n u id d ia e d e r v e şu n ları e k le r: "M u h am m e d , K ab e 'y e v arın c a, b in itin in ü z e rin d e K ab e 'y i tav af e tm e y e b aşlad ı v e h e r d e f asın d a H ac e r- i Esv e d 'e asa'sıy la d o k u n d u . Bö y le c e b u 745 Bakara, 115. 746 Bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 508. 747 Bk. ibn Hişâm , a.g.e., II, 198-200; M . Asım Köksal, a.g. e., II, 41-42. 184 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR p u tp e rstlik ay in in i d in in e k atm ış o ld u " 748 . Bu şü p h e y i o rtay a atan Bro c k e lm an n , "Z ira Sâm ile rd e e k se riy a b aşk a b irç o k m u k ad d e s taşlara rastlıy o ru z " 749 d iy e re k ç e v re n in b u k o n u d a e tk ili o ld u ğ u n u ö n e sü re r. Fak at, b iz z at k e n d isi, H z . M u h am m e d 'in g e re k K ab e 'n in iç in d e g e re k ç e v re sin d e v e g e re k se M e k k e lile rin e v le rin d e b u lu n an b ü tü n sû re tle rin o r tad an k ald ırılm asın ı e m re ttiğ in i sö y le r 750 . Bro k c e lm an n d ah il b ü tü n m ü ste şrik le r d e b iliy o rlar k i, H z . P e y g am b e r ta b aşın d an b e ri şirk v e p u tlar k o n u su n d a tav iz siz d av ran m ış, b u y ü z d e n m e n su p larıy la b irlik te b irç o k e z iy e tle re m aru z k alm ıştır. Bro c k e lm an n , H ac e r- i Esv e d 'in m u h te m e le n ilk p u t o lab ile c e ğ in i ile ri sü re rk e n h iç b ir k ay n ak g ö ste rm e z . Sad e c e "Be lk i v e m u h te m e le n " if âd e siy le y e tin ir 751 . H atta, A rap lard an d a, p u ta tap tık ları g ib i b u taşa tap tık ları k o n u su n d a h iç b ir tarih i riv ây e t n ak le d ilm e m iştir. M ü slü m an lar d a h ac iç in M e k k e 'y e g id ip H ac e r- i Esv e d 'i istilam e t tik le rin d e , b u n u , k e n d ile rin i A llah 'a d ah a iy i y ak laştırsın d iy e o n a tap m ak iç in y ap m ıy o rlar. A k sin e b u , tav af ın sü n n e tle rin d e n b irid ir. H z . Ö m e r b ir d e f asın d a H ac e r- i Esv e d 'i ö p e rk e n ,: "Be n se n in , n e f ay d a n e d e z arar v e re m e y e n b ir taş o ld u ğ u n u b iliy o ru m ..." 752 d iy e re k Bro c k e lm an n 'm b u id d iasın a asırlar ö n c e sin d e n c e v ap v e rm iştir. H ac ıların d a y ap tığ ı, o n u e liy le o k şam ak tır. Eğ e r iz d ih am g ib i b ir n e d e n le b u m ü m k ü n d e ğ ilse , u z ak tan işare t e tm e k le y e tin ir. N ite k im R e su llu lah ( a.s.m .) H z . Ö m e r'e (r.a) şö y le b u y u rm u ştu r: "Ey Eb u H afs, se n g ü ç lü k u v v e tli b ir ad am sın . H ac e r-i Esv e d 'e u laşm ak iç in k a la b a lığ ın arasın a d alm a. Ç ü nkü m u h te m e le n g ü ç sü z le re sık ın tı v e rirsin . D o lay ısıy la, te n h a b u ld u ğ u n d a g id ip e lin i sü re b e lirsin . A k si h ald e te k b ir g e tir v e g e ç ." 753 İb n Ö m e r'in (r.a) b ild ird iğ in e g ö re , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) b ir d e f asın d a m ü b are k d u d ak ların ı H ac e r-i Esv e d 'in ü z e rin e k o y u p u z u n u z u n ağ lad ı. Bu n u g ö re n H z . Ö m e r d e u z u n sü re ağ lam ay a b aşlad ı. Bu n u n ü z e rin e R e sû lu llah (a.s.m .) şö y le b u y u rd u : "Ey Ö m e r, b u rası ib re tle rle d o lu d u r." 754 H ac c a g id e n k im se n in , H ac e r- i Esv e d 'i istilam ı ( se lam lam a) sırasın d a şö y le d e m e sin in sü n n e t o ld u ğ u riv ây e t e d ilm iştir: "Y a R ab b i! Bu n u San a im an e d e re k , K itab ın ı tasd ik , San a v e rd iğ im ah d e tab i o larak v e P e y - 748 Brockelm ann, İslam M illetleri ve D evletleri Tarihi, I, 31; Bu iddianın cevabı için ayrıca bk. el-M enhel dergisi, “ el-istişrak vel-M usteşrikûn" ile ilgili özel sayısı. (Yıl, 55, sayı, 471) R am azan ve Şevvâi, 1409. sayfa. 40-41. 743 Brockelmann, A.g.e. I, 31. 750 A.g.e. I, 31. 751 A.g.e., I, 42. 752 Buharı, H ac, 50, 57; M üslim , H ac 248; Ebû D âvud, M enâsik 46; N esâî, H ac 147-178; İbn M âce, M enâsik 27; D ârim î, M enâsik 42; M uvatta ’ , H ac 115; Ahm ed, M üsned, I, 21 753 Ahm ed, M üsned, I, 28. 754 ibn M âce, M enâsik 27. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR g am b e rin H z . M u h am m e d 'in ■ 185 ( a.s.m .) sü n n e tin e u y arak y ap ıy o ru m " 755 . Bak ın ız , n asıl d a h e r k e lim e , h e r h are k e t v e h atta h e r d u y g u y aln ız c a A llah T e alâ'y a o lan d e rin v e m ü k e m m e l b ir im an ı g ö ste riy o r? H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h atta c ah iliy e t d ö n e m in d e b ile , H ac e sn asın d a p u t tap ıc ılık ad e tle rin d e n şid d e tle k aç ın ırd ı. H ic re tin d o k u z u n c u y ılı b u ç irk in ad e tle rin tam am e n o rtad an k ald ırılm asın a sah n e o ld u 756 . H ac c m b ü tü n şe airle ri, tıp k ı n am az , .o ru ç v e z e k âtın rü k ü n v e ad ap ları g ib i A llah 'a itaatin , rız asın a k o şm an ın b ire r sim g e sin d e n ib are ttir. So n ra, ac ab a H ac e r-i Esv e d , M e k k e 'n in f e th i sab ah ın d a e b e d iy y e n o rtad an k ald ırılan b aşta H u b e l o lm ak ü z e re d iğ e r ü ç yüz altm ış p u ttan — m ü şrik le rin g ö z ü n d e — d ah a m ı ö n e m liy d i? Elb e tte d e ğ il. Bü tü n o p u tları o rtad an k ald ıran H z . p e y g am b e r, H ac e r- i Esv e d 'in z e rre k ad ar p u ta tap ıc ılık la alak ası o lsay d ı o h aliy le d e v am e tm e sin e m ü saad e ed er m iy d i? H z . P e y g am b e rin , H ac e r- i Esv e d 'e Islâm d a y e r v e rm e siy le p u tp e re st le re y aran m ak , o n ların g ö n lü n ü alm ak iste d iğ i d e sö y le n e m e z . Ç ü n k ü , tâ b aşın d an b e ri v e e n g ü ç sü z o ld u ğ u b ir d ö n e m d e , m ü şrik le re tav iz v e rm e y e c e ğ in i, o n ların p u tların a asla tap m ay ac ağ ın ı k e sin if âd e le rle ilan e tm iş 757 d iğ e r ta ra f ta n şirk k o k an her tü rlü y a n lış u lu h iy e t an lay ışların ı re d d e tm iş, sah ip le rin i şid d e tle y e rm iştir. 758 A llah 'tan e m irle r alarak b ö y le sin e k e sin if âd e le rle k o n u şan b ir Z atın , A llah 'ın iz in v e rd iğ i ö lç ü n ü n d ışın d a, m ü şrik le re y aran m ay a ç alışm ası, o n ların g ö n lü n ü h o ş tu tm ası m ü m k ü n m ü ? 9. Ö ğ le N a m a z ın ı ve A ş û re O ru c u n u Y a h u d i le r d e n Ö ğ re n d iğ i İd d ia s ı M ü ste şrik le r, M ü slü m an ların n am az ı h ak k ın d a d a ç o k d e ğ işik id d i alar ile ri sü rm ü şle rd ir. M e se lâ Bro c k e lm an n , ay n e n şö y le d e m e k te d ir: "M e k k e 'd e k i m ü 'm in le r g ü n d e y aln ız ik i d e f a n am az k ılarlark e n , b u rad a ( M e d in e 'd e ) Y ah u d ile re u y arak ö ğ le y in b ir ü ç ü n c ü n am az ih d as e t tile r" 759 . C ae tan i d e , İslâm n am az ın ın n e M e k k e n e d e M e d in e d ö n e m in d e , şu an d a k ılm an m u ay y e n v ak itle rd e v e d ü z e n li b ir b iç im d e h iç b ir z am an k ılın m ad ığ ın ı, b u g ü n k ü d ü z e n in e g ö re H z . M u h am m e d 'in v e - 755 Seyyid Sabık, Fıkhu ’s-Sünneh, I, 207-208; Ahm ed Atiyyetullah, el-Kam ûsu ’ l-islâm î, c. I, “ İstilâm ü ’lH acer” m addesi. 756 ibn Hişam , a.g.e., I, 184-188, II, 543-546. 757 Kâfirûn , 1-6; Yûnus, 104-106. 758 Nisâ, 171; Tevbe, 30-31. 759 Brockelm ann, a.g.e., I, 22. 186 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR f atın d an ç o k so n ra te sb it e d ild iğ in i id d ia e d e rk e n 760 ; k im isi d e M u h am m e d 'in , M e k k e 'd e H ıristiy an ları tak lid e n sab ah ak şam H z. o lm ak ü z e re ik i k e z n am az k ıld ığ ım , M e d in e 'y e g e ld iğ in d e ise g ü n lü k n am az ın say ısın ı — ö ğ le v e y a ik in d i n am az ın ı d a e k le y e re k — ü ç v ak it k ılm ay ı Y ah u d ile rd e n ö ğ re n d iğ in i id d ia e d e r; b u y alan a b ir k ılıf b u lm ak iç in d e , b e ş v ak it n am az ın H z . M u h am m e d 'in v e f atın d an so n ra te e ssü s e ttiğ in i ile ri sü re r 761 . Baz ı m ü ste şrik le r, A şu re o ru c u n u n d a H z . M u h am m e d ta raf ın d an M e d in e 'd e v e Y ah u d ile ri tak lid e n v az e d ild iğ in i ile ri sü re r le r. 762 O n lara g ö re d ah a so n ra k ıb le ile b irlik te b u u y g u lam a d a Y a- h u d ile re d ü şm an lık tan d o lay ı n e sh e d ilm iştir.763 Bö y le c e , ib ad e tle ilg ili ah k âm d a, siy asî d e ğ işik liğ in te sirin d e k alm ıştır. 764 Bu k o n u lard a, İslâm b ilg in le ri ç o k d e ğ e rli aç ık lam alard a b u lu n m u şlar v e m ü ste şrik le re g e re k li c e v ap ları d e tay lı b ir b iç im d e v e rm işle rd ir. 765 O n u n iç in taf silata g irişm e y e c e k , sad e c e şu k ad arın ı sö y le m e k le y e ti n e c e ğ iz : Ö ğ le n am az ı m e se le sin e g e lin c e , m ü ste şrik le rin ö ğ le n am az ı d ah il b e ş v ak it n am az ın M e k k e d ö n e m in d e İsra v e M iraç g e c e sin d e f arz k ılın d ı ğ ın ı 766 n asıl b ilm e z lik te n g e ld iğ in i an lay am ıy o ru z . N am az ların say ısı h ak k ın d a, m ü rac aat e d e b ile c e ğ im iz İslâm î k ay n ak ların h iç b irin d e b ö y le b ir g e lişm e y e d âir h e rh an g i b ir m alu m at b u lam ad ığ ım ız ı if âd e e d e lim . Batılı m ü n e k k itle rin , b u g ö rü şü h an g i e se r d e n ald ık ların ı b ild irm e m e le ri g e rç e k te n e se f v e ric id ir. Z ira e lim iz d e k i b ü tü n k ay n ak lar, M e k k e 'd e f arz k ılın m asın d an itib are n , b u n am az ların g ü n d e b e ş k e re k ılın d ığ ın ı b ild irm e k te d ir. 767 A y rıc a H z . P e y g am b e r, g e re k li aç ık lam alarla b irlik te b u n am az ları b ö y le c e te sp it e tm iş, K u r'ân -ı K e rim d e b irç o k y e rd e b u n lard an k ısac a b ah se tm iştir.768 K u r'ân - ı K e rim in h e rh an g i b ir îm âd a b u lu n m ad ığ ı A şu re g ü n ü m e se le sin e g e lin c e ; K u re y şlile rin İslâm d an ö n c e b u g ü n d e o ru ç tu ttu k ların ı v e 760 L. C aetani, a.g.e., III, 246-257. 761 Bk. Frantz Buhl, D as Leben M uham m ads, s. 215; G audefroy-D em om bynes, M ahom et, s. 464, Institutions M usul, s. 66; Andrae, M ahom et. s. 81. 762 Andrae, a.g.e., s. 137. 763 A.g.e. s. 138. 764 G . D em om bynes, a.g.e., s. 68. 765 C aetani’nin bu iddialarına ikna edici cevaplar için bk. M . Asım Koksal, M üsteşrik C aetani’ nin Yazdığı ‘ Islâm Tarihine R eddiye", s. 325-338; Dr. Abdurranm ân Bedevi, D efense de la vie du Prophete C ontre ses D edracteurs, s. 189-192. 766 ibn H işâm , a.g.e., I, 407-408; Buharî, Sahih, II, 328; M üslim , Sahih, I, 101; Salih Suruç, Peygam berim izin Hayatı, 1,375-376. 767 Bk. Buharî, Salat 1; M ü s lim , im an 263; ibn M â c e , İkâme 194; T irm iz î, Salat 45; N e s â î, Salat 1; Ahm ed, M üsned, III, 161... 768 Rûm , 17-18; Tâhâ, 130; Hûd, 114; İsrâ, 78. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 187 H ic re tte n e v v e l b iz z at H z . P e y g am b e r'in d e b u ad e te u y d u ğ u n u h ad isç ile rd e n ö ğ re n iy o ru z 769 . Y in e b u A şu re o ru c u n u n , (R am az an o ru c u n u n farz k ılın m asın d an so n ra d a) H z . P e y g am b e r taraf ın d an m ü 'm in le re tav siy e e d ild iğ in i 770 b iliy o ru z . O h ald e , H z . p e y g am b e r'in , h id ây e tte Y ah u d ile ri tak lid iç in b ö y le b ir k arar ald ığ ın ı, an c ak siy asî o rtam ın d e ğ işm e si y ü z ü n d e n b u k ararın d an d ö n d ü ğ ü n ü id d ia e tm e k , g e rç e k le ri sap tırm ak tan b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. A y rıc a H z . P e y g am b e r (a.s.m .) M e d in e 'y e g e lip Y ah u d ile rin o g ü n o ru ç tu ttu ğ u n u g ö rd ü ğ ü n d e , Sah ab ile rin e o g ü n o ru ç tu tm aların ı e m re tm e sin in v e Y ah u d ile re : "Be n H z . M u sa'y a siz d e n d ah a y a k ın ım " 771 d e m e sin in v e rd iğ i m e saj şu d u r: H z . M u h am m e d ( a.s.m .) h iç b ir z am an o n lara y aran m a y o lu n a g it m e d iğ i g ib i, o n lara tâb i o lm a g ib i b ir d ü şü n c e si d e o lm am ıştır. A k sin e ta b aşın d an b e ri, k e n d ile ri h ak k ın d ak i g ö rü şü n e y se o n u n la, k arşıların a ç ık m ış, o n ları v e p e y g am b e rle ri o lan H z . M û sa'y ı b irb irin d e n ay ırm ış v e H z . M u sa'y ı tıp k ı k e n d isi g ib i A llah taraf ın d an g ö n d e rilm iş b ir p e y g am b e r o larak k ab u l e tm iştir. Bu n u n y an ısıra A şu re o ru c u n af ile d ir, y an i Islâm ın te m e l p re n sip le rin d e n u z ak tan y ak ın d an b ir alak ası y o k tu r. 10. K u r ’ â n 'ı n tird iğ i Ü s lu p ve M u h te v a s ın d a D e ğ iş ild ik M eydana G e İd d ia s ı Biz b u k o n u y u e le alırk e n am ac ım ız , m ü ste şrik le rin , M e k k e 'd e in e n ây e t v e sû re le rle M e d in e 'd e in e n ây e t v e sû re le rin ü slu p v e m u h te v asın a ilişk in g ö rü şle rin i su n m ak v e b u n u n ü z e rin d e K u r'ân 'ın k ay n ağ ın ı ilg i le n d ird iğ i ö lç ü d e g e re k li d e ğ e rle n d irm e le ri y ap m ak tır. Z ira, b iraz so n ra y ap ac ağ ım ız alın tılard an d a g ö rü le c e ğ i ü z e re m ü ste şrik le r K u r ’ ân 'ın in d iğ i z am an v e m e k ân ların e tk isin i ile ri sü re re k o n u n İlâh îliğ i k o n u su n d a şü p h e u y a n d ırm ak iste m işle rd ir. İslâ m b ilg in le riy le m ü ste şrik le rin b u k o n u d a g ö ste rd ik le ri ç ab a arasın d a, y ö n te m v e am aç f a rk lılığ ı v ard ır. İk i tarafın d a y ö n te m le ri ü z e rin d e d u rm ay ac ağ ız . A m aç ların a g e lin c e , İslâm alim le ri, b ir ây e tin tarih in i, n e z am an v e n e h ak k ın d a n âz il o ld u ğ u n u in c e le rk e n , ilg ili riv ây e tle ri araştırıp te sp it e tm e k o n u su n d a ç ab a h arc ark e n am aç ları, İslâm d av e tin in g e lişm e sin i e n in c e d e tay ların a k ad ar te sb it e tm e k , h e r aşam asın a ışık tu tm ak v e o 709 Buharî, Savm 1; M ü s lim , Savm 19. 770 M üslim , Savm 36. 771 Seyyid Sabık, Fıkhu ’s-Sünne, I,. 451. 188 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d ö n e m le rd e in e n h ü k ü m v e y asaları b e lirle m e k o lm u ştu r. M ü ste şrik le rin am ac ı ise , n e tic e itib ariy le K u r'ân 'm b e şe riliğ in i k an ıtlam ak tır. M ü ste şrik le r, K u r'ân - ı K e rim i z am an b ak ım ın d an te rtip te m işle r M ü slü m an ve a lim le ri k u lla n d ık la rı sa h ih e tm e k is riv â y e tle rin z ay ıf lığ ın ı id d ia e d e re k b u te rtip k o n u su n d a k aralam a e ğ ilim in i g ö s te rm işle rd ir 772 . N ö ld e k e , Sc h w ally v e d iğ e r A lm an m ü ste şrik le rin k ab u l e ttik le ri b u te rtip , Batılı b ilg in le rin z ih in le rin i m e şg u l e tm iştir. Bu n e d e n le , K u r'ân araştırm aları alan ın d a e n te h lik e li so n u ç ları b u n a d a y an d ırm ışlard ır. K u r'ân 'm sıh h atin i c e rh e tm e k , ö ğ re tile rin i b irb iriy le ç e lişk ili g ib i g ö ste rm e k ; p ro b le m le rin i, ü m itle rin i v e a c ıla rın ı e le ald ığ ı z am an v e m e k ân şartların d an e tk ile n d iğ in i isb at e tm e k iç in b u te rtib i, e n b ü y ü k k ap ı e d in m işle r. Ö te y an d an b u tasn if, K u r'ân 'm b irç o k c ü z 'iy atın ı — k e n d i b ak ış aç ıların a g ö re — k ap alı, m ü p h e m , tartışm a v e iz ah a m u h taç h ald e g ö ste rm işle rd ir. A n c ak b u K u r'ân î tasn if i y ap an A lm an Ek o lü , K u r'ân te rtib in in , M ü slü m an alim le rin b in se n e h atta d ah a f az la b ir z am an ö n c e k u llan d ık ları y ö n te m d e n b aşk a b ir y o lla tas n if e tm e n in im k ân sız lığ ın ı d a k u şk u y a y e r b ırak m ay ac ak b iç im d e k an ıtlam ıştır. İslâm b ilg in le rin in y ö n te m in in , ç e rç e v e si — ic tih ad v e is tid lale d e b ü y ü k y e r v e rm e k le b irlik te — sah ih riv ây e tle rle ç iz ilm iştir. Sö z k o n u su riv ây e tle ri g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rm ak , K u r'ân 'ı d o ğ ru y a e n y ak ın b ir n ü z u l sırasın a g ö re te rtip e tm e y e g ö tü re n b iric ik y o ld u r. Bu m e to d , A lm an Ek o lü n ü n g e rç e k le ştird iğ i b ilim se l (!) te rtip te n ç o k d ah a ü stü n d ü r 773 . A lm an e k o lü n ü n K u r'ân - ı K e rim i b u şe k ild e te rtip e tm e sin in so n u c u o la ra k K u r'â n m e tn in in sıh h a ti ve â y e tle rin H z. P e y g a m b e rin k arşılaştığ ı şah sî v e m ah allî şartlard an e tk ile n d iğ i k o n u su n d a b irç o k şü p h e o rtay a atıld ı. Ö y le k i b u e k o l, K u r'ân 'm , H z . P e y g am b e r, k av m i arasın d a d av asın ı y ay m ay a; k arşılaştığ ı p ro b le m le re k arşı ç ö z ü m le r b u lm ay a; şirk v e g e ç m iş se m âv î k itap lar k arşısın d a y e n i strate jile r b e lirle m e y e ç alışırk e n d u y d u ğ u ü m it v e ac ıların f iilî b ir y an k ısın d an b aşk a b ir şe y o lm ad ığ ın ı k ab u l e tti. 772 M üsteşrikler, bu rivayetler konusunda, tam am en reddedici değil de m üteşeddit ve titiz davransalardı söyleyeceğim iz bir şey olm azdı. Ç ünkü, İslam bilginleri de aynı titizliği gösterm işlerdir. M üsteşriklerden H. G rim m e, bu konuda M üslüm an bilginlerin m etodunu uygulam ıştır. Ancak iki noktada tenkid edilm ektedir: (1) Sahih ve zayıf rivayetleri bibirinden ayıram am ası, (2) N öldeke ile ters düşm em ek için, çalışm asının başında belirlediği m etoda, yani rivayetlere bağlı kalm aya dikkat etm em esi. (Bk. Subhî Salih, M ebâhis, s. 175). 773 Bu konuda geniş bilgi için bk. Subhî Salih, a.g.e, s. 175-178. * M üsteşriklerin, R ahman ism iyle ilgi olarak ileri sürdükleri iddialar ve bu iddialara cevaplar için bk. Suat yıldırım , “ er-R ahm ân ism inin Kur ’ân-ı Kerim de kullanılışı ” adlı m akalesine, A. Ü. İslâm î ilim ler Fakültesi D ergisi, sy. 4 ’den ayrı basım , Sevinç M atbaası Ankara 1980; Yine aynı yazara ait, “ Ayetlerin Kronolojik Sıralanm ası" Yeni Ü m it D ergisi N isan, M ayıs, Haziran, 1996, s. 5-7 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 189 Be lç ik alı m ü ste şrik L am m e n s, M e k k î v e M e d e n î sû re le ri b irb irin d e n ay ırm ış. Bu n u y ap ark e n , İslâm d av e tin in g e ç ird iğ i aşam alara g ö re m e y d an a g e le n o lay v e o lu şan şartlara u y g u n o larak d e ğ işe n ü slu p v e e le alm an k o n u ları in c e le m e y e d ay an m ıştır. Y az ar araştırm asın d a, M e k k e d ö n e m in e ait ik i tü r sû re y i te sb it e ttiğ in i sö y le m e k te d ir. O n a g ö re , K u r 'ân 'm , H z . P e y g am b e rin g ö re v le n d irilişin e y ak ın ilk sû re le ri, ü slû b u n d ak i v e c iz lik , sû re le rin d e k i k ısalık , ây e tle rd e d u rak larla sık sık n e f e s k e silm e si, h atta b az an b u n u n b ir te k c ü m le d e m an a tam am lan m ad an b ile o lm ası; A rap k âh in le rin in k in e b e n z e r se c i'li ü slû b u n te rc ih i; K ıy am e t g ü n ü n ü d ram atik v e k o rk u tu c u b ir ü slu p la an latılm ası ile f ark lılık arz e - d e rle r. Y in e y az ara g ö re , K u r'ân 'm ilk in e n ây e tle rin e "h atab î" b ir ü s lu p e g e m e n d ir. Bu n ların y a n ısıra b irç o k sû re d e sık sık y e m in e b aşv u ru lu r. M ü e llif — b u k e lim e ile H z . M u h am m e d 'i k aste d iy o r — b u tü r k ase m le ri, g ö ğ e , y ıld ız lara, d ağ lara, ağ aç lara, g ü n e şe , ay a, y e re , f e c re v e "le y âl- i aşre "... y ap ıy o r. A n c ak , b u g ib i d o ğ al n e sn e le re b u şe k ild e y e m in e d ilm e si y av aş y av aş az alm ak ta, so n u n d a M e d e n î ây e tle rd e b ü tü n ü y le k ay b o lm ak tad ır. 774 İk in c i M e k k e d ö n e m i v e n isb e te n p e y g am b e rliğ in b aşlan g ıc ın d an u z ak laşıld ığ ı z am an K u r'ân sû re le ri, İn c il k ıssaların a y e r v e rm e k le te - m ây ü z e d e r. Bu k ıssalar, H z . M u h am m e d 'in M e k k e 'd e k i ç ağ rısın d a riiu - h alif le rin e k arşı g ö ste rd iğ i d e ğ işik liğ i v e y e n i m ü c ad e le y ö n te m in i y an sıtm ak tad ır. Y in e b u d ö n e m in ay ırıc ı b ir ö z e lliğ i d e , g e ç m iş p e y g am b e rle ri v e sö z k o n u su p e y g am b e rle re k arşı g e le n k av im le rin in ac ık lı so n ların ı an latan k ıssaların a y e r v e rm e sid ir. A y n ı b u d ö n e m d e , ilk d e fa R ah m ân k e lim e si A llah an lam ın d a k u llan ılm ay a b aşlan m ıştır/ D ah a so n ra M e d in e d ö n e m in d e "Y â e y y ü h e 'l- le z în e âm e n û " o larak d e ğ işe c e k "Y â e y y ü h e n n âsü " if ad e si d e b u d ö n e m d e k u llan ılm ıştır. Y in e d ah a ö n c e g e n e llik le k ısa o lan sû re le r b u d ö n e m d e y av aş y av aş u z am ay a b aşlam ış, b iz z at ü slu p ta d a b ir d e ğ işik lik m e y d an a g e lm iştir. Ü slu p d ah a ö n c e k âh in le rin se c i'li sö z le rin i an d ırırk e n , y av aş y av aş aç ık lık k az an m ay a v e A rap n e srin e b e n z e m e y e b aşlam ıştır. H z . M u h am m e d , p e y g am b e rliğ in in b aşlan g ıc ın d an itib are n ilk o n se n e z arfın d a^ h e r ü ç jşe m âv î d in in in an d ığ ı te v h id e sasın d a b irb irin e o lan y ak ın lığ ın ı g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rarak k e n d ile riy le iy i ilişk ile r iç in d e b u lu n ac ağ ın ı d ü şü n e re k h iç b ir şe k ild e Y ah u d î v e H ıristiy an lara h ü c u m e tm e m iştir. A y rıc a H z . M u h am m e d , p e y g am b e rliğ in in d iğ e r se m âv î d in le rin b ir tam am lay ıc ısı o ld u ğ u n a, an c ak o g ü n e k ad ar k e n d ile rin e p e y g am b e r g ö n d e rilm e m iş A rap ların ih tiy aç ların a g ö re b ir k e y f iy e te b ü rü n d ü ğ ü n e in an ıy o rd u 775 . 774 H. Lam m ens, a.g.e., s. 60. 775 A .g.e, s. 61. 190 KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ M e d e n î sû re le rle ilg ili o larak d a L am m e n s, şu n ları sö y lü y o r: M e d in e ' d e in e n sû re le ri, g e re k şe k il v e g e re k se k o n u b ak ım ın d an h e r ik i d ö n e m iy le M e k k î sû re le rd e n ay ırıp tan ım ak k o lay d ır. Şe k il b ak ım ın d an b u sû re le rin ü slû b u , ö z e llik le te şri ’ k o n u ların ı d ü z e n le y e n ây e tle r n o rm al n e sre y ak laşm ıştır. K u r'ân 'ın c ü m le le ri g e lişm e k ay d e tm iş, ö y le k i b az e n tam v e b e lirli b ir d ö n e m i y an sıtac ak b iç im d e m ü te k âm il b ir b ü tü n lü k g ö ste rm e k te d ir. A y n ı şe k ild e n ağ m e d e M e k k e 'd e k in e g ö re d e ğ işik liğ e u ğ ram ış v e d ah a ç o k sağ lam lık v e ah e n k k az an m ıştır. Bu d ö n e m d e , d in î, m e d e n î v e c in âî h ü k ü m le ri d e tay lı b ir b iç im d e o rtay a k o y an y ö n e tic i v e k an u n k o y u c u b ir se si h isse d iy o ru z . Şö y le k i: H ic re t, H z . M u h am m e d iç in , ah ire t işle rin e d ah a f az la ö z e n g ö ste rd iğ i M e k k e d ö n e m in d e y ap tığ ın d an d ah a faz la o larak d ü n y e v î işle ri e lin d e tu tu p d ü z e n le m e k ap ısın ı g e n iş b ir b iç im d e aç m ıştır. Şu tü r e m irle r p e şp e şe g e lm e y e " P e y g a m b e re b a şla r: ita a t e d in iz !" , " M alla rın ız ın v e ri z e k â tın ı n iz !"...v s. A y n ı şe k ild e , K ıy am e tin y ak laştığ ın ı b ild ire n M e k k î sû re le r d e g e rid e k alm ıştır. Y in e m ü şrik le rle tartışm a an c ak n âd ir rastlan ır o lm u ş, an c ak b u d ö n e m d e Y ah u d ile r v e k alb le rin d e h astalık b u lu n an m ü n af ık lara h ü c u m e d ilm iştir. Bu n lar, M e d in e h alk ın d an ik i g ru p tu r. Bu d ö n e m d e n az il o lan K u r'ân 'd a ask e rî e m ir v e y ü k ü m lü lü k le r b ü y ü k b ir y e r tu tm ak tad ır. Y in e b u d ö n e m d e ah lak î k u rallar ü z e rin d e d e aç ık ç a d u ru lu r. P e y g am b e re say g ı g ö ste rm e y e , o n u n h u z u ru n d a se sle rin i y ü k se ltm e m e y e v e b irb irle riy le k o n u şu r g ib i o n a y ü k se k se sle h itap e tm e m e y e , h are m in in h ü c re le ri g e risin d e n k e n d isin e ç ağ ırm am ay a, iy ic e a ra ştırıp e m in o l m ad ık ç a b ir h ab e ri d o ğ ru k ab u l e tm e m e y e , M ü slü m an lar b irb irle riy le sav aştık ların d a o n ları b arıştırm ay a y an aşm ad ığ ı tak d ird e A lla h 'ın g ay re t e tm e y e , b ir ta ra f b arışa e m rin e d ö nü ncey e sav aşm ay a ç ağ rı; in san ların b irb irle riy le alay k ad ar o taraf la e tm e m e si, b irb irle rin e k ö tü lak ap lar tak m am ası, z an n ın b ir k ısm ın ın g ü n ah o ld u ğ u iç in z an d an u z ak d u rm an ın z aru re ti, te c e ssü s, g ıy b e t v e n e m im e d e n k aç ın ılm ası, M ü s lü m an m ille t v e k ab ile le rin b irb iriy le e şit o ld u k ları... g ib i M ü slü m an ların ah lak v e y aşay ışım d ü z e n le y e n k u rallar h e p b u d ö n e m d e in e n ây e tle rd e y e r alan k o n u lard ır. M e d e n î sû re le r, P e y g am b e rin aile v î m e se le le ri, e şle riy le o lan p ro b le m le ri ile d o lu b u lu n m ak tad ır. Bu d ö n e m d e in e n sû re le rd e , A işe 'y e e v latlığ ın ın y ö n e ltile n if k b o şa d ığ ı b ir h ad ise si sö z k o n u su k ad ın la e v le n d irilir. e d ilir, v e fa tın d a n H z. so n ra h an ım ların ın d u ru m v e k o n u m ların a aç ık lık g e tirilir...v s. Bu d ö n e m d e H z . İb rah im ( a.s) A rap k av m iy le irtib atlan d ırılır, A rap lara K ab e 'n in k u ru c u su o larak tak d im e d ilir, İslâm a H z . İb rah im 'in d in in in ad ı v e ri lir. N e Y ah u d i, n e H ıristiy an n e d e m ü şrik o lm ad ığ ı ak sin e H an if v e KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 191 M ü slü m an o ld u ğ u b e lirtilir 776 . L am m e n s, sö z le rin i şö y le sü rd ü rü y o r: H z . M u h am m e d b ü tü n bu ic ra a tla rıy la İslâm d in in in , Y a h u d ilik ve H ıristiy an lık g ib i d iğ e r se m av î d in le rd e n b ağ ım sız o ld u ğ u n u ilan e tm e y i am aç lam ıştır. So n ra H z . M u h am m e d Y ah u d ile rd e n alak asın ı k e sin c e , H ıristiy an larla d a ilişk isin i k e sm e k te te re d d ü t e tm e m iştir..." 777 . M ü ste şrik Blac h e re d e , b u k o n u y u e se rle rin d e e le alm ış, ö z e llik le A l m an m ü ste şrik N ö ld e k e 'n in k o n u y la ilg ili g ö rü şle rin e y e r v e rm iştir. Blac h e re 'in e se rle rin i in c e le y e re k N ö ld e k e v e Sc h e v v ally 'n in g ö rü şle rin i d e te sb it e d e b iliy o ru z . Blac h e re , N ö ld e k e v e Sc h e v v ally 'n in g ö rü şle rin i ö z b ir b iç im d e n ak le d e re k şu n ları sö y lü y o r: K u r'ân 'm ilk in e n ây e tle rin i e le alıp in c e le d iğ im iz z am an , H z . M u h am m e d 'in m ü te re d d it, te d irg in , ü z e rin e y ü k le n e n g ö re v in ağ ırlığ ı k arşısın d a ü m itsiz o ld u ğ u n u g ö rü y o ru z . İlk in e n 23 sû re , y e n i P e y g am b e rin b aşlan g ıç tak i alışm a d ö n e m in i b iz e aç ık ç a g ö ste riy o r. O bu d ö nem d e henüz " İlâ h î n id â " n ın ağ ır te siri altın d ad ır. H ay ali, y ak ın d a ale m e isab e t e d e c e k b ü y ü k f e lâk e t v e m u sib e tle rin v e d e k ıy am e t g ü n ü n ü n y ak laştığ ın ın e n d işe siy le te d irg in d ir. O n a g ö re , K ıy am e t — z am an ın ı tam o larak b e lirle y e m e z se d e — y av aş y av aş y ak laşm ak tad ır. K ıy am e t k o p tu ğ u n d a in san lar k e n d ile rin i k ay b e d e c e k le rd ir. O b u an ları d ram atik b ir b iç im d e c an lan d ırm ak tad ır; k işi e şin i, ç o c u k ların ı v e aşire tin i u n u tu r. Ç ü n k ü h e rk e sin , b aşın d an aşk ın b ir m e şg ale si v ard ır. Y e ry ü z ü b am b aşk a b ir şe k le d ö n ü şe c e k . Ö lü le r c lirilip m e z arların d an k alk ac ak lar v e h e sap an ı g e lip ç atac ak . H e rk e sin c e z ası y ap tığ ı işe g ö re o lac ak ; k im z e rre ağ ırlığ ın c a h ay ır işle m işse k arşılığ ın ı g ö re c e k , k im d e z e rre ağ ırlığ ın c a k ö tü lü k y ap m ışsa c e z asın ı ç e k e c e k tir. Y in e n ak le ttiğ in e g ö re b u d ö n e m in b ir b aşk a ay ırıc ı ö z e lliğ i d e , H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in in İlâh î k ay n ak lı o ld u ğ u v e A lla h 'ın b irliğ in e ç ağ rı ü z e rin d e şid d e tle d u ru lm asıd ır. K u r'ân d e ğ işik y e rle rd e y e n i P e y g am b e rin v e g ö re v in in ro lü n ü aç ık v e n e t b ir b iç im d e b e lirle r. Bu ro l, m ü te v az i b ir g ö re v o lu p o n u n b ir m ü jd e le y ic i v e u y arıc ı o lm ası ç e r ç e v e sin i aşm az . H e r şe y in y aratıc ısı A llah 'tır. H e r şe y i g ö rü p g ö z e te n O d u r. H iç b ir y aratık a ra c ılığ ıy la O nu P e y g am b e re g ö re m e z . Elç ilik n a k le d ilir. İşte bu g ö re v i, M e le k d ö n em d en ve C e b rail M ekke m ü şrik le ri K u r'ân 'm A llah 'tan g e le n v ah iy o lm ad ığ ın a, ak sin e e sk ile rin e f san e le ri o ld u ğ u n a in an m ay a b aşlad ığ ı an d an itib are n K u r'ân ây e tle ri H z . M u h am m e d ile m ü şrik le r arasın d a p atlak v e re n m ü c ad e le y e , H z . M u h am m e d 'in o n ların sö z ü e d ile n id d iaların a k arşılık k e n d ile rin i b e y in siz lik le n ite le d iğ in e , p u tlarıy la alay e ttiğ in e v e b ilg isiz lik le rin i o r tay a k o y d u ğ u n a işare t e d iy o r. 776 A. g. eserden m ana olarak naklen. 777 A. g. e„ s. 62; Blachere, Le C oran, s. 36. 192 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Blac h e re , İslâm d av e tin in b u ilk aşam asın d a, İslâm m te m e l in an c ı o lan v ah d an iy e t k o n u su n d a K u r'ân if ad e le rin in k ap alı o ld u ğ u n a, h atta K u re y ş ila h la rın ı k aralam a ( te sfîh ) ile ilg ili b ir şe y ih tiv a e t m e d iğ in e , b u m e se le h ak k ın d a k e sin h ü k m ü n d ah a so n ra g e ld iğ in e , b u n u n d a A llah 'ın b irliğ in i, Sam e d o lu şu n u , n e d o ğ u ru p n e d e d o ğ d u ğ u n u v e d e n g i h iç b ir v arlığ ın b u lu n m ad ığ ın ı b e lirte n ây e tle rin g e lişiy le g e r ç e k le ştiğ in e in an ıy o r. 778 Blac e re , K u re y ş'in H z . M u h am m e d 'e o lan m u araz asm ın b aşlan g ıç ta şid d e tli o lm ad ığ ı k an aatin d e d ir. A n c ak , H z . P e y g am b e r, K u re y ş'i p u t ların ı b ırak m ay a v e y aln ız c a b ir o lan A llah 'a in an m ay a ç ağ ırd ık tan ; z e n g in le rin tu tu m ların ı, f ak ir v e k ö le le ri sö m ü rm e le rin i te n k it e ttik te n so n ra ik i taraf arasın d ak i b ağ tam am e n k o p m u ştu r. Ç ü n k ü b u d u ru m k arşısın d a K u re y ş, k e n d i sın ıf sal im tiy az ın ı y itirm e k te n k o rk tu ve İslâm ç ağ rısın a, d in î b ir in an ç siste m i o lm ak tan ç o k so sy al b ir re fo rm n i te liğ in d e g ö re re k k arşı ç ık tı. 779 Bu aşam ad ak i K u r'ân p asajları ü slu p b ü tü n lü ğ ü y le te m ay ü z e d e r. M e se lâ, ây e tle r g e n e llik le altı ile on d u rak tan o lu şu r. A y rıc a ây e tle r, y o ğ u n m an alar y ü k lü o lu p te k b ir k af iy e h alin d e ay n ı tarz d a b irb irin i iz le r g id e r. Bü y ü k ç o ğ u n lu k la, b u ây e tle r d ü z e n li b ir şark ı b iç im in d e d ir. Y in e g e n e llik le b u m u k ad d e s p arç alar y ıld ız lara, g e z e g e n le re , d ağ lara y e m in le b aşlar. Bu p arç alar, p o e tik v e m ü z ik al ü slû b u v e c e z b e d i- c iliğ iy le te m ây ü z e d e r. 780 H z . M u h am m e d 'in M e k k e 'd e k i ç ağ rısın ın ik in c i aşam asın a g e lin c e b u d a, K e h f Sû re sin d e n b aşlay arak N e c m Sû re sin in so n u n a k ad ar to p lam y irm i ik i h iz b d e k e n d isin i g ö ste rm e k te d ir. N e c m Sû re si, m ü re k k e p v e u z u n b ir sû re d ir. Bu te rk îb î y ap ı, iç in d e A llah 'ın b irliğ in i g ö ste re n d iğ e r isim le rin in y an ısıra R ah m ân ism in e d e y e r v e rile n K e h f Sû re sin d e aç ık ç a g ö rü lm e k te d ir. Bu v e b e n z e ri k e lim e le rin , K u r'ân 'm b u d ö n e m d e o rtay a ç ık ard ığ ı k av ram larla ç o k sık ı b ir ilişk ile ri v ard ır. N ite k im b u d ö n e m d e , g ö k le rin v e y e rin Y aratıc ısı o lan , y e ri d ö şe k y ap an , o n d a in san lar iç in y o llar m e y d an a g e tire n , g ö k te n su in d ire n v e o n u n la ö lü b ir ü lk e y i d irilte n , b ü tü n ç if tle ri y aratan , in san lar iç in g e m i v e h ay v an lar d an b in e k le r v ar e d e n A llah 'tan b ah se d ilir 781 . Bu d ö n e m d e k ü ç ü k İslâm c e m aatiy le d ü şm an ları arasın d a k e sin k o p u ş m e y d an a g e ld i. M ü 'm in û n Sû re sin d e n b irk aç p asaj782 778 Blacere, a.g.e, s. 37. 779 A.g.e, s. 38. 780 A.g.e, s. 39. 781 Zuhruf, 9-13. 782 81,83, 90, 92. âyetler. bu k e sin a y rılışı g ö ste riy o r. V a h d â n iy e t KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 193 ak id e si b u aşam ad a k e sin le şti. H z . M u h am m e d 'in ro lü , m ü b e şşir v e n e z ir o lm a k tan ö te y e g id e re k b a şk a a m a ç la ra y ö n e ld i. C ehennem , P e y g am b e rin ç ağ rısın ı in k âr e d e n M e k k e m ü şrik le ri iç in b ir te h d it u n su ru h alin e g e ld i. 783 Blac h e re d e v am la şö y le d iy o r: Bu d ö n e m d e , "ç ö ld e v aaz e d e n p e y g am b e r" m e se le sin in g e lişm e k ay d e tm e sin i an c ak b e lli b e lirsiz b ir b i ç im d e g ö re b iliy o ru z . Ç ü n k ü b u d ö n e m d e m ü şrik le rin P e y g am b e re o lan d ü şm an lık ları artm ış v e b u d av a y e n i b ir y ö n e y ö n e lm iştir. Şö y le k i: H z . M u h am m e d am ac ın a u laşm ak iç in , ç ağ rısı, A rap Y arım ad asın d a, b i lin e n k ıssa v e e f sân e le re işare tle r y ap m ay a b aşlam ıştır. A y e tle r, im ân d an v e A llah 'ın b irliğ in d e n sö z e ttik te n h e m e n so n ra, p e y g am b e rle rin i y alan lay ıp az ap in k âr e d e n , b u y ü z d e n d e A llah 'ın ü z e rle rin e f e lâk e t v e g ö n d e rip o n ları y ak ıp y ık tığ ı k av im , k ab ile ve m ille tle rin k ıssaların a y e r v e riy o r. A d K av m i, Salih K av m i, L û t K av m i, Firav u n K av m i v e N u h K av m i b u n lara b irk aç ö rn e k tir. K u r'ân ây e tle ri, sö z ü e d ile n p e y g am b e rle rin e lç ilik le riy le , H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ i arasın d a b ir k arşılaştırm a y ap ıy o r v e k av m in e , sap ık lık ların a d e v am e ttik le ri tak d ird e g e ç m iş k av im le rin b aşın a g e le n m u sib e tle rin k e n d ile rin in d e b aşın a g e le c e ğ in i h ab e r v e rm e k le te h d it e d iy o r. İşte , H z . M u h am m e d 'in , "ç ö ld e v az e d e n " k o n u m u n d an İn c il'd e y e r alan k ıssalarla tan ışm asın a d o ğ ru g e lişm e k ay d e ttiğ in i b e lirte n sö z ü n an lam ı b u d u r. K u r'ân b u aşam ad a, e sk i m u k ad d e s se m âv î k itap lard an e tk ile n m iş- tir. 784 K u r'ân 'ın ü slû b u n a g e lin c e , o d a, M e k k e d ö n e m in in b irin c i aşam a- sm d ak in d e n k e sin b ir b iç im d e f ark lılaşm ıştır. A y e tle rin say ısı artm ış, ö y le k i b ir sû re o n ik i ilâ y irm i ây e ti ih tiv a e tm e y e b aşlam ıştır. D ah ilî k e sk in liğ i d in m iş, ö y le k i, n e f e sle ri sık sık k e se n d u rak ların d an , ate şîn ve h e lv e se v e ‘ z ü h û l ile k arışık ây e tle rd e n p e k f az la e se r k alm am ıştır. P e y g am b e r, e sk iy e n az aran d ah a f az la k e n d isin e g ü v e n m e y e , k av m in e y e n i ü slû p v e d e lille rle m e y d an o k u m ay a b aşlam ıştır. Esk i p o e tik v e m ü z ik al ü slû b u n y e rin i c e rh v e k ö tü le m e ü slû b u alm ıştır.785 M e k k e 'n in ü ç ü n c ü d ö n e m in e g e lin c e , m ü ste şrik N ö ld e k e , b u d ö n e m le b ir ö n c e k i arasın d a k ö k lü f ark ların b u lu n m ad ığ ı k an aatin d e d ir. Ç ü n k ü b u d ö n e m g e re k şe k il, g e re k se m e v z u b ak ım ın d an ö n c e k in in b ir u z an tısı say ılır. Fak at b u u y u m , b ü tü n alan lard a v e m u tlak d e ğ ild ir. Ç ü n k ü , m e se lâ P e y g am b e r'in Be y tü 'l- M ak d is'e o lan y o lc u lu ğ u an lam ın d a Isra v e g ö ğ e y ü k se lişi an lam ın d a M i'rac g ib i y e n i k o n u lara b ak arak ik i d ö n e m i b irb irin d e n ay ırm ak m ü m k ü n d ü r. Bu ik i o lay , d av e ti e tk ile m iş, K u - 783 A.g.e, s. 40. 784 A.g.e, s. 40. 785 .A.g.e, s. 42. 194 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ re y ş'in y alan lam asıy la k arşılan m ış, b az ı M ü slü m an ların d a d in d e n d ö n m e le rin e n e d e n o lm u ştu r. Bu d ö n e m in b aşk a b ir f ark lı ö z e lliğ i d e , v aaz v e irşad şe k lin in d e ğ işm e sid ir. N ite k im P e y g am b e r, k av m in i sa d ece ah ire tte d e ğ il d ü n y ad a b ile az ap ve h e lâk ile te h d it e tm e y e b aşlam ıştır. Ö te y an d an K u r'ân ây e tle ri, "e şy an ın y e n i tab iatın a" m u k ab e le e tm e y e b aşlam ış, P e y g am b e r'in , k o ru y u c u v e d e ste k ç isi o lan am c asın ın v e f atın d an so n ra tak ın m ası g e re k e n tu tu m u k o n u alm ıştır. Bu d ö n e m d e , k av m i k e n d isin e d ü şm an lık v e alay ile k arşı k o y m u ş, z ay ıf m e n su p ları H ab e şistan 'a h ic re t e tm e k z o ru n d a k alm ış, b ir sığ m ak b u lm a ü m id iy le k e n d isi b iz z at T aif 'e te b liğ iç in g itm iştir. N e v ar k i T aif h alk ı k e n d isin i in k âr v e k ab a k u v v e tle k arşılam ıştır. K u r'ân ây e tle ri n in b u y e n i k o n u lara d e ğ in m e si tab iid ir. K u r'ân 'm d e ğ işm iş v e "Ey artık v ah iy sad e c e h itap ü slû b u d a in san lar" if ad e sin i k u llan m ay a b aşlam ıştır. Ç ü n k ü M e k k e h alk ın a h itap e tm e m e k te , ak sin e b ü tü n in san lara se sle n m e k te d ir.786 Şe k il v e m e v z u b ak ım ın d an b u sü re k liliğ i, b u d ö n e m d e İslâm ç ağ rısın ı saran v e ü ç an a f ak tö re ay rılab ile n o rtam v e şartların g e re k tird iğ i u f ak d e ğ işik lik m e y d an a g e tirm iştir: Esk i p e y g am b e rle rin b a şa rısız lığ ın a işare t; İslâm ın , A llah 'ın d ö rt b ir taraf a y ay ac ağ ı v e b ü tü n d in le re g alip g e tire c e ğ i b ir d in o ld u ğ u n u v u rg u lam a v e m e n su p ların ı sab ra, tah am m ü le , y ak ın b ir g e le c e k te g alip g e le c e k le rin e tam b ir im an v e g ü v e n d u y g u su y la d o lu b ir k alb le g ü ç lü k le re g ö ğ ü s g e rm e y e te şv ik ; M e k k e m ü şrik le rin i, H z . P e y g am b e r v e ç ağ rısın a k arşı d ü şm an c a tu tu m ların d a ısrar e tm e le ri h alin d e g e ç m iş ü m m e tle rin b aşın a g e le n le rin ay n ısın ın k e n d ile rin in d e b aşın a g e le c e ğ in i b e lirte re k te h d it e tm e k . İslâm ç ağ rısın ın b u aşam asın d a, d ire k t ataları o lm ası itib ariy le H z . İsm ail'in b ab ası o lm ası aç ısın d an H z . İb râh im 'in A rap ların b ab ası o l m ası d a k e sin lik k az an d ı. A y rıc a H z . İb rah im 'in H an if liğ i te sis e d işi d e v u rg u lan d ı. H an if lik , b ü tü n p e y g am b e rle rin te b liğ e ttiğ i, m ü lh id m il le tle rin ise b ilm e z lik te n g e ld iğ i te m e l d in d ir. Bu g e rç e k İb rah im Sû re sin d e aç ık ç a k e n d isin i g ö ste riy o r. H z . İb rah im 'in A rap ların atası o ld u ğ u şe k lin d e k i b u an lay ış, M e d in e 'd e d e k u v v e t b u lm u ştu r. 787 Bla c h e re , K u r ’ â n 'm M ed enî sû re ve â y e tle rin i e le a lırk e n , araştırm asın ın g irişin d e , İlâh î v ah iy ile b ağ lan tılı y e n i k an u n lara d a y an an b u siy âsî v e ic tim âî d e ğ işik liğ e işare t e tm e k te d ir. Bu d ö n e m d e H z . M u h am m e d 'in ro lü d e ğ işm iştir. O artık A llah 'ın k e n d isin i, ç ö ld e d in in i y ay m ak iç in se ç ip g ö re v le n d ird iğ i b ir k işi d e ğ ild ir. Fak at, ay n ı z am an d a, iç in d e b u lu n d u ğ u şart v e o rtam ın d a e tk isiy le g ö rü n ü ş, y aşay ış 786 A.g.e, s. 42. 787 A.g.e., s. 46. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v e ib ad e tle riy le b aşk aların d an ay rılan d in î b ir c e m aatin de ■ 195 lid e ri o lm u ştu r. Bu c e m aatin k arşısın d a sad e c e m ü şrik le r d e ğ il, ay n ı z am an d a M e d in e 'd e k i, so n d e re c e te şk ilatlı ü ç Y ah û d î k ab ile si d e y e r alm ak tad ır. Bu n lar, İslâm C e m aatin in p e y g am b e rin e h e m d in î h e m d e d ü n y e v î p e k ç o k z o rlu k ç ık arm ak tad ır. Bu c e m aatin , M e k k e m ü şrik le riy le o lan ilişk isi d e , ç o k g e ç m e d e n silah lı m ü c ad e le b iç im in e d ö n ü ştü . Bu m ü c ad e le d e sö z k o n u su c e m aat ö n c e b ir z af e r k az an d ı. A rk asın d an U hud Sav aşın d a b o z g u n a u ğ rad ı. D ah a so n ra, z af e r v e h e z im e tle r z am an z a m an e l d e ğ iştird i. Bu d u ru m , H z . M u h am m e d 'in m u z aff e r b ir fatih o la rak an a y u rd u n a d ö n m e sin e k ad ar d e v am e tti. İn e n v ah y in b u d ö n e m le rle o lan ilişk isin e g e lin c e , g e le n K u r'ân ây e t le ri ac ısıy la tatlısıy la b u c e m aatin y aşay ışın ı k o n u alıy o rd u . K u r'ân , o g ü n k ü İslâm c e m aatin in b aşın d an g e ç e n ö n e m li o lay ları b iz e ak tarm ak tad ır. M e d in e 'd e in e n sû re le rin ad e d i, y irm i d ö rd ü b u lm ak tad ır. Bu n lar, z am an , m e k ân v e k o n u sıralam ası g ö z e tm e k siz in M u sh af 'ta se rp iş tirilm iş b iç im d e y e r alm ak tad ır. A n c ak M ü slü m an lar, u z u n sû re le ri M u sh af 'ın b aşın a y e rle ştirm işle r. O rta u z u n lu k tak i sû re le r ise , M u s h af'ın o rtasın d a y e r ald ık ları g ib i so n k ısm ın d a d a y e r alm ışlard ır. Bu d ö n e m e ait sû re le rin b ir ö z e lliğ i d e , k an u n î h ü k ü m le ri, ö z e llik le c e z a k an u n ların ı ih tiv a e tm e sid ir. Be lli b aşlı h ad c e z alarıy la ilg ili ây e tle r b u n a ö rn e k tir. Ö te y an d an b u ây e tle rd e k u llan ılan if ad e le r, A llah 'a v e R e su lü n e ita a te te şv ik e tm e k te , M ü slü m a n la rın h iç b ir itira z ve tartışm ay a g irm e d e n A llah v e R e su lü n ü n e m irle rin e itaat e tm e y i ö n g ö r m e k te d ir. Sö z k o n u su e m ir v e y asak lam alar, h e r tü rlü k ap alılık v e b e lirsiz lik te n u z ak n e t v e aç ık b ir if ad e y le su n u lm ak tad ır. Bu d ö n e m d e K u r'ân ây e tle ri d e b e lli b ir u z u n lu k k e sb e tm iştir. Esk i k e sik k e sik , h e y e c an lı v e n e f e s k e se n ü slû b u ih tiv a e tm e m e k te d ir. Bu n u n la b irlik te M e d in e d ö n e m in d e K u r'ân ü slû b u z am an z am an aç ık ç a b irb irin d e n f ark lılık arz e tm e k te d ir. M e se lâ, ate şli v e te h d it d o lu k ısa ây e tle rin y an ın d a u z u n , rah at v e sak in ây e tle r y e r alab ilm e k te d ir. Bu n u n y an ısıra, M e d e n î sû re v e ây e tle r, b u d ö n e m d e k i M u h am m e d i ç ağ rın ın k arşısın d ak i y e n i o lg u lar k arşısın d a b ir ah e n k v e aç ık lık la f ark lılık arz e d e r. K u şk u su z , M e d e n î ây e tle r, M e k k î ây e tle rin e le ald ığ ı p e k ç o k m e se le y i d e ih tiv a e tm e k te d ir. M e se lâ, e sk i p e y g am b e rle re v e k av im le rin in ak ib e tle rin e y e r v e rm e k , m ü şrik v e m ü n afık ları h e lak v e az ap ile te h d it e tm e k ... g ib i. Fak at, İslâm d av e tin in siy âsî g e lişim in in g e re k tird iğ i v e M e d e n î v ah iy le rin e le ald ığ ı y e n i k o n u lar d a y o k d e ğ ild ir. M e se lâ, M ü slü m an ların g ay r- i m ü slim k o m şu larıy la o lan d ip lo m atik ilişk ile ri, b arış, sav aş, su lh v e ate şk e s g ib i m e se le le r... b u n a ö rn e k tir. N e v ar k i K u r'ân , d iğ e r se m âv î k itap lard an f ark lı o larak sö z k o n u su o lay ları ta rih î te rtip itib ariy le aç ık lay ıp sıralam ıy o r. A k sin e , e m ir v e y asak la- 196 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m alard a b u lu n u rk e n , ö ğ ü t v e rip ib re t alm ay a ç ağ ırırk e n , d in î v e d ü n y e v î m u am e le le ri tan z im e d e rk e n b u n lara d e ğ in iy o r. Bu n d an d o lay ı d i y o ru z k i: K u r'ân b ir tarih k itab ı d e ğ ild ir. M e d in e 'd e in e n ây e tle rin b ir ö z e lliğ i d e , Y ah u d ile rle h o ş g e ç in m e v e H ıristiy an larla e n g ü z e l b ir m e to d la m ü c ad e le y ö n te m in i k u llan m asıd ır. A n c ak , h e r b ir taraf d iğ e rin i k e n d i d in in e ç e k m e k te n ü m id in i k e sin c e M ü slü m an lar ile Y ah û d ile r arasın d a m ü c ad e le k ız ıştı. D in î, itik âd î v e k ü ltü re l m ü c ad e le so n d e re c e şid d e tli b ir sav aşlı m ü c ad e le y e d ö n ü ştü . Bu d a, M ü slü m an ların Y ah û d ile re g alip g e lm e si v e o n ları A rap Y arım a d asın d an k o v m asıy la so n u ç lan d ı. K u r'ân b irç o k sû re v e ây e tle rin d e , b u f ik rî v e ask e rî m ü c ad e le y i ç o k g ü z e l b ir b iç im d e g ö z le rim iz ö nüne se rm e k te d ir. Başlan g ıç ta, İslâm c e m aatiy le A rap Y arım ad asın d ak i H ıristiy an lar arasın d ak i m ü n ase b e tle r iy iy d i. Bu d ö n e m in ilk aşam asın d a, K u r'ân H z . İsâ'n m u lu h iy y e tin i v e te slis in an c ın ı in k âr e tm e sin e rağ m e n ik i taraf arasın d a h iç b ir d ü şm an lık k ay d e d ilm e m e k te d ir. Fak at n e z am an k i b u c e m aat, Biz an s m u k av e m e tin i h isse tti, ö z e llik le M û te sav aşın d an so n ra, K u r'ân ây e tle ri, ( şây e t k e n d ile rin e u y ac ak o lsa A lla h 'ın g az ab ve az ab ın a ç arp ılac ak ) P e y g am b e rd e n k e n d i d in le rin e tab i o lm ad ık ç a raz ı o lm ay ac ak o lan H ıristiy an ları d a Y ah û d ile rle ay n ı k e fe y e k o y m ay a b a şlad ı.788 M e d in e 'd e in e n K u r'ân p asajları, g e re k şah sî, g e re k m e d e n î v e g e re k se c in âî k o n u lard ak i y asaları o rtay a k o y m ak la f ark lılık arz e d e r. Bu p a sajlar, İslâm to p lu m u n u n g ü n lü k h ay atın ı tan z im e tm e k te , H z . P e y g am b e rin aile h ay atın a ait d ü z e n le m e le r g e tirm e k te , e şle ri arasın d ak i tartışm alara ç ö z ü m le r su n m ak ta, b ir h an ım ın a y ö n e ltile n b ir if tiray ı ç ü rü tm e k te , e v latlık k u ru m u n u o rtad an k ald ırm ak iç in P e y g am b e rin , e v latlığ ın ın b o şad ığ ı Z e y n e b ile e v le n m e sin i sağ lam ak tad ır. Ö te y an d an b u p asajlar, "M ü n âf ık la r" ad ın ı v e rd iğ i, d ille riy le in an d ık ların ı ile ri sü re n , g e rç e k te ise g ö n ü ld e n in an m ay an v e ilk d e fa M e d in e 'd e o rtay a ç ık an y e n i b ir g ru b u e le alm ak tad ır. K u r'ân sû re le ri, ö z e llik le sav aşla ilg ili k o n u lard a b u g ru b u n P e y g am b e r'i n e d e re c e rah atsız e ttik le rin i b iz e aç ık ç a g ö ste rm e k te d ir. 789 Blac h e re 'in M e k k î v e M e d e n î ây e t v e sû re le re ilişk in g ö rü şle rin i b u şe k ild e k ısac a arz e ttik . G e le c e k say f alarım ız d a tah lil v e te n k id e tab i tu tac ağ ım ız b u g ö rü şle riy le o n u n n e y i g e rç e k le ştirm e y i am aç lad ığ ı b u k ısa aç ık lam alarım ız d an aç ık ç a b e lli o lm ak tad ır. 788 A.g.e, s. 56. 789 A.g.e, s. 60. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 197 M ax im e R o d in so n ise , b u g ib i z am an , m e k ân v e k o n u lara g ö re b ir tak sim e k alk ışm am ıştır. A n c ak , sö z ü n ü n ak ışı iç e risin d e M e k k î K u r ’ ân 'm — k e n d i g ö rü şü n e g ö re — İslâm ö n c e si A rap larc a b ilin m e y e n b ir n e sir ü s lû b u n d an f ark lılık arz e d e n ö z e llik le rin e işare t e tm iştir. O n a g ö re , c ah i liy e A rap ları n e sir ile d e ğ il şiirle ü n salm ışlar. M ü slü m an alim le r, b u ö z e lliğ i, K u r'ân 'm h ak v e İlâh î k ay n ak lı o lu şu k o n u su n d a ç ü rü tü lm e z b ir d e lil o larak k u llan m ışlard ır. Ç ü n k ü , A rap ların d ah a ö n c e h iç b ilm e d ik le ri b u y e n i e d e b î ü slu p an c ak , H z . P e y g am b e rin sö y le d ik le ri k o n u su n d a d o ğ ru lu ğ u n u g ö ste re n b ir İlâh î m u c iz e y le aç ık lan ab ilir. Ö z e llik le , H z . M u h am m e d , b e lag at v e f e sah atta so n d e re c e ile ri o lan A rap lara b ir b e n z e rin i g e tirm e le ri k o n u su n d a b u ü slu p ile m e y d an o k u m u ştu r. R o d in so n , K u r'ân ü slû b u n u n tak lid i m ü m k ü n o lm ay an h âsiy e tin i itiraf e d iy o r. Fak at, İslâm d an ö n c e K u r'ân ü slû b u n a b e n z e r b ir ü slû b u n b u lu n d u ğ u k o n u su n d a ısrar e d iy o r. O n a g ö re b ö y le b ir ü slu p v ar, f ak at y az ılı m e tin le r e ld e b u lu n m ad ığ ı iç in b u n u isb at e tm e k m ü m k ü n o lam am ak tad ır. D o lay ısıy la b ir k arşılaştırm a y ap m ak im k ân sız laşıy o r. 790 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, M e k k e d ö n e m in d e K u r'ân ü slû b u şiir o lm ad ığ ı g ib i tam an lam ıy la b ir e d e b î ü slû p d a d e ğ ild i. A n c ak K u r'ân ü slû b u , b aşlan g ı c ın d a k âh in le rin se c i'li sö z le rin e y ak laşıy o rd u . Ö z e llik le y ıld ız lara, g e z e g e n le re v e d iğ e r tab iat f ak tö rle rin e y e m in e d e rk e n b u d ah a ç o k g ö z e ç arp ıy o rd u . C ü m le le r, k e sik k e sik o larak b irb irin i iz liy o rd u . A y e tle r h arare tli v e k ısay d ı v e te k n ağ m e b iç im in d e so n b u lu y o rd u . 791 K o n u b ak ım ın d an ise , R o d in so n şu g ö rü şü taşıy o r: İlk M e k k î sû re le rd e P e y g am b e rin y e n i b ir d in g e tird iğ in e işare t e d e n h e rh an g i b ir şe y y o k tu r. Bu sû re le r, b aşk ald ırıc ı v e y a rah atsız e d ic i v e h u z u ru k aç ırıc ı f ik ir le r iç e rm iy o r. So n ra, M u h am m e d 'in İlâh ı, b aşk a ilah ların v arlığ ın ı v e y a k u d re tin i - y o k say m ıy o r. Başlan g ıç ta b u n ları b ilm e z lik te n g e lm e v e y a k e n d ile rin d e n sö z e tm e m e y le y e tin iy o r. İlk ây e tle r A llah 'ın m u t lak v ah d an iy e tin i v u rg u lam ıy o r. M u h te m e le n H z . M u h am m e d , b u d ö n e m d e ay n ı z am an d a Y ah u d i v e H ıristiy an ların d a İlâh ı o lan k e n d i İlâh ın ın so n su z k u d re tin e tam o larak in an ıy o r. Be lk i d e ik in c i d e re c e d e ö n e m li o lan v e asıl tan rın ın e traf ın d a b u lu n an , f ak at y ü c e A llah 'ın k u d re tin e d ay an d ık ları iç in b ağ ım sız g e rç e k k u d re tle ri b u lu n m ay an , f ak at A llah 'ın b az ı y aratık ları o larak v arlık ların a in an d ığ ı c in v e şe y tan lard an b iraz c ık d ah a g ü ç lü o lan b ir g ru p tan rıy a d a in an ıy o rd u . 790 R odinson bu ifadeleriyle, taklidi m üm kün olm ayan Kur ’ ân üslubunun belağatı konusunda kuşku uyandırıyor ve kitabında hür fikirli İslam düşünürleri diye nitelediği ve “ Kur ’ân ’a m uaraza" adı verilen eserler kalem e alm ış bazı kim selerin adını veriyor. Ancak -ona göre- bu eserler yok edilm iştir. R odinson, kitabında ayrıca N öldeke ’ nin “ Kur'ân üslubunun kusurlarıyla ilgili neşrettiği bir m akalesine işaret ediyor. (R odinson, a.g.e, s. 1 20).j 791 A.g.e, s. 123. 198 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D iğ e r b az ı tan rıların v arlığ ın ı d a in k âr e tm e d e n o n ların ü z e rin d e b ir ilâh ın taz im e d ilm e si m ü şrik le rin in an ç v e d in le rin d e b ilin e n b ir g e rç e k tir. Bu tü r ilah tü rü n e "H e n o te ism e " ad ı v e rilir v e b u , A rap Y arım ad ası sak in le ri o lan A rap lar n e z d in d e b ilin m e k te d ir. Bü y ü k ih tim alle M u h am m e d bu tü r ilah larla Y ah u d î v e H ıristiy an ların in an d ığ ı g e rç e k te v h id in an c ı arasın d a te re d d ü t e d iy o rd u . Bö y le c e M u h am m e d 'in , A llah 'ın k u d re ti ü z e rin d e k i ısrarı M e k k e 'd e k im se y e d o k u n m ad ı. Ö z e llik le K u re y ş z e n g in le ri b aşlan g ıç ta İslâm ç ağ rısın d an e tk ile n m e d ile r. Ç ü n k ü se rv e tle ri say e sin d e b aşk a h e rh an g i b ir k u d re te ih tiy aç ları o lm ad ığ ın ı san ıy o rlard ı. H atta z e k at v e rm e y e ilişk in ısrar b ile o n lar aç ısın d an g arip b ir şe y d e ğ ild i. Ç ü n k ü b u , A rap ların b ü tü n c an lılığ ıy la y aşay an k ab ile v î g e le n e k le rin e d e u y g u n d u v e b ir ö z e llik o larak sah ip o lm ak la ö v ü n ü le n "k e re m " e rd e m iy le d e p ara le llik g ö ste riy o rd u . A y n ı z am an d a, tan rıların g az ab ın ı te sk in e d ip k u l lara z arar v e rm e le rin i ö n le m e k iç in k u rb an su n m a b iç im in d e k i e g e m e n v e y ay g ın d in î d ü şü n c e y e d e u y g u n d ü şü y o rd u . Bü tü n b u n lar K u re y ş n e z d in d e m ak b u l şe y le rd i. D e ğ il m i k i, M u h am m e d 'in ç ağ rısı, A rap larc a m aru f d in î v e ah lak î e ğ ilim i te m sil e d iy o rd u . Fak at b u y e n i f ik irle r ç o k g e ç m e d e n şid d e tli ç e k işm e le rin p atlak v e rm e sin e k atk ı y ap tı. Bu n u n b irç o k v e d e ğ işik se b e b le ri v ar. Birin c isi: H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in e ilk in an an in san lar, e şi H atic e , am c asın ın o ğ lu A li v e e v latlığ ı Z e y d b in H arise g ib i aile f e rtle riy d i. Bu n ları, Eb u Be k ir e s-Sıd d îk v e O sm an b in A f f an g ib i b az ı z e n g in tü c c arlar tak ip e tti. İlk m ü 'm in le r arasın d a, aristo k rat K u re y ş aile le rin e m e n su p o lan H alid b in Saîd b in e l-Â s g ib i b ir g ru p g e n ç d e v ard ı. Y in e , T alh a b in U b e y d illah v e A b d u rrah m an b in A v f g ib i o rta h alli K u re y ş aile le rin e m e n su p b aşk a g e n ç le r d e b u lu n m ak tay d ı. Bir g ru p d a v ard ı k i, k e n d ile rin e "Z u afa G ü ç sü z le r" ad ı v e rilird i. Bu n lar, so y itib ariy le K u re y ş aile le rin e m e n su p d e ğ ille rd i. Bu n ların sö z k o n u su aile le re m e n su b iy e ti "V e lâ" y o lu y la id i. H ab b ab b in Ere t, Su h ay b b in Sin an , A m m ar b in Y âsir g ib i k im se le r b u n lara ö rn e k o larak v e rile b ilir. Bu g ru p tan so n ra, H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in e ilk g ü n d e n itib are t in an an Bilal, A m ir b in Fu h e y re g ib i k im se le rd e n o lu şan b ir k ö le g ru b u g e lir. G e re k e f e n d i v e g e re k se k ö le le ri b arın d ıran b ö y le b ir c e m aatin g e n iş b ir u f k u , h ü r b ir f ik ri v ard ı. Bu n lar y e n i d in i b e n im se y in c e K u re y ş to p lu m u n u b irb irin d e n ay ıran sın ıf f a rk lılık la rın ı tartışm ay a b a şla d ıla r. T a rtışm a , sın ıf la r arası ç atışm ay ı k ız ıştıran b aşk a b ir şe k il ald ı. K u re y ş, k e n d i im tiy az ların ı v e tic are tin i y itirm e k te n k o rk tu . Bü y ü k e m e lle ri b u lu n an b u k ü ç ü k c e m aati te h lik e li g ö rm e y e b aşlad ı. Sın ıflar arası ç atışm a so n u c u n d a, Islâm ç ağ rısıy la m u h alif le ri arasın d ak i m ü c ad e le y e n i b ir m e c ray a y ö n e ld i. h e sap ta o lm ay an KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 199 İk in c isi: Y e n i d in d e K u re y ş tan rıların ın ro l v e y e rin i aç ık lam a; so n ra P e y g am b e rin y e n i d in d e k i y e r v e ro lü n ü b e lirle m e d e p e y g am b e r ile k av m i arasın d ak i ilişk iy i d ah a d a z o r d u ru m a so k tu .792 Ç o k g e ç m e d e n P e y g am b e rd e n n e t c e v ap g e ld i: Bu n a g ö re , Bir v e Sam e d o lan A llah 'tan b aşk a ilah lar y o k tu . K e n d isi iç in b iç ilm iş ro lü , "Be şîr v e N e z îr" o lm ak tan ö te y e g e ç e m iy o rd u . A n c ak , ilk b ak ışta m ü te v az i g ib i g ö rü n e n b u ro l ç o k g e ç m e d e n , İslâm c e m aatin in itik ad ı v e am e lî h a y atın ın d iğ e r y ö n le rin e e g e m e n o lm ay a b aşlad ı. Ç ü n k ü b u m e se le le rin tan z im i y u k arıd an g e liy o rd u . P e y g am b e rin g ö re v i sad e c e ap aç ık b ir te b liğ d e n ib are tti. İşte b u n o k tad a h asım ik i taraf arasın d ak i ç e k işm e d ah a şid d e tli b ir şe k le g ird i. A y e tle r p e şp e şe g e le re k , m ü şrik le ri, p u t ların ı, tan rıların ı v e in an ç ların ı te h d it e tm e y e v e A llah 'ın b irliğ i f ik rin i g ü ç le n d irm e y e b aşlad ı. Y e n i d in b ü tü n in an ç ları, f ik irle ri, g e le c e ğ i, e m e lle ri v e e le m le riy le b aşk aların d an ay rıld ı. Bu n o k tad a K u re y ş, m ad d î v e m an e v î b ü tü n im k ân larıy la b u y e n i d in e k arşı k o y d u . P e y g am b e rin m e n su p ların a b ask ı y ap tı. Ç e k işm e h ad saf h ay a v ard ı. H asım ları taraf ın d an b aşv u ru lan b ü tü n b arış g irişim le rin e rağ m e n P e y g am b e r em re ttiğ i v e y a n e h y e ttiğ i e n u f ak b ir şe y d e n tav iz v e rm e d i. Bu h ad ise le r c e re y an e d e rk e n v ah y in in işi d e d e v am e tti. G e le n v a h iy , b ü y ü k b ir d ik k at, k ararlılık v e te e n n iy le y e n i d in in e sasların ı aç ık lıy o r, A llah 'ın b irliğ in i k ö k le ştiriy o r v e b aşk a tan rılarla o lan n i h aî b ağ ları k o p arıy o rd u . Bö y le c e M u h am m e d i risale tin k e sin b ir b i ç im d e ç e rç e v e si ç iz iliy o rd u . Bu n a g ö re , A lla h 'ta n b aşk a ilah y o k tu . U lû h iy e t v e m ü lk ü n d e h iç b ir o rtağ ı m e v c u t d e ğ ild i. M ü 'm in le r y aln ız c a o n a y ö n e liy o rlard ı. İslâm ç ağ rısın ın b u aşam asın d a K u r'ân ü slû b u d e ğ işti. D ah a az asab î, d ah a az h e y e c an lı v e h arare tli, f ak at d ah a ç o k v u rg u lu v e k e n d in d e n e m in o lm ay a b aşlad ı. A y e tle r u z ad ı. N ağ m e d ah a b ir ah e n k k az an d ı. K ase m le r v e k âh in le rin se c i'li sö z le ri b iç im in d e k i ü slû p k ay b o ld u . Bu n u n la b irlik te d il ö z lü ( Ellip tiq u e ), o k u y u şlar d ram atik b ir b iç im d e m ü n az aralard an o lu şm ay a d e v am e tti. A y e tle r, sah ab ile rin e v e m u h alifle rin e h itap e d e n P e y g am b e re "K u l d e k i" şe k lin d e h itap e d iy o rd u . Sö z k o n u su ây e tle r, m ü 'm in le r aç ısın d an p arlak , g ö n ü l alıc ı v e ü m it v e ric i; k af irle r iç in ise k aran lık , te h d itk âr v e k o rk u tu c u tab lo lar ih tav a e d i y o rd u . 793 R o d in so n , H z . P e y g am b e rin M e d in e 'y e h ic re tin d e n so n rak i h ay atın ı e le alırk e n , b u aşam ad a in e n K u r'ân 'ın ö z e llik le rin e d e işare t e d e r v e k ısac a o n u n , H z . P e y g am b e rin y e n i v atan ın d ak i h ay atın ın aç ık b ir 792 A.g.e, s. 125. 793 A.g.e, s. 162. 200 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y an sım ası, in an ç v e y asa b ak ım ın d an y e n i to p lu m u tan z im e d e n talim at, e m ir v e n e h iy le r b ü tü n ü o larak n ite le n d irir. Bu d ö n e m d e , P e y g am b e r'in n isb e te n m ü te v az i o lan ro lü sın ırlıd ır. Şu k ad ar v ar k i, m ü 'm in le r, ara ların d a b ir an laşm az lık ç ık m ası d u ru m u n d a o n a b aşv u rm ak z o ru n d ay d ılar. O , A llah 'ın y ü c e le rd e n g e le n talim atların a u y g u n o larak h a k e m v e k a'd î k o n u m u n d ad ır. N ite k im , K u r'ân , an laşm az lık ları g id e r m ek iç in , c ah iliy e ö z e lliğ i o lan k u v v e te v ey a in tik am y ö n te m in e b aşv u rm ak tan sak ın m ay ı aç ık ç a e m re tm e k te d ir. K ısasa b aşv u rm ak k e sin b ir e m ir o larak k e n d isin i g ö ste rir. K ısas d u ru m u n d a sad e c e v e sad e c e k a til ö ld ü rü lü r. K atilin aile sin d e n h iç b ir şe k ild e in tik am alın am az . M ak tu lü n y ak ın ları d iy e te raz ı o ld u k ları v e y a k arşılık sız o larak k atili af f e ttik le ri tak d ird e k atile k ısas u y g u lan m ak tan v az g e ç ilir. Bu d ö n e m e ait K u r'ân ây e tle ri, P e y g am b e r ile M e d in e 'd e o tu ran Y ah u d ile r arasın d a p atlak v e re n f ik rî v e id e o lo jik m ü c ad e le d e n sö z e d e r. Ö z e llik le h e rb irisi, ö te k in i k e n d i d in in e çekm ey e ç alışıp b aşarısız k alın c a b u sü rtü şm e d ah a d a şid d e tle n ir. A raların d ak i u ç u ru m g ittik ç e d e rin le şir. Ö z e llik le ây e tle rin aç ık ç a if ad e e ttik le ri g ib i ik i ta ra f arasın d a f ik rî v e k ü ltü re l m ü c ad e le b aşg ö ste rir. Ö te y an d an b u d ö n e m e a it K u r'â n â y e tle ri İslâ m î a n la m d a c ih a d ı, şa rtla rın ı, n a sıl y ap ılac ağ ın ı v e m ü 'm in le rin b u n a n asıl ö n e m v e rm e le ri g e re k tiğ in i tan z im e d e r. Sö z k o n u su ask e rî e m ir v e talim atlar, m ü 'm in le rin M e k k e m ü şrik le rin e , M e d in e Y ah u d ile rin e v e b u n ların işb irlik ç ile rin e k arşı g iriştik le ri sav aşlard a g e n iş b ir y an k ı b u lu r. Y in e b u d ö n e m e ait k u tsal p asajlar, P e y g am b e rin aile v î p ro b le m le rin i, e şle ri arasın d a o rtay a ç ık an an laşm az lık ları, o n lard an b irin in if tiray a m aru z k alışın ı, e v latlığ ın ın b o şad ığ ı b ir h an ım la e v le n m e sin i k o n u alır. Bu d ö n e m , sav aş v e b arış m e se le le rin in tan z im i, b e y tü 'l-m âlm d ü z e n le n m e si, İslâm c e m aatin in g e lir v e g id e rle rin in iz ah ı, h arc am aların ın n e re le re y ap ılm ası v e h ak sah ip le rin in k im le r o ld u ğ u n u n b e y an ı, sav aş g an im e tle rin in tak sim i, m e d e n î, c e z âî v e ah v al- i şah siy e ile ilg ili y a saların ç ık arılm ası v e k ö le le rle n asıl m u am e le e d ilm e si g e re k tiğ iy le il g ili k o n u ların e le alın m asıy la te m ay ü z e d e r. Bü tü n b u k o n u ları M e d e n î ây e tle r aç ık lıy o r. 794 G o ld z ih e r d e , Le D og m et La Loi de L' Islam isim li k itab ın d a M e k k î ây e tle r ile M e d e n î ây e tle r arasın d ak i f ark lılık tan sö z e d e r. Bu k o n u d a K u r'ân 'm te n k id i v e b e lağ î te tk ik in e d ay an ır. Bu n a g ö re , M e k k e d ö n e m in d e , M u h am m e d 'in ate şli k ararlılığ ın ın k e n d isin e te lk in e ttiğ i im aj ları su n d u ğ u v aaz lar g e lm iştir. Bu v aaz lar, v e h m î, h ay alî, k e sk in , d i re k t v e z âtîd ir. Bu d ö n e m d e o n u n k ılıc ın ın şak ırtısı d u y u lm az , M ü slü m an 794 A.g.e., s. 249-275 (özetle). KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 201 sav aşç ılara v e y a v atan d aşların a h itap e tm e z . A k sin e ., m u arız v e m u h a lif le rin in tü m ü n e , ale m in Y aratıc ısı, R ab b i v e Su ltan ı o lan A llah 'ın k u d re tin e ilişk in ru h u n u d o ld u ran in an ç tan ; v ah iy şe k lin d e k i g ö rü p m ü şah e d e e ttiğ i v e g e rç e k te n k e n d isin in d e rah atın ı k aç ıran h e sap g ü n ü n ü n y ak laştığ ın d an sö z e d iy o rd u . Y in e o , g e ç m iş ç ağ lard ak i az g ın in sa n la rın ve p e y g am b e rle ri a ra c ılığ ıy la k e n d ile rin e g e le n İlâ h î u y arılara k arşı k o y an m ille tle rin b aşın a g e le n c e z aları h ay k ırıy o rd u . Fak at p ay g am b e rliğ in h am ase t v e şid d e ti — M e d in e v aaz ların d a v e o rad a g e le n v a h iy le rd e — y a v a ş y av aş d in m e y e ve sa k in le şm e y e b aşlad ı. Ö y le k i, b u v ah iy d e b e lağ at z ay ıf v e sö n ü k h ale g e lm e y e b aşlam ıştır. A y n ı şe k ild e v ah y in k e n d isi d e d ah a ö n c e e le alıp ç ö z ü m e k av u ştu rd u ğ u k o n u v e m e se le le re n isb e tle d ah a az b ir se v iy e y e in m iştir. Ö y le k i, b az an sak in b ir n e sir h alin e g e lir. Bu d ö n e m d e , P e y g am b e rin , g e re k v atan ın ın d ah ilin d e , g e re k se h aric in d e g ay e v e am aç ların ı g e r ç e k le ştirm e y e k arşı k o y an b asım ların a k arşı te c rü b e sin i, tan z im e d ic i k arih asın ı, in c e g ö rü şü n ü v e c ih an şü m u l b asire tin i k u llan d ığ ın ı g ö rü y o ru z . A y n ı şe k ild e o , m e n su p ların ı, san c ağ ın ın altın a g ire n le ri b ir n iz am a ltın d a to p la m a y a , y av aş y av aş a y a k la rın ı sa ğ la m la ştırm a y a b aşlay an b u y e n i o lu şu m iç in d in î v e m e d e n î b ir y asa v az e tm iş v e p ratik h ay atın b ü tü n şartların a ilişk in k u rallar o rtay a k o y m u ştu r. O n u n ö z e l h ay atı d a ö n e m li v e ö n e m siz b ü tü n y ö n le riy le k e n id isin e g e le n İlâh î v ah y in ç e rç e v e si iç in d e y e r alm ak tad ır. 795 G o ld z ih e r, sö z ü n ü e ttiğ im iz k itab ın d a şu n ları d a sö y le m e k te d ir: " İlk in e n sû re le r, e sk i k âh in le rin g ay b d an v e rd iğ i h ab e rle ri d ile g e tird ik le ri sö z le r b iç im in d e y d i. Şay e t b aşk a b ir b iç im d e g e lse y d i, h iç b ir A rap b u n u n A llah taraf ın d an v ah y e d ile n b ir K u r'ân o ld u ğ u n u k ab u l e tm e y e c e k ti. Z ate n M u h am m e d d e , g e tird iğ i h e r şe y in İlâh î v ah y in e se ri o ld u ğ u n u ü z e rin e b asa b asa b e lirtiy o rd u . A n c ak , M e k k î sû re le rin se c ile riy le M e d e n î sû re le rin se c i'le ri arasın d ak i f ark ç o k b ü y ü k tü r! M u h am m e d 'in , ilk d ö n e m d e , k e n d i k e şf î v e ilh âm î g ö rü şle rin i ( Se s v isio n s) k e n d i y an ık y ü re ğ in in v u ru şların a u y g u n o larak se c i'li v e k e sik k e sik p asajlarla d ile g e tird iğ in i g ö rü rk e n , ik in c i d ö n e m d e v ah y in , y in e ay n ı se c i'li şe k liy le g e ld iğ in i an c ak , M e k k î sû re le rd e e le ald ığ ı ay n ı k o n u lara g ö re h am le v e k u v v e tte n so y u tlan d ığ ın ı m ü şah e d e e d iy o ru z 796 . • Biz , b u m e se le h ak k ın d a m ü ste şrik le rin g ö rü şle rin i d e tay lı b ir b iç im d e b e lirttik . A y rıc a K u r'ân v ah y in in d o ğ ru lu ğ u n a ilişk in e n ö n e m li şü p h e le rin i d e ö z e tle d ik . Şim d i b u id d iaları d e ğ e rle n d irm e y e ç alışalım : B i r in c is i 795 I. G oldziher, Le Dogm et La Loi de L'lslam , s. 9-10. 796 a.g.e., s. 10. 202 S KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR M ü ste şrik le re g ö re, M e k k î sû re le r, k ısa o lm aları, n e f e sin sık sık k e silm e sin e se b e p o lan k ısa ây e tle r ih tiv a e tm e le ri, ü slu p ta b ir u y u m u n b u lu n m ay ışı, n ağ m e d e in tiz am ın o lm ay ışı; M e d e n î sû re le r ise , u z u n lu k ları, n ağ m e le rin in ah e n k li o lu şu , n e f e s k e se n k ısa ây e tle rin y e r alm ay ışı ve su n u lu şu n d ak i ak ıc ılık la d ik k at ç e k iy o r. Bu f ark lılığ ın k ay n ağ ı, P e y g am b e rin ak lî v e p sik o lo jik d u ru m u n a d ay an m ak tad ır. Ç ü n k ü o , M e k k e 'd e ik e n te c rü b e siz d i. D av e t işin d e y e n iy d i. O rtam ın henü z şartların ı y an sıtan k itab ın ı te lif e tm e y e ç alışırk e n b ir d e re c e z o rlu k ç e k m iş, te re d d ü t v e k ararsız lık g ö ste rm iştir. M e d in e 'd e ise , p ro b le m le r v e ç ö z ü m le ri k arşısın d a artık k e n d in e g ü v e n i artm ış v e te c rü b e k a z an m ıştır. Bu n e d e n le d e te lif ö lç ü lü , aç ık v e n e t g e lm iştir. A y rıc a b u rah atlık , H z . M u h am m e d 'in d ü şü n m e sin d e n , araştırm asın d an v e g e re k sah ab ile rin e , g e re k se e trafın d ak i d iğ e r in san lara d an ışm asın d an da k ay n ak lan m ıştır. M ü ste şrik le r b u n ları aç ık ç a sö y le m iy o rlarsa d a if ad e le rin d e n an laşılan b u d u r. Bu şü p h e n in n e re alite n e d e ü slu p b ak ım ın d an h iç b ir aslı e sası y o k tu r. Şö y le k i, g e n e l o larak K u r'ân ü slû b u n u n d il v e b e lağ at aç ısın d an m u 'c iz b ir ö z e lliğ i v ard ır. Islâm alim le ri b u n u ç o k c id d i b ir b iç im d e te tk ik v e tah k ik e tm işle r, o n u d iğ e r b e şe r ü slu p ların d an ay ıran b e lli h u su siy e tle rin i te sp itte b u lu n m u şlard ır. Bu ü slu p g e re k M e k k e 'd e , g e re k se M e d in e ' d e h are k e t v e d u rak ların d a e m salsiz b ir b iç im d e ah e n k v e u y u m lu lu ğ u y la k e n d isin i g ö ste rir. Bu k o n u d a n e m an z u m n e d e m e n su r h iç b ir sö z o n a u laşam ıy o r. Bu sav tî alan , e tk ili n iz am , ah e n k li n ağ m e d ir k i A rap ları K u r ’ ân 'm , iç in d e n e sir v e y a şiir ö z e lliğ i g ö re m e d ik le ri, sih ir d iy e n ite le n d irm e le ri iç in d e d ah a ö n c e b e n z e rin i b u lam ad ık ları h asiy e tin e d ik k atle rin i ç e k m iştir. K u r'ân ü slû b u n u n ö z e llik le rin d e n b iri d e , h av as av am h e rk e sin ay n ı şe k ild e o n d an e tk ile n m e sid ir. H e rk e s o n u n az am e tin i h isse d iy o r, b e y an ın ın h alâv e t ve z e n g in liğ in i tad ıy o r. Bu o nun İlâ h î k a y n a k lı o lu şu n u n e n b ü y ü k d e lilid ir. Ç ü n k ü e ğ e r b e şe r k ay n ak lı o lsay d ı, g e n iş h alk k itle le ri o n u n ü slû b u n d an e tk ile n m e z , sad e c e k ü ltü rlü e lit tab ak a o n u n tad ın a v arab ilird i. K u r'ân ü slû b u n u n ö z e llik le rin d e n b iri d e , m ü ste şrik le rin id d iaların ın te rsin e if a d e le rin in o rijin a lliğ i, ü slû b u n u n sa ğ la m lığ ı, e c z a la rı arasın d ak i irtib at, k e lim e , c ü m le , ây e t v e sû re le ri arasın d ak i u y u m d u r. Bu k o n u d a f ark lı d ü şü n e n m ü ste şrik le rin şü p h e le rin i ö z e llik le z ik re ttik . Biz , id d iaların ın d o ğ ru lu ğ u n u k an ıtlay an c an lı m isalle r g e tirm e le rin i ısrarla istiy o ru z . İd d ia e d iy o ru z , K u r'ân 'd a so lu k v e n e fe si b ö le n k e sin tile r y o k tu r. Be lirsiz lik v e k ap alılık b u lu n m az . O n d a, k u ral b o z an n ağ m e le r m e v c u t d e ğ ild ir. T am am o lm ay an c ü m le le r y o k tu r. A k sin e K u r'ân , laf ız v e m an a b ak ım ın d an ah e n k liliğ i, c ü m le v e d u rak ların d a KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR te k am ü lü , m u h te lif p arç aların ın ■ b irb iriy le irtib atı, d u ru m lara 203 g ö re ây e tle rin in u z u n lu k v e k ısalığ ı ile b aşk a e se rle rd e n ay rılır. İ k in c i s i M ü ste şrik le rin h e p si, in k ılap ç ı, y e n i v e H z. P e y g am b e rin c ih an şü m û l b ir d in e d av e tin in b a şla n g ıc ın d a ç ağ ırm ad ığ ın ı, tan rıların a se s ç ık arm ad ığ ın ı v e an c ak İslâm d iğ e r A rap d av e tin in aşam aların ın g e re k tird iğ i k işise l v e m e v z iî şartların g e rç e k le şm e sin d e n so n ra m u tlak v ah d an iy e ti tale p e ttiğ in i v e şartların le h in e d ö n ü şm e siy le d in in in c i h an şü m û l o ld u ğ u n u sö y le d iğ in i id d ia e tm e k te d irle r. Bu se b e p le d ir k i, M e k k î K u r'ân b aşlan g ıç ta, A llah 'ın b irliğ in e v e O n a şirk k o şm am ay a ç ağ ırm am ak la d ik k at ç e k e r. Bu ç ağ rı, M e k k e d ö n e m in in so n y ılların d a k e n d isin i g ö ste rm iş v e M e d in e d ö n e m in d e k u v v e t k az an m ıştır... Bu şü p h e m u h te v a v e m an a b ak ım ın d an g e rç e k te n ç o k te h lik e lid ir. Biz , m ü ste şrik le rin b u n u k an ıtlam ak iç in d ay an d ık ları d e lil v e b ü rh an - lara rastlay am ıy o ru z . Bu tü r id d iaların tam te rsin e , İslâm d av e tin e tâ b aşlan g ıc ın d an itib a re n e g e m e n f ik ir y aln ız c a te v h id d ir. H z . P e y g am b e r (a.s.m .) b aştan b e ri A llah 'a b aşk a h e rh an g i b ir tan rı o rtak tu tm am ıştır. N e ib ad e t, n e ’ d e m u âm e lat alan ın d a O n a h iç b ir şe y i e ş g ö rm e m iştir. A k sin e , b iz z at Blac h e re , N ö ld e k e v e b ü tü n alim le rin ittif ak ıy la, ilk in d iğ i k ab u l e d i le n şu ây e tle r m u tlak v ah d an iy e te işare t e tm e k te d ir: "Y aratan R ab b in in ad ıy la o k u ! O , in san ı b ir aşılan m ış y u m u rtad an y arattı. O k u ! İn san a b ilm e d ik le rin i b e lle te n , k ale m le (y az m ay ı) ö ğ re te n R ab b in , e n b ü y ü k k e re m sah ib id ir" 797 . Blac h e re v e N ö ld e k e 'y e in işi itib ariy le ik in c i sırad a y e r alan M ü d d e ssîr Sû re sin in ü ç ü n c ü ây e ti o lan , "Sad e c e R ab b in i b ü y ü k ta n ı" if ad e si, A lla h 'ta n b aşk a tan rıları b ü y ü k tan ım am asın ı aç ık ç a e m re tm e k te d ir. A y n ı sû re n in , 7. ây e tin d e "L i R ab b ik e " if ad e sin in ö n e alın m asıy la y in e te v h id e aç ık ç a işare t e d e r. A y n ı sû re n in 5. A y e tin d e g e ç e n v e H z . P e y g am b e r'd e n te rk e d ilm e si iste n e n " R ic z " k e lim e sin e h an g i lü g atte n b ak arsan ız b ak ın ız , m an aları iç in d e "P u ta tap m a"n m d a y e r ald ığ ın ı g ö rü rsü n ü z . T e f sirle rd e d e b ö y le aç ık lan m ıştır. Blac h e re 'e g ö re 3., N ö ld e k e 'y e g ö re 4. sırad a in e n K u re y ş Sû re sin in so n ây e ti d e , " K u re y ş'i aç lık v e k o rk u d an e m in k ılan , K âb e 'n in R ab b in e " ib ad e t e tm e le rin i istiy o r. Blac h e re 'e g ö re , 9, N ö ld e k e 'y e g ö re , 15. sırad a in e n T ârik Sû re sin in , in san ın y aratılışın a d ik k at ç e k m e k te , in san ı b u şe k ild e y aratan ın in san ı y e n id e n d iriltm e y e k âd ir o ld u ğ u n u if ad e e tm e k te v e m ü şrik le rin tu z ak lar k u rd u ğ u n u , b u n a k arşılık A lla h 'ın d a o n ların tu z ak ların ı b o şa ç ık arıc ı h e sap ların ın b u lu n d u ğ u n u , if ad e e d iy o r. L e y i Sû re si 13. 797 Alak, 1-5. ây e tin d e , d ünya ve ah ire tin A lla h 'a ait o ld u ğ u te k itle 204 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b e lirtiliy o r. A y rıc a sû re b aştan b aşa te v h id h a v a sın ı y a n sıtıy o r. Bu n lar, Blac h e re v e N ö ld e k e 'y e g ö re , ilk in e n sû re le rd e y e r alan d e lil le rd e n sad e c e b irk aç tan e sid ir. Bu sû re le r taran ac ak o lsa b u n a b e n z e r y ü z le rc e d e lil b u lu n ab ilir. H e le , b u k o n u d a e n y e tk ili v e e n sağ lam ri- v ây e tle re d ay an an İslâm b ilg in le rin in , n ü z û l te rtib in e g ö re sad e c e şö y le b ir g ö z atm ak la y ü z le rc e d e lil b u lu n ab ilir. M e se lâ, M e k k e 'd e 5. sırad a in e n Fatih a 798 b ü tü n ü y le te v h id h av asın ı y an sıtm ak la b irlik te , "Biz an c ak San a k u llu k e d e r, an c ak Se n d e n y ard ım d ile riz " 799 if ad e si aç ık ç a te v h id i if ad e v e şirk i re d d e tm e k te d ir. A y n ı şe k ild e M e k k e 'd e in e n sû re le rin ilk le rin d e n o lan 800 M ü z z e m m il Sû re sin d e d e b u te v h id e ç ağ rı y e r alm ak tad ır: "R ab b in in ad ın ı an . Bü tü n v arlığ ın la O n a y ö n e l. O , d o ğ u n u n d a b atın ın d a R ab b id ir. O n d an b aşk a ilâh y o k tu r. Ö y le y se y aln ız O n u n h im ây e sin e sığ ın ." 801 Y in e b aşlan g ıç ta, p u tların a d o k u n m ad ığ ı, h atta o n ları d ah a d ü şü k se v iy e d e d e o lsa tan rı k ab u l e ttiğ i iç in m ü şrik le rin H z . M u h am m e d 'e se s ç ık arm ad ık ları, asıl z ıtlaşm a v e sü rtü şm e n in , İh lâs Sû re sin in in m e siy le b aşlad ığ ı id d ia e d iliy o r. O y sa b u n u n g e rç e k le h iç b ir alak ası o lm ad ığ ı T e v h id 'e d âir v e rd iğ im iz ö rn e k le rd e n an laşıld ığ ı g ib i, İslâm alim le rin e g ö re 6., N ö ld e k e 'y e g ö re 3. sırad a y e r alan T e b b e t Sû re si, Eb u L e h e b v e k arısın ın H z . P e y g am b e re e z iy e tin e b in ae n in d iğ i b ü tü n te fsirle rd e b e lir tilir. A c ab a, ö z am c ası o lan Eb u L e h e b v e k arısı, d u ru p d u ru rk e n m i H z . P e y g am b e re e z iy e t e ttile r? İn an ç v e y a so sy al y aşan tı b ak ım ın d an ara ların d a b ir sü rtü şm e b aşlam asay d ı, d ah a ö n c e ik i k ız ın ı g e lin o larak ald ık ları H z . M u h am m e d 'e n e d e n e z iy e t e tm e y e b aşlasm lard ı? Y in e , Blac h e re 'e g ö re 4., N ö ld e k e 'y e g ö re 13., İslâm alim le rin e g ö re 11. sırad a in e n D uha Sû re sin in nüzul b a k tığ ım ız d a , se b e b in e m ü şrik le rin , "M u h am m e d 'in R ab b i k e n d isin i te rk e tti" d iy e ile ri g e ri k o n u şm aların a b in ae n b ir te se lli o larak in d iğ i b e lirtilir. Eğ e r, arad a b ir m ü c ad e le o l m asay d ı, n e d e n b ö y le k e n d isin e d il u z atsın lar v e H z . P e y g am b e r b u n a k arşı n e d e n b u k ad ar m ü te e ssir o lsu n ? Bir d e , y u k arıd a d a g ö rü ld ü ğ ü g ib i m ü ste şrik le r arasın d a b u n o k ta la rd a b ir b a şla n g ıç ta , ittif a k sö z k o n u su T e v h id 'e d e ğ ild ir. ç ağ ırm ad ığ ı v e K im isi, p u tlara se s H z. M u h am m e d , ç ık arm ad ığ ı iç in m ü şrik le rin , b u n o k tad an d e ğ il d e so sy al m e v k ile rin e z arar g e le c e ğ i iç in k arşı k o y d u k ların ı sö y le rk e n , y ard ım k im isi e tm e k z ate n K u re y ş'in k e re m d e, f ak ire , ak rab ay a v e m ü rü v v e t g ib i v asf ıların ın 798 Zerkânî, M enâhil, I, 95-96. 799 Fatiha, 5. 800 İslâm alim lerine göre, 3., Blachere'e göre 34, N öldeke ’ye göre, 23. 801 M üzzem m il, 8-9. y o k su la KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 205 g e re ğ iy d i, b aşlan g ıç ta araların d a h iç b ir sü rtü şm e y aşan m am ış, sü rtü şm e , İh lâs Sû re sin in in ip , k e sin te v h id i if ad e e ttik te n so n ra b aşlad ı d iy o r. Bu d a h e r ik i id d ian ın g e rç e k le alak ası o lm ad ığ ın ın aç ık b ir g ö ste rg e si d ir. ö nce M ü ste şrik le r, m in a re y i ç a lıp a rk a sın d a n o na k ılıf h az ırlıy o rlar. P e şin b ir h ü k ü m le o rtay a attık ları b ü y ü k ö lç ü d e d in î, si y asî v e id e o lo jik b ir h ip o te z iç in b ü tü n K u r'â n 'ı k e n d ile rin e p ü rü z o lu ştu rac ak h e rşe y d e n y o n tu y o rlar. İslâm b ilg in le rin in e n k e sin riv ây e tle rin d e ste ğ in d e d e rin b ir te tk ik v e ic tih ad la, d o lay ısıy la g e rç e ğ e e n y ak ın o larak te sb it e ttik le ri M e k k î v e M e d e n î sû re v e ây e t sıralan ışın ı k ab u l e tm e y e re k k e n d ile rin c e b ir sıra lam a d a Bu b u lu n u y o rla r. sıralam an ın d a n e k ad ar sağ lık lı (!) o ld u ğ u v e id d iaların ı d o ğ ru lad ığ ı y u k arıd a v e rd iğ im iz b irk aç ö rn e k te n b ile an laşılm ıştır. Ö te y an d an H z . M u h am m e d tam am e n v ah y e tab id ir. D av e t işin i v e y e n i d in in se y ir v e g e le c e ğ in i k e n d isi p lan lay ıp b e lirle m e k te n k e sin o la rak u z ak tır. O , k e n d i b aşın a h iç b ir z am an h iç b ir şe y i k u rm a p e şin d e v e id d iasın d a o lm am ıştır. A llah , z am an a, z e m in e v e şartlara g ö re e n g ü z e l p lan v e strate jile ri ö n ü n e k o y m u ş, o d a b u n ları h arfiy e n u y g u lam ıştır. Ü çüncüsü Şim d i d e M e k k e 'n in b irin c i d ö n e m in e ait sû re v e ây e tle rin "h atab î" o ld u ğ u id d iasın a g e le lim . H atab î k e lim e si, te sir g ü c ü m u h atab ın h ü sn - ü z an v e k ab u lü n e d ay an an , ak lî d e lil ih tiv a e tm e y e n sö z d e m e k tir. M ü ste şrik le r, b u id d ialarıy la, M e k k e 'n in ilk d ö n e m in d e in e n ây e tle rin d e lil v e b ü rh an d an u z ak , tam am e n k arşı taraf ın h issiy atın a h itab e d e n , o n u b u şe k ild e e tk ile m e y e ç alışan sö z le rd e n ib are t o ld u ğ u n u sö y le m e k is tiy o rlar. Bu id d iay la aslın d a, K u r'ân 'm b u lu n d u ğ u o rtam d an e tk i le n d iğ in i, H z .- M u h am m e d 'in k e n d i e se ri o lan K u r'ân 'a, m ü şrik le rin k arşı k o y d u ğ u n u , itiraz e ttiğ in i g ö rü n c e d e lille r b u larak sö y le d iğ i ây e t le re y e rle ştird iğ in i, m e n su p v e tab ile ri ç o ğ ald ık ç a, ö z e llik le M e d in e d ö n e m in d e ise , sah ab ile rin e ve e traf ın d ak i in san lara d an ışarak id d i aların ı d e ste k le y e c e k d e lille ri ç o ğ alttığ ı şe k lin d e k i id d iaların ı k an ıt lam ak istiy o rlar. Bu şü p h e n in d e tıp k ı d iğ e rle ri g ib i h iç b ir aslı e sası y o k tu r. Ç ü n k ü ilk in e n sû re le re şö y le b ir g ö z attığ ım ız d a id d ian ın h e m e n y an ın d a d e lilin d e y e r ald ığ ın ı aç ık ç a g ö rü y o ru z . M e se lâ ilk n az il o lan A lak Sû re sin d e , "R ab b in in ad ıy la o k u " d iy e e m ir v e rilirk e n , A llah 'ın ru b û b iy e tin e d e lil o lan b ir tak ım f iil v e sıf atların a d ik k at ç e k ilm iştir. O d a, " Y a ra tıc ı o lm ası", "in san ı d ö lle n m iş b ir y u m u rtad an y aratm ası", "in san a k ale m le ö ğ re tm e si" d ir. H atta b u ilk in e n sû re le rd e sık sık , İlâh î b ire r san at e se ri o lan m ad d î o lay v e v arlık lara 802 y e m in e d ilm e si d e d o lay lı b ir ç e şit 802 M sl., bk. Tîn, 1; Duhâ, 1-2; Leyi, 1-3; Şem s, 1-7... 206 B KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d e lild ir. A y rıc a, b u sû re le rd e g e n e llik le m ü şrik le rle tartışm ay a g irilir, o n ların id d ia v e k ö tü d av ran ışların a k arşı ç ü rü tü c ü d e lille r v e c ay d ırıc ı c e z alar ile ri sü rü lü r. Y in e A lak Sû re si b u n a aç ık b ir ö rn e k tir. M e se lâ- ilk in e n Sû re le rd e n o lan K u re y ş Sû re sin d e , K ab e 'n in R ab b i o lan A llah 'a ib ad e t e tm e le ri lü z u m u n u n g e re k ç e sin e d ik k at ç e k ilir. O d a, k e n d ile rin i b e sle m e si v e k o rk u d an e m in k ılm asıd ır. M e se lâ, N ö ld e k e 'y e g ö re , 11. sırad a in e n Be le d Sû re sin in 7. ây e tin d e "h iç k im se o n u g ö rm e d iğ in i m i san ıy o r" d e d ik te n so n ra g e le n ü ç ây e tte b u z an n ı ç ü rü tü c ü m u k ab il d e lil le r o rtay a k o y u y o r. İslâm alim le rin e g ö re 8., N ö ld e k e 'y e g ö re 19., Blac h e re 'e g ö re 16. sırad a in e n A 'lâ sû re sin in ilk ây e tle ri ç o k ç arp ıc ı d e lille r ih tiv a e tm e k te d ir. D ah a b u n a b e n z e r p e k ç o k ö rn e k g ö ste rile b ilir.803 D ah a so n rak i d ö n e m le re ait o lan M e k k î sû re le r d e in c e le n d iğ in d e b u id d ian ın g e rç e k le h iç b ir alak ası o lm ad ığ ı aç ık ç a g ö rü lü r. Bu sû re le r d e , İslâm m in an ç e sasların a, A llah 'ın b irliğ in in isb atm a ilişk in d e lil v e b ü rh an larla d o lu d u r. Bu n lar, K u re y ş'i, A llah 'ın v arlık , b irlik v e k u d re tin i b e lg e le y e n k e v n î v e tab iî o lay lar ü z e rin d e te d e b b ü r v e te f e k k ü re d av e t e d e r. A y e tle rin d e , ö ld ü k te n so n ra d iriliş v e am e lle rin k arşılığ ın ı g ö rm e y e d âir k e v n î 804 v e ak lî d e lille r su n ar. 805 H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in i isb ata ç alışır. 806 M ü şrik le rle , p u tları v e b o z u k in an ç ları ü z e rin d e tartışır. O n ların sö z d e d e lille rin i ak lî v e m an tık î h ü c c e tle rle ç ü rü tü r 807 . Bu tü r ak lî d e lil v e m an tık î h ü c c e tle r ih tiv a e tm e y e n h e m e n h iç b ir M e k k î sû re y o k tu r. 808 K ald ı k i, id d ia e d ild iğ i g ib i b u an lam d a o rtam d an e tk ile n m e d u ru m u sö z k o n u su o lsay d ı, h e rk e ste n ö n c e ilk m u h atap ların ın d ik k atin i ç e k e r v e b u n a ilk itiraz d a o n lard an g e lird i. Fak at b ö y le b ir şe y n ak le d ilm iy o r. O y sa o n ların e k se risi, R e su lu llah m e n az ılı d ü şm an larıy d ılar. Y in e , e ğ e r b ö y le b ir e tk ile n m e o lsay d ı, K u r'ân g ib i h arik a b ir e se rin , H z . M u h am m e d 'in — h aşa — k e n d ile rin e d an ışarak v e y a k e n d ile rin d e n e tk ile n e re k K u r ’ ân 'm ı y az d ığ ı k im se le rin e se ri o lu rd u . O n lar ö n c e lik le b u n u o r tay a k o y arlard ı. V e y a H z . M u h am m e d 'in b u d u ru m u n u aç ığ a v u ru rlard ı. Bö y le b ir şe y in o lm ad ığ ın a g ö re , id d ian ın d a b ir aslı y o k tu r. D e m e k k i, İlm î, k e v n î v e g ay b î h ab e rle rin in san ü stü b ir f e sah at v e b e lag atle d ile g e tirilişi o lan K u r'ân g ib i b ir e se rin ö y le , b irk aç in san d an v e y a b e şe rî o rtam lard an k ay n ak lan m ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. 803 M sl. Bk. G aşiye, 17-20; Abese, 17-32; Tarık, 4-8. 804 Kaf, 6-11, 15. 805 M u ’m inûn, 115; Secde, 18-22; Câsiye, 21-35; 808 Ankebût, 48-51. 807 807 En'am , 148-149. 808 Zerkanî, M enâhil, I, 237-239. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 207 İlk M e k k î sû re v e ây e tle r, b u n u n y an ısıra, e ğ e r o n ları K ıy am e t g ü n ü n ü n y ak laşm asıy la k o rk u tu y o rsa, b u , d ü n y a v e ah ire tte k u rtu lu ş v e saad e te e rm e le ri iç in o n ları A llah 'a im an a, A llah 'ın b irliğ in i k ab u le , k ö tü d av ran ışlard an sak ın m ay a v e d o ğ ru y o ld a y ü rü m e y e te şv ik e tm e k iç in d ir. M e d e n î ây e tle re g e lin c e , b u n lar d a h e r n e k ad ar k e sin d e lil v e b ü rh an larla d o lu ise le r d e , ay n ı z am an d a o n lar d a K ıy am e t g ü n ü n ü tasv ir e t m e k te , m ü şrik le ri b e k le y e n - k ö tü ak ib e te , g e rç e k m ü 'm in le rin e ld e e d e c e k le ri g ü z e l m ü k âf atlara ışık tu tm ak tad ırlar. Bö y le c e h e m şe k il, h e m d e k o n u b ak ım ın d an asılsız b ir if tirad an ö te y e g itm e y e n b u şü p h e d e ç ü rü m ü ş o lm ak tad ır. D ö rd ü n cü s ü M e k k e 'd e ilk in e n sû re le rd e ây e tle rin , k âh in le rin se c i'li sö z le rin e b e n z e d iğ i id d iasın a g e lin c e , b u n u n d a am ac ı, H z . M u h am m e d 'in aslın d a, p e y g am b e r o lm ad ığ ın ı, A llah 'tan e m ir alarak b ir d in te sis e tm e k iste m e d iğ in i v e y a k e n d i b aşın a b ö y le b ir am ac ı v arsa, b u n u , m ü şrik le ri e tk i le m e k iç in a lışk ın o ld u k la rı k â h in le rin , k e h a n e tte b u lu n u rk e n y ap tık ları k o n u şm a b iç im le riy le if ad e e ttiğ in i sö y le m e k iste rle r. Bu id d ian ın d a g e rç e k le h iç b ir alak ası y o k tu r. H z . M u h am m e d 'in k â h in o ld u ğ u id d iası ile rid e d ah a d e tay lı b ir b iç im d e e le alın ac ak tır. A n c ak b u rad a şu k ad arın ı b e lirtm e k g e re k ir k i: H e r k âh in in b ir c in n i o ld u ğ u n a in an ılır, k âh in o c in d e n h ab e r ald ığ ın ı id d ia e d e r, se c i'li v e h e r z am an h e m e n h e m e n ay n ı c ü m le le rd e n m e y d an a g e le n b ir n e sir ile k o n u şu rlard ı. G e rç e k te k âh in le rin b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u h ile k âr o lu p , g ây e t k arışık v e k aran lık b ir d il k u llan ırd ı v e g ay b d an h ab e r v e rd ik le rin i id d ia e d e r, b u n u m e sle k v e g e ç im k ay n ağ ı e d in irle rd i. Bü tü n k ah in le r b e d e v iy d i. Ç o c u k lu k ların d an itib are n b u işle u ğ raşırlard ı. 809 Şu n u b e lirtm e k g e re k ir k i: K u r'ân ây e tle rin in so n u n d a y e r alan se s u y u m ların ın se c i o lm ad ığ ın ı b ü tü n e rb ab -ı ih tisas sö y le m iş v e b u n u isp at e tm iştir 810 . H z . P e y g am b e r ise , h iç b ir z am an g ay b tan h ab e r v e rm e id d iasın d a b u lu n m am ış, h atta g ay b ı b ilm e d iğ in i ısrarla b e lirtm iştir 811 . H z. P e y g am b e r k âh in le re şid d e tle y e rm iştir.812 ö z en m ek K âh in le rin d u rsu n , o n ların d ille rin i irtib a tlı o lm asın a k a rşılık , şö y le c in le rle H z . P e y g am b e rin k âh in v e m e c n u n o lm ad ığ ın ı b iz z at K u r'ân sö y le m e k te d ir. 813 K âh in le rin sö z le ri, h e m e n h e r z am an ay n ı v e k ap alı şe y le rd e n 809 Bk. Kasım Küfrevî, Hz. Peygam ber ’e Dil U zatanlar, ( “ O ryantalizm Soruları" isim li kitabın ekinde) s. 171- 172. 810 M sl. bk. Bakıllânî, İ’câzu'l-Kur'ân, s. 57; M . Said Ram azan el-Bûtî, M in R evaii ’l-Kur'ân, s. 111-112. 811 Bk. En'âm , 50, 59; A ’raf, 188; Yunus, 20; Hud, 31; Nem i, 65.. • 812 M üslim , Kasam e 36-38; Ebu Dâvud, Diyât 19; Tirm izî, Diyât 15. 813 Tur, 29; Hakka, 42. 208 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m e y d an a g e lirk e n , K u r'ân ây e tle ri, so n su z d e n e c e k d e re c e d e re n k li, f ark lı k o n u ları e le alan , h ad siz ilim le ri ih tiv a e d e n , f asih , b e liğ , aç ık v e n e t b ir ü slu p la g e lm iştir. K e h ân e tin ç o c u k lu k tan b aşlay an b ir m e sle k o lm asın a k arşılık , H z . P e y g am b e r, k ırk y aşın d a b u işe b aşlad ığ ı id d ia e d ilm iş o lu y o r. Bu n u n d a n e g e rç e k le n e te am ü lle h iç b ir alak ası y o k tu r. H e r şe y d e n ö n e m lisi, e ğ e r H z . P e y g am b e rin K u r'ân d iy e g e tird iğ i sö z le r, k ah in le rin sö z le ri g ib i sırad an b ir şe y o lsay d ı, iç in d e k âh in le rin d e b u lu n d u ğ u e n fasih v e b e liğ o lan K u re y ş e d îb le ri, b u n c a m e y d an o k u m a k arşısın d a b ir sû re sin in b e n z e rin i o rtay a k o y m aları g e re k m e z m iy d i? B e ş in c is i Bu şü p h e n in ö z e ti şu d u r: İlk M e k k î sû re le r, k u şlu k , g e c e , in c ir, z e y tin , T û r- u Sîn â v e d ah a b aşk a k âin attak i b irç o k m ad d î v arlık lara y e m in le r iç e rm e k te d ir. Bu tü r y e m in le r z am an la az alm ış v e M e d e n î sû re le rd e artık tam am e n k ay b o lm u ştu r. İd d ia sah ip le ri sö z ü şu ray a g e tirm e k isti y o rlar: Bu d u ru m , K u r'ân 'm h e r ik i o rtam d an e tk ile n d iğ in in d e lilid ir. Ç ü n k ü , M e k k e 'n in so sy al o rtam ı, m ad d î şe y le rd e n , M e d in e 'n in so sy al o r tam ı ise , d ah a k ü ltü rlü v e ay d ın o ld u ğ u iç in ak lî v e m an e v î şe y le rd e n e tk ile n ird i. Bu şü p h e te m e ld e n ç ü rü k tü r. Ç ü n k ü M e k k e o rtam ı, m ü ste şrik le rin n ite le d ik le ri k ad ar k ab a v e g e ri d e ğ ild i. H atta, d e n e b ilir k i, M e k k e lile r, M e d in e h a lk ın d a n ed eb î z ev k b a k ım ın d a n d ah a in c e , b e la g a t b ak ım ın d an d ah a ile ri v e z e k â b ık ım m d an d ah a ü stü n d ü le r. K u r'ân 'm in işi sırasın d a M e k k e lile rin d iğ e r b ü tü n A rap k ab ile le rin in m e rk e z i v e h e p sin d e n ü stü n g ö rü lm e le ri b u n u n e n g ü z e l d e lilid ir. D o lay ısıy la o n lara h itap , an c ak z e k î, k ü ltü rlü v e b e y an san atın d a m ah ir k im se le rin an la y ab ile c e ğ i ö z e llik le r ih tiv a e tm e lid ir. Bu d a g ö ste riy o r k i, sö z k o n u su y e m in le rd e b ir tak ım in c e m e sajlar v e y ü k se k b e y ân lar v ard ır. M e d in e o rtam ı d a, m ü ste şrik le rin y a k ıştırd ık la rı b iç im d e ile ri ve m ed en î d e ğ ild i. M e k k e d ö n e m in d e b az ı v arlık lara y e m in e d ilm e si, m ü şrik le rin h a lin e uygun d ü şm e k te d ir. O n ların , m ad d î şe y le ri A lla h 'a o rtak k o şm ak g ib i sap ık in an ç ların ı k ırar. Ç ü n k ü , m ad d î n e sn e le re y e m in le o n - lard ak i İlâh î san ata d ik k at ç e k e r v e ark asın d a A lla h 'ın ilim , h ik m e t v e k u d re tin i g ö rm e y e se v k e d e r. Ö te y an d an b u o lay v e n e sn e le re işare t, A llah 'ın k u d re tin i, saltan atın ın g e n işliğ in i aç ık lam a, v arlık v e az am e tin e d e lild ir. A y n ı şak ild e , b u g ib i v arlık lara y e m in , A lla h 'ın o n lara y e rle ştird iğ i v e an c ak z e k i v e ak ıllı k im se le rin an lay ab ile c e ğ i v e in san lığ ın , g e le c e k u z u n asırlar b o y u n c a k e şfe tm e y e d e v am e d e c e ğ i b az ı sırlara işare ttir. A y n ı z am an d a b u tü r y e m in le r, o n ların k ain at o lay ların a y e m in k o n u su n d ak i ü slu p ların a u y g u n d u . Ç ü n k ü o n lar d a, b ir m e - KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 209 se le n in d o ğ ru lu ğ u v e y a y an lışlığ ın a in an d ık ları z am an b u g ib i o lay v e n e sn e le re y e m in e d e rle rd i. 814 M e d e n î sû re le rd e y e m in le rin k ay b o lm ası ise , b u d a şirk in g e rile m e sin d e n , m ad d î v e h issî şe y le rin tah ak k ü m ü n d e n f az la, ak ıl v e m an tığ ın h ay ata e g e m e n o lm asın d an ile ri g e lm iştir. H itap d ili, artık ik n ay ı, y u m u şak lığ ı v e k arşılık lı k o n u şu r g ib i rah at b ir ü slû b u e sas alm ay a b aşlam ıştır. Bu d ö n e m d e K ıy am e t g ü n ü v e ah ire t tab lo ların ı se rt v e şid d e tli b ir ü slu p la tasv ir e tm e k ç o k f az la y o k tu r. Ç e tin laf z î d o k u n d u rm alar o k ad ar g ö z e ç arp m az . K u r'ân b u d ö n e m d e , İslâm ü m m e tin i d e ğ işik h ay at alan ların d a e ğ itm e y e y ö n e lm iştir. M ü şrik le rin h alle rin i, in atların ı v e p u tlara tap m a k o n u su n d ak i ısrarların ı y an sıtan k aran lık tab lo lar g iz le n m iştir. Bu tab lo ların y e rin i p arlak , n e t v e ay d ın lık tab lo lar alm ıştır. Bu tab lo lar, İslâm to p lu m u n d a m e y d an a g e le n in k ılab ı c an lan d ırm ak tad ır. Ç ü n k ü artık v ah d ân iy e t f ik ri y ay ılm ış, şirk in y e rin i im ân alm ış, k u şk u y e rin i y ak în e te rk e tm iş, d alâle t y e rin i h id ây e te b ırak m ıştır. K u r'ân tab lo ları d a, b u d u ru m lara u y g u n o larak d e ğ işm iştir. Bu d a tab iî b ir d u ru m d u r v e g arip se n e c e k h iç b ir tarafı y o k tu r. Bu , H z . P e y g am b e rin y e n i o rtam d an e tk ile n m e sin in so n u c u d e ğ ild ir. A y n ı şak ild e , M e k k e 'li m u h atap ların saf lık v e d ü şü k lü k le rin i g ö ste rm e z . Y in e , M e d in e lile rin ay d ın , ile ri, k ü ltü rlü , an lay ış v e z e k âd a, f e sah at v e b e y an d a ü stü n o ld u k ların a d e lil te şk il e tm e z .815 A lh n c ıs ı M e k k e d ö n e m in in ik in c i d e v re sin d e ilk d e f a İn c il k ıssaların a y e r v e rilm e y e b aşlan d ığ ı, g e ç m iş p e y g am b e rle re v e in an m ay an k av im le rin in ac ık lı ak ıb e tin e y e r v e rild iğ i, "Y â e y y ü h e lle z în e âm e n û " y e rin e "Y â e y y ü n n âsü " if ad e sin in k u llan ılm ay a b aşlan d ığ ı sö y le n iy o r, b u n d an d a am aç K u r'ân 'ın b e şe r k ay n ak lı o ld u ğ u n u isb at e tm e k tir. K u r'ân 'ın k ay n ağ ın ın , b irb iriy le ç e lişe n m u h arre f İn c ille r o lm ad ığ ın ı ile rid e b aşk a b ir b aşlık altın d a e le alac ağ ım ız iç in b u rad a b u k o n u y a g irm iy o ru z . Bu id d iaları ise şö y le d e ğ e rle n d iriy o ru z : N e d e n se , se m a v e v ah iy k ap ıların ı, k e n d i k u tsal k itap ların ın ö n ü n d e ard ın a k ad ar aç ık tu tan m ü ste şrik le r, K u r'ân 'a sıra g e lin c e ay n ı k ap ıy ı sık ı sık ıy a k a p am a z o ru n lu lu ğ u n u d u y u y o rlar. A llah 'ın rah m e t, n im e t v e risale ti e lle rin d e o lsa n e y se d e , A llah b ö y le b ir h ak k ı k e n d ile rin e 1 v e rm e d iğ in e g ö re , d ah a ö n c e b irç o k se m âv î k itap v e su h u f g ö n d e re n Y ü c e A llah 'ı, K u r'ân 'ı in d ire m e y e c e k ac iz lik le ith am e tm iş o lm u y o rlar m ı? K u r'ân 'ın İn c il k ıssaların ı ih tiv a e ttiğ i tariz iy le , o n d an alın d ığ ı ith am ın a k arşı 814 Bu konuda daha geniş bilgi için Bk. Zerkânî, M enâhil, I, 220-225. 815 es-Sâsî, ez-Zahiretü ’l-istişrakıyye, I, 435-436. 210 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR şim d ilik Fran sız D o k to r M au ric e Bu c aille 'in şu d e ğ e rle n d irm e sin e y e r v e rm e k le y e tin e lim : "K u r'ân / İn c ille r p arale lliğ i ile ilg ili h u su sta, h e r şe y d e n ö n c e şu n u h atırlatm ak g e re k ir k i, İn c ille rd e b u lu n u p , b ilim se l y ö n d e n ç e şitli te n k itle re se b e p o lan — v e b u k itab ın ik in c i k ısm ın d a b ild irile n — k o n u ların h iç b irisi K u r'ân 'd a m e v c u t d e ğ ild ir. K u r'ân 'd a b irç o k y e rd e H z . İsa'y a atıf ta b u lu n u lu r. M e se lâ, H z . M e r y e m 'in b ab asın a, k e n d isin in d o ğ u m u n u n h ab e r v e rilm e si, H z . İsa'n ın m u c iz e v î d o ğ u m u n u n H z . M e ry e m 'e b ild irilm e si, H z . İsa'n ın m ah iy e ti, p e y g a m b e rle rin ilk sa f ın d a y er a ld ığ ı M e sih v a sf ı, T e v ra t'ı hem d o ğ ru lay ıp , h e m d e b az ı h ü k ü m le rin i d e ğ iştire re k in san lara te b liğ e ttiğ i v ah iy , in san ları irşad v e d av e ti, k e n d isin e in an an h av arile r, m u c iz e le r, n e tic e d e A llah k atm a y ü k se lişi, k ıy am e t g ü n ü n d e ro lü ...v s. K u r'ân 'm ü ç ü n c ü sû re si ile , M e ry e m ad ın ı taşıy an 19. sû re si, H z . İsa'n ın aile sin e u z u n p asajlar ay ırırlar. Bu p arç alar, H z . İsa'n ın an n e si M e ry e m in d o ğ u m u n u , o n u n g e n ç liğ in i, m u c iz e v î an alığ ın ın M e ry e m 'e b ild irilişin i an latır. H z . İsa h e r d e fasın d a "M e ry e m 'in O ğ lu " d iy e n ite le n d irilir. Esas itib ariy le o n u n so y u , an a tarafın d an z ik ro lu n u r. H z . İsa'n ın b iy o lo jik y ö n d e n b ab ası o lm ad ığ ın a g ö re , b u d a tam am e n m ak u ld ü r. K u r'ân b u k o n u d a M atta v e L u k a İn c ille rin d e n ay rılır. Z ira d ah a ö n c e aç ık lan d ığ ı ü z e re , o n lar H z . İsa'y a b ab a tarafın d an so y k ü tü ğ ü iz af e e d e rle r. Ü ste lik b u h u su sta b irb irle rin e ay k ırı b ilg ile r v e rirle r. ( ....) T e k rar e d e lim k i, tarafsız lık , b u g e rç e ğ e p arm ak b asm ay ı g e re k tirir. Y in e te k rar e d e lim k i b u taraf sız lık "K u r'ân ’ m y az arı M u h am m e d 'in b ü y ü k ö lç ü d e K itab -ı M u k ad d e s'i k o p y a e ttiğ in i" id d ia e d e n le rin e sas tan m ah ru m sö z le ri k arşısın d a, o lan c a ö n e m k az an ır. Bu n lara k arşı h ak lı o larak şu so ru y ö n e ltile b ilir: H z . İsa'n ın so y u k o n u su n d a, o n u k o p y a e tm e k te n k im v e y a h an g i d e lil alık o y m u ştu ? Ç ağ d aş b ilg ile rin o rtay a k o y d u ğ u te n k itle re h e d e f te şk il e tm e y e c e k şe k ild e b ir d ü z e lt m e y i K u r'ân m e tn in e k o y d u ran se b e p n e d ir? O y sa b u b ak ım d an h e m İn c il m e tin le ri, h e m d e Esk i A h id m e tin le ri, k e sin lik le k ab u l e d ile m e y e c e k d u ru m d ad ır." 816 K u r'ân 'm b u d ö n e m d e , "Y a Ey y ü h e lle z în e âm e n û " ib are si y e rin e , "Y â Ey y ü h e 'n - n âsü " tab irin i k u llan m ay a b aşlad ığ ın ı sö y le m e n in m an ası, ise şu d u r: H z . M u h am m e d ay ağ ın ın ö n ü n ü g ö rm e y e b aşlay ın c a, y an i in an an ları ç o ğ alın c a, artık işi b ü y ü ttü v e sad e c e in an an lara h itap e tm e k le y e - 816 Bucaille, a.g.e., s. 213-214. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 211 tin m e d i, ç ağ rısın ın alan ın ı g e n işle tti. D e m e k k i, b u işi b aştan b e ri b iz z at p lan lı b ir şe k ild e y ü rü tü y o r. O h ald e K u r'ân o n u n sö z ü d ü r... Bu id d iay a k arşı d a d e riz k i: "Y â Ey y ü h e T L e z în e âm e n û " if ad e si, d e ğ il ik in c i d ö n e m M e k k î sû re le rd e , m e d e n î sû re le rd e b ile sık lık la g e ç e r. M e se lâ Bak ara sû re sin d e 11, A l- i İm rân Sû re sin d e 7, N isâ Sû re sin d e 9, M âid e Sû re sin d e 8 d e fa g e ç m e k te d ir. Bu n lar ö rn e k k ab ilin d e n d ir, d iğ e r m e d e n î sû re le ri say m ad ık . A y n ı şe k ild e b u m e d e n î sû re le rd e "Y â e y y ü - h e 'n - n âsu " ifad e si d e ç o k k e re g e ç m e k te d ir. 817 K u r'ân 'm , M e k k e d e v rin i ilk d ö n e m in d e b ile c ih an şü m û l b ir d av e t o ld u ğ u n a e n aç ık b ir ö rn e k , İslâm alim le rin e g ö re , 7, N ö ld e k e 'y e g ö re 27, Blac h e re 'e g ö re 18. in iş sırasın d a o lan T e k v îr Sû re sin d e k i şu if ad e le rd ir: "O ( K u r'ân ) âle m le r iç in , siz d e n d o ğ ru y o ld a g itm e k iste y e n le r iç in b ir ö ğ ü ttü r. Â le m le rin R ab b i A llah d ile m e d ik ç e siz d ile y e m e z sin iz ." 818 A llah b u if ad e le rle K u re y ş'e , b u v ah y in sad e c e k e n d ile rin e y ö n e ltil- m e d iğ in i, sad e c e k e n d ile rin e h itap e tm e n in sö z k o n u su o lm ad ığ ın ı, ak sin e c ih an şü m û l b ir d av e t o ld u ğ u n u , şu an d a o n a im an e d e n le r n e k ad ar z u lm e v e z o rb alığ a m aru z k alırlarsa k alsın lar, n ih aî z af e rin b u v ah y e ait o lac ağ ın ı, b u d av e t k ap ısın ın h ak v e h id ây e t y o lu n d a d o ğ ru y ü rü m e k is te y e n h e rk e sin ö n ü n d e ard ın a k ad ar aç ık b u lu n d u ğ u n u b e lirtm e k isti y o rd u . 819 M ü ste şrik le r b ile b u sû re n in ilk M e k k e d ö n e m in d e in d iğ in i itiraf e ttik le ri iç in , iç in d e g e ç e n şu "ale m în " k e lim e sin e b ir k u lp b u lam ay arak , b ir ç o k so n u ç su z ç ab alard an so n ra, b u if ad e n in , İslâm d av e tin in u f u k ların ın g e n işliğ i k o n u su n d a b ü y ü k b ir ö n e m i b u lu n d u ğ u n u itiraf e tm e k z o ru n d a k a lm ışla rd ır. 820 Y e d in c is i Bu id d ia K u r'ân 'm M e k k e d ö n e m in d e k i ü slu b u n a y ö n e lik tir. Bu n a g ö re K u r ’ ân 'm M e k k î ü slû b u , şid d e t, se rtlik , k ö tü le m e v e k aralam a, te h d it v e tah k ir g ib i b ir ö z e llik taşım ak tad ır821 . Bö y le c e , M e k k e şartların ın İn san î aç ıd an b ü tü n o lu m su z d u ru m ların ı y an sıttığ ı k aste d ilm iştir. O n lara g ö re b u ü slu p M e d in e 'd e d e ğ işe re k , y u m u şak , m e rh am e tli, m u h alif le rle e n g ü z e l u su lle m ü c ad e le e tm e g ib i ö z e llik le r g ö ste rm iştir. Bu d a, M e d în e o rtam ın ın b ir y an sım asıd ır. - Bu şü p h e n in d e h iç b ir aslı e sası y o k tu r. Sağ lam h iç b ir İlm î te m e le d ay an m az . Şö y le k i: K u r'ân , e d e b , n e z âk e t v e n e z âh e t sın ırların ı aşan 817 Bk. M . F. Abdulbakî, el-M u ’cem ü'l-M üfehres, “ en-N âs ” m addesi. 818 Tekvîr, 27-29. 819 Subhî Salih, M ebâhis, s. 189. 820 Bk. Blachere, Le C oran, Tradduction N ouvelle. I, 39; Subhî Salih, a.g.e., s. 189. 821 Bu iddiayı ortaya atarken, Tebbet, Asr, Tekâsür... gibi sûreleri kastediyorlar. 212 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h iç b ir sö v g ü v e h ak are t iç e rm e m e k te d ir. Bu n a ö rn e k o lab ile c e k b ir te k ây e t g ö ste rile m e z . K u r'ân , aç ık ç a şu v e b e n z e ri ây e tle riy le b u tü r sö v g ü v e d il u z atm alard an u z ak d u rm ay ı e m re tm iştir: "A llah 'tan b aşk asın a tap an lara (v e p u tların a) sö v m e y in ; so n ra o n lar d a b ilm e y e re k A llah 'a sö v e rle r..." 822 A n c ak K u r'ân , m ü şrik le ri c e rh v e z e m m e tm iş, b e y in siz lik le n ite le m iş, p u t v e sah te tan rılarıy la alay e tm iş, ç irk in işle rin i k ö tü le m iş, Eb u L e h e b v e V e lîd b . M u ğ îre g ib i z o rb a v e m ü te k e b b irle ri k o r k u tu p te h d it e tm iştir. Fak at, b az ı M e d e n î ây e tle r d e ay n ı ö z e llik le ri taşım ak ta ve ay n ı n o k taları ih tiv a e tm e k te d ir.823 H e le h e le m ü n a f ık la r 824 v e Y ah û d ile r 825 sö z k o n u su o ld u ğ u z am an ... K u r'ân o n lara k arşı k e sin d e lil v e b e lg e le r g e tirm e k te , y ay d ık ları z e h irli f ik irle rd e n d o lay ı o n ları az arlam ak ta, tu tu ştu rm ak iste d ik le ri f itn e ate şin d e n İslâm to p lu m u n u k o ru m ay a ç alışm ak tad ır. H atta d e n e b ilir k i K u r'ân , b aştan b aşa v aad v e te h d it, m ü sam ah a v e te şd it, k ab u l v e re d g ib i u n su rlarla d o lu b u lu n m ak tad ır. Bu , y e n i y e n i o lu ştu ru lm ak ta o lan İslâm to p u lu m u n u istik am e t ü z e re e ğ itm e n in v e o n u iy ilik le re te şv ik e d ip k ö tü lü k le rd e n sak ın d ırm an ın g e re ğ iy d i. Ö te y an d an M e k k î ây e tle rd e d e y e rin e g ö re y u m u şak lık , m ü sam ah a, af v e h o şg ö rü ö rn e k le ri az d e ğ ild ir. 826 M e k k î K u r'ân , b iraz d ah a şid d e t v e se rtlik le te m ây ü z e d iy o rsa b u n u n se b e b i, b u d ö n e m d e H z . P e y g am b e r v e sah ab ile rin e y ap ılan e z iy e tle r, o n lara k arşı k u ru lan tu z ak lar, h atta o n ları v atan ların d an b ile sü rm e le ri v e b u n u n la d a y e tin m e y e re k g ö ç tü k le ri y e rle rd e b ile o n lara e z a v e c e fa v e rm e le rid ir. Bu id d ian ın asılsız lığ ın ın b aşk a b ir d e lili d e , M e k k e d ö n e m in d e m ad d î c ih ad ı e m re d e n ây e tle rin b u lu n m am ası v e g e n e llik le e z iy e tle re k arşı sab ır tav siy e e d ilm e sid ir. M ü ste şrik le rin , ik i d ö n e m d e K u r'ân ü slû b u n u n f ark lılık se b e b in in , K u - re y ş'in aşağ ılık m u h iti, M e d in e 'n in ise ile ri o rtam ı o ld u ğ u şe k lin d e k i id d iaların a g e lin c e , b u d a d e lild e n y o k su n b ir id d iad ır. Ç ü n k ü K u re y ş, A rap lar arasın d a lid e rlik v e re islik m e rk e z iy d i. Bü tü n A rab istan 'd a, si y âsî, ik tisâd î v e k ü ltü re l k o n u lard a te m ây ü z e tm işle rd i. M e k k e h alk ı v e d ili, A rap lar arasın d a f e sah at v e b e lag atla tan ın ırd ı. Ö te y an d an M e d in e h alk ı ise , id d ia e d ild iğ i k ad ar k ü ltü rlü v e ile rle m iş d e ğ ille rd i. Sak in le rin in b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u A rap k ab ile le rin d e n m e y d an a g e liy o rd u . O n lar arasın d a d a ç o ğ u z am an k ab ile v î k av g alar p atlak v e riy o rd u . Bu aç ıd an d iğ e r A rap k ab ile le rin d e n f ark sız d ılar. Siy ase t v e ik tisatta h iç 822 En'am , 108. 823 M sl. bk. Bakara, 24, 275, 278; Al-i im rân, 10-12... 824 Bakara, 8-20. 825 Bakara, 90; Al-i im rân, 112. 826 M sl. bk. Fussilet, 33-35; Şura, 36-43; Hicr, 87-99; Züm er, 53. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 213 b ir ü stü n lü k le ri y o k tu . H e m şe h rile ri o lan Y ah u d ile r o n ların k ü ltü re l v e İk tisad î g ü ç le rin e e g e m e n b u lu n u y o rlard ı. Bu n e d e n le d e , M e k k e 'd e g e ri v e aşağ ılık b ir o rtam ın , M e d in e 'd e ise ile ri v e g e lişm iş b ir m u h itin b u lu n d u ğ u sö y le n e m e z . M ü ste şrik le rin b u g ib i id d iaları v e K u r'ân 'm in d iğ i o rtam ın ö z e llik le rin d e n e tk ile n d iğ in e ilişk in sö z le ri, o n u n A lla h 'ın d e ğ il M u h am m e d 'in k e lâm ı o ld u ğ u n u isb ata y ö n e lik tir. 827 Bu n u n la b irlik te , M e k k î v e M e d e n î sû re le rin ü slu p b ak ım ın d an f ark lı o lm asın ı in k ar e tm e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. K u r'ân , ü slû b u n u n M e k k e 'd e , M e d in e 'd e k in d e n f ark lı o lm ası tab ii b ir d u ru m o lu p b u n d a g arip se n e c e k h iç b ir şe y y o k tu r. Ç ü n k ü , M e k k e lile re y ö n e ltile n h itap , M e d in e lile re y ö n e ltile n h itab a ü slu p v e k o n u b ak ım ın d an tıp atıp M e k k e 'd e h itap , u y g u n o lam az . M u h am m e d î d av e ti re d d e d e n , ih tiv a e ttiğ i h ü k ü m le re k arşı in at g ö ste re n , İlâh î v ah y in d o ğ ru lu ğ u n u ç ü rü tm e y e ç alışan , H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in i in k âr e d e n , A llah 'ın b irliğ i f ik rin e k arşı k o y an , p u tların a, sah te tan rıların a v e h ay at ta rz la rın a sık ı sık ıy a y ap ışan , b u n o k talard a d ah a d a ile ri g id e re k P e y g am b e r v e m e n su p ların a işk e n c e e tm e y e , o n larla g e re k k ale m , g e re k se k ılıç ile sav aşm ay a k ad ar v aran k im se le re y ö n e ltilm iştir. Bu n lara y ö n e ltile n h itab ın , se rt lik , şid d e t, k ararlılık v e k arşı taraf ın d e lille rin i ç ü rü tü c ü , in an ç ların ı ip tal e d ic i b ir ö z e llik taşım ası tab iid ir. A m a P e y g am b e ri b ağ ırların a b asıp d e ste k le y e n , İslâm d in in i b e n im se y e n , o n u k ılıç v e k ale m le riy le m ü d af aa e d e n M e d in e e h lin e y ö n e ltile n h itap b ö y le d e ğ ild ir. Bu n lara y ö n e ltile n h itap , y u m u şak , latîf , to le ran s d o lu o lac ak tır. H itap , h e r to p lu m u n , h e r o lay ın v e h e r o rtam ın y ap ısın a u y g u n o lm alıd ır. Bu n e d e n le d ir k i, M e k k e 'd e in e n ây e tle rin , m ü şrik le rin b aşın a v u rd u ğ u n u , ak ılların ı şid d e tli tah k ir, P e y g am b e r v e m ü 'm in le ri ise te se lli e ttiğ in i, o n lara h o şg ö rü , v e m ü sam ah a ö ğ re ttiğ in i g ö rm e k te y iz .828 S e k i z in c i s i H z . M u h am m e d 'in ilk M e k k e d ö n e m in d e , te re d d ü tlü , te d irg in v e ü m it siz o ld u ğ u ve bunun alışm a d ö n e m in i te şk il e ttiğ i id d ia sın ı d e ğ e rle n d ire lim : H z . P e y g am b e r b ir b e şe r o larak , ağ ır v ah iy y ü k ü n ü n altın a an sız ın g irm iş o lm ak tan b ü y ü k b ir te d irg in lik v e e n d işe d u y m u ş o lab ilir. Fak at b u şah sî h ale t-i ru h iy e si k e sin lik le o d ö n e m le rd e in e n ây e tle re y an sım am ıştır. H atta b u n o k ta b ile , K u r'ân 'm o n u n d e ğ il, A l lah 'ın sö z ü o ld u ğ u n a k e sin d e lild ir. Ç ü n k ü , o n u n ac ısın d an , se v in c in d e n , k o rk u su n d an , e n d işe sin d e n h iç b ir iz taşım ıy o r. M e se lâ o ry an talistle rin d e ittif ak ıy la ilk n az il o lan sû re le rd e n iste d iğ in iz i o k u y u n , m e se lâ, A lak , T în , Z ilz âl, K aria, T e k âsü r, H ü m e z e , M e se d , K âf irû n , Ih las... sû - 827 Bk. Zerkânî, M enâhil, I, 206-213. 