Atık su Toplama ve Taşıma sistemleri

... konulu sunumlar: "Atık su Toplama ve Taşıma sistemleri"— Sunum transkripti:

1 Atık su Toplama ve Taşıma sistemleri
Kanalizasyon Sistemleri Atık Su Kanallarının En Kesit Şekilleri Atık Su Kanallarında Kullanılan Boru Çeşitleri

2 ATIK SU TOPLAMA VE TAŞIMA SİSTEMLERİ
Yeraltı suları, akarsu, göl ve denizlerde oluşan çevre kirliliğinin en önemli kaynağı atık sulardır.

3 Atık sular, su kaynaklarını kirletmesinin yanı sıra, besin zincirine girerek gıda kirlenmesine de neden olur.

4

5

6

7 Atık suların, yerleşim yerlerinden toplanarak uzaklaştırılması ve zararsızlaştırılması gerekir.

8

9 Bunun İçin; suların çeşitli kullanımlar sonucunda atık su haline dönüşerek yitirdikleri kimyasal, fiziksel ve bakteriyolojik özelliklerinin bir kısmını veya tamamını geri kazandırabilmek ve/veya boşaldıkları alıcı ortamın fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirmek için fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma işlemlerinin biri veya birkaçı bir arada uygulanır. Atık su sistemi genel akış Şeması

10 Evsel ve/veya endüstriyel atık suları toplayan kanalizasyon sistemi ile atık suların arıtıldığı ve arıtılmış atık suların alıcı ortama verildiği sistem ve tesislerin tamamına, atık su altyapı tesisleri denir.

11

12

13 Evsel veya endüstriyel atık suları, yağmur sularını toplamaya, uzaklaştırmaya ve arıtma tesislerine iletmeye yarayan, birbirleriyle bağlantılı boru ya da kanallardan oluşan sisteme, kanalizasyon sistemi denir

14

15

16 Bina İçi Atık Su Tesisatı atık suyun sisteme girdiği ilk noktadır
Bina İçi Atık Su Tesisatı atık suyun sisteme girdiği ilk noktadır. içme suyu şebekesi ile binaya gelen temiz su; banyo, mutfak ve tuvalette çeşitli faaliyetler sonucu kirlenir ve atık su haline gelir. Atık sular bina içersine döşenen borular vasıtasıyla uzaklaştırılır

17 Bina içi atık su tesisatı yapım kuralları;
Kat boruları mümkün olduğu kadar kısadır. Borular suyun akışını kolaylaştıracak şekilde eklenir. Düşeyden yataya geçen boru tesisatı noktalarında, yay dirsek veya iki açık dirsek kullanılır. Alt kata döşenen ana borular bina dışına en kısa yoldan çıkarılır. Her kolonun erişilebilecek en alt noktasına bir temizleme kapağı konur. Yatay borulara %2 eğim verilir

18 Bina dışı atık su tesisatı
Bina dışı atık su tesisatında kullanılacak boru seçimi uygulanmasına genellikle yeteri kadar önem verilmez. Bina içi atık su tesisatının görevini sürekli ve tam olarak yapabilmesi, bina dışı atık su tesisatının sağlıklı çalışmasına bağlıdır.

19

20

21 Atık Su Rögarı: Bina tesisatından gelen atık sular, tek bir noktadan atık su rögarına verilir. Atık su rögarı ise bina atık sularının içine aktığı, numune almak, ölçümlerde bulunmak, atık su akımını izlemek için içine girilebilen ve özel tipleri yetkili birimlerce belirlenmiş bacalardır.

22 Ana Rögar Binanın çevresindeki atık su rögarlarından gelen atık suların toplandığı rögardır. Her binada bir adet ana rögar bulunur.

23

24

25

26

27 Vidanjör Vidanjör, kanalizasyon olmayan yerlerdeki fosseptiklerin ve kanalların temizlenmesinde kullanılan araçtır.

28

29

30 Kanalizasyon Kanalizasyon, atık su ve sıvıların yerleşim bölgelerinden ve sanayi bölgelerinden uzaklaştırılması için kurulan boru ve kanallar (lağım) sistemidir.

31 Kanalizasyon sistemi, boru hatlarından oluşur.
Atık su ve yağmur sularını atık su arıtma tesislerine ya da diğer su kaynaklarına iletmede kullanılır.

32

33 Kanal sisteminde atık su, cazibe veya pompaj sistemleri ile taşınır.
Cazibeli ana hat: Akış yerçekimi etkisi sebebiyle oluşur, hat tam dolu olarak çalışmaz. Ana terfi hattı: Pompaj istasyonundan sıvı basınç altında transfer edilir. Cazibeli akışın mümkün olmadığı yerlerde kullanılır. Atık su borularının döşenmesi

34 Kanalizasyon Sistemleri
Kanalizasyon sistemi, birleşik, ayrık, kısmen ayrık olmak üzere üç tiptir. Birleşik Sistem Birleşik kanalizasyon sistemi sıhhi atıklar (evler, ticari binalar ve endüstriyel tesislerden gelen sıvı ve sıvı içerisinde katı içeren) ve yüzey/yağmur sularının birlikte taşındığı sistemdir. Birleşik sistem yerleşim yerlerinde yağmur suyu atık suya nazaran çok fazladır.

