E⁄‹T‹M KURUMU ‹ﬁLETME D‹YALO⁄U KONFERANSI by motorsitem motorsitem

E⁄‹T‹M KURUMU ‹fiLETME D‹YALO⁄U KONFERANSI

4 - 5 May›s 2004 - Ankara

‹çindekiler AÇILIfi VE MEGEP TANITIM KONUfiMASI ............................................................................7 PROTOKOL - AÇILIfi KONUfiMALARI....................................................................................10 I. GÜN I. OTURUM.........................................................................................................................19 I. GÜN II. OTURUM .......................................................................................................................42 II. GÜN I.OTURUM ........................................................................................................................80 II. GÜN II. OTURUM....................................................................................................................109 GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE KAPANIfi KONUfiMALARI............................................143 ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹ ............................................................................................151 Ahmet Apay TÜRK MESLEKÎ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M S‹STEM‹NDE VE ‹fi HAYATINDA G‹R‹fi‹MC‹L‹K ........................................................................................154 Ali Gürsel ve Ayflim Seçen TÜRK METAL ANA SANAY‹‹ VE MESLEKÎ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M ................................160 Ali Gürsel TÜRK MESLEK‹ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M S‹STEM‹NDE OKUL-‹fiLETME D‹YALO⁄UNDA MEVCUT DURUM VE YEN‹ ARAYIfiLAR............................................166 Burhan Akp›nar TÜRK‹YE’DE YÜKSEKÖ⁄RET‹M DÜZEY‹NDE TUR‹ZM E⁄‹T‹M‹NDEK‹ GEL‹fiMELER‹N DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹.............................173 Kurban Ünlüönen, Yasin Boylu E⁄‹T‹M KURUMU VE ‹fiLETMELER ARASINDAK‹ D‹YALOG SÜREC‹NDE “YAfiAYAN SEKTÖR YAKLAfiIMI”NIN OLUfiTURULMASI .................198 Mustafa Aksoy ‹fi GÜCÜNDE ARANAN ÇEK‹RDEK BECER‹LER...............................................................204 Osman Y›ld›r›m, Recep Alt›n, Osman Yalç›n MESLEKÎ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M ALANINDA YAPILAN ÖNEML‹ YASAL DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹N GET‹RD‹KLER‹ .......................................................................................210 Osman Y›ld›r›m, Recep Alt›n, Osman Yalç›n OKUL-SANAY‹ ‹L‹fiK‹LER‹N‹N TEKN‹K ELEMAN YET‹fiT‹R‹LMES‹ VE TEKNOLOJ‹ GEL‹fiT‹R‹LMES‹ AÇISINDAN DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹...................................................218 Ramazan Y›lmaz

Index OPENING AND SVET INTRODUCTORY SPEECH.............................................................229 PROTOCOL - OPENING SPEECHES........................................................................................232 I. DAY I. SESSION.........................................................................................................................241 I. DAY II. SESSION .......................................................................................................................268 II. DAY I. SESSION .......................................................................................................................308 II. DAY II. SESSION......................................................................................................................337 GENERAL EVALUATIONS AND CLOSING SPEECHES ...................................................372 UNIVERSITY - INDUSTRY COOPERATION ........................................................................380 Ahmet Apay ENTREPRENEURSHIP IN TURKISH VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION SYSTEM AND BUSINESS WORLD .....................................383 Ali Gürsel ve Ayflim Seçen TURKISH PRIMARY METAL INDSUTRY AND VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION..............................................................................................389 Ali Gürsel CURRENT SITUATION OF SCHOOL - ENTERPRISE DIALOGUE IN TURKISH VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION SYSTEM AND NEW RESEARCHES ...........................................................................................................396 Burhan Akp›nar EVALUATION OF DEVELOPMENTS IN TOURISM EDUCATION AT HIGHER EDUCATION LEVEL IN TURKEY.........................................404 Kurban Ünlüönen, Yasin Boylu FORMING “LIVING SECTOR APPROACH” IN THE PROCESS OF DIALOG BETWEEN EDUCATIONAL INSTITUTIONS AND ENTERPRISES ................................430 Mustafa Aksoy CORE SKILLS REQUIRED FOR LABOUR FORCE...............................................................436 Osman Y›ld›r›m, Recep Alt›n, Osman Yalç›n OUTCOMES OF SIGNIFICANT LEGAL CHANGES PERFORMED IN THE FIELD OF VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION................................................................443 Osman Y›ld›r›m, Recep Alt›n, Osman Yalç›n THE ASSESSMENT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SCHOOL AND INDUSTRY IN TERMS OF EDUCATING THE TECHNICAL STAFF AND TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT ............................................................................................................................452 Ramazan Y›lmaz

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

AÇILIfi VE MEGEP TANITIM KONUfiMASI SUNUCU- Say›n Bakanlar›m, MEGEP projesi tan›t›m filmi “Mustafa Kemal Atatürk: Hükümetin en verimli ve en önemli görevi millî e¤itim iflleridir. Bu ifllerde baflar›l› olabilmek için öyle bir program takip etmek zorunday›z ki, program, milletimizin bugünkü durumuyla sosyal, hayati ihtiyac›yla, çevrenin flartlar› ve ça¤›n gerekleriyle tamamen uyumlu ve uygun olsun.” “‹fl ve insan birbirini tamamlayan iki unsurdur. ‹nsan›n yetkin ve mutlu olabilmesi ve toplumun ekonomik ve sosyal hayat›na katk›da bulunabilmesi için yetenekleri ve ilgisi do¤rultusunda bir meslek sahibi olmas› ve uygun bir meslekî e¤itim alm›fl olmas› gerekir. Etkili bir meslekî e¤itim sistemi ifl piyasas›ndaki dinamik kuvvetlerle uyumlu ve hizmet etti¤i kültüre sayg›l› olmal›d›r. Meslekî e¤itim alm›fl bireyler hem mevcut sanayi ve ticaret piyasalar›n›n gereksinimini karfl›layabilmeli, hem de bu dinamik kuvvetlerin gelecekte alaca¤› flekillere uyum sa¤layabilmelidir. Bu amaç do¤rultusunda meslekî e¤itime gereken önem verilmeli ve meslekî e¤itim sistemi güçlendirilmelidir. Meslekî e¤itim ve ö¤retim sistemini güçlendirme projesi MEGEP, Avrupa Komisyonu ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti aras›nda imzalanan bir anlaflmaya dayal› befl y›ll›k bir projedir. Avrupa Komisyonu taraf›ndan finanse edilen proje Türk Hükümetinin 7.2 milyon Euro’luk katk›s›yla birlikte 58.2 milyon Euro’luk bütçeye sahiptir. MEGEP’in genel amac›; meslekî e¤itim ve ö¤retim sisteminin sosyoekonomik gereksinimler ve yaflam boyu ö¤renme ilkeleri do¤rultusunda güçlendirilmesi sürecinde Milli E¤itim Bakanl›¤› arac›l›¤›yla Türk Hükümetine destek olmakt›r.” Milli E¤itim Bakan› Prof. Dr. Hüseyin Çelik’in Tan›t›m Filmindeki Konuflmas› “Dünya bafl döndürücü bir h›zla gelifliyor ve de¤ifliyor. Geliflim ve de¤iflimi temin eden, sa¤layan bilimsel ve teknolojik alandaki geliflmeler ve bunlar›n e¤itimidir. Türkiye medeniyet yar›s›nda geri kalmamal›d›r. Bugün dünyan›n gündeminde olan e¤itim türü meslekî ve teknik e¤itimdir. Sekizinci Befl Y›l›k Kalk›nma Plan›nda ifade edildi¤i gibi, en k›sa zamanda Türkiye, meslekî ve teknik e¤itimine genel orta ö¤retim içerisinde yüzde 65-70 düzeyine ç›karmak durumundad›r; dünyan›n gitti¤i yer buras›d›r. Kalk›nm›fl ülkeler, Avrupa Birli¤i ülkeleri, bizim dahil olmak istedi¤imiz Avrupa Birli¤i dünyas› bunu böyle yap›yor. Türkiye’de meslekî ve teknik e¤itimin yeniden yap›land›r›lmas› için, ihtiyaçlar›n›n ça¤›n gereklerine göre karfl›lanmas› için dev bir projeyle karfl›n›zday›z, toplumun ve Türk kamuoyunun karfl›s›nday›z. Bu proje MEGEP projesidir. Meslekî ve teknik e¤itimimizin yeniden yap›land›r›lmas›, ça¤›n gereklerine göre yeniden bafltan dizayn edilmesi için elbette yerli kaynaklar›m›z› seferber etmifl durumday›z. Ancak, girmek istedi¤imiz, bir parças› olmaya çal›flt›¤›m›z Avrupa Birli¤i’nin imkanlar›ndan ve fonlar›ndan da yararlanmak gibi bir gayretimiz vard›r. ‹flte MEGEP projesi, meslekî teknik e¤itimi güçlendirme projesi böyle bir gayretin sonucu olarak ortaya ç›km›flt›r.”

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

“Meslekî e¤itim sistemini güçlendirecek MEGEP’in temel stratejisi, sistemi mevcut ulusal düzenlemeler üzerine infla etmek ve sistemin uluslararas› ba¤lama uyum yeteneklerini gelifltirmeye destek sa¤lamakt›r. Meslekî e¤itim yeterlilikleri uluslararas› oldu¤u kadar ulusal, bölgesel ve yerel flartlara da cevap vermeli, meslekî e¤itim kurumlar› ve programlar› uluslararas› kalitede olmal›, hem ülke içindeki ö¤rencileri tutmal›, hem de di¤er ülkelerden ö¤rencileri çekebilmelidir. Türkiye ile beraber, Türk ifl gücünü bu mücadelelere karfl› haz›rlamay› amaçlayan bu programlar›n tasarlanmas›nda çok emek sarf ettik. Mesleki e¤itimini ve ö¤retimin güçlenmesi mesleki e¤itimin birlefltirilmesi ve ifl piyasas›n›n ihtiyaçlar›n›n daha iyi karfl›lanmas›n› amaçlamaktad›r. Bu yüzden, TOBB, TESK, T‹SK, HAK- ‹fi, TURK-‹fi, D‹SK ve di¤er sosyal ortaklar›n da aktif kat›l›m› ve tam iflbirli¤ini beklemekteyiz Mesleki e¤itimin ve mesle¤i e¤itim programlar›n›n baflar›l› bir flekilde uygulanmas› için öncelikle e¤itimli Türk ifl gücünün, özellikle de genç insanlar›n Türkiye’nin ifl piyasalar›na daha fazla dahil olmalar› gerekmektedir; fakat bunun yan› s›ra ayn› zamanda baflka noktalar›n da geliflmesi gerekmektedir, örne¤in Türk ekonomisinde önemli ölçüde artm›fl rekabet gibi.” Büyükelçi Hans Jörg Kretschmer - “Türkiye ile beraber, Türk ifl gücünü bu mücadelelere karfl› haz›rlamay› amaçlayan bu programlar›n tasarlanmas›nda çok emek sarf ettik. Mesleki e¤itimini ve ö¤retimin güçlenmesi mesleki e¤itimin birlefltirilmesi ve ifl piyasas›n›n ihtiyaçlar›n›n daha iyi karfl›lanmas›n› amaçlamaktad›r. Bu yüzden, TOBB, TESK, T‹SK, HAK- ‹fi, TÜRK-‹fi, D‹SK ve di¤er sosyal ortaklar›n da aktif kat›l›m› ve tam iflbirli¤ini beklemekteyiz Mesleki e¤itimin ve mesle¤i e¤itim programlar›n›n baflar›l› bir flekilde uygulanmas› için öncelikle e¤itimli Türk ifl gücünün, özellikle de genç insanlar›n Türkiye’nin ifl piyasalar›na daha fazla dahil olmalar› gerekmektedir; fakat bunun yan› s›ra ayn› zamanda baflka noktalar›n da geliflmesi gerekmektedir, örne¤in Türk ekonomisinde önemli ölçüde artm›fl rekabet gibi.” “Sekizinci Befl Y›l›k Kalk›nma Plan›yla Millî E¤itim flûralar›nda sürekli vurgulanan meslekî e¤itime kat›l›m oran›n›n geliflmifl ülkelerdeki yüzde 65 seviyesine yükselme hedefi beraberinde meslekî e¤itimde bir reformu da zorunlu k›lmaktad›r. Meslekî e¤itim temel kavramlar› üzerinde toplumsal ortak bir anlay›fl›n gelifltirilmesi reform sürecinin anahtar noktas›d›r. Bu görüfl do¤rultusunda MEGEP yönetimi, e¤itim ve ifl piyasas›n›n önde gelen temsilcilerini de içine alacak flekilde oluflturulmufltur. MEGEP, meslekî e¤itim kurum ve kurulufllar›, sosyal ortaklar ve ifl piyasas› aras›nda oluflturulmufl ortakl›klarla gelifltirilen yerel meslekî e¤itim ve ifl piyasas› ihtiyaçlar›na yönelik haz›rlanan pilot projeleri ve pilot kurumlar› destekleyecektir. Pilot uygulamalar için ‹stanbul, Ankara, ‹zmir, Antalya, Gaziantep ve Trabzon olmak üzere 6’s› bölge merkezi olan 30 il belirlenmifltir. Ö¤renci ve iflletmelere do¤rudan hizmet sa¤layacak olan pilot projeler, pilot kurum uygulamalar›, meslekî e¤itim reformu ve kamuoyu aras›ndaki arayüzü teflkil etmektedir. E¤itim ve ö¤retim alan›nda MEGEP, e¤itim standartlar›n›n gelifltirilmesine, ulusal yeterlilik sisteminin kurulmas›na, mevcut ö¤retim programlar›n›n gözden

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

geçirilmesine, yeterlili¤e dayal› ö¤retim program› reformunun yap›lmas›na, okul idarecileri ve e¤itim kurumlar› yöneticilerine, e¤itimciler ve bakanl›k bünyesindeki yerel ve merkezi kamu personeline yüksek kalitede e¤itim vermek amac›yla yenilikçi okul etkinliklerinin ve kurumsal geliflim programlar›n›n haz›rlanmas› ve uygulanmas›na destek verecektir. Uzun dönemli iflsizlik, istihdam ve ifl piyasas› politikalar›n›n önündeki en önemli sorundur. Meslekî e¤itim sistemi, iflsizli¤e karfl› mücadelede kilometre tafl› olarak görülmektedir. ‹fl piyasas› alan›nda MEGEP, ifl piyasas› ihtiyaç çözümlemelerinin yap›lmas›n› ve sosyal ortaklarla iflbirli¤i içinde meslek standartlar›n›n gözden geçirilmesini, meslekî e¤itim için tüm düzeylerde toplumsal ortakl›klar kurulmas›n› ve Türkiye’de yaflam boyu ö¤renme kavram›n›n araflt›r›l›p yayg›nlaflt›r›lmas›n› destekleyecektir. Bu süreç, e¤itim sistemiyle ifl piyasas› aras›ndaki uçurumun kapat›lmas›na yard›mc› olacakt›r. MEGEP etkinlikleri ulusal düzeyde proje teknik dan›flmanl›k ekibi, Milli E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan belirlenen efl uzmanlar ve sosyal ortaklar›n temsilcileri taraf›ndan yürütülecektir. Yerel düzeyde pilot okullar›n ve e¤itim kurum ve kurulufllar›n›n yöneticilerine ve de¤iflim önderi e¤itimcilere destek, bölgesel teknik dan›flmanl›k ekibi taraf›ndan sa¤lanacakt›r. Projenin hedefi; f›rsat eflitli¤i ortam›nda insanlar›n istihdam edilebilirliklerini, uyumlar›n› ve giriflimciliklerini desteklemektir. Buna ba¤l› olarak MEGEP, ulusal ve uluslararas› güvenilirli¤i olan bir ulusal yeterlilik sistemini içinde bar›nd›ran güçlü, kaliteli bir meslekî e¤itim sisteminin oluflmas›na destek verecektir.” “Mustafa Kemal Atatürk: Sanat ve teknik okullar›na ra¤bet artm›flt›r. Bunu sevinçle söylerken, her türlü teflviki art›rmak gerekli oldu¤unu da eklemek isterim.” (MEGEP tan›t›m filmi bitti)

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

PROTOKOL - AÇILIfi KONUfiMALARI T‹SK BAfiKANI REF‹K BAYDUR- Say›n bakanlar›m, Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n de¤erli temsilcileri, de¤erli bürokratlar, Konfederasyonlar›n temsilcileri ve misafirlerimiz; say›n iki bakan›m›n da saatle ba¤lant›l› acil iflleri oldu¤u için bir miktar acele etmek zorunday›z. Zaten as›l mesele, bu görüflmelerden sonra teknik taraf›ndan tart›fl›lmas› ve görüflülmesidir. Ben, bu konuda Konfederasyonumuzla iflbirli¤i yapan Milli E¤itim Bakanl›¤›na ve Say›n Milli E¤itim Bakan›m›z›n gayretlerine ve Avrupa Birli¤i temsilcisi Say›n Büyükelçimize teflekkür etmek istiyorum. De¤erli arkadafllar, e¤itim aileden bafllar. Evvela anay›-babay›, sonra yetifltirdi¤i çocu¤u yetifltirmek zorunday›z. Ama, Türkiyemizde bunun bir ucu aksad›¤› için bizlere büyük görevler düflmektedir. Bu konuda sendikalar›n karfl›l›kl› çal›flmalar› hem bafllam›flt›r, hem de bundan sonra devam edece¤ine ben inan›yorum. Üyelerimizden MESS’le ‹flçi Sendikas› Türk Metalin ve yine üyelerimizden ‹nflaat Sendikam›zla Yol-‹fl Sendikam›z›n çal›flmalar› bunun bafllang›c›n› bize ifade etmektedir. De¤erli arkadafllar›m, e¤itim e¤er gelece¤e ve gelecekte yapacaklar› ö¤renciyi haz›rlam›yorsa yeniden iflletmelere ifl düflmektedir. Biz bugün hem üniversite bitirenlerin, hem teknik okul bitirenlerin yeniden e¤itime ihtiyaç duyduklar›n› iflletmelerde görüyoruz. Bütün bunlar› yapabilmek için de e¤itime memur etti¤imiz ö¤retmenlerimizin tatmin edilmesi flartt›r. Batmak üzere olan “Chrysler”i eliyle tutup kald›ran “Iacoca” diyor ki, Amerika istikbalden fazla ümitli olmas›n, çünkü Amerika’da bir ö¤retmen, Japonya’daki bir fabrika floförünün maafl›n› al›yor, hâlâ böyle gidersek gelecekten ümidim zay›ft›r.” O bak›mdan, bizi evvela yetifltirenleri aya¤a kald›rmak zorunday›z, sonra onlardan, d›flar›da hiçbir ifl aramadan, hiçbir ifl beklemeden, do¤rudan do¤ruya talebeleriyle hafl›r neflir olmalar›n› istemeliyiz. Bugün Amerika’ya çocuklar›m›z› gönderiyoruz. Amerikal› profesör benim profesörümden üstün de¤il. Ama bir özelli¤i var. Sabahtan akflama kadar üniversitesinden ayr›lmadan talebesiyle meflgul oluyor. O bak›mdan, evvela yetifltirici insanlar›m›z› tatmin etmek zorunday›z. Bu gayreti de Hükümetimizin gösterece¤ine inan›yorum. ‹kinci olay, bütün önyarg›lar›m›z› bir tarafa at›p, yetiflen insana sendikalar olarak yard›mc› olmay›z. Demin arz etti¤im misal bunun çok çarp›c› misalidir ve bunun Türkiye’de geliflmesini, genifllemesini temin ediyor, temin etmeye çal›flmal›y›z. Bu projenin ilerlemesi için baflta Say›n Bakan›m›z, sonra çok iyi niyetle bu projeye e¤ilen Büyükelçimiz Kretschmer ve T‹SK’in bütün varl›¤›yla hizmet edece¤ine inan›yor ve bu konunun memleketimize hay›rl› olmas›n› diliyor, hepinize sayg›lar sunuyorum. BÜYÜKELÇ‹ HANS JÖRG KRETSCHMER- Say›n Bakan, Say›n T‹SK Baflkan›, Müsteflarlar ve Müsteflar Yard›mc›lar›, Bakanl›klar›n Genel Müdürleri, T‹SK, TESK, TOBB, TUSIAD, TÜRK-‹fi, HAK-‹fi, D‹SK, MEKSA’n›n temsilcileri, Han›mefendiler ve Beyefendiler; Bu çok önemli toplant›n›n aç›l›fl›nda sizlere konuflmak benim için büyük bir onurdur ve bu konferans›n bu kadar çok kifliyi bir araya getirmesi beni çok etkiledi.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Bu kesinlikle Türkiye’deki reform çal›flmalar› için yap›lan çabalar›n bir göstergesidir. Ayr›ca hükümetin en reformcu üyeleri aras›nda olan Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakan ve Milli E¤itim Bakan› ile ilk defa böyle bir organizasyonda bir araya gelmekten duydu¤um memnuniyeti de belirtmek isterim, bu benim içim gerçekten de çok memnuniyet verici bir olay. Öncelikle Avrupa komisyonu ad›na, okul ve giriflim diyaloguyla ilgili bu konferans› düzenledikleri ve e¤itim dünyas›ndan, ifl dünyas›ndan, özel sektörden ve sendikalardan tüm önemli flahsiyetleri bir araya getirdikleri için organizatörlere teflekkürlerimi sunmak isterim. Tüm mesleki e¤itim ve ö¤retim sistemlerinin temel amac› elbette ifl piyasalar›n›n isteklerini karfl›lamak için yeterli ve yetenekli kifliler yetifltirmektir. Tüm mesleki e¤itim ve ö¤retim sistemleri ö¤rencilerin yeteneklerini, bilgilerini ve davran›fllar›n› istihdam ve ifl piyasas›n›n ihtiyaçlar›na uydurmaya çal›flmaktad›r. Bu konu, bu genifl kat›l›ml› izleyiciler okul - giriflim diyalogunun ve dolay›s›yla bu konferans›n önemini göstermektedir. Son yirmi y›lda neredeyse tüm OECD ülkelerinde ifl ve ö¤renmeyi bir araya getirme yollar› konusunda çok fazla etki görülmüfltür. Bu ilginin birkaç nedeni vard›r, baz›lar› ifl dünyas›ndan baz›lar› ise e¤itim dünyas›ndan kaynaklanmaktad›r. Giriflimler içersinde geliflmifl teknolojik ve yap›sal de¤ifliklikler, üretim ve servis içersinde artan gerekli bilgi ve beceri düzeyi kendi yeterlili¤ini sürekli olarak güncellefltirebilen ifl gücünden elde edilecek rekabet avantaj›n›n daha fazla fark edilmesini sa¤lam›flt›r. Bunun gerçekleflmesinde hem giriflimlerin e¤itim kurumlar›yla iliflkileri hem de bu giriflimlerin organize olufl yollar›n›n etkisi vard›r. Ancak bugünkü konumuz iflçilerin ö¤renmeyi zenginlefltirmek için organize olufl flekilleri de¤il, e¤itim sistemleri ve e¤itim kurumlar›d›r. E¤itim dünyas› içerisinde ifl ile ö¤renme aras›ndaki ba¤lant›lar› artt›rman›n nedenleri vard›r, bunlardan baz›lar› e¤itimin daha aç›k ve aktif yap›lmas›ndan, baz›lar› ise daha etkili ve baflar›l› yap›lmas›ndan kaynaklan›r. Örgün ö¤retimin ifl hayat›nda daha kolay yer almal› ve e¤er isterlerse yetiflkinler de belirli düzenli aral›klarla örgün e¤itime dönebilmelidirler. Bu konuyla ilgili olarak ifl dünyas›ndan e¤itime, e¤imden ifl dünyas›na daha aç›k ve esnek yollar oluflturulmal›d›r. Bu tür ilk e¤itim nitelikleri bir son nokta de¤il, daha ileriki e¤itim ve ö¤retim için bir ba¤ olmal›d›r. ‹fl yerleri de dahil olmak üzere e¤itimin s›n›f d›fl›nda da gerçekleflmesi ve bunun meslek kurumlar›nca tan›nmas› ve de¤erlendirilmesi konusuyla ilgili olarak bir çok politika tart›flmalar› ve deneyler yap›lm›flt›r. Derslere kabul amac›yla ve geliflmifl nitelik flekillerinin oluflturulmas› için çal›flmalar yap›lm›flt›r. S›n›flar ile ifl yerleri aras›nda daha yak›n iliflkiyle ilgili artan ilginin bir di¤er nedeni de elbette pedagojiktir. Bu bir araflt›rma kurumu taraf›ndan da desteklenen bir inançtan kaynaklanmaktad›r, buna göre teori prati¤e dayand›r›ld›¤›nda daha iyi anlafl›l›r ve ö¤renilir. Bu deneyin destekledi¤i di¤er bir inan›fl ise sadece ifl yerinde de¤il ayn› zamanda toplumda ve aile ortam›nda da yap›lan pratik ö¤renicileri motive etmek için güçlü bir yoldur. Ö¤renmenin gereklili¤ini göstererek ö¤rencileri motive ederek örgün e¤itimde onlar›n daha sonraki hayatta yer alacak konulara daha fazla teflvik edilmelerini sa¤lar. Ve son olarak da ifl ve ö¤renmenin entegre edilmesine artan ilginin di¤er bir nedeni de özellikle okullardaki geçifllerle ilgili politik tart›flmalar gösterilebilir. Ço¤u OECD ülkesinin 1970lerdedeki gençlerin iflsizlikleri ile ilgili sorunlar›n›n Almanya, Danimarka ve ‹sviçre gibi ülkelerde ikili ç›rakl›k sitemlerinin aç›kça baflar›l›

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

olmas›ndan ve gençlerin iflsizli¤inin düflük tutulmas›ndan ilham al›nm›flt›r. Baz› durumlarda bu örneklerden ç›kan sonuçlar basit ve yüzeysel olsa da bu gittikçe daha fazla OECD ülkesinde, bunun gençlerin iflsizlik oranlar›n› azaltaca¤› ve ilk e¤itimden ifl hayat›na geçiflte yard›mc› olaca¤› inanc›yla ifl yerinde ö¤renme ile s›n›fta ö¤renmeyi birlefltiren ç›rakl›k e¤itiminin güçlenmeye veya uygulanmaya bafllamas›na neden olmufltur. 1970’lerden bu yana, Türkiye yüzde 65’lik bir ö¤renci kat›l›m›n› sa¤lamak amac›yla orta ö¤retimde mesleki ve teknik e¤itimi destekleyen projeler uygulamaktad›r. S›navs›z üniversiteye geçifl hakk› da dahil olmak üzere orta düzeyde teknik ve meslek okullar›n› güçlendirmek için bir çok yasal önlem al›nmas›na ra¤men, bu önlemler genel liselere karfl› e¤ilimi tersine çeviremedi. Bu yüzden bu konuda çok aç›k bir sorun vard›r ve konuda bir çözüm bulunmas› gerekti¤ine inan›yorum. Mesleki e¤itimin üst seviyelerinde devam eden zorluklar umar›m Türkiye’deki mesleki e¤itimin baflar›s›na engel olmaz. Türkiye’nin çabalar›n› desteklemek ve Türk otoritelerin modern ve baflar›l› bir sistem, mesleki e¤itim ve ö¤retim sistemi, düzenlemelerine yard›mc› olmak için Avrupa Komisyonu olarak, filmde de gördü¤ünüz gibi iki mesleki program bafllatt›k. Birincisi mesleki e¤itim ve ö¤retimin modernlefltirilmesi, di¤eri ise Türkiye’deki mesleki e¤itim ve ö¤retim sisteminin güçlendirilmesi. Bu iki programa AB’nin toplam katk›s› 65 milyon Euro’dur, bu programlardan mesleki e¤itim ve ö¤retimin güçlenmesi için olan› 51 milyon Euro’dur. Bu yard›m Milli E¤itim Bakanl›¤› arac›l›¤›yla mesleki e¤itim ve ö¤retim sisteminin yenilenmesi ve ülkenin ve yerel endüstrilerin öncelikli ihtiyaçlar›na adaptasyon sürecinde Türk hükümetine yard›m amac›yla verilmektedir. ‹kincisinde, yani mesleki ve teknik e¤itim programlar›n›n modernizasyonunda ise daha baflar›l› ve modern ö¤retmen e¤itim sisteminin organize edilmesinde ve sa¤lanmas›nda Türk otoritelerinin kapasitesinin güçlendirilmesi amaçlanmaktad›r. Bu ayn› zamanda teknik ve mesleki e¤itim alan›ndaki reformlar›n ihtiyaçlar›yla ilgilidir. Bu program›n 14 milyon Euro’luk bir de¤eri vard›r. Bu konferans›n önemini bir kez daha vurgulayarak sözlerime son vermek istiyorum. Umar›m bu konferans, orta ö¤retim ilersindeki mesle¤i e¤itim ve ö¤retimin süreklili¤i gibi bu çok hassas konuda dahil olmak üzere Türkiye’de daha ileri reformlar›n bafllamas›na katk›da bulunur. Bu yüzden bu konferans›n baflar›l› geçmesini temenni eder, her iki bakana da baflar›lar dilerim. Beni dinledi¤iniz için teflekkür ederim. ÇALIfiMA ve SOSYAL GÜVENL‹K BAKANI MURAT BAfiESG‹O⁄LU- Say›n Bakan›m, de¤erli Büyükelçi, Türk-‹fl’in, T‹SK’in, sivil toplum örgütlerimizin de¤erli baflkan ve yöneticileri, bakanl›klar›m›z›n çok de¤erli temsilcileri, k›ymetli akademisyenler, de¤erli kat›l›mc›lar ve k›ymetli bas›n mensuplar›; hepinizi sayg› ve sevgiyle selaml›yorum. Bu Konferans›n düzenlenmesine öncülük eden Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›, T‹SK’i ve Avrupa Birli¤i Komisyonunu ve de¤erli temsilcisini kutluyorum, teflekkür ediyorum. Gerçekten de ne kadar tart›fl›l›rsa o kadar faydal› olaca¤›na inand›¤›m bir konuyu tart›flmak, de¤erli görüflleri, fikirleri dinlemek üzere toplanm›fl bulunuyoruz.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Umuruyum bu Konferans›n neticeleri Türkiye’de meslekî e¤itimin daha fazla ivme kazanmas›na, hepimizin flikayetçi oldu¤u iflsizli¤in azalt›lmas› konusuna ve istihdam›n art›r›lmas› konusundaki gayretlere önemli ölçüde yol gösterici olacakt›r. Zaman›m›z k›s›tl›, onun için kürsüde fazla kalmayaca¤›m. Sadece birkaç ana cümleyle görüfllerimi sizlerle paylaflmak istiyorum. Burada bulunan herkesin de hemfikir oldu¤u üzere befleri sermaye bir toplumun en önemli sermayesidir. E¤er sermayeler yan›nda, özellikle dünyadaki son geliflmeler karfl›s›nda befleri sermayenin önceli¤i öne ç›km›fl bulunmaktad›r. Bu sebeple, bütün toplumlar insan güçlerine, ifl güçlerine ve befleri sermayelerine yat›r›m yapman›n yar›fl› içerisindedirler. Belki befleri sermayeye yap›lacak yat›r›m›n geri dönüflü zaman alabilir. Bu zahmetli bir ifltir. Her zaman bir benzetme yap›l›r. ‹fl gücü piyasalar› veyahut da insan kaynaklar›n› oluflturan platformlar para piyasalar› gibi de¤ildir. Para piyasalar›nda günlük enstrümanlarla ifltigal edersiniz ve gün sonunda hangi enstrümana yat›r›m yapt›ysan›z, onun getirisini k›sa zamanda, o günün sonunda ölçmek mümkün. Ama, insana ve insan kaynaklar›na yapm›fl oldu¤unuz yat›r›m›n getirisini alabilmek için belki en az bir 10 y›l beklemek zorundas›n›z. Ancak, bu 10 y›l, 15 y›l beklemeye de¤er bir süredir. Yani bir toplum hayat›nda e¤er befleri sermayemizi zenginlefltireceksek, ifl gücümüzü zenginlefltireceksek öyle bir zahmete katlanmam›z gerekiyor. E¤er bu zahmete katlanmay› göze alamazsak biz ne ifl gücümüzün nitelikli hâle gelmesini, ne de befleri sermayemizin zenginleflmesini sa¤layabiliriz. Onun için, bu manada yap›lan her türlü faaliyet, toplumumuzun gelece¤i ad›na çok önemlidir. Özellikle meslekî e¤itim konusunda daha çok odaklanmam›z gerekiyor. Bu konuda devletimizin çeflitli birimleri kendi alanlar›nda büyük bir gayret sarf ediyorlar. Sendikalar›m›z, sivil toplum örgütlerimiz, meslekî e¤itim aç›s›ndan önemli faaliyetler içerisindeler. Önümüzdeki süreçte belki bu de¤iflik alanlarda yap›lm›fl olan faaliyetlerin gerek koordinasyonunda, gerekse daha verimli olmas› noktas›nda hepimizin elbirli¤i yapmas› gerekmektedir. Örne¤in meslekî e¤itim konusunda Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n bizatihi ana görev konular› içerisinde olmas› hasebiyle büyük bir gayret içerisindeler, büyük bir çal›flma içerisindeler. Kendilerini kutluyorum. Biz de bu e¤itim d›fl›nda Çal›flma Bakanl›¤› olarak özellikle ‹fl-Kur vas›tas›yla meslekî e¤itim konusunda faaliyette bulunuyoruz. Bunu yaparken de yine Milli E¤itim Bakanl›¤›m›zla ve sosyal taraflarla iflbirli¤i içerisindeyiz. Örne¤in 15 gün önce yine Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n de¤erli elemanlar›yla birlikte meslekî rehberlik ve dan›flmanl›k konusunda çok önemli toplant› gerçeklefltirdik. Demek istedi¤im fludur ki; bu konudaki faaliyetleri birlefltirmemiz, koordinasyonu iyi yapmam›z, zaman ve kaynak israf›na yol açmamam›z gerekiyor. Bu sadece devlet kurumlar›n›n kendi aras›nda yapaca¤› bir koordinasyon de¤il, ayn› zamanda sendikalar›m›z, sivil toplum örgütlerimiz ve uluslararas› birliklerle, uluslararas› kurulufllarla da bu koordinasyonu gerçeklefltirmemiz gerekiyor. Yani hepimizin toplu olarak ayn› hedefe vurmas›nda bu mücadelenin baflar›s› aç›s›ndan önemli oldu¤unu ifade etmek istiyorum. Evet, Türkiye genç bir ifl gücüne sahip. Bu Türkiye’nin f›rsat penceresi dedi¤imiz çok önemli bir avantaj›. Ancak, bu avantaj› en iyi flekilde kullanabilmek veyahut da heba etmek bizim elimizde. Nüfusumuz genç diyoruz. Ama bu nüfusun istihdam

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

edilebilirli¤i aç›s›ndan, meslekî e¤itimi aç›s›ndan, e¤itimle istihdam aras›ndaki paralelli¤i kurma konusunda yeterince beceriye sa¤layamazsak bu genç nüfusumuzun arzu etti¤imiz avantaj› yakalayabilmesi mümkün de¤ildir. Onun için, biz belki de önceliklerimizin en bafl›na, insan kaynaklar›na yat›r›m konusunu almak zorunday›z. Bunu yapmad›¤›m›z takdirde, bu geliflen teknoloji karfl›s›nda, dünyada yaflanan bu h›zl› iletiflim karfl›s›nda bizim dünyayla yar›flmam›z mümkün de¤il. Mutlaka ve mutlaka insanlar›m›z› e¤itmek, onlar› de¤iflen dünya flartlar›yla tan›flt›rmak ve ona göre donatmak zorunday›z; dünyadaki yar›fl›n, uluslararas› pazarlarda, piyasalarda yar›fl›n en birincil flart› budur. Niteliksiz bir ifl gücüyle isterseniz nüfusunuz 70 milyon de¤il, 170 milyon olsun, bu yar›flta istenilen noktaya, istenilen hedefe ulaflmam›z mümkün de¤il. Onun için, hep gördük ki, hep biliyoruz ki, mutlaka ve mutlaka insan kaynaklar›m›za yat›r›m konusunda hem öncelik aç›s›ndan, hem kaynak aç›s›ndan, hem de iflbirli¤i aç›s›ndan en üst düzeyde organizasyonlar› gerçeklefltirmek durumunday›z, Türkiye bunu yapmak durumunda. Bunu yapmadan, demin de ifade etti¤im gibi, bizim bu küresel rekabet içerisinde ön planlarda olmam›z pek mümkün gözükmemektedir. Bugüne kadar yap›lan gayretler elbette takdire de¤erdir. Ama, bütün bunlara ra¤men meslekî e¤itim konusunda daha ataca¤›m›z ad›mlar çoktur. Say›n Bakan›m da ifade edecektir benden sonra mutlaka. Meslekî e¤itim aç›s›ndan, gerek okullaflma aç›s›ndan, gerekse Avrupa Birli¤i’yle k›yaslad›¤›m›z zaman bu mevcut düzen içerisinde daha kat etmemiz gereken çok mesafe oldu¤unu görüyoruz. Evet, ben Çal›flma Bakan› olarak bu meslekî e¤itim konusunda gerek devletimizin ilgili birimleriyle, gerekse sivil toplum örgütleriyle, sendikalar›m›zla, gerekse Avrupa Komisyonuyla en üst düzeyde iflbirli¤i yapma konusundaki kararl›l›¤›m›z›, irademizi bir kez daha huzurunuzda tekrar ediyor, bu Konferans›n baflar›l› geçmesini diyor, hepinize sayg›lar, sevgiler sunuyorum. M‹LL‹ E⁄‹T‹M BAKANI HÜSEY‹N ÇEL‹K- Say›n Bakan›m, Avrupa Birli¤i’nin sayg›de¤er Ankara Büyükelçisi, T‹SK’in, Türk-‹fl’in de¤erli baflkanlar›, e¤itim ve çal›flma dünyam›z›n sayg›de¤er mensuplar›, de¤erli bas›n mensuplar›; bugün E¤itim Kurumu ‹flletme Diyalo¤u Konferans› ad› alt›nda bir Konferans düzenleyen Bakanl›¤›m›z ve T‹SK’in güzel bir etkinli¤i ile bir araday›z. Öncelikle bu güzel Konferans›n düzenlenmesinde büyük emekleri geçen Bakanl›¤›m›n de¤erli yetkililerine, de¤erli T‹SK Baflkan›na ve Avrupa Birli¤i Türkiye Temsilcili¤inin sayg›de¤er mensuplar›na huzurlar›n›zda teflekkür ediyorum. Buradaki bildirilerin, buradaki tebli¤lerin, tart›flmalar›n bu konuda yol gösterici olaca¤›na inan›yorum. fiimdiden bütün kat›l›mc›lara, bütün bilim adamlar›na, de¤erli ö¤retmenlerimize ve bütün paydafllara huzurlar›n›zda teflekkür ediyorum. De¤erli dostlar, insan ve ifl birbirini tamamlayan iki unsurdur. ‹nsan›n mutlu ve huzurlu olabilmesi ayn› zamanda ekonomik ve sosyal hayata katk›da bulunabilmesi için yetenekleri ve ilgisi do¤rultusunda bir meslek sahibi olmas› gerekmektedir. Bireylerin, dolay›s›yla toplumumuzun mutlulu¤u, refah› ve esenli¤i için güçlü bir ekonomiye sahip olmak, yüksek üretim kapasitesi sa¤lamak, hayat standard›n› yükseltecek rekabet gücüne sahip istihdam alanlar› oluflturmak için hepimiz çeflitli alternatif çözümler üzerinde çal›fl›yoruz. Bizler Milli E¤itim Bakanl›¤› olarak e¤itim sistemimizde yapmakta oldu¤umuz

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

reformlarda temel hedefimizi flu flekilde belirledik: E¤itimin her alan›nda Avrupa Birli¤i standartlar›na ulafl›larak e¤itim sistemimizin piyasan›n gereksinimlerine göre yeniden yap›land›r›lmas›. Bu hedefe ulaflmak için belirlenen önceliklerimiz ise flunlard›r: ‹fl gücü piyasas› ve e¤itim iliflkisinin güçlendirilmesi, e¤itim-istihdam dengesinin sa¤lanmas›, e¤itimde bilgi ve iletiflim teknolojilerinin kullan›lmas›, hayat boyu e¤itimin desteklenmesi, müfredat›n gözden geçirilerek Avrupa Birli¤i ve piyasa flartlar›na göre yeniden dizayn edilmesi. De¤erli dostlar, bugün birçok endüstri meslek lisemizde maalesef hâlâ 1930’lu, 35’li y›llardaki yap›land›rma mevcuttur. Bizim s›k›nt›m›z, diplomal› insan yetifltirmek de¤ildir. Diplomas› olan bir y›¤›n insan›m›z var. Esas mesele, bu okullar›m›zdan mezun olan insanlar›n ifl piyasas›n›n, sanayicinin, tüccar›n, esnaf›n arad›¤› insan tipi olmas›d›r, ifl dünyas›n›n ihtiyaçlar›na cevap verecek donan›ma, bilgiye, beceriye, yetene¤e sahip olmalar›d›r. Art›k klasik Demir Do¤rama Bölümü, Metal ‹flleri Bölümü, A¤aç ‹flleri Bölümü, Torna Tesviye Bölümü fleklindeki yap›land›rmalar kesinlikle gözden geçirilmelidir. Ve biz arkadafllar›m›za bu konuda talimat verdik. Günün ihtiyaçlar›na ve flartlar›na uygun bir yeniden yap›lanma flu anda Milli E¤itim Bakanl›¤›nda yaflanmaktad›r. Bu yeniden yap›lanmay› Avrupa Birli¤i’nin deste¤iyle sürdürmekteyiz. Bakanl›k olarak meslekî e¤itim sisteminin yeniden yap›land›r›lmas› yönünde yürütülen çal›flmalara özel bir önem veriyoruz. Bu çerçevede Avrupa Birli¤i taraf›ndan desteklenen ve toplam bütçesi 165 milyon Euro olan üç proje yürütmekteyiz. Bu projelerden Say›n Kretschmer de bahsetti. Ama salonda ‹ngilizce bilmeyen ve kulakl›¤› olmayan birçok kat›l›mc›n›n olmas›n› göz önünde bulundurarak müsaadenizle bunlar› bir kez de tekrarlamak istiyorum. Bunlar s›ras›yla; temel e¤itimin desteklenmesi projesidir. Bu 100 milyon Euro’luk bir projedir. Meslekî e¤itim ve ö¤retim sisteminin güçlendirilmesi projesi 51 milyon Euro, meslekî ve teknik e¤itim kurumlar›n›n modernizasyonu projesi ise 14 milyon Euro’dur. Bunlar Avrupa Birli¤i hibeleri ile yürütülmektedir. Ayr›ca bizim katk›lar›m›zdan da söz edece¤im. Bu projeleri bafllat›rken meslekî ve teknik e¤itim sisteminin yeniden yap›land›r›lmas› kadar bu alanda Avrupa Birli¤i’yle iflbirli¤inin güçlendirilmesi de amaçlanm›flt›r. Bildi¤iniz gibi 1 May›s itibar›yla ço¤unlu¤u eski demirperde ülkesi, eski komünist ülkesi olan, aralar›nda Malta ve Güney K›br›s’›n da bulundu¤u 10 ülke Avrupa Birli¤i’nin üyesi oldu ve Avrupa Birli¤i 15 üyeye sahip bir büyük birlikken, flu anda 25 üyeli bir birlik hâline geldi. Ben 1959 do¤umluyum. Bizim Avrupa Birli¤i’yle maceram›z 1959’da bafllar. Ben bugün 45 yafl›nday›m. 45 y›l sonra Bulgaristan ve Romanya bile bekleme salonundayken biz bu y›l›n sonunda tarih almak için gayret gösteriyoruz. Peki burada suçlu kim? Suçu karfl› tarafta araman›n ben çok anlaml› olmad›¤›n› düflünüyorum. Biz her alanda, gerek siyasî kriterlerde, gerek ekonomik alanda, birçok alanda mensup olmaya çal›flt›¤›m›z, bir parças› olmaya çal›flt›¤›m›z, içine girmeye çal›flt›¤›m›z dünyan›n standartlar›na uymak zorunday›z. E¤er oraya girmek istiyorsak, oran›n kurallar›yla oynamak zorunday›z. Dolay›s›yla bu, özellikle bulundu¤umuz günler, bulundu¤umuz aylar bu aç›dan son derece önemlidir. Ve ümit ediyorum ki 2004 y›l›n›n sonunda bu tarihi alaca¤›z ve 45 y›l süren bu temas›m›z meyvesini vermifl olacakt›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Bu projelerin meslekî e¤itim ve ö¤retim sistemini güçlendirme projesinin toplam bütçesi, bu projelerden birisi bu, 58 milyon 190 bin Euro’dur. Bu bütçenin 51 milyon Euro’su Avrupa Birli¤i hibesi, 7 milyon 190 bin Euro’luk k›sm› da Hükümetimizin katk›s›d›r. Bu projeyle Türkiye’deki meslekî ve teknik e¤itim sistemini sosyoekonomik gereksinimler ve hayat boyu ö¤renme ilkeleri do¤rultusunda bir bütün olarak güçlendirmek amaçlanmaktad›r. Bu proje kapsam›nda pilot olarak belirlenen meslekî ve teknik orta ö¤retim okul ve kurumlar›n›n e¤itim ortamlar›n›n donat›lmas›na da destek sa¤lanacakt›r. Yine ad› geçen proje faaliyetleri içerisinde, ülkemizde orta ö¤retim düzeyinde e¤itimi yap›lan meslekler “CEDEFOP” ve “ISCED-97”s›n›fland›rmas› esas al›narak s›n›fland›r›lm›flt›r. Bu flekilde Avrupa Birli¤i’yle uyum konusunda önemli bir ad›m at›lm›flt›r. Bir di¤er projemiz de, meslekî ve teknik e¤itimin modernizasyonu projesidir. Bu projenin toplam bütçesi 18 milyon 500 bin Euro’dur. Bu rakamda Avrupa Birli¤i hibesi 14 milyon Euro, Hükümetimizin katk›s› ise 4.5 milyon Euro’dur. Bu projeyle e¤itim-ö¤retim sisteminde kalitenin yakalanmas› için en önemli unsurlardan birisi olan ö¤retmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet sonras› yetifltirilebilmeleri için ö¤retmenlik meslek standartlar› belirlenecektir. Bu standartlara dayal› olarak Meslekî ve Teknik E¤itim fakültelerinde uygulanan ö¤retmenlik programlar› gelifltirilecek ve hâlen görev yapan ö¤retmenlerin hizmet içi e¤itim ihtiyaçlar› belirlenecektir. Biraz önce insan kaynaklar›n›n önemi ve insan yetifltirmenin önemi üzerinde duran Say›n Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakan›m›za aynen kat›l›yorum. De¤erli kat›l›mc›lar, malûmunuz, 45 sonras› Almanya’y› ve Japonya’y› düflünelim. E¤er yetiflmifl insan gücünüz varsa, e¤er bilgi ve birikimle donan›ml› insan›n›z varsa, sizin yeniden aya¤a kalkman›z mümkündür. ‹flte Almanya’y› ve Japonya’y› y›k›nt›lar›n aras›ndan ç›karan, dünyan›n öncü devletleri hâline getiren bu yetiflmifl insan gücüdür. Fabrikalar›n›z bombalanabilir, yerle bir edilebilir, üniversiteleriniz ortadan kalkabilir, kütüphaneleriniz yak›labilir; ama e¤er yetiflmifl insan›n›z varsa, e¤er bilgi birikim sahibi insan›n›z varsa, e¤er sizde harika beyinler varsa, onlar fabrikalar› yeniden infla eder, üniversiteleri aya¤a kald›r›r, yeniden yollar yapar, yeniden köprüler infla eder, yeniden kütüphaneler yapar. Unutmayal›m ki, insanlar fabrikalar› yeniden yapabilirler; ama fabrikalar insanlar› yapamazlar. Henüz insan yapan bir fabrika yeryüzünde mevcut de¤ildir. Dolay›s›yla, insan gücü burada çok çok önemli, ö¤retmenlerimizin yetifltirilmesi son derece önemlidir. E¤itimde olmazsa olmaz dedi¤imiz fley, biraz önce de¤erli T‹SK Baflkan›m›z da buna iflaret etti, elbette onlar›n özlük haklar›n›n iyilefltirilmesi, onlar›n hayat standartlar›n›n yükseltilmesi, çoluk çocuk, maiflet gailesi içerisinde olmamalar› bizim arzumuzdur, hedefimizdir; bunun için gayretlerimiz vard›r. Ama ülkemizin son üçbefl y›l içerisinde yaflad›¤› ekonomik krizlerin hepimiz fark›nday›z. Olmayan› vermek Allah’a mahsustur. Hükümetimiz bu konuda dedi¤im gibi gayret içerisindedir. Ümit ediyorum ki, ö¤retmenlerimizle ilgili önümüzdeki y›llar içerisinde gayet çok güzel fleyler olacakt›r ve ö¤retmenli¤in kalitesinin art›r›lmas› için ayr›ca projelerimiz vard›r. Bununla huzurunuzu iflgal etmek istemiyorum. Bu standartlara dayal› olarak Meslekî ve Teknik E¤itim fakültelerinde uygulanan ö¤retmenlik sistemleri iyilefltirildi¤i zaman, dolay›s›yla bu ö¤retmenlerimiz

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

sayesinde okullar›m›zdaki, orta ö¤retim kurumlar›m›zdaki meslekî ve teknik e¤itimde hâliyle arzulanan kaliteye ulafl›lacakt›r. Hizmet içi e¤itim programlar› bu ihtiyaçlar do¤rultusunda haz›rlanacakt›r. Bakanl›¤›m›z, okul-iflletme iflbirli¤inin sa¤lanmas› konusunda pek çok baflar›l› uygulamalar ve bu iflbirli¤ine dayal›, bu iflbirli¤ine temel teflkil edecek yasal düzenlemeler gerçeklefltirmifltir. Örne¤in 19.6.1986 y›l›nda uygulamaya konulan ve 2001 tarihinde ç›kar›lan bir kanunla ad› de¤ifltirilen 3308 say›l› Meslekî E¤itim Kanunu ve bu kanuna dayal› olarak haz›rlanan pek çok yönetmelik bulunmaktad›r. Bu uygulamalar, okul ve iflletme aras›nda karfl›l›kl› iflbirli¤i ile sürdürülebilece¤i gibi, ülke genelinde de okul-iflletme iflbirli¤ini zorunlu k›lan ve bu iflbirli¤inde okula ve iflletmeye yükümlülükler getiren uygulamalar mevcuttur. De¤erli dostlar, art›k okullar›m›z›n, meslek okullar›m›z›n organize sanayi bölgeleri içinde infla edildi¤i bir dönem yakalamal›y›z. Art›k sadece teorik bilgilerin ve okullardaki atölye imkanlar›n›n kullan›ld›¤› bir meslekî ve teknik e¤itim de¤il, ama bizatihi mesle¤in içerisinde yetiflmifl, okulu bitirdi¤i zaman ayr›ca çok ciddî bir hizmet içi e¤itime ihtiyaç duymayacak elemanlar›n mutlaka yetifltirilmesi gerekiyor; gayretimiz bu yöndedir. Bu uygulamalar›m›zdan baz›lar› ise: METEP, Meslekî Ve Teknik E¤itim Projesi, bu proje okul ve sanayi iflbirli¤ini esas alm›flt›r; OSANOR Projesi, Okul-Sanayi Ortaklafla E¤itimi Projesidir; TAMEM Projesi ad› alt›ndaki projemiz Türk-Alman Meslekî E¤itim Merkezleri projesi; Türk-Japon Teknik ‹flbirli¤i Projeleri ve Meslekî Teknik E¤itimi Gelifltirme Projesidir. Meslekî e¤itim sistemimizin yeniden yap›lanmas› hususunda belirledi¤imiz hedefler flunlard›r: ‹fl piyasas›n›n istedi¤i do¤rultuda belirlenecek ve ulusal seviyede tan›mlanacak meslekî yeniliklere sahip ifl gücünün e¤itilmesi, bireyin genel ve kiflisel yeterliliklerinin ve olgunlu¤unun gelifltirilmesi, ferdin yaflam boyu ö¤renimden yararlanmas› ve etkin bir vatandafl olarak yaflamas›n› sa¤layacak her türlü imkan›n temin edilmesi, ö¤retim sistemine fleffafl›k, dolay›s›yla güven kazand›racak ifl gücüne uluslararas› düzeyde hareketlilik sa¤lanmas›d›r. Bu hedeflerimize ulaflt›¤›m›zda, birey, bir meslekî ö¤retim ve e¤itim program›n› bitirdi¤inde gerekli yeterliliklere ve becerilere sahip bir kifli olarak ulusal seviyede tan›nacak ve farkl› ifl kolu ve meslekler içerisindeki özel ifllere girebilme imkan›na kavuflacakt›r. Di¤er yandan, e¤itim sistemine girifl de basitlefltirilecektir. Bafllang›çta tek bir meslekî e¤itim program›n› seçmek yerine, bireyler, temel destlerin verildi¤i genifl tabanl› modüler sisteme ad›m atacaklard›r. Orta ö¤retimi yeniden yap›land›rma ad› alt›nda yürüttü¤ümüz çal›flmayla bugün çok da¤›n›k olan orta ö¤retimimizi iki bafll›k alt›nda toplayaca¤›z; genel orta ö¤retim, meslekî ve teknik orta ö¤retim. Lise dört y›la ç›kar›laca¤› için, 9’uncu ve 10’uncu s›n›flarda yatay geçifllere imkan haz›rlayan bir sistem getiriyor, modüler bir sistem getiriyoruz. Daha sonra, 11’inci 12’nci y›llarda ihtisaslaflma e¤itiminin yap›ld›¤› bir meslekî ve teknik e¤itim anlay›fl› ile halk›m›z›n karfl›s›nda olacakt›r ve böylece bu modüler yap› içerisinde de¤iflik meslek dallar›na geçifl yapabilme imkan›na sahip olacaklard›r. Meslekî ve teknik e¤itimin lise veya e¤itim merkezi d›fl›nda bir de iflletme boyutu mevcuttur. Maalesef baz› ifl kollar›n›n meslekî uygulamalar›n› e¤itim kurumlar›m›za entegre etmek mümkün de¤ildir. Bu soruna Bakanl›k olarak flu uygulamayla çözüm getiriyoruz: Bir iflletmeyle yap›lacak anlaflma çerçevesinde uygulamal› e¤itimleri iflyerinde yapmak, bu konuda 3308 say›l› Meslekî E¤itim Kanunu, baz› kanunlarda de¤ifliklik yapan

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

4702 Say›l› Kanun ve bu kanunlara dayal› olarak haz›rlanan yönetmelikler mevcuttur. Hatta baz› uygulamalar›n okul sonras›na b›rak›lmas› gibi zorunluluklar da vard›r. Örnek olarak, liman tesisleri için gerekli teknisyen ve operatörler önce okulda teorik olarak haz›rlanacaklar, daha sonra çok büyük ve pahal› araç ve gereçler üzerinde meslekî uygulama alacaklard›r. Limanlardaki bu araç ve gereçleri okullardaki atölye ortam›na tafl›mak flüphesiz ki mümkün de¤ildir, baz› simülasyonlardan yararlan›labilir, ama bu mümkün de¤ildir. Bu konuda e¤itim kurumu ve sosyal ortaklar aras›nda çal›flmalar›m›z devam etmektedir. “Sosyal ortak” fleklinde tan›mlad›¤›m›z ticaret, sanayi, esnaf ve bu gibi oda, birlik, dernek ve vak›f gibi kurulufllar›n meslekî e¤itimdeki etkinli¤i Avrupa Birli¤i ülkelerinde giderek artmaktad›r. Örne¤in Avrupa Birli¤i ülkeleri içerisinde en geliflmifl meslekî e¤itim sistemlerinden birine sahip olan Almanya’da ikili e¤itim sistemi uygulanmaktad›r. Buna göre, Almanya’da ö¤renci dört gün iflyerinde, bir gün okula gitmekte. Ve ö¤rencilere bu flekilde mesle¤e yönelik deneyim kazand›r›lmaktad›r. Bu sistem ayn› zamanda bu tür e¤itimden geçen gençlerin istihdam imkanlar›n› da art›rmaktad›r. Ülkemizde de meslekî e¤itimde e¤itim kurumu, iflletme uygulamalar›na iliflkin birbirinden farkl› görüfller ve öneriler mevcuttur. ‹flte bu alandaki fikirlerin toplanmas›, de¤erlendirilmesi ve uygulamaya aktar›labilmesi için iki gün boyunca devam edecek bu Konferans düzenlenmifltir. De¤erli dostlar, bugün Türkiye’de meslekî ve teknik e¤itimin âdeta can çekiflti¤ini maalesef söylemek zorunday›m. Bak›n, meslekî ve teknik e¤itimde 10 bin derslik at›l kapasitemiz mevcuttur. Bir taraftan okullar›m›zda, genel liselerimizde, s›n›flarda yerine göre 50-60 kifli, 70 kifli bir arada okurken, meslekî ve teknik e¤itim alan›ndaki okullar›m›zda, tekrar ifade ediyorum, 10 bin derslik at›l kapasite vard›r. Ama, genel liselerimizin de 12 bin derslik aç›¤› vard›r. Bu nereden kaynaklan›yor? ‹flte buradaki problem, Türkiye’deki meslekî ve teknik e¤itimin henüz 30-35 düzeyinde ve genel liselerin 65-70 düzeyinde seyretmesidir. Bunun çeflitli sebepleri vard›r. Bu sebepleri ele almak, bunlar› bilimsel verilerle irdelemek, var›lan sonuçlar› da yine bu sosyal ortaklarla, paydafllarla paylaflmak ve bunlara çözüm üretmek flüphesiz ki bizlerin, sizlerin görevidir. Ben tekrar, bu güzel Konferans› organize eden Bakanl›¤›m›n de¤erli yöneticilerine, T‹SK’in sayg›de¤er Baflkan› ve çal›flma arkadafllar›na, Avrupa Birli¤i’nin Türkiye temsilcisi Say›n Kretschmer’e, onun çal›flma arkadafllar›na ve burada katk› sa¤layacak bütün de¤erli bilim adamlar›m›za ve ö¤retmenlerimize, herkese çok teflekkür ediyorum. Bunun olumlu sonuçlar do¤uraca¤›n›, faydalar temin edece¤ine inan›yorum. Hepinizi en derin sevgi ve sayg›lar›mla selaml›yorum.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Panel konusu; “Kalifiye ‹fl Gücünün Yetifltirilmesinde E¤itim Kurumu-‹flletme ‹flbirli¤i.” Panelistler: Doçent Dr. Ayten Ulusoy, Bay Philip Read, Bay Ernst Ross, Bay Raymond Potsdommer

I. OTURUM Oturum Baflkan›: Salih ÇEL‹K, MEB Müsteflar Yard›mc›s› SAL‹H ÇEL‹K (Oturum Baflkan›)- De¤erli kat›l›mc›lar, sayg›de¤er konuklar; Kalifiye ‹fl Gücünün Yetifltirilmesinde E¤itim Kurumlar› ve ‹flletme ‹flbirli¤i Konferans›na hofl geldiniz. Bu oturumda, sunucu arkadafl›m›z›n da sizlere takdim etti¤i gibi dört panelistimiz sizlere, de¤iflik ülkelerdeki ifl gücünün yetifltirilmesinde e¤itim kurumlar› ve iflletmeler iflbirli¤inin örneklerini bizlerle paylaflacaklar. Çok zaman geçirmeden, soru-cevap k›sm›ndan sonra son söz olarak sizlere ben de görüfl ve düflüncelerimizi, yapmaya çal›flt›klar›m›z› sizlerle paylaflmak istiyorum. Zaman geçirmeden, bir kez de bu dört panelistimizi ben sizlere takdim ettikten sonra ilk uygulama örne¤ini, ülkemizden uygulama örneklerini bizlere takdim edecek olan say›n panelistimiz Doçent Doktor Ayten Ulusoy, Gazi Üniversitesi Meslekî E¤itim Fakültesinden, hocam tek bayan olarak aram›zda, bizlere ve sizlere de Türkiye’deki meslekî e¤itim uygulamalar›n› aktaracaklar. ‹ngiltere uygulamas›n› Philippe Read anlatacaklar. Almanya uygulamas›n› Ernst Ross, bizim bir projemizde çal›fl›yor, uzman›m›z, Hollanda uygulamas›n› da Raymond Potsdammer bizlerle paylaflacak. fiimdi ben sözü ilk konuflmac›m›z Say›n Doçent Doktor Ayten Ulusoy Han›mefendiye b›rak›yorum; buyurun. DOÇ. DR. AYTEN ULUSOY- Tüm kat›l›mc›lara ve bu organizasyonu düzenleyen Bakanl›¤›m›z ve iflveren sendikalar› yetkililerine teflekkür ediyorum, sayg›lar sunuyorum. Ben bu panelde çok k›sa, 15 dakikal›k bir süre içinde Türkiye uygulamas›n› özetlemeye çal›flaca¤›m. Giriflte flunu söylemek istiyorum: Hepinizin de bildi¤i gibi, dünyadaki h›zl› teknolojik geliflmeler, küreselleflmede izlenen aflamalar, kaydedilen geliflmeler, ekonomik geliflmeler dünyada ve tabii ki Türkiye’de de ifl gücünde aranan nitelikleri büyük ölçüde de¤ifltirmifltir günümüzde. K›saca bu sunuya giriflte, bu günümüzde gelinen noktada ifl gücünde aranan niteliklerin neler oldu¤una bakarak bafllamak istiyorum. 21’inci yüzy›lda tüm çal›flanlarda; teknolojiyi anlayabilecek kadar temel becerilere sahip olmalar›, ekip hâlinde çal›flabilmeleri, de¤iflikliklere kolayca uyum sa¤layabilmeleri, karar verme ve problem çözebilmeleri, yaz›l›-sözlü iletiflim kurabilmeleri, kaliteli ürün ve hizmet üretiminde sorumluluk alabilmeleri beklenmektedir. Bu ana yeterlilikler son derece önemli. Bu yeterlilikleri tek bafl›na e¤itim kurumlar›n›n günümüz koflullar›nda karfl›lamas› mümkün de¤ildir. ‹kinci bir baflka neden, okulla iflletme aras›nda iflbirli¤i kurmak için ö¤rencilerin okulda ya da s›n›flarda ö¤rendikleri kavramlar›n günlük ya da ifl yaflam›na

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

uygulanmas› gereklili¤idir. Dolay›s›yla tabii bununla ilgili de ortamlar›n haz›rlanmas›na ihtiyaç var. Bu bak›mdan ö¤renme ortam›, laboratuvar, iflletmeyi ve s›n›f› içerecek gibi kapsaml› ele al›nmas› gerekiyor. Bir baflka önemli nokta, üretimde önemli yeri olan özel makine ve cihazlar›n okullara al›nmalar› güçleflmifl ekonomik nedenlerle. E¤itime ayr›lan bütçelerin s›n›rl›l›¤› nedeniyle ve teknoloji de çok h›zla ilerledi¤i için bu cihazlar›n, makinelerin de¤eri çok çabuk azalmakta ya da kullan›lamaz duruma gelmekte ve bunlar› kullanacak okullardaki elemanlar›n yetersizli¤i de, okulla iflletme aras›nda iflbirli¤ini zorunlu hâle getirmifl. Ülkemizde 1986 y›l›nda yürürlü¤e giren 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itimi Kanunuyla günümüz koflullar›na göre bir sistem bütünlü¤ü içinde okul-iflletme iflbirli¤inin düzenlenmesi amaçlanm›flt›r. Bu yasan›n benimsedi¤i yaklafl›mlara bakt›¤›m›zda, ç›rakl›k sistemi e¤itimini ikili e¤itim sistemi olarak düzenledi¤ini, tam ve yar› zamanl› okul sistemiyle iliflkili oldu¤unu ve yayg›n meslekî e¤itimi meslek kurslar› yoluyla düzenledi¤ini görüyoruz. Bu yasan›n baz› maddelerinde de¤ifliklik yapan 4702 Say›l› Yasayla da Meslekî E¤itim Kanunu olarak ad›n›n de¤iflti¤ini görüyoruz. Yasan›n getirdi¤i yeniliklere k›saca bakmak istiyorum: Birincisi, zorunlu e¤itimden sonra çeflitli nedenlerle e¤itime devam etmeyen ya da bu e¤itim de¤iflik kademelerinden ayr›lan bireylere, gençlere ç›rakl›k e¤itimiyle meslekî e¤itim vermek. ‹kincisi, ç›rakl›k e¤itimi veya meslek liselerine devam etme imkan› bulamam›fl, istihdam için gerekli temel yeterliliklere sahip olmayan genç ve yetiflkinlere meslek kurslar› yoluyla istihdama haz›rlamak. Çal›flan ifl gücünün verimini yükseltmek için uyum kurslara açmak. ‹fl hayat›n›n meslekî e¤itimi planlama, gelifltirme ve de¤erlendirme süreçlerine kat›l›m›n› sa¤lamak; bu da son derece önemli bir nokta. Meslekî e¤itim hizmetlerinin gelifltirilmesi ve yayg›nlaflt›r›lmas› için finansman kaynaklar› sa¤lamak ve araflt›rmalarla meslekî e¤itimi sürekli destekleyip gelifltirmek. Meslek lisesi ö¤rencilerinin, bu ikinci boyut, örgün e¤itimle ilgili, beceri e¤itiminin iflletmelerde gerçek ifl ortam›nda yap›lmas›na imkan vermek gibi yenilikler getiriyor. Hangi yararlar› sa¤lam›flt›r, faydalar› sa¤lam›flt›r diye bakt›¤›m›zda, devlete sa¤lad›¤› baz› faydalar› flöyle bir cümlede özetleyebiliriz: Ç›rakl›k e¤itimi sistemiyle h›zl› bir endüstrileflme süreci içinde bulunan ülkemizde ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücünün ekonomik ve etkin bir flekilde karfl›lanmas›na önemli katk› sa¤lam›flt›r diyebiliriz. Ö¤rencilere sa¤lad›¤› yararlar; tabii ki bir endüstride çal›flan ç›raklar ve meslek lisesi ö¤rencilerinin sosyal güvenlik flemsiyesi alt›nda ifl kazalar› ya da meslek hastal›klar›yla ilgili sigorta primlerinin devlet taraf›ndan karfl›lanmas›, iflyerleri taraf›ndan ise asgari ücretin yüzde 30’undan az olmamak kofluluyla ücret almalar› gibi ö¤rencilere baz› yararlar sa¤l›yor. Örgün, yayg›n ve ç›rakl›k e¤itimi aras›nda yatay-dikey geçifllerle denklik sa¤lanmas› bir yenilik olarak veya yarar› olarak söylenebilir. Bakanl›k taraf›ndan haz›rlanan telafi programlar›na kat›lan ve baflar›l› olan kalfa, usta ve genel lise mezunlar›na da meslek lisesi diplomas› verilmesi ö¤rencilere sa¤lad›¤› yararlar. ‹flverene hangi faydalar› sa¤lam›flt›r diye bakt›¤›m›zda, endüstrinin ihtiyac› olan nitelikli insan gücünü beceri e¤itimiyle iflletmelerin gerçek etkileflim ortam›nda yetifltirilmesi ve iflletmelerin e¤itimine