828 Subhî Salih, a.g.e s. 184 214 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR re le rin i in c e le y in , ac ab a b u n lard a z e rre k ad ar b ir e n d işe , b ir te re d d ü t, b ir te d irg in lik g ö re b iliy o r m u su n u z ? A sla, h e p si d e e le ald ık ları k o n u ları, k e n d in d e n so n d e re c e e m in , h atta ü st ü ste te k itle r v e y e m in le rle ü z e rin e b asa b asa d ile g e tiriy o rlar. N e re d e m ü ste şrik le rin b u id d iası? Bö y le y u v arlak laf larla id d ialard a b u lu n m ak k e n d ile rin e o b je k tif lik sü sü n ü v e re n ilim ad am ların a y ak ışm az . D e lille rin i g e tirsin le r d e g ö re lim . Y o k sa, n asılsa m u h atap larım ız araştırm a im k an ın a sah ip d e ğ ild ir, n e d e rse k k e n d ile rin c e m ak b u ld ü r, e n az ın d an sö y le d ik le rim iz tu tm asa b ile iz b ırak ır d ü şü n c e si, tarafsız ilim ad am ların a asla y ak ışm az . Y in e M e k k e d e v rin in b aşların d a H z . M u h am m e d 'in , âle m e isab e t e d e c e k b ir f e lak e tin , y an i k ıy am e tin y ak laştığ ın ı sık sık d ile g e tird iğ in i, c an lı k ıy am e t sah n e le rin i se rg ile d iğ in i sö y le m e n in d e b ir an lam ı v ard ır. Bu n u n an lam ı, "M u h am m e d , ö n c e le ri, g e rç e k te n d e d ik le rin e in an ıy o rd u . Ç ü n k ü g e le c e k te n k e n d isi d e e n d işe liy d i. Fak at z am an la g ü ç v e k u v v e ti artm ay a b aşlad ı, ah ire ti y av aş y av aş u n u ttu , e sk i sam im iy e tin i y itird i v e siy asî b ir lid e r k o n u m u n a g ird i... D o lay ısıy la o n u n d e d ik le rin in v a h iy le ilg isi y o k tu r..." Bu id d ian ın d a g e rç e k le b ir alak ası y o k . H z . M u h am m e d 'in sam im iy e tin in d ah a so n ra d e ğ işip d e ğ işm e d iğ in i ay rı b ir y e rd e e le ald ık . Bu rad a sad e c e şu k ad arla y e tin iy o ru z : (19. ây e tte n itib are n 6 ây e t h ariç ) M e d e n î b ir sû re o lan H ac Sû re sin in ilk ik i ây e ti, b e lk i d e K u r'ân 'd a az rastlan ır c an lı b ir k ıy am e t sah n e sin i g ö z le r ö n ü n e se riy o r. Bu n u n g ib i, k ıy am e tin k o p m asın d an tu tu n , m ah şe r, C e n n e t v e C e h e n n e m e k ad ar b ir ç o k c an lı ah ire t sah n e si M e d e n î sû re d e d e c an lı b ire r tab lo h alin d e in san lara su n u lu y o r. Bu sah n e le rd e n h e rb irin i o k u d u ğ u n u z d a b az an k o rk u v e e n d işe , b az an d a se v in ç v e n e şe d e n b iz z at o tab lo y u y aşıy o r g ib i o lu y o rsu n u z 829 . K ald ı k i, b u tü r ah ire tle ilg ili k o n u lar z am an la az alm ış o lm ası, y in e h ik m e t v e te b liğ d e te d riç g e re ğ id ir. Ç ü n k ü , b u n lar b ir k e re in d ik te n , K u r'ân 'd a y e r ald ık tan v e te k rar te k rar o k u n arak z ih in le re y e rle ştik te n so n ra artık b u şu u ra b in a e d ile c e k ah k âm ın g e lm e si laz ım d ır. A k si h ald e h e p b u tü r sah n e le r g e lm iş o lsay d ı, K u r'ân 'd a ö te k i ö n e m li k o n u lara y e r k alm az d ı. K ıy am e tin y ak ın d a g e le c e ğ i h ab e r v e rild iğ i h ald e , arad an 1400 k ü su r se n e g e ç m e sin e rağ m e n h ala g e lm e m e si b ir şü p h e o larak ile ri sü rü le b ilir. O y sa, d ü n y a ö m rü y le k ıy aslan d ığ ı z am an b u sü re k ısa b ile k alır. Ç ü n k ü , P e y g a m b e rim iz in 829 a srı, b ir güne b e n z e te c e ğ im iz d ünya ö m rü y le Ö rnek olarak Bk. (Bu sûrelerin hepsi M edenîdir) Bakara, 48, 165-167, 254, 281; Al-i im ran, 9-10, 25, 30, 106-107, 185, 194; Nisa, 87; Ra ’d, 2, 5; Hac, 5-7, 55-56; M um tehine, 3; Teğâbun, 9. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 215 k ıy aslan d ığ ın d a, ik in d i z am an ın d an so n rak i saatle ri an d ırır. Bu d a b ir g ü n ü n so n an ları d e m e k tir. M ü ste şrik le rin b ir id d ası d a şu d u r: Başlan g ıç ta m ü şrik le rle H z . M u h am m e d arasın d a m ü c ad e le n in b u lu n m ad ığ ı, n e z am an k i, m ü şrik le r K u r'ân 'ı e f san e o lm ak la ith am e ttile r, H z . M u h am m e d d e p u tların a h ak are t e tti v e araların d ak i b ağ k o p tu ... K u r'ân 'd a m ü şrik le rin , " e f san e " an lam ın d a K u r'ân iç in k u llan d ık ları k e lim e "Esâtîr"d ir. Bu k e lim e , K u r ’ ân 'd a o n y e rd e g e ç m e k te d ir 830 . En f âl h âriç , g e ç tiğ i sû re le le rin tam am ı M e k k î o lm ak la b e rab e r, n ü z û l sırasın a g ö re , e n ö n d e o lan K ale m Sû re si, İslâm alim le rin e g ö re 2., Blac h e re 'e g ö re 51., N ö ld e k e 'y e g ö re 18. sırad ad ır. D iğ e rle ri b u n d an d ah a so n rad ırlar. Bu n d an ö n c e , h atta ilk in e n ây e tle rd e n itib are n te v h id ü z e rin d e h assasiy e tle d u ru ld u ğ u n u d ah a ö n c e ö rn e k le rle aç ık lad ık . A llah ' tan b aşk a ilah ın b u lu n m ad ığ ı b aştan b e ri b e lirtilm iştir. K u r'ân 'd a, b atıl in an ç ları ç ü rü tm e sö z k o n u su d u r, o n lara h ak are t d e ğ il. H atta, p u tlara sö v m e k y asak lan m ıştır. M e se lâ, İslâm alim le rin e g ö re 6., Blac h e re 'e g ö re 37., N ö ld e k e 'y e g ö re 3. sırad a in e n M e se d Sû re si, m ü şrik le rle H z . M u h am m e d arasın d a c id d i b ir sü rtü şm e n in v arlığ ın a aç ık d e lild ir. N ö l d e k e 'y e g ö re 5. sırad a o lan K e v se r Sû re si d e b u sü rtü şm e n in aç ık b e lg e si d ir. A ra la rın d a k i a n la şm a z lık h e rh ald e in an ç m e se le sin d e n ile ri g e lm iştir. A k si h ald e n e d e n ö z am c ası v e y e n g e si k e n d isin e e z iy e t e tsin le r v e M e se d sû re sin in in m e sin e se b e p o lsu n lar? N e d e n k av m i k e n d isin e "Eb te r" d iy e re k h ak are t e tsin v e K e v se r Sû re si b u n a c e v ap o larak in sin . D e m e k b u id d ia d a b ö y le c e su y a d ü şm e k te d ir. D okuzuncusu K u r'ân sû re le rin in in d ik le ri z am an v e m e k ân a u y g u n o larak k ısa v e y a u z u n o lu şları, K u r'ân 'ın b u ik i o rtam d an e tk ile n d iğ in in e n b ü y ü k d e lili d ir v e sö z k o n u su o rtam ların tab iî b ir y an sım ası say ılır. Eğ e r M e k k e 'd e sû re v e ây e tle r k ısa ise , h alk ın ın b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u n u n k ab a, ü m m î v e c a h il o lm asın d an ; M e d in e 'd e sû re v e ây e tle r u z u n v e aç ık ise b u , M e d in e ' n in sak in le ri o lan Y ah u d ile rd e n e tk ile n m iş k ü ltü rlü v e an lay ışlı o r tam ın d an ile ri g e lm iştir v e b u n ların b ir y an sım asıd ır. M e k k e 'd e h e m k e n d isi, h e m d e iç in d e b u lu n d u ğ u to p lu m ü m m î o ld u ğ u n d an sû re v e ây e t le r d e b ö y le k ısa g e lm iş; M e d in e 'd e ise k ü ltü rlü v e ay d ın k im se le r arasın d a b u lu n u p o n lard an e tk ile n d iğ i iç in ile rle m e k ay d e d e re k , sû re v e ây e tle r u z am ıştır. 830 Bk. M . F. Abdulbakî, el-M u ’cem ü'l-M üfehres, “ Esâtîr ” m addesi. 216 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H e r şe y d e n ö n c e , M e k k î sû re le rin h e p si k ısa o lm ad ığ ı g ib i 831 M e d e n î sû re le rin d e h e p si u z u n d e ğ ild ir.832 Ü ste lik , M e k k î sû re le r iç in d e y e r alan M e d e n î ây e tle r b u lu n d u ğ u g ib i, te rsi d e sö z k o n u su d u r. Y an i ây e tle r, b ü tü n K u r'ân 'a se rp iştirilm iş d u ru m d a o ld u ğ u h ald e , K u r'ân 'm ko nu b ü tü n lü ğ ü , ü slû b u n u n ah e n k v e ak ışı b o z u lm am ak tad ır. Ö y le k i ay n ı an d a n âz il o lm u ş g ib i b ir b e lag at g ö ste rm e k te d ir. M e k k î sû re v e ây e tle rin n isb e te n d ah a k ısa o lm ası, o rtam ın g e riliğ in d e n d e ğ il, tam te rsin e , K u re y ş'in d iğ e r A rap lara g ö re , z e k â, an lay ış, e d e b î z e v k v e b e lag atta ile ri o lu şların d an o lab ilir. Bu y ü z d e n o n lara g e le n h itap lar d ah a v e c îz o lm u ştu r. A y d ın , o k u m u ş v e k ü ltü rlü o l m ak , h e r z am an z e k î, in c e an lay ışlı o lm ay ı v e v e c îz sö z le ri an lam ay ı g e re k tirm e z . Ö te y an d an , K u r'ân , h e rk e se , e n k ısa b ir sû re sin in b e n z e rin i g e tirm e k o n u su n d a m e y d an o k u m u ştu r. Eğ e r, k ısalık g e riliğ in v e k o lay sö y le n e b ilirliğ in işare tiy se , o z am an o k o lay d e n ile n sû re le rin b e n z e rin i o rtay a k o y salard ı.833 O nuncusu M ü ste şrik le rin d iğ e r b ir şü p h e si d e , H z . M u h am m e d 'in M e k k e 'd e ik e n Y ah u d i v e H ıristiy an lara d o k u n m ad ığ ı, o n ları h o ş tu ttu ğ u , h atta g e tird iğ i d in i m ü stak il b ir d in o larak k ab u l e tm e sin in an c ak M e d in e d ö n e m in d e b aşlad ığ ıd ır... K u r'ân -ı K e rim e b aşv u rd u ğ u m u z d a b u id d ian ın d a asılsız o ld u ğ u n u g ö rü y o ru z . K u r ’ ân b u k o n u d a b iz e şu m alu m atı v e rm e k te d ir: M e k k î sû re le rd e K u r'â n 'm , b ir y an d an K itab h ak k ın d a b ilg i sah ib i o lan ların şe h ad e tin e d e v am lı b ir şe k ild e m ü rac aat e ttiğ in i, 834 d iğ e r y an d an d a şe y tan ın y o lu n a tab i o lm u ş v e o n u n la b irle şm iş b u lu n an k itab e h lin e k arşı c e p h e ald ığ ın ı g ö rü y o ru z . 835 Bu n a m u k ab il, K u r'ân d âim a, şah it o larak k ab u l e ttiğ i alim le r k arşısın d ak i tu tu m u n u M e d in e 'd e d e ay n e n m u h afaz a e tm e k te , an c ak araların d an b ir k ısm ın ın b u şe h ad e ti y e rin e g e tirm e k iste m e d ik le rin i b ild irm e k te d ir. 836 Bö y le c e ik i d u ru m d a da K u r'ân - ı K e rim , b iz z at M u k ad d e s K itab lar v e o n lara ih laslı b ir şe k ild e tab i o lan alim le rle , k e n d ile rin in Y ah u d i v e y a H ıristiy an o ld u k ların ı 831 M sl. şu sûreler gibi: En ’am , A ’raf, Yunus, Hûd, Yusuf, İbrahim... 832 M sl. hem kendisi hem de ayetleri, kısa olan, Nasr, Beyyine, Zilzâl Sûresi... gibi; ayrıca ayetleri kısa olan R ahm ân Sûresi gibi. 833 Bk. Zerkânî, M enâhi, I, 216-218. 834 Ra ’d, 43; Nahl, 43. 835 Nahl, 63. 836 Bakara, 121,144,146. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 217 sö y le y e n f ak at sad e c e h e v alan n a u y an k im se le r arasın d a aç ık ç a b ir ay ırım y ap m ak tad ır. 837 O n b i r in c is i Bu şü p h e y i o rtay a atan lara g ö re M e k k î K u r'ân 'd a te şri' v e ah k âm b u lu n m am ak tad ır. M e d in e 'd e n âz il o lan ây e tle r ise , ib ad e t v e m u am e le le rin d e tay ların ı iç e rm e k te d ir. Bu d a, K u r'ân 'm b e şe r k e lâm ı o ld u ğ u n u , M u h am m e d v e sah ab ile ri taraf ın d an y az ıld ığ ın ı g ö ste riy o r. İk i d ö n e m d e in e n ây e tle rin f ark lılığ ı, o rtam ın e tk isin in e se rid ir. Bu şü p h e ö z e tle şö y le ç ü rü tü le b ilir: Ö n c e lik le k ab u l e d e lim k i, M e d e n î ây e tle r te şri' v e ah k âm ın taf sil v e d e tay larıy la d o lu d u r. Fak at b u , İslâm d av e tin in M e d in e 'd e k arar k ılm asın ın tab iî b ir n e tic e sid ir. İslâm , b u d ö n e m d e y e n i o lu ştu rd u ğ u to p lu m u n İç tim aî tan z im in e ö n e m v e rm iştir. Bu to p lu m , siy ase tiy le , ik tisad ıy la v e te şriatiy le e sk i to p lu m d an f ark lı b ir ö z e llik arz e d e c e k tir. Bu d ö n e m d e , ib ad e t v e m u am e lat k o n u su n d a d in î h ak ik atle rin k ö k le şm e si, h e lal ile h aram arasın d a k e sin sın ırların ç i z ilm e si, şah sî v e m e d e n î ah v al, u lu slararası h u k u k , d e v le tle r arası ilişk ile rin tan z im i, sav aş ve b a rış m ad d î v e m an e v î d o n an ım ıy la ask e rî h a lle rin in a ç ık la n m a sı, g e re k li k o n u ların d ü z e n le n m e siy le ala k alı y asaların d e tay lı b ir b iç im d e o rtay a k o n u lm ası z o ru n lu y d u . Be lli sın ırları b u lu n an b ir to p rak p arç ası ü z e rin d e k u ru lan b ir d e v le t o lm ad an sö z k o n u su d ü z e n le m e le rin y ap ılm ası m ü m k ü n d e ğ ild i. Bu n e d e n le d ir k i, M e d e n î sû re le r şe r'î m e se le le rin tan z im iy le d o lu b u lu n m ak tad ır. Ç ü n k ü b u n lar, h ay atın b ü tü n alan ların d a k e n d in e ö z g ü d e ğ e rle ri b u lu n an y e n i b ir d e v le tin b ir o rg an iz asy o n u d u r. Biz , ib ad e t v e m u am e le le rin d e tay ların ın M e d e n î sû re v e ây e tle rd e y e r ald ığ ın ı k ab u l e tm e k le b e rab e r, M e k k î p asajların d a y e r y e r b u taf silatı ih tiv a e ttiğ in e işare t e tm e d e n g e ç e m e y e c e ğ iz . Fak at M e k k î K u r' ân sö z k o n u su taf silatın n ü v e le rin e ic m alî b ir b iç im d e te m as e tm iştir. D in in b e ş an a m ak sad ın ı K u r'ân b u d ö n e m d e aç ık lam ıştır. İm an e sas ların ı iz ah e tm iş; c an ı, ak lı, n e sli v e m alı k o ru m ay ı g aran ti altın a alıc ı aç ık lam alard a b u lu n m u ştu r. Biz b iliy o ru z k i, b ü tü n İslâm î h ü k ü m le rin e n ö n e m li m ak sad ı, b u b e ş d e ğ e ri k o ru m ak tır. İç k i v e iç k i h ü k m ü n d e k i sarh o ş e d ic i v e u y u ştu ru c u m ad d e le r ak lı k o ru m ak iç in , z in a, n e sli k o ru m ak iç in , h ırsız lık , m alı k o ru m ak iç in , n am u s if tirası şe re fi k o ru m ak iç in , k atil c an ı k o ru m ak iç in y asak lan m ıştır. M e k k î K u r'ân , b u b e ş am ac ı g ö z e tm e k o n u su n d a so n d e re c e aç ık h ü k ü m le r g e tirm iştir. 838 Bu y asak ların c e z asıy la ilg ili taf silat ise M e d e n î su re le rd e y e r al m ak tad ır. Bu d a, d ah a ö n c e b e lirttiğ im iz g ib i tab iî b ir d u ru m d u r. Ç ü n k ü 837 Draz, Initîation au C oran, s. 141-142. 838 Bunun için Bk. M sl. M ekke'de inen En ’am, 151-153. 218 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR to p lu m u n so sy al aç ıd an tam o larak k arar k ılm ası, o n u n m e d e n î ih tiy aç ların ı k an u n v e k aid e ih tiy aç ların ın sağ lan m ası b ak ım ın d an b u g e re k li d ir. Bu taf silatın , b az ı m ü ste şrik le rin id d ia e ttik le ri g ib i H z . M u h am m e d 'in k ü ltü rlü M e d in e h alk ıy la; ih tilafın ın b ir so n u c u o ld u ğ u asla z an n e d ilm e sin . Y in e , M e d in e 'd e , k u tsal b ir k itap ları o lan Y ah u d ile rin b u lu n d u ğ u n u , H z . M u h am m e d 'in ib ad e t v e m u am e latla ilg ili b ü tü n taf silî ö ğ re tile rin i b u k itap tan ald ığ ı san ılm asın . Biz , b ö y le b ir d ü şü n c e n in asılsız o ld u ğ u n u b aşk a b ir b ö lü m d e aç ık lad ık . Bu n a g ö re H z . P e y g am b e r in b ö y le b ir k itap tan y ararlan m ış o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü H z . P e y g am b e r, Y ah u d ile rin in an ç ların a k arşı ç ık m ış, o n ları te m e ld e n ç ü rü tm ü ş, k u tsal k itap ların ı tah rif v e te z v ire u ğ ram ak la ith am e tm iş, h e m laf ız h e m d e ö z b ak ım ın d an o n ların taf silî y asa v e ib ad e tle rin e m u h alif k an u n î v e te şri'î k u rallar g e tirm iştir. D o ğ ru n u n y an lıştan ik ti b as e d ilm iş o lm ası m ü m k ü n m ü ? 839 M e k k î ây e tle rin , k an u n v e ah k am ı d e tay lı b ir b iç im d e ih tiv a e tm e m e sin in b ir h ik m e ti d e , in san ları te rb iy e d e k i h ik m e tli ö lç ü y e riây e t e tm e sin d e n d ir. Ç ü n k ü , im an v e ah lak , d iğ e r h u k u k î v e ic tim âî y asalar d an ö n c e g e lir v e o n ların te m e lin i te şk il e d e r. Bu te m e lle r iy ic e z ih in le re n ak şe d ilm e d e n , d iğ e r h u k u k î k o n u lara g irm e si, h e m z am an sız , h e m d e e tk isiz o lu rd u . Y in e e ğ e r, K u r'ân , b u k o n u lard a id d iac ın ın ç o k y ü k se k v e m e d e n î g ö rd ü ğ ü M e d in e 'd e k i Y ah u d ile rd e n e tk ile n m iş o lsay d ı, K u r'ân 'ın ih tiv a e ttiğ i b u g e rç e k le ri ö n c e o n lar v e o n ların e tk ile d iğ i ç e v re le rin d e k i in san lar d ile g e tirirle r v e p e y g am b e rlik şe re f in i k im se y e k ap tırm az lard ı. O y sa, k e n d ile riy le h aşirn e şir o lan , g e re k d iğ e r M e d in e h alk ı, g e re k se o n lara g id ip g e le n ö te k i A rap lard a b ö y le si ic tim âî v e m e d e n î d ü stu rlar y a b ilin m e m e k te v e y a b ilin se d e u y g u lan m am ak tad ır. Y in e K u r'ân , iç in d e k ay n ak o larak g ö ste rile n o k im se le rin d e b u lu n d u ğ u , h e rk e se , h atta b ü tü n c in v e in san lara e n k ü ç ü k b ir sû re sin in b e n z e rin i g e tirm e k o n u su n d a m e y d an o k u m u ş, h e p si d e b u n d an ac iz k alm ışlard ır. Bu d a A llah 'tan b aşk a h iç k im se n in K u r'ân 'd ak i y ü k se k h ak ik atle re k ay n ak o lam ay ac ağ ın ı k an ıtlam ak tad ır.840 pqq Kur ’ân ’ ın, Yahudileri nasıl tenkit ettiği, onların yanlışlarını düzelttiği ve hak yola sevketm eye gayret ettiği konusunda bk. Al-i im rân, 64-81,93-99; M âide, 45-50. 840 Bu konuda daha geniş bilgi için bk. Zerkanî, M enâhil I, 218-220; ez-Zahiretü ’ l-istişrakıyye, I, 434-436. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 219 O n i k i n c is i M ü ste şrik le r, d ah a ç o k M e k k î sû re le rin b aşların d a y e r alan M u k attaa h arf le r o lg u su ü z e rin d e y o ğ u n b ir b iç im d e d u rm u şlar v e b u n lara b ir aç ık lam a v e g e re k ç e b u lm ak iç in h e r y o la sap m ışlard ır. Baz ıları b u n u , P e y g am b e rin b u h arfle ri m ırıld an d ığ ı, f ak at h e m e n ark asın d ak i ây e t le ri g e tirm e d e g ü ç lü k ç e k tiğ i şe k lin d e iz ah e d iy o rlar. O y sa — o n lara g ö re — b u g ib i h arf le rin k u llan ım ı M e d in e d ö n e m in d e k ay b o lm u ştu r. Ç ü n k ü , P e y g am b e r K u r'ân ây e tle rin i sak in v e rah at b ir o rtam d a te lif e tm e y e b aşlam ış, o rtay a ç ık an y e n i y e n i m e se le le rin ç ö z ü m ü ü z e rin d e d ü şü n m e v e sah ab ile riy le istişare e tm e im k ân ın ı b u lm u ştu r. Bu g ib i h arfle rin M e d in e d ö n e m in d e g ö rü n m e m e sin in sırrı işte b u d u r. 841 Ö n c e lik le b e lirte lim k i, b u h arfle rle b aşlay an sû re le rin h e p si M e k k î d e ğ il, 27 tan e si M e k k î, 2'si M e d e n î'd ir. M ü f e ssirle r, b u h arfle r, ö n e m le ri, sû re b aşların d a y e r alm aların ın h ik m e tle riy le ilg ili ç o k d e ğ işik y o ru m lar y ap m ışlard ır. Sö z k o n u su m ü fe ssirle rin b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u , b u h arfle rin , K u r'ân 'd a b u lu n an b e y ân k o n u su n d a b ir b e n z e rin i g e tirm e le ri iç in A rap lara b ir m e y d an o k u m a o ld u ğ u n o k tasın d a b irle şiy o rlar. 842 D iğ e r b az ıları ise , b u h arf le ri te f sir e tm e n in m ü m k ü n o lm ad ığ ın a, ç ü n k ü , b u n ların , A llah 'tan b aşk a te 'v ilin i k im se n in b ile m e d iğ i m ü te şâb ih attan o ld u k ların a k âil o lm u şlard ır. O n lara g ö re b u h arf le r, Şa'b î'n in (V . 104) d e d e d iğ i g ib i, "K u r'ân 'm sırlarıd ır." 843 Z e rk ân î, " M en âhilü ' l- İrfân " isim li e se rin d e , M ü slü m an âlim le rin aç ık lam aların a d ay an arak b u h arf le rin işare t e ttik le ri h u su sları ü ç n o k tad a ö z e tle m iştir. Birin c isi: İb n A b b as'm riv ây e tin e b ak arak b u h arfle rin , A llah 'ın isim le rin d e n b ire r h arf o lm ası. İk in c isi: Bu h arf le rin , H z . P e y g am b e rin h ak p e y g am b e r o ld u ğ u n a d âir e n ac îb m u c iz e v e işare t o lm aları. Ü ç ü n c ü sü : A llah , âle m i m u h k e m , ah e n k li v e u y u m lu y aratm ıştır. Se m âv î k itap o lan K u r'ân d a âle m in b u n iz am ın a u y g u n , b e d î y aratılışın a m u v af ık v e o n d a c e re y an e d e n k an u n ları g ö z e tir b ir b iç im d e g e lm iştir. Z e rk ân î b u if ad e le rin i d e tay lı b ir b iç im d e iz ah e tm e k te d ir 844 . M ü ste şrik le r d e , b u h arf le rin iz ah ı k o n u su n d a d e ğ işik g ö rü şle r ile ri sü rm ü şle rd ir. Bu n lard an Sp re n g e r, "T â Sîn M îm " h arf le rin in , "L â y e m e ssü h û ille 'l- m u tah h arû n " ây e tin d e aç ık ç a v e g alip o larak g ö z e ç arp an 841 es-Sâsî, ez-Zahiretü ’ l-istişrakıyye, I, 427-428. o/o ez-Zem ahşerî, Keşşaf, I, 16. 843 es-Suyûtî, el-itkân, I, 15. 844 Zerkânî M enâhil, I, 232-236. 220 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h arf le r o ld u ğ u n u sö y le m e k le iz ah e tm e y e ç alışm ıştır. O n a g ö re , " T â " "e l- M u tah h arû n " k e lim e sin d e e n b e lirg in h arf, " Sîn " v e "M îm " d e , "L â y e m e ssü h û " d e en g ü ç lü h a rfle rd ir. Bla c h e re 'in b e lirttiğ in e g ö re m ü ste şrik L o th , titiz liğ in e rağ m e n , Sp re n g e r'in b o z u k g ö rü şü n ü ay n e n k a b u l e tm iştir 845 . M ü ste şrik N ö ld e k e d e , d ah a so n ra v az g e ç tiğ i ilk g ö rü şü n d e , sû re le rin b aşların d a b u lu n an h arfle rin , K u r'ân m e tn in e so n rad an e k le n d iğ in i sö y le m iştir. O n a g ö re , b u h arf le r, k e n d ile rin d e K u r'ân sû re le rin d e n b e lli n ü sh alar b u lu n an b az ı sah ab ile rin isim le rin in , b aş v e y a so n h arf le rin d e n alın m ıştır. M e se lâ, " sîn " Sa'd b in Eb î V ak k as'tan , "m îm " e l- M u ğ îre 'd e n , "n û n " O sm an b in A f f an 'd an , "h â " "Eb û H u re y re 'd e n alın m ıştır...v s. 846 Blah c e re , L o th v e P o w e r b u g ö rü şü k e sin o larak re d d e tm e k te v e sah a b ile rin sah ip o ld u k ları z ü h d v e tak v ay a rağ m e n isim le rin in b ire r aslî u n su r o larak K u r'ân m e tn in e so k u lm asın a raz ı o lac ak ların ı k e sin lik le k ab u l e tm e m e k te d irle r. Ö z e llik le Blac h e re , b u g ö rü şü şu sö z le riy le tam o larak ç ü rü tm e k te d ir: "M u h te lif m u sh af sah ip le rin in , b aşk a h iç b ir an la m ı o lm a d ığ ın ı b ild ik le ri ta k d ird e , b iz z a t kend i n ü sh a la rın d a ç ağ d aşların ın isim le rin in ilk h arf le rin i b u lu n d u rm aları m ak u l d e ğ ild ir. A y n ı şe k ild e , Ü b e y , A li v e y a İb n M e s'û d 'u n , k e n d i ö z e l m u sh af ların d a, K u r'ân 'm c e m v e istin sah ın d a k e n d ile rin e rak ip o larak g ö rd ü k le ri b az ı şah ısların isim le rin in b aş h arf le rin i m u h afaz a e tm e y e aşırı iste k g ö s te rm e le rin in h iç b ir g e re k ç e sin i g ö re m iy o ru z .847 Blac h e re 'in k e n d isi, b u k o n u d a İslâm alim le rin in o rtay a attık ları n a- z ariy e le re d ö n m e n in e n sağ lık lı y o l o ld u ğ u n u b e lirtm iş v e "Bu h arfle rin sırların ı aç m ay a ilişk in h e r ç ab an ın ab e s o ld u ğ u g ö rü şü n d e o lan tak v a sah ib i M ü slü m an lar, te k ak ıllı v e h ik m e tli o ld u k ların ı k u şk u y a y e r b ırak m ay ac ak d e re c e isb at e tm işle rd ir." 848 R o d in so n d a, "Ö y le an laşılıy o r k i, ilk z am an lard a M u h am m e d , k e k e le y e re k y a d a g e lişig ü z e l se sle r ç ık ararak , ald ığ ı şe y in d ile g e lm e sin i h ız lan d ırm ak iste m iştir. K u r'ân 'm b az ı sû re le rin in b aşın d a y e r alan v e b irç o k v arsay ım a y o l aç an se ssiz h arf le r, b e lk i d e b u k e k e le m e ç ab asın ı k arşılam ak tad ır" d iy e re k 849 b u k o n u d ak i g ö rü şü n ü d ile g e tirm e k te d ir. 845 Blachere, Introduction, s. 148. 846 Subhî Salih, a.g.e, s. 242; M uham m ed G allâb, N azratün İstişrakiyye Fî'l-islâm , el-Kahire, D âru ’ lKutubi ’l-Arabî, s. 42, ts. 847 Blachere, Introduction, s. 148. 848 A.g.e, s. 149. 849 Rodinson, a.g.e., s. 101. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 221 Bu rad a, sö z k o n u su h arf le rin n e d e n sû re b aşların d a y e r ald ığ ı m e se le si b u rad a b iz i f az la ilg ile n d irm iy o r. A sıl b iz i ilg ile n d ire n , b u ko nud a m ü ste şrik le r taraf ın d an y ö n e ltile n şü p h e le rd ir. Bu şü p h e le rd e n b irin c isi: Bu h arf le r, M u h am m e d 'in , Y ah u d i o lan k â tip le ri taraf ın d an ko n u lm u şlard ır. A m aç ları b ir sö z ü n b ittiğ in e , d iğ e r b ir sö z ü n ise b aşlad ı ğ ın a işare t e tm e k tir. İk in c isi: Bu h arf le rd e n am aç , K u r'ân 'ı e srare n g iz g ö ste rm e k , in san ların g ö z le rin i k o rk u tm ak v e K u r'ân 'ı d e rin v e h e y b e tli b ir g ö rü n ü şe b ü rü n - d ü rm e k tir...v s. D ah a b u n lar g ib i, h e p si d e K u r'ân 'ın b e şe r k ay n ak lı o ld u ğ u v e İlâh î o lm ad ığ ı k o n u su n d a k u şk u u y an d ırm ay a y ö n e lik b aşk a şü p h e le r... Biz , b u h arf le rin , y an ların d a, b ilin e n K u r ’ ân n ü sh aları b u lu n an b az ı sa h a b ile rin isim le rin d e n h a rf le r o ld u ğ u n u ç alışan k im se le rin g ö rü şle rin i ç ü rü te n sö y le m e k le aç ık lam ay a b az ı m ü ste şrik le rin iz ah ların ı k ay d e ttik . K ald ı k i, N ö ld e k e " G esc ihişte des Q oran s" isim li k itab ın ın ik in c i b ask ısın d a b u k o n u d ak i g ö rü şü n d e n d ö n m ü ştü r. Bu h arf le rin , H z . M u h am m e d 'in Y ah u d i o lan k âtip le ri tarafın d an , k e n d ile rin e y az ılm ası e m re d ile n k itab a in an m ad ık ların ı b e lirtm e k iç in k o n u ld u ğ u n a ilişk in g ö rü ş ise , h iç b ir sağ lam e sasa d ay an m am ak tad ır. Ç ü n k ü , H z . P e y g am b e r'in Y ah u d i k âtib i asla o lm am ıştır. Y ah u d ile rin b u h arf le r k o n u su n d a H z . P e y g am b e rle tartıştık ları d a tarih e n b ilin m e m e k te d ir.850 H z . Ü b e y y g ib i Y ah u d i asıllı v ah iy k âtib in e g e lin c e , o d a İslâm î k ab u l e tm iştir. N ö ld e k e ö n c e k i g ö rü şü n ü te rk e d e re k şu g ö rü şü b e n im se m iştir: "P e y g am b e r b u h arf le re h u su si b ir m an a v e rm e m iş, f ak at y aln ız e srarlı b ir tarz d a, se m âv î m e tn i, L e v h - i M ah fu z u h atırlatm ak iste m iştir. " 851 Bu n az ariy e d e d o ğ ru d e ğ ild ir. Eğ e r b ö y le b ir şe y o lsay d ı, b u n ların sad e c e b az ı su re le rin b aşın d a b u lu n m ası d e ğ il, v ah iy so n u c u o lan b ü tü n sû re le rin b aşın d a b u lu n m ası g e re k ird i.852 Y in e bu h arf le r, H z . P e y g am b e rin k o n u şm ak iç in ç ab alam asm m k e k e le m e , te re d d ü t v e g ü z el so n u c u d a d e ğ ild ir. Ç ü n k ü o , tarih in şe h ad e tiy le f e sah at, b e lağ at v e ü slû b u n u n ak ıc ılığ ıy la ü n salm ası b ir y an a, K u r'ân k e n d isin e v ah y e d ilm iş A llah K e lâm ıd ır. R o d in so n 'u n az ö n c e k ay d e ttiğ im iz id d iası o n u n n e k ad ar o b je k tiflik , ak ıl v e in saftan u z ak id d ialard a b u lu n d u ğ u n a g ü z e l b ir ö rn e k tir. Ç ü n k ü , o n u n ile ri sü rd ü ğ ü g ib i, b u m u k attaa h arf le r, ilk in e n sû re le rd e n ç o k , d ah a so n ra 850 Zerkanî, M enâhil, I, 225-226. 851 Ancyclopedie de L ’ lslam , II, 1134. 852 İsm ail C errahoğlu, Tefsîr Usulü, s. 145. 222 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR in e n sû re le rd e n ç o k , d ah a so n ra in e n sû re le rin b aşın d a y e r alm ak tad ır. N ite k im say ıları 29 o lan sö z k o n u su sû re le rin ik i tan e si M e d in e 'd e n âz il o lm u ştu r. G e ri k alan 27 tan e sin d e n de K ale m Sû re si h ariç (o da N ö ld e k e 'y e g ö re 18, Blac h e re 'e g ö re 51) h atta N ö ld e k e v e Blac h e re 'in te rtib in e g ö re d ah i n ü z u l sırası itib ariy le 54. sırad an aşağ ı o lan y o k tu r. P e k ç o ğ u 70. sıran ın ü z e rin d e d ir. G ö rü ld ü ğ ü g ib i b u sû re le rin h iç b iri ilk d ö n e m e ait d e ğ ild ir. A rtık R o d in so n 'u n id d iasın ın d o ğ ru lu ğ u n e re d e k a ld ı? O nüçüncüsü M e d e n î sû re le r, P e y g am b e rin aile h ay atıy la ilg ili p ro b le m le rle d o lu d u r. Birç o k ây e tle r b u p ro b le m le rin ç ö z ü m ü n ü k o n u alır. Eğ e r K u r'ân A l lah taraf ın d an in d irilm iş o lsay d ı, P e y g am b e rin ö z e l aile h ay atıy la il g ili m e se le le rle ilg ile n m e z d i. Ç ü n k ü b u , to p lu m h ay atın ın tan z im in i p e k f az la ilg ile n d irm e m e k te d ir. Ö te y an d an , d iğ e r p e k ç o k ây e t d e , M ü slü m an ların P e y g am b e re k arşı v e k e n d i araların d a n asıl d av ran ac ak larıy la ilg ili d ü z e n le m e le rle d o lu d u r. Bu d u ru m , P e y g am b e rin ro lü n ü n , b ir m ü jd e le y ic i v e u y arıc ı o lm ak tan , şah sın a k u llu k v e k e n d in i tak d is e ttirm e y e d ö n ü ştü rü y o r. M ü ste şrik le r, b u n d an K u r'ân 'm b e şe r k ay n ak lı o ld u ğ u v e A llah taraf ın d an o lm ad ığ ı n e tic e sin i ç ık arm ışlard ır. Ç ü n k ü , e ğ e r A llah 'tan g e lse y d i, b u g ib i ö z e l m e se le le rle ilg ile n m e z d i. Bu şü p h e y e c e v ap k o lay v e b asittir. Şö y le k i: K u r ’ ân , H z . P e y g am b e rin aile v î m e şe le rin i d ü z e n liy o rsa, b u o n u n , M ü slü m an ların re h b e r v e ö n d e ri o lm ası itib ariy le d ir. K u r'ân , H z . P e y g am b e re h e r h itap e ttiğ in d e v e y a b ir talim at, e m ir v e n e h iy y ö n e lttiğ in d e , o n a ö z e l o ld u ğ u n u if ad e e tm e si d u ru m u d ışın d a 853 , g e rç e k te b u n u b ü tü n M ü slü m an lara y ö n e ltm iş o lm ak tad ır. R e su lu llah a h e r h itap e d ild iğ in d e , ay n ı h itap d iğ e r b ü tü n İslâ m ü m m e tin e h a n ım la rın a b ir de y ö n e lm iş şe y i b u lu n m a k ta d ır. e m re ttiğ in d e v ay a H z. o n la rı b ir P e y g am b e rin k ö tü lü k te n sak ın d ırd ığ ın d a, ay n ı talim at d iğ e r M ü slü m an h an ım lara d a v e rilm iş o lm ak tad ır. M e se lâ K u r'ân , H z . P e y g am b e re , e v latlığ ın ın b o şan m ış h an ım ıy la e v le n m e sin i e m re tm işse , b u c ah iliy e t d ö n e m in d e A rap larc a b ir ö rf o larak u y g u lan an e v latlık d ü z e n in i o rtad an k ald ıran aç ık b ir y asa o lm ak tad ır. Bu n d an an lıy o ru z k i, K u r'ân 'm b u g ib i y asaları ih tiv a e tm e si, b ü tü n 853 ü m m e te b ila istisn â şam il o lm ası iç in d ir. Y in e , İf k Ancak şunu da belirtelim ki, Hz. Peygam ber’ in ailevî m eseleleriyle ilgili âyetlerin am acı aynı zam anda üm m eti için de yasalar ortaya koym ak olduğu halde, sadece onun şahsını ilgilendiren, üm m etinin diğer fertleri için geçerli olm ayan bazı özel kanunî düzenlem eler de vardır. M eselâ, kendisine dörtten fazla kadınla evlenm e izninin verilm esi, hanım larının m ü ’m inlerin annesi kabul edilerek vefatından sonra diğer m ü ’m inlerle evlenm elerinin yasaklanm ası... bunlara örnek olarak verilebilir. Bu gibi istisnaî hüküm ler, bir açıdan Hz. Peygam ber’ in şahsına gösterilm esi gereken ziyade saygı ve takdirin, diğer açıdan M üslüm anların yüksek m aslahatlarının gözetilm esinin bir ifadesi olarak, üm m etin diğer fertleri için değil de sadece onun zatı için geçerli bulunm aktadır. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 223 o lay ın d a m ü 'm in le rin an n e si v e m u h te re m e e şin e if tira e d ilm e si ü z e rin e ây e tle r in m işse , b u ây e tle r h e m b ir m asu m e y i ith am v e if tirad an te m iz le m iş, h e m d e o v e b e n z e ri d u ru m lard a m ü fte rile re u y g u lan ac ak c e z an ın n e o lac ağ ın ı e b e d î b ir h ü k ü m o larak o rtay a k o y m u ş, k o n u y la ilg ili o lan z in â su ç u n u n c e z ası v e z in ay la şu v e y a b u şe k ild e alak alı h u su slard a d a ay n ı sû re d e d e tay lı b ir b iç im d e aç ık lan m ıştır. 854 Eğ e r K u r'ân , M ü slü m an ların b irb irle rin e v e H z . P e y g am b e r'e k arşı g ö z e tm e le rin i iste d iğ i b ir tak ım d an am aç , H z . P e y g am b e rin ah lak î k aid e le ri o rtay a k o y m u şsa, b u n şah sın a k u llu k v e tak d is o nu e tm e k d e ğ ild ir. Ç ü n k ü o , sü re k li o larak k e n d in i k u l k ab u l e tm iş 855 g e re k h a y atın d a v e g e re k se v e fatın d an so n ra şah sın ı tak d is e d ic i şe y le rin k e n d i sin e y ap ılm asın ı re d d e tm iştir. 856 A k sin e K u r'ân 'd ak i b u d ü z e n le m e n in am ac ı, ah lak î k aid e le ri to p lu m d a y e rle ştirm e k v e f e rtle rin b irb irle rin e k arşılık lı say g ı v e sam im i b ir se v g iy le m u am e le e tm e sin i sağ lam ak tır. G ıy b e tin , te c e ssü sü n y ap ılm am ası, sah ip le rin d e n iz in siz b aşk asın a ait e v le re g irilm e m e si... g ib i ay n ı z am an d a m u tlu b ir m e d e n î to p lu m u n d a ö z e llik le ri o lan g ü z e l ah lak î k aid e le r K u r'ân 'd a b u n u n iç in y e r alm ıştır. O n d ö rd ü n c ü s ü M ü ste şrik le r, K u r'ân - ı K e rim in , n ü z u lü sırasın d ak i A rap ların d u ru m ların ı y an sıttığ ı n o k tası ü z e rin d e ç o k d u ru y o rlar. Bu n a g ö re , c ah iliy e t d ö n e m in in e n g e rç e k ç i b ir ay n asıd ır. C arra d e V au x , K u r'ân 'ı, ç ö lü v e k u m salıy la A rap Y arım ad asın ın b ir ay n ası o larak n ite le m e k te , m u h it ilh am te n ald ığ ın ı b e lirtm e k te , d u ru m v e g e le n e k le rin i y an sıttığ ın ı if ad e e tm e k te d ir. O n a g ö re , K u r'ân , A rap ların b o z u k ad e tle rin i v e b atıl in an ç ların ı d e ğ iştirm e k ü z e re v ah y e d ilm iş b ir k itap d e ğ ild ir. Sö z ü e d i le n m ü ste şrik şö y le d e m e k te d ir: "K u r'ân , b ir b e d e v îlik g ö rü n tü sü n ü y an sıtan m ü p hem ve z a y ıf b ir m e tin d ir. Fık ıh ise , k ü ltü rlü b ir d ü şü n c e n in e se ri o lan İlm î v e in c e b ir tah lild ir. K u r'ân , ç ö ld e ç ü rü m ü ş v e re n g i so lm u ş b ir m ü sv e d d e y i an d ırır." 857 Bu n o k tad a asıl k o n u m u z , K u r'â n 'm , sû re le rin d e A rap m u h itin i y an sıttığ ı id d iasın a c e v ap v e rm e k tir. G ö rü y o ru z k i, b u g ib i şü p h e le r K u r'ân 'm d o ğ ru lu ğ u n u v e k ay n ağ ın ın sıh h atin i e tk ile m e m e k te d ir. Şö y le k i: K u r'ân , c o ğ raf î, b e şe rî v e ik lim se l ö z e llik le ri b u lu n an b e lli b ir o rtam d a in m iştir v e k ü ltü re l, d in î v e İç tim aî h u su siy e tle ri b u lu n an b az ı 854 Nûr, 1-34. 855 Kur ’ân ’da Hz. Peygam ber defalarca, “ Allah ’ ın kulu ” anlam ına gelen ifadelerle tavsif edilm iştir. M sl. Bk. isra, 1; Kehf, 1; Furkan, 1; Necm , 10; H adîd, 9; Kelim e-i Şehaddet, Hz. M uham m ed ’ in, “ Allah ’ ın kulu ve elçisi ” olarak nitelenm esi, hatta kulluk vasfına öncelik verilm esi de anlam lıdır. 858 Ebu D âvud, Edeb 165; ibn Kesir, Şem ail, s. 77; Buharî, Bed ’ ü'l-H alk, 61; İbnü ’l-C evzî, el-Vefâ bi Ahvali'l-M ustafa.ll, 438; Ahm ed, M üsned,II, 231; İbnü'd-D eybâ eş-Şeybânî, Teysîru'l-Vusûl, IV, 229. 857 Sözkonusu m üsteşrikten nakleden Salim Hâc es-Sâsî, ez-Zahiretü ’l-istişrakıyye, I, 440. 224 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR to p lu lu k la ra h itap e tm e k te d ir. İşin ta b ia tı, sö z k o n u su K u r'â n 'ın , to p lu lu k lara, k âin at v e h ay at h ak k ın d a b e n im se y e g e ld ik le ri te lak k i le rin e uygun k e n d ile rin in b ir ü slu p la h itap h a b e rd a r e tm e sin i g e re k tiriy o rd u . o lm a d ık la rı şe y le rle h itap K u r'â n 'ın , e tm e si; c a h ili b u lu n d u k ları b az ı f ik rî v e ak lî m e se le le rle k arşıların a ç ık m ası m ü m k ü n d e ğ ild i. Z ira e ğ e r b ö y le y ap say d ı, A rap lar o n u h ak k ıy la an lay am az d ı. D o lay ısıy la b a z ıla rı o n u n la tartışm ay a g ire m e z , b a z ıla rı o n u in k âr e d e m e z , d iğ e r b az ıları ise o n a in an am az d ı. A rap lar K u r'ân 'ı g e re k şe k il ve g e re k se m u h te v a b ak ım ın d an g ü z e lc e an lad ılar. Ç ü nkü K u r'ân , g e rç e k te n d e d u ru m ların ı, o rtam ların ı, p ro b le m le rin i, se v in ç le rin i v e tasaların ı y an sıtıy o rd u . K u r'ân 'ı ç o k iy i an lad ık ları iç in d e , o n u n la m ü c ad e le y e g iriştile r; b az ıları in at v e k ib rin d e n d o lay ı d ü şm an lık v e m ü c ad e le d e aşırı g itti, b az ıları ise ü z e rin d e d ü şü n ü p ik n a o lm ası so n u c u n d a o n a im an e ttile r. K u r'ân , A rap ların la h 'ın şartların ı h ak k ıy la y an sıtm ak tad ır. M e se la, A l v a h d a n iy e tin e d e lil o lan m isa lle rd e n A ra p la rın k o la y lık la alg ılay ab ile c e k o lan ların ı te rc ih e tm iştir. O n ları k âin at v e h ay at k o n u ların d a te fe k k ü re ç ağ ırm ış, A llah 'ın k u d re tin i g ö ste rm e le ri itib ariy le m ad d î m ah lu k atın y aratılışları ü z e rin d e d ü şü n m e y e d av e t e tm iş, g e ç m iş p e y g am b e rle rin k ıssaların d an , y o lc u lu k ları sırasın d a h arab e ü lk e le rin in y an ın d an g e ç tik le ri k av im le rin in b aşın a g e le n f e lak e tle rd e n ib re t alm a ların ı iste m iş, âşin â o ld u k ları e şy an ın tab iatın a m ü n asip b ir m an talite ile h itap e tm iştir. O n lara, b aşk a o rtam ları v e b aşk a d ü n y aları tasv ir e tm e m iştir. Eğ e r b ö y le y ap say d ı, o n u in k âr e d e r v e d ah a f az la c e - d e lle şirle rd i. K u r'ân , g e rç e k te n d e o lu m lu v e o lu m su z y ö n le riy le o ç e v re n in b ir ay n ası o lm u ştu r. M e se lâ, m ü şrik le rin k e n d isiy le o lan m ü c ad e le le rin i, k e n d isin in d e b u n lara c e v ab ın ı an latm ak la o g ü n k ü A rap ların d in î y aşan tıların ı ç o k g ü z e l o rtay a k o y m u ştu r. A y n ı şe k ild e , c e d e l, tartışm a v e m ü b ah ase y e o lan k u d re tle rin e y e r v e re re k A rap ların g ü ç lü o lan ak lî h ay atın ı g ö z le r ö n ü n e se rm iştir. K u r'ân , A rap ların iç tim âi v e İk tisad î d u ru m ların ı e n g ü z e l b iç im d e g ö ste rm iştir. O , z e n g in , ay d ın v e se rv e t, m ak am , z e k â v e ilm iy le im tiy az lı tab ak ay la, z ay ıf , c e h ale t v e fa k irliğ iy le tan ın an tab ak ad an sö z e tm e k te , b iz e A rap ların k o m şu m ille t le rle o lan siy asî v e İk tisad î ilişk ile rin i g ö ste rm e k te , M e k k e 'd e z e n g in le rle f ak irle r arasın d a p atlak v e re n v e tab iatıy la f ak irle rin tarafın d a y e r alıp , f aiz i y asak lay arak , z e k âtı f arz k ılıp , z e n g in le re f ak irle rin h ak ların ı k o ru m aların ı tav siy e e tm iş v e h e d e fle d iğ i ad ale ti sağ lam ış tır. j K u r'ân 'ın A rap m u h iti iç in y ap tığ ı b u ay in e d arlık , o n u n n e sıh h atin i, n e d e k u v v e tin i c e rh e tm e z v e m ü ste şrik le rin b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u n u n z an n e t tik le ri g ib i o n u n İlâh î k ay n ak lı o ld u ğ u k o n u su n d a k u şk u m e y d an a g e tir- KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 225 m e z . A k sin e o , sö z k o n u su to p lu m u n le h in d e v e ale y h in d e k i h e r şe y e tam b ir ay n ad arlık y ap arak ıslah ın a ç alışm ış, k e n d isi h ak k ın d ak i d u y g u ların ı y an sıtm ış v e o n ları ak lî se v iy e le rin e g ö re T e v h id 'e , siy âsî, iç ti m âi v e ik tisâd î ıslah a d av e t e tm iştir. O b ü tü n b u n ları, g ü ç lü k v e m e şak k at ç ık arm ay ac ak b ir b iç im d e g e rç e k le ştirm iştir. So n u ç o larak d a, b u to p lu lu k ları in san c a b ir h ay ata y e n id e n k av u ştu rm u ş, k ö k ü K u r ’ ân 'a d ay an an y ü c e b ir m e d e n iy e te u laştırm ıştır. 858 858 A.g.e., I, 440-441. II. B Ö L Ü M KUR'ÂN'IN KAYNAĞIYLA İLGİLİ İDDİALAR KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR A. 1. D IŞ M ekke ■ 229 KAYNAKLAR D ö n e m in d e k i K a y n a k la r Bu g ü n e le alac ağ ım ız g ö rü şle rin e n b asiti, K u r'ân î d o k trin i te şk il e d e n g e re k li b ü tü n u n su rları, H z . P e y g am b e rin d o ğ u m y e ri o lan M e k k e 'd e o l m asa b ile , H ic az ç e v re sin d e b u lm ak iste y e n g ö rü ştü r. M e se le y e b u z av i y e d e n b ak an lard an b iri o lan Fran sız âlim Ern e st R e n an "M ah o m e t e t L e s O rig in e s d e L 'Islam ism e " 1 ad lı m ak ale sin d e V I. y ü z y ıl A rab istam n a d air ç e k ic i b ir tab lo su n arak b iz e b u k o n u d a tip ik b ir ö rn e k v e rir. M ü e l lif b u m ak ale sin d e h e rk e sin y ak ın d an tan ıd ığ ı b u p u tp e re st k av m i, A l lah 'ta h iç b ir su re tte ç e şitlilik tan ım ay an v e O n u d aim a d o ğ u rm am ış v e d o ğ u ru lm am ış te k b ir v arlık o larak d ü şü n e n b ir k av im o larak tan ıtır. 2 Bu ırk ın in c e e d e b iy at z e v k in e v e c an lı g e rç e k an lay ışın a d a h ak lı o la rak işare tte b u lu n u rsa d a, o n u n say g ın lığ ın ı g id e re n d iğ e r v asıfların a h iç te m as e tm e z . Y ü c e h ak ik at h ak k m d ak i d ü şü n c e y e h e m e n h iç ilg i d u y m ay an , se f ih v e k e n d in i b e ğ e n m iş b ir k av m in y e rin e , sad e c e b ü tü n d in v e m e d e n iy e tle ri k e n d i iç in d e b iraray a g e tire n d e ğ il, f ak at ay n ı z am an d a d in î k o n u ları tartışan v e b u y ü z d e n d in î k arg aşa iç in d e b u lu n an b ir c e m iy e t tak d im e d e r 3 . Ern e st R e n an 'ın b u g ö rü şle ri k ab u l e d ile c e k o lu rsa, H z . M u h am m e d 'in , z am an ın d ak i d in î h are k e ti g e rid e b ırak m ış d e ğ il, ak sin e o n u n p e şin d e n g itm iş o ld u ğ u n e tic e sin e v arılır.4 A slın d a, o d e v ird e k i A rap h ay atın ın h ak ik i im ajın ı K u r'ân - ı K e rim d e b u lu ru z . Z ira o n u n k arşım ız a ç ık ard ığ ı tab lo , y u k arıd a ç iz ile n tab lo d an tam am ıy la f ark lıd ır. 1 R evue de D eux M ondes, Aralık 1851. 2 s. 1070-1071. 3 s. 1089. 4 s. 1089. 230 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR in san lar tam am e n in k ârc ı id ile r. 5 Bir k ısım Bir k ısm ı A lla h 'a ve ah ire t g ü n ü n e in an ıy o r, an c ak in san lard an b ir p e y g am b e rin o lac ağ ın ı k ab u l e tm iy o rlard ı. 6 D iğ e r b ir k ısm ı ise , A llah 'ın v arlığ ın ı k ab u l e d ip in an ıy o r, an c ak ah ire t h ay atın ı, ö ld ü k te n so n ra d irilm e g e rç e ğ in i, o ra d ak i c e z a v e m ü k âf atı k ab u l e tm iy o rd u .7 A llah 'ın v arlığ ın a in an an lar d a ç e şitli h u raf e le re d alarak b u in an ç ların ı tan ın m az h ale g e tirm işle rd i. M e se lâ b u n lar te k tan rı in an c ın ı ta m am e n o rtad an k ald ırm ışlard ı. A slın d a te k tan rı in an c ı, sad e c e ataları H z . İb rah im 'in d in in in b ir k alın tısı d e ğ il, ay n ı z am an d a b ir to h u m o la rak h e r in san ın ru h u n d a m e v c u ttu r. Ç ü n k ü c e se tle rle b irle şm e d e n ç o k ö n c e ru h lar A llah 'ın b irliğ in i ik rar e tm işle rd ir. 8 K u r'ân - ı K e rim in tab iî b ir d in o larak ad lan d ırd ığ ı b u te k tan rı in an c ı 9 m ü şrik A rap lar n e z d in d e n az arî b ir g ö rü ş h alin e g e lm işti. Ç ü n k ü say ısız k ü ç ü k ilah lara y ap tık ları ib ad e tle rle , b u te k A llah in an c ı z ay ıf lam ış v e p ratik o larak d a o rtad an k a lk m ıştı. 10 Sad e c e b ü y ü k b ir te h lik e y le k arşılaştık ların d a A lla h 'ı h a tırlıy o rla r 11 v e k e stik le ri k u rb an ların d a an c ak c ü z 'î b ir k ısm ın ı O n a ith af e d iy o rlard ı. 12 K arşı k arşıy a b u lu n d u k ları g ü n e ş v e y ıld ız lara d a b irtak ım A llah g ü ç le r atf e tm e k te n k e n d ile rin i alam ıy o rlard ı.13 ile in san lar arasın a, o n u y aratıc ısın a y a k la ştıra b ile c e k 14 v e y a A llah k atın d a le h in d e şe f aatte b u lu n ab ile c e k 15 b az ı arac ı g ü ç le r ih d as e tm işle rd i. A lla h 'ın k ız ları te lak k i e ttik le ri m e le k le re de b u n d an d o lay ı ib ad e tte b u lu n u y o rlard ı.16 Baz ı g iz li g ü ç le ri b arın d ırd ığ ın ı v e y a g ö rü n m e y e n b irk aç ila h ı se m b o liz e e ttiğ in i k ab u l e ttik le ri p u tlar z am an la n az arların d a se m b o liz e e ttik le ri şe y le ay n ile şm işti. 17 T e k b ir ilah ın m e v c u d iy e ti o n ların ak ılların ın alam ay ac ağ ı b ir şe y d i artık . 18 Bö y le b ir g ö rü şü n k e n d ile rin e g arip g e lm e si g ay e t n o rm ald i. Ç ü n k ü n e iç le rin d e n b irin d e n n e d e K u z e y v e G ü n e y A rab istan 'a sığ ın m ış o lan b az ı H ıristiy a n m e z h e p le rin d e n 5 C asiye, 24 6 isra, 94. 7 Yâsin, 78. 8 A ’raf, 172. 9 Rûm , 30. 10 Yusuf, 106. 11 Yunus, 22. 12 En ’am , 136. 13 Necm , 49; Fussilet, 37 14 Zum er, 3 15 Yunus, 18. 16 Zuhruf, 19, 20. 17 Hacc, 30; M âide, 90 18 Sad, 5, 6. d ah a ö nce te k ta n rı in a n c ın ın te b liğ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR e d ild iğ in i asla d u y m am ışlard ı. Şu rad a v ey a b u rad a ■ 231 ila h la ştırıla n şah siy e tle r arasın d ak i ay rılığ a rağ m e n , y in e d e o n lar k e n d i b ay ağ ı p o lite ist in an ç ları le h in e d e lil ç ık arab ile c e k k ad ar b u n lard a b e n z e rlik b u lu y o rla rd ı. 19 Z ira K itab Eh li d e y aratıc ı T e k A llah in an c ın ı tap ılan ilah larla u z laştırm ay ı b aşarm ışlard ı. 20 Y in e M e k k e lile rin iç tim âi v e ah lak î v az iy e tle ri d e ac ın ac ak b ir h al d e y d i. Ç ü n k ü o n lar, k ız ç o c u k ların ı d iri d iri g ö m ü y o r 21 f u h u şta b u lu n u y o r, 22 n ik ah ı h aram o lan k im se le rle z in a e d iy o r, 23 k ad ın lara v e rm iş o ld u k ları m ih ri z o rla g e ri alıy o r, o n lara k e rh e n v aris o lu y o r 24 , y e tim le re z u lm e d iy o r, 25 aç g ö z lü lü k g ö ste riy o r, f ak irle ri ih m al e d iy o r, z ay ıf k im se le ri d e h ak îr g ö rü y o rlard ı. 26 A m ac ı israf v e g ö ste rişte n b aşk a b ir şe y o lm ay an m e şh u r A rap c ö m e rtlik v e m isafirp e rv e rliğ i ( m ü rü v v e t) d ah i K u r'ân -ı K e rim taraf ın d an b iz z at k ö tü lü ğ ü n k e n d isi o lm asa b ile , iç in d e k ö tü lü k b u lu n an y e rsiz b ir iy ilik o larak su n u lu r.27 K ısac ası, m ü şrik A rap to p lu lu ğ u ap aç ık b ir d alâle t iç in d e b u lu n m ak ta 28 v e c ah i- liy y e d e v rin i y aşam ak ta id i 29 . Bu n u n la b e rab e r o n lar, h ac g ib i ib ad e t le rin d e ataları H z . İb râh im d in in d e n k alm a b az ı k alın tıları y in e d e m u h afaz a e tm işle rd ir. A n c ak b u k alın tılar h ata v e h u raf e le rle k arm a k arışık b ir v az iy e tte y d i.30 A raların d a, H z . İb rah im 'in , d in in in iy ic e silik le şm iş iz le rin i aray an lar v e p u tlard an n e fre t e d e n le r d e y o k d e ğ ild i. K e n d ile rin e H an îf ad ın ı v e re n b u b ir av u ç in san d a m e v c u t d in î k arg aşan ın f ark ın d a, fak at y o l ları tam d a n e t o lm ad ığ ı iç in şaşk ın d u ru m d ay d ılar. Bu n e d e n le b u n lar, H ıristiy an v e Y ah u d i o lm ad ık ları h ald e , h e rb iri b u ik i d in d e n b irin e m e y il g ö ste riy o rd u . Bu n ları v e K u r'ân 'a k ay n ak o lu p o lam ay ac ak ların ı ileride det ay lı bir b iç im d e e le alac ağ ız . İşte İslâm m g e lişi sırasın d a M e k k e 'n in d u ru m u b u n d an ib are tti. 19 Zuhruf, 57, 58. 20 Bu konularda daha geniş bilgi için bk. D raz.lnitiation au C oran, s. 61-75. 21 En ’am, 140. 22 Nûr, 33. ’ 23 Nisâ, 22-23. 24 Nisâ, 19-20 25 Nisâ, 127. 26 Fecr, 17-20. 27 Nisâ, 38. 28 Al-i im rân, 164; C um ’a, 2 29 Ahzâb, 33; Fetih, 26. 30 Bakara, 189-200; Draz, Initiation au C oran, s. 113-114. 232 a. ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR M e k k e 'd e O tu ra n Yahudî ve H ı r is t iy a n l a r d a n A lın d ığ ı İ d d ia s ı M ü ste şrik le r, İslâm ö n c e si A rab istan v e ö z e llik le d e M e k k e 'd e k i d in i d u ru m ü z e rin d e d e tay lı b ir b iç im d e d u rm u şlard ır. O n ların asıl g ay e si, k e n d ile rin c e K u r'ân 'm k ay n ak ların ı b u lm ak tır. N e v ar k i, b u u ğ raşları, İslâm ın d o ğ u şu k o n u su n d a b e k le d ik le ri so n u c u v e re m e m iştir. Fak at, M e k k e 'd e v e y a c iv arın d a Y ah u d i v e y a H ıristiy an ların b u lu n u p b u lu n m ad ığ ı k o n u su n d a araların d a b ü y ü k g ö rü ş ay rılık ları v ard ır. A y rıc a e ğ e r b ö y le d in î to p lu lu k lar v ar id iy se , e tk ile y ic i b ir ç o ğ u n lu k ta o lu p o l m ad ık ları k o n u su n d a d a fik ir ay rılığ ın a d ü şm ü şle rd ir. 31 Be ll v e W att, M e k k e 'd e ö y le ö n e m li ö lç ü d e b ir Eh l- i K itab to p lu lu ğ u n u n o lm ad ığ ın ı k ab u l e tm e k te d ir. A n c ak b u n a rağ m e n , W att, - h iç b ir d e lil g ö ste rm e k siz in - Y ah u d i v e H ıristiy an f ik irle rin in A rab istan to p lu m u n d a ö z e llik le M e k k e 'd e y ay g ın o ld u ğ u n u id d ia e tm e k te d ir. 32 R ic h ard Be ll'in d e iç in d e b u lu n d u ğ u b ir g ru p , İslâm ın te m e l tarih î k ay n ağ ın ın H ıristiy an lık o ld u ğ u n u ile ri sü re rk e n , 33 C . C . T o rre y 'n in te m sil e ttiğ i g ru p ise , M u se v îliğ in İslâm ın an a k ay n ağ ın ı o lu ştu rd u ğ u n u ile ri sü rm e k te d ir.34 T o rre y 'n in g ö rü şü d iğ e rle rin e g ö re d ah a az m ak u l o lu p , - h iç b ir d e lile istin ad e tm e d e n - M e k k e 'd e b ü y ü k b ir Y ah u d i to p lu m u n u n b u lu n d u ğ u n u ile ri sü rm e k te d ir. O y sa b u te z iç in şu ç o k ö n e m li e n g e l b u lu n m ak tad ır: M e d in e v e c iv arın d ak i Y ah u d ile rin d ah a so n rak i d u ru m ları b ü tü n d e tay larıy la b ilin d iğ i h ald e , d ah a so n rak i d ö n e m le rd e , M e k k e 'd e b u lu n d u k ları id d ia e d ile n Y ah u d i to p lu lu k ları h ak k ın d a h iç b ir h ab e r b u lu n m am ak ta v e tarih k itap ların d a ak ib e tle rin d e n h iç sö z e d ilm e m e k te d ir. Bu n ların , M ü slü m an m ı o ld u k ları v e y a M e d in e v e H ay b e r'd e k i d iğ e r Y ah u d ile r g ib i İslâm a şid d e tle k arşı m ı ç ık tık ları k o n u su n d a b ir h ab e r b iz e k ad ar u laşm alıy d ı. 35 Faz lu rrah m an , b ü tü n b u g ö rü şle rd e n f ark lı o larak , f ak at o d a ik n a e d ic i b ir d e lil g ö ste rm e k siz in , M e k k e 'd e m u h te m e le n ç o k az say ıd a b ir k aç Y ah u d i aile sin in b u lu n d u ğ u n u , b u n ların , M e d in e 'd e n g e le n y ak ın ları taraf ın d an sık sık z iy are t e d ild iğ in i ak la d ah a y atk ın b u lu r. 36 31 Bk. Fazlurrahm an, Kur ’an ’da Ana Konular, s. 291. 32 W att, M uham m ed at M ecca, O xford, 1953, I. Bölüm; Fazlurrahm an, a.g.e. s. 292. 33 M sl. bk. The O rigin of İslam in its C ristiyan Environm ent, Londra, 1926. 34 C. C. Torrey, The Jew ish Foundation of İslam , N ew York, 1933. 35 Bk. Fazlurrahm an, a.g.e. s. 292 36 A.g.e., s. 295 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Y in e Faz lu rrah m an , e x p e c tatio n s) " D iğ e r b e n im se y e n ■ 233 taraftan , M e sih lik 37 f ik rin i ( M e ssan ie b a z ı Y ah u d i v e h atta H ıristiy an ların da M e k k e 'd e o lab ile c e k le ri m u h ak k ak tır" sö z ü d e b ir d e lile d ay an m ad ığ ı iç in b iz c e g e rç e ğ i y an sıtm am ak tad ır. Ö z e llik le "b u n ların , H z . P e y g am b e r ç ık ın c a d e rh al İslâm î k ab u l e d ip y ay ılm asın a y ard ım c ı v e d e ste k o ld u k la rı" 38 if ad e siy le e ğ e r H an if le ri k ast e d iy o rsa, b u h ü k m ü n b ü tü n h an if le r iç in g e ç e rli o lm ad ığ ı-b iraz so n ra h ay atların ı e le ald ığ ım ız d a d a g ö rü le c e ğ i ü z e re - b ir g e rç e k tir. Y az ar, M e k k e 'd e M ü slü m an lığ ı h e m e n k ab u l e d e n b u Y ah u d i v e H ıristiy an ların k im o ld u k ların ı b e lirtm e liy d i. Şim d i d e , H z . P e y g am b e rin b ilg ile rin i M e k k e 'd e o tu ran b az ı Y ah u d i v e H ıristiy an lard an e d in d iğ in e ilişk in m ü ste şrik le rin te k rar e d ip d u r d u k ları id d ialara g e ç e lim : M e k k e 'd e Y ah u d ile rin b u lu n d u ğ u n a ilişk in h iç b ir d e lilin g ö ste rile m e - m e si, ak sin e b u lu n m ad ık ların a ilişk in işare tle rin v ar o lm ası, b u d in î g ru b u b u rad a sö z k o n u su e tm e m iz e ih tiy aç b ırak m ıy o r. H ıristiy an lara g e lin c e , M e k k e 'd e b u n ların v arlığ ın d an sö z e d ile b ilir. Fak at b u n lar, y e rli o lm ay ıp , k ö le lik , tic are t, d e m irc ilik san atı g ib i v e sile le rle g e lm iş b ir tak ım y ab an c ı v e b ü y ü k b ir k ısm ı m ac e rac ı k im se le r o ld u ğ u an laşılıy o r. N ite k im , N ah l Sû re si 103. 39 v e Fu rk an Sû re si 4. ây e tin in te fsiri m ü n ase b e tiy le m ü f e ssirle rin v e rd ik le ri b ilg ile r, b u g ö rü şü d e ste k liy o r. N ah l Sû re si, 103. ây e t şu m e ald e d ir; "Şü p h e siz Biz o n ların ; 'K u r ’ ân 'ı o n a an c ak b ir in san ö ğ re tiy o r' d e d ik le rin i b iliy o ru z . K e n d isin e n isb e t e t tik le ri şah sın d ili y ab an c ıd ır. H alb u k i b u ( K u r'ân ) ap aç ık b ir A rap ç a 'd ır." M ü f e ssirle r b u ây e tte işare t e d ile n şah sın k im o ld u ğ u k o n u su n d a ç o k d e ğ işik g ö rü şle r ile ri sü rm ü şle rd ir. A n c ak h e p si d e , H ıristiy an lık d in in e m e n su p b ir R u m k ö le o ld u ğ u n o k tasın d a ittif ak e d iy o rlar. Bu da m ü şrik le rin , id d iaların d a sam im i v e k ararlı o lm ad ık ları, h e rb irin in b ir b aşk a k işiy i v e y a h e r d e fasın d a b aşk a k işile ri ile ri sü rd ü k le rin i g ö ste rir. K u r'ân , g e re k m ü şrik le rin b u id d iaların ın v e g e re k se m ü ste şrik le rin K u r'â n 'ı M e k k e 'd e k i y ab an c ı H ıristiy an lara n isb e t e d e n b irle ştirip id d iaların ı o rtak n ite liğ in i y ak alay arak h e p sin e b ird e n c e v ap v e K u r'â n 'm e d ib v e riy o r v e şairle ri h ay ran v e h ay re tte b ırak an b e lîğ b ir 37 Yahudilere göre m esih, onları kurtarıp yeryüzünde adaleti tem in edecek bir “ kurtarıcı'dır. H ıristiyanlara göre ise M esih, Hz. İsa ’ dır ve dolayısıyla “ kurtarıcı” olarak tekrar yeryüzüne gelip tüm insanlığı adalete kavuşturan da Hz. İsa olacaktır. Bu görüşlerin tüm ünü kapsayan ekol anlam ında “ M esihlik ” kelim esi kullanılm ıştır. (Fazlurrahman, a.g.e, s. 296) 38 A.g.e. s. 296-297 39 et-Taberî, Tefsir (ilgili âyetin tefsiri) XIV, 119 vd. 234 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR A rap ç a o lm asın a k arşılık , ile ri sü rü le n şah sın ise , b u d ille m e ram ın ı b ile if ad e e rm e k te n ac iz v e ad e ta d ilsiz b ir y ab an c ı o ld u ğ u n u b e lirtiy o r. K u r'ân , m ü şrik le rin , b u k o n u d a b ir k arard a d u rm ad ık ların ı v e b u se fe r d e b ir k işiy i d e ğ il d e b ir g ru b u m e rc i g ö ste rd ik le rin i b e lirtiy o r: "İn k âr e d e n le r: z Bu (K u r'ân ), o lsa o lsa o n u n (M u h am m e d 'in ) u y d u rd u ğ u b ir y alan d ır. Başk a b ir z ü m re d e b u k o n u d a k e n d isin e y ard ım e tm iştir' d e d ile r. Bö y le c e o n lar h iç şü p h e siz h ak sız lığ a v e if tiray a b aşv u rm u ş la rd ır." 40 A y e tte işare t e d ile n z ü m re d e , N ah l Sû re si 103. ây e tin d e ile ri sü rü le n te k te k şah ısların tam am ıd ır. Be lli k i K u r'ân b aşlan g ıç ta b u ith am a c e v ap v e rm e y i ö n e m se m e m iş, n e z am an k i k âf irle r b u n o k ta ü z e rin d e ısrar e tm işle r, K u r'ân d a Fu rk an Sû re sin d e n so n ra in e n N ah l Su re sin d e k i ây e tle o n u ç ü rü tm ü ş v e asılsız lığ ın ı o rtay a k o y m u ştu r. Baz ı m ü ste şrik le r tarafın d an d a- tıp k ı M e k k e m ü şrik le ri g ib i-M e k k e 'n in k e n ar m ah alle rin d e ik am e t e d ip A rap satıc ılığ ı v e h am allık la g e ç im le rin i te m in e d e n R o m alı v e y a H ab e şistan lı, m ac e rac ı b az ı k im se le rin v arlığ ın a işare t e d ilm e k te 41 v e İn c il'in c ah il k im se le re m e y h an e d e d u y u ru lm u ş o ld u ğ u n a d ik k at ç e k ilm e k te d ir. 42 "A c ab a H z . M u h am m e d ilk d e fa b u rad a m ı d in i f ik irle rle k arşı k arşıy a g e lm iştir? " d iy e re k v e h iç b ir b e lg e g ö ste rm e d e n m u h atap ların ı te re d d ü d e d ü şü rm e k iste m e k te d irle r. H alb u k i şu g e re k ç e le rd e n d o lay ı b ö y le b ir id d iay ı k ab u l e tm e m iz k e sin lik le m ü m k ü n g ö rü lm e m e k te d ir. Şö y le k i: Ö n c e m ü stak b e l P e y g am b e rin b i'se tte n ö n c e k i m e şg ale le ri iy ic e b ilin m e k te d ir. G ü v e n ilir tarih î k ay n ak lar o n u b iz e te k b aşın a ç o b an lık y a p an ; tic are t am ac ıy la k af ile y le b irlik te se fe re ç ık an ; v e c e m iy e t iç in d e k ab ile şe fle riy le b irarad a b u lu n an b ir in san o larak g ö ste rir. 43 N e ah lak ı, n e y arad ılışı v e n e d e m e şg ale le ri itib ariy le o n u d ah a ö n c e ad ı g e ç e n ç e v re le rd e tasav v u r e tm e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. So n ra b ö y le b ir m ü n ase b e t, bu k im se le rin sa d e c e d in le rin i iy i tan ım am aları d e ğ il, f ak at ay n ı z am an d a b ilh assa K u r'ân - ı K e rim in d e aç ık ç a if ad e e ttiğ i g ib i 44 y ab an c ı d ille rin in d e H z . P e y g am b e r iç in b ir e n g e l te şk il e tm e si se b e b iy le , f ay d asız d ır. 45 K u r'â n 'ı ö ğ re ttiğ i id d ia e d ile n k işi, A rap ç ay ı g ü z e l k o n u şam ıy o r. G ü n lü k le u f ak te f e k ih tiy aç ların ı k arşılam ay a y aray ac ak k ad arın d an f az la A rap ç a b ilm e z . Bu n e - 40 Furkan, 4. 41 M asse, H, L ’ lslam , Paris, Collin, 1936, s. 21 Huart, U ne N ouvelle Source du Coran, Jour. as. Juillet-août 1904, s. 131. 43 Bu konuda, güvenilir siyer ve tarih kitapları ittifak halindedirler. 44 Nahl, 103. 45 Lam m ens, a.g.e., s. 28. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR B 235 d e n le , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) iç in , o n u n la m e se le le ri tartışm ak , b ilg i alışv e rişin d e b u lu n m ak im k an sız d ı. 46 N ih â y e t o rta d a istif a d e e d ile b ile c e k b ir k ay n ak b u lu n sa y d ı, m u arız ların ın H z . P e y g am b e rin arz u su n u k ırm ak iç in İlm î silah lar ara m ak ü z e re M e d in e 'y e g id e c e k le ri y e rd e , d ile d ik le ri b ü tü n m alu m atı o k ay n ak tan e ld e e tm e le ri d ah a tab iî v e d ah a k o lay o lm az m ıy d ı? 47 Eğ e r, K u r'ân - ı K e rim in b u - ith a m a c e v ab ı d o ğ ru o lm asay d ı, k âf irle r su sm az lar, o n u ç ü rü tm e y e ç alışırlard ı. O z am an K u r'ân , v ah y in ad e ti ü z e re b u ç ü rü tm e ç ab aların ı k ay d e d e c e k v e m u k ab il c e v ap ta b u lu n ac ak tı. G e re k m ü şrik le rin v e g e re k se d iğ e r İslâm d ü şm an ların ın H z . P e y g am b e ri h e d e f alarak o rtay a attık ları h iç b ir şe y y o k tu r k i, K u r'ân o n ları k ay d e tm e sin . Bu n u n te k b ir istisn ası b ile y o k tu r. Y in e g ö rü ld ü ğ ü g ib i m ü şrik le r, H z . P e y g am b e re K u r'ân 'm h an g i y e rin in ö ğ re tild iğ i k o n u su n d a b ir tah d itte b u lu n m u y o rlar. T am ak sin e , y e n i d in v e p e y g am b e ri h ak k ın d a k af aları k arıştırm ay ı am aç lay an g e n e l v e y u v arlak b ir sö z sarf e d iy o rlar. Elin d e b ir d e lil b u lu n an k im se , b ö y le b e lir siz v e m ü b h e m aç ık ç a b e lirtir. b ir ith am la y e tin m e z . Bilak is h ü c u m e ttiğ i n o k tay ı G e rç e ğ in an laşılm asın a Bu ko nud a şa h itle r g e tirir. y ard ım c ı o lac ak z am an , m e k an v e o rtam ların ad ların ı v e rir. O y sa g ö rü y o ru z k i, k âf irle rin sö z le rin d e b u n o k talard an h iç b iri y o k tu r. H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) K u r'ân 'ı k e n d ile rin d e n ö ğ re n d iğ i id d ia e d i le n k im se le r y a M ü slü m an o lm u şlar v e y a o lm am ışlar. M ü slü m an o lm u şlarsa, M ü slü m an o lu şları b u ith am ın y alan o ld u ğ u n a d e lild ir. Ç ü n k ü , ü stad ın , ö ğ re ttiğ i m e se le d e tale b e sin e tale b e o lm ası v e m a'k u l v e y a g ay r- ı m ak u l h iç b ir g e re k ç e y o k k e n g e rç e ğ i g iz le m e si ak le n m ü m k ü n d e ğ ild ir. O sıralard a h e n ü z H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h iç k im se y i n e k o rk u tac ak , n e d e ü m itle n d ire c e k h iç b ir m ad d i g ü c e sah ip d e ğ ild i. H z . M u h am m e d 'e K u r ’ â n 'ı ö ğ re ttiğ i ile ri sü rü le n k im se le r M ü slü m an d e ğ ille rse , d in in i k e n d ile rin d e n ö ğ re n ip d e so n ra d ö n e re k p e y g am b e r o ld u ğ u n u id d ia e d e n v e ü z tad ların ın d in in i y an lış o lm ak la ith am e d e n H z . M u h am m e d 'i n e d e n e le g ü n e re z il e tm e d ile r? Bü tü n b u v arsay ım lar, id d ia e d ile n b u talim v e te allü m iç in d iy alo g u sağ lay ac ak y e te rli lisan b ilg isin in b u lu n m ası şartıy la sö z k o n u su o lab ilir. Bö y le b ir f araz iy e n in im k ân sız o ld u ğ u n a ise b iz z at K u r'ân p arm ak b asıy o r. 46 ibn Kesir ’de, Hz. Peygam ber’in kendilerinden bilgi alm akla itham edildiği bu kim selerden ikisinin kendi dilleriyle yazılm ış birer kitabı bulunduğu ve bu kitabı zam an zam an okudukları belirtiliyor. Fakat ne bu kitapların ne de yazıldıkları dillerin he olduğu açıklanm ıyor, (bk. ibn Kesir, Tefsîr, Nahl Sûresi 103. ayet-i kerim esinin tefsiri.) 47 Draz, Initiation au Coran, s. 117-118. 236 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H e r n e o lu rsa o lsu n , e ğ e r b ö y le b ir ith am d o ğ ru o lsay d ı, ( d ah a ö n c e M ü slü m an lığ ı k ab u l e tm işk e n , H ab e şistan 'd a H ıristiy an o lan ) U b e y d u llah b . C ah ş 48 v e m u h ac ir M ü slü m an lara k arşı N e c aşi'y i k ışk ırtm ak iç in h u z u ru n a g id e n K u re y ş e lç ile ri 49 o rad a d a b u ith am ı te k rar e d e rle rd i. V e y a H irak l, k e n d ile rin e H z . M u h am m e d 'i v e n ite lik le rin i so rd u ğ u n d a Eb u Sü f y an v e b e rab e rin d e k ile r 50 b ö y le b ir ith am ı d ile g e tirirle rd i. O y sa b u ik i y e r d e , H z . M u h am m e d v e d in i ale y h in d e p ro p ag an d a iç in a ltın b ire r f ırsa ttı. K u re y şlile r, Ü ste lik İslâ m ın ç a ğ rısın a k a rşı z ih in le ri b u lan d ırm ak am ac ıy la sö y le d ik le rin d e y alan c ı v e u y d u rm ac ı o ld u k ların ı k e n d ile ri d e b iliy o rd u . Ö te y an d an , e ğ e r k aralam aların d a sam im i o lsalard ı, d ah a so n ra n e d en H z . M u h am m e d ’ e im an e ttile r v e d in in in d ü şm an ların a k arşı sav aştılar? N ite k im , o n d an so n ra e sk i h atıraları y ad e tm e k şe k lin d e d e o lsa b ir tan e sin in ç ık ıp sö z k o n u su e sk i ith am ı te k rar e ttiğ in i asla d u y m ad ık . 51 H e p sin d e n ö n e m lisi K u r'ân 'm ih tiv a e ttiğ i ilim v e h ik m e tin ö y le şu n u n b u n u n ö ğ re tm e siy le ö te d e n b e rid e n ik tib as y o lu y la v ü c u d a g e le m e y e c e ğ i aç ık tır. 52 Fu rk an Sû re si 5. ây e tin ifad e e ttiğ i ith am a g e lin c e , K u r'ân , ü z e rin d e f az la d u rm u y o r. Sad e c e v ah y in A llah k atın d an g e ld iğ in i v u rg u lay arak b u n u z u lü m v e if tira d iy e n ite le m e k le y e tin iy o r. b. R a h ip B a h îr a 'd a n A lın d ığ ı İd d ia s ı M ü ste şrik le rin , İslâm P e y g am b e rin i ith am e ttik le ri d iğ e r b ir n o k ta d a, Bah îra'd an b az ı şe y le ri ö ğ re n d iğ id ir. H atta b az ıları d ah a d a ile ri g i d e re k H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) Şam 'a y ap tığ ı b ir y o lc u lu ğ u n d a sö z k o n u su rah ib in y an ın d a k ald ığ ın ı d a y alan y e re id d ia e tm e k te 53 , h atta K u r ’ ân 'm b iz z at Bah îra taraf ın d an y az ıld ığ ın ı ile ri sü rü y o rlar 54 . Bu d a, 48 U beydullah hakkında bk. Balâzûrî, I. Ha. No. 529, 903, 904; ibn S ’ ad, 1/2, s. 15; M . H am idullah, Le Prophete de L ’ lslam , I, 278. 49 Bu heyet ve girişim leri için bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 333; M . Huseyn Heykel, H ayâtu M uham m ed, s. 154- 158. 50 Buharî, Cihad, 102. 51 Avad, a.g.e., s. 79-80. 52 i. F. Ertuğrul, izâle-i Şukûk, s. 150-151. 53 Appeleton, a.g.e., s. 519. 54 C arra de Vaux, “ Kur ’ân M üellifi Bahîra ” (La Legende de Bahîra, ou Un m oine chretien auteur du C oran, Paris 1898) adlı eserini baştanbaşa bu konuya tahsis etm iştir. Bir H ıristiyan papazına ait olduğu aynı yazarca farzedilen bu Kur ’ ân, nasıl olur da H ıristiyan dininden vazgeçilm esi ve İslâm ’ a girilm esini ister?! (bk. M . H am idullah, Le Prophete de L ’ lslam , I, s. 55). Bu da m üsteşriklerin ne akıl alm az hayallere sapabileceğini gösteriyor. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 237 m ü ste şrik le rin İslâm î k o n u alırk e n n e g ib i n o k taları b ile istism ar k o n u su y a p a b ile c e k le rin i g ö ste riy o r. Şü p h e siz siy e r y a z a rla rı ve İslâ m tarih ç ile ri o lm asay d ı, sö z k o n u su rah ib in tarih te iz v e e se rin e b ile rast- lan am az d ı. Bu n e d e n le ö n c e b u riv ây e tin İslâm tarih ç ile ri taraf ın d an ü z e rin d e ittif ak e d ile n n o k taların a y e r v e re lim v e h ak k ın d a g e re k li d e ğ e rle n d irm e y i y ap alım : Bah îra d e n ile n şah ıs, tıp k ı ay n ı y o lu tu tan d iğ e r ark ad aşları g ib i, A rap Y arım ad asın ın sın ırın d a b u lu n an k ilise sin e ç e k ilip k e n d in i ib ad e te v e rm iş b ir rah ip tir. K ilise si, K u re y ş tic are tin in Şam y o lu ü z e rin e d ü şe r. Ç o k k e re tic arî k e rv an lar y o lu n y o rg u n lu ğ u n u atm ak v e b iraz d in le n m e k iç in o n u n k ilise sin e sığ ın ırlar. O d a o n ları m isaf ir e d e r v e o n lara so ğ u k su ik ram e d e rd i. H z . P e y g am b e r o n ik i v e y a d o k u z 55 y aşın d ay k e n , am c ası Eb u T alib ile b ir tic are t k e rv an ıy la b irlik te Şam 'a g itm e k iste d i. Bu n a h az ırlan ın c a H z . M u h am m e d d e k e n d isiy le g itm e k iç in ısrar e tti. Eb u T alib o n a ac ıd ı v e ç o c u k y aşta o ld u ğ u h ald e o n u d a b e rab e rin d e g ö tü rd ü . K e rv an , Şam b ö lg e sin d e b u lu n an Bu sra'y a v ard ı. O rad a Bah îra ad ın d a b ir rah ip v ard ı. Bu z at ile ri g e le n H ıristiy an d in b ilg in le rin d e n o lu p b ir m an astırd a y aşıy o rd u . K u re y ş k af ile si k e n d isin e m isaf ir o lu n c a, o n lara b o l m ik tard a y e m e k y ap tı. K e rv an ı y e m e ğ e ç ağ ırd ı. Y aşı k ü ç ü k o ld u ğ u iç in am c ası taraf ın d an k af ile n in y ü k le rin i b e k le m e k ü z e re b ırak ılan H z . M u h am m e d d ışın d a h e p si g e ld i. Bah îra, o n u n d a g e lm e si k o n u su n d a ısrar e tti. Ç ü n k ü o n d a p e y g am b e rlik b e lirtile ri g ö rm ü ştü . Y e m e k y e n d ik te n so n ra Bah îra H z . M u h am m e d 'e , d u ru m u , u y k u su v e b ir tak ım işle riy le ilg ili b az ı so ru lar so rd u . H z . M u h am m e d d e so rd u k ların a c e v ap v e rd i. Bu n u n ü z e rin e Bah îra g e le c e k te b u ç o c u ğ u n ç o k ö n e m li b ir şah siy e t o lac ağ ın ı k e sin o larak an lad ı v e am c asın a Y ah u d i- le rin tu z ak larin a k arşı d ik k atli o lm ası k o n u su n d a u y ard ı v e Şam 'd ak i tic are tin i b itirir b itirm e z M e k k e 'y e g e ri g ö tü rm e sin i te n b ih le d i. 56 İşte tarih ç ile rin b ü tü n sö y le d ik le ri b u n d an ib are t. Fak at g e l g ö r k i, m ü ste şrik le r b u riv ây e tle ri d allan d ırıp ç o k d e ğ işik y ö n le re ç e k tile r. M e se lâ, b u n d an ç ık ard ık ları id d ialard an b ir tan e si şö y le d ir: H z . M u h am m e d g e n ç liğ in d e tic arî y o lc u lu k ların d a b u rah ib e g id ip g e lird i. O n d an b irç o k b ilg ile ri v e d in î m alu m atları e d in d i. K u r'â n 'ı- h a şa - te lif e d e rk e n sö z k o n u su rah ip o n u n k ay n ak ların d an b iri o ld u ..." Bu g ö rü şü n e sassız lığ ı b irç o k y ö n d e n g ö z e ç arp m ak tad ır. 55 M . H am idullah, Hz. M uham m ed ’ in bu yolculluk esnasında sadece 9 yaşında olduğunu belirtir, (bk. Le Prophete de L ’ lslam , I, 54.) 56 Bu hikaye için bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 191-194; ibn Sa ’d, Tabakât, I, 153-155; Belâzûrî, Ensâb, I, 96-97; Taberî, Tarih, I, 194-195; en-N evevî, N ihâyetü ’ l-Erib, XVI, 91 vd. 238 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Ev v e lâ: H z . P e y g am b e r b ir d e fad an b aşk a Bah îra'y ı g ö rm e m iştir. O d e fad a d a, k e n d isi ç o c u k y aşta o lu p g ö rü şm e ç o k k ısa sü rm ü ştü r. Bu k ü ç ü k y aşta b u k ad ar k ısa b ir g ö rü şm e sırasın d a o n d an ö n e m li say ılab i le c e k b ir b ilg i v e k ü ltü r e d in m e si, K u r'ân 'm k âin atı k u şatan , d ü n y a v e ah ire tin e n in c e ay rın tıların ı ih tiv a e d e n h ak ik atle rin i alm ası d ü şü n ü le m e z . H z . P e y g am b e rin d ah a so n ra g e n ç liğ in d e b ir d e f ad an faz la tic are t iç in se fe re ç ık m ad ığ ı sab ittir. Bu d a H z . H atic e k e n d isin i, m alın ı satm ak la g ö re v le n d ird iğ i z am an g e rç e k le şm iştir. Bü tü n riv ây e tle r b u se f e r e s n asın d a Bah îra ile k arşılaşm ad ığ ın d a ittif ak e d iy o rla r. 57 N e tarih ç i le r, n e d e siy e rc ile r H z . P e y g am b e rin o ilk k arşılaşm ad an so n ra b ir d ah a Bah îra'n m y an m a g ittiğ in e ilişk in e n u f ak b ir işare tte b u lu n m u y o rlar. Ç ü n k ü ilk g ö rü şm e d e n so n ra g e ç e n z am an z arf ın d a Bah îra ö lm ü ştü . Z ate n b u ilk k arşılaşm a sırasın d a y aşı b ir h ay li g e ç k in d i. O n ik i y aşların d a b ir ç o c u k k e n H z . M u h am m e d b u rah ip te n n asıl e tk ile n m iş o lab ilird i? H ay d i m u h al farz o larak H z . M u h am m e d 'in ik in c i b ir d e f a d a g ö rü ştü ğ ü n ü v arsay alım sö z k o n u su rah ib in y an m a b irk aç saatlığ m a u ğ ram ak la K u r'ân 'd a y e r alan b u n c a b ilg i, k ü ltü r, k ıssa, ah k âm , ö ğ ü t, e m ir v e n e h y i alm ak n asıl m ü m k ü n o lab ilir? Bu k arşılaşm a u z u n o lm u ş v e b ilg i alışv e rişi g e rç e k le şm iş o lsay d ı, b u y o lc u lu k lar sırasın d a H z . P e y g am b e re ark ad aşlık e d e n K u re y ş'li tü c c arlar o n u n sö z k o n u su rah ib e u ğ ram asın ı, y an ın d a g ü n le rc e k alm asın ı v e b ilg i p ın arın d an k an a k an a iç m e sin i n asıl g ö rm e d ile r? O k u m a y az m a b ilm e z ü m m î b ir z at o lu p b u b ilg i v e k ü ltü rü k ay d e d e re k d ah a so n ra k itab ın ı (!) y az ark e n y ararlan m ası m ü m k ü n d e ğ ilk e n H z . P e y g am b e r iç in b ö y le b ir istif ad e n asıl id d ia e d ile b ilir? H z . P e y g am b e rin h ay atım k o n u alan siy e r k itap ları b ü tü n aç ık lığ ıy la o rtad ad ır. K u re y ş'in b u k arşılaşm a k o n u su n d ak i tu tu m u d a b e llid ir. Eğ e r riv ây e t te m e ld e d o ğ ru y sa, K u re y ş'te n b az ıları ç o c u k y aştak i H z . M u h am m e d 'in Bah ira ile k arşılaşm asın d a h az ır b u lu n m u ştu r. Bu n a rağ m e n K u re y ş H z . M u h am m e d 'e b ö y le b ir ith am ı y ö n e lte m iy o rlar. N asıl o lu y o r d a, A v ru p alı m ü ste şrik le r o n d ö rt asır so n ra g e lip h ay al v e k u rg u larla b ö y le b ir ith am d a b u lu n ab iliy o rlar? W . Irv in g , Bah îra'n m k ü ç ü k 57 Bazı kaynaklarda, bu ikinci yolculuk esnasında, Bahîra ’ nm öldüğü, yerine N astura adında başka bir rahibin geçtiği kaydediliyor ve şunlar belirtiliyor: Hz. M uham m ed m anastıra yakın zeytin ağacının altına oturdu. Bu, pencereden seyreden N astura ’nın dikkatini çekti ve M eysere ’yi yanına çağırarak ağacın altında konaklayanın kim olduğunu sordu. M eysere, onun Kureyş ve M ekke halkından bir zat olduğunu söyleyince, M eysere ’ye: “ O ağacın altına şim diye kadar (bu vakitte) Peygam ber’den başka kim se inm em iştir ” dedi. D aha sonra M eysere ’ye şu soruyu yöneltti: “ O nun gözünde biraz kırmızılık var m ıdır?" M eysere ’den “ Evet" cevabını alınca, “ O , peygam berdir, hem de peygam berlerin sonuncusudur" dedi. (Bu bilgiler için bk. ibn ishak, a.g.e., ibn Hişâm , Sîre, I, 188 (D ipnot); İbn Sa ’d, Tabakat, I, 130; Taberî, Tarih, II, 196; Süheylî, R avdu ’l-Ünf, I, 122; Salih Suruç, Peygam berim izin Hayatı, I, 136). KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 239 M u h am m e d 'e g ö ste rd iğ i ö n e m in se b e b in i, o n u H ıristiy an laştırm ak v e k av m in in y an m a d ö n d ü ğ ü n d e d e ay n ı g ö re v i o n lar arasın d a ü stle n m e si arz u su y la aç ık lıy o r. 58 A c ab a m an astırın y ak ın ın d a k o n ak lan d ığ ı riv ây e tle r taraf ın d an b e lirtile n A rap k af ile sin in arasın d a, H z . M u h am m e d d ışın d a Bah îra'n m , sö z k o n u su d av e tin i y ö n e lte b ile c e ğ i b aşk a ad am lar y o k m u y d u k i, o n ik i y aşın d a b ir ç o c u ğ u te rc ih e tti? Bu n d a y a Bah î ra'n m , y a Irv in g 'in v e y a h e r ik isin in b ir h ik m e tsiz d av ran ışı sö z k o n u su - d u r. C arlay l, b u y aştak i b ir ç o c u ğ u n y ab an c ı b ir d ili k o n u şan b ir rah ip te n ö n e m li b ir şe y ö ğ re n d iğ i id d iasın ı m an tık sız b u lu y o r v e h ay re tle k a rşılıy o r. 59 Sö z k o n u su Bah îra h ik ay e sin d e n şü p h e e d e n b az ı m ü ste şrik le r d e v ard ır. Ed m o n d P o w e r b u n lard an b irid ir. 60 Y az ar, b ir m ak ale sin d e şu so n u c a v arır: "O z am an d an b e ri b u lu n m u ş, n e şre d ilm iş v e in c e le n m iş o lan A rap ç a k ay n ak lar, Su riy e li R ah ib e atf e d ile n ro lü n h ay al m ah su lü n d e n b aşk a b ir şe y o lm ad ığ ın ı g ö ste rm iştir." 61 Bu o lay iste r b ir e f san e o larak k ab u l e d ilsin , iste r g e rç e k k ab u l e d il sin , Bah îra'n m , K u r'ân 'm k ay n ağ ı o ld u ğ u g ö rü şü n e h iç b ir su re tle d ay a n ak te şk il e d e m e z . Bu n la rın y a n ısıra , siy e r k ita p la rı, Bah îra ile H z. M u h am m e d arasın d a h e rh an g i b ir ö ğ re tim v e ö ğ re n im d e n sö z e tm iy o r. So n ra h ay d i ( h an g i d ille o ld u ğ u n u d a b ile m iy o ru z ) Bah îra'n m H z . M u h am m e d 'e H ıristiy an lık tan b az ı şe y le ri te lk in e ttiğ in i v arsay alım . P e k i, H z . M u h am m e d 'in , k e n d isin in d in in in e n ö n e m li n o k taların ı y an lış say an y e n i b ir d in g e tird iğ i g ü n Bah îra n e re d e y d i? V e y a b u y e n i p e y g am b e rin k ü ç ü k lü ğ ü n d e Bah îra'd an d e rs ald ığ ın ı b iz z at Bah îra'd an v e y a h e rh an g i b irin d e n d u y an v e y a g ö re n h iç k im se v ar m ıd ır? N e d e n Bah îra v e y a b ir b aşk ası o rtay a ç ık ıp ç ık a rm a d ı ve d a, b u p e y g am b e rin - h a şa -sa h te k â rlığ m ı o rtay a A lla h 'ta n g e ld iğ in i ile ri sü rd ü ğ ü şe y le rin g e rç e k k ay n ağ ın ı aç ık lam ad ı. A c ab a b ö y le b ir şe y o lsay d ı, Biz an s d e v le ti v e y a A rap Y arım ad asın ın c iv arın d ak i d e v le tç ik le r, H z . M u h am m e d 'in id d i aları k arşısın d a su sarlar m ıy d ı? H e le h e le ç e v re d e v le tle rin k ralların a g ö n d e rip k e n d ile rin i İslâm a d av e t e ttiğ i m e k tu p ları y e rle rin e u laşın c a bu id d ia y ı b e lg e le n d irip k e n d isin e k arşı m ü c ad e le e tm e k te n g e ri k alırlar m ıy d ı? Ö te y an d an , H z . M u h am m e d 'in k e n d i h e m şe h rile rin d e n .az ılı h asım ları, ale y h in d e e n u f ak b ir şü p h e y i h ab b e y i k u b b e e d e c e k 58 Irving, a.g.e.s. 22-25. 59 C ariyle, a.g.e., s. 19-20. 60 Bk. Joseph Hubby, a.g.e.s. 780; yine bk. H uart, U ne N ouvelle.Source du Koran (Jour. Asiat. Tem m uzAgustos 1904.) 61 A.s. 127. 240 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d e re c e d e b ü y ü tm e k te n ç e k in m e d ik le ri h ald e n e d e n b u n o k ta ü z e rin d e h iç d u rm ad ılar? O y sa Bah îra ile g e rç e k le ştird iğ i id d ia e d ile n b u ö ğ re n im i isb atlam aları o n u n d av asın ı te m e ld e n ç ü rü tm e k iç in y e te rli o lac ak v e b u u ğ u rd a b u n c a c an , m al v e e m e k sarfın a ih tiy aç b ırak m ay ac ak tı. Bö y le b ir ö ğ re tim v e ö ğ re n im sö z k o n u su y sa b ö y le b ir f ırsatı k aç ırm aları, h atta b ir k e lim e y le o lsu n te m as e tm e m e le ri g e rç e k te n g arip d e ğ il m id ir? 62 Bü tü n b u h u su slard a tarih in sü k u t e tm e si, o n ların o lm ad ığ ın a y e te rli d e lild ir. Z ira h e rk e sin g ö z le y ip d u rd u ğ u b ö y le b ir k o n u d a, b u h u su slar, ö y le g ö z d e n k aç an o lay lard an d e ğ ild ir. H z . P e y g am b e r Bah îra ile k arşılaşırk e n , y aln ız b aşın a d e ğ ild i. H e r ik i se fe rd e d e y an ın d a şah itle r v ard ı. Z ate n k arşılaştığ ın a d air b ilg in in k ay n ağ ı da o şa h itle rd ir. M e se lâ , Bah îra ile ilk k a rşıla şm a sın d a y an ın d a am c ası Eb u T alip b u lu n u y o rd u . P e k i, Eb u T alip Bah îra'd an n e işitm iş? D u ru m u b iz e tarih b ild iriy o r m u ? Birç o k şe y i sö y le y e n b u tarih , k ısa b ir an d a K u r'ân 'd ak i b ü tü n b ilg ile ri, ale m in b aşlan g ıc ı ile so n u arasın d ak i ç o k ç e şitli o lay ları ö ğ re n m e h arik asın d an n iy e b ah se tm iy o r ac ab a? K ald ı k i tarih su sk u n d a d e ğ ild ir; b ilak is m e z k u r şah sın d u ru m u y la ilg ili b ilg i v e rm e k te d ir. D iy o r k i: Şam 'h R ah ip b u ç o c u ğ u g ö rü r g ö rm e z , e sk i se m âv î k itap ların b ild ird iğ i v asıf lara d ay an arak o n d a, so n n ü b ü v v e tin alam e tle rin i f ark e tm iş v e am c asın a şö y le d e m e k te n k e n d in i ala m am ıştı: "Bu ç o c u k ile rid e b ü y ü k b ir ad am o lac ak !" T arih e in an an v e tarih e say g ısı o lan b ir k im se iç in b u o lay , H z . M u h am m e d 'in h ak k an iy e tin e d e lil te şk il e d iy o r. T a rih e k e n d i f ik rin i k atm ak tan u tan m ay an k im se , "M u h am m e d , k arşılaştık tan ay rı o larak , b ir d e o n d an İlm î m e se le le r tah sil e tti" d iy e c e k se , v arsın d ile d iğ in i sö y le sin v e b ilsin k i y ap ılan b u k ü ç ü k ilav e ile , k arşım ız a ç e lişk ili b ir ta rih , b aşı so n u n u , so n u b aşın ı y alan lay an b ir tarih ç ık arac ak tır. Z ira ö y le b ir z at d ü şü n ü n k i, b ir şah ısta n ü b ü v v e t alam e tle rin i g ö rsü n , z u h u ru n d an ç o k ö n c e n ü b ü v v e tin i m ü jd e le sin , so n ra d a b u n ü b ü v v e tin sah ib in e k arşı m u allim v e m ü rşid k e silsin . 63 Eğ e r Bah îra, İslâm m u 'c iz e sin in f e y iz m e n b aı o lsay d ı, b u b ü y ü k iş iç in n ü b ü v v e t v e risale te d ah a lay ık v e u y g u n o lan k im se k e n d isi o lu rd u . H alb u k i d u ru m b ö y le c e re y an e tm e m iştir. Bu itiraz n o rm al ö rf v e ad e t k u ralların a d a te rs d ü şm e k te d ir. Y e ry ü z ü n d e şö y le b ir in san d ü şü n e b ilir m isin iz k i, b u ad am e ğ itim v e k ü ltü rü n ü tam am lıy o r, so n ra b u ilim v e k ü ltü rd e b ü tü n ale m in ü stad ı o lab ile c e k e n 62 Avad. a.g.e., s.83-85. 63 Draz, en-N ebü ’l-Azîm , s. 49-50. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 241 u lv î b ir d e re c e y e y ü k se liy o r, h atta b u m e rte b e y e h ay atın d a ik i d e f a te sad ü f e ttiğ i b ir rah ip te n k az an d ığ ı m arif e tle u laşıy o r. O k u m a y az m a b ilm e y e n b u ad am , h e r ik i se y ah atte d e tic are tle m e şg u ld ü r. Birin c i d e f asın d a k ü ç ü k b ir ç o c u k o larak am c asın a tab i, İk in c isin d e ise sırtın d a ağ ır b ir e m an e t y ü k ü taşım ak ta, o n u d ik k at v e itin a ile m al sah ib in e u laştırm ak d u ru m u n d ad ır. Şim d i so rm ak g e re k ir: H an g i in saf sah ib i b u ak ıl alm az lığ a d ü şe b ilir? R ah ip Bah îra'n m m e n su p b u lu n d u ğ u d in in tab iatı d a, K u r'ân 'm b ir d o ğ ru lu k v e h id ây e t m e n b aı o ld u ğ u g e rç e ğ iy le ç e lişir. Ç ü n k ü b u z atın b ağ lı b u lu n d u ğ u H ıristiy an lık , tağ y ir v e tah rif e m aru z k alm ış b ir d in d ir. D iğ e r y ö n d e n , ile rid e d e tay lı b ir b iç im d e arz e d e c e ğ im iz ü z e re K u r'ân - ı K e rim , K itap Eh lin in d in le rin d e k i p e k ç o k h atalı h u su sların d a d ü z e ltm e le r v e tash ih le r y ap m ış; in an ç ların d ak i sap ık lık v e d alale ti d ü z e ltm iştir. 64 İsm ail Fe n n î m e rh u m , m ü ste şrik H irsc h fe ld 'in , b u h ik ay e d e n H z . M u h am m e d 'in , Bah îra'd an b ir şe y ö ğ re n d iğ i so n u c u n u n ç ık arılam ay ac ağ ın ı, an c ak rah ip N astu ra 65 ile Su riy e 'd e b ir m e c liste g ö rü ştü ğ ü n ü n g e rç e k b ir v ak ıa o ld u ğ u n u , H ıristiy an M u k ad d e s K itab ı h ak k m d ak i m alu m atın ın b ir k ısm ın ı o n d an ald ığ ın ı ile ri sü rd ü ğ ü n ü v e b u k o n u d a şu g e re k ç e le ri g ö ste rd iğ in i sö y lü y o r: (H z . M u h am m e d ) "Eu ty c h e s" 66 m e z h e b in i k ay ıtsız v e şartsız o larak re d d e ttiğ i h ald e 'N astû ri M e z h e b i'n e o k ad ar h asım d e ğ ild i. Bu m e z h e b in f ik irle rin i, v ic d an ın ın m ü saad e e ttiğ i d e re c e d e , İslâm iy e te so k tu ." H irsc h f e ld ay rıc a, "N astu ra'n m , H z . P e y g am b e rin ark asın d a n ü b ü v v e t alam e ti o lan m ü h rü g ö rü p ö p tü ğ ü n e d air o lan riv ây e tin H ag g ai'd e k i 67 'Be n se n i b ir m ü h ü r y ap ac ağ ım , ç ü n k ü b e n se n i in tih ap e ttim ' sö z ü n d e n ç ık arılm ış o ld u ğ u n u " sö y lü y o r. 68 Biz , H irsc h f e ld 'in h iç b ir tarih i b e lg e g ö ste re m e y e re k ile ri sü rd ü ğ ü b u id d iası iç in , Bah îra h ik ay e sin e v e rd iğ im iz c e v ab ın b irç o k n o k tasın ın ay n e n g e ç e rli o ld u ğ u n u sö y lü y o r v e İsm ail Fe n n î m e rh u m u n şu d e ğ e rle n d irm e sin i y e te rli b u lu y o ru z : 64 Bu Konu için bk. Tecrid-i Sarih Tercem esi, VI, 525-526; i. F. Ertuğrul, izale-i Şukûk, s. 148-150. 65 Bazı m üelliflere göre bu N astura Bahîra'dan başka bir şahıs değildir. N asturî m ezhebinden olm asından dolayı yanlış olarak N astûra denilm iştir, (i. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 149). 66 Eutyches, Beşinci Asırda bir rum rafizisi idi. “ N asturi M ezhebini" cerhettikten sonra bunun m uhalifi olan m ezhebi kabul etti. Hz. İsa ’da ancak bir tabiat olduğunu ve bunun da İlâhî bir tabiat olduğunu ve bu İlâhî tabiatın beşeriyet tabiatını, denizin bir dam layı m assettiği gibi m assettiğini iddia ederdi. N astoriyus ise Hz. İsa ’da İlâhî tabiatla beşeri tabiatın birlikte m evcut olduğunu, fakat bunların birleşm ediğini iddia ederdi. Hasılı, ona göre, Hz. İsa ’da iki tabiat değil, iki şahıs vardır. 67 Yahudilerin bir kitabıdır. 68 i. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 57. 242 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR "...O y sa, N astu ra'n m H z . P e y g am b e rd e g ö rd ü ğ ü alam e tle rd e n k e n d isi n in h ate m -i e n b iy a H a tic e 'n in , o n u n la ( so n p e y g am b e r) b u lu n an b irlik te o ld u ğ u n u tasd ik M e y se re k ö le si e ttiğ in i H z . riv â y e t e tti. P e y g am b e r Ef e n d im iz in ark asın d a, y arım e lm a k ad ar b ir e t b e n i v ard ı. g e le c e ğ i h ab e r v e rile n , so n p e y g am b e re Bu n u n , M u k ad d e s k itap ta m ah su s alam e tle rd e n o ld u ğ u Y ah u d i v e H ıristiy an lard an İslâm d in in i k ab u l e d e n m ü te ad d it k im se le r taraf ın d an tasd ik e d ilip ö p ü ld ü ğ ü m alu m d u r. R e sû l- i Ek re m 'in N astu ra'd an m alu m at alm ış o ld u ğ u n u n asıl v e e sası y o k tu r. Ç ü n k ü o , H z . İsâ'd a İlâh î tab iat ile b e şe rî tab iatın b irlik te m e v c u t o ld u ğ u n u , lâk in b u n ların b irle şm e d ik le rin i id d ia e d e rd i ve H z. M e ry e m 'e A lla h 'ın an ası ü n v am n m v e rilm e sin e m ü saad e e tm e z d i. H asılı, N astu ra'y a g ö re H z . İsa'd a b ir u lu h iy y e t sıf atı v e b ir d e k u llu k sıf atı o ld u ğ u n u k ab u l e ttiğ i an laşılıy o r. H alb u k i K u r ’ ân - ı K e rim d e , H z . İsa'n ın A llah 'ın k u lu v e re sû lü o ld u ğ u v e A llah 'a k u l o lm ak tan asla ç e k in m e y e c e ğ i b e y an b u y u ru lm u ştu r." 69 c. Y a p t ığ ı S e y a h a tle r d e E h l- i K ita p ta n A lın d ığ ı İd d ia s ı H z . M u h am m e d , p e y g am b e rlik te n ö n c e , g e re k y ak ın g e re k se u z ak b az ı se y ah atle rd e b u lu n m u ştu r. Bu n lar, (1) ç o c u k lu ğ u n d a sü tan n e y e v e rilm e si e sn asın d a H av az in o y m ağ ın d an Be n î Sa'd k ab ile sin d e 5 y ıl k ad ar b u lu n m a s ı 70 v e b u k ab ile g ö ç e b e o lm ası itib ariy le z am an z am an y e r d e ğ iştirm e si, b u v e sile y le d e b ir d e fa b ü y ü k U k az p an ay ırın d a g ö rü l m e si; 71 (2) M e d in e 'y e an n e si ile b irlik te b ab asın ın m e z arın ı z iy are t m ak sad ıy la g itm e si v e b u rad a b irk aç ay b u lu n m ası 72 ; (3) an n e sin in v e f atın d an so n ra d e d e sin in h im ay e sin d e b u lu n u rk e n b ir g ö z rah atsız lığ ı n e d e n iy le T aif'te b u lu n an b ir h e k im e g ö ste rilm e k am ac ıy la b u ray a g ö tü rü lm e s i; 73 (4, 5) Su riy e 'y e y ap tığ ı v e b irin c isi 9 v e y a 12 y aşların d a, d iğ e ri ise 25 y aşların d a ik e n ik i se y ah at; 74 (6) Y e m e n 'd e b u lu n an H u b aşa'd a b ir v e y a ik i d e fa g ö rü ld ü ğ ü n e işare tle rin b u lu n m ası; 75 (7) y in e D o ğ u A rab istan 'a se y ah atle rin in b u lu n d u ğ u n u g ö ste re n b az ı b e lg e le rin te sb it e d ilm e si.76 69 Nisâ, 168-170; I. F. Ertuğrul, Hakikat Nurları, s. 57-58. 70 Belâzûrî, Ensâb, I, paragraf: 163. 71 ibn Sa ’d, Tabakat, 1/1, s. 98. 72 İbn Sa ’d, a.g.e., 1/1, s. 73. 73 Halebî, insan, I, 49. 74 Bu iki seyahatle ilgili bilgi daha önce geçti. 75 Taberî, Tarih, 1,1129. 76 Ahm ed, M üsned, IV, 206-207; Bu seyahatler için bk. M . H am idullah “ Hz. Peygam berin İslâm Ö ncesi Seyahatleri ” (Tere. Abdullah Aydınlı) (A. Ü. İslâm î ilim ler Fakültesi Dergisi, sy. 4; s. 327-342. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ ' 243 H z . M u h am m e d 'in z iy are t e ttiğ i b u y e rle r, d in î v e f ik rî aç ıd an d ah a z e n g in m u h itle rd i. A c ab a b u m u h itle rin , İslâm î d o k trin in te şe k k ü lü n e k atk ısı b u lu n ab ilm iş m id ir? Bö y le o lu m lu b ir e tk i sö z k o n u su o lm u ş o lab i lir m i? Bu rad a şu n u d a b e lirte lim k i, b u d e ğ e rle n d irm e m iz , b u se y ah at le r e sn asın d a H z. M u h am m e d 'in ç e şitli d in î ç e v re le rle , ö z e llik le H ıristiy an ç e v re le rle te m as v e e tk ile n işin i ile ri sü re n le rin id d iaların ı g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rm ak tad ır. Baz ı m ü ste şrik le r ise , b ö y le ç e v re le rle te m asın ı te m e ld e n k ab u l e tm e m e k te d ir. 77 Bu n o k ta b ile o n ların k e n d i araların d a n e k ad ar ç e lişk i v e tu tarsız lık lar iç in d e b u lu n d u ğ u n u g ö ste r m e y e y e te r. Biz , H z . P e y g am b e rin an c ak h ic re tte n so n ra te m asa g e ç e c e ğ i M e d in e v e H ay b e r'd e y e rle şm iş b u lu n an Y ah u d i k ab ile le rin d e n b u rad a b ah se tm e y e c e ğ iz . M ü ste şrik le r, H z . M u h am m e d 'in , az ö n c e işare t e ttiğ im iz se y a h atle ri e sn asın d a ç o k z e k i b ir g ö z le m c i v e se y y ah ro lü n d e o ld u ğ u v e g ird iğ i b u k ü ltü re l aç ıd an z e n g in m u h itle rd e n ç o k şe y le r ald ığ ı k an a- a tin d e d irle r. M e se lâ , ve G o ld z ih e r'in d iğ e r b az ı m ü ste şrik le rin d ü şü n d ü k le ri g ib i, z e k i g ö z le m c i, y arad ılışı ic ab ı ah lak î d e ğ e rle re ö n e m v e re n A rap y o lc u , b u c e m iy e tle rd e , h o şlan m ad ığ ı h e m şe h rile rin k in d e n d ah a k ib ar ad e tle rle v e d ah a sağ lam f ik irle rle k arşılaşarak , o n ların te sirin d e k alm ış o lam az m ı? M ac ar m ü e llif , H z . M u h am m e d 'in k e n d i y a şa y ış k av m in in sırasın d a ta rz ın ı ö rf ve e d in d iğ i c an lı in tib alarla a d e tle rin i, ad ıg e ç e n se y a h a tle ri k arşılaştırm ış o lm asın ın , ile rid e y ap ac ağ ı ıslah at h u su su n d a o n u h are k e te g e ç irm iş o lab ile c e ğ in i ile ri sü rm ü ştü r.78 Bö y le b ir y ak laşım K u r'ân 'm k ay n ağ ın ı te sb it aç ısın d an b iz e n e ö lç ü d e y ard ım c ı o lac ak tır? A m a h e rşe y d e n ö n c e şu so ru y u so rm ak g e re k ir: G e r ç e k te n d e H z . M u h am m e d bu H ıristiy an to p rak ların a ay ak b asm ış m ıd ır? H ıristiy an ib ad e tle rin h aric î h u su siy e tle rin e d air K u r'ân - ı K e rim d e h e rh an g i b ir işare t b u lu n m ad ığ ın d an , b az ı m ü e llif le r b u k o n u d a h ay li m ü te re d d ittirle r. H alb u k i K u r'ân - ı K e rim , D o ğ u H ıristiy an lığ ın ın ru h î d e rin liğ in d e n d ah a g e n iş b ir şe k ild e b ah se d e r: Bu ise sö z k o n u su ü l k e le ri z iy are t e tm iş o lan ay n ı d e v ir A rap şairle rin in an lay ışlarıy la b a- 77 Tor Andrae, ise Hz. Peygam berin herhangi bir H ıristiyan ülkeyi ziyaret etm iş olm asını kabul etm iyor. Buna delil olarak da, Hz. M uham m ed'in H ıristiyanlık hakkm daki bilgisinin zayıflığını gösteriyor, bk. C harles Ledit, s. 107. C harles Ledit, görüşüne yer verdiği m eslekdaşının iddiasına şöyle cevap veriyor: “ Kendi dinlerini veya karşı tarafın dinini az bilen ne kadar çok M üslüm an ve H ıristiyan vardır!" Sonra da tahm ini olarak Hz. M uham m ed ’ in de içinde bulunduğu kafilelerin gezdiği yerleri ve uğradığı H ıristiyan grup ve kiliseleri takip ediyor. Bunu yaparken Hz. Peygam ber ’in belli bir şahıstan belli bir konuyu öğrendiğine ilişkin kesin bir olaya işaret edemiyor. Bu konuda ne sağlam ne de zayıf hiçbir delil getirem iyor. Yaptığı, sayfaları karalam aktan başka hiçbir şey değildir. 78 G oldziher, Le Dogm e et Le Loi de L ’ lslam, s. 4. 244 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR riz b ir ç e lişk i arz e d e r. 79 D iğ e r b az ı m ü e llif le r ise b u k o n u d a o ld u k ç a k e sin k an aate sah ip tirle r: O n lar, k e rv an larla y ap m ış o ld u ğ u se y ah atle rin m ü stak b e l P e y g am b e ri, T ih am e 'd e k i H u b aşa, Y e m e n 'd e k i G u raş p a n ay ırların ın ö te sin e g ö tü rm e d iğ in i k e sin b ir şe k ild e if ad e e tm e k te d ir le r. 80 A n c ak b ir an iç in o n u n , o z am an k i H ıristiy an lık la te m as h alin d e b u lu n m u ş o ld u ğ u n u k ab u l e d e lim ; ac ab a o , b u te m astan m e m n u n m u k alırd ı? Ö n c e b u k o n u d a H ıristiy an m ü e llif le rin şu g ö rü şle rin e b ir g ö z atalım . G . Sale g ö rü şle rin i şö y le if ad e e tm e k te d ir: Eğ e r k ilise tarih in i d ik k atle o k u y ac ak o lu rsak , ru h b an sın ıfın ın arz u ları, p arç alan m alar, d e rin b ö lü n m e le re y o l aç an sü re k li ç e k işm e le r y ü z ü n d e n d ah a ü ç ü n c ü asırd an iti b are n H ıristiy an d ü n y asın ın b o z u lm u ş o ld u ğ u n u g ö rü rü z . H ıristiy an lar n e fsân î arz u ların ı tatm in e tm e v e h e r tü rlü k ö tü lü k , k in d arlık v e ad i lik le re b aşv u rm a y o lu n d a san k i b irb irle riy le y arış e d iy o rlard ı. Bö y le c e H ıristiy an lığ ı an lam a h u su su n d ak i d e v am lı tartışm aların d an d o lay ı o n u b u d ü n y ad an ad e ta sö k ü p atm ışlar. İşte b u k aran lık d e v irle rd e b ir ço k h u raf e v e f e sat z u h u r e tm e k le k alm am ış, ay n ı z am an d a iy ic e k ö k le şm iştir. İz n ik k o n sü lü n d e n so n ra A ry ü sç ü le r, Se b e lliy e n le r, N astû rile r ve Ö tü k iy e n le r ( Eu tic h ie n s) ... arasın d a ç ık an ç a tışm a la r do lay ısıy la, D o ğ u K ilise si p arç alan m ıştır. R u h b an sın ıf ı, o rd u n u n su b ay ların a b irtak ım im tiy az lar tan ım ak iste m iş, b u b ah an e y le ad ale t ale n e n satılm ış v e h e r tü rlü ah lak sız lık te şv ik e d ilm iştir. Batı K ilise sin d e d e d u ru m h iç iy i d e ğ ild i; D am ase v e U rsic ie n , R o m a p isk o p o slu ğ u n u e ld e e tm e k iç in b irb irle riy le k ıy asıy a m ü c ad e le y e g irişm iş, g ay e le rin e v ar m ak am ac ıy la, h e r tü rlü şid d e t h are k e tle rin e b aşv u rm ak tan v e h atta c an a b ile k ıy m ak tan ç e k in m e m işle rd ir. Bu b ö lü n m e le r, im p arato rların , ö z e llik le K o n stan s'm h atası n e tic e sin d e g id e re k artm ıştır. Jü stin y e n z a m an ın d a d u ru m d ü şü n e n b irin i d ah a d a k ö tü le şm iştir. Jü stin y e n k e n d isin d e n f ark lı id am a m ah k u m e tm e n in b ir c in ây e t o lam ay ac ağ ı in an an d ay d ı. Y ö n e tic ile r arasın d a o ld u ğ u k ad ar ru h b an sın ıf arasın d a d a ah lak v e ak id e n in b o z u lm ası, z aru rî o larak b ü tü n h alk ın d a ah lak ın ın b o z u lm asın a y o l aç m ıştı. H e r sm f tan b ü tü n in san ların b aşlıc a işi, h an g i y o ld an o lu rsa o lsu n , p ara k az an m ak v e b u p aray ı lü k s v e k ö tü y o llard a h arc am ak tan ib are t id i." 81 79 T. Andrae, M ahom et, Sa Vie et Sa Doctrine, s. 37-38. 80 Sprenger, zikreden H uart, U ne Nouvelle Source..., s. 128. 81 Bk. G . Sale, O bservations Sur le M ahom etism e, s. 68-71; C ariyle da bu önem li noktaya dikkat çekm ekte ve aynen şöyle dem ektedir: “ İslâm iyet bütün kavgacı ve boş tarikatlara öylesine bir tırpan atm ıştır ki bunda çok haklı idi. O doğrudan doğruya tabiatın büyük kalbinden çıkm ış bir hakikatti. Arap putperestliği, Suriye tarikatları, hasılı gerçek olm ayan bütün bu şeyler, bu ateş karşısında yanm aya, kuru odun yığınları gibi tutuşturulm aya m ahkum dular." (C ariyle, a.g.e., s. 33.) C ariyle, eserinin başka bir yerinde de şunları kaydetm ektedir: “ Ç ölün bu bakir çocuğu, Arap putperestliğinin artıklarını, Iran ve Yahudi ilahiyatının KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 245 "A n c ie n t C ritian ity " 82 ad lı e se rin d e T ay lo r şu itiraf lard a b u lu n m u ştu r: "H z . M u h am m e d v e H alif e le rin in h e r taraf ta k arşılaştık ları te k şe y : Ö y le iğ re n ç h u raf e le r, ö y le b a sit v e u tan ç v e ric i p u tp e re stlik , ö y le k ü stah k ilise ak aid i v e ö y le b o z u k v e ç o c u k su ib ad e t şe k ille riy d i k i, A rap d âh ile ri, d ü n y ay ı iç in d e b u lu n d u ğ u b u re z ale tte n k u rtarm ak iç in , k e n d ile rin i y e n id e n v ah y e m az h ar A lla h o lm u ş e lç ile ri o la ra k h isse tm işle rd ir. 83 T arih ç i b ir rah ip , H z . P e y g am b e r z am an ın d a P e rsle r taraf ın d an Filistin h alk ın a y ap ılan m e z alim i h atırlatarak , b u Z e rd ü şt z u lm ü n ü , y e ry ü z ü n d e k i k ö tü lü k le ri se b e b iy le H ıristiy an ların ü z e rin e A l la h 'ın m u sallat m e m iştir. A ynı sö y le m e k te e ttiğ in i d e v ird e n b ah se d e n h e rh an g i ve ilk H ıristiy an lar arasın d a m u k ay e se li b ir tab lo b ir te re d d ü t g ö ste r H ıristiy a n la rla so n rak i ç iz e re k araların d ak i te z ad ı b e lirte n M o sh e im d e , so n u ç o larak şu g ö rü şe v arm ıştır: V II. asırd a g e rç e k d in , m an ası o lm ay an b irtak ım h u raf e le r y ığ ın ı altın d a k alm ış v e b aşın ı k ald ırm ak tan ac iz d u ru m a d ü şm ü ştü r. 84 Y u k arıd a n ak le d ile n p asajlar san k i M aid e Sû re sin in so n d e re c e v e c iz o lan 14. ây e tin i te fsir e tm e k 85 iç in y az ılm ıştır. Filh ak ik a b u ây e t g e rç e k H ıristiy a n lık la z am an ın H ıristiy a n la rı a rasın d ak i a y rılığ a işa re t e tm e k te v e b u ay rılık tan n e şe t e d e n b ö lü n m e n in d e k ıy am e te k ad ar d e v am e d e c e ğ in i b ild irm e k te d ir. A c ab a H ıristiy an d in in e so n rad an g irm iş A rap lar d iğ e r H ıristiy an lard an d ah a iy i d av ran ışa m ı sah ip tile r? G ây e t tab ii k i h ay ır! Su riy e ' d e k i A rap k ab ile le ri H ıristiy an o lm aların a rağ m e n h âlâ p u tp e re stliğ in k a lın tıla rın ı k ın d a, m u h af az a o n ların e d iy o rla d ı. 86 H z . A li (V . 41) , T ağ lib île r h ak H ıristiy a n lık ta n A rap iç m e a lışk a n lığ ım d a n b aşk a h iç b ir şe y alm ad ık ların ı sö y le m iştir. 87 H u art ise , b u k o n u d a şu n e tic e - y e v arm ıştır: Su riy e 'd e H ıristiy an d in in in tatb ik atın ı g ö rm ü ş o lm asın ın , g e n ç ıslah atç ın ın d ü şü n c e si ü z e rin d e k u v v e tli b ir te sir ic ra e tm iş o ld u ğ u g ö rü şü n e k ad ar c âz ip o lu rsa o lsu n , b u k o n u d ak i tarih î k ay n ak ların k e sin o lm am ası se b e b iy le te rk e d ilm e y e m ah k u m o lm u ştu r: 88 an ’anelerini, bütün bu haddi aşm ış faraziyeleri, bütün bu faydasız ve lüzum suz fikirleri bir yana atm ış, hayat ve ölüm kadar ciddi tem iz kalbi, şim şek gibi parlak kara gözleriyle hakikatin ruhuna girm işti" (a.g.e., s. 32). 82 I, 266. 83 isaac Taylor, zikreden: St. C laire Tisdall, The Sources of the Koran, s. 136-137 84 Bk. Tisdalle, a.y. 85 Bu âyetin tefsiri m ünasebetiyle M erhum Seyyid Kutub, o zam anki H ıristiyan dünyasını içinde bulunduğu fikir kargaşasına detaylı bir biçim de yer verm ektedir, bk. Fî Zılâli ’ l-Kur ’ân, IV, 117-120; aynı husus için bk. M . Ebu Zehra, el-M uhadarât Fi ’ n-Nasraniyye, s. 150-177. 86 Bk. M asse, a.g.e., s. 17. 87 N öldeke, G eschichte des Korans, s. 10; yine bk. Zem ahşerî, Keşşâf, M aide Sûresinin 5. ayetinin tefsiri. 88 Huart, a.g.e., s. 129. 246 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D e m e k k i, g ö z le m c im iz in k arşısın d a se rg ile n e n b ö y le sin e c an lı b ir m an z arad ır. O , y ö n e ld iğ i h e r y e rd e ıslah e d ilm e si v e d o ğ ru y o la ile til m e si g e re k e n b irç o k sap ık lık larla k arşılaşm ıştır. O h ald e o , e se rin e . (!) asıl te şk il e d e b ile c e k ah lak î v e d in î b ir m o d e li h iç b ir y e rd e g ö r m e m iştir. Ü ste lik , o z am an a k ad ar k arşılaşm ış o ld u ğ u f ik irle rin te si rin d e k alm ak şö y le d u rsu n o , b u n ları y ık m ak iç in k arşıların a d ik ile c e k tir. 89 H z . M u h am m e d 'in b u se y ah atle ri e sn asın d a H ıristiy an f ik irle rin d e n e tk ile n d iğ i id d iasın d a b u lu n an m ü ste şrik le r, ad e tle ri ü z e re g ü v e n ilir, h atta g ü v e n ilm e z riv ây e tle rd e y e r alan b e lli b ir şe y d e g ö ste re m iy o rlar. A k sin e , y u v arlak v e m u tlak sö z le rle m e se le y i g e ç iştiriy o rlar. Bu id d i alard a b u lu n u rk e n g e rç e k le ri g ö z d e n k aç ırıy o rlar: Bu y o lc u lu k lard a H z . M u h am m e d y aln ız b aşın a d e ğ ild i. Y an ın d a M e k k e 'li h e m şe h rile ri b u lu n m ak tay d ı. O z am an n e d e n b ö y le b ir şe y d e n h iç sö z e tm e d ile r? D ah a so n ra k e n d ile rin e y ö n e lttik le ri te k ith am , M e k k e 'd e o tu ran v e A rap ç ay ı ç o k sın ırlı b ir b iç im d e k o n u şab ile n y ab an c ı b ir k ö le d e n ö ğ re n d iğ i id d iası o lm u ştu r. Bü tü n b u d u ru m lar k arşısın d a, b az ı y o lc u lu k ları b o y u n c a y an ın d an ay rılm ay an M e y se re n e re d e y d i? Ö te y an d an , b u y o lc u lu k lar sırasın d a Biz an s'ta v e y a Y e m e n 'd e o n u g ö re n , o n u n la o tu ru p k alk an v e f ik ir alışv e rişin d e b u lu n an h iç m i k im se ç ık ıp d a ,- h a şa- k e n d isin e p e y g am b e r d iy e n b u z atın ü lk e le rin e g e le n , k e n d ile rin d e n tic are t m alları satın alan , b u n u n y an ın d a da Y ah u d î v e H ıristiy an f ik irle rin i d e ö ğ re n e n k im se o ld u ğ u n u h atırlam ad ı? Y o k sa - h a şa -b ö y le b ir şe y v ard ı d a A llah m ı h af ız aların ı sild i? Biraz d ik k at e d e n h e rk e s g ö rü r k i, m ü ste şrik le r b ir te k ç ö z ü m ü z e rin d e se b at e tm iy o rlar. Ö n c e le ri, İslâm m Y a h u d ilik te n , k ısm e n de H ıristiy a n lık ta n a lın d ığ ın ı sö y lü y o rla rd ı. So n ra d ö n ü p , e sase n Sü ry an î H ıristiy an lığ ın d an alın d ığ ın ı sö y le d ile r. Fak at, b u n u n la b irlik te , b u id d iaların a h iç b ir k u v v e tli d e lil g e tire m i y o r, b u f ik irle rin h an g i y o lları iz le y e re k H z . M u h am m e d 'e u laştığ ın ı aç ık lay am ıy o rlar. Sö y le d ik le ri sad e c e so y u t tah m in le rd e n ib a re ttir. 90 Bu d a g ö ste riy o r k i, tıp k ı M e k k e m ü şrik le ri v e A rap k âf irle ri g ib i ta b aştan itib are n H z . M u h am m e d 'i y alan lam ay a p e şin k ararlılar. M e se lâ, R e su lu llah a N e c ran H ıristiy an larm d an b ir h e y e t g e ld i. R e su lu llah ( a.s.m .) o n larla tartıştı v e o n larla b ir k e re d e işi k e sin b ir n e ti c e y e b ağ lam ak iste d i. Bu am aç la, d o ğ ru y salar, "m ü b ah e le "y e , y an i, h e r ik i taraf ç o lu k ç o c u k ların ı d a y an ların a alarak A llah 'a y alv arıp z a lim e lan e t o k u m ay a g e lm e le rin i sö y le d i. O n lar k o rk arak b u n a y an aş m ad ılar, R e su lu llah m şartların ı k ab u l e ttile r. O n u n la b ö y le b ir m ü b a- 89 Draz, Initiation au Coran, s. 119-123. 90 Bk. m sl. G ibb, a.g.e.,s. 37-39. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 247 h e le y e g ire m e d ile r. Bu d a o n ların g e rç e k n iy e t v e d u y g u larım b ü tü n aç ık lığ ıy la o rtay a k o y u y o r. H al b e y le y k e n , n e d e n N e c ran H ıristiy an ları ta b aştan H z . P e y g am b e re , m e m le k e tle rin e g e le n , k ilise le rin i, ra h ip le rin i z iy are t e d ip o n lard an b ir şe y le r ö ğ re n e n tü c c ar o ld u ğ u n u h atır latarak o n u c e rh e d ip , m ü b ah e le k ap ısın ı v e c iz y e v e rm e y o lu n u k ap ata m ad ılar. Eğ e r b ö y le b ir şe y o lsay d ı n e d e n b u k e stirm e y o la b aşv u rm a d ıla r? 91 Ö te y an d an , H z . P e y g am b e re b ü y ü k d ü şm an lık b e sle y e n , M e d in e 'd e k i m ü n af ık ların g iz lic e k e n d isiy le to p lan tılar d ü z e n le d ik le ri v e M e sc id - i D ırar ây e tle rin in 92 k e n d isi h ak k ın d a in d iğ i f asık R ah ip Eb u A m ir n e d e n b ö y le b ü y ü k b ir f ırsatı k aç ırsm d ı? O y sa, d ü şm an lık ta o k ad ar ile riy d i k i, H irak l'e g id ip H z . M u h am m e d 'e k arşı k e n d isin d e n y ard ım b ile iste m işti. Eğ e r, y alan y an lış d a o lsa, H z . M u h am m e d 'in y o lc u lu k ları e sn asın d a b ir Y ah u d i v e y a H ıristiy an d an b ir şe y le r ö ğ re n d iğ i k u lağ ın a g e lm iş o lsay d ı h iç b u n u istism ar e tm e f ırsatın ı k aç ırır m ıy d ı? 93 Ö z e llik le Y ah u d ile r, k itap ların d an v e y a k e n d ile rin d e n b ir k im se d e n h e rh an g i b ir y o lla b ir şe y ç ald ığ ın ın k o k u su n u alm ış o lsalard ı, o n u rah at b ırak ırlar m ıy d ı? Sö z k o n u su Y ah u d ile r, M e k k e k âf irle rin e , H z . M u h am m e d 'e y ö n e ltip m ağ lu p e tm e k ü z e re R u h , A sh ab - ı K e h f v e Z ü lk arn e y n h ak k ın d a so ru lar e m p o z e e d iy o rlard ı. 94 Bu d a k e sin o larak g ö ste riy o r k i, o n lar H z . M u h am m e d 'in k e n d i k itap ları h ak k ın d a b ilg isi o lm ad ığ ın a ilişk in h iç b ir k u şk u ları y o k tu . M an tık lı o lan b u d u r. Ç ü n k ü Y ah u d ile r e lle rin d e k i ilm e k arşı so n d e re c e k ısk an ç v e c im ri o lm ak la ü n lü y d ü le r. Bu n d an d o lay ı d a, k e n d ile rin d e n z in a e d e n ik i k im se h ak k ın d a h ak e m o larak H z . M u h am m e d 'e b aşv u rm u şlard ı. A m aç ları d a b u ç if tin re c m e d ilm e m e siy d i. Eğ e r, H z . M u h am m e d 'in T e v rat h ak k ın d a b ilg isin in b u lu n m asın d a e n u f ak b ir k u şk u ları o lsay d ı, h ak e m o larak o n a b aşv u rm az lard ı. Ç ü n k ü , o tak d ird e T e v rat'ta y e r alan re c im le h ü k m e d e c e ğ in i tah m in e d e rle rd i. H atta, H z . M u h am m e d k e n d ile rin e b u k o n u n u n T e v rat'tak i h ü k m ü n ü so ru n c a o n lar b u n u g iz le d ile r. R e su lu llah ( a.s.m .) T e v rat'ı g e tirm e le rin i e m re tti. T e v rat g e tirild iğ in d e o n ların b il g in i T e v rat'tak i re c im h ü k m ü ü z e rin e e lin i k o y d u . K e n d in c e , re c im h ü k m ü n ü H z . M u h am m e d v e e traf ın d ak i M ü slü m an ların g ö z ü n d e n k aç ırab i le c e ğ in i z an n e tti. 95 91 Bu m übahele olayı için bk. ibn Hişam , a.g.e., I, 573-584. 92 Tevbe, 107-110. 93 Bu kişinin hikayesi için bk. ibn Hişam , a.g.e., I, 584-586. 94 ibn Hişâm , a.g.e., I, 300-301. 95 Bk. a.g.e, I, 566. 248 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ Bü tü n b u g e rç e k le r g ö ste riy o r k i, H z . M u h am m e d , sö z k o n u su se y ah atle rin d e Eh l- i K itab 'm d in î k ü ltü rü n d e n y ararlan arak , K u r'â n 'ı m e y d an a g e tird iğ in e ilişk in id d ialar asılsız d ır. d. H a n if l e r d e n A lın d ığ ı İd d ia s ı H z . M u h am m e d 'd e n ö n c e H ic âz b ö lg e sin d e H an îf le r d e n e n v e A llah 'ın b irliğ in e in an an b az ı k im se le r o rtay a ç ık m ıştır k i, b u n lar Y ah u d i v e H ıristiy an d in le rin i re d ile İb râh im P e y g am b e rin d in in i ararlar v e b u n u y e n id e n d irilte c e k b ir p e y g am b e rin g ö n d e rilm e sin i b e k le rle rd i. Fak at b ir p e y g am b e r o rtay a ç ık m ad ığ ın d an , h iç o lm az sa b az ı b a k ım la rd a n İb rah im P e y g am b e rin şe riatın a y ak ın d ır d iy e b az ısı İsa d in in e , b az ısı d a Y ah u d iliğ e m e y le d e rle rd i. Bu n u n la b e rab e r b u in an ç ç o k y ay g ın d e ğ ild i. Bö y le d ü şü n e n ç o k az , h atta say ılab ile c e k d e re c e d e id i. 96 Bu n ların f ik irle ri ç o k m ü p h e m v e d ağ ın ık v az iy e tte y d i. T am am e n b ir g ay r- ı m e m n u n lar g ru b u n u o lu ştu ru y o rlad ı. N ite k im , g e re k e sk i v e g e re k se ç ağ d aş h iç b ir araştırm ac ı b u n ların ö z e l k an u n ların ı g e rç e k an lam d a aç ık lay ab ilm iş v e in an ç ların ı tan ım lay ab ilm iş d e ğ ild ir. H iç k im se b u n ların , k âin atın Y aratıc ısın a v e ö ld ü k te n so n ra d irilişe ilişk in tasav v u rların ı b ile m iy o r. M ü f e ssirle r b u n ların m e n şe le rin i te sb it v e in an ç ların ı aç ık lam ak iç in d e ğ işik g ö rü şle r ile ri sü rm ü şle r v e b e lli b ir k an aat ü z e rin d e b irle şe m e m işle rd ir. Bu d a sö z k o n u su g ru b u n d u ru m u n u d ah a b ir k ap alılık v e b e lirsiz liğ e b ü rü m ü ştü r. 97 Ö y le an laşılıy o r k i, R e n an 'm d e v rin an lay ışın ı te m sil e ttiğ in i san d ığ ı k işile r 98 ç o k az say ıd a o lan b u H an îf le rd ir. A n c ak H an ifle rin p arm ak la say ılac ak k ad ar k ü ç ü k b ir g ru p te şk il e tm e le ri, b u n a m u k ab il h alk ın tam am ın ın o n ların d u y d u k ları e n d işe le rd e n u z ak o lm aları b u g ö rü şü te 'y id e tm e m e k te d ir. Bu n u an lam ak iç in İslâm ö n c e si A rap e d e b iy atın a b aşv u rm ak y e te rlid ir. Y ıllık U k az p an ay ırın d a, to p lu lu k u m u m iy e tle d in î k o n u ları d e ğ il, d ü n y e v î şe re f le ri tartışırd ı. H e r k ab ile , k e n d i e d e b î d e h a sın ı o rtay a k o y ar, k e n d ile rin in ve a ta la rın ın ç a rp ışm a la rd a 96 N eşet Ç ağatay, İslam Ö ncesi Arap tarihi ve C ahiliye Ç ağı, s. 145. 97 Bununla birlikte m üfessirlerin bunlar hakkındaki görüşleri, im am R azî’nin “ Tefsir-i Kebirinde, Tabresî ’nin “ öeyân ” ında işaret ettikleri şu dört ana noktanın dışına çıkm ıyor: 1. H aniflik Beytullah ’ ı ziyaret etm ek dem ektir. Bu görüş, İbn Abbas, H asan-ı Basrî ve M ücâhid ’ten nakledilm iştir. 2. H aniflik, hakka uym aktır. Bu görüş M ücâhid ’ten nakledilm iştir. 3. Haniflik, H ac yapm ak, sünnet olm ak... gibi kendisinden sonra insanlara önder olm asını sağlayan ve aynı zam anda tarih boyunca öz olarak hiç değişm eyen Allah ’ ın gerçek dini olan İslâm î prensipler olan düsturlarda Hz. İbrahim 'e uym ak dem ektir. 4. H aniflik, yalnızca Allah ’ a halisâne ibadet, O nun rububiyetini ikrar etm ek ve kulluğuna boyun eğm ektir. (et-Tabresî, M ecm aü ’ l-Beyân, I, 215 vs.; Fahreddin Razî, Tefsîr-i Kebîr, IV, 89 vd.) 98 Ernest R enan, “ M ahom et et Les O rigines de L'lslam ism e" adlı m akalesi (R evue des D eux M ondes, 15 Aralık 1851) S. 1070-1701, 1089. