İ Ç İ N DE K İI_, E R Bu
savıdan ,
..,
notlar
İki. üç. daha fa1.la Fclluccı
NA'f() 'yu, Rush'u
~
_)
kovınak
için.
birleş ik
ve güçlü bir
16
ı.:ylcnı
28 Mart seçimlerinin a r dından 28 Mart seçimleri ve
buıjuva
Denıok rat ik ( ] liç Rirl iği'nin
Sosyalist hareket yerel
siyasetin in ge leceği - ,)elinı Karlı . . açnıazları - R1111u D111111111 .
i9
..,_ )-
28
seçinılerde · 'boşverdi"
Sınır rnücade lesindc birleşik
cephe
takti ğ i
.... ..~) -?
üzerine
yaz ı sı
- SıınKur Sa ııran.. ... . ............ Sendika yasasından bugüne KESK. - S. Çinıen Bir veda
.
iş çi
Mücadelesi Türkiye'yi
Graınıner,
38 40
dolaşıyor
46
Politeks. Yurtbay, SASA. Siiınerbank
K ıb rıs 'ta retcrandunıun ka1..ananları
ve kaybedenleri - ('enı /.\·/\ ender
Kı br ı s rcferandunıu: eınperyaliznıin
ve
51 59
Denkıaş·ın
yüzünde patlayan tokat .. 1V. Enternasyonal· in Yen iden Kuruluşu Koord iııasyonıı kuruldu !..... . . ... .... .
.60
Ortadoğu , i şgal , direni ş ...
Bok. ç i ş ve başka pisli kler .. Şar<ın Planı: Filist iıı'e Filistinsiz çöziiın - Rey /tan Çakır Abııaa el Balad 'a özl!ürlük. .. . .. .. . . .... .... . Fi1isti ıı sorunu ve devri n1ci Marksist tııt uın - lifelı 11ıet Çelik ABD
i şkenc es i:
63 65
-
Rııanda •
işçi 'v
1994: bir Avrupa
Birliğ i soykırı nı ı
Mücadelesi dünyayı
.. ..... 70 71
- SunJ?ur !)uvraıı ...... ...
. ........................ 75
dola ş ıyor
1la iti. A rjantiıı , Bolivya, Alınaııya, ABD - Şiar Rişvııno[:lu
f)evr inıiıı ··ateş l i sab rı" N cn ıda yiiı yaş ı nda
------· .... ··----·-· -· .. --·-·---··. ------·-·
8 ... " . 92
--·-------- ·····- --·. --··-···-·- ..... --···---. ·--· ...... ···--- ·---· -- ________ İ} çi :Wiicadelı:si
İ l\i l\.1;ı\, p; -
..,...,
·-···------
--------
;\\, lık Politik Dcrı.d ~
1l;ızir:ııı 200.ı S<ı\. ı : 12
.
Salıihı
.
.
' c :-ıonııııiıı Y.11.ıi,;h:ri '.\ !t:düni· ':ı<ır f~ i..;1:uıı1Ql .... u . /\drcs· Rc::'athc~ !'vlahalksi. /\dlİ)c !\rkn~ı .\ Sokal\, No: 22!2 .'\dana.
,,·..: h· hllp://iso,;i ıınıca<k:lcsi. ııcı.
ikıı ,j ııı 'ci,isc iıııuı: a dc ıc,i . ıı..:ı l la~ kı: Kaylıaıı :V! atbaat:ıl ı !... Top!..apı-İsıanhııl. l'cl: 0-212 -6 123 IX) Dııf!. Ya'. ıncılıK Ser\ is San. \c Tic. l.ıd . Şi rketi ... 11 1111: ı :ı kiıı \vh:d. Cihııılar B i l ı.:isa\<lf "' ... .. ·············-· ..................-............................. ·•· ······-·· ... ·········•·•· ·•·•· ··•·•····· .................................................-...........................--···· ........................ .
..
c- po~L,ı :
u savıoan no ar. • •
İ.ı·ri ' .llii ('adele~rııiıı 12. s<ı ,,.\· ısı ,,.,·ert!I scc;i ınl e riıı
.
L'!X'.) ı.:e ~1.· rıtk· kaldıg.ı bir döııeındc ç ıı._ ıyor. Yine de <>ec;i ın lcriıı ortay a koyduğu hir dizi öncınfi son ucu dı.:ğerlendirıncdcıı gcçııı ı..:yeccğiz. A ııcak bu sayı nın csa<;, l\ ncıııli konusunu Irak ve direniş oluşturuy~ır. lnık ·ıa ya dırı.:ııi'( ka ıaııacak. ya da cınper)alisıler. Bıı dOıı\ a t <1ri lı;;e 1 {in c ıııdck i ııı [icad ı.: lede ii tcriın ize dii~cıık·ri ~ .ıpınadaıı . ba-;.1-a hiçbir gört:\' İ hal\kıyla
yerine gctirııı i~ olıııayacağ ıın ızı ıı hi 1inciyle. Clıe ·ıı in cıılerııa<.' o iiıılii söziinii btı:.!.Ü. oııalizıı ı i :-.onııılla,·an . ne u; a rlı;or \C "iki. üç, daha tiıı.la Fı.:llucc 1 " d iyoruz ~
baş~ a1.ınıııchı.
J)a~yazıııın ardından ilk olarak. 28 1 laziraıı 'da İs tanbul' da yapıl;ıcak N.t\l() zirvesine "-a rşı )'iiriiliilet.:l'k ııı licadclc hay.laııııııda :-;avaş kurşıtı harekcıiıı 0 öıı.:v !erini. birlc'<ik \' t: !!iic;lii bir ıniicadı..:le "İiııcı.:I ~ ~ ( \'ii!.;~ı.:lıl·hilıııı.:ııitı öıı..:nıiııi t:h: ahırı lıir \azı ver . al ı·
-
-
.
'nr. S;ı ' ıda ) er al;ııı ilk dosya 28 ;\;!art yerel scçiııı·
lcrin i konu alıvor. !)os,aııııı ilk vaJ..ısıııı.hı Scl inı • • • Karl ı . ;;l·c;iııılcr bağlaııııııda huı:juva siyasal giiçl..:rin
-
dıının ı uıııı '..: ~ ••c lcrc[!iıı i dctc rlcııd İl'İ\'Or. İ ı.. iııc i o~· , l:ırak R:ıııa 1 )ııınan · ıı ı ıı 1)cıııokrnı ik () iiç Biri iği'ıı iıı
y<ıyııı lı yonı z .
Bu sayıda ayrıca . N isan ayının sonunda, Oueııos ı\ ires ' tc yapı lan kongreyle oluşturulan Dö rdüııcli Eıırem ıısyonal ' in Yeniden Kurulu şu K oordinasyonu
ü 7.eri ııe bir değe rlend i rınc yer al ı yor. ı ~ . ~ayı daki ikiııc..:i do!>y<ı <)rıadlığu'da yaşanan i şga l
ve diren işi konu a l aıı ynzılardan o luş uyor. l)osyaııın il"- ~ırası nda i!;'ga lci AB D' ııiıı Irakl ı esirlere uyguladığ ı işke nceyi bu topraklarda ycışana n dcııeyiııılcrle birlil..tc ele nlan bir yazı yer alıyor. İk i nci olnrak. Reyhan Çakıı" ın Şa ron Plan ı ve İsrail devletinin izlediği politikalara ilişkin kalenıe aldığı yni'.ı , plan ın Fi listinl i k itleler iç in aıı lanıın ı ortaya koyuyor. [)o~yada Oçüııcil s ıra da siyonist İ srail devletine karşı 35 yıldır ı ıılicadele eden hir örgüı olan Ahııaa el Ba!nd ' ııı liucrlcriııı.: yönelik ba skı ve tıııuk laına l anı
karşı
kalcıııc aldığı ıııı z dayan ı şıııa
ın c tnıııı okuyabilirsini z. Son o larnk Melııııet Çelik.
Filistin sorununa il işkin uevrinıci Marksist yaklaşıının ne o lıııası gerektiğini irdeleyen Y.azıs ıııda sorunu ınrihscl bağ l arnı içinde ele alırken çözü ın iin '"laik, deıııokratik Filistin"den geçt iğine işaret edi-
-.cı.;iııık·nk· ııP.r:ıdıgı y1.·nilg.iyi ve ittif;ıı..ııı geleceğini
vor . • Sungur Savra ıı. 10 9~) ıl ı ııda Ru aııda·da ~ aşaııan
d1.'ğt:rlc·ııdirL'l1 yaıı'ı
ı·u ıs i soyk ırı nıııı ııı esas sor unı lu ! a rını teş hi r c ıtiği
: ı.:r ıı!ı) or. ! )osy<ıınıı ı n iiçüııcti ha.\ aıısı j,c ~8 'v1a11 .'1.'rl'I ~eçiııı lcriııdc sosvi!lisı . r1.·kl·ıiıı i1.lcdi ğ. i pn l iı ikcı ve ) iirii1ltij1H SL·c;iın fil .ıliyL·tiııııı g1.·ncl bir dcğcrleııdirnı esi ııiıcliğiııde. Son ıılarah. thı. ;1.·çi ııılcr dolay ıs ıyla giirıdcınc gı.:len iu i-
yaıısı ııda. ABD karş ı!> ında Avrupalı enıcpryalistlcri clıveıı-i şı.:r görınc. yn da B i rleşıniş M illeı ler'i ı a raf s ı ı bir hakcı n g ibi nlgılanıa eği liıniııde o lan sol li-
ı~ık ıartı~ıııalarına ili~ kiıı görli :;deriıniıi birleşik ccp-
berallere bu konuda da yanı ld ı kları nı kan ıt larıyla gösterirken . diğer yand<ın da, zaııııın 1.aıııan
h..: ıakıikl..:ri ı e dcvri ınci ,\ilark s i sı anlay ışın gerek-
JVl nrks istle r i ıı bile ununııihı karcı /\frik a' nın e1.ilcn-
leri •,'L'ı\C\es iııdc ele n laıı bir yazıya yer veriyoruz. K ;ı ııııı eın ckç i h.: ri ıı i ıı scnd ika 1 ııı ücadclc lcriıı i ı aaı;ı uğral;ııı ~onınl~ı rı ele alaıı S. Ç:iıııcn . ya z ı sı nda .
!erinin çığl ığını duyıııayaıılara du y uıına çabaınıza öıı eınli bir katkıda bulu nııı uş oluyor. l)ünyaıı ı n çeşit li bölge lerinde yaşana n sı nıf nı ücade lc:,i dc-.ıevin1lerini ak ıarııınva . bu savınıı7.da . da devaın edi)'oruz. 13u bö ltinıde. H a iıi . Bolivya. Arj antin ve A lın anya ' da yaşanan bir d İ7..İ gel i şıne iizc riııe kalcnıe a lı nan .vazıları ve Buslı'uıı /\BO'dc
~..:ıı dih. a \asa:- ını n
ardıııdaıı
KESK 'in geçirdiğ i de~işiı ı ı sü rcc:iııi de ğL'rlcııdirİ) or. rork i' e. dcıı ~ııı ı r ıııliccı(k· lclcriııe yer verdiği ııı iz lıiiliinıdc isc ( ira ııı ı ııc ı"dcıı Süıncrba ıık'a. Yıırt h<ı) 'd;ııı <.;;\S,1\ 'ya bir çok fabrikcıda y<ı<;-ayaıı deney· iııılc r1.· ili~kin .va zıla r '\Cr alı\· . Or. ( \'nı ls"eııdL'r· iıı K ıhrı ~ · ıa ) cıp ılaıı refcnınd11ına
-
.
klirtcij ı yasak laı ııa girişinı lerine k a rşı yapı lan biiyük
B11 böl OıııJL· bir de Ytınan İ:-,ı.ı n · d.ı .\ a\·ı ıı laııaıı clc vr iı ııci :'vlarksist ,\'ea
giisteri n in bir d eğe rl eııd i rııı esi n i okuyabi 1irsin iz. Hu yıl "Şili ' ııin, şi irin . Latin J\nı erika' nın ve dcvrınin ateşl i sabrı" Pablo Nenıda · nın •viiı.i'ı ııcii doğuın yıldüııiiıni.i. DLizeııiıı labirentleri arasında do laş ı p duran b i rcyler i ıı deği l. diizenc isyan edeıı ı.:zilcıılerin sesi olnıayı seçıni ş olan biiyiik şa ire "Çok
!'rrır,ıJtiki dcrg.i-.i • ı.: yurtdı~ıııda )· a~a) an ·rüı'l\iyel i
yaşa!" diyor ~iar Riş vanoğlu ya7. ı sı nda.
ili~kiıı k;ık:ıııc aldıC! ı \azı . rcfcraıı du ııı soııı ıc;la rıııı ' .
-
' ~· ı-.: ıhrıs soruııuıııııı ~clı.:cctini ıııcscieııin farklı ıanıl];ırı
; ıc..:ı . s ıııd;ııı
-
irdclİ\'Or. ,
.
dt.:\ riınri \•hırkc..ist lcr ı,ınıfıııdun n.:fcrııııdıını<ı ili:;;kin nrtak la~a lı;ııı rlanaıı hi ld ir iyi. pr(1ietcr en terııasyo ııa 1i ını iıı iıı .'oıııt ıl bir iirııe!!i olın:ısı dola\'ıs ıvla '
. .
-2-
İşçi :Wiicadelesi' ııin bir sonraki sayıs ı na kadar ıı ıii ca<le lc <ll an larıııda bu l uşıııak dileğ iyle.
i'vla_ı ·ı.\·
İşçi /1,-fiicarlele.\ İ
- I /rr;.iroıı # 12 ··--·
•
işçi
-------- - - ---"-''----- -- -
--- -
Mücatlelesi 'ııin giindemi
1
il
1
'
'
*
~v ,.._'°"'''
1
•
__,. İ şte diyalekıiğiıı parlak ışığı~ h al k ı nın
silahlı
a)ak laııınası
Sadda rn' ı ıı
ordusuna ve
t\BLJ. Irak
Sa dd.ıın<:ıl ıl,.la suçlayanlar. ~iıııdi Irak halkının
ı...arşısıııda
cıııpc.:ryalisı i~ga!e kar':iı ayal,.laııın;ısını kontrol alııııa al ı ııak
l~ aas l' arıi:.i.ııc sığın
nı ak zoruncl<ı k ;ıldı 1 30 Nisan !.!Otıii
-
,1\ 131)'ııiıı S adcla nı <.:ı l arla
i~birli ğ i yapıııası karşısında. diyalektiği n
Fellu<:e'nin
"g ü venliği''ni J\ 111) deniz piyadelcriıı<lcn
üzere
bu
i lı ı i~a nıı kar;;ı sı ıı da. ne d i ycı..:ck k:r') Soruyorul'.
tcs-
lirıı alan
general Salih. Saddanı·ın seçkin birlikleri olarak ünlü ('unıhurivet ~1uhafızları ,
ve
sanarındaıı :cı i~nıc . Fcllııcc · niıı gli"eııliği ni
öldliriilnıcsindcn
kendisine devreden /\ın cri kal ı ı...0111ut<1rıııı elini
sol..aklarda dola~ıırılıııasıııd an sonra t\BI)
s ı ka rken
ı :cllucc·cıc ıı iıı t ikanı cılnı<ı,·a ,
sırtı n da
s ö ı nürgc valisi
ta~ıdığı
·-
üııit<ırına.
ce,aplarıııı hckliyoı 111.!
3 Nisan
lrak'ın
l)rc nı cr'in gcçcıı Mayıs ay ı nda
lcr1..'
para 1ı askl'.rin
güııü dört !\ ıncri kalı
ve cc ::; cı l er! n in vak ıl arak
ve
lıu
<>i\i' vcrıııc'c kararlı,·dı. ::> . daüı b .. .,
tür 1..'', lc ı n13ir av i yr · i ııd c ~
yok ett i ği Irak ordusunun lirıil()rınıı:.ı. ı\ BJ)
d1..·falıırca
iç in dunıııı daha ne !\adar utandırıcı olabil ir'_> Fclluce·\, i !!C!leral Salih . in ~oınuta~ındaki
Fcllucc·deki direnişi y enilgiye uğrataınadı.
-
ı>arcıl ı
taktik deği~ı i rdi . .l\nıa so ıı uııda
askerlerin
in1ikaınıııı
alaınadı!
güçlere de\'rcdcıı 1\13!) deni!'. pİ)adclt:ri birligi kcın~\.ı tcıııı ı ııC,gcneral "I rak · ıa ordu her zanı;ın
'.\credcysc !ıiitüıı Nisana~ ı boyunca sürcgi dc.:n ~'.iiri'ı~ıııc lcrdt: iiııe siiı ti Lif'.ii üç la lt:p (para! ı
en 1,:ok say g ı duyu lan ku n ı ııı o l ınuştuı" · d iyor. Saddanı ·ı n ordusu için b ir i \ll!)'J i gcııcralııı
;ısı...er l cri ıı
konusnıasıııdan da ha iki ,\'ÜZlü. daha ' iğrenç ne ol;ıhilir yeryüzünde'.) n ir de Şll basit
den biri bile kabul
~oru:
n ugiin ı·c ııurc i~gal ..ıltıııda (' ' '"~ bir iill-.:l dl'.
kentteki b (it üıı a •i:! ı r
siiahhı rın ve yabanc ı :-av<ı:;.~ iin rın h~slinıi) için-
bö'. le
hiz
katillcrirıiıı.
ııldu!
l ra ı... · ı ,\Jll)'ye ka r~ ı s;ı,·unu rk..: ıı hi 1.i
edilnıcden
'ı'l'ıı İl!!.i ıı in daha
-
,1\B I)
tc~liııı
bü,·üQü nasıl olur? . ~
0
-3·
.
ı'\lla.ı•ıs
/~·ri .ı-ı iicuclclesi 1- ıırt a r ılnı ı~ siı.
bir b ölgedir'. Flhcllc durunı bcl irv..: 1'ırıl~aııdır. elbette ~cç i ci olabil ir. anııı .. ~
hu~i"ıııl-..ü ~cn;ek bud u r~ sonııi
n(ifu su ıı
çoğun lukt a
olduğu
F1."lluı.:c'ııin yanı -,ıra <ıyn ı şe~
Necef için de 1:!cçcrlidir. Fclhıcc ile aynı günlerde Ncl:cr (ve ba:tı b:ı~ka )ii keııtlcı·i) d·~ ayaklanınıştır. /\BD orad;ıki ayaklanınayı da bastıranıaınıştır. Şii ;ıyaklanınası ha~ l adığıııda ı\[3[) i şı; .ıl yetkililerince ··ıuıuklannıas ı vcva öldürOlınesi·· • ~C'rckıigi dl.!fiılıırca aç ıkfannıış olan ""ka rnın dl';>I .. l\lıuktcda es Sadr iı,;in. ianı da rclluce halkının zaferinin ilan edild i ği 30 Nisan günü. ( "tıına vaazını vl!rnıe i-: için bulund u ğu K iıle"dt'll Ncccr·ı: l.!.i tıncsi aıııaeıYla J\L3 [) bir. fil-:lcri knııı rol ııok ı alarııı ı ka ldırıııış l ard ır 1 ··(Hdi"ırCıfıncsi" gı:rcken ··kanun kaçağı ""n a kır ını:tı lıalı 1 Es Sadr da Neı.:cf"e geçerek işga lc i güçler al cyiı iıılk' ate~li bir vaaz verıııiştir! 11ir i<;-galci gücün otoritesi daha fa;r.Ja nasıl sa rsıla bilir'! ı : vct. Nisan a\· . ıııda ıı bu ,vana lrak·ıa dunıın \·eni bir asaıııava <> İrı nis buluıııııaktadır. ı\f3[) \\~ ıııüttclikleri için İ!)l' yenilgin in ilk i~arct l c ri onaya ı,·ıkıııaya lıa~icııııış dıınıındadır. Kiın\C , nıaddi gerçekleri hütliııü) le iııcclcınek~ii'itı. bu tı.:spit koııusunda ··i şte hayalcilik. işt ..: a~ ırı j, iıııscrlil(' clestirik:ri ndc b u luıı ın<ınıalıdı r. '
-
"
•
,;
~
1
.
lrak 'ta yeni evre: Kitlesel silahlı ayaklanma ve emperyalist bozgunun ilk i şa ret leri l lı:rşcydcıı iiııe<:: . Irak 'ıa direniş yeni ve dalı:ı ileri bir cvrl'\'t' sıçranı ı ş t ır. :-\isaıı başında Fcllucc ve ) ii kcıııler i ııdl.!k i eşzaı ıı a ıı lı ayaklaıının ortaya ı;ıkt ı gııı dıı İşçi ıWiicatle/esi'ıı iıı intl'rncı siıesindl· ) eni ge li şı neyi " birlc~ik ve silnhlı bir kitle ;l\·akla nınası .. olarak nitcleycrch. şunları yaznıışıı k: ""frak · ıa iş!,:alc karşı ınücadc lc artık vur-kaç yöııtı: ıniylc hareki!! eden dar g rupların :-;:ıklırıları nlıııaktaıı ç ı k ı p s il ahlı bir kitle ayaklanıııasıııa döıı(işnıcktcdir. (Jstc l ik bu döııO::-ünı. ıııüc:adelc cephesi Şi ileri de bi'ınye 'iıı..: kaınıa~ a b.ışf,ıdığı için hızl ı bir biçiınde ı:;..:rçek lc~nıektcdir. (icçı i ğinıiz gün l erdeki ol<ı> larııı başlarında h{ı k inı basın. Şii önder es S ı ıdr ·, ıı deneti ııı i ııd c ge rçek leşe n ııı ii<.:ade ley i
av;ıklanına
- H aziran # 12
olarak ııiıch:ndirıııekle beraber. Sünn i lerin i ıı is i ,v aıi fi ndcki Fcll ucc a\ak lan, nıa sı iç in bu ııiteleıneyi kulla ııınakta ıı kaçı n ınıştı. ()ysa o l ayla rı n seyri de daha iy i gösterdi ki. '"dar" grupların bir kcıııi kontrol allına alıp. i~galcilcri kentin çcrıerindc kalınaya zorlanıusı ınüınklin dcQi ,. lcli. l3u cıııcak kiıle!'el bir direniş Sa) es inde ınüınkl'ııı olabi lirdi . l lcın Şii. heııı de Sünn i bölge lerde eşzaına n lı g~li~en ayaklannıa giderek ülke sa th ına yay ıl d ı ... ·· J\yaklanına. işga l ci güç lere karş ı geç ici de o lsa k u rt a rı lın ış bölgeler ya ra tın ıştır. Enıperyali sı-kapiıalisı basın lıer ne kadar olayiarı bir sis rcrdesi ardında b ı rak ı yorsa da. bu~liııc k adıı r Fc l fucc de. K lılÇ ve Ncc..:r de isyaııct l ar ı n el inde kald ı gibi gö rünOyor. Zanıaıılanıa bir yana. /\BI) ye tkilileri i şga l c i IC'rin Fcllucc·yc gircınediğini açık l anıışıır... Klıfe ve Necef hala isyancıların elindedir. .. J\yaklanına bir yıldır ABD'nin Breıner eliyle ince ince yc rl eştirıııeye ça l ışt ı ğı iş bir lil<çi ya pıların nasıl h ızla çöıli lın e potansiyeli ne sahip olduğunu ortaya ko yıııuşıur. 11 ir yandan. örneği ıı K ut"ıa açıkça göıfıldüğCı gibi. ''frak roli si"" diye adlandırılan kukla güvenlik güci"ınl! bağl ı unsurlar. ister ayaklaıınıa kar~ısıııdrı korkuya düştük l eri, ister kendi yurttaşlarına k arş ı lıııre ke tc geçc ıı ıed iklcri . ister ayaklaıını<ıya se ıı ı pati d u ydukl a rı için olsun (nı u lı le ınelcn bu üçünün hi r bilcş i ıni söz konusudur) i~gal cephesini hız la terk ctıııC'klc. en azındaıı t arafsızlaşınaktadı ı hır. Polisten ve sivii savuıı ıııa güciindcıı kitlesel !.:opuşlar olduğıı i\8!) bası n ınca bilcl ir il ııı işt i r. (:Veıt· } İJrk Tinıes. ()N isan) ~ la bc rle r, yer yer (111cse la Bağdat" ı n ~ula ve Sadr n1aha ! leleri ııde) '" Irak polisi " nin isyancıla r l a birlikte i şga ! c i le rc ate ş eıtiğini dahi gösteriyor. İki ncisi. ve belki dıılıa da öııcnı 1isi. işgalcinin baş kuklası Geçici Yünctiııı K onsev bi le cözii l ıncve . i 'ııin iiYeleri "" . .. ba~ lııınış . bi r konsey üyes i şi ın diden isı iliı cın ıişıir. ( ;Veıı· )(Jrk 1/1111:s, 1O Nisıı n) Bunun arkasın ı ıı <>ck~<.:e<i i nin de işaret lcri ı ncvc u ttu r . (5u arada tara !'sız giiçler de ~eslerini ylikscltınekıcdirlcr. 1rak Sünni uleınasıııı bir arav;ı , getiren ko ı niıe yarıtığı bir açıklaınada Birlcşıni ş Milletler ""birçok kentte Irak halk ı na yö ne f cıı operasyo nları aç ı k biç i111dc ınııhku ın ctıııcd i ği i çi ıı "' bu kurul u'.;i la bütün i l işki l erin i '
~·
~
-4 -
~
.
ı\1a_ı ·ıs
işçi ıWii catlelesi
- Ha ziran # 12
ci:;! !F_ "'.~. · ~.~~ .:;.:. {r,, . , . Nisa~ ayında11 bu yana lrak'ta ·t~Ş~;}~:''.l~/.!':~ · · durum yeni bir aşamaya girmiş .." '"1~~4;~. ""'. bulunmaktadır. ABD ve .ıı;ıı.,.
H?
•
.
~. ıs;,;~ ~== müttefikleri için ise yenilginin ilk işaretleri ortaya ç ıkmaya ,1 · ~aşlamış durumdadı!.. Kimse, 1 • m .addi g·erçekleri. bütünüyle in.ceıe.meksizj n , blJ. tespit konusunda '' işte hayalcilik, işte aşırı iyimse.rlik'' eleştirileri nde bulunmamaiıdır. ·· Irak ordusu genera l i ne tesliııı ctnıc;c !..arar verınck zorunda kalnıışıı r. f3i'ı t üıı bunlar. işgal ciler. daha öııcc de siıeın izdc be lirtt iQiıni ı gibi . ~
.
is' I · : ,... .
.
•...... • "> :'"
. ..
<t ·····' •.. , . . . . . . ..... ... .... . .......... .·.•· '"' '•• •.....OL~~,~;·:: • ~' ~:~' •': :: •; ' '." . \,. ';!<lı • . ,,. .• , . ,, •• ''!:'ı. ! . .. ...".:~ ..~ ~"" ..
.
,,.,::- ....:.7:"-:
..
...... ..
.
..
~.-
1
k es t iği ni açıklaınışıı r! (f;t Diariol!.a l'rensa. 8 Nisan. s. 20) Bu . ayak l an111a ııın bastırı l a ınadığı takdirde bir dcvriıne dönüşnıe ist idadıııda olduQuna dair öncnıli bir !!üsıer!!cdi r.·· ~ Felluce ·dcki ın ulıarcbcııiıı :,,i111dilik direni şçi lerce kazanılını ş olınası. ;\13D 'nin ııc kadar zor bir du ru ına clüştüğiini.i ortayn koyı nuş ı u r. Al3l). bir ay iç inde beş kez ayrı taktik uyg ulaınay a ça l ı ş ı n ı~ ve her defasında başar ı sızl ı ğa düş ı nl'ıştür. Parnl ı askerle r i n öldü rülnıes inin a rdından önce k enti ele geç irıncye uğra~ııı ı ş. bunu başaranıayı nca (bir ordu değil. bir lıayduı slirüsii olarak gördüğü ınuhaıapları na!) ateşkes ilan ederek gö rüşıne le re baş!aınıştır. Bu görüşınelcrden bir ıOrlO bcklcdil!.i sonucu elde edL:ıncviııce ı\l~f) askerle rinin k entin sok;ık!arında Iraklı ask erlerl e birl ikte devriye gezeceği i lün cdilıni ş, ayıı k lan nıa yaşaınakıa olan bir ken tte sanki r ır at k ıv ı sında !!C zİıı tide n süz ederces ine , gerçek d ı ş ı olan bu yaklaşıın. hayat l arını ucuza
-
-
.
-
-
~), ı·t;··ı·ı••k o...,.
ı ....... . ı .ı " ../ "'' ....... ı ,.+ .~ · •:ı: . ,, . , . . l- · · •·>''-'''~...._J"-\1 ıı\•"'l11UıvL\ l"'\.1\..1\:.ltllll "'""' t)I,,.~
;\.l/ • 1'1:'\/\\.'l""''"'
kez aniden kcnıc lıcliknoıer .
\ 'C
tank atesi .
e:,,liğinde hir saldın başlatılnııştır. Sonunda bu
-
g(\n.:ıı ..'iinteınle ele bir SC\' ... elde '-'dcıııcvecc!!.ini ~ ...... !\ 131). kentlcn çckilnıe) e v<: güvenl i ği eski "\
~
bir kentin hüı lin sivil nü f'usunu hedef alan (;11 crni1:a ıı sii lü boıı1bal<1ıııalcıra l!,ad<ltırca ~
ba~vurduğtı halde
geçerlidir. ı\ 1~ 1) :-\i:-.an ;ıyı bov unca Fel lucc ·de sivi llcr de dalı i 1 olınak '
üzere . y l'ıı. l crce . belk i de binlerce insan ı katlctın i şti r. Bunu BM 'i ıı Irak teıns i l cisi l.alldar İ brah irn dah i ı cslin ı ccl ivor: ·· 13 i r kenti ku.,nt , ' ı r-
sanız. bonıbalarsaıııı,, insanlar ha:.tane\'c , hile !!İdeınezler!->e. hunu na ~ıl anınak !!1:ıcl-.iı".' .. ( Anıcrikaıı AB(' telcvi1.)0IHlna ,·c ıdi fd dc ıııL:çtcn aktaran .'lssociated !'ress ajansı. ::'.5 Nisan 2004). ı : ı.:l l ucc·dc ıııuharcbcyi 1-.a; bcdeıı
-
-
,ı'.1.131). yukarıdn bcl irı i!d i ği
gibi. :\l'ccf'ıc d1.'
pat <l uru ııı unu ş i ı n d i li k bozaın<ınıı:;;ı ı r. L) ireıı i ş ve aya k l annı a . ay n ı zaınaııda ABIJ'ııiıı Irak.ta belirlcııı i ş olduğ u po l i tikaııııı bin,:ok boyuıuııu tanı a ıı laın ıyl a çük1.·rtı\1İ ~tir. Söıııür~e valisi Paul l~ rcıncr'iıı ı'Vla,· ıs U' ıııd;ı
-
.
.
görevi alır alnıaz U)'guianıaya başladığı politikanın ı eıncllerindcıı hiri . eski rejiıniıı µ üıyh.: riıı._- kar~ı bir cııne harckiıtı idi . lrıık ordu-.;u daQıt ıl dı, ıııaa~larııı öde nnıesiııe :>oıı , ·-:: rildi. l'n '·
binlerce sııhııv , ve ass ulınv. , .'üı.biıılerct: ordıı ıncıısub u a kşaındaıı sabaha işsi1, kaldı. l ~ans Partisi 1-: apat ılınakla ka l nıadı. eski l.l ansı.,; ıl ara (n i te l ik l i i şg ücl'tııiiıı öncıııli bir hiilüıııl'ıııi"ı onlar oluşturduğu ha lde) kanıtı işlcriııdı:ıı ı.:l çcl-.tiril,li . bu in.~aı'ılar ı1.ıp luıııuıı ı:.üıündc af~ınıt. cdilınc;c çalışıldı. Şiıııdi. ordu);ı ,._. l~aas l';ırtisi·ııe iade-i iıilnır döıı~ıı ıi ba'>ll\or' ' .
-5-
.
/~·ri
:'Vloı:ıs
il.fiicodelesi
ı\yııı Hrcıncr
harta. bin lerce
!!C<;cn
Baa sçınııı
de\ lı.:t gün.~\· lcriııc getiri icccğiııi aı;ık l aıııak ı.orun da kaldı. Fcllucc'dcki deniı piyadeleri konıuianı lU!l!!Cncral k ..: ııtiıı Irak ordusunun '' eski bir ı.:cııcnıli koıııuıasıncı ıc.:rkcdi lnıL'sini hir "askeri ortaklı ğın olu:;iuıııuııuıı i:;;arc.:ıi·· olarak ~
ııitc li ,vor' i\ ,Yaklaııın;ı. a\nı 1.aın <11ıda .
-
30
ll aıiraıı'da
ha:;layacak olan ge<;iş düııenıi koııusun<laki B rcıııcr ptıliıika-.;ıııı da :ı erle bir cııni~tir. 30 lhııiraıı·a ili skin \etkiler art ık ııcn.:de ,· se ' biitlinü,·h: - Bf'v1 l!Cncl sek reteri Koti /\nnaıı·ııı ıcınsi!ci s i l.ahdar İ br,ılıiın·c dcvredilıııi~ bulu ıı ııın k tnd ı r. ()ktı' ucul,ırııııız ar;ısıııda bazıları hu ınc<;e• le\., i aharııı ._Q ıı ııızı snnabilir. Lıı iv ., isi ıııcscle ,· i ı\ llt)" ııin İ .Yİ lıaher alan ket\. ııa klarından ;ıkt;ı r-
-
.
~
~
nıak: " (. 8ıı slı ' uıı •.l!i"ı ,·e ıılik daııısınaııı) B a .\·aıı ' -
l~ ic e·ın
Irak knnusııııdat..:i baş y ıırdııntısı J< ohcn B lack\v i ll . birkaç yetkili nin siivl r·ar:-.,aınba ...ı.tl'ıııii \iııeriln ı i .'.', "' ediQiııc !.!,üre. ... ntan plaıı üıcrind.; lrak·ıa sayııı İbrah iııı ile >an y aııa ç<1lı:;. ıııı:;.ıır. Y öııc.:tiııı'dcıı yctkilik:rin helinıiğiııt: giirc. sı)n lıalial.ırda lrah · ıa !?İd dctin yliJ.:sL·lıı1esi !~ <J~kan Bu slı ' uıı elini s ıkışt ırı nı:;;t ı r. l~tı yı..' tkil i k:r. yeni lıerlıaııg i bir plan ı n l~irleş ıni ş i\1illctlc r tararıııdaıı önc-
'
'-
rilııll."' i niıı ki-,iııiıı
1.nruııl u
daıııı.:asıııı ...
oldu0.ıııııı. :\ ıncrikaıı c.:ı,
.
tasııııcıııHt\ınııı
nlduQunıı
....!.!c.:rct..:li
lc...,ıiıı ı cln1L'ktcdirlc.:r... (:Vı:11· ) (ırk 'l/111t'.ı . 1(ı N i sa ı ı 2004) ,1\B t )'ni ıı l~:Vl'c .,·as laıırnak zorunda h.alıııasıııııı ııc kada r biiviik öncııı tasıdıi!.ı . lrah. ~a ' as ının bac..laınasındaıı öııı..:c vasaııaıı !.!eri, ' "' liınk· r ve !3 u :-; lı . ıııı l '[i ı'I\ vcık i l il cre si\\lcdiı!i ·· 2 1. vüıv ıl da l ~:Vl' c !.!Crck var ıııı . oııu bile arastırı'. oru1." dcdiQi daha ... lıatırlandıQıııd;ı ._ kolay aııla::;ıla~:akıır. i\ nıa bu hile işgalci güciiıı Siinni aY ai-. l aııınasıııı koııırol altına alabilnıak i c,: i ıı Sııdd aın · ı ıı ordusuna. Şii ayaklan n ıas ı kar.s, ı .sıııdaki carı:s izli!!.i dol;ı\· . ' . ı s ıvl n ise "'kabada,·ı dc, ·lct .. İran rciiıııirıiıı tcııısilcilcriııiıı . aracılı~ıııa ihlİ> :ı ı,: duyıııası kadar \'alıiııı
-
"'
.
-
-
l
.._.
.
-
-
-
lıaldc .
p;ıbucuıı
pahal ı
<>l du~u ııu
görüp birliklerini erken çcknıcyc karar vcrınc si gclnıcktc.:dir. Irak işgal gücl'ınc ispaııya ·nı n koıııııı a.s ı altında
birlik yol!aınış o lan küçük l .aıiıı .1\ ıııcrika ülkeleri de (Salvador. Nikaragua. f) onıiııik ('tıııılıur i ycıi vlı .) fı rsaı ıaıı i-;ıifade ederek İ~paııya ile birlikte askerlerini ...ı.:cri çeknı i ,Jc rdir. Sinıcli övlc .. 11örlinüvor k i. bi r sonrak i zavıf halka Polon, a'<lır. M avıs , ba!;oınd a lıalcfiııiıı çc.:kilıııesiylc ba~a gelen yeni ba:;-bal-.aıı ı\l~l)"ıı in ıııuıcınct bir ada ı n ı<lır. anıa lıiikiiınt:t prestiji son derece di"ı~l"ık bi r part inin lıükünıctidir. l)ola,·ısı,· . - l a. ,v;ık ı ıı döncıııde bir SL'<;iın o lahitir. ()ysa. k aııı uoyu yok laına l arı tutarlı olarıık Polonya halkının ezici hir çoğuıı lui!_uııuıı J>oloıı,·a , . · nııı f raı.. · ıa asker bulundur"(
~
\
.;
.
nıasıııa
karşı
olduğunu
o rt <ıya
-
koyınuşıur.
İtalya'da ise sec,:iııılc.: rc lıülü iki yıl olsa bile. lıcııı
rehine k ri zi. lı e r ıı de sa v a~ karşıtı lıarct..:etiıı IH.:r ,,·crdekindcıı daha büyük gücü (20 ,\1 arı·ıa R onıa·da yine 1 ıııil:oıı kişi!) dolayısıyla. birl iklerin lrak·ıaıı çekilnıesi konusunda şiddet 1i bi r politik ıart ı şına yaşaıı
.
-
Bir J.:crc.:. /\ 131)'dc !:>avaş karşıtı lıarı.:J..:ct zay ıfl<ıınak bir yana giiçlenınckıcd ir.
.
~O
\1 a rı ·ı n
sa'a~ ka r5ı tı
.\ü 1. lcrc~ .ve rl c.:,i ı ıı '(
nı c r kczinde
gö::;tcri lcr: apılıııış . -;adccc '.'\c,,· York · ıa 100 bin ki~i sokaklara çıkını~tı. 800 bin-bir ııı ilYon arası insanın katıldı!!ı ::s Nisan \\';ıslıiııı.1.ıon C\, leııı i ise. esas olarak kadın haklurıııı ıııcrkcı.c alnıas ın a rai!.nıcıı ·s avıı ~a ve -· B u..;lı · a kar:;.ı da ciddi biı;iınde tepki verıni~ıir. İkinci:-.i . ~isıc ıniıı k~ııdi güçleri i\·indc her güıı yeııi çatlaklar açı l ıııaktadı r. B usıı·un .:ski \1alive l~akaııı Paul ()"Ncill"in. 13e\ az Sara\ eski tcrör i z ı n uzınaııı I~ i clıard C'larkc ' ı ıı ve sa) gın gaı.c tçc i l3ob \\'t•o<h"ard · ııı ~o n ü~· ay içinde ardı ardına ) <ı) ınladığı kitaplarda l3ush l!ibi . "''aııi 1l Evllll'dcıı ...,.iiııctiıııini old uQu ._ ..
.
dc~ildir! '
.
~
-
ABD için her alanda çöküntü bu .sa rsııllı ya bir
diıi ınültL' Iİl--iııiıı I rak koııusııııda yalpalaıııaya 1 3uııl arııı
!ıa:;;ladığ.ı
~-
duruıııdadır.
.
cklcnıııi~ıir.
-
Nil ı<ı ,·c ı. A r:~ I ) vöıı ct iıni kendi ülkesindek i • • politik gelişınclc r dola) ısıyla ela 'iıkışnı ı ş
~
ba:;.lnın;ı.sı
elbette l .spaııya · ııın) ı.: ııi başbakanı Rod ri guez !. apaıc ro 'ııun f'v1art ayrıı daki scçi ı n l erdcn hc.:ıııcıı sonra ,·et ki Hr-.1·,c de \ rcd ilınediQi . takdirde l spaııya 'n ın birliklerini 30 llaziraıı " darı sonra çchcccğini açıkl;ıınasına rağıııeıı. Nisan <ıy ı ııda '.;)i i ayaklanınas ı ba~layıııca. Bush yönctiın i B~1 ·c y<11\!aşıııay a
ıııak tad ı r.
-
ı\ll f)" niıı lrak · ıa y;ışadı~ı
- f l a:.ira11 # 12
ba ş ııı d;ı
~..
-6-
.
ı'Woyıs -
lşç-i
Haziran # 12
itibaren lral.:'a snvaş açı n aya ye nı in li bir yöııe t i ıı ı olarak göstı::rıncs i. k aınuovu , n da biivük , yan kıl a r uyandırınıştır. (İşçi ı11ii carle/C'si. 11
b uıı dıın sonraki iniŞ -\'ık ı ~ l a r ne olursa ol ~ ıııı
-
Ly lül"dcrı sadece üç
işg.al g üçleri her aıı y e ıı i bi r ay<ık laııııı;ı) l.ı kar~ ı k ar~ıy a ka l ın a r iski k cır~ ı ~ıııd;ı ola-.·a ktıı Fı.: ll ucc \·e \'ı.:cc f d ircıı islcri \·cııihı uQra , ..... i,·c .,. ... ı ılsa bile bo ş una ya~aıııııt~ olı n a) acakı ı r. 13 u rı u
ay sonra Ocak 2002 tarih-
.
li il k say ı sı nd a } ay ı n l anaıı rcı. l c rcle buna işaret ed iyordu. /.<ıın anla s i s te ı nirı kendi i ç i ııdc ıı o n<ıya çıkarı ta n ık l ı k lar tad ır. )
1l EylO l'dc
saptad ı ktan
teşhisi doğ rulaıı ıak
bu
sonra . y<1kın ge leceğe ili~ikiıı
gclişıııe olas ıl ıklarına kı <;aca
ı\80 devl cıi ıı i n yaptığ ı
güz a1nıakıa ;.;ır<1r
var.
ha taları araşıırınak için kurul ınuş olaıı bağıın sız
:11 iicu<f('h' ,·i
Fellucc'nin ve Neccl''in bi r süre sonra
ko ınisyonu ıı
faaliyet leri de. hu ifşa at dizisinin de etkisiyle. yöııetiııı aleyhine lıc1vayı
yeni !g iye uğraın as ı. AB [)" n i ıı hu ana kadar güs t~ıı n i ş oldugu cğ i liıııl c r i devanı c tıircrı::k ( iucrnica .v öıılı.:ııılcriYle ~ ivi l l 1<ılk dahil lıü,· , . ü!-;
ağ ı rlaştınnak ıad ı r.
(J çü ıı cl'ısrı. s cı v <ış k arşıt l arın ı n i.\tesi ndc
kaıl i ııı nl a ra
gen i ş ha 1k k i t lc lt:ri de g i derck sava şa karş ı tepki duy ı naya baş l anıışı ır. Iraklı ~avcı ş tutsaklarına işkence ve kötü ıııuanıele sl-.an<lali. tanı da avaklanına dönenıinc nısıladıV.ı ıçın ,
ulu~ l a ra rası yakıııda ıı
g iriş ıı ıcs i sav a~
o l as ı lık
ka r ~ ıtı
i1.l<.!ıııckle
vı.:
dı~ı
değii :-:ı.:.
lı tı rckcı
dıının ı u
,\l~IJ ' ni ıı
yü ı ıcli şl crini engc ll c.: ı n L· k
hu
ıi'ır
iç i n c l iııdcn g1;lcıı i
yapın ak la ınükcl reni r. K i il \~C reha vcıc 1-. a pı 1-
~
ı\ıııerikan karn uoyund <1 büy ük bir sars ı ntı
ınaınai ıd ı r. K n rş ıı nızcla. b i r dii'i ha sınç altın da
yaratnıışıır.
o lsa bile huıılıur bi r eınpe ryaiisı gü<; \ardır. Fcl lucc ve Necef i le d aya ıı ı ~ıııa ağlcırıııı
As l ında.
işke n c e
kan ı t ı
fot oğrafların or raya çık ınas ı
sadece B uslı yönet i ın i niıı içi ne d ii ş tii ğ ü güçıt·ı ğ li nrltıraıı bir faktör değildir: aynı zaıııaııda . onun bi r belirtisidir.
Bu
örıııck. <,a va~ kar~ıtı lıarekL't ;ı ç ıs ı ııd~ırı !!t.ıı ıcı.: 1
!!Örevdi r. ()te .\'andan . 1rak n' ak l anın;ı sı. sadec1.'
'
fotoğranarın ııcdcn şiıııdi ortaya \ık
tı ğını so rduğ urn uzd a. (zcıı en sa vaş ın baş ı n da n
i:;;gaic i leri ıı a'ikcri list l.in 1üğ li d o layısıy !:1 d..:ğ i 1. ci<ldi b i r ö nderlik sorunu ya:;;adığı içiıı d1.' büyük tehlikelerle k a rşı ka rş ı;:adı r. Felluce' ııin
beri ınorali çok yüksek olınayan ) asker ler a rasında
sava şa
ka rşı
tcpkiıı i n
o l duğunu da düş linın cın iz
-
a rt ı naktcı
ınüıı ıklin
.
hale gelınektedir. l)ircn i ş ve ayaklan- ~f ınaııııı A ın erikcılı asker kavbını hı/la ,
.f-....·~~ ·. ~.,.· · .':· v,·fiı.)'ı..' - ~. ı -
,~'i"""
a rttırnıas; . ülke i~· iııde tepkiyi her ge\cıı
g lin g liç l endirnıcktedir. Nisan ay ı ndaki 115 kaybı n savaş döne ıııi n dek i kayba eşit l e nıı ıesi ya
Nisan
da
iti bar i y l <.:
rop l aın
737 'ye
k ayb ı n
·-- -
•
-
-....:; ·-~Jlı ,,.-"\ • •• ~·r \
. ..,
~!:;.
f
,,
"'" •
.'·.
30
..
u l a ş ıııa s ı.
A ıııeri kaıı h alkının duruıııu sorgulaıııasıııa yol açınaktadır. Kısaca s ı .
Irak .ta s i lah t ı bir halk ay a k l a nınası baş l <ınıı ş ur ve Al3[) heııı
'.
I•••·' · • ~
E lbette. bu clurııın d oğası ge reğ i k;ılıc ı o laııı<ı1.. i:;,gaici bir orciu, baz ı i'ıöige ie ri ıı ke n(! isinc dii<;nJall co[iı·lcri i ıı',... j " b 11 ,. . p. c .l ... ... . lt"l'l1'l" ... . ... ·' I .') ' ' ,.;İ,.,,;, · ' ' - '~ıt
İi'. i ıı vc rcı ncı . J )o l ıı) ı ~ ı y!a . bugüıık['ı duruın şu
ya da bu yönde dcğişccckıir. i\ına lra k·ıa var olan ayaklanıııa dinaıııiği aç ı ğa \·ıl-.ıı ıı ~ıır ve
-7-
·••',
,.,.~?~ ~.. :; -~ ~· ·. ~-J~~•-\:~ ;-~~~, -<!~
..
'• --·" '
~-.,.,
lrak'ta tehlikeler ve görevler
\1
·-~.} .
.•
l rak"ta. lı e nı ul u s l aı«ırası p landa. hc ı ıı de kend i ev inde snıı derc.:cc sık ı ~ık g li ıı ler yaşa ınakıadır.
1
'.. .... ,,,, .... ········ ............... ,.. ,,,,.··'... ..
. ...... . , ...... ... ..
:'t'·~~.:: !'.~1"- !!~,(, .• :. ~
•
ı'v!aJıı.\·
/~·çi ıl1 üca<lelesi ~i.inni
A l3l) karşısı n da bir ıııuhabc rc kcızanınışt ı r. aına bu zaferin bedeli ı\ BD 'nin lıc ı npas ı olarak da vraııı n akta ola n bir esk i Sadda ıncı general e kucak aç ın akt ı r. 13u za feri ıııi'ı ı nkii n kıl an gö rlişıııele rde ise en etkin güç Irak İslaın Partisi o lnıuştur. Oysa bu parti. ABD kuk lası Geçi ci Yönetiın K onsey i· niıı (Ci YK) liyesidir! Fel lucc h alk ının kendin i /\ BD'yle bağ l a nt ı l ı bu iki glicc karş ı b~ı ğ ı ın sız bi r biçiıııde örgü tl eycnı e nı es i halinde. ayaklannıanııı içeriden çözülınesi ve kentin yeniden l\f3D'ni n eline geç ıne si olası l ık d ı ş ı değ.ildir. Necef"ıe ise ulusla rara sı Şii top lunıu ııu n biiti.in tutucu ve geric i güçleri ayak lanı ııayı kuşatınışlır. iran rejiııı i. lrak' ı n 13üylik ı\ yc t u ll a hı as Sistani ve Mukteda es Sad ı" ı n Saclda n ı raraf'ındaıı ö l dü rü lı ncsinden sonra onun yerini al ın ış olan ayctullahlar. es Sadı" ııı tvl ehdi hareketi üzerinde çeşitli ınakyavcli st oyun lara gir iş nıi ş l crclir. l'.lbctte İ s l a ııı c ı ideo lojisi ve ö rgüt lenııı es i do l ay ı s ı yla es Sadr'ın bu
eın perya li st i şga lciye k arş ı yurtsever direni şle
ha l kı
k uş atına
k arşısında
i l i ş k i ler i ni
bii t ün i'ı y l e
1-. cs ın csi
de bckfc nc ı ıı cycccğinc göre. burada da içten çö kı ne tehl ikesi ın cvcuttur. Bütün bunların tcn,cliııdc ıck il hareketlerin ya da b ireylerin değ il. Irak topluınunuıı sın ıf sal clinaıniklcrinin yaıtığ ını iyi görnıck gerekiyor. Sünn i ya da Şii i slanı cı hareket olsun. a~ i rct s i sıeııı i olsun. 13aas gibi dllzcn parti leri olsun. bü t iiıı bu nlar lrak 'tak i t op l unı sal hiyerarşinin din~cı. ideolojik. siyasi birer il~ıd esidir ve ıeın e l de hakiın sınıflar ın çıka r lıı rını ifade ctnıekıedir. ~·f a kiııı sını fın her üyesi ise. kendi kend ine ş u soruyu soracakt ır : "Ya işgıı l ci k azanırsa'' Ben geleceğ i n lrak ' ı nda k endi ç ı kar l arııııı nas ı 1 güvence alt ı na alır. siyasi s i s ı c nıde n as ıl nüfuz k aza nırı ın?" l)ol:ıy ı sıyla. Irak hakiın s ınıflarının (kapitalistler. tücca r. toprak sahipleri. bürokratik k ası vb.) tc ııısil cilcrin i ıı büyük bölliı nii duru ınuıı gereklerine göre her an t\BD ile pazarlı k içine gi rerek onun p l an l arı nın bir parça s ı haline gc l nıe eğ ili ın i ııi ıaş ır. Oysa. büyük proleter ve eı nck ç i kitleler için. hana küçük burjuva7. İ n i ıı çok bi'ıyük böliiıııü için böy le bi r soru ınevcut dcgild ir, çiinkii onlar A l31) 'ni n desteğiyle kuru lacak hi r sisteııı de zaten sivasi iktida r üzerinde hir nü fuza sahip olııı ayacakla rd ı r. Ne de bugüne kadar o lıııuş l arclır. l)o l ayı s ı y l a.
-
- 1-lazirau # 12
son una kadar yiirüyehi lecek ol an toplu ın sa l güçler a sl ı n da işçiler. ken t yok sulu cııı ekçi lcr, yoksul köy lü ler. küçük burj uvazi ve gençlikt i r. 13 u söylenenlerin ezbere o lı nadığı nı anlayabi lınek için emperyalist i şgale iye karşı pratikte nıi.i cade l ey i k iıniıı y iirü l lüğii nc ha k ınak gerekir. Fe ll ııce 'dc ABD deni z piyadelerinin son una kadar g ireı nedikleri yer Colan bölgesi o ! n ı uş t u r: yan i kentin yok sul işç i bölgesi . B ağdat 'ta i şga lci güçlere en korkulu anları ya~a tan. i şgale karş ı en kitlesel tepk ileri veren ın aha ll eler Şii Sadr (eski Saddaııı) ve Şula ınahall eleri ile Sünni K adi ıııi ye ınahallesidir. Bun lar <.la Bağdat'ın en yoksu l, eıı enıckçi ıı ı a h alle l e ri d i r.
Buradan ç ı kaca k son uç aç ıkt ır. İşçi ve eınckçi l er iıı eın perya l i zıne diren i ş ten bek!ı:diği ile Irak hakiııı sınıflarının bekledi ği aras ı nda büyük bir fark vardı r. (Ay nı a y ı rını . sönı ürgec i Siyonist İ srail 'e ka rşı Filistin b u~j u vazisi ile proleterleri ve yok s ulları arasınd a da ıneveutı ur.) Hak in1 s ın ı flar ç ık arları gerektird i ğ in de l\l3 D karş ı s ın da her za ına n be l bükebilir. Öyleyse. S<1 !! cınpc rya li zı ne k arşı direniş in ve aya klanına nın ç ıkarları açısından dahi bi r i şçi-e ııı ekç i önderli ğ i ne, b ir Marksist partiye ihti yaç vardır. Elbette, böyle bir parti eıııpcryali znı e karşı d i reni ş in ö nc ü l ü ğünü ele geçi rdi ğ i ölçüde. yan i i şçi sı n ıfı h ak iın s ı ıı ıtl ar daıı siyasi bağ ı ınsız l ığı n ı kaza ndı ğ ı ölçüde, y u k arıda anla tı laıı nesnel duruınun nıantığ.ıııda ınevcut olan sürekl i devrin1 di n a ın iği de güncel lik kaza.nacak tır. Ne yaz ı k ki. bugün frak 'ta bu iddiada olan ve uzun gcçn1iş i dolayısıyla bel irl i bir kit le gücü oları I rak Komüni st Partisi. Stali n isı boz ulına nı n en y üksek aşa masında. GY K üy eliği teıne lin dc emperyalizın i n işbirl i kçiliğini y apnıaktadır! Daha onurlu bir güç olan l rak Koı n ün ist İşçi Pa ı1 isi ise. işga l e karş ıdır anıa İ s laıncı hareket karşı s ı nda bağ11nsız bir kafaıyla di'ış ünınek yerine fobi le re kapı l d ığı nd a n direnişi destek leın e ın ekıe. böy lece eınperyal i zıne k arşı nıücadel e eıınckte o lan kitle leri lsl a ıııcı hareketin (ve 8 aasç ı ka st ı n ) av l an ın a a lan ı ııa ıcrk e tın ck ıcdir! Jrak 'ta bir dcvri ı nci Marksist g üt ün i ıışcı sı i ş te bunun için yak ı cı cl ı r.
-8-
/'vlt~rıs
i~·çi l11iic:atlelesi
- l!aziran # 12
Savaş karş ıtı
-
()özl cr i ıııizi
Irak.lan ul uslararası alana çevirdi ğ i nı i zde. öııüınlizdck i <löncnıdc belirli oluınl u
gc l işınelcrin
olabi l eceği.
başın /\vnıpa'dakilc r olıııak
üzere.
.
ı\f3l)'niıı
ulus l nraras ı
Ayaklanma ve Kürt sorunu
ıııüttetiı..leri arasınd a bir çö1.ülınenin yaygın lnşnbileceğ i
bektencbilir. .11.ıııa gerek lrak'ııı yönet i lcbil ir i i ğ i . gerekse bu çöztilııı en i n durduru lınası aın;ıc ı vla ..ı\ 13l) savas öncesinde sı ı1ı nı döndü0.ii biivlik !!Delere ve 13M ·e sıeın..... ...... ınaya çalışacak lir Yukarıda belirttiğiıııi1. g ibi . La lı d<ır İbrahinı planı ş iındiden öncelik ka1.anınış d u r uı ndadır. Bunun so nuç ların ı iyi sa pıa ıııak gcn.:kir: BM i ;;iıı içine ne kadar gi rerse. ulusla rara!>ı savaş karşıtı hareketin rcförınist ve pa s ifi -;ı kanatları o kada r yuınuşayacak . ı n uhalcfet l eriıı i o kadar azaltacakla rdır. l ~ atta bun l arın bazıları i sı er isıe ınez ( F3M'in ı ncş ru la;;t ı rı cı gölgesi altında ) işgal in taraftarı haline bile gelchilir. Özelli kle /\BD«Je yaklaşınakta olan başkanı ık seçi ın leri nde D eın oı..rac Parı i aday ı Jolııı Ker ry'nin rcşinc tak ı l acak o lan rcforın ist ve pasi fis ıl e ri ıı ulaşacağ ı k aç ı rı ılm az nokta budu r. Joh n K crry. ı\BD Kong resinde senatör ~ıfiıııyla Irak sava ş ına olunılıı oy kul laıını ış. savaşa ilkesel olarak karşı olınaya n. sadece daha !~ızla "çokta raflılıl-;'' sııv unan ve Bıısh · un lrak'ta düştüğ ü zor duruında ıı yara rlanınakla birli kte işgali bitirıneyc lıiç niyeti olınayaıı (/\ nıeril\alı bir f\lla rksisı i n kullandığı bir dt:yiın le) bi r "light l~ush"tur 1 Bu ç ı l\n1az sokaklara karş ı tutulacak yol gerçek sokak !ardadır. 1rak halkı bi'ıvlik feda k arlık !arla. bin, lerce ölü vcrıııeyi gö;.-e alarak eınperyali;.-.ıni felce u!lraııvor. Sürekli !'>ava<:ııı .... " ., büıü n Avrasva ... üzerinde haki ıı ıiyeıi lıede!lediği lıaıırlaıı ı rsa. bu sadece 1rak1ıları ıı özg ürl eşıııc:> i ııe dcği L
-
~
lı cpi ıı ı i zin
büyük bir
-.
eınpe ry al i % ıı ıdc ıı
1-;urtulıııaınıza
katkıdır. l_llusla rarası sava~ karşıtı
ıanıına!" :ıç 1•~->· .::ıı1.ı .. 11 • • ~·~•
·-
1rak
1 :'r""'i'··d,· · -ıi-.i n , ; l\•lıı l .1 . ı....f\.·= I en j<
tehlike l laziraıı ayındaki (i-8. /\ f'l - ı\ 131) ve İs tanb u l · dak i J\i i\ ·ro zi rveler inde p i şi rilecek olan yeni yaklaşınıla birl ikte ·r lirkiyc'den yeniden işgale desti!"- için asker isccıınıcsidir.
konusunu Kuzey 1rak Kiirt bölgesi
l'ı zer i nd c durıııada ıı bağlaına k ın ü nıkün dcğ i 1.
.
hareket bunun ka rş ı! ı ğı n ı vcrınek zorundadır. 30 1-f azinırı'daki sözde çgcnıenlik devrine i l i ş k i n ş i ar. GYK ku nı l u rken savunulan ş iar ila aynı doğrultudadı r : .. Kuk la Irak lı iikli ıııeı i n i ·rorl••i,c _,
.
·rorki,·c savas ka rs,· ı tı harçkeıinin N/\·ro·va . ka r~ı b i rlik içinde lıaz ı rlaınakta olduğu protesto bu bak ııııda ıı k ı sa döneıııdc kilit bi r ünl.!nl tasıvor. ,
hareketin görevleri
Filistin li lerle bir l ikte Orta doğu 'nuıı eıı İ!>\ilnkü r iki halkından biri olan Kiirtlcr. ne acıdır ki. Irak halkı eınpcryalist işgale karşı Sünııi!>iylc Şiisiy le ayak la nnı ı şkc ıı uslu duran tek halk oiınuştur. Basında yer alan b ir haber doğ ru ise (/:'/ l'uis. l l Nisan 2004). ABD Fell uce'de Gucrıı ica yöntcnılcriııi il k uygulaına) n başl<1dığında !)ağdaı·ıan Sünni vt Ş i il e rin Fellucc ha l k ı na yard ı nı iç in baş l att ı ğ ı yürüy üşe F3ağda ı l<. ii rı l crini te ın s ilen b ir hcyeı de kaııl ınışı ı r. Ne onurl u bir davranış 1 ı\ına
-
K ürı halkının haklarını cınpcry<ılisı işgalcinin
iradesi ne tes!iın eden Barzan i ve ·ralabani. el hettc Kuzey lnı k' taki Kürtler i aya klaıınıada ıı di kkallc uzak ıutn1 u ştur. Yine bas ı nd8 yer alan bir haber doğru ise (Radikal. 28 N isan 2004 ). l3 arzaııi dahi nilıaycı ··ABD kurıarıcıdan işgal ciyi! dönüşt ü" denıek zorunda kalmışt ı r. B u 11 erçckse) gelea<1 .:> ız• dei'İ"l .,. i rıncııiıı ( tabii e<icr b t::> .. .. ce kı e gerekli hale ge lebilecek bi r pol it i ka de ğ işikliğinin i l k ü rkek ad ıını o l nıası ın uht çnıcidir. A Bf)'nin Irak ·ıan kovulnıası bir ilııiıııal olarak onaya ç ıknıı~ıır. ()yle bir d uru ı nd a . daha ö nce de uyarın ı ş o lduğu nıu z. gibi, Kür tler Arap çoğun l uk k a rşıs ı nda savu nına s ı t.avıf bir a~ınl ık olarak kalacak. , cnı perya 1isr işbirlikçi s i önderi ik leri dolayısıyla /\ rap l arııı gü1.üııde suçlu koııun1da olacak~
lardır.
Barza ııi .
şin ıd i
Al3[) ' ııin
lrak· ıaki
rol ünün değ i şı iğ i n i söylüyorsa. bunun nedeni i leridc " biz başl a 1rak ·a deınokrasi geı iri yor di,·c destekledik . ovsa sonradan iş ::;; v alci)' C ., .. dö ıı üştü" diyebi lıncnin kapı s ını aralaıncı çabasıd ı r. ı\ ına bu tür ı n aııevral a r Barzaıı i 'y i (ve ·ralabani ' yi) pol itik ola rak kurıarınaya yetnıe)ccektir. Fğer Irak lı<Jlkı /\1:3l)'ye karş ı üt.t! liri lil'.!unü kai'an ı rsa. Harı..an i. dün nıe\'dan ' . okuduğ u ' !'ürki: <.: 'nin ko li arına s ı ğ ı rııııayı d ü~linecck k adar dahi zor dtı nıına d ü~ecckti r. 'l'Lirkiye'nin Kürt hareketi açısı nd a n da lra k·ıaki gclişınclcr bir turnusol kağıdı rolünü ~
-9·
i'vla_ı ·ı.\·
işçi ı'v!iicfulele.\·i
oynuyor. I rak sava şı s ı ras ı nda ve crtcsiııdc bizler gibi I rak · ıa bir direniş ve ayaklaııına ön~örcıı l crc "geç ı nişe sa planıp h. al nuı" suçlaı nas ı: l<ı ::;al d ı raıı. I rak direıı iş iııe "diren i ş " s özc ü ğli n ü yakış tı nını aya ıı . bi~ .. dircniş"i dcstckledik.,:c bi;ri Saddaıncılıkla suç layun ba z ı ,V<lZiırl ar Nisan avı içinde s,·üv!e saııı-lar , ya ı. ınaya başladıla r: "Hef.:le ntilı.:r i n aksine.
-
lrak'ıa i ~ l cr ka rı ~ı yor. (iclişıneler de . J\ f3 D'nin planladığı ve istediği gibi g i tiniyor. .. ıııeıı i n
k inıin
13u
geliş
bck lcııtile r i ııiıı aksiııe olduğu .
k iıı ı i n üngörli lcrini
t::ı nı
orta d a~
boınbard ın ıan ıııı n
/\B [) 'nin
tanı ı nn
doğru l adığ ı
I rak ha lk ını .:ı.cliği artık bu kişil er arasında kabul ~ürthor. r:ıı ilgiııci "koalisvona kar-;ı '.. ._ .; , dircni..:i y n kur un ıla~ı ıı ası ve k iı le~cl!eşn ı cs i cğil inık:r i -\·ava'. . ..\·a v.ı '(" f.:endiııi uösterivor" .. .. ....t!ibi cü ıı ılc lcrdc dir~·ni:;.iıı bir " direniş" olduğu art ı k kcıbul giirüyor 1 ·rabii bir de çok 1.or soruıı var k i onu da ha kiıı ısc e le <ı lı nadı: ı\ f.3 [) ınad c ı n Sacldaın '<ı ve [~aasçılı ğa bu kadar d üş nıaııdı. direni ş i
dc-.ıek!enıck ııedcıı
.
ınadenı
s iın di
~ addanıcılık
ı\Hl)'n iıı
- /lazirau # 12
ııa syona li n. bir dünya parti si ni n in şas ı
iç in
ınlicad.:lc ctnıek.!
Yuk arıda .
1rak ' ta bir Marks i sı prol eter önder l i ğ i n varlı ğ ın ı n sadece lrak ' ııı değil. büti'ı ıı bö lgenin lı a l k l an iç in ne kadar yakı cı bi r öneın la!ııdığına işaret edilnıişıi. i şı e böyle bir parti) i s.ıvaşın ve <l) a k lannınııııı ateş i iç inde i n~a edece).; Ira k lı b ir devr i nıc i gruba nıO ı ıı k ün
olan her türlü desteği verıııek. lı a ııa böy le bi r grup yoksa bunu ya raınıaya ı;alışınak, bugün ()rı adoğu sosyali stlerini n önündeki en öneın li !.!Örcvlcrdcn b ir idi r. Sosval ist hareketin ezici , çoğunluğu ise bu görevin fa rkındn b ilı..: de~ildir. B ize ise sadece tvl a rx'ın, Leniıı'iı~ . ·rroısi-; iy. i il. L iik~cın lnırg · un rraı iği yo 1 gö<>lerııı i yor. Gür ~ı..:s iy le " İki. iiç daha fa zla \1 i etnaıı ı~ .. şiarıııı y üks elten ve iktid arın ~·
..
rehavetine kapılınak s ızın B ol i vya toprak ların da ikinci bir Vi ctnaııı yaratnıak için nıücadclc ederken hayatını y i ı i ren Clıe · nin enternasyona l i znı i de ı~ ı k tutuyor. l ) evrin1ci f\,1arh. siznı işte bu biiyiik görcv-
d ire n iş i y<ıt ı ştırnıak içi ıı Sad thıı nc ı lık l a i şbi r
l eri ıı sınavından ::: °eçcbilcli•':::>> i takdirde bu toprak larda ve ()rt a doğu'tla hak ettiğ i y er i ala-
liği yapı~ or'? ('l'abii bu ::;:ıdccc Kürt lıarckeıiniıı
caktı r.
olu,, ordu.
c,özciileriniıı
deü.il. .... I rak ·ıa
kendi si
ı\Bl) 'niıı ,,'enil !.!i-.iııi ~
savunaıılan Sad<hınıcı larla suçlayan lıerl\ esiıı sonıııudur~ ) 'f' lirkiyc'ııin Klirt hareket i. Irak ve /\Bl )' yı..: ili~kin politikasını. tarih oııu
büyük sorunlarla
h.arşı
karş ıyn
daha
d::ı
bırakınadnıı
d eğ i şi i rnıe görcviy le lı csa p laşına l ıd ır. 1ra!,: · ııı
hiçbir şc~
ya:;;anınakıa
olan
öğrcrınedi) -.e
dcney i ın,
Erdoğan
Tayyip
Barzani'nin yolunda
l· l enıe ıı yan ı ba ş ıın ı ı.da . konı ~ uınuz 1rak ·ıa ya~anan
sa rsıntılar. ·rorkiyc ' nin
iç işl eri ne
henüz yaıısıın ı ş değil. AK P lıükünıeı i . ABD ınuh i pli ğ iııiıı
bi1.c
bile cııtcrııasyoııa
liı.ıııiıı )<ıkıcı!ığını gösı crıniş olın alı. S osyali-,ı
gelece k te başına sa racağ ı bc l ülard a ıı bi haber. scç inı z.afcri n i key i fle yuduınluyor. ·rayyip Erdoğan 5011 dö neındc bir
ı nuş nld u klarııı ı (ya da hiçbir ı.aınnn öğrennıe
def!il. iki seı,:inı kaıaııdı. 28 ivl nrt scç inıleri nde oyları nı a rtt ırın akla k al ıııadı. Kıb rı s referand unıuııu da ka l.a ndı. R eferanduıııuıı bi r sürü ıııağlubu yanında (en başta Al3[) ve A B cınpcry a lizınleri, Yunanistan burjuvazisi ve f)cııktaş) . en öııc ı ni i ga i ibi E rdoğa n o ldu. Kıbrı s politikas ı aracılığıyla lıenı /\f3D ile
fırsatı bulan ıadı klarını) bir kcı d;ıha kanııla
yakınlığını rıekişıirdi . lıe nı de /\B yol unda bi r
ııı aktaıı ba~ka bi r '.?C) ;. apıııış olııı<ı) a..:aklarclır 1
en~e!i '
~old a ki birçok unsur buna ..elbette. bundan aç ı k ııc v nr?·· diye cevap verecekt ir. ~ ·linkli
onlar da devriıııci i\.1ark~isılcr kadar Irak halkı ile davaııı~ına i•·indcdirler. /\ına hü,,, ·lc d!vcrek '"" { y "' cnıcrnasyonaliznıi ıı ne o ld uğu nu çoktan unut-
l l ayır. h izi ı n süylcdi ğ iı ııi ı pasili s ı ler i ıı ya d;ı rc for ı n i st l cri ıı b i le gösterdiği b ir ulusla rarası dayaııışına dcgildir. l~iıinı söıiinii e!Ciğinıi1. proleter c.:nlernasyonali7.ı niclir. Bunun ise n ı i heıı f.; ıa ~ ı . proletary<ı n ı ıı devri ınc i ö nder1i ğ i n i
n sadt'l'C kendi ü l h.enizdc d..:gil her ül ke(h.' in~ası için ıni'ıcade l~: t'lınektir~ Yani hir enıc.:r-
l Mavı s ·ıa , gc ıı iş l .: ıı ıc törenleri iç in İrla ıı da' da bu l u~an/\ B lid.:r lcri anı sınd a yli zü ı nutlu lu k ta n pırı! p ırıldı' )iındi Aralık 'ta /\l3 zirvcsiııden çıka cak
d,ılıa ortadan
bir
kald ı rdı .
"görl'ı~ıııelere
ba~lanıa ··
kararı
Erdoğa ıı ·ııı bii lüıı bu zaferl eri ne yen i bir zale r
katabilir. · r ürki1c'niıı /\ B üye li ğ i n i n ba~ lobicisi /\BI). daha ~iındidl'll " bu ülkelerin ara sı n -
-1O·
:11a_ı ·ı.\·
•
/~·çi ıl1iic:aflelesi
- flar.ira11 # J2 açtığı
sürcl-li savaşırı (sözele ki ba r adı: la !1Cı\'lik ()rıado<iu Projesi 'nin) kurucu ortai!. ı ~ ~ . ~
lı;ıliııc gc l ıııc telaşı içindeki
•
/\KP
hıındrı ıı k ı sa
vadede yararla r sağ l ayabi l ir. Ayne n AB[) fcclai l iğ i nin bugü ne kadar ekon o ı n ik kri7. İ dcııct i ın a l tına alnıası na çok büyük katk ı da bıılunıııası gihi. ı\ına nasıl l-3arzani ve ·ralrıhaıı i
bugün
lral.. ·ırı
ınüı.:ade!c
zor duruıııa düşıne:ı: hasladılar~a. ı :. rdoQan ve Ciül de \arın :-.adece lrak'ııı değil. lraıı"d<ı . Suriyc'de. Filistiıı"Jc:
.
• ."
'•
,.
.
..... <
,, . • . . . ,
..
:..~
..... • . ···,N)
t.
;
.
.
,, ... 'Y''•
-· ',...
' ~~
<... , •.• ~
("''~
....,,.
Öyleyse, DGB yalnız doğru bir politik girişim olmamakla kalmadı ; aynı zamanda, ittifaka giren _partilerin yanlış .amaçlarına dahi hizmet edemedi! Tarihte, .Türkiye' de ya da başka ülkelerde, işçi sınıfı ve ezilenler açısından yanlış ve . . . zararlı olan nice politik girişim ve ittifak vardır ki, seçim sandığında büyük başarılar elde
.
~
'ok?" divc ..
"'" Llbt:tte /\vn ı pH nirliği
Soıı ~L·çiınl..:r aç ıı.: ı olıııadığıııı
bu konuda duruınuıı pek de iç onaya koyuyor. Scçiınleriıı cıı
yalın sonucu. belki de şudur : siyasi partik:r alanında /\KP"nin şiıııdii ik dişe dokunur bir
rakib i yoktur. (: l IP'clc gelecek te çok bliyiih: bir kazan kavnavacaQ ı aç· ı kt ır. Sadece za ınaıı la, , ıııas ı bilinıniyor. 'fürkiye burjuvazisi po li ı i k sisıcındc iki nen- li bera l parti istiyor. Bu yüzden C.' l l l>"nin başında da !)c rviş"i görıııey i ~
özlli) or. l)crvi-;;"in hazı rladı ğ ı iı,:cr ik s iı. rapor ya da genci başkan yardınıcılığıııdaıı i-;tifa cııııcsi. hiilüniiyle bu yönelişin ;ıdıınlarıdır.
