îs lâ m K la s ik le r i D iz is i
M Ü ŞT Â K B A B A
(D ÎV Â N )
H a z ır la y a n
M EHM ED KEM ÂL GÜNDOĞDU
İ s ta n b u l 1 9 9 7
M İL L Î E Ğ İT İM B A K A N L IĞ I Y A Y IN L A R I: 2 8 3 4
B İ L İ M V E K Ü L T Ü R E S E R L E R İ D İ Z İS İ : 8 2 1
İ s lâ m K lâ s ik le r i D iz is i : 1
K ita b ın a d ı
M ÜŞTÂK BABA
Y ayın K o d u
9 7 .3 4 .Y .0 0 0 2 .1 5 4 3
I S B N 9 7 5 .1 1 .0 9 5 5 .8
B a skı yılı
1997
B askı adedi
5 .0 0 0
K a p a k d iza yn ı
B am ı D A V U N
D izg i, b a skı, cilt
M İ L L Î E Ğ İT İ M B A S I M E V İ
M illî E ğitim B akanlığı
Y a yım la r D a iresi B a şka n lığ ı ’ nın
30.12.1994 tarih ve 8 3 9 9 sayılı ya zıla rı ile
b irin ci d efa 5 .0 0 0 a d et b a sılm ıştır!
MEHMET KEMAL GÜNDOĞDU, 1930 yılın d a , h ep ilim a d ım ı y e
tiştiren b ir a iled en B itlis ’ te d ü n ya ya g eld i. 16 ya şın d a iken T ü rkçe ö ğ
retm en liğ ind en em ekli b a b a sı m erh u m A b d u lkerim G ü n d o ğ d u ’ d a n A ra p ça O s
m a n lIca ve M a n tık o ku d u .
D iya rb a kır Z iya G ö h alp lisesin i b itird ikten so n ra A n ka ra lla h iyet F a
kü ltesin d en m ezu n o ld u . M ezu n iyeti m ü tea kip D iya rba kır Im a m -H atip L i
sesin d e M eslek D ersleri ö ğ retm en liğ in e a ta n d ı.
B itlis ve D iya rb a kır Im a m -H a tip L isesi m ü d ü rlü ğ ü n d e b u lu n d u . 1 9 7 9 y ı
lın d a . isteğ i ü zerin e a n ka ra M erkez Im a m -H a tip L isesi M eslek d ersleri ö ğ
retm en liğin e n a kletti.
B a b a sın d a n ve ö ğ retm en lerind en a ld ığ ı fe y z ve d estekle ed ebiyatla ö zel
m a h iyetle ilg ilen d i.
B ü yü k ced d i 18 ci yü zyıl m u ta sa vvıfla rın d a n Ş em s-i B itlisi h a kkın d a b i
yo g rafik eseri, a m ca za d esi A zm i G ü n d o ğ d u ile b irlikte 1992 yılın d a y a
yım la d ı.
1993 yılın d a em ekliğ e a yrıla ra k, h a len b a zı ça lışm a la rı sü rd ü rm ekted ir.
İÇ İN D E K İL E R
K I S A L T M A L A R ...................................................................
V
Ö N S Ö Z ........................................................................... .......
3
B İR İN C İ B Ö L Ü M
A
M ÜŞTÂK
B A B A ’N I N
HAYATI
A i le s i .............................................................
D o ğ u m u v e ç o c u k lu ğ u
...........................................................
10
E v le n m e s i v e ç o c u k la r ı.. .........................................................
13
T a h s ili ............. ............................................................................
13
Ş a h s iy e ti .....................................................................................
19
Ş e c e r e - i H ila f e tle ta ltifi ...........................................................
23
S ik k e - i Ş e r if le ta ltif i .............................................................
M e v lâ n a S e v g is i. .......................................................................
M u s ik i H a y r a n ı ....................
23
23
24
A lla h A ş ık ı .... .... . .............................................................
25
K â m il İ n s a n o l u ş u ................................................................
26
S e y a h a t l a r ı ........................................................... . ................
26
M ü ş tâ k B a b a d a n B ir H â tı r a ...................................................
28
T a r ik a tı... ..............................................................
29
M o lla Ö m e r z â d e S ü le y m a n E f e n d in in N a s ih a ti ..............
29
S a y g ın lığ ı ........................
30
T a s v ir i .......... ...................................................
K e ş if v e k e r a m e ti. ......... ......................................
E d e b î ş a h s iy e ti ...............................................
T a s a v v u f î r e m iz le r v e  k if P a ş a n ın m e k tu b u .....................
III
36
M ü ş tâ k m a h la s ı ...........................................
38
D iv â n ı ......................................................................................
39
V e f a tı .......................................................................................
40
M e z a r t a ş ı ......................
42
Ş e y h l iğ i .................................................
43
E s e r l e r i ............................
44
D iv â n ın ın n ü s h a la r ı v e n ü s h a ta v s if le r i.. .........................
44
B- M Ü ŞTÂ K
B A B A ’N I N
M Ü R Ş İD L E R İ
1 - Ş e m s - i B i t li s i ..................... . ............................................
48
2 - H a c ı H a s a n - ı Ş ir v â n î .................................
52
3 - Ş e y h A b d ü r r a h im - i Ü n y e v î
( H a c ı H a s a n - ı Ş ir v â n în in h a life s i) . ..............................
64
4 - N a k ib ü l- E ş r a f Ş e y h H a ş a n E f e n d i. ..................... , ......
65
5 - H o c a N e ş e t E f e n d i ........................................................
65
C-
M ÜŞTÂK
B A B A ’N I N
H A L İF E L E R İ
1 - E d h e m B a b a .............. . ...............
71
2 - Ş e y h M u h a m m e d M ü ş tâ k - ı K e m te r î
( E d h e m B a b a n ın h a lif e s i) ..........................................
B ib liy o g r a f y a ...................
75
78
İK İN C İ B Ö L Ü M
D iv â n .................................
81
İ n d e k s ..............................................................
IV
K IS A L T M A L A R
A nk.
A n ka ra
İst.
İsta n b u l
B k z.
B a kın ız
C.
C ilt
S.
S a yfa
Yun.
Y a zm a
M.
M illî K ü tü ph a n e (A nk.) N O : F B 2 9 1
Mİ
M ille t K ü tü p h a n esi A li E m irî M a n zu m E se rler N O : 4 0 3
M2
M ille t K ü tü p h ü n esi A li E m irî M a n zu m E serler N O : 4 0 4
Û
İsta n b u l Ü n iversitesi K ita p lığ ı N O : T 3 8 2 1
v
B İR İN C İ B Ö L Ü M
Ö NSÖ Z
M ü ştâk B a b a yı ta n ıtm a k a m a cıyla 1 9 7 3 yılın d a . "C u m h u ri
y e tim izin 5 0 . yılın d a M ü ştâ k B a b a " in celem e ve a ra ştırm a m ızı
"B itlis B irlik " g a zetesin d e tefrika etm iştik. D a h a ö n ce "18.
A sırd a B itlis O d evrin m ü m ta z şa h siyetleri" a yrı b ir ya zı d izisi
d e 1 9 5 4 y ılın d a "B itlis" g a zetesin d e ya yım la n m ıştı.
B ü tü n b u in celem e ve a ra ştırm a la r n e y a zık ki d a r b ir
çevre için d e ve sa d ece g ü n lü k m a h a llî g a zete sü tu n la rı a ra
sın d a ka lm a ya m a h kû m d ü .
G erek 18. yü zyılda B itlisin kü ltü r b irikim in i ve g erekse M ü ştâ k
B a b a ya zı d izim izi, b u kez b ir kita p h a lin d e ed eb iya t ve sa n a t
sever çevrelere su n m a k a m a cıyla ça lışm a la ra yen id en ko yu ld u k.
E ski n o t ve ya zı d izisin i g ö zd en g eçird ik. E ksik ve ya n lış d erle
m eleri tesb it ettik. K a yn a kla rı in celiyerek, yen i b a zı b ilg iler ed in d ik. B u m eya n d a a ile b ü yü klerim d en ve B itlisd e b a zı ya şlı
zeva td a n d a d in led iklerim izi b ir a ra ya g etird ik. B ö ylece M ü ştâ k
B a b a h a kkın d a ya p ıla n ça lışm a la r ta m a m la n d ı.
Ç a lışm a m ız iki b ö lü m h a lin d e d ü zen len d i. B irin ci b ö lü m ,
M ü ştâ k B a b a n ın h a ya tı, ta h sili, şa h siyeti, şiirlerin d en ö rn e k
lerle e d e b î kişiliğ i, ü stad la rı eserleri ve h a lifelerin d en ; ikin ci
b ö lü m ise, d îvâ n ın m etn in den o lu şu r.
3
Ç a lışm a m ızd a h e c e h a rfle rin e g ö re d ü ze n len e n 1 2 6 4
(1 8 4 8 ) ta rih li O sm a n lıc a m a tb u n ü sh a y ı e sa s a ld ık . Ş iir
ler, d ö rt a y rı y a zm a n ü sh a y la k a rşıla ştırıld ı. T e sb it e d ile n
fa rkla r, d ip n o tla rd a g ö ste rild i. Ş ö y le k i İlk k e lim e m a tb ıf
n ü sh a y a , : işa re tin d e n so n ra ik in c i k e lim e ise k ısa ltılm ış
y a zm a n ü sh a y a a itd ir. B u m e ya n d a m a tb u c n ü sh a d a e k sik
ve y a n lış o la n b a zı b e y t v e kıta la r, y a zm a la ra g ö re d ü
ze n le n e re k , y a n lış ve e k sik le rin g id e rild iğ i d ip n o tla rd a
işa re t e d ild i. B u a ra d a y a p ıla n ta c m irler, ( ) iç in d e b e
lirtild i. M a tb u c d îv â n d a o lm a yıp ta y a zm a la rd a m e vc u t ş i
irler, d îv â n ın so n k ısm ın a ila v e e d ile re k , a lın tı y a p ıla n
n ü sh a la r ve n ü sh a la r a ra sın d a k i fa rkla r d a d ip n o tla rd a
a ç ık la n d ı. Ş iirler, tra n sc irp tio n e sa sla rın a g ö re y a zıla ra k
n u m a ra la n d ırıld ı ve v e zin leri ç ıka rıld ı.
D evrin b ir g elen eğ i o la ra k, A ra p ç a ve F a rsça yı a n a d ili
T ü rkçe g ib i b ilen ve b u d iller ü zerin d e b a şa rılı şiirle r ya za n,
y ü k se k seviyed e b ir kü ltü re sa h ip , ta sa vvu fa â şin â ka yn a kla rın
"m a za n n e" d en o ld u ğ u n u ifa d e ettiğ i M ü ştâk B a b a , n e y a zık
ki b u g ü n e d eğ in g ereğ i g ib i ta n ıtılm a m ıştır. B eklen tim iz o d u r
ki, va ki ça lışm ala r, ilim ve sa n a t se v e r çevrelerce ö n em in e
b in a en ele a lın ır ve d eğ erlen d irilir. Z ira M ü ştâ k B a b a n ın
d îvâ n ı, d îvân şiirin in b ü tü n za ra fet, in celik ve e d e b î sa n a tla rı
içeren eşsiz m ısra fa rla d o lu d u r. Yer, y e r ö zellikle "m ü fred ler"
n a sih a tla rla d o lu ö ğ retici ve eğ iticid ir:
K a n d e b irlik o lu rsa su ltâ n ım
A n d e d irlik o lu r b en im câ n ım
A tv e l-i c ö m r ile h u rrem o la sın
M e cd ü ikb â l ile ekreın o la sın
ik i c â lem d e iki y â rın o la
B iri tevfîk b iri c a vn ü llâ h
S en i o l H a iret-i A lla h ka d ir
E d e L â lem d e m a a rifle şeh ir
4
H ıfz ed e H a zret-i A lla h sen i
Irtişâ d a ri o la sın m ü sta ğ n i
H o şça h ıfz eyle zeb â n ü ka lem in
H a lkı in citm eye şim şîr-i fe m in
D a im a eh l-i kem a lâ t o la sın
Ş em c a -i cem i c -i ta â t o la sın
D e rs ü ted ris ile m eşh u r o la sın
c İlm ü c irfâ n ile m a c m û r o la sın
O ku yu p y a zı ya za sın h er b â r
T a lib -i c ilm o la sın leyi ü n eh â r
B u ça lışm a la rım ızd a h a ta la rım ız o la b ilir. M a a m a fih sa h a
u zm a nla rının h o ş g ö rü lerin e d a ya n a ra k, va ki h a ta la rın g ö ste
rilm esin d en m em n u n iyetim izi b elirtir, şim d id en teşekkü rü b ir
b o rç b iliriz.
K ita b ın h a zırla n m a sın d a , b a zı ko n u la rd a m ü za hir o la n ze
va ta m ü teşekkir o ld u ğ u m u zu b eya n etm eyi İn sa n î b ir va zife
o la ra k tela kki eyleriz.
D o ğ u a slın da b a kird ir. A yrın tılı ve İlm î b ir a ra ştırm a ya ta b i
tu tu lm a sı ka çınılm a zd ır. A n c a k o za m an D o ğ u n u n , d o la yısiyle
B itlisin a yd ın lık g eçm işi g ö zle r ö n ü n e serilerek, kü ltü rü m ü ze
y a p ıla n h izm etler, o rta ya çıka rıla ra k, yö ren in m a c k u s ta lih i
d e ğ işir ka n a a tın d a yız.
B u m ü teva zi a ra ştırm a , isten ilen ilg iye m a zh a r olur, d ü şü
n ü len fa y d a y ı sa ğ la rsa , sa d ece ken d im izi b a h tiya r sa ya cağ ız.
B a h çelievler/A N K A R A 1 9 9 4
M eh m et K em al G Ü N D O Ğ D U
5
A. M ÜŞTÂK
B A B A N IN
HAYATI
A İL E S İ
M ü ş tâ k B a b a n ın a ile s i, H ic r î
1 0 5 1 , M ilâ d î 1 6 4 2 y ılın d a
d e v r in b ü y ü k b ir â lim , f â z ıl, â r if v e m u ta s a v v ıfı M o lla S ü le y
m a n B a b a b a ş k a n lığ ın d a H a k k â r id e n B itlis e g ö ç e d e r . M o lla
S ü le y m a n B a b a d e d e s i S e y y id S ü le y m a n , h a lk ın is te ğ i ü z e r in e
b ir m ü d d e t H a k k â r i b e y liğ i y a p a r . A s lın d a b e y liğ i, A b b a s î
soyundan
g e le n le r y ü r ü tm e k te d ir .
T a r ih î s e b e b le r d o la y is ile
H a k k a r i b e y liğ in i d e r u h d e e d e n S e y y id S ü le y m a n , d a h a s o n r a
g ö r e v i A b b a s î s o y u n a d e v r e d e r . F a k a t n e v a r k i, M o lla S ü le y
m a n B a b a n ın d e v r in d e k i b e y , o n u n h a lk ü z e r in d e k i e tk in liğ in
d e n te d id r g in lik d u y m u ş o la c a k k i, g ö z d a ğ ı v e r m e k ü z e r e ,
M o lla S ü le y m a m s a r a y ın a d a 'v e t e d e r e k d e r k i:
- S e n in c e d d in S e y y id S ü le y m a n , b iz im m e s n e d im iz e g ö z
d ik m iş , f ilâ n ta r ih te ş u n u a lm ış , b u n u a lm ış , b ir s ü r ü e ş y a
to p la m ış , b ü tü n e ş y a la r ı s a n a m ir a s o la r a k k a lm ış tır . B u n la r ı
s e n d e n a lır d ım , lâ k in y in e o c a ğ ın ız a h ü r m e te n v e s e n in k e m â l- i
m a c r if e tin e s ıy a n e te n s e n d e n b ir ş e y a lm a m .
m e s u l v e m e m u lu m
L â k in s e n d e n
( is te ğ im ) b u d u r k i, k e n d im e b ir k â tip
b u lu n c a y a k a d a r b ir k a ç g ü n lü ğ ü n e b e n im d iv â n k â tip liğ im i
y ü r ü te s in .
7
M o lla S ü le y m a n B a b a b u s ö z e , ş u c e v a b ı v e r ir :
- B e h e y b e y im , S e r in y ü z s e n e lik m e v a d d ı m a c e r a y ı b a s d - ı
m u k a d d im e id ü p , b u n c a m ü b a h a s a la r d a n g a r a z ın , b e n i ih â f e ta h v if
( k o r k u tm a k ) is e , " H iç ş ü p h e s iz A lla h v e lile r in in n e b ir k o r k u s u
v e n e d e b ir ü z ü n tü s ü y o k tu r " . Â y e t- i ç e lile s i f e h v a s iy le ( a n la
m ıy la ) o c a ğ ım b e r e k â tın d a n z e r r e k a d a r s e n d e n k o r k m a m .
H a k k â r i b e y i, b u s ö z le r ü z e r in e d o n u p k a lır . M o lla S ü le y
m a n B a b a ö f k e ile te k y e s in e d ö n e r.
D u r u m u ö ğ r e n e n h a lk , " B e h e y c a n ım , b u z a lim v e d e li e m ir ,
b u n c a y o k s u l v e z a v a llıla rı z in c ir le r e v u r d u ğ u y a n ın a k a lıp , ş im d i
d e M o lla S ü le y m a n B a b a y a d il u z a tm a y a m ı b a ş la d ı. B u n u a s la
k a b u l e d e m e y iz ." b iç im in d e te p k ile r in i d ile g e tirir le r . B u te p k ile r
b e y e u la ş ır . Ş e h ir d e g e r g in b ir h a v a e s m e y e b a ş la y ın c a b e y , M o lla
S ü le y m a n m g ö n lü n ü a lm a k v e h a lk ı y a tış tır m a k m a k s a d ıy la b a z ı
h i P a tla r la b ü y ü k m ü r ş id in h a n k â h ın a g id e r . H a lk ın b u te p k ili s ö z
le r in in k e s ilm e s i v e y a tış m a la rı iç in b ir k a ç g ü n lü ğ ü n e d iv â n k â tip
liğ in d e b u lu n m a s ın ı s o n d e r e c e s a y g ılı b ir if a d e ile r ic a e d e r . M o lla
S ü le y m a n , k e n d is in d e n b e k le n e n o lg u n lu ğ u n g e r ç e k b ir n iş a n ı o l
m a k ü z e r e , h a lk ın te p k ile r in i y a tış tırm a k v e f itn e y i ö n le m e k d ü
ş ü n c e s iy le is te m iy e r e k k ıs a b ir s ü r e iç in g ö r e v i k a b u l e d e r . A n c a k
b u a r a d a v e r m iş o ld u ğ u k e s in k a r a r ın ı u y g u la m a y a k o y m a k ü z e r e ,
ta h s il b a h a n e s iy le k ü ç ü k k a r d e ş in i b ir k a ç g ü n s o n r a B itlis e g ö n d e r ir .
B itlis e v a r a n k a r d e ş i, K ız ilc a m i y a n ın d a b ir e v , H e r s a n m a h a lle s i
A v ih s e m tin d e d e b ir b a ğ s a tın a lıp , d u r u m u b ir m e k tu p la k a r d e ş in e
b ild ir ir . M e k tu b u a la n M o lla S ü le y m a n B a b a , b ü tü n h a z ır lık la r ın ı
ta m a m la y a r a k H a k k â r iy i te r k e d ip B itlis e y e r le ş ir .
A ile k ö k e n i h a k k ı n d a M ü ş ta k B a b a , b i z z a t a r a ş tı r m a
la r a g i r iş e r e k  s â r 1 a d lı e s e r in d e a ç ı k la y ı c ı b i l g il e r v e r ir .
Ş ö y le k i:
1
M ü ş tâ k B a b a , Â s â r iil- M ü ş tâ k E s r â r ü l- u ş ş a k . S ü le y m a n iy e k ü tü p h a n e s i
M a h m u d E f e n d i b ö lü m ü , N O : 2 4 2 1 .
8
" S ü la le - i ta h ir e n in ş e c e r e s i k a y b o lu p h a lk a r a s ın d a ik i y ö n lü
v e te v a tü r e n d u r u m b iz le r e in tik a l e tm iş tir .
1 - K a d ir îlik ta r ik a tı s ils ile s in d e y a z ılı o ld u ğ u ü z e r e , ta n ın m ış
ş e y h v e îs lâ m ın ö n c ü le rin d e n s a y ıla n H a k k â r ili v e K u r e y ş k a
b ile s in d e n E b u l- H a s a n A li b in M u h a m m e d b in M e v lâ n â Y u s u f
H a z re tle r in in to r u n la rın d a n o la n v e " İ k in c i A li" o la r a k d a b ilin e n
Ş e m s e d d in A li, H a k k â r i k a z a la r ın d a n Ş a ta k a g e le r e k b u r a y ı k e n
d in e y u r t e d in ir . İ ş te a ta la r ım ız , o r a d a d o ğ u p y e tiş m iş le r , ( Ş e m
s e d d in o ğ u lla r ı) d iy e ta n ın m ış la r d ır .
2 - K u tb u r - R a b b â n î S e y y id A b d ü lk a d ir G e y la n î H a z r e tle r in in
te m iz s o y u n d a n g e le n S e y y id A li v e S e y y id Ş e m s e d d in a d ın
d a k i ik i k a r d e ş , A r a b is ta n d a n g e le r e k Ş a ta k a y e r le ş ir le r . A b b a s î
s o y u n d a n o la n H a k k â r i b e y i, b ü y ü k k a r d e ş S e y y id A liy e b a ğ
lılığ ın ı b e lir tip K a d ir î ü s û lü ü z e r in e k e n d is in e b ia t e d e r . D a h a
s o n r a d a , g e n ç k ız k a r d e ş in i S e y y id A li ile e v le n d irir . D iğ e r
k a r d e ş S e y y id Ş e m s e d d in is e V a s ta n a g e ç e r e k G ö r e n d e ş te y e r
le ş ir . S e y y id A lin in b u e v liliğ in d e n b e ş ç o c u ğ u o lu r .
M ü ş ta k B a b a , g ö r d ü k le r in i, d u y d u k la r ın ı v e b u ld u ğ u b e l
g e le r e d a y a n a r a k e d in d iğ i b ilg ile r i A S Â R m d a ş ö y le a n la tır :
1 2 0 0 H . ( 1 7 8 6 ) y ılın d a G ö r e n d e ş te g ittim . A b d ü lk a d ir G e y la n i s o y u n d a n S e y y id M u h a m m e d H a z re tle r iy le g ö r ü ş tü m . Z a
h i r ilim le r in d e
e m s a ls iz
o ld u ğ u n u
g ö rd ü m ,
a n la d ım .
B â tın
ilm in i v e ta s a v v u fa â ş in â o lu p o lm a d ığ ın ı a n la m a k iç in , a d ı
g e ç e n d e ğ e r li k iş in in a m c a s ı o ğ lu s e y y id A b d u r r a h m a n e f e n
d in in b a n a v e r m iş o ld u ğ u ş e c e r e - i h ila f e ti k e n d is in e g ö s te r d im .
T e b e s s ü m le a lıp o k u d u k ta n s o n r a , â d â b - ı e h lû lla h ile k o n u ş u p :
- Y a M u s ta f a , s e n b iz im h â n e d â n ım ız d a n s m , d iy e k e r â m e tle
b u y u r d u la r .
B ö y le c e M ü ş ta k B a b a , s o y itib a riy le H z . A li e v lâ d ın d a n
o ld u ğ u n u b iz z a t te s b it e ttiğ in i if a d e e d e r .
9
DO Ğ UM U
M ü ş ta k B a b a , 1 1 7 2 H
VE
ÇO CUK LUĞ U
( 1 7 5 9 ) y ılın d a B itlis te d o ğ d u . A s ıl a d ı
M u h a m m e d M u s ta f a ’ d ır. N ite k im m ü h r ü n d e " M u h a m m e d M u s
y a z ılıy d ı. B a b a s ı İ b r a h im , b a b a s ı M o lla
ta f a m ü ş ta k - l d îd â r "
S ü le y m a n h o c a ( H a lk a r a s ın d a H a c ı B a b o ) , b a b a s ı A b d ü lg a f u r
e f e n d i, b a b a s ı m o lla S ü le y m a n B a b a d ır . A n n e s i G ü n e ş h a n ım .
O d a n e s e b e n H z . G a v s -i A z a m E f e n d im iz e u la ş ır . D e v r in in iy i
ta h s il g ö r m ü ş b ir m u ta s a v v ıf ı o lm a k la b e r a b e r , a y n ı z a m a n d a
h a f ız , k u r r a . ş a ir , h a tta t id i 2 . M u h te lif h a tla r d a y e d - i tu la s a h ib iy d i.
M ü ş ta k B a b a , ç o c u k lu k g ü n le r in i ş ö y le a n la tıy o r :
H e n ü z 1 0 y a ş ım d a ik e n , a r k a d a ş la r ım la b e r a b e r o y u n o y
n u y o rd u m .
B abam
c e n n e tm e k â n İ b r a h im
E fe n d i
g e lip
beni
tu tu p a z a r la d ı. G a y e t m a h z u n b ir ş e k ild e ik e n , " B iz e h im m e t
e d e c e k b ir k im s e y o k m u ? " d iy e iç te n iç e y a lv a r ır k e n .
P îr - i m ü ş a r ü n ile y h E f e n d im iz ( H a c ı H a s a n - ı Ş ir v a n î) h ü c r e - i
s a a d e tle r in d e n g e lip b a h ç e -i d e v le tle r in e g id e r ik e n g ü z e rg â h
la r ı o l m a h a ld e n o lm a k lığ ın n e ş e - i ş a r â b - ı ir f a n ile s e k r â n ,
m a n e n d - i s e r v - i r e v â n - ı h ir â m a n g e lip p e d e r im e s e lâ m v e r ip
b u y u r d u la r k i:
- E f e n d i, iş b u m a c s u m s e n in o ğ lu n m u d u r ? , n iç in tu tm u ş s u n ?
s u a lin e c e v a p e tti k i:
- E f e n d im b e n im o ğ lu n d u r . V e lâ k in ç o k h a v a î v e s e v d â îd ir .
H e r ç e n d n a s ih a tle r e ttim s e d e k e lâ m ım ı d in le m e y ip , a s la te r k - i
2
G e r e k S e fin e -i E v liy â - ( H ü s e y in V a s s a f , C . I , S . 1 1 9 ) v e g e r e k s e İ s lâ m
A lim le r i A n s ik lo p e d is i- ( T ü r ld y e g a z e te s i y a y ın la n , C . 1 8 , S . 1 6 6 - 1 6 7 ) n
d e b a b a s ın ın s e y y id S ü le y m a n E f e n d i, H a c ı H a s a n - ı Ş irv a n în in d e a m c a s ı
v e H a k k â r i b e y le r in d e n o ld u ğ u h a ld e , id a r e s in d e k i 2 2 k ö y ü n h a s ıla tın d a n
f e r a g a tla ta r ik - i a ş k a a tıld ığ ı.... İ f a d e e d ilm e k te d ir . O y s a k i y u k a r ıd a
g e ç tiğ i ü z e r e k , s e y y id S ü le y m a n b ü y ü k b a b a s ı, H a c ı H a s a n - ı Ş irv a n î
is e ü s ta d ıd ır . B e y lik y a p m ış d e ğ ild ir . B itlis te d o ğ u p , b ü y ü m ü ş tü r v e te k
b ir k ö y ü b ile y o k tu .
10
lu c b ( o y u n ) v e h e v â e tm iy o r . D e d ik te , n a z a r - ı k im y a , e s e r -i r a h im â n e le r iy le f a k ire n a z a r b u y u r u p , s o n r a p e d e r - i m e r h u m e y e :
- E f e n d i, İ ş b u m a s u m u b a n a b a h ş e y le , d e y ü n u tu k b u y u r
d u k la r ın d a , p e d e r im , z a n n e tti k i iş b u n u n k a b a h a tin i b a n a b a h
ş e y le
deyu
e m ir b u y u r m u ş la r .
E m irle rin e
in k ıy â d a n
babam
e lle r im i ç ö z d ü . E lle r im i tu tu p , h a le t- i c e z b e - i R a b b a n i ile k a h
k a h a ile g ü lü p , " a z a r a z a r b e n i c e n n e t- i ir f a n d a g ö z e t," d e y u
b ır a k tı. B u n u n ü z e r in e h e r n e z a m a n y o ld a k a r ş ıla ş d ığ ım d a
e d ib â n e e lin ö p ü p d e s t b e r - d e s t m a k a m - ı u b u d iy e tte d u r u r d u m .
K e m â l- ı c e z b e - i is tiğ r a k d e g â h "
- O ğ lu m
g e l g ir g ö z ü m e v e g â h , " S e n s e n i b ilir m is in ?
G â h ," o ğ lu m , A L L A H k a n d e d ir ; d iy e z a r a f e t b u y u r u r la r d ı 3 " .
M ü ş ta k B a b a , o n y a ş la r ın d a ik e n b a b a s ın ı k a y d e d e r . O n u ,
b ü y ü k b a b a s ı H a c ı S ü le y m a n H o c a b ü y ü k tü r . H e n ü z b u y a ş
la r d a ik e n M ü ş tâ k B a b a b a z ı ç o c u k s u h a r e k e tle r in d e n d o la y ı
b ü y ü k b a b a s ın ın a z a r ın a m u h â ta p o ld u ğ u n u b iz z a t a n la tır . N i
te k im , a ile m iz le ilg ili b ir m e n k ıb e y i n a k le d e r k e n , M ü ş ta k B a
b a n ın s ö z e k a r ış m a s ı ü z e r in e b ü y ü k b a b a s ı:
- B e h e y o ğ lu m , S e n n e y a m a n b îe d e p , b îş e r m v e b îla h ic â b
o lm u ş s u n , d e y ip a z a r la d ığ ın ı y in e A s â r d a n iz liy e lim :
H e m e n d e r h a l a y a k ü z r e k a lk ıp d e s tin e b ir a s â a lıp
- A sâ
â s ile ri te d ip
iç in
c e n n e tte n ç ık m ış , d iy e ü z e r im e
h a m le e ttik te , o l m e c lis b a ş ım a te n g o lu p ( d a r ) f ir a r a m e c a lim
k a lm a y ıp , h a z ir û n b il- m e c lis e h ib b a la r ı k e n d im e e h l- i e m â n
e d ü p , e m a n ü l- e m â n y a ih v a n d e y ip , Y u s u f - n iş â n , g ir y â n v e
n â lâ n v e r â la r ın d a
c â lis v e n ih â n o lu p , lâ b e k e r ( y a lv a r a r a k )
ş e f a a t o ld u ğ u n d a f e lilla h il-h a m d ş e f a a tla r ı b e r e k â tiy le ta h lis -i
k e r îb â n o lu n d u k ta n s o n r a , h o c a , m ü ş a r ü n ile y h h a z r e tle r i e h ib b a y -ı m e z h u ru n u
3
( h a z ır d o s tla r ı) m u h â ta p e d ü p f a k iri, y a n i
 sâ r, s. 2 9 -3 0 .
11
iş b u h a k ir in ş u r id e -i ş e y d â lığ ın d a n b a h s a ç u p a la v e c h i t- te ş e k k i
( ş ik â y e t e d e r e k ) b u y u r d u lu r k i:
- E y d o s tla r ... B u b u d a la o ğ la n b ö y le k a lırs a , â lim le r z ü m
r e s in d e n o lm a y ıp , z a m a n ım ız ın c a h ille r in d e n o lu r . O l c a h ille r
z ü m r e s in d e n o lm a s ın a r a z ı o la m a m . K o r k a r ım k i, d a lâ le t z ü m
r e s in d e n o lu p , b ir ç a lg ıc ı o ls u n . Z ir a iş b u b u la la a t k u y r u ğ u
k ılla r ın d a n b ir ta h ta ta n b u r y a p ıp , g ö tü rü p b e n d e n h a b e r s iz
o ld u ğ u m k ir a z a ğ a c ı g ö lg e s in d e ç e ş itli n a ğ m e le r le h e r g ü n te re n
n ü m le r le , ta n b u lr c u la r g ib i, ta n b u r ç a lm a y a b a ş la d ı. S ü k u t e d ip ,
h a l- i b îm e â lin e b a k ıp , d in le y ip , m a c n a s iz s e v d â la r a d ü ş tü ğ ü n ü
m ü ş a h e d e e ttim . T a h a m m ü l v e id r â k im ç â k ç â k o lu p , b a ğ ırıp
ç a ğ ır d ığ ım d a , b e n i g ö r ü p k a lk ıp k a ç a r a k , b ü y ü le a n n e s in e g id ip ,
m a h a lle k a d ın la r ı a r a s ın d a , h o c a b e n i d ö v ü y o r d iy e ş ik â y e tte
b u lu n m u ş : B iz i h a lim iz e b ır a k m a z s ın ız k i, b u d â r - ı f e n â d a b ir
e ğ le n c e b u lu p , d e f i s e v d a e d e lim . H o c a is te r k i, b e n i b u
10
y a ş ım d a m e d r e s e y e s o k a , g e c e g ü n d ü z " Z e y d A m r ı d ö v d ü , Z e y d
A m n d ö v d ü " d iy e b in s e n e lik Z e y d ile A tn r k a v g a la r ın a y e n id e n
m ü p te lâ e y le y e . d iy e b îç â r e a n n e s in i ü z m ü ş tü r .
E y d o s tla r , m ü s lü m a n la r ... İ ş te b u b u d a la n ın h â li b ö y le d ir .
K a ld ı k i u ş a k ( ç o c u k ) a z iz , te r b iy e o n d a n a z iz . S iz v e r in iz ,
b e n b u d a la o ğ la n ı d ö v e y im d e , " Z e y d A m r ı d ö v d ü " k a v g a la r ın ı
b e ğ e n m e y ip ta a n v e is tih z a e ttiğ in i k e n d in e g ö s te r e y im . D iy e
b u y u r d u k ta , d o s tla r c e v a b e n :
- S iz in s ü la le - i ta h ir e v e te m iz n e s lin iz in ik tiz a s ı b u d u r k i,
e v lâ d ın ız , b a ş la n g ıç ta ç o ğ u k e z , ş û r id e v e ş e y d â o lu r la r s a d a " o t
k ö k ü n ü n ü s tü n d e b ite r " m e z a y a s ile y in e e z e lî y a r a tılış v e a s liy y e tin e d ö n e r . T e c r ü b e le r le b u d u r u m s a b ittir . İ h ş a a lla h , b u to r u n u z
d a , n e tic e itib a r ile s ü la le - i g ü z in y o lu n a d ö n e r , d e r le r . N ite k im
M ü ş ta k B a b a , b ir g a z e lin d e b u n o k ta y a ş ö y le te m a s e d e r :
H e r k im in n e s li ş e r e f y â b o la ç ü d ü r r - i s a d e f
A n a m â n e n d o la m a z r e n g ile h e r s e n g - i h a z e f.
12
ÇO CUK LARI
EVLENM ESİ V E
B e lli b i r ç a ğ a g e le n M ü ş ta k B a b a , B itlis te e v le n ir . B u
e v lilik te n b ir i e r k e k , ik is i k ız o lm a k ü z e r e ü ç ç o c u ğ u o lu r .
K ız la r d a n b ir is in i T a f te h a n e d a n ın d a n A h m e t b e y le , d iğ e r in i
d e A h m e t M u h lis P a ş a ile e v le n d ir e r e k m ü r ü v v e tle r in i g ö r ü r .
E d h e m B a b a g ib i b i r e v lâ d y e tiş tir m iş o lm a s ı, o n u n n e d e r e c e
id e a l
ve
m ükem m el
b ir a ile
r e is i o ld u ğ u n u n
b e lir g in b ir
k a n ıtıd ır.
O k u m a n ın y a z m a n ın v e k ü ltü re l y ö n d e n y e tiş m e n in g e r e ğ in i
m ü d r ik b ir ü s ta d ın , f a z ç o ç u k la n n i b u n d a n n a s ib d a r e tm e m e s i
a s la d ü ş ü n ü le m e z . O n la rı, h e r y ö n d e n e ğ itip , id e a l b ir a n n e o la r a k
y e tiş tir d iğ i b ir g e r ç e k tir . Z ir a M ü ş ta k B a b a , k â m il b ir in s a n id i.
İ s ta n b u l E y ü p te S e lâ m î E f e n d i d e r g â h ın d a , m e ş ih a tı v e k â le
tin d e ir ş â d g ö r e v in i s ü r d ü r ü r k e n , b u k e z , S e lâ m î E f e n d i m e r h u
m u n d u l h a n ım ıy la d a e v le n d i. B u e v lilik te n b ir f a z ç o c u ğ u o ld u .
Ç o k y a ş a m a y a r a k k ü ç ü k y a ş d a v e f a t e tti. D e r g â h d a m e d f u n d u r .
T A H S İL İ
T a r ih in d e r in lik le r in d e n g e le n v e g e r ç e k a n la m d a b ir k ü ltü r
y u v a s ı o la n a ile d e , M ü ş ta k B a b a n ın o lg u n la ş m a s ı, k â m il in s a n
o lm a s ı b ir k a ç d e v r e d e ta m a m la n ır .
I. D E V R E :
T a h s il iç in a d ım ın ı a ttığ ı ilk d e v r e d ir. H e n ü z
1 5 y a ş ın d a
o la n M ü ş ta k B a b a , " A m m - i b ü z ü r g ü m " ( B ü y ü k a m c a m ) d e d iğ i
Ş e m s - i B itlis i ( H a c ı M a h m u d H o c a ) n ın h u z u r u n d a d iz ç ö k e r e k
te m e l e ğ itim in i a lm a y a b a ş la d ı. O n d a n s a d e c e z a h ir î ilim le r
k o n u s u n d a g e r e k e n f e y z i a ld ı. Y ılla r s o n r a b ir g ü n , b ü y ü k o ğ lu
A b d u lg a f u r E f e n d iy e d e r s v e r m e k te ik e n h u z u r u n a v a r a n M ü ş
ta k B a b a y a Ş e m s - i B itlis i:
13
" M u s ta f a o ğ lu m ... İ ş b u c ilm - i ş e r ia t- ı z a h ir iy y e y i ta h s ild e n
m e r a m - ı k e lâ m , H a z re t-i s e y y id ü l- e n â m c a le y h i e f d a lü s - s e lâ m
E f e n d im iz i a h s e n - i r ız a ile ile e ş ğ a v e b a c d e h u z a h ir - i ta r ik a t- ı
a liy y e le r i o lu p e f a l - ı ş e r if in e ita a t v e h a l- ı a m im ü l- a c m â l- i
ş e r if a n e le r i o la n s e r a y ir - i h a k ik a ta â r if o lm a y a m e y i v e r a ğ b e t
b ir le
v a s ll- ı m ü te e h h il- i h ü v v iy e t o lm a k tır " ,
d e y ip , M ü ş ta k
B a b a y ı s a m im i d o s tu H a c ı H a s a n - i Ş ir v a n îy e g ö n d e r ir 4 .
2. D E V R E:
B u d e v r e , M ü ş ta k B a b a n ın m a c n e v iy a t y o lu n a g ir d iğ i d e v
r e d ir . M ü ş ta k B a b a , b iz z a t a n la tır :
15
y a ş ım a
g e ld iğ im d e z a h ir ilim le r i ta h s ile k o y u ld u m .
U le m a - i z a h ir iy y e le r le m a h a lid a t e ttik ç e , H a c ı H a ş a n H o c a y ı
b id a t e h li a n la y ıp , k a ç a r , in k â r e d e r , h a r e k â t v e m u a m e le
le r in in g a y r - ı m e ş r u o ld u ğ u n u z a n n e d e r d im . B ö y le s u - i z a n d a
b u lu n u p b e ş s e n e e v liy â y ı m ü n k ir o ld u m . A n c a k b i r ş e b ,
â le m - i m a c n â d a g ö r d ü m k i p îr - i m ü ş a r ü n ile y h ( H a c ı H a s a n - i
Ş ir v a n î) E f e n d im iz h a z r e tle r i h ü c r e - i s a a d e tle r in d e te r b iy e - i
d e r v iş â n b u y u r u r la r . F a k ir d a h i h u z u r - i f e y z ü n - n u r la r m a le -
d e d - d u h û l:
" G e l o ğ lu m g e l. İ n k â r ı b ır a k ik r â r a ç a lış , z a h ir i b ır a k b â tın a
d u r u ş , f u d lu n u b ır a k a s lın a k a v u ş " , d iy e r e k b a ş ım d a n s ığ a y a
s ığ a y a m ü b a r e k d e s t- i k e r â m e t p e y v e s tle r in i s in e - i f a k ir a n e
le r im e in d ir ip m ü n ş a k ç o r a p ip i in c iliğ in d e b ir m ik d a r a lâ c a
a lâ c a ip le r ç ık a r ıp y u m a k y u m a k e d ip a ttı. U y k u d a n b id â r
o ld u k ta , d e r u n u m u
( d o p d o lu )
ş e v k ile m e ş h u n v e c d
u
h â l m â lâ - m â l
z ü lâ li v is â l b u lu p , b ü tü n ü y le in k â r d a n u z a k la ş ıp
g a f le tte n k u r tu ld u m , te v b e g u s lu y a p tım . D a h a s o n r a ş e y h in
4
A lla h v e lile r i, H a k e r le r in in , k im in e lin d e b iç im le n ip , k â m il in s a n o la
c a ğ ın ı m a c n e n k e ş f e d e r le r . B u n e d e n le M ü ş ta k B a b a , m a c n e v iy a t d e r s i
a lm a k ü z e r e , b ü y ü k a m c a s ı ta r a f ın d a n H a c ı h a s a n - ı Ş ir v â n îy e g ö n d e r ilir .
14
h u z u r u n a v a r ıp , e d e p le m ü b a r e k a y a k la r ın ö p ü p a ğ la d ım v e
iş b u g a z e li te re n n ü m e ttim 5 .
P â d iş â h ım s a n a b e n b e n d e - i f e r m â n o la y ım
’
H â k - i p â y in d e ş e h â h â k ile y e k s â n o la y ım
D iy e r e k ta z a r r u c d a b u lu n d u m . H a c ı H a s a n - ı Ş ir v m î:
" E y o ğ lu m M u s ta fa .. S in e n i g e n c in e - i u lu m - i b â tm iy y e e y le
k i, u le m â - i b â tm iy y e n in s ır r - ı b e r h a f iy y e le r i s e c e n c e l- i z a m ir
ilh â m - ı p e z îr in e a k s - i e n d â z v e s e n d a h i a n la r g ib i a s h â b - ı
r â z d a n o la ş ın " d e r v e F a r s ç a u z u n b ir ş iir o k u r . A r k a s ın d a n
D e r v iş H â lid m u s ik î ic r a s ın a b a ş la r . B u n u n ü z e r in e M ü ş ta k
B aba:
A lla h b ilir n e â le m o ld u
C â n â n ile c â n h e m - d e m o ld u
R e f o ld u s u r a d ik a t-ı e ş b â h
M ü ş ta k c e m â le m a h r e m o ld u .
g a z e lin i in ş â d e d e r .
B ö y le c e M ü ş ta k B a b a , h e n ü z 2 0 y a ş la r m d a ik e n , m a c n e v iy a t
y o lu n u g ir e r e k H a c ı H a s a n - ı Ş ir v â n îy e k a p ıla n ır . İ k in c i ü s ta
d ın d a n k a ç y ıl d e r s g ö r d ü ğ ü k o n u s u n d a h iç b ir b ilg im iz y o k tu r .
A n c a k ü s ta d ın ın ç iz d iğ i is tik a m e t d o ğ r u ltu s u n d a h a r e k e t e d e r e k
ta s a v v u f a la n ın d a m e r h a le le r a ş m a y a , ç e tin r iy a z e t, h a lv e t v e
u z le t d e v r e le r in i y a ş a m a y a , k iş ilik y ö n ü n d e n y e tiş m e y e , k e n
d in i H a k y o lu n a ta m a m e n a d a y a r a k g e r ç e k b ir g ö n ü l e r i o lm a y a
b a ş la m ış tır . A r tık M ü ş ta k B a b a n ın , d u r m a d a n k e n d in i y e n ile
m e s i v e k e n d in i a ş m a s ı, is tik b â l v a c d e d iy o r d u .
H a c ı H a s a n - i Ş ir v â n îy e k a p ıla n a n M ü ş ta k B a b a , s ü lû k ü n ü
ta m a m la d ık ta n s o n r a n a il- i h ilâ f e t o la r a k ir ş â d g ö r e v in e b a ş la d ı.
5
 sâ r, s. 3 1 -3 3 .
15
H a c ı H a s a n - i Ş ir v â n îd e n M ü ş ta k B a b a , s a d e c e ta s a v v u f
d e ts i a lm ış d e ğ il, a y n ı z a m a n d a m u s ik iş in a s ü s ta d ı, o n u , m u s ik î
a la n ın d a d a y e tiş tir e r e k to p lu m a a r m a ğ a n e tm iş tir . M u s ik în in
b ü tü n
in c e lik le r in e v a k ıf o la n M ü ş ta k B a b a , r u h h a s ta la r ın ı
te d a v i e tm e k te o n u n b ir v a s ıta o ld u ğ u n a k e s in lik le in a n m ış tır.
B ir ş iir in d e ş ö y le d e r :
E h l- i ş ik e m id r â k e d e m e z m u s ik i c ilm in
P â k iz e - e d â c â n â s a f â r u h a ğ id a d ır
 v â z - ı b ü le n d il« e d e m iş H a z re t-i L o k m â n
H ik m e tle te ğ a n n i m a r a z - ı c a ş k a d e v a d ır .
B A Ğ D A T Y O L L A R IN D A :
M ü ş tâ k B a b a , s ü lû k ü n ü ta m a m la m ış tır a r tık . M a n e v î y ö n d e n
g e liş m iş o lg u n la ş m ış , " h a m ik e n p iş m iş " g e r ç e k b ir g ö n ü l e r i
o lm u ş tu r . A ld ığ ı m a c n e v i b ir iş a r e tle B a ğ d a ta g id ip , G a v s - i
A 'z a m ın k a b r in i z iy a r e t e d e r . B u h u s u s u F a r s ç a b ir ş iir in d e
( ta ra f ım d a y a p ıla n a ş a ğ ıd a k i te rc ü m e d e ) ş ö y le d ile g e tir ir :
1-
G e ld i C u m a a k ş a m ı ç ü n b ir ş a d a
B a ğ d a t Ş â h m d a n iş ittim b ir n id â
2-
c  l- i ş â h E v liy â p a d iş a h ın d a n
H a z re t-i Ş e y h d e d i k i y a M u s ta f a
3-
D a c v e t- i S u ltâ n â ş ik â r y e tiş ti
Ş a b r u k a r a r h a n e m y a n d ı tu tu ş tu
4-
S a y ıs ız ş ü k ü r le r o ls u n A lla h a
D o ld u g ö n ü l g ü lş e n i z e v k u ş a f a
5-
O ls a e ğ e r ş u b e ld e - i B itlis h â n
Ş a b r u ta h a m m ü l e d e m e z m ü r ğ - i c â n 6
6
M a tb u d a o lm a y a n 5 . b e y t, y a z m la r d a n a lın d ı.
16
6-
R a v z a -i k a lb - i c ih a n a u la ş s ın g ö n ü l
K ib r ü r iy a d a n h e m ş a f la ş s in g ö n ü l
7-
D ü ş tü m b ir k ış v a k ti O n u n y o lu n a
Ş ıd k u te v e k k ü lle A lla h a d ın a
8-
T â y ü z s ü r e m Ş â h ın h â k - i d e r in e
O la d e r m â n h â k - i d e r y ü r e ğ im e
9-
N e g ü z e l h o ş se n e n e d e g ü z e l fâ l
D o lm u ş tu r M ü ş tâ k a h e m c â m - i v iş â l
1 0 - 0 g ü z e l s ö z lü v a k ıf d ır h e r h a la
D e r ş u ta rih im iz ( z u h u r - i v e f â ) ( 1 1 9 8 - 1 7 8 4 )
B ö y le c e m a c n e v î d a 'v e te ic a b e t e d e n M ü ş tâ k B a b a , s o n s u z
lu tu f la r a m a z h a r o lu r .
3.
DEVRE:
M a c n e v î d a c v e t s o n u c u B a ğ d a td a b u lu n a n M ü ş tâ k
B aba,
b ir ç o k â lim , f â z ıl, â r if k im s e le rle g ö r ü ş ü p ta n ış tı. K e n d in i
ta n ıta r a k k a b u l e ttir d i. B u a r a d a N â k lb ü l- e ş r a f Ş e y h H a ş a n la
d a g ö r ü ş ü p ta n ış tı. S o h b e tle r in d e b u lu n d u . B u k e z o n a k a p ı
la n d ı, o n a b a ğ la n d ı, o n u n y o lu n a g ir e re k g e r e k e n f e y z i a ld ı.
B u v â d id e d a h a d a o lg u n la ş a n M ü ş tâ k B a b a , b u ü s ta d ın d a n
d a ic a z e tn a m e a la r a k b ir c a le m v e k ır k d e r v iş k e n d is in e v e
r ilm iş o ld u ğ u h a ld e B a ğ d a td a n a y r ıld ı. B u k e z d e H in d is ta n
y o lu n u tu ta r a k tâ S e r e n d ib e v a r d ı. H a z re t-i A d e m in k a b r in i
z iy a r e t e tti. Y ö n ü n ü H ic a z a ç e v ir d i. R a v z a -i M u ta h h a r a y a y ü z
s ü r ü p , z iy a r e td e b u lu n d u , h a c f a r iz a s ın ı d a if a e tti. D iv a n ı d a
b u z iy a r e tin z e k v e n e ş e s in d e n ş ö y le b a h s e d e r :
S e r - liv â -y ı e n b iy â s ın h iç s a n a o lm a z m is â l
Ş e v k le M ü ş ta k ın ım e tm e k te y im c a z m - i H ic a z
d e r . A y r ıc a
17
S a r â - y ı d e v le tin d â r ü l-e m â n d ır y â R e s u le llâ h
M a ta f - ı b û s e - g â h - i in s u c a n d ır y â R e s u le llâ h
d iy e r e k s ir r e n v e h â le n b a ğ lılık s a ğ la m ış tır .
H a c f a r iz a s ın ı if a d a n s o n r a , M ü ş tâ k B a b a , T r a b z o n a g e ç e r .
T r a b z o n h a lk ın ın b ü y ü k ç a p ta s e v g is in i k a z a n m ış , ç e v r e d e ç o k
s a y ıd a d e r v îş â n e d in m iş ti. B u n e d e n le T r a b z o n d a b ü y ü k b ir
s e v g iy le k a r ş ıla n ır , o m u z la r ü z e r in d e ta ş ın ır . B u m a n z a r a k a r
ş ıs ın d a :
K â d irîy iz K a d ir i g ü l g ib i b a ş ta g e z e r iz
Z e r r e - i h â k - i d e r - i p â d iş e h - i G e y lâ n îy iz 7
d e m e k te n k e n d in i a la m a z .
4. D E V R E :
M ü ş tâ k B a b a , B itlis d e k i ü s tâ d la r in d a n a ld ığ ı f e y z e
fe y z
k a ta r d ı. O d a im a k e n d in i y e n ile y e n , a r a ş tır a n , o k u y a n , d in le y e n
v e ö ğ r e n e n ü s tü n b ir y a p ıy a s a h ip ti. B u n e d e n le ş ö h r e te u la ş m ış
b ir â lim , f â z ıl v e â r if İ d m s e le r i d u y d u ğ u n d a , ta n ıd ığ ın d a d e r h a l
o n la r a k o ş a r , s o h b e tle rin d e b u lu n u r , o n la r ın f e y z in d e n n a s ib in i
a lır d ı. N ite k im İ s ta n b u ld a b u lu n d u ğ u s ır a la r d a , ş ö h r e te u la ş m ış
b ir z â t v a r d ı: H o c a N e ş e t E f e n d i B u k e z d e M ü ş tâ k B a b a n ın
b u z â tın s ilk in e g ir ip , o n a b a ğ la n d ığ ın ı g ö r ü y o ru z . O n u n d a
r a h le - i te d ris in d e
b u lu n d u ,
o n u n la
h e m - s o h b e t o lu p , o n d a n
H a d is - i Ş e r if v e M e s n e v i o k u d u . B u z â tın ş iir d e k i k u d r e tin i
g ö s te r m e k m a k s a d ıy la , Â s â r ın d a " S u lta n ü ş - ş u a ra " la k a b ın ı ü s
ta d ın a y a k ış tır m a k ta h e r h a n g i b ir b e is g ö r m e z . K e n d is in e s o n
d e r e c e b a ğ lıd ır . B a ğ lılığ ım ş ö y le d ile g e tir ir :
Ş â h - ı ik lîm - i s ü h â n o lm a z id in e y M ü ş tâ k
O lm a s a y d ı h im e m - i H a z r e t- i H o c a N e ş e t
d iğ e r b ir y e r d e
7
Ş e fin e -i E v liy a d a n a lın a n b e y t, 2 6 3 /9 d a s o n m ıs r a :
Z ira b iz h a k - i r e h - i p â d iş e h - i G e y lâ n iz ş e k lin d e d ir .
18
F â ik u l- a k r â n o lu r s a m d a ta a c ü b e y le m e
H a z r e t- i N e ş e t g ib i ü s ta d a h e m - d e m o lm u ş u m
d e m e k te d ir .
Ü s tü n b ir s e v g i, s a m im i b ir d u y g u y la b a ğ la n d ığ ı b u s o n
ü s ta d ın d a n d a , a y r ıc a A s a rd a " Ü s ta d ım H a z r e t- i H o c a N e ş e t
B a b a " d iy e s ita y iş le b a h s e d e r .
M ü ş tâ k B a b a n ın , b u s o n ü s tâ d m d a n n a s a l v e n e ş e k ild e
y a r a rla n d ığ ın ı b u k e z d e k e n d i k a le m in d e n iz le y e lim :
" Ü ç s e n e m ik d a r ı ta c lim - i u lu m , m ü te n e v v iâ - i ş e tta v e
ta h s il- i f ü n û n , m ü te f e r r ik a - i ş iir v e in ş â d a s a y - ı ta m e d ü p "
d iy e r e k b u z â tta n h a n g i s a h a d a f e y z a ld ığ ın ı b u s ö z le r iy le
if a d e e d e r 8 .
G ö r ü ld ü ğ ü ü z e r e k M ü ş tâ k B a b a , b u ö ğ r e n im d e v r e le r in d e n
v e m e z iy e t s a h ib i ü s tü n s e v iy e d e k i ilim v e f a z ile t e r b a b ı k â m il
in s a n la r d a n f e y z a la ra k , z a h ir v e b a tın ilim le rin d e g e r ç e k a n
la m d a d e r in le ş ir . B u n u n ta b ii b ir s o n u c u o la r a k M ü ş tâ k B a b a ,
ç e v r e s in i ir ş â d e d e n b ir m ü r ş id , in s a n la r a r a s ın d a te s a n ü d v e
d a y a n ış m a y ı s a ğ la y a n k â m il b ir in s a n , ü s tü n k iş ilik v e h o ş g ö
r ü lü d a v r a n ış la r ıy la g ö n ü lle r f e th e d e n , b ü tü n le ş tir ic i r o l o y n a
y a n g e r ç e k m a c n a d a b ir m u ta s a v v ıf id i. B u n e d e n le h a la , g e r e k
y ö r e d e v e g e r e k s e ü lk e m iz d e u n u tu lm a y a n b ir is im d ir.
Ş A H S İY E T İ:
H iç ş ü p h e s iz , b u n c a ta h s il, te r b iy e , ilim v e ir f â n s a h ib i b ir
k im s e d e , ş a h s iy e t d e o n is b e tte g e liş ir . O n u n ş a h s iy e ti, n e v i
ş a h s ın a m ü n h a s ır b ir m a n z a r a a r z e d e r . O , h iç b ir z a m a n n e f s in e
m a h k û m o lm a d ı. K e n d in i b a ş k a s ın d a n ü s tü n g ö r m e h a s ta lığ ın a
y a k a la n m a d ı, k ib ir v e g u r u r d a n a z â d e k a ld ı.
İ ç tim a î m e v k i
s a h ip le riy le d iy a lo g u n a r a ğ m e n , o n la r a y a r a n ıp , y a s la n m a d ı.
8
 sâ r, S . 1 9 .
19
S u lta n ik in c i M a h m u d u n h a s n e d im i o ld u ğ u h a ld e , b u n u is
tis m a r e d ip ç ık a r ın ı d ü ş ü n m e d i.
F e r a g a t e h li b ir k im s e id i, B a ş k a la r ın ın m e n f a a tâ n ı, k e n d i
m e n f a a tm a te r c ih e d e r , s ır s a k la r , k im s e n in a y ıb ın ı y ü z ü n e
v u r m a z - v a k tin i iy i d e ğ e r le n d irip , b u n u d u r m a d a n te lk in e d e r d i.
G ö n ü l y ık m a k , b a ş k a la r ım in c itm e k g ib i, k ö tü itiy a t e d in m e
m i ş ti. B u g ü n d a h i b ü y ü k ç a p ta m u h ta c ı o ld u ğ u m u z b ir lik v e
b e r a b e r lik r u h u iç in d e b u lu n u r , to p lu m u b o z u c u f e r tle r a r a s ın ı
a ç ıc ı s ö z v e d a v r a n ış la r d a n k a ç ın ır , k a ç ın m a y ı ö ğ ü tle r b ir lik
r u h u n u n g e liş m e s in i b iz z a t s a ğ la r d ı.
in s a n a s o n d e r e c e d e ğ e r v e r ird i. O n u n , e k r e m v e ü s tü n b ir
v a r lık o ld u ğ u n u s ö y le r , b ü tü n g e r ç e k le r in in s a n d a m e v c u d iy e
tin e d ik k a ti ç e k e r d i.
T e k k e lim e M ü ş ta k , in s a n h a y r a n ıy d ı.
İ n s a n ın h e r h a lile y e tiş m e s in i ile r le m e s in i, y ü k s e lm e s in i ö ğ ü tle r
v e g e r e ğ in i d e is te r d i. İ n s a n ın n e le r d e n s a k ın m a s ı g e r e ğ in e
iş a re t e d e r , o n u n g e r ç e k d ü ş m a n ın ın n e le r o ld u ğ u n u d a g ö s
te r ir d i. İ n s a n lığ a ç o k iy i d e r s v e r ird i.
B ir ü s ta d a , b ir b ile n e g itm e y i v e o n a h iz m e t v e r m e y i ö ğ ü tle r ,
ü s ta d ın a ç tığ ı y o ld a y ü r ü m e y i, o n u n y a k tığ ı ış ık la a y d ın lığ a
k a v u ş m a n ın g e r e ğ in i v u r g u la rd ı. O k u y u p y a z m a h a y r a n ıy d ı.
O k u y u p y a z m a n ın , ilim
v e ir f a n s a h ib i o lm a n ın , e ğ itim
ö ğ r e tim in , y ü k s e lm e v e ile r le m e n in g e r e k le r im
ve
e n v e c iz b ir
ş e k ild e d ile g e tirir d i.
İ ç tim a î a h lâ k ü z e r in d e titiz lik le d u r u r , g e n ç le rin , n e s ille r in
b o z u lm a m a s ı, o n la rın ü s tü n v a s ıflı b ir e r h a y r ü l- h a le f o lm a la
r ın ı, h iz m e t v e r m e le r in i is te r d i. H e le r ü ş v e t g ib i, to p lu m u te
m e lin d e n s a r s a n , a d a le ,te y o lu n u ş a ş ır ta n , f e r tle r a r a s ın d a s o s y a l
d a y a n ış m a v e b a ğ lılığ ı k a ld ır a n , itim a d ı y o k e d e n , a h lâ k d ış ı
h a r e k e tle r d e n u z a k d u r m a n ın g e r e ğ in i ö n e m le v u r g u la r d ı.
B a ş k a la r ın ı e li v e y a d iliy le in c itm e n in z a r a r la r ın ı, ö f k e y i
y e n m e n in g e r e ğ in i a ç ık b ir d ille s ö y le rd i.
20
G ü z e l s ö y le m e n in
ve
g ü z e l k o n u ş m a n ın h a y r a n ıy d ı.
Bu
v a d id e y e tiş ip g e liş m e n in g e r e ğ in i ö z e llik le b e lir tir d i. S e h e r
v a k tin in f a z ile t v e b e r e k e tin i d ile g e tir ir , s e h e r v a k tin i d e ğ e r
le n d ir m e y i ta v s iy e e d e r d i. F e r a g a tin lü z u m u v e f e r a g a t e h li
o la n la r ın h e r ik i â le m d e d e r a h a ta k a v u ş a c a ğ ın ı g ü z e l b ir d ille
if a d e e d e r d i. B u n u n g ib i d a h a n ic e v a s ıf la r , o n u n , ş a h s iy e tin i
o r ta y a
k o y a r.
B ü tü n b u h u s u s la r ı, a ş a ğ ıd a k i s ö z le r iy le
d ile
g e tir d i:
H e r k im in k e v k e b - i b a h tı o la id b â r ile p e s t
Y ü z ü n e b a k m a z a n ın z ü m r e - i ik b â l- p e r e s t
D ile r s e n ild c â le m ğ u s s a s m d a n o la s ın â z â d
H u z û r - i H a k d a n a y r ılm a k i d â im o la s ın d ilş â d
F e r â ğ a t e h li b ir e b d â ld a n ü lf e t n iy â z e ttim
D e d i g e ç v a r lığ ın d a n ş a r t- ı ü lf e t te r k - i k ü lf e ttir
B a n a b ir m ü r ş id - i c â li- h im e m d e d i k i e y M ü ş tâ k
F e r â ğ a t e h li c â r if le r ild â le m d e r a h a ttır
B e n b ilm e z e m C u c b u r iy a b e n b ilm e z e m h u b b - i s iv â
B ir d ir H u d a B ir d ir H u d a A L L Â H b e s b a k î h e v e s
Ç o k s û f iy i a z d ır d ı b u d ö r t tü r lü m u ş îb e t
Ş e y tâ n - ı la în n e f s u h e v â v ü b e ş e r iy y e t
K a n d a b ir lik o lu r s a s u ltâ n ım
A n d a d ir lik o lu r b e n im c â n ım
H e r k i ü s tâ d a e y le s e h id m e t
O lu r ü s tâ d c a k ib e t e lb e t
E v liy a la r te n i c â n c â n la r ı c â n â n e y le r
G â f ile k ıls a n a z a r m a n z h a r - ı c ir f â n e y le r
H iç ğ a m g ö r m e y e s in d ü n y â d a
H iç e le m ç e m k e y e s in c u k b â d a
21
D â im a e h l- i k e m â lâ t o la s ın
Ş e m c a - i c a m ii tâ a t o la s ın
D e r s u te d r îs ile m e ş h û r o la s ın
c İ lm u c ir f â n ile m a c m û r o la s ın
O k u y u p y a z ı y a z a s ın h e r b â r
T â lib - i c ilm o la s ın le y i ü n e h â r
S e n d e e c d â d - v e ş a c lâ o la s ın
F â z ıl u k â m il- i m o lla o la s ın
H ıf z e d e H a z r e t- i A llâ h s e n i
İ r tiş â d a n o la s ın m ü s ta ğ n i
P e d e r in g ib i e y â n e s l- i c e m îl
O la s ın c â r if - i e s r â r -ı C e lîl
H o ş ç a h ıf z e y le z e b û n u k a le m in
H a lk ı in c itm iy e ş im ş îr - i f e m in
Y a c n i b ir k im s e y i h ic v itm e â m â n
P e n d - i ü s tâ d ın ı la l c e v h e r -i c â n
S ö z le r im k ö ş k e m e n k û ş e y le
D il ile d ille r i s a r h o ş e y le
c İ lm ü c ir f â n ile 'â lim o la s ın
M e n c a r e f e s ır rın a v â k ıf o la s ın
V a k t- ı s e h e r d e d ir f e la h v a k t- ı s e h e r o lu r n id â
Y a c n i k i v a k t- ı b â b d â d R a b b in e e y le in k ıy â d
G ö r n e g ö r ü r s ü n e y f u a d c a r z - ı c e m â l o lu r s a n a
B a ğ - ı ta le b d e z â r u z â r n â le le r e y le r ç ü n h e z â r
T â o la s a n a â ş ik â r p e r te v - i h ü s n - i d il- r ü b â
M a h v - ı v ü c û d e t k ıl n a m â z e y le ta z a r r u c la tıiy â z
T â o la s a n a k e ş f - i r â z iş b u f e n â d e k ıl b e k â
Y â v e r in o la R a b b - i n a s n a s d a n e y le m e h ir â s
M u h k e m o lu rs a b u e s â s e y le m e n a s a iltic â
22
c A b d - i z a îf e e ğ m e b a ş r ız k iç ü n o lm a te n - h ır â ş
O la m ü ş e v v e ş ü l- m a â ş R e z z â k a e y le ittik a
N e le r m ü ş â h e d e k ıld ım c e m â l- i â d e m d e
O h ü s n ü â n ile b ild im m e le k d e n e k r e m d ir
Ş E C E R E -İ H İL A F E T L E
T A L T İF İ:
S e n e H ic r î 1 2 0 0 , M ilâ d î 1 7 8 6 . M ü ş tâ k B a b a , a ile k ö k e n in im
a r a ş tır m a k , s ıla - i r a h im d e b u lu n m a k , a ta d iy â rın ı g e z ip g ö r m e k
a m a c ıy la , G ö r e n d e ş te g id e r . K e n d i a ile b ü y ü k le r in d e n S e y y id
A b d ü r r a b m a n E f e n d iy i z iy a r e t e d e r e k , s o h b e tin d e b u lu n u r . O n u n la h e m - h â l o lu r . D e r e c e - i k e m â le e r d iğ in i, s o h b e tle r iy le , ilim
v e ir f â n iy le f iile n g ö s te r ir . A d ı g e ç e n z a tın ta k d ir in i k a z a n a r a k ,
" Ş e c e r e - i H ilâ f e tle " ta ltif e d ilm iş o ld u ğ u h â ld e B itlis e d ö n e r .
S İ K K E -İ
Ş E R İF L E
T A L T İF İ:
M ü ş ta k B a b a , İ s ta n b u ld a H o c a N e ş e t E f e n d id e n H a d is v e
M e s n e v î- i Ş e r if o k u m u ş tu . B u n e d e n le M e s n e v i ü z e r in d e ih
tis a s ı o la n b ir k im s e id i. G e z ile r i e s n a s m d a K o n y a y a u ğ r a d ı.
K ıs a b ir s ü r e d e ç e v r e e d in d i, k e n d in i ta n ıttı. M e s n e v i d e r s le r i
v e r m e y e b a ş la d ı. B u k o n u d a d ir â y e t v e ü s tü n lü ğ ü n ü g ö s te r d i.
M e v le v île r ta r a fın d a n ta k d ir g ö r ü p , ü s tâ d k a b u l e d ile n M ü ş ta k
B a b a , Ç e le b i E f e n d in in ta k d ir v e te v e c c ü h ü n e d e m a z h a r o la r a k
b u k e z d e " S ik k e - i Ş e r if le " ta ltif e d ild i.
M EVLÂNA
S E V G İS İ:
M ü ş ta k B a b a , ç o k y ö n lü b ir â r if v e m u ta s a v v ıf id i.
O
h e m e n h e r â r if â lim v e m u ta s a v v ıfı in c e le d i, ta n ıd ı, f ik ir v e
g ö r ü ş le rin d e n g e r e ğ i g ib i y a r a r la n d ı.
M e s n e v i o k u y a n v e o k u ta n b ir â r if o lm a s ı h a s e b ile , M e v lâ n -
â y ı d a d e r in liğ in e in c e le m iş tir. M e v lâ n â h a y r a n ıd ır . O n u n h a k
k ın d a ;
23
N e y - i d e m - h â l ile z e y n o ld u s e m â - h â n e - i ış k
o ld u s a n c a r z u s e m â h â n k â h - ı M e v lâ n â
Y a c n i h e m - n â m h u d â v e n d - i C e lâ le d d in in
E r z e n - i R û m a ş e r e f - b a h ş o lu p m ü jd e - r e s â
d e r.
M U S İK Î H A Y R A N I:
İ s ta n b u la y a p m ış o ld u ğ u s e y a h a tla r m d a n b ir in d e , s a n a t v e
m u s ik î h a y r a n ı b ir v e z ir in e v in d e , b ir v e s ile y le m is a f ir o lu r .
O
g e c e v e z ir in e v in d e b ir ( M e c lis - i T a r a b ) v a r d ır. M ü ş ta k
B a b a , o tu r m a k ta o ld u ğ u k a h v e o c a ğ ın d a n , iç e r d e n g e lm e k te
o la n u d s e s in i v e ş a r k ıla r ı d in le d ik ç e k e n d i k e n d in e d u r m a d a n
ş ö y le m ırıld a n ıy o r d u :
- Y a n lış y a p tın , y a n lış . Ö y le d e ğ il, o lm a d ı. K ö r o la s ı y a n lış .
B u m ır ıld a n ış la k a lm ıy o r , b a z a n " d ü m te k , d ü m te k " d e tu t
tu r u y o r d u . D u r u m a m u tta li 0 o la n v e z ir in a ğ a s ı, " N e o lu y o r ? "
d iy e M ü ş tâ k B a b a y a s o r u n c a ;
- Y a n lış ic r a v a r . Y a n lış s ö y le y iş v a r d a o n a iç e r liy o ru m , d e r .
b ir f ırs a tım b u lu p d u r u m , a ğ a ta ra f ın d a n v e z ire in tik a l e ttir ilin c e ,
M ü ş tâ k B a b a , h e m e n , v e z ir in o d a s ın a a lın ır v e s o r u lu r :
- Ç a lg ı v e m u s ik îd e n a n lıy o r m u s u n ? " E h " d e y ip a ş a ğ ıd a k i
ş iir i o k u r :
M e c n û n ş ıfa tım h e m - n e f e s im b â d - ı ş a b â d ır
Z e n c îr -i k ıd e m p e r d e - i Ş e h n â z u N e v â d ır
H â l e h lin e b ir d ir r e h - i v a h d e td e ç e p ü r a s t
B u ş â h r e h in r e h b e r i te v f îk - i H u d â d ır
H ü c c â c - ı H ıc â z h a r e m - i K â b e -i te v h îd
c U ş ş â k m e lâ m e t- z e d e - i d e ş t- i f e n â d ır
B a k ş îv e - i ta k d ir H a s e n ile H ü s e y n î
G ö r n e y le d i â h m a n k ıb e - i h û ş r ü b â d ır
24
H a s r e tle S ıf â h â n u c I r a k u c A c e m is tâ n
Ş ü y û n g e r - i n e v r û z - i c iğ e r - s û z - ı b e lâ d ır
E h l- i ş ik e m id r â k e d e m e z m û s ik î c ilm in
P â k iz e ş a d â c â n a s a f â r û h a ğ ıd â d ır
M ü ş tâ k - s ıf a t ş u c b e ş in â s â n - ı m a k â m â t
M â n e n d - i h ü m â n e v h a v e r - i e v c - i c a lâ d ır
A v â z - ı b ü le n d ile d im iş h a z r e t- i L o k m â n
H ik m e tle te ğ a n n î m a r a z - ı c ış k a d e v â d ır
Ş iir b itin c e h e m e n k e n d is in e b ir u d u z a tılır . U d u a k o r d
e d ip , d ü z e n le d ik te n s o n r a ç a lm a y a b a ş la r . S a n a t v e m e h â r e tin i
b ir k e z d a h a o r ta y a k o y a r a k k e n d in i k a b u l e ttir ir . A r tık M ü ş tâ k
B a b a iç in y e n i u f u k la r a ç ılm ış tır . B u n d a n s o n r a M ü ş tâ k B a b a ,
s a r a y a g ir e r, S u lta n 2 . M a h m u d u n h a s n e d im le r i a r a s ın a k a tı
la r a k o n a m a h r e m o lu r v e s o f r a s ın d a y e r in i a lır.
ALLAH
Â Ş IK I:
M ü ş tâ k B a b a , m u tla k A lla h â ş ık ıd ır . O , d a im a A lla h ı a n
m a n ın , A lla h ı g ö n ü ld e tu tm a n ın , b ir â n o ls u n A lla h la o lm a n ın ,
in s a n iç in g e r ç e k k u r tu lu ş s e b e b i o ld u ğ u n u s ö y le r . B ü tü n g e r
ç e k le r in , n e c â t v e k u r tu lu ş u n A lla h ı g ö n ü ld e tu tm a d a , O n u
h e r a n a n m a d a o ld u ğ u n u , b u n u n iç in d e b ir m ü r ş id e b a ğ la n
m a n ın g e r e ğ in i, ş u v e c iz s ö z le r iy le if a d e e d e r :
D ile r s e n ik i c â le m ğ u s s a s ın d a n o la s ın â z â d
H u z û r - ı H a k d a n a y r ılm a k i d â im o la s ın d ilş â d
H u d â y ı te n g ö z ü y le g ö r m e k o lm a z m ü r ş id i s e y r e t
C e m â l- i m ü r ş id i â y in e e t k im o la s ın ir ş â d
B ir b a ş k a g a z e lin d e d e A lla h â ş ık ı o ld u ğ u n u ş ö y le c e d ile g e tir ir :
B iz c ş ık - l ş e y d â y ız m ü ş tâ k - 1 c e m â liz b iz
H a y r â n - ı te m â ş â y iz m ü ş tâ k - ı c e m â liz b iz
25
B iz b ü lb ü l- i g ü iz â r ız h e r ş â m - u s e h e r - z â riz
B iz ş e v k ile b id a tiz m ü ş tâ k -ı c e m â liz b iz
B iz c â r if - i â g â h jız b iz c â ş ık - ı b illâ h ız
M a c ş û k ile h e m - r â h ız m ü ş tâ k - ı c e m â liz b iz
S e r - n a â m e - i ta n b u r u z â v â z ile m e ş h û r u z
Z â h id le r e m e s tu r u z m ü ş tâ k -ı c e m â liz b iz
N e ta lib - i d ü n y â y ız n e r â ğ ib - i c u k b â y ız
B iz â ş ık - ı M e v lâ y ız M ü ş tâ k - ı c e m â liz b iz
K Â M İL İN S A N
O LUŞU:
M ü ş tâ k B a b a , h e r m u ta s a v v ıf g ib i, d e r e c e d e r e c e y ü k s e le r e k
n ih a y e t k e m â l n o k ta s ın a v a r ır , k â m il in s a n o lu r . Ç ü n k ü k â m il
in s a n , H a z r e t- i P e y g a m b e r im iz i ö r n e k a la n , " b e lâ k a b ın d a p i
ş e n " , ö n c e k e n d in i s o n r a d a R a b b in i b ile n b ir k im s e d ir . N iy a z i- i
M ıs r în in if a d e s iy le " H ’ a z r e t- i M u h a m m e d in m a y a s ın ı ta ş ıy a n "
d ır , k â m il in s a n .
K â m il in s a n o la n M ü ş ta k B a b a , h e r ş e y i e lin in te r s iy le ite r ,
a r tık h iç b ir ş e y i k â le a lm a z o lu r v e d e r k i:
İ b n - i v a k tim r e h - i a b â - y ı n e s e b d e n g e ç tim
E b c e d - i c ış k a ç ık ıp c e d ile e b d e n g e ç tim
S E Y A H A T L A R I:
M ü ş tâ k B a b a , m iz a c ı g e r e ğ i s e y a h a ti, g e z ip g ö r m e y i, g ö r g ü
v e b ilg is in i a r tır m a y ı s e v e n b ir k im s e id i. B u n e d e n le ç o k
g e z d i, b ilg in , â r if , f â z ıl, ş a ir , e d ip v e d e v le t a d a m la r ıy la g ö r ü ş tü ,
ta n ış tı v e k e n d in i ta n ıttı.
O , E r z u r u m , A n k a r a , A y a ş , İ s ta n b u l, K I r k la r e li, T e k ir d a ğ ,
k ıs m e n
d e A v r u p a y ı d o la ş tı. B a ğ d a t, H ic a z , H in d is ta n v e
S e r e n d ip a d a la r ın a d a g itti, H a z  d e m in k a b r in i z iy a re t e tti.
26
M ü ş tâ k B a b a , s e y a h a tla r ın ın ç o ğ u n u , İ s ta n b u l ’ a y a p tı. O n u n
1203
(1 7 8 9 )
1225
(1 8 1 0 ),
1 2 2 9 ( 1 8 1 4 ) y ıllla n n d a İ s ta n b u l ’ a
s e f e r e ttiğ in i v e u z u n y ılla r o r a d a k a ld ığ ın ı k a y n a k la r g ö s te r
m e k te d ir . S e y a h a tla r ın ı g e n e l o la r a k ta c ı ile v e b e r a b e r in d e k i
1 2 d e r v iş iy le y a p a r d ı. İ s ta n b u l ’ d a b u lu n d u ğ u s ır a la r d a , E y ü p ’ te
S e lâ m i E f e n d i D e r g â h ın d a ik a m e t e d e r d i.
İ lm i, ir f a n ı v e s a n a tıy la k e n d in i ta n ıta n , g e n iş b ir ç e v r e
e d in e n M ü ş tâ k B a b a , S u lta n 2 . M a h m u d u n ta k d ir v e te v e c c ü
h ü n ü k a z a n a r a k , o n u n h a s n e d im le r i a r a s ın d a m ü m ta z y e r in i
a lır. H a y r a n lık u y a n d ır a n d ü ş ü n c e v e ş iir le r iy le , e n g in m ü z ik
k ü ltü r ü v e ic r a y e te n e y ile , b ilim s a n a t v e s iy a s e t ç e v r e le r in d e
d e s a y g ın b ir y e r e d in d i.
İ s ta n b u ld a
b u lu n d u ğ u
s ır a la r d a ,
I.
N a p o ly o n u n M ıs ır a
h ü c û m e tm e s i ü z e r in e , h ü c û m ü d e f e tm e k ü z e r e g ö r e v le n d ir ile n
S a d r a z a m Y u s u f Z iy a P a ş a ( ö lü m ü 1 8 1 8 ) n ın o r d u s u n a k a tıla r a k
M ıs ır a g itti. B u n e d e n le Ş a m v e K u d ü s te d e b u lu n d u . K u d ü s te
S a h r a tu llâ h h a k k ın d a :
Ş a h r a tu llâ h a 9 b i c a y n - i c ib r e t
K im b a k a r s a o lu r e h l- i d ik k a t
K a r a ta ş o ls a ç ü k a lb i M ü ş tâ k
N e r m o lu r b u n e C a c â ib h ik m e t
d -° r.
M ü ş tâ k B a b a n ın Y u s u f Z iy a P a ş a y a m ü te a d d it m e d h iy e le ri
v a r d ır . O n u n b ir g a z e lin i d a h i te s d is e tm iş tir . S o n b e n d i a ş a ğ ıd a d ır
T e ş e k k i e tm e z e m b ir k im s e d e n e y tâ li- i n â - ş â d
V iş â l- i y â r m ü m k ü n lîk s e n d e y o k tu r i s t f d â d
c A c e b k im d e n ş ik â y e t e d e y im e y b a h t- ı n â - m u r â d 10
H e le M ü ş tâ k -v e ş ş e m - i ü m id im e y le d im b e r b â d
9
B e y t- i M u k a d d e s te B e n - i İ s ra il P e y g a m b e r le r in in ü z e r in d e ib a d e t e ttik le r i
kaya
10
n â - m u r a d : n â im d â d
27
Z iy â ğ a v ğ â - y ı d ilb e r d e n n e v â -y ı n â y d a n f e r y â d
B iz i b ir k e r r e e y ç e r h - i s ite m k e r k ılm a d ın m e s n u r
Y u s u f Z iy a P a ş a n ın o r d u s u n u n g e r i d ö n m e s iy le , M ü ş tâ k
B a b a d a I s ta n b u la d ö n e r .
M ü ş tâ k B a b a n ın E r z u r u m d a b a h ç e s i v e h a v u z u o la n g ü z e l
ve
g e n iş b ir k o n a ğ ı v a r d ı. Z a m a n z a m a n E r z u r u m a
u ğ ra r,
k o n a ğ ın d a d in le n ir , e ş d o s tla g ö r ü ş ü r , h â l h a tır s o r a r , h a lk a
r e h b e r lik e d e r d i. B u a r a d a B itlis e u ğ r a m a y ı a s la ih m a l e tm e z ,
h a lk la g ö r ü ş ü r , d e r t d in le r , d e r tle rin e d e r m â n o lu rd u .
M ÜŞTÂK
BABADAN
B İR
H A T IR A
M ü ş tâ k B a b a , A s a r ın d a h â tıra s ın ı ş ö y le a n la tır :
A lla h b ilir n e c â le m o ld u
C â n â n ile c â n h e m - d e m o ld u
C â n z e r r e s i k ıld ı ş e m s e p e r v â z
D il k a tr e s i b a h r - i a c z a m o ld u
İ ş b u g a z e li ta h r ir e ttiğ im d e m d e s u r e td e in s a n , s îre td e h a y
v a n , u z u n b o y lu a c a ib h e y b e tli a r a r s a k a llı b ir i b a n a g e ld i.
" E f e n d i n e y a z a rs ın d e d i. B e n d e s ö z a n la r z a n n ile m e z k û r
g a z e li o k u d u ğ u m d a b a ş ın ı s a lla d ık ç a , g e r ç e k b ir d e r t s a h ib i
k iş id ir , y o k s a b a ş ın ı s a lla m a z d ı. H a m d o ls u n s ö z a n la r b ir in e
m a z h a r o ld u k , d iy e r e k , m e z k û r g a z e li y ü k s e k s e s le o k u r . B u n u n
ü z e r in e s ö z k o n u s u ş a h ıs , b a ş ım s a ğ a s o la ç e v ir e r e k d e r k i:
" H e y , d ü n y a o n la r a k a lm a d ı, b iz e m i k a la c a k " . S o r d u m :
" S e n k im le ri s ö y le r s n " ? C e v a b e n :
" Y o k s e n y a z m ış s ın , Â d e m ö ld ü , İ m a m - i A c z a m ö ld ü , c ü m le
c â n la r h e p ö ld ü ." D e d ik te :
" B e h e y c â n ım , b e n İ m a m - i A c z a m s o h b e ti e tm e d im , b u n e
s ö z le r . " S o n r a m ü la h a z a e y le d im k i, b â lâ d a ( y u k a r ıd a )
28
D il k a tr e s i b a h r - i a c z a m o ld u la f z ın ı İ tn a m - i A c z a m ö ld ü
a n la m ış . D e d im :
Y a h u k a lk . K a lk tı. Y in e k e m â l- i h a m a k a tın d a n ( a h m a k lı
ğ ın d a n ) a y a k ta d u r u p b a n a b a k a r . D e d im k i:
B e h e y a d a m g it. S u a l e tti k i:
N e r e y e g id e lim .
T A R İK A T I:
M ü ş tâ k B a b a n ın b a ğ lı o ld u ğ u ta r ik a t, K a d ir i ta r ik a tıd ır . B u
n e d e n le ta r ik a tı, b a ş ta B itlis o lm a k ü z e r e , M u ş , E r z u r u m v e
D o ğ u n u n d iğ e r ille r in d e d e r v iş le r i, İ s ta n b u ld a d a o ğ lu E d h e m
B a b a v a s ıta la r ıy la y a y ılm ış tır . K â d ir île r a r a s ın d a " M ü ş ta k île r "
d iy e ş ö h re t b u lm u ş la rd ır . K a d ir i ta r ik a tın d a a d e ta b ir " E k o l"
h a lin e
g e le n
" M ü ş ta k ıy y e ş ü b e s i" , M ü ş ta k B a b a y a
iz a f e te n
g e liş m iş b ir ş u b e o lu p , Ş u u b a t- ı K a d r iy y e d e y e r in e a lm ış tır .
M ü ş ta k île r , b ü y ü k b ir v e c d u h â lâ t v e â ş ik â n e b ir c id d iy e t
iç in d e z ik r e d e r le r . B ü tü n K â d ir île r d e o ld u ğ u g ib i c e h r e n z ik
r e d ip , s e m a c e d e r le r . A n c a k s e m a c la r ı, M e v le v île r g ib i o lm a y ıp ,
h o p la y a h o p la y a b ü y ü k b ir v e c d v e te s lim iy e t iç in d e c e h r i
z ik ir le r le s ü r d ü r ü lü r d ü .
M O LLA
Ö M ERZÂDE
SÜLEYM AN
E F E N D İN İN
N A S İH A T İ:
B itlis in H e r s a n m a h a lle s i G ir ik s e m ti s a k in le r in d e n S ü le y
m a n a d ın d a y a ş lı b ir z â t, d e lik a n lılık ç a ğ ın d a k i M ü ş ta k B a b a y a
ş u n a s ih a tte b u lu n m u ş tu r :
- E y o ğ u l... S e n in o c a k , â li te b â r in d e n ( s o y , s o p ) k ib â r - ı
e h lü lla h d a n ç o k ç o k e r le r , e r e n le r b e d îd v e b e d îd â n e tm iş tir .
S e n d a h i c e h d e y le k im , o n la r ın s ır r ın a v a k ıf v e e c d â d m g ib i
â r if o la s ın . Z ir a s iz in h â n e d â n - ı m u a lla la r ın ız d a k a d îm i b ir
29
f e y z - i R a b b â n î v a r d ır k i, ş im d i E m m in iz Ş e m s - i B itlis i s u lta n
e l- h a c M a h m u d H o c a k u d d is e s ir r e h u h a z r e tle r in e ir s e n is a b e t
e tm iş tir .
S en dahi sacy
e y le , o la
k i a v n - i H a k la o l f e y z -i
R a b b â n î ile b ir s e m in e m ü s te f iz ( f e y iz le n m iş ) o la s ın ." 1 1 .
A d ı g e ç e n y a ş lı z â tın b u n a s ih a ti, g e r ç e k te n M ü ş tâ k B a b a y a
te s ir e tm iş o la c a k k i, a ile a d ın a y a r a ş ır is im y a p m ış , s e ç k in
b ir k im s e o la r a k k e n d in i ta n ıtm ış tır. B u n a s ih a tin v e y a r a tılı
ş ın d a m e v c u t ü s tü n K a b iliy e tin a ç m ış o ld u ğ u g e n iş u f k a d o ğ r u
g id e n
M ü ş tâ k B a b a ,
g e r ç e k te n M ü ş tâ k B a b a
h o c a s ı b ü y ü k a m c a s ı Ş e m s - i B itlis i v e
o lm u ş tu r.
İ lk
ik in c i h o c a s ı H a c ı
H a s a n - ı Ş ir v a n î ö n ü n d e d iz ç ö k ü p g e r e k li f e y z i a ld ık ta n s o n r a ,
o n d a k i c e v h e r , ta m a m e n o r ta y a ç ık m ış , M ü ş tâ k B a b a u n u tu l
m a y a n b ir is im
g ö r m e y e n M ü ş tâ k b a b a , b u k ü ltü r ilim
h o c a la r ın a
y e r le rd e ö ğ r e n im
o lm u ş tu r . B itlis te n b a ş k a
b o r ç lu d u r .
Bu
d u r u m , a y r ıc a
v e ir f a n ın ı, ik i a y r ı
18.
y ü z y ıl B itlis in
s o s y a l h a y a t v e k ü ltü r ü n ü n d e b ir a y n a s ıd ır .
S A Y G IN L IĞ I:
M ü ş tâ k B a b a , e n g i n k ü l t ü r ü , ş i ir d e k i d e h â s ı, m u s ik î d e
ki
ic re
y e te n e ğ i
d a i m a s a y g ın
ve
d ü ş ü n c e l e r i y le ,
b i r y e r e d in m iş tir .
b u lu n d u ğ u
ç e v red e
B u ö z e l li k l e r i n i n y a n ı
s ı r a , e t k il i k o n u ş m a g ü c ü ile d e k e n d in i s e v d i r m iş , ç e ş i tl i
h a l l e r i y l e d e h a y r a n l ık u y a n d ır a r a k , ç e v r e s i n i h a y r e t e d ü
ş ü r m ü ş o l m a s ı n a b i n a e n " Ş E Y H Ü L - M Ü T E H A Y Y İR Î N " la -
k a b ile a n ılm ış tır .
A n k a r a ’ n in B a ş k e n t o la c a ğ ın d a n y a k la ş ık y ü z y ıl ö n c e h a b e r
v e r m iş o ld u ğ u b ir ş iir in d e n d o la y ı M ü ş tâ k B a b a y a b a s ın y a y ın
o r g a n la r ı, T R T p r o ğ r a m la r ıy la ç e ş itli a n s ik lo p e d i, a n to lo ji, y ıl
lık v e d e r g ile r d e y e r v e r il m iş o l m a s ı, O n u n n e k a d a r m ü
h im
11
b i r k i m s e o l d u ğ u n u n g ö s t e r g e s i d ir .
 s â r, S . 1 8 0 .
30
B u m e y a n d a , B itlis te b i r ilk o k u la " M ü ş tâ k B a b a İ lk o k u lu "
is m in in v e r ilm e s iy le , b u ir f a n y u v a s ın d a " M ü ş tâ k B a b a " is m i
a b id e le ş m iş , g ö n ü lle r d e y e r e tm iş tir .
T A S V İR İ:
M ü ş ta k
B a b a , o r ta
u z u n c a s a k a llı e lâ
b o y lu ,
g e n iş
b e d e n li,
b e y a z ı g a lip
g ö z lü , ç e k m e b u r u n lu , g ü r k a ş lı, ş ir in
s e s li, ta tlı s ö z lü , h e y b e tli, h o ş - s o h b e t b ir iy d i. B o ş s ö z le r d e n
h o ş la n m a z , h a k ik a tta n a y r ılm a z , f a k ir le r i g ö r ü r g ö z e tir d i 1 2 .
K E Ş İF
VE
K E R A M E T İ:
H e r v e li g ib i M ü ş tâ k B a b a d a , k e ş if v e k e r â m e t k u d r e tin e
s a h ip b ir v e li id i. G ü n ü n b ir in d e A n k a r a y a g e le n M ü ş tâ k B a b a ,
H a c ı B a y r a m V e li h a z r e tle r in in k a b r in i z iy a r e t e d e r . O a n d a
g e le n b ir ilh a m la , a ş a ğ ıd a k i ş irin i k a le m e a lır :
M e v â - y ı n â z e n in e k im e l f o lu r s a e f s e r
L â b u d o lu r o m e v â I s la m b o l ile h e m - s e r
N û n v e l- k a le m b a ş ın d a n a lın s a n û n - i Y û n u s
A ld ık ta h a r f - i d iğ e r o lu r b u r e m z a z h a r
N iftâ h - ı s û r e - i K a f s e r h a d d i K a f tâ K a f
M u n z a m o lu n m a k is te r r a - y ı R e s û l P e y a m b e r
H a y h û ile â h ir m a k s û d o ld u z â h ir
B e y t- i v e liy y ü l- e k r e m e l- h a c c iy d - i e k b e r
E y p â d iş â h - ı f a h h â m s u lta n H â c ı B a y r a m
R u h â n is te r ik r â m M ü ş tâ k c a b d - i ç a k e r
E b c e d h e s a b ı v e r u m z la r la y a z ıla n ş iir , 1 3 4 1 ( 1 9 2 3 ) y ılın d a
A n k ara n m
I s ta n b u lla b a ş b a ş a ( y a n i b a ş k e n t) o la c a ğ ın ı if a d e
e tm e k te d ir . R u m u z la r , ilk o la r a k , B ir in c i D e v r e K o n y a M ille t
v e k ili v e m ü f e s s ir M e h r n e d V e h b i E f e n d i ta ra f ın d a n ç ö z ü lm ü ş
tü r . M a a m a f ıh k o n u y la ilg ili o la r a k T r a b z o n H a lk e v i ta r a f ın d a n
ç ık a r ıla n 2 . T e ş r in ( K a s ım ) 1 9 3 7 ta r ih v e 7 s a y ılı Î N A N d e r 12
B ilg i iç in b k z . H ü s e y in V a s s a f , S e f în e - i E v liy a , C . I , S . 1 1 9 .
31
g is in d e " Ş Â İ R M Ü Ş T Â K " b a ş lığ ı a ltın d a ş iir , b ir d e f a d a h a e le
a lın a r a k a ç ık la m a la r y a p ılm ış tır . D a h a s o n r a k i y ılla r d a k o n u y la
ç a lış m a la r a r a ş tır m a la r s ü r d ü r ü lm ü ş tü r . B u c ü m le d e n o lm a k
ü z e r e 1 9 9 2 M u ş İ l Y ıllığ ı ’ n d a v e a y r ıc a 1 9 7 8 ta r ih li S û r d e r
g is in d e H e k im o ğ lu İ s m a il im z a s ıy la y a z ıla r y a z ılm ış v e r u
m u z la r a y e n i y e n i m a n a la r d a v e r ilm iş tir . B u m e y a n d a r u
m u z la r ın M u s ta f a K e m a l ’ e iş a re t e ttiğ i d e if a d e e d ilm e k te d ir .
Ş iir d e g e ç e n " H a y H û " ü z e r in d e d e d u r u lm u ş , b u n d a n m a k
s a d ın b ir k a r g a ş a v e d o la y ıs iy le " İ s tik la l S a v a ş ı" k a s d e d ild iğ i
a ç ık la n m ış tır .
Ş iird e k i;
1 - r u m u z la r ç ö z ü lü n c e
E f s e r d e n T ü r k ç e m iz d e k i " A " n ın k a r ş ılığ ı
( e lif )
A
N û n v e v e l- k a le m d e n
(n u n )
N
S û re -i K a fd a n
(k a f)
K
R e s û ld e n
( r ı)
R
H a y h û d a n is m in e , a h a lin e k a r ş ılık
(h e )
A
h a r f le r i a lm d ığ ın d a O s m a n h c a d a ( A n k a ra ) is m i, b a r iz b ir ş e
k ild e o r ta y a ç ık a r k e n ,
e lf v e
2 - E B C E D h e s a b iy le d e
e f s e r is e :
E l f .............................................. 1 0 0 0
E ( E lif ) ......................................
ı
) ..................................... 8 0
F (
Fe
S(
S in ) ..................................... 6 0
R(
Rı
200
) .........
1 3 4 1 ( 1 9 2 3 ) y ılm a
te k a b ü l e d e r k i, C u m h u riy e tin ila n ı v e d a h a s o n r a d a A N -
;
K A R A ’ n ın b a ş k e n t o ld u ğ u g e r ç e ğ i a ç ık b ir ş e k ild e o r ta y a ç ık
m ış o lu r .
j
[
32
EDEBÎ
Ş A H S İY E T İ:
M ü ş tâ k B a b a , d e v lin d e a k r a n ı a r a s ın d a te k , ta s a v v u f v a d i
s in d e , lis a n v e ş iir in c e lik le r in e v u k u f iy e tte y e k ta , ilim
ve
ir f â n ile e m s a ls iz id i. M e v c u t d iv â n ı, e d e b i v e ta s a v v u f i in c e
lik le r le d o lu d u r . D ili g e n e l o la r a k a ğ ır v e a ğ d a lıd ır . M a a m a f ih
y e t y e r d ilin d e s a d e lik d e g ö r ü lü r . Ş iir le r in d e m a h a llî ş iv e y e
d e y e r v e r ilm iş tir . B a z ı ş iir le r in d e Y û n u s h a v a s ı v a r d ır. N a il- i
r ü tb e - i v u s la ttır . İ ş te b ir ö r n e k :
A lla h b ilü r n e c â le m o ld u
C â n â n ile c â n h e m - d e m o ld u
R e F o ld u s ü r a d ik a t- i e ş b â h
M ü ş tâ k c e m â le m a h r e m o ld u
Ş â ir k im d ir, n a s ıl b ir r û h a s a h ib o lm a lıd ır ? B u n o k ta ü z e
r in d e d e d u r a n M ü ş ta k B a b a , b ir ş iir in d e ş ö y le d e r :
Ş â ir o ld u r k im h a f if ü ’ r - r û h o la m ig l- i M e s îh
H e r k e lâ m ı r û h - b a h ş a o la h e r n a z m ı s e lis
M ü ş tâ k B a b a , d iv â n ın ı ç e ş itli s a n ’ a tla r la
a k r o s tiş u s lû b ile k e n d i is m in i T ü r k ç e , b a ş k a
s ü s le m iş tir .
O,
b ir s a n ’ a t v e
u s lû b la d a b a b a s ı İ b r a h im ’ in is m in i d e F a r s ç a ş iir le rin d e y a
z a r a k , b u v â d id e k i ü s tü n d e h â v e k a b iliy e tin i g ö s te r m iş tir :
M im is m - i ş e r if in o la d e lil
O la s ın tn im -i m a k ş a d a n â il
Ş a d n a m - ı m ü n îf in e y le h e m în
Ş a d m a k ş û d d u n a H a k id e k a r în
T a y y - ı m a tla p o la tıls ım - ı n ih â n
F a y ı f â y f e r â h o la f e r h â n
33
B ir in c i m ıs r a ’ d a (
m ıs r a ’ d a (
m im ) , ü ç ü n c ü m ıs r a ’ d a (
tı) v e a ltın c ı m ıs r a ’ d a d a (
fe v e
s a d ) , b e ş in c i
y a ) h a r f le r in in
M u s ta f a ) is m i b a r iz
s ır a la n m a s ıy la O s m a n lıc a ’ d a (
b ir ş e k ild e o r ta y a ç ık a r.
M ü ş tâ k B a b a ,
a ru z u
g a y e t u s ta lık lı k u lla n m ış tır .
Ş iir le r i
ta m a m e n ta s a v v u f î ’ d ir . M ü ş tâ k B a b a , is m ile m ü s e m m a o lu p ,
m u tla k A lla h â ş ık ıd ır . B u n e d e n le h e p İ lâ h î c a ş k n e ş v e s i iç in d e
ş iir le r in i y a z m ış d ır . D iv a n ın d a d in d ış ı ş iir le r in b u lu n m a m a s ı
n ın s e b e b i d e , İ lâ h î a ş k n e ş v e s i iç in d e b u lu n m a s ın d a n k a y n a k
la n m a k ta d ır.
G enel
o la r a k T ü r k ç e b a z a n
F a rsç a
ve az
b ir
m ik d a r d a A r a p ç a o lm a k ü z e r e , h e r ü ç d il ü z e r in d e n ş iir le r
y a z d ı. Ş iir le rin in b ir k ıs m ın d a , H a z re t-i M e v lâ n â ’ d a g ö r ü ld ü ğ ü
g ib i m ü le m m a 0 m e v c u ttu r . İ ş te b ir ö r n e k :
R û h - i m e m d û h - i tu r a e y ş e h e v r e n g - i h a y â t
H e r n e f e s b â d - i h e z â ra n d u r u d u ş a la v â t
K im k i ş e v k i le s a n a e ts e ş a lâ t ile s e lâ m
B u lu r e lb e t ik i c â le m d e s e lâ m e tle n e c â t
H e r k i d e r - ş â h r e h - i ş e r c tu b â ş e d s â lik
M ir e v e d tâ b e - g ü lis tâ n - i r iy a z - i c e n n â t
S e n s iz e y k â n - i k e r e m c e n n e ti n e y le r  d e m
M a k d e m - i p â k in iç ü n e y le d i te r k - i R e v z â t
M ü ş tâ k B a h a ’ y a g ö r e İ lâ h î a ş k ın e s a s ı, s ır la r ı g iz le m e k tir .
S ır rın ı g iz le y e m e y e n k im s e , İ lâ h î a ş k d a n n a s ib in i a la m a z :
K e tm - i e s r â r - ı m u h a b b e t e d e m e z s e n b a r i
G ü lş e n - i ış k d a n e y b ü lb ü l- i ş e y d â ö te g it
d e r v e a y r ıc a :
N â - d â n e ş a k ın f e th - i d e h â n e y le m e d e r v iş
E s r â r - ı h u d â v e n d i c a y â n e y le m e d e r v iş
34
S ır r ı s ır e d e n s e r v e r - i c â le m o lu r e lb e t
S ır ş a k la te le f- s â z - ı b e y â n e y le m e d e r v iş
Ş im ş ir is e d e ş a k la ğ ıla f - ı d e h e n iç r e
M a h lû k u d ila z â r - i z e b â n e y le m e d e r v iş
g ib i, â r if â n e v e â lim â n e if a d e le r iy le to p lu m a a h lâ k d e r s i d e
v e r ir .
M ü ş tâ k B a b a , M ü n a c â t, N a a t, K a s id e , G a z e l, M ü s te z a t, M ü f r e d â t, K ıt ’ a , T e r c i- i b e n d g ib i ş e k il v e tü r le r d e ş iir le r y a z a r a k
s a n ’ a tk â r k a b iliy e t v e d e h â s ın ı g ö s te r m iş tir . B u n u n la b e r a b e r
H â f ız , C â m î g ib i d ü n y a c a ü n lü b ü y ü k ş â ir le r in b a z ı ş iir le r in e
y a p m ış o ld u ğ u ta h m is le r , ş iir le r in d e u s ta ş â ir v e s a n ’ a tk â r la r d a
g ö r ü le n ta r ih d ü ş ü r m e le r , o n u n , s a n ’ a tk â r r u h
ve
d e h â s ın ın
a y r ı b ir g ö s te r g e s id ir :
M e r d - i k â m il id i K â s ım B a b a
E tti m e n z ilg e h in f e n â d a n ta y y
D e d i M ü ş tâ k f e v tin e tâ r ih
H û d e y u g ö ç tü ş e y h K â s ım h a y y ( 1 2 0 1 )
M ü ş ta k B a b a , ş iirle r in i g e n e llik le k a le m e a lır,
bazan
ir tic a le n , a n ın d a s ö y le r d a h a s o n r a y a z ıy a g e ç ir ir d i: M is a l.
B iz h a r a b â t e h liy iz k â ş â n e m iz v ir â n e d ir
S â lik - i p îr - i m u ğ â n iz te k y e m iz m e y h â n e d ir
D iğ e r y a n d a n d iv â n ın d a ;
S ır r- ı Ü m m ü ’ l- k itâ b d ır n a z m ım
M a c n â - y ı m ü s te tâ b d ır n a z m ım
S ö y le r im b î- te v e k k u f e y M ü ş tâ k
L e b d e h â z ır c e v â b d ır n a z m ım
d e m e k le d e , b u k o n u d a k i y e te n e ğ in i b iz z a t g ö s te r m iş tir .
35
da
M ü s te z â t ’ m d a n a ld ığ ım a ş a ğ ıd a k i m is a l, M ü ş tâ k B a h a ’ n ın
ş iir d e k i e d e b î k u d r e tin in e n b e lir g in b ir m is â lid ir :
B iz m â h - i n e v - z îv e r c a r ş - ı ş u c a r â y ız
E n g ü ş t- n ü m â y ız
B iz n û r - i f e r b â ş ır a - i e h l- i ş a f â y ız
H e r k a lb e c ilâ y ız
M e ş h û r - i c ih â n iz b î- n â m u n iş a n ız
N â d â n a n ih â n ız
H â k - i k a d e m - i m u h te ş e m f a k r u f e n â y ız
Ş û r e tte g e d â y iz
F a r s ç a m ü s ta k il b a h a r - n â m e ’ s i is e , b a ş lıb a ş ır a b ir b ü tü n lü k
if a d e e d e r .