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER .ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR g ö ste rm iş o ld u k la rı y iğ itlik le ri an latırd ı. N ite k im " A ltın ■ 249 Y ald ız lı M ısralar ( M u allak at-ı Se b 'a ) " d e n ile n m e şh u r şiirle rin d e b ile b ir te k d in î d ü şü n c e y e rastlam ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bü tü n b u n lar b ir y an a, H an îf d e n ile n v e H z . M u h am m e d 'in ö n c ü le ri o lan b u ıslah atç ıların d o k trin i d e k e sin o larak h iç b ir şe y i ih tiv a e tm i y o rd u . M ü ste şrik le r, H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e r o larak g ö re v le n d irilm e sin d e n h e m e n ö n c e o rtay a ç ık an v e h e m şe h rile rin in iç in d e b u lu n d u k ları p u tatap ıc ılık , z u lü m , h ak sız lık ...v s. g ib i ru h î ç ö z ü lm e v e İç tim aî b o z u l m ay ı g ö rü p d e rin ız tırap d u y an b u k im se le rin h alin i, g e re k A rap y arım ad asın d a v e g e re k se k ö tü lü k te b u rad an p e k g e ri k alm ay an b ü tü n d ü n y a d a 99 b u o lu m su z d u ru m u ıslah e d e c e k b ir p e y g am b e rin o rtay a ç ık ışın ı ğ e re k tire n b ir atm o sf e rin v arlığ ın a d e lil o larak g ö re c e k le rin e , İslâm v e H z . M u h am m e d 'e ilişk in h e r k o n u d a y ap tık ları g ib i R e su lu l- lah ı, H an if d e n ile n b u şah siy e tle rd e n d in in i alm ak la ith am e d iy o rlar. H an if le rin , K u r ’ ân 'm k ay n ağ ı o ld u ğ u id d iasın ı m ü n ak aşay a tab i tu tark e n ö n c e lik le şu g e rç e k le ri b e lirtm e k istiy o ru z : D ah a Ö nce işare t e ttiğ im iz g ib i, h e m şe h rile rin in p u tp e re stliğ i, ac ım asız v e b o z u lm u ş o lan ad e tle ri b u n ların ru h ların ı tatm in e tm e d iğ i iç in , b u lu n d u k ları m u h it d ışın d a arad ık ları g e rç e k v e m u k ad d e s b ir d i n in ö z le m in i d u y u y o rlard ı; an c ak b u d in h ak k ın d a, u z ak tan d a o lsa K u r'â n - ı K e rim d o k trin in i m ü jd e le y e b ile c e k h iç b ir m e fh u m a sah ip d e ğ ille rd i. Bu n lar arasın d a az m i v e b ağ ım sız lığ ı ile tan ın an Z e y d b . A m r b . N ü f e y l b ile , A llah 'a n e şe k ild e ib ad e t e d ile c e ğ i h u su su n d a h iç b ir b ilg isi o lm ad ığ ın ı itiraf e tm e k te y d i. 100 H an ifle rin in an ç ları, ö z e llik le d e A llah 'ın v arlığ ı v e b irliğ iy le ilg ili o lan ları o ld u k ç a k ap alı v e b e lirsiz d ir. H ü k ü m le rin e tab i o ld u k ları b ir k itap ları y o k tu . 101 Bu n lar, to p lu b ir b irlik h alin d e o lm ad ık ları, d av ran ışların d a d a, d in î b ir ö z e llik te n z iy ad e ah lak î b ir h av a ağ ır b as m ak tay d ı. İn an ç ları b ö y le sin e k ararsız v e m ü p h e m o lan b ir to p lu lu ğ u n , h ü k ü m v e ic raatların ın aç ık , n e t, k arışık lık v e k ap alılık tan u z ak , ib a d e t v e m u am e le le rin d e b ü tü n in san lık iç in tan z im v e te şri' e d ile n ö ğ re ti 99 Bu konu için bk. M sl., el-Akkad ’ ın, “ M atlau ’ n-Nûr ” isim li kitabının “ el-Ahvâlu ’ l-Alem iyye Kable ’d-D a ’veti’l- M uham m ediyye ” ve “ el-C ezîretü ’l-Arabiyye Kable ’ l-Bİ’seti ’ l-M uham m ediyye ” başlığını taşıyan 2. ve 3. bölüm lerine. Ayrıca bk. Dr. M uham m ed H üseyn H eykel’in “ H ayâtü M uham m ed ” adlı eserinin “ Bilâdü ’l-Arab Kable ’l-islam ” başlığını taşıyan birinci bölümüne. 100 ibn Hişam , a.g.e., I, 225. 101 Aralarında, İbrahim Peygam ber’e Allah ’ ın yolladığı hüküm leri ihtiva eden bazı sahifelerin saklı kaldığına ilişkin söylentiler varsa da bu, çok şüpheli bir iddiadır, (bk. N eşet Ç ağatay, İslâm Ö ncesi Arap tarihi ve C ahiliye Çağı, s. 145.) 250 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v e h ü k ü m le ri iç e re n K u r'ân - ı K e rim in k ay n ak ların d an o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu n e d e n le , R e n an 'm , H z . P e y g am b e r g ö n d e rilm e d e n ö n c e d e A rap Y arım ad asın d a te v h id in an c ın ın k am ile n m e v c u t o ld u ğ u , H z . M u h am m e d 'in g e tird iğ i d in in ise , k e n d i d ö n e m in d e y ay g ın o lan d in î b ir h are k e tin u z an tısın d an ib are t b u lu n d u ğ u , sö z k o n u su h are k e tin H an if le r h are k e ti o ld u ğ u şe k lin d e k i g ö rü şü n ü d o ğ ru k ab u l e tm e k im k ân sız d ır. H an îf le r arasın d a y e r alan , "e r- R ah ib " ü n v an ıy la tan ın an Eb û A m ir b in Say f î v e Ü m e y y e b in Eb i's-Salt, İslâm d av e tin e k ılıç v e sö z le k arşı k o y m u şlard ır. Şây e t b u n ların in an ç ları K u r'ân 'm g e tird iğ iy le ay n ı o l say d ı, o n a k arşı k o y m az lard ı. H iç b ir H an îf, m ü ste şrik le rin m am ıştır. Eğ e r H z. id d iasın a b e n z e r b ir id d iad a b u lu n P e y g am b e r ( a.s.m .) o n lard an İslâm î b irin d e n ö ğ re n m iş o lsay d ı, e n az ın d an k e n d ile rin d e n b irisi ç ık ıp şö y le d e rd i: "M u h aû ım e d 'e in an m ay ın . Ç ü n k ü o , b ilg ile rin i b iz d e n ö ğ re n m iştir. Biz im k e n d isin e ö ğ re ttiğ im iz i alm ış v e b ir d in h alin e g e tirm iştir." ( Ö z e llik le Ü m e y y e b in Eb i Salt su sm az , g e rç e ğ i o rtay a ç ık arırd ı. Ç ü n k ü k e n d isi b iz z at p e y g am b e r o lm ak iste d iğ i iç in H z . P e y g am b e re im an e tm e k iste m e m iştir.) Fak at b ö y le b ir şe y k e n d ile rin d e n d u y u lm am ıştır. D u ru m b ö y le ik e n , b in d ö rty ü z se n e so n ra g e le n b ir m ü ste şrik in , e lin d e h iç b ir d e lil b u lu n m ad ığ ı h ald e b ö y le b ir ith am a k alk ışm ay a n asıl h ak k ı o lab i lir? Bu m u d u r d ille rin d e n d ü şü rm e d ik le ri o b je k tif lik ? Eğ e r H z . M u h am m e d ( a.s.m .) H an if le rd e n d in in i ö ğ re n m iş o lsay d ı, p e y g am b e rlik id d iası h an g isin e d ah a ç o k y ak ışırd ı? G e rç e k h o c alard an b irin e m i, y o k sa b u b ü y ü k ü stad lard an d e rs alan (!) H z . M u h am m e d 'e m i? Bu k işile rin sad e c e ö z e l istik b alle rin i te m in e tm e k le m e şg u l o ld u k ları, to p lu m u n p ro b le m le rin e ilg i d u y m ad ık ları san ılm asın . Ç ü n k ü , sü re k li o la ra k to p lu m la rın ı, in a n d ık la rın ın ve y a p tık la rın ın ç ir k in liğ in d e n d o lay ı k ın ıy o rlar, b az ıları d a ç arşı, p az ar v e to p lan tı y e r le rin d e ö ğ ü t d o lu h itab e le rd e b u lu n u y o rlard ı. Fak at b u n lard an h iç b iri ç ık ıp d a p e y g am b e rlik id d iasın d a b u lu n m ad ı. Bu n u n se b e b i n e d ir ac ab a? M ad e m ki b u k o n u , b ir tale b e le ri (!) b ile o rtay a ç ık ıp p e y g am b e r o ld u ğ u n u v e g ö k te n k e n d isin e v ah iy g e ld iğ in i ile ri sü re c e k d e re c e d e k o lay b ir id d ia y d ı, ned en b iz z at k e n d ile rin d e n b irisi b ö y le b ir işe g irişm e d i? K ısac a, b u ad am lar h e r n e k ad ar arad ık ları m alu m atı e ld e e tm e y e m u v aff ak o lam am ışlarsa d a m u k ad d e s k itap ların m u h te v asın ı, o k u m ak y az m ak b ilm e y e n H z . M u h am m e d 'te n e lb e tte ç o k d ah a f az la iy i b ild ik le ri h ald e , arad ık ları d in in h iç o lm az sa e sas ah k âm v e itik ad ların ı ac ab a n iç in b iraray a g e tire re k , d in î b ir siste m şe k lin e k o y m ay a m u v af - KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR ■ 251 f ak o lm ay ıp , k im i H ıristiy an lığ a m e y il v e k im i- e n b ü y ü k le ri o lan Z e y d g ib i- tu tac ağ ı y o lu b ilm e d iğ in i itiraf e tm iştir? Bu işi n iç in h iç b iri y ap m ay arak , H z . M u h am m e d g ib i ü m m î b ir z ata b ırak m ışlard ır? Bu z atın k e n d ile rin d e n ö ğ re n d iğ i id d ia e d ile n v e d o ğ al o larak o n ların b ilg ile rin d e n n o k san o lm ası g e re k e n m alu m at ile b u n u v ü c û d a g e tirm e si m ü m k ü n o lam ay ac ağ ın d an v ah y e v e İlâh î te y id e m az h ariy e ti h iç şü p h e g ö tü r m e y e c e k v e m ü n e k k it v e m u 'te riz le r tarafın d an v u k u b u lan isn atların b ir k u ru n tu d an ib are t o ld u ğ u aç ık tır. 102 K ald ı k i, tarih te n v e tarafsız , d o ğ ru v e ak lî b ir m u h ak e m e d e n ç ık an n e tic e şu d u r k i: H ak ik i b ir d in te sis e tm e k , y aln ız ilim v e z e k a v e m a h are tle y ap ılac ak b ir iş d e ğ ild ir. Bu n u y ap ac ak o lan ad am , d ü n y ay a p e y g am b e r o larak g e lir. Bu m u k ad d e s v az if e y i y e rin e g e tirm e k iç in g e re k li f e v k alad e b az ı ö z e llik v e m e z iy e tle r o n a A llah taraf ın d an f ıtrî o larak v e rilir. O n u n m u allim e h iç ih tiy ac ı y o k tu r; b ilm e si ic ab e d e n şe y le r v ah iy y o lu y la b ild irilir. Bu f ıtrî istid atlar c ü m le sin d e n o larak , o n lard a y o ru lm ak v e u san m ak b ilm e y e n v e b aşk a h iç b ir k im se d e o lm a y an b ir az m , g ay re t, m e tan e t v e c e sare t v ard ır. Bu n d an b aşk a A llah 'ın e m rin e u y m ak tan v e d iğ e r in san ların saad e tin i te m in e tm e k te n b aşk a h iç b ir e m e l v e arz u ları y o k tu r. Bu f e d âk ârlık ları o d e re c e d e d ir k i Y ü c e A llah 'tan b aşk a h iç b ir şe y d e n k o rk m az lar v e d ü n y e v î h iç b ir m ü k âf at iste m e z le r: "Be n siz d e n o n u n iç in b ir ü c re t iste m iy o ru m ; b e n im ü c re tim i v e re c e k o lan an c ak âle m le rin R a b b id ir" 103 d iy e re k k e n d i g e le c e k le rin i te m in e tm e y i h atırların a b ile g e tirm e z le r. İşte p e y g am b e rle ri b aşk a in san lard an ay ıran y ü k se k h asle tle r b u n lard ır. Bu n ların h e p si H z . M u - h am m e d 'd e m ü k e m m e l d e re c e d e b u lu n m ak tad ır. 104 H an ifle r h ak k ın d a b u o rtak v e g e n e l d e ğ e rle n d irm e d e n so n ra şim d i d e e n m e şh u rların ı te k te k e le alıp , K u r'ân 'a k ay n ak o lu p o lf n ay ac ak lan n ı d e ğ e rle n d ire lim : d İ. V a ra k a b. N e v fe l H z . M u h am m e d 'in b ilg ile rin i V arak a b in N e v fe l'd e n ö ğ re n d iğ in e ilişk in id d iaları ü z e rin d e d u ralım .105 102 i. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 269-270. 103 Şûra, 127. 104 i. F. Ertuğrul, Hakikat Nurları, s. 270. 105 Biz, “ Hz. M uham m ed ’ in ilk Vahiy Karşısındaki Tepkisi” başlığı altında, bu durum un Kur ’ân'm kaynağına işaretini işlerken, Varaka'dan da söz etm iştik. O raya da bakılabilir. 252 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR L ü b n an lı b ir H ıristiy an o lan "Ü stâz e l-H ad d ad ",106 H z . M u h am m e d 'in k itab î v e İn c ili k ü ltü rü n ü n b ü y ü k b ir k ısm ın ı b ü y ü k H ıristiy an b ilg in i o lan V arak a'd an ald ığ ın ı ile ri sü rü y o r. O n a g ö re V arak a, H z . H a tic e 'n in am c ası o lu p , o n u H z . M u h am m e d 'le e v le n d ire n k e n d isid ir. Bü tü n riv ây e tle r b u z atın H ıristiy an lığ ı k ab u l e ttiğ in d e b irle şiy o rlar. T e v rat v e İn c il'd e n A rap ç a'y a te rc ü m e le rd e b u lu n m u ş H z . M u h am m e d , p e y g am b e rlik te n ö n c e o n b e ş se n e b u z atın y ak ın ın d a ik am e t e tm iş v e b irç o k m a lu m at v e b ilg ile rin i o n u n v asıtasıy la e ld e e tm iştir.107 Irv in g d e , H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) V arak a b in N e v f e l'in Esk i v e Y e n i A h id 'te n , M ü şn â v e T alm u d 'd an te rc ü m e e ttik le rin d e n ç o k şe y alıp K u r'ân 'm a y e rle ştird iğ in i (!) id d ia e d iy o r. 108 Bu ç o k b ü y ü k b ir ith am o lm asın a rağ m e n , Irv in g b ir te k d e lil b ile g ö ste rm e m iştir. A k sin e te k sö y le y e b ild iğ i, b ö y le b ir şe y in o lab ilm e sin in v arsay ılab ilirliğ id ir. K e lle tt d e, şö y le d iy o r: " V a ra k a 'n m H z. M u h a m m e d 'e b az ı H ıristiy an riv ây e tle rin i an latm ış o lm ası m ü m k ü n d ü r. 109 Sû re le rd e n b i rin d e ( M e ry e m y ılla rıy la ilg ili Sû re sin i o la ra k y er k a st alan e d iy o r) H z. b ilg ile ri İsa 'n ın h a y a tın ın m u h te m e le n ilk V a ra k a 'd a n a lm ıştır." 110 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, id d iaları, "m ü m k ü n d ü r", "m u h te m e le n "... v s'd e n ö te y e g e ç e m iy o r. V arak a'y ı H z . P e y g am b e rin h ay atın d a an c ak v ah iy g e ld ik te n so n ra g ö re b iliy o ru z . Bu n d an ö n c e H z . P e y g am b e r'in h ay atın d a h iç ad ı g e ç m i y o r. M ü slü m an tarih ç i, h ad isç i v e siy e rc ile rin , V arak 'n ın h ay atı v e H z . P e y g am b e r ile o lan ilişk ile rin d e n , K u r'ân 'm k ay n ağ ı h ak k ın d an şü p h e u y an d ırab ile c e k n o k taları h az f e tm e le ri d e ile ri sü rü le m e z . Ç ü n k ü b u h iç b ir z am an ad e tle ri d e ğ ild ir. O n lar, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'in h ay atıy la ilg ili h iç b ir şe y i k ay d e tm e k te n ç e k in m e m işle rd ir.111 İşte , H z . H atic e y an ın a g e lip d e H z . M u h am m e d 'in H ira m ağ arasın d a g ö rü p işittik le ri h ak k ın d a g ö rü şü n ü so rd u ğ u n d a V arak a b in N e v fe l'in sö y le d ik le ri: "K u d d û s K u d d û s! V arak a'n m c an ı k u d re tin in e lin d e b u lu n an A llah 'a y e m in e d e rim k i e y H atic e , e ğ e r b an a an lattık ların d o ğ ru y sa, o n a, H z . 106 Bu zat, “ D irâsât Kur ’âniyye ” genel ism i altında bir kaç kitap yam ıştır. M sl., “ el-Kur'ân ve ’l-Kitâb ” , “ el- İncîl Fi'l-Kur’ ân ” , “ el-M esîh Fi'l-Kur ’ân ” bunlardandır, ism ini , “ el-Ü stâz el-H addâd ” olarak yazm aktadır. Ayrıca kitaplarının üzerinde ne m atbaa adı, ne baskı tarihi bulunm am aktadır. Büyük bir ihtim alle gerçek ism i, Yusuf el-H addâd olup, Lübnanlı bir Hıristiyandır. 107 Tehâm î Nakre, M enâhicü ’l-M üsteşrikîn, I,. 37. 108 Irving, a.g.e. s. 30. 109 Kellett, s. 336. 110 A.g.e, s. 351. 111 Hatta, m eşhur G aranîk olayı gibi m üsteşriklerin eline islâm in alayhinde koz veren ve saldırılarına vesile olan uydurm a bir rivayeti bile kaydetm ekten çekinm emişlerdir. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 253 M u sa'y a g e le n N am û s- u Ek b e r (C e b rail) g e lm iştir v e o b u ü m m e tin p e y g am b e rid ir. O n a d e k i: Se b at e tsin ." 112 G e re k b u riv ây e t v e g e re k se tarih ç i M e sû d î'n in (V . 346) , V arak a'n m M ü slü m an o larak ö ld ü ğ ü v e H z . P e y g am b e ri ö v d ü ğ ü şe k lin d e k i if a d e si 113 , o n u n , H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in i k ab u l e d ip İslâm a g ird iğ in i g ö ste riy o r. Bu n u n b ir h o ş g ö rü n m e v e y a g e ç ic i b ir taraf tarlık o lm ad ığ ın ı g ö ste re n b ir n o k ta, d a şu d u r k i, V arak a ( r.a) d ah a so n raları m ü şrik le rin z u lm ü altın d a işk e n c e g ö re n v e "Eh ad ! Eh ad !" d iy e b ağ ıran H z . Bilal'in (V . 20) y an ın d an g e ç e rk e n , Bilal'in (r.a) b u sö z le rin i tasd ik e d e r v e "Eh ad Eh ad v allah i y â Bilâl! ( Bird ir, g e rç e k te n A llah b ird ir, e y Bilâl!) " d e r, so n ra d a b u işk e n c e y i y ap an Ü m e y y e b in H a le f e v e C u m ah o ğ u lları ad am ların a d ö n e re k şu n ları sö y le rd i: " A lla h 'a y e m in e d e rim k i, e ğ e r o n u ö ld ü rü rse n iz , b e n o n u n k ab rin i te b e rrü k e n z iy are tg âh e d in e c e ğ im ." 114 V arak a'n m d in v e k ü ltü rü n e g e lin c e , İb n İsh ak (V . 151) b u k o n u d a şö y le d iy o r: "V arak a d ah a ö n c e H ıristiy an o lm u ştu . K itap o k u m u ş v e T e v rat v e İn c il e h lin i d in le m işti" 115 . Fak at b u n lar h an g i k itap lard ı v e h an g i d ille y az ılm ıştı? İb n İsh ak b u n lara b ir aç ık lık g e tirm iy o r. Bu h arî (V . 256) ise , bu ko nud a b ir riv ây e te y er v e riy o r. Bu riv ây e tte n an laşıld ığ ın a g ö re , V arak a, A rap ç a y az ı y az ard ı. İn c il'd e n A rap ç a b az ı ik tib aslard a b u lu n u rd u . 116 Bir riv ây e tte d e , İn c il'd e n ald ığ ı b u n o tların ı İb ran ic e tu ttu ğ u b e lirtiliy o r.117 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, ik i riv ây e t y az d ığ ı d il d ışın d ak i n o k talard a b irb iriy le u y g u n lu k arz e d iy o r. Bu ik i riv ây e tte n h an g isi d o ğ ru ? Bir te rc ih te b u lu n m ak g e rç e k te n z o r. 118 112 İbn H işam , a.g.e.,-I, 238; Buharî ve M üslim ’de de böyle bir rivayet vardır. Ancak şu fazlalık yer alm aktadır: “ ...Varaka kendisine dedi ki: ‘ Kavm in seni şehrinden çıkardıkları zam an keşke hayatta olsaydım ! ’ R esulullah (s.a): ‘ Beni çıkaracaklar m ı onlar? ’ diye sordu. Bunun üzerine Varaka şöyle dedi: ‘ Evet, senin getirdiğini getiren hiçbir kim se gelm em iştir ki, düşm anlıkla karşılaşm asın. Eğer o güne ulaşabilirsem sana büyük bir destek vereceğim .’ Buharî, Bed ’ ü ’l-Vahy, 3; Tefsîru Sûre (96) 1; M üslim , im ân 252. 113 el-M es ’ûdî, M ürûcü ’z-Zeheb, II, 52 vs. 114 ibn H işam , a.g.e. I, 318. Bütün bunlara rağm en Edm ond Pow er (Josephe H ubby, s. 782). Varaka ’nm , H ıristiyanlığı bırakıp M üslüm an olm ası için bir sebep bulam adığını iddia ediyor. Yazar bu görüşü en ufak bit delile dayandırm a ihtiyacını da duym uyor! 115 ibn ishak, a.g.e,, s. 94. 116 Buharî, Tefsîru Sûre (96) 1, Ta ’bîr 1, Enbiya 21. 117 Buharî, Bed ’ü ’ l-Vahy 3; M üslim , im ân 252. 118 Acaba, o dönem de Arapça ’ya tercüm e edilm iş bir Kitab-ı M ukaddes m evcut m uydu? M alik bin Nebi: “ Yahudi ve H ıristiyan fikirleri cahiliyet kültür ve m uhitine gerçekten yayılm ışsa, Arapça bir Kitab-ı M ukaddes tercüm esinin bulunm am ası düşünülem ez.” dedikten sonra şu tespitini dile getiriyor: “ H icrî dördüncü yüzyıla kadar Incil ’ in Arapça tercüm esi yapılm am ıştır. ” (M alik bin Nebi, ez-Zahiretü ’l-Kur ’ âniye, s. 254). ibrâhim Avad ise bu görüşlerin hepsine yer verdikten sonra kanaatini şöyle ifade ediyor: “ H er ne kadar bu konuda kesin bir şey söyleyem iyorsam da, gönlüm , Varaka bin N evfeîin Incil ’den alıp yazdığı hususların ibranice olduğuna yatm aktadır. Böyle olm asaydı, bu yazılanlar M ekke ve çevresindeki H anifler ve dinî konulara ilgi duyup okuma yazm a bilenler arasında yayılacaktı. Belki de yine, Varaka ’nm vefatından sonra bu parçaların 254 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H e r n e o lu rsa o lsu n , riv ây e tle rd e n an laşılan şu k i: V arak a b in N e v f e l, H z . M u h am m e d ( a.s.m .) 'irı p e y g am b e rliğ in i k ab u l e tm iştir. O sırad a y aşı o ld u k ç a ile rle m iş b ir ih tiy ar o ld u ğ u n a b ak ılırsa, o n u n b u tasd ik v e şe h ad e tin in ö n e m i d ah a iy i an laşılır. Ç ü n k ü , o y aştak i b ir M e k k e 'li ih tiy arın y e n i b ir f ik ir v e in an c ı b e n im se m e si o ld u k ç a z o rd u r. A y n ı şe k ild e g ö z d e n u z ak tu tm am am ız g e re k ir k i, H z . M u h am m e d ( a.s.m .) V arak a'd an y aşç a ç o k k ü ç ü k tü , h e n ü z e lin d e h e rh an g i b ir g ü ç v e h ak im iy e t d e y o k tu . Bu n u n an lam ı ise şu d u r: V arak a'n ın itiraf ları sam im iy d i v e art- n iy e tte n u z ak tı. Ö y le y se , b ü tü n b u g e rç e k le rd e n so n ra H z . M u h am m e d ( a.s.m .)'in o n d an d e rs ald ığ ın ı, b u n a k arşılık o n u n im an e d ip tab i o lm ak v e sah ab ile rin e işk e n c e ç e k tire n m u h alif le rin in k arşısın d a y e r alm ak şö y le d u rsu n , b u sö z d e istif ad e y i aç ığ a v u rm ay arak sü k u t e ttiğ in i z an n e tm e k b ile g ü lü n ç tü r. A y rıc a, İlk v ah iy ak ab in d e , H z . H atic e 'n in R e su lu llah ı V a ra k a 'y a g ö tü rm e si v e V arak a'n ın b u sırad a sö y le d ik le ri- H ad d ad 'm id d ia e ttiğ i g ib i- h iç b ir z am an , H z . P e y g am b e rin p e y g am b e rlik te n ö n c e o n b e ş se n e V arak a'd an d e rs ald ığ ın ı, b ilg i v e k ü rtü rü n ü o n d an e d in d iğ in i if ad e e tm e z . Bö y le b ir id d iay ı riv ây e tte n ç ık arm ak m an tık sız lık tır v e h iç b ir d o ğ ru d e lile d ay an m az . d 2 .Ü m e y y e b. E b i 's - S a l t Fran sız m ü ste şrik C l. H u art d a şu k an aatte d ir: K u r'ân 'm e n ö n e m li k ay n ağ ı Ü m e y y e b in Eb i's- Salt'm şiirid ir. Ç ü n k ü , te v h id , ah ire tin an latım ı v e e sk i A rap p e y g am b e rle rin k ıssaları k o n u su n d a araların d a b ü y ü k b ir b e n z e rlik v ard ır. Sö z k o n u su m ü ste şrik , M ü slü m an ların , K u r'ân 'm o rijin alliğ in i sağ lam ak v e H z . M u h am m e d 'i İlâh î v ah y i alm ad a y aln ız g ö ste rm e k iç in Ü m e y y e 'n in şiirle rin i im h a e ttik le rin i, o k u n u şların ı y a sak lad ık ların ı id d ia e d e r. 119 M ü ste şrik P o w e r d e , H u art'm g ö rü şü n ü b e n im se r v e şu id d iad a b u lu n u r: "Ü m e y y e 'n in şiirle riy le K u r'ân arasın d a b e n z e rlik b u lu n m asın ın , H z . M u h am m e d 'in Ü m e y y e 'd e n ald ığ ın ı g ö ste rir. Ç ü n k ü Ü m e y y e d ah a ö n c e d ir." 120 akıbetinin ne olduğunu bilem em em izin nedeni de budur. Eski Ahid ’e gelince, Yesrib Yahudilerinin onu, Hz. Peygam ber ’in oraya hicret etm esinden sonra da ibranice olarak okuduklarım gördük. Yine gördük ki, M ekke ’de bulunan ve Kureyşlilerin, Hz. Peygam beri kendilerinden bilgi alm akla itham ettiği yabancılar sınırlı kelim eler dışında Arapça bilm iyorlardı.” (Avad, a.g.e. s. 134-135.) 119 CL. H uart, Journal Asiatique, X, vol, IV, 1940, s. 125. 120 D îvânü Ü m eyye el-M ukaddeme, Tahkik: M üzderiş Şultis. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 255 Bu id d iaları d e ğ e rle n d irm e d e n ö n c e , Ü m e y y e 'n in h ay atın a an a b a t larıy la b ir g ö z atalım : Ü m ey y e b in Eb i's- Sa lt, c ah iliy e şairiy d i. Esk i k itap ları o k u r, rah ip d ö n e m in in T a if li b ir h ak îm ve e lb ise si g iy e r, iç k i v e p u tlard an sak ın ırd ı. Şam 'a v e Bah re y n 'e g id e r g e lird i. İslâm d in i o rtay a ç ık ıp H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ i h ab e ri k e n d isin e u laşın c ay a k ad ar o rad a k alm ıştır. Y e n i d in i h ab e r alır alm az M e k k e 'y e d ö n m ü ş, R e su lu l- lah tan K u r'ân â y e tle ri d in le m iştir. M ekke h alk ı H z. M u h am m e d h ak k ın d a g ö rü şü n ü so rd u ğ u n d a "K u şk u su z o h ak ü z e re d ir" c e v ab ın ı v e rm iştir. Fak at b u n u n la b irlik te o -b iz z a t k e n d i if a d e siy le - m e se le y i iy ic e d ü şü n ü n c e y e k ad ar M ü slü m an o lm ay ı e rte le m iştir. O n d an so n ra Şam 'a g itm iş, b u arad a H z . p e y g am b e r ( a.s.m .) d e M e d in e 'y e h ic re t e tm iştir. Ü m e y y e M ü slü m an lığ ın ı ilan e tm e k ü z e re Şam 'd an g e ri d ö n m ü ş. Fak at d ay ısın ın ik i o ğ lu n u n Be d ir'd e M ü slü m an lara k arşı sav aşırk e n k âfir o larak ö ld ü rü lm e le ri o n u b u d ü şü n c e sin d e n v az g e ç irm iş v e ö lü m ü n e k ad ar T aif 'e y e rle şm iştir. 121 Ü m e y y e 'n in şiirle rin in , K u r'ân 'm k ay n ağ ı say ılm asın d iy e M ü slü m an - larc a o rtad an k a ld ırıld ığ ı id d ia sın ın g e rç e k le h iç b ir ilg isi y o k tu r. Ç ü n k ü - e ğ e r g e rç e k te n k e n d isin e aitse - b ir d iv an ı o lu ştu rac ak k ad ar ç o k şiirle ri 122 an c ak M ü slü m an lar say e sin d e g ü n ü m ü z e k ad ar g e le b ilm iş v e b u id d ia sah ip le rin in e lin e k ad ar u laşm ıştır. K ald ı k i, b u tü r e n d işe le rle M ü slü m an ta rih ç ile r, h iç b ir z am an b ir e se ri yok e tm e y o lu n a g itm e m işle rd ir. Bu n u n e n g ü z e l ö rn e ğ i, K u r'ân 'a m u araz a am ac ıy la sö y le n m iş if ad e le rin tarih v e siy e r k itap ların d a y e r alm asıd ır. Ü m e y y e 'n in , ö lü p g id in c e y e k ad ar sü re n b u u z u n te re d d ü d ü , M ü slü m an tarih ç ile rin k e n d isi h ak k ın d a sö y le d ik le rin i te y id e d iy o r. O d a, h ase d i v e k e n d isin in p e y g am b e r o lm a arz u su H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in e im an g e tirm e y işin in g e rç e k v e y a e n az ın d an ö n e m li se b e b i d ir 123 . T ab iîd ir k i, H z . M u h am m e d h ak k ın d a h e rh an g i b ir b iç im d e şü p h e u y an d ırıc ı b ir şe y Ü m e y y e 'y e u laşm ış o lsay d ı, sü k u t e tm e z h e m e n sö y le rd i. K ald ı k i o b ir şaird i. A y n ı şe k ild e , e ğ e r H z . M u h am m e d 'in - h aşa-sah te b ir p e y g am b e r o ld u ğ u n u h isse tse y d i, k e n d isi d e p e y g am b e r lik id d ia e d e rd i. Bö y le b ir şe y e k alk ışsay d ı, c ah iliy e d ö n e m in d e ib a d e te d ü şk ü n lü ğ ü v e e sk i k itap lara v u k u fiy e ti k o n u su n d ak i şö h re ti işin i o ld u k ç a k o lay laştırır v e k e n d isin e y ard ım c ı o lu rd u . 121 Bk. Ziriklî, A ’lâm , Ü m eyye bin Ebi ’s-Salt ” m addesi. I, 363-364. 122 Ü m eyye bin Ebi ’s-Salt’ ın şiirlerinin, cem ’ , tahkîk ve tenkidi için .bk. Dr. Abdu ’l-H afîz es-Satlî, “ D ivâne Ü m eyye b. Ebi ’s-Salt, C em ’ ve Tahkîk ve D irâse ” . 123 Bk. H. Heykel, a.g.e., s. 175. ■ 256 KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Ü m e y y e b in Eb i's- Sa lt'm şiirle ri g e rç e k te n de h ik m e tle r ve d in î ö ğ ü tle rle d o lu d u r. Bu n lar, g e rç e k te n İslâm a ç o k y ak ın g ö rü şle rd ir 124 . Y in e , sö z k o n u su şiirle r p e y g am b e r k ıssaları, c e n n e t v e c e h e n n e m in tav si f iy le d o lu d u r 125 . Fak at b u şiirle rle K u r'ân - ı K e rim arasın d ak i b u b e n z e rlik n asıl m e y d an a g e lm iştir? A c ab a, Ü m e y y e m i K u r'ân 'd an e tk ile n ip ik tib asta b u lu n m u ş, y o k sa- h aşa- K u r'ân m ı Ü m e y y e 'd e n alm ış, y a h u t g e re k Ü m e y y e , g e re k se K u r'ân ü ç ü n c ü b ir k ay n ak tan , y an i e sk i' v e y e n i ah d iy le K itab - ı M u k ad d e ste n m i alm ış? İşte g ö rü ld ü ğ ü g ib i b iz b u rad a ü ç h ip o te z le k arşı k arşıy a b u lu n u y o ru z . Biz b u b e n z e rliğ e k e sin b ir ç ö z ü m g e tirm e k iç in b u h ip o te z le ri tah lil e tm e k d u ru m u n d ay ız . Ü m e y y e 'n in K u r'ân 'd an y ararlan d ığ ı şe k lin d e k i b irin c i h ip o te z i e le alalım . Bu n u isb at e tm e k iç in , b aşlan g ıc ı H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in in b aşlan g ıc ın d an d ah a e sk i, so n u d a H ic re tin d o k u z u n c u se n e sin i g e ç m e y e c e k şe k ild e - ç ü n k ü Ü m e y y e o se n e ö lm ü ştü r- b u z atın şiirle rin in tarih in i b ilm e k , n e z am an n az m e ttiğ in i b e lirle m e k g e re k ir. Ü m e y y e 'n in , K u r'ân 'm in işin d e n ö n c e , o n u n in işin d e n so n ra h ic re tin d o k u z u n c u se n e sin e k ad ar sö y le d iğ i şiirle rin i se ç ip d iğ e rle rin d e n ay ırm ak m ü m k ü n o l m ad ığ ın a g ö re b u n u Ü m e y y e 'n in b ü tü n şiirle ri iç in id d ia e tm e k im k ân sız d ır. 126 H e m Ü m e y y e h e m d e K u r'ân 'm ü ç ü n c ü b ir k ay n ak tan , y an i Y ah u d i v e H ıristiy an k itap ları v e b u n ların te f sirle rin d e n ald ığ ı şe k lin d e k i ü ç ü n c ü f araz iy e y e g e le lim . Eğ e r b ö y le b ir şe y sö z k o n u su o lsay d ı, K u re y ş b u n a k arşı sü k u t e tm e z v e H z . M u h am m e d 'in d av asın ı h e m e n ç ü rü tü rle rd i. Ç ü nkü K u re y ş, H z . P e y g am b e rin , M e k k e 'd e y aşay an H ıristiy a n la r arasın d a b u lu n d u ğ u n u san d ık ları b ilg i k ay n ağ ın ı ç o k araştırd ılar. Ö te y an d an ik isi arasın d ak i b u b e n z e rlik , ik i ay rı şah sın b ir te k k ay n ak tan y a ra rla n m a sı ö z e lliğ in i ta şım ıy o r. A k sin e , ik i şa h ısta n b irin in d iğ e rin d e n alm ış g ib i b ir k arak te r taşır. Bu n u n d e lili d e , K u r'ân 'd a y e r alan b az ı h u su sla rın T e v rat ve İn c il'd e y er alm am asın a k a rşın , Ü m e y y e 'n in şiirle rin d e d e y e r alm asıd ır. Bu n a, b iz z at Ü m e y y e 'n in şiir le rin in k e n d isin e ait o lu p o lm am asın a ilişk in k u şk u ları d a e k le m e k g e re k ir.127 Şim d i ü ç ü n c ü ih tim ale g e lm iş b u lu n u y o ru z . O d a, K u r'â n 'm - h a şa - Ü m e y y e 'n in şiirle rin d e n istif ad e e ttiğ id ir. Şây e t, b ö y le b ir m ü n ase b e ti k u rab ilm e k iç in g e re k li şartlar o rtay a k o n ab ile c e k o lu rsa, b ö y le b ir 124 4 pE C evâd Ali, el-M utavvel Fî Tarîhi'l-Arab Kable'l-İslâm , VI, 489. H atta şair el-Asm aî, Ü m eyye'nin şiirlerinin ahiretle ilgili söylenebilecek her şeyi söylediğini belirtir. (Ziriklî, A ’ lâm , Ü m eyye bin Ebi's-Salt ” m addesi. I, 364.) 1 97 C evâd Ali, a.g.e., VI, 419, bu iktibası aynen değil sadece m efhum olarak yaptık. es-Sâsî, ez-Zahiretü'l-lstişrakıyye, I, 329-330. KU R 'ÂN VE H Z. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 257 b aşarı, K u r'ân -ı K e rim in b ir k ısm ı iç in d e o lsa, b iz i in san ü stü y o llarla iz ah e tm e z ah m e tin d e n k u rtarac ak g e rç e k te n b ü y ü k b ir k e şif say ılac ak tır. Bö y le c e Ü m e y y e 'n in m ısraların ı, K u r ’ ân - ı K e rim le K itab - ı M u k ad d e s arasın d a b ir b ağ o larak k ab u l e d e n m ü e llif le rin g ö rü şle rin d e k i isab e t d e o rtay a ç ık m ış o lac ak tır. 128 Şü p h e siz b ö y le b ir te z i sav u n ab ilm e k iç in ilk şart, sö z k o n u su şiirle rin g e rç e k te n U m e y y e 'y e ait o ld u ğ u n u isp at v e y a p re n sip o larak ö y le o lm ası g e re k tiğ in i k ab u l e tm e k tir. 129 ' O y sa şiir m ü n e k k id le ri, b u şiirle rin Ü m e y y e 'y e ait o lm ad ığ ın ı, ak sin e İslâm î d ö n e m d e u y d u ru lu p o n a isn at e d ild ik le rin i id d ia e d iy o rlar. 130 M e se lâ, H am m ad (V . 165) g ib i b az ı şiir to p la y ıc ıla rı, şiirle r u y d u rm ak ve b u n la rı e sk i şa irle rin şiirle riy le k arıştırarak o n lara isn at e tm e k le ith am o lu n m u şlard ır. 131 A n c ak b ö y le b ir şü p h e n in b ü tü n A rap şiirin e te şm il e d ile re k g e n işle tilm e si d o ğ ru d e ğ ild ir. H ay d i, Ü m e y y e 'n in şiirle rin i o rijin al k ab u l e d e lim . O z am an d a şu d u ru m o rtay a ç ık ar: Bir m e tn in , k e n d isin e b e n z e y e n b ir b aşk asın a asıl k ab u l e d ile b ilm e si iç in , o n u n sad e c e m e v sû k o lm ası y e te rli d e ğ ild ir; ay rıc a k e n d in e b e n z e y e n m e tin d e n ö n c e m e v c u t o lm ası d a laz ım d ır. N e v ar k i, Ü m e y y e 'n in şiirle rin in K u r ’ ân - ı K e rim e n isb e tle ö n c e liğ i m e se le si, tarih î b ak ım d an ç ö z ü lm e si im k ân sız b ir m e se le d ir. Z ira, g e re k H z . M u h am m e d , g e re k se U m e y y e b irb irin in m u asırları o lu p h e m e n h e m e n ay n ı y aşta id ile r. A y rıc a, U m e y y e , şiirle riy le b az ı b e n z e rlik le rin g ö rü ld ü ğ ü M e k k î sû re le re ait so n ây e tin n ü z u lü n d an so n ra se k iz se n e d ah a y aşam ış v e şiir y az m ay a d e v am e tm iştir. O d e re c e k i, b u şiirle rin tarih b ak ım ın d an ö n c e o ld u k ların ı sav u n m ak e n az ın d an c ü re tk ârlık tır. Şu h u su su d a b e lirtm e k g e re k ir k i, U m e y y e k e sin lik le h iç b ir z am an , o rijin allik v e p e y g am b e rlik id d iasın d a b u lu n m u ş d e ğ ild ir, ak sin e z am an z am an b u k o n u d ak i h ay al k ırık lığ ın ı v e e se fin i if ad e e d e n b e y an lard a b u lu n m u ştu r. Bu d a b iz i, o n u n re k ab e t ru h u y la, K u r ’ ân - ı K e rim i tak lit e tm e y e k alk ışm ış o lab ile c e ğ i in an c ın a se v k e tm e k te d ir. H alb u k i H z . M u h am m e d talim in i h iç k im se d e n alm ad ığ ın ı e n aç ık b ir şe k ild e ilan 128 Sprenger, D as Leben und die Lehre des M oh. I, 78, zikreden a.g.m . s. 133. H uart bu görüşü geliştirm iştir. 129 M üsteşrikler, her konuda olduğu gibi bunda da, tarih ve siyere karşı tutum larında çifte standartlarını ortaya koyuyorlar. Dr. Tâhâ H üseyn bu konuda şöyle diyor: “ Bu m üsteşrik (H uart) ve benzerleri, bizzat siyerin doğruluğundan kuşku duyuyorlar. H atta bazılarının bu kuşkusu inkâra kadar varıyor. Bunlar, siyeri sağlıkiı bir tarihî kaynak olarak görm üyorlar. O nlara göre siyer, tahkike, ince bir İlm î araştırm aya m uhtaç bir takım rivayet ve sözlerden ibarettir. Böyle olduğu halde, Ü m eyye ’ nin şiirlerine karşı nasıl kesin ve sağlıklıym ış gibi bir tutum takınıyorlar?! (Dr. Tâhâ H üseyn, Fi’l-Edebi’l-C âhilî, c. 1, D âruî-İlm Li’l-M elâyîn, 3. Baskı, 1978, s. 154). 130 C evâd Ali, a.g.e.,VI, 495. 131 Bk. Ziriklî, A ’lâm , “ H am m âd er-R âviye ” m addesi (dipnot). II, 302. 258 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR e tm iştir. Bilh assa H z . P e y g am b e r'in d ü şm an ların ın d u ru m u n u g ö z d e n u z ak tu tm am ak g e re k ir: H ü c u m ların a m ü sait e n u f ak b ir h ata b u lu p is tih z a e d e b ilm e k iç in d e v am lı p u su d a b e k le m e k te y d ile r. O h ald e , d ü şm an ların ın , o n u n e se rin i U m e y y e g ib i m u asırı o lan b ir şairin şiirle rin i k o p y a e d e re k m e y d an a g e tirm iş o ld u ğ u n u sö y le m e le ri, K u r'ân f e n o m e n in i aç ık lam ak ü z e re ç e şitli d e lille r araştırm aların d an v e h atta d e liliğ e v arın c ay a k ad ar h e r tü rlü f araz iy e y e b aşv u rm aların d an d ah a k o lay o lm az m ıy d ı? Bu rad a, k e sin o lm asa d a e n az ın d an b ü y ü k b ir ih tim alle şu so n u c a v arılır: So n rak i d e v ir e d e b iy atın a o ld u ğ u k ad ar k e n d i d e v rin in e d e b i y atın a d a e sas te şk il e d e n , d ah a ç o k K u r'ân - ı K e rim o lm u ştu r. D in î e se rin ak sin e , k ay n ak ların ın m ü n h asıran k e n d in e aid iy e tin i g aran ti e t m e d iğ in i sö y le m e k , şiir san atın a z arar v e rm e z ; z ira şairin e n d işe si sa d e c e ile ri sü rd ü ğ ü f ik rin d o ğ ru lu ğ u d e ğ il, f ak at ay n ı z am an d a, o n u su n d u ğ u şe k lin az ç o k g ü z e l o lm asıd ır. Bu se b e p le , o n u n m alz e m e sin i e s k ile rin v e y a y e n ile rin h ik m e tin d e , g ü n lü k te c rü b e le rd e v e y a e f k âr- ı u m u m iy e d e , h isle rd e y ah u t e n g arip tah ay y ü lle rd e aram asın d a h e r h an g i b ir sak ın c a y o k tu r. N ite k im , b iz z at H u art'm işare t e ttiğ i g ib i, d ah ilî b ir te n k it, U m e y y e 'n in şiirle rin d e b ir d iz i f ark lı k ay n ağ ın m e v c u d iy e tin i aç ık ç a g ö ste rm iştir. Filh ak ik a şair, c e h e n n e m d e n b ah se d e r k e n , K itab -ı M u k ad d e s'in ü slû b u n u tak lid e tm iş; c e n n e ti tav sifte b u lu n u rk e n , K u r'ân -ı K e rim in if ad e le rin e b aşv u rm u ş; m u k ad d e s tarih i an latırk e n d e , z am an z am an h alk e fsan e le rin e v e , ay n ı şah sın b az an in san , b az e n h ay v an v e y a b itk i o larak su n u ld u ğ u m ito lo jik m ah iy e tte b az ı k ay n ak lara m ü rac aat e tm iştir. 132 Bu d e ğ e rle n d irm e le r ışığ ın d a, U m e y y e 'n in şiirle rin i K u r'ân 'm k ay n ağ ı o larak k ab u l e tm e n in n e k ad ar b ilim v e g e rç e k te n u z ak o ld u ğ u aç ık ç a o r tay a ç ık ıy o r. d3. U b e y d u l la h b in Cahş U b e y d u llah , H z . M u h am m e d 'in h alası U m e y m e 'n in o ğ lu d u r. D iğ e r ü ç a rk a d aşıy la 133 b irlik te H z . İb rah im 'in e sk id e n te b liğ e ttiğ i g e rç e k d in i b u lm ay a k arar v e rd ik te n so n ra b irç o k m e m le k e t v e şe h irle ri g e z m iş, o ralard a d in ad am larıy la k o n u şm u ş ise d e b u k o n u d a sağ lam b ir so n u c a 132 Draz, Initiation au C oran, s. 126-127. 133 ibn ishak, Varaka bin N evfel, Zeyd bin Am r ve O sm an bin H uveyristir. Bunlar, Kureyş ’ in her sene kutladığı bir bayram da, gizli olarak bir araya gelip şöyle dem işler: “ Bilm eliyiz ki, kavm im izin benim sediği din doğru bir din değildir. O nlar, dedeleri Hz. İbrahim ’in dininden ayrıldılar. Ç evresinde dönüp dolaştığım ız bu i taş parçası nedir? O , ne duyar ne görür ve ne de bir kim seye bir zararı veya taydaşı dokunabilir. Bakın arkadaşlar! Kendim ize bir din arayalım ; yoksa Allah ’a andolsun ki şu din doğru ve gerçek bir din değildir." (bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 222-223.) 1 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 259 v aram am ış, te re d d ü tle r iç in d e k alm ıştı. Bir ara H ıristiy an lığ a g irm iş, d ah a so n ra H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in i te b liğ e tm e siy le o d a b az ı M e k k e lile r g ib i y e n i d in e g ird i. Eb u Sü fy ân 'ın k ız ı Ü m m ü H ab îb e ile e v li b u lu n u y o rd u . M e k k e li m ü şrik le rin taz y ik in e d ay an am ay arak , H a b e şista n 'a M. o lm ası itib ariy le 616 y ılın d a k e n d isi d e h ic re t e tm iş, o rad a H ıristiy an lığ a h alk ın H ıristiy an g e ri d ö n d ü . Şarab a ç o k d ü şk ü n d ü . H ıristiy an lığ a d ö n d ü k te n so n ra ç o k şA rap iç m e y e b aşlad ı v e H ab e şistan 'd a ö ld ü . H ab e ş ü lk e sin d e , Islâm d an ç ık ıp H ıristiy an lığ a g e ri d ö n d ü k te n so n ra, M ü slü m an ların g arip liğ in e say g ı g ö ste rm e d iğ i g ö z e ç arp ıy o r. N ite k im şu sö z le riy le z am an z am an o n ları k ız d ırırd ı: "Fak k ah n â v e sa'sa'tü m ! (b iz g ö z ü m ü z ü aç tık , siz h âlâ g ö z le rin iz i k ırp ıştırıy o rsu n u z .) " 134 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, U b e y d u llah , d av e tin b u b irin c i y arısın d a A llah 'ın M ü slü m an ları tab i tu ttu ğ u im tih an v e te c rü b e y e sab re d e m e m iş v e ilk f ırsatta d ö n ü p m isaf ir o larak b u lu n d u ğ u d e v le tin d in in e g irm iştir. Bu d av ran ışıy la o , d iğ e r b ü tü n m u h ac irle rin te m sil e ttik le ri k aid e n in istis n asın ı o lu ştu rm u ştu r. Ö y le g ö rü n ü y o r k i, e ğ e r ö m rü v e fa e d ip d iğ e r m u h a c irle rle b irlik te M e d in e 'y e d e n e b ilse y d i, b ir k e z d ah a İslâm a d ö n e rd i. Biy o g raf isin d e n an laşılan o k i, k e n d isi tu tarlı b ir p sik o lo jik y ap ıy a sa h ip d e ğ ild i v e c ah iliy e t d ö n e m in d e iç in d e b u lu n d u ğ u şü p h e v e te re d d ü t le rd e n k u rtu lam am ıştı. Eğ e r H z . M u h am m e d 'in , f ik irle rin i h e rh an g i b ir k im se d e n ç ald ığ ın ı d u y m u ş v e y a g ö rm ü ş o lsay d ı d ah a b aşlan g ıç ta o n a im an g e tirm e z d i v e y a N e c aşî v e p ap az ları h u z u ru n d a o n u te şh ir e d e rd i. Ö z e llik le , ü lk e n in b ü y ü k d in b ilg in le rin in d e h az ır b u lu n d u ğ u v e im p arato ru n sa ray ın d a, m u h ac ir M ü slü m an larla K u re y ş m ü şrik le rin in te m silc ile ri ara sın d a c e re y an e d e n m ü n az ara e sn asın d a b ö y le b ir f ırsatı k aç ırm az d ı. Fak at, o sıralar k ü f rü n ile ri g e le n lid e rle rin d e n b irisi o lan Eb u Sü f y an 'm k ız ı o lan h an ım ın ın b ile , b u d in d e n d ö n ü şte k e n d isin e u y m ad ığ ın ı, ak sin e m e n su b u b u lu n d u ğ u İslâm d in in e b ağ lılığ ın ı sü rd ü rd ü ğ ü n ü g ö rm e z lik te n g e le m e y iz . Bu d in d e n d ö n ü şü n ö n e m siz liğ in e d ah a g ü z e l ışık tu tm ası aç ısın d an şu n u d a b e lirtm e k iste riz : Bu k işin in b ü tü n k ard e şle ri M ü slü m an lığ ı k a b u l e tm işle rd ir. Bu n lar, A b d u llah ( U h u d 'ta şe h id ( K ü n y e si Eb u H ab îb A h m e d 'd ir) , U m m ü d ü şm ü ştü r) , A b d ( A b d u rrah m an b in A v f'm h an ım ı) , Z e y n e b 'tir ( Z e y d b in H arise 'n in h an ım ı, d ah a so n ra R e su lu l lah m e şi) . 135 134 Bk. N eşet Ç ağatay, a.g.e., s. 147-148. 135 ibn Hişâm , a.g.e., I, 257, 472 260 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Eğ e r, H ıristiy an lığ a g e ri d ö n m e si h ak lı b ir se b e b e d ay an say d ı v e y a H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ i k o n u su n d a c id d i v e m ak u l b ir itiraz ı o lsay d ı, d iğ e r k ard e şle rin d e n b irin i o lsu n e tk ile y e b ilird i. Fak at g ö rü ld ü ğ ü g ib i b u n ların h iç b iri sö z k o n u su d e ğ ild ir. Y in e b iy o g raf isin d e n an laşıld ığ ı ü z e re , şarab a d ü şk ü n lü ğ ü o n u n H ıristi y an lığ a d ö n m e sin d e e tk ili o lab ilir. d4. O sm an b in H u v e y r is Sö z k o n u su H an ifle rd e n b iri d e O sm an b in H u v e y ris'tir. O sm an , H z . H atic e ile V arak a'n ın am c aları o ğ lu d u r.136 Bu k işi, R u m K ay se rin in y an m a g itm iş, H ıristiy an o lm u ş ( aşağ ı y u k arı M . 605 y ılın d a) v e K ay se r n e z d in d e iy i b ir m ak am e ld e e tm iştir, 137 ( H ıristiy a n lığ ı k ab u l e d e n le rin h e p g u rb e tte b u n u y ap tık ların a d ik k at e d ilsin .) D e n ild iğ in e g ö re K ay se r, o n a taç g iy d irm iş v e M e k k e 'n in y ö n e tim in i k e n d isin e v e rm iş, f ak at M e k k e h alk ı o n u k ab u l e tm e m iştir. Bu k işi, Şam 'd a, K ral A m r b in H afn e e l- A n an î e liy le z e h irle n e re k ö lm ü ştü r. 138 G ö rü ld ü ğ ü g ib i o n u n H ıristiy an lığ a g irişi, m e v k i h ırsın d an , y an i p ar lak b ir m e v k i e ld e e tm e k iç in d i; b u n a d a m u v af fak o ld u . 139 H z . M u h am m e d 'in k e n d isin d e n h e rh an g i b ir b ilg i ald ığ ın a ilişk in h iç b ir id d ia g ö rü lm e m e k te d ir. d5. Zeyd b in Amr b in N ü fe y l C laire T isd all taraf ın d an k ale m e alm an C oran ( K u r' ân ' m H a n if le r'in ile ri K ay n akları) " " T he O rig in al Sou rces o f the isim li e se rin altın c ı v e so n b ö lü m ü n d e g e le n le ri say ıld ık tan so n ra şö y le d e n ilm e k te d ir: " P u tla rı te rk v e R ah m ân 'a ib ad e t e ttiğ in e d air b ir şiir sö y le m iş o lan Z e y d b in A m r b in N ü f e y l, P e y g am b e rin h ay atı v e ah lak ı ü z e rin d e b ü y ü k te sir ic ra e tti. "A ğ an î" d e , o n u n b u Z e y d 'e te sad ü f e ttiğ i v e o n u n la g ö rü ştü ğ ü riv ay e t e d iliy o r. Z e y d , H ira D ağ ı'n d a o tu ru rd u . P e y g am b e rin b i'se tin d e n b e ş se n e ö n c e o rad a ö ld ü . M u h am m e d d e , R am az an ı H ira D ağ ın d a g e ç irird i. C e b rail k e n d isin e ilk v ah y i o rad a g e tird i. Bu , k e n d isi iç in Z e y d ile g ö rü şm e y i te m in e d e c e k b ir fırsattı. Z e y d 'in ö lü m ü n d e n so n ra d a o n u n iç in d u a e d ile b ile c e ğ in i sö y le d i. Bu , p e k m ü h im d ir. Ç ü n k ü Be y d av î (V . 691), T e v b e Sû re sin in 114. ây e tin d e k e n d isin e ç o c u k lu ğ u n d a ö le n an ası iç in d u a e tm e k te n m e n o lu n d u ğ u n u b e y an e d iy o r. V ak ıd î (V . 136 N eşet Ç ağatay, a.g.e., s. 148. 137 ibn Hişâm , a.g.e., I, s. 224. 138 ibn H işâm , a.g.e., I, 224 (D ipnot). 139 Bk. N eşet Ç ağatay, a.g.e., s. 148. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 261 207) d ah i M u h am m e d 'in o n a d u a e ttiğ in i v e o n u c e n n e tte g ö rd ü ğ ü n ü sö y le d iğ in i riv ây e t e tm iştir. Sp re n g e r, b u h u su sta şu m ü talaay ı b e y an e d i y o r: M u h am m e d , y u k arıd a z ik ri g e ç e n Z e y d b . A m r'm , k e n d isin in g e le c e ğ in i h ab e r v e rd iğ in i tasd ik e tm iştir. Z e y d 'in sö y le d iğ in i b ild iğ im iz h e r k e lim e y i K u r'ân 'd a b u lu y o ru z . M u h am m e d 'e , A l- i İm rân Sû re sin in 19. ây e tin d e , k av m in e "M ü slü m an o ld u n u z m u ? Y ah u t A llah 'a te slim o l d u n u z m u ? " d iy e so rm ası e m re d iliy o r. İb n İsh ak 'm riv ây e tin e g ö re , b u sö z ü k av m in e — ilk d e f a o larak — Z e y d sö y le m iştir. Z e y d taraf ın d an te lk in o lu n an b aşlıc a p re n sip le rin h e rb irin i b iz K u r'ân 'd a b u lu y o ru z . Bu n ların b irin c isi, k ız ç o c u k ların ın d iri d iri g ö m ü lm e sin in m e n 'i, İk in c isi, v ah d an iy y e t- i İlâh iy y e n in tasd ik i, ü ç ü n c ü sü , p u tp e re stliğ in , L at v e U z z a v e saire y e ib ad e tin re d d i, d ö rd ü n c ü sü , C e n n e tte e b e d î saad e t v a'd i, b e şin c isi, c e h e n n e m d e k ö tü le re sak lan an c e z an ın h ab e r v e rilm e si, altm c ısı, A llah 'ın k âf irle re k arşı o lan g az ab ın ın ih b arı, y e d in c isi, A llah 'a R ah m ân , R ab , G af û r isim le rin in v e rilm e sid ir. Bu n d an f az la o larak Z e y d v e d iğ e r m ü c e d d itle rin ( y an i H an if v e m u v ah - h id le rin ) c ü m le si İb râh im 'in d in in i arad ık ların ı id d ia e tm işle rd ir. K u r 'ân h e r n e k ad ar d o ğ ru d an d o ğ ru y a d e ğ ilse d e , d e f alarla İb rah im 'e Z e y d v e d o stları taraf ın d an se ç ile n "H an îf " ü n v an m ı v e rir. M u h am m e d , H an îf liğ i İb rah im 'in d in i ile ay n ı şe y say ar, H an îf le rin ö ğ re tisin i k ab u l v e K u r'â n 'a d e rc e ttiğ in i g ö rd ü ğ ü m ü z d e n h an îf le rin itik ad ın ın İslâm m b aşlıc a k ay n ak ların d an b irin i te şk il e ttiğ in d e te re d d ü t e d e m e y iz . H an îf le rin y e n i İslâm ü z e rin d e b ö y le b ir te sir y ap m ası, aile m ü n ase b e tle rin d e n d o lay ı d a tab iîd ir. Ç ü n k ü M e k k e 'd e b u lu n an d ö rt m ü c e d d id in d ö rd ü d e , m ü şte re k b ir c e d o lan L ü e y 'in so y u n d an o lm aları h ase b iy le M u h am - m e d 'le b ağ lan tısı v e m ü n ase b e ti v ard ı. Bu n d an b aşk a U b e y d u llah , o n u n h alasın ın o ğ lu id i v e o , b u m ü c e d d id in d u l z e v c e sin i alm ıştı. D iğ e r b ir m ü c e d d id V arak a v e O sm an , ilk z e v c e si H atic e 'n in am c ao ğ u lları id i." 140 H an ifle rin e n ö n e m lisi o lan Z e y d b in A m r, ö m rü n ü h an îf o larak g e ç ird i. "Y a R ab ! N e y o ld a ib ad e t Se n in rız an a m u v afık o ld u ğ u n u b ilse y d im San a o y o ld a ib ad e t e d e rd im ; lâk in b ilm iy o ru m " d e r v e sad e c e H z . İb rah im 'in R ab b in e ib ad e t e d e rd i. K e n d isi şair o ld u ğ u n d an , şiirle rin d e d e y ü k se k b az ı f ik irle r b e y an e d e rd i. H z . İb râh im 'in d in in i aram ak ü z e re se y ah ate ç ık tı. Şam 'a g itti. L âk in arad ığ ın ı b ir y e rd e b u lam ad ı. H ic az 'a d ö n d ü ğ ü e sn ad a, b ir b e d e v î taraf ın d an ö ld ü rü ld ü . D iğ e r b ir ri- 140 Zikreden, i. F. Ertuğrul, Hakikat Nurları, s. 265-267. 262 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v ây e te g ö re , M e k k e 'y e d ö n m ü ş v e H ira D ağ ın d a b ir m ağ aray a k a p an m ıştır. 141 Ev e t, Sp re n g e r'in sö y le d iğ i Z e y d 'in p re n sip le ri K u r'ân 'd a g ö rü lü r. Fa k at b u n lar, o n u n z an n e ttiğ i g ib i, Z e y d 'te n ö ğ re n ilip d e K u r'ân 'a d e rc e - d ilm iş d e ğ il, ö n c e d e n b e ri m e v c u t b ire r h ak ik at v e f az ile t o ld u k ları v e R e sû l- i Ek re m e A llah taraf ın d an ö ğ re tile c e k o lan h ak ik atle r v e f az ile t le r arasın d a b u lu n d u k ları iç in K u r'ân 'a d ah il o lm u şlard ır. Eğ e r H z . P e y g am b e rin ilm i b ö y le b aşk aların d an ö ğ re n d iğ i b irk aç h ak ik atte n ib a re t o lsay d ı K u r'ân - ı K e rim in iç e rd iğ i h ü k ü m v e h ik m e tle rin so n d e re c e sın ırlı v e b ir m ille tin id are sin e h iç b ir şe k ild e y e te rli g e lm e m e si g e re k ird i. O y sa b u ad am ların H z . İb rah im d in in in y e n id e n ih y asın ı o ld u k ç a arz u e tm e k le b e rab e r, b u d in i in an ç v e ah k am ın ın n e le rd e n m e y d an a g e ld iğ in i b ilm e d ik le ri k e n d i itiraflarıy la v e b u k o n u d a b ilg i k az an m ak iç in se y ah ate ç ık m ış o lm alarıy la sab ittir. 142 Bu z at n e Y ah u d iliğ e n e d e H ıristiy an lığ a g irm e m iştir. Bu z atın o ğ lu Said b in Z e y d , am c asın ın o ğ lu v e am c asın ın k ız ı — k i b u n lar H attab o ğ lu Ö m e r v e k ız k ard e şi y an i H an if o lan b u z atın o ğ lu Said b in Z e y d 'in h an ım ı, h e p M ü slü m an o lm u şlard ır. Sö z ü e d ile n Said 'e v e h an ım ın a M ü slü m an o lm ad an ö n c e H z . Ö m e r'in y ap tığ ı işk e n c e b ilin m e k te d ir. So n u n d a b u e z a v e c e fa h ay ırlı b ir şe k ild e so n b u ld u v e H z . Ö m e r'in M ü s lü m an lığ ın a v e sile o ld u . İşte e ğ e r b u Said , H z . M u h am m e d 'in k e n d i b a b asın d an d in in i ö ğ re n d iğ in i h isse tse y d i v e y a b ab ası b u k o n u d a b ir şe y i k u lağ ın a f ısıld asay d ı, h iç b ir z am an M ü slü m an o lm az d ı. H e le h e le İslâm ç ağ rısın ın o ç o k e rk e n d ö n e m in d e ... V e y a e ğ e r o z e k a f ışk ıran g ö z le r, p arlak ak ıl v e c e su r lisan sah ib i Ö m e r'in k alb in e , H z . M u h am m e d h ak k ın d a, ö z e llik le d e id d ia e d ild iğ i g ib i sö z k o n u su H an if le rd e n v e h asse te n am c asın d an b ir şe y le r ald ığ ı şü p h e si z e rre k ad ar y e r b u lsay d ı İslâm a asla g irm e z , b ü tü n k âf irle re aç ık tan aç ığ a m e y d an o k u m az v e M ü slü m an o lu şu İslâm iç in b ir fe tih o lm az d ı. 143 d6. Ebu K ays S ır m a b in Ebi Enes H an if le rd e n b iri d e , Eb u K ay s Sırm a b in Eb i En e s'tir. Bu k işi, c ah iliy e d ö n e m in d e k e n d in i ib ad e te v e rm iş, rah ip e lb ise sin e b ü rü n m ü ş, p u tlard an u z ak laşm ış, ö n c e H ıristiy an o lm ak iste m iş, f ak at H ıristiy an o lm ay arak H z . İb rah im 'in d in i ü z e re A llah 'a ib ad e t e tm e y e b aşlam ıştır. Bu d u ru m u H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) M e d in e 'y e h ic re tin e k ad ar d e v am e tm iş, R e su - 141 i. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 268. 142 i. F. Ertuğrul, Hakikat Nurları, s. 269. 143 ibn Hişâm , a.g.e., I, 342. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 263 lu llah m h ic re tiy le b irlik te o d a M ü slü m an o lm u ştu r. O ld u k ç a y aşlı o l m asın a rağ m e n g ü z e l şiirle riy le İslâm î v e H z . P e y g am b e ri ö v m ü ştü r. 144 Bu iz ah ım ız d an şu so n u c a v arıy o ru z : Bu H an if le rd e n b ir k ısm ı M ü slü m an o lm u ş. M ü slü m an o lm ay an lar d a k e n d i ç ık arların a d ah a u y g u n g ö r d ü k le ri b ir taraf a sığ ın m ışlar, e n y ak ın ları b ile k e n d ile rin e tab i o l m am ış, M ü slü m an o larak H z . M u h am m e d 'e ( a.s.m .) tab i o lm u şlard ır. M e se lâ, Z e y d b in A m r b in N ü f e y l'in d u ru m u n u g ö rd ü k ; o ğ lu v e ak rab a ları M ü slü m an o larak H z . P e y g am b e ri v e ç ağ rısın ı tasd ik e ttile r, c an ların ı v e m alların ı b u u ğ u rd a f e d a e ttile r. U m e y y e b in Eb i Sait'in d u ru m u n u d a ö ğ re n d ik . A c ab a b ü tü n b u n lar n e if ad e e d e r? Bu n u in saf e h lin e b ırak ıy o ru z . D ü şm an lık ta so n d e re c e ile ri g id e n ç ağ d aşların d an h iç b iri n in H z . M u h am m e d 'e y ö n e ltm e y i ak lın d an b ile g e ç irm e d iğ i b u m ü ste şrik id d iaları k o n u su n d a k ararı o n lar v e rsin . Eğ e r b u H an if le rd e n b iri, H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) g e rç e k p e y g am b e r d e ğ il d e — h aşa — sah te p e y g am b e r o ld u ğ u n u h isse tse y d i, m u tlak a k e n d isi d e p e y g am b e rlik id d iasm d a b u lu n u rd u . 145 144 ibn Hişâm , a.g.e.,!, 510-513. 145 insanın hatırına şöyle bir soru gelebilir: M üseylim e ve Tuieyha fiilen peygam berlik iddiasında bulundular. Bu yetm ez m i? Böyle bir itiraz doğru değil. Ç ünkü, bu sahte peygam berlerin hayat çizgileri, herkese hatta İslâm düşm anlarına bile bunları ve iddialarını reddetm e konusunda yeterli bir delildir. M sl. Esved el-Ansî zalim ve gaddar biriydi. Yem en halkı M üslüm an olunca o da M üslüm an olm uş, daha sonra ilk fırsatta dinden dönm üş ve peygam berlik iddiasından yalnızca dört ay sonra öldürülm üştür. Ö ldürülm esi olayında karısının oynadığı rol m alum dur. Kişiliği, yaşayışı ve karısının bile kendisine karşı tutum unda hiçbir aklı başında olanı onu tasdik etm eye sevkedecek bir ipucu bulunduğunu zannetm iyoruz. Kaldı ki, önce M üslüm an olm uş, sonra da dinden dönerek peygam berliğini ilan etm iştir. Bu, değil bir peygam berin, sam im i hiçbir insanın bile işi olam az, (bk. ez-Ziriklî, el-A ’lâm , “ el-Esvedü ’l-Ansî" m addesi. M üseyiim e ’ye gelince o da M üslüm an olm uştu. Yem âm e ’ye dönünce dinden çıkıp “ Ben peygam berlik konusunda M uham m ed ’e ortak kılındım " diyerek peygam berliğini ilan etti. Bu, iddiasını tem elden çürüten bir sözdü. Ç ünkü bu, Hz. M uham m ed ’ in peygam berliğini itiraf ettiğinin ifadesiydi. Hz. M uham m ed ise, onu kesin bir biçim de yalanlıyordu. O bununla da kalm adı; kendisine tabi olanlara içki ve zinayı serbest etti ve nam az kılm a yüküm lülüğünü kaldırdı (ibn H işâm , a.g.e., II,. 577) M üseylim e irtidat savaşlarında öldürüldü. (İbn H işâm , a.g.e., II, 72-73.) M üseylim e, kendisi gibi peygam berliğini ilan eden Secah ile evlendi. Secah onun yanında kısa bir süre kaldı. Büyük bir orduyla Yem âm e ’ye gelm işti. Fakat M üslüm anlarla savaşm anın güçlüğünü görünce (Irak bölgesinde bulunan) C ezire ’ye döndü. Sonra da M üseylim e ’ nin öldürüldüğünü duyunca M üslüm an oldu. Vefatında M uaviye ’ nin Basra valisi cenaze nam azını kıldırdı. G erek M üseylim e, gerekse Secah ’ ın gerçek m ahiyetlerini öğrenm ek isteyenler için bu kadar izah yeterlidir sanırız, (bk. ez- Ziriklî, el-A ’ lâm , “ Secah" ve “ M üeylim etü ’ l-Kezzab ” m addeleri.) G elelim Tulayha el-E zdî’ nin durum una. Bu kişi, tıpkı yalancı peygam berlikte iki diğer refiki gibi, peygam berliğini ilan etm eden önce M üslüm an olm uştu. Kabilesi olan Beni Esed ’ in elçilik heyetiyle birlikte ülkesine dönünce irtidat etti ve peygam berlik iddasında bulundu. Hz. Ebu Bekir dönem inde Hz. H alid bin Velid onu bozguna uğrattı. O da Şam ’a kaçtı. Sonra Hz. Ö m er (r.a) dönem inde yeniden M üslüm an oldu ve bir heyetle birlikte Hz. Ö m er ’ e gelerek bey ’ at etti. D aha sonra İslâm î fetihlerde büyük im tihanları başarıyla verdi. N ihayet N ehavend ’te şehid edildi (bk. ez-Ziriklî, el-A ’ lâm , “ Tulayhatü ’ l-Ezdî"; Atiyatullah, el-Kam ûs ’ lislâm î, “ Tulayha bin H uveylid" m addesi.) G örüldüğü gibi bu yalancı peygam berlerden ikisi yollarını tam am layam ayarak geri M üslüm an olm uştur. Kâfir olarak ölen diğer ikisi ise, daha önce M üslüm an olm uşlar, sonra da dinden dönüp peygam berlik iddiasında bulunm uşlar. Bu, gerçek peygamberlerin işi olam az. 264 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ e. Ş a i r le r d e n A lın d ığ ı İd d ia s ı Bü tü n m u h te m e l k ay n ak ları g ö z d e n g e ç irirk e n şö y le b ir so ru d a h atıra g e le b ilir: A c ab a H z . M u h am m e d , K u r'ân î b ilg ile rin i Y ah u d i, H ıristiy an v e y a b e n z e ri A rap şairle rin d e n alm ış o lm ası m ü m k ü n d e ğ il m id ir? Ö n c e lik le şu n u b e lirte lim k i, K u r'ân - ı K e rim , H z . P e y g am b e r'i b iz e , g e n e llik le şiirle p e k ilg isi o lm ay an b ir k im se o larak tak d im e tm e k te v e şiiri d e , o n a y araşm ay an b ir o y u n o larak k ab u l e tm e k te d ir. 146 A n c ak şim d ilik b u h u su su b ir k e n ara b ırak ıp , b ö y le b ir e d e b iy attan n e g ib i b ir talim in ç ık ab ile c e ğ in i araştırm ak g e re k ir. C ah iliy e t d ö n e m in d e , ik i tarz e d e b iy atla k arşı k arşıy a b u lu n m ak tay ız . G e rç e k te n , A 'şa ( V . 629 M .) g ib i b az ı şairle r, d ah a ç o k k ilise n in ö rf v e ib a d e tle rin i tav sif e tm işle rd ir k i, b u n larla ilg ili o larak K u r'ân - ı K e rim d e e n u f ak b ir iz e b ile rastlan m az . Bu şairle r d ik k atle rin i ö z e llik le şarap ü z e rin e te k sif e tm işle rd ir; o y sa K u r'ân - ı K e rim b u ad e ti b e n im se m e k şö y le d u rsu n , o n u k e sin o larak y a sa k la y a c a k tır.147 O h ald e , K u r'ân - ı K e rim b ö y le b ir e d e b iy at tü rü n e b ağ lan am az . Bu n u n la b e rab e r, tam am e n d in î k o n u lara tah sis e d ilm iş b aşk a b ir şiir tü rü d e m e v c u ttu r. Bu b ak ım d an Ü m e y y e b . Eb i Sait'in m ısraları b u k o n u d a e n d ik k at ç e k ic i ö rn e k te şk il e d e r. 148 Ü m e y y e 'n in şiirle riy le ilg ili d e ğ e rle n d irm e y i d ah a ö n c e y ap tık . T isd all, b u k o n u y a d e ğ in e re k şö y le d e m e k te d ir: "Bu g ü n Şark 'tâ b az ı k e re : 'M u h am m e d , y aln ız p u tp e re stle rin b irç o k e sk i ad e tle rin i v e d in î ay in le rin i k ab u l v e İslam a m e z c e tti. Bir A rap şairi o lan İm r'ü l- K ay s'm şiirle rin d e n b az ıların ı d a ç ald ı v e b u n lar şim d i d e K u r'ân 'd a b u lu n ab ilir' d e n ilm e k te d ir. Be n b ile b ir g ü n , M u h am m e d 'in k ız ı 54. Sû re d e "İk f e rab e ti's- sâatü v e 'n - şe k k a'l-k am e r" ây e tin i o k u rk e n şâirin ( İm rü 'l- K ay s'm ) o rad a h az ır b u lu n an k ız ı o n a: 'Bu b e n im b ab am ın şiirle rin d e n b irisid ir, b ab an o n u ç alm ış' d e d iğ in i riv ây e t e d e rle rk e n işittim . İh tim al k i b u , y alan d ır. Ç ü n k ü İm rü 'l- K ay s M ilâd î 540 se n e sin d e ö ld ü . H alb u k i M u h am m e d Fil se n e si d e n ile n 570 tarih in e k ad ar h e n ü z d o ğ m am ıştı" T isd all, b u n d an so n ra o n b ir b e y itte n ib are t b ir şiire y e r v e riy o r v e b u n d an b irk aç c ü m le n in ü z e rle rin e b ire r ç iz g i ç iz e re k , b u n ların K u r'ân 'm d e ğ işik sû re le rin d e m e v c u t o ld u ğ u n u g ö ste riy o r. Bu b e y it le ri 'M u alle k at- ı se b 'a'n m İran 'd a e lin e g e ç e n b ir n ü sh asın ın so n u n d a g ö rd ü ğ ü n ü ; f ak at b u şiirle rd e b az ı h atalar o ld u ğ u n d an v e b u n lar b aşk a n ü sh alard a m e v c u t o lm ad ığ ın d an b u b e y itle ri İm rü 'l- K ay s'ın y az m ış b u lu n m asın ın şü p h e li o ld u ğ u n u b e lirtiy o r. O n a g ö re b u işare tli ib are le r, c ah iliy e şairle rin d e n alın ıp K u r ’ ân 'a y e rle ştirile c e k y e rd e K u r'ân 'd an 146 Yasin, 69. 147 M âide, 90-91. 148 Draz, Initiation au Coran, s. 125. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 265 alın ıp b u şiire y e rle ştirilm iş o lab ilir. Fak at b ir taraf tan b u şiiri ilg ili b u lu n d u ğ u k o n u lara u y g u lay arak , K u r'ân 'ı latife y o llu tak lid e c e sare t e d e c e k b ir k im se b u lu n d u ğ u n u f arz e tm e k g ü ç tü r; d iğ e r taraftan n isb e te n y e n i b ir z am an d a b ile K u r'ân 'd an ây e tle r alıp , b u n ları d in î v e y a f e lse f î m ah iy e tte o lan k itap lara d e rc e tm e k ç o k f az la y ay g ın laşm ış b ir ad e ttir. M u h am m e d , h e r n e k ad ar p e k m e şh u r o lm ay an k ay n ak lard an — h aşa — ç alm ışsa d a o n u n İm rü T K a y s g ib i m e şh u r b ir şaird e n ç ald ığ ın ı f arz e t m e k g ü ç tü r. H e rh ald e ih tim al k e f e si, M u h am m e d 'in ç alm a c ü re tiy le su ç lu o lm ad ığ ın ı f arz e tm e k taraf ın a m e y le d e r." 149 N ih ây e t e sk i A rap şiirle ri h u su su n d a g ö rü ş b ild irm e y e k e n d isin d e n d ah a salah iy e tli b ir ad am b u lm ak g ü ç o lan L y u ll'u n d e f ik ri b u o lu p , Im rü lk ay s'a atf e d ile n m e z k u r satırların ü slû p , if ad e v e v e z n e d ay an an se b e p le r d o lay ısıy la İm rü 'l-K ay s'm o lm ad ığ ın a k an aat g e tird iğ i k e n d isin e b ild ird iğ in i b e lir tiy o r. 150 Bu aç ık lam ay ı n ak le d e n İsm ail Fe n n î m e rh u m , k ü tü p h an e sin d e b u lu n an İm rü 'l- K ay s'm d iv an ın d an b irk aç n ü sh ay ı in c e le d iğ in i, f ak at sö z k o n u su o n b ir b e y itte n h iç b ir tan e sin i b u lam ad ığ ın ı sö y lü y o r v e şu b ilg iy i v e riy o r: "Bu n ü sh aların b iri C iz v itle r taraf ın d an H ıristiy an Şairle r ad ıy la Be y ru t'd a b asılan m e c m u ad ad ır. Eğ e r b e y itle ri y az an g e rç e k te n İm rü T K ay s o lsay d ı, p ap az lar, K u r'ân 'm b az ı c ü m le le rin in b u n lard an alın d ığ ın ı isb at iç in , o n ları b u m e c m u ay a d e rc e tm e le ri v e m ü e llifin d e , K u r'ân 'm m e 'h az ların d an ( k ay n ak ların d an ) o lm ak ü z e re , k ab u l e tm e si tab ii id i. Şu h ald e , b u k o n u d a e n salah iy e tli b ir k im se say ılan L y u ll'u n re y in e g ö re b u b e y itle rin , M ü slü m an ları şü p h e y e d ü şü rm e k g ib i m e lu n c asın a b ir m ak satla, b az ı z ın d ık lar tarafın d an u y d u ru ld u ğ u n a şü p h e y o k tu r. A şağ ıd ak i ik i b e y it d e İm rü 'l- K ay s'm d iv an ın d a b u lu n m am ak la b e ra b e r k e n d isin e isn at e d ilm e k te d ir: "Y e te m e n n e 'l- m e r'u f i's-say f i v e 'ş- şitâ V e İz â c âe 'ş- şitâ e n k e re h u Fe h ü v e lâ y ard â b ih alin v âh id in K u tile 'l- in sân ü m â e k f e rah ü " Bu rad ak i "K u tile 'l- in sân ü m â e k f e rah ü " c ü m le si "A b e se " sû re sin d e g ö rü lü r. H atta R e sû l- i Ek re m 'in , "Şairle rin e n m ah iri v e o n ların C e h e n n e m e saik i o lan İm rü 'l- K ay s'a lan e t o lsu n . O v ah iy n âz il o lm ad an e v v e l sö y le d i" b u y u rd u ğ u d a riv ây e t e d ilir. Bu riv ay e tin m e n şe in i h ay lic e arad ım sa d a b u lam ad ım . N ih ây e t Be y az ıt k ü tü p h an e si m ü d ü rü m u h le - 149 Tisdall, a.g.e. s. 47. 150 Tisdall, a.g.e. s. 48; İ. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 161-162. 266 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR re m ü stâd H af ız İsm âil Ef e n d i " R û h u T M e â n î" te f sirin d e b u n a d air b ir fık ra b u ld u . Bu n d a, m e z k u r ik i b e y it ay n e n z ik re d ild ik te n so n ra "İm rü 'l- K ay s'a isn at e d ile n sö z e g e lin c e , b u n u n aslı y o k tu r. K e lâm - ı A rab a e n az aşin a o lan b ir ' k im se , b u n u sö y le y e n in C ah iliy e şairle rin d e n o lm ay ıp , M ü v e lle d in 151 şairle rin d e n o ld u ğ u n u v e ik tib as y ap m ak iste d iğ in i b i lir" 152 İsm ail Fe n n î, İm rü 'l- K ay s'a atf e d ile n v e K u r'ân 'd a d a b az ı if ad e le ri y e r alan b e y itle rin h iç b irin in İm rü 'l-K ay s'ın d iv an ın d a y e r alm ad ığ ın ı sö y le m e k te d ir. 153 Bu b irk aç if ad e n in o rad a d a b u lu n d u ğ u f arz e d ilse b ile K u r'ân 'd ak i b ö y le b irk aç tab irin b ir şair taraf ın d an e v v e lc e k u llan ılm ış o lm ası, A rap fe sih v e b e liğ le rin i k ısa b ir sû re sin in b e n z e rin i g e tirm e k te n b ile ac iz b ırak m ış v e b u n lard an b az ısın a: "Bu in san sö z ü d e ğ ild ir!" d e d irtm iş v e b az ısın a f e sah at v e b e lag atın a se c d e e ttirm iş v e İm rü 'l- K ay s'ın k asid e si b aşta o lm ak ü z e re , K a'b e 'n in d u v arın d a asılı o lan y e d i k asid e y i, artık lü z u m su z ad d e ttire re k , in d irtm iş o lan K u r'ân - ı A z îm in m u c iz e o ld u ğ u n d a h iç b ir şü p h e y o k tu r. 154 K u r'ân 'm ây e tle rin e b ö y le k ay n ak b u lm ay a ç alışan ları m ağ lu p e d ip su stu rm ak iç in , o n d a y e r alan b az ı g ay b e d air h ab e rle rin v e h iç b ir alim v e f ilo z o f u n h ak k ıy la k e şfin e g ü ç y e tire m e d iğ i b irtak ım y ü k se k h ak i k atle rin n e re d e n alın d ığ ın ı so rm ak y e te rlid ir. Bu n lara İlah î v ah y d e n b aşk a b ir şe y in k ay n ak g ö ste rilm e si m ü m k ü n d e ğ ild ir. A sıl ö n e m li o lan şe y , laf ız lar v e tab irle r d e ğ il, b u n ların if ad e e ttiğ i y ü k se k h ak ik atle r d ir. Sah ab ile r iç in d e İm r'u l- K ay s'm , Ü m e y y e b in Eb i's- Sa lt'm v e sair şairle rin şiirle rin i b ile n le r ç o k tu . Bu n lar, b ö y le b az ı k e lim e v e tab ir b e n z e y işin d e n d o lay ı h iç b ir şü p h e y e d ü şm e d ile r. Ç ü n k ü K u r'ân 'm ih tiv a e ttiğ i y ü k se k h ik m e tle r v e h ü k ü m le r ile b u şiirle rin m u h te v iy atı o lan sırad an , d e ğ e rsiz şe y le r arasın d a h iç b ir m ü n ase b e t g ö rm e d ile r. K u r'â n - ı K e rim in iç e riğ in d e n b irk a ç k e lim e ve ta b irin C a h iliy e şiirle rin d e v e y ah u t Y ah u d i k itap ların d a g ö rü lm e sin d e n , altıb in altı y ü z bu k ad ar ây e ti ih tiv a e d e n K u r'ân - ı K e rim ale y h in d e h iç b ir so n u ç ç ık arılam az . Bu b o şu n a b ir te şe b b ü stü r. Ç ü n k ü e n f e sih v e b e liğ say ılan h an g i k itap v ard ır k i; o n d a, b aşk a k itap lard a g e ç e n b irk aç d e ğ il, b irç o k k e lim e le r v e tab irle r b u lu n m asın ? "Y o k o lası in san n e k ad ar d a n an k ö r d ü r" sö z ü g ib i h an g i d o ğ ru sö z v ard ır k i, o n u ö n c e d e n h iç b ir k im se sö y le m e m iş o lsu n ? Bin le rc e p e y g am b e r g e lm iş, g e ç m iş; m ü m k ü n m ü d ü r k i, b u n - 151 C âhiliye, im rulkays ve Antere gibi Islâm ’dan önce gelen şairlerdir. M üvelledin ise, İslâm m ilk asrında gelen şairlerden sonraki şairlerdir, iktibas, Kur'ân ’dan veya hadislerden veyahut büyük adam ların sözlerinden bazı şeyler alıp söz arasında söylem ek veya yazm aktır. 152 İ. F. Ertuğrul, Hakikat Nurları, s. 162-163. 153 i. F. Ertuğrul, a.g.e. s. 163. 154 i. F. Ertuğrul, a.ğ.e., s. 164. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 267 lar A llah 'ın b ir o ld u ğ u n u v e d o ğ u rm ad ığ ı g ib i d o ğ m u ş d a o lm ad ığ ın ı in san lara b ild irm e m iş o lsu n ? H an g i tarih ç i v e y a y az ar v ard ır k i, g e ç m iş z am an a ait o lay ları h iç k im se n in k u llan m ad ığ ı k e lim e v e if ad e le rle an latm ış o lm asın ? K u r'ân - ı K e rîm , b irç o k y ü k se k h ü k ü m v e h ak ik atle ri ih tiv a e tm e k te d ir. Bu n ların , ö te d e n b e rid e n alın m ış b irk aç k e lim e v e tab ird e n m e y d an a g e ld iğ in i id d ia e d e c e k o lan b ir k im se n in ak lın d an şü p h e e d ilir. H z . p e y g am b e r k e n d i k ast v e irad e si o lm ak sız ın g e lm e k te o lan v ah iy le ri k ab u ld e m e c b u rd u . M e c b u r o lm asa, o n u n , ö n c e d e n işitip b e lle d iğ i laf ız larla tab irle rin şü p h e li g ö rü le c e ğ in i d ü şü n e re k , b u n ları k u llan m ası im k an sız d ı. 155 f. S a b iî l e r d e n A l ı n d ığ ı İd d ia s ı C laire T isd all, Sab iîle rle ilg ili şu id d iad a b u lu n u r: "H z . M u h am m e d , p e y g am b e r sıf atıy la z u h u r e ttiğ i v ak it, A rap ların h e r n e k ad ar d in î f ik irle ri v ar id iy se d e o n ları ataların ın saf d in in e d ö n d ü re c e k v ah y e d ay alı b ir k itap ları y o k tu . Bu n u n la b e rab e r, b az ı c e m aatle rin ilh am e d ilm iş g ö z ü y le b ak tık ları k itap ları v ard ı. Bu c e m a atle r d e Y ah u d ile r, H ıristiy an lar, M e c û sile r, y ah u t Z e rd ü ştîle r v e Sab i- île rd i. L âk in Sab iîle rin İslâm a te siri f az la o ld u . Bu n lar, b e ş y ıld ız , şe re f m e n z ille rin e g e ld ik le ri v ak it b ay ram y ap arlar v e o tu z g ü n o ru ç ' tu tarlard ı. N am az , o ru ç v e f ıtır b ay ram ı b u n lard an v e o ru c u n b aşlan ı lac ağ ı v e b o z u lac ağ ı v ak itle r Y ah u d ile rd e n alın m ış. M ü slü m an ların n am az ları b e ş v ak it ise d e ik i re k at n af ile n am az ları d a v ard ı. Be n û H ü z e y m e k ab ile sin in İslâm î k ab u l e ttik le rin i H alid b in V e lid 'e b ild ir d ik le ri v ak it 'Biz Sab iî o ld u k ' d iy e b ağ ırm aları n am az v e o ru ç la f ıtır b ay ram ın ın b u n lard an alın d ığ ın ı te y it e d e r. H z . İb râh im 'd e n k alm a ru h u n b e k ası v e k ıy am e t g ü n ü itik ad ları d a v ard ı. L âk in b u n lara g arip b irtak ım h ay alî f ik irle r k a rıştırılm ış." 156 Sab iîle rle K u r'ân - ı K e rim in talim atları arasın d a b ir b e n z e rlik k u ru l m ay a ç o k ç alışılm ıştır. Sab iîle r M e k k e 'd e y aşad ık ları b ilin e n p u tp e re stle rd e n d i. Y ıld ız lara v e m e le k le re tap ıy o rlard ı. D in î tö re n le ri p u t p e re stlik , H ıristiy an lık v e d iğ e r b irtak ım m e z h e p le r k arışım ı b ir şe y id i. K ab e 'y e d e ğ il H arran 'a h ac c e d iy o rlard ı.157 İb ad e tle ri, y ıld ız la- ra, g ü n e ş b atark e n , z e v al v ak ti v e g ü n e ş d o ğ ark e n id i. 158 155 i. F. Ertuğrul, a.g.e., s. 355-357. 156 N akleden i. F. Ertuğrul, a.g.e., s. 165-166. 157 Harran, Suriye ’ nin kuzeyinde, Türkiye H ududları dahilinde bir şehirdir. Burasının M .Ö . üç bin yılından beri önem li bir dinî yeri vardı. Aya tapanların m erkezi olm uştu. İslâm ’ ın Irak ’ı fethi esnasında Sabiîler oraya toplaştılar. H alife M e ’ m un ’ un onları sıkıştırm ası sonucu orayı terkettiler.Yakut el-H am evî “ M u ’cem ü ’ l- 268 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K u r'ân - ı K e rim d e ü ç y e rd e g e ç m e k te o lan "Sab iîn " k e lim e si 159 o ld u k ç a g e lişm iş b ir m ü şrik f ırk a sın a mı ( b u n lar H a rra n Sa b itle rid ir k i, asıllarm ın Şis'in o ğ lu Sab î'y e v ard ığ ın ı, b ab asın ın d in in e tab i o ld u k larım v e o n d an Sü ry ân î d ilin d e y az ılm ış b ir k itab a sah ip b u lu n d u k ların ı id d ia e tm işle rd ir) y o k sa " Sa b îa " d e n ile n b ir Y âh û d i- H ıristiy an f ırk asın a m ı, ( Su b b e le r v e y a M an d e h ile r, V af tiz c i Y ah y a H ıristiy an - ları) y ah u t d a H ıristiy an ism i altın d a m ü şrik o lan b ir f ırk a y a m ı d e lâle t e d e r? M e se le ih tilaf lıd ır; v e e l- Fe y y û m î, " el- M isbâhu ' l- M iin îr" ad lı lü g atın d a b u so n tarifi v e rir.160 Sab ' ile Se b h k ö k le rin in f ark lı o lm ası v e h a d is-i şe rif le rd e d e "su d û r v e h u lû l" g ib i Sab îa ak aid in d e n h iç sö z e d ilm e m e si, ik in c i g ö rü şü n d e te rk e d ilm e sin i g e re k tirir. Z ira Sab iîle re atf e d ile n b e lli b a şlı am e lle r iy ic e b ilin m e k te d ir v e b u n lar h e m K u r'ân - ı K e rim v e hem h ad is- i şe rifle r taraf ın d an re d d e d ilm iştir. Bu f ik ir v e am e lle rd e n b az ıları K u - re y şlile rc e d e b e n im se n m iş v e araların d a o d e re c e y ay ılm ıştır k i, b u n ları, h âk im o lan m ü şrik lik te n ay ırd e tm e k g ü ç le şm iştir. M e se lâ: "1. M e le k le rin v e y ıld ız ların ilâh laştırılm ası v e tab iat o lay ları ü z e rin d e k i te sirle ri, 161 2. K u rb an lard an b ü y ü k p ay ın , A llah 'a d e ğ il, k ü ç ü k ilah lara su n u lm ak ü z e re ay rılm ası, 3. H ac e sn asın d a y ap tık ları d u alard a A llah 'a şirk k o şm aları...v s 162 m ü şrik le rc e b e n im se n e n Sab iî in an ç v e am e lle rd e n d i. A y rıc a ib ad e tle il g ili b az ı ö rf v e ad e tle ri m ü şrik v e İslâm î ib ad e tle rd e n d e ay rılıy o rd u . M e se lâ Sab iîle re g ö re h ac c m K ab e 'd e d e ğ il Irak 'd ak i H arran 'd a ic ra e d ilm e si g e re k iy o rd u . Y in e o n lara g ö re k u rb an ların y e n m e d e n tam am e n y a k ılm a sı163 v e ik i k ad ın la e v lilik te n sak ın ılm ası ic ab e d iy o rd u . K e z a Büldân ” da şunları yazıyor: “ O , Rum eli Yarım adasında önem li ve büyük bir şehirdir. M usul, Şam ve R um eli yolları üzerinde önem li bir kavşak üzerindedir. Ahalîsi Sabiînden m üteşekkildir. Şehirler ve m ezhepler ile ilgili kitaplarda H oranîler olarak geçerler. (M u ’cem ü ’l-Büldân, III,. 241-242) Ahm ed Em in de bu konuda Fecrü ’l-islâm adlı eserinde şunları yazıyor: Süryanîler en m eşhur putperestlik m erkezlerinden idi. İslâm ’ ın gelm esinden sonra bile bir m üddet putperestliğin ve Yunan M edeniyetinin m erkezi olarak devam etti. (Ahm ed Em in, Fecrü ’ l-islâm : T. 7, s. 13) 153 Draz. İslâm ’ ın insana Verdiği Değer, s. 13. 159 Bakara, 62; M aide, 69; Hacc, 17. 160 G erek Kur ’ ân-ı Kerim de ve gerekse hadis-i şeriflerde bu ihtilafları kesecek bir bilgi m evcut değildir. Bir kısım alim ler, Sabitleri “ M üşrikler" ve “ H anifler” diye iki gruba ayırm ışlardır. Yıldızlara tapanların, onların bu m üşrik grubu olduğunu kabul etm işlerdir. Yine M üslüm anların Kâbe ’ye tazim leri gibi yıldızlara ta ’zim edenlerin N asarâ ’ dan bir fırka olduğunu söyleyenler de vardır. (C evad Ali, Tarîhu ’l-Arab Kable ’ l-islâm , VI, 310 vd.; ayrıca bk. işaret edilen âyetlerin tefsirlerine.) 161 Buharî, M egâzî 37 “ m utırnâ binecm i kezâ". 162 M üşriklerin bu inançları için bk. Draz, initiation au C oran s. 63-66. 163 Bk. G . Sale, O bservations Hist. et Crit. sur le M ahom etism e, s. 30-31. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Sab iîle r sü n n e t d e o lm az lard ı. 164 b ir ib ad e t şe k lin d e y d i. Bu H atta ib a d e tle ri ib ad e tle r g ü n d e ü ç y ıld ız lara ■ ' 269 y ap ılan d e f a y ap ılıy o rd u ve b u n ların İslâm î ib ad e tle rin tam am e n ak sin e 165 g ü n e şin d o ğ d u ğ u , z e v ald e b u lu n d u ğ u v e b attığ ı z am an lara rastlam ası g e re k iy o rd u . 166 Sab iîle r, o ru ç tu tarlard ı. O ru ç b ittiğ i v ak it b ay ram y ap arlard ı. Sab iî le r k ız ların ı p u tlara k u rb an o larak tak d im e tm e ad e tin e d e sah ip tile r. M e m e e m e n ç o c u k ları e n m ak b u l k u rb an ad d e d e rle rd i. H atta H z . P e y g am b e rin d e d e si A b d u lm u ttalib , o ğ u lların d an b irin i k u rb an e tm e k ah d in d e b u lu n d u . So n ra b ü y ü k k âh in in re y iy le , d iy e t o lm ak ü z e re y ü z d e v e k u rb an e d e re k , o ğ lu v e Fah r- i K âin at Ef e n d im iz in b ab ası A b d u llah 'ı ö lü m d e n k u rtard ı.167 Sab iîle r g e c e n in altın c ı saatin d e n am az k ılarlard ı. Bu n u n la b e rab e r, n am az n asıl k ılm ıy o rd u , b u n d a rü k u v e sü c û d v ar m ıy d ı? K itap lard a b u n a d air m alu m ata te sad ü f e d e m e d ik . H e le ab d e stte n h iç b ah se d il m e m iştir. O ru c a g e c e n in so n ü ç te b irin d e n b aşlay ıp y ıld ız lar d o ğ u n c ay a k ad ar d e v am e d e rle rd i. 168 Bu rad a b e lirtile n h u su sların h e m e n h iç b irisin in İslâm m in an ç v e ib a d e tle riy le b ir alak ası y o k tu r. P u ta tap m ak sö z k o n u su o lm ad ığ ı g ib i, ç o c u k ları k u rb an e tm e k d e y o k tu r. İslâm m b e ş v ak it n am az ın ın o n ların tam o larak n e z am an v e n asıl k ılın d ığ ı, ab d e st alıp alm ad ık ları b e lli o lm ay an n am az larıy la b ir ilg isi y o k tu r. İslâm î o ru ç d a, g e c e n in so n ü ç te b irin d e n d e ğ il, f e c r- i sa d ık ta n itib a re n d o ğ m asın a k ad ar d e ğ il, g ü n e şin tam b a şla r; y in e y ıld ız la rın o larak b atm asın a k ad ar d e v am e d e r. K ald ı k i, İslâm b az ı n o k talard a b u n ların d in i in an ç v e y aşay ışların a u y g u n g e lse b ile y in e d e o n lard an alın m ış d iy e id d ia e d ile m e z . Ç ü n k ü , b u n ların d a aslın d a h ak v e se m av î b ir d in e m e n su p o ld u k ları v e z a m an la b u d in le rin i tah rif e d ip d o ğ ru y o ld an sap tık ları sö y le n ir. H al b ö y le o lu n c a b u n ların d a h ak d in le rin d e n k alm a b irtak ım in an ç v e ib a d e tle ri 169 b u lu n ab ilir v e b u n ların İslâm ile b ağ d aşm ası k ay n ak ların ın b ir o lm asın d an ile ri g e lm iştir. İslâm m h ak v e o rijin al b ir d in o lm ası iç in , 164 İslâm Ansiklopedisi “ Sabia" m addesi. 165 ibn Ö m er ’den rivayet edildiğine göre: Peygam berim iz şöyle buyurdu: “ N am azınızı güneşin doğm ası ve batm ası anına ayarlam ayın.” ibn Ö m er dedi ki. Peygam berim iz: “ Eğer güneşin hacibi (örtüsü) battıysa nam azınızı onun tam batm asına kadar erteleyin, eğer güneşin çevresi görünm eye başlam ışsa nam azınızı onun yükselm esine kadar erteleyin ” buyurdu. (et-Teoridü ’s-Sarîh Licâm ii ’s-Sahîh, I, 53) (D raz, islâm m İnsana Verdiği D eğer, s. 13). 166 Draz, Initiation au C oran, s. 116-117. 167 Bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 152-154. 188 i. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 167-168. 188 M sl., Kur ’ ân-ı Kerim , orucun eski üm m etlere de farz kılındığını açıkça ifade ediyor, bk. Bakara, 183. 270 B KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h iç b ir n o k tad an ö n c e k i d in le re b e n z e m e m e si v e o n lard an e n f ay d alı v e m ak u l n o k talard an b ile ay rılm ası g e re k m e z . g. H z. Ö m e r 'd e n A l ı n d ığ ı İd d ia s ı D o z y , T arih- i İslâm iy et isim li k itab ın d a şu n ları sö y lü y o r: " H a tta v ah iy le r ü z e rin d e b ile Ö m e r'in te siri o ld u . Baz ı e m irle rin Ö m e r ta rafın d an lü z u m g ö ste rild ik te n so n ra se m âd an n âz il o ld u ğ u n u M u h am m e d itiraf e d e rd i. Eğ e r b ir m ü 'm in rû h b ö y le h u su slard a b ir an lık te f e k k ü r v e m u h ak e m e e d e b ilse y d i b u d u ru m (y an i Ö m e r tarafın d an g ö ste rile n lü z u m ü z e rin e o e m rin se m âd an in m e si d u ru m u ) P e y g am b e r'in m ü 'm in ru h u n d a v e b ü tü n M ü slü m an ların ru h ların d a, M u h am m e d 'in v ah iy le rin in İlâh î k ay n ak lı o lm ası h ak k ın d a şü p h e d o ğ u rm ak g e re k ird i." 170 M ax im e R o d in so n d a: "H z . Ö m e r safç a ( n aiv e m e n t) 171 , v ah y in ü ç d e fa m u c iz e b iç im in d e k e n d isin e m u v af ak at e tm e siy le ö ğ ü n m e m iş m id ir" 172 d iy e re k b u k o n u d a b ir şü p h e m e y d an a g e tirm e k iste r. H z . P e y g am b e r, g e re k k e n d isin e so ru lan v e g e re k o lay ların ak ışı iç e ri sin d e m e y d an a g e le n b az ı d u ru m lard a İlâh î v ah y i b e k le r v e A llah ta raf ın d an ald ığ ı e m irle re u y ard ı. Be d ir sav aşın d a e sir alın an y e tm iş k işin in ö ld ü rü lm e si 173 , iç k in in m ü n afık ların h aram k ılın m ası 174 , H z . P e y g am b e rin c e n az e n am az ların ı k ılm am ası 175 , H z. İb ra h im 'in m a k am ın ın n am az g âh e d in ilm e si, H z . P e y g am b e rin e v in e y e m e k iç in iz in siz g irilm e m e si, T ah rim o lay ın d a, iç in d e k ız ın ın d a b u lu n d u ğ u , H z . P e y g am b e rin h an ım ların ı ik az ı, H z. P e y g am b e rin h a n ım la rın ın te se t tü rü ... 176 g ib i h u su slarla ilg ili b az ı ây e t- i k e rim e le r, H z . Ö m e r'in ar z u ların a u y g u n o larak in m iştir. 170 Dozy, Tarih-i İslâm iyet, s. 59-60. 171 “ Safça ” ve “ M ucize suretinde" ifadeleri, bu m üsteşrikin gayr-i m üslim olduğunu ve vahyi beşerî bir kaynağa dayandırm ak istediği bilinm ese bile ne dem ek istediği açıkça anlaşılıyor. R odinson ’un “ safça ” ifadesini kullanırken Hz. Ö m er ’e üstü kapalı bir biçim de dil uzatm ası, onun insanları tanım ada ve kişiliklerini değerlendirm ede ne kadar da beceriksiz olduğuna delildir. Hz. Ö m er, R odinson'un dem ek istediği gibi “ saf” bir kim se değildi. Aksine nafiz basiret sahibi, insan sarrafı, derin düşünceli ve son derece akıllıydı. İslâm im paratorluğunu, Fars ve Rum ülkelerinde dünyanın en büyük ordularıyla m ücadelenin zirvesindeyken tam on sene idare etm iş ve zafer üstüne zafer kazanm ıştır. 172 Rodinson, a.g.e., s. 253.. 173 Bk. Razî, M efâtih, Enfâl Sûresi 67. âyetinin tefsiri. 174 Bk. Elm alık, Hak Dini, Bakara, 219. âyetinin tefsiri. 173 Buharî, Tefsîru Sûre (9) 12, 13; M üslim , Sıfati ’l-M unafikîn 4. 176 H z. Ö m er bu hususta şunları söylem ektedir: “ Ben üç konuda Allah ’ a m uvafık görüş bildirdim : ‘ Ey Allah ’ ın R esûlü! Hz. İbrahim ’in m akam ını nam azgâh adinseniz nasıl olur? ’ dedim . Yine: ‘ Ey Allah ’ ın R esûlü! Senin yanına iyi insanlar da geliyor, kötüleri de. M ü'm inlerin annelerine (kendi hanım larına) örtünm elerini em retsen nasıl olur? ’ dedim . Hz. Peygam ber (s.a) ’ ın bazı hanım larıyla hafif m ünakaşa ettiğini duydum . H em en yanlarına vararak dedim ki: 'Ya bu tutum unuzdan vazgeçersiniz veya sizin yerinize Allah KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 271 Baz ı ây e tle rin k e n d i arz u su n a u y g u n o larak in m e sin in se b e b i, H z . P e y g am b e rin o n u m e m n u n e tm e g e re ğ in d e d e ğ il, k e n d isin in e n ay ırıc ı ö z e lliğ i o lan v e o n a "Farû k " lak ab ın ı k az an d ıran k e n d i ak l- ı se lim v e isab e tli g ö rü şü n d e aram ak g e re k ir. Bu y ü k se k m e z iy e tin g e re ğ in d e n o larak H z . P e y g am b e r v e y a m ü 'm in le r h ak k ın d a h ik m e te v e m aslah ata u y g u n d ü şü n d ü ğ ü b az ı şe y le rin İlâh î irad e y e d e te v afu k e d e re k o y o ld a ây e t n az il o lm ası b u v ah iy le rin A llah taraf ın d an g e ld iğ in i n e d e n şü p h e y e d ü şü rsü n ? H z . Ö m e r ç o k y ü k se k m e z iy e tle ri b u lu n an n ad ir rastlan ılır b ir y ü c e z attı. H z . P e y g am b e r b u m e z iy e tle ri tak d ird e n u z ak d u rm ad ı. D ah a o M ü slü m an o lm ad an ö n c e h ak k ın d a: "Y a R ab , Se n İslâm î H attab o ğ lu Ö m e r ile m u az z e z e y le 177 " d iy e d u a e ttiğ i g ib i o n u n ih tid asın d an so n ra d a: "Ey H attab o ğ lu , n e f sim K u d re tin in e lin d e b u lu n an A llah 'a y e m in e d e rim k i, se n b ir y o ld a y ü rü rk e n şe y tan asla se n in k arşın a ç ık am az v e o m u tlak a k e n d in e b aşk a b ir y o l tu tar 178 " , Ö m e r'in k alb i v e lisan ı ü z e rin e "M u h ak k ak k o y m u ştu r" , k i A llah , h ak k ı " Eğ e r b e n d e n so n ra p e y g am b e r g e lse y d i, H attab o ğ lu Ö m e r o lu rd u " 179 g ib i m ü b are k sö z le riy le o n u d aim a taltif e d e rd i. Ö te y an d an in san , h e r h al v e d u ru m d a şe y tan d e ğ il k i! A k sin e K u r’ â n 'ın da b e lirttiğ i g ib i İlâ h î b ir ru h ta şıy o r. Baz ı sa h a b ile rin d ü şü n c e le ri v ah iy ile te v af u k e tm işse , b u n d a g arip se n e c e k n e v ar? Biz z at R o d in so n 'u n k e n d isi, v ah y in H z . Ö m e r'in d ü şü n c e sin e te v afu k u n u ü ç d e f ad an ib are t k ab u l e d iy o r. A c ab a, tak v asıy la, k alb g ö z ü n ü n aç ık lı ğ ıy la, d in in e k arşı in c e an lay ışıy la, h ak b ild iğ in i aç ık ç a sö y le m e sin d e k i c e sare tiy le ü n lü M ü slü m an b ir z at iç in b u te v af u k ç o k m u ? Y o k sa — h aşa — A llah b u ü ç m e se le d e H z . Ö m e r'i k ız d ırm ak v e sırf o n u n g ö rü şü n e te v afu k e tm e sin d iy e h ü k m ü n ü d e ğ iştirm e k m e c b u riy e tin d e m i? K ald ı k i, b u n ların b az ısı ile ilg ili ây e t H z . Ö m e r R e su lu llah a f ik rin i aç ık lam asın d an ö n c e in m iştir. Birç o k h u su slar ise H z . Ö m e r'in g ö rü ş v e k an aatin in tam am e n te rsin e n az il o lm u ştu r. M e se lâ, Ö m e r k âf ir ik e n v ah iy h e m o n a, h e m d e b ü tü n b ir d ü n y ay a m u h ale f e t e d iy o rd u . H z . Ö m e r, in an ç ların ı, y aşay ış b iç i m in i d e ğ iştirm e k v e b ü tü n ü y le k e n d in i y e n i d in in v ah y in e u y d u rm ak d u ru m u n d ay d ı. M ü slü m an o ld u k tan so n ra b ile , H z . P e y g am b e r p e k ç o k k e z Peygam berine sizden daha hayırlısını verecektir ’ derken Allah şu âyet-i kerim eyi indirdi: ‘ Eğer o sizi boşarsa Rabbi ona, sizden daha iyi (....) eşler verebilir."(Tahrim , 5; bk. el-Buharî, III,. 99). 177 Tirm izî, M enâkıb 17; ibn M âce, M ukaddim e 11. 178 Buharî, Fedailü ’l-Ashab 6; Bedü ’l-H alk 4. 179 Buharî, Edeb 109; Tirm izî, M enâkıb 17. 272 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z . Ö m e r'e te rs g ö rü ş b e lirtm iştir. M e se lâ, H z . Ö m e r b ab asın a y e m in e d e rd i. R e sû lu llah (a.s.m .) o n u b u n d an m e n e tti. O d a v az g e ç ti. 180 Y in e b ir b aşk a d e fa H z . P e y g am b e r ( a.s.m .), H z . Ö m e r'in g ö rü şü n e k arşı b ir k ad ın ın g ö rü şü n ü d e ste k le m iştir. 181 Y in e , "Sab ah ak şam R ab le rin e d u a e d e n le ri k o v m a" 182 ây e t- i k e rim e si ise , H z . Ö m e r taraf ın d an b e lirtile n g ö rü şe tam am e n te rs o larak n az il o lm u ştu r. K u re y ş k âf irle rin d e n b ir g ru p H z . P e y g am b e rin am c ası Eb u T alib 'e g e lip , "Y e ğ e n in az atlılarım ız ı v e y ard ım c ılarım ız ı, y an i A m m ar, Su h ay b , Bilal, H ab b ab , Se lm ân ...g ib i f ak ir v e g ü ç sü z M ü slü m an ları y an ın d an k o v sa iy i o lu r. Ç ü n k ü b u n lar b iz im k ö le le rim iz v e e c irle rim iz d e n b aşk a b ir şe y d e ğ ild irle r. O v ak it o n a d ah a z iy ad e h ü rm e t v e itaat e d e rd ik v e b u k e n d isin e ittib a v e o n u te sd ik e tm e m iz e d ah a f ay d alı o lu rd u " d e d ile r. Eb u T alib , H z . P e y g am b e re g e lip b u n u sö y le d i. H z . Ö m e r d ah i, "Bö y le y ap san ız , ta k i am aç ların ın n e o ld u ğ u n u v e sö z le rin i n e d e re c e y e k ad ar y e rin e g e tire c e k le rin i g ö re lim " d e m işti. D ah a so n ra n az il o lan v e az ö n c e k ay d e ttiğ im iz ây e t- i k e rim e y i işittiğ in d e R e su lu l- lah ın h u z u ru n a g e lip ö z ü r d ile d i v e sö y le d iğ i sö z d e n d o lay ı p işm an lı ğ ın ı d ile g e tird i. 183 H z . Ö m e r'in g ö rü şü n ü n te rsin e ây e tle r in d iğ i g ib i, y e rin e g ö re H z . P e y g am b e r d e H z . Ö m e r'e m u h ale f e tte n ç e k in m e z d i. Bilin d iğ i g ib i, H z . P e y g am b e rin M e d in e 'd e g ö rd ü ğ ü rü y a ü z e rin e Sah ab e -i k iram , h e m e n K ab e 'y e g id ip tav af e d e c e k le rin e h iç şü p h e e tm iy o rlard ı. H alb u k i H u - d e y b iy e 'y e g e lin c e o rad a K u re y ş ile o n se n e lik b arış an tlaşm ası y ap m ay a v e K u re y ş taraf ın a iltic a e d e c e k le rin M ü slü m an lara g e ri v e rilm e y ip , f ak at v e lisin in iz n i o lm ak sız ın M ü slü m an lara iltic a e d e c e k o lan k im se n in m ü 'm in d ah i o lsa K u re y ş'e iad e e d ilm e si g ib i b a z ı ağ ır şartları k ab u l ile M e d in e 'y e g e ri d ö n m e y e m e c b u r k alm aları ü z e rin e , R e su lu llah ile H z . Ö m e r arasın d a şö y le b ir k o n u şm a g e ç ti: H z . Ö m e r: "Se n A llah 'ın e lç isi d e ğ il m isin ? Biz im d in im iz h ak d e ğ il m i? N iç in b u z ille t v e h ak are ti k ab u l e d iy o ru z ? " H z . P e y g am b e r: "Be n A llah 'ın k u lu v e R e sû lü y ü m , f ak at o n a k arşı g e le m e m , O d a b e n i y aln ız b ırak ıp p e rişan e tm e z ." H z . Ö m e r: "Se n b iz e Be y tu llah 'a v arıp tav af e d e c e k sin iz ' d e m e d in m i? " H z . P e y g am b e r: "Ev e t, am a b u se n e d e m e d im . Y in e te k rar e d iy o ru m k i, M e k k e 'y e g irip sa'y v e tav af e d e c e k sin iz ." 180 eş-Şevkânî, a.g.e., I, s. 296. 181 bk. Buharî, III, s. 45. 182 En ’am , 52. 183 Bk. Alusî, Tetsîr, IV, 158-159; Kurtubî, Tefsîr, VI, 432-433. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z . Ö m e r: H z . P e y g am b e rin ■ 273 h u z u ru n d an ç ık ıp , H z . Eb u Be k ir'in y an m a v ard ı v e ay n ı so ru ları o n a d a y ö n e ltti. O n d an d a ay n ı şe k ild e c e v ap ald ı. So n ra H z . Ö m e r'in : "M ü slü m an o ld u ğ u m g ü n d e n b e ri k alb im e h iç şü p h e g e lm e m işti. Y aln ız o g ü n e lim d e o lm ay arak R e su lu llah m h u z u ru n a v arıp ö y le b ir k ü stah ç a h are k e tte b u lu n d u m , so n ra p işm an o lu p İlâh î af f a m az h ar o lm ak iç in ç o k h ase n at işle d im " d e d iğ i k e n d isin d e n riv ây e t e d ilm iştir. 184 G e rç e k te n d e , so n ra sah ab ile r, b u b arışın n e k ad ar b ü y ü k f ay d alara v e sile o ld u ğ u n u g ö rm ü şle r v e e rte si se n e H z . P e y g am b e r ile b e rab e r si lah sız o larak K ab e 'y i d e tav af e tm işle rd ir. H atta H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) e şle rin in te se ttü rü k o n u su n d a b ile v a h iy H z . Ö m e r'e b ü tü n ü y le te v af u k e tm e m iştir. N ite k im H z . P e y g am b e rin z e v c e le rin in te se ttü rü n ü e m re d e n ây e t in m iş v e o n ları R e su lu llah ı z i y are t e d e n le rin v e se f ih k im se le rin n az arların d an k o ru m u ştu r. Bu H z . Ö m e r'in g ö rü şü v e arz u su y d u . Fak at b ir k e re sin d e g e c e v ak ti H z . Ö m e r m ü 'm in le rin an n e si Şe v d e b in ti Z e m 'a 'y a rastlam ış, o n u tan ım ış v e "A llah 'a y e m in e d e rim k i e y Şe v d e b iz se n i tan ıd ık " d e m işti. H e m e n H z . P e y g am b e re g e le re k b u d u ru m u an latm ış. H z . P e y g am b e r (a.s.m .) o sırad a H z . A işe 'n in o d asın d a ak şam y e m e ğ i y iy o rd u v e e lin d e b ir d am ar v ard ı. H e m e n k e n d isin e v ah iy g e ld i. Bu n u n ü z e rin e R e su lu llah ( a.s.m .) şö y le b u y u rd u : "A llah z aru ri ih tiy aç ların ız iç in d ışarı ç ık m an ız a iz in v e rd i." 185 H z . Ö m e r g e n e llik le şiddet t araft arıy dı. D e ğ işik v e sile le rle b irç o k k e z H z . P e y g am b e rd e n ( a.s.m .) şu v e y a b u ad am ı ö ld ü rm e sin i, ç ü n k ü k e n d in c e b u n ların A llah 'a, R e sû lü n e v e m ü 'm in le re h iy an e t e d e n b ire r m ü n af ık o ld u ğ u n u sö y le m iştir. H e r d e fasın d a H z . P e y g am b e r iste ğ in i re d d e d iy o r, o n a d o ğ ru y u g ö ste rip irşad e d iy o rd u .186 H atta H z . Ö m e r ( r.a) H z . P e y g am b e re k arşı ö y le sin e h e y b e t d u y u y o rd u k i, b ir d e fasın d a H z . P e y g am b e r u n u tarak d ö rt re k atlık n am az ı ik i re k at o larak k ıld ığ ın d a b ile n e k e n d isi n e d e H z . Eb u Be k ir d u ru m u . 184 M ahm ud Es ’ad, Tarih-i Din-i İslâm , IV, 323. 185 Buharî, Nikâh 115. 186 M sl. bk. Buharî, M egazî 9, 46; Edeb 74, istitâbe 9, C ihâd 141; M üslim , Fedailü ’s-Sahâbe 161. Buralarda geçen rivayete göre, Hz. Ö m er, M ekke halkına m ektup gönderip Hz. Peygam ber’ in fetih için şehirlerine yürüyebileceğini bildirm esinden dolayı H atıb bin Beltaa ’ nın boynunu vurm ak istem iş, Hz. Peygam ber (s.a) ise, şöyle buyurarak buna engel olm uştur: “ O , Bedir ’ e iştirak edenlerden değil m i? N ereden bilirsin, belki de Allah kendilerine rahm etiyle tecelli ederek şöyle buyurm uştur: “ Ne yaparsanız yapın, Ben size C enneti vacip kıldım ." Bu açıklam a karşısında Hz. Ö m er ’in gözleri yaşla doldu ve şöyle dedi: “ Allah ve R esûlü daha iyi bilir. ” 274 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z . P e y g am b e re b ild irm e m iştir.187 Y in e b ir d e f asın d a H z . Ö m e r ile H z . Eb u Be k ir b ir m e se le d e ih tila f e tm iş v e k o n u y u ta rtışırk e n se sle ri y ü k se lm işti. Bu n u n ü z e rin e şu ây e t- i k e rim e in e re k o n ları ik az e tm işti: "Ey im an e d e n le r! Se sle rin iz i P e y g am b e r'in se sin in ü stü n e y ü k se ltm e y in . Birb irin iz e b ağ ırd ığ ın ız g ib i, P e y g am b e re y ü k se k se sle b ağ ırm ay ın ; y o k sa siz f ark ın a v arm ad an am e lin iz b o şa g id iv e rir." 188 O n d an so n ra H z . Ö m e r R e su lu llah ile k o n u ştu ğ u n d a ö y le sin e alç ak se sle k o n u şu rd u k i, o n a g iz li b ir şe y sö y le d iğ i san ılırd ı. 189 H al b ö y le ik e n , g e re k aç ık , g e re k se ü stü k ap alı b ir b iç im d e H z . Ö m e r' in b az ı ây e tle rin k ay n ağ ı o ld u ğ u id d ia e d ile b ilir m i? N e d e n R e su lu llah ( a.s.m .) H z . Ö m e r'e u y su n d u k i? — H aşa — o n d an k o rk u y o r m u y d u ? A sla! A k sin e , H z . Ö m e r, R e su lu llah a k arşı b ü y ü k b ir say g ı v e h e y b e t d u y ard ı. H z . Ö m e r o n a u y m u ş, p e y g am b e ri v e d in i iç in b ü tü n d ü n y ay a m e y d an o k u m u ştu . Y o k sa, iç in d e n ç ık ılm ası z o r işle rd e v ah y in H z . Ö m e r'in g ö rü şü n e te v af u k e tm e si, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .)'i h ay re te d ü şü rü p u y k u ların ı m ı k aç ırd ı? Bö y le b ir şe y d e sö z k o n u su d e ğ il. G ö rü ld ü ğ ü g ib i v ah iy m e se le si ö y le b aşk asın ın arz u su n a b ağ lı b ir şe y o lm ay ıp an c ak İlâh î h ik m e t v e m e şîe te d ay an m ak tad ır. H z . P e y g am b e r, b ö y le v ah y e d ay an an h u su slard a g e re k tiğ in d e y aln ız H z . Ö m e r'e d e ğ il, b ü tü n A sh ab - ı K iram a m u h ale fe tte te re d d ü t e tm e z d i. 190 Eğ e r, ây e t in d irm e k ö y le D o z y 'n in y an lış y e re id d ia e ttiğ i g ib i, H z . P e y g am b e rin e lin d e o lsay d ı, H z . Ö m e r'i taltif iç in o n u n arz u su n a u y g u n ây e t te b liğ e tm e k te n se , tam te rsin e , o n u d a şü p h e y e d ü şü rm e m e k iç in b u n d an b ü tü n ü y le sak ın m an ın , te d b ir v e ih tiy atın g e re ğ i o lac ağ ı k e n d i sin c e e lb e tte b ilin m e k te y d i. Ö y le şü p h e m e y d an a g e tire c e k b ir d u ru m o l say d ı e n e v v e l H z . Ö m e r'in şü p h e le n m e si g e re k m e z m iy d i? H alb u k i o n u n , Y ah u d ile rle o lan tartışm ası v e o n lara, H z . C e b rail'e d ü şm an o lan k im se A llah 'ın d a d ü şm an ı o lu r d e d iğ in i g e lip H z . P e y g am b e re arz e ttiğ i v ak it Efe n d im iz : "Y a Ö m e r, R ab b in se n in sö z ü n e m u v af ık ây e t in d ird i" b u y u ru p e v v e lc e n âz il o lan "K u l m e n k ân e ad u v v e n li C ib rîle ..." ây e t- i k e rim e sin i o k u d u ğ u z am an H z . Ö m e r, b u n d an şü p h e le n m e k şö y le d u rsu n tam te rsin e p e k z iy ad e m e m n u n o larak şü k re tti v e , "Bu n d an so n ra k e n d im i İslâm d in i ü z e re taştan d ah a se rt v e sağ lam b u ld u m " d e d i. 191 D o z y , şu n ları d a sö y lü y o r: "Ö m e r'in İslâm iy e t! k ab u l e tm e sin in p e k b ü y ü k b ir ö n e m i v ard ı. Ö m e r v e Eb u Be k ir o lm asay d ı, İslâm iy e t asla 187 Bk. Buharî, Salat 88, Sehiv 5, Edeb 45; M üslim , M esâcid 97; Ebu Dâvud, Salat 189; Nesâî, Sehv 22. 188 H ucurât, 2. 189 Buharî, Tefsîru Sûre (49) 1. 190 i. F. Ertuğrul, izâle-i Şukûk, s. 26-30. 191 bk. Razî, M efatih, Bakara Sûresi 98. ayetin tefsiri. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 275 m u z af fe r o lam az d ı. M u h am m e d , ilh am a m az h ar id i, f ak at ic ra k o n u su n d a p ratik lik v e az im y ö n ü n d e n e k sik id i. Bu n a k arşılık Eb û Be k ir b u h asle tle rin b irin c isin e y an i p ratik liğ e sah ip ti; Ö m e r'd e d e İk in c isi y an i az im v ard ı. O n lar P e y g am b e ri tam am lıy o rlard ı." 192 G e rç e k te n d e , H z . Eb û Be k ir v e Ö m e r'in İslâm d in in e h iz m e tle ri ç o k b ü y ü k tü r. Fak at H z . M u h am m e d 'e m ah are tsiz lik v e az im siz lik g ib i e k sik lik le rin isn at e d ilm e si asla, d o ğ ru d e ğ ild ir. A k sin e o , m ü k e m m e l b ir f ıtra t ü z e re y a ra tılm ış b ir k u d re t h a rik asıy d ı. A k ılla rı h a y re tte b ırak an b ü y ü k ic raatları b u k o n u d a u z u n u z ad ıy a sö z sö y le m e y e ih tiy aç b ırak m ıy o r. Bü tü n ash ab - ı k iram o n u n e m riy le h are k e t e tm işle rd ir. P ra tik lik v e az im , y aln ız b az ı m e m u rlard a o lu p d a âm ird e b u lu n m ad ığ ı d u ru m lard a, b u n u n b ü tü n işle re o lu m su z b iç im d e y an sıy ac ağ ı tab iid ir. İlâh î v ah iy ile h are k e t e d e n b ir z atın aslın d a te c rü b e ile m ah are t k az an m ay a asla ih tiy ac ı d a y o k tu r. Biz z at b az ı m ü ste şrik le rin H z. P e y g am b e rin p ratik lik v e az m i k o n u su n d a d e d ik le rin e b ak alım . Bu n lar d an Ba rth e le m y -St-H ila ire , şö y le d iy o r: " K e n d isin e h arp san atın ı ö ğ re tm e k iç in ü stad ı y o k tu . A sk e rî m u z af f e riy e tle ri an c ak d e h asın ın n e tic e si o ld u ." , "K ah ram an lar, f atih le r v e b ilh assa d in k u ru c u ları iç in m e k te p y o k tu r. O n ları y ap an A llah v e in k işaf e ttire n ah v ald ir." İşte sö z ü n d o ğ ru su b u d u r. Ç ü n k ü m e se lâ H z . P e y g am b e r U h u d Sav aşın d a so l tarafta b u lu n an b ir v ad id e n d ü şm an ın h ü c u m e tm e si m u h te m e l o ld u ğ u n u g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rarak e lli k ad ar o k ç u y u o v ad in in ağ ız m ı m u h afaz a iç in g ö re v le n d irm iş ve d ü şm an ın m ağ lu b iy e ti h alin d e b ile o rad an ay rılm am aları iç in k e n d ile rin e e m ir v e rm işti. Bu n ların , d ü şm an ın m ağ lu p o ld u ğ u n u g ö re re k g an im e t to p lam ak h ırsıy la k o m u tan ların ın e n g e lle m e sin e rağ m e n o rad an d ağ ılm aları İslâm o rd u su n u n g alib iy e tin i m ağ lu b iy e te ç e v iriv e rd i v e b ü y ü k b ir f e lak e te se b e p o ld u . 193 Ev v e la b u ih tim ali ö n c e d e n k e şf e d e re k m e y d an a g e lm e m e si iç in g e re k e n te d b iri alm ak p ratik liğ in e n aç ık b ir g ö ste rg e si d e ğ il m id ir? O k ad ar h alim c e v e b arışse v e r b ir b iç im d e h ay atın ı g e ç irm iş o lan H z . P e y g am b e re , b u h arp san atın ı ö ğ re te n R ab b i d e ğ il d e n e d ir? Bu ü z e rin d e d ü şü n ü lm e y e d e ğ e r b ir n o k tad ır. A z m e g e lin c e , o n d a o lan az im h iç b ir k im se d e g ö rü lm e m iştir. 194 Bi lin d iğ i g ib i K u re y şin ile ri g e le n le ri H z . P e y g am b e r'in am c ası Eb û T alib '- e g e lip : "A rtık b iz b u h ale sab ır v e tah am m ü l e d e m e y iz . N e o lac ak sa 192 Dozy, a.g.e, s. 57-58. 193 Hz. Peygam ber'in Uhud Savaşının başlangıcında izlediği taktik ve bazı kim selerin bu taktiği ihlal ederek galibiyeti m ağlubiyete çevirm eleriyle ilgili geniş bilgi için bk. ibn Hişâm , a.g.e. II, 65-66, 77-78. 194 Hz. Peygam berin azm i için bk. daha önce geçen “ Hz. Peygam berin R abbine olan sonsuz G üveni ve Engin Tevekkülü ” ve “ Hayatı boyunca D avasına içtenlikle Bağlılığı ve Tavizsizliği” başlıklarına. 276 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR o lsu n , b ari ik i taraftan b iri y o k o lsu n d a d iğ e ri rah at k alsın " d iy e re k o n u h arp ile te h d it e tm e le ri ü z e rin e Eb u T alib H z . P e y g am b e re n asi- h atta v e artık o n u h im ay e e d e m e y e c e ğ in i im â e tm işti. H z . P e y g am b e r b u n a c e v ab e n : "Ey am c a, A llah 'a y e m in e d e rim k i, o n lar g ü n e şi sağ e lim e v e ay ı so l e lim e k o y salar, y in e te b liğ g ö re v in d e n v az g e ç e m e m " d e m iş v e m ü b are k g ö z le rin d e n y aş g e le re k h e m e n k alk ıp g itm işti.195 Y aln ız b u o lay ü z e rin d e d ü şü n m e k b ile , k e n d isin d e o lan az m in d e re c e sin i an lam ay a y e te r. Ö y le b ü tü n A rap k av m in e k arşı m e y d an o k u m ak h iç k im se n in k ârı o lm ad ığ ı m e y d an d ad ır. 196 İşte m ü ste şrik le rin b o m b o ş k o n u lard a n asıl d a m an asız y ay g aralar k o p ard ık ların ı b u ö rn e k le rd e n d e g ö re b iliy o ru z ! h. H a lk F i k ir l e r i n d e n A l ı n d ığ ı İd d ia s ı Baz ı m ü ste şrik le r K u r'ân - ı K e rim in k ay n ağ ı o larak H z . M u h am m e d 'in ç e v re sin d e k i h alk f ik irle rin i d e ile ri sü rm ü şle rd ir. Bu f ik irle r, e sk i d in le rle ilg ili o lab ilir, c ah iliy e d ö n e m in e ait ö rf v e ad e tle r o lab ilir v e y a h a lk a ra sın d a y a y g ın ç e şitli in a n ışla r o la b ilir. M e se lâ , İn g iliz m ü ste şrik H . G ib b şu n ları sö y lü y o r: "H z . M u h am m e d d iğ e r b ü tü n re f o r m ist şah siy e tle r g ib i, b ir y an d an k e n d isin i k u şatan h aric î o rtam ların g e re k le rin d e n e tk ile n m iş, d iğ e r taraf tan d a k e n d i z am an ın d a e g e m e n o lan , d o ğ u p b ü y ü d ü ğ ü m u h itte d o laşan d ü şü n c e v e in an ç lar arasın d an y e n i b ir y o l aç m ıştır... M e k k e 'n in b u se ç k in ro lü n ü n k arak te rin in iz le ri H z . M u h am m e d 'in h ay atın ın b ü tü n d ö n e m le rin d e aç ık ç a g ö rü le b ilir. Be şe rî b ir if ad e y le , 'H z . M u h am m e d b aşarılı o lm u ştu r, ç ü n k ü o b ir M e k - k e lid ir." 197 H z . M u h am m e d 'in iç in d e b u lu n d u ğ u b e şe rî ç e v re d e n y ararlan arak d i n in i te sis e tm e si ik i şe k ild e d ü şü n ü le b ilir. Birin c isi, k av m in in , k e n d isi ile d iğ e r se m âv î d in le r arasın d a b ir k ö p rü g ö re v in i y ap m ası 198 ; İk in c isi ise , y aşad ığ ı to p lu m u n ö rf, ad e t v e k u ralların ı b ir te n k it v e e le m e y e 195 Bk. ibn Hişâm , a.g.e., I, 266; Taberî, Tarih, II, 220. 198 i. F. Ertuğrul, izale-i Şükûk, s. 30-32. 197 G ibb, M oham edanism e, s. 27. 198 M ontgom ery W att, buna çok yakın bir görüş belirtm ektedir. W att, bu konuda aynen şöyle dem ektedir: “ Kur'ân sadece dil bakım ından Arapça değil, aksine çağdaşı olan Arab ve M ekke toplum unun anlayışları ve fikrî eşkaliyle kalıba dökülm üştür. Bu nedenledir ki o, M ekke dönem inde faiz alış verişine itiraz etm em iştir. Faizin yasaklanm ası aslında Yahudilere yöneltilm iştir, içkinin haram kılınm ası ve evliliğe bir takım kayıtlar getirilm esi, m uhtem elen İslâm î m eseleler değildir. Bunları gerektiren bedevi ve yerleşik hayat arasındaki farktır. Kur ’ân ’ m Allah ve kulları hesaba çekm esi hakkm daki tasavvuru genel olarak Yahudi ve N asranî tasavvura uygundur. Kur ’ ân, kendisinden önce aydın M ekkelilerce bilinen bu A rabî şekle bürünm üş Yahudi ve N asranî fikirlerden yararlanm ıştır. Kur ’ ân ’ m orijinalliği, bu m efhum ları tahdid ve tafsil etm esindedir.” ( W a tt, e l-V a h y u 'l-is lâ m t fi'l-A s ri ’ l-H a d îs , s. 83). “ Kur'ân'da yer alan tem el fikirlerden hiçbiri yoktur ki M uham m ed ve aydın çağdaşlarının da aklında bulunm uş olm asın. ” (W att, a.g.e, s. 84). KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 277 tab i tu tu p o m alz e m e d e n y e n i b ir itik ad î, h u k u k î v e ah lak î y ap ı m e y d an a g e tirm e si. Biz ö n c e lik le , k av m in in H z . M u h am m e d ile d iğ e r se m av î d in le r ara sın d a b ir k ö p rü v az if e si y ap ıp y ap m ad ığ ın a b ak alım : H z. M u h am m e d 'in g e n ç liğ in d e , e sk i d in le re d âir h alk arasın d a d o laşan sö y le n tile rd e n h ab e rsiz o ld u ğ u n u sö y le m e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü , o n u n tam b ir u z le t iç in d e y aşad ığ ın ı v e b u y ü z d e n d e b u k o n u d a k av m in d e n d ah a c ah il k ald ığ ın ı ile ri sü rm e k m ak u l g ö rü n m e m e k te d ir. Z ira K u r'ân -ı K e rim b iz e , b u k av m i, e sk i d in le r h ak k ın d a b irtak ım m a lu m ata sah ip b ir k av im o larak tan ıtm ak tad ır. N ite k im o k av im , k e n d i sin d e n ö n c e k i p e y g am b e rle rin g ö ste rd ik le rin e b e n z e r m u c iz e le r g ö ste rm e sin i H z . P e y g am b e rd e n tale p e tm iş 199 ; te v h id in an c ı k arşısın a H ıristi y an lığ ı ç ık arm ış 200 ; b u d in d e H z . İsa'y a y ap ılan ib ad e ti k e n d i p u tla rın a y ap ılan ib ad e tle b ir tu tm u ştu r. 201 A rap Y arım ad asın d a m u h te lif d in le rin b iraray a g e lm e si n e tic e si, K itab -ı M u k ad d e s ile ilg ili d iğ e r b az ı m alu m atın d a h alk arasın d a y ay ılm ış o ld u ğ u n u tasav v u r e tm e k g ü ç o lm asa g e re k tir. A n c ak , h e rh an g i b ir d in î p ro p o g an d an m y ap ılm am ası v e d in î re h b e r le rin g e n e llik le m ü n z e v î b ir h ay at y aşam aları; d in d e ğ iştirm e o lay ların ın ç o k n ad ir g ö rü lm e si v e b ö y le y ap an ların sağ a so la d ağ ılarak iz le rin in k ay b o lm ası; e sk i A rap ların ırk k o n u su n d a p e şin h ü k ü m le ri v e k e n d i ö z tarih le rin i ilg ile n d irm e y e n m e se le le re p e k f az la ilg i d u y m a m aları v e b ir ö rn e k d ışın d a e d e b iy atların d a d in î k o n u lara y e r v e rilm e m e si...202 g ib i b irç o k se b e p , b u k o n u d a ç o k f az la iy im se r o lm am ız ı e n g e lle m e k te d ir. A rap lar arasın d a g e z m iş, b ilg i sah ib i o lm u ş k im se le rin b ile d ik k atle rin in n asıl d in d e n b aşk a sah ay a c e z b e d ild iğ in i g ö rm e k , so n d e re c e ib re t v e ric i b ir h u su stu r. G e rç e k te n K u r'ân - ı K e rim d e g e ç e n k ıssalara n az îre y ap m ak iste y e n N ad r b . H âris, d in le y ic ile rin e p e y g am b e rle rin tarih in i d e ğ il d e e sk i P e rs k ralların ın e f san e le rin i, R ü ste m v e İsf e n d iy ar'm k ah ram an lık ların ı a n la tm ıştır. 203 Şair N ab iğ a e z - Z ü b y ân î'n in şiirle rin d e işle d iğ i k o n u lar d ik k at ç e k ic id ir. H u art b ile , o n u n Sü le y m ân P e y g am b e rle ilg ili te re n n ü m le rin e işare t e tm iştir. 204 G ö rü ld ü ğ ü g ib i o n ları c e z b e d e n d âim a b u d ü n y a h ay atın ın ih tişam ı o lm u ştu r. 199 Enbiyâ, 5. 200 Sad, 7. 201 Zuhruf, 57-58. 202 Bk. Draz, Initiation au C oran, s. 128. 203 Bk. ibn ishak, a.g.e., s. 181-182.. 204 Huart, a.g.e. s. 131. 278 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR O k u m a y az m a b ilm e y e n v e so n d e re c e tasasız o lan b u k av m in e lin d e k i k itab î m alu m at h ak k ın d a tarih f az la b ir şe y sö y le m e m e k te d ir. Bu d a o ld u k ç a b asit v e m ü p h e m b irk aç m e f h u m d ışın d a, f az la b ir şe y i o n a iz af e e tm e m iz e m an tık e n im k ân b ırak m am ak tad ır. Bu b irk aç m e fh u m , so n d e re c e şü m u llü , d ak ik v e d e rin o lan K u r'ân - ı K e rim ây e tle rin in m e n şe i h u su su n d a b iz e e n u f ak b ir ip u c u b ile v e rm e k te n u z ak tır. Ö y le ise C ah iliy e d e v rin d e ç o k e n d e r rastlan an b irk aç alim e m ah su s ilm in , b u k av im taraf ın d an p ay laşıld ığ ın ı tasav v u r e tm e k d o ğ ru su ç o k g arip tir. N ite k im o , g e tird iğ i siste m in H z . P e y g am b e r d e d ah il o lm ak ü z e re b ü tü n A rap lar iç in y e p y e n i b ir siste m o ld u ğ u n u aç ık ç a v u rg u lar. G e ç m iş m ille t le rin tarih le rin d e n b ö lü m le r z ik re d e rk e n , p e y g am b e r o lm ad an e v v e l H z . M u h am m e d 'in d e k av m i g ib i b u tarih e âşin â o lm ad ığ ın ı, ç o k d e f a te k id e tm e k te n g e ri k alm az . 205 Eğ e r d u ru m b ö y le o lm asay d ı, o n u n d ü şm an ları sü k u t e tm e z v e e n y ü k se k d o z d a itiraz ların ı if ad e e d e rle rd i. Bu n u n la b e rab e r, h alk in an c ın a d iğ e r se m âv î d in le rd e n b a z ı te fe r ru atın sız d ığ ın ı f arz e tse k b ile , alim le rle o lan m ü n ase b e tle rin d e d ah i d aim a k u şk u lu tav ır tak m an H z . M u h am m e d ( a.s.m .) g ib i b irin in , h alk ın o to rite sin e safç a in an m ış o lm ası d ü şü n ü le m e z . Ç e şitli d in le rin b iraray a g e ld iğ i b u b ö lg e d e , f ik irle rin te k b ir ak ım m e y d an a g e tirm e si m ü m k ü n d e ğ ild i. Ç ü n k ü m ü şrik le r, Sab iîle r, M e c û sîle r, 206 H ıristiy an lar h e rb iri h ak ik ati k e n d ile rin e g ö re Y a h u d ile r, sav u n u y o rlard ı.207 O h ald e H z . P e y g am b e r b u b irb irin e z ıt in an ç siste m le rin d e n h an g isin i te r c ih e d ip o n d a k arar k ılm alıy d ı? Şây e t o , b ü tü n b u in an ç siste m le rin i an latm ay a k alk m ış o lsay d ı, K u r ’ ân - ı K e rim d e n e k o rk u n ç b ir k arg aşay a şah it o lu rd u k ! 208 H z . M u h am m e d 'in , k im isi te m e ld e n b atıl, k im isi d e m u h arre f o lan b u d in v e in an ç ların m alz e m e sin d e n K u r'ân 'ı v ü c u d a g e tird iğ in i id d ia e t m e k , k o rk u n ç b ir d e p re m d e n so n ra e n k az ları b irb irin e k arışm ış ç o k say ıd a k ö h n e y ap ın ın ç ü rü k v e y ıp ran m ış e n k az ın d an , d ah a ö n c e h iç b ir m im arlık te c rü b e si o lm ay an v e h atta o k u m a y az m ası b ile b u lu n m ay an 205 Al-i im rân, 44; Hud, 49; Yusuf, 3, 104; Kasas, 4-6. 206 Tevhid inancıyla ilgili ayetler arasında özellikle dikkati çeken şu iki tanesi vardır: “ Allah; ‘ iki tanrı tutm ayın. O ancak tek Tanrıdır. Yalnız Ben ’den korkun! ’ dedi." (Nahl, 51). “ H am dolsun o Allah ’ a ki, gökleri ve yeri yarattı, karanlıkları ve aydınlığı var etti. Yine de inkarcılar, R abierine (başkalarını) denk tutuyorlar." (En ’am, 1). Açıkça görüldüğü gibi bu iki ayet düalizm inancını (Zerdüştlük ve M ânilik) hedef alıyor. Yine bu iki ayet gösteriyor ki, Kur ’ ân, U lûhiyyet hakkm daki fikirlerini bir Arap kaynağından alm adığı gibi, N ur ve Zulm et olm ak üzere iki ilahın varlığını kabul eden Fars dinlerinden de alm am ıştır. 207 M sl., H ac Sûresi 17. âyet M ecûsiler dışındaki grupların isim leri zikredilm ekte ve Allah ’ ın kıyâm et günü bunlar hakkında hüküm vereceğini belirtm ektedir. Bu da aralarında sürtüşm e ve anlaşm azlık bulunduğunu gösteriyor. Ayrıca Yahudi ve H ıristiyanların birbirlerini inanç konusunda çok şiddetli bir biçim de itham ettiğini yine Kur ’ân-ı Kerim de öğreniyoruz, bk. Bakara Sûresi, 113. 