.
.
sorııHı,·a basladı. ,..
veya K alka~ya "<la fclakcı l c rl e kar~ı ka rş ıya kalab i l irler. ()ııların polit ik çöküşü b iz i olsa ols;,ı se v indiri r. i\ıııa hepiınizin görev i . ·rürkive'ııiıı bu fe lakete Erdoğan vı.: ( )ül' le b ir• v likıe yiiri.'ııııe o;iııe c ıı gel ol nıa ktır ~
etmiştir. · ı ·n rkivc
kar~ısıııda
;,.
< ••• ' •• ": ,,.;:: '
da neden
rıııti-eınpc ry :lli~t
yükselen
i şç i s ınıfının bağımsızlığa ihtiyacı var! f ) c r noknıtik Ciiiç Birliği (DCil3) seç i ı nl<.:r d<.:ıı keııdi ülıy·ı::••i oivle çı k tı. ~ ıı de ciddi b ir veıı i l ~ So:-;yalisılcr ve Kiirtlcri ıncrk<.:z so lıııı (süı.dc .t
içinde ' J"lirkiyc·ni ıı üye ! iğini cııgclh:ıııcye çalışacak bin,:nk siyasi
..
sns~a l dcııınkrasinin) kohuğ.u al t ı n a so kı nay n
g Cıt,: v;ır. anıtı /\ralık · ıa ı :rdoğan · a \\! ·ı-cırk iyc
yeıııiıı li büliiıı g üçler.
burjıı"aıi.">ine uıuıı zaınandır bekledikleri İYİ
dcn beri ··iııir~ık "'\eteriııcc •·cnis dc<" il ' buııuıı .:::> '\ ~ için başarı ka1.anaııııyoruz·· diyorlardı. 11u kc1. biri ıııerkc:t sol olıııak ii1.:erc ;ılıı parti bir ara;. n geldi. ;\ıııa beklenen ··başarı ·· yerine oylar a~·ık
-
.
haberin \.t:rilnıcsi o kadar uııık bir olasılık deQi 1. /\KP. niıı esas s<ııuııu buralarda değil. /\\'ııcıı l3arıaıı i ve ['alabani !.!İbi . l ~ rdoı!_an vı.: '· Ciül de geleceklerini enıpe r) ali1.n ı iıı ()r tado ~ ou'dn (ve t\vras,·a ı•c n cl i ııde) 'l!İrİ<.:tİıli _, ·n ııı :;:") '( ... ~
~
~
tıiçiıııdc di'ı)tii!
l~u
2002
seç i ın lcri ö ıı cl!siıı
düşüşü
küçüıııseıııcınek
döııcıııdc bu konudaki en hü', lik ıclılikcn i ıı.
gerekiyor. Bu düşi"ı ş. KOrt hareketi ıı i ıı seç i n ı lcrı.: sosyalist ::;o l ile ittifak iç inde g irıı ı cye ha~ladığ ı 19'>S"tl'll heri her scçi n1cle s i ::; ıc rna tik n larak yük-;clcıı oylarının i lk kez d üş ıı ıes i
.1.·~J~1')·,,;,'I ıı'lfl'' ,i;~~·1;;1"'1i". t • iiı· <.'' ' ı''ı..1)11\,. ''"'"' " .... ı ~,I '"""" •y .._. '--''-'·ı''''~'-1 ~ı. ~c ,;_,
deıııe~liı: Yani tariiısc i
ı nacc raııı ıı belirsiz kaderine brıQlı\·orlar. Kısa
.
I
•••••
-
,, . .,.,..• ,.. ~.
\,,)y,)'\ı,.
..
ka:taıııııal--
bir
c·ğilimin tersine
Otl're talepte buluııııın.'>ı lıHlindt: :'\ KP lıliküıııctinin lnıl-- ·a .ı::.kcr ,'ollaıııava , oıın,· vcrınc<.i oldui?.u orıada . /\ıııa bu sadece ,
şinı olınanıa!--la kalınadı: aynı ıaınaııdrı. iııifa
!--ısa vtıdı.:li ürnı.:k. !\l31)' ııiıı ı\\ ra~;.a·) a karşı
ka girl'll partilerin yaııiış aınaçlarıııa dnlıi
-
diinii~ii ı.li.'ır ı:.iıı !\(\nıısu
o!an. ()yleysc. 1)( in) alııı:t. doğru bir politik g.iri-
-11-
İşç i A1iic:atlelesi
ıl1aJ ·ı.\· - Jlazira11 # 12
Koşullar
radikal olarak değişmedikçe, AKP'ye bir alternatifin merkez soldan ya da onunla işbirliği içine girecek hareketlerden çıkamayacağ ı böylece bu seçimlerin en belirgin sonuçlarından biri olmuştur. AKP'ye bu koşullar altındaki esas alternatif, sağın faşist alanından gelebilir.
ycııi lgi'>i ndl'ıı
lcriııin ödcınesi gerektiği açı k açık kon uşu lu
-
J ;ındırnıışıır!
Sli P ş inıd i den sıkıntı içine clli~ıııliş duruın da. ı<nnıyalçı n . gcrçcf!i d u y ınakl;ın çok ra lıat s ı 7.. ol ın u ş an laş ı lan. İ tt i t~ıl\ın ö tc1' i b i l eşen le ri Sl-IP'nin gcç ı n i şi do l ayısıyla lıa!kıa ıepki ~ a rattığını ı csli r n edince K arayalçııı pek bozulnıuş . ()7.gür Radyo 'da yapılan bir görlişınedc kendisine. so.<.yalisr parti başkcııı!arınııı üçiinüıı altında ::,e(;iınc g irilıniş
olrnasının oylarda b i r düşüşe neden olduğ u bi ç iıninde bir değc r lc ıı dirı n c" yapnıış olduğ u akın rılı yor
ve bu konudaki ka nı s ı soruluyor. ı< a raya l ç ı n 'ın cevab ı aynen şöyle : "Böyle bir
dc••erlend i rıncv i doı! ocııcl .:ı ~ ._ ru b u l ı naııı. Savın .1 ~ başkan l n rın
bir d c~c rlcndirın clc ri oldu\'sa hunu da iiziintü,·le ' . karşılarını . " Karayalçın sudece dcğcrlcndirıncye kııtılınadığını söylenıclJc 1'alınıyor. bir de "bo7.u'- atıyor" (!) Fi1'ri Sağlar'ııı ve ardın dan altı başka yöneticini n Si IP' dcn ist i liıs ı na yol açan nedenlerden birinin. 1(<1nıyalçııı ' ı n l)(iR'dcn soğuıı ı as ı olduğu. en azından S ağ l cır' ı n idclinsı. /\ıııa her dunııııda büyiik ı n i syo nlnrl a yol a çıkıııı~ ol;ııı S! iP daha şiıı1 d i dcn sende l cı ncyc başlaınıştır. D<lll'n in öıcki bilcşcnlcıinin de -..c~·iın
bu
doğrultuda
etkilendiği
~
·rarihte. · ı'l·ırk ive , 'de ,va da baş ka ü lkelerde. işçi sınıfı ve ezilcnk·r açıs ın dan "'van lı 'f" ve zararlı olan nice ı)oli t ik .....~irisinı • ve i tt ifak vardır k i . scç i ın sand ı ğ ı nda büvük . ba şa rılar elde cırııiş tir. C>ysa [)(iB sicili o kadar a ğır suçlarla d olu bir partinin (S i !P) cıikeıi al tı nda kurulınuştur ki. solda büyük bir giiç özleıni içinde ol an insanlar da dahil. !ıalk (öz.ellik le K ürt halkı) bu i ır i fakı derhal cc7.a-
ça t ısı
biçiınde
gör(ilii\'or. l)F l·l/\P çevresinde " fatura"vı , , biri-
lıizıncı ede ıned i !
de "Si I P' ııin
ağı r
yor. ()1)1' ııe diyeceğin i b il eıneden. DGB 'yi b ir ' ·geç ici " olarak sunuyor. bir dcvaın l ılı ğ ı n ı n öneıniııi vurgul uyor. Sf) P, sanki baş ka hiçbir sorun yok ı nuş gi bi , "çalı partisi .. b ir kuru labi ise lıcr şey hallolacakınış g ibi k onuşuyor. E:VlEP ise lıü![ı l)G f3 ' ıı i n sürekli hale geıiri l ınesindc ı5nırlı! Bu arada herkes ::.cc,: inı yenilgisi için birbirin i s uçlayıp duruyor! DSI' ve y ·rp·cıcıı söz. etnı ek bile gereksi?.. B ir tek daha üç y ıl önce ınuazza ın bir ŞİŞİ ı' nıcnin sonuc unda OSP'den kopan l sııı ai l <:cııı'iıı y ·rp·sinin 80 bi n oya bi le u l aşa ı nadığı n ı n altını ~- ii',nıck gerek . 1-le rkese ders: in san ııc ol d u ın dcn ı eı n cl i . ne olaca ğı nı dcıııcii
1
Koşullar
radikal o larak
değ i şı ncdikçe.
f\KP'ye bir alt~rııaıifiıı ıne rkez soldan ya da onunla işbirliği içine g irecek hareketlerden ç ıkaınayaca ğ ı böy lece bu scçi ınlc rin en belirgin sonuçlarından biri o lnıuşttı r. AKP'ye bu l\o~ullar altında k i esas alternatif. sağ ı n faş i st a!aııındcın gelebilir. MI iP ile .<\ ğaı"ın (hiç de al\ ı 1 dışı olnıayan) b ir illi l~ık ı. daha şi ııı d idt! ıı '~-0 20 .nin üzerinde oy potansiyel ine sahip görünüyor. 13ir yanda /\KP. bir yanda hayat k ı pırt ıları gösıc rcn tek oda'- olarak faşist bir altcrnati B una solda lıcıııeıı verilecek kola ycı yanıtın ne olduğunu c7.bcre biliyoruz: " Sol neden birleşııı i yor? 8 i r bi rleşsı.: . dur u ıı ı banıbaşka olur." Bu ıli r i ıı s<1nlcı rıı D(1 l3' niıı başı na ge!cn l ı.:r i ha t ırlatt ı g ı n ı t.d a söyleyecek leri gene czbcrinıil'.dc: "Ycı e r i kada r ge n iş b i r b irli k deği ldi"! Birlik taraftarla rı n a soruyoruz: Al<P'ye k i ııı oy veri) or·.> AKP scçnıc n in i n ınerk cz solun seçıııcııiııc göre daha yoksul. daha a7. eğitiıııli . daha çok gecekondulu ve daha genç olduğu konusunda hiç kinısenin kuşkusu var ını '.' 13uııu çıplak gözle bi l<.: görnıck ınlinıkn n an1a biiıüıı anı~ıırı ııala r da doğru l uyo r. (En son. Prol'. Bur!ıa ıı Şc na t alar ve a rk adaşların ı n istcıııbul sc~·ıııcni uı.cr i nde yap t ı ğ ı . Radikal gaıı.:tcsindc Uç glin boyunca yayı n lanan ayrı n ııfı a ras t ırn ı a ela bu so ıı uı· l a rı orıava kovu• or.) • "ı' "' "' "' lşr i .:ı-tiicaılefe ,·i b un u 2002 ~ t:çinı l cri ııi yoruııılarken de ynzdı: ,1\KP işçi. cnı ekç i ve
-12-
r.
Mu_vıs
.
l~ç'İ
- Haziran # 12
yoksulları yanına al ınıştır: c· ııı) iSt' gittik(;c
/ıiı
ko11/is)'1111 hıikıi111eti o/11ıcısı <iolcıı·ısıvlo a<,;ık . . , ı·cr111('1·iı lıııkı1111etin urclınlla üı;le . <li. Bu se/;'r . ikilik ııur/0111<!11/u clesıc.l!J ı·c11·clır f)o/o_ı'ısı_rlo. ]() Suhuı 'ııı inıii11clc' nıecli\"İJI reıkilerinı:
dalıa yoğun biçiındc hir varlıklı orııı -;ı ıııf par-
tisi haline gclnıcktcdir. (lJstclik bir de ) aşlılar partisi niteliği göslcriyor. .ı\ııılan araştırına y;ı göre. yaş grupları aras ı nda (~f ! P"ııin cıı giiçlli o l duğu g rup 55 ve Ostlidür 1 Cicleceği ıı partisi bu ınu'') Şinıdi. DGl1'yi C'l f P" yi kapsayacak biç i ındc gc ıı işlct sc ııiz ne olac<ık? Faş istlerin ve t\ğar · ın oylarını ını cczbedeceksiııi1.? Yoksa
c/11k111111ıacla11 lıiiklinıeti ıleı·irınc: olana/~ı şiındi
lik
.ı-oklııı:
()ı ·/e_ı·se
11111/ıtıra11111 sı,Q,/ırı/11ıış
,Y11haı. ıahu111111
insanları
C!·1P sayesinde(!) ı\KP'den l-..oparıp
suı·aşını
DG B ·ye
111 i ka 2anaca ksı n 11..? Yukarıda a ıı ı !an
tcclir ·· 8u u:t.un
koyuyor:
]8 .';)11huı luki gihi. hir arc/11ulun /ıirka<,; uy i~· iııe 11111a::u111 hir hası11ç .ı·ı:rine 29
hııkiinıeiin
cınekçi. yoksul. gecekondulu. eğitiınsiı. genç
a raşt ı rnı a bir sonucu daha ortaya
i'ltlü ctulelesi
toııl11111cla
:o_ı ·ı/latacak
esas
ıakıik
ı•e
nıe clis te
11:1111 bir .ı·ıııraııııu seç-ıııiş ,~örü11111ı.:k
olarak
ytprat ına sav<ış ı tan ı nı ı gereğ i i n iş
kendin i ··solcu·· o larak n iteleyen iıısanlc:ırı n hat ırı savılır bir bölliınli dahi o,·unu t\KP've , , , verıniş tir son seçiınlcrdc!
çıkışlı b ir sey ir izliyor. t\KP için b ir rcferan-
Sosyalist solun ( ve çıkarları ile ıııerl-cz sola bağlı ol ınay<ırı biitün iyi niyetli solcu ların) nıullaka an l aıı ı as ı gereken ıcnıcl bir gerçek var: sosyal istler içi n esas hedef. J\ K p· ye oy
<;("ıre için
kullanan yok sul. gecekondulu, eğitinı!->iz. genç tabandır' Merkez !-Ol ise bu insanları kazanınan ın önünde bir engeldir' Koşullar değişip bu insanlar kendi dcııeviınlerivlc , - ~ola dönıncdi k çc, onları t\KP"d<:ıı kun arıııaııı n ,volu ııı e rkc7. sol un Kökten K..: nıa li st vobazl ı ,. !l.ıvla ~
ge ınileri ya k ın a kt ır~
AK P seçiınlcr
duın niteliğine bi"ırüncrı y~rcl seçi ııılerden olı ııaıı :talcr bu) ıpratnıa sava<;anın en azından bir
K ıbrıs ·ı a
ka1.andığı
siyasal başarılardan da güç alarak lınaın l ·latip L iseleri ( İ HL ) iil~rinden yen i bir atağa kalk t ı. Da-
yuınu~ak g~lişınesi sonucunu
doQurdu. ı\ K P. Kıbrı s · laki r.:: ferandunıdaıı da ··galir çıkın ca··. iı-ı L · ı~r fızcr i nde bi r K arş ı
-
lıaınlc yapına glicünl'ı kendis i nde buld u ve
diy.:: bilinen yasa t<ısarıs ıııı ıncclisten geçirdi. l~u lınnılc. birçok ki;,i ve çc' r~ tara fından AKP'nin t<ıhanına yönel il-- bir YC>K
yasas ı
ııı..:~cıj olaraK ıanınılarıı) or.
Ru
yaklaşıın doğru
olıııcık l a birlikte eks iktir ve esas ,vöııii ~ö7.de ıı ~
l\ a~: ırnıaktad ı r.
de
ve
daha
t\ KP
batıcı
b\ivük bur.juvazi ni n ,
çıkarlarını savunnıaya soy u ıı ın uş b ir rarti
olarak iktidarı ıüııılivlc eline a l nı ak, bunu , ba~arnıak için de ·rsK ·ıı ııı inisiyatifini adıın
ha önce de benzer gi ri ş i ın lerde bu!un ıııuş ancak bu girişiınlcr daha çok ze-
-
adıın !.!eri letınek istenıek-
tedir.
AKP 'nin bu çabasın ı n son derece riskl i ol d u ğ u ortadad ır.
AK P
('.l'ınKO
nıiıı ,voklaına'>ı niteliğinde
başarılara
olıııuştu. TSK 'dan gelen
-bu
a l dığı
ne kadar !.!.Oveııirsc !.!livensin. 'l"SK
~
-
sert ç ı kışların ardından 0 i r it\KP hiik üıııcti bu e-
durıııaKta k a ra rı ı ol<ıcak
ş iı n l er i ndeıı geri ad ını a ı -
t ı r. 11atıcı bOv , lık huri . uva-
ınak
ziııiıı .ı\Kl»,·e vcrd i Qi des,
7.orunda ka lı nışt ı . Biz bu süreci IŞ\'İ /l.t/ü(·adelesi sayfuların<.la 29 Subat süreci olarak taıııııı la ınışt ı k . 20 Şubaı·ı 28
karş ıs ın da
~
ı..:Qiıı de İl ll." lcr. llirhan
-
vb. için d<:!ğil kendi ulusal ve uluslararası alanda soınuı çıkarları nı koru ıııas ı iç in vc ri l diı!_i unu ı u lv
Şuba t 'tan ayrı l an ) ü nünü
.
çabala rın
.
isc ~üvh:: bciirlıııi~ı i l-.: ,
ı ııaıııa l id ı r.
~inıd i
·, kolarco -
haşcırı;·cı ulaştıra11.fakıor-
yasa C'.Lınıhurbaşkaııı'n<ı gidecek ve hüvüK olasılıkla ,
J?efuhı-o/ 'un
~ enid~n nıcclise gönderi-
··28
.
S11haı
lc:rllc11 hiri.
-1 3-
.
işçi
·~ ··
,l ,..
....
'i•
ı'VlllJ''·' - f lazir"" # 12
Mücadelesi
" ~--
':.. -'l"I<· '
'f
'
......
~ tt~~·-- lccckı ir.
. .
'•ı>,\"''"" "'
Bat ı cı
bliy tik burjuvazin in
a l acağ ı
tutu ıııun
son derece belirley ici olacağı sürecin iki ıarafı an bi r inin geri adını atınac;ı ,va da bir orta yolun buluııınasıyla son uçl anac ağı görün ~
ınekıcdir. l3 uıılar dışındaki
bir
diğer olasılı k
karşılıklı rc~tlcşnıclcrin ~oııucuııcla.
28
Şubat'ı
kastederek ordunun dcğişnıcd i ğiııi vurgulayan ·rsK' 11111 ınüdalıalc~idir ki bu ıniidalıalcniıı " ın cc 1isin ,\'Ctk i !eri ıı .:: dok unınada ıı" ,va t•)ı l ınası o l a n aksızdı r ve hu son derece ça ı ışına l ı bi r süreç denıekti r. 29 Şubat' l a 28 ~ubat' ı n ortak yönleri nden bi ri olarak. kavga hii ki.iıne ı ve ordu arasında o l duğu s l'ırece kaybeden her za ııı a n eıne kçiler o l aca ktır.
İşçi 111ii cııdelesi. ·rorkiyc'dc i şçi sı n ıfı. e ı ne kçi ve ezi lenle ri n burj uvaziden siyasi ba k ıındaıı bağ ıı n s ıı. l a!;> ı n1ı s ı için el inden ge leni yapnıaya d e va ın edt:cektir. Bu nun ş i nı<l i ki koşu ll ardaki yol u. sosyalist solda s ı nıf işbir l i ğ ine ve canıi ilt: k ı şla a ra ::. ıııda s ı kışınay a kar şı sınıf ıı ıOcaclc l cci bir alternatifin örülıncsiııdeıı ı;.:çi~o r. f3uraya yli r lirkeıı. dcvri ı nci ,.c cııtcrnasvonalist e!!.ili ıııdl'k i akını, lanı Ü/ el bir ::,onınılu lu!-. <lüş ın1.::kıcdir. /\ııı a i şçi sını l'ııı ı ıı burjU \'<l/ İdl'n batıı ın sıılığı sorunu asıl . çö1.0nıü n ü dcvriıııci bir i ~ç i parti~iniıı in şas ında bulacakt ı r.
-
-
-
•
iş ç i sınıfının birliğe ihtiyacı var! l staııbul ' da bu :>ene iki avrı . 1 Ma', ıs \ardı. Biri devletin izin verdiği alan olan ç:ağlayan· da diğe r i ise Sara<; hane· deydi . işçi ıltf iicadelesi de karele) dcvri ınci Marksist lerle birlikle Saraçha ne · de yer aldı. (ağla~ aıı yeri ne S araçlıane\le olınaın11.ııı Sl'bebi devletin dayat ıııa larına 1 Mayı-;·a yönel ik provokatif açık l aıııalarıııa kar.-;.ı tutuınuıu ortaya koyınakıı. Ancak bunu yaparken 1 i\1 a) l'·:ın bölünıııes ini asla do ~ ru bulnıaclık ve sonuna J..adar birleşınesi için çabal<ı rııııı:t.ı sürdürdük . Bunu yapı11anı ı 1.ı ıı neden i l) İS I< ve K ES K"in ayrı 1 ]'vl ay ı s ka rarının politik aıı l aıııda ileri o l ınak bir ya ııa politik bir i çe ri ğ inin neredeyse hiç olıııay ı şı yd ı. DİSK ve l< ESK devleti n alan korı usu ııda ki dayat ıııala rı nı r ro ıcs ı o ederek önce ·ı~ıks i ın k ararı aldığını açıklad ı. Politik an l a ını olan tek ta v ır dc:vl et iıı bask ıcı ve aııti dcınok ra t ik ıutuıııuııuıı kına rııı ıas ı\'clı. Ovsa , . bu tavır dah i ıutarlı olıııaktan uzaktı. Çiiııkü ııc f)İSK ne de KES K tıa~ııı açı ki a ınn l arı yapıııa n ın ötesinde: 1 ~layı~,"ı örglitlcııı ck içiıı ciddi bir çaba içine girıııi-:;ıir. ()ııcc l:ıl-..siııı k ararının alııııııası. ..,oııra hu kararın dcği":>ı irilcrck son günde "S araçlıaııc"de loplanı) oruL ııl' rcvc vürü' cceQiıııiı.c orada !-.arar vcreceöiz" ~· ~ şekline döıı ü~nlL'~i buııun kanıtıdır. (,'Linkli · raksiııı · i zorla ııı aııın a\·lar öncesinden
-
'
- 14-
r
;
lV!ı~ı ·ıs
-
lfazirı111
.
işçi
# 12
('.ağla)<lıı ' da i şçi i>arıisi vardı da Saraçhanc'de
başlayan örgüı lenınc çalışınalarının ve siyasi
-
kararlılıtı.ın
c· ı
lP yok nıuydu'.> ( '. l IP 'nin Saraçhane ' ye gelıııcsi. ın iı i ııg için oıoblisüıı li ta hsis et ı ncsi dli-
sonucu nıl'ıınkOıı olduQu herkesin ı na l unı u yc!u . ()ysa DİSK ve K ESK soruna bu ciddiycılc yal\.laşınanıı:;;tır. Son ana kadar bc l irs i ?.l ik siirdürülıııü~tür. Saraç lı aııc · dc l Mav , ı s 'ııı ku tl anabilınc~i ve cıı azından Yeni kapı ·ya doğru kısa bir ) ürliyüşün yapıl ın ası da escıs olarak dc\.rirnci grupların iııisi yaıi fi ve alana caş rdığı kitle ilzerindcn gcrçekleşıniştir. T3u yanıyla valiliğin tehditleri ve enge ll c ı ne çabaları soınu;suz kalınış olsa da k i ınsc Saraçhane ·de l lv'lav , ıs kut laınav , ı biivlik , k a:r.an ı ıı ı olarak i lan ctıııc ı ncl i dir 1 \la li liQ i ıı bi le gör ü:;;nıelerde "bu 1 r"v1ayı s'ııı N/\l'() do l av ı sıvla k a tahatık ueçece<•ini dii<:ünüvoruz" .:::> "'( "' dedigi bir ortanıda i Ma\, ıs'ı i ki\·c biSlınenin , ve 1-.aıılıını ıoplaında ncrcd~ysc yarı y arıya düşiirnıeniıı neresi kazanıın! ()ı.cllc';'tirıneyc karşı direnen Petrol-iş 'li. ·rF.KSİF'li işçiyle. kaınu rcfornı una k arş ı direnen Yol-İş'li işç iyle. lı e r g ün jaııdarına bask ısına ınaruz kalan ·ruz.la De ri -İş' le ve n1ücadelc cdeıı di ğe r işçilerle ayrı l ınaııııı ayrı ın i ı iıı g terde o l ınaııııı neresi kaza ıııı n' f) IS K ve KESK 'in önceki 1 ivlavı s lara o ran la daha aı k aıılıı n ~östcr, ~
şündiirücli dcğ i 1 ın i? l3 u çıkışların 1) İ SK ko ıı l! rcsiııin öncesine rastlaınası tcsadür ınu-> ~·
Di ğe r) andan · ı ·n rk - İş ' iıı bu <;İireçteki rolü
cl b.:tteki atlanıııaınalı. ·rork-İş bu ıniıingiıı bölünınesi için bilinçli b ir gayret sarlctıni;-ıir. ·ı'lirk-İş'iıı bu tavrı İş Yasasına karşı aldığı pasif ve işbirlil-.çi tutuınun bir dcvaınıydı. /\ııcak bu anlay ı şı hoşa çık<ırıııak dururken. h una alet olıııak asla dol.:ru bu l unnıanıa l ı. l~ ug(in i şçi s ı n ı fın ı n b i rliğe i htiyacı var. Sı ıı ı i' çıkarları ü1.e ri ııd eıı buıjuvaz i ylc aınansız bir ıııücadcle\'c ihti,·acı var. Ekonoınik - ....~ irı ncvc "' . ınücadc[e,· alana tasııııa,· . i ~i"a~aı . . a ve hunu sınıf )öıııcınlcriyi..; yapınaya ilıti)'acı var. Elbetıel-.i l 'ii rl-.-İ~'in devict yanlısı çi7gisindcıı kopıncık la7ını. l)ISK ve KESK bıınu yap{a)nıadı. ?\ı\'l 'C.)'yu ve 13 ush ' u knvınakıa kararl ı ol ı nak. " işgale değ il direnişe ortak nl" diye haykırın a k. ··ne canı i ne kı ş l a . bnğı ııı s ı z bir cıııc k ç i cephesi iç in i leri" d e ınek . !(Or1 ~
~
~
;J
-
ıneleriııiıı.
işycrierindc
Mııyı s
1
.
halk ı n ı n ha kları nı sav u ı ıı nak. Kıbrıs· ıa şo ve
dolayısıyla
nizınc
kar"ı y
durıııak. '
yerine tedirginli!-. ve böliinıııiiş!üğc duyulan öfkenin hakinı hale gclıncsinin neresi kazıınıın! Bu bölünn1eyi eınck hareketinin solunun çı k ış ı olarak niteleyenlere. "devrinıciler le rl'! f() rı nistler ayrıştı .. diyenlere $Oruyoruz:
ondan stınral-.i süreçic tcnıcl !erde de, · aın l ı ! ığı ıı ı dn'• ız . •
·lii:; "' i~ . _.,,._,<:,:-.·
. •. ;· -c·
...
..
..
'<
..
.
:.!il.
.
:;
. : . , . ..t. . . '
.' .. •
•
.,
. tı .
'
,,
""
-..-. .
"
•
~::~, :·: ...: .. ~~:~·~·~· •.. ,.~
~
1'"
..
.. .. .. .. .. ,,..... . . .... .. . ... ... ,.,.....
.........
~·
'. • •
' .;.·.
'
" ..~~· .!·..~
. •, '<'l'
. •
~ ...~:·· ·~.. ....
.
eııtcrıı<ıs ,,· ona!ist
28 l la:tiran'cı ve ınlic.ıdelcnin bu saglanıak zorun-
1./ A.fa;•ıs 200.J
lşç·i Miictıdelesi
c'
'···~
,vaııi
olıııak laı. ııııdı. 1 :\llavıs·ıan
coşku
·
;l fücatlelesi
..··~;... "'
..
:·
..
~·
, .
.
"..
." .. .,,. ': .~·~···· .. •
1
,.ı,
....
·~-Eo-.
~ ;. ~·
-~!··;·~~r.f' ,•.
•
-15-
•
işçi
ll/<1J'IS - Haziran # 12
M iictulelesi
NATO'yu, Bush'u kovmak için
birlesik ve •• gu lü bir eylem Eınpcrya liz ın i n
ve işb i r l ikç il e ri nin askeri örgütü NAl"(). 28 Haziran 'da İ st a ıı b u l 'da bir zi rve gc rçc k l cşt irıncye haz ı rlan ı yor. nu zirve, ABD'nin sürekli s<ıvaş po li t i k as ı iç i n destek aray ı ş ı içinde olacağı. Irak ' tasarland ı ğ ı bataktan kurtu l ab i lınesi nin bir yolu o larak !'ürk iye· den asker talebini yen iden güııdcınc ge tireceği. Avrasya'ya dönl'ık sal d ırı poliıikas ı ıı ı hayata geçirınesinin önündeki engel lere karşı eınperyaliz ın in yeni haın le lerini n p l anla n acağ ı bir zirve olacak t ır. Eı npe ryal i s tlc r ve işbirlih:çileri tüı n dünya n ın i şç il e r i ne, e ınek çi lcriııe ve ezilen leri ne dönük yeni sa l d ı rı stratejileri ge li şt i rnıeY:e h azı r lan ırken, savaş karş ııl ar ı da bugün savaş k arşıtı ha rekete daıngasını vuran bölünınü şlüğü aşarak güçlü bir birliktelikle NATO 'n un karşısına çıknıa yolunda adıınlar at ı yor.
Dünya. Irak savaş ı do l ayı s ı yla, ı a rihin gördüğü en büyük savaş karşıtı yOksel i şine ıanıkl ı k etti. Bu ıop ra k larda da hir ilk gerçekl eş t i ve l 50 ' ııin üzeri nde kuru ı n u bünyesinde bar ı ndıran I rak · ıa Savaşa ! ~ ayır Koord inasyonu savaş karşı lı h arekcıiıı güçlerini birleştird i . 1 Mart'ta. tezkerenin ıneclisıe görüşüldüğü sırada Ankara sokaklarına yliz bin savaş karş ıt;nı ı orlaınayı bcışardı. Ne var ki, ulu s lararası sa vaş ka rş ıtı lıarekcl!e vnro l aıı ay r ı ı nlara paralel olarak. Irak ·ıa Savaşa l lay ı r Koordinasyonu'nun b ileşenle ri a rası n d a da savaşa i li ş k i n te ıne l nı ese l ele r dahil olnıak üze re bell i t cı rtışınal a r yaşanıyordu. Fakat ha reketin. gen i ş k esiın ler aras ın da yankı bulnıası, l rak ·ıa savaş ın yaklaşıııakta oluşu yaşanan ıaı11şn1aların ayrılıkla sonuçlannıa~ının
öııiine
geç ı
yordu. l M ayıs 'ta ı\F.lD'-
nin
ti {ı
lrak'ta l ' savaş ı n bilti' .i !'.!ini ilan et. • ınes i i!e birlikle. h<1rcketin · pasifist kanadı. Irak 'ta Savaşa 1layır Koordinasyonu ·nun "nıisyonunu tamaınla d ı ğ ı ıı ı" üne sürerek Koordinasyon· dan ayrı l dı ve Kürese l 13anş ve Adalet Koalisyonu' nu kurdu. Bununla birlikte 1 Mart süreci nde Koordinasyon· un bileşe ni konurnunda k i bi r dizi yap ı da nıcvcu ı oluşuın l arı n dışında k a l dı. Harekette yaşanan bu parça l an ın a so n rası geçen bir yı 1 boyunca l rak ·ıa Savaşa ! layı r Koordinasyonu. Irak.ta İşgale 1-fayır Koordinasyonu adını alarak ve enıpcryaliznıin devanı eden saldı rıl arına karşı ınücadc lcdc birlikçi anl ayışını koruyarak faaliyet ini sürdürdü. Kanı paııyaların ortak laşt ı rıla nıadığ ı koş u llarda en azından ey l e ı n alanı nd a güç ler i bir leşti re bi lıne k adı n a özverili ve sa ınirn i bi r çaba harcad ı. A ncak 1rak 'ta İ şga l e Hayır Koordiıuı s yonu ' ııuıı göste rdi ğ i her türl ü esnekliğine rağnıen Küresel BAK tarafından benzer bir yakla~ını gelişt irilıncdi. Bunun sonucunda da başta l Eylül Dlinya Barış Günü ve 27 Fylül İ~iııci l ntifada'nın yı!dönüıııü çerçevesinde yarı lan ey leın lcr ol ınak üzere yarılan bir diz i ey l eııı orta k l aştı rı l a ıııadı. K l'ırese l B.ı\ !( 'ııı göst e rdiği uzlaş ı naz t uıuın. <
~
gt::ııiş
kcsi ınlc ri
ayrı ayrı
lıarekeıe
geçi rııı e kten
tı7.ak
e) l eınler örgüı lc nınesine yol açarak savaş kar~ıı ı hareketin hütününli olıı ı nsu7. yönd..: etkiledi.
- 16-
.
J~·ç-i
1\1ay1.\· - Haziran # 12
Miic:adelesi
Mücadeleyi ortaklaştırma çabaları 1 Evlrıl ve ?.7 Evliil cvlen1lcr inden , ' -
l
çıkarılan de rsl er ı şı ğında . .AB D'n in l ral-. '<ı saldırısının yıldönl'ıınü dolayısı yla 20 Mart' ta düzenlenen ey lem in 1rak · ıa İşga le 1lay ı r Koordinasyonu. İşgal K a rşıtı Korni tel cr ve Küre se l 8AK tarafından ortaklaşa ö rgütlenn1esi. bu bölü n ınüşlüğü aşına yolunda ::ıt ı lın ı ş önt:ınl i bir adıındı. !)ununla birlikte 20 Mart eyleıni. K oordi nasyon ve K oalisyon bileşe n ler i ta rafı ndan NA'f'O zi rvesine kar şı ylır ü tl'llecek o rtak bir çal ışn1an ın başlangıç noktas ı olarak da görülüyordu. Ancak K üresel [3 ,'\K ·ın. hen1 20 rvı a rı ey le ı n i n in örgü! l cnnıe aşaınasınd a ve ey l eın anınd a. hen1 de eyle ınin ardından yaptığı a ç;klaı nada . yap ıl a n ortak çalışn1aları kendine n1fıl ctnıe gi r işiın i. ııı cvc uı parça l ı g üçler in bir araya gelınc s i yönünde sa ıninı i bir çaba içinde ol nıa dığ ın ı ortaya çıkardı. Ni tekinı . lrak'ta İ şgal e l l ayır K oord inasyonu · nun her şeye rağ ı nen güçleri birl eştirnıe yönündeki a rayı ş l arına dev aın etn1esi karşısı nda. K üreı;el Ht\ K kendisini ant i -eın perya 1ist !erden ayı rın<l doğru Itusunda adıın alınış. savaş kar:;ıllı harel-.ctin içi ndeki devr inıc i yap ılara karşı ~uçlayıcı bir ta\'ır bcn iınseyerek bu yapıları n söylcıniııin hareketi daral ttı ğını öne siirn1 i.iş ve sekter bir an l ay ış l a bu süreçte yalnızca kendi faali y etinin çalış
ç ı k a n bir çok sendika, N.A.'I'() Lirvcsi s ı ras ı n da
1 Mart benzeri bir ıniicadelc ruhunu yükse ltınek için hirlik çağrısı yaptı. Bu çağrı giderek güçlendi ve yap ı lan bir d izi top la ntı sonucunda siyasi parti leri n . scııd i kn ların. dcınokrat ik Ki tle örgütlerinin ve dcvriıı1ci vapıların da . içi ııde hul u nduğ.u . ş i ııı diden yü1.ii aşkı ıı kıır u ınu kapsaynıı N/\'!'() 'ya ve B ush'a K a rş ı 13i r l ik ~
.;
kuruldu.
Hareketin somut görevleri Sava~ karşıtı . hareketin i lk <;alışınalarınııı c.On!crdeıı hu!!.üne ..va ı1ıldı virı ..... ..... .,va ,c:.a nan dcnevi " ınden dersler ç ıknrnıak. NA' l'O zirvesi ne K arş ı ,·ürütülecel-. orıak ınüca dclevc \'Ol !lösterınesi ,
.;o'.._
bal-.ını ından öneııı l i . Ci cçıniş döneınin pratiğ inin ve özel l ikle 1 M art sürecının ka:ta n ı nıların ı sahiplenerek daha da ileriye t aşınıak N ı\'l{) ' ya ve Bush ' a Karşı Birlik'in
baş lıca lıcdcllerind cn birisi ol n1al ı dı r. Irak
ınas ını yapacağı nı aç ı k l anı ıştır.
.Ancak bugün sürekli sava ~ po li t i kas ı nda
sa' aşın ı n başlaın ası ndaıı ö nce bir yandan haz ı
cn1peryalizınin
yeni ad ıınlarını aı ınasınııı önündeki en hliyük engel olan 1rak direnişinin NATO zirvesinin te ıııe l g ündcınini o l uştura
yerel in i~iyaıi ilerle belli plat for ııı lar kurulınuş . bir .,\'andan da KOllrcl i ııasvo n · un ,verel ava ., k .;
!arın ı o1uşturına çaba l arı olıııuŞllL Bu ça l ı ~ ınaların eksikle ri ol sa da. vt:rinıli bir yerel
cağı ve bu çerçe vede belki de Türkiye'<.lcn asker talebinin zirve sı ras ı nda yeniden glind e nı e gel ir i l ceeğ i düş ünü !dü ğünde parça lanın ı şl ığ, ı n devaın eni rilıne si savunulaınaz . Savaş karş ıt ı hareketi oluşturan fa rklı birl iklerin ve b u b i rlikleri o l uştu ran f'iı rk lı b ileşe n
iaali yeıin örg.rn ıe ndiği yerlerde yerel diL,:eyde b ile k itlese l cyleıııle r yapınak nıünıkl'ııı ola-
l eri n kendi siy asal kon un1 laııışları tcınel i ııdc şekillenen özgül kan1panyaları elbette olahil ir.
bilınck olacakt ı r. f)olayısıyla ycrel birliKtcl iklcr. belli ınerl-.ı:.ı.lere :-.ıkışıp kalaıı değil. l~1bri k a fab ri ka. okul okul. ınahall c nıahal le ö rgütk:ııcrek ,.a vQ ı ıı iasan bir hareketi 11 in<..a J~ ' y ediiebilıncsi için kilit önenıe sahipıir. Bununla birlikte, savaş karşıtı hareketle k uru lan hir1ik -
bilın işıi . N ı\1'() zirvesi sıra:-ında hart:ket iıı karş ı karşıya ka lacağ ı ablukanın dagı tıl nı a s ının teı n tl ko~ u l u ki tlese l bi r güce u l aşa
olıııalıd ır da. Fakat. NA'l'O ' nun dünya haiklcırı n ın düşnıani okluğunu kit leler nezdinde görünür kıl ınak. geniş kcsiınl eri ınücadel ey c k a tınak için ortak bir ön.ı.ütlLılük varatı nan ı n ~
.
dışı nda bir alternatif yok 13u dOşünce ile yola -17-
-
J
l~ çi
,ıfa_ıııs
J,f ü c11tlelesi
t..:li k l i.'rirı
~-s;ı s
olarak bir k arakte r
ınL·rkçıJi
- l-/azira11 # 12
l stanbul tasııııa~ı
• bug liıı...: k<td :ır a~ıla ı ııaynn hir sorun ofnuı'a dc \ an ı edi\'or. N ./ \.l'() , . ıi ı , ·esine 1-.a r~ ı yürütülecek kaırıpaıı) aııııı .
n ıcs i
ii l ı..c çapında örg ütleıı
!ı ...:ııı
nıücadcl cnin
kitl ese l ~üciinü arııırabilir lıeın do: kurulan ~
birl i Qiıı ıir"edcn soııra ~
cııııcsi
da
fark l ı
hal inde
dcv aın
illerde
) ürütli lcıı çalışıııaların ı n crkczil cş t irilınesiniıı ıcın iııi orta\a çıkabilir. , . ()tc yandan. doğr u bi r siyasal lıa ı
i'ızcr irıdcn ,v ürü,cbil nıesi ,
28 l laziran ·a kadar
i ı·\ i n
örgüı leııc cck
J.;aıııpanyanııı
odak n oktası . z ir\· eıı in İsıan hul' da ,v;ıı)ll ı nası dcilit. ~
~ .'\ f'()' nuıı
ıüı ıı
düny anın
i şçi-
k:ri nin. cın e kçi lc ri ıı iıı ve ezi len halklarını n çıkn rlarııı ı tehdit eden \.· ıııperya li :; ı bir ıerür iirgühi olarak geçıııiş s u çları ' e bugünkü v nr lı J.; nt.:clcııleri ol ııı a lı d ı r.
" lr;ık · ıa S a va şa
1! ayır ..
şi ar ı altında
bir nray n
nas ıl
l3 ugi.inse Küresel BJ\K dı şı n daki g liçlc r eınekçileri ıı v e ezilen lerin d li şnıanı NA·r o·ya. dünyanın j a nd a rıııa lı ğ ına soyu nan
"i'ı rdlirlih.:cc~ine dair karar l arın veri leceği bir
l3 u-,lı ve çclc<;ine kar~ı bir araya gel iyor. Ancak
Kunıp;ınya
pl a ııl< ı ıı an
boy unca.
cnıp...:ryaliııniıı
sava ş
ro li tikas ın; rı
toplan t ı ol acağ ın ı teş h i r ct nıek lıalkıııııı
yanında
7.İrve n in
ve
direnen Irak
cıııpcryaliznı c
!\arşı
gclnıi şt i.
NA·ro ·ya. A 81) ve ınüttefikl e ri n i n Avrasya pl an l arına
ve ' f"ürkiye'n i ıı
i şgale 011ak edil ıne
gcrcl\i r. A slınd a N .l \l ()'ya v ~ 13uslı'cı K arşı Birl i h:. bu perspek-
çaba l a rına k arş ı ıııü ca d el e ne
tif dognı l tusuııd a i lk r ratik ad ı nıla rın ı da alt ı . ;\ !1f) işgaline karşı 1rak lıa!kının haşla ııığ ı ve ~ii ~i y le S üıı ıı is i y le neredeyse hüılin ı raklıları n
k arşıt ı harekette varolnn böi ü ııınüş l üğü aş ına
yolunda atılan bu adını bir kazanıın olarak görlil ııı cli ve 13irl i k 'in bütiin bileşenl eri bu
J.; atı l d ı ğı
ka;ra rı ıı nı n
nıi'ıcad ı.: lçyc
çağırınak
b ir ayak l aıı ınaya dönü şen dirL· ı ıişe de~t ck a nıac ıyla 18 Nisan"<la i sıa n
bul'tla
si l <ıh l ı
irah:'ıa
l -<.._ "!!<ı l c
1l avır _,
Koord iıı asvo,/
ıı u"ııu n öne risi \C 11i rli k bi leşe n l er i n i n ka t ılı ıııı;. la hir ba~ııı açık la ııı:\<;ı düzcııleııdi .
24 Ni -
28 l laziraıı ·da
b a-;.lıyo r. ne de bitecek . Do layısıyla savaş
Hazira n sonra s ı na taşı ııınası yönünde i rade göstcnnelidi r. Bununla birl ikte k ı~a döncnı de N !\TO ·ya ve l3 ush · a Karş ı 13i r li k' in oocnislcn ıesi ve nen i<:'( k c s i ınierc hitap '\ o ed ~n araçl;ırln kit 11.' !eri <;e ter·bcr edebilecek bir
28
·rı\ Y,1\ l) b i nas ın ı n önünde insan ;r i ııciri o lu:;.tu-
için nıü cadele eııı ı...:J.; biiyüh: ö nenı t aş ı yor. \~ ünJ.; Li eğer h:urulan Bi rl ik 28 1·1 azira ıı ·da yap ıl aca k NA'fO zi r-
rarak. devlet in zirve sı rasın d a cınpcryalist
vc~i ni eııgcllcıncyi
konuh: !arını nı hat c tt i r ıı ıc k ve ınulınle fcı i n ses ini iyice k ı sıııak aınacıy l a devriı ııc i len: ka rş ı
c nıperyal ist le r aç ısı nd a n başarı s ız geçıncsi ıı i
suıı di)ıı L" ındl.') oğuııla~tırdığı sald ırılarını pro-
direnen Irak halkının ınücadeles iıı e ortak l) lıııak bakıınıııdaıı son1uı b ir görevi y erine gcı i rın iş olaca J.; !
saıı"da
dü1.enll.!d i ğ_i
bir başka eylcıııdc ele. \i ,1\·1·crya ve n us lı 'ıı K a rş ı Hirl ik . ınülıl'ı rlcııeıı
tc.'>to eıt i. Irak sava şı nı n ba ~ l a ınasıııd a önce. tüııı ;;a v aş lara kar!;>ı çı kanl ar. cınpc r~ ali'SI savaşlara
k aınpan y anııı . örgi'ıtlcnıııcs i
ya d a en alında n zirvenin
sağ lay ab ilirse . J\l1f) 'ıı i ıı plan l arı nı boznıu ~
kar-;;ı çıkanlar. i si anıcı g ruplar ve başka bi r dizi fnrk l ı siYnsal ve idcolojih: akıııı ın le ı ns il c i l cr i • •
-1 8-
ve
t.1".ı·ı.\·
işçi /Vfii ca<lt!l<!Sİ
- llazira11 # 12 il
•
art se ım erı ve uriuva sivasetinin eleceiii · ,_ ·
SeiimKar/1'c
rc k yayg ın lık ka ıa nıııı ş . l~ıka L i ş buraya varnıadan scç iınler gcrçcl\l c~! irilc b ilıni ~t i r.
28 M art
l ~ u
scçiııılcriııi
bclirlC}Cll koşullara nıy~ı kadarki gc!işınc l cr sadece işç i sı n ıf'ı a~·ı gcçnH:dcn önce yakın gcçıııi';ic dönlir 1-.: ı saca sıııdaıı dc~il. lıakiın sınıflar a<;ı sıııdan da ac:ı bakınakta yarar var. l· l aı ırlaııaı.:ağı gibi. 1995 sonuçlar doğurııı u~t ıı r. f3urjuva poliıil\ siı.;ıcnı genel scçiıııic r iııdc i slaıııcı Refah Paı1isi . n in i ıı i ıı bu kadar karışınasınııı bir nedeni koal i.<.çok ciddi bir sıçraınasıııa şahit olnıuş tuk . Hu von lıi.ikünıeılc ri nce siirdl'ırli lcrı İ \:IF'yc dc.ıvalı ' . parti nin, H.c f~ı hyol h ük ü ıııetiııdc, Bntıcı-iaik cl\oııoıı ıi rol i ı i kala rı ise d i ğe r ned eni de burj uvazi ni n ç ıkarla rı na <1) kırı olarak İslaıncı ordunun s ivcıse t lcki a QırlıQıııın bir tü rl ü . bir ç izgi iz le ı n es i so nucu 28 Şubat ınüd a ha le s i a1.alıılaın;ı11ıasın ı ıı ve so ııuçta R c f~ı lı Partisi ' ıı i geç c k l eşnıi ş ve 18 !'/ isan l999 seçiınlc r i nc bu de \ irıne k i<;iıı ya pt! a ıı ask<.:ri r ııiichı lı a l cııi ıı askeri ı nüd a halc danıga s ını vurınuşı u. y aratt ığ ı i s ı ikra rsızlıktır. 13u ıııiidalıa l cnin arı Sonuç ta. 28 Şu bat" ı n "c;i l ahsız k uvveı ler" pol i- sonuçlarından ku rtıılına k için b urjuvazi ni n t i t- ası na bir b i çi nıdc cklcnılcıınıi 5 ve ordunun r·are\'i ,·~ ni bir ıır.;keri n1iidalıa lcd<.: uiir iir h<ılc T ., ~ ' sözcüsü olınayı üstlcıınıi~ ü~· parti. OSP, 1\-11 iP gclebilıncsi <;arpıc:ı olıı ıu;;ıur. ve /\ N /\ P bir koal isyo ıı hük Oıncı i oluşıurnıuş işte hu ko~u llarda gerçektu. A ncak bu hlikiiıııet döneleşen :; K ası ın :?001 genci arasındaki ı n i ııdc ınevdana !.!elen 2000 . . . s eçiııılcrinin sonuçları. lıaki ın . 2001 cko ıı oıııi k krizleri vc s ı ııılla r aç ı sın d a n s ı kın tı l ı İslamcı buna eş l i k eden. daha çok da !!.ünleri n b i tın c dii!iııi nöster.... \::) geldiği
.
'-'
-·
buıj uv;ı z i n i ıı
Als
po l iti k as ı n
d a n ıcyda n a gclc ıı ça tlak larla şe k i l lenen s i yıısi k ri z. burjuvazinin poliıik gii~·lerini çık ınaza
sürüklcıniş ve
200:?
Ka s ıınıııda
bir erken -;e~·i ııı yapılınası sonucunu doğur ı ııuş tu.
Bu erken scçiııı kararının k o lay al ı ıııııadı ğ ı lı a tı rl an ına lı dı r. Hi't!On o kriz (!i'incııı i ııdc ,·eni bi r askeri ın iida,
halt:
ilıı i nıaii iıiç giindcındcrı
düşınt·di ğ ! gibi . <:)rdunun işe
el atarak hiiküıııeti
bir ıckııokratlar kurıııası üııcrisi.
kararsııl ık diincın i ııdc ~ide-
-
1995-2002 seçimlerde partinin galip
..
seçimi·izleyen ikinci seçimde 28 Şubatçılar güçlü çıkmış, ancak • ardından Y·ine lslamcı parti güç kazanmıştır. işte 28 Mart bu . periyodik seyrin
-
ıııiş t ir.
-·
Süyle ı nin i .
k iııı l i ği n i
. . ve sı ,vcı sı ı) ro~ ra n1 ı n : eı1cYcc ' revize etıniş o l -;;ı cia Batıc ı hurjuva1..i ve ordu tarafı ndan bir ıehdiı olarak alı_tılanıııa,·a . devanı eden /\ KP. -;cçiııı l cnle l..azaııdığı büyük desıı.:kle ıek ~
~
ba~ rııa
hl'ıki'ı ı ncl
kurıııa
fır
sat ı nı elde eını i ~ıir.
İçi nd e b ulu nd uğ tı koş u l l a r ın giiç -
bozulmasıyla
ll'ıi!iinü ıı farkında oları ı\ KI '
sonuçlanmış~. İslamcı parti üst ü_ ste ikinci kez aç·ık ·ara galip
lı iikliıııc ıi
••
gelmiştjr.
-·
~ tratej i si n i
" clı~arıda"
/\ t3f) ve /\ l~·niıı . ·rürt..i v..:'dc i-.c B ul ıcı- hıik ' burjuvazinin destcl!iııi alıııa . ya dayandırını~tır. Hu uğurda ~
zaıııan
-19·
b l'ıtl'ın
z:tnıaıı
ordu: in
kar~ı
.
:\llaJ ·ıs
f,\·r i .\1 iicflde lesi
- J!aziran il J2
kar-." a !!ı:lnH::,· i !!öze alsa da. kritik ııokıalarl
..
...
..
...
da. ü ıcl likl c · rCi Sİ ;\D' ııı ıepki gösterdiği dı ıruınlarda
geri
adı n ı
atına) ı
y..:ğlC) cıı
hir
\İıgi iılcıni~ti r.
28 i\.lart 200-1 yerel scçiııılcriııiıı ünc.:csi ndck i d(iııc ı nde . özellik le 2003 y ıl ı boyunca ··d ıırht'"
ıartı:;;n1alar ı
günde ı nden
d üş ıneıniş.
.• .
hai'ı i~t,:i se n dikalarında n çeşitli
siyasi partilere kadar g l'ııi~çe bir kesiın /\K P karşıc;ında ".;,ilalı:-.ı ı kıı,·vcı lcr ·· i yeniden torarlaına gi riş i ıııiııin bir parças ı olınuşııır. Bu döııcnı boyuıı c.:a hi1.ı.at ordu da .ı.\ Kl)'yc kar~ı sert ç ı kışlarda btıluııııuısıııa ra0.ınen darbe ilıı i ınali 1.?.iincellik Kili'.<ıııııııı ın ı ;;. saydığıınız kc::;in ıl e rin bir hayali olııı;ı k ta ıı ö teye gcçn1c ıı1 iştir. Son uçla 28 M art :-,..:;~· i ınlc riııiıı ga li bi ik inci defa Al<P o iııııışıur. 1)iiF.. b ir ınaııtı k la hakacaK olursllk. l 995 :200'.2 arasıııdaKi s..::Çinılcrdc İ s l a ınc ı parti nin ı;_,ılip g.c ldigi scçiıııi izleyen ikinci :;eçiındc 28 Ş ubatçılar gi.h;lii 1,"ık nıış. ancak ardından } ine ı~ ıaıncı part i giiç kazannıı:;.tı r. l !;'ll' 28 Mart hu peri) odik ~cy rin bozulnıa::;ı) la ~on uç laıı ı nış. 1:-.laınc ı parti ü:'it Cısıe ik inci kez açık ara gal ip gc lıni ştir. l'a lıii
ki böy le dü:t.. bir bakışın birçok sa kın t:ası , ·a rdır. ()rncğiıı 2002 ile 2 00~ scçiıı ıl e ri ara<>ı ndak i di)ıı c n ı i !1 ÇOK k 1Sil o lduQu . ~
dolayı:-.ıy la kı..:sin yargı lara varıııanııı aldatı cı
olduQu '-Ü' leııcbili r. 'ı'a da /\KP'nin anık ' , İ slaıncı bir parıi olnıakıan çıktığı iti ra % ı dile ı;.c tirih.:hil ir. l~ u tür itirazlar çoğaltılabilir ve bunların her biri zaten ta rt ı ~ın al ı konulardır. /\ ııt:ak. ortava kovdufru nı uz ··vuzc,·:,.el" akıl .; f ._ , ,., : iir(ilınenin . bu ııı rı ı~nıalllrı doğru yııpabilınek i çi ıı be l li bi r ı. ihin aç ı k l ı ğ ı sıı ğ ladı ğ ı b izce su ~ö tlırı ııez. L;n uru lıııa ı na l ı ki. bugon .1\KP'nin
ya da
liberalli ği
Uzcrindc dönen tan ı:;ını alar. bi1.inı d t• ği n<l i ği nı iz yakın ı ari hıe ; aşa nan gel işıncler pek de dil-1-ate alıııı nadan yapılnıakıa. bunun yerini :V1cııderes "i ıı DP 'siylc ya da B atı cipi sağ partilcrlı.! ) apılaıı li beral izınc Öi'.g i'ı yiizeysel analojiler a l nıakıadır. ()ysa AKP ' ııiıı özg iın1ti ğO nlı ıı sı rr ı daha çok y a kın l ' ürk iye tarihinde
-' atar.
'l
.
-
-
ı ııu1ı,ıı;ızaka rlı ğı. deıno kra t lığı
)
·rckrar konu ınuza dönecek ol ursak . burada bi r genci so ııuç çı ka rabil i riz . 1995 y ılı ndan beri tüın .Sı.!Çİınler l ;ıik- İ slaı nc ı hülüııınes i niıı gölgc:-.indc g~çııı iş ve bu bölün111e her defa'.'>ın -
..:.·.
;
.... '"'·."'. ..
.., .• ..
"
~EM.O r
da da bir b i çiınde seçiın sonuçlarına yansıınıştır. H az ı değiş i kl ik ler oiınasıııa rağ ıncn
son seçinı l cr de bunun b ir i st isnası o lın a ını şt ı r. 28 Ma rt'ıa ('l ·l l) ' ııi ıı a ld ığı so nuçları, soyut bir başarı - başan.;,ızlık tartışınası ckscninde değ il. bu eksende de ğer lcııdirıııck daha d oğ rudur. En nihayetinde laik ccp lıı.:ııin ıncclisccki sesi ola n bu pcırıi 2002 'yc göre sadece % 1' lik bir oy k ay b ı na uğ.raını ştır. Bunun yanında, yine bu cephede görül ınc~i gereken i\~l·lP ve DYP kı s nıen oylarını ar ttırnıı şt ı r. Bu arlan oyların ('cın lJ zan'ııı GP 's i ııden ı ııinıs Kaldığı ınuhtc ın c le rı
doğrudur. J\ııcak bu
da bu partilerin
ol u ştur
duQu cephenin ()\' ... .. kav .. bct ıncd igr i ıı i boöstcrir. Bu de Qe r lcndirıııc\· , i oeçersiz kı!abil ecek bic başka !-arşı yargı olara k. Türkiye· de siyasetin siyasetsi7.leş ıi ğ i. seç nıenlcrin kiın e neden oy verdiklerini b ilrnedikleri . ya dcı taınaınen pragınatik hesaplar la oy verdikleri. dolayısı:Ja laik-İ s laıncı bö l ünın esi n in yans ı ~
~
ınas ı nı sand ı k son uçlarında araınanın yanılt ı c ı
olduğu
söylene bilir. Bu görüş kı s ıııen doğ rudur da. Ancak bi ziın söy l cdiği ıniz. AKP· ye oy verc ıı lcri n islllınc ı. saye! ığı nı ız parı i lere oy vcrcnk:ri n la ik ol duğu ctcgildir. Bi zi ın söyled iğiıııiz dı!vlctiıı doruk larında yaşlln<ın bu
-20-
ı\1a.ıııx
•
- Hu;.iron # 12
işçi
i\tfiicadl!fe.\·i
bask ıl arı ı orluıııun gen i ~ kcsiınll.!ri
ni islaıncılara yal.. la~Lı rnıakıadır.
Sol·Sağ tartışması
ve burjuvazinin mühendislik hamlesi
·1
Yukarıda. son döııcındeki sc-
.w>•
çiıııleriıı karaktcriııc ili~kiıı çıkar dığı ııı ız
sonuç bi r ke t. aıı l aşılııı ı şs a ?8 l'vl arr'tan sonra burjuvazinin ıe nısi lci lcri ncc alev lcnd iri len saı!. '" sol ıartışnıası nııı yapay olduğu kola\'ca . uörüliir. i 1k önce üz1.·rindc durulnıası eereken, 28 Marı·ın sa!!.ın z;ıf(:ri,., ·lı: ._. ..._ _ so ııt ı ç l andığ.ı i clclias ı ve bunun t lirı..: vi olarnk ıoµluıııun sağa k aydığı. solun tükendiği. b itti ği vs. türünden iddialardır. [ğcr g.~ c ıı e k sel nla rak sağda ve solda sa yılan partilerin aldığı soııu~· !ar O zcriııd1.:n böyle bir değer l end i r ıı ıı..: yapacaksak. za tcıı bunun bir iddia olınanın ötesinde bir ol(!u ' ol duğunu tespi t cınıeliy i ı. /\ncak üıı..:nıli olan. bunun 28 M a11 'a özgü bi r ::.nnuç olınadığıııııı ya ela ,28 Mart'ıa alınan sonuçların duruınu d ranıat ik boyu tlara ınş ıın ad ı ğın ın g.ör ü lnıc :-.idir. ·roplunı 12 Ey l ül darb csi ncleıı itiharcıı ı.;ılcn sürekli olarak sağa kıl) ıııış. lıir aıılaı ııdi! ~
bö llinnı c ıı i n !~ı rk tı do l ay ı nı l ar l a topl uı n a yansıdığı
, .c kcııdiııi sandı kıa belli cııiğidir. ()rneğirı SP ' ııiıı scçiın po li t i kası bu fikri destekler nite l i ktcdir. Varo l nı n sa vası veren • düzen parıilcriııdcıı biri olan SP bu seçiınlerdc " u l usa l cı" söy l cıni ön p l aıın ç ı karın ış. oy l a r ı nı bu söylcnıle anırn115tır. 13u. ne SP'yi lslaıncı ol nıa k ı an <,:ı ka rı r, ne de oııa oy verenlerin i sla ıncı değil "ulusalcı" o l duğun u göster i r. A ncak en nihayetinde düzen içi ınuhalcfctin bir a rac ı o larak kala kala " ul usa lcı" söylcııı kalını~ ve o da bunu kullanııııştır. Düzen i çi bir nitelik taşıya n [)cıı ı okra t ik (!üçhirliği ' ne de k<ıl a kala bu k alıııı~tı. ı\ncak kendi iç çelişkill:rinclcrı ötürü scçinılerc " söylcnı"s i z giren hu it t itiık seçiııı dcn ba şa rı
sr·ye
s ızl ıkla ~·ıktı.
() )5<1
kaınpanya
döııcıııiniıı
baş ı n d an se<;iııı sonrasına kadar Karayal<;ııı 'ın
zihninde ;\KP'yc karşı laik- ulu salcı bi r <;izgi tutturınanııı. \'C buna itti !'akı n bir ge reğ i olan dcn1rıg oj i yi katnıaııııı ötesinde bir anlay ı ş yol..ıu. c;iinkli hcın c·ı ıP· ııin alıcrııatifi ol<ıbil ı n c n i ıı . lıc ı n d..: diizcn parı i s i i şlev ini yeri ne gctirıncnin bnşka bir ,volu da vu\...ıu. l !<11<1 iııan ı ııayn ıı . K araycılçııı · ın dcıııc<;lcriııi dl.!rlcycbili r. f3 ugiiıılenh: pek Sl: vd i ği Saduıı ı\ren·iıı nasıl bir darbe çığırtkanı olduguııu ara~tırabilir. vs. f ) <ılıa fazla uı.aııı ı adan söyleyecek olursak . 90 · ıarııı ik iııci .vaı ı-;ıııa dıı ıı ı ga~ıııı , · uraıı hahsett i Qi ıni z lıülürı ı nc 20()(}'ii ',· ı ll a rı ıı ilk .\'arısına Vi.' 28 \1art ~e1,:inılcr inc de daıııg;ısıııı vurınuşıur. C; sıL· ii!- . ı\Kl''ııiıı oviarıııdaki ı>özic , görülü r arıı ~ ın başlıca sebepler inden bi r i de bu bö lün nı~ olınuştur. 28 Şubatın AKP üzerindeki ~
~
~
::ı
-
da sat!a ka,·nıak zoruııd n bınık ı! nıı stı r. ()rı ada ' . 28 ''vlan «ı üzgü lı i~· b ir sonuç yoktur. ·raın da hu noktada buıju va zinin bazı ll:ınsilcilcri birincisi ni an l anı sızlaş t ıra ıı bir iki nci idd ia ortaya alarak işi saçınalığa vardırıııaktadır. Bu iddia. A KP ' n iıı C.' 111,.dcn daha sol politi!\.alar izlcdigli, ' 1 \'ı rk i ,ve koo:;u ' J larında /\Kl''ııin ,,)ı sa' ılnıa~ı !!Crl.!l..ı i !!.i vs. \'Öllli ııdcd ir. 28 \tl ;ırı · ıa sağı n oyları yükse ldiyse eğ.er. ı\ K l" ı ıi ı ı O) ltırı yüksel diği içindir. E!!cr /\Ki' arlık sağ değil de solsa. bu scç i ın l crdc ıı i ıihnrcıı solun o: l ;ırı yiiksclıııcyı: bCi:;;laııı ı :;; dc ı ııckıir. İ şte bu tanı hir p
....
....
"
saçıııalıktır.
Bu iddiala r li zcr ind ı..: d urı n aın ı z ı n ııcdcııi. on ları ciddi\"' c alıvor oldu .... ı! uın111. aıılııııııııa "' /\ııcal\ ,,l!Cl ı ııivor. '
ıurt ı şına ııı ıı
düı.cyiııc
nlcluğuııu
varını~
ııı ; ı ntık:-.ıi'. l ık
tespit clıııck ~crcki\' 0r. 13ir kez bu tc:-.ı)i l cdik!;klcn :-.ı ııH·a bunu n nedeni daha i vi aııla s' ı!abil ir. l'.Ql'r .. ~
..,;
~
ke nd iıııiı.i t üıııüylı: 1-.oıııplo teorilcriııe k aptır-
-21 -
;\tfaı ·ı.\·
l .yçi !'\-fiicrufefesi
-
lfaziraıı
# 12
nıa nıışsak. b urjuvaziııiıı yi"ırüttü gü ıartışnı anııı
siyasi sisıcııı iıı yeniden yaptlaııdırı l ınası epey-
cıi leıık·ri bıı ılir argiiınanlarla ş<1p5al laştırnıak.
dir bıııju vazinin güııdeınindcdir. .l\ıılaşılan bunun için şiındi )eni hir fır~aı yakalandığ ı
sat;ını
-
hale . k nvııa k landıQını dlisl"ınınenıcli-
c,olıınu
.
isıe nıesi ıı den
.viz. Elbeııc
knrı~tırı r
e,eıirınck
'
dii:;;üııli ı ınck tı::d i r.
'
~
ortada bö\·le . bir
duruııı
islanıc ı -la i k böl ü n r ncs iııiıı esas nıo t oru olan Batıcı se rıııave ile İ sianıi sernıave , ar<ısındaki çıJ..:<ır çaıışıııasının giderek sil i klcşnıcs i. i slaıı ı cı raıroıılarııı giderek B a ı r e ı s ı nıfka rdeş
vardır.
da
.
olnıaktan zi yade bir soıııı~·
.1\ ncak bu niyet
olarak ,.[!i\rOlınclidir. lira czileıılı;;r kadar burju. vn z i d e sağın ı sol un u kan;;tırı r hale gclıııiştir. ·rnrki,·c·de son on Yıla daııı i!a sırıı vuran
. . saıl aşıııa la i k -İs laıııcı bülünnH.:::-i)dİ.
leriııiıı lıede!lerinc ycık l aş ı ııası
B uııa
juva1.iııin
bu
ııilıaycı
ve
bur-
ke~iıııleriniıı çıkarlarını teınsil
bağlı olarak bir d i ı.i başka öııcıııli scıllaşıncı
edeıı
daha ı n ey d ana ge ldi. l3unlann baş ı nda da ı\ 13 taraft<ı r l arı ile sözde ı\I ~ kar~ıtl arı arasındaki saflasıııa !.!Clivordu. l l sıciik blitliıı bu bölün-
süz\iııii ctıiği n ıiz fı rsat ın i l k ayağ ı n ı o l uşt ur
.
-
ıncle r bi rbirine bağlıydı. çıkı~ ııedeııleri !"arklı
o lsa da birbirinin ıiirevi l!ibivdi ,. , . Pcırlileriıı politik lercilıleriııi de ınccburen hıı saıla;;ınalar belirli)-nrdu. Son se1;in1dc bile böyk· olduğunu daha öııc~ bclirınıistik. :'\ncak bu sallasnıalnrı ' . ayrı ıııı
üıe ri nden
inıkarıı
) oktu . 1ek
değı..:r l end i rıııcıı i ıı
kılavuz
bıı
partilerin
geleneksel l..inılik kart ı na bakıp karar vcrııı ck g ib i g(irlinüyordu. ı\ııcak bu da i~i çüzıniiyor du. ('iiııkii örn eğ i n. iv1 111' g ib i uç sağ bir partiyle işçi Partisi gihi uç -;ol sanı l an !ıir parti ralıal<;a bir araya gelip bir cephe kurabi l iyordu. 13 u '"kt.ıral .. ıanınıayan ortanı da /\ KJ> gibi
la ı ııışur. Sonuçı ;ı !slan1cı vl: laik ka n at ları giderek
İ slaıııcı (izcl li k lcr l<ışıyan b ir part i ıı i ıı lıiiküıneı
si 1i k l eşcıı ve büliiıı leşcn tekelc i scrına ye aıııı rolit i l-.alarının uygulayıcısı olacaJ..: tek ve gii çlii bir parti bulınuşıur. işte bu öneıııli hir fı rsatı ı r. /\ncak her bu rjuva siyasal ya p ın ı n bi r üınrü va rdır. Elbette bir ,uüıı J\ KP de zav , ı fl a-
olup :'\ıııcrikanc ı ve /\B'ci politikaların cıı tutarlı i1.lc: icisi haline g.clıııcsi suları dalıcı da buland ı rd ı . /\ n ı k dlizeıı paı1 i lcr i n i geleneksel b irer k i ın li k l c ta ıııı n l a ınak i ı n kaıısız hale geldi . l\ırtik:r de kendilerine birer kiııılik bulaııı a ı
oldular. 13ir •,·anda (.'! IP'li
l ~a,· k al •
nrıaya çık ıııası
ıııaktad ı r. İ k i nci aycık ise . /\ Kl"niıı . büyük sernıa) enin dünya kapitalizıııiylc bülli ıılcşıne ve buııuıı iiıc l bir yöııü olarak AB'ye üye olıııa poliıika s ı rı ııı i sı i knırlı b ir uy gu l ay ıcı sı hal ine gclıııiş olııı;ısıdır. Bir üçiiııcti ayak ise ı\Bl).n in .-\\ ras)a·daki yayılına ıniic:.ıdclesiylc ilgilidir. · roıııl"ıylc l\ıncrika ıı cı bir po l itika i ztcycıı ı\ 1( 1' bu konuda ela btırj u vaziııi ıı <,·ık<ı r tarını giidebilecck tek siyasi alternat i f duruıııundadır. Son olarak, ckoııoıni alan ı nda da ı\KP ııco-lihcrcı l saldırı po l i t ikas ı n ı ()za l' daıı bu yana görülıııcın i ş bir d üzeye sıçratara k. bu koııuda da serınavc sınıfına sadakatini kan ı t •
.
sağ- s nl
tek bir partinin (A. Kf>)
.\ <K«ıktır.
.. ,\ nadolıı
ek'
-
l{unun ııa~ ıl ola\:aQıııı talııntn eııııek
gü~· dc~ildir Lıııckçi <.Hişn1anı politikalarıy-
soıu · · gibi bn ınhoş bir kav ra ın li ı\.:tirken. AK P
la ,.c yayılıııacı ıııaııtı ğ ı dolayıs ı yla '!'li rkiye 'yi
de B atı ' d aki " I lıri s t i ya n deıııok raı"ııı bir
ı\vrasya·da
uvar!anıası
.
l llaıı
"ınüsliiıııan ' ııı ulı a-
ra ı.akar denıokrai " ı orta\"(\ attı. •
!)i wC,cr
li.~mr"'.~ - -:ı• '~,~:: ~!i'.:;,,_ ' .· ~.;~ .. ~~'ta. : ·i.ı" ,... ~~
••
•
....
;;.;,::-~_
..."'&. • . ·""
.
..........,,.
':"lllJ.~.J:·ıtıl
düzen partileri artık bi rer figüran ... . ,.'>, .. ,, ·'·1:~· '> • '. • • .. . ' . dun ı ıııuııa diişl l'ı k l cr i ııdcıı kendilerini ~." bii\. le .,,·eni kinı lik ar;ı\·ıslarına 1 ;ı ılat·a .. ' •''
l..aptırıııak 1.orııııda kalıııcıdılar.
l ~u gün s Cıren
ı artışınal ar, huıjl.ı
vazi n i ıı si,·a-; i !!ii•· .. ._ y lerdcki lıu d;ı ...(!ıııık-
'
lığı ıoparlaına~a 1;al ışııgııı ı. yeni lıir ıniilı\.'ııdi.~lik
lıaııılesi ne
giis ı e rıı ı c k ıcd ir.
ola rak
giri~1 i ği ııi ,. ·
·ror k iyc·dc
l<ı.:ınal i zın "i ıı
li reıtigi
<:sn~
ve
: •.
12
ı ._ "' lül' k: i\.. iden; .., i,·c darıııadai!ııı olan ...
