Kademe ve derece ilerlemesi, genel esasları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir. Kademe, derece içinde görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerleme olarak tanımlanmıştır. Başka bir deyişle, kademe ilerlemesi, devlet memurunun bulunduğu kadro derecesi içindeki bir kademeden, bir üst kademeye ilerlemesidir. Devlet memurlarının kademe ilerlemesi, bulunduğu kademede en az bir yıllık hizmet süresi sonunda kendiliğinden yapılır. Yasa’nın öngördüğü şartları yerine getiren memur için aylık bakımından ilerleme bir haktır. Disiplin hükümleri dışında, idarenin bu konuda bir takdir yetkisi bulunmamaktadır. Kademe ilerlemesi; memurun görev, yetki ve sorumluluğunda bir artış olmadan yalnızca aylık ve kıdemindeki artışı belirlemek için yapılan bir değerlendirmedir. Devlet Memurları Kanununda 3 türlü personel bulunur. Bunlar; memur, sözleşmeli personel ve işçilerdir. Kademe ve dereceyi açıklamadan önce bazı terimleri açıklamak gerekir. Bunlar;

• Terfi Tarihi: Memurun kademe/derece ilerlemesine müstahak olduğu tarihtir.
• İntibak: Memurun öğrenim durumu, hizmet yılı ve geçmişteki hizmetleri esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde müktesebinin ilerleyebileceği derece ve kademesinin tespit edilmesidir.
• Derece Yükselmesi: Üst dereceden boş bir kadronun bulunması şartıyla derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3. kademesinde 1 yıl bulunarak, kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmektir.
• Kademe: Derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir.
• Kazanılmış Hak Aylığı Kademe ve Derece: Devlet memurunun 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan memuriyete giriş derece ve kademesine, yine bu Kanunda yer alan ilavelerin yapılması suretiyle bulunacak derece ve kademesidir. Başka bir ifadeyle Devlet memurluğu statüsünde geçen veya geçmiş sayılan hizmetlerin her yılına bir kademe ve her üç yılına bir derece hesabıyla bulunacak derece ve kademesidir.
• İşgal Edilen Kadro: Kişinin atandığı (bulunduğu) kadronun unvan derecesidir.
• Ödemeye Esas Kademe Derece: Memurun kazanılmış hak aylığı derece ve kademesidir.

Memurlar yer aldıkları derece kademe grubuna göre değerlendirmeye alınmaktadırlar. Memur kademe ve derece ilerlemesini 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir. Memur dereceleri, memurların maaş ve kademelerinde etkili yere sahiptir. Bu makalemizde devlet memurluğunda kademe, derece ve sınıf hesaplaması nasıl yapılır? Yan ve dik yükselme kaç yılda bir olur? Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda devlet memurunun kademe, derece ve sınıf ilerlemesinin genel usul şartlarına, kendi alanında yapmış olduğu lisansüstü eğitimde geçen sürelere ve erkek memurların muvazzaf askerlikte geçen sürelerine değineceğiz.

Kademe, Derece ve Terfi Nedir?

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun kademe ve kademe ilerlemesine ilişkin hükümlerin yer aldığı 64 üncü maddesinin 1 ve 2 nci fıkralarında “Kademe; derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir. Memurun kademe ilerlemesinin yapılabilmesi için bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması şartları aranır.” denilmektedir. Kademe ilerlemesi tanımdan da anlaşılacağı üzere yatay ilerlemedir. Kademe ilerlemesinin şartları 2 fıkrada; bulunduğu kademede 1 yıl çalışma ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği 1 kademenin bulunması olarak belirlenmiştir.

657 sayılı Kanunun 36. maddesinde memuriyete giriş ve memuriyette yüksele bilecekleri derece ve kademeler gösterilmiştir. Genel olarak, lise mezunları 13. derecenin 3. kademesinde, ön lisans mezunları 10. derecenin 2. kademesinde, lisans mezunları ise 9. derecenin 1. kademesinde memuriyet görevine başlar. Ancak mezun olunan eğitim kurumunun niteliği (meslek/genel), eğitim süresi, lisans eğitiminin sosyal, teknik, sağlık, hukuk vb. alanlarda yapılma durumuna göre bu rakamlar değişiklik gösterebilmektedir.

• Derece; memurun öğrenim durumu ve hizmet yılları itibarı ile bulunmakta olduğu müktesebi ifade eder.  Kadro derecesi ise atanmış ve/veya işgal edilmekte olan kadronun karşılığı olarak devletin tahsis etmiş olduğu rakamı/dereceyi ifade eder.
• Kademe; derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir. (657 Sayılı Kanun Md.64)
• Terfi; Memurun bulunduğu kademe ve dereceden bir üst kademe ve dereceye yükseltilmesidir.

Genel olarak her bir hizmet yılınıza karşılık bir kademe, her üç hizmet yılınıza karşılık bir derece ilerlemesi yapılır. Bu şekilde yapılan işlemler ile eğitim durumunuza göre yükselebileceğiniz derece ve kademenin son kademesine kadar yükselebilirsiniz. Bu genel durumun dışında varsa daha önceki hizmetleriniz (ilgili mevzuat kapsamında değerlendirilebileceği ifade edilenler), askerliğiniz,  fazladan eğitim süreniz (lise hazırlık gibi) ve memuriyet süresince bitirdiğiniz üst ya da farklı sınıflara ait lisans öğrenimleriniz intibak yapılmak sureti ile derece ve kademenizin ilerlemesini sağlayacaktır. Örneğin 9/1’den göreve başlayan bir memurun derece kademesi şöyle ilerlemektedir.

