1992 10

TÜRKIYE'NIN

1993 MODEL VESTEL EFSANE 7293 PTXZ 72 EKRAN

DEV

TELEVIZYONU

FST: DÜZ KARE HI-FI STEREO SYSTEM SOUND EFFECT TELETEKST UYUMU 70 PROGRAM UYDU YAYlNLARA UYUM KABLOLU YAYlNLARA UYUM AS: OTOMATIK ARAMA DECADE OSD: ON SCREEN DISPLAY SCART SOCKET DLR: DUAL LANGUAGE RECEPTION 3 YIL TAM GARANTI

VESTEL

... çünkü hersey mükemmel

olivelli , ~~ Q UADERNO

.

.. ..

..,

..,

DUSUNCELERIN AGIRLIGINDA, YAUTICILIGIN SlNlRLARlNDA••• #

..,

Bugün ona fazla kilolarından kurtulabilmesi için bir şans karar verdim. 12.000 sayfalık dokümanı saklayabildiği 20 MB'lık güçlü hard diski ile Quaderno, onu tam anlamıyla işine bağlayacak . Nereye giderse gitsin çalışmak zorunda bırakacak ve saatler su gibi akacak! Ofısine döndüğünde tekrar işe koyul ması için Quaderno'yu masaüstü bilgisayarına bağlaması yeterli olacak. Masasının üzerinde günlerdir bekleyen dosyalar tıpkı fazla kiloları gibi hızla eriyip gidecek. 8 saat boyunca her yerde enerji kaynağından bağımsız çalışabilen Quaderno ile, aklına aniden gelen fikirleri bile dijital ses kaydına geçebilecek.! Quaderno formülü işte bu: %100 zaman, %100 performansi tanımaya

e e e

Boyutlar: A 5

e

Ağırlığı:

Ultraportable PC Bilgi için Tel: 275 08 10 (15 hat)

1 kg

H ard disk 20 MB e MS-DOS 5 .0"' Dijital ses kaydı ve dinleme: 90 dakika e Numerik keypad ve fonksiyon tuşlanndan oluşan ergonomik klavye e Enerji kaynağından

Al o Bakü ...

Bugün Netaş

Azerbaycan'ın

ürünü

bir DMS

Azerbaycan'da ticari Türk

işadamları

haberleşme

Türk 25

yıllık

sistemiyle

önderi

sayısal

girişimleri

artık

haberleşme

başkenti

Bakü'de

santralı

var.

Cumhuriyetleri'ne önemli görevler

daha kolay

Türk

PTT'sinin

deneyimini ve hizmetlerini Orta Asya'daki Türk

getirmiş

önemli

ve

halkının

haberleşmesini sağlamış,

ülke ekonomisine yeni bir

sektörünün

içinde

Bakü'de hizmete

giren santral Azerbaycan

bir

çalışıyorlar.

Neta ş,

programı

üstlenmiştir.

Geçtiğimiz yıl

olan

çağdaş

ulaştırma

Azerbaycan'ın

katkısı olmuştur.

dünyaya

canlılık

açılmasında

Netaş;

"anahtar

Orta Asya Türk Cumhuriyetleri'ne teslimi"

yatırımlara

girerek

işbirliği"nin

çerçevede

ilk

üretecektir.

"etkin

adımlarını

Azerbaycan'da

kurulan Ultel haberleşme

çözümler

adlı

tesis

cihaziarı

sunarken, kalıcı

bir

atmaktadır.

Bu

ve

Netaş

yakında

ve

ortak

kırsal

ortaklığıyla

en

gelişm.iş

santrallar

Netaş'ın başarı

bölge ülkelerinde

Türkiye'nin

gücün somut bir

ulaştığı

kazandığı

bu

teknik ve ekonomik

örneğidir.

Netas-

iletişim in

gücü

Istanbul ( ı ) 274 34 74 Ankara ( 4) 4 ı 7 9S 00 lzmlr (S 1) 89 33 33 Antalya (31) 48 SO SO

YIL 1 Yerır 10

SAYI/ Number 114

so ÜVEY KARDE Ş KENTLER B U DAPEŞTE & V1Y A

A

lly AY Ş EN GÜR

YÖNETIM

58

Türk Hava Yollan A.O. Adına Sahibi! PubJisber ERMAN YERDEL.E:N

HARRAN OVASI 'NDA CEYLANLAR

Genel Koordinaıör/ Ge-w CoorrJitWcr

lly ALPAY KABACALI

TEZCAN M . YARAMANCI

YAYlN

64

Genel Yayın Yöneımeni Edil«-ltr-Cbl8/

BIR LEZZET HAZINESI

MUSTAFA SONMEZ

Sanat Danışmanı/Desf&n Cotrsulıarıı DENIZ ŞAHINBAŞ Yazı

lfleri MüdürlerVMa,...lng Edllcrs

Kapak foıografı 1 Cover Photo BÜNYAD DINÇ

AHMET DEMIREL (Sorumlu> YICITER ULUC HAŞMET BABAOOLU

AYTEKIN HATIPOOL.U

Board

THY'DEN HABERLER

ENGIN OKTEMER ERGUNERGUR MUSTAFA SOKMENOOLU

9 HIGHLIGHTS

IŞIN

Sanat Yönetmenleri 1 Art Directors L.AL.E:HAN UYSAL YÜCEL

14

ALPIŞMEN

foto!lıallar

1 PfKılos

, KADIR ÇITAK (Ed#or) ERDAL. AL.OK

Reklam 1 Allı.ıenlslntl . DUYGUTAMER YURDAGOL AL.TINOZ Tel' 574 73 00 (Ext) 1184/1185 Dagııım

KEREMILTER Adres 1 Aildnıss

Türk Hava Yollan Genel YOnetlm Binası Aıaıürlc Hava Umaru

Yqilköy 34330 laaanbul Yapan

1 ProducıiDII

I 8~~.JANS I Osmanlı

YAŞAR

KEMAL ON BBC

By AHMET DEM IREL

22

Solt. 19 Taksim IST.

Tet 251 74 84 (16 hat)

C ineına,

Festivals and Youth

74 SU YÜZÜNDE RENGARENK Painting o n Water By KÖKSAL ÇIFTÇI

82 TAŞKALE

Ca rpets and Ca ta coınbs

1 Dlslribullorı

Tel, 574 73 00 (Exı) 1189

GENÇLIK , SINEMANIN YÜREGI lly ATILLA OORSAY

Engllsb Edllorlal MARY

68

7

Editörleri EdUon

Yayın Kunılull'ubllsblng

Turkish Cu isine By NURSEN GÜNDÜZ

DOGU KARADEN IZ 'DE YÜRÜMEK

lly MANUEL Ç ITAK

Hiking High in the Blac k Sea Mo untains By BÜN YAD DINÇ

91

30

FLÖRT : BIR YAŞAM BIÇIMI lly TOMRIS UYAR

TÜRKIYE'NIN DIŞ YATIRIMLARI G loba lization o f Turkish Business lly PROF. DR. ÇELIK KURDO~LU

106 THY BILGILERI

= -....-

34625 Sefaköy Tel, 541 58 58

ısr .

Renk Aynmı 1 Colour Separution RENKGRAFIK FUm Çıkış OBJEKTIF GRAFIK

Kai!Jt 1 Paper LEYKAM M0RZTALER MAGNOMAT ~.,..,..,.,.,.,.)IIZJ~~Idrt

~~-ıeiJztlflfluth~JftiU

36

Info rm ation

KAYISI Golden Apricots

119

lly SALIH YEŞ IL

OYUNLAR Puzzlcs

44 KAPALIÇARŞI ' DA BIR "BILIR " The Covercd 13azaar By CAN K l RAÇ

128 SELÇUK DEMIREL'DEN

ayın yo lcul a rımı z,

S

I I izme tlerimiz hakkındaki

gürüş l e rini z i

ear Passengers, 1 wish to thank Turkish Airlin es passengers for their response to our opınıon survey canceming our reservation, airport and jlight services. Your actual replies were a pleasant surprise, far exceeding our own prior estimations. We were delighted to see that your opinions of our services were so favourable. Below is a summary of the survey results. This positive response has encouraged us in our endeavours to improve passenger services. Of course we will not sit back on our laurels, but make every e.!Jort to deal with the matters which you have eritici-

D

almak ü ze re a nket e gösterdiğiniz ilgi iç in tt.: şe kkürlerimi sunuyorum. Rezervasyon, h avaa l anı ve u çu ş hi zmetleri konularındaki sorulara a la cağ ımız cevaplar hakkında bir ' ö n tahminimi z vardı. Ancak fiili sonuçlar bizi güzel bir sürprizle karşı karş ı ya bı ­ raktı. Kanaatleriniz beklentilerimizden o lumlu ç ıktı. Anket sonuçlarının bir özetini aşa ­ ğ ıda d eğe rl e ndirm e nize sunuyoruz. Bu olumlu tablo sayın yo l cularımı za daha iyi hizmet verme ça balarımızda bizi cesa retlenclirmi,air. Ancak kendimizi bu takelirlerin rehavetine kaptırma ­ sed yacak , eleştiri l en konulara titizlikle eğ il eceğ iz. En fa zla tenkii alan yanımız hava a lanı hizmetle ri ile ilgili The most criticism was levelled against airport services, particularly the inadequacy of announcements at the airo lan hususlar. Özellikle havaalanlarında ki a nonsların yeterports. sizliği ankette en ö nde gelen ş ikayet konusu. Biliyorsunuz, h avaa lanı hizmetleri büyük ölçüele Devlet Hava MeydanlaAs you know, the State Airports Authority is largely respanrı I ş l e tm es i ' nin ( DI-IMI) yetki ve sorumlulu ğ unda. Ancak , sib/e for airport services, but since our passengers are inmade m ki ortada yo l c ul a rımı zı ra h a ts ız eden b ir durum con venienced, we cannot ignore these deficiencies on the var, konu bizim dı ş ımı z d a diyerek ka y ıtsız kalamayız . grou nds that they are outside our jurisdiction. Our initiatiAtatürk Havalimanı ' nda ba ş iattığımı z bir dizi hamleye deves to overcome theproblemsat Atatürk Airport will be sus- ' vam e decek ve sorunların aşılmasında kareleş kurulu ş tained, and we will cooperate fully with the State Airports DHMI 'ye yardımcı o laAuthority in this resÇEŞITLI HIZMETLERIN OEGERLENDIRILMESi (o/o) cağız. THY o larak ise pect. E.v'ALUATION OF SELECTEO SERVICES (o/o) yer lıizm e t l e rimizd e son Despite th e improvedöneml e rdeki olumlu ments achieved so far KONU IYI VASAT gerçekleştirdi~imiz

gelişmelere

rağmen ,

ÇOKIYI

SUBJECT

VERY Gcx:m

YETERSIZ

Gooo

AVERAGE

in THY ground services,

h e nüz daha is te n e n the survey results indiREZERVASYON HIZMETI..E:RI 34 37 19 10 no ktaya ula şa maclı ğ ımı ­ cate that we have stili RESERVATION SERVICES zı , yine an ket sonuçlasame way to go . 1 am HAVAALANI HIZMETLERI 25 36 21 18 rınd a n anlam ı ş bulunuaware that th e grea t AıRPORT SERVICES yo ruz . Aslında bu göof our ground majority UÇUŞ H[ZMETLERI 26 47 19 8 revl erde ça lı şa n a rka sta.!J do their best to proFLIGHT SERVICES daşlarımızın büyük bir vide the best service posçoğunlu ğun un iyi niyetle en mükemmel hi zmeti sunmaya sible. 1-/owever, the few who do not lake their responsibi/it içal ı şt ı ğını biliyorum . Ancak ne var ki, birkaç kişinin sorıun­ es seriously negate the good work done by all the rest. 1 hosuz lu ğu bir anda hütün ça baları boşa ç ıkarıyor. Bağışlan ­ pe that you will assist us in dealing with these unexcusable m as ımı imkan olmayan bu ça rpık davranışlarla mücadeledeviations from acceptable standarts. de, sizlerin de bize yardımcı a laca ğ ını z ı umuyorum . Our winter timetab/e commences on 25 October, and in 25 Ekim'den itibare n kı ş tarifemizi uygulam'aya başlayaca ­ conjunction with other measures, we believe that many of ğ ız . Bu tarife nin almakta olduğumtız diğer ö nle mlerle birthe causes of criticism will be eliminated. ( likte , halen yaşadığ ımız ve şi ka yetlert.: yo l aça·n bazı olumA new survey is scheduled for january, by which time the suzlukları da o rtadan kaldıracağına inanıyoruz. ou.tcome of our e.lforts and new measures should become Ocak ay ınd a yeni bir anket uygulaması gerçekleşt ireceğ i z. evident. Böylece bu zaman zarfınclaki ça balarımı z ın ve aldığ ımı z All of us at Turkish Airlines will meanwhile do our best to tedbirlerin e tkinliğini ele hep berabt.:r göreceğiz . ensure that this survey rejlects favourably on our services. Türk llava Yolları'nın tüm m e nsupl a rı olarak bu yeni delt is our sineere wish that Turkish Airlines come up to your ğe rl endirmede sizlere karş ı malıcup olexpectations. TEZCAN M, YARAMANCI mamak için elimizden geldiğince ça lı şa ­ Our main aim is to constantly surpass cağız.

Bütün gayret ve ça balarımız daha iyi ve daha güzel bir Türk Ha va Yo lları i ı,- in. Saygılarımla.

Genel Müdür 1 President and CEO

our previous performance so that THY achieves stili higher standaris of e.lficiency and quality. Yours sincerely.

OSMANLI BANKASI'NDAN YENI UFUKLAR

11

•

•

KIŞIYE

••

OZEL • HlZLI KREDI Osmanlı Bankası, Bireysel Bankacılık'ta yeni ufuklar açıyor. Yaşamınıza yepyeni değerler katacak bir dönem başlauyor.

bu dönemde 129 yıldır yeni kalan Bireysel Bankacılık alanında da hizmetinize sunuyor.Sadece Osmarılı Bankası 'na ait "Kişiye özet lbzlı Kredi" uygulamasıyla tüm i hti yaçlannızı yara!Jcı çözümlerle Ye

Osmanlı Bankası

bankaalık anlayışını

karşı lıyor.

Osmarılı Bankası'nın "Kişiye özet lbzlı Kredi" uygulamasında ko nut ihtiyaçl a nnız için Kırmızı K.redi'den, taşıı i htiyaç lan nız için Mavi K.redi'den, özel ihtiyaçlannız için San K.redi'den, mesleğinizi geliştirmek için Yeşil Kredi'den yararlanıyorsunuz .

(

·0

KONUT n KiŞiYE

ÖZEL

HlZLI KREDi "

"

"Kişiye özet lbzlı Kredi", adı üstünde kişiye özel... Yani , kredi Jimili yok. .. Umlli lmzanız belirliyor. Ye çok hızlı ...Başvunınuza en geç 24 saatte yarut alıyorsunuz. .. Üstelik a ldığınız krediyi Osmanlı Bankası'na geri öderken ödeme planını kendiniz bcllrllyorsunuz... "Kişiye özet lbzlı Kredi" bir Osmanlı Bankası hizmetidir ... Gelin, limitlerini kendi imzanızla belirleyeceğiniz Kırmızı, Mavi, Yeşil ya da San Kredi'den yararlanın ... Gelin , kredi lhliyaçlannızı Osmanlı Bankası'nın hızlı ve esnek çözümleriyle karşılayın.

SMA N LI

129

iÇiN

_.... KIRMIZI

~ KREDi

BAN KA SI

YILDIR

TAŞlT

ll

YENI"

iÇiN

ÖZEL DESTEK IÇiN

'" MAVi

SAR 1

4i"'" KREDi

KREDi

MESLEK

iÇiN

i YEŞiL ~ KREDi

THY'den HAB E RLE R THY AGREEMENT WITH AMR

Başbakan

SÜLEYMAN D EMiREL T ·H Y'Yl ZIYARET ETTI Başbakan

Süleyman Demirel, Devlet Bakanı Cavit Çaglar ve Maliye Sümer Oral'la birlikte 31 Agustos 1992'de THY'yi ziyaret etti. THY Yönetim Kurulu Başkanı , Yönetim Kurulu Üyeleri ve THY Genel Müdürü ile bir saat kadar sohbet eden Başbakan Demirel, THY Gene l Müdürü Tezcan M. Yaramancı'dan THY'deki geli meler ve be lirle nen ye ni stratejiler konusunda bilgi aldı ve THY yöneticilerine direktifler verdi . Ba şbaka n Demirel, THY fılosunun gelişmesi, yenilenmesi ve yeniden yapılanma çalışmala­ n ile yakından ilgilendi ve Erman Yerdelen, Baıbakan Demirel, Tezcan lt. Yaramano: THfdeki geli}mtleri konu}tular. bu konulardaki ç abal a rın hızla sonuçlandınlmasını istedi. Görüşme sıra ında Ba bakan Demirel, THY'nin bir an önce zarardan ku rtanlmasını istedi ve devlet destegirlin sonsuza kadar devam etmeyecegini belirtti. Başbakan Demirel, yönetid leri kanalıyla tüm THY ça lışarıla rına başanl a r diledi. Bakanı

THY SWINGS INTO THE BLACK

AMR iLE ANLAŞMA THY, geçtiğim i z günle rde dün ya nın e n büyük havayolu ş irk eti olan Ame rican Airlin es 'ın da dahil o lduğ u , ho lding ya pı s ınd a ki ş irk e tl e r g rubunda n AMR Services ile bir a nl aş m a ya ptı. Bu a nl aş m a d oğ rultu ­ s unda , AMR ş irk e tl e r g rubu , m as ra fl a rı ta ma me n kendile rine ait olmak üzere Ne w Yo rk, Miami, Chicago, Los Angeles, Dallas, San Francisco ve To ronto'da (Kanada) THY a dın a sa t ı ş büro l a rı kuraca k; bu bürolarda gerekli say ı ve kalited e pe rsonel istihdam e decek ve b u b ü ro l a rı he m ke ndile rin in, he m de THY'nin rezervasyon sistemleriyle do nataca k. A y rı ca AMR ' ın bö lgedeki 300 sa tı ş ve rezervasyon bürosunda THY biletle ri sa tıl aca k . Ş u anda ABD'de kuru lu bulunan THY teş kil at ı a rac ı lı ğ ı y l a ul aş ılm ı ş bulunan acenta say ı s ı 3.700. En geç bir y ıl içinde tamamlanaca k o lan teş kil a ti a nm a sayasinde, bu say ı , AMR arac ılı ğ ı y l a 35.000'e ç ıka rıl aca k. Bütün bu ge l iş m e l e re bağ lı olarak, ş u anda 7-8 mil yon dolar o lan ABD'den yı ll ık sa tı ş h as ıl a tının , AMR ile g iriş il e n i şb i rl i ğ i sayesinde , h afta nın he r günü sefer ya pılm as ı planlanan 1993-1994 y ılla rında , 24-25 milyon do lara yükselmesi be kl eniyor.

•

THY KARA GEÇfl T urkish Airlines' audited balance sheel THY' nin 1992 y ılı ilk a ltı ayına ait def or the .fırst six months of 1992 shows netimden geçmiş bila nçosu açık l andı. Daha önce ilan edile n geçici bilançohigher operational proflls than the provisio nal .fıgures ciased earlier. In cantya göre sonuçla nn daha o lumlu oldug u gözl e niyor. 199 1 y ılının ilk a llı rası to ibe n 129 billion losses un opeayı n da i ş l etm e faa liye tlerinde n kayrationsfor lhe .fırst six moıılhs of 199 1, the airline has recorded TL 11 5 billion naklanan 129 milyar TL'lik faaliyet zaprofi/s f or the equi vale rı t period of ra rı na karş ın , 1992 yılın ın ilk a l tı ayın­ da 115 mi lya r T L tut a rın da ka r 1992. O rı a US do/lar basis, s irıce a h igh prop ort io n görünüyor. THY faa liyet IŞLETME FAALIYETLERI of Turk ish Airlige lir g ide rl e rinin bü yük KAR-ZARAR DURUMU bö lümünün döviz ci nsinnes' ?_jJe ratiurıa l OPERATIONS PROFIT·LOSS ineome arı d exde n o ldugu dikkate alınd ı ­ 19 MILYON $KAR PROmS Of 19 MllUON US S perı di ıu re co n gmcia dolar baz ındaki sosists of f oreig n nu ç l a rın da ha o lumlu o ld ug u görülü yor. 442 mil excbarıge, Ibe reyar TL tutarında ki nakit çı ­ su l/ s a re even kış ı gerektirmeyen gide rle r more f avourable. No rı -casb lia bili(amo rtisman, kıde m Lazminatı vb.) nedeniyle döne m ties of n 442 bilsonu b ilançosunda şe k f en liarı account fo r overall losses of 326 milyar TL lutarında zara r g örünm e k te is e d e, n 326 billion orı THY a rt ı k i ş letme faali yetthe irı t e ri m ba 35 MILYON$ ZARAR le rinde n ötürü zarar etme/a nce sheel. 1/oı n>;~F~OI'"t,W II ıınN ll~ 1 yen bir kuru l uş haline gelwever, 171 Y is no mi şt ir. Bu o lumlu ara sonu çl a rın 1992 langer makirıM a /oss orı i ls operat iorıs, so nunda daha da iyiye gitmesi ve kubul a substarılial profil, arıd everı more rulu şu n son alu aylık faa liyetle rine dajavaurab/e results are expected by the ha o lumlu ya nsım ası bekle niyor. erıd of ibe year.

THY ile AMR Last

m o nıh

yetkililerce

kutlandı.

Tu rkish Airlines concluded an ag rewith AMR Seroices, an ajJiliate of the same group to which the world's largesi airline, American Airlines, belongs. According to this agreemenl, AM!? undertakes to set up Tl l Y sa/es o.ff!ces in New York, Miami, Chicago, Los Angeles, Dal/as, San Francisco and Toronto; to sıajJ them wilh adequately qualified personnel; and equip the ojJices wilh both AMR a nd 71/ Y reseroalion systems. Moreover, 71-!Y tickets wi/1 be so/d at AMR's 300 sa/es and reseroations ojfices in North America. Currently THY tickets a re available through 3, 700 agencies in the United States, bul this will be raised to ]5,000 wilhin a year th rough the medialion of AMR. As a resu /ı of this cooperation, 77-!Y sa/es in the US are expected to rise f rom the current !evet of 7-8 million dollars to 24-25 million dollars in 7993-94, when 71-!Y wi/1 introduce daily jlights to New York. emenı

7 S KYLIFE EKIM +

arasındaki ijb i rliği

O C TOBER ı99 2

HIGHLIGHTS

A 11kam Slalf! OjJc!ra wul BalAnkara Devlet Opera \ 'L' Bale! Ccmıpa11y is ope11i11p, !he lesi. 1992- 1993 sezonunu 1 1992- 1993 seascm o11 1 Oc/oEk im'de l'rokofiev'i n Honk·o her tl'ilb Prukc!fi'et · ~~ haltf!! "Rove Ju lie t halesi ile a~· ıyor. En nıeo ctJJd Juliel". The haltel is son 19HH- 19H9 sezonunda heiltg produced /~ı · !he famuus sa hnele nen H oıneo ve Ju liet chort!op,rapher ValeJ:ı• Panov. hales ini. ün lü kareograf Vall'ilb scene1y llllll COSIU111f!S by lery l'anov sahneye koydu. Alexa11der Vasiliel'. a11d can1992- 1993 sezonunda 29 ayrı duc/ed by RaufAhdultayeL •. eserle Ankaralı sanatseverleAnkara Slale Opera a11d Balrin kar~ısına ~· ıkacak olan le/ Compa11y is preseniing a Ankar.ı Devlet Opera ve Baprogramme of 29 u ıorks for lesi , bu yıl ülkemizde hic; Ibe 1992- 1993 season. Same sa hn elenıneıni~ yapıtları sercif Jbese hm ıe net'er heen stagileyecek. Bu do~rultuda. B. THE CURTAI S OPE O .~ed ili 'litrkey h~f'ore. such as Brech t/ K. Weill'in "M aha Bertolt Brechf a11d K. Weill's go nny" operası il k kez gösteOPERA BALLET "Mahagonny". The Turkish rilecek. Ayrıca A. Bomdin'in OPERA VE BALE PERDELERi premiere of Borudin's "Prince "Prens lgor" operasının lgor" u•ill be part qf'the TurcoTürkiye priiıniyeri gerçekle~­ AÇlLlYOR Russian Relations Quincentetirilecek. llary celehralions. The company apens every seasmı uıilh Her sezon Türk bestecilerin ye ni yap ıtiarına sahnesini a11eu• u•orks /~ı· Turkish composen.·. and this year Ibe young çan , Ankara Devlet Opera ve Balesi, hu sezon genç hescomposer 'l e1:/i'k Akhaşlı~~ "Kutsal Sandtk" ("Sacred Chest") teci Tevfik Akha~lı'nın "Kutsal Sandık" operasını sahneletl'ill he pei.fimnl!d. For Ibe ji'rsttime in 43 years, Ankara auyecek. Ankar.ılı sanatseverler 43 y ıl ar.ıdan sonra Cemal diellces tl'ill haue the opportımily to see the operel/a "A iaRe;ii t Rey ve Ekrem He:1it Hey 'in "Alahanda " operctini hallda" 1~) ' Cemal Reşit Rey a11d h'krem Reşit Rey at the OpeO peret Sahnesi'nde izleme fırsatı bulacaklar. 1992- 1993 rel/a House. Recent foreign works will he represented by ''Fisezonu nda uluslararası ye ni projelere repe rt uarında yer m ze" 1~)' the Turkmenista11 composer K. N~vazc!f: andA. ve re n Ankara Devlet Balesi , Türkmenistanlı hesteci K. NiBoumoJI/Iille~~ "La Sylphides", u ıhich was perjimned for the yazorun "Firuze" balesi ilc A. Bournoıwille ' in "La Sylphifirst time eı,er ~V the Danish Royal Bal/et. Si11ce 1993 is des" klasik halesini sergileyecek. A y rıca , 1993 yı l ının ÇayTchaikovsky Year. Ibe company will celehrate u•ith a pe~f'ar­ kovski y ılı o l ması dolayısıyla müzi~i Çaykovski 'ye ait "Anmance of his dramalic baltel "Anna Karenina". The baltets, na Ka renina" dramatik balesinin de Türkiye prömiyeri yaoperas and operellas which pruved popu/ar uıith Ankara aup ıl acak . Ayrıca geçti~imiz sezon he~enisi toplayan bale, diellces tas/ year wi/1 canti1111e on this season's program me. o pera ve opereı l erin gösterimine de devam edilecek.

and

T ürkiye'nin en önemli u l u s l araras ı çagcla~

Üçüncü İstanbul Bienali Feshane'de

T he Third ! sta 'nbul Biennial, Tlt rkey 's foremast illlernatiollal modem art exhihition, willtake p lace on /6 October - ,30 NoL'emher 7992 at the restored Feshane, a 19/h cen/ury .~oı ,ernment factory bui/ding. The the me of the Biemıial is "cu/tura/ divergency". and preference is given to prom isi 11g you np, art is ts U'bose works reflect !he crmtemporary age. Painting, sculpture, installations and video ar1 ti!ill he exhihited. The Biennial's objectives are to give the 'l itrkish public an oppartunity to see a hroad crosssectioll oj' contemparary ar/ works, inc/uding those of promineJt/ fore ign artists, representinp, modern art mr!/Jemellls; lo promote international relations in the art world: to further puhlic knowledge and awareness of modem art in 7i trkey. uıhase first m use um of Modern Art is ope11inp, sh()}1~y; and to place Turkey on !he international artmap. 1befirst fllternationallslanbul Biennial, whose theme was "Modern Art in Traditianal Buildings and Envimnmenls", ıms be/d i11 1987, and the second in 1989.

THIRD iSTANBUL BIENNIALAT FESHANE

sana t sergilerinde n o lan 3. Istanbul Bienali , 16 Ekim - 30 Kasım 1992 ta rih leri arasında , restorasyon ge<;irerek ye nilenen tarihi Fesha ne binasında gerçekleştiriliyor. Bienal'in kapsayıcı t eması "kültürel farklılık " . Bienal'e katılacak sanatçıların günümüzün n abzını ıuımaları , mümkün oldu~uncı genç o l ma l arı ve gelct:ck vaat etmeleri iin plana alındı. lliemıl'de resim , heykel , ens ı elasyon ve video sanatından eserl er sergilenecek . Istanbul Bienali , ça~d a~ sanatı Türkiye izleyicisine ve uluslararası sanat orıan~ına tanıtmayı ; ul us l a rarası sa na t or t aınının önemli sanatçılarını. sanat ak ı m l a rı n ı , güncel sanat yap ı t l arını izleyicilere göstermeyi; ulu s l araras ı ili~kileri güçlend i rnıeyi ; Ça~da~ Sanat Müzesi'ne yeni kavu;iacak olan ülkemizde bir kitle e~itiıni ve sanat b irikimi i;ilevini üsılennıeyi ; ve Türkiye için bir tanı­ tım ve saygınlık kayna~ı oluşturmayı amaçlıyor. Birinci l us l araras ı Istanbul Bienali 19H7'de, ikincisi 19H9'da gerçekle;i l i ri lmiş ve ana tema olarak "Geleneksel Yapılarda ve Geleneksel Çevrede Ça~daş Sanat" ko nusu i~lennıi şti .

9

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

HIGHLIGHTS

GOLD E N ORANGE MARATHON

T he tu·e nty - ııintb Anta~va Film Festiva l takes p lace hetu •een 19 Septemher and 24 Octuher this year. 7be f estival consists ıif three sepa rat e ten -day prop,rammes, }(ı/lu­ wed hy Film Festival Week . 7b e first ten days was devuted to winners uf Oscar awards, fol/owed hy films from the new~ y independent 7itrkic republics, and final~v hy showinp,s ojfilms which have won the Golden Orange award over the past decade. All the films will he shuwn .free of c'harue at Antalya Openair Theatre. Film Festival Week wil/ consist of showinp,s of competition entries at three dif.ferent cinemas, and panel discussions on cinema and the environment. Anta~)!a Golden Orarı.~e Film Festival is the hip,hlip,ht cif 7iır­ ke_)!~\· cinema events, and was launched in 1964 hy Antalya ~~ .furmer mayor, Dr. Avni Tolunay. I-la/it Nefiğ's "Gurhet Ku~·fan " won the first Golden Orange award, and Ömer Kavur's "Giz li Yılz" was tası year's award winner.

ALT IN P ORTAKAL MARATO NU irıııi

dokuzuncu Antalya Altın Portakal Film Festivali Ekim tarihleri aras ınd a gen;ek l e~ tirili yor. 1<) Eylül - ı <) Ekim arasında ise, onar günlük s ürel e r ic.; inde üç ayrı progranı yer alıyor. Öncelikle, Oscar Öd ülü a lını ~ ya da Oscar'a aday giiste rilnıi:i filmler gösterildi. Ekim ha~ıııda yen i kurulan Türk Cumhuriyetleri'nin filml eri giisterinıe g iri yor. Daha sonra , son o n y ıld a Altın Portaka l Ödü lü'nü ka za nmı ~ filmler gösterilecek. Bu filmierin tümü Antalya 'daki Acıkhava Ti ya tros u'nda ücrets iz olarak giis t eriıne s unula cak. Film Festivali ı l aftas ı ' nda ise yarı~ına film le ri 3 ayrı sinemada giistcrilccck, ayrıca sinema ve çevre ilc ilgili raneller düzenlenecek. Türk s inema dünyasının en ünem li e tkinli ğ i o la n Antalya Altin Portaka l Film Fes ti va li , ı <J(}4'tc diincınin Beledi ye B a~kanı Dr. Avni Tolunay ' ın g iri ~ imi y l c ha:ılatıldı. Ilk y ılın A l tın Porta ka l Ödülünü ıı ali t lkfi ğ' in yiinettiği Gurhc t Ku~­ la rı adlı film a ldı. Geçen yılki son iidül ise Ömer Ka vur'un G izli Yüz ad lı filmine veri ldi .

Y

ı <) - 21ı

Soprano An na Steigner, daup,h ter of the celebrated film actor Rod Steigner, is arrivinp, in Istanbul in early Octoher to p,ive concerts with the Academy of St. Martin in th e Fields Orchestra. Ajier graduatinp, from Gu ildhall School of Music, Anna Steip,ner played leading roles in "Ca rmen ", "La Boheme", "Cos i Fa n Tu tt e", "Don }uan " and oth e r major operas. She will sing pieces from Mozart's works at Çı rağan Pala ce on 7-2 October and at I-lap,hia Irini on 3 Oclober. Musical director of the St . Martin in the Fields Orchestra is the well known musician Kenneth Sillito. 7be concerts are part of the 25th anniversary celebrations uf the telecommunications company Netaş .

ANNA STEiGNER TÜRKiYE'DE Ünlü sineımı sa n a t ç ı sı Rml Stcigner'in kızı sopra n o Anna Stcigner, ekim ayı ha ~ ınd a Academy of St. Martin in the Ficlds orkes tras ı ile birlikte , konserler ve rmek üzere lstanhu l'a geliyor. Müzik eğ itimini G uidhall müzik okulunda yapan ve Carmcn, La Bohcme, Cosi Fan Tuttc, Don .)ua n g ibi ünlü opera larda ö n em li roller üstlenen genç sop ra no, "Acad emy of St. Martin in the Fidds"in solis li o larak Net a:ı'ın 2'5 . y ıl kutlamala rı ı_·erçevesinde 1-2 Ekim gün leri Ç ıra ğa n Sarayı'nda, 3 Ekim günü ise Aya irini 'de Mozart ' ın eserlerini seslendirecek. ürkesiran ın sanat yö n et menli ğ ini dün yaca tanın­ mı ::ı oda müziği sanatı_· ısı Kenneth Sillito yapıyor.

Akb ank J

Taz·~ .41

•

F e St 1•Va ı ~~r;~a;: ~~h~;_~ ~~c~:~

T h e second ! nternationat Jazz Festival spon-

her at Cemal Reşit Rey Cuncert /!all i n Istanbul. 7be festival, which is he ing organised hy Pozitif; will include many top names of the jazz world. Cecil ·r ay/or, the Nat Adderley Quintet, the David Murray Quintel, the Don Cbeny-Okay 'J'e miz & Rena Rama Hand, the Cassanc/ra Wilson Quintet and the lJutch Morris Hn semhle will he in Istanbul this year. 'Ibe Süleyman Hruı'iner Orchestra will also add variety with a prog ramme of ciasiccal 7itrkish music.

Akbank ' ın düzenlediği

Ikinci U luslararas ı Caz Festiva li , ı 3 ı 7 Ekim tari hl eri arasında Cema l Rqi t !ky Konse r Sa lonu 'nda gc rçcklc:iiyor. Orga ni zasyonunu Pozitif'in üstlendiği fcsti va lde dünya cazından yetk in ii rnck lc r yer alıyor. Festivale hu y ıl , Cccil Taylor, Na t Addcrley Quintet, David Murray Quintct , Don Cherry-Okay Te miz & Ikna Ram a Topluluğu, Cassandra Wi lson Quintet ve Butch Morris Enscınhle' ın ya nı s ıra klasik Türk mü ziği ile festi vale re nk kalacak o lan Süleyman Ergüner Topluluğu k a tılı yor. 10

SK YU FE EKIM

+

OCTOBER 1992

DALYAN EVLERI K

A

Doğa,

u

N

s

Göl ve Deniz, Kaplıcalar ve Carettaılar

Dalyanıı

görmek yetmez, onu

doğa, göl ve deniz, kaplıcalar ve Caretta'lar.. .Dalyan,

Tarih ve

az rastlanan bu güzelliklerin hepsine sahip eşsiz bir lagün. Dalyan Evleri 'nin amacı sizlere bu beldenin doğal güzelliklerini bozmadan, şehir hayatından ve stresten uzak bir yaşam sunmak. Dalaman Havaalanı'na sadece 18 Km . uzaklıkta olan bu doğa cennetine kolaylıkla ulaşmak mümkün. Akdeniz'in en güzel sahillerinden biri olan Dalyan'da özgün bir yaşam tarzı hakim. Çok ince bir kuma sahip 7 Km . uzunluğundaki plajı, Caretta kaplumbağalarının yumurtalarını bıraktıkları yer olmasından dolayı

koruma altındadır. Tarihi , M .Ö . 3000 yıllarına dayanan antik

ıı

o

yaşamak

gerek ...

Kaunos kentinin kalıntıları bugün bile görkem li, kaplıcaları ise şifa kaynağı. .. Eski Muğla mimarisinden esinlenerek projelendirilen Dalyan Evleri 'nde planlama; çevre, yeşil doku bütünlüğüne uyumlu düşünülmüş . Her ev başına ortalama 700 m ı yeşil bahçe alanı içinde her türlü sosya l aktivite, doğaya uyumlu programlanmış.

Dalyan Evleri 'nin yapımında yöresel mimariye uygun; ahşap, taş ve tuğla gibi naturel malzemeler kullanılarak belonlaşma etkisi yok edilmiştir. Sözcüklerle tanımlanması güç olan ~u yaşamı an!=ak yaşarsanız, neden" Once Dalyan" dediğimiz daha kolay anlaşı l acaktır.

You shuld live Dalyan Oream ...

11

Dalyan a perfeci harmony of history & nature, lake & sea, thermals & carettas ... You can enjoy the most precious moments in Dalyan Hou~es .

YT Mühendislik inşaat Sarıayi Mrk.: Bağdat Cd. No.: 531 Bostancı- lST 28 28 -358 25 17- 360 48 87 Fax.: 360 40 12 Dalyan Şantiye : 9.6116.1746

HIGHLIGHTS R essam E rtu ğrul Are~, lsta nb ul 'a gel di ve ayağ ını n ı o ­ z u y la, 27 Ek im ' de -To pk a pı Sa ray ı Alay

ERTUGRUL ATEŞ TOPKAPI SARAYI'NDA

E rili/!, ml Aleş . 11011' 38. 1i t•es i 11 Ne u · York . Imi is C/Ir re n !Iy i 11 İs la 11 h11 1 preparinp, for ibe open in<~ q/ his exbibiliun a l Ibe Alay Pauiliun ili TupkafJI Palace 01 1 27 Oc/o her. Combining u loll ch of Corlez ll'ilb his ow11 hrand of eccenlrici ly . A l eş cas/s b imse!/ o./l in/o ibe 1{//kllOU'II wilbo111 u seco n d lbo IIP,bl . His uisio11s are "iSiMSiZ" 1992 ttn l ramnıelled, and he dreams q/ explorinp, 1111lmou•lt beip,bls a nd disla nces. /-le bas long ·''ilice adojJ!ed lo Ibe compelilit'e /readmi/1 q/ life i11 !he US. and lmows !bal lo s!op for hrealh means disasler. Does he hat •e nofears? Cerlaill~V. and be is ibe fü:o; J /o ad mil il. 7'bey are concealed in Ibe pallerns 011 b is ca nvases. Aleş has sip,ned COI!Irac/s t/lilb Abmel t:rlep,iin anda lVOII/J of !en colleclors. and Ibe sponsors q/ his exbihiliOIIS inciilde Mario San/o Domillp,o. Ot/Iller q/ Calli mbian Ainmys. jean Wenner. manager of tbe Rol/ing Slo1/es. US h11si11essman Je::!Jrey S!einer, w td ibe puhlisher

K öş kü ' n cle açacağı

serg inin h az ı rlıkları­ n a b aş l ad ı. Ate:;;. 40' lı yaş l a rın eş i ğin ­

d e, e w York'ta ya·aya n b ir Türk ressa ını. Biraz Co rtez ruhlu , bi raz serseri, b e lirs iz dün ya l arın iç in e göz ü k apalı a tıl aca k kadar cesur. Dü ş l e ri s ınırs ı z. Do"SiNA DAGI" 1992 ruk n ok t a l arına ve e n u zak la ra g itmenin haya llerini kuruyor. l3ir de Amerikan ya:;;amının reka b e te daya l ı , yarı:;; ~· arkına ~·oktan uyum gi'ısıermi:;;. Durm a m ası gerektiğini <;·ok iyi biliyor. .)H ya:;;ındaki bu ge nç a d aının korkuları yok ımı? Elbette var. Kendisi de in ka r e tmi yo r zaten. Onlar da tuvailere ~' ansıyan desenle rele g izli. Ate~ . Ahmet ErtegCın ve on kişilik bir koleksiyo tı e r g rubu ile anla:;;ına imzalamış. Sergilerinin sponsorlu ğunu üstl enen ler a rasında Kolombiya ! Javayolları'nın sa h ibi Mario Sanıcı Doıningo, Hock topluluğu Hol ling Sto nes' un mana jcri Jean Wenner, Al3 1Yii i:;;ad:ımı .Jellrey Ste ine r, yay ı ncı Bugatsi gibi isimler var. Ateş ' in Al:ıy K öş kü ' nd e 27 Ek i ın - 27 Kasım tarihleri arasında a<;· ık kalaca k se rg isi , daha sonra Kolombiya , Meksika . \'ew York ve M i a ın i' ni n yo lunu tutacak.

BII.~(//Si .

71?e exbibilion oj'Aieş:ç t{!Orks will he open 011 27 Oc/aber - 2 7 ,\ '(Jl'e/1/her al ibe Alay Pavilion httf'ore movin,~ 011 lo Co!tunhiu. Mexico. Neu • York al/d Miami.

HERBERT ENZ ENZNER

The art <!l llerherl h'l1z l;'nzner tl' ili he exhibited at the Ya/JI Kredi Kaz1111 7'aşkenl Ari Callery helween 12 Ocloher c111d 6 Nouemher 1992. The pai11li11~S are haseel 01 1 the Ibeille !!l·'fJaces. h'nz ner breaks heyand !he haunds of arehilec/u ml drau•inp, to ereale an arlislic dime11sicm wb ich e:~:plores space c111 d vol11111 e. Bol'li in Weisse/1 lntrg in Bauaria in 1941. f:'nz ner enro//ed at Nun lber~ Academy c~( Fine Aris in 1964. lle studied 1111der llermen Wilhelm, l:'rnesl Wei/ and \.'(/inz inRer. Ajier gmdualill~ be deuoted his lime lo fxıin ­ l ill.~. and u•a s illi'i/ed lo /each at the Berge11 Academy q{ Fi11e Aris in NonPay in 198'>. lle u•as /ater Ull'arded a Bh\'7. scbolarsh1jJ u'hich e1wh/ed him to pursue his studies ili Su to!. Stl'ilzerla nd.

RES iM SERGiSi Ressa m He rben Enz Enzner'in rcsiınkri I 2 Ekiın -6 Kasım 1992 ta rihl eri arasında Yapı Kredi Kaz ı nı Ta:jkent Sanat Ga le ris i'nde scrgileniyor. Ç alı~ınaların konusunu "ıııc ­ k a n "lar o l u~ t uruyor. "Mekan" ve " Hacinı " in c.;c:;;itli gö rünü m le ri üzerine c.;alı~an sanatçı. sadeec bir mimari tas l ag ın s ınırl a rı i<;indc kalmayıp. olayı sanatsal boyutları ile o rtaya koymakta. 1944 y ılın da 13avyera ' nın Wcisscnhurg kentinde doğan sa n a tç ı , 1964 y ıl ında Nürnbcrg Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Res im Bölümü'ne girdi. Hermen Wilhelm. Ernesı We il ve Win zinger'dcn dersler aklı. I970'tc mezun olan sa n a t ç ı , ya;ıamını bağımsız ressanı olarak sürdürmeye ba ş l a dı. 1985'te Norveç Bergen Güzel Sanatlar Akademis i'ne ciave t edi lerek Resim Biilümü'nde dersler verdi. 131NZ'de n a l d ı ğı bursla isvic.;re'nin Scuol kentinde sanaı­ sal ça lı ş m a l ar yapı ı. F.nzncr'in sergisi ilgiyle izlenebilir.

