Mozaik Cenneti Hatay

Mozaik nedir?

Mozaik; küçük, renkli cam veya renkli taşların yan yana döşenmesiyle yapılan bir resim çeşididir.

Bilinen en eski mozaik, çakıl taşlarından yapılmıştır. Zamanla siyah, beyaz ve grinin tonlarındaki çakıl taşları, daha sonraları ise, kırmızı ve yeşile boyanmış çakıl taşları kullanılarak zemin ve yol döşemeleri yapılmıştır. Yunan döneminde ise mozaik sanatında cam kullanılmaya başlandı. İlk mozaik örnekleri geometrik desenlerden oluşuyordu. Zamanla geometrik şekillere insan ve hayvan figürleri ve mitolojik sahneler de eklendi.

Mozaikler, Roma ve Bizans dönemlerinde, konutların ve hamamların yer döşemesinde ve duvarlarının süslemelerinde kullanıldılar.

Çeşitli dini mekanların süslenmesinde de mozaikler kullanılmıştır. Fetih’ten sonra camiye dönüştürülmek suretiyle korunan Ayasofya ve Kariye’de Bizans mozaik sanatının en güzel örneklerini görmek mümkündür.

Mozaik Kahramanlar

Mozaiklerde ilk yapıldıkları dönemde genellikle çizgiler halinde motifler işlenmekteyken daha sonra zamanla insan, hayvan, bitki figürleri ve günlük hayattan kesitler, dini objeler ve mitolojik konular kullanılmaya başlanmıştır.

Roma ve Bizans dönemlerinde evlerin, hamamların saray odalarının tabanlarını ve duvarlarını süsleyen mozaiklerde çeşitli konular işlenmiştir. Mitolojik kahramanlar, efsaneler ve kahramanların başlarından geçen olaylar sahnelenmiştir.1

Mozaik Cenneti Hatay

MÖ 4 binli yıllardan başlayan tarihi geçmişi ile Hatay, birçok dönemin ve medeniyetin kültür ve tarihi vesikalarını bünyesinde toplamıştır.

Farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmasından ve birçok farklı büyük uygarlığın tarih boyunca sınırları içerisinde bulunmasından dolayı sanat merkezi haline gelen Antakya, mozaikleriyle dünyada haklı bir üne kavuşmuştur. Burada yapılan binalar eşsiz mozaiklerle süslenmiştir ve Hatay Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen buluntular kentin zenginliğini ve coğrafyanın ihtişamını ortaya sermektedir.

Hatay Arkeoloji Müzesi

Hatay Arkeoloji Müzesi, Türkiye’nin en büyük mozaik müzesi olmasının yanında dünyanın da en büyük mozaiklerinin sergilendiği bir yer. Müze mozaik koleksiyonu açısından da dünya birincisi olarak anılıyor. Roma çağının en ünlü mozaikleri de burada yer alıyor.

Müzenin bölümlerinde, alan canlandırmaları, heykeller, sütunlar ve sütun başlıkları, mozaikler, yazıtlar, steller, mil taşları, lahitler, maketler ve vitrin içerisindeki binlerce metal, mozaikli alan canlandırmaları, seramik ve cam eser sergileniyor.

Müzenin zengin koleksiyonunu merkezi Antakya olmak üzere ilçelerinde yapılan kazılardan çıkan eserler oluşturmakta.2 Çoğu Roma dönemine ait olan mimari buluntular ve diğer eserler bölgenin ihtişamını bir kez daha gözler önüne seriyor.

Şimdi müzeyi kısaca gezelim:

Hatay’da yaşam G.Ö. 43.000 ile M.Ö.17.000 yılları arasında Üçağızlı Mağarası’nda başlar. Hatay Arkeoloji Müzesi sergi alanına Üçağızlı Mağarası3 canlandırılması ile giriliyor.

Neolitik dönemden Demir Çağı’nın sonuna kadar yerleşilmiş olan höyük kültürleri, höyük mimarileri ve bu yapılarından çıkan eserler müze içerisinde görsel beğeniye sunulmuş.

Büyük İskender’in Hatay’a gelmesi ve sonraki süreçte komutanlarının kurduğu devletlerin eserleri ile sergi devam ediyor. Bu alanda Sasani, Helenistik ve Selevkos dönemine ait küçük eserleri görmek mümkün.

Mittaniler’den Hititler’e, Asurlar’dan Urartular’a, Roma İmparatorluğu’ndan Bizans’a kadar tüm bu uygarlıkların sanat anlayışlarını yansıtan tarihi eserleri bu müzede görebiliyoruz.

Sergide Antiokheia Tykhe’sinin tasvir edildiği heykeller ve sikkeler de yer alıyor. Tykhe; Hellenistik dönemden itibaren Antiokheia’nın talih tanrıçasıdır. Roma döneminde de varlığını sürdüren Tykhe Antiokheia’ya özgü sembollerle tanınmaktadır.

Mitoloji Bölümü’nde ise Helenistik ve Roma Dönemindeki mitolojik kahramanların heykelleri sergilense de müzenin esas zenginliğini mozaikler oluşturuyor. Mozaik koleksiyonu açısından dünya birincisi olan Hatay Müzesi’nde M.S. 2-5. yüzyıllar arasına ait mozaikler mimari mekân canlandırmalarıyla birlikte sergileniyor.

Lahitler Salonu’nda antik çağda ölü gömme gelenekleri ve kültleri ile ilgili olan lahitler ve mezar stelleri yer almakta ve salon, ünlü “Antakya Lahdi ” ile sona eriyor ve müze Orta çağ ve İslami Eserler Bölümü ile tamamlanıyor.

Hatay Arkeoloji Müzesi o kadar etkileyici bir müze ki; çıktığınızda sanki zaman makinesiyle geri geldiğinizi hissedebilirsiniz. Tasarımıyla, ek tanıtıcılarıyla, müthiş bir kronolojiyle hazırlanmış yerleşim planıyla, geniş ve havadar salonlarıyla, eser zenginliği ve muazzam sunumuyla yaşadığım en iyi müze deneyimlerinden biriydi.

Hatay’ın ilk çağlardan, orta çağa kadar çeşitli kültürlere tanıklık eden yapısının korunduğu, araştırıldığı, yorumlandığı, herkesin dikkatine ve beğenisine sunulduğu müze, yeni müzecilik anlayışının tüm gerekliliklerini kapsayan modern ve dünya standartlarında bir müze.

Müzeyi gezmek için en az 3 saat ayırmak gerektiği kanaatindeyim. Ama ben hiçbir ayrıntıyı atlamadan doya doya bakayım diyorsanız 5-6 saate kadar yolu var. Eserler hakkında biraz bir şeyler okuyup gitmek, gezi zevkini katlayacaktır.

1.  Zeus, Tethys Okeanos, Apollon, Psykhe, Eros, Satyros, Aphrodite, Baccus, Sudaki yansımasına âşık olan Narkisos’un, kendisine âşık Apollon’dan kaçan peri kızı Daphne’nin, güçlü ve gözü pek Herkül gibi birçok mitolojik kahramanın başından geçen olaylar mozaiklerde sahnelenmiştir.
2.   İskenderun, Daphne (Harbiye), Tell Atçana, Tell Tayinat, Samandağ (Seleukeia Pieria), Erzin (Epiphaneia), Dörtyol, Altınözü, Kırıkhan, Hassa.
3.   Samandağ İlçesi, Meydan Köyünde bulunmaktadır.

kapak fotoğrafı: @tasvirsanatlari