•
_,
;
·22-
ı'\ ll l) ' nin
peşinden
koş t urnıa
ı\1a_ı•ı.\·
.
işçi
- //aziran # 12
n iveth.:ri • •vlc /\l<P ' ıı in öniiın ii 1.de ki döncındc zay ı flaına<>ı k.nçı nı 1ıııaz göriin ı nckted i r. Oö'• le tıir duruınchı •veni hir a!ıcrnıııifin buiu naıııanıası bur juva1.i a<;ısıııdaıı bütiin bu kazanıı ıı l arın clck~ıı l! i tıncsi an l aıııı ıaş ı r. alıcrııaıifın yokluğu
-
l\J!arı sonrasındaki
sat ıyor
mu?
en çarpıcı geli-:-nıc
la. söı. birliği eııı1i ~çes ine aynı anda Hay k.al"ııı şa h sında bugiinlin c.·ı l f> ' sine saldırıııasıdır. ()ıcden beri ( :1 ıp·,· i statükoculukla. ve;, suçlayan unsurla r scçiın son ras ı nda işi daha da öteye t<ışıy ıp. parı i içi darbeyi kışkırtnıaya kalkışabi l d i ler. Keınal l)crviş"i Haykal'a kar71 pariatıııa opcras: onuna gi ri ~tiler. l3u uğurda. 3 Kasını 2002 seçi ııı !eri öncesiııdc Cu ın h urbcı;;l-;an ı S c1.eı_. iıı ve başka hi r dizi öncınli aktiirün l) erviş'i ('! IP ' ;ı.: kaıılıııaya ikna cıtiQi türünden iddialar ona'. a atacak kadar sc lil l cşcııleri oldu. İddia doğru olabilir. haıta doğru ol ın;ı ilı tiına li daha \\ikscktir. . /\ncak burada rezillik iddianın orıava atıl• ınas ı nda deQiL hu iddianın 'i İnıcli e.iindt:ınc ,, gc tir il ı n cs i ııdcdir. 13clli ki bu darb~· g i rişiın i önceden ıasar la nnıış. bazı saıı-,a.:;yoncl bilgiler bugiinc kadar öıcnlc nıulıafa1.a cdilınişıir. 13u tür i ddiaları n arkası gel irse kiın!'e şaşırıııanHıl ı. l3 ıır.j u val'i !)ı.: n i z !$a .\ knl " da ıı ıııcın ıı un olınadı Q ıııı tı ı anıııa d an di le e.ctırıvor ve ' ( "l ll'' ııin 2002 "dcn bcıi siirdiirdüğü politikayı kıyasıya clc~ıiriynr. Hurada ya t:ııı ikiyüılülligü iyi an l <ı n ıak içi n iiııcc lıepiı n i z iıı ~ ıınu bi l nıcsi i!Crekir: 2002- 2004 -vılı anısı döncnıdc ('l IP'ıı in izlediği çi1.giniıı l~;ı) 1...al'ııı ki;-i fiğiyl c . 1.ilıniycliy le ya da rartiııin genci karakteriyle hiçbir ilı.•. i .o:. i ynk111r. Ru döncınclt: buriuv;ıziniıı çıkarları ııçı-.ıııdaıı iktidardaki .l\KP"yi d c ni!Clcıııcııiıı ıcı.. .' olu laık-u lu!'alcı bir söylcın tutturınaktı. Bunu cıı iyi ) apnhik:cck güç de kökten l<cıı1a li sı b ir geçın i :;:c sahip olan ( ' I ll"den ba~k<ı:-.ı d~·ğildi . Ha~ !-;al da bu
.
.
keııdi<>ine
bi çilen
ııyguıı
role
da\'randı.
l )cnebi li r ki. bıı i ki ,vıllık döıı c nı bovııııe<ı . k i nı olsa. lı ııt 1ıı Dcrv is de olsa Ba,·k al ·ııı ' izledi ği genci ıııuhalcf"cl ';iı.gisin i ıı aı (;ok
.
.
<1\ ııısıııı
izleın<.:k 1.orundavdı. / aınan :taıı ıan ,
SÖ\.. leııd i ~ <•i
vı• i bi
J\f(P've k<.lrs. . ı ı nuhalel\:liıı .; sokak lara taşınanıas ın ı rı ve par l aıııenıo i~· i ııdc ıuııılnH1sı ıı ııı ıek yolu buydu çiiııkü . Cısıclik C'l IP'ııin yeniden Oreıtiği laiklik tartış ın;ılarıııın gölgeled i ği bir ortaında. i\KP i~çi sırı ı ı·ı rıa vöncl ik sal dırı lan ııı 1 iıztaca hi r cıı!.!cl le kar'.;-1 lıışn1ada ıı gc rçck lcşı i rebi ldi. l)ola,·ıs ıvla bur., .. Ba' h.al bu ik i ..vıl bovunc;ı . ju,·azinin ç ı k:-ırlarına u yg u n cl::ı v r a n d ı.
-
.
buıjuv azi ııiıı çeşitli ya)· ııı o rgcın l arı aracılığ ı y
-
geldiğince
lıcn liz ı\KP güçliiykeıı
. ikiyüzlü burjuvazi Baykal ' ı 28
dön<.:ındc Oıc riııc d li~eııi yaptı. ı l att::ı c lind ~·ıı
Bu
biie tehlikelidir. ~·linkli bu. lıü~üıııeı partisini çok yönlü Lıa~ ı ııçlar a ltın da bırakır. r"v1 ulı a le tl:: ıs i zl i k lı (if.; i"ııııcr olan gücü de tcı. 1.an1anda yıpratır. 13u nedenlerle tekelci huı:iu va;:i J\KP'nin .. ..,ol" bir alıcrnntifini •,·aralıııak içi n çaha lıan:a ı naktadı r.
/'vfiicadel esi
~
B ug liııd cn yarın a tüın koşu l ların h ııla dcğ i ~c ceğiııi düşlinn1liyo rsak
bun<.laıı sonrıı
da bir
süre a~ nı çizgi) i iı.leınck / orunda old ııgun u görürüz. l l ııkiın sı ıı ıllnrııı cloruk l arıııd al-;i satlaşııı;ı döııeıni henüz kııpanına ını?lır. Bu siireç devanı edecektir. Ancak bunun da hir sınırı olacah.ur. B uriuvazi sadece k ısa v<ıdel i çıkarlarını dlişlin ın iiYnr. l~ aıı ıiı) i. 1.:örece i st i k ra rlı bi r sivasi sis. ~·
-
.
teıııe kavuşınak iı,:in şiındidcn i şe h.oyulıııak
zorunda. Uu girişin1 için ko:;.ull<ırııı olguııla:;-
~
-
~·
-
~
-
.
ııı <ıya ba~ l adı ğ ı nn yukarıd<ı dcği nıııi ştik . işte
bu noktada burjuvazi Bavkıı l' a ..... ~üvcnıııivor. . .. Sadece 1 Mart ıe7.kercs i ve K ıhrıs konularında gösterdiği '"a yk ırı"' tavırların ileride tcı..rarlan ııınsı ııı isteıned i ~ i ndcn dc!lil. 13\il\"ın o laikİ slaıncı "'çarp ı~n1ahırın cla"' y ıpranan kin1ligi ndt'ıı ötürü de Ha\ . kai'a !!üvcnnıi,or. / aten l)<.:ni:t. 13ay kal k işili k özelliklerinin de ct~i<-İ) le y ı llar y ı lı epeyce yıpranın ı ş. siyasi i tiba rı da cpeyc<.: dl'ışi.ik olan bir liderdi. Ancak bu öıııel bir c:tkl'ııdi . l)a lıa öııcnılisi bııi!iine ~;ıdarki rollinü oynarken daha ela hı z lı yıpraııdı. Yerinde kiııı o lsa lıeırıen h e ı ııen av ı ıı k adı.:ri • payla~ı rd ı. l~ u nedı.:nlc f)cr\ i:;; soıı iki yıl lıi1,: o rı ;ı 1arda 1.!Ü rii n ıı ı<.:d i . .t\ ek' ıa I.!~ h::c...:k ıe ii :teri ıı~· ' dü~elıilccek rolü oyııaınak iç in güı.cllik u\' kus uııa Yatınış 1.!ibivcli. CI iP icindeki verin i saglan1laştı rıııah.la ıııeşguldü . l ~ clki dl.' anık .;
-
-
-
~
~
-
#
..
....
,,,
•
"
,.
ya\·aş y . ıvaş sıra~ı geııyor.
eliyle lıir darbe g.erçc: kle ~cccğ i a rtık az çok kes in gibi . ı\ııcak hu ııuıı ıanl<ııılaınası sanıldıQı kadar .\ak ı n '
-23-
c· ı
il'
iı;i nde. bu rj uvaıiııi ıı
işçi
MaJ·ıs - J{al,İran
,Wiic:ade/esi
olnıa)
N iı ck i ııı
abilir.
l'cıııal f)crviş
de baş knnl ı ğa (henüz) ıalip olııHıd ı ğ ııı ı nç ı k l ad ı. Bunun yeri ne part i yünetiın inden isti fa et ı nck l <! \'t.:tindi. Ne var k i Ji ı il a• tc:;; lendi a rt ı k. ()ııüıııiiz dcki clö ııc nıdc Cl·I P"nin sı k
sık
ıarrışına i arın
odağı na ycrle~ti ri l cccği. Kcınal
l) e rvi~{ iıı
Ra-
.
,/iko/ 'de de
,vnvııılanan
raporund a
yer
Sonuç Seçimler düzen güçleri 28 tv1arı seç iııı lcri oy arasındaki mevcut siyasi dağı lıın! a rı veycı siyasi dizilişte çok ciddi değişimlere son uçları it i bari yle büy ük ora11da önceden yol açmamış oldu. Ancak talıınin edi lebilir niteseçimlerin kendisi bu genel l ikteydi . Dolayı s ıy l a setabloda değişikliğe yol açmasa çiın l er düzen güçleri da, burjuvazinin mevcut dizilişi arasındaki ıne vcu t si yasi d izi li şte çok ciddi değiştirme konusunda değişiınlere yol açına cesaretini ~rttıran bir nitelik ınış oldu . Ancak scç i ın lerin kendisi bu genel taşıdığı da unutulmamalıdır.
alan !.lörOsleri ıı ) alın ifadel c ri n iıı sürekli g liııdcıııde tutu larak hcın Cl·I P ka droları n ın hcıı ı de top l uınun bu yen i ko nLıına a lı ş t ırı la cağı a rı la:;;ıl ıy or. 13tııı la r clbctte kesi n iingörü lcr eleği 1. ancak gc 1i 5 ın cler bu yönü i:;.aret cdi;.or. Bu yeniden yapılandırına sürecinde c·ı IP"yc ııa~ıl bir rol biçi ldiğ ini ve C J ·IP' ıı in bu rolü "\·eri ne ,::. ••etirip oocıireın eveccı:!ini tartı"'f nıak .. .... bu yazı n ı n konusu değil. 13ıırad a ç ı ka rıl ınası gereken sonuç ~ud tı r: Büyük b u ıjuvaı.i . cıııekç i dOşıııanı po l itik a l arı nedeniy le /\ K P'yc duyulan lı oş ıı uısuzluğ uıı er ya da geç ara tacağı nı hesap ederek bu part i nin bir "'sol"' vcrsi) onunu haz ırla nıaya g ir i:;;nı i ş t ir. İşçi hareketinin buna karşı uyanık olıııas ı. ne bugünkü. ne de gclccckıeki ( ' J lf> 'yc hiçbir ~
.
hiç iı ııde uınut bnğlaınaınası gc rcknıektcdir. <.~cçc rkc n (iii~: birli ği ' ı ıin
be 1irt ınck ı e diğe r
# 12
f~ıyda
var.
bi l cşcıı l e riııin
dlış lincclcriııdcn bağ ı ınsız olarak. Karayalç ı ıı
da bu hcsah ı yap nı ı şt ır. t\ ııcak ka r iycrizın i n de eık i ..sivlc bu ...vc ııi role l)cr vi ')s · ıcn ı·ok kend isi ni .. 'r lay ık gördüğ ii ve C l iP iç inde uygun kanallar buluııınadığı için <.:11r·den ayrı bir güç olarak. bu ~olda 1)1 ·: 1 1.ı\ l"ı ve diğer partileri kendi çı k arla rı içi n kullaııara!.. orıalığa atılın ı ştır. ileride Havkal'sız bi r C.'l·I P'dc kendisine ,ver , cıç ı l d ı ğ. ı takdirde seve seve ( :1·11"yc koşacağııı dan kiınsen iıı k uş kusu o lı ııaıı ı alıdır. Eğer l)[I l r\ 1' Yl: diğer b i ll:şe ıı lcr dUzen ··sol''u haline ge l ıı ı cııin çekiciliğ i ne kap ıl ı n adı l a rsa bu İ ll i f iıkı derha l bo zına l an onlar için tek ç ı kış ,voludur.
tab loda değiş i k l iğe yol
aç ınasa
ela. bu ıjuvaz in iıı nıevcut d i z i l işi degiş tirıııe konusunda cesaretini c.ı rtt ı ran bir ni telik taş ıd ı ğ ı da uıHıtu lı ııaınalıdı r. 28 M ıırt i le ilgili olarak çı k a rılacak bel ki de en öneın li sonuç budur. l3uıjuvaziniıı cesareti a rt ınışıır, çünkü /\KP'nin oy a rtı şı tedi rgin edici boy uılara varına nıı ş tır. Bi rçok dezava ntajla seçinıe girdiği su götürn1ez olan Cl·I P'n in de çok büyük bir erozyona ın arui'. kald ığı söylenen1ez. l) iğcr diizen partileri için de ı nu<ı7.7.anı dcf!iş i n1 l e r o ldu ğ u söy l cne ınez. l)YP ve MI-iP ycdı..:k güçler olarak kon u ı n l arı 111 nı ulı a faza eınıiş l erdir. v·rr. DSP ve AN ı\P gibi parti lerin yok olıııa aşa ın asına ge lınesi. siyasa l güçlerdeki böl ünıneyi aza ltıcı bir etk isi olduğundan. burjuvazi açısında n bir oluınsuzluk değ il oluın l ulukt ur. 3 Kas ıın seçi nıl erinde halk ı n /\KP clı :;. ı ııd aki düzen partileri ni cezal aııd ırdı ğı nı tcsr it cıııı i ş tik . 28 Marı ' ı n sonuçlan. bu ıjuvazi n i n bu cluruıııda n yararla ıı d ığı nı ve siyasi bö l ün nıüşlüğ ü aşına fırsnıı yaratıııak için ku ll and ı ğını gösıernıiş ı i r. 28 M art ' ın eıı öneınli sonuçla rı ndan biri belki de budur.
-24-
2 ../ iVislın 200../
NlaJ·ı.\·
.
lşç·i
- Haziran # 12
;'Ytiicadelesi
Demokratik Güç Bir liği'nin açmazl arı .
.,___ .
,, .,,., __.- . ·· _,. •• , •. ,--,· __ .-- _-,: . _.·• . _r
.· ~ ·Rana Dittitiln.:
:·,.".. _· »,~-
J~·çi lVfii cadelesi' ııiıı
.. ;_·
~;-·-. j_' :-·;:.' ·
bir
___. .; ,
-. ,,__ ,__ ··- . - .--·
~
.-···
-~·ı::ı
ünı.:t'k i S<ı \ ısı nda .
yerel scçiın t<ırtı:;; ıı ıaları ile kurııl a ıı. aına ö ı ıırü ııii scç iııı !erle sıı ıı rlaıııayarak iktidar hcd~ fı ile yola çık an f)cnıokraıik
( iiiç 1 3irliği ' niıı
sınıf işbirlikçi karakterine dikkat çck-
(DCIB)
ın iştik . İşçi ~ ı ıııfı i le e;1ilc ıı h;ı l k ı ıı itt i fa k ı te nıel i ndc 1995.ten bu) aııa izlenl'ıı blok polit i ka s ın ı sosy al ist solun öncıııli bir kısınıııııı t~·rk ederek . el üzenin has part i lı.: rindcn Si 11'.nin çat ısı altında girdiği 28 ,\ 1art yere l '>ı.:<;iııılcrindc DG B ·nin ald ı ğı sonuçlar. 1-unı la ıı iııifiıl\ ııı İş\;i s ı ııı fı ve en ıı.:kçi Kürt f..ith.:lcr tarafıııdaıı da hir al ternat i f ola rak ..... Qö rlil ınccl iQini onaya '.. h:o,·u\or. " Giiç !3 irl i ğ i ' ıı in seçiın siireci boyunca i ı.led i ğ i politikalardan. yiirütıüğ.ii kaınpaııyalar ,;
d aıı bağıııısız olanı!\. ald ığı son uç la ı hakıını ıı ya l nızca
dan
yap ıl d ı ğı n d a bile
sayısal
3
K as ını
2002 ·de
Enıek Harış l)c-
nıok rasi
(3loku· nun
DR )
-
bir
(J=B-
dcgcrlcııdirın;;
dt'lesini esas a l ıııı bir p<:rsp(' kt i r ve daha yoğ u n bir çalı~nıa !le yola deva:n t~dcrek eın c kç i k i ı h: l ..:ri ıı dcst cğiııiıı zaınanla artacağı dii· şl"ıııiih.:bilir. /\nL·al-. FB D B 'nin 3 K asını ·da aldı ğ ı
(ı.1-+ oy oran ı n a
ka rş ıl ık
oltı ~ıurduğu bir itt i fak olan
5.2
al t ı part ini n
DGl3' ıı i ıı
ornıııııda kalınası. K arayalç ı n ·ı n
oy la rı n ın
K ürt ille-
rine dayanarak öııc sürdüğü ··beled iye başkanı sa~ ı s ı bakıınıııdaıı ikinci . oy oranı bak ıı n ı ııdan ih,:iirıcü parti olnıa " hedefi n in gc rçc h:leşıııe ı ne si. y;ıpılaıı sııııf işbi rli kçi i ttifak ı n c ın ekç il er ve cıilcnlcr l<1rafıııdan ccz<ılandırıl ı nası nın sonu-
cudur. IJo l a,· ov (ıranlarıııdaki .. ı s l\"' la. bul.!i.in ._. dii s' Cı~. ii ()rıcnısiı. lestir nH.:k. 'cn .. i h:dv., i .. S i iP aınblcnıi ıı i ıı ba~ııı K ürtler o l ınak üzere Giiç 13irliği'ni oluşturan d i ğer parti lerin taban l arına dahi tanı olarak iiğrı.:ıileın c ınc~i·'. " G üç B i rliği" ııi n çok gc~ kurulınası ·· gibi nedenlere bağ laıııal-. . esas ııedcııi gö rnıc zdeıı gcl nıek ve a lı nan so ıı uc u ıı izlcnl.!11 sını r i ş bir l i kçi po li tik a n ı n ,vanlıs lı Q ı n ın tesc ili oldu\!.unu !!.i1.k:ınck dcınektir.
aldı!!ı ovlara kl\ a:da ,
.
bi r diişüş yaşa nd ığı aç ı l-.ça görülüyor. Elbette sa,· . , ı sal başarı sızlı k her chıruıııda bir yenilgiye işaret cııııek
.
.- Ne- Si-i P
aınbi e ıııiııin
K liri k i t leleri
yaba ncıl aştı r-
ıı ı ası
~
-
~
28 Mart sabah ı ortaya
çı kan
be k l ennı cd ik
gclişnıedir.
b ir
ııc de geç ıııiş
scçiın ittifakları l)G B" derı
zorunda değild i r. Snvaş ve şove ıı i7.ın iıı yi'ıks cl i şc gc· Çi"i Qi bi l!,eli sı ne l c rin \·adcıık
o larak seçi nılerde ıı aylar öncı: l\ur u l nı uş tur. Ya cin (i<ı lı il ii ıı <.:l'I\ i scç iııı l ı.:rde
sı.:çiınlcrdc, nesııc l
farkl ı dlizeıı partileri ikti-
k oşullnrın eh·c r işc.iıli ğ iıı
dar koltuQuııda o ı uru rkeıı o nlar da ıı ıedya tara fı ııd <ı ıı
"
--
san dı<• ı ' e-
diişcrı
...
1
dl") ıı cnıl e r1:
fa rk lı
"
-
dcn dola y ı i şç i s ııı ı ı ·ı Vl' ezi lenlerin ç ı k a r l a rı iı,: iıı ııı ücnde l e edenlerin scçiın lerde '-')! kayb~~t!11t:s i . 11·.:dcflcd iğ i -.on uçlara u I aşa nı a ıı ı as ı b ir ba ~arıs ı ılık neden i bi lc sa ,,·ı lııııı z . () ko-
l)ugü n ;\J( l' ' ıı iıı yaptı ğ ı ~c kilı:l ı.' kendi!erini st•ı; ıııeınclcri hali nde başlarına g(;! lc<.:c k lcr lıak kıııda onlar ,. da e nıek<,:i hal ka telı d i tlı.:r
ş u lla r altında. sııııı' ııı ii ca-
savurı ıı aıııış
poınpa l a n ıTı a ııı ış
-25 -
ın ı yd ı'?
nı ı ydı?
.
lş~·i lv/üı:a <lelesi
l'vla.ı!ls
l<>'>S "ıeıı bu \ana kurulan iııii~ıkların vlirüttü\!i.i
-
' scç i ııı raaliyetlcri de cıı a1- l)GH . ıı i ıı uğrrıd ı ğ ı '
krıd ar yoğun haskılari<ı kar~ı i\.ar~ıya kalın a nıış
ınıydı'> Ancak yine de işçi sınıfı ve cl'ilen halkın
siyasal güçlerinin bir araya gelişi ıcıııelincle kurulan iııiraklar çok daha ağır koşullar altında oylarıııı sistcınat ik hir biçi ı nde a rtt ırabilnıi~t i. l )cnıL· k 1-.i (jüç 13irliğ. i bileşen leri ı ı i ıı arkas ı na s ı ğı ıınıaya ça tı şt ı ğ ı yuka rıda sıralad ığıınız b ir dİ:i,i ··neden". başarısızl ı ğı n ı n kaynağına dair b i r a~·ıklaına gcıirıııeye yetıni ~ or. O(i l3 · ııin uğradı ğ ı seçinı yenilgisinin altın da yatan esas nedeni. başka yerde. iıtif"c.ıkın sı n ıf karaktçrinde v..: siyasal prograınında. arıı ııı ;ık 12.l!rekir.
-
Sorunun
kaynağı
SL·çiıne
Si iP
ne?
çatısı alııııda girilıniş olıııası .
Sl·ll' dışındaki birçok bileşen tarafı ndan da dile getiri len bi r biçiıııdt. (!üç 13iriiği'nin ~ayısal ba şarı sız lı ğnı ı ıı öııı.:ıııli beli rley ic ilerin den biri kon u ı nuna gclııı işıir. 2002 genel seçin ı le rinde, scçinıe
l)F.fl:\P
çalısı
a l ı ınd<ı gir ilı ıı i ş aıııa
kaınpaııya esas olarak 131ok r~ıaliyeti olarak
) ürOti.ilınüş ve kurulan iııitiık öne çıl-.arılnııştı. 11tı"lin ise j)ek ı·ok 'erdt (iüc. B irliüi.nin adı y • o bile geçılll'lll iş. s l j r ü1.eri ndeıı propngaııda yapıl 111 ı ş. sic ll i köy yakı na !arla. öı.e l l c~ı i rıııe prng ra ın l a rı i le dolu Ka raya l çııı . (iiiç B i rl it?.i · ııin nerede\' ~l: t<.:k sözcüsii haline ~ gelnıi~ıir. Karayalçın. İşçi ;'v/ii cadelesi sayfalarında f)(iB . ııin 28 )ubatçı bir Keıııaliznı ç i ı.g isi ll(k~ gel i:;;ıııe gösterebi lcceği yönünde yapt ı ğıı ıııı ı e:;p it i doğnı l ;:ı r b i çi nıde. (; ı ! P kar~ ı sı ıı da Kürt lıarL· k~· ıi ve sosyalist lerin s ırt ı na hasara!-\ kcııdiııi parlntıııa aınacıyhı. laik lik ,·urgusu iinc çıkaıı açıklanıalar yapını~tır. n ununla birlikte scçinı döncnıi boyunca ~
, ·erdiği dcıneçler
gcçıııiş pratiğinin dcvaıııı
de
ıı itç li ğ i ııdc. dOzcnin
(10<;
Hirliği ile ilgili ol u şa
-
bi lı.:cek --ı.;avu ı l arı ıı ı .. berta raf etıııe vö ıı iiııd c ' ' ~ek il l e n ı ni~t i r. 1ler h; oııuş ı nası ııa "birlik. blitil ıı I Cı l-. .. söıcü klcri daıııga~ıııı vıırınuştur. f~u ko~ul l ar ahında Si iP. (ili<; Hirliği ' ııi t)lu~ıuran parıilcriıı tabanı tarafından bile tanı ol arak ben-
i!11S\.!lllllC111 İŞ! İ r. Sl·IP \·atıs ı nın
!.!en i ~ ~
h;es inıler ıanırındaıı
bı.: ııi ııısc ı ıınen ı cs i ııiıı dı~ ında. ( lüc; Birli ğ i 'ıı iıı
işe; ilerin.
enıckçilcri ıı .
- 11aziran # J2
ezile ıı
) oksu ! Kürt ki tleleri n ac il ilı t iya~·ları ıı a cevap verecek. çıka r larına hiz ı net edecek so nıut poli ti kalar üzeri ne k unı l ınaın ı ş olınası da başarısızlığ ı n b ir diğer tenıel boyutu ha!ine gelıııiştir. Soyut bir eıııck yandaşlığı yla sınırlı bir propaganda ile yeıin il ıniş. çoğu zan1an bu bi le ya pı!ınanııştır. " .i\B standa r tlarında beled i vc l er"dc ıı de ın v u ru l ı nuş. --,s·oH i P "siz değilizsi ııi z" gibi diize ıı partilerin in de ko l ay l ık l a başvurab i leceğ i deıııagoj i lc r yapılnıı ş tır. Do lay ı s ı yla . Gliç Bir liği 'ıı in sıııı f işh irliky i karakteri kendisini propaganda dOzeyinde de gösterıniş . hana bu durunı ittif;ık ın bazı b il eşenleri t arafından bir a ıı la ıııda kabu l ed i l ııı iş. nıcsc l a l:MEP gene l başkanı Levent ·ro ıe l ()1.glir Radyo "da yapılan bir giirlişıncde C.lüç f~ i r l i ği · ıı i n scç i nı sürecindek i tutuınuntı. "i~ç!!erin haklarını savunalıın. an1a scrınave,· s,cklinde , ' i de küsıürıııe,·elinı" ,
-
özcıleıniştir.
Son olarak uııutu l ına nı ası gereken bir d i ğer nok ta da 1)1": 11 /\r · ı ı belediyelerin geçn ıi ş prat iklerinin. seç nıcn i ıı ba~ta J\ I<f> olıı ıak üzere el iğl.! r düzen parti ler i ne yiiıOnii dönınes ine yol açı ığı gen,;cğidi r. K liri i ilerinde yaşanan deneyinı ler. OE l l/\ l"l ı belediyelerin ke1rı~tıkları yolsu:i,luk olay ları. lıa lf.:ııı güvenini sarsnı ı ş . (; iiç Birl iği.ıı i n bu seçnıe n tarafı ndan terci h cclilnıcn ı cs i ıı in öneıııl i ııcde ıı !erinden bi ri o lı ıı u şt u r.
Güç
Birliği
durumu
nasıl değerlendiriyor? Ancak (lii~· B ir l iği bileşen l e ri n i n seçiın so nuç la rı na
ve
i rı ifak ı n ge l eceğ ine iliş k in y<ıp
t ı ğı değcrlcndirıııeler.
3
K<ı sıııı seçi ınlcr indcn
sonra L-: ınck narış !)eınokrasi Hl oku·ııu olu:;;turan pek çnl-. !>iyasi yapının dü~tliğü yanlışın-bir benzerinin tekrarla n dığını gö~ tcriyor. l l atırla nac<ık tır, 3 Kas ıın seç i ıııl e ri so ıır<ısı, İşçi ıl1ii c11delesi. 131ok·un başa rı s ı z lı ğ ın ı n örgütse l degil. politik bir başarısızlık o l duğun u vurgulaıııış . l ~l o k ·uıı i şç i sınıfı
ve
eı.ilcnlerin desteği
ni kaz;:ıııacak soıııtıt bir politik prograıııı bcniııı ~e)'crek faaliyetini sürdürıııc~i için çaba harcnın ışı ı. () 7.anıaıı . bugü ıı araları n da ( il'ıç B irliğ i .ni o l uşturan part ilerin de hultı ıı duğ ıı pek çok siyasi yapı . başarısıı. lığ ı .. ye teri nce etki li
se(i ın 1-\aıııpaııyası bnyuııca iz l ediği progr.ınıı ıı
-26-
A1ayıs
.
lşr i .ı'v!iictu!elesi
- Haziran # 12
bir çalışına yür\itenıt.:ııı ek" gibi pratik nedenle re bağl aınış Vt! sorunun pol it il- yönünü görınezdcn gelnı işı i. Bugün de 28 Mart yerel scçiınl c r inin değer lcndiri lnı e aşan ıası ıı da. Güç B irliğ i partileri. a ra l arında baz ı vurgu fiırklı lı k la rı olı n a k l a birl ikle. başarısızlı ğın k ay n ağı n ı genel o larak daha b iç i ınscl ve örgütsL'l nıesele l erde c:ır ı yor. l'cıııel vurgu. Laınaıı darl ı ğından dolayı (!üç Oirliği'nin kendisini halka ye terince anlaıa ınadığı . bileşenlerin oı1al\ ve güçlli bir faaliyet ylirü t ı ıı cde yetersiz kHld ı kiarı nokta sın da yoğ un laş ı yo r. 11 u nu ıı yanı sı ra
Güç
13ir l i ğ i' ııi ıı
içindeki sosyali st rarı iler. ezi l enlerin aci l sorun ları na dönük soıııut bi r prograı n gel iştirc ıııeıııenin itıifakın bir eksiği o ld uğu tespiti üzerinde duru) orlar. Son olarak da. başta SDP ve EM EP gel ınek lizere, S 11 P dışı rıda k i b il eşen ler i ıı bir k ı sııı ı . Sl·IP çat ı sı n ı n heın bi l eşe n l e ri n i tt ifak ı içse lleş t i rı ncsi ni n önünde engel ol u ştur duğu lıcın de seçı n e ni u1.ak l aştırdı ğ ı tespiti ni yapıyor la r. Y i ne de özetle söy ! e ın ck gerek.irse. Ciüç 8irliğ i ' nin belli ek.sik ieri olsa da (jiiç Oir li ğ i po lit ika sında . kuru lan ittifakı n kendisinde bir yanlı ş o l nı adığ ı . eksikleri gidererek ve gerek iyorsa pa rti bi rl ik leri ni bile g ündeııı c alarak yola <h~vaın c ın ıek gere ktiği noktasında lıc ııı fikirl er. Ancak a nlaşı l aıı seçinıler öncesinde partilerin l\erıdi içinde varolan bazı huzursuzluk lar hala a~ılab !!ıııi ş değil. 28 l\!l an'ta !ı sonra seçi ıııl erde uğradık l arı yen i lgiyle beraber de bu huzursuzluk artııı ı ş olabili r. 7.i ra DGB ' ıı i n dev<ı 1111 yönünde yaptık l arı tünı 1 nıc n ( ii.iç Bir li öi particleuerlendinnelere rat ::> ~ -=' !eri nin hiç birisi '.'?8 Ma ı1 ·ıan sonra l)(il3 çat ıs ı altındn pratil- kaıııpaııyala r örglitlen n ıesi . lrıa li ,vc tinin s ürdlirlilınes i ,vönLinde i rade !!ÖStcrıned i. ııeı lıir ad ı ın aııııadı. Dahas ı Fikri Sağ l a r ve altı parti yöneticisinin ist i l as ı na esas ol anık hu tart ı şınaları n da ınga vurduğu düşli nii lcliiğiind e. (i üç Bil'liği'ııde aradığını bulanıayan. parti başı-anlarının çoğunun ycııil gin iıı <;orunılulu!!uııu ü/'crine atıııava çalı<:tıı'.'!ı Kara~ y ~ ya l çııı'ın SllP's i niıı 1)()13 ile olan yu l culuğun uıı nere\·c İ de sliphcli. " kacü:ır S Üfl.!CCü ~ Peki anıa bu rjuvazi nin has p;.ırt il e r i ıı c.Jc ıı Si iP ile çıkılan hu y o l cu l uğu sürdürerek bugüne kadar yapılaıııayan ı başarnıak . varolaıı "eksiklikleri" g id crnıek. i5\ilerin. enı~k.c;ilc rin
-
)
ve Ki'ırtl er i n acil i ht iy<ı1,·l<ırıııa cevap vcrec:ek "Sonıut bir p rogra ııı etrafında ınlicadcle etnıek nıliın kün ı nüdi.ir? 13ir an için Karayalç ın' ı n geçıniş ini bi r kenara bırak.alını. Yaln ızen seçinı döneın i boyunca ve son rasında se rg il ediği pratik bile bunun i ıııka n s ız o l duğu nu k.an ıı l an ı ı yo r nıu'? Bug liıı k anı u cnıekç i ler i nc yönel l'ıı en büyük ve kapsanılı saldırı Ka ııııı Yönetiıni -reıncl Kanunu iken. Si iP bu yasanın ıııcclisıen geçnıcsin e karşı na sıl bir nıiicade lenin içinde? Kürt k itleleri ıı anadilde cğiti ın ha k k ı gibi ta ! e rı l e ri ıı i n ve ac il ihtiyaç l a rın ı n karşı l a nına s ı ıı a dönük OGB kanıpanyas ı çerçevesinde bi le tu ta rlı bir politika izledi ıni'' Scç i ın dö nc ııı i boyunca uygula nan baskı!ar ka rşısında KCırılere sahip çıkıııak yeri ne " öl'iircii" bir yaklaşını geliştiren K a raya l çın ' ın ıa kendisi değil ıııi? İ k tidar ortakl ı ğı sırasında en kapsa ınlı öze l l cşt i rıne p rograınları n dan birine inıza ata n Ka raya lç ın değ i şııı iş ve bugün Kİ 'J"l erin adı nı adıın özelleştiri l nıesi ne karşı yürütülen ıııücadeleııin içinde de biziıı1 ıni haber i nı iz yok? i-l azi ran ·da İstanbu l' da ya pı lacak NATO zirvesine. bu l'irvede Al~D'nin asker talebi ni yineleyerek. ·rorkiyc 'yi işga l e orıak etııı c ilıı i nıal i nc karş ı kurulan bir li kte li klere i nı1.a verıııenin ötesinde hang i ey l eınde yerini aldı? İşvilcrin. eıııekçil crin ve Ki'ırtlerin haklarını her koşulda ve tutarlı hir şe kilde savunnıa nı ıı burjuva g l'ıç l erde n kopı nada ıı ~öz konusu olaınayaca ğıııı 28 Mart seçi ıııleri bir kez daha k aıııllaıııı .,s ı ır. Buoün bu oörevi octi rco .::;, Jverine .o hil ınek içi n. işçi sı n ı fı n a ve eınc kçil ere ö ıı cül lik eınıc iddi ası ile yola çıkan EivlEP ve SD P'yi. Sl ·IP ile işbirliği poliıik.asıııdan va zgcçnıcye . burjuvaziden koparak bir s ın ı f nıücadcle s i alternati fin i hep birlikte i nşa ct ıııeye çağı rı yoruz. C,:onkli i şs i z lik ve yo h:s u ll uğ u ıı pençesinde boğuşnn. özcl l eşı i n ncl cr. sc nd ikasıl'.la)tırnıa gi ı·işiınlcri \ 'C grev yasa k l arı gib i saldırılarla ka r~ı karşı ya kalan cıncl\ç ileriıı ve t üııı cıilcıılcriıı a!tcrnatili olınal- aııca k burjuvaziden ba0.ı ıı ıs ıı. bir sivasa l ve örvütsel hatta , "" ınticadele
\llabilir.
-27-
-b nvraQını ,,,
....
v li k se ltıı ı eklc
.,;
ınü ı nk üıı
.
Işr,:i
!l1aJ'IS - l l a1Jran # 12
J\1 iil'ade/esi
osvalist areket yerel • . '' '' se ımıerae osver 1 28 Mart yerel scçiınlerinde ·rorkiye sosyalist hareketinin tenıcl görevi. serıııcıyenin cllll'kçilerc saldırı planını adını adını hayata gc<,: ircıı AKP lıükü ınctine karşı enıckçilcrin ve ezilenlerin karşıs ına buı:juvazidcıı ve onun siynsi gü<,:le riııden bağıııısız bir alternatifi cl ikı nckl i. 13unu yaparken. AK. P 1-: arşısıııda 28 Ş u ba tçı çizgide bir leşen C'l·IP. M I il'. DYP. DS P gibi g iiçlcriıı kitlelerin gözünde bir alterııaıif o la h il ı ncsi ıı i cııgcllcınck. öı.ellikle işçi
hareketi içerisinde etl-:ilcriııi cırıırınalarıııııı önliııc gcçıııck için çal ı şınak gerekiyordu. İ~'(.'i Miicadefesi <..cçiınh:rdcıı altı il) öııce. l 'iiıliyc solunda böyle bir altcrnati liıı ürgliı lı.:nıııcsi için ilk çağrı yapan grup oldu. Seçiınlc r yaklaş ırken. sosyalistler ve Klirt lı arel\etiyle kat ı k s ı z buıjuva paıtis i Si I P'yi birarnycı getiren sı nır işbirlil\ç i f)cıııokratik ( i üç llirliği itıitiıkı da kcır~ı durulnıas ı gcrekcıı bir bnşka odak olarak ortaya çıktı. [) ül'.ı:ıı ~üç lcri ıı i ıı bu konuııı laııı:;.ı kar~ısı ıı da cıı'ıekçilcriıı ve ezilenlerin ıniicadc.:les ini csa~ :ılaıı bir seçeneğin oluştunıln)a<: ın ın tek yolu. sosyalistlerin giiçlt'rini birleştirerek cııı e l-:çiler iıı acil ilır iyaı;larına hi tap eden. olabild i<"1I:> ince ,\a lı n ve berrak bir l'rocrn e> ı ınla )'Cre l se~· iıı ı l c rc ka t ı l ıııasıydı. İşri 1\1/ii cadelesi olaral\. seçiın lcr öııccsiııcle böyle bir S ı n ı f ıniicad cleci alterııaıi fin oluşuıı ı u yönündeki çnbaları ıııız sonuç vernıedi. l3üt üıı sosyalist pani ve çevreler. ya kendi aJayları etrafında ördük lcri kanı panya larla seçi ııı lerc kaı ı ld ıiar. ya dcı scı,:iın sürecini ka) ıısızlıkla geçirdiler. !1uııuıı istisnası yerel dü1.eyde gc ı\cklcşıirilen bir dil.i ona!-: scçiııı çalışııı as ı oldu . i\ncak hirl-:aç yerel işbirliğiyle sı n ı rlı ka l nıı onakl ık larııı yukarı d a sı raladığ ıı nı/'. gürl:'vlcri ka rşıla nıa ~ ı zaten nı iiııı küıı dcQikli. ! lal böylt' ol unca. yerel scçi ı nlcrdc sosya listler oldukça :,ınırlı bir etkinlik güstcrıııiş
oldu!ar. AKP ve diğer düzen güçleri karşısında eınckçilcrin ktıyda değer bir kesiın iniıı desteği ni l\aı_,11ıına uınııdu ba!;itan kaybedildiği içi n seçiınlere kendi adcıy l arıyla katı lan sosyali<>:!-.:r daha çok gc ıı e l propaganda diizcyiııde kalan kaınraııyal ar clliı.eıılediler.
- Nispeten yaygııı bir k aınpanyayla scçi nı len.: knt ı la ıı iki sosya l ist güçten bi ri olan 'l'KP'ıı in seçirn liıa li yct i bu açıdan tipikti. fKP tıpkı 3 Ka~ıın 2002 seçi ııılerincl e olduğu gibi bu kez de c:;as l>larak ··ı.:oınlinisı .. kiınliğini ön plana çıkararak dcsıcl\ bıılınaya çalıştı. .ı\ııa s!ogaıı olarak seı,;i l cıı ve sandığa gitıııcye rı ··boykotç u·· seçıne n c hita p etliği i zlcııiın i doğu ran ··13o~ve rıncyiıı! " çağrısı. propnganda düzeyini n sını rların ı zorlayan bir nite li k taş ı ııı ı yo rdu. Yayın o rgan ı Konıiinist' i n sayfalarında dii%.crı partilerin i n beled iyeci lik anlayışının rnnl<;ı. scrııı ayc dostu. eıııek<; i düş nıaııı niteliği ıeşlıiredili rl\en buna alternatif bir belediyecilik anlayış ının nasıl olınası gcn:ktiği üzerine ikna edici öneriler getirilınedi.
~
·28-
Yere.1seçimlerde sosyalistjer oldukça sınırlı bir. etkinlik . göstermiş. ve diğer · . ·oldular. AKP . . düzen güçleri karş.ısında emekçilerin kayda _değer bir kesiminin desteğini ..k~zanma umudu baştan kaybedildiği için seçimlere kendi adaylarıyl~ katılan· slısyalistler daha çok genel P.ropaganda düzeyinde
kalan kampanyalar · düzenlediler.
· ·
.
tvla.ı·ıs -
işçi
Jfaziran # 12
iV/iicudelesi
Kanıpany::ı süresince bol ıniktarda afiş kull anılnıası da ağ ı rlığın genel rropaga ndaya ve-
rild i ğ i i zle ııiı nini güç lendirir nitelikteydi. · rKP' n i ıı seçi ın sonrasında. ald ı g ı
i l i şkin
yaptığı
dcğertcndirnıc
oylara
scç iın l crdc
i 1. l cdiğ. i po li t i kayı anlaıııak açısından ayd ı n
. ünc~ki seçiııılcrc oranl a arııığı ıespit cdili~or latıcı oldu. [)c(icdendirınedt. alınan O\· lnrın
ve oyların ycrlcşiınlerc göre dağılıınındaki nispi ıutarlılığa da bakılarak l:ıetli bir i~tikrarın va!.:alandıi!.ı r...;
.ıl
vun.!uhını,·or. .. ..
buradan
da
"ınayanı n tuttu ğu · ·
sonucu ç ı ka r ı l ıyordu. Ya pı lan bu dcğcrleııd i rıneler. ·rK P · n i ıı esas olarak gerek " k o ı n üııi sr· sı f'a t ıı ı <ı. gerekse de Na z ı ıı ı l ri k ınet ya da Y ı Inıaz G üncy gibi dü1.cn tarafı ndan ""aforoı.·· cdilıııi!? tarihsel ki~ilerc topluında ıııeşruiyet kaıandırıııa yönünde geçın işten beri yapt ı ğı kaıııpan~ nlardaı.. i nıan t ık la bi rlikle ele alındığında şöyle bir sonuca ulaşına k n ıiiın kün : TK P 'ııin belli hir vade için pol iti k hedefi . kinı l ik si yaset iyle bel l i s iı n ge l e re
ıne ş ruiyet
kaza ıı d ırnıa
çabas ı
içerisinde kendi ıı ıcşru iye t i ıı i saglaınay a ça lı ş ı n a k . "'ınarj i n a ı·· bir rarti o lınadığ ı ııı topluına ve ge ri kalan sosyal istlere ispa t la ına k tır. (lc rçckten de. düzen partilerinin uygu larnalarınclan bıknıış kesinıler içerisinden ıcp kisini ··koıııün i st""lerc oy verl'rek gö~t<.:rnıck isteyen belli sayıda insanın çıkınası soıı derece doğa l d ır. TK P" nin yapnıaya çal ı ş t ığı. hu karaktcrde!.:i oyları kendi bünyesinde top l <ı va rak b u nların savısı ıı ı nı i.iınkün onı n da artı r• • ll'ı a ktır.
u l aşt ıkla rını düşündükler i
·· ıv1a ya tuttu·· dc Qcr l cııd i rın<.:si bu hedefte
.
başa rı ya
an l a ınıııa
ge lebilir. Eğer böyleyse. bundan ~onrası için farklı taktikler izlcıneleri ıııüınkündür. Ancak ıııantık deği:;anı::y ceeği için ~onu~: da değiş ıııeyecekı i r. TKP. daha önce yaptığı gibi bu seçiı n l c rde de kendi örgütsel çıka rl a r ın ı nı ücadeleni n ac il i ht iyaçlarının önüne geçirerek sekter bir politi ka i z l c ı nişt i r. Ru rutuıııun clcği şı ncs i için de 011ada bir ıı edcıı yoktur. Üstelik 'fK P" ni n genci roli t ikasına içki n olaıı ıniiiiyeıçi ve 28 Şubatçı cgiliınier. bu rartiııirı olası l)ir 5ırı!f nıücade!';!c! :ı!tçrn:ıtifin b!:· bileşeni alınası ö nündeki ikinci öncınli engeldir.
- l3 girı.::n
keııll c
bağ ııııs ı z <ıdayla seçiın l e rc
en y ayg ın lıiçiıııde kaıılan ·ı · KP'den sonrak i ikinci sosyalist güç olıııuşiur. 28 ıvıan öncesinde. seçiınlere ortak bir alternatif oluştu rarak katıl nıa önerinıizi ileıtiğiıııi1. grurlardan biri olan ESP bu çağrınııLa geci l-.ıneli bir yanı t ve rn1i ş ve yan ıt ı o l uınsuz o l ınu.;; ı u . Kendi adayları e trafı nda faal iyet yliri.H ıne k a rarı. ESP'nin de bu seç iı n leri esas ola rak kendi gücünü a rıırına k için bi r olanak olnrak gö rd üğünü ve bu a nıaca uygun bir yöıı tcın seç ıi ğini gösterd i. "'[1.i len lcrin sosyalist alternatifiyiz" sloganı etrafı nda yürü tülen kaınpıııı) a süre since bu i;dcniın i geçersiz 1-.ıl;ıcaı.. bir gclişnıe olnıadı. ESP de esas olarak. genel propaganda düzeyinde bir kanıpaııya yüri.i tı ü . Afişle rde ku ll an ılan ··yeni bir kent için" sloga n ı soınut. ay ı rded i c i bi r nitel ik ta şıını yordu. A11/ın1 sayfa l arınd an i ı. l ccliği ı niz seç i ın ya 1,ıla rı n daki propagand i f" d il de ağ ı r l ığ.ı n kadroları ıno tive e tıneyc verildiği
ı : SP.
23
scçiııılc rc
i1.leııiııı i ni doğu ruyordu.
Kaınpa nya
boyunca. ESP devletin çok ciddi saldırılarına ınaru1.. kaldı. ESP adına fiıaliyet yürüten birçok devriınci tutuklandı va da gözaltına alındı. . Özellikle Oiyarbak ı r'da ES P' liler ciddi baskı lara ınaruz ka l dılar. B u nedenle. ESP'ni n seçi ııı söy le nı i nele devletten gelen bas kı lara k arşı p r(ıpngaııdaııın ağı rl ı ğ ı a rtl ı. B u durun ı E SP "ııiıı enı ekçi kitlelerin yayg ı n ola rak ben i ıııseycbi l eccği bir dil kulla nnıası ön iinıie
-
ayrıca bir engel oluşıurdu .
ESP adına yapılan seçiııı cleğcrlcııdirnıes i. clunıınu kendi açıların dan epeyce ohıınlu olarak sunuyordu. ··Aynı
-29·
:-lrı/ını. sn) falarıııda
.
işçi
Ma.ı•ı.\·
A1üc:utlelesi
tarzda
devanı..
l e nd irıncdc
.
bası ıi:"!,ını
t.-:S l>" ıı i n
~
ıaşıyan
değer
-;cçinı
s\ireci bovuııca , si vas i etk isini ve <•\::) U ci"ınü daha ileri ..ve t asıdı)!.ı \ .... v urgulanıyor. 1 !Vl ayıs ve NA"f()"ya karşı ev oluınlu ··tarzda·· . lern hazırlıkl arının da avnı , gerçek leşıirilınesi gerektiği söyleniyordu. Bu değerlendirıne. seçiınlcr öncesiııde sosyalistleri n üstüne dlişeıı görevl eri doğru tesp it etı neyen ESP'nin scç iınler sonras ı nda da fark lı bir çizgi ben i ınse ıneyi düşüııınediğirıi güsterd i . ESP "nin sı::çi ın çalışınalarında yeni diyebilcceğiıniz bir duruın da onaya çıktı. ;
f)iyarbakır·da
seç iııı lerc
kalılınak .
Kli rı
h alkıyla dayaıı ışına
konusunda epeyce ol uııılu hir geç ın i şe sah i p olan ESP bi l diğ iın i ı. kadarıy la daha önce leri . Klirt nüfusun yaşad ığı illerde scçiııılerc kat ı lınıyor. bu işi Klirt hareketinin tenısilcilerinc bıra!..ına)ı doğru huluvordu. Bi;ı.iın <le hcniınscdiQiıni.1. ve özel, likle ()IJ P içerisinde yer aldığıııır.1. döııernde yayg ın l<ış t ı rrnaya <;alıştığıınız bu tuturn u ESi' bu seçinı !erde terk ctn1iş görün Oyor. Kürt hareketinin düzenle uzlaşıııa eğilinı lerin i ıı SHP inifakıyla pra t iğe dökülnıc sini n bu ıutuında bir değişikliğe yol açınayı gerektirip gerek tir nıediği ayrı bi r tartr~ ıııa konusu. B urada sadece. cn tcrnas•vona I i z ı ne h i zıncı eden kaza ıı ını l a rın koru ıınıa s ıııın öne ın!i o ld uğun u be li rtc liı n . 1l a t ır l atnıakta fayda var. TKP ve önclili.i S İ P yı ll ardır bu yönteıni beniınsiyor. ()srclik bunu . Kürtlerin hiçbir acil talebini pı.ın i pcılitil..alarında cisiınlcşıirıncycn . nı i ll i yctçi li ği güç lendiren bir anlayışla yapı~
ESP de esas olarak; genel propa,ganda düzeyinde bir kampanya yürüttü. Afişlerde kullanılan ''yeni bir k.ent içi'1'' sloganı somµt, ayır~edici bir niteli.~taşımıyQ.rdu. · Af:ı/ıin sayfale1rından izlediğim~ seçim
yazllarındaki propagandif dil de ağırlığın kadroları motive etmeye
verildiği izlenimini doğuruyordu.
- Haziran # 12 -
----
yor. ı: s r·n i n son yerel seçiın kanıpanyasının hu ni teli k te olınadığıııı. diğer illerdekinde ıı farklı ola rak. f)iv ve Dc rs in ı' dc , arbakır Kürtleri n acil gereksinıııclcri ııe lıirap eden bir propaganda yü rüttü ğünü. Kiirılere ıniinıkiin okluğu sürece Kürtçe hitap ettiğini de ekleye1i ın. -ES P ve l"KP d ı ş ı ndaki diğer sosyalist çevreler eı k i 1i olabi ld iki eri sın ırlı sayıda yer[cşi ındc aday lar ç ı kararak seçin1 döneın i n i gc<;irıni ş oldular. Bunların da genel propagand<.1nın
sınırla rını
aş nıad ığ ıııı.
dolayısıyla
liı.e ri nde durınay ı gerckt i rccek ayırıcı yön-
lerin in bulu nnıadığ ı n ı söyleyebiliriz. -Fakat burada. İstanbul Escny urt 'ta kadın i şç i aday çıkaran Bağıın s ı z Devri mci Sosyalist Kaınpanya · nın bu sınıtlandırına dışında tutulnıası gerekt iğ i ni be l irtıncliyiz. (Jç dcvriınci l\.1arksist çevrenin biraraya gelerek gerçekl eşt i rd i k l e ri ve jşçi ı''vlii cade/esi'niıı de esas o larak coğ rafi k oşulları nedeniyle ancak dışarıdan deste k led i ğ i bu ka ı npanya adına çalışan yoldaşlar, genel propaganda düzeyini aşarak Geçiş Progranıı ·nııı ruhuna uygun kin1i talepleri Esenyurt'lu enıckçilere ben i nısetınck içiıı çaba l adı l ar. Bi7.ler de çeş i tli bölgelerde bağ ıın s ız sosyalist aday lar et rafında yüriitt üğüınüz çalışn1a l a rda eınckçilc re genel propagandanın ötesinde. geçiş taleple ri doğru ltu sun da seslendik.
Sonuç -28 l'vlart 'ta sosyalisılt:re verilen ıop l aın oy say ı s ın da öncek i seçi ın l cre oranla kı sın i bir artış o lduğ u söy lenebil ir. ·rK P d ı şta bırakılarak he~ap yapıldığ ınd a <la duruın böyledir. Ancak bu sonuç. sı::çiınlerc katılan her hareketin öznel çahalarınııı. ya da başka ikincil öııeınd e etkenleri n bir sonucu o l duğunda n dolayı pek öneııı1i değ i ldir. Çün k ü. ıut<1rl ı bir politi k hat ::;ayes inde kazan ıl ınayan de s teğ i n bir kaz1111 ıın olarak korunınas ı da pek nılin1kiin değildir. -28 Nla11·1n sosyalist ler açısı ndan büyük oranda kaçırılnıış hir fırsat o l duğu SÖ) lenehi lir. Niteki ın AK r·ye ve 28 Şubaı çizgisindek i güç lere k arşı bir alıc rnaıi f ol u şt ur-
-30-
/WaJ'ts - H aziran # 12
işçi
1\tlücorlelesi
Devrimci Marksistlerin seçimlerde çok sın.ırlı düzeyde de.olsa varlık göstermeleri ve devrimci Marksizmin sesini. . duyurm.aları olumlu bir gelişm.edir. Ancak bu adımın bir. .
işe yaraması devamının
gelmesine ve sosyali.st hareketi doğru ·bir politik.hatta çekme v.ö.nünde çaba göstermemize ba.ğlıdır. ınak ın üı n küıı olnıadı .....i!ı , ...ı.:ibi bu
.\ ünde kı sıni
adıııılar dalıi atı laıııaınışt ı r. Scçiın sonuçlan da
hunu kaıııtla ınakta dır. J\KP oylarını epe) anır rnışıı r. Cl~P oy kayheıse bile DYP ve MH!> oyla r ı n ı a rtırarak giiçlcrııni~k:n.lir. Denıokratik
GCıç
Birliği ise seçiınlcrdcıı nıoral bozuk -
luğ u y l a çıksa da. bu iıt i fıık ta l\i devriııH.:i u ns ur ları gi rd ik leri çıknHı7. yoklan döndüre-
b ilecek b ir al terna tif oluşturu lnıa ınıştı r. Seçin1 son rasında al ın an ı uıu nı l a r da bu yanlışı güçlendirir niteliktedir.
çckıne yönünde çaba gösterıncnıi ze bağ lıdı r. - Scrııı ayedrn ve onun ç ı k arları na h i zın et
olun1suzluk da sosyalistlerin politikasızlığ ı gene l sos ya l i zııı prop agandası na s ı ğ ı na rak
eden partilerden bağınısı z bir sı nır ınücadelesi alternatifinin olıışıurulınası içi n öniiın ül.dc yen i fırsat l a rın o l duğu doğ rudur. Bunlardan başlıcalnrı yak l a şan NJ\'i'() zirvesine. henüz
aş ıııaya
tLinı iiy l e
-28 Mart sürecinde göze çarpan bir diğer
ç a l ışınış
o lınas ı d ı r.
Eıııekçileriıı,
ezi len leri n so ru n ların ı n Çöi'. Uıııli elbette ki düzeni n toptan dcğişınesini gerektirir. Ancak s ı1..d ı r. B i ze bunu sürek 1i tekrar et nıek favda , gerekli olan kitlelerin gün lOk. aci l. sonıut
ya.sa l aşınaınış
Re fn rı n paketine. ı n ecl i s
Ka ınu
Yön eti nı i
k onı i syo rıl a rında
gi'\rlı şii l e n yeni sendi ka yasas ın a ka rş ı ver i le-
ihtiyacına ba ğlayan . yalın bi r biçiınde ifade
cek ınücade l e l e rd i r. A ncak yan lı ş l a rı ını z ı her birlikte doğru bir biçinıde tespi t cdeın eLsek aynı yanlışları tekrar etın eyeceğinıizin de bir garanti si yok tur.
cdilıniş geçiş talepleri forıııülc edebilınek ve
İş<,·i ıl1iiı:adelesi. enıekçilerin. e1.i lenl~rin
ihtiyaçlnrına önı..:rilcn çiii'linıü c;osyal i sı dcvriın
bunları
k itlelere sunabilınektir. 28 Mart sürec inde bu eksiklik bir kez daha hız lasıvla , h i ssed il ııı i ştir.
bugiiııki'ı i htiyac ı durunı undaki sı n ıf ıniicade
lcsi
al te rı ıcıtifl n i ıı
oluşruru!ın as ı
yo l unda ınücadc l e ederken yap ıl an ynn l ı şlara da olanca giicliyle di kkat çck ı n eyc dcv<ı nı edecek tir.
-l) iğc r
yandan dı..:vrinı ci Marksistlerin ~CÇ İ i'ıik:r<.le çok sın ı rlı dl'ızcyd~ dc olsa variık gosterıııeieri ve devri ıı ıci i\1a rk$İ/.ınin sesini du\'urnı::ı!::ın oh;;11iu bir -l!eli-.ıııcdiı. 1-\ııcak bu , y ad ı ının bir işe yaraınac;ı devaınınııı gelıncsine vt: sosyal ist hareketi doğru bir politik hatta
-31-
İşri Mücrulelexi
Ma;•ı.,·
••
•
ce ·rurn
dünya çapında ı.:ıııperyali st kapital ist gericiliği n yoğun bir saldı rı hali nde old uğu bir döneınde yaşı) orıı7. ·rabii ki işçi !>ınıfı \ c ezilenler cephesinde öncııısenınesi gereken kıpır tıl arı da göz a rd ı cı ı ncıncliyiz . ı\ vrupa·da yaşa nan genci g rı.:vler. Latin /\nH.:rika'da l.3ol ivya ve l\ı:ja ııti ıı 'de yaşanan d~·vriııı('i yüksel iş l e r ve k itlesc l lcşcıı ınücadclc . bunların yaııı s ı ra tabii ki Filistin intifadası ve Irak ayaklannıası ezilenler için unıut veri ci gelişıııeler. Anca!-. dün ya ölçeğinde baktığınırıda tiiııı bunlar eınekçiler. i şç i s ı n ı fı ve ezilenler cep· hesi ıı in savunın<1 ko ıı uı ııunda olduğu gerçeğini d eğ iş ı i rnıiyor.
Bu sa v un ına konuınu. s ııııfın geni ş kcsi ınlerini biranıya gcıircıı politik tak· ıikl er izlenıne<..ini gcrektiririyor. 'l ~ıhii ki bıı <>erek 1i1 i ği o"Önneven V<l da !!Ör111eh. istenH.:\ ı.:neı ; "' -· " lcr de nıevcuı. İşçi s ınıfın ı n tarihinde ıııücadclcyc çok önenıl i zararlar verıniş olan ~cktcrlik hastalığı ise sosy<ıli s ı. hareket içindeki v arl ı gını siirdürüvor. Sta li ııi s t l!e, l e ıı eQi bir an içi n bir ,vana bı rakı rsak . tüııı ıari hi ~
~
(iı·n<!ralsi:
•
•
muca e esınae . "". .. . e ıa ıaı uzerın e
ını
- 1-laziran # 12
ır esı
/Jiirukroısı:
Sosyvli::.111 gazetesi
de\Tİıııci /\1arksist birl eşi k ceplı e an l ayışından
hareket etıniş ve a n layışın ı hayata geç irınck için pratik g.irişiınlc rde de buluııınuşıu r. Bu giri~iıııleri biı.dcn ya da ınulıaıa p l arı ınızdan ka,·naklaııan tiinı eksik lerini de kabul ederek sahil) dii..; . Bu r l c nııı ck o'' <.:rt'kti••iııi a " Uıı livoruz ,,, anlaında Kürt hal J.:ııı ı ıı en zor !.!iin !erinde. b;ısk ınııı en : oğu n ol dıığu döııe ın l e rd e bu hall-.ın y;ııııııda olnıuş olınanın anlaınl ı olduğunu dü~ürıü;- cıruz. Bundan dolayı gurur duyınuyoru1. çünkii bunun bi r görev old uğunu dü~iinüyorlıZ. .1\y nı şek ilde görüş l er iııı ize ve hagııııs ı z dur u~uıııuzn güvcrı i ıniz ta ın olarak. burjuvaıiıı i ıı saldırıları na karş ı ın ücadcle eden ceı)lıelcr olu<>tu rnıavı uüc'lcrlc birlc-,ik ~' '\ . "' göreviıııiı. olarcıl.. ,!!örü\ . , oruz. Bu tutuınuınuzu n Troıskiıııı ,.ı.; veya dcvriınc i \1 arl-. s iznı ad ı na eleşt i ri liyor olu~u ise bize kay g ı veriyor. Bu anlaını) la "b irle şi k cephe" lakı i ğ. i n i değiş i k yönlcriv , le ve !.! Uııüıı ı üzlc ba-Qıııı kura rak ele al ına ,vı gerek 1i görüyoruz. ~
)
~
faş i1.ınc. cınpcr:- alii.'ıııı.:
ve s ı n ı r düşnıan ıııa karşı sı n ı fın ç ı ka rlarını en öne bu doür ulıuda k ovan. , dü ş ı nanı alt eınıek i ~· i ıı birleşik ccp lıe taktiklerini u ,v culaınaktan a~la çek i nıncyen . bilakis bu yö n el i şi kararl ılıkla savunan devriınc i M arksist (Tro ıs ki sı ) gc l cııc ğ iıı taki pç isi o ld uğu n u siivlc' , , enlerin bu lıa sıalığa karılın aları vahi ınd i r. İşçi tıfü catlelesi ve öncül ü ola n Patrunsıı:.
Genel olarak birleşik cephe üzerine Koıııü n ist le r her şey
~
den çok i şç ileri n bi rliği ni öneı n se rlcr. Çünkü bir avuç az ı nlığın saltanat ı ıı ı sürdürnıesinin ancak başta i şçiler olınak üzere czi !enlerin böliinın liş ol ınas ı halinde ıniiın k iin old uğunun bi-
~
-
linciııdcclirlc r. sı)
l)olavı.
la t ut a rlı olan her koın ü ni st örgüt tüın koşul l arda i ş ç i sı n ıfı n ın bir-
-32-
ı'Vlu.ı'ıs
.
işçi
- f/a ziran # 12
liğini sağ l aınaya
h ii'ıncı
edecek politikal ar izlcnıck zorundadır. f3irlcşik cephe taktiği bu ih tivacın ürlin ü olarak Koınün i st Enler, nas yonar in ( Kon1 i ntc rn ) dördüncü kongresinde ( 1922) siyasal hat olarak beniınsen ı ni şıir. Koınintern. b i rleşik ce phe takti ğ ini kap italiznı e karşı ınücadc l c iç inde işçi sınıfı n ın birliğini sağlaıııak ve cınekçi kitleleri. tutarsı zlık la rı ınücadele içinde daha kolay ort aycı ç ı k accık rc fo rnı isı önderl ik !erde n kopararak koınOnisı (dcvriıııci Nl arksisı) çizgiye kaLann1ak aınacının bir aracı olarak
ti ği ıı i n
yaıısırıda
larında
da il~ıdc edilen şe k liyle · · fiırklı Olkelerdc. orada hüküın süren gerçek koşu ll ara göre fa rk lı yönteP1lerle" uyg u lanınak du runıundadır. 8ununla birlikte birleşik cephe takti ğ i ülkeden ül keye değişıneyen bir öze !:ıah i p ti r. 13u özli o l uş tura n uns url a r ı n baş ı nda birleşik ceplıeııiıı bir işç i cephesi olıııası gelıııek tedi r. Bi rleşik cephe taktiğinin ınulıa ı ab ı ancuk ve ancak i şç i örgüt ve pa ı1i le ri olabilir. L)iğer t cı nel nokta b i rleşik cephenin ··ayrı yürü birlikte vur"· ilkesine <layanınusı. yani cerlıeyi o l uşturan siyasal öznelerin, özel olarak da bayrak l a r ını
karışıırın ada ıı.
bağıınsız
siyasa i duruşlarından vazgeçıııedcn bu cephede yer alınas ı d ı r. f3 i rl cş i k cephe takt iğ ini n esas be li rley ici yan ı k o n ıliıı is tle r d ı şı n daki özne va da öznelerin !:ıivasal ciz~isinden "' . .._ öte bu özne leri n i şçi s ı n ı fıyla olan baQ.ları dı r. Bu an l a ınıyla h i rlcşi k cephe ıa kt ig i en baş ı n dan işçi s ınıfının önenı ! i bir bölünılinii örgütle ıni~ olan sosyal deınokrat (n:forıııi st) ya da ınerke;ı:ci (koınün i 7..nı ile sosya l deınokras i arasınd a salınan aıılaınında) örgütlerle yapıl nıası öııgörlilerek förıııüle cdilnıişıir. Bunun i ~çi hareketi içindeki hainler le. burjuvazinin sın ı f içi ndeki ajan l arıyla ayn ı cephede yer alınak anlıınııııa geldiğ i doğrudur. Ancak birl c~ i k işçi cephesi re lur ı nist l idı.!rlcr l c yapılacak nı üza k<.:reler i içerınck l e bir l i kte bu takt ikteki esas aınaç söi'. konusu liderleri ıakirı eden ;
oenı'ş
i ~ri
•yy•
1 0
ile i lgili ka lcınc aldığı şöyle ifade ediyor:
soklondıkfcırı
<;ıkurıp. nıiicuJele eclı:n
iJ111111Je olacak .ı·oru:.
hürolurın<lun
kitlelerin
giı::lerinin
hiçiıncle ;1on1111ı:::u <;eknıek
isti-
Do~rıı
ku::.ançlı
bir taktikle hun<)un suclecı: çıkarı::. /lıın< lan kıışk11 d11}·un .ı •a <la '
korkan hir k onliınisı C'n i..ı ·i ' ı·11::nıe. ını:ro,//arı ıı:.l·rinı.: re::.leri onc~ı·la)·un unıu suya ar!u11ıuı ·a cesareı edenJ<'J'<!l1 hir ..ı:ıi:iiciiJ'l' hen:.eı: ·· ( ()11 tin· ıoıirecl fi·ont. ı'v/11rı J 92 ] . ı ı-ıı ·ı ı : nıurx i.r ıs. or,~) Birleşik işçi cephesi takti ğ i n i n ne kadar
Bir l eş i k cephe takt ikleri. K o ı nintern k arar-
.!:)
bunu
·· R e.f(Jrnıisrlı:ri
forınüle eı ı nişıir.
k o nıüni s tl erin,
uygu l ann1<1s ı
Miicorlelesi
P<İn1 l cri,· l.-•;·-
!"....... , . . ....
vaı'; •ı
./"'
hıı
.....
,.,,,,,;ı., ,·ı' ı•t '~··~·-
......
ÖllL'n1li oldu ğu ve kar:;;ı - dcvri ıııci saldırıla r yoğ unlaştığında bu taktiğin uygulnrıına<>ınııı nas ı l bir zur u ıılulu k o l duğu ııc yazık k i. Alınanya'da faşii'.ın i n iktidara gc lın c siylc tersten kanıılannı ıştır. St alinisı Alınanya Koııı iin i st Partis i Mark s i ı.ın dışı bi r yöııtl!ın l e sosy a l -deınokraı la rı ··sosyal-faş ist" ilan c ı ı niş ve bir hirleşi k işçi ccplıesiııin oluşı uru l ınasını reddeuniştir.
Sonuçıa
faşist
yılanın
ha~ı nın
ezilıııcs i fı rsa tı kaç ını ş
ve Al ınarıya \hı. rııri h i ıı görd üğü en kanl ı diktatörlük lerden biri kurulıı1uşıur.'
Alına11y<1
ycn i igisirıin
ardından
S l<tl inizıı ı
180 derece l ik bir siyasi
y aparak
Koıninıc r ıı'in
düııliş
birleşik
cephe anlayışını çarpıtnıış ve faşizınc karşı burjuva liberallerle i ttif~ıkı öneren "halk cephesi .. pol it i ka ları n ı uygula ı naya so kı nu ~ıur. Bu pol it ikan ın koıııüııist birleşik cephe anl ayışıy la uzaktan ya k ından i lg isi yokt ur. F3ir l eş ik cer lıe ni n yukarı d a özetledi ğiı ııiz ··bi r İ'.?Ç i cephesi" olınas ı ö7.elliğiyle ıaııı aıne n çcliş ı nektcdir. Y i ne kornlinistlerin örgü tsel bağı nıs ı z! ı ğ ı da ıcın <:: I bi r il ke ()lı ııası n a nı ğıncn Staliıı i s ı politika bu ilk eyi de ı;üpc atınış bir dizi ülkede halk cerlıclcri yoluy la pnılet<1ryayı hurj uva1.inin peş in e ıakınışt ı r. ~
Günümüzde ve Türkiye'de birleşik cephe 11irlcşik
cephe ta ktiği te ı ncl i lkeleri sn biı ı..alıııa k şartıyla =-<' ın uı koi>ullara uyarlanarak hayata gcçirilın eiid i r. Koıninıcrıı'in daha çol\
tabanıy l a
n1ücadc le içinde bir araya uelebi lnıck \I~ onlara lider leriııiıı <>erı·ek ~ ~ ~ yüzü nii ıııücadelc içinde gösterebi!ıııck tir. ·r rotsk iy 1922'dc Fransa\la bi r le:;; ik cephe tak-
* 1rııhl..i~ · ,n hu koıırnl.ı ~ ;11dı~ı ıııılaıc.ı nı;ıJ..alc \ T brı•şur . ra~ıı.ınc O: ;ır~ı
:-.·Hı1:<ıdd.:. h;ı~lıkl ı J..ıtapı;ı Cl>phıııın ı ~ıı r
l\u
J..ıı:ıp ııırk~c ı• bır:ıl.. Y:vı ı ı >"~ ııı.: ı ıık ıaı ı; ! .::1~!::11 \>: •<ılıııı~ ıır.
-33-
lşri
l\1<~vt.\'
:\/iica<felesi
lıa~ta
Fransa ol ınak üzere Avrupa ülke lerini l.'sas alar:ık ._!!.Cli-.ıirdi!'.!i taktik "'vönelisleri . birebir U) gulaııHı) a çalışnıcık istcııi rsc bu ç<ıba
-
.
soıH ı ı,;:-.uz
kalıııaya
nı ::ıhktı ındu r.
(: üııkü
- Haziran # 12
da esen sert rli zgara karşı birbirine tutunarak karşı durına) a ça l ışanlara bir oınu7 da siz verecck~iniz. Birincisi ne dcvri ınciliklc. ne koınlinist li k l e ne de ·rrotskistlikle bağdaşan bir tutuın değ ildi r. iki ncis i ise he ın bir görevdir lıeııı de eksikliğini duyduğuınuz devriınci bir işçi partisinin inşasını n ınücadeleler içinden geçerek başarılabileceği için bir gereklil i ktir.
·r·ürkiyc"<k· tarihsel ofarak klasik anlaında i şçi µarıik:ri ) oktur. llir yanda kendine sosyal dcıntı!.. raı divcn ancak henı t<ırihsel. heın , örgütse l. hcı n de politik anlanıda b u~j u va partisi olan (' !·!P ve türevleri ınevcutt ur. Diğer yanda ise sosyali st sol diye ıanıınlayabile ceğiıııi~ ıılan içindt.: işçi s ı n ı fı partisi olduğunu Sınıf düşmanına karşı cephe ve bir iddia {~den aııcak i~çi sı n ıfıyla kökl ü. sürekli ve sınıf mücadelesi blokunun gerekliliği organik bağla r kura ı nanıı ş siyasal · paı1i ve Güniinıü zde. yaşadığını ı z toprak larda işçi örl!iitlennıc ler bulunnıaktadır. 13unlara ek lerin buıjuvaziden bağın1sızlaşmasının önünde olarak Kürt cınekçi ve yoksul k öylül üğü içinde iki büyük engel y ük selı n ck t edir. Bunl ardtı n 1-:iik salın ı ş olan ancak ulusa l ın l'ıcad el eyi t c ıne l birincis i 12 l::ylü l askeri d ikıatörlüği.in iin alan ve bu an l a ınıyla bir s ı n ı f partisi olarak ardından sosyalist solun ciddi b i çi ın de zayına dci!crlcndirc ıne vcect•i ıniz Kürt hareketi nıası ve içinden işçi sınıfının yönelebileceği .... toplu ı nsal nılicadcle içinde öneın l i bir yer ıuıgJ1<;l ii bir odak ç ıkara ınaınııs ı d ır. İkinc i enge l ııı<ıl\tadır. r)cvr iınc i Marksist b irl eş i k cephe ise l<Urt sorununun a l ev l endi ğ i döneıııde baz ı anlayışını böylesi bir tabloya uya rl a ınaya istisnalar d ı şında gerçek ve so ı n ut bir enterçalışırken varacağınıız ilk sonuç. burj uvazinin ııa -,yoııal i st tut uın alınanıanıasının ürünü lıas paı1ileri olan C I iP ve türevlerinin kesinlikolarak şoveıı i zınin ba tı lı işçi ve eınekçiler le birleşik cephe persp ek tifin in dışında iizc riııd ek i etkisinin kı rı l anıaınış o lnıas ıdır. olclııQııdıır. C1crivc kalan sosyalisr sol ve Klln Oysa gerek 89 bahan başta olınak Ozere , lıarckt.:ti içinse. burjuvaziyle işbirliği içine hüküınetlc ri sarsan işç i eyleınlcr i , gerekse de gi rııı edikle ri ınüddetçc bu güçlerle it ti fa k Kürt eıııe kçi h a l kın ın kiılcsel b i çiındc yapılına:-> ı n ı n olas ı o l d uğunu söy lcyebil i rii:'.. Bu ınücadc l cye kat ıl ınası öncınli bir potansiyele güçlerin eıııek~· iler in soınut ta lep ve çıkarlarını i:-;arct ediyord u. fc;B .'>'osyuli:ın gazetesinin t1.:n1..:I alıııı bir siya:-al inifak içine girıncsiııin l99)'de ortaya allığı eınck ve özgürlük cephulusalcı-ıııi ll i yctçi ve li beral kaıııplar ka rşıs ı n esi öne risi bu potıııısiyc lin bu rjuvrız iyc k a rş ı da s ı ıı ı frı dönük görece güçl li ve ania ı n l ı bir bi r ıniicadele cephes inde bu 1uş ıııası gerek 1ialıt.:rnatif odak olu;-ıurıııas ı (en azından 1iği ııdeıı hareket ed iyordu. Bu öneri. bir ölçüde saldırıya 1-.arşı savunına anlaııııııda) µotan1995 seç iııılerind e ol u şturu l an enıek-barış :;iycliııi ıı var l ığı diışiiniildiiğliııdc bu olasılığı n özgürlOk blokunda gerçe kl eşı ni ş oldu. B lok ne ge re k liliğe clöniiş tü ğ llnli söyleyebili riz. yazı k ki scç iınlcrle s ını r lı k a l d ı ve Kürt -l'lirk Bugün · rürkİ)· e · cıe işçiler. eınekç i le r ve eınck<;ilerinin burjuvaziye karşı birle şik diğer czilenh::r çok yönlii ~aldırılarla karşı nıii cade l csinin odağ ı haline geleıııedi. Bu ka r~ ı ya ve bu saldı rıl a rı tekil güçlerle karş ıl a c ıııek ve özgürlük cephesi h a tt ı nın yanlışlaıı ı nak ise ıniiınk üıı deği l. Dolayısıyla sadece ınası değ il ta nı tersi ne doğrulaıı ınası deııı e kti. sııııt' dii~ıııaııın sa l dırısına ka rşı koyınak için Çünkii takip eden yı llar, eınekçilerin ıııil bile ,:'\u('ırlcri \·an vana ooeıirnı ck bir zorunluluk liycıçilik tenıcliııdc böli'ın ıncs i po liti kasının 't • Plarak k a rş ı nı ı za ç ıkı yor. Bu topraklarda llı lar diizen cephesinden başarıyla u ygul andıgı y ı l lı olanı!\ buıj uva ziyL: karşı ıniicadele etın ey i lar oklu. 98 ve 99 y ıl ların a ge liııd iği ııd c ise öniinc koyanın . ınutlııka bu ihtiyaca uygun bir Kürt halkına yiiııelik baskılar artıyor. bu ı niiraclek· cephes i nin oluşıurulınasının yolbask ıl ar A bdulah Öcalan· ın ,va ka la nııı asıv la ' l arııı ı a ranıası gerekir. Ya dışarıdıı fırtına l a r ı opluııı uıı ge n iş kes i nıleriııi saran şöveni sr ve J..oparkcn kt•ndi l\a buğ unuza çek il ip. kendini ze ırkı·ı bir lıis teri ve dönüsüvordu. Sokaklarda ai t bir diiııya kurup onunla yetineceksi niz yıı
-
,;
~
-
~
~
-34-
~
.