208 Nisâ, 82; Initiation au Coran, s. 128-130. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 279 b ir k im se n in b aşı g ö k le re d e ğ e n m u h te şe m b ir saray ı in şa e ttiğ in i sö y le m e k k ad ar g ü lü n ç tü r. En b ariz v asf ı ü m m ilik v e b ilg isiz lik o lan c ah iliy e in san ın ın in an ç , f ik ir v e u y g u lam alarıy la H z . M u h am m e d 'e m u allim o ld u ğ u n u id d ia e t m e k k ad ar m an tık sız b ir id d ia o lam az . Şu n u d a b e lirte lim k i, H z . P e y g am b e r h iç b ir z am an y e n i b ir d in g e tirm iş o lm ak id d iasın d a b u lu n m ad ı. A k sin e , İslâm d in in in H z . İb rah im ' in d in i o ld u ğ u v e e v v e lk i p e y g am b e rle re n âz il o lan k itap ları tasd ik e ttiğ i K u r'â n 'm b irç o k ây e tle rin d e aç ık ç a b e lirtilm iştir. 209 K u r'ân - ı K e rim an c ak b u n ları, k arıştırılm ış o lan y an lışlık lard an v e y o lsu z lu k lar d an ay ık lad ık tan 210 so n ra, z am an ın ic ab ın a d ah a u y g u n b irtak ım h ü k ü m le r v e k aid e le r k o y m u ş te v h id v e m arife tin z irv e sin i o rtay a k o y m u ştu r.211 A n c ak H z . P e y g am b e rin d in e ait o lan b ü tü n ic raatı İlâh î v ah y e d a y an ır. Bu n ların k e n d i şah sî irad e sin e atf e d ilm e si v ah iy k e y f iy e tin in y an lış o larak an laşılm asm d an d ır.212 M ü şrik le rin A llah h ak k m d ak i in an ç larıy a ilg ili o larak d ah a ö nce d e ğ işik v e sile le rle b ilg i v e rd ik v e y e r y e r K u r ’ ân 'm g e tird ik le riy le m u k ay e se d e b u lu n d u k . Y ah u d i v e H ıristiy an lard a d u ru m u n n asıl o ld u ğ u n u ise , ile rik i k o n u larım ız d a d e tay lı o larak aç ık lay ac ağ ız . O n u n iç in b u rad a sad e c e ad e tle r v e ib ad e tle rle ilg ili m ü şrik le rin y aşan tıların a b ir g ö z atac ak v e b u n lard an H z . P e y g am b e rin k ab u l v e y a re d d e ttiğ i h u su slara d ik k at ç e k e c e ğ iz . K o n u y la ilg ili o larak G o ld z ih e r, H z . M u h am m e d 'in , İslâm î te sis e d e rk e n c ah iliy e to p lu m u n u n in an ç , so sy al y aşan tı, k ab ile h ay atı v e âle m an lay ışın ı " C a h iliy e " ad ı v e rile n A rap p u tp e re stliğ in in b ü tü n v ah şî u n su rların d an ay ık lam a y o lu n a g ittiğ in i, d o k trin v e k u ralların ın se ç ic i b ir k arak te r arz e ttiğ in i, Y ah u d ilik v e H ıristiy an lığ ın d a bun lard a b ir p ay ın ın b u lu n d u ğ u n u b e lirte re k İslâm m o rijin alliğ in in b u n d an ib are t b u lu n d u ğ u n u ile ri ü rü y o r. 213 Biz ö n c e C ah iliy e h u k u k u n a b ir g ö z atac ak v e sö z k o n u su h u k u k la, b az ı İslâm î ö ğ re tile r arasın d a b ir k arşılaştırm ad a b u lu n ac ağ ız . Bu ik isin in b irb iriy le n e k ad ar b ağ d aşıp n e k ad ar b ağ d aşm ad ığ ın ı g ö re c e ğ iz . Bu n d an d a h are k e tle m ü ste şrik le rin id d iaların ın d o ğ ru o lu p 209 M sl. bk. Bakara, 41,91,97; Nisâ, 47; Fatır, 31; Saf, 6. 210 Bk. M aide, 48. 211 M sl. bk. Nûr, 35, Bakara, 115, Yunus Sûresi 61. 212 i. F. Ertuğrul, H akikat Nurları, s. 157-158. 213 Bk. G oldziher, Le D ogme et La Loi de di L ’ lslam, s. 11. o lm ad ığ ın ı 280 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER A L E Y H İN D E K İ İD D İA L A R A C E V A P L A R d e ğ e rle n d ire c e ğ iz . Biz p e şin e n şu n u b e lirtm e k te te re d d ü t e tm e y iz : İslâm b ü n y e sin d e C ah iliy e d ö n e m in in y ararlı b irç o k ö rf v e d ü z e n le m e le rin e y e r v e rm iş, b u n ların k ö tü o lan ların ı ise ip tal e d ip o rtad an k ald ırm ıştır. A m a b u , h iç b ir şe k ild e K u r'ân 'm b e şe r k ay n ak lı o ld u ğ u n u g ö ste rm e z . Şö y le k i: ö rf d iy e if ad e e ttiğ im iz C ah iliy e f ık h ı k ay n ak ların d an , C a h iliy e d e v ri in san ların ın ü z e rin d e an laştık ları, g ö n ü lle rin d e y e r e d e n v e k ab u l ile k arşılad ık ları, b ö y le c e u y u lm ası v e h ü k ü m le rin e b ağ lan m ası k e n d ile ri iç in z o ru n lu h ale g e lm iş h e r tü rlü tasarru fatı k aste d iy o ru z . H iç b ir to p lu m b ü tü n ö rf v e u y g u lam alarıy la k ö tü o lam az . En z ararlı e k o l v e ak ım lar b ile b irtak ım h ak v e f ay d alı p re n sip le re sah ip o lab i lir. C ah iliy e to p lu m u v e m ü şrik A rap h alk ı d a b u k u ralın d ışın d a d e ğ ild ir. K ald ı k i, H ic az b ö lg e si, ö z e llik le M e k k e , p e k ç o k p e y g am b e rin m e rk e z v e u ğ rak y e ri o lm u ştu r. Ö z e llik le H z . İb rah im v e İsm ail'in d in i asırlar b o y u b u ralard a y aşan ıp u y g u lan m ıştır. H z . P e y g am b e rin d e v rin e k ad ar b u d e ğ ild ir. h ak İşte d in le rd e n K u r'ân , k a lın tıla rı şirk ve iz k a lın tıla rın ve in an ç , ib a d e t c ah iliy e t e n k az ı ve b u lu n m am ası m ü m k ü n u y g u lam a la rla altın d an ç ık a ra ra k ilg ili ih y a bu e tm iş, şe k il d e ğ iştire n le ri aslî h alin e d ö n d ü rm ü ş, b u n u n d ışın d ak i in an ç v e ö rf le ri d e ip tal e tm iştir. Ö rf ü n b u şe k ild e C ah iliy e f ık h ın ın b irin c i k ay n ağ ın ı o lu ştu rd u ğ u n u b e lirttik te n so n ra, in a n d ık la rı d in î ö ğ re tile rin de f ık ıh la rın ın ik in c i k ay n ağ ın ı m e y d an a g e tird iğ in i if ad e e d e lim . Bu ö ğ re tile rd e n k astım ız , ç o ğ u C ah iliy e in san ın ın , p u tlara tap ın m ak , o n larla m an e v î y ak ın lık k u rm ak g ib i d in o larak b e n im se d ik le ri k u ral v e k aid e le rd ir. Bu c ü m le d e n o larak tap m ak g ö re v lile ri v e d in ad am ları, k e n d i m e n su p ları iç in b irtak ım h ü k ü m le r v az e d e rle rd i. Bu h ü k ü m le r, b ağ lay ıc ı k u rallar o lu p , m u h ale fe t e d e n le r, ö rf e d e m u h ale f e t e tm iş say ılırlard ı. 214 Ö rf v e d in î e m irle rin y an ısıra, y ö n e tic ile rin , d ü şü n c e v e iç tim âî m e v k i sah ip le rin in g ö rü şle ri d e C ah iliy e f ık h ın ın d iğ e r b ir k ay n ağ ın ı o lu ştu ru y o rd u . Bu n lar, A rap k ab ile le rin in k ral, e f e n d i v e re isle rin in e m ir v e talim atlarıy d ı. Sö z k o n u su k im se le r, y asam a v e y ü rü tm e v asfın ı ü z e rle rin d e taşıy o rlard ı. D o ğ ru d ü şü n c e v e so sy al m e v k i sah ip le rin in h ü k ü m le rin in d e , C ah iliy e in san ın ın işle rin i tan z im d e ö n e m li b ir y e ri v ard ı. Ç ü n k ü sö z k o n u su k işile r, d o ğ ru g ö rü şle ri, m e se le le re ç ö z ü m g e tir m e d e k i y ü k se k y e te n e k le ri, ç e k işm e v e sü rtü şm e le ri o rtad an k ald ırm a d ak i m ah are tle ri ile tan ın an k im se le rd i. 215 Biz , b u k ay n ak ların o rtay a k o y d u ğ u h ü k ü m le ri b ü tü n ü y le e le alıp in c e le y e re k , araların d ak i b e n z e r v e f a rk lı n o k taları te sb it e tm e k iç in 214 C evâd Ali, Tarîhu ’l-Arab Kable ’l-islâm , V, 479. 215 Bk. ez-Zahiretü ’l-lstişrakıyye, I, 323. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 281 İslâm î h ü k ü m le rle te k te k k arşılaştırm ay a g ü c ü m ü z y e tm e z . Ç ü n k ü b u , u z u n b ir k o n u o lu p b iz i asıl h e d e f im iz d e n u z ak laştırır. Fak at b u , sö z k o n u su ö rfü n b az ı ö rn e k le rin i z ik re d e re k , İslâm ın sö z k o n u su h ü k ü m le rd e n e tk ile n ip e tk ile n m e d iğ in i g ö ste rm e y e ç alışac ağ ız . İşte b iz ö rn e k o larak , ib ad e tle ilg ili b az ı h ü k ü m le ri v e ah v al- i şah siy e y le ilg ili b ir k ısım m u am e le le ri e le alac ağ ız . T arih ç ile r, K u re y ş'in A şu re o ru c u n u tu ttu ğ u n u ; H z . P e y g am b e r'in d e İslâm ö n c e sin d e o g ü n o ru ç tü ttü ğ ü n ü ; M e d in e 'y e h ic re t e d in c e b u o ru c u tu tm ay a d e v am e ttiğ in i; sah ab ile rin e d e b u n u e m re ttiğ in i; b u d u ru m u n h ic re tin ik in c i se n e sin e k ad ar d e v am e ttiğ in i, R am az an o ru c u f arz k ılın ın c a d a A şu re o ru c u n u n te rc ih e b ağ lı b ırak ıld ığ ın ı k ay d e d e rle r. Bu ö rn e k , H z . P e y g am b e rin ö n c e b ir C ah iliy e p re n sib in e u y d u ğ u n u , o ru c u n h ü k ü m , sü re v e şartların ın d e ğ işm e sin d e n so n ra d a o n u ib tal e ttiğ in i v e y a te rc ih e b ırak tığ ın ı g ö ste riy o r. İslâm ın o n ay lad ığ ı C ah iliy e ad e tle rin d e n b iri d e sü n n e t o lm a, c e n a b e tte n y ık an m a v e c e n az e n in y ık an ıp k e f e n le n m e sid ir. A n c ak , h ac v e u m re y i in c e le d iğ im iz d e , İslâm ın b az ı u y g u lam aların ı o ld u ğ u g ib i b ırak tığ ın ı, d iğ e r b ir k ısm ın ı ise , k e n d i h ü k ü m le riy le ç e liştiğ i iç in ib tal e ttiğ in i g ö rü y o ru z . M e se lâ tav af , C ah iliy e d ö n e m in d e b ir ö rf tü v e C ah iliy e in san ın a g ö re h ac c m rü k ü n le rin d e n v e m e n asik in d e n b iriy d i. T av af say ısı d a y e d i tu rd u . T av af y ap an lar ik i k ısım d ı. Bir k ısm ı, ç ıp lak o larak , b ir k ısm ı ise , e lb ise le riy le tav af y ap ard ı. K ab e 'y i ç ıp lak o larak tav af e d e n le r, " e l-H u lle " , e lb ise le riy le tav af y ap an lar ise " e l- H u m s" 216 d iy e b ili n irle rd i. İslâm g e lin c e , K a'b e 'n in y e d i tu rla tav af e d ilm e sin i o n ay lad ı, ç ıp lak o larak tav af ı y asak lad ı v e h e rk e sin ih ram g iy m e sin i e m re tti. " T e lb iy e " y e g e lin c e , C ah iliy e h alk ı h ac e sn asın d a te lb iy e g e tirir le rd i. Y a'k u b î, A rap ların K ab e 'y i z iy are t e tm e k iste d ik le rin d e , h e r k a b ile n in k e n d i p u tu y an ın d a d u rd u ğ u n u , M e k k e 'y e g e lin c e y e k ad ar te lb iy e o rad a d u a e ttiğ in i, so n ra d a g e tird ik le rin i, f ark lı f ark lı o ld u ğ u n u b e lirtir. 217 İslâm , te lb iy e le rin in ise te lb iy e y i o n ay lad ı,, y aln ız c a iç e riğ in i d e ğ iştirip , sad e c e A llah 'a tah sis e d e re k d iğ e r p u tları b u n d an ç ık ararak şu an d a b ild iğ im iz şe k lin e g e tird i. C ah iliy e in san ı, Saf a ile M e rv e 'y i tav af e d e rle rd i. Bu ik i te p e ü z e rin d e Esaf v e N aile ad ın d a ik i p u t d ik ilm iş b u lu n m ak tay d ı. İn san lar, sö z k o n u su p u tların e traf ın d a y e d i d e fa tav af e d e rle rd i. İslâm , p u tları 216 Taberî, Tefsir, II, 70. 217 el-Ya ’ kûbî, Edyânu ’l-Arab, I, 225.. .vd. 282 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR o rtad an k ald ırd ı, f ak at h ac ıların Saf a ile M e rv e arasın d a y ü rü m e sin e "Say " ad ın ı v e re re k 218 b u u y g u lam ay ı y e n i şe k liy le o n ay lad ı. C ah iliy e d ö n e m in in h ac m e n asik in d e n b irisi d e , Z ilh ic c e 'n in o n u n c u g ü n ü n d e A re f e 'd e v ak f e y ap m ak tı. H ac ılar, A re f e 'd e n M ü z d e lif e 'y e , M ü z d e lif e 'd e n d e M in a'y a ak ın e d e rle rd i. İslâm b u m e n asik i o ld u ğ u g ib i b ıra k tı. C ah iliy e d ö n e m in d e h ac c m m e n asik v e şe airin d e n b iri d e "R e m y ü 'lC e m e rât ( Şe y tan taşlam ad ır.) " Bu n lar, Birin c i C e m re , O rta C e m re v e A k ab e C e m re si'd ir. İslâm b u u y g u lam ay ı d a o n ay lad ı. Ö te y an d an , M ü slü m an ların h e p b irlik te ay n ı y e rd e n A rafat'tan in m e sin i v ac ip k ıld ı. Bu k o n u d ak i ay ırım c ılığ ı v e d e b ir k ab ile n in ö z e l b ir y e rd e n in m e ad e tin i k ab u l e tm e d i. 219 İslâm , En sarın h ac d an d ö n d ü ğ ü n d e tatb ik e d e g e ld ik le ri k ö tü b ir ad e ti d e o rtad an k ald ırm ıştır. Bu ad e te g ö re , h ac d an d ö n d ü k le ri z am an b ir e v e v e y a b ir ç ad ıra asıl k ap ısın d an g irm e z le r, ak sin e ark asın d an , b ir d e lik v e y a g e d ik te n g ire rle r, b u n u d a iy ilik say arlard ı. İslâm şu ây e tle b u g e le n e ğ i d e y ık m ıştır: "Ev le re ark aların d an g irm e k iy ilik d e ğ ild ir. İy ilik A llah 'tan k o rk an ın iy iliğ id ir. Ev le re k ap ıların d an g irin ..." 220 . A y n ı şe k ild e İslâm , C ah iliy e A rap ların ın sav aş h alin d e y k e n sik sık b aşv u rd u k ları " N e sî" e d e so n v e rm iştir. Bu n u Sav aş h alin d e y k e n h aram d a şö y le y ap arlard ı: ay lard an b iri g e lip ç atarsa, sav aşa d e v am e d e rle r v e b u ay ı h aram ay ı o lm ay an b aşk a b ir ay ile d e ğ iştirirle rd i. Bö y le c e d e b u ay lard ak i İlâh î h ik m e ti b o z m u ş o lu y o rlard ı.221 İb ad e tle rd e n m u am e lâta g e ç tiğ im iz d e g ö rü y o ru z k i, b u n ların p e k ç o ğ u C ah iliy e d ö n e m in d e d e ö rf o larak b u lu n m ak ta o lu p İslâm o n ları o ld u ğ u g ib i b ırak m ıştır. Bo z u k v e z ararlı o lan ları ise , y a ta 'd il v e y a ib tal e tm iştir. Bu n a ö rn e k o larak ah v âl- i şah siy e y e g ö z atalım : C ah iliy e to p lu m u , k ız ıy la, d e d e n in asim f e r'e o lan y ak ın lığ ın d an d o lay ı b ab an ın to ru n u y la, an n e n in o ğ lu y la, n in e n in to ru n u y la v e k ard e şin k ız k ard e şiy le e v le n m e sin i y asak lam ıştı. A y n ı y asak lam a k u ralı, am c a v e d ay ın ın , k e n d i e rk e k v e k ız k ard e şin ç o c u k ları iç in d e g e - ç e rliy d i. Fak at sö z k o n u su to p lu m , ik i k ız k ard e şi ay n ı an d a n ik ah ı altın d a b u lu n d u rab iliy o rd u . Erk e k e v lad ı, ö le n b a b a sın ın k arısın a — ü v e y an n e sin e — "N ik ah u 'l-m ak t" u y g u lam asıy la k o c a o lm asın a iz in v e riy o rd u . İslâm , b e lirtile n y ak ın ak rab alarla e v le n m e y asağ ın ı o n ay - 218 et-Tabresî, M ecm a ’ u ’l-Beyân, II, 45. 219 Bakara, 199. 220 Bakara, 189. 221 Tevbe, 27. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 283 lad ı, ik i k ız k ard e şi ay n ı an d a n ik ah altın d a b u lu n d u rm ay ı v e e rk e k e v lad ın ö le n b ab asın ın k arısıy la — ü v e y an n e si — e v le n m e sin i ise y asak la d ı. 222 C ah iliy e d ö n e m in d e , e v lilik ak d in in g e ç e rli o lm ası iç in m e h ir v e rm e b ir z o ru n lu lu k tu . Ç ü n k ü m e h ir, n ik ah ın m e şru lu ğ u n u n d e lili say ılıy o rd u . A k si h ald e e v lilik , f u h u ş, z in a v e te c av ü z k ab u l e d iliy o rd u . M e h rin d e b ir h ak o larak k ad ın a v e rilm e si ö n g ö rü lü y o rd u . N e v ar k i k ad ın ın v e lisi g e n e llik le b u n a e lk o y u y o rd u . İslâm , m e h ri o n ay lad ı, am a b u e l k o y m ay ı y asak lad ı. 223 C ah iliy e d ö n e m in d e m e v c u t o lu p İslâm m y asak lad ığ ı n ik ah tü rle rin d e n b iri d e "n ik ah u 'ş-şiğ âr" ( m ü b ad e le y le m e h irsiz e v le n m e ) 224 d ir. N ik ah tan b o şan m ay a g e ç e c e k o lu rsak g ö rü y o ru z k i, b u g e ç ic i v e y a sü re k li ay rılm a C ah iliy e in san ın c a u y g u lan an b ir ö rftü . M e se lâ, k işi, k arısın ı ü ç talak la b o şad ığ ın d a y e n id e n o n u n la e v le n m e k k e n d isin e h e lal d e ğ ild i. K arısı k e n d isin d e n b âin talak la b o ş o lm u ş o lu rd u . Bu d u ru m k arşısın d a C ah iliy e in san ı, k arısın ı ü ç d e fa b o şad ığ ın d a y e n id e n o n u alab ilm e k iç in k e n d isin e y asal b ir h ile b u lm u ştu . O d a, k arıy ı y ab an c ı b ir e rk e k le e v le n d irm e k , o n u n b o şam asın d an so n ra d a ilk k o c asın a g e ri d ö n m e k . İslâm , b u h ile y i ç o k ç irk in k arşılam ış, b u n a " h ü lle " ad ın ı v e rm iş, b u n u y ap an ı ç o k ağ ır n ite le m e le rle n ite le n d irm iş, b ö y le b ir u y g u lam ay ı y asak lam ıştır. N ite k im R e sû lu llah ( a.s.m .) : " H ü lle y i y ap an a d a, k e n d isi iç in h ü lle y ap ılan a d a A llah 225 lan e t e tsin " b u y u rm u ştu r. N ik ah v e talak tan so n ra m iras k o n u su n a b ak tığ ım ız d a g ö rü y o ru z k i, tarih ç ile r, C ah iliy e d ö n e m in d e ilk d e fa k ız lara m iras h ak k ın ı v e re n in "Z u T m e c âsid " d e n ile n A m ir b in C u şm b in G an e m b in H ab îm b in K a'b b in Y e şk u r o ld u ğ u n u id d ia e d e rle r. Be lirtild iğ in e g ö re b u z at, C ah iliy e d ö n e m in d e m alın ı m iras o larak e v latların a b ırak m ış, e rk e ğ e k ız ın ik i k atı b ir h isse tak d ir e tm iştir. Bö y le c e b u h ü k m ü , İslâm m ay n ı k o n u d ak i h ü k m ü y le te v afu k e tm iştir. 226 G ü n lü k y aşay ışa g e lin c e , K u r'â n 'm , İslâm m z u h u ru sırasın d a in san lığ ın v ard ığ ı n o k tad a b e şe rin h ay rın a o lan ı b ırak tığ ın ı, işe y aram a y an ları ise lağ v e ttiğ in i g ö rü y o ru z . M e se la, C ah iliy e A rap ları p u tların a k u rb an lar tak d im e d e rle rd i. H atta e rk e k ç o c u k ları d a b u k u rb an k ap sam ın a g ire b iliy o rd u . Baz ı h ay v an ları v e e k in le ri sad e c e b e lli b ir k ısım in san lara c aiz g ö rü rk e n , b az ı h ay v an lara b in m e y i d iğ e r b az ı in san lara 222 Tabert, Tefsir, IV, 217 vd. 223 Nisâ, 4. 224 Buharî, Nikâh 28, Hiyel 4; M üslim , Nikâh 57, 59, 61; Ebu Dâvud, Nikâh 14. 225 Ebu Dâvûd, Nikâh 15; Tirm izî, Nikâh 28; ibn M âce, N ikâh 33. 226 Bk. C evad Ali, a.g.e., V, 565. 284 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y asak lad ık ları g ib i, b az ı h ay v an ları k e se rk e n A lla h 'ın ad ın ı an m ay ı y asak lıy o rlard ı. İslâm g e ld i v e b ü tü n b u u y g u lam aları o rtad an k ald ır d ı. 227 İslâm , C ah iliy e d ö n e m in d e , h atta g e ç m iş d in le rd e h iç b ilin m e y e n b ir b iç im d e m iras tak sim atın ı y ap tı 228 Ö te y an d an İslâm , k ız ç o c u k ların ı d iri d iri to p rağ a g ö m m e ad e tin e so n v e rd i v e b u n u e n ç irk in b ir g ü n ah k ab u l e tti. 229 K u m ar v e iç k i e sk i A rap ların ö v ü n ç v e sile le riy d i. Bu k o n u d a h arc an an se rv e tle ri ö v g ü k o n u su y ap an n ic e k asid e le r sö y le n m iştir. İslâm g e ld i h e r ik isin i d e k e sin lik le y asak lad ı. 230 İn san lar arasın d a te k ü stü n lü k ö lç ü sü z e n g in lik ti. A k rab ac ılık , ırk ç ılık v e k ab ile c iliğ in d e to p lu m d a ç o k e z ic i b ir ağ ırlığ ı v ard ı. İslâm g e ld i, b u aşağ ılık an lay ışlara so n v e rd i. 231 Y in e k atilin k ab ile si d e o n u n su ç u n d an so ru m lu tu tu lu y o rd u . K u r'ân b u p re n sib i d e y ık tı, y e rin e f e rd î m e su liy e ti g e tird i. 232 C ah iliy e d ö n e m in d e A rap lar, b irb irle rin e f aiz le b o rç alıp v e rirle rd i. H atta b o rc u ö d e m e z am an ı g e lip d e , b o rç lu b o rc u n u ö d e y e m e z se , alac ak lı sü re y i u z atır, f aiz in i d e arttırırd ı. K u r'ân in e re k b ü tü n b u u y g u lam alara so n v e rd i. Bu n d an v az g e ç m e y e n le ri ise e n ağ ır b iç im d e te h d itte b u lu n d u . 233 İslâm m y asak lad ığ ı k o n u lard an b iri d e u ğ u rsu z say m a in an c ı ( te şe 'ü m ) d ır. Bu in an c a k o n u o lan , b ay k u ş ö tm e sin in u ğ u rsu z lu ğ u , g ü l in an c ı 234 , k ad ın , e v v e atm u ğ u rsu z lu ğ u , k arg a, y ılan , f are , ak re p g ib i h ay v an ların u ğ u rsu z lu ğ u g ib i in an ç lar tam am e n re d d e d ilm iştir 235 . Ç ü n k ü , te v h id an lay ışın a z ıttır. H e r şe y in y aratan ı A lla h 'tır 236 . H e r şe y , iy i k ö tü , an c ak A llah 'ın tak d iriy le o lu r. Bu se b e p te n H z . P e y g am b e r, "Eşy ad a u ğ u rsu z lu k y o k tu r 237 " b u y u rarak b u g e rç e ğ i an latm ıştır. 227 En ’am , 136-140; M aide, 103; Nisa, 117-119. 228 Bk. Bakara, 180-182, 233, 240; Nisâ, 7-12, 19, 33, 176; M âide, 106-108; Enfâl, 72, 75. 229 Tekvîr, 8-9. 239 M aide, 90. 231 Sebe ’ , 37; H ucûrat, 13. 232 isra, 15; Ayrıca bk. Necm , 36-40. 233 Bakara, 278-280; Al-i im ran, 130-131. 234 M üslim , Selâm , 107-108. 235 Bu konularla ilgili lehte ve aleyhteki hadis-i şerifler, Ali Ç elik ’in “ islâm m kabul veya R eddettiği H alk inançları” adlı doktora tezinde ele alınm ış ve İslâm ’da bu tür inançların yeri olm adığı sonucuna varılm ıştır, s. 136-169. 236 M üslim , Selâm 101. 237 M üslim , Selâm, 102-103. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 285 K âh in v e arraf lara b aşv u rarak g ay b h ak k ın d a b ilg i e d in m e k d e re d d e d ilm iştir 238 . "G ay b m o ld u ğ u 239 " an c ak v e sad e c e A lla h 'ın e lin d e an ah tarın ın b ild irilm iştir. A lla h 'ta n b aşk a h iç k im se g ay b a d air b ilg i v e re m e z 240 . H z . P e y g am b e r d ah i an c ak k e n d isin e b ild irile n i sö y le m iş tir. 241 Şirk k o şu la n n e sn e , iste r gök c isim le rin d e n o lsu n , iste r ta b ia t v arlık ların d an o lsu n 242 , iste rse m e le k , c in v e ru h ân î v arlık lard an o lsu n şirk in h e r tü rlü sü re d d e d ilm iştir. 243 Fal o k ları (e z lam ) ç e k e re k g e le c e k v e y a g ay b h ak k ın d a b ilg i e d in m e k v e işle rin i o n a g ö re d ü z e n le m e k k ald ırılm ıştır. 244 Bü y ü , sih ir 245 g ib i in san ları g e re k m an e n , g e re k se b iy o lo jik o larak e tk ile y e n v e z arar v e re n b u işle m e şg u l o lm ak d a re d d e d ilm iştir. 246 M e le k le r 247 , c in 248 ve şe y ta n 249 h ak k m d ak i y a n lış in a n ç la r 250 re d d e d ilm iştir. M e le k le rin , A llah 'ın k ız ları o ld u ğ u şe k lin d e k i in an ç il g a e d ilm iş, o n ların d a A llah 'ın y aratık ları o ld u ğ u an latılm ıştır. 251 D e h r in an c ı 252 k ald ırılm ıştır. D e h rin , c ah iliy e n in sah ip o ld u ğ u k u ru A rap k ad e rc iliğ i v e n ih aî k o n tro lü n e lin d e o ld u ğ u b ir g ay r- ı şah sî v arlık o larak an laşılm ası v e ö y le in an ılm ası re d d e d ilm iş, h e r şe y in A l lah 'a d ay an d ığ ı şe k liy le d e ğ iştirilm iştir. 253 Bu n lar, C ah iliy e d ö n e m in d e b u lu n u p d a İslâm ın b ir k ısm ın ı re d d e ttiğ i, b ir k ısm ın ı ıslah e ttiğ i v e b ir k ısm ın ı o n ay lad ığ ı p e k ç o k ö rf , ad e t v e 238 Bk. D erveze, Asru ’n-Nebî, s. 294. Ahm ed Naim , Tecrid Tercem esi, III, 308. 239 En ’am, 59. 240 Bk. Buharî, Tevhid 4; M üslim , im ân 7. 241 Kâhinlik ve Arraflık adeti ve reddiyle ilgili geniş bilgi için bk. Ali Ç elik, a.g.e., s. 211 -217. 242 Fussilet, 37. Ayrıca, güneşin de ayın da yıldızların da Allah ’ ın yaratıkları olduğu birçok ayette ifade edilerek bu inanç çürütülm üştür: En ’am, 96; A ’ raf, 54; Yunus, 5; Ra ’d, 2 vd. 243 Bu tür inanışlar ve reddi için bk. Ali çelik, a.g.e., s. 71-75. 244 M âide, 3, 90. 245 Bu inanışlar için, bk.D erveze, Asru ’n-Nebî, s. 271. 248 Sihir, değişik m ünasebetlerle Kur ’ ân ’da iştikaklarıyla birlikte 80 ’den fazla yerde geçm ektedir. Hz. Peygam ber'in hadislerinde sihir, hüküm itibariyle reddedilm iş, “ Sihir yapm ak şirktir" (N esâî, Tahrim 19), “ Sihire inanan C ennete girem ez" (Ahm ed, M üsned, IV, 339) duyurulm uştur. Sihir inancı ve ilgili hüküm ler için bk. Ali Ç elik, a.g.e., s. 201 -211. 247 Al-i im ran, 80; Züm er, 3. 248 Saffat, 158; En ’am, 100. 249 İbn ishak, Sîre, s. 13; M es ’ûdî, M urûcu ’z-Zeheb, II, 173; Alûsî, Bulûğu ’l-Erab, II, 197. içinde şeytanları şirk koşm ak da olm ak üzere, her türlü şirk en büyük günah kabul edilm iştir. N isâ, 48. 250 izutsu, Kur ’ân ’da Allah ve insan, s. 19; M . H. Yazır, H ak Dini, VIII, 5381. 251 Bu hususlarla ilgili inannışlar ve reddi için bk. Ali Çelik, a.g.e., s. 75-77, 81-90. 252 C âsiye, 24; Alûsî, a.g. e. II, 220; izutsu, Kur ’ân ’da Allah ve insan, s. 118. 253 Buharî, Tevhid 35, Edeb 101; M üslim , Elfaz 1-2, 5-6; H akim , M üstedrek, II, 453. Bu inanç ve reddi hakkında bk. Ali Çelik, a.g.e., s. 105-106. 286 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR in an ıştan sad e c e b irk a ç ıd ır. 254 İslâm m , b u n ların b ir k ısm ın ı o n a y lad ığ ın a b ak arak K u r'ân 'm k ay n ağ ın ın b u n lar o ld u ğ u n u sav u n m ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Biz z ate n , C ah iliy e ö rf ü n d e n alm an b ir k ısım h ü k ü m v e k an u n ların İslâm Şe riatın d a b u lu n d u ğ u n u in k âr e tm iy o ru z . İste r ib ad e tle r, iste rse m u am e le le rle ilg ili o lsu n f ay d alı k an u n ları o n ay lay ıp ib k a e tm e si d e H z . P e y g am b e r iç in b ir k u su r te şk il e tm e z . Y e te r k i, sö z k o n u su h ü k ü m le r, İslâm ın , am aç ların ı g e rç e k le ştirm e k iç in g ö z e ttiğ i te şri' f e lse f e siy le u y g u n lu k arz e tsin . Bu h ü k ü m le rin o n ay lan m asın d an , H z . P e y g am b e rin ç e v re sin d e g ö re re k e tk ile n d iğ i, A llah 'ın k itab ın d a v ah y e d ilm e y e n h u su slar o ld u ğ u so n u c u n u ç ık arm ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Eğ e r b ö y le o lsay d ı, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d iğ e r C ah iliy e k an u n v e ö rf le rin i d e o n ay lay ıp ib k a e d e rd i; b ir k ısm ın ı y asak lay ıp b ir k ısm ın ı se rb e st k ılm az d ı. K ısac a, H z . P e y g am b e rin iç in d e n ç ık arılıp g ö n d e rild iğ i c ah iliy e d e v ri M e k k e 'sin in in an ç v e ad e tle rin in , K u r'ân - ı K e rim in talim atların a k ay n ak te şk il e ttiğ in i id d ia e tm e k g ü lü n ç tü r. Z ira İslâm m m u k ad d e s k itab ı o lan K u r'ân - ı K e rim in m u tlak te v h id n iz am ı ile c e h ale t, p u tp e re stlik , f a lc ılık , m a te ry a listlik , k ız ç o c u k la rın ın d iri d iri g ö m ü lm e si ve k ad ın ların m alların ın e ld e e d ilm e si iç in e v le n m e y e z o rlan m ası, y e tim le rin h ak ların ın ç iğ n e n m e si, f ak irle rin g ö z e tilm e m e si, g ü ç sü z le rin h o r lan m ası g ib i in sa n lık d ışı e saslar ü z e rin e k u ru lu c a h iliy e d ü z eni arasın d a b u an lam d a h iç b ir b ağ lan tı k u ru lam az . 2. M e d in e D ö n e m in d e k i K a y n a k la r Biz H z . M u h am m e d 'in M e k k e d ö n e m in d e k i h ay atın ı d ik k atli b ir b i ç im d e v e h e r tü rlü ih tim ali g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rarak in c e le y ip K u r'ân 'a b e şe rî b ir k ay n ak te sp it e tm e y e ç alıştık . A n c ak b ü tü n ç ab alara rağ m e n m ak u l b e şe rî b ir k ay n ağ a rastlay am ad ık . Bilin d iğ i g ib i H z . M u h am m e d h ic re t ile b irlik te e sk i p u tp e re st ç e v re sin d e n ay rılarak y e n i b ir m u h ite g irm iştir. Bu , Eh l- i K itab d e n ile n Y ah u d ile rin ağ ırlık ta b u lu n d u ğ u b ir m u h ittir. M e k k e d ö n e m in d e H z . M u h am m e d iç in az d a o lsa b az ı b ilg i k ay n ak ların ın b u lu n ab ilirliğ i id d ia e d ile b iliy o rd u . Fak at 13 se n e lik M e k k e d ö n e m in i b in b ir tü rlü m ü c ad e le v e sık ın tıy la d o lu b ir b iç im d e g e - 254 Bu konular üzerinde geniş bir biçim de çalışılm ış ve doktora tezleri yapılm ıştır. D ünden bugüne konuyla ilg ili y a p ılm ış ç a lış m a la rd a n bir kaç tanesi şunlardır: İslâm 'ın ortaya çıktığı dönem de H icaz bölgesinde yaygın olan halk inançları değişik eserlerde m uhtelif açılardan ele alınm ıştır. M sl., bk. N eşet Ç ağatay, İslâm Ö necesi Arap Tarihi ve C ahiliye Ç ağı, Ankara 1982; C evad Ali, el-M ufassal Tarihu'l-Arab Kable ’ l-İslâm , I- IX, Beyrut 1968-1972; D erveze, Asru ’n-Nebî, D aru ’ l-Yakaza, D im aşk, 1946; Ali O sm an Ateş, Sünnetin Kabul veya R eddettiği C ahiliye ve Ehl-i Kitap Ö rf ve Adetleri (D oktora Tezi, 1989, basılm am ış); Yrd. D oç Dr. Ali Ç elik, İslâm ’ ın Kabul veya R eddettiği H alk inançları (H icaz Bölgesi) D oktora Tezi, Beyân Yayınları, İst. 1995 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAP LAR ■ 287 rid e b ırak ıp M e d in e 'y e in tik al e ttiğ i an d an itib are n , artık tarih e m al o lm u ş b ir şah siy e t h alin e g e lm iştir. Bü tü n h are k e tle ri k o n tro l e d ilir, ad ım ad ım tak ip e d ilir v e d iğ e r in san larla o lan m ü n ase b e tle ri e n in c e d e tay ın a v arın c ay a k ad ar d ik k atle g ö z le n ir o lm u ştu r. Bö y le sin e tarih e m al o lm u ş v e h e r h are k e ti g ö z le n ir b ir in san ın se r b e st d av ran arak b aşk aların d an b az ı b ilg ile r alıp d a A llah 'a isn at e t m e si im k ân sız d e n e c e k d e re c e d e z o rd u r. K ald ı k i d av asın ın ö z ü , ru h u v e te m e li b u id d iasıy d ı. A llah 'tan v ah iy alm ası an lam ın d ak i b u id d iay a g e le b ile c e k e n u f ak b ir sarsın tı v e u y an ab ile c e k e n u f ak b ir şü p h e o n u n d av ay ı k ay b e tm e sin e y e te rd i. Biz , K u r'ân 'a b e şe rî b ir k ay n ağ ın b u lu n m ası aç ısın d an so n d e re c e f ak ir o lan b u d ö n e m in c e le n m e sin d e m iy o ru z . H ak ik atin b ü tü n y ö n le riy le o r tay a ç ık m ası v e şe y tan ın d ah i k u şk u u y an d ırab ile c e ğ i b ir ih tim alin k alm am ası iç in b u d ö n e m i d e e lb e tte in c e le y e c e ğ iz . Bu d ö n e m in e n b e lirg in ö z e llik le rin d e n b iri d e , H z . M u h am m e d 'in d ü şm an v e h asım b ir m u h itte n k ısm e n d e o lsa k e n d isin e sâd ık , m isaf ir p e rv e r v e h atta u ğ ru n d a c an ın ı b ile v e rm e y e h az ır in san ların arasın a in tik al e tm e sid ir. Bu rad a ay rıc a, m u h itin y e rlisi o lan Y ah u d i ve H ıristiy an larla d a d o ğ ru d an d o ğ ru y a te m asa g e ç ilm iştir. Eğ e r, b u d ö n e m d e H z . M u h am m e d 'in h ay atın d a h e rh an g i b ir d e ğ işik lik m e y d an a g e lm e m iş o lsay d ı, ö n c e k i aç ık lam alarım ız ı y e te rli g ö rü r, ay rıc a b ir araştırm ay a g irm e ih tiy a c ın ı h isse tm e z d ik . Fak at, H z. M u h am m e d 'in h ay atın ı sam im iy e t b ak ım ın d an M e k k e v e M e d in e d ö n e m le rin e g ö re ik i k ısm a ay ıran m ü ste şrik le rin id d ia e d ip b iz im d e b u n d an ö n c e k i b ö lü m d e ü z e rin d e d u rd u ğ u m u z g ib i b az ı d e ğ işik lik le r m e y d an a g e ld iğ in i g ö rü y o ru z . Bu d e ğ işik lik le r v e b u n ların K u r'ân 'm k ay n a ğ ın a te sir e d ip e tm e d iğ i ö n c e k i aç ık lam alarım ız d a g e ç ti. Biz b u b ö lü m d e ise H z . M u h am m e d 'in istif ad e e d e b ile c e ğ i m u h te m e l k ay n ak ları in c e le y e c e k v e b u aç ıd an K u r'ân 'm b e şe rîliğ i id d iasın a aç ık lık g e tire c e ğ iz . Şü p h e siz b u id d iaların k ay n ak v e d ay an ak ların ı, k e sin v e n e t ç iz g i le rle b irb irin d e n ay ırm ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bü y ü k ö lç ü d e g irif t v e b ir b iri iç in e u z an m ış n ite lik te d irle r. M e se lâ, b u b ö lü m d e e le alac ağ ım ız , g e re k d o ğ ru d an d o ğ ru y a, g e re k se d o lay lı o larak Eh l- i K itab v e K itab - ı M u k ad d e sin K u r'ân î b ilg ile re k ay n ak o lu p o lam ay ac ağ ı k o n u su ay n e n M ekke d ö n e m i iç in de g e ç e rliy d i v e k ısm e n o rad a da e le alın ıp d e ğ e rle n d irilm iştir. Biz b u rad a te k rard an m ü m k ü n m e rte b e sak ın arak h ak ik atin b ü tü n c e p h e le riy le o rtay a ç ık m ası iç in g ay re t e d e c e ğ iz . Şim d i k o n u m u z a d ö n ü y o r v e so ru y o ru z : A c ab a b u y e n i d ö n e m v e d e ğ işik m u h itte H z . M u h am m e d b ilg ile rin i d e rin le ştirip p e k iştirm e k iç in tarih î b ir araştırm a ve k ö k lü b ir k a rşıla ştırm a y a m ü sait b ir z e m in mi 288 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b u lm u ştu r? Y o k sa, d ah a ö n c e az d a o lsa m e v c u t o lan b ö y le b ir im k ân ı b ü tü n b ü tü n y itirm iş m id ir? Bu so ru n u n c e v ab ın ı v e re b ilm e k iç in , b aşk a d e ğ e rle n d irm e le rin y an ısıra ö n c e lik le H z . M u h am m e d 'in , b u y e n i m u h ite in tik al e tm e d e n ö n c e b u rası v e y e rlile ri h ak k m d ak i k an aatin i ö ğ re n m e k g e re k ir. A c ab a, e lin d e k i K u r'ân , b u rasın ı se m a k ay n ak lı f az ile tin g e rç e k te m silc ile ri o larak g ö rü y o r v e d o lay ısıy la u y u lm ay a lay ık b ir m o d e l n ite liğ in d e k a b u l e d iy o r m u y d u ? Bu so ru y a o lu m lu b ir c e v ap v e re m iy o ru z . Ç ü n k ü , M e k k e d ö n e m in d e H ıristiy an v e Y ah u d ile rle ilg ili, d iğ e r b ir if ad e y le K itab - ı M u k ad d e s k ıssaların ın h e m e n h e m e n tam am lan d ığ ın ı255 d o ld u rac ak u f ak te f e k ay rın tılar k ald ığ ın ı ve M e d in e 'y e a ra la rı g ö rü y o ru z . Bu ik in c i d ö n e m d e ç o k d e fa k ısa işare tle rle , ö n c e an latılan lard an d e rs ç ık arm a y o lu n a g id ilm iştir. D o lay ısıy la, K u r'â n 'm , y e n i m u h itin sak in le rin d e n alac ağ ı b ir şe y k alm am ış o lm an ın y an ısıra o n lar h ak k m d ak i d ü şü n c e si d e d ah a ö n c e d e n n e t b ir b iç im d e o rtay a ç ık m ış b u lu n u y o rd u . Bu n a g ö re , K u r'ân , H ıristiy an ların y an lış in an ışların a p arm ak b asm ak la b e rab e r 256 , o n lara k arşı y u m u şak b ir ü slu p k u llan ıy o rd u . 257 A n c ak Y ah u d ile r v e g e n e l o larak Eh l-i K itab sö z k o n u su o ld u ğ u n d a d u ru m ay n ı d e ğ ild ir. K u r'ân 'a g ö re b u n lar, k e n d ile rin e in e n v ah iy d e n y ü z ç e v irm iş, şe y tan ın y o lu n a u y m u ş k im se le rd ir. 258 Bu n la rın g e rç e k in a n a n la ra a te ş ç u k u rların d a y ap tığ ı z u lü m le re işare t e tm iş v e b u h are k e tle rin in h ak ik i im an ı y o k e tm e y e y ö n e lik k asıtlı b ir h are k e t o larak ilan e tm iştir. 259 D ah a so n ra in tik al e ttiğ i y e n i m u h itte b u tav rın ı d e v am e ttirm iş, h atta site m le rin in d o z v e ad e d in i arttırm ıştır. Y in e K u r'ân - ı K e rim in b ild ird iğ in e g ö re k e n d ile rin e T e v rat v e rile n Y ah u d ile r, o n u e z b e rle m e k le y e tin m iş v e o n u sad ak atle u y g u lam am ışlard ır.260 Fa iz le iş y ap m ış, h e r tü rlü h aram y o ld an k az an ç sağ lam ışlard ır. 261 D in î b ir k u ru n tu y a d ay an arak h e r tü rlü rü şv e t v e y a la n ı k e n d ile rin e m ü b ah 255 Bu kıssaların anlatıldığı M ekkî ayetlerin yerleri şunlardır: A ’raf, 11-25,102-176; Yûnus, 75-92; H ud, 25- 49, 69-82; Yûsuf, 1-111; Hicr, 26-77; İsrâ, 4-8; Kehf, 9-25, 60-82; M eryem , 1-33; Tâhâ, 9-98; Enbiyâ, 51-70, 78-82; Şuara, 10-189; Nemi, 7-44; Kasas, 3-43, 76-82; Ankebût, 14-35; Sebe ’ , 10-14; Sad, 17-44; Zâriyet, 24-37. 256 M sl. M eryem Sûresinin başından 34. âyete kadar Hz. Zekeriya, H z. M eryem ve H z. İsa kıssası anlatıldıktan sonra 35. âyette “ Allah ’ ın bir evlat edinm esi olur şey değildir. O , bundan m ünezzehtir. Bir işe hükm ettiği zam an ona sadace ‘O l!’ der ve hem en olur ” buyurarak, Hz. İsâ ’yı Allah ’ ın oğlu görenlere tarizde bulunm aktadır. 257 M âide, 14. 258 Nahl, 63. 259 Burûo, 1-10. 260 C um ’a, 5. 261 Nisâ, 161. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 289 g ö rm ü şle rd ir.262 Y in e k e n d ile ri d ışın d ak i d iğ e r m ille tle re k arşı y e rin e g e tire c e k h iç b ir y ü k ü m lü lü k le ri b u lu n m ad ığ ı z e h ab ın a k ap ılm ışlar d ır. 263 K u r'ân - ı K e rim in b ö y le sin e şid d e tle te n k it e ttiğ i b ir to p lu lu ğ u n o n a m o d e l v e m alu m at k ay n ağ ı o lac ağ ın ı d ü şü n m e k so n d e re c e h ay re t u y an d ırıc ı b ir h u su stu r. Bu n u n la b e rab e r, m an tık sız d a o lsa b ö y le b ir g ö rü şü n d ay an d ığ ı g e re k ç e le ri in c e d e n in c e y e d e ğ e rle n d irm e k b iz im b u n d an so n rak i iz ah larım ız ın k o n u su o lac ak tır. M e d in e a. ve C iv a rın d a k i Yahudi ve H ıris tiy a n la r d a n A lın d ığ ı İ d d ia s ı a l. Y a h u d il e r İslâm m z u h u ru v e H z . P e y g am b e rin M e d in e 'y e h ic re ti sırasın d a M e d in e h alk ı Ev s, H az re c v e Y ah u d i k ab ile le rin d e n m e y d an a g e liy o rd u . R e sû lu llah taraf ın d an te şri' e d ile n M e d in e şe h ir d e v le ti an ay asasın d a, ad ı san ı b e lli o lm ay an d o k u z Y ah u d i k ab ile si z ik re d ilirse d e b u n lar, m ü tte fik i b u lu n d u k ları y ah u t m e v lası d u ru m u n d a o ld u k ları A rap k ab i le le ri arasın d a d ağ ılıp p arç alan m ışlard ır. Fak at tarih ç ile r b u n ları ü ç ay rı k ab ile h alin d e to p lam ışlard ır: Be n û K ay n u k a', Be n û N ad ir v e Be n û K u ray z a. Bu ü ç e ay ırm ad a sad e c e b ü y ü k lü k v e k u d re t g ö z ö n ü n d e b u lu n d u ru lm u ştu r. Z ira ay n ı şe k ild e Y ah u d î m e n şe li o lan v e şe h rin k u z e y -d o ğ u su n d a y aşay an Be n û U re y d k ab ile si d e v ard ı. 264 Bu n lard an Be n u K ay n u k a' k u y u m c u lu k la m e şg u l o lm ak ta v e d iğ e r u m u m i tic are t işle rin i e lle rin d e b u lu n d u rm ak tay d ı. Be n û N ad ir, b ü y ü k h u rm a b ah ç e le rin in sah ib i o larak b ilin ir. Be n û K u ray z a ise , b ü y ü k ih tim alle , d e ric i, ç iz m e c i v e d e b b ağ lık la ‘ m e şg u ld ü le r.265 Bu üç k ab ile de z am an la o ld u k ç a z e n g in le şm iş v e şe h rin İk tisad î g ü c ü n ü e lle rin e g e ç irm işle rd i. İslâm ın o rtay a ç ık ışın d an az ö n c e M e d in e 'd e A rap ların 13 h isar- k ale le rin in b u lu n m asın a k arşılık , Y ah u d ile rin 59 ad e t v ard ı. 266 H z . P e y g am b e rin , M e d in e 'd e m e sk u n b u ü ç k ab ile ile m ü n ase b e tle rin e v e b u n ların ak ib e tin e d ah a ö n c e , "Y ah u d ile re k atı D av ran d ığ ı İd d iası" b aşlığ ı altın d a k ısac a da o lsa te m as e tm iştik . Bu rad a te k rara g e re k g ö rm ü y o ru z . Bu üç k ab ile n in d ışın d a M e d in e 'd e , M ü slü m an lara k arşı g irişile n b ü tü n siy asî f aaliy e t v e e y le m le rd e n v az g e ç m iş v e sad e c e tic are tle m e şg u l o lm ak la y e tin m iş b aşk a Y ah u d ile rin d e b u lu n d u ğ u an laşılıy o r. Bu tu tu m ların d an 262 Bakara, 79-80. 263 Al-i im rân, 75. 264 M . H am idullah, a.g.e., I, 526. 265 A.g.e., I, 529. 266 A.g.e., I, 529. 290 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d o lay ı, M ü slü m an lard an h iç b ir e z iy e t v e rah atsız lık g ö rm e d ik le ri g ib i, k e n d ile rin e k a rşı m ü şf ik d a v ra n ılm ıştır. Be n û .U re y d Y a h u d ile ri b u n lard an d ır.267 Bu n u n d ışın d a k u z e y d e M e d in e 'y e 184 k m u z ak lık ta b u lu n an H ay b e r b ö lg e sin d e d e Y ah u d ile r y aşam ak tay d ı. H ay b e r, su ları v e v e rim li g e n iş to p rak ları b o l o ld u ğ u iç in z iraatle m e şg u l o lu y o rlard ı. Bu rad a y e d i se k iz tan e m ü stah k e m h isar b u lu n u y o rd u . H z. P e y g am b e rin b u ra y ı k u şatm ası sırasın d a e lle ri altın d a m an c ın ık lar d a b u lu n an 20 b in silah lı m u h arip ç ık arab ild iğ i 268 n az ara alın ırsa b u ran ın n ü f u su h ak k ın d a b ir f ik ir sah ib i o lu n ab ilir. Bu k ad ar m u h arip , 1500 k işilik İslâm o rd u su n u n k arşısın d a tu tu n am am ış v e m ü stah k e m k ale le r p e şp e şe te slim o lm u ş tu r. 269 H ay b e r b ö lg e sin in tam am e n İslâm id are si altın a so k u lm asın ı m ü te ak ip , b u v ah an ın b ak ım sız lık tan b ir ç ö l h alin e g e lm e m e si iç in , b ir n i z am n am e y le , b u ran ın ah alisi y e n i v e k e sin b ir k arar alın ın c ay a k ad ar y ıllık z iraî g e lirle rin in y arısın ı h e r y ıl İslâm h ü k ü m e tin e te slim e tm e le ri şartıy la y e rle rin d e b ırak ıld ı. 270 Bu n ların d ışın d a V ad i'l-K u ra, Fe d e k 271 , T e y m â, M ak n â, C e rb â ve A z ru h , T âif 272 , ay rıc a, G ü n e y v e D o ğ u A rab istan 'd a d a Y ah u d ile r b u lu n m ak tay d ı. Bu b ö lg e le rin İslâm laşm asın d an so n ra o n lar, z im m ile rin tab i o ld u k ları statü y e g irm işle rd ir. 273 Y e srib ( M e d in e ) 'd e o tu ran Y ah u d ile r, U z e y r'in A llah 'ın o ğ lu o ld u ğ u n u sö y lü y o rlard ı. 274 K u r'ân b u in an c ı re d d e tm iş v e b u n u n e sk i b ir şirk in an c ı o ld u ğ u n u aç ık lam ıştır.275 267 A. g.e„ I, 543. 288 Kürd Ali, idare islâm iyye (Ebu Yusuf'un Kitâbü'l-H arac ’ ından naklen), s. 12; Ya ’kûbî, II, 56; M akrizî ise, (im tâ, I, 310) on bin savaşçıdan bahseder. M . H am idullah, a.g.e., I, 548. 269 M . H am idullah, Hz. Peygam ber ’ in Savaşları, İstanbul 1972 (ikinci baskı) 209-210. paragraflar; M . H am idullah, İslâm Peygam beri (tere. Salih Tuğ), I, 593. 270 ibn Hişâm , a.g.e, II, 353. 271 H ayber ’e uzak olm ayan bu iki Yahudi grubu, aynen H ayber'in teslim şartlarıyla İslâm idaresine alınm ıştır, (bk. M . H am idullah, Le Prophete de L'lslam , I, 551.) 272 Bu üç bölge de-M edine ’den oldukça uzakta bulunup, H epsi de Hz. Peygam ber dönem inde islâm ın idaresi altına girm işlerdir. (Bunlar hakkında geniş bilgi için bk. M . H am idullah, a.g.e., I, 552-565. 273 Bk. M . Ham idullah, a.g.e., I, 565-566. 274 Bazı m üsteşrikler, Kur ’ ân ’ m , Yahudileri: “ U zeyr Allah ’ ın oğludur" dem ekle itham etm esini, çözülm esi zor bir m uam m a olarak görüyorlar. Ç ünkü -onlara göre- Ahd-i Kadim in kitapları arasında buna işaret eden bir şey bulunm am aktadır. O ysa bunu söylerken iki önem li noktayı görm ezlikten geliyorlar. Birincisi: Hz. M uham m ed (s.a) asla yalan söylem ez. Biz daha önce bu noktayı ele alm ış ve görm üştük ki: Bizzat m üsteşriklerin kendileri, Hz. M uham m ed (s.a) ’ i yalancılık ve aldatıcılıkla itham eden eski hipotezi reddetm işler. Ü stelik, asılsız yere Yahudileri bu şekilde itham etm eye Hz. M uham m edi sevkeden hiçbir sebep yoktur, ikinci nokta: Eğer Hz. M uham m ed (s.a) bunu onlara karşı uydurm uş olsaydı, kendisine cevap verip reddedecekler, Kur'ân'da onların red cevaplarını kaydedecekti. Veya en azından Sünnette buna KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 291 M ü ste şrik le rin , H z . M u h am m e d 'in m alu m atların ın b ü y ü k b ir k ısm ın ı k e n d ile rin d e n ald ığ ın ı id d ia e ttik le ri b u Y ah u d ile rin y an lış in an ç ların ın d iğ e r b ir ö rn e ğ i d e iz z e t v e c ö m e rtlik sah ib i A llah 'ı c im rilik le v e e li b a ğ lı o lm ak la ith am e tm e le rid ir 276 . A c ab a b ö y le si k ü fü r d o lu sö z le ri sav u ran lard an H z . M u h am m e d 'in , U lû h iy e t v e y a b aşk a b ir k o n u d a f ik irle rin i ç alm ak la ith am e d ile b ilm e si m ü m k ü n m ü d ü r? A c ab a b ö y le b ir şe y o lsay d ı, b u d av ran ışın ı y ü z ü n e k arşı v e y a e n az ın d an g iz li b ir şe k ild e sö y le m e le ri g e re k m e z m iy d i? Bö y le b ir şe y o lm ad ığ ın a g ö re , id d ia d a asılsız d ır. O n lar k e n d ile rin in A llah 'ın ç o c u k ları v e se v g ilile ri o ld u ğ u n u ile ri sü rü y o rlar, 277 C e h e n n e m e k a la c a k ların ı id d ia g ird ik le rin d e o rad a an c ak say ılı b irk aç e d iy o rla rd ı. 278 O y sa b u , İlah î h ü k ü m gün h ak k ın d a sak at b ir an lay ıştır. A llah 'ın taraf tu ttu ğ u an lam ın a g e le n b u an lay ışın , İslâm ın m u tlak İlah î ad ale t h ak k m d ak i p re n sib in e 279 k ay n ak o lm ası m ü m k ü n m ü ? K u r'ân 'm , A llah 'ın afv v e rah m e tin d e n sık sık sö z e ttiğ i d o ğ ru d u r. Fak at b u af v v e rah m e t b az ı m ille tle ri d ışarıd a b ırak ıp d a, ö te k ile rin e tah sis e d ilm iş değ ildir. A k sin e , k ap ıları sad e c e Y ah u d ile re d e ğ il, im an v e salih am e lle liy ak at k az an an h e rk e se aç ık tır. 280 Ö te y an d an K u r'ân - ı K e rim , H z . M u h am m e d 'e ( a.s.m ) k arşı Y ah u d i alim le rin in tu tu m ların a ilişk in b iz e ışık tu tar. O , o n ları ik i g ru b a ay ırır. D ah a ü lk e le rin e v arm asın d an e v v e l, H z . p e y g am b e re d ü şm an lık b e sle y e n Y ah u d ile rin b ü y ü k e k se riy e ti, sad e c e ilim le rin i o n d an sak la m ak la k alm ıy o r, ay n ı z am an d a b irç o k v e sile le rle o n u b o ş y e re ald atm a y a v e h ay atın a k arşı su ik astlar te rtip e tm e y e ç alışıy o rlard ı. Baz an h e m şe h rile ri arac ılığ ıy la, rû h 281 v e A sh ab - ı K e h f k ıssası h ak k ın d a 282 o n u m ü şk il d u ru m d a b ırak ac ak so ru lar so ru y o rlar, b az an d a, o n d an se m âd an k e n d ile rin e b ir k itap in d irm e sin i tale p e d iy o rlar 283 , arasıra d a, H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) k e n d i k itap ların d a m e v c u d iy e tin d e n h ab e r v e rd iğ i b az ı h u su sları in k âr e d iy o rlar, b u n ların v arlığ ın ı sad e c e , b ir m e y d an o k u m a v e y a sah te k ârlık ların ın an laşılm ası sö z k o n u su o ld u ğ u rastlayacaktık. Böyle bir şey ise olm am ıştır. Bu da gösteriyor ki, Kur ’ ân ’ ın Yahurileri bu konudaki itham ı doğrudur. (M sl., bk. Beydavî, Tefsir, Tevbe Sûresi 30. ayetin açıklam ası) 275 | Tevbe, 30. 278 M aide, 64. 277 M aide, 18. 278 Bakara, 80; Al-i im ran, 24 279 Fatır, 18;Zilzal, 7-8. t 2 8 0 B k . M s l., B a k a ra , 6 2 . ' 281 isrâ, 17. 282 Kehf, 9-25. 283 Nisâ, 153. 292 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h a lle rd e k ab u l e d iy o rla rd ı. 284 G ö rü ld ü ğ ü g ib i Y a h u d ile r, H z. P e y g am b e re k arşı h ü sn - ü te v e c c ü h g ö ste rm e k te n so n d e re c e u z ak b u lu n u y o rlard ı. Bu n a m u k ab il, m an asız ırk ç ılık lard an v e şah sî m e n f aatle rin d e n k u r tu lm u ş o lan b az ı Y ah u d i alim le ri, H z . P e y g am b e r'in te b liğ in e k u lak v e rm e k v e o n u n ö z e llik le rin i y ak ın d an in c e le m e k iç in y an m a v arm ışlar, o nu, k ita p ların d a m ev cu t o lan aç ık a la m e tle rle d e rh al ta n ıy a ra k Bu alim le r iç in d e te b liğ in in İlâh î o ld u ğ u n u ik rar e tm işle rd ir. 285 en m e şh u r o lan ı A b d u llah b . Se lâm 'd ır. İb n Se lâm 'm m ü slü m an o lu şu so n d e re c e ib re t v e ric id ir. M ü slü m an lığ ın ı ilan e tm e sin d e n h e m e n ö n c e , Y a- h u d ile rin , araların d ak i e n alim v e f az ile tli b iri o larak k ab u l e ttik le ri b u z at, İslâm iy e t! k ab u l e d e r e tm e z o n lar taraf ın d an te rk e d ilm iştir. 286 Bu d ü şm an c a d u y g u lara sah ip k im se le rle , v ic d an ların ın se sin e k u lak v e re re k İslâm î h ak ik atle re b o y u n e ğ m iş o lan lar arasın d a tarih , "d o st ilim ad am ların a" y e r b ırak m am ak tad ır. Bu n u n la b e rab e r, H z . M u h am m e d 'in b u ilm i, İb n Se lâm g ib i k im se le r d e n alm ış o lab ile c e ğ i id d ia e d ile c e k o lu rsa, b u , h o c a ile tale b e n in ro lle rin i d e ğ iştire re k , sad e c e tarih î b ilg ile ri tah rif e tm e k d e ğ il, ay n ı z a m an d a aç ık b ir tarih î ç e lişk iy e d ü şm e k o lu r. 287 Ç ü n k ü T e v rat'la ilg ili b ü tü n h u su slar, b u şah ısların , H z . P e y g am b e rin sim asın ı g ö rm e f ırsatın ı b u lm aların d an ç o k ö n c e , e n in c e te fe rru atın a v arın c ay a k ad ar, M e k k e 'd e n âz il o lm u ştu r. 288 Şu rası d ik k ate d e ğ e r k i, M e d in e 'd e n âz il o lan ta m am lay ıc ı m ah iy e tte k i b irk aç ây e t, u m u m iy e tle , Y ah u d ile rin k ab u l e tm e y e y an aşm ad ık ları, H ıristiy an d in in e ait g e rç e k le rle ilg ilid ir. Bin ae n ale y h , K u r ’ ân - ı K e rim le Y ah u d i v e H ıristiy an d in le rin in v e ri le ri arasın d a b e n z e rlik le r aram an ın h iç b ir y ararı o lm ay ac ak tır.289 Biz b u am ac a m atu f ç alışm aların g e re k siz o ld u ğ u n u sö y le y e c e k d e ğ iliz . N e 284 Al-i im rân, 93-95; M âide, 43. 285 Bakara, 121, 146; A ’raf, 157; Saff, 6. 288 ibn Hişam , a.g.e, I, 516-517; Buharî, Hicret 1. 287 Hz. M uham m edi Zerdüştlük ve H ıristiyanlık dinleri hususunda m alum at sahibi kıldığı iddia edilen Selm ân-i Farisî ile Kıptî M ariye hakkında, bir çelişkiye burada işaret etm ek yerinde olacaktır. H er ne kadar, H icretten hem en sonra M üslüm an olm uşsa da, dört sene m üddetle zalim bir Yahudinin elinde köle olarak kalan Selm ân, ancak H endek Savaşında (H. 5) Hz. Peygam berin ashabı arasına girebilm iştir (İbn Hişâm , a.g.e., I, 220-221). M ısırlı M âriye ise, daha sonraları gelm iştir (H. 7). 288 Tirmizî, Sıfâtı ’l-Kıyâm e, 40. 289 Sources of the Koran adlı eserinde Dr. S. Tisdall’ ın gayreti özellikle bu noktada toplanm aktadır. Kur ’ân-ı Kerim in tarihî olm aktan çok efsanevî bir m ahiyet taşıdığını gösterm ek niyetinde olduğunu açıkça itiraf eden bu m üellif (s. 61-62) dünyanın yaratılışından Kıyam ete kadar, Kur ’ ân-ı Kerim de anlatılan olayların Eski ve Yeni Ahit ’le olan benzerliklerini kasden m eskût geçm ekte ve Kitab-ı M ukaddes dışında, sadece Talm ud ve Yahudi-H ıristiyan ananeleriyle Kur ’ ân-ı Kerim arasında bazı fer’î hususlarda yakınlık bulm aya son derece özen gösterm ektedir. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v ar k i b u ç alışm alar, K u r'ân - ı K e rim in K u r'ân -ı K e rim in o rtay a k o y d u ğ u b ild ird iğ i te m e l p re n sip le rin ■ 293 te z i, y an i, " Ev v e lk ile rin k ita p ların d a d a m e v c u t o ld u ğ u " v e "Y ah u d i alim le rin in b u n d an h ab e rd ar o l m asın ın , b u g e rç e k iç in y e te rli b ir d e lil te şk il e ttiğ i" 290 y o lu n d ak i g ö rü şü te y id e tm e k te n b aşk a b ir işe y aram ay ac ak tır. A n c ak , m u tab ak at ay rı, ik tib as ise ç o k d ah a ay rıd ır. İk isi arasın d a asla d o ld u ru lm ay ac ak b ir u ç u ru m v ard ır. 291 Bu rad a sad e c e M e d in e 'd e k i Y ah u d i n ü fu su n u n d u ru m u n a v e K u r'ân 'a k ay n ak o lu p o lam ay ac ak ların a d e ğ in d ik . K itab - ı M u k ad d e s v e K u r'ân arasın d a b ir m u k ay e se y i b iraz so n rak i aç ık lam alarım ız d a y ap ac ağ ız . a2. H ıris tiy a n la r M e d in e 'd e az ın lık d a o lsa H ıristiy an lar b u lu n d u ğ u an laşılıy o r. H z . P e y g am b e rin "Fasık " d iy e isim le n d ird iğ i Eb u A m ir ad ın d a b ir p ap az ları d a v ard ı k i, b u p ap az , H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e r o larak g ö n d e rilm e sin i ç e k e m e d i v e R e su lu llah m M e d in e 'y e h ic re t e tm e si ü z e rin e şe h ri te rk e d e re k M e k k e 'y e y e rle şti. U h u d sav aşın d a o n b e ş v e y a e lli k ad ar d o stu y la f aal b ir ro l o y n ad ı; b e lk i b u d o stları d a H ıristiy an id i le r. 292 A c ab a b u p ap az H z . M u h am m e d 'in b ilg i k ay n ağ ı o lab ilir m i? Bu so ru n u n c e v ab ım v e re b ilm e k iç in , b u k işin in m ah iy e tin i iy i tan ım ay a ih ti y aç v ard ır. Şö y le k i: H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) M e d in e 'y e m u h ac ir o larak g e ld iğ in d e , b u k işi M e d in e 'y i te rk e tm e k le k alm am ış k âf irle ri d e R e su lu llah m ale y h in e k ışk ırtm ay a b aşlam ış, R u m K ay se rin e g id e re k b u k o nud a y ard ım iste m iş, M ü slü m an lara k arşı y ap ılan U hud Sav aşm a k atılm ış, M e d in e li m ü n af ık lara te k lifte b u lu n arak k e n d i m ah alle le rin d e R e su lu llah m v e sam im i M ü slü m an ların g ö z ü n d e n u z ak b ir m e sc id in şa e tm e le rin i v e b u rad a to p lan ıp M ü slü m an ların b irliğ in i b o z m aların ı tale p e tm iştir. Fak at b ü tü n b u p lan v e ç ab aları k e n d isin e h iç b ir y arar sağ lam am ış v e b iz z at k e n d isin in y ap tığ ı b e d d u ay a h e d e f o lm u ştu r. Bu ad am ın n e d e n , M ü slü m an o lm ad ığ ın ın y an ısıra h ay atı b o y u n c a Islâm a v e H z . M u h am m e d 'e d ü şm an o lm ay a d e v am e tm e si k o n u su n a ışık tu ta c ak şö y le b ir riv ây e t k ay d e d ilm iştir: "Eb u A m ir k e n d in i p e y g am b e r o la rak taslam a n iy e tin d e y d i, am a H z. M u h am m e d , te b liğ g ö re v in e b aşlay ıp b aşarıy a u laştığ ı z am an , Eb u A m ir k ısk an ç lık d u y d u ." 293 N i te k im , M e d in e 'y e te şrif b u y u rd u ğ u ilk g ü n le rd e H z . P e y g am b e re şö y le 290 Şuara, 196-197; A ’lâ, 18-19. 291 Draz, İnitiation au C oran, s. 146-148. 292 Bk. M . Ham idullah, a.g.e., I, s. 569-570. 293 Balâzûrî, el-Ensâb, I, 282. 294 B KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d e m işti: "A llah y alan c ıy ı, k o v u lm u ş, g arîb v e y aln ız lık iç in d e k ah re t sin !" 294 Bu sö z ü y le o , H z . P e y g am b e ri ü stü k ap alı b ir b iç im d e k ast e tm işti. K e n d isi, b ü tü n ç ab aları so n u ç su z k ald ık tan v e d e y im y e rin d e y se e lin d e k i so n o ku nu da attık tan so n ra Şam 'd a g arip , k o v u lm u ş v e y aln ız b aşm a ö lü p g itti. So n işi o larak T a if e g id e re k h alk ım H z . P e y g am b e re k arşı sav aşm ay a te şv ik e tm iş o n ları p sik o lo jik aç ıd an tak v i y e y e ç alışm ış, fak at o n lar k e n d isin i d in le m e y e re k M ü slü m an o lm u şlard ı. Bu n u n ü z e rin e Şam 'a sığ ın m ış v e o rad a ö lm ü ştü r. Biz z at k e n d i if ad e siy le h iç b ir M e d in e li k e n d isin e tab i o lm am ış v e U h u d sav aşın d a M ü şrik le rin saf ların d a sav aşırk e n n e re d e b u lu n d u ğ u n u k e n d ile rin e b ild irip o n ları k e n d i saf ın a ç e k m e k am ac ıy la M e d in e lile re se sle n e re k "Be n Eb u A m ir'im !" d e m iş. M e d in e lile r ise , "A llah su ratın ı b iz e g ö ste rm e sin e y Fasık !" d iy e k e n d isin e c e v ap v e rm işle r. H atta ö z o ğ lu b ile k e n d isin i y alan lay arak H z . M u h am m e d 'e ( a.s.m .) tab i o lm u ş v e sö z k o n u su sav aşta M ü slü m an ların saf ların d a b ir n e fe r o larak sav aşıp şe h id d ü şm ü ştü r. y ık a d ığ ı)" O ğ lu , " G a sîlü 'l- m e lâ ik e ü n v an ıy la tan ın an ( M e le k le rin H an z ala H az re tle rid ir 295 . c e n a z e sin i H z. H an z a- la'n m im an ın d a sam im i o ld u ğ u k e sin d ir. Ç ü n k ü , o sırad a İslâm h e n ü z m ad d e te n g ü ç le n m e d iğ in d e n , d ü n y e v î b ir ç ık ar d ü şü n c e siy le b u f e d â k ârlığ ı g ö ste rm e si ç o k u z ak b ir ih tim ald ir. G ö rü ld ü ğ ü g ib i, Eb û A m ir b aştan b e ri H z . M u h am m e d 'e k arşı c e p h e alm ış v e o n u n M e d in e 'd e k i v arlığ ın a b ile tah am m ü l e d e m e m iştir. Ö te y an d an o n u n o ğ lu b ile H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in e in an m ış v e b u u ğ u rd a c an ın ı se v e se v e v e rm iştir. Bu d u ru m d ak i b ir in san ın K u r'ân b il g isin in k ay n ak ların d an o ld u ğ u n u sö y le m e k ak ıld an so n d e re c e u z ak b ir ih tim a ld ir. M e d in e iç in d e b u so n d e re c e az ın lık o lan H ıristiy an f e rtle rin d e n b aşk a, b u d ö n e m d e M e d in e d ışın d a H z . P e y g am b e r'in m ü n ase b e tte b u lu n d u ğ u b ir H ıristiy an y ö re si d ah a v ard ır: N e c ran . H z . P e y g am b e r m u h - 294 ibn H işam da aynı hadise gibi gözüken bu m eselede başka detaylar da veriyor. D iyor ki: Hz. M uham m ed M edine'ye hicret ettiğinde, Ebû Am r onun yanına gelm iş ve aralarında şöyle bir konuşm a geçm iştir: Ebu Am ir: “ G etirdiğin bu din nedir? ” Hz. M uham m ed: Hz. İbrahim 'in dini Tevhid (Hanîfiyye) Ebu Am ir: “ Am a bu bana ait bir din. ” Hz. M uham m ed: “ H ayır hiç de değil." Ebu Am ir: “ Bilakis Hz. İbrahim 'e ait olm ayanı onun dinine ilave eden sensin ey M uham m ed!” Hz. M uham m ed: “ Hayır, tam tersine ben bu dini katıksız ve m utlak bir sadelikle getirdim .” Ebu Am ir: “ Yalancıya, Hz. İbrahim ve onun dininden sapm ış biganeyi Allah ölüm le cezalandırsın.” Hz. M uham m ed: “ Ç ok güzel, kim yalan söylüyorsa Allah ona bunu versin. ” (Sîre, s. 411 -412.) Sonunda bu talihe sahip olun Ebu Am ir oldu, (ibn Hişâm , a.g.e., II, 585-586). 295 Bk. ibn Hişâm , a.g.e., II, 75. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 295 te m e le n H . 8-9. y ılın d a N e c ran p ap az ların a d a b ir d av e t m e k tu b u g ö n d e rm iştir.296 N e c ran H ıristiy an ları, M id ras ( o k u l v e m ah k e m e )'ların m b aşk an ı v e e n b ü y ü k d in ad am ları o lan Eb û H arise t'ib n i A lk arn a, o n u n n âib i A b - d u lm e sîh v e K e rv an b aşk an ı e l- Ey le m 'in id are si altın d a altm ış k işilik b ir h e y e ti M e d in e 'y e g ö n d e rd ile r. 297 G e le n b u h e y e t ile H z . M u h am m e d arasın d a u z u n m ü n ak aşalar c e re y an e tti. Bu m ü n ak aşay a d ah a so n ra Y ah u d ile rin d e k atıld ığ ı v e tartışm a ak ışın ın b ir ara Y ah u d ile r ile , g e le n h e y e t arasın d a c e re y an e tm e y e b aşlad ığ ı an laşılıy o r. A l- i İm ran Sû re sin in b aşın d an itib are n 89 ây e t b u o lay ü z e rin e in m iştir. H ıristiy an lık h ak k ın d a İslâm d in in in taşıd ığ ı h e m e n h e m e n b ü tü n d e lil v e c e v ap lar b u ây e tle rd e b u lu n m ak tad ır. 298 D ah a ö n c e b ir v e sile y le te m as e ttiğ im iz m e şh u r "M ü b ah e le ( y alan c ıy a A lla h 'ın lan e tin i d ile m e ) " o lay ı b u h e y e te k arşı g e rç e k le şm iştir. Bu m e y d an o k u m a k arşısın d a h e y e t g e ri ad ım atm a z o ru n d a k alm ış v e b ir su lh an tlaşm ası im z alay arak H z . P e y g am b e re c iz y e v e rm e y i k ab u l e tm iştir. H atta h e y e t, b u n d an so n ra k e n d i araların d a ç ık an p ara v e m a liy e ile ilg ili ih tilaf ları h ak im sıfatıy la ç ö z m e k ü z e re H z . P e y g am b e r d e n b ir M ü slü m an tay in e tm e sin i iste d i. Bu g ö re v iç in H z . Eb û U b e y d e tay in e d ild i.299 H e y e t ü lk e sin e d ö n e r d ö n m e z , b aşk an ı v e p ap az ı ( A k ıb ), h e r ik isi d e g e ri d ö n e re k M ü slü m an o ld u lar. 300 Y u k arıd a, Y ah u d ile r iç in sö y le d iğ im iz h u su slar, b irç o k y ö n d e n ay n e n H ıristiy an lar iç in d e g e ç e rli o lm ak la b irlik te ay rıc a şu n u d a if ad e e d e lim : H z . P e y g am b e rin h u z u ru n a g e lip o n u n la k ıy asıy a tartışan , f ik irle ri, in e n K u r'ân ay e tle riy le ç ü rü tü le n , H z . P e y g am b e r'in ü stü n lü ğ ü n ü v e İslâm m h ak im iy e tin i c iz y e v e re re k k ab u l e d e n , d ah a so n ra h e y e tin b aşın d a b u lu n an k işi ile ö n d e rle ri o lan P ap az M e d in e 'y e g e ri d ö n ü p M ü s lü m an o lan b ir h e y e t v e o h e y e tin te m silc iliğ in i y ap tığ ı N e c ran h alk ı, h iç b ir su re tle K u r'ân 'd ak i b ilg ile rin k ay n ağ ı o lab ilir m i? A c ab a H z . M u h am m e d 'in K u r'ân 'ı k e n d ile rin d e n ald ığ ı id d ia e d ile n H ıristiy an lar, n e d iy o rlard ı? Bu n a k arşılık K u r'ân o n ların sö z le rin i n asıl d e ğ e rle n d iriy o rd u ? M e se la, H ıristiy an lar, "A llah , ü ç ü n ü ç ü n c ü sü - 296 Bkz M . H am idullah, el-Vesâku ’s-Siyâsiyye, No: 93. 297 ibn Hişâm , a.g.e., I, 573-574. 298 Bk. M . H am idullah, a.g.e., 1,571-572. 299 A.g.e, I, s. 573-574. 2 300 97. bk. ibn Sa ’d, 1/2, s. 85; M . H am idullah, a.g.e., 1,576. 296 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d ü r" , "H z . İsa A llah 'ın o ğ lu d u r," 301 "Ü ç ü n c ü U k n u m R û h u 'l-K u d ü s'tü r ( Baz ıları H z . M e ry e m 'i R û h u 'l- K u d ü s'ü n y e rin e ik am e e d iy o rla r) " , " İsa 'y ı ( a.s) Y ah û d ile r ç arm ıh a g e rd ile r", "Ç arm ıh a g e rilm e si aslî g ü n ah a (H z . A d e m 'in C e n n e tte n ç ık arılm asın a se b e b o lan g ü n ah a) k e ff are t o lm u ştu r" d e rk e n , K u r ’ ân 'm b ü tü n b u in an ç ları re d d e ttiğ in i v e h iç b irin i tan ım ad ığ ın ı, H z . A d e m 'in İlah î y asağ ı ç iğ n e m e si k o n u su n d a b am b aşk a b ir y ak laşım se rg ile d iğ in i g ö rü y o ru z . İslâm a g ö re A llah , b ir v e te k tir. İlah o lm ası itib ariy le ik i, ü ç v e y a d ah a f az la o lm ası im k ân sız d ır. G ö k le rd e v e y e rd e n e v arsa — istisn a sız — h e p si A lla h 'ın k u llarıd ır. O n u n k u d re ti taraf ın d an y a ra tılm ış lard ır. G e re k İsa ( a.s) , g e re k R u h u 'l- K u d ü s v e g e re k se ö n e m li ö n e m siz d iğ e r h e rh an g i b ir v arlık b u g e n e l h ü k m ü n d ışın d a d e ğ ild ir: "D e k i: 'O A llah b ird ir. A llah Sa m e d 'tir (h er şe y v a rlığ ın ı v e b e k a sın ı O n a b o rç lu d u r. H e r şe y O n a m u h taç tır. O h iç b ir şe y e m u h taç d e ğ ild ir. H e r şe y in b a şv u ra c a ğ ı, y ard ım te k d ile y e c e ğ i v a rlık O d u r.) K e n d isi d o ğ u rm am ıştır v e b aşk ası tarafın d an d o ğ u ru lm am ıştır. H iç b ir şe y O n u n d e n g i o lm am ıştır" 302 , "A llah : 'İk i tan rı e d in m e y in . O an c ak te k tan rıd ır. Y aln ız b e n d e n k o rk u n !' d e d i" 303 , "R ah m an Ç o cu k e d in d i' d e d ile r. A n d o lsu n k i siz p e k k ö tü b ir c ü re tte b u lu n d u n u z . N e re d e y se o sö z ü n d e h şe tin d e n g ö k le r ç a tla y a c a k , y er y a rıla c a k ve d a ğ la r y ık ılıp d ağ ılac ak tır! R ah m an iç in ç o c u k id d ia e ttik le rin d e n ö tü rü . Ç o c u k e d in m e k R ah m an 'a y ak ışm az . G ö k le rd e v e y e rd e b u lu n an h e rk e s R ah m an 'a k u l o larak g e le c e k tir," 304 "O ( y an i H z . İsa) sad e c e k e n d isin e n im e t v e rd iğ im iz v e İsrailo ğ u llarm a ö rn e k k ıld ığ ım ız b ir k u ld u r." 305 Bu n o k tad an h are k e tle K u r'ân , "A llah ü ç ü n ü ç ü n c ü sü d ü r" d iy e n le ri k âf ir k ab u l e tm e k te d ir. 306 T e slise in an an ları, b u p u tp e re stç e in an ç tan v az g e ç m e y e ç ağ ırıy o r. 307 N e H z . İsa'n ın n e d e m u k arre b m e le k le rin A lla h 'a k u l o lm ak tan ç e k in m e d ik le rin i v u rg u lu y o r. 308 Yü ce A lla h bu if a d e y le , H ıristiy an ların in an d ık ları tan rıy ı o lu ştu rd u ğ u n u k ab u l e ttik le ri ü ç lü d e k i ü ç ü n ü ç ü n c ü sü v asfıy la R u h u 'l- K u d ü s h ak k m d ak i in an ç ların a işare t e d iy o r. Bu n a g ö re , g e re k H z . İsa v e g e re k se R u h u 'l- K u d ü s, A llah 'ın k u l ların d an ik i k u l o lm ak tan ö te b ir şe y d e ğ ild ir. Bu n o k tad an H z . M e ry e - 301 Tevbe, 30. 302 Ihlas, 1-4. 303 Nahl, 51. 304 M eryem , 88-93. 305 Zuhruf, 59. 306 M âide, 73. 307 Nisa, 171. 308 Nisa, 172. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 297 m 'in d e o n lard an f ark ı y o k tu r. 309 H z . İsa, sad e c e b ir e lç id ir. A n n e si d e d o sd o ğ ru b irid ir. Şu ây e t- i k e rim e d e A llah T e alâ o n lard an n e g ü z e l, n e d e rin , n e ö z lü v e k ap sam lı b ir b iç im d e sö z e tm e k te d ir: "M e ry e m o ğ lu M e sih , b ir e lç id e n b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. O n d an ö n c e d e e lç ile r g e lip g e ç m iştir. A n n e si d e d o sd o ğ ru y d u . İk isi d e y e m e k y e rle rd i (y aşam ak iç in y e m e ğ e m u h taç o lan n asıl tan rı o lab ilir? ) Bak , o n lara n asıl ây e tle ri aç ık lıy o ru z , so n ra b ak , n asıl h ak tan ç e v riliy o rlar? !" 310 âsy e t şu m e sajı v e rm e k te d ir: "A n lam ıy o r m u su n u z ? İk isi d e y e m e k y e rle rd i. Bu e y le m in b ü tü n b o y u tları k e n d ile ri iç in sö z k o n u su y d u ; y aşam ak iç in y e m e ğ e , y e y ip sin d ird ik te n so n ra da o nu d ışarıy a atm ay a m u h ta ç tıla r." İlâh o l m ad ık ların ı k an ıtlam ak b ak ım ın d an b u k ad arı y e tm e z m i? H ıristiy an lar, H z . İsa'n ın m u c iz e v î d o ğ u m u n u , o n u — h aşa — A llah 'ın o ğ lu o lu şu n a d e lil o larak ile ri sü rü n c e K u r'ân k e n d ile rin e şö y le c e v ap v e rd i: H z . İsa (a.s) b ab asız o larak d o ğ m u şsa, H z . Â d e m (a.s) h e m an n e siz , h e m d e b ab asız o larak y aratılm ıştır. 311 K u r'ân 'm n asıl d a m e se le le ri h assas b ir te raz iy le tarttığ ın a b ak ın k i, H z . İsa 'n ın m u c iz e v î d o ğ u m u n u in k âr e tm iy o r. Fak at, b u şe k ild e d ü n y ay a g e lişin i, T an rı v e y a T an rı'n ın o ğ lu o lu şu n a b ir d e lil g ö ste rilm e sin i d e k ab u l e tm iy o r. Ç ü n k ü , b u şe k ild e k i m u c iz e v î d o ğ u m la, tan rı v e y a tan rın ın o ğ lu o lm ak arasın d a h iç b ir ilişk i y o k tu r. H z . M u h am m e d ( a.s.m .) — h aşa — K u r'ân 'm y az arı o lsay d ı, H z . İsa'n ın tan rılığ ın ı in k âr e d e rk e n , m u c iz e v î d o ğ u m u n u d a in k âr e d e b ilir, b u p ro b le m d e n d e b ö y le c e k u rtu lab ilird i. Fak at b ö y le y ap m am ası b ir y an a, Y ah û d ile r taraf ın d an H z . M e ry e m 'e y ö n e ltile n if ti ray ı d a re d d e tti, o n u n m ü b e re k şe re f i h ak k ın d a sö y le d ik le rin i b ü y ü k b ir k ü f ü r v e if tira say d ı v e A llah 'ın k e n d ile rin e d ah a ö n c e h e lal k ıld ığ ı b az ı te m iz şe y le ri h aram k ılm asın ın se b e p le ri arasın d a y e r v e rd i. 312 K u r'ân H z . İsa iç in sad e c e m u c iz e v î d o ğ u m u k ab u l e tm e k le k alm az , ak sin e b e şik te ik e n k o n u ştu ğ u n u d a 313 , p e y g am b e r o ld u k tan so n ra ç a m u rd an k u ş şe k lin d e b ir şe y y ap tığ ın ı v e o n a ü f le d iğ in d e A llah 'ın iz n iy le g e rç e k k u ş h alin e g e ld iğ in i 314 , A llah 'ın iz n iy le k ö rü v e alac alıy ı iy ile ştird iğ in i v e ö lü y ü d irilttiğ in i 315 , k av m in in e v le rin d e n e y iy ip n e b irik tird ik le rin i k e n d ile rin e h ab e r v e rd iğ in i 316 b ü tü n b u n lard an , H z . İsa 'n ın , âle m le rin 309 M âide, 116-117. 310 M âide, 75. 311 Al-i im ran, 59. 312 Bk. Nisa, 155-160. 313 Al-i im ran, 46; M âide, 110; M eryem , 29. 314 Al-i im ran, 49; M âide, 110. 315 Al-i im ran, 49; M âide, 110. 316 Al-i im ran, 49. d e k ab u l e d e r. Fak at R ab b i o lan A lla h 'ın e lç isi 298 KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ o lm ak tan ö te b ir şe y o ld u ğ u so n u c u ç ık m az . Ç ü n k ü , H z . İsa, A llah 'ın m u c iz e le rle d e ste k le d iğ i te k p e y g am b e r d e ğ ild ir k i! H z . M u h am m e d 'i v e p e y g am b e rliğ in i in k âr e d e n le r, o n u n b ir d e fa o lsu n k e n d isin d e n ö n c e k i p e y g am b e rle rin m u c iz e le r g ö ste rd ik le rin i in k âr e tm e d iğ in i d ü şü n se le r, o n u n h ak p e y g am b e r o ld u ğ u n u k ab u l e tm e k z o ru n d a k alırlar. O y sa, g e re k m ü şrik le r v e g e re k se Y ah u d ile r te k rar te k rar o n a m e y d an o k u m u şlar v e k e n d isin d e n b ir m u c iz e g e tirm e sin i iste m işle rd ir. O ise h e r d e f asın d a sad e c e e lç i o lan b ir in san o ld u ğ u n u b e lirte re k c e v ap v e rm iştir. O y sa, k e n d isin d e n ö n ceki p e y g a m b e rle rin g e tird ik le rin i m u c iz e in k â r e d e b ilird i. O z am an d a, ak sin i isb at e tm e k k e n d isiy le m ü c ad e le e d e n le re d ü şe rd i. Bu d a m ü m k ü n d e ğ ild i. Fak at o b u n u y ap m ay a k alk ışm ad ı. Bu tu tu m u b ile o n u n sam im iy e t v e h ak lılığ ın ı g ö ste rm e z m i? K u r'ân , H z . İsa'n ın b ir tan rı v e y a A llah 'ın o ğ lu o ld u ğ u n u re d d e ttiğ i g ib i, ç arm ıh a g e rild iğ in i v e y a d iğ e r h e rh an g i b ir y o lla ö ld ü rü ld ü ğ ü n ü d e k ab u l e tm e m e k te , ak sin e "ö ld ü rd ü k le ri o n lara İsa g ib i g ö ste rild iğ in i" b ild irm e k te d ir. 317 K u r'ân , H z . İsa'n ın (a.s) n e ö ld ü rü ld ü ğ ü n ü , n e d e asıld ığ ın ı sö y le rk e n , b u n u n se b e b i, H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) b ö y le b ir so n u ç irk in b u lm ası v e A llah 'ın e lç ile rin d e n b irisin e y ak ıştıram am ası d e ğ ild ir. Ç ü n k ü , K u r'ân , Y ah u d ile rin h ak sız y e re p e y g am b e rle ri ö ld ü rd ü ğ ü n ü aç ık ç a k ay d e tm e k te d ir. 318 Eğ e r b u id d ia d o ğ ru o lsay d ı, n e d e n K u r'ân d iğ e r b az ı p e y g am b e rle rin d e ö ld ü rü lm e sin i n e fy e tm e d i? O h ald e H z . İsa n e ö ld ü rü lm ü ş, n e asılm ış, n e d e asılm asıy la in san lığ ın aslî g ü n ah ın ın f id y e sin i ö d e m iştir. Ç ü n k ü K u r'ân te m e ld e n , g ü n ah ın v e rase tin i k ab u l e tm e m e k te d ir. Ç ü n k ü : "İn san a, ç alıştığ ın ın k arşılığ ın d an b aşk ası y o k tu r." 319 Ü ste lik K u r'ân 'd a, H z. A d em , g ü n ah ın d an d o lay ı b ağ ışlan m asın ı d ile d ik te n 320 so n ra A llah 'ın o n u af fe ttiğ i an laşılıy o r. So n ra, k e n d isi v e e şi H av v a c e n n e t te n ç ık arılm ak la c e z alan d ırm a z ate n g e rç e k le şm iştir.321 Bü tü n b u n lard an ç ık an n e tic e şu k i, " a slî g ü n ah "m v e — b u in an ç sah ip le rin e g ö re — A llah 'ın o ğ lu H z . M e sih 'in ç arm ıh ü z e rin d e ö lm e k le in san lığ ın b u g ü n ah ın ı af f e ttird iğ i in an c ın ın h iç b ir an lam ı y o k tu r. Ç ü n k ü b ö y le b ir asılm a o la y ı o lm a m ıştır. İşin d iğ e r g arip b ir yö nü de şu d u r: H ıristiy an ların H z . İsa h ak k m d ak i in an ç ları v e o n u n T an rı v e T an rın ın o ğ lu o ld u ğ u n u , b ab aları A d e m 'in g ü n ah ın d an d o lay ı in san ları af f e ttir m e k iç in ö lü m ü y le k e n d isin i fe d a e tm e k ü z e re g e ld iğ in i k ab u l e tm e le rin e rağ m e n , İn c il'in H z . İsa'n ın o sö z d e asılm asıy la ilg ili o larak şu n ları 317 Nisa, 157-158. 318 Bk. Bakara, 61; A l-i im ran Sûresi 112. 319 Necm , 39; 320 A ’raf, 23. 321 Bakara, 35-37. KU R ’ÂN VE HZ, PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 299 sö y le d iğ in i g ö rü y o ru z : "V e g e n ç le r: 'Se n k i m ab e d i y ık ar v e ü ç g ü n d e y a p arsın , k e n d in i k u rtar. Eğ e r A llah 'ın o ğ lu ise n , h aç tan in ' d iy e b aşların ı sallay ıp o na sö v ü y o rlard ı. Başk âh in le r d e , y az ıc ılar v e ih tiy arlarla b e rab e r, o n u n la ö y le c e e ğ le n e re k d e d ile r: 'Başk aların ı k u rtard ı, k e n d i sin i k u rtaram ıy o r. İsrail'in k ralıd ır. Şim d i h aç tan in sin , o n a im an e d e riz . A llah 'a g ü v e n iy o r; e ğ e r A llah o n u istiy o rsa şim d i k u rtarsın ; ç ü n k ü o : 'Be n A llah 'ın o ğ lu y u m ' d e d i. V e o n u n la b e rab e r h aç a g e rilm iş o lan h ay d u tlar d a o n a ay n ı site m i e ttile r.322 " Eğ e r H z . İsa, in san lığ ın g ü n ah ın ı af f e ttirm e k am ac ıy la h aç ü z e rin d e ö lm e k iç in g e lm iş o lsay d ı b u alay k arşısın d a h ald e ale m e c e v ab ı, g e lm e sin in A lla h 'ın k e n d isin i k u rta rm a y a c a ğ ın ı an lam ın ı y itire c e ğ i şe k lin d e ak si o lu rd u . Fak at — in c il'in n ak le ttiğ in e g ö re — o n u n c e v ab ı, e n so n h atıra g e le b ile c e k b ir şe y d ir. O k u m ay a d e v am e d e lim : "V e altın c ı saatte n d o k u z u n c u saate k ad ar, b ü tü n y e ry ü z ü n e k aran lık ç ö k tü . V e d o k u z u n c u saate d o ğ ru , İsa: 'Eli Eli, L am a sa b a k ta n i? ' y an i: 'A lla h ım , A lla h ım , b eni n iç in b ırak tın ? ' d iy e y ü k se k se sle b ağ ırd ı." 323 Bu d a k e sin o larak g ö ste riy o r k i, H z . İsa (a.s), A llah 'ın , b u şe k ild e f e c i b ir b iç im d e ö lm e sin e m ü saad e e d e c e ğ in i b e k le m iy o rd u . L u k a v e Y u h an n a İn c ille rin in b u k o n u d ak i riv ây e tle ri ise M atta'n m k in d e n f ark lıd ır. Bu d a sö z k o n u su İn c ille rin tarih i g e rç e k le re h arf i h arf in e b ağ lı k alm ad ık ların ı g ö ste riy o r. Bilin d iğ i g ib i b u İn c ille r, H z . İsa'd an (a.s) o n larc a y ıl so n ra k ale m e alın m ışlar v e iç in d e k i b ilg ile r d e ay ık lan m am ıştır. Bu n o k tad a R e su lu llah m ( a.s.m .) h ad isle rin in se v iy e sin e b ile ç ık am az lar. Ç ü n k ü , b u h ad isle ri to p lay an lar o n ları sıh h at d e re c e sin e g ö re tasn if v e te rtip e tm işle rd ir. Bu n u n la b e rab e r b u h ad isle r d ik k at v e g ü v e n ilirlik b ak ım ın d an h iç b ir z am an K u r'ân d e re c e sin e ç ık am az lar. Bu tarih i b ilg i v e d e ğ e rle n d irm e le rd e n so n ra şim d i d e , h e m M e k k e d ö n e m i, h e m d e M e d in e d ö n e m i iç in g e ç e rli o lan v e K u r'ân - ı K e rim ile K itab - ı M u k ad d e si m u k ay e se y i e sas alan şu d e ğ e rle n d irm e m iz e g e ç iy o ru z . K u şk u su z m ü ste şrik le r, şu v e y a b u ây e tin , şu v e y a b u k ıssan ın ... K itab - ı M u k ad d e ste n alın d ığ ın ı id d ia e tm işle rd ir. Biz b u d ağ ın ık v e g e rç e k te n ih atası so n d e re c e g ü ç id d iaları b ir tarafa b ırak arak h e p si iç in g e ç e rli g e n e l ö lç ü le r o rtay a k o y ac ak v e o rtak b ir d e ğ e rle n d irm e d e b u lan ac ağ ız . b. K ita b -ı M ukaddesken A lın d ığ ı İd d ia s ı K itab - ı M u k ad d e s d e n in c e , A h d - i K ad îm v e A h d -i C e d îd 'te n m e y d an a g e le n , Y ah u d ile rin sad e c e A h d -i K ad îm i, H ıristiy an ların d a h e r ik isin i k u tsal say d ığ ı e se r an laşılır. M ü slü m an lar ise , K itab - ı M u k ad d e s'in 322 Kitâb-ı M ukaddes, M atta, Bap 27/ 39-44. 323 Kitâb-ı M ukaddes, M atta, Bap 27/ 45-46. 300 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR tah rif v e ilav e le rd e n ö n c e k i g e rç e k aslın a, y an i H z . M û sa'y a in e n T e v rat'a, H z . İsa'y a g ö n d e rile n İn c il'e im an e d e rle r. Şim d i K itab - ı M u k ad d e s'i o lu ştu ran A h d - i K ad îm v e A h d -i C e d îd b ö lü m le ri ü z e rin d e d u ru p , b u n ların K u r'ân 'a k ay n ak o lu p o lam ay ac ak ların ı in c e le y e lim : Atö '/ Ahd-i Kadîm A h d -iİK ad în V i m e y d an a g e tire n T e v rat, İb ran î lisan ın d a T o ra k e lim e sin in k arşılığ ı o lu p " şe ria t" , "h ak k e lâ m " ve " şe ria tın ta lim i" an lam ın d ad ır. İslâm a g ö re T e v rat, aslı itib ariy le H z . M û sa'y a in d irile n h ak k itap tır. K itap e h lin e g ö re ise , M û sa p e y g am b e re atf e d ile n Esk i A h id 'in ilk b e ş k itab ıd ır. 324 A slın d a T e v rat, Esk i A h id k itap ları arasın d a y e r alan v e H z . M û sa ' y a n isp e t o lu n an b e ş k itap tan ü ç ü n c ü sü n ü n ad ıd ır. Y ah u d ile rin , T e v rat'ın b e ş k itap tan ü ç ü n c ü sü n ü n ad ı o ld u ğ u n u b ild ik le ri h ald e b u b e ş k itab a b ird e n b u ism i v e rm e le ri, c ü z ile k ü llü isim le n d irm e y ö n te m iy le d ir 325 . Bu b e ş k itab sırasıy la şu n lard ır: T e k v în ( Y aratılıştan , N û h T u f an ın d an , H z . İb rah im v e o ğ u lların d an , H z . Y u su f'u n M ısır'd ak i ik am e tin e k ad ar o lay lard an b ah se d e r.) , H u ru ç (H z . M û sa'n ın M ısır'd an ç ık ışın d an , T u r D ağ ın d a k an u n ları A llah 'tan alm ası v e M ısır'a k ad ark i o lay ları k o n u alır) , T e v rat ( K u rb an , k âh in le r v e te m iz lik k o n u ların ı, ay in le ri v e m e rasim le ri an latır. Bir ad ı d a L e v ille r'd ir) , Say ılar ( T u r d ağ ın d an ay rılarak Erd e n ü lk e sin e g irm e sin i işle r), T e sn iy e ( M .Ö . 622 y ılın d a Y ah u d a K ralı Y o şiy a z am an ın d a k âh in le r taraf ın d an n e şre d ilm iştir. M û sa'n ın ö lü m ü n d e n b ah se ttiğ i v e o n u n z am an ın d a h e n ü z m e v c u t o lm ay an b irç o k ad e tle re işare tte b u lu n d u ğ u iç in , o z am an k i ih tiy aç lara g ö re , b o z u lm u ş d in i ıslah e tm e k am ac ıy la y a z ıld ığ ın ı g ö ste rir.) 326 T e v rat, 39 f aslı iç in e alm ak tad ır. Bu n lar ç o k f ark lı b ü y ü k lü k te , d e ğ işik tü rd e k itap lard a to p lan ıp d o k u z asrı aşk ın b ir m ü d d e t iç e risin d e , sö z lü riv â y e tle re d ay an ılarak ay rı ay rı d ille rle y az ılm ışlard ır. K itap ların ç o ğ u , b az an b irb irin d e n ç o k u z ak ta f ark lı d e v irle rd e k i o lay lara v e ö z e l ih tiy aç lara b ağ lı o larak d ü z e ltm e le r g ö rm ü ş b ir şe k ild e tam am lan m ış tır. 327 T e v rat'ın 39 f aslın d an ilk b e ş k itab a "Esf âr-ı H am se ( b e ş b ü y ü k k i tap )" d e n ir. 328 Bu b e ş sifrin H z . M u sa'y a isn atı d ü şü n c e si, M .Ö . V . asırd a 324 H eyet, M u ’cem ü ’ l-Vasît, I, 90; O sm an Pazarlı, Din Psikolojisi, s. 111; Annem arie Schim m el, D inler Tarihine G iriş, s. 214. 325 Şerafeddin G ölcük, Süleym an Toprak, Kelâm , s. 296. 326 Annem arie Schim m el, D inler Tarihine G iriş, s. 100-101; Ş. G ölcük, S. Toprak, a.g.e., s. 296-297. 007 M aurice Bucaille, a.g.e., s. 21. 328 Bk. Levis M e ’lûf, el-M üncid, 337. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b a şla m ış, z am an ım ız a k ad ar b ü tü n sin ag o g larc a ■ 301 d e ste k le n m iştir. H ıristiy an lık k u ru ld u k tan so n ra k ilise d e b u isn atı k ab u l e tm iştir. Y a h u d i sin ag o g larıy la H ıristiy an k ilise le rin in b irç o ğ u , b aşta T e v rat o lm ak ü z e re , Esk i A h id 'i v ah iy le r m e c m u ası o larak k ab u l e tm işle rd ir. 1546'd a to p lan an "M e ra n o " ru h an î m e c lisi d e , k u tsal k itab ın , A llah k e lam ı o ld u ğ u n d a şü p h e e d ilm e sin i y asak lam ıştır. Fak at y ü z y ıld a n X V II, .itib are n m u k ad d e s k ita p la r h ak k ın d a b aşlay an te n k id v e in c e le m e b u k an aati y av aş y av aş ç ü rü tm ü ştü r. Ç ü n k ü , b u k itap lar H z . M û sa'y a isn atm ı im k ân sız h ale so k an g arab e tle rle d o lu d u r. İn c e le m e le r, b u k itap ların , H z . M û sa z am an ın d an ç o k so n rak i d e v irle rin m ah su lü o ld u k ların ı m e y d an a k o y m u ştu r. G e re k sin ag o g lar- ta rafın d an m u h af az a e d ile n e n e sk i İb ran ic e n ü sh alar arasın d a v e g e re k b u n ların b aşk a lisan lara ç e v rilm iş o lan n ü sh aların d a b irç o k f ark lar, ih tilaf lar v e te z atlar b u lu n d u ğ u o rtay a k o n u lm u ştu r. T e v rat'ın İb ran ic e n ü sh ası y o k tu r. En e sk i İb ran ic e m e tin M .S. IX . asra aittir. Bu g ü n k ü T e v rat, o rijin al n ü sh a k ab u l e d ile n A re m ic e m e tn e d a y an m ak tad ır. O y sa A ram ic e , Bab il d ö n ü şü , re sm i d il o larak k ab u l e d ilm iştir. D ah a ö n c e Y ah u d ile rin re sm î d ili İb ran ic e id i. 329 T e v rat'ın m e şh u r ü ç n ü sh ası v ard ır: (1) Y ah u d ile r v e P ro te stan b ilg in le rin c e m ak b u l o lan ib ran ic e n ü sh a. (2) R o m a v e Şark k ilise le rin c e m u te b e r say ılan Y u n an c a n ü sh a. (3) Sam irile rc e m u te b e r o lan v e Bam irh i d i lin d e y az ılm ış o lan n ü sh a. Bu n ü sh alar arasın d a b ü y ü k ç e lişk i v e tu tarsız lık lar v ard ır. 330 H a liy le b u T e v rat'ın tah rif e d ild iğ in in aç ık b ir d e lilid ir. Z ate n K u r'ân - ı K e rim , b irç o k ây e tiy le T e v ra t'ın tah rif e d ild iğ in i aç ık ç a b e lirtm iş tir. 331 Bu tah rif i g ö ste re n te n ak u z v e u y u şm az lık lar, g ay r- i İn san î talim v e te lk in le r, tu tarsız ö ğ re tile r v e if tira e ttiğ i p e y g am b e rle rle ilg ili ö rn e k le r k o n u y a d air k ay n ak lard a ç o k g e n iş b ir b iç im d e e le alın m ıştır. 332 Ç alışm am ız ın h ac m in i aştığ ı iç in b u k o n u y u ilg ili y e rle re h av ale e d iy o ru z . Ahd-i Cedîd A h d - i C e d îd 'in d iğ e r b ir ad ı d a İn c ille rd ir. İn c il k e lim e si, Y u n an c a "Ev an g e liy o n " k ö k ü n d e n g e lir. İn c ille r, İsâ p e y g am b e rin y ap tığ ı işle ri 329 Ahm et Kahram an, a.g.e., s. 123-124; Ayrıca bk. M aurice Bucaille, a.g.e., s. 21-26. 330 Bu nüshalar arasındaki farklar ve bu konuda eser verenler hakkında bk. A. Kahram an, a.g.e., s. 124125. 331 M sl., bk. Bakara, 75, 79, En ’am, 91; Fussilet, 45. 332 Bk. M irza Beşîr’ ü-Dîn M ahm ud Ahm ed, Kur ’ân-ı Kerim Tetkikine G iriş (Trc. Şinasi Siber), s. 31-35; Bucaille, a.g.e., s. 34-37. 302 B KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v e sö z le rin i iç in e alan b ir m e c m u ad ır. İn c il, m ü jd e v e m ü jd e c i an lam ın d ad ır.333 Bu g ü n ö z e llik le H ıristiy an lar b ile k u tsal say d ık ları re sm î İn c ille ri b e lli k işile rin y az d ığ ı H z . İsa'y a ait h u su si b ir h ay at h ik ay e si m e c m u ası o larak g ö rm e k te d irle r. 334 G ü n ü m ü z d e H ıristiy an larc a m u te b e r o lan re sm î İn c ille rin b ilin e n d ö rt n ü sh ası ( M atta, M ark o s, L u k a v e Y u h an n a) f ark lı riv ây e tle re g ö re H z . İsa'd an so n ra, y ak laşık 37 ilâ 98 se n e arasın d a k ale m e alın m ışlard ır. 335 Bu n ü sh aları y az an k işile r, k e n d ile rin d e m ev cu t H z . İsa ile ilg ili b ilg ile ri, v asiy e tle ri, tarih î m alu m atı d a ilav e e tm işle rd ir. Bu se b e p le h e r İn c il n ü sh ası sad e c e y az arın a n isb e t e d ile re k an ılm ıştır.336 G ü n ü m ü z d e te d av ü ld e o lan re sm î İn c il n ü sh aları H z . İsa'd an so n ra y az ılm ış o lm ak la b e rab e r m e z k û r n ü sh aların ilk asıllarm a, ilk y az ar ların a n isb e ti m e se le sin d e d e se n e d y ö n ü n d e n tam b ir ittisal y o k tu r. İn k ıta' (k o p u k lu k ) v ard ır. Ç ü n k ü H z . İsa'd an so n ra m e y d an a g e le n h arp le r, R u m p atrik le rin in z am an z am an H ıristiy an lığ a, b u d in in alim le rin e k arşı g iriştik le ri şid d e tli tu tu m v e tav ırları, am an sız k ıy ım ve yok e tm e siy ase tle ri n e tic e sin d e ilk d e fa k ale m e alın m ış m e z k u r İn c il n ü sh a ların ın asılları z ay i o lm u ştu r. Bu n ü sh alard ak i b ilg ile r, M . IV . asrın b aşların a k ad ar riv ây e t z in c irin d e k i ittisal m u h af az a e d ilm e d e n se n e d y ö n ü n d e n k o p u k o larak riv ây e t e d ilm iştir. 337 K ısac a ö z e tle n e c e k o lu rsa b u g ü n k ü İn c ille r, m e tin v e se n e t y ö n ü n d e n sıh h ati id d ia e d ile m e y e n , tah rif e d ilm iş, b az ı ilav e v e n o k san lık larla b irlik te , asıld an k alan riv ây e tle re d ay an ılarak y az ılm ışlard ır. A n c ak b u d ö rt n ü sh a z am an la asıllarım te k rar y itire re k , riv ây e t z in c irin d e k i sıh h atle ri d e b o z u larak y ak laşık 300 se n e so n ra M . IV . asrın b aşların d a y ak laşık 500 ad e t o larak tarih sah n e sin e ç ık m ışlard ır. İn c il n ü sh a ların ın ad e d in in b u d e re c e ç o ğ alm ası g e rç e ğ i k arşısın d a H ıristiy an ale m in d e ih tilaf lar p atlak v e rm iştir. Bu n u n ü z e rin e H ıristiy an lık tari h in d e ö n e m li y e ri o lan ç o k say ıd a "K o n sil"le re ( H ıristiy an lık ta istişare to p lan tıları) ih tiy aç d u y u lm u ştu r. Bu k o n sille r g e re k g ü n ü m ü z d e k i re sm î Bk. Felicien C hallaye, D inler Tarihi (Tere. Sem ih Tiryakioğlu), s. 81. M uham m ed el-Gazâlî, N azaratün Fi’l-Kur ’ân, s. 50; M . Ebû Zehra, M uhadarat Fi’ n-N asraniyye, s. 66. 335 Kitâb-u M ukaddesin tedvini, tarihi serüveni ile ilgili geniş bilgi için bk. Ebû Zehra, M uhadarat, s. 48-66; Bucaille, a.g.e, s. 44-72. 336 D aha geniş bilgi için bk. el-H azrecî, Ebû U beyde, (V. 582 H.), Beyne ’l-lslâm ve ’ n-Nasraniyye (Kitâbu Ebu U beyde el-H azrecî) Tahkik: Dr. M uham m ed Şâm e, M ektebetü Vehbe, 1979 M ısır, s. 65-68; Ebû Zehra, a.g.e. s. 66. 337 Ebû Zehra, a.g.e. s. 109-110. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 303 İn c ille rin b e lirle n m e sin d e g e re k se b u n a p arale l ih tilaf v e ç e lişk ile re ç are b u lm ak iç in ö n e m li k ararlar alm ıştır. 338 K itab - ı M u k ad d e s'in K u r'ân ü z e rin d e h ak e m o lam am asın ın b ir d iğ e r n e d e n i d e iç le rin d e k i ç e lişk id ir. Bu d a ö n c e k i n e d e n in tab iî v e k aç ın ıl m az b ir so n u c u d u r. İn c il n ü sh aları arasın d a say ısız te n ak u z lar, ilim le b ağ d aşm ay an say ısız ö rn e k le r v ard ır. Y ap ılan ç e şitli in c e le m e v e araştırm alarla b u n lar te sp it e d ilm iştir. Bu te n ak u z k e y fiy e ti In c il'in f ark lı n ü sh aların d a o ld u ğ u g ib i te k n ü sh a iç in d e d e ay n ı k e y f iy e t sö z k o n u su d u r. Bu b ö y le o lu n c a K itab - ı M u k ad d e s'e d ah il b ü tü n m e tin le r arasın d ak i ih tilaf v e te n ak u z u n n e d e re c e d e o lac ağ ın ı an lam am ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. A ç ık tır k i, İlâh îlik v asf ı taşıy an b ir k itab a v ah im h alle rin m e v c u d iy e ti, tarih b o y u n c a m ah z a İlâh î o lm a h u su siy e tle rin i k ay b e tm iş o lm aların d an ile ri g e lm e k te d ir.339 Ç ü n k ü K u r'ân 'd a b e y an e d ild iğ i g ib i İlâh î v ah y e d ay alı h ak b ir k i tap ta ih tilaf ın , te n ak u z u n y e ri y o k tu r.340 İh tilaf v e te n ak u z an c ak in san e liy le y az ılan k itap lar iç in sö z k o n u su d u r. O h ald e ç e lişk i v e ih tilaf tan u z ak h ak k itap K u r'ân 'a 341 ; m u h arre f v e ç e lişk ile rle d o lu İn c ille r h iç b ir şe k ild e k ay n ak o lam az . Bö y le b ir id d iay ı A sr- ı Saad e t'te k i m ü n k irle r, m ü şrik le r b ile ile ri sü re m e m işle rd ir. Şu an d a y e ry ü z ü n d e K u r'ân 'd an b aşk a d o ğ ru d an d o ğ ru y a A llah T e ala'- y a n isp e t e d ile n v e b u n isp e ti h e r y ö n ü ile sab it o lan ik in c i İlâh î b ir k i tap y o k tu r. Bin ae n ale y h K u r'ân - ı K e rim , d in sah asın a g ire n h e r m e se le d e y e g an e ö lç ü d ü r. Başk a b ir k itap K u r'ân 'a ö lç ü o lam az . 342 A ra ların d a b ir k arşılaştırm a d a sö z k o n u su o lam az . Ç ü n k ü b iri A llah 'ın k i tab ı o ld u ğ u h e r y ö n ü ile sap it ik e n , d iğ e rle ri, b irtak ım asıld an k alm a b ilg ile ri m u h af az a e tse b ile in sa n e li ve ira d e si k a rışm ış ve k arıştırılm ıştır. Şây e t m e v c u t o lsalard ı, b ir k arşılaştırm a an c ak H z . M û sa v e H z . İsa'y a n az il o lan asıl k itap larla m ü m k ü n o lu rd u . Bu d u ru m d a d a y in e te fe rru ata d air m e se le le rd e , z am an ın d e ğ işm e siy le f ark lı o lm ası g e re k e n h ü k ü m le rd e sö z K u r'ân 'm o lu rd u . N asıl k i İn c il, T e v rat'ın b az ı h ü k ü m le rin i k ald ırm ış, b ir tak ım y e n i h ü k ü m le r g e tirm iştir, K u r'ân iç in d e b u n d an b aşk ası o lam az d ı v e o lm am ıştır. 338 Bk. Ebû Zehra, a.g.e., s. 146-181. 339 D aha geniş bilgi için bk. Ebû Zehra, a.g.e., s. 93-110; M . el-G azâlî, N azarat, s. 51; Bucaille, a.g.e., s. 44- 72, 128-164. 340 Nisa, 82. 341 Fussilet, 42. 342 Bk. Taha Abdulfettah, el-Kasasu ’l-Kur'ânî Beyne ’ l-M üfessirîn s. 44-45. 304 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Şây e t g ü n ü m ü z d e k i h ali ile K itab -ı M u k ad d e s'in A lla h 'ın k itab ı o ld u ğ u id d ia e d ile re k v e K u r ’ ân 'm d a k ay n ağ ı k ab u l e d ilirse , o tak d ird e e n az ın d an te m e l d in î m e se le le rd e ih tilaf e tm e m e le ri g e re k m e k te d ir. İlâh î o ld u ğ u id d ia e d ile n b ir k itap ta, A llah 'ın b irliğ i, sıfatları k o n u su n d a, p e y g am b e rle rin ism e ti m e se le sin d e , d in î g e rç e k le re te rs d ü şe n b ilg ile rin k e sin o larak y e r alm am ası g e re k m e k te d ir. Bu n a rağ m e n g e rç e ğ e b ak tığ ım ız d a K u r'ân iç in h e rh an g i b ir şe k ild e k u su r b u lm ak m ü m k ü n d e ğ ilk e n , K itab -ı M u k ad d e s'te te n z ih ak id e si v e ism e t p re n si b in e te rs d ü şe n say ısız ö rn e k le r b u lm ak m ü m k ü n d ü r. Bu aç ık k e y f iy e t d e K itab - ı M u k ad d e s'in tah rif e d ild iğ in e d air p e k ç o k d e lille rd e n b irisi d ir. 343 b l. İle K u r 'â n M ukaddes K ita b -ı A r a s ın d a k i İliş k i A slın d a K u r'ân - ı K e rim ile d iğ e r se m âv î d in le r arasın d a ö z d e tam b ir p arale llik v ard ır. A llah M ü slü m an ları k e n d ile rin d e n e v v e l g e ç e n le rin y o lların a h id ây e t e tm e y i iste r. 344 H z . M u h am m e d 'e e sk i p e y g am b e rle rin y o lların a tab i o lm ay ı e m re d e r. 345 Z ate n K u r'ân -ı K e rim , h iç b ir z am an k e n d isin i ö n c e k i se m âv î k itap lard an k o p u k v e ilg isiz g ö ste rm e m iştir. A k sin e o n l ard ak i z am an la so lm ay a y ü z tu tm u ş n u rların ı c an lan d ırm ay a, o n lar ü z e rin d e m u rak e b e ro lü n ü o y n ay arak 346 ta h rif ve te n ak u z d an k u rtarm ay a b ü y ü k ö n e m v e rir. T ıp k ı im an v e h ak ik at ilm i g ib i, te m e l v e c îb e le r d e M e se lâ e sk i m ille tle re A lla h 'ın ö n ceki te b liğ e lç ile ri e d ilm iş o larak a d a le t g ö ste rilm e k te d ir. te ra z isin i b e ra b e rle rin d e g e tirm işle r 347 , h e lal k az an m ak , A llah 'a k u llu k v e iy i işle r y ap m ak la e m ro lu n m u şlar 348 , n am az v e z e k âtla y ü k ü m lü tu tu lm u şlar 349 , o ru ç d a ö n c e k i ü m m e tle re f arz k ılın m ış 350 , h ac ib a d e ti H z. İb râ h im ile b aşlam ış 351 , h e r ü m m e tin k e n d in e ö z g ü m u k ad d e s m e n asik i b u lu n m u ş, 352 m ad d e c ilik , a şırı d ü n y a se v g isi, d ü şm an lık ve a h la k sız lık e v v e lk i p e y g am b e rle r taraf ın d an d a k ın an m ıştır. 353 343 Bk. ibn Teym iyye (H. 661-728), el-C evabu ’s-Sahîh Lim en Beddele D îne ’ l-M esîh, M atbaatü ’ l-M edenî, 1964, Kahire, I, 37, II, 49; Nakre, s. 228. 344 Nisa, 26. 345 En ’am , 90. 346 Bk. M âide, 48. 347 Hadîd, 25. 348 M u ’m inûn, 51-52. 349 Enbiyâ, 73; M eryem , 31,55; Tâhâ, 14. 350 Bakara, 183. 351 Hac, 27. 352 Hac, 34, 67. 353 Şuara, 128, 151-152, 165, 181-183. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 305 Y in e K itab - ı M u k ad d e s'te H z . M û sa v e H z . İsa taraf ın d an te b liğ e d ilm iş ah lak î k aid e le rin h e p si ü slu p f ark ı d ışın d a K u r'ân 'd a d a ay n e n z ik re d ild iğ i g ö rü lü r. M e se lâ, H z . M û sa'y a v e rile n o n e m ir v e H z . İsâ'n m d ağ d ak i v aaz ı sö z ü e d ile n k itap lard a to p lu h ald e b ir arad a b u lu n m a sın a k arşılık , K u r'ân 'd a b u k aid e le r se rp iştirilm iş b u lu n m ak tad ır.354 Bu n u n d ışın d a T e v rat'ta y e r alan p e k ç o k ah lak î p re n sip K u r'ân ta raf ın d an d a o n ay lan m ıştır.355 Y in e m e se lâ M atta İn c ilin d e y e r alıp d a K u r'ân 'd a d a m e v c u t o lan p e k . ç o k g ü z e l ah lak ö lç ü le ri d e b u lu n m ak tad ır 356 . Bu n u n d ışın d a Esk i v e Y e n i A h id 'in ih tilaf e d ip d e K u r'ân 'm , b u b irb irin in alte rn atif i o lan ik isin i u z laştırıp b irb irin i tam am lay ıc ı h ale g e tirip o rta y o lu b u ld u ğ u h ü k ü m le r d e v ard ır. Bo şam a, k ö tü lü ğ e k arşılık v e rip v e rm e m e , se v g i v e h im m e tin i ö z c e m aatin e y ö n e ltm e 357 v e y a b u n u b ü tü n in san lığ a te şm il e tm e ... 358 g ib i h u su slar b u n a ö rn e k tir.359 K u r ’ ân -ı K e rim , b ir taraf tan H z . A d e m 'd e n g e le n k ard e şliğ in v arlığ ın a d ik k at d in ç e k e r 360 , e tm e y e c e ğ in i,361 f a rk lılığ ın ın k â f irle re k a rşı iy ilik b ile y ap m ay a a d a le tte n eng el te şk il a y - rılm a m a k g e re k tiğ in i, 362 h iç k im se y e f aiz le b o rç p ara v e rilm e m e sin i e m re d e r, 363 g e n e l o larak k ö le az ad ın a ç a lışılm a sın ı y a b ir v e c ib e 364 v ey a en f az ile tli işle rd e n b iri 365 o larak g ö ste rir; d iğ e r taraftan d a iç b ü n y e y i z ay ıflatm am ak iç in o rg an ik c e m aate k arşı g ö re v in i M ü slü m an a k u v v e tle h a tırla tm a k ta d ır.366 Bu n u te y id iç in m e se la, c e m aat iç in d e k ö tü lü ğ ü n e n g e lle n m e sin i h e r M ü slü m an a b ir g ö re v o larak y ü k le r 367 ve bu h ay ırh ah lığ ı ü m m e tin ay ırıc ı ö z e lliğ i o larak say ar. 368 A y rıc a, n e H z . M û sa, n e d e H z . İsâ'n m k e n d i sağ lık ların d a d ü şm an ü l k e le rle m ü n ase b e t te sis e tm e im k ân ı b u lam am ışlard ır. H z . M û sa ta- 354 M sl., O n Em rin ihtiva ettiği prensipler şu ayetlere dağılm ış olarak bulunm aktadır: Isrâ, 23; Hac, 30; Bakara, 224; M âide, 32, 38, 89; Nisâ, 29; Nûr, 30-31; M üm tehine, 12. 355 Bu ahlakî prensipler ve gerek Tevrat'ta gerekse Kur ’ ân-ı Kerim ’ de geçtikleri yerler için bk. D raz, Initiation au C oran, s. 82-83. 356 Bu ölçüler ve her iki kutsal kitapta geçtiği yerler için bk. Draz, a.g.e., s. 84-86. 357 M sl., bk. Kitab-ı M ukaddes, Tesniye, XXIII, 20; XV, 3; Levililer XXV, 39, 43-45. 358 Kitab-ı M ukaddes, M atta, V, 46-47. 359 Bu hususları ve Kur ’ân bunlar arasında nasıl orta bir yol tuttuğu ile ilgili geniş bilgi için bk. Draz, a.g.e., s. 87-91 360 H ucûrat, 10,13. 351 M üm tehine, 8. 362 M âide, 2, 8. 363 Bakara, 275. 364 M âide, 89. 365 Bakara, 177; Beled, 13. 366 Al-i im rân, 103; Nisâ, 59; Enfâl, 46. 367 Enfâl, 25; Asr, 3; Beled, 17. 368 Al-i im rân, 110. 306 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR raf ın d an k o m şu k av im le re k arşı aç ılan v e o n ların ç ab u c ak y o k e d ilm e siy le so n u ç lan an sav aşlar, H z . İsa'n ın so n d e re c e b arışç ı v e m ah alli o lan te b liğ in e b ir an tite z te şk il e tm e k te d ir. Fak at H z . M u h am m e d , o n se n e m ü d d e tle d e v am lı o larak y ab an c ı m ille t v e d in le rle b az an h asm an e b a z an d a b arışç ı m ü n ase b e tle rd e b u lu n m u ştu r. K u r'ân - ı K e rim d e , in san lık h ay atın ın ik i re alite si o lan sav aş v e b arış ile ilg ili p e k ç o k h ü k ü m y e r alm ış b u lu n m ak ta v e in san lığ a b u y ö n d e n d e y o l g ö ste rm e k te d ir. K ısac a K u r'ân - ı K e rim , b ir y an d an , g e rç e k te n e sk i şe riatle rd e n k alm ış m irası k o ru y u p e m n iy e t altın a alırk e n , d iğ e r y an d an k e n d in d e n ö n c e k i le rin te d ric i o larak g e liştird ik le ri ah lak ı tam am lam ış 369 v e in san lara e n d o ğ ru h are k e t tarz ın ı g ö ste rm iştir 370 . A y rıc a, H z . M û sa, k av m in i h are k e te g e ç irm e k iç in sü re k li o larak d ü n y e v î h ak im iy e t v e z af e r v aad in d e b u lu n m asın a k arşılık , H z . İsa'n ın g e lişiy le in san ların y ü z le ri d ü n y ad an d ah a ç o k se m ay a ç e v rilm iştir. K u r'ân -ı K e rim ise , b u ik i v aad i m u h af az a e tm e k le b e rab e r o n u f e rd in am e lin in asıl am ac ı o lm ak tan ç ık arm ış, A llah 'ın rız asın ı asıl am aç h a lin e g e tirm iştir 371 . G ö rü ld ü ğ ü g ib i, K u r'ân -ı K e rim ile K itab - ı M u k ad d e s arasın d a, h a k e m lik 372 , tash ih 373 v e ik m al g ib i ç o k c id d i b ir m ü n ase b e t v ar. Biz e g ö re b u m ü n ase b e ti H z . M u h am m e d 'in ü m m iliğ iy le b irlik te k u lak tan d o lm a v e h atta f arz - ı m u h al o larak y ap tığ ı f arz e d ile c e k k işise l te te b b u atiy le sağ lam ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Z ira, K itab - ı M u k ad d e s, san k i d e v am lı su re tte , H z . P e y g am b e rin g ö z ü n ü n ö n ü n d e y m iş v e y a tam am e n e z b e rin d e y m iş g ib id ir. A y rıc a ile rid e d ah a d e tay lı te m as e d ile c e ğ i ü z e re g e re k ü slû b u n d a v e g e re k se ib re t v e ric i d e rsle ri tak d im e d iş tarz ın d a K u r'ân - ı K e rim k e n d in e h as f ark lı b ir ö z e llik arz e tm e k te d ir. b2 K ita b -ı M ukaddes K u r 'â n Ü z e r in d e Hakem O l a b i l ir m i? G ib b 'in b ir id d iasın ın ö z e ti şu d u r: Y ah u d ile r, k itap ların d a y e r alan b ilg ile re te rs d ü şe c e k b iç im d e p e y g am b e r k ıssaların a ilişk in n ak ille r d e k i h ataların ı (!) te n k id e d in c e H z . M u h am m e d , sü re k li o larak o n lara 369 “ Ben ancak güzel ahlakı tam am lam ak için gönderildim ." Bu hadisin kaynaklan ve sıhhati için bk. elM akasidu ’l-H asene, s. 105 (H adis No. 204); Hz. M uham m ed ’in, önceki peygam berlerin eksik bıraktıklarını tam am lam ak için gönderildiğini ifade eden başka bir hadis için bk. Buharî, M enâkıb 18. 370 isrâ, 9. 371 Bakara, 272; Leyi, 20. 372 H er ikisi de M ekke dönem inde nazil olan Nahl Sûresinin 63-64 ve Nem i Sûresinin 76. ayetleri Kur ’ ân ’ m esas m aksatları arasında “ Ehl-i Kitabın ayrılığa düştükleri m eseleleri beyan etm e ’’yi sayıyor, hatta ilkin bunu zikretm ekle bu işi, birinci m aksat addedip m ü ’ m inler için doğru yol rehberi ve rahm et oluşunu ikinci planda bildiriyor. 373 Buna dair Kur ’ ân ’da pek çok m isaller vardır. M isal için bk. Nisâ, 171. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 307 şö y le c e v ap v e rird i: " Siz m i d ah a iy i b ilirsin iz , y o k sa A llah m ı? " 374 M arg o lio u th 'u n , K u r'ân 'd a y e r alan b az ı p e y g am b e r isim le rin in Esk i A h id 'te k ile rd e n ç o k f ark lı o ld u ğ u n a ilişk in sö z ü d e b u k o n u y la ilg ili d ir. 375 A d ı g e ç e n ik i m ü ste şrik , b u sö z le riy le K itab - ı M u k ad d e s'in so n d e re c e g ü v e n ilir v e h ak e m k ab u l e d ilm e y e d e ğ e r b ir in tib a v e rm e k te d ir. H al b u k i, Esk i v e Y e n i A h id , ç ağ d aş Batılı araştırm ac ılar g ö z ü n d e b u n ların sö z ü n ü n h atıra g e tird iğ i g ü v e n in y ü z d e b irisin e b ile sah ip d e ğ ild ir 375 . O h ald e m ü ste şrik le r taraf ın d an K u r'â n 'm d e ğ e rle n d irilm e sin e m e rc i k ılın m ası, b ir e sas o larak o n a re fe ran sta b u lu n u lm ası b ir d e m o g o jid ir. M arg o lio u th 'u n k e n d isi b ile , H ıristiy an d in ad am ların ın k e n d i k u tsal k itap ların ı d o ld u ran ç e lişk ile re h ak lı b ir g e re k ç e o lm ası aç ısın d an b e n im se m e le ri g e re k e n b ir h ip o te z e işare t e d iy o r v e "C o lo u rin g b y th e m e d iu m " ad ın ı v e riy o r 377 . Bu n u n an lam ı şu d u r: V ah iy g e n e l b ir d ü şü n c e o larak in e r. K e n d isin e v ah iy g e le n p e y g am b e r, k e n d i ö z e l ak ıl v e ü slû b u y la b e lli b ir şe k le so k ar. Bu n e d e n le , K ita b -ı M u k a d d e s'te k i y an lışlık lar se m av î d e ğ il, b u sö z k o n u su arac ılard an k ay n ak lan m ıştır. K itab - ı M u k ad d e s'i d ik k atle o k u y an h e rk e s, ak ılla ç e lişe n n o k talara sık sık rastlay ac ak tır. M aale se f o rad a, Y ü c e A llah 'ı, p u tp e re stç e tasv ir e tm e k te n tu tu n d a, tü y le r ü rp e rtic i b iç im d e p e y g am b e rle rin e f u h u ş y ap tıran h ik ay e le re v e h iç b ir su re tle u z laştırılm ası m ü m k ü n o lm ay an tarih î ç e lişk ile re v arın c ay a k ad ar p e k ç o k y an lışlık y e r alm ak tad ır. H z . M u h am m e d , K itab - ı M u k ad d e s'te k i h ik ay e le ri y an lış o larak ik tib as e d ip , b u f ark e d ild iğ in d e d e , "Siz A llah 'tan d ah a m ı iy i b iliy o rsu n u z ? " d iy e c e ğ in e , ac ab a d ah a b aştan işi sağ lam a b ağ lay am az m ıy d ı? Y an i, k e n d i m e n su p ları arasın d a K itab - ı M u k ad d e si ç o k iy i b ile n Y a h u d i v e H ıristiy an asıllı ç o k say ıd a m ü h te d id e n y ararlan arak n e d e n b u y an lışlık v e ç e lişk in in ö n ü n e g e ç m e d i? Ö y le b ir şe y sö z k o n u su o lsay d ı, ac ab a, İslâm î c an d an b e n im se m iş, o n a y ard ım e d ip d e ste k v e rm iş v e h atta b u u ğ u rd a e sk i d in d aşlarıy la sav aşm ış b u d ik k atli v e sam im i in sa n la rın g ö z ü n d en k aç ar m ıy d ı? Fa rk e tse le rd i, bu sam im iy e t ve b ağ lılık ların ı sü rd ü re b ilirle r m iy d i? 374 G ibb, a.g.e.,s. 44. 375 M argoliouth, M oham m edanism , W illiam s- Norgate, London, 1921, s. 73. 376 Bk. M âlik bin Nebî, a.g.e.,s. 64; M alik bin N ebi’ nin dipnotta yer verdiği ve “ H istoir De La Bible ” isim li kitabını kaynak verdiği M ontet ise, isviçreli bir m üsteşriktir. Kur'ân ’ ı Fransızca'ya çevirm iş ve bu çevirisine bir önsöz yazm ıştır. Ö nsözde, Kur'ân tarihini ve Kur'ân ’ m kaynaklarını (!) kendi hayal ettiği biçim de ele alm ıştır. Dr. İbrahim Avad, sözkonusu önsöz hakkında uzun bir araştırm a kalem e alm ış, araştırm ada m ütercim in, Kur ’ân m etnini anlam aktaki güçsüzlüğünü hatta bundan acizliğini, düştüğü pek çok hatayı ortaya koym uştur. Yine, sözkonusu önsözün büyük bir kısm ını Arapçaya tercüm e edip hakkında bir değerlendirm e yazısı yazarak “ el-M usteşrikûn ve ’l-Kur'ân ” isim li eserine dercetm iştir. 377 377 M argQ iiQ uth, a.g.e., s. 63. 308 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D e m e k k i, b u tü r id d iaların aslı e sası y o k tu r v e H z . M u h am m e d ( a.s.m .) d e k e sin o larak b iliy o rd u k i k e n d isin e g e le n K u r'ân A llah n e z - d in d e n v ah y e d ilm e k te d ir. In c il v e T e v rat ise tah rif e u ğ ram ıştır. G ib b , "K u r'ân , H z . İsa'n ın A llah 'ın o ğ lu o ld u ğ u n u k e sin o larak re d d e d e rk e n v e ay n ı k e sin lik v e şid d e tte o n u n ç arm ıh a g e rild iğ in i k ab u l e t m e z k e n , b iz z at H ıristiy an lard an d e falarc a d o stan e if ad e le rle sö z e d i y o r" d iy e re k b u n u , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) H ıristiy an lık h ak k m d ak i b ilg ile rin in d ire k o lm am asın a b ağ lıy o r.378 K u r'ân 'm , H z . İsa'n ın , A llah 'ın o ğ lu o ld u ğ u n u k e sin b ir b iç im d e re d d e ttiğ i 379 ve ç a rm ıh a g e rild iğ in i k ab u l e tm e d iğ i 380 d o ğ ru d u r. H ıristiy an lard an d o stç a if ad e le rle sö z e ttiğ i y e rle rin b u lu n d u ğ u d a b ir g e rç e k tir 381 . A n c ak d o ğ u rm az . T am h atta te k fir bu, h iç b ir z am an , G ib b 'in id d ia e ttiğ i so n u c u te rsin e , ö z e llik le e traf ta b irb irin i te m e ld e n n ak z v e ed en ço k say ıd a H ıristiy an e k o lü n v a rlığ ı k arşısın d a b e şe rin te re d d ü tle rle k arışık b ilg isin d e n m ü n e z z e h o lan A llah 'ın k e lâm ı o ld u ğ u n a, in san ları d e ğ e rle n d irm e sin d e k i h assas ö lç ü sü n e , e n u f ak b ir g ü z e l m e z iy e ti b ile g ö z d e n u z ak b u lu n d u rm am asın a d e lild ir. G e rç e k te n d e — h e r k e sim d e b u lu n m ası m u h te m e l f e rtle r istisn a e d ile re k — c in s c in se k ıy as e d ild iğ in d e , Islâm a y ak ın lık , g e rç e k im an a k ab iliy e t b ak ım ın d an H ıristiy an lar, Y ah u d ile rd e n v e p u tp e re stle rd e n ö n c e g e lir. K itab - ı M u k ad d e s'in K u r'ân ü z e rin d e h ak e m o lam am asın ın e n c id d i se b e p le rin d e n b iri d e , K u r'ân 'm in d iğ i g ü n d e n itib are n b in le rc e k işin in h af ız asın d a y e r alm asın ın y an ısıra, h e m e n y az ıy a g e ç ile re k v e k ısa b ir sü re so n ra d a m u sh af h alin e g e tirilip ç o ğ altılarak z am an la m ily o n lara v aran n ü sh alarıy la v e h iç b irisin in d iğ e rin d e n e n u f ak b ir f ark lılık arz e tm e k siz in g ü n ü m ü z e k ad ar g e lm e si; b u n a k arşılık ay n ı g ü v e n ilirliğ in K itab -ı M u k ad d e s iç in sö z k o n u su o lm am asıd ır. Bu tah rif g e rç e ğ i b iz e aç ık ç a g ö ste rm e k te d ir k i, h e r n e su re tte o lu rsa o lsu n h e r tü rlü te n ak u z v e ih tilaf tan u z ak , k e sin le şm iş İlm î v e rile rin tasd ik e ttiğ i, m e tin v e se n e d y ö n ü n d e n d e tam g ü v e n ilirliğ e sah ip K u r'- ân 'a K itab - ı M u k ad d e s'in k ay n ak o ld u ğ u id d iası, İlm î v e m an tık î o l m ak tan u z ak k u ru b ir iftirad ır. Bu g e rç e ğ i b iraz d ah a aç ık y an sıtab ilm e k iç in , K itab - ı M u k ad d e s v e K u r'ân 'd a g e ç e n m ü şte re k k ıssaların , h e m m e to d v e ü slu p aç ısın d an , h e m d e m u h te v a y ö n ü n d e n araların d a te v ili im k an sız f ark lar b u lu n d u ğ u n u m isa lle r v e re re k o rtay a 378 G ibb, a.g.e., s. 45-46. 379 Tevbe, 30. 380 Nisâ, 175. 381 M sl., bk. M âide Sûresi 82. k o y a rsa k , K u r'ân ve K ita b - ı M u k ad d e s KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR arasın d a — a sılla rı itib a riy le — v ah iy k ay n ak lı o lu şları ■ 309 d ışın d a b aşk a b ir k ay n ak ilişk isin in im k ân sız lığ ın ı o rtay a k o y m u ş o lac ağ ız . b b l. M e to d k a d d e s in ve Ü s lu p K u r 'â n 'a Yönünden Kaynak F a r k l ı l ık O lm a s ın ı n S e b e b i y le K ita b -ı M u İm k â n s ız lığ ı K u r'ân - ı K e rim v e K itab - ı M u k ad d e s'i in c e le y e c e k o lu rsak araların d a k ıssaları an latm a m e to d v e ü slu p ların d a aç ık b ir f ark lılık g ö rü rü z . K u r 'ân 'm K itab - ı M u k ad d e s'te n f ark lı o larak , k ıssaların d e rs v e ib re t o la c ak c an a lıc ı n o k ta la rın ı a n la ttığ ın ı, k ısm ın ı alm ad ığ ın ı m ü şah e d e e d e riz . te f e rru a tla k ıssa la rın O lay ların ilg ili tarih in i, h ad ise n in g e ç tiğ i y e rle rin isim le rin i ise an c ak d e rs v e ib re tle alak alı v e ç h e sin i o lay ın ö z ü n e ışık tu tac ak m ik tard a z ik re tm e k te d ir 382 . K u r'ân , p e y g am b e rle rin d av e ti ile ilg ili h ab e rle ri, b u g ü n e ld e m e v c u t se m âv î k itap n ü sh aları v e tarih k itap ları g ib i an latm am ak tad ır. K u r'- ân 'ın g e ç m iş h ab e rle ri e le alışı İslâm î d av e t g e re ğ i ib re t ö ğ ü t v e te fe k k ü r iç in d ir. 383 R e su lu llah m n ü b ü v v e tin i tasd ik , o n u te se lli v e ay n ı z am an d a K u r'ân m u h atap ların a d in v e d ü n y a işle rin i ay d ın latm ak g ib i u lv î g ay e le r h e d e f alın m ak tad ır. Ü slu p itib ariy le d e ç arp ıc ı tab lo ları e n c an lı b ir tarz d a su n ark e n taf silat v e te fe rru at k ısım ların ı g e ç m e k te d ir. A n c ak k ıssan ın an latm a b iç im i siy ak sib ak , arad a g e ç ile n te f e rru at k ısım ların ı h ay ale g e tirip se y re ttirm e k te d ir. Bu v e b e n z e ri g ay e , m u h te v a v e ü slu p ö z e llik le riy le K u r'ân k ıssaları K itab - ı M u k ad d e s k ıssala rın d an tam am e n ay rılm ak tad ır. K itab - ı M u k ad d e s'in Esk i A h it b ö lü m ü n ü te şk il e d e n T e v rat, d ah a ilk b ö lü m ü n d e n d a an laşılac ağ ı g ib i tam am e n tarih in te d v in in e ay rılm ıştır. T e v rat'ın ilk k itab ı o lan T e k v in b ö lü m ü n d e y aratılışın b aşlan g ıc ın d an Y u su f'u n (a.s) v e f atın a k ad ar tam am e n İsrailo ğ u lların m tarih in e h as re d ilm iştir. 384 A y n ı şe k ild e re sm î d ö rt In c il'in g iriş k ısım ların a d ik k at e d ild iğ in d e d e g ay e n in İsa'n ın h ay at h ik ay e sin in te d v in i o ld u ğ u g ö rü lü r. H e p si H z . İsa 'n ın y ap tığ ı f iille r, sö y le d iğ i sö z le r v e o n u n h ay atı ile ilg ili b ir tak ım b ilg ile rd e n ib are ttir.385 Bu g ö rü n ü m le riy le g e n e ld e T e v rat b e lli b ir k av m in , İn c il d e b ir f e rd in tarih iy le ilg ili b ire r tarih k itab ı g ö rü n ü - m ü n d e d irle r. 382 Bk. ez-Zehebî, et-Tefsîr ve ’l-M ufessirûn, 1,167; M ukallid, a.g.e., s. 37-38; Nakre, a.g.e., s. 85-99. 383 Yusuf, 111; A ’raf, 176. 384 Bk. K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin 1-50. 385 Bk. K ita b -ı M u k a d d e s , (M atta, M arkos, Luka ve Yuhanna) s. 1-188. 310 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Fak at K u r'ân 'a g e lin c e , d ah a ilk sû re si o lan Fatih a'd a g ay e n in in san lığ ı d o sd o ğ ru b ir d in e , sırat- ı m ü stak im e ç ağ ıran b ir d av e t o larak k arşım ız a ç ık m ak tad ır. T arih f e lse f e si aç ısın d a K itab - ı M u k ad d e s ve K u r'ân k ıssaların a b ak tığ ım ız d a y in e araların d a m e to d f ark ı y ö n ü n d e n d e b ü y ü k b ir u ç u ru m u n b u lu n d u ğ u n u g ö rü rü z . Y ah u d ile rin b u g ü n k u tsal say d ık ları m u h arre f T e v rat, h e rk e si ilg i le n d ire n g e n e l tarih in i d e ğ il d e , b e lli b ir k av m in , m ille tin ( Y ah u d i) ta rih in i e le alır. Bu se b e p le T e v rat'ın sad e c e İsrailo ğ u lların m k ad e ri v e tarih i ile ilg ile n m e si se b e b iy le tarih e e g e m e n o lan y asalar, g e n e l p re n sip le r b ü tü n ü n ü ç ık arm ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü b ir tarih f e lse f e si y ap m ak , tarih in ak ışın a h ü k m e d e n Sü n n e tu llah p re n sip le rin i ç ık arm ak iç in sad e c e b ir ırk v e m ille tin k ad e rin i tay in e d e n f ak tö rle r d e ğ il, b irç o k m ille tin k ad e rin i e tk ile y e n g e n e l f ak tö rle r o lm ası g e re k lid ir. T a k i, ç ık arılan b ir p re n sip , g e n e l b ir k aid e o larak k ab u l e d ile b ilsin . Bu aç ıd an T e v rat, tarih f e lse f e si iç in e v re n se l e sasların ç ık arılm asın a m ü sait d e ğ ild ir. 386 H alb u k i h e rh an g i b ir tah rif v e d e ğ işm e y e m aru z k alm ay an e v re n se l b ir ö z e lliğ i h aiz K u r'ân b ö y le d e ğ ild ir. Birç o k m ille tle rin , k av im le rin ç e şitli z am an v e d e v irle rd e d ü şü ş v e ç ö k ü şü n ü , y ü k se lişin i e le alm ası h e rb irin i ay rı ay rı arz e tm e si se b e b iy le , in san lığ ın tü m ü iç in g e ç e rli o la b ile c e k g e n e l k aid e v e p re n sip le ri ç ık arm ak m ü m k ü n d ü r. G e rç e k te n K u r 'ân 'm b u m ah iy e ti o n u n e v re n se l o lu şu n u n tab iî b ir g e re ğ id ir. T arih f e lse fe si aç ısın d an In c il'e b ak ac ak o lu rsak , se m âv î k itap lar arasın d a o n u n e n az tarih i ö z e lliğ e sah ip o ld u ğ u aç ık tır. Ç ü n k ü İn c ille r te k f e rd in , H z . İsa'n ın h ay at h ik ay e sin i k o n u alm ak tad ır.387 Bin ae n a le y h b ö y le b ir k itap tarih f e lse fe si n ite liğ in d e g en el k a id e le rin ç ık arılm asın a im k ân v e rm e z . A h d - i A tik v e A h d i C e d id 'in tam ak sin e K u r'ân , in san lık tarih in i b ü tü n o larak e le alm ak tad ır. K ıssalar d iliy le K u r'ân , f e rt v e to p lu m larm h ay atın a h ü k m e d e n , se b e p - so n u ç ilişk ile rin d e d e ğ işm e z b ir ç iz g id e se y re d e n , an a ç iz g ile riy le in san lık d u rd u k ç a d a d e ğ işm e z k arak te rd e o lan b ir ç o k k an u n ları m u h atap ların d ik k atin e su n m ak tad ır. Ç ü n k ü K u r'ân , ale m şü m u l m ah iy e tte İlâh î b ir k itap tır. O h ald a, m u h te v a v e an latım m e to d u itib ariy le K u r'ân k ıssalarıy la b u d e re c e f ark lılık arz e d e n v e — e v re n se l ö z e lliğ e sah ip o lm am ası b ir y a n a — ta h rif e d ilm iş k e y f iy e ti tartışm asız o lan K itab - ı M u k ad d e s 386 Bk. M azharuddin Sıddîkî, Kur ’ ân ’da Tarih Kavram ı, (tere. Süleym an Kalkan, İstanbul 1982, s. 62-66. 