T A S A V V U F Î R E M İZ L E R :
M ü ş tâ k B a b a , iy i b ir ö ğ r e n im g ö r e n v e ta s a v v u f a la n ın d a
g e r ç e k y e r in i a la n b ir k im s e o lm a s ı h a s e b ile , ş iir le r in i ta s a v v u f î
T e m iz le rle r d e s ü s le m iş tir . Ş ö y le k i:
D ünya
n im e tle r in e
k ıy m e t v e r m e y e n
k im s e
a n la m ın d a
B İ G Â N E , A lla h ’ ın e z e lî ta k d iri d e m e k o la n C E V G Â N , â le m - i
n a s u t o la r a k b ilin e n H A R A B Â t, a h a d iy y e t m a k a m ın d a H a k k ’ ı
m ü ş a h e d e ş e k lin d e if a d e e d ile n H A K K A ’ L - Y A K Î n , e n b iy â v e
e v liy â n m ir a d e ttik le r i ilim le r v e m a ’ r ife tle r le H a k k ’ ı b ilm e k
d iy e b ilin e n İ L M E ’ L - Y A K Î N , te fe k k ü r d e n h â s ıl o la n b ilg ile r
v e is tik a m e t m a ’ n a s m d a S E R V ; A lla h ’ ın ir a d e s in e m u h a le f e t
e d e n S E R K E Ş T E , d ü n y a ile ilg is in i g ö n ü ld e n ç ık a r ıp A lla h ’ a
y ö n e lm e d iy e a ç ık la n a n T E C R ÎD , ta r ik a ta g ir e n in H a k k ’ a k a
v u ş m a k iç in r u h u ta s f iy e e d e n y e d i d a v r a n ış d a n h e r b ir i ş e k
lin d e if a d e s in i b ü f e n T A V R , A L L A H ’ ın n e h y i o la r a k k a b u l
g ö r e n T E L H , H a k le ’ a ü n s iy e tte k i le z z e tin d e v a m ı b iç im in d e
b e lir tile n T A R A B , s â lik in ih tiy â r ın m e ld e n g itm e s i m a k a m ın d a
T A R A C , te v a z u ’ s ıf a tı o la r a k b e n im s e n e n Z E R D Î , g ib i ta s a v
v u f î r e m iz le r , ş iir le r in d e y e r y e r g e ç e r .
36
 K İ F P A Ş A ’N I N
M EK TUBU:
M ü ş tâ k B a b a , İ s ta n b u l ’ d a b u lu n d u ğ u s ıra la rd a ta n ış m ış o l
d u ğ u d e v le t a d a m la rın d a b ir i d e , T a n z im a t d e v r i k a le m e r b â b ı
A k if P a ş a ’ d ır . O n u n la o ld u k ç a s a m im id ir. D iv â n ın d a o n a d a
y e r v e r m e y i ih m a l e tm e z :
O ls a c  k if g ib i ş i c r ile ş e h ir e y M ü ş tâ k
Ş u a r a P â d iş e h - i m u h te ş e m o lm a z d a n ’ o lu r
 k if P a ş a ’ n in " Ş e y h M ü ş tâ k ’ a c e v a p la r " d iy e a ğ ır b ir d ille
k a le m e a ld ığ ı b ir m e k tu b u v a r d ır . B ir a r a m e k tu p m u h a ta b ın ın
M ü ş tâ k B a b a o ld u ğ u s a n ılm ış tır . A n c a k , y a p ıla n a r a ş tır m a la r b u
m u h a ta b ın , b a ş k a b ir M ü ş tâ k . o ld u ğ u te s b it e d ilm iş tir . B u k o n u d a
V a s s a f m e r h u m , R is â le -i M ü ş tâ k iy y e ’ s in d e ş u a ç ık la m a y ı y a p a r :
" V ü z e r â - y ı S a lta n a t- ı S e n iy y e ’ d e n  k if P a ş a m e rh u m , ş e y h
M ü ş tâ k is m in d e k i b ir Z a ta ş e d îd ü ’ l- m e â l b ir m e k tu p y a z m ış d ır
k i, s u r e ti- N ü m u n e - i E d e b iy a t- ı O s m a n iy e - n â m e s e r d e m e s tû d d u r .
B iz b u M ü ş ta k ’ ı te r c ü m e - i h a liy le iş tig a l e ttiğ im iz z â t- i a liy y e ’ d ir ,
z a n n e d e r e k r is a le m iz d e b u y o ld a b a s d - 1 k e lâ m
A s r ım ız u r e f â - y ı k ir a m d a n
e tm e m iş id ik .
İ b n ü ’ l- E m în M a h m û d K e m â l B e y ,
- B e n d a h i b u z a n d a id im . H a tta Ş e y h M ü ş tâ k ’ a e s e r -i in f ia l
b e s le r d im . H a lb u k i te tk ik a tım d a o ş e y h M ü ş tâ k ’ ın b a ş k a b ir a d a m
o ld u ğ u m e y d a n a ç ık m ış tır . Â k if P a ş a ta r a f ın d a n ta h rir v e N ü m u n e - i E d e b iy a t ’ a d e r e e d ile n m e k tu p , b u ş e y h M ü ş tâ k ’ a d e ğ il,
b a ş k a M ü ş ta k ’ a y a z ılm ış o la c a k
Ç ü n k ü Ş e y h , 1 2 4 7 d e ş e h îd
o ld u ğ u h a ld e m e k tu b - i m e z b û r , Â k if P a ş a ’ n in P e r te v P a ş a ü z e r in e
d a h iliy e n e z a r e tin e ta y in in d e n 4 0 g ü n s o n r a y a n i 1 2 5 3 ’ d e y a z ıl
m ış tır. B in a e n a le y h r is a le m d e n b u f ık r a n ın ta y y e d ilm e s i m u k te z a d ır - b u y u rd u la r . B u n u n ü z e r in e H ü s e y in V a s s a f :
" S a lta n a t-ı m a ’ n e v iy y e o n a ik b â l- i d ü n y a n ın f e v k in d e r û -
n ü m â o lm u ş tu r. F ilh a k ik a a ş k v e k e m â ld e s a h ib m a k a m d ır ."
m ü ta le a s ın ı y ü r ü tü r v e M ü ş tâ k B a h a ’ d a n a ş a ğ ıd a k i b e y ti n a k
le d e r :
37
B e n m a z h a r - ı tâ m h ü s n - i y â r e m
M i r ’ a t- i c e m â l- i k ir d g â r e m
M a a m a f ıh M ü ş tâ k B a b a ’ n ın ö z g e ç m iş i, m a k a m v e m a n s ıb a
d ü ş k ü n o lm a d ığ ı, d ü n y a m a lın a d e ğ e r v e r m e d iğ i, m a lî im k â n l
a r ın ı d a h i ih tiy a ç iç in d e o la n la r a A lla h r ız a s ı iç in d a ğ ıttığ ı
m e r k e z in d e d ir . A lla h a ş k ıy la d o lu k im s e le rin , d ü n y a lık a r k a
s ın d a n k o ş m a la rı is ti ta m a m e n m u h a ld ir . N ite k im b ir ş f r in d e
M ü ş tâ k B a b a :
N e tâ lib i- i d ü n y â y ız n e r â ğ ib - i c u k b â y ız
B iz c â ş ık - ı M e v lâ y ız M ü ş tâ k - ı c e m â liz b iz
d e m e k le b u g e r ç e ğ i e n v e c iz b ir ş e k ild e d ile g e tir m iş o lu y o r 1 2 .
M ÜŞTÂK
M A H L A S I:
İ s m i M u h a m m e d M u s ta f a ’ d ır . M ü ş tâ k m a h la s ıd ır . M ü ş tâ k
B a b a is m ile ş ö h r e t b u lm u ş tu r . B ü tü n ş iir le r in d e is e b u m a h la s ı
k u lla n d ı. M ü ş tâ k m a h la s ın ın , H o c a N e ş ’ e t ta r a f m d a n k e n d e s in e
v e r ilm e s in i b iz z a t ş e y le if a d e e d e r :
 s ita n e - i a liy y e ’ d e e l- m e r h u m ü s ta d ü n a H a z r e t- i H o c a N e ş
’ e t B a b a K a d d e s e ’ lla h u s ir r e h u ’ l- a z iz i ’ l- a ’ la E f e n d im iz lü tf e n
v e in a y e te n iş b u a h k a r - ı a f k a r - ı d e r v îş â n M ü ş tâ k - ı n a tü v a n la -
r ın a M ü ş tâ k ta h a llu s i ih d a s ın d a M a h la s n â m e r is â le s in d e f a k ir e
h ita b e n ... b u y u r d u k la rı n a s ih a tla r ın a m ü n k a d v e e ls in e - i s e lâ s e
ile m ü ş a c ş a c y a n i A r a b i, F a r is î T ü r k î k e lim a tıy la r e n g in v e
m ü le m m a c m ü n a c â t v e n a c t- i ş e rif le r n a z m v e in ş e e d ü p ç o k
z a m a n e m ü s lim a n la r ın a g ö s te r d im 1 3 .
12
f a z la b ilg i iç in b k z . T ü r k K ü ltü r ü A r a ş tır m a la n . A n k , 1 9 8 3 .
13
 sâ r, s. 7 6 .
38
D İV Â N I:
D iv â n , 1 8 4 7 y ılın d a b a s ılm ış tır . M ü n a c â t v e n a c t- i ş e rif le
b a ş la r . İ ç in d e 4 M ü n c â t, 2 2 N a c t- i Ş e r if , 2 M ü s ta z e t, 1 0 M e d -
h iy e , I F a r s ç a T e r c i- i b e n d , I M ü s e d d e s , I M e r s iy e , 2 N a z ir e ,
H a f ız C â m i, M ir  r if v e S a b u h î ’ n in ş iir le r in e T a h m is le r , ç o k
m ik ta r d a T ü r k ç e F a r s ç a G a z e lle r , K a s id e le r , K ıt ’ a , b e y t v e
ta r ih d ü ş ü r m e le r m e v c u ttu r . M ü ş tâ k B a b a , a lış ıla n , g ö r ü le n
k la s ik d iv â n ta rz ın ın d ış ın a ç ık m ış tır .
Z ir a
k la s ik
d iv â n la r ,
b ilin d iğ i ü z e r e , T e v h id , M ü n a c â t, N a c t, D in v e D e v le t b ü y ü k
le r in i ö v m e , m u z a f f e r iy e t, a lf e b e tik s ıra y a g ö r e G a z e lle r , K ıt’ a la r , R u b a ile r , M u h a m m e s , v e M ü s e d d e s ta r z ın ı m u h te v id ir .
İ ş te b u ş e k li, M ü ş tâ k B a b a ’ n m
d iv â n ın d a g ö r m e k m ü m k ü n
d e ğ ild ir . M a a m a f ih d iv â n , a lf a b e tik o lu p , M ü n a c â t v e N a c tla
b a ş la r. F a k a t te rtip y ö n ü n d e n k la s ik d iv â n ta rz ın ın d ış ın d a d ır .
G e n e l o la r a k a lf a b e tik s ır a d a ilk g a z e l, y a M ü n a c â t v e y a ç o
ğ u n lu k la N a c t- i Ş e r îf ’ d ir .
Y e r i g e ld iğ in d e M ü ş tâ k B a b a , d iv â n ın d a n b a h s e tm e y i ih m a l
e tm e z .
c A ş ık a h e r b e y ti e y M ü ş tâ k b ir m e y h â n e d ir
K u v v e t- i r u h - i c â r ifâ n d ır iş b u d iv â n - i n e f is
B a ş k a b ir y e r d e d e :
T a k r ir e d e m e m M ü ş tâ k e f s â n e -i h ic r â n i
E r b a b ı b ilir a n c a k d îv â n ım ı g ö r d ü k ç e
d e m e k le y e tin ir .
D îv â n m d a y e r y e r H a z r e t- i A li s o y u n d a n o ld u ğ u n u a ç ık b ir
d ille if a d e e d e r . F a k a t b u n a r a ğ m e n T ü r k v e O s m a n lı k ü ltü rü y le
y e tiş ip
g e liş tiğ i v e b u k ü ltü r e h iz m e t v e r d iğ i b ir g e r ç e k tir .
N ite k im , S e y y id N e s im i, E ş r e f o ğ lu R u m î v e E m ir S u lta n g ib i
g ü z id e le r
de
a y n ı a ile d e n
g e ld ik le r i
39
h a ld e ,
büyük
ç a p ta
k ü ltü r ü m ü z e h iz m e t v e r m iş le r d ir . M ü ş tâ k B a b a , b u a ile y e m e n
s u b iy e tin i ş ö y le c e d ile g e tir ir :
B iz Ç â r - Y â r b e n d e s iy iz H a y d e r île r iz
R e f z u c e h a le t e y le m e y iz e h l- i v a h d e tiz
D iğ e r b ir y e r d e d e ;
B a n a m e v r û s - i p e d e rd ir H a y d a r - ı K e r r â r ’ d a n
K â h ir - i c e y ş - i c a d u y a m z ü lf îk a r ım d ild e d ir
S ik k e d â r - i m ü r ş id - i G e y lâ n îy e m b e n tâ e z e l
B ir z e r r - i h â lis a y â r ım k i c a y â r ım d ild e d ir
D iv â n ın d a , A li Ş îr N e v â î ’ n in b ir ş iir in e n a z ir e o la r a k y a z m ış
o ld u ğ u Ç a ğ a ta y ’ c a g a z e l, O r ta a s y a T ü r k k ü ltü r ü ile o la n b a ğ ın
b e lir g in b ir ö r n e ğ id ir .
C ih â n g a b o l g a li h u r ş îd - i t a f a t ı n r a h ş â n
S itâ r e n u ta n ü p b o ld ı h û b la r p in h â n
T e te b b u 0 e ts e N e v â y ıg a ta n ın im e s M ü ş tâ k
B o lu r N e v â y îg a p îr u h e z â r - v â r m ü r g â n
V E F A T I:
1 2 4 7 H . 1 8 3 2 M . y ılın d a M ü ş tâ k B a b a , İ s ta n b u l ’ d a n a y r ı
la r a k B itlis ’ e d ö n e l. Y o l u ğ r a ğ ı M u ş ’ a v a r ır. B ir k a ç g ü n lü ğ ü n e
o r a d a k a lm a k is te r . F a ic a t b u s e f e r , e c e l y a k a s ın ı b ır a k m a z .
A r tık ö m r ü n o k ta la n m a k ü z r e d ir . V e f a tın ı H ü s e y in V a s s a f m e r
h u m u n k a le m in d e n iz liy e lim :
H a z r e t- i Ş e y h ’ in ş ö h r e t- i â r if â n e le r i v e lv e le - e n d â z o lu y o r d u .
A le ’ n - n e tic e , 2 0 0 .0 0 0 d e r e c e s in d e d e r v iş i v a r d ı. Y e z id île r , b u
ş ö h r e ti ç e k e m e d ile r . E s a s e n s ü la le - i ta h ire y e d ü ş m a n d ıla r . C e -
n a b - i M ü ş tâ k T n â s itâ n e s in d e d e r b â n la n v a r d ı. H a z r e t- i Ş e y h ’ in
e m r i la h ık o lu n c a h u z u r u n a z u v v â r ı ( z iy a r e tç ile r i) id h a l e d e r -
40
le rd i. K e ş f e n â k ıb e t- i h a y a tla r ın ı b ilip , d e r b â n ( k a p ıc ı, te ş r i
f a tç ı) o la n d e r v iş le r in e :
A z iz m is a f ir le r im g e le c e k , s e r b e s t b ır a k ın iç e r i g ir s in le r ,
d e m iş le r . F ilh a k ik a g e le n le r , h u z u r - i Ş e y h ’ e ir s a l o lu n u n c a d e r
h a l s e c c a d e s i ü z e r in d e b o ğ m u ş la r d ır 1 4 .
B ö y le c e M ü ş tâ k B a h a ’ n ın , g u r b e t e ld e ş e h itlik m e r te b e s in e
u la ş a r a k 7 5 y ıllık h a y a tı n o k ta la n ıy o r d u .
Ş e h id e d iliş in d e n b ir k a ç g ü n ö n c e k ır k k u r b a n k e s e r e k
f a k ir le r e d a ğ ıttık ta n s o n r a , e l a ç ıp A lla h ’ a ş ö y le d u a d a b u lu n u r :
" Y â R a b b î... B u a b d in iz e ( k u lu n u z a ) r ü tb e - i ş a h a d e ti ih s a n
e y le , tâ k i H a z r e t- i H ü s e y n ’ e iltih a k e d e y im ."
Y e tm iş b e ş in d e k i â lim , f â z ıl, â r if v e ş â ir M ü ş tâ k B a b a , n e
y a z ık k i ö m r ü n ü n s o n d e m in d e g e r ç e k k ıy m e ti b ilin m e d e n ,
s e c c â d e s in in ü z e r in d e b o ğ u la ra k h a y a tın a s o n v e r ild i. S e c c â d e s in in a ltın d a ş u n a c t- i ş e r if ç ık a r :
Y â R e s u la lla h c u lu v v - ı ş â n s e n in
S e r v e r- i k e v n e y n s in f e r m â n s e n in
D e s t- i h ü k m ü n d e ş e h â ç e v g â n s e n in
T o p s e n in ç e v g â n s e n in m e y d â n s e n in
S ö z s e n in d e v le t s e n in d e v r â n s e n in
V e f a tın d a n ik i a y ö n c e G ü m g ü m Ş e y h in e y a z d ık la r ı u z u n c a
m e s n e v is in in b ir y e r in d e , v e f a tla r ın a a ç ık b ir ş e k ilid e iş a r e tle r i
v a r d ır :
Ö m r ü m ü z b u s e n e y e tm iş b e ş e
Y e tm iş e y c â n g ü z e l e t e n d îş e
B u n d a n a r tık y a ş a m a z s a d a n ’ o la
K a lm a d ı d ild e m u r â d ın ı c â n â
14
Ş e h a d e t, M ü ş tâ k B a h a ’ n ın b ü y ü k a m c a s ı Ş e m s - i B itlis î ’ n in , M u ş o v a
s ın d a v a k i s a v a ş ta e ş k iy a Y e z id île ıi y e n m e s iy le d e ilg ili o ls a g e r e k .
41
S ır r - ı lâ - h a v f ile b î- b â k o ld u m
P îr - i f â n î v ü f e r a h n â k o ld u m
M EZAR
T A Ş I:
H a z a m e r k a d ü ’ ş - ş e h îd ü ’ s - s a îd e l- m e r h û m , e l- m a ğ f û r , e l- c â li-
m ü ’ T a r if b i ’ n - n e v â i ’ l- m a a r if, f e r îd ü ’ d - d e h r , e l- m u h tâ c ile ’ r r a h m e v e ’ l- ğ u f r â n e l- h a c M u ş ta f a u ’ ş - ş u h û r , M ü ş tâ k B a b a b in
M o lla İ b r a h im k u tile n ıa z lû m e n f i s e n e : 1 2 5 3
K u tb u ’ 1 - C â r if în M ü ş tâ k - ı H a k C â lic e n â b
B u f e n â g ü lz â r ı b ir la h z a d a k ıld a h a r â b
 r if - i b i ’ llâ h id i h e m m ü r ş id - i â g â h id i
Y ü z tu tu p d e r g â h -1 H a k k ’ a r û z u ş e b k ıld ı ş itâ b
" M û tu k a b le e n te m û tu " s ırr ın a m a z h a r id i
c A ş ık o la n h e m ç ü r ü m e z b ö y le d ir d o ğ r u c e v â b
G ö r ü ld ü ğ ü g ib i, m e z a r ta ş ın d a k i k itâ b e , 1 2 5 3 ( 1 8 3 8 ) ta rih in i
ta ş ım a k ta v e m a z lû m
o la r a k ö ld ü r ü ld ü ğ ü n ü a ç ık b ir ş e k ild e
if a d e e tm e k te d ir . A n c a k , m e z a r ta ş ın d a k i
1 2 5 3 , v e f a t ta r ih i
o lm a y ıp , m e z a r ın y a p ılış ta r ih i o ld u ğ u k a n a a tin i v e r m e k te d ir .
Z ir a G ü m g ü m Ş e y h in e y a z d ığ ı ş iir , b ü tü n ş ü p h e le ri g id e r e c e k
ş e k ild e , v e f a t ta r ih in in
1 2 4 7 o ld u ğ u m e r k e z in d e d ir . N ite k im
k a y n a k la r d a , 1 2 4 7 ta rih in i k e s in o la r a k v e r ir le r.
S o n s ö z ü , M ü ş tâ k B a h a ’ n ın h a y r â n ı o la n H ü s e y in V a s s a f
E f e n d i ’ n in b ir ş iir i ile n o k ta la y ır u m :
C e n â b - ı Ş e y h M ü ş tâ k b ü lb ü l- i b â ğ - ı h a k îk a td ır
K e r â m â tıy la m ü m tâ z r e h - n ü m â - y l z e v k - i v u ş la td ır
T a r îk - i K â d ir î ’ y e r e v n â k - e f z â r e h b e r- i h a k - b în
F ü y û z â tiy la ş ö h r e t- g îr o la n ş e y h - i ta rik a td ır
M ü b â r e k k a lb i m e h b it o ld u e n v â r - ı te c e llâ y a
S ü n û h â t- ı c e lîle s a h ib i p ü r - f e y z ü h im m e td ir
C e n â b -ı G a v s - ı c A ’ z a m ’ d a n b u lu r e lta f - ı b î- p â y a n
42
K u lû b - i e h l- i c a ş k a b â is - i z e v k u s a a d e td ir
M u h ib b i k e m te r i V a s s a f ’ ı o lm u ş tu r a n a m ü ş tâ k
T a le b k â r o lm a ğ a lu tf u v e s île -c û - y ı f ır ş a td ır
B u s a tır la r ı y a z a r k e n , H z . Ş e y h ’ in s û r e t- i ş e h â d e ti g ö z ü m ü n
ö n ü n d e te c e llî e y le d i. S ır r ım a , " B u h a l, z e v k - i ta m d ır " d e d ile r .
" Z e v k - i tâ m " a c a b a , ta r ih - i r ih le tle r i o lm a s ın d iy e m e r a k e ttim .
H e m e n h e s a b a b a ş la d ım . F i ’ l- h a k ik a , 1 2 4 7 ( 1 8 3 2 ) ta r ih in i i ş ’ a r
e y le d i. D û ç a r - 1 v e c d o la r a k b u s a tır la r ı y a z d ım k i, " H z . Ş e y h ’ in
b ir c ilv e - i iltif a tıd ır ," d iy e , te la k k iy e s e z a d ır . K a d d e s a ’ llâ h u
s ır r â h u v e n e f e a n n a ’ llâ h u b i- b e r e k â tih i v e f ü y û z a tih i. A m in .
B u b e y t s û n û h ( k a lb e d o ğ m a ) e tti:
" Z e v k - i tâ m " ta r ih -i r ih le t- d â rıd ır M ü ş tâ k ’ ım ın
A h k a r - ı V a ş ş a f - ı n is b e t- d â r ıd ır M ü ş tâ k ’ ım ın .
Ş E Y H L İĞ İ:
M ü ş tâ k B a b a , u la ş m ış o ld u ğ u m a c n e v î d e r e c e s iy le ş e y h lik
m a k a m ın d a o tu r m a y a , p o s t- n îş in o lm a y a h a k k a z a n m ış tı. B u
m a k a m ın
k u d s iy y e tin in
id r â k i
iç e ris in d e
o lu p , h iç b ir m a d d î
m e n f a a t g ö z e tm e d e n , m a k a m ın g e r e ğ in i y e r in e g e tir m e k , o n u n ,
g e r ç e k a n la m d a a m a c ı v e k iş iliğ in in d o ğ a l b ir s o n u c u y d u . B u
n e d e n le s o h b e tle r iy le , d e r s le r iy le , ö r n e k k iş iliğ iy le k e n d is in e
g e le n le r i e ğ itiy o r , y e tiş tir iy o r , to p lu m f e r tle r i a r a s ın d a b ü tü n
le ş m e y i, b ir lik v e b e r a b e r lik r u h u iç e r is in d e y a ş a m la r ın ı s ü r
d ü rm e y i
s a ğ lı y o r ,
ö ğ ü tlü y o rd u .
K e n d is i n e
b ia t
eden
d e r v iş le r in in s a y ıs ı ik iy ü z b in c iv a rın d a y d ı. B u r a k a m , o n u n ,
ş e y h lik m a k a m ın ın ü s tü n b ir s e v iy e d e h a k k ın ı v e r d iğ in in a ç ık
v e m u tla k b ir g ö s te r g e s id ir . B u m e y a n d a ir ş â d o lm a k , m a c n e v i
v a z if e y le y ü k le n m e k d u r u m u n d a o la n la r ı ir ş â d e d iy o r , k e n d is in i
te m s il e tm e k ü z e r e h ila f e tle g ö r e v le n d iriy o r d u .
43
E S E R L E R İ:
M ü ş tâ k B a b a , g e r ç e k a n la m d a H a k c â ş ık ı b ir m u ta s a v v ıf
id i. O d a b ir ç o k m u ta s a v v ıf g ib i, g ö r ü ş v e d ü ş ü n c e le rin i, ş iir le r
h a lin d e if a d e e tti. D iğ e r ta r a f ta n b iy o g r a f ik e s e r le r d e y a z a r a k ,
s a d e c e ş iir a la n ın d a d e ğ il, n e s ir a la n ın d a d a k u d r e tin i g ö s te r d i.
B ilin e n e s e r le r i ş u n la r d ır :
1 - Â a s â r ü ’ l- M ü ş tâ k E s r a r ü ’ l- U ş ş a k ( Â s a r ) B iy o g r a fi. B a s ıl-
m a m ış tır
2 - D iv â n - ı M ü ş tâ k B a b a , B a s ılm ış tır
3 - M e k tu b a t- ı K im y a - y ı M ü ş tâ k . B a s ılm a m ış to
4 - B a h a m â m e . F a r s ç a D iv â n . B a s ılm a m ış tır
5 - M iş k â tü ’ l- M ü ş tâ k M i r ’ a t ü ’ l- U ş ş a k . Â s a r ’ d a y a z ıla c a ğ ın
d a n b a h is v a r y a z ılıp y a z ılm a d ığ ı b e lli d e ğ il.
D İV A N E N İN
NÜSH ALARI VE
NÜSH A
T A V S İF L E R İ
D iv â n ın y a z m a n ü s h a la r ı, a ş a ğ ıd a g ö r ü ld ü ğ ü ş e k ild e te s b it
e d ilm iş tir :
I-
M İL L Î K Ü T Ü P H A N E
(A n k a r a ):
Ş e y h M u s ta f a . M ü ş tâ k E f e n d i. ( - 1 8 3 1 ) F .B 2 9 1 İ l k s a y f a ,
s ü s lü g ü z e l b ir b a ş lık iç in d e :
Z iv e r - i s e r le v h a - i c a r ş - ı c a z im y a z ılıd ır .
B e s m e le ’ d e n s o n r a d iv â n :
D in le s ö z ü m a n la d ilâ â y in e - v e ş b u l in c ilâ
S e n d e m u a y y e n o la tâ n u r - i te c e llî- i H u d a
44
u z u n m e s n e v is iy le b a ş la r , n a c t- i ş e r if le r le d e v a m e d e r . Ş iirle r
ç e r ç e v e iç in d e a lın m ış tır . K e n a r la r d a d a b a z ı ş iir le r e y e r v e
r ilm iş o lu p , m a tb u n ü s h a te r tib in d e d e ğ ild ir .
D iv â n , " Ş ik â y e tn a m e - i ğ a r ib iy y e " b a ş lığ ı a ltın d a F a r s ç a b ir
ş iir le b ite r .
B a ş ta r a f ta , " F a h r i B ilg i v a r is le r in d e n s a tın a lın d ığ ı y a z ılıd ır .
İ s tin s a h ta r ih i
M ü s te n s ih
Y a p ra k
: 100
Ö lç ü le r
: 2 2 5 x 1 5 1 - - 1 6 1 x 9 5 m m . b b s t. b b y z
k u ş v e h a r f f ilig r a n lı, k t. s z b . c e tv e lle r
k ır m ız ı.
: S ır tı y ıp r a n m ış b o r d o m e ş in m ilk e b li.
C ilt
C ild in ilk k a p a ğ ı k o p m u ş o lu p , n a y lo n
ip le s a r ılm ış tır .
: T a ’ lik
H at
II-
M İL L E T
K Ü T Ü P H A N E S İ-A L İ E M İR Î
EFENDİ M ANZUM
ESERLER:
D iv â n - i M ü ş tâ k B a b a . N o : 4 0 3
İ lk s a y f a ile s o n s a y f a d a A li E m ir î E f e n d i ’ n in m ü h r ü v a r .
M ü h ü r iç iç e
ik i d a ir e d e n o lu ş u r. İ l k d a ir e d e :
H a z re tle r in in
( r ız a s ı) iç ü n v a k f e y le d im ." ik in c i d a ir e d e " D i-
" A lla h T a a la
y a r b e k ir ’ li A li E m ir î 1 3 0 4 " ib a r e le r i y a z ılıd ır . S a y f a la r g ü z e l
ç e r ç e v e le r iç in d e a lın m ış tır .
B e s m e le ’ d e n s o n r a d iv â n :
H a b b e z a e y ş â h - i c â le m p a d iş â h -i e n b iy â
E n b iy â y a m u k te d â s m e v liy a y a r e h - n ü m â
45
n a ’ t- i ş e r if iy le b a ş la r.
İ s tin s a h ta rih i
: 1253
M ü s te n s ih
: M u h a m m e t T a h ir
Y a p ra k
: 98
Ö lç ü le r
: 2 0 7 x 1 4 5 -1 5 7 x 9 0 m m
S a tır
: 17
H at
: T a ’ lik
C ilt
: S ır t m e ş in . Y ü z e b r u k â ğ ıt k a p lı D iv â n ,
e ış a ğ ı y u k a r ı m a tb u d iv a n g ib id ir .
K a n a a tım c a ilk is tin s a h b u d u r . Z ir a M ü ş tâ k B a b a ’ n ın v e
f a tın d a n a ltı y ıl s o n r a is tin s a h e d ilm iş tir .
III-
M İL L E T
K Ü T Ü P H A N E S İ A L İ E M İR Î
EFENDİ M ANZUM
ESERLER:
D iv â n - i M ü ş tâ k B a b a . N o : 4 0 4
İ lk s a y f a ile s o n s a y f a d a A li E m irî E f e n d i ’ n in m ü h r ü v a r .
M ü h ü r iç iç e
ik i
H a z re tle r in in
( r ız a s ı) iç ü n v a k f e y le d im ." İ k in c i d a ir e d e " D i-
d a ir e d e n o lu ş u r. İ l k d a ir e d e :
" A lla h T a a la
y a r b e k ir ’ li A li E m ir î 1 3 0 4 " ib a r e le r i y a z ılıd ır . S a y f a la r ç e r ç e
v e le r iç in e a lın m a m ış tır .
B e s m e le ’ d e n s o n r a d iv â n :
Y a R a h im e ’ l- h a la y ık y a V a h ib e ’ l- C a ta
N e r c u b e la - y ı c ış k ık e b i ’ ş - ş ıd k ı v e ’ r - r i ’ d a
m ü le m m a m ü n ü c a tı ile b a ş la r .
B a z ı ş iir le r , d iv â n ın k e n a r la r ın d a n d a m e v c u ttu r .
İ s tin s a h ta rih i
: 1258
M ü s te n s ih
: H ü s e y in H ü s e y n î
46
Y a p ra k
: 87
Ö lç ü le r
: 2 3 0 x 1 6 0 -- 1 5 0 x 9 0 m m
S a tır
: 19
H at
: T a ’ lik
C ilt
: S ır t v e k e n a r la r ı m e ş in . Y ü z k â ğ ıt k a p lı
D iv â n , a ş a ğ ı y u k a r ı m a tb u d iv a n g ib id ir .
IV -
İS T A N B U L Ü N İV E R S İT E S İ K İT A P L IĞ I:
D iv â n - 1 M ü ş tâ k . Ş e y h M u s ta f a . N o : T 3 8 2 1
Ü s t ta r a f ta " H a lis E f e n d i K ü tü p h a n e s i" y a z ılıd ır .
İ lk s a y f a , y a ld ız lı, s ü s lü y a r ım d a ir e iç in d e B e ş m e ’ d e n s o n r a :
N a c t- i ş e r if- i m ü s e ls e l d e r h u r u f - i e lif
b a ş lığ ı a ltın d a d iv â n :
H a b b e z a e y ş â h - i c â le m p a d iş â h - i e n b iy â
E n b iy â y a m u k te d a s m e v liy â y a r e h - n ü m â
n a c t- i ş e r if iy le b a ş la r .
B a ş lık la r v e c e tv e lle r y a ld ız lı o lu p , s ö z b a ş la r ı k ırm ız ı m ü
r e k k e p le y a z ılm ış tır .
İ s tin s a h ta r ih i: M ü s te n s ih : -
Y a p ra k : 1 1 6
Ö lç ü le r : 1 8 3 x 1 2 6 m m
S a tır : 1 5
H a t : İ n c e t a ’ lik
C ilt : K ır m ız ı m e ş in
D iv â n m a tb u d iv a n a b e n z e m e k le b ir lik te , C â m i, H â f ız , S a -
47
b u h î v e M ir  r i f ’ e y a p ılm ış ta h m is le r y o k tu r .
S a d e c e a ltta
" T e tk ik e d ilm e ş tir ." ib a r e s i v a r .
B. M ÜŞTÂK
M ÜŞTÂK
B A B A ’N I N
B A B A ’N I N
M Ü R Ş İD L E R İ
M Ü R Ş İD L E R İ
(Ü S T Â D L A R I):
M ü ş tâ k B a h a ’ n ın y e tiş m e s in d e , o n d a k i c e v h e r in o r ta y a ç ık
m a s ın d a , s ır a s ıy la Ş e m s - i B itlis i ( H a c ı M a h m u d H o c a ) n in ,
H a c ı H a s a n - ı Ş ir v a n î ’ n ın N a k ib ü ’ l- e ş r a f Ş e y h H a s a n ’ n ın v e
n ih a y e t H o c a N e ş ’ e t B a h a ’ n ın b ü y ü k k a tk ıla r ı o lm u ş tu r.
1-
Ş E M S -İ B İ T L İ S İ
A s ıl a d ı H a c ı M a h m u d H o c a ’ d ır 1 7 1 5 y ılın d a B itlis ’ te d o ğ
d u . B a b a s ı A b d ü lg a f u r E f e n d i, a n n e s i Ş e r if e h a tu n d u r . Ş e m s - i
B itlis i la k a b ı d o ğ u m u n d a b a b a s ı ta r a f ın d a n k e n d is in e v e r ilm iş
tir .
B ir ilim v e k ü ltü r y u v a s ı o la n a ile o c a ğ ın d a Ş e m s - i B itlis
î ’ n in y e tiş m e s i, o lg u n la ş ıp , ç e v r e s in i a y d ın la tm a s ı d ö r t a y r ı
z â tın g ö z e tim in d e g e r ç e k le ş ir.
B a b a s ı A b d ü lg a fu r E fe n d i g ö z e tim in d e :
H e n ü z y e d i y a ş ın d a ik e n b iz z a t b a b a g ö z e tim in d e y e tiş tiğ i
d ö n e m d ir . Y e d i y ıl d e v a r n e d e n b u d ö n e m , p la n lı v e p r o g r a m lı
te m e l e ğ itim d ö n e m id ir . B u d ö n e m d e Ş e m s - i B itlis i, g e r e k li
b ilg ile r i, b a b a s ın d a n a la r a k o lg u n la ş m a y o lu n a g ir m iş tir .
A ğ a b ey i H a cı H aşan
H o c a g ö z e tim in d e :
A ile g e le n e ğ in e u y g u n o la r a k Ş e m s - i B itlis î ’ n in y e tiş m e s i,
o lg u n la ş ıp ta s a v v u f v a d is in d e m e r h â le le r a m ş m a s ı, b a b a e m r i
ü z e r in e b ü y ü k k a r d e ş i H a c ı H a ş a n H o c a ta r a f ın d a n g e r ç e k le ş -
48
tir ilir . B irk a ç y ıl a r a lık s ız d e v a m e d e n b u ö ğ r e n im
d e v r e s i,
k a r ş ılık lı k o n u ş m a , ta r tış m a , s o r u - c e v a p ş e k lin d e s ü r d ü r ü le n
y o ğ u n b ir e tk ile ş im y ö n te m in e d a y a n ıy o r d u . B a ğ d a , b a h ç e d e ,
k ır d a b a y ır d a g e z ip d o la ş m a k , d u r u p d in le n m e k , ta b ia tla b ü
tü n le ş e r e k p e k iş tir ile n v e ç a ğ ım ız e ğ itim c ile r i ta r a f ın d a n d a
b e n im s e n e n
b u e ğ itim
v e ö ğ r e tim
s is te m i,
O ’n u
g e r ç e k te n
g e le c e ğ in Ş e m s i y a p ıy o r d u .
A b d ü lc e lil- i B it lis i g ö z e t im in d e :
B u d ö n e m , A b d ü lc e lil-i B itlis i ile ta n ış m a s o n u c u b a ş la y a n
d ö n e m d ir . H e n ü z 1 7 - 1 8 y a ş la r ın d a ik e n b ü y ü k k a r d e ş i H a c ı
H a ş a n H o c a ile b ir lik te z iy a r e tin e g ittiğ i A b d ü lc e lil- i B itlis î ’ y e
b ü y ü k ç a p ta b a ğ la n ır , o n a in tis a p e d ip d e r s h a lk a s ın a g ir e r .
H o c a s ın d a n a ld ığ ı f e y z v e b ilg iy le ta s a v v u f a la n ın d a d a h a d a
o lg u n la ş ır . B u d e v r e a y n ı z a m a n d a ç e tin b ir r iy a z e t, h a lv e t v e
u z le t d e v r e s id ir . B u ta rz b ir e ğ itim i ta m a n la m ış la g e r ç e k le ş
tir m e k iç in , y e te r li b ir b ilg i b ir ik im i y a n ın d a , k iş ilik b a k ım ın
d a n y e tiş m iş , e r d e m li v e k e n d in i H a k y o lu n a a d a m ış g e r ç e k
g ö n ü l e r le r in in b a ş a r a b ile c e ğ i b ir e ğ itim ta r z ıd ır .
B u ç e tin s ın a v d a n ta m b ir m ü k e m m e llik le g e ç e n Ş e m s - i
B itlis i, " M a h m u d H o c a d a im a b e n im k ib a r ım d ır " d iy e n h o c a
s ın ın ta k d ir in i k a z a n a r a k o lg u n la ş m ış v e h o c a s ı ta r a f ın d a n " H i
la f e t H ır k a s ı" ile ta ltif e d ilm iş tir .
A b d ü lv a h h a p H a m z e v î g ö z e t im in d e :
Ş e m s - i B itlis i, d u r m a d a n k e n d in i y e n ile y e n v e k e n d in i a ş a n
b ir k im s e id i. G e r ç e k b ir ilim v e ta s a v v u f e r i o la r a k a y d ın
la n m a k v e
o n is b e td e d e ç e v r e s in i a y d ın la tm a k , o n u n
a s ıl
a m a c ıy d ı. B u n e d e n le Ş e m s - i B itlis î ’ y i b u k e z , y ö r e n in b ir
ilim v e ir f a n m e r k e z i o la n S iir t ’ in T İ L L O ( A Y D I N L A R ) k ö
yünde
g ö rü y o ru z . B u rad a
d e v r in
m u ta s a v v ıf ı A b d ü lv a h h a p
H a m z e v î ’ d e n d e r s a lır . B ö y le c e z a h ir v e b â tın ilim le r in d e ta m
a n la m ıy la d e r in le ş ir. B u h o a s ın ın d a ta k d ir v e te v e c c ü h ü n ü
49
kazanan
Ş e m s - i B itlis i, o n u n is te ğ i ü z e r in e B a ğ d a t ’ a
g id e r .
Ü n lü İ s lâ m b ilg in v e m u ta s a v v ıfı Ş e y h A h m e d - i Ş e r if ’ te n d e
k ıs a b ir s ü r e d e r s v e f e y z a lır .
K ıs a s ü r e li B a ğ d a t ’ d a k i ö ğ r e n im , Ş e m s - i B itlis î ’ n in g e r ç e k
b ir m ü r ş id e b a ğ lı o la r a k g e r ç e k le ş tir d iğ i s o n e ğ itim v e ö ğ r e
n im id ir . K ıs a s ü r e li b u g ö r e v i d e b a ş a r ı ile ta m a m la y a n Ş e m s - i
B itlis i, 1 7 4 8 y ılın d a K a d ir îlik , 1 7 4 9 y ılın d a d a N a k ş î ’ lik ta r i
k a tla r ı ü z e r in d e n h e n ü z 3 3 - 3 4 y a ş la r ın d a ik e n ic a z e tn a m e a la r a k B itlis ’ e d ö n e r . A r tık Ş e m s - i B itlis i, b ü y ü k b ir m ü r ş ittir .
E n g in b ilg i v e k ü ltü r ü , e tk ile y ic i s o h b e tle ri, ü s tü n k iş ilik v e
a lç a k g ö n ü llü ğ ü , h o ş g ö r ü lü d a v r a n ış v e h a r e k e tle r iy le g ö n ü lle r e
g ir iy o r , in s a n la r a r a s ın d a k i a n la ş m a v e d a y a n ış m a y ı s a ğ lıy o r ,
s e v g i v e s a y g ıy ı y e r le ş tir iy o r d u . B u n e d e n le y ö r e h a lk ı ta r a
f ın d a n u n u tu lm a z b ir is im o lm u ş tu r.
B itlis v a liliğ in in , ta m b ir d e ğ e r b ilir lik le , b u y ü c e k iş in in
a d ın ı v e r d iğ i b ir ilk o k u l ile b ir o r ta o k u lu n ö ğ r e n im e d e v a m
e tm e s i, h e r ş e y d e n ö n c e b ir ö ğ r e tm e n o la n Ş e m s - i B itlis î ’ n in
a d ı v e a z iz h a tır a s ı g ö n ü lle r d e y a ş a r k e n , b u ir f a n y u v a s ı o la n
o k u lla r ım ız d a d a â b id e le ş m iş tir .
B ü tü n b ir ö n ü r b o y u
d u rm ad a n ,
y ılm a d a n
gece
gündüz
d e m e d e n ç e v r e s in e , in s a n lığ a h â liy le v e k a v liy le f a y d a la r s a ğ
la y a n Ş e m s - i B itlis i, 1 2 0 0 H ic rî, 1 7 8 8 M ila d î, R a m a z a n ın 1 2 .
( 1 9 H a z ir a n ) P e r ş e m b e g ü n ü s a b a h n a m a z ın d a n s o n r a İ lâ h î
r a h m e te in tik a l e d iy o r d u 15
M ü ş tâ k B a b a , b ü y ü k a m c a s ı v e h o c a s ın ı d iv â n ın d a ş ö y le
m e d h ed e r:
E y Ş e m s - i z â t le m ’ a - i tâ b â n ın a m s e n in
P e r te v - n is a r n e y y ir- i r a h ş â n ın a m s e n in
M ih r in d e r û n - i s in e d e k c ’ ş - ş e n ıs i f i ’ s - s e h e r
15
F a z la b ilg i iç in b k z . M . K e m a l G ü d o ğ d u A z m i G ü n d o ğ d u , Ş e m s - i
B itlis i, A n k 1 9 9 2 .
50
H â v e r m is â li ç â k - i g ir îb â m n a m s e n in
Z e r r â t- v â r c â z ib e - i h ü s n ü â n ile
K e m te r ğ u b a r k û ş e - i d a m â n ın a m s e n in
H e r b ir n e b iy e b ir v e lî o lm u ş v e lîâ h d
Ş e n s in v e lî E b ta h î k u r b â n ın a m s e n in
E y p â d iş â h - i ş e n ş în e - i ş â n - i M u ş ta f â
S e n d e g ö r ü n d ü m a h r e m b u r h â m n a m s e n in
B u g ü ls itâ n d a e y Ş e h - i e v r e n g - i A h m e d î
S e r - s e b z u ğ o n c a - i h a n d â n ın a m s e n in
A ş h a b - i h â le c ilm - i le d ü n h o c a s ı o lu p
R e v n a k - f e z â - y ı m e k te b - i c ir f â n ın a tn 1 6 s e n in
Ş e m s - i S iv a s î ş a c ş a a - i Ş e m s - i T e b r iz î
F a r k e tm e z e m k i c â ş ık - ı h a y r a m n a m s e n in
E y p ü r - h im e m - i H a z re t-i M a h m û d - i Z ü ’ l- c e lâ l
M ü ş tâ k - ı ş e m s - i h ü s n -i d ır a h ş â n ın a m s e n in
H a lif e le r i:
Ş e m s - i B itlis i, ir ş a d la g ö r e v le n d irild ik te n s o n r a , h a lk la b ü
tü n le ş m iş o la r a k , o n la rı e ğ itip
y e tiş tir m e d e v e b u m e y a n d a
k e n d is in i g e r ç e k a n la m d a te m s il e d e c e k ü s tü n s e v iy e d e h a lif e
y e tiş tir m e d e , a z a m i g a y r e t s a r f e d iy o r d u . B u c ü m le d e n o la r a k ,
y e tiş tir m iş o ld u ğ u h a lif e le r i, B itlis ’ in " E v liy a O ta ğ ı"
o la r a k
ta n ın m a s ın d a , b ü y ü k p a y la r ı o la n b u g ü z id e v e li v e â r ifle r ,
A lla h â ş ık la r ı, m ü r ş id le r in in g e le n e ğ in i s ü r d ü r m e k , h e m e n h e r
k ö ş e d e b ir ir ş a d v e ir f a n o c a ğ ı tü ttü r m e k , d o la y ıs ıy la m ü r ş id
le rin in a d ım v e s a n ın ı y ü c e ltm e y i p r e n s ip ittih a z e tm iş le r id i.
Ş e m s - i B itlis î ’ n in y e tiş tir m iş o ld u ğ u h a lif e le r i, B itlis ’ in " V e lile r
Y ü z y ılı" o la r a k if a d e s in i b u la n 1 8 . Y ü z y ılım a y d ın la tm ış la r d ır .
M ü r ş id le r in d e n a ld ık la r ı f e y z v e ış ık la , ç e v re s in e n u r s a ç a n
b u g ü z id e le r , g e r ç e k a n la m d a " B e ş e r i b ir g ü n e ş " o la n Ş e m s - i
16
Ş e m s -i B itlis î ’ n in e v in e M e k te b - i İ r f a n d e n ir d i.
51
B itlis î ’ n i n y ö r ü n g e s in d e
dönen
g e z e g e n le r m is a li, b ilim
ve
ir f a n s is te m in in b ü tü n le ş tir ic i u n s u r la r ı o lm u ş la r d ır .
1- Ş e y h M a h m u d Ü ry a n ! (Ü ry an B a b a)
Ş e m s i B itlis î ’ d e n s o n r a 3 5 y d v e k â le te n p o s tn îş in lik y a p m ış tır .
2 - S u lta n H a c ı M u s ta f a ( Ş e fk a tliz â d e )
3 - Ş e y h İ s m a il- i E r z u r u m !
4 - Ş e y h T a h ir - i Ş a m !
5 - A h m e d F a ik H a n . Ş e r e f h a n la r s ü la le s in d e n o lu p , 2 y ıl
H a n lık g ö r e v in d e n s o n r a , İ b r a h im E d h e m m is a li, m a c n e v iy a t
y o lu n u s e ç ti.
6-
S u lta n Ş e y h İ s â ( Ş e b h îz )
7 - H irs a tliz â d e H a c ı R e ş it
8 - Ş e y h M u h a m m e d S a d ık E r z in c a n ! . M e v lâ n a s o y u n d a n d ır .
S a d e c e b u z â t, N a k ş î ta r ik a tın d a n ic a z e tli o lu p , m ü r ş id in i B itlis
d ış ın d a te m s il e tm iş tir .
2-
H A C I H A ŞA N
Ş İR V Â N İ
H a c ı H a s a n - ı Ş iiv â n î ’ n in a ile s i b ilin m e y e n b ir ta r ih te , S ii r t ’ in Ş ir v a n ilç e s in in İ s k a n b o k ö y ü n d e n B itlis ’ e g ö ç e d e r . Z e y -
dan
m a h a l le s i n i n
E b d a l ’ d ır . D o ğ u m
T a h ş u t s e m tin e
y e r le ş ir .
B a b a s ın ın
adı
ta r ih i b e lli d eğ ild ir. B i t l is ’ te e v le n e n E b -
d a l ’ in S ü le y m a n , İ s m a il, H ü s e y in v e H a ş a n a d ın d a 4 o ğ lu
o lu r . İ ş te B itlis v e İ s ta n b u l ’ d a ş ö h r e te u la ş a n v e H a c ı H a s a n - i
Ş ir v a n ! a d ıy la h a la u n u tu lm a y a n z a t, E b d a l ’ ın d ö r d ü n c ü o ğ lu
o la n b u z a ttır .
H a c ı H a s a n - i Ş ir v a n ! d a y a k ın d o s tu , y a r d a ş ı v e s ırd a ş ı
Ş e m s - i B itlis î ’ n in m ü r ş id i A b d ü lc e lil B itlis i ta ra f ın d a n y e tiş ti
r ile r e k h ila f e tle g ö r e v le n d ir im iş tir .
52
E h l- i h â l b ir k im s e o la n H a c ı H a ş a n Ş ir v a n î, z a h ir v e b â tın
ilim le r in d e y e tk in le ş m iş , ta s a v v u f v a d is in d e o ld u ğ u k a d a r, m u
s ik î s a h a s ın d a d a te m a y ü z e tm iş tir .
M ü ş tâ k B a b a , A s â r ’ d a h o c a s ın d a n b a h s e d e r k e n s ö z e ş ö y le
b a ş la r :
O l m e c z u b - i c e z e b a ti ’ r - r a h m a n , m ü r ş id i- i h a k a n î, a r if - i s e r â ir - i R a b b a n i, s o h b e t ş e y h im e f e n d im e ş - ş e y h e l- H a c i H a ş a n
E ş - ş ir v â n i, e l- K a d ir î k a d d e s e ’ l- la h u s ir r e h u ’ l- a z iz E f e n d im iz in
a h v a lle r i v e a h v a l- ı e f ’ a l- ı m ü s ta h s e n e le r i b e y a n ın d a d ır 1 7 . D iy e
ü s ta d ın ın a h v a lin i a n la tm a y a b a ş la r . M ü ş ta k B a h a ’ n ın a n la tım
la rın ı ş ö y le ö z e tle y e b ilir iz :
H e n ü z 1 0 y a ş ın d a ik e n , b ir ç o k a ş ık v e s a d ık la rı h a y r a n
b ır a k a n Ş ir v a n î, k e m â l s a h ib i b ir h o c a ’ d a n ilr n -i h â l ö ğ r e n ir .
E r g e n li k ç a ğ a g ir e r k e n tic a r e te h e v e s le n e r e k b ir b a k k a l d ü k k â n ı
a ç a r . A lış v e r iş in d e o k lu k ç a d o ğ r u v e m ü s ta k im h a r e k e t e d e r .
K a z a n c ın a a s la h a r a n ı k a r ış tır m a z , h e r tü r lü h a r a m d a n s o n
d e r e c e k a ç a r d ı. Ö lç ü v e ta r tıy a ç o k d ik k a t e d e r , b a ş k a la r ın ın
h a k k ın a te c a v ü z d e n k a ç ın ır , a lış v e r iş in d e a s la y e m in e tm e z d i.
T e m iz liğ e ö z e llik le e l te m iz liğ in e ç o k ö z e n g ö s te r ir , m ü ş te r i
le r in d e n a ld ığ ı n a k it p a r a la r ı, a k ş a m la r ı e v in d e s a b u n lu s u y la
y ık a m a y ı a d e t e d in m iş ti. Ç ü n k ü e ld e n e le d o la ş a n p a r a la r ın ,
b ü y ü k ç a p ta m ik r o p ta ş ıd ığ n m id r â k in d e id i Ş ir v â n î. G ü n d ü z le r i
o r u ç lu
o ld u ğ u h a ld e
a lış v e r iş iy le , g e c e le r i is e
İ lâ h î a ş k la
m e ş g u l id i. Ö z e llik le g e c e le r i, g ü n d o ğ u n c a y a k a d a r m e z a r
lık la r d a g e z e r , d o la ş ır , A lla h ’ ı d u r m a d a n z ik r e d e r , ö y le c e a lış
v e r iş in e d ö n e r d i.
A lış v e r iş in d e k i d ü r ü s tlü k v e
is tik a m e tin in
ta b ii
sonucu
o la r a k a z z a m a n d a ç o k k a z a n d ı.
Y ılla r s o n r a b a k k a llığ ı b ır a k a r a k b e z ir g â n lığ a h e v e s le n d i.
B u m e s le k te d e tic a r î a h lâ k v e d ü r ü s tlü ğ ü n d e n d o la y ı iy i b ir
k a z a n ç s a ğ la d ı.
17
 sâ r, S . 2 7 .
53
T ic a r e tte k i d ü r ü s tlü ğ ü n m e s n e d i, h iç ş ü p h e s iz , H a z re t-i P e y
g a m b e r im iz in " D o ğ r u tü c c a r , k ıy a m e t g ü n ü n d e N e b ile r, s ıd -
d ık la r v e ş e h id le r le b ir lik te h a ş r o la c a k tır ." H a d is - i ş e r if le r id ir .
B ir a r a B itlis ’ te v e b a s a lg ım
b a ş la r . B u s a lg ın d a n
a h a li
b ü y ü k ç a p ta k ır ılır. B u m e y a n d a Ş ir v â n i, K a rd e ş i H a c ı İ s m a il
b a ş ta o lm a k ü z e r e a ile s in in b ü y ü k k ü ç ü k h e p s in i k a y b e d e r .
B u n u n ta b ii b ir s o n u c u o la r a k Ş ir v â n i tic a r e ti te r k e d e r .
T ic a r e ti te r k e d e n Ş ir v â n i ’ d e h iç ş ü p h e s iz y e n i b ir d ö n e m
b a ş la m ış tır . B u d ö n e m , Ş ir v â n i ’ n in a r tık k e n d is in i ta m a m e n
A L L A H ’ a a d a d ığ ı b ir d ö n e m d ir . A r tık h e r ş e y i b ır a k a r a k s e ç ık a r .
y a h a ta
Ş a m ’a
u ğ r a r , g e r e k li
z iy a r e tle r i y a p a r, K â ’ b e
y o lu n u tu ta r . İ lk d u r a k M e d in e ’ d ir . U ç g ü n ü ç g e c e h u z u r - i
N e b e v î ’ d e b u lu n u r . D a h a s o n r a B a k ı c m e z a r lığ ın a g id e r , te k ra r
h u z u r - i N e b e v i'y e d ö n e r e k ih tir a m d a b u lu n u r . B u r a d a k i g ö r e v i
ta m a m la n d ık ta n s o n r a M e k k e ’ y e g id e r . H a c f a r iz a s ın ı if a d e n
so n ra
te k ra r
M e d in e ’ y e d ö n e r . H u z u r - i N e b e v î ’ d e te k ra r ih ti
r a m d a b u lu n a r a k , M e d in e ’ d e n a y r ılır . Y e r y e r g e r e k li z iy a r e tle r i
y a p a r a k v e b u m e y a n d a b ü y ü k z a tla r la d a g ö r ü ş e r e k s e y a h a tim
sü rd ü rü r.
A n c a k b u s e y a h a tla r ın k a ç y ılım
b ir b ilg im iz
a ld ığ ın a d a ir h iç
y o k tu r . Ş u k a d a r v a r k i Ş ir v â n i, b ir a r a İ s ta n b u l
Ü s k ü d a r 'd a b u lu n u r . B u r a d a k ıs a z a m a n d a k e n d in i ta n ıtır . Ç e v
re
e d in e r e k , k e n d is in d e n h ila f e t a lm ış o ld u ğ u A b d u ’ l- C e lil B it
l is i ’ n in
b ir
b ir h a life s i o la r a k K a d ir i ta r ik a tım y ü r ü tü r . B u a r a d a
ç o k n ıiirid e d in ir . K a d ir i ş e y h i O s m a n N u r e d d in
Ş e m s-i
E f e n d in in m ü r ş id i o la n A b d u ’ r - r a h im î Ü n y e v î ’ y e h ila f e t v e r ir .
İ s ta n b u l ’ d a n e k a d a r k a ld ığ ı b ilin m e y e n H a c ı H a ş a n Ş ir v a n î,
te k ir a r B itlis ’ e d e d e , b a b a b e ld e s in e d ö n e r . İ r ş a d g ö r e v in i s ü r
d ü rü r.
M ü ş ta k B a b a , h o c a s ı iç in " M ü r ş id - i s a h ib - i k e m a l" 1 8 ta b ir in i
k u lla n a r a k , ö z e tle ş u v a s ıf la r ın a d a d e ğ in ir :
18
 sâ r, S . 4 0 -4 1 .
54
Y e d i s e n e s ü r e ile h a lk d a n u z a k , a z y iy ip , a z u y u d u , a z
k o n u ş tu , s a d e c e A lla h ’ ı z ik ir le m e ş ğ u l o ld u . B ilh a s s a Y a z a y
la rın d a , y a ln ız b a ş ın a d a ğ la r d a k ır la r d a d o la ş a r a k ( Y a n i ta b ia tla
b ü tü n le ş e r e k ) a k ş a m la r ı e v in e d ö n e r d i. B a z a n d a s e h e r v a k tin e
k a d a r m e z a r lık la r d a A lla h ’ ı z ik r e d e r e k g e c e y i d e ğ e r le n d ir ir
d i." 1 9 .
Y u k a r ıd a ö z e t h a lin d e v e r ile n if a d e le r in a s lın ı b ir d e f a d a h a
A s a r ’ ın if a d e s iy le iz liy e lin ı:
E s ’ s u lta n E l- h a c H a ş a n k u d d is e s ir r e h u ’ l- a h s e n e f e n d im iz
y e d i s e n e s a m e t- i ş e r a it- i e r k â n - ı s itte y a n i ta k lilu ’ tta a m v e
ta k lilu ’ l- m e n a m v e ta k lilu ’ l- k e la m , u z le t- i e n a m v e z ik r - i m ü -
d a m v e f ık r - i ta m a m ile m ü r ş id - i h u z o lu p , e y y a m - ı s a y f ’ d a n
b a z a n m ü n f e r id e n y a n i y a ln ız d a ğ la r a ç ık ıp g iz li s e y r a n la r e d ip
y in e
a k ş a m la r ı a v d e t e d e r d i.
H a z re t-i m ü r ş id - i h u z ,
kem er
b e s te - i ita a t e d ip g â h g â h d e r - v a k t- ı s e h e r m e z a r is ta n la r d a g e ş t
u g ü z a r b u y u r u r la r im iş 2 0 .
M ü ş ta k B a b a , ü s ta d ın ın e v s a f ın a d a v a m la ş ö y le d e r :
. Y in e ö y le b ir d ilb e r - i m ü m ta z v e m a h b û b - i tm n â z id i
k i, b ir b a k ış d a n ic e le r i m e s t- i m e d h u ş v e b ir te b e s s ü m le ç o k
k im e s n e le r i s a r h o ş - i b îh û ş b u y u r u r la r d ı 2 1 .
B itlis H a n la r ın d a n S e lim H a n , m is a f ir i o la r a k b u lu n a n E r
z u r u m ’ lu İ b r a h im H a k k ı e f e n d id e n , h a c ı H a ş a n h o c a ’ m m e d -
h in i d in le y ip , e v s a f ın ı ö ğ r e n in c e , h e m e n e r te s i g ü n z iy a r e tin e
g id e re k , e l ö p ü p d u a la r ın te m e n n i e d e r v e k e n d is in i k e m a l- ı
e d e p le s a r a y a d a v e t e d e r . D a v e te ic a b e t e d e n Ş ir v a n î, b ir c e z b e
a n ın d a :
19
 sâ r, s. 7 9 .
20
 sâ r, S . 7 9 .
21
 sâ r, S . 2 7 .
55
E y H a n .. A lla h ’ ı s e v e r s in , A lla h ’ ı s e v , U y a n ğ a f le tte n u y a n .
D iy e r e k s o l ta r a f ın a , g ö n ü l e v in e v u r u p , m ü m k ü n m e r te b e
u y a n d ır d ığ ın d a , H a n y a p tık la r ın a p iş m a n o lu p , a ğ lıy a r a k :
E f e n d im b e n , C e n a b -ı A lla h ’ ı s e v e r im , lâ k in k e ş k e s e n in
g ib i s e v s e y d im . A n c a k b îm ü r e b b i k im s e R a b b ı b u lm a m ış tı.
H e m e n h im m e t- i s e n iy y e v e te r b iy e - i k u d s iy e n iz e m u h ta c ım .
D iy e ta z u r r u d a b u lu n u r 2 2 .
H acı H aşan
Ş ir v â n î, is m ile m ü s e m m a o lu p , h e r h a l v e
h a r e k e tile ö r n e k in s a n v e g ü z e l a h la k s a h ib i id i. M ü ş ta k B a
h a ’ n ın d e y im ile " A lla h ’ ın y a r a ttık la r ın a ş e fk a tte y e k ta v e r a h
m e t m e r h a m e tte b îh e m ta
id i.
" D e rv iş le r in e
ş ö y le n a s ih a tta
b u lu n u r d u :
E y A lla h y o lu n d a o la n r e f ik le r! .. B ir b ir in iz i s e v in iz , if r a t- ı
m u h a b b e tle r e f ik le r o lu n u z k i r ız a A lla h v e b e n d a h i r ız a m
b u m in v a l ü z r e d ir h a . Z ir a f e r y a d - ı k ıy a m e tte s iz b ir b ir in iz e
la z ım v e m e lz u m o lu p , e l e le v e r ip d iv a n g â h - ı m a h ş e r e g id e
c e k s in iz . B ir b ir in iz in a y b ın a b a k ıp g ıy b e tin d e b e d - g o y ( k ö tü
s ö y le m e ), b e d g ü m â n ( k ö tü d ü ş ü n c e ) o lm a y a s ın ız h a . Z ir a h e r
n e a y b , k im m ü ’ m in le r d e g ö r ü r s iz k e n d in iz e g e lip d id e - i in s a f
ile k e n d i n e f s in iz e b a k ıp , o l a y ıp la r ın e k s e r in i k e n d i k e n d in iz d e
b u lu p m a h lu k - ı İ lâ h îy e k e c ( e ğ r i) b a k ıp h o r g ö r m iy e s in iz h a .
Z ir a
s iz le r , ıs la h - ı n a s e m e m u r la r d e ğ ils in iz . A n c a k k ıb e l-i
B a r i ’ d e n ( A lla h ta r a f ın d a n ) k e n d i n e f is le r in iz in te r b iy e v e ıs
la h ın a m e m u r s u n u z , d iy e m a h lu k - ı H u d a ’ y ı g ıy b e t v e e z a - y ı
m ih n e tte n n e h y b u y u r u r la r id i 2 3 .
V e fa tın a y a k ın
d e r v iş le r in e o la n v a s iy y e t i:
E y o ğ u lla r ım ! .. E v v e le n s iz le r e v a s iy y e tim b u d u r k i, d e
d ik te n s o n r a 5 0 y ıld a n b e r i ir ş a d v e z ik ir le m e ş g u l o ld u ğ u
h ü c r e s in in g e c e g ü n d ü z a y n ı ş e k ild e d e v a m ın ı is te r v e d e v a m la :
22
 sâ r, S . 1 0 7 .
23
 sâ r, S . 1 2 1 -1 2 2 .
56
E y b e n im o ğ u lla r ım ! .. R ız a m ı is te r s e n iz d a im a b ir b ir in iz le
ş ir in ş ir in s o h b e t v e ta tlı ta tlı ü lf e t v e g ü z e l g ü z e l m u a lif e t v e
n a z ik n a z ik ü n s iy e t, h o ş h o ş m u a ş ir e tle r id ü p h e m a n A lla h y o
lu n d a , A lla h iç in s iz le r b ir b ir in iz i s e v in iz . B e n im le k o la y d ır . Y a n i
b e n d a h i s iz d e n h o ş n u t o lu p , d a im a s iz le r le b e r a b e r o lu r u m 2 4 .
M ü ş ta k B a b a , h e n ü z
1 0 -1 1
y a ş la r ın d a ik e n , H a c ı H a ş a n
Ş ir v â n i ile k a r ş ıla ş d ığ ın d a , e lin d e k i a s a s ıy la M ü ş ta k B a b a ’ n m
s in e s in e iş a r e t e d ip :
B e n im o ğ lu m !.. A lla h K a n d e d ir ? b u y u r u p g e ç e rm iş . S ö z ü n
m a n a s ı n ı a n n e s in e s o r a n
M ü ş ta k B a h a ’ y a
a n n e s i:
B e n im
o ğ lu m ! ... E ğ e r b ir d a h i c e m â l- ı b â k e m a llâ r ıy la m ü ş e r r e f o ld u k ta
y in e s u a l b u y u r u r la r is e k i A lla h k a n d e d ir, s e n s ö y le k i: " A lla h
ş e n d e d ir , s e n in g ö n lü n d e d ir ." s o n r a n e c e v a p b u y u r u r la r is e
g e l b a n a s ö y le . D iy e te n b ih a tta b u lu n u r . G ü n le r d e n b ir g ü n
M ü ş ta k B a b a , Ş ir v â n i ile k a r ş ıla ş d ık la r ın d a :
O ğ lu m ! .. A lla h k a n d e d ir ? s u a lin i te k r a r s o r u n c a , a n n e s in in
ta lim a tı ü z e r in e :
E f e n d im , A lla h s e n d e , s e n in g ö n lü n d e d ir . D e m e s i ü z e r in e
Ş ir v â n i te b e s s ü m b u y u r u p : ş ö y le d e r :
B u s e n in c e v a b ın d e ğ il. S e n i, b ir z â h ir i d iş i, b â tın ı e r k e k ö ğ r e tm iş .
B u n u n ü z e r in e M ü ş ta k B a b a , y ılla r s o n r a ş ö y le s e s le n e c e k tir :
N ic e e r le r v a r d ır k i ‘ a v r e tte n b e te r
S u r e ta e r d ir v e lâ k in b î- h ü n e r
N ic e ‘ a v r e t v a r d ır k i z ik r u ’ lla h ile
V a d i- i ‘ ış k iç r e o lm u ş ş îr - i n e r 2 5 .
A s a r ’ ın if a d e s in e g ö r e , b ir b a y r a m
g ü n ü , Ş e m s - i B itlis i,
b e r a b e r in d e b ü y ü k o ğ lu A b d u lğ a f u r e f e n d i o ld u ğ u h a ld e , H a c ı
24
 sâ r, S . 1 2 8 -1 3 1 .
25
 sâ r, S . 3 0 -3 1 .
57
M Ü Ş T A K B A B A F . — 5 /6
H a ş a n Ş ir v â n î ’ y i z iy a r e te g id e r le r . A r a la r ın d a y in e s o h b e t b a ş
la r . B ir a r a Ş ir v â n î, A b d u lğ a f u t e f e n d iy e s o r a r :
E y o ğ lu m A b d u lğ a f u r , iş b u g ü n n e d ir v e n e g ü n d ü r ? A b -
d u lğ a f u r s a y g ı d o lu b ir o lg u n lu k la ş u c e v a b ı v e r ir:
İ ş b u g ü n b a y r a m d ır . P e d e r im H o c a k a r ın d a ş ın ız ile b a y r a m - 1
ş e r if e g e lm iş iz . Ş ir v a n î, b u k e z te b e s s ü m e d e r e k ş ö y le d e r :
B e n im o ğ lu m ... S e n in iş b u p e d e r in , y a n i H o c a k a r ın d a ş ım ız
b ir s e n e d e ik i b a y r a m e d e r k i, b ir i f e n a f i ’ l- la h v e b ir i b a k a b illa h d ır .
( B ir d e m d e ik i b a y r a m y a p a r a r if le r
Ö r ü m c e k le r d e a n c a k s in e k a v la r ) d e r v e ş ö y le d e v a m e d e r :
O ğ lu m , ç a lış a r if le r b a y r a m ın a k a v u ş . V e illa iş b u b a y r a m
â n ın ı u b a y r a m , e h l- i b a tın v e a n la y ış d ır , b a y r a m h a v a s s ı d o y u r m u ş tu r
.
H acı H aşan
Ş ir v e n î’n in
se y a h a t te şe b b ü sü :
Y u k a r ıla r d a d e ğ in ild iğ i g ib i, H a c ı H a ş a n ile Ş e m s - i B itlis i
s o n d e r e c e b ir b ir le r in e b a ğ lı v e s a m im id ir le r . Z a m a n z a m a n
b ir a r a y a g e lir , s o h b e te d a la r, h e r s a h a d a f ik ir a lış v e r iş in d e
b u lu n u r , b ir b ir le r in i m a n e n ta tm in e d e r e k , v e d a la ş ır a y r ılır la r d ı.
Y in e b ö y le g ü n le rd e n b ir g ü n , b u ik i d o s t, Ş ir v a n î ’ n in h ü c r e
s in d e b ir a r a y a g e le r e k , A lla h v e lile r in e ö z g ü d e r in b ir s o h b e te
d a la r la r .
H e r ik i z a tın d e r v iş le r i d e a y r ı b i r y e r d e s o h b e te
k o y u lu r la r . F a k a t n e v a r k i, b u b ü y ü k z a tla rın s o h b e ti, ta m
a n la m ıy la b ir g ö n ü l s o h b e ti iç in d e y ü r ü r k e n , d e r v iş le r in s o h b e ti
is e , ta m a k s in e v e y a k ış ık s ız b ir b iç im d e , ş e y h le r in in ü s tü n lü ğ ü
ta r tış m a s ı ş e k lin d e y ü ıü r . D u n u n d a n h a b e r d a r o la n b u ik i z a t,
d e v iş le r in
bu
tü r ta r tış m a la r ın a
c id d e n
k ır ılır la r .
Ö z e llik le
Ş ir v â n î, b u tü r ta rtış m a d a n h a y li e tk ile n ir . Ü s tü n b ir d e ğ e r
26
 sâ r, S . 1 1 5 .
58
v e r d iğ i, s e v d iğ i v e s a y d ığ ı Ş e m s - i B itlis î ’ n in d e a y n ı ş e k ild e
ü z ü lm e s in e n e d e n o la n b u tü r h a r e k e t v e d a v r a n ış la r ı p r o te s to
e tm e k a m a c ıy la , b ir s ü r e s e y a h a ta ç ık m a ğ a k a r a r v e r ir . Y e r in e
D iv a n e z â d e H a m z a ’ y l v e k il b ır a k a ra k , y o l h a z ır lık la r ın a b a ş la r .
D u r u m u h a b e r a la n Ş e m s - i B itlis i, a r a k a d a ş ın ın y a n ın a g e le r e k :
B e h e y b ir a d e r , n e b u s e y a h a t v e n e b u s e f e r ? ... G e l s e n in le
d e r - v a ta n ı h a lv e t, d e r - e n c ü tn e n e d e lim , d iy e r e k Ş ir v a n î ’ y ı ik n a y a ç a lış ır. F a k a t Ş ir v a n î, f ik r in d e k a r a r lıd ır :
E lb e tte b i r m ü d d e t z a h ir s e y r u s e y a h a t e d e c e ğ im , d e m e k le
y e tin ir .
'
Ş e m s - i B itlis i, b u d u r u m k a r ş ıs ın d a , g a y e t ü z ü n tü lü e v in e
d ö n e r v e d e r v iş le r in e ta a n e d e r e k :
S îz le r s e b e p o lu p , b iz le r i b ir b ir im iz d e n a y ır d ın ız , d iy e r e k
ü z ü n tü s ü n ü d ile g e tir ir. M ü ş ta k B a b a d a , b u d u r u m u ş ö y le
te r e n n ü m e d e r :
İ k i y â r i b ir b ir in d e n e d e n e h l- i f e s â d
H u n - e f ş a b iş e b e ş e r s u r e t u ş e y ta n n ih â d
İ k i c â le m d e r e z îl o la c û ş e y tâ n - ı r e c im
O la ş a y e s te -i n e f rîn c e m i- i c u b b â d
Y a n i:
İ k i d o s tu b ir b ir in d e n a y ır a n f e s â tla r ,
İ n ş â n b iç im in e g ir m iş b ir e r ş e y tâ n d ır
İ k i â le m d e r e z îl o ls u n la r k o v u lm u ş ş e y tâ n g ib i,
T ü m İ n s a n la r ın n e f r e ti o n la r a lâ y ık d ır .
H a c ı H a ş a n H o c a , b ü tü n y o l h a z ır lık la rın ı ta m a m la r . Y o la
ç ık m a d a n ö n c e
V a r u p b ir d a h i y a r d a ş ım , s ır d a ş ım , r e f ik im , a r k a d a ş ım E l- h a c
M a h m u d H o c a ile h e la lla ş a lım , d iy e r e k b ir s e h e r v a k ti " m e k te b i
59
ir f a n ’ a "
g id ip
Ş e m s-i
B itlis i
ile
s o h b e te
d a la r la r .
B ir
h a y li
s o h b e tte n s o n r a , Ş ir v a n î ’ n in m ıs ra la r la v e d a e ttiğ i g ö r ü lü r :
E lv e d a 0 e lv e d a 0 e y ş e m s - i c ih â n - ı m â n â ,
E lv e d a 0 , e lv e d a 0 e y n e y y ir- i ° A rş - ı a ° lâ
Ş ir v a n î’n in
s e y a h a tta n v a z g e ç m e s i:
B u ik i d e n iz , b u İ k i e z e lî d o s t b ir b ir le r iy le k u c a k la ş a r a k v e
d a la ş ır k e n , A lla h a ş k ıy la d o p d o lu b ir d e r v iş o la n B o s ta n c ız â d e
M a h m u d , b u ik i z a tın h u z u r u n a v a r a r a k Ş ir v a n î ’ y e ş ö y le d e r :
S e n in h ü c r e n e v a r d ım , b u r a y a g e ld iğ in i ö ğ r e n d im . Ş im d i
h e r ik in iz d e c a n k u la ğ ıy la d in le y in iz . B u g e c e â le m - i m â n a d a
S u lta n A b d u lc e lil e f e n d im iz in te n b ih a tı o ld u :
M a h m u d , v a r E l- h a c H a ş a n ’ a s ö y le k i, iş b u h ü ly a - y ı s e y a
h a tta n f a r iğ u ’ l- b â l v e e l- h a c M a h m u d ile m ü c e d d id e n ittih a t
v e ittis a l ü z r e o lu p , r a h - ı b e r a n , r a h - ı r e v a n , s a lik â n - i â ş ık a n ,
h u d â v e n d m e lik ü ’ l- m ü s te a n o ls u n la r , le y le n v e n e h a r e n ittif a k
id ü p m a k s a d - ı a k s â y ı b u ls u n la r d e d i.
B u n u n ü z e r in e s e y a h a tta n v a z g e ç e n Ş ir v â n i:
E m r - i m ü r ş it ile iş te s e y a h a ta v a r m a d a n g e ç tim . L e y le n v e
n e h a r e n ittif a k ü z r e m a k s a d - ı a k s â ’ y a m e ş g u l o ls u n la r d e y u
f e r m a n ın a n e b u y u r u r s u n ?
s u a lin e Ş e m s - i B itlis i ş u c e v a b ı
v e r ir :
B e n C u m a v e P a z a r te s i g e c e le r i A le m d a r C a m iin e g e lir im
O n d a m e c lis - i z ik r u ’ lla h k u r a lım v e c e n a b ın ız d a h i C u m a g ü n
le r i K u ş c u o ğ lu C a m ii ’ n e g e l z ik r u ’ lla h ile m e ş g u l o lu p , o la
k i, n z a - y i m ü r ş id b e r e k â tile H u d a ’ d a k â m y a b o la lım .
B ö y le c e , c a n c iğ e r ik i d o s t, İ k i s ır d a ş v e A lla h y o lu n a h e r
h a lile k e n d ile rin i a d a m ış ik i v e li, h a y a tla r ın ın s o n u n a k a d a r ,
60
a r k a d a ş lık la r ın ı s ü r d ü r e r e k , ir ş a d g ö r e v le r in e d e v a tn e tm iş le r
d ir 2 7 .
A s a r ’ ın a n la ttığ ın a g ö r e Ş ir v a n î ile Ş e m s - i B itlis i a r a s ın d a k i*
d o s tlu k s o n d e r e c e s a m im i b ir h a v a iç e r is in d e v e f a tla r ın a k a d a r
s ü r m ü ş d ü r . A s a r ş u o la y a ö z e llik le y e r v e r m e k te d ir :
Ş e m s - i B itlis i, m u h ip le r in d e n M a h m u d
ağa
a d ın d a k i b ir
z a ta ta s a v v u f k o n u s u n d a g e r e k li a ç ık la m a la r y a p ıy o r d u . " S e y r - i
s ü lü k '' k ita b ın d a n d e r s g ö r e n M a h m u d a ğ a ş u n la r ı a n la tır:
H a k ile h a k o lm a n o k ta s ın a g e lin c e , C e n a b - ı H a k , k u d s î
h a d is in d e b e y a n b u y u r d u ğ u ü z e r e , " B e n s e v d iğ im k u lla r ım ı e v v e le n h a le t, h a le t- i b e ş e r iy y e tte n m ü b e r r a v e k e n d im d e m a h v - u
if n a e d ü p b a c d e h u , k u la ğ ı b e n o lu r u m o n u n la d u y a r , g ö z ü b e n
o lu r u m o n u n la g ö r ü r, e li b e n o lu r u m o n u n la tu ta r , d ili b e n o lu r u m
o n u n la k o n u ş u r , a y a ğ ı b e n o lu r u m o n u n la y ü r ü r ." İ ş te o l e s n a d a
Ş e m s - i B itlis i, m e c lis te h a z ır d e r v iş le r e h ita b e n :
İ n s a f o lu n s a , ş im d i b u z a m a n e d e b u h a lle r le , f a n i- i m u tla k
v e b a k i- i b illa h y a r d a ş ım v e s ır d a ş ım E l- h a c H a ş a n ( k u d d is e
s ir r u h u ) a h s e n d ir v e f e n a f ı ’ l- la h o la n z e v a t- ı k ir a m ın z a h ir e n
a la m e tle r i b u d u r k i, ik i o m u z la n s a k it, y a n i d ü ş ü k o lu r . M ü -
ş a n în - ile y h in ik i o m u z la r ı d ü ş ü k tü r . İ n a n m a z s a n ız , v a r ın z iy a r e t
.
e d in iz . B u y u r u r
H a cı H aşan
Ş ir v a n î’n in v e f a t ı:
H ic r î J 2 0 2 , M ila d î 1 7 8 8 y ılın d a b ir s a b a h Ş e m s - i B itlis i,
c a n c iğ e r d o s tu Ş ir v a n î ’ n in z iy a r e tin e g id e r . Ü ç s a a t s ü r e y le ,
H o c a ’ n ın e y v a n ın d a lis a n - ı h a l ile k o n u ş u r la r . G â h g ü le r , g â h
a ğ la r la r . B u z iy a r e t v e s o h b e tin a s lın d a b ir v e d a la ş m a o ld u ğ u ,
Ş ir v a n î ’ y e d e c a y â n o lm u ş tu r . H a z ır d e r v iş le r , h a y r e t iç r e d ir le r .
K im i d u r u m u k a v r a m ış , f a k a t k im i h iç b ir a n la m v e r e m e m iş tir .
27
 sâ r, S . 9 5 .
28
 sâ r, S . 9 5 -1 1 4 .
61
A y r ılm a
a n ı g e ld iğ in d e , a y a ğ a
k a lk ıp
b ir b ir le rin e
s a r ılır la r
Ş e m s - i B itlis i:
İ ş te b e n g ittim e y k â n - i k e r e m . D e d ik te n s o n r a te k r a r s a r ılıp
k u c a k la ş ırla r . B u k e z Ş ir v a n î:
B e n d a h i d u r m a m g e lir im lâ - c e r e m , d e r 2 9 .
A s lın d a b u v e d a la ş m a , ik i d o s tu n e b e d î o la r a k b ir b ir le rin d e n
a y r ılış ın ı h a b e r v e r m e k te d ir . Z ir a
H a z ir a n
12 R am azan
1 2 0 2 H . (1 8
1 7 8 8 ) d e Ş e m s - i B itlis i ’ n in v e f a tın d a n ta m
II g ü n
s o n r a y a n i 2 3 R a m a z a n 1 2 0 2 H . ( 3 0 H a z ir a n 1 7 8 8 ) d e Ş ir v a n î
h a z r e tle r i d e v e f a t e d e r e k H a k k ’ ın r a h m e tin e k a v u ş u r la r .
M ü ş ta k B a b a , k o n u ile ilg ili, A s a r ’ ın d a ş u if a d e le r e y e r v e r i:
R a m a z a n - ı Ş e r if ’ in
1 2 c i g ü n ü e m m im ( A m c a m ) Ş e m s - i
B itlis i, z e v a le v a r u p , y a n i a z im - i g ü lş e n - i s a r a y - ı c e n n e t- i c e m â l
v e h a z r e ti p îr d a h i
(H a c ı H a şa n
Ş ir v a n î)
ta r ih - i m e z k u r d e
m a h - ı m e z k u r u n ( R a m a z a n a y ın ın ) 2 3 c ü g ü n ü ta ir - i ta r ım ı
c e n n e t, s a r a y - ı v is a l o lm u ş la r . R a h m e tu ’ l- la h i a le y h u m a
ve
k a d d e s e ’ l- la h u e s r a r e h u m a n a f e a n e ’ lla h u b ih im v e b i ’ e n f u s ih im
a m in . Y a R a b b e ’ l- â le m în 3 0 .
T ü r b e s i, A le m d a r k ö p r ü s ü c iv a r ın d a , D iy a rb a k ır y o lu ü z e
r in d e , H e r s a n m a h a lle s i Ş a h n iş in e te k le r in d e d ir .
a ile s in e m e n s u p
Ş e r e f h a n la r
C e v a h ir h a tu n ta r a f ın d a n k a b r i ü z e r in e b ir
k ü n b e t y a p tır ılır . T a ş k u b b e o la n k ü n b e t iç in d e b a ş k a m e z a r la r
d a v a r d ır. M e r h u m ’ u n k a b r i ü z e r in d e b ir s a n d u k a o lu p k ita b e
y o k tu r . H a le n Ş ir v a n s o y a d ın ı ta ş ıy a n H o c a Ş ü k r ü a ile s i e r k e k ,
G ü n a y d ın a ile s i is e , k ız to r u n la r ıd ır .
29
 sâ r, S . 1 2 7 -1 2 8 .
30
 sâ r, S . 1 9 8 -2 0 0 .
62
V e f a tın d a İ s ta n b u l ’ d a o la n M ü ş ta k B a b a , ü z ü n tü s ü n ü ş ö y le '
d ile g e tir ir :
S ö y le e y h â tn e - i g e v h e r e f ş â n .
S ö y le e y k ilk - i f e ş â h a t- ı tib y â n
S ö y le e y n â d ir e - i s e n c - i m a 'n a ,
S ö y le e y h a z in e -i g e n c - i m a 'n a ,
S ö y le e y b ü lb ü l- i g ü lz â r - ı v iş â l,
S ö y le e y tû tî- i b û s tâ n - ı k e m â l,
V e f a tı ü z e r in e Z e y d â n lı a ğ a la r ın d a n N u 'm a n a ğ a ’ n in k a le m e
a ld ığ ı ta r ih d ir :
M a h r e m - i r a z - ı h û v iy y e t e v liy â la r s e r v e ti,
'A r if - i s ır r - ı İ la h î r â h - ı H a k k ın r e h b e ri.
M e n b a - i n û r - i h id â y e t c â lim - i ilm - i le d ü n ,
G a r k a - i d e r y a - i v a h d e t c a y n - ı d ille r e n v e r i.
İ ş b u f â n id e n b e k â ’ y a 'a z m e d ip H a c ı H a ş a n ,
E y e h ib b a ’ la r o la lım b u m a h r e m in ç â k e r i.
B u m e k â n o ld u m u ta f k â 'b e s i 'a ş ık la r ın ,
K im ta v a f e ts e d u y a r e s r â r -ı h a c c ü ’ l- e k b e r i.
B in ik i y ü z ik i ta rih in d e b u s u ltâ n ım ız ,
C e n n e t- i d id â r e v â s ıl o ld u c is m in d e n b e r i 3 1 .
M ü ş ta k B a b a , d iv â n ın d a h o c a s ın ı ş u s ö z le r le m e d h e d e r :
Ş e v k le Ş ir v â n i g itm e k tir b u y o ld a s a 'y ım iz
T â if â n - i k u b b e - i ş â h in ş e h - i Ş ir v â n i ’ y iz
P ir im iz s u ltâ n Ş e y h H a c ı H a ş a n Ş ir v â n î ’ d ir
A h s e n - i ta k v im e h a y r â n o lm u ş u z h a y r â n îy iz
31
 sâ r, S . 1 2 7 . v d .
63
A y r ıc a b a ğ lılığ ın ı ş ö y le d ile g e tir ir :
P â d iş â h ım s a r a b e n b e n d e - i f e r m a n o la y ım
H â k - i p â y in d a ş e h â h â k ile y e k s a n o la y ım
E y b e n im h ü s n i H a ş a n h u lk i H a ş a n c â n â n ım
K â c b e - i v a ş lın a ir g ü r s a n a k u r b â n o la y ım
C e m - i h â tır k a la k a p ım d a c e m İ c - i c u ş ş a k
S a n a lâ y ık m ı k i b e n b ö y le p e r îş â n o la y ım
G ö z d e n a y ır m a ş e h â m ih r - i c ih â n -â r â y ı
B a k a y ım â y în e - i h ü s n ü n e h a y r â n o la y ım
S e v e r im c â n u g ö n ü ld e n s a n â M ü ş ta k ım b e n
Ö y le c â ş ık d e ğ ilim s o n r a p e ş im â n o la y ım
ŞEYH
A B D U R R A H İM -Î Ü N Y E V Î
Ş e y h A b d u rr a h im E f e n d i, H a z r e t- i Ö m e r ( r .a ) m s o y u n d a n
o lu p , M ü f tî z â d e h â n e d â n ın d a n d ır . B ü y ü k c e d d i B u h a r a ’ d a n
g ö ç e d e r e k Ü n y e K a s a b a s ın ın k u r u c u s u o lm u ş tu r .
B u z â t, b ü y ü k c e d d i ta r a f ın d a n Ü n y e ’ d e y a p tır ıla n M ü f tî
m e d r e s e s in e g ir e re k n a k lî ilim le ri ta h s ile b a ş la d ı. D a h a s o n r a ,
g e n ç y a ş ta İ s ta n b u l ’ a g e le r e k , F â tih ’ te ç e ş itli ilim le r ta h s il e tti.
İ ş te
bu
s ır a la r d a , İ s ta n b u l ’ u
t e ş r if b u y u r a n , H a c ı H a s a n - ı
Ş ir v â n î ile ta n ış a r a k , o n a k a p ıla n d ı. H a c ı H a s a ıı- i Ş ir v a n î ’ n ın
r a h le - i te d r is in e g ir e r e k o n d a n g e r e k e n f e y z i a ld ı K a d ir i ta r ik a tı
ü z e r in d e n ic a z e t a la r a k , h ila f e t m a k a m ın a g e ld i.
S in e k li b a k k a l ’ d a o tu r u r d u . H a t s a n ’ a tın d a m e h a r e t s a h ib i
id i. G e ç im in i, h a ttı ile s a ğ la r d ı, k im s e y e y ü k o lm a z d ı. V a h d e t- p e r v e r id i. B u n e d e n le n iy a b e t te k lif in i k a b u l e tm e z le r d i.
D o ğ u m ta r ih i b ilin m e y e n b u z â t, e lin d e n g e ld iğ in c e d in e
v e to p lu m a h iz m e t v e r e r e k h a y a tın ı s ü r d ü r d ü . N ih a y e t 1 2 7 2
64
H , 1 8 5 6 M . y ılın d a v e f a t e y le d i. G e r e k e n b ü tü n d in î m e r a s im in
ic r a s ın d a n s o n r a , h a m iy e t s e v e r İ s ta n b u l h a lk ı ta r a f ın d a n , A k
s a r a y ’ d a V a lid e C a m ii ş e r if i k a r ş ıs ın d a k i K a r a M e h m e d P a ş a
C a m ii Ş e r if i b itiş iğ in d e k i k a b r is ta n a d e f n o lu n d u . D a h a s o n r a ,
O s m a n Ş e m s E f e n d i H a z r e tle r in in h im m e tiy le k a b r in in ü z e r in e
b ir ta ş k o n u la r a k , d e m ir ş e b e k e iç in e a lın d ı. O s m a n Ş e m s
ta r a fın d a n m e z a r ta ş m a a ş a ğ ıd a k i ta r ih d ü ş ü r ü ld ü :
S ilk - i p â k - i K â d ir î ’ n in b ir m u c a z z a m m ü r ş id i
P îr - i m e n z il H a z r e t- i c A b d ü r r a h îm - i Ü n y e v î
K â d ir î m e s le k Ü v e y s î m e ş r e b - i ğ a v s id i k im
R û h u n a ta c z im e d e r d i r û h - i p â k - i M e v le v i
c A lim ü c â r if k i n a k d - i h â li o lm u ş d u a n ın
M a ğ z -ı K u r ’ a n v e h u f f â d - ı m a c n e v î v ü M e s n e v i
Ş â h - 1 ik lim - i f e n â ş â h e n ş e h - i m ü lk - i b e k a
H a d im i o ls a s e z â id i E m îr- i D e h le v î
M ü r ş id im id i ta r ik - i H a k ’ d a o l m e r d - i H u d â
H a m d ü l i ’ llâ h o ld u m o l s u lta n - ı 'a ş k ın p e y r e v i
" İ r c ii" e m ri ile e td i r ü c û -i lâ - m e k â n
D ü ş d ü m a c n â m ü lk ü n e n û r - ı c e m â l- i p e r te v i
D e d ile r " e y Ş e m s " tâ r ih in ç ık ıp is n â a ş a r
E tti s e y r - i lâ - m e k â n c A b d u r r a h îm - i Ü n y e v î 1 2 7 2 - 1 8 5 6
3-
N A K İ B Ü ’L -E Ş R A F Ş E Y H
H AŞAN
E F E N D İ:
B u z â t h a k k ın d a b ilg i b u lu n a m a d ığ ın d a n , k e n d is in i a y r ın tılı
b i r ş e k ild e ta n ıtm a k m ü m k ü n o la m a d ı.
4-
H O C A N E Ş ’E T
E F E N D İ:
A d ı S ü le y m a n ’ d ır . 1 1 4 8 H ic r î ( 1 7 3 6 ) y ılın d a E d ir n e ’ d e d o ğ
d u . B a b a s ı ( M e s a h ib - i Ş e h r iy â r ) ü n v a n iy le b ilin e n A h m e d R e f ia
E f e n d id ir. B u z â t d a e d e b iy a ta in tis a p e tm iş b ir k im s e o lm a s ı
h a s e b ile , o ğ lu n u n d o ğ u m u ü z e r in e :
65
H u d a y a ik i “ a le m d e c a z iz e y le S ü le y m a n ’ ı
d iy e ta r ih d ü ş ü n ü r .
A h m e t R e f ia
E f e n d i, E d ir n e ’ d e s ü r g ü n h a y a tı y a ş a r k e n ,
m u s ik î ’ d e k i m a h a r e ti d o la y is iy le :
M e s k e n in d e n d ü r e d ip g u r b e tte s e r - g e r d â n e d e n
K ıs m e t m i ta li c m i y o k s a c â n â s e n m is in
ş a r k ıs ın ı b e s te le r . K ıs a b ir z a m a n s o n r a , ş a r k ı, p â d iş â h ta
r a f ın d a n ö ğ r e n ilin c e , s ü r g ü n h a y a tı s o n a e r e re k , b ir ç o k iltif a ta
m a z h a r o lu r P â d iş â h ın m ü s a a d e s iy le ( H a f ta n A ğ a lığ ıy la ) H i
c a z ’a
g id e r k e n
S ü le y m a n ı d a
b e r a b e r in d e g ö tü r ü r .
D ö n ü ş te
K o n y a ’ y a u ğ r a r . G e n ç H a c ı, Ç e le b i E f e n d i ta r a f ın d a n ( S ik k e p û ş ) o lu r . K o n y a ’ d a n İ s ta n b u l ’ a g e le n R e f ia , a z b ir z a m a n
so n ra v e fa t e d e r.
B a b a s ın ın v e f a tın d a n b ir h a y li ü z ü n tü iç in e g ir e n S ü le y m a n ,
ilim
ta h s ilin e , ö z e llik le M e s n e v î- i Ş e r if ’ i in c e le y ip a n la m a k
iç in F a r s ç a ö ğ r e n m e y e b a ş la r .
Ü s ta d ı, D a y e z â d e C û d î E f e n d i k e n d is in i:
Ç ü n k ü c ilm ü e d e b e e ttin e d e b le r a ğ b e t
D a im a s a h ib - i c ir f â n ile e y le s o h b e t
G a y r e t- i tın n e ti ş a r f e t e s e r - i e s lâ f e
M u h lis - i m a 'r if e tin o la c ih â n d a N e ş ’ e t
n e ş id e s iy le ta ltif e tti.
N e ş ’ e t B a b a , b ir m ü d d e t s o n r a M e s n e v î- h a n h k la ( M e s n e v i
o k u m a k la ) İ s ta n b u l ’ d a p a r m a k la g ö s te r ilir b ir ö ğ r e tm e n o ld u .
H e r k e s k e n d is in d e n d e r s o k u m a y a , o n d a n b ir ş e y le r ö ğ r e n m e y e
r a ğ b e t e d iy o r , d e r s h a n e h a lin e g e le n M o lla G ü r a n î ’ d e k i e v i,
m e d r e s e le r i g ıb ta e d e c e k ş e k le g ir d i. B u n e d e n le b ü y ü k b ir
ş ö h r e te u la ş a n H o c a N e ş ’ e t, d e v r in ile r i g e le n p e k ç o k k a le m
e r b a b ın ın ü s ta d ı o ld u .
66
M ü n te s ib le r i a r a s ın d a ş a ir o la n la r a b ir e r " M a h la s " v e r m e k
a d e tle r i id i.
Ç e v r e s in d e 2 8
ş a ir b u lu n d u ğ u if a d e e d ilir . B u
a r a d a ü s tü n d e r e c e d e te v e c c ü h ü n ü k a z a n a n la r a m a n z u m o la r a k
b ir e r d e " M a h la s n â m e " y a z ıp h e d iy e e d e r d i. D iv â n ın d a y ir m iy e
y a k ın " M a h le s n â m e " m e v c u ttu r . İ ş te b u " M a h le s n â m e " le r in d e n
b ir in d e d e M ü ş ta k m a h la s iy le ta ltif e d ile n v e h a y r a n la r ın d a n
b ir i o la n M ü ş ta k B a h a ’ d ır . B u n e d e n le M ü ş ta k B a b a , d iv â n ın d a
h o c a s ın d a n s ita y iş le :
H o c a N e ş ’ e t g ib i b ir ü s tâ d a h e m - d e m o lm u ş u m
d iy e b a h s e d e r .
H o c a N e ş ’ e t F a r s ç a ş iir le r d e y a z d ı. " M a h la s n â m e " le r d e n
b ir k a ç ı o y o ld a y a z ılm ış tır .
H o c a N e ş ’ e t a le y h in d e s ö z s ö y le y e n , b e y e n m e y e n , y e r e n ,
te n k id e d e n g ö r ü lm e m iş tir . M u a llim N a c i m e r h u m , " H o c a N e ş
’ e t, iy i b ir ş a ir v e y a e d ip o lm a m a k la b e r a b e r , iy i b ir ü s ta d
o la b ilm iş tir . B u d a b ü y ü k b ir ş e r e f tir . D a im a k e m â l- i ta c z im le
s ita y iş in d e b u lu n u r la r d ı," d e r .
H o c a N e ş ’ e t B a b a , a y n ı z a m a n d a s ila h k u lla n m a d a b ü y ü k b ir
m e h a r e t s a h ib i id i. H ic rî 1 1 8 2 ( 1 7 6 8 ) ta r ih in d e , R u s la r ’ la y a p ıla n
b ir s a v a ş ta , o r d u y a k a tıla r a k s a v a ş a iş tir a k e tti. B ir g a z e lin in
H a s r e tle g ö z ü m y a ş ı k i z ib - i ç e m e n o ld u
R u m e lle r i K u h s â r -i B a d e h ş ü Y e m e n o ld u .
m a tla c ın d a b u h u s u s a iş a r e t e d e r . S a v a ş ta k i f e d a k â r lığ ıy la ,
m ü c a h id le r i m in n e td a r b ır a k m ış tır .
S e f e r d ö n ü ş ü y in e e ğ itim v e ö ğ r e tim le m e ş g u l o ld u . B u
n e d e n le k ılıç la k a le m i b ir le ş d ir e n z â tla rd a n s a y ılır .
M u a llim N a c i m e r h u m " Z a te n b ir m e r d - i h a y d e r - h iş â l o l
d u ğ u h a ld e â r if - i ş e h ir M u h a m m e d E f e n d i ’ n in te v e c c ü h - i m a h
s u s u n a m a z h a r o ld u k ta n
so n ra ,
ta r ik - i
N a k ş ib e n d î ’ n in
en
m ü n te h a e r le r in d e n o lm a k ş e r e f in i d e ih r a z e y le m iş tir " d e r .
67
H o c a N e ş ’ e t, g a y e t c ö m e r t id i. E v i m is a f ir le r le d o lu p ta
ş a r d ı. " H a n e s i m a la z - i m is a f ir in s a y ılır d ı." İ h tiy a ç s a h ip le r in in
ih tiy a c ın ı g id e r ir , y a r d ım c ı o lu r , b a z ı a h v a ld e b ü y ü k le r e m ü
r a c a a tla d a f a k ir le r in ih tiy a ç la r ın ı g id e r m e iş in i d e ü s tle n ir d i.
B u n e d e n le k e n d is in e :
- E f e n d im , ş u n u n b u n u n iş i iç in b u k a d a r y ü z s u y u d ö k m e k
r e v a m ıd ır ?
D iy e n le r e :
- Y ü z s u y u ile d e ğ irm e n ç e v r ilm e z y a , b ö y le iş le r g ö r ü lü r .
C e v a b ın ın v e r ir d i.
H a z ır c e v a p v e n ü k te d a n id i. S ig a r a ç o k iç e rd i. B ir g ü n
m e c lis in d e b u lu n a n v e k e n d is in i b ilm e z b ir is i:
- E f e n d im ç e n n e t ’ d e a te ş y o k . S ig a r a ç u b u ğ u n u z u n e r e d e n
y a k a c a k s ın ız d iy e s o r d u ğ u n d a , e lin d e k i ç u b u ğ u n u b ir k e r e d a h a
ç e k tik te n s o n r a :
- S iz in iç in k e b a p p iş ir ile c e k o c a k ta n . C e v a b ın ı v e r ir .
Y in e b ir g ü n h a m e r v a h ( o lg u n la ş m a m ış ) s û f ile r d e n b ir i.
- E f e n d im , F a r is i e h l- i c e h e n n e m lis a n ıd ır , d iy o rla r , Ö y le
m id ir ? d e d iğ in d e :
- Ö y le d e o ls a ö ğ r e n m e k la z ım . N e r e y e g id e c e ğ im iz i k e s in
o la r a k b ilm iy o r u z , Ş a y e d c e h e n n e m e u ğ r a y a c a k o lu r s a k , a h a
lis in in lis â n ın ı b ilm e m e k te b iz im iç in b ir d iğ e r a z a b o lu r ,
c e v a b ın ı v e rm iş tir .
B ir b a ş k a
g ü n k ü m e c lis s o h b e tin d e , H a lla c - ı M a n s u r ’ u n
" E n e ’ l- H a k d e m e s in d e n b a h s a ç ılın c a b ir k a ç s o f u :
- H iç E n e ’ l- H a k d e n ir m i? D e d ik le rin d e :
- Ya
ne
d e s in ,
E n e ’ l - b a t ıl m ı d e s in , ş e k li n d e
v e r ir .
68
cevap
V e f a tı ü z e r in e , a ş a ğ ıd a k i m ıs r a c ile , d ü ş ü r ü le n ta rih , H ic r î
1 2 2 2 ( 1 8 0 7 ) ta rih in d e v e f a t e ttiğ i a n la ş ılm a k ta d ır:
N e ş ’ e t E f e n d i g ö ç tü c in â n o la m e n z ili
Ş iir le r in d e n b a z ı ö r n e k le r :
B e z m - i ta r a b d a y o k s a y e r in e r b a in e g ir
Z â h id g e ç ir b u d e v r e le r i v a r y â ş a b û r e y le
F e le ğ in m e ş r e b in i m e z h e b in i a n la y a r a k
M e y l- i ik b â l e d e n in h â h iş in e e y v a lla h
T a â lâ ’ lla h u n e c â liş â n - i p e y a m b e r
T a â lâ ’ lla h u n e d e v le t- m e n d - i s e r v e r
G ü n d ü z ç ık a r ır z e v k in i r in d â n R a m a z â n ın
İ f ta r s o f r a s ın d a h i e h l- i ş ik e m e y le r
T e la ş - ı v a a d - i v iş â le s e b e b n e d ir b ilm e m
Y a la n m ı y o k g ü z e lim ö z r - i â r if â n e m i y o k 3 2 .
32
M u a llim N a c i, O s m a n l ı Ş a i r l e r i , İ s t. 1 3 0 7 .
69
C. M ÜŞTÂK
B A B A ’N I N
H A L İF E L E R İ
M ü ş ta k B a b a , b ir b ir in d e n ü s tü n d o la y ıs iy le k e n d is in i te m s il
k a b iliy e tin d e o la n a ltı h a lif e y e tiş tir m iş v e h e r b ir is i a y r ı b ir
ş e k ild e ş e y h le r in i te m s il e tm iş le r d ir . A r a ş tır m a la r ım ız s o n u c u ,
a n c a k o ğ lu E d h e m
B a h a h a k k ın d a
b ilg i e d in m e k m ü m k ü n
o ld u . B u n e d e n le s a d e c e E d h e m B a b a h a k k ın d a b ilg i v e r m e k le
y e tin d im .
H a lif e le r i ş u n la r d ır :
1 - O ğ lu S e y y id İ b r a h im E d h e m B a b a
2 - İ s ta n b u l E ty e rn e z ’ d e G ü m ü ş B a b a D e r g â h ı Ş e y h i S a c d u lla h E f e n d i
3 - İ s ta n b u l H a s e k i ’ d e P a ş m a k - ı Ş e r if D e r g â h ı Ş e y h i M u s u llu
B a b a E fe n d i
4 - E r z u r u m ’ d a İ b r a h im E d h e m E f e n d i
5 - M u h a m m e d C e lâ l P a ş a
6- A h m ed C em âl P aşa
B u s o n ik i h a lif e s i iç in M ü ş ta k B a b a D iv â n ın d a :
F e r d - i H u d a ’ n ın ş a h b â z ı s ır r - ı c a n d a ik i b â lim v a r
Y e m in im d e y e s â r ım d a C e m â lim v a r C e lâ lim v a r
d iy e r e k k e n d ile r in d e n ö v g ü ile b a h s e d e r .