~
·""' ~
~
'";:::
:::
:....
·~
.-.
ı..
..::::. '"
~
:::;
'.)
c
.v
'/'.
.v
v
'..)
v
o
>:;.[ı
.v
·-.
••
!:::
•:-..;•
c
••
..o
:.:;
::3
.v
.:L
•v
._r,...
:::;
"Ç
'.)
....
:/)
:.ı
:Jı
'-"'
':.) './',
;-.:
•V
>
:.ı
oV
(.)
(/,
•V
..:L.
o
.
J.·
c:
ov
..o
'/r
:r.
'.J .:L
c
'J)
'..)
-o
.:L
:r.
"O
v c :o
-L
'..)
'/)
:::;
';./)
' :;
-L
::..>
:J ':./)
1:/1 ....., v
·r.
::ı
..c
ı....
>
c..
"
I /'.
·~
ı....
'.J
:ıı
::i)
' ..)
E
v :-
:;;.(,) "O
:...
:::i
"O
'..)
c:
:.> ...., ,_
-L
:..ı
~
••
..:.<:
( /,
..:.<:
•• ;..,
~
::::;
..o
-•
~ ::::;
a.
r..:.:::..
0
:rı ~.J
,...,
.:L.
V'r
'..)
..c
..o
Vl
::3
~
:;:;
>,
:.>
V "r
::::;
o:: o : /) c o:: o::
>
c...
..:L. c < z ·-...... <
<......r
>
'..)
:.ı
>
Ü
c..
(.)
'.J
o•
'!,)
: .)
v
uı....
o
.v
•
:::;
.... '!,)
..:L.
;;..,
:.tı
-:,;
..:L.
E
c c
Ü
..:.<:
ev
Ü
~
·I'°"'
._,
N
: :i)
ı....
V'r ' ·~ ..c ;:::,
'
-L
'..)
' .)
••
,w
'-'
·X ('J
v
> ':;{)
U·
:.>
:/)
ev
..:L. ....
:.ı
E
.v
c;
>
: :;
..c
.v
::;
;-.:
:.ı
:.ı
.:L ov
rı
o
o
('J
•V
;-.:
'J
:::;
o
..:L.
c
>
v
•':.{)
oV
..c
1J ,_
w
Vl
·• > .
o "'
:.n
oV
:.ı
..c
,-
....,
0
(;.)
..c
:=::
•
~
>
../',
••
'
::..>
:ıı
'..)
<.>
'
~ ......
~
:.... :::
:::
'";:::
~
.
:J',.
'->
••
-::;
(.)
u
o:: ..o r.-
•
(/,
o
Vl
( .)
;...,
. :L
o
Ü '-'
.-. ····---·= ··...· ···-. ...., .,,. --...- -----.. . . . - ·-.--- ·--··-. - ---.... . . --·-. ---.. ........ .= ·-·-·-- ---- .·-- - ··- · ·.. - - - -. ·- ---- - ·--..... -- ,, ., ·= -- - ·--·- < -- ---- -·-- --.- ··-- . . - -- , ·= ·-- .- -- = · ·--.·- rv > r. c :o
....
QJ
~
-
N
( .)
~
~
"O
~
Q
::ı
::ı
QJ ('>o.
QJ
QJ
Q
vı
vı
-
.cı
.v
>.
':.IJ
-v
.v
:.ı
-:::;
•V
:.)
-
.v
·~
·..r..
:::;
: :;
w
:.J-
'J ·r:
~fj
9
..:L.
..o
w
.....,
>
Ü ~/)
-
' ..) ;J
.-
'.)
:::;
./'.
,
....,
: /)
.v
t/.
o
:r.
Ü
>
'/'.
"J
:.ı
v:
:..>
-::ı
;J;
o
..:L.
'.J
"O
·--
( ,)
'
...:::::
~
~
~
...::::
:..;-
ı:::
1:,,'
:::: ::...
:::.t.
~
"'
.' ,;
il
~
....,
.:L.
'
c .
;.:...
-~
~-
;..
.~
1l
-.--...
c
-
ı::::
.._, -:-
" ' " ' ·:-.
•V
~
•:;/)
•
•v
-- --- -
:;.
:.::;
:::: :::;
:,,
'-
y
~
1 1
·~. <.;
~
:..-:.._,
~
~
o:: c
(/,
<
--
"
"'
~
....
~
..;
...
:/
:-:::: -.:::
:--
::.-
~
';::!
:.-:
' 1
.... ,
<"3
(/,
·.r.
'
-;• '
' ...::::
,_ ...:
c
(.)
.
·~
:::: ' "' "'
·~-
....,. :,,
ı....
o
..... _,
•
••
~
•'./,
'-"
ev v'
v.
..:.<:
••
<?.>
LJ
ı::::
....,
,
'"
v c:
,,.. -<
•• ; ..,
;:)
~
·
.v
,..
:.v
'.>
..,, .... ,
.:L
'/>
(.)
·..:."::
:ıı "" '
:::; ._,
·::lı
._,.
·::;ı
c,.
•
-- - ·--·-- ·-..., ·-·-- -"--' ·- <.. -,--. ·-..... -,., - - ----"" -
:<ı > .c
LJ
'...>-
(;
- ·-. .... -- --·- - ·---· ..::::- ·--- --· -- -.-.... .... >.... . .. · ·-en .... -· . - ..::: . . ·--c """'- :::: .. :·; -en -- ·-·-.- -- - ·-·.-. - .. ·" ' ·-z .. ------ - -- ·-··- -....- - --- ·-. ..., " .:::. ,_ ·..:.:: · .... ·...... "' E .... .- ·< :E .... .... ....- - -- --.-.-·"' ...., ·. · - -.-.....·....,- . . . -, ·- ..:.:: ,_ ·""" ···.. ·- --.'"' ·-·"'·-. .... ·. ·-·· ,: ···- ·" ' - 'E---c ....o -- - -..... ·--. . ·.....,. c -.... z- . -.. ..,.,. o::• ı::::
·o
:::; :/)
..:L.
...
of>,._, -v > ,_ u
-
"'
(.)
o:: v . c..
: /)
-
- - --
jşçi !\1 iica<lele:,·i
Ma;ııs
- .H aziran # 12
lesi bir blokun ö nerisid ir. IJöv • J'roı-;kistlı..: rdı..;rı ibaret o l ınayacağı açıkt ır. · rr(ıı-,h.istk·r bti\ le bir blok kursa ve kendine
Stalin is! lerle he l irli nıücade l e başlıklarında biraraya gel ı nek ıni.iınki.in old uğ unda birleşik cerheler oluşıurınak hir zorunluluk olarak öne
birleşik
çıkınaktadır.
ııı licııdclc
1.·cphc
ınis~ onu y üklese bu son derece
sa~·ına
ve yanlış olu rdu. c;unkü sadece ·rrot'>k ist ler ın ücadelc cı ın i\'or. Bu blok bir , ıııiicadcle bloğu olacaksa . burjuvaziden bağıııısız o lan ve cıııekçi lcri ö rg üıleıneye
) öııc!..:n -ve bunu bir ölçüde de yarınıış olanııılıcadelc içindeki tiiın güçleri karısamalıdı r. 'l'lirkive Stalinisı .. onerçckl i e" indc bu blo•>un o ve,·a ınerkczc i b ir dii(i S İ\'asa l öznevi kap, , , saınası de ı nckıir. ..Sosya l den1ol\rasi"ye ~
gcl iııcı..:. ı ·ürkiyc' cie refo rıııi sı bi r i şç i parti si aıılaııııııda sosyal deıııokras i dcn ba hscdeıncy
iı.. ()ııun ye r ine Sosya l
ve Türk iye ıarihi boyunca da hep böy le olınuş
tur. ()olay ı sıyhı Si-iP. C l-IP veya başka bir burjuva partisiyle oluş turu l a n b irl eşi k cepheni n, birleşik i şçi cephesiyle ortak hiçbi r ya nı yoktur. Hiiylc hir cephe. aclı nasıl koyu lursa koyul o.;uıı . lınkkıııda ne söylenirse söylensin. sınıf i~birlil-.çi bir halk c~phcsi niteliğinde olacaktır.
13irlcşik r cpht: ıakıiğiııin Stal inist grupla rı
da kapsayacağı çok açıkt ır. Stalini7n1 ' in karşı o l duğu
bunun karş ı s ına çıkarnıak an!aııısıı ve gü l iinçtl'ır çünkü birleş ik
ıcspi ıi rıi
cephe taktiği özü it ibariyle za ten devri ınciliği esas alnıaınaktadır. Ge rek K o ıni nte rn gerekse Ko ıııiııterıı·iıı ilk dört kongresinde ortaya knııcııı
a ıı layı ş i a rı slirdü ren 4 . Enternasyonal
birlc~ i k ce plı e tak t i ğ i n i n esas özelliğin i
işç i
s ı nırı n ı n ge n iş kcs i ınl e ri ıı i bir araya gc tirınck
o larak bc l irl c nıi şle rdir.
.. l?irlı:ş ik cephe ıakıiği. komiini.ı·ı öncünün, g(·ni.~ ralışu11 kille /erin en hu)ıaıi çıkarları için, 011/ar111 giıııliik ıniicudelı::lc:rinde liderlif!.i ele gı:(ir111ı: : or1111i11/11lf.ıın11 i/acle ecleı: Bzı 11ıiicuJı:lc:l/,• konııınist/er hoin sosval. < lcı11 nkru ılur I'<' .·l 11ısıcr<Jo111 liderleri ile hile ııııı:ukı:rr:_ı ·e lıo:ır<lırloı:·· (agc s. 286)
Kon10ni!>ıler işçi sı nıfını biraraya getirnıek
,.c
onları n1ücaclele içinde kazanınak adına
"lı a in"lcrle bile ınüzakcreve , hazır olınalıv, k en. 'l'l'ırkiyc
;.oınut
koşullarında
i ı ıifak
Troı s kiznıi
"ant i -S ıa
lin i zın"c indirgeıııek olur ve bu tuıuın çok
tehlikelid ir. Stalinizınin sol üzerindeki etkisi bu topraklarda dünyanın bir çok bölgesinin ak sine daha yoğun olduğundan ve burjuva devlete karşı ıııücadel cde, t u tarsız bir prograın çerçevesinde de olsa b i r dizi Stalinist grubun etk isini s.ürdlirın es inde n dolay ı , anla ın sız ve sekter bir '"anti-Stalinizın", Tro ı ski st çekirdekleri yaşayan ınücadel eden kopuk, kend i içine k apanık tarikatlar ya da tarı ı ş ına top l u l ukla rı na dönüşı üreb i 1i r.
[)cmokrat etiketi
yapı~t ı rı l ın ış has huıj uva parti !eri ınevcuttur
dcvriınci
Aksi
hurjuvaziyle
hiçbir
i<;iııde olınayan. ha tı a buıj u
'«ııiııin dc\· l~tiııdc n gelen sa ldırılara ka rş ı bi r
çok kez <ıınu1. onıt ı i'.a ııı ücad cle verdi!!,iıniz
Irak savaş ı ve emperyalizme karşı mücadele cephesi l rak' a yönelik empe rya l ist sa ldırının öncesinde dünyan ı n bi r çok yeri ııd e ö ıı eın 1i sa: ıda i n sa n ı harekete geç irebi len bi rliktelikler oluş curuldu. Bu birli kteli k lerin birçoğ unda pas ilisılerle.
anıi - cınpcryal i s ıl er
bi rarada
aynı
dönenıde
bulunuyordu. Türki ye"de de
lrak'ta Savaşa Hay ır K oordinasyonu pasifistleri. Marksistleri hattıı i slanı cı ları biraraya geıi ren bir oluş uın olarak ortaya ç ıktı . Irak ' tak i savaşı n ön l eııınesi ve Türki ye'n in bu sa l dırıya dahil o lın asını c nge ll eın e a ınac ının öne ç ı k ıııası bu geniş o lu ş uınu bira rada tuttu. Kuş kusuz pasifist ve anı i- eınperya li sı ıutu ın ların uzun si.ire b i nırada bulu nrn as ı öne ın li
ge-
ri li ı nlere yol aç ıyl)rdu. Savaş ın başlanıası ve
işgale dö nüşıncsi ay rıın l ar ı kes kinleşti rd i ve
Koordinasyon ' un anti-e ınperya li sı ve pa s ifısı bi leşenleri ayrıştı. Savaşa ve e ınperya li zın e karşı ge niş kesiııı
lerin bi raraya ge li ş i ö ncn1 li ö lç üde sa l d ı rı y ı dalıa büyük güç lerle ka rşıl a ına i htiyac ı ndan
i leri geliyord u. Ayrı ay rı güç leri n görece zayıi' olduğu koşu ll arda bu eğiliın i lerici bir karakter kazandı. Afgan istan savaşın ın ö ncesinde ki sürt:çıe başlayan pasifı~t ve anti- eınep ryal i st
cephe arayışları bir süre ayrı kanallardan ilerledi. Şunu kabul etnıek gerekir ki canlı ve üretken o l nıak anlaınıııda pasifist gi ri ş iınler da ha hı zlı yo l alıyord u. ()rnck olarak <ın ti eıııperya!ist
~
-36-
tcıııelde
kurulan
"Barış
Mayıs
İşçi fvliicaı/ell:\·i
- Haziran # 12
l' la ı for ınu"
Fil i stin k onu lu bir panel organ iz.ayonunun
Bizleri başarısızı ığa mahkum sekterlerden ayıranın emperyalizme karşı dünya devrimi stratejisi içinde birleşik cephe mantığını uygun biçimde hayat geçirmekteki
li kıe ge l i~tirilcıı ortak çnhaya
güç katınak. bir yandan hunu ardında n lii l e ıı dağıl ır ke n . yapc:ırl-:en bir y<ıııdaıı da yurtsever cği 1iııı lere karş ı cntcrpasifi st t e ınclde yiirüt ülen " Savasa 1-l avır P l a t fo r ı nu .. nasyo nali sı ıcınc l dc idc-o lo' içine anti-eınperyalistleri de . j ik ınücadclc ,vüri.itıııektir. alarak gelişebi ldi . En etk ili E ın perya l i zııı i kesin olarak eyleıııler. 100\i aşkın kuruınağlup ctın cnin tlünya devri ın i nden gcçı i ğiııi hili ın u sadece Irak 'ınki savaşa ka rşı olınak ı a ortak laşı ıran ,voruz ve hık ıııadaıı . usanve biraraya get i ren Irak 'ıa ı n adan lıu ıı u anlatnı<ı\, ı siirSav aşa !-! ay ı r Koordinas- kararlılığımız olduğunu dürcccğiı.. Bununla hirikıc • yon u· nca ge rçe kleştir ildi . düşünüyoruz. bizleri b aşarısızlığa rn afıkuııı Aynı za ı nan d a K oord isekterlerden ayı ra n ın cınrcr nasyon orıak iş yapına kü ltürünü gel i ştiren yalizme karşı dünya devriın i stratejisi içinde öne ı nl i bir iş l ev gördiL Geçınişte anıi b i rleş ik cephe ı nant ı ğı n ı uygun h i ç i ındc hayat e ınperyali s ı teınelcle cephe oluşturınaya geç irınektcki ka rarlılığıını z olduğunu düşüça l ı şa n siyasal güç ler. o rtaya işle ıneyen llÜ\'O J'U%. bü rol-.ra ı ik bir kabuk çıkarabi! ıni~ıi. K oord i nasyon de ney iıni n i n ard ı ndan ise ay n ı Birleşik cephelerin zorunluluğu güçler tünı eksiklerine rağıne n çok daha veEnı peryal isi devletlerin ve tekel !erin başı 111 riı n l i ve ant i -e ınpcrya l i s t bir t~1aliye l iç ine girçe kt iği dünya gcri<.: i liği n i n hiç de i st i krar l ı erek Koordinasyon u sürdürebild iler. olıııadığıııı, birçok yerde tökezleyip geri adıııı l rak'ta Savaşa 1-l ay ır l<.oordinasyonu lar att ı ğ ı n ı tespit ctın ek gerek l i. Ne var k i geri eıııp eryaliznıe ve Türkiye'niıı eınperya l ist ciliğin t ök ezl ediği her anda onun arka sına bir planlara dah il o l ıııa çaba l arına k arşı ~on derece tc k ıne ıı ı ı p yere yuvarlayacak ve son u ıı a kadar o l unı l u iş l e r yapıııa kl a birli kte aynı zanıanda güllirOlecck bir kar~ ı saldırıyı başlatacal-.. bir geçınişe nazaran çok daha ge n iş ve an titük tör ezi !enler cerlı esiııd c eksik buluııınak eınperyali s t bir bi rl eşik cephenin <.le ıııaya t adı r. Bu l~ık ı ö r özne l faktördür. dcvri ıııci rarti land ı ğı bir o rtanı oldu. ve enternasy onalin halen beli rle y ici bir etk in1rak ·ıa İşgale f·l ayı r l<oordi nasyonu o larak lik düzeyine u laşaınanıı ş olınas ı d ı r. Öz.etle adını değiştirdikte n sonra da faaliyetlerini aynı insa n lığın kri7.i proletaryanın önderlik 1-.rizin<lc çizg ide sürdüren koordina syonun siyasa l d\iğüınleıı ıneye deva ı n e tnıckıcd i r. Mücaçizgisini bir cüınleyle özetleıııck gerekirse. bu deleler içinde kitlesellcşnıc potansiyeli cii ınlc .. i şgal e değ il diren i şe des ıek 1 " t ir. Bunun gö::;te rc ıı de v r i ın ci M arksist özneleri n e ıı giiçll'ı çok öneınli bir kazanını olduğunu anıa aynı oldul-.ları yerlerde hile işçi sını fınııı öneli sekzanıa nda yetersi t. old uğunu b ilı ııek gerekl i. törlerini n çoğ un l uğ u kazan ı l ınış değil. 'l'lirl-.:iyc Koordinasyon bugünkü haliyle Stalinistleri . gibi ülkelerde ise işçi s;rııfı bırakalını dtvriııı T rotskistleri ve bir İ s l aıncı ~ rubu bira rava ci Marksist bir sivasal hatt ı heıı i ııı sc nıt'Vİ. ~ , getiriyor. Bu dur unı bi rl eşi k eeplıe ıııantı ğ ına kendi sonıut çıkarları için bile birlik olup tünı üyle uygund ur. Bayrakları k arıştırınada n ı n ücadele ede ın iy or. Dolayıs ı y l a ister ııı ücade eınpe ryalizıne ve işbirli kç i le ri ne bi rl ikte vurlcnin bir ad ı nı öteye sıçratılnıasın ı n gi'ıııcleındc ı nak iç in uygun bir araç yaraıılnıışı ı r. İslaıncı old uğu bölgelerde isterse sald ı rıların durdugruplara ilişkin tavrı nı ı 7. ın n asıl olınas ı gerek- rulup piis kürtii l ıne-; i gereken yerlerde. ll'ını ti ğini İşçi 1l1ü c11delesi' nin 10. sayısında ayrın işçileri ve ezilenleri en hayati çıkarları için tı sıyl a ortaya k oynıu ş t u k. /\nti-eıııpcryalist biraraya getiren h i r l t!şi k cephe po li ti k aiarı ııın hirleşik cephe ıçındc de aynı anlayışla !ıan:ket iılennıesi bir zorunluluı..: olanı!.. 1-..arşııııız.a çıl-. ediyoruz. [)cv ri ınci l\1arks istlcre <lü ~e n görev nıak t ad ı r. bir arada olduğu anti-eınperyalisı güçlerle bir-
-
-
-
-37-
.
işçi
lvla.ı·ı.\·
;\·/ iicrulele.\ i
- Haziran # 12
• J3u .ru:ı l-1 .\ /urı 20()./ Pu: ar ,ı.;iinii S1111,ı.;ıır .\·al'run'ın kiJşesincle ) 'll)'t11/a11111ak ii:<!re {//kelle
():ı.;/11· ( iıiıu /e111 '~cı:;t' tt'Sİl1(' .ro//u111111ş-. unccık .,ı:a1·111/onı11u1111şı11 : r:iirt /ıarek<:Iİllİll f)e111 okrutik (iiiç !Jirli.0.i itııj(ıkı.ı ·lu hiılik f l' hı.!ııiııı.\· e,/i,i!.i yi)nelişl' ilişkin politik 1111111111111111:. ,ı·a:urın, iı::giir
.
~
hu.,111 gele11e.l!,i11i11 soıı hu/kası
oları ,f!.cı:eıeden arrılı ~
gc:rekc;eleri)·lt' orıiiş111ekıc:,/iı: () necleııle hu
.ı·u:ı,ı ·ı i~·çi il.fii ca del esi St~ı'f(ıfaruula .ı·cn ·111/ıyor11::.
baş hı ' ıp liseyi bi ı irene dek o kudu ğu süre.
Kürtlerin o eşsiz konukseverliği i le beni her 7.aınıın eıı çelebi, ayn ı za ınnnda eıı .'.ıcak ıavırl :ı r ı~ . la aı!,ırl< ı d ı !ar !!<li'.etcleri ndc . l 993 'tc () ı \! üı· Cııı..:e biııas ı kontrl!eri lla
l~ i rçok
tar; ıt'ı ııdan fıa\'a\'a ucuruldui!.ıında biitiiıı
Sııngıır Savraıı ()n iki ) 111 13 ir çocıığ.uıı ıı ııa okulundan ('ınlli spnrcunuıı
lıayaııııın ıaıııaıııı.
prot'es.\ onl'I '>pı)r
:--Jiec politikacının ttırilı
ıcn s i li ıı d i ~ i bir 1.<ıı na n d il inıi. ~
() n iki yı l 1 H c ı ı inı açı ı nda n . hani de ııir ,-a. ·· kendinıi bildiın bileli .. divebileccğinı ,
.
-
döııeıniıı dörltc biri . ni r Mnrk<;ist ol<ırak bu d li zeııe ka r~ı şu
cıti ğiııı
ya da hu
dii neınin
1.c ıı ı ind c ınlicade lc
Cıçte
~
~
-
-
.
"
- !!lin -
birlikte içi ın iz aeıdı. lıiddetlcndik . 13ir li kıe .. .. ()zglir l Jl ke'y lc Dayanış ııı a Kaınpa ııy as ı o lu şt urduk. İstiklal Caddesi 'nde gazete sa ttık. sa t d nıa s ını örgütledik. 199S'ıc ve 2002.de avn , ı Blok safla rın da on bin l eri. ,viiz binleri ıııcvdaıı l .ırda birlikte selaıııladık . bir,
bir i. 12 Ey lül ' iin !.;araıılıl-. g ii ıı lcrin<leıı bu yan,ı lıe p bi rlil-.te
l il-:ıc coşcu k.
yaşadı ğ ıınıı. nıih.: :ıdclclcrin top l a ııı sün.:siııin
halk ı n ı n
,\'<ll'I SI.
toprakl arda yaş ı yord u k . (,~ li n kli 90'1ı y ı lların hıı ~ ından iı i b;ırcıı kit l eselleşen bi r ın ücadele içinde. K ürl halkı , kadınıyla . yaşlısıyla. çocu ğu yla bütün bir halk. ge rçek bir serhi lda ıı yaratarak ha kla rı içi n .seferber olnıuş ı u . K (: ndine S<I \ !!;ısı olan hnn!.!İ de\ rinıci . , he l e kendine cnıe r na:-.yon:ıliznıi pusu la a lı ıı ı şsa. kay ı ts ı z kalabi l irdi b i.iliiıı bi r hn l k ın caıı s ir enıııc: n tı l ı ııırııa? Elbette fark l a r ı ınız vardı. :'\ ına insanın en sov olan , lu faalivcıi , özgürlük i çin nıücade l edc büyük halk kitl eler i yer alınışken. o nl ar düzenle karşı k a rş ı ya ge lıııişkeıı. yürüyebi l eccğinıiz kadar hirl ikte ..vü riinı ek hovnunıuıuıı horcuvdu. •' .
()n iki y ı P Nereden ha karsaııız hakııı. hir insanın lıcıyatı ııd a a1.ınısaııanıay:ıcak bi r za ın aıı di l iıııi. 13u satı rların yai'.arı. i şte tanı on i ki yı ldır. "()1.gii r C:lke ..deıı ba~layarak bu••ü111.: kadar. Öt.l.!ii "C lencl! ~ .... r basııı ~ ...... iııd eki yayın l ar d i zi si nde 1-.öşe yai'arlığ ı yaptı. ll esahıııı kiııı bi li r. bel k i de ü ı !!, lir b;ısında en çok yazıs ı yay ı ıı l anın ı ş yaza rlard an biriyiın. (lün oldu. ya7. ı) ı ycti~ıirnı ck için sabah diirtlc 1-.;ılktığını oldu. ()ii ıı oldu . politik bi r t oplantı ic;in gi ıt iğ. iın bir bnş ka kentte. sabahın erke n saat inde oıobii s t en indikten sonra duıııaııiı bir 1-.ahveııiıı küşcsi ıı dc uykulu göi'.lerle y<ııdıın yazınıı. (iiin oldu.
-
·ı · orkiy e
clı~ı ıı da ıı
giiııde ın i
y:ıkaianı::ıya
çalış tı rn. Ci i'ı ıı oldu. ,vazııııı .'eti~t ircı ned i nı .
sayfa
soru ııı h ılarını iiıdüııı.
()ı.giir basın gele n eği nin değ.işi f; yayııı
l arın ı ıı c;oı..: fiı rk l ı yiiııc tic ilcri ylc lıcp dostça. 1-..nrdc şÇl'
il i~ kile r
içi nde işbirliği yaptık.
Neden''
<;üııkii
1()25 ·ıeıı
va r l ı ğı n ı n
dahi
-
beri K ii rı inkar edildiğ i
-
l(lirt ler kad;ır i şç i leri de. i şçiler kadar ken tin ve kırın yoksul eıne kç i l e ri ııi de. enıcı... ç i lcr kadar kad;nlar ve gençleri de ezen hu yıkıla~ı düzenle lıc ::;aplaş ın a sli rdükçc hi r liı...te) l'ıriidlık. ı\ı na son be ~ yıldır Kii rl lı arck cıiıı de yeni riil'ı._:arlar esıııc'... e bas l adı. · ı·ck nolojik ... . !!.el is\
-38-
.
..
Jl4"y ıs
.
l.yr,:i ;\1iicotlelesi
- Haziran # 12
ınen i n sınıfları ve sınıf ınlicadclcsini önenı
-
si7.les. rirdi('l i sövlendi . ~
Dc vr iıııle r
çaıi, ın ın ~
k apa n dığ ı . dcınokrn si çağ ının açıldığı i leri
sürüldü. Çö7.ü n1ü rı sını fl a rd an biilünüylc bıığ!ınsız b içiınd c tanıın lanan bir sivil top lu ından geleceğ i s ;ıv u n ıı l d u. Çok tcın c l teorik fark lılıkları nı ı1..a rağınen. bun la rı savu nan Kürt d ostları nıız la avn , ı gazetede taban taban a ka rşıt likirl eri ya;c ı naya d t: vanı ettik . Sevinç le bclir ı nıc l iyiın ki. hiçbir gün sansürle karşı laşınadıın. Sonra A f3 1 )'rı in Ortadoğu · ya büyük ıaa r ru 7.u başladı. Irak sa vaş ını başlan iti baren taban tabana karşıt tar7.da yo ruınlad ık. ()n iki y ı ldır. hatta dıılıa uzu n sü red ir. Sovyctler 11 i rl i ği henüz dağıl ın<ldan öncesi ndcıı beri. b aşta Al3 f) olınak üzere eınpery ali1.nıin yeni den bir paylaşıın taarru zunn geçeceğini. Avrasy a· n ın ve onu n bir parças ı ha line gcl nıiş o lan ()rıad oğ u'nun bu taa rruzu n ınerkez i o l acağını yazıyoruın . Özgür bcı s ı nın s ayf~ı l arı n daıı ise . Irak sa vaş ı öncesi nde. s ı ra sı nda ve sonrasında AB o· den denıokrasi ve özgürleşınc bek lent i lcri ta ştı durd u. Y i ııe sansüre u ğra111 ad ıııı . ~
~
Art ı k ayrı l ık ıeorik o lnı ak ı aıı çıkı nı ş ıı . /\nıa
Kürt hareketi. 2002 Blok unda ci siııı l eştiği gibi. hala ant i -e ııı peryal i s t sol ile işbirliği yap ı yordu.
Bugün i se artık birlikte y ür iinıenin k oş u l l arı o rtadan ka l k ı yor. Sl·IP. köken inin. ta rihçes ini n. 1991-95 ik tidar dö n cnıiııdek i iı.:r aa ı ının. önderli ğin in . kaclrolarıııın ve ı opluın l a
ili~kilerinin
ikirı;iksiz
biçi ın clc
gösı erdiği gibi kat ı k s ı z bi r b u ı:juva düzen
partisidi r. Bu satırların yai'arı. iV1ar:-. ve Eıı cc ı s · irı . Le ni n ve l ' rot !-. kiv ·i ıı . l~osa . Luxe ın bu rg ve Kari L i cb k ncclı t" i n. (ira ııı->ı..: i ve c· ııe · ııin bi r öi}.renci si ola nık . lıaki nı 'i ıııır partilerinin. diizen partilerinin uzlaşnı a ı. bir ka rş ııı d ı r. ()y lcyse. l< O rı dos tları nı daıı vç Ö7l?.ür bas ın oku rla rından a r tık izin i s ıivo. r uın . Üzerinde yaşadığınıız toprak lardal\ i d iize rı ve poli ıi k iktidar ka rşısınd ak i l a\· ır larıını 7. kı sa döne 111 i ç in bile uyu~abil i r olıııaktan çıkınca . bu l<.öşcyi dalıa faı.l a i~gal et ı ııevi bu l ınııYo ru nı. f : ...... ğ c r bu <;;ıt ır " doi!ru ...... l a rı ıı yazar ın ı n naç iz. fikir lerin i ii'. l e ıııek . i stey en birknç o kuru varsa. l~"(:i Mii catlelesi d e rgis iıı i ıı ve \veb ~ itcs i ni n sayfat arıııda on larla b uluş ın aya d e vanı cdch il iriz. Bu sa t ır l a rın yal.a rı, Kiirt hareketi ile fik ir ayrılıkla r ı ne olursa o lsun. Kürt ha l k ın ı n kültürel ve po l i tik bütii n lı akla r ın ı sonuna kadar sav uıı ına ,v a de, · anı edccçk. Anıa hunları kendi d oğru buldu ğu ze ı n i ıı l erd e ve araç larla yapaca k. Yine bir N e\vroz·un cşiği nd l!yiz. l) cıJı irci Ka,va. eııı eğ inin kendisine ' crdig i gii ~·lc. glin ün birinde [)elıa k ·ı ıııut l aka alı edecek. 13 ugü n yoll af'lın ı z ayrılıyo r olsa bile o güıı Kürt dostlarııııızla kucak l a :;.acağ ı z. /\ıııa Ortadoi.!u·n un öteki lın l klar ın ın da. A rab ıv la. /\ cc ıni)· l e. ' l"ii rl\ iiv lc ve öteki lerle. ba ~ ının d ik ol acağı bi r kucakl aş ına olacak ~·
~
~
.;
~
-
-
bu.
Bunun
İ •'T iıı
'"izin"'
di ,v oruııı. l'nıııvoruııı ,
ki. bu .vazının başlıi!ıııdak i ··veda"' .'erinç. ··yeniden gö rü ş ın ek Cızcrc .. dcnıck daha JoQru olsu n!
-39-
~
-
işçi
Nfayıs
/V/ ii caflclesi
en oika •• uaune
- }fazira11 # J2
asasınaan
İ!, çİ ı\lii cadelesi'nin bir iinceki s<~J'IHnclu. sınıj'11ıüc()delesiııııı en ııcil ıhı~raçlarınJan birisinin. st•ııcliko hiirokro,·i11i11 aloşa/J.ı eclill!rek sendikal harekeı in işçi .l'lnıji ve c'ınekç·ı/erin çıkarlıırı cloif.rııl ı11s ıınıla ye11ııll!ıı rcıı11/011dırıl11ıası oldıı[!.ırnıı öne sürerek sınıf 11ııiccıJc/ eci sendik acıları giıreve rıı.~ırı11 ışıık. "Sınıf',\ fiicadeleci Seııdika,·ı/cır C.iöreve" isiı11/i ya; 111ıı;dıı. scııdikalarda varolon genel sorunları ele ul1111şıık. J,~çi sınıjinın yolnı:::ca hıı iki aylık döne11ıde karşı kurşıya ka!dı/!.ı soldırılaı: bunlara karşı yaşadıf!.ı grev ve direni'.~ derıeyiınleri hile sendikalarda sınıf 1111/cculeleci hir odağın iıışasınııı ?,erek/ili[!. ini hir ke::: daha gi!ster111i,ı·tir. Ancak elhe11e orıcık sorıınlıırın yanı sıra her bir kun/i:dercıs.ı-011111111ıevcııt clıırıı111 1111ıın tlu ıespiıi vıu!111 ıaşıyoı: !Jıı çer<;e ı•e<le aşağ1<la S. (.'i11ıen'in A: ı;sK ii:er i11e yapıı{!;ı ıle{!,erl endirıneler i i<:eren _1·az. ısın ı ok ıı_ı ·cu;cıks 1111; .
S.
Çiıneıı
·ropl unısa 1ın iicadelelerdc kcsk in döne ın cç lerin, kırılına anlarının bclirlcnıncsi ve bunl ar ı n ıı:ırihle ndirilıne~i pek nı ünık ün değildir. l<ırılın aları n bir anda değil. bel i rli hir gcli~inı süreci sonunda ortaya çı kt ığı bil inir. 13ıı na k arşı n beli rl i gelişnıeler va rd ı r ki. bi r i kinılcrin ortaya çıkınasını ve görünür halı.: gc lın es ini sağ l ar. Kaınu buşlayan
ça l ışa nl a rının
1990'11
yıllarda
sendikal örgütleıııne ınücadclt:siııc
hareketin 1111.~rkczinclcıı bak ın avaıılarııı lıenı fi kir oldukları eıı az iki tcıııel kırılnıa döneıni vardır. T3uıılardan biri /\nayası:ı değiş i k liğ i döneınindc ll aziran 1995' ı e. Kızılay 'd <ı yap ılan iki gli ıı lük o ıurıııa eylcnı i. d i ğer i de sendika y asas ın ı n ~· ı kıııası slircci olan 2001 y ılı ,vai'. ıd ı r. Bu kı:-.a ,vazıda bir blitün ola rcı k kan1u ça lı şan l arı ıı ııı scııdikal<ış ın a sürec i deği l . yasa sonrası KESK içinde gelişen ıutuın ve politikalar lizcriııe bazı değcrlcııdirınelcr yapıla caktır.
4688 say ılı send ika yasas ının gli nd cıne g i rdi ğ i yasal a ş ıı ı adaıı önceki son dü ııeı nde. I< l:SK M 'ı1 K 'sı uzunca bir süredi r "sahte" olarak tanıııı l ac! ığ. ı yasa içi n "ek ~ ik ve ~asa k ç ı " kullanınaya
nilınişti:
"Fii li ve nıcşn ı bir süreçten gelen. büyük bir özveri ve kararlılıkla sendikalarını kuran ve devleti. ku rdıığu ınuz se n d ik a l arı ··ıa n ı ı nak" zorunda bıraka n kaıııu e ııı ekç i leri ve on l a rı n örgütü K ES K . yasa nın s ıııırlanı aların ı aşa b i le cek bir dc ııey i nı ve bir ikiıne sahiptir" Ka ın u ça lı şan l arı kiı lesin i n yasaya ka rş ı ter k i si ııiıı yaıı sı ı nası olan bu söyleın ya l nızca lafta k a l dı. Üste lik "uy u nı" yasanı n sı rıırl a ıııal<ırı bile aşıla rak gerçek leşt irilui . ilk değiş i klik yasn ge reği. sendikaların yasaya uy uııı sağlaına aınacıyla yaptıkları genci kunı l lardn yaşand ı. B i rkaç ay öncesine kndar sahte ol arak ad l a n dı rılan ,vasav<ı . uv u nı sendi kaların adeta gc çınişleri ve öncek i genci kurullar ,vok scıv , ı l arak, sendi k alar ilk de fa k ur u lu y orı ııu şçı:ıs ı ııa genel ku ru lların " I . (icnc.:l K uru l" olarak y<1p ı lınasında görül dü. /\rd ı ndaıı hıılı bir uyuın süreci ne girikl i.
.
Yasaya uyum süreci
kavraııılarıııı
basit bi r kavraın değ i şik li ğ i olınadığ ı o döncındc K CSK ' in yetkili orga nl arında dile gc tirilnıişti . Sonraki pratik !erd e bunun aslında bir politika değişikliğinin ilk adınıları olduğu görüldü. Yasanın çıkı nası n ın ardında n "KESK bu yasaya sığnı ayaca k" şekl i ndek i açı k la ınala rla. örgiille nıne ve nıiicadclenin yasal s ını rlar içeris ine lı apsolınayacağı ınesaj ı veri 1 iyordu. Yasa so ıı r<ısında. 21-22 ı·cınıııu z 2001 tar ih inde yapı l a n K ES K Ol ağan Genel Yönctinı Kuru lu toplan tı sında şöyle dc-
başlaını~tı.
11 unuıı
-40-
tl1fl) 'IS -
.
işçi
Haziran # f 2
M üca<lelesi
Ji1>
... .,
,
;ıı..
.
..•
Sendika tiizü k lcri yar ıl ı rke n geçı ıı iş örglHsel ıne k anizınalar ve k avraın lar ,' 'Ok savılnıava , , başlandı. 1-ler yanıyla tek referans nokıas ı sadece ya sayd ı . ()ysa. yasanı n kendisi bile önceden kuru 1an sendika ve kon fedcra svon, larııı varlığını kabul etınck te idi. l(ESK ve sendika l ar ı n yasa ge reği yapına k zoru nda o ldukla rı genci kurul larda iki seçenekleri vard ı. Ya yasanın getird i ği ;-.orunluluk lara tııın olarak uynuık. ya da b i çiı n sc l değ i şiklikle r yaparak. fornıa li tcle ri tanıa ıııla 1:.e leııek ve birikiıııler i ..varak o oüne tası ... d ıkları .._. doğru l tusund<ı örgütsel yapı !arını ve ın Ocadelelc ri ıı i sl'ırd lirııı ek . kendi iç huk tı k eı
lıırın ı o l u51 u rıııak t ı. K inıi
<,cııdikalar
~
-
yapıldı. knııu~uııd a
varlığını
sü rdürnıc
kararı
alın ı ş
olnı a.s ına
knrşı ıı . KLSK t ara fı nd an yok say ıldı ve yasal
süreçler ı aıııa ın l annıada n önce K ESK yöncticik·ri sendikayı k apa ııııa yolunu seçti. () s ıeli k En..:rji Ya p ı Yo l- Se ıı. K ES K ' in k urucu seıH.lik a l arında nd ır ve Genel K ur ul k a rarı olıııadan sendika konfederasyon ü yeli ğinden ç ı ka r ı l a ına z . KES K yönctic ileri . 4688 sayıl ı yasa y ı a rk ası na alarak kendine ınuhali f olarak gördüğü Enerji Yap ı )'o l-Se ıı 'i etki si zleş tirıne yolunu seçt i.
KESK Tüzük Genel Kurulu
ve kadrolar taraf"ından öneri len karşı ö ıı lc ı n l c r reddedild i , k iııı i du ruınla rd a yasan ın çok daha gerisi nde uygula ı nahır beninısendi ve ,vasııda ,\'er alınavan , yasaklar bile varın ış gi h i yo ru nı la n d ı. 'ı'asa son ras ı yar ıl an en vıı hi nı hatalardan birisi . ya sanın karaıı ı ğ ı /\ siııı-St:n ve ·roın Ya rg ı-Sen 'in örgütlül ü ğü n e sahip çı h.ılnı a ın as ı ,vdı. isin bir özveri ile. üstel ik ör!llitk:ıı ıııe5i en zor i~yerlerindcn olan a<;kcri işyer1..:riııJe ve cezaevlerinde ön.!ütleııcıı bu ik i se nd i kan ı n va rlı ğ ı n ı n fark lı fornı ve b i ç i ı n lcrde (örneğin dernek vb) sürdiirli lıı ı e si ~aglaıı ıııadı ve hu sendikal<ırın üyeleri örgüt <;üt.lüğe terk ed i ldi . B irl0ş ı ııt'S İ gereken baz ı s..:nd i ka iarda süreç <;e ııdika içi gcl i şnı c l crc bırakılnıadı ve dışardan s i,·ascıcıı c!a.v atnıala r . lJ yuııı
""'
b iri si r:SM 'nin k ur u lın as ı sonras ı yaşand ı. Ya~an ı n ik iye bö ld üğii Cneıj i Yapı Yol Sen
ilginç gc l işınclcrd en
Yasaya ll) tı nı çal ı ş ınaları
karsanllnda, se nd i ka l a rı n yasanın y ürürlüğe g ird iği tari hten it i baren 8 ay içi nde tüzük kongreler i ni ve o l ağa n kong relerin i ya pıııal arı hiikiiınleri doğ ru l tus u nda K FS I(. tüzük kuru l tay ı n ı 15- 16 Ey l li 1 200 1 tar i lıler i nele gerçe k l eşti rd i . K ES K MYK 'sı bu Kurultaya yönel ik tüzük değişik lik ö ıı ~ r il eri n i sendi kalara Qöııclerdi. iv1 YK. öner iJ cr i ıı i . "4Cı88 sayılı yasan ı n zorun lu k ı ld ığı tü;-ük dcği~ikliklcrirıi yapnıak .. olarak ~av un du. ()ysa yapıla n dcğ i ş i k ii k le r yasan ı n zorunlu k ıl d ığı değişik l ikle ri n ç.ok t~1z l as ı n ı kaps a ınak ta ydı. 'fü 7.üğ ün, ilke ve aınaçlar ınaddelcri n de, Genci Yöııct iııı Kıınılıı , şuhclc r pla tfnrın u, yiiıı~t i cilc r in pro fesyo n e l l i ğ i g ibi bir çok k oııııda ya )asa oldu ğu gibi kabul edildi ya da ya~adan daha geriye gidildi . ·r oplu sözlcşınc. Qrev v anın a gibi tc nı c l sendika l hak lar "vasava .... .; t "-
-41 -
-
.1
.
işçi
/Yf ücatlelesi
ıl1aJ·ı.\·
n: kı rı
gcrek(;esi) le ıtiı.rıktc yerini a lınad ı. T~u konuda yasa l süreci n iş lc1i l n1esi ve se nd i ka n ın <ı ncak k apa ı ıl ı ııa aş;ıı nası na gc l ı ncs i d u ru ın un
da değ iş ikl iği n y;ıpı l ı nası sözkoıııı s u o l nı ad ı. Üstelik bunu yapanlar siyasal alandaki <irgütleri nde. parti lcri sını rlayan çeşi ti i ınaddc lere uygun çözüın ler bul nıuşken, sendikalarda ise t ü ıı1 li yle fark lı ıut u ın al d ı.
Profesyonel yöneticilik Yasanın
send i kal hareket için gc lirnı i ~ o lduğu en büyü!-. tuzak lard an biri. profesyonel se ndikacılığı 1.orunlıı hale geıirıııesidi r. Zorunlu profesyone l liğin a lt ı n d an ınali olarak kal kabi lecek se nd ika sayısı old ukça a7.clır. l·l clc lıi.! 1 1! ş ubelerd e de profesyonell iği n kull a n ı ld ığı dur u nıd n aidat gelirlerin in tü ı n ü ııü profesyonel yönetici lerinin ınaaşlarıııa aktaran ve başka hiçbir raa 1i yet g.ö~ıereıneycn sendikaları n oluşına:.ı kaçınılnıaz hale ge lecekti r. KESK ve haQ lı sendika ,vö n cı i ı n kurul u üyeleri yasada be 1 i rı ilen asgari sayıda rro fcs yoııe l yönetici (Sendika ııı crkezlerinde profesyonel yönetici sayısı J . konfederasyonda ise 5 ola rak) belirle nnıesi yerine. yasaya uyunıu en ·ust say ının profesyonel olarak kabul cdi l ın e siy le gcrçck l eşt i rıııi şt i r. ~
- Iiazirau # 12
org.a n ın ı n
yasada da belirtildiği gibi Yöne t i ııı Kurulu old u ğ u. l)a n ışına Meel i::;i .nin de da nı ~ ıııa anıtı~·! ı bir organ o l duğ u b;.; l irıi l d i. Ni te ki ın. bu neden le da n ış ına organ ı n ı n sonuç bild irgesi olnıa ; acağı ve burada yap ı ! arı tartı şı na l ar ve önerilerin K ES K MY K · sı nda karara ba ğlanacağı belirtildi. KESK MYK ·s ı. bu değ iş i k li k ile karar nıcka ııi z ıııa s ı ııı dara ltarak bii trı n i ni sivatiti , el ine alına yolunu seçti . 13öylcee se n d i kala rın önc rın e l e r i ü%crindcn karar l a rın bclirlenınesi yerine. Sİ) as<ıl grupla rın terci hleri ile o l uşan kararl arın alınnıası kola; laştırıldı ve sendika içi dcnı ok ras i k ı sııla nd ı. Ciclcnckscl send ika! yapı l a r olarak tanıın laıı an
i şı,:i se n dikala rı
k onfed erasy oıı l arındn
bile B aşka nl ar K urul u 282 1 say ılı yasada zon ı nlu organlar arasında sayılıııaz i ken fiilen ka rar organı olarak işlcın e kteclir ve Raşkaıı lar K urul u Ka rarl arı adıyla yıllardır kanıuoy una açı k l aı ııa l a r ya rılı nakıad ı r.
!3u dö nc ındc aykırı bi r örnek Yapı Yol-Sen sürecinde yaşa n d ı. )'ap ı Yol-Sen. Enc ı:ji Ya p ı Yol-Sen. i n ge l e neğ i ni dcva ın ettirerek Genel 'fc ııısilcilcr K urulunu oluşturdu. E3 u yapıyı i ::; l eyişıc karar orga nı olıırak kabul eııi. Merkez -vöııetiııı kurulunu. 3·0 r.orun lu ,vöncti ın kıırulu liyc ~i (pro fesyonel), 6 ·s ı da ire ba~k a nı o!nıak l'ıı.c re 9 k i ş i olara k be lirled i. Daha sonrak i
Genel Yönetim Kurulu 'nun (GYK) kaldı r ılması Yasa. sendika
ve
konfedera syo nl arın
t üi'iik leri ııde bu l unıı ıası
zorunl u olan organları ı a n ıı n l aya rak bu orga nlara ..zorunlu organ lar .. adın ı k oy ın uşttır. Yasa . yetki devrt:t ııı c nıc k koşuluy l a. zorun l u orga nl arl a birl i kte ge reksi n i ı n duyulan diğer organ ları n oluş lu rulnıasına yönelik hcrlıangi bir kısıtl<ınıa l!Cl i rıııcnıekted i r. K ESK l\-1)' K ·s ı ;ı o ruıı l u on~an lar lı ükınü ka rş ı s ında. örglitscl gel eneği devanı e ı t i rııı c k ve ::::ıı•e li •(~lirınek "verin<.: GYK 'vı ., kald ı rııı a vo l u ıı a g it ı ni ş tir. 'l'ü7.ük ta rtı şnı a l a rıııd a ( j Y K yeri ne ikaıne edilen . rak a ı bileş iıııi bile t~ı rklı olan Daııışına M eclisi·ııiıı aslında karar orl!aııı o ld uğ u. ancak yc:ı sa gereğ i "J)n nışnıa .. a d ı ver~
-
J
-
il d i ğ i be li rı il ııı iş ıi .
Ko ngreden
lıe ıı ı c n
s oıını
ise.
karar
KESK ve sendikaların yasa gereği yapmak zorunda oldukları genel kurullarda iki seçenekleri vardı. Ya yasanın getirdiği zorunluluklara tam olarak uymak , ya da biçimsel değişiklikler yaparak, formaliteleri tamamlayarak o güne taşıdıkları gelenek ve birikimleri doğrultusunda örgütsel yapılarını ve mücadelelerini sürdürmek, kendi iç hukuklarını oluşturmaktı .
-42-
,:);fayı.\·
-
lşç·i ıltf ücatlelesi
- llazi run # J 2
dö n cı nde l! İ bi
.
S ES. flF.S.
t:S:vı
ncdcıı i ,vle
olusan . av' rıca l ı k lar olabilir. Sendikal bürokrasi den ilince ak la ilk o larak yönetici ler in al d ı k
"cndika lar da Cl cııel
·rcnısil<.:ilcr Kurulu~ apılan-
ınas ını ıüz ük hükınü
haline
!!Cl ird i ler. ~·
l arı
Kadroların tasfiyesi Sendikal kadro l a rın sii reç içe ri sinde yen i lcnınesi bir ,vaııa ..:iddi. bir kadro erozyonu iie karşı k arşıya kal ı n d ı. ·r asfiye iş l e nıi ik i biçiınde gerçekleşti. l1ir ya ndan egcınen birkaç siyaset dışın da kalan kişi ve çevreler. süreç içer isinde öııee sendikaların
çeş i t l i
orga ııl arııı da
ınekaniz ı na l arı dı şı n da bınıkı l clı.
yö n ctiın
daha sonra da
-
b<ız ı koıni svonl cırda bi le !!Örev alnıaları Cll!!CI, lendi. (iencl 1-.aınu çalışanı kitlesi içeri$incle sayı sa l
~
olan bu kc s i nıi n . sendikal ıni.icade l cve ka tkısı, iivclcri lı arekc t c ' ' geçi rııı e çabas ı ve di n aıni7.ıninin niceliklerinin çok li ~tlindc <.oınıç yaratıığı göza rd ı edildi ve siyasal terc ih lere kurban edildi . l )ı şlaııan bu kesiın içerisinde ver alan l\adrolann öııcnıli bir kısını süreç içerisinde sendikal akıivitclcrini yiıirdi . bir kısnıı ela ba:;.ka alanlarda li.ıal iyeı gösterı ne.ye başlad ı. ·ras fi yeni ıı ikinci h içi ııı i ha ki ı n siyasal cğili ı nlcrin k cııd i iç süreçlerinde yaşandı. l l akinı si~ nsal yapılar içinde yaşanan g.elişınclcr sendikal alana da yan sıdı ve gcç ınişte n h ıı yııııa sendika l ıııüc;ıdc l edc yer alan bazı kad rolar da iç ı as fiyeler neden iyle olarak
-
a.yrıca l ı k .'a da b i l ıı. i tcl\e! i
a1.ııı l ık
yöncıiın organlarının d ışıııa bırakıldılar. Şu
andal\i sendikal kadroların gerek eylcrn lcr ve sı cak ınücadclcdck i t u tuınları ,gerekse . de bi rik i ın lcri ıı cdcı ı ivlc ' .vctersiı. ole! t ı k lan ve ıniieadeleııin) ükünü ıaşıyaına)acakları !\abu! edilıııcyc b aş la nd ı ve ha ıt a KESK 'i n bazı orga n ları nda da d ile geti r i l ir hale ge l i ndi. Bu nedenled ir k i, h cnıcıı tCını kadrolarda geç ınişe ciddi bir övkOııınc hali •,, a.,annıaktadır ve bu • • nol-.taya g.cliııınes iııin so ruıııluları elbette K ESK içerindeki cgcn ı eıı a nl ay ışlardı r. Ayrıcalıklar Sendikal bürokrasi kendini çeşit l i biçi n ı lerde yansıtab ili r. B un hı r ı na li ayrıcal ı k . sosya l
ın aaşl a r
ge lınck tcdir.
()ysa ınali ayrıcalık için yalnızca
ınacışla ra
l ~un u n
bakıla -
d ı şında
da 0 öri.inCır o l ın ava n bir r' ok t:> ' ... kalcındcn harcaınalar gösterilcbi l ı nekted ir. Send i ka yönetic i lerinin ınaaşla rın a bakı l arak karar veri lecek ise öne ınli bir sorun yoktur. K ESK ve bağlı sendikaların yöneticiler i işyc rindc a l d ı kları ııı aaş l arı a l nıaktad ı r l ar. Ancak. tii ı n yönetici l\csi ın içi n söy lencıııc~c de bazı l arı için göriinnıez ka l e ııılc rde ayrıcalıl\!ı yaşaının ilk adıınlarının a tıldı ğı nı. yeni bir l\ ültürün ol uşnıaya baş l adığ ı n ı söyleınck abart ı o lın aya..:ak tır. G idi lece!\ ıncsafc h iç dikkate alı nın adan kul l anılan uçak seyahat leri, yurı dışı giderleri. hoy rat ça binilen t aksiler ve ycıııe k giderleri yozlaşına nııı baş l angı ç ad ı nı 111a1..
l arı d ır. f3un urı yan ı nda k iı ııi şubelerde yaşa nan
ve duvulnıası hal i nde Cıve , ' l c ri n isti fa edebilecer• i kav ... 0 ısı)' la ..sürek 1i olarak üzeri örtü lt!n yolsu zluk lar ve bu nedenle yap ı lan olağanüst ü sube !!enci kurulları en a z ı nd a n akt i f k"'d rolar tarafından bilin ıncktedi r. K ESK ' e bağlı scndil-.alar içcri~inde özellik le ı na li cluru ın u iy i olaıı se ndika l arda b u d u ru ın ya şa n ı naya başlanı n ıştır. Ö ıı le ın adın a yapılan tek şey, özellikle şube le rde konunıın duyu lı ııasın ı cngelleinek ve kapa t nıaı... Profesyonel olıııa nın ni)cllcn hağ ı ııısız sonuçları görü nür hale gcl ı nektedir. Üye ile yönetici arasınd a k i bağ kopıııaya başla ı ııışt ır. Sendikalar o tıır u i an ınasalardan yönetilir olnıuşt ur. !Su durunıu KES K ( jenel Scl\re teri lı a f tal ı k b ir gazeteyle yaptığı s öy leşide iti raf e t ıııe k d u r unııı ıı da ~
~
. -
knlııı ışıı r.
Güven zedelenmesi KESK ve sendika yöne ıi cil eriııe yönelik ·' .. t '· ı'1\.· \1\.: ~ -· ...:,\.:-1 <· , ..ı ·1--ı:···ı1 ·· 1 0 r \.· l '-" '·ı ı- :,.,· \'I' 1\ \.. l··ı\·cı .· \..·--·1 vı
~
J~
ıı ~
c.ı"'
neıdind c
ıı
cidd i b i r ~i'ıve.: n zcdel en ınes i ııin yıı~a ıı d ı ğıd ı r. (iyelerin sendika ,vöneticilerinc vöııc . lik !!ti,·cnsizl i Q i ııin tek bir nedene ~
~
-43-
~
Ma_yıs
l}çi /1.1üta<lelesi dayandığı
söyleneınez.
Hedeflenen ve vadedilen ara<..ındaki farklılık . bunun polit ikalara ve eyle ı n bi\'.inıleriııe ya n sıınası . giiven zedelcnıesine yol açan nedenler arasın da sayılab ilir. Bu tespit de K ESK'i ıı orgrın larında geniş bir kes iın tarafından dile getiri lcb il ınck t edir. Ancak sorun bunun gider ilnıe si ııc yönel i k ıutu ın al ı nnıaınas ı dır. A lı nan eyl e ı n kararlarının gereğin i n yap ıl rn aması. şu biçinıdc yap ıl acak
deyip son anda polisin ~ ınırları içinde hareket etıne gibi örnekler çoğalnıal-.ta ve yöneticilere güven sa rsıl ınaktad ı r. B irçok ey leın öncesi Kızı la:" ı hedefl eyen karar lar alınınış. eyleıni n baş l angıc ı nda kitleler bu şekilde ajite edilıniş, bu ge riliınle r sıras ı nda bir çok kaın u ça lı şan ı yaralnnınış ancak ey l e nı son anda Sıhhi ye'de b it i r i lın i şt ir. Balı ey leııı lerde bu (~ı rk 1ı l ığ ı ıı kit leye açık lannıası içi n kürsüye bile ç ık ılanıaın ı ş. aç ık laına lar KESK yöneticisi o lınayan kişiler tarafından yapılınıştır. Burada sorun eylenı ın ekanının feıi şlcşririlınes i değil. açıklanan ve p ropagandası yapılan ile gerçekleşen a rası nd a ki fark lı l ı kt ır. Giivensizliğ i n bi r başka boyutu toplu gör üşınc süreçl erinde yaşa ıı rıı ak tad ı r. Ö1..el lik le i lk topl u görüşınc döne ıni n dc KESK başka n ın ın döne ı ni n bakan ı il e çok sı k özel görliş ın e ler ya p ınas ı. sendikaların. hatta rcsn1 i görüşnıe heyet inin bile devre dış ı ka lın ası. bunlara ek olarak bu süreçte Kaııııı Sen başkanının KESK başkanına aıfen ··içerde başka, dışarıda güve ns izliği
başka konuş u yor"' denıesi
artı ran
- Haziran # 12
ınacanın yaşandığı
yetk i alına sürecinde \'t' iki dönenıdir yapılan toplu görüşnıelerde ortaya çıkan gerçek . cendereye sık ışnı a ha 1idi r.
Memur konfederasyonu mu? Kaınu
ça l ışanları
se ndikal hareketi ni n başla ng ı ç dö ncın l e riııcle, hareketin kendin i geleneksel seneli ka !ardan ay ırd ed ici yanların dan biri de. ayrı bir ıııcı n ur yasas ı değ i l . ortak çalışanlar yasa s ı talebi o linuştur. 8u talep. yasa tasarılarının onaya atı lınaya başlandığı 1995'1i y ı llardan sonra söyleın düzeyi nde kal ınış ve son yı ll a rda tüınden ortadan kalkın ı ş tır. R es ıni poli t i k<ı olarak ··011ak çalışanlar yasas ı .. geç.er l i o lsa da bunun bir öneıni kalınaınıştır.
Menı ur se ıı d i ka s ı ya ela konfederasyonu
olarak kalın a politikası. sı nıfın kendi dışındaki kesi ınl crin i örgütlenıe nıc. bundan özellikle uzak kalına biçiınintle görülınektedir. Egitiın işi-.:olundaki
söz leşıneli
öğreırnenlerin
örgüt len ınes i talepleri yasaya aykırı gerekçe-
siyle kabul edi lınenıiştir. SES içerisinde bazı şube le rde ort ak örglHl e n ıne çabalarına küçümsenerek yaldaşılınıştır. Yakın döııeınde OIS bünyesinde İ s ta n b u l 8a lı çel i evler PT-f"sinde di ren i ş gerçe k leş ti ren taşe ron işçi le r örgüt le nıne çaba ların ı n ha ş lcıng ı c ında ii k olara!-, ayn ı işk ol unda buluııınaları nedeniyle l l aber Sen ·e başvurınuş. ancak sendika "'yasaya aykırı "" gerekçesiyle üye yapınak isteınenıiştir. i şçiler bu arayışları içerinde Haber-İş'ten de benzer
ge l işnıeler arasınd ad ı r.
·roplu gö rüş ıııc süreçleri taın bir liyask o biç iın iııde devanı ·etınek t e dir. Bunun bir •vaıı ı K ESK "in o ldukça h azırl ı k sız
..... A. v.ı ~ t\\'IU: Pıiı'M':f ~· ~;wı: ıJ D.alJ"~'ft\· :) ·~~
IONFIDE R
biçi ı nde t opla ntılara kaı ı lın ası,
sürek l i olarak birbiri i le çelişen aç ı klaınalarda ve taleplerde buluııınası
oluştururken, diğer
ynııı da bu göri.işınelere yönelik
beklentilerin tüın üy lc boşa çı k ına s ı nedeniy le gene l kaın tı • 1 ,1' çn l ı şa nı kitlesindeki h oşn ut .,., "' ~· ~· ~ « .. suzluktur. Bir yanda genel kitlen in beklent isi. diğer yanda iş l evs i z ve sonuçsuz bir görüş ınc sürec i. 1-l cr yıl için koşuştur- lıııı. A1$ ( .. .. 'J;., tt ~tM
.. •K ...
. . .. •,.. K, ,, f
'I\ :\ \ t
K
o
-44 -
\
t
ı
..
ıı
..
' 1 ~
\,
..
tıı t ~
•
lll
ıl
.... l
<
~~
"f ~\ \ )\ ~
,
~
..:
~
~\ ~ ~· M'. l'ı • flf
--·- -·
İşçi .f'vliica tlelesi
l11aj't.\· - 1-fazirun # 12 bir yanıt a lı nalıı rı üzerine. son BİS'e g i ın1 i şlerdi r.
kapı
olarak
Meşruiyet nereden sağlanacak? Sendikalar gücCınü ya kendi kitlesinden ya c.Ja serıntıye ve devletten alacaklardır. Son döneınd e "ya ln ız ka l ıyoruz.·· psikolojisi ile bazı K ESK ve sendika ,vöneticileri nin kinıi söylen1lerinde ege nıenl eri n ve devletin bir kanadınd an gliç alına a ray ış ının a rt t ı ğı nı görüyoruz. Bu k es iın saflaşınayı laiklik- şeriat ya da AKP ka rş ı t lı ğ ı iizerine ku rınay a ça lı ş ınakta. buna k arş ı ıüın k es iınlerl e de işb i r li ği içinde o lnıa ya da en azından onların destek ve onayını alına çabas ı na g i rnıekıecl i r. Şeriat ya da AKP karşıtı söyl eınin a rdındtı yatan nedenler ara s ında bu yaklaşınıın küçüınseııeınez bir etkisi vardır. ()ze llikle F.ği ıiın Sen' in yapt ığ ı aç ıkl an1a l arın biiyük çoğunlukla la i klik -şeri a t içerikli yap ı lınas ı tesadüf o lrnasa gereki r. KESK baş k a nın ın F.c ıacı l ar B i rliği (iene l Kuru l unda yapı ığı konuşına da aynı zenı i ndcn bcsle nı niş ti r. K a rııu
Yöneıiıni
l'eınel
Kanunu'na ( K YTK) karşı lıangi güç !erle. hangi politik zeın i nde ve hangi taleple nıücadele edeceğine bir türlü karar vereın cve n KESK. bu döneıııde • de kendinden beklenen perfornıansı göstereı n edi. Kulislerde kulaktan kulağa --yasan ın engellenınesi n in nı ünıkün o l nıadığı"
fıs ı ldandı. Öyle ki bu fı sıltıyı duy ına yan kalmadı. Öte yandan KESK içindeki bazı kes iınl e rin yasaya cepheden karş ı ol uııın aınası ge rektiğ i ni savunına!a rı da ınücadeleyi bir ölçüde etk iledi. tvli.icadcle de bu ruh haline güre olacaktı. ni tckiııı de 6 Mart ınitingi hariç böy le yap ıld ı. Di .... ı!.er c:nck örnü nel ı ne .:::> tleri)de bir arava o girişiıni tek kelinıc ile l af olsun diye yapıld ı. KESK' in il k yaı.ı lı top l antı çağrıs ı rııı doğal partnerler olan ·rf\.1M()l3 ve ·rı ·B bi le ka t ıl nıadı. <; ünkü bu işleri ~ apanlar bilınekıedir ki. yaz ılı ı,:ağrı bir d i l'.İ görü~ıı1e ve gi ri~iııı i n forınalites id!r. 3u b i çiınde yapıla n çağrı ve girişi ınl erclc ıı de sonuç a!ınaınadı. Bu döne ı nde devreye CI i l' gird i. CHP. K y ·rK 'nın göriişiilcceği koıni !>yon ve gene l kuru l t o plan tıla rı na katıln1ayacağını açık l a ına~ıııa ka rşı n bir anda yasanın k arş ı sında J
ıuıunı
aldı.
Bu durunı bir tesad üf o lınasa gerek . Muhtcıne l e n kend isine verilen direkti f sonucu birden K YTK karşıtı kesildi - o da lirıi ter yap ı yı ko nıına sevdasıyla- ve 6 Mart Ankara cyleın i ni ge rçekleşt iren örgüt leri bir araya topladı. Kl.: SK · in yapnıası gereken işi dev letin partisi gcrçe k leşti rıniş oldu.
Sonuç olarak K aınu e ınckç il eri
hareketi . ortaya çık t ığı dönen1den itibaren önünde duran örnekten. i şçi sendika l arı ve Türk-İş örn eğ inden hcı n uza k durınaya ça lı şt ı . lıe nı de bu ör neğ i tak lit elti . .i şçi sendikalarının devletle işbirliği ge leneğ i ve bürok ratik yap ı sından uzak durnıaya çalışırken. örgütsel yap ı !arı nı olduğu gibi kendi sendikalarına ıaşıd ı rlar. Örgütsel gücü aç ı ğa çıkaran. aktiv istleri sendikal sürece katan örgütsel organları, şu be teınsil c iler kurulları . işyer i kurulla rı . koınisyonlar. p!atforın l ar vb. tüın fornıları hiyerarşik yapıya tabi kıldılar. Ge linen noktada nı u lıa l itıerinin ses ını ö ncınli ö lçüde kı sa n KESK ·e haki ın eğ il iınler. bundan da güç alarak hareket alanını gcnişlet ın i ~t ir. Glinü biri ik tutunı a l ış l a r. r erspekti fsizli k ve po li tikası;rlık. za ına n zarnan ege nıen lerin bir kesinıinden güç alına çabası. kendini ınc rnur konfederasyo nu olarak sınırlarııa, KESK 'i giderek g üçsüzleş tir i yo r ve K ES K geleneksel sendikal kulvara doğru hızla yol a l ıvor. ,
Ürc ti nı sürecindeki değ i şiın ve pa rça lanınaya. devletin yeni rolü ve l<.aıııuda çalışa n ları n yeni i st i lıda nı b iç i ı nl er ine uygun olarak, ortak örgiillenn1c perspektifi ile deınokratik bir örgütsel yap ı içers incle. ti.iın ezil enl eri n sözcüsü. t op l uınsa l nıuha lefetin bir unsuru olnıa fonksiyonuyla yeni bir sendikal hareket yanıtına seç~neğ i nin KESK ·in ön ünde ha la ne kadar durduğu tartışn1alı. Kinıiler i iç in bu tren ka~·ıı ve KESK 'in yenileyici diııanıil-. olrııa özelliği ortadan kaikıı, k i ın il t::ri içinde yeni yap ılanınan ın ınotor giiclı KESK ve içindeki dinaıniklcr olacak. Bunu süreç gösterecek anıa bu sat ı r ia rın yaza rı uınuti u değ il.
-45-
işçi
tvl üca(/elesi
:l-1a}'tS - J-Jaziran # J2
.. 1
·•
•.. ., : ..
> ••
... ........ . . ..,, .... •f!~:-.:.. .... ,.;:. .. .. ;;~.~>·:.· ,, ... ,,.. . ,.·.. •!·'. :>.~::~. ·.... ;.: .
•
1
·::~ ~ .. , ;~·
......
.. ·..;: ;;.:~ ...... -:.:: .... . ....t. ~ .. . ... , ..
,
-
: .:-:.<Y, ....
: :
,
..•...
,
,
ı:
...~.·~~:·t -;..,ı ·-~
"••
•
,. .....
;(.,:;
. 'i. •i" ·: !: ...
-
~·
:
,.
•
.•-....4,.-'I.••
'~~:~.
.....-·. : t.'!!~: :
';
~
.
"'(;
ı..
""'"'
••
." . .
... . ....." ... ..... ".... .. . .-· '''
:
• ?'
~·
·" . ....,., ·- ...
;
l\"
·~
('
f•4'l'
':!ü.fk.iJ:if:if.çi snı~fina selftnı! . , . ' .. l •.. ,.
•~ t ..
.......
>.
. .·, .
.
•
<
' •
.-~' . ,, "~:. .. .
.
.. .......,... ',. :
•'
işçisine faşist baskılar
•
• \+"
..... .
•
. . To lı 11111/arn ı to it 111111111 a, ...•' ..
"~;~
". ' . .:.~·::
.,.....
serpilip
Giiv e ıı l ik
Grammer
gelişen e
selfrrn!
Raka nlığı ' ııa yetki
ya p nı ası ııın
a rd ı n dan
ba ş vurus u
dur u ınu
öğrenen
C) ra ııı ı n cr p a tro nlar ı
8ir l eş ik M cta l - İ ş'c tiye o l dukları için iş t en ç ık a rıl an 13ursa Cl raın ıı ıc r K ollu k işçi lerini n dire ni ş i ~Li rii) or. i şç il e r se n dika l a r ı na v e ınlica dc l e l er inc sahip ç ı k ı naya d e vanı ediyor. r'\vrııpa. ,'\ sya ,.e L atin .ı\ıne r ik a ' da da fa brik a l a rı o lan T i'ır k- /\lnı a n o rt a k l ı (1 r a ının er· in Rursa O rgan ize Sanayi 8 ölgesi' nclek i fal:ır ik a!>ııı d a ' J'ofaş. Rcnau lt ,.c B oru- San !!ib i fabrikalara nıa l ;.-. c ın c üret iliyor. Ynkl aş ı k 700 işçinin ça l ı şt ı ğ ı f'a brikadn 1998 y ıl ı na kad ar ·rnrk M eta l S e ndik as ı örglit liiy ken. o y ıl ya pıl a n ·roplu İ ş Sözleş ıııe si gö r ii ş ıııçlcr in de send i kanı n işç il e r i sn tııı as ı sonucu işçi l er sendi kadan isti fa ctnıişl c r. /\ ıı ca k . düş ü k ücretler. i:Orla nH.:sai yaptır ı lıııa s ı. tatil yapnı a d an ça l 15ıııa ~
k oş u l larının dayat ı l n ı a s ı Cl raınıııer i şç i s in i
bir ke7. dalı a se ndi ka da önıi it le ıııııcvc y ö ıı c l tııı iş . l~ u doğrult u tl a işçiler 13irlc:;.i k Me ı al- l ş' c üye olına) a ba:;.laıııışlar. Ya k l a ş ık Liç ay ö ıı tc 8ir leş i k f'vl cıa l - İ ş'c ii yc o lan l arın s ay ıs ının 45 0 ''yc u l aşıııa::.ı ile birl ikte sendikanın r: al ısııı a ve Sos val ~·
" .
..
· ::;; S.e/tlnı .rarata11a.1 . ... . .•. ,
......,
.
~
'?:t~-:-.
;
; .... •
:
..... .... .. ...........
. ....... ...... ... . .. ...
c
1
'
,,
.... . -. ·..
.~_,,,,. > ••
. .
: ••
... > ••
.
..
•'"'""•a•• ,,
·.·j~:::~~7~! ...:........... ................',,".., .'.';... . . ... , . ,
••: +-<.'>•'"'
~-.[~~~-~:,. ~
"'
......
,,!.'' · ~';·;~··.·· c . I"' • • . • . • • ••
...:,:,.
• •• 't :
..
..
,,.
····~ .... ;~::. : · ;~· • > •• ., ., ...... . ..,,~. ..: :~:~~:~::~ .:. .. ,.
.• • ;:;·,-.. • :
·~=·~~
.
..
' , '
.•
......
•"
··~·! ·;ı:~~--~--~.••• , . •y<; ;,
., .........<.
···~.....:\:t"< '.:
:...~ •. ._, .. •<. .., .: ..f .}~ -; :!:;~ .. ~- !. ; ~~~ttt
.• ~.
I• ' '
••
•/~!· .... /".
-;,,·~,
•/C<I.>'.. ': ., ......
! ,,,I" .~~j;i ''·"
>'
>• • .•... •···<•·.,
; " '• :: <1·' , , ,
' ..........,,.r:. >'
•
~
:
.·.·. .
...
....... . .. ......... . ,,,,. .... ........ ~ ·~
.. .. , ... .. .. ··... •··· '.... .
.