ı2

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1 992

HOTEL

- - - -ffierit - - - ALTINEL Establishment of NET GROUP OF COMPANIES

Tel: 231 77 60 Fax: 230 23 30Telex: 44419 ebot tr Cable: Merit-Albnel 06570

Tandoğan-Ankara

e nç İng iliz yönetmen j ames Runcie, "Umberto he young English television director, james RunEco'dan sonra Yaşar Kemal'i çekmeliyim. Öyle cie, wanted to fallaw up his biography of Umberto bir film o lm a lı ki , kuru bir be lgese lde n çok, Eco with that of Yaşar Kemal. "lt had to be more onun içinde yetiştigi koş ull a rı tüm can lılı gıy l a izthan a dry documentary. I wanted to convey the leyicile re aktarmalıyım" diyordu. Bu fikir za manenvironment in which he grew up as vividly as la önüne geçilmez bir tutkuya dönüştü. Hiç gö rm e d i ğ i , possible", Runcie explains. His reso/ve was not dampedilini bilmedigi bir ülkede , bambaş k a bir sosyal ve ned by the challenge offilming in a country he had nekültüre l o rtamda ye tiş miş bir yaza rla ilgili bu projesi, ver visited bf!fore and whose language he did not know. ilk etapta biraz da be kledigi b ir engelle karşılaşıyordu: This project about a writer from a very different social BBC'deki amirlerinin proje konusunda ku şk ul arı vardı. and cu/tura/ background encountered its first obstacle Runcie yılmadı, ıs ra r etti, "Ben yaparım, hatta gerçekçi when BBC high-ups had their doubts. But Runcie did bir film olmas ı için dublajı Türkçe o lmalı , Ingilizeesi not give up, eve n insisting that the sound track be in the a l tyaz ıtarla verilme li" diyordu . Bu y ılın ilk ay l a rında original Turkish with English subtitles. Türkiye'ye gelere k, Yaşar Kemal'in dogdugu Adana'ya Runcie visited Turkey this spring to see the village of Heba g l ı Osmaniye ilçesinin He mite köyünde bir süre inmite in Adana where Yaşar Kemal was bom , and to celemelerde bulundu. Yaşar Kemal'in Ingiltere'deki yadiscuss the film script with Kemal himself. On his retum yıncısı kanalı y l a kendisiyle gö rü şt ü , projeyi a nl a ttı , seto London he got in touch with Ersin Pertan, who was naryo konusunda görüşünü a ldı. Ülkesine dönerken laterappointed as thefilm's Turkish consultant. BBC'nin Türkiye temsilcisi Sevim Berker arac ılı g ı y l a , British film critics who saw the }Ilm at the editing stage sonradan filmin d a nış m a nlıg ını üsttenecek Ersin Perwere already predicting that it was an award winner. tan ' ı buldu, ke ndisiyle projeyi tartıştı. Ve ard ınd an Entitled "Childhood", the film gives profound insight ino laylar ba şö ndü rü c ü hı z l a geliş ti , sonu çta, film i daha to the rural environment in which Yaşar Kemal g rew kurgu aşamasında görme fırsatı up between 1935 and 1940. The bulan Ingiliz sine ma o torite lerinin film , which will be broadcast "bu fi lmin kültür progra mı dalında within the next f ew months, is one TV ödülü alacagına ş imdid e n gaof the BBC 2 "Book Mark" series ranti gözüyle bakabiliriz" dedikleri about fam ous writers whose works bir ya pıt ortaya ç :ktı. have been translated into English . Dünyaca ünlü yazarımız Yaşar KeYaşar Kemal is well kn own to English readers and thirteen of his mal'in çocukluk y ıllarının geç ti ği ortamı, 1935-1940 y ıll a rın da bir books ha ve been published in Anadolu köyündeki sosyal yaşamı English translations. derinle mesine inceleye n "ÇocukThe scenario drew extensively on luk " adlı bu film, ö nümü zelek i two of Yaşar Kemal's novels, To günlerde BBC'nin kültür ağ ırlıklı 2. Crush the Serpent and The Birds kana lı nd a, "Book Mark" adı veriHave Alsa Cone, and White Trolen dizinin bir p a rçası o larak gösusers, a short story from Anato/ian Tates, on the assumption that terilece k . Dizide he r ay dünyaca ünlü bir yazar tanıtıl ıyor. Filmle ri 6 their content is, if not directly auyönetmen çeki yor ve her yöne ttobiographical, at least inspired me n y ı lda iki film yap ıyo r. Progby Kemal's childhood experiences. ra m c ıl a r , seç il e n ya z arı n In gi lteThe script was originally written Doksan bin sterline in Eng lish and su bsequent ly re'de ta nınmı ş ve kitap l arının Ingilizce çevirilerinin yay ınl anm ı ş o ltranslated into Turkish . malolan film, şimdiden ma s ın a elikkat ediyorlar. Yaşar KeAlthough j ames Runcie invited Erİskandinav ülkeleriy le, mal de Ingilte re'de o ldukça t a nı ­ sin Pertan to he co-director, Pernan bir yaza rımı z. Ş imdiye kadar tan preferred to act as advisor. Almanya ve Fransa 'ya da bu ülke de 13 kitabı yayı nl andı. His wife, Annie C. Pertan was art satılmış durumda. Projeyi ge rçe kl eştire n j ames Rundirector. This time the entire team turned up a t He mite, taday cie, da ha ö nce bu dizi için "G ülün Theji'lm, uıhich cost nine~v known Adı " ile ünle ne n Umberto Eco'yu as Cökçedam, to decide thousand po u n ds to çe kmiş, Y aşa r Ke mal'den sonrak i on the locations and plan the shoprojesi de Flaubert üzerine. Şu s ı ­ oting . produce. has alreac~ı· Meanwhile the search for a child ra la r Pi casso' nun h aya tını ko nu heen so/d lo !he alan dört saatlik bir TV filmi hazır­ actor to play Yaşar Kemal got unlamakla meşguL - Bu isimler, Ingiderway in /stanbul, but none of Scandinauian cmınlries. lizi e rin Yaşar Ke mal'e ne kadar the promising candidates were Germany and France. ö nem verdigini açıkca gösteriyor. ab/e to take time off school for the

T

G

ıs

SKYLIFE EKIM +

OCTOBER 1992

Filmin sena ryos u o lu ştu rulurk en Yaşar Kemal' in daha ö nce Ingiltere'de yayınlanan Yı­ l a nı Öldürse ler, Ku ş lar da G itti ve Beyaz Pa nto lon ad lı üç romanından yola çık ılmı ~ ve ~öyl e bir va rsay ımd a bulunulmu~: "Yaşar Kemal bu roma nl arı çocuklugundan ge len etki ve ithamlarla yazmış o l saydı, bir ba~ ka d ey i ş l e, çocuklugu nun bu roman lar üzerinde o tobiyografik etkileri olmuş olsaydı , Yaar Kemal'in nasıl b ir çocuk luk geçirmiş olması gerekirdi". Yani, film yazarın çocukluk y ıll arı nın tam bir belgeseli degil. Filmin, bugünde n hare ketle geçmişe dogru gid ilerek o lu ştu rulmu ş özgün bir senaryosu var. Sen a ryoya y uk a rıd a anıla n üç romandan da motifler se rpiştirilm iş. Ingilizce olarak hazır- · !anan' metin sonrad an Türkçeye çevrilmiş. Ça lış m a l a rın daha henüz başınclayken james Hemite köyünde ll Mayıs'ta başlayan çekimler 3 Haziran'da tamamlandı. Runcie, Ersin Peı1an'a filmi birlikte yönetmefilmıng commenced ın Hem ı ıe on ll May and was completed on 3 June. yi ö neriyor. Ancak Penan bunun yerine danı man o larak kalmayı tercih ediyor, eşi Anfilming in Ada11a. Finally the team decided lo find a nle G. Pena n, film in sa nat yönetmenliğini üstleniyor. local child.for the pari, and relumed lo Adana on 23 He p birlikte, Osmaniye'nin ş imdiki adı Gökçedam ola n April. Ersi11 Perlan deseribes bow they came lo choose Hem ite köyüne gidilerek filmin çek il eceg i mekanlar Kenan Çelik, a boy from Yaşar Kemal's own vii/age: belirleniyor. Bol yakın çekimli bir gerilim tasarlan ı yor. "\'(!hen u·e arriued al Hemile, the local teachers were Bu arada Yaşar Kemal'in küçüklüğünü oynayacak çoplaying foo /bal/, walched by .fifly or sixly ebi/dren. 1 cuk oyuncu ara nmaya başlanıyor. Istanbul'dan birini was struck by the face of one of the boys, and his bulmak mümkün ol ımı yor. Ya adaylar begenilmiyor, ya naturalness. Kenan Çelik had neuer lefl his own uillage, da beğeni l e nl e rin okulu ol du ğu için Adana'ya gitmesi euen lo go as far as Adana. He had a good memory mümkün o lmu yor. onuçta yöreden bir çocuk bulu nand behaı ıed extreme~y nalurally. The choice was made ması k ara rl aştırılıyor. 23 isan'da tekrar Adana'ya gicliland we re/urned to lstanbu/"digincle a ranan çocuk, Kenan Çelik bulunuyor. 7he other ro/es were cas/ in Istanbul: Lale Mansur as Daha sonra, hızla l s~anbul'da filmin eliger oyu n cu l arı Yaşar Kemal's motber and Berhan Şimşek as his uııcle. be l irlenm i ş . Lale Mansur, Yaşar Kemal'in annesi , SerFilming comnıenced in Hemile on 11 May and was han i mşek de amcası rolünü üstlenmi~. Tüm h az ırlık ­ completed on 3}une. As well as capturing viiiage life in lar tamam l an dıktan sonra , Hemite köyünele ll Mayıs'ta Ibe 1930s .from Ibe uan/age poinl of a ebi/d, the film ba~lıyan çekimler 3 Haziran'da sonuçlandırılmış. Filmin tüm teknik işl emle ri Ingilte re'de tamamlanmış. 1930'lacom'~J 'S the young Yaşar Kemal's hopes and emotions. Yaşar Kemal bimse!f appears al one poinl lo deseribe rın ikinci yarısındaki köy hayatını, bir çocuğ un içinde b is childhood e_\periences in his own words, the English yaşa dı ğ ı koşulları, ge lecege bakışını , heyecanlarını lranslalioll being read by a 11 English aclor. abartısız ve doga l biçimiyle veren filmin bir yerinde YaBritish cinema authorilies who saw the preuiews ıuere şa r Kema l görünt üye gelerek, kendi sesinden h ayat ını pcn1icu/arü• impressed by the peiformance qf La/e Mana nl atıyor. Ardından b ir Ingiliz sanatçı ayn ı öyküyü Ingilizce o larak a kta rı yor . Slll ; a .former ballerina, and by the se/s, scene1y and tık çekimle r bittikten sonra , Ing ili z si nema otorite le ri cos/umes desip,11ed by Annie Per/an. Bul it was.Kenan Çelik who captu red the lime/ighl. "To he bonesl we neLale Mansur'LI çok başarılı buluyorlar. Annie Peı1an'ın naz ırl adığı set, dekor ve kostümler de çok begeniliyor. uer expecled him lo display such oı ilslanding ability", admilled Hr~;in Per/an. "1-/e wi/1 be a .famous aclor by tık kez kamuoyu ö nüne ç ık an Kenan Çelik ele olağa nü stü bir başarı göste ri yo r. Ersin Pertan "Dogrusu Ibe time be is 20, and 1 wcınl !hal prediclio n to go down on record". o nun bu kadar ba · a rılı o labilecegini hiç ele ummamış­ Thejllm, whicb cas/ ni11ezy thousaııd poımds to produtık. . Bu çocuk 18-20 yaşına gelelig inde çok tanınmış bir ce. bas alrecıdy heen so/d lo the Scandinauian countrioyu ncu o lacak . Daha 1992'cle bunu birine söylecl igim es. Gernıa1ıy a11d France. Negolialions are underway tescil ed ilsin istiyorum" diyor. Doksan bin sterline malo lan film , şimelielen lskancl inav ülkeleriyle, Almanya ve uıilh Turk~ı · 's ncıliona/teleuision corporation, TRT, and Fransa'ya da sar ılmı ş durumda. Türkiye'de de TRT ve independe111 7itrkish broadcasting companfes .for shoözel TV k ana ll a rı y l a görüşmeler sürdü rülü yor. Filmirı , wing thefilm in Turkey. "Childbood" is expected to put Turk~y in the public ~ye lo an extenl thal millions of Türk iye'n in tanıtımına milyon larca dolar harcanmasıyla do/lars-uıorlh ofpromolion co u/d ııeuer do. bile ul aş ıl amayacak bir katkı sağlaması bekleniyor. 17

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

S KY LIF E- 0 11/i 111 ii z d d~ i

YAŞAR

gii n/en/e. 13/JC'de "Çocukluk" adq·lct sizi11 yaşa lilfiliZI konu ala 11 hirjlllll yayntlcllltlcak. Film hal<knula hi~f.!,i t•erir lllisilliz.' Y. KEMAL- Bir gün Ingilt e-

"NON-STOP"

SKYLIFE - \'\ 'ithin the next fe\\' months. the BBC \\'İli he shmving a film entitled " Ciıildhood" ahout \·our life. Could you teli us ahout the background to thi s project' Y. KEMAL - Some tillle ago 1

re'de benim kitaplarımı yareceit•ed a lellerjimn a elirecyın la yan Co liins l'ublish er'ın tor (if' Col/ins. III.J' l l f\. Jmhlisdirektörlerinden birinden bir hers. telli11g 111e that the lJlJC mektup aklını. 'BBC seninle 1/'C/IIIed to Jımduce a fi/111 fi lm çekmek istiyor, kabul eta 11d askill.f.!, Illi' to tl,f.!,ree. 1 samenizi isteriz' diyorlardı. 'Keid that 1 u·ou/c~ hat•e to dissin karar veremem, gelsin cuss il ll'ilh thelll hej(ıre reacYaşar görü~elinı' declinı. Bir s(ire hill,f.!, af/nal decision. c111d sosonra. filmi <,: eknıeyi planlaon t!fiem·ards Ibe directorjaarkasını, hazırladığı yan yönetmen .James Run c ie m es t<un cie ccnn e to see m e kitapları, alınacak lstanbul ':ı geldi. l'rojeri anlatiu İs/Cilllml. lle deseribed the tı. Seriaryo taslağını getirdi. project c111d sbou •ed me th e Skyl~fe'a anlattı. "i-6 sayfa lık notlar lıalincleydi. drc!fi scnjıl. tl'hicb co usisted ilk taslağı heğennıedinı. C'c ay sonra tekrar ge ldi. (!fjll'e or si.\· pages (ll/o/es. 1 rejected it. au d be ret urikincisi fena bir ~ey değildi. Ing iltere'de yayınlanan ned three nu!ntbs la/er ll'ilb a secoud l'ersiou. lt iuc/11ronıanlarınıın üçünden bölümler alıııı~tı. Beyaz Pantoded ineideu/s .fi·onl three (d' ll lY hooks ll'hicb had heen lon. benim ya~anı hikayeıııi olduğu gibi anlatır. Onu puhlisbed in Britoin. The \'(!hile Trousers is tllllohiogkoynıu~lar. Sonra. ya~anıını l a ilgisi yok. ama Yılanı mpbical. C/1/(//bey had iucluded that . 7Z?ey bad take1 1 Ö ldürsder'de anasını ö ldüren bir ı.·ocuk var. O parçathe Jıar/ ahout Cl child tl'ho kil/s his m olberfrom To yı alını~lar. Bir de Ku~lar cia G itti 'den c,;ocukların ku~ Cmsb '/Z1(' Se1peut. uhicb is purel)'j/ctional. Then th etulll ::iU bii iCınıünü alnıı~lar. 1ıika ye bu. Adı "Çocuk luk ". re tl'CIS a 11 e.\'CC'11JI jirm1 The /3irds 1/til'e A ls o C one. ı lemite köyünde c,·evrildi. Filmele hen de konu::;uyoahout the lol'e ebi/dren feelfor hirds. 1 u •ent to Hem ile rum . Çekimler sırasında ı ı eınite ' ye gitt im . dağın dibindurill.f.!, the.fi'lmin,f.!, of Cbildhood. and ımsjllmed t!'ith the 11/0IIIIIttin ili the hack,f.!,Wltllcl. descrihiug my eb i/dde yarını saa t konu::;tum. ho()(/. SKYLJFE - BundCIII ÖI ICi' haşka '11 ' şirketleriliili r,-·ekll/li helgesel.fi'lm/er t•ar 1111.' SKYLIFE- 1ı a\ ' e you heen the subject of any o ther teY. KEMAL - BBC'nin yaptığı. elbette. heniııı \'e eserlele\'ision docuınentary finıs' riııılı: ilgili ilk film değil. lik filmi 197"i'te "Bir Yazarın Y. KEMAL - >·es. the re ha1 •e heen otbers ahuut myse(f' l'ortresi " adıyla l sveı.· televizyonu cekti. Bı:n lsveç'te and mı· hooks. lu 1975. Sl/'edish te/el'isio n m en/e a gürdüm o filmi. T\ '' dı: oynarken. ,\ıüthi::; bir filmeli o 1 j/1111 eniilieel flortrail qf'Au Author. 1 sau• it teleuised i11 Çekim s ırasında onlarla heraber kiiyı: gitnıi::;tim. ArSu•edeu. 77.?a/ tl'CIS a u •oudelfii!JIIml lu •e111 to my uilladımlan Fransızlar bir filııı yap tı , 1979' da . Uz un bir .f.!,C' tl'ith the Jıroduc tion team. 'f7.?el/ i11 1979 French telel'isiou 111ade o /ong .film. ;({i(ji'i Ut•aueli u•as i11 Paris filmdi. /. ü lfli Livaneli l'aris'e ge lmi ş. saz ~·a lmı ::;t ı. Son !hen. and p loyed the saz .för il. A Fi1111ish .film produra 19H.1'te Finlandiyalılar bir film yaptı. Ceı\·ekten cok güzc.: l bir film cc.:ktilc.:r. Sayısını tam olarak bilemiyoced i11 198.1 ff'(IS extren1e~ı · ,f.!,ood eli/d telet •ised on a rum. ama. hirı.-ok T\' kanalında oynadı. 19H7'de de Al 1111111her (!!' cba 1111els. lu 1987 tt Ce rm au team ccnue manlar geldi ler. Onlar da Ba\')'l'ra tele,·izyonu i<.;in bir mu/ n w de o .fi'llllj(Jr Bal'ariau telel'isiou uhich playeel film y: ıptılar . Alman birinci kanalı. Diirt ouj(ıur d!fJ'ereut cbclllllels. kanalda da oyn:ıdı bu film .. Çekilen SKYLIFE- Arı: ılıare any lll'\\' rlans to produce screen vı:rsions of your novels' filmierin tümünü izlı:dim. ll epsi güzeldi. Ya 1lll z lı e n üz ı ama nı 1; ı n m : ı d ı ğı i c i ll Y. KEMAL - \\'le are u ·orkiug 0 11 a sereeli BBC'nin y: ıptı ğı son filmi giirıııedim. t'e1-sio11 q/ Ortadirek u •ith Tank Akau. 111ho

KEMAL Yeni kitaplar, yenifilm ler ... Kemal, BBC'dekifilmin sahne yen i filme projeleri

SKYLIFE - t::,·er/erinizin j/l111e

uyrlrlrnu~· ~

koliliSlll/da so11 d6ne111de yeni /ar /'ar nu '

has c1 special c!{/ectio u ./(ır this 1/0l'el. i\'ou ' u·e o re /ookill,f.!, för a director. M:ı• choice is 'f'et.'fi'k Blt~·er. 1 prefer /l '(.ri·knlg ll'ilh 7itrkish fJeople . Peter u ,·tiiiOI ' directeel a.f/1111 l '('f'SİO II o/ one (!/my Jl(Jl'e!s. aud playeel the part of' Ahdi ll,{Ja . lle is o.flue actor. lmtthe.film is a;ı;ıolliu,f.!, . 7Zx~ı · fahrica ted so 111/lch that il hemx 110 resemhlr111ce to the hook al all.

ça li~'l l/ {1 -

Y. KEMAL- Siıııdi Tarık Akan'l:ı Ortadirek üstüne calısıyoruz. Tarık hu kitabı (ok ~e, · iyor. 19HO'den beri uğr;ısıyordu. YiinL·tıııL·n arayısına girdik. Ben Türk yiilletıııeıı o lsun i~tiyorum. Son z:ııııand:ı TL·,·fik l h~er dCıs(in(iJd(i. Bir filmini

SKYLIFE- Which arı: the most recent foreıs

SKYLIFE EKIM

+

O C TOBER 1992

gördüm . tam ~ ı nlamı\"la ~aheser. Daha çok TLirklerk: çalı~mak istiyorum . .\!esela !'eter ı · sıinm · bir filııı \·apt ı. Kend isi Abd i Ağa'yı oynuyor. Çok da güzel oynu yor. ama eser kalmamı~ . uydurma ~eyler koymu:;,l:ır. SKYLJFE - h'ser/eriuiz ~imdiye ~'cu/ar kaç dilde

ign cditions or your books' Y. K EMAL: lhree o/ lll)' books appeared 011 the sm11e day ili Frenlee i11 Apri/ 1992. 011e (!/ !hem is eutit/ed

"Col!l 'el:'ialious ll'itb Alaili l3osquet". Si llee ,\1emed . 1 ~)' 1/au·k u·os publisbed ili Fra11ce ili 196 1. 1 had hee11 .fi'iemls u·ith /Josquel. a11djinm 1984 lo 1989 u •e corre.,/JOI/ded. '!he resul/ u •as this hook. tl'rillell ili 1989. '/he other tu·o are Kale Kapıst and YIISI (/çu k Yusı !l

yayl ula ud1.' Y. KEMAL - 29 kirahım 30 farklı dile çcnildi. hunl:ırın ~ i mdiye kadar yabancı ülkelerde 236 farklı baskıs ı <,· ı k m ı ~. ı 9'a r k i ta pla Fransızca 'c 1S\'eçce ba~ta geliyor. SKYLIFE - /J i~tm da en so u uelerı·aynilcntdt;, Y. KEMAL- ~isan 1992'de Fransa 'da aynı gün üç kita b ı m b irden piyasaya çıktı. Bir tanesi Alain Bosquct lle Gör ü ~me l er ad ı y l a bir söyle~i kitabı. Alan Bosquct ilc ta ı 9'i7'de bir Amerikan dergisinde buluşmuştuk. ince Memed'in ı 96 L 'de Fransa 'da yayınlanmasından bu ya n a Rosquet i l e dostluğumuz sürüyordu. 1984'ten 1989'a kadar kendis iyle yazı~arak görüş alışverişinde bulu nd u k. Sonuçta bu söyleşi kitabı ortaya çıktı. 1989'da kaleme a l ındı. Diğer iki kitap da Ka le Kap ı sı ve Yusufçuk Yusuf.

SKYLIFE- Could you teli our reacle rs about your current \\·ork 1 Y. K EMAL - Firsl of' a ll. 1 am u •ril i n~ Cl sto1y aboul Cil! isieli/d ll'hich 1 to/d 7Ji(ji'i Limneli abou t in 1977. 1

had coujured up a11 ima~i!lclly isla 11d. ll'hich turned out/o correspo11d e.\·actü• to /:'ki111ik is/a 1Id u•hen l l'isited it. /~'kin/ik is IIext to ,\1amwra is/and. aud I LI'ill be retunıi11~ !here a~aiu sbort! )' to experie11ce the isla 11d:5 atmosphere bejare se/Ilin~ dom1 to Ll'rite. 011ce that is .fi'nished 1 plan to u ·rite a book haseel 011 Cl/ I idea tl'hich has been in my mi11d sillee 1 u•as 17. 1 haue deseribed

SKYLIFE -Istel:'ieniz. bir de okur/an 11//Za şu anda s(irdiirc/(i/J/ill(iz ça!t~­ mala nntz bakk111da bil~i !'et-elim. Y. KEMAL- Tabii... Öncelikle bir ada hikayes i yazıyorum. 1977'de bunu Zül fü Livaneli'ye an l atmıştıııı. Kendime haya li bir ada kurdum . Daha sonra Ek in lik Adas ı 'na gitiııı. KaLımda kurduğ u m hikayenin aynısı ~: ıktı. Ma rmara Adası'nın yanında. Şimdi yen iden g id eceğim. Yazmadan önce yi ne bir ada havası almak istiyorum. O nda n sonra ba:;;ka bir ::;eye ha::jlaya cağ ı m. Bir kon um var. ı 7 yaşınıda n . Onu Abidin Dino'ya anlatnıı::jtım . ABID IN DINO 'YLA BIRLIKTE "YÜZLER " ÜZERINE Güney SavrLın'un Gözesi diye. EkoloÇALlŞlYORUZ : ROMANDA YÜZLER NEDIR? jik bir şey olacak. RESIMDE YÜZLER NEDIR? BUNUN ÜZERINE ... Üçüncü o larak Anavarza var. Akçasa z ı n Ağa la rı' nı n üçüncüsü . Feodal ABIDIN DINO AND 1 HAVE BEEN WORKINGONA düzenin çöküşünü. kapitalist rekabet PROJECT ABOUT "FACES ". te neler o l duğunu anlatıyorum . .\larshall Pl an ı 'ndan sonra, traktörlerin giri şi. .. Ne ot, ne ocak. ne ağa<,· kaldı Çukurova'da . yüzü it to Abidin Dino. lt is cal/ed The South Scıl 'I'/1/I SjJrill,!!, tama m en değişti. Kapit alizmin bugüne kadarki geli::;iwıd is ahout the eco/op,y. Next !here is A nauarza, the mini , da ha çok rekabet boyutu üzerinde durar~ık akt ~ ı ­ third hook i11 !he Und-; q/Akçasaz Iri/ol{)'. That is aho-

q/ the fl.'uda/ .~) •stem. al/d compet ilion i u Ibe ccıpita/ist sı •stem. '/he book Ll'ill d iscuss the deL 'elopmeut c!l uıpitalism Ll'ilh particu /ar reference to competitiou . ! lml 'e also bee11 u •riliup,.f/l'e 150-200 pa.ı.w IIOI'els about lstallbul. hut haue shell'ed that pmject forthe IIIOII1elll . Ahidili /Jiuo and 1 hal'e a/so been u •orkill,!!, 0 11 a project ahout ~'/aces ": 1'(1/?at are thefaces qj' IIOI 'efs? Wba t are the faces (!f'jJainliii,!!,S.' Fo r e.wımple. the faces in the Amhian .\'(!!,his are /ike those (if' 11 /0IIS/ers. \\'le il'i/1 he ~oiug i11to the suhject ili dep! h. 111 the collapse

racağ ı m.

Sonra .:; tane 1'50-200 sayfal ı k Istanbul romanı yazıyor­ du m . Onu bıraktım. Cinayetler ele alınıyordu. Biri ı ı yaşında bir çocuğun. öteki HO ya~ında bir adamın ci nayeti ... Aynı psikoloji ama. hepsi ayrı. hi<,·imlcri ayrı . 1l er cinayetin ayrı bir ki~iliği ,·ar. Bir de Ahid in D ino'yla birl ikte "yüzler" üzerine <,·alı::jı ­ yoruz: Romanda yüzler nedir' Resimde yüzler nedir' Bunun üzerine ... Ama tüm yüzler giriy<)r. Mesela Binbir Gece Masal l ~ ı rı'ndaki yüzler, canavarların yüzü gibi. Derinlemesine bir ~ey ol:ıcak. SKYLIFE - Çok te~ekkiir ederiz . •

SKYLIFE- Thank you very ıg

S KYLIFE EKIM

+

OC TOBER 1992

mudı .

•

Ya ~ar

Kemal 192.3 y ılında Osmaniye ilçesi'ne bağlı Hemit e (Gök çe li l köyünde doğdu. 19)1 yılında lstanbul 'a yerle~erek Cumhuriyet Gazete si'nde fıkra ve röporta j yazari ı ğ ı yapma ya ba ~­ ladı. Sarı Sıcak adlı hikJye kitabı 19S2'de, ilk romanı Ince Memed 19SS'te ç ıktı. 19)) ile 1992 y ılları arasında hikaye . roman , röportaj, oyun ve makalelerden olu::jan .30'u a~kın Adana ' nın

YAŞAR BIOGRAPHY

KEMAL

kitabı yayın l andı. Sanat ç ının

29 e s e rinin . .30 dild e. 2.36 farklı baskısı ya pıldı.

Ilk romanı Ince ıvleıned 1 ile 1955 Varlık Roman Armağa­ nı ' n ı kazandı. Kendi oyunla ~­ tırdığı Tene ke ile 1966'da llhan lskender Armağanı ' nı ve Ankara Sanatseverler Dern eğ i Ödülü'nü aldı. Aynı yıl oyunl a~t ı rılan Ye r Demir Gök Bakır, U lu slararası Nancy Şenli­ ğ i ' nde dünya birinciliğine d eğer görü ldü. 1977 y ılında Yer Demir Gök Bakır , Fransa 'da Edebiyat Ele~tirmenleri Sendikası tarafından yıl ı n en iyi yabancı romanı seçildi. Yine aynı ülkede Ölmez Otu'na 1978 Yılı En Iyi Roman Ödülü veri ldi . Binboğa l a r Efsanesi 1979 yaz dönemi için Fransa Büyük Edebiyat Jürisi tarafından seç ilen kitaplar aras ı nda ye r aldı. Modern hümanizmaya katkısın ­ elan ötü rü Ya::jar Ke mal 19H2'de U luslararası "Del Duca" ödülünü kazandı. Sanatçıya 19H'-l yılında Fransa C umhurba~kanı tarafından Legion d' l lanneur (Lejyon Doniir) ni ~:wıı \·erildi. Ince Meıned 3 romanı ile Sedat Sima\·i Vakfı 19H'i Edebiyat ÖdCılü'nü a l dı. l9H6 y ıl ında Kültür Bakanl ı ğ ı Tanııma Ödü lü veri len Ya ~ar Kemal. Kale Kapısı (Kimsecik 2) adlı romanı ile 19H6 Orhan Kemal ÖdCılü'nü kazandı. 1991 y ılında Strasbourg Üniversitesi Be~eri Iliml er Fakültesi tarafından Ya~ar Ke mal 'e Fahri Doktorluk ve rild i. Yazara . 1992 y ılıncia Akdeniz Üni\·e rsitesi tarafından "Edebiyat Dalında Onur Doktorluğu " \'erildi. Ya~ar Kemal Türkiye Yaz;ırlar Sendikası. Türk PE N Ku lübü gibi edeb iyat kurunılarının ba::jkan lı ­ ğında da bulundu. Dün yada \·e AHupa'da e d e biya t ve kültür alanında dü zenle nen birc,;o k seminer ve kongreye katkıda bulunan Ya~ar Kemal Fransa'da çe~i tli ünive rsite lerde edebiyat konusunda dersle r ve seminerler verdi.

G'ö riişler.

· 1-fou •euer. fanti(ı • circuntslcllt ces obliged him to lem ·e school as a _)'01111!!, teenager eli/d u •od ! .Jirsl as t/11 ap,ricultural /ahourer. !ben as a street let /eJ: 1/Tiler. teacber. lihmrian u11d dit •erse oth er j ohs . Dil rilig this time be conlinued to Ll'rile poe/Jy. u>hicb tl'as pu.!JiisbC'd in set •eral literary magaz illC'S. /11 1951. Kemal 11/0l'ed to istelllbul ll'berC' bC' u ·orked asa featttr(' ll'riter at Ci llıtburzı 'el neu ·., paper. a11d u ·o n th e j olln/(//ists Associalion Au·ard for o11e q/his i11 -deptb reporls. I-l is fiJ:~I hook c~/ shorl stories u•as publisbed ili 19 52. a11d his.Ji. J :~I 1/0l'el. In ce ,\lem ed (.\le/1/ed , \/ı · J-kul'k) puh/isbC'd ili 195 5 u •ontbe \ 'ar/ik PrizC'. I-lis ou·n dm matisation of his IIOI'el 7en ekC' u ·o 11 tbC' /!belli iskC'11der cmd Ankara Sanatseeerler DerllelJ,i prizes i11 1966. and Ibe sallle year his dra malisatioll oj" ı ·e r Delitir Cök Bak1r (fron !:'ar/h CojJjJC'r Sky) li 'O IJ .flrs/ fJriZC' al the lntenwtio nal Na ney Feslil'al. 7his n oL•el u ·as ch osen cts Ibe hest.Jöreig n 1/0l'el by the Fre11cl.1 U11i0 11 of Litenny Crilics i11 1977. and the fol/ou •ill,f!, year Ölmez Otu Uhe l'ndying Crass) receil'ed Ibe same au ·a rd. In 1982. 'r'aşar Kema/u •as cum rded the DC'I Duca prize for his co111rihution to bui!Janism. and he u•as presen/ed u·itb the Legio 11 d 'Ffolllll?N r !~ı · tb e Fre11ch presidelll in 1984. ı ·aşar Ke mal lil'es i11 lst a11h111 a11d is CIIITent!)' U'orkillp, 0 11 his /ci/esi 1/0l'e/

20

SKYLIF E

EKIM

Ke mal is o ne (l Turk ey's .~ reat es l nwde rn 1/0l'e/ists. ll'ilh Illilllerol/ S JICI/İOIIal and i lllerilaf ional m ca rds to his credit . '! it ·enty-nine c~/ his hooks /.Ja t'e bee11 tral!s!ated info .)0 ftlltRllttges and puhlisbed in 11wre than 30 cotlltlries. Ke11tal u ·a s horn in th e l'il/age of llemi/e ili Ib e soutbem jJrol'ince qf" Ada Illi İli 1923. lle heca11te interesled in fo/k literalure u •bile at j1111ior school and he.~an to IIIC/ke his Ol/'li conipilations. During th e same period. soIlle q/ his poe/Jy u ·as puh/isbed in a lo cct! maRa z ine. Ya şar

+

OCT O BER 1 992

Panasonic

'

..

ürüyüşümüze Ri ze'nin Iki zdere ilçesine bağlı e heRan our h ike from the vil/ap,e of Cim il Cimil köy. ünden ha:;ılaclık. Ikizdere'den itibaren near the town of ikizdere in Rize. in the o rman içinelen tırmanan toprak yol hizi, miEasteni Black Sea region . The ıninihus.from nibüsle bir saatte köye ula :;ıt ırclı. Cimil üç maikizdere elimbed the diri road throughforest hal leden olu:;ıan, 2 bin metrenin üzerinde ve to Cimil, over 2000 me/res ahove sea !eve/. tam orman sını rınd a kurulmu;; çok eski bir yerle;;inı. That even ing we camped ona pasture outside the vi/laIl k kamp yerimiz köyün kar;;ısında kalan bir düzllık. ge. A few years earlier a fire had destroyed most q{ the Bir süre ö nce ç ı k a n yangında eski evlerin çoğu yok o lIradilianal timher ]rame houses, hut a jour-story buiimu ·. Ama derenin kenarında bulunan 4 katlı eski han ding hy the stream survived asa reıninder of the origihala bütün ihti;;anııyla duruyor. Bina :;ıu anda birkaç ainal picturesque architecture. le t ara fından sadece yaz l arı kullanılıyor. Tbe .following day we set out .for Ibe alpine pastuı-e or li k g ünkü hedefimiz Sarpinovit Yayiası'na ula;;nıak. Deyayla q{ Sarpinovit. As we elimbed steadizy higher a va mlı yükse lti alarak yürümeye ha;;lıyoruz. Bir süre mountain mist enveloped tt s, hut lu cki~y we were .fol/osonra si.s bastırıyor. Bu gayet doğal , çünkü :;ıu anda wing a path so !bere ıvas no risk q{ st raying out of our Doğ u Karadeniz Da ğla rının kuzey yanıaçlarınclay ı z. Sis way. On the northern slopes q{the Eastern Black Sea ve yağmur buraların vazgeçilmez bir süsü. Ama Mountains mis! and rain areji·equent even in midsumyürüclüğünıüz belirgin patikaclan mer. rour hours later the sight oj do l ay ı yolu kaybetme korkumuz tıvo nıountai11 huts told us that yok . Döıt saatlik yo rucu bir etapıve were approaching Sa1pinovit . tan sonra s is arasında beliren iki · The yayla was enti re~y desertecl, ev Sarpinavit Yayiası'nın haberciand since we did not know the si o luyor. Çok ufak bir yayla ve area we decided not to risk gethiç kimse yo k. Yöreyi hilnıecliği­ Iing los! in the mis/. We set up İniz için siste iledememeye karar camp on the edge q{the pasture. veriyo ruz ve yay ianın yanına Finding camping sites in these kamp ı nıiZI kuruyoruz . Doğu Kanıoımtains ııever presenis a probrad e ni z dağlarında kamp yeri lem. Grassy paslıtres and streams bu lmak hiç sorun değil. Düz çaabowıd on the jloor o.f every valy ıı·lı k a lan ve suclan bol bir :;ıey ley, the on~y trouble is cboosing yok . Her vadi nin tabanında mubetween so many. As we were cohakkak akan bir dere ve bu eleoking our eve1ling meal a sbeprenin ya nında istemediğiniz kaherd materialised out q{ the mist dar düzlük var. Akşam yenıeği­ with his hercl. He ıvas astonished mizi hazırlarken sisin arasından, at the eııcoıın t er, since hikers and sürüsüyle birlikte orta yaşlarda ınountaineers are rare~y seen heb ir ço ban ge liyor. Çok şaşkın, re. ç ünkü bu yö re clağcılar ve A ll eigbt of us aıvoke refreshed yürüyüşçüler tarafından pek kuland ıuith roaring appetiles f or breakfast afler a night iıı the invilan ıl an yerler değil. Karadeniz'de binlerce yıllı k yayla yolları . D ağ l a rda ilk sahahımız ve ilk gorating moımtain air. We set of( Ancient alpıne roads through the Black Sea region. kahv a ltımız. 8 ki:;ıilik ekibimiz at nine o'elock, planning to pass çok uyum lu. Saat 9 gibi yola koyuluyoruz. lleclefiıniz oveı· the peak.ç and dow n the southern face to Salaçu r, a viiiage I had visi/ed many times hefore hy eliffereni dağ l arı aş ıp g ün ey yanıaç i ara inip oradan Sa la ç ur routes. Afler a two-hour elimb we reacbed the pass at köyüne ul aş mak . Ben geçnı i ;; yıl l arda defalarca başka rotalardan bu köye gitmiştinı. Iki saatlik bir tırmanıştan 3100 metres, where a spectacular view opened before sonra 3.100 m'lik bir aşıta varıyo ru z . Manzara enfes, us. TZ1e rock pinncıele at the suınmil of the 3711 metre 3.71 1 nı ' lik Verçenik zi rves i bir kaya kulesi şeklinde Mount Verçenik towereel high above. To ou r left on the önümüzde yükseliyor. Sol taraftaki vadinin tabanında valley jloor lay anather yayla, the Cennaniman, used by the inbabitants of Cimil. We !>pent two hours at the ise Cim il'in diğer bir yayiası olan Cermaninıan var. Iki pass pbotographing the magnificent scenery bejare besaat boyunca man zaray ı seyredip, bol bol fotoğraf çekiyoruz. Sonra ini şe başlıyoruz. Bugün Salaçur'a varginııiııg the descent. Reacbing Salaçur that evening was now impossible, so manıı z imkansız gözüküyor. Üç saat indikten sonra yine derenin kenarındaki bir düzlükte kampınıızı kuruajier three hours watking we camped by a stream on a pasture that a passing shepherd to/d us ıvas the Tivasor yoruz. Rast l a dığımız bir çoban buranın Tivasor Yayiası o l duğunu söylüyor. Ama hiç ev yok. Çok eskiden kulyayla. lt bad not been u sed for nıany years, and only l anılan bir yaylaynı ı ş . Sadece birkaç eski yayla evi kathe ruins ofsome mountain huts reınained. The third day we continued our desceııt, passing Mount 1ınt ı s ı var. Germaniman to the east and reacbiııg a diri road. Üçün cü gün ini şe devam ediyoruz. Cernıaniıııan Da-

Y

W

24

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

Yörenin mimarisini dile getiren y ü zyı l dan daha eski bir ev, Cimil köyünde bir eski han ve rüya gibi bir yürüyüş 1 A typıcal 19th ce ntury house ın the regıon, Jrı old han at Cımıl and a dreanıııke walk.

ğı ' nı solu mu zcia bırak:.ırak bir toprak yola \'arıyoruz. Üı; saa tli k bir y ürü yü~le diirt maha ll eden olu::ian Salaı.; ur köyüne va rı yoruz . Sala~· ur . Aksu anlamına geliyor. tllaha llel e rinin is imleri Kahmut. Sal inos, Karkons ve Pokur. Yöre. Erzurum'un lsp ir ilı.-esine bağlı. Salinos mahallesindek i ha k ka ldan biraz alı~veri~ yapıyor ve araba yo lu nda n yürümeye d evam ediyoruz. Çi na ~· ur kiiyü sap a~ ıncl a. Salaçur d e resini n kenarında kaınpıınızı kuru yo ru z. Da ~ l a rın g üney t ar: ıfı çok sıcak ve oldukcı fazla ha::jara t var. Bu hi zi b iraz rahatsız ediyor. Yiirc insanı yürü yü;iÇÜ ve clağcılara alı::;ık. Bize her konuda yardım ­ c ı olmak için çok yak ın davranı yo rla r. Yanında kampı ­ mı z ı kurdu ğ umu z Sala,·ur deresi Çor ulı ndırinin bir kolu . Ç ıl g ın bir hızla akıyor. Geceyi nehrin tatlı g ürül tüs üyle geç iriyoruz. Art ı k y ürü y ü şe iyice adapte olduk. Çantalar ilk gCın lere naza ran bize. daha hafif geliyor. Yoldan Ç imı ı.: ur kiiyüne va rı yoruz. Yol köyde b it iyor. Yine tırınanı !j ha ::; lı yor. Orman iç inele n devanı eden bir patikayl:ı llotar kiiyüne do~ru il e rliyoruz. Hava ı.;ok sı cak ve patika ı;ok dik.