70
EDH EM
BABA:
M ü ş tâ k B a b a ’ n m o ğ lu d u r . 1 2 1 9 H . 1 8 0 5 M . y ılın d a B itlis ’ te
d o ğ d u . T a h s ilin i, Ş e n ıs - i B itlis î ’ n in to r u n u M a h m u d E f e n d i ’ n in
y a n ın d a y a p tı. Z e k i id i. B itlis ’ te ş ö h r e te u la ş tı. K a d ir i ta rik a tı
y ö n ü n d e b a b a s ın a in tis a b e tti. B ir a r a b a b a s ın d a n d a d e r s a ld ı.
D e re c e -i k e m â le e r in c e , b a b a s ın ın h a lif e le r i a r a s ın d a m ü m ta z
y e r in i a ld ı. O n a v e k â le te n K a d ir i ta rik a tım y ü r ü ttü . İ s ta n b u l ’ d a
b a b a s ın ın h a lif e s i o lm a k itib a r ı ile , o n u n ta r ik a tın ın y a y ıc ıs ı
o ld u . O d a a ile b ü y ü k le r i g ib i B a ğ d a t ’ a g id e re k , S u lta n A b -
d ü lk â d ir ’ e b a ğ la n d ı. B a b a s ı g ib i N a k ib ü ’ l- e ş r a f ’ ta n f e y z - i h i
la f e te m a z h a r o la r a k B a s r a , H in t v e H o r a s a n ’ a
g itti.
B aba
y o lu n d a o lu p s e y a h a ti ç o k s e v e r v e g e z e r d i. G e z d ik ç e g ö r g ü
v e b ilg is in i a r tır ır d ı. H o r a s a n ’ d a n E r z u r u m ’ a g e le r e k b ir s ü r e
k ız k a r d e ş in in y a n ın d a k a ld ı. B u a r a d a ik in c i k e z , M u r a d P a ş a
m a h a lle s in d e e v le n d i. B u e v lilik te n T a h ir is m in d e b ir o ğ lu
o ld u . Ç o k y a ş a m a y a r a k k ü ç ü k y a ş ta ö ld ü . T a h ir ’ in v e f a tıy la
ev
v e e ş y a s ın ı, a n la ş m a s o n u c u , h a r e m in e te r k e tti. B u k e z
K ö s e Ö m e r A ğ a m a h a lle s in d e , A h ıs k a T ı S e y y id H a c ı İ b r a h im
E d h e m E f e n d i ’ n in k ız k a r d e ş iy le e v le n d i. 1 5 y ıl b e r a b e r k a l
d ıla r . B u e v lilik te n ç o c u ğ u o lu p o lm a d ığ ım b ilm iy o r u z . A n c a k
B itlis ’ d e k i ilk e v liliğ in d e n S e y y id N e c ip v e
S e y y id
ahm ed
is m in d e ik i o ğ lu v e b ir d e k ız ç o c u ğ u n u n o ld u ğ u k e s in o la r a k
b ilin m e k te d ir . H e r ik i o ğ lu n u n d a v e f a tla r ı B itlis ’ te o lu p n a il- i
m e r te b e - i m e ş ih a t o lm u ş la r d ır.
E d h e m B a b a ’ n m is m i İ b r a h im E d h e m E f e n d i ’ d ir . K a y ın b i
r a d e r i, A h is k a ’ h S e y y id H a c ı İ b r a h im E d h e m E f e n d i ile , p e
d e r in in h a lif e le r in d e n E r z u r u m ’ d a k i İ b r a h im E d h e m E f e n d i ile
k a r ış tır ılm a m a lıd ır .
E d h e m B a b a , B itlis ’ le a s la ir tib a tım k e s m iş d e ğ ild ir. O , h e r
n e k a d a r u z u n b ir s ü r e E r z u r u m ’ d a b u lu n m u ş is e d e , B itlis ’ d e k i
71
a ile o c a ğ ın d a n h iç b ir z a m a n k o p m a m ış , e v i h a lk ıy la h e r z a m a n
ir tib a tta b u lu n m u ş , h a lk la h a ş ır n e ş ir o lm u ş tu r.
1 2 9 7 ( 1 8 8 0 ) y ılın d a , H a c f a r iz a s ın ı if a e m e liy le İ s ta n b u l ’ a
g e lip , A n c a k b a z ı s e b e b le r d o la y ıs ıy la h a c c a g id e m e y ip , İ s ta n
b u l ’ d a k a lır . D a h a s o n r a b ir in i, y a ş lılığ ı n e d e n iy le b e d e l o la r a k
H ic a z ’ a g ö n d e r ir . İ s ta n b u l ’ d a E ğ r i k a p ı c iv a r ın d a o tu r u r d u .
E d h e m B a b a , tıp k ı b a b a s ı g ib i, m a la m ü lk e , p a r a y a ö n e m
v e r m e z , e lin e g e ç e n p a r a v e m a lla r ı f a k ir le r e d a ğ ıtm a k ta n z e v k
d u y a r d ı. G e ç im in i, S u lta n A b d ü lm e c id ’ in ( 1 8 2 3 - 1 8 6 1 ) y u r d lu k
o c a k lık n a m ile k e n d is in i h ü r m e te n b a ğ la m ış o ld u ğ u m a a ş la
s a ğ la r d ı. B u n a r a ğ m e n y in e d e e l a ç ık lığ ı d e v a m e d e r d i. O
d u rm ad a n h a y rı v e
iy iliğ i d o la y ıs ıy la in s a n la r ın b ir b ir le r in i
s e v ip s a y m a la rın ı ö ğ ü tle r d i. B a b a s ı g ib i s a r a y e r k â n ıy la ü n s iy e t
k u r m u ş tu .
E d h e m B a b a , h e r n e k a d a r h ila f e t m a k a m ın a g e lm iş v e
b a b a s ın ı te m s ile n K a d ir i ta r ik a tın ı s ü r d ü rm ü ş is e d e , m ü s ta k il
b ir d e r g â h k u r m u ş d e ğ ild ir . O , s e v d iğ i ş e y h le r in te k y e s in d e
z ik r e d e r , s e m â c y a p a r , ir ş â d g ö r e v in i s ü r d ü r ü r d ü . 8 0 y a ş ın d a
o lm a s ın a r a ğ m e n p e r v a n e g ib i, s a a tle r c e d ö n e r , d ö n e r d i. A n c a k
k e n d is in i tu ta r la r s a d u r u rd u . A k s i h a ld e d ö n m e y e d e v a m e d e r d i.
S e m â c b itin c e b ir m a ş r a b a d o lu s u s u iç e r , s e m â c M u h a r e m
a y ın a r a s tla r s a , - H z . H ü s e y in v e ç e v r e s in d e k ile r i k a s te d e r e k ,
K e r b e lâ ’ d a k i s u s u z lu k d o la y ıs ıy la - " İ ç m e m iş le r k i iç e y im " d e r
v e s e m â c s o n r a s ı a s k ı s u iç m e z d i. S e m â c y a p a rk e n s ır ıls ık la m
te r le m iş o lm a s ın a r a ğ m e n , iç tiğ i s u d o la y ıs ıy la h a s ta la n ır d iy e
e n d iş e le n e n le r e h iç a ld ır m a z , k a n a k a n a s u iç e r f a k a t h iç h a s -
ta la n m a z d ı. E d h e m B a b a , o r ta b o y lu , h a k ik a t b a k ış lı, y u v a r la k
ç e h r e li, ç e k m e b u r u n lu , k a r a k a ş lı, id i. Y a ş m a r a ğ m e n s a k a lın ın
b e y a z ı a z v e k lv ir c ık d ı. R a h - ı h a k ik a ta s a lik , k e ş f - i k u lu b a
m a lik , h a lim v e s e lim b ir z â t id i. U z u n s a ç lı, s iy a h k a ş lı v e
ta c ı k ır m ız ı id i. T a c ın ü s tü n e y e ş il s a r ık s a r a r a k ta y la s a n lı
72
g e z e r d i. H ü s e y in V a s s a f m e r h u m , " İ n k is a r - i k a lb in e u ğ r a y a n la r ,
p e r iş a n o lm u ş la r d ır . E r b a b - ı h â ld e n b a z ı z e v a t, H a z r e t- i Ş e y h i
h în - i s e m â c d a , y e r d e n b ir a r ş ın ir tif a c d a m u a lla k ta d ö n e r g ö
r e n le r o lm u ş , n a k le d e r le r " d e r .
H a lif e le r in d e n Ş e y h M u h a m m e d M ü ş tâ k K e m te r î a n la tır :
B ir g ü n E r z u r u m ’ d a H a c ı Ş e y h E f e n d i te k y e s in e g ittim .
Z ik r e ttik . A z iz im iz s e r n â ’ y a b a ş la d ı. V e c d iç in e g ir d i. A z iz i
k u c a k la d ıla r . T e k y e n in o r ta s ın d a h e p s i b e r a b e r o tu r d u la r .
O
e s n a d a E d h e m B a b a , e n ta r is in in c e b in d e n h u r m a ç ık a r d ı, y e d i.
Y a n ım ız d a H a c ı R a h im E f e n d i b u lu n u y o r d u . " Ş e y h im b ir i y e r ,
b ir i b a k a r , k ıy a m e t o n d a n k o p a r , d e r le r . B iz f a k ir in iz d e is te r iz " .
D e y in c e k ırk d a n f a z la h a z ır o la n la rın h e p s in e ik iş e r h u r m a
v e r m e k ü z e r e c e b in d e n ç ık a r d ı v e r d i. K a lk d ık g e r i d ö n ü y o r d u k ,
a ş a ğ ıd a d e r v iş le r d e n b ir i, A z iz in k u n d u r a la r ın ın to z u n u d iliy le
te m iş le m iş , A z iz im k u n d u r a s ın ı g iy e r d e n o d e r v iş e :
- O ğ lu m ... A ğ ız , d il a z iz ş e y le rd ir , ta h ir d ir . A y a k k a b ı to z
lu d u r d iy e b ir d a h a b ö y le y a p m a , d iy e k e ş f - i h a k ik a t e y le m iş tir .
( R is a le - i M ü ş tâ k ıy y e S : 1 2 - 1 3 )
V e fa tı:
U z u n b ir s ü r e ir ş â d v e ib a d e tle m e ş g u l o la n v e b u m e y a n d a
b e ş a y r ı h a lif e d e y e tiş tir e n E d h e m B a b a , a r tık b ir h a y li y a ş
la n m ış tı. h e r f â n i g ib i o d a d ü n y a d a n g ö ç ü p g id e c e k ti. B e k le n e n
g ü n v e s a a t g e ld i, ç a ttı. T a r ih , 1 3 0 4 H . 1 8 8 7 M . y ılı R e b i’ ü ’ l- a h ir ( M a y ıs ) a y ın ın 7 .
C u m a g ü n ü n ü g ö s te r iy o r d u .
85
y a ş ın ın id r â k i iç in d e b u lu n a n E d h e m B a b a , h u z u r - i R a h m a n a
v a r ıy o r d u . B ü y ü k m ü r ş id in v e f a t h a b e r i, İ s ta n b u l ’ d a h e m e n
d u y u ld u . B in le r c e k iş in in k a tıld ığ ı F a tih c a m iin d e k ılm a n c e
n a z e n a m a z ın d a n s o n r a , E d im e k a p ı m e z a r lığ ın d a d e f n e d ilm e k
ü z e r e , c e n â z e a la y ı h a r e k e te g e ç ti. C e n a z e a la y ı, K a b a k u la k
d e r g â h ı ’ n ın b u lu n d u ğ u s o k a ğ a v a r d ık la rın d a . " H a z r e t- i Ş e y h ’ in
iş a r e t- i m a c n e v iy e s id ir " d iy e D e r g â h ’ m h a z ir e s in d e d e f n e d ilir .
73
B ö y le c e b ir z a m a n la r , d e r g â h ’ ın ş e y h in e E d h e m B a b a ’ n ın , " B i
z e b u D e r g â h ’ d a b ir p o s t ih s a n b u y r u n u z ," la tif e s in in h ik m e ti
d e a n la ş ılm ış o lu r .
K a b r in in ü s tü a ç ık o lu p , d e m ir p a r m a k lık la r la ç e v r ilid ir.
M e z a r ta ş m a a ş a ğ ıd a k i ş iir k a z ın m ış tır :
N e s l- i p â k - i K â d ir î C ilî ’ d e n iş b u p â k z â t
O ld u M ü ş tâ k - z â d e ’ lik le ş ö h r e - i b â y u g e d â
K â d ir î- m e s le k id i m ü s ta ğ r a k - ı f i ’ l- la h id i
Ç ık m a z id i a ş k d a n g a y r i lis â n ın d a n ş a d â
N û r - ı z â t- ı H a k k ’ a b ir p e r v â n e - i ş â d ık o lu p
B e z m - i m e y d â n - i e r e n le r d e d ö n e r d i d â im â
J
N û ş - ı c â m - i K e v s e r- ı v u ş la t ile m e s t ü m ü d â m
D e v r in i g ö r s ü n le r â h ir M u s ta f a v ü M u r ta z â
G e ld i b ir ş ıy t- ı e s e f - e n g îz ile tâ r ih - i N e b î
D ö n e d ö n e e r d i ş e m c - i c iz z e te E d h e m B a b a 1 3 0 4
H a lif e le r i:
B a b a s ı g ib i p o s t- n iş în o la n E d h e m B a b a , k e n d is in i te m s il
e d e n h a lif e le r y e tiş tir e r e k ü lk e s in e a r m a ğ a n e tm iş tir . H e r b ir i
k e n d i ç a p ın d a g ö r e v if a e d e r e k İ la h î R a h m e te u la ş m ış la r d ır :
1 - S a ç lı İ b r a h im E f e n d i
2 - H o c a R a h im E f e n d i
3 - G ü m ü ş B a b a D e r g a h ı Ş e y h i İ b r a h im E f e n d i
4 - K e ş f i O s m a n E f e n d i D e rg â h ı ş e y h i M u h a m m e d M ü ş tâ k - ı
K e m te rî
5 - C e b b a r - z â d e S ü le y m a n N e y ir B e y
E dhem
M ü ş tâ k - 1
B a b a ’n ın
h a l if e l e r in d e n ,
sadece
M uham m ed
K e m te r î h a k k ın d a b ilg i e d in ild iğ in d e n , d iğ e r le r in i
ta n ıtm a k m ü m k ü n o lm a d ı.
74
ŞEYH
M UH AM M ED
M Ü Ş T Â K -I K E M T E R Î
1 2 8 1 H . 1 8 6 4 M . y ılın d a E r z u r u m ’ d a d o ğ d u . B a b a s ı, H a c ı
S e y y id İ b r a h im E f e n d i ’ d ir . E c d â d ı, A h is k a h â n e d â m n d a n o lu p ,
E r z u r u m ’ a y e r le ş m iş tir .
E rz u ru m ’d a
D e r v iş A h m e d
R eceb
E fe n d i’d e n
d e r s a ld ı.
O n u n y a n ın d a ta h s ilin i s ü r d ü r d ü . E d h e m B a b a ’ n m E r z u r u m ’ d a
b u lu n d u k la r ı s ıra d a , o n u n d a ir e -i f e y z in e g ir e r e k , s ü lü k ’ a b a ş
la d ı. S ü lû k u n u ta m a m la d ık ta n s o n r a , h ila f e tle ta ltif e d ile r e k ,
ir ş â d g ö r e v in e b a ş la d ı. Ş e y h in in e m r iy le İ s ta n b u l ’ d a ta rik a tı
y a y m a k la g ö r e v le n d ir ild i. B u n e d e n le İ s ta n b u l ’ a g e le n K e m te r î,
b ir s ü r e F a tih c iv a r ın d a o tu rd u . D a h a s o n r a E d h e m B a b a ’ n m
o ğ lu
Şeyh
N e c ib
E f e n d i ’ n in , İ s ta n b u l ’ d a b u lu n d u ğ u
s ır a d a ,
" P e d e r im in v â r is - i e s r â rı b u d u r " d iy e k e n d ile r in d e n b a b a h s e t-
m e s i, h a lk ta r a f ın d a n y a k m e n ta n ın m a s ın a v e h a lk ın te v e c c ü
h ü n e m a z h a r o lm u ş tu r. B u ta n ın m a v e te v e c c ü h e m a z h a r iy e tin
s o n u c u o la r a k , V e z n e c ile r ’ d e , T e k k e s o k a ğ ın d a , D e r û n î M u
h a m m e d E f e n d i Z a v iy e s i k a r ş ıs ın d a , C e lv e tiy y e ’ d e n , K e ş f i O s
m a n E f e n d i m e r h u m u n y ık ılm ış te k k e s i y e r in e y e n id e n b ir
d e r g â h in ş a o lu n a r a k , 1 8 9 6 y ılın d a a ç ılış ı y a p ıld r A r tık K e m
te r î, b u d e r g â h ta ir ş a d g ö r e v in i s ü r d ü r d ü . B u m e y a n d a h e r
c u m a g ü n ü , ik in d i v a k tin d e K a d ir i z ik r i ic râ e d iliy o r d u .
M u h a m m e d M ü ş tâ k - ı K e m te r î, o r ta b o y lu o lu p , b e y a z la ş m ış
ve
uzunca
y u v a r la k s a k a llı id i.
Y a k ış ık lı o lu p , u z u n
s a ç lı,
y u m u ş a k h u y lu , m ü r ş id i g ib i f a k ir le r e y a r d ım e d e n , y a r d ım
s e v e n b ir k im s e id i.
M ü r ş id i E d h e m B a b a g ib i s e m a c e d e r , d ö n e r , d ö n e r d i. S o h
b e tle r in d e h e p h a k ik a tte n , ilim d e n ir f a n d a n , m a r if e t te n b a h
se d e r,
boş
g e r e ğ in e
s ö z le r i a s la
sevm ez,
iş a r e t e d e r , n e f s in
d ü rü st v e
d o ğ ru
ıs la h ı iç in s o h b e tin e
o lm a n ın
k a tıla n la r ı
d u r m a d a n ir ş â d e d e r d i. S o n z a m a n la r ın d a in z iv a y ı te r c ih e tti.
75
Ç o ğ u g ü n le r in i o r u ç la g e ç ir ir , k a lb i z e n g in , g e r ç e k b ir ta r ik a t
r e h b e r iy d i.
M ü r ş id i g ib i, K a d ir i ta c ıy la g e z e r d i. Z ik ir m e c lis le r in d e ,
k ır m ız ı c ü b b e g iy e r , m ü jg â n lı K a d ir i ta c ı ta k a r d ı. A ş ık Y u n u s
n e ş ’ e s in d e k o n u ş m a la rı v a r d ır. Ş a ir d ir , ş iir le r i v a r d ır . B ir ö r n e k :
K e lâ m ın la u b a li o lm a s ın d e r g â h - ı M e v lâ ’ d a
L is â n ın z ik r - i H a k k ıls ın g ö n ü l ş e h r in i T ü r e y le
D ö r t o ğ lu v a r d ı. E n b ü y ü ğ ü H a f ız C â v id E f e n d i ’ d ir . O ğ u lla r ı
d a ta r ik a t m e n s u b u o lu p , ta r ik a tın b ü tü n g e r e k le r in i, ö r n e k b ir
ş e k ild e y e r in e g e tir ir le r d i. K a r d e ş i H a c ı H â lid - i U lv î E f e n d i
d e k e n d is i g ib i ta r ik a t m e n s u b u o lu p , a y n ı z a m a n d a k a r d e ş in in
h a lif e s i o la r a k p o s t-n iş în o lm u ş tu r.
2 5 Ş a b a n 1 3 4 3 H . 1 9 2 5 M . ta r ih in d e h e r b a k ım d a n te m a y ü z
e tm iş o la n b ü y ü k o ğ lu H â f ız C â v îd E f e n d i ’ y e h ır k a v e ta c
g iy d ir d i.
Y u k a r ıd a if a d e o lu n d u ğ u g ib i, ş a ir r u h lu K e m te rî, H ü s e y in
V a s s a f M e r h u m ’ a , 2 4 b e y itli b ir k a s id e y a z a r a k g ö n d e r m iş tir .
B u n a k a r ş ılık o la r a k , H ü s e y in V a s s a f M e r h u m d a a ş a ğ ıd a k i
ş iir le m u k a b e le d e b u lu n d u :
N u tk u n d a n is tif â d e e d e r b e n d e y iz
F e y z in d e n is tif â z e e d e r b e n d e y iz
M ü ş tâ k - ı K â d ir î ’ y e o la n n is b e tin b ü y ü k
T e m s il e y le d iğ in d e v le tin b ü y ü k
Z e v k in d e m ü n d e m iç o lm u ş m u h a b b e ti
K a lb in d e a ş ik â r d ır a n ın n û r - i ş e v k e ti
B iz le r d e H a z re t-i M ü ş tâ k ’ a c â ş ık ız
'A ş k ıy la z e v k - y â b o lu r u z ş â d ık ız
N is b e tle if tih â r e d e r iz f e y z ü ş e v k in e
E l b a ğ la y ıp d a s e r - fü r û e d e r iz 'a ş k ın a
76
V E F A T I:
K e m te r î H a z r e tle r i b ir a r a h a s ta la n d ı, h a s ta lığ ı b ir s ü r e
d e v a m e tti. Y a ş ı 6 0 ’ 1 b u lm u ş tu . B ü tü n e ş y a s ın ı d a ğ ıttı. Z a te n
d ü n y a lık h iç
b ir ş e y e m a lik
d e ğ ild i.
G ü n le r ile r le d i.
1341
( 1 9 2 5 ) y ılın ın 2 8 H a z ir a n P a z a r g e c e s i g e ld i ç a ttı. S a a tle r b ir i
g ö s te r iy o rd u . Ş e y h M u h a m m e d M ü ş tâ k - ı K e m te r î, d â r - ı f e n a
d a n in tik a l e d iy o r d u . E r te s i g ü n ü , m ü b a r e k n a c ş i, F a tih c a m iin e
g e tir ild i. K a la b a lık b ir g r u p ta r a f ın d a n n a m a z ı k ılın a ra k , H o c a
N e ş ’ e t B a b a E f e n d i ’ n in y a n ın d a k i m e z a r a d e f n e d ild i.
77
B İB L İY O G R A F Y A
1-
B u r s a li M e h m e t T a b ir, O s m a n l ı M ü e l l i f l e r i , İ s t 1 3 3 3 ,
C . 2.
2-
F a tin E f e n d i, T e z k i r e - i H â t i m e t ü ’ l - E s ’ a r , ? , 1 2 7 1 .
3-
H ü s e y in V a s s a f , S e f i n e - i E v l i y â , S ü le y m a n iy e K ü tü p
h a n e s i, y a z m a b a ğ ış la r H a c ı M a h m u d E f e n d i b ö lü m ü ,
N o : 2 3 0 5 , C . I.
4-
H ü s e y in V a s s a f , R i s â l e - i M ü ş t â k ı y y e , 1 3 4 0 , S ü le y m a
n iy e K ü tü p h a n e s i, y a z m a b a ğ ış la r , H a c ı M a h m u d E -
f e n d i b ö lü m ü , N o : 2 3 2 0 .
5-
H ü s e y in V a s s a f , R i s â l e - i M ü ş t â k ı y y e , 1 3 4 0 , A n k . M illî
K ü tü p h a n e , İ b n i S în a s a lo n u , N o : A 3 3 7 4 .
6-
İ s lâ m  lim le r i ^ A n s ik lo p e d is i, T ü r k iy e G a z e te s i y a y ın
la r ı, C . 1 8 .
7-
İ s m a il P a ş a ( B a ğ d a t ’ h ) , İ i a h ü ’ l - M e k n û n f i ’ z - z e y l i c a -
la - K e ş f i ’ z - z ü n û n , İ s t. 1 9 4 5 , C . I .
8-
İ z M a h ir , Y ı l l a r ı n İ z i , İ s t. 1 9 7 5 .
9-
M e h m e t S ü re y y a , S ic ill- i O s m a n î y a h u t T e z k ir e -i M e ş a h ir - i O s m a n iy e , ? ,
1311, C . 3.
1 0 - M u a llim N a c i, O s m a n l ı Ş a i r l e r i , İ s t. 1 3 0 7 .
11-
M ü ş tâ k
B a b a, Â s â r ü ’l-M ü ştâ k
E s r a r ü ’l-U ş ş a k
( Â s â r ) , S ü le y m a n iy e K ü tü p h a n e s i, y a z m a b a ğ ış la r , H a
c ı M a h m u d E f e n d i b ö lü m ü , N o : 2 4 2 1 .
12-
M ü ş tâ k
B aba,
 s â rü ’l-M ü ş tâ k
E s ra rü ’I-U şşâ k
( Â s â r ) , A n k . M illî K ü tü p h a n e , İ b n - i S în a s a lo n u , N o :
A 4124.
78
13-
Ö z k u l M u s ta f a , D î v â n - ı M ü ş t â k B a b a H a y a t ı v e E ş e r le r i, ? , 1 9 7 2 .
1 4 - Ş e m s e ttin S a m i, K a m u s ü ’ l- A ‘ I a m , İ s t. 1 3 1 6 , C . 6 .
15-
T u m a n M e h m e t N a il, T u h f e - i N a i l î , A n k . M illî K ü
tü p h a n e , İ b n - i S în a S a lo n u , B 6 1 1 , M . E A . 5 0 6 3 - 5 0 6 4 ,
C . 2.
16-
T ü r k D ili v e E d e b iy a tı A n s ik lo p e d is i, İ s t.
1986, C.
V I.
17-
T ü r k K ü ltü r ü A r a ş tır m a la r ı, A n k , 1 9 8 3 , C . X V I I -X X I /1 - 2 .
1 8 - T ü r k Y u r d u A n s ik lo p e d is i, İ s t. 1 9 8 2 , C . 2 .
79
İK İN C İ B Ö L Ü M
1
M ÜNACÂT
L İ -C E N Â B -I K Â D İ ’L -H A C A T
V e z n i: M e f u lü F a ila tü M e f â c ilü F â c ilü n
1
Y â r â h im e ’ l- h a lâ y ık y â v â h ib e ’ l- c a tâ
N e r c u b e lâ - y ı c ış k ık e b i ’ ş - ş ıd k ı v e ’ r - r ıd â
2
Y â R a b b i- h a k k ı z â tik e in in g a y r i z â tik e
L â tü d r ik ü ’ l- c u k û l b i- e s r â r ik e ’ l- h a f â
3
S e n s in b iz e b e y â n e d e n u d c û n î is te c ib
İ lta f b in a b i- lu tf ik e Y â s e m i'e d d u â
4
Y â R a b b i- h a k k ı s irr - ı r u b û b iy e t k i k e s
V â k ıf n e ş ü d b e - m a c r if e t tâ n e ş ü d f e n â
5
M â r â z im â - y ı m a h v b e k û n d e r f e n â - y ı m a h z
T â c â n k u n e d m ü ş â d e h e -i ş â h id - i b e k a
6
Y â R a b b e - k e r ih â - y ı y e tîm â n - ı m ü s te m e n d
Y â R a b b e - n â le h â - y ı f a k îr â n - ı b î- n e v â
7
M ü s ta ğ n iy e m b e k tin z î- h a lâ ik b e - f a k r - ı ta m
T â b â - k e m â l- i f a k r ş e v e tn n â il- i ğ in â
8
Y â R a b b i- s ır r ı s e r v e r - i k e v n e y n - i M u s ta f â
M ü ş tâ k ı ış k -ı p â k ile k ıl m a z h a r - ı lik â
9
T â k im C e m â l- i P â k in i k ıls u n m ü ş a h e d e
O ls u n ş a r â b - ı ş e v k ıle s e r m e s t- i e y n e m â
81
2
N A CT -I Ş E R İF
V e z n i: F â ilâ tü n F â ilâ tü n F â ilâ tü n F â ’ ilü n
1
H a b b e z â e y ş â h - ı â le m p â d iş â h - 1 e n b iy â
E n b iy â ’ y a m u k le d â s m e v liy â ’ y a r e h - n ü m â
2
R e h - n ü m â - y ı ş â h r â h - ı ş e r c - i ğ a r r â - y ı m ü b în
N u tk -ı p â k in le m ü b e y y e n o ld ı a h k â m - ı k a z â
3
b u n d a h ü c c e t o ls a f e r m a n ın la h e r r e d d ü k a b û l
H ü k m e d e r h ik m e tle a n d a K â d ı- ı r û z - i c e z â
4
K â d ı- i r û z - i c e z a n ın n â ib -i p e y g a m b e r i
Ş e n s in e y s u ltâ n - ı d in e h le n v e s e h le n m e r h a b â
5
M e r h a b â k ’ o ld ı m u h a k k a k k a v i ü f i c l ü h â l ile
H e m ş e r ia t h e m ta r ik a t h e m h a k ik a t r û - n ü m â
6
R û - n ü m â o ld u c e m â l- i ş â h id - i H a k k e ’ l- y a k în
H a k c a y â n o ld ı b ilin d i ş ır r - ı p â k - i e y n e m â
7
E y n e m â ş ım y la s e y r e y le C e m â l ’ u llâ h ı g ö r
E y g ö n ü l M ü ş tâ k - â s â o lm a k e n d in d e n c ü d â
8
O lm a k e n d in d e n c ü d â e v r a d ın o ls u n d â im a
E l- a m â n e y ş â h - ı m ü s te s n â H a b îb - i K ib r iy â
82
3
E L -M E D E D
YÂ
AH M ED
M ED
Ü
M AH M ÛD
U
M U H A M
M U şT A F A
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â ila tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c i-
lü n ( F a c lü n )
1
M e d e d e y Ş â h - i R ü s ü l m a f h a r - ı k ü ll k â n - ı c a tâ
M e d e d e y Ş e m s-i D u h â N û r-1 H ü d â B e d r-i d ü c â
2
M e d e d e y S e y y id - i k e v n e y n R e s û l- i s a k a le y n
M e d e d e y c e d d -i H ü sey n se rv e r-i c e y ş-i şü h e d â
3
M e d e d e y h u lk - i c a z îm ta b c - ı s e lim d ü r r -i y e tim
‘ M e d e d e y g e v h e r- i g e n c in e - i e s râ r - ı H u d â
4
M e d e d e y ş e m c - i z iy â - k ü s te r - i b e z m - i lâ h û t
M e d e d e y m e ş c a le - i ş a c ş a a p ir â - y ı v e r â
5
E y n e b iy y i c A r a b i p â d iş â h - ı R û m u c A c e m
V e y H a b îb -i M e d e n î ş â h id - i ş e h r - i B a th â
6
c A ş k - ı p â k in le f e le k le r d e m e le k le r h e r â n
Z ü h r e - v e ş r a k s a g ir e r ş e v k le h e p e h l-i s e m â
7
H â tır - ı p â k in iç ü n  d e m ’ e o ld ı ik r â m
V e n a f a h tü f ih i m in r û h î b u y u r d u M e v lâ
8
İ s m in i v ir d - i z e b â n e tm e k ile N û h - ı n e c â
E td i tû f a n - ı b e lâ d a n ic e b in z e v k u ş a f â
9
Y ü m n ile M e k k e ’ d e o lm a s a id i m e v lû d u n
H a lil İ b r â h îm e d e r m id i o v â d id e b in â
83
10
M a z h a r - ı s a b r ın e ğ e r o lm a s a E y y û b N e b i
H iç ta h a m m ü l m i e d e r d i o k a d a r r e n c e ş e h â
11
Y a c k û b a n m a s ı e ğ e r k ü lb e - i a h z â n d a s e n i
M e h - i K e n c a n ’ a ir e r m iy d i o m a h z û n h â ş â
12
H ü s n - i Y û s u f ’ d a m e lâ h a t m ı o lu r d u z e r r e
P e r te v - i a k s - i r u h u n d a n e ğ e r o lm a s a r iy a
13
c  ş ık - ı n û r - ı c e m â lin e ğ e r o lm a s a id i
Y e d - i B e y z â - y ı K e lîm ’ e v e r ilir m iy d i c a s â
14
Ü m m e tin o lm a k iç ü n H a z re t-i c İ s â - i M e s ih
R û h o lu p g ö k le r e ç ık tı o f e r iş te s îm â
15
H e r n e v a r y e r d e v e g ö k te m e le k u c în n u b e ş e r
H e p s e n in m e d h - i ş e r if in le o lu rla r g û y a
16
H e m E b u b e k r u c Ö m e r H a z re t-i c O s m â n H a y d a r
S e n d e n ö ğ r e n d ile r ş ıd k u e d e b c a d l u s e h â
17
Ş e r b e t- i v a ş lın ı y â d e y le m e s e y d i H a s a n ’ ın
iç tiğ i z e h r e liy â k a t m ı o lu r d u C a c a b â
18
S e r i m e y d â n a k o y u p y o lu n a c â n v e r m e d i m i
T e ş n e - le b ş â h - ı ş e h îd â n H ü s e y n i y e k lâ
19
M e d e d e y ş â f i c - i M ü ş tâ k H a b îb - i H a llâ k
M e d e d e y r e h b e r - i c u ş ş â k ş e fâ a t- b a h ş â
20
K a lm ış ım h â k - i m e z e lle td e z e lil u C â c iz
T u t e lim e y le r e h â e y ş e h - i e v r e n g - i c a tâ
84
21
G e r ç i b ir b e n d e - i ş e r m e n d e g ü n a h k â r ım b e n
Y in e d îd â r ın a m ü ş ta k ım e y â Ş e m s - i D u h â
4
V e z n i: F â ilâ tü n F â ilâ tü n F â ilâ tü n F â ilü n
1
I k tiz â - y ı â le m - ı e c s â m c â n â s û r e tâ
S e n d e n a y r ı d ü ş tü m a m m â m a c n îd e o lm a m c ü d â
2
H e r z a m â n y a n ım d a s ın h e r â n d il ü c â n ım d a s in
c a r ş u f e r ş k a tim d a s ın b i ’ lla h c a le ’ l- c a r ş ’ is te v â
3
4
C ü m le z e r r â t- ı c ih â n â y in e - i d îd â r d ır
T â m m - ı m i r ’ â t s e n s in e y m i r ’ â t- ı v e c h - i k ib r iy â
Ş e ş c ih â tın c a y n ın a c a y n e ’ l- y a k în k ıls a n n a z a r
G ö r ü n ü r H a k k e ’ l- y a k în e n v â r - ı d îd â r - ı H u d â
5
K ü n tü k e n z ’ in s ır rın a m a h r e m o la n M ü ş tâ k - ı H a k
R e m z - i v a h d e tle o lu r s e r m e s t- i c â m - ı e y n e m â
5
V e z n i: M ü s te F ilü n M ü s te F ilü n M ü s te F ilü n M ü s t e f
c ilü n
1
Ş e m c - i h a r îm - i h a y r e tim p e r v â n e le r a ğ la r b a n a
S e r m e s t- i c â m - ı h a s r e tim m e s tâ n e le r a ğ la r b a n a
2
L e y lâ ’ y ı k e n d im d e b u lu p k e n d im n iy e z â r e y le r im
M e c n û n - ı d e ş t- i v a h d e tim d îv â n e le r a ğ la r b a h a
3
D e r d im a n ıld ık ç a b e n im b e z m - i ş a r â b - ı n â b d a
H e p â ş in â la r m e s t o h ıp b ig â n e le r a ğ la r b a h a
85
K e y f ıy y e t- i h â lim s o r u p a lm ış s ü r a h id e n h a b e r
4
G ü lle r g ib i h a n d a n o lu p p e y m â n e le r a ğ la r b a n a
M ü ş tâ k - v e ş e y ğ o n c a - f e n ı y a k tın b e n i s e r - tâ - k a d e m
5
Ş e m ’ - i h a r îm - i h a y r e tim p e r v â n e le r a ğ la r b a n a
6
V e z n i: M e f u l ü M e f a 'îlü M e f â 'îlü F e c û lü n
1
B e n f â h te - i z â r e m ü s e n s e r v - i d ilâ r â
B e n b ü lb ü l- i g ü lz â r e m ü s e n ğ o n c e - i r a 'n â
2
B e n p îlv e r - i R û m e m ü s e n d ü r r -i 'A d e n ’ s in
B e n h â r u h a s - ı c û y e m ü s e n g e v h e r- i d e r y â
3
B e n ş if te - i d e h r e m ü s e n c â k il- i d e v e r â n
B e n c â ş ık - ı ş e y d â y e m ü s e n d ilb e r -i y e k tâ
4
B ir n e c m - i s iy â h e m m e d e d e y m â h - 1 ş e b - â r â
B e n z e r r e - i n â ç iz e m ü s e n ş e m s - i m u 'a llâ
5
E y le b le r i g ü ln â r - ı İ r e m ş û h - ı c e f â k â r
D îd â r ın a M ü ş tâ k a m e y â r u h la r ı z îb â
7
V e z n i: M e f u l ü M e f â 'îlü M e f â 'îlü F â 'ü lü n
1
S e n d ild e ik e n b ir d a h i b ir d ilb e r e c â n â
D il v e r m e y e m e y i e y le y e m e m e y ş e h - i y e k tâ
6 /4 B ir n e c n ı- i : B e n n e c n ı- i M .
6 /5 g ü ln â r -ı : g ü lfü n ı-ı M .
86
2
Tâ
tâ r - ı d ü z ü lf ü n le g irif tâ r - ı h a y â lim
B ir ö z g e ta h a y y ü l e d e m e z b u d il- i ş e y d â
Ş e y d â - m e n iş im c â ş ık - ı le y lâ - y ı v iş â lim
3
M e c n û n n e b ilir f ik r e t- i e n d îş e - i d ü n y â
4
D ü n y â - y ı f e n a m e z r a c a - i m ilk - i b e k a d ır
M a h ş û lin i b u n d a n ile tir m e rd ü m - i c u k b â
5
c U k b â ’ y ı d a h i d e h r g ib i k ıld ı f e r â m û ş
M ü ş tâ k ’ ı g ö r ü n k im n ic e b î- h a b e r d ir e y v â
8
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü n M e f â c îlü F a c ilü n
E tm e z b u g a m la p e n d ü te s e lli e ş e r b a n a
1
L u tf e y le b â r i v e r m e g e l e y d il k e d e r b a n a
2
H e r ç e n d e y le s e n d a h i te d b îr e y ta b îb
O lm a z b u d e r d ile b ilir im k â r - g e r b a n a
3
G e ld ik ç e y â d a n e ş ’ e - i b e z m - i d e m - i v iş â l
V e r m e k te tâ b - ı h a s r e t ile d e r d - i s e r b a n a
4
B ir k e r r e h â k - i p â y in e s ü r s e m r u h - n iy â z
K a lm a z d ı h iç k e v n d e k â r n - ı d iğ e r b a n a
T a c z îr e d e r m i s û d s iy e h m e s te z â h id e
5
B e y h û d e e tm e ta c n ü m e lâ m e t y e te r b a n a
6
H e r ç e n d k ’ e y le d im te k u p û r â h - ı k â m d a
E f s û s k im b u lu n m a d ı b ir r e h b e r b a n a
8 /5 M a tb u 'd a o lm a y a n
b e y t, y z m ’la r d a n
87
a lın d ı.
7
K a ld ım r e h - i e m e ld e d ir îğ a z e b û n u z â r
B u d e ş t- i g a m d a n o lm a d ı m ü m k in g ü z e r b a n a
8
S û z - i d e r û n u m e y le m e ta h r ik â h ille
M ü ş tâ k b e s v e ım e y e te r g e l k e d e r b a n a
9
V e z n i: M e f a ilü n M e f a ilü n M e f a ilü n M e f a ilü n
1
B o y u n tû b â m ı y o h s a c a r ’ c a r - ı b o s ta n m ıd ır c â n â
D e h a n ın g o n c a m ı la c l- i le b in m e r c â n m ıd ır c â n â
2
D ö k ü lm ü ş d e s tti d e s te h e r ta r a f g ü lz â r - ı r u h s â r â
P e r îş â n k â k ü lü n s ü n b ü l m ü d ü r r e y h â n m ıd ır c â n â
3
O tu r m u ş ta h t- ı s in e n ü z r e h â l- i c a n b e r in ç ü n m e h
c A c e b s u ltâ n - ı M a ğ r ib ş â h - ı H in d is tâ n m ıd ır c â n â
4
N e b ils in h â le t- i h ü s n - i c e m â lin z ü m r e - i n â d â n
O h a r - m e ş r e b b e h â y im b îş e le r in s a n m ıd ır c â n â
5
N iç ü n M ü ş tâ k ’ ta n y ü z d ö n d ü r ü p a ğ y â r a y â r o ld u n
R a k îb â n ile ü lf e t ş â n ın a ş â y â n m ıd ır c â n â
10
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
1
K û ş e - i ğ a m d e n e y - i n â le y e te r s â z b a n a
O lm a s ın ç e n g ile ta n b û r- ı n e v â s â z b a n a
2
N e g a m e y le r s e d e y â r â n ş a f â te r k - i v e f â
O la m a z e h l- i ta ra b m a h r e m u h e m - r â z b a n a
88
3
V e r m e s in k e n d in e b e y h û d e ta c b k im o la m a z
Z a rd a m ü rğ -i şe b -i â h e n g h e m -âv â z b a n a
4
B ö y le z â r e tm e z id im m iş l- i h e z â r o ls a e ğ e r
E r m e ğ e g ü lş e n in e k u v v e t p e r v â z b a n a
5
H a y f k im b e z m in e e r s e m d a h i v e r m e z r u h ş a t
S e y r - i r u h s â r ın a o l ç e ş m - i f ü s û n - s â z b a n a
6
B ile m e m c ü r m ü m ü r a h m e g e lip e tm e z s e n
B in n iy â z e ts e m e ğ e r b ir n a z a r n â z b a n a
7
R â z -ı c a ş k ım n ic e m ü m k in k a la M ü ş tâ k m e s tû r
V â r ik e n tıf l- ı s iriş k im g ib i ğ a m m â z b a n a
ıı
V e z n i:
F e c ilâ tü n ( F a c iltü n ) F e i lâ t ü n F e i lâ t ü n F e l lü n ( F a llü n )
1
N e k a d a r h â k im - i c a k l e ts e d e ta c z îr b a n a
M e s ti- i c a ş k ile e tm e z y in e t e ’ ş îr b a n a
2
Ç â r e y o k tu r b ilir im d e r d im e b e y h û d e h e k im
Y e tiş ir ç e k m e ta c b e y le m e te d b îr b a n a
3
E y le d i h â k - i s iy â h ım z e r - i p â k îz e c a y â r
Z e r d i- i r û y u m o lu p m â y e - i ik s îr b a n a
4
E y le m e z d im d e h e n in g o n c a y a c â n â te ş b îh
O lm a s a b e n d - i z e b â n te n k i- i ta c b îr b a n a
5
K a ld ı m e d h û ş g ö r ü p h a y r e tim e td ik d e n ig â h
D îd e - i i b r e t ile M a n i- i ta s v ir b a n a
89
M Ü Ş T A K B A B A F . — 7 /8
E ts e h e r d e m b e n i n â - k â m f e le k ç e k m e m g a m
6
Y e tiş ir te s liy e e n d iş e - i ta k d ir b a n a
7
B u c a d â le t v a r ik e n s e n d e ş e h â h a v f e tm e m
K a ş la r ın ç e k s e e ğ e r k a h r ile ş e m ş îr b a n a
8
P iş d ild â r e e r iş s e m d a h i y o k tu r M ü ş tâ k
c A r z - ı h â l e y le m e y e ta k a t- i ta k d ir b a n a
12
V e z n i: M e f â c ilü n M e f â c îlü n M e f â l lü n M e f â c îlü n
1
c A b â - p û ş o ld u ğ u m ta c n e tm e e y â lû d e - i d ü n y â
K i b ir b a h t- ı s iiy â h im b e n s iy e h - p û y o ld u ğ u m e v lâ
2
N ic e m ü d d e t e s îr - i c â m e - i k iy m e t-p e z îr o ld u m
V e lî b ir s ık le tin d e n g a y r ı f â iz g ö r m e d im h â ş â
3
E ğ e r h e r g ü n d e b ir g ü n e lib â s - i f â h ir e g iy s e m
Y in e g a m k is v e s in d e n c â r i o lm a z b u d il- i ş e y d â
4
C ih â n ın v a r lığ m d a n k im k i c u r y â n o ls a K a y s -â s â
F u â d ğ a m g în o la m a z lâ - c e r e m g a y r e z - ğ a m - ı L e y lâ
5
F e n â c â le m d e te c r îd e y le y e n c u ş ş â k - ı ib n ü ’ l- v a k t
B u g ü n s e y r - i c e m â l e y le r n e d ir e n d iş e - i f e r d â
6
V e f â s ı y o k b u ç a r h - ı b î- v e f â n ın â h ir i m â te m
M ü e b b e d o lm a d ı z îr -i f e le k d e R ü s te m ü D â r â
7
M ü c e rr e d lik h a y â t- ı c â v id â n d ır e h l- i id r â k e
G e l e y M ü ş tâ k te c r îd e t o la s ın c a ş k ile ih y â
90
13
V e z n i: M e f â c ilü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c ilü n ( F a c ilü n )
1
Ü m id - i lu tf ile e td ik ç e b in n iy a z s a n a
Z a m â n e e tm e d e ta c lîm - i c e v r u n â z s a n a
2
G ö r ü p ta z a llü m - 1 c u ş ş â k ı e y le m e z s in r a h m
c A c e b k im e tm e z e s e r s û z iş u g ü d â z s a n a
3
Y e te r k e ş â k e ş te d b îr o lm a z e y d il- i z â r
T a b îb - i c a k l d e v â y â b u ç â r e s â z s a n a
4
N e g a m e d e r s e d e c â n â n d ilâ n ig â h c itâ b
D e ğ il m i m a h z - ı c in â y e t b u im tiy â z s a n a
5
C ih â n a s ır r ım ı h a y f â k i e y le d im ş â y i c
E d ip h a tâ ile e y ç e ş m k e ş f - i r â z s a n a
6
B u d a m g â h d e k a ld ım e s îr u s e r - g e r d â n
c I k â l- i p â y o lu p e y d il- i g a m m e c â z s a h a
7
C ih â n d a ş o h b e t- i â s â y iş e y e te r M ü ş tâ k
N e d îm - i n â z ik -e d â k ilk - i n ü k te s â z s a h a
14
N A CT -İ Ş E R Î F
F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
Ç o k ş a lâ v â t ile ta h iy y a t u s e lâ m b î- h e s â b
R u h u n a b a h ş o ls u n e y p e y ğ a m b e r -i â li- c e n â b
1 3 /2 M ’ d e " ta z a llu m " d a n ö n c e " d e " v a r ./u ş ş â k ı e y le m e z s in : u ş ş a k a e t
m ezsen M .
91
2
S e n s in o l p e y ğ a m b e r -i â li- c e n â b - ı k â in a t
Z â tın a " L e v l â k e l e v l â k " 1 o ld u ta c z îm - i h itâ b
3
O ld u ta c z îm - i h itâ b m ü s te tâ b - ı K ib riy â
" M â r e m e y t e i z r e m e y t e " 1 ş â n ın a ş â f î c e v â b
4
Ş â n ın a ş â f î c e v â b ü m m î la k a b ü m m ü ’ l- k itâ b
S e n k itâ b u llâ h ı n â tık s ın s ö z ü n f a ş lü ’ l- h itâ b
5
M â lik - i f a ş lü ’ l- h itâ b s m h ü c c e t u b u r h â n ile
H a ş in i ilz a m e y le d in h ik m e tle e y h â z ır c e v â b
6
O l c e v â b -ı b â - ş e v â b ile ş a n a d îd -i c A r a b
O ld u la r m e b h û t u m a h c û b e ttile r s e n d e n h ic â b
7
Y â R e s û la ’ llâ h b illâ h b e n s e tlin M ü ş tâ k ın a m
c  s iy e m g e r ç i â m â n e y r e h b e r - i r â h - ı ş e v â b
8
R e h b e r - i r â h - ı s e lâ m e ts in s a n a e ts in s e lâ m
Ç ok
s a la v â t ile
ta h iy y â t u
s e lâ m
u
b î-h e sâ b
15
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
 h k im d ü ş tü m d iy â r - ı g u r b e te o ld u m ğ a r îb
F ir k a ta o ld u m ü b e d d e l r ü ’ y e t- i v a ş l- ı h a b îb
2
B ir z a m â n s e r m e s t- i c â m - ı h a z r e t- i c â n â n ik e n
H â liy â d ü ş d ü m c ü d â c â n â n a y â r o ld u r a k îb
1
S e n o lm a s a y d ın , s e n o lm a s a y d ın E f lâ k i y a r a tm a z d ım . K u d s î H a d is in e
iş a r e t.
1 4 /8 e ts in : o ls u n M .
92
3
c  ş ık - ı ü f tâ d e y e h e r d e m d e e y le r k e ç n a z a r
Ç a r h - ı g e r d û n u n m e ğ e r in s a f ı y o k ta v r ı C a c îb
4
K ıs m e t e b n â - y ı Â d e m -b a h ş o la n d a ğ â lib â
c A le m e r a h a t v e r ild i b a n a d e r d o ld u n a ş îb
5
N â r - ı c a ş k - ı p â k ile d o lm u ş d e r û n u m e l- h a z e r
N a b z ım a e l u tm a y a n m a n â r a e y m is k in ta b îb
6
V â d i- i g a f le tte p â m â l e y le m e e y le k e r e m
Y â R a h im ir h a m le n a y â z e ’ l- c a ta y â y â m u c îb
7
G ü lş e n - i v a ş la e r e m d e r s e n e ğ e r M ü ş tâ k s e n
 h u z â r e y le s e h e r le r d e m is â l- i c a n d e lîb
16
V e z n i:
F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
E d e m e z d e r d im iz e ç â r e v ü d e r m â n ta b îb
E d e lim b â r i b u d e r d ile d ilâ ş a b r u ş e k îb
2
B u lm a d ım c a r ş a -i c â le m d e b ir a n â s â y iş
G â h f îk r- i s ite m - i y â r g e h î z u lm - i r a k îb
3
4
C ü m le c e v r u s ite m e r â z ı id im â h e ğ e r
N ig e h - i lu tf ile b ir k e r r e e d e y d in ta ty îb
S e r - i k û y u n d a n o la ld a n b e r i c â n â m e h c û r
O ld u g a m d a n g ö z ü m e s u b h - ı v a ta n Ş â m - ı ğ a r îb
5
E y le d im te c r ü b e e v z â c in i e y ç e r h - i h e z â r
E tm e b e y h û d e y e te r b ir d e b a n a m e k r u f ir îb
93
6
B ir m id ir n â le - i
u ş ş a k ile p e n d - i v â iz
T îğ - i tîr in e d e m e z k â r ım ş e m ş îr - i h a tîb
7
D e r g e h - i p â k in e v a r s a m d a o ş â h - ı h ü s n ü n
c A r z -ı h â le b u la m a m ş e r m ile m ü ş tâ k ta k rîb
17
V e z n i: M e f ’ ü lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
O lm a z ç e r â ğ - ı m â h ile r û ş e n ş e b - i ğ a r îb
Z u h n e td e d ir ğ a r îb h e le k e v k e b - i ğ a r îb
2
B e z m - i f e n â d a z e h r s u n a r s â k i- i f e le k
P e y m â n e - i C e m o ls a d a le b b e r - le b - i ğ a r îb
3
Y e k s â n o lu r p iy â le - i z e h r â b u c â m - ı C e m
B ilm e m n e d ir g ö n ü l s a n a b u m e ş r e b - i ğ a r îb
4
C â n b ü lb ü lü b e d e n d e o lu p tu r e s îr u z â r
S e y r - i d iy â r d ır ğ a r a z - ı m a tla b - ı ğ a r îb
5
M ü ş tâ k v a r o ls a d a b î- y â v e r u z a h îr
F e r y â d - r e s ğ a r îb e y e te r y â R a b b - i ğ a r îb
18
V e z n i: M e f ’ ü lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â l lü n
1
E y b â d - i ş u b h lu tf ile o l d e r g e h e v a r ıp
c A r z e y le h â lim o l d ü r r - i v â lâ y a y ü z s ü r ü p
2
C â n ı te n i f ık â r d a h ıf z e ttiğ im b u k im
D e r g â h ın a n iş â r e d e y im o l ş e h î g ö r ü p
94
3
Ç e ş m ir n ç e v ir d i y ü z ş u v e r - i k â in a tta n
B ir k e r r e h â b d e r u h - i z îb â s m ı g ö r ü p
4
H im m e tle h â s ıl e tti p e r u b â l m û r la r
D ü ş r â h - ı y â r e s e n d e d ilâ s a c y g ö s te r ip
5
Z in c ir - i z ü lf i o la lı M ü ş tâ k ; ’ a p â y - b e n d
D e ş t- i c ü n û n u g e ş t e d ip p û y e le r v e r ip
19
V e z n i: M e f â c ilü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c ilü n
1
G ö r ü n c e h ü s n ü n ü k a lm a z n ig â h a tâ k a t u tâ b
B u h ü s n ü â n ile h â c e t d e ğ il o m â h a n ik â b
2
B e n i o ş â h e d ip c a d d z ü m r e - i g e d â s m d a n
c A c e b m i e ts e m e ğ e r d a c v â - y ı c u lu v v - ı c e n â b
3
F ü r û ğ - ı p e r te v - i m â h - ı r u h u n h a y a liy le
Ş e b - i s iy e h te o lu r k ü n c - i z u lm e tim m e h tâ b
4
E d in c e y â d o l la c l- i le b - i ş e k e r - rîz i
B u k a - i ta lh ile ç e ş m ir n r e v â n e d e r h û n â b
5
Ü m id - i m a tla b o lu n m a z b u ç e r h te n M ü ş tâ k
R e h - i ta le b te y e te r k e n d in e y le m e i t ’ â b
95
20
V e z n i: M e f â ll ü n M e f â c îlü n M e f â ‘ îlü n M e f â ‘ îlü n
N ih â d c e y ş - i n ü c û m u n s ü - b e - s ü te s y îr e d e r m e h tâ b
1
S e v â d - i m ilk - i Ş â m ’ m f e th in e te d b îr e d e r m e h tâ b
c A c e b s e m în - i b e r r â n h ü s n i h o ş ta s v ir e d e r h e r ş e b
2
H a r îm - i ‘ iş r e tin b ir m â h ile te n v ir e d e r m e h tâ b
3
B e h e r ş e b d ö n d ü r ü r b e z m in d e b ir p e y m â n e - i h â li
T e h î k e n d in c ih â n a f ıs k la te ş h ir e d e r m e h tâ b
4
D e ğ ild ü r r û n ü m â ‘ a k s - i f ü r û ğ h a lk a - i h â le
G ö r ü p c û y u n c ü n û n u n p â y - d e r - i z e n c îr e d e r m e h tâ b
S e r -â - p â e y le y ip n û r ile r û y - i ‘ â le m i te b y iz
5
C ih â n ın k ö h n e m ilk in g û y iy â t a ’ m îr e d e r m e h tâ b
F ü r û ğ - i c e b h e - i c â n â m ç e ş m - i ‘ â ş ık a M ü ş tâ k
6
Ş u â - i m â h ile n â ş ıh - ı h o ş ta s v ir e d e r m e h tâ b
21
N A CT -I Ş E R ÎF
V e z n i: F e ‘ ilâ tü n F e ‘ ilâ tü n F e ‘ ilâ tü n F e ‘ ilü n ( F a ‘ lü n )
1
R û h - ı m e m d û h - ı tu r a e y ş e h - i e v r e n g - i h a y â t
H e r n e f e s b â d - i h e z e r â n d u r û d u ş a la v â t
2
K im k i ş e v k ile s a n a e ts e ş a lâ t ile s e lâ m
B u lu r e lb e t ik i ‘ â le m d e s e lâ m e tle n e c a t
2 0 /1 c e y ş - i : c û ş -ı M -M l.
2 0 /2 c û y u n : c û y - i M - M 2 .
96
3
H e r k i d e r ş â h - r e h - i ş e r c tû b â ş e d s â lik
M îr e v e d tâ b e - g ü lis tâ n - ı r iy â d - i C e n n â t
4
S e n s iz e y k â n - i k e r e m C e n n e ti n e y le r A d e m
M a k k d e m -i p â k in iç ü n e y le d i te r k - i r a v z â t
5
İ n d i y e r y ü z ü n e b in ş e k v ile is tik b â le
Ç ık tı te ş rif in iç ü n b â ğ - ı c in â n d a n b iz z â t
6
S a n a ü m m e ttik iç in e k s e r p e y g a m b e r le r
E ttile r b â r - g e h - i H a z re te c a r z - ı n e c â t
7
B u k a d a r c ü r m e c e s â r e t m i e d e r d i M ü ş tâ k
O lm a s a y d ın s e n e ğ e r ş â f i c - i r û z - i c a r a s â t
222
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e ilü n ( F a c lü n )
1
B iz i z a n n e y le m e s û f i g ib i s e c c â d e - p e re s t
B iz iz o l m u ‘ te k if -i g û ş e - i m ih r â b - e le s t
2
R in d - i â lı- d il- i k e r r û b î m a h a lliz a m m â
C is m im iz c â 'e g ib i c â le m - i ta s v ir d e p e s t
3
S â k î g ü lb e r k - i s u h a n b ir le f e le k d e v r e d e li
Ş a d r - ı m e y h â n e d e p e y m â n e - k e ş iz d e s t- b e - d e s t
4
A n m a s ın k im s e b iz e n â m ım n e n g in z îrâ
K ılm ış ız s â ğ a r - ı n â m u s u ç a lıp s e n g e ş ik e s t
5
M in n e tin m i ç e k e r e y b â d e b u M ü ş tâ k B a b a
H a m d ü lillâ h o lm u ş o l m e s t- i m e y b e z m - i e le s t
2
2 2 . ş iir M 2 d e y o k tu r
2 2 /4 A n m a s ın : E tm e s in M .
2 2 /5 M ü ş tâ k B a b a : M ü ş tâ k - ı H u d â M , Ü .
97
23
V e z n i: M e f ’ û lü M e a f â 'îlü M e f â 'îlü F a 'û lü n
G e h lâ f - i v iş â l u g e h e d ip n is b e t- i 'i ş r e t
1
B e y h û d e h e m â ıı e tm e d e y im k e n d im e tö h m e t
2
E ts e m n e k a d a r g û ş iş - i h im m e t b ilir im b a h t
R e h y â b - ı v is a l o lm a ğ a v e r m e z b a n a r u h s a t
3
Y â r â n e d e m e z h iç e ş e r â te ş - i b a r k a
M ü ş tâ k ’ a n e s ö z e y le m e d e n p e n d u n a s ih a t
4
Ş a d h a y f g e ç ü p k e ş m e k e ş ğ a r n a l z a m a n ım
'Â le m d e b ir â n g ö r m e d im â s â y iş u r a h a t
5
E n d iş e - i â m â l- i p e r îş â n ile M ü ş tâ k
E tm e k te y im e f s û s k i e v k â tım iz â a t
24
V e z n i: M e f ’ û lü M e f â 'îlü M e f â 'îlü F e 'û lü n
1
E r b â b -ı r ü s û m e y liy e li c e h l ile ü lf e t
S e m â m e d e s e v m e z le r e ğ e r o ls a f a z ile t
2
K a t' e y le m e d e n r a ğ b e ti g ü lz â r i c ih â n d a n
H â r u h a s iç ü n h a lk ş a n u r z a h m e ti h im m e t
3
4
O ls u n m u m ü s â it s a n a b u ç e r h - i c e f a k â r
D â im s ite m e tm e k tir a n a h u lk u ta b ia t
H iç b a h t u s itâ r e n d e n ü m m ıd e y le m e b i r s û d
E y d il b u k a d a r ç e r h ile ç ü n e y le d i ü lf e t
5
M ü ş tâ k h e v e s - i c â h i f e n â e tm e k i e tm e z
E s h â b - i h im e m c â m e - i 'â r iy e te r a ğ b e t
98
25
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
2
B a h r - i ş e v k i d ü r e r -i e ş k in ile p ü r g ü h e r e t
E d e e y d îd e r e h -i f e y z d e c a r z - ı h ü n e r e t
P â y - ı d ild â r e r e h - i ğ u b â r e tm e s in îr a ş - k e d e r
D e m b e d e m r e h g ü z e r - i y â r i s ir iş k ile te r e t
3
Y e te r e y ş û h - ı c e f â c û b u te ğ â f ü l b u s ite m
S e r -i r â h in d e k i ü f tâ d e le r e b ir n a z a r e t
4
N â v e k - i â h ım ız a s e d d o la m a z s ın e y ç e r h
T a b la - ı m ih r in i is te r is e n a ltû n s ip e r e t
5
K e ş f - i r â z e y le m e k e tfâ le d e ğ ild ir lâ y ık
E ş k in i r n a h r e m -i r â z e y le m e M ü ş tâ k h a z e r e t
26
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü n F e c û lü n
1
2
C â n â n e ş a f â im iş s e y a h a t
E m r â z e ş if â im iş s e y â h a t
F u r k â n ’d a b u y u rd u H a k k
" fir r u "
E s r â r - ı H u d â im iş s e y â h a t
3
S e y r ü s e f e r e y le d e d i e l- h a m d
H e r d e r d e d e v â im iş s e y â h a t
4
D e v r e y le c ih â n ı ç ü n M e s îh a
G ö r k im n e ş a f â im iş s e y â h a t
99
c  y în e - i d ild e je n g k o y m a z
H e r k a lb e c ila im iş s e y a h a t
5
6
L îk o lm a s a b ir r e f îk - i h e m - d e m
M ü ş tâ k ’ a b e lâ im iş s e y a h a t
27
V e z n i: M e f c û lü M e f â c îlü M e f â c îlü F e c û lü n M e f c û lü F a c û lü n
1
E y s e r v - i s e h î k â m e t- i b o s tâ n - ı m e lâ h a t
T ü b â -y ı n e z â k e t
2
V e y g ü lb ü n - i n â z ç e m e n is tâ n - ı le tâ f e t
 r â y iş - i c e n n e t
3
K â k ü l m id ir y o h s a k i b ir d e s te - i s ü n b ü l
Z e n c îr -i te s e ls ü l
4
S e r - r iş te - i d e v le t m i v e y â p e r d e - i h ik m e t
 lâ y iş - i k u d r e t
5
Z ü lfü n s a n m a e b r û la r ın tîğ - i k a z a d ır
P ü s k ü llü b e lâ d ır
6
M ü jg â n la r ın tîr - i s ite m g ö z le r in â f e t
M a h m û r-i m u h a b b e t
7
M a h b û b - i v e lî h ü s n ü k e m â lâ t ile m e r ğ û b
 d â b ile m a h c û b
8
Ğ â y e td e h ü n e r - m e n d ü z e k î k â n - i b e lâ ğ a t
cU m m â n -ı fe s a h a t
100
Z a n n ım b u k i b ir p â k - i n a z a r d a n n a z a r a lm ış
9
F e y z - i h ü n e r a lm ış
10
c  ş ık la r ın a h e r - d e m e d e r lu tf ile ş e f k a t
ü s tâ d m a r a h m e t
11
H a llâ k - ı e z e l a h s e n s u r e tin d e b e z e tm iş
Ö ğ m ü ş d e y a r a tm ış
12
E l- k iş ş a s e r - â - p â h ü n e r u tâ b u ta r a v e t
G ü lz â r - i s a b â h a t
13
B ir b e n d e ğ ilim ş im d i c ih â n h ü s n ü n e M ü ş tâ k
B in ş e v k ile c u ş ş â k
14
H a y r â n - ı te m a ş â - y i C e m â l o ld u ta m â m e t
Y â R a b b u n e h ik m e t
28
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c i-
lü n ( F â c ilü n )
1
 te ş -i c ış k u m u h a b b e tle g ö n ü l b u ld u h a y â t
Ş e m c v e ş ş u ’ le - i d ild ir b a n a b â d i- i n e c â t
2
M ih r - i h ü s n ü n o la ç e ş m im d e n e d e m k im r e ş â h â t
M iş l- i b â r â n - ı b â h â r a n o lu r e ş k im k a ta r â t
3
N a z m - ı p â k iz e m i te ş b ih e o lu r d e m - i k â il
O lm a s a c â y ı e ğ e r â b - ı h a y â tın z u lm â t
4
G e h g id e r m e y k e d e y e g â h g e lir h â n k a h a
H a y f k im y o k d il u d îv â n e y e b ir y e r d e ş e b â t
101
5
G e ç ti c ö m r ü m d e y ü ç o k e y le m e k e n d in it c a b
E y le m e z b ir d a h i e y d il g ir ü c a v d e t m â f â t
6
H ü s n - i m a c n â g ö r ü n ü r d îd e - i M ü ş tâ k ’ a c a y â n
G ö r m e d im r û y - i d ır a h ş â n ın a b e n z e r m ir ’ â t
29
V e z n i: F e c ilâ tü n (F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n (F a c lü n )
1
G a m - i d e r d in le g ö n ü l e y liy e li ü n s iy y e t
R û y - i d e r m â n - i f a r a h ta n e d e r o ld u v a h ş e t
2
V a z ’ ı m e s tâ n e - ğ u r û r a m ü te h a m m il o la m a m
Ş a c b d ır h û ş v e r - i m e s t ile e tm e k ü lf e t
3
G û ş e d ü p n â le - i r in d â m d ilâ b îd â r o l
B â iş s - i h â b d ır e f s â n e -i e h l- i g a f le t
4
N îm m e r k e y le f e le k c â ş ık ı ta h v îf e tm e
N û ş - i z e h r â b - ı m ih e n o lm u ş a n a ç ü n â d e t
5
Ş â h - i ik lîm - i s ü h a tı o lm a z id im e y M ü ş tâ k
O lm a s a y d ı h im e m - i H a z r e t- i H o c a N e ş ’ e t
30
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F e c û lü n
1
O l ş û h - ı h ır â m â n iç ü n c a ız e y le d i k â m e t
M ü ş tâ k - ı c e m â lin b a ş ın a k o p tu k ıy â m e t
2 9 /2 S a c b d ır h û ş v e r - i m e s t ile e tm e k ü lf e t : S a c b d ır h û ş v e r e s e n in le
e tm e k ü lf e t. M İ .
102
B îh û ş d ü ş ü p h â k -i r e h - i y â r d a k a ld ım
2
c U ş ş a k a m e ğ e r y o k m u r e h - i c a ş k d a r if 0 a t
3
H e r g e c e o lu r s u n s e n d e r b â n - ı d e r - d o s t
Y e tm e z m i s a n a e y d il- i d e r m a n d a b u d e v le t
4
G îs û - y ı h a m - e n d e r - h a m ın c a r z e y le y ü p o ld u
S e r g e ş te - i v â d i-i c ü n û n e h l- i s e lâ m e t
5
M ü ş tâ k e d e r îr â ş - ı k e d e r z e v k - i v iş â le
E n d îş e o lu n d u k ta ğ a m - ı te lh î- i f ir k a t
31
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
H e r k im in k e v k e b - i b a h tı o la id b â r ile p e s t
Y ü z ü n e b a k m a z a n ın z ü m r e - i ik b â l-p e r e s t
2
E v c - i r if 0 a tte ik e n R û m ’ d a İ s lâ m b o l ’ d a
G e z d ir ir le r d i b e n i c â ın ş ıf a t d e s t- b e - d e s t
3
B e n s a n ır d ım k i b e n im d ir b u k e m e n d - i c e z e b â t
M e ğ e r o l r iş te im iş z ü lf - i n ig â r e p e y v e s t
4
E z k a z a e b r - i c e f â y a ç e k ilü p m ih r - i z iy â
C â m -ı m e k s û r ş ıf a t d ü ş tü m a y â ğ a ltın a m e s t
5
L îk te b d îl- i m iz â c e y le m e z e y M ü ş tâ k
B î- ğ a r a z d û d e - i p e y m â n e -k e ş b e z m - i e le s t
103
32
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n
F e c ü ü n ( F a c lü n )
1
K a lm a z a ş la d il- i d îv â n e d e â r â m - 1 ş e b â t
G e lic e k m e c lis e c l le y lî-i ş îr în h a r e k â t
2
C iğ e r im n â r e y a k a n c â m - ı m e y - i la c lin d ir
S û z iş - i s in e m i itf a e d e m e z â b - ı h a y a t
3
D â m - ı z ü lf ü n d e e s ir o la lı p â - d e r z in c ir
M ü r ğ - i d il e y le y e m e z b ir d a h i ü m m ld - i n e c a t
4
L e b - i c â n p e r v e r - i r e n g in i e ttik ç e h a y â l
L a c l- g û n d ü ş m e d e d ir ç e ş m - i te r im d e n k a ta r â t
5
R â h d ü r o lm a ğ a d il te k u p û d a n k a lm a z
D e v r - i m ih r - i m ih r ile te rk - i ta le b e tm e z z e r r â t
6
S â k i- i ş û h k i b in n â z ile te k lif e ts e
T e v b e - i m e y d e n e m ü m k ü n k a la M ü ş tâ k ş e b â t
33
V e z n i: M e f ^ û lü M e f â c îlü M e f â c îlü M e f â c îlü F e c û lü n
1
B ir k a lb e k i tâ b - e f k e n o la m ih r -i m u h a b b e t
A ş la e ş e r e tm e z a f ia d e y c û r -1 k ü d û r e t
2
O lm a m n ig e h -e n d â z -ı ta le b m e s n e d - i c â h a
B e s d ir b a n a b e s c iz z e t k u y u n d a k i z ille t
3
E tm e k te m e z e lle tle m ü b â h â t u te f â h u r
D il e y le y e li c a ş k ile ta ğ y îr - i ta b ia t
104
B ig â n e n e s û d e y le s e in ş â f u ta r a h h u m
4
D ild â r b a k u p e y le m e s e h â lim e ş e fk a t
H â ş â k o la m a z p e ş g e h - i ş u ’ le d e k â im
5
O lm a z d il-i M ü ş tâ k ’ d a â lâ y iş - i ş ö h r e t
34
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n
F e c ilü n ( F a c lü n )
1
N â le - i. d e r d - i d e r û n y e td iğ in i b e n d e n iş it
N â liş - i c ış k u m u h a b b e t n e y e d e r le r d e r k it
2
K e tm - i e s r â r -ı m u h a b b e t e d e m e z s in b â r i
G ü lş e n - i a ş k d a n e y b ü lb ü l- i ş e y d â ö te g it
3
E tm e e y ş â h - ı c ih â n r a h ş ın ı p e k g e r m c in â n
Z îr - i p â y ın d a k i ü f tâ d e le r e b ir n a z a r it
4
5
K e ş k e ş â n m n e k a d a r e ts e d e g e r d û n te z y in
O la m a z ğ â ş iy e - i e s b in e ş â y e s te ş e r it
R û z u ş e b ş e v k ile p â m â l o la g ö r m iş l- i h a y â
R â h - i c â n â n e d e c â r e y le m e M ü ş tâ k g e l g it
35
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
H ilk a t- ı c â le m e M a h b û b - i H u d â d ır b â iş
H il ’ a t- ı Â d e m ’ e o l n ü r - i h ü d â d ır b â iş
2
F â n i- i m u tla k o lu p s o n r a o la n la r b a k î
Y in e o l p â d iş e h - i m ilk - i b e k a d ır b â iş
105
3
A ğ d ır a n g ö k le re a h ım tü tü n ü n m iş l- i s e h â b
Y ü z ü " v e ’ ş - ş e m s i d u h â " 3 m â h lik â d ır b â iş
4
M ü ’ m in e m ü ’ m in i â y in e e d e n s ır r - ı e z e l
O l s e c e n c e l m e n e ş A lla h n ü m â d ır b â iş
5
B e n i b in ş e v k le M ü ş tâ k e d e n A lla h ’ a
O l k e r e m k â n i H u d a v e n d - i c a tâ d ır b â iş
36
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
E y g ö n ü l h a m y a z e - i c is y â n a is te r s e n C ilâ c
E l a ç u p d e r g â h - ı H a k k a e y le c a r 2 - ı ih tiy â ç
2
İ k i c â le m d e c a z îz o lm a k d ile rs e n d â im a
c  ş k - ı p â k - i H a z re t-i A h m e d ’ le e y le im tiz â c
3
N u r - ı c ir fâ n ile y a n s a k a ş r - ı d ild e ş e m ’ - i c â n
N i c m e k a ş r ü ’ l- k a lb i m a c m û r u n f e y â n i c m e - s - s ir â c
4
G ö n lü m ü z b e y t- i H u d â d ır s in e m iz m ir ’ â t- ı H a k k
H a k k c e m â lin g ö r m e k is te r s e n b a s ir e t g ö z ü n a ç
5
O lm a s a y d ık b iz e ğ e r M ü ş tâ k m e d d â h -ı R e s û l
N a z m ım ız b â z â r - ı ‘ ir f â n iç r e b u lm a z d ı r e v â c
3
" G ü n e ş e v e K u ş lu k v a k tin d e k i a y d ın lığ ın a .... y e m in e d e r im k i" . ( Ş e m s
S u r e s i, â y e tr l) .
106
37
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n
F e c ilü n ( F a c lü n )
1
T e r k - i k â m e y le g ö n ü l ç a r h a m ü d â r â d a n g e ç
T û l- i â m â l ile e f s â n e -i h ü ly a d a n g e ç
2
O la m a z d e s t- r e s o l k â k ü l- i r n ü ş k în e h a y â l
E y s a b â d e s tin i ç e k s e n d e b u s e v d â d a n g e ç
3
E y g ö n ü l ç e ş m - i b a s ir e tle o lu p ş â h ıs - ı H a k k
H ü s n - i c â n â n e b a k ıp g a y r ı te m â ş â d a n g e ç
4
D il- i d ild â r e e ş e r e y le y e m e z s in e y â h
T îr -v e ş is te r is e n ç e n b e r -i m în â d a n g e ç
5
B e r k u b â r e tm e c a b e s b â ğ - ı f e n â d a n ü m m îd
T a m c - ı h â m ile M ü ş tâ k b u te m e n n â d a n g e ç
38
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
E tm e z k a b û l p e n d d il- i m ih n e t- i im tiz â c
D e r d - i d e r û n - i c â ş ık a k â r e tm e z C ilâ c
2
D u r m a z d e r û n - ı d ild e n ih â n tâ b - ı s û z - i c a ş k
O lm a z n ik â b - ı ç e h r e - i m e y p e r d e - i z ü c â c
3
O h a n d e - i la tif o ş îr în e d â ile
V e r m iş le b in ş e h â ş e k e r u ş îr e im tiz â c
4
B e s d ir s e r îr- i m e y k e d e v ü c â m f a r k - ı s ır
R in d â n - ı c ış k a m ilk e t- i c â le m d e ta h t u tâ c
107
M a c lû m d u r y in e ş e r e f ü k a d r i e h lin e
5
M ü ş tâ k g e v h e r o ls a d a h e r ç e n d b î- r e v â c
... 3 9 ■.
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
K a le m a ld ım e lim e iş b u ş a b â h
K i y a z a m h a z r e t- i c â n â n e m iz â h
2
R a c ş e - i ş a v m ile o lm u ş le r z â n
Y a z d e y ü g e r ç i ç o k e td im ilh â h
3
K e s m e z o lm u ş tîğ - ı h ü s â m - ı h e v e s
B î- s ilâ h e tti b e n i ş a v m u ş a lâ h
4
Ş e r b e t- i h â n v e liy y ü ’ l- ih s â n
V a k t- i if tâ r e o lu r r â h - i f e lâ h
5
U k d e - i b e n d - i le b in e y M ü ş tâ k
B ir le b - i d ilb e r a ç a y â f e ttâ h
6
E s k i k â ç h k â d ı lo lo n a s ı ile
D o ld u r a b ir k u z u d e r c e m c - i n ik â h
7
N o la s e y r e ts e c a s â v ü c a y n ın
K u lla n ıp h e r g e c e y a k s ın m iş b â h
8
T â k i r û ş e n o la d e r y â - y l s e f îd
D a lm a y a b a h r - i s iy â h a tim s â h
108
40
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
D e r v iş h u lû s - i k a lb ile k ıl in tis â b - ı ş e y h
F e y z - i n a z a r la tâ o la s ın f e y z - y â b -ı ş e y h
2
B ir k im s e n in k i o lm a s a ş e y h i b ilâ h ilâ f
Ş e y tâ n o lu r o g ü m r e h e y e v m ü ’ l- h is â b ş e y h
3
B î- d in d ir o k im s e k i y o k p îr - i r e h b e r i
D în - i m ü b în e o ld u m u 'a llim c e n â b - ı ş e y h
4
Şeyh
u
m ü r îd
o ld u
m e s e l d e ç ü m ih r u m â h
K a l b - i m ü r i d e ş u c le v e r i r â f ıtâ b - ı ş e y h
5
M ü ş tâ k - v â r te k y e - i ih lâ s d a m ü d â m
D e r v iş h u lû ş - i k a lb ile k ıl in tis â b - ı ş e y h
6
Ş e y h ü ’ l- m e ş a y ih în s e r - e f r â z - ı m ü r s e lîn
F a h r ü ’ l- m u v a h h id în H u d â v e n d - i ş â b - ı ş e y h
41
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
D û n â n e d ir y in e n a z a r - ı c itib â r- ı ç e r h
T a h ş îl-i k â m a o lm a s a e y d il m e d â r- ı ç e r h
2
D ö n m ü ş k e m a n e k a m e ti m â n e n d - i p îr e - z e n
E y le r y in e k ir iş m e - i n â - s â z - k â r -ı ç e r h
3
K e ş k û l- i m â h n o la s iy e h - k â s e - v e ş g e z e r
D o lm u ş n u k û d - i n e c m ile c îb k e n â r - ı ç e r h
109
4
E h l- i k e m â le e ttiğ in i b u ld u ğ â lib a
İ n le r h e z â r d e ld ile le y i u n e h â r - ı ç e r h
5
 c lâ y ı p e s t e tm e d e e d n â y ı s e r - b ü le n d
M ü ş tâ k b ö y le c a k s in e d ir h ıle k â r - ı ç e r h
42
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n E u lü n tF e 'â lü n )
1
E m în - i e n b iy â s ın Y Â M U H A M M E D
G ü z în - i e v liy â s in Y Â M U H A M M E D
2
Ş e f i c ü ’ l- m ü z n ib în s in s e n e f e n d im
Ş e h - i h â c e tr e v â s ın Y Â M U H A M M E D
3
H u d â n ın s e v g ili m a h b â b u s u n s e n
H u d â v e n d - i c a tâ s ın Y Â M U H A M M E D
4
S e m â d a is m - i p â k in o ld u A H M E D
Z e m in M U Ş T A F Â s m Y Â M U H A M M E D
5
Ş e f â c a t e y le M ü ş tâ k - ı g e d â y a
Ş e h - i r û z - i c e z â s ın Y Â M U H A M M E D
43
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
D ile r s e n ik i “ a le m ğ u s s a s ın d a n o la s ın â z â d
H u z û r - ı H a k ’ d a n a y r ılm a k i d â im o la s ın d ilş â d
2
H u d a ’ y ı te n g ö z ile g ö r m e k o lm a z m ü r ş id i s e y r e t
C e m â l- i m ü r ş id i â y in e e t k im o la s ın ir ş â d
110
3
G ö z ü n a y ır m a o l â y in e d e n h e r k a n d e o ld u n s a
S e n i o l s a n a g ö s te r s in o la s ın e h l- i is ti c d a t
4
G ö n ü l g ö z ü y le A L L A H ’I g ö r e s in s e n d e e y d e r v iş
N e s e n k a lır s ın a ş la n e f u â d - ı m a c r if e t â b â t
5
H u d â h e r d e m d e h â z ır k a lb in e n a z ır d ır e y M ü ş tâ k
S a n a s e n d e n y a k ın d ır m e r h a m e tle e y le r is tim d â t
44
V e z n i: M e f ’ ü lü F a c îlâ tü M e f â l l ü F â c ilü n
1
c A ş k ın a y a n d ı c â n u d il e y d iln iş în m e d e d
B ir y â n e d ö n d ü k â lb u d - i â te ş in m e d e d
2
G ü lş e n s iz e y s în e - i s û z â n ım o ld u z e y n
c A z m - i g ü l e y le e y g ü z e l lâ le ç în m e d e d
3
H â k - i d e r in d e m iş l- i h e z â r e y le r im h e z â r
F e r y â d u z â r n â le - f ig â n â h u e n in m e d e d
4
C â n â e s îr - i z ü lf -i s iy e h k â r m a m â m â n
Z u lm e tte k a ld ım e y ş a n e m - i m e h - c e b în m e d e d
5
B ir z e r r e y e m k i ç e ş m - i h a k a r e td e k a lm ış a m
E y â f itâ b - ı z e r r e - n e v â z h u r d e -b în m e d e d
6
4 4 /1
M ü ş tâ k - ı m ih r - i r û y - i d ır a h ş â n ın a m s e n in
N â z e tm e b î- c a d e t m e d e t e y n â z e n în m e d e d
A ş k ın a : A ş k ın la M , M 2 , Ü .
111
45
V e z n i: M e f â c îlü n F e c ilâ tü n M e f â c îlü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
E d e r s e h e r n e k a d a r c e v r o l ş e h - i b î- d â d
T a h a m m ü l e y le d ilâ e tm e n â le v ü f e r y â d
2
R iy â - y ı h â m d a n â z â d e e tti c a ş k b e n i
M ü r îd - i p îr - i h a r â b â tım o lm u ş u m ir ş â d
3
Z u h û r - i h a tt- ı s iy e h le c e m â li b u ld u k e m â l
V e r ir c ilâ - y ı d iğ e r s îm h â m e n a k ş - i s e v â d
4
C ü d â - y ı k û y ü n o lu p b u n c a d e m d il-i g a m - g în
N ig â h - ı lu tf ile b ir k e r r e e y le m e z s in ş â d '
5
Ç ü s e r v - i r e n g - i h a z a n d a n r e h îd e d ir M ü ş tâ k
B u g ü lis tâ n d a o la n b e r k u b â r d a n â z â d
•
46
>
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü M e f â c îlü F e c û lü n
1
S e v d â - y ı g a m ın c â n u d ilim e y le d i b e r b â d
C â n â n ’ o la b ir d e m e d e s in lu tf ile d ilş â d
2
H e r g iz e d e m e z p îr e z e n - i d e h r e ta h a m m ü l
g a m z e n o k a d a r m e k r u f ü s û n e y le d i îc â d
3
4
E f s û s k i e ttik ç e s a n a c a r z - ı ta z a llü m
S e n z u lm u f ü z û n e tm e d e s in e y ş e h - i b î- d â d
 v a r e - i k û h s â r - ı c ü n û n e y le d i â h ir
E y le y lî- i Ş îr în - e d â e ttin b e n i F e r h â d
112
Ş îr în g e lir k â m - ı d ile ta c m - ı m e y - i m e r k
5
Z e h r â b e - i h ic r a n a o la ld a n b e r i m u c tâ d
G e lm e z o g ü l- e n d â m a d ilâ r e n g - i ta ğ a y y ü r
M ü ş tâ k h e z â r e y le s e d e n â le v ü f e r y â d
6
47
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
G îs û - y i d ilp e s e n d in e d ip h a m - b e - h a m k e m e n d
B in k e ş m e k e ş le m ü r ğ - i d ilim e tti p â y - b e n d
2
O l ş e h s u v â r e y le d i p â m â l- i e s b - i n â z
H e r ç e n d p â y b û s iç ü n o ld u m n iy â z - m e tıd
3
O lm a z n ih â l-i k a d d - i h ir â m â n ın a ş e b îh
S e r v - i s e h î o lu r s a d a g ü lş e n d e s e r - b ü le n d
4
D e ş t-i m e c â z d a n d a h i e tm e z m is in g ü z e r
E y d il b u ş a d g â h d a te k â p û - y i tâ - b e - ç e n d
5
G e r ç i h a k ik a t ilin e c a z m e y le d im d ir îğ
K a ld ım r e h - i m e c a z d a M ü ş tâ k m ü s te m e n d
48
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
H â k - p â y m e y ş e h - i k e v n e y n m e ’ v â - y t m e lâ z
S ü r m e - i ç e ş m - i b a ş îr e t r e v n â k e f z â - y ı m e lâ z
2
R a v z a - i p â k in m a tâ f - ı m ü s te m e n d â n - i ü m e m
M e lc e - i h â c e tr e v â - y ı c e b h e f e r s â -y ı m e lâ z
113
3
R û - s iy e h le r y ü z s ü r ü p h â k - i d e r in k ılm ış s iy â h
S ü r m e - r e n k o lm u ş ğ u b â r - ı k îm y â s â y - ı m e l â z
4
A s itâ n - i d e v le tin d â r ü ’ l- e m â n - ı in s ü c â n
K â c b e - i k e r r û b iy â n d ır c a r ş - i a c ’ lâ - y ı m e lâ z
5
K a n e d ip g e ld i ş e f â c a th â n e y e M ü ş tâ k z â r
Ç e ş m - i h û n - â lû d ile e y le r te m e n n â - y ı m e lâ z
49
V e z n i: F â i lâ t ü n F â i lâ t ü n F â il â tü n f â l lü n
1
Ş e r b e t- i ş e h d - i m u ş a f f â d a n le b -i c â n â n le z iz
S ö z le r i n u tk - i M e s îh a - v e ş ğ ıd â - y i c â n le z iz
2
C â n d ır y ü z b in h a y â t- ı c â n d e ğ e r h e r b ir s ö z ü
R û h - b a h ş â d ır m is â l-i ç e ş m e -i h a y v a n le z iz
3
S ö y le ş ir le r h e p lis a n - ı h â l ile b î- h a r f u ş a v t
O l s e b e b d e n d ir h a r îm - i I ş r e t- i I r f â n le z iz
4
D e r d in e d e r m â r ı d ile r h e r k e s b u h ik m e th â n e d e
H o ş g e lir b îm â r - ı c a ş k a d e r d -i b î- d e r m â n le z iz
5
N â z u is tiğ n â ille h e r ç e n d e y le r r îş -h a n d
B ü lb ü l- i z â r e g e lir r e n g - i g ü l-i h a n d â n le z iz
6
B û s e - i l a l- i le b - i c â m - ı ş a r â b - ı n â b d a n
Ç e ş m - i M ü ş tâ k - ı c e m â le s e y r - i h ü s n ü â n le z iz
114
M ÜNÂCÂT
L İ -C E N Â B -I K Â D İ ’L -H Â C Â T
50
V e z n i: M e f u l ü M e f â il ü n F a c û lü n ( F a lü n )
1
Y â R a b b î- h a k k ı ş â h - ı k e v n e y n
Y â R a b b i- s ir r ı k â b e - k a v s e y n
K ıl g ö n lü m ü c a ş k - ı p â k ile z e y e n
Ç ü n h â n e ş e n in d ir e y le g il ş e y n
T e ş rif e h e z â r m e r h a b â la r
2
T e k lif e n e h â c e t e y d ilâ r â
D îd â r ın a m u n ta z ır e h ib b â
c A r z e y le c e m â l k ıl te c e llâ
S e r - m e s t- i v iş â l o lu p s e - r â - p â
H a y r â n ın o la ş e h â g e d â la r
3
E y p â d iş e h - i d iy â r - ı v a h d e t
Ş â h in ş e h - i c â le m - i h ü v iy y e t
H â l e h li e d e r m i te r k - i f ır ş a t
F ır s a t ç û ğ a n im e te s t e lb e t
F e r d â la ra k a lm a z â ş in â la r
4
M â g e r ç i ş e h â g ü n a h k â r ım
D e r - z e n b - i v ü c û d ş e r m s â r ım
B â - C a c z i v e lî ü m id v â r ım
C ü z I c z - ı d iğ e r h ü n e r n e - d â r ım
D e r g â h ın a g e ld i b î- n e v â la r
5
Ç ü n n â z il o lu r s e m â d a n e s m â
H e r ş a h s a b ir is im o ld u p e y d â
B u b e n d e y e d a h i k ıld ın c a tâ
M ü ş tâ k c e m â l ile m ü s e m m â
B e y h û d e m id ir b u m a c e r â la r
115
514
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü h
1
B iz h a r a b a t e h liy iz k â ş a n e m iz v ir a n e d ir
S â lik - i p îr- i m u ğ a n ız te k y e m iz m e y h a n e d ir
2
P ir im iz v â r c â r ım ız y o k b u m e lâ m e th â n e d e
T a c n - ı c â le m d e n n e g a m ğ a m - h â rım ız p e y m â n e d ir
3
4
B iz m u k a y y e d o lm a y ız z in c îr - i k ü f r ü d în ile
K â b il- i îm â n u k ü f ü r o lm a z ş u k im d îv â n e d ir
K ü n tü k e m s in m a 'n îs in f e h m e tm e z illâ e h l-i h â l
M a h r e m - i ıâ z - ı h ü tv iy y e ttir o k im m e s tâ n e d ir
5
H â s ılı b ir n o k ta d ır M ü ş tâ k - ı c ilm - i ‘ a r ifâ n
K il u k â l e h li b u m a c n â d a n h e le b î- ğ â n e d ir
52
" ■
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
T îğ - i ğ a m z e n s în e - i m e c r û h ı h e r d e m p â r e le r
G ö z g ö z o lm u ş s e v d iğ im h e r p â r e d e y ü z y â r e le r
2
Ç o k y ü z v e r m e s e h â b - ı z ü lf ü n e e y m â h - i r e v
L e y le - i z u lm e tte p â m â l o lm a s ın b î- ç â r e le r
3
K a c b e tü ’ l- u ş ş â k ’ a r e h y â b o la lı h a y r â n u m e s t
B a ş a ç ık y â lın a y a k a ğ la r g e z e r â v â r e le r
4
Ş iir , a r k a la r ın d a M ü ş tâ k B a b a ’ n m v a r lığ ın d a n h a b e r s iz , o n u ç e k iş tir ir le r k e n ir tic a le n s ö y le n m iş tir .
116
4
B e n s a n ır d ım k e n d im i h a lv e t- g ü z în - i e r b a ’ în
B ir n ig e h le ç ile m i b o z d u ş u k a ş ı k a r e le r
5
R û z u ş e b M ü ş tâ k - v e ş b ir d ilb e r -i y e k tâ iç ü n
c  le m i s e y r â n e d e r le r s e b c a - i s e y y â r e le r
■.
53
•
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n
F e c ilü n ( F a c lü n )
1
N â z a n â z e y le r o â f e t b u n e k e y f iy e ttir
İ ş v e y e r a ğ b e ti y o k v e h n e C a c e b h â le ttir
2
H â le t o ld u r k i h a lâ v e t v e r e c â n â n e s in e
H ü s n - i z îb â y a m e lâ h a t n a z a r - ı c is m e ttir
3
M ih r - i f e r h u n d e s id ir m â h - i g ü l-i d e s tâ r ı
N e c m - i b a h t- ı s iy e h im h â l- i r u h - i b e h ç e ttir
4
c İ z z e t o ld u r k i b ile d e v le t- i f a k r ı c iz z e t
Z ille t o ld u r k i m e lâ z - i m e k r - i c e m i y e tt i r
5
H a lv e t o ld u r k i o la e n c ü m e n iç re h a lv e t
Y o k s a ç u z le t d e d iğ in ş â ib e - i ş ö h r e ttir
6
B e n d e - i h a lk a b e g û ş â n g ü m ü ş h a lk a lıy ız
B u h a r â b â td a m a h v iy e ttim iz r i f ‘ a td ır
7
Ç â k e r - i m e r d ü m - i c a ş k o la lı ş â h ım M ü ş tâ k
G e v h e r - i tâ c - ı s e r im h â k - i d e r - i N e ş ’ e ttir
5 3 /1
V e h n e C a c e p h â le td ir : Y a n e c a c e b h â le ttir. M . N e C a c e b h â le ttir M 2 .
5 3 /6
B u b e y t, M l ’ d e y o k tu r .
5 3 /7
m e r d ü m - i: m ü r ş id - i M , M İ , M 2 , Ü .
5 3 /7
G e v h e r - i tâ c - ı s e r im h â k - i d e r - i N e ş ’ e ttir : G e v h e r - i h â k - i ta k d im - i
d e r im tâ c - ı s e r- i N e ş ’ e ttir. M İ.
117
54
V e z n i: M e f û lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
M ih r - i r u h u n la n ıâ h - i f e le k tâ b n â k o lu r
H â v e r ş a b a h - ı h e ş r e k a d a r s in e ç â k o lu r
2
B ilm e m s in â n - ı g a m z e le r in c â n - s itâ n m ıd ır
H e r b ir b a k ış d a b in d il- i c â ş ık h e la k o lu r
3
M e s tâ n e n îm - n ig â h le b a k s ın m e z â rım a
H e r ü s tü h â n - ı p a r e b ir e r ş â h - ı tâ k o lu r
4
Ş â h u g e d â n ın o ls a d a d ü n y â d a f a r k ı lîk
Z îr - i z e m in d e h e r b ir i b ir m ü ş t- i h â k o lu r
5
B iz c â n g ö z ile s e y r e d e r iz h û b r û la r ı
M ü ş tâ k r û y u p â k o la n ın k a lb i p â k o lu r
55
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
F ig â n ım g û ş e d e n le r n a ğ m e - i ta n b û r z a n n e y le r
K a r a b a h tım g ö r e n le r le y le - i d e y c û r z a n n e y le r
2
K e m â l- i h a y r e tim d e n iltif â t- ı n â s a y o k tâ k a t
D ırîğ a h â l- i z â r ın ı b ilm e y e n m a ğ r û r z a n n e y le r
3
M ü c e r r e b d ir b e z m - i m e y h a n e le r d e h iç h û r n â r o lm a z
C e m e n d e r s û f î- i h a r b iz le r i m a h m û r z a n n e y le r
4
E ğ e r ç i m e s tiz a m m â m e s t- i c â m b â d e - i c ış k ız
G ö r ü p z â h id b iz i m e s t- i m e y - i e n g û r z a n n e y le r
118
5
G ö n ü l b e z m in d e c â n â n ile h e m - d e m o lm u ş u z h e r - d e m
Ş û v e r - i b în â n o la n la r b iz le r i m e h c û r z a n n e y le r
6
"V e nahnu
a k r e b u " 5 s ırr ın a m a z h a r o lm u ş u z M ü ş tâ k
B i z i e r b â b - ı g a f l e t k u r b - i H a k ’ d a n d ü r z a n n e y le r
56
V e z n i: M e f â c ilü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
D ilâ d il- i d â n â m u h it- i “ a le m d ir ^
D ü r r ü g ü h e r le r i e s m â - i c ilm - i A d e m d ir
2
S u tû r - i s e b c - i v e lâ d e t c e m â l- i in ş â n d a
H u r û f - i m u ş h a f h a tt- ı c a liy y û ’ l- c a z a m d ır
3
N e le r m ü ş â h e d e k ıld ım c e m â l- i A d e m ’ d e
O h ü s n ü â n ile b ild im m e le k d e n e k r e m d ir
4
S e h e r M e d in e ’ y e v â r d ım b e r â y - ı is tir h â m
O b â b a y ü z s ü r ü p o l- g e h - i s ır r - ı m ü b h e m d ir
5
U la ş d ım ü ç le r e v â r d ım o ş e h r - i m a c m û r e
C ih â r r ü k n ü n ü g ö r d ü m m e tin u m u h k e m d ir
6
O k u r la r a n d a b ilâ ş û r e t c ih n - i R a b b â n î
G ö r ü n e n â r a d a b ir n o k ta - i m u c a z z a m d ır
5
5 6 /2
V e b iz o n a ş a h d a m a r ın d a n d a h a y a k ın ız . ( K a f . Â y e t: 1 7 ).
c e m â l- i in s a n d a : c e m â l-i â d e m d e M , M İ , M 2 .
5 6 /3
c e m â l- i â d e m d e : c e m â l- i in s a n d a M , M İ , M 2 .
5 6 /5
u la ş d ım : y e tiş ip M ./m e tin u m u k e m d ir : m e tin - i e k r e m d ir M .
5 6 /6
ilm - İ R a b b a n i: u lu m - i R a b b a n i M , M İ , M 2 , Ü .
119
7
c A c e b b u c e h ille b ilm e m n e y im n e y d im n e d iy e m
B u d e r s h a n e d e M ü ş tâ k l g ö r d ü m e b k e m d ir
57
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â p ilü n
1
Ö y le b ir ş e h b â z - ı a ş k ım k i n ig â r ım d ild e d ir
Ö y le s e m ir g a m k i k â f - ı if tih â ım d ild e d ir
2
B ir h ü m a y ım k i m e k â n ım lâ -m e k â n ş e h r in d e d ir
B ir h e z â r ım k i n ig â r - i g ü f iz â r ım d ild e d ir
3
B ir g e d â y ım s û r e tâ a m tn â k i ş â h - ı P â le m
F â tih - i ik lîm - i a ş k ım k â r u b â r ım d ild e d ir
4
B a n a m e v r û s - ı p e d e r d ir H a y d a r - ı K e r r â r ’ d a n
K â h ir - i c e y ş - i P a d û y u m z ü lf îk â r ım d ild e d ir
5
S ik k e d â r - ı m ü r ş id - i c e y lâ n îy ım b e n tâ - e z e l
B ir z e r - i h â liş P a y â r ın ı k i c a y â r ım d ild e d ir
6
V u ş la t- ı d ild â r iç ü n a ğ y â r a m in n e t e y le m e m
îltic â - y ı h â s a y o k h â c e t k i y â r ım d ild e d ir
7
N ü k h e t- i n ü z h e tin e g ü lz â r - ı d e h r i n e y le r im
M ü r ğ -i lâ h û tu m s a f â - y ı m ü r ğ - i z â r ım d ild e d ir
8
Ö y le m ü ş tâ k ım İ d M ü ş tâ k - ı H u d â d e r le r b a n a
B e n d e - i n â ç iz e m a m tn â ş e h r iy â r ım d ild e d ir
120
58
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
Z a n n e y le m e s ır r - ı r u h c â n â n a n ih â n d ır
A y in e - i h ü s n ü n d e n ü m â y â n o la n â n d ır
2
B ir b û s e n iy a z e y le d im o l ğ o n c e d e h â n d a n
G ü ld ü d e d i ş a b r e y le e f e n d im R a m a z â n ’ d ır
3
M a k ş û r e le r i ş im d i m e s â c id le r in e l- h a k
C e m c iy y e t- i ğ ıh n â n ile m a h s û d - i c in â n d ır
4
c  ş ık d a liy â k a t m ı k a lır ş a v m - ı v iş â le
H û b â n - ı S tâ n b u l k i h e p â f e t- i c â n d ır
5
M ü ş tâ k - ş ıf a t m ü n ta z ırız c îy d - i v iş â le
B ilm e m C a c e p o l r û z - ı m ü b â r e k n e z a m â n d ır
59
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
E tm e z m i te re h h u m C a c e p o l ş û h - ı c e f â k â r
B u lm a z m ı r e h â h e c r ü s ite m d e n d il e v k â r
2
H iç tâ b u tu v â n k a lm a d ı g a m d a n d il- i z â r
D ö n m e z m i c e fâ d a n d a h i o l ç e rh -i c e fâ k â r
3
E y le r m i n ig e h g ü lş e n e d il k ’ o lm a y a d ild â r
G ü l o ls a g ü lh e n g ö r ü n ü r b ü lb ü le g ü lz â r
4
D e r - h â b o lıc a k b a h t g ö r ü n m e z m e h -i m a k lû d
Ş e b tâ - b e - s e h e r d îd e le r im o ls a d a b îd â r
5
H u r r e m d il o lu r v a c d e - i k e v n ile M ü ş tâ k
H â tır - h o ş o lu r te s liy e - i k iz b ile b îm â r
121
60
V e z n i: F â 'ilâ tü n F â 'ilâ tü n F â 'ilâ tü n F â 'ilü n
1
N â m e s in d e ş û r e tâ y â r im ş a d â k a t g ö s te rir
B ü s b ü tü n m a ‘ n â d a a m m â k i 'a d â v e t g ö s te r ir
2
Ş e v k ile m e k tû b - ı z ü ‘ l- v e c h e y n in e e td im n ig â h
G â h v a ‘ z u g â h b u ğ z u g e h h im â y e t g ö s te r ir
3
D â h i h a r f - e n d â z h ğ ın d a n f â r iğ ü ’ l- b â l o lm a d a n
K e n d is in 'A n k â - y ı k û h s â r - ı f e r â ğ a t g ö s te r ir
4
D a 'v â - y ı m ih r u m u h a b b e t e y le r a m m â h a y f h a y f
D â im â 'a y b - ı a h ib b â y a ş e m â te t g ö s te r ir
5
N â - s e z â e tv â r ile ta h r îr k ılm ış b ir v a r a k
G û y iy â
M ü ş t â k -ı d îd â r e
b e lâ ğ a t g ö s te r ir
61
V e z n i: M e f u l ü M e f â 'îlü M e f â 'îlü F a 'û lü n
1
E n c â m ın a h e r k im b u c ih â n m n a z a r e y le r
D îv â n e o lu r k â ı r - ı c ih â n d a n g ü z e r e y le r
2
B â z â r - i m e lâ m e tte a lır e m ti'a - i y e ’ s
'A le m d e o k im k e s b - i k e m â l ü h ü n e r e y le r
6
6 0 /1
6 0 . ş iir M 2 ’ d e y o k .
a m m â k i a d a v e t: d ild â r ım a d a v e t M İ .
6 0 /3
D a h i h a r f - e n d â z h ğ ın d a n : g e r ç i h a r f - e n d â z h k d a n M / D a h i h a r f -e n d â z lık d a n Ü .
6 0 /4
3 - 4 B e y itle r d e m a tb u ile y a z m a la r a r a s ın d a ta k d im te h ir v a r .
6 1 /2
c  le m d e : c  lim M İ.
122
3
N â d â n e v e r ir c â m - ı ta ra b s a k î- i g e r d û n
E h l- i h ü n e r in c iş r e tin i te lh - b e te r e y le r
4
Ü m m îd - i v e f â e y le m e e b n â - y ı z a m â n d a n
E lb e tte p ü s e r a h z - i h iş â l- ı p e d e r e y le r
5
M ü ş tâ k o z a m a n v â ş ıl o lu r k â m a g ö n ü l k im
 z â d e o lu r c ü m le h e v e s d e n g ü z e r e y le r
62
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
E s r â r - ı c a ş k a m a h r e m o la n b î- z e b â n o lu r
R e m z ile p â d iş â h d ile te rc ü m â n o lu r
2
B ir d il k i ta h tg â h - ı ş e h in ş â h - ı c ış k o la
M i r ’ â t- ı h ü s n - i p â k - i ş e h e lâ -m e k â n o lu r
3
B ir s in e k im m ü k e v v e n - i e s r â r -ı H a k o la
R e ş k â v e r - i n iş îm e n b â ğ - ı c in â n o lu r
4
M e r d û d - i h a lk - ı â le m o la n m e r d - i H a k - ş in â s
E n c â m - ı k â r m u k b il-i h e r d ü c ih â n o lu r
5
M ü ş tâ k - ı n û r - i le m ’ a - i d îd â r o la n g ö n ü l
Ş e m c i h a r îm - i ş e n ş in e - i c â r if â n o lu r
6 1 /3
te lh b e - te r : te lh u te r M , M 2 , Ü .