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

kat›lmas›n› sa¤layarak okullarla bütünleflmesi; bu son derece önemli ve bugünün, bu toplant›n›n ana amac›n› ifade ediyor. Okul ve iflletmeler aras›nda böylece bir dilayo¤u bafllatm›fl olmas›. Ö¤rencinin ifl gücü kat›l›m›yla üretimin art›r›lmas›; bu konuda tabii sorunlar oldu¤unu biliyoruz. Ancak temelde böyle bir yarar sa¤lad›¤›n› ifade edebiliriz. ‹flyerinde çal›flan ve e¤itime al›nan ç›raklar›n sigorta primlerinin devlet taraf›ndan ödenmesi sonucu iflverenlerin k›smen maddî yükünün de azalmas› gibi bir yarar› iflverene sa¤lad›¤›n› düflünebiliriz. Teorik e¤itim gören, meslekî e¤itim gören ç›raklar iflyerine daha yararl› olmakta ve üretimin kalitesinin yükselmesini sa¤layabilir bu katk›. E¤itime bir sözleflmeyle baflland›¤› için gerek örgün e¤itimde, gerekse ç›rakl›k e¤itiminde gelifligüzel iflyeri de¤ifltirme ve benzeri sorunlar ortadan kalkabilir, iflyerinde bir disiplin oluflabilir. ‹flyeri açman›n en önemli noktalar›ndan biri de, belli kurallara ba¤lanmas› gibi bir düzeni getiriyor olmas› önemli bir yarar. Meslek dallar›n›n ç›rakl›k e¤itimi uygulama kapsam›na al›nmas› ile ilgili k›saca, il ve meslek dallar›n›n ç›rakl›k e¤itimine al›nmas› ç›rakl›k e¤itim yönetmeli¤i çerçevesinde yap›lmaktad›r. Bu il meslekî e¤itim kurulunun görüflü do¤rultusunda Bakanl›¤a, hangi ilin hangi meslek dallar›nda ç›rakl›k e¤itiminin yap›laca¤› teklif edilir ve Meslek E¤itim Kuruluna bu sunulur. Kurulca kanun kapsam›na al›nmas›na karar verilen il ve meslekler Resmi Gazetede yay›nlanarak yürürlü¤e giriyor. Hâlen ülkemizde bütün iller ve 110 meslek dal›nda ç›rakl›k e¤itimi uygulama kapsam›na al›nm›flt›r. Ç›raklar›n e¤itimiyle ilgili k›saca flunu söyleyebiliriz: 14 yafl›n› doldurmufl, 19 yafl›ndan da gün almam›fl en az ilkö¤retim mezunu ve bünyesi, sa¤l›¤› girece¤i mesle¤in özelliklerine, flartlar›na uygun olanlar ç›rakl›k e¤itimine al›n›yorlar. Ve düzenlenen bir e¤itim program›yla ç›raklar›n e¤itiminin yap›lmas› sa¤lan›yor. Burada, 507 say›l› Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa tâbi iflyerlerinde çal›flan ç›rak yafl›ndaki gençlerin ç›rakl›k e¤itimi uygulama kapsam›na al›nm›fl, il ve meslek dallar›nda çal›flan gençlerin ç›rakl›k e¤itimi görmesi zorunludur bu ilgili yasaya göre. E¤itim süresi mesleklerin özelli¤ine göre de¤iflmekle beraber 2 ila 4 y›l aras›nda belirleniyor. Ancak ç›rakl›k e¤itimine gelen ö¤renciler lise ve daha üst seviyede bir okuldan, e¤itim kurumundan geliyorsa bu süre yar›ya kadar indirilebiliyor. Ve kalfal›k s›nav›yla bu e¤itim son buluyor. E¤itimin nas›l yap›ld›¤›na bakt›¤›m›zda, bu süre içinde ç›raklar›n 5 gün iflyerine pratik e¤itim için, 1 gün de teorik e¤itim görmek üzere meslekî e¤itim merkezlerine devam etmeleri gerekti¤ini, ettiklerini söyleyebiliriz. Uygulanan ders da¤›t›m› mesleklere göre farkl›l›k göstermekle beraber, çizelgede gördü¤ümüz, genel bilgi dersleri, meslek dersleri gibi iki grup derslerden oluflan bir program izliyorlar. Genel bilgi dersleri, tüm meslekler için ortak meslek dersleri ise mesleklere göre de¤ifliklikler gösterebiliyor. Ç›raklar, iflveren ve e¤itim kurumlar› aras›nda yap›lan bir sözleflme ile bu e¤itime bafll›yorlar. K›saca onu böyle ifade edelim. Ö¤rencilerin sigorta ifllemleri, sigorta primleri devlet taraf›ndan karfl›lanacak biçimde gerçeklefltiriliyor gerek örgün e¤itimde, gerekse ç›raklar›n e¤itimi ile ilgili. Ve ç›raklar›n sigorta primleri meslekî e¤itim merkezi müdürlüklerince ödeniyor.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Kalfalar›n e¤itimi yine bu 3308 Say›l› Yasada, ikinci kademe olan kalfalar›n e¤itimi, yani usta olabilme ile ilgili kurslarda düzenleniyor. Kay›t koflullar›na bakt›¤›m›zda, mutlaka kalfal›k belgesine sahip olmalar› ve kendi mesle¤inde bir iflyerinde çal›fl›yor olmalar› koflul olarak belirlenmifl. E¤itime devam eden, üç y›l kendi mesle¤inde çal›flan kalfalar e¤itim sonunda ustal›k s›nav›na giriyorlar. S›nav› baflaranlara ustal›k belgesi veriliyor. Meslek lisesi mezunlar› do¤rudan ustal›k s›nav›na girebildikleri gibi ustal›k e¤itimine de devam edebilirler. Yine yasaya göre usta ö¤retici kurslar› ile iflyerlerinde ö¤rencilerin pratik e¤itiminden sorumlu bireylerin e¤itilmesi, e¤itim formasyonu aç›s›ndan güçlendirilmesini amaçlayan ifl pedagojisi kurs program› ad› alt›nda 40 saat süreli bir program uygulanmaktad›r. Ve yasan›n getirdi¤i önemli özelliklerden biri, iflyerlerinde bu kurstan geçmemifl ustalar›n ö¤rencilerin e¤itiminden sorumlu olmalar› söz konusu olmamaktad›r. Yasa birtak›m meslek kurslar›n›n da düzenlenmesini öngörüyor. Örgün e¤itim sisteminden ayr›lm›fl ya da istihdam için gerekli yeterliliklere sahip olmayan kiflilerin e¤itilmesini amaçlayan meslek kurslar› düzenlenebilir. Bu kurslara kat›lan ö¤rencilerin de ifl kazas›, meslek hastal›klar›na karfl› sigortalanmalar› sa¤lanmaktad›r. Ve ald›klar› e¤itim de¤erlendirilerek bunlar da kalfal›k s›navlar›na kat›lma hakk›n› elde etmektedirler. Ç›rakl›k e¤itimi uygulama kapsam›ndaki mesleklerde iflyeri açma da belli koflullara ba¤lanm›fl bulunuyor. Buna göre, ç›rakl›k e¤itimi uygulama kapsam›ndaki meslek dallar›nda iflyeri açacaklar›n, Bakanl›kça düzenlenmifl ustal›k belgesine sahip olmalar› ya da bunun yan› s›ra iflletmelerde çal›flacaklar›n da bu belgeye sahip olmalar› gerekiyor. Bu noktaya kadar, endüstrideki ç›raklar›n veya iflletmelerdeki ç›raklar›n e¤itimiyle ilgili noktalar› ben k›saca özetlemeye çal›flt›m. Bu noktadan itibaren 3308 Say›l› Yasan›n örgün e¤itimde uygulanmas›na iliflkin baz› noktalara de¤inmek istiyorum. Yasa gere¤ince, “20 ya da daha fazla personel çal›flt›ran iflletmeler, çal›flt›rd›klar› personel say›s›n›n yüzde 5’inden az, yüzde 10’undan fazla olmamak üzere meslekî teknik e¤itim okul ve kurum ö¤rencilerine beceri e¤itim yapt›r›rlar” diyor yasa. Meslek lisesi ö¤rencileri e¤er altyap› uygunsa, yani bulunduklar› okulun ve çevredeki iflyerlerinin koflullar›, durumu ifade edilmek isteniyor. 10’uncu s›n›ftan, yani lise 2’nci s›n›ftan itibaren iflletmede e¤itime gidebiliyorlar. Benim gözlemlerim genel anlamda bunun daha çok son s›n›fta, lise 3 için daha yo¤unlukla uyguland›¤›n› göstermektedir. Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Lisesinde kanun hükümlerine göre turizm mevsimi dikkate al›n›yor. Bu nedenle, teorik e¤itimler ekim-mart aylar› aras›nda okulda, nisan-eylül aylar› aras›nda da iflletmelerde e¤itim düzenlenecek biçimde uygulan›yor. Di¤er, erkek teknik ö¤retim, k›z teknik ö¤retime ba¤l› orta dereceli meslekî teknik e¤itim kurumlar›nda ise normal ö¤retim y›l› esas al›narak, haftan›n üç günü iflletmede, di¤er iki günü okulda teorik e¤itim ve üç gün de iflletmede pratik e¤itim, uygulamal› e¤itim olacak flekilde düzenlenmektedir.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Burada küçük bir fleyi aç›klamak istiyorum. Türkiye çap›nda düflündü¤ümüzde, tüm meslek lisesi ö¤rencileri iflletmelerde e¤itime kat›lam›yor. Bunun nedeni, çevredeki ifl alanlar›yla iliflkili. Okulun bulundu¤u çevrede meslek alanlar›yla ilgili ifl yaflam› ya da iflletmeler yoksa ya da çok s›n›rl› say›daysa, ö¤renciler, okulun kendi atölyelerinde meslek e¤itiminin uygulamal› bölümünü de sürdürmek durumunda kal›yorlar. Bu da önemli bir noktad›r diye düflünüyorum. Okulun iflletmeleri seçmesinde baz› özellikleri dikkate almas› gerekiyor, yasadaki hükümleri de dikkate alarak. Burada program›n, meslekî e¤itim program›n›n uygulama koflullar›, iflletmenin fiziki olanaklar›, yeni teknolojiyi içerip içermedi¤i, e¤itim formasyonu alm›fl usta ö¤reticilere yeterli say›da sahip olup olmad›¤› gibi ölçütler ön plana al›nmaktad›r. Demin de bahsetti¤im gibi, lise 2 ya da 3’üncü s›n›f ö¤rencilerinden iyi bir not ortalamas›na sahip ö¤renciler ya da bazen tüm ö¤renciler koflullar uygunsa seçilerek iflletmelere yerlefltiriliyor. Bu konuda koordinatör ö¤retmenler okul sorumlusu olarak ö¤rencilerden sorumlu, onlar› izlemek ve e¤itim programlar›n›n yürütülmesinden sorumlu koordinatör ö¤retmenler sorumlulu¤unda bu ifllem devam ettiriliyor. ‹flletmelerde ise, biraz önce de e¤itimi nas›l yap›l›yor derken bahsetti¤im usta ö¤reticiler, ö¤rencilerin pratik e¤itimlerinden sorumlu say›l›yor ve bu flekilde okulla iflletme aras›nda iflbirli¤i içinde e¤itimin yürütüldü¤ünü ifade edebiliriz. ‹flletmeyle okul aras›nda bir sözleflmenin yap›lmas› söz konusu. Bu sözleflme de iflveren taraf›ndan o y›lki asgari ücretin yüzde 30’undan afla¤›da olmamak kofluluyla bir ücret ödenmesi hükme ba¤lanm›fl durumda. Ayr›ca, örgün e¤itimdeki ö¤rencilerin de sigortalanmas› ve ifl kazalar›, meslek hastal›klar›na karfl› bu anlamda bir güvence getirilmesini yasa hükme ba¤lam›fl durumda. Ö¤rencilerin sigorta primleri Bakanl›k taraf›ndan karfl›lan›yor. ‹flyerindeki e¤itimin sürdürülmesi s›ras›nda usta ö¤retici bu e¤itimi yapt›r›yor; ancak koordinatör ö¤retmenler izleyerek ö¤rencilerin geliflimlerini takip etmek durumunda. Devam durumunu usta ö¤reticiler takip ediyor ve okula ve koordinatör ö¤retmene bu konuda bilgi veriliyor. Sonunda yap›lan de¤erlendirmeden söz edecek olursak, iflyerindeki e¤itimi usta ö¤reticiler de¤erlendiriyor uygun formlarla ve koordinatör ö¤retmen vas›tas›yla okula bu sonuçlar bildiriliyor. Okul, sonuçlar ›fl›¤›nda bir telafi e¤itimi planlay›p, uygulamak durumunda olabilir ö¤rencilerin ihtiyac›na göre. Bu da yasada belirli bir hükme ba¤lanm›fl durumda. K›saca flöyle say›sal verileri görmenizi arzu ettim. Üç genel müdürlü¤ün bünyesinde 99 y›l›ndan itibaren, 2004’e kadar iflletmelerde e¤itim gören ö¤renciler, usta ö¤retici say›s›, iflletme ve okul say›lar›n› görüyorsunuz. K›saca özetlemek gerekirse, y›llar itibar›yla Erkek Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤ünde 56 binden ö¤renci say›s› 71 bine ulaflm›fl durumda; K›z Teknik Ö¤retimde 12 bin yaklafl›k 99’da, 2003’te 21 bine ulaflt›¤›n› görüyoruz. Ticaret turizm kesiminde ö¤renci say›s›n›n 99 itibar›yla 71 binden 2003’te 57 bine bir düflüfl söz konusu son y›lda. Ama, bir önceki y›llara bakt›¤›m›zda, 71, 72 bin, 61, 57 gibi küçük bir düflmenin oldu¤unu söyleyebiliriz ö¤renci say›lar›nda. Buna paralel olarak da iflletme say›lar› de¤ifliyor. Usta ö¤retici say›lar›nda da y›llara göre art›fl izleniyor. Bu da daha çok say›da iflletmenin ifle kat›ld›¤› ve ilgililerin e¤itildi¤ini ifade edebilir. Bu uygulaman›n d›fl›nda, aç›l›fl konuflmalar›nda da bahsedildi¤i gibi, OSANOR

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Türk-Alman Meslekî E¤itim Merkezi, Meslekî Teknik E¤itimi Gelifltirme Projesi K›z Teknik Ö¤retimi taraf›ndan uygulan MET gibi projelerle bu projelere kat›lan okullar yörenin e¤itim ihtiyac›n› belirleme, ihtiyaçlar› karfl›layacak flekilde e¤itim programlar›n› gelifltirme, yeni programlar› yürütebilecek flekilde ö¤retmenlerin hizmet içi e¤itimlerini planlama, yürütme ve ö¤retim materyalleri haz›rlama, yerel düzeyde parasal kaynak oluflturma sorumluluklar›n› belirli bir baflar›yla projeler süresince yerine getirdikleri gözlemlenmektedir. Ancak, bu tür giriflimlerin sistemin bütününe maledilememesi önümüzde bir sorun olarak görülmektedir. Bugün yapmak istedi¤imiz, sektörler aras› diyalog ile yani e¤itim ile ifl dünyas› aras›ndaki diyalogla bunu sisteme maletmeye çal›flmak. Yasan›n getirdi¤i baz› dan›flma kurullar› var. Ulusal düzeyde ve il düzeyinde iki kuruldan söz edebiliriz: Ulusal düzeyde Meslekî E¤itim Kurulu ve daha sonra il düzeyinde ‹l Meslekî E¤itim Kurulu kurulmas›n› hükme ba¤l›yor yasa. Ulusal düzeydeki Kurula, e¤itim ve ifl dünyas›n›n temel kurum ve kurulufllar›n›n temsilcilerinin kat›lmas›yla oluflan bir üst ana Kurul niteli¤inde; ‹l Meslekî E¤itim Kurulu ise, bu kurum ve kurulufllar›n il düzeyindeki temsilcilerinin kat›ld›¤› kurullar. Burada amaç, yine ifl dünyas›yla e¤itim aras›ndaki köprünün kurulmas›, diyalo¤un daha iyi noktalara tafl›nmas› ve sorunlar›n çözümüne birlikte çözümler oluflturmak üzere fikir al›fl-verifli ve çal›flma al›fl-verifli yapmak. Bunun d›fl›nda, biraz önce bahsetti¤im okullar taraf›ndan yürütülen projelerde, okulda Okul Dan›flma Kurulu ve Meslek Dan›flma kurullar› da devreye sokulmufltur. Buradaki amaç, okulun sektörlerle iflbirli¤ini kolaylaflt›rmak ve Meslek Dan›flma kurullar› yoluyla da mesleklerin geliflmesini ve ö¤rencilerin yönlendirilmesini, sorunlar›na rehberlik edilmesinin sa¤lanmas›d›r. 2001 y›l›nda ç›kar›lan 4702 Say›l› Yasa 3308 Say›l› Yasan›n da baz› hükümlerini de¤ifltirir niteliktedir. Bu yasan›n getirdi¤i yeniliklere k›saca flöyle maddeler hâlinde bakarsak; meslekî ve teknik e¤itim bölgelerinin kurulmas›n› öngördü¤ü, iflyeri açabilmek için ve istihdam edilebilmek için meslekî e¤itim alma zorunlulu¤unu getirdi¤i, hâlen çal›flanlar›n çal›flt›klar› ifle uygun meslekî e¤itim almalar›, çal›flanlar›n meslekî yeterliliklerinin de¤erlendirilmesini, illerde meslekî e¤itim, istihdam gereksiniminin belirlenmesi, meslekî e¤itim almam›fl olanlar›n istihdama haz›rlanmas›, iflletmelerin e¤itim birimi kurmas›, iflletmelerin usta ö¤retici gereksinimi karfl›lamak üzere ifl pedagojisi kurslar› aç›lmas›, bunun yani yayg›nlaflt›r›lmas›... (Kaset Sonu) ...meslek lisesi mezunlar›n›n do¤rudan ustal›k s›navlar›na girebilmeleri, meslekî ve teknik e¤itim merkezlerinin kurulmas›, vak›flarca meslek yüksek okullar›n›n aç›lmas› ve ilgili taraflar›n denetime kat›lmas›, yani e¤itim ve iflveren-iflçi kurulufllar›n›n temsilcilerinin do¤rudan e¤itime, denetimine kat›lmas›n› da gündeme getiriyor. Araflt›rma sonuçlar›n› k›saca bir-iki cümleyle ifade etmem gerekirse, 86’dan bugüne kadarki geliflmeler, yani yasan›n ç›kar›ld›¤› y›ldan itibaren ifl dünyas›n›n e¤itimi benimsedi¤ini gösteriyor, çok k›saca, bir cümleyle özetlemek istersem. Ancak, tabii yap›lan araflt›rmalarda bu konuda sorunlar›n da mevcut oldu¤u ifade ediliyor. Sorun olarak dile getirilen bir nokta, iflletmelerde e¤itim gören ö¤rencilerin,

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

meslek lisesi ö¤rencilerinin farkl› ifllerde çal›flmak yerine benzer iflleri tekrar ederek e¤itim süresini doldurduklar› önemli bir nokta olarak alt› çizilmifl yap›lan tüm araflt›rmalarda. Bu çok önemli. Çünkü, yap›lan pratik e¤itimin, iflletmelerde verilen e¤itimin, ö¤rencilerin becerilerini, meslek alan›yla ilgili tüm becerilerini gelifltirmeye yönelik olmas›, belli bir iflin tekrar› niteli¤inde olmamas› son derece önemli bir konu. Bunun d›fl›nda yine araflt›rmalar, koordinasyon konusunda kurumlar aras›nda iflbirli¤inin eksikli¤ine iflaret ediyor. Sorunlara k›saca de¤inirsek, ifl hayat›yla ilgili kurumlar aras›nda koordinasyon ve iletiflim yetersizli¤ini bir madde olarak ifade edebiliriz; çevrede bulunan ilgili taraflar›n, meslek alanlar›n›n ifl gücü ihtiyaçlar›n› belirleme çal›flmalar›na yeterince kat›lamamas› ya da sorumluluklar›n paylafl›lamamas›; okul, iflletmede sürdürülen e¤itim programlar›nda bütünlük sa¤lanamamas›; bölgesel ve yerel özelliklere uygun programlar›n gelifltirilmesinde ihtiyaç belirleme çal›flmalar›n›n yeterli düzeyde yap›lamamas›; e¤itim programlar›n›n gelifltirilmesinde ulusal ve uluslararas› standartlar›n esas al›nmamas›; meslekî teknik e¤itimde uygulanan programlar›n modüler yap›da olmay›fl›; okulda verilen kavramlar›n günlük yaflamda ve ifl hayat›nda tam olarak kullan›lamamas›... En k›sa zamanda meslek standartlar›n›n ulusal düzeyde tamamlanmas›na önem vermek, e¤itim programlar›n› bu do¤rultuda gelifltirmek. Bunu yaparken de, e¤itimle ifl dünyas›n›n çok iyi bir iletiflim içinde, iflbirli¤i içinde çal›flmas›na ihtiyaç var. Son olarak ben, Türkiye’de asl›nda bunlar› ilk kez söylüyor de¤iliz, ama belirli bir mesafe kat etmekle beraber tam çözmüfl bulunuyoruz sorunlar›m›z›. Çok iyi bir iflbirli¤iyle e¤itimin hedeflerinin belirlenmesinden sonuçlar›n›n al›nmas›, yani ö¤rencilerin mezun olmas› ve istihdam edilmesi noktas›na kadar e¤itim sektörüyle ifl dünyas›n›n gerçekten iyi bir diyalog içinde kararlara kat›larak çal›flaca¤›n› söyleyebilirim; böyle bir umut var tümümüzde zaten. Ama bunu gerçeklefltirirsek bütün sorunlar›m›z› en aza indirip, dünyayla bütünleflmede de büyük baflar›lar sa¤layabiliriz. Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Hocam Türkiye uygulamas›n› anlatt›¤› için 35 dakika oldu, belki çok aflt›k ama. Ben, de¤erli kat›l›mc›lar, hocama teflekkür ediyorum. Yaln›z, tabii hepinizin bildi¤ini düflündü¤üm 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itimi Kanunu, meslekî ve teknik e¤itim sistemimize kazand›ran, e¤itim sistemimizde özellikle gerçekten çok önemli bir aflamay›, sistemi sa¤layan, ülkemize böyle bir kanunu kazand›ran o dönemin de¤erli Bakan› Say›n Metin Emiro¤lu Beyin Bakanl›¤› döneminde olmufltur bu çal›flma. Kendileri aram›zda. Ben Milli E¤itim Bakanl›¤›, çal›flanlar ve e¤itim görenler ad›na kendilerine flükranlar›m› arz ediyorum tekrar. Meslekî ve teknik e¤itim, 3308 Say›l› Yasan›n, sadece o yasa de¤il, 2547, 1739 ve 4306 Say›l› Yasa, 3418 Say›l› yasalar da çerçeve anlam›nda de¤ifliklikleri getiren 4207 Say›l› Yasayla da 3308 Say›l› Yasa güncellefltirilmifltir, baz› maddeler de¤ifltirilmifltir; hocam›z da bu konuda sizlere yap›lan çal›flmalar› aktard›. fiimdi ikinci panelistimiz Say›n Philip Read’ten, kendisine ben de rica ettim, 10 dakikal›k süresi var, ama 5 dakika tolerans tan›yabilece¤imizi. Çünkü soru-cevap k›sm› da bizim için ve sizler için de önemli oldu¤unu düflünüyorum.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

PHILIP READ- Han›mefendiler ve beyfendiler, günayd›n; bu konferansla ilgili çok derin bilgiye sahip oldu¤um için oldukça uzun bir konuflma haz›rlad›m, fakat daha sonra sadece onbefl dakikam oldu¤unu fark ettim. Aç›kças›, ö¤retim sanayisi ve e¤itim oldukça karmafl›k konulard›r.‹lk önce hepinize bir sorum var. Aran›zda ifl adamlar› var m›? ‹fl adam› ya da ifl kad›n›ysan›z ellerinizi kald›rabilir misiniz? Sadece iki tane mi? Tamam. Para kazanmak ister misiniz? Peki, tamam, Birleflik Krall›kta bundan iki ya da üç yüzy›l önce baflar›l› sanayiciler para kazanmak için e¤itimli, kalifiye ifl gücüne ihtiyaç oldu¤unu fark etmifllerdir ve bu yüzden bir ço¤u kendi ilkokullar›n› ve e¤itim okullar›n› kurmufltur.Benim yapmak istedi¤im de bu sürecin Birleflik Krall›kta nas›l geliflti¤ine k›saca de¤inmektir. Birleflik Krall›kta Mesleki E¤itim, zorunlu e¤itim yafl›, yani 16 yafl›ndan sonra verilir. Zorunlu e¤itimde, ö¤renciler genel konular› ö¤renirler. 16 yafl›nda okullar›n› bitirdikten sonra mesleki e¤itimlerini alacaklar› okullara giderler. Ulusal yeterlilik sistemimiz, standart›m›z ve e¤itim kalitemiz var; sanayide de yer alsa mesleki e¤itim okulunda da yer alsa her ikisi de ayn› yeterlilik sisteminde de¤erlendirilir ve nitelikler, müfredat yetkilileri taraf›ndan akredite edilir. Böylece, mesleki yeterlilikler ve sanayi yeterlilikleri korunmufl olur. Bireyler ya e¤itim okullar›nda ya da mesleki e¤itim ve ö¤retim kolejinde e¤itim al›rlar. Yeterlilikleri tekrar akredite edilen bireylerin ya e¤itimsel kurumlarda ya da sanayide e¤itilebilecekleri ulusal yeterlilik sistemimiz vard›r. Bu konu için ayr› bakanl›klar›m›z yok; e¤itimden ve çal›flmadan sorumlu ‘E¤itim ve Okullar Bölümü’ adl› bir departman›m›z vard›r. Bu departman E¤itim Bakanl›¤› ve Çal›flma Bakanl›¤› aras›ndaki siyasete son vermifltir. Bu yüzden hükümetimiz 15 y›l önce bu departman› açm›flt›r. Son zamanlardaki geliflmeler, hükümetin “Ö¤renme ve Beceri Kurulu”nu oluflturmas›n› sa¤lam›flt›r. “Ö¤renme ve Beceri Kurulu” 16 yafl›ndan sonraki yüksek e¤itim hariç bütün e¤itim ve ö¤retimden sorumludur. Ülke çap›nda 47 tane bölgesel bürosu vard›r. Ö¤renme ve Beceri Kurulu, 16 yafl›n üstünde e¤itim ve ö¤renmeyle meflgul insanlar›n say›s›n› art›rmakla sorumludur. Meslek okullar›m›za ya da üniversitelerimize gelirseniz her yafltan insan›n e¤itim ald›¤›n› görebilirsiniz.Kurulun temel hedefleri gençleri e¤itim konusunda teflvik etmek ve onlar›n yeteneklerini gelifltirmektir. Ortaokula , meslek okullar›na gidebilirler ya da iflyerlerinde e¤itim projelerine kat›labilirler. ‹nsanlara sürekli e¤itim sa¤lamak için sanayiye destek, sermaye sa¤lamak ve insanlar› teflvik etmek Yetenek Kurulunun iflidir. E¤itim ve ö¤retimde yetiflkinlerin say›s›n› da art›rmak kurulun sorumlulu¤udur.Avrupa’da, belki ço¤unuz duymufltur, modern dünyada bilinen ifller ve yaflam boyu ö¤renme konseptimiz vard›r. ‹fl gücü sürekli e¤itilmelidir.Böylece tüm ekonomi ilerleme kaydedebilir.Kurulun sorumlulu¤u, yerel iflverenlerle uzun vadeli iliflkiler kurmakt›r. Kurul, sistematik e¤itimin ve ifl gücünün art›r›lmas›n›n verimlili¤i ve rekabeti art›raca¤› konusunda iflverenleri ikna etmifltir. ‹fl adamlar›n›n aktif bir flekilde okullarla ve kolejlerle çal›flmalar›n› da teflvik eder. Okullar diyerek, ilkokul, ortaokul ve mesleki okullar› kastediyorum. Yerel kurullar e¤itim ve ifl ba¤lant›lar ad›nda bir konsorsiyum oluflturmufltur. Bu ba¤lant›lar, hükümet ödenekleri ve sanayinin katk›lar›yla finanse edilmektedir. Bir bak›ma ortakt›rlar ve bunlar çal›flman›n ve e¤itimin, bütünleflmifl toplumun bir parças› olmas› için çaba gösteren hükümetin yeni giriflimlerin bir parças›d›r.Amaç yine yüksek kalitede e¤itim sa¤lamak ve okul çevrelerinde deneyimlerini art›rmak ve güçlendirmektir.Bu amaç, hükümetlerin e¤itimle ilgili temel hedeflerini ve

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

tedbirlerini karfl›lar.Gençlerin okullar›n› bitirmeden önce ifl dünyas›n› anlamalar›n› sa¤lar ve okullar›n› bitirdikten sonra ifle girebilme imkanlar›n› art›rmaya yard›mc› olur. Gençlerin, giriflimcilik, finans gibi konularda bilgi edinmelerini, yeteneklerini, davran›fllar›n› gelifltirmelerini sa¤lar; böylece gençler ifllerin nas›l yürüdü¤ünü kolayca anlar. Okullarda ulusal müfredat sistemimiz var ve e¤itim- çal›flma ba¤lant›lar›n›n amac›, yaklafl›k 12 yafllar›ndaki çocuklara ifl dünyas›n› anlamalar›n› sa¤lamakt›r. Okullarda baflar› düzeyinin art›r›lmas›na ve baflar› hedefinin daralt›lmas›na yard›mc› olurlar. Bir çok ülkede oldu¤u gibi, okuma-yazma ve üniversite gibi sorunlar› olan 16 yafl›nda okulu terkeden birçok insan bizim ülkemizde de vard›r. Birleflik Krall›kta 16 yafl zorunlu e¤itiminde genel konular› ö¤retiyoruz; fakat film teknolojisi gibi baz› dersler de vard›r. E¤itimin en son y›l›nda, iki haftal›k ifl deneyimine sahip olmak zorundad›rlar. Hükümetin kurdu¤u bölgesel organlar çok say›da organizasyon oluflturmufltur. Bu organizasyonlardan birini ad› ‘ba¤lant›lard›r’. Tavsiye hizmeti verirler. 13-19 yafllar› aras›ndakilere rehberlik ederler. Uyuflturucu ba¤›ml›lar›na, evsizlere, cinsel yard›ma ihtiyac› olanlara yard›m ederler. Bu organ›n temel hedefi, tavsiye sa¤lamakt›r. Di¤er bir yerel organizasyon ise topluluk çal›flmalar›d›r. Borsada ilk yüz flirket aras›nda gösterilen büyük sanayilerin ço¤u taraf›ndan oluflturulan bir programd›r. Bu flirketlerin %70 ‘i programa kat›lm›flt›r. Bu flirketler, okullar ve kolejlerde e¤itim programlar›n› gelifltirmek için do¤rudan katk›da bulunmaktad›rlar. Bu yüzden, ortaokullar›m›z, meslek okullar›m›z bu sanayilerle iletiflim içersindedirler ve bu sanayiler, okullar›m›za kendilerinin gelifltirdikleri e¤itim materyallerini sa¤lamaktad›rlar. Bu yüzden okullar›m›zda, sanayinin sa¤lad›¤› ve gelifltirdi¤i çok say›da materyalimiz vard›r. Bu fikrin arkas›nda yatan, insanlar›n yeteneklerini, okur-yazarl›klar›n› gelifltirmek ve onlar› belirli bir sanayinin parças› haline getirmektir. Gençlerin ifle girebilmelerini sa¤lar ve okul müdürlerinin ve ö¤retmenlerin kendi yeteneklerini gelifltirmelerini sa¤lar. Bu yüzden, sanayiler meslek okullar›ndaki, ilk ve orta okullardaki ö¤retmenlere de deneyim kazand›r›rlar. Topluluk çal›flmalar›, hükümeti etkilemek için çal›fl›r ve e¤itim ve istihdam konusunda hükümet politikas›n›n onaylad›¤› flekilde hükümete tavsiyede bulunurlar. Birçok önemli sanayilerin yöneticilerinden oluflan liderleri vard›r; flu anda Complico Dubliage’nin Genel Müdürü Richard Honnever liderdir. Yerel kurulun bir parças› olan di¤er bir organizasyon ise Annangial Complimental Enterprise’d›r ve ifl hayat›yla ilgili gençlerin deneyim kazanmalar›n› ve istihdam sa¤lamada ve refaha ulaflmada bu organizasyonun üstlendi¤i rolü anlamalar›n› sa¤lar.1963’te kurulan bir dernektir ve hükümet ve sanayi taraf›ndan finanse edilir. Konsorsiyumdaki di¤er ortak ise inflaat sanayisi e¤itimidir; iflverenlerden al›nan paralarla finanse edilir; temel hedefi inflaat sanayisinde kaliteyi ve verimlili¤i art›rmakt›r. Birçok ülkede oldu¤u gibi, inflaat sanayisinde güvenlik ve yaralanmalarla ilgili bizim de sorunlar›m›z var. Hükümetin e¤itim ve ö¤retimle ilgilenen bölgesel bürolar› da vard›r ve yerel düzeyde hükümetin politikalar›n› teflvik etmek onlar›n görevidir. Yerel büronun görevi, temel giriflimlerde ve e¤itim konular›nda çal›flma konsorsiyumunu bilgilendirmektir.Yerel düzeyde hükümetin istekleri ile sanayinin istekleri aras›ndaki bütünleflmeyi teflvik etmek de görevleri aras›ndad›r. Sanayinin e¤itim ve ö¤retimle nas›l bütünleflti¤ini gösteren baz› örnekler vermek istiyorum.Burada sanayi taraf›ndan üretilen bir çift interaktif bilgisayar program› bulunmaktad›r: Bay Spea, e¤itimcilerden birisi ve

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ilkokulllar için üretilen faaliyeti uyguluyor ve bunu internette bütün ilkokullar bulabilir ve ilkokul çocuklar›n› e¤itmek, onlar› ifl dünyas›yla tan›flt›rmak için interaktif programlar bulunmaktad›r. Birçok ilkokul bu programa internetten ulaflabilir, çünkü ülkedeki bütün okullarda internet eriflimi vard›r.Bu eriflim, hükümet taraf›ndan de¤il British Telekom taraf›ndan sa¤lanmaktad›r. Resimlerdeki bozukluklardan dolay› özür diliyorum; di¤er faaliyetler, gelece¤in müdürleri, gençleri ifl yönetimiyle ilgili alanlarda teflvik eden ve onlarla birlikte çal›flan ,sanayiden okula özellikle ortaokullara giden müdürler. Sanayi hem ortaokul çocuklar›na hem de veterinerlik okuyanlara Veterinerlik Okulunda ifl deneyimi sa¤lar.Veterinerlik okullar›m›z›n sanayi ile yak›n iliflkileri bulunmaktad›r. Çünkü veterinerlik okulundaki ö¤retmenlerden ço¤u sanayiden gelen kiflilerdir. Bu yüzden ifl deneyimleri çok fazlad›r.Bu yak›n iliflkiden dolay›, ortaokullardan ve meslek okullar›ndan e¤itim için sanayiye giden birçok insan görebilirsiniz.Bu e¤itim bazen paras›zd›r, bazen okul para ödemek zorunda kalabilir. Sanayi ayn› zamanda meslek okullar›na teçhizat da sa¤lar ve bu ekipmandan dolay› okul sadece halka de¤il ayn› zamanda sanayinin kendisine de e¤itim sa¤lar. Örne¤in, benim alan›m otomobil mühendisli¤i; Birleflik Krall›kta ilkokula çok uzak olmayan bir kolej vard›. Nissan bu okula yeni araçlar, test ekipmanlar› sa¤lard›. Bu ekipmanlar sadece kolejdeki ö¤rencileri e¤itmek için de¤il Nissan Bölgesel Garajlar›n›n uzmanlar›n› da e¤itmek için kullan›l›rd›. Bu yüzden, sanayi ve meslek okullar› ars›nda çok yak›n bir iliflki vard›r. Örne¤in, jaguar sat›c›lar›, gençlere ifl deneyimi sa¤lamak için ortaokullarla birlikte çal›flmaktad›rlar. Yaflam deneyiminden öte bir e¤itim yoktur. Ortaokullarda, besin teknolojisi ile ilgili genel bir program›m›z vard›r. Bu örnekte, Mc Donalds, besin teknolojisi ö¤retmenleri için sadece ifl deneyimi sa¤lamaktad›r. Yerel okullardan ö¤retmenler iki ya da üç günlü¤üne Mc Donalds’taki kendi e¤itim okullar›na giderler; insanlar›n nas›l e¤itildiklerine bir bak›n; halka daha iyi besin sa¤layacak geliflim ve araflt›rmalar› bütün teknolojileri kullanmaktad›rlar. Bu da ilkokullardaki insanlara örnek; bir hastaneyi ziyaret ediyorlar. Bütün bu örnekler, hükümet taraf›ndan kurulan bölgesel topluluklar arac›l›¤›yla haz›rlanm›flt›r. ‹lkokul, ortaokul, meslek okullar› ile sanayi aras›ndaki ba¤lar› güçlendirmek ve bir topluluk olarak onlar› bir araya getirmek onlar›n görevidir. Di¤er çal›flma- e¤itim faaliyetleri, e¤itim materyallerini gelifltirerek, kolejlerle ortakl›¤› güçlendirerek ve ekipman sa¤layarak ortaokullardaki insanlara ifl deneyimi sa¤larlar ve bir örnek verirsem, ben ilkokulda müdürdüm ve hükümet bize bilgisayar sa¤lam›flt›; fakat yeterli de¤ildi. Bu yüzden, yerel sanayilere baflvurduk; ulusal sanayilere baflvurduk ve yaklafl›k yirmi tane mektup göndermenin sonucu olarak üç bilgisayar, bir çift printer ve okul için gerekli birçok ekipman elde ettik. Bütün bunlar›, British Gas, British Telekom gibi ulusal flirketler sa¤lad›; ilkokul çocuklar›n›n ICT yeteneklerini gelifltirmelerini sa¤layan yerel sanayiler de katk›da bulundular. Ö¤retmenler gündeme ayak uyduruyorsa onlara ifl deneyimi sa¤lamak çok çok önemlidir. Okul ö¤retmenlerinden biri, san›r›m yanl›fl bir terim kulland›m; ilkokul,ortaokul, meslek okulu ve üniversite ö¤retmenlerinden söz ediyorum. Bu iki yöntemli bir süreçtir. Son olarak meslek okullar› okutmanlar›na teknik veri kurslar› verirler.Bu yüzden Birleflik Krall›kta sanayi e¤itim ve ö¤retimle içiçedir. Bu iliflki hükümetimiz ve sanayi taraf›ndan teflvik edilmektedir. Evet, flimdi Almanya uygulamalar›yla ilgili flimdi Say›n Ernst Ross.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Buyurun lütfen. ERNST ROSS- Han›mefendiler, beyfendiler tekrar günayd›n; Alman sistemi ve mesleki e¤itim hakk›nda konuflmam› yapabildi¤im için çok mutluyum.Alman sistemi dual (ikili) sistem olarak adland›r›l›r.Almanya’daki okullar›n % 50’sinden fazlas› dual sisteme kat›l›r. Dual sistem, mesleki e¤itim ve ö¤retimde flirketlerin ve okullar›n karfl›l›kl› iliflkisi demektir. Bütün talimat›n yaklafl›k % 80’i flirketlerde verilir; yaklafl›k % 20’si ise okullarda verilir.Bu sistem uzun y›llar gelifltirildi. Yüzy›llard›r gelifltirildi¤i için yeni de¤il eski bir sistemdir; fakat özellikle 1969’da yürürlü¤e giren Mesleki E¤itim Kanunu Anlaflmas› gibi farkl› kanunlar taraf›ndan desteklenmektedir. ‹kili sistemin boyutlar› sadece okul ve flirketteki e¤itim yerlerinde de¤il yasal esaslarda da görülür. fiirket taraf›ndan bak›l›rsa, federal hükümetin onaylad›¤› mesleki e¤itim anlaflmas› yasal dayanak oluflturur; okullar için ise federal eyaletlerin okul yasalar› vard›r. Müfredat aç›s›ndan bak›l›rsa, merkezi müfredat sistemimiz, ülkedeki bütün flirketleri ilgilendiren e¤itim yönetmelikleri vard›r; flirketler için ise eyaletlerde yaflayanlar için e¤itim planlar›m›z vard›r. Sistemde, e¤itimin denetlenmesi ve tavsiyelerde bulunmak en önemli durumdur. fiirketlerde tavsiye verip denetleme yapacak e¤itmenler; okullarda ise okul yöneticileri vard›r. Finans ve planlama da oldukça önemlidir ve flirketler e¤itimi kendileri finanse etmektedirler.fiirketlerdeki e¤itim flirketlerin kendileri taraf›ndan okullardaki e¤itim ise belediyeler ve okul yöneticileri taraf›ndan finanse edilmektedir.Yine e¤itim ve ö¤retim personeli ikili iliflki içersine girerler. fiirketlerde e¤itim veren okutmanlar›m›z, deneyimli personelimiz ve müdürümüz vard›r. Meslek okullar›nda ise üniversite diplomas› olan ö¤retmenlerimiz vard›r.Sizin de anlad›¤›n›z gibi temel ilkemiz , flirketlerde daha pratik ö¤renme ya da ö¤retme sa¤lamak; okullarda ise daha teorik bilgi vermektir. Hepinizin de gördü¤ü gibi Almanya’daki mesleki e¤itim, e¤itim yerleri sa¤layan flirketler taraf›ndan yürütülmektedir.Bu demektir ki flirketler kaç tane stajyer alacaklar›na, ö¤rencilerin hangi meslekle ilgili e¤itileceklerine karar verebilirler. Fakat baz› koflullarla s›n›rland›r›lm›fllard›r. Kabul edilmifl flirket olmak, meclis taraf›ndan e¤itim flirketleri olarak kabul edilmek, e¤itim için deneyimli müdürleri ve okutmanlar› ifle almak, stajyerlere ücret ödemek ve Almanya’da sadece tan›nm›fl 350 okulda e¤itim vermek zorundad›rlar. Bu yüzden Almanya’da flirket e¤itiminde en önemli boyut, e¤itim sözleflmesidir. Bu e¤itim sözleflmesi, e¤itim giriflimi ile stajyer aras›ndaki iliflkiyi düzenler. Tabii ki haklar› ve görevleri aç›klayan bir sözleflmedir. E¤itim sözleflmesi içersinde birçok flartname vard›r. Örne¤in; ortalama üç y›l sürecek mesleki e¤itim kursunun zaman›, organizasyon sistemi, hedefleri ve kurstaki davran›fl biçimleri sözleflmede yer almal›d›r. E¤itimin verilece¤i okul alanlar›n›, e¤itimin bafllama zaman› ve süresini de içermelidir. E¤itim flirketinin d›fl›nda al›nan e¤itim tedbirleri, e¤itim merkeziyle etkileflim içersinde olmal›d›r. Büyük flirketlerin aksine maddi gücü her türlü kursa yetmeyen küçük flirketleriniz varsa bu etkileflim büyük bir avantaj olabilir. Bu yüzden stajyerler birkaç haftal›¤›na flirketlerin e¤itim kurslar›na gidebilirler. E¤itim sözleflmesi; günlük çal›flma saatlerini, haz›rl›k döneminin süresini, ödemeleri ve numaraland›rma düzeyini, tatillerin süresini ve mesleki e¤itim sözleflmesinin gerçeklefltirilebilece¤i koflullar› içermek zorundad›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Bu yüzden, okul e¤itimi dual sistemin önemli bir parças›d›r, fakat flirket e¤itiminde sadece tamamlay›c› rol üstlenir, haftada oniki saatten sonra dersler haftada bir ya da iki kere olur; fakat bazen ö¤renciler bir ay okula giderken üç ay flirkette kalabiliyorlar. Okulda verilen e¤itimin yüzde altm›fl› e¤itim mesle¤i ile ilgilidir; yüzde k›rk› genel e¤itimle ilgilidir. Okullar branfllar›na göre ayr›l›r; ö¤renciler de meslekleriyle, stajlar›yla ilgili s›n›flarda e¤itim görürler. E¤itim sadece s›n›flarda de¤il çal›flma atölyelerinde, e¤itim bürolar›nda ve e¤itim atölyelerinde de gerçeklefltirilir. Alman mesleki e¤itim sisteminin en önemli boyutu, mesleki e¤itim alan›ndaki sosyal diyalogdur ve bu diyalog, bölgesel ya da yerel düzeyde, ülke çap›nda ya da federal düzeyde gerçekleflir. Mesleki e¤itim ve ö¤retim kurullar› ve s›nav kurullar› olan yaklafl›k 120 tane odam›z vard›r. Bu odalar Almanya’daki yetenekli iflçilerin s›navlar›ndan sorumludurlar. Bu s›nav kurullar›, okullar›n, giriflimlerin, birliklerin ve ‹flçiler Derne¤inin temsilcilerinden oluflan üç yüz bin gönüllü üyeyle çal›flmaktad›r. Federe Devletlerde, mesleki e¤itim kurullar›nda sosyal diyalog ve sosyal bölünme vard›r. Federal düzeyde ise mesleki e¤itim için Federal kurum vard›r. BIBB adl› bu kurumda dört temel kurul vard›r; okullar› temsil eden federal hükümet ve federe devletlerin hükümeti, ticaret birlikleri ve iflçilerdir. Almanya’daki mesleki e¤itimin alt yap›s›na bak›ld›¤›nda e¤itimin her branflta, büyük flirketlerde, küçük flirketlerde önem kazand›¤› görülür. Küçük flirketlerde Almanya’daki mesleki e¤itimin temel destekçileri gemi flirketleridir.Almanya’da e¤itim f›rsat› sunan yaklafl›k 600.000 flirketimiz ve tam zamanl› e¤itim veren 1.000.000 profesyonel e¤itimcimiz vard›r. Di¤er bir yandan, flirketlerin ortaklar› olarak meslek okullar›m›z vard›r. 1.800 meslek kolejlerimiz ve yaklafl›k 120.000 ö¤retmen ve okutman›m›z vard›r. fiirket ve okulla içiçe geçmifl mesleki e¤itimimiz vard›r. Devlet ekonomisi ve özel ekonomi aras›nda ifl birli¤i vard›r. ‹stihdam ve e¤itim kombinasyonu da bulunmaktad›r. Bu da çok önemlidir; çünkü e¤itilen stajyerler sadece stajyer de¤il ayn› zamanda iflçidirler. Bu yüzden bence dual sistem çok iyi ve özenle haz›rlanm›fl bir sistemdir; fakat sistem içersinde baz› sorunlar ve zorluklar vard›r. Örne¤in , sanayi sonras› toplumuna do¤ru hareket ediyoruz, daha fazla bilgi sahibi oluyoruz, gramer okullar›nda iyi e¤itim alan ,mesleki e¤itimin geçmiflte sahip oldu¤una inand›¤›m›z çal›flma standartlar›ndan etkilenerek do¤rudan üniversitelere giden kiflilerin say›s› art›yor. Bu yüzden yüksek ö¤renimde çok say›da genç bulunmaktad›r. S›rayla üniversiteleri, kolejleri sayarsan›z, yüksek ö¤renim görenlerin yüzde yirmisinin, yüzde k›rk›n›n genç insanlar oldu¤unu görürsünüz. Yetenekli iflçilerin yarat›c›l›¤› ve zekas›ndan da yararlanmak istiyoruz. Bu demektir ki flirketler kariyer f›rsat› da sunmak zorundad›rlar, böylece yetenekli iflçiler kolayl›kla müdür, e¤itmen olabilirler.Sistemimizde akademik çal›flmalar da bafllat›yoruz. Dual sistemde mesleki e¤itime kat›l›rsan›z, akflam s›n›flar›yla, yetiflkinler için gramer dersleriyle, yetenekli kifliler için özel s›navlarla ilerleyebilirsiniz ve iki akademik çal›flmaya kat›labilirsiniz. Bu alanda en yeni geliflme ise hükümetin, flirketlerden sadece mali e¤itimle de¤il genel e¤itimle de ilgilenmelerini istemesidir. Bu yüzden ,ifl gücünün yüzde yedisinin stajyerlerden oluflmas› gibi bir fikir ortaya at›lm›flt›r. Mesleki e¤itim sonras› geçifllerden ve dual sistemde mesleki e¤itim ald›ktan sonra yaflam boyu e¤itim f›rsatlar›ndan söz ettim. San›r›m bunu okuyabilirsiniz ve ka¤›tlarla birlikte yay›nlar› da alabilirsiniz.Bu

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

yüzden art›k konuflmam› dual sistemin baz› avantajlar›n› belirterek bitirmek istiyorum. fiirket’in avantaj›, flirket personeli için geriye çok az sorun kalmas›d›r. E¤itti¤iniz insanlar, iyi e¤itilmifl, flirketin özelliklerini, içini, teknolojisini bilen kifliler oluyorlar. Bu yüzden yeni personelin ifle al›m›nda çok az sorun ortaya ç›k›yor; flirketin amaçlar›na uygun kendi personelinizi de e¤itebilirsiniz. Gençlerin avantaj› ise e¤itim çevrelerinden ifl çevrelerine geçerken daha az sorun yaflamalar›d›r; çünkü flirketlerde ö¤renciler iflçi olarak çoktan ifle al›n›rlar. Bu yüzden, Almanya’da gençler aras›nda iflsizlik oran› çok düflüktür. Demin de dedi¤im gibi dual sistem, genç insanlara hem mesleki e¤itimlerini hem de üniversite e¤itimlerini sürdürme f›rsat› sunmaktad›r. Sab›rla beni dinledi¤iniz için teflekkürler. OTURUM BAfiKANI- Evet, teflekkür ediyoruz. Hollanda uygulamas›n› Say›n Raymond anlatacak. Yes, fiften minutes, please. Buyurun lütfen. RAYMOND POTSDAMMER- Günayd›n han›mefendiler ve beyefendiler; burada bulunan›n benim için bir onur oldu¤unu belirtmek isterim. fiimdi size Hollanda’daki meslek e¤itimiyle ilgili bilgiler verece¤im. Hollanda’daki istihdam servisi, her zaman mesleki e¤itimden sorumlu olmufltur. fiimdi size 1990’lar›n bafllar›ndan itibaren geliflen baz› olaylar hakk›nda bilgi vermek istiyorum, ve son zamanlarda gerçeklefltirilen ve ayn› zamanda Hollanda’daki sosyal güvenli¤i de etkileyen reformlar hakk›nda da sizleri bilgilendirece¤im. Size bu bilgileri vermemin as›l amac› baz› durumlarda beler yapabilece¤imiz ile ilgili bilgiler vermek içindir. Bu da Türkiye için çok önemli olabilir, çünkü Avrupa Birli¤ine girmeye haz›rlan›yorsunuz ve bu ülkelerdeki sorunlar› sadece bu ülkelerden ö¤renebilirsiniz. fiimdi size anlataca¤›m konular bir baflar› hikayesi de¤ildir ,fakat bu hikaye size baz› sorunlar›n iç yüzü hakk›nda bilgiler verece¤im. fiimdi izninizle sizlere geçmiflle ilgili baz› fleyler söylemek istiyorum. 1991 y›l›na kadar kamu istihdam servisi Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›na ba¤l›yd›. Bu hizmet iflsizli¤e karfl› savafltan sorumluydu, ancak yüksek iflsizlik oranlar›yla karakterize edilen 1980’larda, hükümetin tek bafl›na istihdam sorunlar›n üstesinden gelemeyece¤i aflikard›. O y›llarda iflveren örgütlerinden ve iflçi sendikalar›ndan temsilcilerin ve hükümet görevlilerin kat›l›m›yla oluflan bir çal›flma grubu oluflturuldu. Bu çal›flma grubu Hollanda’daki ifl hayat›n› kurtaracak yeni bir devrim haz›rlamaya bafllad›rlar. Böylece ‹lk ‹stihdam Kanunu oluflturuldu. fiimdi size bu konularla ilgili bilgiler verece¤im, daha sonra, ‹kinci ‹stihdam Kanununa da geçece¤im ve en sonunda da çal›flma yap›s›yla konuflmam› sonland›raca¤›m. Sosyal ‹fller Bakanl›¤› önceleri hep Hollanda’daki kamu istihdam›ndan sorumluydu. Fakat bu istihdam kanununa göre hükümet iflveren örgütleriyle ve sendikalarla iflsizli¤e karfl› bu savaflta sorumluluklar›n› paylaflacakt› ve yetkiler merkezden güçlü bir flekilde uzaklaflacak, böylece iflsiz insanlar›n say›s› azalt›larak baflar› sa¤lanacakt›. Böylece ‹stihdam Merkez Kurulu oluflturuldu. Her bir örgüt bu kurula üç temsilci gönderdi, sendikalardan ve hükümetten de üç temsilciyle kurul oluflturuldu. Hükümet Sosyal ‹fller ve ‹stihdam Bakanl›¤›, Ekonomi Bakanl›¤› ve Bilim ve E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan temsil ediliyordu. Ayr›ca belediyeler de bir üye ile kurulda temsil ediliyordu, fakat bu üyelerin söz hakk› yoktu. ‹ller düzeyinde ise, iller bölgesel kurullarda temsil edildi. Ayr›ca, bildi¤iniz gibi Hollanda 20 bölgeye ayr›lm›flt›r, bu

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

yüzden de merkezle ayn› yap› da 20 kurula bölündü. Bakanl›klar yerine sadece hükümet temsilcileri belediyelerde ve illerde temsil edildi. Böylece 1 Ocak 1991’den itibaren ‹lk ‹stihdam Kanunu yürürlü¤e girdi. Ancak parlamentodaki siyasi partiler aras›nda bu konuyla ilgili çok a¤›t tart›flmalar yafland›. Nihayet hükümet istemeyerek hem fikre vard› bu çok h›zl› sonuçland›. Parlamentonun as›l karfl› ç›kt›¤› konu kamu kurumlar› üzerinde kontrolleri kaybettikleriydi. 1990’n›n sonlar›nda, çok az insan bu yeni Kanunla oluflturulan yap›n›n Hollanda’daki istihdam hizmetlerinde yeni bir bafllang›ç yapaca¤›ndan flüphe ediyorlard›. Baz› özellikleri, bu özeliklere sadece de¤inmeyece¤im ayn› zamanda neyin yanl›fl gitti¤ini de aç›klamaya çal›flaca¤›m. Her ne kadar kamu istihdam servisinin da¤›lmas›nda bir çok faktör etkili olduysa da, size bu konudaki itiraz nedenlerinden birisini zaten aç›klad›m ve bu da paylafl›lm›fl sorumluluktu. Sosyal ortaklar ve hükümet ifl piyasas›ndaki sorunlara çözüm getirmekten sorumluydular. Ve bu örgütün yönetilmesindeki en büyük engellerden birisi de kurulda temsil edilen taraflar›n bireysel ç›karlar›yd›. Örne¤in bireysel iflçilere ve sendikalar›n özel istihdam projeleri için verilecek sübvansiyonlarla ilgili baz› anlaflmalar yap›ld›. 1990l› y›llarda kuruldaki hükümet temsilcilerinin beraber yönetme ifllevlerini yerine getiremedikleri görüldü. Bu konuya daha sonra de¤inece¤im. Sosyal ‹fller Bakan› sadece yasamadan de¤ifl ayn› zamanda organizasyon için bütçenin sa¤lanmas›ndan da sorumluydu. Ve bakanl›k temsilcileri bu organizasyonu beraber yönetiyorlard›. Fakat bafllang›çta herkes hükümetin bu bütçeden herhangi bir kesinti yapmayaca¤›na, böylece bütçenin güvende oldu¤una inan›yordu. ‹kili güvenlik kilidi oluflturuldu ve böylece korkuya gerek yoktu. ‹lk ‹stihdam Kanununda bütçenin gizlenmesi öngörülüyordu. Bütçede önemli de¤ifliklikler ikili özel yasama gerekecekti. Bu ikil kilide ra¤men 1991’de hükümet bütçeye müdahale etti ve kötüleflen ekonomik durum nedeniyle bütçeden baz› kesintiler yapt›. Sonuç olarak merkezi kuruldaki di¤er taraflar›n o andan itibaren hükümete olan güvenleri sars›ld›. Bölgesel piyasa sorunlar›n›n çözülmesi için kurulan bölgesel özerklikler de baz› olumsuz sonuçlar do¤urdu. Daha az bürokrasinin oldu¤u bir sistem oluflturmak için kabul edilen ilk ‹stihdam Kanununu do¤rultusunda aniden de¤il de yavafl yavafl 28 bölgesel krall›k kurulmufltu. Buradaki zorluklardan birisi de merkezi kurulun bölgesel politikalara müdahale etmesinin çok zor olmas›d›r. Ayr›ca merkezi kurulu desteklemek zoruna olan merkezi bürolarda bölgesel bürolara ve bölgesel yöneticilere karfl› hiçbir hiyerarfli düzeni yoktu. Ayr›ca bu kurullardaki hükümet temsilcilerinin rolleri bu konularda kontrol eksikli¤ine yol açt›. 1994’de birkaç bütçe kesintisinden sonra, 728 milyon Eurodan fazla para ile, daha önceki dört y›ll›k de¤erlendirme raporlar›ndan sonra 1996’da ‹kinci ‹stihdam Kanunu yürürlü¤e girdi. Daha da iyi iflleyen bir organizasyon oluflturmak için sorumluluklar paylaflt›r›ld›. Art›k merkez kurul sadece politika belirlemekten sorumluydu ve idari ifllere kar›flmayacakt›. Bölgesel kurullar merkez kurullara karfl› sorumluydular ve bölgesel yöneticiler de genel yöneticiye karfl› sorumluydu. Mevcut duruma geçmeden önce o y›llarda kamu hizmeti d›fl›ndaki konularda hangi geliflmelerin yafland›¤›ndan ve nelerin iflçi ücretleriyle ilgili Kanunu ç›kmas›na nende oldu¤undan bahsetmek istiyorum. Bu konunun daha iyi anlafl›lmas› için 1993 öncesini bilmeniz gerekmektedir. Hollanda’da sosyal güvenlik üç rrakl› sistemin birleflmesinden oluflmaktayd›: Meslek dallar›yla ilgili endüstriyel sigorta

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

kurullar›nca sa¤lanan iflsizlik veya engellilik yard›m› bunlardan birincisiydi. Ulusal sigorta programlar› da devam ediyordu, örne¤in yafll›lar veya dul ve yetimler için programlar vard›. Ve üçüncü olarak günümüzde de hala devam eden ve belediyelerin sosyal yard›m hizmetleri taraf›ndan belirli bir oran›n alt›nda geliri olan insanlara yap›lan yard›mlar. Bu yard›mlardan faydalanan insanlar›n say›s›n›n artmas› ve sosyal güvenlik harcamalar›n›n gittikçe fazlalaflmas› sosyal giderlerde kesintilerin olmas›na neden oldu.Sosyal güvenlikteki bu yap› k›smen parçaland›. Sosyal güvenlik sigortalar›n›n kontrolü ve denetimi için ba¤›ms›z bir örgüt kuruldu. Ancak 2000 bahar›ndan itibaren, hükümet ticari örgütlerin sosyal yard›mlar alacak müflterilerle sözleflme yap›lmas› konusundaki rekabetin durdurulmas› konusunda bir karara vard›. Hükümetteki ço¤unluk, yard›mlar›n uygulanmas› konusunda özellefltirilmifl bir sistemin ticari ç›kar kayg›s› nedeniyle etki alt›nda b›rak›labilece¤inden korkmaktayd›. Her ne kadar 1990’larda yard›mlar›n say›s›n›n azalt›lmas› ve sistemin daha da aktif hale getirilmesi için sosyal güvenlik sisteminde reformlar›n yap›lmas› gerekti¤i konusunda genel bir siyasi hemfikir olsa da bu hükümet program›n›n de¤iflmesini sa¤lamad›. Tam tersi Hollanda’da özellikle sosyal demokratlarla liberal parti aras›ndaki siyasi uzlaflmalar merkezi tedbirlerin çeliflmesine neden oldu. Örne¤in organizasyonlar›n iflçi gelirleri konusunda iflbirli¤i yapmalar› beklenmekteydi ve bu konuda çal›flmalar hemen bafllat›ld›. Gelecekte piyasa da rekabet olmas› için bu organizasyonlar bir yeni piyasaya flimdiden haz›rlanmalar› gerekmekteydi, özerklik daha s›k› kuralarla h›zla azalt›ld›. Müflterilerin hizmet sektörüne daha h›zl› girmeleri ve özerk iflleyen ve özellefltirilmifl olan sosyal hizmet kurumundaki istenmeyen sonuçlara bir son vermek için ön ve arka ofisler ad› verilen bir sistem kabul edildi. Ön ofislerde her bölgede müflteri ile ilk ve düzenli iliflki sa¤lan›r ve arka ofislerde ise idari görevler ve daha da özellefltirilmifl hizmetler yer al›r. Ön ofisler müflteri ile ilgili bilgiler toplayacak ve müflterilerin durumlar›yla ilgili ilk saptamalarda bulunurlar. Ve sonuç olarak iflçiler için merkezler oluflmufl oldu. Bu merkezler içersinde birkaç organizasyon iflbirli¤i yapmaktad›r. Bunlar aras›nda kamu istihdam hizmetleri, belediyeler ve sosyal yard›m sa¤layan organizasyonlar, engelli veya iflsizlerin ald›klar› ücretler gibi sosyal güvenlik konusuna bakan iflçi idari organizasyonlar› ve baz› durumlarda özel ve ticari istihdam birimleri de vard›r. Zaten 1990’larda, kabinenin baflar›s› sosyal yard›mlar›n masraflar›n› azaltmakta baflar›s›z oldu¤u göründü. Çok büyük de¤ifliklikler yap›lmas› gerekiyordu ve engelli olduklar› için ifllerinden ayr›lan ve kendilerine ayl›k ödenen insanlar›n say›s› bir milyona yaklafl›yordu. Bu arada istenilen baflar›lar sa¤lanamad›. Belediyelerin yapm›fl oldu¤u yard›mlarla yaflayan insanlar d›fl›nda sosyal yard›mlarla yaflayan ve iflsizlik paras› alan insanlar›n say›s› da bir milyona ulaflmaktayd›. Bu insanlar ekonomik kalk›nmaya hiçbir katk›da bulunmuyorlard› ve Hollanda hükümetin giderlerinde çok büyük bir yük oluflturuyorlard›. Bu inanlar›n ekonomik kalk›nmaya katk›lar› yoktu ve her çal›flan kifli bu saylar› gittikçe artan pasif kifliler için, yafll›l›k ücreti alan kifliler de dahil olmak üzere, bu kifliler için para ödemek zorundayd›lar. Bu yüzden ifl ve gelirle ilgili merkezi yap›n›n amac› bu yard›mlardan faydalanan kiflilerin say›s›n› azaltmaya ve sosyal güvenlik harcamalar›n› k›smaya yönelik oldu. Daha önce de bahsetti¤im gibi, iflçilerle ilgili prensip iflçi piyasalar›n›n entegrasyonuydu ve bu konuya öncelik veriliyordu.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Ocak 2002’den itibaren, alt› bölgedeki 131 ofis aktif hale geldi. Ayn› zamanda iflçilerin ç›karlar›n› koruyacak bir kurum da kuruldu. 131 ofis içersinde sosyal sigorta organizasyonlar› aras›nda iflbirli¤i yap›lmas› ve bunlar›n iflçilerin ç›karlar›n›n korunmas› konusunda birlefltirilmelerine kara verildi. Ancak bu iflbirli¤i henüz olarak gerçeklefltirilemedi. Özellikle de yerel düzeyde bu merkeze kat›l›m ve iflbirli¤i konusundaki isteksizlik gittikçe artt› ve bu da bu konuda birkaç y›l öcesine kadar yap›lan kurumsal içeri¤in bir sonucudur. Kamu istihdam servisinin bir k›sm› iflçi gelirleri merkezleriyle entegre hale getirildi, kamu istihdam hizmetinin bir k›sm› da “Clic” ad›nda bir flirkete devredildi. Bu özel flirketin çal›flmalar› iflsiz insanlar› bir araya getirmeye yöneliktir. Kamu istihdam› hizmeti içersinde mesleki e¤itim sistemi, belirli e¤itime ihtiyaç duyan iflsiz müflterilerin tekrar ifl piyasas›na dönmelerine sa¤layan yerlefltirme prosedürlerinin bir parças›yd›. Bu mesleki e¤itim merkezleri benzersiz bir uyarlanm›fl ve bireysellefltirilmifl e¤itim sistemi vard›. ‹flsiz herhangi bir kifli bu e¤itim program›na her zaman kat›labilirdi. Bu yüzden hiçbir bekleme listesi yoktu veya iflsizler e¤itimin belirli bir periyotta takip edildi¤i bir programa baflvurmak zorunda de¤illerdi. Bu mesleki e¤itim merkezleri Hollanda’daki e¤itim için entegre bölgesel merkezlere sat›ld› ve bu merkezler E¤itim Bakanl›¤›nca kontrol edilmektedir. ‹flçi gelirlerinin yap›s› ile ilgili Kanun sonucunda Sosyal ‹fller Bakanl›¤› yeni bir kamu kurumu gelifltirdi. Mesleki e¤itim merkezleri içersinde “Clic” ticari flirketine hükümet görevlileri atayarak hükümet istihdam merkez kurulunu tamamen kullanmaz hale geldi. 2000 y›l›ndan itibaren de Sosyal ‹fller Bakanl›¤› tek sorumlu kurum haline geldi. 2001 bafllar›ndaki görev de¤iflikli¤i ile de merkez kurulu, yani Hollanda piyasalar›n›n üç ayakl› yönetimi art›k tamamen sona erdi. OTURUM BAfiKANI- Hollanda uygulamas› için Say›n Raymond’a teflekkür ediyoruz. Efendim, zaman›m›z kalmad› diye düflünmeyiniz. Henüz ac›kt›¤›n›z› düflünmüyoruz. 1’de yeme¤e geçelim diye düflünüyoruz. Çünkü, önce panelistlerimiz bu sunumlar›n›, öyle tahmin ediyorum ki, ‹ngilizce de olsa, tabii Türkçesini tercih ederiz ama, ço¤alt›p d›flar›da bir masan›n üzerinde e¤er b›rak›rsan›z kat›l›mc›lar zannediyorum faydalanmak isteyeceklerdir. ‹ngilizce ya da Türkçe fark etmez. Onun ço¤alt›lmas›n› sekretarya sa¤layacakt›r diye düflünüyorum. Bu kadar dinledikten sonra ben sizi s›kmadan, Milli E¤itim Bakanl›¤› olarak biz de elbette 3308 Say›l› Yasan›n ruhuna sayg› duyuyoruz, ancak içerikle ilgili yapt›¤›m›z birtak›m çal›flmalar› sizlerle paylaflmak istiyorum. Ondan sonra da sorucevap k›sm›na geçece¤imizi söylemek istiyorum. Efendim, biz meslekî ve teknik e¤itimle ilgili de¤il, genelde e¤itim sistemimizle ilgili iki önemli öngörüyü hedef alarak e¤itim sistemimizde 12 y›ll›k süreç içerisinde çal›flmalar yap›yoruz. Bir tanesi, sekiz y›ll›k zorunlu e¤itimi bitiren ö¤rencilerimizin tamam›n›n IC teknolojilerini kullanabilen, araç olarak kullanabilecek beceriyi kazanm›fl olmalar›n› öngörüyoruz. ‹kincisi, sekiz y›ll›k zorunlu e¤itimin ötesinde genel ya da meslekî orta ö¤retimde, hangisine devam ederse etsin ö¤rencilerimiz, IC teknolojilerini üretebilecek temel becerileri kazand›rmay› öngörüyoruz. Buna paralel olarak, her ö¤rencimiz, mezun etti¤imiz, 12 y›ll›k süreçten ç›kan ö¤rencilerimizin