,
sendikaya ii ye olan 58 i şçiy i i şten a ıtı. Ji u nuıı üze rine i şç i l er bir ya ıı daıı işe geri alınına taleb iyle fabri ka öıı üııdc dire n işe 0 ccerke ıı bir v a ıı daıı da ~ ' sendika yasal yol larla patronu s ıkı ştırıııa ya hn ş ladı. Cl raınnıer ' iıı /\ lııı aııyıı ' d n ki fab r ik a sın d a örgiit li.i ıc; M etal ile i li ş k i ye geçen seııd i kn yön etinıiniıı ça b a l nrı sonu c unda. ~6 Ma rt' ta /\ l ıııaııya'da k i ve l3 ursa'daki fab r ikalar ı n ikişer yöneticisi. JCi l'Vl ctal teıııs il c.:is i . Dİ S K (jc ıı cl 13aşk a ııı . 13 ir lcşik ~1c tn l - İ ş Clene l Başk an ı ve Genel l'v1 al i Sekreter i bir araya ge lerek bir gö rli ş ııı c ya ptı. (l öriiş ı ne so nuc u iın zal a ıı a ıı protokolde i şten ç ıkarı lan 58 i şçi ııiıı i şe başlaııı asıııa karar veri ldi.
-
.t\ııcak
l3ıırs a
Gra ınııı e r
p aı ro ııla r ı ,
i ını.al n ıı a ıı
rrotokole uyııı<ı ya ra k direni ş te ki işçiler in üzerindeki b ask ı yı iyiden iyiye arttırd ı . 1-'abrika .vö ııc t i ıni. 30 M art giiııii i~baş ı yapınak Ll/.erc ti ı b r i k ayıı ge len işçi 1<.: ri "ycııı c klıaııcde pat ro nl<ı gö r üşnıc yapıla c.:n k" gerekçesi y le oyala: ı p b ıı s ı rada sa \ cı l ıi:'!a " ii rc riın i ıı d u rd u rıı l dıı ı!.u .. yi)nlinde ~ik ayeıte bu l ııııclıı . Yenıcklıanede jaııcl cı rın a n ı ıı s aldırı s ına ııı a ru 7, kalan işç i-
-46 -
~
~
~
.
ıvf<~rı.,· - flaıir(f11
işçi
# 12
lY/iic(ft/elesi
K oıııutan lı 0.ı · na
doQru v ür üvi.i~ e ocçt ilc r. l!'Çi ... "" "( ~ 'i ler in karako lun iinii ıı e g.e l nı cs i ile b irl ikte j an darına (lökta ş'ı :-erbest b ı ra k t ı. So ıı olar a !-- 1-1 ~
... N .ısaıı 'cj a
•
~·
()ranınıer
işç i
!eri gibi dircıı işt e o lan ıı de Po l iteks i 'sc.:ileriııi . destek aıııacıyla 1--atıldı ğ ı bi r Jaya ııı şnı a geces i düzen led i. "i n ad ın a sendi ka. i na dı n a DİSK. ". ·· P o 1i le k s - G r a 111 111 e r o nı u z onıuza'' sloua nl ar ını ıı atı l dığı gecede nıo ra l toplayan i şç i ler. ·rurk Metal se ndikasını da rrotcsto etti. Faşi s ıl c rlc i~bi rli ği içinde işçilere her tiir lii ba:-kıyı uygulaya n pa t ro n l arın t iiııı çııbala r ıııa rıığnıcıı hala çoğ unl uğu e liııu e bu lu nd uran l~ irl cşik !Vlc tal İş Se n di kası. loplu sözlc~ ın c yct ki:;ini n ge lın cs in i bc kliyür. Graınıner i şçi leri de ınüc.:ad e l e l erindc . ....
~···~
•. ;;~.
'•
. •
~~··
~'
f
.. . .
. . . . . . . . ····~.~;-··;;ı·.:; . . . .' .:·. :'>' ·,:f~ ~,., .:l.,,, ..••. ,.,. . • . .
.. ....a...
....
.. ,._ $." •••• ,,."
;
.•
~
!e rden 40 'ı göı.alt ın a a l ınd ı . Direniştek i işçilerin üzerindeki baskılar bununla da s ı nırlı değildi. Patronlar, Rirlc şik \.1etal İ ş 'in fabri kadak i yetkisini düşlir rı ıck için bir yandnn işçile ri yine jandarnıa zoru ile notere götürür send ik adan i stifa cı nı cyc zorlarken. bir ,vandan da CC rdcn . \TC kövlc , (Jlkii ()cak l arı ve Ml·IP liycsi yak l aş ık 200 ki ş iyi i şe alıp ·r ork rvtctal · e liye yaparak yetkin in 'l'iirk Me t a ı· e geçıııe-; i n i sağ l a ınaya çıı l ış ı yordu . 13unun yanı sırıı fab rikanın ö ııiindcn ı!CCc !!.iiııdüz C'l \Tı lnıavarak "' "' direni ş i siirdii reıı iş ç iler. 31 tvlart gecesi
- -
karar lı
olduk l ar ını.
gösteri) o r. l.3u giin G ran1 ınc r 'de yapılınası gereken. patron larla i ş birliği içinde i şçile re her tür l i.i saldırıyı gerçekleş tire n s eııdik<ı l arn
yığ.nra k (ira ınıııcr işçih.:riııiıı direniş in i kır
Politeks
(j ranınıcr vardi yası n ı n i şbaş ı
işçileri
çık ı şı ıı da.
yap nı ada n
ba s kı lara se ndika lı
4 Nisan·da sabah
h ovuıı ,.;
al--şaın
ö ıı ce .
' ard iyıısı
ü1.cr lc r indcki
c<• cc kle ri ıı i .. C' ıı ıcvc ,,;
o larak i şe ge ri alınana kad ar d i re n i ş e devanı edeceklerini gösteren b ir ey l enı düzc ıı lcd il cr. Eylc ınd c ıı son ra 13irieş i k Meıai - lş (.Je ııel Sei-. retcr ı Selçuk G<'kıaş · ! n jaıı<..kırnıa ta:·•: fındcın göLa itina alıııdığııı ı öğrenen işçiler 13ursa- İ staııbul volunu tra fiğe kapatarak .l aııdarına l~ölgc
ti.iı11
baskıla ra rağıııeıı dire n işi devanı ett irerek
TLirk tvl etal üyc ! criniıı .-..ilalılı 'c sopal ı sal d ı rı sı na nı aruz kaldı. Saldırı sonucu B ir l ı::ş ik M etal-İş üyes i 4 işç i yarala narak lı a s ta nevc kald ı rıld ı. ·rork Meta l se n d ik as ı , a y rı ca · rofaş ve Rcıı au l t fab ri ka l ar ın dak i [iyclerin i de (ira ııınıcr fab r iknsının önli ııe ıııaya çıılış ıı.
lizerleriııd ı:: k i
karşı
s ı nıf
se ıı d ik acı l ı ğııı ba y rağ ın a
nıi.i catle l cci
sa hip ç ı kınak t ır.
C.i raınıııc r işç i le r in in ıııiicadelcsine des ı e k o l ına k.
sc n dika l aş ııı a
hak kı na
ya p ıl a n
sald ı rı la ra karş ı ınii ca cl ele e t ınek d cınck t ir.
i ş çisi kazandı!
l3ur~a·da 30 bin i;;çiııiıı çalıştığı İııı..:gö l ()rgaıı i Lc Sanay i L3ölgcsi -nde faali) et gösteren Politcks fa b r ika sında n "!>to k fa ı lası ve kriz'" gercl\çc lcri ile ç ıka r ıla n
-
yaklaş ı k
150
so ıı uçl nıı d ı .
i~çin iıı ıııiicadclcs i kaza nınıla
<)cak ay ınd a n bu yana b eşe r onar k i ş i li k g rup lar ha l inde i şte n ç ık a r ı l a n Pol iteks işç ileri. bölgedek i rliğcr i•1a; il e r gibi asgari iic.:ret in bile a lt ında n ıaa~larla. ağır şartlar alt ında ça lı ş ıyorlardı. İ şten çıkarılırken ıazıııinatları. nıaaş , ·e ikraıııiyclcri iide nıııeycn işçiler. işe geri
.47.
•
lşç-i
:'ı1fl rıs
Mücatlelesi
- l/aziran # 12
alınına talebi:-- le yak l aşık iki ay ö nce fab-
zer inde a nla şın a sağ l anaınadığ ıııı. bu yüzrikanın öııliııde di renişe ba şlaınışt ı. den gn.':\' kararını i şycri ıı c ııs t ık l a rı n ı ve 60 Tazıniııatların ı tak sitle ödeyeceğini giiıı içe ri si nde greve çıkacak larını bilsöy leye n fabr ika yö ıı ctinı i ııin teklifini dird i ler'. Fa brikanın s l'ırck li za rar elliğ i gckabu l etıncyeıı i şç i l er. bir yandan fabrika rel-- çcsini öne süren i:;.vcrcııiıı. görüşnıel önündeki ey l e nı !erini sürdürürl-.en bi r yan- erdc yeni İ ş y;ısa sı nın esneklik ınaddeleri dan da i şe iade i stc rıı iyle dava açn1 r ş tı. 7 · ıı i dayatıığıııı. iki gii ııl iik hafta tat i li ni bir Mavıs'ta İn c 0~ ö l A si ive ·Hukuk güne in dirııı ey i . gece çalı:;.n1a priııı i ıı i ıı ve J Malıkenıesi'nd e gö rülen dava, işçi l e rin Pazar nı esa i s i ücretlerinin kaldırılnıasın ı , lehine sonuçlandı. i şe iade karnrının ardın ücret a rtı ş ının ilk altı ay için o/o2. ikinci altı da n Politeks işçi l eri ad ın a bir konuşına ay için % 3 ve di ğer altı aylar i çinse ya pan )'usuf Çe lebi. direnerek kazandık enflasyon oran ında zaııı yap ılınasını teklif l arını ve ş inıdi tiin1 güç leriyle J l Mayıs'ta etıiQiııi bcli ıteıı sendika ,,.-öncticileri. bu gö rülecek taznı inal davaları için lıaz ır teklifleri kabul c tıne yeccklcrin i açık l adıla r. · lanacakların ı söv 60 gün ilik siirc içerisinde de an laş ınaya , led i. Politeks işçi l e rinin hiçbir yasa l dayanak varılaıncı rıı ası clurunı u nd a SAS/\-Dupontsa o lnıaksızın i şte n ç ı karılınaya karşı verdik işçi lcri greve çıkacaklar. leri ınücadelerıin başar ı ile so nu ç l aıınıası, Bursa İ negöl ()rgani?e Sanay i Bölg.es i'nde işçisi çal ı şa n 30 b in i şçiye. s ınıfın ve l-. a7.a nını elde ctınek için nıiicadeleııiıı giiciinli gösJ<ri s tal-İş 'c iiye oldukları gerekçesiyle terdiği için öncııı li dir. J
'
-
-
Yurtbay sendika için direniyor!
i şten
SASA'da greve Sabancı
doğru
Yur ı bay
24
işçi s inin direnişi devanı
-
söz leşıne gö r üşınelcrinde uyuşırıcızl ık çık ııı ası sonuc u i şç i l er g reve çıknıak (izcrc
ediyor.
.
g rev
~
kararını astı.
:
. • .,#
SAS/\-[)upontsa'da örgütl ü bulunnıı Petrol-i ş sendikas ı Adana ş ube s i işve ren le göriişınc lere başladıl-.ları 1 Ocak 2004 tarihinden bu yana yaptı kl arı bütün ::;<1örii .,s ın e l e rde o luınsuz sonuç a l d ık l arı nı
acıkladı.
yasal
sözleşınc
'
Seraınik
Yurtbay Scraıııik, Eskişe lıir ' in İnönii i lçes inde sekiz yıl önce kuru la n ve yakl aşık 500 i~çiııiıı çalıştığ ı bir fabrika. 13ölgcdc b ıı lu nan pek ço k başka scraın ik labrika s ıııııı işç il er i gibi Yu rt bay işçileri de
1-l o ldin!!."e ait suni cl,·af ve ~ iplik fabrikasında (fJupontsa) çal ı şa n yak laşık bin yUz i şç i yi kapsa yan top lu
işyer l e riııe
çı karıla n
· roııı
sü-
recını kullandıklarını
ifade eden şube yöııetici leri bu ııa rağ nı en 3 1 nıadd c li-
d.JIY,.
..>.
:"
·-' '
..
' -~
,.
".
KR A
YURT~}
.43.
,.
.... •*
1$
ERi -. . ..,.
·ıı ·.
..
--
-
,
'
-
. _,, .:..... .....: .--..... .. ::.;:!', ..
-~·-·
~.
Ma):ıs
•
l~çi
- Haziran # / 2
zor ça lış ın a k oşu ll a rı ile k a rş ı karşıya. Asgari ücret ala n işçi l er. ke ndi o l anak la rı i le köy ocobiislcri gibi ulaşını araçlarını kullanarak 50 kiloıncı rc li k h ir ,\Olun so nunda l~ıbrikaya ulaşabiliyo rlar. İ ç ıııc suları bile sağlık lı o lın ayan i şçi l er i ç iıı fabr ikad a herhangi bi r doktor veya baş k a bir sağ l ık görevi isi bu lunıı1uyo r. Bu koşu l lar karşısında ö rglit l e nnıekteıı başka bi r ç ı kış yo lu ol nıad ı ğ.ını gören işçi ler. · r ü rk - İş'e bnğ lı Kristal - i ş sendikası nd a ö rg litlennıeyc h aş l ayınca, Yurtbay patronl a rı Nisan ay ı baş ınd a 24 i şçi nin i ş in e son verın i şt i . Scnd ikalaş ı na h ak l ar ı n ı n patronlar t a r afı nd an çiğııeıını esi t.. ar) ı~ıııd a 2 Nisan'da fabrikanın önii ııde bir basın açık l a ııı as ı yapan i şç iler, işe geri a lınına ve se ııdikal aş ı na h a k l ar ına yöne lik sald ı r ıların son bulnıas ı talebiyle direni şe ba ş l a dılar. İ ş t en ç ıka rı l an i şç il e re destek ve rı ııe k a ın acıy la. halen fabrik ada ça lı şan yak l aşık 150 işç i ele vardiya çıkış ın da ıılk ı şlar ve sloga nlarla rabrikıınııı ö nliıı de topla narak i şt en çı k arıııalar ı protesto ett i. IJunu ı ıla b irlikte yapılan basın aç ıklaın as ıncl a i şç i le r a dın a konu şnıa yapan Kri s tal - İş Se n d ik as ı Yurtbay Seranıik Fabri k ası · renı s il cis i 1-l asan Hüseyin Doğrul. parro nl arın, kendi yönlendirdikleri sendikalara i şç i lerin üye o lın ası ıı a ses ç ık <ırınayacak l a rı ı ı ı , açıkça ifade ettiğine dikkat çekt i. Da ha önce de Es k işe hir P<ışa ba h çe fab ri kas ının
Ç iın se- İ ş' t en
i şç il eri,
ler Çiııı se- l ş'e iiye olnıaya zorlanınıştı. F,s kişefıi r Ye c i va rı nda bulunan ra brikalarda, işçileri ço k diişii k iicreılerlc ve sc n d ikcısız o larak çal ı ş ııra ıı sc ra ıni k patronları . daya tt ık l arı köleli k koşu l l a r ın ı gara nti alt ın <\ al ı nak iç iıı y ıl l ar önce kendi aralarıııdcı bir aıılaşına iın7alanıı ş lar. Bu aıılaşınaya göre, fa br i ka l arın herhangi b irinde i ş b ırakına ya da scııdikalaş ına g. ibi girişi ınlc r olursa, d iğe r fabrika lar dire ni ş d eva nı
!f• ,... '"';"'•"" ....• .... " ., ,.,. ı::; ••• Nı . ~-. ..... ~~<,
...il
~lôill.•
____,_
... ç •
mr.ı
'
l-·i ınJ:
... ... ~. ' '(
.,
da ralıat lı klcı alab ilccct... İ şçi sın ıfının ıııii cadelc gücii karşısında birleşen scraıııik patroııla r ıııa ka rşı Yurt bay i şç i s i nin k aı.a ıı ıın elde ct ın es i ııin ,voltı fa rkl ı fab r i k ala rdıı. i şy crler inde ı,;a l ı şa ıı işçi l cr iıı birli eoi ııi sa<) A\T I avrı fa bo l aınak ı an ocçivor. e r ikalarda örg(i t l cııcıı i şçi l e r, sıra ııııı ke ıı di J
l eriııe v!.!el ın esiııi
•.
b eh. l e nı cdcn.
....
üretiındeıı
gelen giiç !erini ku llaııa r ak, 111 ücadcleyc ort ak o l ına lı . pa tronl ara ka r ş ı s ı nıf ınücade l es i niıı bay rağ ı n ı hep birl ikte ylikse l tıııc l i d i r.
Kri s t a l -İş ' e geçtikleri için
i şte n ç ıkarnı alara nıaruz k a lını ş , lı a tt a işç i
o !a ıı
·, :·
·:~~···ı·. .: "'·' "~· ımt·•V .·~~· ti :;<:t),~ 1:l. . '#• • ... *'" • ~ J: ..>' ,f;,,,. .., ...... !:'.....
:~... .. .1
Mücot!elesi
fabrik an ın
si p ar iş l erini
yapıııcıya
edecek. Runun la bi r l ikte patron lar i ş t en a tın a, iire t iıııi durdurın a gibi kararları
Sümerbank'ta keskin viraja girildi Geç ın i ş sayıl arı nda da İşri il1 iicatlele.\·i sa) fa l a rıııd a sıkça ye r vercl i ğ i ııı i z . S ii ıııerbaıık işı,: ilc r iıı iıı Öi'e l lcşt i rıncyc k arşı ııı ücadelcsinde. Mayıs'ta
satış
ı ..ı
ihalesi n in
so nuç laıı ııı asıııııı
ardıııdaıı.
keskin bir viraja gi r ild i. ()Lelleşli rıııe kapsa ının da k i birçok Krr gib i, bi linçli hir Ş ekilde za rar etlirilcn ve sekiz ava vakııı slircd ir iireıinı yap ıl ıııaynıı 13ak ı rk öy ,
<
Siiıııe r ba ıık'ı n işçileri rabr ik anın ycıı i dcıı ürcıinıe geç irilıııe siııi
-49-
talep ediyor.
.
işçi
MaJ•ıs
:'V!iicarlelesi
a) !ardı r d ircn i~te o l a ıı , labrika da nöbet lul aıı ve birçok c:ylc: ııı li l i k gcrçc k l eşı ir cıı i ~ç iler, ilı ıl lcn i ıı so ıı uç l a ıı acağ ı harta d" i\nkara : olla n ıı a dli şt i'ı lcr. AK P Genel M erkez i. ()zellcşLirıne İd ares i 1:3a~kaıılığı ve örgütlü o ldukları · rıirk-İş' in Genel f\tl crkczi öııü ııclc o lııı ak Uzc rc, bir diz i cy l e ııı ~!C rçcklcşt i rdiler. Fa kat i ş ç il er in ıniicadeleleriyle ortaya koyduğu bu irade yo k say ıl dı ve ihale :;o nu ç l a ııdı. S i inıerbank i şç i ler inin geleceği, 44 ınilyon dolara sat ıl dı' l1u aşaınadan sonra ınücadeleyi esas o larak fabrikada s i.irdürnıck üzere i şç il er, İ s t a ııbul"a !.!,er i clöııdii l er. Teksi f Bnk ırkö v ~ u besi ve Süıııt:rbank i şç i le rinin b ir k ı s ını , l3u
ta lep
~
halc:ıi
J
Aııkara·daki
o tu r ına
dc, · anı
ev l c ınl e riııe
-
cdivorlar. •. l ~ak ırköy sa hilinde büyiik bir a rsay ı kaplaya n Sliıncrbank Fabrika s ı ' nı n satı l dıôı takd irde- )' enidcn üretirn e u:e(' y iriln ıL· si söz ko ıı u s u olnıayaca k. Kaz l ıc,;eşnıe K 11;.a~ı · ruriı. ı n ve <;evre Projesi hayat" geçıncye başladığında. ar"zinin 120-1 SO ınilvo n dol;ırl ı k b ir dcocrc ula<.:acaö.,; b "( o ı (\ııgörii lii yor. Kı sacas ı Paşabahçc ve y ine Sii nı crb ank ';ı bağlı ola n Beyk oz DcriK undu ra Fabrika s ı·ııın satış l arıyla hayata gcçiriln ı<.:yc ba~la ıı aıı ta nıdık senaryonun. nakırköy Süıııerbank fabrikasına da uyg u~
~
laııınası plaıılaıııyo r.
Sliınc rba ı ıl\
i şçi l eri,
b irçok i ş ko lu nda
biiyiik çaplı özel l eş tirınelerin glindeınde o lduil u bi r d öııe ı ııdc, lılik üınc ıin dil l c ııd irdiği ve buıjuva ı nedyas ı n ın yaydığı .. <);el Ieşı irnıe 1110~< l ıırlurı issiz ku/111aJ«ı cok ·· yalanına karşı da seslerini yükselliyor lal'. Öıt:l l <.:~ tirın e lcr y ii zü ıı deıı i~lc ri ndcn o l aıı i şç il erin gec,;ici i şç i statiisiindl' i sı i h c.Jı.ıın edi l eceği söy lense de gen,: ek. bu idd iayla bağdaşın ı yor. Cieçnıiş tcki iizcl l eştirıııc l er sonucunda i~i11dcıı o lan .ısoo·o a~kın işçi , geçici i şçi Pl a rıık çalı~ nıak iç in hala sırada bek liyor. 'ı'asaya göre. bir y ı 1 içerisinde 4 i le l O ay <ı rasında . c ııı e klili k :> iiresi dolana kadar
-
çalı şacııkları
d oğ r ultusu n da.
ınaa şlar ı.
- Haziran # / 2
iddia edilen geçici işçilerin
kaıııudaki
ortala nıa
ıııaaş l ara
göre de çok düşü!\. Cieç ic i i şç ili ğin, kanıu da ki işçilerin haklarıy l a ve iş güvencesiyle k ı yaslaııanıayaca k kad ar geri bir uygulan1a olduğu görliliiyor. Ayrıca. ka ğı t üzerinde kalan bu iddialar ın dalı i uygu l anacağına da ir b ir gii vence yok. Ayakl;ı rınııı to7.uyla rnücade lenin ye ni aşaınas ı için kolları s ıv ayan i şç iler, 17 Mayı s' ta labrikada gerçek l eşt irilen coşku lu basın açıklan1asıyla, y ıl gın lı ğa diişınediklerini bir kez daha ispat l(ldılar. Birçok sendika ve parti yönet ic isinin de katıldığı basın açıklanıas ın a, grevdek i i\yscr "l't:ks ıil işçicri dt: desteğe gelerek. s ın ıf da ya n ı ş ı nas ı nı eylc ıı ı e t aş ıdılar. İha l e sonucu rnııı Özc ll eş tirnıe Yii ksek Kuruıu·ııun (C)Y K ) o nayından son ra . Res nıi Gazete'de yay ınlaıınıa s ııı a kada r geçecek siire içeri si ndeki ey l e ın ler, bu noktada k ilit ö neın taş ıy or. Bakırk öy Süıne r ba ıık fabr i kası. ·99 scııesinde de öze l l eşt i rı n e tehd idiııe nı aruz k"lııııştı.
i şçilerin
verdiği
nıiicadeleler
savesinde bu sald ırı tehdit o lııı a ktaıı ileri gidc ııı e ııı işt i. O döneınd e, ihalen iıı ardın dan ÖY I< k ara rı çıkt ı ktan so nra, fabr ika y ı iş g al ede rek kendilerini fabrikaya zin c irleyen işçi l e r. kararlı d ireniş leri y l e saldırıyı geri püskü rtmü ş l erdi. reks i f Bak ır köy Ş u be Başka n ı Çetin Yelken , bas ı n açık lanı asın d a yaptı ğ ı koııu ş ın ada, ·99 sü recine benzer şeki ld e, cvl e nılilikl e rin dozunu cı rttı racaklarını n ve fa rklı yöııle ı n l ere de başv u ra bilece k l erinin işaretlerini verd i. ·99 y ılında özelleştirıne taa rru zun u boşa ç ı karan S liıııerb a ıı k i şç il e ri, bugiin de J
J
fabrikası n ı , işini, ek ın eğ iııi ay nı kararlılık
la sav unuyor. Zafer di re ııen enı ekçiniıı o lacak!
-50-
:--
r-.;
--
-·-...... ....
, c
ca c ca N ca
..:.= = = E = ' t
= ca ,
m ••
•,
c: m Ci m s
m >
~
c
---:..J c
--
>!:lj:
.-
•V
-:::;
....
:..ı ~
-::;
.v
•/r
.v
••
-- -
'/
:.ı
°/r
....
·.r. -v
•V
_,
:/.
"'!'
(' ·I
•• ;;....
::ı
••
••
::.ıı
•v
-::;
_,
:ı
·r.
c
::::;
·.r.-
v
.c.
w
- - c. -
c
'J <.> > ..c >
·-·-
:n
<.>
...... ..._,, (.) >
c
•V
~
:.ı
·.r,
•
:..ı
:.>
'..)
ı=
••
-ı:;
.r. c
••
••
v:
'.J
·r.
:,.. ' • •
..!:
••
•• -::;
c
••
.,... ::.o
N
:r.
<':
.:..:
••
<J :...
'J
v.
••
:<;
~
,_
>
<.ı:
••
c
c-
;...
.rr
.-L.
.c.
ı: lj
:J
:..ı
-::;
v
':/) ~
o:;:
•• •.rr
•• •• -:;
:...
.r :..ı .:..: ._,
:-.:
.... , c
.
•
•
.v
.:..:
~
::ı
"
~
-
('l
r.: .:..: '. :..ı
.J
c
:r
o
N
~
..c
:::;
:;/)
~/)
:.>
:<;
.v
.:ı...
-- --- -- < ---- -- - .. -,,,. -- - - - .-. . . o
.
~
.
••
:;
:.ı
>
'..>
>,
r.:
o:;:
·O
t::
.,..,
:...
.-.
:r.
..•
c
-::;
~
-
,..,)
-.
"CI
·-e
••
_:...:
:ı
.,...
' :,f;
c
'/. •v
•
_,
•.r.
:..ı
<>
••
.v
••
:...
..c --
:::;;
;;..,
c ••
.v
•V
:/;
--
.,
.v
:..ı
'.,/';
-::;
,__
-..
' ;.;
;,..
:..ı
~I)
-,..... -o - -< -
- . -.. -- -
.v
-
-·--,...
••
'..J
,....,, -
·- -
.r.
....,
~
"J
-
••
••
--
:J
c
·- ,
'/ .
(J
•V
:..ı
.v
...
(l)
.:..:: ,_
-- -
:~
·- --.-• --•>• --> -> .. -- -- -->
-
::::1
--
--••
N
tho
C/)
N
.c:ı
b.
- - ··"'.c ·-·-- ·--... ··-
E cu E ra .c E ~
::::ı
'C
Q)
cı,,
er:
N
ı.r.
"CI
:..ı
.-L.
o
ı:;,.Jı
'-'
•V
~
~
,)
-<
~J
Q.)
...
-
.:ıı:::
N
CI)
:..>
.r
'J
"
r-
~)
;,..
: ,,
~J
•-
:..ı
--
..... :..>
'
-
••
'"
-o --...,
<
•
t ho
E
.:ıı:::
·• -::;
/'
•V
.r.
....
'-'
•V
--
..,,
:..ı
v.
.. .-. -.- --. ,... ·-,_ . . c. -c -o- --,... :; ...... .--. -.. ·' - - - --·-.. · -
<"::
·-- --o
t-
--- ·-·-- --
....
•..;
.....
c o c ra E ra
C'a "O C'C
- ... ·- -... ·... - == - ... ·--... --
•..;
::ı
-- -
•c:.. •
<
>
- ,_::; ,_ ..c
-
Ü
.-•• '-' -• • -c.. ..c v >. c ...., .. -•-• < :.> o :.,., ::: -•• - ...r. :r. .... - :·:-: .-:..: .. . -..... , .-••• -•rr•
·-
--
. ... ._, - ·" ·--.-. -. . ·" .. .. -- - -- ·. . - .-"'-.... - < ·---- - - ..... --- - - ·- ·-. ·..... - -. -- -- ır,
r~
•
OC·
.,~
O'
:..ı
'/.
'J
•
r~,
-.-.
•r. "c
~
C' .O
c
;...., (.)
::J '
:..ı
o • • -o .. . ._, ..c. ,_, -. - -- -. :::<'. c ·----• -- -- --•• -.. -...., c --..c ...., ..c -o -- ""' ..., ·-.,... -2-. - -- - v-- ,._, .-- c:::: ..c .... , ·-·;.; - -...••, ·r. ,_ z - -" -- :-:=.- -•• - -- ,...,._, -o > :z ..,. .. >. --.. " --- -•• . . . • ,:::. _
-
:r.
c
--
--
'f.·
-
..c
.:..: ,_
·-.-
işçi :\Jiicadt:~ı!S İ
ıl1r~ı ·ıs
- lloziran # 12
sürece ı nüdahalc c tı ııcye çal ı ş tı ğı bir politik olgu iç in yeteri nce açık l ayıc ı olıııa ... acaktır.
-
Denktaş Rauf
Denktaş
Annan Pl anı' ııa karşı başından itib<ıren son derece sert bir ınuhalefet vürli tl!'ı. Rauf Dcnktaş·ın
plan
-
ka rşısınd a aldı ğı ıutu-
ına
ıııiycıiııi pck ş tirnıc \'ahıılarını:ı ıanık olacağız .
Bu çabalara para le 1ola rak
egeıııen lcri n . .1\ ıınaıı
planı •esilc->i} le etkisini artı ıran sol un sistcnıi
zorlayan y anların ı iyice törpüleyen.: k · gl·rckir:-e ıorla- ' JTırki ye 'nin çizgisi içine
bek idi r. 13u . -\ olunu do~rulıuda egcıncıılerin kullanacağı en önenıii s ık ı~t ı rına
iı lcıııc 5 i
lcnıııcl
:s i lahlarJan biri Güııc) 'den ç ıkan hayır dola} ı~ıyla Ru ııı tarafına ilişkin hüküın süren ha\ al kırıklıi!ı .... olacak tı r. ı .. ...geıncnler bu havai J..ır ık lığıııı öfke~ e \.C dli\'nıa n lığa clönü~türnıck iı,:iıı ellerinden geleni yapacaklardır. 13u K uzey Kıbrıs·ıa ~olun bitınc:; i anlanıına gelecektir. 13u sorunu da yine aşağıda tekrar ele alacağız . i\ihayetinde ret~randuın sonuc unda çöz ü nı olınaıı11ş: bazı konularda belirsizlikler ortadan kalkarken bir çnk kon uda yeni be lirsizli kler ortay a çıkın ı ~tı r. .,;
;
veri len destek Kuzey Kıbrı s 'ta st<.ıt l'ık o<.Ja ıı ::.iyasi ve eko n oıni k çıkar sağlaya n çevrelerden geld i. 'l'ürk i ye'nin Kıbrı s ·a ınüdaha l e c tı ııesi n i n ard ı nda n ada ik iye böliinıni.iş ve karşıl ı k lı ola rak iki halktan birçok i nsan göç e t nı e k zorunda kal ınışt ı. Bu i n s an l a rı n geride bı ra k tıkları toprakla rı n tapu l arı bi r sli re sonra l)eııktcı" vöne li nıi ncc dağ ıtıl ınava ba(;larıdt. l~u daQ ı tıın elbetteki ~ i .vas i ikt idara yakın olan lara önce l ik veril erek yar ıldı. Ruın ıaral'ında ise ııyııı konu ında olan ı nü lk le r bir fonda toplandı ve herhangi bir tapu sa tınıı olnıadı. Annan Planı·yıa Ku7.ey'dck i bu mülkleri n bir kısıııına Ruınların geri dönnıesi öngöri'ılüyordu. 13u duruııı K uzey' de "hay ır .. ın ınaddi zcnıiıılerindcn birini olu~turu yo rdu. '\' ine ı\nnaıı P lan ı ·rürkiye 'den adaya yerlcşıniş · yerleştirilnı i ş insa nl a r ın öne ınl i bir böltiınüııün ı· orki)e·ye geri dönnıes ini öngörüyordu . Bu da " h ay ı r" içi n ıııaddi bir gerekçeydi. Denktaş' ı n dayand ı ğ ı bir diğer gi.iç (belki de en öneıııl i si) 'l'lirk iye eliyle adada kuru l muş dü7.eııdi. Ku zey K ı brıs·ı 'fiirkiye'ye bag ı nı l ı kı l nıak iç in. sanayi ve tarını ba l talaııını ştır. Zaten a ı nban.!O dolavısıv , la gcliş ıncsi pek ı ıı üınk ü n bu alanlar ·rork iye'den de destek a lınanıı ş ıır. Buna karşı l ık Kuzey K ı br ı s' ta Tü rki ye burjuvazisini n çıkarları doğ ru ltus unda kıyı ötesi bankacılık ve kunı<ırhane sektörü gel i ş tir ilnıiştir. Yine ' fTı rk iye'n in ve Rauf Denktaş'ın bilinçli politikaları sonucu ad<ı halkı ını:nıu r la:;;tırılıııışıır. ()e ç inı sağlanıanın tek sadccc devlet ın eınuru o lınak ,voh ı ncredevsc , ıan geçınekıı.:dir. Bunun dışıntla ciddi bir işs i z lik ve işsizli!.. dolayı s ıyla göç sorunu vardır. 13öylc bir duruınıın siyasi so nuçlarını ta lıın in etnıck gl'ıç değ.il. !)evlet ın e ı nuru olan ların ·{
.1
....
.,
~
~
Referandurnda kirn kim kaybetti?
kazandı,
f( 1.:l ı..:raııdu ına il-.i kcsi ı ndeıı iki ayrı cevap ı.:cldi
13u t:C\'aplıır (iline) 'dc daha kesin bir Ç<.)[!unluğu ifade ctnıc kle hirliktc. i ki taraf için de ı...~·..,in bir ta\ rı \)rl<\) a kııydu. i k i ayrı cevap rı..:lı:ı;ıııdıını ~oııuc: undıı tck bir sonuç ç ı kardı : " ;\ ıınan l'lanı·nın n:cldi''. Bu anlaııııyla sonuçtan ) ol<ı ~·ı!..arak kabaca i\ nnaıı Plan ı 'na karşı (ıl.ıııl.ır !..aı.aııdı. planı sa,·unanlar ise kaybetti dcııilı..:b ilir: aııc<ık hu Kıbrıs .~orunu gibi çok ~iinlü kıı\ \'Ctk•ri ıı ka ı":> ılı klı koııunılandığı ve
-52-
.,
-
.
I ~·ri ıW iicn<le/e, i
May rs - Haziran # 12 iktidara ın uhal eteı ctınc~i. bu iıı~anların ınco.;lc k i . siyasi ve ekoııoınik a ıı l aında yapı ırı ınlarla
yüz y üze gcl n1elcri anlaıııına gclnı .:k ted i r. 11u gerçek hep 'l'Lirkiye yanlı sı . f)e nkıaş çi ı.gisinc yakın sağ parıi l er in iktida ra gelnıes inc yol aç ınış. son slire<,:lc de f)c nkı a~ ·ı n politika:,ıııı day a ndırd ı ğ ı öncın l i bir zenıin o l ınuşıur. Kuzey Kıb rı s · ıa ı nulıalefeı eııııenin <;ok anıa çok g üç bir iş old u ğunu bclirtıııek gerek lidir. Bu ya zıyı okuyan ve büyük şehi rl erde oıu ran okuyucu l ar ı n1 1za bahsedilen ülkenin kendi oturdukları şehirlerden birkaç kat küçük olan 200 b in k i ş il i k ıı Ufusa sahip b ir yer ol d uğunu . bu ülh:ede 35 bin ·rork askeri buluııdui!unu . polis tcş ki l <ı t ı n ı n da bu ash:cri kuvvete bağlı
-
'l'lirkİ )e 'dc gcn;ckk'şt irdi. 1 ü rki)~·d ..· aradıgı
.
desteği ... . ne .\il7.liııü / \I\ ve /\nf) ' ..yc döıırıılı:-. hiikl'ınıcıtc ııc de K ıbrıs · a ilişk in kiıııi fiırklı dli~i.incclcri ol ıı ıas ı na ra !.i,ııı en . (!eııel anlaıııda
-çiı.g iyi -hcııiınscycr"'k
J\B ve ,\ J ~I) yanlı sı
hükünıctc paralel bir ıuıunı alan orduda lıul;ı ın adı.
Rauf l)c nkıas• · a destek esas o l;ırnk bu nl arın
partilcrck:n.
lıakiııı
l'nsi sı •
lılduğu
(ı\ ıı kara ' l'i careı ()dası) gibi kurıılıı-;;lar
:\.!'()
\ 'C
baıı
sendikalarla lıirlikıc Saadet Part i,i , <·ı ıP ve şo\ eni ~ t "kapıkulu" so l cıı l a rıııd an (İP, ı~c·ıı. ( ' l)P. ·rürksolu vh.) geldi.
Bu duruın caf:ının
aslı nd a [)cıı kıa~ ·ın ha ~arı s ıı ola -
sin:--<ıll er iııi
Denktaş· ı n sarayında
\Cr i y ordıı.
o l duğu nu hatı rlat ıııak an l aınlı olacakt ır. B l'ı;-üh:
adı
şe lı i rl c rd e bile nı u lı a le fer i n n as ı 1 c ıı gel k: ıııcl c r-
ka ri katiirlerinc ıı<.: de faş i st çı.:ıclerc da) :ıııı yor du. f)eııkıa ~ · ııı saltanatı. '·aııa\·a ıan" olarak
1e
ve
huk uksu z
d ü ş ün ü rsek
tliın
bask ı la rla
karşı laştı ğın ı
h:ozları el inde bulunduran.
geçen
gör d üğü · rl'ır kiy c
h a ınasi nuı uk la rı n ötesi nele ne gi hi ) öııt enı lerc
açıkça
başvurduğ u a n l aş ı lab i li r.
salıip çı kar g ib i güi'.iıkse
nıevc uııu. l)cnktaş. bu daya naklara çoh: daha
-
fazla güvenen ve bunlar ü1.criııde vo(!unl a!} aıı ,_ ~
bir politi ka izledi. Bu tuıunıu o kadın· açıklı ki. K ı b rı s · ıa yapılacak olan rcferandııına ilişki n "hay ı r "
k aıııpıın yası ıı ııı neredeyse ı a ı ııanı ını
ka larıı;ızdı.
.
hın
alııı ı s askerin dl'sh.~Qi .....
adada \_, er ini <l\ akıcı
"olcu
.1~
ve
.
;ıskc rİ\.. le
Denktaş · ın Kıbrıs dı~ıııdan da dayan akl arı
sa bık
lıiikl'ııııctiııiıı
kend ine ınu lıa li f o l n ıı ya da ın ulıa lif olına po tans iyeli ı aşıya n herke si kontro l altınd a tutabilen Dc nkıaş ·ı n ı nulı a lefc t e ka rş ı . verd i ği
olıııadaıı
ııe
ne
sa ltaıı ııt.
slirdi.irdügii
ku rul uşla r a.
(,'ü ııkii
l liikiiıııcı
l)c:ııkta~ ·a sırtını döııd i'ı hatta kiıni ıaıııaıı oııu
ha~ ır
clc~ıirc.li .
()rdu ise siizdı,: l)c ııkta~·a
yönünde bir hasınç
de
gcr~·e \.: aııiaıııdıı
y<ıpıııal.taıı haçıııd ı.
Sonuçta aıı ti-cınpc r) alisı ııuıııkl<ır at;ıı ı . ınilliyt!tçilcri gaza gctirıı ı ck için iıiçhir rır--;:ıtı kaç ırınaya ıı .
adada terör est iren
J'a~ist 1,'C\CIL'rC
c:
kucak açan. ı clıd it ve lcııık·riyie Kıbrı " halkınn h:orku sal aıı koııtr ·ul'rilla ü r!.!i'ıtü t11us;ıl ~ !·l aik 1 l a reketi'ııe kol kaııaı
-
geren. "papa 1.lar kan İ\11 lL') <.' ge lecek" diye korku \'C panik hava s ı \ .ır;ıtııı aktaıı 1111.: dcı
-
uına ıı
"kahraıııan " .
~ bug ·· . ·· ıniiçalıit" . ;• t
..
: <•J #
"" '. •
•·•
~.
..~• ·t". ..,• l ..• .;
; ~·:
..,,,
, .
., '"
·1:··~~ '\
.• ;w.,,
\, I~
., ·
·~···· ı'J , •·
<
)~·~ ·c-' ·. ·~,. \~
·~
;"
~
l~ ......
,.._, , .
~"'1*'~·
i
.
\
l
•
ô :.:l._ - tft. •... ~••..~"'~.~ı ~!· "4
l
..
~
J)cııkıa.,..
!.; endi lııılkıııd;ııı ".,6.-\ 'lik bir ':-;ııııar ~ l.'di. Hu şanıarııı ..· ık isiylc ola1.:ak 1) cııkın~ di'ııı~ a S İ\ .. aset ıari h i ıı c ...~cccc~· . !.; a cık.
::·
' ·i •
··bn:;.-
va11 nıa va basladı. , ' !Vl. ı\ li l ala! olıı ıak
laıııcıhır Ha~ta
. ·.,. . .~
;ı
iii'.crc "evet.. c:eph cs iııd en gelen " İ st ifa ctıııclidir" :ı~·ık l):'ıl 't l'• ı<·ı ı "·· ',"'t"'"'' k 11'<;1 hö\. le bir ~crck (ı l n1<ıd10.ıııı
1
l\,l1
~;;. ,.,..4
'
acırfjtiOJtT iii• "~ , ,._.
. ..:
-53-
..
. . . . .. . . ... ..... ' \ ' •
...
-
"
\
.
.
lcvcrck k .ırsılık ve rdi. l)c ııkı a~. " devleti l\urıarııııık
SÖ \
..
ıçııı
,;
l
lı.ı r·.'kt.:t e
..~ç<;tıııı
\~·
.
;\1a 11 ıs
işçi ı\1 iicadelesi
devleı kurıarılını~tır ... .. hiziın için alın
µ;;:,,
ınış ı.;ok i yi bir 'ioııuçıuı" '. "hayır kaın panyaını ı. ba~anya uia~ınışı ı r.. d iycn:k
.
\
koltuQunu ve :-..ıra'.. ını bını!..ına'., ac:auıııı .... .... ilan elti. l) cnkt;ı-;- 'ııı ıuıuıııu kendi ,
halkını
lı içe
sayıııaııııı.
'abancıla~ınan ııı '
;
en
o ndan
uı· örnckleriııclcıı
.,
biridir. f l ;ıyı r 1-.anıp;ın: asını yurtdışıncla vOrüıc ıı ve orada!\ i !J. Ü"y !ere tlavan"' J
...
ıııaya ı.;alı::;aıı
[)L"ııkta~. rcferaıı<lunı
<-;oııucunda da ha~arısı n ı yine
I< lli'.Cy
- H aziran # J2
...-
:J "': -~
.
~· >
.
+
" ~;
,
l
Jı: .'tf
...
.,...
,;·
.·" ." ' ~ . rJ t.~,.. . .:i ..~ .... . , · ~ \
.
~..~~ ~ : ~'.'
~ ~~.
.
.~~~· ~··t ,,,
K ı brıslılnrın değil düşıııaıı ilan eniği Runılarııı ha\· ., ır O\·larına "' çalı,nııştır. y
var
!)aha
da'., andırnıa' a ~
liııJa ,'oruııı;ı ~erek ~
111 ı?
Mehmet Ali Talat 'l 'cılıı ı sol lı i r part i olarak ( "l'P'yi
ikı idanı ıa~ırkcıı dtı) andığı ;;iar "çözüın
ve /\\ rupa nirliği" idi . 1 l iikliıııct o lduktan sonrak i sürec:e de ta rtışnııısız bi~·iınde bu <;İ1.gi daın gıısını vurdu. f) eııkıa~ '<ı bakılırsa \.1clıınl'l
;\li 1;11<11
ka,bctıııi;:;tir. .
!)i('.er taranan ·r.ıtaı ' fiilen i(K f'(' b;ı~bakaııı olnrak
ite yarıla n koalisyonun dıı etkisiyle bu nç ı artına ya başladı ve bu aç ı farkını n arı ı şı rcfera n-
kar:;;ılaııını-:;. ve tcınas!arda bulunıııu~tur. Şu
duııı süreci ".:sonrasına da ıaşıııdı. Şinıdi · rataı 'L(' 'nin. 'l'SK ·ııın. ·r(J Sl .:\l)'ııı . ı\!l(JSİ/\l) 'ı n
:\ l~l)'d.: aııda
t üın
111.:ıdiııdc
dünya
l)cnktaş'Jn
kar~ ı l aştı rıl ı nayac:ak iil\·iide prestij sahibidir. l·:ıı öııcnılisi ' l"al a t'ııı diğer siya'-al güçlerle bir-
ve lıatta l )cnktaş·ın ol'laklaştığı bir siyasal hattın yani ıııevcuı dunııııda ·rürkiyc · niıı siyasal
likte savu n du ğ u "evet". ~'iı 65 oy alınıştır.
yönelişine
parale l
Nitckinı bu ba~arıd<ın d;ı güç alarak. haklı bir
ko ~l dlarınııı
iyilcştirilıııesi
ıaicp olaıı
akti\rlerindcn biri haline g.cldi. l ~ irleşik K ıbrıs
l)cnk ta~ · ııı
R eli:raııd u ııııı ıı
isıifa<;,ını
crtc.:siııdc
isteınişıir.
Kıbrısl ı
ol arak
KKTC'ııiıı
çabnsıııın
baş
kitlcl.:r "l) enktcış isıifa 1 " sioganlnrı) la sokaQa ,. diif..:ü!ıııiistür. l)cnkla<., ' ııı istil:ı etıııesi ha! i nele
için ın(il.:adl·l e ise geri plana atıl ı naya başl and ı. Bu ·ratat'ııı i \l3J) 'vc. /\13'vc. , . /\ KP lıük ii ınct i ne
· ralat'ııı
cek biçiıııdc ı üııı
>
•
çok
üııcınl i
bir ıaf'er kaza ıı acağ ı
ve l'SK ·ye yakıniaşnıası ve aynı aniaınn geleı n i l l i ycılc rden
Kıbrı s ' lı
orı<ıtladı r.
cıııı.:kçikTc uıaklaşıııası anla ııııııa gel iyor.
/\ ııcak \1.1\ li ral<ıı 'ııı hiiki'ııııcl olnıad,ııı ü ne.:.: si yas;ı I ç iı.g isini bel i rleyeıı .:ıı ııcnicriıı i~·ind~· Kıbrıs lı;ılkınııı soıııuı lalL"plcri (barış .
Şinıdidl'n Runıları suçlaınaya başladı bile.
adanın
sonucunda helli olacak ve ö~ le görüııOyor 1-.i bu ıniicadclc dofi.rucl<ııı 'l'alat ·a karşı da veri 1-
>ahaııl·ı
bi rl cşıııcsi .
ba~kılarııı
a ı alınası.
askt.:rlcriıı ~·ch:ilnıcsi vlı.) üne.: çık<ırkcn
bu taleplerin ha> ata geçiri!ııı csi cıııpcryal i st lcrc:e )<1raııln11ş olan /\ıınan Pl anı·na ve cıııpc ryalist Avrupa n ir l i ğ i'nc giriş pcrspekı ifiııc bağlanıyordu . Bu ) iiııliylc halkııı gerçek çıkarlarıyla
si:asal üııdcrliklerin <;izgısı ara s ı n da b ir aç ı bulunuynrdu . 1 lüküıncı olduktan sonra S ı.:rdar l )e ı ıktaş · ııı l)cıııoknll Paı1isi
· ı ~ılat referaııduıııda kazandı. aına K ıbrıs lı al~ınııı kaza ıı ı p kazaııın ayacağı nılicadelcnin
ıı ıck zorunda olacak.
Recep T.
Erdoğan
ı ·: rdoQan
-
,.c.:
ve AKP hükümeti
ı\KP
lıiikünıcıin iı ı
K ıb r ı s
seriiveni bir tliıi yaıı ı:ıkt()riııı etkisiyle şekillcııdi .
-54-
! liikiiııH.:tin K ıbrıs pnliti!..ası . başta l'SK
•
işçi
MaJ''-" - Haziran # 12 ilişkiler
ile
ol nı ak
üzere iç
politikadaki ge l işıneler tarafından doğrudan etkilendi. İçerd c sıkışıı ıı ş hir .J.\KP hük l'ııı ı eıin i ıı K ıhrıs'cı yönelik attığı adıınlar çok daha farklı olacaktı. Yerel seçi nı l erde güven t aı.eh:ycn AKP hüküıne ti l<. ı brı s' ta daha cesur adırnlar a t ı nava . haşlad ı. TOrkiye'nin uzlaşınaz inıajını ortadan kaldıra n bir t uıunı izled i. ~la ıra bu u ğurda MGK 'n ın aldığı kararlarla çiııııiş olduğu çerçeveyi ıorlayan ç ı k ı şla r yapınayı b i l ı.: göze a l d ı. El betteki tüı ıı bu n lar ı · rüS IA D'ı. M(JSİ ;\[)· ı ve ıncdyasıyla büyük bLn:juvazinin ıanı desteğ i n i alnnıl.: gc rçe l-: le~tirdi. ı\
KP lıüküıııeti i1. lediği politikay la f\ BD.yc yakın laşına sürecini devaın ettiri rken, Kıbrıs' ı Avrura R i rl iğ i yolundaki en büyük engellcr<.len biri ol ın aktan cıJ..ardı. DolavısıYla bu • • • refcra ndu ı nda AKP ' niıı yerel seçiııılcrdı::n sonra ikinci zaferi ni el<.le eHiilini sövleınek abartılı olınavacakıır . . ~
;
TSK ·rsK 'nın tutuınu daha çok iktidarın yak laş ıınla rın ı dev letin gelene ksel yak l aş ı nıı yöniinde dengeleınek şeklinde oldu diyebiliriz. TSK 'nııı Kıbrı s yi\ n eli ş i " orcJu'"nun Marksist tahliline uygun bic,:iıııdc gelişt i . Son tahl ilde TSK Avrupa Birl iği ve A l3D ile ilişkilerde o l duğ u gibi K ı b rıs konusunda d<ı h urj u va1.ini ıı ıeınc l c,:ıkarlarıııa radikal b i çinıde ccr:s düşen koııunı ! ar alıııad ı. Ancak lıük üıııet kiıni zaınan Denk taş· ı a karş ı ka rşıya geli rken, karş ılı kl ı üstü kapalı !>Öl. düelloları yaşanı rken. ordu hiçb ir za ınn ıı aynı ko ıı u ınd a olınad ı ve sözde de kalsa Dentaş·a verdiği desteği sürdürdü . ·rsK · nııı Türki ye bu rj uvazisindeki haki ın eği l iıne ra ralel olarak Al3D.nin başın ı çek t iği sürekl i savaşa dahil olıııayı isıediğini ve yine ay n ı şek il de A 13 "ye gir i ş perspektifini destekledi ğ in i İşçi Mü cade!esi'n i ıı önceki sayıların da çeşitli vesilelerle i~lenıi şt ik. Sosyalistlerce bu yöne l iş çok iy i l\av ra nı na l ı dı r. A ksi h<1lde ..kapıkulu'" solcu ların yaydığı lıa;allcrc kapıl ınak daha köliisii hükün ıet ve ordu ıırasında k i geri l iııı l erde ya n lış ıuı unı a lı şlara siirüklenınek nıOnıkOııdür. işçi
M if ctllie/esr ııiıı oı taya l-oy-
du"' u vaklas'ı nı _12,c l is, n ı elc rcc knıııı l aıını ı .,stı r. Önce ··çuval skandalı .. ve Ku1.cy I rak ~.,
ba ğ lanıın da. stıııra ı\B uyunı yasaları çıkarken
;\!fücadelesi
ve nihayet K ıhrıs ·ıa. ordunun asla geri (ldını atnıavacağı dü-.lınii len konularda n;ı -; ıl .. kır. nıızı çizgilı.:rin .. teker teker bir 1-\ö:,.;c }'<l'l.arıııııı .verinde dcvirniylc "' . ınorardı!!ına ı aıııl.: oldıık. · rsı< hiçbir za ınan aç ık t an plan lelıiııdt: tutııııı alnı adı ancak rSK t arafında n rcferanduııı öncesinde açıl\ tunıııı bclirtilme ıııcsi . .. Kıbrı slı Türk lcrin vereceğ i karara s aygı duyu lııı as ı .. yönünde aç;klarna yapılınas ı . ..asJ..cr sayısıııııı a1.alacak ol nıasına rağıncn e ndi ~c duyu l ına nıası gerektiğinin çünkü y ine de ·ı-rırk askerinin orada o!aca!!ınııı .. v urt'.ulan ın ası 'b. li i lc ıı ··evet " i destek leın ek ti . Genelkurrııay l~aşka ıı ı l ·lilıııi ()zkiik.ün sonucun diploınatik açıdan avantajlı olduğ unu be lirt nıesi ve "far k lı koıııpozisyonlarııı <:n ha'. rrl ıs rdır'" divcrek duruınu dc!!.crleııdirıııt:si . ·rsK' ıı ııı sonucu başarılı bu l duğu ııu ıı ifadesidir. Bunun öıcsindc · ı ·sK·rnn refcraııcluııı d.ı ka1.a11ıp kazarınıadığı sorusunu .;;orn cak \)hır sa!\ ce vap : 13uı:i u va 7. i ni ıı Al3 yolunda bi r cıı !-?..:li oı1aduıı kaldırına sı na ,.c Al3l)') le daha da yal-:ı ıı laş ılı nasııın ek o larak 35 bi ıı askerin K ı brıs' taki var l ığ ı n ı n devanı edecek ol u~ uııuıı ek leııınesi dolavısı . ,v la TS K· n ın re feraııdunı da
- .
-
-
--
-
kazcıııa ıı lar arasında o l d uğudur.
ABD ve Avrupa
B i rliğ i
Anııan planının cınperya l isı n i te l iği
sad..:ce. ha:tırlannıasıııda cnıperyalistlcrin inisiyatif alnıas ı ndaıı dcğ i 1 aynı zaınaııda hu pl a ııııı d üııya ıı ııı ezilenler i ne kar~ı h ı1 ş l atı l ını~ bir enıperyalisı payl aş ını savaşları zinciri ()Jan sürekli s ava şla doQrudan baQ l antısı o lnı u s ın~ daıı i leri geliyor. K ıbr ı s adası. Kıhrı !- lı h<ılkla rııı ve biz cnıcrna ~yo ııalisı devriıı1~ i leriı ı uöl'.ündc olınasa da böl~e devle tleri nin v..: enıreryalistlcrin gözünde " batıııayaıı bir u\·aı.. !!Cnıis i d i r ... .l co- s tra t ejiııiıı eskisi kadar üıı~·ıııli . olıııad ı ğ ı ıı ı idd ia eden. İngiltcrc · den kalkan uçak Janrı 1rak · ı vurabi ldiğindcıı dcııı vuran , -e biiylece K ı b rı s iize ri ııdc k i e ıı ıpe ryıılist ~ıkar ların üstünü ö rtıııeyc çalışan burju\a k<ıleııı lcr i ıı sözlerinin bi rer safsatadan ibarcı olduQu :-:aıı nıı i rak pnır i ..... i!. ivlı.; \ırlctVH ...va '( .,, .. yr· ;ktı. ı\!~ f ) .:ı irı sürekli S<?vaşirıııı ıııerkc1.iııdc ~..:r ahırı
-
~
~
~
-
()rt adoğ.u ' ııun lıal\ i ıniyı.:t allına ulı ıı ıııcısıııııı iı İ \'
de kola"• olıııadıirr lıelc lıcle lıı l.!i ltere·d<.:ıı o kalkan uçaklarla hallcdilcc~k biri~. hiç ıııi lıiç
-55-
~
.
işçi
Ma_yıs
.'l 1iicrulelesi
ol ıııad ı ğ ı <H; ı kça orında. Eıııperyn li znı bölgede hakiıni\'el ınliı.:adch:::.i verirken isıikrarlı ıııüı ı cf iklc rc
Başıa
,·c askeri
Lislcrc iht iyaç duyuyor.
,\ 8 L) ol nıal-..
üzere
cıııpcry<ı l isı lcri n
adaya bak tı kları gözlü ğün nı e rccğ i savaşa göre ayarlanıııışıı r. Aıı n an P lanı da bu ınt!rcektt!ıı süzl'ılcrck ortaya çıkını :;; t ır. K ıb rı s sorununun sürekli savaşia ilgisini n en ) alııı biçiıııdc o rt aya çıkı ş ı relera ıı duıııun heıııcıı önces i nde B l\.1 Ciii vcıılik Konseyinde yaşananlardır. .ı\Kl-: 1
.. RM
aıı l aş ın an ı ıı uygu !a ıınıası doğru l
ı usuııda
garanti verirse kararı ı n ı zı değişti reb i l i riz dedi kten sonra /\nD ve 13ri tanya ortak bir tasar ı yla Bfvl Cil'ıvcıılik Konseyi· ne gitrn iş, karar Rus: a · ııın ve tosu sonucu geçıııcın işt ir. Rusya veı o gerekçesi ni. "teknik " diyerek açık lasa da görıııek i:-.h.:ycıı lıcr gö1. i<;iıı Rusya · n ı n bu vetosu. ı\Bl).vc ve onun kend isi ne tehdit • olanık algıladı ğı f\\·rasya poli t ikalarına k a rş ı<.I ı r. Elbetteki :\ l~f ) ve /\ B adaya ilişki n aynı yak laşı n1 la rda b ul u nıııtı ynr. 13u d oğal çlinkü çıkarları ba:tı noktalarda ürtüştüğü gibi bazı noktalarda da çeli şi yor. Avrupa Birliği gcni~;de ıııc sü recinin i~·iııc Kıbrıs·ı l.:aı111ış ve K ı brı s · ın /\!~üyesi o l ıııas ı sü recinin basıncıy la ·rcırkiyc·yi çö1.iin1c zorlaına )Oluııa giı nı i şti r. ı\11 'n i n hedefi adayı biitün olarak içine alınaktı. Aksi duruında kendi ilkeleriyle çelişen biçi ı ndc sın ır ihtil a fı buluııaıı bir bölgeyi t aşıdığı sorunlarla birlikte içine alacaktı. <i ii ıı cy · de ıı ..c ,·cı ··. K uzc; ·den .. hayır" çık n ı ası lıalindc ·rorl-..iyc-1\ B ili~kilerinin gergin bir s i'ı recc girın csi :-;öz konusuydu. Ancak /\ 11 r ürki yc'yi 1-..apısında bckietıncni n de verd iği ÖZ!!üvcnlc harek et etıi ve esas olarak 'f'lirk tarafını ikııa eııııeye uğraştı. AB ·nin kendi içinde de yekpare da vnın ı nad ı ğ ı nı vurg u laı ııak "erekli. 1i.irkiye'ııi n adavlık sürcci)·lc de doğrud a n bağla nt ı sı ol<111 süreçte !Sri tanya 'nın tuı unıtı\ la l' raıısa-/\!ıııan,·<ı ekseninin ıuıunıl arı el bettek i l~l rkl ı oldu. Soııu ç ıa rc f'craıı clunı dan hayır-evci çı k ıııasıyla Al3. ilk kc1. sorunlu bir bölgeyi bu sorunu çö znıcd en ve lı e<lc fl ecliğ i biç i ındc ıck parç<ı lı<1liııde olıııadaıı içine a lı nak zorund a ka l dı. l5 unıdan hareketle ra ha ı l ı kla ı\B ·nin rcfcranduıııdıı ka'' hcııiQiııi ,, siiy leycbi 1iri ı . 13 rita ııya içi ıı i -;c bir ek leıncyı: ihı iy;ı ç var. l~riı;ıııya ı:ınpcr) alizıni ı arilıscl
-
~
p
.,,.
•
- Haziran # J2
olarak adada halkları k<ırşı karşıya geti rııı ey i ve yaratıığı toz duınaıı içinde başta askeri üsleri o l nıa k iizere kendi çıkar l arını tartı şnıa dışı bıral\nıa) ı bu sefer ele başa rı y la becerebilıniştir.
ABD.ye gelecek ol ursak işe ABD'ni n planı ıı hukuksal t a ra fı o lı naınak l a bi rlikte en aktif unsurl arında n biri o l duğun u belirterek başlaı ıı a k gerek l i. ı\BD 'ni ıı Kıbrı s poli tikasıııı ıı T ürkiye politikas ıyia doğrudan ili ntili olduğu gö rülın eli cl i r. Buııa heıııen . ,<\ BD'nin ·rorkiye po litik ası nda, soıı döneınde sanki yeni bi r şey nı iş gibi su ıı u l ınaya ça lış a n as lı nda önceden beri sürek 1i sa vaş olarak tari f ettiği ın iz en1 peryal isı sal d ırı k a ınpanyası ııdan h<1 şka bir şey o l ınayaıı .. biiyük 0 11ad oğu projesi ..yle doğrudan i lintili old uğunu ek l eyeliın. ABD' niıı sürekl i s avaşta b aşta Fraıısa Alınanva ekseni olınak üzere A B i le rek abet , i ç i ııde o lduğu
akıllardan
çık a rılnı a ınalıdı r.
l ral-.. ·ıa A BD. d üştüğü zor durumdan i şga li çoJ..ıarallı hale geti rerek (sö7. geli ı n i NATO' ya devrederek) çı kın a hesa pları yaparken. kend ine sağ l aııı ıııü ttefik l er bu lıııa arayı ş ı içindedir. Bu an l anııyla f, 130 K ıbrıs'a stratejik bir bakı ş a~·ı s ı yla y ak laş ınakta ve adada i stil.:rarııı saı:>. l anınasını hedef olarak berıiınse ınek ı ed i r. A nıı aıı Plan ı, ABD aç ı sı nd an bu i sıil-..rarı sağ layacak bir araç olarak görülüyordu. 8 uıı a ek olarak . 'fürkiye'niıı ınü zakere l erdc J\ ll [) 'ıı in <ırabulucuk yapınasını talep erınesi ıı iıı ve A 1:3l)'nin bunu seve seve yerine gcıirn1esi niıı açıkça ortaya koyduğu gibi ABD K ıb rı s sürec i ni T ürki ye'y i kendi yörüngesine d;ıha sağ l aın biçiınde oturt nıa k için kullanını ~ ıı r. AB sürec i ve 1 May ı s zaı n a n tahdidi dolayısıyla sıkışan 'f'ürki ye lehine inisiyatif ko yan A8D bu ka ı kı l arın ııı karş ıl ığı nı . ge<,:ııı işte yaşaııan ··ı ats ı z! ı k ları ·· unun uracak biçi ınde l 'iirk iye· ıı i ıı sürek 1i savaşa de s ı eğiıı i alarak görınek i sıeınel-..tcdi r. Nitekiııı heıncıı ı\ f<>anisı aıı g ünd cıne oet iri l ın i s ve 1'ii rkive öncülüğünde K abi l dı ş ında bir birlik oluş ıurul ııı as ı öne sii r ü l nıiiş t ii r. Buna 1ra k'a yönelik tak:plerin ek l enec eğ ini ve ta lepleri n ll aı. i ra n·cl a ki N.l\T() zi rvesine yöne li k olarak adını ad ı nı soın utla şaca ğııı ı ö ııgörn1ek için kalıin ol ı ııav a c.crek vok. ' l'ahi i k i l rak'taki ' ' . direnişi n seyri belir leyici olıııaya dcvaın ede-
-56·
-
~
~
~
~
~
•
ft1aJ·ıs
işçi
- J1azira11 # J2
M iica(/elesi
Kıbrıs halkları ?'!ihayct n:ferandunı ile ilgili en önenıli başl ıga gc lın iş bu 1unuyoruz. Kıbrıs halkları başka yerlerde pi~irilip önlerine konan planı oyladılar. Ruın tarafı hayır dedi ve birl eşıne olınad ı. Ancak bu Ruın tarafının bi rl eşınek isı c ınediği ve çıkarının birleşnıekten yana olnıad ı ğ ı an l aın ı na ge l nıiyor. GOney'de en büyük partinin bi rl eşın eyi ve
'1111 çözli ınü .. :~
progranıında
barı ıı d ıran i \ K EL o ldu ğun u u-
.: : .. :~ ıı u t nıaı ııa k
Bu ··:::~' AK l::- L'ı'ı·ı ve AKEL'ı· des ·····~;>~
··· ... ···;··· .... ."1"" .,.,.
'fil
..~ ~·. '. ..•. ,,~' .. •· .. " ..". ,.W<> ş,. !
. """
... "
\' .
~
'
'"-·· '
~
··~ ..4'•~· ~
"' •
.,
.•;,
·~ı·· ~. ı1}
:.:_; a~~ ~t ">~~. ~ ~· "'· ' !.IMU"'~ .. •
• < ·"
ıW> •.
'
, ,. . .
·.;;:·
.... . ,.. " . '" ·.1: •"'l'"''.... ..,
~
..
f'• "I ..
cek. Kıbrı s'ta ki aktif destek bile Türk ive'nin , Irak celıcnnrnıine her ?t.:ye güzünü kapayarak at l a ı nasına yet ın cycbi 1i r. Sonuç olarak J\ 111) · ni n sadece plan ı n redded i l ı nesi anlaın ında rcfcraııduında kaybe tt iği n i söyleyebi l iril. ç:onkü ;\ ! ~ ' elen fark lı olarak A BD 'n in bir f~ r l a nı old u ğ u apaçık görünınc k tedir. Talaı 'ı Kı< ·rc' başbakan ı olarak kabul eden Po vıe ll . l(ıb rı s· ı a üs ku r ı nak istedikleri haberlerin i ya l anlasıı da. d uınan ı n geldiği yerde ateş o l du ğ unu düşün ın e ıniz için say ı s ı z veri bul un ı n aktad ı r. Y ine J\BD'ııin ortaya ç ıkan d u r u ıııdaıı · rrırkiyc'yi kendi yörüngesindt.: tulrnak için )<ıra r l an ına p l a n la rın ı önceden yapt ı ğ ı göi'iikıııck ı cd ir ·rayvan nıod eli olarak adlandırılan. KK·rc:·yc .t\ nıerikaıı Enstitüsü adı al t ında gayri resıni bir elçiliğ i n açılına s ı. tccriıin fiilen kaldırılıııası ( ki bir ABD uçağının d oğrudan KKTC"yc i ııınesi hu uçak isıcr yolcu ister kargo taşı s ın çok büyük bir siyasal anla ın ifade edl'tekıir) gibi g irişinı ler ·rorki\'c karsıl ğ ını verdi<"•i sürece adını . . ı .... o adını uy gu l a ııu~aklıı.
:\l3[) ıL:f'ı:raııdu ı ııJa kay-
betse ele, sava-.:tıı kaznnıı1avı bir , önüne kovan , politika izlcnıcyi sürdürnıckıedir. (
doğru.
, . ''
gerekl i.
tek leyen k itlelerin enternasyonal i s ı bilinç le dona ııın ı ş o l duğ u an l a ı nı na ını geliyor? ·rabi i k i lıay ı r. Eski Sıali ni sı yc ıı i l i beral so l part i o lan J\ KEL h içbir za ınan enıer nasvonalist olmad ı. Nitekim , son süreçte aldık ları "hayır" tavrının şovenilınden etki lcnnıi ş bir hayır olduğu da
Ru ınların
d üşüncelerinde
cıına .. . "nı n ağı r bastığı
"barış
görülüyor. Ancak bu
..anıa .. nın şovenistlcrce altının dold uru l ı nası ve Papadapoulos·u dcs t ckle ıniş /\ K EL' iıı doğa ! olarak buna k arşı bir güç ol u şturaına nı nsı sö7. konusudur. Yunanistan burj uvazisini n ve en1pe ryali;ı; n ıin "evet" bask ıs ı ve şovcııizın aras ında sıkışa n Runı halkı bu bask ıl a rı n bi leş k es i n i n bel irl ed iği bir ortanıda terci hi ni yapmı şt ı r. Ayn ı durunı Kıbr ı s l ı Türkler iç in de geçerl idir. Elbette l(uzey ' dek i halk sürec i çok daha sancıl ı yaşa ın ıştır. Güney· den çok daha kötü cko noıııik koşu ll arda yaşayan Kuzey halkı nci'dindc "refah. deınokra s i ve özgii rlük'' dünvası olarak sunulan AB hedefi tanı bir , afyon işlev i görınüştür. AB afyonu emperyalist pl an ların. bu adada kalıcı b<ırışııı önündeki ıenıel engel olduğu gerçeğ inin göri.ilınesini eııge lleııı iştir. Adada k(;ııd i ııe solcu. sosyalist. dcvrinıci . koıni.iııi s ı vb. diyen ne kadar güç varsa heps i rozi syonunu A nııaıı r l anıııa göre bcii rl cıııiş bagıın~ız çıkar i a rı seslendiren bir gü~ ortaya ç ık ına ııı ı ştır. Bu çok büyük bir eksik li kti r ve bu eksiklik adada referandunı so nras ı ortaya ç ı kan duruıııda kendini son
-57-
.
ıl1ayı.\·
Işçi ıl1 iicatlelesi
- Haziran # 12
,.,
derece yak ı cı b i ç iındc h i sse ttirınckıedi ı-. Mehmet A 1i · ı"cılaı bağlanı ında süreci değer lend iri rke ıı Talat ve ( :TP.nin ~-izg i si nin h a lkın ç ıkarlarıyla olan aç ı s ı n ı n g iderek artı ı ğ ı n ı söylcıni~ ı il\.. Uu dur u ıııuıı en h:öıü sonucu Kıbrı s l'i.irk halkında gciişn1el-.tc olan ve rcferandu ın sonucu do l avıs ı v l a Runıl :lr ı suçlayan tovı rdır. Referandunı öncesinde kendini sol un yükselişinde ifcıd e eden. özellikle gençliği saran ve son derece saıniıni olarak
-
berıinıscnen
··ha lkların
kardeşl i ğ i"
d üşüncesinin
bu şe kilde aş ı nnıas ı son derece tehlih:cl id ir. Ne yazık ki kcnJ i pozisyonunu eınpcryalist planların ve halkın dışındaki güçlerin basınçların ı n 01.crindcn beli rl eyen bi r sol hak i ı n ol n ı a ya devan ı ettikçe tablonun tersi ne çevr il nıcs i de olanaksızdı r. Kuzey Kıbrı s· ın saıninıi devriıncileri ve so l cuları ndan ı n ne pahası na olursa o lsun birl eşnıesiyl c ortak ın ücadelen i n olana k ları n ın artacağ ı n ı düşi.i nii; orlardı. Güney.. den ve · rorkiyc·dcıı kat be kat i'.or koşullarda ınOcadc l e eden. kat be kat ağ ı r baskıl;:ı ra nıar u z ka lan bu insan lara hak vernı c ı nek ırıi.inıkün dcğii. ı\nca h: gel inen noktada Kuzey ve Ciüncy·ıi enıekçilcri sadece ve sadece kendi bağını sız ç ı karları etrafı n da bir araya getiren bi r örglitl Li ilik yaratarak. eııı peryal izınc ve şovc nii'ınc karşı cnıcrnas,·onalis ı bir prograıı ıla nıüc adelc ctıııckten başka bir yol o l nı adıl! ı da ortad;ı. Kinıscve , akıt verınek gi bi bir n i yet i ııı i z yok. K ı brıs ·ı kendi arka bahçesi gibi gören anlayışı soldan sahiplenen ve referandunı ·ela .. iki tarafta da hayır .. dcıne hakkın ı kend inde gören ı· Kr· n i ıı k i gibi sosyal şo v en tuıuı nları n da soll a ve St>sya ! i zınle il gisi o!nıadı ğ ını düşiinü) oruz. (Bu gibi!eri kaybedenler li sıcs iııiıı en tepesine knyınalı) () y01.den teıncl gürcv iı niz olarak baş ta K uzey K ı b rıs · lılar o l ınak üzere ada halkına ,vöııelet·ek dış baskılara karşı ıııücadelc cınıcyi görüyoruz. Bağı ı nsız. nirleşik ve Sosyalist bir K ıb rı s p rog nııı ıı ıı a sah ip b i r l eşi k bir Kıb rı s part isi ıı i de bu a ıı laııı ı yla ın ücaclc leyi başta tüııi Orıadoğu ve tabii ki iünı <llinya ölçeğiyle bii t ün l e~ıiren devriıııci bir. eııtc rııasyoııaliıı ra rçası olarak diişünüyo ruz. K ı br ı s h alklarının kaYbt:tt !Qi ortada. Kıbrı ~l ı cıııckçileriıı önce diğer tarafı aki cnıck ~
~
-
~
~
l
Kıbrıs halklarının kaybettiği
ortada. Kıbrıslı emekçilerin önce diğer taraftaki emekçilerle ortak çıkarlara sahip olduğu bilincini yaygınlaştırması ve sağlamlaştırmasından,
mücadelesini tüm dünya halklarının emperyalist sürekli savaşa karşı direnişiyle bütünleştirmesinden başka
yol yok.