123
63
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â l l ü n
1
0 1 m e h - c e b în - i n â z k i t e f - i h ic â b e d e r
B e n z e r o l â f itâ b a k m i d e f - i s e h â b e d e r
2
O lm a z d e m -i v iş â ld a tâ b -â v e r n ig â h
c  ş ık n îç ü n f ir a k ile ç o k ız tır â b e d e r
3
T â o lm a y ın c a c â z ib e - i h ü s n -i e n v e r i
Z e r r e n e g ü n e c a z m - i r e h - i â f itâ b e d e r
4
E b r û - y ı m â h -r û y in i g ö r m ü ş h ilâ l- i c iy d
P in h â n o lu p n ig â h c ih â n d a n h ic â b e d e r
5
M ü ş tâ k - ı d e r d - i c ış k ile b îm â r o la n g ö n ü l
B illâ h o l m u a le c e d e n ic tin â b e d e r
64
V e z n i: F e 'H â tü n f F â ^ lâ tü n ) F e c îlâ tü n F e ilâ tû n F e c ilü n ( F â c îlü n )
1
Ş â d m â n i v ü f e r a h m ü jd e ş ita b â n g e liy o r
B e y tü ’ l- a h z â n ın a e y d il m e h - i K e n c â n g e liy o r
2
E y s iy e h - r û z y in e d îd e le r o ls u n r û ş e n
G ü n c - i tâ rik in e o l m ih r - i d ır e h ş â n g e liy o r
3
G e ld i c â n r e v z e n e - i ç e ş m im e n e z z â r e iç ü n
D îd e le n e ş k ile z a n n e y le m e k im k â n g e liy o r
4
E d e lim p â y in e n a k d ~ i d il ü c â n â m â d e
H â n e - i ç â k e r e ş â h in ş e h - i d e v r â n g e liy o r
124
5
C â n ı c a n â n e y e ih d a e d e g ö r e y M ü ş tâ k
K ış ş a - h â n - ı k a ş a ş - ı m û r u S ü le y m a n g e liy o r
65
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F â c ilü n )
1
M e s t- i c â m - ı le b -i c â n â n e ik e n â h ir -k â r
A y r ılık ç e ş m e s i o ld u b iz e m e ’ v â - y ı k a r â r
2
S u d e ğ il b e lk i g ö z ü y a ş ı d u r u r c u ş ş â k ın
B u n d a c e m c o lm u ş a k a r h a s re t ile le y i u n e h â r
3
K a d im ü c â z im e d e r te b k iy e - i h ü z n ü s ü r ü r
H e le b u ş â h re h in b a ş k a c a b ir h â le ti v a r
4
L îk h e r b ir g ü n ü b ir c iy d -i m ü b â r e k tir k im
B î- te k e llü f ş a r ılır s e v d iğ in e c â ş ık - ı z â r
5
Y o l s e lâ m e tliğ in e h û b la r ile e y M ü ş tâ k
S in e p ü r s in e o lu p e y liy e lim b û s - ı k â r
66
D E R S İT Â Y İŞ Ş E H R -İ A Y A Ş K İ H Z . Ş E Y H İB N -İ
Y Â M İN
D E R -Â N C Â
M EDFUNEST7
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
7
T â c - i s e r - i A y â ş d il- i k â m u k â n d u r u r
Y â ’ n i k i k â n - i m a c d e n - i ş â h ib - d ilâ n d u r u r
Ş iir in s a d e c e M İ 'd e k i b a ş lığ ı:
D e r - s ita y iş m e d in e - i  y a ş k i
H a z r e t- i Ş e y h İ b n - i Y a m in m e d f u s e n t.
125
2
Y a y ı k i y â y - ı y a r ı n ü y e n â b i ’ - i f e y z d ir
İ k in c i e lf i s â n i- i e lf -i e m â n d u r u r
3
Ş în ı k i ş în - ı ş e h r - i ş a f a -v e r - i ş e h r - i R û m
Y â ş în - ı ş e m s - i ş a c ş a a -i â s m â n d u r u r
4
H o r g ö r m e k ö r o lu r g ö z ü n e y b e d - n a z a r h a z e r
H â m is i İ b n - i Y â tn in K u tb - i c ih â n d u r u r
5
E y p â d iş a h - i ş e h r - i c a tâ s a k in - i A y a ş
M ü ş tâ k g e ld i d e r g â h ın a m ih m â n d u r u r
6
D e r y û z e n i f e y z - i c a m im e ts e tâ n m ıd ır
L ü tfü n c e m i c - i c â le m e ç ü n r a y g â n d u r u r 8
67
V e z n i: M e f u l ü F â c îlâ tü M e f â 'îlü F â c îlü n
1
B ir- n â r v a r d ild e te c e llî h itâ b o lu r
N û r - i r n ü n ir i r e ş k - i m e h u â f ıtâ b o lu r
2
İ n ş â f o lu n s a b ir ş e c e r - i te r c ü m a n d a n
A d e m ş e r îf ü e k r e m ü C â li- c e n â b o lu r
3
c U ş ş â k a n îm n ik â b ile c a r z o lu n s a n îm r u h
c A y n ü ’ l- u y û n h a b e rle n ip â b - ı tâ b o lu r
4
Ş e h n â m e -i ş e m â y il- i h ü s n ü n v a r a k v a r a k
Ş â h â y a z ıls a n ü s h a - i ü m m ü T k itâ b o lu r
6 6 /3
2 . v e 3 . B e y tle rd e g e r ç e k b ir s a n ’ a t g ö s te rile re k h a r f le rle , e s k i e d e b iy a t
im lâ s ıy la A Y A Ş if a d e e d ilm e k te d ir.
6 6 /4
M İ n ü s h a s ın d a " h a z e r " k e lim e s i y o k tu r .
8
Y a z m a la r d a " d u r u r " y e r in e " d ır " o la r a k g e ç e r .
6 7 /3
h a b e r le n ip â b - i tâ b o lu r . M h a y r e le n ip â b ü tâ b o lu r M a tb u d iv a n .
126
5
H e r d a ‘v â y ı m u h a b b e t e d e n h a s b i m i g ü z e l
B ir g ü n o lu r k i e h l- i v e f â in tih â b o lu r
6
D ü n d ilr ü b â y ı d a c v e te d il g itti g e lm e d i
B ilm e m g e lir m i y o k s a k i k a t c ’ ı c e v â b o lu r
7
c İ s â - d e m - i k e lâ m ın ı M ü ş tâ k ç ü n k e lim
G û ş e y le d ik ç e m e s t- i ş e h b â - y ı n â b o lu r
68
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â l lü F â c ilü n
1
O l â f itâ b - ı h ü s n n e d e m b î- n ik â b o lu r
H u r ş îd - i z îr e b r e g irip d e r - h ic â b o lu r
2
O lm u ş ş a r â b - ı n â z ile ç e ş m i s iy â h m e s t
B îd â r - ı g a m z e d e n y in e c â le m h a r â b o lu r
3
R û y u n d a n is tif â z e e d e r c â m - ı â f itâ b
c A k s - i z iy â - y ı m ih r ile m e h f e y z - y â b o lu r
4
5
c a z m e y le d ik ç e k â k ü l- i p ü r - ç în i v a ş f ın a
E n d îş e C a c z - i h a y r e t ile p iç ü tâ b o lu r
M e y h â n e - i f e n â d a o la n r in d -i b â d e - h â r
B e z m - i b e k â d a p â d iş e h - i C e m c e n â b o lu r
6
M ü ş tâ k o lu r p iy â le - i e h l- i f e n â - ş ik e s t
C â m - ı e z e l o b e z m d e k im p ü r - ş a r â b o lu r
6 7 /5
h a s b im i: c is m i M
6 7 /6
D ü n : o l M / o l d il Ü .
6 7 /7
G û ş: n û ş M .
127
69
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F e 'û lü n
1
2
E y d il n e k a d a r o ls a d a d ild â r s ite m k e r
B ir g ü n e d e r e lb e tte v e f â o lm a m ü k e d d e r
S a c y e t o la s ın h â k - i d e r - i d e r g e h - i v â lâ
P â b û s i o lu r o l ş e h in e lb e tte m ü b e s s e r
3
C â n â n a z a r- ı p â k ile e ts e m s e n i s e y r â n
B e s d ir b a n a y o k b a ş k a c a b ir m a k ş a d - ı d iğ e r
4
Ş a d h a y f k i e ş c â r ım ı h e p e y le d im itlâ f
B â z â r -ı h ır îd â r d e y o k k ıy m e t- i g e v h e r
5
Ş a d ç â k e d e g ö r ş â n e g ib i s in e n i M ü ş tâ k
T â k im o la s ın d e s t- r e s z ü lf- i m u c a n b e r
70
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
E d e n o l r û y - ı d ır a h ş â n a n a z a r
E d e m e z b ir d a h i h û b â n a n a z a r
2
Ç e ş m im e n û r v e r ir e td ik ç e
D û rd e n d e rg e h -i c â n ân a n a z a r
3
4
G e r d iş - i c â m e o la ld a n m e f tû n
E y le m e m g e r d iş - i d e v r â n a n a z a r
S e b a k - ı h â l u r u h ın d u r d e r s e m
E d e m e m d e f te r - i d îv â n e n a z a r
128
5
H e m - d e m o ls a m d a h i M ü ş tâ k e d e m e m
H a y r e tim d e n r u h - ı c â n â n a n a z a r
71
V e z n i: M e f â l l ü n M e f â c îlü n M e f â 'îlü n M e f â c îlü n
1
C ü n û n ik lim i g e r ç i k iş v e r - i ş û r u m e lâ m e td ir
V e lâ k in b a ş k a b ir 'â le m d ir e h l- i c a ş k a n ü z h e td ir
2
D ü ş ü p d îv â n e le r a r d ın c a e tf â l a td ığ ı ta ş la r
D e ğ il s e n g - i h a z e f h e p g e v h e r- i tâ c - ı f e r â ğ a td ır
3
F e r â ğ a t e h li b ir e b d â l ’ d a n ü lf e t n iy â z e ttim
D e d i g e ç v a r lığ ın d a n ş a r t- ı ü lf e t te r k - i k ü lf e td ir
4
N ic e b e r â y - ı g ö n ü l b u a r z û la r b u te k â p û la r
S e n in le te r k - i te c r îd e d e lim g ö r k im n e d e v le td ir
5
T a h a y y ü r ş â h r â h ın d a s e y â h a t e ts e b ir c â ş ık
R e f ik i â h u h a s r e t z â d - ı r â h ı d e r d u m ih n e td ir
6
B a n a b ir m ü r ş id - i c â l- i h im e m d e d i k i e y M ü ş tâ k
f e r â ğ a t e h li 'â r if le r ik i c â e m d e r a h a td ır
72
V e z n i: M e f u lü M e f â 'îlü M e f â 'îlü F e 'û lü n
1
B illâ h g ü z e lim b e n s e n i s e v m e k d e e lim - v a r
Z ü lfü n g ö r e li v a ş lın a tû l- i e m e lim v â r
2
Y o lu n d a f e d â e tm e k iç ü n e y ş e h - i h û n r îz
H e r d e m d e b e n im c â n ile c e n g ü c e d e lim v â r
129
H û b a n - ı c ih â n a e d e m e m m e y i ü m u h a b b e t
3
Ç ü n s e n c ile y in b ir g ü z e l- i b î- b e d e lim v â r
M e d h in d e n u s a n m a z ş a n m a tu tî- i ta b ’ n n
4
V a s f ın d a y in e b a ş k a c a b ir n e v c g a z e lim v â r
M ü ş tâ k - ı r u h - ı y â r o la lı m e s t ü h a r â b ım
B e n b in t- i c in e b is te m e z e m h û n - i d ilim v â r
5
73
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü n M e f u lü F â c îlâ tü n
1
M e ’ v â - y i n â z e n în e k im e lf o lu r s a e f s e r
L â b ü d o lu r o m e ’ v â İ s lâ m b u l ile h e m -s e r
2
N û n v e ’ l- k a le m b a ş ın d a n a lın s a n û n - i Y û n u s
A ld ık ta h a r f - i d iğ e r o lu r b u r e m z a z h a r
3
M if tâ h - ı s û r e - i K â f s e r -h a d d i K â f tâ - K â f
M u n z a m o lu n m a k is te r r â - y ı R e s u l p e y â m b e r
4
H â y - h û ile â h ir m a k ş û d o ld u z a h ir
B e y t- i v e liy y ü ’ l- e k re m e l- h â c c iy d - i e k b e r
5
E y p â d iş â h - i f a h h â m s u ltâ n H a c ı B a y r a m
R û h â n is te r ik r â r n M ü ş tâ k c a b d - i ç a k e r
7 3 /1
M e ’v a : m a h M
7 3 /2
N û n v e ’ l- k a le m : N û n - u k a le m
7 3 /2
A ld ık d a : o ld u k d a M İ , M 2 , Ü .
7 3 /5
R û h a n : R û h â n i M İ , M 2 , Ü ./a b d - i ç a k e r : a b d i a h k a r M .
130
74
V e z n i: M e f â ilü n M e f â il ü n M e f â il ü n M e f â il ü n
1
R e h - i M e v lâ d a h e r k im c a ş k ile c is m in i c â n e y le r
G ö n ü l m ü r g i g ib i p e r v â z e d ip ta y y - ı m e k â n e y le r
2
G e z e n H a k g e z d ir e n H a k s ö y le y e n H a k s ö y le te n H a k ’ d ır
V e li " a r if le r i k e n d in e k e n d i te r c ü m â n e y le r
3
B a n a k e tm -i m e c â n i e m r in e y le r H a z r e t- i C â n â n
Y in e k e tm e tm e y ip e s r â r ım k e n d i c a y â n e y le r
4
Z e h i d ild â r - i d â v e r y e r e g ö ğ e s ığ m a y a n d ilb e r
B e n im g ö n lü m d e d â im s e y r - i g ü lz â r - ı c in â n e y le r
5
B u g ö n lü m tâ e z e l o l p â d iş â h ın ta h tg â h ıd ır
N iç ü n d il- m ü r d e le r o l d il- n iş în î lâ - m e k â n e y le r
6
S e h â b - ı c is m iç in d e g iz le n ip o l n e y y ir - i a c z a m
Y in e h e r z e r r e d e n y ü z g ö s te r ip h ü s n ü n n ih â n e y le r
7
K e m â l- i h ik m e tin ş û r e td e ta h r îr e y le y e n M ü ş tâ k
V e lî m a c ’ n â d a h e p k e n d i y a z a r k e n d i b e y â n e y le r
75
V e z n i: M e f â i lü n M e f â il ü n M e f â i lü n M e f â ilü n
1
K a n ı o l m e c lis - i v u ş la td a m ih m â n o ld u ğ u m d e m le r
L e b - i c â n â n ile s e r m e s t ü h a y r â n o ld u ğ u m d e m le r
2
D ü ş ü r d ü ş im d i g e r d û n d e ş t i h â r is tâ n - ı h ic râ n e
O lu n s u n y â d r e h y â b - ı g ü lis ta n o ld u ğ u m d e m le r
131
3
G e lin c e h â tır a h û n - i d il a k a r d îd e -i te r d e n
N ig â h - ı i c tib â r- ı y â r e ş â y â n o ld u ğ u m d e m le r
4
O lu r c â le m ş a f â - y ı h â tır ım - v e ş h e p p e r â k e n d e
ğ a m -ı s e v d â - y i z ü lf ü n le p e r îş â n o ld u ğ u m d e m le r
5
D e m - i v u ş la td ır a n c a k ö m ü r M ü ş tâ k s a y ılm a z
T e le f s â z - ı g a m u e n d û h - i h ic r â n o ld u ğ u m d e m le r
76
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
H a tt- ı n e v h îz ile r u h s â r ı o lu r s a ta ğ y ir
c A ş k ım o lm a z y in e b ir v e c h ile n o k s â n p e z îr
2
Ç e ş m - i b â tın la te m â ş â e d e r im d ild â r ı
L e v h a - i d ild e e d ip n a k ş - ı h a y â lin ta ş v îr
3
H e r n e v a z c e y le s e m a c ş û k g e lir c â ş ık a h o ş
N e k a d a r c e v r ü s ite m e ts e d e o lm a m d il k e s îr
4
S e n g - i g a m e td i s a r â y -ı d il- i m e c r û h u h a r â b
D e s t-i lu tf u n d a n e d e r k e n b e n ü m m îd - i t a ‘ m îr
5
c İ lle t- i c ış k a ta b îb â h iç o lu r m u d e r m â n
M a r a z - ı m ü h lik e b î- v e c h d ir e tm e k te d b îr
6
G e h f e le k d e n g e h î c â n â n d a n e d e r s in
H e p ş e n in d ir r e v iş - i ş e v k d e M ü ş tâ k - ı ta k ş îr
7 6 /6
ş e v k d e : ş e v k le M .
7 6 /6
" ta k s ir " " e s ir" o la ra k d a h a u y g u n d ü ş e r
132
77
V e z n i: M e f â c îlü n F e c ilâ tü n M e f â c îlü n F e c ilü n ( F a c lü n )
T a b îb le r e d e m e z z a h m - i s in e m e te d b îr
1
K i d â ğ - ı c a ş k u m u h a b b e t d e ğ il C ilâ c - p e z îr
2
D e r û n u m e y le d i p ü r - h û n o l k e m â n e b r û
N e d ir o n e y y ir - i n ig â h ın d a ş id d e t- i t e ’ s îr
3
D ilh a r â b o la lı k ü n c - i c a ş k a h o ş m e s k e n
C ih â n d a n e y le m e z a s lâ te m e n n î- i ta c m îr
4
Y e te r s ite m d il- i m e c r û h a e y ş e h - i h û n - r îz
E lim d e n e y liy e m e z d â m e n in r e h â ş e m ş îr
5
B u ş i c r ş a c ş a c a - b a h ş c ih â n d ır e y M ü ş tâ k
B e n i g ü n e ş g ib i â f â k a e y le y e n te ş h ir
78
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F â c lü n )
1
Ş u c a r â p â d iş e h -i m u h te ş e m o lm a z d a n ’ o lu r
N a z m ile H u s r e v - ü h â k â n u C e m o lm a z d a n ’ o lu r
2
N e s li p â k o ls a s e m a h a tla k e r îm ib n -i k e r îm
Ş a d r - ı ik b â ld e ş â h id - i k e r e m o lm a z d a n ’ o lu r
3
K im k i c â le m d e k a n â c a tla s e r - e f r â z o ls a
N îk n â m ile ç ü c a n k â c a le m o lm a z d a n ’ o lu r
4
Ç e ş m - i f ir k a tte o lu p g ö r s e te v a z u 4 k a s r ın
F e le ğ in k a m e ti r e ş k ile h a m o lm a z d a n ’ o lu r
133
5
h e r k im e r e h b e r o la h a z r e t-i H ız ır te v f îk
R e h - i ih lâ ş d a s a b it k a d e m o lm a z d a n ’ o lu r
O ls a c  k if g ib i ş i c r ile ş e h ir d y M ü ş tâ k
6
Ş u c a r â p â d iş e h -i m u h te ş e m o lm a z d a n ’ o lu r
7
Ş i c r i i ‘ c â z - ı M e s ih o ls a ş e b ih - i h a n n â n
L e b s - i te ş r if ile ş â h h a ş e m o lm a z d a n ’ o lu r
79
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
S in e m e tîr - i s ite m k â ş ı k e m â n d a n g e lir
H e r n e g e ls e b a f ıâ h e p o l d il s itâ n ım d a n g e lir
2
H ic r e lin d e n h e r z a m â n y â r e d e r im b e n e l- a m â n
A h k im h ic r ü b e lâ o l b î- e n â m ın d a n g e lir
3
K ü h g e n -v e ş b î- s ü tû n r â h a tım e ttim h a r â b
B u n c a m ih n e tle r b a n â ş irin d e h â n ım d a n g e lir
4
G ö z le r im d e n g a y r i b ir a ğ la r b u lu n m a z d e r d im e
H â lim e r a h m e t d û ç e ş m - i h û n - f e ş â n ım d a n g e lir
5
h â r u h â ş â k is te m e z f a h te o lm u ş d u r g ö n ü l
A n â e ltâ f - i h ü n e r s e r v - i r e v â n ım d a n g e lir
6
G a m d e ğ il M ü ş tâ k - v e ş m a h s û d - ı d ü ş m â n o ld u ğ u m
R e ş k a c d a b a n a ta b c - ı n ü k te d a n ım d a n g e lir
134
80
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F â c û lü n
1
S a n m a n b iz i p e y m â ııe - k e ş ş îre - i e n g û r
E lâ b iz i s a h b â - y ı e z e l e y le d i m a h m û r
2
D îv â n e le r iz y o k b iz e z e n c îr - i s e lâ s il
M e s tâ n e le r iz g e r ç i v e lî c a ş k ile m e ş h û r
3
N û ş e y le m iş iz b e z m - i m u h a b b e td e ş a r â b ı
M a 'z û r tu t e y z â h id - i h u d - b în b iz i m a c z û r
4
Ş û f i b iz i k o k e n d i ş a f a m ız d a o la lım
V â r g it b iz e v a c z e y le m e e y v â iz - i m a ğ r û r
5
M e y h â n e y e e r b â b - ı r iy â g ir s e m u h a k k a k
B a ş ın d a h e z â r p â r e le n ir s â ğ e r u f a ğ f û r
6
P in h â n e d e y im d e r ik e n e s r â r -ı ş a r â b ı
H a y f â k i n ih â n o lm a d ı z e v k - i m e y m e s tû r
7
İ k r â m ın a ş a d â f e r în o l p îr - i m u ğ â n ın
B ir c u r c a d a b in s â d e d ili e y le d i m e s r û r
8
R u h s â r ın a g ü lle r ta k ın ıp s a k i- i m e c lîs
M ü ş tâ k g ö r ü p s ö y le d i e n n û r c a l e ’ n - n û r
81
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
M e c n û n ş ıf a tım h e m n e f e s im b â d - ı ş a b â d ır
Z e n c îr - i k a d e m p e r d e - i ş e lın â z u n e v â d u :
135
H â l e h lin e b ir d ir r e h - i v a h d e td e ç e b u r a s t
2
B u ş â h r e h in r e h b e r i te v f îk - i H u d â d ır
3
H ü c c â c - ı H ic a z h a r e m - i k a c ’ b e - i te v h îd
c U ş ş â k - ı m e lâ m e t z e d e - i d e ş t- i f e n a d ır
4
B a k ş îv e - i ta k d ir H a ş a n ile H ü s e y n i
G ö r n e y le d i â h m a n k ıb e - i h û ş r u b a d ır
5
H a s r e tle Ş if â h â n u c İ r a k u c A c e m is tâ n
Ş ü y û n - g e r - i N e v r û z - i c iğ e r - s û z - ı b e lâ d ır
6
E h l- i ş ik e m id r â k e d e m e z m u s ik i c ilm in
P â k îz e ş a d â c â n a ş a f â r u h a ğ ıd â d ır
7
M ü ş tâ k ş ıf a t ş u c b e ş in â s â n - i m a k a m â t
M a n e n d - i h ü m â n e v h a - v e r e v c - i c a lâ d ır
8
 v â z - ı b ü le n d i ile d e m iş H a z re t-i L o k m â n
H ik m e tle ta ğ a n n i m a r a z - ı c ış k a d e v â d ır
82
V e z n i: M e f û lü M e f â 'îlü M e f â 'îlü F a c ü lü n
1
8 1 /6
A z a d e ik e n b ü lb ü l- i c â n b ir g ü l-i g ü lz â r
G ü lz â r - ı m ü h a b b e td e y in e k ıld ı g irif ta r
M e v le v île r in :
D in le s ö z ü m ü s a n a d ir e m ö z g e e d â d ır
D e r v iş o la n a lâ z ım o la n c ış k - ı H u d â d ır
c  ş ık ın n e s i v â n s a m a c ş û k a f e d â d ır
S e m â c v e f â c â n â ş a f â r û h a ğ ıd a d ır /ş e k lin d e b a ş la y a n
N iy a z  y in le r in d e k i n a k a r a ta b ir n a z ir e d ir .
136
2
T â r - ı s iy e h - i tu r r e - i r u h s â re - i ta k d ir
T a k d îr- i e z e l ş îv e - i h a k c ü n b ü ş - i e s r a r
3
E s r â r - ı İ la h î ’ y e o la n c â r if - i a g a h
 g â h - ı h a k a y ık o lu r e lb e tte n e k im v â r
4
V â r o ld u o k im y o k lu ğ u d e v le t b ilip o l
O l k ıd e m in b a ş d ı f e n a b a ğ ın a e y y â r
5
Y â d ile b e k â g ü lş e n in i e y le d i s e y r â n
S e y r â n ile h a y r â n o lu p o l m â il- i d îd â r
6
D îd â r ı g ö r ü r e n f ü s u â f a k d a M ü ş tâ k
M ü ş tâ k - ı c e m â lin n a z a r ı b a h ş e d e r e n v â r
7
E n v â r b a ğ ış la r n a z a r -ı p â k ile c â ş ık
c  ş ık ile m a c ş û k b ir e tm iş c a ş k ta le b k â r
83
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
iJ â k - i p â y ın tû tîy a - y l d id e - i e h l-i n iy â z
Y ü z s ü r e n ih lâ ş ile o lm u ş ç û ş â h - ı s e r - f ir â z
2
O l z a m â n k im H a k s a n a d e d i H a b îb im M U Ş T A F A
E n b iy a ü m ü r s e lîn b e y n in d e e td in im tiy â z
3
M e n r e â n î r e m z in i f e h m e tm iş e m H a k k e ’ l- y a k â n
E y le m e m tâ e h l- i n â d â n a e f e n d im k e ş f - i r â z
8 2 /7
B ir e tm iş : B îrim iş M
8 3 /2
E ttin im tiy â z : E tti im tiy â z M , M 2 , Ü ..
137
c  ş ık u m a c ş û k u c a ş k â m e d c iid â d e r - te f r ik a
4
L îk d e r - c e m c i h a k ik a t ç i m e c a z
c  ş ik â n r â f i ’ ş a la v â t- i d â im u n â m e d d e lil
5
G e r ç i d e r - h a b e s t M ü ş tâ k d e r - n iy a z e s t d e r - n a m â z
84
V e z n i: M e f u lû F â c ilâ tü n M e f â c ilü F e ° îlü n
1
B iz ç â k e r â n - ı h a z r e t- i ş â h - ı r is â le tiz
H a lk a b e g û ş - ı ş ıd k ü k e m e r - b e n d - i g a y r e tiz
2
H ır k a - b e d û ş u tâ c - ı b e s e r s e r - b e r â s itâ n
K û ş e n iş in te k y e - i f a k r u k a n â c a tız
3
B iz ç â r y â r b e ııd e s îy iz H a y d e r île r iz
R a f z u c e h â le t e y le m e y iz e h l-i v a h d e tiz
4
5
B iz le r m e y â n - ı n â s d e m is l- i s e c e n c e liz
E b n â - y i c in s e ç ü n m ih e k - i z îb - i t a f a t ı z
Ş â h ib - k ır â n - ı â l i c a b â ş e h s u v â r ım ız
B iz y e g e h tâ z c a r ş a - g e h H â ş im iy y e tiz 9
6
7
Ç e tr- i p e n â h p e s b iz e d â m â n -ı A h m e d î
D e r -z îr- i s â y e b â n liv â - y ı s a a d e tiz
T e z y in e d ip d u a l e m i d e s tâ r - ı s e b z ile
B iz n e s l- i p â k ğ o n c e - i b â ğ - ı n ü b ü v v e tiz
8 3 /4
L îk d e r - c e m c i h a k ik a t ç i m e c â z : L îk d e r - c e m c - i h a k ik a t ç i h a k ik a t ç i
m ecaz M , M İ, M 2 , Ü .
9
M a tb u ’ d a o lm a y a n 5 . b e y t y a z m a la r d a a lın d ı.
8 4 /1
M a tla c b e y t, M n ü s h a s ın d a y o k tu r .
138
8
M ü ş tâ k v a r f a h r e d e r iz M U Ş T A F A ile
H e r ç e n d p â y - b e n d - i k u y u d â t- ı g a f le tiz
9
E y ş â h - ı e n b iy â m e d e d e y ş â h id i h u d â
L e b - i te ş n e h â - y ı k e v s e r h a v z - ı ş a f â c a tız
85
V e z n i: M e f û lü M e f â c îlü n M e f u lü M e f â c îlü n
1
B iz c â ş ık - ı ş e y d â y ız m ü ş tâ k - ı C e m â liz b iz
H a y r â n - ı te m â ş â y iz m ü ş tâ k - ı C e m â liz b iz
2
B iz b ü lb ü l- i g ü lz â r ız h e r ş â m u s e h e r - z â rız
B iz ş e v k ile b îd â r ız m ü ş tâ k - ı C e m â liz b iz
3
B iz c â r if - i a g â h ız b iz c â ş ık - ı b illâ h ız
M a c ş û k ile h e m - râ h ız m ü ş tâ k - ı C e m â liz b iz
4
S e r n a ğ m e - i ta n b û r u z â v â z ile m e ş h û r u z
Z â h id le r e m e s tû r u z m ü ş tâ k - ı C e m â liz b iz
5
N e tâ lib - i d ü n y â y ız n e r â ğ ıb - ı c u k b â y ız
B iz c â ş ık - ı M e v lâ y ız M ü ş tâ k - ı C e m â liz b iz
8 6 10
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c lü n
1
E n îs im â h - u h a s r e t ğ a m - k ü s a r ım z â r o lu r s e n s iz
C e lîs im v a h ş iy â n - ı d â m e n - i k ü h s â r o lu r s e n s iz
8 5 /3
B iz c â r if - i a g â h ız : B iz c â ş ık - ı A lla h ’ ız M .
8 5 /5
B iz c â ş ık - ı M e v lâ y ız : B iz c â ş ık - ı d îd â n z M .
10
8 6 . ş iir , ş a ir M ü n if ’ in b ir ş iir in e n a z ire d ir .
139
D e r û n u m g e n e - i e s r â r -ı v iş â l- i p â k in o lm u ş tu r
2
P e r iş a n k â k ü lü îi- v e ş d e r - h e m - i e v k â r o lu r s e n s iz
M e y - i g ü lf â tn ile te z y in o lu r s a b e z m - i m e h rû y â n
3
B a n a o l g ü ls itâ n g ü lz â r - ı â te ş - z â r o lu r s e n s iz
4
S in â n - ı f ir k a tın la h a s r e t- i ş e m ş îr - i h e c r in le
T e n im s e r - tâ - k a d e m r e ş k - â v e r - i g ü lz â r o lu r s e n s iz
5
M ü n îf- i z â r - v e ş M ü ş tâ k d îd â r i n iz â r e ttin
Y e te r e y ğ o n c e f e m f e r y â d ım ız n â ç â r o lu r s e n s iz
87
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
c  ş ık â n - ı h ü c r e - i m e y h â n e - i R a b b a n iy iz
M e s t- i m e d h û ş - ı ş a r â b -ı m ü r ş id - i h a k a n iy iz
2
3
E l ç a lıp r a k s e y le r iz k u m ü r a k k a s u lilla h ile
C ü m le m iz m e c z û b - i s e r c e z b e - i R a h m a n iy iz
Ş e v k ile Ş ir v â n i g itm e k tir b u y o ld a s a c y ım ız
T â if â n - ı k a c b e - i ş â h e n ş e h - i Ş ir v â n iy iz
4
P ir im iz S u lta n Ş e y h H a c ı H a ş a n Ş ir v â n id ir
A h s e n -i ta k v im e h a y r a n o lm u ş u z h a y r â n iy iz
5
T e r k - i te c r îd e tm iş iz b iz H a z r e t- i c İ s â -ş ıfa t
Ç â r c u n ş u r k is v e s in d e n ş o y u n u p u r y â n iy iz
8 6 /2
k â k ü lü n - v e ş : k â k ü lü n M İ .
8 6 /5
d îd â n n iz â r e ttin : d îd â n n z â r e ttin M İ ./n â ç â r : te k r â r M İ , M 2 Ü .
8 7 /2
ra k k a su : ra k a sa M .
140
6
S în e c u r y â n d îd e g ir y â n te n b a - g u b a r d il y a n a r
B iz h a r a b a t e h liy iz p îr - i m u ğ â n m ih m â n iy iz
7
B iz k e r a m e t s a tm a y ız c â n v e r ir iz c â m a lır ız
H a r n d ü L illâ h ç â r s û - y i c a ş k b â z ir g â n ıy ız
8
D e r g e h - i p îr -i m u ğ â n e y ü z s ü r ü p M ü ş tâ k - v e ş
C ü m le m iz o l p â d iş â h ın b e n d e - i k u r b â n iy iz
■
88
V e z n i: M e f u lü M e f â l lü n F a c û lü n
1
B iz ş îf te - i ş a r â b - ı c ış k iz
S e r tâ b e - k a d e m k e b â b - ı c ış k ız
2
S u ltâ n - ı d ü â le m iz e ğ e r ç i
D e r -b â n - l d e r - C e n â b - ı c ış k ız
3
G e n c in e - i s ir r - ı k ü n - f e k â n ız
Z â h ir d e n ’ o la h a r â b - ı c ış k ız
4
B iz n u ş h a - i a c z a m ız b ilâ r e y b
E r b â b -ı d ile k itâ b - ı c ış k ız
5
c  ş ık la r a o lm u ş u z g a z e l- h â n
M ü ş tâ k - ş ıf a t r e b â b - ı c ış k ız
141
89
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M e f a c îlü F â c ilü n
B iz â s u m â n - ı n a z ın d a m a h s û d - ı c â lîy iz
1
E n g ü ş tn ü m â - y ı c â le m u r e ş k - i h ilâ liy iz
2
O ls a k n e d e n li d â r - ı f e n â d a h a f if r û h
B a z â r -ı g e v h e r îd e g ir â n ız b a h â liy iz
3
c U c b - u r iy â v ü k ib r ü e n â n iy e t e tm e y iz
Ş â h id - p e re s t ü r in d - i c ih â n lâ u b â liy iz
4
F e n n â n - ı ş â h - ı c ış k ile d ir b u c ih a n ım ız
F e th u z a f e r le m ilk - i m e lâ m e td e v â liy iz
5
Z iy n e t f e z a - y ı h ü s n - i Z ü le y h â ’ y ı n a z m o lu p
Ş a d r - ı h ü n e r d e h a z r e t- i Y û s u f - z iy â lıy ız
6
S ö y le r lis â n - ı h â ld e a ş h â b - ı m a r if e t
B iz b u g ü z id e ta if e n in e h l- i h â liy iz
7
M ü ş â k - v â r is m - i C e lâ ld e m e s t o lu p
G â h î C e m â l c â ş ık ı, g â h î C e lâ liy iz
90
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
C â n â n ı b u ld u h a s ta g ö n ü l c a n ı is te m e z
B ir h a s ta d ır k i ç a r e - i lo k m â n ı is te m e z
2
D e v rin d e b u ld u d e r d in e d â r u - y î ş ıh h a tı
O ld u r s e b e b - g e h b ir d a h i d e r m â n i is te m e z
142
3
Z e n c ît- i z ü lf - i y â r ile p â - b e n d o lâ n g ö n ü l
B â ğ - ı c in â n d a s ü n b ü l u r e y h â n i is te m e z
4
R u h s â r - ı d ilş ik â r ın a h e r k im n a z a r k ıla r
M â h - ı m ü n îr i m ih r - i d ır a h ş â n ı is te m e z
5
E h l- i k e m â le n a z m ile b ild ir d i k e n d in i
M ü ş tâ k e ğ e r ç i ş ö h r e t ile ş a n ı is te m e z
91
M e f u l ü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n /M e f c û lü F a c û lü n
1
B iz m â h - ı n e v - i z iv e r - i c a r ş - ı ş u c a r â y ız
E n g ü ş t n ü m â y ız
2
B iz n û r - ı f e r -i b â ş ır a - ı e h l- i ş a f â y ız
H e r k a lb e c ila y ız
3
M e ş h û r - ı c ih â n ız v e li b î- n â m u n iş â n iz
N â d â n e n ih â n ız
4
H â k - i k a d e m - i m u h te ş e m - i f a k r u f e n a y ız
Ş û re td e g e d â y ız
5
A r if le r e m e f h û m o lu r u z , c â h ile m e k tû m
H â l e h lin e m a c lû m
6
M a c n â - y ı m ü z â y â - y ı d il- i ş îr - i h u d â y ız
B iz n o k ta - i b â y ız
7
V a h d e tle n a z a r e y le s e g e r ç e ş m - i m ü e d d e p
Y e k r e n k o lu r u z h e p
143
B iz p e r te v - i e n v â r - ı te c e llâ - y ı H u d â y ız
8
h u r ş îd - i b e k a y ız
s
B iz c â ş ık - ı d îd â r - ı h u d â v e n d - i C e lâ liz
9
M ü ş tâ k - ı C e m â liz
10
H a y r â n - ı te m â ş â - y ı m e r â y â - y ı lik â y ız
C â n â n a f e d â y ız
92
F e c ilâ tü n ( F â llâ tü n ) F e c ilâ tü n F e 'ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
P îr -i m e y h â n e y e m ü n k â d k i d e r le r o b iz iz
1
S â lik - i k â b il- i ir ş â d k i d e r le r o b iz iz
2
M e s t- i m ü s ta ğ r a k d e r y â - y ı ş a r â b - ı te v h îd
C â m i c i f â c ir u c ib â d k i d e r le r o b iz iz
3
Z e r r e d e ş e m s i g ö r ü p k a tr e d e b a h r -i c u m m â n
c  r if - i v a h d e t- i e z d â d k i d e r le r o b iz iz
4
G â h d e r e e m c u g e h î f a r k o lu r b a c d e ’ l- c e m c
G â h ş â g ir d g e h i ü s tâ d k i d e r le r o b iz iz
5
Z ü lf - i c â n â n e y e d il-b e s t o lu p m e c n û n v â r
M e c lis - i a k ıld a n â z â d k i d e r le r o b iz iz
6
T e k y e - i h a s b i v e f a d a s â lik - i e s m â - k e ş le r
M ü r ş id - i ş â h ib ’ ü l- e v r â d k i d e r le r o b iz iz
7
G â h h a y r â n - ı C e lâ liz , g e h î M ü ş tâ k - ı C e m â l
M û c id - i s a n c a t- ı in ş â d k i d e r le r o b iz iz
144
93
V e z n i: M e f u lü F â ^ ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
N a z ir e -i g a z e l- i S a d r - ı e s b a k Y u s u f Z iy a P a ş a
R a h im e h ü ’ llâ h u T a c a la
1
Ş a i r l e r i z g e h h ik m e t- i e ş c â r a m a h r e m iz
S ır r- ı s u h a n la h e m - n e f e s - i ib n -i M e r y e m iz
2
M ir c â t- ı m ü c m in â n - ı lik a d ır z a m ir im iz
B iz m a h z e n - i h a k â y ık - ı e s râ r - ı m ü b h e m iz
3
H a k k a s e v â d - ı le y le - i z u lm e td e k a lm a y ız
P e r v â n e - i c e m â l- i z iy a - p â ş - ı “ a le m iz
4
H o ş h u lk u h o ş n e v â z iş u ih s a n a b e n d o lu p
H a lk a - b e g û ş - u b â r g e h - i ş a d r - ı a c z a m iz
5
B in c iş v e ü k ir iş m e v ü b in n â z u b in c u n n â b
H e r n e e d e r s e h a z r e t- i c â n â n a h u r r e m iz
6
O lm a z h e z â r - z â r b iz e h e m - c e n â h - ı c ış k
B iz g ü ls itâ n - ı c e n n e t-i c ir f â n d a A d e m iz
7
M ü ş tâ k - ı e h l- i c a ş k ile e s r a r s ö y le r iz
D il- m ü r d e le r le m ü r d e - ş ıf a t lâ l u e b k e m iz
94
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü n M e f ’ ü lü F â c ilâ tü n
1
 l ile c a k lım a ld ı b ir ş û h - i f itn e - e n g îz
c A z ra - y ı a r ş a -i n â z ş îrîn s e v â d - ı ş e b d îz
9 3 . ş iir in M l ’ d e k i b a ş lığ ı: N a z ir e - i g a z e l- i S a d r - ı a c z a m e l ’ g a z i Y u s u f
Z iy a P a ş a R a h im e h ü ’ llâ h u ta a la .
ıı
te m s ilî te ş b ih .
9 4 . ş iir M n ü s h a s ın d a y o k tu r .
145
2
Ş îrîn - v e ş te k e lliım e ttik te o l b u t- i n â z
B u lu r h a y â t- ı tâ z e F e r h â d o ş â h p e r v îz
3
B ir m â h - ı n e v İ d o lm u ş e n g ü ş t- n ü m â - y i c â le m
E b r û la r ı m u k a v v e s m ü jg â n ı tîr - i h û n - r îz
4
Z ü h h â d d a g ü z e r d e g ö r s e o m e s t- i n â z ı
Z ü h d ü n v e r ir ş a r â b a o lm a z e s îr- i p e r h iz
5
G is û -y ı m is k - f â m i z e n c îr - i d â m -ı h a y r e t
M ü ş tâ k ı k ılm ış â n d e p â - b e s te o l d ilâ v îz
95
V e z n i: M e f ’ u lü M e f â c ilü M e f a c ilü F a ’ ü lü n
1
B iz m e s t- i m e y - i m e y k e d e - i b e z m - i e le s tiz
T â r û z - i e z e l c â ş ık - ı p e y m â n e b e - d e s tiz
2
H e r y e r d e m u h a k k a k b ilir iz h â z ır - u n â z ır
B iz k a c ’ b e v ü m e y h â n e d e A L L A H - p e r e s tiz
3
V â r e s te - i h a m y a z e - i ta ş d i c ’ - i h u m a r ız
B iz la c ’ l- i le b - i h a z r e t- i c â n â n ile m e s tiz
4
 r a y iş - i c â m - ı m e y - i g ü l- fâ m ik e n â h ir
B ir c u r c ’ a o lu p h â k - i d e r - i y â r d a p e s tiz
5
M ü ş tâ k - ş ıf a t s â ld n - i m e y h â n e - i c ış k ız
Ş û r e td e g e d â y ız ş e h - i e v r e n g - i n e ş tiz
9 5 /1
s a n m a n b iz i k iın ş îr e - i e n g ü r ile m e s tiz
B iz e h l- i h a r â b â td a n ız m e s t- i e le s tiz
B iz m e s t- i m e y - i m c y - k c d e - i â le m - i c a n ız
S e r h a lk a -i c c m c iy y e t-i p e y m â n e k e ş â n ü z
B a ğ d a t ’ h R û h î ’ n i n b u te r k ib - i b e n d i, M ü ş tâ k B a b a ’ n m :
B iz m e s t- i m e y - i m e y - k e d e - i b e z m - i e le s tiz
T â r û z - i e z e l â ş ık - ı p e y m â n e b e - d e s tiz m a tla c h g a z e li, g e r e k s ö y le y iş v e g e r e k s e
v e z in y ö n ü n d e n b e n z e r lik g ö s te r m e k te d ir . B u n e d e n le M ü ş ta k B a b a ’ n m , B a ğ
d a t ’ h R û h î ’ y i in c e le d iğ i a n la ş ılm a k ta d ır .
146
96
V e z n i: K ’ ilâ m ü n F a c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
c A n d e lîb e b ir g ü l-i z îb a b u lu n m a z h a r s ız
M â - h a ş a l g e n c - i m e r a m a y e tm e k o lm a k m a r s ız
2
c  ş ık ı m a c ’ ş û k ile g ö r d ü k te ş e k e y le r f e le k
G ö r n e n is b e t b e d - m e n iş - h ış la t s ip ih r - i c â r s ız
3
B ir z a m â n ş e m c - i h a r îm - i h a z r e t- i c â n â n id i
H â liy a f â n û s - i ğ a m d e y a n a r ım ğ a m h â r s ız
4
B u n d a n a r tık d e r d - i s ır r - ı c u ş ş â k a o lm a z lâ c e r e m
Y â r ile v u s la t m u k a d d e r o lm a y a a ğ y â r s ız
5
Ş a n m a M ü ş tâ k - ı c e m â l- i y â r e h a s r e t e y le d in
E y r a k îb - i r û - s iy e h h iç y â r o lu r m u b â r s iz
97
V e z n i: F â e ilâ tü n F a c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
H e r k im e y le r c e n n e t- i d îd â r - ı h a k k ı iltim â s
O l m a k â m - ı p â k -i m ü s te s n a y a e ış k ın d ır e s â s
2
N a ş ş - ı k a t c ı ’ le tu f e y lin d ir ş e h â c in n ü m e le k
Ş â h - ı â le m s in e f e n d im p â d iş â h -ı c ü m le n â s
3
Y â R e s u lu llâ h b illa h n a c ’ t- i p â k in d e n g a r a z
B ir m u h a b b e ttir v â lâ m a k u c a m e d h ü s iy â s
4
 te ş -i c a ş k ın la Y â r a b m a h v o la n p e r v a n e le r
M ü r d - i b î- p e r v â o lu p e tm e z c e h e n n e m d e n h ir â s
9 7 /1
H e r k im : O l k im M .
147
M e n r e â n î h ü s n ü n e M ü ş tâ k o la n c ilm e ’ l- y a k în
5
M îm - i A h m e d f ü z e n in d e n s e y re d ip e ts in k ıy â s
98
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
O lm u ş u m S e r m a iy y e tle s e n in le m e ’ n û s
1
O lm a z a m f ir k a t- ı s u r e tle e f e n d im m e ’ y û s
2
 te ş - i c a ş k ın ı p in h â n e d e m e z s în e - i ş â f
Ş e m c i s e tr e y liy e m e z d ild e s e c e n c e l f â n û s
3
4
H a lv e t- i ş e y h e v a r ıp s ö y le m e m a lâ - y a c n i
N e r e v â b e y t-i İ lâ h îd e ş a d â - y ı n â k û s
T e k y e - i p îr - i m u ğ â n â y in i e f g â n ile d ir
c A ş k m e y h a n e s i f e r y â d ile o lm u ş m e ’ n û s
5
c A ş k b î- m â n n a tîm â r o la m a z e y M ü ş tâ k
M a r a z - ı m e v te d e v â e y liy e m e z C â lin û s
99
V e z n i: F â c lâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â * c ilü n
1
H â n e - i d ild e h a y â lin c â n a o lm u ş d u r e n îs
N i c m e k a s r a c e n n e tü l- ir f â n f e y â n i c ’ m e ’ l- c e lîs
2
G e v h e r - e f ş â n o l f ü tu v v e tle ç ü c a y n - ı c â ş ık a n
B a h r - i r a h m e ts in d ilâ o lm a a ş k ın c û y - ı h a s îs
3
H a tt- ı b u tlâ n ç e k c u y û b - ı n â s - i s e tr e y le ç ü N û h
O lm a k is te r s e n e f e n d im ik i c â le m d e r e îs .
148
4
Ş a c ir o ld u r k im h a f if u ’ r - r û h o la m is l- i M e s ih
H e r k e lâ m î r u h - b a h s â o la h e r n a z m ı s e lis
5
c A ş ik a h e r b e y ti e y M ü ş tâ k b ir m e y h a n e d ir
K u v v e t- i r û h - i c â r if â n d ır iş b u d îv â n - ı n e f is
100
V e z n i: M ü s te f iîlü n M ü s te f ’ ilü n M ü s te f iilü n M ü ş te f ’ ilü n
1
2
P îr - i m u ğ â n d a n b ir n e f e s a ld ım C a c e b f e r y â d - r e s
G ö r d ü m k i s ö y le r d i c e r e s A L L A H b e s b a k i h e v e s
G e ç tim s iv â d a n o l z a m a n k e ş f o ld ı s ir r - ı k ü n f e k â n
D o s t ile
3
d o s t o ld u m
hem ân
A L L A H
bes
bâki heves
B u lu d u m h a r îm - i v u ş la tı iç tim ş a r â b - ı v a h d e ti
B ilm e m r e c â v ü m in n e ti A L L A H b e s b â k i h e v e s
4
B e n m e s t ü h a y r â n o lm u ş u m s e r - g e r m ü s e k r â n o lm u ş u m
S e y y â h - ı d e v r â n o lm u ş u m A L L A H b e s b â k i h e v e s
5
6
B e n b ilm e z e m C u c b u r iy â b e n b ih n e z e m h u b b - i s iv â
B i r ’ d ir H u d â B i r ’ d ir H u d â A L L A H b e s b â k i h e v e s
A llâ h v a f îd ir b a n â A llâ h ş a f îd ir b a n â
A llâ h k â f id ir b a n â A L L A H b e s b â k i h e v e s
7
G e h f a n i g â h i b â k ly e m g e h e h l-i c a ş k a s â k îy e m
D îd â r- ı H a k M ü ş tâ k îy e m A L L A H b e s b â k i h e v e s
8
B e n c â ş ık - ı z â r o lm u ş u m m a c ’ ş û k ile y â r o lm u ş u m
M ü ş tâ k - i d îd â r o lm a ş u m A L L A H b e s b â k i h e v e s
149
101
V e z n i: M e f ’ ü lü F a c ila tü n M e f ’ ü lü F â c ila tü n
1
R e ş k â v e r - i c in in d ir g ü lz â r - ı ş e h r - i B itlis
F ir d e v s - i c â ş ik â n d ir a k tâ r - ı ş e h r - i B itlis
2
H e r b a ğ ı d il- k ü ş â d ır c e n n e t d e s e m s e z a d ır
D e r d e h lin e d e v id ir e z h â r - ı ş e h r - i B itlis
3
I r m a k la r ı b e h e r - g â h ş e v k ile s ö y le r A L L A H
B a ğ d â d a b u ld u la r r â h e n h â r - ı ş e h r - i B itlis
4
G ır b â l z e r ç ü k e v g e r s e r ç e ş m e - i S k e n d e r
S u la rla z îb ü z îv e r e ş c â r - ı ş e h r - i B itlis
5
H e r r û z ı c ıy d u b a y r a m a h ş â m u ş â m u in c ’ â m
c U ş ş â k a b a h ş e d e r k â m e s h â r -1 ş e h r - i B itlis
6
B i ’ lc ü m le h â n e k â h ı m e y h â n e - i İ lâ h î,
M e s tâ n e le r p e n â h ı â s â r -ı ş e h r - i B itlis
7
H e p m a c ’ b e d ü c e v â m i c ’ m e d re s e y ü s a v â m i c ’
O lm u ş c ih â n a lâ m i c ’ e n v â r - ı ş e h r - i B itlis
8
S e y r e y le D id e b â n a s e r ç e k m iş â s m â n a
T a c ’ n e y le r I ş f e lıâ n a k û h s â r - ı ş e h r - i B itlis
9
H u b â n i b î- n ih â y e t m a h c û b o lu r b e - ğ â y e t
H e r b ir is i b ir â f e t d ild â r -ı ş e h r - i B itlis
10
M ü ş tâ k v â r h e r b â r v a ş f e ts e e h l- i e ş c ’ a r
B in d e b ir o lm a z , iz h â r e s r â r -ı ş e h r - i B itlis
1 0 1 /1 0
M ü ş tâ k v a r : M ü ş ts k ’ a v a r M
150
101.
ş iir in  s â r ’ d a
(s.
8 8 -8 9 )
b ir v a r y a n tı d a h a
A ş a ğ ıy a a y n e n a lıy o r u z
M E D H İY E -İ D İĞ E R
V e z n i: M e f u l ü F a c ila tü n M e f u l ü F a c ila tü n
1
R e ş k â v e r - i c in â n d a r a s â r - ı ş e h r - i B itlis
F ir d e v s - i c â ş ık â n d ır g ü lz â r - ı ş e h r - i B itlis
2
H e r b a ğ ı d il- k ü ş â d ır c e n n e t d e s e m s e z â d ır
D e r d - i d ile d e v a d ır e z h â r - ı ş e h r - i B itlis
3
C â y - ı f e r â h - f e z â d ır m a ‘ m û r e - i ş a f â d ır
M â n e n d - i m in â d ır b â z â r - ı ş e h r - i B itlis
4
G e n c în e - i n ih â n d ır n ı e ’ v â y ı c â r if â n d ır
H â l e h lin e c a y â n d ır e s r â r -ı ş e h r - i B itlis
5
I r m a k la r ı b e h e rğ â h ş e v k ile s ö y le r A lla h
B a ğ d a d ’ a b u ld u la r r â h e n h â r - ı ş e h r - i B itlis
6
G ır b â l- i z e r ç ü k e v s e r s e r ç e ş m e - i S k e n d e r
S u la r la z îb u z îv e r e ş c â r - ı ş e h r - i B itlis
7
S e y r e y le d îd e b â n e b ir b ir s e r ç e k m iş â s m â n e
T a c a n e y le r I s f a h â n e k û h s â r - ı ş e h r - i B itlis
8
M a h b u b u b î- n ih a y e t m a h c û b o lu r b e - ğ a y e t
H e r b ir is i b ir â f e t d ild â r -ı ş e h r - i B itlis
9
M ü ş tâ k -v e ş n ih â n i s e y r e y le d im c ih a n i
B u lm a d ım a n a te e n n i m u h tâ r - ı s e h r - i B itlis
151
v a r d ır .
102
D e r - m e d h - i d â r ü T ib â d m e n b a c u ’ l- fe y z ü m a c d e n ü ’ l- is ti c d a t
V e z n i: M e f ’ ü lii M e f a ilü n M e f a ilü M e f a c ilü n
E y ş e h r - i ş a f â - b a h ş a m a h s û d - i c in â n B itlis
1
V e y k iş v e r - i b î- h e m tâ p â k iz e m e k â n B itlis
2
E y m e s k e n - i E h lü ’ llâ h v e y m ilk e t- i â li c â h
R a h a t g id e s in h e r g â h k e h f - i d il u c â n B itlis
3
M a h r û s e - i “ a le m d e y o k b ö y le g ü z e l b e ld e
R e ş k â v e r - i H in d is ta n K e ş m îr - n iş â n B itlis
4
S ü k k â n ı n a z îf - ü lf e t h û b â n ı m e le k s û r e t
H e r b a h ç e s i c e n n e t- i F ird e v s - i c ih â n B itlis
5
M e le k - s ib e h - i c u ş ş a k m e v lid in e M ü ş tâ k
E n v â n h e m în iş r a k ç ü n m ih r - i c iy â n B itlis
103
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F â c lü n )
1
B â d e d e n ç â ş n i- i a y ş o la m a z k â m m e g e s
T e ş n e - i s â ğ e r- i C a ş k i n e b ilir e h l-i h e v e s
12
Ş iir  s â r ’ ın 8 7 . s a y f a s ın d a n a lın d ı. Ş iir , M ’ d e y o k .
1 0 2 /1
" s a f a " k e lim e s in d e n ö n c e " Ş e h r- i" k e lim e s i M İ , M 2 Ü ’ d e y o k ./k iş v e r i: b e ld e - i M 1 - M 2 Ü .
1 0 2 /2
ta m a m e n d e ğ iş ik : E y h a n k a h - ı c ir f â n m e y h â n e - i d e r v îş â n c İ ş r e tk e d e - i
z îş â n e s r â r - ı n ih â n B itlis M İ M 2 Ü .
1 0 2 /4
c e n n e t: b ir c e n n e t ü .
1 0 2 /5
M e v lû d u n a : M e v lû d - i g û h e r M l./e n v â r - i h e m in : e n v a r e d e r M 2
152
2
Z ü lf - i y â r e d o k u n u p ç o k d a u z â tm a s u h a n ı
E y g ö n ü l r iş te - i ü m ın ld i o s iv â d a n k e s
3
N e C a c e b d ir k i o lu p p îr - k ü h e n k a m e ti h a m
Ş â b -v e ş p e n b e - g iy e r ç a r h - ı k a b â - y ı a tla s
4
P îr - i n â - b â liğ o la n u ç s a d a a r tm a z ş e r e f i
c Ö m r - i N û h o ls a d a c ö m r ü n e b ilir k e l k e r k e s
5
C u r c ’ a - i n e ş ’ e t e d ip k ü lb e n - i ta b c ım s ir â b
Ş u c ’ le - i c a ş k ile d ir d ild e k i t e ’ s îr - i n e f e s
6
F ik r - u e ş ’ â r ile M ü ş tâ k e d e r iz u z le t- i n â s
T u tiy i n u tk - ı le z iz id ir e d e n h a p s - i k a f e s
104
V e z n i: M e f a c İ lü n M e f a c îlü n M e f a c I lü n M e f â c ılü n
1
Ş e h â ş e v k - i c e m â lin s in e d e z e v k - i y a k în o lm u ş
E f e n d im n e ş ’ e - i h a m r - ı h a y â lin d il- n iş în o lm u ş
2
S e n o l r û h - i m ü c e s s e m s ır r - ı m ü lh e m c â n - ı c â le m s in
K i c a k l- ı e v v e lin C ic z â v e r - i r û h ’ ü l- e m în o lm u ş
3
S e n o l d ü r r - i y e tim b a h r - ı b î- p â y â n - ı h ik m e ts in
K i e n g û ş t y e d - i k u d r e tte o l z îb - i n ik în o lm u ş
4
G ü lis tâ n - ı c ih â n b â r â n - ı r a h m e tle o lu p r e y y â n
O d e m k i v a ş f - ı p â k in r a h m e te n lil- c â le m în o lm u ş
5
S e n o l m a h b û b - ı m ü s te s n â - y ı R a b b ’ ü l- C â le m în s in k i
M ü b â r e k h â k - i p â y in k u h l- i c a y n h û r - i c iy n o lm u ş
153
S e n o l s u ltâ n - ı a c z a m s ın k i ta h tın c a r ş - ı a c lâ d ır
6
E ğ e r ç i ş û r e tâ c e v lâ n g e h in ş a h n - ı z e m in o lm u ş
H a tâ d ır c ü r m ile M ü ş tâ k - 1 d îd â r in o la m e ’ y û s ,
7
S e n in k i is m - i M a h m û d ’ u n ş e f f ’ ü l- m ü z n ib în o lm u ş
105
V e z n i: M e f a c I lü n M e f a c ılü n M e f a 'ılü n M e f a c I lü n
1
D il- i a r if m ü r â y â - y ı C e m â l- i M u s ta f â o lm u ş
A n m ç ü n m a z h a r - ı s ır r - ı te c e llâ - y ı H u d â o lm u ş
2
D il- i a r if m u h a k k a k c a r ş - ı a c ’ z a m d a n m u a z z a m d ı r
K i z ir a b â r g â h - ı p â d iş â h - ı e n b iy â o lm u ş
3
D il- i â r if n ’ o la r e ş k â v e r - i c a r ş - ı c a z îm o ls a
Ç ü m e ’ v â - y ı C e n â b - ı H â lik a r z u s e m â o lm u ş
4
D il- i c â r if ğ u b â r - ı â lû d e o lm a z k e r d - i k ü lfe tle
E d ip k e s r e td e v a h d e t m e s t- i c â m - ı e y n e m â o lm u ş
5
D il- i c â r if te c e ır ü d e y le y ü p d ü n y â v ü c u k b â d a n
G e ç ip n a k ş - ı s îv â d a n â ş n â - y ı " k u l k e f â " 13 o lm u ş
6
K u lû b a g ü n d e y e tm iş k e z n a z a r e y le r C e n â b - ı H a k
D il- i â r if v e li h e r d e m n a z a r g â h - ı H u d â o lm u ş
7
C e n â b - ı c â r if - i b illa h c in â n a e y le m e z r a ğ b e t
H e m â n M ü ş tâ k - ı d îd â r - ı C e n â b - ı K ib r iy â o lm u ş
13
D e k i: B e n im le s iz in a r a n ız d a ş a h it o la r a k A lla h y e te r ( A n k e tb u t:
52)
154
106
V e z n i: M e f a 'ilü n M e f a ilü n M e f a ilü n m e f ü lü n
1
E d e b e h l- i h a y â y â c in s in i ta c y îb d e n g e lm iş
O g ü l r u h s â r a h u m r e t z ü m r e s in t e ’ d îb d e n g e lm iş
2
L îk a - i r e n g -i z e r r in tâ r -ı g îs û la r la o l e b r û
O lu p ş e m s ü l- m a â r if ş e h r in i te z h îb d e n g e lm iş
3
N e e tm iş d im m ü k â f â t c a m e l le v h in d e h e p g ö r d ü m
ş a f â - y ı h â tır ım c â tır la r ı ta ty îb d e n g e lm iş
4
İ k i d e n k r e n g - i g ü l b ir d e n k b û y - ı k â k ü l- i s ü n b ü l
N e ş â t- ı k u v v e t- i d il iş te b u te rk îb d e n g e lm iş
5
G ü r û h - ı d e r v îş â n z e m o ls a b e n ş e r m e y le rim M ü ş tâ k
E d e b e h l- i h a y â y â c in s in i ta c y îb d e n g e lm iş
107
V e z n i: M e f ’ u lü M e f a c ilü M e f a c I lü F e c ü ü n
1
N â d â n a ş a k ın f e th - i d e h â n e y le m e d e r v iş
E s r â r - ı H u d â v e n d i c a y â n e y le m e d e r v iş
2
S ır r ı s ır e d e n s e r v e r - i c â le m o lu r e lb e t
S ır ş a k la te le f s â z - ı b e y â n e y le m e d e r v iş
3
D e r y â -d il o lu p s in e n i k e n z -i g ü h e r e y le
G e n c - i H a k k ı itlâ f - ı lis â n e y le m e d e r v iş
4
Ş e m ş îr is e d e ş a k la ğ ılâ f - ı d e h e n iç r e
M a h lû k u d ilâ z â r - ı z e b a n e y le m e d e r v iş
155
5
P e r v â n e -ş ıfa t ş e m c - i r u h - ı m ü r ş id e c â n v e r
B ü lb ü l g ib i b e y h û d e f iğ â n e y le m e d e r v iş
6
T û tîle r i p â - b e n d - i k a f e s e y le d i n u tk u
S ö z ile ö z ü n b e s te - i ş â n e y le m e d e r v iş
7
M ü ş tâ k - ş ıf a t s c y le m e e f s â n e - i g a f le t
E v k â tın ı v a k f - ı h e z e y a n e y le m e d e r v iş
108
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( f a c lü n )
1
Ş e v k ile z â k ir - i M e v lâ o la lım e y d e r v iş
Z e v k ile m e s t- i te c e llâ o la lım e y d e r v iş
2
L â ’ y i n e f y e y liy e lim m a h k e m e -i h â z ır d a n
N â ib - i h â k im - i illâ o la lım e y d e r v iş
3
N ic e b ir c a ş k ile d îv â n e o lu p M e c n û n - v â r
H u lk -i M e v lâ ile L e y lâ o la lım e y d e r v iş
4
G e r ç i c â ş ık ç o k o lu r d ilb e r e m a c ş û k n â d ir
N â z e n în - i ş e h - i y e k ta o la lım e y d e r v iş
5
Ş a d r i ş â f e y liy e lim je n g - i e n â n iy y e tte n
R â i v ü m e r ’ i m ü r â y â o la lım e y d e r v iş
6
T e r k - i ş û r e t e d e lim ş ıd k ile M ü ş tâ k â n e
M â il- i s îr e t- i m a c n â o la lım e y d e r v iş
156
109
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ila tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( f a ’ lü n )
K a lb i m ir c ’ a t- ı m ü c e llâ e d e lim e y d e r v iş
1
T a v r - ı e n v â r - ı te c e llâ e d e lim e y d e r v iş
2
B a k ıp o l â y în e d e s e y r e d e lim A L L A H ’ I
S ırr ı n a - m a h r e m e ih f â e d e lim e y d e r v iş
3
Z ik r ü f ik r ile m ü z e y y e n e d e lim b e y t- i d ili
T a h t- r ş â h in ş e h - i y e k ta e d e lim e y d e r v iş
Ş a d r i ş a n d û k - ı c e v a h ir e d e lim h ik m e tle
4
G a y r a tn e m h û r u m ü b e r r â e d e lim e y d e r v iş
D il- i p e jm ü r d e y i b in ş e v k ile M ü ş tâ k â n e
C e z b e - i H a y ile ih y a e d e lim e y d e r v iş
5
110
V e z n i: M e f a c ilü n M e f a c ilü n M e f a c ılü n M e f a c ilü n
1
O c â n k im g ö n lü m ü o l d ilb e r - i m ü m ta z d a n a lm ış
K o ta rm ış m ü r ğ - i r u h u n p e n ç e - i ş e h b â z d a n a lm ış
2
H e z â r â n â f e r in o l c â k ıb e t.e n d îş - i c ir f â n a
V u k u a t- ı s e r - e n c â m n a k ş in î â ğ â z d a n a lm ış
3
V iş â le v a c d e k ıld ın e l- h a z e r h u lf e tm e c a n a n ım
N e a lm ış s a g ü z e lle r v a c d in i in c â z d a n a lm ış
1 1 0 /2
n a k ş in i : m a ş k ın ı M 2 .
1 1 0 /3
c a n a n ım : S u lta n ım M 2 .
157
4
c A c e m d e m û ş ik î ilm in b ilip N e v - r û z e d e n c U ş ş â k
M a k a m ı I ş f a lıâ n d a n ş u c b e y î Ş e h n a z d a n a lm ış
5
Ş a d â y ı m ü n k ir o lm a z h â ş e - lillâ h c â r if - i b illâ h
G ü r û h - i c â ş ık â n le z z â t- ı r û h u s a z d a n a lm ış
K im i n â z u n iy â z - ı n â y ile m e s tâ n e c â n v e r m iş
6
K im i k u v v e t- i h a y â t- ı c â n ı h o ş - â v â z d a n a lm ış
B e n i b ü lb ü l e d e n b ir g ü l b e d e n d ir k im s e m e n b e r le r
R ü s û m - i c iş v e y i h e p o l b ü t- i tın n a z d a n a lm ış
7
H o ş â ş e v k e t- i h a y â l- h â m e - i M ü ş tâ k ş â ib n a z m
8
F e s a h a t d e r s in i ş a n H â f iz - ı Ş îr a z ’ d a n a lm ış
111
V e z n i: M e f ’ u lü M e f a c ılü n M e f a c I lü n F a c ü lü n
1
E y p â d iş a h - i B a th a ş â h - ı H a r e m - i ih lâ ş
Ş â h in ş e h - i " m â e v h â h â n - ı k e r e m - i ih lâ ş
2
3
c Ö m r iin le H u d â s e v g e n d e tm iş ş e h - i ş e v k e t- m e n d
D e s tin d e liv â - y ı h a m d ş â h ib c a le m - i ih lâ ş
Ü m m e tle r e h im m e t k ıl r a h m ile ş e f a a t k ıl
L u tf ile c in â y e t f a l ş â h â n i c e m - i ih lâ s
4
H e r ç e n d k i b a - d e f te r is y â n ım o lu r e k s e r
T â a t o la s e r - tâ - s e r ç e k s in k a le m -i ih lâ ş
1 1 0 /5
Sadayı : N evâi M 2.
1 1 0 /8
S a n : h a n M 2 d o ğ r u s u " h a n " d ır.
1 1 0 /8
M 2 ’ d e s â ib k e lim e s in d e n s o n r a " n a z m " k e lim e s i y o k .
158
5
B u c â ş ık - ı d îd â r e b u b e n d e - i n â ç â r e
M ü ş tâ k - i g ü n e h k â r e b a h ş e t ş iy e tn - i ih la s
112
V e z n i F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
R e ş k - i m ir ’ a t- i f e le k s în e - i a h y â r - 1 h u lû ş
N ’ o la ş ıd k ile m u k a r re b o la e b r â r h u lû ş
2
Ş u v e r ir b â ğ ç e - i ş a d ır a s ir iş k - i g ü lg û n
A ç ılır f e y z - i n a z a r la g ü l-i g ü lz â r- ı h u lû ş
3
H e r k iş i k e n d i h u lû ş i b ü r r ü r ıü y e r d e r le r
R e v z a - i s in e d e tu r f a n d a d ır e g tn â r - ı h u lû ş
4
S e n h e m â n m e ş c a l- ı ş ıd k ın s a n a e y le r e h b e r
ş ıd k - ı tû r e h b e r - i tu s ö y le d i a h r â r - ı h u lû ş
5
K a lb i ta ş d îk e d e r ik r â r - ı lis â n e y M ü ş tâ k
T e r c ü m â n - ı d il o lu r d ild e k i g ü f tâ r -ı h u lû ş
113
V e z n i: M e f ’ ü ü F â c ilâ tü M e f a c ılü F â c ilü n
1
M ih rin g ö n ü ld e n â tn iy e - i n e v - b a h â r f e y z
D e r d in d e r û n - i s in e d e ş îr în s im â r f e y z
2
F ik r - i c e tn â l- i p â k in ile le y le - i f ir â k
O lu r b a n a ç ü p e r te v - i ş e n ıs - i b a h â r f e y z
3
T a h r îr e d in c e n a c t- ı ş e r îf- i f e s â h a tın
H â m e m o lu r d ü a l e m e g e v h e r - n is â r f e y z
159
K a n a ğ la d ık ç a h a s r e t- i la c lin le d e m - b a d e m
4
N ü z h e t- f e z â - y ı s în e m o lu r lâ le z â r f e y z
M ü ş tâ k - ı n û r - i v e c h in o lu n d a C e n â b -ı H a k
M ü ş tâ k o lu r s a ta n m ı a c e p b î- k a r â r f e y z
5
114
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
H a k k ı b ilm e k tir c a z îz im h a lk -ı e ş y â d a n g a r a z
A n ı g ö r m e k tir g ö z ü m s e y r u te m â ş â d a n g a r a z
2
K ü n tü
k e n z i n 1 4 m a ’ n is in f e h m e y le o g e v h e r - ş in â s
c  r if - i B illâ h o lm a k d ır b u m a ‘ n â d a n g a r a z
3
c A lla m e ’ l- e s m â r u m û z u o la m e v rû s - i p e d e r
V a ş lI e s r â r -ı n ıü s e m m â d ır o l e s m â d a n g a r a z
4
S e n h a lîf e - z â d e - i h a k s in m ü k e r r e m s in g ö n ü l
 d e m o l k im â d e m iy y e td ir m ü s e m m â d a n g a r a z
5
S e b z e - i b â ğ - ı İ r e m s e n s iz o lu r b â ğ - ı k a d e m
Ş e n s in e y k â n - il k e r e m F ird e v s - i a ’ la d a n g a r a z
6
H a tn r - ı e m r- i " L e n te r â n ı" 15 e y le d i M u s a ’ y ı m e s t
T û r - ı c is m i m a h v d ır n û r - i te c e llâ d a n g a r a z
7
K ü llü ş e y ’ in h a lik ım M ü ş tâ k illâ v e c h e h u 16
B u d u r a n c a k z ik r ü f ık r - i lâ v ü illâ d a n g a r a z
14
B e n g iz li b ir h a z in e id im . G ö r ü n m e k is te d im â y in e o la r a k k â in a tı
y a r a ttım . K u d s î H a d is in e iş a r e t.
15
M u s a ta y in e ttiğ im iz v a k itte ( T û r ’ a ) g e lip d e R a b b i o n u n la k o n u ş u n c a
" R a b b im ! b a n a ( k e n d in i) g ö s te r , s e n i g ö r e y im " d e d i. " S e n b e n i a s la
g ö r e m e z s in .... " ( A r a f s u r e s i â y e t 1 4 3 ).
16
O ’ n u n ( C e n a b ı H a k k ’ ın ) z â tın d a n b a ş k a h e r ş e y y o k o la c a k tır ( K a s a s
s u r e s i, â y e t: 8 8 ) .
160
115
V e z n i: F â c ila tü n F â c ila tü n F a c ila tü n F a c ilü n
1
B a r e k e ’ llâ h h a d i- i s e r m e n z il- i ş e v k u n e ş â t
L e v h a ş e ’ lla h m e n d i- i n e h c - i d iy â r- i in b is â t
2
H în -i m e v lîd - i ş e r if in d e g e lip h û r â n - ı c a y n
G a s l e d ip s a r m ış m ü b a r e k c is m in e n û r d a n k ım â t
3
G ö k te m e v lid in k ır a a t e y le m iş C ib r îl- i E m in
Y e r d e e n v â - c î n i c a m la b a s t o lu n m u ş tu r ş ım â t
H a b b e z â m e v lû d - i M a h m û d H u d â v e n d - i v e d û d
4
O n s e k iz b in c le m e in c â m ı o lm u ş tu r m u h â t
5
V â ş ıl- ı s e r - h a d d - ı a m a l o ld u M ü ş tâ k - ı C e m â l
B a r e k e ’ llâ h u h â d i- i s e r m e n z il- i ş e v k u n e ş â t
M ÜNACAT
L İ C E N A B I K A D İ’L -H A C A T
116
V e z n i: F e c ila tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F â c ilü n )
1
E y le y â R a b b î d ilim s û - y i c a m e ld e n m a h fû z
H a v f- ı e n d îş e - i e v h â m h a le ld e n m a h f û z
2
c ille t- i g â ib e - i tû ti- i ta b c ı n a z m ım
E y le h a m y a z e - i e s k â m u c ile ld e n m a h f û z
3
R û z u ş e b k u v v e t- i tâ a tm ile la l m u h k e m
E y le y â R a b b î te n im z u c f - ı k e s e ld e n m a h f û z
4
S a h a - i s în e m e d ip m a tla -i s ü p h - i ş â d ık
K ıl m ü r â y â - y ı d ilim r e n g - i h iy e ld e n m a h f û z
161
T â r - ı e n d îş e - i ş e v k - i d il- i M ü ş tâ k â n e m
O la tâ k e ş m e k e ş tû l- i e m e ld e n m a h f û z
5
117
V e z n i: F â c ilâ tü n F â ’ ilâ tü n F â ’ ilâ tü n F â ’ iü n
1
O l z a m a n k im m ü r ğ - i c â n e v s â f ın e tm iş is tim â c
M e v le v i- v e ş g ü ls itâ n - ı s in e d e e y le r s e m â c
2
Ş û r e tâ o ls a m c ü d â s e n d e n e f e n d im s îr e tâ
H a tır ım b ir la h z a o lm a z d e r g e h in d e n in k ita c
3
S ır r - ı A h m e d o ld u m ir ’ â t- ı ih d â - y ı H a k - ş in â s
S ır r ı h ıf z e t k ü llü s ır r ın c â v e z e ’ i- is n e y n ş â c1 7
4
P e r d e - i ç e ş m - i d il ü c â m m e d ip f e r ş - k a d e m
E y le d im m û r â n e h â k - i p â y in e c a r z - ı m e tâ c
5
H ü s n ü n e M ü ş tâ k o la n e y s e y y id - i k e v n e y n a n a
L â - c e r e m h a lk - ı c ih â n m e c b û r e n e y le r ittib â c
118
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
L â le - v e ş b a ğ r ım ğ a m - ı h ic r in le o lm u ş d â ğ d â ğ
G ü lş e n - i s in e m n e m - i g ü l- r e n k ile d â ğ ü s tü b â ğ
2
17
1 1 7 /4
N â r -ı c a ş k im la ş e b - i tâ r ın m e h tâ b e y le r im
Ş u ‘ le - i â h ım o lu r r e ş k - i ş u â c - i ş e b - ç ır â ğ
İ k i k iş iy i a ş a n h e r s ır y a y ılır . A r a p a ta s ö z ü v e y a d e y im i.
P e r d e - i ç e ş m - i d ii u c a n ın ı: p e r d e - i ç e ş n i ü d ilim c a n ım M İ .
162
3
P e n ç e - i ş a h in c a ş k - ı H a k ile o lm u ş ş ik e s t
Ş e h p e r - i b â l- i ş e k â v e t iş tig â li n e f s - i z â ğ
4
N â z e n în -i h a k o la n h a v f u r e c a b ilm e z n e d ir
c A ş k - ı h a k ’ d a n g a y r ı h iç b ir n e s n e y e e tm e z d im a ğ
5
F â r iğ o l M ü ş tâ k - v e ş k e s r e tte z e v k - i v a h d e t e t
D ü r r - i g e n c - i k ü n c - i v a h d e td ir d ilâ e h l- i f e r a ğ
119
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
O l z a m a n k im k â b e - i v a ş lın g ö n ü l e tm iş ta v â f
E y le m iş o l R a v z a - i R ıd v â n ’ d a d â im c a v v â f
2
P e r te v - i ş e m s - i h a k ik a t o ld u ğ u n ik r â r e d ip
H e p lis â n - ı h â l ile z e r r â t e y le r i c tir â f
3
B e n d a h i b ir z e r re - i n â ç iz e m e y m ih r - i m ü n îr
c A c iz â n e e y le r im n a ‘ tm c ih â n a ith â f
4
Ç ü n b a h â n e T a n r ıs ın ın 18 s e v g ili m a h b û b ıs in
S ö y le r im n a ‘ t- ı Ş e r if in tâ o la c ü r m ü m m u a f
5
B e n d e - i ş e r m e n d e y im M ü ş tâ k -â s â tâ e z e l
O lm u ş u m c a b d - i h a k ir d û d e - i c A b d - i M e n â f
18
B a h a n e T a n r ıs ı : B a h a n e a k ta r a n T a n n . A k ta r ıla n b a h a n e H z . P e y g a m b e r im iz d ir . O , ş e f a a t e d ic id ir.
163
120
V e z n i: F e c ila tü n F e c ilâ tü n F e c ila tü n F e c ilü n
H e r k im in n e s li ş e r e f - y â b o la ç ü n d ü r r -i ş a d e f
1
A n a m â n e n d o la m a z d e n k ile h e r s e n g - i h a z e f
2
A s h a z m a z d e y ü m e ş h û r m e s e ld ir h a k k a
c I r k i tâ h ir o la n e lb e t o lu r h a y r - u h a le f
3
G e n c -i n ig â h ile o c a k - z â d e le re h o r b a k a n ın
O d u o c a ğ ı s ö n e r e lb e t o lu r c ö m r ü te le f
4
H ü s n -i z a n ile b a la n tâ if e - i s â d â ta
İ k i c â le m d e b u lu r iz z ü ş e r â f e tle ş e r e f
5
N e s li p â k e c h e l- i n â s o ls a d â h i e y M ü ş tâ k
c  k ib e t c ilm - i le d ü n le o lu r â c le m ü â c r e f
121
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
S û h te m ç ü n ş e m ‘ - i c e m ‘ if tir â k
E l- â m a n e z d e s t- i h ic r â n e l’ f ir â k
2
H e r z a m â n g ö r d ü m s e n in y a n ın d a d ır
N ’ o la g e r d ü ş tü m is e g ö z d e n ır a k
3
4
D ilb e r â n b â ş e d k i b â ş e d m ih r ib â n
S im te n s e k r d e h e n ş ir in m e z â k
S ö y le m e m b e n ş ö y le y in y a b ö y le y in ı
S e v d iğ im â y in e - i k a lb in e b a k
164
5
H e r k e s îr â n i c m e te s t e z h â n - ı ğ a y b
K ıs m e tim M ü ş tâ k - ı h a m r - ı iş tiy â k
122
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
D ilb e r â y o lu n d a k u r b â n o lm a y a c a n ım m ı y o k
D e s t u p â y ın z îb u r e n g in is te m e y e k a n ım m ı y o k
2
G a f le t ir â s h a v â tır d a n n e g a m e y ş â h - ı h ü s n
S in e d e c a ş k m g ib i s u ltâ n - ı z î- ş â n ım m ı y o k
3
B e y tü ’ l- a h z â n ım b e n im z a n n e y le m e z u lm e t- s e r â
Ş u c le - i e h e m g ib i ş e m c - i ş e b is tâ n ım m ı y o k
4
5
P â y - ı g ü lg û n ın ş a k ın m a to z d a n e y ş ir in d e h e n
R â h - ı c a ş k m d a s ir iş k - i ç e ş m - i g ir y â n ım m ı y o k
M e n c a r e f e 1 9 s ır r ın n ih â n e tm e k r e v â m ı e y g ö n ü l.
K e n d im i M ü ş tâ k - v e ş b ilm e k te c ir f â n ım m ı y o k
123
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
C e b h e - s â y r a h - ı c â n â n o lm a d a n o k s a n y o k
S â y e - v e ş o l m â h r û y ı g ö r m e y e im k â n y o k
2
D ilf ir îb â n - ı m e c â z îd e n f e r â g a t g e ld i d il
B a n a ş im d i s e n d e n ö z g e s e v g ili c â n â n y o k
19
M e n c a r e f e n e f s e h u F e - k a d c a r e f e R a b b e h u . K e n d in i b ile n R a b b in i
b ilir s ö z ü n e iş a r e t.
165
Y o k m e ta c z â h id - i tâ a t- ı f ü r û ş a c itib â r
3
T â c a tı y o k n e y le y im g ö n lü n d e h iç c ir f â n y o k .
4
N o ’ la ç ü n e m r - i ‘ F e - h a d d is e 2 0 k e m â lim s ö y le s e m
Ş e h r im iz d e h â liy a b ir ş â h ib - i d îv â n y o k
5
Ş â d e d ille r g e r ç i M ü ş tâ k ’ a e d e r c a r z - ı h ü n e r
E lle r in d e b ö y le m u h k e m h ü c c e t ü b u r h a n y o k
124
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ılü M e f a c ılü F a c ü lü n
1
K il ile g ü n ü n y ü z ü ş ıv a n m a z g ö z ü n a ç b a k
E v lâ d -ı M u h a m m e d c A li ’ y e s ö y le m e ta v r - ı lâ k
2
H o r g ö r m e k ile h o r o la m ı z ü m r e - i s â d â t
A n la r ı c a z îz e tli e z e l H a z r e t- i H a llâ k
3
T a v r - ı lâ k a n a d e r le r k i s ö z ü n k ü n h ü n e e r m e z
E f s â n e s a n ır h e r s u h a n ı m â il- i â f â k
4
B ü lb ü l g ü l iç in h â r u h â s ın b e n d e s i o lm u ş
S e h l ile a ç ılm a z g ü z e lim g ü lş e n - i c u ş ş â k
5
H e r g ö r d ü ğ ü n e r b â b - ı d ili H ız r g ü m â n e t
H iç k im s e y e h o r b a k m a h a tâ e y le m e M ü ş tâ k
1 2 3 /3
yok: çok M M2 Ü .
20
V e R a b b i ’ n in n i ’ r,n e tin i ş ü k r a n la a n ( D u b a  y e t:I I) .
166
125
V e z n i: M e f a c I lü n M e f a c ilü n M e f a c ilü n M e f a c iü n
1
N e h ik m e td ir b u k im b ir y e r d e h îç ş a b r u k a r â r ım y o k
E s îr -i h ic r - i y â r o ld u m e n is in ğ a m k ü s â r ım y o k
2
K a n ı o l ta tlı ta tlı h a n d e le r ş ir in te k e llü m le r
c A c e b n o ’ o ld u h a r îm - i y â r e ş im d i r e h g ü z â r ım y o k
3
N ’ o la f a h r e y le s e m f e r z e n d - i ş i c r - i ta b c - ı p â k im le
K i e b n â - y ı z a m â n - â s â c ih â n a if tih â r ım y o k
4
Ş a k ın s e c c â d e ü te ş b ih e a ld a n m a m b e n e y z â h id
R iy â n ın y ü z ü y o k y a n ım d a C u c b a c itib â r ım y o k
5
B e n o l M ü ş tâ k - ı d îd â r ım k i a ş k a o lm u ş n ı tâ b i c
V e r ip a lm a k a n ın d ır h iç e ld e ih tiy â rım y o k
126
V e z n i: M e f ’ u lü M e f ö c ılü M e f a c ılü F a c û lü n
1
O ld u m o m e h in r û y - i d ır e h ş â n ın a m ü ş tâ k
G ü lğ o n c a - i n â z - ı n e r k is m e s tâ n ın a m ü ş tâ k
2
Y û s u f g ib i c u ş ş â k ın ı k ılm ış m ü te h a y y ir
L e b - te ş n e k a m u ç a h - i z e n e h d â n ın a m ü ş ta k
3
Y â râ n -ı şa fâ m e y k e d e -i şe v k d e g ö rd ü m
O lm u ş la r a n ın r a k ş u h ir â m â n ın a m ü ş tâ k
4
K a n a ğ la y a r a k d ü ş m ü ş â y â ğ m a s ü r â h i
P e y m â n e - i la c lin le b - i m e r c a n ın a m ü ş tâ k
167
B ir b û s e y e v a c d e y le d i ş îr în d e h e n in d e n
5
M ü ş tâ k a n ın a h d in e p e y m â n m a m ü ş tâ k
127
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
Y Â R E S Û L ’ A L L Â H c u lu v v - i ş â n s e n in
S e r v e r - i k e v n e y s in f e r m a n s e n in
T o p s e n in c e v g â n s e n in m e y d â n s e n in
S ö z s e n in d e v le t s e n in d e v r â n s e n in
2
E y ş a h ib - i v e l ’ le y l h ü s n i v e d ’ d u h â
Ç e ş m i m â z â ğ ’ e l- b a ş a r n u r - i H u d â
Ş â h - ı c â le m p â d iş â h -ı e n b iy â
T o p s e n in c e v g â a n s e n in m e y d â n s e n in
S ö z s e n in d e v le t s e n in d e v r â n s e n in
3
C ü m le n in m a lş û d u s u n m a tlû b u s u n
c  le m in M a h m û d u s u n m e r g û b u s u n
H a k T a â lâ n ın g ü z e l m a h b û b u s u n
T o p s e n in c e v g â n s e n in m e y d â n s e n in
S ö z s e n in d e v le t s e n in d e v r â n s e n in
4
E l- a m â n e y r a h m e te n 1 İT - C â le m în
P iş v â - y ı e n b iy â v ü m ü r s e lîn ,
K ıl ş e f â a t y â ş e f i ’ e l- m ü z n ib în
T o p s e n in c e v g â n s e n in m e y d â n s e n in
S ö z s e n in d e v le t s e n in d e v r â n s e n in
5
G e r ç i b ir c â ş i k u lu m y ü z ü m k a r a
L îk M ü ş tâ k - ı C e m â lim b e n s a n a
T o p e d ip b a ş ım k o d u m m e y d â n ın a
T o p s e n in c e v g â n 2 1 s e n in m e y d â n s e n in
S ö z s e n in d e v le t s e n in d e v r â n s e n in
21
C e v g â n k e lim e s i, m a tb u v e M İ M 2 Ü y z m , la r d a c e v lâ n ş e k lin d e d ir .
B iz ta m a m ı c e v g â n ş e k lin d e a ld ık .
168
128
V e z n i: F e c ilâ tü n F a c ila tû n F e c ilâ tü n F e c la tü n F e c ilü n ( F a c ilü n )
1
Y e te r e y ç e ş m - i s iy e h d îd e le r im k a n e ttin
P e r te v - i a k s - i r u h u n la b e n i s û z â n e ttin
2
B e z m - i c iş r e td e r a k ib â n ile h e m d e m o la lı
D il- i v ir a n e m iz i k f ilb e - i a h z â n e ttin
3
G a y r ile r le s a lın ıp s e r v g ib i g ü lz â re
B e n i s e n f a h te v ü b ü lb ü l- i n â lâ n e ttin
4
G ö n lü m ü d e s tin e a lm a k d a C a c e b h a la t e ttin
H a y f k im b ö y le b e n i c â le m e d e s tâ n e ttin
5
K â k ü lü n f ik r e d e r e k ş im d i s iy a h - p û ş o ld u m
P e r ç e m in - v e ş b e n i s e r m e s t- i p e r îş â n e ttin
6
H a lk ı s e y lâ b - ı s iriş k im le ğ a r îk e tm e y e te r
E ş k - i ç e ş m im y e m m - i h û n k u lz u m - i tû f â n e ttin
7
S a n a M ü ş tâ k o la lı tâ c u k a b â d a n g e ç tim
E y h a m â m b e ç ç e s i s e n ç o k la r ı ü r y â n e ttin
129
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
H a lk - ı c â le m b a n a d ü ş m a n o ld u s e n y â r o lm a d ın
H a y f k im ğ a v ğ â - y ı c â le m d e n h a b e r d â r o lm a d ın
2
B e n s e n i e s râ r a m â lik d e y ü z a n n e y le r id im
H â ş e lillâ h â ş in â - y ı r e m z - i e s r â r o lm a d ın
169
C â n u d ild e n g ö n lü m ü v e r d im s a n a e y d ilş ik â r
3
B ilm e d in k a d r im b e n im b ir la h z a d ild â r o lm a d ın
E ttiğ in v a c d - i v e f â y a s â b it o lm a z s ın m e ğ e r
4
P ü r c e f â s ın b î- v e f â s ın h iç v e f â d â r o lm a d ın
c A r z e d e r s in h ü s n ü n ü a ğ y a r a e y m ih r - i m ü n îr
S ö y le e y m e h r û n iç in M ü ş ta k ın a y â r o lm a d ın
5
130
V e z n i: M e f ’ u lü F â c ilâ tü M e f a c ilü F a c ilü n
1
E y ş e m s - i z â t le m c a - i tâ b â n ın a m s e n in
P e r te v - n is â r -i n e y y ir- i r u h ş â n ın a m s e n in
2
M ih r in d e r û n - i s in e d e k e ’ ş - ş e m s i f i ’ s - s e h e r
H â v e r m is a li ç â k - i g ir îb â n ın a m s e n in
3
Z e r r â t- v â r c â z ib e - i h ü s n -ü â n ile
K e m te r ğ u b â r - ı k û ş e -i d â m â n ın a m s e n in
4
H e r b ir n e b iy e b ir v e lî o lm u ş v e lîa h d
S e n s in v e lî E b ts h î k u r b â n m a m s e n in
5
E y p â d iş â h -i ş e n ş în e - i ş â n - i M u s ta f â
S e n d e g ö r ü n d ü m a h r e m b u r h â n m a m s e n in
6
B u g ü ls itâ n d a e y ş e h - i e v r e n g - i A h m e d î
S e r s e b z ü ğ o n c a - i h a n d â n ın a m s e n in
1 3 0 /2
F i ’s - s e h e r : F i ’s - s e m â . M İ M 2 Ü .
1 3 0 /4
V e lîa h d : v e liy y ü ’ l- a h d M
1 3 0 /5
M a tb u ’ d a o lm a y a n b u b e y t, M M İ M 2 Ü n ü s h a la r ın d a n a lın d ı.
1 3 0 /6
S e r se b z ü : S e r se b z -i se r ü M Ü .
170
7
A ş h â b - ı h â le
le d ü n h o c a s ı o lu p
R e v n a k - fe z â -y ı m e k te b - i c ir f â n ın a m s e n in
8
Ş e m s - i S iv a s î ş a ’ ş a a - i Ş e m s - i T e b r îz î
F a r k e tm e z im k i c â ş ık - ı h a y r â n ın a m s e n in
E y p ü r - h im e m H a z re t-i M a h m û d Z ü l- c e lâ l
M ü ş tâ k ş e m s - i h ü s n - i d ır e h ş â n ın a m s e n in
9
13122
V e z n i: M e f ’ ü lü F â c ilâ tü M e f a c ılü F â c ilü n
1
D ü n b e z m e g e ld i n â z ile b ir ş û h ğ o n c a - f e m
K a ş r- ı c in â n e d ö n d ü k u d u m île o l h a r e m
D u r d u a y a ğ a s â k î- s ıf a t s u n d u d e m b e d e m
G ö r d ü m ş a r â b - ı n â b v e r ip e y le d i k e r e m
Ş o r d u m C a c e b b u s a ğ r - ı C e m ’ d ir d e d im d e d i
D e s tim b e n im k i d ö k d ü ğ ü k a n ın d u r u r s e n in
2
M â n e n d - i c u r ’ a o ld u m ü d ü ş tü m a y â ğ m a
B ild i o d e m g e h - i ş if te y iz â l y a n a ğ ın a
Ç â p ü k r e v iş le ‘ a z im o lu p g ü l y a n a ğ ın a
B e n d a h i b ü lb ü lâ n e v a r ın c a o ta ğ ın a
S e n d e n n iy â z - ı lu tf u k a r e m d ir d e d im d e d i
E f g â n u z â r lâ y ık - ı ş â n ın d u r u r s e n in
1 3 0 /9
22
1 3 1 /2
E y p ü r - h im e m : E y h im m e ti Ü
ş iir in M 2 d e k i b a ş lığ ı: N a z ir e - i te s d is - i F u z u lî k u d d is e s ir r e h u .
M 2 d e " g ü l" k e lim e s i y o k .
171
D u r d u m o b â r ig â h d a b ir a z h a tır ım te b e h
3
B ir b ir b e n im ç ü n a ğ la d ıla r h â c ib u s ip e h
G ir y e ş a d a s i b ir le z u h u r e y le d i o ş e h
Ç e ş m - i ğ a z a b la g e ld i b a n a e tti k im n e g e h
B u n e n ig â h b u n e s ite m d ir d e d im d e d i
G a m z e m h a d e n g i d ü ş m e n - i c â n ın d u r u r s e n in
4
C a n ım o lu n c a ğ a m z e - i c e llâ d ın a n iş â n
O ld u m b ir a z o z ü lf - i p e r îş â n a b â ğ b â n
S e y r e y le y in c e b â ğ - ı d ilâ r â s in ı h e m â n
B ir m u r ğ ı g ö r d ü m a n d a e d e r n â le v ü f ig â n
B u k u ş n e b â ğ - ı İ r e n id ir d e d im d e d i
H ü s n ü m b â ğ m d a r û h - i r e v â n ın d u r u r s e n in
5
B ir a r ş a g ö r d ü m a n d a k i m e y d â n - ı im tih a n
C e m c o lm u ş o l m a h a ld e d ilir â n - ı ş â ir â n
B ir h o ş - s ü v â r te v s e n - i ta b ‘ a n d a p e h liv â n
O l le ş k e r e k a le m li c ir id a tm a d a h e m â n
B u ş a h ş e lin d e b u n e k a le m d ir d e d im d e d i
M ü ş tâ k k ilk - i s ih r b e y â n ın d u r u r s e n in
1 3 1 /4
M 2 d e " n e " k e lim e s in d e n s o n r a " k u ş n e " k e lim e s i v a r
131.
Ş iirin m a tb u ' ile y z m 1 a r a r a s ın d a 2 . ile 3 . b e n d le r d e ta k d im te ’ h îr
v a r.
172
132
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f â l lü M e f a c ilü F a c u lü n
1
 s a y iş - i c a n d ır d e m - i f ir k a tte h a y â lın
 r â r n - ı c in â n d ır g e c e le r y â d - ı v is a lin
2
G ü n d e n g ü n e c â le m le r i e tm e k d e m ü n e v v e r
P e r te v s a la lı g ö n lü m e h û r ş îd - i c e m â lin
3
K e v k e b o la m a z s a f h a -i m ih r ü z r e n ü m â y â n
S ır r ın b ile m e m o l r u h e lin d e k i h â lin
4
c  r if le ri f e h r n e y liy e m e z h e r h a r r - ı n â d â n
H â l e h li b ilir h â lin i e r b â b - ı k e m â lin
5
K e n d in c e f ü z û n o lm a d a d ır ş e v k ile M ü ş tâ k
B ilm e m n ic e o lu r k e ş m e k e ş c a ş k ile h â lin
133
V e z n i: M e f a c ilü n F e c ilâ tü n M e f a l lü n F e c ilü n
( F a c lü n )
1
B e - h e y g ö n ü l s a n â n ’ o ld u k i b î- n e v â o ld u n
N iç in o ş û h - i s ite m k â r e â ş in â o ld u n
2
S a n a d e d im e l u z a tm a o z ü lf - i z e n c îr e
Ç e k im d i k e s b -i y e d in d ir k i m ü b te lâ o ld u n
3
D e d im ş a k ın o h e z â r â ş in â y a a ld a n m a
İ n a n d ın â lin e h e m - r e n g - i k e h r ib â o ld u n
4
N iç in o k â k ü l- i L e y lâ ’ y a u y d u n â M e c n û n
E s îr - i c iş v e v ü p â - b e s te h e v â o ld u n
173
A le y k e m ü s ta h a k o ld u s a n a c e z â -y ı c a m e l
E m ir id in h e le M ü ş tâ k - v e ş g e d â o ld u n
5
134
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
1
M e n b a - i â b - ı b e k a d ır d e h e n in
c  ş ık a r û h - i f e z â d ır s u h a n ın
2
Ç e m e n - i b â ğ - ı İ r e m ’ d ir h a ttın
S e b e b - i g ü lz â r - 1 h a y a d ır z a k a n ın
3
B e r k - i g ü l g iy d i s a n ır ş â h - ı S e m e n
T e n - i s im ü z r e g ö r e n p îr e h e n in
4
B ilm e m e y le r m i m ü k â f a tın ı d o s t
Ç e k d iğ im b u n c a b e lâ ü m ih e n in
5
S û z iş - i c a ş k ile M ü ş tâ k ç ü ş e m c
 te ş in o lm a d a n a z m - ı s u h e n in
135
V e z n i: M e f ’ u lü M e f a c ilü M e f â c ilü F a c ü lü n
1
D ü ş d ü k ç e s a b â c â n ib -ı c â n â n a g ü z â r ın
Ş o r h â lin i b e n d e n d il- i b î- ş a b r u k a r â r ın
2
Y a n d ır d ı n ih â l- i e m e lim â te ş - i h a s re t
B â r ın ıç n e m in n e t d a h i b â r â n - ı b a h â r ın
3
B ir d e m d e g e le n n i ’ m e t- i v a s im g ö r e m e z h iç
B e y h û d e h e z â r ç e k m e d e â z â r ın ı h a r ın
4
Z a h ir d e g ö r ü r h a lk y in e h u r r e m u s e r - s e b z
E n d û h ile p ü r â t e ş ik e n k a lb i ç m â rın
174
5
B e r k - i g ü le g û y a g e h d ü ş e r k a tr e - i ş e b n e m
G e r m e y ’ - i m e y e ttik d e c a r a k - rîz I z â r ı n
6
E r m e z m i a c e p d e s t- i e m e l c â m - ı ş a f â y a
E n c â m i g ö r ü n m e z m i b u e n d u h u h u m a r ın
7
M ü ş tâ k ç ü r a c d a e tm e d e d ile m le r i ta h v îf
E tm e z m i d il- i y â r e e s e r n â le ü z â r ın
136
V e z n i: M e f â il ü n M e f â i l ü n M e f â i lü n M e f a c ilü n
1
İ lâ h î ta b c - l p â k im t û t i ’ i m u c c iz e d â e ttin
G ü lis tâ n - ı g e n â d a s ö z le r im b ü lb ü l n e v â e ttin
2
İ lâ h î z e r r e - i n â ç iz id im n â - b u d u n â p e y d â
K e m â l- i r a h m e tin le v â ş ıl- ı ş e r n s -i h ü d â e ttin
3
İ lâ h î k a tr e - i f â n î id im b î- h û d u n â m e v c û d
H ü v iy y e t â ş in â - y ı b a h r - i c u m m â n - ı b e k â e ttin
4
İ la h î h a z r e t- i K u r ’ a n d a n a ld ım h o ş h a b e r b ild im
S e n i c â n ım d a b u ld u m g ö n lü m ü m e s t- i lik a e ttin
5
İ lâ h î s a n a h e r d â im s e n â v ü h a m d ü ş ü k ü r o ls u n
B e n i M ü ş tâ k - ı d îd â r- ı c e n â b - ı M u s ta f â e ttin
137
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e i lâ t ü n F e i lâ t ü n
F e l lü n ( F â llü n )
1
Ş a m ’ d a b ir z ü lf -i s iy e h - f â m g ö r ü p m is l- i m e le k
A h e d ip p â y in e d ü ş tü m d e d i S e y y id î m â le k
2
D e d im e y k â n - i m e r â h im m e d e d ir h a m h â lî
N â z ile k ıld ı te b e s s ü m d e d i ta v v il b â le k
175
Ş a b r u ta k a t m ı k a lır c â ş ık - ı ş e y d a d a d e d im
3
D e d i r e v v ih le ş te m i n ’ e l- a r if c e n b e k y â le k
G a r a z ın p e n d ile ıs la h ım is e g e l c â n â
4
ş a lih iy e ’ y e g id in s ö y le d i A lla h b a le k
5
E lin a ld ım e lim e g ü ld ü d e d i e y M ü ş tâ k
İ n n e k e c â r ifi b i İ lâ h a r e f tu h a le k
138
V e z n i: M e f ’ u lü F â c ilâ tü M e f a c ılü F â c ilü n
1
B â d - i b a h â r ğ o n c a - i d ild ir te b e s s ü m ü n
 b - ı h a y â t n e ş ’ e - i m ü ld ü r te k e llü m ü n
2
B ir n u tk -ı c â n - f e z â ile ih y â o lu r g ö n ü l
B e y t- i H u d â y î y a p m a ğ a y o k m u te e m m ü lü n
3
B ild ik m e ğ e r b u b â ğ - ı c ih â n ın f e n a lığ ın
B ü lb ü l n e v â -y ı h ic r ile d ir h e p te r e n n ü m ü n
4
H iç p e n d - i p îr - i m e y k e d e g ir m e z k u la ğ ın a
Z â h id h e m îş e d e r s - i r iy â d tr ta c a llü m ü n
5
G e h c e v r - i y â r g â h ğ a m - ı h u d ’ a - i r a k îb
M ü ş tâ k d e h r - i f â n id e b u d u r ta n a c u m u n
176
139
N A CT -I
Ş E R İF
V e z n i: F a c ilâ tü n F a c ila tü n F â c ilü n
1
Y â R e s u l ’ a llâ h Y â z e y n ’ e l- h iş â l
A h m e d ’ ü l- m u h tâ r M a h tn u d ’ u l- f a c â l
2
Ş â h id ’ ü l- M e v lâ ş e h îd ’ ü l- E n b iy â
E ş r e f ’ ü l- a c lâ H a b îb -i z ü ’ l- C e lâ l
3
E m le h ’ ü l- h a d d e y n Ş e m s ’ ü l- m a ş rik a y n
S e y y d i ’ ü l- k e v n e y n m e v ş û l ’ ü l- v iş â l
4
H a m d ü lillâ h â ş ık - ı h a y r â n ın a m
E h l- i c is y â n ım v e li e b s e m ü b â l
5
C ü r m ü c is y â n ile o lm a m n â - ü m îd
c A y n - ı r a h m e ts in ş e h â b a h r - ı z ü lâ l
6
S a n â c â ş ık o lm a y a n ih lâ ş ile
H â ş e lillâ h e d e m e z k e s b - i h e la l
7
C â n u d ild e n y â R e s u la ’ l- lâ h s a n â
O lm u ş u m ş e v k ile M ü ş tâ k - ı C e m â l
177
140
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
M o lla İ b r a h im h a c e r e h b e r - i r a h - i v iş â l
1
Ş e v k ile â ş ık la r ı M e v lâ y a e y le r ittiş â l
H a k la h a k o ld u ğ u n a b u y e te r b u r h a n s a n
K im m e h a b e tle c ih â n ı e y le m iş tir m â la m â l 2 3
'2
3
Y e r d e g ö k d e b a r k - v e ş c e v e lâ n e d e r b ir la h z a d a
K a n d e ç a ğ ır s a n e r e r im d a d a d e s tin d e k ü p â l
4
S e n b u ç e v g â n i c a s â z a n n e y le m e ş e m ş îr d ir
N ic e b a ş la r to p e d e r m e y d â n d a b â - h iş m u c e lâ l
5
Ç a r ş û d a e lç a lıp r a k s e y le m e k z u m a ile
O lm a z illâ s ir r - ı v a h d e tle o lu r b u v e c d ü h â l
6
N a z e n in le r z ü m r e s in d e n â z e n în - i H a k id i
H a k k ’ a n â z e y le r id i m a ’ ş û k id i b e y n e ’ r - r ic â l
7
 ş ık u m a ’ ş û k u c a ş k ı b ir b ile n a n la r s ö z ü m
Ü ç ü b ir d ir h â c e g â n m o k u b ir lik d e r s in â l
8
H â c e - i c ış k ı ta n ı e y ta lib - i c ilm - i le d ü n
T â s a n a ü ç le r m a k a m ın g ö s te re o l z ü T - k e m â l
9
H a k b u y u r m u ş tu r b e n im k u b b e le r im a ltın d a v a r
N ic e g iz li e v liy a a r if le r im m e v lâ - h iş â l
1 4 0 /1
h a c e : e f e n d i. M İ .