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

herhangi bir yabanc› dili kullanabiliyor olmas›n› istiyoruz. Bu temel iki ana hedefimiz çerçevesinde programlar›m›zdaki kavram haritas› çal›flmalar›m›z devam ediyor. Kavram haritas›n› 1’den 12’nci s›n›fa kadar ö¤renciye tüm derslerle ilgili, birbiriyle çat›flan de¤il, birbiri üzerine infla edilecek bilgi yaklafl›m›na önem vererek haz›rl›klar›m›z program boyutunda devam ediyor. Bilgi hamall›¤› yerine bilgiye ulaflma ve o ulaflt›¤› bilgiyle üretebilen bir gençlik istiyoruz. Kendi öz de¤erlerine sahip, evrensel de¤erleri paylaflabilen gençlik istiyoruz. Onun için, özellikle meslekî ve teknik e¤itimde, Sekizinci Befl Y›l›k Kalk›nma Plan›nda da belirtildi¤i üzere orta ö¤retimde yüzde 65 meslekî e¤itime yönlendirme, yüzde 35 genel orta ö¤retime yönlendirme hedefi maalesef flu ana kadar yakalanmam›fl durumda ülkemizde. Bunun yakalanabilmesi için, birincisi, meslekî ve teknik e¤itimin cazip hâle getirilmesi, meslekî ve teknik e¤itim alanlar›n, flu andaki geleneksel meslekî e¤itimden söz ediyorum, bunun de¤iflimi için önemli ad›mlar at›yoruz. Tabii bu ad›mlar›... Özellikle flunu da ifade etmek istiyorum: Sosyal ortaklardan, yani taraflar›n da kat›l›m›, önerileri ve katk›lar›yla, burada T‹SK, TESK, tüm sosyal ortaklar›m›z›n, bu çal›flmalar›m›zda zaten üyeleri, temsilcileri var, katk›lar›n›, kat›l›mlar›n› al›yoruz. fiunu ifade etmek istiyorum: meslekî ve teknik e¤itimde flu anda bizim örgün e¤itim için özellikle e¤itti¤im ö¤rencilerin yaklafl›k yüzde 40-49’u kendi alan›nda istihdam edilebiliyor. Bu da ya e¤itimin içeri¤inde ya da sonucunda bir s›k›nt›n›n oldu¤unu ortaya koyuyor. Biz de özelefltiriyle kendi program yaklafl›m›m›zdan vazgeçerek, e¤itim-ö¤retim yap›m›zdan da vazgeçerek, dar alanl› meslekî e¤itim yerine, yani bir meslek lisesi mezunu herhangi bir bölümü, flu andaki mevcut yap›dakini ele alacak olursak, torna tesviyeci olarak, ben de o bölümün ö¤retmenli¤ini yapan birisi olarak, oradan mezun etti¤imiz bir ö¤renci hayat› boyunca torna tesviyecidir. Yani bir baflka alanda de¤ifltirme imkan› yoktur. Biz, Say›n Bakan›m›n da konuflmas›nda ifade etti¤i gibi, genellikle meslekî ve teknik e¤itimde köklü bir de¤ifliklikle, alan e¤itimi vererek, alan e¤itimiyle bafllay›p dal e¤itimini son, 12’nci s›n›fa tafl›yarak, mezun olduktan sonra istihdam edilebilir, ancak ifl hayat›nda da herhangi bir nedenle meslek de¤ifltirme arzusunda oldu¤unda bu bireyin, de¤ifltirebilme flans›n› da modüler program yaklafl›m›yla kazand›rmay› öngörüyoruz. Yani, meslekî e¤itimde bizim alaca¤›m›z, yapaca¤›m›z çok fley var. Zannediyorum bu sosyal ortaklar›m›z›n katk›lar›, kat›l›mlar›, bilimsel çevrede, ö¤retmen yetifltirmede, teknik e¤itim fakültelerimizin birço¤uyla bu projenin belirli paydafl› olan görüflmelerimiz, strateji ve politikalar› birlikte belirliyoruz. Ö¤retmen e¤itiminin de bu modüler e¤itim program› çerçevesinde uygulanmas›n› sa¤lamaya çal›fl›yoruz. Ben daha çok anlatacaklar›m›zdan ziyade sizlerin merak ettikleri, hem panelistlerden, hem de Bakanl›k olarak sorular›n›za geçmek istiyorum. fiu anda panelist arkadafllar›m›z›n sizlere aktard›klar›, kendi, Türkiye ve di¤er üç ülkedeki meslekî teknik e¤itim ve iflletme diyalo¤uyla ilgili sunular›ndan ya da sunum d›fl› da olabilir diye düflünüyorum, çünkü bu alan›n uzman› olduklar›na inan›yorum, çünkü haz›rlad›klar› bir-iki saatlik konuflmayd›, kendilerinden rica ettik, ancak o kadar olabildi, flimdi e¤er çok anlafl›l›r olmayan ya da daha fazla aç›lmas›n› istedi¤iniz konular varsa söz dinleyicilerin diyorum efendim.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Evet, buyurun. B‹R KATILIMCI- Efendim, “dual sistem” fevkalade güzel bir sistem. 3308 Say›l› Yasayla biz de uygulamaya geçtik. Ama, bizde yeterli iflyeri, uygun iflyeri olmad›¤›, yeterli usta ö¤retici olmad›¤› için s›k›nt›lar›m›z var uygulamada. Almanya Do¤u Almanya’yla birleflti¤i zaman Do¤uda da ayn› durumla karfl›laflt›¤›n› zannediyorum; birçok iflyeri kapand›, uygun iflyeri de kalmam›flt›, bir sürü iflsiz vard›, usta ö¤reticilerde de eksiklik vard›. Almanya acaba o bölgede bu sorunu nas›l çözdü? O çözümler hakk›nda e¤er bir bilgimiz olursa belki bize de faydas› olur. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Ben teflekkür ediyorum. ERNST ROSS- Sorunuzu do¤ru mu anlad›m? San›r›m kullan›lm›fl istihdam ile ilgili bir soru. fiu anda Almanya’da yüzde on veya üyede ondan daha az kullan›lm›fl iflsizlik oran› var. Pardon, san›r›m soruyu yanl›fl anlad›m. Bence bu büyük bir sorun de¤ildi, çünkü Do¤u Almanya’da da ikili sisteme benzer bir sistem vard›. fiirketler özel flirket de¤ildi, devlet flirketleriydi, fakat bunlarda da bir çeflit e¤itmen vard› ve bu kifliler e¤itim veriyordu. .Bat› Almanya’da e¤itmenlerin belirli koflullar çerçevesinde iyi yetiflmifl olmalar›na dikkat ediyoruz. E¤itmenler ez as›ndan 24 yafl›na olmal›, e¤itmen olmak için akflam s›n›flar›na girmifl olmal›lar ve bir e¤itmen olarak s›navdan ve dual sitemden geçmifl olmal›d›rlar. Yani iki Almanya birleflti¤inde personeli ve ö¤rencileri e¤itmen veya bu pek de sorun oluflturmad›. Ancak karfl›lafl›lan bir sorun Do¤u Almanya’da çok az özel flirketin e¤itim önermesidir. Bu yüzden devlet taraf›ndan finanse edilen fabrika içi e¤itim uygulamak zorunday›z. Özel sektörle okullar› birlefltiren dual sistem Bat› Almanya’da o kadar da geliflmifl de¤ildir çünkü burada e¤itim yeri öneren flirketler azd›r. MEHMET KUMBARACI- Mehmet Kumbarac›, özel sektörü temsil ediyorum, P‹SA Tekstili, Tekstil ‹flverenler Sendikas› üyesi olan P‹SA Tekstili. Ben her üç konuflmac›ya, Almanya, ‹ngiltere ve Hollanda’daki uygulamalarla ilgili soru yöneltiyorum. Özel sektörle devletin genel e¤itim veya meslekî e¤itim konusunda iflbirli¤i kaç›n›lmaz. Özel sektörün kat›l›mlar› veya hibe tarz›ndaki harcamalar› bir vergi avantaj› sa¤l›yor mu?.. ERNST ROSS - Ben bafllayabilir miyim? Almanya’da vergi avantajlar›m›z vard›r. Yani e¤itim yerleri önerirseniz vergi avantajlar›ndan yararlanabilirsiniz. Fakat hala yeterince flirketi bu ifle dahil etmifl de¤iliz. Daha önce de belirtti¤im gibi 600.000 e¤itim veren flirketimiz vard›r, bu tüm flirketlerin yüzde 30’unu teflkil etmektedir. Bu yüzden flu anda Almanya’da e¤itim vermeyen flirketlerin bu e¤itimi finanse etmeleri ile ilgili bir kanun tart›fl›lmaktad›r.Yani ifl gücünün yüzde 7’sini e¤itmen olmas›n› planl›yoruz. Ayr›ca bu e¤itim yapan flirketler ödeme yapmayacak ancak di¤er flirketler e¤itimi finanse edecekler. Fakat bu kanun henüz kabul edilmedi, hala tart›fl›l›yor. PHILIP READ- ‹ngiltere’de flirketler kesinlikle hem kendiiflçileri arac›l›¤›yla hem de okullara yard›m ederek ve okul materyallerini karfl›lauyarak e¤itim ve ö¤retimde yer almaktad›rlar. Bu flirketler, ödemek zorunda olduklar› kurumlar vergisinden muaft›rlar. ‹nflaat sektörü bu konuda farkl›d›r, e¤itm kurumuna katk›da bulunmak

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

için insaaflt sanayinde yer alan tüm irketler bir vergi ödemektedirler. RAYMOND POTSDAMMER- Hollanda’da da iflsizlere iflveren flirketlerle ilgili baz› düzenlemeler vard›, ve uzun zamand›r çal›flmayan insanlara ifl verdikleri için baz› teflviklerden yararlanmaktayd›lar. Ancak art›k bu flirketler kendi insanlar›n› e¤itimde görevlendirdiklerinde böyle bir vergi muafiyeti sisteminden faydalanmamaktad›r. Yani bu teflvik sistemi art›k geçiflte kald›. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür. Evet, tabii Türkiye’de uygulanan› bildi¤iniz için sormad›n›z. Yüzde yüz e¤itime destek kampanyas› hem bas›nda, hem de flu ana kadar 300’e yak›n hay›rseverimiz büyük, 24 ve 32 derslik okul yapt›rmak için protokol imzalad›. Bunu yanl›fl anlad›klar› için bir cümleyle hat›rlatmak istiyorum kat›l›mc›lara. Sadece 24 derslik, 18 derslik, 32 derslik okul yapt›rmak zorunda de¤il insanlar. O kadar zengin de olamayabilir. Ama bir okulumuza bir bilgisayar laboratuvar› kazand›rmak istiyor olabilir, herhangi bir meslek lisemize bir atölye laboratuvar araç gereci, bizde de yüzde yüz vergi muafiyeti yasal düzenlemeyle getirildi biliyorsunuz. ERCAN YÜCEL- Ercan Yücel, Türk Telekom Genel Müdürlü¤ünden. Benim sorum üç yabanc› kat›l›mc›lara ve panelistlere. Uzaktan e¤itim yöntemini kullanarak bu tür bir meslekî teknik e¤itim gelifltirme program›n› uyguluyorlar m› ülkelerinde. Mr.Philippe konuflmas›nda gerçi British Telekom’un bir uygulamas›ndan bahsetti ama, birazc›k daha bile alabilir miyiz? Yani uzaktan e¤itim yöntemi kullanarak kurs içerikleri internet ortam›nda bu hedef kitlenin ulaflabilece¤i flekilde uygulan›yor mu, sonuçlardan biraz bilgi verebilirler mi? OTURUM BAfiKANI- Evet, teflekkür ediyorum. ERNST ROSS- ‹lk mesleki e¤itimde bu uzaktan ö¤renmeye hiçbir katk›m›z yoktur. Sadece daha yüksek e¤timlerde yard›mc› oluruz, yani üniversite e¤timinde örne¤in katk›m›z olur. Farkl› mesleki e¤itim konular›nda uzaktan e¤itim veren bri çok özel e¤itim kurumlar› vard›r ve bunlar k›smen internetle bu hizmeti verirler. Bu internet adreslerini bilmiyorum, anacak bulara eriflebilirsiniz. PHILIP READ - ‹ngiltere’de uzaktan e¤itim veren hem aç›k üniversite hem de aç›k kolejlerimiz vard›r. Ancak san›r›m bu uzaktan e¤itim ile ilgili çözülmesi gereken baz› sorunlar vard›r. Ço¤u insan uzaktan e¤itim derslerini gelifltirmenin çok masrafl› oldu¤unu düflünmektedir, ve bunlardan sadece belirli kifliler faydalanabilir. Bu yüzden uzaktan e¤itim ile ilgili olarak bu e¤itimi alan kiflilerin genellikle kendi niteliklerini günsellefltiren yetiflkin kifliler olduklar›n› gördük. ‹ngiltere’de ve Avrupa’da elektronik ö¤renme konusunda da bir çok geliflme kaydedilmifltir.. Örne¤in bir zamanlar çal›flt›¤›m bir kurumun elektronik bölümünde on-line master program› vard›. ‹ngilizce konufltuklar› müddetçe tüm dünyadan insanlar bu programda okuyabilirler. Fakat bu program sadece ve sadece sanayide çal›flan insanlar ve bu insanlar›n ifl niteliklerini gelifltirmek içindir. Program›n tamam›, de¤erlendirme da dahil olmak üzere, internet üzerinden yap›lmaktad›r. Yani ‹ngiltere’de uzaktan e¤itim ile ilgi bir çok örnek verebiliriz. Fakat bu daha çok yetiflkin ö¤rencilerin faydalanmas› içindir. RAYMOND POTSDAMMER- Asl›nda Hollanda’da bu konu biraz kar›fl›k bir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

konudur. ‹flsiz kald›¤›n›zda iflçi krumlar›na kaydolursunuz, fakat bunun faydas›, kamu kurumundan sosyal yard›m almak içindir. Ve bu kurum iflsiz kiflileri mümkün oldu¤u kadar k›sa sürede yeniden ifl piyass›na kazand›rmaya çal›fl›r. Yani flirketlere e¤itimli kifliler kazand›rmaya çal›fl›rlar, yani kiflileri e¤itirler, böyelce onlar da rahatl›kla piyasaya yeniden girebilirler. Bu e¤itim de yani flirketlerin bir araya gelerek verdikleri bu e¤itim baflvurdu¤unuz ifle göre de¤iflir fakat daah çok pratik e¤itimdir. Fakat Hollanda’da uzaktan eitim henüz çok yeni bir kavramd›r. ‹nsanlar bu eitim merkezlerine giderek internet yoluyla katurlar›n› yapt›rabilriler ve bölgesel ofislerde internet yoluyla baz› uzaktan e¤itim dersleri alabilirler. Fakat bu çok yeni bir kavramd›r ve Hollanda’da henüz geliflmemifltir. ÇET‹N ERENOS- Elginkan Vakf› Çetin Erenos. fiimdi, hem Avrupa’da, hem ülkemizde en önemli problemlerden biri iflsizlik. ‹flsizli¤in bence esas nedeni de, sanayide artan otomasyon, bilgisayarlaflma ve teknolojinin ilerlemesi. Bu otomasyonun, bilgisayarlaflman›n ve de teknolojik seviyenin ilerlemesinin meslekî ve teknik e¤itimdeki ihtiyaçlar› ve fleklini ve de yaklafl›m›n› ne flekilde etkiliyor? Ben bunu özellikle Avrupal› misafirlerimize soruyorum. Ve Türkiye’deki bak›fl aç›s›n› da bilmek isterim. Teflekkür ederim. PHILIP READ - ‹ngiltere’de buna ihtiyac›m›z olup olmad›¤›n› bilmiyorum, fakat son 20 y›lda ‹ngiltere’de ço¤u imalat sanayi kayboldu. Gemi iflili¤i, madencilik de flu anda yok olmak üzere. fiu anda san›r›m iflsizlik oran› yüzde 4 oran›nda. Yani kay›tlara göre ‹ngiltere’de teknolojik geliflmelerin iflsizlik üzerinde olumlu bir etkili oldu¤unu söyleyebilirim. Yani iflsizlik bir sorun de¤ildir. ERNST ROSS- Almanya’daki iflsizlik oran›n› tam olarak bilmiyorum, fakat flu anda tahminen yüzde 6 veya 7’dir. Bence tüm ifllerde daha fazla teknoloji kullanmam›zdan dolay› bir sorun vard›r ve sürekli olarak bir de¤iflim vard›r. Biz bu konuya, yani Almanya’da e¤itim düzenlemelerinin modernlefltirilmesi konusunda bu soruna tepkimizi gösterdik. Son 20 y›lda bu e¤itim düzenlemelerini de¤ifltirdik ve hala da de¤ifltirmeye devam ediyoruz. Örne¤in metal endüstrisinde otomatik olarak yönlendirilen araçlar›n ve makinelerin de¤ifltirilmesi ile ilgili bir e¤itim düzenlememiz vard›r. Yani E¤itim düzenlemelerimizi teknolojideki geliflmelere göre teker teker de¤ifltirmekteyiz ve bunu bence tüm dallara yaymal›y›z. Ancak bu sorunu sadece bu yolla çözemeyiz. Ayn› zamanda ekonominin de büyümesi gerekmektedir, ancak büyüme h›z› çok düflüktür ve iflsizlik sorunu yaflamaktay›z. Fakat insanlar teknoloji, iletiflim dünyas› ve iletiflim teknolojisi konusunda ne kadar iyi e¤itilirlerse ifl dünyas›nda o kadar fazla flansl› olurlar. Bu da Almanya için çok geçerlidir. ‹flçiler ne kadar becerikli olurlarsa o kadar fl bulma flanslar› artar. RAYMOND POTSDAMMER- fiu anda Hollanda’da bu konuda sorunlar yaflamaktay›z. Holanda’da iflsizlik oran› h›zla artamktad›r. Bir di¤er sorun da ekonomik büyüme h›z› s›f›rd›r, yani neredeyse s›f›r. Di¤er yandan hükümet bu konuda çok büyük bütçe ay›rm›flt›r, ayr›ca Avrupa Komisyonu da bu konuda hükümete yard›m etmektedir. Di¤er bir sorunumuz ise bütçe harcamalar›n›n kesilmesidir. Die¤r bir sorun da ekonomi büyüme h›z›n›n s›f›r olmas›ndan dolay›, iflsizlik artmaktad›r. Bu yüzden Philips gibi gibi ço¤u büyük flirket Hollanda’dan ayr›larak ifl güncün daha ucuz oldu¤u ve teknolojinin daha fazla oldu¤u yerlere gitmektedirler. Örne¤in Phillips Polanya’ya gitmifltir, IBM veya ING bankalar ise

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

nitelikli iflgücünün ve teknolojinin daha fazla oldu¤u ve çok daha ucuza çal›flt›klar› Güney Hindistan’a gitmifllerdir. Hollanda’da karfl›laflt›¤›m›z bir di¤er sorun da e¤itim seviyeleri düflük çok fazla iflsiz insan olams›d›r ve bu kiflilerin ifle grimeleri çok zordur. NEVZAT ALPAY- Nevzat Alpay, MESA E¤itim Vakf›. Efendim, dual sistemin Türkiye’de uygulanmas›yla ilgili çok güzel örnekler görüyoruz özellikle büyük iflletmelerimizde ve bununla gurur duyuyoruz. Ancak, küçük iflletmelere gitti¤imizde maalesef önemli sorunlarla da karfl›lafl›yoruz üzülerek. Konusuyla ilgili hiçbir deneyim kazanmadan bu süreci tamamlayan ö¤renciler ne yaz›k ki var. Bu konuda acaba bir standard›n gelifltirilmesi ve bunun takipçisi olmak ad›na Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n projeleri var m›? Bu konuda görüfl alabilir miyim? Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Evet, kat›l›yoruz. Ben de aç›klama yaparken dedim ki, yasan›n ruhuna hiçbir itiraz›m›z yok, uygulamadaki yaflanan s›k›nt›lar› ortadan kald›racak çal›flmalar›m›z var. Yine Say›n Bakan›m›z›n aç›l›fl konuflmas›nda ifade etti¤i gibi iki tane Avrupa Birli¤i’nden, bir tane de flimdi 270 milyon dolar civar›nda Dünya Bankas› destekli orta ö¤retimdeki a¤›rl›kla meslekî e¤itimin yeniden yap›land›r›lmas› ve yap›lacak... Özellikle müfredat programlar›n›n, bir defa mesleklerin standartlar› belirlenmekte. Baz› bugün mevcut mesleklerin gelecek 15 y›l içerisinde yok olaca¤› da dikkate al›narak, hangi mesleklerin sistemimize kazand›r›lmas›, -az önceki soruya da cevap olarak söyleyeyim- onun için gelece¤in meslekleriyle mevcut mesleklerin standartlar› belirlendikten sonra o standartlara uygun programlar›n haz›rlanmas› modüler anlay›flta haz›rlanacak bu programlar›n uygulamas›ndan sonra da ölçme ve besleme ifllemleri gerçekleflecektir. Verilecek sertifikaland›rma sistemimizde de, sadece kendi ülkemiz için de¤il, girme sürecinde u¤rafl gösterdi¤imiz öncelikle Avrupa Birli¤i, daha sonra da dünyan›n her bir yerinde bu ald›¤› e¤itimle, kazand›¤› sertifikayla istihdam edilebilirlik, meslek ehliyeti, ruhsat› diyelim, biz bunlar› vermeye çal›fl›yoruz. Özellikle küçük baz› yörelerimizde, yine bir baflka kat›l›mc›n›n sordu¤u; Do¤u Almanya’yla Bat› Almanya’n›n birleflmesinde dual sisteminin uygulanmas›, öbür tarafta s›k›nt› yaflad›n›z m›? Bizim de, ülkemizin baz› bölgeleri sanayileflmifl, sanayileflme sürecini tamamlam›fl, baz›lar›nda da yok. Ama, o bölgelerde biz öncelikle, meslekî ve teknik e¤itimdeki yeni yaklafl›m›m›zda, bölgesel ihtiyaçlara uygun meslekî e¤itim programlar›n›n aç›lmas›n›, yani Hakkâri’de, iflte örnek verelim, sanayileflemedi¤i için, orada Talafll› Üretim ya da Torna Tesviye Bölümü olmas›n›n bir anlam›n›, çok anlaml› bulam›yoruz; çünkü o bölgede çal›flanlar›n istihdam edilebilirli¤i söz konusu de¤il. Makine alman›z... Birazdan son cümlelerimi söyleyecektim. Meslekî ve teknik e¤itimi sadece Milli E¤itim Bakanl›¤› ya da kamu kaynaklar›yla yerine getirilmesi oldukça zor bir e¤itim türüdür. Onun için biz hem sosyal paydafllardan, hem de di¤er ülkelerde örne¤i görüldü¤ü gibi, endüstrinin de bu meslekî e¤itimin belirli yükünü tafl›mas›n›, tafl›n alt›na elini koymas›n› arzu ediyoruz. Elbette çal›flmalar›m›z›n hepsini standardize ediyoruz. Kabul edilebilir,

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

istihdam edilebilir ve her kap›y› açabilecek meslek ehliyeti almalar›n› arzu ediyoruz ö¤rencilerimizin. O sizin de iflaret etti¤iniz, bizim taraf›m›zdan da tespit edilen aksakl›klar›n da giderilmesi için hem 4207’de, söyledi¤im çerçeve anlaflmalar›, 3308’deki de¤iflikliklerle, aksayanlar›n giderilmesi öngörülmüfl bir yasa, güzel bir yasa. Buna ra¤men uygulamadaki bu tür aksamalar planlamadan kaynaklan›yor. O planlamalarla yeni düzenlemelere devam ediyor Bakanl›¤›m›z. En k›sa zamanda yap›lan bu çal›flmalar› siz kamuoyuyla da paylaflaca¤›z. M‹LL‹ E⁄‹T‹M BAKANI HÜSEY‹N ÇEL‹K- 3308’in esas ruhu; devlet-özel sektör iflbirli¤ini e¤itimin emrine vermek, devletin yapamad›¤›, zorland›¤› konuda ülkenin bütün varl›¤›n›, fabrika olarak, iflletme olarak, içindeki makine olarak, orada çal›flan insanlar olarak e¤itimin emrine vermek. Yani 3308, meslekî e¤itimde reform yapan ve bir yeni sistem anlay›fl›n› gündeme getiren bir yasa. Ama, ifllemede eksikler oldu. fiimdi, bu seminer bu eksikleri tespite yönelmifl. Diyalogda, devlet, e¤itim, okul, iflletme diyalo¤unda neredeyiz, eksi¤imiz nedir; bunu tespit etmek için bir araya gelmifl bulunmaktay›z. Burada Say›n Müsteflar›m dedi ki, sadece devletin de¤il, özel sektörün hep birlikte bu meseleye el atmas› gerekiyor. Avrupa’daki partnerlerimiz sistemi anlatt›¤› zaman görüyoruz ki, hepsinde müflterek bordlar var, müflterek kurulmufl sistemler var, kurumlar var ve bu kurumlara devletin ciddî surette katk›s› var. Çünkü devlet bu e¤itimi yapmak mecburiyetinde. Ama özel sektör de fabrikay›, iflletmeyi, makineyi, orada eleman› bulmuflsa, bundan istifade edecek sistemin çal›flmas›na bir katk›da bulunmak durumunda. Özel sektör de bu e¤itimden istifade eden, yani iflletme olarak geçiyor burada, okul-iflletme diyalo¤u içerisinde iflletme diye geçiyor, bu iflletme de, bu e¤itimden istifade edecek kurum olarak buna bir katk›da bulunmak durumunda. fiimdi, biz sendika olarak ne yap›yoruz? Biz Tekstil ‹flverenler Sendikas› olarak flunu gördük: Bakt›k ki, meslek standartlar› biraz gecikiyor. Federal Alman E¤itim Kurumu B‹P’le bir anlaflma yapt›k; tekstil ifl kolunda meslek standartlar›n› kendimiz belirliyoruz. Alt› aydan beri bu çal›flmalar yap›l›yor, bitmek üzere. Biz flimdi bunu Milli E¤itim Bakanl›¤›m›za teklif olarak götürece¤iz. Diyece¤iz ki, tekstil ifl kolunda meslekleri 15’e indirdik, standartlar bunlar, tarifler bunlar, müfredat› birlikte olufltural›m. Endüstri meslek liselerinde Milli E¤itim Bakanl›¤›m›za ba¤l› kurumlarda meslek standartlar› böyle olsun, müfredat böyle olsun, ne diyorsunuz? Almanya’n›n ve di¤er ülkelerin tecrübesini de onlar›n önüne koyaca¤›z. Yine Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z iflletme-sendika diyalo¤unu birlikte sürdürerek, meslek standartlar›ndan bafllayarak müfredatlar› da birlikte yapaca¤›z. Burada bir teklifim var. Bu konuda üzerinde çal›flanlar ve düflünenlerin gelip dayand›¤› bir nokta var. ‹flletmeleri, bünyelerinde e¤itim kurumlar›, e¤itim üniteleri oluflturma konusunda motive edemedik. 3308’in aksayan en önemli noktas› buradad›r. fiimdi, iflletmeleri nas›l bu ifle motive ederiz diye düflündü¤ümüz zaman, Ç›rakl›k ve Meslekî E¤itim Gelifltirme Merkezimiz vard›. Biz, Gelir ve Kurumlar Vergisinden pay al›yorduk meslekî e¤itime vermek için. Bu pay› bu kurumda, iflletmede bu e¤itim ünitesini kuran müesseseye verelim. Diyelim ki, 10 iflçiden fazla e¤itim yapan, 4702’ye göre e¤itim ünitesi kurmak mecburiyetinde, bu e¤itimin ünitesini kuran iflletmeye Gelir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ve Kurumlar Vergisinden yüzde yar›m indirim var diyelim. Bu flekilde e¤er iflletmelerde e¤itim ünitelerini tesis edebilirsek, müfredatlar› ve meslek standartlar›n› da birlikte tanzim edebilirsek, o zaman bu iflletme-okul diyalo¤unu, parasal yönünü de hallederek, ha bu arada bir fley daha var, hocalar›n, orada emek veren hocalar›n özlük haklar› da ayr›ca tanzim edilmelidir diyorum. Bunlar› da yapabilirsek,bu okul-iflletme diyalo¤unu en iyi flekilde çark› çevirecek flekilde tesis edebiliriz diye düflünmekteyim. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Ben teflekkür ediyorum Say›n Bakan›m. Son bir soru daha alabiliriz e¤er varsa. Zannediyorum saat 1’i geçti¤ini fark ettiler. Efendim, Say›n Bakan›m›n dilek ve temennilerine kat›l›yoruz. Bizim yeni yaklafl›m›m›zda, Milli E¤itim Bakanl›¤› olarak okul-iflletme/kamu-özel sektör temsilcileriyle sosyal ortaklar›n etkin kat›ld›klar› her türlü çal›flmaya aç›¤›z. fiu andaki yürüttü¤ümüz projelerde, söyledi¤im gibi, bu paydafllar›m›z›n kat›l›m›n› al›yoruz, almaya devam edece¤iz.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

SUNUCU- Panelimizin konusu, “Meslekî E¤itimde ‹flletmelerin ve E¤itim Kurumlar›n›n Yaflad›¤› Sorunlar ve Çözüm Önerileri.” Türkiye Tekstil Sanayicileri ‹flverenleri Sendikas› Genel Sekreteri Say›n Metin Emiro¤lu panele Baflkanl›k edecekler. Panel üyeleri: Türk-‹fl Genel Baflkan Dan›flman› Doktor Yusuf Ekinci, Türkiye Esnaf Sanatkârlar Konfederasyonu Genel Sekreteri Say›n Naci Sulkalar, Arçelik Anonim fiirketi Endüstri ‹liflkileri yöneticisi Say›n Hasip Kurt, Efes ‹çecek Grubu ‹nsan Kaynaklar› Direktörü Say›n Osman Alper Türer, Milli E¤itim Bakanl›¤› Genel Müdürü Doktor Bekir Turgut ve Milli E¤itim Bakanl›¤› Genel Müdür Yard›mc›s› Say›n Hüsamettin Kaya, Atatürk K›z Meslek Lisesi ö¤rencisi Say›n Hasan Demir. Buyurun Say›n Baflkan›m.

II. OTURUM Oturum Baflkan›: Metin EM‹RO⁄LU MET‹N EM‹RO⁄LU (Oturum Baflkan›)- Teflekkür ederim. Ö¤leden sonraki oturumda konumuz, Meslekî E¤itimde ‹flletmelerin ve E¤itim Kurumlar›n›n Yaflad›¤› Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Yani iflletme-okul diyalo¤unu arzu ediyoruz da, neden yapam›yoruz, ne gibi sorunlar›m›z var ve bu diyalo¤u en iyi flekilde sa¤lamak için ne gibi çözüm önerileri üretebiliriz; bu oturumda bunlar› tart›flaca¤›z. ‹lk konuflmay› Doktor Yusuf Ekinci, Türk-‹fl Genel Baflkan Dan›flman›na veriyorum; buyurun Say›n Ekinci. DR. YUSUF EK‹NC‹- Say›n Bakan›m, sayg›de¤er dinleyiciler; sözlerimin bafl›nda Türk-‹fl ad›na hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Konuflmama geçmezden önce bir hususun alt›n› çizmek istiyorum, sizlerle paylaflmak istiyorum. Bugün Cumhuriyet hükümetlerinde Milli E¤itim Bakanl›¤› ve Çal›flma Bakanl›¤›n› ayr› ayr› dönemlerde yapan ve panelimizin de Baflkanl›¤›n› yapan, benim hem Milli E¤itim Bakanl›¤›ndaki mesailerimde, hem de k›sa dönem Mecliste beraber oldu¤um, gerçekten Türk meslekî e¤itimine çok güzel imzalar atm›fl Say›n Metin Emiro¤lu’nun burada Panel Baflkan› olmas› isabetli bir tercih, do¤ru bir karar. ‹nflallah daha do¤ru ve uygulamaya dönük kararlara da beraberci imza atma imkan› olur diye düflünüyorum. Ve bu Paneli düzenleyen T‹SK’e, Milli E¤itim Bakanl›¤›’na da huzurlar›n›zda teflekkür etmek istiyorum. Biraz önce yemekte de, Say›n Bakan›m›n 1985-86’lardaki heyecan›n› aynen gördüm; onu da bir mutluluk olarak ifade etmek istiyorum. fiimdi, diyalog, meslek, e¤itim, bu kelimelerin birer cümleyle karfl›l›¤›n› vererek bafllamak istiyorum konuflmama. Diyalog; karfl›l›kl› konuflma demek, uzlaflma demek, anlaflma ba¤› kurarak meseleleri çözebilme demek karfl›l›kl›. Bu bugün eksik de¤il. Dünden daha fazla bugün biz herkesin, devlet, iflçi, iflveren kesiminde ciddî bir diyalog oldu¤una inan›yoruz. Bunu baflarabilmifliz. Ama, biraz sonra, benden sonrakilerde veya benim

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

konuflmam içerisinde de uygulamada konufltu¤umuz kadar ifllerin kolay olmad›¤›n› da her hâlde hepiniz biliyorsunuz. E¤itim; terbiye ve bir insan› yetifltirmek demek. Meslek de, meslekî e¤itim de, insanlar›n ekme¤ini kazand›¤› iflleri anlam›nda tan›mlanabiliyor. Meslekî e¤itimde çok ciddî mesafe al›nd›¤›n› sabahtan beri konuflmalarda gördük. Ama, kâfi midir, de¤il midir diye sordu¤umuz zaman, aksayan taraflar nedir diye tespit etmeye çal›flt›¤›m›z zaman gerçekten birçok aksayan yönün oldu¤unu da görmek mecburiyetindeyiz. Hemen birkaç soruyla girmek istiyorum fleye. Bugün meslek liseleri ça¤ nüfusunun yüzde kaç›na hitap etmektedir? Ç›rakl›k e¤itimi hedef kitlesinin yüzde kaç›na ulaflabilmifltir? Bütün meslek kurulufllar›n›n bu konuda deste¤i sa¤lanabilmifl midir? Sa¤lanamam›flsa sebepleri nelerdir? Hep üzerinde durmam›z gereken konu bence budur? Bunlarda sistemden kaynaklanan aksakl›klar var, yönetimden, kaynak yetersizli¤inden kaynaklanan aksakl›klar var. Yani, asl›nda pek çok fleyimiz var. Konufluyoruz, flöyle yapal›m, böyle yapal›m diyoruz. Bazen kayna¤›m›z da yeteri kadar var. Yani eskilerin tabiriyle, un var, fleker var, ya¤ var, ama helvay› yapmakta zorlan›yoruz. ‹flte bunu yapabildi¤imiz gün Türkiye’de hem e¤itimi, hem istihdam›, hem de pek çok meseleyi daha rahat çözme imkan›n› da elde edece¤iz diye düflünüyorum. Bugün belirlenen hedeflerin örgün e¤itim sistemi içerisinde gerçeklefltirilemedi¤ini görüyoruz. Bu ç›rakl›k ve meslekî e¤itim dedi¤imiz sistem, her ülkede kolay uygulanabilen bir sistem de¤ildir. ‹flletmelerde ve meslek kurulufllar›nda belli bir altyap›ya ihtiyaç vard›r. Türkiye’nin bu noktadaki avantaj›, Türkiye’de geçmiflte yaflanan bir ahilik gelene¤inin esnaf ve sanatkârda a¤›rl›kl› olarak yer etmesidir. ‹flte bu sebeple bizim ülkemizde ç›rakl›k, kalfal›k ve ustal›k çok daha rahat uygulama zemini bulmufltur. Biraz önce de ifade ettim; devlet-iflçi-iflveren aras›ndaki diyalog son derece önemlidir. Büyük ölçüde sa¤lanm›flt›r. Ama, uygulamada istenilen sonuçlar› elde etmemifliz, belli aksamalar var. Bu iflbirli¤i bence sadece meslekî e¤itimle de s›n›rl› tutulmamal›d›r. E¤itimin her kademesinde, okul öncesinde ilk ö¤retim, orta ö¤retim ve yüksek ö¤retim kademesinde, hatta ondan sonraki çal›fl›lan safhada hayat boyu devam eden bir iflbirli¤inin yüksek ö¤retimden sonra da sa¤lanmas› mecburiyeti vard›r. Bizim esas s›k›nt›lar›m›z›n bafl›nda da, bugün sistem içerisinde yerlefltiremedi¤imiz husus budur. Yani örgün e¤itim veya yayg›n e¤itimle s›n›rlamay›p, bunu hayat boyu e¤itim anlay›fl› içerisinde götürmemiz gerekiyor. Bir de, meslekî e¤itimle çal›flma hayat› aras›nda geçerlili¤i olan kal›c›, güvenilir bir s›n›f ve dengelendirme sisteminden sabahki konuflmac›lar flikâyet ettiler. Do¤rudur. Meslekî e¤itim, çal›flma hayat›n›n istedi¤i, ihtiyaç duydu¤u eleman› yetifltirmeyi taahhüt etmelidir. Bugün soruyoruz, yetifltirebiliyor mu? Yemekte de konufltuk. Hay›r, yetifltiremiyor. Ve sanayicinin yetifltirildi¤i zaman, insana ihtiyaç duydu¤u eleman›n tipi de¤ifliyor veyahut da kalitesinde birtak›m farkl›l›klar meydana geliyor. Öyleyse, ça¤a ayak uyduracak flekilde oradaki esnekli¤i ve pratikli¤i gelifltirmek gibi bir mecburiyetimiz vard›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Yine en büyük s›k›nt›lardan birisi, belgelendirilmifl yeterliliklerdir; diploma, sertifika, belge vesaire. Bu belgeler bizim kendi sistemimiz içerisinde bile zaman zaman geçerlili¤i olmayan kâ¤›t parçalar› halindedir. Halbuki bunlar›n b›rak›n›z Türkiye içerisinde, bir saatlik bile bir e¤itim alm›flsa, kaliteli e¤itim alm›flsa insan›m›z, bunun özelde, genelde Türkiye’de ve dünyada geçerlili¤inin sa¤lanmas› gerekiyor. Ayr›ca bu meslekî e¤itim, ç›rakl›k e¤itimi de her yafltaki, her seviyedeki insan›m›za kap›lar›n› açabilmelidir. Yani zorunlu e¤itimin d›fl›ndaki gençlerimiz de buralara gidebilmeli, çal›flabilmelidir. Özellikle bu ö¤retmeni bulunmayan derslerde ö¤retmen yetifltirilmesi, ç›raklar ve orta ö¤retim aras›ndaki denkli¤in, özellikle son y›llarda önem kazanan bir mesele var; sayg›nl›k denkli¤i dedi¤imiz denkli¤in mutlaka sa¤lanmas› gerekiyor. ‹flyerlerinde iflletmelerde e¤itim gören ç›raklarla ilgili olarak iflverenin de ciddî flekilde bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi ve son derece duyarl› hâle getirilmesi icap etmektedir. Burada özellikle iflverenin k›sa ve uzun vadede e¤itimden elde edece¤i sonuçlar yeteri kadar benimsetilmelidir. Burada, e¤itime kaynak ay›ran, kaynaklar› amac›na uygun olarak kullanan meslek kurulufllar› veya kollar›, personelini e¤itime alanlar, e¤itime gönderenler, e¤itim diyenler mutlaka kanunlarla teflvik edilir hâle getirilmelidir. Yani e¤itim yapanlar›n biraz daha e¤itim yapmayanlardan kazanc›n›n yan›nda devlet nezdinde de birtak›m öncelikleri olmal›d›r diye düflünüyoruz. Tabii burada yap›lamayanlardan bahsediyorum. Yap›lanlar yokmufl gibi bir anlafl›lma da olmas›n. Elbette ki yap›lan çok güzel fleyler var. Onlar›, Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n yetkilileri buradalar, konuflacaklar, anlatacaklar. Ben o sahaya girmeden yap›lmas› gerekenler üzerinde durursam biraz daha tamamlay›c› olur diye düflünüyorum. Bugün milletler için olsun, insanlar için her sahada, her alanda e¤itimde art›k bir ihtiyaçt›r, bir zarurettir, bir gerekliliktir. Yafl›, ifli, mevki, tahsili, rengi, cinsiyeti, milliyeti, dini ne olursa olsun her insan›n her yaflta, her seviyede e¤itime ihtiyac› vard›r. E¤itimsiz bir hayat düflünmek imkans›zd›r. Bugün bütün dünyada “yaflam boyu e¤itim, hayat boyu e¤itim, beflikten mezara karar e¤itim” gibi kavramlar önem kazanmakta ve bu konularda haz›rlanan projeler h›zla uygulamaya konulmaktad›r. E¤itimin, özellikle meslekî e¤itimin insan›m›z için önemine ve lüzumuna Türk-‹fl yeteri kadar inanmakta ve bu sebeple de Türkiye’nin gündemindeki her konuyla, özellikle e¤itimle ilgili konularda ve e¤itimin reform istekleriyle ilgili konularda ilgisini esirgememektedir. Türkiye’nin gündemindeki her konu Türk-‹fl’in gündeminde de mevcuttur. Bunu niye yap›yoruz? Türk-‹fl olarak ülke gündeminin belirlenmesinde söz sahibi olmak için yap›yoruz, e¤itim ihtiyaçlar›na cevap verebilmek için yap›yoruz, e¤itimin birinci öncelikli olarak ele al›nmas› için yap›yoruz, ifl hayat›nda verimlili¤i ve kaliteyi art›rmak için yap›yoruz, yeni ve genç sendikac›lar›, sendika liderlerini yetifltirmek için yap›yoruz, gençleri hayata haz›rlamak için yap›yoruz, çal›flanlar›n baflar›l› olmalar›n› temin etmek için yap›yoruz, iflsizli¤in önüne geçmek için yap›yoruz, teknolojik de¤iflime ayak uydurmak, yeni istihdam imkanlar› haz›rlamak için ve sanayinin ihtiyaçlar›na cevap verebilmek için, gençlerimizi yeni meslek edinmelerini sa¤layabilmek için. Teknoloji her alanda e¤itimle desteklenmesi gereken bir hadisedir. E¤itimin

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

iflyerine maliyetinden çok daha fazla fayda sa¤lad›¤›na inanmak durumunday›z. E¤itim, ifade edildi, gelece¤e yap›lan bir yat›r›md›r. E¤itimden, hemen bugün yat›r›m yap›p, yar›n fayda beklemek bazen imkans›zd›r. Ama, çok daha kârl› ve çok daha uzun vadelidir e¤itim için yap›lan yat›r›m. Onun için de mutlaka e¤itimli insan›n e¤itimsiz insandan üstünlü¤ü tart›fl›lmaz. Günümüz dünyas›nda çok h›zl› bir de¤iflim vard›r. Bu süreçteki sorunlardan birisi de, ferdin de¤erlerini korumak ve bu de¤erleri koruyarak de¤iflimi sa¤lamakt›r. Kalite kavram› ayr›ca önem kazanmaktad›r ve önceli¤ini korumaktad›r. ‹htiyaçlar farkl›d›r, çeflitlidir. Bu ihtiyaçlar›n karfl›lanmas›yla ilgili bilgi ve beceriler de her geçen gün de¤iflmektedir. E¤itim e¤er sürekli baflar›ya ve geliflmeye inanarak yap›larsa, kalitenin anahtar› olma özelli¤ini muhafaza eder. Baflarma duygusu ve baflar›ya zorlanm›fll›k kaliteyi sa¤laman›n temel flart› olarak de¤erlendirilmelidir. Kalitenin sa¤lanmas›nda destekleyici role sahip olan, temel al›nmas› gereken anlay›fllar› flöyle s›ralamak mümkün: E¤itimin amac› sürekli geliflme ve baflarmad›r. E¤itim, iflbirli¤ine dayal› bir faaliyettir. De¤erlendirme, araçlar› tan›mak ve tan›mlamak amac›yla kullan›l›r. Nihai hedef de¤ildir. E¤itim, devaml›, etkili ve yol gösterici olmal›d›r. Hayat bir yolculuk, ö¤renme ve sevgi gerçekten hayattan zevk almak için yafland›¤›nda bir de¤ere sahiptir. Her fleyden önemlisi, ö¤renme iste¤inin ayakta tutulmas› ve gelifltirilmesi flartt›r. E¤itim sistemi en üst düzeyde baflar›l› olmalar› için birlikte yapt›klar›, iflte en iyi nas›l olabileceklerini ö¤renen ö¤rencilerin, ö¤retmenlerin, yöneticilerin içinde bulundu¤u bir do¤rular toplumudur. Bunu iflçiler, iflverenler, yöneticiler olarak da de¤ifltirmek mümkündür. E¤itim, ekonomik, sosyal ve kültürel kalk›nman›n en etkili ve vazgeçilmez arac›d›r. Bütün çabalar›m›z›n bu gerçe¤e göre planlanmas› ve yürütülmesi gerekir. E¤itim art›k devletin de¤il, devletle birlikte yerel yönetimlerin, ailelerin, ifl ve çal›flma hayat›m›z›n bütün birimlerinin, gönüllü kurulufllar›n sorumlulu¤undad›r. Art›k bütün sosyal taraflar bu sorumlulu¤un fark›ndad›rlar ve gere¤ini yapma gayreti içerisindedir ve bu sebeple de buradad›rlar. ‹fl öncesindeki e¤itim daha çok devlet a¤›rl›kl›d›r; ama ifl bafl›ndaki e¤itim bütün sosyal taraflarca birlikte yürütülmektedir. Meslekî e¤itimde de¤iflen flartlara ve ihtiyaçlara uygun programlar›n sürekli olarak gelifltirilmesi, yeni teknolojilerin daha sür’atli ve zaman›nda sisteme sokulmas› gerekiyor. Y›llard›r söylenen ara insan gücü yetifltirmeye yönelik programlar özel ve resmi orta ö¤retim kurumlar›nda yayg›nlaflt›r›lmal›d›r. E¤itim ve insan kalitesini yükseltmeden birinci lige ç›kmak zordur, hatta imkans›zd›r. Bu da, e¤itime ciddî kaynak ay›rmakla olur. Devlet bütçesinden e¤itime ayr›lan pay ça¤dafl toplumlarda ciddî bir ölçü olarak de¤erlendirilmektedir. Bir ölçü olmas› bak›m›ndan, seçilmifl bir e¤itim göstergesi sunmak istiyorum. Zaman›m nas›l Say›n Bakan›m. OTURUM BAfiKANI- Zaman tamamland›. Ama son cümlelerinizle... DR. YUSUF EK‹NC‹- O zaman birkaç cümleyle tamamlamak istiyorum. Onu yaz›l› metinde sizlere sunay›m. Yani di¤er ülkelerdeki ve bizdeki ö¤renci

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

bafl›na düflen miktarlar› rakam olarak ifade etmeye çal›fl›yorum. fiimdi, çok k›sa k›sa birkaç cümleyle konuflmam› tamamlamak istiyorum Say›n Bakan›m. Meslekî e¤itim, ülkemizin gelece¤iyle ülkemizin geliflmifllik seviyesi bak›m›ndan dünyada üst s›ralarda yer almad›¤› sürece daha uzun süre tart›flmaya devam edilecektir. Bir araflt›rmayla ilgili yine metinde olmakla beraber, son, iki ay önce meslekî e¤itimle ilgili bir araflt›rma yap›lm›fl. Bu araflt›rmada deniliyor ki ö¤rencilere, bugün yeniden liseye gitme imkan›n olsayd› gitti¤in liseyi seçer miydin? Bizim meslek liselerimizde, erkek teknikte yüzde 57’si, k›z teknikte yüzde 58’i, ticaret, turizmde yüzde 59’u ö¤rencilerin, hay›r, ben bu okullara gitmezdim diyor. Bu bizim için düflünülmesi gereken ciddî bir konu, de¤erlendirilmesi gereken ciddî bir konu. ‹yi e¤itilmifl insan gücünü ülkenin avantaj› hâline getirmek bizim elimizdedir, e¤itimcilerin elindedir ve bana göre e¤itimcilerin sorumlulu¤undad›r. Netice olarak, e¤itime gönül veren, e¤itim diyen kurulufllar›, ama gönüllü kurulufllar olsun, ama devlet kurulufllar› olsun, yaln›z b›rakmamak ve onlar› desteklemek mecburiyetindeyiz. Bir de, son cümle olarak izin verirseniz, devlet, iflçi, iflveren kurulufllar› bir araya gelip, bu e¤itimi daha çok devletin üzerinden alacak, ciddî bir yap›ya kavuflturacak bir kuruluflu k›sa sürede, bu bir vak›f olabilir, bir baflka kurulufl olabilir, gerçeklefltirmelidirler diye düflünüyorum ve sabr›n›z için teflekkür ediyorum, sayg›lar sunuyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederiz Say›n Ekinci. Söz s›ras› TESK Genel Sekreteri Naci Sulkalar’da. Buyurun Naci Bey. NAC‹ SULKALAR- Say›n Baflkan, çok de¤erli panelist arkadafllar›m, Konferans kat›lan de¤erli kat›l›mc›lar; hepinizi Türkiye Esnaf Sanatkârlar› Konfederasyonu ad›na sayg›yla selaml›yorum. Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z ile Türkiye ‹flveren Sendikalar› Konfederasyonunun iflbirli¤i içerisinde haz›rlad›¤› Meslekî E¤itim ve Ö¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi Kapsam›ndaki E¤itim Kurumu ‹flletme Diyalo¤u Konferans›n›n ve bu Konferansa ba¤l› olarak yap›lan oturumlarda ortaya konulan görüfllerin Konferans›n kapsad›¤› konularda faydal› ve baflar›l› olmas›n› diliyorum. De¤erli misafirler, hepinizin bildi¤i gibi, panel konumuz, meslekî e¤itim sisteminde iflletmelerin ve e¤itim kurumlar›n›n yaflad›klar› sorunlar ve bunlara iliflkin çözüm önerileri. Asl›nda bu konuyu pek çok toplant›da çeflitli aç›lardan tart›flt›k; raporlar, görüfller ve öneriler haz›rlad›k. Ama, bu Konferans›n panel konular›ndan biri olarak bu konunun seçilmifl olmas› ile bu alanda yaflanan sorunlar›n hâlen sürdü¤ünü ve sürmeye de devam edece¤ini gösteriyor. Bu Konferans›n sorunlar› bir kez daha dile getirmek aç›s›ndan bir f›rsat oldu¤unu düflünüyor ve sorunlar›n çözümüne bir ölçüde de olsa katk›da bulunaca¤›n› umuyorum. De¤erli kat›l›mc›lar, bir ülkenin kalk›nm›fll›k düzeyini belirlemede kullan›lan en önemli ölçütlerden bir tanesi hiç kuflkusuz o ülkenin sahip oldu¤u insan kaynaklar›n›n niteli¤idir. Genel olarak bak›ld›¤›nda, geliflmifl ülkeler ulusal

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

kalk›nma çabalar›n›n gerektirdi¤i nitelikli insan kaynaklar›na sahip görünürlerken, geliflmekte olan bizim gibi ülkelerin ço¤u ekonomilerinin gereksinim duydu¤u insan kaynaklar› bak›m›ndan ciddî sorunlarla karfl› karfl›ya bulunmaktad›rlar. Toplumsal kalk›nmay› gerçeklefltirebilecek nitelikli insan gücünün yetifltirilmesi, e¤itim sisteminin, hepinizin bildi¤i gibi, en temel bafll›ca görevlerinden birini oluflturmaktad›r. E¤itim sistemi bu görevini yerine getirirken ö¤rencileri üretken birer yurttafl olarak yetifltirmek ve onlar› toplumsal yaflama haz›rlamakla yükümlüdür. Bu sorumluluk toplumsal de¤iflimin h›zland›¤› dönemlerde ayr› bir önem kazanmaktad›r. Ülkemiz Avrupa Birli¤i’ne tam üye olmay› kendine hedef olarak koydu¤u için, gerçekten de bu dönemde nitelikli insan gücünü yetifltirme, ürünlere rekabet gücü kazand›rarak uluslararas› pazarlarda söz sahibi olma, meslekî e¤itim sisteminin teknolojik geliflmelere ayak uydurabilmesi gibi birbiriyle çok ilintili birçok olguyu sürekli gündemde tutmak ve bu alanlarda önemli kararlar almak ve bunlar› öncelikle ve ivedilikle uygulamak zorundad›r. Bu noktada konuflmama temel oluflturmas› bak›m›ndan, ülkemizdeki meslekî e¤itim sistemini bizim aç›m›zdan birkaç cümle ile özetlemek istiyorum. Türk meslekî e¤itim sistemi çok yak›ndan bildi¤iniz ve bildi¤imiz gibi 1986 y›l›nda yürürlü¤e giren 3308 say›l› Meslek E¤itimi Kanunuyla düzenlenmifltir. Kanun esas itibar›yla, örgün e¤itim, ç›rakl›k e¤itimi ve yayg›n e¤itim yollar›yla meslek kazanman›n temel ilkelerini belirleyerek bunlar aras›nda geçiflleri sa¤layan esnek bir yap› oluflturmaktad›r. Bu kanunla üçlü yap› kurulmufl ve sosyal ortaklar›n meslekî e¤itim sürecine aktif kat›l›m› sa¤lanm›flt›r. Kanuna yönelik birçok elefltiri getirmek mümkün ise de, 3308 Say›l› Kanunun, sosyal ortaklar›n kat›l›m› anlam›nda ülkemizdeki pek çok yasal düzenlemeden daha ileri bir anlay›flla tedvin edilerek yürürlü¤e konuldu¤u rahatl›kla ifade edilebilir. De¤erli kat›l›mc›lar, bize göre meslekî e¤itim, en verimli ve en iyi flekilde ifl ortam›nda ö¤renilir, s›n›fta de¤il. Bu hiç kimsenin do¤rulu¤unu tart›flamayaca¤› yads›namaz bir gerçektir. Bu gerçek, meslekî e¤itim veren okullar›n ve meslekî e¤itim kurumlar›n›n ifl hayat› ile sürekli iliflkide bulunmas›n›, e¤itim programlar›n›n ve uygulamalar›n›n sürekli olarak güncellenmesini zorunlu k›lmaktad›r. Türkiye Esnaf Sanatkârlar› Konfederasyonu aç›s›ndan meslekî e¤itim alan›nda olumlu bir yere sahip oldu¤umuzu rahatl›kla söyleyebilirim. TESK, k›sa ad›yla, üyesi bulunan esnaf ve sanatkâr kesiminin ç›rakl›k sistemine loncalar ve ahilikten bu yana sahip ç›kmas› nedeniyle meslekî e¤itimle ilgili faaliyetlere her zaman önem ve öncelik vermifltir. Nitekim TESK’in kendi mevzuat›nda meslekî e¤itimle ilgili faaliyetler önemli bir yere, büyüklü¤e sahip bulunmaktad›r. Meslekî e¤itimle ilgili önemli kurumsal düzenlemelerimizi bafll›klar› ile vermek gerekirse, meslekî e¤itim faaliyetlerini finanse etmek amac›yla tüm teflkilat birimlerimiz y›ll›k gayrisafi gelirlerinin yüzde 20’sini e¤itim bütçesi olarak ay›rmaktad›rlar. Konfederasyonumuz bünyesinde de teflkilat›m›z›n meslekî e¤itim çal›flmalar›na destek olmak, önemli ve faydal› görülen meslekî e¤itim çaba ve çal›flmalar›n› desteklemek üzere esnaf ve sanatkârlar›n Meslekî E¤itim Gelifltirme ve Destekleme Fonu oluflturulmufltur. Konfederasyonumuz, altyap›s› yeterli olmayan iflyerlerinde çal›flan gençlerin

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

pratik e¤itimlerinin eksikliklerinin giderilmesi amac›yla meslekî e¤itim merkezleri kurmaktad›r. Tüm teflkilat birimlerimiz bünyesinde meslekî e¤itimle ilgili faaliyetleri yürütmek, yönlendirmek ve gelifltirmek üzere meslek e¤itimi dan›flmanl›¤› birimleri ve meslekî e¤itimin uygun ortamlarda verilmesini teminen iflyeri denetleme ve dan›flmanl›k gruplar› kurulmaktad›r. 3308 Say›l› Kanun kapsam› d›fl›nda kalan, 110 meslek dal›n›n d›fl›nda kalan meslek dallar›nda, odalar›m›zca e¤itim, s›nav ve belgelendirme faaliyetleri yürütülmektedir. Bu faaliyetlerin tümü, iflletmelerde verilen meslekî e¤itimin kalitesini yükseltmek ve gençlerin mesleklerini daha iyi ö¤renmelerini sa¤lamak amac›na yöneliktir. Ancak, hiç flüphe yoktur ki, bu faaliyetler çeflitli olumsuzluklar nedeniyle her zaman arzu etti¤imiz, planlad›¤›m›z, düflündü¤ümüz ya da mevzuatta yaz›l› olan biçimiyle maalesef gerçeklefltirilememektedir. E¤itim kurumlar›m›z aç›s›ndan sorunlar›n tespitine yöneldi¤imiz zaman en önemli sorunun finansman oldu¤unu tespit ediyoruz. Meslekî e¤itim büyük bir finansman kayna¤›na ihtiyaç gösteriyor. Teknolojik geliflmenin bafl döndürücü h›z›na e¤itim kurumlar›n›n yetiflmesi gerçekten de beraberinde büyük bir maliyeti getiriyor. Esnaf ve sanatkâr teflkilat›, meslekî e¤itimin hem temsil etti¤i kesim ve hem de ülkemizin gelece¤i aç›s›ndan tafl›d›¤› büyük önemin fark›ndad›r. Ama, fark›nda olmak yetmemekte, meslekî e¤itime kaynak bulmak da gerekmektedir. Özet olarak, e¤itim kurumlar›n›n yaflad›¤› en önemli sorunlardan birinin özellikle ülkemiz gerçekleri çerçevesinde finansman oldu¤unu söylemek pek yanl›fl olmayacakt›r. Bir di¤er önemli sorun, meslekî e¤itime olan talebin yetersiz kalmas› ve meslekî e¤itimin, e¤itim kurumlar›n›n kapasitelerini tam olarak kullanamamalar›d›r. Ülkemizde on y›llard›r zorunlu temel e¤itimden sonra meslek e¤itimine yönelme oran›n› yüzde 65-70’lere ç›karmak hedef olarak konmakta, ama bu orana bir türlü ulafl›lamamaktad›r. Meslekî e¤itime talebin artmas› bak›m›ndan gerek e¤itim kurumu ve gerekse iflletmeler aç›s›ndan birtak›m teflvik mekanizmalar›n› uygulamaya koymak ak›lc› olacakt›r. Avrupa Birli¤i’nin meslekî e¤itime yönelik teflviklerini özellikle KOB‹ ve küçük iflletmeler boyutuyla alman›n talep art›fl›na yararl› olaca¤›n› düflünüyoruz. ‹flletme boyutunda yaflanan sorunlara da göz atacak olursak, biraz önce bahsetti¤im teflvik mekanizmalar›n› biraz daha konuflmak gerekiyor. ‹flletmeler ö¤renci ya da ç›raklar› yanlar›nda istihdam ederek meslek ö¤retmekte ve 3308 Say›l› Kanun, bunun karfl›l›¤›nda hem iflletmeye ve hem de ö¤renciye baz› avantajlar sa¤lamaktad›r. Örne¤in ç›ra¤›n ya da ö¤rencinin sosyal güvenlik primleri devlet taraf›ndan karfl›lanmaktad›r. Ama, iki-üç y›ll›k bir ç›rakl›k e¤itiminden sonra kalfal›k belgesini alan ve ustal›k e¤itimine devam edenler için bu imkan sa¤lanamamaktad›r. Küçük iflletmeler aç›s›ndan sosyal güvenlik primlerini ödemenin güçlü¤ü düflünüldü¤ünde, iflletme ya kalfalar› kay›t d›fl› çal›flt›rmak ya da iflten ç›karmak zorunda kalmaktad›r. Kalfalar›n sigorta primlerinin bir bölümünün devlet taraf›ndan karfl›lanmas› küçük iflletmeler aç›s›ndan önemli bir teflvik unsuru olacak ve kay›t d›fl› istihdam› mutlaka azaltacakt›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Sevindirici bir geliflme geçenlerde biliyorsunuz gerçekleflti. Ç›rakl›k e¤itimine devam etmek kayd›yla 18 yafl s›n›r› kald›r›ld›. Bu da bu anlamda söylenecek bir teflvik mekanizmas› olarak meslekî e¤itime hizmet eden bir geliflmedir. ‹flletme ile e¤itim kurumunun, meslekî e¤itim programlar›n›n farkl›l›¤› bir di¤er önemli sorun olarak teflkilat›m›zca Konfederasyonumuza sürekli aktar›lan konulardan bir tanesini oluflturmaktad›r. Okulda verilen teorik e¤itim ile iflletmede verilen beceri e¤itiminin uyumlaflt›r›lmas›nda güçlüklerle karfl›lafl›lmaktad›r. Ö¤renciler iflletmelerde farkl› ifller yapmakta, s›n›fta ise buna uygun olmayan teorik meslekî bilgileri almaktad›rlar. Ö¤renciye verilen teorik bilgi, onun efl zamanl› olarak yapt›¤› ifl ile ilgili de¤ilse, e¤itimin verimlili¤i düflmekte ve ö¤rencinin derse ilgisi azalmaktad›r. Bu nedenle, okul-iflletme iflbirli¤i üzerinde daha fazla durulmas› gerekti¤i tart›fl›lmazd›r. ‹flbirli¤i konusuna de¤inmiflken, ülkemizde okul-sanayi iflbirli¤i ve üniversiteokul iflbirli¤inin geliflemedi¤i ya da verimli ifllemedi¤inden hep flikâyet edildi¤ini biliyoruz. Bu elefltirilerin hakl› yönleri elbette bulunmakla birlikte, ülkemizde gerçekten bundan 20 y›l, 30 y›l öncesine k›yasla önemli ad›mlar at›ld›¤›n› da görmek gerekti¤ini özellikle belirtmek istiyorum. Bu gerçek, ülkemizde ciddî bir bilinçlenmenin varl›¤›n› gösteriyor. Dünyada son y›llarda yaflanan h›zl› teknolojik ve bilimsel geliflmeyi izledi¤imizde, ülkemizde de her türlü bilgiye, teknolojiye sür’atle eriflmek zorunlulu¤u ortaya ç›kmaktad›r. Bunlara eriflmek elbette yetmeyecektir. Bizim bu bilgi ve teknolojileri kullanarak yeni teknolojiler, yeni bilgiler üretmemiz de özellikle gerekmektedir. Bu gerçeklerin fark›nda olanlar›n giderek artt›¤›n› görmenin sevindirici oldu¤unu düflünüyoruz. Meslekî e¤itim sistemine gerek kamu kurumlar›n›n ve gerekse di¤er kesimlerin bir bütün olarak sahip ç›kmas› ve ortak hareket etmesi kaç›n›lmaz görünüyor. Yani, herkes üzerine düfleni yapmal› ve gerekti¤inde elini tafl›n alt›na koyabilmelidir. Ama, ne yaz›k ki, bizim odalar›m›z meslekî belgesi olmayan› üye olarak kaydetmeyi reddederken, birtak›m kurumlar kendilerini bu zorunlulu¤a uymak zorunda hissetmemektedirler. Bu da önemli bir sorun olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Sonuç olarak, okul-iflletme iflbirli¤i konusunda her iki taraf›n da eksik yönleri bulunmakla beraber, çok geç kalm›fl say›lmay›z. Özellikle Avrupa Birli¤i’nin meslekî e¤itimle ilgili programlar›ndan yararlanmaya bafllamam›z, bu alanda önümüzü açacak bir geliflme olarak gözlenmektedir. Ancak, bu programlardan yararlanmak konusuna de¤inmiflken, bir de dile¤imizi ifade etmek istiyoruz. Bu programlar› kullanma konusunda kamu kurumlar›n›n bizi ve benzer örgütleri bilgilendirmesine, yönlendirmesine ve iyi uygulama örnekleri sunmas›na ihtiyaç duyuyor ve bunu bekliyoruz. Gösterdi¤iniz ilgi için teflekkür ediyor, Konfederasyonumuz ad›na say›lar›m› sunuyorum. fiimdi arkadafllar, çok konufluluyor, çok söyleniyor, bu salonda sabahtan beri dinlediklerim, benim sizlere söyleyeceklerimin hemen hemen tamam› söylendi. Do¤ru tespitler yapm›fl›m. Peki, herkes biliyor da bunlar› niçin olmuyor, niçin Türkiye’de e¤itim sorunu kronik bir sorun hâlinde devam ediyor; bence bunu bulmal›y›z. Rahmetli Nusret Ekin’in dedi¤i gibi, at› yular›ndan yakalamal›y›z. Türk milleti olarak nedense at› yular›ndan bir türlü yakalayam›yoruz. 1950’lerde Güney

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Kore’yle millî gelirimiz ayn›. fiimdi kaç kat› biliyor musunuz? Biliyorsunuz, söylememe gerek yok. Peki, ne oldu, niye böyle oldu, niçin hâlâ 3600 dolarday›z? Avrupa Birli¤i’ne girece¤iz diye her taraf›m›z› y›rt›yoruz. Avrupa Birli¤i bizi bu flartlar alt›nda son derece zorlan›yor almakta. Bunu aç›kça yüzümüze söylemiyor nezaketlerinden ötürü ama, 3600 dolarla giremezsiniz. Peki, 3600 dolarla bu söylediklerimin ne ilgisi var? Kesinlikle e¤itimle ilgisi var... Bunu söyledim. Önümüzde duruyor. Genel olarak e¤itim altyap›s›n›n yetersiz oluflu, nitelikli insan gücünün yetiflmesinde ciddî engel teflkil etmektedir. Konuflmam›n bafl›nda söylediklerimi birebir kan›tlamaya çal›flaca¤›m. Niteliksiz ifl gücü fazlal›¤›na ba¤l› olarak düflük verimlilik, plans›z ve çarp›k kentleflme ve bir türlü yap›lamayan aile planlamas› sorunlar›m›z› gün geçtikçe a¤›rlaflt›rmaktad›r. Sorunlar›n çözümü, verimlili¤i art›rmaktan geçmektedir. Verimlili¤in artmas›, rekabet gücünün artmas›n› sa¤layacak. K›saca belirtmek gerekirse, ça¤›m›z›n sihirli sözcü¤ü “verimliliktir.” Verimlili¤in art›r›lmas› ise e¤itim sistemi ve buna ba¤l› olarak meslekî e¤itimin gelifltirilmesiyle mümkündür. E¤itim ve verimlilik konusunda bir Rus yazar›, bir kiflinin ilkö¤retimden gelme ise iflini yüzde 40 art›rd›¤›, orta ö¤retimli ise e¤er bu kiflinin yüzde 102 art›rd›¤›n›, yüksekö¤retim ise yüzde 300 art›rd›¤›n› ispat etmifltir. Yine bir araflt›rmaya göre, okur-yazarl›k düzeyinin yüzde 28’den yüzde 30’a ç›kmas› reel millî gelirde yüzde 16’l›k bir art›fl›n oldu¤unu göstermektedir. Uzun dönemde e¤itime yap›lan yat›r›m›n geri dönüflüm fiziki h›z› sermayenin h›z›ndan daha yüksektir. fiimdi arkadafllar, bir bakar m›y›z lütfen ülkelerin ifl gücü verimlili¤inin s›ralamas›nda Türkiye nerededir? Romanya ve Hindistan’› geçmifl sadece. Amerika Birleflik Devletleri’nde yaklafl›k 44 dolar civar›ndayken Türkiye’de sadece 4 dolar›n biraz üzerindedir. Bunun sebebi, biraz evvel söylemifl oldu¤um e¤itimdir. Evet, bunlar› h›zl› geçiyorum. fiimdi, ne yapar dedik e¤itim? Ekonomiye rekabet gücü kazand›r›r, verimlilik art›fl›n› sa¤lar, üretim kalitesini art›r›r. Yeni ekonomik flartlarda art›k yaflam boyu istihdam garantisi kalmam›flt›r diye bafll›yoruz. Arkadafllar›m›z defalarca vurgulad›lar bunu. Yeni ekonomik yap›da yer alan lokomotif de¤erler yaflam boyu e¤itim ve istihdam edebilirliktir. Baflar› daha çok bilgiye ba¤l› hâle gelmifltir. Nitelikli ifl gücüne duyulan ihtiyaç artmaktad›r. Nüfus art›fl h›z› yüksek, okullaflma oran› yeterli düzeye ulaflmam›fl, dolay›s›yla genel e¤itim düzeyi düflük kalm›fl olan ülkeler için bu ihtiyaç daha yo¤un flekilde hissedilmektedir, örne¤in Türkiye diyoruz. Küreselleflme h›z› ekonomik ve teknik geliflim, uluslararas› bütünleflme ve artan rekabet, iflletmeleri baflar›l› olabilmek için h›zla de¤iflimlere uyum sa¤lamaya zorlamaktad›r. Meslekî e¤itim sistemlerinin etkinli¤ini, verimlili¤ini art›rmak için ne yapmal›? Uluslar›n rekabete duyarl›l›¤›, bir e¤itim sa¤lanmas› için uygun teknolojilerden yararlanmal›, sürekli e¤itim f›rsat› art›r›lmal› ve ö¤renme olanaklar›n›n herkese aç›k hâle gelmesi, genel ve meslek e¤itim sistemlerini, ifl yaflam›na girifli kolaylaflt›racak