387 A.g.e., s. 66. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 311 k ıssaların ın K u r'ân 'd ak ile re k ay n ak te şk il e ttiğ in i sö y le m e k b ir h e z e y an d ır. Bü tü n b u n larla b irlik te K u r'ân -ı K e rim d e , T e v rat v e In c il'd e m e v c u t k ıssaların ç o k ç a işle n m e sin in , k o n u itib ariy le araların d ak i aç ık b e n z e rliğ in ö n e m li h ik m e tle ri e lb e tte v ard ır. Bu n lara K u r'ân aç ık ç a işare t e tm e k te d ir. M e se lâ b u n la rd a n b irisi,- K u r'â n 'm o k ita p la rı ta sh ih e tm e si, k arışık lık v e tah rifle rd e n k u rtarm asıd ır. M u h arre f k itap lara tab i o lan se m âv î d in m e n su p ların ın ih tilaf a d ü ştü k le ri m e se le le re ç ö z ü m g e tirip ih tila f la rın ı O k a ld ırm a k tır. 388 k itap lard a h ab e r v e rile n le rin ç ık a rm ak , o ld u k la rın ı o n la rın isb a t da ta h rif e tm e k , g ü z e l v e d o ğ ru taraf ların ı o rtay a g e rç e ğ iy le ö z le rin d e k i b e ra b e r y ü k se k se m âv î h a k ik a tle r k ita p la r ih tiv a e ttik le rin i g ö ste rm e k tir. A y rıc a K u r'ân , b u m e z k u r ö z e lliğ iy le b ü tü n se m âv î d in le rin o rtak y an ları o ld u ğ u n u , te m e ld e ittif ak e ttik le rin i d e isb at e d e r. Y o k sa b u m ak u l v e İlm î g e rç e k le ri sap tırarak asılsız id d iaları ile ri sü rm e k v e b u id d ialard an v az g e ç m e m e k k ü f rü n d e ğ işm e y e n ö z e lliğ i o lan in attan b aşk a b ir şe y if ad e e tm e z . 389 Ö z e tle if ad e e d e c e k o lu rsak , n ak ıs v e k u su rlu o lan ın m ü k e m m e le k ay n ak o lm ası h iç b ir şe k ild e m ak u l say ılm az . 390 388 M âide, 48; Nemi, 76; Nahl, 64. 389 Enfâl, 22-23; En ’am, 28; Sad, 2. 390 Bu konu için bk. Dr. idris Şengül, Kur ’ân Kıssaları Ü zerine, s. 176-180. 312 KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ bb2. d e s 'i n M u h te v a d a k i K u r 'â n 'a C id d i Kaynak F a r k lı l ı k l a r O lm a s ın ın S e b e b iy l e M ukad- K ita b -ı İm k â n s ız lığ ı İn k ârları v e d ü n y e v î ç ık arları se b e b iy le K u r'ân 'a im an e tm e y e n le rin ile ri sü rd ü k le ri K itab - ı M u k ad d e s'in K u r'ân iç in ilh âm k ay n ağ ı o ld u ğ u g ö rü şü n ü ç ü rü tm e k ç e şitli y ö n le rd e n m ü m k ü n d ü r. Fak at b u n u n e n k o lay y o lların d an b irisi d e K itab - ı M u k ad d e s v e K u r ’ ân arasın d ak i ö z e ait ih tilaf ın o rtay a k o n u lm asıd ır. D ik k atli b ir te tk ik so n u c u K u r'ân v e K itab - ı M u k ad d e si k arşılaştırıp , d in in te m e l k o n u ların a g ire n m e se le le r arasın d ak i te n ak u z lar g ö rü lü rse , bu h u su stak i b atıl id d iaların h ak ik at d ışı o ld u k ların ı g ö rm e k k o lay o lac ak tır. Şim d i b u g e rç e ğ e b iz i g ö tü re c e k b irk aç m isal ü z e rin d e d u rm ak istiy o ru z .391 1. A l l a h 'ı n Ş a n ın a ve T e v h id İn a n c ın a Y a k ış m a y a n İfa d e le r in B u lu n m a s ı: K itab - ı M u k ad d e s v e K u r'ân 'd a m ü şte re k o lan N û h k ıssa sın ı e le alalım . K u r'ân - ı K e rim in b irç o k sû re le rin d e g e n işç e y e r v e rild iğ i g ib i, 392 T e v rat'ta d a g e ç m e k te d ir. 393 K u r'ân 'ı b aştan so n a te tk ik e d e c e k o lu rsak , b ü tü n ây e tle rd e h e r v e sile ile A llah 'ın b ü tü n n o k san sıf atlard an , şirk te n , e h l- i d alale tin h e r tü rlü isn at v e tav sifle rin d e n te n z ih e d ild iğ in i g ö rü rü z .394 Fak at b u g ü n e ld e m e v c u t m u h arre f T e v rat, H z . N û h 'u n ( a.s) k ıssasın ı an latırk e n A llah T e ala'y a b e şe rî sıf atlar isn at e tm e k te d ir. T e v rat'a g ö re C e n ab - ı H ak T u f an h ad ise sin d e n so n ra — h aşa — p işm an lık d u y m u ş, b ir d ah a m e y d an a g e tirm e y e c e ğ in i v aad e tm iştir. Bu v aad in i h atırlam ak iç in d e işare t o l su n v e b ö y le c e T u fan k o y m u ştu r 395 . Y in e o lay ı m e y d an a g e lm e sin d iy e b u lu ta y ay ın ı T e v rat'ta ay n ı k ıssa siy ak ın d a A lla h 'a k a rşı u y g u n su z isn at v e y ak ıştırm aları g ö rm e k te y iz . T e v rat'a g ö re N û h T u f an ın d an so n ra H z . N û h b ir k u rb an k e se r, k u rb an ü z e rin e y ak ılan tak d i- m e le rd e n ç ık an e t k o k u su n u — h aşa — A llah T e alâ k o k lay ın c a h e m e n g ad ab ı sü k u n e t b u lm ak tad ır. Bu rad a d a y in e T u f an 'd an d o lay ı A llah 'ın p işm an lık d u y d u ğ u n u if ad e e d e n tab irle r k u llan ılm ak tad ır. 396 T e v rat'ın 391 Bu hususta geniş bilgi için bk. Tabbara, el-Yehûd Fi’ l-Kur’ân, s. 257-263; N akre, a.g.e., 99-110, 227243; Bucaille, a.g.e., s. 144-241. 392 Bk. A ’ raf, 59-64; Yûnus, 71-73; Hûd, 25-49; M u ’ m inûn, 23-30; Şuara, 105-122; Saffat, 75-82; Kam er, 9- 17; Nûh Sûresinin tamam ı ve diğerleri. 393 Kitab-ı M ukaddes, Tekvîn, 5-9. 394 Bk. Enbiyâ, 22, 26; Saffât, 159-180; Bakara, 116; Nisâ, 171; isrâ, 43; Rûm , 40 ve diğerleri. 3 9 5 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvîn, 9/11-17. 3 9 6 K itâ b -ı M u k a d d e s , 8/20-22. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR I. Sam u e l k ita b ın d a k i " T a lu t ( Şa u l)" k ıssa sın d a da y in e ■ 313 A llah T e ala'n m Şau l'u (T alu t) k ral y ap tığ ın a p işm an o ld u ğ u k ay d e d ilm e k te d ir 397 . H alb u k i K u r'ân m ü te ad d it d e falar A llah T e ala'n ın p işm an lığ a y e r o lm ay ac ak şe k ild e h e r şe y i h ik m e tli y aratıp m ü k e m m e l y ap tığ ın ı a ç ık la m a k ta d ır.398 A y n ı z am an d a A llah rız ası iç in k e sile n k u rb an ların e tle ri, k an ları v e y a k o k u ları d e ğ il d e k u lların tak v asın ın A llah k atın a u laşac ağ ı K u r'ân 'd a sarah ate n z ik re d ilm e k te d ir. 399 A h d -i K ad im , A llah 'ın g ö k le ri v e y e ri altı g ü n d e y arattığ ın ı y e d in c i g ü n ise , y o rg u n lu ğ u n u g id e rm e k iç in istirah at e ttiğ in i id d ia e d e r. 400 K u r'ân ise , g ö k le rin v e y e rin altı g ü n d e y aratıld ığ ın ı te y id e tm e k le b e rab e r b u n d an A llah 'a h iç b ir y o rg u n lu k arız o lm ad ığ ın ı k e sin if ad e y le b e lirtir.401 A llah — h aşa — g ü n d ü z ü n se rin v ak tin d e c e n n e tte g e z e rk e n A d e m v e H av v a O n u n se sin i işitip b ah ç e n in ağ aç ları arasın a g iz le n m iş o ld u k ların ı, A d e m 'e : "Se n n e rd e sin ? " d iy e se sle n m e si ü z e rin e , o n u n d a: "Se sin i işittiğ im v ak it ç ıp lak o ld u ğ u m iç in k o rk tu m v e g iz le n d im " d iy e c e v ap v e rd iğ in i if ad e e d iy o r. 402 O y sa K u r'ân , Y ü c e A llah 'ı, C e n n e t ağ aç ların ın arasın a sak lan m ış H z . Â d e m 'i v e e şin i b u lam ay arak ç ağ ırm ay a m e c b u r k alm ak şö y le d u rsu n , m u tlak ilim sah ib i, k alb le rin e n g iz li k ö şe sin d e b u lu n an d u y g u ları b ile k u şatan g ö rm e v e işitm e y e k ad ir o larak n ite liy o r. 403 Y in e T e k v in K itab ın d a, A h d -i K ad im 'in if tira o larak k e n d isin e b irç o k y alan , h ile ve ald atm ay ı n isp e t e ttiğ i H z. Y ak u b ile Y ü c e A llah arasın d a b ir k av g a g e ç tiğ i, b u k av g ad a, b ü tü n k u lların a g alib o lan A l lah T e alâ'n m k ü lü Y ak u b 'a g alib g e le m e d iğ i, so n u n d a u y lu ğ u n a d o k u n d u ğ u , v e u y lu k b aşı in c in m e d ik ç e Y ak u b 'u n y e n ilm e d iğ i, b u n d an so n ra 3 9 7 K ita b -ı M u k a d d e s , I. Sam uel, 15/10-11; Kur ’ân ’da Talut kıssası için bk. Bakara, 147-151. 398 Bakara, 32; Al-i im rân, 6, 62; En ’am , 18, 73; Enfâl, 63; Fetih, 4, 7. 399 Hacc, 37. 4 0 0 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin, 2/1-3. 401 Kat, 38. Ö yle görünüyor ki, Tevrat ’ ın, Allah ’ ı gökleri ve yeri altı günde yarattığını belirttiği günler, bizim norm al günlerim izdir. Kur ’ân ise, açıkça şunu belirtm iştir: “ R abbin katında bir gün sizin saydıklarınızdan bin yıl gibidir." Hac, 48; Başka bir ayette yine m eleklerin ve C ebrail’ in Allah'a doğru yükseldikleri günden bahsediliyor ve bu günün süresinin elli bin sene olduğu belirtiliyor. M earic, 4; İşte hurafe ile akıl arasındaki fark budur! Ç ünkü, Allah gökleri ve yeri yaratm aya başladığında güneş ve ay henüz yaratılm am ıştı. D olayısıyla o zam an ne gece, ne de gündüz vardı. O zam an Allah'ın sözünü ettiği gün, nasıl bizim şim diki günüm üz olur? Sonra Allah neden bizim günüm üzü ölçü olarak alsın? O ysa henüz biz yaratılm am ıştık. G ünler, yıldızların, onlar etrafında dönen gezegen ve peyklerin durum una göre uzunluk ve kısalık bakım ından değişiklik gösterir. 402 Kitab-ı M ukaddes,Tekvin, 3/8-10. 403 Allah ’ın sınırsız ilm i için bk. Bakara, 33, 235, 255; M aide, 116; En ’am , 3; İbrahim , 38 vd. 314 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d a A llah g itm e k iste d iğ in d e Y ak u b 'u n "Be n i m ü b are k k ılm ad ık ç a se n i b ırak m am " d e d iğ i an latılıy o r.404 A c ab a, b u sap ık in an ç larla, K u r'ân 'm A llah h ak k m d ak i in an c ı v e O n u b ü tü n k u lların a g alip 405 , k arşı k o n u lm az k u d re t sa h ib i 406 ve y ak alam ası şid d e tli 407 o lu şu arasın d a b ir m u k ay e se y ap m ay a g e re k v ar m ı? Y in e T e v rat'ın b e lirttiğ in e g ö re , A llah H z . M û sa'y a b ir h an d a rast lam ış. O ğ u lların d an b irin i sü n n e t e ttirm e d iğ in d e n d o lay ı o n u ö ld ü rm e k iste m iş. H z . M û sa'n m h an ım ı k e sk in b ir taşla o ğ lu n u n sü n n e t d e risin i k e sip H z . M û sa'n ın ay ak ların a atm ası ü z e rin e A llah H z . M û sa'y ı se rb e st b ırak m ış. 408 K u r'ân , A llah 'ı — h aşa — b u şe k ild e b ir in san g ib i tasv ir e tm e k te n m ü n e z z e h tir. Y in e T e v rat'a g ö re , Y ah u d ile r M ısır'd an ç ık ac ak ları v ak it A llah H z . M u sa'y a o n ların k o m şu ların d an g ü m ü ş v e altın sü s e şy aları ile e lb ise is te m e le rin i k e n d ile rin e sö y le m e sin i e m re tm iş. Bu e m ir ü z e rin e Y ah u d ile r b u n ları iste y ip alm ışlar v e b ö y le c e M ısırlıları so y m u şlar.409 K u r'ân 'm b ü y ü k b ir h iy an e t o lan b ö y le b ir d av ran ışı o n ay lam ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. 2. A l l a h 'ı n a d a le t i n e ve a ld a te rs o la n bazı h ü k ü m le r in yer a l m a s ı: T e v rat şu n ları sö y le r: "A llah , b ab aların g ü n ah ın ı o ğ u lların d a ü ç ü n c ü v e d ö rd ü n c ü n e sle k ad ar aray ac ak " 410 . "A n asın a v e y a b ab asın a sö ğ e n m u tlak a k atlo lu n ac ak " 411 . "Bir ö k ü z , b o y n u z u y la b ir k im se y i ö ld ü rü rse , ö k ü z m u tlak a re c m e d ile - c e k (y an i taşla ö ld ü rü le c e k ) v e e ti y e n m e y e c e k ." 412 A llah , Y ah u d ile re , M ısır'd an ç ık tık ları z am an , k arşı d u rd u k ların d an d o lay ı, A m alik a k av m in in h e r n e le ri v arsa te le f e d ilm e sin i, e rk e k le ri- 404 Kitab-ı M ukaddes, Tekvin, 32/ 25-31; 35/ 9-10 405 M sl.. bk. Yusuf, 21. 406 Kur ’ân-ı Kerim de 50 ’den fazla yerde açıkça Allah ’ ın her şeye kadir olduğu belirtiliyor. (Msl. bk. el- M u ’cem ü ’ l-M üfehres Li Elfazı’ l-Kur’ân..., ‘‘Kadir ’’ m addesi. 407 M sl. bk. Hud, 102; Ra ’d, 13; Ğ afir, 22 4 0 8 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 4/ 24, 25. 4 0 9 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 11/2; 12/ 35, 36. 4 1 0 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 20/ 5. 4 1 1 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 21/17. 4 1 2 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 21/28. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 315 n in , k ad ın ların ın , sü t e m e n ç o c u k ların ın , sığ ırd an k o y u n a v e d e v e d e n m e rk e b e v arın c ay a k ad ar b ü tü n h ay v an ların ın ö ld ü rü lm e sin i e m re t m iş. 413 A llah , b az ı ad am ların T ab u t- u Se k in e n in iç in e b ak tık ların d an d o lay ı, g az ab a g e le re k e lli b in y e tm iş ad am ı te le f e tm iş. 414 H z . D av u d , n ü f u s say ım ın a k alk ışm ış. A llah b u n d an g az ab a g e le re k , cez a o lm ak ü z e re , y ed i k ıtlık , se n e y ah u t k e n d isin i k o v alay an d ü şm an ların ın ö n ü n d e n ü ç ay k aç m ası v e y a ü ç g ü n v e b a c e z aların d an b i rin i te rc ih e tm e sin i te k lif e tm iş. H z . D âv u d v e b ay ı te rc ih e ttiğ in d e n , ü ç g ü n d e y e tm iş b in Y ah u d i ö lm ü ş. 415 3. Büyük P e y g a m b e r le rin B a z ıs ı H a k k ın d a Büyük İ f t ir a la r ın B u lu n m a s ı T e v rat'ın k ıssalarla ilg ili riv ây e tle rin d e d e ay n ı şe k ild e p e y g am b e r le re , o n ların şan ın a, ism e t sıf atın a y ak ışm ay an f iille rin , g ü n ah ların aç ık ç a isn at e d ild iğ in i g ö rm e k te y iz . M e se lâ N u h 'la ( a.s) ilg ili o larak , o ğ lu H â m 'm b a b a sın ı sarh o şk e n av re t m ah alli aç ık o ld u ğ u h ald e g ö rd ü ğ ü n ü , k ard e şle rin e d u ru m u h ab e r v e rip o n ların b ir e lb ise ile b ab a la rın ı ö rttü k le ri an latılm ak tad ır 416 . L û t'u n ( a.s) d a, k av m in in İlâh î az ap la h e lak in d e n so n ra ç e k ild iğ i m ağ arad a ik i k ız ıy la z in a e ttiğ i v e o n ları h am ile b ırak tığ ı 417 şe k lin d e ç irk in b ir if tira m e v c u ttu r. İb râh im (a .s) iç in d e , h an ım ı Sâre v alid e m iz i, k u rak lık y ü z ü n d e n g ittiğ i M ısır y o lc u lu ğ u n d a Firav u n 'u n ad am ların a te slim e ttiğ i şe k lin d e if tiralar y e r a lm a k ta d ır. 418 H z . D av u d 'u n k e n d i o rd u k o m u tan ı U ry an 'm k arısın ı b e ğ e n ip sarh o ş e ttiğ i 419 v e o n u n la y attığ ı v e k o c asın ı ö z e l b ir e m irle h arp m e y d an ın a g ö n d e rip ö ld ü rttü ğ ü if ad e e d iliy o r. H z . Sü le y m an 'ın y e d iy ü z h an ım ı v e ü ç y ü z c ariy e si b u lu n d u ğ u an latıld ık tan so n ra 420 k arıları o n u n k alb in i A llah y o lu n d an sap tırd ık ları v e ih tiy arlığ ın d a b aşk a ilah lara u y m ay a se v k e ttik le ri v e Sü le y m an 'ın b ir p u th an e y ap tırd ığ ı b e lirtiliy o r.421 4 1 3 K ita b -ı M u k a d d e s , Birinci Sam uel, 15/2-3. 4 1 4 K ita b -ı M u k a d d e s , Birinci Sam uel, 6/19 4 1 5 K ita b -ı M u k a d d e s , İkinci Sam uel, 24/13. 4 1 6 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvîn, 9/20-24. 4 1 7 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvîn, 19/20-24. 4 1 8 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvîn, .12/10-20. 4 1 9 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvîn, 19/ 33. 4 2 0 K ita b -ı M u k a d d e s , I. Kırallar, 11. 4 2 1 K ita b -ı M u k a d d e s , I. Krallar, 11. 316 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Bu isn at v e if tiralar k arşısın d a K u r'ân - ı K e rim ise , Sü le y m an ( a.s)'in , Y ah u d ile rin asılsız v e y ak ışık sız if tiraların d an , şirk te n , k ü f ü rd e n , h e r tü rlü c ü rü m d e n , sih ir y ap m ak tan u z ak , m ü 'm in k u lların ın b irç o ğ u n d an ü s tü n k ılm an b ir p e y g am b e r o ld u ğ u n u aç ık lam ak tad ır. 422 Bu n ların h aric in d e b irç o k p e y g am b e r; H z . İb rah im , 423 M u sa v e H a ru n 424 v e Y u su f (a.s) 425 h ak k ın d a K u r'ân 'la tam am e n te rs d ü şe n if tira v e isn atlar m e v c u ttu r. 426 P e y g am b e rle r b u g ib i if tiralard an m ü n e z z e h tirle r. Ç ü n k ü k e n d ile rin e u y m ak farz o ld u ğ u n d an , b u g ib i ç irk in lik le ri işle d ik le ri tak d ird e , A llah taraf ın d an h e m k ö tü lü k le ri m e n e tm e k le g ö re v li, h e m d e b u n ları y ap m a iz n in e sah ip o larak g ö n d e rilm e le ri an lam ın a g e lir. Bu ise , p e y g am b e r o larak g ö n d e rilm e h ik m e tin e te rstir. Baz ı k im se le rin ç ık ıp d a, "b ak ın , y ap tığ ım ız b iz im şe y le ri p e y g am b e rle r d e y ap m ışlar" d e m e y e k ap ı aç ar. O y sa K u r'ân 'd a b u z ik re d ile n p e y g am b e rle r v e d iğ e rle ri e n g ü z e l sıf atlarla v e ö z e llik le rle tan ıtılm ak tad ır. K u r'ân 'a g ö re b ü tü n p e y g am b e rle r A llah 'ın f az lın a m az h ar o lm u ş se ç k in v e salih k u llarıd ır. P e y g am b e rle r y ü k se k ah lak sah ib i ö rn e k in san lar o larak in san ları h id â y e te d av e t e d e n e lç ile rd ir. P e y g am b e rle r, d ah a b irç o k ü stü n v asıf larla K u r'ân m u h atap ların a tan ıtılm ak tad ır. 427 4. Çok le d e B a s it ve Ö n e m s iz B u lu n d u ğ u n u n İş le r le İ l g il i O la ra k , A l la h 'ın M üdaha B e lir t ilm e s i M e se lâ, H z . M u sa v e H aru n 'a, İsrailo ğ u llarm m y iy e c e k le ri k o y u n lar, k u z u la r y a şla rı, ve k e ç ile r k a n la rın ın h ak k ın d a k ap ı v e rile n e m irle rd e sü v e si ü z e rin e b u n la rın sa y ıla rı, sü rü le c e ğ i, b u n la rın su d a h aşlan m ış o larak d e ğ il, k e b ap o larak b aşı, p aç ası v e iç le riy le b e rab e r y e n ile c e ğ i d e tay lı o larak aç ık lan ıy o r. 428 422 Bk. Bakara, 102; Nisa, 163; En ’am , 84; Enbiya, 78-82; Nem i, 15-44; Sebe ’ , 12-14; Sâd, 30-40. 423 Bk. K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin, 12/10-20, 20/1-18; bk. Kur ’ ân-ı Kerim , M eryem , 41-48; Saffat, 99; Ankebût, 26; Enbiyâ, 68-71; En ’am , 84-87; Nisa, 125; M üm tehine, 4; Nahl, 120-121, 123; Bakara, 126, 129130; Hac, 27-28; Al-i İm ran, 96. 424 Bk. K ita b -ı M u k a d d e s , Tesniye, 32/48-52; K ita b -ı M u k a d d e s , M eryem , 51-52; Saffât, 114-115, 118- 121; A ’ raf, 144), ( K ita b -ı M u k a d d e s , I. Sam uel, 12, 16-18, 28-29; II. Sam uel, 3-4, 11, 16; K u r'â n -ı K e rim , Sâd, 20, 25, 30; Bakara, 251; Nisa, 163; Nemi, 15; Sebe ’ , 10-11. 425 Bk. K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin, 37-50; Kur ’ân-ı Kerim , Yusuf Sûresinin tam am ı. 423 G eniş bilgi için bk. M . Beyûm î M ehran, D irâsat Tarihiyye, s. 58-87; Nakre, a.g.e., s. 229-231; Bucaille, a.g.e., s. 217-241. 427 M isal için bk. Bakara, 130; Al-i im ran, 39, 46; En ’am , 85, 87-90; Enbiya, 72-86; Saffât Sûrsi, 112; Kalem , 50. 4 2 8 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 12/1-13. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR « 31 7 D ah a b u n lar g ib i b aşk a ö n e m siz p e k ç o k te f e rru at y e r alıy o r. 429 5. T e v r a t 'ı n ve H u ra fe le ri B ir ta k ım İh tiv a F i k i r le r i T e rs A k la E tm e s i M e se lâ, T e k v in K itab ın d a, A llah , "Be n g ö ğ ü n altın d a b u lu n an h e r c an lı v arlığ ı h e lak e tm e k iç in y e ry ü z ü ü z e rin e su tu f an ı g e tire c e ğ im ; y e rd e b u lu n an ların tam am ı h e lak o lac ak tır 430 " K itab ın d a c e b b arlar b ak iy e sin d e n y aln ız d iy o r. So n ra T e sn iy e Başan k ralı A v c k alm ıştı. O n u n k e re v e ti d e m ir k e re v e t o lu p , u z u n lu ğ u ad ım z irai ile d o k u z v e g e n işliğ i d ö rt z ira o larak Be n î A m m u n 'u n R ab b at şe h rin d e d ir" d e n ili y o r 431 . Bu n d a b ir v ar ç e lişk i ve İlâ h î v a a d in tam am ıy la g e r ç e k le şm e d iğ in i g ö ste riy o r. G ö k k u şağ ı, T u f an 'd an so n ra A llah ile Y ah u d ile r arasın d a ah d in ala m e ti o larak g ö ğ e k o n u lm u ş, A llah , "o b u lu tta g ö rü n d ü ğ ü v ak it b u ah d i h atırlay ac ağ ım " d e m iş 432 . A ltı y ü z b in Y ah u d i y o ld a g id e rle rk e n M ısır'd a y e d ik le ri e t, b alık , h ıy a r, k av u n , so ğ a n , p ıra sa , sa rm ısak v e sa ire d e n m ah ru m k ald ık ların d an d o lay ı şik ây e t e tm işle r, b u n u n ü z e rin e d e n iz d e n b ir rü z g âr ç ık ıp o rd u g âh ın e traf ın a o k ad ar g ü v e rc in şe v k e tm iş k i b ir g ü n lü k y o l k ad ar m e safe ü z e rin e ik i arşın y ü k se k liğ in d e g ü v e rc in y ığ ılm ış. Bu n ların e tle ri d ah a Y ah u d ile rin d işle ri arasın d a ik e n A lla h 'ın g az ab ı ale v le n m iş v e o n ları g ây e t şid d e tli b ir b e lay a ç arp tırm ış, h e lak o lan ları o rad a d e f n e tm işle r. 433 T e v rat'ta b u n a b e n z e r şe y le r p e k ç o k tu r. 434 M isal o larak .v e rd iğ im iz , işare t e tm e y e ç alıştığ ım ız g e rç e k le r v e y a y ap ılm ası m ü m k ü n b e n z e ri k arşılaştırm alar so n u c u g ö rü le c e k ö z e ait f ark lı m u h te v a, T e v rat riv ây e tle rin in K u r'ân k ıssaların a k ay n ak o la m ay ac ağ ın ın aç ık v e k e sin d e lille rin i te şk il e tm e k te d irle r. A n c ak ara ların d a k o n u itib ariy le g ö rü le n b e n z e rlik v e m ü şte re k lik le r, K itab -ı M u - k a d d e s'in o ld u ğ u n u n de tah rif te n d e lilid ir. ö nce A lla h 'ın Fak at so n rad an in d ird iğ i tah rif e se m âv î k itap lard an m aru z k alm ış, ta rih i ö z e lliğ i o lan b ire r b e lg e o lm an ın h aric in d e d in î sah ad a re h b e r o lm ak tan ç ık m ıştır. 4 2 9 K ita b -ı M u k a d d e s , Huruç, 25/1-40; 29/ 1-46. 4 3 0 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin, 6/17. 4 3 1 K ita b -ı M u k a d d e s , Tesniye, 3/11. 4 3 2 K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin, 9/13, 15. 4 3 3 K ita b -ı M u k a d d e s , idad, 11/31. 434 M sl. bk. K ita b -ı M u k a d d e s , Tekvin, 11; Tesniye, 8/ 4. 318 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K u r'ân 'la k arşılaştırm a so n u c u — T e v rat riv ây e tle riy le o ld u ğ u g ib i — İn c ille rle d e h e m g e n e l m u h te v ad a, h e m d e İsa v e aile siy le ilg ili m e se le le rd e e sasa ait b az ı f ark lılık ların b u lu n d u ğ u n u g ö rm e m e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bö y le b ir k arşılaştırm a so n u c u araların d a id d ia e d ile n v e y a v e h m e d ile n b ir k ay n ak lık b ağ ın ın d o ğ ru lu ğ u n u g ö ste re c e k p arale lliğ in k e sin lik le m e v c u t o lm ad ığ ı g ö rü le c e k tir. Ç ü n k ü se m âv î o lan İn c il d e tah rif e d ilm iştir. Bu g ü n İn c il'in tah rif e d ilm iş o ld u ğ u g e rç e ğ in i e n c ah il b ir in san d ah i an lam ak ta g ü ç lü k ç e k m e z . Z ira h e r şe y d e n ö n c e H z . İsa'y a in e n İn c il te k tir. Bu g ü n re sm î İn c ille r o lan d ö rt ad e t v e y a tarih te H ıristiy an k o n sille rin c e ay ık lan m ış y ü z le rc e İn c il n az il o lm am ıştır. 435 M u h arre f İn c il n ü sh aların ın K u r'ân 'a k ay n ak o lm ası b ir y an a, b iz z at K u r'ân , m u h arre f İn c il n ü sh aların a g ö re H ıristiy an lığ ın te m e l in a n ç la rın ı 436 re d d e d e re k , k ü f ü r v e şirk le rin e h ü k m e tm e k te d ir. H z . İsa'n ın İsrailo ğ u lları'n a sad e c e b ir o lan A llah 'a ib ad e tle e m re ttiğ in i, O n a şirk k o şm am aların ı te b liğ e ttiğ in i aç ık lam ak tad ır. H z . İsa'n ın sad e c e d iğ e r e lç ile r g ib i b ir e lç i v e y e m e k y iy e n b ir in san o ld u ğ u n u b e y an e tm e k te d ir. İsa 'n ın (a.s) T e slis in an c ı ( Bab a, O ğ u l, R u h u 'l- K u d ü s) ile ilg ili h e r h an g i b ir şe y sö y le y ip e m re tm e d iğ in i aç ık lam ak tad ır. 437 Bu rad a K u r ’ ân v e İn c il arasın d a tab an tab an a z ıt o lan b ü tü n g ö rü şle ri, H ıristiy an lığ ın in an ç v e ö ğ re tile rin i te k te k sıralam ak iste m iy o ru z . D ah a ö n c e b u te m e l f ark lılık ların ö n e m li b ir k ısm ın a işare t e ttik . H e p sin i z ate n b u rad a d e tay lı b ir b iç im d e e le alm ak m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu e saslı f ark lılık lard an b irisi d e şu d u r: H z . M e ry e m h ak k ın d a d a İn c ille rd e , K u r'ân k ıssaların d a y e r alm ay an b ilg ile r m e v c u ttu r. L u k a İn c il'in e g ö re H z . M e ry e m 'in Y u su f ad ın d a b iri siy le n işan lı o ld u ğ u z ik re d ilm e k te d ir. 438 İn c ille rd e K u r'ân 'la u y u şm ay an p e k ç o k b ilg ile r m e v c u t o ld u ğ u g ib i, k e n d i f ark lı n ü sh aları arasın d a d a p e k ç o k te n ak u z lar v ard ır. A y n ı z a m an d a g e re k T e v rat m e tin le rin d e g e re k se İn c ille rd e b ilim le , b ilin e n ta rih î g e rç e k le rle 435 u y u şm ay an b irç o k m e se le le r d e y e r a lm a k ta d ır. 439 M evcut resm î veya gayr-i resm î İnciller hakkında geniş bilgi için bk. Abdulvahab, en-N eccâr, Kısasu ’l- Enbiyâ, s. 464-484; M ünazarat Beyne ’ l-islâm ve ’n-N asraniyye, s. 35-70; M . Ebû Zehra, M uhadarat, s. 4881; Tüm er, (Prof. Dr.) G ünay, Küçük (Doç. Dr.) Abdurrahman, D inler Tarihi, O cak Yayınları, 1988-Ankara, s. 152-154. 438 H ıristiyan inanç ve öğütleri hakkında toplu bilgi için bk. M . Ebû Zehra, M uhadarat, s. 120-142; M ünazarat, s. 416-548; Nakre, a.g.e., s. 233-244; Bucaille, a.g.e., s. 99-112, 313; Tüm er ve Küçük, D inler Tarihi, s. 137-139, 142-152. 437 Bk. M aide, 72-75; 116-117. 4 3 8 K ita b -ı M u k a d d e s , Luka, 1/26-28. 439 Bk. Bucaille, a.g.e., s. 33-53, 89-111. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 319 H alb u k i K u r'ân -ı K e rim d e n e k e n d i iç in d e ç e lişk ili b ilg ile r, n e d e b i lim le b ağ d aşm ay an v e k e sin tarih î v e rile rin n ak z e ttiğ i m alu m at m e v c u ttu r. 440 G e rç e k le r işare t e d ile n p arale ld e o lu n c a, T e v rat v e y a İn c il'in K u r'ân 'a k ay n ak o lm ası h iç b ir z am an k ab u l e d ile b ile c e k b ir h u su s d e ğ ild ir. Bo z u lm am ış h iç b ir v ic d an , ak l- ı se lim e sah ip o lan h e rk e s b u id d iay ı re d - d e c e k , asıl g e rç e k n e ise o n a te slim o lac ak v e k ab u l e d e c e k tir. 6. İb a d e t ve M u a m e l e le r d e D u ru m İslâm m in an ç d ışın d ak i k o n u lu rd a d a k ö k lü d e ğ işik lik le r g e tird iğ in i g ö rü y o ru z . M e se la, İslâm d ah a ö n c e A llah 'a ad an an p e k ç o k k u rb an ç e şid in i o rtad an k ald ırd ı. K âh in le rin v e p ap az ların arac ılığ ın a so n v e rd i. M ü slü m an 'ın , g e re k ib ad e tle rin d e , g e re k se g ü n ah ların ı af fe ttir m e d e d o ğ ru d an d o ğ ru y a R ab b iy le irtib atın ı sağ lad ı. Bu n d an d o lay ı d a İslâm d a, g ü n ah k u rb an ı, se lam e t k u rb an ı, su ç k u rb an ı...v s. ad ıy la b ir k u rb an tü rü n e rastlan m az . 441 A y n ı şe k ild e İslâm d a n e c ase tle rin h ü k m ü d e , Y ah u d ilik te k i b o ğ u c u v e b u n altıc ı g ü ç lü k v e sık ın tılard an k u rtarılm ıştır. Şu te k ö rn e k b ile -k i n e c ase tle rle ilg ili e n h af if h ü k ü m le rd e n b iri say ılır- Y ah u d iliğ in m e n su p ları iç in ö n g ö rd ü ğ ü g ü ç lü ğ ü n d e re c e sin i g ö ste rm e y e y e te r. K o lay lık d in i o lan İslâm ise b u g ü ç lü ğ ü m e n su p ların d an k ald ırm ıştır: "V e e ğ e r ad e t z am an ın d a d e ğ ilk e n b ir k ad ın ın ç o k g ü n le r k an ak ın tısı o lu rsa, y ah u t ad e t z am an ın d an f az la o larak ak ın tısı o lu rsa; m u rd arlığ ı ak ın tısın ın b ü tü n g ü n le ri ad e t g ü n le ri g ib i o lac ak tır; m u rd ard ır. A k ın tısın ın b ü tü n g ü n le rin d e ü z e rin d e y attığ ı h e r y atak k e n d isi iç in ad e t y atağ ı g ib i o la c ak ; v e ü z e rin e o tu rd u ğ u h e r şe y ad e t m u rd arlığ ı g ib i m u rd ar o lac ak tır. V e b u şe y le re h e r d o k u n an m u rd ar o lac ak v e e sv ab ın ı y ık ay ac ak v e su d a y ık an ac ak v e ak şam a k ad ar m u rd ar o lac ak tır. Fak at sık ın tısın d an tah ir o lu rsa, o z am an k e n d isin e y e d i g ü n say ac ak , v e o n d an so n ra tah ir o lac ak tır. V e se k iz in c i g ü n k e n d isi iç in ik i k u m ru , y ah u t ik i g ü v e rc in y av ru su alac ak v e o n ları k âh in e , to p lan m a ç ad ırın ın k ap ısın a g e tire c e k . V e k âh in b irin i su ç tak d im e si v e o b irin i y ak ılan tak d im e o larak arz e - d e c e k v e k âh in o n u n iç in m u rd arlığ ın ın ak ın tısın d an d o lay ı R ab b in ö nünd e k e f a re t e d e c e k tir. Bö y le c e Isra ilo ğ u lla rın ı kend i m u r d arlık ların d an ay ırac ak sın ız , ta k i araların d a o lan m e sk e n im i m u rd ar e ttik le ri z am an k e n d i m u rd arlık ların d a ö lm e sin le r." 442 440 D aha geniş bilgi için bk. a.g.e., s. 115-210, 211-250. 441 Bu ve benzeri noktalar hakkında detaylı bilgi için bk. K ita b -ı M u k a d d e s , Leviller, Bab: 1-10. 4 4 2 K ita b -ı M u k a d d e s , Levililer, Bap 15/25-31. 320 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D iğ e r n e c ase tle rin h ü k m ü n ü ö ğ re n m e k iste y e n , ay n ı k itab ın Se k iz in c i Bab ın ın o n b irin c i ây e tin d e n o n se k iz in c i ây e tin e k ad ar o k u y ab ilir. İslâm d a ise , istih az alı b ir k ad ın ın y ap m ası g e re k e n te k şe y , b ir p a m u k p arç ası g ib i b ir şe y le k an ın ak ın tısın ı d u rd u rm ak , h e r n am az v ak ti g e ld iğ in d e y e n i b ir ab d e st alm ak tır. Bu d u ru m d ay k e n k o c ası k e n d isiy le aile v i ilişk id e b u lu n ab ilir. Bu to le ran s v e k o lay lık n e re d e , şu g ü ç lü k v e sık ın tı n e re d e ? 443 K u r'ân 'd a, m ü 'm in le rin R ab le rin e o lan şu d u aların d a d iğ e r d in le rd e k i b u g ü ç lü ğ e k ısa b ir işare t v ard ır: "R ab b im iz ! Biz e , b iz d e n ö n c e k ile re y ü k le d iğ in g ib i ağ ır y ü k y ü k le m e !" 444 ib a d e tle rle ç e şitli İslâ m d a , ilg ili u y g u la m a la r Y a h u d ilik ve H ıristiy an lık tak in d e n ç o k f ark lıd ır. Bu n ları te k te k e le alarak ö rn e k le n d irm e k b ile b aşlı b aşın a b ir ç alışm a k o n u su d u r. N ite k im , b u alan d a m u k ay e se li b ir b iç im d e ç o k d e ğ e rli ç alışm alar y ap ılm ıştır.445 Bu h u su sla ilg ili g e n iş b ilg i iç in sö z k o n u su e se rle re b aşv u rm ak ta b ü y ü k y arar v a rd ır. Y iy e c e k le r k o n u su n a sın ırla n d ırm ıştır: " L e ş, g e lin c e , k an , İslâ m dom uz y a sa k e ti, o la n la rın ı A lla h 'ta n şu n la rla b a şk a sı iç in b o ğ az lan an , b o ğ u lm u ş, ( tah ta v e y a taşla) v u ru larak ö ld ü rü lm ü ş, y u k arıd an d ü şm ü ş, b o y n u z lan m ış v e c an av ar p arç alay arak ö lm ü ş o lan h a y v a n la r — henüz c an ları ç ık m ad an k e stik le rin iz h a riç , — taşlar ( p u tlar) ü z e rin d e b o ğ az lan an h ay v an lar." 446 İslâm d ik ili b u n la rı y a sak lark e n , z o r d u ru m d a k alan k im se y e , z aru re tin i g id e re c e k k ad ar v e d ah a ile ri g itm e d e n b u n lard an y iy e b ile c e ğ in e iz in v e rm işti. 447 Y ü c e A llah Y ah u d ile re ise şu n ları y e m e y i h aram k ılm ıştı: "Y ah u d ile re b ü tü n tırn ak lı h ay v an ları h aram e ttik . Sığ ır v e k o y u n u n d a, y ağ ların ı o n lara h aram k ıld ık . Y aln ız h ay v an ların ın sırtların ın , y ah u t b ağ ırsak ların ın taşıd ığ ı, y a d a k e m iğ e k arışan y ağ ların ı h aram e tm e d ik ." 448 Bu d a o n ların h ad d i aşm aları y ü z ü n d e n o lm u ştu r. 449 Z u lü m le ri d e b u n d a ro l o y n am ıştır.450 Y ah u d ile r, M ü slü m an ların d a m e n su p b u lu n d u k ları H z . İb rah im 'in şe riatın d a h aram o ld u k ların ı ile ri sü re re k b u y iy e c e k le ri h e lal say d ığ ı iç in İslâm a itiraz e ttile r. K u r'ân o n lara şö y le c e v ap v e rd i: 443 Bu konuda m isal olarak bk. S e y y id S a b ık , F ık h u ’s -S ü n n e , D âru ’l-Kütübi’l-Arabî, Beyrût 1971, I, 86-89. 444 Bakara, 286. 445 Bunun güzel bir örneği, Dr. Ali O sm an Ateş tarafından, “ S ü n n e tin K a b u l v e y a R e d d e ttiğ i C a h iliy e v e E h l-i K ita b Ö rf v e A d e tle ri" adıyla hazırladığı basılm am ış doktora tezidir. 445 M aide, 3. 447 M aide, 3. 448 En ’ am , 146. 449 En ’am , 146. 450 Nisa, 160-161. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 321 "T e v rat in d irilm e d e n ö n c e İsra il'in (H z . Y ak u b 'u n ) k e n d isin e h aram k ıld ığ ı şe y le r d ışın d a, İsrailo ğ u lların a b ü tü n y iy e c e k le r h e lâld i. D e k i: 'D o ğ ru ise n iz T e v rat'ı g e tirip o k u y u n .' A rtık b u n d an so n ra d a k im A lla h 'a y alan u y d u ru rsa, işte o n lar z alim le rd ir. D e k i: 'A llah d o ğ ru sö y le d i, ö y le y se d o sd o ğ ru , A llah 'ı b irle y ic i o larak İb rah im 'in d in in e u y u n . O , o r tak k o şan lard an d e ğ ild i." 451 İslâm ın Y ah u d ilik te n f ark lı o ld u ğ u n o k talard an b iri d e , f aiz m e se le sid ir. Y ah u d ilik d e f aiz i h aram - g ö rü y o r. Şu v ar k i b u h aram lık , sad e c e Y a h u d ile rin kend i a ra la rın d a k i f a iz a lışv e rişin i b an c ılara f aiz le b o rç v e rm e y i k ap sam ıy o r.452 Bu iç in e da y a a lıy o r, k e n d ile rin d e k i ç irk in ırk ç ılığ ı y an sıtıy o r. İslâm ise , m e rh am e ti c ih an şü m u ld ü r. Bu n u n iç in K u r'ân , f aiz i m u tlak o larak h aram k ılm ıştır. 453 Y ah u d ile rin b u tu tu m u , k e n d ile ri d ışın d ak i m ille tle re k arşı b ir so ru m lu lu k d u y m am a ların d an ile ri g e liy o r.454 Y in e M e d in e 'd e k i Y ah u d ile r M ü slü m an lara d iy o rlard ı k i, " Bir ad am h an ım ıy la n o rm al y o ld an , f ak at ark ad an b irle ştiğ i z am an d o ğ an ç o c u k şaşı g e lir." M ü slü m an lar b u n u H z . P e y g am b e re (a.s.m .) an lattılar. Bu n u n ü z e rin e , Y ah u d ile rin b u saç m a sö z le rin i ç ü rü te n b ir ây e t- i k e rim e in d ird i. 455 H ıristiy an lara g e lin c e o n lar d a, ru h b an lığ ı ic ad e ttile r. Bu n d a işi ile ri g ö tü rd ü le r. Y ap tık larıy la A llah 'ın rız asın ı arad ık ların ı san d ılar. K u r'ân K e rim in e re k b u y ap tık ların ı ay ıp lad ı. 456 Ç ü n k ü b u ru h b an lık in san ın f ıtrî ih tiy aç ların a sırt ç e v iriy o r v e m ak u l h iç b ir g e re k ç e si o l m ad an , A llah 'ın k u lların a ih san e ttiğ i n im e tle rin i y asak lıy o r. Sad e c e K u r'ân - ı K e rim le y e tin e re k g e tird iğ im iz b u b ir k aç ö rn e k b ile — k i b u n lar sad e c e ö rn e k k ab ilin d e n o lu p , İslâm ile Y ah u d ilik ve H ıristiy an lık arasın d ak i b ü tü n ih tilaf n o k taların ı k ap sam am ak tad ır — g ö z ü g ö re n h e rk e se İslâm 'ın m ü stak il b ir k işiliğ in in b u lu n d u ğ u g ö ste riy o r. Bu d a d o sd o ğ ru b ir şah siy e t o lu p , p u tp e re stlik v e h u raf e le rin z in c irle rin d e n k u rtu lm u ş in san ak lıy la, k ısac a, te m iz v e tab ii h ay atla tıp a tıp u y g u n lu k arz e d e r. İşte b u rad an şu ây e t- i k e rim e n in m an asın ı d ah a iy i an lıy o ru z : "San a d a k e n d in d e n ö n c e k i K itab ı d o ğ ru lay ıc ı v e o n u k o l lay ıp k o ru y u c u o larak b u K itab 'ı g e rç e k le in d ird ik ..." 457 Bir k e z 451 Al-i im ran, 93-95. 4 5 2 K ita b -ı M u k a d d e s , Tesniye, Bab: 23/19-20. 453 Bakara, 278-279. 454 Al-i im ran, 75. 455 Bakara, 223. 456 Hadîd, 27. 457 M aide, 48. d ah a 322 B KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b e lirte lim k i K u r'ân , tah rif e lin in d e ğ m e d iğ i in an ç e sasların d a v e in san lık iç in h ala y ararlı b u lu n an am e lî h ü k ü m le rd e T e v rat v e İn c il'le u y g u n lu k arz e tm e k te d ir. Fak at o rtad a b ir tah rif sö z k o n u su y sa v e y a in san lığ ın h ay at şartarı şu v e y a b u h ü k ü m d e d e ğ işik liğ i g e re k tirm işse o n o k tad a K u r'ân ap aç ık g e rç e k n e y se o n u d ile g e tirm iştir. Biz b ir k e z d ah a şu g e rç e k le ri if ad e e d e re k b u k o n u y u n o k talıy o ru z : K e n d isin in sağ d an so ld an d e rle d iğ i sö z le rin i A llah 'a n isp e t e tm e k g ib i b ir tö h m e t, H z . M u h am m e d 'in h e rk e sç e k ab u l e d ile n f ıtrî d o ğ ru lu k v e istik a m e tin e H ıristiy an ların tam am e n ve z ıttır. M e c u sile rin C a h iliy e in sa n la rın ın , ağ ız ların d an işitip Y a h u d ile rin , b e lle d iğ i şe y le rle p e y g am b e rlik d av asın a v e b u n ları b iraz d e ğ iştire re k y in e k e n d ile rin e satm ay a k alk ışm ası ak lın k ab u l e d e m e y e c e ğ i b ir d ü şü n c e d ir. K u r'ân 'm m u c iz e o lu şu , A rap e d ip v e b e liğ le rin i b ir sû re sin in b ile b e n z e rin i g e tir m e k te n ac iz b ırak m asıy la k e sin lik k az an m ıştır. En m e d e n î b ir o rtam iç in d e b ü y ü m ü ş v e e n m ü k e m m e l b ir b iç im d e tah sil g ö rm ü ş b ir alim in b ile y ap am ay ac ağ ı b ir işi M e k k e 'n in taşlık d ağ ları iç in d e y e tişm iş v e h iç tah sil g ö rm e m iş ü m m î b ir z atın y ap m ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. K u r'ân 'm if ad e tarz ı k e n d i k işise l if ad e v e ü slû b u n d an tam am e n f ark lı v e A l lah 'ın k e lam ın a ö z g ü b ir y ü c e lik v e te siri b u lu n m ak tad ır. Eğ e r y ap tığ ı işte b ir h ile b u lu n sa b u n u n sah ab ile ri iç in d e b u lu n an ak ıllı, z e k i v e h atta d âh î ad am lar taraf ın d an m u tlak a k e şfe d ile c e k v e b u n d an d o lay ı itik at v e im an ların a h ale l g e le c e k ti. H alb u k i k e n d isin e im an g e tire n le r, b ir g ü n b ile şü p h e y e d ü şm e y ip o n u n v e f atın a k ad ar p e y g am b e rliğ in e im an v e e m irle rin e itaatta sab it k alm ışlard ır. İslâm b irtak ım d in i p e k y ü k se k h ik m e t, m arif e t, f az ile t v e ad ale t p re n sip le rin i ih tiv a e d e n v e b ü tü n in san lığ ın e n te m e l v e ö n e m li ih tiy aç ların ı sağ lam ay a y e te rli b ir d in d ir. Y ah u d i v e H ıristiy an lara ait o larak K u r'ân 'd a g ö rü le n A s- h ab - ı K e h f v e H z . Sü le y m ân k ıssaları g ib i ü ç d ö rt k ıssan ın İslâm d in i n in te m e l itik ad v e h ü k ü m le riy le ilg ili o lm ay ıp , H z . P e y g am b e rin ü m m î o lm asın d an d o lay ı, b u n ları an c ak v ah iy ile b ild iğ in i isb at am ac ın a y ö n e lik tir. Baz ı ây e t- i k e rim e le rin K itab - ı M u k ad d e s ile u y g u n lu k arz e d ip e tm e m e si İslâm d in i ale y h in d e b ir d e lil te şk il e tm e z . Ç ü n k ü e ğ e r u y g u n ise le r, K u r'ân 'm ö n c e k i se m âv î k itap ları tasd ik e ttiğ in i g ö ste rir; d e ğ il ise le r b u , K itab - ı M u k ad d e s'in tah rif e d ilm e sin d e n ile ri g e lm iştir. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR İç B. 1. K a y n a k la r B ile B ile M u h a m m e d 'i n (H z . Kendi S ö z le r in i A l l a h 'a İlg ili Ş a h s ıy la N is b e t E t t iğ i ■ 323 K a y n a k la r ) İd d ia s ı Bu rad a b u id d ia sah ip le rin i te k te k sıralam ak g e re k m e z . Ç ü n k ü , ç o k az b ir k ısm ı h ariç H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in i k ab u l e tm e y e n b ü tü n g ay r- ı m ü slim le rin id d iası b u d u r. O n lara g ö re K u r'ân , H z . M u h am m e d 'in sö z ü d ü r. İh tilaf sad e c e , K u r'â n 'ı o rtay a k o y ark e n b aşk a h an g i k ay n ak lard an y ararlan d ığ ı k o n u su n d ad ır. Bu f araz iy e , tab iatiy le , H z . M u h am m e d 'in k işise l v e y a to p lu m sal b irtak ım am aç lar g ü tm e si ih tim a lin e d ay an m ak tad ır. Bu rad a b u ih tim alle rin o lab ilirliğ i ü z e rin d e d u ra c ak v e b u am aç larla K u r'ân 'm H z . M u h am m e d 'in e se ri o lab ile c e ğ i faraz iy e sin i d e ğ e rle n d ire c e ğ iz . K o n u y la sık ı m ü n ae b e ti d o lay ısıy la ay rıc a o n u n — h aşa — şair v e y a k âh in o ld u ğ u id d iasın a d a y e r v e re c e ğ iz . a. E m e lle rin i Şahsî Kaynağa a l. G e rç e k le ş tir m e k D a y a n d ı r d ığ ı D ünya M a lın a İç in S ö z le r in i İlâ h î B ir İd d ia s ı O la n D ü ş k ü n lü ğ ü n ü n V a h iy U y d u rm a y a S ev- İ d d ia s ı k e t t iğ i D ü n y a m alın a d ü şk ü n lü k g ib i b ir z aaf , H z . M u h am m e d 'i b ir d in te sis e tm e y e , k e n d i sö z le rin i A llah 'a isn at e tm e y e , d iğ e r b ir if ad e y le — h aşa — A llah 'ı k e n d i arz u su n a g ö re k o n u ştu rm ay a şe v k e tm iş o lab ilir m i? Ö n c e lik le o n u n d ü n y a m alın a k arşı o lan tu tu m u n a b ak ıld ığ ın d a şu re alite ile k arşılaşılır: H z . P e y g am b e r ( a.s.m .), M ü slü m an ların se fe r v e sav aşların d a h ak k ın a e ld e e ttik le ri g an im e tle rin b e şte b irin d e n h isse alm a sa h ip ti 458 . Bu n a rağ m e n o n u n , b ir g ü n o lsu n z e n g in o ld u ğ u g ö rü lm e m iştir. Ç ü n k ü , se f e re v e y a sav aşa ç ık ac ak o lan g az ile ri b u n u n la te ç h iz e d e r, e traf tan g e le n h e y e t v e e lç ile ri b u n u n la ağ ırlar 459 , h ü rri y e tle rin e y e n i k av u şan k ö le le rin ih tiy aç ların ı b u n d an k arşılar 460 , g e re k tiğ in d e M ü slü m an k av u ştu ru rd u . 461 ay e tte b e lirtile n k ö le le ri K e sin lik le sın ıf lara b u n u n la z e k ât alm az , sa tın alıp to p la n a n h ü rriy e tle rin e z e k â tla rı ilg ili d a ğ ıtırd ı. 462 H ac e d e c e k se rv e ti b u lu n m a y an ların h ac c a g itm e le rin i sağ lam ak iç in m asraf ların a b u n d an k atk ıd a b u lu n u r 463 , k e f fare t v e rm e k z o ru n d a k alıp d a p arası o lm ay an ların k e f- 458 Enfâl, 41 Bu konuda şu hadis-i şerif de zikre değer: “ Allah ’ ın size ganim et olarak verdiği şeylerden benim hakkım ancak beşte birdir; bu beşte bir de yine size iade edilm ektedir." (N esâî, Fey ’ 6; ibn H işâm , a.g.e., II, 492) .Bu konuda geniş bilgi ve farklı ictihadlar için bk. Fahreddin Razî, M e fa tih , ilgili ayetin tefsiri. 458 Bk. m sl., ibn Hişam , a .g .e ., II, 137. 460 Bk. m sl., E b u D â v u d , Im â re 14. 461 ibn Hişam , a.g.e., I, 203. 462 Tevbe, 60. 463 eş-Şevkânî, a.g.e., IV, 170. 324 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ f are tin i b u n d an ö d e rd i. 464 H atta, y an m a b ir m u h taç g e lip b ir şe y is te d iğ in d e , e lin d e y o k sa o n u b e k le tir, k e n d isin e b ir şe y g e ld iğ in d e ise o m u h tac a v e rird i. 465 K ısac a, A llah y o lu n d a v e İslam a h iz m e t u ğ ru n d a y ard ım ları p e k ç o k tu . H atta ö y le g ü n o lu rd u k i, y an m a m isafir g e lir, f ak at o n u ağ ırlay ac ağ ı b ir şe y b u lam az d ı 466 . Bu d a b ir y an a, y iy e c e k b ir şe y b u lam ad ığ ın d an d o lay ı b az an ö y le sin e ac ık ırd ı k i, b u , sah ab ile rin in şe f k atin i c e lb e d e rd i. 467 İm k ân b u ld u ğ u n d a k e n d i k e n d isin i te m iz v e h e lâl h iç b ir y e m e k te n m e n e tm e m e k le b irlik te , h ay at v e y aşay ışı g e n e l o la ra k z a h id ç e y d i. M e se lâ ü z e rin d e y a ttığ ı y a ta ğ ı s e rtti. 468 H an ım ların a v e rd iğ i m e h irle r az d ı 469 . Sü s o larak altın k u llan m az , ip e k e lb ise g iy m e z d i 470 . İşte g e lirle ri v e işte g e lirin i h arc ad ığ ı y e rle r! H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) asla z e k ât alm ad ığ ı g ib i, b u n u n , ak rab aları o lan b ü tü n H aşim o ğ u lları a ile si iç in h e la l o lm ad ığ ın ı e tm iştir 471 . Bir g ü n , h e n ü z da aç ık ç a kü çü k o lan ve k e sin to ru n u b ir ilan if a d e y le H z . H a sa n 'm z e k ât m alın d an b ir h u rm ay a e l u z attığ ın ı g ö rm ü ş, "K ıh , k ıh !" d iy e re k , o n u m e n e tm iştir 472 . o larak H atta Bü tü n H aşim o ğ u llan n ın , z e k ât işin d e m e m u r ç alışm aların ı y asak lam ıştır 473 . Bu n u az atlı k ö le si Eb u R a f i'a b ile te şm il e tm iştir. Ç ü n k ü b iz z at H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) b u y u rd u ğ u g ib i b ir k av m in az atlı k ö le si, o k av im d e n b ir f e rt say ılırd ı 474 . K e z a, H z . A li f ak ir b ir in san d ı. Ö y le k i b ir d e f asın d a b ir k ad ın ın v e y a Y ah û d în in y an ın d a su c u o larak ç alışm ış, k u y u d an su ç e k m e k te n e l le ri p a tla m ış 475 , bu na rağ m e n H z. P e y g am b e rin ( a .s.m .) d am ad ı o lu şu n d an y ararlan m ak iste m e m iş, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d e ö z e l o la rak o na h e rh an g i b ir se rv e t v e rm e y e k alk ışm am ıştır. Şu o lay da m e şh u rd u r: Bir d e fasın d a H z . Fatım a, sav aşlard an b irin d e e ld e e d ile n e sirle rin M e d in e 'y e g e tirild iğ in i ö ğ re n m iş v e e v işle rin d e n k e n d isin e y ard ım c ı o lac ak b ir h iz m e tç i iste m e k ü z e re b ab ası H z . P e y g am b e rin 484 Bk. ei-M uvatta ’ , I, 278; Nitekim burada, Hz. Peygam ber (s.a) ’in Yahudilerin m eskun bulundukları yerde öldürülm üş bulunan, fakat katilin kim olduğu konusunda hiçbir delil olm ayan bir M üslüm anın kan bedelini kendi m alından, yani hâzinenin m alından verm iştir, bk. İbn Hişâm , a.g.e., II, 356 465 Buharî, Rikak 17; Tirmizî, Kıyame 36. 466 Nevevî, R iyazu ’s-Salihîn, s. 181. 487 M sl., bk. Nevevî, a.g.e., s. 171. 468 Bk. G azâlî, ihya, II,. 321. 469 M üslim , Nikâh 78; ibn M âce, Nikâh 17; Dârim î, Nikâh 18. 470 Buharî, C ihâd 177, ideyn 1; Ebû Dâvud, Salat 2, 3, Libâs 7; Nesâî, İdeyn 5. 471 Ebû Dâvud, Zekât 5; Nesâî, Zekât 4, 7; Dârim î, Zekât 36. 472 Buharî, Zekât 60, C ihâd 188; D ârim î, Zekât 16, Ahm ed, M üsned, II, 409. 473 M üslim , Zekât 167; Ahm ed, M üsned, IV, 166. 474 Bk. Buharî, M enâkıb 14; Faraiz 24; E b û D â v u d , Zekât 29; Tirmizî, Zekât 25; N esâî, Zekât 97. 475 Ahm ed, M üsned, I, 135. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 325 (a.s.m .) h u z u ru n a v arm ış. N e v ar k i, e li b o ş d ö n m ü ştü r. R e sû lu llah , se v g ili k ız ın ın , A llah 'ın rız asın ı k az an m ay a v e O n u b o l b o l an m ay a te şv ik e d e re k g ö n lü n ü y ap m ak iste m iş v e b u n u n A llah k atın d a b ir h iz m e tç iy e sah ip o lm ak tan d ah a ü stü n o ld u ğ u n u b e lirtm iştir 476 . Bu şu d e m e k tir: R e sû lu llah (a.s.m .) k e n d isi iç in d ü n y a m alı iste m e m iş, o n u ç o lu k ç o c u ğ u iç in de to p lam am ış, h atta ö lü m ü n d e n g e rid e b ırak ac ağ ı h e r so n ra şe y in — h an ım ların ın n af ak ası v e işç ile rin in ü c re ti ç ık arıld ık tan so n ra — M ü slü m an lara sad ak a o ld u ğ u n u ilan e tm iştir 477 . H z . P e y g am b e r d ü n y alık ad ın a e lin e n e g e ç e rse , an c ak p e k az b ir m ik tarın ı b ırak arak b ü y ü k k ısm ın ı ise m u h taç lara sad ak a o larak v e rird i. Bu n d an d o lay ı b az an b o rç alm ay a b ile m e c b u r o lu rd u . H atta b ir d e f a, ç o lu k ç o c u ğ u n u n g e ç im i iç in ö d ü n ç ald ığ ı o tu z sa' y an i b in k ırk d irh e m ar p ay a k a rşılık z ırh ın ı re h in o larak v e rm işti. V e b u f atın d an so n ra k u rtarılab ilm iştir478 . H z . A işe 'n in ve z ırh an c ak v e sah ab ile rin d e n b az ıların ın b ild ird ik le rin e g ö re , H z . P e y g am b e r v e f at e ttiğ i z am an , m i ras o larak n e b ir d in âr, n e b ir d irh e m 479 , n e b ir d av ar, n e b ir d e v e 480 , n e b ir e rk e k k ö le , n e b ir k ad ın k ö le b ırak m ış 481 , n e d e ( v asiy e t e d ile c e k m alı b u lu n m ad ığ ı iç in ) b ir şe y v asiy e t e tm iştir 482 . O n d an sad e c e , b in d iğ i b e y az b ir k atır, A llah y o lu n d a v ak f e tm iş o ld u ğ u b ir araz i p arç ası 483 ile k u lla n d ığ ı sila h ı k a lm ıştır. 484 H a tta , b iz z a t k e n d isi bu f iilî u y g u lam asın ın , "Biz ( p e y g am b e rle r) e m irasç ı o lu n m az . Biz g e riy e n e b ırak ırsak sad ak ad ır" 485 , "H an ım larım ın n af ak asın d an v e m ü te v e llim in m asrafın d an so n ra, n e b ırak ırsam sa d a k a d ır" 486 b u y u rm u ştu r. Ö lü m d ö şe ğ in d e ik e n H z . A işe 'n in n e z d in d e m u h af az a e d ile n se k iz - d o k u z altın ı H z . A li v asıtasıy la a ltın la r y an ın d a ik e n f ak irle re v e rd irip : A lla h 'ın h u z u ru n a " Eğ e r M u h am m e d , b u ç ık sa y d ı, ac ab a h a li ne o lu rd u ? " b u y u rarak 487 d ü n y a m alın a k arşı istiğ n asın ı d ile g e tirm iştir. 476 Buharî, N efekat 7, D aavât 10; M üslim , Zikir 63, 81; ibn M âce, D ua 2. 477 Buharî, Vasayâ, 32, Farâiz 13; M üslim , C ihâd 55; M uvatta ’ , Kelâm 28. 478 Buharî, C ihad 89, M agâzî 86; Tirm izî, Buyu' 7; N esâî, Buyu ’ 58, 83; ibn M âce, Ruhûn 1; Dârim î, Buyu ’ 44; Ahm ed, M üsned, I, 236, 300, 301... 479 Buharî, Vasâyâ 1, M egâzî 83; M üslim , Vasiyyet 18; ibn M ace, Vasâyâ 1; N esâî, ihbâs 1, Vasâyâ 2; Ahm ed, M üsned, I, 300... 480 Ahm ed, M üsned, VI, 136-137; ibn Sa ’d, Tabakât, II, 260. 481 Ahm ed, M üsned, I, 300-301; ibn Sa'd, Tabakât, II, 316-317. 482 Ahm ed, M üsned, VI, 44; ibn Sa'd, Tabakât, II, 260. 483 Buhârî, Vasâyâ 1, C ihâd 61,86, Hum us 3, M egâzî 83; Nesâî, ihbâs 1; Ahm ed, M üsned, IV, 279. 484 Buhârî, C ihâd 5, H um us 1, N efekât 3,, 86, Vasâyâ 15, H um us 3, M egâzî 83; Nesâî, ihbâs 1; Ahm ed, M üsned, IV. 279 485 Buhârî, j ’tisâm 5, H um us 1, N efekât 3, Fadâilü ’s-.Sahhabe 12, Ferâiz 3; M üslim , C ihâd 51, 52, 54, 56; Dârim î, Kelâm 27; Ahm ed, M üsned, I,. 4, 6. 488 Buharî, Vasayâ 32, Ferâiz 3; M üslim , C ihâd 55; M uvatta', Kelâm 28. 487 Ahm ed, M üsned, VI, 104; ibn Sa'd, Tabakat, II, 237-238. 326 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR İşte b ü tü n b u h alle r H z . M u h am m e d 'in v e ra' v e tak v an ın an c ak p e y g am b e rle re m ah su s o lan b ir k e m âl d e re c e sin i h aiz o ld u ğ u n u v e k e n d isin d e n k iz b v e riy a sad ır o lm asın a im k ân b u lu n m ad ığ ın ı şü p h e y e asla y e r b ırak m ay ac ak su re tte isb at e d e n aç ık d e lille rd ir. Bu d a d e m e k tir k i, d ü n y a m alı asla o n u n d ü şü n c e si o lm am ıştır. San k i R e su lu llah ( a.s.m .) b u tu tu m u y la, k e n d isin d e n asırlar so n ra g e lip , o n u , g û y a f ak irliğ in ru h u n d a b ırak tığ ı y ara v e h asre ti g id e rm e k iç in se rv e t le r y ığ m ak iste m e k le ith am e d ip d il u z atan lara c e v ap v e rm iş g ib id ir. a2. C in s e l G e rç e k le ş tirm e k A r z u la r ı n ı İç in V a h iy U y d u rd u ğ u İd d ia s ı H z . P e y g am b e rin — h aşa — c in se l arz u ların ı tatm in iç in v e d ah a f az la k ad ın la e v le n m e k am ac ıy la v ah iy le r u y d u rd u ğ u şe k lin d e k i id d ian ın d e tay lı b ir b iç im d e d e ğ e rle n d irilm e si, ö z e llik le H z . Z e y n e b ile e v le n m e sin e o lan itiraz lar v e c e v ap ları d ah a ö n c e g e ç ti. Bu rad a te k rara ih tiy aç g ö rm ü y o ru z . A n c ak , k o n u , ö z e llik b ak ım ın d an b ir y ö n ü y le b u ray la d a il g ili o ld u ğ u n d an sad e c e işare t e tm e k le y e tin iy o ru z . b. L id e r l ik V a h iy T u tk u s u n u n U y d u rm a y a S e v k e t t iğ i İ d d ia s ı H z . P e y g am b e rin — h aşa — lid e rlik tu tk u su v e saltan at k ay g ısıy la v a h iy u y d u rarak b u g ü c ü , d in i b ir g ö rü n ü m altın d a g e rç e k le ştirm e arz u su n d a o ld u ğ u id d iası, m ü ste şrik le rin y ay g ın id d iaların d an b irid ir. M e se le n in b ö y le o lm ad ığ ı tarih î b ir re alite ise d e k o n u n u n b ir k e re d ah a ay d ın latılm asın d a f ay d a m ü lah az a e d ilm iştir. Bu n a g ö re b e n z e r su - i z an b iz z at d ö n e m in M e k k e 'li m ü şrik le rin d e d e g ö rü lm ü ştü r. N ite k im , M e k k e li m ü şrik le r, H z . P e y g am b e rin H ak d in i v az v e te b liğ e tm e sin d e , b az ı m e n faat v e m ad d i k az an ç lar aram ay a ç alışıy o rlard ı. K u r'ân - ı K e rim d e b u id d iay a d o ğ ru d an d o ğ ru y a c e v ap v e rilm e d e n e sk i ç ağ lard a d a A llah 'ın h an g i k u lu v e re sû lü in san ları d o ğ ru y a v e iy iliğ e d av e t e tm işse ay n ı ith am la ra y m d a k ile r k a rşıla ştığ ı H z. M û sa ile k a y d e d ilm iştir. H aru n 'u n M e se lâ , h ak k a Fira v u n 'u n d av e tin e şu sa- k a rşılığ ı v e rm işle rd ir: "O n lar: 'Siz ik in iz b iz i atalarım ız ı ü z e rin d e b u ld u ğ u m u z ( y o l)d an ç e v irm e k v e y e ry ü z ü n d e b ü y ü k lü k siz in o lsu n d iy e m i b iz e g e ld in iz ? Biz , siz in ik in iz e in an ac ak lar d e ğ iliz / d e d ile r." 488 "Bu , an c ak siz in g ib i b ir in san d ır. Siz in ü z e rin iz e ü stü n lü k k u rm ak is tiy o r." 489 488 Yunus, 78. 488 M u ’m inûn, 24. KU R ’ÂN VE H Z. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 327 D e m e k k i, h ak v e ad ale t d ü şm an ların ın ç o k e sk ile re d ay an an b ir tak tiğ i v ard ır: Bu n lar, A llah 'ın h an g i k u lu in san ları, c e m iy e ti v e m il le ti ıslah a ç alışm ışsa, o n a d arh al "ik tid ar h ırsıy la g ö z ü d ö n m ü şlü k " d am g asın ı v u rm u şlard ır. Bu d ü şü n c e y e ay n ı su ç lam ay a H z . M û sa v e H z . H aru n m aru z k alm ışlard ı. Firav u n v e y an d aşları, H z . M û sa ile H aru n ' u n ik tid ara h e v e sli o ld u ğ u n u , şan v e şö h re t sah ib i o lm ak iste d ik le rin i id d ia e tm işle rd i. A y n ı if tira H z . İsa'y a d a atılm ıştı v e k e n d isin in Y ah u d ile rin lid e ri v e k ralı o lm ak iste d iğ i sö y le n m işti. İşte K u re y şli k a b ile re isle ri d e H z . P e y g am b e rin ik tid ara talip o ld u ğ u n u d ü şü n m ü şle rd i. G e rç e k şu k i, ö m ü rle ri b o y u n c a d ü n y an ın m ad d i im k an ların d an f ay d a lan ıp p ara, p u l, şan v e şe v k e t sah ib i o lm ak iste y e n le r, b u d ü n y ad a b ir in san ın h iç b ir şah sî ik tid ar v e ik b al b e k le m e d e n , h iç b ir ç ık ar g ü tm e d e n , k arşılık sız , sam im iy e tle v e iy i n iy e tle in san ların iy iliğ i v e f e lah ı iç in sab ah tan ak şam a k ad ar ç alışac ağ ın a b ir tü rlü in an am az lar...490 Şim d i d e , R e su lu llah m ( a.s.m .) h ü k ü m ran lığ ın ın z irv e sin d e ik e n taşıd ığ ı d u y g u ları v e y ap tığ ı ic raatları k o n u su n d a şu ö n e m li g e rç e k le ri k ay d e d e b iliriz : H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) te rtip e ttiğ i ask e rî se f e rle rin b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u n a b iz z at k atılm ıştır. O y sa d e v le t b aşk an ı o larak , as k e rî g ö re v le ri o rd u su n a v e k o m u tan ların a h av ale e d ip sad e c e siy âsî işle ri y ü rü tm e k le y e tin e re k d e v am lı o larak M e d in e 'd e k alıp c an ın ı te h lik e y e atm ay ab ilird i. Fak at o , m ü m k ü n o ld u ğ u n c a rah at v e g ü v e n li b ir h ay at sü rm e y e v e sile e d ile c e k b ir saltan atın p e şin d e d e ğ ild i. A k sin e , A llah 'ın d in in in y e ry ü z ü n e sağ lam b ir şe k ild e y e rle şm e si v e h ak , ad a le t v e e şitlik p re n sip le rin in y ay ılm ası u ğ ru n d a e lin d e n g e le n ç ab ay ı sarf e d iy o rd u . M e se lâ, U h u d Sav aşın d a, y ay ı k ırılm c ay a k ad ar o k attık tan so n ra u ğ rad ık ların ı h e p im iz b iliy o ru z . Y in e , A h z ab Sav aşın d a, h e n d e k k az ım m a n asıl b ilf iil iştirak e ttiğ i, M ü slü m an ların az m in i b ile y ip , o n lar d a b ü y ü k b ir g ay re tle k az ı işin e k o y u ld u k ları v e R e su lu llah m ( a.s.m .) k e n d ile riy le o m u z o m u z a ç alışm asın ı şiirle rle d ile g e tird ik le ri m e şh u rd u r 491 . A y n ı şe k ild e , o g ü n e k ad ar y ap ılan b ü tü n ask e rî se fe r le rd e n d ah a ç e tin , d ah a z o r v e d ah a u z u n o lan T e b u k Se f e rin d e n asıl o r d u su n u n b aşın d a e n ö n d e y ü rü d ü ğ ü b ilin m e k te d ir 492 . H u n e y n Sav aşın d a d a e n ö n saf ta sav aşm ış v e b aşlan g ıç ta İslâm o rd u su g e ri ç e k ilm işk e n o b ir av u ç f e d âk âr ile se b at e d e re k ile rle m e y e ç alışm ıştır.493 R e su lu llah ( a.s.m .) so sy al m e v k ii n e o lu rsa o lsu n h iç b ir g ü n h iç b ir k im se y e k arşı b ü y ü k le n d iğ i o n a te p e d e n b ak tığ ı v ak i o lm am ıştır. Bir 490 M evdûdî, a.g.e.l I, 217-218. 491 Bu konuda geniş bilgi için bk. ibn Hişâm , a.g.e., II, 216, 217. 492 Tebuk Seferi hakkında bilgi için bkz. ibn H işâm , a.g.e., II, 515-529. 493 Bk. ibn H işâm , a.g.e., II, 442-443. 328 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR M ü slü m an ın d u y g u ların ı in c ittiğ i g ö rü lm e m iş v e n ak le d ilm e m iştir 494 . H atta ö le n b irin in m e z arın a in ip y e rin i d ü z le m e k te n , so n ra d a ö lü y ü m ü b are k e liy le alıp d e f n e tm e k te n b ile ç e k in m e z d i 495 . Bir d e f asın d a, h a y attay k e n k e n d isin i m e sc id i te m iz le m e h iz m e tin e v ak f e tm iş k e n d i h a lin d e z e n c i b ir k ad ın ö lm ü ştü . Sah ab ile r, b u k ad ın ın d u ru m u H z . P e y g am b e ri p e k f az la ilg ile n d irm e z d ü şü n c e siy le o n a h ab e r v e rm e k iste m e d ile r ve k ad ın ı d e f n e ttile r. R e sû lu lla h ( a.s.m .) d ah a so n ra bu nu ö ğ re n in c e o n ları y ad ırg ad ı v e g id ip k ad ın ın m e z arı b aşın d a c e n az e n a m az ın ı k ıld ı 496 . M ü b are k e liy le z e k at d e v e le rin i G e n ç liğ in d e k o y u n g ü ttü ğ ü n d e n ç o ğ u k e z sö z e d e r 498 d a m g a la rd ı 497 . v e bund a h iç b ir sak ın c a v e e k sik lik g ö rm e z d i. İşte A llah T e alâ'n ın k u su rd an v e aşağ ılık k o m p le k sin d e n te m iz k ıld ığ ı b ü y ü k ru h lar b ö y le d ir. H e r n e k o n u d a o lu rsa o lsu n k e n d isiy le k o n u şan h e rk e si d ik k atle d in le rd i. H atta b ir d e f asın d a saf b ir k ad ın o n u d u rd u rm u ş, k ad ın sö z ü n ü b itirin c e y e k ad ar y an ın d a ay ak ta b e k le m işti. Ne o nun g ö n lü n ü k ırm ış, ne de o nu k o v m u ştu 499 . Y in e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) su ltan lar iç in y ap ıld ığ ı g ib i ask e rle rin in san ları d ö v e re k o n a y o l aç m aların ı se v m e z d i 500 . Sa h a b i- le rin e , Y ab an c ı m ille tle rin b irb irle rin i aşırı d e re c e d e y ü c e lttik le ri g ib i k e n d isin i y ü c e ltm e m e le rin i sö y le rd i 501 . T e v az u u n u n d iğ e r b ir if ad e si o larak sah ab ile rin in ark asın d a n am az k ılm ış v e b u n d a h iç b ir b u ru k lu k h isse tm e m iştir 502 . H z. P e y g am b e r ( a.s.m .) z o rb a ve z alim d e ğ ild i. H atta, b ir k e re c ik o lsu n b ir h iz m e tç iy i b ile d ö v m e m iştir 503 . H z . En e s (V . 93) o n u n v e fatın d an u z u n b ir z am an so n ra b ile , k e n d isin e o lan so n su z şe f k at v e y u m u şak lığ ın ı, y ap tığ ı b ir işi n e d e n y ap tığ ın ı, y ap m ad ığ ı b ir işi d e n e d e n y ap m ad ığ ın ı te n k id y o llu sö y le m e d iğ in i y ad e d iy o rd u 504 . K ö tü b ir m ü n af ık o lan A b d u llah b in Ü b e y y ö lü p g id in c e y e k ad ar R e su lu llah ( a.s.m .) o n u n k ab alık v e sa y g ısız lığ ın a k atlan m ıştır 505 . Bu n u d a o n d ak i b e şe rî z aaf a şe f k ate n y ap m ıştır. Ç ü n k ü , M e d in e 'li M ü slü m an lard an , o nu k e n d ile rin e re is y ap m ak iç in taç b ile h a z ırla d ık la rın ı 494 Hz. Peygam ber (s.a) ’in elde ettiği zaferler ve ulaştığı tartışm asız başarıya rağm en son derece m ütevazı olduğuna ilişkin bk. Irving, s. 199. 495 Bk. eş-Şevkânl a.g.e., IV, 51. 490 Bk. Buharî, C enâiz 5; ibn M âce, C enâiz 32. 497 M üslim , Libâs 112. 498 Bu konu ve ilgili rivayetler için bk. M . Ham idullah, a.g.e., I, 54. 499 Hz. Peygam ber (s.a)'in alçak gönüllü oluşunun başka örnekleri için bk. N evevî, R iyazu's-Salihîn, s. 192... 500 eş-Şevkânî a.g.e., V, 48. 501 Ebû Dâvud, Edeb 152; Ahm ed, M üsned, V, 253, 256. 502 Bk. m sl. ibn Hişam , a.g.e., II, 653. 503 Ebû D âvud, Edeb 4; ibn M âce, Nikâh 51; Dârimî, Nikah 34. 504 Ahm ed, M üsned, III, 197. 505 Bk. m sl. ibn Hişâm , a.g.e. I, 526; II, 48, 64, 118, 191,290-292, 300. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 329 ö ğ re n m işti 506 . M e k k e 'd e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) ile k arşılaşıp m e m le k e tle rin e g e lm e k ü z e re an laşm asalard ı İb n Ü b e y y 'in b u re isliğ i g e r ç e k le şe c e k ti 507 . Be d e v i b ir A rap , b ir k e re sin d e g ö m le ğ in d e n ç e k e re k m ü b are k v ü c u d u n u in c itm iş v e b e rab e rin d e g e tird iğ i ik i d e v e y ü k ü k ad ar m al iste m iştir. Bu k ab alık k arşısın d a b ile o n u c e z alan d ırm am ış v e b e d e v in in iste d iğ in i v e rm iştir. 508 H z . P e y g am b e r'in b u e n g in h ilm in in ç o k say ıd a ö rn e k le ri b u lu n m ak tad ır. 509 Eğ e r istib d ad v e b ask ı H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) k arak te ri o lsay d ı, sav aş v e y a b arışla ilg ili h iç b ir k o n u d a sah ab ile riy le m e şv e re t e tm e z v e h iç b irisin in k e n d i g ö rü şü n e te rs b ir g ö rü ş b e lirtm e sin i iste m e z d i. O y sa o n larla ç e şitli v e sile le rle sık sık istişare le rd e b u lu n m u ştu r 510 . Y in e e ğ e r H z. P e y g am b e r ( a.s.m .) d ünya sa lta n a tı p e şin d e o lsay d ı, d e v le t b aşk an lığ ın ı k e n d i aile sin d e n b irin i v e liah t tay in e d e rd i. Bu n d an d a ö te si, M ü slü m an ların k e n d isin i, H ıristiy an ların H z . İsa 'y ı aşırı d e re c e d e y ü c e lttik le ri g ib i y ü c e ltm e le rin i m e n e tm iş v e k e n d isin in sad e c e A l la h 'ın k u lu v e e lç isi o ld u ğ u n u b e lirtm iştir 511 . Bü tü n b u n lar — k i ç o k say ıd a d e lille rin sad e c e b ir k aç ıd ır — k an ıtlıy o r k i, H z . ( a.s.m .) saltan at p e şin d e k o şm am ış, P e y g am b e r saltan atın z irv e sin e u laştığ ı z am an d a b u k e n d isin i h iç b ir şe k ild e d e ğ iştirm e m iştir. C ariy le , d ü n y a saltan atın ın H z . M u h am m e d 'in h e d e f i o lam ay ac ağ ın ı k e n d in e ö z g ü ü slu b u y la şö y le d ile g e tirm e k te d ir: "İk b al h ırsı m ı? Bü tü n A rab istan b u in san a n e v e re b ilir? R u m H e rak liy ü s'ü n , İran h ü k ü m d arı K isra'n m tac ı, b ü tü n d ü n y an ın taç ları b u in san iç in n e if ad e e d e r? O n u n işitm e k iste d iğ i şe y , y e ry ü z ü n d e d e ğ il, y u k arıd ak i g ö k le rin se sid ir. Bü tü n d ü n y a taç ları, saltan atları, şan ları, şe re f le ri k ısa b ir z am an so n ra n e o lac ak tır? H iç !" 512 505 ibn Hişam , a. g. e, I, 584-585. 507 ibn Hişâm , a, g.e., II, 292. 508 Bk. Ahm ed, M üsned, III,. 210; Kadı lyaz, Şifa, I, 80; M . Asım Koksal, a.g.e., XI, 450-450. 509 Bk. M . Asım Koksal, a.g.e., XI, 444-452. 510 M sL, Bedir Savaşı öncesinde İslâm ordusunun konaklayacağı yerin tesbiti olayında bir sahabisinin kendi fikrini dile getirm esi (bk. ibn H işâm , I, 620) ve U hud Savaşı öncesinde düşm anı şehrin dışında m ı yoksa şehirde kalarak m ı karşılayacakları konusunda sahabilerine danışm ası (ibn H işâm , a.g.e., II, 63-64) ve her iki olayda da kendi fikrini değil de sahabilerinin fikrini uygulam a alanına koym ası bunun en güzel iki örneğidir. 511 Bk. Kastalânî, el-M evâhibü ’l-Ledünniyye, M ısır 1281, s. 189.. 512 Cariyle, a.g.e., s. 23. 330 c. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ K a v m in i T e s ir Sosyal K a z a n d ır m a k D e n e b ilir k i, H z ve İç in A h la k î A l l a h 'a A ç ıd a n İs n a t Is la h E t t iğ i A m a c ı y la S ö z le r in e İd d ia s ı M u h am m e d 'in , — h aşa — k e n d i e se ri o lan K u r'â n 'ı A llah 'a m al e tm e k le k e n d i sö z ü n e b ir k u d siy e t, k u v v e t v e te sir k a z an d ırm ak iste m iştir 513 . K u r'ân 'ı A llah 'a isn at e tm e si b u n d an o lam az m ı? Bu n a k arşı d e riz k i: Bu m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü d in î b ağ lay ıc ılık b ak ım ın d an H z . M u h am m e d 'in k e n d isin e n isp e t e ttiğ i sö z le r ile A l la h 'ın sö z ü k ab u l e ttik le ri arasın d a h iç b ir f ark y o k tu r. H e r ik isi d e İslâm d in in in k ay n ağ ı n ite liğ in d e d ir. İn san lar h e r ik isin e d e e şit se v i y e d e itaat e tm e k le y ü k ü m lü d ü rle r. Eğ e r, H z . M u h am m e d 'in k e n d isin e ait sö z le ri, k u v v e t v e te sir k az an d ırm ak am ac ıy la A llah 'a isn at e tm e k g ib i b ir n iy e ti o lsay d ı, b ü tü n sö z le rin i A llah 'a iz af e e d e rd i. b ir ay ırım Bu k o n u d a g ö z e tm e z d i. H z . P e y g am b e r'in K u r'ân 'a g ö ste rd iğ i taz im i k e n d i sö z le rin e k arşı asla g ö ste rm e m e si g e rç e ğ in e d ah a ö n c e te m as e d ilm işti. A y rıc a H z . M u h am m e d 'in k e n d i sö z le rin e b ir te sir, b ir az am e t v e k u d siy e t k az an d ırm ak am ac ıy la A llah 'a n isb e t e ttiğ i şe k lin d e b ir id d iad a b u lu n m ak , b u re h b e rin in san ları ıslah v e g ay e sin e g id e rk e n , y alan v e g ö z b o y am a k ö p rü sü n d e n g e ç m e k te m ah z u r g ö rm e y e n b ir k işi o lm asın ı c aiz v e m e şru say m ay ı g e re k tirir. H alb u k i b u ö y le b ir m e se le d ir k i h e r şe y d e n ö n c e tarih î re alite b u n u n k arşısın a ç ık ar: Ç ü n k ü o n u n m ü b are k sire tin i d ik k atle in c e le y e n h e rk e s, h are k at v e se k e n atın d a o lsu n , ib are v e işa re tle rin d e o lsu n , k ız g ın lığ ın d a o lsu n , h o şn u tlu ğ u n d a o lsu n a l d atıc ılık tan e n u z ak b ir in san o ld u ğ u n d a; b ü y ü k o ld u ğ u k ad ar k ü ç ü k say ılan işle rd e d e , g iz lid e v e âşik âre d e d o ğ ru lu ğ a so n d e re c e d ik k at e ttiğ in d e , g e re k n ü b ü v v e tte n ö n c e v e g e re k se so n ra, d o ğ ru lu ğ u n , o n u n e n b âriz v asf ı o ld u ğ u n d an k e sin lik le şü p h e e tm e z . İşin b aşın d an g ü n ü m ü z e k ad ar d o stları g ib i d ü şm an ları d a 514 b u n a şah itlik e tm e k te d irle r. "D e k i: Eğ e r A llah d ile se y d i K u r'ân 'ı siz e o k u m az d ım v e o n u siz e h iç b il- 513 N itekim , H ubert G rim m e, onu, zenginleri korkutarak onaylarını alm ak için gelişigüzel uydurduğu bir “ m itoloji ” nin yardım ıyla m alî ve sosyal bir reform u gerçekleştirm iş olan bir sosyalist olarak görm ektedir.” (R odinson, a.g.e., s. 351-352). 514 Ç eşitli m isaller arasında M sl. Thomas C arlyle ’in “ Kahram anlar” adlı kitabında ve Kont H enri Di Kastri adlı Fransız yazarın İslâm hakkındaki “ H atıralarında yazdıklarını okuyunuz. Sonra da cahiliye dönem inde Bizans im paratoru H erakliyus ’ un huzurunda, Kureyş adına Ebû Süfyân ’ ın sözcülüğü ile tescil edilm iş olan Kureyş kabilesinin şahitliğini okuyunuz. H erakliyus: “ Bu iddiasından önce siz onu yalancılıkla itham eder m iydiniz?" diye sorunca: “ H ayır!” diye cevap verm işti. Kezâ, “ Aldatır m ı? ” diye sorunca, “H ayır aldatm az" diye karşılık verm işti. (Bu karşılaşm ada geçen uzun m uhavere için Bk. Buharı, Bed ’ul-Vahy 6; M üslim , C ihad 74). KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 331 d irm e z d i. Be n o n d an ö n c e aran ız d a b ir ö m ü r b o y u k alm ıştım (b ö y le b ir şe y y ap m am ıştım ), h iç d ü şü n m ü y o r m u su n u z ? " 515 d. K â h in O ld u ğ u İd d ia s ı M ü ste şrik R o d in so n 'u n "M ah o m e " isim li k itab ı, n e re d e y se H z . M u h am m e d v e K u r'ân ale y h in d e o rtay a atılm ış id d ia v e if tiraların b ir f ih risti n ite liğ in d e d ir. Sö z k o n u su y az ar, z ih in b u lan d ırm ak iç in b u tü r f ik irle rin h e m e n h e p sin e sırası g e ld ik ç e y e r v e rir, ark asın d an u stac a z an n e ttiğ i b ir m an e v ray la aslın d a o g ö rü şü b e n im se m e d iğ i iz le n im in i v e rm e y e ç alışır. H z . M u h am m e d h ak k ın d a k âh in lik id d iası d a b u n lar d an b irid ir. R o d in so n , K u r'ân 'ı, H z . M u h am m e d 'in işittiğ i, te k rarlad ığ ı ve ta n rısın a b ak ım ın d an , y o rd u ğ u c in le rin v a h iy le r çö l o la ra k k â h in le rin e n ite le n d irm e k te ilh am e ttik le riy le ve şe k il tam am ıy la ö z d e ş o ld u ğ u n u id d ia e tm e k te d ir 516 . A y rıc a H z . M u h am m e d ile k ah in le r arasın d a b ir ç o k o rtak ç iz g i b u lu n d u ğ u n u , f iz y o lo jik v e p sik o lo jik y ap ısın ın k âh in le rin k iy le ay n ı tip te b u lu n d u ğ u n u id d ia e tm e k te d ir 517 . N e v ar k i h e m e n so n rak i p arag raf ta, k e n d isiy le b ü y ü k b ir ç e lişk iy e d ü şe re k " Bir k âh in d e ğ ild ir M u h am m e d " if ad e sin i k u llan m ak tad ır 518 . H z. P e y g am b e rin b i'se ti e sn asın d a k e h ân e t A rab istan 'a y ay ılm ış, m e m le k e tin h e r taraf ın ı sarm ış b ir b e la id i. K âh in , b ir n e v i z an ile g ay b h ab e ri v e re n e v e f alc ıy a d e n ir. V e rd iğ i h ab e r g e ç m işe m ü te allik o lu rsa k âh in , g e le c e ğ e m ü te allik o lu rsa arraf d e n ild iğ i d e sö y le n ir. K e h ân e tte m e şh u r o lan c in le rd e n y ard ım tale b e tm e k tir 519 . K ah in g e le c e ğ e d air h ab e r v e rirk e n c in taraf ın d an y ö n e tile n , c in n in v e rd iğ i ilh am ın e tk isiy le o lağ an ü stü sö z le r sö y le y e n k im se o ld u ğ u g ö rü şü o g ü n k ü A rap lar arasın d a y ay g ın d ı 520 . ih tila f la rı da h ail u Bu f asl k â h in le r, e d e rle rd i. ay n ı z am an d a R ü y aların b ü tü n ta b irc isi d av aları, o n lar id i. K ab ile m e n su p ları iç in y aln ız d o k to r d e ğ il, ay n ı z am an d a to p lu m d a işle n m iş c in ay e tle rin d e d e d e k tif i id ile r. Bu se b e p le m e m le k e tin h e r ta raf ın d a n ü f u z v e itib arları v ard ı. K âh in le r p u th an e le rd e o tu ru rlard ı. H e rb irin in h u su si b ir p u tu v ard ı v e b u p u ta h iz m e t e d e rd i. K e h ân e t ü c re ti o larak b ü y ü k m e b lağ lar alır, ay rıc a ad ak d a k ab u l e d e rle rd i. A ld ık ları ü c re te h u lv ân d e n ird i. Bu n lar 515 Yunus, 16; Draz, en-N ebeü'l-Azîm , s. 15-16. 516 Rodinson, a.g.e., s. 109. 517 Rodinson, a.g.e., s. 82. 518 A.g.e., s. 83. 519 Eim ahlı, H ak Dini, VII, 4559; Kâmil M iras, Sahîh-i Buhari Tecrid-i Sarih Tercem e ve Şerhi, IX, 23. 520 T. izutsu, Kur ’ân ’da Allah ve insan, s. 162. 332 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v e re c e k le ri h ab e ri v e y a y ap ac ak ları te lk in i se c i' d e n e n u y u m lu b ir f o rm iç in d e sö y le rle rd i. H u lasa k âh in le rin ad am ald atm aları ç o k m ü h im b ir işti. Bu n u n te siri ile m e m le k e tin h e r taraf ın a h u rafe le r e v h am y ay ılm ış, ve p u tp e re stliğ in b in b ir ç e şid i o rtalığ ı k ap lam ıştı. M ü slü m an o ld u k tan so n ra b u n ların b irç o ğ u h ile v e d alav e re le rin i b iz z at itiraf e tm işle rd i.521 Baz ı m ü ste şrik le r, ilk in e n sû re le rd e n o lan "e l-M ü d d e ssir" d e g e ç e n "m ü d d e ssir (b ü rü n ü p sarm an ) " 522 v e y in e ilk in e n sû re le r arasın d a y e r alan "e l- M ü z z e m m il" sû re sin d e g e ç e n "m ü z z e m m il (ö rtü n ü p b ü rü n e n ) " 523 if ad e le rin e b ü y ü k b ir h ip o te z b in a e tm e y e y e lte n m işle rd ir. Sö z k o n u su m ü ste şrik le rd e n T o r A n d rae b u k o n u d a şö y le d iy o r: "H iç şü p h e siz M u h am m e d p u tp e re st k âh in le rd e n b az ı if ad e le r alm ıştır. P e k ç o k k âh in il h am alm ak iste d ik le rin d e b aşların ı ö rte rle rd i. M u h am m e d d e ay n ı şe y i y ap m ıştır ( K u r'ân , 73 / 1; 74 / 1). Bu d av ran ış, aslın d a ilh am ı tah rik e tm e k iç in k lasik b ir y ö n te m d i. G o l p ap az ı k u rb an e d ilm iş ö k ü z d e risin e sarın ır, İz lan d ah k âh in g ri b ir k o y u n u n d e risin e sa rın ır." 524 G au d e f ro y D e m o m b y n e s d e şö y le d iy o r: "( Bir ö rtü y e sarın ıp b ü rü n m e ) k e n d isin i k u tsal b ir g ü ç ile irtib at h alin d e h isse d e n h e rk e sin b ir ad e tid ir. Esk i A rab istan k âh in le ri d e b ö y le y ap arlard ı. D o lay ısıy la K u re y şlile r, M u h am m e d 'in d e c in le rin e srarın ı v ah iy y o lu y la ilh am alm ak iç in o n ları ( k âh in le ri) tak lit e ttiğ in i d ü şü n m e k te h ak lıy d ılar. Bu d av ran ış, d ah a so n ra y alan c ı p e y g am b e r T u lay h a v e Esv e d 'in ad e ti d e o lm u ştu r." 525 Şim d i b u id d iay ı d e ğ e rle n d ire lim : Ö n c e lik le b e lirte lim k i, n e K u r'â n ' d a n e sü n n e tte , n e d e b aşk a h iç b ir k ay n ak ta H z . P e y g am b e rin h e r v ah iy g e ld iğ in d e ö z e l b ir k ıy af e te b ü rü n d ü ğ ü n e ilişk in h iç b ir b ilg i g e lm e m iştir. Şu h ald e H z . P e y g am b e rin b ir p alto y a sarın m ası b ir v ah iy alm ak iç in d e ğ il, b ilak is b az ı d e f alar v ah iy ald ığ ın d a d u y d u ğ u h e y b e t, h isse ttiğ i m an e v î ağ ırlık v e b e lk i d e b u n u n e tk isiy le iç in d e n d u y d u ğ u b ir ü şü m e se b e b iy le b ö y le b ir şe y e sarın m a ih tiy ac ın ı d u y ard ı v e ısın m ak am ac ıy la k e n d isin e b ir şe y ö rtü lm e sin i iste rd i. Ö y le y se , b ö y le b ir şe y ö rtü n m e y le , b ir k âh in in b ü rü n d ü ğ ü d e ri arasın d a h iç b ir ilişk i y o k tu r. A y rıc a, v ah y in g e lişin i ta h rik e tm e k iç in d ah a ö nce d e ğ il, b ila k is v a h iy h a li b aşlad ık tan so n ra b az ı d e falar ü stü n ü n ö rtü lm e sin i iste m iştir. Bu g e rç e k b ö y le b ilin d ik te n so n ra, id d iad a, K u re y ş'in b u tu tu m a b ak ıp v e h ak lı o larak (!) M u h am m e d 'in k âh in o ld u ğ u n u d ü şü n d ü ğ ü if ad e sin e 521 S. Sülaym ân Nedvî, Asr-ı Saadet, c. 1, s. 306-309; T. Izutsu, a.g.e. s. 162. 522 M üddessir, 1. 523 M üzzem m il, 1. 524 Tor Andrae, M ahom et, s. 28. 525 M aurice G audefroy-D em om bynes, M ahom et, Paris 1969, s. 72-73. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 333 g e le lim . Bu id d ian ın g e rç e k le alak ası y o k tu r. Ç ü n k ü K u re y ş aslın d a H z . M u h am m e d 'in k âh in o lm ad ığ ın ı ç o k iy i b iliy o rd u . N ite k im , K u r'ân ây e tle rin d e k i ah e n k v e so n ların d ak i se s u y u m ların a b ak arak k âh in le rin se c i'li v e tu m tu rak lı if ad e le rin e k ıy as e tm e y e k alk ıp H z . M u h am m e d 'i, k âh in d iy e tav sif e tm e k iste y e n le re m ü şrik le rin re isle rin d e n V e lîd b . e l-M u ğ îre : "H ay ır, v allah i o k âh in d e ğ ild ir. Biz k âh in le ri g ö rm ü şü z d ü r. O n u n o ku d u ğ u n e k âh in le rin g iz li' f ısıltıla rıd ır, n e de se c i'le ri" c e v ab ın ı v e rm işti. 526 K u r'ân - ı K e rim d e b ü tü n m ü şrik le re k arşı k e n d isin in b ir k âh in sö z ü o l m ad ığ ın ı, m ü b e lliğ i o lan H z . M u h am m e d 'in d e k âh in lik le alak ası b u lu n m ad ığ ın ı sö y lü y o rd u . O n ların b u n a b ir itiraz ları o lm am ış o lac ak k i, se sle ri y an k ısız k alm ış, o n lar d a artık se sle rin i k e sm işle rd ir. Eğ e r sö z le rin d e sam im i o lsalard ı b u c e v ab ı ald ık tan so n ra d a, asla sü k u t e tm e z , id d iaların ı ısrarla isp at e tm e y e ç alışır v e b u n u k o lay lık la isb at e d e r le rd i. Bö y le b ir şe y o lsay d ı, tarih e g e ç e r v e h iç b ir şe y i sak lam ay an ta rih b u n u d a g ü n ü m ü z e k ad ar taşırd ı. Be lk i d e b u k an aatte k i m ü şrik le ri y an ıltan h u su s, H z . P e y g am b e rin g ay b d an h ab e r v e rm e sin d e n ile ri g e lm işti. K u r'ân 'a g ö re d e P e y g am b e r taraf ın d an g e tirile n h ab e rle r g ay b h ab e rle rid ir. P e y g am b e rin f aaliy e ti, A llah 'ın arz u su n u in san lara d u y u rm a d ü şü n c e si e trafın d a g e ç e r. G e rç i ile rid e in san ların g ö z ü ö n ü n e se rile c e k o lan C e n n e t v e C e h e n n e m tasv ir le ri d e istik b ale m atu f h ab e rle rd ir am a b u , İb ran î k e h an e tle rin d e k i g ib i b e lirli b ir şah sın v e y a b e lirli b ir m ille tin h ay atın d a v u k u b u lac ak o lan b ir o lay ın n e z am an v u k u b u lac ağ m ı ö n c e d e n g ö rü p sö y le m e k te n ç o k f ark lıd ır. H z . P e y g am b e rin v az if e si b u d e ğ ild ir. Fak at b u h u su s b az ı m ü şrik A rap lar taraf ın d an p e k an laşılm ışa b e n z e m e z 527 . D e ğ il m i k i o , b az ı g ay b î h ab e rle ri b ild iriy o rd u ? Baz ı m ü şrik le r iç in m e se le tam am d ı v e b u o n u k âh in te lak k i e tm e k iç in y e te rliy d i. O g ü n k ü A rap d ü şü n c e sin d e g ay b e m u ttali' o lm an ın te k şe k li c in le rin ( şe y tan ların ) g e tirip ilk a e d e c e ğ i ilh âm id i. G ay b a d air h ab e r v e re n h e rk e s k âh in ad ın ı alıy o rd u . H ad iste h ab e r v e rild iğ i g ib i İslâm ın z u h u ru n d an e v v e l k âh in le r is tik b ale ait b az ı şe y le r h ab e r v e rirle r v e k âin atın e srarın a v ak ıf o ld u k ların ı id d ia e d e rle rle d i. H z . P e y g am b e r'in "N ü b ü v v e tte n so n ra artık k e h ân e t y o k tu r" b u y u rd u ğ u v e ç h ile R e sû lu lah 'm b i'se ti ü z e rin e g ö k y ü z ü m e le k le rin m u h a f a z a sı 525 ibn Hişâm , a.g.e., I, 270. 527 T. izutsu, a.g.e. s. 172. a ltın a a lın m ış ve şe y ta n la rın istih b a ra t 334 KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ k ap ıları k a p a n m ıştır.528 Bu g e rç e ğ e K u r'ân - ı K e rim d e aç ık ç a işare t e tm e k te d ir. 529 Baz ı m ü şrik le r d e , R e su lu llah m y an ın d a d aim a b irk aç c in , y ah u t b ir k aç şe y tan b u lu n d u ğ u v e K u r'ân 'ı o n ların ilk a e ttiğ i v e h m in d e id ile r. 530 H alb u k i b u n u n ik i aç ıd an h ak v e h ak ik atle alak ası y o k tu . Bir k e re K u r'ân 'm m u h te v ası, şe y tan la h iç b ir ilg isin in b u lu n m ad ığ ın ın e n aç ık b ir k a n ıtıy d ı. Bu K u r'â n 'la şe y tan ların işi n e y d i. K u r'â n h id ay e te , iy iliğ e v e im an a d av e t e tm e k te , şe y tan lar ise d alale te , b o z g u n c u lu ğ a v e k ü fre ç ağ ırm ak tay d ı. H e m o n lar b ö y le b ir şe y e k alk ışam az lar. Z ira A l lah 'tan g e le n v ah y i d in le m e k te n u z ak tu tu lm u şlard ır. K u r'â n 'ı H z . M u h am m e d 'e A le m le rin R ab b i iz n iy le C ib rîl- i Em in in d irm iş, b u h u su sta şe y tan lara a ç ık k ap ı b ırak ılm am ıştır. 531 A y rıc a K u r'â n 'm m ü b e lliğ i o lan H z . M u h am m e d 'in d u ru m u d a, g e tir şe y tan lar re n a la k a sı şe y ta n la d ik le rin in o lm a d ığ ın ın k e sin d e liliy d i. Ç ü nkü g ü n ah k âr y alan c ıların te p e sin e in e rle r. K e n d ile rin e k u lak v e sa h te k â rla ra y a k la şırla r.532 H z . M u h am m e d ise — h aşa— n e gü n ah k âr, n e d e y alan c ıy d ı. O n u n ah lak v e k arak te ri b ö y le o lm ak tan so n d e re c e u z ak tı. O h ald e şe y tan o n a y ak laşm ay a c e sare t e d e m e z d i v e o n u n g e tird ik le rin in asla şe y tan la alak ası y o k tu . Ö te y an d an , H z. M u h am m e d 'in sırad an , d ü n y a lık v e g e tird ik le ri, k â h in le rin k i ad î işle rle ilg i sö z le r d e ğ ild i. O A llah g ib i, ad ın a k o n u ştu ğ u n u sö y lü y o rd u . D o lay ısıy la e n u f ak b ir y an lışlığ ı A le m le rin R ab b i o lan A lla h 'a if tira an lam ın a g e lird i. A llah ise , k e n d isin e if tira e d e n , d e m e d iğ in i Z atın a n isb e te k alk ışan k im se y i e n şid d e tli b iç im d e c e z a la n d ıra c a k tı. O n u k u v v e tle y ak alar, şah d am arım k o p arır, h iç k im se d e b u n a e n g e l o lam az d ı. 533 Bu k ad ar h ak , ad ale t, in san lık , m e d e n iy e t v e rah m e t d ü stu rlarıy la d o lu o lan K u r'â n g ib i b ir e se r, A llah 'ın d e rg âh ın d an k o v u lm u ş, rah m e t te n y o k su n b ırak ılm ış v e lan e te u ğ ram ış o lan şe y tan ın sö z ü o lam az . 534 Bu n o k ta ü z e rin d e d ü şü n m e k b ile K u r'ân 'm g e rç e k k ay n ağ ın ı b u lm ay a y e te r. M ü şrik le rin H z . M u h am m e d v e K u r'ân - ı K e rim e k arşı ile ri sü rd ü k le ri n e k ad ar id d ia v arsa h e m e n h e p sin i te k rarlay an m ü ste şrik Bro c k e lm an n d a şu n ları sö y lü y o r: 528 Kâmil M iras, a.g.e. IX, 23. 529 S affât , 6-10. 530 Eim ahlı, H ak D ini, VIII, 5884. 531 Şuara, 210-212. 532 Şuara , 221-223. 533 Bk. H akka, 42-47. 534 Tekvîr, 25-26. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 335 "P e y g am b e rin ilk se n e le rin i d o ld u ran y ü k se k h e y e c an , c ü re tk âran e h ay alle r, b e lag atli if ad e le r şe k lin d e in k işaf e d e n se c i'li v e tam am ıy la şairan e b ir re n g e b o y an m ış n u tu k lar h alin d e te z ah ü r e d iy o r. C ah iliy e d e v ri k âh in le rin in v e c iz e le ri g ib i, b u n lar d a ç o k k ısa v e e k se riy a d in î tak d isata ait g arip f o rm ü lle rle m ü te raf ık tır." 535 İslâm î Ed e b iy atın "P e y g am b e rin , so n rad an b ü tü n şairan e e f san e si iç in d e o k ad ar ç o k işle n m iş o lan m irac ı, ib tid âî k av im le rd e k âh in liğ e b aşlay an lard a b u n e v i h ay alle re rastlan d ığ ın a g ö re ih tim al d ah a n ü b ü v v e tin in ilk z am an ların a a ittir." 536 H z . P e y g am b e rin , n ü b ü v v e tin ilk y ılların d a g ö rd ü k le ri h ay al d e ğ ild i. Bir in san , b ü tü n e m e l, arz u , h ay al v e id e alle rin in b ah arın d a b u lu n d u ğ u g e n ç lik y ılların d a g ay e t sırad an b ir h ay at y aşay ıp d a, g e n e llik le h a y a lle rin in sü k u n e t b u ld u ğ u , ço k ile ri e m e lle rin in k alm ad ığ ı k ırk y aşın d an so n ra, b ü tü n d ü n y ay ı, h atta k ab ile sin i, am c ası g ib i e n y ak ın ak rab aların ı k arşısın a alıp d a so n u g ö rü n m e y e n b ir m ac e ray a atılm az . H z . P e y g am b e rin h ay al, e m e l v e id e alle ri h e rşe y in d iz g in i e lin d e , h e r şe y in an ah tarı y an ın d a, şim d ik i z am an g ib i g e ç m işe v e g e le c e ğ e d e h ü k m e d e n A llah 'ın e m ir v e irad e sin e d ay an d ığ ı iç in Bro c k e lm an g ib i ac iz b ir b e şe re c ü re tk âran e g ö rü n e b ilir. Fak at d av asın d a g ü ç v e k u v v e tin i k âin atın y aratıc ısın d an alan H z . M u h am m e d 'e , "g ü n e şi sağ e lim e , ay ı d a so l e lim e v e rse n iz d av am d an y in e v az g e ç m e m " sö z ü n ü d e d irte n im an ın Bro c k e lm an n tarafın d an id rak e d ilip tak d ir e d ilm e si e lb e tte b e k le n e m e z . H z . M u h am m e d 'in sö z le rin in b e lag atli o ld u ğ u n u sö y le m e si b ir g e rç e ğ in itirafıd ır. A n c ak , b ü tü n b e liğ le ri ac iz b ırak an , b e lağ atli sö z le rin p ar lak lığ ın ı b astıran sö z , H z . M u h am m e d 'in d e ğ ild ir. H z . M u h am m e d 'in sö z le ri o rtad ad ır. K u r'ân 'm sö z le ri ise A llah 'ın d ır. Bro c k e lm an n 'm f ark e d e m e d iğ i g e rç e k b u d u r. Bu b e lag atli sö z ü n se c i' k alıb ı iç in d e if ad e e d ild iğ i ise , b u işin e rb ab ı n e z d in d e z e rre k ad ar d e ğ e ri o lm ay an b ir if ti rad ır. Z ira K u r'ân 'm se c i' o lm ad ığ ın ı b iz z at M e k k e m ü şrik le ri b ile iti raf e tm iştir. Y o k sa Bro c k e lm an n b u k o n u d a o n lard an d ah a m ı ile rid ir? ! K u r'ân 'm h ad siz d e re c e re n k li, v e c îz v e y o ğ u n m an alar y ü k lü aç ık v e b e liğ if ad e le ri, k âh in le rin f o rm ü lle rin i an d ıran , ç o ğ u z am an ay n ı, so n d e re c e m u ğ lak v e m ü p h e m te k e rle m e le rin d e n h ad siz d e re c e m ü n e z z e h tir. R o d in so n b ile , M u h te v a b a k ım ın d a n K u r'â n 'm a la b ild iğ in e y eni o ld u ğ u n u itiraf e tm e k te d ir. O n a g ö re sö z k o n u su m u h te v a, o m iz aç tak i in san lara v e rilm iş g e le n e k se l ro lü o y n ay an z av allı k âh in le rin g e tird iğ i 535 C. Brockelm ann, a.g.e., s. 16. 536 C. Brockelm ann, a.g.e., s. 21. 336 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m u h te v ad an k at k at ü stü n d ü r 537 . K u r'â n 'm şiir o lm a d ığ ın ı a y rıc a aç ık lay ac ağ ım ız iç in b u rad a te m as e tm iy o ru z . H z . M u h am m e d 'in m irac ın ı h ay al te lak k i e d e n Bro c k e lm an n g ib ile re K u r'ân o n d ö rt asır ö n c e d e n şö y le b u y u rarak c e v ap e rm iştir: "O n u n ( g ö z le riy le ) g ö rd ü ğ ü n ü k alb i y alan a ç ık arm ad ı" 538 . Bu b ile K u r'â n 'm A llah k e lâm ı o ld u ğ u n u isb at e tm e z m i? K âh in lik k o n u su n d a b u v e d ah a ö n c e y ap tığ ım ız aç ık lam alarla y e ti n e re k g e ç iy o ru z . e. Ş a ir O l d u ğ u H z. İd d ia s ı P e y g am b e re y ap ılan b ir b aşk a if tira da şa irlik tir. Bro c k e l- m an n 'm , H z . P e y g am b e rin K u r'ân î b e y an ların ı b e liğ v e şairan e h itab e le r o larak n ite le m e si d ah a ö n c e g e ç ti. R o d in so n d a, "M u h am m e d 'in ald ığ ı m e saj, g e le n e k se l A rap şiirin d e n u z ak laştığ ı o ran d a saf şiire y ak laşıy o rd u . ( ....) M e saj, k ay n ak ald ığ ı saf şiir iç in e işle m iş o larak d ah a u z u n sü re şaaşasm ı k o ru y ac ak tı am a g ittik ç e b iraz d ah a ke sin le şm e k te n d e g e ri k alm ay ac ak tı" 539 , "...Bu rad a, arad an o n ü ç y ü z y ıl g e ç m e sin e rağ m e n b ü y ü le y ic i e tk isi h âlâ işle k k alan ilk e l b ir şiirle k arşı k arşıy ay ız " 540 d iy e re k K u r'ân 'm aslan d a A rap şiirin in b ir u z an tısı o ld u ğ u n u id d ia e d iy o r. N e re d e y se , H z . M u h am m e d 'in ç ağ d aşları o lan m ü şrik le rin ile ri sü rd ü ğ ü h u su sla rın tam am ı, ç a ğ ım ız d a y a şa m ış m ü ste şrik le r taraf ın d an d a ay n e n te k rar e d ilm iştir. D e ğ işe n te k şe y , f ark lı b ir ü slu p v e b iraz d e ğ işik g e re k ç e le r. K u r'ân 'm , b ü tü n asırlara h itap e d işin in b ir d e lili o larak şu ay e ti ü z e rin d e d ü şü n ü lm e y e d e ğ e r: "O n lar, e v v e lk ile rin d e d iğ i g ib i d e d ile r" 541 , "O n lard an e v v e lk ile r d e tıp k ı o n la rın d e d ik le rin i d e m işle rd i. K a lb le ri n a sıl da b irb irin e b e n z iy o r" 542 . N ite k im M e k k e m ü şrik le ri R e su lu llah ( a.s.m .) h ak k ın d a: "Biz m e c n û n b ir şair iç in m ab u d lan m ız d an v az m ı g e ç e c e ğ iz ? d e r le rd i" 543 P e y g am b e ri şa irlik le , K u r'â n - ı K e rim i de şiirle v a sfe d e n m ü şrik le r aslın d a P e y g am b e rin şair, K u r'ân 'm d a şiir o lm ad ığ ın ı b ilm i y o r d e ğ ille rd i. M u h am m e d 'in ( a.s.m .) k e n d ile rin e g e tird iğ i k e lâm ın k e n d i d ille rin d e k u llan ılan d an b aşk a b ir h u su siy e ti h aiz o ld u ğ u b e lli 537 R odinson, a.g.e., s. 109. 538 Necm , 11. 539 Rodinson, a.g.e., s. 119. 540 Rodinson, a.g.e., s. 108. 541 M u ’m inûn, 81. 542 Bakara, 118. 543 Saafat, 36. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 337 id i. K u r'ân 'la şiir arasın ı te f rik e d e m e y e c e k k ad ar m e se le y e y ab an c ı d e ğ ille rd i. M e se le şu y d u : O rtad a y e n i b ir d in v e b u d in i te b liğ e m e m u r b ir p e y g am b e r v ard ı. P u tç u lu k larıy la b ağ d aşm ay an b u d in v e b u P e y g am b e ri h alk arasın d a g ö z d e n d ü şü rm e k iç in m ü c ad e le e tm e le ri laz ım d ı. İşte b u se b e p le P e y g am b e r v e o n u n te b liğ e ttiğ i K u r'ân h ak k ın d a h e r tü rlü y alan v e if tira m e k an iz m asın ı işle tiy o rlard ı. K u r'ân 'd a f e v k alad e b ir b e lag at b u lu n m ası se b e b iy le o n a şiir isn atı, o lab ilir k i h alk ta raf ın d an k ab u l e d ilird i. İh tim al k i K u r'â n 'la şiiri b irb irin e k arıştırır, şü p h e y e d ü şe b ilird i. 544 R iv ay e t o lu n u r k i K u re y ş, D âru 'n - N e d v e 'd e to p lan m ış, R e sû lu llah h ak k ın d a ne sö y le y e c e k le rin i g ö rü şü y o rlad ı. Birç o k g ö rü ş o rtay a atıld ık tan so n ra n ih ay e t A b d u d d âr o ğ u lları: "O n u n , z am an ın f e lak e tli h ad ise le rin e ç arp ılm asın ı g ö z e tin . Ç ü n k ü o b ir şaird ir. Z ü h e y r'in (V . 13 H . Ö .), N ab iğ a'n m (V . 18 H . Ö .) , A 'şâ'n ın (V . ? ) h e lak o ld u ğ u g ib i o d a h e lak o lu r" d e m işle rd i v e b u n u n ü z e rin e d ağ ılm ışlard ı 545 . O n ların b ir g ö rü ş e traf ın d a to p lan m ad ık ların ı K u r'ân - ı K e rim aç ık ç a b e y an e d e r. 546 N ite k im , Ö m e r b . H attab şö y le d e r: "M ü slü m an o lm ad an ö n c e R e sû lu llah ile m u araz a iç in b ir g ü n e v d e n ç ık tım . O n u M e sc id -i H aram 'd a b u ld u m . Be n d e n e v v e l o ray a v arm ıştı. A rk asın d a d u rd u m . R e sû lu llah , e l-H ak k a Sû re sin i o k u m ay a b aşlad ı. Be n K u r'ân 'm b e lağ atm a, d ü z g ü n lü ğ ü n e , d e rlito p lu lu ğ u n a h ay ran k ald ım v e b e n : 'V allah i, K u re y ş'in d e d iğ i g ib i b u b ir şaird ir' d iy e d ü şü n ü y o rd u m k i, R e sû lu llah h e m e n : "M u h ak k ak o ( K u r'ân ) A llah in d in d e ç o k şe re f li b ir p e y g am b e rin A l lah 'tan g e tird iğ i k a t'î sö z d ü r. O b ir şair sö z ü d e ğ ild ir. N e az in an ır ( ad am lar) sım z siz ? " 547 ay e tle rin i o k u d u . O z am an b e n , 'Bu b ir k âh in d ir' d iy e d ü şü n d ü m k i, R e sû lu llah : "O b ir k âh in sö z ü d e d e ğ ild ir. Siz n e az d ü şü n ü r ( ad am lar) sm ız ? O A le m le rin R ab b in d e n in d irilm e d ir. Eğ e r ( P e y g am b e r sö y le m e d iğ im iz ) b az ı sö z le ri b iz e k arşı k e n d iliğ in d e n u y d u rm u ş o lsay d ı, e lb e tte o n u n sağ e lin i ( k u v v e t v e k u d re tin i) alıv e rird ik . So n ra d a h iç şü p h e siz o n u n k alb d am arın ı k o p arırd ık . O v ak it siz d e n m az d ın ız " 548 ay e tle rin i o k u d u . İşte o y u m u şam ıştı." 549 544 S. Kutub, FÎZılâl, XII,. 282. 545 Eimahlı, H ak Dini, VI, 4559. 546 Enbiya, 5. 547 H akka , 40-41. 548 Hakka, 42-47. 549 Bk. ibn Kesîr, Tefsîr, ilgili âyetlsrin tefsiri. h iç b irin iz b u n a m an i d e o la g ü n k alb im İslâm a k arşı iy ic e 338 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR R e su lu llah m tab iatın d a şairlik y o k tu v e şiirle te m sil g e tirm e y i se v m e z d i. Said b . U rv e 'n in k atad e 'd e n riv ay e t e ttiğ i b ir h ab e rd e H z . A işe v alid e m iz e : "R e su lu llah şiirle te m sil g e tirir m iy d i? " d iy e so ru ld u . O d a: "R e su lu llah m e n ç o k b u ğ z e ttiğ i şiirle m isal v e rm e k id i. O b ir d e f asın d a Be n i K ay s'm b ir şiiriy le te m sil g e tirm işti d e şiirin so n u n u b aşın a alm ış, b aşın ı d a so n u n a te 'h ir e tm işti. Eb û Be k ir, "Y â R e su lallah , şiir b ö y le d e ğ ild i" d e y in c e R e su lu llah , "V allah i b e n şair d e ğ ilim v e b an a y araşm az d a" d iy e m u k ab e le d e b u lu n m u ştu " c e v ab ın ı v e rd i 550 . R e su lu llah a şâir d iy e b ilm e k iç in K u r'ân 'la şiirin v e H z . P e y g am b e rle şairin b ir m u k ay e se sin i y ap m ak g e re k ir. Başta, K u r'ân 'm n e laf ız n e d e m an a b a k ım ın d a n şiir o lm a d ığ ı a ç ık tır. K u r'â n a y e tle rin d e şiir n az m ın ın v e z in v e k af iy e le ri y o k tu r. M an a b ak ım ın d an ise şiir, h ak ik at o lu p o lm ad ığ ı aran m ak sız ın h o şlan d ırm ak v e y a tik sin d irm e k , c o ştu r m ak v e y a k ü stü rm e k g ib i h isle ri g ıc ık lay an m u h ay y e l k u ru n tu lara, v e h m i k ıy aslara, h issiy at o y u n ların a rac id ir. K u r'ân ise , Y ü c e A llah 'ın h id ay e tin e g ö tü re n b ir irfan n u ru , b ir ik an re h b e rid ir. 551 İk in c i n o k tad a d a, y an i P e y g am b e rle şair arasın d a d a b ü y ü k b ir f ark v ard ır. Şair tab iatıy la b ir e f f âk tır. O n u n sö y le d iğ i h alis if k tir. İf k , m u tlak a " y a la n " d e m e k d e ğ il, f ak at g e rç e k b ir te m e li o lm ay an , h ak ü z e rin e k u ru lm ay an şe y d e m e k tir. Effâk , sö y le d ik le rin in d o ğ ru o lu p o l m ay ac ağ ın ı d ü şü n m e d e n , so ru m su z c a ağ z ın a g e le n i, h o şu n a g id e n i sö y le y e n k im se d ir. 552 H z . P e y g am b e r ile şairle r arasın d a tab ile rin in d u ru m u n d a d a f ark lılık v ard ır. Bu h u su s K u r'ân 'd a aç ık ç a d ile g e tirilm iştir. "Şairle re sap ık v e az g ın lar tab i o lu rlar." 553 Y an i, şairle rin p e şin e tak ılan k işile rin ah lak , h u y , alışk an lık v e te m a y ü lle ri, R e su lu llah a tab i o lan im an lı, in a n ç lı ve g ü z el a h la k lı k işile rd e n ç o k f ark lı o lu rlar. H e r ik i g ru p arasın d ak i f ark o k ad ar b ariz v e aç ık tır k i, b u n lar ilk b ak ışta o rtay a ç ık arılab ilir. 554 "O n ların h e r v ad id e h ak îk ate n if rata ( m ü b alağ ay a) d ü şe g e ld ik le rin i ve h ak îk ate n y ap m ay ac ak ları şe y le ri sö y le r ( in san lar) o ld u k la rın ı g ö rm e d in m i? " 555 Y an i, şairle rin m u ay y e n v e y a istik rarlı b ir ç iz g isi y o k tu r. Şairle r, h e r z am an te d irg in , h e r z am an aray ış iç in d e o lan b ir z ü m re d ir. D ü şü n c e le ri 550 ibn Kesir, Tesir, III, 578-579. 551 Nesefî, M edârik, III, 148; Elm alıh, Hak Dini, VI, 4040. 552 T, izutsu, a.g.e. s. 162. 553 Şuara, 224. 554 M evdûdî, a.g.e. II, 229. 555 Şuara, 225-226. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 339 v e if ad e le ri sab it d e ğ ild ir. A k sin e , d ü şü n c e le ri k ö r v e to p al b ir at g ib i d ir k i, h e r v ad id e v e m e rad a d o laşıp d u ru r. Z e v k , d u y g u v e ih tiraslar o n ları h e r an y e n i b ir d ü n y ay a g ö tü rü r. H e r z am an h ay al ale m in d e d o laşırlar, g e rç e k le rd e n b u c ak b u c ak k aç arlar. Sö z le rin e v e if ad e le rin e d ik k a t e d e m e z le r. Fe v ri ve d u y g u sa l d a v ra n ırla r ve n a sıl d ü şü n ü y o rlarsa ö y le y az ar v e sö y le rle r. Bö y le c e sö y le d ik le rin in h ak v e h ak ik atle o lan ilg isin i u n u tu rlar. Y alan y an lış, saç m a sap an if ad e le rd e b u lu n u rlar. K e y if le ri y e rin d e -o ld u ğ u z am an ak ıllıc a v e z e k ic e şe y le r sö y le rle r. A m a k aram sar v e ü m itsiz o ld u k ları z am an lard a so n d e re c e ad i v e ağ z a alın m ay ac ak sö z le r sö y le rle r. A k ı k ara k aray ı ak g ö ste r m e k te u stad ırlar. Bir z alim i m az lu m , b ir alç ağ ı d ü n y an ın e n e f e n d i k işisi o larak ilan e tm e k te n ç e k in m e z le r. Bir c im riy i d ü n y an ın e n c ö m e rt in san ı, b ir k o rk ağ ı d a d ü n y an ın e n c e su r k işisi ilan e d e rle r. Bir şairin k e lam ın d a ay n ı z am an d a A llah 'ın b ü y ü k lü ğ ü , d in siz lik , m ad d e c ilik , m an e v iy atç ılık , iy ilik , g ü z e llik , ah lak sız lık , p islik v e te m iz lik , c id d i y e t, m ask aralık , k asid e , h ic iv v e h e z e y an g ib i m e v z u lar b u lab ilirsin iz . Şairle rin b u k ay p ak lık , istik rarsız lık v e k ararsız lığ ın ı b ile n le r, K u r'ân ı K e rim g ib i b ir İlâh î k itab ı g e tire n in b ir şair o ld u ğ u n a in an ab ilirle r m iy d i? A rap şiirin d e g e n e llik le aşk , şe h v e t, se k s, iç k i, sarh o şlu k , k ab ile le r arasın d ak i n e f re t v e d ü şm an lık , sav aş, k an d ö k m e v e ırk ç ılık g ib i k o n u lar işle n ird i. İy ilik v e g ü z e llik g ib i te m alar ç o k az d ı. A y rıc a şairle r, m ü b alağ a, y alan v e if tira, h ic iv , ö v ü n m e , alay , istih z a v e b o ş y e re m e y d an o k u m ay a ço k m e rak lıy d ılar. Bu se b e p le , R e su lu llah , A rap şiirin e h iç ö n e m v e rm e z d i. Fak at H z . P e y g am b e r, iy i v e m an alı b ir şiiri ö v m e k te n d e g e ri k alm az d ı.556 Şairle rin , H z . ‘ P e y g am b e rin tab iat v e k arak te rin e z ıt o lan b aşk a b ir ö z e lliğ i de y ap am ay ac ak ları şe y le ri sö y le m e le riy d i. 557 R e su lu lla h ı tan ıy an h e rk e s, sö y le d ik le rin i ay n e n y ap tığ ın ı b iliy o rd u . R e su lu llah m sö z v e f iilin d e k i ah e n g i, ç e v re sin d e k ile rd e n k im se in k âr e d e m e z d i. Bu n a m u k ab il, şairin , b ir d e d iğ in in d iğ e rin i tu tm ad ığ ın ı, sö y le d ik le rin i y ap m ad ığ ın ı, b aşk aların a n asih at e ttik le rin i k e n d ile rin in u y g u lam ad ığ ın ı h e rk e s b iliy o rd u . K u r'ân - ı K e rim in işare ti işte b u te z ad ad ır. 558 K u r'â n 'm şiir o lm ad ığ ın ı sarîh o larak b e lirte n ay e tle re v e şiir sa n atıy la u ğ raşan ların if ad e le rin e rağ m e n b az ı m ü ste şrik le rin h âlâ K u r'â- n 'a, R e su lu llah m d e v rin d e k i m ü şrik le r g ib i şiir d e m e le ri g araz k ârlık tan b aşk a b ir şe y o lm asa g e re k . 556 M evdûdî, a.g.e. II, 231. 557 Şuara, 226. 558 M evdûdî, a.g.e. II, 232. 340 2. ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z. d a ttığ ı M u h a m m e d 'i n ve F a rk ın d a G ö r d ü k l e r in i n H ayal O l m a k s ız ı n O ld u ğ u K endi K e n d is in i A l İd d ia s ı İn san lara asla y alan sö y le m e y e n , h iy an e t v e ald atm a n e d ir b ilm e y e n H z . M u h am m e d 'in A llah ad ın a b ile re k v e iste y e re k y alan sö y le y e m e y e c e ğ i ö n c e k i aç ık lam alarım ız d an k e sin o larak o rtay a ç ık tı. Ö te y an d an , o n u b ö y le b ir if tiray a se v k e d e c e k h iç b ir se b e b in b u lu n m ad ığ ı d a an laşıld ı. N ite k im , m ala, m ak am a, m e v k iy e asla d ü şk ü n o lm ad ığ ı — h aşa — c in se l arz u ların ı tatm in e d ü şk ü n lü k g ö ste rm e d iğ i d e lille riy le aç ık lan d ı. Fak at ö n ü m ü z d e b ir K u r'ân g e rç e ğ i v ar v e b u g e rç e k g ö rü n ü şte H z . M u h am m e d 'in ağ z ın d an in san lığ a te b liğ e d ilm iş. H z . M u h am m e d ' in , h e r n e k ad ar b ile re k in san ları ald atm asın a, sö z le rin i A llah 'a isn at e tm e sin e asil k arak te ri v e so n d e re c e y ü k se k ah lak ı e n g e l ise d e , ac ab a, f ark ın d a o lm ay arak y an ılm ış o lam az m ı? O , g e rç e k te n b u sö z le rin A l lah 'a ait o ld u ğ u n a in an ıy o r, am a aslın d a K u r'ân o larak o rtay a k o n u lan b u sö z le r, o n u n b irtak ım ru h î te z ah ü rle rin in 559 , m iz aç b o z u k lu k ların ın 559 G oldziher de, bu konuyu ele alırken Kur ’ân-ı Kerim i — daha önce de değindiğim iz gibi — dahilî ve haricî bir takım kaynaklara irca etm ektedir. Böylece o, İslâm î bakış açısıyla İlâhî vahyi inkâr etm ektedir. Arap Peygam berin anlattıklarının, Yahudî, M esîhî...vs. çevrelerle irtibatı sayesinde öğrenip kazandığı dinî kültür ve görüşlerden seçilm iş bilgiler karışım ıdır. O bu fikirlerden öylesine etkilenm iş ki, bunlar onun ruhunun derinliklerine inm iş ve kalbinin kendisine m al ettiği bir inanç halini almıştır. Ö yle ki bu öğretileri İlâhî birer görev kabul etm eye başlam ıştır. Böylece kendisinin de bu vahye bir vasıta olduğuna -sam im i olarak- inanır hale gelm iştir. ( G oldziher, Le Dogm e et La Loi de L ’ lslam, (Fransızcaya tere. Fâlix Arın) Paris, 1958. s. 3.) G oldziher, İlâhî vahyi açıklam ada diğer bazı m üsteşriklerin yolunu izler. Nitekim, Hz. Peygam berin, hayatının birinci yarısında m eşgalelerinin kendisini bir takım çevrelerle ilişkiye zorladığı, sözkonusu çevrelerden bazı fikirler edindiği, bu fikirleri ruhunun derinliklerine doğru çekm eye başladığı, uzlete çekildiği sırada bunların, tefekkürüne bir çekirdek oluşturduğu görüşünde olup şöyle dem ektedir: M arazî haletinin izleri görülen m ücerret teem m üllerini his ve idrak etm eye olan m eyli sebebiylle kendisini, yakın ve uzak kavm inin ahlakî ve dinî düşüncesine zıt bir yol tuttuğunu görüyoruz, (a.g.e, s. 4) G oldziher araştırm alarında, Hz. Peygam berin vahyi hissedişinin doğup ruhunda yer ettiğine inandığı “ patalojik ” aşam alarını takip etm iyor. Fakat, anlam ını ünlü bir yazar olan H arnack ’tan aldığı bir sözü iktibas ediyor. Sözü edilen yazar, yalnızca insanüstü insanlara isabet eden hastalıklardan söz ederken bu ifadeyi kullanıyor. Sözkonusu olağanüstü insanlar bu hastalıklardan, daha önce m eçhul olan yeni bir hayatı edinirler. Ayrıca sözkonusu hastalıklardan, bütün engelleri yıkan bir güç elde ederler. İşte peygam berin veya havarilerin cesareti bundan ileri geliyor. (A.g.e, s. 3) G oldziher, az önce kaydettiğim iz iktibasa yer verm ekle, vahyin im kansızlığına, peygam berlerin sözünü ettikleri vahyin kişinin bir psikolojik halete aşırı derecede dalm ası sonucu doğan bu durum dan ileri gelen psikolojik bir m eseleden ibaret olduğuna işaret ediyor. Fakat G oldziher, insanlara isabet edince büyük, kim seler haline geldikleri, her türlü engeli yıkan bir güç elde ettikleri hastalıkları bize açıklam ıyor. O ysa, aklen ve adeten bilinm ektedir ki, ister bedenî ister ruhî olsun hastalıkların aklî ve bedenî çöküşe götürdükleri, bunlara m aruz kalan hastanın zaaf ve güçsüzlüğünü artırdığı, sonunda da aklî ve bedenî yıkılışa sürüklediği bilinm ektedir. G oldziher ve benzerlerinin, Hz. Peygam berin bilgilerini dahilî ve haricî kaynaklardan aldığına, Yahudî ve H ıristiyanlardan alınan dinî fikirlerle ilişkisi olduğuna, bu fikirlerden etkilenip ruhunun derinliklerine doğru özüm sediğine ve uzleti esnasındaki tefekkürünün çekirdeğini bunlar oluşurduğuna dâir görüşü hiçbir İlm î delile dayanm ayan bir iddiadır. Hz. Peygam berin dava ve inançlarında dahilî ve haricî kaynaklardan yararlandığına ilişkin iddianın asılsızlığını biz daha önce izah ettik. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 341 e se ri o lam az m ı? M e se lâ, e sk i v e y e n i m u h alifle rin in id d ia e ttik le ri g ib i o b ir m e c n u n o lab ilir m i? V ah iy e sn asın d a k e n d isin d e g ö rü le n h al le r b ir sara h astalığ ı işare ti o ld u ğ u sö y le n e b ilir m i? V ah iy m e le ğ i d iy e g ö rd ü ğ ü şah ıs, g ay b d an k e n d isin e g e le n se sle r o larak alg ılad ığ ı sö z le r b ir h allü sin asy o n o larak n ite le n d irile b ilir m i? A llah 'ta n k e n d isin e g e ld iğ in i sam im i o larak ile ri sü rd ü ğ ü sö z le r aslın d a b ilin ç altın a itilm iş b irtak ım arz u ların d ışa y an sım ası o lab ilir m i? H ira M ağ arasın d a m e le k d iy e g ö rd ü ğ ü şah ıs, b ir tak ım , ac ı, sık ın tı v e m u tsu z lu k lar so n u c u g ö rd ü ğ ü b ir h ay al o lab ilir m i? İşte b iz b u n d an so n ra b u n o k talar ü z e rin d e d u rac ağ ız . H ak ik atin b ü tü n c e p h e le riy le tam o larak o rtay a ç ık m ası iç in her ih tim a li ird e le y e c e k ve her id d ia y ı — sa h ib in in am ac ın a b ak m ak sız ın — d e ğ e rle n d irm e y e tab i tu tac ağ ız . A slın d a b u b ak ım a ith am "c ü n û n y e n i d e ğ ild ir. ( d e lilik ) " Bü tü n b u n ların Be lk i H z . M u h am m e d 'in o rtak n o tası b ir ç ağ d aşları o lan m ü şrik le r o n a "M e c n û n " d e rk e n b ü tü n b u id d iaların o rtak y an ın ı k aste d iy o rlard ı. Biz d e y u k arıd a işare t e ttiğ im iz v e k o n u m u z u n ak ışı iç e ri sin d e d e tay lı b ir b iç im d e e le alac ağ ım ız b ü tü n o id d iaların o rtak n o k tası v e tarih i k ö k e n i o lan d e lilik ith am ı ü z e rin d e d u rarak k o n u y a g iriş y ap m ak istiy o ru z : K u r'ân - ı K e rim e g ö z attığ ım ız d a o n u n b u ith am ı b ird e n faz la y e rd e k ay d e ttiğ in i g ö rü y o ru z . M ü şrik le rin , alay lı b ir if ad e y le H z . M u h am m e d 'in y ü z ü n e k arşı — h aşa — d e lird iğ in i ile ri sü rd ü k le rin i 560 ; c in le rle irtib atı o lan b ir şairin h atırın a tan rıların ı te rk e d e m e y e c e k le rin i if ad e G oldziher, az önce kaydettiğim iz iktibasa yer verm ekle, vahyin im kansızlığına, peygam berlerin sözünü ettikleri vahyin kişinin bir psikolojik halete aşırı derecede dalm ası sonucu doğan bu durum dan ileri gelen psikolojik bir m eseleden ibaret olduğuna işaret ediyor. Fakat G oldziher, insanlara isabet edince büyük kim seler haline geldikleri, her türlü engeli yıkan bir güç elde ettikleri hastalıkları bize açıklam ıyor. O ysa, aklen ve adeten bilinm ektedir ki, ister bedeni ister ruhî olsun hastalıkların aklî ve bedenî çöküşe götürdükleri, bunlara m aruz kalan hastanın zaat ve güçsüzlüğünü artırdığı, sonunda da aklî ve bedenî yıkılışa sürüklediği bilinm ektedir. G oldziher ve benzerlerinin, Hz. Peygam ber’in bilgilerini dahilî ve haricî kaynaklardan aldığına, Yahudi ve H ıristiyanlardan alınan dinî fikirlerle ilişkisi olduğuna, bu fikirlerden etkilenip ruhunun derinliklerine doğru özüm sediğine ve uzleti esnasındaki tefekkürünün çekirdeğini bunlar oluşurduğuna dâir görüşü hiçbir İlm î delile dayanm ayan bir iddiadır. Hz. Peygam ber ’ in dava ve inançlarında dahilî ve haricî kaynaklardan yararlandığına ilişkin iddianın asılsızlığını biz daha önce izah ettik. Bu hipotezin başka bir sakat tarafı da -tıpkı benzerleri gibi- Kur ’ân vahyini psikoloji ilm i vasıtasıyla açıklam aya çalışm asıdır. Bu da yanlış bir yaklaşım dır. Ç ünkü, psikoloji henüz öyle bir gelişm e sağlam am ış ki, yöntem leri kendi alanını aşıp başka İlm î alanlara uygulansın ve m odern tahlil yoluyla peygam berlik gerçeğini açıklayabilsin. Sonra eğer Kur ’ ân ’ m kaynağı Hz. M uham m ed olsaydı, bunu iftiharla kendisine nispet eder, nefsine kudsiyet, hatta isterse ulûhiyet bile isnad ederdi. Buna hiçbir engel de yoktu. D eğil m i ki, kavm i Kur'ân ’ m azam et ve eşsiz gücünü itiraf ettiği halde İlâhî kaynaklı oluşunu inkâr ediyordu? 560 Hicr, 6. 342 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR e ttik le rin i 561 v e k e n d i araların d a o n u n d e li o ld u ğ u n u sö y le d ik le rin i562 n ak le d iy o r. 563 Y in e , U tb e b in R ab î'a, e ğ e r k e n d isin e g ö rü n e n b ir c in ise d û ç ar o ld u ğ u b u d u ru m d an k u rtu lm ak iç in d o k to r ç ağ ırm a te k lifin d e b u lu n d u ğ u z am an b ü y ü k ih tim alle b u n u d ü şü n m ü ştü r. 564 R e su lu llah m ( a.s.m .) U tb e 'y e c e v ab ı sad e c e , Fu ssile t Sû re sin in b aşın d an b irk aç ay e t o k u m ak şe k lin d e o ld u . Bu ay e tle rd e K u re y ş, im an a d av e t e d iliy o r, in atları g ö z le r ö n ü n e se riliy o r v e ak ib e tle rin in , p e y g am b e rle ri in k âr e d e n g e ç m iş ü m m e tle rin k iy le ay n ı o lac ağ ı b e lirtile re k te h d it e d iliy o rd u . Bu ağ ırb aşlı v e asil d av ran ışta v e b u sak in c e v ap ta b ile H z . M u h âm - m e d 'in ak lî k e m alin e aç ık b ir d e lil g ö z e ç arp m ak ta, id d ia v e tah m in le rin in asılsız lığ ın ın f iilî b ir isp atı y ap ılm ak tad ır. Z ira m e c n u n o lan b iri, b ö y le sin e h ik m e tli d av ran am az , ru h u n u d e rin d e n d e rin e in c ite n y arasın a g ö z ü n ü n iç in e b ak a b ak a p arm ak b asan b ir k im se k arşısın d a b ö y le sin e sü k û n e t iç in d e b u lu n am az . Ö te y an d an H z . M u h am m e d , d ah a ö n c e so n d e re c e itim at e ttik le ri, K ab e 'n in tam iri sırasın d a H ac e r- i Esv e d 'in y e rin e k o n u lm asın d a h a k e m liğ in e b aşv u ru p so n u c u n d an d a so n d e re c e m e m n u n k ald ık ları v e e n ö n e m li m e c lisle rin d e k e n d isin e y e r v e rd ik le ri z attan b aşk ası d e ğ ild i. K e n d isin e A llah 'tan v ah iy g e ld iğ in i sö y le m e k , ataların ın k ö tü in an ç v e y aşay ışların ı k ö rü k ö rü n e te k lid e tm e k te n k e n d ile rin i alık o y m ak , f az i le t ve in sa n lığ a ç ağ ırm ak tan b aşk a o nun c e p h e sin d e h iç b ir şe y d e ğ işm e m işti. D o ğ ru lu ğ u , g ü v e n ilirliğ i, ak ıl v e h ik m e ti m ü se lle m o lan b ir z atın , so n d e re c e ak ıl v e h ik m e te u y g u n b u y e n i te k lif le rd e b u lu n m asıy la ac ab a sah ip o ld u ğ u m e z iy e tle ri n asıl y itirm iş o lab ilird i k i? 5(31 Saffat, 36. Toshihiko izutsu, bu âyette geçen “ m ecnûn ” kelim esine, “ cinn ” ile aynı kökten gelm esi sesebiyle “ cinlenm iş ” m anasını verm iş ve m üşriklerin Hz. Peygam ber’ e neden “ cinlenm iş şair ” dedikleri hakkında bir m ütalaa serdetm iştir. O , bu m ütalaasında, Arabistan ’ da şairin ve şairliğin tarihçesi hakkında bilgi verm ekte, m üşrik Arapların, “ Ancak cinlerin sahip olduğu kişiler görünm eyen alem den haber verebilir" düşüncesinde oldukları tezini ileri sürm ektedir, (bk. T. izutsu, Kur ’ ân ’da Allah ve insan, s. 158-162) M üşrikler, ister bu şekilde düşünsün isterse “ delirm iş" desinler, bu iddialarını yüce Allah defalarca reddetm iştir. O nların böyle konuşm aları R esûlullah ’ ı üzdüğü için Allah Tealâ, R esûlünü teselli etm iştir. (En ’am, 36). 