İki sene önce hayatı durma noktasına getiren pandemi, ekonomide de dalgalanmalara yol açtı ve dünya çapında pek çok şirket bütçede daralmaya gitti. Bu durum çalışanların maaşlarına düşük zam ya da geciken ödeme olarak yansıdı. Öte yandan 2021 yılında bir önceki yıla kıyasla yaşanan ekonomik canlanmaya rağmen dünya genelinde şirketlerin zamanında ödeme performanslarında önemli bir değişim yaşanmadı.
CRIF ve Dun & Bradstreet iş birliği ile, aralarında Türkiye’nin de olduğu 38 ülkenin katıldığı “Global Payment Study 2022” raporuna göre, Danimarka yüzde 90,2’lik zamanında ödeme performansıyla bir önceki yıl olduğu gibi 2021 yılında da 38 ülkenin birincisi olurken, Türkiye ise yüzde 48,4 oranıyla zamanında ödeme konusunda dünya ortalamasının bir miktar üzerinde bir performans gösterdi.
Danimarka, zamanında ödemede birinciliği bırakmadı
Rapora göre, 2021 yılında 38 ülkeden 17’sinin zamanında ödeme performansı yüzde 50’nin üzerine çıkarken ortalama yüzde 47,8 oldu. 21 ülke ise yüzde 50’nin altında kaldı. 2021 yılının en kötü ödeme performansı yüzde 17,2 ile Portekiz’in oldu. Filipinler, 90 gün ve üzeri en fazla gecikmenin yaşandığı ülke olarak listeye girdi.
İsviçre performansını en fazla artıran ülke oldu
Danimarka’yı yüzde 77,2 ile Rusya takip etti. Rusya ile Ukrayna arasında Şubat 2022’da başlayan ve halen devam eden savaşın ekonomik etkinlerinin henüz yansımadığı raporda, Rusya’daki şirketlerin ödeme performanslarını geçen yıla göre 3,5 puan artırdığı gözlendi. Rusya’yı yüzde 76,4 ile Slovakya izledi. Polonya yüzde 74,8’lik ödeme performansıyla 38 ülke sıralamasında 4’üncü olurken, Hollanda yüzde 74,2 ile 5’inci sırada yer aldı. Bir önceki yıla kıyasla 14,1 puanlık artışla 2021 yılında zamanında ödeme performansını en fazla artıran ülke olmayı başaran İsviçre ise yüzde 71,8 oranıyla 6’ncı sıraya yükseldi.
Türk şirketlerinin performansı düştü
2021 yılında zamanında ödeme performansını en yüksek seviyede sergileyen ülkeler arasında yüzde 70,7 ile Macaristan, yüzde 53,2 Slovenya yer aldı. Covid-19 salgınının yarattığı olumsuz ekonomik koşullara rağmen 2020 yılında yüzde 58,3 zamanında ödeme oranı ile Avrupa ortalamalarının üzerinde bir performansa sahip olan Türk şirketleri ise 2021 yılında zamanında ödemede 10 puana yakın gerileme yaşadı. Türk şirketlerinin 2021 yılında zamanında ödeme performansı yüzde 48,4 oldu. Bu oranla Türkiye, 2021 yılında dünyada şirketlerin zamanında ödeme ortalaması olan yüzde 47,8’in üzerinde, Avrupa ortalaması olan yüzde 50,5’in ise bir miktar altında bir performans gösterdi. Bir önceki yıla göre 2021 yılında zamanında ödeme performansında gerileyen Türk şirketlerinin ödemelerinde 90 gün ve üzeri gecikmeler ise 3,2 puan azaldı.
Mısır’da ödemeler 90 günde tamamladı
Afrika Bölgesi’nde analizi yapılan tek pazar olan Mısır’da, 2021’de zamanında ödeyen firmaların oranı 2020’ye göre 4,6 puan azalarak yüzde 29,1 oldu. Mısır’da şirketlerin yüzde 51,2’si ödemelerini 90 gün içerisinde tamamladı.
Asya Bölgesi’nin en iyisi Tayvan
Araştırma kapsamında Asya Bölgesi’nde 8 ülke değerlendirildi. Bu ülkeler arasında Tayvan, yüzde 70,8 ile zamanında ödeme performansı gösteren en iyi ülke oldu. Tayvan’ı, yüzde 54,5 ile Tayland, yüzde 52,6 ile Filipinler ile izledi. Analizi yapılan diğer ülkelerden olan İsrail, zamanında ödemelerde 2020’ye göre 6,2 puanlık ciddi bir artış yaşarken, Hindistan ise 11,9 puan ile en yüksek azalışın yaşandığı ülke oldu. Ancak genel olarak 90 gün üzeri olan gecikmelerde azalış söz konusu olduğundan vade aşımlarının düştüğü gözlemlendi.
Kuzey Amerika’da artış
Rapora göre Kuzey Amerika’da Kanada, Meksika ve Amerika şirketlerinin ödeme performansları değerlendirildi. Analizi yapılan her üç ülkede de zamanında ödemelerde artış yaşandı. Kanada, 7,3 puan ile en fazla artışın görüldüğü ülke oldu. Aralık 2021’de, önceki yıllar ile karşılaştırıldığında 90 gün ve üzeri geciktiren firmaların; Kanada’da yüzde 3, Meksika’da yüzde 1,8’e yükselirken, bu oranın Amerika’da yüzde 2,8’e gerilediği görüldü. Global Payment Study 2022 raporuna göre Kanada, Meksika ve Amerika’da tarım, ormancılık, avcılık ve balıkçılık sektörü zamanında ödeme yaparken nakliye, dağıtım ve perakende sektörleri ise 90 gün ve üzeri ödemelerini geciktirdiği görülüyor.
Şirket büyüdükçe ödeme azaldı
Şirket büyüklüğüne göre ödeme performansları incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli şirketlerin en iyi ödeme performansını sergilediği görülürken, Rapora göre şirket büyüklüğü arttıkça zamanında ödemelerin azaldı. Büyük şirketlerde zamanında ödeme alışkanlığının en düşük seviyelere gerilediğini gösterdi.