23
M a tb u ’ d a o lm a y a n b u b e y t, M n ü s h a s ın d a n a lın d ı.
178
B e n d e n ö z g e y e r d e g ö k d e A d e m u c in n ü m e le k
10
A n la r a b ilm e ğ e h e p h a y r a n o lu r la r b î- m e c â l
M ü r ş id im s u ltâ n e l- h â c H a ş a n ir f a n ile
11
V a ş f e d e r d i b e n d e o ld u m a n a M ü ş tâ k - ı C e m â l
141
V e z n i: M ü s te f ilü n M ü s te f ilü n M ü s te F ilü n M ü s te f ’ ilü n
1
B u y o la H a y d a r a ş k ın a m e r d â n e g e l m e r d â n e g e l
Ş e b îr u ş îr “ a ş k ın a v ic d â n e g e l v ic d â n e g e l
2
İ m a m c A liy y - i s â n in in y o lu n d a k u r b â n o l g ö n ü l
B a k ır -ı d ilâ v e r “ a ş k ın a r in d â n e g e l r in d â n e g e l
3
S â d ık g ib i ş ıd k ile g e l s â b it k a d e m o l tâ - e b e d
İ m a m C a “ f e r “ a ş k ın a f e r z â n e g e l f e r z â n e g e l
4
M û s â R ız a K â z ım g ib i s ır r - ı n ih â n e m a z h a r o l
O d ü r r - i e f s e r “ a ş k ın a “ u m m â n e g e l c u m tn â n e g e l
5
İ m â m Z e k î ’ n in ta l “ a tı e tra f ı r û ş e n e y le d i
O l ş e m s - i h â v e r “ a ş k ın a im c â n e g e l im c â n e g e l
6
M ih r im N a k î m a h i.n i T â k i ik i g ö z ü m n û r u d u r u r
E y d il ik ile r “ a ş k ın a y e k d â n e g e l y e k d â n e g e l
7
1 4 0 /1 1
C e y ş - i R e s û le tâ b i “ o l g e l c A s k e r î o l c a s k e r î
M e h d i d ilâ v e r “ a ş k ın a c e v lâ n e g e l c e v lâ n e g e l
M ü r ş id im s u ltâ n . M M ü r ş id - i s u lta n M a tb u d iv a n .
179
K a n b e r g ib i h id m e t iç ü n e l b a ğ la e y M ü ş tâ k - ı d il
8
O n ik i s e r v e r " a ş k ın a d îv â n e g e l d îv â n e g e l
142
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ılü M e f a ıl ü F a 'ü lü n
G e l e v c - i v iş â le te k ü n â z e y le y e lim g e l
1
Z ü lır e g ib i b in n â z u n iy a z e y liy e lim g e l
2
E y d il n ic e b ir g e ş t e d e lim R u m u c I r a k ’ ı
M a h b û b u a lıp c a z m - ı H ic a z e liy e lim g e l
3
D ü ş m e n n e k a d a r ç o k is e b in k a r g a y a b ir ta ş
B iz k e n d im iz i h e m d e m - i b â z e y liy e lim g e l
4
E s r â r - ı m e y a ğ y â r e b e y â n e y liy e lim e y y â r
K e n d im e s e n i m a h r e m - i r â z e y liy e lim g e l
5
H ic r in le d e r û n u n d a k i g a m o ld u f ir â v â n
M ü ş tâ k b u ç o k m ih n e ti a z e y liy e lim g e l
143
V e z n i: F e ’ ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
1
H a k b u k im o l g ü l- n e ş ü k ü f te e d e r m e y l- i v iş â l
E ğ e r a ğ y â r y o lu n b e k le m e s e h â r - m is â l
2
H ic r ile z u lm e te d ü ş tü m d e d im e y m â h m e d e d
D e d i h e p ş im d i b e lâ la r ç e k e r e r b â b - ı k e m â l
3
D e d im e y y â r r a k îb o ld u b a n a h a ş m - ı k a v î
D e d i o l k e lb ile ç o k e y le m e s e n c e n g ü c id a l
180
(
4
D e d im e y s e y y id y a n a ğ ın g ü li h a m r a m ı C a c e b
D e d i ç o k h a lt- ı k e lâ m e y le m e k i â ld ır â l
5
D e d im e y le b le r i g ü l- f â m ş e h - i h u n - r îz
c  ş ık m k a n ı s a n a ş îr u ş e k e r g ib i h e lâ l
6
G ü le r e k g e ld i b u g ü n n â z ile k â ş â n e m iz e
E lim a ld ı e lin e ş e f k a t ile e tti s u â l
7
D e d i s e n d a c v â y - ı c a ş k e y le r is e n e y M ü ş tâ k
N e b u m is v â k ile te ş b ih b u e ğ n in d e k i ş â l
144
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a ı lü M e f a c I lü F a ’ ü lü n
1
D e r v iş g e r e k tir e d e A lla h ’ a te v e k k ü l
D o s t ç e v r in e ş a b r e y le y e a ğ y â r e ta h a m m ü l
2
M ü r ş id e te ğ in d e s te le y e d e s tin e m u h k e m
D e r g â h ın a y ü z le r s ü r e b â - ic z u te z e llü l
3
D e r v iş g e r e k s â y e - i te s lim o la p â m â l
 h ir o la tâ b a h r - ı d il m ü r ş id e v â s ıl
4
D e r v iş g e r e k k a tr e -i f â n i o la e v v e l
T â ş e m s - i r u h h a z r e t- i ş e y h e o la ş â m il
5
D e r v iş g e r e k f â n î- i f i ’ ş - ş e y h o la s e r m e s t
T â n i c m e t- i c u z m â - y ı b e k a y a o la n â il
6
D e r v iş g e r e k tir k i o la ş e y h in e M ü ş tâ k
S ır r ın e d e â y in e - i k a lb in d e ta h a y y ü l
181
145
V e z n i: M e f ’ u lü F a 'ilâ tü M e f â 'îlü F a 'ilü n
1
G ü l p e n b e c â m e le r le b e z e n d i n ig â r g ü l
Ç ık d ı s e r îr - i g ü lş e n e ç ü n ş e h r - i y â r g ü l
2
Z îv e r - f e z â y ı k û ş e - i d e s tâ r o lu p s a n â
E y le r a n ın ç ü n e y g ü l y e te r if tih a r g ü l
3
G ü l n e ç iç e k k i z iv e r o la a l y a n a ğ ın a
İ n c itm e s in ş a k ın y ü z ü n ü h â r - ı b â r g ü l
4
E y g ü lb e n -i h a d îk a - i c â n s e r v - i h o ş - h ir â m
G ü lz â r a g e l k i n â y in e o ls u n n is â r g ü l
5
M ü ş tâ k - v â r n â le v ü z â r e ts e d e h e z â r
H e r g iz ta ra h h u m e y le m e z o l ş iv e k â r g ü l
6
G ü lle r a ç ıld ı ın e v s im - i 'iş r e ttir â ş a f â
c A z m e y le g ü llis tâ n e k i g ü ls ü n h e z â r g ü l
7
G ü lle r g ib i k ü ş â d o la k a lb - i e n v e r in
G ü lş e n s a r a y - ı d e h r d e o l p â y d â r g ü l
146
V e z n i: M e f ’ u lü F â 'ilâ tü M e f â 'îlü F â 'ilü n
1
T e f h im e d e r iş a r e t ile h o ş z e b â n -ı h â l
c A r z - ı n iy â z 'â ş ık a h a c e t d e ğ il m a k â l
2
T a b '- ı s e lim d ir n a z a r - ı p â k - i 'â ş ık â n
H û b â n a h a tt u h â l d e ğ il z îv e r - i c e m â l
182
K û y - i c îb e e r m e ğ e c a ş k o ld u b â l u p e r
3
c U ş ş â k a c a ş k d ır s e b e b -i d e v le t- i v iş â l
H o d b in e h â li p e r d e - i c ir f â n d u r u r ta m â m
4
İ z h â r - ı C a c z d ır k iş iy e m â y e - i k e m â l
Z e v k - i v is a le y e tm e d i z ü b h â d - ı b î- m e z â k
5
M ü ş tâ k b u ld u ş e v k ile c â n â n e ittiş â l
147
V e z n i: F e ’ ilâ tü n ( F e ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
1
N û r s e y y â le o lu p d â ir e m o lm u ş d u m a h a l
B a n a o l h a lk a - i te v h îd - i e b e d c a y n - ı e z e l
2
3
B e n im o l s ır r - ı m a râ y â - y ı m u f a ş ş a l- ı ta f ş îl
Z â h irim m a h v - i c e m â l o ls a d a b â k î m ü c m e l
S e y r e d ip s e y r - i s a y a h a tta C a c e p b ir c â le m
C ü m le y e k r e n k g iy ip b â y u g e d â z iş t u g ü z e l
4
Ş a d r - ı b â lâ - y ı b ü y u tü n d e c a z îm ş a n d û k la r
B a c z ı p ü r d ü r r -i g ü h e r ü b a 'z ıs ı ş a n d û k - ı e m e l
5
B e y t- i n a c t iç r e h e p e b k â r - ı m a â n i ş a f ş a f
P îş g â h - i ş e h - i t a b ı m d a b e n â n - ı e c m e l
6
H a tt- ı b u tlâ n b ile m e z k e n d in i c a y n - ı m e v h û m
B ir i ik i g ö r ü r e lb e tte d û ç e ş m - i a h v e l
7
B e n im o l e s le m - i m e y d â n - ı h ü n e r e y M ü ş tâ k
T û s e n - i ta b c - ı m ü s lim b a n a g ü lg û n c ü m e l
183
148
V e z n i F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
N îc e a h b a b a d e s e m g e l e d e lim k e s b - i k e m â l
1
B u k e m â l o ld u b a n a b â is -i h a y r â n i-i h a l
2
Ş e h r - i B itlis ’ te n e lâ z ım h ü n e r b î- k iy m e t
M a c r if e t m a n k ır a d e ğ m e z g ü h e r o lm u ş p â m â l
3
N e k a le m d ir n e r a k a m d ır n e k itâ b e t n e k itâ b
N e m e c â lis n e m e d â r is n e c u lû m u n e m â l
4
N e m u h a b b e t n e m e v e d d e t n e ş a d â k a t n e ş a d îk
N e h im â y e t n e ş ıy â n e t n e m ü r â a t ’ ü l- b â l
5
H a y f ş a d h a y f C a c e b n e h â le te g ir m iş M ü ş tâ k
B u c ih â n h a lk - ı c ih â n o ld u h e m â n z ıll- ı h a y â l
149
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ilü M e f â c ılü F a c ü lü n
1
S u ltâ n a g e d â c a r Z - ı m e r a m e tm e s i m ü ş k ü l
c A r z e y le m e k a h v â lim i c â n â n e n e . k â b il
2
B ilm e m n e m e h â b e td ir o m i r ’ â t-.ı c e m â le
H û r ş îd - i n ig â h e y le s e o lu r m ü te z e lz il
3
C â n â n i g ö r ü p c e v r în i t a ’ d â d e d e c e k d itn
V â ş ıl o la c a k g itd i o l e n d iş e - i b â tıl
184
4
Z â h id e d e g ö r 'a ş k u m u h a b b e tle 'ib â d e t
Y o k s a s a n â tâ â t- ı n ü z h e d le n e h â ş ıl
5
M ü ş tâ k ’ a d e d im n ic e o lu r y â r ile v u ş la t
D e d i s e n i te r k e t b e n i b u l o l a n â v â s ıl
150
V e z n i: M e f u lü M e f â 'îlü M e f â 'îlü F e 'û lü n
1
E ts e n e k a d a r n â z ile c â n â n e te ğ â f ü l
E y le r d il- i s e v d â - z e d e n â ç â r ta h a m m ü l
2
M e c lis d e s ü r a h i h a s e d in d e n g ü l- i h a tn r â
O ld u k ç a c e m â l- i m e y -i g ü l- f â m ile g ü lg ü l
3
D ü r o lm a d ı m e ş h û r - ı s ır r - ı n û r d a h e r g iz
 y â n e d ir o l ş e m c - i c e m â lin d e k i k â k ü l
4
V e r m iş h a t- ı n e v ş a h f e -i r u h s â r ın a z în e t
S e r le v h a y i te z y in e d e r e lb e t g ü l ü s ü n b ü l
5
M ü ş tâ k n e d ir b ö y le le ta f e tle d il- i s a h t
E tm e z g ü le t e ’ s îr - i d e m -i s û z iş - i b ü lb ü l
151
V e z n i: F â 'ilâ tü n F â 'ilâ tü n F â 'ilâ tü n F â 'ilü n
1
D il m e y - i 'a ş k ın la b e d - n â m o ls a d a m â n i d e ğ il
Ç ü n s e b â s e r k e ş te - i c â m o ls a d a m â n i' d e ğ il
2
B û y d u r 'a n b e r le m a k ş a d y o k s a r e n g - i r û d e ğ il
Z ü lf - i m ü ş k în in s iy e h - f â m o ls a d a m â n i' d e ğ il
185
D â n e - ç în - i h â l- i r u h s a tın o lu r s a m ü r ğ - i c â n
3
E z - k a z a ü f ta d e - i d â m o ls a d a m â n i c d e ğ il
4
P â k tu ts e n c ü b b e v ü d e s tâ r ın e y ş û f î h e m â n
R in d -i m e y h a n e m e y â ş â m o ls a d a m â n i c d e ğ il
5
M e v s im - i d id e r n e g a m o lm a z s a g ü l g e ş t- i b a h â r
N e z d im iz d e c m â - ı g ü l- fâ m o ls a d a m â n i c d e ğ il
6
R ü z g â r ın m ih n e t u c ıy ş ın d a y o k tu r ç ü n d e v â m
D il b u iş r e tg e h d e n â - k â m o ls a d a m â n i c d e ğ il
7
i
S â k îy â M ü ş tâ k a te k lif e n e h a c e t g â h g â h
N â z ile c ü z îc e ib r â m o ls a d a m â n i c d e ğ il
15224
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
S e n s e r v e r - i k e v n e y n - i m ü f e h h a m s m e f e n d im
M a n ş û r u m u z a f f e r ş e h - i “ a le m s in e f e n d i
S e n p â d iş e h - i a ‘ z a m ü e k r e m s in e f e n d im
S u lta n - ı k e r e m ş â h - ı m ü k e r r e m s in e f e n d im
2
Ş e n s in s e b e b - i m e k rim e t-i  d e m u H a v v â
Ş e n s in s e b e b - i n â r - ı c a h îm c e n n e t u tû b â
Ş e n s in s e b e b - i a rz ; u s e m â c a r ş - ı m u c a llâ
S u ltâ n -ı k e r e m ş â h - ı m ü s e lle m s in e f e n d im
3
E y k â n - ı m e r â h im y e m m -i e ltâ f ü c in â y e t
G a r k o ls a n ’ o la s e n d e ş e h â d û z e h ü c e n n e t
S e n r a h m e t- i “ a le m s in e y â b a h r - i ş e f a c a t
S u lta n - ı k e r e m ş â h - i m ü k e r r e m s in e f e n d im
24
İ ş b u n a c t R e s u lla h ın h u z u r u n d a in ş a d o lu n m u ş tu r .
186
4
S e n A h m e d ü M a h m û d ü M u lıa m m e d s in e z e ld e n
M a h b û b - i H u d â ş â h id - i s e r m e d s in e z e ld e n
S e n ş â h - ı s e r - e f r â z - ı m ü e y y e d s in e z e ld e n
S u ltâ n - ı k e r e m ş â h - ı m ü s e lle m s in e f e n d im
5
c U ş ş â k ı ğ a m -ı c a ş k ın ile m u h te ş e m e y le
B î- ç â r e le r i ğ a r k a - i b a h r - i n i'a m e y le
M ü ş tâ k - ı g ü n e h k â r e n ig â h - ı k e r e m e y le
S u ltâ n - ı k e r e m ş â h - ı m ü k e r r e m s in e f e n d im
153
M E D H İY E -İ H Z . Ş E Y H
LLAH LU
E L -H A C
H A ŞA N K A D D E SE’
S İ R R E H ’U L -A H S E N
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
X
1
P â d iş â h ım s a n â b e n b e n d e - i f e r m â n o la y ım
H â k - i p â y m d a ş e h â h â k ile y e k s â n o la y r n ı
2
E y b e n im h ü s n i H a ş a n h u lk i H a ş a n c â n â n ım
K a c b e - i v a ş lın a ir g ü r s a n a k u r b â n o la y ım
3
4
C e m c - i h â tır k a la k a p u n d a c e m î c i c u ş ş â k
S a n â lâ y ık m ı k i b e n b ö y le p e r îş â n o la y ım
G ö z d e n a y ır m a ş e h â m ih r - i c ih â n - â r â y i
B a k a lim â y in e - i h ü s n ü n e h a y r â n o la y ım
5
S e v e r im c â n u g ö n ü ld e n s a n â M ü ş tâ k ım b e n
Ö y le c â ş ık d e ğ ilim s o n r a p e ş îm â n o la y u n
1 5 3 /1 -5 o la y u n : o la lım  s a r
187
154
V e z n i: F â 'ilâ tü n F â i lâ t ü n F â i lâ t ü n F â l l ü n
1
D ild e ta ş v îr - i c e m â lin y â r - l ğ â r ım d ır b e n im
S in e d e n a k ş - ı h a y â lin ğ a m k ü s â r ım d ır b e n im
2
N â liş - i ç a r h - ı f e le k s a n m a e y â m ih r -i m ü n ît
H a s re tin le c a r ş a ç ık m ış â h u z â r ım d ır b e n im
3
S e y r k ıl e y d îd e - i n e m n â k h o ş ç a d ik k a t e t
B u g e le n h û r î m id ir y o k s a n ig â r ım d ır b e n im
4
Ş ıd k ile Ş ıd d îk iy e m F â r û k îy e m c O ş â n iy e m
H a y d e r îy e m e ld e h â m e m z ü ’ lf ik â r ım d ır b e n im
5
 d e m iy y e tte n g a r a z M ü ş tâ k ç ü n I r f â n im iş
c  r if e p e y r e v lik e tm e k if tih â rım d ır b e n im
155
V e z n i: M e f c û lü M e f â l lü n M e f û l ü M e f â l lü n
1
B ir m e h - v e je m a ild ir m ü rğ -i d il-i n â lâ n ım
E f lâ k e ç ık a r â h ir f e r y â d ile e f ğ â n ım
2
A lç a k la r a m e y i e tm e k h e r g iz o m e h -i K e n c â n
Z u lm e tin d e o lm u ş tu r b u k ü lb e - i a h z â n ım
3
G ö n lü m d e ğ a m -ı c a ş k m s e tr e tm iş id im e y d o s t
F â ş e y le d i a ğ y â r e b u d îd e - i g iry â n ım
4
C â n â ik i c â le m d e m e s r u r o la y ım d e r s e n
İ n c itm e , g ö n ü l y ık m a z u lm e y le m e s u ltâ n ım
188
Y ü z v e r m e m e d e d e y m e h g îs û - y ı s iy e h - f â m e
5
D îd â n n a M ü ş ta k ım e y z ü lf- i p e r îş â n ım
156
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â l lü n
1
M e c lis - i c ir f â n d e e s r â r e m a h r e m o lm u ş u m
N û ş e d ip c â m - ı m u h a b b e t m e s t ü s e r s e m o lm u ş u m
2
F â ik ’ ü l- a k r â n o lu r s a m d a ta c a c c ü b e y le m e
H a z re t-i N e ş ’ e t g ib i ü s tâ d e h e m ’ d e m o lm u ş u m
3
O ld u m iş â t- ı c e m â l t a b lm a v e r d i n iz â m
D e f te r - i e h l- i s u h a n iç r e m ü s e lle m o lm u ş u m
4
H â k - i p â y ı s ü r m e - i ç e ş m - i z a m îr im d ir b e n im
B u lm u ş u m f e y z - i n a z a r m e s r û r u h u r r e m o lm u ş u m
5
M ü r ğ -i r û h u m tû ti- i m u c c iz b e y â n o lm u ş v e lî
Ş û r e tâ M ü ş tâ k - v e ş h â m û ş u e b k e m o lm u ş u m
157
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
İ b n - i v a k tim r e h - i â b â - y ı n e s e b d e n g e ç tim
E b c e d - i c a ş k a ç ık ıp c e d ili e b ’ d e n g e ç tim
2
Ş e v k e m a h s û b o la lı ş ö h r e te o lm a m tâ b i c
M â - h a ş a l d a c v a y ı is b â t- ı h a s e b d e n g e ç tim
3
D u h t- i te z le y e te r c a k d - ı n ik â h - ı te z v îc
Z e v k - i te c r id i b u lu p b in t- i I n e b d e n g e ç tim
189
4
K a s e m tu n a h n u k a s e m n â y a o la ld a n k â n i c
İ s tir a h a t e d ip e s b â b - ı ta le b d e n g e ç tim
5
D â m e n - i m ü r ş id e m u h k e m y a p ış ıp e y M ü ş tâ k
H a k k ’ a te fv iz - i u m û r ile s e b e b d e n g e ç tim
158
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
G a m d e f i n e ın a m e c lis - i r in d â n e d e b u ld u m
B îm â r - ı g a m a ş e r b e ti m e y h a n e d e b u ld u m
2
C â n â n im i b u ls a m d e y ü b e y h û d e g e z e r d im
Ç o k a r a d ım â l l i r d il- i d îv â n e d e b u ld u m
3
B e n m u c te k if - i m e y k e d e - i c ış k - ı H u d â y ım
D e r m a n ım ı b e n g e r d iş - i p e y m â n e d e b u ld u m
4
M a h s û d - ı c in â n d ır b ilir im h a lk a - i te v h îd
O l r a v z a y ı b u h a lk a - i c ir f â n d a b u ld u m
5
M ü ş tâ k -ı g ü l- u s ü n b ü l- i r u h s â r -ı n ig â r ım
M e s tâ n e liğ im d îd e -i m e s tâ n e d e b u ld u m
159
V e z n i: F â 'ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
M e s t- i ş a h b â - y ı le b -i c â n â n e y im m e s tâ n e y im
M ü s te m e n d im lâ u b â li- ı a ş ık m ı d îv â n e y im
1 5 8 /1
M a m e c lis : Ü m m - i m e c lis M , M 2 , Ü .
1 5 8 /4
M a h s û d - i c in â n d ır : M a k s û d - i c in â n d ır . M .
190
2
 te ş in r u h s a r -ı â l ile g ü l-i ş e m c - i c e m â l
Y a k d ı c â n ım b ilm e z e m b ü lb ü l m ü y a p e r v â n e y in ı
3
B e n s e n in h a y r â n ın a m c â le m b a n a h a y r a n d ır
E y p e r i ş û r e t s a n a ş a fv e tle ş îş e h â n e y im
4
L e v h a - i s in e m c e m â lin s e y r in e â y in e d ir
c A k s - i r u h s â r - ı m e y - i g ü l- f â m ile p e y m â n e y im
5
M a tla c u l- e n v â r d ır g ö n lü m m e r â y â - y ı İ lâ h
M a h z e n ’ ü l- e s r â r ım a m m â ş û r e tâ d îv â n e y im
6
c  ş ık - ı z â r ım s a n â M ü ş tâ k - ı d îd â rım s a n â
Y â r -ı ğ a m h â r ım s a n a z a n e tm e k im b ig â n e y im
160
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
B u ş e b g ü lş e n - s a r â - y ı s in e d e b ir ş e h n iş in b u ld u m
N e ş e h , b ir ş e h s u v â r - ı n â z p e r v e r - i n â z e n în b u ld u m
2
N e s in e s â h a - i c e n n e t n e c e n n e t c e n n e tü ’ l- m e ’ v â
N e m e ’ v â r a v z a - i h u ld -i b e r in d e h û r - i c iy n b u ld u m 2 5
3
F ü s û n ile k e b û te r k is v e s in d e n o l p e r i n â z ı
Ş o y u p in s a n - i k â m il k is v e s in d e k â m b în b u ld u m
4
25
A r a r d ım c a k s - i h ü s n ü m g ö r m e ğ e â y in e - i d îd â r
A n ı c İ lm ’ e l- y a k în c a y n ’ e l- y a k în h a k k ’ a l- y a k în b u ld u m
1 . 2 . b e y tle r , 1 4 . y ü z y ıl d iv a n ş a irle r in d e n H a s a n o ğ lu n u n :
A p a r d ı g ö n lü m ü l ir h o ş k a m e r y ü z c a n fe z â d ilb e r
N e d ilb e r d ilb e r - i ş a h id n e ş a h id ş a h id - i s e rv e r
M a tla c h g a z e lin i h a tır la tıy o r .
191
V e f â r e s m in c e n â b - 1 ş e y h v e f a d a n d e r s a lıp h a s b i
5
T a r îk - ı c a ş k d s . M ü ş tâ k - ı d îd â r ı m e tin b u ld u m
161
V e z n i: M e f u lü F â 'ilâ tü M e f â c ilü F â l l ü n
1
H o ş d u r o d e m k i m ü d d e t- i h ic r â n o lu p ta m â m
B û y - i v iş â ld e n v e r e b â d - ı s a b â p e y â m
2
H o ş d u r o d e m k i h a y li z a m â n ç e ş m d â r o lu p
A h ir d ile m ü y e s s e r o la m a k ş a d - u m e r a m
3
H o ş d u r o d e m k i o lm u ş ik e n d il h e lâ k - ı ğ a m
Ş ir in h ir â m ille c â n â n v e r ir s e c â tn
4
M ih r - i n ü v id ç e ş m - i d ilim r û ş e n e y le d i
O lm u ş ik i f ir a k ile e y y â m - ı tîr e - ş â m
5
Ş im d i ş a f â v ü c iy ş ile â y in e - h â n e d ir
M ü ş tâ k - i b e z m - i m â te m ik e n ç a r h - i N îl- f â m
162
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
1
N ic e b ir â teş-î h ic r â n ile s û z â n o la y ım
K a f e s - i s in e d e b ü lb ü l g ib i n â lâ n o la y ım
2
Ş u c le - i ş e m c - i c e m â lin le y a k ıp e y le k e b â b
M iş l- i p e r v a n e y a n ıp h â k ile y e k s a n o la y ım
3
R â h v e r m e z h a r e m - i v u s la ta b u ç e ş m - i k e ş if
K ıra y ım te n k a f e s in v a ş ıl- ı c â n â n o la y ım
192
B â d e - i v a ş l ile h e r d e m o la y ım m e s t- i İ lâ h
4
Ş a h ış - ı r ü ’ y e t o lu p v â le h u h a y r a n o la y ım
5
V a r lığ ım d a n s o y u n u p b a h r - i f e n a y a d a la y ım
A n d a g e v h e r a la y ım ş â h ib - i c ir f â n o la y ım
6
S în e - i m ü r ş id i â y in e e d ip e y M ü ş tâ k
B a k ıp o y â y in e y e ş â h ış - ı R a h m â n o la y ım
163
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â ilâ tü n ) F e ilâ tû n F e ilâ tû n F e l lü n ( F a lü n )
1
N e d ir e y ç a r h - ı c e f â y in e b a n a b u n c a s ite m
M ih r -i m a k ş u d i y ü z ü n d e n g ö r e m e d im b ir d e m
2
B e n d e b ir r e n k e d e y im s a n a ç a r h - ı k e b û d
O la s ın h a y r e t ile tâ b e - k ıy â m e t s e r s e m
3
Y a c n i la ğ v e y liy e le r c ü m le k e v â k ib h ü k m ü n
H ü k e m â k a v lin i in k â r e d e h a lk - ı c â le m
4
H a lk a t a lî m e d e lim ş â n i l s u n c u n d a b u lu p
Ö la la r l l m - i İ lâ h îd e c a lîm ü â l e m
5
G ö n lü n ü â y in e - i I z r e t- i c â n â n e ts in
H e r k im is te r s e o la s ır r - ı H u d a ’ y â m a h r e m
6
S ü r m e - i d îd e - i i b r e t o lu r e lb e t M ü ş tâ k
K im k i ş e h - r â h - ı te v a z u c d a o la h â k - i k ıd e m
193
164
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
T e k y e - i f ık r u f e n â iç re f e r a g a t g ö r d ü m
1
T e r k - i te c r îd ile te s lim d e r a h a t g ö r d ü m
N ic e b a ş e y m iy e lim p îr - ı m u g â n a e y d il
2
T â c - ı d â r â n - :ı m e lâ m e td e s e lâ m e t g ö r d ü m
ş ı d k ile y ü z s ü r e li d e r g e h - i ş â h - ı h ü s n e
3
c İ z z u ik d â l ile ik s îr -i s a â d e t g ö r d ü m
4
Ş e r b e t- i ş e h d - i m u ş a f f â y a o lu n m a z te ş b ih
L e b - i c â n â n e d e b ir b a ş k a c a h â le t g ö r d ü m
5
E s c a d - ı m u c c iz e - f e rm â y e s ö z o lm a z M ü ş tâ k
A n ı b e n b ü lb ü l- i g ü lz â r - ı b e lâ g a t g ö r d ü m
165
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
H a b b e z â ş â ir- i ş irin iş r u tu h f e k e lâ m
F a h r e d e r ş i c r im ile h e p ş u c a r â - y ı e f h â m
2
N a c t- ı f e r m â k a le m im h a y m e - i e f lâ k e s ü tü n
K e h k e ş â n m ış r a c - ı tâ rih k e v â k ib e r k â m
3
c A r ş ın â c lâ s ı b e n im k a lb -i m ü n îr im d ir k i
E d e r e n d îş e - i ih z â r -i h u d â - v e n d - i s e lâ m
4
‘ Â ş ık ım ş e v k ile M ü ş tâ k - ı C e m â l ’ u llâ h ım
S ö y le r im n a c t- ı m ü n a c â t c a z îz ü ’ l- c a llâ m
194
166
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
B u g e c e d ü ş d e y in e m â h - i ş e b - â r â g ö r d ü m
Ç a rd eh -i şe b d e g ü z e l b e d r-i m u sa ffa g ö rd ü m
2
D e d i A lla h b iz i b ö y le g ü z e l h a lk e tm iş
K a n d a d ir H â lik im iz d e y ü te m e n n a g ö r d ü m
3
D e d im e y d o s t a n ın is m in i iş itd im b e n
Z ik r e d ip f ik r e d e r e k k a tre d e d e r y â g ö r d ü m
4
D e d i ta c lîm b u y u r b e n d e g ö r e m z e r r e d e ş e m s i
P e r te v iy iz d e d im a m m a d e m e c â n â g ö r d ü m
5
D ö r t h u r û f â t ile te r k îb d ir is m i M ü ş tâ k
T a h t- ı s in e m d e b u ş e b ş â h - ı m u c a llâ g ö r d ü m
167
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c îlü n
1
A ş l- ı u ş û l- i a r z u s e m â n â r u c e n n e te m
N e s l- i f u h û l ş e n ş in e - i â d e m iy y e te m
2
B e n d e n b a n a k a r îb o la n ı b ilm iş im y a k â n
Ş a d h a y f h a y f ğ â f il- i s e r m u c a y y e te m
3
B ils e m v e b ilm e s e m a n i g ö r s e m v e g ö r m e s e m
V a llâ h e f e n d i ğ a r k - ı y e m m n û r - i v a h d e te m
4
c İ lm e ’ l- y a k în f e h m e d ip c a y n e ’ l- y a k în g ö r ü p
H a k k e ’ l- y a k în a n la d ığ ım m e s t- i h a y r e te r n
195
D e r le r s e b a tla s e n n e d iy a r ın ş ik â r ıs ın
5
B ir k ö k lü B e b a T a ğ li A n a d o llu H im m e te r n
6
Ş e h r - i c a m â v ü c â le m - i lâ h u td a n g e lip
N â s û t ilin d e s â k in - i s e r - h a d d - i ş û r e te m
7
T e s h îr - i c e lb i k a lb i c e n â b -ı h a s ib d e n
T a c lîm - i c ış k - ı p â k ile M ü ş tâ k - ı c is m e te m
168
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
B e n c e m â lin ş e m c in e p e r v â n e y im
G ü l b e n im h e m b ü lb ü l- i d îv â n e y im
2
S e r v - i b â lâ y ım v e h e m k u m r i-i z â r
N e ş ’ e v ü ş a h b â v e h e m p e y m â n e y im
3
K û h - u ş a h r â - y ı m e lâ m e td e ç ü K a y s
D â s itâ n -ı h ik m e tim e f s â n e y im
4
H â n e -i d ild e o lu p c iş r e t- g ü z în
Ş â k î- i m e y h a n e y im m e s tâ n e y im
5
B e n b a n a M ü ş tâ k - ı d îd â r o lm u ş u m
c A ş ık ım c a ş k ım g ü z e l c â n â n e y im
1 6 7 /5
B ir k ö k lü B a b a T a ğ lı A n a d o llu h im m e te r n M
B ir k ö k lü B a b a T a ğ lı H im m e te r n . M a tb u d iv a n .
1 6 8 /1
B e n c e m a lin M İ , M 2 , Ü , B e n c e m a lim M a tb u d iv a n .
196
169
• M e f û lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
e ib n -i v a k te m ü b a b a - y ı m u h te ş e m
n u ğ â n - ı m e y k e d e y im m îr -i c e m h a ş e m
İ
A z iz lik
olsun
olur bu ba^-1 ^enada §afa eder
m iz b u n e s n ’ r lis â n - l ş e v k ile c u ş ş â k d e m b u d e m
a p ılm ış t ır .
j
f
^ . d e n i l i y o r , s û d - ı c a r ş - ı a c z a m o lu r k a lb -i “ a r if â n
|
■ iç in
d o l a ş t ı a t l ş a d r i le v h - i H u d a h â m e s i k a le m
e Ç o k s e v illy
I
( d o l a ş t ı n h p s » lu r n iş â n - ı ş â n c a lâ m â t- ı “ a r if â n
i
y a p ı l d ı ğ ı n ı td ir y a n ın d a b a y u g e d â k a d e h ü m e d h ü z e m
;k u m u ş tu m . y
m u ğ â n e d e r v iş o lu p b î c a t e y le y e n
b ..ı>
g ib ’r â r - ı c a ş k a m a h r e m o lu r z â t- ı m u h te r e m
k u lla n a n k i;
rumam’
1
: le v ir b ü y ü k lü ;
j r u y k u y a d a l lü Ş lâ k - v â r z e v k u ş a f â e y le e y g ö n ü l
I
jierhal d e r in e ^ v '^
u m u r u n u A lla h ’ a ç e k m e g a m
!İa Ç ° k y a y g ı;
T ü r k le r
liy o r la r .
bayrı
170
T a t z n i : F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) M e f â c îlü n F e c ilü n ( F a c lü n )
a n y o l b ib e r ij
'f f lîİ Ü r ^ jB u j^ M â lik - i g e n c - i n iş â b d ır g ö n lü m
H a y f k im p e k h a r â b d ır g ö n lü m
T
2
Ç e k e r s e m n â r - ı h ic r ile b ir y â n
H a s r e tin le k e b â b d ır g ö n lü m
3
G ö z le r im m e n b a c - ı K ız ıl ır m a k
B a h r - ı g ü lg û n - ı ş a r â b d ır g ö n lü m
197
P e y k - i c â n g e ld i y in e a y ılm a z
4
N e C a c e b tn e s t- i h a r â b d ır g ö n lü m
5
E y le y ip a r z û - y ı s û y - ı v a ta n
P â y - ı e n d e r r ik â b d ır g ö n lü m
6
B e y t- i m a c m û r - ı z ü ’ l- c e lâ lîd ir
K a c b e - i k â m y â b d ır g ö n lü m
7
S in e d e r s in b e y â n k ıl M ü ş tâ k
S a n â Ü m m ’ ü l- k itâ b d ır g ö n lü m
171
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü n M e f u lü M e f â c îlü n
1
E y â f e t- i d a v r â n ım v e y ş e m c - i ş e b is tâ n ım
H u r ş îd - i d ır a h ş â n ım te ş r ifin e m ü ş ta k ım
2
E y p e r ç e m i r e y h a n ım v e y z ü lfi p e r iş a n ım
G e l- n e r g is - i m e s tâ n ım te ş r if in e m ü ş ta k ım
3
E y ğ o n c a - i h a n d â n ım v e y v e r d - i g ü lis tâ n ım
G e l b ü lb ü l- i h o ş - h â n ım te ş r ifin e m ü ş ta k ım
4
E y s e r v - i h ır â m â n ım e y r u h le r i tâ b â n ım
D ild â r - i s u h a n - d â n ım te ş r ifin e m ü ş tâ k ım
5
D ild â r ın a h a y r â n ım e y s e r v e r - i h û b a n ım
V e y le b le r i m e r c a n ım te ş r ifin e m ü ş ta k ım
6
H e m s in e s i c u ı y â n ım h e m c iğ e r i p ü r y â n ım
E y d e r d im e d e r m â n ım te ş r ifin e m ü ş tâ k ım
198
7
M ü ş tâ k ’ a y e te r c â n ım n a z e y le m e s u ltâ n ım
G e l g ö r n ic e g ir y â n ım te ş r ifin e m ü ş ta k ım
172
( e f â c îlü M e f â c îlü F e c û lü n
V ezm - '
1
C a n ın
ı s e n i c â m m d a n u s a n d ım
tıp â te ş le r e y a n d ım
P e rv â r.
2
M ûsa £
y e r e s e r m e s t- i m ü ş e v v e ş
E y şem
ftii g ö r d ü k d e u y â n d ım
£
3
, S in e m n “ "
o lu p ş e r h - i g ü lis ta n
E y d îd e '
ıte n g în e b o y a n d ım
y •
4
c  ş ık la rı ”
’ n iş m e h - i K e n c â n
^ ö r d ü k d e in a n d ım
E y Y ûsui
5
. U y d u m d u w u » » -’ •
.^ g ir d im r e h - i c a ş k a
M ü ş tâ k te v /u m a 1 0 1 ^
, J l a h ’ a d a y â n d ım
i
F e c ilâ tü n ( F â c iîV " ‘v ' îü ° e ı l “ " n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
t
1
2
K â m e tin â h e ı
V e rs e d e s e h ’
t u â lâ m ile lâ m
-i d e tıi k â m ile k â m
a
E y d il e tm e z h a â M r r ^ u n d s ite m k â r e n iy â z
H iç m ü m k in m i c â n â n o la ib râ m ile r â m
3
P iç u tâ b e tm e g ö n ü l z ü lf- i g ir ih - g îr in d e n
M ü r ğ i p e jm ü r d e e d e r le r z iş t e n d â m ile d â m
199
4
T û l- i â m â l ile g itm e z e le m f ik r e t- i m e r k
H îç f e r â m û ş o la m ı m ü h le t- i e y y a m ile y â m
5
C e n n e t ü s tü n d e y a a ltın d a o ls a M ü ş tâ k
O ld u n îr â n - ı ğ a r îb z u lm e t ü a h ş a m ile ş â m
174
V e z n i: M e f â c îlü n F e i lâ t ü n M e f â i lü n F e l lü n ( F a lü n )
1
Ş a r â b ı b e z m - i c ih â n ın s e r â b im iş b ild im
b in â s ı c â le m - i â b ın b e r - â b im iş b ild im
2
E ğ e r ç e lu tf id i m e ’ m û lu m u z h a tâ b e n d e n
M u r â d ı a n c a k o ş û h u n I t â b im iş b ild im
3
N e d ir b u c â le m - i f â n id e k im y â - y ı k e m â l
O h â k - i p â y e h e m â n in tis â b im iş b ild im
4
5
E ğ e r ç e k ıld ı b e n i b ir n ig â h ile s e r m e s t
O d a b e n im g ib i m e s t- i h a r â b im iş b ild im
O lu p o z ü lf ı s iy â h e e s îr b a h t- ı s iy a h
N a ş ib im iz b iz im e l- k ış ş a p îc u tâ b im iş b ild im
6
N ic e b u c â k l ile c a r z - ı n iy â z o lu r M ü ş tâ k
S e b e b o c ü r ’ e te k e s k in ş e r â b im iş b ild im
175
V e z n i: M e f u l ü F â l lâ t ü M e f â l lü F â l l ü n
1
Y o k d u r y a n ın d a z e r r e k a d a r k ıy m e tim b e n im
C â n â h e b a m ıd ır b u k a d a r h iz m e tim b e n im
200
2
O lm ış g e d â z itâ b - ı d e r û n ile â b - ı n â b
G ö r d ü k d e h ü s n ü n ü n a z a r - ı c if f e tim b e n im
3
 z â d e s e r - g e d â - y ı h a r a b â t- ı c iş re tim
G e r d û n e iltic a y a k o m a z h im m e tim b e n im
4
O lm a z d ı ta c n e - z e n b a n a e r b â b - ı c â f ıy e t
B ile y d i c â m - ı m e y d e o la n le z z e tim b e n im
5
R â h a t- g ü z în - i c u z le t o la lı M e s îh - v â r
G e r d û n - i d ü n e k a lm a d ı h iç m in n e tim
6
E td ik ç e tîr -i n â le s in â v â z - ı s e .
O lm a k ta d ır f ü z û n c a o e b g a f le t.
7
B ir d â m d e n ç ık ıp g ir e r im d â m -,
Y û s u f g ib i h e m îş e b u d u r c â d e tı
8
T e k r a r b a r i s e n d a h i â z e r d e e y le y j
M ü ş tâ k o n a z e n in e y e te r s ık le tin .',
O
176
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â 3
1
G ir d ik r e h - i m e c â z e h a tâ m ız b u d u r
D ü ş d ü k ç e n iy â z e b e lâ m ız b u d u r b iy
2
O ld u k e s îr- i b e s te - i z e n c îr -i k â k ü liiü 1
K ılm a r e h â ş e h â k i c e z â m ız b u d u r i
3
Ş u r b - i ş a r â b d a n b iz i m e n c e tm e e y ti^
D e r d - i d il- i n iz â r e d e v â m ız b u d u r b i;
201
im
Y o k o la s m m a h v - u f e n a o la s m d e y ü
4
H â h e n d e - i d u a y a d u a m ı z b u d u r b iz im
Ş â h id p e r e s t ü c â m - ı b e - d e s t- i r in d lâ u b â l
5
M ü ş tâ k - v â r z e v k u ş a fâ m ız b u d u r b iz im
177
V e z n i: M e f c û lü M e f â c îlü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
M ü r ğ - i d ili b ir z ü lf - i s iy e h -f â m a d ü ş ü r d ü m
B î- ç â r e y i g a f le tle y in e d a m a d ü ş ü r d ü m
2
O l g e r d e n - i s im in e o lu p c â ş ık - ı s e r s e m
K e n d im y in e b ir d a c iy e -i h a m a d ü ş ü r d ü m
3
S â g a r g ib i d ö k m e k d e d e m â - d e m g ü lg û n
O l d e m k i g ö z ü m şû h -i g ü l e n d a m a d ü şü rd ü m
4
F ik r - i h a tt u h â l ile d ü ş ü b d â m -ı h e v â y e
Z ih n im C a c e b e n d iş e - i e v h a m a d ü ş ü r d ü m
5
Ç o k s a c y k ılıp p â y in e y ü z s ü r m e ğ e M ü ş tâ k
Ş a b r e y le y ü p o l f ır s a tı b â y r a m a d ü ş ü r d ü m
178
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n F e c û lü n
1
Ş a r â b - ı ş e v k ile m e s tâ n e o ld u m
Ş u u r u m k a lm a d ı d îv â n e o ld u m
2
E d ip c â ş k ile ş im d i k e s b - i ü lf e t
S e d îk - ı c a k ld a n b ig â n e o ld u m
202
3
O lu n c a r iş te - i z ü lf ü n e d il- b e n d
G e h î â y in e g â h î ş â n e o ld u m
4
D e f ü ta n b û r ile g ir d im s e m a c a
Ş e b îh - i s â k i- i m e y h â n e o ld u m
5
G e h î b ü lb ü l o lu p k ıld ım n e v a la r
G e h î b î- h a r f u ş a v t p e r v a n e o ld u m
6
C ih a n d a n â m - ı m e c n û n o ld u
B u g ü n b e n c â le m e e f s â n e o ld u m
7
D e d e s u ltâ n ik e n M ü ş tâ k - a s â
E s îr - i b e n d e - i c â n â n e o ld u m
179
V e z n i: M e f c û lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c i j
1
S a y k a l- p e z îr - i c a ş k o la lı s in e m iz b iz im
A s û d e d ir ğ u b â r d a n â y in e m iz b iz im
2
S e y y â h - ı k û ç e - g ir d - i d iy â r - ı m e lâ m e tiz
B a tm ış ş a r â b a h ır k a - i p e ş m în e m iz b iz im
3
Ç ü n â b - ı d îd e e y le r ik e n d e m - b e - d e m n iş â r
P ü r d ü r y in e n u k û d ile g e n c în e m iz b iz im
4
A z â d e o lm a d ık b u d e b is tâ n - ı c â ş k d a
H e m r e n g - i r û z - i ş e n b e d ir â z în e m iz b iz im
5
M ü ş tâ k - v â r c ü m le y e b iz y â r u y â v e r iz
Y o k s in e m iz d e z e r r e k a d a r k în e m iz b iz im
203
180
V e z n i: M e f û lü M e f â c ilü n F a c û İ ü n
1
B e n m a z h a r - ı ta m h ü s n -i y â r e m
M i r ’ â t- ı c e m â l- i g ir d ig â re m
2
M â n e n d - i te c e lla t- 1 ş îr în
F e r h â d - n iz â r b î- k a r a r e m
3
E v s â f ın ı d in le y ip k u la ğ ım
G ö z g ö r m e d e n e v v e l in tiz â re m
4
D îd e m d a h i ş im d i o ld u r û ş e n
D îd e m z i- h a y â h ic â b - d â r e m
5
E y m ü n k ir- i c ıs k e tm e in k â r
B î- ş a b r u h ir e d b î- ih tiy â r e m
6
7
G e r c a ş k - ı h a k îk î k ıls a m in k â r
O l d e m b ilir im g ü n â h k â r e m
D il-b e s te - i d â m z ü lf - i y â r e m
M ü ş tâ k n e ç â r e d il- f ik â r e m
181
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
F ir k a tin d e n d e m b e d e m n e y g ib i n â lâ n e y le r e m
H a s r e tin d e n â h e le n d im g ö z le r im k a n e y le r e m
2
G û b - b â r o ld u te r a h h u m ile e ş k - i ç e ş m im e
Y o k s a o l â b - ı r e v â n i b a h r - i c u m m â n e y le r e m
204
3
G ü lş e n - i v a ş lın d a n a y r ı d ü ş e li e y ğ o n c a - f e m
B ü lb ü l- a s â h e r s e h e r b in z â r u e f ğ â n e y le r e m
4
E y p e r î- r û ö y le b ir s ih r -i h e lâ lım v a r b e n im
G e r d ile r s e m n ic e b in h a y v a n i in s a n e y le r e m
5
L îk s a n a s ih r u e f s u n u m n e d e n k â r e y le m e z
H a y r e tim d e n p a r m a ğ ım m e c r û h - i d e n d â n e y le r e m
6
K a c b e - i v a ş la s e z â v â r g ö r ü r is e n b î- d ir îğ
K e n d im i M ü ş tâ k - v e ş y o lu n d a k u r b â n e y le r e m
182
V e z n i: F e i lâ t û n ( F â ilâ tü n ) M e f â ll ü n F e l l ü n ( F a l ü n )
1
S ır r- ı ü m m ’ ü l- k itâ b d ır n a z m ım
M a c n i- i m ü s te tâ b d ır n a z m ım
2
C û ş a g e ld ik ç e m e s t o lu r a h b â b
B e z r n -i d ild e ş a r â b d ır n a z m ım
3
D ile g e ld ik ç e f e y z - i R a b b â n î
S ö y le r im b î- h ic â b d ır n a z m ım
4
G e r ç i b ir c a b d - ı r û - s iy â h u n b e n
Ş â h - ı c â li c e n â b d ır n a z m ım
5
S ö y le r im b î- te v a k k u f e y M ü ş tâ k
L e b d e h â z ır c e v â b d ır n a z m ım
205
183
V e z n i: I v îe f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
B ie r ta z e g ü lü m g ü lş e n - i c â le m d e v a h id im
B î- m iş l ü b e d e l b â ğ - ı m e lâ h a td a f e n d im
2
E ld e n e le g e z m e m h e le z îb - i k e m e r o lm a m
B â ş d a g e z e r im b u r c - i s a a d e tte s a îd im
3
B ig â n e b e n i o h ş a y a m a z k o ld a y a m a z h iç
Y â ra n a k a r îb z ü m r e - i n a d a n a b a îd im
4
K a ş la r ım ik i tîğ - i k a z a - g a m z e le r im tir
O k a tm a k ılıç ç a lm a d a ğ â y e t d e r e ş id im
5
M ü ş tâ k - ş ıf a t b ü lb ü l- i m e s tâ n e le r im v â r
B ir ta z e g ü lü m g ü lş e n - i c â le m d e v a h id im
184
V e z n i: M e f u l ü M e f â c ilü n F a c û lü n
1
2
E y s â k i- i h û b r û - y i h o ş - e n d â m
V e r b â d e - i d il- n ü v â z u g ü l- f â m
G ö r k im b a n a n e td i ç a r h - ı ğ a d d â r
B â z â r - ı c ih a n d a a lm a d ım k â m
3
K a n a ğ la m a k o ld u b a n a p iş e
B u m ih n e t ile g e ç ir d im e y y â m
4
E n d û h ile g e ç ti r û z - g â r ım
K a t c o ld u k a ş r - ı d ild e n â lâ m
206
5
M ü ş tâ k o la lı c e m â l- i y â r e
B ir d e m b a n a c a k lım o lm a d ı r â m
185
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â i l ü n F a c û lü n
1
B e n im n â z ik e d â lı n a z e n in im
B e n im h â tır -n iş â n ım d il- n îş im
2
B e n im d e v le tli s u ltâ n ım e f e n d im
B e n im ş â h - ı s e r - e f r â z - ı g ü z în im
3
B e n im g ü l p îr e h e n g o n c a d e h â m ın
B e n im s e r v - i c in â n ım h û r - i c a y n im
4
F ir â k ın â te ş iy le y a n d ı c â n ım
S e m â y e ç ık d ı d û d - i â h - ı e n in im
5
M e le k le r C â c iz o ld u n â liş im d e n
S a n â k â r e tm e d i e y m e h -c e b în im
6
S e n in M ü ş tâ k ın ım d ö n m e m s ö z ü m d e n
F e ’ b illa h ı y e m in im v a r y e m in im
186
M U H A R R E M İY E
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â i lü n F a c û lü n
1
D ilâ g e ld i y in e e y y â m - ı m â te m
B u r û z - i b î- v e fâ d e o lm a h u r r e m
H e m â n h a s r e tle k a n a ğ la r ım d e m â d e m
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il M u h a r r e m
207
B u g ü n o l s e y ih g ü n d ü r k i e y c â n
2
Ş e h îd o l o s u ltâ n - ı ş e h îd â n
B u g ü n e h l- i m u h a b b e t e y le r e f g â n
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il M u h a rr e m
3
B u g ü n d e r d ile d e v r e y le r f e le k le r
B u g ü n h a s r e tle â h e y le r m e le k le r
S iy e h - p û ş o ld u a ş h â b - ı d ile k le r
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il M u h a r r e m
4
H u d â b a c s e y le y ip C ib r il e m in i
H ü s e y n in d e p r e d ir k e n b e ş iğ in i
D ö k ü ld ü h â k e h û n - i n â z e n în i
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il M u h a r r e m
5
Ş a b â h - ı h a ş r e d e k F â tim a a n a
C iğ e r - k ö ş e m d e .y ü b a ş la r f iğ â n e
G ö z ü n d e n k a n la r a k s m d â n e d â n e
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il M u h a r r e m
6
B u a y d a h â k e d ü şd ü m â h -ı e n v e r
H a f îd - i f a h r - i c â le m ib n - i H a y d a r
V ü c û d - i n â z - p e r v e r k a ld ı b î- s e r
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il M u h a r r e m
7
B u g ü n la c n e tle y â d e y le Y e z îd ’ i
H u d â n m d ü ş m a n ı m e l c u n p e lid i
Ş e h îd e tti d ır îğ a o l s a îd i
M u h a r r e m d ir e m â n e y d il M u h a r r e m
1 8 6 /7
p e lîd i: c a n îd i M 2 .
208
8
D ila M ü ş tâ k - v e ş b iz H a y d e r îy iz
V e li r a f z u c e h a le tte n b e r iy iz
c A li ’ n in K a n b e r ’ in in ç â k e r iy iz ,
M u h a r r e m d ir m e d e d e y d il m u h a r r e m
187
F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e 'ilü n ( F a c lü n )
1
H a b b e z â m a tla c - ı e n v â r - ı d iy â r - ı H a r a m e y n
H a r a m e y n o ld u c e m â lin la c in â n - ı d â r e y n
2
N o la r e ş k â v e r - i d â r e y n o la m e v lû d g e h in
K ’ o ld u m e v c û d - i v ü c û d u n la f e z â - y ı k e v n e y n
3
O lm a s a y d ın s e n e ğ e r o lm a z id i m e v c û d â t
K ıld ı le v lâ k ile id r â k c u k û l-i s a k a le y n
4
H ü s n - i p â k in le g ü z e lle n d i g ü lis tâ n - ı c ih â n
B u ld u m f r â c ı n ile a r z u s e m â z iy n e t ü z e y n
5
Ç e ş m - i in k â r a o lu r tîr -i k a z a e y M ü ş tâ k
K a le m o ld u ğ u d e m ş â r ih - i k a b e -k a v s e y n
188
V e z n i: M e f â 'îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
C ih â n d a g e r ç i â z â d o lm u ş u z d â m - 1 m e n â ş ib d e n
V e lild n f â r iğ ’ ü l- b â l o lm a d ık k a y d - ı m a tâ lib d e n
2
N ih â n i b a n a m e y li v a r im iş o i r û h - i m e m d û h u n
N e m a c lû m H a k d a n ö z g e k im s e b ilm e z e m r - i ğ â ib d e n
209
3
R u m û z - i lâ - n i c a m îm â ile te f h im e d e r c â tıâ
c A c e b f e n h a ş ıl e tm iş h â c ib în in ib n - i H â c ib ’ d e n
4
H e m â n â e h l- i c a ş k a c e v a r e d e r s in s if le - p e r v e r s in
D a h i d ö n m e z m is in e y ç a r h ta v r - ı n â - m ü n â s ib d e n
5
N e g e ls e h a y r u ş e r H a k ’ d a n b ilir d ild â d e -i ta k d ir
H e k îm - i d û n h im m e t b a h ş e d e r h ü k m - i k e v â k ib d e n
6
M ü z â y â d a n e ğ e r ç i s â d e d ü ş d ü b u g a z e l M ü ş tâ k
N a z ir e is te r iz b in m a c z e r e tle ta b c - ı ğ â lib d e n
18926
V e z n i: F a c îlâ tü n F a c îlâ tü n F a c ilü n
1
B in m e le k s im a p e r e s tâ r d a v e r a
S e n d e o ls u n b e n d e o lm a z o lm a s ın
B in k a d d - i b â lâ c iv â n - m e h lik â
S e n d e o ls u n b e n d e o lm a z o lm a s ın
2
İ h tiy â r o ld u m e y â k â n - ı c a tâ
P îr - i f â n iy e m u c a y y e n o lm a k r e v â
B ir c a ş â b a n a m ü c e v h e r s a n a
S e n d e o ls u n b e n d e o lm a z o lm a s ın
3
Y ü z m ü c e v h e r h a n ç e r ü z e r r in k e m e r
K a b z a s ı e lm a s : tîğ -i m u c te b e r
B in tü f e n k e n d â z m u c a llim p ü r - h ü n e r
S e n d e o ls u n b e n d e o lm a z o lm a s ın
26
1 8 9 . ş iir . M ’ d e y o k .
210
4
V â h ib ü ’ l- ih s â n h u d â v e n d - i c a tâ
V e r e n e v - s ik k e z e r -i h â liş s a n a
B ir ik i y ü z b in k îs e b e h e r ğ a z â
S e n d e o ls u n b e n d e o lm a z o lm a s ın
5
A h s e n - i a h lâ k ile le y i ü n e h â r
c A b d - i m e m lû k o ld u ç ü n M ü ş tâ k - z â r
B e n d e -i ih s â n - i d il b î- ih tiy â r
S e n d e o ls u n b e n d e o lm a z o lm a s ın
190
V e z n i: M e f u l ü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
D ü ş m e z h a y â l- i z a h r n - ı d ile d iln iş în o la n
K o y m a z z u lm e td e c â ş ık ım m e h - c e b în o la n
2
F ik r e y le is m - i p â k in i in s a fa g e l g ü z e l
H â in o lu r m u n â m - ı ş e r if i e m in o la n
3
K â k ü l m i n e b e lâ - y ı s ır r - ı c â ş ık â n d ır o l
Z iy n e t f e z â - y ı g e r d ır a h - i â te ş in o la n
4
Ç o k ç o k ş ik â y e t e y le m e y â r in d e n e y g ö n ü l
E lb e td e n â z u c ilv e e d e r n â z e n în o la n
5
M ü ş tâ k - ı n e y ile m ü ş te re k z â r ü n â liş iz
E b k e m o lu r m u h e m n e f s â h - u e n in o la n
211
191
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F s c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e l lü n ( F a c lü n )
1
Z â h id â d a lk - ı r iy â y ı b a n a a r z e y le m e s e n
Ö y le in c e e ğ ir ip ş ık d o k u m a k b ilm e m b e n
2
H o d - f u r û ş o lm a b i t in ş â f a g e l e y ş û f î- i h a r
V a r m ıd ır s e n d e a c e b g û ş iş - i z ü h h â d - ı g ü b e n
3
E y g ö n ü l m e y k e d e d e b a ş k a g ü z e l m i s e v d in
Y in e k ü s m ü ş b a n a o l m u g b e ç e b ilm e m k i n e d e n
4
R iş te - i m ih r ü m u h a b b e t ile p â - b e n d o lu r u z
Y o k s a b e n d e y le y e m e z b iz le r i z e n c îr u r e s e n
5
N ic e z â r e tm e y e lim h â n k a h - ı ğ u r b e td e
H â tır a g e ld i b u g ü n â h y in e , h u b b - i v a ta n
6
D e r d im i d ild e n ih â r ı e y le d im a m m a k i n e s û d
R û y - i z e r d im d e n u m â y â n e ş e r - i r e n e ü m ih e n
7
V a r m ı M ü ş tâ k g ib i n â z ik - e d â b ir ş â ir
İ ş te m e y d â n - ı h ü n e r iş te k a le m iş te s u h a n
192
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( f a c lü n )
1
S ö y le A lla h ’ ı s e v e r s e n c â n â
N e r e d e n s a n a o k a d d - ı b â lâ
2
N e g ü z e l k a m e ti tû b â s m s e n
N e g ü z e l s e r v - i m u c a llâ s ın s e n
212
3
S e v e rim A lla h ’ ı e y ın â h lik â
N A k ş - ı z ib e n d e s iy im s u n c - i H u d a
4
N ic e M e c n û n la r a L e y lâ ’ y ım b e n
Y û s u f ’ u m r e ş k - i Z ü le y h â ’ y ım b e n
5
K a ş la r ın ç if te h ilâ lin c a lâ
Y o k s a k a v s e y n ü tîğ - i k a 2 a
6
N e g ü z e l r u h la r ı z îb â s m s e n
N e g ü z e l k ü lb e n - i r a c n â s ın s e n
7
K a ş la r ın c â m i c - i k u d r e td e ş e h â
İ k i n iih r â b ü ik i k ıb le - n ü m â
8
C ü m le c u ş ş â k a m e r a y â y ım b e n
Ç e ş m -i M ü ş tâ k - ı m ü c e llâ y ım b e n
9
H a b b e z â m ü n is - i c u ş ş â k a ş a f â
H a b b e z â m ü ş f ık - i M ü ş tâ k - ı H u d â
10
N e g ü z e l m â h - i d ilâ r â s ın s e n
L e m c a - i n û r - i te c e llâ s in s e n
193
V e z n i: F â c ilâ tü n M e f â i l ü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
A L L A H A L L A H n e m â h -i tâ b â n s ın
A L L A H A L L A H n e şâ h -ı h û b â n sm
1 9 2 /1 0
m âh: m est M , M 2, Ü .
213
A L L A H A L L A H n e m ih r - i e n v e r s in
2
A L L A H A L L A H n e n û r-ı Y ezd ân sm
A L L A H A L L A H n e ta z e d ilb e r s in
3
A L L A H A L L A H n e ş â h - ı r e y h a n s ın
4
A L L A H A L L A H n e h u d e y - i a h m e r s in
L e v h a ş e /lla h n e ç e ş m - i m e s tâ n s m
5
S a n a M ü ş tâ k - v e ş c ih â n M ü ş tâ k
B â r e k e ’ llâ h n e m û n is - i c â n s ın
194
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü n M e f û lü M e f â c îlü n
1
A ş k ın la b e n i c â n â d îv â n e e d e n s e n s in
C â m - ı m e y - i v a h d e tle m e s tâ n e e d e n s e n s in
2
İ ş r e tg e h in o lm u ş tu r g e l m e y k e d e - i c a ş k a
D il h a n e s in e y d ilb e r m e y h â n e e d e n s e n s in
3
B u k ü lb e - i a h z â n ım y a p s a n n ’ o la s u ltâ n ım
K â ş â n e - i m a c m û r u v îr â n e e d e n s e n s in
4
S e v d â - y ı m u h a b b e tle r ü s v â - y ı c ih â n o ld u m
M e c n û n g ib i d ille r d e e f s â n e e d e n s e n s in
5
M ü ş tâ k - ı C e m â lim b e n d e v r e y le r im â f â k ı
S a h r â - y ı ta h a y y ü r d e b îg â n e e d e n s e n s in
214
195
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
F â ş e y le d im e s r a r ım ı â h e y le d iğ im d e n
C a n a n ım a h a s r e tle n ig â h e y le d iğ im d e n
2
 s û d e - d il m a c s iy y e t- i ş ir k - i r iy â y ım
D e r g â h - ı h â r â b â tı p e n â h e y le d iğ im d e n
3
M ih r ü m e h o lu p k e v k e b - i b a h tım g ib i ta r îk
A h ım la s e m a v â tı s iy â h e y le d iğ im d e n
4
K ıld ın b e n i a v â r e -i s a h r â - y ı ın e lâ m e t
E y d il s e n i b e n r e h b e r - i r â h e y le d iğ im d e n
5
M ü ş tâ k e d e m e m te v b e - i b e y h û d e ta h a y y ü l
H e r la h z a d a b ir tâ z e g ü n â h e y le d iğ im d e n
196
V e z n i: M e f u l ü M e f â c îlü M e f â c îlü F e c û lü n
1
V e r b a d e e y â s â k î b ir a z d e f i ğ a m o ls u n
N e y z e n n e y - i h e m d e m le k i d e m ü z r e d e m o ls u n
2
3
Ç a r h - ı f e le ğ in m ih n e t ü â lâ m ı tü k e n m e z
B â r i ğ a m - ı d ilb e r b â iş i b ir ğ o n c a - f e m o ls u n
Z â h id le r e b a h ş e y le m iş iz z e v k - i r iy â y ı
B iz d e m g ö r e lim d e m - b e d e m a n la r v e r e m o ls u n
4
M a h m û r - ı m e y - i m e y k e d e - i r û z - i e le s tiz
Y â R a b b iz i d a h i e y le y e n in c ö m r ü k e m o ls u n
215
5
M ü ş tâ k - s u h a n v e r ş e h - i ik lîm - i s a f a d ır
D e s tin d e a m fi ş u b h u m e s â c â m - ı c e m o ls u n
197
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M .e f â c îlü F â ° îlü n
1
E y ş û h - i g o n c a - le b n e " a c e b p ü r - f ite n m is in
B u g ü lş e n iç r e g ü lb ü n - i n e v - y a s e m e n m is in
2
H û n - ı c iğ e r le h a n ç e r in i s îrâ b e d e n
C e llâ d - ı b î- e n â m n e y a m a n d e s te - z e n m is in
3
C is m im te b - i f ir a k ile z e r d o ld u z e r - ş ıf a t
T â r â c - ı n a k d - ı c a n ım e d e n s îm te n m is in
4
D ü ş d ü m h a v â - y ı z ü lf -i s iy a h ın la z u lm e te
Z â lim b u z u lm u b ö y le e d e n s ö y le s e n m is in
5
V a c d in e s a b it o lm a d ı ç ü n o l ş îr în d e h e n
M ü ş tâ k n e d e n b u c e v r ü m ih e n k û h k e n m is in
198
V e z n i: F â c ilâ tiin F â 'ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
H a k b u y u r m u ş d u r b e n im n û r - i s e m â v â t u z e m în
M a c n îd e m ü s ta ğ r a k -ı n û r - i H a k k ız h a k k ’ e l- y a k în
2
İ ş te b u d u r s e v d iğ im A lla h h â z ır d e d iğ im
İ ş te b u d u r " k u l h u v a lla h u a h a d " e y m e h - c e b în
3
İ ş te b u d u r " n a h n u a k r a b u " s ır r - ı r e m z - i e y n e m â
S ö y le y e n M a n ş û r ’ d a n h a s b i E n e ’ l- H a k k e ’ l- y a k în
216
4
Ş e n s in o l â y în e - i R a h m a n k i s ır r ın d ır r a h im
S e n d e b ir â n g ö r d ü m â n d a a n ı b u ld u m d il- n iş în
5
D ü ş d ü g ö r d ü m b ir b ü r ü n c e k g ö m le ğ im v a r n û r d a n
A lm ış ım o l g ö m le ğ im iç r e g ü z e l b ir n â z e n în
6
Ş û r e ta r û h - i m ü c e s s e m s îre tâ c is m - i la tif
D e m b e - d e m H a k h û d e y ip in le r ç ü n â y e y le r e n in
7
B a ş e ğ ip g û ş in a d e d im s e n k im in m a h b â b u s u n
Ş â d o lu p g ü ld ü d e d i M ü ş tâ k ’ a m ü ş tâ k a m y a k în
199
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â i lü n
1
D ır îğ â a y r ı d ü ş d ü m ş im d i s u ltâ n ım e f e n d im d e n
E n îs im m û n is im r û h - i r e v â n ım d ilp e s e n d im d e n
2
G ö n ü l ç â k - i g ir îb â n ım g ib i ç â k o lm a s ı y e k d ir
P e r îş â n o lm a s a y d ı ç e n g e l- i z ü lf - i k e m e n d im d e n
3
N e d ir s e r k e ş liğ in e y tû s e n - i ç a r h - i c e f â - p îş e
B e n i b ig â n e e ttin a r z g â h - ı ş e h le v e n d im d e n
4
V iş â l- ı c e n n e t- i d îd â r d a n d û r o ld u m  d e m - v e ş
B u f ir k a tla r b a n a m ü s te v li o ld u k e n d i k e n d im d e n
5
N o le b ü lb ü l g ib i â h u f iğ â n e y le r s e m e y M ü ş tâ k
F e le k a y ır d ı h a s re tle b e n i s e r v - b ü le n d im d e n
217
200
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
Ş u c le - i c e v v â le - i d ild ir m u r a d ım c a m d a n
H û n - ı d a ğ - ı s in e d ir k a ş d ım m e y - i g ü l- f â m d a n
2
K û ş e - i v a h d e tte h e m d e m d ir b a n a b in tü ’ l- c in e b
İ s te m e m c â in - ı m u h a b b e t m a d e r - i e y y a m d a n
3
c  ık - ı k ü s ta h a k â f id ir k e r e m - i d ü ş n â m - ı te lh
B e h r e - i c e r r a r c e v â b -ı tü n d d ü r İ b r a m d a n
4
L e ş k e r- i h a tt- ı s iy a h ın n â g e h â n k ıld ı h ü c û m
O ld u b ir n e v - f itn e - i c u z m â h ü v e y d â Ş a m ’ d a n
5
O lm u ş u m h a y r â n - ı s e r - g e r d â n - ı ta ş d îM h u m a r
H iç b a k iy y e y o k m u e y s â k î ş a r â b -ı ş â m d a n
6
M ü m k ü n o lm a z ta y y - ı ş a h r â - y ı m e lâ m e t h e m ç ü K a y s
O lm a d a n â z â d e s e r z e n c îr -i te n g ü n â m d a n
7
E y le m e z d ik k im s e d e n M ü ş tâ k m e ’ m û l- i v e f â
E h l- i d ü n y â y ı s u â l e ts in d il- i n â - k â m d a n
201
V e z n i: F â c ilâ 1 ü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
B e z m - i y a ş lın d a n g ö n ü l b ir la h z a m e h c û r o lm a s ın
G ö r d ü ğ ü n d e n d û r o lu p b ir k im s e m e n f u r o lm a s ın
2
c A n d e lîb in e tm e s in g ü l- h â r - ı p â m a l s ite m
Ç e n d r û z e d e v le t- i h ü s n ile m a ğ r û r o lm a s ın
218
3
G o n c a - v e ş le b -b e s te o l p e r v a n e d e n ö ğ r e n e d e b
B ü lb ü l- â s a r â z - ı c a ş k ın h a lk a m e ş h u r o lm a s ın
4
H a ş m - i s e n g e n d â z a h e r b ir p â r e s i b ir tîğ o lu r
O l z a m a n k im k a lb im iz â y in e r n e k s û r o lm a s ın
5
Ş a b r e y le b ir g ü n o lu r M ü ş tâ k v a k t- ı m e r h a m e t
D e r g e h - i d ild â r d a n c â ş ık h e m â n d û r o lm a s ın
202
V e z n i: M e f u l ü F â c îlâ tü M e f â c îlü F â l lü n
1
E td im h a m îd e - i k a d d im i b â r ş e k îb d e n
O ld u m e s îr- i v a c d e - i c â ş ık f irîb d e n
2
E tm e z o ş û h k im s e y e b ir z e r r e c e v e f â
 s û d e h â tır ız h e le f ik r - i r a k îb d e n
3
Ç o k d u r m e d â r i te s liy e - i m ü ş f ik â n e n in
S ır r e tm e d e r d in e y d il- i ş e y d â ta b îb d e n
4
E tm e z k a b û l- i p e n d - i d il- i s a h t- ı tıy n e tâ n
M ü m k ü n m ü ta ş a z a h r n e r e tîğ - ı h a tîb d e n
5
M ü ş tâ k b u n a z m - ı d ilk e ş e ş â y â n d e ğ il m id ir
O ls a m n a z îr e -c û y c e n â b - 1 H a s îb d e n
2 0 2 /1
ş e k îb d e n : ş e k îb in d e n ./F ir ib d e n : F irîb in d e n M 2 .
219
203
M e f u lü M e f â c î l ü M e f â c îlü F e c û lü n
1
Ş e r m e n d e y im ü m m îd - i v iş â l e y le d iğ im d e n
A z e r d e d ilim f ik r - i m u h a l e y le d iğ im d e n
G itd ik ç e g ü z e İ le n m e d e d ir r e n g - i h a y â lim
2
E v ş â f - ı le b in z îb - i m a k â l e y le d iğ im d e n
H e r la h z a f ü z û n o lm a d a d ır â te ş - i c a ş k ım
3
R u h s a tın ı p e y v e s te h a y â l e y le d iğ im d e n
4
K a ld ım ç û ş a d e f - i s â h il- i n is y â n d a te n h â
K e s b - i g ü h e r - i f a z l ü k e m â l e y le d iğ im d e n
5
L e b te ş n e - i c â m - ı m e y - i m a k ş û d o lu p â h ir
M ü ş tâ k s ö z ü m â b - 1 z ü lâ l e y le d iğ im d e n
204
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â ° ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
E y ş a b â ç e k e lin o l k â k ü l- i a n b e r - s â d a n
S a k ın â h - i ş e r e r â lu d - i d il- i ş e y d â d a n
2
E r m e z o l z ü lf - i s iy e h - f â m a d ilâ d e s t- i h a y â l
D e s t- i ü m m îd im k e s s e n d a h i o l s e v d â d a n
3
O ld u ç ü n ş u c le - i c e v v â le h e m â n c â m - ı ş a r â b
B û s e - ç în o la lı la c l- i le b -i r û h e f z â d a n
2 0 4 /1
M l ’ d e " â h - i" k e lim e s i y o k .
2 0 4 /1
S a k ıtı â h - ı ş e r e r â lu d - i d il- i ş e y d â d a n : M , M İ , M 2 , Ü . S a k ın o ş e r v
o lu r d il- i ş e y d â d a n . M a tb u c d iv a n .
220
O lm a z im k â n - ı k ü ş â y iş b a n a b e z m - i m e y d e n
4
D a h i e f z û n te r o lu r d e r d - i s e r im ş a h b â d a n
5
E l ç e k ib r iş te - i te d b îr ü e m e ld e n M ü ş tâ k
O ld u k â s û d e h e le k e ş m e k e ş d ü n y â d a n .
205
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
İ h tir â z e ts e d e d il h a n ç e r e - i s e r - tiz in d e n
Y o k tu r im k â n r e h â ğ a m z e - i h û n - r îz in d e n
2
O ld u b ilb ü l g ib i p ü r ş e v k , d il- i d îv â n e
M e v s im tâ z e b a h â r h a tt- ı n e v - h îz in d e n
3
H a y f k im e tm e d i c â n â n e e ş e r g e r ç i d ilâ
O ld u â z e r d e c ih â n n â le - i ş e b h îz in d e n
4
N e s in e ş if te s in p îr e z e n - i d ü n y â n ın
Y o k s a ş e r m e n d e m is in tu h f e - i n â ç iz in d e n
5
O ld u p â m â l te n im s â y e -ş ıfa t ta h in d e
E y ş e h - i n â z s e n in ş a d m e - i ş e b d îz in d e n
6
B îm - i ü m m îd ile M ü ş tâ k e d ip n îm - i h a y a t
D â d o l ğ a m z e - i ş û h - ı s ite m - â m iz in d e n
206
V e z n i: M e f û l ü M e f â l l ü M e f â 'llü F a c û lü n
1
O l d e n lü u s a n d ım k e s l- i tû l- i e m e ld e n
H a v f e y le m e z e m h a n ç e r - i c e llâ d - ı e c e ld e n
221
S a c y e t e r e s in m e c lis - i e r b â b - ı f e n â y a
2
B ir g ü n b o z u lu r b e z m b u f ır ş a t g id e r e ld e n
M a c m û r o la m a z s ın b u h a r â b a td a tâ k im
3
B ü n y â d - ı e m e l o b u a y a b e r b â d te m e ld e n
4
M ü s ta ğ r a k - ı b a h r -ı m e y -ı c a ş k e y le İ lâ h î
L u tf u n la h a lâ ş e y le b e n i c â m - ı k e s e ld e n
5
O lm a z n ig e h - e n d â z h a r â b â t- ı c ih â n a
O l r in d k i s e ım e s t o la ş a h b â - y i e z e ld e n
6
O ld u m d ü n ü g ü n m e s t- i m ü d â m m e y - i g a f le t
E f s û s k i b î- b e h r e k a h p h ü s n - i c a m e ld e n
7
H ü s n - i n a z a r ı o lm a s a g e r p îr - i m u ğ a n ın
M ü ş tâ k g ö n ü l g e ç m iş id i n a z m - ı g a z e ld e n
207
V e z in : F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
Ç e k m e d i r â s ım -i c a ş k d e s tin i d â m â n ım d a n
B â r i s e n ç e k e lin e y c a k l g ir îb â n ım d a n
2
Ç â k ç â k o ls a d a b in c e v r ile o lm a z b îr û n
G e n c - i d ir în e - i c a ş k m d il- i v ir â n ım d a n
3
H a y f k im e y le m e d i h a z r e t- i c â n â n a e ş e r
O ld u â z e r d e c ih â n n â liş ü e f ğ â m m d a n
4
O ld u h û y k e r d e h a c â le tle s ih â b - i N is a n
D e m - b e - d e m ğ ıb ta - i ç e ş m - i g ü h e r - e f ş â n ım d a n
222
'
S e n d e e y ç e r h - i s ite m - p îş e y a n a r s ın n â r e
5
B ir g ü n e lb e tte ş ir â r- ı d il- i s û z â n ım d a n
O lm a te k r a r a m a n te fr ik a - s â z - ı d il u c â n
6
A ç m a M ü ş tâ k s u h a n h â l- i p e r îş â n ım d a n
208
V e z n i: M e f u lü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
1
M ü k e r r e m o lu r u z o l s a n e m in n îm n ig e h in d e n
E b k e m o lu r u z s ü r m e - i ç e ş m - i s iy e h in d e n
2
M e y i e y le y e m e m e f s e r - i ş â h â n - ı c ih â n a
D ö n m e m o ş e h ir b a ş ı iç ü n k e c k ü le h in d e n
3
Ş a f ş a f ç e k ilir k û y m a c u ş ş â k ı h e m îş e
H â li b u la m a m m e s n e d -i p â k in s ip e h in d e n
4
B u d id e - i g ir y â n ım a o l ş e m s - i c ih â n - g îr
B ir z e r r e k e r e m e ts e n ’ o la h â k - ı r e h in d e n
5
M ü ş tâ k g ib i R â m iz d a h i ü f tâ d e s i o lm u ş
B ir k e r r e g ü z e r e tm e ile b â r g e h in d e n
209
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
2 0 7 /5
O ls a c a ş k ile b îr û n s în e - i ş a d - ç â k im d e n
S a k f - ı g e r d û n tu tu ş u r â h - ı ş e r e r n â k im d e n
y a n a r s ın n â te M
M İ, M 2 , Ü .
: y a n a n u p â te ş in e M a tb u D iv â n , , Y a n a r s ın â te ş e
223
Ş e r e r - i k e m te r e d e r c â le m i g â h î s û z â n
2
E y f e le k e y le h a z e r ş u c le - i h â ş â k im d e n
N û r - i c a ş k m la e d e ld e n b e r i d il k e s b - i f ü r û ğ
3
R û ş e n â o ld u c ih â n p e r te v - i id r â k im d e n
4
D â m e n - i p â k in e e f s û s k i ç e ş m im s ü r e m e m
K o r k a r ım k i o la te r d îd e - i n e m - n â k im d e n
5
O ls a â h û - y ı m e iâ m in n e k a d a r ç a p ü k ü c e s t
K a ç a m a z d e s t- i k e m e n d d il- i ç â lâ k im d e n
6
Ç ık s a d a â y in e d e n m ih r - i c e m â li M ü ş tâ k
Ç ık a m a z le v h a - i m a h f û z d il- i p â k im d e n
210
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
N e k a d a r c e v r u s ite m g ö r s e d e d e r b â m n d a n
Y in e d il k a t c - ı ü tn îd e y le m e z ih s a n ın d a n
2
B a ş la r ın ş e v k ile to p e ts e C a c e m i c u ş ş â k
M ih r -i s e r- g e ş te ik e n ş a d m e - i c e v g â n if id a n
3
O ld u e n d a h te - i k û ş e - i n is y â n f e le k
c A k d - ı p e r v în r e v â c d ır d e n d â n ın d a n
4
T îğ - i ğ a m z e n ş a n e m â e y le m e â lû d e - i h û n
K e s e m e z tîğ - i e c e l d e s tim i d â m â m n d a n
5
H a c e le t le h ç e - i g ü f ta r ın e d ip g o n c a y ı lâ l
G ü l g ib i lâ le k ız a r d ı le b - i h a n d â n ın d a n
224
'
6
Ç ü n h e z â r h a s r e t ile e tm e d im n â le v ü z â r
D ü r o la ld a n b e r i g ü l g e ş t- i g ü lis ta n ın d a n
7
H îç c â n â n e e ş e r e tm e d i M ü ş tâ k n e s û d
O ld u b îz â r - ı c ih a n n â le v ü e f ğ â n ın d a n
211
V e z n i: M e f û lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
2
O lm u ş y in e o ğ a m z e - i c e llâ d d e r - k e m în
M ü m k ü n m ü d ü r r u h m d a n o la d îd e b û s e - ç în
O ld u k ç a d il n iy â z - ı ta z a llu m la d â d - h â h
E y le r f ü z û n te ğ â f ü lü n o l ş û h - i n â z e n în
3
K ılm a z k a r â r n â le v ü z â r ile m ü r ğ - i c â n
B îm â r a g e r ç i b â d i-i â r a m d ır e n în
4
S e y l-i ş a r â b h â n e - i c a k lım e d ip h a r â b
B ü n y â d - ı ‘ a ş k ım o lm a d a m ü s ta h k e m ü r a ş în
5
H â k - i d e r in d e h a y li z a m â n p â y r n â l o lu p
O ld u m b u g ü n n ig â h - ı c in â y â ta h e m - k a r în
6
M ü ş tâ k - v â r h a m d u ş e n â e y le rim m ü d â m
E ş c â n m o ld u ş i c r - i h a y â li s ıf a t m e tîn
212
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
B e h r e y â b e y le m e d in p e r te v - i d îd â r ın d a n
B â r i ta r d e tm e b e y im s â y e - i d îv â r ın d a n
225
2
D îd e d e n o ld u d e h â n ın g ib i â le m d e n ih â n
Ş e r m e d ip â b - ı b a k â le z z e t- i g ü f tâ n n d a n
S û - b e - s û s in e ; d ö g e r s e n g ile ş a h r â la r d a
3
C û y la r ş ifte d ir ş îv e - i r e f tâ r ın d a n
4
D e d in a ğ y a r ile m e y iç m e d im a m m a İ d n e s û d
R e n g - i ik r a r n ü m â y â n o lu r in k â r ın d a n
5
K û y - ı c â n â n d a n e td i b e n i g itd ik ç e b a îd
G e ç d im e y b a h t- ı s iy e h k e v k e b - i id b â r ıiid a n
6
N e k a d a r z ü lıd ile m e ş h û r o la s ın e y M ü ş tâ k
S û z iş - i c a ş k n ü m â y â n o lu r â ş â r ın d a n
213
V e z n i: M e f u lü F â c ilâ tü M e f â c îlü F â c ilü n
1
Z â h id r iy â - y ı b â r id - i n â - s â z k â r d a n
K u r tu lm a d ın b e lâ - y ı ğ a m -ı r ü z g â r ın d a n
2
O lm a z k ü ş â d e g ü lle r i b â ğ - ı te n e z z ü h d e n
h â r n û ş o ld u b ü lb ü lü e v v e l b a h â r d a n
3
H e r g ü n b ir â f itâ b a d ü ş e r z e r r e - v e ş g ö n ü l
F e r y â d - ı ız tırâ b d il- i b î- k a r â r d a n
4
A h e y le d ik ç e ç e h r e - i ç a r h - ı k e b û d - f â m
O lu r s iy â h d û d - i d il p ü r ş ira r d a n
5
M ü ş tâ k v â r h ü s n - i c ih â n i m ü r a s s a c e t
D ü ş m ü ş e g e r ç i g e v h e r - i n a z m “ İ tib â r d a n
226
214
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
G ü lb ü n - i ü f tâ d e - i h a c e le t k a d d - i m ü m tâ z ın d a n
S e r ü p â d ır g ü l- i h a y r e t r e v iş - i n â z ın d a n
2
K a ld ıla r b a ğ d a n e r g is le b e n e f ş e h a y ta n
S e r n ig û n d îd e b e - s e r ç e ş m - i f ü s û n - s â z ın d a n
3
H e r ta h a y y ü ld e o lu r z e v k - i d iğ e r o l ş a n e m in
V a c d e - i v u s la tı h o ş d u r b a n a in c â z ın d a n
4
E y le s e tn h e r n e k a d a r z â r - ı d e r û n u m p in h â n
O lu r e f s û s c a y â n ğ a m z e - i ğ a m m â z m d a n
5
H â r u h â ş â k ı b u b a ğ ın o lu r â h ır s û z â n
c A n d e lîb in ş e r e r - i ş u c le - i â v â z ın d a n
6
E y le m e m d û r s ite m k â r d a n ü m m îd - i ş a f â
B e llid ir s â l- n îk û f â l s e r - â ğ â z ın d a n
7
O k a d a r s a n a o ş e h n â z e d e r m i M ü ş tâ k
S e n i c a d d e tm e s e c u ş ş â k - ı s e r - e fr â z m d a n
215
V e z n i: M e f û l ü f â c ilâ tü M e f â c ilü F e c û lü n ( F a c lü n )
1
K a lm a z ç ü z e r r e c â ş ık a tâ b ız tır â b d a n
c A r z e y le y in c e m ih r - i c e m â lin n ik â b d a n
2
Y â d e y le d ik ç e h a y r e le n ir d îd e - i h a y â l
E f z û n d u r u r f ü r û ğ - i r u h in â f tâ b d a n
2 1 5 /2
Y â d e y le d ik ç e : e ttik ç e y â d M , M 1 / y â d e ttik ç e Ü
h a b e r le n ir M 2 .
227
II. h a y r e le n ir :
H â k - i d e r in d e , v a r n ic e ü f tâ d e k u lla rın
3
D e m u r m a s m n e s im o k a d a r in tis â b d a n
4
R e f ’ - i n ik â b e ts e d e c â n â n e e y g ö n ü l
E f s û s k im y in e b a k a m a m p îc ü tâ b d a n
5
B ir g ü n o lu r h e r â y in e b â b - i ü m îd - f e th
D ü r o lm a e y d il o l b â b - ı s a a d e t- m e ’ â b d a n
6
M ü ş tâ k e ğ e r v e r ir s e d e r u h s a t o ş â h - ı h ü s n
Y o k b e n d e c a r z - ı h â le c e s â r e t h ic â b d a n
216
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c îlâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
1
O lm a h e r ç e n t c e f â e ts e d e e y d il m a h z û n
B ir g ü n o l ş â h - i c a d â le t e d e r e lb e t m e m n û n
2
K a ld ı ç e ş m im g ö r ic e k n u s h a - i h a ttın h a y r â n
B u k itâ p h â n e d e ç o k g ö r m ü ş id i g e r ç i f ü n û n
3
G a m z e - i n â z a ta h a m m ü l n ic e k ıls ın d il- i z â r
P e n ç e - i ç e ş m i g a z a lin d e n o lu r s îr z e b û n
4
c A ş k ın o lm a z s ite n i ü c e v r ile z a il d ild e n
O lm a z â y in e - ş ik e s t o ls a d a tim s â l b îrû n
5
2 1 5 /4
N ic e o ls u n m ü te h a m m il d il- i ş û r id e - i z â r
C e z b e - i c a ş k A r is to ’ la r ı e y le r m e c n û n
cân ân a: cân ân M İ.
2 1 5 /5
f e th : f e th o lu r M .
2 1 5 /5
D û r o lm a e y d il o b a b - i s a â d e t- m e â b d a n M D û r o lm a e y d il d e r d e v le t- i m e â b d a n . M a tb u d iv a n .
228
Ş e h r im iz d e d o lu ş a r r â f - ı g ü h e r e y M ü ş tâ k
6
C ü m le c a r r â f ş in â s e n d e - i d ü r r - i m e k n û n
217
V e z n i: M e f â c ilü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
C ih a n d a s a c y u h e v e s le o lu r h ü n e r a s a n
V e lî b u lu n m a z o s a h ild e g e v h e r- i c ir f â n
2
E ğ e r h a z în e - i c ir f â n ı b u lm a k is te r s e n
T ıh s m ı e jd e r -i n e f s i h e lâ k d ır e y c â n
3
E ğ e r s o r a r s a n o e jd e r n ic e o lu r m a k h û r
B u d u r C ilâ c ı u la ş b ir m ü r e b b î ş e y h e h e m â n
4
F ü s û n ile iç ir e s a n a ş e r b e t- i e s m â
U m â r o lu r k a f e s - i te n d e m ü r ğ - i h o ş e lh â n
5
N e f e s le v â s ıl o lu rs u n o g e n c - i m a c n a y a
E d e r c e m â lin e M ü ş tâ k H a z r e t- i c â n â n
218
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
Ş u c le b u ld u k ta k e m â lin e d e r â ğ â z - ı s ü k û n
A te ş -i c a ş k ı d ilim o lm a d a g itd ik ç e f ü z û n
2
B a h ş e d ip k â k ü l- i h a m d e r - h a m - ı ç e v g â n ın a s e r
O ld u m ü f tâ d e - i s e r k e ş te -i v â d i- i c ü n û n
3
T â - h a y â l- i g ü l- r u y u n e d e li d ild e m a k â rn
D e m - b e - d e m a k m a d a d ır c û y - i s iriş k im g ü lg û n
229
4
H â lle r ş u c le - i r u h s â r ın ile y a n d ık ç a
N â r - ı h a s r e tle b a n a h a ş ıl o lu r d â ğ - ı d e r û n
5
K û h ~ u s a h r a d a g e z ip M û s â m e n e ş e y M ü ş tâ k
T â k i b u ld u m r e h - i c â n â n e d e b ir r â h n ü m ü n
219
V e z n i: M e F û lü M e f â l l ü M e f â c îlü F a c û lü n
D e s t e r m e z ik e n z ü lf ü n e tû l- i e m e lim d e n
1
G itm e z y in e s e r -r iş te -i ü m m îd e lim d e n
c A ş k ım d a b e n im h ü s n ı g ib i p â k ik e n o ş û h
2
D â m a n ın ı b ilm e m n e ç e k e r b ö y le e lim d e n
3
P e r ç in e d e r e td ik ç e n a z a r ç e h r e s in o l m â h
 z e r d e m i â y â n ig e h - i b î- m a h a lim d e n
4
B e y h û d e ş ik â y e t e d e m e m b a h t-1 s iy e h d e n
O lm u ş d u r o d a tîr e - ğ u b â r k e s e lim d e n
5
M ü ş tâ k e d e r s e m n e k a d a r k e tm -i m u h a b b e t
H e p z â h ir o lu r d ild e k i s û z iş g a z e lin d e n
2 2 0 27
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
D il p e r iş â n s ite m - i tu r r e - i ta r ta r ın d a n
Ç e ş m g ir y â n e le m - i h a s r e t- i r u h s â r ın d a n
2 1 9 /2
h ü s n ı: h ü s n M 1 / h ü s n -i g ir y â n M 2 .
2 1 9 /5
h e p : y in e h e p M ,
27
2 2 0 . ş iir M ’ d e y o k .
230
2
S a h n - i g ü lş e n d e g ö r ü p k a m e tin i s e r v - i r e v â n
K a ld ı h a y r e td e h e m în ş îv e - i r e f tâ r ın d a n
3
E td i b ir g ö r m e k ile c â n u d ilim b e n d - i b e lâ
D â d o l ç e ş m - i s ih ir - s â z - ı f ü s u n k â r ın d a n
4
O ls a h û b â n - ı c ih â n h ü s n ile m â h - i tâ b â n
H iç g ö r ü n m e z g ö z ü m e p e r te v - i d îd â r ın d a n
5
E tm e d i h a z r e t- i c â n â n a e ş e r e y M ü ş tâ k
O ld u s û z â n - ı c ih â n â h - ı ş e r e r b â r ın d a n
221
V e z n i: M e f â c ilü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
c A c e b d e ğ il d e m - i h a ttın d a e ş k im o ls a r e v â n
E d e r b a h â r d a e lb e td e c û y la r tu ğ y â n
2
N e m ü m k ü n o ls u n e s îr â n b e n d - i c a ş k ı h a lâ s
E ğ e r ç i e y le d i â z â d e h a t ile f e r m â n
3
E s îr - i b e n d - i c ü n û n o ld u b ir n ig e h d e g ö n ü l
N e d ir o ş â h d a â y â b u r ü tb e c e z e b ü â n
4
M ü y e s s e r o lm a d ı b ir k e r r e p â y - b û s - ı n iy a z
D e r in d e h â k - i r e h o ld u m e g e r ç i b u n c a z a m â n
5
E ğ e r m u k a n ta r a - i h a k ik a t o lm a s a b il
M e c â z s a r f o lu r e lb e td e b â iş - i h ü s r â n
6
O lu r h a k â y ık - ı e ş y â y a m a h r e m e y M ü ş tâ k
K im e ts e k u d r e t- i n a k k â ş ı n a k ış d a s e y r â n
231
222
V e z n i: M e f â c i.lü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
V ü c û d u m e ts e d e m a h c û b b e n i v is a lin d e n
H e le c ü d â d e ğ ilim b ir n e f e s h a y â lin d e n
2
D il- i f ü tâ d e n ih e y b â d k û y - i d ilb e r d e
T e f a h h u s ile v a r ıp h â l- i p ü r - m e lâ lin d e n
O lu n c a b a h s - i f e m in o ld u z u lm e t iç r e n ih â n
3
Z ü lâ l- i â b - ı h a y â t ş e r b e t- i m a k â lin d e n
4
Ş ik â y e t e ts e d e s û z iş le c â ş ık â n - ı C e m â l
E d e r z u h û r - i te ş e k k ü r ü n e m e a lin d e n
5
G ü v e n m e d e v le t- i d ü n y â y a e l- h a z a r M ü ş tâ k
M ü k e d d e r o lm a y a s ın tâ g a m - ı z e v â lin d e n
223
V e z n i: M e f â c ilü n F e c ilâ tü n M e f â c ilü n F e c û lü n
1
C ih â n g a b o lg a lı h û r ş id - i ta F a tın r a h ş â n
S itâ r e n in u ta n u p b o ld u h û b la r p in h â n
i
2
Ö z id e ta p m a y u p h â s iy y e t le b in k ö r g iç
A s û d e u tg a n u p â b - ı h a y â t b o ld ı n ih â n
3
D e h â n te n in g a k ö p ö y k ü n ü rd i ğ o n c â - i g ü l
Ç ü ç ü k k e lâ m ın ı k ö r g e n d e le b in y a p tı d e h â n
4
C ih a n g a tü ş d i s e r â p â y f itn e v ü â ş û b
S ite m k e itk e li â ğ â z o l â f e t- i d e v r â n
232
5
S o n u n c i ° â ş ık a c a n a n ite k iltif a t k ilü r
K ö n ü lk e y a h ş i k ilü r h e r n e k ıls a y a h ş i y a m a n
6
T e te b b u 0 e ts e N e v â y îg a ta n in im e s M ü ş tâ k
B o lu r N e v â y îg a p îr ü h e z â r- v â r m ü r g â n 2 3
224
V e z n i: M e f ’ ü lü F â c ilâ tü M e f â c ilü F â c ilü n
1
B in tü T - in e b in e k e s m e z a y a ğ ın p iy â le d e n
B e n z e r o m â h e k im ç ık a m a z h ış n - ı h â le d e n
2
M ü n ’ im C a c e b m i u m s a k e r e m h â k s â r d a n
 b is te m e z m i ç e ş m e - i h û r ş id jâ le d e n
3
O l d e n lü ş ık d ı p is te r - i g ü lb e r k s in e d e
G ü l s u y u g ib i g e ç tim o g ü l p e n b e v â le d e n
4
Y a cn i b e n i o ğ o n c a -d e h e n ç ü n h e z â r m e s t
D e m -b e s te k ıld ı z e m z e n m - i â h u n â le d e n
5
D â ğ ü s tü b â ğ o la lı L e y lâ - y ı ta b c ım a
U y m u ş c ü n û n a s ü r m e ç e k e r d â ğ - ı lâ le d e n
6
M ü ş tâ k v â r n a z ir e u m a r tû tî- i h a y â l
S ü k k e r - n is â r- ı y ü m n i- i ş îr în m a k â le d e n
28
Y a k a n d a k i ş iir , Ç a ğ a ta y le h ç e s i v e . A z e r î ş iv e s in in ö z e llik le r in i ta
ş ım a k la b ir lik te , 1 5 . Y ü z y ıl Ç a ğ a ta y ş a ir i, A li Ş îr N e y â î ’ n in b ir
ş iir in e n a z ir e d ir .
2 2 4 /2
u m s a k e te m : e ts e ta le b k e r e m M .
233
225
V e z n i: F â c iJ â tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
Ş e v k ile p e r v â n e - i ş e m - i h ü d â d ır Ş e y h H ü s e y n
1
B ü lb ü l- i m e s tâ n e - i ş îrîn n e v a d ır Ş e y h H ü s e y n
H a z r e t- i M a n s û r ’ a h e m - n â m e y le m iş R a b b ü ’ l- e n â m
2
H a k ile h a k s ö y le y ip H a k â ş in â d ır Ş e y h H ü s e y n
3
S ır r ın a m a h r e m d e ğ il h e r b î- b a ş a r b î- g â n e le r
c  ş ık a â y in e - i M e v lâ - n ü m â d ır Ş e y h H ü s e y n
4
K a d d e s e ’ llâ h u T a ’ â lâ s ir r e h u c ir f â n a
Ş â h b â z - ı ş â h e v r e n g - i c a la d ır Ş e y h H ü s e y n
5
Y a 'n i ş â h e n ş â h - ı m a c n a H a z r e t- i ‘ A b d u ’ l- C e lîl
S ö y le m iş ş e v k ile ş e h b â z - ı b e k a d ır Ş e y h H ü s e y n
6
C is m ile f e v t o lm u ş a m m a r û h ile b u lm u ş h a y a t
C e z b e -i R a h m a n ile m e s t- i lik a d ır Ş e y h H ü s e y n
7
K u v v e t- i r u h u c a ş k d ır s ö y le r d e m - â d e m c a ş k c a ş k
M ü r ş id - i m ü ş k ü l- g ü ş â ç â r e - r e s â d ır Ş e y h H ü s e y n
8
 ş in â y a â ş in â b ig â n e y e b ig â n e d ir
H e m - d e m - i h e m r â z M ü ş tâ k - ı H u d â d ır Ş e y h H ü s e y n
29
B ilg i iç in b k z . M . K e m a l G ü n d o ğ d u , A z m i G ü n d o ğ d u , Ş e m s - i B itlis i,
A nk. 1992.
234
226
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â ll ü n M e f â 'îlü n M e f â c îlü n
1
2
N e g a m e y d il o lu r s a o l m e h c a y y â r - ı ç â r - e b r û
Y ık ılm ış m e s c id in m ih r a b ı k a lır b ir m e s e ld ir b u
D e ğ il h a tt- ı s iy e h - m ü ş k in te n k a d a r g ö r ü n e n y ü z d e
V e r â - y ı p e r d e y e m a h r e m o la n g ö z le r g ö r ü r y â h û
3 .
D e m e m o l m â h r û y ı r û - b e r û h ü s n ü n d e tü y b itti
S e r - i m û d a n o tıf l- ı n â z p e r v e r - d e m o lu r k e ç -r e v
4
H a tt- ı r u h s â r ı g e ls e d e s te b e r - d e s te r e y y â h în - v e ş
Y in e k â k ü l g ib i b a ş d a g e z e r o l d ilb e r - i d ilc û
5
T e s e llî- b a h ş - ı h û b â n - ı k ü h e n d ir h â m e - i M ü ş tâ k
B a ş ın ı y a r s a la r d ö n m e z s ö z ü n d e n k ilk - i m u c c iz g û
227
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
D e r in d e b ir g e d â - y ı h â k s â r ım Y â R e s u l ’ a lla h
G a r ib im b î- k e s im h a y r â n u z a r ım Y â R e s u l ’ a lla h
2
T e n e z z ü l e y le y ip h a s r e tle n ü z h e tg â h - ı r n a c n â d a n
G e lip b u c â le m - i ş û r e td e h â r e m Y â R e s u l ’ a lla h
3
Ş e h â h u b b ü l ’ - v a ta n e m r île s e n s in e y le y e n f e r m â n
V a ta n d a n a y r ı d ü ş d ü m b î- k a r â r ım Y â R e s u l ’ a lla h 3 0
4
U n u td u m a ş lım ı n e f s - i h e v â y a o lm u ş a m ta b i c
E s îr - i g u r b e tim te r k - i d iy â r ım Y â R e s u l ’ a lla h
30
3 , 4 . b e y itle r a r a s ın d a y a z m a la r a g ö r e ta k d im te h ir v a r.
235
G ö n ü l b e y t-i İ lâ h î o ld u ğ u n f e h m e tm iş im a m m a
5
H a y â l- i m a c s iy e tle d il- f ik â r ım Y â R e s u l ’ a lla h
D ir îğ â p e r d e - i z e n b - i v ü c û d u m la o lu p m a h c û b
6
E m â n iy y e td e k a ld ım ş e r m - s â rım Y â R e s u la l ’ lla h
7
Ş e f iü ’ l- m ü z n ib în h e m r a h m e te n lil'â le m în s in s e n
S a n a M ü ş tâ k - v e ş ü m m îd v â r ım Y â R e s u l ’ a lla h
228
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
S a r â y - ı d e v le tin d â r ü ’ l- e m â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
M a tâ f - ı b û s e g â h - ı in s ü c â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
2
S a r â y - ı d â r - ı b â b - ı r if 3 a tın D a r a v ü ş a h - i C e m
K a p ın d a p â d iş â h la r p â s b â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
3
ö u b â r -1 h â k p â y ın lâ c e r e m ik s îr -i a c z a m d ır
C ilâ - y ı d îd h â -y ı k u d s iy â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
4
H ilâ l-â s a ğ a m -ı c a ş k ın la la ğ a r o ls a b ir c â ş ık
D ü â le m d e m ü ş a r ü n ’ b i ’ lb e n â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
5
6
M ü b â r e k r e v z a n a ih lâ ş ile y ü z s ü r e n c â r if
S e r - e f r â z -ı g ü r û h - i c â r if â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
Ş e h â c iş y â n ım a n is b e tle k û h - ı K a f b ir z e r r e
E ğ e r ç i z â h ir â c ü r m ü m n ih â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
7
Y ü z ü m k a r a g ü n e h k â r ım v e li M ü ş tâ k - ı d îd â r ım
G ü n e h k â r e ş e f â a t r â y g â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
236
8
H u d a ’ d a n h a v f e d ip ş a ş d ım g e lip d e r g â h ın a d ü ş d ü m
S a r â y - ı d e v le tin d â r ü ’ l- e m â n d ır Y â R e s u l ’ a lla h
229
V e z n i: M e f ’ ü lü F â c ilâ tü n M e f A û lü F â c ilâ tü n
1
K ılm ış e s ir g ö n lü m , b ir ş â h - ı m â h - p â y e
İ n ş â f - ı b î- b e d â y e y o k ç e v rin e n ih â y e
2
P e n d e y le y ip d ü n ü g ü n s ö y le r d im e y d il e y d il
 z â d e lik is te r s e n a ld a n m a d il- r ü b â y e
3
E y b â d - ı ş ü b h b e n d e n ş o r h â tır - ı ş e rif in
O ls a n d a te s liy e t-b a h ş v a r d ık ç a h â k - i p â y e
4
B e y h û d e ta c n o lu n m a z o l m ü b te lâ y a z ir â
H a m d ile k im s e v e r m e z d il n â v e k - i k a z a y a
5
O ld u k f e n â d a M ü ş tâ k o l ç e ş m ü h a d d u h â le
A lla h ş a b ır v e r s in d e r d u g a m u b e lâ y e
230
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
B a h ş e d e r k a lb e f e r a h c â n a ş a f â e n f iy e
Ç e ş m - i b îm â r e ş if â ç e ş m e c ilâ e n f iy e
2
B a ş d a c e m c o ls a r ü tû b e tle ş a d â c - â v e r ç ir k
D e f u ta th îr e d e r o l ç â r e - re s â e n f iy e
3
Z a c a f la o ls a r e m e d d îd e b a n a g â h d îd e
V e r ir o l d îd e - i tâ r ik e z iy â e n f iy e
237
4
E n f iy e k e y f i ş a f â e h lin e a f y o n g ib id ir
B e lk i ç ü n b â d e o lu n n e ş ’ e - f e z â e n f iy e
5
L îk y a y a n iy e o l r e n d e v e y a c û s tin e
M â h a ş a l b ö y le g e r e k m e d h e - s e z â e n f iy e
6
B u r n u b u r n a z g ib i y e r le re d ü ş s ü n g e h â n ın
K i ç e k e r s â d e tü tü n s ö y le r a n a e n f iy e
7
c  k lb e t o ld u s ü r â h îy e b e d e l e y M ü ş tâ k
Ş iş e - i n â r g île s ıır r - ı h ü k e m â e n f iy e
231
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
K a s d ı v a r ç ık m a ğ a a ğ y â r s e r - i r â h ım iz a
Y a k a lım o l h a s u h â n ş e re r - i â h ım ız a
2
D e s t-i ih lâ ş ı s e n in le a ç a lım ş u b h ü m e s â
Ş ıd k ile y a lv a r a lım H a z re t-i A lla h ’ ım ız a
3
c A r z -ı h â l y a z d ır a lım h a z r e t- i p îr e v e r e lim
Ç o k n iy a z e y liy e lim m ü r ş id - i â g â h im iz a
4
V a r a lım d e r g e h - i s u ltâ n a ş ik â y e t e d e lim
D a h i y ü z le r s ü r e lim o l u lu d e r g â h ım ız a
5
c A ş k - ı p â k e d a h i a h v a li b e y â n e y le y e lim
H e m te ş e k k î e d e lim d e r d ile h e m - r â h ım ız a
.2 3 0 /5
5 . B e y t, M İ n ü s h a s ın d a y o k tu r .