• 9/1
• 9/2
• 9/3
• 8/1
• 8/2
• 8/3
• 7/1
• 7/2
• 7/3

Yukarıdaki örnekte de görüldüğü üzere sağ tarafta bulunan rakam, 3 rakamına doğru artış göstermektedir. Memurun kademesinin ilerleyebilmesi için 2 önemli şart vardır. Bunlar; Memurun bulunduğu kademede 1 yıl süre ile hizmet yapması gerekir. Memurun bir üst kademeye geçebilmesi için boş kadro olması gerekmektedir. Eğer memur aday memur ise kadro alana kadar aday memurluk sona erene kadar kademesi ilerlemez. Yirmi dört sene sonunda sekiz derece geçilir: 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3 ve 2… (2/3’e ulaşılır.)

• 1. Yıl    9/1
• 2. Yıl    9/2
• 3. Yıl    9/3
• 4. Yıl    8/1
• 5. Yıl    8/2
• 6. Yıl    8/3
• 7. Yıl    7/1
• 8. Yıl    7/2
• 9. Yıl    7/3
• 10. Yıl    6/1
• 11. Yıl    6/2
• 12. Yıl    6/3
• 13. Yıl    5/1
• 14. Yıl    5/2
• 15. Yıl    5/3
• 16. Yıl    4/1
• 17. Yıl    4/2
• 18. Yıl    4/3
• 19. Yıl    3/1
• 20. Yıl    3/2
• 21. Yıl    3/3
• 22. Yıl    2/1
• 23. Yıl    2/2
• 24. Yıl    2/3
• 25. Yıl    1/1
• 26. Yıl    1/2
• 27. Yıl    1/3
• 28. Yıl    1/4

Sonuçta aynı şartlarda 1’in 4’üne ulaşmak için 28 sene çalışmak gerekiyor.

657 Derece Kademe ve Derece Tablosu

Kadro ve dereceleri, memur sınıflarına ve memurun deneyimine göre değişiklik göstermektedir. 657 sayılı DMK kapsamında olan memurların, memurluk dereceleri tablosuna bakmaları ve buradan kendi bilgilerini görmeleri gereklidir. Öğrenim durumlarına göre halihazırda kullanılan derece ve kademe tablosu aşağıdaki gibidir.

• İlkokul mezunları, 15. derece ve 1. kademeden göreve başlar. En çok 7. dereceye kadar yükselebilir.
• Ortaokulu bitirenler, 14. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 5. dereceye kadar yükselebilir.
• Ortaokul denginde bulunan mesleki ve teknik okullardan mezun olanlar, 14. derece ve 3. kademede göreve başlar. En çok 4. dereceye kadar yükselebilir.
• Liseden mezun olanlar 13. derece ve 3. kademeden göreve başlar. En çok 3. dereceye kadar yükselebilir.
• İki yıllık üniversiteden mezunlar, 10. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
• Üç yıllık üniversiteden mezun olanlar, 10. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
• Dört yıllık üniversiteden mezun olanlar, 9. derece ve 1. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
• Beş yıllık üniversiteden mezunlar, 9. derece ve 3. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.
• Altı yıllık üniversiteden mezun olanlar, 9. derece ve 2. kademeden göreve başlar. En çok 1. dereceye kadar yükselebilir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 64 üncü maddesinde 2011 yılında yapılan değişiklik ile son sekiz yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Memuriyette fiili olarak ifa ettiğiniz her  sekiz yıllık hizmetiniz için bulunmuş olduğunuz kademe için bir kademe ilerlemesi yapılır. Bu haktan faydalanabilmeniz için 8 yıllık süre içinde herhangi bir disiplin cezası almamanız gerekmektedir. Eğer disiplin cezası alır iseniz  bu süreler ceza tarihinden itibaren yeniden işlemeye başlayarak hesaplanır. (657 sayılı Kanun md.64/dördüncü fıkra, Mülga Devlet Personel Başkanlığı 18.08.2016/4871 Görüş)

Memurluk Dereceleri Nelerdir?

Tüm devlet kurumları için farklı olacak şekilde kadro sınıfları, kadro dereceleri, bu kadrolarda çalışacak kişilerin sayısı, memurların unvanları ve tüm kadrolarda kaçar kişinin çalışması gerektiği, derece ve kadro belirlemeleri Devlet Personel Müdürlüğü ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Memurluk dereceleri hesaplanırken dikkat edilmesi gereken kuralları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Hangi okullardan mezun olduğu,
• İşe başlanan tarih ve derece
• Mevcut kademe ve tarih
• Memurun lise eğitimi sırasında hazırlık sınıfı okuyup okumadığı
• Takla sicilinin olup olmadığı
• 657 sayılı kanuna göre bir yıla kadar ücretsiz izin yapıp yapmadığı (askerlik hariç)
• Şimdiki memurluğundan önce başka bir kurumda ve sınıfta memurluk deneyiminin olup olmaması

Kademe İlerlemesi Nedir? Şartları Nelerdir?

Devlet memurları bulundukları derecelerde başarılı hizmet yaptıkları taktirde, o dere- cenin daha ileri kademelerine geçirilirler. Böylece bir derece içerisinde kademeden kade- meye geçişe kademe ilerlemesi denir. Ancak bu ilerlemenin yapılabilmesi için yasa ile bazı koşullar saptanmış bulunmaktadır. 64’üncü maddede yer alan bu koşullar şunlardır:

• Memurun o kademede en az bir yıl çalışmış olması,
• O yıl içinde olumlu sicil alması,
• Çalıştığı derecede daha ileri bir kademenin bulunması

Memurun kademe ilerlemesi yapabilmesi için her üç koşulun bir arada bulunması gerekmektedir. Bu koşullardan birinin bulunmaması halinde kademe ilerlemesi yapma olanağı yoktur.