çilerle ortak ç ı kar lara sahip olduğu bilincini ycıy g ııı laştırnıa s ı ve sağ l a ınlaş t ı rııı ası n daıı. ı nOcadc l cs i n i tü ın dünya halkları n ı n enıpc rya !i sl ~Ore kli savaşa ka rşı direnişiyle bütünlcşıir nıc ... iııden ba~ka yol yok. 1.or hatta inıka n sız ~öi'ükebi li r: nn<.:ak ne kadar 7.0r olursa olsun C)rtad oğu ·ııu n yang ı nınd an bir k ı vılcı ın da Kı brıs«ı sıçradığında onun tüın adayı yang ına çc,·i rınesi ni snğ.l ay acak hir hazır lı k yapınak gerek li. Ç\inkli K ı brıs lıa l k l arııı ı n kaza n ııı as ı ancak o za ı na ıı söz konusu olacak. ~
-
-58-
MflJ'ı.r -
işçi
l /azirfl11 # 12
Kıbrıs
lvl iiccu/elesi
Referandumu
Emperyalizmin ve Denktaş'ın yüzünde patlayan tokat .-1,, a,Qıı/11k i
hihliri.
1'11ııanisı un'do ,1 ·oy111/unurı ılcvri11ıci .1fark\" ı ~t
/'liea Prooptik i (Yeni !' erspekr i/j dc:rgisı ile yurı dışında yaşayan Tiirk(~ ·,1 /i devriınci ;\ ·/urksisı!c:rl·<' hir/ikte Jıa::ırlanını~· ı·e yuyınla11 1111şr11: /-luki111 .11111/ların ıarih hı~ı·ıınco diişnıaıılııştırılıf!,ı iki ıı/11sı111 deı·riı11~·i 111arksisı!eri11in. !ıenı hiı,:iı11. heııı ıle i~·erik hakı11ıındaıı 1Jr11/erer enferna\\'Onı!li::.nıi11i11 ~ri hir iirn<!{!.İllİ ı·crnıe!eri dola.ı:ıyıylıı.
hu orruk dek/11ra.ı):onıı .' '"·' ·111/ıyoru::.
t: ıııpcrynliznıicri ınrafıııd aıı öııl'ri lc ıı <ııılaşııınya
na yönelik g.crçcklc.şıi rilcn ka nl ı sa ldırıl ar. '!'ürk kcsinıiniıı kendi İ<;iııdı: yaşan nı as ı ıııııhıı: ın l·I bir çaıışıııa ıclılikesiııc işarc· ı ı:diyor. Ba~ıa K ıhrıs . Yuıınııi ~ ı aıı \'C ·rorkiy1."dc yaşa~«ııılar olıııak üı.<:re. bö l!.lt.:dcki dı:vriıı ıc i :V1 :ırksisıleriıı !!Ürc vi.
" H cıy ır !' ' ded i. Nüfusunun liçle iki\i ıı iıı " Evı.: 1 1 • ·
faşist l er ınral'ıııdarı aç ıkça ve;, a üstü örlll lii bir
ded i ği 'l'lirk ıarcıfı ise Runı kız ve e rkı:k k ardeş
şek i lde provoke ed il ecek bi r iç savaş i lı ı iı ıı nline
leri ilt~ b i r l eş ıncyc hazı r o l du ğ unu gösterdi. Rci'c randuııı son uçla rı . adnda k ı sa vadede bir birl eşınc ıı i ıı !!Crçc!.;lcşıııevcc . ci:!, iııi ve Kıbrıs Cu ııılı uri .,·cıi'ııin ,1\13·,·c . K uzcv . Kıbrı~ · !>ı ı bir
karşı
b i çinıd c li\... c olacai!.ı ._ n ı !!ÖStcri' .... . llr.
ııiifi.ısuıı Kıbrı slı ·ı
Kıbrı s
dl'ışüııc.:sini
h;ılkları,
Plıııı ı ·,·la •
J\nıı an
jjojJi :::-
Adanın Ru ın ııOfusu
on aya koydu.
ııun
ezici c,:oğuııluğu ('Ytı76 civarıııJa) B:vl genci se krcıcriııiıı nrnbuluculu~uvla J\BI) ve l\B ~
-
.A. nııan
.
~
Pl a ııı · ııııı
çökli~ii
l'nıp.:r~ aliı.ıııiıı
yli1.ündc patkıyan bir ıok;ıııır. Plan. ı\ 13 1 ). /\B v<: 0Lc l likle de İn giliz cıııpc rya l iznıiııin ç ı knrlarııı:ı lı ii' nıe ı edecek şekilde b i çiıııl e ııd i rilnı i şti . E ınpcrya li znı
t a rafı ndan
u7.ıııı z<ıırıand ır b:ıt
nınya n
bir uçak g,en ı isi o larak görülen adad:ı . İn gil i z ii sleriııiıı varlı k neden i. Kıbrıs'ı açıkça. ()rtcıdoğu ve f)oğu Ak deniz ha lklarına yönelik l'ınperya l ist sald ı r ıl a rda. çıkarına ) apılacak bir kı) ı olarak kııllaıınıak ı ır. Bu ola'iılık. B i'v1 ' nin. praıikıc J\Bl) üslerinin kunılu~ıı aıılaııııııa gelen. nskcri ıcsi!>ll'ri içi n yapılan haLırlı!, !arla birlikte geç ıııişc oranla daha da arııııı~ dunı ıııda. ()tc yandan. K ıbrıs 1ı Ru ın lnrla blltii ıı lcş ın en in o n ayı denıek olan Kıbrı sl ı Ti'ırk l crin ücy ı e ikisinin "evet" ovu. adan ı n K ui'.cv kcsiıni rıdı.: . , Tlirk iyı."ıı in hak in1 i yı.:ı i ııiıı reddi aıı l a ıı ıııı ı taşı) or. I\'. rıca ·rurk ive· den rc f<:raııdu ıııa "ha'.. ır .. : çağrısı ~ ;ıp;ın faş i stlerl e ve ~öi'.dc ~ol ~O \'l'ııİstl cr
-
-
Kıbrı s l ıları n kendilerin i savun ın a l a nrıa
yardııncı o l ın ak
için tliııı güçleri ni sc lcrhcr
eı ınekt ir.
-
"ha,· ır"
Giinc,"d1.•k i ,
ovıı .
i( ıbrıs lı
Rııııı
ürk lcrlc hirlcşıııc konusundaki isıcksii'lii!.iııiıı bir i\,arcti o larak !!Öriilcıııci'. Bir süre öı11.:c. iki 1-ı:~iın .ınısıııdaki geçiş )H~ağıııııı kaldırılıı ııı-; ını iki top l uıııurı kendiliği nden kit l.:sel lıir tıiçiıııdı: kardcşicşnıesi iz l cın i ş ti . K ı brıs lı Ru ı nlar. 'l'iirk tarafı iic birleşıı ı cye değ il. bu hir-
-
-
lcşıncıı i ıı ı\ıııı :.ııı l' ln rıı ıara fı ııdcın dayat ıl a n şa rı larırııı olu ı ıı s uz
tepki venn i şlerdir.
Kıbrı s son ırı u ıı k•rııı
gerçek
çöz[iıııli. l.'ınperyal i s ı
ada'. a ıııLidalıalcs iıı i n sona crıııcs i ııc. llırk
ve Yurı.ırı huıjuv<ı d<:vlt·ık•riniıı aJ:ınııı i~lcriıı~· kaı ışıııasıııııı
ya li zıııe
\'C
cng.<:lleıııııı.:s iııe
bağlı.
ı : ııırıc r
kapiıali ı.ıne ka r~ı ınlicadcl ı:
kcs iıııirı i ~çilcr in i
ve
g.e ııçlerirıi bir
araya
her iki gcı irc
cckt ir. /\ııcnk bu ıeıneldc ka l ıcı bir çözliın bıılun abi 1ir. ı : nıperya lizııı K ı brıs'taıı 'r'ıııı ıı ıı
ve " l'ü r~ dcvlctlcriıı i ıı ıııiidıılıa l es i ııc ve
ŞO\ cnizıni ııc lıa> ır~
lc ıııılnk hal i ndek i R auı' l>cnkıa~· ııı i ı.iı:digi poli-
elini çck 1
i3i ric)ih So:·» <ıii:-1
,.,
..
.,
.,
1'.ıorıs ıcııı ı ıcıı .
ıil-nııın tiiıııüylc illası aıı la ıııııı:'l gcli~or. f>cııkıaş
derhal i~ ıiln etınclidir! R cfcraııduıııdaıı üıı<:cki ~Oııi<.:rdc faşis t ler ıanıf'ındaıı Ku/C) Kıbrı'.> hall-;ı-
-59-
25
. \'İS(lll
2004
.
1l1a_1ıı.,·
işçi ı\11 iica(/elesi
- Haziran # 12
iV. Enternasyonalin Yeniaen Kurulusu Koordinasyonu kuruldu! W'
...
11 Ey lül sonrasında sürek li savaş döncıni ni n başla ınasıyla birlikte, uluslararas ı alanda devri ınc i bir işçi enternasyonali daha da büyiik bir ihtiyaç haline geln1iş durunıda . Bir yandan, Ortadoğu ve genel olarak ı\vrasya 'daki sürekli savaşa k a rş ı dev ri ınci güç leri n u l us l ar<ı rası bir dayan ı ş ına ve eşgüd ü nı iç inde ın ü cadclc et ınesinin ge rekliliği . bir yandan da. ş iınclidc n Latin Aınerika 'da görüldüğü gibi. bu döneınde dünyan ın çeş it l i yerl erinde patlak verınesi olası lık dah ili ne giren dev rinıci krizlere proletaryan ın ikt idara gclebi l ınesi için bil inçl i ve kolektif bir ınüdalıa l eniıı zorunluluğu dolayısıyla, böyle bir dünya partisinin yaral ıl nı ası ya k ı cı bir önenı kaLannı ış dt ı ruıııda. Nesnel k oş ıı ll;ı r bir dev ri ı n ci işç i enternasyonalini vazgcç·i l iııez kıl ı yor aına özne l koşullar ba ınbaşka. Silindiğ i gibi. iV. Enıcrnasyonal 1938 yıl ın da ı·roıskiy . in önderliğinde taın da bu ih tiyacı karş ıl aın a k içi n ku rulın u ş tu. ı\ın a bugün iV. C: ntcrııasyonal' i n ge l eneğine sahip çıkan çeşiıl i örgü t ler. lıeniiz bir çek i rdek cliizevinde olsa dahi . bu !lir bir erıternasvonalin işlevlerini yerine gct i rıııc kapasitesine ya hiç bir zaıııa n sahip o l rna ınış . ya da bunu artık
-
y itirıni ş duru ı ııda.
Bu tesp iti yapan bir d i7.i örgiiL N isan ay ı son unda bir anıya gelerek , Dördüncü Yeniden Kurul uş u Ent erna syonalin Koordinasyonu'nu (DEYK) o lu ş tu rdu l a r. DEYK.i n ilk h a rcı 1997.dc c:enova ·da yapılan bir top l a ntı da a ı ılnırş. Bu ı oplan ı ıdan sonra yıl lara yayılan lıaz.ı rlık . nihayet ?004 yılında olgun ! aşara " bir Koord i n asyoıı çerçevesi nele ul uslararas ı bir örglitlenıııcyc doğ ru il k adınıı n aı ıl ınasına olana k sağ laııı ış. Yapılan toplant ı ya . Latin Anıerika · dan. Aıııerika 1 3irlcşik Devletlcri'nden . 13atı ı\vnıpa· dan. 11alkanlardan. ()rıadoğ u'dan bi r
dizi dcv r i ınci Marksist örgütü teın s ilen 89 scçil nıiş delegen i n yan ı s ı ra, baz ı ülkelerden de güzleı nci ler katı lı yor. K urucular. var ol;:;; güçlerin. bi r enternasyonalin kurulduğunu ilan etıııck içi n henüz yeterli olınadığının bilincinde o ldukları n ı aç ı klıyor. Zaten kuru lan iV. Enternasyonal' in kend isi değ i 1. 1( uru lan. 1V. Enternasyonalin yeniden kuru l uşu aınacıyla o l uşturulan, oraya g iden yolda devriınci M ark sist yö ntcınlerle ınücad ele edecek olan bir inşa örgütü. D EYK 'i bugün kend ini l\' . Enternasyonal olarak kabul eden veya oraya ulaşnıa aınacıy !a ınlicadele eıtiğirıi SÜ)' leyen çoğu u lusla rarası gruptan ayı ran çok ö ncnı li bir ö?.e!li k var. I)[ YK ' i oluşıuraıı ana akıııı l a r geçın i ş ı e ·rrot s"ist hareketin çok farklı bil eşen l e ri içinde yer al nıışlar; bugün ulaştıkları noktaya çok farklı dencyiııılc rden geçerek gelıniş l er. 13u oluş uı nda . bütün ötek i ulusal se k siyo n la rı kendine be ıı ?.er bi Ç.iı ııde yaratan bir "ana örgüt .. ve on un uysal "yavrul ar.. ı yok 1 Bu bakınıdan DEYK. k endisinin. birçok uluslararası gruptan fark lı ola rak . .. bir başka u l ııs lanı rası seki olınad ı ğ ı .. nı ıı ısrarla altı n ı çiziyor. f)FYK · i ol uştu ran örgütleri bir araya getiren. bir sekt ruhu değil. dcvrirnci l'vl a rksizınin ıeınel prograrnatik yöneliş i ni ifade eniğine i nanılan dört yalı n nokta: dünya dcvriıııin i n ve proleta rya d ikı atörll"ı ğ i.in ün gü ncel li ğ i: geçiş prognı ı ııı a nlayış ı : sı n ıf i şb irl iğ i ne dayanan her !lir iktidar cephesine karşı ta vi zsiz n ı ücadelc : işçi de,· lcılcrinin "urulıııuş olduğu ülkelerde (öi'.gül du runıa göre) politik veya sosyal dc,· r inıl c riıı gerek li li ğ i. Bunun ötesinde elbette ku rucular. bugün var olan ulusla ra rası grupları ıı lıi<,:b irin in. öze il ik le <le ı V. Enternasyonal Birleşik Sekretaryası · nın i V. Enternasyonal ' i tcnı s il ctınc k<'lpasit cs ine sahip o lnıadı ~ ı
-60·
MaJ''~
.
f~·çi
- /{aziran # 12 ,~....
... --~....... Wıo+'"'
..,....,
.,. .. .. .. '°""""f"'~~~ ."'''"' .. ~. ~
M ücatlele.\·i
olduQu: dünva duruınunun , proleter devri ı n i açısından cidd i fı rsat l ara gchc olduğu. Yan i. solda bir in a n çsızlık. ~
~~
".: .~
,. ..
uınutsuzluk ınoda
ve
olduğu
kötüıııserliğin
bir
döneınde .
Df:''K eınperyalisı kapiıaliz rn in barbarca saldır ı larını n yarattığ ı
oluınsuz l u kları n
biliııciııdc olıııal\la
birl ikte, d evrimc i olanak lara dikkat çekerek dünya hareketini bu olanak lar doğduğu nd a iktidar mücadelesine hazı rl aya cak bir çizgi izliyor. DEYK 'in örgütse l anlay ışında ise iki özelli k öne konus un d::ı
da
çıkıyo r. H i riııc is i . dcınokratik
o rtaklaşıyo rlar.
DEYK. kuruluş kongresinde bir progra ı n. bir ıi.izük ve bir nıaııifestoııun yanı s ı ra özgül konularda da bazı kararlar kabul cd i)'Or. Kabul edilen ı n e tinlerin pol i tik planda en dikka t çek ici yönleri arasında şu nl a r say ı labi 1 i r: genel olarak ··sosyal ist ülkeler'" diye anı l a n bürokratik i şçi devletlc:!rinin çöküşüniin kapitalizrnin za ferini kesiııleştirrnck bir yana. krizini bile çöz ın e di ğ i. hatta yol açtığı paylaşıın d i naıniğiyle kapitalizıni daha da i s t ik rarsı zlaştırdı ğı: bunun sonucunda k ap it al i z ı nin gerek politik. gerekse ekononıik düzeylerde insan lı ğı aç ık ça bir krizin içine sürüklediği; buna karşıl ı k, kitle hareketlerinin gerek uluslarara s ı planda ( .. ki'ıreselleşınc"yc karşı nı ücadc l c. savaş k arşıtı hareket), gerekse tekil ülkelerde ciddi hir potansiyeli sergilediği. başta Latin A ıncrika'ııın çeşitli ülkeleri olrnak üzere de rvi ııı ci krizlere dah i 'vol açtıQ ı ; ancak v bu potaıı s i yeli ıı gcrçekleş ı nesi ve i şç i s ı nıfı başta olınak üzere kitleleri n kapitaliznıin yarattığı insanl ık kri;dni kapitaliznıi devirerek çözıne s i için gerekli olan ulusl a raras ı devriıı1 ci önderliğin !a rilısc l olarak ezilıııi ş ol ıııası dolayıs ı y l a. böyle bir önderlik yarat ıl nıas ı ııın yak ı cı bir görev olarak ortaya çıkınası; enıperyali%ınin Avrasya bölgesinde özellikle Rusya ve ~~ i n'e karşı bir siirekii savaş ba)latınış o l duğ u . anca k I rak savaş ı nda cidd i bir bozgun olas ı l ı ğ ıyl a ka rşı karşıya ge lın iş
ıııı:rkeziyc ıçi liğin olduğu
büyük bir
sa ldır ı
a l tında
bu çağda DEY K kur uc uları Koordinasyon' uıı daha baştan d cnı ok rat i k ın crkez i yetçi te rn ellerde çalışmaya baş l aya cağ ı nı karar alt ın a a lı yor! ar. İ kincisi ve daha da öıı eı n lisi .. Bo l şevik çal ı şına tarz ı nın, Tü rkiye de dahi l. büyük ölçüde terk edilıniş olduğu bir aşaınada. DEY K lY. Enternasyona l ' in yeniden kuruluşu n u n , sa lonlardan deklarasyonl ar yapan propaganda g ru p l a rın a dcğ i 1. her ülkede büıün büyük ıııücadc l e!erde g Cıcii ölçüsünde yer alan disiplinli ve sav aş kan mücadele ör gütlerine da ya nıııa sı gerek t iğini bel irliyor. işçi Mü cadelesi DEYK "in kuru lu ş u nu u l u s l a raras ı alanda ö neınl i bir ge li ş ıne olarak gö rın ekte ve devri ı ıı ci Mark sizı ıı in o lına7sa olııınz hedefi olan dcvrinıci bir işçi enternasyonal inin Bolşevik i lkelere ve (ieçiş Prog raın ı ' n ın an l ayışı na uygun biçi ınde ol uş tur ul ınası yolunda attığı adıını sc l anıl a ınak tacl ı r. DCYK 'c i l i ş kin gc li ş ı nclcr konusunda ok ııyucu larıın ı zı i lcridek i sayı larıın ızda daha da ayrın t ı! ; olarak bilg il cndirnıeye devanı edeceı!. i z.
-61-
~
'
N
O)
'
.
.
•• ••
...
(.ı
,-'~
,_,....
GUlUMSE.1•1
.,
... ... .. .. OZGURLUK VE DEMOKRASi ÇAGI ...
.
Mayıs
işçi
- Haziran # 12
işkencesi -
ABD
•
Bok, 1 ve aska Yeşih, urt kövllilerini , hatırlarsınız: askerler bok
onla ra 90'!ı y ıl l arı n lnışı n da. /vl ardi n Derik '1ck i çocuk lan da ha t ır l a rsın ı z: da lı a bi r vıl ' önce polis yüzlerine bok sü rınü şt l'ı. Türkiye ·de büvle olavlar olduı!unda. , , bütün bir sol liberal koro hep bir ağızdan başlar:
:
~
&
·, <fi.
...
'• f
•#J
böyle şeyle r o l ııı az." Son işga lc i gü nl erd e cınpe ryalis ı güçleri n l rak'ta savaş tutsakları na yap tı k l a rı konusu nda basına sızan bci1..?.clerdcn biri 8ritanya · nın /)ui/ı · .\firror gazetesinde yayınlanan bir fotoğraf: bir 13riıanya askeri yerde yatan 1rakl ı savaş ıuısaQ. ınııı üzerine i ş iyor! • Bok ya da çiş. işkencenin tlirü ay nı! Sol liberal le re ~t?:c lcccktc aQ.ıı. ların ı daha di kkatli açnıa ların ı tavs iye etınckteıı baş k a ne yap ıl abil ir'> Irak savaşıııı ıı bir faydas ı . "Batı v
-
k ırınak
ba k ıı n ı n dan
büyük katkıs ı olacak herhalde. ' fcpkiler de aynı. /\ 13!)'de işkence ve kötü n1u<11nele foıoğrallan yayınlanır yayınlanına7.. yetki 1i !er. aynen ·rork iye gibi. bir ağızdan başlıyorlar. "işkence sisıeınaı i k değildir. nıl'ın f eriıt ir. y alı ııl nı ıştı r." lrak'taki J\131) askeri sözcüsii genera l Mark Kiın ı nitt. askeri istihba ra ıı n
...,•
.~
dcınok rasih.: ri ndc
fet i şin i
ler
~
~
deınokrasis i"
ıs ı
~~· ı.,. . .....-.~
ycdirın i şti
"Oaıı
•
•
/vl iicutlelesi
-
"ıniin feri t" davran ı şla rdan sorunı lu
ol ı nad ı ğ ın ı belirt iyor. <Jııun kol1'ıutanı. ı\130
genci kurınay başkan ı R iclıard Myers. bunların ··yal ı t ı lnı ı ş vakalar.. oiclugunu iddia edi• Bu yazı yayına hazırlandıktan bır sure sonra Oarlry Mırrolda yayınlanan iotoğrafın sah te oldug u açıklandı Ancak Brııanya askerlerinııı (de) bundan daha agır sayılabılecel<. ışke n ce uygulamalaıına katıldığı ve bırçok yJrgısız ınta2
1,
l.
..r..
yor. ()nun li~lli Savunına 8akani Dona ld R u ıı ıs fe l d ve onun da şefi George 13ush. bu ya pıl an l arın lraı.. ·ıa "onurla görı.-:v yapan" .ı\131) ordusunu ıenısil etnıcd iğini belirtiyorlar. /\nıa u nuttukl arı küçük bir ay rıntı var. Bl'ıt l'ııı bu deıııeç l er ve r i l d i ği nd e . hatta fotoğ rafla r ort;ıya çık ı nadaıı bile önce. ı\ BD ordusunun kend isi nin korgeneral ·raguba başka n lığı n da bir ekibe lıaz ı rla t tığı rapor. Ebu Garip ceza· eviııdt: i ~k.enc.:: rı i n hiç de ya lı ulrn ı ş olınad ı ğını. incelenen Ekiın-Aral ık 2003 dilinıiııde yaygın olarak uygulandığın ı ve askeri istilıbaraı tarafı ndan sistcınatik olarak teşvik edildiğini ortaya koyınuş durun1da. Ordu keııdi rapor h azırlıyor. aına ha~ka n . savunına bakan ı. genel kurı nay ha~ka n ı ve ordu sözc ii s lı bu r<tponı bilıniyo r 1
l layı r bil iyorlar. h a l k ı n gö7.ün üıı içine baka baka ya lan söy lüyorlar. (:ünkü raporun baş lı ca sonuçları, fotoğrafların ortaya ç ık rna s ın ın heınen ardından Scyınour M. Herslı adl ı bir gaıcteci ıarafındaıı Tiıe ,:Vı:ıı' Yorker dergisinin 2 Mayıs güııü piyasaya çıkan say ı sındn açık-
gerçeı-ıeşıırdıgı Kızıllıaç raporlarıyla k anıtlandı
-63-
.
Nlt~J·ıs
işçi !11iicfltlelesi
..
lanınıştı. Aynı gün. Ebu Garip'in eski k oı n u tanı tiiın ge ncra l Janis K ;) rpin ski . 1Ve11:
- Haziran # 12 •
l'fırk
gazetesi ne yaptı ğı cıçıklaınada. aynen Taguba rcıporu gibi . askeri istihbaratın ınuvaz za nara bu tür ınuanı ele konusunda b11s ııı ç uyguladığını açıklıyord u. Karpinski. ayrıca, askeri isti hbarat yetkil il eri nin l(ı z ıl l·l aç örgütünü Ebu Garip'e sok ınanıak için elinden geleni ardına koyıııad ığını da ifade ediyordu. Askeri istihbarat !\endi aç ı sından hakl ıyın ı ~! Kızıl l·laç süzcüsi.i .t\ntonelll'I Notari, l.e ı\.foıule gazetesine örgütün raporlarının ortaya çıkan dan çok daha kötü bir tabloya i şaret ett i ğini, üst elik örgütün durunıu ABD ve Britanya yetk ililerine deva ın l ı olarak a kta rdı ğ ın ı aç ı k ladı. Sonunda. lrak'ın AB D kuk l ası •\'ö rıe ı iınind en insan 1l akları b a kanı f\ bdul Bassat Türki de insan hakla rı ihlallerin i n Kasını ayın da B reıner · a aktarıldığını. aına kaale alın ın ad ığı nı be lirtti. Üste l ik R u nı sfeld kendisi, Kongre so ru ş tıırnıas ında daha bir çok fotoğrafın ortaya çık acağın ı söyl üyor. Yani AB D yönc t i ı ııi ve ordusu yalan söylüyor! Olan biten üç - be~ sapığı n işi değildir! I raklı s<1vaş tutsaklarını kırın ak için /\!3[) sistenıa t il<
'
. t .. . ..
. " ~·
Tinı es
i ş ke n ce uyg ul a ı naktadır!
~
1
.
~~
~--.
.,;~~
f
..
... ~;..;.. :
,1 ~·. mı': '
'
.•
i ~
~
t • ı .!
.
•'
.A BD ve 8ri tanva . henüz farkında olnıavabili r: i şkence ve k ötü ınua ıncle skand11li, c ınperyal ist işgalcileri n baş ına büy ük bela açın ı ştır. Şiındilik Ruın s felct"in baş ı kurıarı l ııı ış gör ünüyor. A ına Paııdora · n ı n kutusu açıld ı. Yeni işkence örnek lcri ardı ardı na geldikçe d oğaca k sonuçlar çok daha ağır olcı b ilir. (Jstelik. Irak ava , k lan ııı as ı ıı ı ıı /\B D ' v i kı sıni yenilgilerle tanıştırın ııya başladı g ı bir
.
aşaınada.
-64-
•
"-... !i
:9· · ı -~
:~
:
'
. > >
•
"1
'' . • r
'
•
:~
!--
dl
•
o"" '2'i =;;;; "
"llll
'.
..
:f'.r
.
~~ (
." .~V" t
.
•· r. -.
, ,...
.~ ı ·;ı . ~'
,
t
"
,?'~~
··''
""" tf. ı
"\
r~·:.
,,,..··:ıjJi ~·.
,./
. ..
..;
. <!il
~
fi
,.,
•
,~,.
,..."
•
.. ~ re!' ··..;.. ;..,,:.. .;
.
i ş ken ceci A BD ' niıı duru ın u d lizel tınck
eleşt iri lın i ş!
~~
l
'I
iç in attığı adıın da oldukça ilginç. Ebu Garip'e atanan yeni koın utan ı n eski görevi ne. bi 1iyor ınusunuz? ı\ fgan savaş tutsa kları n ı n 200 l 'dcn beri hiç bir iddia get iril ını.:ksi z in. herhangi bir h a kları o lınak s ı z ııı tutulduğ u ün lü topl a ına kaınpı Guarıtanamo 'nun k omutanı! Üstelik bu şa h s ın vak ti yle Ebu Garip" in eski k oınuıan ı na yaptığı ··askeri polisin soru ş t urnı alarn kat ıl ınası" tavsiyesi de Taguba raporunda aç ı kça
.•
rı:..
..~,-~,
..
.\
1
,,..,
·'
'·
• "'
• " · . ~#
t
..:
..; ·
••
.,1'
..
\{. ..1 •
'
...
,1
j.
"•,
'L•'
Jşr i ıltfücatle/es i
M"J:t.\' - f / 11ziru11 # 12
aron lanı: i is in'e ·~·. .
tcnı ç·cşitliliğiy l e. 9 ()' lı y ı llarda
ReJılıaıı Çakıl'
O rtadoğ u'n uıı direni~ odak l arındı.ııı birisi
olan Fi list in, ~ lanı as liderleri A lı nıed Ynsi ıı ve ı\bdülazi z Rant i si'vc ,· öııel ik iki sui kast le , ' sarsıldı. Siyonist İsrail devleti bu sııikastleriıı yan ı sıra, Maı1 ve Ni~an ay ı boyunca gcn,:cklcştird iğ i openısyon l arda tla onlarca F i l isı i nliyi ka tletti . Tü ın bu sa l dırılar. insanca yaşanı k oşullcırı ııd an çok 111.uıı süred ir nı <ıh r unı bırakılan ve sürekli haskı ve tehdit altında ya~ayaıı f · ili s t i ııliler i n İ s. rnil işgaline ka rşı k inini besleyerek, diren iş i n to hu ınlarını ekiyor. Filistin t opraklarında İ sra i l' in sa l dı rı larına . işgale, fili stinlilcri kendi t opnı klarında ıut sak lığa zorlayan "güvenlik d u\'arı .. nın inşasına ka rş ı her gün ey leııı !er gc rçckl cşı i ri l iyor. İ srail. ı: i l i st i n li ör!!üt liderlerine s i sı.e ı nli olarak suikast düzcn lc ın e geleneğ i ııt! salı ip olan bi r devlet. ('ep ıe l efoııuna boınba ye rl cştirınc . iğ ne ile zehirlcıııc dahil dikkat çekici bir }Ön ~
Geçtiğimiz Şubat ayının başlarında
toprak değişimi planı olarak ortaya atılan Şaron planı , emperyalistlerin sunduğu ve desteklediği daha önceki ''çözüm,, planlarından belli temel noktalarda ayrışıyor. Geçmişte sunulan planlarda, bir Filistin devletinin kuru lması söz konusu olduğunda , öncesinde • lsrail işgalci değ ilmiş gibi, 1967 sınırları baz alınırken , planda bu sınırlar rafa kaldırılıyor.
hirçok suikast düzenleyen İsnıil'iıı saldırılan Filistin dışına da taşıyordu. İkiııı:i i nıi!~tda · ııııı patla k verınesin i n ard ıııtl <ııı 90'1ı ,vdardan üırk lı olarak İ s rail. ciııayc t h.: riııde uçak ve lıcliknptcrdcn attığı fiiıch!ri
kullaııınaya
haşlııd ı.
Saldırılarına
/\hnıc:ı 't'a siıı
ve /\hdülaziz Rant isi s ui k as ı l criıı i de ekleyen İsraiL seri c i ııavct lerini daha da ilcriv" i ,c s ·ı rcılc ri ni veri)'<)ı· , ~v b••öt ürccc<"• ::;. i ıı i ı ı Fi !istin 1idcri Yaser/\ ra fiıı 'ı ve f ühııaıı ıııcrke zli 1lizbu ll ah 'ı ıı lideri 1 !asan Na snıllah ·ı hedef n ı · n ııı g ö~tcreıı İsrail cieııc lk ur ıı uı,· , Bask<ı ' ".-lrı!flll ve ıV,ısrulla/1 '111 ft•pki!cri, sıru11 111 on/ura clo _ı·ukfaşııf). 1111 gö.ı· ıerz)'or " şc.: k l i ndck i açıhla ı naları. israil'in bu konudaki ayıııazl ığ ını bir kc7. dah<ı ortaya kovu\'or. , ı~rail 'in 1l aıııas lidcrk:rinc vöııeli k 25 t>.ün ' '· arayla gerçek l eşt i rdi ğ i s u ikasılc r. lı cdcfıeki ki ~i l criıı tl·nıs i l elli ğ i ii rg l'ıt üıı ya n ınd a. bir biilüıı olarak Filistin İıııif~ıd as ıııı heder alıvnr. , 22 Ma rt ve 17 \J i!' aıı'da gen;ek l c;;ıirileıı suikastlcr. ı aın da )a roıı 't:ıı çözii ı n önerisi olarak sunduğu ve kend i adıy l a nııı l an pl<ınııı tartı~ıldığı bi r di~ ııeıııc denk geliyor.
-
-
-
.
(laı.7.c'deki
,v crlcs i ııı b i riıı ıl criııiıı bo1.:aiııl'{ ına .~ını. bir ıarartaıı da !~ a tı Şcria ·dakı en büyük
altı ycrleş i ın birinı i ııiıı İsnı!l'e k atıl ı nasın ı öngören planı n t artış ıldıgı hir dö ıı cııı clc . Cia ıze'de 1l aııı;ı s liderlerine vöııclik su ikasılcr gc n,:ckk:şıi rınek ilk bakı :_,ı; ı çcli ~ kil i görünebilir. Şanın. Clazzc'dcn 1,·e ki!ıııe sı nıtcii.,inirı bir parçası olan bu sa ldı rı larta. lıi r ün dert i k bo~ l u ğ u yaratarak !i anıas 'ı ı.ay ı !laıııı ayı a ınaç lı y0r. 1-l allıuk i saldı rıla rın geri ı.:pcCL'. ğ i ~ iı ndidc n
-
.ve her
:ın l;ıc; ı]ın: ı l:t<!d !r t ığı
saldırı s ınd a dalıa
- liıno.:i\lcdir.
bti\
Sil' ılnıı
'
l sr<li !'iı' Fi ! i~!!!~ ! i ! e rdc \·;ı ra !f~ ıı du ruııı
(iaıze'd e.
değil. g liç l cıı ı nc~iıH;
-65 -
-
da gli\·lcnl'n ki n l l a ı na s 'ııı kak:si
1liııııas·ın 1.avılla nıasıııa yarayacakur.
.
lşr i
i'V/ayıs - liaziran # 12
:'vl ii caılelesi ulusla rarası
huk ukun d ı ş ı n da bir "o nu ıııa yerleşti ği n i gösteriyor. 13uslı ayrıca . Fil istinli ınlilteci lcrin bugü nkü lsrail s ını rları içindeki toprakları yerin-:: kuruiacak söt.de Filist in devletine dönebileceklerini söyleyerek (sanki bunu ki111se cıı<>e l levebi 1i rın i"~ ~o ibi !) ~"Cri dönüş Q ~ hakkını da yads ı yor. Ş aroıı\ın l.ikud pa rtısı ne sunduğu plan. ilk zaı na n l arda Dışişlcri Bakanı Şalonı dışında geniş bi r kcsiıncc kabul !.!.Örlirkcn . bu du nıın planın parti içinde oya sunulacağı 2 May ıs tarihine doğr u değ i şt i . İ bre n i n tersine dönnıe~iııdcki en büviik , etken ise ( iai'zc ·deki yerle~iınc il e ri n plan aleyhindeki faaliyetleri oldu. 2 Mayıs ' ta yapılan oyi<ıınada plan. 0 1<>59 oranı ndaki oluıns u:ı: oy la rcddedi ld i. C)rıa ya çıkan sonuç. planın rafa kaldırıldığ ı anlaıııı ııa gelin iyor. l srai l ' i ıı b aş ıı ı ütte lik i A!10'ııiıı ve Briıanya · ııın plana olan dc!>leği bu nol-;tada ön1::nıli bi r ro l oynuyor. il k başta 13M hukuk unun d ı şında bir çöı ünı aranıııa ın ası gere kti ği ne dai r çı kı ş l ar yapan Al5 de. Şaron planına dnğ.ru yOzüııO döıııncyc başlı yor. A B ülkelerinin Jışişlc ri bakanlarının ıoplanıısında Şanın p l a nın ı n. yol hıı rirası sürec ine kat k ı da bulunabileceği likrinde ortak l aş ıldı. 13üt0n bun lar. Şaron p l anın ı ıı öziinil koruyacak biçi ın dc k i ıııi dcğişiklil-.lcrc tabi tutularak. yakı n zaıııanda .,\·ine ...v.lin dcınc ...... !!.ct irileccQini v.ösıe ri vo r. .... .._, _,
ôfu... ~·.
Fit.fsfiN ___-1
~
~
~-"-
Ş aron planı
emperyalistlerin hukukunu da tanımıyor! Ci-::çıiğiıııiı :;iubat ayının haşlarında toprak dcği~iıni pla ııı olarak ortaya atılan Şaron plan ı.
cıııpcr~ alistlcrin sunduğ.u v1: destekledi ği daha (irıcc k i
.. çiiz (i ın .. plnnlarından belli tcıncl noktahırda ayrışıyor. Cicçıni~tc sunulan planlarda. bi r
Filistin de\· lc:tiııin kuru!ıııas ı söz konu-;u olduğ.uııda. ü ııccsiııdc lsrail işgalci dcğilıııiş gibi. 19<>7 sını rları baz alın ı rk en. planda bu sınırla r raüı 1-..a ldı rı lıyo r.
Cia1.1.c ,.c Bati topraklrır" ol duğ u.
Ş1:ria'nın '"i~gal alııııcla
l 9(ı7'clcn bu yana (>9 tane
131\-1 kararıylu tescil cdilıni~ıir. Şaron planı ist:. 7 biıı 500 İsrail li nin yasad ı ğ ı Ci ai'zc'deki t üı n y~·rlcşinı
biriınh:rinin
boşalı ı lınasını:
B atı
~..:ri;ı . dn ise l°ilist in rnahn lk:lcri arac; ı nda kalan
-l kii<;lik ycrl-::~iııı biriıııi dı~ında yaklaş ık 230 hin Yalnıdi'niıı lıulunduğ.u (ı ycrlcşin1 biriıniııin İsrail ko n ıroliindc J.. a l nıa sın ı öngörüyor. 1)-::nı-::k "i. planın ıniınarı ~aron . bu planı .. tarihi ve cesur kararlar" olurak ııitele,·cıı 13ush ve , planı clc~tckleyeıı l ~lair. cn1pcryalisılerin ulusla ra rası hukukunu bi le ayaklar altına alıyor. Saron !' lan ı. <I\- n ı zaıııaııdn. Filistinli ınliltcc ilc riıı ~ t"ri diiııltş hakkını. vani 1948.dc zorhı
.
~
"opa r ıl ı p
at ıl dıkları
toprn k l a rına
dönıı1c
lıal-..kını aı,:;kça rccklcdiyor. ı~usıı·un ~aroıı ile g.öriişıııcs i ndcn sonra yap t ığ ı basın top lan t ısın
da. l~aıı ';icria\la Şarnıı'un ınu hafaıa etn1C) i hctk: fledif!İ 'ı'<ı hud i ycrlcşi ı ıı biriın lcri ıı i · ·arı ı k lıa~a\ın bir gcrr.;ef:_i .. diye niteleyerek Şaron'cı d1.?st1:k \Crınc -; i . 13ush·un da bu konuda (da)
Bantustanlar devleti Filistin Şaro n
p l a n ı nın lıükOın l e ri
ve öngörülen
işlcy i ~i. p lanı n ö1.iinü t üın açıklığı y l a yansılı
yor. Planın içer iğine dair en ç ar p ı c ı olan yan ı . Baıı Şe r ia'da k i işga li n "yasa ll aşı ı rı l nıası .. ve dcrinlc:;;tirilıncsinin önünü açınasıdır. 13ıı. l.J lusla rara::;ı .!\da lcı Di va n ı' ıı daki dava:, ı süren .......\.!.üvcnlik cluvarı .. nın iıı<-asıvla da bi rebir ilgili y ... ...... o lan bir süreç. Zira Ş a ro n. p l an ı n uygu lanabilıııcsi içiıı duvarın bitirilnıcsini şart koşınuşııı.
Fil isti n ıop raklarıııı açık hava lıap i s!ıaııc siııc dönliştliren duvarın inşası iç i ıı. 100 lıck1 a r daıı fazla Fili s ıin toprağı daha istiınlfık edildi. yör~de ı 00 bi ıı ck: n hıi.'la <.ığa<; kesildi B aı ı
-66-
l'vfayıs
İ,~ri !VJ iicatlelesi
- flaziru11 # 12 ccğ.ıııı
Şcria" daki
çiftçilerin gcçiın kaynağı olan bölgenin bu cıı
l)uvar .-;a,, c-,indc İsrail. biinvcsindc . ı uıınak istcnıcdiği . iş için lsrai l'c giden /\rap ııüfustaıı da ku rtulına) ı planlıyor. Kı!->aC<l!->ı. plan hayata geçtiği taktirde. i ~siı.lik o ran ın ı n kin1i ,,·er lerde 0 /o90" 1 arı aştığı Filist i n. hi rb iriııdc ıı duvar la avrı . lnıı )s lıülgclcrdcn ol u şa n ve bu bölgelere lı apsccli len üç
Sözde bir Filistin veri nıli toprakl tı rı. Fil i~ti ııli devletinin_ ku~uluşuna çifiçiler tarafıııdaıı l..ullaıııla kadar geçerli olması ınayaca k. .ı\yrıca duvilr ôngörülen Şaron Planı sayes i ııde l s rtıil. bölgedeki ku\' su kav.. u l arı ve di•ier ::::.. geçici bir plan olarak naklarııı ı da knnırol a l tında sunuluyor. Halbuki. ne ıuıab i lecek. l l cr şeyde n öııenıl i si. kadar toprak işgal ' duvarın in şası soııa ederse etsin daha ,· . . erdiğinde 13 a tı Scria tiile ıı. ' fazlasını · isteyecek olan Ceni ıı -Nab l u s. 13evt l'ı 1!ahi nıİsrail, bu . · . El l lalil ve R ııı n (lllah ıııcrkc- ;$iyonist . . . zli üç bölgeye ay n l ıııı ş ola- '~geçici'' durumu cak. [)uvarla yt:ş il hat a rası n o·Jabildiğince sürdürmeyi d a kalan bölgede yaşayan 274 binden f<ıi. l a Filist i nl i hedeflemektedir. · ~
ınilyoııdan fiı ;da F ilist i ntin i ıı
•
ise. bundan soııra taıııanıeıı kuşat ıl ınış . kapalı bölgelerde yaşanıak zorunda kalacak. Duva rı n doğusundaki 400 hinden fazla Filistinlinin de. ça lı şt ık la rı yerlere varnı a ları için bu bölgeden geçıııeleri gerekecek. işte. Ortad oğu" d ıı k i "ınedcni)et ıiınscıli .. İ s rail ' iıı gerçek y li i!:i'ı! C.ia zı.e ·de de el urunı pt:I.. fark 1ı deği L Planda. (iazzc ·) i bölcrck i\eriden kontrolü daha iyi sağl ayacak şeki lde inşa edilen yc rleşi ın biri ın leriııdeıı va zgeç i l nıcs i. İsra il ordusunun bölgedeki ko nırol iin O sona erdireceği anlaınıııa ge l ı ni yor. Yerl eş iın l er boşa l t ı ld ığ ı takd irde bile. İ sra il ordusu (ial.'.ZC Şe r i di 'nele askeri operasyon lar dlizenlenH:: lın k k ını. p l a n ın sat ır araların da sa k l ı tutuyor. İşga l ka~ ıı üze rinde son bul ın uş o l duğundan i srail. l )ördü ıı cii (:enevrc K onvan si .vo ııu · ıı a tabi ol ın<ı .' acal\.. 8ö\. lece. i srail'in gen,:eklcşıirnıesi ıııu lıteıııel sa l dırıla rı da ·· yasa ll aşınış·· olacak. K ald ı ki. ycrk:~iııı biriıııieriııin boşaltıl ı p boşaltılınayacağı bile :;.iiphcli . ()rncğin. boşal t ılnınsı ön!!örli len lla/.IC ·del- i Ncııari ın .verl cş iın biriıniııc ve )ıtkın ıııdak i 1-onırol noktala rına yatırını yapılınaya h ıila devanı edili)Or. Planın kııbulii. avnı ,ı;;ııııc1nda 630 kın.lik . duvaıııı J,, l-<1bui cdiiınesi aııiaınına !.!.Ciivor. • • Saron. "uiiv~· ııli k duvarının .. in~cı~t , ._. . ! l!:l Hın~;ınılanınasına e ndc ksledi ği planını ortaya koyarken . İ '> nıil"d c kaçak olarak bulunan Fi listi nlilerin de duva rı n d i ğe r tara fına sürüle-
..
açıklııınışıı.
açlığa
ve se falete s Cı rü k lcııdii!i bir ı : i lis t in olacak. Fil istin [ op ra k l a rın ı bir ahtapotu n 1-.ol l arı gibi saran Ha t ı Şeria"clnki yc rlcş i ın hi riınleriniıı ve 1!->rnil is~ali ni •• ~ü,·cnce ahına alan uıaııç duvarınıı ı varlıQınııı ~·
~
~
sürıncsi .
::?005 ·ıe
dı.:vlcıi n in ..
bir
-
kurulınası plcııılaııan ··ı · ili..,ıiıı baııtust nııla r
t opluluğundan
-
farksız olacaı!,ını l.!ösıerivor.
. l3eıızer şekilde (iüncy /\ frika "da da .. siy ahlara anayurtlar" şiarıyl<ı aparıhc i d ' c d<ıya 1ı bir devlet 1-. ıırnıa g iri şiın i gerçek lc~ın i şı i. Siyahlar ise. kend i lerinin to prak ları ı ıda n kopanlara!\ ve kök lerinden ui'.aklaştı r ılarak haıııusıaıı l ar;ı luıp)cdil nı cs inc ka rş ı <ıyak l an ı p,
apartlıc id
düze nin i al aşağ ı ettile r. Clüncy ;\fri ka"dak i sivahltırın ınlic adelesi b u~ü ıı . Filistin lilerin lıak lı ı n licadelcsi n e ı şı k tut ın ak tad ı r. Sözde bi r Fi li sti n dı.:vlcıiııiıı kunılu:;;uııtı kadar geçerli o l ıııası öııgörlih.:ıı Şanın P lan ı geç ici bi r plan olarak sunu lu) t)r. l lalbuki ııc kadar toprak i şga l ccler:-.t' c ts iıı daha ı; ı zlasın ı isteyecek olan Siyoıı i s ı İ !-ı nıil. bu "geç ici .. duru-
-
.
ınu olabildif!iııcc :--iirdü rıncvi lıcdcllcnıekıcdir.
dcvlcti
' lsrail var olduğu slirec.: de bu aınaç dc~işıne) ecel.. tir. Bu sebeple . Yahudilerle Arapları n kardc~çc ya~a)acağı Filisıi ıı dcvlcti ııiıı kurulına ... ııı.ı ul'aııan ıck •\Ol. lsrail devletinin ,vıkılnıası ııdan ve SivoniLıniıı tarihe , göın lil ıncsiııdcıı gcçıncktcd ir.
Filistin yönetimi
s ıkı ş ıyor
Şa r<ın. p l nıı ııı ı a\·ıı.. !;ıd ı ğı gOııdcn !\arşı çıkan Fiiistiıı yönct i n ıi
.57.
beri plana
Nit.i!!\ ;ıy ı hasında
.
Işç-i
JJ iicrıdc lesi
aQıı.
<IL·Qi..,ıirdi.
..
..
'
Mayıs l 'i li sıin
l~a shaka nı
ı\ hnıcd
1
l<.ur..::. i,raıl'iıı natı )1:ria\laıı da çckilınesi :;;<ırtı: l>ı !);ınııı pl.ııııııı ıartı._;nıa: a açık oldukl;ınııı il\·ıl-.hıdı. )aroıı
plaııı
orta) a
"- oııulduğu
andan itibaren Fili~tiıı lıiikliınctini havali bir tercih , ~npıııaya iıi~ııı·dıı. ni riııci seçenek . planı ve :IBI>. ı\B. l~\.J '..: Ru:-.'a iınal i ,, ·ol haritasını ı;ııııaıııı:ıı rcdch:tıııc: i güıc alınayı gerektiriyordu. 1kint·i \lir scç1:ııcl-,, i~c. yol haritası ile bi.itün-
.
1..::;;tirilııı.::..: <;alı-;-ılaıı ~arcın planı doğrultusun
da ın;ı~a~ ;ı oııı rnı:ıkl ır. J\lıııı cd K urey'in yapn ı ış oldıı[~ıı a~·ı k hını<ı ,·;ı bak ıl acak ol ursa Fi 1isti n ' . lılikiiııı..:ti. ikiııci: oltı ıutnıu:;; gözi.ik liyor. Şn ron ptaıııııııı lt'ıııcli 13atı ~c ri a 'da i şgal in dnha da d..:ri ıılc,ıiri 1 ın l.':-> İ olduQu diisiiııü ldi i !.!:ii nd c l(un..·) 'iıı dik: gt'lİrdi ğ i :;;aııı ıı plana zıt o ld uğu )
-
s(ıııucu ,· ıknrıl>ıbilir.
J
Faknı.
...
);ıron
pla ıı ı ıı ın
t;ı rı ı :;;ı lal'i ICl.'Cf!.i hir kez elik: gel ir i ld ikt1:ıı sonra. !~ atı )l.:"ria . d<ııı ı;ckil ı nc ~anı nın konul ı ııas ı nı ıı ;ııılaıııı <1ııcal-.. l'ili:-tiıı taral'ı n ı n pazarlık payını arıtırıııa ~;ıb.ı:-.ı
nl<ıhilir.
Lsarctıc
hii) k· bir politil-,,a giidül ınc s i. lıüküıne t in 0 ..: lece•" iııi ek' derinden ctkilC\t'CCh.tir. Filistin ~ ~ " lıül-,,üıneıiııiıı ~<1roıı pl<1111 U;-cr iııdcn ınüzak crclerc ba5laıııa ;iiniiııdcki lıcrlıangi bir girişi ıııi. .'öncıiıııl..: l·ili-,ıiııli ör~titlc r anısındaki ,.
daha d.ı arttırarak . Fili:-.tiıı lıiiküın c tiııııı : ıpr<ınııııı:--ıııa : ol tı1,·acaktır. 1 la ıı ıas lidı::r 1111.:..,al-:' i
lcriııc \Öııı.:li k suika~tlcriıı aı·dıı ıdan . Filisıiıı ' dc •
nlusaıı aı ıı ıo-;J;: r
.
dl''., ön..:ıiııılc
':~·: • ;•. ~ ;;.::; ~ ':'•: :":~ ·~ i\i<t;.•,. • t ,, :.< , ......._, •••••• ' . , •• ~....
ı : i l istinli
örl!li .... tlcr
.. • ··•ı:\" ........ . •••, ..,..,.,.°"'""· ,,,.... ,~~.~lr•liı • .. ·,.:~~~·;·· ,,,.. ~~,·;ı:~C:!l:'=t~t~tlti::~+..l· ~ , "'••'-"''~'ıl.111 ., . , ı..,,,,
....~~::;·::~ ,.,, :~~: :"; ......... .. . ··:~·. .". .. ..• • • • . .. .................... ...... .......,,••... t .. ,,.... . ;!'·:.,~~;:~"·~ .:"· ,, ,, , : , ·• .. ·:~~·: ~··r;;.-t . .......······ ,, ......... .. .. . . ".,"'" ....,. ,.. ..... . ..
•.•. '" ·.· •..· .. •,,
I'
,,,.,
. _,. .· .r· .,.
,, . ! .
\2 ~ .(
.
.
<
'
, .,
\
.·~. 1'
-
•'
a rasındak i aynını dcri n l cşt irıne ktcd i r. S u i k as ı le ri ıı ard ı ndan
l ·i a ın<ı s 'ı n
in ı i k a ın
ycınin l c r i nc İ s ra i l'c karş ı nıücad e l e eden tli rıı Fi lisı i n li örgütler o rtak oldular ve sa ld ırı l ara karşı ortak ı ni.i cade l e ed ileceğin i aç ı k l adı lar. Y üz binler in kat ıld ı ğ ı Yas iıı' i ıı ve Rantisi'nin cenaze tört::nler i. Fi listin İnt ifadası'nın gövde gösterilerine dön üştü. İ sra i l'i n per vas ız saldı rı ları. Filistiıı'de di renen ö rı!ütl er i n1ücadelede birbirine yakınlaşt ırınak t ad ı r. Bu noh:tada. Filistinli ö rg ütleri n su ik ası t e rc ne gibi b i r ka rşı lı k ve receği bi.iy lik öne n1 taş ıın a k ıadı r. Ba şt a. suikastlere k a rşı yüz ıni s illeıne yapaca ğ ı nı açı k l ay an 1-l a ına s o lınak llzere blit ün örg iit leri n, dal Hı büy ük çapta sa ldırıl a ra g i rişınes i bek le ıı eb i 1i r. /\ skeri ve si vi 1 hccletlcre y öneli k sa l d ı rı la r konusunda ay rın1 yapına ın a ya ya ı k ı ıı o lan İs laı n cı örgütleri n. sivi llere y önel ik ge n iş çap l ı sa l d ı rı la r da gc rç ckl cştirıne si ınu hıcınel d i r. İ s ra il ise. bu ti p sa ld ı rıl a rı koz olarak dcğcrlcnd i r ıııcyc de va nı edecektir.
-
uzlaşrııa y a
var;ııı
- f/a zirt111 # J2
•
ABD lsrail'in suikastlerine gizli kefil Şa ron
plan ı na
tanı
destek veren /\ BD. birçok devletin cinayetleri kınadığı b ir döııeınde sessizl iği n i bo~ ınaycı ra l-,,. Şa ron · a bu konuda da dc!:>tegini suıııııuş o ldu. A hıned Yasiıı'in öldürülıııesinc il i ş kin olarak. A rap ü!kc!e riııin 13 l\ıl ( )livcn l ik K onsçyi 'ıı c s unduğu kıııa ın a t asa r ı s ı nı ise veto etti . ABD . sa ldı rı l a r ı nd a İ s rail'e li s ı li ka pa l ı bir destek sun ınakl a b ir l ik te. Şa ro ıı · u ıı bu sa l dırıla rı daha da ileriy le götli rıııe ı ıı csi ge re k t iği ni i ıııa eden n1csajlar da vc rın e ktedi r. i srai l ' in Arafat 'a da tehd itler yağd ınn as ı n ı n a rd ı ııd<ın . A B D d ı ş i ş lcri ba k a n ı y a rcl ı ın c ı s ı Ric hard A rıni tage. ı\rafat' a y ö neli k her hangi b ir su ikast g iri şi ın in e kar.;;ı o l duğun u aç ı k l a ı n ı ş t ı. 13unun üzeri ne İ srail İç Ciii v e ıılik Baka n ı ·r::.a lıi ~ l a ııegb i . i\l ~D · ni n Irak ve .1\fga ıı i s tan'da i stedi ği gibi o perasyon lar y aptı ğ ı n ı ve Sadda ın·ı ıı oğul l a rı nı öldür·ıtüğ.üııü hat ı rlatara k A 130'ye çıkı şın ı şt ı. İroniye bal-,, 111 1 Ka tlian1 ınak i ııes i ik i nı iitıefı k de' lcıin yetkilileri . hirhirlcriııiıı ki rl i çaıııaş ır larıııı orıava kovarak haklıl ı klarını kanıılaıııava ' , . \.'a lı:;.; ı yorl ar~ ı\B l) ' ııiıı bu açık l a ınaları. söz di"ıellosu na giri.;;nıck ı cn öı e bir a ıı l aın taş ı yor. Bir yandan Irak di ren iş i n i n de y ük selişe geçt i ğ i b ir döııeın -
-68-
MaJ·ıs
İş ri .lfiica,/e/esi
- H uziran # J 2
de. i s ra il'iıı sa ldırıl arı n ın İnt ifadayı atcşlcıııesi n in. ABD'nin 011adoğu'ya barış ve den1okrasi gctirıne k isvesi tıltı ııda ki ha ki ıı ıiyet p l an l arını suya düşüreceğini AOD de çok iyi biliyor. AB D' niıı Filist in sorunundak i ö n ce li ğ in i ise, burada eınperyaliz111iıı çıkarına bir "çözüın· · öneri si nin kabul edi l nı es i ıe~kil ediyor. Bunun i çiıı. yangına körükle giden Şaron · uıı ge111lcrini k i ın i zaına n daha sı h. ı tutınas ı gerekebiliyor.
Arap rejimlerinin sefaleti Gerici A rap rcjin1l eri Filistin sorununun "çözü nı''iindc yol har i tasını onaylayarak zaten uzun bir süredir Filistin konusunda uykuda idi ler. İ srail'in ci navet av , lcri ne karşı ise avrı , , rı kı na ı nanın ötesinde bi r re!1eks gc li şt i rınedilcr. Bu devletlerden. İsrail devletine karşı yaptırı ı na davaııa n ortak bi r t avır lıckle ıne k , aı1 ı k , nercdevsc bi r havai. , , Büyük Ortad oğu Projesi .n in ve ona a l ıer ııaıif sayılan Lübııaıı- Ürdiin planının yanında
esas grındc nı i Fi l i sti n'dck i gcl i şı n e l e r i n be li rleycceği /\rap 13 iri iği 13aşkanlar Z irvcs i 'ni n yap ı la ınanıas ı , bu rej inı l c rin İ sraire ve do l ayısıyla ABf) cnıpcryaliznıinc k arş ı tav ı r tak ı ıı nıachı İ<; i ndc bu lunduk !arı aczi yeniden göstcrın iş oldu. ı\n1p rtji nıl eri niıı içiııdç bulundu~u tcpki'.;izl ik lıa li . hi r ,vcınrl an İsrail'i sa l dırılarında daha da cesaretlend iri rken. bir yandan ·da başta Mıs ır o ln ıak rı zerc bu dcv l eı l criıı ,vönctin1k~r i,· , lc . Filistin davasına scınpaıi besleyen /\rap
halk ı nın
arasındaki
ıııc<;a 1\:,·i '
arııırı,·o r.
13u durunı . gerici /\rap rcjiııılcriııiıı içind..::ki. /\H J )'ııin lnık'<ı ııılidahalcsivlc daha da artan ' geriliıni ck:riııden derine b1.:sliyor.
.
Sonuç yerine İ srni l . i n ci nayetlerine ve Şarcııı planına kar~ı ·ı'iirkiye
sosyalistleri. kardeş Filistin
halkına
destek verıııc k o ı ıusunda sınıfta kaldı. (.;crçeklcştirilcn cılı7. c:~ lcınlcr. l srairi n <: iııaye ı lcri ııe kar~ı yeteri i lcpk iyi vcrnıçk ten çok tıi'ilklı. ·riirkive·nin .i\11D ' e İ srail il..:: sürdürdliilü , " i li şki l er uüşi'ıııüldüğ.iiııde. · ı Orkiyc·deki devr i nıci lcre Fi 1istin hal k ı yla soyut bir dayanış nıa görevinden dalıa fazlası dli~nH:kıcdir. ı\1(1' lıükiiıııcıi. bugüne kadarki lıiiküıneılcrdc:ıı l~ır!-. sı1.. b ir biçi ı ııde ..i\f~ I ) ve İ s rnil ile stratejik ıııi'ıt ıclikli•"in ocrckıirdi••i ili<..J...ilcri d ..'vaın cııinnı.: ve pcki~ıirın-: niyetini konııııu~ıur. İ sra il ill' ask~ri ve ticari anlaşına l a r iııı;.-ala) ıııı ,\ J..: I' ::ıı~
~.
lıU kl'ı nıcı i ııiıı ba~bakanı Erdoğa n .
·rorJ...i,.. c ·ve ..
ı>elcıı Filisı i nl i ı·ocukla
"
.:)
lı iç ut an ıııadan
23
Nisaıı·da
•·a1.l'tcciler1.:
~
poz vcrehilıııektcdir. ı:ilisıiıı halkıyla dnyaııışınaııın teıncl a> ;ıklarından biı i dl'. · rl'ırkive lı al-; i ın ~ı n ıtlar ı ıı ı ıı v1.: lıiikiiııı ..·tin hu , i k i\(.ıılO lii Qlinii ıe ... lıir l'lnı ..·k olınalıdır. .•\l~I) . \.!a11ı:;~i·:·.:(i~lz,1ıir1ii~ \';: :~1~~~!ı.:f..!kt Si) ~·ı~:~~t lsr~ı!~· i rı ()rt;ıdoQu·daki vadıQının altını k;ı1.1,aıı. Filistin .. . lntifadası ve Irak diı«..:ni ş iylc cııtl:rnas ;onali ... ı clayanı~ıııa ;ıncak bu ~ck ilde lıayaın ~cçir ilcbi!ir.
-69-
-
-
.
işçi
:''V/iicarlelesi
l'Vla_ı •ıs
Abnaa el Balad'a özgürlük! l
- Haziran # 12
e
' .,..
.,,;
...". :'
.. .. ·" • ."illt #
....
ve;·
.ı\hrıaa ci l1;ılacl"ııı (Vatan ı n Evlatları) l ide ri Nl ulı;ıııııııcd \ ' C kard eş i 1l u~saın
ı..: anaa ııc . İ sra i l hap i shaııcl er i ndc keııdik:riııc d ayn tı lan iıısa ıı lı k d ışı koş Lıllıır ka r::;ıs ııı thı 28 Mart · ıa açlı k g revine başladı. Fi l istin sorununu n çözii nıüııüıı ancak. İsrail d..:vleıiniıı :- ıkıl ışı ve Filisıiıı'in tarih sel ~ ı n ı rları içinde /\rap ve Yahudi cıııckçilcriıı bi r arada y aşayacağı la ik . d cınok rnıik bi r Fil istin dev l e ı iıı iıı k u ru luş u ile ı ıı(i ııı k ü ıı olac ağ ı na savunan A bıı aa el l.~al a d , 1948 sın ı rla rı içinde y;ışa ya ıı Fili<;tin li lcr a rasında örg(itl(i bi r hareket. Yer!.: rinden. ~ urı larıııdaıı sOriih:ıı filist in halk ı nın geri diinüş de dahi l olıııak ii1.ı.:rc ı ünı haklarını savunan. Si\ oıı i ~ı lsn:il • devleti ne ka rşı ı ııiiende lcd e n geri du rı ııayaıı J\hııaa el Ba lacL bu neden le dc l (ı fa rca İ srail dev let in in hedefi lı;d iııc !.!eldi. Son olarak. 7 ~
Şııbat'ıa dlizc nlcııe ıı
bask ın larda han::kcıiıı
genci sckn::lcri Mulıaınıııcd Kanaaıı1.· ile kardeşi Hus<>ıını Kaıı<ıaııe . İs ra i l a<>kcrfcri tarafiııdaıı ıu t u kf aııd ı. ı\ bııaa el naıad ıııilit:ııılarıııdan S a lı ar /\hdu ve Yusuf f~ hıı ı\ l i ' ııi n tutu klaıınıası i le de sa l dırı lar d c v a ııı eıti. M u lıa ı ııııı cd f<.a ıı na rı c · ni ıı ev i ıı cle "ka n ı t" bulııınk için ar~ırna yaran İsrail askerleri . Mıılıanııııcd ' in aııııesiııi. karısını ve 14 ,''<l'-ıııd:ıki oı!.lunu döverken, ., baskın düzcnlcdil..lcri /\bnaa el Balad bilrofa rııı ı, lol.:all cr i ııi de yerl e b ir etti. ~
.\.'1 uh a nı ıncd Şuba ı ' ı an beri
/Vl uhaınıned ve ~·l ussa ııı K a n <ıa n e . soruula• nıa ları soıın c rd iQi ha lde. h a fc ıı ,v:ısadış ı bir b i çi ı ndc İ s ra il devleti nce alıko n u l uyor l ar. B i r y andan 28 Mart ' ı a ba şlatt ı k la rı aç ı ı k g rev i devanı cdcrk1.·n. diit..:r .,·andan da Fi listin li k itlek:r. diizcıılcdiklcri cylc ııılcrle başta Muha ı ıııncd ve l lııssaın Kaııanııe olına k iizcre l srail hapisha neler indeki siyasi tutuk lu la rı n serbest b ırak ıl ıııası için ı ııiicade lc ediyor. Eı npcryafizıne ka rş ı Irak h a lk ı nın yanında yer alan, İ srail devlet inin u ygulad ı ğ ı her türlli şiddete rağıneıı ı\ rap ve Yahud i eınekçilcriıı çıkarl arının ortak olduğunu savunan. S iyo ni zıııi ıı baskı l arın a boy un cğııı cyere k vcrdi!li rıılicndc lc i le tüın diiııvan ı rı ezi lenler ine, sö nıiirü l eıı l c riııc ,vol l!ös k:rc ıı J\ bnaa el Balad ' ı ıı ! idcri M u lı a ı ıı ıı ı ed l< arıaa ne , f V. Enternasyonal · in Yen id e ıı K u ruluş Koordiııa o;:-oıııı'nuıı kuruluş kong n:si n iıı on ursal başkaııı i lan cdilnı i ş. Kendi ıornıklarıııcla k i ınOcadclelc rd..:ıı hcs lencıı . lli ı n lilkclc rin i şç i lerin i iirgi it lt:nıe ve dünya devri ı n ini ıı paı1 isini i nşa cı ı ıı c hedefiyle y ü rii ycn devriıııc i iVl ar ksistler. kap i ra liznı c . e ı ııpcrya liznıc ve: ~
~
-
.
~
l l ussa ın K a ıı aaııc. 7 h içb i r lı avala nd ı rı ııns ı ve rcnct:rcs i olııı a yaıı . 9 ıııc:: trcka rcli k tek yatak l ı bir lıiicrcdc. kcııd i !eri ııdcn başka dört Sİ) asi Siyoııizıııe l,.ar~ı cntenıasyoııal i 7.nı b<ıyrağ ı yla tutuklu ile birlikte ) a~ı) orlar. CiünHik lıart:kct ıniicadcleyi daha iler i taşırlarsa Muhaının ed \ ' C ilıti~ .ı';la rı ııı karş ı la) abi fnı ek için b ile hücre yoldaşlarının . onların f rak l ı k ı z ve erkek d r 'iıııa çı k ı ııal arın:ı i1.iıı \'Cri lın i yor. B u ıı u ıı la bi r- karde:,;lc ri ıı iıı öı.giir l iiğ li iç in li 7.crl cri ııc d li~l'ni 1. i k ı c yasal h a kla rı olduğu iı <ılde k itap, dc f\ <::r. ya pını ş o lacak lar! İ srail de vleti, lidl~rleriııi tu tuklasa da. her k alc ı ıı, ra dyo ve gaze te gibi ara ç lnrdan da, A b ııaa el B a lacl'ırı ıııalırıı ııı. dı ş dii ııyadaıı tüıııiiyle yalııılınış bir t(i rlii ba:-kı\· ı ııv!!ulasa . biçiıııdc yaşanı sürıııeye ıııahkuın ediliyorlar. hıik, dcıncıkraıik bi r Fil istin için verdiği nıücadeleyi 35 yıldı r c ıı gcllcyc ı ııcdi . bundan l'e 1.al.' \' İ .vön cıiıııi . aileleri ile ,viizviizc , gö rlişrı ı ck bir ya ıı a . tcfcfi)ııla ~oııuşına l arıııa so ıı ra da engel l eyeıııeyccek ! ve
.
ha tta ın c k t upla ş ııı a f a rı n a b ile erı ge l oluyor. /\ vu k : ıt ln rı i le giir(iş ı ne feri ıı c i zi ıı ,·eril ı neycıı
-70-
~
.MaJ 1ıs
.
lşri /V/i.icfl(f<!li!Sİ
- Haziran # 12
Filistin sorunu ve Marksist tutum Melınıet
lari lı i :-.iı.c ııevi hatı rlat ı vo ı-'! . hiçb iriınizin ezberind e \'C fi
?.7 L\, itil 2000 Muh t eınc l ı:: ıı
S iyoııi~t l er
Çelik
kurtuluş
-
o l ın ayan
bu tarih Fi l istin ulusal ıniicad el csiniıı en öncınli k iloınetrc ta ~la rından biri olan ikinci inıi frıda ' nın başlan!_.!ıç tarihi. 1l afıza l arı nı ızı ıa ıcle,· , ecck olursak. 1 <;rail ·de düııcnı iıı ııı u lıalefeı rcırtilcr iıı den l. i kud'un başka n ı /\ricl )aron·un i'vlüs l iinıanl arın ku tsa l saydığı l·: ı Al--sa ('aın ii' nc yartığı prnvo\.-;ıtif' ziyarete k a rş ı Filistinlilerin yaptığı gü~teri y i h at ı rlaya b i li r iz .
Ru
cy l e n ıi ıı ardından geliş en
ve kesin tilerle de <ı lsa !! l°ııı liı ııO ze kad; ır <levanı eden ayak ! anına elbette k i bi r boş l uğa doğ nıad ı. İ ~ra il devletinin ku rulu~uııdaıı gi.ini.iın i.izc kadar ge~·cıı 55 yıl boyunca Fi l istinl i leri n iş!.!al<.: i- ~ö ın ü r ~ " eci e"Ü'' .,. l erı.:: ve onların d estekçisi eınµe ry;ılistlere ka rş ı bi tı n eyen dire n işleri ne t a n ı k olundu. El bette 55 vıl VJ oerive oitnıck de .sorunu tüınli\"le" k'·ı,· ı.. ı " ::ı <
-
ınavcı ""
..\'Ctıncz.
Mcscıc .,.,· i
tünıüvlc kavraıııak "'
iç i n en az ın dan B irinci E nıperya l ist Payla~11 11 Savaş ı ve sonras ı na uzannıa k zonı nda yız. 13iri nci l)ay l aşı ın Savaşı sırası n da İngiliz Krali yet ()rchıla rı /\rap liderlere ··kendi kaderini tayin hakkı .. vaadinde bulunarak () ~ ıııanlı İıı ı p11 ra t orl uğ u ' ııa k a r) ı ge li şen ,1\ rap ın iica de lcs ini kendi y a n larına çc kıııc:ı i ba~a rdı l a r. 13öyleliklc ()sınan!ı"n ı ıı C >rtadoğu"clak i toprakların ı n büy ük bülüıııli sava~ın ncıiccsinde B ritanya ·ııııı eline geçti. f)oğakl ı r ki "kendi k cıdcrin i ı avin" vaad i ,, ·erine getir i lıı ıcd i. . İ ngiltere. bülgc; i k ontro l u l t ı ııa alııı ak i~· in e ıı iyi Yahudiler o l aca ılını . orıa ~ ın Si,onist . düşliııüyordu. ()nu bu dü?ünccyc sevk cdl'll ise l)üıı ya Si: o ıı isı ()rgüı ii" ı ıiin 1-\arar! ı ~·ab;ıl.ırıy dı. ( ierçck tc J Fytid 1897.dı.: ınpl aııan 1. D ii n'-a Sivoııist K oıı!..! rcs i .ndeıı 13iriııci ,
-
~
~
~
Eını)cr,· ., ali s t
..
l'av ., las ıııı
Sava s ı· na
dcQ ._ iıı
•
•
evr ı m cı
epey yol kat eııııi ş l crdi. l~ u kon-
grede konuşcııı Siyoııi o.;t lıarckcıiıı kurueıısll ·rhcodor l~erzl elli yıl gcç nıcdcn Yahudi dcvleı i ııiıı k urulacao .::> ı n ı biivlik bir !!üvcııle o rta\;1 koynıuş tu . Bu aınaçla Yahudi ivl i l li Bankası ve Yahudi i'v1ill i Fonu kuruldu. i ~tc l nıı ili zlcre bir aıılanı<la '"kendini da) atan" giiç buydu. ~ K a~ ıı ıı 1917.dc 13ritanva t a rarınd a ıı ,,·a ,vını, !anan f3alf<ıur l)ck.l<ınısyo ııu ·) l <ı Yahudiler i n · '<ıda ııı ıı ı ~ topraklar"da bi r ulusal devlet kurnıa ~ ı k•ıhul edi ldi. 1 lcnıen ardından da Fili~tiıı ı opraklan 13üyi.ik 13ri ıany a ınandası oldu. :vt :ınd<ı .vü ııcıiı ni ni Yahudi devletinin hazır lık dü ıı eıı ı i olarak anlnııı alıvız. l 9 ~ı ırde kunılacak devle ti n sözü 191 7 .de vcr i lın i ş t i. 13urad n heıııcn şu soruya cevap aranıalı; ıı: )'alıudilerin devlet kurnıa lıa\.-kına sahip olıı ıaları da ·· kentli kaderini taviıı lıal-\kı .. . çerçevesi nde a n ta şıia ı ııa7. ını'! nu sorunun l."C\ •ıhı elbette ki .. 1hı\ ır .. nlıııal ı. 19 17 .dc ' 1-"il is tiıı·dc 56.000 Yah u di. 64-1.000 ;\rap ) a~ı~«>rdu . 1 B riıaııya cnıpcryalizıııi i.k: i\ ra planı kend i kaderleri ni i <ly i ıı h akkı tanıy a ca Q ı na Yahudilere devlet kurına s()1.Cı verıni~ti. ~
J
;
~
-
'
B ritan,a·ııın ,
t ut u ı nu
ın e sclcııiıı
iS1.011lııı
a ıı laşı l ınas ı n ı kolay la~t ı rınak tad ır. l ıı!!ilizS ivoni..;t ._ ~
i tti fak ı
hiile_e\ .... . i
Fil isıiıı lilcrdcn <1rıııdırıııak içiıı . d öııe ı n bo\ıın '
çabn harcad ı . Yahudi g ı lı pl arııı elindeki kcııı ve kır ala nları 1929 'da >00.000
ca
yuğ un
diiııüınkc ıı
193()" da 1.250.000 diiniiınc ula~ıı. f<) ) ı ·c gelindiğiııdC' 20.000 ,1\rap 1-\iiylü ailesi
.