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

daha güçlü yeterlilikler sa¤lanmal›, -çabuk geçiyorum, üzerinde aç›klama yapmaya gerek yok, çünkü çok söylendi bunlar- e¤itim sistemi, iflletmelerin ifl gücü taleplerine uygun olmal›. Devletin e¤itimdeki rolü azalt›lmal› ve sosyal taraflar belirleyici role sahip olmal› ki, genellikle bu Konferansta ortaklafla vard›¤›m›z konsensüs bu, iflçi ve iflveren kurulufllar›n›n meslek e¤itim sistemi içinde aktif biçimde rol ve sorumluluklar üstlenmeleri sa¤lanmal›, meslek standartlar› ve sertifikasyon sistemleri gelifltirilmeli, Türkiye için kalk›nman›n h›zland›r›lmas›, iflsizli¤in azalt›lmas› ve sosyal refah›n art›r›lmas›na en önemli araçlardan biri, ifl gücü piyasalar›n›n talep etti¤i nitelik ve nicelikte insan gücünü sa¤layacak etkin bir e¤itim sistemi kurulmas›d›r. ‹flveren kesimi aç›s›ndan ülkemizdeki meslek e¤itimi sisteminde iki ana sorun yaflanmaktad›r. Meslekî e¤itim müfredat›n›n ve e¤itim programlar›n›n, iflletmelerin sürekli de¤iflen ifl gücü ihtiyaçlar›na duyarl› yap›da kurulmam›fl olmas›, sistemin yönlendirilmesinde reel sektörün aktif biçimde görev ve sorumluluk almamas› pek çok meslekte, iflte yeterli say›da mezun bulunamamas›; halbuki Türkiye’de ciddî bir iflsizlikten bahsedilir. Ama kalifiye ifl gücünün ciddî flekilde aç›¤› vard›r. Kamusal sistemin etkin, verimli çal›flmamas› nedeniyle iflletmeler e¤itime ç›kt›yla orant›l› olmayan büyük kaynaklar ay›rmak zorunda kalmaktad›r. Özel sektör bir yandan yasal yükümlülüklerini yerine getirmekle, di¤er yandan da ek finansman arayarak üretim için gerekli e¤itim çal›flmalar›n› iflletmenin ba¤l› oldu¤u e¤itim vakf› merkezleri, iflveren sendikas› ve yollarda kendi imkanlar›yla sürdürmektedir. Bu durum da makroekonomik düzeyde büyük bir kaynak israf›na yol açt›¤› aç›kt›r. ‹flletmeleri yüklenilen yasallarca mükellefiyetler diyorum. Bunlar› çok h›zl› geçiyorum. 50’den 20’ye indirildi. Yeni kanun, 10 ve fazla ö¤renciye pratik e¤itim yapma imkan› getirdi, mükellefiyeti getirdi. T‹SK’e ba¤l›, iflveren sendikalar›na ba¤l› iflletmelerde e¤itim faaliyetleri; k›saca bunlardan bahsedeyim. ‹flletmeler e¤itimlerini üç farkl› sistemde sürdürmektedir; hizmet içi e¤itimler veriyorlar, e¤itim merkezleri kuruyorlar ve vak›flar arac›l›¤›yla e¤itim yap›yorlar. Yine T‹SK’e üye iflveren sendikalar› ve ba¤l› iflyerlerinde verilen bafll›ca e¤itimler, meslek e¤itimi, iflçi sa¤l›¤›, ifl güvenli¤i e¤itimi, çevre e¤itimleri, toplam kalite yönetimi, ilkyard›m, aile planlamas› ve endüstri iliflkiler konular›nda e¤itimler veriliyor. MES E¤itim Vakf›n›n faaliyetlerine k›saca de¤inmek gerekirse, MES E¤itim Vakf› taraf›ndan verilmekte olan meslekî e¤itimi programlar›ndan faydalan›lmaktad›r. fiurada söylemem gereken, MES E¤itim Vakf›n›n bir Avrupa, Almanlar›n dünyaca meflhur uluslararas› teknik bilimsel alanda kabul gören Alman E¤itim Kurumu olan REFA’yla iflbirli¤ine gitmesi, bu çok ciddî olarak Türk sanayiine, Türk iflletmelerine ciddî bir katma de¤er yaratacakt›r. Zannediyorum MES öncülü¤ünde, MEV’le birlikte bu, bu y›l içerisinde imzalanacak bir sözleflmeyle 2005 y›l›n›n bafl›ndan itibaren iflletmeler çok ucuz maliyette, bu dünya genelinde kabul görmüfl e¤itim kurumundan destek alacaklard›r, afla¤›da gördü¤ünüz kalite yönetimleri, endüstri mühendisli¤i, zaman etütleri konusunda. Bu arada, iflletmeler, ifl ve iflverenler iflçi sendikalar›yla çok ciddî e¤itim anlaflmalar› yaparak bu yukar›da gördü¤ümüz Türk-Metal’le MES aras›ndaki e¤itim

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

faaliyetleri, 20 bin kiflinin üzerinde e¤itim yapt›lar, 200 bin kifliye kadar e¤itim yapmay› planlamaktalar. Koç bu arada e¤itim yapmaya devam ediyor. MEV’in faaliyetlerini geçtik. Millî E¤itim Vakf› var. Çeflitli büyüklükteki flirketlerin onunla kurduklar›, Millî E¤itim Vakf›, Türk E¤itim Vakf›, Koç Vakf›, Sabanc› Vakf›, Enka Vakf›, Türk Petrol Vakf› gibi vak›flar arac›l›¤›yla iflletmelerde e¤itimler iflletme ihtiyaçlar› do¤rultusunda yap›lmaktad›r. fiimdi, bunlarla ilgili tedbirler nelerdir? Meslek Standartlar› Kurumu kurulmal›; bu konufluldu. ‹fl gücü piyasalar› araflt›rma sistemi kurulmal›. Meslek standartlar› sertifikasyon sistemine mutlaka geçilmeli; buna da de¤inildi. Mesle¤i yönetme sistemlerine geçilmedi. Yaflam boyu e¤itim kapsam›nda yetiflkin e¤itmenlerin e¤itimlerine önem verilmeli. AB ülkelerinde oldu¤u gibi çeflitli teflvik unsurlar ile teknolojik geliflmeye uygun ifl gücü e¤itimlerine öncelik verilmelidir diyoruz. Meslekî teknik derslerin teknik ve uygulama konular›nda birbirleriyle ba¤lant›lar› yo¤unlaflt›r›lmal›, s›nav soru bankalar› sürekli gelifltirilerek zenginlefltirilmeli diyoruz. Türkiye ne yapmal›? fiimdi, Türkiye e¤ri oturup do¤ru konuflmal›. Bundan sonra bunlar› yapmas›n› öneriyoruz. Herkesin bildi¤ini bir araya toplad›m. Çok k›sa bafll›klar hâlinde söyleyece¤im: Okul-iflletme iflbirli¤i ülke gereksinimlerine uygun, dengeli biçimde planlanmal›d›r; ifl gücü niteli¤i yükseltilmeli, e¤itim ve istihdam ba¤lant›s› kurulmal›d›r; aktif ifl gücü piyasas› politikalar› uygulanmal›d›r; Milli E¤itim Bakanl›¤›, tutarl›, sa¤l›kl› personel politikas›na kavuflturulmal›d›r; bunun alt›nda kitap yaz›lacak kadar önemli konular vard›r. Kesinlikle bu millî e¤itim politikas›n›n çözülmesi, istedi¤imiz düzeyde e¤itim faaliyetlerinin yap›labilmesi buna ba¤l›d›r. Devlet bunu düzeltmedi¤i sürece biz daha uzun y›llar bu çat› alt›nda bunlar› çok konufluruz. Devletin rolü e¤itim konusunda yeniden tan›mlanmal›d›r. Hakikaten bunu inanarak söylüyorum; her fleyi devletten beklemek do¤ru de¤il. Yapamaz da, yapam›yor da nitekim. Kaynaklar s›n›rl›. Söyledi arkadafllar. ‹flverenler de, sendikalar da, iflveren sendikalar› da bu iflin, bu tafl›n alt›na elini sokmak zorundalar. Devletten beklersek, devletin ne imkanlar›, ne de kapasitesi mümkün de¤il buna. E¤itim teflkilatlar› klasik yöntemlerden vazgeçerek toplam kalite yaklafl›m›na göre organize olmal›d›r; ikinci kilit de bu. Klasik sistemden vazgeçmek zorunday›z. Klasik sistem deyince neyi kastediyorum? Lütfen, tenzih ederim, burada hiçbir flekilde kimseyi tahkir etmek için konuflmuyorum ama, bir cümleyi sarf etmekten de geçemeyece¤im. Çocuklu¤umuzda bizi annelerimiz babalar›m›z okula götürürler. Hiç konumuz de¤il bu. Meslekî e¤itimle ilkokulun ilgisi yok. Ama, ilkokulu geçmeden de meslekî e¤itime gelinmiyor. ‹lkokula götürüldü¤ü zaman, hat›rlayacaks›n›z, benim kufla¤›m çok iyi hat›rlar bunu, ne derdi babalar›m›z? Eti senin kemi¤i benim derdi. 6 yafl›ndaki bir çocu¤a eti senin kemi¤i benim demek ne demek? O, ö¤retmeni de sevmiyordu, okulu da sevmiyordu. ‹lkokulu bitirdi¤i zaman önce kitap yak›yordu, kitaplar›n› yak›yordu. Bu çal›flmalar s›ras›nda çok ilginç anekdotlar yakalad›m. Bir kifli evinde fare

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

oldu¤u için, fareleri yakalamak üzere yavru bir kedi al›yor ve kediye oyuncak fare üzerinde tatbikat yapt›r›yor. Fareyi sal›yor, kediye, kofl yakala, kofl yakala, kofl yakala, kedi genç kedi hâline geliyor, gerçek bir fareyle karfl›laflt›¤› zaman kaçacak delik ar›yor. Bask›yla asla olmaz. Devletin ne yapmas› gerekiyor? Okulu sevdirmesi gerekiyor. Okul öncesi e¤er e¤itimi verebiliyorsa, okullara gitmeden önce çocuk oyunla okulu seviyorsa üniversiteyi de bitirdi¤i zaman kitab› yakmayacakt›r. Ben ilkokul dedim, üniversitede kitap yakan birçok genci görmüflsünüzdür, duymuflsunuzdur da. Bunun sebebi bask›d›r; bunun sebebi, sevmedi¤i hâlde, Say›n Türk-‹fl temsilcisi dostum, arkadafl›m belirtti, gitti¤i okula yüzde 60 oran›nda severek gitmiyor, severek gitmiyor oraya, esas onun dördüncü s›n›ftan itibaren bildi¤im kadar›yla e¤itimin hangi k›sm›na gidece¤i, nerede kendisini gelifltirebilece¤i belli oluyormufl diyorum. E¤itimci de¤ilim. Ama biz ne yap›yoruz? Onu hiç istemedi¤i hâlde düflük puanl› oldu¤u için Ziraat Fakültesine gönderiyoruz. Binlerce Ziraat Fakültesi var; hiçbir köyde ziraat mühendisi yok arkadafllar. Tar›mda çok geriyiz. Klasik yöntemden kesinlikle kurtarmam›z laz›m kendimizi. Kaynak sa¤layan fonlar amac›na uygun olarak kullan›lmal›d›r. Burada devlete ciddî ifl düflüyor. Orta ö¤retimin okullaflmas› normalde yüzde 65, meslek liselerinde yüzde 35’tir. Bu oran kesinlikle tersine çevrilmelidir, kesinlikle. Hatta arkadafllar›m›z daha ileri götürdüler; 70-30 dediler. Do¤ru. Ama, bir paradigmam›z var, bir korku var içimizde. Acaba biz yüzde 30, yüzde 70, yüzde 60 derken, meslek liselerinde imam hatiplerin say›s› da artar m› diye belirli kesimler ciddî flekilde feveran ediyorlar, korkuyorlar bunu söylemeye. Arkadafllar, yüzde 35’in içerisinde imam hatip okullar›n›n oran›, dün bir arkadafl›mdan ö¤rendim, buraya yazmad›m ama, yüzde 12 civar›nda. Say› 270 binden 79 bine kadar inmifl. Bu normal olarak, do¤al süreç içerisinde olmak isteyen gider olur, okumak isteyen okur. Bir taraftan demokrasi havarili¤i yaparken bir taraftan bir fleylerden, kendi yaratt›¤›m›z paradigmalardan korkarak yüzde 60, yüzde 35 oran›n› ters çevirme laf›n› kullanmal›y›z ve söylemeliyiz, buna da al›flmal›y›z. Olmuyor. Yüzde 65 lise mezunu ne ifle yar›yor? Üniversiteler kaç kifli al›yor Allah aflk›na söyler misiniz lütfen? Kaç kifli üniversiteye gidiyor? Hangisi üniversiteden ç›kt›¤› zaman gerçek ifl hayat›n›n, sanayinin ifline yarayan ifl gücü olarak gelip de katma de¤er yarat›yor, üretime geçiyor? Bitmek üzere Say›n Baflkan›m, bitiyor. Bir cümle kald›. Sorgulayan, düflünen, olaylara çok yönlü bakabilen nesiller yetifltirmemiz için yeni e¤itim stratejileri belirlenmelidir diyorum, noktal›yorum. Sabr›n›z için çok teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim. 15 dakikaya ancak bu kadar s›¤ar de¤il mi? Böyle kapsaml› bir konu. Efendim çok teflekkür ediyorum Hasip Beye. fiimdi söz s›ras› Osman Alper Türer’de, Efes ‹çecek Grubu ‹nsan Kaynaklar› Direktörü. OSMAN ALPER TÜRER- Say›n Baflkan, de¤erli konuklar ve kat›l›mc›lar; ben süreme uyaraktan birazc›k soru ve cevap k›sm›na vakit ay›rmak istiyorum, onun için birazc›k daha k›sa toparlayaca¤›m.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Hepimizin bildi¤i gibi ça¤dafl medeniyetler seviyesine eriflebilmesi ülkemizin, e¤itimle mümkün olacakt›r. Sabah bafllayan Konferans›m›zda tüm kat›l›mc›lar ve sunucular e¤itime gerekli vurgular› yapt›lar. Bundan dolay›, bildi¤iniz gibi, 3308 Say›l› Yasa ve 4702’yle gelen de¤ifliklikler hakk›nda tekrardan konuflmayaca¤›m. Ancak, baz› konular›n alt›n› çizerekten, birazc›k da farkl› düflünülmesini sa¤lamaya çal›flaca¤›m. Ülkemizin hâlen e¤itim düzeyindeki uluslararas› normlar› yakalayamam›fl oldu¤u, bölgeler aras›ndaki büyük uçurumlar›n devam etti¤i, e¤itim görenlerin say›s›n›n artmas›na ra¤men e¤itim niteli¤inin gittikçe azald›¤› bir gerçektir. Ülkemizde en fazla ilkokul mezunu bulunmakta, okur-yazar oran› yüksekçe olmakta ve hiçbir flekilde okula gitmeyen vatandafllar›m›z bulunmaktad›r. Avrupa Toplulu¤una girmeye çal›flt›¤›m›z flu günlerde tamam›yla kabul edilmez bir tablo çizilmektedir. Buna karfl›l›k, bugün sabah Say›n Bakan›m›z›n da bahsetti¤i gibi, MEGEP Projesi Avrupa Birli¤i’nin kat›l›m›yla yap›lan bu proje gibi baz› projeler ümidimizi birazc›k daha art›rmaktad›r. Tüm e¤itim kurumlar›na ra¤men flirketlerimiz yeni elemanlar›n› maalesef tekrardan teknik ve idarî normlara göre yeni bafltan e¤itmekte, ülkemizdeki e¤itim sadece bir genel kültür bilgisi ötesinde, baz› istisnalar haricinde geçememektedir. Bölgesel farkl›l›klar› da bunun üstüne ekledi¤imiz zaman, devletimizin yaratmas› gereken f›rsat eflitli¤i ortadan kalkmakta, baz› e¤itim kurumlar› hariç standart e¤itim veren okul ö¤rencileri veya mezunlar› gerekli niteliklerle donanmamakta, ço¤u zaman da günümüz flartlar›nda çok yetersiz olaraktan okullar›ndan mezun olmaktad›rlar. Maalesef, ülkemizin tekrar gerçe¤idir ki, ö¤retmenlerimizin de sorunlar› ço¤u bölgelerimizde altyap›lar› olmadan konular› haricinde derslere girmekte ve maalesef mezun olan ö¤rencilerimizi gerekli flekilde donatamamaktalar. Konumuza böyle bir genel bafllang›ç yapmam›n nedeni, ilkö¤renim kurumlar›ndan bafllayarak meslekî e¤itimle birlikte yüksekö¤renim dahil olmak üzere e¤itim kurum ve sistemati¤inin genel olarak ve birbirine ba¤l› olarak düzenlenmesi gerekti¤ine olan inanc›md›r. Yine sabahki Say›n Bakan›n konuflmas›nda, Milli E¤itim Bakanl›¤›nca ve Hükümetimizce de bu konunun böyle ele al›nd›¤›n› dinlemek sevindirici bir geliflmedir. Sadece bir konuyu düzeltmeye çal›flmak, bu konumuza meslekî e¤itim diyebiliriz, di¤er e¤itim kurumlar›nda süregelen aksakl›klar›n devam› istenilen sonucu almay› olanaks›zlaflt›rmaktad›rlar. fiu anda Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n çal›flt›¤› 12 sene ve di¤er e¤itim kurumlar›n›n düzenlenmesi önemli bir geliflmedir. Ça¤›m›z art›k h›z ve bilgi ça¤›d›r. Günbegün artan rekabet, ifl yap›fl flekillerini ve ihtiyaçlar› de¤ifltirmekte, ça¤›n arkas›nda kalan toplumlar›n ve kurumlar›n da yaflam flans› olmamaktad›r. 4702 Say›l› Kanunla yeniden düzenlenen Meslekî E¤itim Kurulu ve ‹l Meslekî E¤itim kurullar› afla¤› yukar› 15-17, bazen de 20’leri bulan üyelerle toplanmaktad›r. Görüflüm, bu say›da kat›l›m›n oldu¤u komisyonlarda kararlar›n al›nmas›, ki bir üst onay ve inceleme gerektirmektedir, hele hele h›zl› al›nmas› imkans›zd›r. Meslekî e¤itim kurumlar›, özel sektör ve e¤itim temsilcilerinin a¤›rl›kl› kat›l›m›yla tam yetkilendirilmifl flekilde il ve bölge farkl›l›klar›na duyarl› ve esnek, daha az bürokratik bir yap›land›rma ile yeniden düzenlenmelidir. Belli oranlarda getirilen

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

k›s›tlamalar ve limitler, 20 personel, yüzde 5-10 gibi rakamlar, zaten rekabetçi ortamda üretim yapan iflletmelerimizi, özellikle KOB‹’lerimizi ve küçük ölçekli iflletmeleri maalesef zor durumda b›rakmaktad›r. Hayatta kalma mücadelesi veren iflletmelerimiz maalesef e¤itim merkezleri kuramamaktad›r. Bu iflletmelerimiz ya malî bir yükün alt›na, fon ödemeleri gibi, girmekte veya mecburen bafltan savma olarak görevlerini sözde yapmaktad›rlar. Bu da, gelece¤e haz›rlad›¤›m›z gencecik meslek ö¤rencilerinin morallerini bozmakta. Maalesef, ifl hayatlar›na at›lmaya haz›rlan›rken, iyi bir fley yap›lmaya çal›fl›rken tam tersine negatif bir etki göstermektedir. fiirketimiz her sene yaklafl›k 250 adet ö¤renciye sene içinde veya yaz aylar›nda imkan tan›maktad›r. Ancak, malûmunuzdur ki, talepler, olanaklar›m›z›n veya mevcut fiziki ortam›m›z›n ve ifllerimizin çok üstündedir. Bölgelere göre y›¤›lma vard›r. Ça¤›m›z bilgi ça¤› oldu¤u ve birçok imkan›n geliflti¤i göz önüne al›nd›¤›nda, belli meslek dallar›nda, iflletmelerde verilen yerinde teknik e¤itimin, uzaktan e¤itim, iyi e¤itimde birlefltirilmesi, imkan bulamayan birçok ö¤renciye farkl› bölgelerden belirli iflletmelerle iletiflime geçmesi sa¤lanabilmekte ve iflletmelerle ba¤ kurmalar›na olanak verecek ve çok daha fazla kat›l›mla gençlerimizi bir nebze de olsun iflletme hayat›na al›flt›rabilecek ortamlar›n yarat›lmas› gerekmektedir. fiu andaki meslekî e¤itim müfredat›n›n da düzenlenmesi, iflletmelerde iflbirli¤i yap›larak tüm sosyal taraflar›n aktif kat›l›mc› olarak çal›fl›p, günümüze uygun düzenlemelerin yap›lmas› flartt›r. Belirli ana konularda yo¤unlaflan teknik e¤itim,baz› bölgelerde ihtiyaç fazlas› mesleklerin birikmesini sa¤lamas›na karfl›l›k ihtiyaç olan mesleklerin bulunamamas›n› do¤urmaktad›r. Özellikle faaliyet gösterdi¤imiz alanda, içecek sektöründe, kimya ve g›da dallar›nda ö¤renim görmüfl gençleri bünyemize katmaktay›z. Ancak, kendi ifl kolumuza özgü, altyap› isteyen konularda minimum üç-dört sene bu arkadafllar›m›z› ifl bafl› e¤itimleriyle yeterli tecrübeye getirme çal›flmalar›na devam etmekteyiz. Ayr›ca, ülkemizde bulunmayan, ama bizim için önemli olan baz› konularda da yurt d›fl›na e¤itime göndermekteyiz. Bu kan›mca birçok iflletmeyle ayn› s›k›nt›lar› bizim de çekti¤imizin bir göstergesidir. Bu durum Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n, devletimizin, hem de bizim, özel sektörün kaynak israf›na yol açmakta, ö¤renciler çok fazla kullanamayacaklar› alanda, özellikle ifl hayat›na ad›m atmaya haz›rland›klar› ö¤renimlerinin son dönemlerinde farkl› konularla ilgilenmek zorunda kalmakta, maalesef ifl hayat›na girdiklerinde bunlar› kullanamamaktad›rlar. Bu de demin belirtti¤im gibi, ciddî bir kaynak israf›na yol açmaktad›r. E¤itim kurumlar› ve sanayimizin iflbirli¤inin nispeten az oldu¤undan do¤ru iletiflim sa¤lanamamakta ve y›llarca de¤iflmeyen müfredat günümüz gerçeklerine maalesef uymamaktad›r. Bu da, flu andaki bu içinde bulundu¤umuz y›llarda en fazla ihtiyac›m›z oldu¤u dönemde, tekrardan dedi¤im gibi, kaynak israf› yaratmaktad›r. Devletimizin genel politikalar›, yukar›da belirtti¤im gibi, meslekî e¤itim sistemimizi destekleyici sistem ile birlikte koordine olmal›d›r. Öncelikli teflvik bölgelerinin yan›nda öncelikle sanayi ve üretim alanlar›n›n belirlenip, özellikle öncelikli sektörlerin belirlenip, buna özgün e¤itim müfredat›n›n düzenlenmesi ve

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

gelece¤e yat›r›m yap›lmas› flartt›r. Hindistan bildi¤iniz üzere bu durum için en önemli örneklerden bir tanesidir. Cumhuriyetimizin ilk y›llar›nda yap›ld›¤› gibi devletimiz özel sektörle, meslek ve sanayi kurulufllar› ile ve tüm sosyal taraflar› bir araya getirerek teflvik edilecek ifl sahalar›n› belirlemeli, özel sektörü bu konuda ciddî flekilde teflvik etmeli ve e¤itim planlamas›n›, özellikle meslekî e¤itim planlamas›n› bu sahalara göre yapmal›d›r. ‹fl saha yat›r›mlar›n›n k›s›tl› oldu¤u, iflsizli¤in günümüzde oldu¤u gibi doruk noktaya vard›¤› bir ortamda istenildi¤i kadar özgün ve nitelikli e¤itim verilsin, yap›lan çal›flmalar tekrardan bofla gidecektir. Tümden bir planlama, sanayi ve sektörleriyle birlikte tamamlay›c› e¤itimiyle düzenlemeler, flu andaki gençlerimizin ve sonraki kuflaklar›n ihtiyaçlar›n›n karfl›lanabilmesi için flartt›r. Ayr›ca, sosyal bir sorun olan özürlü ve eski hükümlü vatandafllar›m›z›n da çal›flabilecekleri ifl kollar›n›n planlanmas› ve bu ifl kollar›nda üretim ve hizmet verecek özel sektörün ciddî bir flekilde teflvik edilmesi en önemli gündem maddelerinden biri olmal›d›r. Günümüzde ilerleyen teknoloji, özellikle de sakat vatandafllar›m›z›n ifl kollar›nda çal›flabilmelerine olanak vermektedir. Ancak, bu vatandafllar›m›z için yap›lacak özel üretim saha yat›r›m maliyetinin normalden yüksek oldu¤undan dolay›s›yla bu tip üretim sistemleri ve üretim birimleri için yine faaliyet konular›n›n belirlenmesi ve yat›r›mc›lar›n ciddî bir flekilde teflvik edilmesi, toplumumuzun da e¤itim eflitli¤ini pekifltirecek ve at›l olarak durmakta olan bir ifl gücü üretim sürecine kat›labilecektir. Sözlerimi özetlersem, sadece meslekî e¤itimin de¤il, tüm e¤itim sisteminin birlikte düzenlenmesi flartt›r. Bürokrasiden ar›nd›r›lm›fl, sanayi ve e¤itim kesiminin a¤›rl›kl› söz sahibi oldu¤u, kararlar›n ihtiyaç do¤rultusunda h›zl› ve bölgesel alabilen yetkili kurul düzenlemeleri olmal›d›r. Teflvik edilecek bölgelerle beraber teflvik edilecek sektörlerin belirlenip, e¤itim planlamas›n›n bu sektörleri destekleyici bir görev üstlenmesi gerekmektedir. Belirlenen sektörlere ciddî ve yat›r›mc›y› çeken özendirmelere yap›laraktan e¤itim sonras› mezunlara ifl olanaklar› yarat›lmal›d›r. E¤itim konular›n›n ve müfredat›n günümüz gerçeklerine uygun düzenlenmesi gerekmektedir. Çok daha fazla ö¤rencinin farkl› bölgelerden iflletmelerle bulaflabilmesi için fiziki ortamlar›n en az›ndan baz› e¤itim dallar›nda ortadan kald›r›lmas›, iflletmelerle iflbirli¤i yap›laraktan uzaktan e¤itim ya da iyi e¤itim gibi meslekî e¤itime önem verilmesi gerekmektedir. Sözlerime son verirken tüm kat›l›mc›lara teflekkür eder, sayg›lar›m› sunar›m. OTURUM BAfiKANI- Ben teflekkür ederim Say›n Türer. fiimdi söz s›ras› Doktor Bekir Turgut’ta, Milli E¤itim Bakanl›¤› Genel Müdürü. Buyurun Say›n Turgut. DR. BEK‹R TURGUT- Say›n Bakan›m, de¤erli kat›l›mc›lar ve iflletmeler ad›na aram›zda bulunan çok de¤erli iflletmeleri temsil eden de¤erli konuflmac›lar ve kat›l›mc› arkadafllar›m ve bizim kahr›m›z› taflrada çeken çok de¤erli Millî E¤itim

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

müdürü ve di¤er arkadafllar; flimdi, sabahleyin Say›n Bakan›m›, ö¤leden sonra da konuflmac› arkadafllar› dinleyince akl›ma bir Temel f›kras› geldi. Temel hâkimin huzuruna ç›k›nca hâkim sormufl, ad›n ne demifl? Temel. Ama “r”si yok demifl. Hâkim, zaten Temel’de “r” olmaz demifl. Eee biz ne diyoruz demifl. fiimdi, bu yüzde 65, yüzde 35’in, sabahleyin Say›n Bakan söyledi, ö¤leden sonra da konuflmac› arkadafllar söyledi; demek ki herkes, her fley ortak söyleniyor. Ama ihtiyaç olan fley, bu toplant›n›n niteli¤inden kaynaklan›yor, yani bu toplant›y›, bu Konferans›n özünden kaynaklan›yor, yani diyalog dedi¤imiz esasta kaynaklan›yor. Bana öyle geliyor. Say›n Bakan›m, 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itim Kanununu ç›kart›rken, ben de o Kurulun sekretarya hizmetini yürütüyordum. Belki kendisi hat›rlayamayacak. Ve Say›n Bakan›m orada bir Bakan gibi çal›flmam›flt›, Kurul Baflkan› gibi de çal›flmam›flt›; bir kurul üyesi gibi, hatta uzman› gibi her maddenin görüflülmesinde, 15 gün falan sürmüfltü galiba Say›n Bakan›m, oradayd›. Ben de onun raportörüydüm. Hatta hat›rl›yorum, aç›l›fl›n› yaparken demiflti ki, Say›n Bangao¤lu’yla da bu meseleyi görüfltüm, Say›n Bangao¤lu da, 48’in, 50’nin Milli E¤itim Bakan›, böyle bir haz›rl›k içinde olduklar›n›, ama yapamad›klar›n› söylemiflti. Ama onu bir Say›n Bakan baflard›. O Say›n Bakan huzurunuzda arkadafllar. Yine bir anekdotla girece¤im konular›n ço¤u görüflüldü¤ü için. Ama bunlar birer anekdot. 12 Eylül oldu¤unda Milli E¤itim Bakanl›¤›nda fiube Müdürüydüm. Yusuf Bey, Say›n Müsteflar›m da hat›rlar. Genel Müdürlüklerin performans›n› tespit etmek amac›yla her genel müdürlü¤e kaç evrak girdi¤ini tespit etmifllerdi. O zaman Ç›rakl›k Genel Müdürlü¤üne 70 civar›nda evrak girmiflti, öyle hat›rl›yorum. Bundan flöyle bir sonuç ç›kar›labilir: Çok sorunsuz bir Genel Müdürlük, sorunu yoktu bu meselenin denilebilir. Ama, Say›n Bakan böyle bir kanun ç›karmakla demek Türkiye’nin sorunlar›n› ço¤altm›fl. Türkiye’nin bafl› biraz dertte gözüküyor. fiimdi efendim buradan bir noktaya gelece¤im. Ben Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n Ticaret ve Turizm Ö¤retimi Genel Müdürüyüm. Bizde meslekî e¤itim dört ana genel müdürlük taraf›ndan yürütülmekte: Bunlardan birisi benim temsil etti¤im Genel Müdürlük, ticaret, turizm ve iletiflim alan›ndaki hizmetlerden sorumlu, di¤eri Erkek Teknik Genel Müdürlü¤ü, teknik e¤itimden sorumlu temsilci arkadafl›m var, K›z Teknik Genel Müdürlü¤ümüz ve bir de Ç›rakl›k E¤itimi Genel Müdürlü¤üm. Bu dört genel müdürlü¤ün ortak hizmetleri, bugün burada tart›flt›¤›m›z konulardan sorumlu ve bu konular›n sorumlular› olarak aran›zda bulunuyor. Bu meseleleri biz diyalog dedi¤imiz kavram›n iç yap›s›n›, iç tart›flma sistemini iyi alg›layarak meselelere bakmam›z laz›m. E¤er televizyonlardaki tart›flma fleklinde alg›lar, siyahbeyaz çizgisinde konular›m›z› tart›fl›rsak bir yere varmak mümkün olmuyor. Biliyorsunuz, bizdeki televizyon tart›flmalar› en son birbirine hakaret noktas›nda bitiyor. Onun için, meselelerimizi biz, birbirimizi alg›lama noktas›nda, burada böyle oldu¤u için söylemiyorum, çok özür dilerim, o anlamda söylemiyorum, yani bu diyalog çerçevesi içinde meseleleri sürdürebilirsek gerçekten ülkemizin meselelerinin daha kolay çözülece¤ine inan›yorum. Ben geçen hafta, Antalya Milli E¤itim Müdürüm burada, Antalya’da otelcilik ve turizm meslek liselerimin müdürlerini toplad›m ve orada, özel sektörden temsilci bir arkadafl›m da vard› ve orada ilk defa özel okul müdürü arkadafl›m› da davet ettim.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Özel okulu müdürü arkadafl›m dedi ki, bu kadar meslek hayat›mda ilk defa böyle bir fleyle karfl›lafl›yorum dedi. O zaman anlad›m ki, bu ülkenin sorunlar›, herkes kendi oturdu¤u koltu¤u kendi mülkü gibi görmekten kaynaklan›yor devlet aç›s›ndan. Ama özel sektör aç›s›ndan da s›k›nt› yok mu diye sorarsan›z, ben bir gün önce de yine bir turizm paneline kat›lm›flt›m, e¤itim sorunu tart›fl›l›yordu. Tart›fl›lan e¤itim sorununun içerisinde otelcilik ve turizm meslek liselerinin bir defac›k olsun ad› da geçmedi arkadafllar. Yani, böylesine uzak bir diyalogsuzlu¤un oldu¤unu, ben yeni de bir Genel Müdürüm, görünce gerçekten yapt›¤›m›z ifllerin do¤ru oldu¤una inand›m. O zaman ne yapt›n›z derseniz, biz flunu yapt›k bu sistem içerisinde: Yani, iflte söylenen sözlere cevap olsun diye bir tart›flma ortam› yaratmaktan daha çok önce otokritik dedi¤imiz noktaya geldik. Önce o otokritik noktas›na gelirken, son 50 y›l içerisindeki meslekî e¤itimin geliflimini gözden geçirdik. Son 50 y›l içerisindeki meslekî e¤itimi gözden geçirdi¤imizde önemli noktalar tespit ettik. Bir defa, meslekî e¤itimin bugünkü flekle girifli, ‹kinci Dünya Savafl›ndan sonraki sistemle bafllam›fl, meslekî e¤itimin geçmifli olmas›na ra¤men, ama bugünkü noktaya gelifl noktas›n›n milad›n› ise ‹kinci Dünya Savafl›ndan sonraki olaylar ve sosyal yap› tespit etmifltir. Nedir o tespit etti¤i o konum? Bir defa, savafl sonras› insanlar›n sosyal uyumlar›n› sa¤lamak amac›yla bafllat›lan bir hareketliliktir. Önce onlar›n rehabilitasyonundan bafllayarak yap›lan bu hareket onlar› meslek edindirmeye kadar ulaflt›ran bir sistemi ortaya koymufltur. ‹flte meslekî e¤itimin önem kazanmas› bir musibetin sonunda ortaya ç›km›flt›r. Bir baflka mesele, önemli tespitimiz ise, iki savafl boyunca, bütün dünya 200 y›l boyunca biriktirdi¤i sermayesini kaybetmifl. Kaybetti¤i sermayeyi yeniden elde edebilmek amac›yla imalat sektörüne a¤›rl›k vermifl. Ve dünyan›n gayrisafi millî has›las›na en büyük katk›y› 70’li y›llara kadar, 80’li y›llara kadar imalat sektörü sa¤lam›fl. ‹malat sektörünün akabinde meydana gelen oluflum ise, iflte bugün birlikte yaflad›¤›m›z, “bilgi toplumu” diye tarif etti¤imiz, de¤iflik adlarla adland›rd›¤›m›z ça¤› ve dönemi yafl›yoruz. Bu dönem ise, benim Genel Müdürlük olarak temsil etti¤im sektörlerin veya e¤itiminden sorumlu oldu¤um sektörlerin öne ç›kt›¤›n› görüyoruz. Nedir öne ç›kan fley? Ticarettir. Ondan sonra nedir öne ç›kan fley? Turizmdir. Nedir? ‹letiflimdir. ‹malat sektörü ikincil plana düflmüfltür. Ama bizde toplumsal bir ayr›l›k olarak, toplumsal bir yanl›fl olarak gördü¤üm, tespit etti¤imiz bir fley vard›r ki, e¤er bir fley öne ç›km›flsa öbürünü yok sayacaks›n›z, hiç yok sayacaks›n›z ve kavga flekline dönüfltüreceksiniz. Biz meselelerimizi, birbirimizi yok sayarak, birbirimizin varl›¤›n› inkar ederek bir yere varmam›z mümkün de¤il. ‹malat sektörü varken hizmet sektörü onu nas›l kat›l›mda bulunmuflsa, bugün hizmet sektörü yok diye imalat sektörünü yok sayamay›z. Öyleyse, bir defa zihinlerde ve fluurlarda yap›lmas› gereken de¤ifliklik dedi¤imiz ana kavram budur. Toplumun geçmiflten gelen al›flkanl›klar›n› bir defa tart›flma baz›nda, bir defa ö¤rencilerimize anlatma noktas›nda; bizim en büyük eksikli¤imiz bu. Yoksa biz e¤itimde, hiç kimseye h›rs›zl›k yap›n diye okutmuyoruz; ama memlekette h›rs›z ç›kabiliyor. Kimseye, rüflvet al›n diye e¤itim programlar›m›zda yok; ama rüflvet alan ç›kabiliyor. Bu neden? ‹flte toplumla e¤itim sistemi aras›ndaki diyalo¤un birbirini tan›r, birbirini tan›mlar noktada bütünleflmesinden geliyor, k›sacas› ülkenin birlik, beraberli¤inden geliyor. Birlik, beraberlik sadece güvenlik aç›s›ndan gerekli bir fley de¤il, kalk›nma aç›s›ndan da çok önemli bir fley. Onun için, ben bu toplant›y›,

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

konuflulanlardan daha çok oluflturdu¤u birliktelikten dolay› da önemsiyorum. Onun için, bu sistemi gelifltirirken, bu meslekî e¤itimi tart›fl›rken, mutfak çal›flmas› yapt›k. Ve gerçekten yapt›¤›m›z bu mutfak çal›flmas› aç›s›ndan, Say›n Hasip Beyin de öne sürdü¤ü birçok konuyu önce biz çal›flt›k. Ama, flu anda vitrin noktas›nda de¤iliz. 13 May›s’ta bütün bu, yani Ticaret Lisesi, Turizm Meslek Lisesi, iletiflim diye müstakil birimler olmaktan de¤il, onlara bir ortak bir flapka koyduk. Dünyadaki bu oluflumun flapkas› da hizmet sektörü ad› alt›nda kümelenmesidir. Ve 13 May›s’ta bizim de bir panelimiz olacak. Bir defa felsefede ve temelde, yani Ticaret Lisesini koruyaca¤›z, kollayaca¤›z. Oluflum de¤iflmifl, hizmet sektörü diye bir kavram oluflmufl, efendim, bizi temsil eden fley bu olufluma göre yeni bir sistem gelifltirdik ve dedik ki, Hizmet Sektörü Paneli yap›yoruz. Ve hizmet sektörü panelinde biz de bütün ülkenin ihtiyaç duydu¤u bu diyalo¤a biz de ihtiyaç duyduk. Yani biz ayn› ülkenin çocuklar›, ayn› ülkenin insanlar› olarak böyle bir diyalo¤u elbette özleriz, elbette ki böyle bir hasreti çekeriz. E¤er bu diyalog meselesini seferberlik hâline dönüfltürebilirse Türkiye, herkes kendi oturduklar› koltuklar›, kendimden bahsederek- kendi babalar›n›n de¤il, bu milletin ad›na hizmet eden kurumlar hâline dönüfltürebilirse elbette ki güzel fleyler olacak. Arkadafllar›m›n bana da tespit ettikleri noktalar var teknik bazda. O teknik bazda tespit edilen noktalarla vakit almayaca¤›m. Ama, sabahki yabanc› uzmanlar› da dinledikten sonra, onlar› özetlersem, bir defa, bizim meselelerimizde en önemli konulardan birisi, özel sektör veya iflletmelerin bir okul üslubu ve anlay›fl› içerisinde ö¤rencilerimize yaklaflmalar› ve o bazda onlar› e¤itmelerini istiyoruz, bu konuda bir hassasiyet istiyoruz. Yani dedim ya, meseleyi siyah-beyaz noktas›nda tart›flmayaca¤›m diye. Yani bunu umumi iflletmeler böyle yap›yor diye bir tart›flma içerisinde söylemiyorum. Gerçekten bu meseleyi çok iyi yapan, bizim de örnek alaca¤›m›z nitelikte yapan çok ciddî güzel müesseselerimiz var, kurumlar›m›z var. Mesela Meslekî E¤itim kurullar› dedik; fonksiyonlar›n› arkadafllar›m bana yazd›lar, neler söyleyece¤imi. fiimdi bak›yor, hepsini söylemeyecek diye. O kurumlar› o flekilde aksiyoner, fonksiyonel hâle getirebiliriz, fonksiyonlar›n› art›rabiliriz. Baz› kurumlar›m›z, ö¤rencileri denetlememesinden, e¤itimci, pedagojik bir yaklafl›m içerisinde olmamas›ndan bu sefer ö¤renci disiplinsiz duruma düflebiliyor. Mesela baz› ö¤rencilerimizi biz otele gönderiyoruz. Veriyor bir ifl. Ondan sonra iflletmeye çay da¤›tmakla bafll›yor, çay da¤›tmakla geri dönüyor. ‹flletmenin bütün bölümlerinde, bütün ölçülerinde, bütün s›n›rlar›nda onu bir e¤itici, pedagoji anlay›fl› içerisinde e¤itmelerini istiyoruz. Arkadafl, bu oran nedir diye sorarsan›z, biz bu ülkede yaflayan insanlar›z; bu ülkede yaflayan insanlar olarak bu konuda ihmallerimiz oldu¤unu hiç tart›flmam›za gerek yok. Yoksa, gerekirse ondan sonra uyaraca¤›z, yani gerekirse, müflteri oldu¤umuz noktada bile uyaraca¤›z. Hasip Beyin çok söyledi¤i bir, üzerinde durdu¤u, gerçekten bizim de Bakanl›k olarak üzerinde durdu¤umuz toplam kalite yönetimi diye bir anlay›fl var. Bu toplam katile yönetimi 10 y›ld›r gerçekten bu ülkede anlat›l›yor, söyleniyor, uygulan›yor. Ama, 10 y›l içerisinde toplam kalite yönetiminin bu ülkeye getirdi¤i iyilikler ve yenilikler oldu¤una inan›yorum. Ama bunu biz baflka bir üslupla, ad›n› de¤ifltirerek baflka bir flekle sokuyoruz, toplam hizmet kalitesi ad› alt›nda, kendimize ait hizmet kurumlar›nda ad› alt›nda bunu takdim etmeye çal›fl›yoruz ve bu noktada okullar›m›z›, ö¤rencilerimizi iletmeye çal›fl›yoruz. Daha do¤rusu biz, ö¤rencilerime

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

flunu söylüyorum, ö¤retmenlerime bunu söylüyorum. Arkadafllar, dünyadaki küresel olguyu elinde bulunduran 500 flirket var. Bu 500 flirketin, yan›lm›yorsam 158’i, tahmin ediyorum Avrupa’da, 250 küsuru, 238’i zannediyorum Amerika Birleflik Devletleri’nde, 77 tanesi de Japonya’da. Biz bunun neresindeysek, Türkiye’nin gelece¤i bu ölçüde. Ve bunun en önemli ölçütü, kesinlikle meslekî e¤itimde önemli bir yer tutmakta. E¤er meslekî e¤itimde, ben aynen kat›l›yorum, bir eksiklik oldu¤u müddetçe bir noktaya varamayaca¤›z. Ben yine arkadafllar›ma diyorum ki, en iyi, en lüks uçaklarla tafl›yabiliriz, en lüks otellerde yat›rabiliriz; ama getirdi¤imiz turiste çay› ikram ederken üzerine dökersek öbürlerinin hepsini s›f›rlam›fl oluruz. ‹flte biz, ö¤rencilerimize ö¤retmek istedi¤imiz, ö¤rencilerimizde olmas›n› istedi¤imiz, toplam hizmet kalitesi dedi¤imiz anlay›fl› böyle basit bir örnekle meydana getiriyor. Ne yapt›k? Biz, bütün e¤itim programlar›m›z› de¤ifltirdik. Ve bugün sabahtan itibaren konuflulanlar, daha bafllang›c›n›, Say›n Bakan da dahil bafllang›c›n› tarif etmifltir, ama biz Genel Müdürlük olarak o ifli sonuçland›rd›k, e¤itim programlar›m›z› de¤ifltirdik. Zaten iflbirli¤i toplant›lar›nda anlatt›¤›m›z mesele de budur. Bundan iyi netice alaca¤›m›z›... Bunu yaparken kendi bafl›m›za yapmad›k. Özel sektördeki arkadafllar›m›z›, temsilcilerimizi ça¤›rd›k, Üniversitedeki akademisyen arkadafllar›m›zla beraber olduk, yurt d›fl›ndaki geliflmeleri bir araya getirdik ve bu MEGEP’in temsilcisi olan temsilci arkadaflla görüfltü¤ümde flafl›rd›; gerçekten böyle mi dedi. Evet, gerçekten böyle arkadafllar. Biz mutfa¤›n çok önemli oldu¤una inan›yoruz. Asl›nda o hizmet sektörü panelini de bir vitrin çal›flmas› olarak düflünmüyoruz, düflünmedik; onu da mutfak çal›flmas› olarak düflündük. O mutfak çal›flmas›nda her türlü tenkide aç›k, ama ülkenin çocuklar›n›n yarar›na olan her fleyde boynu e¤ik, uzlaflmac› bir üslup içerisinde olmaktan baflka düflündü¤ümüz hiçbir durum ve tav›r yoktur. Say›n Baflkan, her hâlde sürem bitmifltir. Ben duygular›m› sizinle paylaflt›m. Herkesin iyi niyetli oldu¤una, iyi niyetle meselelere yaklaflt›¤›na inan›yorum. Tereddüt bile etmiyorum. Ama, iflletmedeki arkadafllar›m›za bir fley teklif etmek istiyorum. Gerçekten daha s›k beraber olal›m, daha s›k iflletmelerdeki çal›flmalarda beraber olal›m, birlikte ö¤rencimizi gözlemleyelim, o flekilde oluflal›m; biz böyle bir diyalo¤a aç›¤›z. Bu diyalog bir k›s›ttan olmufl de¤il; flartlar›n bizi zorlamamas›ndan. Ama dünyan›n gidiflat› ve büyük Atatürk’ün dedi¤i, gösterdi¤i hedef bizi bu noktaya zorlar arkadafllar. Hepinize dinledi¤iniz için teflekkür ediyorum, sayg›lar sunuyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyorum Bekir Bey. Tabii çok hat›ralar var da, zaman s›k›nt›s› nedeniyle flimdi burada girmeyelim. Hüseyin Ac›r Bey gelemedi, Genel Müdürümüz, yerine Hüsamettin Kaya Beyi gönderdi. Buyurun Hüsamettin Bey. HÜSAMETT‹N KAYA- Say›n Bakan›m, de¤erli kat›l›mc›lar; Erkek Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤ü olarak hepinizi sayg›lar›mla selaml›yorum. Bu kadar konuflmac›dan sonra bilinenleri tekrarlamak istemiyorum. Sadece bilim ve teknolojideki h›zl› de¤iflim ve geliflim toplum ve bireyin yaflam›nda sosyal, kültürel ve ekonomik yönden önemli de¤iflimlere yol açmaktad›r diye bafllad›¤›m›z

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

bu yans›y› geçerek bizim bu e¤itim ve ö¤retim y›l›nda, bu y›l›n bafl›nda bütün okullar›m›za 14 il merkezinde 126 okulda ve 182 yönetici, 1044 ö¤retmen, 259 teknisyen ve 123 memur olmak üzere toplam 10.600 personele bir proje kapsam› içerisinde meslekî teknik e¤itimin sorunlar› ve çözüm önerileri nelerdir diye bu y›l bir çal›flma bafllatt›k. Ben bu sunumumda, burada iflletmelerde meslek e¤itimiyle ilgili karfl›lafl›lan sorunlar› ve çözüm önerilerini size arz ederek sözlerimi bitirmek istiyorum. Burada s›ralanan sorunlar ve çözüm önerileri tamamen sahada, yani bizzat okul müdürleri, ö¤retmenler, teknisyenler, yani bu iflin mutfa¤›nda olan arkadafllar›m›z›n bize iletti¤i sorunlar ve çözüm önerileri; bu alt k›s›mda k›rm›z› olarak gördü¤ünüz, yine illerimizden gelen çözüm önerileri. Burada il meslekî e¤itim kurullar›n›n, birinci sorun, il meslekî e¤itim kurullar›n›n yeteri kadar toplanmad›¤› ve yap›lan toplant›lara üye kurum ve kurulufl temsilcilerinin ço¤unun kat›lmad›klar› tespit edilmifltir. Burada salonda birçok il müdürümüz, müdür yard›mc›m›z var. Onlar biliyorlar. Bu durum kanunla il meslekî e¤itim kurullar›na verilen görevler kapsam›nda ilin geliflmesi ve kalk›nmas›nda önemli yeri olan kararlar›n al›nmas›n› engellemektedir. ‹l Meslekî E¤itim kurullar›n›n, yani çözüm olarak sunulan ‹l Meslekî E¤itim kurullar›n›n mevcut kanun ve yönetmeliklerde belirtilen esaslar dahilinde ifllerli¤i sa¤lanmal›d›r. Ben de uzun y›llar, 8.5 y›l ‹l Müdürlü¤ü, 5 y›l da ‹l Müdür Yard›mc›l›¤› yapt›¤›mda bu ‹l Meslekî E¤itim kurullar›n›n nas›l çal›flt›¤›n› biliyorum ve bu s›k›nt› hâlâ devam ediyor. ‹kinci olarak, 3308 Say›l› Kanunun 18’inci maddesinde, 200’den fazla personel çal›flt›ran iflletmelerin e¤itim birimi kurmas› zorunlulu¤u getirilmifltir. Ancak, ço¤u iflletme hâlâ e¤itim birimi oluflturamam›flt›r. Bunun yan›nda, birçok iflletmede de, ö¤rencilerin e¤itiminden sorumlu, gerekli nitelikleri tafl›yan usta ö¤retici istihdam edilmemektedir. Bu durum, ö¤retim programlar›na uygun e¤itim yap›lanmas›na imkan vermemektedir. Çözüm olarak, 200 ve daha fazla personel çal›flt›ran iflletmelerin sa¤l›kl› bir meslekî e¤itim ve kendi çal›flanlar›n›n e¤itimi için e¤itim birimlerini oluflturmas› gerekmektedir. ‹flletmeler, e¤itim verdikleri ö¤rencilerin meslek lisesinden mezun olduktan sonra kendi iflletmelerinde veya sektörlerinde istihdam edilece¤i sorumlulu¤uyla hareket etmeli, nitelikli usta ö¤retici ve e¤itici personel istihdam›na önem vermelidir. Üçüncü sorun bu konuyla ilgili, ö¤rencilerimizin e¤itim gördükleri iflletmelerin bir k›sm› bu konuda yeterince bilinçli de¤ildir ve meslekî e¤itimi angarya olarak görmektedir. Bunun sonucu olarak beceri e¤itimine gereken önem verilmemekte ve ö¤renciler ucuz ifl gücü olarak kullan›lmak istenmektedir. Önerimiz; okul, Milli E¤itim Müdürlü¤ü, Ticaret ve Sanayi Odas› ve iflletme yetkilileriyle e¤itim-ö¤retim y›l› bafl›nda kanunun amac› do¤rultusunda taraflar›n görevleri ve sorumluluklar› konusunda e¤itici programlar ve paneller düzenlenerek bilgilendirilmelidir. Kamu iflletmelerinin durumu aç›s›ndan, dördüncü olarak, baz› kamu iflletmeleri de 3308 Say›l› Kanuna ra¤men tasarruf tedbirlerini öne sürerek meslekî e¤itim yapt›rmamaktad›r. Meslek lisesi ö¤rencilerine beceri e¤itimi yapt›ran baz› kamu iflletmeleri de, bütçede ödenek bulunmad›¤› gerekçesiyle ö¤rencilere kanunda öngörülen ücreti ödememektedirler. 3308 say›l› Meslekî E¤itim Kanunu özel sektörle

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

birlikte kamu kurum ve kurulufllar›n› da kapsamaktad›r. Bu nedenle, beceri e¤itimi yapt›rma yükümlülü¤ü bulunan tüm kamu kurumlar›n›n bütçelerine ö¤renci ücretleri için ödenek ay›rmalar› gerekmektedir. E¤itim ve ö¤retim programlar› aç›s›ndan problemler; iflletmelerce e¤itim-ö¤retim programlar› dikkate al›nmaks›z›n kendi üretim programlar›na göre planlama yap›lmakta ve ço¤unlukla ö¤rencilere rutin ifller yapt›r›lmak suretiyle müfredat›n büyük bir bölümünün e¤itimi verilmemektedir. Rehberlik çal›flmalar› ve iflbirli¤ini sa¤lamak için görevlendirilen koordinatör ö¤retmenlerin önerilerine de yeterince uyulmad›¤› görülmektedir. Ayr›ca, ö¤renci gönderilen bir k›s›m iflletmelerin küçük ölçekli olmas› nedeniyle, bu iflyerlerinde e¤itim birimi kurulamamaktad›r. Bu iflletmelerde donat›m yeterli olmamas› ve kalifiye usta ö¤retici bulunmamas› da e¤itim program›n›n gerekti¤i gibi uygulanmas›na imkan vermemektedir. Öneri olarak, iflletmelerde beceri e¤itimi gören ö¤rencilerin meslek alanlar›n›n gerektirdi¤i bilgi ve becerileri kazanabilmeleri için programda öngörülen uygulamalar›n tümünü yapabilecek flekilde iflletme içerisinde düzenli olarak rotasyona tâbi tutulmalar› sa¤lanmal›d›r. ‹flletmeler, e¤itim-ö¤retim program›na uygun usta ö¤retici ve e¤itici personel istihdam etmeli, bunlar›n zaman zaman gelifltirme uyum kurslar›na al›nmalar› sa¤lanmal›d›r. Eflit e¤itim imkanlar› konusunda alt›nc› olarak sorun, her iflletmede ö¤renciler konular› farkl› görmektedirler. ‹flletmeler üretim faaliyetlerine göre de¤iflim makine parklar›na sahiptir. Bu durum, ö¤rencilerin bütün iflletmelerde eflit ve ayn› düzeyde e¤itim almalar›n› engellemektedir. Yap›lan uygulamal› s›navlarda ö¤rencilerin bir k›sm›n›n iflletmelerdeki makinelerde hiç çal›flmad›¤› gözlenmektedir. ‹flletmelerce ö¤rencilerin meslek alan›yla ilgili makinelerde çal›flmalar› için tedbir al›nmas› gerekmektedir. Yine sorunlardan birisi sigorta primleri aç›s›ndan, iflletmelerde meslekî e¤itim gören ö¤rencilerin ayl›k sigorta primleriyle ilgili ödenek bulunmad›¤› durumlarda primler süresi içinde Sosyal Sigortalar Kurumuna ödememektedir. Süresi içinde yat›r›lamayan primler için SSK taraf›ndan faiz tahakkuk ettirilmekte ve okul yöneticileri hakk›nda icra takibi yap›lmaktad›r. Bütçedeki ödenek yetersizli¤inden kaynaklanan gecikme nedeniyle okul yöneticilerinin sorumlu tutulmas› ve haklar›nda icra takibi yap›lmas› iflleyifli olumsuz yönde etkilemektedir. Maliye Bakanl›¤›nca yeterli ödenek bulunmamas› durumunda personel giderlerinde oldu¤u gibi ödenek durumuna bak›lmaks›z›n iflletmelerde meslek e¤itimi gören ö¤rencilerin sigorta primlerinin de ödenebilmesi hususunda defterdarl›k ve mal müdürlüklerine gerekli talimatlar›n verilmesi sa¤lanmal›d›r. Yine sanayi çeflitlili¤ine göre sorun, yöre sanayileri istihdam edece¤i alanlarda yetiflmifl insan gücü bulmakta güçlük çekmektedir. Bunun nedeni, yöredeki meslek liselerinde çevrenin ihtiyaçlar›na yönelik bölümlerin bulunmamas›d›r. ‹htiyaç tespitine dayanmaks›z›n aç›lan bölümlerden mezun olanlar da istihdam edilememektedir. Öneri olarak, o bölgedeki meslek liselerinde, yörede kurulu sanayi göz önünde bulundurularak uygun bölümlerin aç›lmas›n› sa¤lamak amac›yla ‹l Meslekî E¤itim Kurulunca bölüm açma tekliflerinin ihtiyaç tespitine dayand›r›lmas›na önem

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

verilmesi gerekmektedir. Odalar ve sorumluluklar› aç›s›ndan sorunlar; ikili meslekî e¤itim çerçevesinde sorumluluklar devlet ve meslek kurulufllar› aras›nda da¤›lm›fl olmas›na ra¤men odalar, sözleflme imzalaman›n d›fl›na ç›kmam›fllar ve uygulaman›n tüm sorumlulu¤u ve yükü okullara b›rak›lm›flt›r. ‹flletme sahipleri yerel olarak daha fazla bilgilendirilmeli, ulusal bas›ndan daha etkin tan›t›m yap›lmal›, odalar ve birlikler ikili meslekî e¤itimin amac› do¤rultusunda daha etkin biçimde faaliyet göstermelidirler. Kalfal›k belgesinin tan›nmas› konusunda sorunlar var. Birçok iflletme taraf›ndan kalfal›k belgesi tan›nmamaktad›r. ‹fle al›mlarda kalfal›k belgesinin de geçerlili¤i olmal›d›r. Çözüm olarak; e¤itim programlar› Avrupa ile uyumlu olacak flekilde uzmanlar taraf›ndan ana felsefi korunarak yeniden düzenlenmelidir ve kalfal›k belgesi alan ö¤rencilerin endüstri meslek lise diplomas› almas›n› sa¤layacak yasal düzenlemeler yap›lmal›d›r. Say›n Bakan›m, de¤erli kat›l›mc›lar; beni dinledi¤iniz için teflekkür ediyorum, sayg›lar sunuyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim Say›n Kaya. Son konuflmac›m›z bir ö¤renci, Atatürk K›z Meslek Lisesi ö¤rencisi Hasan Demir. HASAN DEM‹R- Teflekkür ederim. Ankara Atatürk Teknik Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi Elektronik Bölümü ö¤rencisiyim. Meslekî e¤itim problemlerine yönelik olan bu paneli düzenleyenlere ve siz buradaki sayg›de¤er kat›l›mc›lara çok teflekkür ediyorum. Türkiye’nin baflkentinde iyi bir okulda meslekî e¤itim ve bu e¤itimin üzerine Hitachi gibi iyi bir iflletmede meslekî e¤itim almaktan gurur duyuyorum. Ben okulda ald›¤›m e¤itimimi iflletmede pekifltirme ve kendime orada uzmanlaflabilece¤im bir dal belirleme imkan› yakalam›fl flansl› ö¤rencilerden biriyim. Bu y›l üniversiteye girmeyi düflünmedim. Çünkü, iflletmem taraf›ndan Japonya’ya gönderilmek gibi geri çeviremeyece¤im kadar çok güzel bir teklif ald›m. Meslekî e¤itimde, mesle¤inde uzmanlaflm›fl olmak, bildi¤iniz gibi, alan›nda istihdam›n kolaylaflmas›nda önemli bir etkendir. Bu imkan› yakalamamdaki etkenler; iyi bir meslek lisesinde e¤itim almam, araflt›rmac› özelli¤im, kendimi oraya ait hissedebilece¤im, beni keflfeden yeterli ve uygun bir iflletmede olmamd›r. Meslek liselerinin programlar›nda yer alan 9’uncu ve 10’uncu s›n›fta ald›¤›m›z mesle¤e yönelik uygulamal› dersler, iflletmede karfl›laflaca¤›m›z ve uygulayaca¤›m›z becerilerin temelini oluflturmaktad›r. 11’inci s›n›fta 3308 Say›l› Kanun gere¤i iflletmelerde üç günlük beceri e¤itimini almak, meslekî becerilerimizin pekiflmesine, alan›m›zda uzmanlaflmam›zda ve ifl hayat›yla yüz yüze gelerek sosyal iliflkilerimizi gelifltirmemizde çok çok önemlidir. Okuldaki iki günlük e¤itimimiz ise, iflletmede karfl›laflt›¤›m›z, çözemedi¤imiz, hat›rlayamad›¤›m›z meslekî bilgi ve becerilerimizi okulda ö¤retmenlerimizle çözümlememiz aç›s›ndan çok önemlidir. Asl›nda sizler bizi 16 yafl›n› bitirmifl gençler olarak görmenize ra¤men bizim

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

kiflisel endiflelerimiz, meslekî endiflelerimizin önüne geçmektedir. ‹flletmede karfl›laflaca¤›m›z, amirden tutun da çayc›s›na kadar gelifltirece¤imiz davran›fllar›n kayg›s›, büyüdüm mü yoksa çocuk muyum ikilemi yerini, nas›l gidip gelece¤i, ne giyilece¤ini bilememe düflüncelerimin kar›flmas›na nedendir. Bununla birlikte, 10’uncu s›n›f›n bitiminde iflletmelerde beceri e¤itimi yapaca¤›m›z yer konusunda endifleler ve kayg›lar bafllam›flt›r. Okulumuzun ve ailemizin iflyeri araflt›rmalar› sonuçland›¤›nda, meslekî e¤itim ald›¤›m›z alanda iflyeri bulunamamas› endiflesi bitmifl ve e¤itimimizi uygulayamama korkusu bafllam›flt›r. Meslekî becerilerimden ne kadar emin olsam da, kiflisel ve fiziksel geliflimimdeki eksiklerimin, okul, aile ve iflletmedeki büyüklerimin yard›m› ve hoflgörüsüyle tamamlanaca¤›n› düflünüyorum. ‹flletmedeki yerimi belirledi¤imde kendime güvenimi kazanm›fl, meslekî becerilerimi ortaya koyabilme rahatl›¤›na kavufltum. 3300 Say›l› Kanun 5 Haziran 1986 tarihinde Ç›rakl›k ve Meslekî E¤itim Kanunu ad›yla, daha sonra da 29 Haziran 2001 tarihinden itibaren de Meslekî E¤itim Kanunu olarak meslekî e¤itim kurumlar›nda uygulanmaktad›r. ‹flletmelerde meslekî e¤itim, bizlerin meslekî becerilerini iflyerlerinde gelifltirmemizi ve kendimize güvenimizi sa¤lamam›z aç›s›ndan son derece önemlidir. Meslekî e¤itimin olumsuzluklar› da yok say›lamaz. Ben, yaflananlardan baz› örneklerle bu problemleri ve çözüm önerilerini dilim döndü¤ünce aç›klamaya çal›flaca¤›m. 3308 Say›l› Yasa gere¤i kamu ve özel kurum ve kurulufllar›n çal›flt›rd›klar› iflçi say›s›na göre meslekî e¤itime ö¤renci alaca¤› belirlenmifltir. Fakat, tasarruf genelgesinden dolay› devlet kurulufllar›, baz›lar› ö¤renci almakta çekingen kalmaktad›r. Bu konu, ö¤rencinin gerçek ifl ortamlar›n› tan›mas›na engel olmaktad›r. Bu tüm okullar›n yaflad›¤› bir problemdir. Ayr›ca devlet çekingen kal›rken, özel kurulufla da bask› yapamamaktad›r. Ben ve arkadafllar›m, bize bu problem yans›t›lmadan meslekî e¤itimimize bafllama imkan› bulduk. Bu tür problemleri yaflayan birçok ö¤renci ve okulun var oldu¤unu bilmekteyiz. Örne¤in Karayollar› Genel Müdürlü¤ü ve Devlet Su ‹flleri Genel Müdürlü¤ü ve benzeri gibi kurum ve kurulufllar ücret ödememe kofluluyla ö¤renci talep ediyorlar. Ücret ödemeyen iflletmelere Denetleme Kurulu gidiyor ve denetlemesini yap›yor, fakat yasay› uygulayam›yor. Çünkü, o iflletme bu yasaya tâbi tutulursa daha sonraki senelerde ö¤renci kabul etmiyor. Bu da usta-ç›rak ve ö¤rencileri ma¤dur durumda b›rak›yor. Meslekî e¤itim için ö¤renci kabul eden kamu ya da özel kurulufllara vergi indirimi, düflük faizli kredi imkan› gibi olanaklar sa¤land›¤›nda sektör bu konuda teflvik edilmifl olacakt›r. Meslekî e¤itime ö¤renci kabul eden kurum ve kurulufllar›n, ö¤rencilerin becerilerini art›rmaya yönelik çal›flmalar yapmas› gerekti¤i bilinmektedir. Baz› kurum ve kurulufllar›n ö¤rencilerin alan› d›fl›nda her türlü iflte çal›flt›r›lmas›, sanki orada ifli hafifleten kifli gözüyle bak›lmas›, hem meslekî e¤itimimiz, hem de kiflili¤imiz aç›s›ndan bizlerde olumsuz izler b›rakmaktad›r, örne¤in çay servisi yapanlar, temizlik iflini yürütenler, gazete-sigara alanlar, sadece iplik kesenler, patates-so¤an soyanlar gibi. Meslekî e¤itimde baz› alanlar›m›zda meslekî e¤itime uygun iflyeri s›k›nt›s› çekilmemektedir. Örne¤in bilgisayar alan›, ö¤rencilerin tamam›