• Kural olarak, memurun kademe ilerlemesi yapabilmesi için bulunduğu kademede en az bir yıl çalışma zorunluluğu aranmıştır. Ancak, yasada yazılan istisnai mahiyetteki hükümlere göre, memur bulunduğu kademede 1 yıl fiilen çalışmış olmasa da kademe ilerlemesi yapabilmektedir. Bu istisnai durumları kısaca açıklayalım:

1. Muvazzaf askerlik hizmetini yaptıktan sonra aday memur olarak atanan bir kimsenin adaylığı 1 yıl 6 ay sonunda kaldırılarak asil memuriyete geçirildiği takdirde Yasanın 84’üncü maddesi gereğince muvazzaf askerlikte geçen süresi kademe ilerleme si ve hatta derece yükselmesi şeklinde değerlendirilecektir. O halde, bulunduğu kademede 1 yıl 6 ay çalışan bir memur, askerlik hizmetinin değerlendirilmesi sonunda ileri kademeye terfi ettirilecektir. Burada iki yılın doldurulması için gerekli olan 6 aylık süre yasa tarafından çalışılmış gibi kabul edilerek kademe ilerlemesi olanağı yaratılmıştır.
2. 36. maddenin (E) işaretli bendine göre; sınıfların giriş derecelerinin ileri kademelerinden işe başlayanlarla aynı maddenin diğer bentleri gereğince kendilerine kademe ilerlemesi uygulananların, kademe ilerlemesine tekabül eden süreleri 68. maddede derece yükselmesi için gerekli olduğu öngörülen sürelerin hesabında ayrıca değerlendirilir. Artan süreler üst derece ve kademedeki yasal bekleme süresinde geçmiş sayılır. 36. maddenin (E) bendinde yer alan hüküm, gerek kademe ilerlemesi ve gerek- se derece yükselmesi için öngörülen sürelere getirilmiş istisnai hükümlerden biridir. Sınıflarım ileri kademelerinden göreve başlayanlar, göreve başladıkları kademeden önceki kademede yasal olarak bir yıl çalışmış gibi kabul edilmişlerdir. Ayrıca 36’ncı maddenin ortak hükümlerinde yer alan bazı sınıflarda göreve başlayan memurların özel sektörde geçirdikleri hizmetlerinin intibaklarında değerlendirilmesi sonunda meydana gelen ilerleme ve yükselmeler de istisnaî mahiyet göstermektedirler. Örneğin, bu memurların özel sektörde geçirdikleri (aynı zamanda 87’nci madde de sayılan kurumlarda geçen başarılı hizmet süreleri de dahil) sürelerin her yılına bir kademe ve her üç yılına bir derece verilmek suretiyle intibakları yükseltilerek artan süreleri üst derece ve kademedeki yasal bekleme süresinde geçmiş sayılır.

• Kademe ilerlemesinin ikinci koşulu, memurun o yıl içinde olumlu sicil almış olmasıdır. Memurun, bulunduğu kademede o yıl içinde başarılı hizmet görmesi ve bunun sicil formu ile belirlenmesi gerekmektedir. Olumlu sicil alamayan memurun geçirdiği süre başarılı sayılmayacağından kademe ilerlemesinde değerlendirilmesine olanak yoktur.

• 3. Kademe ilerlemesinde üçüncü koşul, memurun bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunmasıdır. Bu koşul daha çok bulunduğu derecenin son kademesinde bulunan memurlarla, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri derecenin son kademesine kadar gelmiş memurlar için önem taşımaktadır. Birinci halde, memurun yükselebileceği boş bir kadronun bulunmayışı nedeni ile derecesi içinde kademe ilerlemesi yaptırılarak son kademeye kadar gelmesi sağlanmıştır. Bu kademeden başka ilerleyebileceği bir başka kademenin bulunmaması memurun terfiine engel olmaktadır.

Kademe ilerlemesi için eski madde hükmünde yer alan “o yıl içinde olumlu sicil almış bulunma şartı 6111 sayılı Yasa ile kaldırılmıştır. Böylece kademe ilerlemesi için eski maddede yer alan üç koşul ikiye indirilmiştir. Maddede, kademe ilerlemesi ile ilgili olarak eski maddede yer alan “başarılı memurlara bir kademe uygulaması” ile “kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde atanan personele buralarda fiilen çalışmak koşuluyla başarılı olarak geçirilen her iki yılın karşılığında ayrıca bir kademe ilerlemesi uygulamasına ilişkin iki özel düzenleme küçük değişikliklerle korunmuştur.

Kademe ilerlemesinin iki adet özel şekli de vardır. Bunlar;

• Zorunlu sürekli görevle ülkenin kalkınmasında 1. derecede öncelikli yörelere atanan Devlet Memurlarına bu yöreleri fiilen çalışmak suretiyle geçirilen her iki yılın karşılığında aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir.
• Son sekiz yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi daha uygulanır.

Kademe ilerlemesi için kuruma başvurmanıza gerek yoktur. Kurum kendiliğinden kademe ilerlemesi yapacaktır. Fakat disiplin cezası sonucunda kademe ilerlemesi cezası almanız durumunda bulunduğunuz il idare mahkemesinde 60 gün içinde yürütme durdurma istemli iptal davası açmanız gereklidir. 6111 sayılı bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu ve diğer bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması hakkında kanun 2010 yılında 100. maddesinde kademe ilerlemesinin son sekiz yıl içinde disiplin cezası almayan memurlara bir kademe ilerlemesi uygulanacağı hükmü getirilmiştir. Sicil uygulamalarının bazı olumsuz sonuçları vardı sicilin kalkması, iyi bir uygulama fakat 6 yıllık sicil notu uygulamasının kaldırılıp yerine 8 yıl getirilmesi eski uygulamaya göre kazanılmış hakkı olan memurların, aleyhine bir uygulama ile sonuçlanacaktır.