Si\, o ıı is t lı.::r lar<ıi'ında ıı " t alılive .. cdildi 1 ()stüııe Ost lii k. Br it aııvn' nııı k urdurdtı •ğ u ":V1 ;ıııda • l lii~l"ını~: ıi". Yahudi sc rına, , esi ıı c av , rıc alık ı :ııı ı\, ar;ık 11
dı.:vleı
iıııtiva1.ıııııı .
a) ırdı. 13u. Siyoııisılcre ekoıı on ı ik a lt yapıııııı (yol proje leri. () lii !)en iz.deki ınade ıı ,,·at;ı kları . .: lckıriJ.;. l i ııı;ıııl;ır. , ·s. ı dcııcıinıini el t! ...(!cçi rıı ı c inıl--aıııııı \.·erdi .·"'
-71-
·ô9(J'ıııı
F ili'>liıı ' dcki
onlara
işçi
;vfiicaflele.\ i
MaJ'tS - lfazirau # 12 bürokrasi Filist i n.i n bö l üıııııc s i k a rarını a l d ıl ar. Kararı deklare etınck Birlcş ıniş Mil letler örgiit ü ııc düştü. Söz konusu yı l itibariyle Fil istin' de 630.000 Yalıudi ve 1.300.000 Arap yaşıyordu . '' B una karş ın BM . ver iın l i alanların %.'i-r iin ii ıı ')'a lıud i lerc veri lcccği ıı i ilan ediyordu. B.VI 1-.ararıııın ila n edi ldi Qi tarih olan 29 Ka::; ı n ı 1947 i le İsra i l [)cv l c t i' ıı i ıı rcsnı en i lan edild i ğ i l S Mayıs 1948 a ras ı nda Siyonist ordu söz konusu s ınırl arı da ta nıınavarak ülkenin ' dörtte üçünü işgal ett i ve toplanı 780.000 Fil istinliyi zorla göç ettirdi. l3iillin bunlar da eıııpcryalisıleri ve Sral in isı!e ri İ s rail 'i t an ı ınakta ıı a lı kov ınadı. Biliııdi f?.i !.! ib i rcs ıııe n ıa nıı ııa karar ı n ı duyuran i lk iki Lilkc i\f3() ve idi .
-
-- - ---- . .....-;-;-··;~">"'1J( _,. M~~if't•""(
.... ,.... ,.
<ıt
... '
' '
.. .
;
:~
-· '
'
•
, •
. .,"'
~-'t
-
:~um·):
•·•
..' .
~J
.....
,.. . .~l.~~--~ ~-~·,).l! f.t~"·S~', ~ ..~ ..•'• ,~,~~~'"':~;;>:! ,,, ~~;;.t$-~d\ ..~.,,,~..... :t.~~.ıt!·:.~"' . . .... ·. •.••.,••.!!:~......~·-·; Jl>'l<f <I~··· .
w
- . . ., :r
·_- ;•_':~~~\~~;~~;~~~tı:'~~
,-
<
• '
'
•
'
• "'
••••
1
···· • •'I.<''''\' .............. '-J...... .......... ..... ', ........ ............... '"")l""«' ·•""t''. '"'°' (" ,; ........:• ,.
• • ~,.,,, . . . . . . . . . · - ,............... . .... ...........................f!...... "
... , ..... -.. ;!.1'!l'!~~:. '"~ --
E !bcıtc bu uygu l arııa lara kar~ ı diren i ş ort<.1ya çıkınak ta çok gec ikıııcdi. ··.7 M ayıs 1936'da nCıfusuıı ıoın kcs i ıı ılc r i n i t eı ıı s il c rı yliz elli de legenin kal ı l d ı ğ ı koııll:ransı a ve rgi üdeıııen ı e karan alındı ve lıc ı ııcıı ard ı ndan tüııı Fili :.tin ' de genel grc\c gidild i."-' 1936"dan 1939';1 kadar sü ı ..:rı ve· a\·aklan ı na. itaııt$ izlik ' ve s il ahlı d ireniş g i bi yöntcnıicrin ta nıaııııııın k. ull a ı ıı l dığı ıııiicadelc hovunca l'i l i s tiıı l i l er ' ' sö ı n l'ırgeci liğ<.: ve S i yoniznı c başka ldı rd ı l ar. 30 Tenı ıııuz 1()36.da İıı~iliı.ler sı k ı 'vönetiııı ilan ,. .:ııi. Sonrasında yoğu n bir baskı kaınrany<1s ıııa giriştile r. ;\yaklaıınıanııı bastınlıııa s ı i ş i de y ine l ııg i 1izlerin ve Si) oııistlcriıı ortaklaşa ~·ahn l ar ıyl a sağlandı. 1939 y ıl ı na geli ndi ğ i nde Po l isi ç:ı tı sı alt ı ııd a top lan nıış l ard ı ) s ayısı 14.ı4 ı ·c yCıksclıııişti:ı l l asan K aııal~ıııi tıyak laıııııanın •vcııil ııı csiııi " Müftü ile öteki dini liclı..'rleriıı. feodal toprak sahiplerinin ve yc ııi doğıııu~ burjuvazi nin i ~ı,: i ler l e kövl li leri sonuna . ' kadar desteklcn ı ck ı eki veıers ii'.likler i . S i yoıı i s ıl crlc :-;iiınlirge rcji ıı ıi ııe iiç yıll ı k kahnı-
-
ınaııca ınl'ıccıdc l cyc nı ğ ıııen ayaklaıın ı ayı C7ııı c
iıııl-.aıı ını verdi . l~ıında İnt:ilizler. sönıli n!.eci
-
-
efendi leri ne körü küriiıı..: bağlı gclt.'nckscl ;\rap rcjinılcr iııirı bile h ile ilıarıet i n clcn de destek
-
~ördü ler" d İ\. Crl.' k .,·or u ıııl uv ., or. ' 19..17 yılıııd;ı -:ıııpcrya li s t l cr
V\.'
Sıa l iııi st
~
ssc·s
SSC' R ' ni n l sra i ı·e desteğ i elbette öııeıııl e vurgulaıııııalıdır. İsrail' in ilk ba~bakarıı Dav id Ben Gurion Sta l iııist bürokrasinin desteğinden şükranla bahsederken. ·' Ru s la rın bize yardıın eden il k ül ke o l ı ııaların ı L11ıuıaıııayı1.. l 948'den önce Birl eşi k i)evlct ler bize si lah aınbargosu koyduğunda da yanııııızcla bir tek onlar ,·ard ı ( .. ) .1\ nclrei ()ro ınyko 'ıı uıı 13ir!eşıııi ş f\.1illeıl ı:ı" de yaptığı k oııuşınalardan bi ri ha)aıı ııı boyunca dinlcd i ğiııı en Siyonist konuş ınalarcla n b i riydi .. clc ınişıir. 7 Stalin i znıin
'
İ ngil i :dcrlc çal ı şan Siy<ınist gü~· lcri ıı (Süınlirge
~
desteğinin 13 i ri ııci A rap - İsrail S avaş ı sırasında İsra il' in yaşaınasıııa en bliylik katk ıyı yap11!!1111 da \' İlle Ben ()uri on "ıın sözlerinden " anlıyoruz: ··Silaha en çok ilıı iyacıını z olduğu sırada bii'e ç·ckoslovakya üzerinden silah
-
yardıın ı yap tılar. () nl arııı y ardıııı ı o fn1as ayd ı Araphırı 1948 .dc ve l 949 "da yencbi leceğiıniz deıı ş liplıe li yi ııı. ··~
devl eti kuru l uşundan i ti baren ürtadoğu lıal k larıııa k arş ı i şlcyeıı bir tür savaş aracı görevin i giirdü. 1948'dc Mıs ır. Irak . Suriye ve Lübnan·ı yenilgiye uğ rattı. 1956"da l'vl ıs ıı" a karşı savaştı. J<J67.dc fVl ı sı r. Suriye. l Jrdün ve lnık yine İsrail l<ı rafı ndan enı peryal isılcri ıı des teğ iyle yeni lgiye uğ rat ıl dı l ar. l 9(ı 7 Sa, aşı sonunda Filistinlileri n el i nde kalan son topraklar oları Hatı Şcr ia \ ' l' ( ja zzc İ srail t ar:ıf'ından i şgal edildi. 1967 Sa va5ı ·n ın bir diğe r ü7.c l l ig i de Fili sti n Kurtulu ş M iıcadc l t:s i' nin sevriııc etk i edecek. olan belli ba~ l ı örgütleri n bu sav<1ş es nas ı nda ve sonnı~ ı nda ı:tk i li b irer polit ik glice clönüşıni'ış
-72·
İsrail
-
Ma_ı·ıs
.
işçi
- Haziran # 12
olın aları d ır.
Örneğin bugün de Filistin ıııücadc!esinin en popüler figürü olan Ya~1.:r Araf<ıt'ın liderliğini yHptığ.ı Fl-1·-eıilı bu gruplardan biridi r. Söz !-..onusu döne ıntie 15.000 k i şi li k bir geri!ln gücünO eli nde bul unduran ElFeıih. İ slaıne ı la rın i ni siyatifi ele geçirdiği 1990' 11 v , ıllara kadar Filist in li k itleler nezdinde prestijini koruyabild i ; öyle ki kendini Marksist-Lenini~! olarak tanıııılayan ve yine aynı döneındc kurulan F'i/isıi11 /laik !\.ıır11ıluş ( 'cphesi (/-I/f..'( ') 'deıı 1968 yılındn kopan üç ayrı grup. sı rasıy l a r·ilisıin l>enıukrotik /faik
l;ilisrin !Julk K.11rtıılıış ( 'eplıesi (ienel Kon11ııanlı{!,1 ve .·1roı) f'i/isıin Teşkilatı 1969 tvlayıs' ıııda ı:.1-Fetilı · c katı lıııa kararı aldılar. El-Fctih'in dışında kalarak poli tik ve askeri bakınıdan ba~ınısız clavraııınavı seçen en etkili grup ise Cicorge l lab baş 'i ıı önderi olduğu ı :ı ıKc · old u. Elbette bu türden başka örnekle r de vardı : ancak bu türden örgütlerin taınanıı ((,'in ·c yakın duran 1:ili.ı·ıi11 Kıırıul11ş
('eı>hesi .
~
Halk Kıırııılıış (Jr~ııııi, lrak·ııı desteklediği Arap Kıırtıılıış ('C!plu!si ve SSCl1 tarafından desteklenen ,./11sar vb) ciddi bir güç hali ne ge l enıed il er.
Do l ay ıs ı y l <ı
kendilerini destekleyen SSC l3. (,: iıı gibi iilkelcr de son tahlilde A r<ınıı · ı ınulıa t ap kabul cııilcr. 1982'de Liibnan işgal edildi ve Beynıt . Sayda ve Sur çevresindek i k a nıplardaki 17ilistiıı!i ı ıı ültcci l c r katledildiler. (En bilinen olay l ·l ı ri s tiy aıı Falanjist ler in Ariel Şa ro n· urı izni ve onav , ı ,v l a IOOO ' deıı fa zla Fil i sti ıı l ivi , kat lettik leri Sabra ve Şat ill a olaylarıd ı r. ~aron . bu clöne ındcki faa li)'etleri dolavısı', la ··sevrut , Kasabı " olarak anılı)Or.) !987 J\ralık'ında ise uzun bir sessi%1iktcn sonra Filistin direni:;;i yenide n can l a ndı. İnt i fada (1\)a h. lan ına) Fil isti nl i k i tleleri n hii\ük çoı•unlu f>unıın sefer. .; b .::> ber old uğu b i ı yük bir cy l eııı l ili k hal ini a l dı. .ı\rıcak bu da zaferi ge ıi rı ncdi. F i l isıiıı K urtu l uş Ör Qiitü lideri Ya!->cr ;\rafat 1994 ·ıc ()slo Aıııla~ıııası · nı iııız.alayarak harel..cıc bii) Ok bir d<1rbc vurdu. Lıııp..:ryalistlerin ve Si~oııisılerin Filistinlilere kabul cıtirıııeye çalı~tık l arı "ıııini devlet" g.öıı ı l cği ıı i lıa l ka giydirını::yc ı;ulı~t ı. l'.1bcııc bu da k ı1 r cı nıed i. 2000 E yl lii ·ünde hnsia,an seferberlik lıal i buntın eıı ciddi ' göstergesi.
.
~
Elbetıc
bugüıı
rili:-.tiıı
ulu-,;ıl
lıarckcıi
aç ı sı n dan duruıı ı
l'vfücarlele.\·i
pek parlak değ il. Hili nd i ği
gibi SS<:B ve Çirı'dcki Sıalinislfbürokrat ik rej i ııı lcriıı tüın bir Soğuk Sava~ dönenı i boyunca izledikleri tcs li ın i yetçi polit ika l arın d<ı kat k ı s ı yla bugün Filist i n ıni.icade le si içinde b ı ra k a l ıı ıı devriınci Mark si7. ıni . sol güçler dahi son derece güçsüz bir duruında craı n da burada Filistin !-l aik Kurtulu ş Cephesi'n in gücü öne sürülerek itiraz edilebilir. Ancak bu ürgCıtüıı 35 yıl önceki konumu ile bugüııünO kı)as l adığıını1.da ne kadar g ü çsi.izleştigini açıkça tespit cdcb ili yo ruı. Bugün ~1a ın as ve İslıııııi Cihad gibi İ sl aınc ı grupla rl a karş ıl aştı rıldığında da F l-lKC'nin g üçsüz l üğü ortaya ç ık mak tadır). Bu nun bir neden i Sıalinist
rejiınlcriıı
tünı
Ortadoğu'yu
eınperyalisılerle
kendi aralarında ki pazarlıkta feda ed ilebilecek bir taş olarak gö rın eler i ve huna göre dav ranı n alarıd ı r. B u dunıııı kendin i İ srıı il'in kurult ı~u ndan. " barış iç inde bira rada
ya~::ınıa" poli ti kalarının get irdi ği ıeslinıiyeıçi
liğc kadar farklı biçiındc. fakat her seferinde
büyük yıkıınla ra ınal olaccık şeki ide gösterd i . iki ne i neden ise Dörcl ü ncü Enternasyona 1 ha reke ı ini n Ortadoğu'da hiçbir dönenı güç l ü bi r !_!elenck varaıa ınanıas ı . Yani özne l zaaflar ı n -· , daha ağ ı r bastığı bir neden. dcvriınci f3u durunıu dc ğ i ~tirınck M arkSi!>t leri n elinde. 1·1cr şeyden önce doğru politikaların ben i ınsen ın esi ve uygu l aııınas ı öncı n taşıyor. Bilindiği g ibi devrirnc i Marksistle r. Stal in isr lerin ve rcforın i s t l erin aksi ne İ srail devleti nin ku nılıııas ına ve varlığı na lıcr döııeınde karşı o ldular. 8u l 948'deıı bu yaııa süregelen en öııeınli poli tik kazanıın larıınızdan bi r idir. B unun ıenıelinde "lil usların Kend i Kade rlerini Tavi , n l lakkı" i lkesi ni n dcvr i nıci M arksist yo ru nı u vardır. De vr i ı nci !V1ark sisı l cr hu ilkeni n s avuııulınasında tek kriter o larak ezi len u lusun bu hakka sah i p olnııı<;ı ge rektiğini alırlar. Dolayısıyla Filistin sorun unda alınınası gereken tuıuın Filistinli ı\raplHrın kendi kaderlerini tayin h akk ını k o~ul s uz biç iınde desteklernck tir. Au hak. elbette 1948 öncesi s ınır l arı da kapsayan tek ve bi r l eş ik Fiiist iıı devletin in kuru l ı ııası n ı içernıckıcdir. ·"fek D ev let .. forıııü lü nli savunnıanıııııı üç teınel nedeni var. 11unlardan ilki ()~ lo . C..:ııcvrc sün:çlcrin<lc ve /\ l3[) eıııpcrya-
-73-
••
::ı
N
::.>
, .......
::ı
T
,.
·.r:
:::;
- --r-·. -- -·
,.... ••
(")
-· ---· r.
"
v.
--
'./:
r.
---·--
,...
<
::.>
v:
::.>
:::::
••
(;
•
,..,
--·
v . "":
c...
-:....
,
()
v:
>
::ı (')
o
--
~·
a... c.. ,~·.., r.<
_,
O:
~
l . ;
~
'/.
/
-
~·
~·
...... ,.,. ...-;
""
~·
,....
r;
c.. r .
r.
r.
r.
·r .
o-
(')
<
(')
,....
r
V•
r.
r.
_,
M
~·
::ı
•
..
:r.
~
~
c(';..
~
"'<
~·
r:
~
:-- . "'<
~
..
~
•
'-
'<. ,...
r.
T.
r.
(",
'< r;
r.
::ı
r.
r,
(/::,
..... ..... :::::.
r. ~ •
"' v: •• (; r. r ,
(')
J /)
c::: .....
:.;
•.r. c::: v. r;
'./;
'/>
::ı
o.
:»
o
I
::ı
r.
c.
::ı
v.
:::;
;::: .
r-. ~
::ı
(')
::.>
,.
v:
v
c:::
<:::r
~·
•
'~
rı :
'J•
o (J:( c
.....
::ı
( ")
•r;,
""
:::::
o
,.
.r. ,..., r; s 'J, ::.:
'--'
(;
·.r:
::ı
r..
( ')
( /;
V>
•
cı::
1'-'
r.
<t
~·
::ı
r;
::.> :::;-
•
T.
,.
'.F:
:;.
·
-..-::---
...,
~·
::: .
11
~
~
-r.
•
:»
o
()
:;')
,.....
( ')
C:
'L
::ı
,.
...;
::.>
"
-.ı
o'
.C
::ı
v:
~·
::ı
::ı
c.. ,.
.r.
•
~'.r.
c.. d..
r..
::.>
<ı:
•
'Jl
,...., .._,
•
r.
:-.;
"Ç
.....
r..
o.
::ı
'Jl
~:<
"' "('O ')
"
,....
{f:ı
::ı
"'
T
c ,.... rı:: r..
O:
rı:;•
.....
(JC
N
v:
~
""
.....
(")
r,
::.>
,....,
::::: -.r.
::ı
'<
a.
-·-<
(;
O:
_,
::ı
C:
('t
v <
l'V
~
(')
<
•
rt.
'./:
0
::ı
.,..., o:,
v.
••
'/;
r. ,.
(')
::ı
('O
()
::ı
,- . r. ::::r r. (J::ı '<
_,
~
r.
(1)
c: ::ı o..
(;
n
rr:
()
r
r.
..-
::ı
r.i
<
'
-:
0
o..
r. O:
r;
ç.;
... o.. v. o '<. r1:•
"'
()
::ı
••
r.. <1-::.
<
...,, ...., _,
.....
,. c:
r.
r.
r.
o
-:
""
r,
r.
O:
<.>
r. :ıı o..
::ı
a..
v:
-v.
(/~·
(/~< ""
o.. a.. (Ô
::ı
o:
'<
--- '
'-<
er o
'J'
r;
r;
-:
.~
"'
/ ,
c.. r. c::: ::;-
o
::.>
'<
o
·~
r. .., o
T.
'<".
::ı
.r,
r.
r;
::;
r..
r;
O"
()
..,
<
(;
'-J
~
:-.;
r.
:/'ı
::$
-"" ---
~
r.
r.
::ı
-. -· "' -· -· ..... -· - -· ,--, -•.c.. a .. , -· ,, o:: ,... .. -· --·- . -· r. -· --· . , ..., ,,,, . . -· -· , , -· ::: -· -· -· -. ..... ,.. - o.. · ·-· . -c -· -· ,... -· . -·· -· -· · · · · -< -· c.. -· -· -· ,.... . -· -· -· er.: -· -· - -- -> c -· ,..... · c ,... ,, -· -· -· -· -< -· > c · ..... ·- " -· --·-. - · --· -· -· -· · ' - --- -- -- · .. _, > -· ,.... ,...., > ...,. . .. ---· ..... 3 -· < c-· . , .., -· .. . . ----·· .. ,..... . -· -·· > co -· -· ,. .., c.. -· -· ,..... ..., -· -· -· -· · -·- · --· -·--· -"'- ' --· - '--"' -·-· -- - -·-· .. > ~ --r. .., ..- -· .. c -- -- - -- - ---·- ,. --- -o-. ,,.. · ..... ..., - c: --· ...,, ' c.. -· ,..... -· - -.--... --- er::- ..,, "' "' . o -· -· c" -· - -~ --c:.. "' -· -· ---c -· ..,., -· -· o . --"' ---· o -r. .., ,.. o "' -· -· --··-· -· -· ·-- --· u= -- -. c.. -· - . .... . --· -:.....:;· --"'-_, ---· -· ' "' --- ..,.., -· -· '" ... -· -o c.. -. -.....-"' .., -· -· -· -· o --
' ::.>
•
1Wuyıs
-
!Jaz iroıı
işçi
# 12
Ruanda 1994 . • ır ır vru a
-~·
ıaı
ırımı
so
;\1 üctulelesi
,... ...ı.• \\. "")
., • ..i.
..-. ·•i<·
··() ülkelerde: bir ~oyk ı n ı n yaşaıınıas ı o kadar da üneın l i bi r şey değ il. .. ı : rançois fV1itterrarıd . Fransa <.: uıı ı lı urbaşka n ı ( 198 1- 199 5) ı
..
,.
"'
........ . ;
.. '
Sungur Savraıı 1994 )ılının Nisnıı a:ı nda ne yapıyor dunuz? Yaşınız yeti) or da politika içinde idiysen i ı.. bu ı opnık ların ınc<.;clclcri dışıııdıı ııcylc ill!ilcnİ\ordunuı.'.ı ()rııe[?.in Yu!!oslavva .... ...... ._ . savaş ları : la ilgi leni yor nlabi 1ir nıisi ııiz'! 1994 y ılı nda bütlin dü nya Yugoslavya·daki ··S ırp ınczali ı ni" ile ilı.:ilcıı i rkcıı kara ı\ frika·ııııı bağrı n da. Ruaııd <ı'd<ı. 100 giin içinde bir ıııilyon il ~ i ki ıııil) o ıı iıı~aıı ı ıı . genç y a~lı. kadın erkek . ço fuk çot:ul-: d e ı ncdcn kclinıcııiıı gc r~·ck an l anııyl a "k ıl ı ç l a n geçi ri ldi ğ i n i .. o <lün<.:ınde d uy nı uş ınuyduntı/.') () zanıa ndan bu yana duydunuz ınu '! /. a ı nan zaınan h atı rlıy or ~·
Jll LIS Llrll ız'>
2004 \'isan a •\· ı. Ru aııda·da 'i'tllsi etn ik nOl'u~un 1lutu c ınik lıal-iıııi,· ctind1.:ki dcvlcıiıı • yöııctiınind<.:
:->O) 1-ırıından
gt!çirilıncsiniıı
onuncu ) ıldöniiınii. l > üııya bugün geriye lıa_yret \ 'C dch~etlc bakıyl)J'. ()nlü ··uı us lanırası topluııı .. ıııı 20. >Ü/.) ılııı en büyük soykırı ın larıııdaıı birine p;ınnağ ıııı bile kıpırdaııııadan seyirci kaldığını. gö/ göre iıiıı vcrdif~ini kontı!jU) or. (icciknıiş bir üı<.:lc~ıiri lıa\«ısı var lıu yt.: ıı id.:n cleğ.ericııtl i rnı ede. ı\ ına yapılan ıcırt ı ş ı n:ı l ar gcnclf iklc işin l-;üküııc iıı nıekıcn aciı.. (,'L"ı nk ü nıese l c " u l ushırarası ıopluın .. un. l~ir l cşnı i ş J'v1illct lcr·i n ( 13 M). ı\BI) ve Avrupa
devlc t lcri ıı i n
hir "h<ı tns ı ". en fa zla s ı n dan yoksul,\ frikalılarııı y aş ad ığı bi r fe l ii.kc ı ka rş ısında serg il ediği bir kalpsi zlik o l <ırnk ele a lı n ı yor. ()ysa, gerçı.;1-; çok dalıa vah i nı. f3ir d izi yHzarııı l 994 ·ıcıı beri kalıraınanca a n la ıı n ııya çalıştığı ve ik i öııc ıııli u l usla rara sı ku runıuıı daha sonra ha/ ı rlad ığı raporlarda da i fiıdc ecl i ld i ği gi b i~ . Ruanda soYkırınıı sadt:cc iki ı\ l'ril-:alı etn ik • grup arasında ya:;.anınış bir karabasan deği l. Ruanda soykırınıı. haşından sonuna Fransa · n ın dcsıck ve kontrolünde yürütü len bir kat l ianı. R uaııda soy kı rıını. Türkiye«leki solıııı çok geniş kesinılcrince dcıııokrasi . barı:;;. insancıll ık tiın~ali olarak !.!örülen ve !.?österilen .A.vrupa !~iri iği " ııin nıı•rh. t·ı.i gii<;lı·rinrlen b!rinin ,,·arallı!l ı bir sovkırını. , Sov , kırıındaıı on ,,. ıl sonra F rans ıı. devlet i ve o diinenıdcki ::.orunı lıılıırı lı a l a cezas ı z
-
~,
~
kalı n ı ş d u runıda. ())sn ıarilıs.:I gerçeği aç ığa
. 75-
. i}çi Mücaclele:>İ
MaJ:rs - Haziran # 12
çıkarnıak.
gelecekte
lıalklarııı
kat l ianıda n.
başka
soy kırıı ndan koruııabilıııesinin ilk koşuludur.
__...
~'I ··-
~. -~ :....,,I
Soykırımın soykütüğü 19. vü;rv ıl sonunda ' . ı\ frika ·da yaşanan
..- . ~
·....,,
.
~
... .. .... ". ..... ....... '
•
•
.
...
. . . • '"'
.
dalga s ında
..
Ruanda. dalıa sonra büyük . . {:'. konı ş us u Kongo ile birlikte ·• Be l çika"n ııı sö ı nürgesi hal i ıı e ge lir. il. Dünya Savaşı son ras ın da yaşanan dekolonizasyon dalgas ı bag l anııııda Be lçika . 1962 y ıl ında. dünya ile alay ederces ine "vesayet a ltı nda devrinı " ad ını verdi ğ i bi r $lireç iç inde ik t idarı yakı n acl aın ı K.ay i baııua·ya ak tarı r. l lutu etnik grubunun çoğ unluk . T ut si lerin ise azın l ık o l duğu ü 1kede. Kayi banda bütünüyle Huıu ırkçılığı n a yaslanan bir yöncti ın k uracakt ır. Belçika. sön ıürgcc i d ö n enıin ard ı ndan H.uanda'daki lıakiıniyeıirıi bu ırkçı sisteıııc dayayacaktır: sönıiirge ordusu ··Parınehuıu .. adı verilen ırkcı sistcıııin e nırindedir. • l 973'te K ayibanda ' yı kanlı bir darbe ile deviren 1-l abyariınaııa da l lutu ırkçılı ğ ına dayanan sis teıııi sürdürür. Ruanda ordusu FAR yasal lıüJ..:üın ler gereği sadece 1-l utu lar dan oluşan etnik bir ordudur. Subay l arın ·rutsi lcrle evlennıes i bi le yasak l <ı nıııışı ı r. 13u bi'ı!ünliyle ı rkçı siste ııı Bat ı "uy~a rlığı .. 11 111 da desteğini alınak t adır. İ k ti dar partisi IVIRND l-l ı r i stiyan l)cınokrat p<ırti le rin (tabii bu arada T3elçi ka'da en güç lii parıil erdc ıı biri ayn ı adlı parı iıı i n) ın e ııs ubu olduğ u uluslanı rası örgiHiin üveliC.ine kabul edi lir. • v 1979'da K ay i baııd a döneıniııde yaşanan ' l'tıısi kat l ia ınl<ı rı ndan
kaça n la rın çocuk l a rı.
daha sonra 1-l abyar inıana baskısından kaçan larla b irl eşe rek sürgünde Ruanda 't'uı1 sever C'ep lı esi (FPR) adl ı bi r örgnı kurarlar. FPR 'niıı çoğunluğu Tut~ilerdcn oluşınakla birlikte. bu siyasi güç etnisi z111e k a r ş ıdır. Pa nali·ikanizın (Afrika b irli ği) ıarafıarıclır. Zaıcn üyeleri arasında birço!.. 1-luıu ela bulunınaJ..:tadır. FPR di kı aıörlüğ,üııc
ınlicadelc başlatır.
-
.• ...:
. ,, ....,.,w
•
önce Al ıııan ya 'ıı ı ıı eli ne geçen ıa.
1-la byariıııana
r
',
. )~-______ ..,.. ""
söı nürgeleştirıne
.......
~
k.ır~ı
silahlı
13u ıııi.icadelecle Belçika ordusu elbette rej iıı1 in yanında yer alıııışt ı r. Ne var k i. nc lçika Ruanda ' ni n eski
~
söın li rgeci
g üc ü
1
.........
·-
o ldu ğ unda n
...
~
ö + t
,.; . ,. . .
dolay ı
Belçika 'ııın deıno kratik ka ınuoyu ülkeyi iyi taıııına kıadır. Be lçika ordusu kendi kaınuoyu nu ıı ba s kısıyla 1990 ' da Ruanda'da n çekiln1ek zorunda ka l ır. Bu fı rsa tt an ya r ar l anı:ı rak H. u a ııd a üzer i nde lı akiı n i yet iııi artıırıııak isteyen 1-ransa reji ınin yanında iç savaşa ka t ılır. Ne var k i. büyük ı : raıısıı. des teğ ine rağ ıneıı FAR. FPR karş ı s ında üs ı i.is ıe yen ilg iye uğrar. Sonunda 1993 Ağu stosu nda (Fransa ' nın bi.it ün ::>abotaj çabaları na rağıne n ) Tanzanya'nın Aruşa kentinde iki taraf bir anlaşnıa in,zalar. A nışa anlaşıııasına göre iktidar bundan böyle iki taraf arasında paylaşıla caktır. FPR'nin askeri güçleri F/\R ·ıa birleşe cektir. 1994 baş ınd a 13M. geç i ş sürecini gözcıleınek. lizere ülkeye bir harı ş glicü gönderir. ı\ncak 6 Nisan 1994 !.!ünü ani bir sa rs ı ntı ya ~aııır. Ba şka n l l abyari ı na ıı a'n ın u çağı ba~ke nt Kigali'nin havaal aıı ı na inerk en patlar. Habyari ınana hayat ını yit irir. Sabo tajı kiınirı yart ı ğına i l işkin gürı i.'ıınüzde bi le lıalfı bir açık l ı k yok tur. Aına olaydan on beş daki ka sonra ~
katlia ın ba~ l ar. MRND'niıı aş ırı kanad ı iktidarı
ele geçi rerek. 36 saat iç i nde. kadı n baş bakan da dah il . ~~u tu ııı ulıali fle rd en ve Tutsi aydın larından başlayarak birçok in sa n ı öldiirtür. Bu aşır ı kanadı n lıakiıni yetinde bir (icç ici 1l ükii ınet kurulur. Bunu izleyen üç ay boyunca R uaııda ·.v ı bu lı iiküıne t .vönetc.:ekt i r. liutu ınulıa liflerin ve Tutsi aydınlarını n
.
lıı71a tc nıizlcıııncsivll! bir l ik ıe sov kırınıııı öııli , açı l ı r.
Bunu i1.lcyen l 00 gün içinde yü1..binlerie. ıııil) onlarla · ruısi iill..eııiıı lıcr kö~l·sindc ınaclıerı: adı veri len. tarıında kul l arıı lan kıl ı ç !ürü bıçakların yanı s ıra. çek içler. lı er türlü ate:;;l i ve ateşsiz ~i lah ku l lanılarak katledilir.
-76-
.
Mayıs
işçi
- Hazira11 # J2
Malıkcıne"nin öngördüğü en büyük ceza olan
ı·uısi leri n
ayrılabi lın esi.
sö ınürge yönetiıniniıı böl ve
yö ıı et politi kası fı ş l e ıne
u ya rı nca ge l iştirdiğ i etni k
sayes inde
ko l ayla şı n ı ş tır.
Hab-
yarinı a na reji ıni ııin l 99 l nüfus say ı ıı ıı da bıı kayıt ları giinc.:elleştirıııişıir. Yani lıer ne kadar aı. sayıda
M üca<lelesi
1l utu
hayat boyu hapisle cezala n dın lacakt ır. Soyk ırıın ancak Te ınınu z ortası nda. ya ni ba şlang ı cından yüz gün sonra. FPR güçleri ba~kc nt l<igal i" ye girerek iktidcırı ele geç irdiğ i nde so ncı erecektir.
ınııhalif de katliaından nasibini
alın ı ş
"Uluslararası topluluk" ne yapıyordu? Son y ıllarda. daha doğrus u birinci K örfez
ol sa da. kaıliaının hedefinin ·rutsi azın1ığın kırılın ası o l duğu. yan i bir soykı rırn ile karşı karşıya olduguın u z hiçbir bi çi ındc !a rt ış
savaş ı ' ndan ( 1991) bu yana, dünyan ı n dört bir
ına götürınez.
kö~esi n de yaşanan bir dizi olay karşısında
Ruanda soy kı r ı ı nı nd a hayat ı n ı yi tirenleri n sayıs ı el bette kesin olarak bi l inıneınektedi r. BM ·ıı in hesapladığı sayı 1 nıil yoıı do l ayın dadır. Buna karşılı k . bağın1sız kaynakların
kendi ne " ul us l a raras ı top lu luk" adını t ak ını ş o!aıı eınpc ryalisı ülk eler grubu. a h lakı n ve crdcınin ,vervüzündcki sözcüsü rolüne soyun, ınu ş bulunuyor. 1-ler yerde kend ilerinin tanını l ad ığı kötülüklerle ınücade l e onların hakkı ve görev i. Saddan1 gibi bir ·' Hitler"i onlar cezal a n d ırı yo r. Miloşeviç'e onlar "dur!" diyor. Ne"' York ' tcı Dç bin kişiyi kntleden El Kaide'yi onlar cezalandı rıyor. Onlar iy il iğin. cezalandırdıkları güçler ise şerrin tcnısilcisi. Peki. bu iyili " periler i , Ruanda'da en az bi r ınil yon s ı rncla n insan kı lıç t an geç irilirken nerecle.y dilcr'.> Yukarıda be li rti l d iğ i gi bi. 8M 1994 baş ı n da /\ ruşa an laşn1asıııı n barış içinde uygulanahi l ınesi aınacıyla Ruanda·ya Kanadalı general Dal lairc yö ıı etiıniııcle, nıe rkezi glicli 13 clç ik a l ı askerlerden ol u şan 2700 kişilik bi r barı !? gücli (MIN U AR) gönderir. Dallai re SO) ~ ı rı ın ın baş i a ınas ın daıı bir ay önce ciddi bir ist i hbarat a lır: reji ıııi n uç unsurlarınca bliyiik bir l\nılianı hazırlannıakıadır. Dallaire bunu
hesa plaına ları say ı n ı n
l .5-2
ınil yo n arası nda
bir düzeye yl'ı k se lc bileceğini gösı e rnıektedir. Soykırınıı ıı bütl'ınüy le p la nlı bi ç i ınde ve taaııı nıüden
işlendi ğ i
katlia ın ın l·l abyariınana'nır ı
ölüın ü nden on beş dal\ika sonra başlan1asın
dan. Şubat ay ı ınacheıe ithalatının bütün 1993 y ılı i tha lat ı ndan fa1la olınasına kadar bir dizi gösterge t arafırıı..la ıı onaya k onu l maktad ır. Nihayet, öne ı nli bir nokta n ın a l tın ı çi ıı nek gerekir her ne k adar büyiik l lutu kitleleri. histerik bir saldı rganlık dalgası içinde !>oyk ırınıa katı!ını ş olsa bile. soykırıının Geçici 1lükünıc t ta ra fın da n planlanıp yürütüldüğü "onusunda hiçbir ku şk u yok tur. Ni tck iııı, Geçic i Hükün1cıin başhakaıı ı olan Jcan Kan ı panda . :;oy kırıın suç!:ı r:nı a :·:ı~Hrınak Ozc rc B!\1 tar<ıfı ııdan kurulan lJ luslara ras ı Ruaııda ('eza t\~alıkenıesi tarafından Cvlül 1998'de '
-77-
lşri
/'vft~vı.v
,Wiic:atle/e.\·i
- Haziran # 12
B ~~ ıne rkcıiıı e bildirir.<> sırada . l ~tv1 · niıı harı~
ceğ i ıniz g ib i . iş işten geçti kten. en az hir ın il
gücü opera <;yonlarındaıı :.cırunılu gene l sekre ter yard ı nı c ı sı. bugünün genc i sekreteri K oli /\nn an ·dan baş k as ı değ i ldir ! Koli .1\ıın aıı . i stihba ratın ciJdili!!inc rağıncıL D alla irc ·c ..sen karışına ' .. diye taliınat gönderir. ı\y n ı taliıı ı;ı t ı 7 Nisan.da. yan i k a ı ! ia ının ba~ l adı ğı
yoıı l"tıtsi lıayaııııı yitirdikten sonra diizcnlc-
günün ertesinde de v erecektir. Kendisi de /\ rr i l--alı olan /\nııan . .~oykırınıııı sonuna katlar
C'c1.a nıahkcnıesi kurulıııuştur. anıa olanaı..ları neredeyse k asıtl ı olarak k ı sı ılaııın ı ş bir nıahkcıııedi r bu.
~
neıı bu ope rasyonun anıac ı ··i nsan i .. d eğildi r. baıııbaşkadır.
bu t avrını sürdürecektir!
yı!dönü ın ü ncle.
N i san kabul edecekt ir. Bu arada
BM
Soykır ıı n başlad;ktan sonra. Dallaire, olayl a rı n vahaıı1eıi karşısında ~~ I NU/\R 'ın
5 bin
askere çı k arıl ı nas ın ı ta lep eder. A ıı1 a tanı tersi o l acakt ı r ' K at l iaınc ıl arın harış gücünü ülkeden kaçırnı ak üzere on l~clçika lı asl-.cri öldürıııc si üze rine Belç ika askerini çckıncyc k arar verir. Bunu tek ba~ ıııa yap ı naıııak iç i n de f3M ·oe /\ f31)"ııiıı de s ıc ~ iııi is h~r. 21 Nisnn·da .
soyk ırıının
13M
~
bü) Lik
Ciüvcıılik
ancak beşinci l 999'da "ha ı as ı "n ı lJ l us l araras ı R uaııda
Koııscyi " nde
yuvalaıınıış
e nıpcr) a l isı güçler ve yardakçılarından
oluşan · · uıusl u raras ı topluluk " erdeııı si zliğiıı
ve
bu ycryü:r.ünde
ahlaksız l ığ ı n
ı enı s il cisi
olduğu nu
Ru::ıncla olaylarıyla kanıtlaıııışıır.
Nnnı u s l u
bir
a d anı
o lan general üall airc .
soykı rııı ıı n on beşinc i gününde.
aradan on yıl geçtikten sonra bugün hill<l. k i tap yat.arak . Ruaııda' ya giderek. dcıııcçler ve göriiş ı ııc le r vererek .. ulu s l a ra ras ı t op l u l u ğu n,.
K oıısevi , M INLJ.i \R · ııı
so) k ırıındak i
'
BM Ci ü vcıılik Qlic ünü o/o 90 aza ltarak
~
ınevcuduııu
ro lün ün
hesabını
so rnıaya
270 <ıskere indi r ir! ()vsa bundan i k i g liıı önce. /\B f) nıcrkezli insan hakla rı kuru luşu l· luı n;ııı R ig lıts \Vatch ö lü say ı s ı n ın 100 bine u!aştığını açıklaıııış. 131vl ·) i .. SO) k ı rını .. saptaınası )apınaya l,'.a~ ırıııışıır. Bu çağrı karşıs ı nda. n:vı y etk ililer i nin ve büYOk devlet ıeınsil1:i l ı:riııiıı tavrı ,vCı /. -
devanı eıınektcdir.
Bak anlıQı
ın lid ahalesi konusunda isteksi7. kılan üç teınel
sözc üsü . g a t.". etecile r iıı sor ul n r ı
k a rş ı sı nda .
neden va rd ı r. B iri ncisi. So ın ali yenilgisidir.
kızar tıcıdır.
-
/\13L)'ııi ıı
[Jışişlcri
•.
13\~'niıı a l d ı ğı ı av ırda çeşi t l i ül kelerin
saik-
leri ni iıı ccleınck b iz i bu yazın ı n a ınaçlar ıııda n uza klaşuracakur. ı\ına 199 ! 'den heri dünyanın alıl ôk hocası kcsilıniş olan /\ R D"niıı Ruanda "dak i soy k ı r ıın a neden seyi rci ka l dı ğ ı na ı..ısaca dc ği nıııek gerekir. /\Bf)'yi Blvl " ııin
soyk ı rıın sap ınıııas ı n ı yapınada n önce duru ınu
ı\ BI) .
"'İyi
belirtir. O ysa.
lıalı..ına karşı işl ediği suçlara engel olına k için.
d unıın R rvl"n i ıı (il kedek i te ıııs i lc il cri ıarafııı
gcı\cktL' ise Doğu /\ fr ika "da bi r kö prü başı
dan a paç ı k b il i n ıncktc ve ıııerk cze b i ldi ril nıek
elde ctn ı e k iç i n Soı n ali"ye b ir 8ı'v1 gücünün ha~ı ııda asker )ollaınışı ır. Aıııa Eylül 199J "tl'.
ı edir.
ııraştırınak .. gerektiğini
..So\· , kırıın ..
biıi ıı ıiıı e
tan ı ıııından
katliaıııııı
kadar kaç ı ıı ıl nıası n ı n neden i. ) ine
AB D 'ııin
Sa v uııına
açıl-.lıl-.ln
ortaya
"S oyk ırını
t eşh i s i.
Bakanl ı ğ ı
bü ny esinde lıazırlanaı; bir ıartı ş ı na belgesinde
,vaııi
R uanda so\· k ı r ıı n ı ıı ı n
konulnı u şıur : A 8 1)" n i ıı
· bir
şeyler yapnı as ı ·n ı zonııılu hale getire-
bilir.·· Yani ı\Bf) nıiidahalc eııııe k istcıncd i ğ i i<; i 11. soy k ı rı ı ııı görnı czlil-.: ceıı !!e l ıııc kıcdi r. ~
Bu ınvır so~ kırınıııı :-onuna ı.. a d :' r slirccel-.:t i r. ı\ncak ı·cııınıuz av , ın da Brvı F raıısa . · ,vn sözd e .. i ıısa ıı c ı I .. aınaç larla · rurkııaz
l
larckiıtı adı
1993' te sözde savaş ağaların ı n S oına l i
veri-
len bir o perasy ona giri~ıııc konu su nda o lur verecektir. ;\nıa b irazdan !!Öl\! ~
-78-
-
/'ı1u.ı·ıs
- Haziran # 12
baş la ınasıı ıcl a n
işçi
sadl'.ce altı ay öııcc. 18 /\ 8 ()
askerin in cesedinin iv1ogadişu <;o!.;,aklarıııda süriik lcıı ınc'>i. /\ B lJ. ııin Soıııal i ·den apar topar. ıaın bir hn1.guıı h(lvası i çcri ~ iııde çeki l nı esine yol açın ı şıır. Hu orıarnda Ruancıa · ya rııüda lı a l e ııo rınal ;(.<J n ıa rı lara göre dalıa zordur.
İ kinc i bir neden Ru anda 'ıı ııı bir kara/\frika !i lkesi o l nıasıclı r. Bu kadar büyük bir soy kırını Avrupa'da (ör n eğin Yugoslavya'da'). /\ vustralya ·da. Doğu ;\ sya ·da. hatta ()rıadoğu vı::va L at in /\rnerika ·da olsavdı. ··uv!.!ar" . . " ...... dünya n ı n gözlerini yunırnasr ıııOrnk ün olıııazd ı. Ne ola<.:ak. ölen ler si'• ahi lt:rd i r. ··zc ıı ci lcr" dir. Anı e rika' nııı ··ni<>"cr" divc o~ .. aşağılanıı ş olduğu ırktan insanlardır. Yani R uanda · nııı görıııc1.lik ı crı gelinnıesiniıı bir başka nedeni de ABl) ' nin (ve büıiiıı Baıı'nın) s i s te ı ııe içkin ırkçılığıdır. A ına esas neden başka yerde yaınıaktad ı r. Afrika. özellikle bazı bölgeleri , k nnı k ıl an ı n iki bli ,vü k csk i sönı Un.!,cc i !!iicli ndcıı biri o lan Fransa' nın av alanıdır! ı\8f) 'nin burada yara hilcceği herhangi bir ınancvra . Fransa ile bütü nsel i lişk ilerinin genci çerçcvc<,i ile sını r l ı d ır. Öy leyse. ş iı ndi F ransa'nın Ruanda
-
~
derece yetersizdir. 13 iri nc i nokra. tek baş ı na alıııdıQıııda --~eri .. ı\ frikalılann (avıı en örncı!,i n ··g<..'r İ·· l~alkaıı halkları gibi) birbirlerini boğa-
-
o
25
döne ııı i n /\13[) başkan ı
.
göz
Ma\· ıs'tır. l~u <,ırada so\ kının-
.
da k a ı!edi lnıi~ insan ~n) ısı 400 bini bulınu:;.tur. cı inlon
.
korı us' ur
~
~
kullanılabi l i r. -' İki n c i nokt~ıya gçli ncl!. aslında dünya polisi olınası gereken eı n pcryal ist güçlerin hu vakada görev ini y apı:ı ıııacl ığ ı n ı ya dn yar ınadığ ı nı söy l c ın ckten ba şka b ir şey desildir bunu söy!eı nck. l ·lcr rıe kadar iki sapıanıa da doğruların ortaya çıkınası açısından büyük önen1 taşısa da. işin cs<1~ gerçeğ in i gi)i'den sak lar bu yak l aşıın . ı~ ıııpe rya lisı ülkelerdeki ··duyar lı çevre ler .. soruna hep böyle yaklaşır. Oysa sorun çok daha derinde yatnıak ı adır ve bunu ancak rvı ar k s i s t leı- ve gerçek a ıııi eııı pcryal istlcr onaya koyabilir. Bu derin gerçek şudur. Ruanda ~oykırıın ı Fransa· nırı. ç ı karları do l ay ı s ı y l a deste k verd iği bir katliaıııd ır. Yan i sovk ı rıı n sadece "Qcr i ·· ,
-
A fr i kalı l a rın ü rlin i"ı değ i ldir. drınvas ııı ııı •
'' l Jygar" !3 ııt ı
Ruaııda sovk ırıının ıı ı •
da isid • ir.
ardında eınrcryalizıııi n J\ frika kıtas ı üzeri nde-
.
ki \ ıl-.ıcı cık isi .vatnıakıadır. diiııya~ı
Dernek ki. Baıı
uluslararası a lı lfık pol isi olmak bir
vaııa. katillerden birid i r'
•
Bunun kanıtları Runncla soy kırıı nı üzerine
C li ntoıı· ı n şu skandal aç ı klaıııasıııa bi r atalıın . ·rarilı
~
zl ad ığı '>Ollll Clıııa ul aşn ıak i\·i n bir tcnıcl o larak
soyk ırınıı ndn k i k o nu nıuna bakalıııı. Aına ondan ö nce
JWücaflelesi
ŞÖ\' , le
yazılı nış eleşt i re l li teratürde ayrı ntı s ı ile yer
nl ıııak tad ı r. l·l cr s,·cvd , cıı önce. Fransa öııccle)l'ıı
dürt yıl
boyunca
rcji ıııiıı arka s ında durınuşıur.
sov , k ırıın ı
~lutu
ırkçısı
Rejiınin etnik
der:
ıcıııekie ürg ütlcıını i ş s ila hl ı kuvve tlerin i ( FJ\ R)
"D ünyan ı n lıerlıa ııgi bir yerinde e tııik çat ı ş -
bu dört yıl boyunca FPR ·ye karşı savaşnıak
ı na lara ıni'ıda hn l c edip cııncy eccği ıniz. son
iizcrc cğit ın cklc k alınaırıı~ . ına l i yard ı ııı ve bcıızcri destek yönteı n !eriy le bu ord uyu dört yıl içinde 5300 askerch:'.n 40 bin askerl ik hir güc; haline geıinni ştir. Fraıısa · nın biitiiııiiyle llabyariınaııa·yı ve FJ\R' ı des te klediği bu
t a lıl ild c.
ni havet
bu konunun
ve
J\ınc rikan çık<ırların ın
bütünü içinde t aş ıdığı ağırlığa bağlı olnıak zorundadır. ..
. iç i n Yugo)lavya·ya
() zaınan ('lintoıı·ııı 1999'<.la t!ii,·a Kosova Arnavut l a n ıı ııı k on ı ıı ı nası
açtı ğ ı savaş ı n ard ı nd a ı\ıı ıeril\aıı çıkarları ıı ııı
var o l duğ u sonucu na ul aşn1ak çok nıu zor l aına o l ur acaba?
Fransa ' nın suç ortaklığı Ş u ana kadar yaptığınıız iki tcnıcl 'iap tanıa var. Hirincis[. Ruanda':ıırı !!utu ırk·.;-:::-:: h ii kii ıneıi ·ru tsi nzınlığa karşı p l a n l ı bir soykıııın yürl'ılnıü :;,ti"ır. İ k i ncisi. ,\nl) ve t~rvı katliaın sırasında '\iç ınayınun··u ııynanıı~tır. Arna btıraya 1-.adar saptanan bu 11l)kı1lar son
döncın
içi ııdc si v i ile re yöııc len kat I ianı lar. · ·Perşeın hc niıı gel i şi ('a rş a ı ıı badan bel l i" dcdirıccck kadar dalıcı sonrak i sov , k ı rıını n örı
hahcrci<,i niteliğinded ir. Anıa bunların hiçbiri l · ra ıısa·~ ı 1 la byari ı ııaııa'yı dt:sıekleınckıeıı a lakoynıaın ışı ı r. Aslı n da FJ\ R ile FPR ara':iıııda k i sava~a ıa ın ela hir i\: s<1 v<ı~ r!eınek ıordur. Çünkü Fraıısf! , Fı\ R 'ı rarasa l olarak d cs tc k le ı nek. eğ.i ırnck. i :-.ıihb:ır;ıı
vcnnc k vb.f'a alivetlcrle . FPIZ 'yi iki l\ei'. K igal i
dcstc~ i
ycıiıııııı.:-ıııi:;;tir.
kapısııı-
daıı geri ç~kil nıeye zorla)cııı . Fransa · nın üstiiıı
. 79-
-
.
işçi
/Vlt~)ıt.\'
Müca tlele.\·i
Fransa, bütün soykırım dönemi boyunca, katliamın . ö·rgütleyicisi Geçici Hükümeti·_· .. · politik ve askeri olarak destlklemiştir. Daha da ötede;·'·: Geç·ici Hükümet Fransa . -a ·6~~kelçiliğinde kurulmuşturl -- · 'flillayet; '·Fransız askeri ~<: güç:ıerinin soykırıma. . '.'.. :· " · 'k.~Jtld.ığ111a dair tanıklı.klar .
- H aziran # 12
:-:- .
.vardır.. ··:..·· ., · : ·· . . , . : .'
.
"
..
'
> :·. · · " ···
'
..
hava ateş gi'ıc.;ü olın uşı ur. Bu d ö ııe ınde bazı F ra nsız as ke rler i ııi ıı FA R lin i forın n sı giydi ğ in e dair t a n ı k l ıklar bi le ın cvc uıı ur. Fransa. Panafri kan ist FPR 'ye k a rşı öylesi ne d iişın aıı , öylesine kra lda n daha k ra l c ı d ı r k i. l! abya ri ınana'ya baskı yaparak Ar u şa barış a n laşn1ası n ı engc lleıııeye dahi ça l ışı n ıştır. Soykır ıı n
.
clöneınine
"'
.
~.
., ~-
!'il
:~
• .,. :ıl
,.. ·'SO) kı n ın başlan1adan
gcldiğin1 i zde.
F ransa'n ı n soykırıının plaıılaııınasından ve eşgüdüınünden lıabrrdar olnıanıası düşünlilc ınez dahi. Ruanda istihbarat servi si adına tele-
fonların dinlenın esi Fran s ız uzınanlarııı teknik
kapasitesine devrcd i lıniş durunıdadır. İk i ülkenin istihbarat örgüt leri iç içe çalışınak ı adır. Do l ay ı sıyla . M INlJA R ko nı uı anı general Dal laire' in bile i sti h ba rat ı nı a l d ığı soy kı rıın h a z ı rl ı k la rın ı Fra ıı sa ' n ı n daha önceden öıl ren ıne ı n i ş olınas ı o l a na k s ı zd ır. A ın a r ran sa N isan öncesinde soy k ı rıııı ı e n ge ll e ınc k için hiçbi r gi r i ş i ın ya pın ııın ı ş tı r. 13u bi r ya ıı<l . Fra nsa ' n ı n soy kı rı ın öncesi nde i ktidar partis i MR N O' nin ınili s l e rini ve inreruhc.ı11 ·nıe olarak bi l inen katiller çetesini (bu sözcük " topluca öldürenler" olarak çcvr ilıııe k ted ı r) cği tıni ş old u ğ u bil i nın c kted ir. ~·
A ıı ıa i ş bununln da kalınıyo r. Fransa. bütün SO)' k ı rı ıı1 dö n eıni bovunca. katl i anıın öreiit, ~
leyicisi Geçic i l l iiküıneı i politi k ve askeri olarak destek leııı işı i r. Daha da ötede. Geçici 1-liikünıeı Fransa biiyii kl'lçiliğinde kurulınıış ı ur! Nihayet. Fransı:t. askeri güçlerinin soykırı ııı a (en azından yardııncı güç olarak) katıldığı na da i r t an ı k l ı klar vard ı r. Bu tan ı kla rdan bi ri.
önce Fransız nıisyo nun da ça l ı şnıakta olan bir Tuısi kadı n dır. Bu kad ı n Fran sı z askerlerin in hariJ..aılarda etni k k i ııılik kontrolü yaptığını gördüğünü . barikatların yakınında Fransız askerlerince kullanılan barakalardan tecaviize uğrayan ·ruısi genç k ı zların çığlıklarını duyduğunu , Frans ı z askerlerini n inreruhu11 ·11ı e ' y i eği tt i gin i bildiği n i söy l e ınek ıed i r. (rransa. ask erl erin i Ar ıı şa aıı l aşı n as ı ge reğince Ara lı k 1993 'te ülkeden çek ın i ş t i . Ama geride uzn ı a n l ar ve özel tin1ler b ı ra kara k . Burada sözü ed i len bu askerl erdir.) F rans ı z dev letini n bütün e l eş t i riler k a rş ı s ı nd a savu nrna bab ın da söyl edi ğ i. soykırıın ı d e l irın iş 1-l u tlı ki tlelerini n gerçek leş t i rd i ğ i . lı ü kiinıc t in ise o l ay l a rı n boyutu k arşıs ı nda çaresiz ka l dı ğ ı ol ınuş tur. Oysa hen1 soyk ın ın ın ge li ş nı es i ıı iıı bütün ayrı nt ı lar ı . h e ııı general Dallairc ' in lıükli ıne t ve adanıla rın a i l i ş k in an l attıkları . lıeııı de lJ luslararas ı Ruanda Ceza Mahkc ıne5. i'nin, y u karıda belirtildiğ i gibi. Geçici 1-l üküınet ' i ıı eıı önde gelen soruınlusu başbakanı suçlu bularak lıayaı boyu hapis cezasına çarptırına!.ı. Fraıısa'nın bu tezin in gerçeklere bütüııiiylc aykırı olduğunu gösteri yor. Yukarıda belirınıiş olduğu ınuz gibi. Fransa. üç ay boyunca parnı ağ ı ıı ı k ı p ı rdatınaclan olan
-80-
Nfayıs
•
lşri 1\1üca(felesi
- Hazir an # 12
b i ıcnc
seyi rci k ald ı ğ ı halde. ·reınn ı uz ayı nda BM o n ayl ı bir operasyona gi ri şıniş t ir. Bu operasyon "İ nsani" aıııa<; 1ı olarak sunu 1ın uş!ur. aıııa aıııaç hanıbaşl..adır: rPR · nin haşl..eıııi ele geçireceğinin
anlaşı lnıas ı
dolay ı sıyla
soyk ı rıını n üst düzey soruınlu l arıııı k o ruınak.
bun lardan hcsa p soru l ıııas ııı ı enge l lenı ek . Burada anıaç. sadece Hutu önderleri kor u ı nak deği l . Afr ika'n ı n geri ci rejiınleri aras ınd a Fraıı sa'nı n eline baka n liderlere de güvence sağ layarak ilişkileri sağlanı tucınal..ıı r. ı :raıısa.
Geçi ci Hük ünıe t ve lıeınpaları ıı ı n !ai rc'yc güvenlik içinde u l aşına l arı için çubala ıııış. hiçbirini tutukl a ı na n ıış t ı r. ()ysa u l us l ara ras ı hukukta soyk ı rı ına k arş ı her devletin görev leri aras ı nda zanlıları tut uklaınak da vard ır. fransa bu görevleri de yerine gctirnı cın iştir. f r ansa · n ı n
hükl'ırııcte \'erdi~i açıkt ı r ki. IVl lNUA R korn uta ı11
SO \· kırııncı
~
destek o kadar general Dal lain:: soyk ırıııı sürerk en Fnıı ı su 'y ı. bu ülkenin uçakl a rı Ruanda h ük iinıct i ne si lah t aşııııaya devaın ederse bunl arı düşürınek l e tehdit etn1 i şt ir ! l)ü şünü n . BM tenısilcisi Kanadalı bir konıutan. Fransa gibi en büyük e ınpcryali st güçl erden biri ni tehdi t edecek kada r çi leden çıkıyo rı Geriy~ fransa'nı ıı neden bu kirli i$c gi ri şt i ğ i kal ı yor. 13u ya:rı n ı n sınır l arı içi nde l\ ı ':iaC<l öze tleıneye ça lı şalını. Fr<lııs;ı Afrik.a\!a . Britanya ile birlikte en öncınl i eski söııılirgcci güçtür. Bat ı ve Ku ze) /\ frika iilkelcriyle birl i kte. bugün kendisiyle birl ikte içi ıı de kader ortaklı ğı yap ııı ı ş olan Bc lçika'n ı n esk i sö ınO rgelerind e de çok gü ç l l'ı eınpe ry al i st
An
çıkarla rı
vardır.
13u
çıkarl<ır
arasında
Afrika · nııı petrol ve ınadenlerinin i'ıreıiın ve dağ ıt ıınında önenıli bir rol oynayan l..anıu kcsinıi şi rketleri (E l ( Fi na. ı ·oıal) de önc ı n li bi r ver ' tu tar. Bu şi rke t lı.: r. ı : raıısız dev let i nin desteği ile. yo lsuzlu ğa hıı t nı ı ::;. gerici bir diı.i .1\ !'rika rcji nıi n i kendi avu çları n ı n içine a l ı nı ş l a rd ır. Söınürgcc.ilik son rasında fransa 'ııın kurnıuş olduğu bu ili~kilcr i inceleyen kapsaınlı bir literatür ıııevcu tt ur:1 l~ u i l işh:ilcrdc Fraıı~ı.:: :-.ilalılı kuvvetlerini n ku n11uş o l duğu askeri i tt i !iı k. ları ıı son derece bii ,vük bir ö ncın i vardı r. ı:ra n sa' ı ıı n it ı ir:ı k içi nde uld uğu bir n;ji ııı i ı ı çi\k 11 11:s iııiıı zincir leın e etkisi kolav tahınin cdi l cıııe,·ecek , sonuçlara yol açabilir.
-
()srei i k H.u aııda l l utu lar i le 'l\ıısilcr i ıı ya:;;ad ı ğ ı tch: ülke değ il di r. R uıı n da·nııı kaderi avııı zaınanda Burundi ve daha da önenılisi ' hiiyük doğal zenginlikleriy le Afrika · nııı kalbinde çok önen1li bi r ülke olan Kongo aç ı sı nd an da bel i rley ici olacaktır. l)olay ı sıyla. F ransa'n ı n Ruaııcla'd a i z l ed i ğ i po l itika. bütün ()rta A fri ka'daki . ha tta k ı s ıncn f) oğu ;\ f'rika 'daki ~ "ÜCli ve konuııı uıı u helir!evcccktir. Nihayet. Afrika .da 1990'11 yilların başın dan bu yana cınperyalist l er aras ı rekabet kız. ı ş ıııaktadı r. Na~ıl ,ı\B. ,\l~ l )'n in " arka bahçesi·· olarak gö rdü ğli Latin A ıneri k a · ya (özell i kle İ spa nyol serınayes in in ı\ .::na r döncınindeki agresif po litik ası tcnıe l i nde) nüfuz. etnıe ç:ıba sı içinde ise. ABD de Afrika kııasının gelene" sel güçleri o l arı Avrupalı eııı perya 1istler i n et kisi aleyh ine kend i niifuzuını a rttı rrnaya çal ışınak ia dır. :i Fnınsa'ııııı Ru and a.d <ı k i <ış ırı po l itikas ı n ı bir de bu ış ı k a l t ın da görınek gerekir. 1ştc hiitüıı bu nedenlerden dolayı. Fran:-.a Ruanda soy kırıınınııı tanı anlanııyl a suc,: 011ağı
-
o lnıuşıur.
ka nlı elleri ı\ rt ı k hu yazı n ı n baş ı n da yer alan a lın tı y;ı döıınıe ııiıı i'aına nı d ır. Ruıında gihi A f'rika ülkelerinde sovkırınıın val..avı adivcdcn , , , olduğunu. 1-aınu önünde olnıasa bile çalış111a arkadaş l a rı y la konuş u rken söyieyebi len François Mi ttcrrand kin1di r? Sosyalist Part i üyesi M i tte rnınd, 198 1 ve l988 'dc iki kc7. cıı nıhurbaşka n lığı ııa scç ilı ni ş. 1995'de görev sün~siııi t aıııanıladı kı an !..ısa bir süre so ıını
Sosyal demokrasinin
ölıııi.işıUr.
Ruaııda olayları
-.ırcısı ııcla yakın
çalı:;.ına arkadaşla rı na ö ıcl olarak sarlctıni~ o l d uğ u
hu sözler. ölüı ıı ündc n sonra yayı ııl a ıı n1 ı !;a ı r. ( l'v1 i t te rra nd' ı n sözle ri ni aktaran /,e
Fi.l.!'uro · nun Fransa ' nı n en bl'ıylik ve cidd i sağ c<>i l i ın li oaı.ctesi ~ ~
oldu<•unu h atırl atıııa kta ~varar ~
V(I r.)
Ycıni
tvlitterrand bir -;os,·al dcınokrattır. ' 1Ie ı n de s ıradan bi r sosyal denı oknıı değ il. ll ir ba kııı ıa. Fransız S(ı::-val dl.'!ınokrasisi n i ıı aıııiral l\eı ni s i
-8 1-
s avılah i l i r !Vl i ıtc rand . ,
-
()n dör t v ı l l ı k cu ı ıı:ıu r lnış kanlığı döneıniııdc bu partı y ı . F raıı~a·ııı ıı ik i büyük partisinden bi r i (öteki ( jolisı partidir) haline geti rıne ha~arısı göster-
~
'
N
o:ı
r.
o-
Vl
'r.
"'O
ci
,...,
:ı
::ı
r;
( ";
,...
c..
.r;
J .
·r
./...,
'/.
:;
o ' ·'
'./"
r.
..
,...
·r
c.
o >
v:
,.... r.
,•
••
r.
Q.
'./
r;.
2 •c•.. r. r.
••
r;
::::;
'./
c
--
••
r. r.
•
,..
c
...:,;.
,,...
--
o:;
:r.
::;
( ";
:ı
""':
-· -··.,..-·
r. c
0
~
-.
.~
r.
G
' <'.
,-;;
_,,
ır-
... -
'.-:
r;. ,..
::ı '/.
r;.
~
••
()
:ı
tı>
v:
v:
-.
(";
:::;
T.
- > -> -· -· -· --
0-
r , CJ
-</.
:ı
,...,
•.-
c :• ••
... .. o > ,... c --- o::> --- -· -- --.
' ./.
r.
v.
r. _,
<.
-••
... -- -...-... - ---..-- --- --
...,
0
c..
c
' /.
J _F;
o ·-::
'./'.
••
~
~
'<
.---..
•• c.. ••
r;
,.
'/':
!:>
c
.., -·
v
••
r.
~
v: V" ,.... o
..-
•
Q.
••
c
r.
-·
•.r.
•'
::')
---
/ V
'
ı::
::ı
( /)
c...
r.
••
c
::')
,...
er:
< ()
••
-.
( '.)
. (';
<t
<
r..
:ı
c..
'
(;.
'
r..'
••
v:
·7
()
( ':
o:
--- .. -- --- ---. 2. -- ---
c"'
'<
r;.
<
!::.:
' JO'.'.'.
:ı
c..
:r
......
r..
()
( ',
ı::
::ı
en o
c.. :>: •• -. <> o (J~
o
o;r- • •
r.
c..
J: ••
O"
r.. ::::;
('.
-•- ..-- ..--. - - on
c..
r;
O'"
• :/.
••
,.,
,..
..-
r.
~
;r-
.
•/
-::;
-J
r. · •• './.
-·----·
r.
••
, _,
( ',
-· -· ----. z -- - ---- --. .. -. -· - -- .. . . . - -,.. --· -
::::;
••
({:.<
c..
•• r.
--
:r.
-·
, .. r .
,,~
........ .....,.
..., > . .,., ... -.. --- -- -- - - - -- •. •. - .. ..
.--".
J _/.
r.
..,
r.
.. _,
r r.
----· -- r;.
'f'j.
..,
z.:
-. ...,
r.
:::;-
..- ..-
(JC
r.
<J:.
••
.. ,--. ---· -
: :;
'/.
•
••
·......::. ....... r. r . r. ...,
v
c..
'./
c..
/
'./.
-::;-
'.
ı::
'""'.
r.
..., ••
~
'./:
( ;.
r.
<
••
,... <
••
..
r;
:ı
0
r.
/"c ,...,
c.. ••
~
,...
~.
('.)
·.n
c
•
'"
' ....
·.r. r.
'./.
•
. r,
J j,
'/;
•• <
c..
.i5.
••
v
••
:.r.
~'
,...
'. /.
~·
o..
c..
r.
••
:-1
.:
,...
~
::;
r;
·~
-. o :ı <n• ,...
'./.
o
.r;
r..
.., ,...
<
...:
r;
,...
r; ·.r.
r.
r.
::::;
..
,
c <;;c ,..; -. c ::s ::.ı
::.ı
~·
c..
(";
~
r.
'./"
~
r.
r. r.
,...
,,.
•
•'./
lit
~ •
..
ı'
'
••
•r.
r.
r;
r.
' ./
. f,
.
' "".
v r. ,....
r.
-:
.. .. --. - - - - --· .--. . - -- --.... ..... -.. -- ------·· --- -· ... -· ..- . -· -· -· .. -· •. -· -· .. ..., . -· -· .. -· . .. -· ..... . . --· .. .. -- .. --- ...- -.. - --•. - -• . -. . ..-. .. .. -· -· -· · .... ' .. ... .--. - - . . . -· . .... -· .. . . --· --- ..... . . - -- - - .. -.--. -· ...--· -· .. -- - -- -· - -- - -- .. " -· -· -. ·-· .. .. . .. .. --.,... .. ..- - --· - 2. .,. -- -- - - -- -- -· . ..-· .. ..> - - .. .. ..-..,, - --·-- -- --· -- .. - -· -. -· --· -·- --
/ .
.. -· -· , .-· --...,·
N
-
-
-· :::: "'....
~
:..,
-
-· :.:
~ -.. ~
~
.
-..-· ~
....
~
;:::
....
...
-·-, ~
,...
/ .
'.J
v
r::
.:.L
'.,...
-:::;
'.)
.v
c
.-..;
:..ı .v
•V
..:.t:.
' .)
:::
ı::
( .)
c.
" .)
•V
...,
.v
ıv
•
v;
>
:/).v
•V
:r.
:;
••
>, ,... ..c
•V
••
.:.L
o a.. v
~
•V
'-
•V
~
.v
c
: ;,
o
:::;
::::;
:::;
,...
·.;
,...
( .)
c
, ..
co
o
w
..:.t:.
:-;:;
V -r
<.)-
:.>
:..ı
••
'.J
..:.t:.
:<:
:.>
'J
,...
-••
"'
.v
_,
•
:~
-o
';.)
'.)
•V
•V
.!::,
..c
>
•V
v-
..c
.v
(.)
u
:..ı ...,
•V
:.>
.:..&.
(.)
•V
·-;J)
:1
•;/.•
.
c::ı
.v
:o c
~ ()
•• ..., ' ( .) > -
.,...
,...
~
,...
ı;./J
• v
.v
•V
u
c
-:::;
•V
( .)
>·.
.v
, .v
>.
•V
>.
•V
•V
•V
..:L
•
ov
,...
:::;
; /;
•
-::ı
: .J
,,...
_,
...,
.:.L
<!)
>
:.>
>
Q)
-:::;
•V
(.)
'.)
'-
••
".)
".)
:.J;
••
:; ,__
.v
·.rr
E
".)
ı::
: fJ
•V
.c
v: v _,
c
'J
..c
c
c "'
>
••
:::;
,... c
'./r
~
>-.
•V
-:::;
••
>~
>
..:L
:.r
•
•V
c
,...
:....
.v
.v
-:::;
c
ov
</)
•V
'-
N
~
.
V>
..,... ...,
---
'-
.v
••
••
c
;/;
>
N
'-
o'
~ı.ı
o
~
\ ...
:..ı
:.1)
'-'·
(.)
•V
•V
;....
Q.
( .)
·.r·
..c
:.-.
•V
( /",
:t:
•• !..:...
.c
'J > r <-!.
,... . "
:.;...,
:::;
,...
:.>
..;
'J
::ı.
,...
::J
:.::::;
..c " .
~
:/'.
••
'"
c
, ,...
..:..:: ..c
ov
-:::;
>
.v
:::. ..,... ...,
'..)
:..ı ·.r.
•V
-.:ı
:-.:
:=:.
>
.v
:..ı
(.)
,,,
.r.
J.
,...
'.J
f ••
:;,
••
u" -o
>
•V
c
:r.
";;fJ
.D
....
-:;;
...:
'.)
..:.:
'J
•
"/)
'.J
;/',
"J
c
_,
::ı
-~
o
:o
::J)
(.)
.....
(.)
2
>
'J
..r.
(.)
>.
<.>
_,
'..)
:... '.J
:.>
o
if)
..:.: c:
(.)
: .;
:~
v,
:~
u
c: :=:.
v._,
;;...,
;.rı-
.v
::-,
<::
.v
.-
..,
"J
)':.f.•
..
' ..)
.,
>
..:.: :.r
::;
_c
_,
•V
•J
.rr . rr
...,...
;;..,
::;
~ı;
o
<':: :.r,
>
-:; /)
•;.:..., •
:t:
:.ı.1
'.)
2:.
".)
: .;
•• >. c:
ı::
ı::
:.ıı
::;.
,_,.
•.r.•
'.)
-:;; ••
'.J
,... :... . , ,... ...,,
••
::-, ••
>
v;
~
o
w
.v
-o
<::
~
~.
'..)
-~
•V
.....
•V
'..J
::;
.~
~
o
'/,
Vr
'...)
'. )
..:.:
7.J
'J
'./r
>
••
:::;
'.J
' /.
:.r
rv ,...
'" _c
>,
>.
ı::
;/; «: c:
..o
:~
.....
' ./ )o
•V
•V :rr :,:..,
(.)
>
<.> _,
0
>
...,, c.
(J)o
cı.ı
cı.ı
N
:o
ı::
:::;
;:....
·r.
,,
z
<::
c
....
'\) ,..,..
.,
••
_,.,. "
:::;
.,
"O
<;
-
:r.
'..)
'.)
·•
•':/J
> ,... .....
>::/;
..c
_.
~
"
~:
•/)-
,-,
c
C·
c...
:.J
,;- '
:r.
> ..:.c .c •V ·.r. .>'
.
( !..
•
•
::ı
>
.v
·.r.
: :::.
·:ı
......,,
./\
'.J
:r.
..:.:
v. z
'.J
:,fj
.,
.•-..:•
«::
-c; <:: ;;..,
c ::=.
·.r.
;.t"r -::;
"/)
..r.
- -.,., - ··--·--- - ·'-... --·- ·-.- .- ·. . ... .. ··...-· ··. . "' -.,.. ·-- "' --- - >-- ·-.--- ·.. · -. . . . -. .-. ·-- - . . . · '· · . . · < · . . . . .... . . . - .--·· -. . . . ·..• ... - -. ·· ·-· < ·' · - ·--- - -.. - -. .. ' · ... ·----- ··--....- · ·· .... - - - -- -- - -.. ...- .. - -"--" .--·. .. ··. . . . ..... . · · ·. ... . . ..... · , ,., -· ·-' z - -·- --- - -.. --- -- ,,. · ' .. ·> - ·---- .' - -- - -- -- - .. .. · -- .. . ·. . - <··· . . ·-,,, ···> - ,..- -·-- ·--- ·-- -- ---- - -- .-. ·-... ,..,.. ·o < o ·. .... . .. ... - -. - ·. . ·- -- < - - -- "'- < ·.,.,. .· - . . · · >-- -,,., --- -- - - ·--·. . - ·-- ·-· ·-·,.. .... "' ,.. . · ·:c "' . .. ' . • .... - -- ·,,., -- - ---- ·"""' ' -.. .::o >-- - - < - . - - .-.
'
(")
ro
lşı.; i
.41 iicadC'lı:si
Mayı.\·
soyk ı rıınııı onuncu yıldön ünıii d o l ayısıyla yay ı n
Ruaııda \· , ı uııutına!
lanan yoruın ve görü ş ıneler de kayn ak larını ı z
.ı\ ıııa bu : a1.ı ay nı zan ı a n da bir öze lcşt i ri
olara1' : azıldı. Siz 1994 'tc ne ya pı yo rd unuz bilıııi) oruın.