238
6
H a y m e - i y a ş lım ız ı g e r ç i f e le k h e d m e tti
B ir g ü n o lu r k i d ö n e r o l d a h i h a r - g â h ım ız a
7
T ü t y ü z ü n c â n ib - i e f lâ k e m e d e d e y M ü ş tâ k
D a y a n ır m ı b a k a lım â h - ı s e h e r - g â h ım ız a
232
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n F a c û lü n
1
D ü ç â r o ld u m y in e b ir g ü l c iz â r e
K i h iç r a h m e y le m e z z â r - ı h e z â r e
2
R e h - i y a ş lın d a p â m â l o lm a k iç ü n
B u g ü n c â n ile e td ik is tiş a r e
3
B a n a b ir b û s e c ik v a c d e td i a m m a
İ n a n ılm a z o ş û h - i ş îv e - k â r e
4
H e le e ttik le r in e y k a ş la r ı y â
Ç e k ilm e z ç ile d ir a m m a ç i ç â r e
5
C iğ e r le r o ld u ş im ş irin u c u n d a n
S e râ p â şa rh a şa rh a p â re p a re
6
B u y e r d e y o k m e ta c - ı h ü s n e r a ğ b e t
G ü z e l g e l v a r a lım b iz im d iy â r e
7
G a m ın la o ld u M e c n û n - i z e m â n e
N iç in r a h m e tm e d in M ü ş tâ k - ı z â r e
239
233
V e z n i: M e f u l ü M e f â ilü n M e f u l ü M e f â i lü n
1
C â n d a n g e ç e r im h e r d e m c â n â m m ı g ö r d ü k ç e
E b k e m o lu r u m b illâ h s u ltâ n ım ı g ö r d ü k ç e
2
B u h a s r e t ile v a r s a m g ü lz â r- ı te m e n n â y e
B ü lb ü lle r o lu r h a y r a n e f ğ â n ım ı g ö r d ü k ç e
3
D â ir e - i c a ş k iç re d e v r â n e d e r im g ir y â n
G a f ille r o lu r h a n d â n d e v r â n ım ı g ö r d ü k ç e
4
B ir g ö r m e k ile e y d o s t o ld u m s a n a e f k e n d e
B a r i m e d e d e t ç e ş r n - i g ir y â n ım ı g ö r d ü k ç e
5
T a k r ir e d e m e m M ü ş tâ k e f s â n e -i h ic râ n i
E r b a b ı b ilir a n c a k d îv â r ım ı g ö r d ü k ç e
234
V e z n i: F â l lâ t ü n F â l lâ t ü n F â l lâ t ü n F â l lü n
1
2
Z ik r e d e r k e n c e z b e - i R a h m a n i g e ld i g ö n lü m e
F ik r e d e r k e n c a lla m e ’ l- in s â n i g e ld i g ö n lü m e
H a k b u k im in s a n v e li in ş â n h a z a ’ e l- b e ş e r
s û r e - i Y û s u f ’ d a k i c â n â n i g e ld i g ö n lü m e
3
K ü n c - i v a h d e td e y a ta r k e n b ir d e g ö r d ü m n â g e h â n
H a ir e t- i p îr - i m ü ğ â n p in h â n i g e ld i g ö n lü m e
4
B ir e lin d e c â m - ı C e m b ir in d e d e ş a h b â - y ı c ış k
E ld e f e r m a n o l ş e h - i h û b â n i g e ld i g ö n lü m e
240
5
B e n n ic e v a ş f e tm e y im M ü ş tâ k o l s u lta n i k im
B e n d e - i ih s â n ıy a m ilıs â n i g e ld i g ö n lü m e
235
V e z n i: M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
1
2
D ilâ r û y - i n ig â r i s e n g ib i r e n c id e d e n ş o r m a
O ş û h - i d ilş ik â r i h â tır - ı k e n d îd e d e n ş o r m a
Ş û la r k im m e k te b - i c a ş k iç r e ta h s il e tm e m iş n o k ta
B u s ır r - ı m ü b h e m i h e r c a ş k ı y o k f e n d îd e d e n ş o r m a
3
N e b ils in h â le t- i h ü s n i ta b îb - i ç e ş m - i b e d - m a n z a r
O m e r d â n e n ig â h i d îd e -i z e n d îd e d e n ş o r m a
4
B ih a m d illa h k i c â n â n ım b e n im c â n iç re p in h â n d ır
O r û lj- i p ü r - f ü tû h u z â h id - i te n d îd e d e n ş o r m a
5
İ s te m e z n â liş M ü ş tâ k ı s e n z a n e y le m e e b k e m
H e z â n n â h ü z a r ın ğ o n c a - i h a n d îd e d e n ş o r m a
236
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
V â ş ıl- ı d ik lâ r id im b e n d ü n g e c e
V â k ıf - ı e s r a r id im b e n d ü n g e c e
2
L î m a a ’ lla h z e v k in e e r m iş id im
Y o ğ id im h e m v â r id im b e n d ü n g e c e
2 3 5 /2
a ş k ı: a ş k M İ , M 2 , Ü .
241
3
N u tk - i c İ s a - v e ş s ö z ü m b u lm u ş tu r û h
G e r ç i b î- g ü f tâ r id im b e n d ü n g e c e
4
E m r im e m ü n k â d id i ç a r h - ı f e le k
c A ş ık - ı m u h ta r id im b e n d ü n g e c e
5
T e r k - i â f â k e y le y ip M ü ş tâ k - v e ş
M â il- i d îd â r id im b e n d ü n g e c e
237
V e z n i: F â 1 1 â t,ü n F â i lâ t ü n F â il â tü n F â l l ü n
1
B ir s a ç ı L e y lâ b e n i M e c n û n k ıld ı â h â h
K â k ü li b a h t- ı s iy a h ım - v e ş p e r iş a n u s iy a h
2
İ k i e b r û s î k e m â n m ü jg â n i tîr - i h û n - f e ş â n
G ö z le r i s e r m e s t- i n â z ü l ş v e v ü â f e t n ig â h
3
A n lı p e h n â - y i te c e lli r u h la r ı ş e m s u k a m e r
L e b le r i g ü l- n â r- ı c e n n e t h ü s n ü r e ş k - i m ih r ü m â h
4
K â m e ti g e h s e r v - i tû b â g â h c a r a r g â h n a h l
G â h n ih â h ta z e ş e f ta li o lu r s ır r - ı İ lâ h
,
5
G e r d û n i k â f û r - i k u d r e t s in e s i m i r ’ a t- ı ş e v k
İ k i b o s ta n ik i r u m m â n g ü lis tâ n - ı r e f â h
6
M â h a ş a ! s e r tâ -k a d e m M ü ş tâ k r e ş k - i h û r - ı c a y n
B ir s a ç i L e y lâ b e n i M e c n û n k ıld ı â h â h
7
H a s b e te n - lilla h o ld u m h a s b î- v e ş d îv â n e s i
A n d e â n ı g ö r m e s e m y a z ık b a n a h e y v â h v â h
242
238
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
M e s t- i ş a h b a - y ı f e n â y ım b e lli
M a h v - i iş b â t-1 b a k a y ım b e lli
2
H ü s n ü m e c ü m le g ü z e lle r h a y r â n
B ir g ü z e l h û b lik a y ım b e lli
3
B a n a m e c n û n c e m i c - i c â le m
L e y lâ - i z e v k ü ş a f â y ım b e lli
4
C ü m le d ilb e r le r e te s lim im b e n
H ü s n ile b a h ş - ı c a tâ y ım b e lli
5
Ç ir k in e b i r b û s e v e r m e m M ü ş tâ k
G ü z e le k â n - i s a h a y ım b e lli
239
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
H e r s e h e r â te ş - i a h ım e s e r i
N û r d u n k e v k e b o lu r h e r ş e r e r i
2
Ş e r e r - i â le ş - i c ış k - l R a h m â n
c A r ş - ı R a h m a n a v e r ir z îb ü f e r i
3
Z îb u f e r b a h ş e d e n e r b â b - ı h ü n e r
H ü n e r e h li b ilir e h l- i h ü n e r i
4
H ü n e r ü f a d d - i k e m â lâ t- ı s e h e r
S e h e r i a n la d ı a n la s e h e r i
243
S e h eri y â re k a v u şd u m g ö rd ü m
5
N û r a lır m ih r - i r u h u n d a n k a m e ri
K a m e r i t m f c i z e p a r m a ğ ı ile
6
Ş a k e d e n c e d d im i b u l g e l iç e r i
7
İ ç e r i “ ilm in e tâ lib - i r â ğ ıb
D il- i M ü ş tâ k ’ d a n a ls ın h a b e r i
240
V e z n i: M e f u lü F â “ ilâ tü M e f â “ îlü F â “ ilü n
1
O d la r a y a k d ı â h s e n in h a s re tin b e n i
N â r a b ır a k tı h a s r e t ile f irk a tin b e n i
2
M ih r in d e r û n - i s in e d e ç ü n m ih r - i â s m â n
P e r te v - n iş â r - ı s û z iş e d e r t a r a tı n b e n i
3
Y â d e y le d ik ç e y â d e d e r e s r â r u b a d e d e n
C â n â h a y â l- i z e v k - i d e m v u ş la tın b e n i
4
T e n h â - n iş în - i d â r - ı ş if â - y ı ta h a y y ü lü m
D îv â n e e tti â h g ü z e lim h a y r e tin b e n i
5
M ü ş tâ k o la lı b e n s a n a c e v r e tm e d in b a n a
D ilb e s te - i te ş a v v u k e d e n ş e f k a tin b e n i
241
V e z n i: M e f u l ü M e f â “ ilü n F a “ û lü n
1
A lla h b ilir n e “ â le m o ld u
C â n â n ile c â n h e m d e m o ld u
244
2
C â n z e r r e s i k ıld ı ş e m s e p e r v â z
D il k a tr e s i b a h r - i a c z a m o ld u
3
A s lın a r ü c u c k ıld ı ç ü n f e r c
H u r ş îd ile ş u c le te v ’ e m o ld u
4
M i r ’ â t ile r â î m e r ’ î r ü ’ y e t
V a h d e t d ü ş ü n d e m u n z a m o ld u
5
R e f o ld u s ü r a d ik a t-ı e ş b â h
M ü ş tâ k c e m â le m a h r e m o ld u
242
V e z n i: F a c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
E y b e n im r û h - i r e v a n im s e n i s e v d im s e v e li
 h u z â r e tm e d e c a n ım s e n i s e v d im s e v e li
2
E y m e h - i b ü r c - i m e lâ h a t g ü l- i g ü lz â r - ı z e m in
G ö k le r e e r d i f ig â n ım s e n i s e v d im s e v e li
3
D e r - b e - d e r h â n e b e - h â n e g e z e r im ş u b h u m e s â
K a lm a d ı n â m u n iş a n ım s e n i s e v d im s e v e li
4
S e n i g ö r d ü k d e te k e llü m e d e m e m b illa h i
H e le lâ l o ld u z e b â n ım s e n i s e v d im s e v e li
5
D a h î b ir la h z a c ık â r â m e d e m e m ç ü n M ü ş tâ k
K a lm a d ı ş a b r u tü v â n ım s e n i s e v d im s e v e li
245
243
V e z n i. F e h lâ tü n ( F â 'ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
G itd i e y y â m - ı v iş â l le y le - i f ir k a t g e ld i
1
c A z m e d ip h în - i f e r a h v a k t- ı m e lâ le t g e ld i
G u r b e t e ld e b u ğ a r îb b a ş ım a c â n â s e n s iz
2
D ü r lü g a m d ü r lü e le m d ü r lü f e lâ k e t g e ld i
3
B u k a d a r h ü s n e g ü v e n m e k i a n a ik i b e lâ
B ir i y â r n â m e - i h a t b ir d e h a c â le t g e ld i
4
N iy y e t- i v u ş la t e d ip ş ıd k ile b ir k â l a ç tık
K â lim iz d e y in e e f s â n e - i h a s r e t g e ld i
5
Y â r e in ş â f b a n a ş a b r H u d â ’ d a n d ile d im
N e b a n a ş a b r n e o l â f e te ş e f k a t g e ld i
6
G e r ç i ç o k m e k r ü f ü s û n e y le d i M ü ş tâ k v e li
H a ttı g e ld ik d e o m e h r û y a n e d â m e t g e ld i
244
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c iI ü n ( F a c lü n )
1
 h k im b ir d e lik a n lı c iğ e r im k â n e td i
b e n i b ü lb ü l g ib i g ü l r û y u n a n â lâ n e td i.
2
B ir b a k ış d a h e le s e r m e s t- i m e y - i n â z o ld u m
B a h a n e td is e o n e r g is le r i f e s tâ n e td i
3
P u tp e r e s t o ls a d a â ş ü f te g ö n ü l tâ n m e C a c e b
Z ir a o l m u ğ p e ç ç e ç o k k a lb i p e r iş a n e td i
246
4
P e r ç e m i k ü f r ile â lû d e m i o l te r s â n ın
N e s e b e b d e n b u k a d a r ğ â r e t- i îm â n e td i
5
D û d - 1 a h ım g ö ğ e ç ık d ık d a d e s in c İ s â ’ y a
M e d e d o l m ü d d e c i y e r y ü z ü n ü v îr â n e td i
6
Y a ln ız s a n a d e ğ il ç e v r i a n ın e y M ü ş tâ k
B e lk i h e p e h l- i d ili v â lih ü h a y r â n e td i
245
K ıt’a la r
V e z n i: M e f ’ ü lü F a c ilâ tü M e f a c ilû F a c ilü n
1
B îm â r o lm a d ık ç a b ilm e d im s ıh h a t n e o ld u ğ u n
A z â r g ö r m e d ik ç e b ilm e d im ş e fk a t n e o ld u ğ u n
T â d ü ş m e y in c e m â h i- ş ıf a t s â h il- i g a m a
H iç b ilm e d im k i h â c e - i N e ş ’ e t n e o ld u ğ u n
D e v r e tm e d ik ç e k ü h - ı b e y â b â n i ç ü n M e s ih
A n la m a d ık k i ş a r t- ı s e y â h a t n e o ld u ğ u n
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f â c îlü n F â c û lü n
2
E r v a h ın a n e f h a - i H u d â d ır
M ’ ir â c i ş u d û r -i a ş f iy â d ır
T â c is m e n ü z û l e tm e s e c â n
H a s r e tle e d e r m i m e y l- i c â n â n
V e z n i: M e f û l ü M e f â c îlü F a c û lü n
3
B u tu r f e m is â li h o ş ç a d in le
E f s â n e d e ğ il r ü m û z a n la
N e y z e n k i d e m ıle e h l- i c ir f â n
A ş h n a n ıp e y le r â h u e f ğ â n
247
V e z n i: M e f û l ü M e f â c îlü n F e c û lü n
H e r s e tn c e k im e r s e o d e m -i p a k
4
M e y i e ttiğ in e o lu r ta le b n â k
A n c a k o d e m -i m ü n îf - i n e y z e n
N â y o lm a s a h i ç o lu r m u r û ş e n
B u c is m - i k e ş if u h a ş k u e b k e m
O l n â y e m ü m a s il o ld u f e f h e m
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
5
H irk a - i f a k r ib â d a b e r k u r u r e n v â r - ı h û
S ır r - ı te v h îd ile s e tr o lm u ş c ih a r e s râ r - ı h û
Ü ç le r i B e ş le r h u z û r u n d a g ö r ü r M ü ş tâ k - ı h a k
Ş e m s - i z â tın p e r te v id ir s e r- te -s e r â ş â r - ı h û
V e z n i:
6
D il m ü r d e v ü r û - s iy â h ım Y â R a b
Ş e r m e n d e v ü p ü r g ü n â h ım Y â R a b
Ş a d v â -y ı b e m en e ğ e r n e b â şe d c ü rm
D e r r û z - i p iş t ü p e n â h ım Y â R a b
V e z n i: M ü f te c iîu n M ü f te c ilu n M ü f te c ilu n M ü f te c ilu n
7
E y d il c a c a b a n â le v ü e f ğ â n m a n ’ o ld u b â iş
E y d îd e - i te r s ö y le b u g ir y â n ın a n ’ o ld u b a iş
Ç ü n d îd e v ü d il h a s r e t- i d îd â r iç ü n a ğ la r b ild im
M ü ş tâ k s e n in ç â k - i g ir îb â n ın a n ’ o ld u b a iş
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
8
B ir d e ğ irm e n c i iç in s e n g - i d e ğ ir m e n - â s a
D e v r e d ip ç a r h a g ir ip in le d im e y m ih r - i Z iy â
Y ü z s u y u ile s u la d ım h â k - i r e h in c û y - ş ıf a t
H a y f b ir c ü z ’ î r ic a m g e ç m e d i h a y f â k i b a n a 31
2 4 5 /6
s a d v a - y r . S a d a -y ı M .
31
8 . k lt ’ a n ın M 2 ’ d e k i b a ş lığ ı: K ıt ’ a - i d e r - h a k k - ı Z iy a P a ş a .
248
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
9
Ş â l y in e ş â l d u r u r  s e f â
G e lm e ğ e p îr â h e n ü h a f tâ n k a b â
M ü f te c ilü n m ü f te c ilü n f a c ilü n
F â ik ü ’ l- a k r â n o lu r e h l- i c a tâ
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â ’ ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
10
N e g ü z e l c â y - ı ta r a b n e ş ’ e f e z a - y ı y a y la
H a b b e z â r e ş k - i İ r e m â b - ı h a v â - y ı y a y la
C ü m le a h b â b ile b u ik i k a r ın d a ş - ı k e r îm
E d e le r h a y li z a m â n s e y r - i ş a f â - y ı y a y la 32
V e z n i: M e f û lü M e f â c îlü M e f â c îlü F a c û lü n
11
G e l b u r c -i v iş â le m e d e d e y m â h v e ş im g e l
M ü ş tâ k ın ı z u lm e td e k o m a g e l g ü n e ş im g e l
H ic r in le g ö z ü m y a ş ın a k a n m a m k i d e m o ls a
H a n d â n -le b - i m e y g û n u n a g a y e t c a ta ş ım g e l
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
12
E l- a m â n e y ş e m s - i tâ b â n e l- a m â n
E l- a m â n e y ş îd - i d e v r â n e l- a m â n
V a d î- i z u lm e tte k a ld ım m ü s te m e n d
E l m e d e d s e n d e n m e d e d â h e l- m e d e d
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
13
M ih r - i r u h s â r ın a e y m îr - i s ü r ü ş i p e y k e r
R û s iy e h k â s e - i n û r o ls a n o la ş e m s ü k a m e r
K a t c e d e r d im s e r - i a c d â - y ı b e d e n d îş e le r i
A h e f e n d im e ğ e r o ls a y d ı y e d im d e h a n ç e r
32
1 0 . K ıt ’ a n ın M 2 ’ d e k i b a ş lığ ı: A y a ş ’ lı M ü f tü z â d e le r in y a y la la r ın a .
249
V e z n i: M e f â i lü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n M e f â c îlü n
14
Ş a f â - y ı b e z m - i c iş r e t b â iş - i m ih r ü m u h a b b e td ir
c A e e b b u b â d e - i h a m r â d a k i h â le t n e h a le ld ir
H a r â b â t e h lin i ta h lîş e d e r d â m -ı k ü d û r e td e n
T e h î s a n m a e f e n d i ta r ih - i c iş r e t te r k - i k ü lf e td ir
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
15
İ k i y â r ı b ir i b ir in d e n e d e n e h l- i f e s â d
H u n e f s â p iş e b e ş e r ş û r e t v ü ş e y tâ n n ih â d
İ k i c â le m d e r e z îl o la ç ü ş e y tâ n - ı r e c im
O la ş â y e s te - i n e f r în c e m i c - i c ib â d 3 3
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
16
P â s b â n - ı d e r - i m e y h â n e - i d e r v îş â n ız
B e n d e - i m u c te k id - i b â r g e h - i îş â m z
K a d iriy iz K a d ir i g ü l g ib i b a ş d a g e z e r iz
Z e r r e - i h â k - i d e r - p â d iş e h - i G e y lâ n îy iz 3 4
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
17
P â k d â m e n ş a r ıla n h a s r e t ile c a n a n a
T iz e r e r d â ir e - i n â d ire - i c ir f â n a
B û s e - ç în o lm a ğ a M ü ş tâ k c a le y h i ’ l- f e tv â
M ü f ti- i c a ş k a y a n a ş lîk d e m e h â d â n a
33
34
B u d ö r tlü k , M ü ş tâ k B a h a ’ n ın b ü y ü k a m c a s ı v e ilk h o c a s ı Ş e m s - i
B itlis i ile ç o k s a m im i d o s tu H a c ı H a ş a n Ş irv a n ! d e r v iş le r in in m a n a s ız
h a r e k e tle r i v e Ş ir v a n î ’ n in k ıs a b ir s ü r e B itlis ’ te n a y r ılm a is te ğ i ü z e r in e y a z ılm ış tır . D a h a s o n r a b u is te k te n v a z g e ç e r Ş ir v a n î.
B u d ö r tlü k d e h a c d ö n ü ş ü T r a b z o n ’ a u ğ r a y a n M ü ş tâ k B a b a , b a ş la r
ü z e r in d e ta ş ın ır k e n ir tic a le n s ö y le n m iş tir .
250
K T F A -İ İB K Â İY Y E
B E R Â -Y I E M İN
PAŞA
R A H İ M E ’H U L L A H U T A ’Â L Â
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
18
B a r e k a lla h u z e h î â ş a f - ı İ s k e n d e r - r â
L e v h a ş e ’ lla h e y â R ü s te m - i m e y d â n ü ğ â
O la s m m ü d d e t- i s e r m e d le e m în - i d e v le t
K e v k e b - i b a h tın o la b u r c - i ş e r e f d e ib k â
V e z n i: M e f ’ ü lü F â c ilâ tü M e f a c ılü F â ’ ilü n
19
L â k a y d o lu r b u b â ğ - ı f e n â d a s ü k û t e d e n
H e r b ir k e lâ m ı o ls a d a b ir d ü r r -i ş â h v â r
Ş îr în z e b â n o ld u ğ u iç in b ü lb ü l- i s e h e r
P â b e s te - i k a f e s o lu p e y le r h e z â r z â r
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
20
D û d - i â h - ı f ir k a tin y e tm e z m i n e y le r s in d u h â n
A c ı a c ıy ı k e s e r ş â h â m e s e ld ir r â y g â n
N â r - ı c a ş k ı d û d ile k e tm e y le rim a ğ y â rd a n
S ır r ı s ır e tm e k g e r e k d ir e y v e z îr - i n ü k te d â n
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ilü M e f a c ılü F a c ü lü n
21
C is m im d e k i c â n s ın g ü z e lim r û h - i r e v â n s ın
E s r â r - ı İ la h î g ib i g ö n lü m d e n ih â n s m
B e n Y û s u f - i p â b e s te - i z in d â ıı- ı f îr a k a m
S e n M ış r - ı m e lâ h a td a Z ü le y h â - y ı z a m a n s ın
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) M e f â c ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
22
E r z u r u m ’ u n f u ş û l- i e r b a c a s ı
H e r ş e h ir d e n g ü z în ü a c lâ d ır
S iy y e m a ş im d i b u lm u ş e m n iy e t
H în - i c a d l E m in p â ş â d ır
251
V ezni
23
Y ü m n -i y e m în - i H a z r e t- i  ş a f ’ d a y ü m ü n le
D e s tin e a ld ı b ir tiif e n k d û r b în n iş a n
V u r d u n iş a n ı s ö y le d i M ü ş tâ k a f e r in
A ld ın b e b e ğ im b in tü f e n k ile h e z â r ş â n
24
A lla h ’ ı s e v e r ş e v k ile H a s b î H a s b î
T e v h id in e d e r z e v k ile H a s b î H a s b î
M ü ş ta k ın a M ü ş tâ k o la lı M e c n û n v â r
L e y lâ ’ y a e r e r ş e v k ile H a s b î H a b .î
25
H a s b î ’ n in ta c - ı s e r i e f s e r - i h a l 35
S a n i h û ü s n h û s n s ır r ın a d a l
M a tla c ı b e ş m e d e h a r f - i s a lis
R a b i c i F a tih a -i Y û m n û y e n a l
26
S e r - tâ - b e k a d e m s u n c - i H u d â d ır H a s b î
B ir m ih r -i m ü n ir m â h - lik â d ır H a s b î
M ü ş tâ k h u d â s ır rın a v a k ıf T c â r if
Ç ü n â y in e - i m ih r - i v e f â d ır H a s b î
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ila tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
27
G ö rsem d e se n i H a sb î d e d e ç ü n n û r-i b â şa r
Y in e s e n s in g ö r e c e k g ö z le r im e y c â n - ı p e d e r
c A k s - i h ü s n ü n ş e h - i e v r e n k - i d il- i p â k im d ir
S ö y le m e m b e n b a n a g e l, s e n s a n a g e l e y le n a z a r
2 4 5 /2 3
2 4 5 /2 4
35
2 4 5 /2 6
b e b e ğ im : e f e n d im M İ K ıt ’ a M M 2 d e y o k .
" Ş e v k " d e n s o n r a Ü ’ d e " ile " k e lim e s i y o k .
" H a s b î ’ n in ta c - ı s e ri" ile b a ş la y a n d ö r tlü k M İ d e n a lın d ı.
S u n c -ı H u d a ’ d ır : S ır r - ı H u d a d ır M İ .
252
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ilü n F a c u lü n
28
M ü ş tâ k n e d ir lu ğ a z d a c â n â n
H a s b î b a n a n e y ile tib y â n
D e d im d e d i s ö y le m e m b e n a n ı
M a cş û k d a â n c â n d a c â n â n
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e ’ ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
29
H a b b e z â b â r g e h - i z îv e r -i k e r r û b î p e n â h
L e v h a ş e ’ lla h z e h î ç e tr s ü r u ş î d e r g â h
H a k m ü b â r e k e d e d e v le tile Y û s u f p a ş a ’ y a
B e d n a z a r d a n b u n u h ıf z e y le y e m a ş a ’ a lla h
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ilü M e f a c ilü F a c u lü n
30
H e r k im k i s e f e r k ılm a s a m a n e n d i M e s îh a
E s r â r - ı n ih â n a o la m a z c â r if ü d â n â
T â c â le m - i e ş b â h a n ü z û l e tm e s e e r v â h
E f lâ k - i k e m â le ç ık a m a z o ls a d a c İ s â
V e z n i: F a c ila tü n F a c ila tü n F a c ila tü n F a c ilü n
31
B e n h u z û r - i h a z r e t- i c â n â n a e td ik ç e n iy a z
O ! b e n i n îr â n - ı h ic r a n iç r e e y le c â n - g ü z â r
B e n d e d ik ç e k e tm - i e s r â r e d e lim a ğ y â r d a n
O l h e m â n M e c n û n - ş ıf a t a f a k a e y le r k e ş f i r â z
V e z n i: F a c ila tü n F â c ila tü n F a c ilü n
32
N ic e e r le r v a r k i c a v r e td e n b e te r
Ş û r e ta e r d ir , v e lâ k in b î- h ü n e r
N ic e c a v r e t v a r k i z ik r u ’ l- la h ile
V a d î- i c a ş k iç r e o lm u ş ş îr n e r
2 4 5 /3 1
M İ d e " a f a k " k e lim e s in d e n ö n c e " s ır " k e lim e s i v a r.
253
V e z n i: F e c ila tü n ( F a c ila tü n ) M e f a ll ü n F e c ilü n ( F a ’ lü n ) v e y a
F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
E y s iy e h ç e r d e s ü r u ş i p e y k e r
33
Ş u c le - i b a ş ır a - ı e h l- i h ü n e r
Ş a h ib ü ’ l- b e y d a r a rla r s e n d e
K a n d e d ir v e r b a n a b ir d o ğ r u h a b e r
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
H e r k in i e r b â b - ı k e m â lâ ta o lu r h a rf - e n d â z
34
K ö r le r n a h l- ı g ü lis ta n a ta ş a tm a k g ib id ir
Ş e h r - i B itlis ’ d e h ü n e r ° a r z m e d e n M ü ş tâ k ’ a
c A y n ı b o s ta n c ıy a v a lla h te r e s a tm a k g ib id ir
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
35
P ir im iz p îr - i m u ğ a ııd ır M ü ş ta k
B a h şed e r b â d e -i h a m r-ı e şv â k
E l ç a lıp r a k s e d e r iz m e s tâ n e
O lm u ş u z r in d - i ş e h îr - i â f a k
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ılü M e f a c llü F a c ü lü n
36
Y â d o ls u n o d e m d e r k i g ü lis tâ n - ı ş a f â d a
B ü lb ü l g ib i v a ş f - ı g ü l r u h s â r ın e d e r d im
B in z â t ile a y ırd ı f e le k g u r b e te ş a ld ı
B ir id i e z e l, ş im d i h e z â r o d u b u d e r d im
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f â l lü M e f a c û lü F a c û lü n
37
C â n b a ğ ın a b ir b ü lb ü l- i h o ş - h â n id im e v v e l
A y ır d ı f e le k a td ı b e n i g ö z d e n İ r a ğ a
L â y ık m ı e f e n d im s a n a s a c y im o la z â y i c
O l k a c b e y e y ü z le r s ü r e h e r d e m H a c ı A ğ a
2 4 5 /3 4
v a lla h : B illa h M .
254
V e z n i: F a c ila tü n F a c ila tü n F â c ila tü n F a c ilü n
38
H a r p u r u t 3 6 iç r e C a c e b d ir m ü n k ir â n h a y li z a m â n
E h l- i z ik r e ta ş a tıp v e r m e z ik e n b ir lo k m a n â n
M e r h a m e t ş e fk a t m ü r ü v v e tle z a îm A ğ a y ı h a k
A n la r a k ıld ı s e b e b f e th o ld u h â n - ı m îz b â n
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
39
P a ş a m ız h a z r e t- i c A b d u r r a h m a n
P a ş a M ü ş tâ k ’ a n e s û d A ş a f v â n
M a k ş a d m e d h iy e a n a , s a n a â h
c A d li te rğ îb id i v a lla h b illa h
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) M e f a c ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
40
c A r z - ı h a lc i e f e n d id e n ş â y e d
G e le b ir ş a k a - i m e s e r r e t p îc
D e y u y o lla r g ö z e tm e d e M ü ş tâ k
G id e r im v a r v e lî g e lir y o k h iç
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
41
E y m e h - i b u r c - i m e lâ h a t ş e h - i v e ’ l- iş â n ım
V e y v e liy ü ’ n - n ia m ş a h ım e f e n d im c a n ım
S a n a b in ş e v k ile M ü ş tâ k ım b e n
B a n a r a h m e y le g ü z e l b a ş ın iç in s u ltâ n ım
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
42
C e z b e - i r a h m ın a c a lâ m e t b u d u r
F â n î- i m u tla k o la m e s t- i lik a
M a h v - ı v ü c û d ile te v â z u c ta lip
c  le m - i ş e f k le o la â ş in â
36
H a rp u t
255
V e z n i: F a c ilîitü n F â c ila tü n F a c ila tü n F a c ilü n
N ic e te c r îd e h lin i ş a y d e y le m iş d ir m îr - ı c a ş k
43
N ic e te f rîd e h lin i e y le m iş z e n c îr - i c a ş k
c  le m i h a lm iş m u s a h h a r b u tıh s m a t c a z îm
B ir C a c â y ib s ır r - ı a c z a m d ır d ilâ te s h îr - i c a ş k
V e z n i: F e 'ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
D e d i p e y ğ a n ıb e r - i z îş â n h a b ib ü ’ r - r a h m â n
N a k a ’ n a n k ü ç ü ğ ü b ü y ü r s e o lu r n a k a h e m â n
Ş ir d e n h a ş ıl o la n n e f e s le o ls a k ıtm îr
c  k ıb e t h im m e t- i p ir ile o lu r ş îr - i c ih a n
44
V e z n i: M e f ü l û F a c ila tü M e f a c ilü F a c ilü n
45
c  ş ık -ı C e m â l y â r d a n a y r ı d ü ş e r s e te k
B a h r-l sa fâd a n a y rı d ü şe r sa n k i ç ü n se m ek
İ k i c ih a n d a s e y r - i c e m â lin h a lâ v e ti
O lm a z b ir ö z g e ş e y d e k i s e n ç e k m e h e m e m e k
D ER
H İN İ
Z İY A R E T
SAH RETULLAH
G O FTE
ŞUD
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
46
Ş a h r e tu lla h b i c a y n ı c ib r e t
K im b a k a r s a o lu r e h l- i d ik k a t
K a r a ta ş o ls a ç ü k a lb -i M ü ş tâ k
N e r m o lu r b a k n e C a c â y ib h ik m e t
246
M ÜFREDAT
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
B a s d ığ m y e r le r e y â s u ltâ n - ı k ü ll- i e v liy â
B û s e g â h - ı k u d s iy â n c a r ş - ı â ’ z a m d ır ş e h â
256
V e z n i: F a c ila tü n F a c ilâ tü n F a c ila tü n F a u lü n
2
R â h - ı H a k ’ d a h iç te k e b b ü r e y le m e z e h l- i r e ş â d
G â h o lu r k im ş e y h d e r v iş in e e y le r in k ıy â d
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e 'ilü n ı F a ’ lü n )
3
Ş a tr a n c ta ş la r ı v e ş d ü ş tü n is e b ir ta ra f a
C e m c o lu p b ir y e r e â h ır ğ ir e r iz b ir z a r f a
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â ’ ilâ tü n F â c ilü n
4
M ü r ğ - i c â n b e n d - i s e r - i z ü lf -i p e r îş â n m d a d ır
B e n c ü d â o ld u m s a d a g ö n lü m s e n in y a n ın d a d ır
V e z n i: F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
5
G e lm e k ir â d e t d e d im g itm e k ic â z e t d e d i
Ş a b r e d e lim g ö r e lim H a z re t- i A lla h n e d e r
V e z n i: M e f a c I lü n M e f a c ılü n M e f â c ılü n M e f a 'ilü n
6
H e m îş e k e v k e b - i b a h tın ş e b îh - i n e y y ir- i â c z a m
C ih â n tâ b - ı c ih â n â r a o la e y d â v e r -i e k r e m
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
7
B e n s e n i ç o k s e v e r im h e y c â n ım
A z ıc ık s e n d a h i s e v c â n â n ım
V e z n i: M e f a c ilü n F e c ilâ tü n m e f a c ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
8
B u ç û b - i h a ş k o la m a z m ü tte k â m ız e y M ü ş ta k
M u in ü m e s n e d im iz m ü s te c a n d ır a n c a k
37
Y u k a r ıd a k i b e y t F u z u lî ’ n in :
 ş iy â n - ı M ü r ğ - i d il z ü lf - i p e r îş â n u n d a d tır
K a n d e o ls a m e y p e r i g ö n lü m s e n in ’ .a n ıın d a d u r
ş iir in e b ir n a z ir e d ir .
257
V e z n i: M e f â il ü n F e c ilâ tü n M e f a c ilü n F e c ilü n ( F a l ü n )
D e ğ il d e v â m a m ü s â c id in a n m a g e r d û n a
9
C ih â n d a z e v k ü ş a f â e t b e ğ im c a le l c a c e le
V e z n i: M e f â c İ lü n M e f â il ü n F a c ü lü n
10
H a y â lin d id e -i d ild e n ih â n d ır
C e m â lin d îd e - i c â n d a c a y â n d ır
V e z n i: F e c ilâ tiin ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
11
H e r u m û r u n d a b e f a v k - i d il- h â h
O la s ın m a z h a r - ı e lta f - ı İ lâ h
V e z n i: F e i lâ t ü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
12
İ k i c â le m d e İlc i y a r ın o la
B ir te v f îk b ir i c a v n ü ’ lla h
V e z n i: F e i lâ t ü n ( F â c ilâ tü n ) F e i lâ t ü n F e c ilü n ( F a c lü n )
13
S e n i A lla h h e m îş e h e r g â h
B e r - m u r â d e d e b e f e v k - i d ilh â h
V e z n i: F e i lâ t ü n ( F â llâ tü n ) F e i lâ t ü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
14
S e n i o l H a z re t-i A lla h k a d ir
E ld e c â le m d e m a c â r ifle ş e h ir
V e z n i: F e i lâ t ü n ( F â llâ tü n ) F e i lâ t ü n F e l lü n ( F a ’ lü n )
15
N â z e n în im s e n i A lla h la tif
E d e c â le m d e ş e r â f e tle ş e r îf
258
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e ilâ tû n F e l lü n ( F a c lü n )
16
N â m e ç ü n n ış f - ı m ü la k a t d u r u r c â n â m m
D a ğ y ü r ü m e z is e â b d â l y ü r ü r s u ltâ n ım
V e z n i: F e i lâ t û n ( F â ilâ tü n ) F e i lâ t û n F e l lü n ( F a ’ lü n )
17
D a im a H a z r e t- i A lla h ö a n î
c I z z ü r i f a tla c a z îz e d e s e n i
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f â ll ü M e f â l l ü F a ’ ü lü n
18
T â r û z - i e z e l ş e v k ile e y m îr - i v e f â d â r
İ h lâ ş - ı d e r û n ile d u a g û - y ı s e n â k â r
V e z n i: M e f a l lü n M e f a l lü n F a c û lü n
19
Ş a b â h ın ş u b h - i d e v le t o la c â n â
G e c e n h a y r o la e y m â h - i ş e b - â r â
V e z n i: F e i lâ t û n ( F â ilâ tü n ) F e il â tû n F e l lü n ( F a ’ lü n )
20
c A b d - i ih s â n m ım e y k â n - i c a tâ
İ y ilik u n u d u lu r m u c â n â
V e z n i: F â i lâ t ü n F â i lâ t ü n F â l l ü n
21
G e r ç i n â r - ı f a k r ü f a k a p e k ş e d îd
A te ş - i h a s r e t v e lî a n d a n e ş e d
V e z n i: F â i lâ t ü n F â ilâ tü n F â l lü n
22
Ş e y h ile d e r v iş b e d i c ü l- b e y â n
H ü z n ü m e s e r re td e o lu r t e v ’ e m â n
259
V e z n i: M e f â c ilü n M e f a c ılü n M e f a c ılü n M e f â c îlü n
23
M is â l- ı k a c b e - i B a th a m a tâ f - ı k u d s iy â n o ls u n
D e r - i d e v le t- i m e ’ b in k ıb la - i m ü s te f tiy â n o ls u n
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e ’ ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
24
M a z h a r - ı f e v z ü f e la h o la d il- i p â k te c îb
İ k i c â le m d e f e r a h n a k e d e A lla h m u c îb
V e z n i: M e f a 'ilü n M e f a c ilü n M e f a c ılü n M e f a c ilü n
25
D e r -i d e v le td e c â n â d e v le t ü ik b â l ile h e r g â h
O la s ın d e s t- g îr - i m ü s te m e n d â n - ı f a k îr u ’ lla h
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a ’ ilü n M e f a ilü F e ’ ü lü n
26
Y û s u f g ib i p â k d â m e n iy iz d ü n y â n ın
M a h b û b u n a m a h b û b e s in e M ü ş ta k ız
V e z n i: M e f â c ilü n M e f â c ilü n F a c û lü n
27
Ş a b â h ın h a y r o la e y ş e m s - i tâ b â n
O la s ın g ü n g ib i h e r g ü n d ır a h ş â n
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
28
İ k i c â le m d a o lu r c e v h e r - i c ir f â n ile z e y n
H e r k im in s in e s i ş â f o ls a G ü m ü ş h a n e g ib i
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
29
N ic e b ir b â d iy e p e y m â - y ı d iy â r - ı â f â k
V a r a lım s e y r - i S ta n b u l e d e y im e y M ü ş tâ k
V e z n i: M e f a c iliin F e c ilâ tü n M e f a c ilü n F e c ilü n
30
Ş ü k ü r k im m a z h a r - ı e n v â r - ı te c e llâ o ld u m
Z ir a r a v z a - i k u d s iy y e - i Y a h y a o ld u m
260
V e z n i: M e f ’ u lü M e f a c I lü F a c u lü n
B ig â n e o lu p ç û m im -i A h m e d
31
S e r m e s t-i s e r â ir - i M u h a m m e d
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f â c ilü n F a c ü lü n
Y ü z y e r d e ş e b îh - i z ıll- ı tû b a
C a n an ı ö n ü n d e c e b h e fe rsâ
32
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
G ir s e b u g ü lz â r a m u v a h h id h e m â n
33
C a n ı y e d in d e o la e y le r r e v â n
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
T e n k a f e s in b u n d a k o y u p te r k e d e r
34
C â n ıb - ı c â n â n e p e r a ç ıp g id e r
V e z n i F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e T lâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
E l- h a s e d e l-h a s e d e y n a k a - i D ü ld ü l r e f tâ r
35
B ir ş e h in ş â h s a c a d e tle s a n a o ld u s u v â r
V e z n i F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
D e r g e h - i p â k in e ih lâ ş ile e y b e y t- i İ lâ h
36
Y ü z s ü r e n s â h ib in e te z e r e r in ş a ’ a lla h
V e z n i F e c ilâ tü n F a 'ila tü n F e c I lâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
37
2 4 6 /3 2
G e l g ö n ü l d â d e d e lim g e ld i z a m â n - ı r ih la t
 h u f e r y â d e d e lim y in e g ö r ü n d ü f ir k a t
Y ü z y e r d e ş e b îh - i z ıll- ı T u b a : ü Y ü z y e r d e ş e b ih - i T u b a M a tb u
d iv a n
261
V e z n i: F â ilâ tü n F a c ila tü n F â c ila tü n F a c ilü n
38
E l- v e d a c e y p â d iş â h -i K a b e K a v s e y n e l-v e d â c
E l- v e d a c e y d â v e r - i s u ltâ n - ı k e v n e y n e l- v e d â c
V e z n i: M e f a ll ü n M e f a c ilü n M e f a c ilü n M e f â c ılü n
39
G ir îb â m n tu tu p c a ş k ç e n g e lîle m ü r ş id - i d â n â
K a ç ıp k u r tu lm a k is te r p ir e lin d e n s â lik - i ş e y d â
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c îlü M e f a c I lü F a c û lü n
40
Ç o k ş û f îy i a z d ır d ı b u d ö r t d ü r lü m u s ib e t
Ş e y tâ n - ı la c în n e f s ü h a v â v ü b e ş e r iy y e t
V e z n i: M e f a c ilü n m e f a c ıliin M e f a c lü n M e f a c ilü n
41
S a la d ır tâ lib - i e s r a r o la n la r ş ıd k ile g e ls in
A n a ta c lîm e d e n g ö n lü n d e k i M e v lâ s ın ı b u ls u n
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ılâ tü n ) M e f a c ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
42
Y a k s a b ir d ild e â te ş - i g a y r e t
Y a k a r e n d îş e s in b ilâ m in n e t
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) M e f a c ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
43
A h ir ü ’ l- e m r in e d e m e z d e r p iş
O la m a z m e r d a k ıb e t e n d îş
V e z n i: F â ilâ tü n F â ilâ tü n F â ilâ tü n F a ilü n
44
- S e y y id - i v â lâ n e s e b d ir p ir im iz ü s ta d ım ız
L e ş k e r- i ş â h - ı n ü b ü v v e td e n e r e r im d a d ım ız
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) M e f a c ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
45
K a n d e b ir lik o lu r s a s u ltâ n ım
A n d e d ir lik o lu ı- b e n im c â n ım
262
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a c ila tü n ) M e f a 'ilü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
46
H e r k i ü s ta d a e y le s e h iz m e t
O lu r ü s tâ d c â k ib e t e lb e t
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F e c ilâ tü n ) F e ° ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
( F a c lü n )
47
E v liy â la r te n i c â n c a n la r ı c â n â n e y le r
G a f ile k ıls a n a z a r m a z h a r - ı c ir f â n e y le r
V e z n i: M ü f te c ilü n M ü f te c ilü n F â c ilü n
48
c A ş k a d a m ı o y n a tır e y d il- r ü b â
D e r d a d a m ı s ö y le d ir e y m e h - lik â
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
49
c A ş k ı o la n r a k s a g ir e r b î- ta c b
D e r d i o la n m ü k e s s e r o lu r r û z ü ş e b
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â ’ ilü n
50
G e r ç i ş a b r e y le r g ü r û h - i e v liy â
D e y r g îr d s a h t g îr d e y f e tâ
V e z n i: M e f a c ilü n M e f a c ılü n F a c ü lü n
51
B u y u rm u şd u r g ü z e l b u şe y h -i e k m e l
K u la k c â ş ık o lu r m u ş g ö z d e n e v v e l
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F a llâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
52
N o la y â r â n b iz i n is y â n e d e r s e M ü ş tâ k
G ö z d e n ır a k o lu r a h y â n a g ö n ü lle r d e n ır a k
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c I lü n M e f a ilü n F a c ü lü n
53
ş û r e td e c ü d â o lm u ş d e d im r u h - i â lin d a n
S îr e td e c ü d â o lm a z d il s e y r - i c e m â lin d e n
263
V e z n i: M e f ’ ü lü F a c ila tü M e f a l lü F â c ilü n
54
M e s n e d - i m ü b a r e k o la e y â n â ib ü ’ n - n e b i
M ir ’ â t m e n r e y in d e g ö r ü n ü r m a tla b î
V e z n i: M e f â i lü n M e f â i lü n M e f â il ü n M e f â i l ü n
55
U ç a r d ım ş e v k ile g ü lz â r - ı v a ş la e y g ü l-i r a c n â
G ö n ü ld e ş e v k ç o k b ü lb ü l g ib i b â l u p e r im y o k d u r
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
56
E y g ö n ü l ş im d e n g e r ü k im d e n s a n a d â d e d e lim
T a li c im d e n g a y r i k im d e n â h ü f e r y â d e d e lim
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
57
D â r - ı d ü n y â y a g e le n r ih le t e d e r
C â n ib - i c â n â n a s ü r c a tla g id e r
V e z n i: M e f a c ilü n M e f a c ilü n F e û lü n
58
O la m a m b e n s e n in le y â r u y â v e r
I r a k d a n n te r h a b â e y u lu d â v e r
V e z n i F e e İ lâ tü n ( F e ilâ tü n ) F e ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
59
C ü m le â le m d e b u m e ş h û r m e s e ld ir M ü ş tâ k
L â - c e r e m r â y ih a - i m is k ile c a ş k g iz le n m e z
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â llâ tü n ) F e ilâ tü n F e ilâ tü n F e l lü n ( F a ’ lü n )
60
Ş â m ’ a v a r ta ş ra d a g e ç ir m e d ilâ e y y â m ın
C e n n e t a ltın d a y a ü s tü n d e d e m iş le r Ş a m ’ ın
264
V e z n i: F a c ila tü n F a c ila tü n F a c ila tü n F a c ilü n
61
B ir k iş i d a r lığ a d ü ş s e s ö y le s e Y â M ü s te c a n
H ı z ı r ’ ı ih z a r e y le r o l d e m d e a n a A lla h h e m â n
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
62
N e f s - i ş û m u n k a tim a h im m e t g e r e k
B î- m ü r e b b î o lm a z o l ç e k m e e m e k
V e z n i: M e f a c ilü n M e f a c ilü n M e f a c ilü n M e f a c ilü n
63
B in â - y ı h â tır - ı n â ş â d ım o lm a z b ir k e r e m le ş â d
M u h a ş ş ıl b u d il- i v ir a n e m o lm a z n a ğ m e s iz â b â d
V e z n i: F e i l â t û n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
64
Seni şehîr-i cihân eyleyen Hudâ-yı ğafûr
B e n i d e ş e h r - i m e lâ m e td e e y le d i m e n f û r
Vezni: Fecilâtün (Fâilâtün) Feilâtûn Fecilün (Fa’lün)
65
İ k i â le m d e b i c a v n - i B â r î
O la s ın c ü m le k e d e r d e n c â r î
Vezni: Feilâtûn (Fâilâtün) Feilâtûn Fellün (fa’lün)
66
D ile r im z â tın ı e y m â h - ı m ü n îr
E y le y e g ü n g ib i c â le m d e ş e h ir
V e z n i: F e i lâ t û n ( F â ilâ tü n ) F e i lâ t û n F e l lü n ( F a ’ lü n )
67
E y b e n im n û r - ı f e r -i c a y n â n ım
T a h t- ı s in e m d e g ü z e l s u ltâ n ım
265
V e z n i: F e c ila tü n ( F a c ila tü n ) F e c ilâ tü n F e ’ ilü n ( F a ’ lü n )
68
D ile r im z â tım A lla h k a d ir
c A n k a r îb e y le y e b ir ş â n lı v e z ir
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
69
A tv a l- ı c ö m r ile h u r r e m o la s ın
M e c d u ik b â l ile e k r e m o la s ın
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
70
K a la s ın s a d r ı ş a f â d a b a k î
Ş a k ın u n u tm ıy a s m M ü ş tâ k ı
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
71
S e n i d e v le tlü e d e n R a b b - i k a d ir
B iz i d e e y le d i d e r v îş - i f a k ir
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) f e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
72
D a c v â - i m ih r i e y â m ih r - i m ü n îr
E d e lim v a k t-i v is a le t e h îr
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
73
Ş â d î- i s û r u s ü r ü r ile h e m â n
O la s ın z e v k ü ş a f â d a h e r â n
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
74
N a z a r - ı h ü s n - i ş e h in ş â h - ı c ih â n
Y â v e r in o la b i ’ a v n - ı Y e z d â ıı
266
V e z n i; F e c ila tü n ( F â llâ tü n ) F e c ila tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
75
H â n d â n ın la e y â n û r - i b a ş a r
O la s ın lü tf- i H u d a ’ y a m a z h a r
V e z n i; F e c ilâ tü n ( F â c ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e l lü n ( F a ’ lü n )
76
D â im a H a z re t-i M e v lâ h a k k ı
Ş â d ü m e s r û r o la s ın e y H a k k ı
V e z n i: F e i lâ t ü n ( F â ’ ilâ tü n ) F e i lâ t ü n F e l lü n ( F a ’ lü n )
77
H a k k ıy â H a k s e n i d e r - h e r d û s e r â
E y le y e ğ a r k a - i d e r y â -y ı c a tâ
V e z n i: m e f â i lü n M e f â i lü n M e f â i lü n M e f â i lü n
78
B u d u r m a k ş û d o la n h e r d ü c ih â n d a e y c e lîlü ’ ş - ş â n
F e n â d a n â m u ş ö h r e t â h ir e td e r ü c y e t- i R a h m â n
V e z n i: M e f â il ü n M e f â i lü n M e f â i lü n M e f â i lü n
79
F e n â n ın m a ğ rib in d e e y le d i M e v lâ s e n i m e ş h û r
E d e r m ilk - i b a k â d a c a r z - ı d îd â r ile h e m m e s r û r
V e z n i: F â l lâ t ü n F â l lâ t ü n F â l lü n
80
E h lin e m ü n c e r o lu r s a iş h e m â n
L â c e r e m ih y â o lu r m ü r d e c ih â n
V e z n i: F â l lâ t ü n F â l lâ t ü n F â l lâ t ü n F â l l ü n
81
C e n n e t- i d ü n y â ile e y â d e m - i m a c n â s e n i
B ö y le m e s r û r e y le y e n m e s r û r e d e r b ir g ü n s e n i
267
V e z n i F e c ila tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n
82
c İ z z ü r i f a t l a C e n â b -ı Y e z d a n
R e ş k - i ih v a n e d e Y û s u f -i m in ş â n
83
G ü n b e g ü n g ü n g ib i e y n e s li la tif
O la s ın m e c d ü n e c â b e tle c a r îf
84
H iç g a m g ö ım iy e s in d ü n y â d a
H iç e le m ç e k m iy e s in c u k b â d a
85
Ç e k e s in s in e y e b u n d a d ilb e r
A n d a h e m c â m - ı ş a r â b -ı K e v s e r
86
D â im a e h l- i k e m â lâ t o la s ın
Ş a m c a - i c â m i c -i ta â t o la s ın
87
D e r s ü te d ris ile m e ş h û r o la s ın
c İ lm ü c ir f â n ile m a c m û r o la s ın
88
O k u y u p y a z ı y a z a s ın h e r b â r
T a lib - i c ilm o la s ın le y i ü n e h â r
89
T e n b a - ğ u b a r d il y a n a r c â r if le r o lm u ş p ü r s ü r ü r
H a n d e s i tâ c a t m iz a c ı z ik r ü te v h îd - i h u z û r
90
S e n d e e c d â d - v e ş â c lâ o la s ın
F â z ıl ü k â m il i m o llâ o la s ın
91
H e m ş e r i c a td a o la s ın y e k ta
H e m ta rîk a td a m e ş â y ih -â s â
268
92
T â k i e s r â r - ı h a k ik a t c â n â
K e ş f o la s a h a b i c a v n - i M e v lâ
93
O l z a m a n a n h y a s m M ü ş tâ k ı
K ü llü ş e y c in f â n i v e A lla h B a k î
94
c A n k a r îb n e y l- i m u r â d â t o la s ız
Z îv e r - i ş a d r - ı m ü k â f â t o la s ız
95
Ç a r - y â râ n - ı n e b i. c a ş k ın a e y B a r i H u d a
O la m a n ş û r- i liv â H a z r e t- i O s m â n p a ş a
96
Z ll.1 -1 H a k h a z r e t- i S u ltâ n M a h m û d
M ih r ib â n ın o la b a - s ır r - ı V e d û d
97
A tv e l- i ö m r ile ik b â l ile H a k k
E d e e ltâ f m a m a z h a r - ı m ü lh a k
98
M im
is m - i ş e r if in o la d e lil
O la s ın m im - i m a k s a d a n â il
Şâd
n â m - ı m ü n îf in ile h e m în
Ş â d m a k s û d u n a H a k k e d e k a r în
T a y y - ı m a tla b o la tıls ım - ı n ih â n
F a y ı F a y F a r a h o la F e r h â n 3 8
99
H a z r e t- i f a h r - i c ih â n y â r ın o la
Ç â r y â r â n ı n ig e h d â n h o la
100
E y c e m îlü ’ ş - ş im â m ir c e m â l
O la s ın k ü lb e n - i g ü lz â r - ı k e m â l
38
M ü ş tâ k B a b a , a k r o s tiş le a s ıl a d ı o la n M u s ta f a a d ın ı y a z a r .
269
101
S e r v - i s e r - s e b z - i g ü lis tâ n o la s ın
D â im a g ü l g ib i h a n d a n o la s ın
102
İ ş ğ â l-b k e s îr e - i b ü z ü r g â n
O lu r s e b e b - i z a r û r î n is y â n
103
M ü ş tâ k - m e n e ş z a c îf - i m û r a n
T e r k e td i m i H a z re t-i S ü le y m â n
104
c A n - k a r îb d e v le t ile n u ş r e t ile
M e c d ü ik b â l ü r e f â h iy e t ile
105
G ü n b e - g ü n g ü n g ib i â c lâ o la s ız
Ş â n u ş ö h r e tle m u c a llâ o la s ız
106
C ü m le m a k ş û d u m u r â d â ta İ lâ h
V â s ıl ü n â il e d e Y â A lla h
107
H a k b ilir b ö y le d ir e y k â n - ı c a tâ
M a tla b ü m a k ş a d - ı M ü ş tâ k B a b a
108
B e h e r sâ l ü m e h ü rû z ü h e rd em
O la s ın g ü n g ib i m e ş h û r - ı c â le m
109
S a n a lâ z ım o la n e y c â li h im m e t
O la s ın a b d - i m e m lû k - i ita c â t
110
M u h a ş ş ı e y ç u â ğ - ı ş e m c - i c ir f â n
O la s ın m e ş c a le - i d e r g â h - ı ih s â n
111
O la s ın ş a c ş a c a - p îr â - y ı â f â k
B u d u r m e m û l - i m â f i ’ l- b â l M ü ş tâ k
270
112
H e m v â r e e y â m ü d îr -i e k r e m
İ k b â l ile o la s ın m ü k e r r e m
113
D â m e n - i d e v le tin e y n û r - i m ü b în
O la b û s e - z e d e - i b e v v â b în
114
H e r d e m e y h ü s n i H a s e n h ü lk i H a s e n
H a z r e t- i H a k k a e m â n e t o la s ın
115
B e h a k k - ı h ü r m e t- i h e m - n â m c O g m â n
O la s ın n â il- i e ltâ f- ı R a h m â n
116
B u z a h m e tle r o la b ilc ü m le r a h m e t
O la s ın c a n k a r îb m e s r û r - i n u ş r e t
117
C ih â n b â n - ı c ih â n s u ltâ n - ı y e k tâ
S e n i lu tf u k e r e m le e d e ih y â
118
B u f e ş â h a t b u b e la g a tla h e m â n
O la s ın m a z h a r - ı s ır r - ı H a s s â n
119
N a z m ü ih ş â d ile e y ta b c - ı s e lim
O la s ın r e ş k - i n iz â m î- i k e lim
120
 f e r in ta b c ın a e y h a m d î- i H a k
O la s ın f e y z -i H u d â ’ y a m ü lh a k
121
E y b e n im h a m d î- i m a h m û d -i h iş â l
S e r v - i s e r - s e b z - i g ü lis tâ n - ı k e m â l
122
S e y d - i s e b z - i a lâ m e t- i te ş r if
O la s m b â ğ - ı ş e r a f e td e ş e r if
271
123
R e v n a k - ı ş a d r - ı s iy â d e t o la s ın
Z îv e r - i m e s n e d - i r i f a t o la s ın
124
Z ik r ü f ik r e y liy e s in H a llâ k ı
D ild e m ir â t e d e s in M ü ş ta k ı
125
S a n a o l â y in e - i h ü s n n ü m ü n
G ö s te r e n û r - i c e m â l- i b îç ü n
126
 f e r in ta b c ın a e y h a m d î- i tû tî g ü f tâ r
B a r e k e l- lâ h u z e h î ş â ir- i ş îrin â s â r
127
Ç e tr - i İ s lâ m s e r c a s k e r le m ü d â m
O la s iz n â il- i a k ş â - y ı m e r â m
128
F e th - i n u ş r e tle b i c a v n - i Y e z d a n
O la s iz f â ik - i a k r â n - ı z a m a n
129
c Ö m r ü ik b â lin o la s â y e - i d â v e r d e m e z îd
K e v k e b - i b a h tın o la b ü r c - i s a c â d e td e s a c îd
130
H a z r e t- i ş e y h H a c ı B a y r a m - ı V e lî
Y a v e r in o la e y â n e s li c e lî
131
D â im a s e r v - i s e r - e f r â z o la s ın
Z îv e r - i g ü lş e n - i m ü m tâ z o la s ın
132
N â il- i m e s n e d - i f e te v â o la s ın
V â ş ıl- ı m a k ş a c - ı a k ş â o la s ın
133
H e m v â r e e y d ü r r -i d e r y â -y ı r i f a t
O la s ın r e v n a k - 1 ş a d r - ı ş e r f a t
272
134
B ih a k k - 1 ş â h ib - i ş e r c - i m e f h a m
O la s ın ik i â le m d e m ü k e r r e m
135
Ç o k z a m â n m e k te b - i c ir f â n d a m e k în
. O la s ın h â c e - i K u r c a n - ı m ü b în
136
C a m i c - i b e y t- i İ lâ h îd e m ü d â m
O la s ın ş e y h - i im â m - i İ s lâ m
137
H a lk a - i z ik r - i H u d â ’ d a h e r â n
O la s ın p o s t- n iş în - i c ir f â n
138
Ç o k z a m â n m a c d e le t e y le e y c â n
O la s ın h â d im - i ş e r c - i R a h m â n
139
K a v l- i a k v â ile m u c tâ d o la s ın
K îl ’ e b a ğ la n m a y ıp â z â d o la s ın
140
H ıfz e d e H a z r e t- i A lla h s e n i
İ r tiş â d a n o la s ın m ü s ta ğ n i
141
 h - ı h a v f ım b u k i a ş h a b - ı f e n e r
S e n i y a tır m a y a u z u n g e c e le r
142
E l- h a z a r e l- h a z a r e y h a y r - ı h a le f
Y a n ılıp o lm ıy a s m m is l- i s e le f
143
M e s n e d â r â - y ı ş e r i c a t o la s ın
S â lik - i r â h - ı ta r ik a t o la s ın
144
c  m il- i k a v l- i M u h a m m e d o la s ın
T a b i c - i f i c l- i m ü e y y e d o la s ın
273
145
S iv â c â n â n a m u h a b b e t- n â m e
L â c e r e m tıîm m ü lâ k â t g ib id ir
146
S â y e - i s e tv - i k a d d - i â ğ â d e
O la s ın f a h te - v e ş â z â d e
147
c A n k a r îb r ü y e t - i M ü ş tâ k - ı C e m â l
S a n a r û z î o la â y in e m is â l
148
E y c e m â lu ’ l- la h a m i r â t - ı c e m â l
B u la s ın s ır r - ı İ lâ h îd e k e m â l
149
c A ş k ile ş e v k ile z e v k ile h e m în
O la s ın lü tf - i İ lâ h î ’ y e k a r în
150
E y M u h a m m e d ş iy e m m îr - i C e m â lu ’ l- la h
Ş â h - ı ta h t- ı c ih â n s m h e r g â h
151
H a z r e t- i s ır r î- i s e lîm ü ’ t- tâ b c
O la m ih r in le m ü h r - i a ş k m a tla 0
152
Z ik r ü f ik r île h e m îş e h e r â n
O la s e r - m e s t-i ş a r â b - ı c ir f â n
153
Ş a h n - ı ş ıh h a td a k a la s ın b â k î
Ş a k ın u n u tm iy a s m M ü ş tâ k ı
154
S e y r â n a y â r d a n c ü d a d e ğ iliz
H a m d u llâ h k i b î- v e fâ d e ğ iliz
155
P e d e r in g ib i e y â n e s li c e m îl
O la s ın c â r if - i e s r â r -ı c e m îl
274
156
M e s t ü m e d h û ş g ir e s in m e y d â n a
Ş e m c - i ş e v k o la s ın p e r v a n e
157
N û ş e d ip c â m u ş a r â b - ı b â k î
H is s e - m e n d e y liy e s in M ü ş tâ k ı
158
N a z m ü n e s r ile e y â tû tî m a k â l
O la s ın b ü lb ü l- i g ü lz â r- ı k e m â l
159
H ik m e t u ş i c r ile k â m il o la s ın
S ır r - ı g e n c - i H a k k ’ a v â ş ıl o la s ın
160
H o ş ç a h ıf z e y le z e b â n u k a le m in
H a lk ı in c itm e y e ş im ş îr- i f e m in
161
Y a c n i b ir k im s e y i h ic v e tm e â m â n
P e n d -i ü s tâ d ın ı k ıl c e v h e r -i c â n
162
163
G e v h e r- i h ic v ile ğ â v u n o lm a
P ü r - d e m o l s a ğ a r v a r u n o lm a 3 9
S ö z le r im k ö ş k e m e n k û ş e y le
D il ile d ille r i s e r h o ş e y le
164
B u r c - i r iF a td a ç û ş e m s - i tâ b â n
O la s ın m u c te b e r -i h a lk -ı c ih â n
165
İ k i c â le m d e ik i k e z e y c â n
O la s ın ş a h ış - ı h ü s n - i c â n â n
39
1 6 2 . B e y t, M M 2 d e y o k .
275
166
D îd e - i k a lb ile b u n d a a n d a
B a ş g ö z ü ile g ö r e s in h e r â n d a
167
N e d e n d ir v a ş f iy â b u g ü r z ü p e y k e r
D e ğ il y a ş ş i te b e r -v e ş e y b ir â d e r
168
ş 1( J k ü ih la ş ı g ü z e l h u lk u c e m îl
Y a c n i h e tn - n â m - ı n e b î İ s m a c îl
169
c A ş k a o l c a ş k a â ş in â M ü ş ta k
O la s ın tâ g ü z îd e - i â f â k
170
cA şk a o l ca şk a h e m -d e m ü m a h re m
O la s ın c a ş k - l H a k ile m ü k e r r e m
171
B ir im iş c a ş k ü c â ş ık ü m a c ş û k
H e m m u v a h h id d e b ir o lu r ik i y o k
172
Ş e r - C i ğ a r r â v ü ta r îk - ı M e v lâ
N e h c - i ih lâ s m o la ş u b h u m e s â
173
H e m h a k ik a t d e o la s ın ir ş â d
M a c r if e tle b u la s ın is ti c d â d
174
c İ lm ü c ir f â n ile c â r if o la s ın
M e n c a r e f s ın m a v â k ıf o la s ın
175
c Ö m r ü ik b â l ile e y z â t- ı k e r îm
O la s ın s e m t- i s e lâ m e td e s e lim
176
D â im â h a z r e t- i G a v s ü ’ l- a c z a m
N a z ır ın o la b i- in z â r- i h im e m
2 4 6 /1 6 7 v a s f iy a : h ıf tı Ü .
276
177
R e h b e r in o la o p îr - i k â m il
E y le y e H a ir e t- i H a k k ’ a v â s ıl
178
S e r - te - s e r d â ir e -i n u r u ’ llâ h
O la m ü s ta ğ r a k - ı e n v â r - ı İ lâ h
179
S iy y e m â b â d î-i c e m c iy y e tiz
S e b e b - i c iz z e tim iz r i f a tı m ız
180
O l v e liy y ü ’ n - n ia m o l b a h r -ı k e r e m
C ü m le f iiz le o la ş â d ü h u r r e m
181
G ü lş e n - i z e v k u ş a f â d a h e r g â h
B ü lb ü l- â s â e d e s iz z ik r u ’ lla h
182
Z ik r - i M e v lâ ile k a lb in o la z e y n
O la s ın b â - n e v - s a r a - y ı d â r e y n
183
N â z e n în le r c e m c o lu p b u ş e b g ö n ü l g ü lz â r m a
Y e d i h a r f li ik i g ü l r u h s a n k ıld ım ih tiy â r
184
B i- C in â y â t- 1 C e n â b - ı M e v lâ
O la s ın m ü n b a s it- i z e v k ü ş a f â
185
S â y e - i h a z r e t- i E s c a d p a ş a
H a lis ü ’ l- m u h lis z ıll- ı M e v lâ
186
S â y e b â n ıh o la h e r d e m h e r â n
O la s ın ğ lb ta r e s â - y i a k r â n
187
G ü lş e n - i h e r d û s e r â d a h o ş - d e m
O la s ın b ü lb ü l- i ş â d â n - ı h u r r e m
277
188
N a ğ m e - i h â m e - i m u c c iz - g ü f tâ r
O ia d e s tin d e ç ü m in k â r h e z â r
189
Y a z ık lâ - h a y r im iş s in e y Z e k â y i
F e r â m û ş e y le d in c ilm - i v e f a y ı
190
N ’ o la N û r î B a b a m iş b a h la r ın d a n
G ö tü r s ü n v e r s e le r ç e ş m e c ila y ı
191
D în ü d e v le t iç ü n e y r e ş k - i m ile l
Ç e k d iğ in ç ille - i m e r d â n e b e d e l
192
B ire b in e c r ü m ü k â fa t-i ih s â n
E v le y e s a n a H u d a c a z z ü c e l
193
R â h - ı ş e r â h -ı ta r îk a td a m ü d â m
O la s ın ş e r c - i ş e r îf ile b e - k â m
194
c A ş k u ş e v k i le e d ip z ik r ü ’ llâ h
O la s ın m e s t- i m e y - i f îk r ü ’ llâ h
195
G a r k a - i b a h r - i h a k ik a t o la s ın
L ü ’ l ü ’ - i m a c ı if e tü ’ l- lâ h b u la s ın
196
O la s ın ik i c ih a n d a n b îz â r
M a tla b ın o la C e m â l- ı d ild â r
197
E y le m i r ’ â t c lil- i M ü ş tâ k ı
C â n g ö z ile g ö r e s in H a llâ k ı
198
M e c lis - i d ild e o la d o s t s â k î
N ic e le k e s iz k a la c iş r e t b â k î
278
247
T a r ih - i V e f a t- ı K a s m a B a b a D e r İ z n ik
V e z n i : F e ‘ ila tü n M e f a 'îlû n F e ilû n ( F a 'ilü n )
1
M e r d - i k â m il id i K â s ım B a b a
E td i m e n z ilg e h in f e n â d a n ta y y
D e d i M ü ş tâ k f e v tin e tâ r ih
H û d e y ü p g ö ç tü ş e y h K â s ım h a y y ( 1 2 O 1 ) 4 0
2 4 841
T A R İH İ M E Ş İH H A T -I İ S L Â M İ Y Y E
V e z n i:
M e f a c ılü n M e f a c ilü n F a c ü lü n
1
B a h a r o ld u b e z e n d i ş a h n - ı g ü lş e n
F iğ â n e b a ş la d ı ş û r îd e b ü lb ü l
2
M ü z e y y e n o ld u n ü z h e tg â h -ı c u ş ş â k
R e v â c - ı r e v n a k ın b u ld u g ü l ü m ü l
3
A ç ıld ı r û ş e n o ld u ç e s tn - i n e r g is
K ız a r d ı lâ le le r m e s t o ld u s ü n b ü l
4
B u e y y â m -ı fa râ h b a h şâ d a h e r d e m
D u a la r e y le b ir z îş â n e e y d il
5
K im o ld u r â f itâ b - ı c â le m - â r â
Ş u â c - i p e r te v i e tr a f a ş â m il
6
M a c â r if m a h z e n i k â n - i k e m â lâ t
D ü r r - i y e k tâ - y ı d e r y â - y i f e z â il
40
2 4 7 . d ö r tlü ğ ü n M 2 Ü ’ d e k i ta r ih 1 2 0 2 d ir .
41
2 4 8 . ş iir in b a ş lık la rı: M İ : Ş e y h ü ’ l- îs lâ m ş e r â fe tm e â b H z . K â m il
E f e n d iy e in ş a d o lu n a n ta r ih d ir . M 2 : T a r ih - i Ş e y h ü T - İ s lâ m K â m il
E f e n d i m e r h u m Ü : Ş e y h û ’ l- İ s lâ m ş e r â f e tm e â b v e liy y ü ’ n - n ia m K â m il
E f e n d i H a z r e tle r in e in ş a d o lu n a n ta r ih M İ M 2 v e Ü ’ d e k i ta r ih
1 2 0 2 ’ d ir . 2 4 8 . ş iir M ’ d e y o k .
279
N e jâ d - h â n d â n - ı ş â h - ı le v lâ k
7
Ş e r îf ü e ş r e f ü d â n â v ü K â m il
D e r û n ı k u lz u m - ı c ilm - i le d ü n n i
8
H a d îs - i c e d d - i a c lâ s iy la c â m il
9
A n ın d e r g â h - ı p â k in d e f ir â v a n
G a r îk - i n i c m e t o ld u c ü m le s â il
10
G a raz a n c a k d u a d ır a n a y o h sa
B e z m - i m e d h ü b i- n â m ız d a n n e h a ş ıl
11
İ k i â le m d e o l z â t- ı ş e r if i
M ü r â d â tın a Y â R a b e y le n â il
12
D e d i M ü ş ta k b i- ta c m iy e tâ rih
Z ih î b u ş e y h - i İ s lâ m o ld u k â m il ( 1 2 1 4 ) 4 2
2 4 943
T A R İH
İ
F E T E V A -Y I
ŞAM
V e z n i F a c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
H a b b e z â n e v r û z - i d il p e r v e r - i r e b i c - i z îb ü f e r
Ş â d ü h u r r e m o ld u â le m k a lm a d ı g a m d a n e s e r
2
N ü k h e t- i e z h â rd a n m e s t o ld u y â r â n - ı ş a f â
G ü lis tâ n - ı d il- g ü ş â iç re a ç ıld ı v e r d - i te r
42
M İ M 2 Ü ’ d e k i ta r ih 1 2 0 2 ’ d ir.
4 3 -2 4 9 ş iir in b a ş lık la r ı: M İ : Ş e y h M u r a d z â d e S e y y id H a lil E f e n d i d e r - Ş a m - i
ş e r if g o f te ş û d R a d d e s e 'İ la h tı ta c â la M 2 : T a r ih - i M ü f tü ş ü d e n - i Ş e y h
M u r a d z â d e e ’ s - s e y y id H a lil E f e n d i d e r - Ş a m Ü : T a r ih - i M ü ftü Ş û d e n - i
Ş e y h M u r a d z â d e e ’ s - s e y y id H a lil E f e n d i r a h im e h û ’ lla h u ta c â la d e rŞ a m - i ş e r îf .
280
3 ,
B a ş la d ı p e n d ü n a ş îh a t e tm e ğ e g ü lz â r d a
Ş e y h - i ş â h - ı g ü lü n o lm u ş b ü lb ü l- i ş e y d â m e ğ e r
4
B ir ta r a f d a lâ le v ü s ü n b ü l k a r a n f il e r g a n û n
B ir ta r a f d a m o r b e n e f ş e s e r k ü lâ h ın k e ç g ir
5
C e n n e tü ’ l- m e ’ v â ’ y e d ö n d ü b â ğ ü b o s tâ n - ı c ih â n
H ü r u ğ ılm â n o ld u g û y â h e p n ih â l- i tâ z e le r
6
G e ld i b ir b in b e ş â r e tli b ir y e d - i k â m b a h ş
K ü lb e - i a h z â n ım a v e r d i n ü v îd m ü jd e le r
7
D e d i k im o l z â t- ı m ü s te g n â h a lîl-i c â ş ık â n
M ü f ti- i Ş â m - ı ş e r if o ld u y in e o l r u h - i k a m e r
8
N â il- i c ilm - i le d ü n n î v â r iş - i p e y ğ a m b e r â n
c A lim u c â m il f e r îd ü ’ d - d e h r m e r d - i n ıu c te b e r
E n b iy â ü e v liy â la r h ü r m e tn e d â im â
9
A n ı d ilş â d e y le Y â R a b g ö r m e y e z e n c ü k e d e r
10
M e s n e d - i p â k in d e o l z â t- ı m u c a llâ y î h e m în
T û l- i c ö m ü r ile m u a m m e r e y le Y â R a b b e ’ l- b e ş e r
11
E y le d i M ü ş tâ k tâ r ih in m ü c e v h e r d e n h is â b
B â r e k e ’ lla h m ü f tî- i d â n â H a lîl- i n â m v e r ( 1 2 0 2 )
250
K A D İR İ M U H A M M E D
T A R İH İ V E F A T I Ş E Y H
K U D D İS E
EF.
S İR R E H U
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
44
H a z r e t- i s e y y id M u h a m m e d p îr î m e r d - i p ü r - h ü n e r
A ’ n î S u ltâ n E ş r e f o ğ lu R û m î ’ n in h â k d e r i
Ş iirin M İ Ü ’ d e k i b a ş lığ ı: T a r ih - i v e f a t- ı e l ’ K a d irî e s ’ s e y d M u h a m m e d
E f e n d i r a h im e h û ’ lla h u ta c â la d e r İ z n ik g o f te ş ü d ( 1 2 0 2 ) Ş iir , M M 2
de yok.
281
2
3
D e r g e h - i v â lâ - y ı ş â h a c e b h e - s â o ld u m ü d â m
S â y e - b a h ş m ü h f e le k o ls a n ’ o la tâ c - ı s e r i
D e s ti ş a d rm d a y ü z ü y e r d e y a ta r h a y r â n ü m e s t
H iz m e tin h o r a g e ç ir d i g ö r o m ih r - i h â v e r î
4
5
C â n v e r ip c â n y o lu n d a c â n a e r d i c â k ıb e t
M a k ş a d - ı a k s â y a v â ş ıl o ld u r û h - ı e n v e r i
B u n iç in p ir in b a ş ı ş a v b ın d a d e f n o ld u d e m e
M a h r e m - i r â z - ı c A li ’ d e n ş o r n iy â z - ı K a n b e r î
6
K a b r - i p â k in k a ş r - ı c e n n e t e y le y e R a b b û ’ l- e n â m
N û ş e d ip d e s t- i M u h a m m e d ’ d e n ş a r â b - ı K e v s e r î
7
F e v ti tâ r ih in m ü c e v h e r s ö y le d i M ü ş tâ k - ı z â r
Ş â h -ı E ş r e f le m ü ş e r r e f o ld u p îr - i K â d ir î ( 1 1 9 2 )
251
T A R İH İ K A S R 45
V e z n i: M e f a c ilü n M e f a c I lü n M e f a c I lü n M e f a c I lü n
1
T e c â l a ’ llâ h z e h î ş a d r - ı Z iy a - p îr a - y ı c â le m k im
C ih â n v îr â n e s in ta c m îr e d ip h im m e tle H ız r - â s â
2
H id îv - i m e m le k e t- â r â k i p â k îz e te c e llîs i
H a r â b ı d e m -b e d e m m a c m û r e d e r m â n e n d e - i c İ s â
2 5 0 /2
2 . b e y t, Ü ’ d e y o k .
45
Y z m ’ la r a g ö r e Y u s u f Z iy a P a ş a E r z u ru m V a lis i ik e n D e ğ irm e n le r
d e n e n y e r d e b in a e ttiğ i k ö ş k iç in d ü ş ü r ü le n ta rih d ir .
282
V e lâ k in h e r n e d e n lü n e v - e g e r k im e y le m iş îc â d
3
H e m în h ik m e tle d ir te d b îr i b e y h û d e d e ğ il h â ş â
4
M a c â d in - i h ü m â y û n d a o la n â g a r - ı m e m d u h u
D ü k e lü m u k te z â -y ı d în ü d e v le t lâ z ım - ı d ü n y â
5
6
;
S a r â - y ı ş e h r - i  m id b â - h u ş û ş v îr â n e o lm u ş k e n
Y in e te c d id in e e m r e y le y ip o l  s e f- i y e k tâ
G ü z e l ta c m îr o lu n d u le v h a ş e 'l- la h o ld u k e ’ l- e v v e l
V e z îr â n v e z â r e t n e y d iğ in i e y le d i îm â
7
K a z â - y ı E r z u r u m ’ a b â - h u ş û ş b ir b ö y le n ü z h e tg â h
S e z â v â r id i o lm a k iş te b u k a ş r - ı ş a f â - b a h ş â
8
Z e h î sa n d u k a -i e n v â r z e h î m a c m û ca -i a h y â r
M a tâ f - ı k ıb le - i e b r â r n ıa k â m - ı a h s e n ü ’ l- h û s n â
9
Z e h î k â h - ı z iy â - â b â d s a c a d e t b â d m ü b â r e k b â d
E d e b â n is in e im d â d h e m îş e H a z re t-i M e v lâ
10
Z e h î h a v z - ı g ir â n m â y e z e h î d e r y â - y ı h ik m e t k im
M e r a m ü z r e n e f e s le d û r e d e r g e ş tis ı b î- p e r v â
11
K e n â r - ı h a v z d a e li b a ğ la y a n c a r c a r m ıd ır y o k s a
O lu p te b d îl- i c â m e s e y r e g e lm iş h û r île r e y â
12
D e d im b ir ş a h s a k im b u lü c c e n in a ş lın b e y â n e y le
D e d i k im H a z r e t- i Y û s u f Z iy a P a ş a - y ı b î- h e m tâ
13
G e lip b u g ü lş e n iç re s e y r e d e r k e n d e s t-i c û d u n d â n
H e m în b ir k a tr e d ü ş tü b i ’ l- b e d â h e o ld u b ir d e r y
2 5 1 /4
D ü k e lü : D e ğ il m i M İ M 2 /B e y t, M Û ’ d e y o k .
283
14
İ ş itm iş tim İd b ir i b a h r e d e r m iş e h l- i h im m e t lîk
G ö z ü m le g ö r m e m iş d im iş te g ö r d ü m b e n d a h i h â lâ
15
T e m â ş â e y le y ip h a y r e td e k a ld ım b ilm e m e y M ü ş tâ k
H a r îm - i g ü lş e n - i m e v â m ı y o k s a s â h il- i d e r y a
16
G e lip k e r r û b iy â n - ı c a r ş b ir le d e d ile r ta r h c u ly â ta r h - ı
Z e h i e y v â n -ı c u ly â ta r ih - ı r a c n â - y ı Y û s u f p a ş a ( 1 2 0 9 ) 46
252
K A S İ D E -İ N U S II -Â M İ Z 47
V e z n i: M ü f te c ilü n M e f a c ilü n M ü f te c ilü n M e f a c ılü n
1
D in le s ö z ü m a n la d ilâ â y in e - v e ş b u l in c ilâ
S e n d e m u c a y y e n o la tâ n û r - i te c e llî- i H u d â
2
M ü r ş id e e y le i n t i s â b , m e c lis - i z ik r e k ıl ş itâ b
D in le c e v â b - ı b â - s a v â b tâ o la s ın H u d â - n ü f n â
3
H a y y ile b u la s ın h a y â t t e v ’ e m o la z â t u ş ıf a t
K e ş f o la r â z - ı k â in a t s ır r a o la s ın â ş in â
4
Y a c n i k i s ır r - ı ih d is â s r û ş e n o la b u i n b i h â ş
A ç ıla r â z - ı in b iâ s b ilin e b a c s - ı e n b iy â
5
c A ş k ile e y le im tiz â c k ıl a n a c a r z - ı i h t i y â ç
R e n c in o lu r s a n a C ilâ c d e r d in o la s a n a d e v a
6
N â le le r e y le h e r ş a b a h tâ g e le s a n a i n ş i r â h
V a k t-ı s e h e r d e d ir f e lâ h v a k t- ı s e h e r o lu r n id â
46
M 2 y e g ö r e ta r ih 1 2 1 1 ’ d ir.
47
ş iirin M İ 'd e k i b a ş lığ ı : İ n k a s id e - i d ila v iz n a s ih a t â tn iz ş û d k i
d il- i d iv â n e h iş ra g o f te ş û d b a h u r u f- i h e c e .
284
7
Y a c n i k i v a k t-i b â m d â d R a b b in e e y le in k ıy â d
Ğ ö r n e g ö r ü r s ü n e y f u â d c a r z - ı c e m â l o lu r s a n a
8
B â ğ - ı ta le b d e z â r ’ ü z â r n â le le r e y le ç ü n h e z â r
T â o la s a n a â ş ik â r p e r te v - i h ü s n - i d il- r ü b â
9
M a h v - i v ü c û d e t k ıl n a m â z e y le ta z a r r u c la n iy a z
T â o la s a n a k e ş f - i r â z iş b u f e n a d a b u l b e k a
10
Y a v e r in o la R a b b - i n â s n â s d a n e y le m e h i r â s
M u h k e m o lu r s a b u e s â s e y le m e n â s a iltic a
11
c A b d - i z a c îf e e ğ m e b a ş r ız k iç in o lm a te n - h ir â ş
O lm a m ü ş e v v e ş ’ ü l-m a c â ş R â z ık a e y le ittik â
12
H u b b - i s iv â d a n o l h a lâ ş tâ o la s ın a h a ş ş ü h â ş
c A ş k - ı H u d â y ı ih tiş â ş e y le k i e d e s in ş a f â
13
H â lık i s ö y le b î- ğ a r a z k u llu ğ u n e y le b î- c ıv a z
A n la n e d ir e d â - y ı f a r z k a ş d ın o la h e m e n r ız â
14
E h l- i r ız â d a d ır n e ş â t z e v k ü ş a f â v ü i n b i s â t
G a y r ile e tm e ih tilâ f o lm a m u h ib b - i e ş k ıy a
15
N â le -i n e y le k ıl s e m â c r û h a g ıd a d ır is tîm â c
E h l- i h a v â ’ y a e t v e d â c d o s t ile e y le in z iv a
16
B ü lb ü l- i c â n s m o lm a z â ğ k ılm a n iş îm e n in t u z a ğ
T â k im o la d â ğ ü s tü b â ğ iş b u z e m in ile s e m â
17
F a z l u h ü n e r le k ılm a l â f c a y ıb d ır e y le m e g ü z â f
c A c z m a e y le i c tir â f C u c b u te k e b b ü r e tm e h â
285
18
N e f s ü h e v â d a n o l ı r a k r û h ile e y le ittif â k
T â v e r e h a m r - ı iş tiy â k s e r in e z e v k - i e y n e m â
19
C e z b e - i H a k ile t â b n â k o l k i ta m ir in o la p â k
S in e n i e y le s e n ç â k ç â k d o s tu n e d e r d e v a s a n â
20
c A r z e d e ş â h id - i v i ş â l s a n â te c e llî- i c e m â l
H â l o la s a n a b u k e m â l v e c d ile b u la s ın lik â
21
E y g ö n ü l e y le i h t i m a m b â ğ - ı c e m â le k ıl h ir â m
M e s t- i v iş â l o lu p ta m â m tâ b ile s in n e d ir f e n â
22
F a n î- i m u tla k o l h e m â n tâ b u la s ın b e k â -y ı c â n
C â n o la s ır r - ı m iz b â n s ır e d e H a k k ’ a ik tid â
23
N a c r a - i c e z b e - i İ l â h h â lin o la b î- iş tib â h
Ş e v k in o la s a n a g ü v â h y â v e r in o la k ib r iy â
24
N û r - ı C e m â l- i A h m e d î c â z ib e - i M u h a m m e d i
M ü ş tâ k ’ a z e v k - i s e r m e d i b a h ş e d e s in h e m în d ilâ
2 5 3 48
K A S İD E -İ
S İT Â Y İŞ
G ÜNE
V e z n i: F a c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F a T ü n
1
T e k y e - i g a m d a s e r - e f k e n d e - i p iş i h ir â m â n
E ld e z â n u - y i C a c z d ild e m e d e t y a R a h m â n
48
2 5 3 . ş iir in b a ş lık la r ı M ’ d e k i b a ş lık : D e r - s itâ y iş Y u s u f Z iy a P a ş a M l ’ d e k i b a ş lık : D e r - s itâ y iş e l'm e th u m Y u s u f Z iy a P a ş a r a h im e h ü ’ l- la h u ta ’ â la
d e r E r z u r u m g o f te ş ü f M 2 ’ d e k i b a ş lık : D e r - s itâ y iş Y u s u f Z iy a P a ş a
d e r - E rz u r u m ta ! ıim e h ü ’ l- la h Ü ’ d e k i b a ş lık , M 2 ’ d e ld b a ş lığ ın a y n ıd ır.
49
M a tb u ’ d a o lm a y a n 2 5 3 /1 , 1 8 , 2 7 , 3 4 , 3 8 , 4 2 , 4 3 , 6 1 . b e y itle r , y z m
la r d a o lu p , M ’ d e k i b e y itle r e s a s a lın d ı.
286
2
T e k y e - i d e r d u m ih e n tu e m c â h - i Y u s u f
C â h - i Y u s u f m u o y â k ü lb e - i b e y tü ’ l- a h z â n
3
N a ğ m e -i n â y e b e d e l n â liş e v k a - i s e h e r
D e f u ta n b u r a m a h a l k a h k a h a - i ta c n a z e n â n
4
D o s t z a n n e y le d iğ im r û b e h v a d i- i h iy e l
D ü ş ü r ü r d a m a f ir îb e n d e le ri ç ü n d ig e r â n
5
Ş û r e ta â d e m u m a c n a d a ç e lip â - y ı g ü n iş t
B e r - â la y c e v z in e - i ş i c a b d a â m u z - b ü tâ n
6
7
B ö y le e ş h â ş - ı f e le k m e ş r e p ile ü lf e tte n
M ü n z e v i o ld u ğ u m u z o lm u ş id i e m r -i h ü s b â n
S e r - s e v d â -z e d e - i h ır k a y a ç e ld n d im n â - ç â r
L îk k a lb im d e y in e s û z iş - i ş e v k - i y â r â n
8
Y a c n i y â r â n - i c a z iz â n - i v e f â - p îr a k im
B ir z a m a n s e y r - i s e y a h a tta o la rla h e r ’ â n
9
B â d e p e y m â - y ı b e lâ ğ a t h ü n e r - â m u z s u h a n
Ş i c r u in ş a ile s e r m e s ş a r â b - ı c ir f â n
10
G e ç e m e z k a d r u b e r a t id i d a h i g ü n d ü z ü m ü z
T y d u n e v r û z - i ş a f a - b a h ş m e z a y â - y ı c in â n
11
K a n i o l g ü n le r o y â r â n - ı s ü r û ş i p e y k e r
K a n i o l s â id - i s e m în - i b ü r o o l r ıtl- i g ir â n
2 5 3 /2
O yâ : veya M , Ü
2 5 3 /8
o la r la
2 5 3 /1 1
S â id -i S e m în - i : S a k i-i s e m in M M İ Ü
o la la r Ü
287
12
K a n i o l v e lv e le -i n â y u r ü b â b u d e f u c e n k
K a n i o l ğ u lğ u le m în a v ü h u r û ş - m e s tâ n
13
K a n i o l h a m r - i c e lâ - b a h ş m e r a r a - y ı z a m ir
K a n i o l b â c le - i r û h a n î f ü r û ğ - i d il u c â n
14
K a n i o l c â m İ d b ir c u r ’ a s ı b in e h l- i d ili
M e s t e d ip e y le r id i m a z h a r - i f e y z - i s ü p h â n
15
H a m r b a k îs t- i g a r a z b â d e - i e n g û r n îs t
Z e a n ş a râ b i k i z e -n e ş’e t ş ü d e m c ü rca k e ş â n
16
C ü m le d e n k a t c u n a z a r - ı â ş a f u ş a h ip - k e re m e m
E v liy â - y ı n ia m a m u H u s r e v C e m ş id u a k r â n
17
Y u s û f - i M ış r- i m e lâ h a t Z iy a P a ş a k im
Ş e m ’ i r u h s â r ın a h u r ş id u k a m e r s e r g e r d â n
18
N ic e v a ş f ın e d e lim o l ş â h - i m ü s te s n â n m
K i o la h e m - n â m s e n a s ın d a m ü b e ş ş e r K u r ’ â n
19
N a k d - i e n c ü r n b a ğ a l- i m ü ş te r i- i h ü s n i o lu p
F e v c f e v c in d i te m a ş a y a m e lâ ik h a y r a n
20
Z iy n e t e f z â - y i ş e r e f- b a h ş s e r îr - i s e r v e t
R e v n a k - ı d e b d e b e - i d e v le t-i c â l- i O s m a n
2 5 3 /1 2
o l v e lv e le - i: O l v e lv e le M 2 /m in a v ii h u r û ş : m in a - y ı s u r u ş M
2 5 3 /1 3
r u h a n î: r u h a n M İ
2 5 3 /1 7
M ış r - i m e lâ h a t : M ış r - i m e la h a t k i M 2
2 5 3 /1 8
V a s f ın e d e lim : V a s f ın e d e m M 2 Ü /h e m - n â m :h e m - n â m ı M 2 Ü
2 5 3 /1 9
h û s n î : b î h ü s n M M İ /in d i: e tti M M 2 Ü
288
21
R ü s te m m a c r e k e - i e n g îz m e y a d în - i v e ğ a
H ü s r e v v e lv e le â r n iz a k a lim - i K e y â n
22
C a c f e r - i B e r m e k i- i v a k t-i S k e n d e r - i h a ş m e t
H â te m - i s â n i s a h a - p îş e S ü la y m â n - i z a m â n
23
K ö ş e - i ç e ş m - i c in a y e tle e ğ e r e ts e n a z a r
B ir s iy e h - k â s e g e d a y i e d e r e h l-i s a m a n
24
V a r m ıd ır ş im d i C a c e p b ö y le v e z îr - i z îş â n
İ ş te R u m iş te c A c e m iş te Y e m e n u H in d is itâ n
25
B a r e k e ’ l- la h u z e h i â ş a f u c â li m e s n e d
L e v h a ş e ’ l- la h u z e h i ş a d r - i s ü r û ş i e y v â n
26
B îm - i ş im ş ir c e lâ lile e ş r â s a k in
H a v f - i r e m h u ğ a z a b i b ir le e r a z il- i le r z â n
27
D ü ş d ü d a m â n - i m ü d ü r â y a k r a l- i M o s k o v
G e ld i p â - b û s - i H id iv â n iy e Ş â h - i İ r â n
28
N e r e v a b a n a m ü d a h in d e r is e e h l- i h a s e d
S ü b h - i ş a d ık - ı m in ş â n y o k m u y e d im d e b u r h a n
29
H ile v ü m e k r u f ir îb ile g e lip s a ’ le b - v a r
P îr e z e n g ib i g e r i k a ç m a d ı m ı h â d im - i h â n
2 5 3 /2 1
2 5 3 /2 2
m a ‘ r e k e - i: m a 'r e k e M M 2 Ü
B e r m e k i- i : B e r m e k e - i M l/h a ş m e t: z i h a ş m e t M l//H â te m - i ş a n i:
H â te m - i ş a n i- i M 2 /s a h a p iş e : s a h a p iş i M M İ
289
30
Ş îr u n e r r e z e k ü c a r u b e h - i p e s m â n d e k ü c a
B â - m ü z e k k e r n e ş ü d m e r d m u h n is - i y e k s â n
31
B â r e k e ’ l- la h u z e h i y â v e r - i d in u d e v le t
L e v h a ş e ll- la h u z e h i y â v e r u e h l- i im â n
32
N ic e â ş a f İ d e ğ e r lu tf ile b ir b e n d e s e
S e n b e n im s in d e r is e â n i u n u tm a z h e r ’ â n
33
M a c d e n - i m a c d e le t a r a d a b u â v â r a s e n i
H iz m e t( i) d e r g e h - i v â lâ y a e d in d i ş â y â n
34
N a z a r - ı c a y n - i c in a y e t e s e ri lu tf u n d a n
N ic e m ü d d e t k i n a z m ile ik s îr - f e ş â n
35
K e n d i c ü r m ü g ü n a h ım d a n m ı f e le k d e n m i C a c e p
B ilm e z im n ’ o ld u b a n a o l d e m e s îr- i h ic r a n
36
G e le c e k d îd e -i m a c n a y a h a y â l- i h ü s n ü
U y k u y u d ü ş d e d a h i g ö r m e z id i h â b - g ir â n
37
H â b r a h a t e d e r o lm a d ı m e ğ e r b a h t- i s iy a h
N â liş im o ld u s a d a c - â v e r c â v - i c îr â n
38
Ç o k d ir â z e tm e y e lim v a k c a - i h ic r a n ı
D il ile v a ş f o la m a z k ış ş a - i Ş e y h - i S a n c â n
2 5 3 /3 2
b ir b e n d e s e : b ir b e n d e s in e M , M 2 , Ü /b ir b e n d e s in i M l//M 2 ’ d e " a n i"
k e lim e s i y o k
2 6 3 /3 4
lu tf u n d a n :1 u t f u n d a Ü /N ic e m ü d d e t k i: ib ir n ic e m ü d d e t M İ M 2
2 5 3 /3 7
c a v - i c îr â n : c â r u c îr â n M , M 2 , Ü /M İ ’ d e " ş a d a " k e lim e s i y o k .
2 5 3 /3 8
K ıs s a - i ş e y h - i s a n ’ a n : k a s id e - i Ş e y h - i S a n ’ a n î M 2
290
39
B e n b u n â liş d e ik e n e s d i n e s îm - i v u s la t
G e ld i b ir p e y k - i b e ş a r e t h a b e r u m ü jd e - r e s â n
40
V e r d i b ir n â m e k i ç ü n n â m iy e - i g ü lş e n - i r û h
N â m e m i y o k s a k i p îr â h e n - i m â h - i K e n ’ a n
41
D e d i a l s ü r y ü z ü n e d îd e le r o ls u n r û ş e n
O k u b a k g ö r k i n e y a z m ış o v e z îr -i z î- ş â n
42
H a b b e z â n â m e - i s e r le v h a - i L e v h - i M a h f u z
H a b b e z â n â m e - i d îb â c e - i m u c c iz - c ü n v â n
43
K â ğ ıd ı g ü l- i r u h - i h u b â n - i S e m e r k a n d
H ib r i te rk îb -i s ü v e y d a y - ı d il s û d u z e b â n
44
Z a r f ı m â n e n d i ş e d e f k e n z - i le â li- i h ü k ü m
M ih ri k u r ş - i k a m e r b ü r c - i s ip ih r u f e r m a n
45
46
H e r k e lâ m ın d a n ih a n s ır d e m - i r u h u ’ l- la h
H e r h u r u f u n d a c a y â n m u c c iz İ b n - i c I m r â n
K â tib i f e n k ita b ın d a c im â d - i s â n i
N a z m u in ş â d i h e m â n f e y z i- i H in d i m e n iş a n
47
B û s e d ip s în e - i d ilb e r g ib i s ü r d ü m y ü z ü m e
Ş o n r a ta c z im ile a ç tım o k u d u m ç ü n f e r m â n
2 5 3 /4 0
m â m e : n â m iy e Ü /n â m iy e - i : n â m e M İ
2 5 3 /4 3
" S e m e r k a n d " k e lim e s in d e n s o n r a M İ , M 2 Ü ’ d e " â b a d k e lim e s i v a r.
2 5 3 /4 5
İ b n - i I m r a n : Â l- i İ m r a n M , Ü .
2 5 3 /4 6
I m a d - i S a n i : im a d - i s a n id ir M l/İ n ş a d i : İ n ş a d a M 2 Ü /F e y z i- i H in d i:
F e y z -i h ü n e r M 2
291
48
B ö y le ta h r ir b u y u r m u ş k i b e n im M ü ş ta k ım
B e n d e s in ş a n ın a k i te r k e y le y e c â li s u ltâ n
49
S e n b e n im d â i c -i d ir în e - i h a y r h a h ım s m
D e r - i v â lâ - y ı v e z îr â n e m e g e l o l m ih m â ıı
50
T u n e f e h m id i k i d e r - n â m e ç is a n b e n e v is e m
D e r g e h im g e ş te h e m in te k y e k i d e r v iş â n
51
İ ş tiy a k ile b in ip e s b - i s a b â - r e f tâ r a
c A z im - i M ış r - ı h id îv â n a o lu p r a k s - k ü n â n
52
S e c d e - i ş ü k r e d ip e l ’ m in n e tü ’ l- la h d iy e r e k
G e lm iş im k a c b e - i m a k s û d a e y â k ıb le - i c â n
53
D â v e r a d â d - re s â m e m le k e t- â r â s a d r a
E y z a h îr - i v ü z e r â m e lc e - i m îr - i m îr â n
54
L îk y o k h a y r d u c a e tm e d e ta k s ir a tım
D a c v a - i ş ıd k u ş ıd d ık a n e y e ş â h it S ü p h â n
55
A ş a f a g e ld i d e r - i d e v le te M ü ş tâ k g e d a
H ü s n - i ta c b ir ile d a ’ v e tin e d ip v ir d -i z e b a n
56
G ö r n e p â k iz e e d â la r la e d ip c a r z u n iy a z
B a ş la y ıp h a y r d u a e tm e ğ e m is l- i h is s a n
2 5 3 /4 8
B u y u r m u ş e y le m iş M l/" k i" d e n s o n r a M l ’ d e " e y " k e lim e s i v a r //b e n d e s in : s a n m a ld te r k e y le y e â l- i S u lta n : b e n d e s in i te r k e d e r m i â l-i
s u ltâ n M İ .
2 5 3 /4 9
d ir in e - i : d ir in e M İ .
2 5 3 /5 2
M İ d e " e d ip " k e lim e s i y o k .
2 5 3 /5 4
Ş ıd d ık a n e y e : s ıd d ık a n e m e M ,/Ü M 2 ’ d e " ş a h it" k e lim e s i y o k .
2 5 3 /5 5
b e y it, M v e Ü n ü s h a la r ın d a s o n b e y it o la r a k g e ç e r .
2 5 3 /5 6
b a ş la y ıp : b a ş la d ım M , Ü .
292
57
H u s r e v â m ü d d e t- i c ö m r ü n o la s e r m a y e - i N û h
M e h c e - i r ü ’ y e t lü tf ü n o la ş e m s - i tâ b â n
58
c İ lm u c a d lin o la z îb u le b b â m -i m e r a m
K a le m - i f a z lın o la n â d ir e s e n c - i d iv â n
59
K e v k e b - i b a h tın o la z iv e r c a r ş - ı c a z a m e t
M ih r - i ik b â lin o la ş a ’ ş a a - p a ş d e v r â n
60
T îğ - i c u y r a n ın o la tâ c s e r - i ş â h - i c A c e m
T îr - i k a h r ın o la m e y l-i n a z a r ile n e g ih â n
61
G ü lb e n - i k a d r in o la z iv e r g ü lz â r - i h a y a t
G ü l- i r u h s a tın o la r e ş k g ü l-i b â ğ - i c in â n
62
c İ z z u r i f ’ a tla o lu p n â il- i M ış r - i d â r e y n
İ k i c â le m d e m u c în in o la H a lla k - ı c ih â n
2 5 4S0
DER
S İT A Y İŞ
BAZI VÜZERA FERM UDE
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a ’ lü n )
1
Y in e m u ş a ta la n ıp h ü s n - i c a r û s - i m a c n â
N â z ile c a r z - ı c e m â l e y le d i h û r ş id â s â
2 5 3 /5 7
m e h c e - i : m e lc e - i M .
2 5 3 /5 8
M 'd e " z îb " k e lim e s in d e n ö n c e " h e m " k e lim e s i v a r ./n a d ir e : n a d ir e - i
Ü.
2 5 3 /6 0
b e y it, M n ü s h a la r ın d a y o k tu r . Ü ’ d e " n e g ih â n "
" b e d " k e lim e s i v a r.
50
ş iir in y z m ’ la r d a k i b a ş lık la r ı: M : C e b b a r z â d e C e lâ l P a ş a ’ y a s ö y le n m iş
k a s id e - i ş a ir a n e d ir . M İ : D e r - s ita y iş H a z r e t- i A b d ü lc e b b a r z â d e C e lâ l
M u h a m m e t P a ş a S e lle m e h ü ’ llh u ta c â la M 2 : D e r - s ita y iş C e b b a r z â d e
C e lâ l P a ş a .