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

iflyerlerine yerlefltirilmifltir. Özellikle Çocuk Geliflimi ve E¤itimi Bölümünde tüm okullarda yo¤un talep olmas› nedeniyle son s›n›fa uygun iflletme bulunmada güçlük çekilmektedir. Hatta baz› yerleflim merkezlerinde bir ilkö¤retim okullunun ana s›n›f›na güvenerek 30 kiflinin e¤itim alabilece¤i çocuk geliflimi ve e¤itimi alan› aç›labilmektedir. Bunun için, bölümlerdeki ö¤renci say›lara ihtiyaca yönelik istihdam edilebilir flekilde planlanmal›d›r. Özellikle turizm ve yiyecek sektöründe yaflanan iflletmelerde meslekî e¤itim yapan baz› arkadafllar›m›z›n iflletme taraf›ndan geç b›rak›lmas› ve bunun s›rayla kalmay›p, devaml› olmas› ö¤rencinin büyük problemlerinden birisidir. Bu yüzden yasada belirtilen çal›flma süresi d›fl›na ç›k›lmamal›, ç›k›ld›¤›nda mesai ücreti ödenmeli ve bu devaml› hâle getirilmemelidir. Vardiya ve mesai esaslar› Meslekî E¤itim Kanununda ayr›nt›l› bir flekilde yer almaktad›r. Endüstri meslek ve meslek liselerinin genelinde, meslek liselerinde kullan›lan teknoloji ile sektörde kullan›lan teknolojinin çok farkl› olmas›ndan dolay› uygulamada problemle karfl›lafl›lmaktad›r. Her iflletmedeki yeni teknolojinin okula tafl›nmas› olanaks›z olabilir. Ancak, yeni teknolojiden hiç olmazsa birer örne¤inin okula al›nmas›, geliflen teknolojiden okullar›m›z›n da pay›n› düfleni almas› biz ö¤rencilerin ifle uyumunu kolaylaflt›rd›¤› gibi meslekte de daha da uzmanlaflmam›z› sa¤layacakt›r. Bizler kendi haklar›m›z› bilmedi¤imizden dolay› da bazen problemler yaflayabiliyoruz. Örne¤in, bir ö¤renci meslekî e¤itimle ilgili problemini öncelikle okul idaresine bildirerek çözüm aramal›d›r. Okul idaresi problem çözümünde yeterli olmad›¤› durumlarda problem ‹l Meslekî E¤itim Kuruluna iletilerek orada çözüme kavuflur. Bizler haklar›m›z› bilerek kendimizi savundu¤umuz sürece sorunlar›m›z çözümsüz kalmayacakt›r. Bugüne kadar iflyerlerimizi bizlere açan meslekî e¤itim hakk›yla uygulayan tüm kurum ve kurulufllara meslek lisesi ö¤rencileri ad›na teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Evet, gerçekten en anlaml› konuflmay› Hasan Bey yapt›¤› öyle de¤il mi? Ö¤rencileri böyle iflletmelerde görünce o kadar heyecanlan›yorum ki, otellere gidiyorum, orada ö¤renciler var, servis yap›yorlar, ön büroda çal›fl›yorlar. Bankalara gidiyorum, orada ö¤renciler var, banka memuru gibi her türlü faaliyetin içindeler. Ama, asl›nda onlar ö¤renci. ‹flletmelere gidiyorum. Orada, tulumunu giymifl, makine alt›nda bir fleyler ö¤renmeye çal›flan genç genç insanlar var. Bunlar geliflen Türkiye’nin manzaralar›. Teknolojik bak›mdan donanan, ileriye ümitle bakan, istihdam edilme flans›n› her geçen gün art›ran genç insanlar. Sadece okulda teorik e¤itim veya eski teknolojiyle e¤itilmiyorlar. Rekabete dayal›, dünya rekabetine aç›k bir toplumun meydana getirdi¤i hizmet sektörü ve üretim sektöründe dünyayla rekabet edebilmenin flartlar›n› genç yafllarda, lise 2’de, lise 3’te, daha ö¤renciyken bu flartlarla tan›flarak ö¤reniyorlar. Ama bu ö¤rencileri biz, e¤er bu diyalo¤u gerçeklefltirmeyip, sadece okul çat›s› alt›nda e¤itmeye kalksayd›k o rekabet flartlar›n› okula tafl›yabilir miydik? Okulda diyebilir miydik ki ö¤renciye, bu okulda üretim yap›yorsun, bu üretimi hangi maliyetlere göre yapt›n, burada prodüktivite kavram›n nedir, sen kiminle rekabet ediyorsun bu mal› üretti¤in zaman, bu mal› üretti¤in zaman satabiliyor musun veya satma amac›n› tafl›yor musun gibi sorular› sorabilir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

miydik? Bunu ancak, ö¤rencileri, ileride yaflacaklar› tâbi ortama, iflletmelerle bir arada e¤itebilirsek bu sorular›n cevab›n› toplum olarak bulabiliriz. Prodüktivite kavram›, verimlilik kavram›yla ö¤rencilerimizi tan›flt›rabiliriz. ‹leride yaflacaklar› ve çal›flacaklar› tabii ortama daha ö¤renci iken geçifl sa¤layabiliriz. Okulu bitirdikleri zaman da istihdam imkan›n› en iyi flekilde, en kolay flekilde onlara sunabiliriz. Çünkü, o çal›flt›klar› iflletmede istihdam edilme flans›na da sahiptirler. Bütün bunlar 3308 Say›l› Kanunun getirdi¤i nitelikler ve özellikler. Ama en önemlisi, e¤itimiflletme diyalo¤udur. E¤itim-iflletme diyalo¤u demek, birlikten kuvvet do¤ar manas›na havidir. Yani, burada e¤itimle iflletmeyi bir araya getiriyorsunuz. Ülkenin özel sektöre ait olsun veya bir flahsa veya bir kuruma, özel kuruma ait olsun veya devlete ait olsun, bütün kurumlar›n› bir sistem, bütün varl›¤›n›, makine park›n›, binas›n› ve insan gücünü, bak›n, özellikle söylüyorum, insan gücünü bu 3308 Say›l› Kanunun getirdi¤i dual sistem ile e¤itimin erine veriyorsunuz. 986 y›l›nda dual sisteme geçildi¤i zaman haftada 5 gün okula giden ö¤rencileri biz haftada 2 gün okula getirdi¤imiz zaman ne kadar e¤itim kapasitesi kazand›k biliyor musunuz? ‹lave 5 kuruflluk yat›r›m yapmadan o sene binlerce ö¤renciyi sistemin içerisine alma imkan›na kavufltuk. Çünkü, haftada 5 gün yerine 2 gün gidince, haftada 3 gün e¤itim altyap›s› boflta kald›. Onun yerine meslekî ve teknik e¤itim için ö¤renci ald›k ve çok muazzam bir s›çrama yap›ld›. Hani yüzde 35, yüzde 70, yüzde 65 oran› var ya, biz o oran› bir türlü tutturam›yoruz. Çünkü, baz› fleyleri hep birbirine kar›flt›r›yoruz. ‹flte meslekî e¤itimle bu imam hatip meselesinde kar›flt›rd›¤›m›z gibi. ‹mam hatipleri disipline edece¤iz diye koskoca bir meslekî e¤itim sisteminin can›na okuduk yani. Kusura bakmay›n. fiimdi bunu düzeltmek için u¤rafl›yoruz. Ve bu haks›zl›klar› giderip, mesle¤in, e¤itimin önünü aç›p, Türkiye’ye eflit vermek laz›m, Türk gençli¤ine hayat vermek laz›m, Türk gençli¤ini k›sa yoldan bilgi ve beceriyle donatmak laz›m. Yoksa, böyle e¤itime tâbi tutup, liseyi bitirip, üniversite imtihanlar›n›n önünde bunlar› periflan edip, ondan sonra da, hiçbir bilgi ve beceriye sahip olamayan genç kitleler olarak toplumda sahipsiz ve kimsesiz b›rakmaya kimsenin hakk› yoktur. E¤er liseye, üniversiteye gidemiyorsa, kolunda bir bilgi ve beceri olmal›d›r, bir sanat bilezi¤i olmal›d›r. Mesle¤ini kazanabilmelidir. Çetin Altan bir makalesinde diyor ki, “biz” diyor, “Türkler, mesleksiz Türkler” diyor. Bu benim o kadar a¤r›ma gitmifltir ki, oturup günlerce düflündüm. Hakikaten mesleksiz Türkler. Mesleksiz olmak bu devirde ekmeksiz olmak demektir. Demek ki biz, iflte onun bunun kredileriyle 100 milyarca dolar borçlan›p, Avrupa’n›n, bilmem Japon kredileriyle geçinen bir millet durumunday›z, flu anda böyleyiz. Biz üretemiyoruz, biz borçlar›m›z› ödeyecek kadar üretemiyoruz. Gençlerimize ifl imkan› açam›yoruz. Okullardan mezun olan bütün gençlerimizin gözü yurt d›fl›na gitmekte, hepsinin, acaba bir ifl bulabilir miyim, bir ekmek paras› bulabilir miyim diye. Bu ac› bir gerçektir. fiu memleketin bu kadar genç nüfusu var, bunu e¤itecek bir mekanizmay› sisteme sokam›yoruz. Neden? Çok basit meselelerden... (Kaset Sonu) ...bugünkü toplant›, bu üç kurumun düzenledi¤i bu toplant›, Türkiye’nin sosyal ve ekonomik kalk›nmas› bak›m›ndan fevkalâde ehemmiyetlidir, çok önemlidir ve diyebilirim ki, sosyal politikadaki en önemli sorundur. Meslekî e¤itim, kalk›nma ve geliflmenin motoru meslekî e¤itimdir. E¤itilmemifl insan gücünü istihdam etmenin imkan› yoktur bu devirde. Onun için biz, üretim için, çocuklar›m›z› ve gençlerimizi istihdam edebilmek için bu meslekî e¤itimi mutlaka ve mutlaka etkili bir flekilde ve

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

sür’atle uygulamak zorunday›z. Geliflen ülkelere bir bak›n, imrenerek söylüyoruz, Güney Kore, Japonya, hepsi e¤itime özel projelerle, özel bütçelerle yaklaflt›lar. Senelerce, 15 sene, 20 sene bütçeden yüzde 15’e, 20’ye yak›n pay› e¤itime vererek Japonya oldular, e¤itime vererek Güney Kore oldular. Türkiye’yi ele al›n, böyle bir ülkenin iyi bir organizasyonla genç neslini meslekî e¤itim etraf›nda e¤itti¤ini düflünün. Bu ülkenin kimse bile¤ini bükemez. Böyle gençlere sahip olan bir toplumun s›rt›n› kimse yere getiremez. Ama art›k kendimize gelelim ve görevimizi, her birimize ne düflüyorsa görev olarak yapal›m diyorum. Hasan Bey bizim ümidimiz, gelece¤imiz, çok güzel bir konuflma yapt›; kendisini tekrar tebrik ediyorum. Müsaade ederseniz zaman ilerledi¤i için ara vermeyelim, sorusu olanlar varsa sorular› alal›m ve toplant›m›z› kapatal›m. Evet, sorusu olan var m›?.. Buyurun efendim. ‹sminizi söyleyin. MUSTAFA ÇA⁄LAYAN- Mustafa Ça¤layan, Trabzon Millî E¤itim fiube Müdürü. Say›n Bakan›m, öncelikle buraya kat›lan de¤erli ‹l Millî E¤itim Müdürlerimiz var, de¤erli konuklar›m›z var, onlar›n da aff›na s›¤›narak, buraya gelmezden önce tespit etti¤imiz baz› sorunlar ve çözüm önerilerimiz vard›, ancak, bunlar›n birço¤unun cevaplar›n› say›n paneldeki konuflmac›lar›m›zdan ald›¤›m›z için onlara de¤inmeden iki sorun ve önerim, iki de sorum olacak. Sorunlardan bir tanesi, meslekî teknik okullar›m›zda ders yükünün bir hayli olmas›, örne¤in 41 ile 45 saat aras›nda ders gören ö¤rencilerimiz var. Bu ö¤rencilerimiz günde 9 saat derse girmektedirler ortalama olarak. Tabii bu ö¤rencilerimizin mesle¤e yönelik iflletmelerdeki flevk ve arzular›n› k›rmaktad›r. Bunun öneri olarak, 32 ile 36 saat aras›nda düzeltilmesi Bakanl›¤›m›z›n yetkililerinin elindedir; sorun bu. Önerim de, bu ders saatinin biraz daha azalt›lmas›. ‹kincisi ise, az evvel Say›n Genel Müdür Yard›mc›m›z Hüsamettin Bey de buna de¤indi, iflletmelere giden ö¤rencilerimizin en büyük problemleri, iflletme sahiplerinin, bu ö¤rencilerimizin yüzde 30 oran›ndaki paylar›n› ödememeleridir; bu da bir sorundur. Say›n Genel Müdür Yard›mc›m›z bunu dile getirdi, hatta bizim birçok sorular›m›z› da dile getirdi, cevaplar›n› da verdi. Ancak bunun çözüm önerisi olarak da, e¤itime yüzde yüz destek kampanyas› çerçevesinde iflletmelerin ö¤rencilerimize ödemifl olduklar› bu mebla¤›n vergiden muaf tutulmas› yönünde olabilir diye bir önerim oluyor. Bunlar sorunlar ve bizim çözüm önerilerimiz. Soru olarak, iflletmelerde 200 ve 200’ün üzerinde personel çal›flt›ran kurumlar›m›z› biz çal›flma müdürlüklerimizden tespit ettik ve bunlara gittik. 3308 Say›l› Kanunun 18’inci maddesini kendilerine hat›rlatt›k. Ald›¤›m›z cevap flu oldu: Bizim Genel Müdürlü¤ümüzün e¤itim birimi vard›r. Genel müdürlükler, ki bunlar›n ço¤u da kamu kurumudur, genel müdürlüklerimizde e¤itim birimi vard›r, e¤itimimizi onlar vermektedirler. Ancak, taflrada sadece üst düzeyde, belki bir iflte bölge müdürü, müdür yard›mc›s› veya flefi e¤itime al›n›r, ama çal›flt›r›lan di¤er personel e¤itime al›nm›yor. Kaçamak bir cevapt›r bu. “Bu kanunun sonunda der ki, e¤itim birimi olmayan iflletmeler kapat›l›r.” Soru; bu kanunun bu hâliyle kapat›l›r anlam›nda yapt›r›m gücü nedir, örne¤i var m›d›r veyahut da olacak m›d›r? Yani bir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Karayollar›nda e¤itim birimi yoksa, bu kanunla bu Karayollar›n› kapatabilecek miyiz? Son sorum, yayg›n ve meslekî e¤itim kurumlar›nda, bu Bakanl›¤›m›z›n daha ziyade Personel Genel Müdürlü¤ünü ilgilendirmektedir. Psikolojik ve dan›flma rehberlik servisleri yoktur. Halbuki buraya gelen ö¤rencilerin ço¤u psikolojik sorunlar› olan ö¤rencilerdir. Bu hususta da meslekî e¤itim merkezlerimizde rehberlik, ö¤retmenlik görevlendirilmesi yap›lamamaktad›r; çünkü normu yoktur. Bu bunu, rehberlik ö¤retmenlerini gönüllü olarak, her gün bir okuldan bir rehberlik ö¤retmeni, ben flu gün buraya gidebilirim diyerek aflmaktay›z. Bunun için de Bakanl›¤›m›z Personel Genel Müdürlü¤ünün meslekî e¤itim merkezlerine rehberlik ve psikolojik dan›flman norm kadrosunu vermesi gerekmektedir. HAYRETT‹N GÜRSOY- Ben de çok k›sa bir an›mdan bahsederek konuflmama devam edece¤im. 1986 y›l›nda atand›¤›mda, bir müddet sonra da bu 3308 Say›l› Yasa ç›km›flt› ve o dönemde de Say›n Bakan›m›n inhalar›yla Milli E¤itim Müdürü olarak atanm›flt›m, bugüne kadar devam ediyorum. fiu anda da Kocaeli’ndeyim. Kocaeli Türkiye genelinde meslekî e¤itim bak›m›ndan önde olan illerden bir tanesi ve Türkiye ortalamas›n›n da üzerindedir, yüzde 45’lere varm›flt›r ve flu anda meslek okullar›m›zda derslik bafl›na düflen ö¤renci say›s› 55 civar›ndad›r. Yani flu an biz daha birçok meslek okulunu yapmay› planl›yoruz, hatta mevcut arsalar olursa ek yapmak durumunday›z. Merkezdeki Endüstri Meslek Lisesinin ö¤renci say›s› 4. Ancak, 86 ve 10 y›l önce Kocaeli’nden ayr›lm›flt›m, 10 y›l sonra geliflim; hakikaten Türkiye’de çok daha ilerilere, 65’lere varmas› gerekli olan noktada bir kan kayb› oldu¤unu hep beraber görüyoruz. Bunun üzerinde hep beraber düflünmek zorunday›z ve sistemin t›kan›kl›¤› neredeyse onu aflmak zorunday›z. Onlara fazla girmek istemiyorum. ‹nflallah bunlar afl›l›r. Yeniden böyle alt›n bir döneme varm›fl oluruz. fiimdi burada söylenen konularda benim de ilave edece¤im çok fleyler varken, söylendi, onlara girmek istemiyorum. Ama birçok tespitlerim vard›. Onu baflka bir zamanda ya da yuvarlak masada tekrar gündeme getirebiliriz. Bilgi ça¤›nda bilgiler o kadar de¤ifliyor ki, bugün mesleklerde de çok büyük bir de¤iflim var. Ve hatta öyle bir ça¤ gelecek ki, kifliler tek bafl›na kendi ifllerini kurmak, bir kiflinin çal›flt›raca¤› iflyerleri durumuna kadar gelinebilecek. O aç›dan, yap›lmas› gerekli olan çok fley var. Ve karfl›l›k olarak yapmak zorunday›z. Zaten bu iflletme diyalo¤u bunu anlat›yor bir bak›ma. Ama burada bir aya¤› daha vard›; Ticaret ve Sanayi odalar›n›n da, bilmiyorum burada temsilcileri var m›yd›? onlar›n da olmas› gerekir veya onlarla da mutlaka toplant› yapmak laz›m diye düflünüyorum. Ve hakikaten yasan›n, 3308’in ve 4702’nin getirmifl oldu¤u de¤ifliklikler, yenilikler baz›nda maalesef, çok iyi fleyler var tabii, ama pek de uygulanmaya fleyler var. Özellikle de ben sanayi odalar›yla s›k s›k konufluyorum; neden diyorum, iflte birçok sanayi tesislerimiz e¤itim birimlerini oluflturmuyor. Verilen rakam›n, flu andaki imkanlar›m›zda, yani say›sal olarak çal›flt›r›lan iflçi aç›s›ndan, bu yasa yürümüyor. Kadük gibi ifade kullan›yorlar. Ne yapmak laz›msa bu noktada onu yapmam›z gerekir. E¤er E¤itime inan›yorsak, mutlaka her kurum ve her kurulufl e¤itime bir a¤›rl›k vermelidir, önemli a¤›rl›k vermelidir. Dünya bunu böyle yapm›fl. 89’da

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Almanya’ya gitti¤im zaman Say›n Bakan›m, ç›rakl›k konusunda gitmifltim, orada onu gördüm Siemens Fabrikas›nda AR-GE birimi, oradaki ö¤rencileri ziyaret etti¤imde, Genel Müdürleriyle beraber, hiç kimse kafas›n› kald›r›p bize bakmad›. Dikkatimi çekti benim. Misafir olarak gitmifltik. Bir sanayi bofla geçirecek zaman›m›z yok; çünkü elektronik alan›nda Japonya tarla faresi gibi yay›l›yor, biz Almanlar onlardan geri kald›k, tekrar bunu aflmam›z laz›m, öyleyse bu beceri e¤itimine ald›¤›m›z çocuklar bizim kendi fabrikam›zda bunlar mutlaka istihdam e¤itilecektir, bunlar› en iyi flekilde yetifltirmek zorunday›z... Neden sanayicimiz ayn› fleyi yahut da iflverenlerimiz yahut da birtak›mlar böyle düflünmüyor? Dönüp dönüp o insanlar orada tafl›mak için mi oraya gitmifller? Baz›lar› için söylüyorum. Dolay›s›yla, ayn› kifliler o kurumlarda çal›flmayacak m›? Dolay›s›yla bunu çok iyi düflünmek durumunday›z. Bu diyalo¤u gerçekten iyi kurmak ve sa¤lam bir e¤itim vermek zorunday›z. fiimdi burada, meslek liseleri bak›m›ndan bakt›¤›m›z zaman, tabii ki müfredatlarda da yeni de¤ifliklikler olmal›d›r, zaten oluyor ve ö¤rencilerimizin özellikle de baz›, hem rehberlik, hem de kültürel faaliyetlere ay›rma zaman› yok, ben endüstri mesleklerde bir dejenerasyonu da görüyorum bu arada nedense. Hatta iki y›ll›k meslek okullar›n›n ifle girmesinden sonra da görüyorum ve ben bunu Kocaeli’nde de tespit ettim ve söyledim. Biraz da belki, baz› kurumlar niye bu kadar konufluyorum diye de rahats›z oldular. Ama ben flunu söyledim: Uyuflturucu okullar›n kap›s›na kadar dayanm›flt›r, buna dikkat etmek laz›m, yine burada bu dikkati çekiyorum. Çünkü, çocuklarda kötü al›flkanl›klar alm›fl yürümüfltür. Bunu önlemenin yolu her hâlde yine e¤itimden geçmektedir. Anne-baba e¤itimine a¤›rl›k vermek laz›m, rehberli¤e a¤›rl›k vermek laz›m. Yararl›, ülkesini, vatan›n›, bayra¤›n› seven anlam›ndaki her türlü sosyal, kültürel faaliyetlere daha çok a¤›rl›k vermek laz›m, meslek okullar›nda da buna zaman ay›rmak laz›m diye düflünüyorum. fiimdi bir sorun da, yine meslekî e¤itim merkezlerindeki Say›n Bakan›m, s›n›f geçme sisteminde bir s›k›nt› var; o da flu: Ç›rakl›k e¤itiminin ara s›navlar›nda al›nan notlar›n s›n›f geçmeye ve kalfal›k s›navlar›nda baflar›n›n etkisi olmamas› ö¤rencilerin derslere ilgisini azaltmaktad›r, öyle ki, ara s›navlara kat›lan birçok ö¤renci bofl kâ¤›t vermekte veya s›navlara girmemektedir. Bu durum ö¤retmenlerin motivasyonunu da bozmaktad›r. Dolay›s›yla ara s›navlarda al›nan notlar s›n›f geçmede de¤erlendirmeye al›nmal›d›r. Bu notlar kalfal›k ve ustal›k s›navlar›nda baflar›n›n tespitinde yüzde 40 veya 50 oran›nda etkili olacak flekilde yeniden bir düzenlemeye gidilmelidir diye düflünüyorum. Yine özellikle günümüzde hayat›m›z›n her alan›na girmifl olan bilgisayarlar›n, internetlerin, bunun kullan›m›n› her ö¤rencimizin okul aflamas›nda ö¤renmesi de zorunludur. ‹flte yine ç›rakl›k e¤itimi, yani meslekî e¤itim merkezlerinde bilgisayar dersi yeniden ders olarak mutlaka okutulmal›d›r. Genel bilgi derslerinde ders kitaplar›n›n olmay›fl› e¤itimi, ö¤retimi aksatmaktad›r. Bu derslere ait ders kitaplar›n›n bir an önce haz›rlanarak kurumlara ücretsiz olarak gönderilmesi sistemin daha da yayg›nlaflmas› aç›s›ndan büyük bir önem arz etmektedir. Bir di¤er husus, ustal›k e¤itiminde genel bilgi dersleri tek ders alt›nda birlefltirilmifltir. 3308 Say›l› Kanunun geçici 9’uncu maddesine göre yap›lan

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

tamamlama e¤itimi buna güzel bir örnektir. Ö¤rencilere okulu ve okumay› sevdirecek en önemli faktörlerden birisi de sosyal, kültürel etkinliklerdir. Gerek kamu sektörü ve gerekse özel sektör yetkilileri eleman al›mlar›nda, kalfal›k ve ustal›k ifade edilmiflti, ama önemlidir, bir daha vurgulamak istiyorum, belgelerini geçerli kabul etmek durumunday›z. Ve yine teknoloji de küçük sanayie tafl›yacak kurumlar›n bafl›nda meslekî e¤itim merkezleri gelmektedir. Bu kurumlarda görev alan atölye ve meslek dersi ö¤retmenleri özel sektörle iflbirli¤i yap›larak hizmet içi e¤itime daha fazla al›nmal›, kat›lmalar› sa¤lanmal›, ki bu yap›l›yor, ama daha fazla al›nmas› talep ediliyor. Bu arkadafllar›m›z›n talebidir ayn› zamanda. Ve ö¤retmenler her alanda bilgilerini yenileyecek f›rsatlar› tan›narak hatta daha fazla yabanc›yla beraber yurt d›fl›na gitme imkan› da sa¤lanmal› diye düflünüyorum. MEHMET ...- Say›n Baflkan›m, de¤erli konuklar; ben ikinci flapka olarak, Türkiye Giyim Sanayicileri Derne¤i Yönetim Kurulu Baflkan› Yard›mc›s›y›m. Biz Topkap› Meslek Lisesiyle 5-6 y›ld›r bireysel baz› iyilefltirme çal›flmalar› içerisindeyiz. Türkiye Giyim Sanayicileri Derne¤i, “...”in de üyesi olan bir sivil toplum örgütü. Ama bizim fonumuz yok. Biz Yönetim Kurulu üyelerinin katk›lar›yla iki y›ld›r dersliklerin iyilefltirilmesini destek verdik; meslekî e¤itim ad›na, ö¤rencilerin tatbiki dersler görmek ad›na, bask› atölyesine ifl verdik, dokuma atölyesine ifl verdik. Dokuma atölyesinin... Bunlar› söylerken, çok küçük katk›lar bunlar, yani bunu söylerken çok k›vançla söylemiyorum, yap›lmas› gereken fleyler bunlar, her sivil toplum örgütünün. Sonunda bir öneriyle gelece¤im. Kariyer ofisine küçük bir maddî destek, bir bilgisayar koyduk. Kariyer ofisindeki e¤itim arkadafl›m›z› e¤ittik ö¤rencilerin staj ve mezunlar›n ifl bulabilmeleri için, aram›zdaki iletiflimi sürdürmek ad›na. Ben flunu söylüyorum: ‹brahim Çoksak zaman›nda bir protokol yapm›flt›k biz. O zaman ben ilk Yönetim Kurulundayd›m, 10 y›l içerisinde çok fedakâr müdürlerimiz ve özveriyle çal›flan ö¤retmenlerimizin yoktan birçok fleyi var etti¤ini görüyoruz. Ben çok üretim odakl› bir sektörde çal›fl›yorum. Bizim sistem odakl›l›¤a geçmemiz laz›m. Geliflmifl ülkelerdeki e¤itim sistemlerini görüyoruz, meslekî e¤itim sistemlerini görüyoruz, sanayi devrimini tamamlam›fllar “Knowledge base society” diyorlar, bilgiye dayal› toplum, bizim bunu aflmam›z için biz görev bekliyoruz Türkiye Giyim Sanayicileri Derne¤i olarak. Milli E¤itim Müdürlü¤ümüz y›lda iki kez bizimle görüflebilir. Ben hemen hemen bütün üniversitelerin Tekstil Bölümlerinde dan›flma kurulunday›m ve y›lda birer-ikifler kez konferansa yetiflmeye çal›fl›r›m. Biz görev bekliyoruz. Sezon öncesi, sezon ortas› iki kez bir araya gelelim; sanayinin istekleri do¤rultusunda meslek okullar›na elimizden ne geliyorsa yapal›m. Bu sene mezuniyet töreninde de 200 mezun çocu¤umuza 100 paketle yeni yaflamlar›ndan baflar›lar diyece¤iz. Sayg›lar sunar›m. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim Mehmet Bey. Buyurun efendim. Lütfen sual a¤›rl›kl› olsun konuflman›z. DOÇ. DR. ‹SMA‹L DEM‹R- Benim ismim ‹smail Demir, Türk Hava Yollar› E¤itim Baflkan› olarak görev yap›yorum. 19 sene yurt d›fl›nda çeflitli üniversitelerde ve

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

araflt›rma kurumlar›nda çal›flt›ktan sonra Doçent olarak Türkiye’ye döndüm ve Baflkanl›kta görev ald›m. fiu anda Türk Hava Yollar› E¤itim Baflkanl›¤› MEGEP Projesine aktif olarak ifltirak etmekte ve Türkiye’de yine aktif olarak dört teknik lisemizde sivil havac›l›k alan›nda, onlar›n e¤itimlerinin dünya standartlar› ve Avrupa standartlar› ve kurallar›na uygun olarak yürütülmesiyle ilgili önderlik vazifesini ve yol göstericilik vazifesini üstlenmifl bulunmaktad›r; bir bunu örnek durum olarak bu panelde dile getirmek istiyorum. Çok iyi fleyler yap›yoruz. Yapt›¤›m›z baz› fleyler var. Bir y›lda 1500 kadar ö¤renciye staj yapt›r›yoruz. E¤itim kuruluflu olarak 10 bin kifliye e¤itim veriyoruz kendi bünyemize d›flar›dan çeflitli kat›l›mc›lara. Ve flu anda sektöre bak›p, havac›l›k sektörüne bak›p, dünyay› taray›p, ne yapabilirizin cevab›n› aray›p, önümüzdeki y›llara haz›rl›k yapmak amac›yla yetiflecek gençlerimizin, ö¤rencilerimizin nerede çal›flt›r›labilece¤i sorusunu gündeme getirip, Sabiha Gökçen Hava Alan›nda, flu anda yar› at›l durumda bulunan Hava Alan›nda bir bak›m merkezi kurmak üzere aktif projeler bafllam›fl bulunmakta. Bu bak›m merkezi 6000 gencimize ifl imkan› sa¤layacak. Y›lda 400 milyon dolar civar›nda bir gelir getirecek bir merkez olma durumundad›r. Bunu dile getirmemin Bunu dile getirmemin sebebi flu: Her sektör, her sanayi kuruluflu, her kurulufl, biz devlet kurulufluyuz bir anlamda, ama özel kurulufllara da sesleniyorum, kendi sektöründe önderlik yapmak, meslek standartlar›n› oluflturmak ve Türk Hava Yollar› dünya standartlar›nda çal›flmak durumunda olan bir kurulufl oldu¤u için, dünyaya aç›k rekabette oldu¤u için bu kurallar› s›k› s›k›ya takip etmek ve uygulamakla yükümlü bir kurulufl. Bunu ülkeye aktarmak, bu standartlar› ülkede geçirli k›lmayla çal›flmakla kendimizi yükümlü hissedip, bu yönde faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz. Bu arada, Milli E¤itim Bakanl›¤›na yönelik soru veya sorum olarak flunu belirtmek istiyorum: Okullarda yürütülen ders müfredat›na bu tür uzman kurulufllar›n müdahalesine ve katk›lar›na kap›lar›n›n aç›k oldu¤unu biliyorum, daha da açmalar›n› istiyorum. Mesela flu anda biz, bahsetti¤im dört teknik lise ve iki tane yüksekokulla birlikte zaman zaman toplant›lar yap›p, müfredatlar›n› belirleyip, flu anda Avrupa Sivil Havac›l›k Derne¤inin ve organizasyonunun belirledi¤i kurallar çerçevesinde e¤itimlerinin o standartlarda olmas› için haz›rl›klar yap›yoruz. Bunun bize faydas› ne? Bize faydas› flu? Biz e¤itim kurumu olarak bir daha e¤itim yat›r›m› yapmayaca¤›z onlara; kendi sektörümüzün haz›r eleman›n› al›yoruz. Tabii bu gençlerin sadece yüzde 10-20’sini sektörümüze alaca¤›z. Ülkenin di¤er ihtiyac›n› bu arkadafllar karfl›layacak ve okuldan ç›kt›ktan sonra bütün sertifikasyon ve lisans ifllemleri tamamlanm›fl olarak, sektörde haz›r insanlar olarak ifl alacaklard›r. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- ‹smail Bey, teflekkür ederim; çok önemli bir konuya de¤indiniz. Gerçi sual fleklinde de¤ildi, ama çok önemli bir temenniydi. Tabii burada bir fley olarak, bu çözüm önerileri, yani bu iflletme-okul diyalo¤unun eksik taraflar› yani ana gündemimiz ve çözüm önerileri bu eksikliklerin giderilmesi için. fiimdi ‹smail Beyin bu aç›klamas›ndan bir çözüm önerisi ç›kt›, ki ben de onu çok hararetle destekliyorum. Yani, her kurulufl kendi meslek standard›n› ilmi olarak özel çal›flmalar›yla belirleyip Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n önüne bir alternatif olarak getirdi¤i zaman Bakanl›¤›m›za büyük bir katk›da bulunmufl oluyor. Bakanl›¤›m›z

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

onu kendi format› içerisinde de¤erlendirerek o müflterek çal›flmay› sonuçland›rd›¤› zaman Türkiye’de meslek standartlar› Avrupa’yla birlikte ele al›nan, belli bir seviyede mütalaa edilen bir geliflme gösteriyor. Onun için, buradaki bütün sivil toplum kurulufllar›, yani iflletme olarak adland›rd›¤›m›z zaman bizatihi üretim yapan, hizmet üreten veya mal üreten iflletmeler yan›nda bunlar›n ana kurulufllar› olan odalar, borsalar, sendikalar gibi sivil toplum kurulufllar› da bu meseleleri bence yapmakla yükümlü olmal›, bunu gündemlerine tafl›mal› ve Milli E¤itim Bakanl›¤›yla, iflletme-okul diyalo¤unu Bakanl›kla o kurum aras›nda kurmak suretiyle meselenin ana noktas›ndan, müfredat›ndan bafllayarak bu meseleye katk›da bulunmal›d›r. ‹smail Beyin bu aç›klamas›n› bu bak›mdan ben de flahsen kat›lm›fl oldu¤um bir sonuç olarak, bu toplant›n›n bir sonucu olarak, bir önerisi olarak de¤erlendirece¤iz. fiimdi ben bu sualleri al›yorum. Teker teker buradan cevap verme imkan› da olacak. Baflka sual var m›? Buyurun efendim. DR. NURETT‹N ELB‹R- Sayg›lar. Doktor Nurettin Elbir. Tar›m ve Orman Bakanl›¤› eski Teftifl Kurulu Baflkan›, k›rsal kesim araflt›rmac›s›. Bu de¤erli seminerde gerçekten çok güzel bildiriler dinledik; çok yararl› oldu. Ancak, k›sa bir aç›klamayla bir noktaya, k›rsal kesimin sorunlar›na de¤inmek istiyorum, flöyle ki; 70 milyonun 25 milyonu k›rsal kesimde yafl›yor. Ve bunlar›n meslekî e¤itimi, temel olarak bildi¤imiz gibi, bu ülkemizin özelli¤i, tar›ma dayal›. Burada iflletme ve e¤itim kurumlar› diyalo¤undan söz edince, k›rsal kesimde iflletme deyimini dahi kullanmaya dilimiz varm›yor; çünkü, iflletmelerin yüzde 90’›, 95’i küçük iflletme, daha do¤rusu ona iflletme de diyemeyiz, köylülerin küçük... Demek ki, onlar›n kendilerine ne bir istihdam yetene¤i, ne de bir geliri olacak ki, yan›nda bir fon kurup veyahut vergi muafiyetinden yararlanmak suretiyle o kesimin e¤itimine sürülsün. Yani, kaderinde kaynak yaratma olgusu bulunmamakta. Ve bu 25 milyon nüfusun genç kesim olarak e¤itime muhtaç, 5 ila 7 milyon genç e¤itime muhtaç, 60 bin köy mezralar dikkate al›nd›¤›ndan 75 bin köyü kaps›yor. Peki, bu kesimin meslekî e¤itim sorunlar› ne zaman, ne flekilde ele al›nacak ki, bunlar›n kaderleri de¤iflsin? Yurt d›fl›nda bulundu¤um zaman ve sizlerin de ço¤unun bildi¤i gibi, Almanya’da ve Orta Avrupa ülkelerinde, ki bunlarda maksimum yüzde 4 k›rsal kesimdir, yüzde 2.5’la yüzde 4’e, nüfus oran›na göre köylü say›s› de¤iflir, bunlardan her çift veyahut iflletme sahibinden, aileden bir fert tar›m e¤itimi, meslekî e¤itim görmek zorunda. Görmedi¤i takdirde o tar›m iflletmesini yapamaz. Bu, afla¤› yukar› 70 y›ld›r uygulan›yor. Peki, sormak istedi¤im, acaba bu sorunu kim ele alacak, kim üzerinde duracak? Soruda da en sona kald›¤›m›z gibi, tar›msal kesimin acaba kaderi mi, yine mi sona kalacak? Ümit ederim konumuzun d›fl›nda diye bir cevap almam. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim efendim. Evet, Faruk Beye gelece¤im. Size son olarak veriyorum, ondan sonra Faruk Bey konuflacak. Buyurun...

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

MUHARREM BAfiKURT- Devlet Su ‹flleri Genel Müdürlü¤ünden E¤itim Müdürü Muharrem Baflkurt. ‹lk önce, bu 3308 Say›l› Kanun üzerinde eme¤i geçen Bakan dahil ilgili genel müdürlere teflekkür ederim. Bu kanun ç›kt›¤› zaman gerçekten çok sevinmifltim. Bununla beraber kuruluflumuzdaki uygulamalar› da aç›klayaca¤›m. Buna, meslekî e¤itim, meslek liselerini kurtaran bir kanun olarak bak›yordum. E¤itim Fakültesi ç›k›fll› oldu¤um için, sorunlar›n daha kayna¤›nda çözülece¤ini ümit ediyordum. Y›llar geçti, bu kanunun uygulamas›nda birtak›m s›k›nt›lar var. Özellikle kamu kuruluflu olarak burada görüfllerimi belirtmek istiyorum. Bir sefer, arkadafllar›n baz›lar› iflte e¤itim birimi, Devlet Su ‹fllerinin 26 tane bölge müdürlü¤ü var, 13 tane daire baflkanl›¤› var; Türkiye çap›na da¤›lm›fl bir kurulufl. fiimdi, Merkezi E¤itim Birimi Müdürü olarak flu anda ben burada bulunuyorum. Bizde hizmet içi e¤itim yönetmeli¤i var. Devlet Personel Baflkanl›¤›n›n onaylad›¤› hizmet içi e¤itim yönetmeli¤i, merkezi e¤itim birimi, flube müdürlü¤ü, yani daire baflkanl›¤›na ba¤l›, personel e¤itim daire baflkanl›¤›na ba¤l› E¤itim fiube Müdürlü¤ü tüm DS‹ çap›ndaki e¤itim birimini organize eder. E¤itim hareketlerine onay verir bakanl›k, genel müdürlük kanal›yla. fiimdi, böyle olunca, kanundan, yönetmelikten kaynaklanan, kurulufl yasas›ndan, kamu kuruluflu olmas› hasebiyle kaynaklar›n, 3308 Say›l› Yasaya bak›yoruz, her birim, yani her genel müdürlük, taflra da olsa, bir e¤itim birimi kuracak diye bir k›s›m var. fiimdi biz bunu nas›l aflabiliriz diye düflündük. Son birtak›m, Milli E¤itim Müdürlü¤ümüzden, Ankara Millî E¤itim Müdürlü¤ünden de tebli¤ler kald›, kanunu önümüze koydular ve birtak›m... Yani biz ö¤rencilerimize staj yapt›rmak istiyoruz canla baflla; ama nas›l bunu aflabiliriz? Yani iflte 3308 Say›l› Yasan›n uygulanmas›nda ben flunu arzu ederdim: Kamu kurulufllar›, özel sektörün tümüyle oturup, s›k›nt›lar nedir, bir pilot aflamas›, yani uygulama aflamas›na geçirilmesini arzu ederdim. fiimdi, böyle olunca, biz, kurulufllarla, Milli E¤itim Bakanl›¤›ndaki ilgili arkadafllarla karfl› karfl›ya geliyoruz. Biz bunu flu flekilde aflmay› düflündük: fiimdi, Bölge Müdürlü¤ümüzdeki e¤itim birimini kuram›yoruz. Yeniden yap›lanma diye bir olay da var. Yani bir birim açamad›¤›m›z için oradaki ‹darî ‹fller fiube Müdürlü¤ümüzü görevlendirdik; bir bölge müdür yard›mc›s›, art› idarî ifller flube müdürü, art› ö¤rencinin staj yapt›¤› yerdeki flube müdürü, baflmühendis ve mühendisi görevlendirdik. Bu, yani genel müdürlük kanal›yla böyle bir yap›lanmay› fleklen kurma de¤il de, bir yap›lanma içerisinde, yani bu ö¤rencilere müracaat etti¤inde yard›mc› olmalar›n› arz ettik. Böyle bir uygulamaya geçtik. Yani formal, resmi olmasa dahi informal olarak böyle bir yap›lanma içerisine girdik bunu açmak için. Yani e¤itim biriminin kurulmas› bambaflka bir olay. Belki yani merkez e¤itim birimi oldu¤u için kuram›yoruz. ‹kincisi, ücret konusunda bunu Milli E¤itim Bakanl›¤›ndaki yetkilerden flunu fley ediyoruz: Maliye Bakanl›¤›m›zla kontaklar›n› eksik etmesinler. Yani, ücret ödenmesi konusunda, iflte biz bir ara Maliye Bakanl›¤›m›za müracaat etti¤imizde, ücret olmad›¤›, vermedi¤i için, verilmeyen ücreti ödememiz de mümkün olmuyor. OTURUM BAfiKANI- Efendim soru olarak, sual olarak lütfedin. Çok derin meselelere dald›n›z. Zaman›m›z çok dar. Saat, yani 15 dakika sonra bu salonu boflaltmak zorunday›z; çünkü anlaflmas› öyleymifl kurulun. Yani sizin sualiniz flu:

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Devlet Su ‹flleri olarak biz 3308’i nas›l uygular›z diyorsunuz? MUHARREM BAfiKURT- ‹flte onu uygulamada s›k›nt›lar›m›z var; onu fley ediyorum efendim. Sayg›lar. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyorum. fiimdi Faruk Beyde s›ra; buyurun. FARUK ...- Say›n Baflkan›m, zaman dolu tabii, insanlar dolu, çok fleyler aktarmak istiyor. Tabii ben soru aktarmak isterdim; ama konumla ilgili fazla, yaln›z bir arkadafl›m›z, Hüsamettin Bey çok k›sa bahsetti özürlüler konusunda, konuyla ilgili bahsedilmeyince bir fleyi aç›klamam gerekiyor. Y›llard›r yapt›¤›m›z bir olay. Türkiye’nin, nüfusun 12.29, Devlet ‹statistik Enstitüsünün araflt›rma raporu, yani 8 milyon 400 özürlünün Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Baflkan› olarak temsilcisiyim, sivil toplum aya¤› olarak. Ama, nerede bu e¤itim, nerede meslekî e¤itim? Özürlüleri nerede kullan›yoruz? E¤er özürlü evden transport olarak Türkiye’de ulafl›m imkanlar› s›k›nt›s› varken, onlar› e¤itime almak için evlerden transpor edebiliyor muyuz? Özür gruplar› içerisinde e¤itim durumu, meslek durumu verimlili¤i nedir? Bir örnek, iflitme engelli, dokuma sanayiinde çal›flt›¤›n›z zaman, yani çok sesli sanayiide, yani özürlü olmayan bir insan›n çal›flt›¤› zaman beyinde travmalar ve doktora s›k gitti¤i, bafl a¤r›s› yaflad›¤› bir yerde çal›flt›rd›¤›n›z zaman mükemmel verim al›yorsunuz. Bilgisayarda, biz bilgisayar yazarken hemen telefon çal›yor veya arkadaki bir sesleniyor, devaml› iletiflimiz baflka yerlerde, ama onu veriyorsunuz yaz›yor, yaln›z odaklan›yor. Orada verim al›yoruz. Bütün dünya araflt›rmalar›nda bu olaylar› gördük. Zihinsel özürlülerde, bir gün televizyon program› çekimi için gitti¤im Bursa’da, paketlemeyle ilgili bir özürlü çal›fl›yor, zihinsel özürlüler. Sordum, dedim ki, memnun musunuz? Çok tedirgindim. Dedi ki, bir konuda memnun de¤ilim deyince, ben, montajda montajda bunu keserim dedim, ama dedi ki, bunlar paydos etmesini bilmiyor, kaytarmas›n› bilmiyor kardeflim diyor. 6 diyor, zorla gönderiyorum diyor. fiimdi, bu kesimi biz çal›flt›r›yor muyuz, bu kesimi biz tan›yor muyuz? Bugün dev kurulufllar, Arçelik gibi burada kurulufllar›n temsilcileri var. Otomasyon alan›nda Festo’yla flu anda bir program yap›yoruz, anlaflma. Bugün baz› özürlüler, ço¤umuz, biz hareket kabiliyeti olarak s›kça d›flar› ç›k›p gezip dolaflamay›z. Yani oturmayla ilgili verilen görev yerlerinde çok büyük verimlilik sa¤lama imkan› var. Otomasyonla bilgisayar›n önüne oturmufl, bir mekanizmay› oradan oraya tafl›rken, saatlerce orada biz yap›sal olarak, di¤er engelli olmayan insanlar s›kça bir sigara molas› veya bir nefes alay›m diye ç›kar, ama bizler oturmaya mahkumuz. Bu yönüyle, özürlünün getirdi¤i avantajlar› ne kadar biliyoruz, bunlar konusunda ne gibi bir e¤itim yap›yoruz, ne gibi destek sa¤l›yoruz, ne gibi programlar›m›z var? Bu yönüyle... Zaten biz bu ülkenin, var m›y›z, yok muyuz veya ülkenin Zencisi miyiz ben soruyorum. Zaten Türkiye’de özürlüler bu ülkenin Zencisidir. Bunun tersini iddia edecek babayi¤it yoktur. Genel müdür, bir müsteflar, bir daire baflkan›, Atilla haricinde, emekli oldu, Atilla Beyi Say›n Milli E¤itim Bakan›m›z bilir, onun haricinde, birkaç kifli haricinde bürokrat görebilir misiniz? ‹çimizde tahsil de yapan

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

var, e¤itim de alan var ama, biz bir yerlere gelebilmek için nas›l Powell, zaman›nda Amerika’da Zenciler bir yere gelemezdi, flimdi D›fliflleri Bakan›, onun mücadelesini veriyoruz. Bu programda biz yokuz zaten, yüzde 12.29 yok. Herkes temsil edilmifl iyi-kötü ç›rakl›k, e¤itim, vesaire kesimler, tasarruflar o yönüyle. Bunun içerisinde bu toplumun üzerinde flunu da düflünmek laz›m: Bir cümleyle bitirece¤im, bir konuyla, Gölbafl›’nda zihinsel özürlülerle ilgili bir vak›f yap›m› esnas›nda birçok üst bürokrat oran›n arazisinin al›m›nda yard›mc› oluyor. Y›llar sonra a¤lamakl› olarak bize geliyor diyor ki, “benim torun, ‘...’ ne yapaca¤›m?” Vallahi dedim, Say›n Müsteflar›m, siz iflte okul yapt›n›z, yer yapt›n›z, götürün. Oraya götürdük. “Çok büyük bir mutlu oldu ve flu itiraf› yapt›: Yahu üstat” dedi, “ben” dedi, “özürlüler için bir yer verdirttim diye hep gururland›m, herkese söyledim, me¤erse ben özürlülere bir fley yapmam›fl›m; gelece¤e yapm›fl›m, torunuma yapm›fl›m, kendime yapm›fl›m.” Kimse özürlüler için bir fley yap›yorum diye, sahipleniyorum diye bakmas›n. ‹nsanl›¤a yapacakt›r, gelece¤ine yapacakt›r, torununa yapacakt›r. Buradan kimse ç›karken garantisi yoktur özürlü olmamak için. Ben teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim Faruk Bey. Son konuflmay› arkadan bir han›mefendi yapacak; buyurun. Sual fleklinde alal›m. NEBAHAT KILIÇ- Teflekkür ederim. Ben hem sual fleklinde yöneltmek istiyorum size sorumu, hem de çok k›sa bir vurgulama yapmak istiyorum. ‹smim Nebahat K›l›ç. ‹zmir’den geliyorum. Tekstil Araflt›rma ve Gelifltirme Vakf› Baflkan›y›m. Ayn› zamanda da kendim tekstil konusunda bir iflyerine sahibim. Son, benden önceki konuflmac›n›n konuflmas›ndan çok duyguland›m. Bu konuda da çal›flmalar›m›z var. Ama, onun da söyledi¤i gibi, bence tüm meslekî e¤itimin ve genel e¤itimin as›l sorunu, bizim e¤itime toplam olarak nas›l bakt›¤›m›zdan kaynaklan›yor diye düflünüyorum. Meslek liselerinin kaliteleri bozuldu veya meslek lisesi mezunlar›n›n kalitesi eskisi gibi de¤il denildi. Bu neden böyle? Meslek liseleri ne flekilde ö¤renci al›yor, meslek liselerine daha önce ö¤renciler ne flekilde al›n›yordu; bunlar›n k›saca asl›nda bir yuvarlak masa toplant›s› fleklinde ortaya konulmas›n› öneriyorum. Meslek lisesinden mezun olan ö¤renciler sanayinin beklentilerine neden cevap veremiyor, nas›l cevap verebilir; bunun da yine bir yuvarlak masa toplant›s›nda göz önüne al›nmas›n› ve ortaya konulmas›n› öneriyorum. Meslek lisesinden mezun olan arkadafllar›m›z iki y›l›k meslek yüksekokullar›na al›n›yor. Bu konuda yine çarp›k birtak›m geliflmeler var, do¤ru olmayan birtak›m uygulamalar var. Bunlar›n da tekrar incelenmesini öneriyorum. Meslek lisesi ö¤rencilerinden çok flansl› olan bir arkadafl›m›z konuflma yapt›. Kendisi ileride bir gelecek gördü¤ü için çok mutlu bir kifli olarak ben kendisini burada vurgulamak istiyorum. Ama tüm meslek lisesi mezunu ö¤rencilerimiz ayn› flansa sahip de¤iller. Bunu sa¤layabiliriz diye düflünüyorum sanayiciler olarak, bunu sa¤layabiliriz diye düflünüyorum e¤itimciler olarak. Bu konuda çal›flma yapabiliriz, bu çal›flmaya haz›r›z diyorum. Ama, çal›flmaya haz›r›z derken de, ders programlar›m›z› inceledik, ö¤retmenlerimizin, gelifltirilmifl olan programlar› nas›l

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

uygulad›klar›n› gördük, nelere ihtiyac› oldu¤unu gördük. Bu konuda çal›flma yap›l›yor mu, daha neler yap›labilir; bunun da yine tekrar incelenmesini öneriyorum. Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Ben teflekkür ederim. De¤erli arkadafllar, zaman bir hayli ilerledi. Müsaadenizle bu suallerin cevaplar›n› teker teker vermeye çal›flay›m ve toplant›m›z› bitirelim. fiimdi, Mustafa Ça¤layan Beyefendi, meslek okullar›nda ders yükü fazla, neden, bunu azaltabilir miyiz diyorlar. ‹kinci sualleri, kamu iflletmeleri yüzde 30’u ödemiyor. Malûm asgari ücretin 1/3’ü kadar fona para yat›rmalar›, gençlere para ödemeleri laz›m, ö¤rencilere, onu ödemiyorlar, neden ödenmiyor fleklinde. Ve 3308’in 18’i uygulanm›yor. Kanun, e¤itim birimi olmayan iflletmeler kapat›l›r diyor, mümkün mü? Evet, bunlar› siz mi cevapland›racaks›n›z? Buyurun. Bakanl›k mensubu olarak ço¤u da size ait fleyler. Yani, meslek okullar›nda ders yükü fazla deniyor. - Say›n Bakan›m, ders yükleriyle ilgili program çal›flmalar›n› tabii ki bizde Talim Terbiye Kurulu Baflkanl›¤›m›z yap›yor. Biz de programlar›m›z› de¤ifltirirken ders yükü konusunda ar›nd›ramad›k; çünkü genel bir sistem içerisinde oluyor. Ama flu kadar›n› söyleyebilirim: Gerek bu meslekî e¤itimi gelifltirme projesi, gerek orta ö¤retimi gelifltirme projesini de dikkate alarak. Sabahleyin Say›n Bakan›m›z da ifade ettiler, gerçekten çok köklü reform niteli¤inde diyebilece¤imiz çal›flmalar sürdürülüyor. O çal›flmalar›n içerisinde mutlaka bu konu yer alacakt›r diye umuyorum, bekliyorum. OTURUM BAfiKANI- Yüzde 30’lar ödenmiyor kamu iflletmelerinde. - Efendim, bu yüzde 30’lar kanunda var. Tamamen karfl›l›kl› diyalogla çözülebilecek bir konu diye düflünüyorum. Ödemedikleri takdirde, sizin söyledi¤iniz, devlet bunu karfl›las›n diye bir fley olur, ama o da a¤›r bir yük getirir. Ama, art›k iflletmeler bu konuyu biraz da müeyyidesi olmad›¤› için her hâlde s›k›nt› var diyor hocam. Öbür meselenin de müeyyidesi yok. Devlet Su ‹fllerini kapatamay›nca bunu da müeyyideyle yapmak laz›m. Çok özeldir her hâlde. Mesela bizde, otelciliklerde yok, hatta yüzde 40, yüzde 60 alanlar var. Demek ki çok özel konumlarda ifl sahibiyle diyalog kurmak laz›m. Ama ayr›ca bir müeyyide düflünülebilir. OTURUM BAfiKANI- Yani, e¤itim birimi olmayan müesseseler kapat›labilir mi diye soruyor arkadafl›m›z. - Say›n Bakan›m... OTURUM BAfiKANI- Bunun da müeyyidesi yok diyorsun. - Say›n Bakan›m, kanun, ufak tefek böyle hakikaten s›k›nt›lar› taraflar› var, bizimle ilgili bölümleri de var; ama bu kanun genelde iyi bir kanun. O konular› dikkate al›nabilir. Not als›n arkadafllar›m›z. OTURUM BAfiKANI- E¤er, kapatma yerine bir teflvik verir de, teflvikten mahrum ederseniz; bence en güzel motivasyon buradad›r. Almanya’da iflletmeyi gezerken yöneticiye sordum, dedim ki, siz burada

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

iflletmede ö¤rencileri e¤itmek için iflletmelere bir mecburiyet getirdiniz mi? Dedi ki, mecburiyet de¤il de, motive ettik. Nas›l ettiniz dedim. Asgari ücretin 3’te 1’ine, e¤ildi böyle kula¤›ma söyler gibi, asgari ücretin 3’te 1’ine burada iflçi çal›flt›r›yorlar dedi, yani iflçi de¤il, tabii onlar ö¤renci, ama bir nevi üretime katk›lar›n›, ö¤rencilerin üretime çok ciddî katk›lar› oldu¤undan gerçek motivasyonun burada oldu¤unu söyledi, onun için akl› bafl›nda müesseseler bu sistemden çok istifade ediyorlar diye. Bir gün ‹stanbul uça¤›nda çok büyük otomobil fabrikalar›m›zdan birinin patronuyla karfl›laflt›m, bana flöyle bir fley söylemiflti: Müthifl bir fley yapt›m dedi, ben ç›rak ö¤renci ald›m 250 tane dedi, çok güzel çal›fl›yorlar dedi. Peki dedim, 250 tane daha almay› düflünüyorum dedi, dedim ki, o zaman sizin iflçi say›n›z ne kadar dedim. 2500 dedi. O zaman, siz dedim, sizin yöneticileriniz çok uyan›k, bütün üst tavan› kullanm›fls›n›z, alamazs›n›z, çünkü o zaman iflçileri ç›kar›p, yerine ö¤rencileri koymak gibi bir durum olur diye. Yani, gerçek motivasyon asl›nda sistemin kendisinde var. Ama, orada bir madde vard› biliyorsunuz; yapmayana, yani bunu, 50’den fazla iflçisi olup da meslekî e¤itim yapmayan, Meslekî E¤itim Fonuna asgari ücretin 3’te 2’sini ödeme diye bir hüküm vard› kanunda, iflte bu da uygulanmad›, çünkü onun da müeyyidesini kanuna koymam›flt›k. Uygulanmad›. Biraz bilinçlenme meselesi bunlar. - Say›n Bakan›m, as›l bu kanunun uygulanmayan en önemli maddesi var, meslekî e¤itim görmemifl bir... (Kaset Sonu) ...esas o uygulanm›yor. E¤er o uygulanabilse, motivasyonun da ötesinde istihdam sorunu çözülecek. OTURUM BAfiKANI- Evet, Kocaeli ‹l Müdürümüz, s›n›f geçme sisteminde ara s›navlar›n etkisi olmamas› ö¤renciyi ilgisizlefltiriyor diyor. Buna kat›l›yor musunuz? - Anlayamad›m Say›n Bakan›m? OTURUM BAfiKANI- Diyor ki, s›n›f geçme sisteminde, meslekî e¤itiminde ara s›navlar› nihai s›navlara etkisi olmad›¤› için ö¤rencinin ilgisi da¤›l›yor, hatta bofl kâ¤›t veriyorlar ara s›navlarda diyor. Yani, bunun de¤erlendirilmesini, mutlaka nihai s›navlarda al›nan notlar›n yüzde 40 oran›nda... - Evet, kalfal›k, ustal›k s›navlar›nda. O notumuzu ald›k Say›n Bakan›m. OTURUM BAfiKANI- Hepsinde de¤il, evet. Ne diyorsunuz ara s›navlar için? - O yar›nki toplant›da; Ç›rakl›k ve Yayg›n E¤itim Genel Müdürümüz Esat Bey bulunacak. Ben notumu ald›m. Tabii mutlaka bu s›navlar›n de¤erlendirmeye al›nmas› laz›m. OTURUM BAfiKANI- Ama çok uygun bir fikir geldi gerçekten, çok iyi bir tespit gibi geldi. Evet, ona tekrar bakaca¤›z. Ders kitaplar›n›n eksikli¤inden bahsedildi, ders notlar›n›n. Onlar›n da tamamlanmas› laz›m. Meslekî e¤itim merkezinde çal›flan ö¤retmenlerimizin sorunlar› var dendi. Bu sorunlar›n çözülmesi için özellikle benim baflka bir teklifim var. Bu hocalar›m›z› desteklememiz laz›m. Yani, teknik hocalar, meslek okullar›nda o görev alanlar, usta ö¤retici olarak görev alanlar ve teknik hocalar›m›z› bir mühendisten daha fazla imkana kavuflturmadan bu ülkeyi kalk›nd›ramay›z arkadafllar. Yani bunu

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

söylüyorum. Lütfen bunun üzerinde çal›flay›m. Yani, bu ö¤retmenlerimizin özlük haklar›n› çok iyi duruma getirmemiz laz›m. Teknik ö¤retmenlik, meslek lisesi ö¤retmenli¤i, meslek usta ö¤reticilik fevkalade aranan, istenen bir meslek hâline gelmeli. Toplumdaki itibar› maddî desteklerle art›r›lmal›, imkanlarla art›r›lmal›, aranan insanlar durumuna getirilmelidir. Bu yap›ld›¤› zaman gerçek manada ülkenin kalk›nmas› o zaman ortaya ç›kacakt›r; bunu iddia ederek söylüyorum. Yani, hem bu kadar önemli görevi hocaya vereceksiniz, hem okulda ders verecek, hem iflletmeye gidecek, hem koordinatör görevi yapacak, hem iflletmedeki ö¤rencileri, hepsini takip edecek, sicillerini tutacak, belgelerini verecek, her fleyden sorumlu olacak, ama hiçbir ilave hakk› olmayacak. Ben METAR-GEM’i bunun için kurmufltum; ama iflletemedik. METAR-GEM’de Gelir ve Kurumlar Vergisinden yüzde 1’i bu deste¤i sa¤lamak için kurmufltuk. Ama yapamad›k. O sistem, merkezde para toplan›nca baflka kurumlar›n dikkatini çekti, o paray› siz e¤itimciler kullanamad›n›z, ama baflka bakanl›klar, ismini söylemiyorum flimdi, bir güzel sizin paralar›n›z› kulland›lar. Efendim, Say›n Nurettin Elbir, tar›mdaki uygulama nas›l olacak dediler. Çok gerçek bir sual gerçekten. Yani bunu, efendim nas›l olsa tar›m, tar›mdaki insanlar flehre geliyor, biz onlar› flehirde yakalay›p ç›rakl›k sisteminin içerisine sokuyoruz diyebilirsiniz; bir. ‹kinci olarak diyebilirsiniz ki, tar›mdaki insanlar geliflmifl ülkelerde, kendisi de misal verdi, yüzde 2’yle 4’e kadar geriliyor. Yani sistemi flehirde karfl›lamak gibi bir fley. Bunu da diyebilirsiniz. Zannederim esas suallere cevap bunlar de¤il. Esas Say›n Elbir’in arad›¤› husus, bizatihi tar›mda ifltigal edip, tar›mdan ekme¤ini kazanan ve bu ülkenin tar›msal ürününü üretecek olan insanlara nas›l bir sistemle e¤itim vermek istiyorsunuz diye soruyorlar. Tabii buna 3308’in içerisinde meslekî e¤itim olarak birtak›m e¤itim, tar›msal e¤itim kurslar›n› söyleyebilirim, yetiflkinler e¤itimini söyleyebilirim. Ancak, halk e¤itimi sistemiyle ben tar›ma ulaflabilirim. Çünkü, benim tar›msal bölgede benim okulum yok. ‹lkokulum var. Orta okulum bile yok. fiimdi orta okullar kalkt›. ‹lkö¤retimim var. Tafl›mal› sistem iyi oldu. Onlar iyi iflliyor, 8 y›ll›k e¤itim güzel gidiyor, iyi yani. Fakat, iflte orada kal›yor; arkas› gelmiyor. O bak›mdan, orada örgün e¤itim sistemiyle çare bulmak buna çok zor. Ama, yayg›n e¤itim sistemleriyle, Tar›m Bakanl›¤›yla iflbirli¤i yaparak ve di¤er bakanl›klarla iflbirli¤i yaparak kurs, kurslar, modüler kurs sistemiyle tar›ma ulaflabiliriz diye flahsen düflünüyorum. - ... OTURUM BAfiKANI- Okullar bofl. - At›l ve bofl. Biz yalvar›yoruz; gelin di¤er birimlere, lütfen buralar› de¤erlendirelim. Dolay›s›yla o binalar haz›r ve böyle bir amaçl› olarak kullan›labilir. OTURUM BAfiKANI- Sadece binayla ifl çözülmüyor ki. - Hay›r, müflterek iflbirli¤i içerisinde... OTURUM BAfiKANI- Esas e¤itici eleman. - Tabii kullan›labilir... OTURUM BAfiKANI- Tabii olur. Ama, o binalarda halk e¤itimi yapars›n›z; onu demek istiyorum. Yayg›n e¤itim yapars›n›z. Dedi¤im modüler kurs sistemiyle... - Tar›m Bakanl›¤›yla iflbirli¤i yap›larak.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

OTURUM BAfiKANI- Tabii. - Sa¤l›k Bakanl›¤›yla di¤er konularda iflbirli¤i yap›larak kullan›labilir; onu demek istiyorum. OTURUM BAfiKANI- Efendim di¤er bir sual, Muharrem Baflkurt Beyefendi, Devlet Su ‹flleri e¤itim sistemini nas›l uygulayabilir dediler. Çok teknik yönleri oldu¤unu anl›yorum. Ama ilk etapta bana flöyle geldi: Devlet Su ‹flleri ne yap›yor? Kendi merkez teflkilat› var. Orada hizmet üretiyor de¤il mi? Yani yol üretimini Devlet Su ‹flleri yapm›yor. ‹hale ediyor, müteahhitler yap›yor. Yani, o müteahhitlerin yan›nda teknik e¤itim yap›labilinir, büyük flirketler. Ama sizin ofislerinizde hizmetler sektörüne dönük e¤itimi organize edebilirsiniz ve orada ö¤rencileri alabilirsiniz diye düflünüyorum. Evet... - ...bölge müdürlüklerimize fleyi al›yoruz efendim, yani ö¤rencilere staj yapt›r›yoruz bu meyanda. OTURUM BAfiKANI- Faruk Bey, özürlülerin meslekî e¤itimi burada yok dedi. Gittiler mi? Peki. Yani tabii özürlülerin e¤itimi Milli E¤itim Bakanl›¤›m›zda ayr› bir Genel Müdürlükte de¤il mi? fiimdi Genel Müdürlük de¤il arkadafllar? Baflbakanl›k Özürlüler ‹daresi var, orada yap›l›yor, yani bir örgün e¤itim fleklinde yap›l›yor. Ama, Faruk Beyin söylemek istedi¤i zannederim, meslekî e¤itim olarak o iflletmelerde bu diyalo¤u, yani nas›l sa¤lanabilir fleklinde. Onu da, biliyorsunuz, iflletmelerde bu e¤itimleri yap›l›rken ayn› flekilde özürlüler için de programlar haz›rlanm›flt›. Yine bunlar haz›rlan›yor. Yani bu programlar›, iflletmedeki özürlü istihdam etme mecburiyeti de var, ama bunlar için özel e¤itim programlar›, iflletmelerde e¤er e¤itim üniteleri kurulursa bu e¤itim ünitelerinde bunlar yap›lacak. Mesela biz sendika olarak bir tane ‹flletmeler Üstü E¤itim Merkezi kuruyoruz Çerkezköy’de. Bir kurum, bunu duydular, böyle bir merkez kurdu¤umuzu, “Otistik” çocuklar için bir vak›f bize müracaat etti. Biz onlara özel program haz›rlama sözü verdik merkez teflkil olundu¤u zaman. Yani bunlar mümkün. Meslek lisesi mezunlar› iyi yetiflemedikleri için ifl bulam›yorlar deniyor. Tabii, biz de bu toplant›y› onu izale etmek için zaten yapt›k, bu diyalo¤u iyilefltirmek, e¤itiminin kalitesini yükseltmek için yapt›k. ‹nflallah, ben fluna inan›yorum ki; bu e¤itim etkili bir flekilde ülkemizde uyguland›¤› zaman ustal›k belgesi, eczac›l›k diplomas› gibi her yerde geçerli, aranan bir belge olacakt›r. Ve o diploman›n sahipleri de bu ülkede, bu ülkenin üretimine direkt katk› sa¤layan en itibarl› bireyleri olacakt›r bu ülkenin, al›n teriyle bu ülkeyi kalk›nd›ran en itibarl› bireyleri olacakt›r. Ben bu inançla hepinize teflekkür ediyorum bu saate kadar bu semineri devam ettirdiniz. Yar›n buluflmak üzere teflekkürlerimi sunuyorum. SUNUCU- Say›n kat›l›mc›lara bugünkü çok de¤erli fikirleri için, çok önemli kat›l›mlar› için biz de çok teflekkür ediyoruz. Yar›n sabah yine bu salonda 9.30’da buluflmak üzere iyi akflamlar efendim.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

II. GÜN SUNUCU- De¤erli kat›l›mc›lar, yo¤un geçin ilk günün ertesinde meslekî e¤itim ve ö¤retim sisteminin güçlendirilmesi projesi iflbirli¤iyle Milli E¤itim Bakanl›¤› ve T‹SK taraf›ndan düzenlenen E¤itim Kurumu ‹flletme Diyalo¤u Uluslararas› Konferans›n›n ikinci gününe hepiniz hofl geldiniz. Bugünün ilk panelinin konusu, Ulusal Meslekî E¤itim Sisteminin Yeniden Yap›land›r›lmas›. Panel Baflkan›m›z Say›n Bedirhan Çelik, T‹SK Yönetim Kurulu üyesi. Panelistlerimiz: Say›n Doçent Doktor Recep Altun Meslekî E¤itim ve Ö¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi Efl Direktörü. Say›n Profesör Doktor ‹lhan Sezgin Modernizasyon Projesi Uzman›, Say›n Hans Weggelaar Meslekî E¤itim ve Ö¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi Uzman›. Buyurun efendim, sözü size b›rak›yorum. Teflekkürler.