/Z?I'i'i' hours la/er u •e 1/ 'l'rl' at Salaçur. o 1/'urd 11/l'tlllill,~ P?h ite Water in thl' locol dialect. and houp,ht in soJ/11' nwre prol'isions .fi-rml a /out! .~ rocl'I:J' . Ir'i' u ·en· no//' in thl' jJnJI'in ce C!/h'rz unnn . and Ibi' clilllall' bad cbciiJW'd dranJatica lz )' south o/ Ibe IIJountains. '!Z1e Sil ll //'as bol and !here u ·e.re foo 11/CIIi)' iiiSi'ctsjör coll!fiJr/. 'Ibe !rJCo! jJl'ojJil' ari' acc Jtslollled to hi/.?1'1:~ and 1110111/laineers. and u •enl out c!/ thl'ir u·a r to bl'ljJ us. \\"e set 11/J cmnjJ on the hc111ks q/ tbe Salu~·ur. a trihttlmy r!/ the Çortth Rit •er . streum raced noisil)' a/on.~ ot m1 astonishin.~ -'fJeed and ll'efe/1 as/eejJ lo o lullol~ı · r!f'u·oter 111/tsic. /~ı · nou · u •e hadjim nd our u ·olkinp, h~~s. Cl/Id our hack jJctcl.~,· see111ed ~~~b/er than the )' had done thejli:~l three days. \r'e set out alrJIIg the roa(/ to the rilla,!!,e r~/ Çinaçu r . Ilere the road ended. c111d u ·e con tinued 11/J a steejJ tretck throu,~ h thejiJrest to //olar. thl' S/111 hlaz ing dou ·n. ~:·, ·entttct!zı· u •e reacbed thl' ric~~e mul suu · the l'illa.~ e far helm! ' us. Perebeci on the h iliside u •o s o prelly o/jJillr! JHtSIIIIt' sprinkled ll'itb Iili)' Silllliller huts. C:ajJiirctted /~ı · the hrertlhtakin.~ scenl'r) ' //'(' di'cidl'd to bol!

nw

26

SKYLIFE EKIM

+

OCTO BER

ı99 2

i\ihayet sırttayız. llotar küyü hemen a~ağıda. Sırtın üstünde ise ufacık tahta ederden olu~an ::;irin Vl' ~·ok ufak bir yayb \·ar. Burada kalmaya karar , ·eriyoruz. çünkü ınanzara keliml'ierle anlatılamayacak kadar güzel. Bir evin bah~·esine cadırlarımızı kuruyoruz. Ak::;am ise ilk defa k:ımp ateşi yakıp keyfini <;ıkarıyoruz. Salxıh yine yol:ı kuyul:ır:ık. hi(· yCıkselıi kaybetmeden sıı1lan doğru ilerliyoruz. Yi'ınüınüz ıt..·krar k:ıy:ılık dağl:ı ­ ra doğru. ller iki tarafımızda barikulade bir mazara var. (\· s:ıat sonra llunut kiiyü vadisinin sırılarındayız. Yüksdtimiz 3.000 ın. dolayında. B(itün gün bu yükseltide ilerliyoruz . Akşama doğru llelger yayl:ısının üst kı ­ sımlarında kampıınızı kunıyoruz. Y:ıyla .':100 nı. a::;ağıda , .e k:ımpımız 2.HOO m'de. Ilk defa bir derenin uzağında­ yız. Çok sessiz bir gece ge~· iriyoruz. Altıncı gün yükselti kaybetmeden ilerlemeye devanı ediyoruz. YCırCıdCığünıCız patika 30<) - • ıOO nı'lik dik k:ıya ­ lık yanı:I<,; Iarın ortasından geçiyor. Sağınıızda llunut ,·a disi bütün güzelliğiyle kıvrıla kıvrıla Çonıh v:ıdisine hağlanıyor. Sekiz saatlik yorucu bir yürüyüsk· llunut

hereji1r Ibe nip,bt. se/Iili,!~ up Ct/ 111/J i11 the l!,Urt!en (~/one r!/ Ibe hii!S. '/7.1([/ e/ '('1/İII,~ // '(' SfX'Ill p/eaSt/111~)' C//'01/1/d our.fi'rs/ atiii/J.fi're. St ri kin.~ ca 111/J in tbe JJ/OI'II i1tg u •e .fi,l/ou•ed the ridge tou ·ards the c.-rıt,f!,!{l' 11/0IIIllaiJIS ahead. tl'ilh a hreathtakillg fJt/IUJJWJ/(1 stretchinp, 0111 011 either side. 1bree holll:~ la ter found us Ol'r!rlookiilp, /-lu lll tl t •illage nesi/in,~ du/1'11 oJ! the t•u!lc~J'.fluur. \\'fe remained al tll'f.Jtllld .)000 JJtetres all that day. reacbinp, the Hef.(!,er .l't~ıı/a Iate i11 the c!JiemooJI. \\"e cmJijJed at til/ altililde C!/ 2800 lllel res 011 the slopes ahol'e Ibe pas/u re. uıbich lay .)00 JJ/elres helou · us . For lhe.fi'rsl time !here u •as 110 stream 11earl~ı· lo disturh Ibe silence. 1Z1e sixth day u·e.fiJIIcill'ed a tmek uıhich u •ouJid ils u •ay alo11g di11ging lo sleep mcky slopes. 300 lo 400 me/res h(!!,h. 'J(, O/ll' n;~hl the 11/0tlltlaill fe// mmy to the lol'e~)' 111111111 L'C/1/~ı·. u·inding ils u •cty /urlt/OIIS/ı ' lo mee/ the Çomh ,wn'l!,e. l :'ighl exhmtslin,~ hours la/er u •e had passed the l'ilht,(!,e c!f' /3uşlllezm beloll' and reach the Pinasur yoylo. On the billsit/e facin,~ us u•ere ltl'e111)' s/oJıe 27

SKYLIFE EKIM

+

oç:TOBER 1992

Ba ş nı ez ra m ahall esinin sırtl a rınd a n Pin asor yay iasm a

collafieS. Si 1 ıce tce pla mı ed lu fo lloll' Ibe course of Ibe m lley. Ll'e d id 11 01 elim b up lo Ibe yayla. bul ca mped by 20 kadar ta ş ev va r. Ertesi gün va di boyu nca de\'am Ibe banks of tbe riuer. edecegim izden yayiaya ç ıkm ıyoruz n~ deren in kena rı ­ Tb e nexl mom ing Ibe u•a lking u ·as easier along a genlna k a ınpını ı z ı kuru yoru z. le incli1 1e. as ll'e maciefor the n or/h s ide of the 11101111/aSabah leyin , az eğ imli bir arazide ra h at lı k l a il erli yoruz. ins 011ce 11101-e. a nd back to lllisi a nd ra in . A n hou r laHedefimi z da g l a rın k uzey ya m aç l arına geçmek. Bu sis ter 1/'e hulted hesidea heaut{fiil mou 111ain lake a l 3000 ve yagmur demek . Bi r saat sonra aş ıtın a ltın d a 3.000 me/1 -es. j ust helou• the pass. 7he members of ou r tea m nı . yükseklikte çok güze l bir gölün ke n a rın da mola veu ho u•ere tempted to lake a elip i1ı the blue ım iers ıl'ere riyo ru z. Gurubumu zun ces aretli e l e m a n la rı suya a tlı ­ in fo r a sbock! '!bey could bard~v sercnnh/e out of the ice co/d u•aterfast enougb . ya ri arsa d a, s oğ ukt an ca n hav l iy le dış~m fır l ıyo r lar. Tek ra r yola k oyu lduktan b ir saat sonra 3. ı .::;o m'lik aş ı ­ Allother bour brougbt llS to Ibe jJass al 3 150 me/res tı n üstündey iz. Arka ta raf cehen nem gibi. Göz göz ü a nd doıl ' l l info ~'ll'irling gloomy mis/. \flitb t •is ib ili~ y al a lmosl zero uıe inebed 011r uıay down the track, rea cgörmü yor. P a t ika y ı ka ybetmem eye di k kat ederek ini şe geçiyoru z. Iki saat sonra Kale köyü ndeyiz. Köy ism ini bing the l'illage of Ka le tu•o bo11rs la ter. The l'illage is b uradak i k ale kal ın tı s ından a lı yo r. A slın da iki günden 1/UII!ed a.Jier the mins of a 11 a ncienl caslle u•bicb once beri geçt iğ imi z rota eski zamanl arda Karaden iz'den isg11a rded o1 •er Ibe ca ram n ro111e to l~p ir .fi'o m the Black p ir 'e g iden kerv a nların Sea . Al Kale we took to k ull a ndı ğ ı yo l. Ş i m d i the road aga in , this tik öyd e n itibare n ar ab a me in Ibe viiiage miniyolu va r. Biz ele hemen h /l s wbicb dropped ll S k öyün mi n ibüsüne atl aoutside the Ca n c ı k !-lo/el yıp ço k k ı sa b i r sür e al Çal. a viiiage encirc/ed by fores t . Fo r 1b e sonra orm an içinde ku rulu Çat köyündeki Ca npas/ seven or eip,bt years c ık O t e l i ' n e ini yo ru z. 1 have spe nl seve ra l Ca n c ık , benim 7-8 y ıldır days eve 1y summ er al her yaz mu hakkak gidip tb is liny alpi1 ıe bote/ sel b i r k aç g ü n k a l d ı ğ ını , al Ibe CO J?flu ence of Ibe t:leuil u n d He nı ş i 11 riElevit ve H e nı ş in derelerini n b i rl eş ti ğ i noktad a vers. kurulu ufac ık bir d ağ 7he f ollowing day s ix of oteli . Ertesi gün, grubu us wcwed p,oodl~ye to the nı u z un a ltı s ı için dinlentu •o u•ho were sel/in,!!, ojf 011 Ibe retım ı j o11rney lo m e g ünü . Ama iki ki ş i Karadeniz 'de yeni bir güne !sta nhul via Çam lıh em ­ için şe hre d ö nü ş günü . başlamanın heyecanı tarifsiz dir. lstanbul 'a gitm ek için saş in and Rize. In the aft e nı oo n u•e enjoy ed a ba h Ça mlıh e nı ş in üze ı //(u· dur 111 t!ıe !;/oc~, \('ll /eis urely 4 5- mi lllll e r i nd e n Ri ze'ye hareke t tm /k 11p the m l/ey sides ed i yo rl ar . Bi z de öğ l e­ ll 1() 1 { ll h 1" l ,\ i,. 1)(' j'() ll d (. (1lll/}( ll'< ). den sonra , gez ın e k ic,;in to l'isil the old ı •illage r!l vadinin yam ac ında kurulu a s ıl eski Cat köyline .,.::; daÇa l. u here a ll 1?11! ./(JIIr f~/ the 19/h centu ry h ııilding~ k i ka l ık bir y ürü yüşlc tır nıanıyonız. Burası. evleri n - /l'ere 11011 ' deserted. 7be th ree-stmy houses ı l'e re fa l/ing yü zy ıld a n d aha yaş lı o ldukları ufak bi r yerleşim. Ya~a ­ in to disrejJa ir a nd set•eral had col/apsed . nan sa dece lı hane b lını ~ . Üç katl ı eder b~ıkıınsızl ı ktan .\'ext IIIO I'Il ing u·e took a m inihus to 1:'/el'il . .fiw n u b ich u•e made ou r u•ay lo the 'f'irol'il yayla. the h(!!,hes/ in ç ürüm ü ş. bi r k ı smı y ıkılmı ş. Ert esi sabah sah ilden d oğ­ this region and site r~/a co/o ıu:fi il alpinefes/im i in the ru gelen yayb nıinih Cı süne binerek Ele\'it üzerinden Ti/as/ u•eek (!f'A ugus/ eL'eJyyear. rovit yay l a s ına qk ı yo ru z. Elevit h ura l ~ ı rdak i en yüksek 1Z1e h(J//Ses al 7'iml'il a re ql dressed stone instead qj'tbe yaylalarcla n . I-ler y ıl yöreni n en canlı yayla ~cnliklcri agustos ay ını n 26 ' s ınd an sonra l1tıra d a yap ılı yo r . Tirovi t p reı •cılen t tim her j iwned huild iii,!!,S q/th e Black Sea re,!!,ion . We ca mjJed a l a dist cuı ce .fi·o m the h(J/Ises cuı d ise evlerin kesme t a şlardan yapı l d ı ğı oldukca cleği~ik bir yayla. Kamp ı m ı z ı ev lerin biraz u z~ığ ın a k uru yoru z. spenl tu·o days hikinp, d uring the day a nd retıtrltill,!!, lo camp a l nı;!!,hl. ub ich mea nl pleasa nt reli~/.fi mn carrArt ı k ,·a ntalarl a yürümeyi istem iyoruz. Bu yüzden iki y ing o ıtr heal'J' hack packs. \.ll'e t•isited the Karmik y aygün bo yunca çevrede günübirl ik y ü rüyü~ler y~ıpı)'O nı z. la. the /asi along the ı•a lley. a nd the lake dislricl qj' !forVadinin son yay i a s ı Karm ik'i. ı forcan giiller hiilgesini can. !J~f(>re makill,!!, the .fimr-ho ıt r jo ıtm ey hı • m inih ıts gezi yoruz. Iki g ünl'ın sonunda ıninihCıse binip. dört sa!Jack lo the coasl. regre!fi ıl otlea l'illg Ibe m o ın ı la ins .fö r atlik bir yolculukl a Karade niz sa hiline ula~ ı p yolcu lugumu zu tam a nılı yo ru z. • the hi,!!, ci/ J' agai11 . • varı yo ruz . Pinasor vadisini n k a rş ı ya nı ac ının o rt ala rında

28

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

HILIPS AIRCLEANER İLET ZA, OLENESO

HR 4383

HR 4381 Her nefeste temiz hava .

Sessiz, portatif, ekonomik.

işyerinizde artık

kirli hava

Philips Air Cleaner sessiz

so lumak yok . Philips Air

Cleaner'ı

Portatiftir. Sürekl i "alçak"

Evinizde , tak ı n

prize,

odanızın havasını

kirden , dumandan, kokudan Odan ı zda

kirli hava

•

tozdan,

arındırın.

barındırmayın .

çalıştırıldığında,

harcay,acağı havasını

ça lışır .

ayarında

ufak bir ampulün

enerjiyle

sürekli temiz tutar.

odanızın

HR 4385 Her meka na uygun model . Philips Air Cleaner HR 4381 y atak odaları

ve mutfaklarda, HR 4383 o rta

büyüklükteki

oturma

odala rınd a,

HR 4385 daha büyük iç mekan la rda mükemmel hav a tem i z li ğ i

sağla r.

Ürün lerimizle ilgili her tü rl ü bilgi için Ph i lips Tüketici Danışma Merkezi'ni Türkiye'nin her yerinden 24 saat ücretsiz arayabilirsi niz. Tel : 980 01 40 36

e

PHILIPS

PHILIPS

GLOBALilATION

of TURKISH BUSINESS T ürk iye i ş al emi ,

is sirikilig to hea r tbat 'l i1rkey is ekon o m i k dü ze110 fonger et receni n çağ da ş bir iuer of capit a l, üyes i halin e ge lte ch n ology a n d m i ş tir ; Serm aye, o rga niza t io nal tek no loji , o rga ni capacities, hut alzasyonel kapas ite so an exp orter o.f g ib i unsurl ar saa ll th ese a m ong /~J ' PROF. DR . ÇELIK KU RD OCLU d ece it h al e elil other constituents mek l e ka l ınnı a­ of co nte mporcny Türk sanayii, dış pazarlara sadece ihracatçı olarak nı a k ta , bu nl a rın eco11omic actiuity. deği l , aynı zamanda 1970 ıl eri n sonlarındaki b ü y ük bir b ö lü lbis has heen pasmü a y n ı zamanda sih/e by decree no. ekonomik globalleşme bağl amında da ihra ç edilm ekt e32 which lihera/inüfuz etmeye başladı. eli r. Bu hayli ça rzed fo reign excp ı c ı b ir ge li ş m e­ ha nge transacti'!lt rldsh indus!Jy h(~u,mz ils penetra tion <!/f(;ret:u, n dir. o ns in li11 e w ith B ütün bunl ar , nwrl..>.ets no/ on~ı' os e.\jJorlen; lm t olso in the arti cle 8 of th e IMF Cha rter. Tü rki ye' nin döv iz cu ni e.\'1 <!/ econom i c ,u,lohalizal i on i ş l e nıl e rini I M F Until a d ecade in !he lc1te sel'eJZ! ies. ago co u nlries wean l aş ma s ının S' inci m add esi d oğre deep~y co ncerru ltu sunda libe ra ll eştire n 32 say ılı ka rarn ame ile mümned of capilaljlight in cases of 1111 Certa iıtty and lass of canfidence in their national economies. A dramatically k ün olm u ş tur . 1980'li y ıll a ra kadar, birçok ülke, kendi ulusa l ek onom id (/ferent app roach to internatio11al moneta ry mal/ers, lerin de belirsizli k ve güven ka y bı söz ko nusu o ld uğ un ­ and the consequent change in related nı/es and regulad a, sermaye kaç ı ş ı tehlikesiyle u ğ raş m ak zorunda ka lı ­ tiolls have contrihuted to stahi!izy cllld baue encouraged yordu . U l u slara ras ı ekono mik ili şk il e r ve para po litikalasoue re ig ıı states to lake steps to make the ir cu rrencies rı a l a nınd a ge li ş tiril e n ye ni ya kl aş ım ve b ununl a il gili collverlih/e, thereh_y opening world markets to !heir na/ikural ve tüzüklerde ya pıl a n d eğ i ş iklikl e r , i s tikrarın s a ğ­ ona/s. l anm as ına önem li k a tkıd a bulundu ve egemen devletle'li1rkey bas hee ıı pa rtic ular~y f orthcomillg in th is new rin k endi para l a rın ı k o n ve rıibi hale getirme, di ğe r ülkeera . Th e hanking environment is more liberal tha n in lerelen finansman o l a n a kl a rını kendi ü lke lerin e çek me many more advanced cou ntries. 7bis has not /ed to capitaljligbt hut encouraged fo reig ıı ers to keep their deposits konusunda cesa retl endirdi. Türk iye hu yeni döneme artık h az ırdır . i11 'li1rkisb ha nks. Fo re(~ ll excbange deposi/s of Turkisb · · ı k e nıi z d e bank ac ılıkl a il g ili nalian als in pu hli c c111d dü zen lemeler, birçok geli ş mi ş priua te, Turk ish a nd It

TÜRKİYE'NİN

artık ul u s l a ra ras ı

DIŞ

TÜR KiYE'NIN Ca pital

Outf l ow from

YATIRIMLARI

DIŞ Turk e y

< 1

of lm>f!Simtmt

1"01111 (000 SJ

40

33. 995

6

ısviÇRE 1Swic..x.'Ttlnd

38

18. 775

2

INGILTERE 1Eıtgbnd

23

66 . 110

7

A B .O./ U.S.A.

11

3 . 215

7

2

20. 694

TOPLAM / Total

(* )ilk yar ı lfirs t /)(1/f t~J fJ.!)

10 .0 4 7

7

12

2

7.887

15 .279

BAHREYN / H..hn.-in KUZEY KIBRIS/NorthcmC)'prus

9

\o. oj tm ·estme"l

ALMANYA / C.mn;any

LÜKSEMBURG 1Luxcmhoutg

f nves tm en t )

YATIRIM SAY ISl iTOPLA ı\"().

1

D irec t

9_ 0

8 ' YAT IRIM Y ERI

YATIRIMLARI

(Foreigtı

32

2 . 784

147

160.852

23

146.048

2

2.344

2

30.273

TÜRKIYE'NIN YURT DIŞINDAKi TAAHHÜT IŞLERI

.fore(~ll.

bank.s increasedJivm 8 .9 billion TL. in 1988 49.8 billion TL. in 199 1 cmd to 63 billion TL . in the firs/ quarter of 1992. Hxpatriates have deposi/ed TURKISH CONTRACTING the equivale111 of 2.4 billion TL. in 1988, which inc75.8 billion TL . in 1991 a11d 20.2 billion ACTIVITIES 2'n TL. in the Jlrs/ quarter of 1992. ABROAD 7be same applies to the stock exchange. Istanbul stock excbange is open l o all, white 7/trks can invest in foreign stocks. Istanbul Stock EYchange Index rose from a moııth ly average of araund 800 in 1989, to araund 4, 000 in 1990, and has stabilized at araund 3 ,600 in 7992. There are numerous foreign enterprises which market Turkish stocks to international investors. Canfidence in the Turkish market is evident. lnl'estmelll through the stock exchange is l'el)' d(/flcul! lo follow, as investors are likely to ülkede olduğundan çok daha libera l hale gelmi~tir. Bu move between stocks. Figures on direel foreign investmenl are likely to yield bir sermaye kaçı~ına yol açıııamış , aksine yabancıları , tasarruflarını Türk hankalarında muhafaza e tme ko nuan u nderes/imalion of the correct picıure, as they oflen sunda cesaretlendirm i ~tir. Türk vatandaşla rının , Türk do not represenl Ibe aclııal involvement of the investor. ve yabancı kamu ve özel bankalardaki döviz mevduatSame major foreign investment has as its origin not the original coım lry bul same other location as a result of larının , I 9HH'de H.9 milyar TL tutarında iken. 1991'de 49,H milyar TL düzeyine, 1992'n in ilk çey reğinde ise 63 the strategy of the mather country. milyar TL düzeyine yükseldiği hesaplanmıştır. Buna 7itrkish entrepreneurs have been invesling directly in karşılık, yaba n cıların döviz mevduatları 1988'de 2,4 other countries. milyar TL tutarında iken , 1991'de 15,8 milyar TL , Profi/s of Turkish companies investing abroad rose to 1992'nin ilk çeyreğin d e ise 20 ,2 milyar TL $10,414,000 in 1987 where $5,327,000 tutarın a ula şm ı ş tır. were reinuested, and to $ 1 7,210,000 in Türk hisse Aynı olumlu gelişmeler , Menkul Kı ymet­ 1990 where $13,911,000 were reinvested. ler Borsası iç in de geçerlidir. istanbul 18 Turkish banks have started operations senetlerini Menkul Kı ymet l er Borsası herkese açıktır. ahroad, including three public seetar uluslararası Türkler yaba n c ı hisse senetlerine yat ırım banks. yapabilmektedir. Istanbul Menkul Kıy­ Turkish entrepreneurs have been huying yatırımcılara metler Borsası endeksinin aylık ortalamacompanfes from the Treuhandanstal! in pazarlayan sı 1989'd a SOO' lerde iken, 1990'da 4000 theformer East Cermany, and they have dolayımı yükse lmiş, 1992'de 3600 civa rın­ been inuesling in the equity of major inçok sayıda da istikrar kazannıı::1tır . Türk hisse senetduslries in central Europe as well as in yabancı girişim lerini uluslararası yatırımcılara pazarlayan other t:uropean countries. 7bere are Tu rçok sayıda yabancı giri::?inı meydana gel kish companies which set up and opera/e meydana miştir. inlernalional~y competitive industries in Türkiye pazarına güven duyulduğu açık ­ gelmiştir. N011h Africa and presently in South Asia. tır. Yatırımcılar sık sık bir hisse senedinRepuh/ics of the former USSR !ike Russia, de n ötekine geçtikleri için, hisse senetleri yoluyla yatı­ Azerhaija11 and the Baltic republics have been attracrımları izlemek o ldukça zord ur. ling Turkish entrepreneurs. In many cases Tu rkish entDoğrudan dı::? yatırımlarla ilgili rakanılar da gerçek durepreneurs are preferred because of their direct approrumu tam o larak yans ıtmamaktadır. Bazı büyük dış yaach. !heir determination lo cu/ costs in an environment tırımlar , stratejik tercihlere bağlı olarak. o üyenin ait o lu ıhere over invoicing and expensive packages of capital duğu ülkeden değil , başka bir ülkeden kaynaklanmakequipment have become the usual way of doing busitadır. ness. Türkiye'ye yönelik bu o lumlu gel i şmeler olurken bir Turkish industry hegmt ils penetration of foreign maryandan da Türk iş adamları başka ülkelerde doğrudan ke/s not O l!~)' as exporters but alsa in the cantext of ecolo

31

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

Nissan. Sun.n.y • Nissan Sun.n y

dün ya nın

e n il e ri t e kno lojis inin

fe r a h

i ç m e k a n ı y l a konforiLı. Fa rk l ı

ürünü . • G ü ç lü: 1 6 va l f, ç ift e k..« a ntrik, 1 6 00 cc. ,

fa rklı çağ d aş

4 s i lindir, 92 PS m o t o ru y la gi.i ç lü . • Ekonomik:

s i z it,

100 kn""l . sa b i t

hı zda

5,5 l i tre l ik

ya kıt

a rtırılmı ş

pro fi l t a k v i ye li

ka rş ı

gö vd es i y l e, çe l ik

g ö ğs ü y l e, k ay ı~ ay ı

ö nl ey i c i

D P va lflifre n s i s t e mi y le g ü ve nli . • Konforlu: Hidrolik d i r e k s i yo nu , s tr u t tipi ö n v e p ara l e l b ağ l ı

c~t<-~ m o bi l ini z.

tüke timi y le

e kon o mik . • G ü ve n li : P as l a nm aya d a y a nıklılı ğ ı

r e nk v e

ç i zg il e ri y le Ni ssa n S unny t a m

a rk a s ü s p a n s i yo n s i s t e mi y l e, r a h a t ve

Ay rı ntı lı

b ilgi için, lütfe n

aray ın :

İzmir S h ow- Room: Ankara As fa ltı No: 64 Bornova 35100 Tel: 61 08 50 İs t an bu l S h ow- Room : Aka be Tica re t M er kezi Büyü kde re Cad. 78-80/ 2

Mecidiyeköy 80450 Is tanbul Tel: 267 48 08

~ - ı~~e~~l ~ı Türkiye 'de

yaygın ...

f-1-*' ~ 1

dünyad a

sa ygın ...

yatırım

noınic globalization in tbe yapmaya başlamışlartır. Yabancı ülkelerde yat ı ­ Iate seventies. Tu rkisb contyapan Türk ~ irketlerinin karları , 1987'de 10 milyon tra ctors were Iatecomers to 414 bin dolar tutarında idi ve bunun 5 milyon 327 bin tbe Culf construction mardolarlık bölümüyle yeniden yat ırım ya pıldı. Kar miktarı ket, bowever they were quick 1990'da 17 milyon 210 bin dolara yükse ldi ve bunun 13 to take an importanl sbare of mi lyon 911 bin dolarlık bölümüyle yeni ya tırımlar gerit. ll would be correc/ to say çekle ·tirildi . that they were the forerunGünümüzde , üçü kamu bankası olmak üzere 18 Türk ııers in integraling the ecobankası dı~ ülke le rd e ş ubeleri vasıtasıyla faaliyetler ııomy with tbe world. Presürdürmektedir. sently they are activly particiTürk i adamları Doğu Almanya'daki i ş l etmelerin özelpating in major infrastructuleştirmesinelen sorumlu Treuhanclanstalt ad lı kurulu ştan şirket satın almakta lar. Orta Avrupa ve Avrupa'nın baş­ re projects across the globe, ka ülkelerinde ki bazı sanay il erin hisselerine yat ırım i ncluding the industrialized countries. Foreign direct investınent and equity investment constiyapmakta lar. Kuzey Afrika ve ş imeli ele Güney Asya'da tute only part of any national industry's international uluslararası planda rekabet eelebilecek düzeyde çeşitli involve meııl at the present day, when international sanayi kollarında kurulup faaliyet gösteren Türk ş irk et­ economic coopera/ion cansis/s of various financial, leri vardır. technological, organizational and management forms. Rusya , Azerbaycan ve Baltık Cumhuriyetleri gibi eski Turkish industry has fully recognized this development, Sovyetler Birliği Cumhuriyetleri Türk işadamlarının ilgiand is assessing global cooperation opportunities in visini çekmekte. Transfe r fiyatlaması ve pa halı sermaye ew of ils comparative advantages. donanım paketleriyle i ş yapmanın kural haline gelmiş The former USSR scene provides interesting illustrations o ldu ğu bir ortamda, i ş müzakerele rinde ben imseelikleri samimi tavır ve maliyetleri düşürme konusundaki kaof such forms qf cooperation, same of which ınay involve traditional capital investment. However, it should rarl ılıkl arı nedeniyle çoğ u kez Türk i şa damları tercih not be forgolten thal such ccıpilal investment often reedi liyor. Türk sanayii, dış pazarlara sadece ihracatç ı olarak dequires to be complemented with other forms in order for ğil, aynı zamanda 1970' lerin sonlarındaki ekonomik g l oba ll eş me bağlanıınd a da nüfuz YURT DIŞIND A KI TÜRK SERMAYELI BANKALAR etmeye başladı. Türk müteahhitler Körfez inTURKISH BANKS AB ROAD şaa t pazarına geç girdi. Bununla birlikte , kısa IZIN TARIHI SERMAYE BANKA ADI ANA ORTAK ÜLKE süreele bu paza rda n önemli bir pa y aldılar. OAT!: OF NAME OF THE BANt< Bunların , e konomiyi dünya pazarl a rıyla PAMUKilAN K T.A.!J. ALMANYA OM. 24,000,000 1987 BANK KREIS bütünleştirm e konusunda öncüler olduğunu INGILTERE L.. !50,000,000 1887 AK INTERNATIONAL. AKBANK söy lemek yanlış değildir. Türkler , ,.,., 33,000,000 INT. IKTISAT &ANKASI T.A.~. 1989 günümüzele sanay il eşm iş ülkeler dahil olmak FINANSBANK SWISS S.A. FINANSBANK A.~ . ısviÇRE f"'S . 11 ,958,7!50 11N19 üzere dünya ça pında belli baş lı altyapı projeGARANTili. INT, N . V. T. GARANTI BANKASI A.Ş. HOLLANDA HP'L. 40,000,000 1990 ı rine katılma konusunda oldukça faaller. PARK AVENUE BANK EROLAKSOY A.B .D. s. 1 1,907,829 1990 U lu slara ra s ı ekonom ik işbirliğinin , çe itli maYAPI VE KREDI BAN. s. 30,000,000 li , teknolojik , organizasyon veya i ~ l etme bi!NTERBANK A.B.o. s. 15,000,000 1990 f"'NS ROCHESTER CORP. çim le rinden oluş tu ğu günümüzde, doğrudan HALK SIGORTA $. 4,000,000 yatırım ve poıtföy ya tırımı he rhangi bir ülkeZIRAAT BANKASI A . ,. ALMANYA OM . 1e,soo.ooo 19l>O nin sa nayiinin uluslararası piyasa l aı·a girmesiT. TÜT0NC0LER BANKASI OM. 10,000,000 18SU ALMANYA nin sadece b ir yönünü oluşturmakta. Türk saAVUSTURYA $. 10,000,000 T . VAKIFl..AR BANKASI 18V1 ALMANYA nayii bu gelişmeyi tam an l am ı y l a kavramıştır OM. 20,000,000 18tU t ve mukayeseli üstünlükleri sayesinele g lobal I!IANKWORMS 17,000,000 işbirliği imkanlarını belirlemekteclir. P'RANSA FF. t 0,000,000 1991 Eski Sovyetler Birliği'nin durumu , bir bölümü 10,000,000 geleneksel sermaye yatırımlarından oluşan, ""· ALMANYA OM. 30,000,000 1892 bu tür i ~ birliği biçim lerin i ilginç bir ~e kilde göstermektedir. Bununla birlikte, bu tür sermaye yatırımlarının , genel olarak diğer biçimle rle tathe whole under/aking to become operational. There mamlanması gerekt i ği akıldan ç ıkartılmamalıclır. Bazı are cases where il is not enough set up the factory, bul durumlarda sadece fabrikayı kurmak yeterl i değildir; il is alsa necessary to engineer the financing of the enayn ı zama nda , ürünün pazarianmasını organize ederek, terprise, qjien by organizing the actual marketing of i ş in finansmanını da yürütmek gerekebilir. Türk firmaproduce. Turkish companies have realized this and are ları bunu kavramışlardır ve OECD dünyasından ortaklamaking e.fforls lo collaborate with !heir partners in the rı ile i ~b irli ği yapmak için ça ba göstermekteclirler. • OECD world. •

Turkish contractors were the forerunners in integrating the economy with the world.

rım

PAID· IN · CAI"'ITAL

T. A.Ş .

BANQU~

ırRANSA

A.Ş.

A.Ş.

A.Ş.

T. A . Ş .

ırF. ~.

33

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

~ .ooo.ooo

•

IşTE TüRKİYE'DE

YENİ COROLLA, DüNY ANlN

~

T O V O TA~-'f

TOYOTA-SABANCI OTOMOTiV SANAY İ VE TİCARET A.Ş. Gulsu yu Ankara 81540 P.K. 115 ISTANBUL Tel : 399 15 28 ( 13 hat) Faks: 370 19 47

Mevkiı .

Tum Tuynta'a Vcıkılı

A\faltı

Satı<:ıları ' nda 'all~. ~ervı~

Karıai-Malıcpe

ve yedek

par~ı-· ::ı h11nıetlcrı hır

arada 'unuluynr.

Türkiye'de TOYOTA 'Iar TOYOTA@O güvencc~indedir. TOYOTA@O bir Hacı Ömer 0 0BANCI Holding kuru luşudur.

BALKAROOLU · ADANA (71 ) 57 98 30 TOYAN . ÇANKAYA, ANKARA (4) 440 92 48 / 49 GöKSOYLAR · ANTALYA (31) 22 30 34/35 ALTAN· BALIKESiR (661) 25 042 AKKOYUNLU . BURSA (24) 22 46 44 / 22 36 44

ÖZKANLAR - DENiZLI (62) 64 63 48 / 64 63 64 INTER · ERZURUM (011) 83 929 SARAR · ESKiŞEHiR (22) 30 90 30 /30 90 40 MUHITIINOOLU · GAZIANTEP (85) 21 55 51 / 4 HAT BINBAYLAR - ISKENDERUN. H"TAY (881 ) 74 198 / 73 668

OZVILOIRIM · MERSIN, iÇEL (74) 25 13 03 / 25 97 84/26 19 75 TOYOTA Pl.AZA GÖKKUŞAGI· ALTUNlZADE, iSTANBUL (1) 310 49 90/5 f TOYOTA Pl.AZA KOLTAŞ • DOLAPDERE, iSTANBUL (1) 253 47 00 / 5 HAT ORTAKOY · ULUS, ISTANBUL (1) 257 79 70/3 HAT

ÜTOMOBİLİN YARlNI:

EN ÇoK SATILAN ÜTOMOBİLİ. Dünyanın

ccfRÖLLA

en

otomobili

Corol la.

anlamıy l a,

tam

satı l an

çok

kelimenin

'yeniden'

yaratıldı.

Türkiye'de otomobilin yarını olacak yeni Corolla, 90'la rın yaşam biç imi ni ve çok karşılayacak

yön lü isteklerini, beklentilerinizin de ötesinde

Zarif Dizayn, İşievse l Gövde: dış

sizi ,

ölçüleri daha büyük otomobillerden bi le daha

karşılıyor.

Güçlü bir

aerodinamik

şasi

geniş

ve fera h bir iç mekan

üzerine oturlulan gövdesi,

yapısıy l a yakıt

Yeni Corolla,

özell ik lere sah ip.

Yeni Coreila'nın zarif çizgileri nin altında

kapılarda

ekonom isi

sağlıyor.

yan darbelere

karşı

koruyucu çelik bar takviyeler gibi emniyet

unsurlarıyla

size, zevkli

olduğ u

kadar

güvenli yolculuklar sunuyor.

Yüksek Per for mans, Üstün Yol Hakimiyeti: gövdeyle, çok getirildiği

Yeni Corell a, zarif bir

supaplı gelişmiş

bir motorun bir araya

mükemmel bir otomobiL Gerek 1.6 gerekse

1.3 lt 'lik modeller, motor hacimleri daha yüksek aşan

otomobilleri yakıt yumuşak yapısı

ve sessiz bir

sürüş ortamı

ve 4 tekerlekte

hakimiyeti

sağlıyor.

Hava

bağımsız

bir

performansı,

son derece

gerçek l eşt i rmek l e

tüke timiyle

da sunuyorlar. Yeni Coreila

düşük

ka l mıyor,

gelişt i ri l miş

gövde

süspansiyon sistemi ile , mükemme l bir yol

kanalcıklı

..-

disk frenleri ise, yüksek süratlerde

yapılan

ani

fren lemelerde bile, etkili ve savrulmadan

duruş sağlayacak

Konforlu ve Fer ah Kabin : Yeni

Coreila'da dingil mesafesin in u zatı l ınas ı ve

gövdenin

genişletilmesi

sayesinde

kazanılan

değerlendirildi .

için

Yol üzerindeki

çukurların yarattığı sarsını ı yı

gövde ve 4 tekerlekte ile

donatılan

koşullarından

emen

bağ ı msız

her

sağlamak

santimetreküp, size daha ferah bir ortam

kasis

geliştirilmiş

ve

,

--

~~

- ' -.1

bir ·-,.._.,

süspansiyon sistemi

yeni Corolla'da. kabinin

kadar güç lü.

sessizli ğ i

--

G

ve konforu en olums uz yol

bile etkilenmiyor.

•es•-drive Yeni

Coreila ' yı

Yetkili

tam

Satıcıları

anlamıyla

tanımak

için . onu denemelisiniz . Toyotasa

sizi yeni Coreila ile test

sürüşü

yapmaya davet ediyor.

®TOYOTA TOYOTA PLAZA DU MANKAYA- PENDIK, i STANBUL (1) 379 09 22 NATAŞ- SELAMiçEŞME,ISTANBUL (1) 363 29 65 / 360 62 58 OTOMOTIV- TOPKAPI,ISTANBUL (1) 544 80 95/567 47 23 CAMKl RAN- ALSANCAK, !zMIR (51) 22 03 20/22 01 78

TAYOTO - KAYSERI (35) 21 08 08 / 09 / 11 / 12 KOCAEUKAYA - IzMiT,KOCAEı.J (21 ) 259140 / 6HAT OTOJEN- KONYA (33) 33 50 14/33 33 64 PULMAK - MANISA (551) 131 81 / 145 56

YA-TU. MUGL.A (611 ) 46 984 TUZCUoGLU ·ADAPAZA RI, SAKARYA (26) 72 01 74 / 71 20 30 DERINDERELER - SAMSUN (36) 31 61 43 / 44 NECATI YÖRUK - VAN (061) 18 585

Apricols is a nulil'e (~l h"astem T11 rkey. A sister q/ the p/11 m. 1he upricol is rich i11 t•itamin C a11d jJrol'ilalllill A a11d SllfJerhl )' .flm 'O ll red. '!it rkey is O lle (!l the top ll'or/d prodllceJ:,· r!/ hotb fresb and dried aprico/s. u·itb ot •er 9. 5 million apricol lrees anda yie/d q/ .FO.OOO /ons JH!r year. This is u·aı • ahol'e y ie/ds q/ peacbes, jJI11ms. cberries, oleasters. cmd conıe/ian cberries. c111d does 1101 i11cl11de production o/zerdali or 11'ild apricots. 7/.?e pmuince q/ Ma latya is uirtua/~J! iden lif/ed witb the apricol. fJruducing 1101 on~)' the most hut a/so tbe.f/llesl. In 1989, for insta11ce. Mala tya produced 208.000 /on s of apricols. or 561J6 q/ Ibe llaliollll'ide total. Many q/ the jJrOI'ince~ç i11hahita nts depenel direci~V or illdirec /~ J! on apricots for a living. and

Gül gillerd<:n bir b it k i. Erik cinsinc.l<:n bir ağa~; v<: ım: yv~::si. Anayurdu Doğu Anadolu. Yedid<:n y<:tmi~<: lwrk<:sin bildiği kayısı bu. Şek<:ri bol. C vitamini , A prnvitamini b o l. bu y ü zden ek bütün dünyada gözck bir m<:yv<:. U lusa 1 <:konom i y<: sağladığı kat k ıyl:ı ka yısı. ülk <:m izde y<: ti ~ tiril<:ıı bitki s<:l ürünler arasında ön<:ınli bir y<:r tutuyor. Türki ye, yaş v<: kuru kayısı ür<:timimle dünya listesinin ilk sı­ ralarında. Türk iy<: gendimk 9.5 milyonu aş­ kın kayısı ağa­ cından 370 bin

ton yaş kayısı <:Id<: <:dil iyor. Bu m iktarl a kay ı sı; ~efta li , eri k. kiraz , v i şne , i ğd<:, zerdali, kızılcık gibi diğ<:r ta ~ <.;<:kird ~::k li ıneyv<:lerin bir hayli ö nünde yer a lı yor. Ka y ı sı denince akla lı <:me n Mala tya g<:lir. Boşuna d<:ğil ; ülk<:mizc.l<: ür<:ti -

GOLDEN APRICOTS

/Jy SALIH YEŞ IL

J>botos

KADIR ÇITAK

Şekeri

bol, C vitamini, A provitaınini bol, bu yü zden de bütün dünyada gözde bir n1eyve . . 1 ji·uil ric/1 in Slf/-!Jir. t·if(flllill (.'one! j)nJl'i!tllllill . 1..

heir Jt n 1 ct ·e 1:1 ·u 'he re j( Jr i J., ji' n c jlru ·u ur. l<:n kayısının yarıdan çoğu tvl alatya 'da

orcbards ottlilltlllher bouses in the prol'i n ce's lou •ns a11d uillag,es. making il 'fitrkc~ı<,· p,arden prouince. The elimu/e anel .mil(!/ Malatya fll ain are idea /Iy su i/ ed lo apricu/s. and as a crossmads of hoth road and ra i 1 li 11 ks, 1ra wpo rla lion (~/Ibe crop is ea.~)' a11d cheap. 'fhe quality r~j' the

ye ti ştirili ycır. (Örn<:ğin , l 9R9'da . ülk<: t op lamının % ')6'sını o lu şturan 20H

bin tona yakın kayısı Malatya 'da elde c:d ilıni ~ t i.) Çoğu

aiknin g<:çimini ür<:timin<: bağ­

ladı ğ ı kayıs ı , Ma l atya'n ın <: k o n om ik yaşanı ınd a o lduk(a iincm li bir y<:r tu tuyor . ll em<:n h<:men tüm yc:rl<:ş i nı ye rl e ri, bü y ü k balı <.;<: gö rünümünd <:k i Ma l atya'da. meyv<:liklc:rin büyük bölümünde: kayısı y<:tiştiri li yor.

36

S KYLIFE EKIM

+

OC T O BER 1992

Çok

çalışanlara

kull a nılmak

dah a

kimi z am a n ufa k bir h e di y e v e rm e k mü s riflik

ü z ere

p a h a lı d ı r.

t as arl a nmı ş

o ldu ğ unu hatırl a tır .

gerekliliktir. Bir ö mü r b oy u

d eğ i ş ik çeş idi y l e

Ku s u rs u zca ince ve de n ge l id ir. Yö n e ti c il e re

d e n ge nin ne d e nli ö n e mli

Tu rhıy<

ye ni P a rk e r ln s i g ni a, o n

d eğ il

herhan gi bi r k a l e md e n

iş dün y a s ınd a

<f PARKER

INSIGNIA

G<nd Dısıri bııro ru POSTAŞ- Hılda V< ndıgd r Cad Nevpar Iş Hanı No: 2'1 Kar: 2 Sirlı<d- ISTANB UL Td: 5ı2 iJ 82 · 512 iJ 95 Fax: 5ı2 86 7-f - POSTA$ bir PIRILTI SIRKEil..ER GR UBU ku ru lu ş u du r

Üretimin yörede bu denli ge li şmesinde, doğal kobüyük ro lü var. Ma latya Ovas ı ; su , toprak ve ne m bakımından kayı s ı üretimine çok elverişli. Ayrıca, ilin kara ve demiıyollarının kavşaklarından biri oluşu, Malatya k ay ı s ı s ının bir ticari değer o lma-

Ma!a(ya apricot owes almasi as ınuch to modem science as to tradition, mai11~ y due to the tl'Ork of the Mala~ya Experimen ta/ Cu ltivation /ııstilute esiabiisbed in 1938 a nd to a project carried out /~JI Akçadağ Rural!nstitute hetween 1940 and 1945. The superior high-yield stra ins developed as a resul! of this work were distributed to villages th roughout the province, and advice and hack-up provided to growers. The aprica/ free .first fmits at 5 :years old, reaches a peak of produclivity a t 12. and has an econom i c .fruit-heariııg life of20years. The zerda li or wild apricot has a sha~per.flavo ilr tha11 the domestic variety, and so is heller suited to cooking than eating fresh. This free, wh ich is rather smaller than the ordinCIIy apricot, is wide~y cultivated in southeastern Anataha. Only afraction ofTıırkey's apricot crop is marketeel .fresh, the g reater part heing dried for the doınestic market or export . The simples t method is sun drying , htil this is on ly used for local co nsuınpti­ o n. Th e more eJj"ic ien t su!phur cliying method is complex but resu lts in a s up e rio r product. A.fi e r picking th e apricots are !>plit in half and the stone removed be.fore laying in sulphur. The juic ier th e fruit the fonger this stage takes, so the d[[ferent qualilies o.f fru il are 1reated separate~y . The ju ice collects in the cavily le.fi by the stone. When reac~y the apricots a re renıoved.from the sulphur and ajier a 510 minu/e resting period they a re wrapped in cloths and .flallened hy ha nd. The kernels, which have mecmwhile heen removed from the stones, are placed in the cen t re of the apricots, wh ich a re then !eji iıı the sım fo r two days hr:tf"ore heing sorted iııt o sizes and packed. Theji-uil driers. or çirci as they are known in

ş ull a rın

s ını kolayl aştırmı ş.

1938'de, Malatya Bahçe Kültürleri (ya da Kayısı İs­ tasyonu) adıyla kurulan, sonradan Ma latya Deneme ve Üre tme İstasyonu adın ı a lan kuruluşun, k ay ıs ı üretiminin ge li ştirilmesi n e ö nem li katkıları o luyor. Ayrıca, Malatya'da kurulan Akçadağ Köy Enstitüsü'nde 1940- 1945 aras ınd a yap ılan ça lı ş ın a l ar ürün ka lites inin yükselti lm es ind e yara rlı o lu yo r. Oluşturulan k ay ı sı fidan yet i ş tirm e bahçesinden tüm Malatya k öy ler in e aş ıl ı fidanlar gönde riliyor, birçok köyde mo dern kay ı s ı bah çes i kurularak üret ic il e re yard ım c ı o lu nuyor. Bütün bu ça lı ş m a­ la rla üre tim giderek a rtı ­ yor, meyve nin kalites i ve e ko nom ik değeri yükseliyor. .. K ayıs ın ı n aş ıl a nın a ını ş ı

zercla li.

Yaprağ ı e riğe,

kab e n ze di e rik ve şef­

bu ğ u şefta l i ye ğ ind e n k ay ı s ı ,

tali ağaçlarına kayısı aş ıl a­ nabiliy o r. G ün eyeloğu Anadolu Bölges i'nd e yaygın o larak yet i şt iril e n zerclalinin meyvesi k ay ı s ıd an daha ekşi, ağac ı daha küçük. O rtalama 20 y ıllık bir yaşa m s üresi olan kay ısı ağacı '5 yaş ında meyve ve rmeye başlıyor ve e n verimli çağ ın a 12 yaş ınd a ul aş ı yo r.

Ülk e mizd e kayısının bir

Malatya/ı

üreticiler kayısıyı iki yöntemle kurutuyorlar. İlki güneşte kurutma yöntemi. Daha etkin yöntem, kükürtleyere k kurutma . 77.'}(!

_,;imjJ!est method Lı..; _...-un dryin,f..!,.