293
k e lim e s in d e n ö n c e
S îm ü s â k ile ; a y a k ü z r e d u r u p d e s t e f ş â n
2
R û h r â h - ı k a d e h - i ş e v k e o lu p n e ş c e - f e z â
3
Ş a lin ıp b e z m e ; g e lip c â m - ı m ü c e v h e r d e r - k e f
A y a ğ ın ö p tü te ş e k k ü r le s e b û - y i m în â
4
N ’ o la b in ş e v k ile b û s e ts e s u r â h î k a d e m in
A y a ğ a ltın d a id i c u r c a g ib i b î- s e r ü p â
5
N e y - i d e m - h â l ile z e y n o ld u s e m a c h a n e - i c a ş k
O ld u ş a n a r z ü s e m â h â n k a h - ı M e v lâ n â
6
Y a c n i h e m n â m - ı H u d â v e n d - i C e lâ lü ’ d - d in in
E r z e n - i R û m ’ a - ş e r e f o lu p m ü jd e - r e s â
7
G e ld i f e r m â n b e ş â r e tle m ü b e ş ş ir - i te b ş ir
M a c d e le t- i n ü k h e t ü p îr â h e n Y û s u f - â s â
8
O ld u ta c z îm ile m â lid e - i c a y n - ı c â le m
C is m e c â n c â n a ş a f â k a lb e f e r a h ç e ş m e c ilâ
9
V e r d i h u r ş id g ib i c â n ıb - i ş a r k a r a v n a k
H e m s e m iy y - i ş e h - i k e v n e y n M u h a m m e d p a ş a
10
B û b e k r - i ş ıd d îk Ö m e r - i c a d l c A li ş a v le t k im
K a n d a o lu r s a o lu r a n d e ş e r î c a t ic r â
11
B â is - i r i f a t - ı i c lâ m b ü le n d - i İ s lâ m
S e b e b - i ş e n ş in e - i ş ö h r e t ş e r c - i ğ a r r â
12
Ş â h ib - i s e y r ü k a le m â ş a f - ı m a n ş û r - i c ilm
G e v h e r- i b a h r - i n i c a m z îv e r -i tâ c - ı v ü z e r â
294
13
D e h ş e t- i r u m h - ı c e lâ li e r â z il- i le ra z â n
H e y b e t-i ş a d m e - i s e y f ı ile iş r â ih f â
14
C â n v e r ir h a n ç e r - i e lm a s ın a c e llâ d - ı f e le k
D e m - i tîğ î ile h e m d e m d e m - i ş im ş îr - i k a z a
15
T ü f e n g e n d â z o lıc a k h a tt- i a r z - ı R û m ’ d a n
C â n ib - i d ü ş m a n a k u r ş u n a ta r o ls a f a r a z â
16
B a r k - v e ş n â r ç ık a r t o p l a m ı n a ğ z ın d a n
C â n - ı a c d â y ı y a k a r r a c d - v e ş e td ik ç a ş a d â
17
P e d e rd â r d ır v â lâ s ı h e z â r R ü s te m ü S â m
C ü m le d e n iş te b ir i h a z r e t- i R ü s te m A ğ a
18
V a k t- l k a v ğ â d a e d ip s â c id - i s u h te n te ş m îr
Ş îr -v e ş n a c r a u r u p s ö y le r e y â e h l- i v e ğ â
19
B e n e m o l ç â k e r-i fe rm â n b e r-i s e r- ca s k e r-i ş a rk
Ş a r k d a n g a r b a v e r ir ş a c ş a c a - i h ü s n i z iy â
20
M ih r - i d îd â r i ile n e y y ir - i â c z a m - ı r u h ş â n
T â b - ı r u h s â r ı ile m â h - ı m ü n e v v e r ic lâ
21
B e n im o l R ü s te m - i s â n î k i C e lâ lü ’ l- lâ h ın
S a tv e ti ile e d e r im R ü s te m ’ in is m in ib k â
22
R ü s te m -i Z â lın e m e k v e r d iğ i ş â h â n - ı M e c û s
B ö y le s e r c a s k e r - i İ s lâ m ’ a o lu r m u h e m â
23
H â ş â lillâ h o la m a z d e r g e h in ir ı d e r b â n i
H â n - ı H â k â n - ı h a tâ K a y s e r- i R û m ü D â r â
295
24
R e ş k - i K e y h u s r e v P e r v îz s u v â r - ı ş e b d îz
C e m -i ç e ş m - i N û ş ir e v â n c a d l u c a d a le t p îr â
25
G â h g ü lg û n s u v â r o ld u ğ u d e m s ü r c a tla
A lıp e tr a f ım c ü r e tle c ü y û ş - i ş e ttâ
26
L e ş k e r- i d ü ş m a n a ş e b h û n e d e c e k b i ’ l- ic m a c
G a r k e d e r k u lz u m - i h û n iç r e m ig â l- ı M û s â
27
B â r e k e ’ llâ h z e h î b a h t-ı H ü m â y û n a h te r
L e v h a ş e ’ lla h z e h î ta li c - i f e r h u n d e lik a
28
D â v e r â ç â r e - re s â â ş a f - ı e n c ü m - i ş e b h â
E y m e lik - i h a lk f e le k - i k e v k e b e c â lî k a d r â
29
Ş e n s in g e v h e r - i g e n c in e - i ş â h - ı ş â h â n
F a h r e d e r z â tın ile c â le m e ş â h - ı y e k tâ
30
Y a c n i s u ltâ n - ı s a lâ tin - i c ih â n M a h m û d H â n
E y le m iş d ir v ü z e r â iç r e s e n i m ü s te s n â
31
H â n d â n - ı z e v ’ il-ih s â n c e lîlü ’ ş - ş â n ın
N ic e o lm a z s a n a v â lâ - s e b e b - i is tis n a
32
c İ lm ü c ir f â n ın a c a llâ m e - i c â le m h a y r â n
c A k l ü id r â k in e b in c a k l- ı h â k im â n e f e d â
33
Ş e n s in o l h e m b e b a k - ı c â r if s ır r - ı in ş â n
Ş e n s in o l m a - ş a d a k r e m z - i la k a d k e r r e m n â
34
K a b e K a v s e y n ’ i y in e h a z r e t- i in ş â n a n la r
N e b ilir c in n u m e le k v â k ıf - ı e s r a r - ı H u d â
296
35
 d e m î c â ş ık - ı d îv â n e e d e n â d e m d ir
K a y s i m e c n û n e d e n e s r â r - ı c e m â l- ı L e y lâ
36
A h e f e n d im b e n i m e s tâ n e e d e n c â n â n m
V a ş f ın ı b ir g a z e l ile e d e lim d in le ş e h â
255
V e z n i: F â ilâ tü n F â ilâ tü n F a ilâ tü n F e ilü n
1
E r z u r u m iç r e b ir â f e t y e n i o lm u ş p e y d â
İ s m in i s ö y le y e m e m m îr -i m o lla n ın s iy e m m â
2
G a m z e s i tîr -i m ih e n n îm n ig e h i m e r d - i e f k e n
K a ş la r ı tîğ - i k a z a p e r ç e m i p ü s k ü llü b e lâ
3
H a f ız ın â h ü f iğ â n e y le d iğ i ş e h r i a ş ıp
Ş â ib ’ in m e d h ü s e n a e y le d iğ i v â v e y lâ
4
Ş e h r - i Ş îr a z ’ d a d e ğ il b e lk i S ta n b u l ’ d a d a h i
B ö y le b ir d ilb e r -i m ü m ta z b u lu n m a z a ş la
5
S in e s i le y le - i v a ş lm d a m e h -i b e d r - i m ü n îr
G e r d e n i s îm s ü r â h î le b i ş a h b â - y ı ş a f â
6
R u h la r i g ü lb ü n - i k â m e td e a ç ılm ış ik i g ü l
Y o k s a m ih r ü m e h - i b ü r c - i ş e r îf m a h a z â
7
Y a ln ız b e n d e ğ ilim a n a e f e n d im M ü ş tâ k
K a d ı m ü f tü m ü d e rr is ş e y h ile v â iz - i m o llâ
297
2 5 6 51
D ER
V A E I T E K Y E -İ Ş E Y H
S E L İM
V e z n i: F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ılü n
B â r e k e ’ llâ h te k y e - i r e ş k â v e r - i k a ş r - ı c in â n
1
B â r e k e ’ llâ h h â n k â h - ı z îv e r -i a c lâ m e k â n
2
B â r e k e ’ llâ h m a c b e d - i a k d e s m a h a ll-1 lâ c n a z îr
B â r e k e ’ llâ h c â y - ı m ü s te s n a m a k a r r - ı c â ş ik â n
3
B â ğ ü b o s tâ n ı ş a fâ - b a h ş - ı g ü r û h - i d e r d n â k
c A n d e lîb â n - ı s e h e r b u n d a e d e r â h u f iğ â n
4
A b - ı h a v z ın n û ş e d e n e r b â b - ı d il s e r m e s t o lu r
S e ls e b ilin d e n a k s ır g û y â ş a r â b - ı e r ğ u v â n
5
N â z ile s e r v - i s e m e n e f lâ k e s e r ç e k m iş h e m în
H e r n ih â l- i tâ z e s ii tû b â y a b e n z e r b î- g iim â n
6
D in le c â n d a n g ö r n e s ö y le r s e r - b e - s e r ş â h - ı ş e c e r
H e p lis â n - ı h â l ile te v h îd e d e r le r h e r z a m â n
7
H a z r e t- i S u ltâ n c A b d u lk â d ir ’ in b ir ç â k e ri
Ş e y h S e lim B a b a e f e n d i m ü r ş id - i ş â h ib z a m â n
8
İ s m -i H a y y ile b u h o ş m e ’ v â ’ y ı ih y â e y le m iş
H a b b e z â m e c m u c a - i c ir fâ n - ı k a s r - ı c â r if â n
51
Ş iir in Y a z m a
’ la r d a ld b a ş lık la n :
M : D e r s ita y iş h a n k a h - i K a d ir i Ş e y h S e lim E f . k u d d is e s ir re h ü ’ l- â li
M İ : D e r s ita y iş te k y e - i Ş e y h S e lim E f . r a h im e h û ’ lla h u ta ‘ â la
M 2 : D e r s itâ y iş te k y e -i Ş e y h S e lim E f.
Ü : D e r s itâ y iş te k y e - i Ş e y h S e lim E f . k u d d is e s irr e h ü ’ l - ‘ a z iz .
298
9
Z â h id â c e n n e t d e d im s e b u m a k a m a k ılm a r e d
H a k b u k im ş â y e s te d ir R ıd v â n o lu r s a p a s b â n
10
H a y y d e y ip d e v r â n e d e r le r b u n d a e b n â -y ı b e ş e r
A n ın iç ü n r e ş k e d e r b u h o ş m e k â n a â s m â n
11
Ş a f iy â s a n m a c a b e g s a y t- ı k u d ü m ü m a z h a r ı
Ç ü n b e y â n o lu r ş a d â s ın d a n r u m û z - ı k ü n f e k â n
12
G a v s u ’ l- a c z a m p ir im iz s u ltâ n - ı k ü lli e v liy â
Ş â h - ı e v r e n g - i v ilâ y e t p â d iş â h - ı lâ - m e k â n
13
O s t s u ltâ n m u f a h h a m o s t k u tb - i e v liy â
C e d d - i p â k e ş A h m e d - i m u h tâ r f a h r - ı in s ü c â n
14
İ b n - i p â k - i H a y d a r - ı k e r r â r c A liy y ü ’ l- M u r ta z â
İ b n - i c a m m s e r v e r - i c â le m M u h a m m e d ş a d c a y â n
15
A n g e h - i d e r - h a k k e ş b e - f e rm û d e s t ş â h - ı e n b iy â
L a h m u k e la h m î ü c is m u k e c is m i g o f te s t r â y g â n
16
O s t d e r g â h - ı M e d in e o s t e h l- i z ü ’ l- fik â r
Ş e v h e r - i F â tım a - i Z e h r a s t Ş îr - i h â n e d â n
17
Ş â h ib -i ş e b îr ü ş ib r â n e m îr ü ’ l- m ü ’ m in în
R â k ib - i d ü ld ü l- i d ilâ v e r s e r - f ır â z - ı p e h liv â n
18
D â n e m e t e y k ilk - i â ş ü f te ş ik e s te h â tır ı
N is t- i im k â n - ı n ü v iş te n m e d h - i e v ş a f -ı îş â n
19
R e h r e v - i r â h - ı c a z îz â n - ı b â ş e y M ü ş tâ k - ı z â r
E l- a m â n e y r e h r e v - i r â h - ı h id â y e t e l- a m â n
299
257
T A H M İS İ Ğ A Z E L -İ H A F IZ
V e z n i: F e c ilâ tü n ( F â c k ilâ tü n ) F e c ilâ tü n F e c ilâ tü n F e c ilü n ( F a c lü n )
1
E y p e r i s e n g ü l-i te r b e n d a h i m ü r ğ - i s e h e r e m
A h u f e r y â d e d e r e k ç â k - ı g ır îb â n g e z e r e m
H e le b ir h â k - i r e h e m z e r r e c e y o k d u r h ü n e r im
M e n k i b â ş e rn k i d e r - â n h a tır c a tır g ü z e r e m
L u tf u h â m ik u n i e y h â k - i r e h t tâ c - ı s e r e m
2
E ş k - i ç e ş m im g ib i c e r e y a n e d e r im c û y b e - c û y
H e m - d e m k e lb in - i o lu p d e v r e d e r im k û y b e - k û y
A lla h A lla h b u n e h o ş h a lk n e y â r d ilc û y
D ilb e r â b e n d e n e v a z ît k i â m u h t b e - g û y
K i m e n in z a n b e - r a k ıb â n -ı tu h e r g iz n e b r e m
3
E y s ir a c - ı d il ü c â n p iş r û y i- i z â ir- i K u d s
K a lm ış ım v a d i- i z u lm e tte e y â s â ir - i K u d s
P e r r ü b a lın la b e n i e y le r e h â d â r i- i K u d s
H im m e te m b e d e r k a - i r â h k ü n e y tâ ir - i K u d s
K i d e ra z e st re h m a k şû d ü m e n n e v -se fe re m
4
G e l g e l e y s a k i g e tir ö lü m ü k im ş u ğ l- i c ih a n
G e lm e y e h â tır - ı n â ş â d e d ö n ü n c e d e v r â n
S e n d e e y b â d - i ş a b â r â h r e v o l tu r m a h e m â n
E y n e s îm - i s e h e r i b e n d e g i- i m â b e r e s â n
G û f e r â m û ş m e k u n v a k t-ı d u c a - y ı s e h e r e m
5 V â r ik e n d e s t- i te v e k k ü ld e b u g ü n c â m - ı h e m în
N e r e v a k im ğ a m - ı f e r d a ç e k e e r b â b - ı y a k în
T e v b e te v b e b u f e n â te k y e d e o lm a m ğ a m g în
R â h - ı h a lv e tg e h - i h â ş e r n b e n e m â tâ p e s e z in
M e y h o r e m b â tû v ü d iğ e r ğ a m -ı d ü n y â n e h o r e m
300
6
H â s ılı m a tla b iç in e y le m e e n d iş e - i s a h t
H a r e m - i m a k s a d ın a e r m e z o k im o lm a y a b a h t
F â id e v e r m e d i ç o k k im s e le re tâ c ile ta h t
H u r r e m â n r û z g e z in m e r h â le b e r - p e n d e m r a h t
V e z s e r - i k û y - ı tû p u r s e n d r e f ik â n h a b e r e m
7
N e g ü z e l d id e - i n e r g is n e m u k a v v e s e b r û
N e s iy e h z ü lf - i m ü s e ls e l n e m u c a n b e r h o ş b û
Y ü r ü e y k â ş ıd - ı c â n s ö y le e y â h â v e r r û
P â y e - i n a z m - ı b ü le n d e s t u c ih â n g îr b e g û
T â k u n e d b â şe d b a h d e h â n -ı p ü r g ü h e re m
8
S â k iy â z ü m r e - i u ş ş â k a g e tir s â ğ a r - i v a ş l
T â n û m â y a n o la M ü ş tâ k a d a b u c e v h e r - i v a ş l
H e r s e h e r â h e d e lim b e lk i g e le r e h b e r - i v a ş l
H â f ız ’ a ş â y e d e ğ e r m itla b î g e v h e r - i v a ş l
D id e d e r y â k u n e m e z e ş k - i d ü r ü ğ a v ta h a r e m
258
T A IIM ÎS -İ Ğ A Z E L -İ C A M İ
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f a c ilü M e f a c ilü F a c ü lü n
1
B in z â r ile g ü lz â r- ı te m e n n â d a h e z â r e m
E y g ü l e s e r e tm e z m i s a n a n â le v ü z â r e m
D il y a n d ı c iğ e r o ld u h e z â r p â r e n ig â r e m
Ç ü n h â k şe v em g e r g ü z e rî sü y -i m e z â re m
B û y - ı c iğ e r -i s û h te y â b î z i- ğ u b a r e m
2
B ir c â m ile n e ttin b a n a e y s â k î- i d ilk e ş
K im b ö y le b e n i e y le d i s e r m e s t- i m ü ş e v v e ş
C â n ç ık d ı h e n ü z y a n m a d a s in e m d e k i â te ş
Ç ü n r e f t b ü r ü n e z te n e m in c â n b e lâ k e ş
A n b ih k i b ih â k s e r - i k û y - ı tû s ip â r e m
2 5 7 /8
D id e d e r y a k u n e m m ıs r a i M İ d e y o k .
301
3
G e l y ü z e ç ık a r m a s a n m a k â k ü l- i ş â d i
B â ş d a n ç ık a r ır g ö n lü m ü o l s ü n b ü l- i ş â d i
V e r n û ş e d e lim ş e v k le c â m - ı m ü l ş â d i
D e r g ü lş e n - i c â n m iy ş ig u f d ş a d g ü l- i ş â d i
R â n g o n c a k i d e r - s în e z i b e y k â n - i tu d â r e m
4
G e l k ü lb e -i a h z a n ım a b ir la h z a k e r e m k ıl
E y Y û s u f - i s â n l s a n a lâ y ık m ı ta c a llü l
K a n a ğ la m a m ız d a n h e le b ilm e m k i n e h â s ıl
H e r d e m k u n e m e z h û n - i c iğ e r h â k - i d e r e t k il
T â r e v z e n e - i g ü l b îr u h g a y r b e r a re m
5
B u k â lb ü d ü m d e r d u m ih e n h ü z n ile b ü n y â d
G ü lz â r - ı f e n â d a o la m a m b ü lb ü l- i d ilş â d
N e b e n d ile b e n d im n e d e b ir b e n d e - i â z â d
N e y lâ y ık - ı te ş r if im ü n e y d e r - h û r - i b id â d
Y â R a b m e n - i b î.- d il b î- c ih â n b e h r - i ç i k â r e m
6
S e v d im s e n o la ş ıd k e y le s e n c A r a b ’ d a b â z i
L â y ık m ı p â m â l e d e s in e h l- i n iy â z i
İ n c itm e ş a k ın b u d il- i e n d û h - i n e v â z i
D e r -p û te - i h ic r â n ç û z e d e m g e r b e k ü d â z i
D iğ e r n e ş ü d b e r - m e h k - i c ış k c a y a r e m
7
B ilm e m n ic e b ü r e y liy e y im z â r u n e v â y ı
E y ş û h - ı s ite m p iş e y e te r e tm e c e f â y ı
Y a ş lın d a n ır â ğ e y le m e M ü ş tâ k g e d â y ı
H e m lu tf tû f e r m û d k i C a m i s e k - i m â y ı
Y e m e m e n b î- d il ç i k u n e m d e r ç i ş u m â r e m
302
259
T A H M ÎS -İ Ğ A Z E L -İ M ÎİR
CÂ R İF
V e z n i: F a c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilâ tü n F â c ilü n
1
K a c b e - i k e r r u b iy â n d ır k û y - i c â n â n ım b e n im
S e c d e g â h - ı k u d s iy â n d ır Ic û y -i c â n â n ım b e n im
M ü r ğ - i z â r - ı b ü lb ü lâ n d ır k û y - i c â n â n ım b e n im
G ü lş e n - i b â ğ - ı c in â n d ır k û y - i c â n â n ım b e n im
c  ış k a d a r ü ’ l- e m â n d ır k û y - i c â n â n ım b e n i
2
H â d î- i r â h - ı h id â y e t r e h b e r- i n e h c - i İ lâ h
M a h z e n - i k â n - i c a tâ h â c e t- r e s â v ü h a y r h â h
M a c d e n - i lu tf ü s a h â b îk e s le r e p iş t ü p e n â h
M e n b a c - i c û d ü k e r e m e l- h a [ o d u r b î- iş tib â h
M e lc e -i b îç â r e g â n d ır k û y - i c â n â n ım b e n im
3
c İ lm - i b î- m a c n â ile o ls a F e lâ tû n - i c ih â n
c A k l ile e r b â b - ı c a ş k m h â le ti o lm a z b e y â n
Z â h id â k e n d in g ö r ü p c u ş ş â k a e tm e b e d - g ü m â n
E y le m e ta c y îb e y s â lû s - i d e v r â n - ı z a m â n
V â ş ıl- ı r â h - ı c in â n d ır k û y - i c â n â n ım b e n im
4
 ş in â - y ı c â le m -i b ig â n e b ilm e m k im n e d ir
S in e s û z â n c â ş ık ım p e r v â n e b ilm e m k im n e d ir
M e s t- i c a ş k ım s a ğ a r ü p e y m â n e b ilm e m k im n e d ir
N e ş ’ e d â r e m b e n d e r - i m e y h â n e b ilm e m k im n e d ir
D e r g e h - i p îr - i m u ğ â n d ır k û y - ı c â n â n ım b e n im
5
S in e m ir c â t te c e llî- i C e m â l- i e y n e m â
T û tî- i r û h - i r e v â n M ü ş tâ k - ı r û y - i M u s ta f â
D il h e z â r z â r g ü lz â r - ı H a b îb -i K ib r iy â
Ş a y d o lu r m u h iç b u iş r e tg â h - ı g a m d a c A r if ’
M ü r ğ -i c â n a â ş in â d ır k û y - i c â n â n ım b e n im
2 5 9 /4
e y le m e : e tm e M İ
303
260
T A H M İS İ Ğ A Z E L -İ S A B Û H Î
V e z n i: M e f ’ ü lü M e f â 'ilü M e f f il ü F a c ü lü n
1
M e y h â n e - i m a 'n â d a n a lıp k â m -i m u h a b b e t
G e ld im b u f e n a 'â le m e s e r s â m - ı m u h a b b e t
T â r û z - i e z e l k e ş f o lu p e n c â n - ı m u h a b b e t
S a k i b e n i m e s t e tm iş id i c â m - ı m u h a b b e t
Ş a y d e tm iş id i m ü r ğ - i d ili d â m - ı m u h a b b e t
2
 y in e - i c â n o lm u ş id i c a ş k ile g ö n lü m
G ü n g ib i c a y â n o lm u ş id i c a ş k ile g ö n lü m
M a T û m - i c ih a n o lm u ş id i c a ş k ile g ö n lü m
M e ş h û r - i z a m a n o lm u ş id i c a ş k ile g ö n lü m
'Â le m d e a n ılm a m ış ik e n n â m - ı m u h a b b e t
3
C a n ım d a ş if â b u lm u ş id im d e r d - i g a m ın la
S in e m d e d e v a b u lm u ş id im d e r d - i g a m ın la
Ç o k n e ş v ü n e m â b u lm u ş id im d e r d - i g a m ın la
B ir ö z g e ş a f â b u lm u ş id im d e r d - i g a m ın la
Z e v k o lm u ş id i g ü n lü m e â lâ m - ı m u h a b b e t
4
D e r d in b a n a b ir ş e b o la lım s a n a h e m - â g ü ş
'A h d in e v e f â e tm e d in e y g ö z le r i s a r h o ş
B u n ü k te y i l ü ’ l ü ’ g ib i k ıl k ö ş k e m e n k û ş
E r b â b - ı v e f â e y liy e m e z c a h d ü f e r â m û ş
Y â d o ls a n o la o l g e ç e n e y y â m - ı m u h a b b e t
5
D il b e z m - i ş a f â d ır n ’ o la m e y h â n e o lu r s a
M ü ş tâ k - ı lik â d ır n ’ o la m e s tâ h e o lu r s a
Ş e v k ın la e f e n d im n ’ o la f e r z â n e o lu rs a
'A ş k ın la Ş a b û lıî n ’ o la d îv â n e o lu r s a
M e s t e tti â n ı b â d e - i g ü l-f â m - ı m u h a b b e t
2 6 0 /1
m a 'n a d a n : m a 'n id e n M İ .
2 6 0 /4
n ü k te y i : n ü k te M İ.
304
M a tb u d iv a n d a o lm a y ıp ta y a z m a n ü s h a la r d a m e v c u t
M ü ş ta k B a h a ’ n ın ş iir le r i a ş a ğ ıd a d ır :
2 6 1 52
M ÜNÂCAT
M e f u lü M e f â ü lü F e ilü n
1
M e ş h û r - i m e lâ m e tim İ lâ h î
M e n f û r - i n e d â m e tim İ lâ h î
2
E d n â - y ı c ib â d u r n a h z a m
M a ‘ z û r - i i b â d e t im İ lâ h î
3
Ç ü n s a b k a t- ı r a h m e tin e d ip y â d
M a n z û r - i h id â y e tim İ lâ h î
4
M ü s te v h iş e n e h y - i lâ - y u ğ e r r e m
M a ğ r û r -i c in â y e tim İ lâ h î
5
M e ’ y û s - i h a tâ o lu r m u â d e m
M a ğ f û r -i h ilâ f e tim İ lâ h î
6
C e b r - i m u tıo a s s ıt ile h a y r â n 53
M e c b û r - i ir â d e tim İ lâ h i
7
M ü ş tâ k - ı C e m â l- i M u ş ta f â ’ y ım
M e s r û ( r )- i ş e f â a tım İ lâ h î
52
Ş iir M İ n ü s h a s ın d a n a lın d ı
53
İ tik a tta E ş ’ a r î o ld u ğ u n u n if a d e s i.
305
2 6 2 54
V e f a tın d a n ik i a y ö n c e G ü m g ü m Ş e y h in e y a z m ış o ld u ğ u
M esnevi
F â ilâ tü n F e ilâ tü n F e lü n
1
F u k a r â b e r - v e r o lu p ş u b h u m e s â
A la s ın h a z r e t- i p a ş a y a d u â
2
Z â lim e z u lm u k a d a r z u lm e d e s in
M a z lû m â n e c a d lile h ilm e d e s in
3
M a l iç in k im s e y i in c itm e h e m â n
Ş e r a tıp e tm e s a k ın s û - i g ü m â n
4
İ n s ş e y ta n la r ın a tu tm a k u la k
K a ç o itle r d e n ö z ü n e y le I r a k
5
Ç o k z a lim le r o k a tıp e f lâ k e
S o n r a h e p g ir d i y ıla n - v e ş h â k e
6
A h - ı m a z lû m o k o lu r v a k t- i s e h e r
L â c e r e m c is m i d e lip c â n a g e ç e r
7
D e m ir i ç iğ n e r id i k e l k ö p e k
G ö ğ e ü f le r id i m îh a h m a k e ş e k
8
B e r - h e v â o ld u b iz â r - â s â
A te ş -i z ü h n ü n e b a td l h a k k a
9
G ö r m ü ş ü z b iz ; b u 'f e n â iç r e n e le r
V a k t- i f ırş a td g h e z â r z â lim le r
54
Ş iir M n ü s h a s ın d a n a lın d ı.
Ş iir Ü n ü s h a s ın d a y o k tu r .
306
10
T a m a c h a m ın a u y m u ş la r id i
M â l y ığ ıp h e r k e s i s o y m u ş la r id i
11
T e r k e d ip o m a lı n ih a y e t y e k s â n
B ir k e f e n le b s ile g itd i c u r y â n
12
M â lı e lle r a h p o ld u m e s r û r
Ç a r ç a b u k b u ld u c e z â s ın d e r - g û r
13
H e le m e ş h û r - i m e s e l o ld u d e lil
A lıc ı k u ş u n o lu r c ö m r ü k a lil
14
Ö m r ü m ü z b u s e n e y e tm iş b e ş e
Y e tm iş e y c â n g ü z e l e t e n d îş e
15
B u n d a n a r tık y a ş a m a z s a m d a n ’ o la
K a lm a d ı d ild e m u r a d ım a ş la
16
S ır r- ı la - h a v f id i p â k o ld u m
P îr -i f â n i v ü f e r e h n â k o ld u m
17
K im s e in c in m e d i b e n d e n c â n â
S e m tim e u ğ r a m a d ı k ib r ü r iy â
18
L îk c a ’ lâ ile a T a y ım b e n
C ü m le e d n â ile e d n â y ım b e n
19
c U k a lâ ile o lu p f e r z â n e
B u d a lâ ile d e li d îv â n e
20
H a m d e n lillâ h k i e r b â b - ı k e m â l
S ö y le d ile r b a n a M ü ş tâ k - ı C e m â l
307
2 6 3 55
V e z n i: F â c ilâ tü n F e ilâ tü n F e ilâ tü n F e ilü n
1
T e k y e te k y e g e z e r iz c â ş ık - l d e r v iş â n ız
D e r v iş o lm a d ık is e n e v - h e v e s - i îş â n ız
2
K iş i m a c ş û k u ile h e m - d e m o lu r m a h ş e r d e
O l s e b e p te n d il- i n â - ş â d e f a r a h - b a h ş â n ız
3
G e h i s a h ild e g e h i d e v r e d e r iz d e r y a d a
D e v e r â n e tm e d e y iz n â d ire - i d e v r â n ız
4
G ü n c - i m i- n e td e g e h i h â n ik â h - i ğ u r b e td e
G e h i ş e r m e n d ( e ) g e h i b e n d e g e h i g ir y â m z
5
B e z m - i v u ş la td a g e h i k ü n g ü r e - i f ir k a td a
G e h i m ü s te v J î- i â lâ m g e h i g ir y â m z
6
G e h i c in g â h i m e le k g â h i b e h â im - i e tv â r
G e h i h a y v â n g e h i h â r ü g e h i in ş â n ız
7
G e h i k â m il g e h i c â h il g e h i c a llâ m e - i c a s r
G e h i s ü f li g e h i b ir z â t- i c u lu v v iş -ş â n ız
8
Ş e y h -i A b d ü k â d ir ’ in ç â k e r - i k e m te n le r iy iz
P e y r e v -i p îr - i c ih a n h e m n e f e s - i r in d â n ız
9
K â d ir îy iz K â c lir î g ü l g ib i b a ş d a g e z e r iz
Z ir a b iz h â k - i r e h - i p â d iş e h -i G e y lâ n ız
55
Ş iir , Ü n ü s h a s ın d a n a lın d ı.
2 6 3 /3
D e v r e d e riz : D e v e r â n e y le m e d e b iz . M l/d e v e r â n e tm e d e b iz M M 2 .
2 6 /6
G e h i h a y v a n g e h i h â r : G e h i h a y v a n - i ‘ a le f h â r M
2 6 3 /8
P e y r e v - i p îr - i c ih â n : P îr ü p îr a n ı c ih a n M M İ M 2
308
10
N e f s - i E m m â r e ü L e v v â m e y e u y d u k s a b ir a z
M a h r e m - i M ü lh itn e o ld u k d a y e m - i 'U m m a n ız
11
G e h i m ü s ta ğ n î-i c â le m g e h i c e r r â r - i ü m e m
G e h i s iy e h - k â s e - g e d â g â h g ü h e r -e f ş â m z
12
G e h i c â ş ık g e h i m a ’ ş û k g e h i M ü ş tâ k - 1 C e m â l
G e h i g ü lz â r- i m u h a b b e td e g ü l-i h a n d â n ız
264 56
G Ö NÜL
G AZELİ
V e z n i: F a ila tü n F e ilâ tû n F e ilâ tû n F e ilu n
1-
E y g ö n ü l h a s ta ğ ö n ü l in le m e ç ü n n â y g ö n ü l
N â liş în y a k d ı b e n i n â le s e r â -p â y g ö n ü l
O lm a d îv â n e - ş ıf a t ş e v k ile h o d r â y g ö n ü l
 h g ö n ü l â h g ö n ü l c a ş k la e td in b e n i c â le m e r ü s v â y g ö n ü l
2
B ir z a m a n c â k il ik e n ş im d i o ld u n d îv â n e
Z ü h d - i te ş b ih in a tıp a ld ın e le p e y m â n e
M e s t~ i la - y a c k il o lu p m u c te k if - i m e y h a n e
 h g ö n ü l â h g ö n ü l c a ş k la e ttin b e n i c â le m e n is v â y g ö n ü l
3
B ir z a m â n ş o f î- ş ıf a t d in le m e z id in ta n b û r
Ş im d i o r ta te lli o ld u n c â le m d e m e ş h û r
H â ş a - lilla h b u m u d u r e v s e tu h a h a y r ü ’ l- u m û r
 h g ö n ü l â h g ö n ü l c a ş k la e ttin b e n i c â le m e r ü s v â y g ö n ü l
56
ş iir , M İ Y z m ’ d a n a lın d ı. Ş iir , M Ü ’ d e y o k . Ş iir in M 2 d e k i n a k a r a tı:
 h gönül âh gönül vâh gönül vây gönül
A ş k la â le m e k ıld ın b e n i r û v â y g ö n ü l ş e k lin d e d ir .
2 6 4 /2
o ld u n : o lu p M 2 .
2 6 4 /3
â le m d e : b u c ih a n d a M 2 .
309
Y in e b ir ğ o n c a - le b in c a ş k J a s û z â n e td in
4
B a ğ - i h ü s n ü n d e b e n i b ü lb ü l- i n a lâ n e td in
H e r s e h e r h a s r e tile d id e le r im k a n e td in
 h g ö n ü l â h g ö n ü l c a ş k la e ttin b e n i c â le m e r ü s v â y g ö n ü l
5
D e m e d im m i s a n a b e n e y le m e h û b â n a n ig â h
S e n b e n i d in le m e d in â n la r a u y d u n h e r -g â h
Ş im d i M ü ş tâ k g ib i e y le m e y e te r d e r t ile â h
 h g ö n ü l â h g ö n ü l c a ş k la e ttin b e r i â le m e r ü s v â y g ö n ü l
2 6 5 57
D e r s ita y iş H z . Ş e y h A b d ü lk a d ir G e y la n î K u d d is e s ir r e h ü ’ l- ‘ â li
V e z n i: M e f ’ u lü F â ilâ tü n M e f a ilü n F e ilü n
1
P â s b â n - i d e r - i s u ltâ a n c e lîlü ’ ş - ş â n ız
B e n d e - i h a lk a b e g û ş - ı ş e h - i d e r v iş â n ız
K a d iriy iz g ü l- i s e r - tâ c - i s ır r - ı c ir f â m z
T û ti- i v e lv e le - â r â y ı s a r a y -ı c â n ız
B ü lb ü l- i b a ğ ç e -i p â d iş e h - i G e y lâ n ız
2
H a b b e z â m ü r ş id - i îs â - d e m - i k u tb ü ’ l- e k r e m
K e lîm u ’ l- la h - ı k e lâ m - i H a z re t-i Ğ a v s ü ’ l - ‘ â z a m
O k u y u p ö a v s iy e s in a n la k e lâ m ın f ’ e f h e m
Ş ıd k ile d in le s a n a ş e v k ile e v s â f ın e d e m
B ü lb ü l- i b a ğ ç e - i p â d iş e h -i G e y lâ n ız
3
B iz b ir a y lık g ü l iç in b e k le m e y iz m ig l-i h e z â r
T â z e d ir g ü lş e n im iz c a ş k ile d ir f a ş l- ı c ih â r
B iz e r e v n a k v e r e m e z n â m iy e - i ta z e b a h â r
A ç ılır g ü lle r im iz f e y z - i n e f e s le h e r b â r
B ü lb ü l- i b a ğ ç e - ii p â d iş e h - i G e y lâ n ız
2 6 4 /5
57
2 6 5 /3
e y le m e : e tm e M 2 .
Ş iir , M M 2 Y z m ’ la r d a n a lın d ı. Ş iir M İ Ü ’ d e y o k .
b e k le m e y iz : a n la m a n ız M 2 .
310
4
P ir im iz b a ş d ı k a d e m g e r d e n - i E h lü ’ lla h a
B â z - v e ş e y le d i p e r v â z y ü c e d e r g â h a
B â z ü ’ l- e ş h e b d e d ile r m ü r ş id - i d il a g â h a
H e r s e h e r m e d h ü ş e n â la r e d e r iz o l ş â h a
B ü lb ü l- i b a ğ ç e - i p â d iş e h -i G e y lâ m z
5
D e s t- i a ‘ d â d a Z a îf o la m ü r id im ( e d e ) â h
D ü ş m a n ın k a h r e d e r im s ö y le d i b â - c a v n - i İ lâ h
B ir o lu r m e v t- ü h a y â tı r û h o lu r E h lü ’ l- lâ h
D in le M ü ş tâ k - c e m â li ş a k ın o lm a g ü m râ h
B ü lb ü l- i b a ğ ç e -i p â d iş e h - i G e y lâ m z
2 6 6 58
D e r - s ita y iş Ş e y h e l ’ h a c M u h a m m e d E m in k u d d is e s ir r e h ü ’ l- m u in
V e z n i: F â ilâ tû n F e ilâ tû n F e ilâ tû n F e ilû n
1
E y m e h - i b ü r c - i m e tin k e v k e b - i e v c - i y a k în
Ş e m s - i m u c a llâ - n iş în h â c ı M u h a m m e d E m in
2
M a c d e n - i c ilm ü h a y â m a h z e n - i k â n - i c a tâ
M e n b a c - i c û d u ş e h â h â c ı M u h a m m e d E m in
3
P â d iş e h - i c iz z u n â z m e lc e - i e h l- i n iy â z
M a h r e m - i e r b â b - i n â z h â c ı M u h a m m e d E m in
4
G e v h e r- i b a h r - i h ü n e r c e v h e r - i p â k iz e - te r
L ü ’ lü - i z îv e r - i m a k a r h â c ı M u h a m m e d E m in
58
Ş iir , M ’ y z m n ü s h a d a n a lın d ı.
M l ’ d e k i b a ş lık : D e r - s ita y iş e l ’ h a c M u h a m m e d E m in M 2 ’ d e k i b a ş lık :
D e r s ita y iş M u h a m m e d E m in k u d d is e s ir r e h ü ’ l- m e tin
Ü ’ d e k i b a ş lık : D e r - s ita y iş e l ’ h a c M u h a m m e d E m in k a d d e s e ’ lla h u
s ir r e h ü ’ l- m e tin
2 6 6 /3
n âz: râ z M 2 Ü
311
5
Ş e m ’ - i h a r îm - i e d e p S e y y id - i v â lâ n e s e b
T â lib - i d îd â r - i R a b h â c ı M u h a m m e d E m în
6
V â k ıf - i s ır r - ı k a le m s e r v e r - i e h l-i r a k a m
Z â t-ı c e lili ’ ş - ş iy e m h â c ı M u h a m m e d E m în
7
B ü lb ü l- i b â ğ - i v iş â l tû tî- i ş îr în m a k a l
Ş if te - i Z ü ’ l- C e lâ l h â c ı M u h a m m e d E m în
8
S a î-i r â h - i H u d â r â g ib - i r û z - i lik a
T â r ik - i C u c b ü r iy â h â c ı M u h a m m e d E m în
Ş ıd k la le y i ii n e h â r c â b id - i p e r v e r d ig â r
M ü ş f ik - i M ü ş tâ k - ı z â r h â c ı M u h a m m e d E m în
2 6 7 59
D e r v a s f - ı e s ,b - i h im m e t
V e z n i: M e f â ilü n M e f â ilü n F e ü lû n
1
B in ip b ir e s b e k im p â d â ş - i D ü ld ü l
Ş a b â r e f tâ r- ı ş e b d îz - i ta h a y y ü l
2
C e v â h ir le o lu n m u ş z e y n - i te z y în
E ğ e r z e y n - h a n iy e m e r c â n d e s e m z e y n
3
B e z e n m iş y â l u b â li z îb ü z îb â
T a r a n m ış ş â n e - i n û r ile g û y a
59
Ş iir , M ’ y z m ’ d a n a lın d ı. Ş iir M ı Ü ’ d e y o k
312
4
A y a ğ ı to z u n a e r iş m e z a ş la
S e r iâ n u ç s a d a s im u r ğ - ı c A n k a
5
A d ı h im m e t C a c e b b ir e s b - i z îv e r
U ç a r C ib r îl- i c a k l ile b e r a b e r
6
R ik â b m d a o ş a h ın ik i d â n â
B ir i s u ltâ n ü n a z ın v e b ir i in ş â
7
B e n i g ö r d ü k le r in d e o ik i z â t
D a h i o l ş e h s ü v â r- ı m u ’ c iz â y â t
8
B irb ir ile e td ile r te k e llü m
Z a r â f e t b ir le k ıld ıla r te b e s s ü m
9
F a k ir n â - ç â r is tik b â le v a r d ım
T e e d d ü b le o ş â h a k a r ş ı d u r d u m
10
S e lâ m v e r ip b a h a o l c â li m e s n e d
T e v a z u c la s e lâ m ın e y le d im r e d
11
B a h a d e d i k i e y M ü ş tâ k - ı d îd â r
M iz â c ın n ic e d ir e y c â ş ık - ı z â r
12
B u g ü n le r d e k im in d il- b e s te s is in
c A c e b k a n g i c e m â lin h a s ta s ıs m
13
N iç in b ö y le d u r u r s u n lâ l- u h a m û ş
S e n i k im e td i b ö y le m e s t ü m e d h û ş
2 6 7 /7
o: ol M 2
2 6 7 /8
k ıld ıla r : e ttile r M 2
2 6 7 /9
F a k ir n a - ç â r is tik b â le v a r d ım : B u k e z b e n n â - ç a r d a h i is tik b â le
v a r d ım M 2
2 6 7 /1 2
M 2 ’ d e " k im in " k e lim e s in d e n ö n c e " s e n " k e lim e s i v a r
313
14
B u k ö h n e b a ğ - i c â le m d e ş e c e r le r
L is â n - ı h â lile g ö r d ü n n e s ö y le r
15
Ç e n â r ın s ö z le r in i a n la d ın m ı
Ş a n a v b e r le r k e lâ m ın d in le d in m i
16
F e n â d ır g e r ç i b u g ü lz â r- i c â le m
V e lâ k in o lm a g e l b a - b e s te - i g a m
17
C ih â n d a ib n -i v a k t o l b ir a d e r
Ğ a m - ı f e r d a ile o lm a m ü k e d d e r
18
B u b î- b ü n y â d - i “ a le m d e m u h a ş ş a l
K iş iy e lâ z ım o la n b u d u r e v v e l
19
K i e d e d â im a h a y r â tı m u c tâ d
O la is m - i ş e r if i h a y r ile y â d
20
E ğ e r h a y r e y le m e k g e lm e z e lin d e n
H e m â n ib k â - y ı n â m e y le d ilin d e n
21
C ih â n a p â d iş â h o la n c ih â n d â r
O lu n c a m a h v o lu r n â m c â k ıb e t- k â r
22
O lu r k e m - n â m b u n ic e m â lik -i g e n e
V e li ib k â - y ı n â m e y le r s u h a n - s e n c
23
S u h a n s îm o ls a d a g e r ç i d e m iş le r
A n ı h ıf z e t g ö n ü ld e tâ o la r e z
2 6 7 /1 4
n e s ö y le r: n e d e r le r M 2
2 6 7 /1 7
M / d e " b ir a d e r " k e lim e s in d e n ö n c e " e y " k e lim e s i v a r.
2 6 7 /2 0
h e m a n : b a ri M 2
2 6 7 /2 1
o lu n c a m a h v o lu r n â m â k ıb e t- k â r : o lu n c a a d ı k a lm a z â h ır - k â r M 2
2 6 7 /2 3
h ıf z e t: s a k la M 2
314
24
E ğ e r h â m û ş o ls a y d ı M e s îh â
N ic e ih y â o lu r d u b u n c e m e v ta
25
B ih a m d i ’ llâ h k i e ş c a r - ı tû - e k ııû n
B e - n e z d - i c â r if â n ş ü d d ü r r - i m e k n û n
26
Ç a lış s ö z s ö y le e y r n e r d -i s u h a n d â n
M e s îh â y ı f e le k d e e y le h a n d a n
27
K e ş i d e r - ş e h r - i B itlis n îs t h â la
K i g o y e d ş icr - i b â - m a z m û n m e z â y a
28
H e m in d a c v â y ı z e n d a tn m â m u h â lâ t
Ç i s â n d a c v â ş e v e d b î- h ü c c e t ış b â t
29
V e lâ k in v a r d ır e l ’ h a k ik i ş â ir
B ir i F â ik b ir i V a ş f î- i M â h ir
30
S u h a n v e r d ir b u la r B itlis ’ te e l ’ â n
H u ş u ş a f a ik u ’ l- a k r a n z îş â n
31
E d e r le r g e r ç i ş i ’ r i s a d e in ş â d
H ü n e r d ir y in e b î- ta c lim u ü s tâ d
32
H a le f A ğ a d a h i h a y r ü ’ l- h a le f d ir
S e b a k h â n - i n ik â t- ı m e n c a r e f d ir
33
D a h i Z e y d id e z e y d ilik h a v a s ı
E ğ e r o lm a z is e h o ş d u r e d â s i
34
V e lâ k in n o k ta s ı n a k ış e f e n d i
E ğ e r n o k s a n lığ ın f a r k e ts e k e n d i
315
O lu r tâ ib d a h i ç ü n m â k iy â n â n
F a k a t b ir b e y z a y a o lm a z s ü h a n d a n
35
2 6 8 60
H a tm - i k e lâ m - ı ş â h - i k e m â l c e v â b - ı M ü ş tâ k - ı p ü r m e lâ l
V e z n i: M e f â ilü n M e f â ilû n F e ü lü n
1
K e la m ın h a tm e d in c e o l s e r e f r â z
C e v â b ın a e d ip h ü z n ile â ğ â z
2
D e d im k i e y b e n im d e v le tli ş a h ım
K e r e m k â r â e f e n d im p â d iş â h ım
3
F a k ir in n â m ın ı s e n h ile y d in a n c a k
V e li y o k b e n d e ş im d i tâ k a t- ı f a r k
4
N e f ik r im v a r n e h â lim n e d e k â lim
.T e k e llü m e tm e y e y o k tu r m e c â lım
5
E ğ e r ç e B itlis ’ in h o ş d u r h a v â s ı
V e lâ k in v a r n ic e y ü z b in b e lâ s ı
6
S e y a h a t “ a le m in d e z a n n - i ğ a lib
B u d u r k i s a n a o lm u ş s u m m u ş a h ib
60
Ş iir in , M s ’ d e k i b a ş lığ ı:
H a tm - i K e lâ m - i Ş â h - i K e m a l a ğ a z -i M ü ş tâ k - ı p ü r m e lâ l.
Ş iir , M y z m ’ d a n a lın d ı. Ş iir , M ı Ü ’ d e y o k .
2 6 8 /2
k e re m k â ra : k e re m k ân m M ı
2 6 8 /3
F a k ir in n â m ın ı: b e n h e m is m im i M z
2 6 8 /5
B e y t M z ’d e y o k .
316
7
Der- Der.-i vâlâya şâyed nice müddet
Şadâkkatle sürülmüş rûy-i hizmet
8
Ve lâkin hasbeten hilâli ey şâh
Beni sen yine senden eyle âgâh
269fil
Cevab-ı bâ-şavab
Vezni: Mefâilün Mefâilün Feülün
1
Dedi anla ki ben şâh-ı kemâlim
Derûn-i dilde bir mihr-i zevâlim
2
Dahi bir nâm-ı memdûhum hünerdir
Vücûdüm ‘alem içre muteberdir
3
Ben ol şahım ki zili u devletimde
Der-i vâlâ-yı şân-ı şevketimde
4
Hezârân şâib ü şâf ü faik
cAşâ der-kef ederler pâsbanhk
5
Hayâli Örfî Firdevsî Nizamî
Kelim ıı Sa‘di Hâfız Molla Câmî
6
Fuzûli Feyzi Hindi vü Nevayı
Müniri Enveri nûr u Ziyâyî
6!
Ş iir, M y z m ’ d a n a lın d ı. Ş iir M , U ’ d e y o k .
2 6 9 /1
a n la : b il M j / " b ir" k e lim e s i M ? ’ d e y o k / / M j ’ d e ” z e v â lim " d e n ö n c e
2 6 9 /2
n â m : is m M 2
" b î" k e lim e s i v a r.
317
7
B e n im le e ttile r c â le m d e iş r a k
B e n im le o ld u la r m e ş h û r - i â f â k
8
D a h i v a r n ic e b in k â m il- i s u h a n v e r
Ş a y ılm a z g e r y a z ıls a tâ b e - h a ş r
9
İ s ta n b u l ’ d a C e n â b - ı H o c e N e ş ’ e t
E d ip b e y n e h u m â d a h a y li h im m e t
10
S e n i s e v k e td i b a n a o l m u ş â h ib
G e tir d i c le r g e h im d e e td i h â c ib
11
12
B ir a z m ü d d e t g e ç ip y in e o l ü s tâ d
D e d i tu h f e g a z e lle r e tm iş in ş â d
Ş e h a o l p â s b â n a e y li ih s a n
H a r îm - i d e v le te o ls u n g a z e lh a n
13
S e n i o l d e m h u z û r a d a c v e t e td im
G a z e lh a n i s a r a y c iş r e t e td im
14
M a k a m - 1 I s f a h â n ile s e r â g â z
B u F u r s -i ş iir e o lm a d ın m ı d e m -s â z
2 7 0 62
G a z e l- i K a d r i E f e n d i ta h m is - i f a k ir
V e z n i: M e f a c îlü n m e f a c îlü n m e f a c îlü n m e f a c îlü n
2 6 9 /1 4
F u rs: F a rs M 2
62
Ş iir , Ü ’ d e n a lın d ı. Ş iir in M j ’ d e k i b a ş lığ ı:
G a z e l- i K a d r i E f e n d i ta h m is -i lıa z r e t- i M ü ş tâ k K u d d is e S ir re h u
Ş iir in M ı ’ d e k i b a ş lığ ı:
G a z e l- i K a d r i e f e n d i ta h m is - i f a k ir. Ş iir , M ’ d e y o k .
318
1
N e d e n b a ş e y d in ç îd le n d in h â r a y ü z v e r d in
K a m e r - v e ş le k e le n d in y o k s a b ir b e d - k â r a y ü z v e r d in
Y a n a ğ ın k a p ılm ış z ü lf - i s iy e h - k â r a y ü z v e r d in
Ç ık a r d ın b a ş a c â n â b â liş - i z e r - k â r a y ü z v e r d in
K o p a r d ın f itn e le r y e r y e r je n g â r a y ü z v e r d in
<4
2
D ır îğ â m ü r ğ - i d il ş a y d o ld u s e n c ü s t ü ç a lâ k e
E r iş d i p e n ç e -i ç e v r in d e â h ım ç e r h - i e f lâ k e
Ş a f â la r b a h ş e d e r k îs û la r ın e r b â b - i id r â k e
i n e r b û s e tm e y e s a r k a r o r u h s a r -ı a r a f n â k e
H a ta e td in ş e h â o l tu r r e - i ta r r â r a y ü z v e r d in
3
N ic e c â ş ık la r ın p â - b e r in o lu p k a y d - ı h a y â lin d e
V e li b ir k im s e m e s rû r o lm a d ı b e z m - i v iş â lin d e
c A c e b o l n o k ta -i z iv e r in d ir r u h s â r -i â lin d e
H e m a n b ir d â n e y im d e r m ilk e t- i b a ğ - i v iş â lin d e
O H in d û - y i s iy e h r û h â li c a n b e r -b â r a y ü z v e r d in
4
D e d im h e r c â y ile r le h e m - d e m o lm a e y g ü l- i r a c n a
B a n a y â r o lm a d ın b ir la h z a e y ş u h - i m e le k - s îm â
S a n a k â r e tm e d i p e n d ü n a s ih a t e y k a d d - i b â lâ
Ç ık a r d ı n a k ş ın ı e y p â d iş â h -i m ilk - i is tiğ n â
O s u r e t u ğ r u s u â y in e - i ğ a d d â ra y ü z v e r d in
5
B u is tiğ n â la r ı ta c lim e td i s e n d il- i z â r a
S a n a m e y i e y le y e n u ş ş â k ı s a ld ın n â r - i e f k â r a
Y e te r c e v r e y le d in e y m e h lik e M ü ş tâ k - ı d îd â r a
E lin k o g ö ğ s ü n e in s a fa g e l k im K a d r -i z â r a
Y a z ık b ir d e s t- i b û s u n v e r m e d in a ğ y â r a y ü z v e r d in
2 7 0 /2
M / d e " s e n " k e lim e s in d e n s o n r a " te k " k e lim e s i v a r
2 7 0 /4
s u r e t: s u v e r
2 7 0 /5
M ı ’ d e " tâ lim " k e lim e s in d e n ö n c e " k im " k e lim e s i v a r
2 7 0 /5
d il- i z â r : d ila z â r M î/k o : k o y M î
Mî
319
27163
G a z e l-i Z iy a P a ş a fa h m is -i h a z r e t- i M ü ş ta k k u d d is e s ir r e h ü ’ l-h a lla k
V e z n i: F a c îlâ tü n F e ’ îlâ tü n F e c îlâ tü n F e c îlü n
1
N ic e b ir h â k - i m e z e lle td e ş e h â h â b e d e lim
N ic e b ir d îd e y i â lu d e - i h u n â b e d e lim
N a z e n in im n ’ o la c e m ‘ iy y e t- i a h b â b e d e lim
B u g e c e tâ b - i r u h u n la y in e m e h tâ b e d e lim
M e y - i g ü lg û n iç e lim m e c lis i p ü r tâ b e d e lim
2
D e m - i c iş r e t g e lic e k c â m - r m e y e e l u r ic e k
P e r d e - i n â z ı n iy a z ile y ü z ü n d e n d ü r ic e k .
E y p e r i a ğ la y a r a k b a b ın a y ü z le r s ü r ic e k
E ş k - i d îd e m d ö k e y im s ü n b ü l- i z ü lf ü n g ö r ic e k
G ü lş e n - i h ü s n ü n ü ş e b n e m ile s îr â b e d e lim
3
G e l k e r e m - k a r ım e f e n d im n ic e b ir is tiğ n a
B u g e c e ta rh - ı te k e llü f e d e lim b î- p e r v â
Ş e v k ile s a r m a ş a lım b e z m - i m u h a b b e td e m e h â
S in e p ü r s in e o lu p c â m e - i v u ş la td a ş e h â
F e th e d ip m e s ’ e le - i c ış k ı i c r â b e d e lim
4
M e s t- i n â z ım s e h e r o ld u d a h i a y ılm a z s m
B ir g ü lü ş d e g ü z e lim h â b i r e h â k ılm a z s ın
S ö y le e y g o n c a d e h â n ım n iç in a ç ılm a z s ın
L e b - i r u h s â r ın a M ü ş tâ k id ü g im b ilm e z s in
S a n a b u r â z - i d e r u n u n ic e iş r â b e d e lim
63
Ş iir , M j ’ d e n a lın d ı. Ş iir in , M ı Ü ’ d e k i b a ş lığ ı: G a z e l- i m e r h u m Y u s u f
Z iy a P a ş a ta h m is - i f a k ir . Ş iir , M ’ d e y o k .
2 7 1 /2
b â b ın a : p a y ın a Ü .
2 7 1 /3
M f d e " is tiğ n a " d a n ö n c e " o l" k e lim e s i v a r.
2 7 1 /3
Ş e v k ile : Ş e v k le Ü / m e h â : ş e h â M j.
320
5
Z â z il- i tâ b e e b e d b ö y le d ir e m r - i H a lla k
F e th e d e r c u k d e - i m a k s u d u d u a - y ı c u ş ş a k
V a k ıf - ı n ü k te o lu r m u a c e b e h l- i â f a k
E y Z iy a m ü ş k ü lü h a l e d e r a n c a k M ü ş tâ k
Z a h id e r â z - i d e r u n u itn â b e d e lim
6
B a r e k e ’ lla h u z e h i A ş e f - i m u 'c iz t a ‘ b îr
L e v h a ş e ’ lla h u z e h i ş a d r - i M e s îh a ta k r ir
R u h s a t o ls a d a o lm a z y in e ta n z ir- i p e z îr
N ic e ta n z îr o lu r e y â e s e r - i p â k - v e z îr
B iz h e le h a m e -i M ü ş tâ k - v e ş a d â b e d e lim
2 7 2 64
V e z n i: F a ilâ tü n F e c ila tü n F e ilâ tü n F e ilü n
1
E r z u r u m g a z ile r i f e h m e d ip is ti ‘ d â d m
Ş a r ılıp d â m e n in e c ü m le b e - ih lâ s - i c in â n
2
A h s e n -i h u lk u n a m ü n k â d o lu p e h l-i r e ş â d
Ş e h - i ş â h â n a d u â e tm e d e d ir le r h e m e â n
3
C e y ş - i c e m ‘ in e e z e l s ü n n e t ü f a r z o ld u
Ş im d i c e m ‘ e tm e d e a m m a k i k ü c â d e r - h e m e y â n
4
Z e r g e r e k z o r g e r e k â k ıl- ı m e ş h û r g e r e k
T â o la ğ â lib - i a ‘ d â b i- k u v v a il- e r k â n
5
2 7 1 /5
C e n g e c e n k - â v e r - i m e r d â n e g e r e k d ir y o k s a
N e f r - i â m g ir e m e y d â n a c a d îm ü ’ l- im k â n
M ı Ü ’ d e " itn â b " d a n ö n c e " n ic e " k e lim e s i v a r.
64
Ş iir , M 2 y z m ’ d a n a lın d ı. Ş iir M Ü " d e y o k .
2 7 2 /3
M ı ’ d e " f a r z " k e lim e s in d e n ö n c e " id i" k e lim e s i v a r.
2 7 2 /4
z o r g e re k : ru z g e re k M ı
321
V â k ıa s ö y le d iğ in r e ’ y - i ş a v â b e y M ü ş ta k
6
L îk iş h a y r d u â ile b ite r ş o r h e m â n
C e m ‘ e d ip h â n k â h - i ş e v k d e d e r v iş â n ı
7
A lla h A lla h d e y e lim a ş k ile g ir y â n g ir y â n
8
H ü s n - i z a n ile k a b û l o ls a g e r e k d ir lâ - ş e k
c İ tik â t ile o lu r h e r n e d ile r s e n e y c â n
9
E v v e la ş ıd k ile ih lâ ş g e r e k İ s lâ m a
S o n r a m a n ş û r ü m u z a f f e r e d e R a b b ü ’ l- M e n n â n
10
Ş e h - i ş â h â îı ile s e r - c a s k e r i b â - c ü m le e n â m
E y le y e ğ â lib ü ’ l - a ’ d â b i- tû lil- e z m â n
11
H a z r e t- i h iz r N e b i r â h b e r o la h e m e - d e m
Y â r u y a v e r o la te v f ik - i H u d a v e n d - i c ih â n
M esnevi
V e z n i: M ü f te c îlü n M ü f te c îlü n F a c ilü n
1
B e n b ilir im s ö y le y e n b ilm e d i h iç b ilm e d i
D û r s a n ıp g itti c a ş k a k a r îb k ılm a d ı
2
c A ş k d ır c a ş k m e b d e - i e ş y a
c A ş k d ır s ır r - ı Â d e m ü H a v v a
3
c A ş k d ır k â in a tı e d e n v a r
c A ş k d ır ş e ş c ih â td e n d e v v â r
2 7 2 /9
65 c j
ih la s g e r e k is k m a : ih la s v e r e H a k is lâ m a M ı
ş iir M ’ d e n a lın d ı
322
4
H ü s n - i d ilb e r d e n â z e n in d ir c a ş k
Ç e ş m - i “ a ş ık d a n û r - b în d ir c a ş k
5
c A ş k d ır c a ş k n e y y ir - i tâ b â n
c A ş k d ır c a ş k m e ş ‘ a l- i ‘ ir f a n
6
7
c A ş k L e y lâ ’ d a p â d iş â h o lm u ş
c A ş k M e c n û n ’ d a g e d â o lm u ş
c A ş k in s a n a f a r z - ı c a y n o lm u ş
h â n e - i d il â n ın la z e y n o lm u ş
8
c A ş k s iz b ir ş e y o lm a d ı h a ş ıl
c A ş k s iz c ü m le ş e y o lu r b â tıl
9
c A ş k d ır r e h b e r d e R a h m a n
c A ş k d ır c a ş k h â d i-i in ş â n
10
c A ş k u ş ş â k a p e r ü b â l o lm u ş
c A ş k M ü ş tâ k a v e c d ü h â l o lm u ş
11
c A y n i c a ş k ın ç ü c a y n - ı c iz z e td ir
Ş în i c a ş k ın ç ü ş în - i ş e v k e td ir
12
K a f i k a f - ı m ü n if - i k u d r e ttir
Z e v k b a h ş â - y ı â d e m iy y e td ir
13
c A ş k c â ş ık d a v â lih ü h a y r a n
c A ş k m a c ş û k d a m e h â s in - i â n
14
N a k ş-ı n ak k âşd a çü h ü sn ü m e c âz
Ş u n c d a ş â n ii b u l e y le n iy â z
323
15
N a k ş - i n a k k â ş d a m e r â y â d ır
B u s ır e r b a b ın a h ü v e y d â d ır
16
S e n d e m i r ’ a t- ı n a k ş a b a k M ü ş ta k
N u r - i n a k k â ş tâ e d e iş râ k
2 7 4 66
V e z n i: F a c ilâ tü n M e f â c îlü n F e c ilü n ( F a c ilü n )
1
Ö ld ü m e y s a k ı y o k m u s a ğ e r - i m e y
V e m in e ’ l m a i k ü llü ş e y ’ in h a y
2
N ic e b ir m ü r d e - i f ir a k o la lım
T â - b e k e y in te f a v ü t- i tâ - k e y
3
Z ü lf ü n ü h a lk a h a lk a e tm e g ü z e l
N û r - i m ih r iim e o lm a s ın lâ - ş e y
4
T a r d - ı m e c lis o lu n c a ş o f - i b e r d
N e v - b a h a r o ld u g itd i ş ık la t- ı d e y
5
N e y le r im o ! h a r im i k i M ü ş ta k
O lm a y a â n d a d e m - b e - d e m n e y ü m e y
66
2 7 4 /2
Ş iir , M ] 'd e n a lın d ı.
te f a v ü t: te fa y ü t e t M , Ü
2 7 4 /3
Z ü lf ü n ü h a lk a h a lk a : z ü lf ü n ü tu r r e - i h a lk a M
2 7 4 /4
s o f - i b e r d : s o f'i-i b e r d M , M 2 Ü
2 7 4 /5
k i: k im Ü
324
2 7 5 67
V e z n i: M e F u lü F a c ila tü M e f a c ilü F a c ilü n
B î- m â r o lm a d ık ç a b ilm e d im s ıh h a t n e o ld u ğ u n
1
A z a r g ö r m e d ik ç e b ilm e d im ş e f k a t n e o ld u ğ u n
2
T â d ü ş m e y in c e m a h - s ıf a t s a h il- i g a m a
H iç b ilm e d im k i H o c a - i N e ş ’ e t ( n e ) o ld u ğ u n
3
D e v r e tm e d ik ç e k û h - i b e y a b â n i ç ü n M e s ih
A n la m a d ım k i ş a r t- ı s a y a h a t n e o ld u ğ u n
2 7 6 68
M u h a r r ir- i d îv â n s e r â ir - i b e y â n S e lim Z e k i p ü r c is y â n b e n
d e le r in in 2 3 7 ( 1 8 2 2 ) ta r ih in d e b ir v e le d - i h a y r - i m e n d im d ü n
yayı
te ş r if le r in d e
c A z iz im
E f e n d i ’ m in
in ş â d
b u y u r d u k la r ı
ta r ih le r id ir :
V e z n i: M ü f te c ilü n f â 'ilü n m ü f te c ilü n f â c ilü n
1
M e v lid - i ş â h - i r u s u l g e c e s in in g ü n d ü z ü
K ıld ı k e r e m ş e y h S e lim o ğ lu m u z a H a k K e r îm
2
G e ld i d ü ş e n b e g ü n ü c â le m -i e r v a h d a n
O ld u s a a t a ltıd a c ü m le y e h a f ız a m îm
3
D e d e s i M ü ş tâ k B a b a k u lu n a k ıld ı c a ta
H iz m e t iç in o l H u d a b ir v e le d - i m ü s ta k im
67
Ş iir , M ı ’ d e n a lın d ı.
68
Ş iir , M 2 ’ d e n a lın d ı.
325
4
B in ik iy û z h e m o tu z y e d i s e n e ta r ih i
H ilm ile â d â b ile d o ğ d u M u h a m m e d H a lim
5
c Ö m r ile ik b â l ile m e c d ile ic lâ l ile
A h s e n - i e f a îi l e h ıf z e d e R a b b - i R a h im
6
A tv e l- i a c m â r ile m îr - i k e r e m -k â r ile
H a s b i v e f a d â r ile h ıf z e d e A lla h K a d îm
7
C a iz e s i ş â c ir in a k ç e v ü b o ğ ç a d e ğ il
C ü m le d e n a n c a k ta le b ş ıd k ile k a lb - i s e lim
2 7 7 69
V e z n i: F a c ilâ tü n F a c ilâ tü n F a c ilâ tü n F a c ilü n
1
Ş a y e - i lü tf ü n e f e n d im ta c - i ş e v k e td ir b a n a
Z ıll- i d a m a n ın d e v â - y ı ş â n - i ş ö h r e td ir b a n a
2
 ş e f a ş im d e n g e r u b u te k y e n in c a b d u lla h iy im
A s itâ n -i d e v le tin m e ’ v â - y i r iF a td ır b a n a
3
H ır k a - i p e ş m în e -p u ş o ls a m d a h i b î- iş tib a h
K e r r u f e r t u f e r v e - i s e m m u r - i m ih v e td ir b a n a
4
S e n h e r n â n s a ğ o l b a n a tîm a r - i m a n ş ıb is te m e m
H iz m e t- i e v ş a f - i ih s a n ın z e a m e td ir b a n a
5
B ü lb ü l- i â ş ü f te - v e ş M ü ş tâ k - ı d îd â r o lm u ş u m
G ü lş e n - i h ü s n ü n e f e n d im ş a h n - i c e n n e td ir b a n a
69
Ş iir , M a ! d e n a lın d ı. Ş iir , M M ı Ü ’ d e y o k .
326
278™
D e r -s ita y iş Y ü r n n i İ b r a h im E f e n d i b in M u s ta f a
P a ş a r a h im e h ü ’ llâ h u ta c a la
V e z n i: M e f u lü F a c ilâ tü M e f a ' îlü F a c ilü n
1
Y ü r n n i k i y â y ı e f s e r - i y a y ı y e m in d ir
A n d e y le r im b o z u n tu s u b i ’ llâ h y e m in d ir
2
T a c b ir - i y a o k a ş la r ı m ih r a b a k e c m id ir
İ d r â k - i s e h m - i f e h r n in a tıp d e r - k e m în d ir
3
M im i k i tn im -i H a z r e t- i A h m e d ’ le m a h v - i h û
B ig â n e s a n m a v a h d e te h a r f - i k a r în d ir
4
N û n i k i n û n - i H a z r e t- i Y u n u s m u y â
N û n - i g ü z in H a z r e t- i  ş e f e m in d ir
5
İ k in c i y â y ı s a n i- i y â - y ı M e s ih o lu p
S ır r- ı n e f e s le ş a ir - i s ih r â fe r în d ir
6
Ş a h ip - s u h a n la r e ts e le r in ş a f - ı i c tir a f
M ü ş tâ k lâ f e ts e d e ş i c r - i m e tin d ir
7
B ir b e y tin e d e h â le t e d e r b e z r n -i B a y k a r a
B u n e v - z e m in le d â v e r -i h â v e r - z e m în d ir
70
2 7 8 /7
Ş iir , M ı ’ d e n a lın d ı. Ş iir , M ’ d e y o k . Ş iir in M î ’ d e k i b a ş lığ ı: D e r - s itâ y iş
Y ü r n n i B e y . Ş iir in Ü ’ d e k i b a ş lığ ı: D e r - s itâ y iş Y ü r n n i İ b r a h im B e y
E f e n d i b in M u s ta f a P a ş a r a h im e h ü ’ llâ h u ta ’ a la
B u n e v - z e m in le d â v e r - i h â v e r z e m în d ir : B u ta r z n e v - m e n h e l- i g ü lş e n - i
z e m in d ir Ü
327
2 7 9 71
D e r - V a s f - ı îş a n
V e z n i: F a c îlâ tü n F e c îlâ tü n F e c îlâ tü n F e c ilü n
1
H a b b e z â c a s k e r - i m a n ş û r e - i m a n ş û r - liv a
H a b b e z â le ş k e r - i M a h m û d û m u z a f f e r -f e r m â n
2
 b - i d e s t o ld u ş a r a h a tla ş a la h ü ’ l- m ü ’ m in
İ k i v e ç h ile m ü s a lla h b u v ü c û h - i îm â n
3
H e p ş e c a a tla ş a la b e tle ş a la h a tla m u tî c
D în e v ü d e v le te , te s lim ü m ü s e lle m y e k s â n
4
İ ş id ip b a n k - i e z a n ı s e y ir d ir le r s a f s a f
C e m i c e c ü m le d e n e v v e l b u c ü y û ş - i s u ltâ n
5
G e r ç i ç o k b e ld e d e g ö r d ü m b u g ü z e l c a s k e r i lîk
E r z u r u m ta 'lim in i s e y r e d ip o ld u m h a y r a n
6
L ü tf ü ih s a n ile s e r - c a s k e r- i n u ş r e t- r e h b e r
G â lib ü ’ llâ h b u ’ s - s e y f s a îd ü ’ s - s ü b h â n
7
O n b a ş ı y ü z b a ş ı b in b â ş ile r e b a h ş iş le r e
B a h ş e d ip k ıld ı ş e h in ş â h a c a b îd ü ’ l- ih s â n
8
T a b l- i ta c lim le r i ş e v k le A lla h h û d e r
L îk f e h m e y le y e m e z z ik r- i H u d a y ı n â d â n
71
Ş iir , M j ’ d e n a lın d ı. Ş iir , M v e Ü ’ d e y o k .
2 7 9 /4
s e y ir d ir le r: s e g k d ir le r M ı
2 7 9 /6
b u ’s - s e y f : e b u ’s - s e y f M ı
328
9
G e lm e m iş b ö y le v e z ir  ş e f i h u r ş îd - z a m îr
S e r - h a d -i m a ş r ık - ı h a k a n iy e m ih r - i tâ b â n
10
H a b b e z â d â v e r-i c e n k -â v e r s e ra sk e r-i ş a rk
C e m -h a ş e m ş a f d e r - i r e ş k - â v e r i H ü s r e v H â k â n
11
Ş a h ib - i s e y f ü k a le m m â lik - i s a n c a k ü c a le m
Z â t- i m e m d û h - i ş iy e m b a h r - i m u h ît- i c ir f â n
12
E v v e l- i n a m - i ş e r îf e ş e z e l- i is m - i G a f û r
M a tla c - ı m a h liş - i ş a n m a tla c - ı la f z ü g u f r a n
13
S a n iy e ş e v v e l- i A lla h İ lâ h e s t v a h id
S a lis e ş h â m is - i ik b a l- i c e lîlü ’ l- c ü n v â n
14
R a b i c e ş m a k ta c - ı m e r ğ û b h a b îb e s t ü n e s e b
E v v e l-i B e s m e le ş ü d b a - i b e ş a r e t b ü r h â n
15
Y in e b ir ta z e g a z e l g e ld i z a r a f e tle d ile
M ü ş te r e k e y le y e lim n a z m ü n e z a k e tle b e y â n
16
B ir g ö n ü llü g ü z e li ta z e s ip a h i r a h ş a n
D ü n k ü g ü n y o k la m a y a g e ld i ç ü m ih r - i tâ b â n
17
T â c a m e l d e f te r im i y o k la y u g ö r d ü m ç e p ü r a s t
A n - i v a h id d e a n ı y o k la d ı c a y n - i in ı c â n
18
T u r m a d ı g itd i ik in d i g ü n e ş i- v e ş o g ü n e ş
B iz i a h ş a m a d ü ş ü r d ü o g ö n ü llü c â n â n
2 7 9 /1 0
1 0 . b e y t, M ı ’ d e 1 6 ,. 1 5 . b e y t ’ d e 1 0 . b e y t o la r a k g e ç e r .
2 7 9 /1 6
g ö n ü llü : g ö n ü lü M ı
329
19
K a m e ti s e r v - i s a f a p e r ç e m i p ü s k ü llü b e lâ
K a ş la r ı tîğ - i k a l a g a m z e s i h u n - r îz s in â n
20
B ir n a z a r d a h e le M ü ş tâ k - ı c e m â l o ld u m lîk
P â k d il p â k n a z a r p â k h ü n e r p â k d â m â n
21
B a r e k e ’ llâ h z e lıi ş a d r - i “ a r a m r e m -le ş k e r
L e v h a ş e ’ llâ h z e h i ş a f d e r - i m e r d - i m e y d â n
22
Ş e r e f in o lm a s a id i ş im d i s ip e h s a la r ı
Z u lm ile z u lm e t- i m a ğ r ib e d e r id i “ ü d v â n
2 8 0 72
V e z n i: M e f a c îlü n M e f a c îlü n M e f a “ îlü n M e f a “ îlü n
1
H u d a v e n d â ğ u la m - i d e r g e h in S u lta n - i M a h m u d H a n
O ş â h e n ş â h - i z î-ş â n k im g e d a - y ı k e m te rîn o lm u ş
2
R is a le t â s itâ n ın d a “ a d a le tle e d ip h iz m e t
H u lû ş - i k a lb ile d â r e n d e - i ş e r c - i m e tîn o lm u ş
3
R e v â d ır s e n d a h i k ıls a n a n a im d â d i r u h a n î
S e m iy y - i h a s r e tin d ir is m - i p â k e h e m - k a r în o lm u ş
4
Z a m a n â h ır z a m a n d ır v a k t-i im d a d ü i “ a n e td ir
S a n a f e r y â d e d e n le r d a h il-i h ış n - i h a ş in o lm u ş
5
B ih a m d i ’ llâ h z a m a n ın â h ir in d e “ a d li- i “ a d il
G e lip ş im d i m u “ in - i y â v e r - i d în -i m ü b în o lm u ş
72
M z ’ d e n a lın d ı. Ş iir in Ü ’ d e k i b a ş lığ ı: D e r - d u a - y ı e l ’ g a z i S u lta n M a h m u d H a n n a s r ü ’ llâ lıi R a h m a n .
2 8 0 /3
k ıls a n : a ts a n M M ; Ü
330
B f a v n i ’ llâ h b u v ir a n m ilk i ta c m ir e y le r in ş a a lla h
6
T e f e ’ ü l h a y r e d ip h a lk - ı c ih a n c iş r e t- g ü z în o lm u ş
H u ş u ş a c e n n e t- i d ü n y a k i y a c n i ş e h r - i İ s la m b o l
7
Z a tn a n -i ş e v k e tin d e r e ş k - i F ir d e v s - i b e r in o lm u ş
D u a h e n g â m ıd ır v a r g it E b a E y y u b ’ e e y M ü ş tâ k
8
H u lû s ile v a r a n o l b â r g â h a k â m - b în o lm u ş
Y ü z ü n tu t a n d e d e r ğ â h - i H u d a ’ y a s ö y le Y a R a b b i
9
H a b îb in M u s ta f a h a k k ı k i f a h r ü ’ l- m ü r s e lîn o lm u ş
N ig â h - i m e r h a m e t k ıl h a z r a t- i S u ltâ n M a h m û d ’ a
10
K i z ıll- ı v a h d e tin d ir s â y e - b a h ş - i c â le m în o lm u ş
D ü r e r h â - y i ğ u r e r ş e h z â d e le r le h ü s n - i d ü n y a y ı
11
M ü r a ş ş a ' e y le k im h e r â n a n la r ile z e y n o lm u ş
12
C e m i ’ - i d û ş m e n a n i ü z r e m a n ş u r u m u z a f f e r k ıl
İ lâ h î is m - i p â k in ç ü n k ü h a y r ü ’ n - n a s ir în o lm u ş
B u m ıs r a b ir d a h i ta r ih - i s a l f e r h u n d e f â l M ü ş tâ k - ı c e m a l
le r in d ir . E l ’ is la m h a y y ü ğ a lib e b e d a . S e n e 1 2 2 8 ( 1 8 1 3 )
2 8 0 /6
v ir a n : y ık ılm ış M M ı Ü
2 8 0 /7
İ s la m b o l: İ s ta n b u l M
2 8 0 /1 0
â le m in : m ü ’ m in în M M ı Ü
2 8 0 /1 1
d ü r e r h a - y ı: d ü r r ü h a - y ı M ı/D ü r h a - y ı M 2
2 8 0 /1 1
M ı Ü ’ d e " h e r a n " k e lim e s in d e n ö n c e " c ih a n " k e lim e s i v a r
2 8 0 /1 2
D eşm en an ı M ı
280
Ş iir in , 4 - 8 - 9 - 1 0 - 1 2 . b e y itle r in d e M ile ta k d im te h ir v a r.
Ü , d ü şm an ı M 2
331
n ü sh ası
2 8 1 73
V e z n i: F a c ilâ tü n F a c ilâ tü n F a c ilâ tü n F a c ilü n
1
N ic a ta ç la r a ld ı b a ş d a n b ir F r e n g - i s e r - tır â ş
K â f ir - i b î- z e n g - i c e n k c e llâ d - k iş R ü s te m s a v a ş
2
T îğ - i ü r y a n ı s in a n - â s a k a b u l e tm e z n iy â r n
c A le m i a lm ış k ılıc ı a ltın a o l b a ğ r - ı tâ ş
3
S a k in â n - i ş e h r s e r- tâ -s e r e d e r le r s e r - fü r û
P u t p e r e s t o ld u s e r - â - s e r a ç tıla r ö n ü n d e b â ş
4
H ü s n ü n e h a y r a n o la n ş e h v e t- p e re s tâ n - i e m e l
T a lib - i v a ş lı o lu p e ts e a n a m e y l- i f ir â ş
5
Y ü z le rin e k a r a la r s ü r e r n ih â n - i r e n g ile
Y e d le r in e b a c d e z in â y in e s in v e r ir y a v a ş
6
H u b b - i d ü n y a d ır h a ta la r b a ş ı o l ş û h - i F r e n k
F a r k - ı ta a tı tır a ş e y le r o l k â f ir b e d - m a â ş
7
Ş a ir a n e s ö y le e ş c a r ın m e c â z -e n d e r - m e c â z
E l- h a z a r M ü ş ta k e s r â r - ı H u d a ’ y ı e tm e f â ş
73
Ş iir , M 2 ’ d e n a lın d ı.
2 8 1 /1
b a şd a n : se rd e n M
2 8 1 /5
B a ‘d e z in : B a 'd z irı M
2 8 1 /6
o l: o M
332
B a h r - i t a v il74
E l ’ m e d t, e l ’ m e d e t... E y c â ş ık - ı d îv â n e v ü f e r z â n e v ü m e s tâ n e
g ö n ü l. C e h d k ıl, s e n s e n i f e h m e y le k i, s e n , T û r - i te c e llâ - y ı
H u d â s m . D a h i h e m m a ş r ık - ı e n v â r g ö n ü l, tn a ğ r ib - i a k m a r g ö
n ü l, m a h z e n - i e s r a r g ö n ü l, m a ’ d e n - i â ş â r g ö n ü l,
m a k ş a d - ı a k s a ...
Ş e n s in â y in e - i d îd â r - i İ lâ h i, S a n a s e n e y le n a z a r, ş e r r in i
g id e r d in le h a b e r, ç e k m e k e d e r , h â b y e te r .
A h g ö n ü l, b ir k e z o l â g â h g ö n ü l, e y y ü c e d e r g â h g ö n ü l,
ta h t- i Ş e h in ş â h g ö n ü l, ş e n d e d ir A lla h g ö n ü l,
m a tla b - i a c la ....
G ö n ü l, b ir z a m a n
M ecnûn
o lu p
z â r - i s e r a s îm e p e r a k e n d e
p e r iş â n g ö n ü l, v â le h u , h a y r a n g ö n ü l, h a s ta - i h ic r â n g ö n ü l, d îd e s i
g iıy â n g ö n ü l. A ğ la y a a ğ la y a â f â k ı d o la ş d ın , n ic e b in r e n g e b u la ş d m , c â k ıb e t c a ş k a s a d a ş d m h e le L e y lâ ’ y a u la ş d m , g ö z ü n a ç ,
e y d il- i ş e y d a ...
E y g ö n ü l, H a z re t-i c â n â n ı s e v e r s e n g ö z ü n a ç b a k g ö n ü l,
ş a h ib ü ’ l- e ş v a k
g ö n ü l, h e m - d e m - i c u ş ş a k
g ö n ü l,
m a h re m -i
M ü ş tâ k g ö n ü l, c â ş ık - ı h a lla k g ö n ü l. Ş e n d e d ir s e n d e H u d â v e n d - k e r îm , lü tf - i c a m îm , R a b b - i r a h im , y â r - K a d îm ,
H a z r e t- i M e v lâ ...
74
B a h r - i ta v il, Â s â r ’ ın 6 . s a y f a s ın d a n a lın d ı. B a h r -i ta v il M ı y z m
n ü s h a n ın ( 9 4 ) . s a y f a s ın d a , m ü s te n s ih ta r a f ın d a n ş iir h a lin e ç e v r il
m iş tir . A n c a k , g e r e k v e z in v e g e r e k s e k a f iy e b a k ım ın d a n b ü y ü k
h a ta la r y a p ılm ış tır . B u h a ta la r , M ü ş tâ k B a h a ’ n ın e d e b î k iş ilik v e
s a n ’ a tm a g ö lg e d ü ş ü r m ü ş tü r . D u r u m , ö n e m in e b in a e n ta v z ih o lu n u r .
 s â r ’ ın 5 . s a y f a s ın d a b ir d e F a r s ç a B a h r -ı ta v il v a r d ır .
333
İN D E K S
334
A vâr
u n u tu lm u ş .
A
adı sam
: K a y b o lm u ş ,
M ecazen:
D a ğ ın ık v e p e r iş â n .
: B a ş la n g ıç , b a ş la m a
A ver
: K u s u r , a y ıp , n o k s a n lık .
A h te r
: Y ıld ız , ta lih , b a h t
‘ A v n u ’ lla h
: A lla h ’ ın y a r d ım ı.
A haşşu haş
: E n has
A yş
: Y a ş a m a , y a ş a y ış ,
 ğaz
A hyanen
: B a z a n a ra d a s ır a d a
A kdes
: E n m ukaddes
A kşâ
: S o n d e re c e , n ih a y e t
d e rec ed e
o la n ,
y i
y ip iç m e , z e v k u s a f a .
A 'z a r
: ö z ü r le r , b a h a n e le r .
B
uc,
öbür uc.
B âb
A kvâ
: Ç o k k u v v e tli.
A m al
: E m e lle r,
 m uz
: Ö ğ re tic i,
e d ile c e k y e r ,
a rz u la r
B âde
hu
: Ş a ra p , M e c a z e n : K a
deh.
ö ğ re n ic i
m a n a s ı n d a o lu p ( k e
s o n l a r ın a
e k le n e re k te r k ip le r
y a p ılır.
iş ,
s u s , g e ç it.
is te k le r,
lim e le rin
: K a p ı, f a s ıl, m ü r a c a a t
B â d -i s a b â
: S a b a h r ü z g â r ı.
B âdi
: S e b e p , s e b e p o la n , ö l
B a ‘d e T -ce m c
: T o p la m a d a n s o n r a .
ç ü , ilk .
E debâm ûz
t e r b i y e ö ğ r e te n )
ÂTİ
: S o y u tla n m ış , ç ıp la k
B â d iy e
: O va, çöl
A ru s
: G e lin
B a lır - i u m m a n
: A tla s O k y a n u s u
 sâ
: T e ş b ih e d a tı, ( g ib i) v e
B a h şâ (B ah ş)
: B a ğ ış , ih s a n , b a h ş iş ,
B â iş
: İ c a p e ttir e n , S e b e p
B â k (P âk )
: K o r k u , ç e k in m e , s a
( b e n z e y e n ) m a n a la n n d a n d ır.
( B e h iş tâ s â :
C e n n e t g ib i)
A skam
: H a s ta lık la r
 şam
: İç en . (M e y âşâ m : İç k i
k ın m a , k a y g ı
iç e n )
A şub
: K a v g a , g ü r ü ltü ,k a rg a ş a ,
 ş u b - i d il
: G ö n ü l k a r ış ıld ığ ı.
A ş ü f te
B âm
: D a m , k a im te l.
B ân
: S o r g u n a ğ a c ı, s e v g ili
n in b o y u
B âr
: Y ü k , a ğ ır lık .
B âra n
: Y a ğ m u r.
d e n g e ç e n k im s e . A ç ık
B ark
: Y ıld ır ım .
s a ç ık s e v d a lı. A k lı b o
B â rg âh
: İ z in ile g id ile c e k y e r ,
: Ç ılg ın c a s e v ip k e n d in
zuk.
o ta ğ .
A ş n a ( A ş in a )
: B ild ik , d o s t
B â re k e lla h
: A lla h m ü b a r e k e s in
 tır
: G ü z e l k o k u lu
B aşar
: G ö z, g ö rm e
335
B a 'ş
: G ö n d e r m e k , g ö n d e ril
m ek.
B ast
: Y ap m ak ,
y a p ılm a k ,
a ç m a k , a ç ılm a k , s ö z ü
e tr a f la n d ır m a k .
B a th a
B âz
H a lk a r a s ın d a
H ü z ü n e v i, y u r d u .
te k r a r ,
şa ra p ,
B e y tü ’ l- m a ’ m u r : 7 . k a t g ö k te k i b e y t
kuşu,
y in e ,
B edgüm ân
: S u iz a n
B cdüş
: O m u z d a , o m u z a , ü m it
s a h ib i,
v e r ic a .
: E v, oda, oba.
B e y t- i n a ‘ t
: N a ‘ tm e n g ü z e l b e y ti.
B ezm
: S o h b e t,
k ö tü
düşünm e.
m uhabbet
m e c lis i.
B î- b e h re
: B e h r e s iz , h is s e s iz .
B îç û n
: K e y fiy e ti a k ıl ile
la ş ılm a y a n .
: G ö rü lm e d ik
b ey an ,
g ü z e l a ç ık la m a .
: H z . P e y g a m b e r im iz in
ö v ü lm ü ş v z s f ı.
B ed -n â m
: K ö tü lü k le f d ı ç ı k a n .
B c fav k
: Ü s t, ü s t ta r a f , ü s tü n d e .
B egûş
: İş itm e k ,
B e lıâ im
: D ö r t a y a k lı h a y v a n la r.
B eh re -i c errar
: Z o r a k i h is s e is te y e n .
B ekam
: M e r a m ın a e r e n .
an
C enabı
H ak.
B id â d
: Z a lim , a d a le ts iz .
B id â r
: U y a n ık , ş u u r lu
B ig â n e
: Y ab an cı
ta n ın m a z .
T a s : D ü n y a n im e tle r i
ne
k ıy m e t v e r m e y e n
k im s e .
i ş it i lm e k ,
iş ittirm e k .
B e rg ( B e r k )
Ç ö l, s a h r a .
B e y n e ’ r - r ic â l
: D oğan
: Ç o c u k , y a v r u , ş a g ir t.
B en e fşc
B eyaban
B eyt
B cççe
B ende
K a p ıc ıla r , m u h a f ız la r
B e y tü ’ l- a h z a n
h a ra ç , k a r ış , y a n ta r a f
B ed r-i d û c a
G iz le n e n h u s u s , s ır .
B e v v a b in
: O v a c ık , M e k k e d e r e s i.
g e r i,
B e d iü T - b e y a n
B e ta n
B îh u d
: K e n d in i
k a y b e tm iş ,
k e n d in d e n
g e ç m iş,
m cdhûş.
B ilâ - r e y b
: Ş ü p h e s iz
B îm
: K o rk u
B îm â r
: H a s ta
B îr û n
: D ış , d ış a n .
B in t- i c in e b
: Ş ara p
B ir c h
: Y o ls u z , s a p a y o l, d o ğ
.: K u l k ö le
: M enekşe
: Y a p rak ,
k a z ık ,
y i
y e c e k , ta k a t, k u v v e t,
h a z ır l ı k ,
a z im
ve
n iy e t.
r u y o ld a o lm a y a n .
B erk ü b â r
: Y ap ra k v e m e y v a
B îş c
: O r m a n , s a z lık , m e ş e lik
B e rr â n
: K e s e n , k e s ic i, k e s k in
B ûd
: V a r lık , v ü c u t, o ld u .
B o rây
: İ ç in . T a ’ lil e d a tı
B ûs
: Ö pen,
B os
: Y e te r
B e şa re t
: M ü jd e
ö p m e.
T as:
A lla h s e v g is in d e n d o
la y ı
y ü re k te
s e v in ç .
336
o lu ş a n
C ezeb ât
B ûy
: K o rk u
B îh u ş
: S erse m
: C e z b e n in ç o ğ u lu . H a l
e h lin in A lla h ta r a f ın
k e n d in d e n
dan
g e ç m iş , b a y g ın .
o lu n a ra k
cezb
k e n d in d e n g e ç m e le r i.
B i ’ l- b e d â h e
: H a z ır c e v a p lılık s u r e -
R u h h e y e c a n ı.
tile a n s ız ın , b ir d e n ,
a ç ık o lm a .
B i ’ l- ic m a 1
: lc m a ‘ ile ittifa k la .
c
Ca
: Y e r b ild ir e n ta k ı. K ü -
ca: N e red e .
C a lin u s
: İ lk ç a ğ d a y a ş a m ış G r e k
h e k im i. ( K a lin u s )
C âm
: K a d eh , b a rd a k . M e ca
z e n : Ş a ra p , iç k i.
C ih â n - tâ b
: C ih a n i p a r la ta n .
C ih â n -d e r
: C ih a n ı M a n , h ü k ü m d a r
C in â n
: C e n n e tle r.
C ir â n
: K o m ş u la r
C iv â n m e k k â r
: H ile k â r g e n ç .
C ûd
: C ö m e r tlik
C üdâ
: A yn düşm ek
C ünbüş
: O y n am a, ey 1 en ce.
C u r ’a
: Y udum
C ü rü m
: G ünah
C â ın e
: E lb is e
C üst
: A r a m a , a r a ş tır m a k
C ângüzâr
: C ana dokunan.
C û, cûy
: A ra y a n
C â v id â n
: S o n u o lm a y a n , e b e d i.
C ây (c â )
: Y e r , m e k â n b ild ir ir .
C e fa-c û
: C e fa e d e n
C e lis
: B ir lik te o tu r a n a r k a d a ş .
C c lilü ’ ş - ş â n :
: Ş ân i y ü ce
C e n b e (c c n b )
: Y a n , ta r a f, y a n ta r a f .
C e p h e-sâ y
: C ep h e sü re n
C e r id e
: G a z e te , y a ln ız , te n h a .
C eres
: Ç ın g ır a k
C est
: S ıç ra m a , k a ç m a .
C e v la n g â h
: D ö n ü p d o la ş m a , y e r i,
C e v â m ic
: C a m ile r
C evr
: H a k s ız lık
o lu p
m a n a s ın d a
t e r k i p le r
p ım ın d a
ya
k u lla n ılır.
D ilc û : G ö n ü l a ra y a n .
C ûybar
: I r m a k , a k a r s u , ç a y , < fc tv .
ç
Ç ah
: Ç u k u r, k u y u .
Ç âk
: Y a r ık , s a b a h ın a y d ın
lığ a
Ç âker
: K u l, k ö le .
Ç a la k
: Ç e v ik ,
yüksek
y e r,
b ü y ü k ad am .
k o ş u y e r i, s a v a ş y e r i.
m e.
T as:
y o lu n d a
e d ip
: D ö r t s a y ıs ı.
Ç âr Y âr
: D ö r t d o s t. H z . E b u b e -
in c it
k ir , Ö m e r , O s m a n , A li.
s a lik in r u h
ile r le m e s in e
e n g e l o la n ş e y .
C eyş
Ç âr
: A sker
Ç â resa
: Ç â r e b u lu c u .
Ç a ş n i ( Ç e ş n i)
: L e z z e t, ta d .
Ç el
: ( Ç c lid c n ) :
e m ir . G it.
337
G itm e k te n
Ç em end
(C em e n d )
: İ ş s iz g ü ç s ü z , te m b e l,
y ü rü y ü ş ü b o z u k h a y
D
van.
Ç e m e n is tâ n
: Ç im e n lik ,
ç im e n l i
D âd
y er.
Ç end
Ç eng
y a t.
: Ş e y b a z ı, b ir k a ç , k a
D â d h â lı
is te y e n ,
: P e n ç e , e l, e ğ r i b ü ğ r ü ,
ş ik â y e tç i.
D ağdağa
a le ti.
: S o l, y a n lış .
Ç e ra ğ
: L a m b a , k a n d il, m u m .
Ç e s te
: N ağ m e, ses.
: N e r g is
D ahi
g ö z lü ,
güzel
D â iy e
: G ö lg e lik , ç a d ır , ş e m
Ç e tr - i p e n â lı
: S ığ ın m a
b a ğ la y a n iç d u y g u s u ,
göl
g e lik
: C ir it o y u n u n d a to p u i-
e ğ ri
D âm
: T u zak , ağ.
D ânâ
: B ilg in .
D â n e - ç în
: T ane
u ç lu
Ç ile
: E z iy y e t, s ık ın tı. D e r
v i ş le r i n
: İ la ç .
D â rü T - e m â n
: S ığ m a k , e m a n d ile n e n
D âre y n
: İk i k o n a k , d ü n y a v e
D âver
: A lla h ’ m
y e r.
b ir h ü c r e y e
a h ir e t.
ile ib a d e t e tm e le r i.
D iv â n
d a r v e z ir , v a li, ila ç , d e r
to p la y a n .
m an
E d e b iy a tın d a :
G üzel
Ç ir k
Ç ü st
D eh
: O n s a y ıs ı, iy i, g ü z e l,
D ohen
: A ğ ız . T a s : T a k d is y o
öz.
: K ir , p a s , p is lik , s a ly a .
: Ç e v ik ,
te tik ,
is im le r in d e n
b ir i. M e c : A d il h ü k ü m
: K ıv n m , b ü k lü m , b u
ru şu k ,
u fa k
D â ru
k a p a n ıp 4 0 g ü n s ü r e
Ç in
to p la y a n ,
d e n f a y d a la n a n .
z e li ta k d ir i.
: N e . Ç o k lu k if a d e e d e r
bahane,
te f e k , d ö k ü n tü ş e y le r
s o p a T a s : A lla h ’ ın o -
Çi
h ırs ,
d a ’v a .
s iy e .
ç a d ırı,
çek en ,
: İ n ş a m b ir iş e c a n d a n
a rzu ,
Ç e tr
ed en ,
: D a 'v e t
s e b e b o la n , d u a e d e n .
lik .
ed en
dokunm a,
: K a rış m a ,
r a t, a y ıp la m a , t a ‘ r iz .
D âî
: G ö z tu ta n , g ö z e m a
d a re
: G ü r ü ltü p a tır tı, te lâ ş ,
ta k ılm a e tk i, g e lir, i-
g ö z lü
Ç evgân
m a z lu m ,
r a h a ts ız lık , ız tır a p .
Ç cp
Ç eşm d ar
: A d a le t i s t e y i c i , h a k
ç a , n e z a m a n a k a d a r.
k a n u n a b e n z e r m ü z ik
Ç c s m - i n e r g is
: A d a le t, d o ğ r u lu k , f e r
çab u k
d a v r a n ış lı, d a r , s ık ı,
lu y la
düzgün.
lim lik s ıf a tı.
D ehr
338
o la n
m ü te k e l-
: D ü n y a , z a m a n , d e v ir .
D e m - b e -d e m
: H er
zam an,
d u r
m a d a n , v a k it v a k it.
: D iş , ta m a h , ü m it.
D eng
: S es, a h m ak , se rsem ,
ş a ş k ın .
: K a p ı,
m ağ a ra,
: K a ra n lık , k a p a n ık .
D id â r
: G ö rü ş, g ö rü n m e , g ö z,
y ü z , ç e h r e , a ş ik â r
D endân
D er
D e y c û r ( D îc u r)
D il
: G ö n ü l, c e s a r e t, is te k
D ilâ r a
: G ö n ü l s ü s le y ic i, s e v
D ild â r
: G ö n lü h ü k m ü a ltın d a
g ili.
d e fa ,
c in s , b ö lü m , z a r f e d a
tı, k e lim e le r i ( d e ) h a
tu ta n
lin e k o y a r : ( D e r h a tır :
H a ta d a ) D e r h a l, y ır
ta n .
D e rb ân
: K a p ıc ı,
D e r-b e-d e r
: K a p ı k a p ı d o la ş a n
D e rg âh
: B ü y ü k k a p ı, D e r v iş le
rin
o t u r tu d u ğ u
yer
G ö n lü
D il-c û
: G ö n ü l çek en , g ö n ü l a-
D ilâ v e r
: Y ü r e k li, y iğ it
D ilâ v iz
: G ö n ü le a s ıla n , g ö n ü lü
r a y a n , g ö n lü n is te d iğ i.
m u h a fız ,
te ş r if a tç ı.
s e v g ili.
b a s k ı y a p a n s e v g ili.
çek en
D ilâ z a r
: G önül
in c ite n , h a t ı r
k ır a n . S e v g ili.
te k k e , k a p ı ö n ü .
D e rk
: İ d r â k e tm e , a n la m a
D ilb e n d
: G ö n lü b a ğ la n m ış
D e r v iş
: T a r ik a t m e n s u b u , k a
D ilb e r
: G ü z e l, g ö n ü l ç e k e n
D il- b e s te
: G ö n ü l b a ğ ı, a ş k
D ilf ir ib
: G ö n ü l a ld a tıc ı, g ö n ü l
n a a t s a h ib i.
D e râ (D erâ y )
: Ç a n , d e m ir c i ç e k ic i
D e rim
: İ ç , iç ta r a f , k a lp T a s :
D ilf ik â r
: G ö n lü y a r a lı
D e ry a
: D e n iz .
D ilg îr
: G ö n ü l tu ta n
D e ry û ze
: D ile n c ilik .
D ilm ü r d e
: H is s iz , d u y g u s u z .
D est
: E l, f a y d a v e m e n fa a t,
D il-n îş in
: Ç ok
M e le k û t â le m i.
a v u ta n
z a f e r , ü s tü n lü k .
D e s t- b e - d e s t
: El
D e s tâ r
: S a r ık , m e n d il.
D e r p iş
: G ö z ö n ü n d e b u lu n a n
e le ,
e ld e n
ö n d e o la n .
: E l ç ır p a n , ş a r k ı s ö y le y e n , p iş m a n o la n M e c :
Z e v k , ş e v k s a h ib i.
D eşt
D îd e
g id e n ,
g ö n ü ld e
d u ra n .
e le .
M e c : Ç a b u k , p e ş in .
D e s t- z e n
hoşa
f e r a h lı,
D ilp e s c n d
: G ö n lü n
b e ğ e n d iğ i,
b e ğ e n ile n .
D ilir â n
: D ilir in ç o ğ u lu , Y iğ itle r .
D il- s itâ n
: G ö n ü l a la n , s e v g ili.
D ilş â d
: G ö n lü ş â d .
D il- ş ik â r
: G ö n ü l a v la y a n .
D im a ğ
: A k ıl, b e y in .
D irin e
: E s k i, k a d im .
D iv â n e
: D e li, m e c z u b .
: Ç ö l, o v a , s a h r a .
: G ö z , g ö z b e b e ğ i, g ö z
c ü , g ö rm ü ş.
339
D ır a h ş â n
: P a rıld a y a n ,
p a rla k ,
E b ru
: K a ş , r e n k le r in b i r b i
E b scm
: D ils iz
r i n e k a r ı ş m a s ı h a li.
n u r lu .
D ûd
: K üçük
böcek,
h u rt,
d u m a n , g a m v e k e d e r,
E chel
: C a h ille r , b ilg is iz le r
E fg en
: Y ık ıc ı,
s o lu k , n e f e s .
d ü şü rü
a iıc ı,
D ûdc
: O c a k , s o y , s o p , a ile ,
D û d -i âh
: B e d d u a , ile n m e , in k is a r.
D uhân
: T ü tü n , d u m a n .
E fg ân
: F ig a n la r a ğ la m a la r
D u h tc r
: K ız
E fh âm
: F e h m , k a v ra m a la r , z i
D u h te r - i r e z
: M e ca ze n : Ş ara p
c ü . K e lim e le r in s o n u
b ü y ü k o ğ u l, b a c a .
D u h t- i r e z
: M e ca ze n : Ş arap
D ûr
: U zak
D û r-b în
: D ü rb ü n , u z ağ ı g ö re n
na
: Y a z ık , e y v a h , z u lü m ,
is tih z a
E fse r
: T ac
E fşân
: S a ç a n , s e r p e n , d a ğ ı
ta n , k e lim e le r e
: C e h e n n e m .. T a s : D ü n
ila v e
e d ile r e k te r k ip le r y a
y a d ü ş k ü n le r in in to p
p ılır . ( N u r e f ş a n : N u r
lu lu ğ u .
D üş
te r k ip le r
h in le r
E fsû s
k im s e .
D u zah
g e le re k
y a p ılır.
saçan)
: R ü y a , d u ç a r o lm a , te
E fzâ
sa d ü f, u ğ ra m a.
D üşnam
: S ö v m e , f e n a s ö y le m e .
D ü rr (D ü r)
: İn c i
: A r tm a k , a r tır m a k , ç o
ğ a lta n
(F e ra h e fz a :
N e ş e a r tır a n )
E h l-i h a l
: A lla h a d a m ı, c e z b e y e
tu tu la n ,
v ecd e
g e le n
k im s e
E
E h ib b â
: A h b a p la r , d o s tla r
Eb
: B aba
E lb e te
: A k ıb e t.
E bdâl
: E r e n le r d e n 7 0 k iş id e n
E le s t
: M e c lis . ( B e z m -i c le s t:
o lu ş a n to p lu m . D ü n y a
ile
ilg is in i
Y a r a tılış m e c lis i)
k e s e n le r ,
E m la h
k e n d in i A lla h ’ a v e r e n
k im s e ,
g ü z e l, p e k g ü z e l.
A p ta l, a h m a k
m a n a la r ın d a .
E bkem
: D ils iz
: T u z la r , d a h a g ü z e l, e n
Z u lm e t - i
E m ra z
: M a r a z la r, h a s ta lık la r.
E r ıâ n iy e t
: B e n c illik , k e n d in i b e
ğenm e
e b k e m : Z if ir i k a r a n lık .
E bnâ
: O ğ u lla r, ç o c u k la r
E n b iy â
: N e b ile r .
E b râr
: Ö z ü s ö z ü d o ğ ru , fa z i
E ncam
: S o n , n ih a y e t.
le tli, h a m iy e tli, h e r b a
E ndâht
: A tm a , a tış .
k ım d a n o lg u n k im s e .