562 Kalem , 51. 563 M üşriklerin Hz. Peygam ber’ e bu itham da bulunduklarına ilişkin diğer örnekler çin bk. A ’ raf, 184; M u ’ m inûn, 25, 70; Sebe ’ , 8, 46; Hicr, 6; D uhân, 14; Tür, 29; Kalem , 2; Tekvîr, 22; Kam er, 9; Şuara, 70; Zâriyât, 39, 52. 564 Bk. İbn Hişam , a.g.e., I, 293-294; Utbe aynı zam anda kendisine m al ve hüküm darlık da önerm işti. Fakat R esûlullah (s.a) ona Fussilet Sûresinin baş tarafını okum akla yetindi. Bu da önerdiklerini pervasızca reddettiğini gösteriyordu. O kuduğu ayetlerde, im ana çağrı, m üşriklerin inadını kırm ak, onları geçm iş üm m etlerden hakkı yalanlayanların aynı akibetiyle korkutm a sözkonusu ediliyor. Bunlar U tbe ’yi korkutm uş ve bir kelim e bile söylem eden orayı terkederek, kenidisini Hz. Peygam ber ’ e şim diye kadarkinden farklı bir öneriyle gönderen kavm inin yanına eli boş dönm esine sebep olm uştu. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 343 A slın d a m ü şrik le r b u k o n u d a tu tarlı b ir ç iz g i d e tak ip e tm iy o rlard ı. O n u n b u y e n i h al v e tu tu m u n a b ir tü rlü b ir m an a v e re m iy o rlard ı. D ah a d o ğ ru su g e rç e ğ i k ab u l e tm e k işle rin e g e lm iy o rd u . Bu n u n iç in ç e lişk ile re d ü şe re k ay n ı an d a b irb irin e z ıt ith am lard a b u lu n u y o rlard ı. Bu d a o n ların id d iaların d a h ak lı o lm ad ığ ın ın d e liliy d i. M e se lâ, o n a " k â h in " v e "m e c n û n " d iy o rlard ı. 565 O y sa k âh in k e sk in ak ıllı, z e k i o lu r. M e c n û n ise , ak le n v e f ik re n h asta b u lu n u r. O h ald e n asıl o lu r d a k âh in d e d ik le rin e m e c n û n , m e c n û n d e d ik le rin e k âh in d iy e b ilirle rd i? D e m e k , n e d e d ik le rin i n asıl b ilm e y e c e k , te n ak u z a d ü ştü k le rin i g ö ste riy o rla rd ı. 566 a k ılsız lık la rın ı D ah a f ark e d e m e y e c e k d e re c e d e ö nce ü z e rin d e bu n o k ta d u rd u ğ u m u z d an y aln ız c a b u ö rn e ğ e işare t e tm e k le y e tin iy o ru z . M ü şrik le rin b u if tira v e itiraz ı p e y g am b e rle r tarih in d e y e n i d e ğ ild i. A llah e lç ile rin e d ah a ö n c e le ri d e d e lilik isn at v e if tirasın d a b u lu n u lm u ştu . 567 M e se lâ K u r'â n 'd a ilk o larak H z . N u h 'a d ü şm an ları ta raf ın d an y ö n e ltild iğ in i 568 g ö rd ü ğ ü m ü z b u id d ia, H z . M u sa'y a d a Firav u n taraf ın d an y ö n e ltilm iştir. 569 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, in san o ğ lu h iç b ir z am an d e ğ işm e m e k te d ir. Sah n e v e o y u n c u lar d e ğ işse b ile , o y u n v e ro lle r h e p ay n ı k alm ay a d e v am e tm e k te d ir. G e ç m işte e sk i p e y g am b e rle re y ö n e ltile n b u ith am , A sr-ı Saad e tte H z . M u h am m e d 'e d e y ö n e ltilm iş, g ü n ü m ü z m ü ste şrik le ri d e ay n ı m an a, f ak at f ark lı if ad e le rle ay n ı ith am a. H a s ta s ı Ruh O ld u ğ u v e id d iay ı ile ri sü rm e k te d irle r. İd d ia s ı Bu id d iay ı d e tay lı b ir b iç im d e su n u p so n ra d a k ritiğ in i y ap m ad an ö n c e , v ah y in in işi e sn asın d a H z . P e y g am b e rd e g ö rü le n b irtak ım te z ah ü r le ri b e lirtm e m iz g e re k ir. Z ate n k e n d isin e in an m ay an lar d e b u te z ah ü r le re b ak arak o n u sara v e b e n z e ri asab i h astalık lara m aru z b u lu n d u ğ u n u ile ri sü rü y o rlar. V ah y in g e liş şe k ille ri v e v ah iy sırasın d a g ö rü le n te z ah ü rle r siy e r v e h ad is k itap ların d a b e lirtilm iştir. Ö n c e lik le şe k ille ri if ad e e d e lim k i, H z. d e ğ işik ti. V ah iy ilk d e f a, şu n u ço k M u h am m e d 'e sa d ık g e le n rü y a la r v ah iy b iç im in d e b aşlam ış; b az an k e n d isi u y an ık ik e n m e le k g ö rü n m e d e n k alb in e İlâh î v ah y i ilk a e tm iş; b az an C e b rail b ir g e n ç sû re tin d e k e n d isin e g e le re k 565 T ür , 29. 566 Eim ahlı, Hak Dini, VII, 4560. 567 Zariyat, 52. 568 M u ’m inûn, 25. 569 Şuarâ, 27. 344 E KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR v ah y e k o n u o lan h u su sları b ild irm iş 570 ; b az an ç ın g ırak se si b iç im in d e v e ağ ır şe k li o larak k e n d isin e İlâh i e m irle r ilk a e d ilm iş 571 ; v ah y in e n b az an C e b rail aslî şe k liy le g ö rü n ü p İlâh î e m ri k e n d isin e d u y u rm u ş 572 ; b az an d o ğ ru d an d o ğ ru y a A llah ile k o n u şarak v e u y an ık ik e n k e n d isin e v a h iy b ild irilm iş 573 ; b az an H z. P e y g am b e r ik e n u y kud a C e b ra il k e n d isin e g e le re k v ah iy ilk a e tm iştir 574 . Baz an v ah iy e sn asın d a b irtak ım te z ah ü rle r g ö rü lü rd ü : M e se lâ, sah a b ile r, y ü z ü e traf ın d a arı v ız ıltısın ı an d ıran b ir se s işitm e le rid ir 575 . V ah iy g e ld iğ i z am an ç o k so ğ u k g ü n le rd e b ile te rle r v e te r tan e c ik le ri, m ü b are k aln ın d a in c i tan e le ri g ib i p arıld ard ı 576 . Y ü z ü n ü n re n g i d e ğ işird i. N e f e s alırk e n te sad ü fe n h o ru ltu y a b e n z e r b ir se s ç ık arırd ı 577 . Z ey d b in Sâ b it'in d iz i H z . P e y g am b e rin Bir d e f a sın d a ( a.s.m .) d iz in in altın d a b u lu n u y o rd u . O sırad a v ah iy g e lin c e Z e y d , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) d iz in in ağ ırlığ ın ı ö y le sin e şid d e tli h isse tti k i, n e re d e y se d iz le ri k ırılac ak g ib i o ld u . V ah iy h ali g e ç in c e H z . Z e y d 'd e n , k e n d isin e g e le n v ah y i y az m asın ı iste d i 578 . M âid e Sû re si in d iğ in d e , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d e v e sin e b in m iş b u lu n u y o rd u . V ah iy in m e y e b aşlar b aşlam az d e v e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'i ç e k e m e y e re k b ac ak ları k ırıla c a k g ib i o ld u . Bu n u n ü z e rin e H z . P e y g am b e r (a.s.m .) d e v e d e n in d i. 579 Bu riv ay e tle rd e n an laşıld ığ ın a g ö re v ah iy ağ ır b ir iştir. H z . p e y g am b e r v ah iy alırk e n sık ın tı v e g ü ç lü k ç e k m iştir. Bu k o n u d ak i riv ay e tle rin asılsız o lm ası ih tim ald e n ç o k ç o k u z ak tır. H z . P e y g am b e ri ö v ü c ü v e y ü c e ltic i b ir taraf ı b u lu n m ad ığ ı g ib i, 580 b u k ad ar ç o k riv ay e tle rin asılsız o ld u ğ u n u k ab u l e tm e k d e z o rd u r. 570 Nesâî, iftitah 37. 571 Bk. Buharî, Bedü ’l-Vahy 2; Bedü ’ l-H alk 6; Fadâil 87; Tirm izî, M enâkıb 7; N esâî, iftitah 37; M uvatta ’ , Kur ’ân 7. 572 Vahyin bir ara kesilm esinden sonra yeniden başladığı sırada C ebrail bu şekilde Hz. Peygam ber ’e görünm üştür, (bk. C errahoğlu, a.g.e, s. 49). 573 Bu durum da M i’ rac ’da m eydana gelm iştir, (bk. C errahoğlu, a.g.e, s. 49) 574 Bu vahiy şekilleri için bk. C errahoğlu, Tefsîr Usûlü, s. 49-50. 575 Tirm izî, Tefsîr Sûre (23) 1; Ahm ed, M üsned, I, 34. 576 Buharî, Bed ’ü ’l-Vahy 2; T irm iz î, M enâkıb 7; N esâî, İftitah 37; M uvatta, Kur ’ ân 7; Ahm ed, M üsned, I, 151. 577 Vahyin çeşitli halleri ve kaynakları için bk. C errahoğlu, a.g.e., s. 50. 578 Buharî, Salât 12, C ihâd 31, Tefsîru Sûre (4) 18; Tirm izî, Tefsîr Sûre (4) 19; Nesâî, C ihad 4.. 579 Ahm ed, M üsned, II, 176. 580 Hz. Peygam ber (s.a)’ in uyuyan bir kişinin horultusu gibi horladığını ya da devenin kendisini veya arkadaşının dizinin kendi dizini çekem eyeceği kadar bedeninin ağırlaştığını söylem ede hangi övgü sözkonusu olabilir ki? Eğer raviler bir övgü düşüncesinde olsalardı, m eleklerin sem âvî güzellikleriyle Hz. Peygam ber ’e indiğini, nefes alıp verir gibi kolaylıkla vahyi aldığını ve vahiy sırasında yüzünün parlak bir nurla parıldadığını iddia ederlerdi. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 345 A y n ı şe k ild e H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) b u te z ah ü rle ri k e n d isin in m e y d an a g e tirm e si d e m ü m k ü n d e ğ ild ir. M e se la, şid d e tli so ğ u k b ir g ü n d e aln ın ı n asıl b o n c u k b o n c u k te r iç in d e b ırak ab ilir? V ü c u d u n u n ağ ırlığ ı altın d a d e v e n in b ile ç ö k m e sin i n asıl te m in e d e b ilir? Z e y d b . Sâb it'in d i z in e d ay alı o lan d iz in i n asıl ö y le sin e ağ ırlaştırab ilir? V ü c u d u n u n b ü tü n ağ ırlığ ın ı b ir n o k tay a te k sif e tm e k say d ı, Z e y d g ib i k asd î b ir b iç im d e b u n u n f ark ın a v arm az m ıy d ı? b u n u y ap Bö y le b ir k asd î d u ru m k arşısın d a Z e y d 'in te p k isi n e o lu rd u ? H e r şe y d e n ö n e m lisi b ö y le si y ap m ac ık h are k e t v e tu tu m lar H z . P e y g am b e rin h ad siz d e re c e d e c id d i v e sa m im î k a ra k te riy le n a sıl b a ğ d a ştırıla b ilir? Yüzü e tra f ın d a arı v ız ıltısı g ib i se sle rin d u y u lm ası d a, k ap alı ağ ız ıy la m e y d an a g e tire b i le c e ğ i b ir şe y d e ğ ild ir. H z . P e y g am b e r (a.s.m .) su n 'î o larak b ö y le b ir şe y y ap say d ı, sah ab ile r d e rh al f ark e d e rle rd i. Ö te y an d an şid d e tle n e fe sin i alıp v e rm e si arı v ız ıltısı g ib i o lan b u se sin k e silm e sin e se b e b o lu rd u . Bu ise o lm am ıştır. Ç ü n k ü riv ay e tle r b ö y le b ir şe y e işare t e tm e m e k te d ir. So n ra, b u ağ ırlık v e b u se sle r, ö n c e d e n H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) b e d e n in d e n b u lu n m ay ıp so n rad an m e y d an a g e le n b ir şe y i g ö ste riy o r. Y an i, H z . p e y g am b e r ( a.s.m .)'in v arlığ ı y an ın d a g ö rü n m e y e n b aşk a b ir v arlık v ard ı. — H aşa — b ü tü n b u n ları k e n d iliğ in d e n k astî o larak y ap tığ ı f arz e - d ilirse b u n d an am ac ı n e o lab ilird i? O y sa, y ap m ac ık lığ m v e ro l y ap m an ın alan ı ç o k g e n iştir. O h ald e o n u b u tü rlü sık ın tılara g irm e y e se v k e d e n n e y d i? Ü ste lik b u tü r şe y le ri k e n d isin in ro l g e re ğ i y ap tığ ı v ar say ım ıy la an î v ah iy arasın ı n asıl u z laştırab iliriz ? Y an i, b ir sah ab isi- n in H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'e b ir so ru y ö n e ltm e sin in h e m e n ard ın d an g e le n an î v ah iy le b u te p k ile ri n asıl b ağ d aştırab iliriz ? Ev e t, ay n ı an d a n asıl h e m ağ z ıy la arı v ız ıltısı g ib i se sle r ç ık arsın , h e m m u h atap o ld u ğ u so ru n u n c e v ab ın ı d ü şü n sü n , h e m d e v e re c e ğ i c e v ab ı K u r'ân 'm h e r if ad e sin d e aç ık ç a g ö rü le n o p arlak e d e b î k alıb a d ö k e b ilsin ? P aris Ü n iv e rsite siy le b ir ak ıl h astan e sin in tab ib i v e ç o k say ıd a c e m i y e t v e ak ad e m ile rin az asın d an o lan M ö sy ö A . Baire d e Bo ism o n t'u n "D e s H allu c in atio n s" ad ıy la y az d ığ ı 700 say fay ı g e ç k in e se rin 551. say f asın d ak i şu if ad e le ri b u ray a k ay d e d iy o ru z : "T ıp Fak ü lte si ö ğ re tim ü y e le rin d e n D r. R e n au le n , m e c n u n g ö z ü y le b ak ılan M u h am m e d h ak k ın d a p e k iy i y ap ılm ış b ir rap o ru n d a şu sö z le rle am ac ın ı if ad e e tm e k te d ir: 'K e n d i şah sî ç ık arın ı te rk ile te rc ih e ttiğ i o k ad ar f e d âk ârlık larıy la b ü tü n b ir k av m in u su l-i d în iy e v e ah lak ın d a o k ad ar h ay re t v e ric i b ir in k ılap m e y d an a g e tirm iş o lan z at, asla m e c n û n d e ğ ild ir. Batıl f ik irle r v e p u tp e re stliğ i d e v irip y e rin e b iri c ik v e ru h an î b ir A llah d in in i ik am e e tm iş v e b u v asıta ile m e m le k e tin i b arb arlık k aran lığ ın d an ç ık arm ış, b u k ad ar u z u n m ü d d e t A rap ad ın a h ü rm e t e ttirm iş v e o n d an k o rk u tm u ş v e h ale f le rin e o k ad ar şan v e 346 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR şe re f li f ü tû h atm y o lu n u aç m ış o lan z ât m e c n û n d e ğ ild ir. M ille ti o n d a b ü sb ü tü n y o k o lan v e İslâm iy e te tab i' ü lk e le rd e b in ik i y ü z se n e d e n faz la b ir m ü d d e t g e ç tik te n so n ra h âla y ü rü rlü k te b u lu n an b ir k an u n lar m e c m u ası ile d o n atm ış b u lu n an z ât m e c n u n d e ğ ild ir." 581 b. S a ra H a s ta s ı O ld u ğ u İd d ia s ı Bö y le c e , H z . P e y g am b e ri ( a.s.m .) b az ı sin irse l h astalık lara m aru z o lm ak la ith am e d e n le rin id d iaların a g e lm iş b u lu n u y o ru z . Sara h as talığ ın d an b aşlay alım . G e rç e k şu k i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) ç ağ d aşları o lan A rap lard an h iç b ir k im se taraf ın d an b u h astalık la ith am e d il m e m iştir. Bu n u n la b irlik te b u ith am o ld u k ç a e sk id ir. Bu ith am ı ilk ö n c e Biz an slı y az arlar o rtay a atm ıştır 582 . So n ra A v ru p alılar arasın d a b u id d ia ta g ü n ü m ü z e v arın c ay a k ad ar sü rü p g e ld i. 583 M e se lâ Fran sız m ü ste şrik G . L e Bo n , v ah iy e sn asın d a H z . P e y g am b e rd e g ö rü le n d av ran ışlar, o n u n b ir sara n ö b e tin d e n b aşk a b ir şe y o l m ad ığ ı g ö rü şü n d e d ir. O n a g ö re , sara tu tu k lu k la b aşlar, h ırıltı v e k e n d in i k ay b e tm e k le d e v am e d er. L e Bo n , b ilim se l o larak H z . M u h am m e d ' in , tıp k ı d iğ e r b ü y ü k d in k u ru c u ları g ib i "m ü te h e v v is" b iri o larak k ab u l e tm e k g e re k tiğ i k an aatin d e o lu p b u k o n u d a şö y le d e r: "Bu n u n ö n e m i y o k . D in k u ru c u ları v e in san ları se v k v e id are e d e n le r arasın d a so ğ u k m iz aç lı d ü şü n ü r o lm am ıştır. Bu ro lü te m sil e d e n le r d âim a b ir n e v i d e liliğ i b ü lu n an lar o lm u ştu r. D in le ri k u ran lar, d e v le tle ri y ık an lar, k itle le ri ay ak lan d ıran lar v e in san ları se v k v e id are e d e n le r o n lard ır. Eğ e r ale m e d e lilik d e ğ il d e ak ıl e g e m e n o lsay d ı, tarih in ak ışı d ah a b aşk a o lu rd u ." 584 " D airet ii' l- M earifi' l- İslâm iy y e e l- M u h tasara" "M u h am m e d " m ad d e sin d e şu n ları o k u y o ru z : M o d e rn ru h d o k to rları v ah iy e sn asın d a g ö z e ç ar p an te z ah ü rle rin sara araz ları o ld u ğ u n u k ab u l e tm e k te d irle r? " Y az ar b u if ad e le rin d e n so n ra sü ratle şu n u d e m e z o ru n lu lu ğ u n u h isse d e r; "D u ru m u n u n ö z e lliğ in i titiz lik le o rtay a k o y u p if ad e e tm e y i k e n d ile rin e b ırak m a lıy ız ." 585 Bu n u sö y le rk e n k e n d isin e taraf sız lık v e b aşk aların ın işin e b u rn u n u so k m am a sü sü n ü v e riy o r. O y sa e ğ e r taraf sız lık id d iasın d a sam im i o lsay d ı, m o d e rn ru h d o k to rların ın sö z k o n u su te şh isin d o ğ ru lu ğ u n u b e lirttik le rin i ile ri sü rm e z d i v e y a e n az ın d an b u d o k to rların ad ların ı, h an g i te m e le d ay an arak b u n e tic e y e v ard ık ların ı, v ah iy te z ah ü rle rin in 581 N akleden, i. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 7-8 582 Bk. D airetü'l-M earifi'l-islâm iyye el-M uhtasara, “ M uham m ad" m addesi. Yine bk. G uillaum e tarafından konuya yapılan işaretler. İslam Pelican Books, s. 25. ■- 583 Bk. M enzis, s. 227; G ibb, s. 23; Heykel, a.g.e. s. 27. 584 H adaratu ’l-Arab, (tere. Zaîter) Beyrût 1399, s. 141.. 585 s. 393. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 347 k e n d ile rin e d o ğ ru v e g ü v e n ilir b ir b iç im d e su n u lu p su n u lm a- d ığ ın ı aç ık ç a b e lirtird i. "D u ru m u n u n ö z e lliğ in i titiz lik le o rtay a k o y u p if ad e e tm e y i k e n d ile rin e b ırak m alıy ız " şe k lin d e k i sö z ü n e g e lin c e , b iz e g ö re b u n u n an lam ı, sö z k o n u su d o k to rların h iç b ir şe y sö y le m e d ik le rid ir. R o d in so n , h iç b ir d e lil v e k ay n ak g ö ste rm e d e n , H z . M u h am m e d 'in o l g u n lu k ç ağ ın d a z am an z am an k riz g e ç ird iğ in in m u h ak k ak o ld u ğ u n u , o n u n H ıristiy an d ü şm an ların ın b u k riz le rd e b ir sara işare ti g ö rm e k te o ld u k ların ı, b u d o ğ ru y sa b ile , z ararsız b ir sara o lay ı sö z k o n u su b u lu n d u ğ u n u sö y le d ik te n so n ra asıl k an aatin i şu sö z le riy le d ile g e tiriy o r: "A m a M u h am m e d 'in p sik o -f iz y o lo jik b ak ım d an b irç o k m istik le ay n ı y ap ıd a o l m ası ç o k d ah a ak la y ak ın d ır." 586 A lf re d e G u illau m e b u ith am ı şid d e tle re d d e d e r. Bu n u y ap ark e n , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) sah ip o ld u ğ u ü stü n ak ıl, ak lî v e ru h î d e n g e lilik , siy asî u f u k g e n işliğ i v e d av asın d ak i k ararlılığ ı te m e lin e d ay an ır. Bu m ü ste şrik , d in î te c rü b e n in p sik o lo jik te z ah ü rle ri ü z e rin d e y ap ılan araştırm aların b u ith am ı k e sin lik le ç ü rü ttü ğ ü n ü sö y le r. 587 R . V . C . Bo d le y d e , b u id d iay ı şö y le d e ğ e rle n d irir: K u r'ân 'm h e r k e lim e si v ah iy le r n âz il o ld u k tan so n ra tam am iy le b e rra k , z ih in ve d ü şü n c e y le d ik te e ttirilm iştir. Bir saralın ın sara n ö b e tin d e n z ih n i aç ık v e b e rrak d ü şü n c e le rle d o lu o larak k atiy e n ç ık m ad ığ ın ı h e r tıp m e n su b u te y id e d e c e k tir. Bu , tâ v e fatın d an b ir h af ta e v v e lin e k ad ar rah atlık la g e ç irilm iş m ü k e m m e l b ir b e d e n î sıh h at sah ib i o lan H z . M u h am m e d iç in d e b ö y le d ir... Sara b u g ü n e k ad ar h iç k im se y i b ir p e y g am b e r v e y a b ir k an u n k o y u c u y ap m ad ığ ı g ib i, k im se y i d e ik tid ara y ü k se ltip m e v k i sa h ib i y ap m am ıştır. Bilh assa o z am an lard a, b ö y le b ir h al o n a sah ip o lan ı y arı ç ılg ın v e y a d ü p e d ü z ç ılg ın o larak g ö ste rird i. Eğ e r h ak ik ate n ak lı b aşın d a v e sâlim d ü şü n c e sah ib i b ir te k in san v arsa, o d a H z . M u h am m e d id i. 588 Bu if ad e le r, L e Bo n 'u n id d iaları iç in e n g ü z e l c e v ap tır. Biz aslın d a, L e Bo n 'u n b u rad ak i sö z le rin i c id d e y e alm ay a b ile d e ğ e r b u lm u y o ru z . Z ira, e ğ e r b ü y ü k d in le ri, d e v le tle ri v e m e d e n iy e tle ri h e p b ir n e v i d e lile r k u rm u şsa, b u n u n ik i an lam ı v ard ır. Y a d ü n y ad a h iç ak ıllı y o k tu r v e y a a k ıllıla r h iç b ir şe y b aşarm ışlard ır. O y ap m am ışlar, b ü tü n ö n e m li işle ri hep d e lile r z am an tarih b o y u n c a ak ıllıların n e iş y ap tık ların ı k e n d isin e so rm ak g e re k ir. Y in e , in san lık tarih in d e h iç b ir z am an ak ıl, h ik m e t v e so ğ u k k an lılık eg em en o lm am ışsa b ö y le b ir h ay alin ç e k le şm e si iç in k ıy am e ti m i b e k le m e k laz ım ? 588 Rodinson, a.g.e., s. 81. 587 G uillaum e, a.g.e.,s. 25 588 Bk. R. V. C. Bodley, The M essenger, The Life O f M uham med, s. 64. g e r 348 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Biz , L e Bo n 'u n b u if ad e le rin in d e ğ e rle n d irm e si d in v e m e d e n iy e t tarih ç ile rin e b ırak ıp asıl k o n u m u z a d ö n e lim . Şim d i ö n c e , O rh an H an ç e rlio ğ lu n u n "R u h b ilim Sö z lü ğ ü 'n d e n saran ın n asıl b ir h astalık o ld u ğ u n u an ah atlarıy la k ay d e d e lim . D ah a so n ra b u b ilg ile r ışığ ın d a H z . P e y g am b e r'in d u ru m u n u d e ğ e rle n d ire lim . "Sara, y e re d ü şm e , ç ırp m m a v e ağ ız k ö p ü rm e siy le b e lire n b ir sin ir h astalığ ıd ır. Başk a h iç b ir h astalığ a b ağ lı o lm ak sız ın b ağ ım sız b ir h as talık ( id io p atik ) so y d an g e ld iğ i v arsay ılm ıştır. N e v ark i b ağ ım sız sa ran ın n e d e n i b ilin m e m e k te d ir. Be lirti ( sy m p tö m e ) o larak m e y d an a g e le n sara b e y in d e b ir z e d e le n m e y a d a u r so n u c u d u r. Sara n ö b e ti ü ç b i ç im d e g e rç e k le şir: Bü y ü k n ö b e t ( g ran d m al), k ü ç ü k n ö b e t ( p e tit m al), p sik o m o to r n ö b e t (Ep ile p sie e q u iv ale n te ) . Bü y ü k n ö b e t 1,5 d ak ik a k ad ar sü re n k asılm ay la o lu r. G e n e llik le e sin ti ( A u ra) d e n e n k işiy e ö z g ü b ir d u y g u y la b aşlar. Bu d u y g u v ü c u d u n b e lli b ir y e rin d e b ir ağ rı, k u lak ç ın lam ası, titre m e , g arip b ir k o k u d u y m a, h ay al g ö rm e , p an ik d u y g u su g ib i b ir h ab e rc id ir. Bu e sin tid e n so n ra h asta y e re d ü şe r, b ilin c in i y i tirm iştir. V ü c u d u n d ak i tü m k aslar k asılır, so lu n u m d u ru r. So lu k ala m ad ığ ın d an ö tü rü h astan ın y ü z ü m o rarır. Y arım d ak ik a sü re n b u d e v re y i d ilin ısırılm ası, k o l v e b ac ak ların ritm ik b ir b iç im d e k asılıp g e v şe m e si iz le r ( Bu arad a m e san e v e k alın b ağ ırsak d a b o şalab ilir) . Y arım , y a' d a b ir d ak ik a sü re n b u aç ılm ay a b aşlar. ik in c i d e v re d e n A ç ılm a v e k e n d in e so n ra g e lm e d e rin d e rin so lu y arak d ö n e m i k işid e n k işiy e d e ğ işir. K im i h astalar h e m e n k e n d ile rin e g e lip n ö b e tte n ö n c e y ap m ak ta o ld u k ları işe d e v am e d e rle r, k im i h astalard a b u n alım ( C o n f u sio n ) d u ru m u saatle rc e sü re b ilir. K im i h astalar e p ile p tik say h a ad ı v e rile n b ir b ağ ırm ay la v e o ld u k ları y e re y ık ılan b ir k alas g ib i d ü şe rle r. Bu n ö b e t le rd e ö lü m o lay ı p e k e n d e rd ir. A m a n ö b e tle r sık laşır v e statu s e p ile p ti c u s (h iç b ilin ç le n m e d e n g e n e k e n d in i k ay b e tm e ) d u ru m u n u alırsa ö lü m te h lik e si b e lirir. "K ü ç ü k n ö b e tle re e n ç o k ç o c u k lard a rastlan ır, 20- 60 san iy e lik b ilin ç y i tirilm e si n ö b e tle rid ir, y irm i y aşın d an so n ra ç o k e n d e rd ir. G ü n d e 200 k a d ar k ü ç ü k n ö b e tin g e ld iğ i g ö rü lm ü ştü r. K ü ç ü k n ö b e tle r ü ç b iç im d e o lu r: Y a h asta o ld u ğ u y e re y ık ılır, b ir ik i san iy e sü re r; y a h astan ın b ilin c i y ü z k asların ın g e rilm e siy le y itirilir; y a d a h asta ç o k k ısa b ir sü re g ö z le rin i b ir n o k tay a d ik e re k ö y le k alır (Bu n u an c ak h astan ın ç o k y ak ın ları f ar- k e d e b ilir.) Sara n ö b e tle ri g ü n ü n h e rh an g i b ir saatin d e o lab ilir. H e r g ü n , h e r h af ta, y ıld a b irk aç k e z , y a d a b ir y aşam ç e k le şe n sara n ö b e tle ri v ard ır. Sara sü re sin d e b ir ik i k e z g e r h astalığ ın d a n ö b e tle r d ışın d a k işin in sağ lığ ı y e rin d e d ir. H e k im lik d ilin d e , saralı k işilik ad ı v e rile n ç e k in g e n , ü rk e k v e in san lard an k aç an ru h sal y ap ı to p lu m sal n e d e n le rd e n KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 349 ö tü rü d ü r. Saralı k e n d in d e n k o rk u ld u ğ u n u , iste n m e d iğ in i v e se v ilm e d iğ in i se z e r. Bilin ç d e ğ işik liğ i sırasın d a sald ırg an laşan saralıların b u n ö b e t le ri p sik o m o to r n ö b e tle rid ir. Bu d u ru m d a h asta n e d e n in i v e n e y ap tığ ın ı b ilm e d e n ad am b ile ö ld ü re b ilir. Bu n u n la b irlik te saran ın b u b iç im in e p e k az rastlan ır. "D av ran ış b o z u k lu k ları, y an ılsam alar v e san rılar b aşg ö ste rd iğ i d u ru m lard a h astaların b ir h astan e y e ( tım arh an e y e ) y e rle ştirilm e le ri g e re k ir. " Sa ra lıla r iç in en büyük te h lik e d ü şm e sıra sın d a y a ra la n m a la rıd ır." 589 Bu b ilg ile r ışığ ın d a H z . P e y g am b e rin d u ru m u d e ğ e rle n d irild iğ in d e , b u k o n u d ak i isn atların d ü p e d ü z b ir if tira v e ilm e b ir h ak are t o ld u ğ u aç ık ç a g ö rü lü r. H z. P e y g am b e r, v ah iy ald ığ ı sıralard a h iç b ir z am an k e n d isin d e , tah ta g ib i y e re d ü şm e , ç ırp ın m a v e ağ ız k ö p ü rm e si g ö rü lm e m iştir. T arih , so y u n d an saralı b irin i k ay d e tm e m e k te d ir. V ah iy h ali, an i o larak v e h iç b ir b e lirti o rtay a ç ık m ad an b aşlar, v ü c u d u n d a n e b ir ağ rı, n e b ir tit re m e , n e k u lak ç ın lam ası, n e d e b ir k o rk u g ö rü lü rd ü . Bu sırad a h ay al g ö rd ü ğ ü v e y a p an iğ e k ap ıld ığ ı d a v ak i o lm am ıştır. H z . P e y g am b e r, v a h iy e sn asın d a h iç b ir z am an şu u ru n u y itirm e z , ak sin e e n y ü k se k şu u r d ü z e y in e y ü k se lir v e k e n d isin e v ah y e d ile n le ri tam b ir şu u r v e k av ray ışla alg ılard ı. Bü tü n v ü c u d u n u n k asları g e rilm e z , so lu ğ u k e silm e z v e y ü z ü m o rarm az d ı. U y u y an b ir k im se n in h o rlam ası g ib i h o rlar v e rah at n e f e s alır, y ü z ü h af if p e m b e le şird i. H iç b ir z am an b u e sn ad a d ilin i ısırd ığ ı, k o l v e b ac ak ların ın ritm ik b ir b iç im d e k asılıp g e v şe d iğ i g ö rü lm e m iştir. H z . P e y g am b e rin k ü ç ü k v e y a b ü y ü k ab d e stin i — h aşa — k aç ırd ığ ın ın v ak i o lm ad ığ ın ı sö y le m e y e b ile g e re k y o k tu r. H z. P e y g am b e rin v ah iy sırasın d a ç ığ lık atarak y e re y ığ ıld ığ ı g ö rü lm e m iştir. in san lar taraf ın d an se v ilm e m e , k o rk u lm a, d ışlan m a v e d o lay ısıy la ü rk e k v e ç e k in g e n b ir k işilik se rg ile m e g ib i b ir d u ru m H z . P e y g am b e r iç in asla ile ri sü rü le m e z . Ç ü n k ü , A llah tarafın d an p e y g am b e rlik le g ö re v le n d irilip h alk ın ın b atıl in an ç ların ı, k ö tü ö rf v e ad e tle rin i, z u lü m v e h ak sız lık ların ı d e ğ iştirm e y e k alk an a k ad ar h e rk e s taraf ın d an se v ile n , say ılan , g ü v e n ile n o lg u n b ir k işilik se rg ile m iştir. O n d an so n ra d a k e n d i sin i tan ıy an d av asın ı an lay an k im se le r tarafın d an c an ların ı, m alların ı v e h e r şe y le rin i u ğ ru n d a fe d a e d e c e k d e re c e d e y in e se v ilm e y e d e v am e tm iştir. K e n d isin e ö n c e le ri c e p h e alan ların h e m e n h e p si b ir sü re so n ra 589 O rhan H ançerlioğlu, R uhbilim Sözlüğü, Rem zi Kutabevi, 2. Basılış, s. 323-324. 350 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR d a v a sın ı ta sd ik d av ası e tm iş, u ğ ru n d a c a n la rın ı sip e r e tm e y e b a şla m ışla rd ır. H z . P e y g am b e r, ü rk e k v e ç e k in g e n b ir k işiliğ e sah ip o lm ak şö y le d u r su n , tam te rsin e , k av m in e , k ab ile sin e , d ö n e m in d e k i b ü y ü k d in v e d e v le t le re k arşı k o y ac ak sarsılm az b ir az im v e k ararlılık g ö ste rm iştir. O e n g in b ir m e d e n î c e sare te sah ip ti. G e re k ç o c u k lu ğ u n d a ç o b an lık y ap ark e n , g e re k g e n ç liğ in d e tic are tin in b aşın d a b u lu n u rk e n , g e re k b ir p e y g am b e r, b ir aile re isi, d e v le t k u ru c u su , k u m an d an v e h âk im k e n h e p h ay atın iç in d e b u lu n m u ş, in san ların iç in d e y aşam ış, o n ların m ad d î v e m an e v i g e lişm e le rin d e h e p ö n d e r v e re h b e r o lm u ştu r. H z. P e y g am b e r v ah iy alm a e sn asın d a — h a şa — , h iç b ir z am an sald ırg an o lm am ış, e lin d e n asla k ö tü b ir şe y ç ık m am ış, n e k e n d isin e , n e d e h iç k im se y e e n u f ak b ir z ararı d o k u n m am ıştır. Y in e m e se la d ilin i ısırm am ış, ç e n e si v e ad e le le ri titre m e m iş, g e rilip g e v şe m e m iştir... V ah y in d ah a ö n c e işare t e ttiğ im iz te z ah ü rle rin e g e lin c e , m e se la, ç ın g ırak se si g ib i b ir se si d u y m ası, m ü b are k y ü z ü e traf ın d a arı v ız ıltısı g ib i b ir se sin işitilm e si, v ü c u d u n u n an id e n şid d e tle ağ ırlaşm ası... Sara ve n ö b e tle riy le h iç b ir alak ası o lm ay an h a lle rd ir. H z. P e y g am b e r ( a.s.m .) v ah iy h ali g e ld iğ in d e d u rg u n laşm ası ay rı, saralın ın şu u r k ay b ı ise ay rı b ir şe y d ir. Ü ste lik H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) v ah iy h ali g e ç e r g e ç m e z , v ah y in in işin e se b e b o lan p ro b le m sah ib in i so rar v e an ın d a k e n d isin e in e n v a h iy le v e A rap e d e b iy atın ın g ö re b ild iğ i e n ü stü n b ir e d e b î if ad e y le o n a c e v ap v e rird i. Bu ise , asla saralın ın işi o lam az . M e se la, if k o lay ın d a m ü 'm in le rin an n e si H z . A işe 'n in su ç su z lu ğ u y la ilg ili o larak g e le n v ah iy h ali g e ç in c e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) se v in ç te n g ü lü m se y e re k k alk m ış tır. 590 Bu n u n ise sara n ö b e tin d e n ay ılan b ir k im se n in h ali o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. G e rç e k te n , H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) siy e r v e k işiliğ in i b ile n h e rh an g i b ir in san o n d a sara h astalığ ın d an e se r b u lu n m ad ığ ın ı d o ğ ru v e k e sin o la rak an lay ab ilir. Ç ü n k ü e ğ e r v ah y in te z ah ü rle ri sara h astalığ ın ın araz la rı o lsa y d ı, b iz z a t sa h a b ile rin in f iilî te p k isi, h em en k e n d isin e k o şm ak , o n u k u rtarm ak v e h astalık n ö b e ti sırasın d a k e n d isin e b ir z arar v e rm e sin e e n g e l o lm ak şe k lin d e o lac ak tı. Fak at, b ö y le o lm u y o rd u . A k sin e o n u k e n d i h alin d e b ırak ıy o r, d o k u n m u y o r v e v ah iy h alin in g e ç m e sin i, y ü z ü n d e h iç b ir k o rk u b e lirtisi, h iç b ir g ö z d ö n m e si, h iç b ir sık ın tı, k ısac a ay ıld ığ ın d a saralıd a g ö z e ç arp an h iç b ir te z ah ü r b u lu n m ak sız ın k e n d iliğ in d e n o h ald e n ç ık m asın ı b e k liy o rlard ı. N asıl b ö y le b ir h as- 590 Buharî, Tefsîru Sûre (24) 11. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 351 talık la ith am e d ile b ilir k i? Eğ e r b ö y le b ir h astalığ ı b u lu n say d ı, ay ak ta d ik ilirk e n , b ir d e ğ n e ğ e d ay an ırk e n , o tu ru rk e n v e y a b ir h ay v an a b in itiy k e n an sız ın v ah iy g e liy o r, b ir d e fa o lsu n saralılar g ib i y e re d ü şm ü y o rd u . So n ra, e ğ e r b ö y le b ir şe y o lsay d ı, sara n ö b e tle rin in h e r an g e le b ile c e ğ in i v e d ü şü p b ir taraf ın ın k ırılab ile c e ğ in i b ile b ile n asıl H ira M ağ arasın a ç ık ıp o rad a te k b aşın a g e c e le rc e k alab iliy o rd u ? Y a, k e n d isin i ç o k se v e n v e h e r şe y in i y o lu n d a f e d a e d e n H z . H atic e , H ira d ağ ın a g itm e sin e v e o rad a ö ld ü rü c ü te h lik e y e m aru z -k alm asın a n asıl m ü saad e e d iy o rd u ? Y in e tarih o n u , ak ıllı, d o ğ ru v e g ü v e n ilir o larak n ite le n d irir. P e y g am b e rlik te n ö n c e d e v e sv e se le re m aru z , an o rm al y aşay ış, g arip tasarru f g ö ste re n b iri o lm ad ığ ın ı b e lirtir. O n u h e r tü rlü k ö tü lü k le k aralam ay a, o n a sih irb az , k âh in , b ilg ile rin i b aşk aların d an alan b ir k işi o larak su ç lad ık ları h ald e ç ağ d aşları k e n d isin i sarah lık la n ite le y e m e m işle rd ir. Biz z at H z . P e y g am b e r, k e n d isin e in e n v ah iy g e rç e ğ in i g ü z e lc e an latm ıştır. O n u n b az e n ç an se sin e b e n z e d iğ in i, b u n u n k e n d isin e e n ağ ır g e le n şe k li o ld u ğ u n u , b u h al g e ç tiğ in d e sö y le n e n şe y le ri tam o larak k av rad ığ ın ı b e lirtiy o r. Baz an d a m e le ğ in b ir in san su re tin d e k e n d isin e g ö rü n ü p k o n u ştu ğ u n u , sö y le d ik le rin i tam o larak an lay ıp k av rad ığ ın ı if ad e e d iy o r. H e r ik i d u ru m d a d a H z . P e y g am b e r k e n d isin e v ah y e d ile n le ri e k sik siz o larak an lay ıp k av rıy o r. Bu ç o k d e falar te k e rrü r e tm iş o lu p g e re k v ah iy d e n ö n c e g e re k v ah iy d e n so n ra v e g e re k se v ah iy e sn asın d a tam o larak şu u ru n u m u h afaz a e ttiğ i b itte c rü b e g ö rü lm ü ştü r. H z . P e y g am b e r h e r an şu u ru n u tam o larak k o ru d u ğ u iç in d ir k i, b ir d e fa o lsu n k e n d i m e m u r v e alıc ı d u ru m d ak i İn san î k işiliğ i ile v ah y in am ir v e y ü c e o lan k işiliğ in i k arıştırm am ıştır. Ö z e t o larak d iy o ru z k i, v ah y in n ü z u lü an ın d a H z . P e y g am b e r'in g ö s te rd iğ i v e c d v e istiğ rak h alin i şu u r k ay b ı san m ak , h e r d ış b e n z e rlik te m ah iy e t ay n iliğ in i d ü şü n m e k , ilm in d e ğ il saf satan ın m e to d u d u r. R e su lu llah m şu u ru v ah y i alışı, m ad d î ale m le ilg isin i k e stiğ i, d ik k at v e ile İlâh î h ab e rc iy e , y an i m e le ğ e y ö n e ld iğ i; so n u n d a id rak v e şu u ru n u n e n u y an ık v e e n d in am ik b ir m e rh ale d e o ld u ğ u , o rtay a ç ık an m u az z am e se r K u r'ân - ı K e rim in şe h ad e tiy le ap aç ık tır. İlâh î v ah y i alır alm az , h e m e n b u b e lîğ v e e şsiz İlâh î k e lâm , şu u r v e h af ız asın d an b e rrak b ir şe k il alarak , ah e n k li b ir tila v e tle d u d ak ların d an d ö k ü lm ü ştü r. Sara k riz i g e ç ire n le rin u y an d ık ların d a k o n u şam ad ık ları, an c ak b irk aç k e lim e k e k e le d ik le ri tıb b î b ir g e rç e k ik e n , h an g i saralı, n ö b e tle rin d e n u y an d ığ ı an d a tam b ir şu u r v e id rak le K u r'ân g ib i d e v irle re h ü k m e d e n b ö y le İlâh î b ir k e lâm ı sö y le y e b ilm iştir? 352 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR H z . P e y g am b e rin h ay atı e n in c e d e tay ların a k ad ar b ilin m e k te d ir. O , v ah y e k ırk y aşın d a m az h ar o lm u ştu r. Bü tü n ö m rü tam b ir sıh h at v e ro rm al b ir h ay at iç in d e g e ç m iştir. Ü stü n b ir ak ıl, z e k â v e h af ız ay a, e şsiz b ir ah lak v e sıh h ate sah ip , tam b ir i'tid al v e m u h te şe m b ir n e z ak e t ö rn e ğ i, g ö z le rin d e n z e k â v e h a y at f ışk ıran , sö z le rin d e n ilim , h ilim , şe f k at v e m u h ab b e t ak an , e n m ü k e m m e l b ir in san lık n ü m u n e si o lan H z . M u h am m e d 'i b ir saralı k arak te riy le k ıy aslam ak ilim ad ın a ile ri sü rü lm ü ş b ir saf sata, h atta b ir h e z e y ân d ır! c. ve H is t e r i N e v ra s te n iy e Y a k a la n d ığ ı İ d d ia s ı M e n z is, H z . P e y g am b e ri (a.s.m .) b u h astalık la ith am e tm iştir.591 Biz b u ith am ı d e ğ e rle n d irm e y e tab i tu tm ad an ö n c e , v e "n e v raste n i" v e "h iste ri"n in n e o ld u ğ u n u y in e O rh an H an ç e rlio ğ lu 'n u n R u hbilim Söz lü ğ ü ad lı e se rin d e n an ah atlarıy la tan ım ay a ç alışalım : "N e v raste n i, sin ir siste m in in g ü ç sü z le şm e sin d e n k ay n ak lan an ru h sal v e b e d e n se l g ü ç sü z lü k h astalığ ıd ır. G ittik ç e artan b ir y o rg u n lu k d u y g u su y la b e lire n b u h astalık , k ad ın lard an ç o k e rk e k le rd e te sb it e d ilm iştir. G e n ç lik v e o lg u n lu k ç ağ ların a ö z g ü d ü r. Z ih n î f aaliy e tle r d e g ü ç sü z le şir, u n u tk an lık lar b aşlar, in atç ı b aşağ rıları g ö rü lü r. Sık ın tı, k e y ifsiz lik , c in se l h ay atta b aşarısız lık , y a d a tam d u rg u n lu k , sin d irim b o z u k lu k ları, se b e p siz b el a ğ rıla rı, n ab ız atışın d a b o z u k lu k , h a sta lık h a sta lığ ı e ğ ilim i v e ö z e llik le k e n d isin d e k alb h astalığ ı b u lu n d u ğ u y o lu n d a aşırı b ir k u ru n tu b u h astalığ ın b aşlıc a b e lirtile rid ir. Elle r v e g ö z k ap ak ların d a titre m e le r, ç ırp m tısız b ay ılm a, k an b asın c ı d ü şm e si d e g ö rü le b i lir. Sık ın tı g e n e llik le ak şam ü z e ri g e lir. N e v raste n ik le r, g e n e llik le h e k im e b ü tü n sık ın tıların ı y az d ık ları k âğ ıt p arç alarıy la g e lirle r v e b u n ları ç ık arıp b irç o k k e z o k u rlar ( M alad e s au x p e tits p ap ie rs) . H asta, h astalığ ın a d ö rt e lle sarılır, o n a sığ ın ır v e o n u b ü tü n b aşarısız lık ların ın b ir m az e re ti o larak k u llan ırlar. Bu n u b ile re k v e k asd e n y ap m az lar, b u y o la b ilm e d e n v e d ü şü n m e d e n sap arlar..." 592 " H iste ri ise , b ir z am an lar sad e c e k ad ın lara özgü b ir h a sta lık san ılırd ı. Bu g ü n b u an lay ış b ırak ılm ıştır. D ah a ç o k k ad ın lard a g ö rü l m e k le b irlik te e rk e k le rd e d e g ö rü lm e k te d ir. Be lirtile ri arasın d a b aşta h iste ri n ö b e tle ri g e lir; h asta b ird e n b ire ç ığ lık atarak y a d a ağ lay arak k e n d isin i y e rle re atar. Başp arm ak ları g e n e llik le iç e riy e k ıv rılm ış v e e lle ri y u m ru k b iç im in d e k asılm ıştır. Be d e n d e d ü z e n siz 591 M enzis, a.g.e.,s. 227. 592 O rhan H ançerlioğlu, a.g.e., s. 258-259. ç ırp ın m alar KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 353 b aşg ö ste rir. Bu n ö b e tle r sırasın d a h astan ın b ilin c i y e rin d e d ir v e b aşk ac a b ir b o z u k lu ğ u d a y o k tu r. N ö b e tle r, 5- 10 d ak ik a sü rd ü ğ ü g ib i b irk aç saat d a sü re b ilir. H asta n ö b e tte n , ağ lam a v e y a g ü lm e k riz iy le aç ılır. H as ta lık , saray a b e n z e rse d e, 1- 2 d ak ik ad a so n b u lm a m a sı, d ilin ısırılm am ası v e b ilin ç k ay b ı o lm am asıy la o n d an ay rılır. H iste ri, f e lç b iç im in d e b e lirtile r de v e re b ilir, f ak at h iste rik in m e le r o rg an ik d e ğ ild ir. M araz î re f le k sle r b u lu n m ad ığ ı g ib i, b ü tü n re fle k sle r n o rm ald ir. K ıp ırd an ın c a v ü c u tların ın h e r- y an ın d a ağ rılar d u y d u k ların ı sö y le rle r, y atak ta y atar v e k ıp ırd ad ık ç a b ağ ırırlar. N e v ark i g iz lic e g ö z e tle n d ik le rin d e y aln ız k e n rah atç a h are k e t e ttik le ri g ö rü lü r. Baz ıları b aşların ın te p e sin e ç iv i b atar g ib i ağ rılar d a h isse d e rle r, f ak at b u n ların h iç b iri u z v î b ir b o z u k lu ğ u o rtay a k o y ac ak b ir b u lg u v e rm e z . K im ile ri d e d u y g u su z lu ğ a ( an e ste z iy e ) tu tu lu rlar. H iste rik k ö rlü k , h iste rik se ssiz lik d e sık sık rastalan an b e lirtile rd ir. G ö rm e v e se s o rg an ların d a h iç b ir b o z u k lu k b u lu n m ad ığ ı h ald e g ö re m e z v e se s ç ık aram az lar. Y e m e k y e m e m e d u ru m u d a g ö rü le b ilir. Bu n u n la b irlik te b u lan tı v e k u sm alar d a o lu r. H iç b ir u z v î b o z u k lu k b u lu n m ad ığ ı h ald e , m id e le rin d e n b o ğ az ların a b ir şe y in y ü k se lip b o ğ az ların ı tık ad ığ ın ı b o ğ u lac ak g ib i o ld u k ların ı sö y le rle r. G e n e l lik le b u d u ru m d a ağ lay arak aç ılırlar. "H iste rik le r, g ö ste rişç id irle r. G ö se riş o larak so n u ç su z in tih arlara d a k a lk ışa b ilirle r. "H iste ri b e lirtile rin in e n ö n e m lisi, h iste ri alac ak aran lığ ı ( Eta c re p u s- c u laire h y ste riq u e ) ad ın ı taşır. N ö b e tle r b iç im in d e g e le n b u d u ru m d a h asta b aşk a b ir d ü n y ay a d alar, b aşk a b ir k işiliğ e b ü rü n ü r, am a ç e v re sin e h iç b ir şe y b e lli e tm e z v e n o rm al g ö rü n ü r. Bu n ö b e tle r sırasın d a b ir ç o k su ç lar d a işle y e b ilir ( M e se lâ, h ırsız lık y ap ar, y an g ın ç ık ab ilir...) H alü sin asy o n lar d a g ö rü rle r. Bu n ö b e tle r saatle rc e sü re b ild iğ i g ib i g ü n le r v e ay larc a d a sü re b ilir. H iste rik le r, b ü y ü k ç ap ta y alan a e ğ ilim lid irle r, ç o k y alan sö y le rle r v e ö y k ü le r u y d u ru rlar. H iste rik k asıtsız b ir h astad ır. Ç o ğ u y ap tık ların d a b ilin ç li d e o lsa k asıtlı d e ğ ild ir..." 593 Se b e b i ise , m ü te h assısların ın b e lirttik le ri g ib i, k işin in c in sî arz u ların ı b ilin ç altın a itm e sid ir. K e t v u ru lu p b ilin ç altın a itile n b u arz u lar d in m e k şö y le d u rsu n , d ah a d a az ar. N ih ay e t d ışa y an sım ası iç in k e n d isin e b aşk a b ir y o l b u lu r. A k li araz ları, ö n c e lik le h af ız a z ay ıf lığ ı, u y u rg e z e r lik , b u d o laşm a sırasın d a b aşk aların a sald ırm ad ır. H astalık n ö b e tin d e n ay ılan h asta, o sırad a y ap tığ ı şe y le rd e n h iç b irin i h atırlam az . H astad a 593 O rhan H ançerlioğlu, a.g.e., s. 259-260. 354 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR şah siy e t ik ile şm e si d e g ö rü le b ilir. H iste ri şid d e tliy se g e n e llik le d e li lik le so n u ç lan ır. Baz e n h iste ri sara ile b irlik te o lab ilir." 594 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, b u araz ların d e ğ il h e p sin in b irarad a, b ir tan e si b ile H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) h ay atın d a b u lu n m am ak tad ır. Y in e ay n ı m ad d e ( Y an i, N e u rasth an ia) altın d a D âiret ii' l- M earifi' l- B irit an iy y e, b u h astalık iç in se k iz te z ah ü r k ay d e tm e k te d ir: G e n e l o la rak k e n d in i y o rg u n h isse tm e k i, b u n u n y an ısıra b itk in lik , şid d e tli b aşağ rısı, sağ ırlık v e şu u r k ay b ı d a g ö rü lü r. R ah at o lm ay an , d in le n d ir m e y e n , k o rk u n ç rü y alarla b u lan ık b ir u y k u , ö z e llik le y ak ın h ad ise le re k arşı h af ız a z aaf ı, b u lan ık v e sisli g ö rm e , ç e şitli k âb u slar v e k u lak ç ın lam aları, d u y u lara isab e t e d e n ç e şitli ız tırap lar, m e se la ac ı h isse t m e m e (b u ız tırap lar e lle rin ark asın a v e k ad ın lard a g ö ğ ü sle re te sir e d e r) b u n u n y an ın d a g ö rü le n d e ğ işik ız tırap lar, d e ğ işik y e rle rd e , ö z e llik le d e e l v e ay ak lard a g ö rü le n so ğ u k lu k , h astalık d ü z e y in d e h arare t d e re c e si n in y ü k se lm e si, y an ak ların k ız arm ası, te rle m e , d ah a b u n lar g ib i, o rg an ların g ö re v le riy le ilg ili ız tırap larla b irlik te g ö rü le n d e ğ işik b itk in lik le r... H astalık ta b irç o k k o rk u m ak , y a ln ız lık ta n h isse d ile b ilir. M e se la, k alab alık tan k o rk m ak , k ap alı y e rle rd e n k o rk m ak , k o rk in sa n la ra k atılm ak tan k o rk m ak , d ü şe n n e sn e le rd e n k o rk m ak v e y a d e m iry o lu y la y o lc u lu k y ap m ak tan k o rk m ak ... g ib i. Bir şe y d ah a v ar k i, o d a h astan ın b irb iriy le b ağ lan tılı b ir se ri d ü şü n c e y e e sir o lu p sü re k li o n ları h atırın a g e tirm e si v e o n lard an b ir tü rlü k u rtu lam am ası, ö z e llik le g e c e le y in d ah a in atç ı b ir b iç im d e b u n lara k e n d in i k ap tırm asıd ır. Baz an , say ı say m a iste ğ i k e n d isin e m u sallat o lu r. Bu g ib i h astalar, aşırı v e h ız lı re ak si y o n lard an , m e se lâ şid d e tli se v in ç v e ü z ü n tü d e n d o lay ı sık ın tı ç e k e rle r. H astalar b az e n , alay c ı, şü p h e c i v e y a b e d b in o lu rlar, y a d a iç le rin e k a p an ık o lu p , b ü tü n d ü şü n c e le rin k e n d i k e n d ile ri ü z e rin d e y o ğ u n laştırırlar, k e n d ile rin d e n v e y a sad e c e k e n d ile rin i ilg ile n d ire n h u su slard an b aşk a b ir şe y h ak k ın d a k o n u şam az lar. Bu ço k tıb b î n ite lik le rle , v ah y in te z ah ü rle rin i k arşılaştırd ığ ım ız d a, b u sa y ıd a k i a ra z la r a ra sın d a n y a ln ız c a b ir te k te z a h ü rd e b irle ştik le rin i g ö rü rü z . O d a, te rle m e , y an ak ların k ız arm ası v e b e d e n in b az ı u z u v ların d a ü şü m e h isse tm e sid ir. D airet ü ' l- M earifi' l- B iritan iy y e b u ü şü m e h issin in g e n e llik le e l v e ay ak lard a b e lird iğ in i b e lirtiy o r. O y sa H z . P e y g am b e r (a.s.m .) b az ı d u ru m lard a iç in d e b ir ü şü m e h isse d e rd i 595 . Bu n lar d a b irç o k h astalık lard a m ü şte re k o lan h u su slard ır. K u lak ç ın lam ası ise , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) h e r z am an d e ğ il d e , ak - 594 Bk. D airetü ’l-M earifi ’ l-Biritaniyye, “ H ysteria ” m addesi; yine New M edical D ictionary, aynı m adde. 595 Sııyûtî, itkan, I, 60, ibn M es'ud'dan naklen. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 355 sin e ç o k e tk ili v e ağ ır v ah iy h ale tle rin d e d u y d u ğ u ç an se si d e ğ ild ir. Şu k ad ar v ar k i, az ö n c e d e b e lirttiğ im iz g ib i sad e c e b u b ir ik i n o k ta, h as ta lığ ın ço k sa y ıd a k i a ra z la rı a ra sın d a n v a h y in te z a h ü rle riy le b irle şm e k te d ir. Şu n u d a u n u tm am ak g e re k ir k i, arı v ız ıltısın a b e n z e y e n v e b az ı sah ab ile rin d e H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) m ü b are k y ü z ü e trafın d a d u y d u k ları b u se s, sad e c e h isse ttiğ i R e su lu llah m ö z el b ir d u y g u d e ğ ild ir. A k sin e , b aşk aları tarafın d an d a işitile n v e b ü tü n n e tliğ iy le ay ırd e d ile n o b je k tif b ir se stir. D ah a ö n c e d e g e ç tiğ i g ib i, b u se si m e y d an a g e tire n in H z . P e y g am b e r (a.s.m .) o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü , H z. P e y g am b e r ( a.s.m .) b ö y le y ap m ak la ney i h e d e fle y e b ilird i k i? So n ra, Z e y d b . Sab it'in , H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) d iz i altın d ak i d iz in d e h isse ttiğ i v e h atta d iz le rin in k ırılac ağ ın ı z an n e ttiğ i ağ ırlık şe k lin d e k i v e y a R e sû lu llah ( a.s.m .) sırtın d an in m e se y d i v ah y in ağ ırlığ ı altın d a y e re ç ö k e c e k k ad ar z o rlan an d e v e n in d u ru m u n d ak i te z ah ü re n e d e n ile c e k ? V ah iy e sn asın d a H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) , k e n d isin e ç o k b e lîğ b ir sö z te b liğ e d e n b ir ad am v e y a b ir g e n ç g ö rü rd ü . Bu sö z ç o k aç ık v e b e lirli f ik irle r iç e riy o rd u . Bu d a, y a o an d a k e n d isin e y ö n e ltile n b ir so ru y a c e v ap v e y a o rtay a ç ık an b ir p ro b le m e ç ö z ü m o larak g e liy o rd u . V ah iy h ali sö z ü e d ile n h astalık tü rü n d e n se b u b e lîğ v e n e t sö z le rin y e ri n e re si o la c ak ? H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) p e y g am b e rliğ in i in k âr e d e n b iri ç ık ıp d a şö y le b ir id d iad a b u lu n ab ilir: "M u h am m e d , d ah a ö n c e o sö z le ri k e n d isi h az ırlıy o r, o sö z le ri h astalık h ali y ak alay ın c a d a, d ah a ö n c e h az ırlad ığ ı b u aç ığ a v u ru y o rd u . Fak at b u id d ian ın sah ib in e şu n u h atırlatırız : V ah y in b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u b e k le n m e d ik b ir so ru y a c e v ap v e y a an sız ın o r tay a ç ık an b ir p ro b le m e ç ö z ü m o larak in iy o rd u v e n e d ü şü n m e y e v e n e d e c e v ap h az ırlam ay a v ak it k alm ıy o rd u ." Bu asab î ız tirab m d iğ e r araz ları n e re d e ? A k lî ıstırap , te d irg in lik , sağ lığ ın z ay ıf lam ası, ad ale le rin k ö tü b ir h al alm ası, sin d irim siste m in e arız o lan sap m alar, b aş d ö n m e si, b itk in lik , h astalık d e n ile b ile c e k d ü z e y d e ate ş y ü k se lm e si, g ö rm e d e k i b u lan ık lık , sağ ırlık , k o rk u n ç rü y a ların b u lan d ırd ığ ı h u z u rsu z u y k u , o rg an ların g ö re v le rin i y e rin e g e tirm e le rin i e n g e lle y e n ız tırap lar, ağ rı h isse tm e m e , k alb in b az e n d u rac ak g ib i o lm ası, b o ğ u ld u ğ u n u h isse tm e , ö z e llik le y ak ın o lay lara k arşı h af ız a k ay b ı, g ö rm e k ay b ı, ağ ız k u ru m ası, k arın c alan m a, e l v e ay ak ların tit re m e si... g ib i araz lar n e re d e ? Ç o k iy i b ilin d iğ i g ib i, b u n ların , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) h ay atıy la y ak m d an -u z ak tan alak ası y o k tu r. H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) ru h î v e p sik o lo jik aç ıd an so n d e re c e d e n g e li b ir z attı. H ay atı b o y u n c a sağ lığ ı tam o larak y e rin d e y d i. G ird iğ i b u n c a sav aşlara v e k arşılaştığ ı tü rlü tü rlü sık ın tılara rağ m e n v e fat e ttiğ i so n h astalığ ı d ışın d a h e rh an g i b ir h astalık ç e k tiğ in i g ö re m iy o ru z . A y n ı şe k ild e h af ız ası d a d ille re d e stan d ı. G ö rm e b o z u k lu ğ u n d an şik ay e tin i d e tarih 356 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k ay d e tm e m e k te d ir. R e su lu llah ( a.s.m .) p re n sip o larak g e c e le y in e rk e n u y u rd u . G e c e n in ile rle y e n saatle rin d e k alk ar, R ab b i iç in n am az k ılar v e te fe k k ü r e d e rd i. H e r z am an tam b ir ru h î h u z u r iç in d e y d i. H ay atı b o y u n c a b u ru h î h u z u r v e itm i'n an ı k ay b e tm e m iş v e ru h u n u n R ab b in e y ü k se le c e ğ i an d a d o ru ğ a y ü k se le n b u h u z u r m ü b are k d ilin d e n d ö k ü lm ü ştü r. N ite k im ö lü m d ö şe ğ in d e tam b ir g ü v e n v e sü k û n e t iç in d e g ö k y ü z ü n e e liy le işare t e d e re k şö y le b u y u rm u ştu r: "En y ü c e d o sta g id iy o ru m !" 596 K e n d isin d e h iç b ir h u z u rsu z lu k , stre s v e b itk in lik g ö rü lm e m iştir. Y in e b ir g ü n o lsu n istif ra e ttiğ in i g ö rm ü y o ru z . Eğ e r b ö y le b ir şe y o lm u şsa, m u t lak a, sin d irim siste m in d e n h iç b ir şik ay e ti o lm ay an ç o ğ u m u z u n d a z am an z am an k arşılaştığ ı n o rm al b ir d u ru m d u r... M araz î k o rk u lara ( p h o b ias) g e lin c e , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) h ay atı o rtad a. H iç b ir k im se n in h a y atı o n u n k i g ib i in c e d e tay ların a k ad ar k ay d e d ilm e m iştir. Ö y le k i, si y er v e tarih k ita p la rı o n u ad ım ad ım iz le m iş, h atta b az an y atak o d asın a k ad ar g irm işle rd ir. H ay d i, o n u n şah siy e tin d e b ir te k f o b i g ö ste rilsin g ö sd e rile b ilirse ! V e y a sü re k li o larak k e n d isin e m u sallat o lan v e h a y a tın ı n o rm al se y ri y aşam asın a iç e risin d e ve d iğ e r in sa n la rla sağ lık lı ilişk ile r k u rm asın a e n g e l o lan b ir te k f ik ir v e y a f ik irle re işare t e d ilsin e d ile b ilirse ! So n ra H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) , b e şe rî k arak te ri iti b ariy le n e alay e d ic i, n e d e şü p h e c i d e ğ ild i. So n o larak şu n u d iy o ru z k i: Eğ e r şu v e y a b u asab î h astalığ a m aru z o l say d ı, h ay atı b o y u n c a b u n c a sık ın tıy ı ç e k e c e ğ in e , d o ğ al te p k isi, h as ta lığ ın a b ir ç are aram a şe k lin d e o lu rd u ve o d ö n em d e A rap Y arım ad asın ın d o lu p taştığ ı k âh in le r, sih irb az lar v e h e k im le rd e n b i rin e g id ip d e rd in e ç are arard ı. D ah a ö n c e g ö rd ü ğ ü m ü z g ib i o ö y le sin e d o ğ ru b ir z âttır k i, y alan y e re H z . C e b rail'i g ö rd ü ğ ü şe k lin d e k i b ir.ih tim ali b ü tü n ü y le ak ıld an u z ak g ö rm e y e b iz i m e c b u r k ılıy o ru z . Bö y le b ir g ö rm e y i, y u k a rıd a k i a ra z la rd a n h iç b irisi de a ç ık la y a m a z . A ynı şe k ild e , b u araz lar, k e n d isin e in an m ay an ların o n a atf e ttik le ri b u sö z d e k u ru n tu y u d a aç ık lay am az . Ü ste lik d ah a ö n c e d e işare t e ttiğ im iz g ib i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'd e b u h astalığ ın se b e p le rin d e n h iç b iri m e v c u t d e ğ ild ir. H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) — h aşa — sin irle rin in b o z u k o ld u ğ u id d iasın ı d a re d d e tm e liy iz . Ç ü n k ü , sin ir b o z u k lu ğ u , H z . P e y g am b e rin (a.s.m .), v ah iy v e p e y g am b e rlik m ü d d e ti o lan y irm i ü ç se n e g ib i u z u n b ir sü re b o y u n c a taşıd ığ ı k e sin b ir k an aat v e in an c ı d o ğ u ram az . Bu y irm i ü ç se n e d e , R e su lu llah ( a.s.m .) say ısız e z iy e tle re , k o m p lo lara v e d e ğ işik in an ç sah ip le rin in sav aş v e m ü c ad e le le rin e h e d e f o lm u ştu r. K e n d isiy le m ü c ad e le e d e n le r arasın d a, K itab- ı M u kaddesi d id ik d id ik in c e le y ip araştırm ış h ah am v e k e şişle r d e b u lu n m ak tay d ı. H e m d e H z . P e y g am - 596 Bk. Ahm ed, M üsned, I,. 78. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b e rin ( a.s.m .) taşıd ığ ı b u im an ve y ak in ö y le sin e ■ 357 k u v v e tli id i k i, y an ın d a K isra, H irak l, M u k av k ıs, N e c aşî v e g e re k Y e m e n , g e re k se k u z e y d e k i A rap lid e rle rin in m ak am ı ç o k k ü ç ü k v e ö n e m siz g ö rü n ü y o rd u . Ç ü n k ü , m e k tu p lar g ö n d e re re k o n ları İslam a d av e t e tm iştir. Y in e b u ö y le b ir k u v v e tli y ak in d i k i, k arşısın d a H alid b . V e lid v e A m r b . A s g ib i k o m u tan lar, H z . Eb û Be k ir, H z . O sm an v e Eb u Sü fy an g ib i se rv e t sah ib i tü c c arlar, A d î b . H ate m e t-T aî v e Bâz ân g ib i k ab ile re isle ri v e h ü k ü m d arlar k ısa z am an d a o n a im an g e tirm e k z o ru n lu lu ğ u n u h isse tm işle rd ir. So n ra, sin irle ri b o z u k v e y a N e u rasth an ias'y a y ak alan m ış b ir k işin in , in san lık tarih in d e b ö y le sin e n ad ir g ö rü lm ü ş d o stlu k ları k u ru p sü rd ü rm e si m ü m k ü n m ü d ü r? O d o stlu k lar k i, n e h ay atın d a v e n e d e R ab b in e k av u ştu k tan so n ra, b ir g ü n o lsu n g e v şe m e m iş v e sarsılm am ıştır. H ay atta o lu p k e n d ile riy le b irlik te o ld u ğ u z am an , k e n d isin d e n k o rk tu k ları f arz e d ilse h e m e n şö y le b ir so ru h atıra g e lir: K e n d isi y aln ız b aşın a, to p lu m d an te c rid e d ilm iş o ld u ğ u h ald e , o n a u y an v e ark asın d an g id e n , o n a g ü ç v e d e ste k v e re n b u k işile r n e d e n k o rk su n lard ı k i? A c ab a, H z . Eb û Be k ir, Ö m e r, O sm an , H alid b in V e lid , A b d u rrah m an b . A v f, T alh a, A li, A b b as, Eb u H u re y re , Eb u Z e rr, U b e y y b . K a'b , Z e y d b . H arise , Z e y d b . Sa b it, A işe , Z e y n e p , Saf iy y e , R e y h an e ( so n ik isi Y ah u d i asıllıd ır) , K ıb tî M ariy e , H af sa v e d ah a b u n lar g ib i o n larc a e n y ak ın ark ad aşları, d o st ları, y ak ın ları v e h e r h al v e d u ru m d a k e n d isin i g ö re n , h iç b ir sırrı k e n d ile rin e g iz li k alm ay an b ü tü n b u in san lar — h aşa — k ö r m ü y d ü le r k i, o n u n h asta o ld u ğ u n u asılsız f ark e d e m e d ile r? id d iaların ı b ile m e y e c e k Y o k sa — e stağ f iru llah — o n u n h ile v e k ad ar c ah il v e g af il m iy d ile r? O y sa b u n ların arasın d a ç o k k e sk in ak ıllı, h ak b ild ik le rin i sö y le m e k te n ç e k in m e y e n , b ir şe y i b e n im se y ip sav u n m ad an ö n c e o n u in c e d e n in c e y e m u h ak e m e e d e n k im se le r v ard ı. Sin ir h astası o lan k im se le r, ak ıl sah ib i b aşk aları taraf ın d an tasd ik e d ile b ile c e k sarm ış g ay b d an h u raf e le rin d o ğ ru ü z e rin e h a b e rle ri y ü rü y ü p alıp o n ları ak taram az lar, o rtad an to p lu m u k ald ıram az lar, g e ç m iş d in m e n su p ların ın iç in e d ü ştü k le ri in h iraf ları d ü z e ltip o n ları d o ğ ru y o la g e tire m e z le r, o n lara, "A llah b ird ir, ik i v e y a ü ç d e ğ ild ir, O ale m le rin R ab b id ir, sad e c e şu v e y a b u m ille tin R ab b i d e ğ il, O , m u tlak h ü k ü m ran lık v e n ih ay e tsiz k u d re t sah ib id ir, k u d re tin e h iç b ir şe y g ü ç g e lm e z , sın ırsız ad ale ti k arşısın d a b ü tü n in san lar e şittir, h ay at b o ş v e an lam sız d e ğ ild ir, ak sin e ö lü m d e n so n ra d a d e v am e d e c e k tir, ö b ü r d ü n y ad a in c e b ir h e sap v ard ır, A llah 'ın , şah sın n iy e t, g ay re t v e g ü c ü n ü k ap say an f e rd î m e su liy e t e sasın a g ö re m ü 'm in le re y ö n e lik rah m e ti, z a lim le re k arşı ise c e z ası sö z k o n u su d u r" d iy e m e z le r. A c ab a b u v e b u n lar g ib i p e k ç o k h ak ik atin , h asta b ir sin ir, m u z d arip b ir ak ıl v e ç ö k m ü ş b ir ru h u n n e tic e si o lm ası m ü m k ü n m ü d ü r? 358 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Şim d i Barth e le m y - St-H ilaire 'in b u k o n u d a sö y le d ik le rin i d in le y e lim : Bu z at " M u ham m ed v e K u r' ân " isim li e se rin d e şu sö z le re y e r v e rm iştir: "M u h am m e d 'in b u g arîb h ali sırf f iz y o lo jik v e m araz î se b e p le r ile iz ah e d ilm e k iste n ild i. G ü y a ç o c u k lu k tan b e ri m aru z b u lu n d u ğ u sara n ö b e tle rin d e n b ah se d ild i. H e m e d e b iy at m u allim i h e m d e tab îb o lan Sp re n g e r, M u h am m e d 'in 'İste riy a' ille tin e h e m e n tam b ir b ö lü m ay ırd ı. "Bu b ö lü m , M u ham m ed' in H ay at v e T a' lim i ( D as leben u n d die Lehre des M oham m ed) isim li k itab ın ın b irin c i c ild in in o n u n c u b ab ıd ır. 267. say f a ile so n rasın ı o lu ştu ru r. D r. Sp re n g e r, b u n d a iste rik lik te n b ilim se l b iç im d e sö z e tm iş, f ak at b u h astalığ ı, b u n a z a riy e le rin b ü tü n ü n ü d o ğ ru d an d o ğ ru y a M u h am m e d 'e tatb ik e tm e k siz in ç o k g e n e l b ir b iç im d e g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rarak d e ğ e rle n d irm e y o lu n a g itm iştir. P e y g am b e rin z aaf v e b ay ılm alarıy la ilg ili o lan asıl m e tin le rin tam am ın ı b u b ö lü m ü n z e y ille rin d e 269. say f ad a b irle ştirm iştir. Bu n lara m ü rac aat e d ild iğ i tak d ird e b u n u n g e rç e k te n ö z e l n ite lik le ri b e lirle n m iş b ir h astalık o ld u ğ u g ö rü lm e m e k te d ir. V e b u n lar m ü z m in b ir h astalık tan z iy ad e b irtak ım a ra z la rd ır." 597 "M u h am m e d 'in iste rik o ld u ğ u n a in an an Sp re n g e r, o n u Su d e n b e rg 'e k ıy as e d e r. Fak at Su d e n b e rg an c ak h iç b ir şe y te sis e tm e m iş v e m u h ay y i le sin in g araib in in m ü p h e m v e h e m e n m e ç h u l h atırasın d an b aşk a b ir şe y b ırak m am ış b ir m ü lh e m ad am id i. Bu n d a d in e b e n z e y e n b ir şe y y o k tu r." 598 "Be n , b u n e v i d e ğ e rle n d irm e le rin ( Sp re n g e r'in H z . M u h am m e d 'in h a lin i sara n ö b e tle riy le iz ah y o lu n d ak i d e ğ e rle n d irm e le ri) b an a p e k az taallu k e ttiğ in i v e M u h am m e d 'in iste ry a v e y a sarası b an a h iç b ir şe y i tah lil v e te şrih e d iy o r g ib i g ö rü n m e d iğ in i itiraf e d e rim . Şü p h e siz o n d a b aşk a şe y v ard ı. Z ira iste rik le rin c ü m le si p e y g am b e r d e ğ ild irle r. İşte b ilin m e si ö n e m li şe y d e b u b aşk a şe y , y an i m an e v î h ald ir. Be n im f ik rim e g ö re o n a h ak im o lan f ik irle re v e b u n ların k e n d isin d e h u su le g e tir m e k te o ld u ğ u g ay e t b ü y ü k te sire , ay larc a k e n d isin i m ah k u m e ttiğ i z ü h d e h ü lasa b iraz y u k arıd a b e y an e ttiğ im ah v alin h e y e t- i m e c m u asın a m ü rac aatle M u h am m e d d ah a iy i an laşılır. Bu şid d e tli v e u z u n te h e y y ü c d e ale m e g e tird iğ i itik ad larm b ü y ü k lü ğ ü n e k an aat h asıl e tti. İm an ın saf v e tin i p u tp e re stliğ in k ab alığ ıy la m u k ay e se e d e re k k e n d isin i sam im i su re tte A llah 'ın R e su lü z an n e tti. K u r'ân 'd a y irm i d e fa te k rar e ttiğ i v e - c ih le o , n e b ir y alan c ı n e d e b ir m u h te llu 'ş-şu û r ( Bilin ç b o z u k lu ğ u ) o l m a d ı." 599 537 S. 99. 598 s. 101 (H aşiye) 599 s. 99. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 359 K ısac a, Barth e le m y - St- H ilaire , Sp re n g e r'in iste riy a h ak k ın d a sö z k o n u su e ttiğ i n az ariy e le rin tatb ik e d ilm e k siz in g e n e l an lam d a m ü talaay a alın m ış şe y le r o ld u ğ u n u v e to p lad ığ ı m e tin le rd e y e r alan v asıfların iste - riy ay ı te m y iz e d e c e k tü rd e n o lm ay ıp b irtak ım av arız d an ib are t o lu ğ u n u v e z ate n iste ry a v e sara g ib i şe y le rin h iç b ir şe y i iz ah e tm e y ip C e n âb - ı Fah ru 'l- M u rse lin Ef e n d im iz d e b u n lard an b ü sb ü tü n b aşk a v e b ilin m e si ö n e m taşıy an b ir m an e v î h al b u lu n d u ğ u n u itiraf e d iy o r. Bu m an e v î h alin y ü c e p e y g am b e rlik v asf ı ö ld ü ğ ü f iilî e se rle riy le sab ittir" 600 . d. H a ll u c i n a t i o n İd d ia s ı Biz , b u id d ian ın k ritiğ in i y ap ark e n "H allu c in atio n " te rim in in ilg ili k ay n ak lard ak i tan ım v e ö z e llik le rin i g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rac ağ ız . Şim d i h astalığ ın b e lli b aşlı ö z e llik le rin e b ak alım : H allu c in atio n , g e rç e k te b u lu n m ay an ı alg ılam a h astalığ ıd ır. R u h sal k ay n ak lı ü ç tü rlü alg ı b o z u k lu ğ u v ard ır. Bu n lar, illu sio n , h allu c in o se v e h a llu c in a tio n d u r. Bu n la rd a n b irin c isi, v ar o lan b ir d u y u m sal v e y a n lış şe y i alg ılam ad ır. M e se lâ b ir tav u ğ u c an av ar g ö rm e g ib i. İk in c isi, d u y sal, d e v im se l o lab ilir. D ah a ç o k p aran o y ak lard a v e alk o l ç ıld ırıların d a g ö rü lü r. So k ak tan g e le n se sle r, h astay a k ü f ü r g ib i g e lir. Ç e v re sin d e k i n e sn e le r, k e n d isin e ak re p v e y ılan g ö rü n ü r. Bu n u n h allu c in atio n d an f ark ı h astan ın g ö rd ü k le rin e in an m am ası v e o n ların h astalık e se ri o ld u ğ u n u b ilm e sid ir. Ç o k y o rg u n k im se le rd e d e g ö rü le b ilir. Bu n d a, y an ılg ıy a se b e p o lan b ir u y arıc ı v ard ır. H allu c in atio n d a ise o rtad a h iç b ir şe y y o k tu r. Bu aslı e sası o lm ay an şe y le ri g ö rm e , d u y m a v e h isse tm e le r tam am e n h asta in san lard a g ö rü lü r. Bu n lard an eh sık ra stla n a n g ö rse l h a llu c in atio n , ö z e llik le alk o l ç ıld ırıların d a, ç ırp ın m ak sab u k lam alard a ( d e liriu tre m e n s) b aş g ö ste rir. P e k ç o k k o rk u n ç şe y le rin Şiz o f re n in in p aran o id y an ın d a k ü ç ü c ü k c ü c e le r d e g ö rü le b ilir. b iç im in d e , p araf re n id e v e af y o n v e e srar g ib i m ad d e le r k u llan ım ın d a g ö rm e h allu c in atio n ların a rastlan ır. İşitm e ile ilg ili h allu c in atio n lard a, h asta m e v c u t o lm ay an se sle ri d u y m ak iç in d e b e lirir. Baz e n ik i k u lak la b ir, b az e n işittik le ri se sle re c e v ap da v e rirle r. alg ılan ır. Baz ı Şiz o f re n ik h astalar, se sle r k u lak la işitilm e z , h asta k af asın ın iç in d e d u y ar. Baz ı se sle r d e h astan ın iç in d e v e v ü c u d u n u n ç e şitli y e rle rin d e n g e lir. Baz ı h astalar, d ü şü n c e le rin in ç alın d ığ ın ı v e k u lak ların a sü re k li o larak te k rarlan d ığ ın ı san ır. T at alm ay la ilg ili h allu c in atio n lar d a v ard ır. Şiz o fre n in in p aran o id b iç im in d e , p araf re n id e , m e lan k o lid e g ö rü le n tat h allu c u n atio n lar h asta, 600 i. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 10-21. 360 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b az an ç o k g ü z e l, b az an d a z e h ir g ib i tatlar ald ığ ın ı san ır. K o k u ile il g ili h allic in asy o n lar d a v ard ır. Bu n d a h asta sab u k lam alarla b irlik te k im i k e z g ü z e l, k im i k e z d e p is k o k u lar ald ığ ın ı san ır. U z u n sü re e srar v e e ro in k u llan an lard a k o k u az ah m ı v e y a k o k u alm a k ay b ı d a g ö rü le b i lir. Ö z e llik le alk o lik le rd e v e k o k ain m an lard a d o k u n m a h allu c in atio n - lara rastlan ır. D e ri ü stü n d e y an m a, b atm a k arın c alan m a g ib i ö z n e l d u y u m larla b e lirir. H asta, d e rile rin in altın d a k arın c a ve b ö c e k le rin d o laştığ ın ı san ırlar v e o n ları ç ık arm ak iç in d e rile rin i p arç alay ab ilirle r. H asta b az an iç in e şe y tan g ird iğ in i d e san ab ilir. Bü tü n b u h allu c in ati- o n lar, y alın o lab ile c e ğ i g ib i, k arm aşık d a o lab ilirle r. Bir d e "h allu c in atio n m o tric e " d iy e b ir ç e şid i d e v ard ır k i, b u n d a h asta v ü c u d u n u n b ir k ısm ın ın v e y a tam am ın ın h are k e t e ttiğ in i san ır. K aslard an v e e k le m le rd e n tu h af d u y g u lar alg ılar v e v ü c u d u n d u ru m u h e r an d e ğ işiy o rm u ş g ib i o lu r. K im i p araf re n i h astaları g ö k le re u ç tu k ların ı sö y le rle r. " H a llu c in a tio n c e n e sth e siq u e " , ö z e llik le p aran o y a, p a ra f re n i ve şiz o f re n id e sık lık la rastlan ır. H asta, iç o rg an ların d a ağ rılar, y an m alar, sık ılm alar... d u y arlar, k e n d ile rin i se v m e y e n le rin , y a d a d ü şm an ların ın , o rg an ların ı b o z d u k ların d an iç y ak ın ırlar. K im i şiz o fre n ik h astalar, k e n d i iç le rin i g ö rd ü k le rin i san ırlar, y a d a k e n d ile rin i k arşıların d a g ö rü rle r. K im i h astalar, d ü şü n c e le rin i k e n d ile rin e an latırlar. Baz ıları d u d ak ları k ıp ırd am ad ığ ı h ald e iç se sle rin i k o n u şu y o rm u ş g ib i alg ılad ık ların ı id d ia e d e rle r. 601 Bu k o n u tam am e n , tab ib le rin v e ru h b ilim c ile rin in ih tisas alan ın a g i re r v e b iz im ışığ ın d a H z. ih tisas alan ım ız ın d ışın d ad ır. K o n u d an Pe y g am b e r h ak k m d ak i id d ia la rı an lad ık larım ız d e ğ e rle n d irm e y e ç alışac ağ ız . Bu k o n u d a asıl sö z ü sö y le y e c e k ih tisas e rb ab ı, ö z e llik le in an ç lı d o k to rlard ır. Biz e g ö re b u k o n u y u d e ğ e rle n d irirk e n şu n o k taların g ö z ö n ü n d e b u lu n d u ru lm ası g e re k ir: Birin c is i: Bir h astalığ ın te şh isi, o h astalığ a d ü ç ar o lan k işin in b iz z at m u ay e n e e d ilm e sin e b ağ lıd ır. H atta m u ay e n e n e tic e sin d e b ile h as talığ ın te şh is e d ile m e m e si ç o k ç a g ö rü lü r. Bu n u n iç in y ap tırılır v e rö n tg e n le r ç e k ilir. o n larc a tah lil R u h î b ir h astalık sa h asta e n az ın d an b iz z at v e h atta d e falarc a d in le n ir. K u lak tan d o lm a b ilg ile rle h astay a te şh is k o n m ay a k alk ışılm az . Şim d i, b u n d an o n d ö rt asır ö n c e sin d e y aşam ış b ir z atı, ç o ğ u z am an k ay n ak ları an lam ad an , an lasa b ile an la- 601 Bütün bu bilgiler için bk. O rhan H ançerlioğlu, a.g.e., s. 322-323. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 361 m az lık tan g e lip b e lg e le ri tah rif e d e re k b ir m ü ste şriğ in ç ık ıp d a şu v e y a b u h astalığ a m aru z k alm ak la n ite le m e si v e k e n d in c e b ir te şh iste b u lu n m ası, h e r şe y d e n ö n c e ilm in v e tab ab e tin âd ab ın a ay k ırıd ır. İkincisi: D e ğ işik k a b ile le ri b irb irle riy le sü re k li h arb e d e n A rap k av m in i, k arşılaştığ ı b ü tü n g ü ç lü k v e te h lik e le re g ö ğ ü s g e re re k te k k e lim e ü z e re b irle ştirip o n ları b irb irin e k ard e ş y ap m ak 602 ; p u tp e re stliğ i, n ic e n ic e b atıl f ik irle ri v e ç irk in ad e tle ri k ald ırm ak ; ç o k say ıd a m u h a re b e le rd e k u m an d an lık e tm e k , ü m m e tin in d in v e d ü n y a işle rin i y o lu n a k o y m ak , o k u m a v e y az m a b ilm e d iğ i h ald e k av m i arasın d a h e m if ta, hem k az â g ib i ik i b ü y ü k v az if e y i if â e tm e k , k ısac a v ah şe t v e b a r b arlığ ı, n isb e te n ç o k k ısa b ir z am an z arf ın d a in san lık v e m e d e n iy e te d ö n d ü rm e k v e in san lara K ıy am e t g ü n ü n e k ad ar b ir d o sd o ğ ru d in i v e sap m az b ir y o l g ö ste rm e k ö y le h asta v e v e h im li b ir ad am ın k ârı d ağ ild ir. Bu , an c ak y aratılış v e ah lak b ak ım ın d an m ü k e m m e l o lan , İlâh î te v f ik e m az h ar b ir y ü c e z atın v ü c u d a g e tire c e ğ i b ir b ü y ü k g ö re v d ir.603 Üçüncüsü: V ah iy h ali, "Eğ e r b iz b u K u r'â n 'ı b ir d ağ ü z e rin e in d ir- se y d ik , o d ağ ı alç alm ış v e p arç a p arç a o lm u ş g ö rü rd ü n . Biz b u m e se lle ri, b e lk i te f e k k ü r e d e rle r d iy e in san lara g e tiririz " 604 v e "Biz se n in ü z e rin e ağ ır o lan sö z ü ( K u r'ân 'ı) ilk a e d e c e ğ iz " 605 ây e t- i k e rim e le rin d e işare t k u d sî v e lâh u tî h alle r c ü m le sin d e n o lm ak la sırad an b u y u ru lan in san ların b u n u id rak e d e m e m e le ri, ö z e llik le id d ia sah ip le ri g ib i in k ârc ılarm m ak iç in ak la b ile b iraz sığ d ıram am aları tab iîd ir. V ah iy m an e v iy at, tam b ir ta raf sız lık ve g e rç e ğ in i an la a sg a rî b ir in saf laz ım d ır. H z . M u h am m e d 'e g e le n v e K u r'ân g ib i b ir şah e se ri n e tic e v e re n v ah y i h allu c in atio n a b ağ lay an id d ia sah ip le rin d e b u ö z e llik le rin b u lu n m ad ığ ı aç ık tır. Dördüncüsü: H allu c in atio n b aşlı b aşın a b ir h astalık d e ğ il, d e ğ işik h astalık larla b irlik te g ö rü le n b ir araz d ır. H z . P e y g am b e rin b e d e n e n v e ru h e n so n d e re c e sağ lık lı o ld u ğ u h e rk e sin m alu m u d u r. N ite k im , v e f at h astalığ ın d an b aşk a c id d i b ir h astalık g e ç ird iğ in i tarih v e siy e r k itap ları k ay b e tm e m e k te d ir. H z . P e y g am b e rin alk o llü v e y a u y u ştu ru c u h e r h an g i b ir m ad d e k u llan m ası şö y le d u rsu n , b u n ları y asak lad ığ ı h e rk e sç e b ilin m e k te d ir. R e n an 'ın v ard ığ ı n e tic e y a k atılm ad an , o n u n şu itiraf ın ı 602 Bk. Al-i im ran, 103; Enfâl, 63. 603 Bk. I. F. Ertuğrul, izâle-i Şükûk, s. 11-13. 604 Haşir, 21-22. 605 M üzzem mil, 5. 362 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b u rad a ak tarm ak ta y arar g ö rü y o ru z : "H iç k im se o n u n k ad ar sağ lam b ir k afa v e d ü şü n c e y ap ısın a sah ip o lm am ıştır." 606 Be şin c isi: H allu c in atio n g e rç e k te b u lu n m ay an ı g ö rm e h astalığ ıd ır. H z . p e y g am b e r — h aşa — g e rç e k o lm ay an ı d e ğ il, tarih b o y u n c a b ü tü n p e y g am b e rle rin v e se m âv î d in le re , ru h an î v arlık lara in an an b ü tü n in san ların k ab u l e ttiğ i m e le k le ri, ö z e llik le b u m e le k le rin e n b ü y ü ğ ü o lan H z . C e b rail'i, h e m d e şü p h e y e y e r b ırak m ay ac ak d e re c e d e 23 se n e b o y u n c a v e d e falarc a g ö rm ü ştü r. T arih te m e le k le ri g ö rd ü ğ ü n ü , k e n d isin e A llah 'tan v ah iy g e ld iğ in i sö y le y e n sad e c e H z . M u h am m e d d e ğ il, b ü tü n p e y g am b e rle r d e ay n ı g e rç e ğ i d ile g e tirm iş v e b u g ü n o p e y g am b e rle rd e n b ir k ısm ın ın m ily arlara v aran m e n su p ları b u lu n m ak tad ır. Bö y le b ir h as talık id d iası o in san ların p e y g am b e ri iç in sö z k o n u su o lm u y o r d a n e d e n , d o st v e d ü şm an ın ın ittif ak ıy la so n d e re c e z e k i, d ü rü st v e sağ lık lı o lan H z . M u h am m e d iç in sö z k o n u su e d iliy o r? Bu ç e lişk iy i, d in î taassu p tan v e d e lilsiz p e şin h ü k ü m lü lü k te n b aşk a b ir şe y le iz ah e tm e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. A ltın c ıs ı: H z . P e y g am b e r ru h e n v e b e d e n e n so n d e re c e sağ lık lı o ld u ğ u k ab u l e d ild iğ i h ald e , b ir d e fa h allu c in atio n 'a m aru z k ald ığ ın ı f arz e tse k , h iç şü p h e siz , g ö rü p işittiğ in in d o ğ ru o lm ad ığ ın ı d e rh al f ark e - d e c e k v e b u y an ılg ı y irm i ü ç se n e g ib i u z u n b ir sü re d e v am e tm e y e c e k ti. Ç ü n k ü , sağ lık lı k im se le rd e g ö rü le b ile n b u tü r d u y u y an ılg ıları d e rh al f ark e d ilir v e g e rç e k liğ in e in an ılm az . N ite k im , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) , k e n d isin e ilk v ah iy g e ld iğ in d e , g ö rü p d u y d u ğ u n u h e m e n d o ğ ru lam ad ı. A k sin e , g ö rd ü ğ ü n ü n v e h im o lab ile c e ğ in i d ü şü n d ü . Bu y ü z d e n k e n d isin e b ir z arar g e le b ile c e ğ in d e n k o rk tu . Bu h ali b ir sü re d e v am e tti. N ih ay e t H z . C e b rail'in g ö rü n m e si v e v ah y in in işi te k e rrü r e tti d e , k e n d isi b u k o n u d a k e sin k an aate v ard ı. Yedincisi: Baz ı d u ru m lard a, k işin in d ik k atin i b ir n o k ta ü z e rin d e y o ğ u n laştırm ası so n u c u v e y a b e lli ö z e llik le ri taşıy an b ir z e m in e u z u n sü re b ak m ası n e tic e si h allu c in atio n g ö re b ilir. Bu b ir b ak ım a ih tiy arî v e k asd î o lan b ir h allu c in atio n d u r. Bu d u ru m d a H z . P e y g am b e r iç in sö z k o n u su o lam az . Ç ü n k ü , H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) h ay atın d a iste y e re k v a h iy g e tird iğ in i g ö ste re n b ir te k riv ay e t b ile y o k tu r. O y sa ö z e llik le p e y g am b e r o ld u k tan so n ra ç o k d e tay say ılab ile c e k h u su slar b ile riv ay e tle re k o n u o lu p n ak le d ilm iştir. H atta iste d iğ i h ald e v ah y in g e lm e d iğ i d u ru m lar p e k ç o k tu r. N ite k im , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) b irç o k k e z k e n d i ö z e l ic tih ad iy le f e tv a v e rip d ah a so n ra sö y le d iğ in d e n f ark lı b ir ç ö z ü m le v ah iy g e ld iğ in i g ö rü y o ru z . Bu d a k e sin o larak if ad e e d iy o r k i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) b u am e liy e y e f ark ın d a o lm ak sız ın d a o lsa b ir 606 Renan, a.g.e., s. 1080. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ . 363 k atk ıd a b u lu n m am ıştır. K u r'ân , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h e rh an g i b ir k o n u ü z e rin d e d ik k atin i k e sk in b ir b iç im d e y o ğ u n laştırd ığ ı sırad a in m i y o rd u . A k sin e K u r'ân ay e tle ri, ç o ğ u z am an b e k le n m e d ik b ir b iç im d e H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) k arşısın a ç ık an d e ğ işik p ro b le m le ri e le alm ak , ç ö z ü m e k av u ştu rm ak v e b e lli k o n u larla ilg ili istifh am lara c e v ap o lm ak ... ü z e re in iy o rd u . Sekizincisi: V ah iy te k b ir b iç im d e in m e m iştir. A k sin e d ah a ö n c e aç ık lan d ığ ı g ib i d e ğ işik b iç im le rd e in m iştir. M u h te v a itib ariy le d e , h e r d e fasın d a y e n i b ir şe y g e tirm iştir. Bö y le c e m u h te v ac a so n d e re c e z e n g in , k ap sam lı, re n k li v e e d e b î o lan K u r'ân - ı K e rim o rtay a ç ık m ıştır. Bu Ö z e l lik le re sah ip K u r'â n g ib i b ir e se rin h a llu c in a tio n la k a y n a ğ ın ın aç ık lan m ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Dokuzuncusu: İd d ia e d ile n b u h allu c in atio n , te sad ü f e n b ir tarafı H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) b e d e n in in b ir p arç asın ın altın d a k alan v arlık ların h isse ttik le ri ağ ırlık g e rç e ğ in i aç ık lay am az . M e se lâ, d iz i H z . P e y g am b e rin d iz i altın d a b u lu n an Z e y d b in Sâb it, v ah iy in d iğ in d e d iz le rin in e z ile c e ğ in i san m ış. V ah iy h ali g e ç tiğ in d e ise , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) d iz le rin d e k i a ğ ırlığ ı, d o lay ısıy la şid d e tli ağ rıy ı h isse tm e si g e ç m iş. A y n ı şe k ild e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'i taşıy an d e v e d e , v ah iy h ali v ak i o ld u ğ u n d a, in m e d iğ i tak d ird e R e su lu llah m ağ ırlığ ın d an ay ak ların ın n e re d e y se k ırılac ağ ın ı h isse tm iş. Y in e bu id d ia, v ah iy e sn asın d a arı v ız ıltısın a b e n z e y e n v e sah ab e n in H z . P e y g am b e rin y ü z ü e traf ın d a d u y d u ğ u se sin sırrın ı aç ık lay am ıy o r. Bu v e h m e d ile n b ir d u y m a d e ğ ild ir. A k sin e b ir re alite o lu p , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'i d e aşan v e h aric i b ir v arlığ ı b u lu n an g e rç e k b ir se stir. Bö y le o lm asay d ı, sah ab e o n u d u y m az d ı. Onunucusu: G e re k d ah a ö n c e ç o k say ıd a ö rn e k le rin e y e r v e rd iğ im iz v e d ü şm an ları o lan M e k k e m ü şrik le ri taraf ın d an b ile b ir k ısm ı in k âr e d ile m e y ip sih ir ile n ite le n m iş, b ir k ısm ı b in le rc e in san ın g ö z ü ö n ü n d e g e rç e k le şm iş m u c iz e le ri v e ile rid e ö rn e k le rin i k ay d e d e c e ğ im iz , K u r'â n ' d ak i g ay b î h ab e rle ri v e p o z itif b ilim le rle ilg ili k e sin te sp itle ri h allu c in atio n la iz ah e tm e k m ü m k ü n d e ğ ild ir. On birincisi: A y n ı şe k ild e , h allu c in atio n K u r'ân 'd a y e r alan v e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d ö n e m in in v e h atta o d ö n e m d e n asırlar so n rasın ın b ile m aarif in in ç e rç e v e sin i aşan İlm î işa re tle ri n asıl aç ık lay ac ak tır? H allu c in atio n u n , te m e li Y aratıc ın ın y ak ışan b ü tü n te n z ih i v e c e lal v e k u d siy e tin e sıf atlarla ta v sif i o lu ştu ran , h ay atın b o ş v e m an asız o ld u ğ u f ik rin i re d d e d e n , h e r şah sın f e rd î m e s'u liy e tin i b ir p re n sip o la rak k ab u l e d e n İslâm g ib i b ir d in i iz ah e tm e si m ü m k ü n m ü ? KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 364 On İkincisi: A c ab a b ü tü n A rap Y arım ad asın d a h allu c in atio n a b ir te k H z . M u h am m e d m i y ak alan d ı k i, b u A rap lara ç o k y e n i v e o rijin al o larak g e ld i d e , o n a ald an ıp im an e ttile r? H allu c in atio n g ö re n say ısız h asta v e y a y arı h asta k im se le rd e n h iç b iri n e d e n İslâm g ib i, d ü n y a v e ah ire tle ilg ili b ü tü n işle ri m ü k e m m e l b ir b iç im d e d ü z e n le y e n b ir siste m i k u ram ad ı, b u n u y aln ız c a H z . M u h am m e d b aşard ı? On üçüncüsü: T e z im iz in b aşın d an b e ri m ü ste şrik le rin p e k ç o k id d i aların ı g ö rü p d e ğ e rle n d ird ik . Bilin d iğ i g ib i b u n lar tam am e n b irib irin i n ak z e d e n , y e k d iğ e rin i ç ü rü te n ç o k f ark lı id d ialard ır. İşte , H z . M u h am m e d ( a.s.m .) 'in p e y g am b e rliğ in e in an m ay an ların , k e n d isin e y ö n e lttik le ri ith am lard ak i k ararsız lık ları v e b u k o n u d a d ald an d ala atlam aların ın an lam ı şu d u r: O n lar, h ak ik ate k arşı k u lak ların ı, ak ılların ı v e k alb le rin i tık am ışlar. T a b aşlan g ıc ın d an b e ri sırf sald ırı v e ç ü rü tm e am ac ıy la İslâm a e l atıy o rlar. Bu n ların sö z le ri b iz e , M e k k e 'd e m ü şrik le rin , M e d i n e 'd e ise Y ah û d ile rin ay n ı am aç lı sö z le rin i ç ağ rıştırıy o r. O n lar d a H z . M u h am m e d ( a.s.m .) 'i b az e n k e n d isin e sih ir y ap ılm ış, b az e n sih irb az , b az e n şair, b az e n m e c n u n , b az e n y alan c ı o lm ak la ith am e d iy o rlard ı. N e b ir ith am d a k arar k ılab iliy o r, n e d e d e d ik le rin d e n h iç b irin i isp at e d e b iliy o rlard ı. Bü tü n b u k aralam aların d an so n ra, n ih ay e t tü m b u ith am lard an d ö n d ü le r v e b u sö z d e — h aşa — sih irb az , şair, m e c n u n ... v s'n in g e tird iğ i d in e g ird ile r. Bö y le c e k e n d i k e n d ile rin i y alan lam ış o ld u lar. e. B i l i n ç a l t ın d a k i Ba z ı A r z u l a r ın ı n m ü ste şrik le r, v ah iy D ış a Y a n s ıd ığ ı k ay n ağ ı o la ra k İd d ia s ı g iz li a rz u la rd a n ve şu u raltın d ak i iste k le rd e n sö z e d iy o rlar. 607 O n lara g ö re K u r'ân , b u g iz li arz u ların ı tatm in v e ru h e n b ü y ü k sık ın tı ç e k tiğ i b u ağ ırlık ları h af if le t m e k ü z e re k asıtsız v e şu u rsu z b ir b iç im d e H z . M u h am m e d 'te n k ay n ak lan m ıştır. Ö n c e b ilin ç altın ı tan ım lay ıp , b ö y le b ir şe y in v arlığ ın ı te m e ld e n k ab u l e tm e y e n p sik o lo g ların v arlığ ın ı b e lirte lim : Bilin ç altı, b ilin ç te o lm ay ıp d a b ilin ç se l f a a liy e tle ri e tk ile y e n y an ru h sal sü re ç le re d e n ir. Bu n lar in san ın d ah a ö n c e d e n b ild iğ i v e d o ğ ru d an d o ğ ru y a b e lli b ir alan d ak i b ilin ç se l f aaliy e tin in k o n u su o lm ad ık ları h ald e , o f aaliy e tle ilg ili b u lu n an ru h sal sü re ç le rd ir. Bu n lar g e re k tiğ in d e b ilin c e ç ağ rılab ilirle r. Bir d e in san ın ö rn e ğ in k o ru n m a te p k isi y a d a u y - K07 M üsteşriklerden R odinson, Ledit...vs. bu iddiayı ileri sürm üştür. Az sonra bunların iddialarını tahlil ve tartışm aya tabi tutacağız. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR kü d a g e z in m e ■ 365 g ib i b ilin ç li o lm ad ık ların d an d o lay ı b ilin ç d ışı d av ran ışları v ard ır.608 Bak ın ız b ilin ç altın ın b u an lam d a v arlığ ın ı k ab u l e tm e y e n le r te z le rin i n asıl d ile g e tiriy o rlar: "Bu k av ram lar ( b ilin ç altı, b ilin ç d ışı k av ram ları) id e alist k u ru m lard a, ö z e llik le Fre u d e ü lü k te ç arp ıtılm ış, in san ların v e h atta to p lu m u n b ü tü n b ilin ç li f aaliy e tle rin i b e lirle y e n e srarlı b ö lg e le r o larak ile ri sü rü lm ü ştü r. O y sa, n e b ilin ç altın d a n e d e b ilin ç d ışın d a e srarlı, d iğ e r d e y im iy le b ilm e d iğ im iz h iç b ir şe y b u lu n m ad ığ ı g ib i, n e b ilin ç altı n e d e b i lin ç d ışın ın e n k ü ç ü k b ir b e lirle m e g ü c ü y o k tu r. Bu n ları b e lirle y ic i say m ak , in san ın b ilin ç li e tk in lik le rin i y ad sım ak d e m e k tir. (...) D r. Fre u d , to p lu m u b ilin ç d ışı iç g ü d ü le rin y ö n e ttiğ in i sav lam ak la b ilin ç d ışılığ ı o ran ın d a ü n le n m iş p ro f e sö r tip le rin in e n b e lli ö rn e k le rin d e n b irid ir. N e v ar k i, b ilim d ışılığ ı o ran ın d a ü n le n e n p ro fe sö r o lm ak ta D r. Fre u d y aln ız d e ğ ild ir, b ilim tarih i b u k o n u d a o n u n la y arış e d e n ü n lü p ro f e sö rle rle d o lu d u r..." 609 Biz bu k o n u d a te k h ip o te z in Fre u d 'u n k ı o lm ad ığ ın ı, h atta o nun g ö rü şü n ü ç ü rü tm e y e ç alışan k im se le rin d e b u lu n d u ğ u n u b ö y le c e b e lirttik te n so n ra, K u r'ân v ah y in in " b ilin ç a ltı" f ak tö rü y le aç ık lan ıp aç ık lan a m ay ac ağ ın ı iz ah e tm e y e ç alışalım : Bu ith am ı e n in e b o y u n a m ü n ak aşay a b aşlam ad an ö n c e , şu n u b e lirte lim : Bilin ç altı n az ariy e sin in te m e li, ç e şitli b ask ılar so n u c u b ilin ç altın a itilm iş b irtak ım arz u ların z am an la b ilin ç ü stü n e ç ık m asıd ır. Şim d i b u tan ım ışığ ın d a H z . P e y g am b e rin d u ru m u n u d e ğ e rle n d ire lim : V ah iy ç o ğ u z am an , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) d e rin arz u ların a h iç b ir te 'v il v e k u şk u g ö tü rm e y e c e k d e re c e d e aç ık , h iç b ir tav iz v e tah f if k ald ırm ay ac ak k ad ar g ü ç lü b ir şe k ild e k arşı k o y u y o rd u . M e se lâ, H z . P e y g am b e r (a.s.m .), d e d e sin in v e f atın d an so n ra y e tim ik e n k e n d isin i g ö z e tip b ü y ü te n , p e y g am b e r o ld u ğ u n d an itib are n K u re y ş'in k e n d isin e y ö n e lttik le ri k ö tü lü k le re e n g e l o lan am c ası Eb û T alib 'i se v iy o rd u . Bu am c asın ın M ü slü m an o lm asın ı ru h u c an ıy la te m e n n i e d iy o rd u . Bö y le o ld u ğ u h ald e m e se la, n e d e n se k e rat an ın d a am c asın ın K e lim e -i Şe h ad e t g e tird iğ in i b e lirte n b ir v ah iy v e h m e tm e d i? Bö y le b ir şe y o lm ad ığ ı g ib i b u n d an ç o k d ah a ö n e m siz o lan ı b ile g e rç e k le şm e d i. N ite k im , am c ası iç in • istiğ far e d ip , g ü n ah ların ın b ağ ışlan m asın ı A llah 'tan d ile y e c e ğ in e sö z v e rd iğ i h ald e , v ah iy in ip o n u b u n d an k e sin lik le m e n e tm iş, am c ası iç in A llah 'tan b ağ ışlam a b ile d ile m e sin e iz in v e rm e m iş v e ark asın d an d a 608 Bk. O rhan H ançerlioğlu, a.g.e., s. 64-65. 800 O rhan H ançerlioğlu, a.g.e., s. 65. 366 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR b ö y le b ir istiğ f arın f ay d a sağ lam ay ac ağ ın ı aç ık lam ıştır 610 . de a y e tle 611 te şe b b ü sü n ü d ah a arz u b ir h a lin d e y k e n Başk a b ir kö kü nd en k e sm iştir. 612 D ah a ö n c e d e b e lirtild iğ i g ib i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) Z e y n e p b in ti C a h ş'm eş o larak k e n d isin e h e lâl o ld u ğ u n u sö y le y e re k in san ların k arşısın a ç ık m ak tan so n d e re c e ç e k in iy o rd u . Bu n u n ü z e rin e v ah iy in ip k e n d isin i şö y le k ın am ay a b aşlad ı: “ Se n in san lard an k o rk u y o rsu n , o y sa A lla h k e n d isin d e n k o rk u lm ay a d ah a la y ık tır" 613 . N ite k im , H z. A işe 'n in (r.a) şö y le d e d iğ in i g ö rm e k te y iz : "Eğ e r H z . P e y g am b e r (a.s.m .) v ah iy d e n b ir şe y i g iz le m iş o lsay d ı b u n u g iz le rd i." 614 H z . A işe d e , b ö y le b ir e v liliğ in to p lu m d a n asıl da şid d e tli b ir şo k e tk isi y ap ac ağ ın ı b iliy o rd u . Ç ü n k ü in san lar, e v latlığ ı tam am e n g e rç e k e v lat g ib i g ö rm e y e alışık tı. D e n ile b ilir k i: V ah iy b u şe k ild e in ip H z . M u h am m e d 'in arz u su n u g e rç e k le ştirm iştir. Ç ü n k ü Z e y n e b 'e — h aşa — aşık tı." Biz d e b u sö z ü n sah ib in e d ah a ö n c e b e lirttiğ im iz şu n o k tay ı te k rar h atırlatarak c e v ap v e rm e k iste riz : Bö y le b ir arz u sö z k o n u su o lsay d ı, b u n d an b aşk a b irç o k y o llarla g e rç e k le şm e im k ân ı v ard ı. M e se la — h aşa — H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) o n u g iz li g iz li d o st e d in e b ilird i. Fak at v ah iy , ısrarla H z . M u h am m e d 'in b u e v liliğ i to p lu m a ilan e tm e sin i iste d i. Bu ise H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) şid d e tle ç e k in d iğ i b ir h u su stu . A y n ı şe k ild e K u re y ş, şe h it e ttiğ i am c ası H z . H am z a'n ın v ü c u d u n u m ü sle y ap m ıştı. N ite k im , Eb û Sü f y a'n m k arısı H in d H z . H am z a'n ın (r.a) k arn ın ı y arm ış, c iğ e rle rin i ç ık ararak d işle m işti. Bu rn u n u v e k u lak ların ı k o p ararak b o y n u n a g e rd an lık g ib i tak m ıştı. Bö y le c e k an a su sam ış ru h u n u n ö f k e sin i d in d irm e k iste m işti. Eb u Sü fy ân b u n u n la d a y e tin m e m işti; H z . H am z a'n ın , c an sız y e rd e y atan v ü c u d u n a m ız rağ ıy la v u r m ay a b aşlam ış v e şö y le d e m işti: "T at b ak alım ak rab aların a isy an e t m e n in c e z asın ı!" Ö fk e , ü z ü n tü v e h asre ti d o ru ğ a y ü k se le n H z . P e y g am b e r, A llah K u re y şe k arşı k e n d isin e b ir y e rd e z af e r n asip e d e rse , o n lar d an o tu z ad am ı ay n ı şe k ild e m ü sle y ap ac ağ ın a y e m in e tm işti. M ü slü m an lar d a, K u re y şi A rap tarih in d e g ö rü lm e m iş b ir tarz d a m ü sle y ap a c ak ların a an t iç m işle rd i. Bu n u n la ilg ili n asıl b ir v ah iy in d i d e rsin iz ? A c ab a g e le n v ah iy , o n ların b u y e m in le rin i alk ışlıy o r, H z . P e y g am b e r v e 610 Şöyle buyuruyordu inen âyet-i kerim e: “ (Kâfir olarak ölüp) cehennem ehli oldukları açıkça belli olduktan sonra, akraba dahi olsalar, (Allah ’ a) ortak koşanlar için af dilem ek ne peygam bere yakışır, ne de inananlara. ” (Tevbe, 113). 611 Kasas, 56. 612 Buharî, M enakıbu ’l-Ensâr 40, Tehîd 31; M üslim , im ân 39, 41, 42; Tirm izî, Tefsîru Sûre (28) 1; N esâî, C enâiz102. 613 Ahzab, 37. 614 Buharî, Tevhîd 22; M üslim , im ân 288, Tefsîru Sûre (33) 9, 10, 11. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 367 M ü slü m an ları b u arz u ların ı g e rç e k le ştirm e y e te şv ik e d iy o r, b ö y le c e se v g ili am c ası v e sü t k ard e şi o lan H z . H am z a'y a k arşı d u y d u ğ u ü z ü n tü v e h asre ti d in d iriy o r m u y d u ? A sla! A k sin e , c e z a v e rile c e k se y ap ılan ın m isliy le c e z a v e rilm e sin i, b u n u n la b irlik te sab re ttik le ri tak d ird e b u n u n k e n d ile ri iç in d ah a h ay ırlı o lac ağ ın ı b e lirtiy o rd u 615 . A rz u su n a m u h alif o larak in e n b u h itap k arşısın d a H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d e İlâh î te v c ih k arşısın d a sab rı te rc ih e d e re k sav aşta ö ld ü rü le n le rin o rg an ların ın k e silm e sin i y asak lam ıştır. 616 - M e se le b u n d an d a ib are t d e ğ il. A k sin e H z . P e y g am b e r (a.s.m .) b ir f a tih o larak M e k k e 'y e g ird iğ in d e , A llah , b u ç irk in işin f aille ri o lan H in d v e Eb u Sü f y ân 'ı e le g e ç irm e im k ân ın ı v e rm işk e n b u n ların ö ld ü rü lm e sin i e m re d e n b ir v ah iy g ö re m iy o ru z . O y sa H z . H am z a'y a y ap tık ların d an d o lay ı o lm asa b ile , sö z ü e d ile n b u şah ıslar, — K u re y ş b ü tü n g ü c ü n ü k ay b e d ip n ih aî b ir y e n ilg iy e u ğ ray ın c ay a k ad ar — e lle rin d e n g e ld iğ in c e H z . P e y g a m b e rle ( a.s.m .) m ü c ad e le e ttik le ri b a şk a la rın ı ve da bu na k ışk ırttık ları iç in ö lü m ü h ak e tm işle rd i. A m c ası H z . H am z a'n m b iz z at k atili V ah şî'n in d u ru m u n a g e lin c e , H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h ay atın ın so n ların a d o ğ ru M ü slü m an o larak y an m a g e ld iğ in d e o n u n M ü slü m an lığ ın ı k ab u l e tm iştir. Sad e c e , f az lac a g ö z ü n e g ö rü n m e m e sin i iste m e k le y e tin m iştir. 617 G ö rü ld ü ğ ü g ib i, b u n c a y ıl g e ç m e sin e rağ m e n H z . H am z a'n m h atırası v e ö lü m ac ısı H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) 'in ru h u n d a b ü tü n taz e liğ iy le d u ru p o nu ac ıy a b o ğ ark e n , n e in ti k am alm asın a n e d e alm am asın a ilişk in h iç b ir v ah iy g e lm iy o r. Bu m u , b ilin ç altm d ak i arz u ların te siri? Şim d i d e d ah a ö n e m li b ir o lay a b ak alım : H z . P e y g am b e r (a.s.m .) as h ab ıy la b irlik te an n e sin in m e z arı y an ın d an g e ç e rk e n , k ab rin b aşın d a b ir sü re b e k le y ip d u y g u lan m ış, so n ra d a y aşlı g ö z le rle sah ab ile rin in y an m a d ö n m ü ştü . Bu n u n sırrın ı k e n d isin e so rd u k ların d a, A llah 'ın , an n e sin in m e z arın ı z iy are t e tm e sin e iz in v e rd iğ in i, f ak at o n u n iç in b ağ ışlam a d ile m e sin e m ü saad e e tm e d iğ in i b e lirtm iştir 618 . O an d a n ed en b ilin ç altın d ak i arz u lar su y ü z ü n e ç ık m ad ı? Ev e t, b ö y le d iy e c e ğ in e n e d e n h e m e n b ir v ah iy le — e ğ e r m ü ste şrik le rin id d ia e ttiğ i g ib i v ah iy H z . M u - 615 . Nahl, 126-127. 818 Bk.lbn Hişam , a.g.e., II, 95-96. 617 ibn H işam , a.g.e., II, 72. ilk defa huzura geldiğinde Hz. Peygam ber (s.a) ile Vahşî arasında geçenleri ve o anda R esûlullah (s.a)’in ona söylediklerini dinlem ek için ibn H işam ’ daki şu ifadeleri okuyalım : “ R esûlullah (s.a): ‘Sen Vahşî m isin! ’ Vahşî: ‘ Evet, ey Allah ’ ın R esulü!’ R esûlullah (s.a): ‘O tur ve H am za ’ yı nasıl öldürdüğünü bana anlat! ’ Vahşî, olayı kendisine anlattı. Sözünü bitirince R esûlullah (s.a): ‘Yazıklar olsun sana! Fazla bana görünme, gözüm seni görm esin! ’ . 618 Bk. eş-Şevkânî a.g.e., IV, 109; D aha önce bu olayı, doğruluğun Hz. Peygam berin ayrılm az vasfı olduğuna delil olarak getirdik. Ö yle ki, en azından konuşm ayıp gizlem esinde bile hiçbir sakınca olm ayan özel işlerinde bile doğru söylerdi, bk. Irving, a.g.e., s. 157. 368 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h am m e d 'in g iz li arz u ların ın b ir y an sım ası ise — y atın d ak i g ü llü k g ü listan lık an n e sin in ah ire t h a ak ib e tin i c an lan d ıran b ir tab lo o rtay a k o y m ad ı? O y sa sö z k o n u su o lan , k e n d isin i h ay atın ın e n e rk e n b ah arın d a y e tim b ırak ıp e n tatlı se v g i h atıraların ı h af ız asın a n ak şe d e re k ah ire te g ö ç e n an n e siy d i. Y in e M e k k e f e th in d e n so n ra n e d e n b ir v ah iy in ip d e R e su lu llah tan ( a.s.m .) h ü k ü m e tin i M e k k e 'y e taşım asın ı iste m e d i? O y sa M e k k e , H z . P e y g am b e rin y e ry ü z ü n d e e n ç o k se v d iğ i şe h ird i. N ite k im b u se v g isin i, o rad an ay rılıp m u h ac ir o larak Y e srib 'e d o ğ ru y o la ç ık tığ ın d a b iz z at iti raf e tm işti 619 . A y n ı şe k ild e , sırf "R ab b im iz A lla h 'tır" d e d ik le ri iç in h ak sız y e re y u rtların d an ç ık arıld ık ları g ü n e l k o n u lan e v v e b ark ların ı m ü şrik le rd e n g e ri alm aların a ilişk in b ir v ah iy n e d e n in m e d i? Y in e , ö m rü n ü n so n y ılların d a k e n d isin e ih san e d ile n v e d o ğ u m u y la e v in i se v in ç v e saad e te g ark e d e n o ğ lu İb rah im 'in v e fat g ü n ü n d e d u y d u ğ u ağ ır ü z ü n tü y e b ü tü n k âin atın iştirak e ttiğ in i y an sıtan b ir v ah iy n e d e n in m e d i? O y sa o g ü n g ü n e ş tu tu lm u ş, M ü slü m an lar d a H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) o ğ lu İb rah im 'in ö lü m ü n d e n d o lay ı tu tu ld u ğ u n u z an n e tm işle rd i. Bu d u ru m k arşısın d a H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) c e v ab ı n e o ld u d e rsin iz ? Ev e t, b aşk aların ı rah atlık la y an ıltab ile c e k şid d e tli ü z ü n tü sü iç e risin d e o n ları u y ard ı v e g ü n e ş ile ay m A llah 'ın k u d re t d e lille rin d e n ik i d e lil o ld u ğ u n u , h iç k im se n in n e d o ğ u m u , n e d e ö lü m ü n d e n d o lay ı tu tu lm ay a c ak ların ı sö y le d i. 620 Bu n u n la da b itm iy o r. A k sin e b irç o k ay e t in ip H z. P e y g am b e r ( a.s.m .) 'in y ap tığ ı b az ı d av ran ışların y an lış o ld u ğ u n u if ad e e tm iştir. H u z u ru n a g e le n İb n Ü m m i M e k tû m 'd an y ü z ü n ü ç e v irip K u re y ş ile ri g e le n le riy le m e şg u l o lm ası o lay ı ü z e rin e g e le n ay e tle r 621 , h an ım ın ı b aşk a b iriy le y atak ta z in a e d e rk e n g ö re n k işin in şah it g e tirm e si, ak si h ald e if tira c e z asın a ç arp tırılm ası g e re k tiğ i g ö rü şü n e k arşı b aşk a ç ö z ü m g e ti re n ay e tle r 622 , h an ım ın a z ıh ar y ap an b ir k im se n in y ap tığ ı b u z ıh arı talak o larak k ab u l e tm e sin d e n f ark lı b ir h ü k ü m g e tire n ây e tle r 623 , Be d ir sav aşın d a e le g e ç irile n e sirle ri ö ld ü re c e ğ in e o n lard an f id y e alm asın ı k ın ay an ay e tle r 624 , M e d in e 'd e k i m ü n afık ların e le b aşısı o lan A b d u llah 619 Bk. Fahreddin Razî, M efâtih, Kasas, 85. Ayetinin izahı; M . Asım Köksal, a.g.e, (M ekke D önem i), s. 412- 413. 620 Bk. Buharî, Küsûf 1, 13, Bed ’ü ’l-H alk 4; M üslim , Küsül 6, 9, 22, 28; Ebû D âvûd, istiska 3; N esâî, Küsûf 16; İbn M ace, ikam e 152. 621 H erhangi bir tefsirden Abese Sûresinin ilk ayetlerinin açıklam asına ve iniş sebeplerine bakınız. 622 Bk. Nur, 6-9. ayetleri ve nüzul sebepleri. 623 Bk. M ücâdele Sûresinin ilk ayetlerine ve nüzul sebeplerine. 624 Enfâl, 67-68. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 369 b in Ü b e y y ö ld ü ğ ü n d e c e n az e n am az ın ı k ıld ırm ak iste m e sin e k arşılık o n u şid d e tle b u n d an m e n e tm e k iç in in e n ây e tle r 625 b u n a ö rn e k tir. Y in e , A llah 'a atf e n b az ı sö z le r u y d u ru c ak o lu rsa b aşın a g e le c e k le rin i te h d it d o lu b ir if ad e y le d ile g e tire n 626 , k âf irle re b iraz c ık o lsu n m e y le ttiğ i tak d ird e k e n d isin i b e k le y e n k o rk u n ç ak ib e ti im â e d e n 627 ay e t le rin H z . P e y g am b e r'in b ilin ç altın ın e se ri o ld u ğ u n u k im id d ia e d e b ilir? Fre u d 'u n "Bilin ç altı" n az ariy e si b u g e ç e n n o k taları aç ık lam ak tan ac iz o ld u ğ u g ib i, H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) şu v ey a b u şe y i iste d iğ in i b ild iğ in i, b u n e d e n le d e o n u g e rç e k le ştird iğ in i aç ık ç a b e lirte n ay e tle rin v ah y e d ilişin i d e aç ık lay am az . Ç ü n k ü b u iste k le r b ilin ç altı d e ğ il, b ilin c in ta k e n d isid ir. K ıb le y ö n ü n ü n K ab e 'y e d o ğ ru o lm ası arz u su 628 b u n a ö rn e k tir. A y n ı şe k ild e v ah y i, h aric î k ay n ak lard an e d in ilip şu u r altın d a g iz le n e n ( Su b c o n sc io u s) v e z am an ı g e lin c e d e v ah iy o larak d ışarıy a taşan d ü şü n c e le rin y an sım ası o larak y o ru m lam ak d a 629 , so n d e re c e g ay r- ı m ak u l b ir y ak laşım d ır. Ç ü n k ü b u y ak laşım , şu u ru n d e rin lik le rin d e b u lu n an d ü şü n c e le rle b u d ü şü n c e sah ib in in , b ir m e le k g ö rd ü ğ ü n ü v e y a b ir se s işittiğ in i te v e h h ü m e tm e si arasın d a n e g ib i b ir ilişk i b u lu n d u ğ u n u b iz e aç ık lay am ıy o r. H e p im iz , sın ırsız d ü şü n c e le ri şu u ru m u z u n d e rin lik le rin d e to p lay ıp sak lıy o ru z . Bu n a rağ m e n b u f ik irle r, v ah iy am e liy e sin e re fa k at e d e n te z ah ü rle r şö y le d u rsu n , g ö z ü m ü z d e se m âv i b ir m e le k v e y a y ü c e le rd e n g e le n se sle r o larak c an lan m ıy o r. Farz e d in k i, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) — h aşa — b u m ü ste şrik le rin id d ia e ttiğ i g ib i o lsu n , ac ab a b u n d an , k e n d isin e v ah iy in d iğ in i v e p e y g am b e r o ld u ğ u n u v e h m e tm e si n e tic e si ç ık ar m ı? A c ab a M e k k e 'd e v e A rap Y arım ad asın d a, y e tim k alm a, e rk e k e v lad ın ı k ay b e tm e v e h an ım ın ın y aşlı o lm ası... g ib i ö z e llik le rle k e n d isin e b e n z e y e n e n az y ü z le rc e in san y o k m u y d u ? N e d e n b u ad am lar d a, k e n d ile rin e v ah iy in d iğ i v e h m in e k ap ılm ad ılar? Şö y le d e n ile b ilir: "Fak at M ü se y lim e , T u le y h a, Se c ah v e Esv e d e l- A n sî p e y g am b e rlik id d ia e tm işle rd ir." Bu n ların h e rb irisin in şart v e ö z e llik le ri H z . P e y g am b e rin k in d e n ( a.s.m .) ç o k f ark lı o lm ak b ir y an a, b u n ların h e rb irisin in y alan c ılığ ı sab it o lm u ştu r. Ç ü n k ü , h e r b iri y a 625 Tevbe, 80; Hiç kim se, Hz. Peygam ber (s.a) ’ in -haşa- yalancıktan ve rol icabı olarak Abudullah b. Û beyy ’ in cenaze nam azını kıldırm ak ister göründüğünü sanm asın. Kim e karşı rol yapacaktı ki? Bu adam ın öz oğlu bile Hz. Peygam ber (s.a)’e babasını bizzat öldürm eyi teklif etm iş, fakat Hz. Peygam ber (s.a) bu teklifini kabul etm em iştir, (ibn Hişâm , a.g.e., II, 292-293.). 626 Hakka, 44-46 627 isra, 74-75. 628 Bakara, 144 629 Bu yaklaşım için bk. Shorter Encyclopaedia of İslam ’ ın “ M uham m ad ” m addesi. Ayrıca G oldziher ’ in konuyla ilgili görüşlerine biraz önce dipnotta yer verdik. 370 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ö n c e M ü slü m an o lm u ş, so n ra d a p e y g am b e rlik id d ia e tm iş; y a ö n c e M ü s lü m an o lm u ş, so n ra d a d in d e n ç ık ıp p e y g am b e rlik id d ia e tm iş a r k asın d an d a te v b e e d ip İslam a g e ri d ö n m ü ştü r. Ü ste lik b u n ların ah lak ları v e d av e t e ttik le ri p re n sip le r k e n d ile rin in y alan c ı v e sah te k âr o l d u k ların ın e n aç ık işare tiy d i. İş b u n u n la d a b itm iy o r. Biz b u n lard a, H z . M u h am m e d 'in z atın d a ç o k lu k la y e r alan h aric î d o ğ ru lu k ö lç ü le rin i g ö re m iy o ru z . Biz , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) p e y g am b e rlik te n ö n c e k i h ay at g e rç e ğ in d e n v e şah siy e tin in b e lli b aşlı ö z e llik le rin d e n h are k e tle , b ilin ç altı y o ru m ların ın — d ü şm an ların ın id d ia e ttiğ i g ib i — k e n d isin e v ah iy g e ld i ğ in i v e p e y g am b e r o ld u ğ u n u v e h m e tm e sin d e — b az ı m ü ste şrik le rin id d ia sın a g ö re — k e n d isin i h o r g ö re n v e o n u n la alay e d e n k av m i arasın d a k e n d in i k an ıtlam ak iç in z e n g in o lm a iste ğ in in 630 v e y a h ü k ü m d ar o lm a arz u su n u n ro l o y n am ad ığ ın ı g ö rd ü k . Şim d i d e , p e y g am b e r o ld u ğ u itiraf e d ild ik te n v e b ir d e v le tin b aşın a g e ç ip n ü f u z u g ittik ç e y ay ılıp ö lü m ü n d e n ç o k k ısa b ir z am an so n ra b ü tü n A rap Y arım ad asın ı k ap lad ık tan so n rak i h ay at g e rç e ğ i v e şah siy e tin in b e lli b aşlı ö z e llik le ri ü z e rin d e d ü şü n m e k istiy o ru z . Bö y le c e , b u ö z e llik le rin in v e b u h ay at g e rç e ğ in in n e d e re c e y e k ad ar sö z k o n u su m ü ste şrik le rin id d iaların ı d o ğ ru - lay ıp d o ğ ru lam ad ığ ın ı g ö re c e ğ iz . M u h am m e d i v ah iy g e rç e ğ in i, "b ilin ç a ltı"y a b ağ lay an y ak laşım ı ta m am e n ç ü rü ttü k te n so n ra şim d i d e şu n u v u rg u lam alıy ız : Bilin ç altın d a b astırılan d ü rtü le r — Fre u d 'u n te o risi d o ğ ru y sa — k işin in , k e n d isin e b ir m e le ğ in se m av î v ah iy g e tird iğ in i g ö rm e y e se v k e tm e z . Ç ü n k ü b u d ü rtü le rin d ışarıy a ç ık m asın ın tab iî y o lu , sah ib in in irad e si d ışın d a v e o n u n şu u ru taallu k e tm e k siz in k e n d ile rin i aç ığ a v u rm ası, o n u n d ü şü n c e v e d av ran ışların a y an sım asıd ır. V arlığ ı b u lu n m ay an şe y le ri g ö rm e y i te v e h h ü m e tm e k ise , m araz î b ir d u ru m d u r k i, H z . M u h am m e d 'in b ö y le si h as talık lard an so n d e re c e u z ak o ld u ğ u n u d ah a ö n c e d e lille riy le aç ık lad ık . N ite k im , im an e d ip k e n d isin e tab i o lm ad an ö n c e o n a d ü şm an o lan lar b ile , o n u n ak lî v e ru h î d e n g e liliğ in e tan ık lık e tm işle rd ir. H atta b iz z at R o d in so n b ile o n u n h u z u rlu , d e n g e li, g ü v e n li v e ç e v re sin d e k i in san ların tak d irin i k az an m ış o ld u ğ u n u itiraf e tm e k te v e o n u rû h î v e asab î h as ta lık la rla ith am e d e n le rin g ö rü şü n ü re d d e tm e k te d ir 631 . Bu te sp it d o ğ ru d u r. A k si h ald e , d av asın ı y ay ark e n v e d e v le tin i k u rark e n n asıl b u e m salsiz b aşarıy ı e ld e e d e b ilird i? Y in e , Fars v e R u m y iğ itle rin i y e re se re n v e y ırtıc ı arslan m e d e n — sa h a b î 330 Bkz. Rodinson, a.g.e., s. 78-80. 631 s. 49-53. av ın ı p arç alad ığ ı g ib i d e v le tle rin i p aram p arç a d e n ile n — o e şsiz k ah ram an ları n a sıl y e tiştire b ilird i? KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 371 Bu n u n la b irlik te ay n ı R o d in so n , d ö n ü p H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) m az h ar o ld u ğ u v ah iy tırıy o r. 633 Biz g e rç e ğ in i, T h e re se d 'A v illa 'n ın 632 d u ru m u y la k arşılaş şah se n , p e y g am b e r ile b u H z. az iz e arasın d a h iç b ir b e n z e rliğ in b u lu n m ad ığ ı, b ö y le b ir k arşılaştırm an ın z o rlam alar v e tu tar sız lık larla d o lu b u lu n d u ğ u aç ık o ld u ğ u n d an b u rad a b u n a y e r v e rm e g e re ğ in i b ile d u y m u y o ru z .634 Bu b ö lü m d e sö y le d ik le rim iz i b u rad a k ısac a ö z e tliy o r v e d iy o ru z k i: M u h am m e d i v ah iy , H z . P e y g am b e rd e k i ( a.s.m .) b irtak ım b ilin ç altı ar z u ların b ir if ad e si o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü , n e p e y g am b e r o lm a d an ö n c e k i g e ç m işi v e n e d e p e y g am b e r o ld u k tan so n rak i h ay atı b u h ip o te z le asla u y g u n lu k arz e tm e z . A k sin e , h ay atın ın h e r ik i d ö n e m i d e e n şid d e tli şe k ild e b u f araz iy e ile ç e lişiy o r. Bilin ç altın d ak i arz u ların v a h iy alam am ası b ir y an a — an c ak şe k lin i v ah iy ald ığ ın ı id d ia ed en k işin in y alan c ı o lm ası d u ru m u h ariç k i H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) g e re k p e y g am b e rlik te n ö n c e v e g e re k se p e y g am b e r o ld u k tan so n ra y alan sö y le d iğ i asla g ö rü lm e m iştir — v ah iy le b irlik te b irta k ım d ış te z ah ü rle r k e n d in i g ö ste riy o rd u . Sah ab e b u te z ah ü rle ri g ö rü y o rd u . Bu n lar g ö ste riy o r k i, "Bilin ç altı" te o risi, b u g e rç e ğ i aç ık lam ay a e lv e rişli d e ğ ild ir. f. K o ll e k t if B ilin ç a ltın ın E s eri O ld u ğ u İd d ia s ı W att, v ah iy k ay n ağ ın ın , " y a ra tıc ı h ay al" v e y a "K o lle k tif b ilin ç altı ( C o lle c tiv e u n c o n sc io u s) " o ld u ğ u n a in an ıy o r. O n a g ö re b u , iste r İslam , is te r H ıristiy an lık ve iste rse Y ah u d ilik o lsu n b ü tü n d in î v ah iy le rin k ay n ağ ıd ır. W att, "C o lle c tiv e u n c o n sc io u s"u Ju n g 'u n k o n u y la ilg ili g ö rü şü n e p arale l o larak aç ık lıy o r. Bu g ö rü ş şö y le ö z e tle n e b ilir: K işile rin u y u rk e n v e y a u y an ık k e n g ö rd ü k le ri rü y alard a, y in e b ü tü n b ir to p lu m u n e f san e le rin d e b ilin ç altın d an b ilin ç ü stü n e ç ık an h u su slar, h e p " lib id o " v e y a "h ay at e n e rjisin d e n " ile ri g e lir. Bu , h e r in san d a b ir f aaliy e t k ay n ağ ıd ır. Bir te k şah ısta "lib id o " v ü c u d u n u n b ir c ü z ü n d e ö z e l, d iğ e r c ü z ü n d e ise k e n d isi ile ö n c e m e n su p o ld u ğ u c e m aatin f e rtle ri, so n ra d a k e n d isiy le b ü tü n b ir in san lık c in si arasın d a m ü şte re k o larak y e r alır. İşte k e n d isiy le b aşk aları arasın d a o rtak o lan b u şe y e Ju n g , "C o lle c tiv e u n c o n sc io u s" ad ın ı v e rir. Sö z k o n u su "C o lle c tiv e u n c o n sc io u s"a p e k ç o k e f san e v e d in î in an ış, ö z e l- 632 Bu şahıs, AvrupalI H ıristiyanlar, özellikle de ispanyalılar nezdinde azîzelerden biridir. Therese d ’Avilla, 1515-1582 yılları arasında Ispanya ’da yaşam ıştır. 633 Bk. Rodinson, a.g.e., s. 95-98. 334 Bu rahibenin hayatı, kişiliği, dengesizliği, hayatındaki zikzaklar ve Hz. P eygam berin o pürüzsüz, istikam etli, doğruluk ve sam im iyet örneği hayatıyla m ukayesesi için bkz Avad, M asdaru ’ l-Kur ’ ân, s. 163168. 372 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR lik le "k ah ram an ", " lid e r" , "İlâh î ç o c u k " v e "Bâk ire " g ib i b irç o k d in d e b u lu n an ö ğ e le r d ay an d ırılır. 635 W att, b u te o riy i M u h am m e d i v ah y e tatb ik e d e rk e n , v ah iy k e lim e le rin in H z . M u h am m e d h e n ü z b ilin ç li b ir b iç im d e alg ılam ad an ö n c e k e n d i siy le b ir ilişk isin in b u lu n d u ğ u n a in an ıy o r. So n ra d a, b u y ak laşım la k la sik İslâm î v ah iy an lay ışların ın u z laştırılab ile c e ğ i so n u c u n u ç ık arıy o r. Ö y le k i — y az ara g ö re — şö y le d e n ile b ilir: M e le k , k e lim e le ri M u h am m e d i v ü c u d u n , b ilin ç altı ad ı v e rile n b ir k ö şe sin e b ırak m ış, d ah a so n ra d a b u rad an b ilin ç ü stü n e ç ık m ıştır. 636 İşte V V att'm İlâh î v ah iy k o n u su n d a g ö rü şle ri b u şe k ild e ö z e tle n e b ilir. O n a g ö re , K u r'ân 'm k ay n ağ ı, H z . M u h am m e d 'in tıp k ı d iğ e r m ü m taz in san lar g ib i y ararlan d ığ ı y aratıc ı h ay ald ir. M . W att'm , H z . P e y g am b e rin d u ru m u n u n , "y aratıc ı h ay al"d e n y arar lan an d iğ e r b ü y ü k le r g ib i o ld u ğ u , M u h am m e d i v ah y in k ay n ağ ın ın b u y a ratıc ı h ay al v e c o lle c tiv e u n c o n sc io u s o ld u ğ u araştırd ığ ım ız d a, b u id d iaların şe k lin d e k i g ö rü şü n ü k ab u l e d ile b ilir b ilim se l d e lille rd e n u z ak o ld u ğ u n u g ö rü y o ru z . Ç ü n k ü V V att'm sö z ü n ü e ttiğ i y aratıc ı h ay al, k e n d isin in d e d e d iğ i g ib i d in ad am ları tarafın d an A llah 'a isn at e d ile n b ir şe y d ir. Bu y o ru m a g ö re sö z k o n u su y aratıc ı h ay alin k ay n ağ ı y aln ız c a A lla h 'tır. H e le h e le b u y aratıc ı h ay al, b iz z at in san ın k e n d isin d e n d ah a y ü k se k v e b ilin ç e n g e lin d e n d ah a aşk ın ise ... So n ra V V att'm M u h am m e d i v ah y i d ay an d ırm ak iste d iğ i "c o lle c tiv e u n c o n sc io u s", sağ lık lı b ir b iç im d e d e ğ e rle n d irile b ilm e si iç in aslın d a n e t b ir b iç im d e o rtay a k o n u lm ası g e re k e n m u ğ lak h u su slard an d ır. Şö y le k i: g e re k "b ilin ç altı" g e re k se "c o lle c tiv e u n c o n sc io u s", " k e şif" , " ilh a m ", " b a tın î h ad s" v e y a " d a h ilî şu u r" ad ı v e rile n te rim le re d a y an ır. Bu n lar, isim le ri n e k ad ar f a rk lı d a o lsa g e n e llik le g ay re tli ç alışm an ın ü rü n ü v e y a ru h î riy az e tin m e y v e si y a d a u z u n te fe k k ü rü n n e - tic e sid irle r. D o lay ısıy la in san a m ü k e m m e l v e y a y arı m ü k e m m e l b ir k a n aat v e rm e z le r. A k sin e d ah a y ü k se k v e y ü c e b ir k ay n ak tan alın m ay an k işise l v e ö z e l b ir m e se le o larak k alırlar. 