1 be n w re (:ff/cien f ,ı..; u/ph ll r (ll yi ng method is comjJ!ex !Ju! re. ..- u If:. .- in o SI 1jJerior j Jrnd! 1cl. 39

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

kısm ı ya~ olarak tüketi lirken hüyLik bölümü kururularak ic,: piyasa ya veriliyor ve ihrac,: ed ili yor. Malatyalı üret icil er kay ı sıy ı iki yön tem le kurutu yo rl ar. Birincisi . günqte kurutma yöntemi. Güne~e serilerek kurutulan kay ı s ı daha c,:ok yörede !üketili yor. i kinci ve daha etk in yöntem. kükürtle ye rek kurutnıa. Bu çok a~a­ nıalı y öntenıle kurutulan kayısılar daha y ük se k değer ıa ~ ı yor. Önce kururulmaya e lv e ri ~ li ürün. en u ygun olgunluk duruımıncla yke n elle top l anıyor. Sonra kayısılar ya bütün o larak ya da iki ye bölünerek kerevet denilep sandıklada kükürtl e ın e ye ri ne götüı-Lilüyor. !3u yö nt e nıl e kurutm ada m eyvenin suyu. c,:e kirdek y u va l a rında biriki yo r . kayısı y umu ~ u ­ yor. Kükürtleme yöntemi , u zun süre saklayabi lın e olanağı sağlıyor , ü zerind ek i b en ek ieri yok eelerek ıne y­ veye parlak sarı bir renk veriyor. Kükürtl em e süresi kay ı s ının türüne göre deği~iyor. Etli ve çok su lu olanlar kükürtte daha uzun süre h ek leti li yor. Bu yüzden ka y ı sı. türüne göre ay rı ay rı kükürtl en iyor. Kükürrl eme yerinden ç ıkarılan y umu ~ak ka y ı s ıl a r 5-10 dakika dinlendirili yor ve bezlere serilerek ell e yass ıla ~tırı lı yor. Ka y ısı ,-ekirdeğ i nin iç inden ç ıkartılan badem üzerlerine koyulu yor. Bu i ~­ lemden sonra_ kayısılar iki gün daha güne~te bek l et ili yo r. Daha son ra boylarına göre ayrılarak paketleniyor. Malatyalılar ka y ısı kurutaniara c,: irci di yorlar. Çirciler , yetişt iri cilcr­ den olduğu gibi , mevsimlik i şc,: i de o labili yor. Ilde yet i ş tirilen ba ş lı ca kayıs ı türl eri

""

Hemen hemen tüm yerle}im yerleri büyük bahçe görünümündeki Malatya'da meyveliklerin büyük bölümünde kayısı yeti}tiriliyor, halkın önemli bölümü geçimini kayısıdan sağlıyor. The elimare and ınhabıtants

soıl

depend

of Malatya P l aın are ıdea ll y suıted to or ındırectly on aprıcots for a

dırectly

ş unl ar: Ç öloğ lu . Hac ıh a lil oğ lu , Hacıkız . Hasanbey

Jl the

provınce's

ki!Ol/!11 in Ma latya, are usu (.ılzı • seaso na/u·urkers. a/1houp,h some p,roll 'eJ-s do !heir 011'11 di:J'illg. 'I be prin cipal !'arieties o/ apricol p,ruu ·n in .\la/otyo are the ÇNo,qlu. llaclhalio,qlu. /!aClklz. 1/asanhe)' a nd Kum kabuk. the Çölo,qlu heinp, the jlnestfor cli ying .

ve Kurukabuk . Malat yalı'nın ka y ısı dedi ğ i ise, kuru tulma ya en e lv e ri ş li olan Çi'ıloğlu .. . Kay ı sıya da ir ki.içük bir öykü i ~ te .. . Günde ü<c- k ay ı s ını n doktoru evden uzak tuta cağ ına in a nır kimileri . Bu biraz abartılı bir inan,- olabilir belki ama; marnı e l aclı ya da rec,:eliyle , konıpostosu; kurusu ya da tazesiyle ya da çe kirde ğ inin i c,: indcki haclenıiylc , bunlar da d eğ ils e; kokusu ya da yeş iller arasındaki güze l im görüntüsü y le mutlaka k e ndini scvdirıni~ b ir m eyvedi r ka y ı sı. Ve o sevi len meyve şarkü t e r i ­ d eki , kuruyenıiş ç ideki jelatin paketierin i<c·ine girene kadar ne kahırlar çek ili yor. bunu ancak Mabtyalılar bi li r. Ve m eyve o kadar g ü ze l ki kahırl a rını unutturuyor. Öyle d eği l mi'.. •

A 19th Century Turkish l{ecipe for Apricot Pudding:

Take suJ.!Icienl dried apricots ( 11'ild apricots m ay also he usedJ and soak ouemight. lloi/ up a s)'rup (!1. 1 litre rl li'Cller o11d 960 p, rams ~/' su,~ar am/ sim m er.fiJr / 0 millufes . 'f'uss i11 th e apricots and cook o1 ·er a genlle heal 11111il they hw1e absorhed the -~l ' /'1/fJ. Sel aside lo coo/. I<em oue the ajıricots.fimJI the -~ı·mp. arIWI,~e 011 u serui11g dish amlfi'/1 eacb u •ith c/ol/ed cre(1}11 or a nli.\'lllre (!f'gm ul!d a/monds and pistachio 1111 ls. • 40

S KYLIFE EKIM

ıpııcoıs. Maııy ıv n~

+

OCTOBER 1992

YENİ BİR ''5 YILDIZLI OTEL'' Mİ?

HA YIR ... INT ER LIMOUSINE. Aynı rahatlık. .. Aynı

elegans. Hafif müzik ve kadehler. Dinlendiren , huzur ve güven veren aynı ayrıcalıklı dünya. Pek tabii ki aralarında fark var. Bütün '5 yıld ızlı otellerin , eşsiz birer İstanbul manzarası vardır . Ama İstanbul'un yanlızca bir köşesini serer avaklarınızın altına .

Ovsa Inter Linıousine ... Bütün İstanbul\ı. .. Bütün güzelliklerini. Dilediğiniz saatte özel sürücünüz sizi, sevdikleriniziya da konuklarınızı dil e diğiniz yerden alır ... Siz, '5 yıldızlı konforu yaşarken, film şeridi gibi geçer İstanb ul pencerenizden. Inter Linıousine ' i arayın. Bu ay rı ca lığı , mükemmel hizmeti yaşay ın .

Mercedes Cadillac Brougham d' Elegance Mercedes Long Umousine Cadillac 75 Limousine ÇadiUac ilverhawk Limousine BMW

Range Rm•er Rolls Royce

"Bir ayrıcalıktır...

.

;y. '.

lntcr Untousinc Service. bir NET şirketler Gurubu

kuruluşudur .

İstanbul: (1) 221 96 3H - .19

Yaşayın "

Antalya: ( 3 1) 4H 7') 2') - 26

GÖMLEGİN EN İYİSİNİ

YAPMAK İÇİN BAŞKA HİÇBİR ŞEY YAPMAMAYA KARAR VERD!K. KRA V AT HARlç.

21 Cotton Bar mağazasında 300 değişik Cotton Bar gömleği ve 800 Cotton Bar kravatı . Şimdilik.

değişik

İstanbul (Ga lleria, Bak~ıköy, Beıiktaş,

Beyollu, Niıantaıı, Osmanbey, Erenköy, Fenerbahçe, Pendik)

Ankara (Kavaklıdere, Karum) İzmir (Ka rşıya ka, Alsancak, Bornova ) Bursa, Adana, Eskişehir, Antalya, Lüleburgaz, Adapazarı, İzmit

COTTON BAR bir AL liNYILDIZ GRUBU

markası dır .

the COVERED BAZAAR

KAPALIÇARŞI'DA

BİR "BİLİR" Murat Bilir, İ ç Bedesten'in e n çok aranan ve ulu s l a ra ras ı dostluklara sa hip ünlü bir ba kır parçalar u z m a nı. Bir gün ke ndisini ziya rete gide rseniz, onun sa natını icra ettiği beş buçuk metre karelik dükka nını görünce hayrete dü ş meyiniz. /'

ldı

1

1

1 1 /('.

1 ,)

1

'ı

(

(1/

/ll

1 t

< 11 C'

{ ,,,{ /,f

lı

t!llt/

/J

/'(/'ll/U

•1

red /J, ,-oo

/Ir CAN KlRAÇ

T be bearl r~/ el'eJy city heats ili ils commercia/ ce11tre. t/1/d tl'bile m oder11 b11si11ess a11d ./iiiC/1/Ce have 11eu• ce11tres in lstanhllltoday. tbeji'l'e-bllndred -yea r-old Co ve red Btt za ar stil/ bt1111s u•itb 1(/e. 7bis maze qj'ua11 11ed s/reets liJt ed by liny sbops bas tllt euocatiue ttllllo~pbere sleeped ili bistory. 7be sense qj' discoue Jy drau •s yo u a lonp,. eacb 11tt rrow road an inuilttlion to explore. Al eacb crossroads Ibe st m /ler is hesel 11'ilb i11decisirm as to u •b icb u ·ay to cboose. 'Ibe poel Orbw t Veli descrihed Ibe Couered Bazuar as 'a ciased box'. c111d Çelik Cii lersoy as 'tt lreasure /roue or a bridal cbesl '. u•ailinp, to disc/ose its .fcı scinali n,~ conlents. 1Z1e e.Yttcl date oflmilding isa hone of co Jt/ention amo11g bistorians. Cer/aiii~ Y Ibe nucleus qj' tbe Bazaa r, Ib e lnner /3edesten where valuahle goods 111ere traded Cil/d stored. ciates .fi·om Ibe reig n of Silila n .ı1ebmet ll. CO II(jll erorq/lsta ll bul ill 7453. Tbe Bazuar col'ers cnt imme1 tse area q/ 30 bectares (over 70 au-es) and co llSis/s q/ 6 1 streets and numerous gates. Aerial photograpbs reveeti Ibe monumental con.fitsioll of Ibe buildi11g! Su rrounding il are old bctiiS. or hlocks ofu •orkshops, ll'bich make a p,ra~p

G üzel lstanhulumuzu. semt semt hissederek ya:;;a mı :;; o lan hCıtCın ~a irl er duygularını. bCıyCık bir ço:::;k u ile yazdık l arı dizeler içinde gelecek ku:::;aklara arnıağan etıııi::;lerdir. Örneğin. ozan . C'nıit Ya::;ar Oğuzcan lstanbul'u :::;iiyle anlatmıstır bizle re: Buram huram bir ya:::;aıııa sevg isi her yerinde/ Balık ç ı ıney­ haneleri, Ç ir;ekpazarı, Kapalı­ ça rsı l Yanar gün ı :;; ı ğ ı yla caml arı ya lılarıni Nla,·i denizlerine kar::ıı l ~ıe ~imdi. bCıyütmCı:::;

imparatorlukları

koynunda

ve "b uraııı buraııı yasama sevgi-

siyle dolu bu ulu ·ehrin" besyüz ya:::;ındaki anıtsal Kapalıçar:::;ı'sında sizi küçCıcCık bir gezintiye davet ed iyo rum' Geliniz! Kısa da olsa. beraberce "tarihi" ya:::;aya lıııı1

Dün ya nın hCıtCın seh irl erinde. insanları çeken merkezler. "ça rs ıl ar" o lmu ~ tur . Bizim görk emli l stanbul'unıuzda da "c ır~ıla rın " cleği:::;ik bir cazi bcsi vardır. 1!;Ila Kapalıçar ­ :::;ı'clan söz açıldığ ı zaman. bu g izeml i yeri bilen bilmeyen herkeste. heyecan dolu. merak lı bir bekleyis lxı :::;lar ... GiinCı ll eri hudutsuz bir özlem doldurur' Şair Orhan Veli için Kapalıçar:::;ı " kapalı bir kutudur"! Duygular ozanı bu gözkmini. ha44

SKYLIFE EK IM

+

OCTOBER 1992

kın

iki üc kelime ile n as ıl an lamlı bir sekilde ifade e t-

q{the baz aar's plan eue1 ı more q/a hrai11 teaser. 77.?e Couered Baz aar has sı!O'ered ten ,cveat .fi'res sin ce Kapalıc.;;ırşı cleyir geçme 1/ K a ralı ça rş ı / Kapa l ı kutu' the 15th cen t ı ny, and extensiue damage at the hands Istanbul'un "yaşayan aş ı ğı" Çel ik G üle rsoy'a göre ise qf the 1766 and 1894 earthquakes. Quile possih~v the Kapalıçarş ı , isıanbullu güzelle r iç in , "bir ha zine do l ab ı , pla n heca me eve n ıno re conıplex in the co ın-se o.f rehuhir çeyiz sa ndı ğ ı . ya cia bir gelin çekmecesiclir". ilding ajier tbese disasters. Araştımıacılar kuruluş tarihini bel irle mek iç in tartı şa­ On ~ y in warlime did the milling croıl'ds c111d huzzing dursunlar, Evl iya Çele bi 'ye göre , Kap a lı ç arş ı ' nın çe kiractiuily recede, leauing the m usty dim shops fooking deği o lan Iç 13edesten , fatih Sultan Mehmet döneminin out onto deser/ed streets. Bulfor the most part the Coeseridir. Böylece. bugün karşımızcla e n az beş ası rlı k uered Bazaar has heen the centre q/ lstanbul's .flourishir tarih hazinesi bulunmaktadır. hing trade, the domes ringing wilh sound, the jewel300 dönümlük bir alanda 6 1 sokağa dağılan , çevresine /eJ-s ' shops glilleı-iııg with go/d, the sheen ofsatins a11d ana ve tali k ap ılada aç ılan ve e trafını köhne h a nl a rı n silks, the rich co loıırs qf emhroidered kajia 11S and hekuşattığı Kapalıçarşı'nın mimari üslubu bir düzensizlik aped cwpets, and eue1ywhere the cbeeJfiil huzz of örneğidir' 1Javada n çekilen fotoğraflar, bu karmaşay ı canversat i on . bütün <,· ırlaklı ğ ı ile o rta ya koyar! In Ollaman times each trade g uild bad i/s own street. Ancak. bu sokaklar "labirent i". nasıl geç it verd i ğ i aniaTbe names, !fnot tbe wares. remain, .w eb as the Street ş ılama ya n hanlar "hilmeces i", y ıllar boyu birbirle rin i izqf Turhan Makers and the Street of the Aga~· Plumes. leyen "şakac ı ve i şh ilm ez mimarlar" yüzünele n bu hale Plenty qjfascinating delaif a hout the Iradesmen of the gelmiş değildir' Couered Bazaar is to befound in the Trauels ofEul~ ya Ka palı ça rş ı , kurulduğu 1460 y ılınd a n bu ya na , lstanÇelebi written iıı the 17th century. Ahout the Iniler Bedes/eli, he wrote: hul'la heraber on büyük yangın felaketine uğramış, ayrı ca 1766 ve 1H94 depremlerinin tahribatını yaşa mı ştır! "The wardens qfth e Old Bedes/en are the Sultan :~ ebi~/ Böyle o lunca da, o rta ya, yang ın l a rın ve d ep re m ie rin treasıırers . Tbey are sworn Muslim men for wbich otşeki ll en clircli ğ i bir "mima ri uslup" karmaşası çıkm ı şt ır. hers baue stood warrwıty. Each nigh t they ligh t the Kapalı çarş ı , beş asırlık ha yat ı boyunca , ülke nin e ko nolamps in tbe Bedesten . They are so tmstworthy that 110 mik gücünü ve sosya l davranışlarını dış dünyaya aksetm erchantthiııks to lock his cuphoards, many trec/Si tres tiren hir ayna vazifesi de gö rmü ş tür! of a nd j ewe/s lie there f or the taking, yel 11euer do Bugün, çağ ın "turizm akımına" they touch the m ... " uyan Kapalıçarşı. modanın The profusioll of exotic u•ares bütün i ca pl a rını yerine getirto hefound in the Crand Bameye uğraşan. m akya jını fazla z aar in the 19tb centwy as kaçırmış Istanbul dilherleri gideseribed by the !ta/ia n ll'riler bi çok re nkl i ve süslü püslü Edmondo d 'A micis ranged bir hayatın iç ine g irmi ş bulunfrom a uelvet cajia 11 edged maktadır! Kesin say ıl ar bilinwitb ermine, Circassian arme m ekle birlikte , bugün Kamour and an asirich egg to a p a lı ç arşı ' da 3.200 dükkan her whip made qf bippopotamus hide anda ca ndlestick made sabah ke pe ngin i açmakta ve 25 .000 insan ekmek parası ka.from the claw qfan eagle. zanmak i<,·in bir sokakta n öbür "Down eue1y crass-street you sokağa, bir kapıdan diğer kacatch glimpses of new uistas. long lines qj' columns and pipıya koşuşmaktadır! Böylece lasters, corridors. other streets Kapalı çarş ı kurulduğu gü nden h u yana , Beyazıt Kapısı'nın opeııiııg out of tbese again, üstündeki kitahede açıklanmış aı-cades and ga/leries. CO I!fu o ldu ğu şek ild e , "Ta nrı Tica re t sedfar-qfj' uiews of new hazaaı-s, shops, merchandise susYapanı Sever" ilk esine sadık p endedon tbe walls andfrom kalarak hayatını sürdürmek tethe roojs, hustling merchants, dir. .. He m de Amerikan do larl arının ve Alman marklarının heavily-laden porte1:~, j(~ures qf ueiled women. noisy groelden ele dolaştığı bir ortamups-a miııgliııg qf sights, soANADOLU 'NUN ÇEŞiTLI BÖLGELERINDE unds, co loı-s, and mavement YARATILMIŞ OLAN MADEN SANATININ to set o ııe 's head in a whirl .. . Heı-e aı-e displayed sucb a BIRÇOK Ç EŞ iDI , YILLARDIR MURAT BILIR 'IN dazzling array of heaut(fu/ TEZGAHlNDAN GEÇMEYE DEVAM EDIYOR. aııd raı-e ohjects that you at mi ş tir :

46

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

o nce los e yo ur head. to say nothinR qf your purse, cmd the chcmces are thal. should you in cmy 11 nguarded moment he tempted to satis.fy some smail caprice. you wil/ end by hauing to te/egraph home for assistance .. . You pass hetween pyramids and heaps of Bagdad brocades: mgs from Ca ranıania ; Hmsa si/ks; lndia linens; mus/ins ji-om Bengal: shawls from Madras: lndian and Persian cashmeres: the umiegated fah ı·ics of Cairo ... 77Je longing to possess breaks for/h , and you are seized with a mad impulse lo throw down your purse, ll 'alch , overcoal, everyt hing you have. andfill your p ockets with hoo(y. One mus/ indeed he an uncommonly well-ha-

da! Ş imdi . tekrar Iç Bedesten 'e

dönerek. bizim gibi sizin de seveceğinize inandığını bir dostu tan ımanı za aracılık ya pacağım. :vlurat Bilir. 4') yaşın ­ da ve 31 yıldan beri Kapalıçar­ ş ı 'n ın ha vas ını teneffüs eden gerçek bir "maden sanatı" uzm a nıclır . Tokatlı bir değirmen ­ ci nin oğ lu o lan küçük Murat. 14 yaşında Çuhacı Han'da " çı ­ raklığa" soy undu ğ u günlerde, gelecek yılların kendisine neler getireceğin i bilmeden, hem ekmek parası kazanıyor hem de eğit imini sü rdürü yordu. Murat Bilir, b u ç ırak lık gün lerini "sı fır seviye başlangıç" o larak hatırlamaktadır . Bugün , Murat' ın "b ilirli ğ i " ke ndini göstermiş ve meslekte il e ri eyeb ilm e k için In gil izce öğrenmeye karar vermiştir. I ş­ MADEN SANATI ILE ILG ILI GÖRÜŞLERINI te bu kararlılık. 1975 yılında ANLATlRKEN , MURAT B ILIR 'I N GÖZLERI 2R yaş ında , "usta lı ğa" adım atan Mura t'a Ing iliz Filolojisi PA RLl YOR VE SES I KENDINE GÜVENEN eliplomasını kazandırmıştır. ArIN SANLARlN DER INLIG INI AKSETTIRIYOR . tık, genç Murat, çevres ind e /anced perso11. a uery mountain qf wisdom, to be ab/e o lup bitenleri daha iyi anl ı yor ve "sanatın, kültürün temel unsurlarından biri o ldu ğu nu " kavramış bulunuyorlo uıithstand the temptations qf this place ... " du. "Maden sanat ı " ile ilgil i görüşler ini , hana , aşağıdaki Much of the exolica recorded by d'Amicis isa thing qf cümle lerle an l at ırk en Mu rat Bilir'in gözleri parlıyor ve the pas/ taday, yel despite the encroachınenl of manusesi ke ndine güvenen insanların derinliğini aksettiriyorfac/u red f:!,OOdsfor /oca/ cust onıers, !here remain enodul "Mi lli kültürümüz yeryüzü nün en önemli kültürleriugh lol'e~ı · bandmade f:!.OOds to sa ti~jy uisitors today in nin arasında bulunmaktadır. Kültür, milletleri millet yathe 3200 shops. pan değerlerin tamamıclır. Sanat da , maddi ve manevi Let me introduce you lo one of the Iradesmen qf the hayatı ge li şt irm e ve güzelleşt irm e gayretlerinin bir Covered Bazaar. Murat Bilir. The son of a miller from ürünüdür. Türk Maden Sanatı ' nın milli kültürümüz içinTokat , the 45~ year-old Bilir began his apprenticeship here at the age qf 14. bul he later wenl on lo coınp/ete deki yeri ins an ı şaş ırt acak kadar eski ve köklüdür. Çünkü, demiri en e rken devirlerde kullanmış olan inhis studies. receiving a dip/oma in English phi/ology at sa nlar arasında Türk kavimleri de vardı. Maden i~çili­ the age of 28. ğinde kullanılan ilk metal hakırdır. Benim hakıra o lan Ilis enlhttsiasm for traditiona/ crafts and knowledge tutkunıun sebebi ele bu o lsa gerektir". of Turkish meta/work is iınpı·essive and his reputation Gerçekten , Murat Bilir, Iç Bedesten' in en çok ara nan v.e exlends beyand the Couered Bazaar. and eueıt heyand 7itrkey. uluslararası dostluklara sahip olan ünlü bir "bakır parça lar uzmanıclır". Ancak , birgün , Kapalıçarşı'da Murat He gaue b is .flrsl lee/tt re on the subject at the British Bilir'i ziyarete g iderseni z, onun sanatını icra ettiği beş­ Ca nsulale in 1972. buçuk metre karelik dükkanını görünce hayrete Ilis greal /ove is for copper, the earlies/ metal worked düşmeyinizi Murat'ın dükkanı , tıpkı imp aratorl uk by man, anda prqjitsion of copper ohjec/s in his liny gü nle rinde o ldu ğ u gibi, içi bakır parçalada dolu bir doJlue-melre-square shop /eave room on~v for a sına// sellaba benzenıekte ve müşterilere , küçük bir sedir üzelee tl'bere customers sip a cup qf cardamom seen/ed rinde, kukule li ka hve, demli çay ve Çanı l ıca'nın bah:ır cqfj'ee, tea orji·agra111 il?(usion of /im e .flowers as they kokan ılıl amuru ikram edilmektedir. sirike tbeir hm"Rain. Mu rat Bilir, hayatının bir parçası olan Iç Bedesten 'i. "1 am i11 /oue u•ith myjob." be explains. "When 1go rodostlarımı şöyle anlatmaktadır: "Burası Cevahir Bedesund the museums. il is the weapons and copperwork reni olarak da bilinir. .. stümüz 15 kuhbe ile örtülüdür. ll 'hicb exeile al me most. Copper and bronze objects Onbeş metre yü kse klikteki bu kuhhe tavanı kesme taşbave a tllarmth 1 em t fee/." He isa mine qf inforınati47

S KYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

lardan yapılmış sekiz ayak ta~ır. İ ç Uedesten l. LıOO metre kare lik bi r alana yerle~nıi~tir . Güvenliği sağ l ayan dön kapı: ku zeye. güneye. doğuya ve batıya açıl ı r . Burası. tarih boyunca . müce,·herle rin. naclide kumaşların. s i lahların ve değerli eşyanın sattidığı ve korunduğu bir yer o l mu~tu r. Bugün. daha çok tu ristlere ve yerli ko lleksiyoncula ra hitap eden mal çe~it l eri sergilenmekteclir". Murat Bili r, "ben mesleğime a~ığım . kendimi. zaman zaman b ir masa l dünyasında b ulu rum" derken. bu duyguyu ben l iğ i nde hissettiğini belli eelecek kadar dürüst ve sevd i ğ i pa rça la d a kon u ~tuğ u nu. on l arın yarat ıl dığı dönemlere döndüğünü söyleyecek kadar da cluygusa ldır 1 "l3en , m üzele ri gezd i ğim zaman. s il ahların ve bakır eşyala rı n bu l unduğu bölümlerde daha çok heyecanlanırı m' l3 ak ırın , h ronzun sıcak l ığının yüzüme vurduğunu hissede ri m" diye konuşan :VIurat Bilir, ilk konferansını. 1972 y ılın da, Ingi lizce olarak. lstanbul'da Ingiliz Konsol os l uğu' n da verdikten sonra ke ndine olan güveninin

ahoutthe f1111er Bedeste11. uhich is rocfled hl' 15 domes supported by eight pilftm·. The buile/ing is 15 me/res higb c111d COL'ers C/11 area oj' 1400 square me/res. 'J he.Jöur ducm;. o11e 011 each side. are those Ll'hich Evl~ı ·a Çelebi deseribed as bei11g lockeel sec/1/·e~ y each 11ip,ht to profeel the precious gems. ualuable fabrics. Ll'eapo11s a11d other l'aluables kept !here. Taday the shops here are the ha11111 q/ touris/s and antique co/lectors. .fugs, ewers, jJCIIıs, candlestick.s. censer:;. lallljJS. bou·ls. bctth disbes (for pourinp, u•ater Ol'er the hather at the Ti trkish hamam), .flask.s. cups. trays. soap dishes. ten/ ./i'11ials. mortars. door rosettes. locks. taps. and Ll'eights a re among tbe fascillalinp, Ollomcm artc4'acts ili ,\1urat Bilir's sbop. '~11yjob is huying and selli11g 1 am not a co/lee/or." he says. "Bul same pieces are so exceptional that 1 lake the m bomefor a u•bile as bouse guests!" The Iradesmen of the Couered /Jazaar stili /enel to 011

a rtt ığın ı hat ırl amaktad ı r.

An ado lu' n un çe::iitli bölge lerinde yaratılmış o lan ve Osman l ı yaş~ııı t ısı ile bütünleşen made n sa n a tının bi rçok çeşid i . yı ll ardan beri Murat Bilir'in tezgahından geçmeye devam etmektedir. B ak ı r s ürah il er. ibri kler. bakraçlar. şam­ dan lar, buhu rdanlar ve kandiller. hamam tasları , kase le r, ma tara lar ve ınaş rapalar , leğenler. s iniler, sabun lu klar. kaseler. cadır tepelikleri ve a lemle r, havan lar, k ap ı rozetle ri . kil itle r. m usluklar. di rhem ler ve şahı ll er bunlardan bazıla­ rı d ır .

"Benim iş i ın a l ıp satmaktır 1 Ancak. bazen öyle p arça la rl a k ar~ ıl aş ı r ım k i, birden on larla bütünle t iği mi hissede r iın 1 lste o zaman. bunları, a ilem in b ir fe rdi g ibi benimser ve bir süre evimde misafir ederim'" eliyen Murat Bilir sözlerin i şöy l e ta mam l amaktad ı r: "l3 u İ ç Bedeste n , tam beşyü z y ıl dır, Osmanl ı İmparatorluğu'nun ve Tü rk iye Cu mhuriyeti'nin, mutlu ve hüzünlü gün le rinin , h issedilerek yaşandığı bir mahal o lMURAT BILIR ISA MINE OF muş tur . Viya na kapılarında n Arabistan EmirlikINFORMATION ABOUT THE INNER le rine kadar yay ılmı ş h u b ü yü k imparatorluğun BEDESTEN . TODAY, THE SHOPS sanatkar l arı tarafından yararılmı::i olan eserler. b urada n geçmeye deva m edeceklerdir. On l arın HERE ARE THE HAUNT OF TOURISTS 'a na kucağ ı ' bizim Kapalıçarşımızdır "! AND ANTIQUE COLLECTORS . K ıymetli dos tl a rı m' Yo l c ul uğunuz biraz sonra sona erecek . Eğer bugüne kadar ziyaret imkanı bulacongregate. so you ji'11d streets (!/' cwpet sel/ers. ofjema mı ş isen iz, h u defa Kapa l ıçar~ı'ya g it meyi ihma l etudlers, of baherdasbers and leather shops. Hmbroidemeyiniz. Ça rşının gizemli duvarlarına yas l anıp duygulared tou·els, prelly Kiitahya chinau•are. antique coins. illlaid backgammon se/s, uıarm Siirt hlwıkets mude q/ rın ı zı he~ a sırlı k bir tarihle bütünle~tirmenin hazını natural goal's bair, onyx, ki/im.\', and lraditional 'fitrmutlaka ya~ayınız 1 Hissedcceksiniz ki , Kapalıçarşı ' nın vefakar ve cefaka r gün görmüş ta~larının kulağınıza fı­ kish socks knilled in intrica/e pallems arejust some q/ sıklayacağ ı s ırl arı vardır'

the ma ny htllldmade goods lo he fo u nd here. 'JZ1ere are ple111y q/.fi'ne crt!fisnıen araund in 'fitrkey stili. so you do not have to buy Wlliques to gel p,ood qua l i~)'. And ll'ben youfeellike a hreak. !bere are seueral restaIIrtlll ls und 1111111erous tea b(J//Ses j(Jr tireel bazaar hroıl'sers. •

Yazımı. baş l a ngıçta ol duğu gibi gene ozan C'mit Ya~ar Oğuzcan' ın

di zeleriyle bit iriyorum: hiç bitmez. bizimdir daima/ L.:mulmadık yerlerde ye~erir, b üyü r/ Ya~amak baştanbaşa ya lan o lsa da/ O alır bizi uzaklara götürür". • "Anılar

48

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

AniJ win Johnnie Wallcer~ exclıuive ~7Jlaclc Label Special Jaguar XJS coupe 77

Share your moments ofpleasure with the sophisticated taste ofjobnnie Walker Black Label/2 year old Scotch Wbisky, anda lifetime ofsuper/ative motoring pleasure co u/d be yours with the ''Black Labe/ Specia/ ' 'XJS. Simply complete the competition entry co up on be/ow and return it to us for your chance to win johnnie Wa/ker 's exc/usive limited edition of this superb sportjng coupe. To enter the Johnnie Walker BLACK LA BEL SPECIAL XJS competition simply answer the following questions then cut out and post the completed enıry coupon to the address given below. 1. Wbicb town itı Scotlatıd is the home ofjobtmie Walker? - - - - - - - - - - 2. hı wbicb year wasjobmıie Wa/ker establisbed? _ _ _ _ _ __ 3. Com plete this sentence in no more than 10 words: · '/ sbare my mometıls ofpleasure witb Black Label because - - - - - - - - -- - - - - - -

Name _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Address _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ City - - - - - - - - - - - - - - - - - - Counıry - - - - - - - - - - Telephone No. - - - - - - - - - Post the completed coupon toJohnnie Walker " Black Label Speciai" JQS Competition , P.O. Box 516, London , United Kingdom , SW6 4XA RULES &CONDITIONS. 1. Al entries must be con-cıieted on ı~ entry coupon. 2. Al persons entering ıl'ıl cornpetition must be aıttr l8 years of age. 3. Employees and families of United Oistillers plc., its agents and distributors may not enter. 4. The Jaguar XJS car will be awarded to the person who. in the opinion of a panel of judges. has toffiCtly answtrld the ı wo quesıians and used the most skJ and originaity in compllt"o the sentiOCI. 5. No ailematiYe priıe is offn:l and the wiıner must ttke dehefv of the car at the Jotmie Walker ıistlery in Scotllnd. The judgts decision is fınallnd rıo corrtspondence can be entlftd iıta. 6. All entrieı must bl rtativtd by l1st Ottemblf 1992. 7. The wRıet wi be noıified by post by Jlst Jlf'lllrt l99J. Oetais ol the wiYing entrant may be obtained alter this date on application with an u.a. ıo promoter United Ois ıitrs plc., landınartı H0010 H"""""rrith llridge Road. london W6 90P. England. Amacom UOG 908 SKY

BUDAPEŞTE & ViYANA

••

UVEYKARDEŞ

KENTLER Viyana ve Budape ~ t e, art ı k ye rinde ye lle r esen bütün eski imparato rluk me rk ezle rinin kaderini payla~ıyorlar. Yüzyıl ba~ ında çev re le rini saran a l tın halenin ağ ırlı ğını hala ta ~ ı yan iki Orta Avrup a ke nti. Avrupa'nın doğusuyla batısının kesişip iç içe geçtiği bu iki ~e hir , y a l nızca haritalarda değil. t:ıriht e. kültürde . kaderck de kom~u.

Tarihin aynasında birbirine bakan iki kent: Budapeşte ve Viyana ... Avrupa' nın doğusunda ve batısında içiçe geçen bu iki kentin serüvenini Ayşen Gür yazdı, Gaye Boralıoğlu görüntüledi.

Two cities face to face in the mirror of history: Ayşen Gür ohserved the contrasts and Gaye Boralıoğlu captured the scenes qf Budapest and Vienna .

Bu karde~lik. hiç giirme ye nl e rin bil e ~ iir , türkü ve va ls le rle adını du y du ğ u . Buda'yla l' e~­ te'yi birbirinden ayıran. Viyana'dan da teğet geçen Tuna'dan mı kaynaklanıyor~ Iki kente de hakim . goti k ve haroku uzla ~ tıran iki dev kateelralden mi' 1'i4 1'd e K:ınuni Sultan Sül ey man 'ı n namaz kılarak ca mi ye çevirdiği. tam 1'1) y ıl "Bü yük Cam i" diye : ınılan M:tty~ıs Kilisesi il e, de\· '<·an ının Osma nlıların I. Vi yana Ku~atması sırasınc.l:ı ::jehir söyle ne n Stephan Kilisesi

arasındaki

o rtaklı ğ ınd :ın ın ı ' 1\udap e~ te 'dek i

na'daki kah ve gibi

Os m anlıla rdan

bu kader hamam , Viyakalma lw lli be50

S KYLIFE

FKIM

/ ili)'.

IJ oes this similarity sprinp, .fi'0/11 the Dt/Illi he. that riuer celehrated by poems c111d u·altzes. tl'h ich di1 •ides 8uda and Pes/ and tou ches Vienna alsa.' Does il a rise .fi'Oiıt !heir two giga ntic cathedrals th at combi ıt e Goth ic and Baroque sty les' Are th ey partııers in destiııy hecu use in one city the Church C?l St. Matyas u•as co ıu •ert ed to a mosque by Sı'ileymaıı the , V/ag ııifi'ce ııt and remaiııed so for 14 5 years. uhile ili the other city a ca 11ıı o ıı .fivnı the Olloman siege was reportedl )' used to nıake a hel/for the Church of St. Stepha n ' Are the caj es oj' Vie ım a aııd the 7itrkisb hath iıı /Judapesl euocatiue remi11ders of the

kapılarına terkettiği topl:ırın clökülınesiyle yap ıldı ­ ğı

Vie nna and Budapest sbare th e fate o.f a ll centres o.f }'alien empires . Tbese two central J:.'uropean cities, wbicb stil/ bear the golden halos that su rrounde d !hem at the turn o.f the cenllny. lie at the crossroads betwee11 eastern and wes tern Europe'. 7h ey are 1101 o ıt~y neig hbours p,eop, rapbica l~) '. bul alsa in bistorv. culture and des-

+

OCTOBER 1992

... 路~

-

'

..

'.,:

'

GECENİN

ŞANSLI

ÇiFTi

-

\

CONRAD

1

CAS I NO

I S T AN B UL

CONRAD'! BENZERSiZ KlLAN YAŞAMA GETİRDİGİ YORUMDUR.

ÖZEL BIR MEKAN ... FARKLI BİR DÜNYA e YILDIZ SA RAYI BAHÇELERI ETEG i DE. KENTIN GÖRK EMLI PANORAMIK MANZARAS INA HAKiM e 627 ODA VE SUITLER e 3 EXECUTIVE KAT VE ÖZEL TERAS LI ODALAR e SIGARA IÇMEYEN LERE 3 ÖZEL KAT e A Ll ŞV ERl Ş MERKEZI e CASI NO (AÇ lLl Ş YAKI DA) e SÜTU SUZ. BÖLÜNEBILiR BALO SALONU e RESTAU RANTLAR e PATISSERI E e NIGHT CLU B e HEA LTH CLUB e BARLA R e AÇI K VE KAPALl YÜZME HAVUZLARI e 3 TE IS KORTU e 400 ARABA LIK OTOPA RK I Ş İ N S A N LAR I VE TOPLA Tl LAR İ Ç İ N İD EA L e TÜM BU SI ESS CENTER HI ZMETLERi : ÖZEL IŞ TOPLANTlLA RI. TAN ITIM ORGAN IZAS YONLA RI VE KO GRELER IÇI CA TERING'DEN KONAK LAMA YA TAM HiZMET e ODALA RDA SA TELLITE TV e BÜ RO ILET I Ş I M VE K i Ş I SEL BILG II Ş LEM CIHAZLARI . UZMAN PERSONEL e ÖZEL KURYE VE SE KR ETERLIK HIZMETL ERI

e HlZLI CHECK· IN VE CHECK· OUT

ADRES: YILDIZ CADDES I. P. K. 203 BEŞ IKTAŞ 80700 ISTAN Bl JL TEL: l JJ227 30 00 FAX : ( Jl 259 66 67

yansır

Budape~te'nin

Hilton Oteli'nin camiarına ünlü Matyas Kilisesi'nin görüntüleri 1 Reflections of the Church of St. Matyas in the windows of the Budapest Hilton.

Birbirlerinden Tuna ile ayrılan Buda ile Pe~te arasındaki en eski köprü Szechenyi Köprüsü 1 Szechenyi Bridge is the oldest bridge between Buda and Pest which are separated by the waters of the Danube.

lirsiz izlerden mi? imdi degilse bile bir zamanlar ca nlı bir müzik merkezi olan bu diyariarda Mozart, Schubert, Liszt, Mahler, Schönberg, Bart6k ... ve digerlerinin onayiayan bak ı ş ları altında sokaklarda keman, viyolonsel, hatta piyano çalınmasından mı ? Nedense hep seksen yaşında, kalın beyaz kaşları ve fa ver il e ri yle çökmüş bir ihtiyar o larak hatırlanan Avusturya Macaristan lmparatoru Franz Joseph ve nedense hep yirmi yaşında ki güzelligiyle anıl an karısı lmparatoriçe Elisabeth'in , eski imparatorlugun so n simgele ri o larak iki kentte de sokak ve kö prü adlarında , resimlerde, mü zele rde ve kitaplarda yaşamasında n mı? Budapeşte'de Lukacs, ew York, Gerbeaud, Ruszwurm , Viyana'da Hawelka, Museum, Sperl vb . gibi temelleri hep o sihirli yüzyıl başında at ılmış , bugün de aynen yerli yerinde bulabileceginiz efsanevi çay sa l onl arı ve kahvelerden mi? lki şe hirde de cirit atan bisikletlerden ve tranvaylardan mı? İşte Budap eş te ve Viyana , kimi az kimi çok , bütün bun l a~ı payl aşıyorlar. Ama onlar yine de ikiz degil, olsa olsa üvey kardeş le r. Kirli, donuk ve gri de olsa ortasından bir su akan şehir­ lerin kendine özgü bir çekiciligi var. Bu belki de suyun

Ottomans? Or does the affinity derive from the fact that both cities have been dynamic sources of music? Is it the violin, cello and even piano music performed in the streets under the approving gaze of Mozart, Schubert, Liszı, Mah ler, Schönberg, Bartok and so many others? Or the great men whose memories live on in both cities in the names of bridges and streets, paintings, museums and books, as the last symbols of the Austrian Empire: Emperor Franz j oseph, who for same reason is always pictured as an eighty-year-old with bushy white eyebrows and sidebums, and his w !fe the Empress Elizabeth, who for some other reason is always depicted in the jlower of her youth? ls it because of the legendary cajes and tea houses such as Lukacs, New York, Gerbaud, and Ruszworm in Budapest, and Hawelka, Museum, Sp erl and so forth in Vienna, all of which still stand on the same sites where their foundations were laid at the tum of the century? ls it because of the bicycles and streetcars that jlood the streets of both cities? Yes, Budapest and Vienna share all these things to one degree or another. But they are not twins; at most they are stepsisters. Even when the rivers that jlow through cities m ·e dirty, 53

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

Ünlü mimar- ressam Hundertwamr'in Viyana'nın eski bir mahallesinde yaptığı, hiçbiri birbirine benzemeyen evierden olupn yap ı Hundertwasser'in tipik uslubunu 1 Thıs group of non-ıdenııcal houses ın an old quarter of Vienna ıs a typrcal desrgn of the famous archrtect and artıst Hunderrwaıser

yansıtıyo r

bir \ie hri iki ye bölerek iki ayrı \iehir. iki fark l ı hayat ya-

co/d and gr~)'. th~ı · /emi a C(;'r/aiii a l/ra ctiL ıe n ess lo /b(;'ll!. Perb(fps tb is is /J(;'Ctll/S(;' /b(~) ' dil'ide Ol!(;' city info 111'0. ereatili,~ tu·o sepamte orgcnliSIIIS . 77J(;' cilies c~( Buda c111d P(;'s/. separated h)' Ibe Ll'lllers of /b(;' Dam1be. ll'ere ji1x1 linked in 18 72 1/'b(;'il the Szecbenyi Bridge u •as opei l(;'d to pedestrh/IIS. 'JZ1is represented 111ore tbw1 a pbysical CO II 1/ecticm betu ·ee11 Ibe tu ·o ci/i(;'s. Buda. u>bicb res/s againsl Ibe Sil/TOlllidi ll,~ bil/s, isji 1/l C!( llltijestyji'OIII Ibe pas/. 111(;'IIIOries oj' tb(;' ffiiii,I<Cirian Kingdo111. Ollomw1 m/e. and Ibe A uslrian 1:'111/Jire. lls ne(l!,bbour across the ril'er //'Os o !otl'l)' city <!/ mer chmi is Ul '(;'I'Sbadoll'ed by 13uda Casth• 1111/i/ il blossomed in the 19 th cen iiii:J'. Pes/ 's lllagnif/cenl u •e/1-proportioned buildings and u •ide houlei •ards ou•e 11/0il' to Art .\'ou1 ·eau than lo the c ity 's metiiae1·a/ origins. ,\/ol/ llllleii/s jiv111 13udapest 's sple11did pasi st il/ abollllll today. 'I be Chateau /Jistrict. tl'bicb spreads oı ıer one c!f' 13uda 's hi/Lo;, is the place to tl'hich Ibe touris/s headjirs/. /ike the Kre111/in i11 Moscou • or Ibe 11/ue ,\1osqu e in istmt lm/. A t one tillle I11111gcny u ·as m/ed ji·um this dislrict. Ilere /ies the pa/ace (!f)im n(;'r /.?ings a nd empercnx. and //1(;' Cb urch C!( St. ,\fatyas..lymholising the spiritualllllily (!/the old city. 7lw par/ian/eli/ huildinp,. hoıl'el'er. s/t111ds 011 the Pes! side. fucinp, the old palace across the IJaJIII"

ratmasından kaynaklanıyor. Tuna'nın dalgalarıyla ayrı l ­ m ı \i olan Buda ve Pe\ite ancak 1872 )' ılında hağlanmı\i­ la r b irbi rl erine: Bu tarihte nehrin üzerindeki ilk gerçek köprü o lan Szechenyi Kiiprüsü yaya l arın hizmetine aı,;­ ı lmı \i. Bu belki de iki \iChrin lxt\ika anlamlarda da bi rbirin e yak la ~tığı, kucakla\itığı bir t;ırih. Sırtını tepelere yas lamı ~ Buda , eski ni n ha:;iınetiyle. Macar Krallığının , Os manlı hakiıniyetinin . Avusturya Imparatorluğu'nun anılarıyla dolu . Kar:;i ısında . yüzyılbrca Buda kalesinin gölgesinde kalın ı~ bir ıacirler kenıiyken n ih ayet 19. yüzy ıld a :;ia ha ka l knıı::j , Art Nouyeau izleri ta::1ıyan giirk e nıli. dü zgü n bina ları ve geni::? cıddeleriyle Orta Çağ' ı bastıran Pe~te uzanıyor.