Memurun görev, yetki ve sorumluluğunda bir artış olmaksızın yalnız aylık ve kıdemindeki artışı belirlemek için kullanılan kavramdır. 9’un biri şeklinde ifadede 9 dereceyi 1 ise kademeyi ifade eder. Yani kademe ilerlemesi, Devlet memurunun bulunduğu kadro derecesi içindeki bir kademeden, bir üst kademeye ilerlemesidir. Memurların kademe yükselmesinin usul ve şartları DMK m.64’te düzenlenmiştir. Devlet memurluğundaki kademeler ise her derece içerisinde 3 kademe olması şeklinde düzenlenmiş ve derecedeki ilerleme, derece numarasının azalmasıyla gerçekleşirken, kademedeki ilerleme kademe numarasının artmasıyla gerçekleşir. Kademe ilerlemesi;

• 9/1
• 9/2
• 9/3
• 8/1
• 8/2
• 8/3
• 7/1
• 7/2
• 7/3 şeklinde yapılır.

Örneğin; kural olarak bir devlet memuru üniversite mezunu olarak memur statüsüne geçtiği anda 9. derece ve 1. kademe seviyesinde işe başlamış olur. Kademesindeki ilerleyişi 9/2 ve 9/3 olarak devam eder. 9. derecenin içerisindeki 3 kademede de çalıştıktan sonra artık 8. dereceye geçmeye hak kazanır. Yani kişi;

• 3 sene sonunda 9/3
• 6 sene sonunda 8/3
• 9 sene sonunda 7/3
• 12 sene sonunda 6/3
• 15 sene sonunda 5/3
• 18 sene sonunda 4/3
• 21 sene sonunda 3/3
• 24 sene sonunda 2/3
• 28 sene sonunda 1/4 olur.

Kademe İlerlemesinin Toplu Onayla Yapılması ve Onay Merci

Maddenin üçüncü fıkrasında yer alan hüküm; kademe ilerlemesinin otomatik olarak yapılmasının düzenleyen Devlet Memurları Yasası’nın mülga 65 inci maddesi hükmünden buraya taşınmıştır. Buna göre; kademe ilerlemesi için belirtilen şartları haiz her sınıf ve derecedeki memurlar, hak kazandıkları tarihten geçerli olmak üzere ve başkaca bir işleme gerek kalmaksızın bir ileri kademeye ilerlemiş sayılacaklardır. Bu işlem aylık dönemler halinde toplu olarak yapılmaktadır. Örneğin, bakanlık merkez ve taşra teşkilatı personelinin kademe terfi onayı 15.03.2018-14.04.2018 tarihleri arasında terfi edeceklerin listesi, birimler itibariyle çıkarılır ve izleyen ay başından (15.04.2018) geçerli olmak üzere onay alınır. Bu işlem her ay rutin olarak yapılır ve gereği için birimlerine gönderilir.

Kademe ilerlemesine hak kazanamayan memurlar ise, kurumlarınca her ay alınacak toplu onaylarla belirlenecek, kademe ilerlemesi yapmış sayılanlardan ilerlemeye müstahak olmadıkları sonradan tespit edilenlerin kademe ilerlemeleri, ilerlemiş sayıldıkları tarihten geçerli olmak üzere iptal edilecektir. Ancak, kademe ilerlemesine hak kazanamayan memurlar, kurumlarınca her ay alınacak toplu onaylarla belirlenecek, kademe ilerlemesi yapmış sayılanlardan ilerlemeye müstahak olmadıkları sonradan tespit edilenlerin kademe ilerlemeleri, ilerlemiş sayıldıkları tarihten geçerli olmak üzere iptal edilecektir.

Madde hükmü ile getirilen düzenlemeye göre de, kademe ilerlemesi ile ilgili onay mercii atamaya yetkili amirdir. Esasen bu hüküm, Devlet Memurları Yasası’nın eski 66 ncı maddesinde yer alan, “Kademe ilerlemesi ile ilgili onay mercii atamaya yetkili amirdir. Onay mercileri kademe ilerlemeleri ile ilgili yetkilerini devredebilirler.” hükmünden buraya taşınmıştır. Onay mercileri, yasa hükmünde devredilebilir bir yetki olarak düzenlenmiştir. Buna göre, onay mercileri, kademe ilerlemeleri ile ilgili yetkilerini astlarına devredebileceklerdir.

Derece İlerlemesi Nedir? Şartları Nelerdir?

Devlet Memurları Kanunu 68 inci maddesi, derece yükselmesi yapılabilmesi için gerekli koşullar ile derece yükselmesinin esas ve usullerini düzenlemiştir. Maddede ayrıca her memurun derece yükselmesinden başka, ayrıca kurumların 1-4 üncü derece kadrolu görevlere atanabilme koşullarını da düzenlemiştir. Madde ile bazı üst düzey kadrolara atanacakların özel kurumlarda veya serbest olarak çalıştıkları sürelerin maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın dikkate alması öngörülmektedir.

Derece yükselmesi, memurun bulunduğu dereceden bir üst dereceye terfi etmesidir. Derece yükselmesinde genellikle memurun görev, yetki ve sorumluluklarında bir değişiklik, bir artış olması gerekir, çünkü, derece belli bir görev, yetki ve sorumluluk düzeyini tanımlayan bir kavramdır. Derece yükselmesinin usul ve şartları, 657 sayılı Yasa’nın 2595 sayılı Yasa ile değişik 68 inci maddesinde gösterilmiştir. Tetkikinden de anlaşılacağı üzere, söz komsu madde, memurların iki şekilde derece yükselmesini öngörmektedir. Bunlardan birincisi olağan derece yükselmesi olarak adlandırabileceğimiz 68 A’ya göre derece yükselmesi, diğeri ise “olağan dışı derece yükselmesi” yöntemi olarak adlandırılabilecek 68/B’ye göre derece yükselmesidir.

