Bu yayında omurgalı ve omurgasız canlıları inceliyoruz. Omurgalıların sınıflandırmasını yaparken, ornitorenk isimli tuhaf canlının hangi sınıfa ait olduğuna bakıyoruz. Canlılar Dünyası Bölüm 3 yine neşeli bir video ders ve basılabilir materyallerle hayvanlar alemini merak eden herkes için yayında!
Hiç merak ettiniz mi ornitorenk olmak neden çok zor?
Ördek desen, ördek değil.
Sürüngen desen, pulları yok.
Memeli desen, hiç benzemiyor!
Bu tuhaf canlı kime çekmiş böyle?
Meraklı Turşu’nun YouTube kanalından videomuzu izleyebilirsiniz:
Kim bu ornitorenk?
Ornitorenk, Doğu Avusturalya ve Tazmanya’daki nehir ve göl kıyılarında yaşan bir canlı türüdür. Sürüngenlere özgü biçimde yumurtlar; ördek gibi görünür, ancak sadece memelilerin yaptığı gibi yavrularını anne sütüyle besler.
Doğu Avustralya ve Tazmanya nerede?
Evrimin Altın Kuralı!
Dinozorların yok olmasından sonra pek çok canlı türü kendisine çekidüzen verirken, değişmek için keyfini bozmayan birkaç türden biri ornitorenk.
Evrimin en önemli kuralını çözdükten sonra çalışmayı bırakmış görünüyorlar: “İşe yarıyorsa, sakın değişme!”
Neden canlıları sınıflandırmaya çalışıyoruz ki?
Canlılar dünyasıyla ilgili önceki yayınlarımızda, canlıları yakından tanımak için nasıl soru sormamız gerektiğini incelemiştik. Ne de olsa sınıflandırma yapmak, dünyayı birlikte paylaştığımız canlıları anlamamızı kolaylaştırır. Ancak bazı hayvanların hangi sınıfa girdiğine karar vermek için onlara biraz daha yakından bakmak gerekir.
Hayvanların Sınıflandırılması
Hayvanları omurgalılar ve omurgasızlar olarak iki gruba ayırırız.
1- OMURGALILAR (İskeletini içinde taşıyanlar)
2- OMURGASIZLAR (İskeletini dışında taşıyanlar veya iskeleti hiç olmayanlar)
Omurgalı hayvanların özellikleri nelerdir?
Omurgalı, yani biz insanlar gibi iskeletini içinde taşıyanlar, hayvanlar aleminin sadece %5’ini oluşturur. Ancak %5 deyip geçmeyin. Omurgalı hayvanlar öyle çeşitli, öyle renklidir ki anlatmakla bitmez! Bu yüzden onları da alt sınıflara ayırmak işimizi biraz kolaylaştırır.
Omurgalı hayvanları temel olarak beş alt sınıfa ayırabiliriz: (TIKLA AÇ)
- Memeliler
- Kuşlar
- Sürüngenler
- İki yaşamlılar (Amfibiyanlar)
- Balıklar
Memeli Hayvanların Özellikleri:
- Nefes almak için akciğerlerini kullanırlar.
- Yavrularını doğurarak dünyaya getirir ve anne sütüyle beslerler.
- Vücutları kürkle kaplı olur.
- Hem karada hem de suda yaşarlar. Ancak nefes almak için mutlaka su yüzeyine çıkmaları gerekir.
Memeleli hayvanlara örnek olarak ilk aklınıza hangi hayvanlar geliyor? Bizim aklımıza bunlar geldi:
- Filler,
- Kedigiller (aslanlar, kaplanlar, kediler)
- Yunuslar, balinalar, orkalar, foklar
Kuşların Özellikleri:
- Nefes almak için akciğerlerini kullanırlar.
- Yavrularını yumurtlayarak dünyaya getirirler.
- Vücutları tüylerle kaplıdır.
- Kanatları vardır.
- Karada yaşarlar
Sürüngenlerin Özellikleri:
- Nefes almak için akciğerlerini kullanırlar.
- Yavrularını yumurtlayarak dünyaya getirirler.
- Vücutları pullarla kaplıdır.
- Hem karada hem de suda yaşarlar. Ancak memeliler gibi onlar da akciğer sahibi olduğundan, nefes almak için su yüzeyine çıkmak zorundadır.
Sürüngenlere örnek olarak aklınıza hangi hayvanlar geliyor? Bizim aklımıza bunlar geldi:
- Timsah
- Kaplumbağa
- Kertenkeleler
- Komodo ejderi (Ejderha değil, ejder 😉 )
İki yaşamlıların (Amfibiyanlar) Özellikleri:
- Yavruyken suda yaşarlar ve solungaçları sayesinde nefes alıp verirler.
- Yetişkin olduklarındaysa akciğerleri gelişir veya derilerilerindeki hava gözenekleri sayesinde nefes alırlar.
- Yavrularını yumurtlayarak dünyaya getirirler.
- Derileri yumuşak ve kaygandır.
Peki, iki yaşamlı (iki yaşayışlı) ya da amfibiyan deyince aklınıza hangi hayvanlar geliyor? Bu sınıfa giren hayvanların listesi pek de uzun değil:
- Kurbağalar
- Semenderler
Balıkların Özellikleri:
- Akciğer yerine, solungaçları vardır. (Bu yüzden sadece suda yaşayabilirler)
- Suda yaşarlar
- Yavrularını yumurtlayarak dünyaya getirirler.
- Vücutları pullarla kaplıdır.
Peki adı da kendi gibi tuhaf olan ornitorenk hangi sınıfa giriyor dersiniz?
İskelet yapısı sürüngen gibi. Ördeklere has bir gagası ve perdeli ayakları var. Kürkü su geçirmez özelliğe sahip. Ancak o bir memeli hayvan! Yavrularını sadece memelilere özgü biçimde anne sütüyle besliyor.
İşin aslı ornitorenkler, omurgalı hayvanların çok eski bir türünden geliyor. Bilim insanlarına göre evrim ağacının alt dallarında sürüngenler ile memeli hayvanların birbirinden ayrılması sırasında ortaya çıkmışlar. O zamana kadar geçirdikleri evrimin yeterli olduğunu düşünüp, sonrasında neredeyse hiç değişmemişler! Ne acayip iş!
Yazıyı buraya kadar okuyan meraklı okurlar belki bu etkinlik kağıdını da indirmek ister.
Dosyayı görüntülemek / indirmek için tıkla:
Yani kısaca:
- Hayvanları omurgalı (iskeletini içinde taşıyanlar) ve omurgasız (iskeletini dışında taşıyanlar) olarak iki sınıfa ayırabiliriz.
- Omurgalılar, hayvanlar aleminin %5’ini oluştursa da oldukça zengin bir çeşitlilik içerir.
- Omurgalı hayvanları da beş alt sınıfa ayırarak inceleriz:
- Memeliler
- Kuşlar
- Sürüngenler
- İki yaşamlılar (Amfibiyanlar)
- Balıklar
Sorularını yaz, gönder
Yazıda değinilen konu ve kavramlarla ilgili sorunuz varsa, aşağıdaki yorum kutusuna yazın.
Sorularınızın turşusunu kurup, yanıtları yayınlayalım!
Paylaşmak güzeldir. Yazımızı başkalarıyla da paylaşın:
Yazıda değinilen alanlar:
Bu yazıda değinilen alanları sizin için aşağıya topladık.
Hangisi daha fazla ilginizi çektiyse, onunla ilgili diğer yazılara göz gezdirmeye ne dersiniz?