340
•
E n d aze
: Ö lç ü , m ik ta r ,
k a d ir ,
M ec: H esap .
E nder
E şm âr
: N a d ir , p e k a z , e n s e y
: M e y v e le r,
f a y d a la r ,
k â r la r .
d e rec e.
m e rte b e
E srâr
: S ır la r .
E ş ’â r
: Ş iir le r.
E şbâh
: B e n z e rle r,
re k .
E n d îş
: D ü ş ü n e n , h e s a p lı d a v
v ü c u tla r ,
c e s e lle r.
r a n a n . ( A k ıb e t e n d îş :
S o n u n u d ü şü n en )
E n fü s
: N e f is le r , c a n lıla r , h a
y a t s a h ip le ri.
E n g îz
: K o p a r ım , k a r ış tır ıc ı.
: Ş e c e r le r , a ğ a ç la r.
E şk
: G ö z y a ş ı.
E şr
: P e k s e v in ç li.
E şvâk
: Ş e v k le r , s e v in ç le r, is
E tf â l
: T ıf lın ç o ğ u lu . Ç o c u k la r .
E tv â r
: T a v ır la r , h a lle r, d a v r a
F i tn e
(F itn e -e n g iz :
k o p a n c ı)
E n is
: A r k a d a ş , d o s t.
Engür
: Ü z ü m . Â b -i e n g ü r: Ü -
z ü m s u y u , ş a ra p
E ngüşt
: P arm a k .
E nhâr
: N e h ir le r , ır m a k la r.
E m tia
E şcâr
te k le r .
n ış la r .
Eve
: B ir ş e y in
en yüksek
d e r e c e s i, e n ü s t. M u
s ik id e b ir m a k a m .
: M e ta ‘ 1 a r, tic a re t m a l
la n .
E v c -i b â lâ
: E n ü st d e re ce
E vkât
: V a k itle r .
E n in
: İ n le m e , in ilti.
E vkâr
: K u ş y u v a la n .
E n - n û r c a le ’ n - n u r
: N u r ü s tü n e n u r .
Evhâ
: A lış ık lık , m ü m a r c s e .
E n seb c (E n sâb )
: N e s e p le r , s o y la r .
E vham
: V a h im le r ,
E rb a ca
: D ö r t s a y ıs ı.
E r b a c in
: K ır k s a y ıs ı.
E rg a n u n
E v râd
e d i le n
a la r ,
E r-
a le ti, O r g .
E sb
E v za‘
: V a z ’ m ç o ğ u lu . V a z 'la r .
ir f a n , h ile , y a k ış ık lılık
m ü h r e le -
D u n ış la r, d u r u m la r, ta
v ır la r , h a lle r .
: S a f la r , h a lis le r, e v li
ya,
a z iz le r,
Ez
g e rç e k
E sm a
: D e n e d a tıd ır . S e b e b i
y e t if a d e e d e r . B ir ş e -
d o s tla r
E shâr
du
d o la ş a n
: T a h t, ş e r e f , s ü s , a k ıl,
r in d e n b ir i.
E ş f iy â ( A ş f iy â )
a ğ ız d a
E v re n g
: R a k a m la r
: A t, s a tr a n ç
okunan
s ö z le r, u lu la r .
g a n o n d e n ile n m u s ik i
E rk âm
ç o ğ u lu .
: V ird in
D e v a m lı
: E f lâ tu n ’ u n ic a t e ttiğ i
riv a y e t
k u r u n tu la r ,
ş ü p h e le r.
y in
b a ş la n g ıc ın ı
g ö s te r ir .
: S ih irle r , b ü y ü .
U z a k la ş m a ,
h a d d in i a ş m a if a d e e -
: İ s im le r , a d la r.
d e r . Z a r f e d a tı o lu r .
341
E z lıâ r
: Z ü b r c n i'i ç o ğ u lu . Ç i
F erş
: Y aym a,
şek,
ç e k le r.
döşem e, dö
h a lı,
seccad e,
y e ry ü zü .
F
F c r iş te
: M e le k .
F e tâ
: G e n ç , d e lik a n lı, y iğ it.
F a c ir
: G ü n a h iş le y e n . S e f ih .
F e v z u f e la h
: K u r t u l u ş , k u r tu lm a .
F ah hâm
: B ü y ü k lü k ,
Peyi
: B o llu k , b e r e k e t. T a s :
u lu lu k .
B ü y ü k le r iç in k u lla n ı
A lla h ta r a f ın d a n s a li-
la n u n v a n .
k in
g ö n lü n e
v e r ile n
f e r a h lık , iç h u z u r u .
F a h ir e
: Ö v ü n ü le c e k k im s e , if
F ik â r
: Y a r a , c e r ih a .
F a h te
: Ü v e y ik i tu ş u .
F ik r u f a k
: F ik ir tu z a ğ ı.
F a ik u ’ l- a k r â n
: A k ra n la rın d a n ü s tü n .
F ir â k
: H ic r a n , a y r ı d ü ş m e .
F a r iğ u ’ l- b â l
: R a h a t.
F ir ib
: H ile , a ld a tm a , D il- f i-
F âş
: M e y d a n a ç ık a n , a ş ik â r
F irk a t
: A y r ılış .
tih a r e d e n , ş a 'ş â a lı.
r ib : G ö n ü l a ld a ta n .
F e fh e m
: A n la m a k ta n e m ir . A n la .
F e lım
: A n la y ış , id r â k , k a v r a m a
F i’s - s e h e r
: S e h e r v a k tin d e .
: A ç m a , a y ır m a , k a ld ır
F is tâ n
: E n ta r i, b ir c in s g iy im
Fuâd
: K a lp , y ü r e k .
Fuhl
: B a ş o la n la r , b e n z e rin
F u rk ân
: H a k k ı b a tıld a n a y ır a n .
F uşul
: F a s ılla r , b ö lü m le r.
F ü rû ğ
: I ş ık , z iy a , n u r .
F üsûn
: E f s u n , h ile , m a n a s ız
Fek
e ş y a s ı.
m a , k ır m a , k o p a r m a .
Ç ene.
F em
z iy a d e s ile
: A ğ ız ,
te r k ip le r d e k u lla n ılır .
G o n ce -fcm :
d e n ile r i o la n la r .
G önce
a ğ ız lı.
K u r ’ a n - ı K e rim .
F an u s
: Iş ığ ı
F ena
: F a n i, y o k o lm a , z e v a l.
k o ru y a n
cam
m a h faz a.
D a r -i f e n a : D ü n y a .
F er
şey.
: N u r , z iy a , a y d ın lık .
F erd a
: Y a n n , e r te s i g ü n .
F e r îd
: T e k , e m s a ls iz .
F e r id ü ’ d - d e h r
: Z a m a n ın d a
te k
F ü tu v v e t
: G e n ç lik , y iğ itlik , c ö
m e r t l ik ,
k e re m ,
ih
san.
o la n ,
F ü zû n
: Ç o k , z iy a d e , f a z la lık .
e ş i b u lu n m a y a n .
F erh â n
: S e v in ç li, ş a d .
F erâ m u ş
: U n u tm a , n is y a n .
F e rs â
: B itir e n , y a p tır a n .
G
G addar
: Ç o k z u lm e d e n , a c ı
m a y an , v u rg u n cu .
342
G âh
B a z ı, k im i v a k it. Z a
m an ve m ekân
ö a m k în
: M a ğ m u m , m ü k ed d er.
: H e rk e s in
: G ıb ta y a y e tiş e n .
G ıla f
: K m , k ılıf , z a r f , m a h
G ıh n a n
: H iz m e tç i.
a y ıp l a r ı m
G ırb a l
: K a lb u r . E le k .
G ır b a l- z e r
: A ltın k a lb u r . B itlis ’ te
G îs u
: S aç ö rg ü sü , u z u n saç ,
fa za
ç ık a r a n , g ı y
b i r m e v k i.
: G ö z le iş a r e t, n a z ile
iş v e li b a k ış ,
k irp ik le rin i
Z a t-i
sü z erek
: Ç ok
p a rla k ,
g ü z e l,
ş a ’ ş a a h , g ö s te r iş li, a k ,
b e y a z , n u r lu .
: Suya
b a tm a k ,
: A ğ ır , p a h a lı
G ir â n m â y e
: P a h a s ı a ğ ır , n e f is .
G ir d
: Ç e v re ,
bo
: M a k s a t, k in , k ö tü n i
G ird g â r
: A z g ın la r , y o lu n u
G ir if ta r
: T u tu la n , tu tu lm u ş , e s ir
G ir ih k îr
: D ü ğ ü m le m iş , d ü ğ ü m
sa
tu ta n , b a ğ tu ta n .
p ıtm ış la r .
b i li n
m e y e n h a l.
G ir y â n
: A ğ la y a n , a ğ la y ıc ı, f id y e .
öubâr
: İ n c e to p r a k , to z , s o n
: D ile n c i,
G eh
: B a z ı, k im i v a k it, z a
y o k s u l,
ta rz ı.
f a k ir .
Ğ u lğ u le
çok
m al
G e rd û n ( g e r d â n )
: D önen, dönücü
G e rd îş
: D ö n m e , d e v ir , d ö n ü ş ,
g e z in ti. G e z in iş .
G eşt
ç a ğ ıltı, b ü lb ü l
s e s i.
v a k ti.
d e f in e ,
: K a r ış ık s e s v e g ü r ü l
tü le r ,
m an . S u b h g ch : S ab ah
: H a z in e ,
in c e b ir y a z ı
d e rec e
G edâ
G e n c in e
: A lla h
(G ird -i g â r)
: K ıy a m e t, p e r d e , ö r tü ,
: G ö rü n m e y e n ,
b irik m e k ,
to p la m a k , ş e h ir.
h aşa.
öayb
y u v a rla k ,
dönm e,
y e t, d ü ş m a n lık .
öâvun
tin
G ir a n
ğ u lm a k , b a tm ış .
ö â ş iy e
a h a d iy y e
v asfı
bakm a.
G ara z
de
G ıb ta - r e s a
M ü k e d d e r, ü z ü n tü lü ,
bakm a,
Ğ a r ik
iy i
o lm a s ın ı is te m e .
b e tç i.
ö a rrâ
o la n
k e n d is in d e
n u n a e k le n ir . ( N a m a z
o r ta y a
ö am zc
im r e n m e .
B a ş k a s ın d a
h a lın
k e d e r li, g a m lı.
G am m az
: B a şk a sın a
o la r a k k e lim e le r in s o
g a h : N a m a z y e r i)
öam hâr
G ıb ta
e d a tı
G ûş
: K u la k .
G u ş iş
: S a v a ş , ç a lış m a , g a y r e t.
G f ış t
: E t.
G uvâh
: Ş a h id , b e y y in c .
G ûyâ
: Sözde,
s a n k i,
g i b i, k o n u ş a n .
: D o la ş m a k , g e z m e k .
343
im iş
G ü f tâ r
S ö z , İ r f , la k ırd ı, ş iir .
G ü h e r (G e v h er)
C e v h e r , in c i, a s ıl, n e -
H a c ip
cü.
s e b , e v la t. T a s : M a n a
la r
G ü lb e r k
G ü l y a p r a ğ ı.
G ü lf â m
G ü l r e n k li, p c n b e .
G ü ln a r
H a c â le t
; U ta n ç , u ta n m a .
H acegân
: H o c a la r , e f e n d ile r.
H â c e tr e v a
: İ h tiy a c ı g id e r e n , ih ti
H âdi
: H id a y e te
y a cı g ö re n
; N a r ç iç e ğ i, k ır m ız ı v e
k a tm e r li g ü l, k i r a z .
: G ü l y a n a k lı.
G ü lz â r
: G ü l b a h ç e s i, g ü llü k .
G ü lş c n
: G ü l b a h ç e s i, g ü llü k .
(G ü m rah )
G ü rû h
d o ğ ru
: Y o lu n u ş a ş ır m ış , d o ğ
r u y o ld a n s a p m ış .
: T o p lu lu k ,
: H iz m e tç i, y ık ıc ı.
H ad en g
: O k.
H a f ta n
: U z u n e lb is e , k a f ta n .
H â li
: İs te y e n ,
iy iliğ in i is te y e n )
; G e ç m e k , g e ç ilm e k , ö -
ç e n , g e ç ir e n , ö d e y e n ,
ödenen.
: G e ç , g e ç ir , g e ç e n , g e
ç ic i,
g e ç ile c e k
H âk
: T o p rak .
y a k ire h
: Y o l to p ra ğ ı.
H a k â y ık
: H a k ik a tla r , g e r ç e k le r .
H a k k e ’ l- y a k în
: T a s : A h a d iy e t m a k a
m ın d a H a k k ı m ü ş a h e
y e r,
d e e tm e k .
g ü z erg â h .
G üzeşt
: G eçm ek,
u ğ ra m ak ,
v a z g e ç m e k , a f fe tm e k ,
H al
: D a y ı, d u r u m , v a z iy e t.
H â le
: A y e tr a f ın d a p e y d a o -
g e ç m e , g e ç iş , g e ç m iş ,
la n
( s e r g ü z e ş t: B a ş ta n g e
a ğ ılı.
ç e n o la y la r , m a c e ra )
G e ş tü g ü z a r
eden.
a rz u
( H a y r h â h : B a ş k a s ın ın
k a la b a lık ,
d e m e k , b ır a k m a k g e
G ü zer
ile te n .
H a d ım
b ö lü k .
G ü zâr
e r d ir e n ,
y o la
H a d i - i e z e l : A lla h .
G ü l 'i z a r
G ü m rch
: K a p ıc ı, p e r d e c i, ö r tü
: G ezm ek,
d o la ş m a k ,
d a ir e ,
ay
H â le t
: H a l, s u r e t, k e y f iy e t.
H â liy a
: Ş im d i,
g e ç m e k , g e ç ir m e k g e
çirici, g e ç ir e n .
n ıır a n î
ş im d ik i
za
m an.
H a lv e t
: T enha
y e rd e
y a ln ız
k a lm a .
H
H âb
: U y k u , g ü n a h , s u ç ., ü z
H a lâ v e t
: T a tlılık , ş ir in lik .
H a lv e tg ü z in
: Y a ln ız
ü n tü , s ık ın tı.
H a b ib
: S e v g i, s e v g ili.
H abbeza
: N e g ü z e l, n e h o ş m a
k a lm a y ı
is te
yen.
H am
: E ğ r i, b ü k ü l m ü ş , k ıv
r ım
n a s ın d a ü n le m
344
H âm e
: K a le m .
H a m ra
: K ırm ız ı, k ız ıl
H âm uş
: S e s s iz , s u s m u ş , s u s a n .
H am yâz
: E s n e m e , e s n e m e k , iç
H a s is
: C i m r i,
b a y a ğ ı,
a d i,
d e ğ e r s iz .
k id e n s o n r a k i g e v ş e k
lik
H a s ım
: D üşm an.
H aşm (H aşe m )
: M a iy e t, h iz m e tk â r .
H a tt u b â l
: B o y b o s u y e r in d e .
H aver
: D o ğ u , b a tı m a n a s ın a
H an
: S o f ra .
H ânde
: G ü lm e , g ü lü ş , s e v in ç
H ankâh
: T ek k e (H an e k âh )
H â n m iz a n
: S o f r a , k o n a k s a h ib i.
H âr
: D ik e n ,
h a s ta , z a y ıf , g ü ç s ü z .
H ayf
: K o rk u .
H a re m
: H e rk e s e a ç ık o lm a y a n
H ayy
: D ir i, y a ş a y a n .
H ayf
: Y a z ık .
H aym e
: Ç a d ır .
H a y r -i h a le f
: H a y ır lı e v la t.
H azan
: S o n b a h a r, y a p r a k d ö
H azer
: S a k ın m a , k o r u n m a .
H azef
: T o p ra k ta n
d a g e lir .
H a v â tır
y e r.
H a re m e y n
: M e k k e v e M e d in e ş e
h ir le r i. İ k i h a r e m
H arg â h
: B ü y ü k le r in ç a d ır ı.
H anı has
: Ç ö r , ç ö p , ç a lı ç ırp ı.
H ar u haşak
: Ç ö r ç ö p , ç a lı ç ır p ı.
H ara b at
: Y ık ık la r, b ü y ü k m e y
hane.
küm ü.
 le m -i
T as:
: H a r f a ta n ,
H e c r ( H ic r )
a ta n ,
söz
ta k ıla n , d o k u n a k lı
H edm
: Y ık m a
k in a y e li k o n u ş m a .
H eft
: 7
H a r îm
: H e rk e s in g ir e m iy e c c -
h u y lu ,
H em dem
bun
H a fta
: B ir lik te y a ş a y a n , a r
k ad aş,
n e d im
ğ i m u h te r e m y e r , lia
y a k ın
ve
d o s t,
m u h a sip ,
ş a ra p k a d eh i
r e m d a ir e s i, e ş d o s t.
H a s ib e t
s a y ıs ı.
d a n g e lir .
d ik e n
h u y lu , k ö tü h u y lu .
H a s b e te n lilla h
fira k ,
b ır a k m a , te r k e tm e .
ve
: E şek
H â r is tâ n
: A y r ılık ,
r u m u z lu s ö z s ö y le y e n ,
H a rm e ş re b
y a p ıl m ı ş
ç a n a k ç ö m le k
nâsut
H arfe n d az
: H a tır a la r , f ik ir le r , d ü
ş ü n c e le r .
o lm u ş ,
h a rap
H e m d em -i b â z
: D ik e n li y e r , d ik e n lik .
: Ş ara p
k ad eh i
ile
o y n ay an
: A lla h r ız a s ı iç in , b ir
m a k s a t v e k â r o lm a d a n
H e m id e
: E ğ r ilm iş , b ü k ü lm ü ş .
y a p ıla n iş le r.
H em -râh
: Y o ld a ş , y o l a r k a d a ş ı.
H em -râ z
: S ırd a ş .
H em v â re
: D a im a , m u tta s ıl, h e r
: A s a le t v e m e z iy e tle r i
o la n , k e n d is in d e
de
ğ e r o la n , s o y d a n g e
le n
değer
zam an .
s a h ib i ,
H eyu
ş id d e tli r ü z g â r .
345
: T ü k r ü k , s a ly a .
H ezâr
: B in s a y ıs ı, b ü lb ü l.
H ezeyan
: S açm a
H ib a ( H ib e )
: B a h ş iş,
sapan
s ö y le
H u d e y (H u d â y )
H ükcm â
m e , s a y ık la m a .
v e r g i, b a ğ ış .
H ic a b d â r
: U la n ın , p e r d e c i.
H ic â b
: U ta n m a , s ık ılm a , u ta n
H u lf
: V e rile n s ö z d e n d ö n m e .
H üm â
: B ir k u ş . M e c : D ü ş ü n
’
in s a n a e n g e l o la n b a ğ .
: K o ru m a.
H im m e t
: Ç a lı ş m a ,
H irâ m â n
: S a lın a ra k
H ûbân
na
H üveyda
: B e lli, a ş ik â r, p e y d a .
ö n e m li m a d d e .
H u y k erd e
: T e rle m iş,
H û n - i d il
: G önül k am . M ec: H ü
â d e t e d in m iş .
: K a n ,d ö k ü c ü ,
H o d f ır o ş
H odnum a
: H u y la r, m iz a ç la r .
: K in
H îl
: B ıra k m a k ta n
H ıs n
: K a le , h is a r , s a k la m a k .
: K e n d in i
düşünen,
: K e n d in i s a ta n , ö v ü n e n .
: K e n d in i
g ö s te re n ,
: M ik ro s k o p .
K e s k in
M ec:
a n la y ış lı, in c e ş e y le r i
k a v r a y a b ile n .
H û rân
H u rre m
: G ü z e l.
H û r i'îy n
: S a h ip , m a lik , e f e n d i,
h a k im , z e n g in k im s e ,
A lla h
346
b ir
ş e y in
kabul
e d i lm e s i
iç in
fa z la
d ire n m e ,
çok
c İ lm e T - y a k în
: Y a k în
y a k în e n
ilm i,
m ış m a n a la r , n e v z u h u r.
E n b iy â ’ n ın ir a d e y le
: Z am an a uyan, zam a
d ik le r i ilim le r v e m a
H ak k ’ı
rife tle rle
b ilm e k
: I s r a rla r ic a e tm e k .
°İcz
: A c iz k a lm a .
İc a ze t
: İ z in v e rm e , m ü s a a d e
c İ lm -i le d ü n
: G a y b ilm i, İ lâ h î h im e t
İ ltic a
: S ığ ın m a .
İ lz â m
: M ü n a k a ş a d a k a r ş ıs ın
ilm i
d a k in i s is d ir m a .
İ c tin â b
: K a ç ın m a .
İd b â r
: B a h ts ız lık , ta lih s iz lik .
İ f tir a k
: A y rılm a .
İh d â
: H e d iy e g ö n d e r m e , h e
İm â
: İ ş a re t
İ r n 'a n
: İ h tim a m , k e m a l- i d ik
İ m tiz a ç
: U y u şm a.
İn a n
: D iz g in , id a r e , y ö n e tm e .
k a t.
d iy e v e rm e H id a y e te
e r d ir m e , a lç a k g ö n ü l
: S e v in ç li, m e s r u r , ta z e ,
lü lü ğ e z o r la m a .
İ h tila ç
: H û r i,
ir i k a r a
g ö z lü
h u r i.
: A lla h , C e n a b - ı H a k .
: Z o r la m a ,
b ilm e . T a s : E v liy â v e
ib r a m
: H û r ile r , c e n n e t k ız la n .
la z ım
la r, y e n i m e y d a n a ç ık
: İğ n e .
g ö n ü l a ç ıc ı.
: V a ta n s e v g is i, s o f ile r e
: B ik ir le r , b ir in c i d e f a
İb r
Ç abuk
g e rek ,
en
ü s te d ü ş m e .
e tm e .
H u r d e b în
: L a z ım ,
o la n
lık , iş e y a r a m a .
n a g ö re h a rek e t ed en .
: G üzel kokan.
e m ir .
g ö r e b ir lik y u r d u .
H udâvend
: K e n d i.
H oşbû
K ü ç ü k ta n e li k a k u le .
H uda
d ış k ı
İb n ü T v a k t
g ö z lü .
H ık d
H u b b u ’ l- v a ta n
: M a y ıs b ö c e ğ i,
sebep
g e lm e , g e r e k li, y a r a r
s ö y le n ilm iş m a z m u n
övünen
z e k â , f ik ir.
H ûb
z a lim .
e g o ist.
n a z v e e d a ile s a lm a n .
H ış â l
H û n r îz
H o d b in
İ k tiZ â
i
: K a n s a ç ıc ı, k a n s a ç a n .
: K a n s a ç ıc ı, k a n s a ç a n .
y ü rü y e n ,
: A ld a n m a , a k ıl, id r â k ,
a l ış m ı ş ,
e d in m iş ,
İ lh â h
H û n e fşân
H od
a r z u ile y a p ıla n iş .
H ir e d
r u p , b ir ş e y in o lm a s ı
: G ü z e l y ü z lü .
M ec: Ş arap
ç a b a la m a ,
b ir c is im , y a r a r lı ş u
H û b rû
itiy a tlı
H u n e fsa
c e ğ i u m u la n m e v h u m
s e v g ilile r .
: K a n lı s u , k a n lı g ö z y a ş ı.
b ö c e ğ i.
: K o rk m a , k o rk u .
: E tk is i h e m e n g ö r ü le
d ilb e rle r,
H ûnâb
o la n h a l,
H ir â s
İ k s ir
: A k ıl s a h ib i, f ik ir s a h ib i.
İb k âr (E b k â r)
ta b ia t, y a r a tm a , y a r a tış
H im â y e t
: B ağ, bend, pabend.
: S e rs e m lik
H û n feşâ n
v e r ile n a ğ ır
: Y a r a tılış ta n
: G ü z e llik .
z ü n , k e d e r.
k a f ta n .
H illr a t
: Y a ş a tm a .
H um ar
büyüğü,
: P â d iş â h v e y a v e z ir ta
r a f ın d a n
İh y â
° İk a l
: G ü z e lle r,
M ıs ır v a lis i
s ıra t
: K e s k in k ılıç
H üşvcr
c e , d u y g u , s a a d e t.
s e v g is i v e b ilg is in d e
: V e z irle rin
H üsn ü ân
f ilo z o f la r ,
1 e r, a r if le r
m a p e r d e s i, T a s : A lla h
H id iv
: H a k im le r ,
b ilg ili k ü ltü r lü k im s e -
b a ğ ış la m a ,
H üsâm
: A lla h , s a h ip , m a lik
H u r ş îd
: G üneş
H üccet
: D e lil, b u r h a n .
H ü n erm e n d
: H ü n e r li.
cİn ây e t
: Y a r d ım e tm e .
: V a ‘ d i y e rin e g e tir m e k .
: M ü n b a is o lm a k , ile r i
: K a rış m a ,
k a r ış ıp
h ic a z
g ö rü şm e,
b ir lik te
İ n b ia s
b u lu n u p g ö r ü ş m e .
İ h tir a z
: S a k ın m a k ,
g e lm e k .
k e n d in i
g ö z e tm e k .
İh râ r
: H ü r o la n la r .
İ n b is a t
: Y a y ılm a k .
İ n tis a b
: B ir k im s e y e
o lm a .
347
•
m ensub
I
İn s
İn şâ d
: İn san .
İ z r e m e y te
: A ttığ ın d a .
: Ş iir o k u m a k ,
“İz z ü şe râfe t
: Ş e r e f le a z iz o lm a .
E zber
o k u m a , B ir y a z ıy ı m a
İ 'z a r
Ö z ü r le r, b a h a n e le r .
n a s ın a u y g u n o k u m a .
İrâd e t
: İ s te m e k , d ile m e k .
İrâ s
: V e r m e k , v e r ilm e k ,
m e y d a n a g e tir ilm e k .
İrh a m
: M e r h a m e t te n ,
e m ir ,
M e rh a m e t b u y u r.
J
lâ le
D o lu ,
Jenk
K ir, p a s .
İrşâd
: D o ğ r u y o lu g ö s te rm e .
İ r tiş â
: R ü ş v e t a lıp v e rm e .
İ s tiğ n a
: M ü s ta ğ n i
İsk am
: H a s ta lık la r , ille tle r .
K u r’a n
“İsm et
: M a s u m o lm a , g ü n a h
d ır .
K
K aba’
o lm a , b e r i
o lm a .
s ız .
İ s t i 'd a t
: K a b iliy y e t, y e te n e k .
İs tifâ ia
: F e y z le n m e .
ç iğ ,
y a ğ m u r,
şeb n em
C übbe,
k a f ta n ,
ü s te
g iy ile n e lb is e .
K abekavscyn
İ k i y a y a r a s ı m ik ta r ı,
la fız la n n d a n -
K â ‘ b e tü ’ l- C u ş ş a k
A ş ık la r ın k a ’ b e s i.
K abs
A te ş y a k m a k a te ş is
te m e k , f a y d a la n m a k ,
b a h ş e tm e k .
İ s tim d a t
: Y a r d ım is te m e .
İ s tiş a r e
: M ü ş a v e r e e tm e k .
İ s te c ip
: K ab u l b u y u r.
İşa n
: O n la r .
İ ş tib a h
: Ş ü p h e le n m e k , ş ü p h e .
K ad em
A yak.
“İşv e
: N a z e d a , c ilv e .
K a d îm
E s k i, e s k i z a m a n , b a ş
İ t‘a b
: Z a h m e t, y o r g u n lu k .
İ tfâ
: S ö n d ü rm e .
İ tk ıâ f
: T e le f o lm a .
İ ttik â l
: T e v e k k ü l e tm e .
İ ttiş â l
: B a ğ la n m a .
İia “at
: Z a y i o lm a k , m a h v e t
K add
B o ş ( K a d d - ı b â lâ . U z
un boy)
K a d d - ı h ir â m a n
S a lın a r a k y ü r ü m e , e d a
ile y ü r ü m e .
la n g ıc ı o lm a y a n .
K â d ır
: K u d r e t s a h ib i, k u d r e t
K âh
: K ö ş k , k a sr, b ir g ö z o -
li.
d a , y a ğ m u r.
K âhu
: T a b u t, m a r u l.
K a il
: B ir ş e y i r iv a e t e d e n ,
m ek.
n a k le d e n s ö y le y e n ,
r a z ı o lm u ş , in a n m ış .
İ z 'a n
: A n la y ış .
İz d âd
: Z ıd la r , b ir ş e y in z ıd d ı
K a le
: D e d i.
“İz z et
: K u v v e t, k u d r e t, y ü c e
K â lb û d
: B e d e n , k a lıp , m ü c e s
s e m ş e k il, k a f e s , g ö v d e
lik
348
K âm
İ s te k , m u r a t, m a k s a t,
d ile k ,
a rz u
m e ra m .
K e m te r
: A c iz , h a k ir , p e k a ş a ğ ı.
K e n d id e
: K a z ıl m ı ş ,
(B ek â m : A rzu su n a e r
hendek,
kokm uş
m iş ) .
K â b în
K enz
: H a z in e .
K erd
: Y a p ılm ış , e d ilm iş , iy i
: M u r a d a e r d ir e n .
K âm et
: B oy bos, endam .
K ân
: M a d en , m en b a , K ân -i
k e rem :
v e f e n a y a ş a m il iş .
K e rrâ r
K e re m i b o l.)
H erh a n g i
hücüm
döne
b ir ş e y in
e tm e k .
H z . A l i ’ y e ö z e l a le m
n ite lik s a h i
k a y n a ğ ı,
: D ü ş m a n ü s tü n e d ö n e
o lm u ş ( H a y d a r - i k e r r â r)
b i k im s e .
K e rru b i
K ande
: N e re d e .
K âr u bâr
: İş g ü ç.
K arg e r
: İ ş iş le y e n , e tk ili, n a f iz .
K asem
: Y e m in e tm e k .
K a s e m tu
: Y e m in e ttim .
K âşane
: B ü y ü k s ü s lü g ö s te r iş li
g ıla r
K e s if
: Y oğun.
K esel
: G e v ş e k lik , te m b e llik .
K esret
: Ç o k lu k .
K eş
: K öşe
k a sık ,
bucak,
n a z ile s a lın ış , ç e k ic i,
ç e k en . (C efa k eş e srar
e v , k u ş y u v a s ı.
K a ta r â t
: G a m la r , ta s a la r , k a y
keş)
: K a tre le r, d a m la la r .
K eşâkeş
K avi
: S öz.
K âz (G âz )
: M a k a s , b u d a m a b ı ç a ğ ı.
K ebûd
: G ö k , m a v i re n k , İra n
: K avga,
ç e k işm e ,
te
r e d d ü t s ık ın tı, ıs tır a p ,
ta s a .
K eşf-i râ z
’ d a b ir d a ğ ö r ü m c e k .
: G iz li
m ey
h u s u s la r ı
d a n a ç ık a r m a .
K e b û te r
: G ü v e r c in .
K e ’ş - ş e m s
: G ü n e ş g ib i.
K ehkeşân
: Sam an
K eşk ü l
: H in d is ta n c e v iz i k a b u
y o lu , h a c ıla r
y o lu .
K e h rü b a
ğundan veya
dan
: K e h r ü b a r . T a ş h a lin e
k e n d in e ç e k e r .
d ü ş
: İ l m ik ,
düğüm ,
m an
boynuna
ve
a t ıl a n
ip .
: P usu,
tu z a k ,
pusuda)
: Y ıld ız .
K evncyn
: İk i
K ib r iy â
a le m ,
dünya
ve
: U lu lu k ,
a z a m e t,
A l
l a h 'ı n s ıf a tla n n d a n d ır .
pusu
K ilk
d a k i a s k e r. ( D e r k e m în :
K ev k ep
a h ir e t.
K e m e n d - i z ü lf
K e m in
d ile n c i
lıs ı.
o lu p , ç ö p g ib i ş e y le r i
yükseye
ab an o z
ç a n a ğ ı, d ile n c i s ü t ta t
g e lm iş r e ç in e f o s ili
K em end
y a p ılm ış
: K a m ış , k a le m
k a m ı
ş ı, k a m ış ta n y a p ıla n
Ç ok az,
o k , m ız r a k , m a n g a l.
e k s ik d e ğ e r s iz .
349
K ir d e
: Y u f k a , y u v a r la k , h e p
K ir iş m e
: C ilv e , n a z , e d a , g a m z e
K is v e
: E lb is e , g iy e c e k , ö z e l
k ıy a f e t, J a lık , k is b e t.
K ûçe
: D a r s o k a k , in c e y o l,
K ühen
: K ö h n e , e s k i.
K û h sâr
: D ağ.
m a h a lle .
K iş v e r
: M e m le k e t, ü lk e .
K ûpal
: G ü r z , b a s to n .
K ıd e m
: E v v e li
K û y -b e - k û y
: K öy köy.
K ü d û ret
: K e d e r le r.
K ü lb e - i a h z a n
: H ü z ü n le r k u lü b e s i.
K ünde
: İ r i v e k a lın a ğ a ç .
K ü n k ü re
: H e r ş e y in ta b a k a ta
b u lu n m a m a k ,
e s k ilik , ö n c e lik . T a s :
E v v e li b u lu n m a m a k .
K ın ıâ t
: S a r g ı, s a r ıla c a k b e z ,
ö r tü .
K ıtm îr
: H u r m a ç e k ir d e ğ i, z a r ,
A s h a b -ı
b a k a y ü k s e k y e r i, K a
K e h f ’ in k ö
le
p e ğ i.
bedeni
K il
: K a n b u r, is te k s a h ib i,
K îl u k â l
: D e d ik o d u e tm e k .
K îr ( G îr )
: T u ta n ,
te p e s i.
( C i
h a n g ir)
K îr
: K a r a s a k ız ,
z if t,
kub
b e n in e n y ü k s e k y e r i
e s k i p ü s k ü g iy e n .
tu tu c u .
ü z e rin e
ş e re fe ,
y a p ıla n
k a t
r a n . ( K îr f a m k a tr a n
K ü lh e n
: K ü lh a n .
K üm ün
: G iz le m e .
K ü n tü
: B e n id im .
K üşâd
: A ç ılm a , a ç ış , a ç m a .
r e n k li, s im s iy a h )
K ö s le r
: Y a y ıc ı, d ö ş e y ic i.
K udum
: B ir ç e ş it ç a lg ı, a y a k
K uhl
: S ü rm e.
K u l h a fa
: K o rk d e.
L âbud
: M u tla k a .
K ulzum
: İ ç d e n iz , K ız ıld c n iz ,
L a ce rem
: M u tla k a .
L ağer
: Z a y ıf , in c e ç e lim s iz .
L ağv
: İ p t a l,
L
b asm a.
L aca l
ta ş ı.
T u r d a ğ ın a y a k ın e s k i
b ir y e r , K illid e n iz s a
h ilin d e b ir lim a n .
K um
: K a lk m a n a s ın d a e m ir .
K u rb
: Y a k ın .
K u rs
hüküm süz
b ı
ra k m a, b e y h u d e
L â -h a y r
: H a y ır s ız .
L â -k ay d
: K a y ıd s ız , h iç b ir ş e y i
L âl
: D ils iz .
d e n d e ğ e r v e r ilip b a ğ
L â le ç în
: L â le b ü k lü m ü .
la n ıla n k im s e , v e lile r in
L â le z â r
: L â le b a h ç e s i.
: C ü rm ,
d a ir e ,
k ü lç e ,
a ld ır m a y a n .
ç ö re k .
K u tu b
: A l r e n k te k ır m ız ı s ü s
: M ü r ş id , m a n e v i y ö n
u lu s u .
350
L âm
: E ski
a lfa b e d e
"L "
h a r f i B ir A r a p k a b ile
M âd er
: A nne
M a 'd e le t
: A d a le t ü z r e h a r e k e t.
M a 'd u ın
: M e v c u t o lm a y a n , y o k
s i, f a k ir h ır k a s ı, s ü s ,
k u şak , b o ş söz.
o la n b u lu n m a z .
L â -m c k â n
: M e k a n s ız , y e r s iz , z a
M a fa t
m an v e m ekândan m ü
L â -n a a m
: E v e t d e ğ il, h a y ır .
L â - n a z ir
: B e n z e r s iz .
L ebs
: G iy m e ,
g iy in m e ,
: K a y b e d ile n , e ld e n ç ı
k an şey.
n e z z e h o la n : A lla h .
ik i
M â f ilb a l
: Y ü r e k te k i ş e y .
M a h (M e h )
: A y.
M a h â f il
: M a h fe lle r.
T o p la n tı
y e r i, d e m e k .
ş e y i b ir b ir in d e n a y ır
m am a.
M ahçe
: Y e n i a y , s a n c a k , m i
n a r e , k u b b e g ib i ş e y
L e m ’a
: P a r ıltı.
L ena
: B iz
L e n - te r a n i
: B e n i a s la g ö r e m e z s in .
le r in
te p e s in e
konan
a y ş e k lin d e k i â le m .
( Â y e t m e a li)
L e p s ik a
: S arı v e y u m u şa k saç.
L e rz â n
: T itr e y e n , titr e k
L e s tu
: D e ğ ilim .
L c v lıa ş e T la h
: M a ş a a lla h , â f e r in , ta
M ahbûb
: S e v ile n , s e v g ili.
M ahk
: H ik â y e t v e r iv a y e t o -
M ahal
: Y e r.
M a h rem
: H a ram ,
lu n a n ş e y le r .
ş e ria tın
s a k la d ığ ı,
z im m a n a la r ın d a k u l
ya
g iz li, h e r
k e s e s ö y le n m e z . T a s :
la n ılır.
A lla h s ır r ın a ş â in a o l
L cvh
: L e v h a , y a z ı ta h ta s ı.
L e v lâ k
: S e n o lm a s a y d ın .
L eyi
: G ece.
L is â n - i h â l
: lis a n i, T a s :Z â t- i İ lâ h î
m a y a b a ş la y a n s a lik .
M a h rem -i raz
: K e n d is in e s ır s ö y le n
m iş k im s e .
M ahm ur
: S a rh o ş lu k ta n
s e rs e m lik ,
lis a n ı.
g e le n
süzgün,
d a lg ın , b a y g ın b a k a n
L îk
: lâ k in .
L iv a
: B a y ra k , sa n ca k
M a lın ı
: A y y ü z lü , g ü z e l.
L u ğ az
: B ilm e c e , a n la ş ılm a s ı
M â h -i n î
: Ay
göz.
y ü z lü ,
T as:
İ lâ h i
te c c lliy a tin n u r la r ın ın
v e çö zü m ü güç söz.
z u h u ru .
M
M a h a şa l
M a ’n i ( M a ’n a )
: M a n a , a n la m .
M â ce ra
: O lu p
g e ç m iş
m eydana
g e le n
: H a s ıl o la n ş e y , m e y
d a n a g e le n n e tic e , s o
nuç.
şey,
M ahi
h a l,
: Y a ln ız ,
sad ece,
s ır f ,
h a lis , k a tık s ız , a n c a k .
se rü v e n .
351
M ahzen
k a t.
: B o d ru m
K a r a n lık v e
M ec:
h a v a s ız ,
M a ta lib
: İ s te k le r , m e s e le le r .
M a tle b
: İ s te k , is te n ile n ş e y ,
b o d r u m ;ıib i y e r.
M a k a l ( M a k a le ) :: S ö y l e m e ,
m e s e le , k o n u m e v z u .
s ö y le y iş ,
s ö z , n u tu k .
M ak ar
M a tlû b
: A ra n ıla n ,
is te n ile n
ödünç
v e r ilm iş ,
şey
: K a ra r k ılın a n y e r , k a r a r ğ â h d u r u la n o tu r u
la n y e r , b a ş k e n t.
a la c a k .
M a z a m în
: M a z m û n la r , m a 'n a la r ,
n ü k te li s ö z le r .
M akşûd
: M a k s a d ; k a s d o lu n a n .
M a k ii
: K azad an ,
M e b â d in
: M e b d e le r , b a ş la n g ıç la r .
M ebhûr
: H ır h ır s o lu y a n , s o lu
M ebhût
: Ş a ş k ın , a b ta l, s e r s e m .
M e c â lis
: M e c lis le r .
ren .
M c crû h
: Y a ra la n m ış .
M a n k ır ( M a n g ır ) : P a r a , n a r g ile lü le s in e
M eczup
: C ezb
ta m a m la n
m ış , ö d e m iş
g e r e k li
ğan.
s a y ılm ış .
M a - lâ y a ’ n i
: B o ş s ö z le r.
M a lid e
: S ü r m ü ş , s ü r ü lm ü ş s ü
s e v g isin e
to z u n d a n
k e n d in d e n
y a p ıla n
b ir
: B a b il’d e
tu tu la ra k
M eddah
doğm uş,
: M edh
hoş
y a p ıp ,
h ik â y e le r
: B e n z e r , e ş g ib i m a n a
övücü,
e d ic i,
t a k li t le r
m e ş h u r b ir n a k k a ş .
M anend
g e ç m iş ,
a p ta l, d iv a n e .
ç e ş it y a k a c a k .
M âni
A lla h
e d ilm iş .
k o n m ak ü z ere k ö m ü r
a n la ta r a k
h a lk ı g ü ld ü r e n .
s ı ile k e lim e le r in b a ş
ve
sonuna
M e d â r is
g e t i r i le n
tu la n y e r , o k u l.
te ş b ih e d a tıd ır .
M a n ş ıb
M edhûş
m e m u rlu k ,
: Y üksek
: M e d re s e le r , d e r s o k u
: Ş a ş ır m ış , ü r k ü p k o r k
m uş
m akam .
dehşet
i ç in d e
k a lm ış .
M âr
: Y ıla n
M a - re m c y te
: Â y e t- i
K e r im e .
M efh a r
: İ f tih a r e d ile c e k , ö v ü
M e fh û m
: A n la ş ılm ış ,
Sen
n ü le c e k ş e y le r .
a tm a d ın .
M a s a b ih
: I ş ı k la r ,
M a ş r ik a y n
: İk i d o ğ u .
M a tla '
: G ü n e ş a y v e y ıld ız la
k a n d i ll e r ,
ra n m ış ,
m e ş ’ a le le r .
r ın
d o ğ m a s ı.
y a tta :
K a s id e
b ir
kav
sözden
ç ık a n m a n a .
E d e b i
veya
M eges
: S in e k ç e ş id i, b a l a r ıs ı
M eh
: A y.
M ehâbet
: B üyük
g ö rü le n le rin
g a z e lin ilk b e y ti. T a s :
k a rş ıs ın d a
H a k k ’ın
k o rk u
t e c e l li s i n in
d u y u la n
büyük
gö
r ü n m e k , u lu lu k c e lâ l,
d o ğ d u ğ u y e r.
h e y b e t.
352
M e h - c e b in
: A n lı a ç ık , a n lı p a r la k
M eh cû r
: B ıra k ılm ış ,
tu lm u ş ,
M e n z il
ta g e c e in ile n y e r . E v .
unu
t e h c ir e d il
M e r â h im
m iş .
M e h d i ( M ü h d i)
: H id a y e te e r iş m iş b u
M e rğ û b
yol da
ç o ğ u lu .
: M e h rû n u n
M e rk
: Ö lü m , m e r ’ a
M e r ’î
: G ö z g ö rü şü , g ö rü n ü r,
: V c k a rh , ik tid a r s a h ib i,
y e r le ş m iş
: G iz li, s a k lı, iy ic e k o
ru n m u ş.
(D ü rr-i
m eknûn:
D iz ilm iş
in c i)
M ekr
: H ile d e s is e .
M e k r im e t
: K e re m ,
z a h ir .
M erâ y â
: A y n a la r .
M esa’
: A kşam
M e s â c id
: M e s c id le r .
M e s ih
: H z . İ s a ’ n ın la k a b ı, te k
g ö z lü , ö lü le r e c a n v e
â lic e n a p lık ,
re ce k
: H ile m a n a s ız ş e y le r .
M eksûr
: K ır ılm ış , k ır ık .
M c k tû m
: K e tm
M e s tâ n e
o lu n m u ş ,
M e s tû r
g iz
: S ığ ın ıla c a k y e r.
M e lâ h a t
: G ü z e llik , ş ir in lik .
M e lâ l
: U s a n m a , u s a n ç b ık m a ,
M iş a t
: S ü s le n m e k ,
: Ş e y h le r .
: T a b ia t, h u y , k a r a k te r,
y a ra tılış ta n o la n n ite
lik , g id iş
d e v le tin
D e rv iş
ta b ia tlı k a le n d e r)
b a ş lıc a h iz m e tle r i.
: B ir k im s e n in m e z iy e t
le r in d e n b a lıs e d e n f ık m eydana
M e ta f
: T a v a f e d ile c e k y e r .
M e tin
: D a y a n ık lı, s a ğ la m .
M e ’v a
: Y u rt,
m esken,
y e r,
m akam .
g e tir ilm iş y a z ı, k ita p .
: H u y e d in ilm iş , a lış ıl
m ış .
ta b ia t,
tu tu m
y o l,
( R in d m e ş r e b :
: M a n s ıp la r
k a d ın
M e şre b
: S ığ ın a c a k y e r , b a r ın a
: H uy,
: Ö r tü lü , k a p a lı, p e r d e
M e ş a y ih
c a k y e r.
M en eş
iç m iş
çok
s ü s le y e n k a d ın .
s ık ın tı, s ık ılm a .
M e ’n û s
: M a h m u r,
li, g iz li.
M e lc e ’
ra la rla
n e fes
g ib i, m c s to lm u ş
le n m iş .
M e n k ıb e
k u d r e tte
e l sü rm e.
M e k r u fü sû n
M e n a ş ip
(S ü p h u m e
s a ’: S ab a h a k şam )
c ö m e r tlik .
M e lâ z
: R a ğ m e t g ö re n , h e rk es
n ıla n , is te n ile n .
G ü z e lle r , a y y ü z lü le r .
M eknûn
a c ım a
ta r a f ın d a n s e v ilip a r a
o la n .
M e k în
: M e r h a m e tle r ,
la r, m e r h e m le r .
lu n a n , d o ğ r u
M e h rû y â n
: K o n a k y e r i, y o lc u lu k
f a z ile t,
h im m e t, k e r e m
353
M eveddet
: S e v m e , s e v g i.
M evhûm
: A s ıls ız , h a y a lî.
M evşûl
: B ir le ş m iş , k a v u ş m u ş .
ana
k a lm ış ,
: M ira s
M e v ru s
M u can b er
: Ş a ra p , d ilb e r , s e v g ili,
M ey
: A nbcr
M u c ip
: İc a b e d e n , s e b e p , v e s i
le .
g ü l suyu.
M ey âşam
: Ş a r a p iç e n .
M ü fa t
: K a v r a m , a n la m .
M cykede
: M eyhane.
M u ğ b ece
: Ç ocuk, M ecuî
ğu,
M eygûn
: Ş a r a p r e n k li.
M c ’y û s
: Ü z ü n tü lü .
M o zak
: T a t d u y m a , ta tm a , d a m a k
M e z e lle t
: A ş a ğ ıla ş m a , a lç a k lık .
M e z îd
: Z iy a d e le ş m iş , a rtm ış ,
a r tm a ,
M u h tâ r
ç in k u lla n ılır .
M u k a n ta r a
: K e m e r b iç im in d e , k e
e-
M ukavvas
: K a v is li, y a y g ib i e ğ r i,
m u h a b b e t,
M ukayyed
: B a ğ la n m ış , b a ğ lı, k a
: M ih n e tle r , e z iy e tle r.
M ih n e t
: Z a h m e t,
s ı k ı n tı ,
m e r li.
k e m e r li, b ü k ü lm ü ş .
z iy e t, d e rt.
ş e f k a t, g ü n e ş , b i r n e
y ıt v e ş a r ta b a ğ lı, k a y
v i in c e k u m a ş .
d e d ilm iş ,
M ih r ib â n
: Ş e f k a tli, m u h a b b e tli.
M ih r ü m â h
: G ü n e ş ile a y .
M ilk e t
: M ü lk , d e v le t m e r k e z i.
M ile l
: M i l le tl e r ,
b ir
M u k b il
: K u tlu , m u tlu , ik b a lh .
M u k te d â
: Ö rn ek
M u n is
: K am
s ıc a k , c a n a y a
a lış ık ,
: G a g a , k u ş g a g a s ı, ta ş
m ayan
ç ı k a le m i.
: A yna
: E v , k o n a k s a h ib i.
: A f f e d ilm iş , a y r ı tu tu l
M u c a lla
: Y üksek, y ü ce, m ev k i
kaç
M u n ta z ır
: G ö z e te n , b e k le y e n .
M unzam
: Z a m m e d ile n , ü s te k o
M ûr
: K a r ın c a . M e c : Z a y ıf ,
M u s a f fa
: T a s f iy e
n a h if , d e m ir p a s ı.
m u ş s e r b e s t.
e d i lm i ş ,
sü
z ü lm ü ş , te m iz le n m iş .
v e r ü tb e s i y ü k s e k .
k u lla n m a ,
in s a n d a n
n a n , k a tıla n .
M u °af
: İla ç
uyu
k ın , h e r k e s le g ö r ü ş e n ,
: L im a n , is k e le .
M iz b â n
tu tu la n ,
la n , ik tid a e d e n
d in e
M ir ’â t
z in c irle
b a ğ lı
b a ğ lı to p lu lu k la r .
M u c a le c e
: S e ç ilm iş . D a h a z iy a d e
: İ h a ta e d e n , ç e v r e le y e n .
M ih e n
>
ku
e tr a f ı
M u h it
: A n a h ta r , ş if r e c e tv e li.
M in k a r
: Ç e v r ilm iş ,
H z . P e y g a m b e rim iz i-
ço
M if ta h
M in a
ço cu
m eyhaneci
ş a tılm ış .
ğ a lm a .
: S e v g i,
genç
ç ır a ğ ı.
M uhat
b ü y ü m ü ş,
M ih r
m is
k o k u lu ,
k o k u lu
b a b a d a n k ılm ış
M u ’ te k if
ila ç
: İ k tik â fa ç e k ile n , b ir
h ü c re y e
yapm a
ç e k ilip
d e tle u ğ r a ş a n .
354
ib a
M ûy
: K ıl. T a s : Z â t- i a lıa d iy -
y e tin s ıf a tı
M übâhat
: Ö vünm e.
M übhem
: B e lir s iz
M ü b e rra
: A k la n m ış ,
M ül
: Ş a ra p .
M ü lh a k
: İ lh a k o lm u ş e k le n m iş ,
M ü m ta z
: S e ç k in ,
k a tılm ış , b a ğ lı, a it.
a y rı
s a y ıla n ,
im tiy a z lı, b a ş k a la r ın
b e ra a t e t
d a n a y r ı v e ü s tü n t u
m iş , b e r i o lm u ş
tu la n .
M übeddel
: D e ğ iş tir ilm iş , d e ğ iş m iş .
M ü b în
: A ç ık , b e s b e l l i , m e y
d a n d a , i y i y i , k ö tü y ü
M ü n b a s it
: Y a y ılm ış , a ç ılm ış , a ç ık .
M üncer
: V a r ıp
sona
b i r b i r i n d e n a y ır a n .
M übcyyen
: A ç ık la n a n ,
M ü c erre t
: T e c r it e d ilm iş , s o y u l
m uş,
s o y u t,
y a ln ız ,
m uş.
M ü n if
: Y ü k s e k , u lu , â li.
M ü n c im
: N im e t v e r e n , y e d ir e n ,
iç ir e n
te k , b e k â r
M ü cm el
M ü d â râ
: K ıs a ltılm ış , ö z , ö z e t.
: Y üze
g ü lm e ,
yüze
g ü lü c ü lü k ,
m in n e t.
Y a la n d a n
d o s tlu k
M ü r a c a t ü ’ l- b â l
: G ö n lü s a y g ılı.
M ü rd e
: Ö lm ü ş , ö lü .
M ü rğ
: K uş
M ü rğ zâ r
: K u ş b a h ç e s i, k u ş u ç o k
g ö s te r m e .
M üddci
o la n y e r.
: D a v a c ı, d a v a e d e n k im
s e , id d ia e d e n , h a k s ız
M ü rassa '
M üeyyed
: D e ğ e rli
ta ş la rla
do
n a n m ış c e v a h ir li.
b ir ş e y is te y e n .
M üebbet
b ir ta r a f a
s ü r ü lü p g id e n , c e r o l
a ç ık ç a
s ö y le n e n .
n ih a y e t b u la n ,
e ren ,
M üscm m â
: İ s im v e r ilm iş .
M ü s e ls e l
: Z in c ir le m e , a r k a a r k a
M ü s te c a p
: İ s te ğ i k a b u l e d ile n ,
M ü s te ta p
: A la , iy i, g ü z e l, h o ş ,
M ü s te m e n d
: K e d e r li, z a v a llı, b iç a
M ü s te v li
: İ s tila e d e n , b ir y e r i
: E b e d î, s o n s u z , d e - v a m lı.
: T e ’ y id
e d ilm iş , k u v
v e tle n d irilm iş
y a g e lm e .
d o ru -
la n m ış , y a r d ım g ö r e n .
h o ş g ö r ü le n .
M ü h le t
: V a k it v e rm e , b ir iş i
b e lli b ir z a m a n iç in
b e ğ e n ilm iş , m a k b u l.
g e r i b ır a k m a .
M ü h lik
: H e la k e d e n ö ld ü r ü c ü ,
re.
ö ld ü r e n .
M ü jg â n
: K irp ik le r.
M ükesser
: k ır ılm ış , k ır ık
M ü k e s s ir
: K ır a n
M ükevven
: M eydana
g e tir ilm iş ,
y a p ı l m ış ,
vücut bul
k a p la y a n , d a ğ ıla n .
M üşâhede
: G ö rm e , g ö z e tm e , g ö
z e tle m e
M ü ş k in
: M is k k o k u lu , s iy a h
r e n k li.
m u ş , o lm u ş .
355
M ü ş a rü n -
: İ ş a r e t o lu n a n k im s e
N â le
M ü tte k a
M ü te z e lz il
T as:
: Z e lz e le ’ d e n : S a lla n a n
: T e z y in e d ilm iş , s ü s
N â liş
: İ n ilti, in le m e .
N âm
: İ s im , a d .
N â m iy e
: Y e r d e n b itm e , ü r e m e ,
o lm a , k u v v e tli.
le n m iş .
M ü s te f li
fig a n ,
is te m e k .
: D a y a n ıla c a k y e r.
s a rs ıla n , o y n a y a n .
M üzeyyen
: İn ilti,
M a h - b u b o la n A lla h ’ ı
b i ’ l- b c n a n
is te y e n ,
: F e tv a
b ir
m ü ş k ü lü n a ç ık la n m a
N âm ver
: Ü n lü , ş ö h r e tli
N an
: E km ek.
N â-p ey d a
: G ö r ü n m e y e n , b e lir s iz .
N a s ih
: N esheden, hükm ünü
N a s ih
k a ld ır a n
T
: N a s ih a t e d e n .
N a ş ş - ı k a tı'
: K e s in v e a ç ık s ö z , k e
s ın ı is le y e n .
M übeddel
: T e b d i l o lu n m u ş , d e
ğ i ş t ir i l m iş .
N
N âb
s in İ lâ h i e m ir le r .
: S a f , h a li, a z ı d iş i, a r i,
k a tık s ız , b e r ra k .
: Y o k o la n , f a k ir , m ü f lis .
N a ç iz
: Ç o k k ü ç ü k , e h e m m i
şey,
: U ygun
N â tık
d e ğ e r s iz ,
N a* t
: C a lü l, h a d d in i b ilm e z ,
: H u r m a a ğ a c ı, b a l a n
s ü s a ğ a c ı,
kasem na
: B iz .
: B iz
y e m in e ttik
and
iç tik .
N â ib
: V e k il, k a d ı.
N âk
: K a r ı ş ık
ve
N a-k âm
: Ö vm e
ve
v a s fe tm e .
H z.
pey
öven
a n b e r , m is k
b e n z e r le r i
N a ‘ t- ı f e r m a
: N a 't b u y u r u c u .
N âvek
: K ik tik o lu k , h e r ç e ş it o k
N a z e n in
: N a z lı, o y n a k , c ilv e li.
N a z il
: İn e n .
N ebaşed
: O lm a z .
N ecm , nücûm
: Y ıld ız la r .
N e f s -i e m m â re
: Z iy a d e e m r e d ic i. İ n
şam
(G a m -
k ö tü lü ğ e
sevke-
d e n k u v v e t- i n e f is .
n â k : G a m lı)
N aka
konuşan,
g a m b e rim iz i
s e v g ilin in b o y u .
N ahnu
z ıt,
m a n z u m ş iir le r .
s ı, y a p m a
N ahnu
: S ö y le y e n ,
Ö z e llik le
n o b ra n
N ahl
o lm a y a n ,
b ey an eden.
hükü m süz.
N adan
: L a y ık o lm a y a n
N âsa z-k â r
k a r ış ık .
N âbud
y e ts iz
N â-sez a
N e fs-i
: D ev e.
L evvâm e
: M a h ru m , y o k su n , m u
: K ö tü lü ğ ü i ş l e d i k t e n
s o n r a p iş m a n lık d u y
m a k , v ic d a n î r a - h a t-
r a d ın a e r m e y e n
s ız lık .
356
N e fs-i
m u tm a in n e
: İy iliğ i
a y ırd
k ö tü lü k te n
in
e t ti r e r e k ,
N ih a n
: G iz li, s a k lı, s ır .
N îk
: İ y i, h o ş , g ü z e l b e ğ e
s a n lık v a z if e s in i ta n ıtıra n
v e re n
h a l,
A l la h ’ a
yak
r a h a tl ı k
k iş iy i
n ile n ç o k .
v ic d a n a
ve
la ş tır a n h a l.
N e f is
: E n f e s , p e k iy i, p e k
g ü z e l.
N e f r în
: B e d d u a , ile n m e , la n e t
N ik â b
: Y ü z ö r tü s ü , p e ç e .
N i’m e
: N e g ü z e l, n e a la .
N i ’ m e ’ s - s ira c
: N e g ü z e l ış ık .
N îr a n
: N u r la r, a te ş le r .
N îs a r
: S e r p m e , s a ç m a , d a ğ ıt
m a.
okum a.
N ehar
: G ündüz.
N em nâk
: r u tu b e tli, n e m li, ıs la k .
N enk
: A r , a y ıp , u ta n m a .
N e s l- i C e li
: U n u tm a , m u h a le f e t.
N îş in
: O tu rm a ,
N iş îm e n
N e s li a ş ik â r , n e s li b e l
la tif r ü z g â r .
: S e v in ç li.
N e şt
: Ş e n , m esru r.
N eşat
: S e v in ç , k e y if.
N e ş ü k û f te
: A ç ılm a m ış ,
N e v -h â v e r
: Y en i d o ğ an g ü n eş, y e
: Y e n i y e tiş e n , y e n i b i
N e v rû z
: Y e n i g ü n , b a h a r ın ilk
N iz a r
: A r ık , z a y ıf
N iy a z -m e n d
: Y a lv a r a n ,
: N a k id le r , p a r a la r .
N ûş
: İç m e k .
N u r -i H û d a
: İ lâ h î n u r .
N ükhet
: G ü z e l k o k u , a ğ ız k o
kusu.
N üm â
N e v z iv e r
: Y eni süs.
N e y y ir
: N u r lu , p a rla k , ış ık lı.
N e z zâ re
: B ir ş e y e b a k a n , s e y ir
v e li)
N üm ün
N ig â h ( N ig e h )
: B a k m a , n a z a r , b a k ış .
N ig â r
: G ü z e l, p u t.
N ih a l
: D a l, d ö ş e k , d ö ş e m e .
: G ö s te re n
m a n a s ın d a
k e lim e le r y a p ılır ( R e h -
n ü m û n : K ıla v u z )
: İç
a ç ık lığ ı, e ğ ilm e z ,
ta z e lik .
N ü z h e tfe z â
: T a z e lik v e r e n , f e r a h
N ü z h e te fz â
: T a z e lik v e r e n , f e r a h
c i, g ö z lü k .
: Y a n , y a n ın d a , y a k ın .
m a n a s ın d a
p ılır ( C ilv e n ü m â C il
N üzhet
N czd
: G ö s t e r ir
b ir le ş ik k e lim e le r y a
günü.
N e v â -sâz
eden,
N ukud
te n g e n ç .
: O k u y u c u , ç a lg ıc ı.
dua
m u h ta ç .
n i güneş.
N e v h îz
: İ n s a n v e k u ş la r ın o tu
ra c a ğ ı y e r
: H o ş a g id e n h a f if v c
N e ş ’e - d â r
o tu rm u ş
(P o stn îş in )
li.
N e s im
N is y a n
la n d ır ıla n y e r .
la n d ır ıla n y e r .
357
P e rte v
: I ş ık ,
n u r lu
z iy a ,
b ir
c is im d e n a k s e d e n a y
d ın lık .
O
P erv a n e
O st
: G ece
k e le b e ğ i,
ç ark ,
h a b e rci
: O d u r.
T»
p
P e rv e r
: B e sle y e n , y e tiştire n .
P erv â z
: K an at açm ak , u çm ak .
P ab u s
: A yak öpen.
P e r v în
: Ü lk e r y ıld ız ı, S ü r e y y a
P a - b e s te
: A y a ğ ı b a ğ lı, k ım ıld a -
P e rv îz
: H ü r m ü z 'ü n o ğ lu H ü s -
nam az.
r e v ’ i n la k a b ı,
: S a b it, d u ıu c u .
P âk
: T e m iz ,
P â k iz e
: T e m iz , le k e s iz ,
P âm âl
: Ç iğ n e n m iş , a y a k a l
P âsbân
: G ö z e tic i, b e k ç i, g e c e
G ü z e llik , ü s tü n , g a lip .
s a f , k a tık s ız ,
P es
ta m a m .
P est
: A yak,
güç,
: Y ün kum aş.
P eyam
: H a b er.
P eyam ber
P cyker
: D e r e c e , r ü tb e , ilm iy e
g e l, b a ğ .
: E n , b o y , a rz.
P e jm ü rd e
: S o lm u ş , d a ğ ın ık , e s k i,
: Ö lç ü , ö lç ü c ü .
P eym âne
: Ö lç e k ,
P cr
P e y re v
ş a ra p
: B ir in in a r d ı s ır a g i -
d e n . Ç o ğ u n lu k la m a
n e v iy a tta k u lla n ılır .
: Ö ğ ü t, n a s ih a t, ç a y la k
P e y v e s te
: H e r z a m a n , d a im a , u -
P e z îr
: K a b u l e d e n , a la n , ( I s -
la ş m ış , e r m iş .
: S ığ ın m a , s ığ ın a c a k y e r .
: K a n a t, k o l, y a p ra k , e -
la h p e z îr :
te k , u c , k e n a r ,
P err u b âl
büyük
k a d e h i.
kuşu.
P enah
: S u r e t, k a lıp , y ü z . ( M e h -
Pcym â
püskü .
P en d
: A ç ık , a ş ik â r , m e y d a n
p e y k e r : A y y ü z lü .)
: A y a k b a ğ ı, k ö s te k , e n
P ehna
P ey
nan.
s ın ıf ın ın r ü tb e s i.
P âybend
: H a b e r g e ti r i c i ,
d a , b e lli, a r a n ıp b u lu
iy ic e
y e r le ş m iş , s a ğ la m .
P âye
N übuv
g am b er
P ey d â
d u ıu c u ,
T as:
v e t, v e la y e t.
ğ ı, k ö k .
: S a b it,
( P e s tb a h t:
P e ş m în e
M e c : D ip , te m e l, a ş a
P âydar
: A ş a ğ ı, a lç a k , y a v a ş ,
T a lih s iz )
k u v v e t,
s e b a t e tm e .
d u rm a ,
A r t, a r k a , g e r i, y a v a ş ,
h a fif se s.
tın d a k a lm ış .
b e k ç is i.
:
a lç a k s o n r a , ö y le is e .
la tif ,
g ü z e l.
P ây
Ü lk e r
y ıld ız ı, e le y ic i. M e c :
P adcr
b ilir )
: K o l, k a n a t.
358
I s la h
e d ile
P îr
: ih tiy a r, y a ş lı, te c r ü b e
: B ü tü n y a r a tık la r ı te r
b iy e
g ö s te r e n ta rik a t k u r u
A lla h .
cusu.
P îr a
R a b b ü ’ l- e n a m
li, ü s ta d , d o ğ r u y o lu
: S ü s le y e n ,
d o n a ta n ,
y a k ış tır a n .
P îre z e n
: K o ca k arı
P îrim u ğ a n
: M e y h a n e c i.
M ec:
İr-
eden,
b e s le y e n
R a 'd
: G ö k g ü r ü ltü s ü .
R a ‘d û ş
: G ö k g ü r ü ltü s ü .
R afz
: B ıra k m a , te r k e tm e
R âh , re h
: Y o l, ta r z , u s u l, m e s
le k , m e z h e p , m a k a m
şad eden
P is te r
: Y a ta k .
P îş
: Ö n , ö n ta r a f , ile r i, e v
P iş e
: İ ş , s a n a t, a lış k a n lık ,
R âh
: Ç o k k a y g ı v e k e d e r,
R âh b e r, re h b er
: Y o l g ö s te r e n .
R a h m e te n
lilâ le m in
: A le m le r e r a h m e t. H z .
zan, sam .
v e l, y a n , h u z u r .
( H ü n e r p îş e : H ü
huy
R ahş
: M e c lisin
üst
b a ş ı,
zı re n k , g ö k k u şağ ı
p a d iş a h .
: Ö nde
R aî
: G ö re n ,
R a k ıb
: B e k le y e n g ö z e te n , is
R a k ıb a n ı
: B ir ş e y e b a ş k a s ı ile
R akş
: O yun.
R âm
: B o y u n e ğ e n , ita a t e -
R a ‘n a
: İ y i g ü z e l, h o ş .
g id e n , b a ş b u ğ ,
p e ş re v
P îş v â , p îş ü v â
P iy â le
te y e n .
: Ö n d e r, b aşk an .
: K a d e h , ş a r a p b a r d a ğ ı,
b ir lik te is te k li o la n .
kupa.
Pür
: D o lu , f a z la lık , b o llu k ,
ç o k lu k .
P ü r h im e m
: H i m m e t l i,
d e n , u y a n , s e v in ç li
h im m e ti
çok.
P üser
: G ö s te r iş li, y ü r ü k a t,
b e y a z la k a r ış ık k ır m ı
m e c lis in b ü y ü ğ ü , ö n ,
P iş r e v
i ç in
k u lla n ılır .
n e r li)
P îş g â h
p e y g a m b e r i m iz
: O ğ u l, e r k e k ç o c u k .
R a s im
: S a ğ la m .
R ast
: D o ğ r u , ta m a m v e
u y g u n , m u s ik id e b ir
m akam .
R
Ra
: İ s m in " İ " v e " d e n " h a
li.
t a ’ lil if a d e
Y e m in
e d e r.
R âşe
: T itre m e , ü r p e r m e .
R e v ia
: S u lu y e r , b a h ç e , c e n n e t.
R aygân
: K a r ş ılık s ız e le g e ç ir i
le n ş e y , p a r a s ız , c a b a ,
e d a tı. T a h s is ,
z a h m e ts iz e ld e e d ile n .
m ü l k i y e t m a n a s ın a
R ebab
g e lir .
R abbânî
: T a n b u r ş e k lin d e
s a p lı b ir s a z .
: İ lâ h î
359
k ıs a
R e b i ‘ ü ’ l- e v v e l
: ilk b a h a r
R evnâk
: P a r la k lık , g ü z e llik .
R e fa h a t
: R e f a h , r a h a tlık , g e ç im
R eygân
: S u y a k a n m ış .
R i f 'a t
: Y ü k s e k lik , y ü k s e k v e
b o llu ğ u .
R e f tâ r
yüş.
R eha
b ü y ü k r ü tb e .
: G id iş , s a lın a r a k y ü r ü
R ik â b
: K u rtu lu ş ,
yük kadeh.
s a lıv e r m e .
R e h g f lz a r
: G e ç ile c e k y o l, g e ç it.
R e h îd e
: K u r tu la n , d e r td e n k a
R e h -n ü m a
: Y o l g ö s te r e n y o l iş a
R in d
R in d â n e
R ehyâb
: Y o l b u la n , b ir ş e y e u -
R îş
tü y , k a h ır v e
: S a k a l,
ö f k e , y a r a , y a ra lı.
la ş m a k iç in ç a r e a r a
R îş h a n d
yan.
: M e c : İ s tih z a
v e a la y
e tm e k , b ıy ık a ltın d a n
R em a
: G ö z a ğ r ıs ı.
R em z
: S im g e ,
g ü lm e .
iş a re tle m e
R iş te
: İ p lik v e ib r iş im te li,
R îz
: Y u d u m , u fa k p a rç a,
r a m a n la tm a .
ilg i b a ğ .
: H a s ta lık , in c in m e , a ğ 'n , s ız ı, z a lın ıe t.
k ırın tı, n im e t,
R esâ
: Y e tiş e n , y e tiş tir e n .
R esân
: Y e tiş tire n , u la ş tır a n
is te k
( E ş k r îz : G ö z y a ş ı d ö
: Y e tiş e n , u la ş a n ( D c s -
k e n , a ğ la y a n )
tr e s : E li y e tiş e n )
R ıd v a n
: M e m n u n lu k , c e n n e tin
k a p ıc ıs ı.
R ıh le t
( M ü jd e r e s a n : M ü jd e
: G öç
e tm e ,
göçm e,
g e ç m e , ö lm e .
g e tir e n )
R e ’s e n
: B iz z a t, k e n d i b a ş ın a .
R eşâh at
: D a m la la r , s ız ın tıla r
y o ld a
h a k ,y o l u n d a
R ıtl
: E s k i ö lç ü b ir im i, b ü
Rû
: Y üz
R uba
: E lb is e . K a p m a k ta n e -
yük kadeh.
g id e n ,
o la n ,
m ir .
a k ıllı, e rg in .
R eşk
: H a s e d , k ıs k a n m a .
R evaç
: G e ç e r lik , itib a r d a o l
R u b u b iy y e t
: R a b ’h k
id d ia
e tm e k ,
e f e n d ilik , s a h ip lik , u -
lu h iy y e t.
m a , sü rü m .
R e v iş
: R in d k im s e y e y a k ış ır
ta r z d a .
: Y o lc u , s a lik , y o la g id e n .
: D o ğ ru
iş le rin i
m e z , f a s ık , s a r h o q ş .
R e h -re v
R c ş îd
iliş ik s iz ,
dünya
h o ş g ö r e n , a ld ır ış e t
re t ed en .
R es
: B a ğ ım s ız ,
z e k i,
çan.
R ene
: Ü z e n g i, b in e k a tı, s e
k iz k ö ş e li b ir ç e ş it b ü
k u r t u lm a ,
R uh
: G id iş , k a id e , ta r z , u s -
: Y a n a k , y ü z , ç e h r e , ta
r a f , ta c .
lu b .
R uhsat
360
: İ z in , m ü s a a d e .
R uhş
: P a r ıltı.
Sakf
: Ç a tı, d a m , ta v a n .
R ûnüm a
: Y ü z g ö s te r e n , m e y d a
S a k a le y n
: İ n s a n - c in , d ü n y a - a h i-
n a ç ık a n
r e t, A r a p - A c e m , A ğ ır-
h a f if .
R usul
: E lç i, P e y g a m b e r le r .
R ûşen
: A y d ın la ta n .
R ûşena
: A y d ın , z iy a d a r , a ç ık ,
R ûz
: G ün.
R u ’y e t
: G ö rm e
S â ib
: M a k sa d a u y g u n , y a n
lış y a p m a y a n , d o ğ r u ,
h a k lı.
b e lli.
S a id
d a r o la n
id a re
: C eza
S a ld e
: G e c e v a k ti, g e c e g ü n
S adr
: Y ıl, s e n e .
S a la h
: İ y ilik , b ir ş e y in e n iy i
h a lı, d in e b a ğ lılık , b a
r ış .
: G e ç e n , g e ç m iş , e v v e l
S a lik
S a d in
Ş a fv e t
Ş ahbâ
S aht
tu ta n .
y o lu n d a
g id e n .
: S e s , ş a d a , y a n k ı, a k s i
S a lu s
: Y a la n c ı, r iy a k â r .
Sam an
: K u v v e t k u d r e t, d e v le t
şada.
: G öğüs,
h c rş e y in
y ü rek
k a lp ,
b a ş ı,
yüce
v e s e r v e t, ş e h ir , k a s a b a .
S anem
: Y ü ce m ak am , b aş köşe.
Ş a n a d id
: P u t. m e c : G ü z e l
: B a ş la r , ş e f le r , k o m u
ta n la r , ile r i g e le n le r .
: K a 'b e h im e tç is i, m a
: C ö m e r tlik , e l a ç ık lığ ı.
S aÇ v et
: K o r k u n ç k u v v e t.
S avb
: Y ö n , c ih e t.
: S a f lık , te m iz lik , a r ilik .
Ş avm
: Ş a rap , se h p â .
Ş a v a m i’
: K a tı, s e r t,
güç,
z o r,
Şavt
d ü r ü s t. M e c : C im r i.
S akk
b ir y o l
la n a n , o n u n
: Y ü z s a y ıs ı
b e t h iz m e tç is i.
S ah a (S eh a )
: B e lli
T a s : B ir ta r ik a ta b a ğ
m a k a m , b aşk an .
S a d r - i b â lâ
K udsî
S al
k i, ile r d e o la n .
Ş ada*
T as:
k u v v e tin z u h u r u .
S
Şad
ta r a f ın d a n b e
ğ e n ilm iş .
düz.
S abk
ka
k o l, y u k a r ı
: M u tlu , s a a d e tli, k u tlu ,
A lla h
g ü n ü , k ıy a m e t
günü.
R û z -i şe b
d ir s e ğ e
ç ık a n y ü k s e le n
e tm e ,
ç e v ir m e .
R û z-i c e z a
: B ile k te n
: Ş e r ia t m a h k e m e le r in
ce
v e r ilm iş b e r a t,
i-
la m , h ü c c e t.
: O ru ç
: T e k k e le r .
: S e s , b a ğ ır m a , k ır b a ç ,
k am çı
S âyebân
: G ö lg e lik .
S a ‘y
: Ç a lış ıp , ç a b a la m a , e -
m ek.
361
Ş aykal
: P a r la ta n , c ila la y a n
S e rh a d
: S m ır b a ş ı, h u d u t.
S erk en
: B a ş k o p ara n .
S erk e ş
: B a ş ç e k e n , k a f a tu ta n ,
S eb‘
: Y e d i s a y ıs ı.
S e b 'a i s e y y a r e
: Y edi g ezeğ en .
S ebû
: T e s ti, ş a r a p k a b ı.
T a s : A lla h ’ ı n ir a d e li
S eb z
: Y e ş il, ş e m s iy e
n e m u h a le f e t e d e n .
S ecen cel
: A yna.
S e f ld
: B ey az, ak.
S ehap
: B u lu t, k a r a n lık , ç e k ir
ita a ts iz ,
ç a d ır ,
k o ru y a n .
S e re f r â z
in a tç ı,
a s i:
: B a ş ın ı y u k a r ıd a tu ta n .
M e c : B e n z e rle r ih d e n
ü s tü n o la n .
ge
S erm e d
: E z e lî, e b e d î.
S e rm e s t
: Z evk,
s e v in ç .
T as:
H a la tın z u h u r u .
S e lıî
: D o ğ r u , d ü r ü s t.
S ehl
: K o la y .
S eh v
: Y a n lış , y a n lış lık .
S e lim ü ’ t- ta b ’
: Y u m u ş a k y a r a tılış lı
b a ş lığ ı,
S e lis
: D ü z g ü n a n la tış , a k ıc ı.
b ir to p lu lu ğ u n b a ş ı.
Sem m
: Z e h ir .
Sem ek
: B a lık
S em en
: Y a s e m in , p e y g a m b e r
S e m in ( S e m in e )
: Y a ğ lı, s e m iz .
S e m in ( S e m in e )
: P a h a lı, k ıy m e tli, ç o k
S erm û
: K ıl u c u . M e c : Ç o k a z
S em âm e
: A d re s , u n v a n , m e k tu p
şey.
S e m ig û n
y azı
b a ş lığ ı,
: T e r s in e d ö n m ü ş , b a ş
a ş a ğ ı, a lç a k , h a k ir , ta
lih s iz ,
k e d e r li, u ta n
g aç.
Ç iç e ğ i.
d e ğ e rli.
S e r tiz
: K e s k in , u c u s iv r i.
S e r te -s e r
: B a ş ta n b a ş a , b ü tü n , h e p .
S erv
: S e lv i
d e n ile n
ağaç.
M e c : S e v g ilin in b o y u .
S e m ir
: A rk a d a ş
T a s : T e f e k k ü r d e n lıa -
S enayan
: M e th e tm e k , ö v m e k .
s ıl o la n b ilg ile r v e is
S ene
: Ö lç e n , ta r ta n , d e ğ e r
tik a m e t.
le n d ir e n
S eng
: T aş,
a ğ ırlık ,
t a r tı .
M e c : V e k a r, te m k in .
S erv e r
: B aş, şe f, b aşk an .
S evad
: S iy a h lık , k a r a ltı.
S ev g en d
: Y e m in , a n d .
Ser
: B aş.
Seyyâl
: A k ıc ı, a k a n , s u lu ş e y .
S e r â ir
: S ır la r , g iz li ş e y le r .
S e y lâ b
: S e lle r , ta ş k ın s u .
S erad
: H u rm a k o ru ğ u .
S ey ra b
: S u y a k a n m ış , ta z e , le -
S e rb ü le n d
: B a ş ı y ü k s e k , y ü c e , u lu .
S e y y id
: E f e n d i, a ğ a b e y , H z .
S e re n c â m
: B a ş d a n g e ç e n le r , s o n
S e r g e ş te
: S erse m , b aşı d ö n m ü ş.
ta f e tli.
P e y g a m b e r im iz in
so
y u n d a n o la n k im s e .
362
S eza
S ille
S ik k c d a r
L a y ık , y a r a y a n , u y a n .
S u v cr
: S u r e le r .
T e r b iy e s iz , a d ı.
Sûy
: Y a n , ta r a f , c ih e t, g ü
Süz
lıp la n m u h a f ız ı.
S îm
n e ş ış ın la r ı.
: D a r p lıa n c d c s ik k e k a
: G ü m ü ş , s ır m a .
M e y v e le r , y e m iş le r .
S im u s a k
G üm üş,
ya
hüc
S ûzan
: Y a k a n , a te ş li, y a n a n .
S u z iş
: Y a la n a , y a n m a , h a r e
k e t,
c e t, ila m .
S in a n
tu tu ş m a ,
kan.
S im â r
s ır m a ,
: Y anm a,
y a n m a s ı,
y ü re k
b ü y ü k a c ı, k e d e r .
S ü n g ü v e m ız r a k g ib i
ş e y le r in s iv r i u c u .
S ü r a d ik a t
: D u v ar,
veya
ç e p er,
m a te m
düğün
m e c lis i,
S ip c h
A sk er, o rd u .
sa ray
S ip ilır
T a lih , g ö k .
p a d iş a h ç a d ır ı.
S îre t
A h la k , ta b ia t, ta v ır v e
S ü rü r
: S e v in ç
h a r e k e t.
S ü ıû ş
: M e le k , c c b ra il, r e n k ,
S ita r e
y a ğ ız k a r a y a ğ ız .
Y ıld ız , b ir ç e ş it ş e m
s iy e , c ib in lik .
S ite m k â r
büyük
p e r d e s i,
S ü tû r c
: Ö r tm e k , p e r d e .
S ite m li, a d a le ts iz h a
r e k e t e d e n , z u lu m v e
Ş
h a k s ız lık e d e n .
S iv a
S iy y e m â
B a ş k a , g a y r i, d iğ e r .
Ş a li'
: Ş efaa t e d en .
Ö z e llik le , h e le h e r ş e -
Ş âh
: D a l,
yden önce.
S iy a h p u ş
budak,
kadeh,
p a rç a.
Y a s a k ç ı, m a te m e lb i
Ş âh (Ş eh )
s e s i, s iy a h g iy m iş .
: P a d iş a h ,
d a m a t,
a s ıl
v e s a h ip , s a tra n ç ta b ir
ta ş .
S ıb t
T o ru n .
S ıy a n e t
K o ru n m a , k o ru n m a k .
S u -b c-su
H e r ta r a f ta , h e r y a n
Ş eh b âz
: İ r i, b e y a z d o ğ a n k u ş u .
M e c : Ç e v ik v e b e c e
r ik li y iğ it.
dan.
Ş a lır e h
Subh
S abah
Sûd
B a y d a , m e n f a a t,
M ec:
S u h tc
Ş â h ıs
S öz.
: Y a n m ış ,
p iş m iş ,
ve
a ç ık
: K iş i, k im s e , ö lç ü iç in
d ik ile n v e iş a r e t s a y ı
la r n iş a n .
tu tu ş m u ş ,
y a k m ış ,
ya
Ş ahvar
n ık .
S uvâr
D o ğ ru
y o l.
ka
zan ç.
S uhan
: B ü y ü k y o l, a n a c a d d e ,
: P a d iş a h a
l a y ık
şey,
ç o k ir i ta n e li in c i.
: A tlı, b in ic i.
Ş akavct
363
: H a y d u tlu k .
Ş âl
: Ş âl
b ir ç e ş it
d e n ile n
Ş ehper
la r ın
o m u z la r ın a
ö r
ttü k le r i k u m a ş p a r ç a s ı.
Ş am
: A kşam .
Şân
: Ü n , g ö s te r iş , ç a lım .
Ş ânc
: T a ra k , a tın s ıç r a m a s ı.
Ş a 'ş a a p a ş
: P a r la k lık s a ç a n .
Ş ayan
: U y g u n , m ü n a s ip , y a
: K uş
en
k a n a d ın d a k i
u z u n tü y le r .
k ıy m e tli k u m a ş , k a d ın
Ş c h r iy â r
: H ü k ü m d a r.
Ş eh su v ar
: A ta iy i b in e n .
Ş ek
: Şüphe.
Ş e k îp
: S a b ır lı.
Ş em
: B al m u m u , m u m . T as:
İ lâ h î n u r . k o k la m a k .
Ş e m â te t
: Ş a m a ta , k u r u g ü r ü ltü .
Ş e m â y il
: H u y la r , k a r a k te r le r .
Şem m e
: K o k la m a k , e n
r a ş ır , r e v a , c a z ip
Ş â y e s te
Ş â y i'
: U y g u n , la y ık , y a ra ş ır.
: İş itilm iş ,
d u y u lm u ş ,
küçük
m ik ta r.
y a y ılm ış h a b e r .
Ş cm s-i D u h a
Ş eb
: G ece.
Ş c b h îz
: G e c e u y k u d a n k a lk a n .
: K u ş lu k v a k ti g ü n e ş i,
H z.
M e c : Ç o k ib a d e t e d e n .
Ş eb n em
: G e c e n e m i, ç iğ .
Ş c b is tâ n
: G e c e le n e n y e r , y a ta k
o d a s ı, h a r e m
P e y g a m b e r i m i
z in s ıf a tı.
Ş c ın ş îr
: K ılıç .
Ş e p ç ır a ğ
: G e c e p a r la y a n in c i, a te ş b ö c e ğ i.
d a ir e s i,
Ş e p d îz
: Y a ğ ız a t.
Ş e re f y a p
: Ş e r e fli o lm a k .
Ş crm
: U ta n m a .
Ş c rm e n d c
: U ta n g a ç , m a h c u p , ti
Ş crm sâr
: U ta n g a ç .
Ş eş
: 6 s a y ıs ı.
Ş e t ta
: B a ş k a b a ş k a , a y r ı, d a
ib a d e th a n e .
Ş c f iü T m ü z .n ib în
: G ü n a h k â rla ra
şe faa t
eden
Ş ch
: Ş â h , p â d iş â h , d a ğ .
Ş e lıb â z ( Ş â h lıâ z )
: İ r i b e y a z d o ğ a n h ış u .
M e c : ç e v ik v c
ta n m ış .
b ece
r ik li, y iğ it.
Ş ch â
: Ey
ş â h ..
a n la m ın d a
ü n le m d ir .
Ş eh n âm c
ğ ın ık .
: H ü k ü m d a r la r ın
m an
z u m ş e k ild e b iy o g r a
f is in i
a n la ta n
k ita p ,
Ş cyd
: R iy a .
Ş eyda
: Ç ılg ın ,
F ir d c v s î ’ n in d c s tâ n ı.
Şehnaz
: M u s ik i ’ d c b ir m a k a m
Ş c h in ş â h
: Ş a h la r ş â h ı. e n b ü y ü k
h ü k ü m d a r.
M ec:
C e
nabı H akk.
Ş e h le v c n d
: G ü z e l,
b o y lu
d iv a n e .
M ec:
A ş k a tu tu lm u ş .
b o s lu ,
n e ş e li g e n ç .
Ş eyn
: A y ıp , le k e .
Ş ifte
: T u tk u n , k a ç a k .
Ş ik e m
: K a r ın .
Ş im a
: H u y . k a r a k te r.
Ş in a s
: A n la y a n , b ile n (V a z ife ş in a s v a z if e s in e d ü ş k ü n )
364
Ş îr
: Süt
T a fa h h u s
: iy ic e a r a ş tır m a .
Ş ir â r ( Ş ir â r c )
: K ıv ılc ım .
T a ğ affü
: B ilm e z lik te n
Ş itâ b
: S e ğ ir tm e ç a b u k lu k .
Ş itâ b a n
: A c e le e d e n , k o ş a n .
g e lm e ,
g a f le t
T a h tg â h
: T a h t y e r i,
hüküm dar
k o ltu ğ u , m a k a m , b a ş
Ş iv e k â r
: Ş iv e li, e d a lı.
Ş iy e m
: H u y , h a s le t.
Şua
: I ş ın .
Şum
: U ğ u r s u z , m e y m e n e t
k e n t.
T a h v if
: K o rk u
T a h iy y a t
: H a y ır d u a , s e la m , s e
T âk
: T a h t v e s e d ir ü s tf ın d c -
la m v e r m e k .
s iz .
Şûr
: T u z lu , ç o r a k y e r , k a v
Ş û r id e
: A ş ık , tu tk u n .
Ş üheda
; Ş e h itle r .
k i k u b b e , k e m er, a s
g a , g ü r ü ltü .
m a.
T a k rib
: Y a k la ş m a , b a h a n e , s e
b ep , a şağ ı y u k a rı k e
s in
T a l'a t
: P ırıltı,
z iy a ,
p a r la k ,
ş e y le rin
kuvvet
p a rla y a n .
T a le b n â k
b ü k lü m ü ,
k u d r e t,
( Â le m tâ b :
T a T il
T a ’ m iy c
basm a.
: Ç o k p a r la y a n , ış ık lı.
T a ’b
: Y o r g u n lu k , e z iy e t, s ı
: K ö k le ş tirm e ,
’’
kap
T âr
: K a r a n lık , ip e k , s a ç v e ,
T a ra b
: Ş e n lik
ra h lık .
: İ f a d e , d e y im , a n la tm a ,
b ir m a n a
m u.
T â ra c
le z z e tin
: Ç a p u lc u lu k , y a ğ m a .
T as:
S a lik in
ih tiy a r ı
n ın e ld e n g itm e s i.
cübbe.
: S a y m a k , s a y ılm a k , b i
ge
ç ir m e k .
: B ir ş e y i e n in c e
'
H ak
d e v a m ı.
: T a c v e e lb is e , ta c v e
r e r b ir e r g ö z d e n
s e v in ç ,
T as:
C in s iy e tte k i
if a d e
e d e n sö z , rü y a y o ru
T a f s il
: B ah an e v e seb eb g ö s
s a z te lle r
k ın tı b e z g in lik .
T a ‘d a l
şen
o la r a k a n la tm a
T ab ân
T ac ü kaba
: İ s te k li, s e v in ç li,
te r m e , tü m d e n g e lin i.
: T a b ia t, k a r a k te r , k ita p
te rim
g ü z e llik ,
s u r e t,
lik li, ta r a b lı v e ş a d lı.
ö fk e ,
 le m i a y d ın la ta n )
T a ‘ b ir
: Y üz,
a ç ık v e a y d ın lık .
p a r la y ıc ı, z ü lf , ip g ib i
T ab'
şey
o lm a y a n
s ö y le m e .
T
T âb
ü rk ü t
v e rm e ,
m e.
nok
T a rr a r
: Y a n k e s ic i.
T arrc
: K e rr e , d e f a . ■
T a rh
: Ç ık a rm a ,
b ö lm e ,
ta la r ıy la a n la tm a .
d a ğ ıtm a ,
b ır a k m a ,
in
d ir m e , a r tm a , k u r m a .
365
T a ra v e t
: T a z e lik , k ö r p e li! .
T efa h ü r
: Ö v ü n m e , g u ru r.
T asdi ‘
: R a h a ts ız e tm e , s k r r ıa ,
T e f h im
: F a rk ın a
T a ty îb
T avr
T c f v îz
: İ y i, h o ş , iy i d a v r a n m a .
: D a v r a n ış , d u r u ş .
T as:
T ehî
: B oş.
7 d a v r a n ış d a n h e r b ir i
T ek
: H ız lı g itm e , k o ş m a .
( E tv a r - i s e b ’ a )
T eka pû
: D a lk a v u k lu k ,
g ire n in
kavuşm ak
koşuşup
b ir
m e k , s a r m a , k a ld ır m a ,
ş e y le r
a r a ş tır m a ,
de
ç ık a r m a , k e s m e , g e ç
v a m lı
koşm a,
se
m e, aşm a.
ğ ir tm e .
: M e k â n ın
d ü r ü lü p
T e k k e (T ek y e )
k ı
: Z a m a n ın
d ü r ü lü p
k ı
T e le fs â z
( T e k ü tâ z ) ş e k
T em enna
T en a cu m
T a ’ z ir
: K ın a m a , t e ’ d ib e tm e .
T eb ah
: M a l ıv
o lm u ş ,
T e n h ir a ş
T enk
iç in d e
bu
: B e y a z la tm a , b ir y a z ı
T er
: D a r,
s ık ın tılı,
n ıc iü l,
: Y a ş , ıs la k , ta z e , la tif ,
saf
: G ö rü n m e, m e y d an a
b e lir m e ,
: T e n e e z iy e t v e r ic i tır
k e d e rli, k ıtlık
y ı te m iz e ç e k m e .
A l
T era h h ü m
: M e rh a m e t
d ile m e , a -
c ım a .
l a h ’ ın lu tf u n a u ğ r a m a ,
İ lâ h î k u d r e t v e s ır r ın
T e rd id e
g ö r ü n m e s i.
T c c r îd
: N im e t
m a la y ıc ı.
y ı
k ılm ış , y ık ın tı.
ç ık m a ,
g ö tü
a n la
lu n m a .
la m a .
T e c e lli
: D ile k , e li
r e ti.
ik
r a m d a b u lu n m a , U lu
T e b y iz
A l l a h ’ ın
T as:
r ü p y a p ıla n s e lâ m iş a
lu m d a n ş ik â y e t c t- m c .
g ö s te r m e ,
: A c ı.
ı n e h y i.
: B irb ir in e z u lm e tm e , z u -
: Saygı
: T e le f e d ic i, h e lâ k e d i
c i.
T e lh
lin d e k u lla n ılır .
T a '/.im
to p la n d ık
la r ı y e r.
: S e v g ili, n ıa h b u p , k o ş
ma
: D a y a n m a , ta rik a t m e n
s u p la r ın ın
s a lm a s ı.
T a z a llü m
ö te y e
b e riy e
(T e k ü p û )
: D ü rü p , b ü k m e k , ç ek
s a lm a s ı.
T âz
B ir
v e rm e
b ir in e b ır a k m a
iç in n ıh u ta s f iy e e d e n
T a y y -i z a m a n
: B irin e
■ T e b r ik , k u tla m a .
H a k -k ’a
T a y y -i M e k â n
an
T e lıa n
T a rik a ta
T ayy
v a rm a,
la m a
b a ş a ğ ır tm a
: G e ri
ç e v irm e
ş ı s ı n d a k in i
k a r
m e ra k ta
ve
sonu
T a s : D ü n y a ile ilg is in i
s c z d irm iy e c e k
ş e k il
g ö n ü ld e n ç ı k a rıp A l
d e s ö z e tm e .
b ıra k a c a k
: S o y m a a ç ık la b ır a k m a .
la h ’ a y ö n e lm e .
T e rs a
366
: H iris tiy a n .
T e ş h ir
: S i h ir
T îğ
z o r la
yapm a,
z a p t e tm e ,
e le
z o r la
d ın lık , z iy a ,
g e ç ir m e , h a k im o lm a .
'f e s liy e
: T e s c ili e r m e , a v u tm a .
T e ş h ir
: G öz
önüne
T u l-i A m a l
: U z u n e m e lle r.
T u rra
: K ıv ır c ık , s a ç lü le s i, a -
s e rm e ,
lın s a ç ı, s a ç a k . T a s :
ş ö h r c tlc n d in n c , s u ç lu
yu
h e rk ese
Z a t- i a lıa d iy y c tin s ıf a
g ö s te r
tı.
m e k le c e z a la n d ır m a .
T e ş m îr
: S ığ ın a ,
s ıv a m a ,
: K ılıç , d a ğ te p e s i, a y
te ş -
T û tiy a
: S ü rm e.
T uvan
: G ü ç k u v v e t.
T a rr
: T a z e , n e m li
m îr -i s a id : K o lla n s ı-
ğ a y ıp b ir iş e g ir iş m e y e
h a z ır la n m a Ç ıy a n o tu .
T eşne
: S u s a m ış .
M ec:
u
Ç ok
is te k li.
T cşcvvuk
: Ş c v k lc n m c , is te k g ö s
te r m e .
“U b b ad
: Ç o k ib a d e t e d e n .
cU eb
: K ib ir ,
T c v ’e m
: İ k iz , e ş .
T c v f ik
: U ygun düşünm e, uy
y a r d ım ,
d u rm a ,
m u
: B e n i ç a ğ ır.
cU k b a
: B a k i, e b e d î â le m , a lıir c l.
‘ l.J lu v v - i c e n â b
: S ü s le m e .
T e z y in
: S ü s le m e , b e z e m e .
T ib y a n
: A ç ık ç a
T ın n a z
: A la y e tm e k .
: O k,
b ild ir m e , a rı
k a ra n lık ,
m e v sim i,
c U lu v v - i ş â n
: Ş an ı y ü ce.
c U ly a
: A li, y ü k s e k .
U nnap
: H ünnap
güz
y ıld ırım ,
k em an :
d e n ile n
ye
‘ 'Ü r y a n
: Ç ıp la k .
cU sr
: Z o r iş , g ü ç lü k , k ıtlık ,
cU şşa k
: A ş ık la r . M u s ik id e b ir
k a t, g ü ç , U ta rit y ıld ız ı.
u
y a k ış a c a k
m iş .
h u r m a ç iç e ğ i, b o z , ta
(T ir
: B ü y ü k le r e
s u r e tte d a v r a n m a k .
la tm a .
T ir
k e n d in i
‘ 'U d 'u n i
v a f f a k e tm e .
T e z h ip
g u ru r,
b e ğ e n m iş .
s ık ın tı.
O k,
yay)
m akam .
'H r- v c ş
: O k g ib i.
T ıy n e t
: Y a r a d ılış , c ib illiy e t.
Tu
: S e n , k a t, k a tm e r , iç e
ü
r i, iç .
T uğyan
: T a ş k ın lık , s u b a s k ın ı.
T u h fe
: G ö r ü lm e m iş y e n i ç ı
Ü f tâ d c
: D üşm üş,
düşkün,
b i
ç are.
k a n ş e y , a rm a ğ a n , h e
d iy e .
367
Ü lfe t
: A lış k a n lık .
Ü m cm
: M ille tle r ; ü m m e tle r
Ü m m ü ’ l- k ita b
: F a tih a s u r e s i, L e v h - i
m a h fu z .
O n s iy e t
: A lış k a n lık , d o s tlu k .
Ü s tü h â n
: K e m ik , ç e k ir d e k , a s a
se.
V e ’ l- le y l
: G e c e y e a n d o ls u n .
V e ra
: A r k a ö te , b a ş k a ta r a f.
V e rd
: G ül
V eş
: G ib i.
V ey
: O m a n a s ın d a k u lla n ılır .
V eyl
: V a y h a lin e , y a z ık , f e
le t s a h ib i k im s e .
V
Vâ
: Y em ek,
aş,
a rk a d a ,
la k e t.
g e r id e ( V a m â n d a : g e
V ir d
r id e k a lm ış ) V a h , y a
: Y e te r , ta m , e lv e r ir, s ö
re n c i,
m ü rid .
D ilin e
d o la m a ,
M ec:
çok
te k r a r la m a .
: İ h s a n e d ic i, b a ğ ış la y ı
c ı. M e c : A lla h .
V â lâ
h a lin e
g e tir ilm iş d u a la r , ö ğ
z ü n d e d u ra n .
V a h ib ü T -ih s â n
adet
unm ası
z ık ( V â h a y f )
V a fi
: B e lli z a m a n la r d a o k
Y âfe
: Z a y i, k a y b o lm u ş , m a
Y ahû
: H ey,
n a s ız s ö z , h e z e y a n .
: B ü y ü k , y ü ce, yüksek.
ey
m a n a sın d a
V a le h
: İ n le m e , a ğ la m a .
V a lih
: Ş a ş ır m ış , ş a ş k ın .
n e k u lla n ılır , H û ç e k
V ân
: G ib i, b a z a n , k o r u y u
m ek.
ü n le m , b a n a b a k y e r i
c u . " B â n " e k i y e r in e
Y âl
k u lla n ılır .
V a r e s te
k o l, g ü ç , k u v v e t ( Y â l
u b â l: K o l v e k a n a t)
: M u a f , a f f e d ilm iş , r a
M ec:
h a t, k u r tu lm u ş .
V a s ıl
: U la ş a n , e r iş e n , k a v u
: K oym a,
d u ru ş,
Y âm
dur
Y âr-i ğ a r
: Y ü z , ç e h re , s u r a t, y o l,
: M e n z ilh a n e
b e y g ir i,
: M a ğ a ra
d o s tu .
H z.
r e tte 3 g ü n b e ra b e r in
d e b u lu n a n H z . E b u
sıta , ö n ta ra f, ü s t ta r a f .
b e k ir .
: A l l a h 'ı n s ıf a tla r ın d a n
Y ed -i b e y iâ
ç o k ş e fk a tli.
: H z . M u s a 'n ı n i l k m u
c iz e s i o la r a k g ö s te r d i
V eğa
: G ü r ü ltü , k a v g a , s a v a ş .
V e li
: S a h ip , e r e n , e n n iş , v e li.
V e lia h d
: B ir h ü k ü m d a r v e y a
b ü y ü k b ir z a tta n
en
P e y g a m b e r im iz in h i c
ta rz , u s lu p , s e b e p , va
V edûd
bos,
p o s ta b e y g ir i.
m a , ic a t e tm e .
V ech
B oy
dam .
şa n . T as: H a k k a e ren .
V az‘
: B o y u n , g e r d a n , y e le ,
ğ i p a r la y a n b e y a z e li.
Y ekdâne
: B ir ta n e , b e n z e r i o l
m a y a n , e ş i b u lu n m a
y a n in c i.
son
r a y e r in e g e ç e c e k k im
Y e k sâ n
368
: B e ra b e r , b ir , d ü z , e ş it,
d a im a . ( H â k ile y e k
Z em m
s a n : Y e r le b ir .)
Y e k ta
ta lih , s o ğ u k .
: T e k , b ir , e ş i, b e n z e r i
Z e m in
: A r z , y e r y ü z ü , ü lk e ,
Z en
: K a d ın ,
o lm a y a n .
Y e k e tâ z
o la ra k
: T ek
: Y e r m e , v a k it, z a m a n ,
ta r z e d a , m u h it, ç e v re .
s a ld ıra n
s a v a ş ç ı.
v u r a n , ç a la n ,
k e s e n , a ta n , ( P ir e z e n :
Y e n a b i'
: K a y n a k la r , p ın a rla r .
Y e ’s
: Y e is , ü m its iz lik .
Y â ver
: Y a r d ım v e im d a t e d i
K o c a k a rı. L â f z e n , la
f a z a n : L a f a ta n , ç o k
c i,
n in
konuşan. R ehzen: Y ol
k e s e n , e ş k ıy a )
d e v le t b ü y ü k le r i
y a n ın d a
Z enb
: G ü n a h , s u ç , h a ta .
Z enc
: S iy a h , k a r a , ş a k a , la
b u lu n a n
e m ir s u b a y ı.
tif e , a ğ la m a f e r y a t e t
Y e v m ü ’ l- h e s a p
: H e s a p g ü n ü , k ıy a m e t
m e.
günü.
Z enah
Y ezdân
: Y a ra tıc ı, C e n a b ı H a k .
Y üm n
: U ğ u r , b e r e k e t, s a ğ ta
s o n u c u h a s ıl o la n r u
h a n î le z z e tle r y e r i.
r a f.
z
Z ağ
Z enahden
: Ç ene.
Z er
: S a n , a ltın p a r a .
Z end
: Ç a k m a k d e m ir i, b ile k
k e m iğ i, m e n g e n e , b ü
: K a rg a , m u s ik id e b ir
yük.
m akam .
Z â h ir
: Ç en e. T as: M ü şah e d e
Z e rd î
: S a n lık . T a s : T e v a z u
te , m e ğ e r , p a r la k , s e
Z e rra t
: Z e r r e le r .
m iz , d o lu .
Z eval
: S o n a e rm e , in m e , a -
: M e y d a n d a o la n , a ç ık ,
s ıf a tı.
b e lli, ş ü p h e s iz , e lb e t
ş a ğ ıla m a , ö v le .
Z ahm
: Y a r a , k a la b a lık .
Z â im
: Z a a m e t s a h ib i, k e f il.
Z eyn
: S ü s , z iy n e t.
Z âk
: Ç o c u k , y a v ru .
Z îb
: S üs.
Z a m ir
: Y ü r e k , iç , v ic d a n , h e r
Z ib a
: S ü s lü , g ü z e l, y a k ış ık
lı.
ş e y in iç y ü z ü , g a y e .
: D il, lis a n .
Z ille t
: H or
Z ebûn
: D ü ş k ü n , z a y ıf , g ü ç s ü z .
Z in a b
: K u y r u k la r .
Z ede
: V u r u lm u ş , u ğ r a m ış .
Z uşân
: Ş a n s a h ib i, ş a n lı.
Z iy a - p a ş
: A y d ın lık s a ç ıc ı.
Z eb an
(K a za ze d e )
g ö r ü lü ş , a ş a ğ ılık .
Z eh râ b
: A cı su.
Z ili
: G ö lg e .
Z ehî
: N e g ü z e l.
Zuuf
: Z a y ıf lık .
369
Z u la l
: S a f , b e r r a k , b it li, a r ı
ta n .
Z üccac
: C a m , ş iş e , s ır ç a ,
Z ü h re
: Ç o lp a n , V e n ü s , Ç o b a n
Z ü ’l- c e lâ l
: C e lâ l
y ıld ız ı, K e r v a n k ır a n .
s a h ib i,
H a k k ’ın
C enabı
a d la r ın d a n ,
u lu lu k .
Z ü ’l-k e m â l
: K e m â l s a h ib i.
Z ü ’l- v e c h e y n
: İ k i y ü z lü .
Z erd
: H a lk a h a lk a ö ıü lm ü ş ,
s a v a ş ç ı z ır h ı.
370
ihramcizade altuntas