BugCın h ile bu geçmi::?in izlerini giirınek mümkün. Her turistin birinci vazife o larak g idip gezdiği Şato mahallesi Buda tepelerinden birini bplıyor. Büyük bir Kremlin , bir tür Sultanahmet ya da koca bir Yasak Şehir gibi . Bir zama nlar Macarista n sadece oradan yö netilirnıi::?. Osmanlılar orayı zaptetıni::i. kralların ve imparatorların sarayı da orada. esk i ~eh rin ruhsal birliğini simgeleyen Ma tyas Kilisesi de. Buna k ar\i ılık . tari hinele parlamentosunu etkin o larak 55

S KYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

çok az kullanmış bir ulus için ~a.şı rtıcı dereceele gösterişli bir bina olan. ama ülkenin yüzyıl başındaki modernleşme arzusunu yansıtan Parlamento binası . esk i Şato' nun tam karş ı sında , P eşte kıyılarında yükseliyor. Turistler başta o lmak üzere p iyasaya ç ı km ış insanlar, gezgin şa rkı c ı. ressam ve sat ı c ıl arla kaynayan Vörös·marty ter, Peşte'de. 19. yüzy ılı n son yarısında Buclapeş­ te' nin en ş ı k caddesi o lan ve o günelen beri unva nını k ap tırmay a n Andrassy Caddesi y in e Peşte'de . Avrupa'da açılan ilk metro hattı yine Peşte'cle .. .

be. lls magnificence is sıuprising in a counii:J' wbere parliament p!ayed so minor a role, bul il rejlec/s ibe desire for modernisalion wbich burgeoned at !he lurn of the cenlıuy. In Pes/ is Vorosmarly Ter, whicb is full of tolll·isls, slrollers, sireel musicians. arlists and sireel vendo rs, and Andrassy Boulevarcl, wbicb for 150 years has been ibe mos! chic boulevard in Budapest. 7be firsl subway to opera/e in Eıırope is in Peslloo. In ils slreels, squares and molluments, Budapesl bean !he marks of everylhing !hal Europe has experienced over the cenluries. The Church of SI. Malyas was canver/ed in/o a mosque !hen back in/o a church: Ibe smail caslle of Ciladellsa, which was bui!/ by !he Austrians afler ibe 1848 rebellion as a lhrea/ lo Hungary, bul parlially !arn down as a symbolic gesture as soon as peace was

Budap eş t e, sokaklarında, meydanlarında, anıtlarında

ça lkant ıl ı

bir tarihin, çağ l ar boyunca Avrupa'nın başına izi ni taşıyor. Kilise o larak yapılan , camiye çevrilen , sonra yine ki lise olan M{ıtyas. Avusturya lıl a rın 1848 i sya nınd an sonra Macaristan'a bir tehdit ola rak yapt ırdıkl arı, iki Lılk e aras ınd a uz l aşma sağ l a nın ­ ca sembo lik o larak bir kanadı yıkı l an kOçlık kale, Citadella. 1948'den sonra kubbesinin tepesine bir kızıl yı l ­ dı z konu lan , 1990'da yine esk i siluetin e kavuşan Parlamento. Iktidardaki rejime , işgalcilerin kimliğine göre heykell erin bir konup bir kaldırıldığı Hösök Tere, ya ni Kah ramanfar Alanı. Bir zaman lar "Işçi Sınıfı Müzesi"

ge l mi ş h e rşey in

Tuna 'yla ayrılan Buda ve Peşte ancak 1872'de Szechenyi Köprüsü ile bağlanmışla r birbirlerine. Köprünün karşısı teleferikle ulaşılan Buda tepeleri. Diuided h_y the Da nu he, Buda and Sz ecbenyi Bri{(Q,e in 1872.

Pe,ı,·t ıcerefir:·>l li JZIJed

i ken ş imdi "Çağdaş Tarih M üzesi"ne dönüşen müzeler. , Andrassy , Sta lin, Macar Gençliği , Halk Cumh uriyeti, sonra yine Andrassy adını alan yaln ı zca y üzyı llı k bir cadde. Bir zamanlar Adolf Hitler, sonra da Zoltan Kod aly adı verilen bir meydan. 1944- 1945 aras ında 17 b in Musevinin ö ldürüldü ğü Erzebetvaros'da d ev bir söğ üt ağacı biçimindeki Soykırım Anıtı .. Bütün b unlar Budapeşte'yi ya l nızca tek bir ulusun değ i l , bütü n bir kıtanın geçmiş ini yansıtan bir şehre

made; ibe parilameni building. whose pilntac/e was adamed wilh a red s/ar in 7948 and on~v resim-ed lo ils original appearance in 1990: Hosok Ter or 1/eroes Squa re where sla/ues u•ere e~-ec/ed and renıoued according lo who was in power al !he lime: lhe.former Workers Museum. now !he Museum of Modern 1-fislory: a houlevard on~)' 100 years old !hat has home a succession of names: Sugar, Andrassy, Slalin . Hıuıgarian You/h, People's l?epuh/ic. mıd.final(v Andras.1y oııce more: a square na med brie.fly r4ier Ado(/ 1-filler before renaming as Zollan Koda(v: and !he Ce11ocide Memorial resemblinp, a hu,qe wil/ow lree al Erzehelvaros, where 77,000 .feu•s diedin 1944- 7945. All lhese make Budapesl a cizı• !bat re.flects !he hisiOIJ' of ct/ı enlire canlineni ralher lhan a single nalion. \lienna, 011 the o/her hand. reJlecls on~)' i/sel/ Wilh its Ring (~l nwseııms. majestic huildi11p,s. a nd palaces !hal conslanll)' renıind you !hal Ibe cily u•as o1ıce an imperial capi!al. i/s opera and concer/ hal/s !hal slril'e nal to /el you fofRel !he cilfç musical!radilions, \lienna is an impressiuelv setrassured cily , uıilh no inieniian ql pandering lo change. lls .famous CC!fes are proud of Ibe facl !hal !he)! bare nal ailered !heir decor si1tce !hey opened. 7be horse-dm um coach driuers in !heir/el/ ha/s look likefig ures slraighl oul of an old pholograph as !hey ımil lo give rides lo /ourists. delennineel lo play !he par/ of "old-lime \liellltese". People slill!ımt up al Ibe Slaalsopera in /uxedos and evening gowns. Pra/er is as popu/ar as

S ıras ı y l a Sug{ır

d ö nü ştürü yo r.

Viyana ise kendisini yansıt ı yor: Esk i bir imparatorluk b aş k e nt i o ldu ğ unu hep hatı rl a tan sa raylar, görkemli binalar, müzelerle dolu Ring'iyle. eski bir müzik merkezi old u ğu nu hiç ununurmamaya çalışan opera, operet ve k o nser salonlarıy l a , durmuş oturmuş, ama gerçekten o turmu ş bir kent. Yerinden kalkmaya da niyeti yok gibi. Ün lü kahveleri , kurulduklarından beri dekor l arını o ldu ğ u gibi korumakla övünüyorlar. Turist bekleyen fa yton sürücü leri , fötr şap kaları y l a esk i bir fotoğraftan fırl am ı ş "bi r zamanla rın Viyana l ıları"na benzemek için özel bir özen gösteriyor. Staatsoper'dek i (Devlet Operası) gecelere hala smokin ler ve uzun etekler gidiyor. H al k , y ü zy ıl ö nce olduğu gibi yine Prater'cle eğ l eniyor. Gözlerini zi otomobillerin dolaştığı sokak lardan kaldırıp baktıgınızda, anten ve uyduları görmezden gelirseniz, kendini zi 19. yü zy ıld a hissedeb il eceğiniz, tümüyle eski b inatarl a do lu maha lleler var. 56

SKYLIFE EKIM

hy the

+

OCTOBER 1992

700 y ıl ö nce Habsburg'lar Babenberg'lerin yerine Viyana'da iktidara geldiğinde , devrin vakanüvislerinden biri "Ne rede k a ldı o eski güzel g ünl er!" diye yazm ı ş. Günümüzele ele Habsburg'ların yokoluş un a clövünenler o ldu ğu n a göre, geç mişin bu kentin bilincinele haya let gibi yaşa m ay ı adet e elin diğ i söyle nebilir. Bu şe hrin a l tında çağ ımı za , bugüne ve ge l eceğe ait bir şe yl er bulunabilir ku ş ku s uz ; ama belki ele buraya uğra­ yan bir yolcunun ya lnı zca bir bisiklet kira l ay ı p sokaklarda rastge le clola ş ma s ı , ke ndini "belle e poque" elenilen o g üze l devrin k o li arına terketmesi, çok düzenli, çok te miz, çok çağdaş ortamlarda n hoşlanıyorsa metroya inmesi , şeh ri ağ ır çek ilmi ş bir film gibi seyretmeyi te rcih ediyorsa tranvaya binmesi , yerinde o lur. Efsanevi bir üne sa hip o lsalar da olmasa lar da , kahvelere s ık s ık g irme li , Mokka (espresso) , Kapuziner (cap ucchino) , Melange (sütlü ka hve) , Einspanner ( ç ırpılmış krema l ı kahve) ya da Türkischen'in (Türk kahvesi) tad ın a bakm a lı. .. Bu a rada Fri eclrichstrasse'cle Cafe Museum'a uğ rarsa , bir satranç turnuvası izlemeli. Eğer u ğ raya m azsa, fırsatı ka ç ı rdı ğ ını sa nınam a lı: Birkaç saat öteele k ardeş şe hir Bucl a p eş t e'cle Szechenyi Ilı ca l a rı ' nd aki sıca k havu zda satra nç oynaya rak suda dinlenenleri seyretmel i. Ve bu iki Avrupa ke ntinde, McDonalds'ın esk i, görkemli , neoklasik birer binadan başka kiralık yer bu l amacl ığ ın a hiç şaş m anıa l ı. •

it was a century ago. There are districts so full of old buildings that if you turn your cyes upward away from the car-filled streets and ignore the antennas, you might be back in the 19th century. Seven hundred years ago, when the Habsburgs replaced the Babenburgs as the ruling dynasty of Austria, a contemporary chronicler wrote: "Where are the good old days?" Taday, there are those who stili lament the fal! of the Habsburgs. History haunts the city !ike a ghost. No doubt the city has its modern, even futuristic features, but it is more appropriate for a visitor to Vienna to just rent a bicycle, abandan himseif to memories of the bel/e epoch, and meander through the stieets. If you deligbt in meticulously ordered, clean and modern surroundings, lake a ride on the subway. If a slow-motion film of the city is more your style, hope on a streetcar. Visit any cafe, fam ous or otherwise, to try Mokka (espresso), Karpuz iner (capucchino), Melange (coffee with mi/k), Einspanner (whipped coffee and cream), or Turkischen (Turkish coffee). Stop by the Cafe Museum on Friedrichstrasse to watch a chess tournament, or if that fails, go to Budapes ı, just a f ew ho,urs distant, to watch people playing chess as they relax in the hat mineral springs at Szechenyi. And do not be surprised that to see that in both Vienna and Budapest McDonald's was obliged to set up house in venerable old neoclassical buildings for want of more suitable locations. • 57

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

HARRAN OVASIN DA

Ceylanlar ALPA Y KABACA Ll

Eski büyük

Fotop,mjla rKADIR Ç ITAK

uygarlıkların

yeşerip geliştiği Şan lıurfa

Güzel gözlü, ürkek ve uçmaya hazır hacakları olan ceylan/ar, doğu edehiyatına esin veren canlı ların başında yer alıyor. Sevgilinin süzgün, insanın içine işleyen gözlerine hasret kalındığı nda, hemen akla gelen ceylan ların nesiinin azalması, kaygı verici boyutlarda.

dola y larınd a, Suru ç'tan Cizre'ye , Alıdülaziz Dağ ­ ları ' n a kadar uzanan , ·e çölü andıran geniş kırac,: düzlüklerde, daha yirm i b eş - o tu z y ıl önc~sine kadar on binlerce ceylan ya · armış,.. Bu düzlüğün bir ucunda ki Cey lanpın ar ilçesi, a dını bu güzel göz l l.L ürk e k , çok hızlı koşan ha y,·anlardan ;ı lır. Cey l anpınar'da Türkiye'nin \ 'C dünyanın en büyük dencme <; ifı l ikl erinden biri kunılınuştur. I 9B:)'e kadar Cey lanpın ar De\'let C'rctıııe Ç iftliği adını taşıyan. o tarihte Ceylanpın;ır T;ırıııı işletınesi adı \'erilen bu

dev çiftlikte dört yü z dola y ın da ceylan ye ti ş tiril ­ ıni ş. Cey la n nesiinin artın as ı iç in ça lı şına l a r ya pı ­ lı yor; merakltiara ve yet i ş­ tiricil e re "damızlık" ceylan sat ılı yo r.

Ceyla n nes iinin azalması 1968'de dikkatl e ri çe kmiş ve 1977' d e Orman Ba kanlığı'na ba ğ lı Mi lli Parklar ve Avetlık Genel Müdürlüğü harekete geç irilmi ş . 26 hektar a lan ç itle ÇC\'r ilıni ş. çevredek i yet i ş­ tiricilerin e linde bulunan ceyla nlar sa tın alınm ı ş ,. . Atla \ ' C motorlu ta ş ıtlarla "usulsü z av l a nma"nın araz iyi bilen kişilerin yüzlerce yav ru yu toplayıp satara k kazanç sağlamalarının ceyla n nesiinin azalmas ı na yol

açtı ğ ı

be lirtili yor. Çevre ko~ ullarının d eğ i ~ mes inin bu üzerinde ki o lumsu z e tki le rini de gözönünde bulundurmak gere k . 19'5 5' te Cumhuri yet gazetesine " Dün yanın En Bü yük Ç i ftli ğ ind e Yedi Gün " baş lıklı bir rö p o rta j di z is i h az ırl aya n Ya şa r Ke ma l, ç iftlik müdürünün sözle rini akt a rı yo r: "Say m a dık ya . ta hmini söy lü yorum , e lli al tmı ş b in o lur. Oca k ayl a rınd a bütün çölün cey l a nı bu ra ya t o planır ( .. .) Bi z d e 20 ta ne yavru tuttuk . Büyütü yo ru z. Bund a n sonra he r y ıl kırk e lli ta ne tu tu p bü y üt eceğ im . Bir cey lan bahçes i ya p t ıra cağ ım. B eş yüz ceyl a nlık .. ." Müdür, cey l a n l a rın çevre d e ki tepe le rde buluna n m ağa ral a ra s ı ğ ın­ dıkl a rını. köylül e rin a ğ gerip mağa r a l a rd a cey la n ya k a l a dıkl a rını söylüyo r. Ya a r Ke mal , ç ift likte ki cey la n tt.~~::n-.r;,A.O~;r;;: yav rul a rını a nl a ta ra k rö p o rt aj ın a son veri yor: "Koca ma n , kad ife g ibi yumu şac ık , ka pka ra, gece g ibi gözle ri va r. Kede rli. İn sa n gö zlerinde n daha ca na ya kın , d a ha dost. Vurulunca ağ l a r­ mı ş ceyla nl a r. Kırmı z ı , ı ~ ıltılı tü yle ri , ince, uzun , uçmaya h az ır baca kl a rı var". _ Ceylan , doğ u de biyatma esin vere n ya ra tıkl a rd a n b iri. Diva n E d e bi yatınd a daha çok a lı Cı, gazal gibi adlarla a nılı yo r. Bu e de b iya tta, g üzel gözle r, öze llikl e " n azlı " ha yva nın yaşa mı

sevgilinin s ü zgün , içe i ş l eye n gözle ri a kl a ge lin ce. be nzetme ve i ğ re til e m e l e rd e cey l a nın a dı geçiyor. Şlrl e r pe nçe-i k a lırımda n o lurke n le rza n Beni bir gözle ri a lı Cıya zebCı n e tti fe te k (Yavuz Sul ta n Selim ) (Arslanl a r ezic i g ücümele n d o l ay ı ti t re rk e n , fe le k b e ni bir a lıCı göz lünün k a r ş ı s ınd a zay ı f d ü ş ürdü ).

Güzell e ri , yüzü ve t av rı yö nünde n cey la na be n zete n şa irl e r d e va r. Sevgilin in yüzü Ka be'ye ben zet ilince, göz cey l a nı o raya s ığ ınmı ş o luyor. Bu da , Kabe'ye gire n ceyl a nl a rı av i a m a nın g üna h o ldu ğ u yolundaki in a nı şa d aya nı yo r . Cey la n baze n "as la n " d e n e n g ün eşt e n kaça n aya be nzetiliyo r: Hey h ey ne s ihr va r se nin a lı Cı gözle rinele kim Bin şlr ge lse bir ba kı ş ınd a n ze bCın gide r (Ahmet Pa a) ( Ir: a rslan ; zeb Cın : g üçsüz, zayıf). Sevg ilinin ürk e kli ğ i il e cey l a nın ürk e kliğ i a ras ınd a bağ l a ntı kuran , bu yüzde n sevgiliyle cey l a nı öz d eş l eş tire n şa irl e re de ras t l a nı yo r. A sya ' nın yüksek d ağl a rınd a yaşaya n bir cins cey l a nın e rk eğ inin k a rın de ri s i a l t ınd a ki beze d e n , d oğ ud a "misk" de nile n g üzel ko kulu madde ç ıka rılır. Bu o lg u d a, sevgilinin ko kusunun , özellikle o nun saç ının kokusunun söz ko nusu e dildi ğ i ş iirl e rd e, cey l a nın a nıl -

ma s ı na yol aça r. Ceyl:ının "misk" üretmesi . inanısa göre. bu kokuyu kıskanmasından ya da ona aşık o lma s ınd a n il eri gelir: Kıskanc.: lı k ya da aşk yüzünden cey l anın iç ine ka n oturmakta. bu ka n sonra miske

bu h a ll e rin e acıdı: ona b a karak gü l reng i yaş l a r döktü. Bu zu lüm gönlü ne katı geld i ği iç in yumuşak yumuşak ded i ki: Avc ı 1 Bu nıisk kokulu ceylana acı; insan hu ha le ac ı m az mı' " Avc ı , ben bununla geçiniyorunı. dcr. cey l a nı ö ldürmezsem ço luk çocuğ uınun ha li ne ol ur' Mecnun , üzerind e ne varsa avc ı ya vei-erek cey l a nı kurt a rır. Onu severek ağ l ar : "Ey bana sevgil im in göz l e ıjni harırtaran1 Leyla ' nın gözleri ni haya l ett i ğim zaman , ben hastaya sen tesell i ver' " Bu o laydan sonra Mecnun i nsanlı ğ ını unutur, cey la n da ona a lı ş ır. zaman la çö lün ö te ki cey lanl a rı da o na alışır , birlikte clolaşırlar: Anın sebebiyle hem çok a lıCı/ Salırada a nınl a tutclLtla r h Cı Ceyla n Türk Ha lk Edeb i yat ında da ayn ı tür benzetme ve i ğ r eti l enıe l e r e es in verir. Halk elilinde ki cere n , ceyra n gibi söyley i ş l er de ş iire ya n s ır.

dönü şmek t e dir .

Bir av hayvanı o lm ası nedeniyle ceylan, " şikar" (av), "sayyad" (avc ı) , "dam" (tuzak) , "va h şi " sözcükleriyle birli kte de a nılabilir . Bunun ilginç bir öze lli ği n i tasavvuf şa iri Kul Nesiml'nin şu dizesinde görüyoruz: Şlr- i Yezdandır gönCıl alıCısun u kıldı şikar (Tanrı'nın Asianı ( Hz. Ali) gön ül cey l an ın ı av l ad ı ). Sevgilinin asla e le geçmemesi de. onun ceylana benzetilmesine yol aça r. Ele geçmeye n "peri" il e ceylan ı özdeş l eşt i re n esk i bir masalın konusu şöy l ed ir : Ava ç ıka n padişah , gördüğü ccylanı izler. Ceylan b ir nıa­ ğaraya s ı ğ ınır . P ad i şah içeri girince , silkinir ve pe ri

13-14.

yüzy ı ll a rd a yaşa­

ya n Yunus ilahisi nde ,

Eın r e,

Salıralarda alı Cı

dal o lup ya

bir

ile/ Ab-

hCı i l e/Çağ ı ­

ra y ını Mev l anı

seni

demekted ir.

16. y ü zy ıl oza n ı k u l Hüseyin 'de n: i şte ben g idi yonı kal a lıCı göz l üın/ :"'e sen beni unut ne de be n sen i 20. y ü zy ıl başlarına kadar Çuku rova ' da d a ceylan sürü le rine rastlanılnı ası , 17. yüzyılda bu bölgede yaşaya n Kara caoğ l a n ' ı bi rçok ş i ir i nd e cey la nd a n söz etmeye yöne ltir:

''Ey bana sevgilimin gözlerini hatırlatan! Ley la 'n ı n gözlerini hayal ettiğim zaman, ben hastaya sen teselli ver!" k ı zına d ö nü ş ür .

ii ş ki si , cey l anın

Yüce

dağ başında yay ıl a n

yan ın

dola n

...

var

cere n/ Avetlar geliyo r dört

Değmen şu ceyla na beyler ağa l a ri Ş irin ş irin söyler dilleri bi r h oş/ Çağ d aş ha lk şa iri Aşık Veyse l bil e böylesi bir benzerıneye b aş vur m a k tan k aç ın nıa z : Sen bir ceylan o lsan be n ele bir avc ı / Avlasam çölle rele saz ile seni Ha lk türküle rinde ele ceyla na ras tl a nır. Ceylan yaşa­ yan yö releı·i n türkülerinde bu mo tifin ağ ırlık kazannıası ilginçtir. Kimi Urfa türkül erin in güfte le rincl e n örnekl e r: Sen bir ya na be n bir yana/ K a~;l a r kara , gözle r benzer

mu ş

(Tuzak kurmu ş b ir avcı gördü; tuzağına ceyla nl ar uğ­ ram ı ş tı ) ikiliğ i y l e baş l a yan bölümde anlatılır: "Bir ceylan tuzağa tutulmuştu , kara gözlerine yaşlar dolml.ı ştu. Ayakları bağ lı yd ı ; boynu b urulu , şe hlala­ şa n gözle ri nem li , ca nı yara lı yclı. Mecnun. ceylan ın

+

tıU

SKYLIFE EKIM

nı e l er

•••

çö lele yaşaması kadar, lslanı e d eb i ya tınd a birçok şairin konu aldığı "Le yla il e Mecnun" hika yesi ne de yas l a nır. Bu hikaye yi e n iyi iş leye n Türk şai ri , 16. yüzy ıld a yaşamış o la n Fuzull'dir: Hik ayeele L eyla's ın a kavuşaınayan Mecnun. dağ l ara , çöllere dü şe r ; kuşlarla , cey lan la rl a yaşa r . Onun insanlardan u zak l aş ıp ceylan la ra dost ol u ş u , Göreli bir avc ı dam kurmuş/ Danıına gazallar yüz urÇöl-ceylan

Bi lmem boz geyiktir bil-

me m a k ce re n/ Yüce yüce sarp kaya da

OCTOBER 1992

ceyla na

••• rfa d ağ l a rınd a geze r bir ceyla n/ Yavrus unu ka ybe tıni ş ağ i ı yo r yaın a n

••• Geznıe

ceyla n bu dağ­ larda seni avla rla r Bir Ka rs türkü s ünün ka vu ştağ ı şöyl ed ir : Ağl a ma

ceyra n ba l as ı cey ra n b a l as ı Gide r gözün k a ras ı

Sıziama

G a nılı bir h a lk türk üsünde de, genç yaş ta ki a nn e le rini y i tirm i ş çocukl a rla, annele ri vurulan yavru ceyla nlar aras ında ba ğ l antı kurulur: u d ağla ra a vcı d a ldı O g ü ze l cey l a nı a ldı Be n ya n a rım cey l a nı ­ m a l Y av rul a rı ö ks ü z k a l dı

"Sen bir ahu gibi dağdan dağa kaçsan da yine Seni aşkım canavarlar gibi takip edecek".

Batılıla şma dö ne mine girdikte n sonra yeni te mala ra yönele n Türk ed e biya tınd a ceyla n motifi e n aza in-

nes i

ro m a nının k a dın ka hra m a nl a rından

bi ri Cere n Bu tarihten sonra d oğa n b irçok kı z çocuğ un a Cere n a dı ve ril d i ğ i görülme ktedir. Çağ d aş . d ün ya edeb i ya tının g üçlü ro m a n c ı.l a rınd a n Yaşa r Ke ma l, Çuk urova doğas ının yo zl aş m as ını d a ya n s ıttı ğ ı De mi rcile r Ça rş ı s ı Cinayeti a d l ı ro m a nınd a 0973), ba kır k a n atlı b ir karta lı n k o v a l a dı ğ ı ürkmü ş b ir cey l a nı a nl a tı r. Yedi sayfa lık b u bölüm a kıp giderke n, kava l a macay ı soluk solu ğa izle ri z. D oğa betimle me le ri yle ze ng inl eşen bu bö lümlin sonunda ka rta! cey l a nın b oynuna ya p ışa rak gözle rini oya r, süre kl i gaga lar. Ceyla n dike nli ça lıl ar a ra s ın a dü şe r, üzerinde ki k arta l ın b ir ka n a d ı kırılır. Ceyla n, ka tilinden k u rt u l mu ş tur. Ancak ... "cere n dö ne dö ne, ba ha r sıcağ ının o rtas ınd a , ti.i yleri y ıldırtı s ını yitirmi ş , ka nl a nm ış, kanla r kurumu ·, ince baca kla r ça murlu , b aş ı sa lla na ra k, (. .. ) ince bede ni ac ı d a n kı v ra n a rak , dö ne dö ne , dö ne dö ne Akça saz ın çürük to pra klı yarının b aş ın a kada r g itti, dö ne re k, ö n aya kl a rı bir a n boş lukta sa ll a nara k ba ta klı ğa te pes i üstü dü ş tü ". Ceyla n nesiinin aza lm as ı k ayg ı verici. Bu , cey l a nların bir gün tü mde n yok o l acağ ı , doğa nın bir p a rças ının eks il eceği an l am ın a geliyor. Ve , ede bi ya tıını za d e rinle mesine g i rm i ş b ir kavram ın boş luk ta k a lm as ı , bir kü ltü rün te me ll e rinde n bi rin in o rta d a n k a lkm as ı. .. Ay nı za manda, gelecek ku şak l a rın hiç b ağ ı şla m aya­ cağ ı bi r v urd u md u y m az lık ... "Ceyla nlar yaşas ın " diyoruz, bunun için he me n he rkesin e linden gelen çabay ı ha rcam a s ını dili yoru z. • a dını taş ır .

mi şti r.

Fa ruk afi z Ça nılıbe l ' in 1928'de yay ıml a n a n Suda Halkalar a d lı k i tab ınd a ras tl a dı ğ ımı z ş u ikilik , Diva n ş iirind e n esintil e r ta ş ır : Sen bir a h Cı gibi dağda n dağa kaçsa n d a yine/ Seni a ş k ı m canava rla r gibi takip edecek Günümüz şa irl e rinden ecati C um a lı ' nın 1974'te yayıml a na n kita bın a a dını veren "Ceylan Ağ ıdı " ise, eski tema l a rın d eğ i ş ik b ir a nl ay ı ş l a i ş l e n e bi l eceğ ini o rtaya koyan ilginç bir ö rne ktir: Ah ceyla n/ Gö rdü ğün ne/ Eği l diğin sula rdal Üzgün gözle rini ku ata n orman

...

Ah ceylan/ Güçsüzle r sa na dost/ Güçlüle r dü ş m a n/ Alı ç l a r ah ed e r/ Söğ ü tl e r ağ l ar Pikre t Otya m , çocukla r için yazd ı ğ ı Cey la nla r Suya !ndi adlı rom a nında rfa'y ı , d oğas ını ve in sa nl a rını a nl a tırk e n , yörede yakala na n yavru cey l a nl a rın "yaba n c ıl aş t ırılm as ı " i ş l e mi üzerine , bir k a hra nı a nın ağ­ z ınd a n bi lgi verir: "Bunla r va r ya bunla r, t ıpkı be be le r g ibid ir. bebeler gibi n az lı , naz ik . Yav ru yken ya k a l and ı mı b u runl a rı he me n zift le n ir, d iyelim a l t ı ay kada r. Çün kü başka ko ku , ya b a n c ı ko ku ö ldürür yav rul a rı ( ... ) Sökey im de me, b i şey o lmaz ağz ınd a n a lır so lu ğ u , ba k a lım şe­ hirde n as ıl lxıka ca k s ın buna'" Y aşa r Ke mal'in 1971'd e yay ı m l a n an B i nboğa l ar Efsa61

SKYLIFE EK IM

+

OCTOBER 199 2

•••

Seçeceğiniz

otomobil

yaşamınıza

başkalarının paylaşamayacağı ayrıcalıklar

getirmeli ... Sadece size ait

olan özel dünyaya uyum meli, sizinle birlikte

sağlayabil­

yaşayabilmeli ...

Ren ault 21 Ma nager, dünyas ınd a

geniş

size çok özel

ve

ı şıltılı

bir dünyada yaşamak istiyorsanız, Renault-Mais yetkili satıcıianna uğrayın ... !{enault 21 Manager'ı görün ... Size ayrıcalıklar yaşatacak bir Renault'ya, bir Renault 21 ,"v!anager'a siz de sahip olun ...

ayrıcalıklar

sunuyor. .. Hareketi ve dinamizmi, estet iği

stili

ayrıcalıklı

Siz de

ve konforu, hayal gücünü ve

yaşatı yo r ...

RENAULT YAŞANACAK

OTOMOBILLER E M:>Iİ YET

K E M E Rİ NİZİ

BAGLAYIN

Y

A

~

A

~~

:\

H ;\ (,

I. A

:\'

1 :"i

. .

u ll

Ç KITADA İZ BIRAKMIŞ BİR TARİH , DE İZLERLE ÇEVRiLi BİR COGRAFYA, MEYVE VE SEBZELE Rİ YLE DÖRT MEVS iM... NURSEN GÜNDÜZ, TÜRK MUTFAGI I DEGERLE DİRİYOR.

\ C:t'l.I \ ARY l!I STO RY \\'JliC:II 11.\S LJ:FT ITS \L\RK 0\ TIII\EE C:O\TI'\F\T"l. \ L.\ \D SL"H.Rül ' \ DE D BY SFAS. r\ \ J) T l IF FlnTr .\'\[) \'I: CFT.\BU. ~ OF FOL H .\ r \SO!'\S .. . NURSEN GÜNDÜZ TAKES A TOCR Tl fROl 'CII Tl IF Tl ' l{h.l"ll I Cl ISI\F. Ge leneksel bir davranış o larak Türkler lezzetli yemek yemeyi , ye mekte konuk ag ırl a m ay ı ve ikramı çok seve rler. XIV. yüzy ılın ikinci yarıs ında Balkan topraklarına ad ım atan Osmanlılar XX. yüzy ılın ilk ya rısına kadar bu to praklarda hüküm sür mü ş l e r. Altı y ü zy ıllık dönemde Anadolu'da ge li şe n kültürel elegerler Balkan lar'a, orada birikm i ş elegerle r d e imparatorlugun diger bölgelerine yay ılmı ş. lmpara to rluk, bir anl amda farklı kültürlerin et kil eş imiyle o rtaya ç ı kan sentezlerin hayata geçtigi bir ye ni kültür h avzası o l muş. O ne d e nl e bugün Türk mutfagında Balkanlı kültürlerin etkisi, Balkanlarda da Anado lu ve dogu , g üneydog u kü ltürl erinin etk is i görülür. Türk halkının mutfagı zengin, diger milletierin halk mutfagında bırakt ıg ı izle r de o ldukça k a b a rık . Anadolu topra kl a rınd a dö rt m evs im bütün özel li kleriyle yaşanı­ yo r; ge re k Trakya ge-

By tradition the Turks are a nalian of gourmets who love to have guests to dinner and ply them with food. Th e Ottomans first set foo! in the Balkans in the second half of the 14th century, and ntled territory there until the early 20th century. Over those six hundred years they were the vehicle of cu/tura / exchange hetween Anatolia and the Balkans, carrying cu lt u ral elements from that region all over the Ottoman Empire. The Empire was a cu /tura / melting pot producing syntheses of many cultures. 7bat is why Balkan foodways are to he found in the Turkish cuisine today, and those of Anatolia in the Balkans. 7be Turkish cusine is one of tremendous diversity, whicb has left its marks on many other cuisines. 7be climatic and geographical variety across Turkey, and the rich soil; mean that all hut tropicalfmits and vegetahles grow in ahundance, wh ite hoth meat and m ilk are delicately .flavo-

TURKISH CUISINE

BİR LEZZET HAZiNESi rekse Anadolu top rag ı he m çeş itli hem ured. 7be ji'sh and other seafood caught de bereketli. Böyle bir arazide ye ti şen in the seas araund the Anato/ian seb ze , meyve; besi hayvanların ın e ti , peninsula are of g reat variety and fin e sütü ve yag ı da lezzetli o luyor. Ayrıca, tasting, thanks to the salinity levels, wayurd umuzun üç tarafını çeviren de nizleter temperature and currents. rimizde n elde edi len balık ve eliger eleWhite provincial cuisines across Turkey niz ürünleri; tuzluluk oran l arının, su s ı ­ display many similarities, they all have cak lıkl a rının, kı y ı ve a kıntıların uygunlutheir own unique dishes and characteğu nedeniyle çok çeş itli , lezzetl i ve kaliristics . In every region the vegetahles Photos MANUEL Ç IT AK and and cereals have their nuances of teli . Yeme içme kü ltüründeki o rtak ya nia ra karşılık Türk fragrance and jl.avour depending on the so il and elima/e, while meat, fish and game vary according to the mutfagı Anadolu'nun çeş itli bölgelerinele degişik özeliklerle karşımıza ç ık a r. Çü nkü yaş ve kuru sebzen in , animals' diet. For instance, the kıvırcık sheep of Tbra ce produces meat with a distinct scent of tby me. Th e tahılın ya pı s ı , kokusu , tad ı ; toprak, g ün eş ve yağ ı şa; gilt-head hream and sea breanı of the Aegean are far besi hayvanlarının, balığın ve av hayvanlarının etlerinin koku, yağ, y umu şak lık g ibi özellikleri ele yapay ve finer than those caught in the Marmara, for example. Tbe main ingredieni of any dish determines the comdoğal beslenme koşullarına gö re ç eşit lilik göster ir. bination qf others and the metbod q{ cook ing. The mo(Trakya'nın "kıvırcık"ının eti. açıkca kekik kokar mesela. Ya da Ege'nin çip u ras ı , tranças ı en iyi, tadınd a n re varied the ingredients, the more va ried the dishes. ay ırdedil ir. ) Malzemenin niteliği , yemeğin bile imini ve The art of cooking is the end/ess creation c!{ delicious .flavours for those who appreciate !hem. ll is a11 a rt pişirme biçimini belirl er. Malzeme çeşitlenclikçe. ye64

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 199<

mek de t,T:;;itk:nir. Bu . dağ ınık bir zengin lik demekt ir. :vlutfak sanatı . ortak ya:;;amda ağzının tadını bilenlerin yaratacak ları zevk ler i,·indir. Bu sana t: her toplumda ka za nç. dinsel ve geleneksel in an,·la rla h e lirl e nmi :;; farklı ya:;;am tarzları içinde . ayrı özelliklerle kendini gösteri yor. Osmanlı, im parato rlu ğun dört tarafından bilginleri , aydın ve sanatçıları etrafına topladığı gibi, ımıhir a:;ı ç ıbaşı ­ ları da toplamayı hilmi:;;. Sarayda ve konaklarda yaşa ­ ya n seçkinlerin :ığ ı z tadına dü:;ıkünlüklerinin de ta rtı ş ıl ­ ma z e tkisi yle: mutfağa g irmeyi seven mahir hanıme ­ fe ndil e rle yemek pişirmeyi bir i ş değil bir sanat g ibi gören aşç ıl ar , yemek zevkini gelişti rmi ş l er , o dağınık ze ng in l iği , ze ng in bir mutfak kültürüne dönüştürmü:;ı­ ler. Ülkem izele ye ti şen sebze . ot ve meyveler tabii halleriyle ya çiğ o la rak (söğüş, salata) ve ya kendi öz suyu ile şe k e rli şe rhetle b aş lan arak (hoşaf) değerlendirilir. Yem eğe gelince; sıcak sade yağlı ve soğuk zeytinyağlı ; taze o larak ya da kurutulmuşu, salanıura edi lmi şi. e tsi z ve e tl e birlikt e. (bas tı -s ilknı e-ka l ye o tu rtma-ka pa ma - haş l a ma -pi laki-dolnıa ve sarma) usullerinde pişirilir. Kuzu. koyun , oğ l ak , ve dana e tl eri tandır ocağ ında , fı rınd a , çev irme ve döndürme u s ull er iy le veya ı zgara (odun kömürü a t eş ind e) pişirildiği gibi yağda kızartılır, (ta vada veya sacta kendi yağ ı y l a) öy lece yen ir veya tencere ve toprak kaplarda sebze ve baharatla kehaplara , yalınilere

uhich l'a ries accordin,c.; lo u·ea/ih, religious heliC!f's. and lraditions. a ll qf u•hich delineale d!fj'erentlifes(J •Ies. .fttsl as the 01/omans galhered scbolw:o;. inlellee/tw!s wtd arlislsji-om lbrougboullhe empire. so ibe)' galbered ski/lee/ cool.'.s. Tbe epicurea11 /as/es q/ those uıho inhahited Ibe n~ı ·a l palaces wıd weallhy housebo/ds moliualed holb Ib e /a dies u•ho e nfc~ı ·ed cooking and the cooks u ıho looked 011 il 1101 asa joh hul as an ari lo sire/ch !heir imap,inalion lo lhejit/1. In this uıay they enrichened stii!Jitrther the diuen;ity arisi11g from ing redienls, crealing a sopbisl icaledfood cu/lu re. Ra w i11 sa/ete/s, pickled. dried or Ji·esh; serl'ed ho! cooked tl'ilh buller or co/d cookeel u ı i/h o/i ve oil: u•ilh or ll'ilhoul meal, uegelah/e dishes ahound in the Turkish cusine. Basit. silkme, ka~) 'e. o/ur/ma. kapama, haşla ­ ma ·and pi!aki are jus/ some of ibe calegories of uegelahle dishes. 1101 lo menlion the ma11y dolnıa (s!u.Jfed) ua rialiolls. Lamh, mill/On, ueal a nd heef may he cooked ina landtr. haked, roasled or grilled (preferab~v on a charcoal /fre), Jried in oil or o 1ı a ~riddle. Tbey ca n he cookeel in metal or earthenware g t'i ueç u ı itb l'egetab/e and .\pices lo ereale cotllllless kehahs andyahnis. (/ ca 11gh 1 al ibe righl season, Jlsb a 11 d seafood are qf o ttl slandi 1ıg flauour. No! 0 1ı~ v the type, hul also th e malu rily r~l th e fisb decide whelher il is hes/ slea med, haked. .fi·ied, grilled, or as pilaki u•ilh aniO liS a nd lomaloes. So nı e uarielies are su ilah/e for preseruing in hrine (sardines and anchouies) , same for dr)'ing (macke ral or chuh mackera/). andfor sttlling as /akerda (honilo). D1ying cmd salting are hı• 110 means 111e1-e~ı · crmuenient ways ofsloringfish, Imi erea lefooc/s u•ilh !heir own tmiq11ejlauour u•bich are perf eci as mezes, or appe!isers. Pou!lly does 1101 Jlgure ili the T11rkish ellisine lo ibe same exlenl as in l:.'ltropean or Far Haslern cuisines, hill !bere are n euertbeless some memurab/e .~pecialilies, SI/ Cb as Circassian eb iekim cansisiing ofpieces of cooked ebieken ina rich uıal n111 sa uce. Paslries of mtnty (vpes and cot ntlless filling~ i1ıclude Ib e pide. haz /am a, y t(fka , p op,aça and dt'irt'im. Tb e !bin paslr)' sbee/s ki/Oll'll as _)11(/ka can hemade in/o a bos/ qj' hörek.s of d{/j'erenl sbapes and sizes. same fried am/ olhers haked. T11rkish sweet paslries qflen req11ire sophislicated culiltCII:V ski/ls, ltol o n~ v in ibe prepamlion of the d(fferenl pas/es, hul in ibe way Ibe)' are kneaded. rol/ed, .fi'lled ( u•ilh 1111/s, .fi·llil or clc-!ied cream)

d ö nü ş türülür . Sularımızda ,

uygun zamanlarında tutu lan balık ve deniz ürünlerimiz eşsiz bir lezzete sahip. B a lı ğ ın durumuna göre başlama. fı rın , ta va, pilaki, ızgara.. Bütün ·bu usullerde pişiril­ diğinde son derece başarılı sonuçlar al ınır . A y rıca bazı türler sa lamuraya, (sardalya . hamsi) kurutulmaya , (ç iroz; uskumru ya da kolyos) ya da tuzlanmaya (lakerda; torik, palaınut .. . ) clverişlidirler. Elbette ki gerek çiroz ge rekse lakerda. yalnızca kurutulmuş ya da tuzlanmı ş balık o larak anılamayacak kadar kendine üzgü ra dı , kişiliği o lan yiyece klerdi r (meze) a rtık ... K anat lı hayvan lar da. Avrupa ve U zakdoğu ım ıtfakl a­ rındaki kadar olmamakla b irl ikte, az sayıda fakat oturmu ş pi ş irm e usu ll e ri yle (örneğin tavuk y:ıhnisi) bu ze ng in mutfak kü ltüründe hakettikleri yeri alırlar. Ayrı ­ ca cevizin şaşırtıcı katkısıyla geliştirilmiş '\ erkez tavu ğu" g ibi bir spes iyal iteyi de lit eratüre bu mutfak kültürü kazandırmış ... Unlu besinler denince ilk akla gelen leri pide , hazlama yufka ya da dürüm ola rak sıralamak mümkün. Bumın

Sade ve hafif olmalarına karşın zeytinyağlı yemekler Türk mutfak kültüründe ustalığın ve hassasiyetin göstergesidir/er. 66

S KYLIFE

EKIM

+

OCTOBER 1992

Dishes cooked in olive oil known as "zeytinyağlı" epitomise the skill and sophistication of Turkish gastronomic culture. ardından yağlı

ve yağsız hamurdan açılan yufkalarla börekleri, poğaçaları ve tatlıları saymak gerekir. Hamurun bile~imi , yoğurulması, yufkanın aç ılma s ı , "iç"in (fıstık, ceviz. kaymak) hazırlanı~ı, fırında uygun ateşte pişirme , gerekli kıvamcia şerbet hazırlama. ~er­ beri en uygun zamanda ekleme ... Zevk le yenen bir hamur tariısı (örneğin baklava) hei·biri "bi lmeyi, hissetmeyi" gerektiren bütün bu a~ama l ardan sonra elde edi liyor. Börekler, mayalı mayasız hamurlardan yapılan eliğer tatlılar için de aynı durum geçerli; kolay gibi görünen zor işler. .. Pirinci ise Orta Asya 'dan Kaçkar Türklerinden öğren­ miş, çok çe~itli tariflerle , sade ya da sebzeli , baharatlı pilavlar yaratmı~ . kimi zaman etin yanına ek leyerek dengeli beslenmeye de çok uygun yeni yemekler yaratm ı şız; süt ve şekerle kaynaştırarak yeni tatlılar (sütlaç) elde etmiş iz. Bulgur, Anadolu insanının yaratt ı ğı , tahıldan e lde edi len Türklere özgü nefis tabii bir malzeme. Kullanılış şekline göre kırık buğday normal , orta pilavlık ve "düğürcük" adıyla köftelik ince bulgur o larak imal ediliyor. Sıcak (pil av) ve soğuk (kısır) yemekler için aynen pirinç gibi oranlı kaynar su veya etsuyu ile pi::.;irilerek veya çiğelen ovularak , yoğrularak yu-

alld cookeel And then comes the preparation qf the and knowing the rigbt time to pour il over the cooked paslries. The 11/CIIl.V baklavas, for instance, are amo11g the most dij)/cu lt of dishes to make, and even those which look ea~) ' are rare~y so in reali~v. !?ice was i11troduced to Anatolia from the Kaçkar Turks qf Cen tral Asia, and is the basis q{wide variezv ofpilc!f."'i, cooked witb d!lferent vegetahles, spices and sametimes meat or chicken. The balaııce of ingredienis is U'bctt makes so many Turkish dishes perfeci for a bealthy die/. Turkish pilafs are frequent(y made q{ bulgur, a type qf cracked wheat arigina /ing with Ibe Ti1rks q{Anatolia. 7bis delicious cereal comesin several types, the coarser qf u•hich is usedfor pilc!f and the j/11er (k1ıown as köjielik or düğürcük) for kneadillg wilh minced ıneat and ~pices to make çiğ köjie or içti köjie Ui:lled witb walnuts). A kind of spicy bulgur pilaf con t a iniııg tomatoes, peppers and other ingredients, is known as klSir and is served cold. Dai1y foods are anather area in which the Turkish cuisine excels, particular~y in th e form of yoghurt, a food qf very aııcient Turkic origin. Yoghurt appears everywhere, garnish ing vegetable d ishes and kebabs, or as ayran, a refreshing and whotesome driıık made by mi.xing yoghurt with salt a nd water. Turkish cheeses made of sheep's, goa t 's or cow's mi/k come i11 many d[fferent regional variations. As well as the ubiquitous wh ite cheese and kaşar (aj/nn yellaw cheese), !bere are tutum, teleme and Mihallıçcık, to name hut ajew. Ti1rkish cooking always seeks to ereale in hereni jlavour in each dish. wilhout any subsequent addilion qf ketchup, mayonnaise, soya or Worcester sa uces, eream, cheese or wine. A Iiiiie sugar or leman juice is adc/ed duri11g the cooking process to same types of co/d vegetahle dishes (zeyt inyağll) . Grauy is never made separate~v, bul a /u ıays cansis/s qf the juices of the vegetables a11d meat produced during the cooking process. Tbejlavour q/ the main ing redieni is enhanced by the addition qjfat, salt, onion. garlic, spices, or viııegar. Many varied c uis iıı es rmıging from tbose qf the Central Asiall Turkic lands q{ the Azeris, Uzbeks and Turcomalls to Caucasia and Circassia; from Ira n to Arabia; }i-om Greece to the Balkans were cultivated in the hathouse environment of the Ottoınan Empire. No wonder, therefore, that the Turkish cuisine became a treasure troue qjjlavours aııd culinmy techlliques. •

yapılan

.~vrup,

muşatılıp hazırlanıyor.