I. OTURUM Oturum Baflkan›: Bedirhan ÇEL‹K BED‹RHAN ÇEL‹K (Oturum Baflkan›)- Han›mefendiler, beyefendiler; birkaç dakika geç bafllam›fl bulunuyoruz, befl dakika. Ben fazla konuflmayaca¤›m. Takdimler yap›ld›. Benim burada görevim, ki kendim böyle hissediyorum, bir zaman yönetimini uygulamak. Konuflmac›lardan da rica ediyorum, kendilerine ayr›lan zaman dilimi içinde kals›nlar ki, ondan sonra soru ve cevaba da fazla zaman kals›n ve istifade daha fazla arts›n. Kat›l›m›n›z için teflekkür ediyorum ve sözü, Salih Çelik Bey burada yok, maalesef gördü¤ünüz gibi ön protokol masas› bombofl, çünkü bugün ço¤u ‹zmir’de, ‹ktisat Kongresine kat›lacaklar, Say›n Recep Altun Salih Çelik ad›na sunumu yapacak. Teflekkür ediyorum. DR. RECEP ALTUN- Say›n Baflkan, de¤erli kat›l›mc›lar; hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Biliyorsunuz, Milli E¤itim Bakanl›¤› orta ö¤retim sisteminin yeniden yap›land›r›lmas› konusunda yo¤un bir çal›flmalar sarf etmektedir. Özellikle bu çal›flmalar›n temelinde Milli E¤itim Bakanl›¤› olarak gerek kalk›nma planlar›, gerek flûra kararlar›, gerek Avrupa Birli¤i müktesebat› ve gerekse özellikle 3308 ve sonras› olan 4702 Say›l› Kanunu temel alarak çal›flmalar yo¤un bir flekilde devam etmektedir. Bu kapsamdaki orta ö¤retim ve meslekî e¤itimin yeniden yap›land›r›lmas› konusunda yap›lan çal›flmalar daha ziyade d›fl finans kredileri ve hibeleri kullan›lmaktad›r. Ben bugün burada bu kullan›lan hibeler ve kredilerle ilgili k›saca bir bilgi vermek istiyorum. Umuyorum zaman› aflmam. Biliyoruz ki, gerek Avrupa’da, gerek dünyada meslekî e¤itimde ortak bir, yani

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

standart bir tan›m yok. Fakat birçok ülkenin ve birçok Avrupa, geliflmifl ülkenin kabul etti¤i baz› standartlar var. Bu standartlar› k›saca flöyle bir gözden geçirecek olursak, özellikle mesle¤e yöneltme, temel e¤itime dayal› meslekî e¤itim, okul türleri yerine program çeflitlili¤i ve birçok hususlar› dile getirmek mümkün. Burada önemli olan birkaç maddeyi de tekrarlayay›m isterseniz. Özellikle meslek standartlar›na ba¤l› e¤itim, standartlar›n gelifltirilmesi gibi hususlar dünyan›n kabul etti¤i ortak de¤erler. Yani, herhangi bir standart olmamas›na ra¤men birçok geliflmifl ülkeler bu standart de¤erleri kabul etmekte ve Milli E¤itim Bakanl›¤› olarak da bu de¤erleri baz alarak çal›flmalar›m›za devam etmekteyiz. Bakanl›k olarak özellikle meslekî e¤itim boyutundaki geliflmeleri desteklemek amac›yla pek çok d›fl finansal projeler yap›lm›fl ve birçoklar› flu anda, hibeleri de olmak üzere devam etmektedir. Özellikle Dünya Bankas›, Avrupa Birli¤i hibeleri, birçok kurumun birebir yapt›klar› Japon kredileri, Japon hibeleri, Türk-Alman Meslekî E¤itim Merkezi oluflturma gibi birçok temel çal›flmalar Bakanl›¤›m›zca yürütülmektedir. Özellikle d›fl finansal kaynakl› projelerde, 1980’li y›llarda yayg›n meslekî e¤itimi gelifltirme projesi, endüstriyel okullar› gelifltirme projesi, Milli E¤itimin gelifltirilmesi projesi gibi d›fl finansal kaynaklarla birçok e¤itim kurumumuz ekipman bak›m›ndan, ö¤retmen e¤itimi bak›m›ndan, program gelifltirme bak›m›ndan yo¤un bir flekilde desteklenmifltir. fiu son zamanlarda, özellikle orta ö¤retim projesinin, orta ö¤retimin gelifltirilmesi amac›yla Dünya Bankas›yla yak›n bir çal›flma içerisinde Bakanl›k olarak ve bu kapsamda orta ö¤retimi gelifltirme projesi çal›flmalar› muhtemelen gelecek y›l bafllayacakt›r. Onun hakk›nda k›saca bir bilgi sunaca¤›m. Orta ö¤retimi gelifltirme projesinde Bakanl›k olarak temelde birçok unsurlar› dikkate ald›k. Bunlardan özellikle birkaç tanesini tekrarlamak gerekirse, uzun vadede zorunlu e¤itimi 12 y›la ç›kart›lmas›, orta ö¤retimde meslekî ve teknik e¤itimin pay›n›n art›r›lmas›, meslekî ve teknik e¤itim program›n› gelifltirerek meslek standartlar›na dayal› ö¤retim programlar›n›n gelifltirilmesi gibi birçok hedefler konmufltur. Yine bu projenin en önemli özelliklerinden bir tanesi, rehberlik ve yönlendirme konusunda projemiz Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n ilgili kurum ve kurulufllar›na destek sa¤layacakt›r. Zaman›n iyi kullan›lmas› aç›s›ndan h›zl› geçmeye çal›fl›yorum. Yine Avrupa Birli¤i menfleli, yani Bakanl›k olarak Avrupa Birli¤i MEDA Fonundan desteklenen üç tane projemiz mevcuttur: Bunlardan bir tanesi, 58 milyon Euro’luk meslekî e¤itimin gelifltirilmesi ve güçlendirilmesi projesi, yine 14.5 milyon Euro’luk, tamam› hibe olarak söylüyorum, 14.5 milyon Euro’luk modernizasyon projesi, yine 100 milyon Euro’luk, tamam› hibe olmak üzere temel e¤itimi destekleme projesi Bakanl›¤›m›z 2002 Eylül ay› itibar›yla bu projeler üzerinde yo¤un bir flekilde çal›fl›lmaktad›r. Ben k›saca meslekî e¤itim ve ö¤retim projesinin, yani bu anda, flu toplant›y› sponsor olarak destekleyen MEGEP Projesi hakk›nda k›sa ve öz bilgi vermek istiyorum. Türkiye’de meslekî e¤itim ve ö¤retim sisteminin sosyoekonomik gereksinimler ve yaflam boyu ö¤renme ilkesini temel alan ve sistemi güçlendirmeye yönelik olarak desteklenen bir projedir. Projenin üç tane özel amac› var: Bunlardan bir tanesi, ulusal

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

gelifltirmeye dayal› mevcut sistemin iyilefltirilmesi, özellikle kurumlar›n bölgesel, yerel ve ülke ulusal düzeyde kapasitelerin güçlendirilmesi ve yerinde yönetim anlay›fl›n›n, yani e¤itim kurumlar›nda yerinde yönetim anlay›fl›n›n gelifltirilmesine yönelik çal›flmalar›nda bulunacak bir proje. Bu proje 2007 Eylül ay›nda bitecek. Bitti¤inde neler ç›kacak ortaya derseniz, özellikle meslek standartlar› konusunda bu proje, flu anda mevcut bulunan, yaklafl›k 250 meslek standartlar›n› yo¤un bir flekilde modernize ederek kullanmakta, art› verdi¤imiz belgelerin veya yapt›¤›m›z s›navlar›n veya herhangi bir doküman›n veya belgenin yeterlili¤ini sa¤lamak aç›s›ndan ulusal yeterlilik sisteminin oluflturulmas› hususunda yo¤un bir flekilde haz›rl›k çal›flmalar› devam etmekte. Yine özellikle meslek standartlar›na ba¤l› e¤itim standartlar›n›n gelifltirilmesi, ki bu e¤itim standartlar›na ba¤l› olarak da modüler yap›da ö¤retim programlar›n›n gelifltirilmesi bu projenin esas temel ç›kt›lar›ndan bir tanesi. Bu konuda biraz sonra bilgi yap›lan çal›flmalar hakk›nda k›sa ve öz olarak bilgi verece¤im. Evet, bu alt› tane ç›kt›y› elde edebilmek için, bu proje flu ana kadar ne yapt› ve ne yapacak 2007 Eylülüne kadar derseniz, özellikle mevcut ifl piyasas› analizine dayal› olarak flu anda alanda araflt›rmalar devam etmekte. Proje kapsam›nda alt› tane bölge merkezi olmak üzere toplam 30 tane ilimiz var, pilot illerimiz; burada çal›flmalar devam etmektedir. Özellikle alt› bölgede yo¤un bir flekilde ifl piyasas› analizine dayal› olarak çal›flmalar›m›z özellikle çal›flma gruplar› fleklinde devam etmektedir. Yine biraz önce belirtmifltim, 250 tane MSK’n›n haz›rlam›fl oldu¤u meslek standartlar› vard›. Bu meslek standartlar›, ... oluflturulan çal›flma gruplar› vas›tas›yla tek tek, art› bizim ifl piyasas›yla ilgili uzmanlar›m›z taraf›ndan, yerli ve yabanc› uzmanlar›m›z taraf›ndan tek tek gözden geçirilmekte ve ona ba¤l› olarak e¤itim standartlar›n› gelifltirme çal›flmalar› Bakanl›¤›m›z›n ilgili birimi taraf›ndan yürütülmektedir. Özellikle, biraz önce bahsettim, e¤itim standartlar›m›z sonras›nda oluflturulacak ö¤retim programlar› temelde modüler yaklafl›mda ö¤retim program› olacak. Bakanl›k bu meslekî e¤itim boyutunda bu çal›flmaya çok önem vermektedir. Yine birço¤unuz biliyorsunuz, özellikle meslekî e¤itim müdürlerimiz biliyor, proje kapsam›nda 105 tane pilot kurum var. Gelifltirece¤imiz programlar bu kurumlarda uygulanacak, test edilecek ve ülke genelinde yayg›nlaflt›r›lacak. Bu kapsamda özellikle kurumlar›n, idarecilerin e¤itimi, flu anda Danimarka’da uygulanan bir sistem var, ö¤retmen e¤itimi sistemi, yani modüler yaklafl›ml›. Yaklafl›k yan›lm›yorsam 7 modülde oluflan bir yaklafl›mla flu anda birçok e¤itim kurumumuzun müdürleri yo¤un bir flekilde üç günlük e¤itime tâbi tutuluyorlar, birço¤unuz biliyorsunuzdur. Bunlar e¤itim sonras› geldiklerinde yaklafl›k üç ay kendi kurumlar›nda çal›flacaklar, ald›klar› e¤itimi orada uygulayacaklar, art› varsa programlar›, vesaireleriyle ilgili çal›flmalar› yap›p, tekrar üç ay sonra bunlara ikinci modül uygulanacak. Böyle peyderpey yaklafl›k alt› tane modül, özellikle e¤itim kurumlar›, müdür ve müdür yard›mc›lar›, programdan sorumlu müdür yard›mc›lar›na uygulanmakta. Yine birçoklar›n›z biliyorsunuz ki, her pilot kurumda hem de¤iflim önderi ö¤retmen ve program gelifltirme ö¤retmeni olmak üzere iki tane personelimizi görevlendirdik. Bu arkadafllar›m›z ileriki safhada, flu anda da yo¤un bir flekilde

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

çal›flmakta, ama ileriki safhada özellikle ö¤retim e¤itimi konusunda ve program gelifltirme konusunda yo¤un bir flekilde e¤itime tâbi tutulacaklar. Yap›lan e¤itim genellikle Avrupa Birli¤i’nin, flu andaki birçok ülkede uygulanan standart e¤itim program›yla uygulanacak. Ben özellikle flunu vurgulamak istiyorum: ‹darecilerin e¤itimi konusunda, e¤er sekiz veya alt› modül sonras› ö¤retmenler belli bir baflar› seviyesine sahipse, o modülü alan veya o e¤itimi alan ö¤retmen arkadafllar›m›z, at›yorum, Danimarka’da herhangi bir e¤itim kurumunda idareci olarak baflvurabilecek bir belgeye sahip olacak e¤er yabanc› dili ve çal›flma vesaire koflullar› sa¤lan›rsa. Böyle bir çal›flmam›z var. Onu da vurgulamak istiyorum. Toplumsal ortakl›¤›n gelifltirilmesi konusunda yeni bir ilana ç›kt›k. 4 milyon Euro’luk pilot projeler haz›rlanmas› konusunda, özellikle sosyal taraf ve sivil toplum örgütleri kendi kurumlar›n›n kapasitelerinin gelifltirilmesi aç›s›ndan 2 Temmuz 2004 tarihine kadar yaklafl›k 20 bin, 25 bin Euro’yla 200 bin Euro aras›nda pilot projeler gelifltirerek Avrupa Birli¤i’ne sunacaklar. E¤er projeleri kabul olursa bu projeleri, özellikle sivil toplum örgütleri, bizim e¤itim kurumlar›m›zla birlikte tabii ve üniversitelerle birlikte kendi kurumsal kapasitelerini gelifltirilmesi yönünde çal›flmalarda bulunacak. Yine uluslararas› ortakl›k konusunda biliyorsunuz “..., Sokrates” ve YOT programlar› gibi benzer bir program izleyece¤iz. E¤er 105 e¤itim kurumumuz Almanya’da veya Avrupa Birli¤i’nin herhangi bir ülkesinde partner bulursa de¤iflim fleklinde, hem bizim buradaki personelimiz oraya, oradaki personelimiz veya ö¤renciler buraya gibi, Türkiye’ye gelmesi gibi çal›flmalar da yapaca¤›z. fiimdi, bu projemizin toplam maliyeti, 51 milyon Euro’luk k›sm› hibe, 7.2 milyon Euro’luk k›sm› Türkiye Cumhuriyeti katk›s› olmak üzere toplam 58.2 milyon Euro’luk bir proje. Yaklafl›k toplam süresi befl y›l. Bunun bir y›l› projenin ön haz›rl›k çal›flmas› denen, proje bafllang›ç raporu, yani yol haritas› denen belge haz›rland›. Bu belge uygulamaya geçen ay Eylül itibar›yla geçmifltir. Avrupa Birli¤i projelerinin, özellikle MEDA projelerinin bir özelli¤i var. her türlü vergiden muaf; yani Damga Vergisi, KDV Vergisi, akl›n›za ne türlü vergi geliyorsa, Gümrük Vergisi, her türlü vergiden muaf olan projeler. Dolay›s›yla bizim aç›m›zdan da uygun olan hibeler. fiimdi, k›saca meslekî ve teknik e¤itim kurumlar›n›n modernizasyon projesi hakk›nda k›sa bir bilgi verece¤im. Özellikle Say›n Müsteflar›m biraz sonra yan›lm›yorsam detayl› aç›klama yapacak. Bu projemiz de yine Avrupa Birli¤i hibeli, yine MEDA hibeli bir proje. Finansman anlaflmas› her ne kadar 97 y›llar›nda yap›lm›flsa da, özellikle çerçeve anlaflmas›, Hazine Müsteflarl›¤›yla Avrupa Birli¤i çerçeve anlaflmas› yapmamas› nedeniyle bu projemiz de maalesef 5-6 y›l gecikmeli olarak 2002’nin son dönemlerinde faaliyete geçti. Yine 14.5 milyon Euro’luk k›sm› tamamen hibe, 4.5 milyon Euro’luk k›sm› ise Türkiye Cumhuriyeti katk›s›. Bu katk›lar› biraz önce söylemiflimdir belki, özellikle Bakanl›¤›n çal›flt›rm›fl oldu¤u personellerin maafl›, Bakanl›¤›n kullanm›fl oldu¤u binalar›n kiras›, art› elektrik-su ve benzeri gibi harcamalar. Yani peflin bir katk› sa¤lam›yor. Bu projemize biraz sonra Müsteflar›m belki k›saca de¤inecek. Bu proje özellikle, biz modernizasyon projesinde daha ziyade orta ö¤retim, meslekî e¤itim boyutunun gelifltirilmesi hususunda

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

çal›flmalar› yapaca¤›z. Onun devaml›l›¤› aç›s›ndan bu proje de bizim aç›m›zdan çok önemli. Devaml›l›¤› flöyle: Özellikle üniversite k›sm›n›n, özellikle teknik e¤itim fakültelerinin ve meslekî e¤itim fakültelerinin, art› meslek yüksekokullar›n›n yo¤un bir flekilde çal›flaca¤› bir program. Bu programda özellikle ö¤retmenlerimizin hizmet içi e¤itimlerine yo¤un bir flekilde devam edilecek. Art›, yine bu programda üniversitede, bizim güçlendirme projesinde destekledi¤imiz programlar›n devam› aç›s›ndan üniversitelerimiz kendi kurumlar›nda program gelifltirme çal›flmalar›nda bulunacaklar. Yine bir projede bir baflka husus daha var. Bu proje yaklafl›k 20 tane pilot proje fleklinde üniversitelerimiz ve di¤er kurum ve kurulufllar haz›rl›k yaparak kendi kurumsal kapasitelerini ve personellerini gelifltirmesi aç›s›ndan faaliyetlerde bulunacak. Ben bu proje hakk›nda çok fazla detayl› bilgi vermeyeyim. Say›n Müsteflar›m yan›lm›yorsam biraz sonra bilgi verecek. Sonuç olarak k›saca flunu belirtmek istiyorum: Milli E¤itim Bakanl›¤› özellikle program gelifltirme çal›flmas›nda mevcut veya gelifltirilecek meslek standartlar›na ba¤l›, yani sanayi sektörünün ifl piyasas›n›n ihtiyaçlar›na cevap verebilecek meslek standartlar›na ba¤l› e¤itim standartlar› gelifltirmek, art› gelifltirecekleri e¤itim standartlar›na ba¤l› olarak özellikle modüler yaklafl›mda müfredat programlar› gelifltirilecek ve bu 105 kurumda bu programlar test edilecek, e¤er baflar›yla sonuçlan›rsa bu programlar, Türkiye geneline yayg›nlaflt›r›lma çal›flmas› yap›lacak. Güçlendirme projesini takiben, özellikle orta ö¤retim projesi, güçlendirme projesinde yap›lmayan çal›flmalar› destekleyecek, yine modernizasyon projesi de orta ö¤retim sonras›, özellikle yüksekö¤retim fakültelerinde diyelim, daha do¤rusu e¤itim fakültelerimizde, meslekî e¤itim fakültelerimizdeki programlar›n gelifltirilmesi, art› oradan mezun olan ö¤retmen arkadafllar›m›z›n da kendi ça¤›n bilgi ve gereksinimlerine cevap verebilecek özellikle hizmet içi faaliyetlerin yo¤un bir flekilde yap›lmas›n› destekleyecek. Hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederiz Say›n Doktor Altun. Zaman› gayet iyi kulland›n›z, hatta bir 5 dakika da vakit art›rd›n›z. Efendim, s›rada Profesör Doktor ‹lhan Sezgin Hocam›z var. Buyurun hocam. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Say›n Baflkan›m, de¤erli konuklar; hepinizi sayg›yla selamlar›m. Bugünkü konuflmamda meslek dersi ö¤retmen yetifltirmenin yeniden yap›land›r›lmas› konusundaki düflüncelerimi sizlere sunmaya çal›flaca¤›m. Meslek dersleri ö¤retmen talebini etkileyen belli bafll› faktörler nelerdir, acaba yeniden yap›land›rma hangi ihtiyaçlardan do¤maktad›r; müsaade ederseniz biraz bunun üzerinde durmak istiyorum. Yeniden yap›land›rma dedi¤imiz zaman öncelikle bakmam›z gereken temel faktörlerden bir tanesi Türk meslekî ve teknik e¤itim sisteminin genel karakteristi¤i veya genel özelli¤i olmal›d›r. Türkiye e¤itim sistemi, biz bunu muhtelif aflamalar bak›m›ndan ifade ediyoruz. Ama zaman k›s›tl› oldu¤u için ben bu detaya girmeyece¤im. Örne¤in Osmanl› Devleti zaman›nda bir meslekî e¤itim sistemi var. Bunun temel karakteristi¤i, yerel nitelikte olmufl olmas› ve ülke düzeyinde ortak bir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

standard›n bulunmam›fl olmas›. Meslekî e¤itimin daha çok yerel kaynaklardan finanse edilmifl olmas›d›r. Bugün de zaman zaman e¤itimin yerellefltirilmesi konusunda baz› giriflimler olmaktad›r. Bu tarihi perspektife bakt›¤›m›z zaman Türkiye ihtiyaçlar› bak›m›ndan durumu ciddî bir analize tâbi tutman›n gerekli oldu¤u kanaatindeyim. Ancak, Cumhuriyet idaresine geldi¤i zaman Türkiye’nin kalk›nmas› yönünden insan›n, insan kayna¤›n›n önemi kabul edilmifl ve büyük ölçüde Türk e¤itim sisteminin, bu arada meslekî ve teknik e¤itim sisteminin yeniden yap›land›r›lmas› konusunda ayr›nt›l› bir çal›flma yap›ld›¤›n› görüyoruz. Sonuç olarak, Cumhuriyetimizin bafllang›c›nda Türk meslekî e¤itiminin meslekî ve teknik okula dayal› bir modelle gelifltirilmesi konusu genel kabul görmüfltür. Belki burada fluna arz etmek isterim: Çeflitli ülkelere bakt›¤›m›z zaman farkl› meslekî e¤itim yaklafl›mlar›n›n oldu¤unu görüyoruz. Mesela baz› ülkelerde meslekî ve teknik e¤itim okullar, ülkenin ihtiyac› olan becerili ve teknik ifl gücünün yetifltirilmesinde temel yaklafl›m olur iken, baflka ülkelerde, dün de zaman zaman burada gündeme geldi, ikili meslekî e¤itim olarak tan›mlanm›fl olan okulla sanayinin müflterek iflbirli¤ine dayal› olan e¤itim sistemi, bu bazen ç›rakl›k e¤itimi olarak, bazen ikili meslekî e¤itim olarak farkl› terimler kullan›lmak suretiyle tan›mlanmaktad›r. Bu bak›mdan belki bir üçüncü yaklafl›m da, bunlar›n karmas› bir yaklafl›m olarak mütalaa edilebilir. Sonuç olarak, Türkiye’de meslekî ve teknik e¤itim sisteminin genel karakteristi¤ini dersek, biz meslekî ve teknik okullar yoluyla becerili ve teknik ifl gücünün yetifltirilmesini benimsemifl bir ülkeyiz. Özellikle bu durum 1986 y›l›na kadar etkinli¤ini sürdürmüfltür. Kanaatimce meslekî ve teknik okullar Türkiye’nin ifl gücünün yetifltirilmesinde kendisinden beklenilen ifllevleri büyük ölçüde yerine getirmifllerdir. Sorunlar yok mudur? Elbette vard›r. Ama genel olarak bakt›¤›m›z zaman meslekî teknik okullar ifl hayat›m›z›n ihtiyac› olan berecili ve teknik ifl gücünü yetifltirmede kendilerinden beklenen görevleri büyük ölçüde yerine getirdi¤i kanaatindeyim. 1986 y›l›na geldi¤imiz zaman durumda biraz farkl›l›k ortaya ç›km›flt›r. Belki önceden var olmayan ifl hayat›ndaki mevcut durum Türkiye’de farkl› bir yaklafl›m›n benimsenmesi gere¤ini ortaya koymufltur. Nedir bu farkl› yaklafl›m dersek, geleneksel ç›rakl›k sistemi Türkiye’de belki formal olarak olmasa bile informal olarak mevcudiyetini y›llar boyu devam ettirmifltir. Di¤er taraf›ndan, sanayide önemli bir derecede geliflmenin oldu¤unu görüyoruz. Dolay›s›yla, 1986 y›l›nda bir taraftan meslekî ve teknik okullar› muhafaza ederken, ikincisi, zorunlu e¤itimden sonra okul sisteminin d›fl›na ç›kan gençli¤i e¤itmek maksad›yla... Peki. Teflekkür ederim. Yavafl konuflmam isteniyor; ona riayet etmeye çal›flaca¤›m. 1986 y›l›na bakt›¤›m›z zaman burada flunu görüyoruz: Okul sisteminin d›fl›na ç›kan ç›rakl›k e¤itiminin modernize edilmesi; iki, meslek lisesi ö¤renicilerine gerçek ifl yaflam›nda deneyim kazanabilmesi bak›m›ndan iflletmelerde beceri e¤itiminin kurumsallaflt›r›lmas› öngörülmüfl, art› bunlar› destekleyebilmek bak›m›ndan iki önemli mekanizma da gündeme geldi¤ini görüyoruz. Bunlardan bir tanesi, meslekî ve teknik e¤itimi gelifltirme ve yayg›nlaflt›rma maksad›yla bir fon kuruldu¤unu görüyoruz. Dün de burada bu konu tart›fl›ld›. Ve maalesef biz bu fonu muhafaza edemedik. Muhafaza edemedi¤imiz için de bugün ciddî problemlerle karfl› karfl›ya

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

bulunmaktay›z. ‹kinci bir unsur, meslekî ve teknik e¤itimi araflt›rma-gelifltirme bak›m›ndan desteklemek maksad›yla bir araflt›rma ve gelifltirme merkezinin kurulmas› öngörülmüfl, kurulmufltur. Bu kurum, belki biraz de¤ifliklik olmakla beraber mevcudiyetini devam ettirmekte. Demek ki, Türkiye’deki meslekî ve teknik e¤itimin 1986 sonras› yap›s›na bakt›¤›m›z zaman, bir tarafta meslekî ve teknik okullar devam ediyor, di¤er taraftan, ç›rakl›k e¤itiminin modernize edilmeye çal›fl›ld›¤›n› görüyoruz. Art›, okulla iflletme aras›ndaki ilintiyi güçlendirebilmek, önce tesis etmek, sonra bunu devam ettirebilmek ve meslek lisesi ö¤rencilerine gerçek ifl tecrübesi kazand›rabilmek bak›m›ndan iflletmelerde meslek e¤itimi uygulamas›na 1986 y›l›ndan sonra geçildi¤ini görüyoruz. Ben de geçmiflte görev alm›fl bir kifli olarak flunu söyleyebilirim ki; tabii bu alanda ciddî bir at›l›m gerçekleflmifl, ancak baz› problemler de ortaya ç›km›flt›r. Bunlar› belki zaman›m›z kal›rsa tart›flabiliriz. Bu durum, ö¤retmen sisteminin de geleneksel yap›dan ç›karak birtak›m farkl›l›klar› ortaya getirmesi gere¤ini ortaya koymaktad›r. ‹kinci bir önemli unsur, meslek dersleri, ö¤retmen yetifltirmedeki yap›land›rmay› etkileyen önemli bir unsur talep boyutudur. Acaba mevcut Türk meslekî ve teknik e¤itim sistemi acaba ne derecede, hangi alanlarda ne kadar ö¤retmene ihtiyaç duymaktad›r diye bir soru kendimize yöneltti¤imiz zaman, müsaade ederseniz, son befl y›l içerisindeki meslekî ve teknik okullardaki say›sal geliflmeye, sizi s›kmadan birkaç noktaya iflaret etmek istiyorum. Meslekî ve teknik okullar› 1999’dan günümüze kadar say›sal geliflmelerine bakt›¤›m›z zaman flunu görüyoruz de¤erli arkadafllar: Okul say›lar›nda ciddî miktarda art›fl var, ö¤retmen say›lar›nda art›fl var, buna karfl›l›k, ö¤renci say›s› bak›m›ndan meseleye bakt›¤›m›z zaman, çizginin ya paralel gitti¤ini veya çok az bir miktar yükseldi¤ini, hatta baz› y›llarda bunun ciddî anlamda düflmeler kaydetti¤ini görüyoruz. Yani, ö¤retmen talebine bakt›¤›m›z zaman, ö¤renci say›s›ndaki planlanan geliflme gerçekleflmedi¤i için, gerçekleflemedi¤i için, bilakis mevcut durumu da zaman zaman muhafaza edemedi¤i için ö¤retmene olan talep azalmaktad›r. O hâlde, ö¤retmen yetifltirmenin talep boyutunda önemli bir gerilemenin oldu¤unu ifade edebiliriz gerek meslekî ve teknik liseler bak›m›ndan. Gerek ç›rakl›k e¤itimi bak›m›ndan meseleye bakt›¤›m›z zaman say›sal bir geliflmeyi son befl y›lda gerçeklefltiremedik, hatta bu zaman zaman geriye gitmifltir. Bu neden olmufltur; o tabii ayr› bir inceleme konusu. Ben onun ayr›nt›s›na zaman›m k›s›tl› oldu¤u için girmeyece¤im. Ancak, ö¤renci say›s›nda ciddî manada düflme vard›r veya önemli bir art›fl gerçekleflememifltir. Meslek yüksekokullar› bak›m›ndan duruma bakt›¤›m›z zaman, burada tam bir ters yönde bir geliflmenin oldu¤unu görüyoruz. Meslek yüksekokullar›nda say›sal bak›mdan önemli derecede art›fllar meydana gelmifltir. Özellikle bu s›navs›z geçifl sistemi yoluyla meslek yüksekokullar›nda önemli bir ö¤renci art›fl› meydana gelmifltir. Ancak, bunun önümüzdeki y›llarda Türk ifl hayat›na ciddî problemler getirece¤i kayg›s›n› tafl›yorum. Neden derseniz, çünkü, tekniker dedi¤imiz veya profesyonel meslek eleman› olmayan, yar› profesyonel nitelikteki insanlara bakt›¤›m›z zaman, herkes bu e¤itimi gerçeklefltirebilecek yeterliliklere veya niteliklere sahip olmayabilir. Zaman zaman biz meslek yüksekokullar› müdürleriyle çeflitli vesilelerle bir araya geldi¤imiz zaman burada çok ciddî problemlerin oldu¤unu görüyoruz. Bu iflin e¤itim boyutu. Bir de iflin emek boyutu var. Siz

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

insanlar› tekniker olarak yetifltirir, emek piyasas›na gönderirseniz, o insan teknikerlik görevini yapmak isteyecektir. Halbuki, Türk ifl hayat›n›n bu kadar, yüz binlerle ifade edilebilecek say›da teknikeri istihdam edebilece¤i kanaatinde de¤ilim. Bu sebepten dolay› kifli, yetifltirilmifl oldu¤u alan›n d›fl›nda baflka bir alanda görmüfl oldu¤u e¤itimin d›fl›nda bir alanda istihdam edilme gibi bir durumla karfl› karfl›ya kalacakt›r. Bu durumda hem kifliler bireysel mutsuzlu¤u, hem de önemli derecede verimsel bir düflmeyi meydana getirebilece¤i kanaatindeyim. Çünkü, insanlar›n beklentileriyle gerçekler uyumlu olmayacakt›r. Bu talep boyutu bak›m›ndan e¤er sonucu özetleyecek olursak flunlar› ifade etmem mümkün olabilir diye düflünüyorum: Bunlardan birincisi, meslekî ve teknik liselerde son befl y›lda ö¤renci say›s›nda hedeflenen geliflme gerçekleflememifltir, hatta bu hedefin çok çok gerisinde kal›nm›flt›r. Bu bir gerçektir. Say›lar bunu ifade ediyor. ‹kinci bir unsur, ç›rakl›k e¤itiminde de hedeflenen geliflmenin gerçekleflemedi¤ini, burada da ciddî düflmelerin oldu¤unu görüyoruz. Meslek yüksekokullar›nda say›sal bak›mdan, biraz önce ifade etmeye çal›flt›m, ciddî art›fllar meydan gelmifltir. Ancak, bu ciddî art›fl bir geliflme olarak bir yönüyle kabul edilebilir, say›sal bak›mdan, ancak emek talebiyle uyumlu olup olmad›¤› konusu ciddî olarak tart›fl›labilecek nitelikte. Hem meslek yüksekokullar›ndaki e¤itimin niteli¤ini afla¤›ya çekmifl, hem de arz› gere¤inden çok fazla art›rm›fl oldu¤u için ileride önemli istihdam problemlerinin ortaya ç›kabilece¤i kanaatindeyim. Di¤er bir önemli unsur arkadafllar, zaman bak›m›ndan ben ayr›nt›ya girmiyorum, ancak flunu görüyorum ki; meslekî ve teknik okullarda, teknik liselerde uygulanan e¤itim programlar›na bakt›¤›m›z zaman, bunlar›n bir k›sm› belki yayg›n meslekî e¤itimin konusu olabilecek nitelikte. ‹sim vermeyece¤im, ama baz› meslek alanlar› hem güncelli¤ini kaybetmifl, hem talebin çok çok s›n›rl› oldu¤unu görüyoruz, hem de o alanda yap›lan e¤itimin içeri¤ine, muhtevas›na bakt›¤›m›z zaman, bu bir lise düzeyinde e¤itimi gerektirmeyecek niteliktedir. Dolay›s›yla belki bu, biraz önce Say›n Altun da bunu ifade etmeye çal›flt›, meslekî ve teknik liselerde hangi tür e¤itim programlar›n› hangi meslekler alanlar›nda uygulanmas›n›n gerekli olup olmad›¤›, hangilerinin gerekli, hangilerinin gereksiz oldu¤u konusunda bir ciddî çal›flma yap›p, burada lise boyutunda, yetiflkinler e¤itimi boyutunda e¤itimi yap›lacak olan mesleklerin yeniden bir tasnifinin yap›lm›fl olmas›, yeni bir s›n›fland›rman›n yap›lm›fl olmas›na ihtiyaç oldu¤u kanaatindeyim. Biz de üyesi olmaya çal›flt›¤›m›z Avrupa Birli¤i’ne bakt›¤›m›z zaman, burada mesleklerin befl temel kategoride s›n›fland›r›lm›fl oldu¤unu, birinci seviye, beflinci seviye, bunlar›n aras›nda hangi seviyedeki mesleklerin hangi e¤itim kurumlar›nda gerçeklefltirilebilece¤i ayr›nt›l› bir flekilde saptanmaya çal›fl›lm›flt›r. Türkiye’nin de buna ihtiyac› oldu¤u kanaatindeyim. Peki, bir de arz boyutuna müsaade ederseniz bakal›m. Acaba ö¤retmen arz›nda son befl y›lda nas›l bir geliflme meydana geldi? fiu anda arkadafllar meslekî ve teknik liselere ö¤retmen yetifltiren 20 kadar meslekî ve teknik e¤itim fakültemiz bulunmaktad›r. Bu 20 meslekî ve teknik e¤itim fakültemizde 42 adet ö¤retmen e¤itim program› uygulanmakta. Bu fakültelerde toplam 33 binin üzerinde ö¤rencimiz ö¤renim görmek ve y›lda yaklafl›k 5 bin civar›nda meslekî ve teknik liselerde meslek dersi ö¤retmenli¤i yapacak olan

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ö¤retmen adaylar›m›z mezun olmaktad›r. Dolay›s›yla talep boyutunda son befl y›lda ciddî bir art›fl meydana geldi¤ini görüyoruz say›sal bak›mdan. Biraz önce talebe bakt›¤›m›z zaman, yani meslekî ve teknik okullardaki ö¤renci say›s›nda düflüfller oldu¤unu veya önemli bir art›fl›n olmad›¤›n› ifade etmifltik. Buna karfl›l›k ö¤retmen arz›nda önemli bir art›fl›n oldu¤unu görüyoruz. Bu durum nas›l bir sonuç ortaya ç›karm›flt›r diye bir soru e¤er kendimize yöneltecek olursak, ben bunu ulaflabildi¤im veriler bak›m›ndan analiz etmeye çal›flt›m. Son befl y›l içerisinde Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n meslek dersleri ö¤retmenlerinin ne kadar›n› ifle ald›¤›n›, istihdam edildi¤ini, ne kadar›n›n istihdam edilemedi¤ini incelemeye çal›flt›m. Say›larla sizleri s›kmak istemiyorum. Ancak flu kadar›n› söyleyebilirim ki; meslekî ve teknik e¤itim fakültelerinden mezun olan ö¤retmenlerin ancak yüzde 20 kadar› istihdam edilebilmektedir, yüzde 80’i yetifltirilmifl olduklar› alanlarda istihdam edilememektedir. Bu önemli bir problem olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Hangi alanlarda istihdam imkan› var, hangilerinde yok diye bir soru e¤er kendimize yöneltecek olursak, genellikle meslekî ve teknik okullarda ö¤renci art›fl›n›n oldu¤u, örne¤in bilgisayar gibi, elektronik gibi, çocuk geliflimi gibi ve benzeri alanlarda istihdam imkan› var. Buna karfl›l›k baz› alanlarda s›f›r istihdam›n oldu¤unu da görüyoruz. Bu nas›l bir sonuç ortaya ç›kart›yor derseniz, ö¤retmen yetifltirme sistemimizin arz boyutunun da yeniden gözden geçirilmesi, gerekiyorsa burada uygulanmakta olan 42 adet e¤itim program›n›n ihtiyaçlar bak›m›ndan bir analizinin yap›larak, belki bu programlar›n bir k›sm›ndan vazgeçmek veya bunlar› yeniden yap›land›rma yoluna gitmenin gerekli oldu¤u ortaya ç›kmaktad›r diyebilirim. Bir önemli noktaya daha deyinmek istiyorum. Demek ki, ö¤retmen talebini do¤uran faktörlere bakt›k, ö¤retmen arz›na da bakt›k. Bir önemli nokta daha var arkadafllar, o da flu: Türkiye bilindi¤i gibi Avrupa Birli¤i’ne girme sürecinde olan bir ülke. Girer-girmez, bu bir siyasî olayd›r. O konuda bir fley söylemiyorum. Ama biz, Türkiye’nin böyle bir sistemin içerisinde yer alaca¤›n› düflünerek bir sürü uyum çal›flmalar› yap›yoruz. Bunun e¤itime de birtak›m yans›malar› olaca¤› kanaatindeyim. Avrupa Birli¤i ülkeleri bak›m›ndan öncelikle flunu söyleyebilirim ki; Avrupa Birli¤i ö¤retmen yetifltirme sistemi diye bir sistem yok. Her ülkenin kendi ulusal sistemleri var. Türkiye’nin de kendi ulusal sistemi olacak. Ancak 15, bugün 25 oldu, ülkelerdeki genel e¤itimleri de bizim dikkate almam›z, mademki böyle bir toplulu¤un, böyle bir birli¤in üyesi olmak istiyoruz, bu ülkelerdeki ö¤retmen yetifltirmedeki hareketleri izleyip, bunu kendi ulusal ihtiyaçlar›m›zla uyumlu olacak flekilde bünyemize adapte etmenin yararl› olaca¤› düflüncesindeyim. Bu bak›mdan, o ülkelerdeki baz› temel e¤ilimlere müsaade ederseniz iflaret etmek istiyorum. Bunlardan bir tanesi, ö¤retmen niteli¤ini yükseltebilmek bak›m›ndan ö¤retmenden ne bekleniyor; bunun bir standard›n› birçok ülke belirlemeye çal›flmaktad›r. Yani, biz buna ö¤retmen standartlar› diyebiliriz. Bu önemli bir e¤ilim olarak karfl›m›za ç›k›yor. ‹kinci bir önemli unsur, bu standartlara dayal› olarak, yani ç›kt›ya bakarak ö¤retmen e¤itim programlar›n›n buna göre yap›land›r›lmas›, burada da modüler yap›n›n ön plana ç›kt›¤›n› görüyoruz. Ne ifle yarayacak modüler yap› derseniz, modüler yap›, de¤iflikliklere adaptasyon gücüne sahip, yani esnek bir yap›, bireyin ihtiyac›na bak›yor, dolay›s›yla ihtiyaçlar de¤ifltikçe belki bu de¤iflikliklere daha yak›ndan cevap verebilme imkan›na sahip olabilmektedir. Üçüncü bir önemli e¤ilime iflaret ederek Say›n Baflkan›m tamamlamak istiyorum. O da flu: Bir kalite kontrol sisteminin pek

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

çok ülkede yer alm›fl oldu¤unu görüyoruz. Türkiye bak›m›ndan da bu ihtiyaç ortaya ç›kmaktad›r. E¤er 10 y›l öncesine bakacak olursak, belki çok az say›da meslekî ve teknik e¤itim fakültemiz vard›; bunlar› kontrol etmek kolayd›. Ama bugün say›, biraz önce arz etmeye çal›flt›¤›m gibi, 20’nin üzerinde fakültemiz var. 33 bin ö¤renci, y›lda da 5 binin üzerinde mezun veriyoruz. Dolay›s›yla burada bir nitelik kontrol sistemine Türkiye’de ihtiyaç oldu¤u düflüncesindeyim. Bütün bunlardan ben flöyle birkaç sonuç ç›karmaya çal›flt›m. Müsaade ederseniz bunlar› size sunarak konuflmam› tamamlamaya çal›flaca¤›m: Birinci temel tespitim flu: Meslek dersleri ö¤retmen yetifltirmede arz ve talep dengesizli¤i vard›r. Talep k›s›tl›, arz yüksektir. Dolay›s›yla bu arz ve talep dengesizli¤i ciddî problemlere yol açmaktad›r; birinci tespitim bu. Bu noktadan hareket etmek suretiyle, meslekî ve teknik e¤itim fakültelerinin yeniden yap›land›r›lmas› ve bu yap›land›rma çerçevesi içerisinde mezunlar›n› hem meslek dersi ö¤retimi ihtiyac›na cevap verecek flekilde yetifltirmeyi, hem de ifl hayat›nda yüksek nitelikli profesyonel teknik eleman yetifltirecek flekilde bu fakültelerimizin e¤itim programlar›n›n bu manada yeniden yap›land›r›lmas›, bu kurumlar›n bir yap›land›rma sürecinden geçmesinin zaruri oldu¤u düflüncesindeyim. Üçüncü bir önemli unsur arkadafllar fludur: Türkiye’de bir niteli¤i kontrol edecek bir sistemin kurulmas›, ö¤retmen e¤itiminden söz ediyorum, böyle bir mekanizman›n oluflturulmas›n›n gere¤i ortaya ç›kmaktad›r. Genelde ö¤retmen yetifltirmede bu sorun söz konusu; ama ben, konumuz olan meslek dersi ö¤retmenleri bak›m›ndan buna bak›yorum. Ben geçmiflte e¤itim fakültelerinde görev yapm›fl bir kifli olarak Yüksek Ö¤retim Kurulumuzun ö¤retmen akreditasyonu diye bir çal›flmay› birkaç y›l önce bafllatt›¤›n› biliyoruz. Bizim fakültemiz de böyle bir akreditasyondan geçti. Ama bu devam ettirilemedi, sürdürülemedi. Bunun sürdürülebilmesine ihtiyaç oldu¤u kanaatindeyim. Bu nas›l örgütlenir meselesi ayr› bir konu. Ama bir kalite kontrol sisteminin, bir niteli¤i kontrol edecek bir mekanizman›n oluflmas›na acilen ihtiyaç vard›r. E¤er flu anda Türkiye’nin gündeminde olan Meslek Standartlar› Kurumu e¤er kurulabilirse, bu onun için de mi yap›land›r›labilir, yoksa Yüksek Ö¤retimin yenide yap›land›r›lmas› çerçevesi içerisinde ö¤retmen niteli¤ini kontrol edecek bir mekanizma m› kurulabilir; bu konu tart›fl›labilir. Ama, böyle bir mekanizman›n kurulmas›na ihtiyaç oldu¤u kanaatindeyim. Çünkü, nitelik kontrolü önemli bir unsur. Neden önemli? Meslekî e¤itimin etkili bir flekilde yürütülebilmesi bak›m›ndan buna ihtiyaç oldu¤u kanaatindeyim. Ben bu çerçeve içerisinde, evet, belki yüksek ö¤retimin yeniden yap›land›r›lmas› çerçevesi içerisinde ö¤retmen yetifltirmenin bir bütün olarak, bu arada meslekî ve teknik e¤itiminin, meslek dersleri ö¤retmen e¤itimini de bu bütünün bir parças› olarak ele al›nmas›n›n yararl› olaca¤› kanaatindeyim. Sonuç olarak de¤erli arkadafllar, biz bugün burada okul-iflletme diyalo¤undan söz ediyoruz. Türkiye bu alanda baz› çal›flmalar yapm›fl. Fakat flunu söyleyebilirim ki, sistem tart›flmalar›ndan çok uygulamaya dönüp bakmam›zda yarar oldu¤u kanaatindeyim. Türkiye’de bir sistem var. Yeni bir sistem kurmak yerine mevcut sistemi e¤er amaçlar›n› gerçeklefltirecek flekilde, etkili bir biçimde uygulayabilirsek, bu arada meslek dersi ö¤retmen e¤itimini de okul-iflletme diyalo¤unu da dikkate

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

alarak, yeni ihtiyaçlar do¤rultusunda yeniden yap›land›rabilirsek Türkiye’de becerili bir ifl gücünün yetifltirilmesindeki geliflmeyi sürdürmemiz, bunu daha ileri noktalara ulaflt›rmam›z mümkün olabilir. Biliyoruz ki, Türkiye genç nüfus yap›s›na sahip olan bir ülke. E¤er gençli¤imize yüksek vas›f kazand›rabilirsek, belki bu da Avrupa Birli¤i karfl›s›nda Türkiye’nin göreceli üstünlü¤ünü oluflturabilir. Buna çok dikkat etmemizin gerekli oldu¤u düflüncesindeyim. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler hocam. Beni ürküttünüz bir konuda; ama zaman› da çok iyi kulland›n›z, ilave befl dakikay› tam kulland›n›z. Teflekkür ediyorum. Soru-cevap k›sm›nda o ürküntümün nedenini sizlere soru olarak arz edece¤im. fiimdi Say›n Hans Weggelaar’a geliyor, MEGEP Uzman›. HANS WEGGELAAR- Han›mefendiler, beyefendiler; flimdi sizlere ifl piyasas› ve e¤itimin geliflmesiyle ilgili yap›lan araflt›rmalar hakk›nda bilgi verece¤im. Profesörümden ö¤rendi¤im kadar›yla iyi e¤itimli her erkek ya da kad›n ülkenin ekonomik ve sosyal kalk›nmas› için çok etkili bir faktördür. Bu sabah ve dün sabah yine bu konuda ö¤renicilerin herkesi için çok önemli olduklar›n› ö¤rendik. fiimdi size bunun önemini belirtece¤im. Ad›m Hans Weggelaar, ve elektronik ve insan kaynaklar› konusunda uzman›m. Bir uluslararas› dan›flman›m ve Mr. ... Bey’in yönetti¤i bu projede çal›fl›yorum. E¤er baz› politikalar gerçeklefltirecekseniz, o zaman baz› Avrupa ülkelerinin kendi çevrelerindeki ana geliflmeleri göz önünde tutuklar›n› görürsünüz. Benim de görebildi¤im kadar›yla, siz de göreceksiniz, politik sistemden, sosyal sistemden, ekonomik sistemden ve bilim ve teknoloji sisteminden gelen etkiler bunu etkilemektedir. E¤er geliflmeden söz ediyor ve kendi mesleki e¤itim sisteminizi gelifltirmek istiyorsan›z, bu sabah da bahsetti¤iniz gibi bence gerçekten de yapman›z gereken çok fley vard›r, çünkü bu konuda gerçekten de çok sorun var. E¤er sadece ifl piyasas›na bakarsan›z, orada bir çok iliflkiyi görebilirsiniz. fiimdi size bununla ilgili genel bilgiler verece¤im. Genelde ifl piyasa ile e¤im sistemi, ifl piyasas› ile ekonomi ve ekonomik sistem aras›da bir trafik vard›r. Bu da yönetimin fleklini belirler.Bu programdaki ana alanlar aras›ndaki iletiflim iyi bir flekilde idare edilmelidir. Bu yüzden tüm Avrupa ülkelerinde sosyal ekonomik kurullar vard›r ve bu kurullar çok önemli olan bu sosyal meseleleri idare etmektedirler. Buradaki as›l oyuncular ise elbette e¤itim bakanl›¤›, sosyal ifller bakanl›¤›, finans ve ekonomi bakanl›klar›d›r. Bence Türkiye’nin ifl piyasas›n› gelifltirmek ve ihtiyaçlar›n› karfl›lamak için bu ana unsurlar aras›ndaki iletiflimi gelifltirmesi gerekmektedir. Elbette bu kurumlarda çal›flanlar›n ellerinden geleni yapt›klar›n› biliyorum, ancak eski bakanlar›n›n da sözlerini dinlemelidirler. Buradaki iletiflimin ve iflbirli¤inin gelifltirilmesi gerekti¤ini söylemek tamamen do¤ru olur. Bu kesinlikle do¤rudur. Elbette piyasada baflka önemli faktörler de vard›r, iflverenler ve iflçiler, D‹SK, TESK, TOBB ve Konfederasyon ve de ticaret odalar›n›n da Türkiye’nin ekonomisinde belirleyici unsurlard›r. Bunlarda ana oyuncular aras›ndad›r. Say›n bakan›m›z›n da belirtti¤i gibi bu etkenler aras›nda çok iyi iliflkilerin sa¤lanmas› gerekmektedir, ve bence bu iliflkinin canland›r›lmas› gerekiyor. BU canlanma da sadece bakan›n de¤il ayn› zamanda bu organizasyonlar›n kendi çabalar›n› da gerektirmektedir. E¤er bunlar sadece bakanl›¤a de¤il, ve sadece

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Ankara çerçevesinde de¤il, tüm Türkiye’de, tüm Türkiye dahilinde kat›l›mc› olmalar› gerekir. Böylece çok iyi bir ifl yapm›fl olurlar. E¤er Avrupa sistemlerine dikkatli bir flekilde bakarsan›z, fakat sadece Avrupa de¤il ayn› zamanda Kanada, Avustralya, ve Amerika gibi di¤er OECD ülkelerine de bakarsan›z, buralarda sosyal taraflar›n rolünün benimsendi¤ini görürsünüz. Temelde bu sosyal taraflara dan›fl›lmadan ve onlar›n görüflleri al›nmadan herhangi bir karara evet veya hay›r denmemelidir. Bu yüzden onlar aras›nda çok h›zl› anlaflmalar olmal›d›r. Bu teknik kararlarda art›k bir siyasi konu de¤ildir.Yani siyasiler teknik kararlarda art›k bu sosyal taraflara da söz hakk› vermeli ve onlar›n kapasitesini artt›rmal›d›r.. Türkiye’de oldu¤u gibi bunun nedenleri, sosyal taraflar bu süreçte yer almak istemektedirler, özel e¤itim kurumlar›n›n finans› beraber yap›lmaktad›r. Bu konuda Türkiye ile di¤er ülkeler aras›nda bir fark vard›r. Verilen e¤itimin kalitesi aras›nda çok belirgin bir fark vard›r, piyasa bu konuda aç›kça memnun de¤ildir. Daha befl dakika önce de bahsetti¤im gibi, Türkiye’deki gençlerin yüzde 80’nini piyasa için yeterli e¤itilmediklerini ö¤rendim. Bu büyük bir sorundur. Fakat endiflelenmeyin, ayn› analizleri Avrupa için de yapt›k, ve orada yeterince e¤itilmeyenlerin oran› yüzde 40’d›r. Yaklafl›k yüzde 40’l›k bir oran piyasa için yeterli e¤itilmemektedir. Belki ölçüler farkl› olabilir, fakat sorun hala ayn›d›r ve bu konuda çözümler bulmam›z laz›m. Bölgelerdeki okullar› piyasan›n isteklerini karfl›layacak flekilde e¤itmek için bir kanun kabul edildi. Bence bu çok iyidir, yani siz ö¤retmenlerin okullara gitmeleri ve daha sonra da ifl piyasas›n›n nelere ihtiyac› oldu¤unu görüp bunlar› bu okullardaki çocuklarla paylaflman›z, böylece sistemdeki çocuklar› buna göre e¤itmeniz çok faydal› olacakt›r. Ço¤u Avrupa ülkesinde hükümetin e¤itimle ilgili konularda karar verirken, ‹ngiliz meslektafl›m›n da belirtti¤i gibi çok hassas oldu¤unu ve üç kuruma dan›flt›¤›n› gördük. Ayn› zamanda iflçilerin ve iflverenlerinde e¤itimde yer ald›klar› gördük. Bunun ancak bir nedeni vard›r, e¤er insanlar›n› ifl piyasas›na göre e¤itemezlerse, k›sa süre içerisinde sorunlarla karfl›lafl›rs›n›z. Ve bu sorunlar› çözmek de çok pahal›ya mal olur. Bir sistem sa¤lamak ve ifl piyasan›n geliflimini çok yak›ndan takip etmek bunlar› yapmad›¤›n›zda karfl›laflaca¤›n›z sorunlara nazaran çok daha basittir. Avrupa ülkelerinde e¤itimi sadece devletin de¤il baflka örgütlerin de sa¤lad›¤›n› görüyoruz. E¤er isterseniz neredeyse tüm disiplinlerde ,ifl piyasas› e¤itim merkezlerinde yer almaktad›r. Bu merkezler özel olabilir, iflçiler, iflverenler veya her ikisi taraf›ndan beraber de iflletiliyor olabilir. Böyle kar amac› olmayan organizasyonlar bulabilirsiniz. Bunun için yasal zemini göz önünde tutmaks›z›n bunlar yasal piyasaya hizmet etmektedirler. Yard›mlarda bulunmak da mümkündür, Avrupa’da bu konuyla ilgili bir çok sistem vard›r. E¤itimi finanse etmenin en uygun yolu tüm yükü ortaklar›n üstüne b›rakmamakt›r. Bu yüzden hükümet bu konuda do¤rudan teflvik veya vergiden muaf tutma, ücret tazminatlar› veya pek tercih edilmese de iflçilere ve iflverenlere krediler vermek gibi teknik yaklafl›mlar aramaktad›r. En az geliflen sektörler aras›nda örne¤in mühendislik, imalat sektörü, mimarl›k, inflaat, ve kiflisel servileri sayabiliriz. Bu hizmetler o sektörde ifl arayan insanlara do¤rudan ulaflacak flekilde olmal›d›r. Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n Türkiye’de yeni bir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ç›rakl›k e¤itim sistemini kabul etmek üzere oldu¤unu söylemek mutluluk duymaktay›m. fiu anda meslektafllar›m bu konuyu yo¤u bir flekilde incelemektedirler, onlar› farkl› yerlerde çok s›k› çal›fl›rken görüyorum. E¤er ekonomik sistemi oluflturanlar›n ç›rakl›k sistemine gelecek olursak, bu sektörlerdeki taleplere karfl›l›k ermek için hangi hizmetlerde de¤ifliklikler yap›lmas› gerekti¤ini düflünmemiz gerekir. Öncelikle bence üç ayakl› kurullara gerek vard›r ve Avrupa’n›n her yerinde iflçiler, iflverenler ve hükümetten oluflan bu kurullar bu sorunlar› çözmeye çal›flmaktad›r. Sektörsel bazl› bir merkezle bu sorunlar çözülmektedir. Bu yap› sektörler içersindeki geliflmelerden de sorumludur. Ayr›ca sektör de bu insanlar›n s›valar› da dahil olmak üzere yapt›klar› her fleyden sorumludur, bu kiflilerin e¤itimini, ayn› zamanda da böylece kendilerine hizmet etmektedirler. Son olarak, Türkiye’yi bu kadar çok sevmemim nedeni de bu, kiflisel hizmetlere daha da önem verece¤iz ve bu hizmetlerden birisi de Turizmdir.Türkiye de turizm gerçekten de h›zla büyüne bir sektör. fiimdi size kiflisel baz› fleyler söylemek istiyorum. Yaklafl›k olarak iki y›ldan daha fazla bir süredir Türkiye’de çal›fl›yorum ve 6.000 km’den fazla yer gezdim. Çok güzel bir ülke ve her durdu¤umuz yerde istisnas›z herkes bana çay ikram ettiler. “Merhaba, çay ister misiniz?” diye sordular ve çay› gerçekten de çok severim. Gerçi Türkçe anlamasam da bu insanlar› dinledim. Sadece çok arkadafl yanl›s› oldu¤unuz için de¤il ayn› zamanda çok istekli oldu¤unuz içinde tüm sorunlar› yenece¤iniz ve kendi ifliniz kuraca¤›n›za, baflar›l› olaca¤›n›za inan›yorum. Sizler ad›na o kiflilere teflekkür ediyorum, ve ayn› zamanda beni dikkatle dinledi¤iniz için de size de teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler Bay Weggelaar. Efendim flimdi bir kahve aras› verece¤iz. Normal zaman› befl dakika geçirdik. Yine o geçti¤imiz befl dakikay› kullanarak zaman›nda bitirmifl olduk. Sizden istirham›m, yine 10.30-10.45 kahve aras›, 10.45’te tekrar salonda buluflmak. Teflekkür ederim. (Kahve aras› verildi) OTURUM BAfiKANI- Han›mefendiler, beyefendiler; yine tam doldurmufl vaziyetteyiz, öyle görüyorum. Bundan da çok mutluyum. Genelde bafllang›çta bir-iki kifli dinlenir, ondan sonra terk edilir. Ben fazla konuflmayaca¤›m. ‹lk giriflte de söyledi¤im gibi, ben zaman yöneticisi olaca¤›m burada dedim; ama müsaade ederseniz, Baflkanl›k hakk›m› kullan›p, floke oldu¤um dedi¤im hocama soru veyahut bir aç›klama fleklinde bir hususu yöneltmek istiyorum. Hocam, arz ve talepte dengesizlikten bahsetti. Ben bunu böyle yorumlayaca¤›m; çünkü bir taraf›n arz› öbür taraf›n talebidir. ‹fl meslekten gelecekse çal›flandan geliyor yahut çal›flt›randan gelir. E¤er e¤itimli iflçi, e¤itimli ifl gücüne az talep varsa, bunun sorumlusu biz iflverenlerdedir yahut iflveren vekillerindedir. Biz geçmiflte yaflamay›z. 15-20 sene evvel, al›r, e¤itir, çal›flt›r›r›z modas› geçti; art›k e¤itilmifl insanlar› çal›flt›rmak mecburiyetindeyiz, aksi takdirde rekabet etme flans›m›z ve imkan›m›z yok. Bunun için biz iflverenlere düflen görev, daha ziyade e¤itilmifl insanlar› öne ç›kar›p, onlar› çal›flt›raca¤›m›z›, onlara istihdam sa¤layaca¤›m›z› belirtmemiz gerekir.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Di¤er bir husus da, sistemin çok at›l oldu¤u veyahut ihtiyaç d›fl› planland›¤›, benim yaflad›¤›m bu ifl hayat›mda iki tane büyük dönem vard›r. Birinde Mercedes’in Direktörler Kurulu Baflkan›yken Aksaray’da kamyon fabrikas› üretmeye karar verdik, ama ilk iflimiz e¤itilmifl insan var m› diye sorduk. O araflt›rmay› yapt›k. Çünkü orada enstitüler vard› yahut enstitü vard›, o zamanki isimleriyle, flimdi meslek liseleri. ‹nan›lmaz say›da insan vard› ve bunlar›n yüzde 90’›na yak›n› tarlada çal›fl›yordu. Ayn› fleyi flimdi, Uzel Holding Yönetim Kurulu murahhas azas›y›m, Düzce’de büyük bir yat›r›m içindeyiz. ‹lk yapt›¤›m›z yine orada e¤itim gücünü bulabilir miyiz, e¤itilmifl ifl gücünü? Orada da meslek liselerinden yetiflmifl insanlar›n maalesef yüzde 90’›n›n tarlalarda çal›flt›¤›n› tespit ettik. Bu sistemsizli¤in art›k kalkmas› laz›m diye düflünürüm. Ama flunu da yapt›k biz: her iki yerde de konufltuk; ifle bafllad›¤›m›z zaman tarlalardan alaca¤›m›z insanlar› tekrar e¤itebilir misiniz diye, onlara taze e¤itim verebilir misiniz diye. Buna evet dediler. Arkadafllar›m›n bunu uygulay›p uygulamad›¤›n› bilmiyorum. Düzce zaten önümüzde y›l bafllayacak inflallah. Ama ben bu hususu sadece bir aç›klama olarak getirdim. Ve temennim de, iflverenlerimizin, vekillerinin gerçekten e¤itilmifl insan gücünü öne ç›karmalar›d›r. Teflekkür ediyorum. fiimdi s›ra sizde. Sorular›m›z› söylerken lütfen isim, soyad› ve ait oldu¤unuz kurulufl ve kime yöneltece¤imiz; onu da bildirirseniz memnun oluruz. Teflekkür ederim. ‹ZZET ÇEV‹K- ‹zzet Çevik, Eduser. Konuyla do¤rudan ilgili üç soru sormak istiyorum. Sebebi ne olursa olsun, 40 y›ldan beri ö¤rencilerin 3’te 2’sini meslek ve teknik ö¤retime yönlendirmek istiyoruz. Ama bunu bir türlü baflaramad›k; bu bir tespit. Peki, bu neyin sonucu? Dünkü çözüm diye uygulamaya koydu¤umuz fleylerin tâbi sonucu. E¤er dün birtak›m yanl›fl yapmasayd›k böyle beklemedi¤imiz bir sonuçla karfl›laflmazd›k. Öyleyse, bir yeniden yap›land›rma çal›flmas›nda dün neleri yanl›fl yapt›k, neleri noksan b›rakt›k, neleri ihmal ettik; bunlar›n çok net bir flekilde ortaya konulmas› laz›m. Ben bu konuyla ilgili olarak, okul-iflletme iflbirli¤i boyutuyla ilgili olarak, do¤rudan uygulamay› içeren üç soru sormak istiyorum. San›yorum üçü de hocama yönelik olacak. Birincisi flu: 1986’da, o döneme göre çok mükemmel bir kanun ç›kard›k. Hocam›n da büyük emeklerinin geçti¤i Ç›rakl›k ve Meslekî E¤itim Kanunu. Bu kanun ile okuliflletme iflbirli¤inde bir yeniden yap›lanma, hatta devrim mahiyetinde bir yeniden yap›lanma oldu. Peki, bu okullara ö¤retmen yetifltiren fakülteler yeni yap›ya göre kendi programlar›n› ayarlad›lar m›? Yoksa biz eski sistemin de¤erlerine ve ölçütlerine göre ö¤retmen yetifltirip, onunla yeni ortaya koymufl oldu¤umuz sistemi çal›flt›rmak gibi ciddî bir yanl›fl›n içine mi düfltük? ‹kinci sorum flu: Asl›nda 86’dan da önce, 1979 y›l›ndan beri Türkiye’de, hatta biraz daha önceye gidelim, OSANOR Projesinden beri Türkiye’de okul-iflletme iflbirli¤i genifl bir alan› kaps›yor. Bunun bir geçmifli var. fiimdi ortaya ç›km›fl, hatta 86’da ortaya ç›km›fl bir kavram de¤il. O zamandan kurullar oluflturulmaya baflland›. Peki, yaklafl›k 30 y›ll›k süre içerisinde bu kurullar› çal›flt›rabildik mi, bu kurullardan

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

beklediklerimizi alabildik mi? Ve somut bir örnek sunmak istiyorum. Biraz önce konuflmalar›nda hocam dedi, 3308 Say›l› Kanunla çok güzel bir fon kurduk, ama tutamad›k. Acaba bu sisteme di¤er ortaklar, iflçi sendikalar›, iflveren sendikalar›, di¤er meslek kurulufllar› sahip ç›ksayd›, Hükümetin böyle bir fonu meslekî ve teknik ö¤retimin elinden almaya gücü yeter miydi? O zaman biz, okul-iflletme iflbirli¤ini sadece küçük bir çerçeve içerisinde göremeyiz. Bunlar›n ortaya ç›karabilece¤i dinamikleri ve yarataca¤› sinerjiyi hesaba katmak zorunday›z diye düflünüyorum. Peki, bizim çevremizde bu iflbirli¤ini gelifltirecek birtak›m önlemler var m›? San›yorum en büyük önlem, biraz önce Say›n Recep Altun’un anlatt›¤› bu “Ekniko” projeleri olay›yd›. Çünkü, e¤er taraflar sadece kurul toplant›lar›nda karfl› karfl›ya gelirlerse birbirlerinin rakibi olma, birbirlerine içini dökme d›fl›nda herhangi bir faaliyet yapamazlar. Bu iliflkileri derinlefltirecek ve geniflletecek, yayg›nlaflt›racak önlemler al›n›yor mu? Üçüncü sorum, biraz itiraf gibi olacak, ben de bir teknik ö¤retmenim, ama burada genel e¤itimle meslekî ve teknik ö¤retim aras›nda bir ay›r›mdan ziyade ayr›cal›k yapma noktas›na do¤ru gidifli maalesef sezdim. Halbuki, bütün dünyada, özellikle... OTURUM BAfiKANI- Özür diliyorum. Yaln›z soruya kendinizi konsantre edin, yoksa di¤erlerinin hakk›n› yeriz. Özür diliyorum. ‹ZZET ÇEV‹K- Evet. Do¤rudan konuyla ilgili efendim. Özellikle geliflmifl ülkelerde bu ay›r›m tamamen ortadan kalk›yor. O zaman, biz okul-iflletme iflbirli¤ini sadece meslekî ve teknik e¤itim kurumlar›yla s›n›rl› m› tutaca¤›z? Çünkü, geliflmifl ülkelerdeki kavram flu: ‹nsan hangi e¤itim kurumuna giderse gitsin sonunda nihayet ifl yaflam›n›n bir parças› olacak. O zaman iflletmelerle bu kifliler aras›ndaki iliflkileri en erken dönemde bafllatmak faydal›d›r deniliyor. Acaba böyle bir yaklafl›m Türkiye’nin de gündemine gelecek mi? Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederiz. Buyurun hocam. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Teflekkür ederim Say›n Baflkan›m. ‹zzet Beyin yöneltmifl oldu¤u üç soru var. Ben de k›sa k›sa di¤er arkadafllara da f›rsat verme bak›m›ndan düflüncelerimi ifade etmeye çal›flaca¤›m. Birinci sorusu, meslekî ve teknik e¤itim fakültelerinin 3308 Say›l› Kanunun gere¤ine uygun bir flekilde yap›lan›p yap›lanmad›¤› sorusu. Bu konuya bakt›¤›m›z takdirde bu soruya tam bir cevap vermek veya olumlu bir cevap vermek oldukça güç. Ben de tebli¤imde flunu ifade etmeye çal›flt›m ki; meslekî ve teknik e¤itim fakültelerinin, gerek Türk toplumunun, gerek e¤itim sisteminin, gerek uluslararas› alandaki geliflmeler dikkate al›narak yeniden yap›land›r›lmas›n›n gerekli oldu¤unu ifade ettim. Bunu böylece belirtmifl olay›m. ‹kinci bir soru, kurallar ifllevlerini yerine getiriyorlar m› veya kurullar kendilerinden beklenen görevleri yerine getiriyorlar m›; bir soru. Biz 3308 Say›l› Kanunu tasarlad›¤›m›z zaman, Milli E¤itim Bakanl›¤›, yani ulusal seviyede 11 üyeden meydana gelen bir Meslekî ve Teknik E¤itim Kurulu, o günkü

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ismiyle Ç›rakl›k ve Meslekî E¤itim Kurulu, illerde de onun bir yans›mas› olarak ‹l Meslekî E¤itim kurullar›n› kurduk ve bunu görev süremiz içerisinde elimizden geldi¤i kadar iflletmeye çal›flt›k. Bu kurulun orijinal kompozisyonuna bakacak olursak orada flunu görmek mümkün: Üç temel taraf var; devlet, iflçi ve iflveren taraf›. Biz bunlar aras›ndaki oy da¤›l›m›na veya bunlar aras›ndaki dengeye çok özen göstermeye çal›flt›k; birinin hegemonyas› içerisine girmesin, yani bir taraf tek bafl›na karar alamas›n, bir ortak mutabakatla bu gerçeklefltirilmeye çal›fl›ls›n. Ayn› fleyi il düzeyinde de ifade etmek mümkün. fiimdi kurulun kompozisyonu biraz daha büyümüfl vaziyette. O da iflin ayr› bir boyutu. Bu tam çal›fl›yor mu derseniz, maalesef bu soruya da “evet” cevab›n› veremiyorum. Keflke çal›flabilmifl olsa. Çünkü, meslekî e¤itim sadece e¤itimcilerin görevi de¤il veyahut sadece onlar›n sorumlulu¤unda olan bir unsur de¤il. Bunun içerisinde baflka devlet kurulufllar› var, çal›flanlar var, iflverenler var. Tabii bunlar buna sahip ç›kabildi¤i ölçüde ve gerçekten bu sürece aktif olarak kat›labildi¤i ölçüde bizim cevap veyahut sorunlar›m›z› çözme imkan› olabilir. Belki biraz sitem fleklinde olacak ama, beni mazur görmenizi rica ediyorum, Milli E¤itim Bakanl›¤›nda görev yapt›¤›m zaman yak›n iliflki hâlinde bulundu¤um iflverenlerden ben flunu rica etmifltim: Diyelim ki, Hükümetimiz bir ekonomik ve malî politika, bir vergi politikas› veya bir döviz kurlar›yla ilgili bir karar ald›¤› zaman, e¤er bu ifl dünyas›n› rahats›z ediyorsa, bu konuda büyük tepki gösteriyorlar hakl› olarak. Ben bunu sayg›yla karfl›l›yorum. Ama ayn› fleyi e¤itim bak›m›ndan da yapmam›z, buna sahip ç›kmam›z son derece önemli. Belki e¤itimin bir dezavantaj› var arkadafllar, o da flu: Sonuçlar›n› hemen görmüyoruz, uzun dönemde görüyoruz, ama mutlaka görüyoruz, bunun olumsuz sonuçlar›n›, olumsuz yans›malar›n› görüyoruz. Çünkü, düflük nitelikli ifl gücüyle veya iyi e¤itilmemifl olan ifl gücüyle yüksek verimlilikte üretim yapmak, yüksek kalitede üretim yapmak son derece güç. O bak›mdan, belki bir vesile oldu; biz iflverenlere gerçekten meslekî ve teknik e¤itime bu manada sahip ç›kmalar›n› ben çok çok isterim. Bunu e¤er gerçeklefltirebilirsek belki karar al›c›lara daha dikkatli davranmalar› konusunda da uyar›c› olabiliriz diye düflünüyorum. Ve di¤er bir önemli unsur, okul-iflletme iflbirli¤i acaba sadece meslekî e¤itimin mi görevi, di¤er kurumlar›n da görevi de¤il midir diye bir soru geldi. Bilmiyorum dünkü tebli¤leri izledik mi arkadafllar. ‹ngiltere’den gelen bir arkadafl›m›z tebli¤inde flöyle bir ifade kulland›: Bütün okullarda, meslek okullar› de¤il, yani ilkokul, ilkö¤retim düzeyinde ‹ngiltere’de tüm ö¤rencilerin 15 gün ifl deneyimi kazanmas› mecburiyetini getiriyorlar. Meslekî e¤itim bak›m›ndan de¤il, yani ilkö¤retimi bitirecek olan herkes 15 günlük bir ifl deneyimine sahip olacak. Bunun alt›nda yatan önemli bir düflünce var; demek ki, bireyi ifl hayat›na daha sa¤l›kl› olarak yönlendirebilmek. E¤itim programlar›na bakt›¤›m›z zaman da bunu görüyoruz de¤erli arkadafllar. Sadece ve sadece, bugün maalesef çok ac› bir gerçek, Türk e¤itim sisteminin patronu Ö¤renci Seçme ve Yerlefltirme Merkezi hâline gelmifltir. Buradaki bir politika bütün e¤itim sistemini, üniversite merkezli olmak üzere yönlendiriyor. ‹lkö¤retim bak›m›ndan bakt›¤›m›z zaman, Anadolu liseleri veya yabanc› dille ö¤retim yapan kurumlar ön plana ç›k›yor. Halbuki e¤itimin temel ifllevi, en önemli ifllevi bireyi hayata haz›rlamakt›r. Hayat da sadece üniversite demek de¤ildir. Üniversiteye sayg›m›z var. Biz de burada görev yap›yoruz. O da önemlidir. Ama

