Page 164 - Gizli El Bosna'da

162 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

S›rp Taraf›n›n Anatomisi ve
‹kinci Etnik Temizlik Dalgas›

S›rplar, özellikle de Milo§evi¡ taraf›ndan "kötü polis" rolüne atanan Bos-
nal› S›rplar, Bat›l› dostlar›n›n kendilerine destek sa¤lamak için ortaya att›klar›
Vance-Owen Plan›'n›n uygulanmas›n› kabul etmediler; çünkü plan›n as›l ama-
c›, uygulanmas› de¤il, plan yüzünden oluflan toprak çekiflmesi sayesinde H›r-
vat-Müslüman ittifak›n›n bozulmas›yd›. Plan›n Bosnal› S›rplar taraf›ndan red-
dedilmesi, Bat› ile S›rp liderli¤i aras›ndaki gizli ittifak›n gizli tutulmaya de-
vam etmesi için de yararl›yd› kuflkusuz.
Hem zaten bu ittifak yaln›zca Milo§evi¡ ve onun Bat›l› biraderleri ara-
s›ndayd›; Bosnal› S›rplar›n bu tür ince ifllerle bir ilgileri yoktu. Bosnal› S›rp li-
derli¤i, Milo§evi¡ taraf›ndan kontrol edilen ve iflin iç yüzünden habersiz olan,
bu nedenle de Bat›y› kendilerine düflman sanan bir grup radikalden olufluyor-
du. Radovan KaradΩi¡'in belki bir parça daha "bilinçli" oldu¤u söylenebilirdi,
ama Pale'deki "S›rp Parlamentosu", Belgrad'da belirlenen stratejinin içinde yer
alan, ancak stratejinin çok az›n› kavrayabilmifl olan kaba bir kalabal›ktan olu-
fluyordu. (Bu yüzden, Bat›daki "gizli el", Milo§evi¡'i kurtar›rken, Bosnal› S›rp
liderli¤ini kolayl›kla feda edebilecekti bir süre sonra.)
Bu yüzden, S›rplar›n girifltikleri ikinci etnik temizlik operasyonu, Belg-
rad'da ve Pale'de çok farkl› düflüncelerle bafllat›lm›flt›. Milo§evi¡, Bat›l› bira-
derlerinin baflar›l› operasyonu sayesinde Müslüman-H›rvat ittifak›n›n bozul-
du¤unu görmüfl ve Bosnal› S›rplara bu ikinci operasyonu bafllatmalar› için ge-
reken askeri deste¤i zaman kaybetmeden yollam›flt›. Pale'dekiler ise, kendile-
rini kazand›klar› topraklar›n bir k›sm›n› b›rakmaya zorlayan Vance-Owen Pla-
n›'na karfl› iyi bir ders vermek üzere sald›rd›klar›n› düflünüyorlard›.
‹kinci operasyon, 1993'ün ilk aylar›nda kademeli bir biçimde uygulama-
ya kondu. Hedef, birinci iflgal s›ras›nda ele geçirilememifl ve iflgal bölgelerinin
içinde birer "ada" konumunda kalm›fl olan Do¤u Bosna'daki Müslüman kent-
leriydi. Drina vadisi boyunca uzanan bu kentler, s›ras›yla; ˚erska, Srebrenica,
Ûepa ve GoraΩde'ydi. Müslümanlar›n elindeki genifl bölgeden izole edilmifl
olan bu kentler oldukça zor durumdayd›lar. Di¤er köy ve kentlerden kaçarak
buralara s›¤›nan Müslümanlar nüfusu birkaç kat art›rm›fl, ikmal yollar›n›n da
kapal› olmas› nedeniyle ciddi bir açl›k ve susuzluk bafl göstermiflti. Ortaça¤'›n
sonlar›nda tüm Balkanlar'›n en zengin birkaç flehrinden biri olan Srebrenica,
flimdi kesif bir insan d›flk›s› kokusuyla kapl› olan sokaklar›yla dev bir toplama
kamp› görünümündeydi. Savafltan önce nüfusu 30 bin olan kentte, ço¤u so-
kaklarda olmak üzere, flimdi 80 bin kifli yafl›yordu. Ûepa, ayr› bir faciayd›. Su
tesisat› bulunmayan bu küçük kasabaya s›k›flan 8 bini çocuk 40 bin Müslüman,
hem S›rp sald›r›lar› hem de açl›k ve susuzlukla bo¤ufluyorlard›.