Süt Türk mutfağının bir ba~ka önem li gıda malzemesi. Süt başlıca , atalarım ı zın her şekilde

değerlendirerek

yediğ i

"yoğurt"a

dönüştürülerek kullanılıyor. Yoğurtlu

yemekler, kebapla r yapılıyor. Ayrıca yoğurt su l andırılarak "ayran" dene n o her Türk evinele bulunabilecek s ıra dan fakat sıh ­ hatli içki e lde ed iliyor. Koyun , keçi ve inek sütü nden bir çok yöreele değişik peynirler yapılıyor . (Tu lum , teleme, Mihallıçcık gibi ve tabii en başta beyaz peynir ...) Türk yemek lerinde ketçap. mayonez, soya veya Worchester sosu ya da süt kreması gibi yarclımc ıl a rl a, lezzet e lele edilmez. Ister et o lsun ister deniz mahsi.ili.i ya da sebze; Türk mutfağında yemeğin lezzeti , malzemenin kendi pişme suyuna saldığı has lezzete dayan ır. Bu temel lezzeti yağ, tuz , soğan , sarmısak , baharat, üzüm sirkesi çeşni l encli rir , kıvama getirir. Orta Asya Türklerinelen Kafkaslara, Çerkeslerden, Azeri , Özbek ve Türkmenlere; Iran , Irak. Suriye'den bütün Arabistan'a , Yunan Yarımdadasına ve Balkaniara ait yemek kültürleri Imparatorluk merkezinin yarattığı ortamda daha da cleğerlennıiş. Sonuç o larak Türk mutfağının kendine has h az ırl ama ve pi ş irm e usulleriyle, o rijinal çeş itl er i y l e tanı bir lezzet hazinesi olduğunu düşünmek hiç ele zor değil... • 67

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

EN Li ~İNEMA

YÜREGi .. J~v ATILLA OORSAY

Kolu} GÜRHAN YÜCEL

Karanlık

salonlarm o cezbedici ışığında fantezinin sınırsız keyfiyle seyrettiğimiz filmler ... Bütün sanatıann ve gerçekle gerçek olmayanın içiçe geçtiği "Çağımızın Aynası Sinema" ...

Films that whirl us away on the wings offantasy as the ligh ts dim ... Cinema is the mirror of our Age, in which all the arts meet and reality and imagination merge.

Festival, ~enlik. fiesta ... Antik Yunan ' dan beri insanların topluca. birlikte eğlenmeleri

TI1C' feslit'Ctls. utmit •als and .fi'estas u'hich hm ·e hrougbt people lo,~elber lo enjc~ ı · tbemse!L •es since ct/Jcient G'reek times. surrired the /Jark Ages ct //Cl religious fclllalicism tl'bich crmsidered eL 'elt laughter to he a si11 . Today these et 'e/1/s hm ·e takeli 011 neu • 11/emtillg~ a11d dimensio11s. as modem socielies seek u•ctys c~/ lil'illg /~fe as a11 art. i11 pursuit c!f'pleasure -so lcmg. thal is. as tbeir lil'es are 1101 dismpted /~ı · u·ar. ht111ger or repressio11 . Ciltei/Wfeslil '(f/S are 011(' SIICIJ II!Odent l 'ei'SİOI/ q/lbe lradi!İOIIOfjeslim/ . 'Ibe gregarious urge to bal'e ji111 loget her is stil/ a molil'tlliltf!. fac/or bebi11d festim/s c~/ all kil/C/s. Jtol /east that priiiCijJal mass nıedia art, Ibe cillema. 111 Cairo. j(Jr iJtslmtce. due pari~) ' to the taek of cillemas am/ pari~)' to the taek of ll'ide puh/ic illi e res/. Ibe local ciJJeJJJajestiual is squeezed i1110 the hallroom ofa lu xtuy hotel. Al the opposite e.\·treme !here are cilies /ike Locarno tt11d 1'eltice. u·here popu/ar dema11d is so bigb !bat Ibe feslil 1tilfilms are sbow11 011 gip,Uillic open-air scree11s. \'(lf.wt maliers is Jtol tbe t'ellue, bul whether Ibe cillema Jestimi respo11ds to the illieresis q/ Ibe general puhlic al large or just lo Cl IICII'I'Oll'~) ' defilled mi11urily. 7he CCII/IIf!S. Berlill. \ 'e11ice. Moscou •. Montreal. Istembul c111d similarfestil'als h_al'e achieced this hroad spectmm, so hecomi11g Illemorab/e eL 'elt/s at uhich the hecırts of cinema a11d jmhlic heat i11 accord. Turkey bas lagp,ed s/ighl~)' hehind i11 this respect, cmd altbough the AIIIU~)'a Film Fes! im/ bas hee11 goi11p..(or 29 years -no mea11 achieueme111- the failure lo conslntcl a festiual bali. or at least ajeu • modem cinemas has stopped the festival risi11,~ lo greater heights. Ma1ıy pasi festim/s i11 this loL 'e~J' .l!editerra11ean city haue leji me witb a pleasant memo1y c!f' !me puhlic participatioll. ahoue all those years wbe11 !here u•ere ope11-air showi11p,s on screensat Konyaalli beacb or i11 Cumbur(),el Square. 7he Istelllimi flllematiollal Film Fesliuctl has hee11 he/d eL 'eJy April ./(ır Ibe pas/ l l years. the Allkara 111/emalia/ is seueralyears )'OIIItp,et; a11d Ibe lzoJtal Film Feslit> mir Film Fes/im/ stil/ ili i/s il~/'clllcy. Filmjeslil'als haı •e u comple.\· relationshtP u•ilh the illbahila/1/s c!f' the cities u·bere they are be/d. Do 1101 assume that eL'eJyone is pleased lo see /heir city hosting such an eL 'eltl. 1 haue IIC!l 'ereJtcountered a citize11 qf'Cannes tl'ho /ooked ki ndi)' 011 tbe Jest im/. Most qf'tbe in habilan/s of !bat u ıea/tby and tranquil resort are e/der~) ' and retired, and they reseni the illl 'ctsioll qf'their streets. cafes a11d restaurcntls by ecceltlrical~) ' dressed peoplejiwn all owr

geleneği. Ortaçağ ' ın karanlı­ ğından \ 'C

din baskısıyla ya kimi toplumların eğ ­ lenmeyi . hatta neredeyse gülmeyi "günah " sayan anla ~ayan

yı:;:.ının katı du\· arlarından

binbir güçlükle süzülüp geçtikten sonra . günümüzde yeni anlamlar ve yeni boyutlar almaya ha · tadı. Çağda~ toplumlar. "haz toplumu " olmaya doğru gidiyorlar. Ancak çağı ­ mızda bırakınız eğlenmeyi .

normal ya::iamlarını bile sürdürmeyi ba~aramayan , ölüm, sava~, ateş , baskı ve kıyım altında kalmış halklar da yok değil... Sineımı festivalleri . topluca eğlenme içgüdüsüyle sanatı ve çağımızda kitlesel sanatların en önemlisi olan sinemayı biraraya getirmeyi deniyorlar. Bu çabanın niteliği , daha doğrusu. katılanlar açısından niceliği. ülkeden ülkeye değişiyor. Örneğin Kahire gibi , ·enliği . gerek sinema salonu yokluğu. gerekse kitle ilgisinin azlığı nedeniyle lüks bir otelin halo salonundan bozma " sinema " sına sıkıştıranlar da var. Locarno veya Venedik gibi. ~enliği açıkhavaya gerilmiş dev bir perde aracılığıyla olabildiğince geniş bir kit leye yayınayı deneyenler de .. . Sorun, ku::;kusuz açık veya kapalı salondan çok . bir sinema · enliğini, gerçek anlamda halka yaymak. Cannes. Berlin. Venedik. Moskova , Montreal. Istanbul vb. festivaller işte bunu yapmayı başaran ve organizasyonlarında , sinemanın yüreğinin halkın yüreğiy ­

le birlikte atmasını sağlayan görkemli olaylara dönü türü yorlar. Türkiye. bu açıdan kuşkusuz biraz geriden izledi olayı. Gerçi Antalya Festivali. bu yıl tam 29. yılını kutlayacak. dile kolay .. . Bu güzel kenıimizde. geçmişte izlediğim kimi şenlikler. özellikle bir zamanlar Konyaaltı plajına gerilen veya Cumhuriyet Meydanı ' na asılan perdeler sayesinde oluşan açıkhava gösterileriyle. bana tanı bir kitle katılımı veren hoş anılar ya::ıatmı ş tı. Ancak Antalya'da. aradan geçen neredeyse 30 yıla karşın. gerçek anlamda bir sinema yapısının olu · mamış olmasını. bir "şenlik sarayı " nın . en azından modern ve çağdaş birkaç sinema salonu yapıla ­ ınanıı::i olmasını gerçekt en büyük bir eksiklik olarak the . u·orld. !heir fJrol'ocalil 'e~)' se.\y hehCil 'İOur a11d di Sillclination to s/eep al 11ip,bt. They conıplain that they gördüğümü söylemeliyim. CC/111101 u•a lk !heir do,~s i11 peace ll'hile thefeslil 'al is 011 . Ne \·ar ki Antalya artık tck değil. Şimdi o nun yanı sıra. tanı 12 . kez yapılacak olan ('\isan ayını bekleyiniz 1) IstanHusi11ess tbril •es. hou •et •er. the shops and restaurcntls dobul Uluslararası Festivali, birkaç yıldır yapıl makta olan ve yine uluslararası bir niteliğc THOSE OF US WHO ARE MIDDLE bürünmesine çalı ş ılan Ankara Festivali ve hemen onların ardından usul usul gelen bir !zmir AGED OR OLDERCAN RECAPTURE Festivali var. THE PLEASURE IN THE SILVER Bu tür festivalierin o kentin halkıyla cok yönlü ve karmaşık bir ili::ıkisi var. ller festi\'al merkeSCREEN THAT WE FELT IN OUR 7.inin halkının bu tür olaylara olumlu baktığını CHILDHOOD AND YOUTH. sanmayın .. . Örneğin ı,:ok uzun yıllardır izlemek 71 SKYLIFE EKIM +

OCTOBER ı992

fırsatını hulduğuın Ca nn es ~en likl e rind e. hu lüks ve sakin kıyı kasahasında oıura n ve çoğ u ya~ l ı. emek li olan Cannes sakinleBILMiŞ , rinin festi,·ale iyi göz le haktıklarını hiç TUTMUŞ , YAŞAMA görmedim' .. Tersine. hu sakin kasabayı birden ç ılgın ve ho~almı~ deliler e\·ine. soDÜŞLERE kakların. kalwelerin. lokantaların adam alBAŞARMIŞ madı ğ ı . herkesin sanki 24 saat ayakta oldu ğ u . dün yanın en garip kılık-kıyafetleri!11~ a roari11~ trade thu11ks lo the li!fltt.\' <!/Ibe yotut~ cinin , en frapan giysil erinin \ "C makyajlarının. en kı~kırt ıcı Jtellttt ~oerxfrom all ol'er Fru nce. cinselliklerinin t e~hir edi ldi ği hir büyük tım arbaneye In Berlilt ll'ilb lls l'ttsl llltil'ersity. .fllmfeslit •a / audiences dönü ~ türe n festivalden sürekli yakınına lar duydum. Ama a re yo ı111g jttsl as they are at the 11/t:III.J' lm ]..!e and smail hu, sokaklarda klipeklerini rahat rahat gezdircmeıııekten cineii!Cifestiuals tbrou,~bout the l/'or/d. \\''by do you lt,~ ya kınan ya~lıların yakınmas ı. Cannes' ın aslında bir "ya~ lıl a r people lake more interes/ !11 the c!Jtellw.' '/ bere are cokenti" olmasının da katkısı \·ar bunda .. . Fakat bunca kalahalıktan yo ll a rını iyice bulan i::; ve gü~· sa1111/less reaso1ts. The . l 'OIIII,~ hipl erinin , tüccar ,.e lokantacıların ,.e ele hat ·e gol 1110re eltei~Y tu .~o Fransa'nın dö rt bir ya nınd a n l)Lıra ya film out. m eet.fi'iends a 11d e 1ıjoy giirıneye gelen gençlerin (o gençler ki. sinctbemse!t •es. rather tha n .flop manın gerçe k sahipleridir) yakınd ıkl arını pin~ /azi~) ' info wt armcbair hiç duymadım. !11 jivnl qftbe 71 '. 7bey pr~/er to tl'atcb tbeir.fllms o11 a !ctJ]..!e itekiın dev üniversitesiyle tam hir "gençscreen tl'ilh heller qua/ity soler ~ehr i " olan Berlin'de de. as ıl seyirciyi lll/d and uision. gençler o l u~turu yor. Dünyanın diirt bir ya}'et 111 my uie u ı the main renına yay ılıııı ~ küçük. alçakgiinüllü, ama asol/ is that yo tl/1~ people are çok ya rarlı sayısız si n e ımı ~en li ğindc de more inlerested in dreams. öyle .. Istanbul Festivali için yapılan bir .fclllttt.ly. the falltastic. u n d "seyirci profili" a ra~ tırm ası da. bu ::;en li ğ in surrealistic. } 'o ttll,~ people are ~s ıl sahibinin oldukça genç ya::;larda bu1101 as "realistic" as o/der people. lu · tu ğ unu göstermi::;ti. tbeir feet do 1101 yel plod so .flrml)' Niçin gençler sinemaya daha çok ilgi 011 tbe ~r<ll lltd. They enjc~ı · escagös t e ri yo rlar~ l3ir kez gençler.hirer fJill~ to lll!ll' u•or/ds. to distant t•iTV izl eyicisi o lmak yerine. dı::;arı. sioncuy la nds. he i 11~ ca rried sokağa ç ıkma yı, grup halinde eğlen­ atN~)' /~ı· houndless fantasies. Yomeyi, sinemaya gidip filml eri büyük 1111~ Jıeople cal/ stil/ dream. stil/ ekranda izlemey i yeğ li yorlar. inıug in e. stil/ appreciate !it•es l'C!I )' Ancak bence asıl neden , genele rin clif/e re nt.fi vnı !heir 011'11. respond to l'eJy di.fferent storikuşkusuz dü::;lere: fantastik n: gerçeküstü olana açık oles. /11 .fact these qualities are the uery de.f/n ilion qfyom a ları. Film boyunca bamha::;ka aleıniere kaçı::;ı. uzak ve uth . dü::;sel diyariara yolculuk etmeyi, sınır tanınıa ya n fantezi'f itrkey is 11011' hecomi11~ a /and q/film feslil'lt!s. 'f be lerin peş i n e t a kı l mayı seviyorlar. Tüm bun lar, zaten genç Adana G'olden Cocoo 11 restil'a f is heiltg resuseila/ed this o lm an ın tanımlanı asında yok mu' Septenıher t:!fier a 20~ı·ear "boliduy". The ope11-a ir cineEvet. Türki ye art ık bir sinema festi,·alleri ülkesi o lmaya mas are ellj(~)'in~ C/ ll ttne.\pected reı •il •al 111 IIICIII.J' p!adoğru gidiyor. Yıllardır yap ılm ayan Adana Altın Koza Şen­ ces. 7be isiund q/ Ht'iyt'ikada qf/ lstmthul 1/0ll ' has 110 li ği, neredeyse 20 y ıllık bir "tat il "den sonra bu y ıl Eylül /ess tba11 tu·o open-air cinemas a nd the !:'11ka open-uir ayında yeniden "ihya ed ildi ". Yazlık si nema lar. kimi yerl ercinema 011 Ibe bil/s ahoue tbe Bo.1phorus a//ructs.fi t/1 bode yeniden doğu yor ve büyük ilgi görüyor: Örneğin Istanltses eı•eJ)' Wednesday. 77Je former Sttltmwbmet Prison bul'da Büyükada'da her gece dolan iki yazlık sinema biri lt central Istanbul is presentLy hel n,~ used for .film sboden var. Enka ' nın Boğaz sırtlarındaki yaz lık sineması. çartl'ings 011 st nnmer eı ıeni lt~s. ::;anı ba geceleri kalahalık bir seyirciye sesleniyor. Ve turisThose of us tl'bo a re midelle a~ed or o/der can recupture tik Istanbul'daki Sultanahmet cezae,·i, otel o lmadan öncethe pleasure in the siluer scree11 that u ıefe/1 in our childki son yaz larından birinde, geceleri iç mekanlarını sineımı

SiNEMA HER DAiM GENÇ KALMASINI GÖNÜLLERINi GENÇ OLDUGU KADAR DE AÇIK KALMAYI HERKESE SESLENiR .

hood and you/h . Should u•e not drap, ou rsell'es ou t of ou r /etha l"!{)' once in u white, to ~o out and u·atch af!! m 1l'ilh the .J'Ollllg .fbik.' When u•e say that cinema audielt ces are you11g. we shottld not mean il !it Ibe hio/ogica/ sen~e. 1 baue alıl'ays helieoed that cinema appeals to the .l'O I/11~ !11 beart, to tbose uho renwin responsiue lo dremns as tl'ell as realli.fe. •

sanatına a ç ı yor.

' in eman ın

seyircileri . evet, aslında gençler ku::;kusuz. Ama sineımı her daim genç kalmasını hilmi::;, gönül lerini genç tutmu::;, yaşa ma ol du ğu kadar dü:;;lere de açık kalmayı ha~a rm ı ~ herkese seslenir .. O zaman , ya::; ınız ne olursa olsun , siz de hu sürekli şenliğe, bu bitmeyen festiva le katılın. Sinemaya gidin ve güzel bir film izleyin. • 72

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

AS/400 Plug'N'Go paketi tahınininizden daha ağır. Çünkü içine çözünıleri de yükledik. Plug'N'Go . .. Yani, taktığınız

anda

bilgi saya rınızın

çalı şma ya başla yaca k

mükemmel

s unduğu

bu yeni

yüklenmiş

olarak

bir sistem. IBM AS/400 ailesinin sistemde, çözümler önceden

fi ş ini

geliyor önünüze. İşe hemen ba şlayabilirsiniz.

bu

avantajlarının yanı s ıra ,

çok da ekonomik.

İşiniz ne olursa olsun, yeni IBM AS/400

sistemiyle hemen ları y la

tanı şın.

IBM, Çöz üm Ortak-

birlikte ger eksinimierinizi

Plug'N'Go çöz ümünü önermeye

hazır.

AS/400 Plug'N'Go, özellikle orta ve küçük boy

işle tm e le r

için

ta s arlanmı ş

g 280 09 00

bir sis tem.

İçinde muha sebe , s atış , stok kontrol , p er sonel,

bilanço , kar-zarar gibi birçok

y azılım

---------- -- -------~--

var. Ve

-.

hepsi Türkçe .. . Üstelik, yeni IBM AS/400 tüm

-~-·-

AS Plug

karş ıla yaca k

Painting

on Water Tbe artist Köksal Çiftçi lets Skylife readers into the mysteries of marbling, a dynamic art which is enjoying a new lease of life.

su YÜZÜNDE RENGARENK "Ebru sanatı öylesine hareketli ve dinamik bir sanat dalı ve resim tekniğidir ki, onu eskitıneye daha yüzyıllar yetmeyecektir". Sanatçı Köksal Çiftçi yazdı .

n üçüncü yüzyılda Türkistan'ın b ilinmeyen bir n the 7 3 th century, an unknown artisi in an yerinde adını bilmediğimiz bir sanatçı yağlı unknown place in Turkistan prepared a bowl oj su dolu bir tekne hazırlar. Amacı bir g ün oily water wilh which to thin his pigments. As he önce ba :ı laclı ğ ı sanat eserine devam etmektir. prepared his paints same drops from the brush Boyalarını suyla inceltirken beklenmedik bir accidentally sprayed onto the water.. Batberi Now kaza o lur. Fırçalardan yağ lı su üzerine boya clamlacık­ he would have to pour il away and start again. Usuları sıçrar. Gördünüz mü aksiliği 1 Güzelim yağ lı suyu n ally when this happened he resigned himself to prepayüzeyi berbat olmuştur. Sanatç ımız as lında bu tür aksiring a fresh bowl of water. Bul on this occasion he liklerle sık s ık karşılaşmaktadır. Hemen her seferinde was tempted to try a short cut and lay a sheet ofpaçözüm, suyu dökmek ve yeniden hazırlamaktır. Artık per on the su rface to wipe up the spillage. Law and bu çözümelen bıkmıştır. Yepyeni bir yönhehold, the method worked. Th e water tem bu lmaya ve suyu bu yolla temizlemewas clean again, the paint transferred to Sanatçının ye karar verir. Birçok de ne meden sonra the suiface of the paper. ll was a waste elinin fırçalara istediği sonuca ul aş ır. Bulduğu yol umduofpaper, hut had scwed him trouhle and her gidip ğundan da kolayd ı r. Sadece bir levha katime. He was about to screw the paper up ğıt harcayara k su üzerindeki istenmeyen and toss it away, when he caıtght sight gelişinde su boya ve art ıkları kolayca temizleye bilof the pattern on the paper. What a marüzerinde yeni mektedir. Kağıdı suyun yüzeyine yatırıp uellous e.!Jecti This time he splashed pa int biraz be kleelikten sonra , k a ldırır . Su teon the suiface of the water deliberately, resimlerle mizl e nmi ş, a rtık boyalar kağıda ç ıkmı ştır. and laid a fresh sheet on top. Again an karşılaşırsınız. Önceleri bu kağıtları bir daha kullanmaextrauaganza ofpattern and colouri yacağın ı dü ş ün erek buru şt uru p atmaktalmaginary this account of the discovery Öyle hızlı dır . Bir süre sonra bu kağıtlard a o lu şan of marb/ing might be, but it cannot be işlemdir ki bu, motifle re gözü ili ş ir . Olacak şey değildir. far from the truth . After all, accident Gene buru ş turup atmaya hazırlandığı kaand curiosily have a lot to answer for in sizi zevkten ğıt par ças ı dün ya harikası bir renk the advance of human knowledge. zevke sürükler. The people of Turkistan ca me to love this c ümbü ş üne bulanmıştır. Bu kez, yağ lı su teknesine bilerek s ı ç ra tır boart, and use il to decorate paper for all kinds of purposes, ya l arı . Yeni bir kağıdı suyun yüzeyine kapatıp , a lır. Gene from a ccounting reg isters to imperial decrees, from th e dünya harikası bir re nk

O

1

endpapers of books to ojficial co rrespondence. Th e marbling on d ec rees and correspondence was greatly adıni­ red in other lands, and soan th e art had spread far and wide. Th e Chinese, !ndians and Pe rsians took up ınarb l ing , each devetoping their own individual techniques, although none surpassed the artis/s o.J Khorasan who broug ht their beloved marb/ing from Central Asia into Anatolia. Here, .first the Seljuk Turks and then Ollaınan calligraphers and artis/s used marb/ing to decorate books and documents . New forıns and techniqu es were perfected in the process, and Turk ey remained th e acknowledged centre of marb/ingfor many centuries. · Up until the 1920s marb/ers and their apprentices had workshops in every corner of

cümbüşü!

Bu , e bru sanatının doğu:ıu­ nun düşsel bir öyküsüdür. Türkista nlıl a r çok sever bu sanatı. Öyle severler ki , kulland ı k l arı , kullanmadıkları tüm kağıtl a rı ebru ile boyarlar: Ta muhasebe clefterlerinclen pa di şa h fe rman i arına kadar. Hesap de fte rle ri , kutsal kitap kap a kları , kapak iç i e bruları ülk e iç inde , ferman lar ve ülk e l e ra ras ı resmi yaz ı ş m a lar ise ülke dışında çok sükse yapar. Sank i dün ya bir ba şta n bir ba ş a boyanmı~tır. Çinli le r, Hintlil e r, Persler de ebru yapmaya ba ş lar. Herkesin kendine göre bir ebru te kniği o l u ş ur. Ama e n has ebrucular H o rasa nlıl a rdır. Ona Asyadan kalıp Anadolu 'ya ge ldik lerinde, çok sevelikleri ve ya şa mlarının bir p a rç ası o la n bu sanatı d a beraberl e rind e getirmi~lerdir. Artık

ebrunun

vata nı

Kü çük 76

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

Asya' dır. Önce Selçuklu , a rdında n Osmanlı hattatl a rı ve

ebru usta la rı uzun süre zarif ebrular üretmiş , yeni b içim ve te knikle r getirm i ş l e rdir. Bir dönem Osmanlı ülk esi tüm düny a nın ebru me rk ezi ol ma ünvanın ı u zun süre e linde tutmu ştur. Avrupa ve Amerikalıl::ır ebru yla bu d ö nemde ta nı ş mı ş l ard ır . Gün ge lmiş bu sa na tç ıların ögre ncileri, ögre ncile rinin de ögrencile ri lstanbul'u, basım ve kag ıt merkezi o lan Beya zıt'ı dol durmuş l ardır. Öyle ki , 1920'le re kadar hemen he r hanın içi, her sokagın başı ebrucularla dolup taşmaya başlamıştır. O dö nemde Avrupa 'ya "Türk Mermer Kagıdı " adıyl a ihraç edilen hemen hemen tüm ebrular Beyaz ıt'ta üretilmiştir. Kitap l arın arka kapakları , kapak içleri, ka ligrafik yaz ıl a rın zemini , ferman ve diger degerli ev rakın k e narl a rı bütün bu sana t ç ıl a rın e linden geçmişt ir. Adını bilmedigimiz dahi san atçım ı z on üçüncü yüzyı l­ da eb ruyu bulm a kla kalmaz. Bu sanata özgü araçl a rı da ge li ştirir: Atın kuyrug und a n k es ti g i kıll a rı düzg ün gül d a li a rın a sarıp , sıkıca bagla ya ra k ke ndin e özgü ebru fırç asını , hudaksız çam agac ı kerestesinden su teknesini , dogadan topladı g ı toprakl a rı kaynatarak boy a la rı n ı , sıg ır öd ünü ve kitreyi kullanarak yan malzeme le rini. .. Yirminci yü zyılcl ay ı z ve hala ay nı malzeme le ri kullanm a ktay ı z.

Önerimiz, fırsa tınız o lursa, bir e brucunun ça l ı ş m as ını izleyin . Göreceksiniz; sanatç ı tabures ine o turup boya k a plarının iç ind e ki at kı ­ lınd a n fı rça l ara uzanclı g ını z­

da

in a nılmaz

bir büyüye zaman k avramını Ebru öylesine hareketli ve dinamik bir sanat dalı ve resim tekniği dir ki, onu eskitmeye belki daha yüzy ı llar yitireceksiniz. Çünkü sanatyetmeyecektir. ç ının e linin fırça l ara her giMarbling might have lost its traditional functions, but the art itself has bx no meanı lost iıı dynamism. dip ge li ş ind e s u ü zerinde yepyeni resimle rle karş ıl aşa­ ca ksını z. Öyle hı z lı bir işlemdir ki bu , sizi zevkte n zevBeyazit, lsıanhul's traditional hook puhlishing distke sü rükle r. Su üzerinde resim oyunudur. Sa n atç ı ne rict. Not only did they produce for the local market, zaman isterse o za man durdu rur boya at ış ını , resmi tahut for export to Europe, where it was known as "Tu rmamlar, ka g ıcl a a lır. Bu sadece geçici bir sonuçtur. Sikish marh/e paper". Marh/ing em hellished the hack ze soluk a lm an ı z için verile n kı sa bir a rad ır. Bu "es"i covers and endpapers of hooks, provided an attractiiyi kull a nma nı z, solugunuzu düzeltmeniz, nabız atışla ­ ve background for calligraphy, and surroımds for rını z ı no rmale inclirme niz gere kir. Zira sa n atçı ara verimperial decrees and other important documents. mede n ye niden fırç alara uzanabilir. The unknown 13 th century artisi and his successors Ebrular yü zy ılımı z ın baş ın a dek hep dogal g~reksin im­ deueloped the specia/ tools of the marhler's trade: the le ri karş ıl amak için, kalig rafinin zemininde, kutsal kihnısh es of horsehair hoımd to straight rose t ıuigs, a tap l a rın kapak ve kapak içle rine, kı ymetli defterlerin deep tray made of unknotted pinewood, natural kenar boyama l a rında, ferman l arın çevresinele kullanıl earth pigments, catlle gall and tragacanth . k ap ılıp ,

77

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 199 2

Tesisiniz acılısa hazır. ~

Yeni bir tesis kuracaksuuz. T ekstil

fabrika sı,

işlem

ya da hastane. Bilgi sistemi ,

iş inizin

otel

vazgeçilmez

bir parçası. P eki , bu sistem-

~

tüm

meti veriyor, bilgi ma ortanuru

mek için tesisinizi \E n :l,\11' IIIZ\IETLEH

maruz ve tiğini

na sıl

işletmeniz

ba ş tan

hazır.

sona

mM tüm

minden

so runıluluğu

gerçe kleş tiriyor .

yonundan bilgisayar yön etİnline

oda sı

ger ek-

biliyor musunuz?

mM Profesyonel ve T eknik Hizmetler size etmeye

kur-

yardım

işlem

Açılışa hazır

ediyor.

Zamam,

des teğini

geliş mi ş

sisteminiz için en uygun

parayı

s adık

bütçeyi

aşma­

kalarak , tesisinizi

teslinı

ve gücü en adınılar

ve rinıli

y apımın a ,

otomas-

eleman seçi-

kadar. .. Yatırımınız için gerekli

biçimde kul-

atarken güçlü bir dos-

hissetmek ister seniz , mM'e gelin. Size en

bilgisayar teknolojisini

s unmanın y anı sıra,

bu teknolojiye en u ygun tesisi kurma ya d a

alarak , projenizi

Fabrika

çalış­

bir halde.

lamnak, ileriye dönük lun

bir ana müteahhitlik hiz-

y aratıyor. Hedeflediğiniz

dan ve zamanlamaya

den en yüksek verimi alabilI'HOFES)ONEL

si stenıleri bütünleştire n

----------------- - - ·-

hazırı z.

mı ~tır. Her ~ey bir kültürün doğ al akı~ı i ı,: inde süregel -

In the 20/h cent/Ir) ' u•e are stil/ llsing the same materia/s. Watchilll-i a marh/er at work isfascinatinp,. As he si/s on his stool ıl'ith b is hou •/s ~~f'painl. reacbing firsl for this hntsb !hen j(>r thal, creatinp, pallerns 011 tbe sl/rface qf' the ll'ctler. the .~jJeed ~~/'the process is hypıwtic . 7he artisi plays witb the painl 011 the wa ter. tb eıt 111/e.'\.jJected(ı •. be stops. dextero 11s(y lays the paper on the swface c111d a feu • seconds later Ibe nıcırbling is rea(( )! . ./lls/ a momentary pa use lo admire the resul!. and tbe artisi is qfj'again . l 'n til Ibe Illi'li of' the cenltuy. mC/.I'bling u ıas a Plll'el)' decoratiue art tl'itb :,pec!flc applicatio ns. 'f'wenlietb cen1111y /ecbnology and prod11ction nıel ­ bods took the p,ro11 nd out from u nder tb e marbler'sfeet . No lunger u•ere his seruices required for modern hooks. and ll'ilh the cbangeouer to Ib e Latin script calligrapby u•enl info dec/ine. No lonp,er were !here C/ll)' Sllflans lo u•rile decrees 011 marb/ed paper. G'reelinp,s cards and so11uenirs hecanıe uirlllal(v the only

mi~tir. Günümüz teknik olanakları , hızlı ileti~iın ve ko-

lay tüketim bu doğa akı~ı bozmu~ . kendi kurallarını ko y mu~tur. Bu yüzden ebru yu cilt kapağında ya da kaligrafi zemininde kullanmak artık az a lmı ~ tır . Daha çok nostaljik \ ' C turistik anıa ~· lara yönelik ürünler halinde ortaya ç ıkmaktadır . Ebru öylesine hareketli ve dinamik bir sanat dalı ve resim tekniğidir ki . onu eskitmeye belki daha y üzyıllar yetmeyecektir. Eğer ebruyu uygulayan sanat ç ının bir saplantısı , bir yorgunluğu yoksa ya ~adı ğ ı ç ağın en modern ürünlerini ortaya ç ıkarmasında engel yoktur. Biz ebru sanatının gene; ve yeni nesilleri bunu kanıtlar çalışmalar yapmakta , günlük kullanıma yön e lik ürünler verm ekteyiz. Yalnız kağıt üzerine değil: kuma~ , cam, seramik , deri . plastik. mum. ınelamin . fa yans, ta ~ zemin gibi hammaddelere de bu sanatın deği~ik uygulamalarını yaparak ebruya yepyeni ufuklar açmaya alışmaktayız: Ebru kravat. ebru vazo. ebru seramik , ebru kalemlik. ebru yatak örtüsü . ebru abajur.

Ebru sanatı su üzerinde resim oyunudur. Sanatçı ne zaman isterse o zaman durdurur boya aıı~ını, resmi tamamlar, Size soluk almanız için verilen kısa bir aradır. Sanaıçı ara vermeden yeniden fırçalara uzanabilir. The

artıst

plays

wıth

the

paınt

on the water then

une~pectedly,

he stops. lays the paper on the

ebru figuratif ve soyut resim ... Ebru üreten sanat ç ılar, y üz y ıllar akarken bir gelenek oturtmu~lar: Bir ebru sanat (..· ısı ömrü boyunca en fazla iki öğre nci yeti~tiriyordu. Üstelik usta ölürken bildiklerinin tümünü de öğrencil e rine aktarnıı yorl a rdı. Bu gelenek belki ba ~ langı ç ta olumlu ge li ~ nı e l e re yol a ç mı~ olabilir ama zamanla ebrunun daha az ki~i tarafından uygulanması. duyulması ve tüketilmesine , ebrunun unutulup yok olmasına neden olacak ortamı yaratmı ş­ tır. Biz yeni nesil ebrucular bu sanatın daha fazla bilin mesini isti yoruz. l3u amaçla ülkemizde her isteyene bu sanatı bütün ayrıntı ve teknikleriyle öğretmek politika sını uyguluyoruz. Ebru dünyasının renk cümbü ~ üne hepinizi davet edi yoruz! •

suıface

Bu sadece geçici bir sonuçtur.

and a few seconds later the marbling is ready.

u/Illet for an art u'hicb bad hy no means Olllliued i/s potential. }'el loday a Jteu • generatio11 q/ marb/ers is ot tl to prot'e that !heir art is uoji>ssil, hut cem lake ils place at thejiJ r~ji'oJt/ o/ lltodem desip,n. Marb/ing mip,hl baue los/ ils /radilioualjiutclions, hut Ibe art itse(/ has /~y 110 meaus los/ ils c(vnamism . Jlfarblers are e.iperimen liug witb new materials, sucb as fabri c. glass. po11e1y, and leatber, to open up new bor;z ousj(>r /heir art. Marb/ed ties, uases, pencil cases. bedspreads. and ligbtsbades all give as much de/(~hl as the marh/ing (!/old hooks once gaue tbeir owners. A marb/ed picture, .flguratiue or abstract, replaces the marh/ed inscnjJ/ions wbicb once hung on the u•a//s (!f'7ilrkisb bumes. •

79

S KYLIFE EKIM

kağıda al ır.

+

OC T O BER 1992

YiNE TEKNOLOJi,YiNE ARÇELiK

AReELiK'TEN ,

'ToP OF THE LINE'' BiR BuzDOlABI

RCELiK o - ROST

Alısılmısın 1

1

1

üstündeki teknik dononımı ve benzersiz konforu ile,

Arçelik No-Frost beklentilerinizin çok ötesinde bir buzdolobıdır. Ultro-modern şık dizoynıylo, çok farklı kullanım özellikleriyle mükemmeli orayanlar için alternatifsiz bir seçim! NO-fROST SiSTEMDE: Hava , buzdolabının arkasındaki özel bölümde sogutularak ona bölmeye üflenir. Buzdolabında , " kuru soguk" oluşturularak , karlanma kesinlikle önlen ir. Derin dondurucuda besinler birbirine yapışma z Ve N o-Frost sayesinde , hiçbir zaman defrost işlemi gerekmez. ARÇELiK NO · FROST'UN ÜSTÜN ÖZELLiKLERi: • Mu ltı Flow Her rafa ayrı hava

• Te,erıek~rı 10yesınde one .e oı<oyo f.o oy .. o hareKet edeb ı1

ufleyere< ho'lloıen soguımo soglor Hava • 1-.ondonser g zlıd r Ar<osı tamamen duz >e ş k gorunum uov· ufleme ışlemı dolo ın kopısı oçıld g ındo

~-~ . ,-' r--· - -

oıomoıık olarak devreden çıkar

• Taze Saklama En az bır o to sureyle

!

,,,,,,,~· DONDURUCU

el, tavuk. balık ve şorkuterı urunle-r ozel

O'C

bolmesınde hıç bozulmadon

33 "

u soyesınde.

zdok:ıbının çalışması o ılgıli dogru ve yonlı~or kolo o 10010

dondurmadon koruma ve ıstenoıgı on

DÖtıT YllDIZU DERiN DONDURUCUNUN DiGER ÜSTÜN ÖZEuiKLERi: • Şol

Z rYlOdO" ""v~0 1 0ZO

ea f""~ e•"

o·

14 1Oll

• Sogutucu bolme devre dış.

de·ece ao;urrne onog .e" Baylece ene- ·osorr} sogıon • -lö'(ı

bırakılare

• Doncu•vc OO""eoP s o,a•orro· ~l.i\Ocegş ~

ullonılobı r

oı ı1

dondurma 90 aa<<O D< ;unco 24'( < ho,o ulier Besınler

ÇODv~ dorıdurora ~ Ç • _z -~' Sl •e ıog

ile çok kullonışlıd r

• 9

• Dıııtol saat ve elekıranık kontrol ponosu ile şık ve zorılıır

saklanabılır Besıniere tozelıg,nı

• Genış dondurucu ve soguıucu bolmesı

,..-

SIC 41U IK

• Eiektronk kontrol po

p ı şır ilebilme" özelligını verır

~ Koç

~,.,.

ya n z oonourucu

eo eo

•

ae•eıee· ece

ARÇELIK

In

a worl d IFYOUAREA FASHION MANUFACTURER LOOKINGFOR "BREATHTAKING FABRICS" HERE WE ARE ...

full

of

ITALTEKS ... AN OUTSTANDING PERFORMANCE FROM TURKEY ...

changes .. .

A fabr ic

producer

to ke ep

you up

with the

powerful

changes

of the

fashion

world for women 's clothing ...

A printing leader on viscose, polyester, poly 1 viscose, cotton, and many more. Visit us at lnterstoff on stand number 4.2 C 96 from the 27th through to the 29th of October TEKSTIL SANAYi

HEAD OFFICE: Piyalepaşa Bulvan Kastel Ticaret Merl<ezi C Blok Kat:5 No:6 B0370 iSTANBUL-TURKEY Phorıe : (90-1) 2531 4 60 Fax (90-1) 253 55 70 Telex: 25145 AIYTR. FACTORY Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Gül Sok. 16372 Bursa-TURKEY A. Ş . Ptıone: (90-24)51 o6oBFax (90-24) 51 0569 .