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

lütfen fluna dikkat edin: Bugün Türkiye’de ça¤ nüfusunun sadece ve sadece yüzde 20’si, yüzde 25’i üniversite e¤itimi görüyor. Yüz yüze e¤itim bak›m›ndan bakt›¤›m›z zaman, bu yüzde 13 düzeyindedir. Biz yüzde 25 için veya yüzde 20 için yüzde 75’i ihmal etme gibi yanl›fl bir yola sapm›fl durumday›z. O bak›m›ndan, e¤itim sistemimizin bütünüyle gözden geçirilmesinde yarar var. Ben bafla ülkelerin e¤itim sistemlerine bakt›¤›m zaman, mesela bugün, zaman belki k›sa ama, Amerika Birleflik Devletleri’ne bakarsak, iflte ç›kar bir güç, ama burada, okullar›nda flu temel felsefeden hareket ediyorlar: E¤itimin temel ifllevi, bireyde var olan do¤al kapasiteyi teflhis etmek ve onu yükselebilece¤i en üst noktaya kadar getirmektir. E¤er benim do¤al kapasitem akademik alana uygun de¤ilse beni niye zorluyorsun? Türk e¤itim sistemi böyle bir yanl›fll›¤›n içerisindedir. O bak›mdan biz, bireyi merkeze alan, bireyin yeteneklerini gelifltirecek olan bir yap›lanmaya fliddetle ihtiyac›m›z var. Bu ilkö¤retim bak›m›ndan da söz konusu olur. Sadece zihinsel bak›mdan geliflme de¤il, zihin ve el beraber geliflebilecek flekilde bunu gerçeklefltirebilirsek, bu çok bilinen bir fley, kitaplar›m›zda çok yerde de bu yer al›yor, ama bunun uygulamas›n› tam yap›yor muyuz dersek, maalesef buna da evet cevab› veremiyoruz. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim hocam. Buyurun efendim. HAYRETT‹N GÜRSOY- Hayrettin Gürsoy Kocaeli ‹l Millî E¤itim Müdürü. Say›n Baflkan›m, de¤erli konuklar; ben iki tane konu üzerinde durmak istiyorum. Bunlardan bir tanesi, dün de konuflmamda bahsetmifltim, -asl›nda bu toplant› çok güzel toplant› ama, iki aya¤› daha olsayd› her hâlde biraz daha da anlaml› olurdu diye düflünüyorum- bunlardan birisi, dün bahsetmifltim, Ticaret ve Sanayi Odas› temsilcileri olmal› diyordum. ‹kincisi de, zannediyorum sonuçta oraya geldik, üniversitenin de burada olmas› gerekiyordu. Çünkü, orta ö¤retimdeki meslek e¤itimindeki konular› tart›fl›rken bunun bir de üniversite boyutu var. fiimdi ona temas etmifl olaca¤›m. Ve o sorumun cevab›n› burada nas›l alaca¤›m tabii onlar›n temsilcisi olmad›¤› için? Ama de¤erli hocam› hem Millî E¤itimin temsilcisi, hem de üniversitenin temsilcisi gibi görüyorum. Beraber paylaflmak istiyorum. Kendileri de bahsettiler; asl›nda çok güzel bir proje olarak bafllad›, s›navs›z meslek okullar›na geçifl ve uygulamaya girdi. Biz baz› fleyleri çok iyi bafllat›yoruz; ama sonucu iyi gelmiyor nedense. fiu anda burada en büyük sorun flu: Mevcut bizdeki meslek okullar›n bünyesinde e¤itim-ö¤retim görülüyor. Yani, dünyan›n baflka taraf›nda var bilmiyorum var m›, yani orta ö¤retim çocuklar›yla beraber, bir arada yüksekö¤retim, beraber ö¤retim görüyorlar m›; bunu merak ediyorum do¤rusu. Ve bunun sonuçlar› flu anda bak›n iki tane problem meydana getirmifltir: Birisi, üniversiteyle yapm›fl oldu¤umuz protokol sonucunda maalesef hiçbir katk› sa¤lanm›yor. fiu anda bütün Millî E¤itim müdürlerimiz buna ayn› fleyi söylerler. Yani, o okulun her türlü gideri var, beraber kullan›yorsunuz ve hiçbir katk› yok. Okul idareleri flu anda periflan. Ve okullar›n içerisine girdi¤iniz zaman flöyle s›n›flara, s›ralara bir bak›n, sanki savafltan ç›km›fl. Bu çocuklar kendilerini yüksekokullu olarak kabul etmiyorlar. Çünkü, daha evvel okuduklar› bir okulun, yüksek lise aç›s›ndan bakt›¤› için, okulla da geçmiflte problemi varsa, öç al›rcas›na okulu periflan hâle getirmifller. Bir di¤er nokta, bunlar okulun içerisinde sigara içiriyor, daha baflka davran›fllar

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

gösteriyor, k›l›k k›yafet vesaire, okul bir karmafla. fiimdi bunu nas›l çözece¤iz; bir. Bana göre bir çözüm, hemen önermek istiyorum. Asl›nda birçok at›l binam›z var flu anda de¤il mi? Meslekî e¤itimde boflluk var. OTURUM BAfiKANI- Ama hocam, sizden istirham ediyorum, soruyu alabilir miyiz? HAYRETT‹N GÜRSOY- Öneri olarak söylüyorum; müstakil olan okullar› tamamen müstakil olarak tahsis edebiliriz. Kand›ra’da biz bir okulumuzu flu anda onlara, üniversiteye vermifl olduk. Bakanl›k onaylad›. Bu bir. Yani hocam da bu konuda her hâlde benim düflüncemi paylaflacaklar. Bir di¤er konu, ö¤renci say›lar› artt›, meslek yüksekokullar›n›n say›lar› artt›. Ama bunlar hakikaten yüksekokul statüsünde midir flu anda? Orada araç-gereç, atölye vesaire vesaire, birçok endüstri meslek lisesinden daha zay›f durumda oldu¤unu görüyorum. Bu konuda ne yap›labilir? Aksi takdirde kan kayb› var. Bir ikinci husus, de¤erli hocam yine, ö¤renci say›lar› azalm›flt›r, binalarda boflluk vard›r; bunlar hep sorundur. Ö¤retmen fazlal›¤› var. Bunu tabii Bakanl›kla yar›n paylaflaca¤›z mutlaka. Birçok branflta at›l durumda olan arkadafllar›m›z var. Bunlar› Bakanl›¤›m›z hizmet içiyle, Talim Terbiye karar›yla üniversiteyle iflbirli¤i yaparak yeni programlara al›p, hangi alanda ihtiyaç varsa yönlendirilmesi yap›labilir mi diye düflünüyorum YÖK’le veya Bakanl›¤›m›z aras›nda, yani ihtiyaç olan alanlarda onlar› e¤itime alabilir miyiz diye düflünüyorum. Bu iki konu bence çok önemli. Bunlar›n cevab›n› burada alabilirsem memnun olaca¤›m. Alamazsak yar›n da yuvarlak masa toplant›s›nda bunlar› gündeme ayr›ca getirmifl olaca¤›z. Sayg›lar sunar›m. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- K›sa k›sa müsaade ederseniz düflüncelerimi sizlerle paylaflmak istiyorum. Meslek yüksekokullar›na s›navs›z geçiflle ilgili çok çeflitli sorunlar var. Bendeniz zaman zaman meslek yüksekokulu müdürleriyle, ö¤retim elemanlar›yla bir araya geldi¤im zaman bunu çok aç›k bir flekilde görebiliyorum. O bak›mdan, bu konunun yeniden gözden geçirilmesine ihtiyaç oldu¤u kanaatindeyim. Hayrettin Beyin ifade etmifl oldu¤u, iflte 14 yafl›ndaki bir gençle 20 yafl›ndaki veya daha üst yafltaki insanlar›n bir araya gelmesi birtak›m e¤itsel sorunlar yarat›yor mu? Yarat›yor. O bak›mdan bu konunun yeniden gözden geçirilmesi ve Türkiye ihtiyaçlar›yla uyumlu hâle getirilmesinin acilen gerekli oldu¤u kanaatindeyim. Yani, bu s›navs›z geçifl sistemi alt›nda yatan temel düflünceye bakacak olursan›z, siz de biliyorsunuz, herkes biliyor, belki bunu ifade etmiyor, alt›nda yatan temel düflünce, e¤itsel olmaktan çok siyasî karakter tafl›yor; iflin gerçe¤i bu. Böyle oldu¤u zaman, yani bir sosyal bask› var, ben bu bask›y› nas›l hafifletebilirim düflüncesiyle s›navs›z geçifl sisteminin gündeme geldi¤ini ben düflünüyorum, öyle de¤erlendiriyorum. Bu güncel olaylarla da bunun ilintisi kurulabilir diye düflünüyorum. Di¤er bir önemli unsur, bu meslek yüksekokullar› nas›l gelifltirilebilir; bu da biliniyor arkadafllar. Bundan befl-alt› y›l kadar önce benim de içerisinde bulunmufl oldu¤um bir de¤erlendirme grubu, meslek yüksekokullar›na yönelik olarak acilen

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

bir geliflim projesinin gündeme getirilmesini teklif etmifltik Yüksek Ö¤retim Kuruluna. Ama bu realize edilemedi. Neden realize edilemedi onu bilemiyorum. Bunun gerisinde her hâlde finansman meselesi var. ‹ç kaynak yoksa d›fl kaynak yoluyla bunun yap›lmas›nda acilen ihtiyaç oldu¤u kanaatindeyim. Türkiye’de bugün 500’ün üzerinde meslek yüksekokulu var. Buraya devam eden ö¤renci say›s› 350 bin civar›nda. Bunlar bizim çocuklar›m›z arkadafllar. Dolay›s›yla, el yordam›yla bu ifli yapmak son derece güç. Onun için, bu okullar›n bir geliflim projesinin haz›rlanmas›n›n Türkiye’ye vas›fl›, yar› profesyonel ifl gücü kazand›r›labilmesi bak›m›ndan gerekli oldu¤unu düflünüyorum. Ben de sizinle bu görüfllerinizi paylafl›yorum. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Ben bir hususu arz etmek isterim, daha do¤rusu bir teklif. Ö¤retmen arz›n›n fazla oldu¤u, fazla ö¤retmen oldu¤u, tabii ben hep meslekî ö¤retmen diye kabul ediyorum bunu yahut da e¤itmen diyelim, ben Millî Prodüktivite Merkezinin de Yönetim Kurulu üyesiyim, MEL, MES E¤itim Vakf› arkadafl›m burada, eminim ki, di¤er e¤itim vak›flar› var, bunlar›n hepsi meslekî e¤itimler vermeye çal›fl›rlar. Biz bu fazla kapasiteyi kullanacak durumda de¤iliz. Ama en az›ndan tahmin ediyorum k›sm› bir çözüm bulabiliriz. Bu kurulufllar›n havuzlar› var. ‹htiyaç duyuldu¤u zaman o havuza rücu ederler, oradan yararlan›rlar. Bu kurulufllarla Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z yahut ilgili kurulufllar› teflriki mesai yaparsa eminim ki oradaki fliflmeyi biraz yurt için daha faydal› kullanabiliriz. Bu ama amaç olmamal›. Amaç, gerçekten onlar›n daha ilk e¤itimden sonra iflletmelere eleman yetifltirme olmal›d›r. Tabii bunun için de ihtiyac›n do¤mas›, ki var ihtiyaç, ama öne ç›kar›lm›yor. Bunu arz etmek istedim. Özür dilerim. Buyurun efendim. NURSEL‹ TARCAN- Teflekkür ederim. Nursel Tarcan T‹SK. Biz meslekî e¤itimin as›l istenilen nitelikte olabilmesi için öncelikle meslek e¤itimi standartlar›n›n olmas› gerekir. Standard›n olmad›¤›, standartlar› belirleyecek bir kurumun olmad›¤› bir ülkede biz meslekî e¤itim sistemimiz nas›l daha iyiye götürülebiliri tart›fl›yoruz. Bir aya¤›m›z eksik. Say›n Hocam biraz evvel belirtti, iflverenler özellikle bu kurul çal›flmalar›na, kurullara ve konulara yeterince sahip ç›km›yorlar diye ve di¤er toplum kurulufllar›. Oysa, Meslek Standartlar› Kurumu tasar›s› haz›rlanal›, ortak hem de haz›rlanal› y›llar oldu; ama hâlâ tasar› hâlinde bekliyor. Bir di¤er nokta, bu kurullara sahip ç›kmay›fl›n, bugüne kadar sahip ç›kmay›fl›n temel nedeni istiflari nitelikte olmas›yd›. ‹stiflari nitelikteki kurullarda görüfllerinizi dile getiriyorsunuz, önerilerinizi ortaya koyuyorsunuz, ama karfl›l›¤›nda, o kurulun as›l sahipleri olan Milli E¤itim Bakanl›¤› kendi do¤ru bildiklerini uyguluyor. 4702 Say›l› Kanunla kurullar kararlar› kesin hâle getirildi. Bu büyük bir aflama. Yaln›z, meslekî e¤itimin bir di¤er boyutu da istihdam. Biz yine yeni kurullar da kurduk, yeni istihdam kurullar› ve Ankara’da merkezde de ‹stihdam Kurulu. Meslekî E¤itim Kurullar›yla ‹l ‹stihdam Kurullar› ya da ‹stihdam Kurullar› aras›nda gerekli ba¤› kurmad›¤›m›z müddetçe san›yorum arz ve talep dengesini do¤ru olarak

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

çözmemiz mümkün de¤il. fiimdi, Meslekî E¤itim kurullar›n›n kararlar› kesin ve uygulan›r nitelikte. Ama ‹l ‹stihdam kurullar› ve ‹stihdam Kurulunun kararlar› henüz bu nitelikte de¤il. Bu kopuklu¤un giderilebilmesi için neler gerekli. Ben hocam›n bu konudaki görüfllerini almak istiyorum. San›yorum kurul üyelerinin farkl› kiflilerden de¤il, ayn› kiflilerden oluflmas› en az›ndan emek ve zaman de¤erlendirmesi aç›s›ndan da bir katk› olacakt›r ve daha çabuk sorunlar›n dile getirilmesine ve çözülmesine de yard›mc› olacakt›r. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler Nurseli Han›m. Ben sizin söylediklerinize birazc›k bir katk›da bulunay›m. Gerçekten iflveren kesimi iflçi kesimiyle beraber baz› fleyler yapmakta. Yaln›z demin Say›n Weggelaar’›n gösterdi¤i diyagramda enteresan bir fley gördüm. Kararlar yavafl yavafl çal›flt›ran ve çal›flana kay›yor. Do¤rusu da bu. Bunu da biz istemeliyiz, ›srarla istemeliyiz. Belki öncelik yaratmad›k. Baz› problemlerimiz çoktu. Konular›n içinde oldu¤um için biliyorum. Ama biz flöyle veyahut böyle gerçekten sahip ç›kt›k hocam. Sahip ç›kt›k ama, azm›fl diyelim biz bunu. Bundan sonra daha fazla isteyece¤iz. Ve o gördü¤ümüz Avrupa Toplulu¤unda oluflan nesneye gitmemiz laz›m. ‹fli hükümetlere ve devlete b›rakmamak, biz de onlar›n bir parças›y›z; çünkü ihtiyac› belirleyenler biziz. O ihtiyac› belirleyenlerin daha aktif olmas› gerekir diyorum ve böyle olaca¤›na da emin olabilirsiniz Say›n Hocam. Buyurun Hocam. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Teflekkür ederim efendim. Konuflan han›mefendinin ileri sürmüfl oldu¤u üç temel soru var; bu konuda düflüncelerimi ifade etmek isterim: Bunlardan bir tanesi, standart olmadan nitelikli e¤itim yap›labilmesinin güç oldu¤unu ifade ettiler. Bu do¤ru bir ifade. Bakt›¤›m›z zaman, standart olmad›¤› hâlde nitelikli e¤itim yapabiliyorlar. Demek ki, bu da biraz uygulamadaki performansa ba¤l› olan bir unsur. O bak›mdan, meslek standartlar›, sektörün, bak›n, Türkiye’de flu anda 250 kadar meslek standard› var. Bunun hayata yans›mas› nedir diye bakt›¤›m›z zaman, afla¤› yukar› yok mertebesinde gibi bir durum. Biz buna bir bedel ödedik, ama bunu fiili uygulamaya intikal ettiremedik. Demek ki, standard›n olmas› da bir yerde, e¤er uygulamada biz buna yeterli özeni göstermedi¤imiz zaman sonuç almam›z güç olabilmektedir. Ama ben standard› yürekten destekliyorum. Fakat, her fleyin çözümü bu de¤il. Çözüm biraz da bunu uygulamaya koymadaki performans›m›zla da iliflkili oldu¤u kanaatindeyim. Kurullar meselesi tart›fl›ld› gerçekten. Ben flöyle hat›rl›yorum: Bu kurullar evet dan›flma niteli¤inde. Ama, kararlar› ayn› zamanda politika oluflturulmas›nda önemli etkisi olan bir unsur. ‹fadeyi belki mealen söylemek gerekirse, gerek merkezdeki Meslekî E¤itim Kurulu, gerek illerdeki ‹l Meslekî E¤itim kurullar›n›n üç temel fonksiyonu var. Bunlardan bir tanesi planlama, de¤erlendirme ve politika oluflturma, yönlendirme meselesi. Dolay›s›yla, al›nan bir karar havada kal›yorsa, ikinci bir

100

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

toplant›da bunun niçin uygulanmad›¤› uygulamac›lara sorulabilir. Bu önemli bir itici güç olabilir diye ben düflünüyorum. Yanl›fl anlafl›lmas›n. Ben ifl hayat›na sitem etmiyorum bu noktada. Belki biraz daha etkili davranmalar›n›n, yani ifle sahip ç›kmalar› bak›m›ndan yararl› olaca¤› düflüncesiyim. Çünkü sosyal bir taraftar, meslekî e¤itimin önemli bir dilimini, iflçi ve iflveren kesimi devlet organlar›n›n d›fl›nda oluflturmaktad›r. Dolay›s›yla biz buna sosyal ortaklar diyorlar. Sosyal ortaklar rollerini etkili bir flekilde yapabildi¤i ölçüde mesafe almam›z›n daha kolay olaca¤› kanaatindeyim. Hiçbir fley yapm›yorlar demek do¤ru de¤il. Ama, belki biraz daha etkili hâle gelebilirler diye düflünüyorum. ‹kinci bir unsur, bu kurullar, ‹stihdam Kuruluyla Meslekî E¤itim Kurulu, evet, burada belki bu kurullar›n birlefltirilmesi de söz konusu olabilir. Yani bir e¤itim sistemiyle istihdam sistemi aras›ndaki güçlü bir iliflkinin olmas› kaç›n›lmaz. Yani yetifltirdi¤imiz kifliyi istihdam edemiyorsak, yetifltirildi¤i alanda istihdam edemiyorsak, bu, meslekî e¤itimde verimlilik düflüklü¤ü anlam›na geliyor. Yani bir meslekî e¤itim sisteminin baflar›s›, yetifltirdi¤i insanlar›n emek sektöründe ve emek pazar›nda kendi alanlar›nda çal›flmas›yla orant›l› olan bir unsurdur. Yetifltiriyoruz, ama bu yetifltirdi¤imiz insanlar e¤er alanda istihdam edilemiyorsa, bu meslekî e¤itim sistemi bak›m›ndan müspet bir fley de¤il. Tabii bu iflin bir de ekonomik aya¤› var. Ben haddimi aflmak istemiyorum. Ancak flu kadar›n› gözlemiyorum ki, Türkiye’deki ekonomik büyümeyle nüfus art›fl› aras›nda maalesef sa¤l›kl› bir iliflkiyi y›llardan beri kuram›yoruz. Dolay›s›yla emek arz› art›yor, buna karfl›l›k ekonomik sektör bu eme¤i istihdam edebilecek gerekli büyümeyi gösteremiyor. Dolay›s›yla buradaki bir emek fazlas› maalesef pek çok ekonomik ve sosyal problemin kayna¤›n› teflkil etti¤i yönünde bir görüflüm var. O bak›mdan, konumuz flimdi nüfus de¤il. Ama flu var ki; görebildi¤im kadar›yla, yüksek nüfus art›fl›yla refah devleti olmufl hiçbir ülke ben tan›m›yorum efendim. Nüfusu h›zl› artacak, ama bu ülke refah devleti olacak; böylece bir fley söz konusu de¤il. Onun için, nüfus art›fl›n› biz bir biçimde, yani daha makul düzeylere getirmemizin flu anda tart›flt›¤›m›z birçok problemin çözümlenmesinde önemli bir etken olaca¤› düflüncesindeyim. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. Buyurun efendim. AHMET SALGIN- Ahmet Salg›n ‹zmir ‹l Millî E¤itim Müdürlü¤ü fiube Müdürüyüm. Efendim, burada bulunmam›z›n, iflbirli¤imizin en büyük amac› gençlerimizi meslekî e¤itime yönlendirmek. Önce gençlerimizi yönlendirmeyi birinci s›raya almak bence en önemli davran›fl biçimimiz olacakt›r. Bu do¤rultuda Bakanl›¤›m›z›n kat etti¤i baz› yollar var. Burada hedef kitlemiz olan gençlerimizi, ki özellikle ilkö¤retim ö¤rencilerimizi, meslekleri tan›tmak, onlar› meslek liselerine yöneltmek amac›yla METEF ad›n› verdi¤imiz, aç›l›m› meslekî ve teknik e¤itim fuarlar› dedi¤imiz fuarlar düzenlemeye çal›fl›yoruz. Çal›fl›yoruz diyorum, bununla ilgili zorluklar yafl›yoruz. Yan›lm›yorsam di¤er illerde de ayn› fley oluyor. Biz ‹zmir için kastediyorum. Beflincisini düzenleyece¤iz. Yar›n aç›l›fl› var. 15 bin ö¤rencim oraya ziyarete geliyor ve meslekleri tan›yor. Son derece mutluyum, çünkü onu orada sergilerken, ö¤rencilerin oraya gelmesi, bizim esas buradaki bulunma amaçlar›m›za

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

101

hizmet ediyor. Ancak, benim bu fuar› açma konusunda bir kuruflluk bir ödene¤im yok. Ben iflin e¤itim taraf›n› b›rak›p, stant satmak, sponsor bulmak gibi birtak›m u¤rafllara giriyorum ve baflaram›yorum. fiu anda itiraf ediyorum, yar›n aç›lacak olan 4000 metrekarelik bir fuar alan›na, geçen sene 15 bin ö¤rencim gelmiflti, bu sene daha çok gelecek inanc›nday›m, paras› yok ortada henüz, paras›n› bulamad›m. Ben yine kap› kap› dolaflaca¤›m. Dile¤im ve sorum fludur ki, bu konuda T‹SK, TESK veya meslekî vak›flar bizlere yard›mc› olurlarsa, san›r›m konunun orijin noktas› buras›, gençlerimizi mesleklere yöneltmek; yoksa biz üst tarafta, meslekler flöyle, meslekler böyle demifliz de, gençlerimizi oraya yönlendirmedikten sonra san›r›m bir fley elde edemeyiz. Tekrar ediyorum, benim sorum ve dile¤im oydu. Bu konuda akl›ma gelenleri söylüyorum. T‹SK, TESK veya meslekî vak›flar bize yard›mc› olabilirler mi? Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- T‹SK’i temsil eden benim burada. Tek bafl›ma da karar veremem. Ama gayet tabii yön verilebilir. Ben bu soru veyahut temenni diyelim, Milli E¤itim Bakanl›¤›na asl›nda sormak isterim; çünkü belirttiler, 58 milyon Euro’luk bir bütçe, bunun 51 milyon Euro’luk k›sm› Avrupa Toplulu¤undan geliyor. Gerçi orada bir hata vard›, 8 milyonu da biz temin ediyoruz dedi, 59, ben say›lara hemen bakar›m böyle, 59-58, 1 milyon Euro’luk bir fark vard›. Ben flöyle demek isterim: Amaç, bu projelerle Türkiye’nin kalk›nm›fll›¤›n› sa¤lamak. Bunun kalk›nm›fll›¤› da, demin bahsetti¤iniz gibi, bizim e¤itilmifl elemanla oluyor. Acaba ayn› hususa hizmet edecek bir nesnede bahsetti¤iniz, nesne fazla bir para olaca¤›n› zannetmiyorum, o bütçeden ayr›labilir mi? Asl›nda burada Milli E¤itim Bakanl›¤›, bir de Avrupa Toplulu¤u konuflmac›s› var, oradan gelen en az›ndan uzman›m›z, onlara sormak isterim olmaz m› diye. Bir boyutu da size tavsiye olarak söylemek isterim. ‹nsanlara maalesef veremiyoruz bunu, hep kafam›zda, ama unutuyoruz, flöyle yaklaflmak laz›m: Siz diyorsunuz ki, ilkö¤retimden sonra meslekleri tan›tmaya çal›fl›yoruz. Bir de flu boyutunu tan›tsan›z diye akl›mdan geçiyor: Siz ilkokuldan sonra e¤er üniversiteye, ilk e¤itimden sonra, lise, sonra üniversite vesaire, o y›llara harcanacak paray› koyun bir tarafa faiziyle vesair, öbür tarafta o bahsetti¤imiz meslekî e¤itime girdi¤i zaman o k›sa e¤itim, arkas›ndan da para kazanmaya bafllamak, o diferans› da anlatmak laz›m. Avrupa bunu böyle biliyor. Daha çabuk hayata at›l›yor, daha çabuk ayaklar› üzerinde duruyor ve kazan›yor. Öbür tarafta da, fakir bir ülkenin çocuklar›, aileleri, paras› yok, devlet ödesin, nereden ödesin diye o yola gidiyor ve yürümüyor. Ve maalesef, demin bahsetti¤iniz, s›navs›z geçifl diye söylenen, yavafl yavafl anl›yorum bunu, insanlar oraya yöneliyor ki, s›navs›z üniversiteye gitsin. Üniversiteden mezun olanlar›n yüzde kaç›n›n iflsiz oldu¤unu da bu projeniz içinde belirtmeniz laz›m. Bir soru ben de sordum. Yani T‹SK, arkadafllar›m burada, zaten hepsi, eminim ki not alm›fllard›r. Demin bahsetti¤imiz temennileri de not alm›fllard›r. Bundan sonra biz gerçekten, temel sorun olan e¤itime e¤ilmemiz laz›m, daha fazla e¤ilmemiz laz›m. Bu T‹SK zengindir anlam›na gelmez; ihtiyaç sahibidir. Bu ülke baz› paralar› topluyor, onun yönlendirmesinde bizim a¤›rl›k koymam›z gerekir diye düflünüyorum. Ben o sorunuzu soru fleklinde sordum. Siz bir fleyler söyleyebilecek misiniz Ömer Bey? ÖMER ...- Birkaç kelime söyleyeyim isterseniz. fiöyle ki; proje kapsam›nda

102

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

yaklafl›k 10.3 milyon Euro’luk bir ödenek var bu ve benzeri faaliyetler için. Ama projede, Avrupa Birli¤i harcama prosedürleri baya¤› kar›fl›k ve karmafl›k. Bu ve benzeri faaliyetler en az›ndan iki-üç ay önce ilgili birimlere veya flu anda yürütülen projelere bildirilirse, bütçesiyle, ifl tan›m›yla, faaliyetleriyle bildirilirse, e¤er yönetim kurulu, projenin de bir Yürütme Kurulu var, uygun gördü¤ü takdirde bu tür faaliyetler her zaman desteklenebilir. Ama, prosedürü dedi¤im gibi, daha önce bildirilmesi laz›m, yaklafl›k bir-iki ayl›k bir süre önce bildirilmesi laz›m. Dolay›s›yla, flu anda her hâlde illerimiz bu fuara bafllad›lar, çal›flmalar›na. Projenin ömrü üç sene. Üç sene sonra bitecek. O zamana kadar gelecek faaliyetler de desteklenebilir asl›nda. Ama, gerekçenizi çok iyi koyacaks›n›z, bütçenizi çok iyi yapacaks›n›z, teklif edeceksiniz, Yürütme Kurulu da uygun görürse neden desteklenmesin, çünkü bir sürü para var. OTURUM BAfiKANI- Say›n Weggelaar, bir fley söyleyebilecek misiniz bu hususta? HANS WEGGELAAR - Sadece iki küçük fley. Bu konuda Recep Bey’e tamamen kat›l›yorum ve ona bu soruyu sordu¤u için teflekkür etmek isterim. Bu sadece mesleki e¤itime girifl de¤ildir. Bence bu tüm e¤itim sistemi ile ilgili bir konudur. Burada fark ettim ki bu çok hassas bir konudur. Fakat burada üniversite düzeyinde de baz› de¤ifliklikler yap›lmas› gerekir, çünkü üniversite düzeyinde de bir çok sorun vard›r. Bence bunun di¤er sonuçlar›n› da düflünmek faydal› olur. Çünkü orta s›n›f insanlar çocuklar›n› meslek okullar›na göndermek istemiyorlar, bunun yerine üniversiteye göndermek istiyorlar, çünkü üniversitenin daha iyi bir gelecek vaat etti¤ini düflünüyorlar. Fakat bana göre meslek liselerinde yetiflmifl iyi bir teknisyen olarak da parlak bir gelece¤iniz olabilir. Fakat bu sistem içersinde ifl piyasas›n›n taleplerine cevap vermek mümkün de¤ildir. Bu konuda yap›lmas› gereken çok fley vard›r. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. Buyurun efendim. B‹R KATILIMCI- Haz›r projeden söz edilmiflken, benim sorum Say›n Recep Altun’a ve Say›n Mr..., Say›n Altun’a sorum flu: Projeyle ilgili ülkemizin güzide sivil toplum kurulufllar›ndan sosyal ortaklar diye söz ediliyor. Bu projeler, bu sivil toplum kurulufllar›yla sosyal ortaklar olarak s›n›rl› m›, yoksa her proje sunan sosyal ortak m›d›r; bu birinci sorum. ‹kinci sorum, pilot kurumlar tespit edildi bu MEGEP Projesiyle ilgili, 105 pilot kurum. Önümüzdeki günlerde haz›rlanacak projeler, tüm projeler bu pilot kurumlarla m› ilgili, yoksa meslekî e¤itimle ilgili herhangi bir konuda bu, MEGEP Projesinin amaçlar› do¤rultusunda proje olabilir mi; bu ikinci sorum. fiimdi bir soru da Mr. Weggelaar’a soray›m ve bitireyim. Mr. VEGELAR, my is question is how could it be the role of NGOs, enterprises and other communities out of government to indentify gain skill out of the school? Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Sorunuzu bir de Türkçe tekrar edin. Nas›l tercüme ediliyor.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

103

- Burada çok güzide Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z›n elemanlar› var. E¤itim sadece okulda olmuyor. ‹nsanlar d›flar›da da birtak›m beceriler kazan›yor. Bu becerilerin, Avrupa Birli¤i’ne girerken becerilerin tan›mlanmas› önemli bir konu. Bu konuyla ilgili elbette sivil toplum kurulufllar›n›n, vak›flar›n, derneklerin, özel sektörün önemli rolleri olmal›. Sadece Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n kap›s›na dayan›p, ustal›k belgesi, ç›rakl›k, e¤itici ustal›k gibi fleyler dayanmamal›. Bunda di¤er kurum ve kurulufllar›n da rolü olmal›d›r diye düflünüyorum ve bu konuda önerisini sordum. Teflekkür ederim efendim. DR. RECEP ALTUN- Say›n Baflkan isterseniz ilk soruya ben cevap vereyim. Bir, MEGEP Projesinde bir pilot proje kavram› var, bir de pilot kurum kavram› var, 105 seçilmifl pilot kurum, Bakanl›k ve sosyal ortaklar taraf›ndan gelifltirilecek programlar› bilfiil uygulayacak kurumlar. Bu kurumlara ekipman bak›m›ndan destek sa¤lanacak, ö¤retmenlerin e¤itimi bak›m›ndan destek sa¤lanacak ve di¤er bir sürü faaliyetler yap›lacak. Art›, bir de pilot proje kavram› var. Pilot proje kavram› daha ziyade sosyal taraf dediklerimiz, yani sivil toplum örgütlerinin, TOBB’un, T‹SK’in, HAK-‹fi’in vesairenin, bir sürü kurum ve kurufllar›n, sosyal taraflar›n kendi kurumsal kapasitelerini güçlendirmek, art› di¤er sosyal tarafla iflbirli¤i kapasitesini art›rmak aç›s›ndan yaklafl›k 4 milyon Euro’luk bir kaynak aktar›ld›. Bu flu demek de¤ildir ki, T‹SK bir pilot proje haz›rlad›, 200 milyon Euro’luk bir pilot proje haz›rlad›, pilot projede kendi konsorsiyum üyesi olarak, at›yorum, Ankara Atatürk Endüstri Meslek Lisesini ald›, Meslek E¤itim Vakf›n› ald›, Sanayi ve Ticaret Odas›n› ald›, yani bir konsorsiyum fleklinde de pilot proje haz›rlayabilir. fiimdi, 2 Temmuz 2004 tarihi itibar›yla son baflvurular bitiyor; önce onu hat›rlatmak istiyorum. Art›, konsorsiyum lideri olarak baflvuracak kurumlar projenin Ulusal Koordinasyon Komitesi var, o Komitede bulunan kurumlar›n tamam› konsorsiyum lideri olarak baflvurabiliyor; di¤er kurumlar baflvuram›yor, özellikle bizim e¤itim kurumlar›m›z da baflvuram›yor, mesela Atatürk Endüstri Meslek Lisesi veya baflka meslekî e¤itim merkezlerimiz de do¤rudan baflvuram›yor. O kurumlar lider olarak baflvuruyor. Alt›nda di¤er sosyal taraflar veya Bakanl›¤›n ilgili kurum ve kurulufllar› pilot proje olarak baflvurabilir. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. Mr. Weggelaar. HANS WEGGELAAR- Sivil toplum örgütlerinin mesleki e¤itimin sa¤lanmas›nda çok önemli bir yeri vard›r. Her hükümet özel flirketlere veya sivil toplum örgütleri gençlere e¤im verirken belirli kalite standard›n› sa¤lamaya çal›flt›klar›nda çok mutlu olmal›d›r. Bence bu çok önemlidir ve Türkiye’de bu konuda br çok giriflim vard›r, bir çok güzel giriflim. Bence hükümet bunlar› desteklemelidir. Bu örgütlerin karar verme güçlerinin bir tür geliflmeye çevrilmesi gerekmektedir. Bence bu çok iyi olur. OTURUM BAfiKANI- Ben bir soru soraca¤›m Bay Weggelaar’a. fiimdi, de¤iflik kurulufllar›n e¤itim vermesi çok güzel diyor. Aranan husustur, biz de zaten bu yönde gereken giriflimleri yap›yoruz. Fakat, Türkiye’de gördü¤üm bir fley var, duplikasyonlar; en fazla bize vakit ve para israf ettiren, yararl› götürmeyen hususlardan biri budur. Bu sadece e¤itimde de¤il, bir sürü konuda odur. Nitekim bütün kurulufllar, ben öne ç›kaca¤›m, sen öne ç›kacaks›n yar›fl›yla, bir kalite yar›fl›

104

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

de¤il; o vakit duplikasyonlar oluyor. Belirli ülkelerde flemsiye organizasyonlar taraf›ndan koordine edildi¤ini biliyorum. Ama derinlemesine bilmiyorum. Acaba Bay Weggelaar bize bu hususta bilgi verebilir mi? HANS WEGGELAAR- Bu karar›n›z için teflekkür ederim. Bu güzel bir soru. Öncelikle e¤itimi vermeye haz›rlan›rken bir ekip çal›flmas›na girersiniz. E¤itim bir ekip çal›flmas›d›r ve bir yerden baflka bir yere gençleri bir raya getirmeye çal›flan uzmanlardan oluflur. Fakat bunun finanse edilmesi ve bir rekabet haline getirilmesi pek de kolay de¤ildir. Di¤er bir konu da e¤er hükümet tüm gücü kendi elinde tutmak isterse gördü¤ünüz gibi elimde bir çakmak var, bu flekilde çakma¤› elinizde tutabilirsiniz, fakat sürekli çok dikkatli olman›z gerekir, çünkü elinizi açt›¤›n›z anda çakmak yere düfler, gençlere e¤itim konusunu bu çakma¤a benzetebilirsiniz. Yani eliniz aç›kken oldu¤u gibi bu gençleri de aç›k elle gelifltirmeli ve ifl piyasas›ndaki iflverenlere, iflçilere, giriflimlere ve gençlere karfl› aç›k fikirli e¤itim politikalar› gelifltirmelisiniz. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. Buyurun efendim. ERKAN ÇET‹NKAYA- Ben Erkan Çetinkaya, Türkiye fieker Fabrikalar› Anonim fiirketi için çal›fl›yorum. Elektromekanik Ay›klar Fabrikas› Müdürüyüm. Meslekî ve teknik e¤itimin esas eleman› çocuklar›m›zd›r. Bir evvelki arkadafl›m›z›n sorusuna ve iste¤ine paralel olarak konuflaca¤›m. Biz çocuklar›m›z› meslekî ve teknik e¤itim konusunda ne kadar heveslendirebiliyoruz? Bu heveslendirme iflini çocukluk ça¤›ndan, daha 5-6 yafl›ndan itibaren ne flekilde uygulayabiliyoruz? Milli E¤itim Bakanl›¤› medya kurulufllar›yla olsun, televizyonlarla olsun, di¤er konularla olsun, çocuklar›m›z› teknik e¤itim konusunda heveslendirici tedbirler yap›yor muyuz? Hepimiz yafl›yoruz ki, maalesef çocuklar›m›z› teknik e¤itim konusunda heveslendirecek yeterli çal›flmalar›m›z yok. Bu meyanda teknik müze konusu; geliflmifl bütün ülkelerde çocuklar› teknik konularda heveslendirmek üzere teknik müzeler vard›r. Türkiye’de maalesef bir teknik müze yok, birkaç giriflimcinin özverili gayretleriyle oluflturulmufl teknik müzelerin d›fl›nda teknik müze yok. Her ilimizde arkeolojik müzeler oldu¤u hâlde hiçbir ilimizde, baflkentimizde dahi bir teknik müze yok. Acaba Milli E¤itim Bakanl›¤› çocuklar›m›z› teknik e¤itime heveslendirmek için daha çocukluk ça¤›ndan itibaren ne gibi tedbirler alm›flt›r, düflünmektedir ve teknik müze aç›l›m› için bir giriflimde bulunacaklar m›d›r? Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Biz teflekkür ederiz. Sorunuzu belirli bir yere yönlendirmediniz. ‹steyen istedi¤i gibi cevaplar diyece¤im. Ben yaln›z bir hususu belirtmek isterim. ‹stanbul’da Koç Sanayi Müzesi var. Muazzam bir müzedir. Ama ‹stanbul’dad›r. fiirketlerin ço¤unda kendi tarihiyle ilgili ufak müzeler vard›r, fakat flirketin içindedir. Bunu yayg›nlaflt›rmak istiyorsak, insanlar›m›za iyi tan›tmak istiyorsak, her hâlde burada TRT’ye bir fley düfler. Çocuklar›m›za de¤iflik, yararl› olmayan, o yafltakilere yararl› olmayan yay›nlar yerine, kültür yay›nlar›, ki mecburlar di¤erleri de, di¤er kanalar da, hiçbiri

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

105

uygulam›yor bunu, bunlara a¤›rl›k versinler derim, buradan onlara hitap edebiliyorum. T‹SK olarak da gerekeni yapar›z inflallah diyorum. Nurseli Han›m, her hâlde not al›yorsunuz, arkadafllar›n›z al›yordur. Teflekkür ederim. Cevap vermek isteyen baflkalar› var. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Tabii ben Milli E¤itim Bakanl›¤›n› temsil etmiyorum. Ancak Türk e¤itim sistemini biraz tan›yan bir kifli olarak, -acaba çocuklar›m›z› meslekî ve teknik e¤itime yönlendirme bak›m›ndan yapt›¤›m›z çal›flmalar yeterli midir, bu konuda ne yap›labiliyor diye bir soru yöneltildi- meseleye e¤er bu yönden bakacak olursak arkadafllar, tabii yönlendirme çok önemli bir konu. Gerek sempozyumlarda, gerek Millî E¤itim flûralar›ndaki al›nan kararlara bakacak olursak, Türkiye’de bu konuda pek çok çal›flma yap›lm›fl, pek çok karar al›nm›fl. Ancak uygulamaya bakt›¤›m›z zaman, al›nan kararlarla uygulamaya bunun yans›malar› aras›nda maalesef sa¤l›kl› bir iliflki oldu¤unu ifade etmek son derece güç oldu¤unu söyleyebilirim. fiunu ifade etmek istiyorum: Mesela yönlendirme dedi¤imiz zaman, bunun en kritik y›l› ilkö¤retimin ikinci aflamas›d›r, yani 6, 7 ve 8’inci s›n›flar özellikle. Çünkü burada ö¤renci belki bundan sonraki yaflaman› önemli derecede etkileyecek olan bir meslek seçimine do¤ru gitmektedir. Belki bu konuda biz psikolojik testleri ön plana ç›kart›yoruz, rehberlik hizmetlerini biraz gelifltirmeye çal›fl›yoruz. Ama dünyadaki uygulamalara bakt›¤›m›z zaman flunu görüyoruz arkadafllar: Bireye e¤er farkl› bir e¤itsel yaflant› kazand›rabilirseniz, yani ben kimim, nerede güçlüyüm, nerede zay›f›m, neyi yapabilirim, neyi yapamam; bu konu Bat› e¤itim sistemlerinde çok önemli yer almaktad›r, yani bireyin kendini tan›mas›, ifl hayat›n› tan›mas›, meslekleri tan›mas› ve buradan olabildi¤i kadar›yla sa¤l›kl› bir karar vermesi, az yan›lg›l› bir karar vermesi son derece önemli. Burada tabii rehberlik servisleri gündeme geliyor. Ama bu yetmiyor. Onun yan›nda e¤itim programlar› içerisinde bireyin ifl dünyas›n› tan›mas›na, teknolojiyi tan›mas›na imkan verebilecek olan derslerin de yer ald›¤›n› görüyoruz. Türkiye de bu konuda pek çok çal›flma yapm›flt›r. Ancak, son y›llara bakt›¤›m›z zaman, belki son befl-alt› y›la bakt›¤›m›z zaman, bu derslerin oransal olarak program içerisindeki a¤›rl›klar›n›n maalesef zay›flam›fl oldu¤unu görüyoruz. fiu anda çocuklar›m›za biz ilkö¤retimi sadece ifl ve teknik ad› alt›nda haftada iki saatlik bir e¤itim veriyoruz. Bu e¤itim de program›n gereklerine uygun bir flekilde yapabiliyor muyuz diye düflünecek olursak, maalesef ona da olumlu cevap veremiyoruz. Çünkü, teknoloji dedi¤imiz zaman, buradaki ö¤renme ortam›n›n buna göre tasarlan›p gelifltirilmifl olmas› gerekiyor. Kitaptan teknolojiyi ö¤renmek mümkün de¤il veya kitaptan tar›m› ö¤renmek mümkün de¤il. O bak›mdan, okul yap›lar›n›n buna uygun flekilde biçimlendirilmesi, ona uygun flekilde donat›lmas› ve ona uygun ö¤retmen yetifltirilmesi, bu yönlendirmenin sa¤l›kl› olmas› bak›m›ndan son derece önemli bir unsur. Bizim burada baz› zaaflar›m›z var. E¤er buna millet olarak, ülke olarak daha fazla önem verebilirsek meslekleri tan›ma, dolay›s›yla sa¤l›kl› karar vermenin daha kolay olabilece¤i kanaatindeyim. Müze konusunda da beyefendinin görüfllerine bütünüyle kat›l›yorum. Baflka

106

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ülkelerde çok güzel teknoloji müzeleri var. Bir olay›n nereden bafllay›p nereye gelmifl oldu¤unu yak›ndan izleme imkan›na sahip olabiliyorsunuz. Ve o ülkelerdeki müzeleri ziyaret etti¤im zaman gördüm ki, okul idareleri çocuklar›n› oraya götürüp, yani diyelim ki, bir otomotiv endüstrisi, otomobil nerede bafllam›fl, nereye kadar gelmifl, havac›l›k nas›l bafllam›fl, nereye gelmifl, bunu belki bilgisayar, ilk bilgisayarlar nelerdir, günümüzdeki durumu nedir; insanlar›n görmesi ve heveslendirilmesi bak›m›ndan önemli bir unsur. Ama Türkiye’de maalesef bu teknoloji müzeleri yok ‹stanbul’daki müzeyi hariç tutacak olursak. Belki bir ulusal teknoloji müzesini keflke meydana getirebilsek bu son derece yararl› olur diye düflünürüm ben de. HANS WEGGELAAR- Çok ilginç bir konuya, teknolojik makineler konusunda temas ettiniz. Teknolojik makinelerin sergilendi¤i bir teknoloji müzesinde çal›flm›flt›m, bu yüzden bu konuda konuflmak beni çok mutlu etti. E¤er bir müze yaklafl›m› gelifltirebilirseniz, yani 9 - 10 yafllar›ndaki çocuklara bu teknolojileri gösterir ve onlarda bir teknoloji bilinci uyand›r›rsan›z, bu çok çocuklar›n teknolojiye olan ilgilerini artt›r›rs›n›z ve bu da çocuklar›n ilerideki e¤itimlerine çok katk›da bulunur. Bu yüzden düflüncelerinize çok kat›l›yorum. E¤er böyle bir hizmette sa¤lan›rsa çok mutlu olurum, fakat elbette bu projenin d›fl›nda bir konudur. OTURUM BAfiKANI- Evet, baflka sorusu olan. Bir soru var. Yaln›z k›sa fley yaparsan›z, 12’de bitirmek istiyorum. 7 dakikam var. TAK‹ ERSOY- Taki Ersoy, Eskiflehir Millî E¤itim fiube Müdürü. Tabii meslekî e¤itimin, özellikle 4702 Say›l› Kanunla belli bir düzenleme getirildi, 3308 say›l› Meslekî E¤itim Kanununa. Bunu da, denetleme gruplar›, komisyonlar› oluflturuldu. Burada mesela flu flekilde bir ba¤lay›c› kararlar var: Diyor ki, her iflyeri denetlenir ve bunlarla ilgili dosyalar tutulur. Tabii bu dosyalar›n tutulmas›, mesela Eskiflehir için düflünecek olursak, 5000 iflyeri var, bu 5000 iflyerinin dosyas›n›n ayr› ayr› tutuldu¤unu düflünelim, koskoca kurumu zannediyorum doldurur. Bir di¤er konu, biz mesela flikayete konu olan 15-20 tane iflyerini denetlettik. Rehberlik de diyebiliriz buna. Bu oldukça zaman al›c› bir çal›flma. Yani esnaftan üye var burada, kurumdan üye var, müfettifl var. Müfettifller gerçi bulunmuyor ama, oldukça zaman alacak bir çal›flma oluyor ve bunun karfl›l›¤›nda herhangi bir ücret ödenemiyor bu kiflilere. Tabii bu tür bir ücret ödenemeyince de, bunlardan ciddî manada bir denetim yap›lmas› beklenemiyor. Buna bir çözüm olarak ne yap›labilir? Biz Bakanl›¤a bu konuda yazd›k; ama herhangi bir olumlu sonuç olamad›k. OTURUM BAfiKANI- Bakanl›¤a yazd›¤›n›za göre tamamen orada çözeceksiniz yine. Kusura bakmay›n, soru olarak alg›layam›yorum bunu... TAK‹ ERSOY- Burada hem meslekî e¤itim problemleri olarak de¤erlendiriyoruz buray›. Yani bir... OTURUM BAfiKANI- Ben kapan›fl konuflmas›nda buna da dokunaca¤›m. Buyurun. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Affedersiniz. Arkadafl›m›z›n sorusuna belki, Millî E¤itimde geçmiflte hizmet yapm›fl bir arkadafl›n›z olarak bir fleye iflaret etmek istiyorum. Önceli y›llarda fondan bu ödemeler çok rahat bir flekilde yap›labiliyordu.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

107

Ama flu anda fon geçerlili¤ini kaybetmifl vaziyette. Ancak, fonun ifllevini yerine getiren bir hesap var Maliye Bakanl›¤› bünyesi içerisinde. Ayr›nt›s›n› tam bilmiyorum. Fakat bu ödemelerin oradan yap›lmas›na herhangi bir engel olmamas› gerekir. Bunu sizin dikkatlerinize sunmufl oluyorum. Fon yok, ama fonun ifllevini yerine getiren, örne¤in vergi mükellefleri meslekî ve teknik e¤itim için ödemeye devam ediyor arkadafllar. Buras› da iflveren dünyas›n› belki yak›ndan ilgilendiren bir unsur. Yani eskiden biliyorsunuz bir vergi mükellefi Maliyeye bir beyanda bulundu¤u zaman örne¤in Gelir Vergisi için, savunma sanayiine, Çocuk Esirgeme Kurumuna Meslekî ve Teknik E¤itim Fonuna bir miktar ödemede bulunuyordu. Bu ödeme hâlen devam ediyor. Sadece bunun usulü de¤iflmifl vaziyette. O bak›mdan bu sistemin ifllerlik kazanm›fl olmas› gerekir e¤er yeterli teflebbüs, etkin bir flekilde yap›labilirse Maliye Bakanl›¤›m›z bünyesinde. - Say›n Baflkan teflekkür ederim söz verdi¤iniz için. Bir kere bir noktayla bafllamak istiyorum. Uzmanlar diyorlar ki, 2010 senesinde, genellikle bugün çal›flanlar›n yüzde 80’i iflsiz kalacak e¤er hayat boyu e¤itim almazlarsa. fiimdi, biz bu konular› bundan üç-dört y›l önce E¤itim fiûras›nda konufltuk bütün teferruat›yla. Ayn› fleyleri bugün konufluyoruz. Zaman o kadar h›zl› ilerlerken hiçbir fley yapm›yoruz, yine konufluyoruz. Bunu çok iyi de¤erlendirmemiz laz›m. fiimdi, ikinci konu flu: Avrupa Birli¤i’nden örnekler al›yoruz. Güzel güzel fleyler yap›yorlar. Ama arada bir fark var. Onlarda genç nüfus az, yafllanm›fl bir nüfus, sanayi çok geliflmifl, istihdam imkanlar› çok fazla; bizde genç nüfus fazla, istihdam olanaklar› az. Say›n Baflkan Düzce’den ve Aksaray’dan bir misal verdi. Çok güzel misaldi. Ama nas›l o misal do¤du? Yeni bir yat›r›mla do¤du. Demek ki, bizim yat›r›ma ihtiyac›m›z var, iflyeri açmam›za ihtiyac›m›z var. Bunlar tabii bu farklar› de¤erlendirerek bu konuya girmek laz›m. Önemli olan bir konu da, iflletmeyle olan iliflki meselesi. ‹flletmeyle iliflkide, iflletmeden direkt hiç iliflki beklemiyoruz. Okul müdürlerimiz halkla iliflkiler uzman› gibi iflletmelerle, insan kaynaklar› müdürleriyle devaml› temas içinde olacaklar, devaml› onlarla iflbirli¤i içinde olacaklar. Ayr›ca özel sektör çok de¤iflik konularda çok de¤iflik e¤itimler ald›rd› personeline yurt d›fl›ndan, Amerika’dan, çok büyük paralar sarf etti, özel sektörle irtibat hâlinde buradaki de¤erli e¤itimciler veyahut mühendislerden. Okullar›n›zda baz› günler konferanslar tertip ederek, çocuklar› gelece¤e haz›rlayacak konuflmalar yapt›rarak bu iflbirli¤ini gelifltirebilirsiniz. Ben size bir örnek vereyim. Ben ayn› zamanda ‹stanbul Sanayi Odas› Vakf›nda görev yap›yorum. Bizim YÖK’le bir projemiz var, yüksek meslek okullar›n› güçlendirme projesi. O proje içinde biz meslek hocalar›n› her yaz tatilinde sanayie gönderiyoruz. En az... ‹lk baflta gitmek istemediler, tatillerinden vazgeçmek istemediler. Sonradan bakt›lar ki, giden baz›lar› da çok iyi ifl bulup ayr›ld›lar, sanayide görev ald›lar. fiu anda yine projeyi yapt›k. 100 ö¤retmenimizi bu yaz sanayie gönderece¤iz; oradan e¤itim alacaklar. Ve dolay›s›yla bunu çok geniflletmek laz›m. Bu bir proje de¤il. Çünkü hakikaten çok önemli. Sanayide teknoloji çok ilerliyor, çok gelifliyor. Ö¤retmenlerimizin bunu yaflamalar› ve görmeleri laz›m. Yani odalar bir fley yapm›yor de¤il, bu ama bir, koca Türkiye’de çok küçük bir örnek. MES E¤itim Vakf› olarak da bizim Gebze Meslek Lisesi içinde bir E¤itim Merkezimiz var. O E¤itim

108

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Merkezimizde Millî E¤itimin müdürlerini biz e¤ittik. Onlar “farmatör” olarak bütün Türkiye’ye yay›ld›lar. Ve dün iki tane müdür geldi bana teflekkür etti. Çok mutlu oldum. Ayn› zamanda meslek lisesinin oradaki hocalar›yla sanayi iflbirli¤i kurarak onlara sanayide dersler verdiriyoruz. Ve bu flekilde geliflmeler... Ama bunlar çok ufak geliflmeler. Bunlar› çok büyütmek laz›m. Ve zaman çok önemli; zaman› çok iyi de¤erlendirmemiz laz›m. Yani üç sene sonra yine ayn› konular› lütfen gelip burada konuflmayal›m derim. Baflkan, söz verdi¤iniz için de teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Ben teflekkür ederim. Zaten müdahale edecektim, bana vakit b›rakmad›n; sekiz-dokuz senedir sizi denetlemedim, feci flekilde denetlerdim o vakit. Denetleme Kurulu Baflkan›y›m bir de üstelik. Gerçekten güzel fleyler yap›l›yor. Bir fleyi söylediniz, dediniz ki, baz› hocalar orada ifl buluyor. ‹flte bak›n o da güzel bir fley. Demin bahsetti¤imiz fazlal›k da böylece de erimifl olur. Ben efendim flunu söylemek istedim, di¤er arkadafllar›m söyleyeceklerini söylediler, flunu görüyorum: fiu salona bakt›¤›m zaman, soruyu soranlardan anlad›¤›m kadar›yla ço¤unluk Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n flu veya bu yerdeki görevlisi ve de¤iflik yerlerden kalk›p buralara kadar gelmifller. Ben y›llard›r bu tür toplant›lara kat›l›r›m, bu tür dedi¤im, e¤itim, böyle bir toplant› ilk defa yafl›yorum. Ve bana da yöneticilik görevini verdiler. Salonlar boflal›rd› hep. Dinamik bir hayat görüyorum burada. Canla baflla dinliyorsunuz; Milli E¤itim Bakanl›¤› bundan dolay› gurur duymal›; bu orduyu iyi kullanmal›; onlar›n fikirlerine kulak açmal›, onlar›n sözlerini dinlemeli, ki bunu da yaparlar eminim. Siz de hiçbir fleyden çekinmeyin. Çünkü yapaca¤›n›z her fley bu ülkenin çocuklar› ve çocuklar da gelece¤imiz. Hepinize çok teflekkür ediyorum.

109

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

SUNUCU- Sayg›de¤er kat›l›mc›lar, Meslekî E¤itim ve Ö¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi MEGEP, Milli E¤itim Bakanl›¤› ve T‹SK iflbirli¤iyle gerçeklefltirilmekte olan E¤itim Kurumu ‹flletme Diyalo¤u Konferans›m›z›n ö¤leden sonraki oturumuna hepiniz tekrar hofl geldiniz. Çok önemli bir oturum var asl›nda s›rada. Ben hemen konusunu sizlerle paylaflmak istiyorum. “Meslekî E¤itim Sistemi Gelecekte Nas›l Olmal›d›r?” Müsaadenizle de¤erli panelistlerimizi ve Oturum Baflkan›m›z› ben buraya davet etmek istiyorum. Panel Baflkan›m›z Say›n Abbas Güçlü Milliyet gazetesi yazar›. Panelistlerimiz: Say›n Can Güler Bris-Sa Afi Endüstri ‹liflkiler Uzman›. Say›n Tufan Uzaslan Bosh Afi ‹nsan Kaynaklar› Müdürü. Say›n Doktor Necdet Genel ‹flKur Genel Müdürü. Say›n Hasan Terzi Milli E¤itim Bakanl›¤› Genel Müdür Yard›mc›s›. Say›n Tevfik ‹nce Milli E¤itim Bakanl›¤› Genel Müdür Yard›mc›s›. Say›n Profesör Doktor Duran Alt›parmak Gazi Üniversitesi Teknik E¤itim Fakültesi Dekan› ve Say›n Arzu Onuk Atatürk K›z Meslek Lisesi ö¤rencisi. Say›n Baflkan›m sözü sizde. Teflekkürler.

II. OTURUM Oturum Baflkan›: Abbas GÜÇLÜ ABBAS GÜÇLÜ (Oturum Baflkan›)- Hepinize burada oldu¤unuz için gerçekten teflekkür ediyoruz. Böylesi toplant›lar genelde izleyici bulmaz. Ama iki gündür bu konuda ciddî bir ilgi oldu¤unu ve bu saatte de d›flar›da havan›n güzel, Türkiye’de gündemin çok farkl› oldu¤u bir ortamda burada olman›z meslekî e¤itimin gelece¤ine gerçekten önem verdi¤inizi gösteriyor. Keflke siyasiler de sizin kadar bu ifle önem verseler diyoruz. Çünkü, dün Meclise sunulan, yar›n da Meslekî E¤itim Komisyonunda ele al›nacak yasa tasar›s› meslekî e¤itimin gelece¤ini falan b›rakm›yor, hepten yok ediyor. Meslek liselerini düz lise hâline getiriyor ve meslek lisesine giren ö¤rencilerin kafas›nda art›k meslek adam› olma de¤il, hangi üniversiteye nas›l geçebilirimin kayg›lar› olacak. Ve bu da tahmin ediyorum önümüzdeki aylarda, y›llarda meslekî e¤itimi bugün bulundu¤u noktadan çok farkl› noktalara getirecek. Biz her ne kadar burada çok sa¤l›kl› kararlar alsak ve olay›n alt›n› çizsek de dikkate al›naca¤›n› sanm›yoruz. Ama biz yine de kamuoyu ad›na, toplum ad›na bu do¤rular› ortaya koymakta, konuflmakta ›srarc› olal›m diyoruz. Yoksa gelecekte bizi de sorgularlar. Peki, birileri bu yanl›fl› yap›yordu da siz neredeydiniz diyebilirler, kurumlara sorabilirler, kiflilere sorabilirler. Biz bu yanl›fllar›n ›srarla alt›n› çizmekte yarar oldu¤u kan›s›nday›z diyoruz. Bugün gerçekten çok önemli panelistlerimiz var. Olaya farkl› aç›lardan bakacaklar, siyasî aç›dan de¤il, gerçekten aç›dan bakacaklar. Türkiye’de sektörel bazda meslekî e¤itim nas›l olmal›d›r, Türkiye’de meslekler hangi yöne kay›yor? Keflke arada bir de DPT’den bir konuflmac›m›z olsayd› da, o da, önümüzdeki 20 y›lda Türkiye, 50 y›lda Türkiye’nin bir gelece¤inin analizini yapsayd› da meslekî e¤itimde o yönde... (Bir müdahale)

110

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Tamam. Ben hep h›zl› konuflmaya al›flt›¤›m için. Televizyonlarda zamana karfl› yar›yoruz. Tercüme için daha yavafl konuflmam gerekiyor. Arkadafllar›m›zdan da onu rica edece¤im. Evet, s›ras›yla arkadafllar›m›z› tan›tt›lar. Biraz ben daha interaktif olmas› aç›s›ndan sizleri de iflin içerisine katmak istiyorum. Hep biz konuflal›m, siz dinleyin’den çok ara ara konuflmalar› sizlerden gelecek sorular çerçevesinde açmak istiyoruz. Bir birinci tur yapt›ktan sonra ikinci turda sizlerden gelecek sorular çerçevesinde konuflmac›lar›m›zdan hem sorulara cevap, hem de sunacaklar› tebli¤i daha da açmalar›nda yarar vard›r diyorum. Bir de ilginin daha dorukta olmas› aç›s›ndan bunun daha iyi olabilece¤ini san›yorum. Ben ilk konuflmada sözü Say›n ‹fl-Kur Genel Müdürüne vermek istiyorum; bu konuda çal›flmalar› var. Türkiye’nin flu andaki durumu nedir? Özellikle yüksekö¤renimdeki iflsiz oran› gerçekten çok önemli boyutlara ulaflt›. Türkiye’de iflsizlik sorunu nedir ve bu konuda neler yap›l›yor? Gerçekten ifle göre mi insan yetifltiriyoruz biz ya da istihdam fazlas› olan alanlarda çok daha fazla insanlar› yetifltirmek için kaynaklar›m›z› heba m› ediyoruz? Bir genel profili çizdikten sonra yavafl yavafl di¤er konulara da girelim istiyoruz. Evet, ilk söz Say›n ‹fl-Kur Genel Müdüründe. DR. NECDET GENEL- Teflekkür ederim Say›n Baflkan. fiimdi, ifl gücü piyasas›n›n genel durumu pek iyi de¤il; hepimiz biliyoruz bunu. ‹fl gücü piyasas›na iliflkin biz en sa¤l›kl› bilgileri, kim ne derse desin. Devlet ‹statistik Enstitüsünden al›yoruz biliyorsunuz. Hane halk› ifl gücü anketleri; 1988 y›l›nda beri ‹statistik Enstitüsü bu konuda hakikaten güzel bir seri oluflturdu, tutarl› bir seri. Karfl›laflt›rmal› analizler yapma f›rsat› bize veriyor. Özellikle 2001 y›l›ndaki kriz Türk ekonomisini çok etkiledi¤i gibi, istihdam› ifl gücü piyasalar›nda çok derinden etkiledi, flöyle ki: 2001 y›l›ndaki krizin oldu¤u y›ldaki istihdamdan geri rakamlarday›z. Yani Türkiye 2001 y›l›nda bir de¤iflik krizlerde olmayan bir durum yaflad›. Türkiye eskiden de, örne¤in iflte 94’te, 99 y›l›nda yine ekonomisinde küçülmeler, yüzde 6’l›k küçülmeler yaflad›, ancak hiçbiri bu kadar ifl gücü piyasas›nda istihdam› etkilememiflti. 2001 y›l›ndaki kriz çok ciddî etkiydi. Belki finans piyasas›nda bafllad›. ‹lk kez “beyaz yakal› iflsiz” kavram›n› ortaya ç›kard›; üniversiteli e¤itilmifl ifl gücündeki iflsizli¤i daha fazla gündeme getirdi. Ve 2002 y›l›nda ve 2003 y›l›ndaki ekonomik büyümelere ra¤men, ki 2002 y›l›nda yüzde 7.8’lik iyi bir büyümedir, 2003 y›l›nda da yüzde 5.8’lik bir neden bu oldu? Firmalar daha çok verimlilik art›fl›na gidiyorlar, daha az iflçiyle daha çok üretim felsefesini tutuyorlar. Yani bu biraz yeni iflçi çal›flt›rman›n getirdi¤i yükler ya da iflverenlerin burada mümkün oldu¤u kadar mevcut iflçisini daha fazla çal›flt›rarak ya da daha fazla verim alarak üretim anlay›fl› oldu¤unu görüyoruz. Bu verimlili¤in artmas› iyi bir fleydir; ekonominin bunu yapmas› laz›md›. Belki kriz bu f›rsat› verdi. Özellikle imalat sanayiinde, imalat sektöründe bu çok net aç›k. ‹malat sektörü, 2002 ve 2003’te yüzde 9’un üzerinde bir üretim art›fl› var. Ancak imalat sanayii istihdam›nda say›sal olarak ciddî azal›fllar var her iki y›lda da. Bu belki bir f›rsat olarak alg›land› ve verimlili¤e geçiflte iflverenler taraf›ndan daha az istihdama daha çok üretim felsefesi; bu sadece Türkiye’ye özgü bir olay de¤il, hemen hemen bütün dünyadaki gözlenen e¤ilim bu. Bütün dünyada küresel rekabetin unsurlar› aras›nda

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

111

ucuz maliyet, ucuz maliyetli üretim, kaliteli üretim ve istenildi¤i anda, istenildi¤i miktarda üretim gibi, bununla bafla ç›kabilmek için herkes mümkün oldu¤u kadar maliyetleri ve ifl gücü maliyetlerini afla¤›ya çekmeye çal›fl›yor. Burada bunu, özellikle geliflmifl ülkeler burada yo¤un teknoloji kullanarak az geliflmifl ülkelerdeki düflük ücretlerle bafla ç›kmaya çal›fl›yor. K›saca, Türkiye’de istihdamdaki geliflmeler pek olumlu olmad› ekonomik büyümeye ra¤men. Ancak, san›yorum bu y›ldan itibaren büyüme bu flekilde devam etti¤i müddetçe bu istihdama yans›yacak. Çünkü, verimlilik iki y›ld›r yüzde 8’in üzerinde art›yor. Bu kadar bir s›n›r› vard›. Çal›flma saatleri de oldukça artt›, çal›flma saatlerini art›rman›n da bir s›n›r› vard›r. Bundan sonraki üretim art›fl›, yeni kapasite art›fl›, yeni yat›r›mlar›n art›fl› demektir. Nitekim 2003 y›l›n›n son çeyre¤inde özellikle sabit sermaye yat›r›mlar›nda ciddî bir art›fl var, yüzde 30’lara yak›n bir art›fl var. Bu da Türkiye’de yat›r›mlarda bir art›fl›n ve bunun 2004 y›l›nda ve izleyen y›llarda istihdama olumlu etkisinin olaca¤›n› gösteriyor. ‹flsizlik içinde e¤itimli iflsizler var; bu özellikle Türkiye için yeni bir olgu. Eskiden üniversiteyi bitirmek ifl için garantiydi. Ancak flimdi Türkiye, üniversiteli iflsiz kavramlar›n›, beyaz yakal› iflsiz kavramlar›n› tart›fl›yor. Bunun da iki temel nedeni var: Bir, ekonomi iyi ifller yaratam›yor, yani bu iyi meslekli insanlar›, iyi yetifltirilmifl insanlar› yaratacak iyi iflleri, ekonomiyi yaratam›yor. Türkiye ekonomisi son 15 y›ld›r, yani o 1988’den itibaren, ‹statistik Enstitüsünün ayn› serisinden bakt›¤›m›zda, son 15 y›ld›r istihdamda 3 milyon art›fl var. 3 milyon. Ancak, yine son 15 y›ld›r Türkiye nüfusu yaklafl›k 1 milyon artm›fl. 15 milyon kifli artm›fl, çal›flabilir yafltaki nüfus. Yani bu bir kere temel neden, Türkiye’deki iflsizli¤in de ya da istihdam oran›n›n düflmesinin alt›ndaki temel neden bu. ‹kincisi, tabii Türkiye’deki... Bu arada birçok üniversite aç›ld›. Üniversiteler mezun vermeye bafllad›, çok mezun veriyor. Dolay›s›yla üniversiteliler say›s› art›yor. Ancak, yeterli de buna iyi ifl yaratamay›nca ekonomi arz-talep uyuflmamas› ve üniversite mezunu e¤itimli iflsizle karfl› karfl›ya kal›yoruz. Bir de tabii kamu, özellikle e¤itim, üniversite mezunlar›n› kamu istihdam ederdi. Kamuda da bir daralma var, kamu istihdam›nda. Burada s›k›nt›y› ortaya ç›kar›yor. Meslek liseleri aç›s›ndan bakt›¤›m›z zaman olaya, hep söyleriz biz, iflte Türkiye’deki meslek liselerin say›s›n› art›ral›m, meslek lisesi mezunlar›n›n say›s›n› art›ral›m deriz. Do¤rudur da. Fakat, yani iflsizli¤in nedeninin de, insanlar mesleksiz oldu¤u için iflsizdir deriz. Bu da belki genel do¤rular için iyi bir laft›r. Ama, istatistiklere bakt›¤›m›zda, meslek liseliler aras›ndaki iflsizlik oran›n›n di¤er düz liseliler aras›ndaki iflsizlik oran›ndan fark etmedi¤ini, hemen hemen ayn› rakamlar oldu¤unu görüyoruz. Bu da aç›kças› ilk karfl›laflt›¤›m›z zaman bizi flafl›rt›yor. Meslek liselerinde de iflsizlik oran› yüksek. Bu neden kaynaklanabilir? Tabii bunu incelemekte fayda var. San›r›m bunun akla gelen birkaç nedeni; bir, iflte meslek liselerindeki e¤itimin kalitesi tart›fl›labilir, ki bu çok tart›fl›l›yor, iki nedenden tart›fl›l›yor. Bir, meslek liselerine müracaat eden ö¤rencilerin kalitesinde düflüfl var deniyor. Keza yine meslek liselerindeki e¤itimin kalitesi sorgulan›yor. Tabii o benim çok uzmanl›k alan›m de¤il. Yine meslek liselerinden mezun olanlar›n da ço¤unun da üniversiteye gitme telafl› içinde, o mesle¤i ö¤renme, o mesle¤i yapmak gibi bir giriflimlerinin olmad›¤› söyleniyor.