637 M alik b in N e b î b u k o n u d a ö z e tle şu n ları sö y lü y o r: K e şif , ilh am g ib i m o d e rn p sik o lo ji ilm in in te rim le rin d e n d ir. Bu te rim le r, v arlığ ım k ab u l e d e n le r n e z d in d e b ile h âlâ k ap alılık v e b e lirsiz liğ in i k o ru m ak tad ır. Ç ü n k ü b u n lar b ilin ç altın ın d e rû n u n d a y e r alm ak tad ır. Bu , ism in d e n d e an laşıld ığ ı g ib i ö y le sin e d e rin d e d ir k i, c an lı v e şu u r h alle rin d e n ç o k 635 W att, el-Vahyu ’ l-islâm î fi’ l-Asri ’ l-H adîs, s. 109; C a ’fer Şeyhu ’ l-ard, M enhecü W att Fi D irhareseti N übüvveti M uham m ed, M enâhicü ’l-M üsteşrikîn, I, 234. 636 W att, a.g.e., s. 109. 637 Bkz. Subhî Salih, M ebâhis, s. 26. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 373 d ah a ö te le rd e d ir. D o lay ısıy la b ir in san iç in : "O k e şif v e ilh am e h lin - d e n d ir" d e n ild iğ i z am an , b u o n u p e y g am b e rlik v e v ah iy d e re c e sin e ç ık arm az . Ç ü n k ü , h e r v ah iy d e b ir k av ram a v ard ır, h e r p e y g am b e rlik te d e m an asın ı an lam a v e ö z ü n ü id rak e tm e b u lu n m ak tad ır.638 İşte b u rad an ö z e llik le W att'm k o n u y la ilg ili iz ah ların ın y e te rsiz liğ i o rtay a ç ık ıy o r. H e le h e le v ah y in h ab e r v e rd iğ i d in î g e rç e k le rin v e g ay b î işle rin n e y aratıc ı h ay alin n e d e f e rd î v e k o lle k tif altşu u ru n e t k isi altın a g ire m e y e c e ğ in i b ild ik te n so n ra b u d ah a d a n e tlik k az an m ak tad ır. Bu n lar, m e ç h û lü ç a lışırla r. Y in e b u n la r, f e rase t v e b a tm î h ad s y o lu y la k e şf e tm e y e in san ların a lıştık la rı z a h irî h issin ö lç ü le ri altın a d a g irm e z le r. V ah iy g e rç e ğ i ise , v ah y e m az h ar o lan ın , b e şe rî v arlığ ın d an so y u tlan m ası v e m an e v î z at ile irtib ata g e ç m e sid ir. Bu d a sö z k o n u su k o n u şan , e m re d e n v e v e re n z at ile m u h atap , m e m u r v e alan z at o lm ak ü z e re ik i v arlık arasın d ak i u lv î d iy alo ğ u sağ lam ak iç in d ir. T arih e n sab ittir k i, H z . P e y g am b e r K u r'ân 'm in m e y e b aşlad ığ ı ta ilk an d an itib are n k e n d isin e v ah y e d ile n i tam o larak v e b ilin ç li b ir şe k ild e k av rıy o rd u . Bu n u n iç in d e R ab b in in e lç ilik v e talim atların ı d ik k atle te b liğ e d iy o rd u v e k e n d isin e in d irile n le rd e n te k b ir h arf in b ile z ay i o l m am asın a ile ri d e re c e d e itin a g ö ste riy o rd u . A llah k e n d isin e , rah at o lu p ac e le e tm e m e sin i e m re d in c e y e k ad ar v ah y e d ile n le ri e z b e rle m e k iç in k e n d in i y o ru y o rd u . V ah iy o n a h e r z am an v e h e r y e rd e in iy o r, h e r se fe rin d e d e şu u ru tam am e n y e rin d e v e k e n d in d e b u lu n u y o rd u . M e se la k a ran lık g e c e d e v e g ü n d ü z ü n o rtasın d a, d o n d u ru c u b ir so ğ u k ta v e k av u ru c u b ir sıc ak ta; e v in d e d in le n irk e n v e y o lc u lu k e sn asın d a; ç arşı- p az ar sü k û n e tin d e v e h arb in e n k ız g ın an ın d a; h atta M e sc id - i A k sa'y a o lan İsra e sn asın d a v e y ü k se k se m alara m irac ı sırasın d a in e b iliy o rd u .639 Bü tü n b u d u ru m lard a H z . P e y g am b e rin şu u ru tam o larak y e rin d e y d i v e k e n d isin e v ah y e d ile n le ri sağ lık lı, e k sik siz v e itin alı b ir b iç im d e n ak le d iy o rd u . So n o larak V V att'ın şu sö z ü n ü e le alalım : "...C o lle c tiv e u n c o n c io u s ile , v ah iy le ilg ili, m e le ğ in , H z . M u h am m e d 'in v arlığ ın ın b ir tarafın a k e li m e le ri b ırak tığ ı şe k lin d e k i k lasik İslâm î g ö rü şle ri b irle ştirm e k m ü m k ü n d ü r. K e lim e le rin b ırak ıld ığ ı y e r b ilin ç altıd ır. Bu n lar b u rad an d a o n u n b ilin ç ü stü n e ç ık m ışlard ır..." Bu sö z d e k ab u l e d ile m e z . Şö y le k i: W att, m e le ğ in k e lim e le ri M u h am m e d î v arlığ ın b ir taraf ın a b ırak tığ ın ı k ab u l e d iy o rsa, o z am an "C o lle c tiv e u n c o n sc io u s"u n f ay d ası n e d ir? So n ra n ed en m e le k bu k e lim e le ri ö nce H z. M u h am m e d 'in b ilin ç altın a y e rle ştirsin d e d ah a so n ra b ilin ç ü stü n e ç ık sın v e b ö y le c e H z . M u h am m e d d ah a ö n c e k e n d isiy le alak ası o lm ay an b ir k e lam ı k e n d isin e ak ta- 638 M alik Bin N ebi, Le Phenom ene C oranique, Edition A. E. I, s. 84-89. 639 ez-Zerkeşî, el-Burhân, (Tahkîk: M uham m ed Ebû ’l-Fadl İbrahim ), Kahire, 1957, I, 198. 374 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ran b ir m e le k g ö rd ü ğ ü n ü z an n e tsin ? Bu sö z le rin m e le k te n o lu p H z . M u h am m e d 'in b ilin ç altın a y e rle ştird iğ i m ü m k ü n o ld u ğ u n a g ö re , d o ğ ru d an d o ğ ru y a b u sö z le ri k e n d isin e ak tarm asın d a n e g ib i b ir e n g e l o lab ilir? V ah y in sö z le rin in m e le k v asıtasıy la g e lm e si n e tic e itib ariy le şu an lam a g e lir: Bu n lar y e n i b ir şe y d ir v e d ah a ö n c e n e H z . M u h am m e d , n e d e o n u n to p lu m u b u n ları b ilm iy o r. Fak at, C o lle c tiv e u n c o n c io u s te o risi, — asıl sah ib i Ju n g 'u n aç ık lad ığ ı, V V att'm da k ab u l e ttiğ i g ib i — b u g ö rü şle rin h e rh an g i b ir b iç im d e to p lu m taraf ın d an if ad e e d ild iğ i, o n u n h is v e ç ık arlarıy la u y u m sağ lad ığ ı, sö z k alıp ların a d ö k ü ld ü ğ ü v e y in e to p lu m c a k ab u l e d ile n u su lle rle aç ık lan m ay ı g e re k tirir. 640 g. E k s ik M ax im e B ir M i s t ik M a k a m ın R o d in so n 'a g ö re , Ü rü n ü H z. O ld u ğ u İd d ia s ı M u h am m e d , z a h id a n e b irta k ım e ğ ilim le re sah ip ti. Bu e ğ ilim le ri, ç o c u k k e n , g e n ç k e n v e o lg u n b ir in san k e n k i ö z e l h ay at şartları m e y d an a g e tirm işti. V e h ay atın ın ç o k e rk e n b ir d ö n e m in d e n itib are n — tasav v u fu n d e re c e le rin d e n b iri o lan — b u z ü h d ü tatb ik e tm e y e b aşlam ıştır. H e r tü rlü z e v k le ri re d d e d e n v e u z u n u z u n n a m az v e ib ad e t y o lu n u tu tan b u z ah id ân e h ay at se b e b iy le , d u y u lan se sle r e şliğ in d e k e n d isin e "k e şif" g ö rü n m e y e b aşlad ı. Bu se sli v e g ö rü n tü lü te z ah ü rle rin , h iste riy a v e şah siy e t ç ö z ü lm e si g ib i ak lî h astalık lara d û ç ar o lan lard a d a g ö rü y o ru z . A n c ak b ü y ü k m u tasav v ıflar b u o lağ an o lm ay an te z ah ü rle re m az h ar o lu p b u n a alışk an lık p e y d a e d iy o rlar. Fak at, z ah i d in k e n d i k e n d isin e u y g u lad ığ ı h aric î tatb ik atlar b u g ib i ak lî v e ru h î h astalık lara g ö tü rü r m ü ? R o d in so n so rd u ğ u b u so ru y a şö y le c e v ap v e rir: "Bu so ru n u n c e v ab ın ı p sik o lo ji ilm in in m ü te h assısların a b ırak ıy o ru m ." 641 R o d in so n d a, k e n d in c e İlâh î v ah y i iz ah iç in şö y le b ir g ö rü ş ile ri sü re r: "M u h am m e d b aşlan g ıç ta g e re k li şa rtla r su n u ld u ğ u tak d ird e b ir m istiğ in o lu şm asın a tam e lv e rişli b ir m iz ac a sah ip ti. Bu d u ru m d a b irç o k b aşk a m istik g ib i "h ay alî" y a d a "z ih n i" iç v e y a d ış g ö rm e v e işitm e h alin e g e lm iştir. H ıristiy an o lsu n , M ü slü m an o lsu n , b ü y ü k m istik le rin b u aşam ad a tak ılıp k alm ad ığ ın ı b iliy o ru z . Bu n lar d ah a so n ra T an rı'n ın o r tad an ç e k ild iğ i v e v e c d le rle b irlik te d u y u m sal g ö ste rile rin d e k ay b o ld u ğ u u z u n b ir ç o rak lık v e k u rak lık d e v re sin e g e ç e r g e n e llik le . V e b u te rk e d ilm işlik k arşısın d a d e h şe te k ap ılan ru h ları, b ir y an d an y o k su n k ald ığ ı d ile g e lm e z m u tlu lu ğ u arark e n , b ir y an d an d a o m u tlu y aşan tın ın h ak ik iliğ in d e n şü p h e e tm e y e k o y u lu r. Baz an u z u n y ıllar d e v am e d e n b u z o r sın av d an so n ra y e n id e n v e b u se fe r sü k û n e t v e k e sin lik d o lu o larak , 640 C a ’fer Şeyhu ’l-ard, a.g. m akale M enâhicü ’ l-M ıisteşrikîn, I, 234-235 641 R odinson, M ahom et, s. 106. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 375 v e c d d ö n e m i b aşlar. H . D e lac ro ix 'n ın d e y im iy le "te o p atik h al" d iy e ad lan d ırılan , işte b u so n d ö n e m d ir. M u h am m e d 'in d e , b ü tü n ö te k i m istik le rin p e k iy i tan ıd ığ ı k u rak lık d ö n e m in i y aşad ığ ın ı g ö rm ü ştü k . A m a "te o p atik h a l" e h iç b ir z am an g e l m e m iş; y an i k e n d isin i h iç b ir z am an T an rıy la b ir h isse tm e m iştir. T am te rsin e : M u h am m e d k e n d isin i; o n a k o n u şan , h ab e rc ile r y o llay an , e m irle r v e re n , o n u az arlay an y a d a c e sare tle n d ire n T an rı'd an d aim a ay rı, h atta alab ild iğ in e u z ak g ö re c e k tir. Ö y le sin e f ark lı v e ö y le sin e d e rin b ir u ç u ru m la ay rılm ış ik i d ü n y a d a d ırla r k i, u la şm a la rı iç in b irb irle rin e arac ılar şarttır. 642 " K e n d isi m ark sist o lu p h iç b ir ru h î v e m an e v î g ü c e in an m ay an R o n id so n - u n tam am e n m an e v î, ru h î v e İlâh î h ak ik atle r ü z e rin e b in a e d ile b ile c e k b ö y le b ir te sb ite n asıl v ard ığ ın ı ö n c e lik le so ru y o ru z . H z . M u h am m e d b ir p e y g am b e rd ir v e p e y g am b e rlik A llah 'ın lü tf u d u r. A llah 'ın ö z e l lü tfü v e ih san ı iç in ö z e l şartlar v e k ab iliy e t g e re k m e z . H z . M u h am m e d g ib i ö k sü z v e y e tim o larak b ü y ü m ü ş, k o y u b ir c ah iliy e t d ö n e m in d e ü m m i o larak y e tişm iş b ir z atın şah sın d a K u r'ân g ib i b ir ilim v e irf an h âz in e sin i aram ak v e b iz z at o n d an b e k le m e k , g ü n e şin aslın ı ay n ad a aram ak tan f ark sız d ır. Eğ e r m e se le şart v e o rtam ın o lu şm asın a b ağ lı o lsay d ı, H z . M u h am m e d ile ay n ı şartlara sah ip y ü z b in le rc e in san h ay at sah n e sin e ay ak b asm ış v e ö m ü r m ü d d e tin i tam am lad ık tan so n ra b u sah n e d e n ç e k ilm işle rd ir. A c ab a n e d e n o n lard an b iri K u r'ân g ib i b ir e se r o rtay a k o y m am ış, İslam g ib i b ir d in i te sis e tm e m iş v e in san lık m e d e n iy e tin e e n b ü y ü k d am g ay ı v u ram am ıştır. R o d in so n 'u n id d ia e ttiğ i o e k sik tasav v u f î m e rte b e y e u laşan v e o n u g e ç e m e y e n b ir te k H z . M u h am m e d m i v ard ır? . Bu ih tisas asrın d a R o d in so n g ib i m ark sist b irin in k alk ıp b ö y le m ü c e rre d m an e v î v e ru h an î k o n u lard a ah k âm k e sm e si n e d e re c e y ak ışık alır. O y sa b in d ö rty ü z y ıld ır, g e lm iş g e ç m iş b ü tü n İslam m u tasav v ıfları, h e p m an e v iy at k u tb u o o lan H z . M u h am m e d 'd e n f e y iz ald ık ların ı sö y le m işle r, k e n d ile rin i b u n a so n su z d e re c e d e m u h taç g ö rm ü şle r, o n u n m a n e v î y ü k se lişin in g ö lg e sin d e se y r u sü lü k le rin i sü rd ü rm ü şle rd ir. Bu k o n u d a o n lard an b ir te k in in sö z ü b in le rc e R o d in so n g ib ile rin in k in e te rc ih e d ilir. R o d in so n 'u n , T an rı ile ittih at v e in d im ac g ib i m ak am lar k ab u l e d ip b u m ak am ları e n ü stü n m e rte b e o larak g ö rm e si h ad d in i aşm ışlığ ın y an ısıra ilm e n d e y an lıştır. R o d in so n b u k o n u d a H allac - ı M an su r'u ö rn e k o larak 642 R odinson, a.g.e., s. 105-107. 376 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR z ik re tm e si 643 b u n d an v ah d e t-i v ü cû d u k a ste ttiğ i a n la şılıy o r. O y sa v ah d e t- i v ü c û d tasav v u f ta e n y ü k se k m e rte b e d e ğ ild ir. A k in e n ak ıs b ir m e rte b e d ir. T e v h id d e istiğ rak h alin in so n u c u d u r. 644 R o d in so n 'n u n k aste ttiğ i m istik le r istik am e t d aire sin d e k i İslâm m u ta sav v ıf ları ise , o n lar h e r z am an H z . M u h am m e d 'i re h b e r v e ö n d e r g ö rm ü şle rd ir. Y o k e ğ e r, aşırı z ü h d v e ru h b an lığ a d ay alı H ıristiy an lık v e d iğ e r b az ı d in v e m e z h e p le rd e k i m istisiz m ise , H z . M u h am m e d 'in g e tird iğ i d in b u n u re d d e tm e k te d ir. D o lay ısıy la b ö y le b ir y aşay ış o n u n iç in ö z le n e n n ih âî ve am ac a u la ştırıc ı o larak g ö rü le n b ir yol o lm ası d ü şü n ü lem e z . Bir k arard a d u rm ay an , K u r'ân v ah y in i iz ah iç in D o ğ u d a v e Batı'd a sö y le n m iş e n ip e sap a g e lm e z id d ialara y e r v e re n R o d in so n 'u n h an g i g ö rü şü n e itim ad e d e c e ğ iz ? Y e ri g e ld ik ç e k ay d e d ip d e ğ e rle n d irm e y e tab i tu ttu ğ u m u z sö z k o n u su id d iaları aslın d a b irb irle rin i ç ü rü tü p h ü k ü m d e n isk at e tm e k te v e f az la iz ah a ih tiy aç b ırak m am ak tad ır. h. H ira Duyduğu M a ğ a ra s ın d a Ş id d e tli G ö r d ü k l e r i n in Ü z ü n tü K o rk u B azı O la y la r Sonucu K a r ş ıs ın d a M eydana G e ld i ğ i İ d d ia s ı M ü ste şrik Bo u k u e t, H z . M u h am m e d 'in g ö rd ü ğ ü n ü n ( a.s.m .) H ira M ağ arasın d a h ay ald e n ib are t o ld u ğ u n u b e lirtir. Bu n u d a, ik i e rk e k ç o c u ğ u n u n ö lü m ü n d e n d o lay ı d u y d u ğ u şid d e tli ü z ü n tü y e b ağ lar 645 . L e d it ise , b u n u o ğ lu n u n ö lü m ü n e , h an ım ın ın y aşlılığ ın a, d ağ b aşm d a iç in d e b u lu n d u ğ u y aln ız lığ a v e c in le rd e n o lan k o rk u su n a d ay an d ırır. L e d it'e g ö re , H z . M u h am m e d 'e , b ir m e le ğ i g ö rd ü ğ ü , m e le ğ in k e n d isin i k u c ak lay ıp ü ç d e fa sık tığ ı v e h m in i v e re n b u n la rd ır.646 Y az ar sö z ü n ü n b u rasın d a Blac h e re 'in , v ah y in k e n d isin e , k riz in d o ru ğ a u laştığ ı an lar o lan g e c e le y in g e ld iğ i şe k lin d e k i m ü lah az asın a y e r v e rir. 647 R o d in so n 'a g e lin c e , H z . M u h am m e d v e H z . H atic e 'n in e v liliğ in in m u tlu b ir e v lilik o ld u ğ u n u itiraf e tse d e , H z . M u h am m e d 'in b u saad e tle tatm in o lm ad ığ ı, ak sin e im k ân sız ı arz u lad ığ ı k an aatin i ile ri sü rü y o r. O n a g ö re b u n u n sırrı, H z . M u h am m e d 'in y e tim liğ i, f ak irliğ i v e e z ik liğ in d e sak lıd ır. N ite k im , H z . H atic e , o n a e rk e k b ir ç o c u k b ırak am am ıştır. Bu d a k e n d isiy le in san - 643 a.g.e„ s. 106-107. 644 Bedlüzzam an bu gerçeği şu sözleriyle özetlem iştir: “ Ehl-i vahdetü'ş-şühûdun m eşrebi fark ve sahvdır. Ehl-i vahdetü'l-vücûdun m eşribi m ahv ve sekrdir. Safî m eşreb ise, m eşreb-i ehl-i fark ve sahvdır." (bk. Asâr-ı Bedîiyye, s. 20.) 645 Boukuet, a.g.e., s. 266. 646 Ledit, a.g.e., s. 110. 647 Ledit, a.g.e., s. 47. KU R ’ÂN VE H Z. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 377 larm alay e tm e sin e se b e p o lm u ş v e k e n d isin i h o r g ö rü p alay e d e n b u k im se le re k arşı ö n e m in i o rtay a k o y ac ak b ir y o l aram asın a se v k e tm iştir. A y n ı z am an d a k e n d isi z e n g in le rd e n in tik am d a alm ak istiy o rd u . 648 G e rç e k te b ü tü n b u n lar k ö rc e sin e b ir b o c alam ad an b aşk a b ir şe y d e ğ ild ir. Bu p sik an aliz c ile re , H z . M u h am m e d 'in , H z . H atic e ile e v liliğ in d e n d o lay ı m u tsu z o ld u ğ u n u k im sö y le d i? G ö rd ü ğ ü m ü z g ib i, R o d in - so n , b u n u n m u tlu b ir e v lilik o ld u ğ u n u itiraf e d iy o r. A lfre d G u illau m e v e d iğ e r b az ı m ü ste şrik le r d e b u n u n b e n z e rin i sö y lü y o rlar. 649 Bu id d iay ı o rtay a atan ların n e d e re c e ak ıl v e in saftan u z ak b u lu n d u k ların ı şu n d an an lıy o ru z : H z . H atic e , R e su lu llah m g ö n lü n d e ö m rü n ü n so n u n a k ad ar y e r alm ay a d e v am e tm iştir. En d e ğ e rli ark ad aşın ın k ız ı g e n ç A işe , H z . H atic e 'y i k e n d isin e u n u ttu rm ak şö y le d u rsu n , o n a k arşı d u y d u ğ u b u se v g in in ay n ısın a m az h ar o lm ay ı b ile b aşaram am ıştır. H z . A işe 'n in , k u m aların ad e ti g e re ğ i — ö z e llik le k o m a, H z . A işe g ib i g e n ç v e n az lı b iri ise — v e f at e tm iş k o m asın ın d e ğ e rin i d ü şü rm e , g ü z e lliğ in e d il u z atm a ç ab aların ı an latan m e şh u r b ir h ad is v ard ır. Y in e ay n ı h ad iste b e lirtild iğ in e g ö re b u d u ru m k arşısın d a H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) , A llah 'ın k e n d isin e H z . H atic e 'd e n d ah a h ay ırlı b ir e ş v e rm e d iğ in e y e m in e tm iş v e h iç b ir h an ım ın k e n d isiy le y an şam ay ac ağ ı f az ile tle rin i say m ıştır. 650 Y in e , R e su lu llah m (a.s.m .) k ız ı Z e y n e b 'in , M ü slü m an ların e lin e g e ç e n e sirle r arasın d a b u lu n an k o c ası A s b in e r-R e b i'i k u rtarm ak iç in gö n d e rd iğ i g e rd an lığ ın h ik ay e sin i d e b iliy o ru z . Sö z k o n u su g e rd an lık H z . H atic e 'y e aitti. K ız ı e v le n d iğ in d e d ü ğ ü n h e d iy e si o larak o n a v e rm işti. R e su lu llah ( a.s.m .) b u g e rd an lığ ı g ö rd ü ğ ü n d e m ü b are k v e v e f alı y ü re ğ i h e y e c an la ç arp m ay a b aşlam ıştı. Ç ü n k ü g e rd an lık , H z . H atic e 'y e b e s le d iğ i se v g i v e şe f k at h atırasın ı ta z e le m işti. 651 Farz e t k i, H z . M u h am m e d ( a.s.m .) H z . H atic e 'y i se v m iy o r o lsu n , ö y le y se n e d e n ü z e rin e e v le n m e d i? Baz ı m ü ste şrik le r H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) M e k k e 'd e in e n K u r'ân ay e tle rin d e y e r alan h u rile r h ak k m d ak i sö z le rin in b u m ah ru m i y e tle ilg ili o ld u ğ u n u id d ia e d iy o rlar. O n lara g ö re , H ic re tte n so n ra b ir d e n faz la k ad ın la e v le n ip b u k o n u d ak i su su z lu ğ u n u g id e rin c e h u rile rd e n sö z e tm e k te n v az g e ç m iş! 652 Bö y le d iy e n le r, h u rile rin K u r'ân v e h ad iste y e r alan v asıfların ın şe h v e t u y an d ırıc ı n ite lik te o lm ad ığ ın ı, b u n ların 648 Rodinson, a.g.e.,s. 78-81; 109-111. 849 bk. G uillaum e, a.g.e.,s. 28. 850 Bu m anadaki hadisler için bk. Buharî, Nikâh 108, M enâkıbu ’ l-Ensar 20, Edeb 23, Tevhîd 32; M üslim , Fedailü ’ s-Sahâbe 74, 75, 76; Tirm izî, Birr 70; M enâm ık 61; ibn M âce, N ekâh 56; Ahm ed, M üsned, VI, 115, 117. 651 ibn Hişam , a.g.e., I, 652-653. 652 Ledit, a.g.e.,s. 114, 117-118. 378 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h e m az , h e m d e g e n e l n ite lik le r o ld u ğ u n u , K u r'ân 'm sö z k o n u su h u rile ri, k o c aların d an b aşk asın a b ak m ay an , ç ad ırların a k ap an m ış, h e r tü rlü k ö tü lü k te n o larak u z ak ta v sif e ttiğ in i b ilm e z lik te n g e liy o rla r. 653 R e su lu llah m p e y g am b e rliğ in i, k av m in in z e n g in le rin e k arşı o lan k in in i tatm in ile y o ru m lam ay a k alk m ak d a, b ir k e z d ah a tarih î g e rç e k le ri sap tırm ay ı g e re k tirir. A n c ak b u şe k ild e , H z . M u h am m e d 'in m al v e se r v e t p e şin d e o lm ad ığ ı, ak sin e b u n a k arşı to k g ö z lü v e so ğ u k d u rd u ğ u u n u tu lab ilir. O n u n — h aşa — se rv e t p e şin d e o ld u ğ u n u f arz e tse k b ile , H z . H a tic e 'n in k av m in in e n z e n g in le rin d e n b iri o lm ad ığ ın ı d a m ı f arz e d e c e ğ iz ? O y sa, so n d e re c e z e n g in o lan H z . H atic e , b ü tü n se rv e tin i v e h atta h a y atın ı o n u n e m rin e v e rm iş v e o , H z . H atic e 'n in m alı ile M e k k e 'n in z e n g in le ri arasın d a y e r alm ıştı. R o d in so n 'u n , H z . M u h am m e d 'in z e n g in le rd e n in tik am alm ak iste d iğ i şe k lin d e k i id d iası ise , tam am e n asılsız d ır. Ç ü n k ü , g ü ç le n ip ların a b o y u n e ğ d ird iğ in d e , aşağ ılık k o m p le k si taşıy an a şa ğ ılık la rın , y ü ce d av aları v e sile e d e re k bu d ü şm an k ü ç ü k ru h lu d u y g u ların ı tatm in e k alk ıştık ları g ib i z e n g in le rin m alların ı e lle rin d e n alm ad ı. A k sin e se v g isi, d o stlu ğ u v e k e n d isin e A llah 'tan in e n d av e tiy le z e n g in ile f ak iri e şit tu ttu . O n lar arasın d a h iç b ir f ark g ö z e tm e d i. Y e te r k i, ik isi d e m ü '- m in o lsu n , A llah 'tan k o rk su n , A llah 'ın d in in e y ard ım e tsin v e b u y o ld a f e d ak ârlık lara k atlan sın . 654 Irv in g , şu sö z le ri d e b u id d iay ı ç ü rü tü y o r: "...H z . H atic e ile e v le n m e si, o n u z e n g in le rin arasın a k attı. A y n ı şe k ild e v ah y in in işin d e n so n ra g e ç e n y ıllar iç e risin d e se rv e tin i artırm ak y o lu n d a h iç b ir iste k g ö ste rm e d i. So n ra n e g ib i b ir şe re f in ark asın d an k o şab ilird i k i? Ü stü n ak lı v e n e z ih liğ iy le k av m i arasın d ak i so sy al m e v k ii z ate n y ü k se k ti. Ü ste lik , ü n lü K u re y ş k ab ile sin in e n asil b ir k o lu n a m e n su p tu . M e k k e 'd e K a'b e h iz m e tç iliğ i v e re islik aile sin in e lin d e b u lu n u y o rd u ." 655 A ynı şe k ild e R e su lu lla h ( a.s.m .) k ız la rın ı k av m i arasın d a ö n e m li m e v k ile rd e k i k im se le rle e v le n d irm iştir. N ite k im , H z . Z e y n e b Eb u 'l- A s isim li z e n g in v e asil b ir g e n ç le e v le n m iştir. R u k ıy y e v e Ü m m ü G ü lsû m 'u , am c ası Eb u L e h e b 'in ik i o ğ lu n a v e rm iştir. Eb û L e h e b d e y in e , k av m in in z e n g in le rin d e n v e y ü k se k İç tim aî m e v k i sah ip le rin d e n b iriy d i. H ic re tte n so n ra R u k iy y e v e Ü m m ü G ü lsü m , k o c aları taraf ın d an b o şan m ış, R e su lu llah (a.s.m .) ö n c e b irisin i, ö lü m ü n d e n so n ra d a d iğ e rin i H z . O sm an ile e v le n d irm iştir. Bu d a, o n u n k av m i arasın d ak i şe re f v e 653 Birçok rivayete göre R ahm an Sûresi M edenîdir. Bu sûrede sözkonusu hûrilerin ekser niteliklerinin zikredildiğini görürsünüz. Bu dem ektir ki, gerçek hiç de m üsteşriklerin iddia ettiği gibi değil. O halde kendilerine başka yorum ve gerekçeler arasınlar. 354 Bu nokta için bk. Irving, a.g.e., s. 193. 655 A.g.e, s. 195. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 379 y ü c e liğ in e v e k av m i arasın d a z e n g in le re v e y a g ü ç lü le re k arşı h iç b ir z a m an aşağ ılık h issi d u y m ad ığ ın a d e lil te şk il e d e r. H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) p e y g am b e rliğ in i, e rk e k z ü rriy e tin in (b ir, ik i v e y a ü ç o ğ lu n u n ) ö lü m ü e tk isin e b ağ lam ak iste y e n le r d e b ü y ü k b ir h ata işle m e k te d irle r. Ç ü n k ü , o n u n k ız ç o c u k ların d an d o lay ı ü z ü n tü v e e z ik lik d u y d u ğ u n u g ö ste re n te k b ir k e lim e b ile k e n d isin d e n d u y u l m am ıştır. A k sin e k ız ç o c u k ların ı v e o n ların d a k ız v e e rk e k ç o c u k ların ı o ld u k ç a ç o k se v e rd i. Bu k o n u d a e rk e k le r ile k ız lar arasın d a h iç f ark g ö z e tm e z d i. O n u n g ö z ü n d e H z . H aşan v e H ü se y in ile H z . Z e y n e b 'in k ız ı Ü m âm e arasın d a f ark y o k tu . Ö te y an d an o n a in e n v ah iy , k ız ç o c u k ların ı d iri d iri g ö m e n k im se le ri şid d e tle k ın ıy o r v e K ıy am e tin ac ık lı az ab ıy la te h d it e d iy o rd u . 656 Bu m ü ste şrik le r iç e risin d e e n f ah iş h atay ı işle y e n le r ise , K u re y ş'in H z . M u h am m e d 'in e rk e k ç o c u ğ u n u n ö lü m ü y le alay e tm e sin i v ah iy d e n ö n c e v e o n u n k e n d in i p e y g am b e r san m asın ın b ir se b e b i o larak g ö ste re n le rd ir. K u r'ân b ilg in le ri v e y o ru m c u ları, K e v se r Sû re sin in in iş se b e b in in k av m in in e ttiğ i sö z k o n u su aşağ ılık alay o ld u ğ u k o n u su n d a ittif ak e d i y o rla r. Bu n u n y ap ıld ığ ıd ır. an lam ı, bu a la y ın an c ak p e y g a m b e rlik te n so n ra Bu tam am e n m an tık îd ir. Ç ü n k ü m ü şrik le r, c ah iliy e t d ö n e m in d e H z . M u h am m e d 'e say g ı g ö ste rir v e o n u se v e rle rd i. Bu d ö n e m d e h iç b ir şe k ild e k e n d isin e e z iy e t e ttik le ri d e sab it o lm am ıştır. Ez iy e t an c ak , H z . P e y g am b e r, in an ç ların ı, p u tların ı, so sy al d ü z e n le rin i v e ata ların ı se f ih lik v e ak ılsız lık la ith am ed en y e n i b ir d in g e tird iğ in d e b aşlam ıştır. A y n ı şe k ild e , H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) an n e v e b ab asın ın ö lü m ü n d e n so n ra h o rlan ıp sık ın tı ç e k tiğ i d e d o ğ ru d e ğ ild ir. Ç ü n k ü , d e d e sin in v e o n u n v e f atın d an so n ra d a — f ak ir o lm asın a rağ m e n — am c asın ın sıc ak şe fk ati, k ay b e ttiğ i an n e v e b ab asın ın şe f k atin d e n ç o k d a g e ri d e ğ ild i. Bu n u n k an ıtı, ç o c u k lu ğ u , g e n ç liğ i, k o y u n g ü tm e si v e b e n z e ri m e şg ale le ri h ak k ın d a so n d e re c e aç ık k o n u şm asın a rağ m e n , id d ia e d ile n b u sık ın tı v e e z ilm işlik h ak k ın d a b ir te k k e lim e b ile k e n d isin d e n d u y m u y o ru z . A y n ı şe k ild e h ay atın ın b u d ö n e m in i e n u f ak b ir b u ru k lu k la an d ığ ın ı g ö re m iy o ru z . Biz z at K u r'ân , y e tim k e n k e n d isin i b arın d ırd ığ ın ı b ir n im e t o larak b e lirtiy o r. 657 A z ç o k A rap ç a b ile n b ir k im se n in , ay e tte y e r alan "îv â ( b arm d ırm a) "y ı, y e tim k e n ç o k sık ın tı ç e k tiğ i şe k lin d e an lam ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bir d e , H ira m ağ arasın d a H z . C e b rail'i g ö rm e sin i y aln ız lık v e if rit le rd e n d u y d u ğ u k o rk u n u n te sirin e v e re n le r v ard ır. Bu g e rç e k te n , g ü lü n ç b ir y o ru m d u r. H iç b ir aslı e sası y o k tu r. Ç ü n k ü , e ğ e r H z . P e y g am b e r 656 656 Te(w k| 8 657 Dııha, 6. 380 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR (a.s.m .) u z le tte n b ö y le sin e k o rk sa v e iç in d e n b u n c a ü rp e rtiy i h isse tse y d i, n e d e n h e r se n e p e şp e şe h e m d e g e c e le rc e b u y aln ız lığ ı te rc ih e tsin d i? Bu n a z o rla y a n m ağ aray a b ir m e c b u riy e ti sığ ın m ak ta ve mi y a ln ız lığ a v ard ı? Farz e d in ç e k ilm e k te h ata k i, ilk e tti, d efa bunun sak ın c asın ı g ö rd ü k te n v e if ritle ri g ö z le riy le m ü şah e d e e ttik te n so n ra d a o n u te k rar te k rar b u d av ran ışa ite n n e y d i? A y rıc a, y irm i ü ç se n e b o y u n c a k e n d isin e v ah y in g e lm e y e d e v am e d işin i n asıl aç ık lay ab iliriz ? O y sa b u z am an z arf ın d a b ü y ü k ç o ğ u n lu k la ark ad aşların ın arasın d a v e g ü n d ü z ü n o rtasın d a b u v ah iy o lay ı c e re y an e tm iştir. O rtad a, n e if ritle rin k o rk u su v e n e d e g e c e n in u y k u su z lu k k riz le ri sö z k o n u su y d u . III. B Ö L Ü M KUR'ÂN MUHTEVASININ KAYNAĞINA DELALETİ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K U R ’Â N M U H T E V A S IN IN K A Y N A Ğ IN A ■ 383 DELALETİ Biz ç alışm am ız ın b aşın d an b u ray a k ad ar h e p m ü ste şrik le rc e K u r'ân 'm k ay n ağ ı o larak ile ri sü rü le n f ak tö rle r ü z e rin d e d u rd u k v e o n ları te k te k ird e le y e re k g e rç e k te n K u r'ân 'a k ay n ak o lu p o lam ay ac ak ların ı araştır d ık . İh m al e d ilm e m e si g e re k e n ç o k ö n e m li b ir n o k ta d ah a v ard ır. O d a b iz z at K u r'â n 'm m u h te v asın a b ak arak k ay n ağ ın a işare t v e d e lale tle r te sb it e tm e k tir. H iç k u şk u su z b u b aşlıb aşm a in c e le n m e si g e re k e n b ir k o n u d u r. Biz sad e c e an ah atlarıy la v e m e se le le ri b e T li b aşlık lar altın d a to p lay arak e le alac ağ ız . M e se la, K u r'ân 'm h e rh an g i b ir say f asın ı aç ıp o k u d u ğ u n u z d a ilk an d a f ark e d e c e ğ in iz aç ık b ir İlâh î h e y b e t v e az am e t tir. O say f alard a k o n u şan , e m re d e n , y asak lay an , te şv ik e d e n , te se llid e b u lu n an v e y o l g ö ste re n Y ü c e b ir Z ât v ar. Bu , K u r'ân 'm k ay n ağ ın a b ir işare ttir. A y rıc a o n d a g e re k g e ç m iş, g e re k in d iğ i d ö n e m v e g e re k se g e le c e k le ilg ili b irtak ım g ay b î h ab e rle re y e r v e rilir v e re alite d e b u b il d ird ik le rin i d o ğ ru lu y o r. Ö te y an d an H z . M u h am m e d g ib i o k u m a y az m a b ile b ilm e y e n v e k o y u b ir c ah iliy e t o rtam ın d a b ü y ü m ü ş b ir in san ın b il m e sin e im k an o lm ay an , h atta ç o k asırlar so n ra k e şfe d ile n b irtak ım b i lim se l g e rç e k le r K u r'ân 'd a y e r alm ak tad ır. Bu n lar d a K u r'ân 'm k ay n ağ ı k o n u su n d a b iz e b ir ip u c u v e ric i n ite lik te d ir. Bu n u n y am sıra, K u r'ân 'm g e re k d ü şm an ların a, g e re k se d o stların a o lan e şsiz te siri, se rg ile d iğ i e d e b î ü stü n lü k d e h e p o n u n k ay n ağ ın a işare tle r taşım ak tad ır. İşte b iz b u b ö lü m d e k ısac a b e lirttiğ im iz b u n o k talar ü z e rin d e d u rac ak v e b u y o lla K u r'ân 'm k ay n ağ ın ı te sb ite ç alışac ağ ız . A. K u r 'â n 'd a İlâ h î B ir O to rite ve A z a m e t in A ç ık ç a G öze Ç a rp m a s ı Sö z , sö y le y e n in ay n asıd ır. K işin in sö z v e y az ıların d a o n u n tab iatı aç ık ç a g ö rü n ü r. D ah a f az la sö z sö y le d ik ç e v e d e ğ işik k o n u lara g ird ik ç e b u te c e lli d ah a d a n e tle şir. Bir k işi, ilim , k ü ltü r v e m e v k ic e k e n d isin e 384 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y ak ın b irisin i g e ç ic i b ir sü re iç in tak lid e d e re k , b u k o n u d a m u h atap larım k an d ırab ilir. Fak at sö z k o n u su alan lard a araların d a b ü y ü k u ç u ru m lar b u lu n an ik i k im se d e n b irin in d iğ e rin i, h e m d e y ıllarc a tak lid e tm e si, o n u n ad ın a k o n u şm ası v e d ik k atli d in le y ic i v e o k u y u c u ları al d atm ası im k an sız d e n e c e k k ad ar g ü ç tü r. O k u m a y az m ası o lm ay an b ir ç o b an ın y ıllarc a b ir p ro fe sö r g ib i k o n u şu p o n u n ilg i alan ın a g ire n k o n u lard a ah k âm k e sm e si v e d ik k atli m u h atap ların a k arşı h iç b ir aç ık v e r m e m e si m ü m k ü n m ü ? Y in e , so k ak ta o y n ay an ark ad aşları arasın d a k o m u tan lık ro lü n ü ü stle n e n b ir ç o c u ğ u n , b ir c ih an sav aşın d a e m ir v e k o m u tasın d ak i o rd u ları so n d e re c e itaat v e d isip lin iç e risin d e se v k v e k o m u ta e d e n b ü y ü k b ir ü lk e n in g e n e lk u rm ay b aşk an m ı tak lid e tm e si v e b u ro lü n e y ıllarc a d e v am e d ip b u n a h e rk e si in an d ırm ası d ü şü n ü le b ilir m i? U lu h iy e tte n u z ak lık n o k tasın d a e şit o ld u k ları g ib i m ah lu k iy e tte d e b ir o lan v e tab iatları n isb e te n b irb irin e y ak ın in san lar arasın d a b ile b ö y le b ir ro l d e ğ işim in i sağ lık lı v e h isse ttirm e d e n g e rç e k le ştirm e k m ü m k ü n d e ğ ilk e n , b ir in san ın -h aşa- 23 se n e g ib i u z u n b ir z am an , h atta arad an g e ç e n b in d ö rt y ü z k ü su r se n e b o y u n c a A llah ad ın a k o n u şm ası, b u n a araların d a b in le rc e e d ip , b e liğ , f ilo z o f v e d ah ile rin d e b u lu n d u ğ u m ily arlarc a in san ı in an d ırm ası m ü m k ü n m ü d ü r? Elb e tte m ü m kü n d e ğ ild ir. Ç ü n k ü b ir b e şe r k e n d i m alu m v e m ah d u t tab iatiy le , u lu h iy e tin m u tlak h u su siy e tle ri b irb irin d e n so n su z d e re c e u z ak tır. Bir sah te k ar- n e k ad ar z e k i o lu rsa o lsu n -h ad d in i h ad siz d e re c e d e aşıp b ö y le b ir ro lü o y n am ay a k alk ışarak k âin atın Y aratıc ısı, Su ltan ı v e M u tasarrıf ı o lan A l la h 'ı tak lit e tse h e m e n b u ç if te k işiliğ i k e n d isin i e le v e re c e k v e b ir g ü n b ile k im se y i k an d ıram ay ac ak tır. A lla h 'ın san atı n e k ad ar in san ların san atın d an d ah a m ü k e m m e l, d ah a g ü z e l v e d ah a ü stü n se A llah 'ın k e lam ı d a in san ların k e lam ın d an o d e re c e d ah a ü stü n v e h arik ad ır. Ç ü n k ü k e lâm k u v v e t v e ü stü n lü ğ ü n ü m ü te k e llim in d e n alır. İşte b u ö lç ü y le K u r'ân 'm h e rh an g i b ir say f asın ı aç ıp o k u d u ğ u m u z d a, sa tırla rı arasın d an , c ü m le k e lim e v e h atta k ay ıtların ın ay n asın d an U lu h iy e tin c e b e rû t, k ib riy a v e az am e tin in g ü n e ş g ib i p arıld ad ığ ın ı g ö rü rü z . K u r'ân ay e tle ri, b e şe rin z aaf , se v in ç v e ü z ü n tü le rin i d e ğ il, İlâh î n e f e s te n e sin tile r y an sıtıy o r. Bu p arıltılar, h e r n e k ad ar K u r'ân - ı K e rim in h e r taraf ın d a se rp iştirilm iş d u ru m d a ise d e , b az ı ay e tle rd e d iğ e rle rin d e n d ah a f az la n e t g ö z e ç arp m ak tad ır. M e se lâ, N û h tu f an ın ın b itirilişin i an latan ay e t-i k e rim e d e , Y ü c e A l lah , y e re su y u n u y u tm asın ı, g ö ğ e su y u n u tu tm asın ı e m re tm e si, b u e m re m u h atap o lan y e r v e g ö ğ ü n itaat e d e re k su y u n ç e k ilm e si, g e m in in C û d i'- KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 385 y e o tu rm ası v e z alim k âf irle rin işle rin in b itirilm e si 1 , y e re v e g ö ğ e h itap e d ip , iste y e re k v e y a iste m e y e re k e m rin e itaat e tm e le rin i, b u n a k arşı ik isin in d e iste y e re k e m rin i y e rin e g e tirm e y e k o ştu k ların ı2 , b ir şe y y ap m ay ı d ile d iğ i z am an e m rin in " o l" d e m e k te n ib are t b u lu n d u ğ u n u , e m re d ile n şe y in d e d e rh al o lu v e rd iğ in i 3, m e le k le re H z . A d e m 'e se c d e e tm e le rin i e m re d e re k e m re m u h atap o lan b ü tü n m e le k le rin b u n u y e rin e g e tird ik le rin i4 , h e p Y ü c e A llah ad ın a ak taran ay e t- i k e rim e le r b u n a ö rn e k tir. Bu k o n u y a b iraz d ah a ışık tu tm ası iç in b irk aç ây e t- i k e rim e y e m e âle n y e r v e rm e k te fay d a m ü lah az a e d iy o ru z : "Ü stle rin d e k i g ö ğ e b ak m az lar m ı, o n u n asıl b in a e d ip sü sle d ik k i, h iç b ir g e d iğ i y o k tu r. Y e ry ü z ü n ü d ö şe d ik , o n d a sab it d ağ lar y arattık , o n d a h e r g ü z e l ç if tte n b itk ile r y e şe rttik . H ak k a y ö n e le n h e rb ir k u l iç in b u n lar g ö rü p ib re t alın ac ak d e lille rd ir. G ö k te n b e re k e tli b ir su in d ird ik v e k u l lar iç in rız ık o lsu n d iy e o n u n la b ağ ları, d an e le ri e k in le ri, salk ım ları ü st ü ste b in m iş y ü k se k h u rm a ağ aç ların ı b itird ik . O su y la ö lü b e ld e y e c an v e rd ik . İşte k ab rin iz d e n ç ık ışın ız d a b ö y le o lac ak tır 5 . Bu ay e tle ri o k u y an k işi, b u if ad e le rin b ir b e şe rin sö z ü o lam ay ac ağ ın ı h e m e n f ark e d e c e k tir. Şu ay e tle rd e n d e ap aç ık b ir İlâh î az am e t h isse d iliy o r: "Ö y le ise , R ab b in e an d o lsu n k i, m u h ak k ak su re tte o n ları şe y tan larla b irlik te m ah şe rd e to p lay ac ağ ız ; so n ra o n ları d iz ü stü ç ö k m ü ş v az iy e tte C e h e n n e m in ç e v re sin d e h az ır b u lu n d u rac ağ ız . So n ra h e r m ille tte n , R ah m an o lan A llah 'a e n ç o k asi o lan lar h an g ile ri ise ç e k ip ay ırac ağ ız . So n ra, o ray ı b o y lam ay a d ah a ç o k m ü stah ak o lan ları e lb e tte b iz d ah a iy i b iliriz . İç in iz d e n o ray a u ğ ram ay ac ak h iç k im se y o k tu r. Bu , R ab b in iç in k e sin le şm iş b ir h ü k ü m d ü r. So n ra b iz , A llah 'a k arşı g e lm e k te n sa k ın a n la rı k u rta rırız ; z a lim le ri de d iz ü stü çö km ü ş o larak o rad a b ıra k ırız ." 6 A c ab a şu if ad e le ri h an g i in san h ad d in d e n h ad siz d e re c e d e te c av ü z e d e re k sö y le y e b ilir: "Se n i Be n p e y g am b e r se ç tim ; şim d i v ah y o lu n an ı d in le . 'M u h ak k ak k i A llah Be n im . Be n d e n b aşk a ilah y o k tu r. Ban a k u llu k e t v e b e n i an m ak iç in n am az k ıl. K ıy am e t m u tlak a g e le c e k tir. O n u n v ak tin i g iz liy o ru m 1 Hûd, 44. 2 Fussilet, 11. 3 Yâsîn, 82. 4 Bakara, 34. 5 Kaf, 6-11. 3 M eryem , 68-72 386 B KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k i, h e rk e s n e y e ç alışıy o rsa o n u n k arşılığ ın ı g ö rsü n . K ıy am e te in an m ay ıp k e n d i h e v e sin e u y an k im se , sak ın se n i o n a in an m ak tan alık o y m asın ; y o k sa h e lak o lu rsu n ." 7 " N ih a y e t Biz o n la rın re f a h iç in d e lad ığ ım ız d a, f e ry ad a b aşlay ıv e rirle r. y ü z e n le rin i a z a p la y ak a Bu g ü n b o şu n a f e ry at e tm e y in ; Biz d e n h iç b ir y ard ım g ö re m e z sin iz . Siz e ây e tle rim iz o k u n u y o rd u d a siz sırt ç e v iriy o rd u n u z . O n a k arşı b ü y ü k lü k taslay arak , g e c e le ri to p lan ıp K u r'ân ale y h in d e h e z e y an lard a b u lu n u y o rd u n u z ." 8 A llah 'ın H z . M u h am m e d 'e y ö n e lttiğ i şu if ad e le re d e b ak ın ız . M e saj ların ın n asıl d a b ü y ü k v e y ü c e b ir m ak am d an ile tild iğ in e d ik k at e d in iz . İn san b u ay e tle ri o k u d u ğ u n d a h ad siz b ir k u v v e t v e sın ırsız b ir h e y b e t k ay n ağ ıy la k arşı k arşıy a b u lu n d u ğ u n u h isse d e r: "O gün b ü tü n in san ları, p e şin d e n g ittik le ri re h b e rle riy le b irlik te ç ağ ırırız . A rtık k im in k itab ı sağ ın d an v e rilm işse , işte o n lar se v in ç le k i tap ların ı o k u rlar v e e n k ü ç ü k b ir h ak sız lığ a u ğ ratılm az lar. K im b u d ü n y ad a h ak k a k arşı k ö rlü k e d e rse , işte o ah ire tte d e k ö rd ü r v e y o lc a d ah a şa şk ın d ır. O n la r sa n a v a h y e ttiğ im iz d e n b a şk a sın ı Biz e y ak ıştırm an iç in ak ılların c a se n i f itn e y e d ü şü re c e k le r v e an c ak o z am an se n i d o st e d in e c e k le rd i. Eğ e r Biz san a se b at v e rm e m iş o lsay d ık , n e re d e y se b ir p arç a o n lara m e y le d e c e k tin . O z am an h ay atın az ab ın ı d a, ö lü m ü n az ab ın ı d a san a k at k at tattırırd ık ; se n ise Biz e k arşı k e n d in e b ir y ard ım c ı b u lam az d ın " 9 A c ab a b ö y le si b ir sö z ü n -h a şa - İlâ h k ılığ ın a g ire re k , O n u n o to rite v e az am e tin i g iy in e re k b ir in san tarafın d an u y d u ru lm ası m ü m k ü n m ü ? Bilin d iğ i g ib i, tab iatle r d âim a b ask ın d ır. M iz aç v e k arak te r e n o l m ad ık b ir an d a, e n b ü y ü k b ir m ah are tle ro l y ap an sah ib in in g e rç e k y ü zünü e le v e rir. H ay d i, u lu h iy e t taslay an , k e n d in i h e y b e t v e c e lâl tah tın d a g ö ste re n e n b ü y ü k b ir Firav u n v e y a z o rb a k alk sın d a R u b u b iy e t arşın d an n ü z u l e d e n b u n a b e n z e r b ir sö z ü k e n d in e n isb e t e d e re k sö y le m e y e c ü re t e tsin . H iç şü p h e y o k k i, f ark ın d a o lm ak sız ın d ili d o laşac ak , sö z ü n ü n arasın d an su n 'îlik v e sah te k ârlığ ı sırıtac ak tır. A llah 'ın d ü n y ad a k e n d ile rin e u z u n sü re m ü h le t tan ıd ığ ı z alim k u l ların a K ıy am e t g ü n ü n d e y ö n e lttiğ i h itab ı iç e re n şu ay e tle ri d e ay n ı tarz , d ik k at v e tah lille lü tf e n o k u y u n u z : "Bu g ü n b iz e , ilk d e f a y a rattığ ım ız z am an k i g ib i te k e r te k e r g e ld in iz v e siz e v e rm iş o ld u ğ u m u z n im e tle ri ark an ız d a b ırak tın ız ; A llah 'ın o rtak ları o ld u ğ u n u y an lış y e re 7 Tâhâ, 13-16 8 M ü ’m inûn, 64-67 9 isra, 71-75 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR san d ığ ın ız şe f a a tç ile rin iz i y an ın ız d a g ö rm ü y o ru z ; artık B . 387 aran ız d ak i b ağ lar b ü sb ü tü n k e silm iş, g ü v e n d ik le rin iz in h e p si k ay b o lu p g itm iştir." 10 C e b b ar o lan Y ü c e A llah ile şe r g ü ç le rin in b aşı o lan İb lis arasın d a g e ç e n b ir k o n u şm ay ı k o n u alan A 'raf Sû re si 11-18. ây e tle ri d e ay n ı atm o s f e ri taşıy an p asajlard an d ır. A llah 'ın z alim le rd e n k o rk u n ç b iç im d e in tik am alm ay a ilişk in k u d re tin i v e e n g in h ü k ü m ran lığ ın ı k o n u alan şu ay e t-i k e rim e le r d e b u h u su sta d ik k at ç e k ic id ir: " K ö tü lü k tu z ak ları k u ran lar, A lla h 'ın k e n d ile rin i y e re g e ç ire m e - y e c e ğ in d e n v e y a k e n d ile rin e b ile m e y e c e k le ri b ir y e rd e n az ab ın g e lm e y e c e ğ in d e n v e y a o n lar d ö n ü p d o laşırlark e n A llah 'ın k e n d ile rin i y ak a lam ay ac ağ ın d an e m in m i o ld u lar? O n lar ( A llah 'ı) ac iz b ırak ac ak d e ğ il le rd ir. "Y o k sa A lla h 'ın k e n d ile rin i y av aş y av aş tü k e te re k c e z alan d ırm a y ac ağ ın d an e m in m i o ld u lar? K u şk u su z R ab b in ç o k şe f k atli, p e k m e rh a m e tlid ir. A lla h 'ın y arattığ ı h e rh an g i b ir şe y i g ö rm e d ile r m i? O n u n g ö lg e le ri, k ü ç ü le re k v e A llah 'a se c d e e d e re k sağ a so la d ö n e r. G ö k le rd e b u lu n an lar, y e rd e k i c an lılar v e b ü tü n m e le k le r, b ü y ü k lü k taslam ad an A llah 'a se c d e e d e rle r. O n lar, ü stle rin d e k i R ab le rin d e n k o rk arlar v e k e n d ile rin e n e e m ro lu n u rsa o n u y ap arlar." 11 G e n e l o larak b ü tü n K u r'ân ay e tle ri ö z e l o larak d a b u v e b e n z e ri ay e t le r, b ir İlâ h î az am e ti y a n sıtıy o rla r. G e rç e k te n H z. M u h am m e d 'in ( a.s.m .) b u n ları k e n d isin in u y d u rab ile c e ğ in i sö y le m e k n ih ay e tsiz d e re c e d e z o r, h atta im k ân sız d ır. H z . M u h am m e d (a.s.m .) n e re d e , b u m u tlak saltan atı, n ih ay e tsiz k u d re ti, e lin d e n h iç b ir şe y k u rtu lam ay an sın ırsız irad e y i if ad e le rin e y an sıtm ak n e re d e ? ! M e se le , m ü ste şrik le rin ile ri sü r d ü k le ri g ib i, H z . M u h am m e d 'in , k e n d isin e h itap e d e n in A llah o ld u ğ u n u in san lara v e h m e ttirm e k iç in k e n d i sö z ü n ü n b aşın a b ir "k u l ( d e !) " e m ir f iilin i e k le m e m e se le si d e ğ ild ir. M e se le , ay e tle rd e aç ık ç a h isse d ile n İlâh î so lu k m e se le sid ir. H z . M u h am m e d 'in b u İlâh î ru h v e so lu ğ a sah ip o lm ası m ü m k ü n m ü ? Y in e H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) A llah 'ın e lç isi o ld u ğ u v e k e n d isin e se m âd an v ah iy g e ld iğ i h ald e R ab b in in e m ir v e y asak ların a k arşı g e l m e k te n n e k ad ar şid d e tle k o rk tu ğ u n u , İlâh î az ap tan k u rtu lm ak iç in d u a e ttiğ in i g ö ste re n ây e tle rd e b u h e y b e t d ah a d a b e lirg in d ir. Şu ây e t- i k e rim e y e b ak alım : "İn k âr e d e n le r: 'K u r'ân o n a b ir d e f ad a to p lu c a in d irilm e li d e ğ il m iy d i? ' d e d ile r. Biz o n u se n in k alb in e iy ic e 10 En ’am , 94 11 Nah), 45-50 388 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR y e rle ştirm e k iç in b ö y le y ap tık (p arç a p arç a in d ird ik ) v e o n u tan e tan e ( ay ırarak ) o k u d u k ." 12 Y ü c e A llah 'ın b u şe k ild e k âf irle rin itiraz ların a c e v ap lar v e rm e si d e g ö ste riy o r k i, b u sö z le r H z . M u h am m e d 'e ait d e ğ ild ir. Ç ü n k ü y alan c ı sah te k ârların , b asım ları k arşısın d a, g ö n ü lle rin i te sp it v e te se lli e d e c e k b irisin e ih tiy aç ları o ld u ğ u n u itiraf e tm e le ri m ü m k ü n d e ğ ild ir. Z ira b u b ir z aaf tır. H e r in san , ö z e llik le d e b o y ların ı aşan işle ri id d ia e d e n sah te k âr, iç in d e k i z aaf n o k taların ı g iz le m e y e aşırı d e re c e d e ö z e n g ö ste rir v e b u k o n u d a e lin d e n g e le n i y ap ar. A y n ı şe k ild e e ğ e r H z . M u h am m e d ( a .s.m .)- h a şa -K u r'â n ’ m y az arı o lu p , k av m i d e o n u b u tü r itiraz larla ç ü rü tm e y e ç alışsay d ı, o n u n te p k isi b ü y ü k b ir ih tim alle şu o lu rd u : K e n d i iç in e ç e k ilir, g ü n le r v e h af talarc a e v in e k ap an ır, b u z am an z arf ın d a tam b ir k itap y az ar, so n ra d a b asım ların ın k arşısın a ç ık arak şö y le d e rd i: "İşte arz u e ttiğ in iz i g e tird im ! D ah a ö n c e p arç a p arç a b an a in e n K u r'ân ise , y ağ ac ak o lan b ir sağ n ağ m v e ak ac ak o lan se lle rin ilk d am lalarıy d ı. H ay d i şim d i n e d iy e c e k sin iz ? " Ö te y an d an H z . M u h am m e d (a.s.m .) ç o k ö n c e d e n te d b irin i alıp K u r'ân 'm a (!) b ir ay e t y e rle ştire re k , h e r n e y ap arsa y ap sın A llah 'ın m ak b u lü o ld u ğ u n u , ç ü n k ü A llah 'ın k e n d isin i h e sap sız v e so ru m su z k ıld ığ ın ı, sın ırsız b ir h ü rriy e t tan ıd ığ ın ı, d ile d iğ in i y ap m ad a se rb e st b ırak tığ ın ı ile ri sü re b ilird i. Bö y le c e , y ap ac ak v e y a te rk e d e c e k b ü tü n d av ran ışın d an d o lay ı h e r tü rlü itiraz ı b aştan k e se b ilird i. Baz ı m ü ste şrik le r, H z . M u h a m m e d 'in -h a şa - K u r'â n 'ı k aste n p arç a p arç a g e tird iğ in i, b u n u n la o rtay a ç ık an h ad ise v e p ro b le m le ri d ah a k o lay c e v ap lan d ırm ay ı v e b u n ları arz u iste k v e şartların a g ö re y ö n le n d ir m e y i am aç lad ığ ın ı ile ri sü rü y o rlar. Biz K u r'ân 'm n e c im n e c im in işin in İlâh îliğ in e d e lale tin i g e ç e n iz ah larım ız d a ç e şitli m ü n ase b e tle d e ğ in d ik . A y rıc a, ile rid e b u n o k tay i ö n e m in e b in ae n y e n id e n e le alac ağ ız . K u r'ân , H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) ü z ü n tü le rin i h af if le tm e k v e k av m in in d u ru m u n a k arşı d u y d u ğ u k e d e rin k e n d isin i y e y ip b itirm e sin e iz in v e rm e m e si k o n u su n d a ö ğ ü t v e rm e k le y e tin m e m iş, ay n ı z am an d a k e n d i sin e in e n v ah iy d e n e n u f ak b ir k u şk u d u y m asın d an d a sak m d ırm ıştır: "H ak , R ab b in d e n g e le n d ir. Sak ın şü p h e e d e n le rd e n o lm a!" 13 H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .), k e n d isin e in e n v ah iy d e n şü p h e le n m e k te n k e n d i k e n d isin i sak m d ırm ay ı d ü şü n m e si m ü m k ü n m ü ? K u şk u su z b u , h e r in san m - h e le h e le id d iac ı v e y alan c ıy sa- g iz le m e y e ö z e n g ö ste rd iğ i b ir 12 Furkan, 32. 13 Bakara, 147. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 389 z aaf ın ı aç ığ a ç ık arm ası an lam ın a g e lir k i, sah te k âr b ir in san ın e n so n b aşv u rab ile c e ğ i b ir itiraf tır. B. İn s a n la rın S e v in ç Ü z ü n tü s ü n d e n ve İz H iç b ir T a ş ım a m a s ı H iç şü p h e siz in san ların y az d ık ları o n ların e lin d e n ç ık m ak ta v e b e şe rî b ir k arak te r taşım ak tad ır. Bö y le si b ir e se rd e , in san ın se v in ç v e ü z ü n tü le ri, m e m n u n iy e t ve a c ıla rı, h o şn u tlu k ve sık ın tıla rı, ç ab a' v e b ık k ın lık ları, taşk ın lık , id d ia v e y an lışlık ları b u lu n u r. A c ab a K u r'ân 'd a b u n lard an h iç b irisi b u lu n ab iliy o r m u ? H z . P e y g am b e r g ib i, b ir lid e r v e ö n d e r, h are k e tin in b aşın d a b u lu n d u ğ u y ak laşık ç e y re k y ü z y ıl ç e şitli m e se le le r v e d u ru m larla k arşı k arşıy a b u lu n m u ştu . Baz an y ıllarc a k e n d i h e m şe h rile ri v e k ab ile ü y e le rin in b ask ı, z u lü m , e z iy e t, işk e n c e ve alay ların a h ed ef o ld u . Baz an o nun a r k ad aşların a v e o n a tab i o lan lara o k ad ar z u lü m y ap ıld ı k i, o n lar y u rt ların ı te rk e d ip m u h ac e re te z o rlan d ılar. Baz an d ü şm an ları o n u ö ld ü r m e y i p lan lad ılar. Baz an d o ğ d u ğ u m e m le k e tte n h ic re t e tm e y e m e c b u r o ld u . Baz an b ü y ü k y aln ız lık , y o k su llu k v e se fale t iç in d e y aşam ak z o ru n d a k ald ı. Baz an ü st ü ste sav aşlara k a tıld ı-k i b u sav aşlard an b az ısın ı k az an d ı v e b az ısın ı k ay b e tti- Baz an d ü şm an ların a k arşı b ü y ü k b ir z af e r k az an d ı; k e n d isin e te slim o lan d ü şm an ları af fe tti v e e n n ih a y e t, ö y le b ir m ad d i v e m an e v i k u v v e t v e ik tid ara e rişti k i b u n u n b aşk a b ir ö rn e ğ in e rastlan m az . G ay e t tab iî k i b ü tü n b u şartlard a v e d u ru m lard a b ir in san ın d u y g u ları ay n ı k alam az v e k alam ad ı d a. N ite k im b u lid e r, b u şartlard a n e z am an k işise l d ü şü n c e v e g ö rü şle rin i aç ık lam ışsa, b u sö z v e k o n u şm alard a b u d u y g u lar o rtay a ç ak m ıştır. Fak at n e z am an k i, k e n d isin e A llah taraf ın d an v ah iy g e lm iştir, o z am an b u n lard an h iç b ir e se r g ö rü lm e m iştir. V ah iy le r h e r z am an , h e r tü rlü İn san î v e şah sî h isle rd e n arın m ış o larak k alm ıştır. N ite k im , b u g ü n d ah i b ir k işi k alk ıp K u r'ân - ı K e rim in f ilan f ilan y e rin d e İn san î h isle re y e r v e rild iğ in i id d ia e d e m e z . Şim d i k ısac a b e lirttiğ im iz b u ö n e m li n o k tay ı ö rn e k le r ü z e rin d e a ç ık la y a lım : H z. P e y g am b e r ( a .s.m .) b a b a sın ı k a y b e tm iş b ir y e tim o la ra k d o ğ m u ştu r. A rk asın d an d ah a ç o c u k lu ğ u n u n b ah arın d ay k e n an n e sin i d e y itirm iştir. Başk aları taraf ın d an n e k ad ar şe f k at v e ö z e n le k arşılan ırsa k arşılan sın v e an n e -b ab an ın y o k lu ğ u n e k ad ar k ap atılm ay a ç alışılırsa ç alışılsın y e tim liğ in n e ü z ü n tü lü b ir d u ru m o ld u ğ u n u h e p im iz b iliriz . İşte K u r'ân e lim iz d e ! İn işi y irm i ü ç se n e g ib i u z u n c a b ir z am an a y ay ılm ış. A c ab a o n d a, d ü şm an ları taraf ın d an b u K u r'ân 'm sah ib i o lm ak la ith am e d ile n H z . P e y g am b e rin (a.s.m .) y e tim liğ in d e n v e y a b ö y le b ir m u sib e tin , k işi ru h u n d a b ırak tığ ı d u y g u lard an o n u n ru h u n d a e n u f ak b ir iz o lsu n b u - 390 B KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Ilın ab iliy o r m u ? Ü ste lik d ah a ö n c e d e k ay d e ttiğ im iz g ib i, H z . P e y g am b e r (a.s.m .), an n e sin in k ab rin i z iy are t e tm e k iç in R ab b in d e n iz in iste m iş, k e n d isin e iz in v e rilm iş, ark asın d an o n u n iç in b ağ ışlan m a d ile ğ in d e b u lu n m a m ü saad e sin i iste m iş, b u iste ğ i ise re d d e d ilm iştir. Bu n u n ü z e rin e a n n e sin in k a b ri y an ın d an d ö n e rk e n göz y a şla rın ı tu ta m a y ara k ağ lam ıştır. Bu d a K u r'ân î o lm ay an b ir v ah iy le g e rç e k le şm iştir. K o n u y la ilg ili K u r'â n î v ah y e g e lin c e , b az ı riv ay e tle r şu ay e t-i k e rim e y i b u o lay la ilg ili g ö ste rm e k te d ir: "( K af ir o larak ö lü p ) C e h e n n e m e h li o ld u k ları aç ık ç a b e lli o ld u k tan so n ra, ak rab a d ah i o lsalar, ( A llah 'a) o rtak k o şan lar iç in af d ile m e k n e p e y g am b e re y araşır, n e d e in an an lara." 14 Bu ay e tin n ü z u l se b e b iy le ilg ili b aşk a b ir riv ay e t d ah a v ard ır. Şö y le k i: H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) am c ası ö lü m d ö şe ğ in d e ik e n k e n d isi iç in b ağ ışlan m a d ile y e c e ğ in i v aad e tm iş. Bir ü m it, b e lk i d e A llah , M ü slü m an o ld u ğ u tak d ird e h alk ı taraf ın d an ay ıp lan ac ağ ın d an k o rk tu ğ u iç in u tan c ın d an K e lim e -i Şe h ad e ti g e tirm e y e re k ö le n am c asın ı af f e d e r! H e r n e ise , ö n c e k i riv ay e tte o lan ın ay n ısı g e rç e k le şiy o r. O y sa sö z k o n u su o lan se v g ili am c asıy d ı. Şu d ü n y ad a o n u n e n b ü y ü k d e ste k v e y ard ım c ısıy d ı. U z u n sü re o n a d ay an m ış v e o n d an h im ay e v e ö z e n g ö rm ü ştü . K e n d isin i d ü şm an ların a asla te slim e tm e m işti. İşte b ö y le si b ir y ak ın ı ö lm ü ştü . H z . P e g am b e r ( a.s.m .) , A llah 'ın b ö y le b ir in san ı af f e d e c e ğ in e ilişk in ü m itle d o lu y d u . O am c ası k i, k e n d isin i b ü y ü tm ü ş, k o ru y u p g ö z e tm iş, tic arî se y ah atle rin d e y an m a alm ıştı. G e re k k e n d isi, g e re k se ç o c u k larıy la g ü z e l h atıraları o lm u ştu . A c ab a K u r'ân 'd a b u n u n la ilg ili o larak n e b u lab iliy o ru z ? H z . P e y g am b e r ( a.s.m .)'in b ö y le si b ir am c a iç in b ir b ağ ışlam a o lsu n d ile m e sin d e n k e sin o larak m e n e d ilm e sin d e n b aşk a h iç b ir şe y i! A c ab a, H z . P e g am b e r (a.s.m .) K u r'ân 'm sah ib i o lsay d ı, am c ası Eb u T alib 'in h e sap sız o larak C e n n e te g ird iğ in i b ild ire n b ir v a h iy -h a şa -u y d u ra ra k h e rk e se ilan e tm e sin d e n o n u n e alık o y ab ilird i? Başk aların ı te şv ik v e in an m asalar d a Eb u T alib 'in y e rin i alm aların a ö z e n d irm e k iç in o lsu n si y ase t v e k u rn az lık b ö y le b ir şe y y ap m ay ı g e re k tiriy o rd u . Fak at, H z . P e y g am b e r (a.s.m .) k işise l arz u v e d u y g u ları b aşk a, K u r'ân ise b aşk ay d ı. H ay d i, H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) - b ile m e d iğ im iz g arip b ir se b e p te n d o - la y ı- K u r'â n 'm d a ( !) , y itird iğ i an n e si v e am c asın a k arşı d u y g u ların d an sö z e tm e d iğ in i f arz e d e lim . H ay d i b u d u y g u ların ı h e rh an g i b ir n e d e n le g iz le m iş v e K u r'â n 'a y an sıtm am ış o lsu n ! P e k i, K u r'ân 'm , b ü tü n in san lar H z . P e y g am b e ri in k âr e d e rk e n o n a m alıy la ilk im an g e tire n , in san lar o n a b ir şe y v e rm e z k e n o n a d e ste k o lan , A llah 'ın k e n d isi v asıtasiy le e v lat n asip e ttiğ i h ay at ark ad aşı v e se v g ili e şi H z . H atic e 'n in ( r.a) v e fatın d an d o lay ı 14 Tevbe, 113. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 391 d u y d u ğ u d e rin ü z ü n tü le ri tasv ir e tm e m e sin d e k i sır n e d ir? O y sa Eb û T alib v e H z . H atic e 'n in d ü n y ad an g ö ç tü ğ ü y ıl "ü z ü n tü y ılı" d iy e isim le n d i rilm iştir. İşte K u r'ân e lin iz d e , o n u say f a say f a ç e v irin , o n d a b u "Ü z ü n tü y ılı"y la ilg ili u z ak tan v e y a y ak ın d an b ir işare t, e v e t b ir te k işare t b ile b u lu m az sm ız . San k i H z . H atic e ö lm e m iş v e san k i o n u n ö lü m ü , k ü fü r v e z u lm e k arşı m u k av e m e t su ru n d a o n arılm az b ir g e d ik m e y d an a g e tir m e m iş g ib i! O y sa H z . P e g am b e r ( a.s.m .) , o n u n v e f atın d an so n ra sü re k li o larak o n u h ay ırla an m ıştır. Ö y le k i, e n y ak ın ark ad aşın ın k ız ı o lan e şi g e n ç v e g ü z e l A işe (r.a), o n u n an ılm asın d an şid d e tle k ısk an ç lık d u y ard ı. O h ald e , m ü e llif i o lm ak la ith am e d ild iğ i K u r'ân 'd a b u se v g in in ak is le ri n e re d e ? H z . M e ry e m , K u r'ân 'm b irç o k y e rin d e an ılıy o r. K av m in d e n te k b ir f e rd in b ile b e lk i d e h ak k ın d a h iç b ir şe y b ilm e d iğ i, Firav u n 'u n k arısın d an sö z e d iliy o r. H z . M u h am m e d ( a.s.m .) - h aşa b in le r d e fa h a şa K u r'ân 'm sah ib i ise , n e d e n H z . H atic e h ak k ın d a b irk aç ay e t o lsu n k a le m e alm ad ı? Y in e ned en H z . A işe , H z . Safiy e , H z . Z e y n e b v e y a H z . H af sa... h ak k m d a- h aşa y ü z b in d e fa h aşa- b irk aç ay e t u y d u rm ad ı? D e ğ il m i k i, b u n lar d a k ad ın d ı v e H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) d ü şm an ları taraf m d an - h aşa- şe h v e tin e d ü şk ü n o lm ak la v e k ad ın se v g isi k e n d i ru h , k alb v e d u y g u ların ı istila e tm e k le ith am e d iliy o r? Ev e t, e ğ e r- h a şa- y a la n c ı v e sah te p e y g am b e r o lsay d ı, n e d e n o n lara g ö n ü l alıc ı g az e lle r d iz m e y e v e y a g u ru rların ı o k şay ac ı ay e tle r in d irm e y e (!) te şe b b ü s e tm e d i? En şid d e tli şe k ild e se v d iğ i an n e si, am c ası Eb û T alib v e e şi H z . H atic e , o n u n h ay atın d a ö le n v e ö lü m le ri, d ü şm an ları taraf ın d an , k e n d i k e n d in e u y d u ru p A llah 'a isn at e tm e k le ith am e d ild iğ i K u r'ân 'a y an sım ay an te k in san d a d e ğ ille rd ir. A m c ası, sü t k ard e şi, A llah 'ın v e R e sû lu llah 'm arslan ı H z . H am z a - d a traje d ik b ir b iç im d e ö ld ü rü lm ü ştü r. Bu se v g ili am c an ın k atili H ab e şli V ah şî'n in M ü slü m an o lu şu an latılırk e n b e lirtild iğ i g ib i, o n u n h atırası H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) ak ıl v e k alb in d e sü re k li taz e liğ in i k o ru m u ş v e g ö n lü n ü k an atm ıştır. O U h u d m u h are b e sin d e şe h it d ü şm ü ştü . O U h u d k i, ilk in M ü slü m an ların g alib iy e tiy le b aşlam ış v e o k ç u ların , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) e m rin e m u h ale fe ti o lm asay d ı y in e M ü slü m an ların z afe riy le so n u ç lan ac ak o lan b ir sav aş o lm u ş v e b u d u ru m ac ıların ı b ir k at d ah a artırm ıştır. Bü tü n b u n lara rağ m e n , b u c e su r v e k ah ram an z atın v e f atın ı k o n u alan b ir te k ay e t o lsu n in m e m iştir. Sad e c e N ah l Sû re sin in so n u n d ak i b irk aç ay e t in e re k , H z . P e y g am b e re ( a.s.m .) sab re tm e k d ah a h ay ırlı o lm ak la b e rab e r, c e z a v e re c e k se k e n d isin e y ap ılan k ö tü lü k k ad ar c e z a v e rm e sin i e m re tm iştir. H z . H am z a (r.a) iç in sö y le n e n le r, H z . P e y g am b e rin am c ası o ğ lu Şe h id i T ay y ar C af e r b in Eb i T alib iç in d e sö y le n e b ilir. O d a, M u 'te sav aşın d a İslâm ın san c ağ ın ı ik i k o lu d a k e silin c e y e k ad ar m ü d afaa e tm iş, b u n a 392 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR rağ m e n san c ağ ın y e re d ü şm e sin e g ö n lü raz ı o lm am ış v e şe h id e d ilin c e y e k ad ar d ü şm an a k arşı k o y m u ştu r.15 Bu n u n la b irlik te , say ıları y ü z o n d ö rd ü b u lan K u r'ân sû re le rin in h iç b irin d e H z . C af e r'in ad ı b ile g e ç m e m e k te , C a f e r'e k arşı d u y u lan ü z ü n tü d e n sö z e d ilm e m e k te , g e rid e b ırak tığ ı y e tim le rin e e n u f ak b ir ağ ıt y e r alm am ak tad ır. A c ab a b ü tü n b u n lard an so n ra h ala, K u r'ân 'm , H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) sö z ü o lu p , A llah 'a isn at e ttiğ i v e y a b ilm e y e re k b ö y le z an n e ttiğ i sö y le n e b ilir m i? D ah a d a ö te si, H z . P e y g am b e rin H z . H atic e 'd e n d ü n y ay a g e le n ü ç tan e ( d iğ e r riv ay e tle re g ö re b ir v e y a ik i) e rk e k e v lad ı ö lm ü ş. Bu n a rağ m e n b aşın d an so n u n a k ad ar b ü tü n K u r'ân 'd a, g e c e şe b n e m in d e aç ılan v e g ü n ü n ilk g ü n e şin in v u rm asıy la so lan b u taz e ç iç e k le re k arşı g ö n ü l d o lu su d u y u lm ası k aç ın ılm az o lan ü z ü n tü d e n e n u f ak b ir y an k ı b u lu n m a m ak tad ır. Eğ e r, y aşay an e rk e k e v lad ı b u lu n m ad ığ ı iç in k e n d isin i so y u k e sik o lm ak la ay ıp lay an k av m in in b e y in siz liğ in e c e v ap o larak " A sıl so n u k e sik o lan , san a h ın ç b e sle y e n d ir" 16 ay e ti d e o lm asay d ı, m u h te m e le n b u m e se le d e b ö y le c e g e ç ip g id e c e k ti v e b iz o n u n m ü b are k h ay atın ı o k u rk e n b u m e se le d ik k atim iz i b ile ç e k m e y e c e k ti. So n ra, H z . P e y g am b e r ( a.s.m .) h ic re t e ttiğ in d e , M e d in e 'd e Ü m m ü K ü lsû m v e R u k iy y e ad ın d a ik i k ız ı v e f at e tm iştir. Ö n c e b iri, o n u n v e f atın d an so n ra d a d iğ e ri H z . O sm an 'ın n ik ah ı altın d ay k e n d ü n y ay a v e d a e tm iştir. H z . O sm an ( r.a) o n larla e v le n d iğ i iç in " ik i n û rlu " an lam ın d a " Z u n n û re y n " lak ab ın ı alm ıştır. Bu n ların v e f atı ü z e rin e , b ir te k ay e t, h atta b ir te k k e lim e b ile in m e m iştir. Y in e b az ı to ru n ları d a v e fat e tm iştir. O sırad a K u r'ân h e n ü z tam am lan m am ış, in m e y e d e v am e d iy o rd u . H z . P e y g am b e r ( a.s.m .)'in ç o c u k lara k arşı n e k ad ar d e rin se v g i b e sle d iğ in i b iliy o ru z . A rtık , e n az k ız ları o lan an n e le ri k ad ar se v d iğ i ö z to ru n ların a o lan se v g i, şe f k at v e m u h ab b e tin i v arın siz d ü şü n ü n ! San k i b u ö lü m , H z . M u h am m e d 'in (a.s.m .) ad ın ı b ile d u y m ad ığ ı, araların d a aşılm az d ağ lar v e sah ralar b u lu n an y ab an c ı b ir aile d e m e y d an a g e lm iş g ib i b u k o n u d a d a b ir te k ay e tin in d iğ in i g ö re m iy o ru z . H ay re tte n d o n u p k alın ac ak b ir h u su s d a, K u r'ân 'm , H z . P e y g am b e rin ( a.s.m .) c iğ e rp are si H z . İb rah im 'in v e f atın d an h iç m i h iç sö z e tm e m e si d ir. O y sa R e sû lu llah ( a.s.m .) ark asın d an b ir e rk e k e v lat b ırak m ak tan ü m id in i k e sm işk e n , p e y g am b e rliğ in in ilk y ılların d a k av m in in k e n d isin i "so y u k e sik " o lm ak la ay ıp lam asın a m u h atap o lm u şk e n v e ö m rü n ü n so n g ü n le rin d e A llah k e n d isin e b u e v lad ı lü tf e tm işti. H z . İb rah im o n u n iç in , g ü n b o y u ç ö ld e y o l alıp h arare t d alg aların ın y ü z ü n ü k av u rd u ğ u b ir k im - 15 ibn H işâm , a.g.e., II, 378. 16 Kevser, 3. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 393 se n in ü z e rin e o k şay ıc ı se rin b ir m e lte m in e sm e si g ib i o lm u ştu . Siy e r v e h ad is k itap ları b u ö lü m h ad ise sin in H z . P e y g am b e ri (a.s.m .) n e d e re c e e tk ile d iğ in i b iz e n ak le tm e k te d ir. V arg ü c ü y le m e tan e tin i m u h af az a e t m e y e ç alıştığ ı h ald e m u sib e tin ağ ırlığ ın d an y ü rü m e k te n b ile k e silm iş, ik i sah ab isi altın a k o ltu k la rı g ire re k y ü rü m e sin e y a rd ım c ı o lm a g e re ğ in i d u y m u şlard ır. M ü b are k g ö z le rin d e n b o şalan g ö z y aşları y an ak ları ü z e rin e sü z ü lü y o rd u ... 17 Fak at, K u r'ân - ı K e rim e b ak ın , b ağ rı y an ık b ir b ab an ın iç in i d ö k e b ile c e ğ i b ir te k k e lim e o lsu n , k o n u y a d air b irşe y g ö re m e z sin iz . D e m e k k i K u r'ân , g e rç e k te n A llah 'ın k e lam ıd ır. Y o k sa - h a şa -b ir lid e rin h ü z ü n le rin in sic ili v e aile sin in m u sib e tle rin in k ay ıt d e fte ri d e ğ il! Bu işin b ir c e p h e si v e ü z ü n tü le rle ilg ili y ö n ü y d ü . H iç şü p h e siz H z. P e y g am b e rin ( a.s.m .) h ay atı k işise l p lan d a, se v in ç v e n e şe d e n d e b ü tü n ü y le u z ak d e ğ ild ir. İşte K u r'ân e lin iz d e ! O n u ay e t ay e t o k u y u n ! O n u n bu se v in ç le rin in h iç b irin in iz in e rastlay am az sın ız . M e se la, b ir te k ay e tle o lsu n o n u n h an ım larıy la o lan e v lilik le rin d e n ; ö z e llik le e n y ak ın ik i ark ad aşın ın k ız ları o lan H z . A işe v e H z . H af sa'd an , b ab aların ın İslam a o lan b ü y ü k h iz m e tle rin e k arşı b ir m ü c am e le am ac ıy la v e y a g e tird iğ i d in e o lan d e ste k le rin i b u n d an so n ra d a sü rd ü rm e le rin i sağ lam a arz u su y la o lsu n sö z e d ilm e z . Ü m m e t p lan ın d a d a d u ru m sav aşta g alip ay n ıd ır. N ite k im , M ü slü m an lar b irç o k g e lm işle r, U h u d 'd a y e n ilm işle r. Be d ir, U h u d , A h z ab ( H e n d e k ) , T e b û k ...v b . sav aşlara K u r'ân - ı K e rim d e y e r v e rilm iştir. Fa k at, o n d a n e z af e r k arşısın d a b e şe ri c o şk u d an , n e d e y e n ilg i k arşısın d a İn san î ü z ü n tü d e n asla e se r g ö re m e z sin iz . A k sin e , sü re k li o larak v e y aln ız c a d u y u lan İlâh î şad ad ır k i, y ö n le n d irir, y an lışlık lara d ik k at ç e k e r, sab ır tav siy e e d e r, M ü slü m an ların b u g ib i z af e r v e h e z im e tle rd e n ç ık arm ası g e re k e n d e rs v e ib re tle re işare tte b u lu n u r... M e se la, Be d ir sav aşıy la ilg ili o larak in e n , A l- i İm ran Sû re si, 123- 127. ây e tle rin i o k u y u n u z . A c ab a b u rad a z af e r se v in c in d e n h iç b ir şe y g ö re b iliy o r m u z u n u z ? Bu ay e tle rd e , A llah 'ın M ü slü m an lara o lan n im e tin i v e o n lar g ü ç sü z k e n y ard ım e ttiğ in i h atırlatm ak tan b aşk a b ir şe y y o k tu r. Y in e k o n u y la ilg ili o lan En fâl sû re sin in 7-19. ây e tle rin i d e d ik k atle in c e le y in . Bu ay e tle rd e b aştan ç ık arıp g ö z e ç arp an te k şe y , z af e rin M ü slü m an ları g u ru ra se v k e tm e m e si iç in İlâh î y ö n le n d irm e d e b u lu n m ad ır: "( Sav aşta) o n ları siz ö ld ü rm e d in iz , f ak at A llah ö ld ü rd ü o n ları; attığ ın z am an d a se n atm ad ın , f ak at A llah attı ( o n u ) ." K âf irle re g e lin c e , o n larla ilg ili b ir te k ay e t v ard ır k i, o n ları so n d e re c e sak in b ir ü s- 17 Hz. ibrâhim ’in vefatı ve Hz. Peygam berin bundan duyduğu üzüntü hakkındaki bilgi ve kaynaklar için bk. M . Asım Koksal, İslâm Tarihi, X, 16-19. 394 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR lu p la u y arm ak ta, b o şa g id e n k o m p lo ların a, tu z ak ların a v e m alların a d ik k atle rin i ç e k m e k te , İslam d in in e g irip d ü şm an lık tan v az g e ç m e n in k e n d ile ri iç in d ah a h ay ırlı o lac ağ ın ı h atırlatm ak tad ır. A c ab a b ü tü n b u g e rç e k le rd e n so n ra h ala K u r'â n 'm , H z . M u h am m e d 'in ( a.s.m .) ic ad ı o ld u ğ u ile ri sü rü le b ilir m i? Bu ay e tle r, M ü slü m an ların k az an d ığ ı ilk v e e n b ü y ü k z af e rle ilg i liy d i. Şim d i d e , u ğ rad ık ları e n ağ ır b o z g u n la, U h u d y e n ilg isiy le ilg ili A l- i İm ran Sû re si 139- 160. ây e tle rin i o k u y u n . A c ab a b u ay e tle rd e d e , k ad ın ların ç ığ lık ların ı, ç o c u k ağ lam aların ı, y aralı in iltile rin i d u y ab i liy o r m u su n u z ? Y in e , b o z g u n u n so ru m lu lu ğ u n d an sıy rılm ak iç in h e rh an g i b ir tartışm a v e ç e k işm e g ö re b iliy o r m u su n u z ? H ay ır b u n ların h iç b irin i g ö re m iy o rsu n u z . G ö rü lü p d u y u lan te k şe y , o m ü b are k İlâh î şad ad ır k i, m ü 'm in le ri te se lli e d iy o r, ac ıların ı d in d iriy o r, sü k û n e t v e g ü v e n iç in d e o n lara se rz e n işte b u lu n u y o r. Ev e t b u , A llah 'ın se sid ir. So n d an b ir ö n c e k i ay e ti b ir k e z d ah a o k u y u n . H z . P e y g am b e r (a.s.m .) M ü slü m an ların M e d in e 'd e b e k le y e re k , k af irle r şe h re h ü c u m e ttiğ in d e o rad a o n lara k arşı k o y m a g ö rü şü n ü b e lirtm iş, ç o ğ u n lu k ise ille d e şe h ird e n d ışarı ç ık m ak ta d ire tm işk e n ; y in e R e sû lu llah (a.s.m .) o k ç u lara n e tic e n e o lu rsa o lsu n y e r le rin d e n ay rılm am aları e m rin i v e rd iğ i h ald e o n lar b u e m ri d in le m e y ip y e rle rin i te rk e tm işk e n v e b ü tü n b u n ların so n u c u n d a d a o ac ı b o z g u n m e y d an a g e lm işk e n , e v e t, b ü tü n b u n lard an so n ra K u r'ân H z . P e y g am b e re ( a.s.m .) şö y le se sle n iy o r: "Şu h ald e o n ları af f e t; b ağ ışlan m aları iç in d u a e t; iş h ak k ın d a o n lara d an ış." Eğ e r b u K u r'ân H z . M u h am m e d 'd e n ( a.s.m .) o lsay d ı, b u d u ru m u f ırsat b ilir, m u h alifle rin e ç o k ac ım asız b ir b iç im d e y ü k le n ir v e m e şv e re tç iliğ i istib d ad a d ö n ü ştü rü rd ü . Fak at K u r'ân A le m le rin R ab b in d e n g e ld iğ i iç in , o n a d ah a f az la m e şv e re tç iliğ i e m re d iy o r. C. G a y b ta n H aber V e re n A y e t le r İh tiv a E tm e s i K u r'ân -ı K e rim in A llah k e lâm ı o lu şu n u n d e lille rin d e n b irisi d e , o n u n ih tiv a e ttiğ i g ay b e ait h ab e rle rd ir 18 . K u r'ân , p e k ç o k g ay b h ab e rin i iç in e alm ak tad ır k i, H z . P e y g am b e rin b u n lara v âk ıf o lab ile c e k b ir b ilg isi o lm ad ığ ı g ib i, b u g ay b h ab e rle rin i ö ğ re n m e y e o n u g ö tü re c e k aç ık b ir d e lil v e y o l d a y o k tu 19 . Bu tü r h ab e r le rin , n e H z . P e y g am b e r'd e n , n e d e b ir b aşk asın d an sâd ır o lm ası d ü şü n ü le m e z . O lsa o lsa b u n lar, g ay b ı tam o larak b ile n , k e n d i k e n d in e y e te n , ale m le rin id are c i v e m ü d e b b iri o lan A lla h 'ın k e lâm ı o lab ilir. 18 Kur ’ ân ’daki gaybî haberler hakkında geniş bilgi için bkz. Şadi Eren (Yrd. Doç. Dr. ) Kur ’ân ’da G ayb Bilgisi, (D oktora tezi) Işık Yay. İzm ir 1995, s. 159-245. 19 Bu konuda bk. Zerkânî, M enâhil, II, 234-236. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Ç ü n k ü g ay b m ■ 395 an ah tarları O n u n ( A llah 'ın ) k atin d ad ır, o n ları O n d an b aşk ası b ilm e z . O , d e n iz d e k i v e k arad ak i şe y le ri b ilir... 20 K u r'ân 'd ak i g e ç m işe ait g ay b h ab e rle rin d e n b ir k ısm ı, m az in in d e rin se ssiz lik le ri v e k aran lık ları ark asın d a k alan m e ç h u lle ri ay d ın latm ak tad ır. H ale ait o lan lar, R e sû lu llah 'ın h ab e rd âr o lm ası şö y le d u rsu n , g ö rm e si v e b ilm e si k ab il o lm ay an k o n u lard ır. G e le c e ğ e v e istik b ale ait o lan lar ise , h e r tü rlü im k ân ın k e sild iğ i, ak ıl, f e rase t, d e h a v e z e k ân ın id rak te n ac iz k ald ığ ı g ay b h e b e rle rid ir. K u r'ân 'm g e ç m işte n h ab e r v e rd iğ i şe y le rin d o ğ ru lu ğ u n u tarih te sp it e tm iş; h a ld e k i g ay b h a b e rle rin i, b ir k ısm ın ı m ü te ak ip g ü n le r, d iğ e rle rin i ise d ah a ö n c e k i p e y g am b e rle rin g e tird iğ i k itap lar tasd ik - le m iş; g e le c e ğ e ait o lan ları ise h e r g e ç e n g ü n te y it e d ile g e lm iş v e g e l m e k te d ir. Şim d i K u r'ân 'd ak i g e ç m iş ( m az iy ) e , h ale v e istik b ale ait g ab y h ab e r le rin d e n ö rn e k le r su n u y o ru z : 1. G e ç m iş le İ lg i li G aybî H a b e rle r K u r'ân 'd a g e ç m işe d âir, R e sû lu llah 'ın b ilm e sin e im k ân o lm ay an b irç o k k ıssa, p arlak b ir şe k ild e an latılm ıştır: M e se lâ, N û h P e y g am b e re ait h ab e rd e şö y le d u y u ru lm u ştu r: "İşte b u n lar, san a v ah iy ile b ild ird iğ im iz g ay b a ait h ab e rle rd ir. D ah a ö n c e n e se n b u n u b iliy o rd u n n e d e k av m in ." 21 M û sa P e y g am b e re d air d e şö y le d u y u ru lm u ştu r: "( Ey M u h am m e d ) Biz , M û sa'y a e m ri v ah y e d ip y e rin e g e tird iğ im iz d e se n ( M u k ad d e s V ad in in ) b atı taraf ın d a d ağ ild in , (o h ad ise y i) g ö re n le rd e n d e d e ğ ild in . Fak at Biz ( M û sa'd an so n ra) b irç o k n e sille r y arattık d a o n ların ü z e rin d e n u z u n z a m an lar g e ç ti. V e se n o n lara ( M e k k e lile re ) ay e tle rim iz i o k u rk e n M e d y e n h alk ı arasın d a d a o tu rm u ş d e ğ ild in ; am a (b u k ıssaları an latm an iç in san a b ilg ile ri) g ö n d e re n e lb e tte Biz iz . V e Biz , ( M û sa'y a) se sle n d iğ im iz v ak it se n T û r'u n y an ın d a d a b u lu n m u y o rd u n . Se n d e n ö n c e k e n d ile rin e b ir u y arıc ı g e lm e d e n b ir m ille ti u y arm an iç in R ab b in d e n b ir rah m e t o larak g ö n d e rild in . O la k i d ü şü n ü p ö ğ ü t alırlar." 22 H z . M e ry e m k ıssası h ak k ın d a d a şö y le b u y u ru lu r: "( Ey H ab îb im !) Bu n lar san a v ah y e ttiğ im iz 20 En ’am, 59. 21 Hûd, 49. 22 Kasas, 44-46. g ay b h ab e rle rin d e n d ir. M e ry e m 'e h an g isi 396 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR k e f il o lac ak d iy e k ale m le rin i atarlark e n se n o n ların y an ın d a d e ğ ild in ; ç e k iştik le ri z am an d a se n o n ların y an ın d a d e ğ ild in ." 23 H z . P e y g am b e r, b ilh assa M e d in e 'y e h ic re tin d e n so n ra e h l- i k itap o lan Y ah u d i v e H ıristiy an larla k arşı k arşıy a g e ld i. O n lar e lle rin d e b u lu n an T e v rat, İn c il, Z e b û r, İb râh im v e M û sa sah ife le rin e g ö re R e sû lu llah a, P e y g am b e rle rin k ıssaları, y arad ılışın b aşlan g ıc ı ( Be d 'ü 'l-h a lk ) ... g ib i k o n u lard a so ru lar so rd u lar. A ld ık ları c e v ap lar k arşısın d a iz 'an v e in saf sah ib i o lan b az ıları İslâm d aire sin e g ird i v e P e y g am b e rim iz in sıd k m ı, d o ğ ru lu ğ u n u tasd ik e d e re k sö y le d ik le rin i k ab u l e tti. Y aln ız N e c rân A h alisi v e Su riy e lile rle d iğ e r b az ı A rap lar, in at v e h ase tle ri se b e b iy le , h ak ik atle ri g ö rm e le rin e rağ m e n , k ü f ü rd e d ire n d ile r. Şu k ad ar v ar k i, Su y û tî'n in d e d e d iğ i g ib i, n e Y ah u d ile rd e n , n e d e H ıristiy an lard an , o lan c a d ü şm an lık v a d av e tle rin e , R e sû lu llah 'ı te k z ib e tm e d e k i o lan c a h ırsların a, ard ı arası k e silm e y e n su alle rin e rağ m e n , A lla h 'ın v ah - y e ttiğ i K u r'ân 'ı te k z ib e ttik le ri b ir h u su s riv ay e t e d ilm e m iştir.24 O n ların so rd u k ları so ru lard an b irk aç ö rn e k iste n irse şu n ları say ab ili riz : P e y g am b e rle rin d e n , k itap ların ın m u h te v asın d an , o n ların ilim le rin in sırların d an , re sû lle rin h ay atların d an , d in le rin in g iz li y ö n le rin d e n , rû h , Z ü 'l-K arn e y n , A sh ab - ı K e h f, ö z e llik le H z . İsa, re c m in h ü k m ü , Be n î İsra il'in k e n d ile rin e h e lal k ıld ığ ı h ald e n e f isle rin e h aram k ıld ık la rı h a y v a n la r... K u r'ân - ı K e rim , b u n lara g e re k e n c e v ab ı v e rm iş v e R e sû l- i Ek re m d e , k e n d in e v ah y o lu n d u ğ u şe k liy le b u n ları tarif e tm iştir. H atta b az ıların ın , K u r'ân 'd an g e le n b u c e v ap ları k e n d i k itap ların a u y m ad ığ ın ı sö y le y e re k o n u y alan lam ay a k alk ışm aları k arşısın d a K u r' ân , o n la rı d e lil ve hü ccet g e tirm e k su re tiy le d a v a la rın ı isp a ta ç ağ ırm ıştır. "Eğ e r d o ğ ru sö y lü y o rsan ız , T e v rat'ı g e tirip o k u y u n " 25 ay e ti b u n u n aç ık d e lilid ir. 26 K u r'ân - ı K e rim ü m m î b ir p e y g am b e re in d irilm e k le b e rab e r, o n u n li san ın d an tâ H z . A d e m 'd e n , A sr-ı Saad e te k ad ar g e lm iş g e ç m iş b irç o k p e y g am b e rin v e ç e şitli k av im le rin d u ru m ların ı v e o n ların ö n e m li o lay ların ı, T e v rat v e İn c il g ib i tarih e m al o lm u ş k itap ların d a tasd ik i altın d a, k u v v e t v e c id d iy e tle h ab e r v e rm iştir. A d ı g e ç e n m u k ad d e s k i tap ların ittif ak e ttik le ri n o k talard a o n ları tasd ik , ih tila f e ttik le ri b a h isle rd e d e tash ih e tm iş v e g e rç e ğ i o rtay a ç ık arm ıştır. Bö y le c e K u r'ân , 23 Al-i im rân, 44. 24 Suyûtî, İ’câzü ’l-Kur ’ân, I, 241. 25 Al-i im rân. 93. 26 Bk. Suyûtî, İ’câzü ’l-Kur’ân, I, 241. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ay n ı z am an d a, m u k ad d e s k itap lard a z ik re d ile n b irtak ım ■ 397 m e se le le rd e h ak e m lik g ö re v in i d e ü stle n m iştir. K o n u y u d e rin liğ in e e le ald ığ ım ız z am an g ö rü rü z k i, K u r'ân 'm ç o k e sk i m ille tle rin k ıssaların a ( k ısasu 'l- e v v e lîn ) b e rle r ak lî b ir iş d e d e ğ ild ir k i, ait v e rd iğ i m az iy e d air h a b u n ları R e sû lu llah ak lı ile istid lâl e d e re k h ab e r v e rm iş o lsu n . Bu n lar, se m aa, ( d u y m ay a) d ay an an n ak il le rd ir. T am v e ağ ırlık lı n ak il ise , o k u m u ş v e y az m ış k im se le re m ah su s tu r. Bilin d iğ i ü z e re b u n lar, d o st v e d ü şm an ın ittif ak larıy la o k u m a, y az m a b ilm e y e n , e m in v e ü m m î o ld u ğ u k ab u l e d ile n b ir z ata in m iştir 27 . H e m d e K u r'ân , g e ç m işe ait b u h ab e rle ri g ö rü rc e sin e , c an lı b ir şe k ild e tasv ir e d e r, ç o k u z u n b ir h ad ise n in y aln ız c an alıc ı n o k tasın ı v e ru h u n u y ak alar, m ak sat v e g ay e sin e m u k ad d im e y ap ar. Bö y le c e K u r'ân 'ı in c e le y e n in san , o n d a z ik re d ile n b u v u k u atın , b ir b e şe rin ilm in e , f e n n in e v e k u d re tin e sığ m ay an b e şe rü stü ( f e v k a'l- b e şe r) b ir v arlık taraf ın d an h ab e r v e rild iğ in i an lay ıv e rir. D e m e k K u r'ân 'd ak i b u f e z le k e le r g ö ste riy o r k i, o h ad ise y i b ö y le sin e ö z e tle y e n , b ü tü n m az iy i b ü tü n taraflarıy la g ö rü y o r. Z ira b ir z atın , h e rh an g i b ir sah ad a m ü te h assıs o ld u ğ u n u , ö z e tle y ic i b az ı h ü k ü m v e d e ğ e rle n d irm e le riy le an laşılır. G ay r- ı m ü slim le rin , İn c ille rin , ö z e llik le T e v rat'ın z am an b ak ım ın d an ö n c e o lm aları se b e b iy le , b u b ilg ile rin o n lard an alın d ığ ı id d iaların ın tu tar taraf ı y o k tu r. Z ira b irç o k d u ru m d a, K u r'ân 'm an latışı, m e v c u t f ak at tah rife m aru z k alm ış T e v ra t'ın an latışın d an , b az an az , b az an ço k f ark lılık g ö ste rm e k te d ir. V e f ark lı h u su slard a tarih , K u r'ân 'd ak i b ilg i le rin d o ğ ru lu ğ u n a şah itlik e tm e k te d ir. M e se lâ D r. M au ric e Bu c aille K i- tab - ı M u k ad d e s, K u r'ân v e Bilim ad ı ile d ilim iz e te rc ü m e e d ilm iş o lan k itab ın ın 315- 354. say f aları arasın d a b u m e se le y i m isalle rle in c e le y ip g ö ste rm iştir. K âin atın y aratılışı, N û h T û f an ı, H z . M û sa'n ın İsrailo ğ u llarıy la b e rab e r M ısır'd an ç ık ışı, M ısır Firav u n 'u n u n ak ib e ti k o n u ların d a te f e rru atlı b ir in c ile m e d e n so n ra, o , m e z k û r id d ian ın tu tu n ac ak taraf ı b u lu n m ad ığ ın ı g ö z le r ö n ü n e se rm iştir. Z ira m ü te ad d it b ilg ile r, T e v rat v e y a İn c ille rd e y e r ald ığ ı h ald e K u r'ân 'd a b u lu n m am ak tad ır. A k sin e o n lard a b u lu n m ay an b az ı b ilg ile r, K u r'ân 'd a b ild irilm e k te d ir. K ıssaların o k i tap lard ak i an latım ın a 27 c id d î itiraz lar y ö n e ltild iğ i h ald e , K u r'ân d ak i Bakıllânî, et-Tem hîd isim li eserinde, Kur ’ân ’ da geçm ekte olan “ evvelkilerin kıssaları", “ m azinin gidişatı", “ eskilerin hadiseleri ve o asırlarda cereyan etm iş olayları ” ancak siyer kitaplarını okuyan veya bu işlerle uğraşan kim selerle sohbet eden, kitap okuyup yazan kim seler tarafından haber verilebileceğini, R esûl-i Ekrem efendim izin ise bu tür şeylerle m eşgul olm adığını zikrederek, ona bütün bunların, onun dışında biri tarafından verilm iş olm ası lazım geldiği ve bunun da Allah Tealâ olduğu anlatılm ıştır. (Bk. Bakıllânî, i ’câzü ’l - Kur ’ân, 74 ’te 1 num aralı dipnot. Aynı husus için bk. Suyutî, İ’cazü ’l-Kur ’ân, I, 240-242. ■ 398 KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR n ak lin i re d d e d e c e k h iç b ir itiraz v ak i o lam am ak tad ır. Bu d a o n u n , A l lah taraf ın d an v ah y e d ild iğ in i o rtay a k o y m ak tad ır. 28 2. Hal İle İ lg i li H ale d air g ay b G a y b î H a b e r le r h ab e rle rin d e n m ak sad ım ız , A llah T e alâ, m e le k le r, c in le r, C e n n e t, C e h e n n e m ... v e b e n z e ri h u su slarla ilg ili h ab e rle rd ir. T ak d ir e d ilm e lid ir k i, R e sû lu llah 'm b u n ları g ö rm e sin e im k ân b u lu n m ad ığ ı g ib i, k e n d i b aşın a b ilm e si d e k ab il d e ğ ild i. Bö y le o lm ak la b e ra b e r k e n d isin d e n ö n c e g e ç m iş o lan p e y g am b e rle rin v e o n lara ait k itap ların d a tasd ik e ttiğ i b u h u su slard a K u r'ân - ı K e rim in san ları y e te rin c e a y d ın la tm ış b u lu n m a k ta d ır. Bu a y e tle r sa y e sin d e d ir k i, C e n âb -ı H ak k 'm z atı, sıf atları v e e f'ali; m e le k le rin , c in le rin , C e n n e t v e C e h e n n e m in h alle ri... h ak k ın d a b ilg i sah ib i o lu y o ru z . N o rm al b ilg i e d in m e v asıtaları arac ılığ ıy la ö ğ re n e m e d iğ im iz b u k o n u lard a, an c ak v ah iy sa y e sin d e ay d ın lan ab iliy o ru z . Bu ç e şit g ay b h ab e rle rin in K u r'ân 'd a p e k ç o k m isalle ri v ard ır. Şim d i b iz b u n lard an y aln ız m ü n afık ların h alle rin i o rtay a ç ık aran b irk aç ay e ti ö rn e k v e rm e k le y e tin e c e ğ iz : Birin c i ö rn e k te su n ac ağ ım ız ay e tle r Bak ara sû re sin in 204- 20 5. ay e tle rid ir. M e alle ri şö y le d ir: "İn san lard an ö y le si v ard ır k i, (o n u n ) d ü n y a h ay atın a d air o lan sö z ü se n in h o şu n a g id e r. (O ) k alb in d e o lan a ( sam im iy e tin e ) A llah 'ı şah it tu tar. O y sa o , h asım larm e n y am an ıd ır. D ö n ü p g itti m i (v e y a b ir iş b aşın a g e ç ti m i) y e ry ü z ü n d e b o z g u n c u lu k ç ık arm ay a, e k in i v e n e sli y o k e tm e y e ç alışır. A llah b o z g u n c u lu ğ u h iç se v m e z ." Bu ây e tle r, M ü slü m an g e ç in e n , g e rç e k te ise m ü n af ık o lan A h n e s b . Şe rîk 'in d u ru m u n u an latm ak tad ır. Ç ü n k ü o , Be d ir sav aşın d a M ü slü m an o rd u su n a h e m k e n d i k atılm am ış, h e m d e ad am ların ın k atılm asın a m an i o lm u ştu r. V e f ak at y ap tığ ı b u işte k e n d isin i m az u r g ö ste rm e k iç in , sö z d e , sam im iy e tin e A llah 'ı şah it g ö ste rm iş v e h ay li d e sö z le r sö y le m işti. A l lah T e alâ ise b u ay e tle rin d e , m ü n af ık ların b u tü r d av ran ışların a d ik k ati ç e k m iş, sö z d e ğ il, k alb e v e f iile d e ğ e r v e rm e n in g e re ğ in e işare t b u y u rm u ştu r. ik in c i ây e t, m ü n afık ların k u rd u ğ u "M e sc id - i D ırar" ile ilg ilid ir. Sö z - k o n u su m e sc id le ilg ili o larak d ah a ö n c e - Fâsık Eb û A m ir h ak k ın d a b ilg i v e rirk e n aç ık lam alard a b u lu n m u ştu k . 28 Suat Yıldırım , Kur ’ân-ı Kerim ve Kur'ân ilim lerine G iriş, s. 196. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 399 P e y g am b e r Ef e n d im iz T e b u k se f e rin e h are k e t e d e rk e n ( 9/ 630) m ü n af ık lar, b u m e sc id e g e lip n am az k ılm ası iç in d av e tte b u lu n d u larsa d a, m e le k C e b rail g e lip R e sû h ıllah 'a b u m e sc id in y ap ılış g ay e sin i h ab e r v e rm iştir.29 3. G e le c e k l e İlg ili G aybî H a b e rle r K u r'ân 'm in d iğ i z am an a g ö re m ü stak b e ld e ( g e le c e k te ) g e rç e k le şe c e k g ay b î h ab e rle rd e n , h e rk e s taraf ın d an an laşılab ile c e k o lan ları b ile b ü y ü k b ir y e k û n tu tar. H ab e r v e rile n d u ru m ların ay n e n g e rç e k le şm e si K u r' ân 'm , ale m i id are e d e n Z âtın b u y ru ğ u o ld u ğ u n u g ö ste rir. Ç ü n k ü b e şe rin n az arı istik b ale n ü f u z e d e m e z . P e k şid d e tli m u h ale fe t v e itiraz lara h e d e f b u lu n an , e n k ü ç ü k b ir h atası se b e b iy le d av asın ı k ay b e d e c e k o lan H z . P e y g am b e rin lisan ın d an , e n u f ak b ir te re d d ü t d u y u lm ak sız m tam b ir g ü v e n le , b irtak ım h ad ise le rin o lac ağ ın ın b ild irilm e si, o n u n A lla h 'ta n ö ğ re n ip te b liğ e ttiğ in i isp at e d e r. 30 M e se lâ K u r'ân - ı K e rim , d ü şm an ların ın k e n d isin e k arşı tak ın ac ağ ı ü ç f ark lı tav rı ( ö n c e m u h ale f e t, so n ra u z laşıc ı v e n ih ay e t d ü şm an c a) v e b u tav ırların a u y g u n o larak sıray la b aşların a g e le c e k ak ib e tle ri ( aç lık , b o llu k , m ağ lu b iy e t) ö n c e d e n b ild irm iştir. 31 M ü şrik le rin h ic re tin ik in c i y ılın d a u ğ ray ac ak ları m ağ lu b iy e tle ; Iran lılarm Biz an s k arşısın d a m a ru z k alac ak ları y e n ilg in in ay n ı z am an a rastlay ac ağ ın ı K u r'ân - ı K e rim h ic re tte n y ıllarc a ö n c e h ab e r v e rm iştir 32 . V u k u b u lac ağ ı İslâm iy e tin ilk 29 Tevbe, 107-108; Bu konuda geniş bilgi için bk. Seyyid Kutub, Fî Zılâli ’ l-Kur’ ân, c. VII, s. 399-405. 30 Suat Yıldırım , Kur ’ân-ı Kerim ve Kur'ân ilim lerine giriş, s. 197. 31 D uhân, 10-16. 32 Rûm , 3-5; Ne şaşılacak durum dur ki, m üsteşrik Savari, yaptığı Kur ’ ân tercüm esinde bu ayeti m eallendirirken, bu âyetlerin inişinden sonra Hz. Ebu Bekir ile U m eyy b. H alef arasında geçen ve yüz deve üzerinde gerçekleştirilen m übaheseyi konu alan rivayeti kaydeder ve şöyle bir yorum yapar: “ Ö nceden haber verilen bu durum gerçekleşince, M üslüm anlar, bunu Hz. M uham m ed (a.s.m .) ’in peygam berliğine kesin bir delil olarak kabul ettiler. O ysa, böylesi m üphem bir peygam berlik için getirilen bu tür delillerin tutarsızlığını anlam ak gayet kolaydır. Rum ve İran im paratorluklarının durum unu iyi b ile n h e rh a n g i b ir in s a n , dikkat ettiği takdirde böyle bir tahm inde bulunabilir.” (Savary, Le C oran, s. 365, ikinci dipnot.) O ysa, gerçekte m esele hiç de Savary ’nin zannettiği kadar basit değildir. Aksi halde, Hz. Peygam ber (a.s.m .) ’in, sözkonusu iki im paratorluğun durum unu, Şam ’a, Irak ’a ve Yem en ’e ticaret için giden, bazıları, Bizans Kralının sarayında H irakl ile görüşen Ebu Süfyan gibi oralardaki hüküm dar ve yöneticilerle görüşen Kureyş ’ in ileri gelen Ubeyy b. H alef ve Ebû Süfyan...vb kim selerden daha m ı iyi biliyordu? H al böyle iken, neden R esûlullah (a.s.m .) bunu bildi de, Hz. Ebû Bekir ile yüz deve üzerinde bahse giren kavm i bilem edi. O ysa bundan am açları, R um ların kanlılara galip geleceğine ilişkin Kur'ân ’ m haberini yalanlam aktı. Hz. Ebu Bekir de bahsi kazandı. M eselâ, tecrübeli bir insanın, birbirine düşm an iki ülke arasında bir savaşın patlak vereceğini genel olarak hissetm esi kolaydır. Fakat, böyle bir savaşın dokuz seneyi geçm eyecek bir süre içerisinde m eydana geleceğini, henüz yeni savaştan yenik çıkm ış bir tarafın zaferiyle sonuçlanacağını, buna itiraz eden kim selerin bahse girip bahsi kaybetm eleri, bütün olayların tıpatıp onun dediği biçim de gerçekleşm esi ise, bir m ucizedir. H ele hele, biliyoruz ki, bu önceden haber verm e durum u gerçek olarak ortaya çıkm asaydı, islam ın geleceği üzerinde en büyük tahribatı oluştururdu. Ç ağım ızın istihbarat organları 400 KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ y ılla rın d a b ild irile n bu sav aşın ço k ilg in ç b ir y ö n ü d e, V e lid b. M u ğ îre 'n in , h e m şe h rile rin in alay ların a h e d e f o lac ak şe k ild e b u rn u n d an b ir k ılıç d arb e siy le y aralan m asıd ır. 33 K u r'ân - ı K e rim , sad e c e y ak ın b ir g e le c e k te m u z af fe r o lu p d av asın ı d e v am m an d a y eni İslâm î d ü şü n c e n in e ttire c e ğ in i d e ğ il 34 , ay n ı z a d ü n y ay a h ak im o lm ak ta g e c ik m e y e c e ğ in i 35 v e y e ry ü z ü n d e h iç b ir k u v v e tin o n u o rtad an k ald ıram ay ac a ğ ın ı 36 n e k ad ar e lv e rişsiz şartlard a ilân e ttiğ in i sö y le m e y e h ac e t y o k tu r. A y rıc a o , k e n d in d e n ö n c e k i ik i d in î c e m aatte n h e rb irin in g e le c e ğ in d e n v e b u n ların istik b ald e b irb irle riy le o lac ak o lan m ü n ase b e tle rin d e n b ah se tm e y i d e ih m al e tm e m iştir: H ıristiy an lar k ıy am e te k ad ar d âim a b ö lü n m ü ş o larak k alac ak 37 ; Y ah u d ile r ise y e ry ü z ü n d e d aim a d ağ ılm ış b ir şe k ild e b u lu n ac ak , K ıy am e te k ad ar o rad a b u rad a z u lü m le re m aru z k alac ak v e sü re k li o larak b ir m ü tte fik e ih tiy aç d u y ac ak lard ır 38 ; f ak at her h alü k ârd a H ıristiy an lar d ü n y an ın so n u n a k ad ar Y ah u - d ile rd e n ü stü n o lac ak lard ır. 39 Y in e , Eb u L e h e b h ak k ın d a m ü stak il b ir sû re in ip , şid d e tli b ir ü slu p la h e m k e n d isin in h e m d e k arısın ın C e h e n n e m lik o lac ağ ın ı b ild ire re k b u n ların im an sız ( v e y a e n az ın d an g ü n ah k âr) o larak g id e c e k le rin i h ab e r v e rm iş 40 ay n e n h ab e r v e rd iğ i g ib i ç ık m ıştır. M e k k e d ö n e m in in b aşın d a v e n o rm al şartlar altın d a h iç b ir g alib iy e t ü m id i y o k k e n , "O to p lu lu k y ak ın d a b o z u lac ak v e o n lar ark aların ı d ö n ü p k a ç a c a k la rd ır" 41 b u y u rarak , k u re y ş'in m ağ lu p o lac ağ ın a işare t e tm iş tir. 42 bunca m ütehassıs beyinleri ve kom pleks elektronik cihazlarıyla bile, bu gibi konularda çoğu kez yanılabilm ektedir. 33 Kalem , 16. 34 Ra ’d, 17; İbrahim , 24. 35 Nûr, 55. 36 Enfâl, 36. 37 M âide, 14. 38 A ’ raf, 167-168; Al-i im ran, 112. 39 Al-i im ran, 55. 40 Bk. Tebbet, 1-5. 41 Kamer, 45. 42 Kendisinden gelen bir rivayete göre Hz. Ö m er (r.a) bu ayet indiğinde m anası kendisine kapalı gelm iş, fakat Bedir günü Hz. Peygam ber (a.s.m .) ’in bu ayeti tekrar ettiğini görünce m anasını anladığını söylem iştir. Beydavî, bu ayeti tefsir ederken aynen şunları söylem ektedir: “ Bu Bedir Savaşı günü gerçekleşti. Bu Peygam berlik delillerindendir. Hz. Ö m er ’in şöyle dediği nakledilm iştir: “ Bu ayet indiği zam an m anasının ne olduğunu bilm iyordum . Bedir günü olduğunda, Hz. Peygam ber (a.s.m .)’ in bir yandan zırhını giyerken bir yandan da “ O topluluk yakında bozulacak..." dediğini duydum . M anasını o zam an öğrendim ,” KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR A llah p e y g am b e rin i in san lard an ■ 401 k o ru y ac ağ ın ı b ild irm iş 43 , o İlâh î v a'd ay n e n g e rç e k le şm iş v e e n b ü y ü k te h lik e le r iç in d e g e ç e n h ay atın a e n u f ak b ir z arar d o k u n d u ru lam am ıştır.44 K u r'â n , m e tn in in e k sik siz m u h af az a ve in tik a l e d e c e ğ in i h ab e r v e rm iştir 45 . Ü m m î b ir k av im d e 600 sah if e lik b u u z u n m e tin d e 1400 k ü su r y ıl ö n c e , b ir k e lim e si b ile e k silm e k siz in v e b ir te k k e lim e e k le n m e k - siz in , h alk iç in d e h ak k ın h ü c c e ti o larak k alm ıştır. H alb u k i ü ç y ü z se n e ö n c e k i m e tin le re b ile n ic e şü p h e le r g ire b ilm e k te d ir. M ü slü m an lar arasın d a te f rik a v e v e sav aş o lac ağ ın ı b ild irm iş 46 v e b u , sah ab e z am an ın d a b ile , m aale se f g e rç e k le şm iştir. H z . M û sa'y ı tak ip e d e rk e n b o ğ u lan Firav u n 'u n c e se d in in m u h af az a e d ile c e ğ in i b ild irm iş T e v rat'ta b u lu n m ay ıp K u r'ân 'a m ah su s o lan b u h a b e r, K u r'ân 'm in işin d e n o n d ö rt asır so n ra g e rç e k le şm iştir. 47 Bö y le c e , g e ç m işte , h alih az ırd a v e g e le c e k te k i h e r o lay , f ik irle r d ü n y asın a ad ap te o lm ak ta v e K u r'ân - ı K e rim i tasd ik e tm e y e k atk ıd a b u lu n m ak tad ır. Bü tü n b u n lard an n asıl b ir n e tic e ç ık arm am ız g e re k ir? Şu ik i n e tic e d e n b irin i: Y a H z . P e y g am b e rle A llah arasın d a b ir an laşm an ın m e v c u t o ld u ğ u n u v e b u an laşm a g e re ğ in c e d e A llah 'ın P e y g am b e rin e , in d irm iş o ld u ğ u k itab ı h e r tü rlü h atad an k o ru m u ş b u lu n d u ğ u n u v e y a sah te k ârlığ ın ı o rtay a ç ık arm am ız h u su su n d a b iz e g e re k li ip u ç ları v e rm e d e n , y alan c ı b irin e , d o ğ ru lu ğ u n u isp atlay ac ak h e r tü rlü m u c iz e sin i b ah şe tm e k su re tiy le A llah 'ın b iz i ald attığ ın ı k ab u l e tm e m iz g e re k e c e k tir. 48 Eğ e r K u r'ân v ah y i, z am an ı v e m e k an ı b ü tü n b o y u tlarıy la ih ata e d e n y ü c e A llah 'd an d e ğ il d e , b ir b e şe rin c o şk u n h ay al g ü c ü n ü n m ah su lü o l say d ı, e n az ın d an o ay e tle rle g e rç e k arasın d a b ir u y u m su z lu ğ u n te z ah ü r e ttiğ in e d air b ir ö rn e k o lsu n b u lu n m ası g e re k ird i. Bu rad a d e n e b ilir k i: "K u r'ân 'd ak i g ay b î h ab e rle r, o n u n A llah k e lam ı o ld u ğ u n u g ö ste rm e z . Bu n ları H z . M u h am m e d , Şam v e b e n z e ri y e rle rd e k i Eh h i K itap tan d a ö ğ re n m iş o lab ilir. Y a d a b u sö z le ri rastg e le sö y le m iş d ah a so n ra b u n lar te sad ü f e n tu tm u ştu r. V ey a b u n ları k e n d i ile ri 43 M aide, 67. 44 Hz. Enes (r.a) ’dan şöyle rivayet edilm iştir: “ Allah seni insanlardan koruyacaktır.” (M aide, 67) ayeti ininceye kadar Hz. Peygam ber (a.s.m .) nöbetçiler tarafından korunuyordu. Bu ayet inince, başını deri bir çadırdan dışarı uzattı ve şöyle buyurdu: “ Ey insanlar gidin. Allah beni insanlardan korudu." (bk. Beydavî, Tefsîr, bu ayetin nüzul sebebi.) 45 Hicr Sûresi. 10. 46 En'am, 65. 47 Yunus, 92. 48 Bucaille, a.g.e., s. 238-241. 402 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR g ö rü şlü lü ğ ü say e sin d e v e ö z e l b ir ç ab a sarfe d e re k an lad ık tan so n ra A l lah 'a isn ad e tm iştir." Bö y le b ir şü p h e n in b irk aç aç ıd an ç ü rü tü lm e si m ü m k ü n d ü r: H e r şe y d e n ö n c e , K u r'ân 'd a in d irile n p e k ç o k g ay b î h ab e rd e n o d ö n e m d e k i Eh l- i K itab ın h iç b ir b ilg isi y o k tu . Ö te y an d an b u h ab e rle rin b ir k ısm ıy la ilg ili o larak H z . P e y g am b e r, o n ların y an lışların ı d ü z e ltm iştir. Y an lışların ı d ü z e lttiğ i in san lard an b u n ları ö ğ re n m e si m ak u l d e ğ ild ir. Y in e , o z am an k i Eh l- i K itap , e lle ri altın d ak i d in î b ilg ile ri c an ları g ib i k o ru r v e o k o n u d a so n d e re c e c im ri d av ran ıy o rlard ı. Eğ e r, H z . P e y g am b e rin k e n d ile rin d e n b ö y le b ir şe y ö ğ re n m e si sö z k o n u su o lsay d ı, g e re k o n lar v e g e re k se m ü şrik le r b u n u te sb it e d e r e tm e z se v in ç te n ad e ta u ç ac ak v e H z . M u h am m e d 'in d av asın ı ç ü rü tm e k iç in b u lu n m az b ir f ırsat b ile c e k le rd i. H alb u k i b ö y le b ir şe y o lm am ış, ak sin e e h l- i k itab tan p e k ç o k alim M ü slü m an o lm u ş, m ü şrik le r d e ç o k g e ç m e d e n Islâm a c an la b aşla te s lim o lm u şlard ır. Y in e , b u şü p h e y i o rtay a atan lar taraf ın d an b ile H z . M u h am m e d b ü y ü k b ir ad am o larak k ab u l e d iliy o r. Bö y le si b ir İn san î y ü c e liğ e sah ip b ir z atın , b ö y le g e lişig ü z e l v e "y a tu tarsa" k ab ilin d e n sö z sö y le m e si m ü m k ü n m ü d ü r? H e le h e le so n d e re c e şid d e tli d ü şm an lar k arşısın d a v e b ü tü n g ö z le r ü z e rin d e b u lu n u p e n u f ak b ir y an lışın ı b u lm ak iç in f ırsat k u llan ılırk e n ... Bö y le b ir z atın , g e le c e k g ü n le rin n e g e ti re c e ğ in i h e sab a k atm ad an k aran lığ a taş atm ası, k e n d isi v e d av asıy la ad e ta k u m ar o y n am ası m ü m k ü n m ü d ü r? O n u n , k aran lığ a taş attığ ı v e d e lilsiz o larak rastg e le sö z sö y le d iğ i f arz e d ild iğ i tak d ird e , sö y le d iğ i b u n c a g ay b î h ab e rle rin tam am ın ın tu t m ası ad e te n m ü m k ü n o lm ay ac ak tı. H e rh ald e , g e ç m iş, h al v e g e le c e k le ilg i sö y le d iğ i o k ad ar g ay b î h ab e rle rd e b ir d e f ac ık o lsu n y an lış y ap m ası v e sö y le d iğ in in tu tm am ası g e re k ird i. O y sa b ak ıy o ru z k i, b u k ad ar ç o k v e ç e şitli k o n u ların h iç b irin d e y an ılm am ıştır. Bu g ay b î h ab e rle rin , b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u ö z e l b ir g ay re tle f ik ir y ü rü tm e , ic tih ad v e istin b atta b u lu n m a alan ın a g irm iy o r. G ire n le r d e , ilk b ak ışta re y v e iç tih ad ın g e re k tird iğ in in te rsin e ih b ard a b u lu n u ld u ğ u n u g ö rü y o ru z . M e se lâ, M ü slü m an ların M e k k e 'd e ik e n m ü şrik le re g alip g e le c e k le ri, İslâm d in in in d iğ e r b ü tü n d in le re g ale b e ç alac ağ ı b ild irilm iş; Sasan ile r k arşısın d a y ıllar y ılı b e lin i d o ğ ru ltam ay ac ak k ad ar b ü y ü k b ir b o z g u n a u ğ ram ış b ir Biz an s'ın b irk aç se n e iç in d e y e n id e n z af e r k az an ac ağ ı h ab e r v e rilm iş v e h ab e r v e rild iğ i şe k liy le ay n e n ç ık m ıştır.49 49 Draz, Initiation au Coran, s. 159-160. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D. İ l im l e r e D a ir H a k ik a t le r le D o lu ■ 403 O lm a s ı K u r'ân - ı K e rim , ilim v e h ik m e tle rin p e k f e y iz li b ir k ay n ağ ıd ır. H e r b ir ay e ti d ü şü n e n in san ları b aşk a b ir y ü k se k lik ilh am e d e r. H e rk e s k e n d i k ab iliy e ti ö lç ü sü n d e o n d an y ararlan ır. İn san o n u n m ü b are k ay e tle rin i o k u d u k ç a, ilim le rin , te n le rin te m e l e sasları o lan p re n sip v e ö lç ü le re m u ttali o lu r. Bu ö z e lliğ i say e sin d e d ir k i, İslâm alim le ri p e k ç o k ilim le rin e sasların ı o n d an istin b at e tm işle rd ir. 1. İ s lâ m î İ l im l e r K u r'ân , İslâm iy e t ağ ac ın ın su y u , g ü n e şi m e sab e sin d e d ir. O , İslâm iy e t b in asın ın te m e li v e h e n d e se sid ir. Bü tü n İslâm î ilim le rin b irin c i k ay n ağ ı K u r'ân - ı K e rîm d ir. T e fsîr, H ad îs, Fık ıh , K e lâm , T asav v u f , H itâb e t v e İrşâd , Siy e r v e İslâm T arih i... g ib i p e k ç o k İslâm î ilim le r iç in v az g e ç il m e z b ir k ay n ak tır. M e se lâ o , te f sir ilm in in k ay n ağ ıd ır. Baz ı ay e tle ri iz ah v e te f sir e d e r. O n u n iç in , K u r'ân - ı K e rim in te fsirin i y ap m ak iste y e n , e v v e lâ K u r'ân 'a m ü rac aat e tm e lid ir. Ç ü n k ü , K u r'ân 'm b ir y e rin d e ic m al ve ih tisa r e d ile n b ir şe y , d iğ e r b ir y e rin d e b a st v e te f sîr e d ilm iştir. Bu n u n , e rb ab ın c a m alu m o k ad ar ç o k ö rn e k le ri v ar k i, b u n lar d an n ü m u n e le r z ik re tm e y e b ile g e re k g ö rm ü y o ru z . H z . P e y g am b e rin h ad isle rin in k ay n ağ ı d a K u r'ân - ı K e rim ay e tle rid ir. O , K u r'ân 'd an ilh am alır, sö z le rin i, işle rin i tam am ıy la K u r'ân 'm b e y an ların a u y g u n b u lu n d u ru rd u . Biz z at H z . P e y g am b e r, sö z le rin in A llah 'ın k itab ın a v u ru lm asın ı, u y g u n sa k e n d isin e ait o ld u ğ u n u , d e ğ ilse b ö y le b ir sö z ü sö y le m e d iğ in i b e lirtm iştir. 50 Z âte n , m ü b are k h ad isle r ile am e lin g e re ğ in i e m re d e n d e y in e K u r'ân - ı K e rim d ir. 51 Y in e , g e le n b ir h ab e rin g e rç e k liğ in i araştırm a e m ri b iz z at, K u r'ân -ı K e rim taraf ın d an v e rilm e k te , b u d a ö z e llik le H z . P e y g am b e rin h ad isle rin in k ay n ak ların ı v e sıh h at d e re c e sin i araştırm ad a ç o k ö n e m li b ir d ire k tif o lu ştu rm ak tad ır. Bu ik i n o k ta b ile , K u r'ân 'm h ad is ilm i iç in n e k ad ar ö n e m li o ld u ğ u n u o rtay a k o y m ak tad ır. Islam d a itik ad la ilg ili m e se le le rin b irin c i k ay n ağ ı d a K u r'ân - ı K e rim d ir. U lu h iy y e te , m e le k le re , n ü b ü v v e te , se m âv î k itap lara, k az a v e k ad e re , ah ire t g ü n ü n e ... k ısac a b ü tü n im an e saslarıy la ilg ili k o n u ları K u r'ân - ı M ü b în , p e k aç ık , ik n a e d ic i b ir b iç im d e ih tiv a e tm e k te d ir. G e r- 50 Zerkanî, M enâhil, II, 432-433. 51 ibn Abdi ’ l-Berr, C âm i ’u Beyâni’ l-îlm , M edine, 1388/1968, II,. 233; Bu hadîsin sıhhat derecesi ne olursa olsun pek çok alim, bunu tasrih etm eksizin aynı ölçüyü kullanm ıştır. Bunun örnekleri için bk. Suat Yıldırım , “ H adisleri Kur ’ân ’ la Karşılaştırm a M eselesinin Kaynakları” (A.Ü .İ. i. D ergisi, Ankara, 1978. Tayyib O kiç Arm ağanı) s. 106-114. 404 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ç e k te n d e K u r'ân - ı K e rim , itik ad la ilg ili h e rh an g i b ir m e se le y i b e y an v e isp at h u su su n d a f e v k alad e b ir o rijin allik g ö ste rir. D e ğ işik k ab ili y e tte b u lu n an in san lard an h e rb irin i ik n a v e irşad e d e c e k tarz d a d e lille r g e tirir, m e se le n in e sasların ı an latıp isp at e d e r. A k aid v e K e lâm ilm in in te m e l k o n u v e m alz e m e le ri d e b u n lard an b aşk ası d e ğ ild ir. İb ad e tle re , h u k u k a, c e z a işle rin e , İslâm siy ase tin e ait m e se le le rin , d ü stu rların e n b irin c i k ay n ağ ı K u r'ân - ı M ü b în d ir.52 Bu alan d a b ü tü n m ü c te h id le rin f e y iz ald ık ları e n b ü y ü k h ik m e t m e c e lle si, ad ale t m e c m u ası K u r'ân - ı K e rim d ir. A llah T e alâ'y a y ap ac ağ ım ız k u d sî ib ad e tle ri tay in ed en, in sa n la rın k a rşılık lı v a z if e le rin i, h a k la rın ı her se lim ak ıllı k im se n in tak d ir v e te b c il e d e c e ğ i b ir tarz d a b ild ire n K u r'ân - ı A z im d ir. So sy al h ay atın f e v k alad e b ir in tiz am d aire sin d e d e v am e d e b ilm e si iç in u y g u lan m ası g e re k e n c e z a e sasların ı, d e rin h ik m e tle ri ih tiv a e d e r b ir tarz d a b e y an e d e n K u r'ân -ı M ü b în d ir. 53 M ü k e lle f o ld u ğ u m u z h e rh an g i d in î b ir v az if e m iz i in c e le rse k , b u n ların h iç b irin i b o ş, g ay e siz g ö re m e y iz . A k sin e h e rb irin in d ü n y e v î, u h re v î b ir ç o k f ay d aları, m aslah atları b u lu n m ak tad ır. İşte b u f ay d a v e m aslah at lar, o v az ife le rin te şri' d u y u ru lm asın d ak i y ü k se k h ik m e tle r c ü m le sin d e n d ir. K u r'ân - ı M ü b în , b u h ik m e tle rin b ir k ısm ın ı aç ık ç a b ild iriy o r, b ir k ısm ın a d a d e lâle te n işare t b u y u ru y o r. 54 K u r'ân - ı K e rim in b u h u su stak i k u d sî b e y a n la rın d a n " H ik m e tü 't- T e şri" ilh am a la n ad ıy la b ir ilim b ir k ısım Islâ m a lim le ri ise te d v în e tm işle rd ir. D o lay ısıy la b u ilm in d e b irin c i k ay n ağ ı y in e K u r'ân - ı A z îm d ir. 55 Şü p h e y o k k i h itab e t d e , m e v iz e le r d e b ir k ısım u su l, k aid e v e e sas lara d ay an ır. Bu n lar b aşlıb aşm a b ir ilim k o n u su n u te şk il e tm e k te d ir. İşte b u ilm in d e e n f e y iz li d ay an ağ ı K u r'ân - ı M ü b în d ir. H e rh an g i b e liğ b ir h itab e , te sirli b ir v aaz arasın d a b ir m ü n ase b e tle irad e d ile n K u r'ân - ı K e rim ay e tle ri, altın le v h aları b e z e y e n p ırlan ta e lm aslar g ib i, v e y a g ö k k u b b e sin i ay d ın latan m e h tap lar g ib i d e rh al k e n d isin i g ö ste rir, ç e v re sin d e b u lu n an lara b aşk a b ir le taf e t, b aşk a b ir p arlak lık v e re re k k e n d i lah u tî ü stü n lü ğ ü n ü g ö ste rir d u ru r. 56 K u r'ân - ı K e rim in b ir k ısım ay e tle ri, h itab e le rin e n y ü k se k n ü m u n e le - rin i te şk il e d e r. Bir k ısım h itab e le ri, o k ad ar latîf , ru h o k şay ıc ı v e c o şk u lu d u r k i, b u n ların g ü z e llik le ri y an ın d a e n n u ran î sab ah ların le ta- 52 M sL, bk. Haşir, 7. 53 Kur'ân H ukukunun genel prensipleri şu ve benzeri ayet-i kerim elerdir: M âide, 1, 2, 8, 59; N isa, 58, 29; isrâ, 34; Bakara, 173, 280, 283; Talak, 2; Şûra, 38; Al-i im rân, 159. vd.. 34 Ö . N. Bilm en, Tabakatü ’l-M üfessirîn, I, 48-49. 55 Bu konuda bk. m sl. Nisâ, 165; Enfâl, 39, 46; Ankebût, 45; Bakara, 153; Hac Sûresi 27; Tevbe, 103. 56 Ö . N. Bilm en, a.g.e. I, 50. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 405 f e ti, e n re n g în şaf ak ların g ö z alıc ı m an z araları, e n se v im li ç iç e k le rin c a z ip tarav e tle ri p e k sö n ü k , p e k re n k siz , p e k so lg u n b ir h ald e k alır. Y in e o n u n b ir n ic e h itab e le ri, o k ad ar h e y b e tli, o k ad ar d e h şe tli, o k ad ar k o rk u n ç tu r k i, b u n ların az am e tle ri y an ın d a d e n iz le rin m ü th iş d alg aları, k asırg aların g arip g ü rü ltü le ri, to p rağ ın şid d e tli tarrak aları p e k se ssiz , te sirsiz v e e h e m m iy e tsiz b ir h ald e b u lu n u r. 57 K u r'ân ah lak ilm in in d e b irin c i te m e li v e d ay an ağ ıd ır. N ite k im b ir ç o k ay e tle ri ah lak î e sasların , d ü stu rların e n m ü k e m m e lin i ih tiv a ■ e t m e k te d ir. 58 in san lara v az if e le rin in k u d siy e tin i, h ak k ın k o ru n m ası lü z u m u n u , h ay atın g ay e sin i, e n y ü c e h ay rın n e d e n ib are t o ld u ğ u n u e n g ü z e l b iç im d e g ö ste re n K u r'ân - ı K e rîm d ir. Bu k u d sî K itab ın g ö ste rd iğ i ah lak y o lların d an d ah a m ü k e m m e l h iç b ir ah lak î m e sle k v e m ü e sse se b u lu n a m a z . 59 Bu g e rç e ğ in e n g ü z e l ö rn e ğ i Biz z at H z . P e y g am b e rin ah lak v e y aşay ışıd ır. O n u n ah lak ın ı taraf sız b ir b iç im d e k o n u alan b ir e se ri o k u y an b ir k im se n in o n u n b u y ö n ü n e h ay ran lık d u y m am ası m ü m k ü n d e ğ il d ir. 60 İn san ların asıl saad e tle ri n e fisle rin i te z k iy e ile m an e v î k u rb iy e te n a- iliy e tte n ib are ttir. İslam iy e tin b irin c i g ay e si d e b e şe riy y e t iç in b u sa ad e ti te m in e tm e k tir. Bu h u su s ile u ğ raşan ilim ise tasav v u f tu r. İh las, riy a, h av f , re c a, f e n a, b e k a, tak v a, m u h ab b e t, istik am e t v e sad ak at, sab ır... g ib i T asav v u f ilm i ıstılah ların ı te şk il e d e n k e lim e le ri, tab ir le ri, K u r'ân - ı M ü b în in p e k k u d sî b ir su re tte ih tiv a e ttiğ i g ö rü lm e k te d ir. Bu c ih e tle K u r'ân - ı A z îm , tasav v u f ilm in in d e e n b irin c i k ay n ağ ıd ır. K u r'ân -ı K e rim , d ah a b u n lar g ib i b irç o k f ay d alı ilim le rin k ay n ağ ı, d ay an ağ ı v e te şv ik ç isid ir. Bu say d ık larım ız sad e c e ö rn e k k ab ilin d e n d ir. Bu ö z e lliğ iy le K u r'ân , b ir te k k itap o ld u ğ u h ald e , b ü tü n f ay d alı ilim le rin an a u m d e le rin i, b ü tü n h ak m e sle k , m e şre b v e m e z h e p le rin te m e l e sasların ı ih tiv a ed en k itap ç ık larla d o lu m u k ad d e s b ir k ü tü p h an e h ü k m ü n d e d ir.61 K u r'ân 'm b u İlm î c âm iiy e ti b ile o n u n b e şe r k ay n ak lı o lam ay ac ağ ın ı, b ir in san ın şah sî b ilg isin in b ü tü n b u e n g in ilim le rin m e n b am ı o lu ştu ran K u r'ân g ib i b ir şah e se ri o rtay a k o y m ay a y e tm e y e c e ğ in i aç ık ç a g ö ste rm e k te d ir. 2. Kevnî (T a b iî) İlim le r 57 Bu konudaki sayısız örneklerden sadece iki tanesi için bk. A ’raf, 85-87; Enfâl, 24-26. 57 58 Ö . N. Bilm en, a.g.e., I,. 53-54. 59 Sayısız örneklerden bk. Nahl Sûresi 90; A ’raf, 199; Kıyâm e, 36; Saf, 3. 80 Ö . N. Bilm en, a.g.e., I, 56. 61 Bk. Bediüzzam an, Said Nursî, Sözler, s. 382-383. 406 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K u r'ân 'd a o ld u k ç a y ay g ın o larak b u lu n an g ay b î h ab e rle re y ak ın b aşk a b ir h u su s d ah a v ard ır. Bu n ların an c ak b ir k ısm ın a işare t e d e c e ğ iz . Bu n lar, b ilim se l g e rç e k le rle ilg ili ay e tle rd ir. Bu g e rç e k le r, tarih , c o ğ raf y a, b iy o lo ji, tıb , f iz y o lo ji, k im y a, f iz ik , astro n o m i... ile ilg ilid ir k i, İla h î v ah iy ile d e ste k le n m iş p e y g am b e r o lm asay d ı H z . M u h am m e d ( a.s.m .) b ilin m e si m ü m k ü n tarafın d an d e ğ ild i. Ev e t o n u n asrın d a, o uzun y ü z y ıllar so n ra d ü n y an ın d o ğ u su n d a v e y a b atısın d a, k u z e y in d e v e y a g ü n e y in d e y aşay an b ir k im se n in b u g e rç e k le ri b ilm e si şö y le d u rsu n o n ları h ay al b ile e tm e sin e im k ân y o k tu r. Bu n o k tay la ilg ili Fran sız M ü slü m an D o k to r M au ric e Bu c aille 'in " La Bible, le C oran et la Scien ce" isim li k i tab ın d a te sp it e ttiğ i g e rç e k le ri b ile ö rn e k v e rm e k y e te rli o lac ak tır. U ç se m av î k itab ı in c e le y e n v e m u h te v aların ı m o d e rn ilm in v e rile riy le k arşılaştıran M au ric e Bu c aille k itab ın d a şu n ları sö y le m e k te d ir: "K u r'ân m e tn in in ç ağ d aş b ilim in v e rile riy le u y g u n lu k d e re c e sin i araştırırk e n , h iç b ir p e şin h ü k m e sah ip o lm ak sız ın tam b ir taraf sız lık la, ö n c e K u r'ân v ah y in in ü z e rin e e ğ ild im . Baz ı te rc ü m e le ri say e sin d e K u r'â n 'm , tab ii o lay lard an ç o k ç a b ah se ttiğ in i b iliy o rd u m . Fak at K u r'â n 'm bu yö nü h ak k ın d a b ild ik le rim , so n d e re c e y e te rsiz v e az id i. A n c ak K u r'â n 'm A rap ç a m e tn in i ç o k d ik k atli b ir b iç im d e in c e le m e k su re tiy le d ir k i, b u k o n u ların d ö k ü m ü n ü ç ık arab ild im . Bu n u n so n u c u o larak K u r'ân 'm m o d e rn d ö n e m d e İlm î b ak ım d an te n k id e d ile b ile c e k b ir taraf ih tiv a e tm e d iğ in i k e sin o larak k ab u le m e c b u r k ald ım ." 