路-

arihin izleri ve doğal nime tle r ; değişmemiş , gü nü müzele ele yaşayan otantik yap ı. .. Bu özelikle ri yle adeta efsanevi bir belde: Ta ş kale. Karaman il merkezine 48 km uzaklı kta, Yeşi l d e r e Suy u 'nun geçt i ği dar vadi içincieki bu sess iz sedasız belde; Roma ve Bi za ns dönemi ye r l eş iml e rinin k a l ıntıl arı nı , ülkenin üçüncü büyük nıağarası olan İn ces u 'yu , hemen arkasında duvar g ibi yükse le n doğal buğday anı­ barlarını , seyirlik oyun lar, e l sanatl a rı ve giysile rle, uzun bir geç mi şe dayanan bir etnografik zenginliği g ünümü ze kada r barınclırmış . Osmanlı devletin in iskan politikası uyarınca yöreye yerleşt iril en göçer Türkmen aş ire t i nin a clıncl an ötürü eskiden "Kız ıll ar" denirmiş Taşka­ le'ye. Manazan , Miske, Za nza na g ibi yöresel adlarla anı l an yerlerdeki kalınrtlarda e lde eelile n bu luntul ar, Taşka l e' d e Roma, Bizans ve Os-

T

B

manlı uygarlıklarının yaşanel ı ğını

gösteri yor. Taşka l e' nin doğal

d okus und a ilk göze ça rpan , kasabanın kuzeyinde , yaklaşık 40 metre yükseklikteki doğal tahıl ambarlar ı. Tuf ta ş l ar­ dan oy ul m u ş, içle rin de clogal hava ak ımı bulunan , mevsim koşullarını kendi kendine dengele ye n , tam 25i doğal ta hıl ambarı. Genellikl e iki bölmeli olan bu kaya a nıbar l a r­ da arpa-bu ğday ve bakiiyat sak lan ı yo r . Ürün anıbariara makaral ı basit v inç s istemiyle konulup ç ı­ kartılıyor. Toprak Ma hsü ll e ri Ofisi' nin yap tı ğ ı incel e me lerd e, ambarlarda sakla nan tahılcla , ortalama o larak 50 yılda sadece y ü zele 5 oran ınd a unl anına gö rülmü ş. Buna göre Taşkale ' nin 50-60 ton tahıl kapasiteli kaya a mb a rl a rı doğal birer nimet. O nede nle ele y ıll ardır yerli ve yaba n c ı basını, televizyon kameralarını Taşkale'ye çekiyor. Kasabanın 9 kın güneyinde, İn ce­ s u Vadisinin d oğu yamaç larınd a k i İn ces u Mağa rası bir ba ş ka doğa h ari ka s ı. 1.356 metre uzunluğun­ daki ınağaranın içinde sark ıt , cl ikit ve travarten havuzlar bulunuyor. Mağara turizmi e nva nte rine girdik-

yzantine catacombs, Roman ruins and the vas t ca ve of l ncesu are just some of the attractions of Taşkale , a Little known district nestling in the foothills qj" the Taurus mountain range. in the narrow valley of the Yeşilde­ re River, 48 km from the provincial capital of Karaman, Taşkale is inhahited by the descendents q/ a nomad Turkmen tribe who seli/ed here during Ottoman times. Their traditions, crafts and costumes have survived to an extent rarely found in Turkey today. The town is surrounded by the remains qf Byzantine and Roman settlements at Manazan, Miske, Zanzana and elsewhere. A nother striking sight at Taşkale is the forty-metre-high caves in the tuja rock to the north of the town which are used as granaries for barley, wheat and pulses. A ltogeth er th ere are 251 such caves, mostly formed of two chambers. Condiiions of storage are so excellenf that tests by the Agricultu ral Products OJ/ice estinıated a rate qf only 5 per cent grcmulation over 50 years, due to currents q/ air through the caves and constant atmospheric conditions through every season. These exceptional natural granaries have attracted widespread interest, and journalists and television teams, hoth Turkish and foreign, have reported on th e caves over th e years. Each caue ho/ds hetween 50 and 60 tons, and simple winches with pultey systems are used to fill and empty them. Turkey's third largest cave is alsa located here, 9 km south of the town, in the eastern fa ce of incesu valley. lncesu Cave is 1356 metres in length, and contains stalactites, stalagmites and ıra­ verline pools . Since speleology has made its dehut on Turkey 's tourism map the cave has heen attracting an increasing number of visitors, as well as being

Ta}kale'den insan manzaral arı 1 faces from Ta}kale 84

SKYLIFE EKIM

+

OCTO BER 1992

ten sonra ge len i g idcn i c,:oğalan İ ncesu Mağarası , kültür mantarcılığına \ ' C meyve, sebze , n;ırcnciyc stoklanmasına da son d<.:T ecc ch · cri~li bir mekan. 3'>0 Metre g üneydek i, 7)0 metrelik Asarini Mağarası da benzer öze llikl er gösteriyor. Her iki mağaranın da bazı solumını yolu rahatsızlıklarının tcdaYisindc i ~c yarad ı ğ ı dü~ünccsi yaygın. Bu nedenle her iki ınağa­ ranın sağ lık turizmine a<c·ılnıası i<c·in ça lı ~nıalar sürdürülüyor. Ta~kale ' deki bir ba~ka doğal güzellik de güneybatı­ daki G ürlük Pınarı . Gerddi tesisler yapılarak çadır turizmine elverh li hale getirilen Gürlük l'ınarı. suyu ve a l abalıklarıyla ünlü. Pınar suyunun yatağındak i Gürlük Şela l esi ise. doğanın ba~lı ha~ına gürsel ve iş itse l keyifler için dizayn ettiği bir "güzellik." Yeşildere vad isinin ku zey yamacında. Bizans döneminden · kalma antik Manaza n kenti kalıntıları var. Günümüzde , Kültür Bakanlığ ı 'nca kurtarma kazıları­ na ba~lanan Manazan . kayaya kat kat oyulnıu~ ma ğaralardan olu~;ın son der<c:c<c: ilginc,: bir ytc:r l tc:~im alanı. Erken Hıristiyan dün<c:nıc ait o l duğu dl.i.~ünülüyor. Mağara katları . giri~ katı , kuınkale . at nıtc:ydanı v<c: iilü

11sed hy loccil people for Cllltiua ting nutshrooms and sforing ji-ıti!. partic11lar~ı · citms. and vegetahles. j11st 350 me/res so111h (~/ In cesil is wwther vas! cauern , the Asarini. Ll'hich is 750 m e/res in leng th . Many people heliel'e that caues are heneficial for SL!flerers ji·om respira!OI:J' complaints. and plans are 1111dent•ay to prol'idefacilities j br those u ıb o comejiJr therapy here. 77.?e Cı'i rhi k .-.pri ng rises i 11 a s11perh sc en ic spot to the so11tbu•est q/ Taşkale. and bere !here are fa cilities jur ca mpers . 7Z?e stream (~l delicio11s crystal u •ater at Cı'ir!t'ik is fwiLOIIS for its trollf wıd th e spectac11lar G'ı'irhik \'('a!eifall. The 111ierd and li'Oildei:fitl Byza nt ine 'town ' qf MaJwzw ı. on the northem face q/ the Yeş ildere valley is nou • heinp, excat •ated hy archaeolop,ists under the ctll.'>jJices qf the ıl1i nist ry q/ C11lture. 71?e layers q/ caves heu •n o/ll q/ the living, rock are tbo11ght to he the u •ork (~l h~tr~)' 01ristiwıs. as a t Cappadocia . 'fbe fcl(.:ade (~l the rock c i~) ' has heen eroded cut•ay ol'er the cent11ries. destroyinp, the ent ra n ce to the cares. 'JbejiJIIr hq'elx (~lcaves are linked 1~)1 ver/i86

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

KIRKIN ÜZERiNDE GELENEKSEL MOTIF VE DESENI KILIMLERDE YAŞATAN TAŞKALELI GENÇ KIZ VE KADlNLAR ILK ILMEKLERI YAYLADA ATlYORLAR , DOKUMAYI KIŞIN EVLERDE SÜRDÜRÜYORLAR . OVER FORTY T R ADITIONAL MOTIFS AND PATTERNS ARE WOVEN INTO THE CARPETS MADE BY THE WOMEN AND GIRLS OF TAŞKALE. WEAVING BEGI N S IN SUMMER ON THE ALPINE PASTURES A ND IS COMPLETED DURING THE WINTER. meydan ı ad l arın ı taşıyor. Ön cephe yık ı lmış o l duğLin­ dan, meskenin girişi görülemiyor. Mekanın bütün bölümleri, bunların arasındaki bağlantılar, katlar aras ın dak i d ikey ç ı k ı ş l ar doğal dokunun d ie oyulmas ı y­ la yap ıl m ış . Her katın ortasında geni~ ve uzun bir salon bu lu n uyor. Ilk kattaki oyuklarcia çok sayıda meza r var. Giri ş kor idorundan sonra bir dikey yolla içinele sarn ı ç b ul unan üst kata çıkılıyor. Bu kattaki sa lonun duva rl a rı ezilmiş tuf kaya ve kireç karışımından bi r sıvay l a kap l ı. Zamanla sıvabrın dükülmesi sonuCLın da zeminde b ir kum tabakası o l u~tuğu için bu kat kumkale adıyla an ıl ıyor. Kumkaleelen sonra yine bir dikey yolla at meydanı d enen üçü ncü kata ç ı kılıyor. Kullanım alanı en geniş sa lo na sa h ip bu kat ı n sağında ve solunda, alt lı üstlü 60 adet hücre yer alıyor. Ölü meydanı elenilen son kattaysa çok sayıda mezar var. Mezarlardaki cesetler zama nıını za kadar organ ik hakınıdan pek bozulmada n gelmiş. Bu , tu f kayanın nem emici özelliğiyle çürümeyi geciktirici etkisine bağlanıyor. Mezarlardan çıkarı l an bir kadın cesedi Karaman müzesinde sergilenmekte.

cal sha:fis, and each !eve! cansis/s qf a long h road cent ral hall. 011 the IOll'esl !eve! are nu mera us gral'es hollouıed out qf the .floor. At the e nd qf the eniretnce corridor a vertical sha:fi leads up to the second level, where !here is a cisterıı. Here the walls have heen plastered with a mixture ofpounded tufa rock and li me. Mu ch q/ the plaster has c rumh/ed away lemAnp, a sandy layer over the.floor. a:fier u 1hich the Joeals have named this layer Kumkale or Sa nc~v Cas/le. 7he third leuel has the lw:~est central hall. to the right c111d le::fi f?/ which are 60 ce/ls in t ım tiers. 7he uppermosl /euel is a catacomh known !oca!~v as Ölı'i Meydan ı or Field q{ Death due to the many graves. 7he hodies have heen a lmasi perfect~y preserued to the prese111 day, prohah~y due to the ahSOJ'hent property q/ the lı!/a rock. The ho«v qf a wonıan foımd here can he seen a t Karaman Museum. An inscription on an arcoso!eum, or grave niche. reads: "With the departitre of !oanııes ji-om th is mortalu ,orld, he has heen lah/ in this sarcophagus 87

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

"Ioannes ş imdilik fani alemden ayrı l ışı ile işbu lahiri for his bones to decoınpose and his body to return kemiklerinin erimesi ve vücudunun toprakla bir olto the earth, his eyes parted thereby to see the end." mas ı ve gözlerini aralık bırakarak şöyl eki sonunu Tbis inscription, the chapel, and frescoes in soıne görmemek için"... Arcosolium denilen mezar niş inde­ oj the niches deınonstrate that Manazan da tes at ki kitabede, okunabildiği kadarıyl a , bu sözler yer a lı ­ least from the Byzantine period. Manaza n has yor. Kitabe , ön cephedeki şa pel ve bazı niş l erdeki now been declared a conseruation area, and will freskler, Manazan'da Bizans dönemi yaşa ndığ ını açbecome an open-air museum. ıkca gösteriyor. Sit a la nı olarak ilan edilen bölge, kaTbe rich jolkloric heritage of the people oj Taşkale zıların sürmesiyle önemli bir açık hava mü zesine saincludes traditional plays performed at weddings and other special occasions. Soıne take place in the hip olacak. home or the comınuna l guest rooms, others in the Taşka l e lil er kültürel miras l arını günümü ze kadar taş ı ­ mış l ar. Kasabadaki op en a ir. Tbe characters düğünlerde ve özel günlerinclude a judge, a negro, a ca ın e l, and an efe or de seyirlik oyunlar, misafir oda l a rınd a, ev le rd e oda handso m e swashbuckoyunları; meydanciaysa kaling youth. Three people d ı , a r a p , deve , efe gibi play the camel, and three men take the .f'emale roka hra manla rı olan seyirlik tes. The costumes and ot"temsili" deve oyunl arı oyher equipment a re stored n a nı yo r . Temsili deve veya deve kukl as ı 3 oyunby th e Municipality ready f or giving perforcudan o lu şu yor. Altı erkek mances for visitors to the oyuncuda n üçünün k ad ın town . rolleri a l dıkları Taşka l e' nin Carpets woven here are known as bu seyirlik "temsili" (düzmece) deve oyu nu ekibi ve oyun gereçleri BeleKızı llar or Kızı llar Ladiği, due to their close resemblance to the Ladiye'ce sürek li hazır tutulu yo r ve dik carpet. Vegetable dyes are still oyu n kasabaya gele n ko nuklara özel used, and there are over 40 dif./'egösterilerle sergileneb iliyor. Taşk a l e'nin köklü kültürünün bir rent motifs, each with its own name, such as bıçakucu (kn ife pobaşka unsuru , günümü zde de yaygın olarak sürdürüle n h a lıc ılık. Kızıl ­ int), aınber, akıtma, zavrak, ayna (m irror), Iate (tulip), çevrim, taklar ya da Ladik halıl a rına benzerlike (skıt llcap), and tarak (comh). ğ inde n ötürü K ı zı l ar Ladiğ i a dları y l a Carpet weaving is done by the woünl enen yöre h a l ı l a rın da bugün de men and gir/s, who start the cardoğa l boyalar kullanılıyo r . Başta bı­ pets in summer on the alpine pasçakucu , amber (embel), akıtma, zavtures, and complete them during rak, ayna, Jale, çevrim, takke, tarak the winter months. olmak üzere 40 'ın üzerinde gelenekTbe traditional hospitality of Taş­ sel motif ve desenin yaşa tıldığı Kızıl ­ kale has not yet heen ouerstretched lar ' ı dokuyan Ta ş ka l e li genç k ı z l ar by mass tourism, and visitors receve kadın l a r ilk ilmeki eri yaylada a tı ­ Tajkale'nin do ğal dokusunda ilk göze çarpan, ive a welcome that is even warmer yor, dokumayı kış ın evle rde sürdükasabanın kuzeyinde, yaklajık 40 metre than usual for Turkey. rüyorlar. yükseklikteki doğal tahıl ambarları . Unfortuna te~y, there is limited acİ çimin e doyum olmayan pınar suyu, T uf tajlardan oyulmuş, içlerinde doğal hava comodation in th e town at prea labalığ ı , temiz havas ı , ö ren yerle ri , akımı bulunan, mevsim kojullarını sent, although plansfor hotels sihirli mağaraları , halıl a rı ve halkının kendi kendine dengeleyen, and p ensions are in the pipeline geleneksel konukseverliğiyle Ta ş k a­ tam 25 1 doğal tah ıl amb a rı .. and due for co mpletion within le, dünyada ve ülkemizde a dın ı dutwo years at most. Meanwhile, hoyurmu ş bir "o tantik belde ." Ço k An other miking sight at Taıkale is the wever, the camping site a t Gürlük yönlü bir tatil beldesi. Şimdilik ça dır fourıy-metre high caves in the tufa rock to Pınarı is in a lovely unspoilt sethayatınd an hoş l a n a n l a rın konaklayathe norıh of the town which are used as ting, per:f'ect for those who enjoy libi l eceğ i bir kü çük cennet. Bir iki y ıl granaries for barley, wheat and pulses. f e under canvas as well as being içi ndeyse ote li ve p a n s iyonları y la Altogether the re are H I such caves, mosıly within easy reach oj Ta şka l e's daha ge niş bir konak lama kapasiteformed of two chambers. many sights. • • sine kavu şac a k... 88

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1 992

Teknoloiinin tiiri••• Tempra. Tempra ... Türk otomobil-severleri Için, yepyeni bir aşama. Genç, dinamik, atak. otomobil.

Performansı

üstün

Çizgileri aerodinamik. Bir Teknolojinin

şiiri.

şiir ...

Tutumlu moto-

Tofaş

bol ve

servis garantlslne, yaygın

güvencesine sahip Tempra, kilo-

olağanüstü

metre

konforuyla,

bir gerçek.

erişebllece­

sınırı olmaksızın

maya ve çürümeye rantilidir.

lllililll

orijinal yedek parça

ruyla, dijital gösterge tablosuyla,

ğiniz

~ Koç

Opar'ın

1 yıl, paslan-

karşı

3

yıl

ga-

T t ll

FUTURE OF TURKEY.. .

j UST l t KE I N ANY OTHER COUNTRY, TURKEY ' S FUTURE WtLL B E SHAPED BY THE DEVELOPMENT I N

I T'S CAP ITAL M AR'KETS.

I SE ( I STANBUL STOCK EXC H ANGE) I NSP IT

OF I T'S SHORT H i STORY AND BECAUSE OF I T'S D YNA MI

N ATURE HAS A t RrAr:>Y TAKFN I T'S PLACE I N TH E W ORLD . TURK I NVEST, WtTH I T'S EXPERTS , MODERN EQU I PMENTS , COMPUTER N ETWORKS , CONNE C TED To Tt-tE MARKETS OF THE W ORLD A N

I T'S

B R AN C HES ALL AROUND THE COUNTRY, H AS L ONG B EEN TH E SOLE LEAD ER Or CAPITALMARKETS I N TURKEY.

A . O .G >\'~"-Ro\

8.-\IIIS<H,

IH ,A il.-,Ml}\HR ~I/ 1

1/\\IR o\t.Dl 'll (

o\OA~A /I,AI't\Şt\BLIVıRIH\IIII.Hj)

ISTANIH.il

t MfR K I/ ı

8R O K E R AGE IN C.

'-0 l:lt-"1 -lt.A\AII.li[)IRI A't-1\RAf'tlO'i 40 .ı .ııa-ı 10 .ıJ82911·-'18198l 4178061 4178JJ7 f AX 90J414181i11 RI \1\,1 IŞ Hl\'1 11.1\1 ! '-0 202 !O 1 l!l4 I'AS"POI!I ll \tiR Pt lO' i 90 511 8J 10 Ol fA). qo ~l l 1 84 79 6~

ADDt"ıl

BULt..DI RI (AD -g KO

1 >\lı. AHI

1~

o\11 1 'O

1-ı\()o\ '\.>\I'HO'I

40

-ıılH.!O!!O

581081

581087 58!08 1 fAX 90!711582059 fıO · !7 4 Jfı 71i · 274 ll ll !74 19 89 fAX 90 IH 167 50 00

\tJIU.! /1 \ll< lim U. Cl\ tHliOO 1'-i>\'-Bl\ PHO'I 40 !1 1275 41

•• BİR YAŞAMA BiÇiMi

FLÖRT... GENÇLİGİN SÖZLÜGÜNDE KALDIGINI SANDIGIMIZ AMA HAYATI HER ANlNDA, BİR GÜ BİR ESNEYLE, BİR GÜN BİR ÇlÇEKLE, BAZEN DE AYNADA KENDİMİZLE YAŞADIGIMIZ HEYECA YÜKLÜ İLİŞKİ. EVET , BELKi DE lTİRAF ETMELİYİZ Kİ BİR YAŞAMA BlÇlMl. TOMRİS UYAR YAZDI , ŞAHİN ERKOÇAK ÇlZDl. 91

SKYLI FE E K I M

+

O C TOBER 199 2

ev kadınının konuştuğu çiçekler) genel müdürün Fl ö rt konusu ne zaman açılsa. aklıma Amerikalı yazar Kurt Vonnegut'un ~u bilgece giizlcnıi gelir: "As lı nda ya~amak, durmadan , durmadan fliirt etmek demek de-

land'da ge~·irilen kızanıığın belirtile ri aynı o lsa gerek . ama acaba ik i ü lk ede ya~anan fl ö rtl er b irb irini andırır nıı' O kada r uzağa g itmeye hil e gerek yok: Acaba -d iyelim- S i vas' ı n b ir köy ünde çe~nıe baş ın a su ta~ınıa özürüyle gidip yavuk lusu na u za ktan da olsa bir hakı~ atmay ı dü~ l eyen k ı z l a , Boğaz'ın k ı y ı sında sevg ilisinin hel i ne sar ıl ıp yl'ı r üye n ay nı ya~taki k ı z ı n du yg ul a rı ya d a özlemleri b irbirin i tutar nıı? Kiş i yi, ya~adığ ı to plumun değer ya rg ıl a rı biç iml e n d irir el iyen ler elbette hepten y a n ı l nı ı ­ yorl ar. Yan ıl d ı k l a rı te k nokta, iç inde özgü rl ük tohumu t a:i ı ya n her birey in kendine top l umca b iç il en ka lıbı zorlamayacağı , o s ını r içinde ka l ınakla ye ti neceği.

Kurt Vonnegut'u hak lı ç ı kartmak ad ı na t a nık olduğum alış ıl madık flörtlerden b irka ç ö rn e k \ 'C re ceğ inı ; böylel ikle flört ün geçic i b ir h asta l ı k değ i l. ki~ i oğl u n u n ya~am ını ze n g i n l eşt iren k a l ı c ı

ğil midir' Oysa en tutucusundan en lıo~ ­ gö rl'ılü s ün e kadar bütl'ın toplunı­ l arda fliirte ilk gen~·lik çağ ına özgü b ir i l i ~ ki türü gözüyle bakılır. Gençlerin bu tehlikesi z tranıplen a racılığ ı yla asıl iliski ye sıc;raya­

bir sanat o l duğu nu ka n ıt l a m ay ı uınu yo runı . Sabahın sek izid ir. Anne. kalıva l t ı sofras ı n ı dem in toplanıı~tır . Çoc uk l a rı nı ok ul a, e~i ni i ~ in e yo lcu etnıi ~ tir. E\· boşalm ı ~ g ibid ir. Hergün ay nı saatte ya p tığı işleri sıraya koymadan önce bir ho:i lukta ka lakalır. 13irazdan, önce yatak l a rı yapacak, sonra bula:iığı yıkayacak, oda l anı çe ki düzen verd ikte n sonra da öğ l eye hangi ye m eğ i yeli:it ireceğ ini dü ·ünecektir. B irdenbire , y ı ll a rd ır art ık a lı ş k a n ­ l ık ha li ne gelen b ir tekd ü ze l iğ i s ürcl ürd ü ğ ünü , iyi bir anne ve iyi bir e~ o l ma n ı n , o rtaya~ lı b ir kad ı n kim li ğ in e b ürü nmes ini engell eye m eyeceğini kavrar. Kendin e u fa k b ir m o la verm ey i kararla:i tı rı r , b ir kahve p i şi rir , i ş l cn: g i r i ş m e d e n önce halkona ç ı kar. Saks ıl a ra göz atar. Aaa sardunya iyidcn iyi ye boy atnıı~t ı rı Geçen lerdc ko nı ­ şudan aldığı fidc tutmu~tur! Saks ı çiçek lerin in yapraklarını ok:iar, onlara a ş k sözcük leri fıs ıl da r. Kendine ayırdığı yarını saatlik nıo l a hitnıeye y üz tutarken kö~eba:iında bir pizzac ı nın aç ıl d ı ğ ını anımsar . Öğle yemeği sorunu çözü lmü:itür en az ın da n . Son yıllarda kcnd isini yaln ı zca i:iinc ad aya n genel müdür, saat onik iyc çeyrck ka la v urg un ye mi ~ b ir dalgı ç gibi kalakal ı r. İni~ li ç ıkı ş l ı tansiyonunu n bir gün kendisine o l mad ı k b ir oyun edeceği ni u zun

caklarına inanılır.

Kimi ai leler. " ho~görünün kaaralamayagiir. dın a kadar a~· ıl ır " atasözünden yola ç ı ka rak <.;ocuk l a rı na fliirtü ya sak kimileri l arken fl örtü kar :i ı cinsi pıs ı nı

t anınıada sağlıklı

b ir yol olarak görür, desteklerkr. Il k bakı:ita kar:ill sanıla­ cak b u görü~ler , temelde orta ktı r: Flörtün cinse ll ikle doğrudan hir ilint isi vard ı r; masumsa. iz bırakma­ dan ge<,·ecek. at i at ıl acak hir (,·ocukluk h astalığıdır .

lng il ten:'de geçirilen kızanııkla Tay-

jlört geçici bir hastalık değil 92

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

kişioğlun un

özlediği

kedi) Çehov'un .atıyla derıleşen arabacısı yandan kendime bağışladığım kü çük tatilin bitmesiyle gelen hüzün . Bari son anları d eğerl e ndireyim diye dü ş ün e re k yan k o ltuktak i konışuma kişiliğime ya da m es leğiıne ilişkin hiçbir ipucu verm emeye özen göstermi tim. Biraz sonra ister istem ez g ireceğ im kimliği­ mi biraz erteleyebi lirdim böy lelikle. "O lam az! Hiç de Türk'e b enzemiyo rsu nuz, kırk y ıl dü ş ün sem ... " gibi övgü nit e liğinde söylene n si nir bozucu sözl eri du y m a mı ş olurdum . Yan koltukta otuz yaş larında bir adam oturu yor. Ön s ırad a, k ab a bir Alman cayla konuşan iki i ş aclamıy l a hirlikt yolcu luk ett i ğ i b elli . Ikimiz d e çay d eğ il kahve istedik serv isten. İkimiz de kahvelerimizi tek şeke rli ve kremasız içtik . Ikimiz de birer k o nyak söy ledik kah ve eş li ğ inde. Tam ekmek dilimierimize te reyağ süreceğ i ­ mi z s ırada gözgöze gelip gülnıeye başladık. Onun Ingi li zeesi yeterli d eğ ildi , benim Al mancam. Farklı kültürlerden, fark lı to plumlardan gelm e ki ş il e rdik . Buna karş ın ki ·isel seçmelerimiz birbirini tıpatıp tutuyordu. Genç adam , ellerinin k o llarının da ya rdımı y la bana An talya 'ya bir iş iç in gittiğini, karısıyla kü çük oğ lunu ş imeliden öz l e cliğin i anlattı. Oğluna armağan olarak bir uçurtma isteeli hostesten. Benim çoc u ğ um var mı yd ı? Vardı ama uçurtmayla oynayacak yaş ı çok tan geç mi ş ti. Ya ş ım o rta ya ç ı ­ kın e<ı yi ne gü lmeye başladık . O tepedeki b ö lm ed en ça ntamı inciirirken ö n s ıradakil e r laf attıla r : "Amma gü ldünüz!" yolunda bir sitem. İkimiz de şaş ıp kaldık. Eve giderken yol boy unca günümüz insanının as ık y ü z lülüğünOn n ed e nleri üstüne k afa yordum. Sanırım , c in se lliği bunca aba nına s ı sonucu ta ş ı yaınayac ağı bir y ük a ltınd a k a lı yor , fl ö ıtün kalkındırıcı büyüsünden yoksun b ır akıyordu k endini. Kurallan baştan saptanmış p o rn ografi y i ku ralsız erotizme yeğ l e rk e n dü şg ü c ünü elden kaçırdığı gibi. •

süred ir sezm ektedir, ama konumu gereği öğ l e yem eğind e ağ ırl amak zorund a o ldu ğu ya banc ı ş irk et temsi lcileri yüzü nden doğ ru dürüst p erhi z yapama yacağ ını d a bilir . Yürü yü -e ay ıra ca k zamanı yoktur. Saat bire d oğru bulu a cağ ı konuğuyl a önce hangi konuları tartı şaca kl a­ rını , hangi dolambaçlarclan geçip sadeele geleceklerini k est irm eye ça lı ırk e n , usançla karı ş ık bir bitkinlik kaplar içini. H ep aynı şey. Sevdiği kadın ı arasa, onun sesini duysa bir ölçüele geçebi lir karamsarlığ ı. e var ki ş u anda , son u sev i meyl e b ağ l a n a­ cak bile o lsa , b ir bulu ş maya hazır d eğ il dir. Birelenbire aklına gelir: Hizmetçi , kedisinin yemeğini vermiş midir? O anda, kedisini ay lardır okşa m a dı ­ ğ ını anımsar. Sekreteri çağ ırır .. Onun şaş kınlıktan iri iri açıla n gözlerine bakar. "Ben eve k adar gidi p ge l eceğ im , ararl arsa birazdan burclayım dersin ". Ev kadınının konu tuğ u çiçekler, genel müdürün özlediği kedi , küçük incelikIerin b üyük yaza rı Çehov'un atıyla el e rtleşe n araba cıs ı. .. Bu örneklerin hepsi, fl örtün cinsellik le çok d oğ­ rudan bir ilintisi olmadığını gösteriyor sanırım. Yolculuklar, k ı sa bir süre için ele o lsa deyimin tam anlamıyla ayağı­ mızı yerden kesen fırsa tl a rdır. Bizi h rgünkü bi lelik kimliğimizl e tanı ­ m aya n yabancılar vardır çevremizcle . Gün lük yaşam ı mızda arasıra b ezginlik ve ren k at ı kal ı pl a rd a n kurtulmu uzdur. Yine de beynimizin yerçekimli o l duğu kes in! Geçenl erd e, bil etimi ve pasaportumu beş o n k ere yok l adıktan , taksid e saate sık sık göz att ıktan sonra keyifl e u çağa kurulmu ş­ tum . Hep imi zin bildiği o h oca lamalı ruh hali içindeyclim yine de. Bir ya ndan eve va rıp özled ikl erim e kavu ş manın ve rdi ğ i sev in ç , ö te

yaşamın ı zenginleştiren kalıcı 93

SKYLIFE EKIM

+

O C TOBER 1992

bir sanat ...

~utmayın!

Sizin kendinizi ne kadar tak( ;iğiniz değil, patronunuzun sizi ne kac ~dir ettiği önemlidir. J2_ajpron un uzun tek eğildir. ;in perf denle vurun. :li. Mes

iz zamc r mesa agraf ~ ş irk(

ğlılığın

ra s

ş

rilen h rdığınız

~ artışı

iiğinizi

ıçın ran~

kın şika~

isteyin )alamayın,

ilk iki

tehdit

noktayı

beklediğinizi

Mesaj ın ız tekrarlayın ve ne gibi bir belirtin. Eğer isteğiniz r savurmayın.

First Class giyinin, Business Class ödeyin . Beymen, iş dünyası için takım elbiseleri, tek ceketleri, pantalonları, blazerlarıyla yeni ve ayrı bir koleksiyon yarattı: Beymen Business . İş hayatında başarı

için iyi giyinmek önemlidir. Oysa çogu zaman iyi giyinmek için önce başarıyı yakalamak gerekir. Beymen Business ise size kariyerinizin hangi noktasında olursanız olun , "First Class" giyinme , "Business Class" ödeme imkanı sunuyor.

DUTY FREE

On

BOA R D

PERFUMES PARFÜMLER

TÜRK HAVA VOLLARI TURKISH AIRLINES

\ DUNE

üm de Tuifell'' i\'at. Spray 50 mf.

58 D M

FAHRENHEIT

Ha u de 7öifetle Sprc~v 50 mf. 1 AS 100 mf. 49 DM - 46 D M POISON

Eau de Toifetle> S/Jrt~ı· 50 mf.

68 DM PARIS

l:'t111 de

7Cıiletle Sprc~ı·

50 mf.

55 DM OPlUM

Emt de Toi/etle .S/ıray :W mf. 58 D M JAZZ

Emt de>

7iıifetle> .Sprc~)'

50mf.

43 DM KOUROS

/:'au de

7iıifetle

Spray

50 mf. 45 D M

DUTY

FREE

DUTY FREE

On

BOARD

CHANEL NO 5 Eau de Toilette Spray 50 ml. 63 DM BEAUTIFUL Eau de Parfum Spray 30 ml.

64 DM K NOWING Eau de Parfum ipray 3 0 ml.

68 DM

SAMSARA Eau de Parfum Spray 50ml.

76

DM

DAVIDOFF Eau de Toilette Atomiseur 75 ml.

49 DM ACCESORIES AKSESUARL.AR

V AK KO

Kravat TE K : 70 DM M E NDILLI : 96 DM V AK KO Eşarp

120 DM

DUTY FREE On

BOARD

CIGAREITES SIGARALAR

MARLBORO

100' 5

20 DM

MARLBORO

Lights 100' 5

20 D M

PARLIAMENT 100' 5

20 D M

DUTY FREE

On BOARD

CAM EL Lights 覺oo's

20

DM

CAM EL

FillerBox

20

DM

LORD EXTRA 19 DM SAMSUN EXPORT

15 DM

)UTY FREE On

BOARD

BARCLAY lOO' s

20

DM

C:u眉er VENDOME 路

C ARTIER

20

HB 19 DM

DM

DUTY FREE

On BOARD

SPIRITS

IÇKILER

J.B. Wbisky 19 DM JOHNNIE WALKER

Wbisky 20 DM

YENI RAKI 6 DM

GORDON 'S

Dry Gin 16 DM GRANT' S

Wbisky 20 DM

To be able to say "l've come,

SLOT MACHINES, ROULETTE, BLACK JACK, EMPERYAL STUD POKER, CHEMEN DE FER, MINI PUNTO, BANCO OPEN POKER, NEW RED DOG AND FREE BAR - RESTAURANT. EXPECTING YOU IN PERFECT SURROUNDINGS...

seen, l've won."

HOTEL SIUT IEGEIICT TEL: 9 (32) ll 91 63

SiDE

ONUR HOTEL TEL: 9 (5) 19 31 42

KUŞADASI

RENKLI ÜNYALAR SUNA OFFE S A COLORFU L WORLD TEL: 9 (1) 525 42 41

iSTANBUL

THY V IDEO PROGRAMI 1 Video Program

WHITE FANG

OYUNCULA.IVCAST Klaus Maria Brandauer, Ethan Hawke, Seymour Cassel , Susan Hogan, James Re mar YÖNETMENIDIRECTOR Randal Kleiser Alaska'nın sert ve acımasız dogasındak i yaşam, güçlü, kararlı metin olmayı gerektirir. Genç

ve

maceraperest jack (Ethan Hawke) ve yerli rehberi Alex (Klaus Brandauer), kurt kırması "White Fang" adlı köpekleriyle doğanın sert kırbacına ve acımasız bir kişiTigi olan Beauty Smith'e (James Remar) karşı bir yaşam savaşı verirler. Walt Disney Grubu'nun hareketli macera filmi White Fang, jack London'un klasikleşmış romanından yola ç ıkılarak

Lt. Frank Drebin is in Washington, D. C. to be honouredfor shooting his JOOOth drug dea/er. White there the President oj the US announces that his new National Energy Policy will be presented mere days later and is to be based totally on the recommendations of world energy e.:x:pert Dr. Albert Meinheimer. As luck wou/d have it, Meinheimer's public re/ations director just happens to be Drebin 's long-lost love. jane Spencer and Meinheimer soan disappears. HAV ANA

OYUNCULA.IVCAST Robert Redford, Lena Olin, Alan Arkin, Rqı.ıl Julia. YONETMENIDIRECTOR Sydney Pollack

çekilmiş.

1950'1erde

Suroiving in the harsh and unyielding wilderness of Alaska takes strength, determination and courage. For young adventurer}ack Canray (Ethan Hawke), K[ondike guide Ale.:x: Larson (Kiaus Brandauer) and half-dog, halfwolf White Fang, the instinct to endure, against all odds, means risking their lives at every whim of nature, and facing an equally peri/ous opponent the crue/-hearted Beauty Smith Qames Remar). Wa/t Disney Pictures' action adventure "White rang", based on the classicjack London novel. THE NAKED GUN 2

112

OYUNCULAIVCAST Leslie Nielsen, Priscilla Presley, George Kennedy; Q. J. ·simpson, Robert Goulet YÖNETMENIDIRECTOR David Zucker

bır delikanlıdır.

Bir bebek bekleyen kız arkadaşı Maya'yı (Mi/la

(Bruce Boxleitner) yanına gider. Kardeşi öldürülünce polis olur. Sonunda kız arkadaşı Maya ve yeni dogan bebegine döner.

Havana'da romantizmi ba şarıyla işler. Robert Redford (/ack), tüm yaşamını kumara adamış ve Havana'daki kumarbanelere gidip yaşamının kumarını oynayan bir kumarbazı canlandırır.

lsveçli y ıldız Lena Olin (Roberta), Jack'ın yaşamına girebilen ve onu kumardan ayıran etkili bir kadın rolünü oynar. Diktatör Batista'nın Küba'dan kaçmasından hemen önceki

''7be se.:x:iest city in the world" is what Havana, Cuba was called in the 1950s. Nightclubs /ike Tropicana with F/orita Bar were where Emest Hemingway drank his daiquiris. Yet there was anather side to this city where American gangsters were in open collusion with the govemment. Sidney Pollack's new movie, ''Havana" captures the romanticism and drama. Robert Redford Qack) stars asa gambler who comes to Havana for the biggest card game of his life. Swedish actress Lena O/in (Roberta) takes his mi nd of( the game. AlanArkin Qoe) in a rare aramatic role, givesjack the opportunilies he has been fooking for an his life. 104

+

y~şında ateşli

Hava na kentinin, Arnerikan gangsterlerinin etki alanında kalan bilinmeyen bir yüzü vardır. Sidney Pollack, yeni yapıtı

yudumladıgı

SKYLIFE EKIM

George Kuffs (Christian Slater) 21

}onovich) bırakıp, San Fransisco'da polis olan

yaratmıştır .

kayıplara karı ş ır.

OYUNCULAIVCAST Christian Slater, Tony Goldwyn, Milla Jovovich, Bruce Boxleitner, George de la Pena YÖNETMENIDIRECTOR Bruce A Evans

dünyanın seks merkezi olarak tanınan, Ernest Hemingway'in kokteyli ni

gün lerde, Havana'da, dramatik bir rol can l and ıran Alan Arkin (Joe) ja ck' ın yaşam ı boyunca arzulad ıgı fırsatları

Tegme n Frank Drebin, ele geçirdi~i bininci esrar kaçakçısı için Washington'da ödül alır. Aynı anda, ABD Başkanı, dünyaca ünlü uzman Dr. Albert Meinheimer'in önerileri dogrultusunda hazırlanan yeni ulusal enerji politikasının birkaç gün içinde açıklanacagını bildirir. Şans bu ya! Dr. Meinheimer'in halkla ilişkiler müdürü, Drebin'in eski sevgilisidir. Kısa süre sonra jane Spencer ve Dr. Meinheimer

KUFFS

OCTOBER 1992

kardeşi Brad'ın

George Ku{/S (Christian Slater) isa foot/oose 2'1 year old kid. When he decides to leave his pregnant girlfriend Maya (M illa jonovich) be retums to his hometown of San Fransisco, where his o/der brother Brad (Bruce Boxleitner) is a patro/. He sees his brother's murder and inherits Brad's patrol special district. In the end he stays with Maya and their new baby gir!. AIRBUS MÜZIK YAYlNLARI Müzik Türü Film Klasik Müzik Türk Sanat Müzigi Pop Müzik Türk Müzigi (EnsLrümantal) Türk Hafif Müzigi

Rock

Kanal 2 3 .-ı

5

6 7 8

MUSIC ON BOARD AIRBUSES Entertainment Selection

Cbannel

Movie G1assical Music C/assica/ Turkish Music PopMusic Turkish Music

2 3 4

(/nstrumenta/)

6

Turkish Pop Music Rock

7 8

5

·-.r::- --- ---' -- ------- --------

IT" :1ı'YAN KUZU YÜNÜ

SWOOL TRİKO: 315.000.RLI SHE1LAND TRİKO: 195.000.ÇIZGILl WOOLBLEND TRİKO : 120.000.LA JA

DANIŞMA

VE REZERV ASYON 1 Information and Reseroation

DIŞ BÜROLAR INTERNATIONAL OFFICES ABU DHABI (GSA)

SuiUn Bin Yoosuf and Sons Harib Tower 1 Growıd F1oor Jrııersection Electra Rood 1 Aiıport P.O. Box698 Tel: Rez: 338845 BS: 211194 ADIS-ABABA ( GSA)

Eılıiopian Airlines Bole Aiıport P.O Box: 1755 Tel: (25) (1) 182222

All!~~ı:ı Amman Third Cilele A Riyadb Centte 8th Boor Tel: SM 1 Rez (962-6) 659102 659112 AIIIISTIERDAM

S!2dlıoudeıskade

2, 1054 ES

Aımtetdam

Tel: SM 1Rez (020) 6853801 ( 4 lioes - hat) ATHI!NS ·ATINA

19, F'ılellinon Str. 105 57 Alhens Tel: SM : (Ol) 3245975 Rez: (Ol) 3222569 - 3221035 3220561 - 3246024

BAKU Lenin Avenue ll BAKU, Azeıbaijar

Tel: (8922) 985114 BANGKOK

Gulf Express Transport Ageney CP. Tower 3rd Floor 313 Silom Rood 10500 Banglrok Tlıailaııd Tel: SM : (2) 23ı0308 Rez/BS: (2) 23 ı030(HJ7 (8 l ines-lıat) BARCI!LONA· BARSI!LON A Paseo de Grasia No: 49-1 Tel-(343) 478 54 85 BI!IJING-PI!KI N ( GSA)

CMC Beijing Sales Office 117 Dongsi West Street Tel: (665) 558861 - 55103ı BIEI RUT·BI!YRUT C/0 P'an Asiatic Gefinor Centre

Rue Cleınenceau P.O. Box 113- 5486 Tel: 867425-36ı23(}-3ı B IELGRADI!·BI!LGRAD

TRG Matksa ı Engelsa 8/4 11000 Belgrade Tel: SM: (ll) 333m Rez: (ll) 332561 (GSA) JAT Yugoslavian Airlines Ho sı Minova 16 11070 Novi Beograd Tel: Rez: (ll) 2222ı23

BIENGHA%1· BINGA%1 TripoliOIIkıe

Tel: (06ı) 922011/12/ı3 BERLIN

Budapester Slrase 8 ıooo Berlin 30 Tel: (030) 2624033 SM: (030) 2624035 Rez: {030) 2624033/34

BOMBAY

FRANKFURT

C:.ambers 305 rd. f1oor No. 3055. Neriman Point Bombay 40002 ı Tel: SM: (22) 2040744 Rt.'Z: (22) 2043605 M:ıker

BRUSSELS-BR0KSEL

Bruxelles Tel: SM: (32) (2) 5ı2678ı - 82 Rez: (32) (2) 5 ı ı7676 5ı Canter.;ıeen , ıooo

BUCHAREST·B0KREŞ

TAROM, Ul, RepubliC ı6 Tel: (09) ı47433

CAl RO · KAHIRE Moustıfa Kamel Sq. No. 3 Tel: Rez: 3908960/6ı (GSAJ lmperial Travel Center 26 Mahmoud Basıouny Sir. Tel: (20) (2) 761769 - 758939

GEN EVA..CENIEVRE

Rue de Clıantepoulet No. 1-3 1201 Geneva Tel: (022) 7316ııa-7316129-73ı2ı94

COLOGNE·KOLN Balınhofsvoq>laız ı -5000

Cologne

HAMB URG

ı

Adenauerallee 10 2000 Hamburg ı Tel: (49) (040) 241472 ( 4 lines/haı)

Tel: SM: (0221) ı34443 Rez: (0221) I 3407 ı m BS: (0221) ı 34073 COPENHAGEN· KOPENHAG Ved Vesıerpoıt 6 ı6ı 2 Tel: SM: (33) 144055 Rez:: (33) ı44499

H ANNOV E R

Copenlıagen

ı..nga-Laulıe No. ı9 Tel: SM 1 Rez: (49) (0511) 13185901318599

DHAHRAN· DAHRAN (GSA)

H ELSIN K I

A8C Travel Ageney King Abdubziz Str. Alniınran Complex Cenu:e

Aleksanterinkaıu

48 B 306 00100 Helsinki Tel: SM: (358) (0) 628ı73

P.O. Box: 739 Alkhobar 31952 Tel: (66) (3) 8950014-8954~79ı7

P.ez: (358) (O) 628ı 99

HONK KONG (GSA )

DHAKA· DAKKA ( GSA)

Bengal Airlifı Lld. 54 Moıijheel C.A. Dlıaka Bangladesh Tel: 243059

LISBON· LI:Z:BON ( GSA)

Haseler Str. 35 - 37 6000 Frankfurt Main ı Tel: SM: (069) 273007Wı7 &ez: (069) 273 00720121/22/23 HGSA)Neani ÖC s ı-5, 6800 Mann-heim Tel: (062ı) ı0980 2- (GSA) Reiselıüro Aslan Hinter Bleicher 57 6500 Mainz Tel: (06131) 6903250-6903923 ~ (GSA) Delıa Reisen GMBH Börsenstrasse ı7 6000 Frankfurt-Mein Tel: (069) 129ı066/67

Best Holidayıı Lld. RMS ı603-4 Fleet iıouse 38 Gloucester Rd. Tel: (852) 8611311

ıOOO

DAIIIIASCUS.ŞAIIII

J EDDAH..CIDDE

Alfardos Str. lbn. Zeydoun Bldg. 3rd floor Tel: SM: (ll) 227266 Rez: (ll) 228284-23977().232ı90 (10 lines-lıat) (GSA) Al Faradees Travel and Tourism Ageney Dar el Moulıaııdeseen Bldg. Maysoloun Str. P.O. Box: 8339 Tel: (ll) 227266-23977().232ı90 (10 lines-lıat)

City Center Bldg. ı 2113 Medine Road. P.O. Box. 11563 Tel: (966) (2) 6600ı27 (4 linesllıaO (GSAl A8C Travel Ageney Medine Rood Alquithmi Bldg. P.O. Box. 11679 Tel: (966) (2) 651830().6519440 JOHANNESBURG ( GSA)

DOHA·KATAR ( GSA)

South Afric:ın Airways P.O. Box. m8 Tel: (713) 2206

Al-Rayan Travel Ageney P.O. Box: 363 Tel: SM: (974) 32 9963 Rez: (974) 4ı2911-12

KARAC HI·KARAÇI Avenue Centre

DU BAl

Strachen Rood

Almaktoum Street 63 B Slıaikh Rashid Bldg. P.O. Box: 1200 Tel: (971) (4) 226038-2ı 5970 (GSA) Sweedan Trading Co. (Same address/ayru adres)

Tel: SM: (9221) 525922-525766 Rez: (922ı) 5ı3837-525487 Paktürk Travel Agencies

(GSA) ı2

Avenue Centre Strachen Rood Tel: SM: (9221) 513837

D UBLIN ( GSA)

Aer Ungus Dublin Aiıport Tel: (3531) 370011

LEFKO ŞA

Osmanpaşa

DUSSELDORF

Cad. No: 32

Tel: (520) 7ı382-7ı06ı-77124 (GSAl Geçitkale Teh 520 mı ı3ı

Graf Adolf Str. No. 21 4000 Dusseldoıf ı Tel: (49) (0211) 373062 (6 lines-lıat)

TAP- Edifıco 25, Aeropoıt Usboa 5 Poıtugal Tel: (3511) 899ı21

LONDON- LONDRA Harınover

Str.

ıı - ı2

London W. ı R 9HF Tel: SM: Rez: (071) 4994499 (5 lines-lıat) LYON 9ı Rue Bugeaud 69006Lyon Tel: (33) 78241324

IIIIADRID

Plaza de Espana ı8 Toıre de Madıid

m

28008 Madrid

Tel: (34) (1)

54ı6426-5416849

IIIIANILA·IIIIANILA (GSA)

Deks Air Ine. 7701 'Jolden Rock Bldg. ı68 wk:edo Str. Lega.spi Vilbge Makati Metro - Manila

Tel: (2) 812ı455-812ı452-8ı 23865 JlliLAN· IIIIILANO Via P. da Cannobio 3720ı22 Milano Tel: SM: (02) 866350 Rez: (02) 8056233-8053976

IIIIOSCOW · MOSKOVA Kuuıc.1.sky

Most 1/ 8

Td: (7) (095> 292434'i-2921667.!925 1ll ~ax : lOO ll 4'i

(GSAl At-roflot Oohryruru;kaya UL7 Tel: (7) (0951 2.lll8113 IIIIUN I CH · IIIIONIH

Bayerstrasse 43 8000 München 2 Tel: SM: (49) (89) 5ı4ı0920/21 Rez: (49) (89) 51410922 (GSA) Kont Reisen Markplatz 2 8870 GOnzbung Tel: (08221) 6036 - 6037 MUSCAT-MASKAT ( GSA)

A2D Travel and Tourism Agencies UC, P.O. Box. 5490 Ruwi, Muscat

Tel: (968) 70730H07310 NEWYORK

821 U.N. Plaza 4th Floor N.Y. ıooı7 U.S.A Tel: SM: (1) (2ı2) 8678925 Rez:(!) (212) 98650'10 NICE Sultan Tourisme 28 Rue Masena 06000 Tel: <93) 877207 NURNBERG Am Plarer 8-8500 Nuıntıerı! 80 Teh (49) (911) 265301/02

PARIS

2 Rue de L'Edıelle 75001 Paris Tel: (l) 42602808-42605675

PRAGUE·PRAG

Ceskoslavenske Aerloline Revoyodıil, ı60 15 Praque

ı

Tel: (422) 2ı46 RJYADH·RIYAD

TURKISH

BUSINESS CLASS AIRLINES 106

SKYLIFE EKIM

+

O CTOBER 1992

Khalidiya Bldg. Olaya Main Str. P.O. Box. 25ı94 Riyadh 11466 Tel: SM-Rez: (966) (!) 4631"60(). 4632807 (GSA) ABC Travel Ageney (Same address-ayru adres) Tel: (966) (1) 22022624125

Aylin Hanım bir bebek bekliyordu. Zaten bir bebeği oldu ...

Yukaridakiler Minolta'n1n marifeti ... •••

Minolta, kaliteli kopya çeker ... Süratli kopya çeker ... Aslı hangisi, kopyası hangisi ayırt edemezsiniz.

Ekibinize Minolta'y• da kat1n.

MINOLlA MINOLTA FOTOKOPI - FAX Hızlı, guvenılır, yaygın servıs ağı ...

Bol yedek parça ...

Muthış

sura t...

TÜRKiYE GENEL DiSTRiBÜTÖRÜ

TRANS TEKNiK TiCARET A.Ş. Adana Tel (71 ) 53 27 80 Ankara Tel: (4) 418 33 25 Trans

Bursa Tel: (24) 54 20 94 istanbul Tel: ( 1) 253 62 25 ( 10 Hat) izm ir Tel: (SI) 21 41 16

Teknık Tıcaret A.Ş. bır Transteknık Holdıng kuruluşudur.