35 Birleşik sistemin avantajları
Yollarda yalnız bir kanal hattı döşenir. Evlerden yalnız bir bağlantı hattı gelir. Şiddetli yağmur esnasında caddelerdeki toz ve pislikler kanalizasyonla arıtma tesisine gider. Ayrık sistemde ise bunlar nehirlere verilir. Ayrık sistemde, evlerden gelen kanallar bazen bilerek bazen bilmeyerek yanlış kanala bağlanır, birleşik sistemde böyle bir problem yoktur. İşletme ve bakımı kolay ve gerekli kanal uzunluğu ayrık sisteme göre daha azdır. Birleşik sistemlerde bakım işleri fazla zorluk çıkarmaz. Yağmurla birlikte kanallarda çöken atıklar sık sık temizlenir. Ayrık sistemde pis su kanalının bakımı daha zordur; suni olarak temizlenmesi gerekir. Dar sokaklarda trafiği aksatmamak için birleşik sistemin döşenmesi daha uygundur.

36 Ayrık Sistem Ayrık atık su kanalizasyon sistemi, evsel atık sular ve endüstri artıkları ve yüzey / yağmur sularının ayrı olarak transfer edildiği sistemdir.

37 Ayrık sistemin avantajları:
Arıtma tesisi her zaman aynı şekilde yüklenir. Bu sistemde dolu savak ve ihtiyat (dengeleme) havuzları yoktur. Pompa istasyonlarının kapasitesi küçüktür. Nehirlere evsel atık sular gelmez. Endüstriye ait soğutma suları bu sistemle kanallara verilebilir. Atık su kanalının boyutu, birleşik sisteme nazaran daha küçüktür. Ayrık sistemde yağmur suyu kanalları için eğimler elverişli olduğundan en kesitler küçük olur ve genellikle kanallar ucuza mal olur ve hızlar yüksek olduğundan kanal temizliği için az su kullanılır.

38

39

40 Kısmen Ayrık Sistem Kısmen ayrık sistemde, iki kanal ağının suları büyük su yataklarında birbiriyle karıştırılır. Bu suları alan kanal yataklarında pislikler toplanır; yatağın üst kısmında oldukça temiz sular dolu savaklar vasıtasıyla hemen doğal su yataklarına verilir.

41 Atık Su Kanallarının En Kesit Şekilleri
Atık suları kanalizasyon sistemi ile arıtma tesislerine ulaştırmak için borular, eğimli döşenir. Bu eğim, bazen atık suyun kendi haliyle akışını sağlamada yetersiz kalır. Bu durumlarda atık suyun akışını sağlamak için pompalar (terfi merkezleri) kullanır ve bu sayede atık suyun arıtma tesisine ulaşması sağlanır.

42 Kanalizasyon kesitleri

43 . Daire Kesitli Kanallar
En çok kullanılan kanal, dairesel en kesit tipidir. Gerek hidrolik bakımdan, gerekse inşa bakımından en uygun olanıdır. Fakat karışık sistemde bilhassa kurak havalarda taban eğimi az olan yerlerde çamur ve buna benzer maddeler kolaylıkla dibe çöker ve kalır. Elverişli olmayan hızlar bu çökelti maddelerini sürükleyemez. Bu nedenle daire kesitli kanallar genellikle küçük kesitler için ( 50 cm’e kadar olanlar) tercih edilir.

44 Yumurta Kesitli Kanallar
Yumurta kesitli kanallar ile küçük su debilerinde diğer tip profilli kanallara nazaran daha büyük su derinlikleri elde edilir. Bu sebeple kendi kendini yıkama özelliği vardır. Buna bağlı olarak tabanda yığıntı tehlikesi azdır.

45 Açık Kesitli Kanallar Açık kesitli kanallar trapez şeklinde yapılır.
Yağmur kanalları, bazen de şehir dışındaki ana kanallar, üstü açık olarak inşa edilir. Bilhassa heyelan bölgelerinde ve maden ocaklarının çok olduğu yerlerde zemin kitlelerinin kayması dolayısıyla boruların kırılma tehlikesi olan yerlerde açık kanallar; kapalı profillere tercih edilir.

46

47

48 Basık Profilli Kanallar
Basık profilli kanallar, inşa yüksekliği az olduğu hallerde tercih edilir. En kesitlerinde küçük su yükseklikleri meydana gelmesine rağmen büyük debiler geçirir. Tam dolu akmadıklarında, hidrolik bakımdan iyi sonuç vermez.

49 Atık Su Kanallarında Kullanılan Boru Çeşitleri
Atık su kanallarında, teknolojik gelişmelere bağlı olarak ; beton veya plastik boru çeşitleri kullanılır.

50 Beton Borular Atık su kanallarında en yaygın olarak beton borular kullanılır. Fakat betonu aşındırıcı endüstri suları mevcutsa veya yeraltı suyu ile zemin agresif özellikte ise beton boru yerine plastik boru tercih edilir. Yağmur suyu kanalları için beton borular çok kullanışlıdır.

51 Plastik (Korige-Koruge) Borular
Plastik kanalizasyon boruları, polipropilen (PP) ve polietilen (PE) hammaddelerinden 45 cm çapa kadar üretilir. Aynı et kalınlığında halkanın mukavemet değeri polipropilende daha yüksek çıktığından daha fazla tercih edilir.

52 SORULAR Atık su nedir? Açıklayınız. Bina içi atık su tesiatı nedir? Yapım kuralları nelerdir?Açıklayınız. Bina dışı atık su tesisatı nedir?Açıklayınız. Atık su rögarı ve Ana rögar nedir? Açıklayınız. Kanalizasyon sistemi nedir? Açıklayınız. Kanalizasyon sistemleri nelerdir? Birleşik sistemi açıklayınız. Birleşik sistem nedir? Avantajları nelerdir? Kanalizasyon sistemleri nelerdir? Ayrık sistemi açıklayınız. Atık su kanallarının en kesitleri nelerdir? Daire kesitli Kanalları açıklayınız. Atık su kanallarında kullanılan buru çeşitleri nelerdir? Açıklayınız.