62 K u r'ân 'm k e v n î ay e tle rin i aç ık lam ay ı k o n u alan m ü stak il te f sirle r b u lu n d u ğ u g ib i, b u ay e tle rin b ir k ısm ın ı v e y a b irk aç tan e sin i k o n u alan e se rle r v e m ak ale le r d e b u lu n m ak tad ır. K u r'ân 'm an a am ac ı, A llah 'ın v arlığ ın ı v e b irliğ in i isp at e d ip z ih in le re y e rle ştirm e k , g e n e l o larak p e y g am b e rlik m ü e sse se sin i, ö z e l o larak d a H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rliğ in i k an ıtlam ak , ah ire t in an c ın ı e n d o ğ ru v e z ih in le re e n y ak ın b i ç im d e su n m ak v e b u d ü n y ad a in san ların k e n d i araların d a v e d iğ e r v arlık larla o lan m ü n ase b e tle rin i ad il b ir b iç im d e d ü z e n le m e k tir. K u r 'â n 'm b ü tü n ay e tle ri y a d o ğ ru d an d o ğ ru y a v e y a d o lay lı o larak b u d ö rt am ac a p arm ak b asar. Başk a k o n u lara te m as e tm e si, ö z e llik le k e v n î b irtak ım v arlık lara d e ğ in m e si b u an a k o n u lara d e lil g e tirm e k v e d e ste k su n m ak iç in d ir. H al b ö y le o lu n c a, K u r'ân 'd a b u tü rd e n p e k ç o k ay e tin b u lu n ac ağ ı tab iid ir. K u r'ân b u k o n u lard a ö y le b ir ü slu p k u llan ır k i, e sas m ak satların a d e lale t v e in san ı h id ay e t e tm e y ö n ü n d e n h ald e , o şe y in b a k ılm a k ta , g e rç e k m ah iy e ti b ak ım ın d an g e rç e k m a h iy e tin i b ild irm e k aç ık o ld u ğ u m ü c m e l v e m ü te şab ih te f e rru a t k a b ilin d e n say ıld ığ ın d an , in san ların k e n d i b u lu n d u k ları se v iy e le re g ö re an lam a- 62 Bucaille, a.g.e., s. 13. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 407 ların a im k ân v e rilm e k te d ir. 63 K u r'ân 'm b u ay e tle rin e ö rn e k le r v e rirk e n , K u r'â n 'ı, ta b ia t ilim le rin in h a k e m liğ i ö nü ne ç ık a rm a m a y a , ke sin le şm e m iş n az ariy e le ri ö lç ü alarak tu tarsız d u ru m a d ü şm e m e y e , M ü s lü m an ları, K u r'ân 'm d e ğ işm e z g e rç e k le r ih tiv a e ttiğ i in an c ın d a şü p h e y e d ü şü rm e m e y e v e lü g av î d e lale tle rin sın ırın d a k alıp so ğ u k te k e llü f le re , z o rlam alara d ü şm e m e y e d ik k at e tm e k d u ru m u n d ay ız .64 Şim d i b u ö lç ü le r ışığ ın d a- K u r'ân - ı K e rim e b ak tığ ım ız d a o n u n k e v n î ilim le re d air b irç o k g e rç e k le ri ih tiv a e ttiğ in i g ö rü y o ru z . M e se lâ, v arlığ ım ız ın c in sî u n su ru n u n f ışk ırd ığ ı e n g iz li k ay n ağ ı 65 v e y aratılış e sn asın d a in san ın an a rah m in d e g e ç ird iğ i m u h te lif saf h aları66 ; b u y a ratılışın iç in d e g e rç e k le ştiğ i k aran lık b o şlu k ların ad e d in i 67 ; b ü tü n c an lı v arlık ların m e n şe in in su o ld u ğ u n u 68 y ağ m u ru n te şe k k ü lü n ü 69 ; y e ry ü z ü n ü n k ü re şe k lin d e o lu p d ö n d ü ğ ü n ü 70 v e g ö ğ ü n d e k ü re şe k lin d e b u lu n d u ğ u n u 71 ; 63 Bk. S. Yıldırım , Kur'ân ve Kur ’ ân ilim lerine G iriş, s. 203. 64 A.g.e. s. 204. 65 Tarık, 6-7. 66 Hacc, 5; M u'm inûn, 11-14; insanın ürem esi konusunda Kur ’ ân ’da geçen m üteaddit ayetlerden özellikle H acc Sûresi 5, M ü ’ m inûn Sûresi 11-13 âyetlerini ele alıp, m odern biyolojinin bu konudaki tespitleri ile karşılaştıran bir tıp profesörü, sonunda ikisi arasında tam bir m ütabakat bulunduğunu, K ur ’ ân ’da bildirilenlerin 19. asırdan önce yeryüzünün hiçbir yerinde m alum olm adığını ifade edip sözlerini şöyle bitirir: “ Kur'ân, insanların keşfetm ek için yüzyıllarını harcayacakları, insanın ürem esi konusundaki tem el gerçekleri, sade bir anlatım la insanlığa açıklıyordu.” (Bucaille, s. 293-306 ve bilhassa 306). 67 Züm er, 6. 68 Enbiya, 30; im am el-Bakıllânî bu âyeti tefsir ederken yanlışa düşm ektedir. Ç ünkü, “ Allah her canlıyı sudan yarattı...” (N ûr , 45) ayet-i kerim esini bir nevi ifadenin ta'm im i kabul etm iş ve sanm ıştır ki, Kur ’ ân, bütün canlıyı sudan yarattığını söylerken, bütün canlıları değil de sadece bir kısm ını kastettiğini, fakat genel bir ifade kullandığını söylüyor. Acaba konuyu detaylı bir biçim de inceleyen günüm üz bilginleri ne diyorlar? Şim di onları dinleyelim : "Kesin olarak sabit olm uştur ki, hayatın aslı sudur ve her canlı hücreyi oluşturan ilk unsur sudan başkası değildir. Susuz hayat m üm kün değildir. H erhangi bir gezegende hayatın bulunup bulunm adığı tartışıldığı anda ilk ortaya atılan soru şudur: “ Acaba o gezegen üzerinde hayata zem in olabilm ek için gerekli ve yeter m iktarda su ihtiva ediyor m u? ” (Bucaille, a.g.e., s. 212; ayrıca bk. “ el- M üntehab Fî Tefsîri’l-K ur'ân ’dan bu ayetin tefsirine ve sayfa altındaki İlm î yorum a. ” Enteresandır ki, Bakıllanî, bu sözünü, kendi dönem indeki din düşm anlarının Kur'ân'ı cerhetm ek için ileri sürdükleri görüşlere karşı Kur ’ân ’ ı m üdafaa etm ek am acıyla söylem iştir. Bakıllanî tam olarak şöyle diyor: “ Yüce Allah'ın ‘Allah her canlıyı sudan yarattı...’ sözüne gelince, din düşm anları bununla ilgili olarak diyorlar ki: ‘ Bu ayette birkaç yönden im kânsızlık vardır. Birincisi: Bütün canlıların sudan yaratıldığını söylüyor. O ysa gerçek öyle değildir. Ç ünkü, canlılardan, yum urtadan, topraktan, nutfelerden... yaratılanlar da vardır. ’ Bunun cevabı şudur: “ Küll ” kelim esi bütün cinsi kapsam ak için değildir. Aksine, ta ’ m im va tahsise de elverişlidir. Şayet um um ifade ediyorsa, tahsisi de caiz olur. Çünkü, sudan yaratılm ayan canlıların da bulunduğunu biliyoruz. Üstelik, şöyle diyen kim seler de vardır: 'H er şeyin aslı şu dört şeydir: Su, hava, ateş ve toprak. H er canlı bir nevi ıslaklık ve rutubetten m eydana gelm ektedir." (el-Bakıllânî, N üketü ’ l-İntisar Li N akli'l-Kur ’ân, s. 202). 69 Rum , 48. 70 D ünyanın yuvarlak olduğuna m üteaddit ayetlerde işaretler vardır. Ezcüm le: Allah geceyi gündüze, gündüzü de geceye doluyor" (Züm er, 5) âyetinde geçen tekvîr (yukevviru), baş gibi kürevi bir cism in etrafında, bir şeyi m sl. sarığı döndürerek sarm ak; tam türkçe tabiriyle “ dolam ak ” dem ektir (Aynı eser, s. 138 ve Tefsîru ’l-M enâr, I, 211). İlm î nazariyelere göre Kur ’ân ’ ı tefsir etm ekten çekinen Seyyid Kutub bile bu ayetin tefsirinde şöyle diyor: 408 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR g ü n e şin sab it b ir n o k tay a d o ğ ru se y re ttiğ in i72 ; g ü n e şin ışığ ın ın k e n d in d e n o lm asın a k arşılık ay ın ışığ ın ın b aşk a k ay n ak tan g e ld iğ in i 73 ; h ay v an to p lu lu k ların ın d a tıp k ı in san c e m aatle ri g ib i b irb irin e b ağ lı b ir şe k ild e y a ş a d ık la rın ı 74 ; ö z e llik le a rıla rın y a şa d ık la rı h ay atın ta sv irin i 75 ; sü tü n 76 v e b alın 77 n asıl o lu ştu ğ u n u ; b itk ile rd e v e K u r'ân - ı K e rim in n âz il o ld u ğ u sırad a tan ın m ay an d iğ e r y a ra tık la rd a ik i c in sin m ev cu t b u lu n d u ğ u n u 78 ; d ö lle n m e n in rü z g ârlarla g e rç e k le ştiğ in i79 ; y e r k ü re sin in “ Bu tekvîr tabiri, yeryüzünde görülen m üşahhas bir hakikati tasvir etm ektedir. Yer küresi kendi m ihveri etrafında güneşe karşı dönm ektedir. Arzın m üdevver (yuvarlak) olan sathından, güneşe karşı olan kısm ını aydınlık kaplar ve gündüz olur. Fakat bu aydınlık kısım devam etm ez; çünkü arz dönm ektedir. Yeryüzü hareket ettikçe gece başlar ve üzerinde gündüz bulunm ayan kısım , karanlığa bürünür. Arzın sathı yuvarlak olduğu için üstündeki gündüzler de m üdevverdir. Tabiatıyla onu takip eden geceler de m üdevver olacaktır. Bir süre sonra öbür taraftan gündüz başlar ve gecenin üzerine dolanır. Ve bu hareket böylece devam eder: “ G eceyi gündüze, gündüzü de geceye dolar." Kullanılan kelim e, şekli çizm ekte, durum u belirtm ekte, arzın m ahiyetini ve hareketini açıklam aktadır. Arzın küre şeklinde oluşu ve dönm esi, bu tabiri (tekvîr tabirini) son derece dakîk bir tarzda tefsir etm ektedir. ” (Bk. Seyyid Kutub, Fî Zılâli ’ l-Kur ’ân, Züm er, 5. âyetin tefsirine. M ahm ud es-Savvaf ’a göre, dünyanın döndüğüne veya dönm ediğine dâir Kitab veya Sünnette kat’î delil yoktur. Ancak dünyanın döndüğüne işaret eden âyetler vardır. O , “ Sen dağları görür, onları hareketsiz, sabit sanırsın. H albuki onlar, bulutların geçişi gibi geçerler ” (N em i, 88) ayetini, birçok âyet m eyanında, dünyanın döndüğüne işaret eden ayetlerden sayar. (C. Kırca, s. 141-142, n. 42 ’den) 71 Züm er, 5; Ra ’d, 41; Enbiyâ, 44. 72 Yâsin, 38. 73 Nuh, 16; Furkan, 61. 74 En ’am, 83. 75 Nahl, 69. 76 Nahl, 66. Bu noktanın izahı için bk. Bucaille, a.g.e., s. 196-198. 77 N ahl, 69. M eselâ, eş-Şerif er-Radî şöyle diyor: Bal, m uhakkik alim lere göre arının karnından çıkm az. Aksine, arı onu düşm e ve bulunm a yerleri olan ağaç yaprakları ve bitki çiçeklerinden alır. Ç ünkü o (bal) tıpkı şebnem gibi belli yerlere ve belli özelliklerde düşer. Arı ise bu yerleri takip eder ve bu m evkileri bilir. Balı ağızıyla kovanına ve kendisi için hazırlanm ış yuvalara taşır. Yüce Allah: “ Karınlarınlarından çıkar... ” buyuruyor. Bundan m aksat, “ Karınları cihetinden çıkar” dem ektir. Karınlarının ciheti ise, ağızlarıdır. Bu, sözkonusu beyanın gizli m analarından ve kelam ın yüksek ifadelerindendir. ” (Telhîsu ’ l-Beyân Fî M ecâzâti ’ lKur ’ân, s. 193). Bakınız nasıl, eş-Şerif er-R adî’nin dönem indeki (beşinci H icrî asır) m uhakkik alim ler, balın, arının karnından çıkm adığını iddia ediyorlar. Bu nedenle de er-R adî, ayetin “ Karınları cihetinden çıkar...” kaydını Kur ’ ân ’ m m ecazlarından saym ış ve geçen m etni iktibas ettiğim iz, konuyla ilgili kitabına alm ıştır. O ysa doğrusu, Kur ’ân ’ m dediği, yani balın, gerçekten de rahîki toplayıp m idesinde bala dönüştüren ve daha sonra da onu dışarıya salgılayan arının karnından çıktığıdır (bk. el-M ecm ûatüs-Sekafiyye “ Arı Balı ” m addesi. eş-Şerif erR adî ’den üç asır kadar sonra olan el-Beydavî ise, ayetin gerçek anlam ını yakalıyor. Ne var ki, ikinci görüşü de kaydederek hakkında bir değerlendirm e yapm ıyor.) 78 Yâsin. 36; Zâriyat, 49; R a ’d, 3; Ağaçların aşılanm ası öteden beri bilinm ekte ise de, yakın bir zam ana gelinceye kadar, rüzgarların aşılam a ile herhangi bir ilgisi bilinm em ekte idi. “ Allah, her m eyveden yine kendilerinin içinden ikişer çift yaratm ıştır ” (R a ’d, 3) âyetinin bildirdiği hakikat keşfedilip bütün bitkilerin çiçeklerinde erkek ve dişi çifti bulunduğu ve erkeğin dişiyi aşılam asıyla m eyvelerin m eydana geldiği anlaşıldıktan sonra, döllenm enin ve aşılanm anın rüzgârlar vasıtasıyla olduğu tespit edilm iştir. (Tefsîrü ’ lM enâr, c. 1, s. 210; Elm alılı, Hak Dini, IV, 3053; Bucaille, a.g.e., s. 280-281; C. Kırca, a.g.e., s. 166) 79 Hicr, 22.. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 409 d iğ e r g ö k c isim le riy le b itişik ik e n o n lard an k o p arıld ığ ın ı 80 ; g ö k le rin ö n c e d e n d u m an g ib i b ir g az b u lu tu h alin d e b u lu n d u ğ u n u 81 ; atm o sf e rd e y u k arı d o ğ ru ç ık ıld ık ç a ( o k sije n m ik tarın ın az alm ası n e d e n iy le ) n e f e s d a rlığ ın ın m e y d an a g e ld iğ in i 82 ; d ağ ları k az ık lara b e n z e te re k y e re ç ak ılı b u lu n d u k ların ı if ad e e d ip b ü y ü k b ir k ısm ın ın y e rin altın a d o ğ ru d a u z a n d ığ ın ı 83 ay rıc a d ağ ların u z ay d e n iz in d e y ü z e n y e rk ü re sin in d e n g e sin i sağ lam ad a ro l o y n ad ığ ın ı 84 ; h e r in san ın b ü tü n h u su siy e tle rin in b ir c ü z 'ü n d e (g e n ) sak lı b u lu n d u ğ u n u 85 in san ların p arm ak u ç ların ın , k e n d isin i tan ıtıp b e lirle m e d e ö z e l b ir ö n e m in in b u lu n d u ğ u n u 86 ; iç k i 87 f u h u ş 88 k u m ar 89 p is y iy e c e k le ri (le ş, k an , d o m u z e ti) 90 y asak lay arak 91 v e h e r k o n u d a, ö z e llik le y e m e iç m e d e 92 aşırılığ ı m e n e d ip o rta y o lu tav siy e 80 Enbiyâ, 30. 81 Fussilet, 11. 82 En ’am, 125. 83 N ebe ’ , 6-7; Naziat, 32. 84 Lukm an, 10. 85 A ’ raf, 172. Bu âyet şu m ealdedir: “ R abbin, Adem oğullarından, onların sulblerinden (bellerinden) zürriyetlerini alm ış ve onları kendilerine şâhit tutarak: “ Ben sizin R abbiniz değil m iyim ? ’ (dem işti). ‘ Evet, (buna) şahidiz ’ dediler. Kıyâm et günü ‘ Biz bundan habersizdik dem eyesiniz." Seyyid Kutub, bu âyeti açıklarken şu izaha da yer veriyor: “ G erçekten Kur ’ân-ı Kerim , varlığın en derin noktalarından, insan fıtratının derinliklerinde gizlenm iş olan bu son derecede derin m üthiş hakikati, bu derecede parlak, eşsiz ve hayret verici bir sahne içinde sergiliyor. H em de bunu, içinde yaşadığım ız zam andan ondört asır kadar önce insanların m enşei ve tabiatlarının gerçek m ahiyeti hakkında vehim lerden başka bir şey bilinm ediği bir ortam da bildiriyor. Bunca asırlar geçtikten sonra bir kısım şeyleri öğrenm e im kânı buluyor. Bir de görüyoruz ki ilim , genlerin (insanın bütün hayatını içerisine alan bir kataloğu durum unda olan irsiyeti nakleden hücrelerin) bir sicil (kayıt) defteri olduğunu ve insanlar, daha sulblerde hücreler halinde iken onların bütün hususiyetlerinin o genlerde saklı olduğunu öğretiyor. Ve üç m ilyar insanın kaydını m uhafaza eden genlerin hacim itibariyle 1 cm 3 (bir santim etre küp)’ü geçm ediğini, yani bir dikiş yüksüğü kadar bir yere sığdığını ifade ediyor. Bu öyle bir iddiadır ki, eskiden bunu söyleyen kim senin hem en deli olduğu söylenirdi. ‘ Biz, onlara hem dış dünyada hem de kendi nefislerinde, Kudretim izin işaretlerini göstereceğiz, tâ ki kendileri de onun gerçek olduğunu iyice bilecekler ’ (Fussilet, 53) buyuran Yüce Allah, elbette doğru söyler.” (S. Kutub, Fî Zılâl, A ’raf, 172. âyetin tefsiri). .Kıyâm e, 3-4; Parm ak izleri, öm ür boyunca aynı kalm akta, hiç değişm em ektedir. insanların diğer uzuvlarında benzerlik olabilirse de, parm ak uçlarındaki izlerde iki insanının benzer olduğu vaki değildir. Bundandır ki en em in hüviyet tesbiti, gerçek im za olarak em niyet ve hukuk m akam larınca kullanılm aktadır. 19. asrın son çeyreğinde İngiltere ’de kullanılm aya başlam ış ve sonra her tarafa yayılm ıştır. Kur ’ ân, belirttiğim iz âyet-i kerim ede öldükten sonra insanın bütün teferruatıyla diriltileceğini bildirirken, insanın bu en ince özelliğine şöylece işaret eder: "insan, Bizim , kendisinin kem iklerini bir araya toplayamayacağımızı m ı sanır? Evet, toplarız; onun parm ak uçlarını bile düzgünce, yerli yerinde yapm aya gücüm üz yeter." 86 M âide, 90-91. 87 isrâ, 32; Furkan, 68; M um tehine, 12; Nûr, 2. 88 Bakara, 222; M âide, 6; Tevbe, 108... 89 M âide, 90-91. 90 Bakara, 173; M âide, 3; En ’am , 145. 91 Bakara, 190; M âide, B7; A ’ raf, 55; Yunus, 74...vd. 92 A ’raf, 31. 410 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR e d e re k 93 , te m iz liğ i e m re d e re k ...94 k o ru y u c u h e k im liğ in en ö n e m li e sasların ı o rtay a k o y d u ğ u n u aç ık ç a g ö rm e k te y iz . Bü tü n b u g e rç e k le ri, H z . M u h am m e d g ib i ü m m î b ir z atın , h atta asrın d ak i e n b ilg ili v e ay d ın b ir in san ın , h atta h atta b ü tü n in san lığ ın b ilm e sin e im k ân y o k tu r. N ite k im , b u k e v n î g e rç e k le rin b ir k ısm ı K u r' ân 'm n ü z u lü n d e n asırlar so n ra k e şfe d ile b ilm iş, o z am an a k ad ar sö z k o n u su ay e tle rin b az ıların ı y o ru m lam ad a ilm e n ç o k ç o k ile rid e o lan b az ı m ü f e ssirle r b ile h atay a d ü şm ü şle rd ir. A c ab a b u n o k ta b ile te k b aşın a K u r'ân 'm g e rç e k k ay n ağ ın a aç ık ç a işare t e tm e z , h atta b u n u g ü n g ib i o r tay a ç ık arm az m ı? K u r'â n 'm ih tiv a e ttiğ i d in î v e k e v n î g e rç e k le r b u n lard an d a ib are t d e ğ ild ir. O n u n İlm î c am iiy e ti, e z e ld e n e b e d e k ad ar b ü tü n v arlık ları, d ü n y a v e ah ire ti, m ü lk v e m e le k û tü ... k ap sam ak tad ır. İslâm b ilg in le ri n in aç ık lam aların a g ö re K u r'ân 'm m u h te v ası ö z e tle şö y le b e lirtile b ilir: K u r'ân -ı K e rim , k âin atın h ak ik ati, d o ğ u şu , so n u v e k aid e , k an u n v e n iz am ın d an b ah se d e r. Bu k itap , k âin atın Y aratıc ısı v e y ö n e tic isin in k im o ld u ğ u n u , h an g i sıf atları v e se lah iy e tle ri o ld u ğ u n u , b u d ü n y ay ı v e k âin atı n e iç in y arattığ ım , b u k âin atta in san ın d u ru m u n u n v e y e rin in n e o ld u ğ u n u an latır. İn san ın n asıl b ir y aratık o ld u ğ u n u , n e le re g ü cü y e ttiğ in i, n e le re y e tm e d iğ in i, m e z iy e tle rin in v e z aaf ların ın n e o ld u ğ u n u v e n asıl b ir h ay at sü rm e si g e re k tiğ in i b ild irir. İn san lar iç in d o ğ ru y o lu n n e o ld u ğ u n u , y an lış y o ld an n e d e n k aç ın m aları g e re k tiğ in i if ad e e d e r. K u r'ân - ı K e rim b u h u su sta y e r v e g ö k te k i say ısız işare t v e y aratık ları in san lara b ire r d e lil o larak g ö ste rir; in san lık tarih in d e n ib re t v e ric i d e rsle r su n ar; y an lış y o la d ü şe n le rin n e g ib i f e lak e tle re sü rü k le n d iğ in i an latır; d o ğ ru y o lu n h e r z am an ay n ı o ld u ğ u n u , g e le c e k te d e ay n ı o lac ağ ın ı v e h iç d e ğ işm e y e c e ğ in i k ay d e d e r. K u r'ân -ı K e rim , in san lara sad e c e d o ğ ru y o lu g ö ste rm e k le y e tin m e z , ay rıc a b u h u su sta ç e şitli k aid e , k u ral v e y ö n te m le r d e ö ğ re tir. K ısac a, ak aid , ah lak n e f sin te z k iy e si, ib ad e t, c e m iy e t, m e d e n iy e t, k ü ltü r, e k o n o m i, siy ase t, h u k u k , ad ale t v s. g ib i in san h ay atın ı ilg ile n d ire n h e m e n h e m e n b ü tü n b ir n iz am ı ö n ü m ü z e se re r. K u r'ân - ı K e rim b iz i, y an lış y o ld a b u lu n m an ın c e z asın ın ö b ü r d ü n y ad a ç o k ağ ır o lac ağ ı k o n u su n d a d a u y arır. Bu İlâh î k itap , d ü n y am ız ın b irg ü n y o k o lac ağ ı, y e n i b ir d ü n y an ın k u ru lac ağ ı k o n u su n d a b iz e ay rın tılı b ilg ile r v e rir. Bu d ü n y a v e ö b ü r d ü n y a arasın d ak i f ark ı d ile g e tirir v e b u d ü n y ad an ö b ü r d ü n y ay a g e ç işin b ü tü n ay rın tıların ı an latır. A y rıc a ö b ü r d ü n y ay ı c an lı o larak g ö z ü m ü z ü n ö n ü n e 93 M sL, bk. M âide, 66; Nahl sûresi, 9; Fatır, 32; Lukm an, 32. 94 M evdûdî, a.g.e., II, 256-257.. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 411 g e tirir. Ö b ü r d ü n y ad a in san ın n asıl d iriltile c e ğ im , d ü n y ad ak i am e lle ri n in n asıl A lla h 'ın te raz isin d e tartılac ağ ın ı, in san ların h an g i k o n u d a A llah 'a h e sap v e re c e k le rin i, o n ların h an g i k o n u d a ö z e llik le so rg u y a ç e k ile c e k le rin i, İlâh î m ah k e m e d e n asıl k arar v e rile c e ğ in i, k im le rin c e z a g ö re c e k le rin i k im le rin ö d ü l alac ak ların ı u z u n u z u n if ad e e d e r. Bu k i tab ın sah ib in in , h e rh an g i b ir şe y i tah m in v e k ıy asla d e ğ il, h e rşe y d e n e m in ve h e r k o n u d a b ilg ili o larak sö z le r sö y le d iğ i aç ık ç a o rtay a ç ık ıy o r. K u r'ân - ı K e rim d e şü p h e , şaib e v e k ıy asa y e r y o k tu r. H e r şe y o ld u ğ u g ib i v e g e rç e k le r b ü tü n ç ıp lak lık larıy la d ile g e tirilm iştir. K u r'ân - ı K e rim i o k u y an , o n u n sah ib in in n az arın ın e z e ld e n e b e d e k ad ar u z an m ış o ld u ğ u n u g ö rü r. H e rşe y i d o ğ ru d an b ild iğ in i an lar. K âin atın tü m ü n ü n o n u n iç in b ir k itap g ib i aç ık o ld u ğ u n u f ark e d e r. İn san so y u n u n b aşlam asın d an b u g ü n e k ad ar o lu p b ite n h e rşe y i g ö rd ü ğ ü n ü v e b ild iğ in i an lar. A y rıc a b u k itap sah ib in in b ü tü n b u k o n u lard a y ap tığ ı aç ık lam a v e v e rd iğ i b ilg ile r ö y le sin e b irb irin e b ağ lan tılı v e d e n g e lid ir k i, b u n lar ü z e rin d e h ay at n iz am ı v e in san m e d e n iy e tin in k o sk o c a b in aları in şa e d ile b ilir. D ü n y ad a b u n c a ö z e llik le ri v e ö ğ re tile ri o lan b ö y le sin e ç o k y ö n lü b aşk a b ir e se r v ar m ıd ır? 95 E. K u r 'â n - ı K e r im in T e 's ir i D ü n y ad a in san so y u n u n f ik ir, id e o lo ji, ah lak , m e d e n iy e t, k ü ltü r v e h ay at tarz ım K u r'ân - ı K e rim k ad ar d e rin v e m ü e ssir b ir b iç im d e e tk ile y e n b aşk a b ir e se r y o k tu r. K u r'ân - ı K e rîm in te siriy le , ilk ö n c e b ir m ille tin g ö rü şü v e h ay atı d e ğ işti, d ah a so n ra, b u m ille t d ü n y an ın tarih in i, m e d e n iy e tin i ve h atta se y rin i d e ğ iştiriv e rd i. D ü n y ad a b ö y le sin e in k ılap ç ı, b ö y le sin e ıslah atç ı b aşk a b ir k itap v ar m ıd ır? Bu k itap sa d e c e k âğ ıt ü z e rin d e y az ılan k itap lard an d e ğ ild ir. A k sin e , b u k itab ın h e r k e lim e si d ü şü n c e v e g ö rü şü n te şe k k ü lü n d e v e d aim î b ir m e d e n iy e tin m e y d an a g e lm e sin d e k u llan ılm ış v e tatb ik e d ilm iştir. Bu k itap g e ç e n 1400 k ü su r y ıld an b e ri şu v e y a b u şe k ild e tatb ik e d ilm e k te d ir v e g ü n g e ç tik ç e b u n u n e tk in liğ i v e e tk i alan ı g e n işle m e k te d ir. 96 K u r'ân 'm sah ip o ld u ğ u h arik u lad e te siri v e b aşd ö n d ü rü c ü b aşarısın ı, o n u d ü şü n e re k , d e rin liğ in e an lay arak v e in saf e d e re k o k u y an , A rap ç a ü s lu p ların d a h az ık o lan , m ah iy e tin i v e n ü z u l b e b e p le rin i b ile n h e rk e s aç ık ç a id rak e d e r. Fak at A rap d ilin d e m ah ir o lm ay an , b u h u su sları v e o n a ait ö z e llik le ri k av ray am ay an k im se y e g e lin c e , o n u , b u k itab ın âle m in g id işatın ı d e ğ iştire n , d ah a ilk b ak ışta m u h atab ın k alb in i f e th e d e - 95 M evdûdî, a.g.e., II, 256. 96 Zerkânl, M enâhil, II, 303. 412 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR re k v e o n u te sh îr e y le y e re k ü stü n g e lm e y o llarıy la m e m le k e tle rin h u d u t ların ı d e ğ iştire n in k ılap ç ı k u v v e tin i tarih e so rm ası y e te rli o lac ak tır. Bu k o n u d a o n u n d o stları ile d ü şm an ları, m u h alif le ri ile m u tab ık ları ay n ı ç iz g id e d ir. O n lar, A rap f ıtratları ile o n u n b e lag atın ı m u h ak k ak tad ar; sağ lam d u y g u larıy la o n u n e rişilm e z liğ in e v ak ıf o lu r; n e fisle rin d e o n u n n u ru n u n k ıv ılc ım ların ı tu tu ştu ran e le k trik ak ım ın ı v e y a b e re k e tli y ağ m u ru n u n tan e le rin i v e n u rların ın ay d ın lığ ın ı b u lu rlar. 97 İşin h ay re t v e ric i tarafı şu k i, K u r'ân 'ı g e tire n z at, n e d e v le t v e salta n atı, n e h ü k ü m e t v e ask e ri, n e d e z o rb alığ ı v e ic b arı b u lu n an ; f ak at b u n a k arşılık k an aati, sad ak ati, e h liy e ti, k atık sız ih lası, sam im iy e t v e iz '- an ı o lan ü m m î b ir z at- ı m u h te re m d i. K u r'ân , k e n d isin d e k i b u ö z e lliğ e , y in e k e n d isin in i'c az v e c ih le rin d e n b irisi o larak işa re t e tm iştir. A llah , k itab ın a, "K e n d i e m rin d e n b ir rû h " 98 v e " n û r" 99 isim le rin i v e rm iştir. D iğ e r taraf tan d a, k e n d in e im an e d e n le re , h ay atı, n û r o larak tav sif e tm iştir. 100 K u r'ân 'm b u te siri h e m d o stların d a, h e m d e d ü şm an ların d a g ö rü lm e k te d ir. 1. Şö y le k i: D ü ş m a n la rın a T e s ir i K u r'ân , d ü şm an ların ı k u v v e tli b ir şe k ild e k e n d isin e c e z b e tm iştir. Şim d i b u n lard an b az ıların ı, ö rn e k k ab ilin d e n b e lirte lim : a. K u r'â n 'm ilk d ü şm an ı M e k k e m ü şrik le ri id i. K u r'ân ile - a d e ta - h arp h alin d e o ld u k ları v e m u h te v asın d an d a n e fre t e ttik le ri h ald e , g e c e n in k aran lığ ın d a so k ağ a ç ık ar, e v le rin d e K u r'ân tilav e t e d e n M ü slü m an ları d in le rle rd i. Bu o lay K u r'ân 'm , o n ların şu u rların ı tatm in e ttiğ in i v e o n lara g alip g e ld iğ in i, fak at in atları, k ib irle ri v e d o ğ ru y a in an m ad a iste k siz lik le ri se b e b iy le o n d an y ü z ç e v ird ik le rin i o rtay a k o y m ak tad ır. "H ay ır, o ( P e y g am b e r) h ak k ı g e tird i, f ak at o n ların ç o ğ u h ak tan h o şlan m az " 101 ây e ti o n ların tu tu m ların ı aç ık b ir şe k ild e g ö ste rm e k te d ir. b . M ü şrik le rin ile ri g e le n le ri, M e sc id - i H aram 'd a v e A rap ların to p lu b u lu n d u k ları y e rle rd e K u r'ân o k u m asın ı y asak lam ay a ç alışırlar; b ö y le c e M ü slü m an ların o n u aç ık ç a tilav e t e tm e sin i ö n le m iş o lu rlard ı. H atta, z am an z am an H z . Eb u Be k ir e v in in av lu su n d a c e h re n K u r'ân o k u y arak n am az k ılıy o r, ç o lu k ç o c u k d a o n u b ü y ü k b ir z e v k le d in liy o r v e b u n d an 97 Ayetin m eali: “ Ve böylece kendi em rim izden sana (kalblere canlılık veren) bir ruh vahyettik ” (Şûra, 52). 98 Ayet m eali: “ Şüphesiz ki size Allah ’tan bir nûr ve açık bir kitap geldi. ” M âide, 15. 99 En'am , 122; Nahl, 97; Enfâl, 24. 100 M ü ’ m inûn, 70. 101 ibn Hişâm , a.g.e., I, 373-374. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR h isse d a r o lu y o rlard ı. Fak at öbür taraf ta bu m an z aray ı ■ 413 se y re d e n m ü şrik le r k o rk u y a v e te laşa k ap ılıy o rlard ı. 102 c . Y in e m ü şrik le r, K u r'ân 'm b u m ü th iş k u v v e tin d e n v e in san lara n ü fu z e d ic i te sirin d e n d e h şe tli şe k ild e k o rk tu k ları g ib i, o n u d in le m e m e y i tav siy e e d iy o rlar v e d u y d u k ları z am an d a g ü rü ltü e d ilm e sin i istiy o r la rd ı. 103 d . Z am an z am an b az ı az ılı m ü şrik le r, K u r'ân 'ı su stu rm ak v e n u ru n u sö n d ü rm e k iç in k ılıç ları ç e k ip so k ağ a f ırlam ış, K u r'ân se sin in d u y u ld u ğ u y e re d o ğ ru y ö n e lm iş, f ak at so n u ç h iç d e n iy e t e ttik le ri şe k ild e o l m am ıştır. Ç ü n k ü , A llah 'ın h id ay e ti y e tişm iş, b ir sû re v e y a b irk aç ay e t d u y ar d u y m az im an e d ip itaatk âr b ire r in san o lm u şlard ır. H z . Ö m e r'in , Sa'd b . M u az 'ın v e U se y d b . H u d ay r'm M ü slü m an o lu şları b u n u n tip ik ö rn e k le rid ir. 104 2) K u r 'â n 'm D o s tla rın a T e s ir i T arih şu g e rç e ğ i te sp it e tm iştir: K u r'ân 'a y ak laşan , o n a in an an v e ih - lasla o n a g ö n ü l v e re n h e rk e s, b ir d ah a o n a d o stlu k tan v e o n a u y m ak tan h iç b ir z am an ay rılm am ıştır. T arih b o y u n c a n ic e z atlar, b ü tü n ö m ü rle rin i Islâm a v e K u r'ân 'a h iz m e te v ak f e tm işle rd ir. Şim d i K u r'ân 'm d o stların a o lan te sirin i d e ö rn e k le rle g ö ste re lim : a. R e su lu llah m ash ab ı, K u r'â n 'ı e z b e rle m e d e , o n u d e v am lı su re tte o k u m ad a- ad e ta- y arış e d e r d u ru m d a id ile r. O n lar, tatlı u y k u larım te rk e d e r, te h e c c ü d n am az ı k ılm ak v e A llah 'a n iy az d a b u lu n m ak su re tiy le o k ıy m e tli v ak itle rin i d e ğ e rle n d irirle rd i. G e c e le y in ash ab ın e v le rin in ö nünd en g e ç e n le r, o n ların e v le rin d e n d e v am lı b ir şe k ild e K u r'â n o k u d u ğ u n u d u y ard ı. O n ların araların d ak i b irb irle rin e ü stü n lü k v e f az i le tle ri, K u r'ân 'd an h ıf z e ttik le ri v e b e lle d ik le ri m ik tar ile ö lç ü lü rd ü . b . O n lar, b ü tü n h im m e t v e g ay re tle rin i, K u r'ân 'ı ö ğ re n m e y e , ö ğ re tm e y e v e o n u n in c e lik le rin e n ü f u z e tm e y e sarf e d e rle r; h e r h alle rin i o n a u y d u ru r v e o n a m u h alif o lan şe y le rd e n d e u z ak k alm ay a ç alışırlard ı. R u h ların ı o n u n la g ü z e lle ştirir, b e d e n le rin i o n a itaate alıştırır; g ü ç v e k u v v e tle rin i o na tah sis e d e rle rd i. H atta d e n ile b ilir k i, K u r'â n o n ları p o tasın d a e ritm iş, o n ları ale m e ak îd e si d o ğ ru , ib ad e ti tam , ad e ti te m iz , ah lak ı g ü z e l, şe re f v e h ay siy e ti y ü k se k b ire r in san tip i o larak ç ık arm ıştır. 102 Secde, 26. 103 Hz. Ö m er ’ in M üslüm an oluşu ile ilgili olarak bk. ibn H işâm , a.g.e., I, 342-348. Sa ’d ve U seyd ’ in M üslüm anlığıyla ilgili olarak da bk. ibn Sa ’ d, Tabakat, III, 420-436, 603-607. 104 Bk. Buharî, im ân, 26; M üslim , im âre 103; Nesâî, C ihad 18, 30; ibn M ace, C ihad 1. 414 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR c . Y in e o n lar, K u r'ân 'm n e şri, m ü d afaası v e h id ay e ti h u su su n d a ö lü m ü h iç e say an b ir f e d ak arlık v e şe c aat ö rn e ğ i v e rm işle rd ir. Ih las ile o n a sarılm ışlar, o n u n la ilg ili A llah 'a v e rd ik le ri sö z d e d u rm u şlar v e ah d e v e f an ın tim sali o lm u şlard ır. Bir k ısm ı K u r'ân 'm n e şri v e m ü d af aası y o lu n d a k e n d isin i ö lü m ü n k u c ağ ın d a b u lm u ştu r. H atta, ö m rü n ü n ilk b a h arın d ak i b irç o k g e n ç , K u r'ân y o lu n d a m ü c ah e d e e tm e k iç in o rtay a atılm ış, ö z ü rlü o lan lara v e y a sav aşa g id e c e k m ad d î im k ân ı b u lu n m a y an lara b ile sav aştan g e ri k alm ak e n b ü y ü k az ap o lm u ş, h atta H z . P e y g am b e rin , o n ların h atırların ı y e rin e g e tirm e k iç in h arb e g itm e k te n v az g e ç tiğ i, o n larla b e rab e r k ald ığ ı v e b ü tü n ih tiy aç ların ı te m in e ttik te n so n ra o rd u y u sav aşa g ö n d e rm e k z o ru n d a k ald ığ ı o lm u ştu r.105 d . Â le m in h id ay e ti h u su su n d a K u r'â n 'm ih raz e ttiğ i b u şa şırtıc ı b aşarı, e şi v e b e n z e ri b u lu n m ay an b ir se v iy e d e d ir. H z . P e y g am b e rd e n ö n c e p e k ç o k p e y g am b e r, ıslah atç ı, âlim , h u k u k ç u , f e lse f e c i, ah lak ç ı, h u k e m â v e h atta z o rb a g e lip g e ç m işse d e , b u n ların h iç b irisi, b e şe r u f k u n d a H z . M u h am m e d 'in itik ad v e ah lak ta, ib ad e t v e m u am e latta, si y ase t v e id are d e , k ısac a in san lığ ın ıslah ın ı h e d e f alan h e r h u su sta e ld e e ttiğ i b u g ö z k am aştırıc ı b aşarı k ad ar p arlay am am ıştır. Y irm i se n e g ib i k ısa b ir z am an iç e risin d e , R e sû lu llah 'tan b aşk a h iç k im se ö lm ü ş A rap to p lu m u n a h ay at v e re n b ö y le sağ lam d ü stu rların b e n z e rin i g e tirm iş d e ğ ild ir. R e sû lu llah , o n lara ru h u n d an ö y le b ir ü f le m iştir k i, o n u n v e f atın d an so n ra o n lar, ale m i, k ü fü r v e şirk in z u lm ü n d e n k u rtarm ış; K isra v e K ay se rle rin m ü lk le rin i f e th e tm iş, şark ta v e g arp ta b ire r o rd u k u rm u ş, y arım asırd an k ısa b ir z am an iç e risin d e b ay rak ların ı tam b ir ad ale t ü z e re d alg alan d ırm ışlard ır. Bu b ir sih ir m id ir? Y o k a in saf sah ib i m ü e llifle rin k ay d e ttiğ i v e .b u p arlak b aşarıy ı H z . M u h am m e d 'in h ak p e y g am b e r o lu şu n u n b ir d e lili say m ak la ik tifa e ttik le ri ak lî b ir b ü rh an m ıd ır? Bir Fran sız Filo z o f u K u r'â n 'm bu te sirin i şö y le d ile g e tirm iştir: "M u h ak k ak k i M u h am m e d , K u r'ân 'ı ö y le iç te n , h u şu v e h u d u iç e risin d e o k u rd u k i, o n ları im an a c e z b e tm e d e o n u n k ıraatin in ic ra e ttiğ in i, ö n c e g e ç e n p e y g am b e rle rin b ü tü n m u 'c iz e le ri y ap am am ıştır." 106 A c ab a d o stu , d ü şm an ı, z e n g in i, f ak iri, âlim i, c ah ili, P e y g am b e r'i v e o n a tab i o lan ları te siri altın a alan b u k u v v e t b ir m u c iz e d e ğ il m id ir? H ak îm le r, f ilo z o f la r, e d ip le r, lisa n c ıla r, m ü f e ssirle r, m u h a d d isle r, f ık ıh ç ılar, m u tasav v ıf lar, şairle r, k e lâm c ılar, h asılı h e r m e sle ğ e m e n su p ç e şitli g ru p tan in san lar, H z . P e y g am b e r taraf ın d an te b lîğ o lu n an b u 105 Zerkânî, M enâhil, II, 411. 105 Konu ile ilgili daha geniş bilgi için Bk. Ö m er Rıza Doğrul, Asr-ı Saadet, IV, 1570-1577; İsm ail Karaçam, Sonsuz M u'cize Kur'ân, s. 490-493. KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 415 k itap iç in h ay atların ı v ak fe tm e m işle r m id ir? Ev e t b ü tü n b u in san lar, e n b ü y ü k z e v k v e m u h ab b e ti, e n k ıy m e tli h ay at se rm ay e sin i b u İlâh î k e li m e le ri te şrih v e taf sil y ah u t te fsîr v e v u z u h a k av u ştu rm ad a b u lm am ış m ıd ır? V e b u n u y ap m ak ta d ü n y ad a e n b ü y ü k n im e te , e n b ü y ü k saad e te e rd ik le rin e k an i o lm am ış m ıd ır? Bu d a h ad d - i z atın d a, K u r'ân iç in ay rıc a b ir m u c iz e d e ğ il m id ir? Biraz c ık d ü şü n e lim , ü m m îL e r iç in d e , k ap k aran lık b ir ç e v re d e b ü y ü y e n b ir in san ı g ö z ü m ü z ü n ö n ü n e g e tire lim . Bu in san ilim v e f e n d e n , k ü ltü r v e m e d e n iy e tte n tam am ıy la m ah ru m b ir m e m le k e t v e şe h ird e b ü y ü m ü ştü . A h alin in h e p si b asit v e ale lad e in san lard ı. Bu in san , e sk i İlâh î k itap lard an h e rh an g i b irin i o k u m am ış, alim le rle d ü şü p k alk m am ış, h u k u k tan , ah lak d ü stu rların d an , b ilim in v e am e lin g ü z e llik le rin d e n , h asılı ilim v e irf an ın h iç b ir şu b e sin d e b ilg i sah ib i o lm am ıştır. İşte b u in san , b u k a ra n lık şa rtla r a ltın d a k ırk y a şm a v a rıy o r, b ird e n b ire H ira m ağ arasın d a k e n d isin e b ir n u r p arlıy o r. Bu n u ru n ay d ın latm asıy la o in san ın iç in d e , ilim , m e d e n iy e t v e ah lak m e n b aları ç ağ lam ay a b aşlıy o r. Bu in san , e sk i m u k ad d e s k itap ların h iç b irin d e g ö rü lm e y e n te şri'î u su lle r, ah lak î p re n sip le r, ilim v e am e l g ü z e llik le ri, h e r tarafa f e y iz v e re n , h e r k ö şe y e ay d ın lık saç an b ir m e ş'ale g ö n d e riy o r. O n u n o k u d u ğ u k e lâm , R ab - b an î ilim v e h ik m e tin ö rtü lü o lan sırların ı aç ık lıy o r. O n u n irşad e ttiğ i m ille tle r, h e r v ad id e b e şe rin re h b e ri o lu y o r, b ü tü n in san lığ ı irf an ın h e r sah asın d a se v k v e id are e d iy o r. A c ab a K u r'ân 'm m u c iz e o ld u ğ u n u isp at iç in b u n d an b aşk a b ir d e lile ih tiy aç v ar m ıd ır? 107 F. K u r 'â n 'm B ir L is a n H a r ik a s ı O lu ş u 1. K u r'ân -ı K e rim in y aln ız b e lag atin i n az ar- ı itib are alırsak , d ah a ilk n ü z u lü sırasın d a k u v v e tli h atip le ri, e n b e liğ şairle ri sü k û ta m e c b u r e ttiğ in i g ö rü rü z . M ü şrik le r b ü tü n k u v v e tle riy le , silah larıy la, ask e rle riy le , şa irle riy le , h atip le riy le o nun se sin i b o ğ m ak iste m işle r, f ak at h e p si b u tu tu m ların d an ç o k g e ç m e d e n m ah c u p o lm u şlar, o n u n e b e d î se si h e rk e se v e h e r şe y e rağ m e n y ü k se lm iştir. O z am an A rap lar arasın d a H assan b . Sâb it, A m ir b . A k v a', T u f e y l b . A m r, Esv e d b . Se rî, K a'b b . Z ü h e y r, A b d u llah b . R av ah a... g ib i b irç o k şair v e h atip v ard ı. Bu n ların h e p si d e K u r'ân 'm y ü k se k h u z u ru n d a b o y u n e ğ m işle rd ir. A rap ların e n m e şh u r şairle rin d e n L e b îd , ay n ı z am an d a 107 İbn Abdi ’ l-Berr, el-istiâb Fî M a ’rifeti ’l-Ashâb, III, 309; Bir diğer rivayete göre Lebîd, Alak Sûresi nâzil olduğu zam an arkadaşları ile birlikte bu sûreyi görm üş, bunun bir kul kelâm ı olam ayacağını hem en anlayarak R esûlullah ’ ın yanına gidip M üslüm an olm uş ve Kur ’ân-ı Kerim e hayranlığı sebebiyle de bir daha şiir söylem em iştir. Bk. Şem seddin Sam î, Kâm ûs ’l-A ’ lâm, V, 3986; İslâm Ansiklopedisi, VII, 28-29; Ziriklî, el- A ’lâm , VI, 104. 416 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR M u allak at'tan b irin in d e sah ib id ir. Bir g ü n H z . Ö m e r o n a b ir şiir in şad e tm e sin i sö y le m iş, L e b îd ise şu c e v ab ı v e rm iştir: "C e n âb - ı H ak k ın Ba k ara v e A l- i İm ran sû re le rin i g ö n d e rm e sin d e n so n ra b an a şiir y az m ak d ü şm e z ." 108 G ıfar k ab ile sin in şairi Ü n e y s, R e sû l-i Ek re m 'in risale tin d e n h ab e rd âr o larak M e k k e 'y e g e lm iş, P e y g am b e rim iz i d in le m iş, so n ra y u rd u n a d ö n m ü ştü . D ö n d ü k te n so n ra o n a n e g ö rd ü ğ ü so ru lm u ş, o d a şu c e v ab ı v e rm işti: "Bu ad am b ir şair v e y a b ir sih irb az m ı? Şim d iy e k ad ar b irç o k k âh in d in le d im . Fak at M u h am m e d 'in lisân ı, b u n ların lisan ı g ib i d e ğ il. Biz şiirin h e r v e z n in i b iliriz . Fak at o , b u v e z in le rin h iç b irisin i d e k u l lan m ıy o r. Ban a k alırsa M u h am m e d h ak y o l ü z e re d ir, K u re y ş ise b atıl y o ld ad ır" d e m işti. 109 A sh ab d an H z . C afe r, M e ry e m sû re sin i N e c âşî'n in h u z u ru n d a o k u d u ğ u z am an , N e c âşî'n in g ö z le rin d e n y aşlar g e lm iş v e : "Y e m in e d e rim k i, b u sö z , İn c il ile ay n ı m e ş'ale n in ışığ ıd ır" d e m işti.110 Be d ir h arb in d e n so n ra K u re y ş'li e sirle ri k u rtarm ay a g e le n C ü b e y r b . M u t'im , R e sû lu llah ı T û r Sû re sin i o k u rk e n d in le m iş v e k alb i titre m iş ti. 111 O sm an b . M az 'û n , K u r'ân - ı K e rim in b irk aç ay e tin i d in le d ik te n so n ra M ü slü m an lığ ı k ab u l e tm işti. H alid e l- A d v an î d e , P e y g am b e rim iz in T âif 'i z iy are ti e sn asın d a T ârik Sû re sin i o k u rk e n d in le m iş, h e m e n İslâm 'a g irm e k le k alm am ış, ay n ı z am an d a b u sû re n in te siri altın d a k alarak o n u e z b e rle m işti. 112 H z . Ö m e r, c e m aate sab ah n am az ın ı k ıld ırıy o rd u . Y û su f Sû re sin i o k u r k e n g ö z y aşları k ö p rü c ü k k e m ik le rin i ıslatın c ay a k ad ar ağ lam ıştı.113 R e sû l- i Ek re m (a.s.m .) b iz z at K u r'ân - ı K e rim in te b liğ c isi o ld u ğ u h ald e , K u r'ân o k u n d u k ç a, ağ lad ığ ın ı d ah a ö n c e g ö rd ü k .114 2. En k u v v e tli e d ip le r, şairle r, m ak satların ı tasv ir h u su su n d a m u h te lif b e y an ü slu p ların ın n ih ay e t b ir ik isin d e m u v af f ak iy e t g ö ste re b ilir. H e r ü slu p ta ay n ı k u d re ti g ö ste re m e z le r; k e n d i y az ıları b u n a şah ittir. H e le İlm î, ah lak î, h u k u k î, te k v in i m e v z u lard a ay n ı f e sah at v e b e la- g ati g ö ste rm e k h e r k ale m sah ib in e n asip o lac ak şe y d e ğ ild ir. K u r'ân - ı K e rim ise , ih tiv a e ttiğ i b ü tü n b e y an ü slu p ların d a, te lk in b u y u rd u ğ u b ü - 108 M üslim , Fedâilü ’s-Sahâbe, 28; İbn Sa ’d, et-Tabkât, IV, 219-237. 109 Ahm ed, M üsned, I, 461. 110 Ahm ed, M üsned, I, 117. 111 Ahm ed, M üsned, I, 318. 112 Ahm ed, M üsned, III, 335. 113 N evevî, et-Tibyân fî Adâbi H am eleti’l-Kur ’ân, s. 47 vd. 114 Buharî, Fedâilü ’ l-Kur’ân, 35. KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR tü n m e v z u lard a ay n ı k u d re ti, ay n ı f e sah ati v e ■ 417 b e la ğ a ti m u h af az a e tm iş, h arik u lad a b ir m ü k e m m e liy e t g ö ste rm iştir. İşte b u b ak ım d an d a K u r'ân p e k p arlak b ir m u c iz e d ir. 3. En c âz ip m e v z u lara d âir e n g ü z e l b ir tarz d a y az ılm ış e se rle r, b irk aç k e re o k u n d u k ç a h alav e tin i, ru h ü z e rin d e k i te sirin i k ay b e d e r. K u r'ân - ı K e rim ise b ö y le d e ğ ild ir. İn san ç o k k e re b ir ay e t- i c e lile y i y ü z le rc e d e fa o k u m u ş, d in le m iş o ld u ğ u h ald e y e n id e n o k u y u n c a, ilk d e f a o larak o k u y o rm u ş, d in liy o rm u ş g ib i u lv î b ir h e y e c an a k ap ılır, y e n i y e n i h alav e tle r d u y ar, e v v e lc e d ü şü n e m e m iş, an lay am am ış o ld u ğ u n ic e m az m u n lara, işare tle re m u ttali' o lu r. Bu se m âv î h itab e le rin p e k latîf te sirle rin i d e rin b ir h ay re tle h isse d e r d u ru r. İşte K u r'ân - ı K e rîm , b u m az h ariy e ti itib a riy le d e m an e v î b ir m u 'c iz e d ir. 4. K u r'ân -ı K e rim in n ü z u lü z am an ın d a A rab istan ah alisi, A rap li san ın ın b ü tü n in c e lik le rin e v ak ıf, k e n d ile rin e h as, f ıtrî b ir m e z iy e t o l m ak ü z e re p e k f asîh v e b e lîğ b ir h ald e b u lu n u y o rlard ı. Sö y le d ik le ri n u tu k lar, m an z u m e le r lisan b ak ım ın d an p e k p arlak şe y le rd i. Bu n lar b ir tak ım e d e b î b e d ialar v ü c u d a g e tiriy o r, b u b e d ialar b ire r f e sah at v e b e lag at ab id e si say ılıy o rd u . İşte K u r'ân -ı K e rim b ö y le b ir c e m iy e tte n ü z u le b aşlad ı. Bü tü n f asih le re v e b e liğ le re m e y d an o k u d u : "Eğ e r K u r'ân 'm İlâh î b ir k itap o ld u ğ u n d a şü p h e e d iy o r ise n iz o n u n b ir m islin i siz d e g e tirin iz ! H ay ır... O n u n ta m am ın a d e ğ il o n su re sin e o lsu n b ir n az îre y az ın ız ! O n u n m e v z u u n d ak i h ak ik atte n , u lv iy e tte n k at'- ı n az ar, y aln ız ü slu b u n d ak i m ü k e m m e liy e ti, n az m ın d ak i f e sa h a t ve b e la ğ a ti, a sılsız sö z le r ile o lsu n tak lid e ç alışın ız . H ad i o n sû re d e d u rsu n , y aln ız b ir sû re sin in m islin i m e y d an a g e tirin iz ! Bak ın ız m u v aff ak o lab ile c e k m isin iz ? N e g e z e r, siz b u n a e b e d iy e n m u v aff ak o lam ay ac ak sın ız " m e alin d e h itap e tti. G e rç e k te n d e h iç b irisi b u n a m u v aff ak o lam ad ı. K ılıç larıy la ç arp ış m ay ı g ö z e ald ılar d a, k ale m le riy le K u r'ân 'm e n k ısa b ir sû re sin e o lsu n n az îre y az m ak sû re tiy le m ü c ad e le y i g ö z e alam ad ılar. Ç ü n k ü b u h u su s tak i ac z le rin i p e k g ü z e l an lam ış b u lu n u y o rlard ı. A rad an o n d ö rt k ü su r asır g e ç m iş o ld u ğ u h ald e h iç b ir k im se taraf ın d an b ö y le b ir n az ire v ü c u d a g e tirile m e m iştir. İşte b u b ak ım d an d a K u r'ân - ı K e rim p e k m u az z am b ir k e lâm m u c iz e sid ir. • 5. Bu k itab ın tü m ü ay n ı z am an d a y az ılıp d ü n y ay a su n u lm am ıştır. A k sin e p arç a p arç a v e y ıllarc a d e v am e d e n b ir işle m in so n u c u d u r. Ev v e la b irtak ım e m ir v e d ire k tif le r v e rild i v e b u n larla b e rab e r b ir ıslah iç in d e , h are k e tin h e r saf h asın d a v e k arşılaşılan h e r g ü ç lü k v e e n g e lle rd e g ü n ü n şartların a g ö re K u r'ân - ı K e rim in ç e şitli c ü z le ri, b u h are k e tin lid e rin in ağ z ıy la, b az an b irk aç sö z , b az an d a u z u n h u tb e v e k o n u şm alar şe k lin d e 418 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ç ık tı. D ah a so n ra b u h are k e tin tam am lan m ası v e H z . M u h am m e d 'in p e y g am b e rlik v az if e sin in so n a e rm e sin d e n so n ra b u c ü z le r b ir aray a g e tirilip " K u r'â n " ism iy le d ü n y ay a su n u ld u . H a re k e tin lid e rin in if ad e sin e g ö re , K u r'ân - ı K e rim d e y e r alan k e lim e , c ü m le , e m ir, talim at, v aaz v e k o n u şm alar k e n d isin e ait o lm ay ıp A le m le rin R ab b in d e n k e n d i sin e in d irile n k e lam d ır. Eğ e r b ir k işi, b u k e lam ın A llah 'a d e ğ il, h are k e tin lid e rin e ait o ld u ğ u n u id d ia e d iy o rsa o z am an b u n u n iç in in an d ırıc ı d e lille r d e su n m alıd ır. Bu k işi g ö rü şü n ü sav u n u rk e n , d ü n y ad a b ir h are k e t lid e rin in y ıllarc a b ir h are k e ti y ü rü ttü ğ ü n ü , b u n u m u az z am b ir d e v le t v e to p lu m d ü z e n in e d ö n ü ştü rd ü ğ ü n ü , b az an b ir v aiz v e ah lak h o c ası, b az an m az lu m b ir c e m aatin lid e ri, b az an b ir d e v le tin b aşı, b az an sav aş m e y d an ın d a b ir o rd u n u n k u m an d an ı, b az an b ir f atih , b az an b ir av u k at, h a k im , h u k u k ç u , b az an id are c i v e ik tisatç ı o larak k ısac ası, ç e şitli m e v k i le rd e v e şartlard a sö y le d iğ i h e r sö z , v e rd iğ i h e r e m ir v e y ap tığ ı h e r k o n u şm an ın b irle şe re k b ir k itap h alin e g e ld iğ in i v e b u n u n b ir n iz am ın te m e lin i o lu ştu rd u ğ u n u isp atlam ak z o ru n d ad ır. Bu k işi b ü tü n b u sö z v e k o n u şm alar arasın d a h e rh an g i b ir te z at v e y a te n ak u z b u lu n m ad ığ ın ı, h e r y e rd e m e rk e z î f ik ri m u h afaz a e ttiğ in i, h e p sin d e b ir b ağ lan tı, if ad e , ü slu p b irliğ i b u lu n d u ğ u n u d a isp atlam alıd ır. Bu k işi, b u k itab ın b ir in san ak im ın ü rü n ü o ld u ğ u n u d ü şü n ü y o rsa, o in san ın h are k e tin in b aşlan g ıc ın d a sav u n d u ğ u fik ir v e in an ç ları, h ay atın ın so n u n a k ad ar sü rd ü rd ü ğ ü n ü , h a re k e tin b aşlan g ıc ın d a b u n u n h an g i saf h alard an g e ç e c e ğ in i v e b u saf h a lard a n e g ib i tav ırlar alın ac ağ ım se z e c e k k ad ar b asire tli o ld u ğ u n u o r tay a k o y m ak z o ru n d ad ır. Eğ e r b ö y le b ir k işin in , b ö y le b ir e se r m e y d an a g e tirm e sin e im k ân v arsa, o k işiy e v e o n u n e se rin e işare t e d ilm e lid ir. Bu n u n b aşk a b ir e şi o ld u ğ u isp atlan m ah d ır. 115 6. Bu g ü n arad an 1400 k ü su r y ıl g e ç m iş o lm asın a rağ m e n K u r'ân - ı K e rim , A rap e d e b iy atın ın b ir şah e se ri v e e m salin e h iç rastlan m ay an b ir e se rid ir. A rap ç ad a K u r'ân -ı K e rim in se v iy e sin e y ü k se lm e k şö y le d u rsu n , y an m a y ak laşab ile n b ir e se r b ile y o k tu r. Sad e c e b u d e ğ il, K u r'ân - ı K e rim , A rap ç ad a ö y le b ir stan d art m e y d an a g e tirm iştir k i, o n d ö rt asır g e ç m e sin e rağ m e n d ilb ilim i, g ram e r, k o m p o z isy o n ve f e sa h a ti ile b e lag at iç in g e tird iğ i k u rallar v e b o y u tlar b u g ü n d e ay n e n m u h afaz a e d iliy o r. H alb u k i d ü n y an ın h iç b ir y e rin d e h iç b ir d il, b u k ad ar u z u n sü re b ö y le sin e sık ı k u rallar iç in d e v e ay n ı şe k ild e m u h afaz a e d ilm e m iştir. A rad an g e ç e n y ü z y ıllard a h e m e n h e m e n d iğ e r b ü tü n d ille rd e im lâ, y az ı, d e y im , g ram e r, k o m p o z isy o n d e ğ işik lik le ri m e y d an a g e lm iş v e b az ı d il le r tan ın m az h ale g e lm işle rd ir. Fak at K u r'ân - ı K e rim in m u c iz e v î te si rin e b ak ın k i, ay n ı sü re iç in d e A rap ç a'd a g ö z le g ö rü lü r h e rh an g i b ir 115 M evdûdî, a.g.e.JI, 257-258. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 419 d e ğ işik lik o lm am ıştır. K u r'ân - ı K e rim in b ir te k k e lim e si b ile te rk e d il m e m iş v e g ü n lü k k o n u şm alard an k alk m am ıştır. K u r'ân 'm h e r d e y im i v e h e r d arb -ı m e se li b u g ü n d e g e ç e rlid ir. K u r'ân - ı K e rim in k e n d isi A rap e d e b iy atın ın e rişilm e z b ir ö rn e ğ id ir. D ü n y ad a in san ın y az d ığ ı v e y a o r tay a k o y d u ğ u h e rh an g i b ir e se r v e k itap b u ö z e llik le re sah ip say ıla b ilir m i? 116 116 M evdûdî, a.g.e.JI, 255. SONUÇ So sy al ilim le r, p o z itif ilim le r g ib i k e sin , o b je k tif v e so m u t so n u ç lar o r tay a k o y m ay a e lv e rişli d e ğ ild ir. Bu ilim d alların d a araştırm a y ap an lar, b irtak ım f e rd î v e so sy al e tk ile r altın d a k alm ak tan ç o ğ u k e z k e n d i le rin i k u rta ra m a z la r. Ö z e llik le d in ve in a n ç f a k tö rü işin iç in e g ird iğ in d e b u o b je k tif lik d ah a d a g ü ç le şm e k te v e araştırm ac ı, e lin d e o lm ay arak z am an z am an sü b je k tif v e y an lı d e ğ e rle n d irm e le re sap ab ilm e k te d ir. K ısac a ilm i id e o lo jid e n k e sin o larak u z ak tu tm ak b u g ü n e k a d ar m ü m k ü n o lm ad ığ ı g ib i b u n d an so n ra d a m ü m k ü n g ö rü n m e m e k te d ir. Bir araştırm ac ı o larak b iz d e b u g e n e l h ü k m ü n d ışın d a k alam ay ız . A n c ak b u ç alışm am ız ı m ü m k ü n o ld u ğ u n c a o b je k tif v e k o n u y a ilişk in o la rak d ile g e tirile n e n u f ak b ir d e tay v e ih tim ali g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rarak sü rd ü rm e y e ç ab a g ö ste rd ik . G e n e llik le k o n u y a ilişk in id d ialara, sah ip le rin e n isb e t e d e re k v e to p lu h ald e işare t e tm e k le b irlik te z am an z am an am aç ların ın tam o larak an laşılm ası v e sö z le ri ü z e rin d e o b je k tifliğ e e n y ak ın b ir d e ğ e rle n d irm e n in y ap ılm ası iç in m ü ste şrik le rin g ö rü şle rin i u z u n c a ik tib asta b u lu n d u k tan so n ra d e ğ e rle n d irm e y e tab i tu ttu k . A raştırm am ız so n u c u n d a v ard ığ ım ız so n u ç ları an ah atlarıy la v e b ire r p arag raf la şu şe k ild e ö z e tle y e b iliriz : O ry an taliz m in an av atan ı o lan Batı d ü n y asın ın İslam a o lan ilg isi, b u d in in o rtay a ç ık tığ ı ilk y ıllard an itib are n b aşlam ıştır. D ah a so n rak i y ıl v e asırlard a b u te m asın sıc ak m ü c ad e le y e d ö n ü şm e siy le b u k o n u d ak i e se r v e İlm î ç alışm alar d a h asm ân e b ir atm o sf e r iç in d e k ale m e alın m ış v e g e rç e k ç ilik te n alab ild iğ in e u z ak b ir ö z e llik arz e tm iştir. Bu h asm ân e 422 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR tav ır v e ç o ğ u z am an if tiray a k ad ar v aran id d ialar, g ü n ü m ü z e k ad ar d a b ü y ü k ç ap ta sü rü p g e lm iştir. Bu n u n y am sıra o ry an talistle r taraf ın d an ç o k f ay d alı İlm î ç alışm alar d a o rtay a k o n u lm u ştu r. A z ım san m ay ac ak say ıd ak i m ü ste şrik H z . M u h am m e d 'in h ay atı b o y u n c a sam im i v e v ah iy d iy e alg ılad ığ ı K u r'ân 'd ak i b ilg ile re in an an b ir k im se o ld u ğ u n u k ab u l e tm e k te d ir. Bu sam im iy e ti g e rç e k b ir p e y g am b e r o lu şu n a b ağ lay an lar — iste r M ü slü m an o lsu n iste rse Base tti San i g ib i k e n d i d in in d e k alm ay a v e k o n u y u b aşk a şe k ild e d e ğ e rle n d irm e y e d e v am e tsin - k o n u m u z u n d ışın d a k alm ak tad ır. Bu sam im iy e ti g e rç e k b ir p e y g am b e r o lu şu n a d e ğ il d e d e ğ işik f ak tö rle re b ağ lay an ların id d iaların ı ç alışm am ız ın ilg ili b ö lü m le rin d e e le alarak tu tarlılık d e re c e sin i o rtay a k o y m ay a ç alıştık . A raştırm am ız so n u c u v ard ığ ım ız k an aat ise , b u sa m im iy e t itiraf ları g e rç e ğ in if ad e si, b u n u iz ah iç in ile ri sü rü le n id d ialar ise b irtak ım d in î, siy asî, id e o lo jik v e so sy al k ay g ıların ü rü n ü d ü r. H z. M u h a m m e d 'in b aştan b e ri a rtn iy e tli, sa h te k â r ve a ld a tıc ı o ld u ğ u n u sö y le y e n le rin id d iaları ise az ö n c e işare t e ttiğ im iz g ö rü ş ta raf ın d an b ü y ü k ö lç ü d e h ü k ü m d e n d ü şm e k le b e rab e r H z . M u h am m e d 'in , h alk ı arasın d a d o ğ ru lu k v e g ü v e n ilirlik le ü n salm ası, te k e llü f v e su n 'iliğ e tam am e n z ıt o lan e n g in te v az u ' v e f ıtrîliğ i, b aşta h an ım ları, h iz m e tç ile ri, y ak ın ak rab aları, sah ab ile ri v e k e n d isin i tan ıy an h em en h e rk e sin b ü y ü k b ir iç te n lik le k e n d isin e o lan b ağ lılık ları, o n u n g e tird iğ i d in u ğ ru n d a v arların ı y o k ların ı fe d a e tm e k te n ç e k in m e m e le ri, b u d u ru m u n g e re k z ay ıf k e n g e re k g ü ç lü , g e re k h ay atın d a g e re k se v e fatın d an so n ra h iç d e ğ işm e m e si; b asit g ü n lü k m e se le le rd e b ile b ilm e d iğ i k o n u lard a k o n u şm ay arak so n d e re c e ih tiy atlı o lm asın a k arşılık A lla h 'ta n e m ir ald ığ ın ı an lar an lam az h e r tü rlü te h lik e y i, h atta ö lü m ü g ö z e ala rak n e p ah asın a o lu rsa o lsu n h ak b ild iğ in i h ay k ırm ası; tab iî f ak at asîl, sad e f ak at lah û tî, f ıtrî f ak at y ü c e ale m le rle b a ğ lan tılı o ld u ğ u ilk b ak ışta f ark e d ile n v e b irç o k k im se n in im an e tm e sin e te k b aşın a se b e b o lan h al v e tav ırları; ü m m î, e ğ itim v e ö ğ re tim d e n u z ak , e n b ariz v asfı "c e h âle t" o lan b ir to p lu m d a b ü y ü m ü ş o lm asın a rağ m e n in san lığ a su n d u ğ u K itab ın v e "Sü n n e t" ad ı altın d a o rtay a k o y d u ğ u h ik m e tin o n d ö rt asır b o y u n c a b ü y ü k m e d e n iy e tle re k ay n ak lık e tm e si v e b u g ü n b ile K u r'ân 'm e n ç o k o k u n an , say g ı d u y u lan , in c e le m e v e araştırm ay a tab i tu tu lan b ir k itap o lm ası; h ak ik atle b ağ lı v e g e rç e ğ e d ay an d ığ ın ı g ö ste rir d e re c e d e d av asın a h ay atı b o y u nca iç te n lik le b a ğ lılığ ı, k a ra rlılık ve tav iz - siz liğ i... g ib i o n u n şah sıy la ilg ili işare t v e d e lille r b ö y le b ir id d iay ı k ab u l ih tim alin i so n d e re c e z ay ıf k ılm ak tad ır. Ö te y an d an , ilk v ah iy k arşısın d ak i te p k isi, d iğ e r b ir if ad e y le H ira M ağ arasın d a ilk d e fa H z . C e b rail'i g ö rd ü ğ ü n d e g ö ste rd iğ i te laş, "ac ab a b aşım a k ö tü b ir şe y m i g e ld i" e n d işe siy le b u k o n u d a b ilg isin in o ld u ğ u n u KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 423 ü m it e ttiğ i m e rc ile re b aşv u rm ası, o n u n p e y g am b e r o lm a, b ir k itap o rtay a k o y m a k o n u su n d a ö n c e d e n b ir d ü şü n c e sin in b u lu n m ad ığ ın ı g ö ste rirk e n ay n ı z am an d a so n d e re c e iç te n v e sam im i o ld u ğ u n u o rtay a k o y u y o r. İlk d ö n e m d e in e n ay e tle ri h ız lı h ız lı te k rar e d e re k e z b e rle m e y e ç alışm ası v e v ah iy e sn asın d ak i h ali d e su n 'ilik le tam am e n z ıt f ak tö rle r o ld u ğ u n u k o n u y la ilg ili tarih î b e lg e le r g ö ste rm e k te d ir. Ç ü n k ü b ir in san ın d ü şü n ü p tasarlay arak sö y le d iğ i b ir sö z ü sö y le rk e n u n u tm am asın a g ay re t e tm e si n o rm al b ir d u ru m d e ğ ild ir. En ç o k ih tiy aç d u y d u ğ u v e şah sıy la ilg ili h ay atî m e v z u ların sö z k o n u su o ld u ğ u an lard a u z u n sü re v ah y in g e lm e m e si; b ir ara v ah y in k e sin tiy e u ğ ram ası v e p e k ç o k k e z v ah y in k e n d i arz u su n a m u h alif o larak in m e si v e y a o n u n b az ı ic raatların ı ç o k ac ı b ir b iç im d e te n k id e tm e si, iste r " h ilâ f -ı e v lâ " , iste rse b aşk a b ir şe k ild e isim le n d irilsin b az ı h ataların ı tarih e m al e d e re k g e re k k e n d i h ay atı b o y u n c a g e re k se o n d an so n ra y ü z y ıllarc a d ille rd e te k rar e ttirm e si d e o n u n b u k o n u d ak i sam im iy e tin i v e k e n d i sö z le rin e v ah iy g ö rü n tü sü v e rm e g ib i b ir tu tu m u n u n sö z k o n u su o lm ad ığ ın ı aç ık ç a o rtay a k o y m ak tad ır. Y in e h e r in san ın k e n d isin in d e m an asın ı b ile m e d iğ i b ir sö z ü sarfe tm e si v e b u n u y az d ığ ı b ir k itab a k ay d e tm e si m ü m k ü n o lm am ası c ih e tiy le , z a m an z am an H z . M u h am m e d 'in am ac ın ı tam o larak b ile m e d iğ i v e an c ak d ah a so n ra g e le c e k b ir ay e tle aç ık lan an b az ı if ad e le rin K u r'ân 'd a b u lu n m ası; K u r'ân g ib i b ir şah e se rin k e n d i e se ri o lm ad ığ ın ı ısrarla b e lirt m e si d e g e rç e k te n o n u n b u k o n u d ak i d o ğ ru lu k v e sam im iy e tim aç ık ç a g ö s te riy o r. Ç ü n k ü , tarih te z ıd d ı sık ç a v ak i ise d e , k e n d isin e ait ç o k k ıy m e tli b ir e se ri b aşk aların a m ale d e n k im se b e lk i d e h iç y o k tu r. Y in e , z ah ire n tıp k ı d iğ e r sö z le ri g ib i ağ z ın d an d ö k ü le n K u r'ân 'a o lan say g ı v e b ağ lılığ ı, o n u n h ıf z v e b e k asın a g ö ste rd iğ i titiz lik v e b u n u d iğ e r sö z le rin e asla g ö ste rm e m e si v e K u r'ân 'm b u ü stü n lü ğ ü k arşısın d ak i ac z i, o n u n if ad e le rin e e n u f ak b ir d e ğ işik lik v e m ü d ah ale y e c e sare t e d e m e m e si d e K u r'ân 'm , b aşk a, f ak at y ü k se k v e k u tsî b ir k ay n ak tan g e ld iğ in i g ö ste ri y o r. H ay atı b o y u n c a A llah 'ın sö z ü o larak o rtay a k o y d u k larıy la k e n d i sö z ü o ld u ğ u n u sö y le d ik le rin in ü slu p b ak ım ın d an b irb irin d e n f ark lı o l m ası ik i sö z ü n g e rç e k te n f ark lı v e K u r'ân 'm k in in y ü c e v e ü stü n o ld u ğ u n u isp a tla m a k ta d ır. Y in e H z . M u h am m e d 'in R ab b iy le o lan m ü n ase b e tin e b ak tığ ım ız d a o n u n , A llah 'a isn ad v e if tirad a b u lu n m asın ın im k ân sız d e re c e d e g ü ç b ir ih tim al o ld u ğ u o rtay a ç ık ıy o r. M e se lâ, A llah 'a so n d e re c e b ağ lı, O n d an so n d e re c e k o rk an , e m irle rin e k arşı g e lm e k te n n ih ay e t d e re c e d e ç e k m e n , O n u raz ı e tm e k iç in ib ad e te so n d e re c e d ü şk ü n v e O n a so n su z b ir g ü v e n v e te v e k k ü l ile b ağ lıd ır. Bu n a k arşılık A llah d a in k ârı m ü m k ü n o lm ay an , p e k ç o ğ u K u r'ân ay e tle riy le te 'y id v e te sc il e d ilm iş y ü z le rc e m u c iz e y i o n u n e liy le g ö ste rm iş v e h ay atın ın h e r an ın d a o n u h im ay e v e g ö z e ti- 424 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR m in d e b u lu n d u rm u ştu r. Sö y le şin e A llah 'a b ağ lı, A llah 'ın d a b ö y le sin e k u v v e t, m u v aff ak iy e t v e te y it b ah şe ttiğ i b ir z atın k alk ıp d a k e n d i sö z le rin i A llah 'a isn at e tm e si, O n u n ad ın a k o n u şm ası, O n u n ro lü n e g irm e si m ü m k ü n m ü d ü r? H z . M u h am m e d 'in , g e re k k e n d i d ö n e m in d e k i, g e re k se asrım ız d ak i m u h alif le rin in k ararsız lık v e tu tarsız lık ları, p e k ç o ğ u n u n ö n c e d e n ile ri sü rd ü ğ ü id d ialard an v az g e ç e re k o n a im an g e tirm e le ri, im an g e tirm e y e n le rin b ir k ısm ın ın o n u n iç te n , sam im i v e d ü rü st b ir in san o ld u ğ u n u itiraf e tm e le ri b iz e g ö re o n u n p e y g am b e rliğ in in aç ık b ir d e lilid ir. H z . M u h am m e d 'i, sam im iy e t v e d o ğ ru lu k aç ısın d an M e k k e v e M e d in e d ö n e m le rin e g ö re f ark lı d e ğ e rle n d ire n le rin b u y ak laşım ları d a y e rin d e d e ğ ild ir. Z ira d e ğ işik lik ", g e re k ç e o larak ile ri k a rşı " Y a h u d ile re sü rd ü k le ri h a k sız lık e d ip " T a n rı te la k k isin d e k a tı d a v ra n d ığ ı" , "Ek o n o m ik ü stü n lü k h ırsın a k ap ıld ığ ı", "A n tlaşm aların a b ağ lılık g ö s te rm e m e y e b aşlad ığ ı", "C in sî arz u ların a aşırı d ü şk ü n lü k g ö ste rm e y e y ö n e ld iğ i", b a şla d ığ ı" "H z . İb rah im ile K â 'b e in şa sı arasın d a k u rm ay a b ağ "Y ah u d ile rd e n ü m id in i k e stiğ i iç in K ıb le y i d e ğ iştird iğ i" , "Ö ğ le n am az ı v e A şu re o ru c u n u Y ah u d ile rd e n ö ğ re n d iğ i" v e "K u r'ân 'm ü slu p v e m u h te v asın d a d e ğ işik lik m e y d an a g e tird iğ i" id d iaların ın g e r ç e k le b ir ilg isin in b u lu n m ad ığ ı ç alışm am ız d a d e lille riy le o rtay a k o n u lm u ştu r. Ç alışm am ız so n u n d a o rtay a ç ık an d iğ e r b ir g e rç e k d e şu d u r: N e M e d in e n e d e M e k k e d ö n e m iy le ilg ili o larak ile ri sü rü le n h iç b ir m e rc i K u r'ân - ı K e rim e k ay n ak o lac ak n ite lik te d e ğ ild ir. G e re k H z . M u h am m e d 'in ç ağ d aşları, g e re k se g ü n ü m ü z e d e k Şark v e G arb tak i m u h alif le ri, b az an g e n e l v e m ü p h e m b ir if ad e y le o n a K u r'ân 'ı b irile rin in ö ğ re ttiğ i, b ir y e r le rd e n alıp y az d ığ ı; y ap tığ ı tic arî y o lc u lu k lar sırasın d a Eh l- i K itap tan , ö z e llik le R ah ib Bah îra'd an ö ğ re n d iğ i; H an îf d iy e isim le n d irile n v e A l la h 'ın b irliğ in i v e H z . İb rah im 'd e n y ışla rı b e n im se y e n şu v ey a b u k alm a b irtak ım şah ıstan in an ç v e y a şa ald ığ ı; şairle rd e n ve h alk f ik irle rin d e n e d in d iğ i; Sab iîle rd e n ö ğ re n d iğ i; H z . Ö m e r v e b e n z e ri b az ı sah ab ile rd e n b irta k ım g ö rü şle ri aların ın te k te k e le alın ıp alıp K u r'â n 'm a y e rle ştird iğ i id d i h atıra g e le b ile c e k b ü tü n ih tim alle r g ö z ö - n ü n d e b u lu n d u ru larak d e ğ e rle n d irilm iş v e b u say ılan id d ialard an h iç b i rin in K u r'ân g ib i m u az z am b ir k itab a k ay n ak o lam ay ac ağ ı o rtay a k o n u lm u ştu r. M e se lâ, M e k k e 'd e Y ah u d i n ü f u su n b u lu n m ad ığ ı ih tim ali so n d e re c e k u v v e tli o lu p , v arlık ların ı g ö ste re n b ir d e lil v e işare t g ö ste rile m e m e k - te d ir. M e k k e 'd e y a şa d ığ ı sö y le n e n H ıristiy a n la r ise , g e n e llik le d ışarıd an g e lm iş, A rap ç a'y ı iy i k o n u şam ay an , k ö le , iç k i tü c c arı, d e m ir c ilik g ib i z an aatlarla g e ç im le rin i sağ lay an k im se le r o lu p , H z . M u h am - KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 425 m e d 'in b u n larla h aşirn e şir o lm am ası b ir y an a, K u r'ân g ib i, g e ç m iş v e g e le c e k le ilg ili g ay b î h ab e rle r, İlâh iy at v e ah ire tin y ü k se k h ak ik atle ri, e n y ü k se k İn san î v e m e d e n î d ü stu rları e şi v e b e n z e ri g e tirile m e y e c e k y ü k se k f e sah at v e b e lag atla A rap ç a o larak su n an b ir K itab a k ay n ak o lm aları m ü m k ü n d e ğ ild ir. H z . M u h am m e d 'in y ap tığ ı tic arî y o lc u lu k lar d a ik i se f e ri g e ç m e m e k te , b u n lard an b irin d e d o k u z v e y a o n ik i y aşın d a b ir ç o c u k , İk in c i sin d e ise y irm i b e ş y aşın d a, b aşk asın ın se rm ay e siy le tic are t y ap an v e ağ ır b ir e m an e t y ü k ü n ü sırtın d a taşıy an , g e ç im in i sağ lam ak v e se rm ay e sah ib i o rtağ ın ı m e m n u n e tm e k te n b aşk a p e k b ir şe y d ü şü n m e y e f ırsatı o lm ay an b ir k im se d ir. H e r ik i y o lc u lu k ta d a y an ın d a b aşk aları b u lu n u p , b ö y le b ir ö ğ re tim in c e re y an e tm e sin d e n b ir te k k e lim e y le s ö z . e t m e m işle rd ir. Ö te y an d an H z . M u h am m e d 'in y o lc u lu k ları e sn asın d a te m as e ttiğ i f arz e d ile n Eh l- i K itap tan alac ağ ı b ir şe y d e y o k tu . Ç ü n k ü , b u ç e v re le r g e n e llik le y a d in le rin i b ilm e y e c e k k ad ar c ah il v e y a g e rç e ğ in n e re d e o ld u ğ u n u k e stire m e y e c e k k ad ar ih tilaf v e tartışm a iç in d e b u lu n u y o rlard ı. K ısac a H z . M u h am m e d , h e r g ittiğ i y e rd e m u tlak a d ü z e ltil m e si g e re k e n in an ç siste m le ri, d o ğ ru y o la iad e si g e re k e n h u rafe le rd e n b aşk a b ir şe y le k arşılaşm am ıştır. H z . M u h am m e d 'in K u r'ân 'ı, say ıları b ir e lin p arm ak ların ı g e ç m e y e n , m ü p h e m b ir te v h id in an c ın d an b aşk a siste m li b ir ak id e le ri b u lu n m ay an , h atta e n b ilg in le ri b ile A llah 'a n asıl k u llu k e d e c e ğ in i b ile m e d iğ in i iti raf e d e n , b az ıların ın M ü slü m an o ld u ğ u , d e ğ işik g e re k ç e le rle M ü slü m an o lm ay an ların ise , e n y ak ın ların ın İslâm î k ab u l e ttiğ i H an îf le rd e n d e alm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. K u r'â n 'm şa irle rd e n v ey a h alk f ik irle rin d e n alın m ış o lm ası da d ü şü n ü le m e z . ‘ H e r şe y d e n ö n c e , K u r'ân 'm n e ü slu p , n e m u h te v a v e n e d e am aç o larak şiirle h iç b ir ilg isi y o k tu r. K u r'ân , ö z e llik le c ah iliy e şiir v e şairle rin e sıc ak b ak m am ak ta v e o n ları şid d e tle te n k it e tm e k te d ir. K u r' ân 'm b u şe k ild e d e ğ e rle n d ird iğ i şairle rin o n a k ay n ak o lm aları d ü şü n ü le b ilir m i? H z . M u h am m e d 'in iç in d e n ç ık arılıp g ö n d e rild iğ i C ah iliy y e M e k k e 'si n in in an ç v e ad e tle ri ile K u r'ân 'm ö ğ re tile ri arasın d a d a b ir p arale llik b u lu n m am ak tad ır. H e r şe y d e n ö n c e K u r'ân , ilk g ü n d e n b e ri m u tlak te v h id in an c ın ı sav u n m u ş, p u tp e re stliğ i re d d e tm iş, g e ç e rli so sy al d e ğ e rle ri te m e ld e n d e ğ iştirm iş, so n d e re c e y ay g ın o lan h e r tü rlü h u raf e y i re d d e tm iş, m ate ry aliz m i, k ab ile asab iy e tin i, g ad d arlığ ı, ah lak sız lığ ı v e z u lm ü o rtad an k ald ırm ıştır. Ö te y an d an k ay n ak b ak ım ın d an se m av i o lan b az ı g ü z e l in an ç v e h asle tle ri b u laştırıld ık ları c ah iliy e te lak k ile rin d e n te m iz le y e re k ta 'd il v e ib k a e tm iştir. K ısac a K u r'ân , o n lard an 426 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR alın m am ış, o n lar ü z e rin d e c id d i b ir m u rak ıp , h ak e m v e ay ık lay ım ro lü n ü o y n am ıştır. T e z im iz d e , K u r'â n 'm M e k k e 'd e y a şa d ık ları b ilin e n , p u tp e re st, y ıld ız lara v e m e le k le re tap an , d in î tö re n le ri p u tp e re stlik , H ıristiy an lık v e d iğ e r b irtak ım m e z h e p le rin k arışım ı o lan Sab itle rd e n d e alın m ış o lam ay ac ağ ı o rtay a H arran 'a k o n u lm u ştu r. h ac c e d e rk e n , K u r'ân , N ite k im , Sab iîle r, K a b e 'y e K ab e 'y e h ac d e ğ il, y ap ılm asın ı e m re tm iş, o n lar, g ü n e ş d o ğ ark e n , b atark e n v e te p e d e ik e n ib ad e t e d e rk e n , H z . p e y g am b e r b u ü ç v ak itte n am az k ılın m asın ı y asak lam ıştır. H z . P e y g am b e rin , b iz z at K u r'ân 'm e m riy le , k e sin v ah y in b u lu n m ad ığ ı d u ru m lard a z am an z am an sah ab ile riy le istişare le rd e b u lu n d u ğ u d o ğ ru d u r. Y in e , H z . Ö m e r'in b irk aç n o k tad a, d ah a so n ra g e le c e k o lan v ah iy ile ay n ı p arale ld e d ü şü n d ü ğ ü v e b u k o n u d a b ir v ah y in g e lm e sin i arz u e ttiğ i d e g e rç e k tir. A n c ak , g e re k H z . Ö m e r v e g e re k se b ü tü n sah ab ile r, k o y u b ir c e h ale t iç e risin d e b u lu n u rk e n K u r'ân g ib i se m âv î b ir k itap in m e y e b aşlam ış, H z . M u h am m e d , o n u n talim atların a d ay an arak h e r tü rlü in an ç v e te lak k ile riy le b ü tü n b ir A rab istan a m e y d an o k u m u ş, p e y d e rp e y in k ıy ad im an a b ü tü n g e le n g ö ste rm iştir. sah ab ile r in e n K u r'â n , sa y ılı ay e tle re b irk a ç k ay ıtsız n o k tad a H z. şartsız Ö m e r'in g ö rü şü y le p arale llik g ö ste rm işse say ısız n o k talard a d a o n u n in an ç , ah lak v e y aşay ışın ı d ü z e ltm iştir. A lla h 'ın y e ry ü z ü n d e k i h alife si o lan , h e le H z . Ö m e r g ib i p e k tif i ile b ak an m e se le le re im an ın f e rase ti v e se lîm f ıtratın ın p e rs b ir in san ın , h iç b ir z am an d o ğ ru y u y ak alay am a y ac ağ ın ı, m u tlak a y an lış d ü şü n ü p , g e le n ây e tle r tarafın d an d ü z e ltilm e si g e re k tiğ in i sö y le m e k n e d e re c e d o ğ ru b ir y ak laşım o lu r? K ald ı k i, K u r' ân , H z . M u h am m e d d ah il, e n b e lirg in v asf ı c e h ale t o lan b ir asır in san ın ın k e n d i b aşın a b ilm e si m ü m k ü n o lm ay an , İlâh î h ak ik atle r, g ay b î h ab e rle r, k e v n î g e rç e k le r, f ıtratı d e rin d e n d e rin e ih tiz az a g e tire n so n d e re c e h assas, d e n g e li v e ad il d ü stu rlarla d o lu d u r. Bu n ların şu v e y a b u şah sın d ü şü n c e sin in ü rü n ü o ld u ğ u n u sö y le m e k m ü m k ü n g ö rü n m e m e k te d ir. M ü ste şrik le rin M e d in e d ö n e m in d e sö z k o n u su o lab ile c e ğ in i sö y le d ik le ri d ış k ay n ak lara g ö z attığ ım ız d a b u n ların d a K u r'ân 'a m e n b a v e m e rc i o lam ay ac ak ların ı g ö rm e k te y iz . Bu d ö n e m d e H z . M u h am m e d artık ta rih e m al o lm u ş b ir şah siy e t h alin e g e lm iştir. H e r h are k e ti g ö z le n m e k te , h e r sö z ü h af ız alara v e b az an d a satırlara k ay d e d ilm e k te d ir. Bö y le b ir şah siy e tin h atıra g e le b ile c e k istifad e k ay n ak ları b ö y le c e so n d e re c e k ısıtlan m ış o lm ak tad ır. Bu d ö n e m d e ile ri sü rü le n b e llib aşlı ik i k ay n ak v ard ır: M e d in e Y ah u d ile ri v e M e d in e c iv arın d ak i H ıristiy an lar. M e d i n e 'd e H ıristiy an y o k d e n e c e k k ad ar az d ır. N e c ran g ib i ç o k d a y ak ın o l m ay an c iv ar b ö lg e le rd e y aşam ak tay d ılar. KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 427 H z . M u h am m e d 'in K u r'â n 'ı o rtay a k o y ark e n M e d in e li y ah u d ile rd e n y ararlan d ığ ı id d iası y an lıştır. Ç ü n k ü , b ir k e re o z am an a k ad ar K itab - ı M u k ad d e s k ıssaların ı k o n u alan ay e tle rin h e m e n tam am ı ö z o larak in m iştir. O n d an so n ra d e tay say ılab ile c e k b irtak ım b ilg ile rle b o şlu k lar d o ld u ru lm u ştu r. Bu n u n d ışın d ak i K u r'ân ay e tle rin in b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u ta m am lan m ış b u lu n m ak tad ır. Islam m an a ç e rç e v e si iy ic e o lu şm u ş, te m e l le ri sağ lam b ir b iç im d e atılm ış, h atta d e n e b ilir k i, İslam b in asın ın ç atısın a v e b irtak ım d ış te z y in atın a sıra g e lm iştir. Bu aşam ad an so n ra Y ah u d ile rd e n alın ab ile c e k f az la b ir şe y k alm am ıştır. Ö te y an d an M e d in e d ö n e m in d e Y ah u d i d in b ilg in le rin in b ir k ısm ı M ü slü m an o ld u . G e ri k alan lar d a o n a k arşı c e p h e ald ılar v e b ir rak ab e t iç in e g ird ile r. T arih , o rtad a k alan d in b ilg in le rin in v arlığ ın ı k ay d e tm e m e k te d ir. H z . M u h am m e d 'in m ü h te d i h ah am lard an K u r'ân ay e tle rin i alm ası e n az ın d an h o c a ile tale b e arasın d ak i ro lü te rsy ü z e d e c e ğ i, h o c ay ı tale b e , m e tb u u tab i h alin e g e tire c e ğ i iç in m ü m k ü n d e ğ ild ir. K u r'ân 'ı d ü şm an v e rak ip h ah am lard an alm ası d a d ü şü n ü le m e z . M e d in e m e rk e z in d e y aşad ığ ı d ü şü n ü le n te k tü k H ıristiy an ların b aşı Eb û A m ir e r-R âh ib d e K u r'ân 'a k ay n ak o lam az . Ç ü n k ü ilk g ü n d e n itib a re n H z . M u h am m e d 'e c e p h e alm ış v e şid d e tli d ü şm an lığ ın d an M e d in e ' n in d ışın a ç ık m ıştır. Ö z o ğ lu b ile M ü slü m an o lm u ş v e İslam y o lu n d a c an ın ı v e re re k şe h id d ü şm ü ştü r. N e c ran H ıristiy an ların a g e lin c e , Y ah u d ile r iç in sö z k o n u su o lan b irç o k n o k ta o n lar iç in d e sö z k o n u su o ld u ğ u g ib i, b u n lar istifad e y i g ü ç le ştire c e k d e re c e M e d in e 'd e n u z ak ta b u lu n m ak ta, ay rıc a e n ö n e m li d in b ig in le rin i v e ile ri g e le n le rin i M e d in e 'y e e lç i o larak g ö n d e re re k , H z . M u h am m e d ile tartışm ışlar, p e k ç o k so ru ları b iz z at K u r'ân ay e tle ri taraf ın d an c e v ap lan d ırılm ış-, d ah a so n ra b u h e y e t f ik re n m ağ lu b iy e tle rin i itiraf e d e re k M ü slü m an ların h im ay e sin e g irm e y i v e c iz y e v e rm e y i k ab u l e tm iştir. İş b u n u n la d a b itm e m iş, d e le g asy o n u n u n e n ö n e m li ü y e le ri ü lk e le rin d e n g e ri d ö n e re k M ü slü m an o lm u ştu r. A c ab a H z . M u h am m e d d o ğ ru d an d o ğ ru y a K itab -ı M u k ad d e ste n y arar lan m ış o la b ilir m i? A ra ştırm a m ız ın bu so ru y a v e rd iğ i c e v ap da "H ay ır!"d ır. Ç ü n k ü , H z . M u h am m e d 'in ü m m î o lm ası b ir y an a, K itab - ı M u k ad d e sin A rap ç a b ir te rc ü m e si o g ü n iç in h e n ü z m e v c u t d e ğ ild i. İlim b e lli b ir g ru p d in b ilg in in in te k e lin d e o lu p u m u m i istifad e y e aç ık d e ğ ild i. Ö te y an d an g e re k ü slu p v e g e re k se m u te v a b ak ım ın d an K u r'ân ile K itab - ı M u k ad d e s arasın d a ç o k b ü y ü k f ark lılık lar v ard ır. K u r'ân , sö z k o n u su k itap lar ü z e rin d e h ak e m , m u rak ıp v e d o ğ ru ltu c u ro lü n ü o y n ay ıp b az ı n o k taların ı o n ay lam ış, b az ıların ı tad il e tm iş, b az ıların ı ise in san ların ilav e si o ld u ğ u n u b e lirtip re d d e tm iştir. 428 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR D ış k ay n ak lar d iy e if ad e e d e b ile c e ğ im iz bu h u su sla rı b ö y le c e d e ğ e rle n d ird ik te n so n ra, " Iç K ay n ak lar" d iy e ad lan d ırd ığ ım ız H z . M u h am m e d 'in şah sıy la ilg ili o lan ları e le ald ık . K u r'â n 'm , H z . M u h am m e d 'in şah sî te f e k k ü r, m an tık , d e h â v e ç ab asın ın ü rü n ü o lam ay ac ağ ı so n u c u n a v ard ık . H e r n e k ad ar m an tık , p u tp e re stliğ in g e ç e rsiz liğ in i o rtay a k o y m ak iç in y e te rli ise d e b u in an c ın y e rin e g e tirile c e k y o l v e siste m i b ü tü n le v az ım atıy la te sp it e d ip in san ların h ay atın a m âl e tm e k b ir in asm ın işi d e ğ ild ir. Ö te y an d an , şah sî te f e k k ü r, g e ç m iş v e g e le c e ğ in g ay b î d e h liz le rin e n ü fu z e d e m e z , k âin atın Y aratıc ısı o lan A llah 'ı b ü tü n isim v e sıfatlarıy la tan ıtam az , g e ç m iş se m av î k itap ların ru h u n u ö z ü m se y ip , o n ları h u raf e le rd e n arın d ırarak ü z e rle rin d e m u rak ıp ro lü n ü ifa e d e m e z . O y sa b ak ıy o ru z k i, H z . M u h am m e d , K u r'ân in m e d e n ö n c e k itap n e d ir, im an e sasları n e d ir b ilm iy o rd u . D e ğ il k ıy am e te k ad ar g e le c e k b ü tü n b ir in san lığ a, k e n d i k e n d isin e b ile y o l g ö ste rm e k te n u z ak tı. K u r'ân 'ı le b ale b d o ld u ran , k e v n î g e rç e k le r, İlâh î h ak ik atle r, İç tim aî v e ah lak î d ü stu rlar, g ö rü n e n v e g ö rü n m e y e n ale m le r arasın d ak i in c e m ü n ase b e tle r... H z . m u h am m e d 'in şah sî te fe k k ü rü n ü n ü rü n ü o lam az . T e z im iz d e , H z . M u h am m e d 'in , şah sî v e y a İç tim aî e m e lle rin i g e r ç e k le ştirm e k iç in K u r'â n 'ı o rtay a k o y u p A llah 'a isn at e ttiğ in e ilişk in id d iay ı d a e le ald ık . Bu n u , d ü n y a m alın a d ü şk ü n lü k , lid e rlik tu tk u su , c in se l h alk ın ı a rz u la rın ı tatm in , ah lak î v e k o n fo r v e so sy al aç ıd an rah ata ıslah iç in m e y il v e y a sö z le rin e iy i b ir n iy e tle te sir k a z an d ırm a... g ib i ih tim alle r ü z e rin d e d e tay lı b ir b iç im d e d u rd u k . Bu n ların h iç b irin in H z . M u h am m e d iç in sö z k o n u su o lm ad ığ ı so n u c u n a v ard ık . Bir k e re o , h iç b ir z am an d ü n y a m alın a d ü şk ü n lü k g ö ste rm e m iş, d ünya h â z in e le ri e lin e a k tığ ı z am an b ile z a h id â n e y a şa n tısın ı d e ğ iştirm e m iş, z aru ri ih tiy aç ların ın d ışın d a e lin e g e ç e n n e v arsa m u h taç lara d ağ ıtm ıştır. Baz an h af talarc a e v in d e y e m e k p işirm e k iç in ate ş y an m am ış, g ü n le rc e sü re n aç lığ ın ı b astırm ak iç in b ağ rın a taş b ağ lam ış, so f rasın d a b ir ç e şitte n faz la y e m e k b u lu n d u rd u ğ u ç o k n ad ir g ö rü lm ü ş, ü ç g ü n ü st ü ste arp a e k m e ğ iy le o lsu n k arn ın ı d o y u rm am ıştır. Bö y le b ir z atın k o n fo ra d ü şk ü n lü ğ ü n d e n sö z e d ile b ilir m i? H ay atın ın e n h arare tli ilk y irm i b e ş y ılın ı if f e tle v e b e k âr o larak g e ç ire n , e lli y aşların a k ad ar, k ırk y aşın d a e v le n d iğ i b ir te k h an ım la y in e so n d e re c e if f e tle v e h iç b ir d e d ik o d u y a m e y d an v e rm e d e n g e ç ire n b ir z atın c in se l arz u su n u tatm in iç in ay e tle r in d ird iğ i id d iasın ın d a so n d e re c e ç irk in b ir if tira o ld u ğ u , b ö y le b ir z atın e lli y aşın d an so n ra ç o k e v li lik le rin in y ü k se k b irtak ım h ik m e tle re d ay an d ığ ı d a te z im iz d e d e lille riy le iz ah e d ilm iştir. K av m in i, d in î, ah lak î v e İç tim aî aç ıd an ıslah iç in , d ü rü st v e d in d ar b ir in san b az ı sö z le r u y d u ru p A llah 'a isn ad e d e m e z . Ç ü n k ü b u so n d e re c e KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 429 y ü k se k g ay e ile b u h ad siz d e re c e ç irk in tu tu m b irb irin e ay d ın lık v e k a ra n lık g ib i z ıttır; ay n ı şa h ısta to p lan a m a z la r. H z. M u h am m e d , d ü şm an ların ın itiraf ıy la d ah i, h e r tü rlü g ü z e l ah lak ı şah sın d a b u lu n d u ran n e z ih v e m ü ste sn a b ir z attır. Bö y le b ir z atın , h ad d in d e n h ad siz d e re c e d e te c av ü z e d ip , A llah 'a if tira g ib i e n ç irk in sah te k ârlığ a d ü şm e si m ü m k ü n d e ğ ild ir. Bu n o k ta d a te z im iz d e d e tay lı b ir b iç im d e o rtay a k o n u lm u ştu r. A c ab a H z . M u h am m e d f ark ın d a o lm ak sız ın , y an ılarak k e n d i sö z le rin i A llah 'a isn at e tm iş o lab ilir m i? Bu d a m e c n u n o ld u ğ u , b ilin ç altın d ak i arz u ların ın K u r'ân ây e tle ri o larak d ışa y an sıd ığ ı, sara h astası o ld u ğ u , h iste ri v e n e v raste n iy e y ak alan d ığ ı, g ö rd ü k le rin in h alü sin asy o n o ld u ğ u ... ith am ları altın d a ile ri sü rü lm ü ştü r. H z . M u h am m e d g ib i, ru h e n v e b e d e n e n so n d e re c e sağ lık lı, d e n g e li, itid alli, d e h a d e re c e sin d e ak ıllı, b ü tü n b ir in san lığ a m e y d an o k u y ac ak v e A llah 'tan ald ığ ın a in an d ığ ı p re n sip le rin i in san lığ ın c an v e d am ar ların a z e rk e d e c e k d e re c e d e k ararlı b ir in san ın b u tü r ru h î v e b e d e n î h as talık lara m aru z k ald ığ ın ı ile ri sü rm e k , b ü y ü k b ir c e h ale t e se ri d e ğ ilse , k o rk u n ç b ir k in v e p e şin h ü k ü m lü lü ğ ü n ü rü n ü d ü r. Bu rad a işare t e ttiğ im iz b ü tü n id d iaları te z im iz d e d e tay lı b ir b iç im d e e le alıp , g e rç e k le b ir ala k asın ın b u lu n m ad ığ ın ı o rtay a k o y d u k . T e z im iz in Ü ç ü n c ü Bö lü m ü n d e , K u r'ân 'ın ü slu p v e m u h te v asın ın , k e n d i k ay n ağ ın a delaleti ü z erin de d u rd u k . Bu b ö lü m d e d e u laştığ ım ız so n u ç lar şö y le c e ö z e tle n e b ilir: K u r'ân ây e tle ri, ö y le b ir in san ın ç ık ıp d a b az ı sö z le rin in b aşın a " O k u !", "D e k i" , "Em re t!", "Ey N e b î", "Ey R e sû l", "Biz san a v a h y e ttik "... g ib i e k le m e le rd e b u lu n arak A llah 'a isn ad ed eceğ i c in ste n if ad e le r d e ğ ild ir. K u r'ân b aştan b aşa b ir İlâh î ru h v e h av a ak se ttiriy o r. M e se lâ, K u r'ân , m ü b e lliğ i o lan H z . M u h am m e d 'in h iç b ir ü z ü n tü v e se v in c in d e n b ir iz taşım ıy o r. Y irm i ü ç se n e b o y u n c a p e k ç o k ac ı, ıstırap , m u sib e t v e sık ın tıy a m aru z k ald ığ ı g ib i, e n b ü y ü k se v in ç , b aşarı v e z af e rle re d e m az h ar o lan b u z atın , b u e n ö n e m li h alle rin d e n h iç b irin i b ir b e şe r b e d b in liğ i v e y a taşk ın lığ ıy la k o n u alm am ak tad ır. A k sin e y a b u n lard an h iç sö z e tm e m e k te v e y a y ü k se k b ir te v c ih , irşad , d e rs v e ib re t işare tle rin d e b u lu n m ak tad ır. Ö te y an d an K u r'ân , g e re k m u h te v a v e g e re k se ü slu p b ak ım ın d an b e şe rî te am ü l, te lak k i, ö lç ü v e d e ğ e rle rd e n so n d e re c e u z ak v e m ü n e z z e h tir. D iğ e r b ir if ad e y le K u r'ân , b ir f e rd in ru h h alin i, ah lak , y aşay ış v e te lak k ile rin i y an sıtm ad ığ ı g ib i, b e lli b ir to p lu m u n d a z aaf , m e z iy e t, ö lç ü v e d e ğ e rle rin i y an sıtm am ak tad ır. O g e rç e k te n , ale m le rin R ab b i o lan b ir Z âtın , se m âv î, c ih an şü m u l v e z am an ü stü ö lç ü v e d e ğ e rle rin i ak se ttir m e k te d ir. O , İlâh i ilm in p ro je k tö rü y le g e ç m iş v e g e le c e ğ e n ü fu z e ttiğ in i g ö ste re n m u tlak b ir g ü v e n le sö z sö y le r. En o lu m su z v e z ah irî e sb ab d aire - 430 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR sin d e m u v af f ak iy e tte n e n u z ak b ir d u ru m d ak i m ü b e lliğ in in m u tlak z a f e re e re c e ğ in i k e sin b ir if ad e y le d ile g e tirir. Be n z e rin in g e tirilm e sin in , z am an , m e k ân v e m u h atap tah d id i y ap m ad an m ü m k ü n o lam ay ac ağ ım , y in e an c ak A llah 'ın g aran tisin i g ö ste re n b ir e d ay la ilan e d e r. K u r'ân , d e ğ il y aln ız H z . M u h am m e d g ib i ü m m i b ir z atın , o n u n d ö n e m in d e k i b ü tü n in san lığ ın h ab e rsiz o ld u ğ u , h atta ço k a sırla r so n ra g e liştirilm iş te k n ik im k an larla k e şf e d ile b ile c e k p e k ç o k İlm î v e k e v n î g e rç e k le ri ih tiv a e tm e k te d ir. Y in e h e rb irisi b aşlı b aşın a b ir ih tisas alan ı o lan İslâm î ilim le rin an a u m d e le ri, tab ir c aiz se f o rm ü l v e f e z le k e le ri K u r'ân 'd a b u lu n m ak tad ır. Bö y le sin e h ad siz g e n işlik te k i ilim le rin ru h u n u ö z ü m se y ip , b u n c a d ik k atli te tk ik v e tarassu tlar altın d a e n u f ak b ir y an lışlığ a d ü şm e d e n , h atta ç o ğ u z am an asırlar so n ra h ak lılığ ı o r tay a ç ık ac ak b ir k itab ın ü m m î b ir z atın ak im ın ü rü n ü o lm ası m ü m k ü n d e ğ ild ir. Ö te y an d an K u r'ân 'm g e re k d o stların a, g e re k se d ü şm an ların a o lan in k âr e d ilm e z te siri d e o n u n g e rç e k k ay n ağ ın a işare t e tm e k te d ir. O n u n k a d ar, c az ib e m e rk e z i h alin e g e lm iş, u ğ ru n d a ö m ü rle r f e d a e ttirm iş, c an lar v e rd irm iş, o rd u lar se v k e ttirip h ak ik atle rin i d ü n y an ın e n ü c ra k ö şe sin e k ad ar u laştırm ay a aşk v e şe v k le k o ştu rm u ş b aşk a b ir k itap g ö ste rile m e z . Bu g ü n b ile K u r'ân , e n ç o k o k u n an , e n ç o k b asılan , b o l m ik tard a e l le rd e d o laşan , b u n a rağ m e n d e ğ e rin d e n h iç b ir şe y k ay b e tm e y e n te k k i ta p tır. İn san ın h is, b e d e n v e ak ıl d e n g e sin i so n su z d e n e c e k d e re c e d e b ir h assa siy e tle k o ru y arak h ü k ü m le rin i v az e tm iş, e m irle rin i te v c ih te b u lu n m u ş v e h ü k ü m le rin i tatb ik e ttirm iştir. Y irm i ü ç se n e g ib i u z u n b ir z am an z arf ın d a ç o k d e ğ işik v e sile le rle z a m an v e o rtam b ak ım ın d an b irb irin d e n ç o k u z ak şe k ild e in d iğ i h ald e ay e tle r y an y an a k o n u ld u ğ u h ald e ak ıc ılığ ın d an , k o n u b ü tü n lü ğ ü n d e n v e in sic am ın d an h iç b ir şe y y itirm e m e k te d ir. A y n ı an d a h e m k o m u tan , h e m h ak im , h e m d in ad am ı, h e m y ö n e tic i, h e m aile re isi... o lan b ir şah sın b ü tü n b u v e sile le rle , y irm i ü ç se n e g ib i u z u n b ir z am an d a ç o k d e ğ işik h ale t-i ru h iy e le rd e sarf e ttiğ i sö z le rin in b ir k itap b ü tü n lü ğ ü aray a g e tirild iğ in d e iç in d e b ir m e y d an a g e le c e k k arışık lığ ı g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rd u ğ u m u z d a, K u r'ân 'm b e şe r sö z ü o lam ay ac ağ ı g e rç e ğ i b ir k e z d ah a aç ık ç a o rtay a ç ık ac ak tır. BİBLİYOGRAFYA A b d u lb ak î, M u h am m e d . Fu ad , el- M u ' c em il' l-M ü fehres Li Elfaz i' l-K u r' ân ' i' l- K erim , İstan b u l 1990. A b b o tt N ab ia,"Stu d ie s in A rab ie L e te rary P ap y ri II: C o r'an ic C o m m e n tary an d T rad itio n " (1967). A b e l, A rm an d , L e C oran , Bru x e lle s 1951. A hm ed M ith at ( Ef e n d i), M ü dafaa ( Eh l- i İslâ m 'ı N asran iy e te D av e t Ed e n le re K arşı K ale m e A lın m ıştır) , İstan b u l, 1300. Beşâir ( Sıd k - ı N ü b u v v e t-i M u h am m e d iy e ) , D e rsaad e t 1317. A h re n s, K ari, C hristlic hes im Q oran , Z D M G . 84 (1930) e l- A k îk î, N e c îb , el- M u st eşrikû n , D âru 'l- M aarif , 3. Bask ı, I- III, M ısır 1965. A li, C e v ad , el- M u fassal T arihu ' l- A rab K able' l- İslâm , I- IX , Be y ru t 1968-1972 A n d rae , T o r, M ah o m e t, Sa V ie e t Sa D o c trin e .P aris 1945. L e s O rig in e s d e L 'Islam e t la C ristian ism e (T rad u it d e L 'A lle m e n d p ar Ju le s R o c h e ) P aris 1555. e l- A sk alân î, İb n H ac e r Eb u 'l- Fa z l A h m e d b. A li, Fet hu ' l- B arî bi .Şerhi' l- Bu harî, I- X V II, M ısır, 1959. A te ş, A li O sm an , Sü n n etin K abu l v ey a R eddettiğ i C ahiliy e v e Ehl- i K itap Ö rf v e A detleri ( D o k to ra T e z i, 1989, b asılm am ış) A tiy y e tu lla h , M ısriy y e A hm ed , el- K am û su ' l- İslâm î, M e k te b e tü 'n -N e h d a 'l- 432 ■ KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR A v ad , İb rah im , M asdaru ' l- K u r' ân , ( D irâse Fi'l- İ'c h a z i'n - N e f sî) , K a h ire 1986. el- M u steşrikû n v e' l-K u r' ân D âru ' l-H u kû k, K ah ire 1985. Bay rak tar, İb râh im , H z . P ey g am berin Şem aili ( D o k to ra T e z i) , Se h â N e şriy at, İstan b u l 1990. Be d e v i, A b d u rran m ân D e fe n se d e la v ie d u P ro p h e te C o n tre se s D e d rac te u rs.Ed itio n A f k ar, P aris 1990. D e fe n c e d u C o ran C o n tre e s C ritiq u e s, P aris 1989. Be lâz û rî, A h m e d b . Y ah y a, E n sâbü ' l- E şraf, M atb aatu D âriT -M aarif , M ısır 1959. Fu tû hu ' l- Bü ldân , D âru 'l-M aarif , M ısır 1959. Be ll, R ic h ard , W h o W e re th e H an if s? ( T h e M o sle m W o rld ) v . X X 1930. T h e Q u r'ân , ( T ran slate d , w ith a c ritic al re -arran g e m e n t o f th e Su - rah s) , I- II, Ed in b u rg h e 1937, 1939. T h e O rig in o f İslam in its C ristian En v iro m e n t,L o n d o n 1926. In tro d u c tio n to th e Q u r'ân , Ed in b u rg h 1953. Be ltâ c î, M u h am m e d , M edhal Île' d- D irâsât i' l- K u r' ân iy y e, M e k te b e - tü 'ş-Şe b âb , K ah ire 1987. Be rtu e l, Jo se p h , L 'Islam Se s v e ritab le s O rig in e s, I- III, P aris 1981. Birk e lan d ,"O ld M ü slim O p p o sito n A g ain st In te rp re tatio n o f th e K o ran " (1955) Bilm e n , Ö m e r N asu h i, T abakat ii' l- M ü fessirîn , I- II, Bilm e n Basım e v i, İstan b u l 1973. Blac h e re , R e g is, L e C o ran , ( T rad u c tio n N o u v e lle ) I- II, P aris 1949. L e P ro b le m d e M ah o m at, P aris 1952. L e C o ran , (Q u e Sais-je ) P aris 1966. In tro d u c tio n au C o ran , M aiso n n e v e e t L aro se , P aris 1991. H isto ir d e L a L itte ratu re A rab e , P aris 1990. Bo u q u e t, A . C ., C o m p arativ e R e lig io n ( P e n g u in Bo o k s) G re at Britain 1956. Bro c k e lm an n , C. İslâm M illet leri v e D ev letleri T arihi ( T e re . N e şe t Ç ağ atay ) A n k ara 1964. Bu c aille , M au ric e , la Bib le , le C o ran e t la Sc ie n c e , In te rn atio n al Isla- m ic Fe d e ratio n o f Stu d e n t O rg an iz atio n s, K u w ait, ts. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 433 Bu h arî, Eb u A b d illah M u h am m e d b . Eb i'l- H ase n , es- Sahîhu ' l- Bu harî, Ç ağ rı Y ay ın ları, İstan b u l 1981. Bu h l, Fran tz , D as L e b e n M u h am m ad s, L e ip z ig 1930. e l- Bû tî, M . Said R am az an , M in R ev aii' l- K u r' ân , M e k te b e tü T Fa ra b î, D im aşk 1970. C ae tan i, L e o n e , İslâm T arihi (T e re . H ü se y in C ah id ) İst. 1924. Ç ağ atay , N e şe t, İslam Ö n c esi A rap T arihi v e C ahiliy e Ç ağ ı, A n k ara 1957. C h o u raq u i, A n re , L e C o ran ( L 'A p p e l) P aris 1990. C arra d e V au x , L a L e g e n d e d e Bah îra, o u U n m o in e c h re tie n au te u r d u C o ran , P aris 1898. Ç e lik , A li, İslâm ın K abu l v ey a R eddet tiğ i H alk in an ç ları ( H ic az Bö lg e si) D o k to ra T e z i, İstan b u l. C e rrah o ğ lu , İsm ail, " Batıda K u r' ân Ü z erin e A raştırm alar" , A n k ara Ü n iv e rsite si, İ. F. D e rg isi, c . X X X I. T efsir U sû lü , A . Ü . İlâh iy at Fak ü lte si Y ay ın lar, A n k ara 1976. T efsir T arihi, D iy ân e t işle ri Başk an lığ ı Y ay ın ları, A n k ara 1988. C rap o n , P ie rre (d e C ap ro n a) , L e C o ran : A u x So u rc e s d e la P aro le O rac u laire , P u b lic atio n O rian taliste s d e Fran c e , 1981. D an ie l, N o rm an , İslam an d th e W e st: th e M ak in g o f an Im ag e , Ed in b u rg h , 1960. D an işm e n d , İsm ail H am i, G arb İlm in in K u r' ân - ı K erim H ay ran lığ ı, İstan b u l, 1978 D ârim î, Eb u M u h am m e d A b d u llah , Sü n en ü ' d- D ârim î, Ç ağ rı y ay ın ları, İstan b u l 1981. D av e n p o rt, Jau n , H z . M u ham m ed v e K u r' ân - ı K erim (T e re : Ö m e r R ız a D o ğ ru l) İstan b u l 1926 D âv u d , A b d u lah ad , T ev rat v e İn c il' e G öre H z . M u ham m ed (T e re . Y . D o ç . D r. N u sre t Ç am ) N il Y ay ın ları, İz m ir 1988 D e rv e z e , M u h am m e d İz z e t, A sru ' n - N ebî, D aru 'l- Y ak az a, D im aşk , 1946 D o ğ ru l, Ö m er R ız a , K u r' ân D iy a n e t N edir? İşle ri Ba şk a n lığ ı Y ay ın ları, ( İk in c i Bask ı) A n k ara, 1967 D raz , M u h am m e d A b d u llah , In itiatio n au C o ran , P re sse U n iv e rsita- ire s d e Fran c e (P aris) 1951. en - N ebeü ' l- A z îm , M atb aatu 's- Saad e , 1969. İslâm ın İn san a V erdiğ i Y ay ın ları, İstan b u l 1983. D eğ er, ( T e re . N u re d d in D e m ir) K ay ıh an 434 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR Eb u D âv u d , Sü le y m an b . Eş'as e s- Sic istan î, Sü n em i Ebî D âv û d, Ç ağ rı Y ay ın ları, İstan b u l 1981. Eb u Z e h re , M u h am m e d , İslâm ' da C ihad K av ram ı, ( Ç e v : K e m al K a- raağ aç lı ) Fik ir y ay ın ları İstan b u l 1985. M ıû ıadarat Fi' n - N asran iy y e, D âru 'l- İf tâ, R ıy ad Ertu ğ ru l, İsm ail Fe n n î, H akikat N u rları, 1404. Se b il Y ay ın e v i, İstan b u l 1975. îz âle- i Şü kû k, O rh an iy e M atb aası, İstan b u l 1928,O rh an iy e M atb aası, İstan b u l 1928, Ed ib , Eşre f , K u r ’ ân G arb M ü tefekkirlerin e G öre, İstan b u l 1957 Ed o u ard M o n te t, L e C o ran , P ay o t, P aris 1944. Em in , A h m e d , Fec rü ' l- îslâm , Be y ru t, ts. Faz lu rrah m an , A n a K on u larıy la K u r' ân , (trc . A lp aslan A ç ık g e n ç ) A n k ara 1993. G allâb , M u h am m e d , N az arâtü n İst işrakıy y e Fi ’ l- îslâm , ( M e c e lle tü 'l- Ez h e r, N isan 1970 tarih li say ın ın e k i) K ah ire . G au d e fro y -D e m o m b y n e s, M ah o m e t, P aris 1969. G az ali, Eb u H am id M u h am m e d , İhy âu U lû m i' d- D în , I- IV , M ısır, T a rih siz . e l- G az âlî, M u h am m e d , N az arat FiT - K u r'ân , K ah ire 1962 G ib b , H . A . R ., M o h am m e d an ism A n H ib to ric al Su rv ay , O x fo rd U n iv e rsity P re sse 1953. G o e je , M . D e , Q u o tan tio n f ro m e th e Bib le in th e Q o ran an d th e T rad itio n ( Se m itic Sttu d ie s in M e m o ry o f A le x an d e r K o h u t, 1897) G o ld z ih e r, L , L e D o g m e e t L a L o i d e L T slam , ( T rad u c tio n d e P e lix A rin ) P aris 1958. "D ie R ic h tu n g e n d e r Islam isc h e n K o ran au sle g u n g " (1920). G ö lc ü k , Şe rafe d d in v e T o p rak , Sü le y m an , K e lâm , K o n y a 1988. G rim m e , H ., M ah o m m e d , I-II, M ü n ste r 1892, 1895. G u illau m e , A lf re d , İslam (a P e lic an Bo o k s) 1964. e l- H ak îm , M u h am m e d Bak ır, el- M u steşrikû n ve Şü behâtü hü m H av - le' l- K u r' ân , Be y ru t 1985. H ale b î, İn sân u ' l- U y û n , M ısır 1964 H alîl, İm ad u d d în , e l- M u ste şrik û n v e 's- Sire tü 'n - N e b e v iy y e ( "M e n âh ic ü 'l- M u ste şrik în Fî'd - D irâsâ tiT A ra b iy y e tak i m ak ale si. e l- İslâ m iy y e " ) isim li k ita p KU R 'ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR K alû ■ 435 A n i' l- K u r' ân , (B. S. N u rsî'n in , İşârat ü ' l- Î' c âz te f sirin in z e y lin d e k i n e şri, Sö z le r Y ay ın e v i, İstan b u l 1994.) H am id u llah , M u h am m e d , L e P ro p h e te d e L 'Islam , Sa V ie , So n O e u v re , A sso c iatio n d e s Etu d ian ts Islam iq u e s e n Fran c c , I- II, 5. Bask ı, P aris 1989. K u r' ân - ı K erim T arih, (T e re . M . Said M u tlu ), İst. 1965. e l- V e sâik u 's-Siy âsiy y e , D âru ' n - N efâis, 5. Bask ı, Be y rû t, 1405. " H z. P ey g am berin İslâm Ö n c esi ( T e re . Sey ahat leri" A b d u lla h A y d ın lı) A . Ü . İslâm î İlim le r Fak ü lte si D e rg isi, sy . 4; s. 327-342. H an ç e rlio ğ lu , O rh an , R u hbilim Söz lü ğ ü , R e m z i K u tab e v i, 2. Basılış. H atip , A b d u laz îz , G ön ü llerin Fet hin de C ihad, G e n ç lik Y ay ın ları, İstan b u l, 1994. e l- H az re c î, Eb u U b e y d e , (V . 582 H .) , Bey n e' l- İslâm v e' n - N asran iy y e ( K itâbıı Ebu U bey de el- H az rec î) T ah k îk : D r. M u h am m e d Şâm e , M e k te - b e tü V e h b e , 1979 M isi H e y e t, İslâm A n siklopedisi, M illi Eğ itim Bak an lığ ı, İstan b u l 1941. H e y e t, M en âhic ü ' l- M u st eşrikîn Fî' d- D irâsât i' l- A rabiy y e el- İslâm iy y e, M ektebü ' t- T erbiy y eti' l- A rabi Li D ü v eli' l- H alîc , R iy ad , 1405-1985 I- II H e y k e l, M u h am m e d H u se y n , H ay âtu M u ham m ed, M atb aatu 's- Sü n n e - ti'l- M u h am m e d iy y e , K ah ire 1968 H e y se m î, M ec m au ' z -Z ev âid v e M en bau ' l- Fev âid, I-X , Be y ru t, ts. H irsc h fe ld , H artw ig , Ju d ic h e Ele m e n t im K o ran , Be rlin 1878. H u art, C l. U n e N o u v e lle So u rc e d u C o ran , Jo u r. as. Ju ille t- ao û t 1904 H u b b y , Jo z e p h , M an u e l d 'H isto ire d e s R e lig io n s, P aris 1946 e l-H û f î, A h m e d M u h am m e d , M in A hlâkı' n - N ebî, M atab iu '-Eh râm e tT ic âriy y e , 1970. ly az , e l- K ad î, eş- Şifâ bi T a' rîfi H u kû ki' l- M u stafa ( T ah k îk : M u h am m e d K araalı v d .) I- II, D ım aşk , tarih siz . İb n ü 'l- C e v z î, el- V efâ Bi A hv âli' l- M u stafa, I- II, M ısır 1975 İb n Esîr, Ü sdü ' l- G abe, I-V II, 1970. e l- K âm il, I- X III, Be y ru t, 1965. • İb n H an b e l, A h m e d , M ü sn ed, Ç ağ rı Y ay ın ları, İstan b u l 1982. İb n H işâm , es- Sîretü ' n - N abev iy y e (T ah k îk : M u staf a e s-Se k a v d .) M e k te b e tü v e M atb aatü M u staf a e l- Bab î e l- H ale b î (II. Bask ı) , 1955. İb n İsh âk , Sîretü ' İbn i İshak, ( T ah k îk v e ta'lîk , M u h am m e d H am id u l lah ) H ay ra H iz m e t V ak f ı N e şriy atı, K o n y a, 1981. 436 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İND EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR İb n K ay y im , Z âdü ' l- M ead, Fî H e d y i H ay ri'l- İb âd , I- IV , M ısır 1970. İb n u T - K e lb î, K it âbii' l- A sn âm , e l-U staz A h m e d Z e k î P aşa, N e şriy âtu K u lliy âti'l- İlâh iy y ât b i C âm iati A n k ara, 1969 İb n K e sîr, Şem âilii' r- R esû l, Be y rû t, tarih siz , s. 108 İb n K u te y b e , T e' v îlü M u htelefi' l-H adîs, M ısır 1326. İb n M ac e , M u h am m e d b . Y e z îd , Sü n en ü İbn M ac e, Ç ağ rı Y ay ın ları, İstan b u l 1982. İb n M isk e v y h , T ehz îbü ' l-A hlâk v e T athîru ' l- A ' rak, e l- M a tb aa tu 'l- H u se y n iy y e , M ısır 1329 H . İb n Sa'd , et - T abakât ' ü l- K ü bra, I- V III, 1957 İb n T e y m iy y e , el- C ev abu ' s- Sahîh Lim en Beddele D în e' l- M esîh, M at- b aatü 'l-M e d e n î, 1964, K ah ire Irv in g , W ., M ah o m e t an d H is Su c c e sso rs, e d ite d b y R o c h m an n , T h e U n iv e rsity o f W isc o n sin P re ss, M ad iso n , L o n d o n , 1970. İz u tsu , T o sh ih ik o , K u r' ân ' da A llah v e İn san , (Ç e v . Sü le y m an A te ş) , A . Ü . İlâh iy at Fak . Y ay ın ları A n k ara 1975. Jo m ie r, Jac q u e s, Bib le e t C o ran , P aris 1958. K ah ram an , A h m e t, D in ler T arihi, İstan b u l 1965. K araç am , İsm ail, Son su z M u ' c iz e K u r' ân , Ç ağ Y ay ın ları, 2. b ask ı, İstan b u l 1990 K asim irsk i, L e C o ran , P arisl983. K astallân î, Şih âb u 'd - D în A h m e d , el- M ev âhibü ' l- Ledü n n iy y e, bi' l- M i- n ehi' l- M u ham m ediy y e, I- II, Be y ru t ts. K e lle t, E. E., A Sh o rt H isto ry o f R e lijio n s, L o n d o n 1933. K e sk io ğ lu , O sm an , K u r' ân T arihi, İstan b u l 1953. e l- K e ttân î, M u h am m e d A b d u lh ay , et - T erât ibü ' l- İdâriy e (T e re . A h m e d Ö z e l), İz Y ay ın c ılık , İstan b u l 1990 K h aw am , R . R e n e , L e Q o ran , P aris 1990. K h o u ry , A d e l- T e o d o re , P o le m iq u e b y z an tin e c o n tre L 'Islam , ( V IIIe - X IIle s.), L e id e n , 1972. K itâb- ı M u kaddes, K itâb -ı M u k ad d e s Şirk e ti, İstan b u l 1976. K o k sal, M . A sım , H z . M u ham m ed v e İslâm iy et, ( M e d in e D e v ri) Şam il Y ay ın e v i, İstan b u l, tarih siz , I- X I. K u tu b , Se y y id , Fî Z ılâli' l- K u r' ân , Be y ru t 3. b asım ts. K u şe y rî, er- R isâletü T - K u şey riy y e, I- II, M ısır, ts. KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR ■ 437 K ü n slin g e r, D ., C h ristlic h e H e rk u n f t d e r K u ran isc h e n L o t- L e g e n d e , L w o w 1930. Jo m ie r, Jac q u e , T h e Bib le an d th e K o ran , N e w Y o rk , 1964. e l- L e b b ân , el- M u steşrikû n v e' l- îslam , M e c e lle tü 'l-Ez h e r, N isan 1980 say ısın ın e k i. L am m e n s (P e rs), L 'Islam C ro y an c e s e t In stitu tio n s, Be y ro u th , 1943. L e b lo is, L o u is, L e K o ran e t L a Bib le H e b raiq u e , Strasb o u rg , 1887. L e d it, C h arle s J., M ah o m e t, İsrae l e t le C h rist, L a/ C o lo m b e 1956 L e w is, Be rn ard ,T h e A rab s in H isto ry , L o n d o n 1956. M alik b . N e b î, K u r' ân M u ' c iz esi, (te re . Erg u n G ö z e ) T ü rk iy e D iy an e t V ak f ı Y ay ın ları, A n k ara 1991. M arg o lio u th , M o h am m e d an ism , W illiam s- N o rg ate , L o n d o n , 1921. M assig n o n , L a M u b ah ala, P aris, Im r. A d m in id rativ e , 1944. P re fac e d e L o u is M assig n o n , ( M u h am m e d H am id u llah T n Fran sız c a K u r'ân M e âlin in G irişin d e ) P aris, E. D . D . I. F. P aris. M asso n , D e n işe , L e C o ran e t R e v e latio n Ju d e o - C re tie n n e , I- II, P aris 1958. M e v d û d î, Eb u 'L - A la , T arih Boy u n c a T ev hid M ü c adelesi v e H z . P ey g am ber, ( d e rle y e n le r: N âim Sıd d îk î- A b d u lv e k îl A lv î, T e re . D r. N . A h - m e d A srar) P ın ar Y ay ın ları, İstan b u l, I-II. C ihad (T e re . M . Be şir Ery arso y , Şaf ak Y ay ın ları, İtan b u l, 1992 M irz a Be şîr'ü - D în M ah m u d A h m e d , K u r' ân - ı K erim T etkikin e G iriş (T rc . Şin asi Sib e r) A n k ara 1960. M o u b arac . Y .,- L e C o ran e t la C ritiq u e O c c id e n tale , Be y ro u th 1972. A b rah am D an s L e C o ran , P aris 1958. M o n te t, Ed w ard , L e C o ran , P aris 1949. M o sc ati, Sab atin o , H isto ire e t C iv ilisatio n d e s P e u p le s Se m itiq u e , P a ris 1955. M u k allid , T ah a A b d u lf e ttah , el- K asasu ' l- K u r' ân î Bey n e' l- M ü fessirîn . v e 'l- K u ssas K ad îm e n v e H ad îse n D âru 't- T e 'av u n . e l-M u tı'î, A b d u 'l- A z îm İb rah im b . M u h am m e d , İftiraâtü ' l- M ü steşrikîn A le' l- İslâm , K ah ire 1992. M ü n âv î, A b d u rraû f, Fey z u ' l- K adîr Şerhu ' l- C âm i' i' s- Sağ îr, M ısır 1356. M ü slim , Eb u 'l- H u se y n , es- Sahîh, Ç ağ rı Y ay ın ları İstan b u l 1981. N e b h ân î,Y û su f b . İsm ail, el- En v âru ' l- M u ham m ediy y e, Be y ru t 1312. 438 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR N e v e v î, Eb u Z e k e riy a, R iy adu ' s- Sâlihîn , ( T ah . Şu ay b e l- A rn av û t) , M u e sse se tü 'r- R isâle , 17. b ask ı, Be y ru t, 1409. N ic h o lso n , R e y n o ld A ., A L ite rary H isto y o f A rab s, C am b rid g e 1956. N o e ld e k e , T h e o d o r, G e sc h ic h te d e s C o ran s, L e ip z ig , 2. Bask ı 1938 N u rsî, Be d iü z z am an Said , A sâr- ı Bedîiy y e, ( N e şre d e n : A b d u lk ad ir Ba d ıllı)ts . M ektû bat, En v ar N e şriy ât İstan b u l 1979. İşârâtü ' l- İ' c âz Fî M az ân n i' l- İc âz , (T ah . İh san K asım Salih î), Sö z le r Y ay ın e v i, İstan b u l 1994). N w iy a, P au l, Ex e g e se C o ran iq u e e t L an g u ag e M y stiq u e (1970). Ö m e r L u tf i e l- A lim , el- M u steşrikû n v e' l- K u r' ân , M alta 1991. Ö n k al, A h m e t, R esû lu llahın İslam a D av et M etodu , K o n y a 1981. P are t, R u d i e d -D irâsâtü 'l- İslâm iy y e v e 'l- A rab iy y e Fi'l-C âm iatiT - A l- m ân iy y e (T e re . M u staf a M âh ir, K ah ire 1967). P az arlı, O sm an , D in P sikolojisi, İstan b u l 1967. P e şle O e t A h m e d T id jan i, L e C o ran , P aris 1980. e r- R âz ı, Fah re d d in , et- T efsîru ' l- K ebîr, D âru 'l-K u tu b iT - İlm iy y e , T ah ran ts. R e n an , Ern e st, "M ah o m e t e t L e s O rig in e s d e L T slam ism e " ad lı m ak a le si (R e v u e d e s D e u x M o n d e s, 15 A ralık 1851 R ip p in A n d re w Bu lle tin o f th e Sc h o o l o f O rian tal an d A f ric an Stu - d ie s" (1981, 1983) R o d in so n , M ax im e , M ah o m e t, Ed itio n d u Se u il, P aris 1961. R o u x , Je an P au l, e l-İslâm Fi'l-G arb , (T e re . N e c d e H ac e r v e Said e l- İz z ) , Be y rû t, 1960. R u d o lp h e , W ilh e lm , D ie A b h an g ig k e it d e Q o ran s v o n Ju d e n tu m u n d C h irsite n tu m , Stu tte g ard , 1922. Sab ık , Se y y id , Fıkhu ' s- Sü n n e, D âru T -K itâb iT A rab î, Be y ru t 1971. Said , Ed w ard , O ry an taliz m (T e re . N e z ih U z e l, İstan b u l 1982. Sale , G o e rg e s, O b se rv atio n s H isto riq u e e t c re tiq u e su r le M ah o m e ttism e ( D u R y e r'in A l- C o ran isim li e se rin in b aş tarafın d a y e r alm ak tad ır) A m ste rd am , 1775. Salih , Su b h i, M ebâhis Fî U lû m i' l- K u r' ân , D e rsaad e t, İstan b u l, ts. e s-Sâsî, Sâlim e l- H ac , ez - Z ahiretii' l- İstişrakıy y e râsât i' l- İslâm iy y e, M alta 1991. ve Eseru hâ A le' d- D i- KU R ’ÂN VE HZ. PEYG AM BER ALEYH İN D EKİ İDD İALAR A C EVAPLAR e s-Satlî, A b d u 'l- H a fîz , kik v e D irâse" ■ 439 Ü m ey y e b. Ebi' s-Salt, C em ' v e T ah " D iv ân u D im aşk ts. Sc h u o n , Frith jo f , C h ristian ism e / İslam , M ilan o 1981. Sav ary , M ., L e C o ran , P aris ts. Sc h ah t v e Bo sw o rth , Silsile tü A le m i'1- M a'rif e (T e re . M u h am m e d Z ü - h e y r e s- San h û rî) K u v e y t 1978. Sc h ap iro , D ie H ag g ad isc h e n Ele m e n te im Erz ah le n d e n T e ie l d e s K o ran s, L e ip z ig , 1907. Sc h im m e l, A n n e m arie , D in le r T arih in e G iriş, A n k ara 1955. Sib âî, M u staf a, e l- İstişrak v e 'l-M u ste şrik û n , Be y rû t 1979. Sid e rsk y , D ., L e s O rig in e s d e L e g e n d e s M u su lm an e s d an s le C o ran , P a ris 1933. Sim g , Jasp is, Jo h ., K o ran u n d Bib le , L e ib z ig , 1905. Sn o u c k -H u rg ro n je , C h iristian , L a L e g e n d e Q o ran iq u e d 'A b rah am e t la P o litiq u e R e lig ie u se d u P ro p h e te M o h am m e d , 1880. Sp e y e r, H e in ric h e , D ie Bib lic h e n Erz ah lu n g e n im Q o ran , 1931, 1961. Su ru ç , Salih , K âin atın Efen disi A sy a Y ay ın ları, İstan b u l e s- Su y û tî, H z . M u ham m ed' in H ay atı, I- II, Y e n i 1984. C e lâlu d d în , el- İtkan , M u staf a e l- Bâb î e l-H ale b î, K ah ire 1979 Şe n g ü l, İd ris, K u r' ân K ıssaları Ü z erin e, Işık Y ay ın ları, İz m ir 1994, e ş- Şe rk av î, M ah m û d , " el- K u r' ân ü ' T M ec îd" , D âru 'ş- Şa'b , K ah ire 1971. e ş- Şe v k ân î, N ey lu ' l- Ev tar, D âru 't- T u râs, K ah ire , I- V III Şe v k i Eb u H alil, G . L e Bo n Fi'l- M îz ân , D âru 'l-Fik r, D im e şk 1990. el- İslâm Fî K afesi' l- İttihâm , D âru 'l- Fik r, D im e şk 1982. Şib lî, M e v lân â, P ey g am berim iz in R u hân î H ay atı, ( T e re . Ö m e r R ız a), ts. T ab e ri, Eb u C afe r M u h am m e d b . C e rîr, T arih, I- X III, M ısır 1326. e t- T ab e rsî, Eb u A li, M ec m a' u T - Bey ân .fî T efsîri' l- K u r' ân , e l- M e k te b e - tu 'l- İlm iy y e tü T -İslâm iy y e , T ah ran ts. T iritto n , A . S., İslam Be lie f an d P rac tic e s, L o n d o n 1951. e t-T irm iz î, e b u İsâ M u h am m e d , es- Sü n en , Ç ağ rı Y ay ın ları İstan b u l 1982. T isd all, St. C lair,W . T h e O rig in al So u rc e s o f th e Q u r'ân , L o n d o n 1905. T o rre y , C . C ., T h e Je w ish Fo u n d atio n o f İslam , N e w Y o rk , 1933. 440 ■ KU R ’ÂN VE HZ. PEYGAM BER ALEYH İN D EKİ İD D İALAR A C EVAPLAR T ü m e r, G ü n ay ve A b d u rrah m an , Kü çük, D in le r T a rih i, O c ak Y ay ın ları, A n k ara 1988. U m e y y e b . Eb i's- Salt, D îv ân ü Ü m ey y e el- M u kaddem e, T ahkîk: M ü z - d e riş Şu ltis. V e z z ân , A d n ân el- İstişrak v e' l- M u steşrikû n , M e k k e tü 'l- M ü k e rre m e , 1984. W an sb ro u g h , Q o ran ic Stu d ie s: So u rc e s an d M e th o d s o f Sc rip tu ral In te rp re tatio n " 1977. W e n c in c k , A . J., el- M u ’ c em ü ' 1 - M ü fehres Li E lfaz ı' 1 - H adhisi' n - N ebe- v iy y i, L e id in 1962. W att, M o n tg o m e ry , G ü n ü m ü z d e İslâm v e H ıristiy an lık (T e re . D r. T u ran K o ç ) İz Y ay ın c ılık , İstan b u l 1991. T h e In f u e n c e o f İslam o n M e d ie v al Eu ro p e , Ed in b u rg h , 1972. M u h am m e d at M e c c a, O x fo rd , 1953 Y az ır, Elm alılı M u h am m e d H am d i, H ak D in i K u r ’ ân D ili, M atb aai Eb ü z z iy â, İstan b u l 1935, I-IX . Y ıld ırım , Su a t," H adisleri K u r' ân ' la K arşılaşt ırm a M eselesin in K ay n akları" (A .Ü .İ. İ. D e rg isi, A n k ara, 1978. T ay y ib O k iç A rm ağ an ı) s. 106- 114. K u r' ân Beşer Söz ü O lam az " isim li te b liğ i, ( K u r'ân Se m p o z y u m u , Z a m an G az e te si Y ay ın ları, İstan b u l, 1989). K u r' ân - ı K erim v e K u r' ân İlim lerin e G iriş. En sar N e şriy at 1989. Z ak z u k M . H am d i, el- İstişrak v e' l- H alfiy y etü ' l- Fikriy y e H adarî" Li' s- Sara' ı' l- K u w e it 1404. e z - Z e rk an î, M u h am m e d A b d u laz îm , M e n âh ilü 'l-İrf ân Fî U lû m i'l- K u r'ân , M atb aatu İsâ e l- Bâb î e l- H ale b î, ts Z e rk e şî, Be d ru d d în M u h am m e d b . A b d illâh , e l- Bü rh ân f î U lû m i'lK u r'ân (T ah k ik : M u h am m e d b . Eb iT Fa d l İb rah im ) , M ısır 1957. e z - Z irik lî, H ay ru d d în , el- A ' lâm K am û su T erâc im , Be y ru t 1969. ■Biaffitaı * Bu kitap, vesvesenin mahiyeti ve bunun tedavi s e b e p le ri i ve mıuş m r Ü K J ş h k k ıri: ■■■. esenin > c h e p le ri v e ç a re le ri csr\c e lı< 'm m i\('l v rrd ik e e ş iş e r. m ’ .-riı c i i erm ezseniz s ö n e r. ■. ■ ' ‘ if ’ i! in a n ın ı e ıilın o in in h ik m e tle ri ,■ e e n ç rık k im le rd e g ö rü lü r'. ’ : eseflen k o rıım n n ın y o llu n ■ i 1 .-! ■>e<iesf \ e rm e \ o lla rı ■ ■ ire n k koıınva cevaplar bu kitapla... * nedi 'A ( 0 2 1 2 ) 5 5 1 3 2 2p P b x ! " 7 z -'.- i : ’ < ; - * : ' ; v ’ 5 Bu kitapta sevgiyi konu aldık. Türkiye ’de insanlar “Ehl-i Beyti sevenler ve sevm eyenler ” diye ikiye ayrılm aya çalışılıyor. Öyleyse gerçekten Ehl-i Beyt İslam a göre nasıl sevilm eli? Onlara ne tür bir sevgi ve saygı beslenm eli? Problemi kökünden ele alan, çözüm getiren, birlik ve beraberliğe güçlü bir harç koyacak özelliğe sahip olan bu çalışm a, ana kaynaklara dayanarak okuyucuyu işin özüne götürecektir. r ' ' ' •>/ t < „ -" 'r k \‘ \ - i —•——™™ . .( :: n^ı, ^0212) 55132 25 Pbx - ; Peygamber çizgisi: Ku r ’ân ’ın h ayata geçir ilm esidir . 1 Kâinatın tem el kar akter idir . Allah ’ı bilm e san atıd ır . Mod el Mü slüm an m h ayat felsefesid ir . 1 Ve kitapta işlenen konular: Efen d im ize ben zem en in tar zı Peygam b er ah lâkın ın gü zellikler i Peygam b er ah lâkın ı taklit r eçetesi Ah lâk-ı Mu h am m ed înin yor u m u İm an lı n esil m ü jdesi Nefsi sıfır lam a san atı Efen d im izin gönlü n d eki sır lar nesh. B AS IM YAYIN (0212) 551 32 25 Pbx Bu kit a p İslâ m î a n la m ayı ve a n lat m a yı işler ken , b u kon u d a ön em li b azı m e se le le r e p a r m a k b asıyor . Kita p t a n b azı kon u b aşlıkla r ı: 4 Üzer im ize d ü şe n gör e vi t a m ya p ıyo r m u yu z? Ya p m a d ığım ızı m ı söylü yor u z? İn sa n ke n d in i n asıl t eh like ye a t a r ? e Sözü n t e sir i ve d ilin za r ar la r ı Ma n e vi t a h r ib at a ka r şı m a n e vi cih ad Alla h ’ın yar d ım ın a lâ yık ola b ilm e k İslâm ka r d e şliğin in ge tir d ikle r i Mü ’m in in m ü ’m in e en gü zel yar d ım ı Azr ail ka p ıyı çalm a d an ... n e s il BASIM YAYIN (0212) 551 32 25 Pbx

Log In

KUR'ÂN ve PEYGAMBER ALEYHİNDEKİ İDDİALARA CEVAPLAR

KUR'ÂN ve PEYGAMBER ALEYHİNDEKİ İDDİALARA CEVAPLAR

Related Papers

RELATED PAPERS