Bu kadrolarda görevli memurlar belirli kıdemi yıllarına göre alırlar. Memurların hizmete başladıkları tarihlerde mezun oldukları okul, daha önceki memuriyetleri, yükseköğretimi ve askerlik hizmeti bu değerlendirmede bir kıstastır. Genel olarak memurlar göreve 9’un 1’den başlarlar. Sonrasında 9’ın 2’si, 9’un 3’ü ve devamında 8’in 1’i olarak devam ederler. Bu göstergenin yazılışı ise 9/1, 9/2, 9/3, 8/1 olarak ifade edilir.

• 9 dereceyi
• 1 kademi ifade eder.

Her yıl 1 tane kademe ilerlemesi yapılır. 3 yılın sonunda ise 1 derece ilerlenir. Derece dik, kademe ise yandır.

Olağan derece yükselmesi için bazı şartların oluşması gerekir.

• Üst dereceden boş bir kadronun bulunması,
• Derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3. kademesinde 1 yıl bulunmuş,
• Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş olması şarttır.

Olağan dışı derece yükselmesi için ise, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4. derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilmesidir. Olağan dışı yükselme yöntemiyle atama yapılmasının amacı, yönetime, üst yönetim kadrolarını gençleştirme imkânı vermek, genç ve yetenekli devlet memurlarına mükteseplerine bakılmadan yükselme imkânı kazandırmaktır.

Hizmet süresi bakımından daha aşağıdaki derecelerde bulunan ve bu yüzden ilk dört dereceye yükseltilmesi olanağı bulunmayan başarılı memurların, DMK 68. maddenin (B) bendindeki özel koşulları taşımaları durumunda, ilk dört derece içindeki bir dereceye yükseltilmeleri idarenin takdirine bırakılmıştır.  Söz konusu özel koşulları DMK m.68’den detaylıca inceleyebilirsiniz. Son olarak DMK m.37’de, öğrenim durumları, hizmet sınıfları ve görev unvanları itibariyle azami yükselebilecekleri derecelerin dördüncü kademesinden aylık almaya hak kazanan ve son sekiz yıllık süre içinde herhangi bir disiplin cezası almayanların kazanılmış hak aylıkları kadro şartı aranmaksızın bir üst dereceye yükseltilir.

• Olağan Derece Yükselmesi

Yasa’nın 68/A maddesine göre olağan derece yükselmesi yapılabilmesi için;

• Üst dereceden boş bir kadronun bulunması,
• Derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3 üncü kademesinde 1 yıl bulunmuş,
• Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş,

olması şarttır. Buna göre; yukarıdaki koşullara sahip olan tüm Devlet memurları normal olarak derece yükselmesi yapacaklardır. Madde hükmünde 6111 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle eski maddede derece yükselmesinin koşulları arasında sayılan “sicil bakımından üst derecelere yükselebilecek nitelikte bulunduğunun saptanmış olması şartı” kaldırılmıştır. Böylece derece yükselmesi için sicil bakımından üst derecelere yükselebilecek nitelikte bulunduğunun saptanmış olması koşulu aranmayacak, diğer koşulları taşımak yeterli olacaktır.

• Olağan Dışı Derece Yükselmesi (İlk Dört Dereceye Yükselme)

Memurlar arasında torba kadro olarak da adlandırılan olağan derece yükselmesi, Yasa’nın 68/B maddesinde düzenlenmiştir. Olağan dışı derece yükselmesi, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıf hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilmesidir. Olağan dışı yükselme yöntemiyle atama yapılmasının amacı, yönetime, üst yönetim kadrolarını gençleştirme imkanı vermek, genç ve yetenekli devlet memurlarına mükteseplerine bakılmadan yükselme imkanı kazandırmaktır. Hizmet süresi bakımından daha aşağı derecelerde bulunan ve bu yüzden ilk dört dereceye yükseltilmesi olanağı bulunmayan başarılı memurların, aşağıdaki özel koşulları taşımaları durumunda, ilk dört derece içindeki bir dereceye yükseltilmeleri idarenin takdirine bırakılmıştır. 68/B’ye göre bu tür yükselmelerin yapılabilmesi için ilgilinin;

• Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı dışında olması,
• Yüksek öğrenim görmüş olması,
• Atanacağı görevin gerektirdiği niteliklere sahip olması,
• Aşağıdaki hizmet süresine sahip olması;

a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,

b) 1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,

c) 3 üncü ve 4 üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl,

hizmetinin bulunması şarttır. Ancak, dört yıldan daha az süreli yüksek öğrenim görenler için yukarıdaki sürelere ikişer yıl ilave edilir.

Derece Yükselmesinde Onay Mercii

Yasa’nın 68 inci maddesine 13.2.2011 tarihli ve 6111 sayılı Yasa ile eklenen (C) bendi hükmüne göre; derece yükselmesi ile ilgili onay merciinin, atamaya yetkili amirdir. “Atamaya yetkili amir”in kimler olduğu, Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilmemiştir. Atamaya yetkili amirler, esas itibariyle kurumların kuruluş ve görevlerini düzenleyen yasalarda gösterilmiştir. Ayrıca, 1981 yılında çıkarılan 23.4.1981 tarihli ve 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun ile 23.6.1981 tarihli ve 2477 sayılı 23.4.1981 tarih ve 2451 sayılı Kanunun Kapsamı Dışında Kalan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usulüne İlişkin Kanun’da atama usulleri yeniden düzenlenmiş ve atamaya yetkili amir deyimine açıklık getirilmiştir. Böylece, Bakanlar Kurulu Kararı ile, hangi görevlere müşterek kararla atama yapılacağı tek tek sayılmıştır. Şu halde, bunların dışındaki görevlere yapılacak atamalarda, kuruluş kanunları ile özel kanunlardaki kuralların uygulanacağı kendiliğinden anlaşılmaktadır. Mahalli idarelerde ise atamaya yetkili amirler;

• İl özel idarelerinde vali,
• Belediyelerde belediye başkanı,
• Mahalli idare birliklerinde birlik başkanıdır.