13u
olduğu g ibi on yıl
sa tırların
0111.:c de
yazarı.
eınperyal i znıe ve
) ordu. ı\ ına 1994 ·ıe yaşanan
o
kabus dol u
günlerde, Ruanda ·da lıer gün on binlerle lı aya t ını :it in:n Ruaııdalı erkek ve kız kardeşleri için hiçbir ;>t'Y yapın adı . yapamadı.'' ya1. ı u yn ı zan1anda on lardan öı.ür d i le-
nıck iç in yazıl dı.
1. 1\k: ta raıı f,e ı:;~aro. 12 ()cak 1998. 2 . Ruanda so ,,· kırı ını ü/..er in..: öze ll ikle konu~ulaıı
Avru pa
Fransızca
illk eleri ıı dc
(Fransa ve l\u;ında'<hıki eski sö ıııiirgcc i gliç 11clçika) aıııi L'tnperya l ist anış ıırıTı<ıcı ve gazerec ilerce yapı l rnrş çok öncınl i c;alışıııalar nı evcut. 13u kiıa plardaıı baı. ılannı (baş lıkları anla ın l ı o lduğ u için ı ·iirkçeve . çev irL·rek) kı<,aca s ıra la\'. a lı ı n: c· o ı eıte l lracckıııan. 1?11·1111, /0. f fısıoire lf"ıııı gJnoc-iıle ( Ruaııd.ı 11ir Suykırınıııı ·rarihi). 1994: Pascal Kııop . f.e }!.ıillociclı· /ruııcıı-cıji·icai11 ( Fraıısız i\ frik .ı So)k ırıı ııı). 1994: Françoi ~ - Xa vi er Ver~rlıavc. ( '011111/icıtı; dı: ge11ocide (Soykırımda
-
Suç C>n;ıhl ı ~ı). l 9Q5: Jcaıı-Pııul Goııteux, Un g(;ııocıde secreı ı1·ı;ı ııt (f)evlet Sırr ı Bir S oyk ı nııı). 1995: i'vl. Mas. Poris- K(ı!_rıfi. 1996: idris B :ı. ( ,'11 gı;nocicle fi·onç·ais ( Bir Frans ız Soykırııııı) . 1997: M aurice Sitbo ıı , l!n gı;nocide lrı
co11s ch·n ce ( \ 1icdanda Taşınan Bir Soy kırını ). 2000: J c aıı - l'aul (iouıc ux, lin gc>ııu cicle scıns iı1111urıc11ı ce. l. u Frcıııçcıfi· hıııe aıı 1<11·!111clo (()neııı s i z bir Soykırı ııı. Fransa fr ika Ruaııda ' da). 200 1. l'v1eı i ııde ~ özü edi len ik i ulusl ar<1nıs ı kıınıııı.t ı.ıruluş ·r·nrk iye'de iyi tanınan lluınaıı R iı:;hts \Vaıı.:h ( İıı s aıı ll aklan İzlcıııc Ko n ı i t es i ) ve Afrika Birl i ğ i Ö rgütii'dür. nuııl ardan ilki 1999 'cla 1 sav , fava , ,vakın bir nı por ya~ ınl aı nı~ ve Fran sa baş ra o lnı ak üzere · ·ıı1tı sl<ırara~ı ıoplııın"a çok ciddi eleşt ir ile r yap ıııış . il.: ine i~ ı i-;c 2000 'ele yııyın ladığı raporunda
-
uoo
l"raıı-.a'nııı -.onıınl u lıığıına ııç ık ııçık dcğ innıiştir.
B i ı.iııı bOlliıı bu kaynak l nrı ayrını ı sıy l ıı incclerne fır'>a l ın111. olnıadı. Yukaru.Jaki ki t apları.
ik isi
geçirebildik. Yazıd a ahıarılan oll!.tı l;ırııı ı.:a,· na i!.ı esas olarak İd ri s , B a"ııııı çalış ı nası i le J ea ıı-Pııul Goııtcux ' nüıı son
hariç-.
sadece
göıde n
-
-
kitabı.
3. Oysa
sön1ü rgc.:ı.: il ik
Bııııuıı yan ı
s ıra
ıılııslararas ı
ünccsindc Huıu ve Tutsi
ctıı ileri ara sınd a yüzlerce yıl
boyunca hiçbir çat ış ına olına ııı ış olduğu tari hç i lerce sapta nı yı)r. Rk1.. Jeaıı -P ierrc Chreti en, L '.1/riqııe des vrandç l.acs. 2000 ans ı/ 'histoire, Aubicr. 2000. Ahtaran J.-P. Gouteux, Un gdnocicle sans iıııporıance, a.g .y .. 52n. 4 . Örneğin bkz. François- X avier Verschave,
le
plııs
reınıhfi,ıııe. Stock ,
1998.
Fronç afi·ique.
5. ABD ve
Notlar:
sur
arasında.
bugün
~.<ıpiıa li 1.ıııc 1-..ar;;ı nıi"ıcadcle için çaba gösteri -
13u
- Hrrr.iran # 12
/on?, scandale de la
-
fraıısa aras ın da /\frik a' d;:ı siire!!e lcn
·'casus sav aş ları '" için bk z. \.Vııy nc l'vladscıı, (;e11ocide ancl ( 'uı·erı ( )peruı ions in Afi-ica. /993- 1999. Tlıe Edw i ıı M ellen Press. 199C).
6. İş i n daha da yrıı. k ı l.a rtı c ı ya n ı , Jos piıı hiikiiııı e tin i ıı
ardındaki
çoğu n luğu n
içinde Fransız Koıııüııisı Parti s i ' niıı ve Yeşill e rin de buluıın1asıd ı r. (Bu ittil~ık ı rı '"Çoğul sol" olarak anıldığı hatırlardad ır.) Yaııi Frans ı z e ınpe ı)·aliz ııı inin bu biiylik suçunun ü :.ıiiııiin kapalı l nı asında
bu pan i !er in de
so ruııı lu hı ğıı vardır.
7. Üsrel ik bu. tarihte ilk kez o lınuyo r. ABL). kendisi forınel bir söıniirge i ınpa raıorluğıına sahip olniadığı için. il. Dünya Savaş ı sonras ında söınürg.ecilik karşıtı hareketl ere Briıanya, Fransa. Belçika ve H ollanda gibi Avrupa ''uygarlığ ı .. nın seçın c ıcnı sitci l criııdcn fa rklı olarak kısnıi bir scıııpat i bile duynıuşı ur. 1C)56 yı lında B riıaııya ve fran ~a . N<'ls ır ' ı ıı Si.iveyş Kan a lı 'ııı ıııi lli leşt irı ııes i karş ı s ınd a tvtı s ır ' a boğalar gibi asl;cri sald ı n diizcıılcd iğiııde . ı\f3D onlara dcsıck olıııaınış, konunun barışçı bir ın ec raya g irıııes i
için çabıı gösıcrııı iş ı ir. Kı sac a s ı. körüliiğii dünya a l cnı iıı ortak bilgisi lı ııl i n e ge len Al3D'nin bile her dunınıda AB ' deıı dahı:ı kötü davrandığı n ı söy lcıııek anı.:ak tarihi olgu lar karşısında son derece seçıncci bir ıav ı r t<tk ı ııar<ık rniiıı ı kiin olur. 8. Bir örnek olarak Avrasya .<..'aı ·aşlorı (Be lge
Yayınlan. İ slıınbu L 2002) baş lı k l ı kitabınıız ı n liçüncü böliinı üıı e bnkılabilir 9. Soy k ı rıınd an i ki yı 1 sonra bir kit aba yazdığını ı z önsözde Rua nda·y ı eınpe rya lizınin ı\ fi· ika· da yol açı ığı yara ların bir örn eği olarak ve rnıekteıı başka, bugiinc kadar bu konuda başka hiçbir şey )"a?.ııı aınış tıı.: . (Önsöz için bkz. Nc~eca ıı
11;ıl!.:an .
Ka11iıali:111in
Bağfanı Yayınları. i sıcı nbul. IC)96.)
bas ında
-84·
Borç Kri:i.
ıl1u.ı·ıs
.
1şçi /14iicode/esi
- Haziran # 12
t ..
1 il
1
... bir şafak vakti değiŞl'tıiş olur,
.
' .. ...
,,~·
bir ş afak vakti
,,,;
karaı1/ığıı1 k e ı1arıı1r/aı1
onlar ağır elleriııi IO/Jrağa
basıp
rlo/(rıı/rlukları zan1a11 ....
••
Haiti:
Ozgürlüğünün
yılını
kutluyor(!)
Bundan
200
en yoksul ülkesi. Zaınanında Fransa ' ııın t.:ıı değeri! plantasyon L1 idi. iınd i lcrde ıı ii rusun ö n cınli bir bölüınünlin g i'ııı cle 2-3 dolarla
200.
s
~
gc<; inıneye çalışt ı ğı. yarıs ına yakın kı..;ıııınııı
y ıl
önce Karayip lc r'de F ransız Dcvriıni'ndeıı etk ilenen 1 -!ai ıi ad ı nda bir ül ke söınürgeci li ğc karşı sa vaş baş l atınış, uzun ve k anlı bir ınücaclelcdcıı ve büvük ' zaferlerd en sonra Yeni Dünvrı·n ı ıı ik in ci: ' s i ya lıla rın ise i lk ba ğı ın sız cu ııılıuriycıini kurıııuştu . İşçi Mücadelesi. bu yılın başında 10. sayısında bu öne ınli tarihsel olay üzerinde du rıııu şt u ("'Haiti 'de siyahi köleleri n d evrinıi: 200 yı l sonra··). Elbette sömlirgeciliğe karşı kazanılan bu r.afcr l ·l<ıiıi halkının özgürlük ve ınutlulu k iç inde ya şad ığı an l a ı n ı na gel ı niyor. rl aiti gibi bir ülke A.13. D. gibi bir iilkcnin arka bahçesindeyse bu ülkenin halkı <la yok s ulluğa. darbelere ve ka t lia n ıl ara nıaru7. kalabilivor. ' Şiındi siyasi özgiirlliğiiııii elde ctınesinin ~00. yıld öııüıııündc. 1-laiı i yeniden yabanc ı g üçieriı"ı i şg<d i nh:n::ı düş tü . 28-29 Su bal günü. ülkeni n seçil ıııi ş baş kanı Aristidc'i i ktidardan düşüren AHI) . başka gliçierin cit: y<ıı<l ınıı iic bugiin l ·laiı i 'y i Bir l cşın i ş \'1i!!ct!er daınga l ı bir i şgal a lt ında tu ıu yor.
!·-!aiti l.aıin Aıııerika ülkele ri arasında bağııns ı z l ı ğı n ı en erken kazanan ülke n lı nas ı na raQ.ıı1ı.:n. av n ı ı.<ıııı a ııd a 1 .a tiıı Anıcrika"ıı ı n ~
-
okunıa yazına bilıncdiği, yüksek işsi1.l i k ve eııllasyo ıı la ınücadele eden 8 nıilyo n l uk bir
ii l kc. 200 yı llık eınperya!ist ınczaliıı ı bununla b i tıııiyor elbette. (Jlkc bu znn ıa n za r fında sa;. ısız Jıırhc yaşaınış. hirkaç defa /\ .B .I) tara fı ndan işgal cdilnıiş. Ordu 1.aınan içerisinde iç g ü venl i ğ i sağlanıak ta uznıan laş ı ııış. hatta tek fonks iyonu bu o lur hale gclın i ş. Ordunun kendisi yetıııediği zanı anla r da genernller paraıniliter silahlı çeteler kunna yoluııa g itıniş . 7 Şubat i 986 ·ya kadar !\ Bl) de, ıck li Duval i er dikta ıörliiği"ı t ara l'ı ııda n 30 vıl bovunca deıni r vu ınrukl ;ı vünc tilıni s. Netice i tibariyle ha l k yoksulluk ve kaıl i ıııııdaıı ba~ka bir şey görıneıniş yı ll a r boyunca. Son yirıni yılda durunı fa7la değ.işıncdi. 1986 .da Duvalier k itleler taraf"ınd;ırı devri lin ce ,vcr! ı~r A f\D dc~tck li bas,·ka genera ll er '\'Crle~ıiri!di . Direnişler: darbeler. yenilgiler ve kal l ianılarl ıı ..... Qcçeıı iıiı f-acy ..»dda:ı S() •ıra iilkPvi vi'ıneien Gc ncı«ı ! Avr il'i ıı 199ü' da i-;ti l 'ıı s ı 'vla , kitleler tarafı ndan dcsıeklcııen ve ilk defa deıııokraıik bir ~ck il dc seç i len .lean - 1{1.:rt raııd i\ri:;tidc yü n etinıe geçti. 8u gün;v dc ğ i~ikr
-85-
"
~
;-
~
\
.
fş<;i
;'V/ ücfu/f!lesi
MaJ·ı.~· ıçııı
..,.· i.,..""'~~..
,ıı,::.
.
~
"'
'
f.''~' '
\.
.~
~·
-411
- Haziran # 12
hıın:kctc gc~·ti. ı\nıa bu andan sonra
öykünün il-:i versiyonu var. .t\13D 'ni n an la ttı ğı öykü. ı\H D birl iklerin in 28-29 Ş ubat'ta iil kcye çıkarak zor dur u nıdaki .ı\r i sıide'i ö f üın ıe hl ikcsindcn kurtardığı. bir karga~a ıçınc dü~nıü:;. olan ülk eyi Birlcşıniş Millcıleı" in ( B :'Vl) onayle:ıdığı bi r ba r ı'i gOcü ile istikrara ka\uşturduğu . dcınokrasinin yeniden kurulınası için Gerard Latortue adında. 1-laiıi pol iıikas ı ııdn bu ana kadar rol alıııa ınış ta rafsı z b ir hnşbaknn . yönctinıinde bir geçiş s ürecını ba~laıtığı. Yani Al3D. BM'ııiıı de onayı) l<t ~laiti ' yc "dcıııokrasi" getiriyor. i\ına ;\risıidc. in kend i ~iııin anla ıt ığı öykO haıııbaşka. ı\B[) A r istide' i k urta rd ı ğını iddia ederken. ı\ risıide A 80 ·ııin kendisin i baskı y<ıparak ikıiclarclaıı uzaklaştı rdığını ve ülkeden ,. kaçırdığını ileri siirii) or 1 C)ııce A fr ika·ya göıiirüliiyor. aına daha sonra kendisi bir başka Ka rayip ülkesi olan Jaınaika'ya dönüyor. Anla lt ığı öy k ü o kadar i n and ırı c ı olın alı ki. K anıyip Olkc leri topl u l uğ u ye ni l l a i ıi hükliıne ı ini tanııııaınaya karar veriyor. Yeni başbal\an (lcrard l.aıortuc . ··ıarafsı1." geçiş dö n eıııi bnshakanı olarak sunulu\. or. anıa ne tuhaf ki, l la iıi 'ııi n 8 nıilyonluk lıall\ı içinden buluııa ınayan başbakan . yıllar ünc:c.: A l~ l) 'yc yerlc:;;ın i ş . Aııı cr i kıı lılaşını ş b ir i . · ı arafs ızlı ğ ı da. ı\ rist i dc'e karş ı ayak laıınıış çeteleri n liderleriy le bul u ~arak ka rşılıl-:lı sevgi - sayg ı i fade edebilecek kadar! Kısacası . l · l niıi bir kc1. daha 8f\1 örtiilü A l3D işgali altında. İ:;;in başka ac ı klı boyutları da var. Biri, l rak savaş ı i le birlikte. kend i ç ı kar l arı öyle gerekti rdiği için ı\BD'nin sald ı rgn n po li t i kalarına karş ı çıkan . .t\n()' yc alıernaıir bir odak oluş
.
,f-
'
•.• • • i<. . ....
"
..,,~
• t,j,
"
,.~ , ••
!ılı
~
l i ğ iııdcıı pek lıoşınıt knlınayan ı\Bl) bir dar-
bcylı:-
!99J ' de ı\ ristick· ·i görevden uzakla~ı ı rdı. ı\rist idc liç yıJ ..,onra. kendisini deviren :\ Bl)'ııiıı dcsll'ğİ) le ıcknır göreve ge ldi. ;\ risıidc yoJ..;sul halk ııı taleplerini yerine gl'.'1 irıııc vaadi) k: iktidarcı gcln ıişıi aına ba~ta bulunduğu slirc boyunca enırcryaliznıiıı talebi olan lll'O-iibcral polit i kaları yerine geıirıncye
turınaya
~-a l ışan
Frans ı z
eıTı pe ryaliznıi n in
çalı~ıı. ı\ri sıitk"in y<iııcı i ındc olduğu yıllar
tavrı. f1a iıi'yi buglin işgal altında tutan sö7.de
bo\ urıcn voksulluk ve ;ıçlık arttı. nııı f\a ve '>i l <ı lılı ~·eteler lill\c.:yi lalan elli. ı\ r i.~ ıide.iıı serve ti ise bii' üd(i. !(as ı ın 2000'de. !!Östcrdi !!i . pcrforıııaıısıan ho~ıHıt kalına yan;\ BD . nin iti nı1.hın na raQıııc.:ıı ,·cn iden -;c1,: iııı !ere kaı ı ld ı ve .
"barış· · giic(i içinde ikinci büyük unsur Fra nsız
•
#
~
•
-
k<ı:taııdı.
-
-·
.
n u ,\' llın basından itibaren hakiııı -sınıfların hc:-.lcdiği silahlı çcıclcr ı\ri stidc'e kar51 bir ayaklaıı ı na ha~latıı. /\ri s ıidc' i n zor duruında kulnHısııı ı fı rsaı hilen ı\B I) ı l n i ı i \lc kendi çıl-.arl:ırıııa daha tı)guıı bir n:jinı olu ~tu rnıak
birl i kleri. Eski söınlirgec:i güç. l lait i'dcn k O\ u l duğ u ııu n 200. y ı ldönii ın Oııdc askcriy le geri gcliyor 1 E ınperyalizıııc bağıııı l ı ülkelerin burjuva1. i si rıin ıı l ıısal baQı ı ns t ı. l ıı!ı bile koru . w ınaktan aci:t. olduğunun daha çarpıcı bir sinıgc si olabilir nıi" Anıa rraıısa·ııın A RD 'niıı l l aiıi·dcki aınaç larına kölec:c d~stek vernı l·s i n i n a ıı laınııı ı ıı alt ı nı da çi 1.ınek gereki r. ~·
Eıı ıperya l isı
dayaııı:-;;ıııa,
fa r kl ı l ık l arı
nasıl
ort adan kald ı rıyor! A B!)'y c kar~ı Avrupn
·86-
Ma.ı·ı.\·
.
lşc;i
- !lozira11 # f 2
1\1iicadc:lc:.\·i
e ı npcryali1.ın i ııc glivcııcn lcrin yaııılg.ı~ı bir kcı
kapı sın ı çaldıgıııda. 20(J yıl üııcı.:ki kalır;ıııı;ııı
daha kendini orta\"" a !--(ıvu\or. •· ()ıck i acıklı \tin de 15rt~ıih·a "d;ıki Lula i!..ıi , "' d arı i le ilgil i . 13i'v1"dc a l ınan bir kararla. llait i barı ş glic ii görevini k ısa bir süre sonra La tin
İS\. ;ıncılarııı tonııılnrı (izgl'ırlliklcri İ~'in 'l'illdl:ıı
•'
-
.
Arjantin'de Metrovias grevi:
-
dayanışması kazanımla
takti ._~i. ikiııcil nH.~se lclcrdc ,·ctk i'i . ~ı böl ...ucdc ~
en
nıeı.. .
i'\neınli ınüttclikiııc dcvrcı
.
l)oı!,u ·rinıor · d,ı .ı\ vusı rah a ·va ,
-
sonuçlandı
veri lcıı
,\ rjanıin'deki .
görev b u ııuıı cıı ı ipik örneği idi. Şinıdi Latin ı\ıncrika için Bn;/.i lya (i\rja ııt in ile birlikte)
\l'
\
dii'i di reniş ve ı..iıle cyle ın i nde tüııı dCın~ aya adırıı duyuran. işsiılcr harekeli nlaraJ.... da bilinen aına as lı nda çoğ u nluğunu küçi'ık i:;;ycr-
bir ~ey ) oı.. . Aına ~u anda l~re:r.i lya'da kendini onyı ll n rdır ··sosyal ist" olcınık i lan cııııiş olan
lc riııuc g iivcııces i 1. çalışan
Lula ikt idarda. 1.ula. hundan altı av iiııcc . • Uoli,·,, a·daki "'· , aı..laıııııa sıra..,ıııda da :\rjaııtin . iie birlikte bu iilı..ccle "dcnıokratik rejiınin sürek l il iQi" ni saQla ı ııa lıccletiııi ilan cııııisıi.
-
.viikscli,ıe
dcvrinıci
dt:vrin ı ci yükselişi n ardından g<.:rçckleşcn hir
avnı ı•örcve la"ık ı.:üri.ili.i\·or. 13unda ..... sa<..ırtıcı "' t"' "' .,,
.
sınıf
Militan mücadele ve
eüç devralacak. Bu !!liCiiıı J..oırnııa ... ı da f3rezihcı .. "d a olacak . ISi liııdi ._Qi t!İbi . /\ Hl)' ııin e ın peryal iıı ııi ıı
.
nıuıla!..a avaı:!a J..,ılkacakıır. ,
ı\nıerika ülkelerin in birl i klerinden oluşan bir ~
-
du~'.tı
•" piquı.:ıcro · ·ıar
i~çil<.:riıı o lu~ lur
Arjaııtiıı'dcki
~ıııır
nıiil·adclesinc ~eııi
hir !>Olu!.. vı.: perspektif" kaı.arıdırıı ıa\ a dcvnnı edivor. Yo l kı.:-.ınc..'\. i. ,
.
.
'ı'an i i5ç i lcrin ve kiiylü lcriıı bi r de,riınle buı:ju-
barikatları ve i şgalle ri yiSııtcnı olarak bı.:ııiııı·
va /. İni n iktidarını dc\'İrınc ilıtiınaliııc k:ır~ı bir
Sc)('ll "piqucıcros·· ıar:r.ı İŞ(;İ sıııırıııırı rarklı
gözdağı vcrınişti. Koloınbi:a · da /\Bi) destek-
ke~iınleri
li rcjiııı i ınza . l c ...~eril lalar alc\'., lı i n de ;ı ıı lasıııalar ' laınış t ı. ~inıdi de 1l ai ti'de Al3 1 )'ııin kirli işini !!.Örecek. 1.ula. bıra!..ın ;;os,·a lii'.ıni. Laıiıı
ka1.<1nıı ıı
-.t\ nıcrika ye r
a) ııı
~
.
da
ı ııilitan ~ ı nıfıııücadclc'>i ıuıu
ileri ge l iyordu. "Piqu eıero"lar hu
z.ııııınıı devlet giiçlcrinc kar~ı direnişçi i~çilcrlc
-
Bu
'
/.<111011.
işgallı.:rlı.: aktif dayaıı ı :;;ın a içinde o ld ular. <;oğu
oınuı. o ııı uza ı n ücadelc ettiler.
vnr 1--i . Latin Anıc r ika dcvr iı n i
y ük seliş içi nde.
ıa ı ııaııda
ı n uııda ı ı
içinde. ı\ Bl) bu~Cııı l laiti'dc İ<;tcdi0.ini 1.·ldc ctıııi~
-
ve sonuç elde ed ici oluyor.
la kurulan yakın vc dayaııışınacı ilişkil\.·rdcıı .
.
Ne
bcııiınseııdi~iııdı.:
H rukınan vh. fabr ika i ~galleriııin ba~ ;ı rısı halk-
solunun .... ueleıh.!'"İııdc belirle'. ici bir t uta rı ant i -cn ı pcryal i z ı ııc dahi ih ;ı ı ıct
görlinUvor. ,
tarafından
ka rar l ı
.1\rjanlin'de
yükse l i ş y a rın l laiti'nin
ve d irengen bir n1ücadclcnin sonuç aldığı ycrıi bir örnek Nisarı a\'ıııd <ı •
B uerıo~ ı'\İrcs ,. asa ıı d ı. ıııe ır osu ııd a • • fvleıı·n, ia..,
-·· ,...
.. ""}<.
ıııcıro
.' ·~· .,,.., .... ,:ı..;···· ·~ıı,~·· >\o·,,~~ .......... '~ --' '.. ... ,.. ~. ,,.•••\ . ,., ... . .. -~ Zo.!··~·· .... ~.. ···.iıo <
.. . ,,,,..
•... ...,
_(
. ~,..~~· ( .'
.,-!_. ,.;
"~'rik' ıı
i:;.lcııııc~iıı<k·
•••
.,: . "·t· . . ·~-,~< (.:·;~-~ .. ~~· .
-"'
;ıdı
~
<:
. ,,~.
.. ~
"
< .. ·~1 ,j .·~·ı
,·a-
lı:;;aıı i~çilc r ç nlı~ııı;ı ko :;; ul l<ır ı n ııı ınesı
csııekl e~ıi r il-
çalıa l arıııa
kar~ı
..,re\·\! ~·ıkıılar. Paıroıılar
"'~•1..:irovi.ı:;
i~l,'İlc ı İrıc ı<ı-
ruıı l u 1 saatlik nıi'l;ı llll'S<Iİ da,;ıtııhır. 'r'cııi tıır-
niKL'İCI ı!Clirınc\ 1 \\_' ısci ..
•
1
•
savı sııı ı <ı/al!ııı a' ı öııl!iiJ
ren
•
pl;ıııhır
..
yaptı l ar
..
ve
i:;;çi l\nınitc:'İilİ ıaıııına-
-87-
.
işçi
Mayıs
Milcarle/esi
,vaca k l a rı n ı
P a tronları n
ett i ler. ila n aınacı çok daha az
- Haziran # 12
-~
f.l;~
işçiyi _ gc~:ici isti!ıdaııı ~ önıenı
.•
leri kullanarak. giin içinde da ha fazla çalışl ı nırak ve örglitll'ı l ük ler inc sa l dırarak " es nek" bir ça l ışına yaşaınırıı
egcıncıı
k ıt
ıııakıı.
Bu doğrultuda belli adım lar atınış ve l l'f/\ (ıaşııııacıl ı k send ikası) i le yap ıl an söz leşııı cde ı.oruııl u faı. l ada ıı 1 saati gcçirıııişlerd i. İ şçile rin cevabı dört !.!.Ünlük ınilitaıı bir grev oldu. Grevin ha~lanıasıyhı i şç iler son duraklarda topl and ı ve ı rc ııl e riıı çal ı şınas ı n ı enge l ledi. Buıjuvaı.i grevi kırınak için her tii rlli yo la başvurdu. ·rabii ki önce polisi i~çilcriıı üzerine saldı. ~
Yolcul<1 rı
i şçi lere
karşı
kışk ırı ınaya
çal ı ştı.
· ı ·renlcr i
yönctici icr kendi leri ça l ışt ırıııaya ka l ktı l ar. lüın bu girişi ınle r karar lı dire ni ş ve çevre lıalkıııdan . piquetcrolardan ve otobüs işçilerinden gelen dayaııışıııa sayesinde sonuçsuz kaldı. .J g. linli.ı k !.!rcv zorunlu 1 saaılik fazla ça!ışıııa ı ıııı geri çc k ilınes i. işçi koıııiıesiıı i n ı aıı ı ıııııas ı. a t ı l an 100 i şç i n in yen iden işe alııı ınası gibi ka;rnnınılar elde etti. Meırovias işç i leri gre\' olınadaıı. ınücadcle olnıaclaıı , sı nıf dayaııışnıa:. ı olınadaıı ka1.anıının da o l nıaya caı!ıııı 1,;aıııılcı ,,· an sa\'ıs ı z örnekten biri old ular. , ~
-
~
Bolivya devriminde ateşkes sona erdi! (iüney .ı\ıner ika 'nın en yo ksul lilk csi Boliv'a l crivle sars ı lınava . ..,·ine kitle cvlcın ... ., b<1şlad1. Hiliııcliğ i gibi . Uolivya · ııın işçileri ve köyltilcri gcçtiğiıniz L::k i ı n ayı nda. bir ay süren hi r ayak l a ııı nada n sonra. rcs ı ııi sayılara göre 80'deıı C1%.la ii lü vererek. ülken i n seçilıniş ha~k<ııı ı Sanclıcz ele Lozada 'y i (halk arasında ki adıyia (ioni) dcvirnıişlerdi. Dcvriınci prove var olan önderleter bir ö ıı derl i .._.l! in ...vok lu•;u .:;-. !ik leriıı i~ tidar so ruııuııu ı nlicadelcıı i ıı gUııdc ııı i ııdcn uzak ıut ınası do layıs ı y l a, J\13 1) c ıııpcr yalizıııiniıı : edck rianı doğrultusunda. başknıı yardınıcı~ı
\~esa
ba~a
gcti rilıııişti.
Kiı l e
hareketi. doğııl gaz ve pctroliin cnıpcrya l ist
ş i rJ.:et l e rin elinden a lı na rak ınillileşti ri lınesi , ııe o- li bera l pol it ikadan va7.geç il ınes i ve sek-
töre ! taleplerin yerine getiri l ıncsi talepleri y le. l\1csa ·ya bi r süre ıanınııştı. (Bolivya devriın ınııı ayrıntıları içiıı bkz. Scliın Ka rlı, "13ol i vya'da başkan istit~1 etti, ıniicadele sürüyor", İşçi Mü caıle/esi. 9. K asım -Aralı k 2003.) i şte 4 Mayıs Sal; gününden itibaren yeniden başlayan bliylik kitle cyleınleri. Mcsa'ya verilen si"ırc ıı in dolduğunu. ateşkes in sona erd i ğ i ni . B olivya dcvri ıni n in yeniden harekete geçtiğini ortaya koyuyor. tvl üt:adele 13olivya ·nın b irl eşik işçi konfedera.,yonu (~ 08 (lideri Jaiıne Sol<1rcs) ile köylii seıı<.liJ.:a l arı konfederasyo nu c:SLf rCB ( lideri Fclipc Q ıı ispc) ö n de rl iğinde ''l\.lallku" I3una karşılık. koka liretici l crin iıı ,vürüHillivor. , lick:ri ve lilkenin en büyük sol partisi MAS ' in ba şkanı Evo Morales. nıi.icadeleye açık açı k karşı ç ı k ı yor. M orales. başkan lık seçimlerinde ik i nc i s ır nya yer l eş n ı i ş olduğu için. kitle nıücadt:lcs iıı in etkisi al t ı nda parlaın en ıer yol lardan il..tidara geleceği hesabını yaparak sisteıııiıı yanı na gcçıniş duruıııda. Kitle eylenı l eri başhıyıııca Jvl csa ile gö rüşıneye çıkarak. kitleye baş kanı n suçu olnıad ı ğ ı . topun parlaıı ıen toda o l duğu açıklaınasını yap ı yor, eylenı l e re son vcrilınesi çağrısında bulunuyor. MAS 'ın kitle lı arcke ıindc belirli bir gücii olduğu için, ıı1liı:adele bölü ıınıüş bi r biçinıde baş lı yor. ()rııeğ i ıı. Ekiın ayak l anı n asııı ı n sars ın tı ıııerkeziıı i oluşturnn El J\lto 'da (baş k ent La Pa ı·ı ıı i !jç İ bölgesi) (~ ()l~·un bölgcSl'I örgütü M ı\S.1,·ılarııı lıakiııı i yeti ııde olduğu için El ı\ lto he ıınz nı iicadel eyc g i rişın i ş değil.
-88-
ıWa;ııs - Haziran
.
# 12
işçi ıWiicatlelesi
MAS'ırı bu gerici tavrı . COB. CSTUCB ve
diğer ö rg lıtlerin geri adıın atmasına şi ınd i lik yol aç ınad ı. Hareketi n önderliğ i . bu duruınu göz önüne alarak, baştaki süresiz grev şiarının yerine kit le h arl.!kct i n i ıı yü kseliş ine bir kanal oluşturıııak ve Mr\S . çıların durdurınaya ça lı ştığ ı kitleyi de ınücadelen i n içine çekebilmek için. 4 Mayıs'tan itibaren ağırlığı geçici süreyle ilan edilen grevlere ve sokak eylenı lcrine verdi . Ö rneğin kırsa l öğ reırnc n le r sendikası ve sağlık i şçileri üçer günlük grev i lan ederek sokaklara çıktılar. Mücadelenin 8 Mayıs Cuınartcs i giinü baş l ayacak aşaınası . Latin A ın e ri ka köy 1ü lerin i ıı ıniicade l e yörıtenı leri arasında öııeınli yer tutan yol kesınelere geç i ş i öngörüyor. 7 Mart ' ta başta baş kent La Paz olınak üzere, ('ochabaınba. Oruro. P o ıosi ve bir dizi küçük kentte. on bi nlerce i şçi . öğretmen, sağ lıkçı. ınaderıci ve köyl ü sokaklara ç ıktı. Petrol fi ya t l ar ı nda k i a rtı ştan zarar gören esnaf da gösteril erde ağırlıklı bir ro l oynuyor. Yo l kesın clcr. A ltiplaııo bölgesinde ('SU 'fCB ' ıı i ıı önderliğ i nde baş lı yo r. İl g inç bi r paradoks ile, ilk yol kesmeler 7 l'v1ay ı s Cunıa g ünü Evo M ora les 'in en güçlü olduğ u Cochaba nı ba bölges inde başladı bile . El A lto'da ise ki tlenin COB 'un bölgesel yö n etiıni üzerinde basıncını arttığına dair haberler ge lın ekte. Eyleınler. 13 Mayıs'ta bütün bölgelerden La Paz'a doğru bir toplu yürüyüş i le taçlanacak.
E ınpery a li s t buıjuvazi. Bol ivya 'da o lan bi tenle rin öııe ın inin bütünüyle f~t r k ında . Avrupa emperyaliznı in in Latin ı\nıerika 'dak i koç baş ı ispanya'n ın Ticaret ve Sanayi Odası başkan ı J. L. Munoz, Nisan sonunda bir açıkla ına yaptı: .. Bolivya'daki to p l uın sal çalkan t ıda n büyük ka ygı duyuyoru7.." Bundan dolayı , ~~ unoz, ispanyol serııı<ıyesinin bu andan itibaren Bolivya 'ya yapacağ ı yat ırınıları . belk i bir. be lki de ik i-üç y ıllık bir süre için durduracağı n ı açıklad ı.
Bo!ivya. 1952 ve 1971 ' de iki büyük aına nihai olarak başarısız halk devr i ıııi yaşaın ı ş bir ülke. Öniiınüzdeki haftalar ve avlar. Bolivva ' iŞÇı s ı ııırı ve ha lkın ı n üçüncü bir devrinıin ateşini yakıp ya kaınayacağı n ı gösterecek . Bu a teş yak ı l abil di ği takdirde, zafer. biitiinüyle Bolivya dcvrinıi niıı kendi iç inden. i şç i - köyl ü
.
ik t idarı nı giirıdemi n nıcrkezin e yerl eş tire n bir devriınci önderi i k çıkarıp çıka ramayacağı na bağ lı olacak. •
2-3 Nisan eylem günleri ve Almanya Nisan ayın ı n ilk haftası Avrupalı i şçilerin, serınayeni n neol i be nı l politika larına birlikte karş ı koydukları eylc ı nlere sahne oldu. Avrupa Sosyal Foruınu'nda a l ı n an kararla düzenlenen ve A.vrupa Sendikalar B i rliği'nin desteklediğ i eyle ı ıı günlerinde, sosyal devll.!tin tasfiyesine ka rş ı 60'a yak ı n ın e rkezde y üz.bin lerce i~çi. işsiz, öğrenci, eınekli yan i sald ırıların hedefind eki kitleler ıneydanları dol durdu. Yı ll arca sosyal refah devleti o larak tanını laııa n ve kapital i zın i n kaleleri o l ın a iş lev ini üst lenen ,.<\vrupa ülkelerinde özell ik le '90 1ardan it iba·ren sosva l hakl arın sürekli budannı aya ç a lışılın as ı . öze ll eş tirnı ele r i rı ve i şten ç ı karınaları n yaygı nlaşınası . sübvansiyonla r ı ıı ka lcl ı rılmas ı ve eın e k 1i ınaaşl a rı n ı n düşürli l m eye çal ı şı lına sı karşısında özell ikle İtalya. Fransa, Alınanya ve i spanya'da yüzbinlerce, kinıi zanıa n ıni l yon l arca insan ın eylemlerine. gen<:::I grevlere t a n ı k olduk . Sald ırı l arın gittikçe daha kapsaınlı ve pervas ı7. lı ale ge lın es i ve
-
çoğu zanıan, ta banlarını :.endikaların, i şçile rin
o l u ş t u rduğ u
"sosyal de ın ok ra t " eti ketli lıükiiınetl e r eliyle lıayaıa geçi ri lrnesiysc ki tleleri bu partilerden ve onlara ka rş ı bayrak açına k istemeyen sendi ka yöne tiın ler indcn uzaklaştırarak. bu sa ld ı rılara. ınuhalif in isiyati ilerle biri i k te karşı koyıııa noktas ı ııa götürdü. A lınanya geçen y ıl Mart ayında ik tidardaki Sosyal De ınokrat Parti(SPD)-Yeş ill e r koalisyonu tarafından Agenda 201 O ((i ündeın 20 1O) ad lı bir sosya l yıkını p rogranı ıy l a tan ı şt ırıld ı. SPLJ'ııi ıı 1ideri ba~bakan Schröder ge len tü ın tcpki !crc rağıııcn, pa kc.!t in öneıni nin ve ge rek liliğini n an la şıl ın ad ı ğııır ileri sürü p ~e ri adıın atın ayacağı nı or taya koydu. Oysa kitleler re rornı p rugruııı ı n ı n ö n e ın i rı in Schrö<l er'i n sandığından çok daha fazla f~trk ındaydı. Paketin i çeriğ i . işs iıdik i'ıc ret l eri r. i n 32 aydan 12 aya düşüriilınesi. işsizli k nıaaş :yla sosyal
-89-
"'
.
işçi
,ı\l/u.yı.\·
Müco<lelesi
ya rdııııları n
aynı
- f/a ziron # J2
fo nda b irlc::şti ri lip sosyal
slogan l ar ı. pankartları ağ ır lı kta)dı. Kaı ıl ıının
yardıııı boy uıuna ind i rgeııınesi. işten arınayı
b i n civarında olına" ırıı n b~klend iğ i 11cdin'de 200 binden taı. la iıısarıııı topla nına-;ı.
50
zorlaşı ıra n ) asa lan n gevşe t i lnıesi (paket istihdanıı arttırnı a i ddiasıy l a kitlelere su nulnıuş llı !) .
eıncklili k
)aş ı nın
güzün alabildiği her yeri işçilerin kırınızı şap kaları ve bayrakları nın doldurduğu 150 bin k işini n katıldığı Stuıt ga rı ve şehrin çevresindeki otobanlarda ırafiğin kiliıleııdiği. 200 bine yal-ın insa n ı n katı l d ı ğı K öln Alınaııya'da son yılların en görkeııı li gösı cr ilc rinc ev sah ip liği
çıkarı iın as ı.
6 7'yc
sağ lık lıizınctlcr in iıı paralı hale gelınesi . özel sa ğ lı k sigorı ası ıı ın yaygınlaşıırılıııası. ü ııi vcr
sitc fonlarında ke!>inti ve öğrcniııı harçların ın a rıt ınlıııası. h astalık. öll'ıııı. dul avlı Q ı gibi .... ödeneklerin ıl'ııııdcn J.-aldırı lıııa sı olarrık özet J encbi 1i r. ı'.I. n l aş ılaın (J ı n ak tıı ıı •,· akın<ın ~
se r ıı ıavc , ni n
Schröder
iste kl er i ııi
~·
yapt ı. Ey lcınlerc ka t ılıın ka rş ı s ı nda şaşkın lık l arın ı gi zlcıncyen
an l aıııış güriiııüyor.
harekete
~
SPIJ'Je ıı u zaklaşan scııdikaların çağrısın ı yap~
t erk il c r in iıı
sadece hükli ıııe t e değil. saldı rıl a r karşısı nda
eksiksiz
Bu saldı r ı rake tine ka rş ı rerki leri örgiitlcınckıc ıı çok d li'l.eıı içi nde ıuıınaya ça l ışa n ve SPl)'ylc iç içe ola rı sendi ka lar Mııyı s ay ı nd a yasak sav nı ak iç in. öııccs i ıı d e h içbir cidd i ça lı ~ ııı<uıııı yap ılıııadı ğ ı bir eyle ı n düzenled i ler. Ru pasi fı zıııi ıı. ya s anın bi r ı,:o k ııı addes i n i ıı !!C•·ıııcsine ııcdcıı O l dtı l'runu .... !!Ören isı·i .._. .,.. . y !er Ka sı nı avı n dıı Berlin'de. k it le ö rl!iilleri ve
ve ki tleleri n bu
gcç nıcye n
se nd ik al ar a da yönel d iği nin !a rk ı n d a ola n send i ka liderleri. her liç kentte de sosyal sa ld ı rı l a ra geçi t verıııcyccek l c rin i bcl irtc ıı radikal k o nu ş ın ala r yaptı lar.
Söy l cııı l eri
her zaıııan ey l e ııı e ve t~y l c ı n l cri de gre ve yeğ l ey en bu l iderleri radi kal poı. i syo ıı lar a l ına) a i ten ~ey elbetteki ln ban ı n . p as i liı ı ni seçen sc ndil..n ları b ir i nisiyatif ınc rkezi o larak görınekıc n uzakla ş ınası . sınıf ı ııü cadelcsin i . n1ücadele)'C ııi :-ct i o lanlar-
t ı ğı eylcıne, sendika ıııcrl-.ezlcrinin destek vcr-
la sürd ürınesiyd i . /\lınaııyalı enıckçiler
nıeıııesine karş ı n
Ni:>an'da . sosyııl yı"ıın refornıun u hararetle clcstck lcycn scrnıaye çevrelerine de onları n taşeronu "sosyal denı o l-. raı" hüküıııeılere de
!!.ösıcrdi l er.
100 bin ki:;.ilik bir
kaıılını
Evlen1lerin sünncsivlc ıabandan gelen b(Js ınç . s ını fı ıı onlarla ya da onlarsız bu sa ldı rılar<ı karşı kov(Jcaı!.ın ı anlavan ;;endika , ~
-
-
.
3
ürQüt l eınc no kta!-> ın a getirdi . . Mulıanızakar Kolıl clö ııenıi nd e b ile cesaret
!;;ç i sınıfının ııılicadclclcrle !..a zan ıl ıııış haklarını g.aspetıııeııiıı -.andıkları kadar kola y hir iş o !ı navacailı n ı orıava kovd ular . " ..... " " ı\vrupa genelinde sosyal y ı kıııı yasala rına
cd il c ııı eye n sa l dırılcı rı hayata geçiren SPD'dc
kar~ı düzenlenen b u eylc ın g li ıı ler i ndc d ik kat
ise yoğ u n Oye kay b ı. ey:ılcı seç iınlerinde tarih i n iıı en d ii şü k oy lnrı ve ba zı se n di ka ların SPD'y lc yol l arın ı ayı rın a sı y l a hız l ı bir
Çeken
~
hlirokraılarıııı ı\ g~ nda ~
20 1O'u
ka r:;.ı ııılicadcl cyi
~
çözlil ı ne süreci ya~a n ıyor. Partili po li t i kac ı l ar
bu g i d i şa t ı n önüne gcçcb ilı nck içi n part in in her konuda Sc lırödcrlc ıı,· n ı fi k i rd e olnıadı [!.ın ı. /\ oc ıı da 201 O'un gö7.dcn g·•c çi ri l nı es i <>crek t i<> i~ ~ ~
-
.
n i i leri s ü rnıcye baş l adıl a r ve n ihayet M arı ayı n da Schröder SPD başk:ın lı ğ ı nda n ayrı l a rnk .veri ni i«'{ 1""(·i lere dalıa .,vakın "ÖıTıı ıe ıı bi r isnıe ~
bıraktı.
ülke İ t.a l "va'vd ı. Ba..,kent " y Roıııa·da alan l arı dold uran 500 binden faz la bir d i<•cr ~
. .
13erl uscon i lıükli ı n e tinin ıııeza rda e ı nck lilik ve vc ro CÇ i t vc rın evecetı ib i "vasıısı . ıı a " ~ , ~ ıı i ouösıc rdi. ,1\v ııii ıı l'aris ca ddı::lc r i ııi ve "' ıı ı ..... ı şç 1
F r<ı ııs a'n ııı 8 ~clır iıı i dold uran on biıı l cr de. ı\vrupa' nın d iğe r
ıncrke :de rin dc
ıııeycl aııları
dolduran y üzbi ıı le r de ııeolibera l poli tika lara son veri lın cs i tal ebini haykırdı !ar. 2-3 Nisan cy l c nı !eri Avrupai ı e ınekç il eriıı . serıııaycııiıı sosya l alanlara saldı rı s ına karşı
13 u nıanipülasyoııa yanıt 3 Nisan'da /\lınaııva ' nı n 3 hiivlik kenti olan Berlin. K öln ,
her ülkede ayrı
ve Stuttg.art 'ıa ) apılcırı gösterilerde ı neydanları doldu ran' arını ınilvonu a~l..111 insandan !.!.eldi . .
a~aıııa niteliğinde. Uıı hali) le de /\vrııpa ser-
.
İ şçile rin
.
olduğu
\'crilnıcye
ça lı şılan
ınücadeicyi orıaidaşıınna yüııüy le öııcınli lıir
nıaycsiııde epey ralH\lsı ı. lık ve 1-.aygı uyandı r
eylcıı ılcrdc
ınış duru ı ııcla. U t.un vadede lı u rnha t sı7.lığı ıı
"/\gcnda 2010 geri <;ek ilsin" . " ! l crkcsc insan!.!,Clir" ve ".!\di l bö l üs,i.inı " ca ,."a~a,· . abileceQi ..... .....
bozguııa dönlişnıes i ve i~ç i 5ı nıfını ıı insanca
•(
yoğuıılukıa
-
ayrı
-va~aına
·90·
lıah:k ı nı elde e t ııH!!> i de ancak hu
;'v!aJ'IS -
İşçi ıl1ü cacle/eyi
Haziran # 12
ko n u şını:ıla rda
""'~
kü rt<1j hakkının ~iste ınatik o larak ve geniş çaplı bir biçiıııde b uda n dıi1, ı ifade edi ld i. ~
Ya klaşan bıışkan l ı k seç iııı -
'~
"
'L ......""'~ ,."'...
' •·,j.._. _
~
'
ı
<
örgiitlülüğüıı enıcğ in
dü n: a
' .... . /
•
'1i
lerincle f~uslı ' un ek ono ııı i. ulusa l ., u.Cıveıılik ve özellikle Irak s avaş ı ile i lgil i izled i ği pol iti kala r k adıır. '~ • !t klirt(lj konusundaki yak.,. ·'f)' ' laşıınıııın da be l irleyici ~, .....~. belirt i ldi . Yeniden \. , , ..~: .~ ülaca~ı •* "' ,. . . ·~ • " '"'• ,, • . ıt •••• ' ." .. ' ,,.,. .. ba~J.;an seçi 1ııı esi lı a 1inde ' ' . "·· '1."{..* \ ·~: "''"' ise :'\ıııı.:rikan Yük:,çk "~~· Mah k cınç s i 'ne daha fazla ıııuhafiızakar ya rg ı ç atayarak kürtaj h akk ı nı tiiııı üy l e yasaklan ıası ıclıl i k<.:s i ııe d ikka t çekildi . 13u ııu nla birlikle . gösteriye k<ı tıl aıılar Bu -;lı ·un diğer alanlarda izlediği politikalara kar~ı da sesini yükseltt i. l'lirkive'de ise kürta.j nıevcuı düzenlı.: ıııcl l'rl' !.!iire haıni leliQin !()' uncu hafıa sı na kadar yasal olarak yapılabil i yo r. Evli kadınlar içiıı klirta.jda crkeQi n de rı 7..as ı i sıen i ,vor. [v li olnı a yan ve 18 yaş ın l'ı st ii nde k i kad ı n l ar ise kendi rı ı.aları i l<.: kiir!aj. olabili"orlar. 'J'BMM , ı\d ,ı lı.:t /\it Kon ı isyoııu'ııtla tartışıl a n ·r(' K t<ısarı :-, ı i le .vas; ıl kürtaj. si'ı resi ıı i ıı 12 h tı lla va
çapınd a
iiretinıdck i
kuru!ınası
iııis i .yat ifln i
ve
!ıarekcll!
geçi rıııesi yle nı Onı k ün görünüyor.
ABD: 1 milyon kişi Bush'un kürtaj politikasına karş ı
. ..... .
-
-
yürüdü!
-
~
A l ~[)'nin
başkenti
Waslıin t?toıı'd;ı
kürtaj. hakkını ... avunınak i<;iıı . 199~ y ılından bu : ana diizenlen cıı c rı kitlesel gösteri gcrç cklc~tir ild i . 50'yi aşk ı n ü lk ede n ı-ıOO'de rı fazla de ı nokratik k it le ür!!ütüniin Ol"'ani/.e ctıi"i ... e.:g ösı eri dc 1 ınilyoıı k işi kürtaj hakkının k:hcliı alı ı nda old uQun u öne sürerek ı\Bf> ba~kan ı Buslı ·un i1..k:d iği po 1it il\a ları prütesıo etti . Rush yönctiıninin .;on altı ll) içinde kürl <~İ ile ilgi l i çıkardı ğı :asalar. 1973 yılında .A.nıerikan Yüksek i\1ahkenıcsi tanırından vas<1I hale gclcıı kü rtaj. h a k k ırıcı s ı ııırlaın alar geti ri) or. (' ıkarılaıı yasala rd an biri kadın lar için gec; kürtaj hakkını yasak larken. diµcıi de anne karnı ndaki cen ine ıl'ı ı.e lf..iş ili k sa ı".dı,n . r. Kadınların kçndi lıcden ! cr i ilı.: İl!.!ili k~ı nırları ~
.
~
-
~
.
J.;eııdilerinin ver111 c:-i ıı i Ctı!.!cll1.'\ eıı . '
-
çık a rı l ınası ö ıı gö rl'ılliyor. E ııı ı1crva l liQünüıı , l i ı.ıııin iki,'liıHi ,
cs,· ine zor rastlanır teııısi lcilçriııdcn Gush. 11 E,·liil 'den , soııra /\ fga ııi s t aıı'ı .. de ı nokratikleşıirınc"yc gir işt i Q indc ·ralihan rejinıiııiıı bask ıs ı altında " . ;\ lgan kadınla rın çektiği çilcdcıı . l\eııdi )«ı ,5 aııı hırı. bedenleri l'ıı.er in dc lıi<ybir süz h akkı na sahip olnıaın al arı ndan ha h sı.:diyo rcl u . n u~üıısc . k..:rıdi ülkesinde kadı n la rı n o ıu z ,v ılı aşkın süredir yasal olarak ... atıip oldukları klirtaj lıakkıııı. k(!ııdi bedenlt:ri üzerinde söz ~
~
.
sü~ lenıe hakl\ııı ı ıı rpa n laınaya ça lı ş ı y or.
kadııı ları
sağlık<>ıı kn'.;'ııllarda k ii rıaj ·'"ıptırıııal\ ıoruııda bırakan
bu 1
düzı.:nlı.:ı ne l cre kar~ı künaj hakkını 1.
1
1
•••
'
SCIVlll lllrt ı ı<. nır aravıı ... l..?.l'!l;ll l\fll Clt: ı
;\nıl!
i!c
calııııç
....
\\.'
1.·.
"
.
•.
YY<ı~ııll! .... ~l~• ii
K•.lil\!.!'l' hiııa'ı <ır:ı-:ııııl;ıki al;ıııı hııı-
-
doldurdu. "Yasaclı~ı 1-.ürıaj isterııi:oruz". "l·h:dcııinı lı1.'n i n ı. ıcı'l.:ih bcniııı". "!le\' , kovbo). bcıı i ı n çif'ıliğiııı. ı..:/<1 k dur~" g ibi pankart ların ıa~ındığı gösıcri :-ırasında ) apılaıı
-91-
işçi
Ma_vıs
M üc:atle/esi
Şili'nin, şiirin,
- Haziran # 12
Latin Amerika'nın ve
devrimin ''ateşli sabrı'' Neruda yüz yaşında! ·· ... l'<: soracaksını::: şiiri niçin Juşlı::rden ve _ı·upruklarclon sô:; açn11;•(1r? Koça koco) ·anarda;i!Jarındcın ülkesinin :1 (lelin ele •'<iiriin sokaklardaki kanı . (;'elin tle görün okun kanı sokaklarda. Celin de ,~i.Jriin kanı sokak/ar,/o akan . ..
Bu şiiı: isçi sınıfının çetin nıiicaJelesi iı;inde. 0111111 hiı)'linıes il/Je, dirennı esindt'. ; e11ilgi1936-39"un iç Savaş l srany ası ' ıı ı n bizzat lerin<le. )'İne/enen ç:cıhulurınclu. ele geçirilen tanık olduğ u nıa nzara l arıııı bu dizelerle lıl!r sunıiıne karşılık acımu,/on hurcanun eneran l at ıyor Pablo Neruda "Uir ·ruıanı /\çık l aına"' jicle. ıniıcude!enin artan irade ve ;·o~ıın!up;ıın Şiar Rişvanoğlıı
1
şiirinde. (Çev. : Sibel ()zbuchın- Keınal ()zer) As lı nda bu ··kan'" sadece JO"larda İspanya·da değil. biiliin bir ö ın ür boyu b u l undu ğ u lı er yerd e takip eıı i büyük şa iri . t ı pk ı ülüıııünde kendi nıcınleketi Şil i . dc de olduğu gibi. Bu yıl. geçtiğiıniz ) ü1..~· ıla sadece şii riyle değ i l kavga sı. nılicadclc.~ i ve tiiın bir yaşaın ı ile de d aıngasın ı vura n. Lat in ve G üney Aınerika'nırı hak lı gururu. büyük şai r. konırınist avdın Ricardo Ncftali H.evcs , Basoalto'nun. yani kitlelere nıal o!ınuş adıyla Pablo Nerudcı · n ı n yiizliııcü doguın giinliııü
.
k utluv , o nı %.. "/)e ı'tinıin ,/uyorlı/ı{;ı
llı:vriın ci
sınıfın
oruç1urın111 e/eıulisi
bıitıin
ı ·e ~iiri.
hu
yeni
lıir
ıı111ccıdele
hu/ine '~e/nıesi ı·t" i11su111 :=e11~i11le.~·t ir111e11i11 ve -·ı·eni /.ıir insu11 .roruı, 111011111 yeni iilkiisii ollıno eski cliinyo ile kol'-~a.ı •a nıt11ş111ası ı·e hıı koı·,ı!,<ı;·ı son ::ujer 0111110 kal1ar <lıi,ı·t'r~·k kolkuruk siirılıırıııt'si .ı:.e rçe{!.İ ıu/e or<111111af!llı r /)eı•riın iil şiiri tuş 1111 r ınullc11·,/a11 < le/J.f /, liı: .
du. hoşarılardu, a11ıa aynı zuı11a11Ju hesaı>lı geri ç:ekilişlerde, clikkatli hekle.vişlerde, sah/ırılurr.lo. kitle is ı 'c111111111 sellerincle. •~ü{-'lcriıı kesin hesaplonınusında ve stratejinin saırc11ıcı ancltron aJınılorınlla aran11ıalıciıı: " •
(Vurgu bana ait - Ş.R.) (Edebiyat ve De vri ın Leon Troısk i ,v - ç··ev.: 1liisev , i n Portaka l Kaba l c ı Yay.. 1989 - İ stanbu l ) Pablo Neruda 'nın ş ii ri taın da 'f'rotskiy'i n yukarıda tarif ettiği şiirin en has örneklerindendir. Doğayla. tarihle. fe lsefeyle. zaıııaıı za nıaıı destan ve şark ı larla iç içe ge~· i rd i ğ i şii ri ni salt bi reysel. sanatsa l bir yap ıt olııra!- değ il. ayn ı zaınanda başka ve yeni bir di'inyanın kapılarını aralayan bir ınanivela olarak. kendi d eyişiyle "o:gıırlii~ıin /ıi:111 et inclc " ve "insan larcırası claycınışına aracı .. ola rak k urgu l a ı n ı ştır. Bu yönüyle. özgü l fa rkt ı l ıklar ı yla bi rlikte çağdaş l a rı \1~1\. akovsk i. Pau l Eluard. l.uis J\ra!!.On ve :\aııın 1-likınet' in :;.iirlcri i le belirgin ortak özctl iJ.: ler !!.Österi r.
-92-
-
-
Ma.ı,.ıs
işçi
- H a ziran # 12
lvlüca(/elesi
-
Naz.ıın·ın
.. $l'ylı Bcdreıti n l)estanı .. ve "Meınlekctiınclen ln:.an Manzaraları.. i le doruğuna çıkan. kendi tarihine. kendi toprağ; ııa. geleneğine ) aslanan. an)a onu ileriye '.'ıçrat,ın. enterna~,· . ona 1izıne. evrensel 1iQe bağla~an dcvrin)ci çizgi:-i. Ncruda ·da da benzer bi r biç iın de bOtün Aınerika kıtası nın tarihinden. kıtaııın gerçcl- ~a h irleri olan yerlilerin (" Kı z ıld erili l e r ..) nıücadclcsinden başlar ve büyük yapıtı ·· Carıto Gt!nera! .. {Fvrcnscl Şarkı) ile en l"ıst seviyeye u l aş ır. ~
Başlangıç ta l~aude l a i re·den. Ri ınbaud' da n
etkilenen ve daha çok ki ş i se l duygu l a nımlar üzerinden yürüyen. li ri z ın yük lü . i nı ge orınanını andıran Neru da ~iiri. Kübalı .lose Marti . Nikaragualı Ruhen Dario. Şi ! i li Gabricla f\ı1isıra l ·in öıK:ii l iiğü ıı li yapt ı ğ ı Lat i ıı Anıe ri ka edebiyat ı n ı n kendine özgü yaratıcı dan1arı i le. A ndrc B re to ıı · uıı gerçeküstücü an l ayış ın ı. özgün bir roına nti znı ile felsefi ve po litik bütünlüğü yle çok iyi bildiği ve özümscd iği fl.~arksizın i son derece estetik hiçiınde birleş tirerek. süreç içinde gelişkin bir politik şiir deryasına dönüşn1iiştür. Kuşku suz bu olağanüstü dönüşüınün kay-
çalıştığı
nağ ı şair i n olağanüstü ya:;.anııdır.
Şiire,
mücadeleye ve devrime adanmış bir ömür Yaşaırıına ö~retınen bi r anne ile deıniryo l
cu bi r
-"'··
iç in ko nso los luk taki gö revine J 937'dc son veri ldikten sonra Pari s'c geçer ve Pe rulu şair c:esa r Val lcjo ile · l s paııya'ya yardın1 için l spa ııya-/\nıcrika l )ayan ı şı n a Grubu·nu kurar. l 943 yılında döndiiğü ülkesinde iki y ıl sonnı senatoya seçi lir ve Şili K oınünisı Parti:-i 'nc katılır. 1948 yılı nda dönemin iktidarı tarafından parti nin yasad ı şı ilan edilınesi üzerine yurtdışıııa kaçan şair sı rasıy la !\1eksika. İtalya . F r:ınsa . SSC:B ve Çin l lalk Cuınhuriveıi " nde bulunur. 1953'de iill-.esinc , döndükten sonra artık sadece ş iir le uğraşan şair. edebiyat dersleri verir. uluslararası konferanslara kat ılır. 1969 yılında Koınlini sı Partisi t ara fı ndan cunıhurbaşkaııı aday ı olar ak gösteri len Neruda. ov l a rı bö lııı eınek ad ın a. M ark sist aday Sa 1vatorc /\ !lende lehi ne çeki 1ir ve kendisinin de ka tı ld ı ğ ı ça lı şı ıı ala r sonuc unda Ailende ve Unidad Popu lar ( l·lalk Bir li ğ i) ikt idara geli r. Bu dönc ı n. lıcnı $ ili. lı e nı de büyük şai r iç in bir a n laıııda sonun baş lang ıc ı olacak-
-
b<ıba n ın oğ l u olarak 1904 'de. Şi l i' n i n
Parral kentinde başlay<ııı Nenıda ' n ı n kişisel tari hi de ülkesinin ac ılı tari hine çok benziyor. ~lenü7. hirka<,: ay lı kk en annesini kaybeden. il k gençlik y ıll arına dek uzun bir döneııı açl ı k içinde yaşaın l a nıücadc l e eden şai r içi n ilk dön ii ın nok tas ı baş k ent Santiago "da geç irdiği günler olur. Santi ago (j ıı i vcrsitesi"ndc Fransız Dili ve Etlcb i yatı okuduğu sı ralarda katıldığı dcvriınci gösteriler ve işçi eyleınlcri ile ro!iıik görOşlcri ge li şen şair üniversite öğreniınini taınaıniadıktaıı sunrc; t 0~7 - 1943 ,"'!lan a rasın ıia Birnıan ya 'd a. (" oloıııbo·da. Batavia·da B uenos .'\ ires'te. Barsclona·da. Madrid'dc Mex ico City'de konsolo:.luk yapar. Şair i çin ikinci d önüın n oktası 1936 y ılı nda bu l unduğ u i spanya"da yaşana n iç savaş olur. Bu dö ıı cııı de ('u ı nh u riyctç i lcr yararı na
! ır.
Şili:
Stalinizmin "halk cephesi" taktiğinin son kanlı trajedisi Bu yazının sınırla rı nedeniyl~ sadece tcıncl hatlarıyla anıınsatn1aya çalışacağıınız 1970-73 Ş:!i gerçP.~i. Stalinist bürokrasinin refornıist çizgisinin en acı örneklerindendir. Avrupa ve diğer i.lll-e kor.ıüni~! ra rtileri baş;a olı11ak üzere. geçınişte "kon)ünisf' çizgide duran bütün parti ve anlay ı şları bugün artık tarihsel karşı 1ı ğ ı bile bul unnıa ya ıı "sosyal dc nı okraı" hi7-ava getiren bu çizu.iııin ilk "' ....
.93.
-
.
Işri
/'Vla_ı•rs
tl1iicrulelesi
ürnı:l\lerindcn
biri 19.16-38.de Fran~n·da l.eoıı Rlun1 öııder li Qi ııde sosvalist. koııı OnisL radikal , rarıilerden o l uşan l lalk ('e plı~si lıiil\lin1etidir. 8 u hül\ üıne ı · ·rcsn ı i l\oınüıı iznı in... sosyal iı. ı n in burjuva yasallığ ı içinde i nşası adına ad ı nı ad ını bu ıjuva devletinin altında czilıni-:;. kendisini iktidara taşıyan işçi ve eınekc;i kitlelerinin siyasal ,-e ı opluınsal set\;rhcrliğ ! ni frenleyerek t o pl u ın sal nıücadelc coşk u sunu sö ndürınüş ve nihayet Şili'dck i gi bi orduya gerek kalı nadan si ya set sahnesinden çeki 1nı iş li r. Aynı şeki l de ! 936-39'da. l spanya ·da da Halk c.:cphcsi lıükü ıncıi . f'aşilnıe karşı ı nücadc l c ad ın a bir dcıııokraıik bLırju,·a cuı n hu rİYCt i ıı i n koruvucusu rolünü üsll<.':nd iQi andan i tibaren kendisini devasa hir i~<,:i-köyl ü dcvrinı ini n kar5ı~ında bu l ınuş. bu ikilc ı n karşısında ısrarla birincisi ni tercih ederek . faşizıne karşı zafere çok yakın oldukları anda. SOV)'ı.!t bürokrasisinin ul uslaranı:ıı ıu~avlanı . , sosya l istlere. dev ri ın..: başlangı~·ıa sunduğu desteğini çek n ıes i y l e de birlikte bir ın il yon in sa nın öl düğ ü iç savaş ı n sonucunda faşizıııe ~
,
,
y
- Haziran # 12
ni. ~ğitinı ve sağlık alanında kanıulaşt ı rıııayı ön~örnıli~tlir. ~
ı·arıın
gcn,:cklcşt i rilnıcsi. devl~ılcşt i rıııclc r. ıııasıııdan
,1\BD
rcforınunun
kı sııı cn
bal ı
sek törlerde ki
bankaların
ka ın u l aştırı l
sonra sıra bakır ınadcn l e r ine geli nce
cnıpcryaiizıniyle
doğrudan
ça l ışına
başlaıııış.
ABD . nin bakır fiyatlarını düşürnıe si. kredileri ipıal ederek ekoııoın ik abluka U) gulaınusı. ülkedck i sag ınu lı alcfet ve on l arın top luııısal ta ba nı olan orta ve iist s ın ılla rı ıı ckoııoıı ıik sa vaşı ııı ücadcle b i ç i nıi o larak beni nıscn1csi ülkede nıuazzarn bir ekonoınik bunal ı nıa ) ol açın ıştır. ( ,'ıı iGlacl Puı>ulcır buııalı ın
ka rş ı sında
i kıidarının. işçi
ekonoınik
s ını fı
ve ynks ul kö' llillik lehi ne dalı a rad ika l kararl<lr alıııa k ,verine. ona s ınıllcı rla iıı i fak ad ı n a ,veni karn ula~ıırnıalara
yiiııc ! ıncyiş i. ka ı n ucu an l ay ı şla
rarıh.ın refonıılara devaın ctn1eyiş i buııal ı ı111 dcrinlc.şıirnıişı i r.
Kapitalist çerçeveyi dagıt ınak yl! riııc burjuva1.i:ye "Mi la.'> Planı .. ile "özel ınOlkiıcrin kutsallığ ı na " dair güvence vcrilnıes i . 72 Nisan ve 1 -faz i r an'ındak i kabi ne değ i ş i ki i k lcri ııde liırist i,varı Demokrat' 1arla yc ıı ilıniştir. di~aloga giri~ilnıcsi . ordudan bazı ko nıutan Şili'deki 1970 scçiınlcrindc sn:-~ alist. ların kabinc,·c - al ınınası ve "kuruın sal ,vasalkoınünist. radikal partilerin yanında l lıri sıi y;ın lık .. ıa ısrar hüküıııcıin sonunu lıızlandırııırştır. l)eınoknıt' l arın da desteğiy l e iktidara gelen ve Bir : and<ııı ...\ l3f) ve enırc rya liznıin k u şa t d}lha sonra 197 1 Ni sa ıı·ında yap ı l an ycrçl ınası ve Şi l i buıjuvai'. i s i n i ıı karşıdevr i nıc i seç iınlerde oyların o/o .:19.75 'iııi alan Ailende faaliyetleri sürerken. öte yandan Şil i enı e k çi liderli ğ indeki lılikiinıct. "sosyaliıınc barışçı 1 leri ve yoksul hal k ı da fabrika ko ınitc l crini, geçiş" stratejisi dahilinde. ıoprak rcforınunu. nıahalle ıncclislerini . kadın örgütleri ni. ilerici hakır nıadcnlt:r i Vl' '.'>anayinin ı ni !lilcşıirilıııcsi geııçlik gruplarını ve diğer devriınci güçleri ..,... )!"f bi rl cşı i ren c:u111c11u/os ı.:un111"w~ ,., , f nul('S (be led iye ko n ı i telcri) ~
~,.
M
,f, . ...,...... . . ve cor,/ones iıu/11srriull!s iır UıliJ~<- ·- - ~ (sanay i konseyleri ) ile i şç i lerin öı. örgütlenmelerini ,varaı ı ,vorcl u. Ancak Uniclad l'oılulur h ük üın e ı i. özellikle 72 son!anııdan başla yarak bu ik i ıı ci i k tidar o rgan l arın ın vavy
,
'
gırıla~tırı lıp. ıncrkczih:::ştiril -
nıesi '~ bu yolla olası bir
darbeye karşı da en saglanı gü\'encc l c!?kil edecek olan bir işçi i ktidarı nı n tc ınc l organlar ı ha l ine ge l ııı csi n i
.94_
Ma_ı·ıs
işçi
- l/azira11 # 12
... ·*•••• ,,
..., . . ,,..
·;;
ı .
.•,,.
/V/ iicatlele.\·i
Cll k e~iııi ıı yaşadığı bu draına y üreği dayanıı ı aya ıı büyii k şa ir. tiı şist darbeden sad ece 12 gün sonra devri ı ııci ı nLh.:adc l eyc adı nı a tt ığı şehirde. Santi ago'da yaşaına veda ede r. Gc.;ridc, cge ıne n edebiyat dünyası n ı n b i le yadsıyan1ad ı ğı (Şa ir 197 ! Nobel Edebiyat ()d iilii"ııü al ı nı şt ı r) bir edebi ıııiras. on larca ~ ii r kit a bı. roı naıılar. övkülcr. dcncnıe le r, ders. , konferans notları ve hepsiyle birlikte. hepsinin ı...a~ nağı olan dcvriınc adannıı ş nıi"ıcadelc ile örülü onurl u bi r yaşa ın kalır. Neruda ' nın Nobc l Edeb i y<tt ()dülü'ıı ü a l d ı ğ ı törende söy ledikleri yaşa ııı ı n ı n küçl'ı k bi r özet i sanki
..... /.or olun sor111nhıl11k .ı:olıınıı seçıiın ı:e hire)'e sistenıin ın erke:iıuleki g11nc:ş gihi ıaı •ı nllı.{!,11111
tekrurlcı11!(1k
alçakgoııullıi lıi:ı11c:tirııi
1 'l'l'İn<:
bii,ı·iik
tı'ıı11
hir or<luy11.
;.11nuff1 y 11nlış .vapabifece/; 11nıa iidiinsii ~ce ilerleyen, inatçı, gericilerin. suhır.\·ı;, ve /ı11hersiz olu11lar111 karşıs111d11 J.:Üntlen giine ileriye yüriiyen güce udatn(J_ı.·ı .reRledirn. ( 'iuıkii ino11ıyorı1111 ki. şair olarak gOreviJJı. kurJeşli,~i. )ıcı/11ı:cu g ül Fe UJ' l/117 ile. nıcı/d,rıır seı ·t/u ı·e sons11::. sı la l):/eıni ile de.~il, şiirinıı! kau ı,l!, 1111 ce,/al ı i 11sunları n sorunı tuluk Iur ıyla tla k11cokluı11akt11: zanuın
hc def1eınck
,vasal l ı k" ' . ··barışçı geç iş '" adı altı nda tavi:t.kar bir pol itika i zl eıne ,ve devaın edivordu. , ,verine
··k uru ınsa l
İşç i s ı nıfın ı n ve yoksu l hal k kitlelerini n bu
"n7e')·r11
nıiiJa(au"
sefe rbe r l i ğ in e
kayıts ız
kalınanııı, s ilah l ı ku vvet ler içindeki k arşıdc vriınc i örgütlcnnıeleri lıafıfc ulıııanııı ve
hep-
sinden öneınlisi kitlelere devriınci bir önderlik suııaınaınan ı ıı sonucunda . faşist örgütlerin su ikast lcrle. bo ınhalarla tırn1and ı rcl ığ ı şid det o rt a ın ı ülkey i 11 Ey lül 1973 sabah ında. açık tan /\l3D destek li tiışis t ask~ri bi r darbeye sürük lcvecekt i. •' A l lcııd c'ııi n son ana kadar ça rp ışarak ö ldü ğü bu kan lı darbe. Şi li halk ı na, ·rurk iye lıalk l a rı nııı da yaşadığı ve çok iyi bildi ği gibi on binlerce kişinin öliiıniinü. 1 ınilvona , ,val\ın sürgünü. so·ıerin sonuna kadar ~ü ren diktayı. daha f~ızla sönıü rüyii. açlığı ve ) oksulluğu get i recck ı i.
Şairin
ölümü
Sun olarak. İJ-'İ ni;-·eıii i~·çilere,
şairlere,
-
\. t
"'..
......
•
insanın
insu11lara.
geleceğinin
ifade huldu~unu söyleyece[:in-ı: ya lnı zca ateşli bir sııbırlu tün·ı insanlara ı~·ıfi, (it/alet, ve onur sar.,·ucolt Ri111hau<l'11 1111
deyişinde
miikc:nınıel ,·efıri /;azanacaaız. '
hoş 1111a )'U:.ılnuş olına)·acak'
h
!JOı:lece ıiir .
'
.. (Vurgular hana
ait- .~.R.J B ugü n.
sadece
C.i üııcv. t\ ıncri ka ·da
1-:kvadoı"a .
Pcru"dan
B olivya·cıaıı t\rjaııtin'e
kadar
t iiııı l.aıiıı ve
deği 1 tüın
dün", ada onun
~
ş i irleri dilcleıı dile dolaşıyor. lıer
yerde
oııu ıı
idc:ılle r i ıı iıı ııı ücadc l csi bir b içi ın d e ver iliyor. ~:o k yaşa şa i r.
13 üvük ~ai r. ~ öıı l li ko ı n liııi/. 111dcıı vana da .. . "' o lsa. b ı ı ,·, clda t uta rlı bir ıııi.icadelc vereıncıııişıir. (,~ ünkü üyesi oidugu :;iili Koınnnisı noliıi b oı ;;ık ,"ıiıı ;s,_; .ı>a .rıi,j • . . • 't _. ı•liııj~ı • . . ...... .. 1' . • • • ~• ;•sıvl-> . "' . •• • ...
/11111
sonsu:<.a dek ya şa . ne ş i i r bo~ u na ya7.ıl ı n ı ş. ne de ı n ücade l e bo~una veri lıı ıi~ o l ın ayaca k 1
1 • ':' 1
sınıfının ve sol lıarckeriııiıı ut•radı~ı biiviik t> ~ ,
felaketi ıı en büyük soruın ! usudur.
-95-
••
1 ';