DANIŞMA

VE REZERVASYON /Information and Reservation

ROME-ROMA

Plaza Della Republica 55 00 185 Rome Tel: SM: (039) (06) -t873368 ReZ: (039) (06) 4819535-48Z7149 (GSA) Arrigo Group Ud. 248 Tower Road Sli<'lla Maltı Tel: (4) 110426 ROlTERDAM

Weena - ZUid 140 3012 NC Tel: SM 1 Rez: (lO) 4332ln -4332465 SEOUL- SEUL (GSA)

KAL Building 41-3 Seasomun Dong

jung-gu Republic of Korea Tel: (822) 7517-115 SINGAPORE-SINGAPUR

545 Ordıard Road 02-21 and 02 - 18 Far East Shopping Center 0923 Al Stamboliski ll A Tel: SM 1 Re1" (65) 7324556/57 S O FIA· S O FYA

Al Stamboliskil1A Tel: SM - Reı: 883596-874220 ' GSA) Sofia Airpon Tel: (2) 661690 STOCKHOLM-STOKHOLM

Yasaga12n 7 P.O. llox. 73 10121 Stockholm Tel: (Ol!) 218534/ 35 STU1TGART I.autcrıschlag<>r Sır. 20 7000 Stutıgan ı Tel: SM: (0711) 22 1444 Rez: (071]) 221 445 - 226HOR5

SYDNEY-SI DNE Y

Amcric..:ari Express Tower 1602

3811 G<-orgc Street NSW 2000 Sydn<-y Tel: SM: (02) 2332 105 Rez: (02) 2211711 TAIP EI (GS A)

Gold<'ll foundation Tours Corp. 8f, 134 See. 4, Chung Hsiau Rd. Lung M<'fl Bldg. Tel: (02) n B266 TEHRAN-TAHRAN üsıad Moıahari

Ave. No: 239 Tel: SM: (21) 627464 Rez: (21) 669026-627383 TELAVIV

Bayarkon Sır. 78 Tclaviv Tel: (03) 5172333-34-35 TOKYO

Torunom Rappon lllgd 4. fl. 1-16- 1 Torononı Minali-ku Tokyo 105 Tel: (81){3) 52511511 - 52511551 TRIPO LI - TRABLUS

Mohanum:d Megarif Sır. Algeria Sq. Tel: (21821) 48791\-38236

Iç BÜROLAR DOMESTIC OFFICES

ERZURUM

100. Yd cad. SSK Rant Tesisleri No. 24 Tel: (011) 11904-1~18530

ADANA

Stadyum cad. No. 1 Tel: SM: (71) 541545 Rez: (71) 537247-543143-543538-542393 llS: (71) 530867

Cici Turizm Seyahat Tıc San ve Ud . Şti .

Konya Cad. No. 55 kacyısı, Kararnan Tel: (3431) 4859

FETHIVE ( GSA), MU6LA

FE11JR Turizm ve Seyahat Acentası Atıtürk cad. Tel: ReZ: (6151) 2034-2443 Atıtürk

Bulvan No. 38/C Tel: SM: (9185) 101563-64 Rez: (9185) 101565-66

Gold Tuızm ve Seyahat Acentıısı Merke-l : Oıogar girişi No. ı Eminla~- Afyon

Sahabiye Mah. Y~dının cad No. Tel: (35) 311001-313947

A KSARAY (GSA )

1- Aksaray Turizm ve Seyahat Acentıısı Use karşısı Kütüphane Sok. No: d/2 Tel: (481) 123 32 2- Aksaray Seyahat Acentıısı Zafer Mah. Devlet Hastanesi ~ No: 1 Onaköy Tel: 0 462) 347 1

ANKARA f lipodn:>m Cad. Gar ya nı

Tel: (.!) 3124900 SM: 141 3104745 Rez:: (4 ) :1090400 (lO lin<"S· hat) llS: (4) 3124900/ 43 Inf./ D·•nı:;ma : (4) 3124910-3124900-/ 33 Ilaka nlıklar Sa ıış Sü ıosu

(Salcs Offin: ): Atatürk llulvan 167/ A Tel: ( 4) 4176499 (GSA) Çavu:;ojllu Turi1ın ve Seya ha ı An ..-ntası Cad. Adalıl a r Suk. No: 16

Şen:flikoçhisar/Ankara Tel: IH41J 238:!

ANTALY A Çumhuriy<~ cad. Öı.el Idare

Seyahat Acentısı lnönü cad. No. 37 Tel: (891) 1 589~ 17282

ve Seyahat Acentıısı Bulvan Ankara cad Tüccarlar lşhanı Kat 3, No: 316 Tel: (-t87) 21172 Atıtürk

KONYA

lstı nbul Rez: (1) 574 82 00 (25 lines-hat) Cumhuriyet cad. No. 199-201 Kat. 3 Harbiye Tel:(]) 2464017- 2471338-2402316 SM: (!) 2301817 Promosyon!Promotion: 1482631 Satış Bürolan - Sales Olfıces ı. Kadıköy

KUŞADASI

Ilahariye cad. Opera lşharu Kat 2 Td: (1) 3371876-3371891 2. Harbiye Cumhuriyet cad 199/201 Tel; Ol 2316120-21-22 3. Ş~hane Tel: (1) 2454208109-2454238-2440296 Taksim Gezi Dökkanlan No: 10 Taksim Tel:(!) 251 ll 06 (6 hat) Aksaray Satış Müdürlü~ Mustafa Kemal Paşa cad. Tel: SM: (1) 5882538-5881221 5881222 1. Sirkeci Gar Karşısı, Do~bank Iş Haru alu, Kati Td: (!) 5284808-5228888-5284261

Td: SM: (31) 128522-110558 Re-l: (31) 112830- 115238- 123432126272 BS: (31) 127862 . (GSA) An Turizm ve Seyahat Acentıısı lloı;tına Pınar cad. no: 16 Alanya Tel: (323) 11194- 11821

Alaaddin cad. No. 22 Kat 1/ 106 Tel: (33) 512000-512032-524676 l.(GSA) Vatın Seyahat Acentıısı Ankara cad. Ayvaz Pasajı No.41 Cihanbeyli-Konya Tel:(3421) 1367 2.(GSA) Orhangazi Yıl dı z Sey. Ace ntası Atıtürk cad No. 10/A Kulu-Konya Tel: (3424) 1710-1350

IST A N B UL

llS: (]) 586779~5867514-

lşhanı alıı

Büyük Efes Oteli alu Tel: (51) 141220 (61ines-hat)135121 lnfJDanışına : (51) 141220/75-76 SM: (51) 140802 Rez: (51) 258280 (51ineslhat) Chancr Rez: (51) 141220/35

Tı>uralpin

TrAvcl Ageney Neyzen T<-vfik cad. No: 218 Tel: <6141) 3325 - 1786

MALATYA

Kanalboyu cad. No. 10 Orduevi Td: (821) 11920-16489 Rez:(821) 11922-14053

cad.

KI NI ~ t. ARll / 80 4.RD/NG

Atatürk cad. No. 30111 Tel: SWRez: <612) 23751 / 52/53 MERSI N

lstik.lal cad. 27 Sok. Çelebi

VIENNA- VIYANA A 1010 Wıen

Tel: (74) 115232-121278-130274-130100 Belediye Kaıı;"'' Tel: (054) 11007-15513 SAKARYA ( GSA)

Sakarya 1\ırizm ve Seyahat Acentıısı Kudüs cad. Birlik lşhanı Kat: 3 Tel: (91) 5223 SAMSUN Kazımpaşa cad No.ll/A Td: SM: (.36) 118260-115()65 Reı: (36) 115065-122323

TEKIRDA~ ( GSA)

Trakya Turizm ve Seyahat Atıtürk llulvan No. 68 Tel: (1861) 8438/39

No: 16/B Bursa

Op<>rngası;c 3 Tel: (222) S862024 (5 lin<.>o;-hat)

Kemerkaya Mab. lJS"'!No. IFIW#WHo..

Meydan

n:

Ç.aVU§O!!Iu Turizm ve Seyahat A<"Cnta>ı Yeniyol Mah. Kulak."z Sok. No: 4/A Tel: (469) 43928

UŞAK

ZURICH-Z0RIH

Tal Str.ısse 58 !JJOl Zuridı Tel: SM: (1) 2111008-2111047 Rc1" (1) 2111070ni -2118567

Seyahat Acentası cad. No.85 Kat 2 Tel: (6411) 2033

TURKISH AIALINI S flı) TUAK HAVA YOlLAR I

DENIZLI

lstiklal cad. Noc 27/B 20100 Denizli Te l: <6l) 64865 I -(ı48661-648671

Isınetpaşa

\C)

81"-l') .. 4. 11.11 / BO AJW/ ... (, P-4 \'1

VAN

Yf!fNo. /SNIHo..

D I Y A RBAKlR

Kültür Sarayı Sok. No. 1S Tel: SM: (831) 40428-43366 85: R<7' (831) 12314-26143

- TK- ---·- - - -

ÇaVU§O!!Iu Turizm ve Seyahat Acentıısı Lise cad. Sayarlar lşharu No.13 Tel: llS: (473) 19193 SM: (473) 13946

Sok. No.JS

Polat Turi1m ve

St.y.ıhaı

Enver Perihanoglu Iş Merkezi Cumhuriyet cad. No. 196 Tel: SM: (061) 61768 llS: (061) 61242

YOZGAT ( GSA )

Tel: SM: H3730/ Rez: 81576/82300 ERZIN C AN ( GSA)

( GSA )

Vatın

Td: Rez: (6119) 1291

Sardyı

Pa.rkı karş ısı

Tel: SM: (031) 22219 BS: (031) 13446-11680

DALAMAN , M U ~LA

Kültür

Acentısı

TRABZON

ÇOR U M ( GSA )

E LAZI ~

No.6,

RIZE

TUNISIA- TUNUS

Cornplcx FJ M<ochıel llouk-v:ırd Oul<~ llaffouz Etıgc 3 Tunis Tel: SM: (1) 786473-787033

lşhanı

33060 Mersin

PA~ 'i

Tel: (24l 221Wı6 R<'" (24) 211167-212838

Rarşısı

MARMARIS

BURS A

Çakırhamam Tmıiz

( GSA ), AYDIN

Osman Turizm Ticaret A . Ş . Atatürk Bulvan Yat ümanı kacyısı Td: (6.36) 14205

I ZMIR

B O DRU M ( GSA ), MU~LA

ı

KIRŞEHIR ( GSA ) ÇaVUŞ>glu Turizm

HAT~~%12kya 1\ırizın ve

Tel: (4981) 1194-1044 Şube: Emek Oıcl girişi Tel: (491) 188.36

Omıan Işletmesi

KAYSERI

G AZ I ANT EP

AFYONKARAHISAR ( GSA)

Aı an.irk

KARAMAN

REZ: Rt.?.crvasyon!Reservation

Acenl2St

SM : Satı:;

Cumhuriyt..1 Meydanı

GSA ;

Belediye Sitesi No. 2 Tel: (023) l214

TURKISH AIALINES ~ TUAK HAVA YOLLARI 'CJ

108 SKYLIFE EKIM +

OCTOBER 1992

Müdürii/Sales Manager G<'llCI Satı:; Aa.'fli2Sı

General Salcs Ageney as : Hilt.'t Sauş/ Tıckcı Sak-s

B

R

FO TOGRA F

Türkiye'de sadece

Pamukbank'ın sunduğu

Prestige Global Card,

başka

hiçbir kredi

yapamadığını

Kim

riskine

BiN SÖZC ÜGE BEDELD iR!

luı..tın~~T.A.Ş.'neAar

karşı

gösterir.

çalınma

güvence

sağlar.

Kaybetsen i z bile

sizden

BANK24

yapar.

olduğunuzu

Kaybolma ve

kartının

başkası

kullanamaz ...

.. ....,..,......_

-*'-sıi'OIV'IUiur. BuQn~~

PAMUICBANK T.A.~ ~c.ddlsl No: 12~1CM50

ISTANBU... Tf.RdVE

Uzun sözün

kısası,

Prestige Global Card

sizin

fotoğrafınızı taşır .

Dünyanın

200 ülkesinde

kesin güvenlik ve

gerçek prestij

PAMUKBANK

Cı

f ==;

~ Prestige Globa l Card ... .

sağlar.

PAMUKBANK ~

UÇUŞ BILGILER I

Flight Information

MESAFELER 1 FLIGHT DISTANCES Istanbul'dan (km)/From Istanbul (km) AMMAN AMM

1680

LONDRA/LONDON LHR

ABU DABIIABU DHABI AUH

3429

LYON LYS

1994

AMSTERDAM AMS

2209

MADRID M AD

2713

ATINAIATHENS ATH

566

2512

MILANO/MILAN MXP

1701

MOSKOVAIMOSCOW MOW

1779

BAKÜ BAK

2147

BANGKOK BKK

7478

MÜNIH/MUNICH M U C

1567

BASEL BSL

1839

NEWYORK NYC

8051

NICE N C E

2037

BELGRAD/BELGRADE BEG

812

BERLIN SXF

1716

NURNBERG N U E

1674

BEYRUT/BEIRUT BEY

1054

PARIS/ORLY ORY

2240

BINGAZI/SENGHAZI BEN

1247

RIYAD/RIYADH R UH

2456

BOMBAY BOM

4820

ROMA( RO ME/

BRÜKSEUBRUSSELS BRU

2166

FLUMICINO FCO

CENEVRE/GENEVA GYA

1911

SINGAPURISINGAPORE SIN 8662

1384

488

CIDDEIJEDDAH .JED

2377

SOFYA/SOFIA SOF

DUBAIDXB

3007

STOKHOLM/

DÜSSELDORF DUS

2038

STOCKHOLM A RN

2050

FRANKFURT FRA

1862

STRASBOURG SXB

1863

HAMBURG HAM

1986

STUTTGART STR

1760

r

HANNOVER HA.J

1927

ŞAMIDAMASCUS

C)

HELSINKI HEL

2166

TAHRAN/TEHRAN T HR

:i

KAHIREICAIRO CAl

1229

TELAVIV TLY

1136

KARAÇIIKARACHI KHI

3957

TRABLUSITRIPOLI TIP

1669

TOKYO NTR

8999

COPENHAGEN CPH

2009

TUNUSITUNUSIA TUN

1667

KÖLN/COLOGNE CGN

1992

VIYANAIVIENNA YlE

1252

767

ZÜRIHIZURICH ZRH

1762

lll

I

lı.

r. r.

KOPENHAG/

I

LEFKOŞA

ECN

DAM

1082 2043

THY-THT UÇAK TIPLERI VE ÖZELLIKLERI TYPE AND ÇONFIGURATION OF AIRCRAFT

THT DC9-32 8727-2F2 8737-400 A 31Q-304 A 31Q-203 BAE-ATP AZAMI KALKIŞ A~IRU~I

MaxTakeOJJWeigbt(Kg)

48989

86408

68038

153000

142000 · 22930

107

164

150

210

225

64

11 200

24 500

16140

48872

44000

5080

2X 14500 3X 15500 LB LB

2X23500 LB

2X.5 5000 LB

2X50000 LB

2X2300

KOLTUK ADEDI O N O O lOf'.(')'<tt'JI' O<D(')<DOlt'l

Seatiııg

Capacity

YAKIT KAPASITESI Fıu.1 Capacily (Kg)

lll

r.

I <.9

:i lı.

>I

ı-

uı

w

zu

~ uı ö

1:ı::

C>

:i lı.

>-

:z: ı-

.... ıı:

lll .J lll 1&. o(

lll lll

:E

MOTORGÜCÜ Engiııe 7brust

AZAMI MENZIL Maximum Range (Km)

HP

2405

3 425

3889

8100

6480

3500

AZAMI UÇUŞ TAVANI Maximum Altitude mJ

35 000

42 000

37 000

41 000

41 100

25000

AZAMISORAT Maximum Speed (KmlbrJ

870

900

856

900

900

475

796

862

648

860

860

450

6 088

7710

7500

18650

25000

9

9

10

7

7

NORMAL SEYIR SORATl

Normal Cruise Speed (Km/br) KARGO KAPASITESI

Ca'1,'0 Capacily (Kg) UÇAKADEDI

Number OfPiaiii!S

111

S KYLIFE E KIM

+

OCTOBE R 1992

4

O

iNCELMiŞ

ZEVK

•

PJ.flTIN K

O

N

U

TL

AR

1

...

... ÇOK AZ INSANDA VARDlR. KEND IN E ÖZGÜ STILINI OLUŞTURMUŞ.

BAŞKALARININ

HAYATINI

DEGIL. DAMGAS IN I VURDUGU KENDI YAŞAMINI YAŞAYAN . FARKLILIGINI

BAGIRMADAN HAYATININ HER ANINDA VE HER PARÇASlNDA ADETA SAYG I UYANDlRARAK FISILDAYAN ... VE BU ILANIN ÇOK KIŞI TARAFINDAN OKUNSA DA. YALNJZCA KENDILERI IÇIN YAZILDIGINI BILECEK O ÇOK AZ SAYlDAKI "SEÇKIN" DE VARDlR. ONLARA, HAYATLARINA KATABILECEKLERI BIR SEÇKINLI K DAHA SUNUYORUZ: BIR BEHRUZ ÇINICI

KORKMA Z Tel. 265 92 91

TASARIMI: ISTANBUL/ ULUS PLATIN KONUTLAR!.

Yl<:'.öi T

263 43 59 263 62 87

TOPRAKBANK'TAN

SAGLAM

•

ADIMLAR

•

TOP~AKBANK ŞIMDI..

.. SERMAYESIYLE DAHA DA GUÇLU

•

•

•

TL

Kuruluş sermayesi 75 Milyar olan Toprakbank,

125 Milyar arttırımla sermayesini 200 Milyara çıkardı. Gücünü, imkanlarını ve başarısını sizlerle paylaşan Toprakbank, bugünden geleceğe sağlam adımlarla ilerliyor. Gelin bugünkü ve gelecekteki başanya ortak olun.

Merkez Şube: Büyükdere Caddesi Nilüfer Han No: 103 80300 Gayrettepe/İstanbul Tel:288 4120(15 Hat) Faks:275 6134 Teleks:270 46 tbps tr

OYUNLAR/ PUZZLES 2

3

4

5

6

7

8

9

1o 1 1 1 2 1 3 14 1 5 1 6 1 7 1 8 1 9 20

2 3 4

5 6

7

8 9 10 11 12 SOWAN SAGA 1- Foıo~ r:ıft :ı gürdü~linü; ünlü ABD'li

do~ru

..,inc..:ın:ı

O\unnı-.u \L' vünctnıeni

h

ir

}'l'fL'

h:ıl:ıt.

n_ ·k~rc..:k

l~ir ... eyi. lıir yc..:nk·n getirip gütürnH:yc..: yara) :ın

not:ı

Din ;,lerini dcdct ;,!erine

2- Ilir

k:ırı~tırın:ıy:ın - Yiyl'cc..:Ai orı:ık l :ı~:ı ~a.Q,lanan

toplantı - llh:ıııı. 3- Kimi 'C") le-ri n ii tc rinde daiJ.,t:ıbnır

gibi gilrlinL·n parlak ~.·i;giiL·r 'c..: ri id nde..: L'll "'k güriih. :n dc...:~L'fL' vc.:rilc.:n ad - Bir tür y~ılxınınL·r-.,ini Gi.ud kokulu bir tiir kanı n. 4- .\\u ~· i~ i - hTcn'd :ılK ı o l :ın k :ın grubu - 1927- 199 I y ıll arı :ır:ı'lnd:ı

..

ı ıaıi:-.tiktc..: hir grup

ya~ay:ın \ 'L' " ll :ı..,rL"t indc,._·n Pr.ıng.ıLır ı -·..,kittiın " adlı

"'iir kit:ıhı,· b ıanınan Tlirk ı.;airi

Konva ilinde.:

bir b:ır:ıj. ·5- f",tiintk: n:ıııı:ıt kılınan kiiiın. po't gibi ...c.:ylc..:rdc.:n y:ıpılmı" "L·ccadL' - Iki ... ~..:ıı ci..,ıni hirhirinL' h:ı.Q.l:ımay:ı yarayan. iki ucu ..,j,·ri 'L' kınık ıııct:ıl p:ırp "S:1dı kl:ırı t:ılıkir ik rc·d kaidc.: oldu Hır ... ızl :ır.ı ikr.ını li in~i\c..:t ... .. ç ıktı " (Ziya l'a~a ). 6- .\kkıup dipn;ıtu ol:ır:ık kulbnıl : ın y abancı bir kı":ılınu FIL'k ucun.t

gc..:ni . . l ı..:yc..:n giy . . i - l'lu . . Lırar:ı..,ı Tiy ~ ıtro Fn..,titlhii'nlin . . imgL'"i. 7 - :-ıoyund~ın gL'IinL·n killhL' -· lkstdc..:nıni.., hL'r tür ..,ii n.· Batı 'da \'crik·n :ıd "Tombul ·ı c·yzc 'c ~"ka D:ıyı " . "I l:ın:ıg:ı " gibi tipierin \:lr.ttK""' o l :ın ,.c- 1 900-19~5 yılları ar:ı....ında ya . . ayan ünlü Türk kırikatlirclhli. 8- ~u - \ltit.iktL' arınoni kur.ılbrına güre lbt ü:-.tL' bindiril mi ~ "'L'"IL'rL' 'L"rilen ad DL·,·ktin üngürdü~ü yüntl'ınll'rt· uygun ol:trak y~ıpıbn . 91l.ıbc..:n: i - ~ührL'I l ' z; ıklık :ın btın:ıkı:ı kullan ıl:ın ~()/ - Ba/ı dillcrdL· numaranın kı . . :ı \,1/ılı..,ı. 10Kü\' ınuhtan vardııncı:-.ı - "E:-.ti llt.:'\im: i nL'Yhah:ır .H.ı.ldı gülk·;..... uhlı - dt·ın Ac,; . . ın hi/iııı de gönlü ın lit. ~:-ıki lllL'dCt ... un c im ı ..... " (:\L'fi) C:ın:ıkk:ı lc 'nin bir ikc-,i . 11 - Ilir cin' iri :ıt f\.oku...,u h : ırd : tla lx:nzL'yt:n t.L'hirli bir ..,;ıy;ı.., g:J/1. 12- ı:,kidcn B:ılıkc•,ir yiirc,inc· \"c'rik-n :ıd t. . t:ınhul'un L' ... ki :ıdl:ırınd:ın biri . YUKARIDAN AŞAGIYA 1 - 1 ')~2 yıl ında dogıııu' "Cc·\ dct Ilc·\· 'c· O~ull:ırı". '':-.ıt•:-....,iz E\·". "lky:t/ f\.:tll'". "f\.:ı r:ı Kitap"

; ıdlı roın:ınlarıyl:ı t:ınınmı~ \'L' bu yapıtlarında bugünkü g.:r,ckligin t:ırih'd kökcnlcrini ,·eşitli a nlatım tcknikll'rinllt·n yara rlanarak ara~lırnu ~. ayrıca yönetnıL'n l iAini Ömer Ka,·ur'un yaptı~ı "(; izli Yüz " filminin ~cna r yo:-.unu yaz mı \' günümüz Türk yat.a n . 2· 0:-.manl ı lın parator­ lu j\u nun ~ l üsllinıan o lmayan uynık l arın:ı vcri lc n .ıd - Dön tckcrlckli. thtii kapalı \"L" y:ıy lı lı ir at .ıraba~ı. 3- Bir gL·ıninin . bir ha~ka gemiyL" ya da ;,kckyc tlcgcct·k bi~·iıııdc yana"'"'" - l'ayl:ınıcı. 4- J...,pan yo ll:ırın :-.c,·inr ünkm i - Bir ~po r ıakımının gf>zdL' oyu nnı~u - A~ızda gü~· l'riycn lıir ci n' 'c·kcr. 5- Yapi'ına gird i.'ti sözcüge olum,uz :ınbm katan bir önck- K:ifi gelnıcycn Yün giist crım.:k için belli ycrlcrc konu l :ın i~aret ll :ıi)L·.., ~ oy lu:-.u . 6- Dünyanın en e~ki ve en ıanınını~ teni:-. turnu , · : ıl : ırından biri - :\ikc l L'I L' ıııl'ntinin sinıge,..,i. 7- Yarık ı - En.:il olmayan ha~\.ınları 'urırıa ya da yakalama i ~ i I lindi,ı:ın ' d:ı hiiyiik ı oprak salı i hi prcn'l'"" 'crilcn ad. 8- A)\z ı y:ıyvan topr:ık kap Fyknılcri o lutn'Lil y:ıpın:ıkt:ı ku ll:ınıl :ın ek. 9llir not:ı - Talıı:ı \ 'C kcn.:ste hi,·mcyc y:ır:ıy:ın büyiik bı~·k ı - lngili zce'dc• cvlcnıncnıi~ kad ınlar i•.: in kullanıbn ..,an. 10- Bir i:;.L' gön lü ol ma. rıza Kii t:ılı y:ı'nın bir il(c'i - M:ıtcın:ıtikıc kullanılan ':ı bit lıir '"'· ı. ı 1- l'k:ınıbil kağıtl:ırınd:ıki dört rc·nktcn biri - I Icdcfini hulın:ı . hcddlm: ula ~m:ı . 12- Temel gerçckk:rin :ık ıll :ı k:ın:ın:ım:ıy:ıcağını. :ıncak inan,· ynluyl:ı e lde edilcbilcccği ni ,,tnın:ın ü)\rc tilcrin genci adı - " lrl:ınd:ı Cunı h u r iyl't Ordusu"nun si ın ge:-.i. 13- ı ·mum i nı:ı)\:ıl.:ıl:ır:ı hır:ıkıl:ın bir nı:ılt tcnısil cdcn vc onu n üzt.:rindL' rL'hin hakkı kuran L'lll fl' yazı lı ~L' nL·ı - r\L?k· ha~talı~ına 'l'rik·n hir h:ı"k:ı ad. 14- Iki t:ırl:ı :ır:ı"ndaki '111tr - Kii~·ük tt:knc k:ıpt:ını - Türiii ncdc nl c rl c b:ış:ırılı o lamayan kiın,c. 15- .\kdcni lı:ıkl:ırı kull:ınnı:ı clı li yc·tine . . Lıhip obhilmt:k i~·in y:ı:-.~ının üngünlü~ü hdi rli gdmi' ol:ın kişi . 16- Bir "''. y:ı da ku,uru h:ı~ı . . l :ıın :ı. 17· ltL' nırulur~a kL·ndinı at ~anırın ı~. 18- Ycnirc-rilerin k:ıyıt lı o ldukbrı kiitük dd"ı eri. 19- "l\'l' yelken. ne dirt:k gilrnıemi~ ~a:-. ıl güzya~ını dökersL' kuma Öyle "'L':-...,iz gL· Iip kon:ır ruhuma Dall a rı . ku~ları SL'Stcn bir o rın:ın " (ll h :ın llcrk ). 20- F:ızb 1-ıiin . :ıv:ın:ık.

Y""'

V•zümlc-r (.... 121

~

+ 0 74 • 4 + ARDV6 + 0854

·~

~

~ ~+

+ 62 • v863 • 109 4 + v962

t3

Kara da ha iyi bir kontrat o lurdu 1• Pas Pas Kontr a ma Güney Pas Pas 2+ 3+ daha çok saPas 3. Pas 3+ yı get ire n majör man~ı Pas 4+ nı te rcih etti. Kör ç ıkı ~ ını as ilc aldı, yere bir kör çaktırdı , trcfl ruası y la e le döndü ve üçüncü körüne ça ktı. Doğu pik damını asla aldı ve bir kür daha döndü. Bu kez Güney elden ça kmak zorunda kaldı. Kozlar paı1aj ç ıkm a­ y ınca dekiaran doktız elde kaldı. Kontratı ya pmak i<.· in nasıl oynamak gerekir? Doğu

+ A853 . RDI095 • 52 + A7

+ RV109 • A72 • 873 + R 10 3

Güney

~~

Batı

Kuzey

')

Çfuümk-r (.... 12<1

119

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER

ı 992

OYUNLAR / PUZZLES

Satra n ç CH E S S Lasker'in iincc oyna nan bir oyundan esinlenerek lıa ­ zı rl :ıd ı ğı bir onın sonu : Beyaz oynar l'e ka za nır. Ciiziiıııii hulıııay:ı c ılı ~ı rk cn. Si yalı'ın güciii bir :-.:ınınıııa ilc Beyaz' ın i~ini oldukca zo rla ::; ıırahileccğini giizden k:ıcıım:ı y ı n 1 !1 11 end ~a ll/ e stuc~ı · /Jı • /.asker. Wlıile lo pf(/y and ll'i 11 . .\'ole /b(// /J/(fc/1 C(/ 11 dalı:ı

make !bin.~.,· d(ff/w/1 jiJr \\"bile u ·itb (f

l'I!I:J' stnn1~ dlfense.

Cl)/lımlt.:r

\ulu/lfJII.,(. . .

Crosswords

ACROSS

1.

Clıild

4.

Kcl'lı<>:ırd insırunıcnı.

Cod of lmT.

7 . 01~1 nıc;ı:-.urcnıcnı. 8. Pursuc. 10. \ ' :ı:-.ı age. ı2 . Surc. ı 4 . i\s:-.isı ;ı criminal. ı6 . Lascivious look. ı8. Unnamcd olıjccı. ı9 . Plainıivc \\'ai l. 2ı . lloaı ıııadc or logs. 24. Llnhclicvc r. 27. ll oaı's distress signal.

28.

Enıcrıain.

29. l 'ppcr liınh . 30. Suhıııiı. gi\'1.~ \\'a)'. 3ı. Tlırow ouı. cxpcl. DOWN 1. Clıocalaıc drink. 2. Siıuaıion. 3. An ıkred ruıııi n an ı. 4. Bc:-.ccching rcquc:-.ı.

5.

Soliıary.

6. Alıcrnaıi , · c. 9 . Colonisı. ı ı. lkligiou:-. ıra vd ler.

ı3. T\\'o ıiınc:-. . 15. Audicncl'':-. di:-.:ıpprm · ing ı7. i'ixic. ı9 . Big and :-.ırong. 20. Largl':-.1 sl'a crcaıurc. 22. Slıarp. intl'nsc. 23. Noııing lıaııı 's river.

25. Pcnısc . 26. Donıcsti ca ıcd .

12ı

TH AT LITT L E BIT

of DIFFERENCE

Iki res im aras ındaki sekiz farkı bu labi lecek misini zi

7bere are e(12,hl dif/eren ces hetu•een the tu •o carloons. Ca 11 you , pot/hem?

120

SKYLIFE EKIM

+

OCTOBER 1992

cıll.

Sı dilli;'~'·:(. . .

PHILCO FRT 150, 260,320, 400 ve CB 18/15 buzdolaplarıyla .kutuplara uçar gibisiniz !

PHILCO FRT 150

PHILCO FRT 260/ 2TC

PHILCO FRT 320/2TC

• 150 lıtre • Roll- Bond evapcratör • Sessız kompresör • Kullanışlı ust tabla

• 260 litre • Tropıkal sogutma • Çıglenmeyı önleyen rezıstan'> • Tam ot oma tık defro'>t

• 320 lııre • Tropıkal sogutma • Tdm otomdtık clefrosı • Her kullanıma uygun raf düzenı

100 Yılın Markası PHI LCO FRT 400

PHILCO CB 18/ 15 C

• 400 lıtre • Tropıkdl ,ogu tm d • Tam otomdtık defrost • Ayrı mey\'e ve sebzelık

• 320 lıtre • Çöl 51Cd!lındd kutup sogugu sd!lldydn derın donelurucu • Bırbınnden ba(\ımsız çdlışdbılen de rın donelurucu ve ..,ogutınd bölümlerı • Özel ı~ı uyarı ı~ıgı

mPEKEL

Dört yıldızi ı PHILCO, en sıcak havalarda bile buz gibi soğutur. kutup soğuğu sağl ar. iyi korunmuş . taptaze yiyecekler. serin içecekler için birbirinden şık , sağlam. kullanışlı tam 5 PHILCO var. Hepsi de Türkiye'de yayg ın 250 PHILCO Yetkili Servisi 'nin tl_ güvencesinde ve bir yıl garantili .

1

a=

Yetkili Satıcıları'nda Pekel Bölge

Satış

Müdürlükleri

Istanbul : (1) 274 71 86- 274 71 87 • Ankara : (4) 431 89 30 (6 hat( lzmlr : 151) 63 17 43- 22 05 86- 22 64 Ol • Adana : (71) 13 36 Ol - 13 38 17

PEK EL A Ş bır

V\IESTU. Şırketler Grubu kurul u şudur

TEST

YEN i

prelimillcll y ap,reeme11ts bad hee11 collcluded. SuhsequeJt i ~J '. bou •et •er. be hacked out 011 the p,rotntds that Ibe story u•as foo l'iole111 . Wbo 1/'cts ;e

Sinema Sezonu

a) C~.:: n e l lackman b) Richard Gere c) Robert De Niro

BAŞLARKEN OPENING A NEW FILM SEASON

4 . Tamamlanmasıyla fina! sahnesin in yeniden ~· ekimi arasında yedi ay ge~· ıi.

••• ••••••••••• ••

S et•en 11/0itlbs passed hetu•ee11 Ibe completitioJt o( tb is.fllm. a 11d the resbooti11p, of'tbe.f/llal sce1te.

V izyona yeni giren Indochine. Colette, Christopher Colu m bus fi lm lerin in yanıs ı ra. Single White Feınale. Basic l nst inct ve daha bir çok film güsteriım: ı; ı kmayı bekliyor. l3u yıl da l l olly\nıod sinamasının egemenliğini sürdüren:ğini dü~ünerek tes t imizde yakın dünenı Holl ywood yapınılarının labirentlerine g irdik.

Curre111 releases such as flldochilla. Co/elle cmd Cbrislopber Co/umhus tl re e.'\fiected lo he .Jblloll 'ed i11to the ciJ tellltls l~v si11p,le White l-ema /e, Uasic Ilis/illet Ciltel ma nı • more. 011 Ibe assu mpliOit that 1/ol~)'li'OOd prodttctiolls are /ike!)' to domiJICI/e the new seaso11, ll'e entereel Ibe lahyrilltb (?/ rece11t 1 /o/~ywood.JIIms. Untouclıab l es ' da ("Dokunulmazlar" ı Al Ca po ne rolü için Bob ll oskins'le anla~ılnıı~tı. Birden devreye Robert de. Niro gird i . Hoskins'e oynamaması için ka~· para veri ldi?

1.

A !veemelll bad hee11 reacbed u•itb Hoh ! loskilis to play Ibe role ol Al Capo11e i11 lfllloucbables. u ıbe11 Ro her/ /Je ı\'im appert ro d 011 1be see/le. 1/ou• mucb 111011ey did l/oski11s ~el for rellounci l t~ the role~ a) S 200.000 b) s 20 ,000 c) S 2.000.000

a) T he War of The Roses b) Fata l Attraction c) Goodfdlas 5. l ~ i r A BD' l i de~tirmen ~unları yazm ı ~t ı : "Ca nl and ı rd ı ğı avukat karakteri en azından be~ dil biliyor. Ama bu dil lerin hiçbirinde ' hayır' diyemiyor". Filmi ve aktristi tanı ­

2 . Bir s:ıhnede söz lerini tekrarlasın \'e reniden kayıt yapılabilsin diye yönetmen James Foley. ba~rol oyuncusunun (ger~· ek t en) ayak l arına kapannıı:;tı. . Filmi ve aktristi hatırladın ı z ını'

dınız ını'

A li.S. eritic wrote: "'I be letuTer she is p layilt,~ k n ou•s at least .flue lan~ua,~es. hut sbe co1t JWI et 'elt say 'no ' in C/ ll.J' oj'tbem. Cmt you re111e111her u•bich actress in u ıhich.fllm~

D i reel or james Fo/ey ll 'elll dou 'Jl 011 b is k11ees hej!j!,ilt~ his lead actress to rejJeat her dia/op,tte so that be cem/d re-sboo/ a sce1te. /)o you remember u>bicbjllm a11d u ıbicb actress!'

a) Carre Otis - Wild O rch id b) Ki ın Basinger - 9. ') \XIeeks c ) Sharon Stone - Basic l nstinct

a) Geena Davis- Accidental Tourisı b ) Goldie ll :ıwn - Ovcrhoard c) Madonna- Who's That Gir!

6. Bruce Willis ya l nızca sesiy le 1O nı ilyon Dolar kazan dı. l langi filıııde'

3. Ünlü bir aktör The Silcnce Of the Laınhs ' le ("Kuw la rı n Sess i z l iği") yiin etmenl i ğe ha~laınak istiyordu. Ön anla~malarını da yapın ı :;tı. Ama daha sonra cok :;iddet içerdiği için projeden vazgeçti. Kim'

B m ce Willis earned ten millirm dol!aJ:1· on the streJt~tb

A fomous actor tl'ct/1/ed to make his dehttl as a directo r ll 1itb '!Z1e Sitence r!f'tbe l.amhs. a11d tbe 1~2

S K Y LI FE EKI M

c!f'bis L'oice alrme. Whicbfilm u•as tP

a) Dick Tracy b) Tet:nagc Mutant Ninja Turtles c) Look W ho's T alk ing

+

OC T O BER 1 992

(.C'ı; lıın lc r

\tJ/11/İt l llS (. . . . 12 ı

MÜKEMMELLiK ... HiÇ TAViZSiZ.

SAAB 9000. Uçak mühendisliği deneyimlerinin en son ürünü: Geniş, koruyucu bir gövde içine yerleştirilmiş yüksek teknoloji . Siz, aracınız ve yol arasında mükemmel uyum. Araca tam hakimiyetten gelen sürüş zevki. Sürüş zevkiyle bütünleşen tam güven duygusu ve konfor ... Hiç tavizsiz.

SAAB 9000 ile size ve çevreye özeni hemen farkedeceksiniz. SAAB 9000. Mükemmel bir kişiliğin tam karşılığı. Yaklaşın ... Bir "deneme sürüşü". Ve mükemmellikle tanışın .

Folksam "En Güvenli

Otomobil 1991 • '92" ödülü.•

•SAAB. lsveç"in en b<Jyuk moror ıtgorto Jırlcetı Folluom do dahil, dunyonın tum

stgorto şırlcetlen ıoro(ındon 1991-9l yılının "EN GUVENU OTOMOBIU" seçılmrş[lr.

Turkiye Genel

Disıribüıörü

Genoto General Otomotiv Pazarlama ve Tica ret A.$. GüZTEPE (Show room) Tel: 386 <40 O1 KART AL (Parça. Servis) Tel: 377 <43 90 (8 Hat)

Genoto bir

Dogu~ Holding A.Ş. kurulu~udur.

HAVAClLlK SÖZLÜGÜ /AYlATION GLOSSARY

UÇUŞ KONTROL KUL E S I

AIR TRAFFIC RIGHTS

Meydan tra fi ğ in e hava k o nt ro l hi zm eti s a ğ lam a k iç in kurul ıııu ~tur . Meydan k o ntrol sahas ı i~· ind e görerek veya aletl e u çuş ya p an u ça kl a rın e nıni ­ yetli o larak a y rımlarını ya pmaktan soruml ud ur.

1be rigbts

q/ a

C0/111/J y's airline to use routes. 7bese rif..:b ls are used t!Jier reciprocal ra t(ji'cation 1~)' the gat•ern lllelt/s coJt cern ed.. illle m a t io ll a ljl (ı;b t

ÇÖZÜMLER 1 SOLUTIONS

Y AKLA ŞMAKONTROL HIZMET I

So rumlu bulundu ğ u sah a iç ind e kontro llü o larak in i ş/ ka l kı ~ yapan uça kl ar i ~· in hava trafik k o ntro l hi zmeti temin eder; ini ş/ k a lkı ~ ya pan u<;akl ar a ras ınd a ge rekli emni yet mesafesini sağ­ lar.

CROSSWORDS ACR OSS: 1. Cupid 4. Picm o 7. El/ 8. 01ase 10. 1:/xıcb 12. Certai11 14. Ahet 16. Leer 18. 7b illf..l 19. 1/ou•/ 21. Rctji 24. Heretic 27. Hare 28. A m t ıse 29. Ann 30. Yield 31. Eject. DOWN: 1. Cocoa 2. Place 3. Deer 4. Plea 5. Alone 6. Other 9. Selller ll. Pilg rim 13. Tu•ice 15. Boo 17. Elf 19. 1-f(!jiy 2 0. \'(Ihale 22. Awte 23. Tre n! 25. l<ead 26. Ta me.

S AH A K ON TR O L HIZMETI

Ko nt ro l sa hal a rı iç inde k e ndi so rumlu lu ğ u altınd a b ulun an k o ntro llü u çakl ara ha va traf i k k o ntro l hizmeti s a ğ l a m a k üzere kurul m u ş tur. Soru nı­ lu luk sa h as ı içindeki bir u ça ğ ı k o m ş u s u o ldu ğ u sa ha kontro l birimine emniyetli bir şe kilc.i c devreelineeye kadar hizım~ tini sürdürür.

Satranç

CHESS

I . c7 Kd6+ 2. Ş b) Kd)+ 3. Şb4 Kd4+ 4. Şb3 Kd3+ 5. Şc2 Kd4! (en iyi savunma) 6. c8=K!! (Beyaz 6. c8=V' ' oynarsa, Siya h 6 .... . Kc4+ ilc be ra b e rli ğ i sağ lı yo r!) Ka4 ( nı a ıı önlemek içi n zoru nlu) 7. Şb3 ve kazan ı r. B eyaz'ın H. ŞxK ve 8. Kc3 ma t olma k üzere çifte tehdid i var ve S i ya h ' ın bu nl a rın ikisini birden önlemesi o l a n a k s ı z.

HAVA TRAFIK HAKLARI

Bir ülkeye ait hava t aş ı y ı c ı s ının ile ya pılan ülk elera ras ı u ç u ş l a rd a k ull a nıl a n se rb esti h a kl a rıdı r . Bu h a kl a r il g ili d ev le t o to rit elerin ce k a rş ılıklı o larak yasa ll aş tırıldıkt a.n sonra

1. P-137 R-Q3 ch 2 . K-N5 R-Q4 ch 3. K-N4 1?-Q5 cb 4. K-N3 R-Q6 ch 5.K-B21<-Q5 (the best dejei!Se) 6 . P-BB (=10/! ( /j 6.P-138 (=QJ??, 6 .. .. . 1<-85 ch a 11d draw!) 6 .. .. . R-QI< 5 (jo rced to p reue111 ma /e) 7. K-N3 a nd White wins. White has t ıi'O threats: 8. K\'1? c111d 8. 1<-B 1 ma te.

u ça kları

kull a nılıı~.

briç Kozlar .3-.3 o l saydı . Güney o nb ir c l y ap a rd ı , ama ö nce ko nt rat ı n ı nıuhtcıncl bir ı - 2 dağı l ımına kar~ ı gara miyc almas ı ge rekirdi. bun u ya p ınan ı n yolu da il k eli bağ ı ~laınak­ l ı r . Kö r : ı ~ın ı sak l anıakla Güney ko ntro lünü muh afaza eder. lb kiplcr köre d evanı ~:der l erse dek l ararı yerden c,: akar \ 'C rahatça koz asını çı k a rt ır. DoAu pi k as ını \ 'C pik oynarsa. koz l a rı bitiri r \ 'C onuncu el i olarak bir lrefl saAlar.

FLIGHT CONTROL TOWER

7be .flif. 1 bl controltou •er col/t rols a ir lrt!fllc tl'ilbin Ibe airporl cont rol zo n e. ll is re.\jJOJt sihle f or accura te ide n t (jlca t ioıt (~/ a ircrcıji . eitber tl'ilb tbe 1wked e)'e or iliS!ruments. APPROACH CONTROL SERVICE

YEN I

Approa cb control p rouides .flif..:b l control seruices fo r a ircraji during la ndi11g a 11t/ ta ke-(dT cnı d e11.wres that mininililli dislaJII limits hetu •ee11 a irc rcıji a re main ta in ed .

Sinema Sez onu

1. : ı , 2. c, 3. a. 4. h. 5. a, 6. c.

A I R CONTROL SERVICE

Bulmaca Crosswords

7bis p rovides air trajfic co ll lrol f or CO itlrolled a ircrcıji witbi11 ils co Jt/rol zo n e. ll is resjJOII s ihle f o r airc raji un/il th e )' are sa fe~) ' 1ran .~fe rred to the control llllif qj' a 11 eigb h o u r ing con trol z one. 124

SKYLIFE EKIM

BAŞLARKEN

Opening a new film season ,

+

OC TOBER

ı99 2

Farklar Differences

•

·%usursuz bir ev l~usursuz bir şiir gibidir. 1

. - - - - -- - - -SELÇUK DEMIREL'den - --