Müşterek kararla atanmış olanların derece yükselmeleri, ilgili bakanın veya yetkili kıldığı makamın onayı ile yapılacaktır. Üst derece kadroya atanmış olup da, kazanılmış hak ve emeklilik keseneğine esas aylık dereceleri daha aşağıda (6-5 gibi) bulunanların (45 inci maddenin ikinci fıkrasına göre yapılan atamalar hariç), kazanılmış hak ve emeklilik keseneğine esas aylık derecelerinin yükseltilmeleri için, bu hâlin devamı süresince yukarıda belirtilen onay aranmayacaktır. Bu hüküm, 657 sayılı Yasa’nın 6111 sayılı Yasa ile kaldırılmış olan 66 ncı maddesinden buraya aktarılmıştır.

Sınıf Yükselmesi Nedir? Şartları Nelerdir?

Memurun bulunduğu hizmet sınıfı içinde veya öğrenimi itibariyle başka bir sınıfa geçmesidir. Memurların eşit dereceler arasında veya derece yükselmesi suretiyle sınıf değiştirmeleri mümkündür.  Devlet memurlarının mesleklerine göre girebilecekleri hizmet sınıfları, 657 sayılı Yasa’nın 36 ncı maddesinde belirlenmiştir. Anılan maddede 10 sınıf yer almaktadır. Devlet memurluğuna girmek isteyen bir kimsenin, öğrenim durumu ve meslek niteliğine göre bu sınıflardan birinde göreve başlaması gerekir. Ancak, bu sınıflarda hizmete başlayan bir memur daha sonra, diğer sınıflardan birine, belirlenen şartlar dahilinde geçiş yapabilir.

İşte 71 inci madde, memurların, bulundukları sınıftan başka sınıfa geçmeleri, geçtikleri yeni sınıfta ilerleme ve yükselme koşullarını düzenlemiştir. Bu düzenlemeye göre; zaman içinde memurların, bulunduğu sınıftan başka sınıflara geçmek istemesi ya da kurumlarınca sınıflarının değiştirilmesi mümkündür. İşte bir sınıftan başka bir sınıfa geçme; bir memurun bulunduğu sınıftan yetki, sorumluluk ve parasal olanaklar açısından daha iyi olan bir başka sınıfa geçmesidir. Örneğin; Yardımcı Hizmetler Sınıfından, Genel İdari Hizmetler Sınıfına ya da Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına geçme gibi. Devlet memurlarının sınıf değiştirmeleri 71 inci maddeye göre belli koşullara bağlanmıştır. Bu koşullar şunlardır.

• Memurlar kazanılmış hak aylık dereceleriyle ve eşit dereceler gözetilmek suretiyle atanabilirler,
• Memurlar derece yükselmesi suretiyle de sınıf değiştirebilirler,
• Sınıfı değiştirilecek olan memurlar 657 sayılı Yasa veya kurumların teşkilat (kuruluş) yasaları ile öngörülen koşullara sahip olmalıdırlar.

Ayrıca, sınıf değişikliği suretiyle yükseleceklerin görevde yükselme sınavına girip kazanmış olmaları şarttır. Çünkü, 18 Nisan 1999’da yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümleri karşısında kurumların memurlarını bulundukları sınıftan başka sınıfa sınavsız geçirmeleri imkan dahilinden çıkmıştır.

Lisansüstü Eğitimin Kademe, Derece ve Sınıf İlerlemelerine Etkisi

Eğitimin kademe ve dereceye etkisi; DMK m.36’nın maddesinde yer alan lisansüstü eğitim ile ilgili (A)-5 fıkrasında 9. bentte düzenlenmiştir. Söz konusu madde fıkrasında kademe ilerlemesi ve derece yükselmesinden yararlanacak memurlar teker teker sayılmıştır:

• Memurluğa girmeden önce veya memuriyetleri sırasında;
  1. Yüksek öğrenim üstü master derecesi almış olanlar,
  2. Yüksek öğrenim kurumlarında en az bir yıl ilave öğrenim yaparak lisansüstü sertifikası alanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır.

• Tıpta uzmanlık belgesi alanlara ve meslekleri ile ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlara ise bir derece yükselmesi uygulanır.

“Lisansüstü ihtisas sertifikası”, bu isimle kesinlikle olması gereken bir belge değildir. Lisansüstü bir sene yapılmış olan bir öğrenimi belgeleyen bir belge olarak ifade edilmiştir. Bundan dolayı, bu isimde olmayan diğer belgeler de lisansüstü bir senelik bir öğrenim yapıldığını belgeliyorsa, bir kademe ilerlemesi için yeterli olacaktır. Yazımızda kullanılan Master kavramı, halk dilinde bilinen adıyla Yüksek Lisans kavramı ile aynıdır. Master derecesi alıp da bir kademe ilerlemesinden faydalanan memur, aynı zamanda doktora yapmışsa iki kademe ilerlemesinden yararlanacaktır. Yani hem master ve hem de mesleği ile ilgili doktora yapan memur toplam bir derece (3 yıl) yükselmesinden yararlanacaktır.

Kısaca diyebiliriz ki;

• Master yapanlar 1 kademe
• Doktora yapanlar 1 derece
• Master ve doktora yapanlar 1 derece ve 1 kademe uygulamasından yararlanacaklardır.

