Hava kütlelerinin kararlı yada kararsız olduğunu gösteren işaretler hava kütlesinin alt ve üst kısmındaki hava koşullarıyla alakalıdır.
Daha basit tanımıyla anlatacak olursak bir hava kütlesin düşünelim, bu hava kütlesinin taban kısmındaki sıcaklık değeri 25’C olsun tavan kısmındaki sıcaklıkta 25’C olduğunu düşünelim bu hava kütlesinin alt ve üst kısmında sıcaklık farkı yoktur bu yüzden havanın yükselmesine veya alçalmasına da gerek yoktur, işte bu tip hava kütlelerine kararlı hava ismi verilir.
Kararsız hava kütlesi de bu durumun tam tersi olanına denir. Örnek verecek olursak bir hava kütlesinin taban kısmında ki hava sıcaklığı 30’C olduğunu tavan kısmındaki sıcaklığın da 25’C olduğunu düşünelim, bu durumda soğuk havanın alçalması sıcak havanında yükselmesi gerekmekte. İşte bu tip hava kütlelerine de bizler kararsız hava kütlesi deriz.
Kararlı Havanın Özellikleri
- Durgun bir hava bulunur. Yükselme alçalma görülmez.
- Hava muhalefeti hafif çisentili görülür.
- Sis, pus görülebilir.
- Bacadan çıkan duman yükselmez yatay hareket eder. Bu durum hava kirliliğine sebep olur.
Kararsız Havanın Özellikleri
- Yükselme ve alçalma hareketleri görülür.
- Kuvvetli sağnak yağışları görülür.
- Rüzgarlı bir hava olabilir.
- Bacadan çıkan duman hızla yükselir.
- Hava kirliliği kararlı hava gibi olmaz daha düşüktür.
Hava kütlerinin kararlı veya kararsız olmasını tetikleyen durumlar
Kararlı Hava kütlesi
Kararlı hava kütlesi oluşurken şu durumlar yaşanırsa kararlı olması kuvvetlenir. Eğer hava kütlesinin taban kısmı akşamları soğursa bu kütleyi kararlı olmasını sağlayabilir. Eğer hava kütlesi yatay eksende hareketi varsa ve bu hareketi esnasında soğuk bir yüzeyden geçiyorsa hava kütlesinin taban kısmı soğuyacağından yine aynı durum meydana gelebilir. Herhangi bir sebeple hava kütlesinde süspansiyon yani alçalma hareketi yaşanırsa yani yukarıda bulunan görece daha soğuk hava kütlesi alçalır ve taban kısmının soğumasına sebep olursa hava kararlı olmasına yardımcı olabilir.
Kararsız Hava Kütlesi
Güneş ışınları hava kütlesinin taban kısmını ısıtırsa ısınan hava yükseleceğinden hava kararsız olabilir yine aynı şekilde kütlenin tavan kısımlarındaki bulutların soğuması ile meydana gelebilecek soğumayla alçalabilir. Kütle yatay hareketi esnasında sıcak bir yüzeyden geçerse bu da havayı kararsız yapabilir. Arazinin yüksek olduğu bölgelerde hava kütlesi arazi boyunca yükselerek soğuyabilir bu durumda havayı kararsız yapabilirken aynı yükselme hareketi cephelerin karşılaşması ile de olabilir. Hava kütlesindeki konverjans yani yükselme alçalma hareketlerde havayı kararsız yapabilir.