Bu konuda birkaç örnek verecek olursak;

• 6 yıllık tıp öğrenimini bitiren bir doktorun uzmanlık ihtisasını da tamamlayarak memurluğa girdiğini düşünelim. Bu doktor 9. derecenin 3. kademesinden göreve başlatılacak ve söz konusu fıkraya göre bir derece uygulamasından yararlandırılacaktır. Ayrıca tıpta uzmanlık belgesi alındığından bu doktora bir derece yükselmesi daha verilerek 7. derecenin 3. kademesinden intibakı yapılarak işe başlatılacaktır.
• Hukuk fakültesini bitirdikten sonra master yapmış bir memur daha sonra hukuk doktorasını yaparsa, bu memurun intibakı şöyle yapılacaktır: Bu memur 4 yıllık yüksek öğrenimini bitirdiğinden 9/1’den göreve başlatılması gerekir. Ancak, master yaptığından dolayı bir kademe ilerlemesinden dolayı yararlanacaktır. Böylece 9/2’ye intibak ettirilecektir. Ayrıca mesleği ile ilgili doktora yaptığından söz konusu fıkra gereğince master dolayısıyla bir kademe ilerlemesinden yararlandığı için (doktora dolayısıyla) hakkında iki kademe ilerlemesi uygulanarak intibakı 8/1’e yapılarak göreve bu derece kademeden alınacaktır.

Bu konu hakkında son olarak şu noktaya da değinmemizde fayda vardır: 36. maddenin TBMM’de görüşülmesinde Bütçe Plan Komisyonu sözcüsü; bazı öğrenim kurumlarında lisansüstü eğitimin, ‘’lisansüstü eğitim sertifikası’’ ile aynı şey olduğunu ve bu nedenle maddede belirtilmesine gerek olmadığını açıklamıştır. Bu açıklamaya göre; lisansüstü eğitim sertifikası alanların ayrıca doktora yapmaları halinde haklarında bir kademe, bir derece değil; yalnızca 1 derece (2 kademe doktoradan, 1 kademe de lisansüstü eğitimden) yükselmesinin uygulanması gerekir. Lisansüstü eğitimin etkisine de vurgumuzu yaptığımıza göre son olarak erkek memurların yapmış oldukları muvazzaf askerlik süresinin kademe, derece ve sınıf ilerlemesine etkilerini görelim.

Muvazzaf Askerlik Görevini Yapan Erkek Memurların Kademe, Derece ve Sınıf İlerlemeleri

Muvazzaf askerlik hizmetini yaptıktan sonra memuriyete girenlerin durumu DMK’nun 84. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde şu şekildedir: “Muvazzaf askerlik görevini yaptıktan sonra Devlet memurluğuna atananlar adaylık esaslarına tabi olurlar ve muvazzaf askerlikte geçen süreler asaletlerinin tasdikinden sonra kademe ilerlemesi yapılmak ve sınav veya seçmeye tabi tutulmak suretiyle derece yükselmesinde de değerlendirilir.”

Bu hüküm ile muvazzaf askerlik görevini yaptıktan sonra Devlet memurluğuna girenlerin bu hizmetlerinin değerlendirilmesi asaletlerinin onayına, yani memur adaylıklarının bitip asli memurluğa geçirilmelerine bağlanmaktadır. Bu durumda aday memurlar hakkında uygulanan hükümler bunlar hakkında da uygulanacaktır. Böylece, muvazzaf askerlik hizmetini yaptıktan sonra memuriyete girenlerin asaletlerinin onayından sonra, adaylıkta geçirdikleri süre ile birlikte muvazzaf askerlikte geçirdikleri sürelerinin de değerlendirilmesi sağlanmıştır. DMK askerliğini, er, astsubay ve subay olarak yapmış olanların tümüne bu hakkı tanıma suretiyle eşit ve hakkaniyete uygun bir hüküm getirmiştir.

84. madde; istisnai bir hükümle bulunduğu kademede bir yılını doldurmadan fakat adaylığı onanan memurların muvazzaf askerlikte geçirdikleri sürelerin kademe ilerlemesi ve eğer koşullar elverirse derece yükselmesinde değerlendirileceğini yeni bir hak olarak düzenlemiştir.

Yeşil Pasaport Kademe ve Derece Bağlantısı

5682 sayılı Pasaport Kanunumuzun 14/A maddesi üçüncü derece kadrolarda bulunan veya Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan kamu görevlilerine hususi damgalı pasaport verileceğini hükme bağlanmıştır. Üçüncü derecede ve altı derecelerde hususi damgalı pasaport almaya hak kazanılır. Yani 3/1, 3/2, 3/3, 2/1, 2/2, 2/3, 1/1 derece ve kademelerine yeşil pasaport verilir. Ayrıca 657 sayılı Devlet Memurları Kanunumun 36/A/9 maddesi yüksek lisans öğrenimi görenlere bir kademe ilerlemesi uygulanacağı, 64 maddesi ise son sekiz yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara bir kademe ilerlemesi uygulanacağı hükümlerini amir bulunmaktadır.

Tüm bunlara rağmen idare yeşil pasaport veya diğer taleplerinizi reddediyorsa 60 gün içinde idare mahkemesine yürütme durdurma istemli iptal davası açmanız gereklidir. Bu yazımızda Devlet memurluğunda kademe, derece ve sınıf ilerlemelerinde genel esasları, lisansüstü eğitimin ve muvazzaf askerliğin etkilerini incelemiş bulunduk. Bu konular hakkında daha ayrıntılı bilgi almak ve hukuki bir sorununuzla ilgili idare hukuku avukatı ile iletişim kurmanız yararınıza olacaktır.

Hangi Şartlarda İlave Kademe ve Derece Uygulaması Yapılır?

657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda hangi memurlara ilave kademe/derece uygulaması yapılacağı belirtilmiştir. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 36’da bu durum şu şekilde açıklanmıştır.

• Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır.
• Dört yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan öğretmenlik hizmetinde çalışanlar, Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Öğretmen Okulu ve Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu mezunları, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ile uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu mezunları, Teknik Eğitim Fakültesi (Yüksek Teknik Öğretmen Okulu ve Güzel Sanatlar Fakültesi, İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu) mezunları, öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece,
• Beş yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenimini bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan eğitim ve öğretim hizmetinde çalışanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece,
• Teknik hizmetler sınıfında görev almak şartıyla jeolog, jeofizikçi, hidrojeolog, hidrolog, jeomorflog, kimyager, fizikçi, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci (harekat araştırmacısı), matematiksel iktisatçı (Ekonometrici), Erkek Teknik Öğretmen Okulu mezunları, fen memurları, teknikerler ve yüksek teknikerler,tütün ve müskirat eksperleri, tarım alet ve makineleri Uzmanlık Yüksek Okulu mezunları ile benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyerleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun olan şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek bölge plancısı. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Teknoloji Bölümü İş ve Teknik Anabilim Dalı mezunları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu mezunları üniversitelerin arkeoloji ve sanat tarihi bölümlerinin prehistorya, protohistorya ve önasya arkeolojisi, klasik arkeoloji anabilim dallarından mezun olanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece yapılır.
• Dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil) Biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar.
• a) Lise ve dengi okul mezunu olup, özel kanunları gereğince sınava tabi tutularak orta dereceli okul öğretmenliği ehliyetini alanlar ve eğitim müfettişliği unvanını kazananlar, mesleki ve teknik öğretim okulları meslek, atölye veya kurs öğretmenliğinde görevlendirilenler ile özel kanunlarına ya da özel kanunların verdiği izne dayanılarak orta dereceli okul öğretmenliğine atananlar 11 inci derecenin birinci kademesinden hizmete alınırlar. b) Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir.
• a) Kurumlarınca açılan ve bir kısım görevlere atanmada kanuni nitelik olarak şart koşulan kursları, memurluğa girmeden önce başarı ile bitirenler hakkında bu meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmış olmak ve 3 kademeyi geçmemek şartıyla, bu kurslarda geçirdikleri başarılı sürelerin her yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. b) Diyanet İşleri Başkanlığı kuruluşunda halen görevli bulunanlarla yeniden göreve atanacaklardan hafız oldukları Diyanet İşleri Başkanlığınca tespit edilecek bir yönetmelik uyarınca belirlenenlere bir derece yükselmesi verilir. (Lisans üstü eğitim sebebiyle verilen derece ve kademe ilerlemesi bu fıkra gereğince verilen derece ilerlemesiyle birlikte uygulanamaz.)
• a) Emniyet hizmetleri sınıfına girenlerden: İlkokul, ortaokul ve dengi okulları bitirenler; ilkokul ve ortaokulu bitirenlerin giriş derecelerine iki derece, Lise ve dengi okulları bitirenler, liseyi bitirenler için tespit edilen giriş derece ve kademesine bir derece bir kademe, Yüksek öğrenimi bitirenler aynı yüksek öğrenimi bitirenler için tespit edilen giriş derece ve kademesine bir derece. b) Genel İdare Hizmetleri sınıfına girenlerden Orman Muhafaza Memuru ve Başmemuru ile Gümrük muhafaza memur ve amirlerine ilkokul ve ortaokul ve lise öğrenimleri için bu kanunda tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece, c) Mesleki öğrenim veya kurs görmek ve özel yarışma sınavını başarmak suretiyle atanacak Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi Tutanak Müdürlüğü stenograflarına öğrenim giriş derece ve kademelerine bir derece, ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar.
• Memurluğa girmeden önce veya memuriyetleri sırasında yüksek öğrenim üstü master derecesi almış olanlarla yüksek öğrenim kurumlarında en az bir yıl ilave öğrenim yaparak lisans üstü ihtisas sertifikası alanlara bir kademe ilerlemesi, tıpta uzmanlık belgesi alanlara, meslekleri ile ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlara bir derece yükselmesi uygulanır. Master derecesini alıp bir kademe ilerlemesinden yararlanan memura, mesleği ile ilgili öğrenim dalında doktora yaptığı takdirde iki kademe ilerlemesi uygulanır.
• Doktora üstü üniversite doçentliği unvanını üniversitede görevli iken kazananlara bir derece, diğer memuriyetlerde iken bu unvanı kazananlara iki kademe ilerlemesi uygulanır.
• a) Memuriyete girmeden önce veya memurlukları sırasında ortaokul ve dengi veya lise ve dengi öğrenim üzerine hizmet içi eğitim sayılmayan ve öğrenim süreleri en az aralıksız 1 veya 2 öğrenim yılı olan ve kurumlarınca açılan mesleki kursları bitirenler hakkında; 1 yıllık öğrenim için 1 kademe, 2 yıldan az olmayan öğrenim için 1 derece yükselmesi uygulanır. b) Lise ve dengi okulları bitirdikten sonra memurlukları sırasında Milli Eğitim Bakanlığınca belli edilen ve kurumlarınca düzenlenen bir yıl süreli mesleki hizmet içi eğitim kurslarını tamamlayanların bulundukları derece ve kademelere bir kademe ilave edilir. c) Memuriyetleri sırasında Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsünü bitirenlere her başarılı öğrenim yılı için öğrenim süreleri kadar (2 yılı geçmemek şartiyle) her yıl için bir kademe ilerlemesi uygulanır.