112

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Ben, Say›n Baflbakan›m dedi ki, devlet ifl kap›s› olmaktan ç›kacak art›k dedi, devletten ifl beklemeyin dedi. Gerçekten de son iki y›l içerisinde ö¤retmen ve sa¤l›k personeli d›fl›nda devlet hiç personel alm›yor. Bütün yükü özel sektörün s›rt›na att›. Özel sektör temsilcilerine ben söz hakk› vermek istiyorum. Bu yükü kald›rabilecekler mi, yeni istihdam alanlar› yaratabilecekler mi ya da onlar›n bu konuda devletten beklentileri ne? Önce Bris-Sa Endüstri ‹liflkiler Uzman› Say›n Can Güler’e, ard›ndan da Bosh’tan gelen arkadafl›m›za söz hakk› vermek istiyorum. Buyurun. CAN GÜLER- De¤erli misafirler, özel sektörün bir temsilcisi olarak okul ve iflletme diyalo¤unun güçlendirilmesinde büyük fayda sa¤layaca¤›na inand›¤›m›z Türkiye ‹flveren Sendikalar› Konfederasyonu ve Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z taraf›ndan organize edilen ve AB destekli MEGEP Projesinin destek vermifl oldu¤u E¤itim Kurumu ‹flletme Diyalo¤u Konferans›na davet edilmifl bulunmaktan büyük bir mutluluk duydu¤umuzu ifade etmek isterim öncelikle. Hofl geldiniz. Ben Can Güler. Yedi seneden bu yana Bris-Sa Briston Sabanc› Lastik ve Sanayi Ticaret Anonim fiirketinde Endüstri ‹liflkileri Uzman› olarak görevime devam etmekteyim. Bugünkü konumuz, meslekî e¤itim sistemi gelecekte nas›l olmal›d›r? Biz farkl› bir bak›fl aç›s›yla bu konuyu de¤erlendirmek istedik. Daha çok meslekî e¤itimi sanayinin aram›fl oldu¤u nitelikli ifl gücü ve de dolay›s›yla istihdamla ba¤lant›s›n› kurmak suretiyle ifllemek istedik. Ben öncelikle dilerseniz Bris-Sa’y›, yani iflletmemizi k›saca tan›tarak sözlerime bafllamak istiyorum. Bris-Sa Briston Corporation ve Sabanc› Holdingin birlikte kurmufl oldu¤u bir ortakl›kt›r. ‹flletmemiz Kocaeli Ali Kâhya mevkiinde kuruludur Temsa Tesisleri ad› alt›nda Bris-Sa’dan farkl› olarak. Yine iflletmemize tedarikçi firma niteli¤inde hizmet veren yan flirketlerimiz bulunmaktad›r. Bunlardan baz›lar› Korsa, Beksa, Sakosa ve Enerjisa gibi. Yine belirtmek isterim ki, Bris-Sa, dünyan›n tek bir çat› alt›nda kurulu tek lastik fabrikas›d›r. Toplam 870 bin metrekarelik bir alana tekabül etmektedir iflletmemiz. Yine burada bir kuflbak›fl› foto¤raf›n› göstermek istedik size. ‹flletmemiz iki marka ürünü üretmektedir, Bunlar Briston ve Lassa marka lastikler. Yine firma olarak yaflad›¤›m›z baz› ilkler var, bizim için baz› önemli tarihler var; bunlardan da k›saca size ben bahsetmek istiyorum. Türkiye’nin ilk çelik kuflakl› otomobil lasti¤i, ilk “v” h›z s›n›f› otomobil lasti¤i, ilk 16 otomobil lasti¤i ve ilk 40 serisi yüksek performans lasti¤i üretilmifltir. Bizim için toplam kalite felsefesi son derece önemli. fiu anda e¤itimi konufluyoruz, çok ciddî bir konuyu irdeliyoruz. Dolay›s›yla e¤itimde de kalite felsefemiz biçim için en önemli felsefelerden biri. Yine Bris-Sa Türkiye’de ilk katile ödülünü, TÜS‹AD ve KALDER’in 96 y›l›nda vermifl oldu¤u ilk kalite ödülünü kazanm›fl firmad›r. Yine hem iflletmemiz, hem de ülkemiz aç›s›ndan çok önemli oldu¤una inand›¤›m›z bir ödül, Avrupa Kalite Büyük Ödülü 96 y›l›nda kazan›lm›flt›r. Son olarak otomotiv sektörüne a¤›rl›kl› olarak hizmet vermekteyiz. Ve ISO TSE

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

113

16.949 otomotiv sektörü kalite yönetimi gereksinimleri standard› sa¤lanm›flt›r. Bris-Sa olarak beyaz ve mavi yakal› olarak toplam çal›flan say›m›z 1163’ü, bunlardan 273’ü beyaz yakal›, 890’› ise mavi yakal› olarak adland›rd›¤›m›z personellerimizdir. K›saca misyonumuzdan bahsetmek istiyorum. Yaln›zca en üst kalitede lastiklerin gelifltirme, üretim ve sat›fl›n› yapmak ve ilgili hizmetleri en yüksek standartta sa¤lamak... OTURUM BAfiKANI- Yaln›z 10 dakika zaman›n›z var, 8 dakikas›n› Bris-Sa’y› tan›tmaya ay›r›rsan›z ana konuya gelemeyeceksiniz. CAN GÜLER- Yok, hay›r, k›sa kesece¤im. Konuflmam›z gereken önemli konudan art›k bahsetmek istiyorum. Bu bizim e¤itim politikam›z. E¤itim politikam›z, çal›flanlar›m›z›n, ki buna beceri e¤itimi yapt›rd›¤›m›z meslek lisesi stajyerlerimiz de dahil. Yetkinliklerini art›rmak için ana politikalar›m›za uygun, de¤iflimin gerektirdi¤i ve çal›flanlar›m›z› yar›nlara haz›rlayan e¤itimleri yayg›n bir flekilde uygulama ve ö¤renme ortam› oluflturmakt›r. De¤erli misafirler, baflar›n›n giderek daha çok bilgiye ba¤l› hâle gelmesiyle, nitelikli ifl gücüne duyan ihtiyaç artmaktad›r. Ülkemiz içinde kalk›nman›n h›zland›r›lmas›, iflsizli¤in azalt›lmas›nda en etkin faktörlerden biri flüphesiz ifl gücü piyasas›n›n talep etti¤i nitelik ve nicelikte ifl gücünü sa¤layacak sistemin kurulmas›d›r. Bu kapsamda birçok flirket art›k günümüzde kurduklar› e¤itim birimleri vas›tas›yla faaliyetlerini yürütmektedirler. Ben de yine özellikle meslek lisesi mezunu arkadafllar›m›za yönelik hizmet içi meslek e¤itimlerinden biraz bahsetmek istiyorum. Bu kapsamda 98 y›l›nda bafllatt›¤›m›z ekip lideri yetifltirme program›m›z var. Bu program›n en büyük özelli¤i, meslek lisesinden mezun çal›flanlar›m›za yönelik bir proje olmas› ve de e¤itim süresinin bir buçuk ile iki y›l süren e¤itim projelerimizden biri olmas›d›r. 25’er kiflilik bir grup ile yaklafl›k toplam 250 saat süren bu projede teknik e¤itimlerin yan› s›ra kiflisel geliflimi sa¤layan e¤itimler de çal›flanlar›m›za verilmektedir. Program›n en büyük özelli¤i ise, üretim prosesi bak›fl› baz al›narak haz›rlanm›fl olmas› ve üretimle ilgili süreçleri yans›t›yor olmas›d›r. Son befl y›l içinde bu proje kapsam›nda 100 kifli e¤itilmifl olup, ki tekrar alt›n› çizmek istiyorum, bu çal›flanlar›m›z meslek lisesi mezunu arkadafllar›m›zd›r, oldukça da maliyetli bir proje ekip lideri yetifltirme program›m›z. Bununla birlikte, yine elektromekanik bak›m teknisyenli¤i program› ad› alt›nda bir projemiz var. Bu projemiz de tamamen meslek lisesi mezunu arkadafllar›m›za yönelik bir proje. Art›k biliyorsunuz iflletmelerde nitelikli ifl gücü aran›rken tek tip bir ifl profilinden ziyade ifl zenginlefltirilmesi ad›na baz› faaliyetler yapmam›z laz›m çal›flanlar olarak, sanayi olarak, iflverenler olarak. Dolay›s›yla bu kapsamda biz de yine endüstri meslek lisesi mezunu çal›flanlar›m›z›n hem mekanik, hem de elektronik e¤itimlerini sa¤lamak üzere elektromekanik bak›m teknisyenleri yetifltirmekteyiz. Yine ben k›saca çal›flanlar›m›za yönelik verilen teknik e¤itimlerden bahsediyorum. Tekrar alt›n› çiziyorum, meslek lisesi mezunu arkadafllar›m›za yönelik e¤itimlerdir bunlar. Ekranda da görüyorsunuz.

114

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Y›llar itibar›yla staj yapt›rd›¤›m›z ö¤renci say›s› profilinden biraz bahsetmek istiyorum. 99 y›l› baz al›nm›flt›r. 3308 Say›l› Yasaya göre yapt›rd›¤›m›z stajyerlerden baflkaca yine okullar›n staj yükümlülü¤ü olarak, yönetmelikleri gere¤i yaz staj› yapt›rmak durumunda oldu¤umuz arkadafllar›m›z var. Ayr›ca ‹stanbul üniversiteyle özel bir protokol çerçevesinde Lastik Plastik Meslek Yüksekokulunda okuyan ö¤rencilerimize yapt›rd›¤›m›z e¤itimler var. 2004 y›l› itibar›yla bakarsan›z, genellikle e¤ilim, -sar› grafikten bahsediyorum- 161 kifli, 160 kifli dolaylar›nda. Bu önemli bir rakam flu aç›dan: Toplam çal›flan say›m›z›n yaklafl›k yüzde 15’ine tekabül etmektedir bu. En önemli süreçler biliyorsunuz ifle al›m süreçleri iflletmeler için. Bizim de ifle al›m sürecimizde arad›¤›m›z ön koflullardan biri endüstri meslek lisesi mezunu olmakt›r. Fakat, endüstri meslek lisesi mezunu arkadafllar›m›z› istihdam ederken onlar›n birtak›m özellik ve yeteneklerini, daha do¤rusu profillerini ortaya ç›kar›c› birtak›m yetenekleri ölçmek durumunday›z. Bu ifl al›m›nda arad›¤›m›z özellikle ve yetenekleri k›saca ekranda görmektesiniz. Bunlar test aflamalar›nda uygulad›¤›m›z ve bu flekilde ölçtü¤ümüz özellik ve yeteneklerdir. Özellikle örnek vermek istedi¤im bafltaki özellik, toplu ve yayg›n, dikkat ve seçili dikkat. Bunun çok önemli bir özelli¤i var, bu ifl kazalar›n› önlemek ad›na önemli bir özellik ve bunu ölçmek, gerçekten yar›n öbür gün iflletmelerin büyük riski olan ifl kazalar›n› minimize etmek ad›na önemli bir faaliyet. Bir de burada e¤itim ve ö¤renim durumumuzdan bahsetmek istiyorum, bu profilimizden bahsetmek istiyorum. Biz 96 y›l›n› baz ald›k, daha öncesini. Grafikten de görüldü¤ü üzere 96 y›l› öncesinde ilkö¤retim mezunu çal›flanlar›m›z yüzde 74’tür. Yine bunlar endüstri meslek lisesi mezunu olan ve üretim hatlar›nda, gerek teknoloji veya mühendislik hatlar›nda çal›flt›rd›¤›m›z arkadafllar. Fakat 2004 itibar›yla bakt›¤›m›zda, yani aradan sekiz senelik bir zaman geçmifl, bu oran ilkö¤retimde yüzde 29’a düflmüfl, teknik lise olarak da yüzde 60’a yükselmifltir. De¤erli misafirler, ülkelerin kalk›nma potansiyelini belirleyen en önemli faktörlerden biri, ifl gücünün nitelik düzeyidir. Buna paralel olarak, bireylerin de ifl gücü piyasas›nda rekabet edebilmeleri ve uygun bir yaflam standard›n› sürekli olarak sa¤lamalar›, iflletmelerin istihdam yaratabilmeleri aç›s›ndan aram›fl olduklar› ön niteliklere sahip olmalar›na ve sürekli olarak gelifltirmelerine ba¤l›d›r. E¤itimli ifl gücü ekonomilerde rekabet, verimlilik art›fl› ve üretime kalite kazand›r›lmas›nda büyük rol oynamaktad›r. Teknolojilerin büyük bir h›zla geliflti¤i ve bilgi patlamas›n›n yafland›¤› günümüzde gerek Avrupa Birli¤i’ne uyum sa¤lamak, gerekse kalk›nmay› sa¤lamak, nitelikli insan gücü ve var olan kaynaklar›n yerinde ve zaman›nda kullan›lmas›yla direkt iliflkilidir. Günümüzde bir ülkenin refah seviyesinin yükseltilebilmesi ve ekonomik büyümesinin art›r›lmas› tümüyle o ülkenin rekabet gücüne ba¤l›d›r. Rekabet avantaj›n› yakalayabilmek ise, yeni ifl imkanlar›n› ve yaflam standartlar›n› gelifltirmeye, yeni teknolojilerin kullan›m›na ve iyi e¤itim görmüfl ifl gücüne ve kaynaklar›n iyi yönetilmesine ba¤l›d›r. Bu yönüyle 21’inci yüzy›l›n insan›n›n, bilgi ça¤›n›n gereklerine uygun, kaliteyi bir hayat tarz› olarak benimsemifl, bilgiye h›zla ulaflma yollar›n› bilen ve benimseyen, ekip çal›flmas›n› ve ö¤renmeyi ö¤renen, bilimsel düflünme yetene¤ine sahip, kiflilik ve sosyal geliflimleri tamamlanm›fl olarak yetifltirilmesi gerekmektedir.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

115

OTURUM BAfiKANI- San›yorum toparl›yorsunuz. CAN GÜLER- Toparl›yorum. Özellikle genç bir nüfusa sahip olan Türkiye’de iflçilerin istihdam› aç›s›ndan nitelikli insan gücü yetifltirmek daha da önem kazanmaktad›r. Genel olarak ülkelerin bilgi ça¤›n›n gerekleri do¤rultusunda meslekî e¤itim sistemlerinin etkinli¤ini ve verimlili¤ini art›rmak amac›yla önem verdikleri konular; ekranda da özetlemeye çal›flt›k, e¤itim sisteminin iflletmelerin ifl gücü taleplerine uygun hâle getirilmesi, sürekli olarak e¤itim f›rsatlar›n›n art›r›lmas› ve ö¤renme olanaklar›n›n herkese aç›k hâle getirilmesi, uluslararas› rekabete duyarl› bir e¤itimin sa¤lanmas› için uygun teknolojilerden yararlan›lmas›, e¤itimde devletin iflçi ve iflveren taraflar›yla iflbirli¤ine sürekli olarak yönelmesi, iflçi ve iflveren kurulufllar›n›n meslekî e¤itimi sistemi içinde aktif biçimde sorumluluk almalar›n›n sa¤lanmas›d›r. Yine çeflitli büyüklükteki flirketlerin ve onlar›n kurmufl olduklar› baz› vak›flar, ki bunlara örnek vermek gerekirse, Hac› Ömer Sabanc› Vakf›, Koç Vakf›, Millî E¤itim Vakf›, Türk E¤itim Vakf› gibi, bu vak›flar›n okul binas›, arsa ba¤›fl›, okul donat›m›, yurt, lojman, spor tesisi yap›m› ve iflletimi, yurt içi ve d›fl› burs tahsisi gibi konularda millî e¤itime büyük katk›da bulunmaktad›rlar bu vak›flar›m›z. Yine baz› özel teflebbüs vas›tas›yla kurulmufl olan e¤itim kurumlar›n›n, ki Sabanc› Üniversitesi, Koç Üniversitesi gibi, devletimizle birlikte millî e¤itime büyük katk›da bulundu¤umuza inan›yoruz. Meslekî ve teknik e¤itimin gelifltirilmesi ve iflletmelerin ihtiyaçlar›na cevap verebilmesi için tabii ki baz› tedbirleri flimdiden almam›z gerekiyor. Bunlara inan›yoruz. Bu tedbirlerden bafll›calar›; ülkemiz flartlar›na uygun ifl gücü piyasas› araflt›rma sisteminin kurulmas› ve araflt›rma sonuçlar›na göre meslekî e¤itimin yönlendirilmesi, meslekî e¤itime ayr›lan kaynaklar›n art›r›lmas›, müfredat programlar›nda konular›n meslek standartlar›n›n gereksinimlerine ba¤l› olarak belirlenmesi, okul-iflletme iflbirli¤inin ve diyalo¤unun sürekli aç›k tutulmas›, ‹fl-Kur taraf›ndan verilen meslek edindirme, meslek gelifltirme ve meslek de¤ifltirme e¤itimlerinin gelifltirilmesi, ‹fl-Kur Yasas›yla birlikte yasal zemini sa¤lanm›fl bulunan özel istihdam bürolar›, ki çok gündemde bir konu bu, bunun AB örneklerinde oldu¤u gibi ça¤dafl hizmetler verebilmesi ve istihdama katk›da bulunabilmesinin sa¤lanmas›, iflçi, iflveren ve devlet kurulufllar›n›n bireysel, ikili ve üçlü flekilde uygulad›klar› e¤itim projelerinin gelifltirilmesi ve yayg›nlaflt›r›lmas›, meslek standard› s›nav ve belgelendirme sisteminin bir an önce kurulmas›, ifl bafl› e¤itim faaliyetleri, özellikle sanayiler aç›s›ndan, bizler aç›s›ndan son derece önem verdi¤imiz bir konu, ifl bafl› e¤itim faaliyetlerine genifl bir flekilde yer verilmesi ve Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n bafllatt›¤› ve çok da destekledi¤imiz e¤itimde kalite program›n›n tüm e¤itim, ö¤renim kurumlar›na yayg›nlaflt›r›lmas› ve ilgili geliflim programlar›n›n planlanarak hayata geçirilmesi bafll›ca al›nabilecek tedbirle diye düflünüyoruz. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyoruz. CAN GÜLER- Ben de teflekkür ediyorum. Bu anlamda... OTURUM BAfiKANI- Kalan› da ikinci bölümde isterseniz aktar›rs›n›z. CAN GÜLER- Yok, bitiriyorum, son cümlem.

116

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Biz, e¤itim kurumlar›m›z ve iflletmelerimiz aras›ndaki diyalo¤un sürekli olarak geliflmesine büyük katk› sa¤layaca¤›na inand›¤›m›z bu tip organizasyonlar›n daha s›k düzenlenmesi yönündeki temennilerimizi belirtir, sabr›n›z için teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyoruz. Evet, hemen Say›n Tufan Uzaslan’dan yine özel sektör temsilcisi olarak görüfl almak istiyoruz. Ama özellikle özel sektöre zaman konusunda uyar›da bulunmak istiyoruz. Ben özellikle sizden flunun da alt›n› çizmenizi istiyorum: Millî e¤itimin ya da üniversitelerin yetifltirdi¤i meslek adamlar›ndan memnun musunuz özel sektör olarak? Devlet ayn› konuda iki e¤itim mi yap›yor? Yani bir devlet yap›yor, bir de siz yap›yorsunuz. Bir de, e¤itim konusunda özel sektör sürekli olarak hep üniversiteler ve Millî E¤itimi elefltiriyor da, kendileri ne yap›yor? Onun da alt›n› çizerseniz memnun olurum. TUFAN UZASLAN- Teflekkür ederim. Say›n konuflmac›lar, de¤erli konuklar; hofl geldiniz. Zaten sürekli hofl geliyorsunuz. Arada bir-iki arkadafl›ma sordum; nas›l geçti? Ben ilk gün kat›lamam›flt›m. Dediler ki, her ç›kan, yahu zaten bir önceki konuflmac›n›n da söyledi¤i gibi deyip bafllad›. Ben öyle bafllamayacakt›m. ‹kinci güne kalman›n her hâlde zorlu¤u ve kötülü¤ü buymufl; herkes sizin ne söyleyece¤inizi bir gün önceden, yar›m saat önceden, sabah seans›nda söylemifl oluyor. Ben olaya biraz daha farkl› bir formatta yaklafl›p, flu asl›nda niye teknik e¤itim ya da niye e¤itim, niye bunlarla u¤raflmal›y›z aç›s›ndan bir parça bakmak istiyorum. Asl›nda bunun alt›nda yatan neden, Bosh belki bu anlamda uluslararas› firma olman›n bir s›k›nt›s›n› daha h›zl›, daha çabuk yaflad›, bakt›¤›n›zda, dünyada ciddî kavramlar var günümüzde bizi etkileyen; küreselleflme kavram›. Art›k dünyadaki s›n›rlar çok dar. Alanlar, mesafeler gittikçe k›salm›fl vaziyette; iflbirli¤i alanlar›, örgütlenmeler çok fazla. Ciddî anlamda üretti¤iniz ürünle ilgili fiyat bask›lar› var. Rekabetinizin temel koflulu bunlar. Çok a¤›r rekabet koflullar›nda savafl›yorsunuz firmalar olarak. fiirket birleflmeleri var. Dev konsorsiyumlar kuruluyor sizi piyasadan silebilmek, kendi pazar paylar›n› art›rabilmek amac›yla. D›fl kaynak kullan›m› hat safhada. ‹nan›lmaz ölçüde maliyetin ucuz oldu¤u yerlerde d›fl kaynak kullan›m› var. ‹ngiltere’deki bankalar›n, “...centre”lar›n Hindistan’da oldu¤unu bileniniz var m›? ‹ngiltere’de telefonunuzu açt›¤›n›zda Hindistan’dan bir arkadafl size cevap verir. Teknoloji inan›lmaz bir de¤iflim içerisinde. Özellikle cep telefonlar›n› düflünün, eskiden, iki y›l önce takoz kadar kulland›¤›m›z koca koca cep telefonlar› minicik, nokta kadar hâle geldi. ‹nan›lmaz derecede h›zl›, araba modellerine bile yans›d› bu olaylar biliyorsunuz, alt› ayl›k araba ç›karan, siparifl üzerine araba üreten firmalar var art›k dünyada. Co¤rafi s›n›rlar azalt›ld›, kald›r›ld› küreselleflmenin do¤al sonucu. Elektronik dünyayla u¤rafl›yoruz. Art›k posta vesaire, iflte ulafl›m gibi dertler yok. Her fley bir tuflun ucunda; bast›¤›n›zda ifllem yapabiliyorsunuz rahatl›kla. Yeni yasalar var dünyadaki piyasalar›n daha serbest, daha rekabetçi hâle getirilebilmesi için kurulmufl olan. Ve karfl›l›¤›nda da bütün olarak bakt›¤›n›zda, elimizde ciddî olarak k›t kaynaklar var. Bir fleylerle yetinmek zorundas›n›z. ‹flte bütün bu kavramlar bizi daha önce yaflamad›¤›m›z bir h›zda

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

117

de¤iflime zorluyor. Dünyadaki ak›mlar›n, trendlerin, ülkelerdeki, flirketlerdeki yap›lara bakt›¤›n›zda hep bu temel kavramlardan etkilendi¤ini görürsünüz. fiimdi, bu yap› iflletmelere nas›l bir yük getiriyor? Bakt›¤›n›zda, müflteri beklentilerine çok çabuk reaksiyon göstermek zorundas›n›z. Müflteri çok nankör. Siz flusunuz, busunuz diye de¤il art›k, siz ne kadar çok tatmin garantili ürün üretirseniz o kadar ayaktas›n›z. Esneklik ve de¤iflimlere uyum gerekiyor. ‹flte, bir sisteminiz var; milyonlarca dolar yat›r›m yaparak alm›fls›n›z. Dört ay sonra yeni bir versiyonu ç›k›yor piyasaya. Yüksek teknoloji ve yarat›c›l›k inan›lmaz derecede önemli iflletmeler için. Daha etkin ifl organizasyonu ve süreç yönetimi yapman›z gerekiyor. Klasik organizasyon yap›lar›ndan art›k kurtulduk; süreç odakl› yap›larla çal›flmaya bafllad›k. Çok etkin, çok ciddî, peflinden insanlar›, olaylar›, kaynaklar› sürükleyen liderler peflinde kofluyoruz. Bu sadece apolet anlam›nda, fabrika müdürü, departman müdürü, k›s›m müdürü vesaire de¤il kastetti¤im. Bir üretimi yönlendiren ve bafl›nda iflte meslek lisesinden mezun, grup bafl› diye and›¤›m arkadafllar›n oldu¤u bir ortam. Yetkin ve adanm›fl çal›flanlar istiyor bu yap›. Dünyadaki bu trendler, iflletmeleri, kendisini iflletmesine adam›fl çal›flanlar› gerektiriyor. fiimdi düflünün, bütün iflletme bileflenlerini sa¤lam›fls›n›z, paran›z var, pulunuz var, teknolojiyi takip ediyorsunuz, yat›r›m yapm›fls›n›z vesaire, vesaire, elinizde fark yaratabilece¤iniz tek enstrüman insan, çal›flanlar›n›z kal›yor. Bunlar çok bildik laflar. Ama ben samimi olarak yaflad›¤›m›z s›k›nt›lar ya da yaflad›¤›m›z ortamdan manzaralar, resimler olarak sunuyorum sizlere. Bakt›¤›n›zda, ne tip insan size gerekli? Günümüzde flu an arad›¤›m›z ya da bundan befl sene sonra arayaca¤›m›z insan profili nas›l olmal›? ‹flte insan profili böyle olmal›; yenili¤e aç›k olmal› bu adamlar. Sürekli teknolojiyi takip eden, yeninin peflinde koflan, a¤z›n› aç›p bilgiyi beklemeyen, bilgiyi arayan insanlar, ö¤renmeye istekli, geliflmeleri takip eden tipler olmal›. ‹flletmeleri bu sayd›¤›m›z kat› rekabet ortam›nda ayakta tutabilmek için müflteri odakl› olmal›. Yapt›¤› her proseste, her iflte bunun sonucunun iç ve d›fl müflteri olarak, nihai kullan›c›dan tutun da, bir sonraki prosese kadar neler yapmas›, nas›l o ifli daha kolay, daha basit, daha pratik, daha düflük maliyetle yap›l›rl›¤›n› düflünmesi gerekiyor. Alan›nda uzman olmal› bu insan, neyle u¤rafl›yorsa; tornac›ysa torna, tesviyeciyse tesviye vesaire, vesaire. Ekip çal›flmas›na yatk›n olmal›. Çünkü, iflletmelerde, günümüzde sektörel bazda de¤iflimi de gösterse de, her fley ekip olarak yap›lmakta. Esnek, çabuk uyum sa¤layabilen, bu de¤iflimlere h›zl› ayak uyduran kifliler olmal›. fiimdi, bakt›¤›n›zda, buradaki aktaraca¤›m k›s›mlar çok benzerlikler arz ediyor. Ama bunlar gerçekten flu an iflletmelerin yaflad›¤› s›k›nt›lar› bariz ortaya koyabilen ana maddeler. ‹htiyaç duyulan meslekî alanlar, sektörel ihtiyaçlar bölgesel boyutta belirlenmeli gelecekle ilgili neler yap›laca¤› konusunda ve buradan makro planlar oluflturulmal›, buna ba¤l› da e¤itim stratejileri gelifltirilmeli. fiimdi, iflletme olarak ne yap›yoruz? Bugün Bosh olarak 2010 y›l› vizyon ve misyonumuz tan›ml› vaziyette ve bütün çal›flanlar›m›z bunun fark›nda, biliyor. Adanm›fl durumda çal›fl›yor. Biz 2010’da ne yapmak istedi¤imizi bilen bir firmay›z, kap›daki bekçiden tutun da, en tepedeki insan›na kadar. fiimdi, zaman zaman soruyorum; acaba ülkemde bu nas›l özellikle e¤itim alan›nda? Ben 10 sene sonra nerede olmak istiyorum, kendimi nerede görüyorum; bunu net tan›mlamal›y›m ki, ben bu kayna¤a göre yetifltirece¤im, bu ulaflmak istedi¤im hedefe göre yetifltirece¤im

118

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

insanlara yön verebileyim. Bu benim için ciddî s›k›nt›, sorun. Meslek standartlar› belirlenmeli. Yüzlerce ö¤renci baflvuruyor, yüzlerce ö¤renci demeyeyim, mezun baflvuruyor. Bak›yorsunuz, bilgiler aras›nda ciddî tutars›zl›klar var. Hangi ifli hangi gereksinimlerle aramam gerekti¤inde ben de zorlan›yorum. Buldu¤um fley, ulaflt›¤›m yer flu an, el yordam›yla, kendi deneyimlerimle vard›¤›m nokta. E¤itimde günümüz teknolojik geliflmelerine ba¤l› daha esnek yap›lar oluflturulmal›. Bu çok önemli. Çünkü, ben ciddî anlamda dinamik bir ortamda ifl yapmaya çal›fl›rken, bakt›¤›m›zda, hofl bizde çok güzel örnek olmuyor mevzuat z›rt p›rt de¤iflti¤inden dolay›, esnekmifl gibi flekilde görünen bir ortam var ama, içeri¤ine bakt›¤›n›zda maalesef bu söz konusu de¤il, maalesef de¤il. Özel ihtisas alanlar› kurulmal› belki bu yukar›da sayd›¤›m›z asl›nda ihtiyaç tespitini net yapt›ktan sonra. Benim 2010’da, 2020’de bu memleketi nereye götürece¤inin hedefini koydum, beni o hedefe tafl›yacak elemanlar›n hangilerine daha a¤›rl›kl› özen göstermeliyim, kaynak da¤›l›m›n› neye göre yapmal›y›m; bunu belirlemem gerekiyor. Bilgi ve belgelemede standartlaflmaya ihtiyac›m›z var. Farkl› liselerdeki programlar flekil itibar›yla ayn› görünse de içerikleri çok de¤iflik olabiliyor. Bundan üç y›l önce bafllatt›¤›m›z bir proje var. Projede grup bafl› dedi¤imiz 10-12 kifli, 18 kifliyi yöneten arkadafllara bir e¤itim program› Uluda¤ Üniversitesinde dizayn ettik. Bunlar›n etkinli¤ini s›navla ölçmeye kalkt›k. Dedik ki, önce program içeri¤ini dizayn ettikten sonra flu arkadafllara bir s›nava tâbi tutal›m, durumlar› ne, bu programdan sonra ne düzeye gelecekler? E¤itim içeriklerinde hidrolik, pnömatik vesaire konular var. Bunlar meslek lisesi mezunu arkadafllar. Bizde y›llard›r çal›flanlar da vard› aralar›nda. Ortalamalar› s›nav öncesi 35’in alt›ndayd›. Eline sertifika verdi¤imiz, bir mesle¤i icra edebilecek dedi¤imiz bir insan bitirdikten iki-üç sene sonra 35 ortalama alabiliyor. Ayn› s›navlar› programlar sonras› sordu¤umuzda 75’lere ç›kt› bu düzey, yaklafl›k 300 saatlik bir ek e¤itimden geçtikten sonra. Ben, bir y›l geçtikten sonra bu edinilen bilgileri nas›l koruyaca¤›m diye y›rt›n›yorum flimdi. Dolay›s›yla, okul haricindeki meslekî bilgilerin güncellenece¤i, “Update” edilece¤i ortamlar› yaratmam›z gerekiyor. “e-learning” olabilir, özel programlar olabilir, hat›rlatma, tazeleme e¤itimleri olabilir; ama bunlar yap›lmak zorunda. Çünkü, mezun oldu¤umuzda bize verilen belgenin sa¤lad›¤› yetkinlikler emin olun iki y›l sonra hiçbir cazibesi kalm›yor, bütün özelliklerini kaybeder hâlde. E¤itimlerin de art›k gerileme ömrü var, bitifl ömrü var, tükenifl ömrü var. E¤itim kalitesinin ölçülmesine yönelik metotlar gelifltirmek zorunday›z. Ve baflar› modelleri de, bu iç de olabilir, d›fl da olabilir, paylaflmak gerekiyor, “Benchmark” yapmam›z gerekiyor. E¤itim ekipmanlar›n›n günümüz teknolojilerine göre yenilenmesi, uyumlaflt›r›lmas› sa¤lanmal› ve konuda kaynak oluflturulmal›. Özellikle meslekî e¤itimdeki bilgisayar, “IT” teknolojileri kullan›lmal› ve bu kullan›m oranlar› çok art›r›lmal›. Bugün burada ülke gerçeklerini falan filan tart›fl›p ifli daha demagojik boyutlara çekmek istemiyorum, ama bilgisayar›n tufllar›na basmadan mezun olan arkadafllar›m›z var. E¤itim kurumlar› sadece meslekî bilginin edinildi¤i yerler de¤il, ayn› zamanda

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

119

ö¤rencileri çal›flma hayat›na haz›rlayan yerler olmal›. Ö¤retim kadar e¤itime de önem verilmeli, ver verilmeli. Meslekî e¤itimin yap›lanmas›nda, özellikle müfredatlar›n oluflturulmas›nda iflletmelerin, sendikalar›n, bu hep ad› geçen iki gündür, bütün bileflenleriyle bu bacaklar›n bir araya gelip oluflturulmas›nda çok büyük yarar, fayda var. Biz ne yap›yoruz? Hemen fleye geleyim. 1999 y›l›nda çok fazla yüksek teknolojik bilgi gerektiren bir ürün grubuna girdik. “...” ad› verilen dizel sistemleri benzinli sistemlerin, benzin motorlar›n›n performans›na eflleyecek düzeyde yüksek teknoloji gerektiren bir üründü bu. fiansl›y›z; Alman sermayeli bir firmay›z. Almanya’daki dual sisteme çok büyük inanç var, güven var vesaire, vesaire. Bundan dolay›, 3308 Say›l› Yasayla, zaten bizde var olan, fakat etkili bir türlü kullan›lmayan, bugün her hâlde kullanan firma say›s› befli-alt›y› geçmez ve üzülerek söylüyorum, yine Alman sermayeli kurulufllard›r bunlar da, bu amaçta bir meslekî e¤itim atölyesi kurduk. Ö¤renciler üç y›l bize geliyorlar. Ve bak›n ilk y›l yaklafl›k bu projeye 59 ö¤renci baflvururken, her y›l 21 ö¤renci al›yoruz, 16 endüstriyel mekanik, 5 tane de endüstriyel elektronik ve bu say› dördüncü-beflinci y›l›nda 600’lerin üzerine ç›kt›. Bütün velilerle, ö¤rencilerle toplant› yap›yoruz. Diyoruz ki, yahu bak›n, daha da kötüleflti ifl, biliyorsunuz art›k fark dersleri, meslek lisesi diplomas› sahibi olmalar› filan hayal, aç›k liseye gidiyorlar, ki o da bir muamma, buran›n konusu de¤il, girmeyece¤im, bu arkadafllar›m›zdan flimdiye kadar 36 tanesini mezun ettik ve hepsini ald›k. Bütün arkadafllar›m›z› kendi beklentilerimiz do¤rultusunda yetifltirmeye çal›fl›yoruz. Konular, e¤itim içerikleri tamamen bizde kullan›lan teknolojilerle update edildi. Biz bu olay› millî e¤itim boyutuna tafl›d›¤›m›zda, hay›r, olmaz, Talim Terbiye diye bir Kurum var, buradan geçirilemez. Güzel. Talim Terbiye orada kals›n, talim yaps›n. Buraya ald›¤›m›z ö¤renci arkadafllar›m›z›, müracaattan sonra say›sal s›navlara tâbi tutuyoruz ve yetenek s›navlar›na. Bunun ard›ndan “S...centre” dedi¤imiz de¤erlendirme merkezlerine al›yoruz. Burada kendilerine, bu mesle¤e yatk›nl›kla ilgili gözlemlerimizi netlefltirmeye çal›fl›yoruz. Basit basit oyun oynuyorlar burada. Biz sadece gözlemiyoruz onlar›. Daha sonra sa¤l›k kontrolüne giriyorlar. Üç y›l sonunda da flöyle bir kariyerle karfl›lafl›yorlar. Ben bunlar› net tan›mlad›m. Bu meslekî alanda flirketimde e¤itim görmek isteyen ö¤renci nerelere ulaflabilece¤ini, bunun için neler gerektirdi¤ini çok iyi biliyor. Üçüncü y›l›n ard›ndan kalifiye eleman olarak ifl bafl› yap›yorlar. Genelde teknik e¤itim, teknik birimlere, destek birimlere, bak›m vesaire gibi daha yüksek kalifikasyon gerektiren birimlere eleman yetifltirmeye çal›flt›r›yoruz. Ama, yok, ben üretimin ilk sath›nda kariyer yapmak istiyorum derse de, o alanlar› açt›k kendilerine. Meslek lisesi diplomas›n› al›p meslek yüksekokullar›na bafllayan arkadafllar›m›z var flu an içlerinde. Yar›n bir gün okurlarsa flirket olarak bunu da destekliyoruz. Yaklafl›k 99 y›l›ndan bugüne 1.5 milyon mark, yani yaklafl›k 900 bin Euro’luk bir yat›r›m yapt›k bu tesis için. Bak›n baz› resimler... fiimdi, bütün problem ya da ad›n› belki problem koymamak laz›m, iflin püf noktas›, ihtiyaçlar›m›z› net belirlemek ve ne istedi¤imizi tan›mlamaktan geçiyor. Biz Bosh olarak bunu yapabildik. Biz Bosh olarak, bizde çal›flacak insanlar›n hangi kalifikasyonlara sahip olmas› gerekti¤ini, bunlar›n ne kadar›n›n ben piyasadan

120

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

bulabilece¤imi ve bunlar için neler yapmam gerekti¤ini net tan›mlad›m. Bugün çok belki yüzde 100 baflar›l› de¤il ama, baflar›l› bir sistemi uyguluyorum. Geçen y›l bu mezun etti¤im arkadafllar›m›z›, atölyeye de gönderdi¤imiz grup bafllar›yla anket yapt›k. Size dedik, meslek lisesinden gelen bir adam›n adaptasyon süreciyle bu adam aras›nda ne farklar var. Tatmin düzeyleri; meslek lisesinden gelen eflde¤er elemanlar›n yaklafl›k yüzde 76, bizim elemanlar›n yüzde 75’ti. Dört y›ll›k bir çal›flma sonucu... (Ses kay›t kesikli¤i) OTURUM BAfiKANI- Toparlar m›s›n›z? TUFAN UZASLAN- Eminim ki, bir befl sene sonra buradan mezun olmufl arkadafllar›m, d›flar›dan temin etti¤imiz elemanlardan çok daha yüksek niteli¤e ve tatmin düzeyine ulaflacaklard›r. Hepinize teflekkürlerimi iletiyorum. OTURUM BAfiKANI- Evet, Bosh’un yapt›klar› takdire flayan. Tabii 300-500 ö¤renciye e¤itim vermek kolay. Milli E¤itim Bakanl›¤› gibi elinde 18 milyon ö¤renci olursa ne yapar; o soruyu da biz Milli E¤itim Bakanl›¤› temsilcisine ben sormak istiyorum. Say›n Tevfik ‹nce, neden sizin e¤itti¤iniz mezunlar›n›z yeniden e¤itime tâbi tutuluyorlar. Sektörler sizden istedikleri elemanlar›n niteliklerini belirlemiyorlar m›, ortaya koymuyorlar m› ya da koyuyorlarsa, siz neden ifl aleminin istedi¤i türde eleman yetifltirmiyorsunuz, onlar›n yeniden e¤itime tâbi tutulmalar› içinize siniyor mu? Ben lütfen sürelere uyulmas›n› rica ediyorum. Bizde sonra da konuflmac›lar var, oturumlar var. Hep kaliteden söz ediyoruz, e¤itimden söz ediyoruz, ama disipline olam›yoruz. Türkiye’deki e¤itim sisteminin en önemli sorunlar›ndan birisi de, koydu¤umuz hedefleri önce kendimiz çi¤nememiz. TEVF‹K ‹NCE- Say›n Baflkan, de¤erli kat›l›mc›lar; hepinizi sayg› ve sevgiyle selaml›yorum. Say›n Baflkan›n sorusuyla sunuma bafllamak istiyorum; neden Milli E¤itim Bakanl›¤› istenilen düzeyde meslekî e¤itim veremiyor veya verdi¤i meslekî e¤itimle yetifltirdi¤i ö¤renciler sektör taraf›ndan ikinci bir e¤itime tâbi tutuluyor? Bu sorunun yan›t›n› birlikte vermek durumunday›z. Biz Milli E¤itim Bakanl›¤› olarak neler yapt›¤›m›z› örnek bir uygulama k›sm›nda, sunumun örnek bir uygulama k›sm›nda size sunaca¤›m. Ama Milli E¤itim Bakanl›¤› gerçekten meslekî teknik e¤itim alan›nda çok büyük ifller baflarm›flt›r ve bu baflard›¤›m›z ifller salt Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n kendi düflüncelerinin ürünü de de¤il; ilgili sektör temsilcileriyle iflbirli¤i yap›larak, birlikte program yaparak ve birlikte oluflturdu¤umuz programlar› uygulayarak meslekî tekni¤e flekil vermeye çal›fl›yoruz. Ancak takdir edersiniz ki, geliflmekte olan ve ekonomisi bütün unsurlar›yla geliflmemifl bir ülkede meslekî teknik ne denli iyi verilirse verilsin istihdam olanaklar› kaynaklarla, istihdam alanlar›yla s›n›rl› kalmaya mahkumdur. Ama ben gelecekte, kalk›nm›fl bir Türkiye, geliflmifl bir ekonomi ve bu ekonominin ihtiyaçlar›na göre eleman yetifltirmifl bir meslekî e¤itim düflünüyorum. Ve bu MEGEP Projesi ile ve Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n daha önce yapm›fl oldu¤u çal›flmalarla birlikte flekillenecektir, ürün verecektir. Bunu söyledikten sonra sunuma geçmek istiyorum.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

121

Belki bana tan›nacak olan sürenin birkaç dakikas›n› aflabilirim; peflinen onu da arz etmek istiyorum ve müsaadenizi istiyorum. Yans›da sunu plan›n› görüyorsunuz. Her ülkenin kendine özgü bir meslekî e¤itim yap›s› var; çünkü her ülkenin insan›n›n istek ve ihtiyaçlar›, ekonomisinin ihtiyaçlar› de¤ifliktir. Ve bunun için diyoruz ki, hayat boyu devam eden bir süreçte meslekî e¤itim verilmelidir ve ülkelerin koflul ve olanaklar›na göre de¤iflmelidir. Tüm ülkeler için ideal bir meslekî teknik e¤itim yoktur; ancak bununla birlikte evrensel boyutta uzlaflt›¤›n›z ve birlikte telaffuz etti¤imiz hususlar var. Neler bunlar? Mesle¤e yöneltme, temel e¤itime dayal› meslekî e¤itim, okul türleri yerine programlarla e¤itim, de¤iflik, çeflitli programlarla meslekî teknik e¤itim, genifl tabanl› e¤itim, ama giderek modüler e¤itim boyutunda, alan›nda uzlaflmaya götürecek biri e¤itim diyoruz. Okul-sektör iflbirli¤i; bütün sosyal taraflar›n kat›l›m›n› gerçeklefltiren bir meslekî teknik e¤itim deniliyor her ülkede evrensel boyutta. Meslek standartlar›na göre program gelifltirme ve verdi¤iniz e¤itim, kiflinin yeterlili¤ine dayal› olmal› ve kifliye verilen bilgiler kullan›labilir, istihdam edilmesinde esas olacak bilgiler olmal›d›r. Ülkemizde meslekî teknik ö¤retimin mevzuat boyutunda flekillenmesinde söz konusu mevzuat yans›da verilmifltir. Bunlar› saymayaca¤›m; kat›l›mc›lar›n büyük bir k›sm› bunlar› biliyorlar. Yasal boyutta, hükümet programlar›nda, flûra kararlar›nda, kalk›nma planlar›nda hep meslekî e¤itim diyoruz. Ancak uygulama k›sm›, hedef gösterilen sonuçlara bir türlü yaklaflam›yoruz. Temennimiz ve iste¤imiz; bundan sonra en k›sa zamanda eylem boyutunda meslekî teknik en güzel yere oturtulacakt›r, ama tek bafl›na de¤il, ilgili sosyal taraflar›n›n katk› ve kat›l›mlar›yla. Benden önceki konuflmac› arkadafl›m bir cümle kulland›; o duruma düflmemek için ben mümkün oldu¤u kadar, benden önce söylenmifl olan sözler e¤er benim sunumda varsa ya özetleyerek ya da k›sa veya hiç söylemeden geçmeyi düflünüyorum. Gelecekte meslekî teknik e¤itim sistemi ne olmal›d›r? Biz düflündük, arkadafllar›m›zla flekillendirdik, 13 bafll›k alt›nda gelecekte meslekî teknik e¤itimin beklentisini yans›ya yans›tt›k. Önce toplumu meydana getiren bireylerin ilgi ve ihtiyaçlar›n› karfl›lamal› meslekî e¤itim. Okullarda uygulanan e¤itim programlar› ifl alan›yla ilgili ve ifl alan›n› kabul edecek istihdam boyutuyla oranl› say›da ö¤rencileri kabul etmelidir. Okul, e¤itimö¤retim hizmetini verdi¤i bölgede meydana gelen de¤ifliklik ve geliflmeleri izleyerek programlar›na yans›tabilmelidir. Yani yerel düzeyde bir serbestlilik, ama ülke yarar›na iflletme baz›nda istihdama yönelik olarak. E¤itim, hele meslekî e¤itim sadece diploma al›narak tamamlanan bir e¤itim biçimi de¤ildir, sistemi de¤ildir. Ne olacak? Yaflam boyu her aflamada meslekî e¤itim verilecektir, yenilecektir. Ö¤rendiklerimizi unutaca¤›z; yeni bafltan, yeni fleyleri önerip, herkesin üretmedi¤ini üretip, uluslararas› düzeyde rekabete götürecek bir e¤itim, hayat boyu bir e¤itim. Meslekî e¤itim programlar› genifl tabanl› bafllamal› ve giderek uzmanl›¤a gitmelidir. Meslekî teknik e¤itim programlar› yatay ve dikey geçifllere, her aflamada

122

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

geçifllere olanak vermelidir. Meslekî ve teknik e¤itim programlar› meslek standartlar›na dayal› olarak gelifltirilmelidir ve meslekî teknik e¤itimin her boyutunda, ilkö¤retim aflamas›ndan bafllayarak her boyutunda meslekî rehberlik ve dan›flmanl›k hizmetleri sunulmal›d›r. Her birey ayn› yetenekte de¤il, her bireyin alg›lama gücü ve yetene¤i de ayn› de¤il. O hâlde, programlar›m›z bireysel farkl›l›klara uygun bir flekilde, modüler ö¤retim fleklinde, yaklafl›m› ile ele al›nmal›d›r. Meslekî e¤itimde ifl bafl›nda e¤itim imkan› verecek uygulamalar ve bu flekilde program yap›lmal› ve bütünleflmesi sa¤lanmal›d›r. Meslekî ve teknik e¤itim sistem bütünlü¤ü içinde, ilkö¤retimle, yüksekö¤retimle olan iliflkisi ve ülkenin ekonomik yap›s›yla, dokusuyla iflletmeler baz›nda ele al›nabilmesi için okul çeflitlili¤i yerine program çeflitlili¤ine mutlaka ve mutlaka yer verilmelidir. ‹flletmelerde meslek e¤itimini yükseltecek ve ö¤renciler için e¤itimin süreklili¤ini sa¤layacak yeni ö¤retim teknolojilerinden mutlaka yararlan›lmal›d›r. Ve son olarak diyoruz ki, bu ülkemize özgü bir konu, güncel bir konu, görüflülen bir konu, meslek liselerinin her konuda oldu¤u gibi önü aç›lmal›d›r. Dört y›ll›k yüksekö¤renim programlar›na kendi alanlar›nda gidebilmeli ve bu konudaki güçlükler ortadan kald›r›lmal›d›r diyoruz. Benden önce konuflan say›n arkadafl›m›n Bakanl›¤›m›z Talim Terbiye Kuruluna bir göndermesi oldu. O göndermeyi yan›tlamak yerine, bir kan›t› ile aç›klama getirmek istiyorum. Millî E¤itim Bakanl›¤› gelece¤e yönelik ça¤dafl, istihdam boyutu a¤›rl›kl› çeflitli projeler yapmakta, uygulamakta ve bunlar›n ürünlerini de ilgili olan kurum ve kurulufllarla paylaflmaktad›r. Bunun en somut örne¤i Say›n Bakan›m›z›n bu Konferans›n aç›l›fl›nda yapt›¤› konuflmada belirtti¤i üzere METGE Projesi; Meslekî ve Teknik E¤itimi Gelifltirme Projesidir. Bu proje K›z Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤ünün tamam›yla kamu kaynaklar›, kendi kaynaklar›na dayal› olarak 1993 y›l›nda gelifltirdi¤i, yürüttü¤ü, uygulad›¤›, sonuçlar› al›nan ve uygulamaya konulan bir projedir. Ve bu proje say›n kat›l›mc›lar, 40 y›ll›k meslekî teknik e¤itimci olarak yüre¤imden gelen sesle söylüyorum, her aflamada kabul görmüfltür, Talim Terbiyenin hoflgörüsünü de alm›flt›r, o dar program kal›plar› içine s›¤d›r›lmam›flt›r, yerel düzeyde tamamen serbesti vermifltir ve baflar›l› bir proje oldu¤unu sizle paylaflmak istiyorum. Mümkün oldu¤u kadar fazla zaman›n›z› almamak üzere sat›r bafllar›yla, Say›n Baflkan›n da müsaadesiyle çok önemli bafll›klar›n› vurgulayarak... OTURUM BAfiKANI- Meslekî e¤itimin niye geliflmedi¤i ortaya ç›k›yor, konuflmaktan icraat yapmaya vakit bulamad›¤›m›z için her hâlde geliflmiyor. Lütfen süreye uyal›m. Son iki dakika. TEVF‹K ‹NCE- Son iki dakikada ben size bu konuda gerekli aç›klamay› yapay›m. METGE Projesi, yans›da gördü¤ünüz gibi yerel düzeyde e¤itim ihtiyac›n›n belirlenmesi ve bu belirlenen ihtiyaçlara göre program yap›lmas› biçimiyle, yans›da gördü¤ünüz aç›klamalar do¤rultusunda, amaçlar do¤rultusunda program yap›lmakta ve bu program yine yans›da görüldü¤ü üzere okul geliflim modeliyle

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

123

bütünlefltirilerek sektör temsilcileriyle, koordinatörleriyle birlikte program yap›lmaktad›r. ‹flte burada görüyorsunuz okul-çevre iflbirli¤i. Say›n Baflkan›m bunu özellikle sizinle paylaflmak istiyorum. K›z Teknik Ö¤retimin bu METGE Projesinde programlar, müfredat programlar› iflte gördü¤ünüz kurulufllarla ve çemberde yer alan kurumlarla iflbirli¤i yap›larak yap›lm›flt›r. E¤itim ihtiyaçlar›, nüfus durumu, sektör, genç, yetiflkinler, mevcut durum ve mezunlar baz›nda ele al›nm›flt›r. E¤itim ihtiyaçlar›n›n program gelifltirme sürecini de paylaflmak istiyorum sizinle. ‹htiyaç belirliyoruz, program gelifltiriyor, materyal haz›rl›yoruz; uygulan›yor, de¤erlendiriyor ve tekrar yeni bildirime al›n›yor. Bu, flu anda uygulanmakta olan bir projedir; 57 okulda pilot olarak uygulanm›fl, daha sonra sonuçlar›yla birlikte Türkiye genelindeki bütün K›z Teknik Ö¤retim okullar›nda uygulanmaktad›r ve çok önemli sonuçlar al›nm›flt›r. Ben bu dar zamanda daha fazla zaman›n›z› almak istiyorum. OTURUM BAfiKANI- Art› yar›m saat versek bunlar yetiflmeyecek; onun için toparlayal›m lütfen. TEVF‹K ‹NCE- Çok az kald› Say›n Baflkan›m, bir dakikada bitirece¤im. fiuray› özellikle size ve kat›l›mc›lara sunmak istiyorum: Bak›n, genifl tabandan uzmanl›k alan›na bir program sürecini, genifl tabanl› program örne¤ini görüyorsunuz. Ve bu tamamen MEGEP Projesinin flu anda düflündü¤ü yeni oluflumun bir göstergesidir, bir baflka çal›flmas›d›r. Buras› çok önemli, yatay ve dikey geçifller var, diploma ve sertifika programlar› aras›nda geçifller var. Ben bunu, onu da söyleyeyim, sekretaryaya verdim; notumu ço¤alt›p kat›l›mc›lara verecekler. Programlar›n esnek oldu¤unu söyledik. Programlar› Türk ‹fl Kurumu, Türkiye Standartlar› Enstitüsü, Meslek Standartlar› Komisyonu ile iflbirli¤i yap›larak ve onlar›n ç›karm›fl oldu¤u standartlara göre yap›ld›. Olmayan standartlar›, meslek tan›mlar› yap›ld›, meslek seviyeleri belirlendi, görevler belirlendi ve ifllemleri belirlenerek bu belirlenen k›staslar do¤rultusunda programlar flekillendi. Evet meslekî rehberlik alan› da var. Bütün programlar anket sonuçlar›na göre de¤erlendirilmifltir. Buna göre ö¤retmenler yetifltirilmifltir, buna göre modüler ö¤retim programlar›nda esas olacak 1322 modül program oluflturulmufl ve yans›da gördü¤ünüz üzere bir k›sm› bas›lm›fl kullan›l›yor, bir k›sm› bas›lmak üzere. Burada ilginç bir tablo görüyorsunuz. Son iki tablom kald› Say›n Baflkan›m. Bu proje kapsam›nda meslekî e¤itime baflvuran ö¤renci say›s› 108.381 iken, biz ancak bunlardan 93.120 kifliyi alabilmifliz. Demek ki burada, bu proje bir bak›ma istenilen düzeyde ilgi toplam›flt›r. Dünya Bankas›n›n 18 A¤ustos 1997 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Yayg›n E¤itim Projesi kapan›fl raporunda, METGE Projesi kapsam›nda yürütülen programlardan mezun olanlar›n yüzde 41’inin istihdam edildi¤i belirtilmifltir. Bunu da sizinle paylaflt›ktan sonra di¤er bütün sonuçlar› geçiyorum. Son yans›da flunu sizinle paylaflmak istiyorum: Bugün, iki günden beri Konferans› yap›lan e¤itim kurumu-iflletme diyalogunda bizim bu projemizin çok baflar›l›

124

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

oldu¤unu söylemek istiyorum. Ve de kendi iç kaynaklar›yla oluflturulan bu projenin meslekî ve teknik e¤itimi güçlendirme projesi, MEGEP ile gelifltirilmekte istenilen sistemle örtüflmekte oldu¤unu ve bu konuda bakanl›k olarak katk›da bulunmaya, kat›lmaya, elemanlar›m›zla desteklemeye haz›r oldu¤umuzu beyan ediyorum. Hepinizi sayg› ve sevgiyle selaml›yorum. OTURUM BAfiKANI- 10 dakika geçtiniz hocam. Anlatt›klar›n›z›n ne kadar› Millî E¤itimdeki tüm meslek liselerini kaps›yor; o da ayr› bir konu tabii. Say›n Milli E¤itim Bakan›n›n deyimiyle, meslek yüksekokullar›n›n yüzde 85’i meslek lisesi konumunda, meslek liselerinin de, yine biliyoruz ki, yüzde 80’i sizin anlatt›¤›n›z tablonun çok ötesinde. Sabahleyin Orta Do¤u Teknik Üniversitesi Rektörüyle konuflurken, meslek yüksekokuluna gelen meslek lisesi ö¤rencilerinin 16’dan 7’yi ç›karamayanlar›n içinde oldu¤unu söyleniyor ve pek ço¤unun okuma-yazma bilmedi¤ini söylüyor. Ve Say›n ‹fl-Kur Genel Müdürü de söyledi ki, okuma-yazma bilmeyen, hatta hiçbir niteli¤i olmayanlar, meslek lisesi mezunlar› aras›nda iflsizlik oranlar› ayn›, meslek biliyor ya da meslek diplomas› olman›n insanlara bir getirisi yok. Maalesef meslekî e¤itimde biz 40 y›ld›r ayn› k›s›r döngü çerçevesinde dolafl›yoruz. 1950’lerin Milli E¤itim bakanlar›, tabloyu tersine çevirece¤iz, yüzde 65 meslekî e¤itim, yüzde 35 genel e¤itim yapaca¤›z diyorlard›; flimdi son Milli E¤itim Bakan›m›z da, ayn› tabloyu tersine çevirmeye ulafl›yor. 50 y›ld›r ayn› yerde geziyoruz. Her göreve gelen Milli E¤itim bakan› bir Almanya ziyareti yapar, mevcut sorunlar› yerinde tespit eder, gider. Ve Almanlar sonunda b›km›fllar. Biz art›k sorun çözen bakan istiyoruz, sorunlar› tespit eden bakandan b›kt›k art›k, sorun çözmek için gelsin demifl. Biz de flu ana kadarki konuflmalar› izleyince, sanki Türkiye’de meslekî e¤itim güllük gülistanl›k. Tamamen tersi bir tablo oldu¤unu ben görüyorum. Burada söylenmesi gerekenleri de¤il de, gerçekten Türkiye’deki mevcut durumu ortaya koymas› aç›s›ndan ben ö¤renci arkadafl›m›za söz vermek istiyorum. ‹nflallah o da bize pembe bir tablo çizmez de olan› ortaya koyar. Buyurun. ARZU ONUK- Öncelikle salonda bulunan de¤erli büyüklerime ve Meslekî E¤itim Gelecekte Nas›l Olmal›d›r konulu Paneli düzenleyenlere çok teflekkür ediyorum. Gerçekten yani olmas› gereken Panel diye düflünüyorum. Sizlere aktaraca¤›m görüfllerimi, yaflad›¤›m ve yaflayaca¤›m› bildi¤im olumsuzluklara buldu¤um çözümler ve yaflad›¤›m güzelliklerle bir araya getirerek oluflturdum. Büyüklerimin beni hoflgörüyle karfl›layaca¤›n› umuyorum. K›z Teknik Ö¤retim okullar›na ba¤l› tüm meslek liselerinde uygulanan modüler e¤itim uygulamalar›n› oturuma kat›lanlar›n bildi¤ini düflünüyorum. Esnek bir yap›da olan çerçeve ö¤retim programlar› ile e¤itim görüyoruz. Okul imkanlar› do¤rultusunda bize yap›lan yönlendirmelerle biz bunu uyguluyoruz. Modül kitapç›klar› ile e¤itim yap›yoruz. Biz ayn› zamanda kendimize ders seçerek bir program oluflturabilme flans›na da sahibiz. 10’uncu s›n›fta tercihlerimize ba¤l› olarak ders ve ders saati seçme flans›m›z da var. S›n›f geçme sistemi bu programlar› uygulamada bize zorluk ç›kartmaktad›r. Çünkü, ö¤renci merkezli e¤itimde her ö¤rencinin alg›lama, ö¤renme süresi ve becerisi farkl›d›r. Modüler sisteme göre baflar›lmayan modüllerin yeniden al›nmas› ya da baflar›lmad›¤›n›n da belirlenmesi

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

125

uygundur. Ama, baflar›lmayan modül flu anda ö¤rencinin kendi çabas› ve ö¤retmeniyle ders d›fl›nda tamamlanmakla olmaktad›r. Bunu ö¤renci kendi isterse yap›yor, istemezse yapm›yor. Kesin yap›lan fley, baflard›¤› modül sayesinde baflaramad›¤› ya da devams›zl›k nedeniyle hiç görmedi¤i modüllerden baflar›l› say›lmas›d›r. S›n›f geçme sistemi ile modüler sistemin bir arada uygulanmas› mümkün olmamaktad›r. Ancak, modül geçme ya da kredili sistem gibi bir sistem ile hedeflenen uygulamaya geçilebilir. Böyle bir sisteme destek olarak meslekî e¤itime yönlendirme, ilkö¤retimden bafllayarak ö¤rencinin tan›nmas›, bilgi ve becerilerinin ö¤retmenleri taraf›ndan yönlendirilerek keflfedilmesi daha uygun olacakt›r. 15 yafl›nda verilecek ani karar ile ilkö¤retimden meslekî e¤itimi tan›yarak, bilerek bu e¤itim içine girmifl olmak ve alan›n› belirlemek daha do¤ru olacakt›r diye düflünüyorum. Mesela isterseniz ben buna küçük bir örnek vermek istiyorum kendimden. Mesela ben Çocuk Geliflimi ve E¤itimi Bölümü ö¤rencisiyim. Meslek lisesine yaz›lmadan önce bölümümün özelliklerinin hiçbirini bilmiyordum. Belki biraz güleceksiniz, ama s›n›f›ma girdi¤imde, s›n›f›m›n, toplam ö¤renci say›s›n›n tümünün k›z ö¤rencilerden ibaret oldu¤unu görünce çok flafl›rd›m. Yani bu da buna bir örnek olacak diye düflünüyorum. Umar›m yani do¤ru bir örnek vermiflimdir.bundan dolay› meslekî e¤itim çok iyi planlanmal›d›r. Bu e¤itim hangi alanda olursa olsun birebir denilecek kadar ö¤retmen-ö¤renci iliflkisinin olabilece¤i küçük gruplarda yap›lmal›d›r. Bunun nedeni, mesle¤i bafl›ndan iyi tan›mak ve do¤ru bafllamakt›r. En fazla 20 kiflinin oldu¤u s›n›flarda meslekî e¤itim verilmelidir. Ayr›ca, bu pahal› e¤itimin istihdama yönelik olmas› ülkemiz için zorunlu diye düflünüyorum. Umar›m yan›lm›yorumdur. “Laz›m olunca kullan›l›r” anlay›fl›n›n lüks oldu¤u herkes taraf›ndan kabul edilmelidir. Meslekî e¤itim, ülkenin ihtiyaçlar› do¤rultusundaki meslek alanlar›nda yap›lmal›d›r. Dün bahsedilmiflti san›yorum. Bu alanlarda, biraz önce dedi¤im gibi, istihdam edilebilecek kadar ö¤renci al›n›p, meslekî e¤itim verilmelidir. Mutlaka ihtiyaç do¤rultusunda, özellikte ve say›da meslekî e¤itim planlanmal›d›r. Bizler okul d›fl›nda iflletmelerde ald›¤›m›z meslekî e¤itime devam ederek eksikliklerimizi tamamlar ve ifl al›flkanl›klar›m›z› kazan›r›z. Bu iflyerinin özelli¤i ve bizlere olan tav›r ve katk›lar› bizi çal›flan birisi olarak do¤rudan etkiliyor. Bundan dolay›, iyi seçilmifl olmalar› gerekir. Meslekî e¤itim verebilecek iflyerinin bu özelli¤ini belgelemifl, ortam›n› oluflturmufl ve ö¤renci talep ediyor fleklinde düzenlenmifl olmas›n› hayal ediyorum. Çünkü ben de bu konuda baz› problemler yaflad›m iflyerimle ilgili. Ve benden sonraki arkadafllar›m›n bu gibi problemlerle karfl›laflmas›n› istemiyorum. Meslekî e¤itim verebilecek kapasite ve anlay›fl›n› belgelemifl iflyerlerinde teorik ve uygulamal› e¤itimler planlanmal›d›r. Ben mezun oldu¤umda ne olaca¤›m›, nerede çal›flaca¤›m›, iflimi nerede bulabilece¤imi bilmek istiyorum. fiimdiden bunlar›n planlanmas› bence gerekli diye düflünüyorum. Ald›¤›m e¤itim süresince bu endiflelerimin çözülmüfl olmas› gerekir. Meslekî e¤itim, okula bafllamadan hangi meslek standard›na e¤itim alaca¤›m›, hangi seviyede yetiflebilece¤imi, e¤itimi yar›da b›rakmak zorunda olursam neler yapabilece¤imi, hangi sertifikalar› alabilece¤imi, yolumun nereye kadar devam

126

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

edece¤ini, beni di¤erlerinden ay›ran özelliklerin neler oldu¤unu, piyasadaki ifl olanaklar›n›n durumu ve özelliklerini meslek lisesinde okuyan her ö¤rencinin bilece¤i gibi olmal›d›r. Benden sonraki arkadafllar›m›n kap› kap› dolaflarak ifl aramas›n› istemiyorum. Belki ben bu flekilde ifl bulmufl olmayabilirim, ama buna benzer örneklerle s›n›f›mda çok karfl›laflt›m. Buna yönelik oluflturulacak bir merkezde bu tür problemlerim çözülebilece¤i düflünülebilir, yani buna yönelik baz› merkezler oluflturularak çocuklar›n gelecekte problem yaflamalar›n› ortadan kald›rabiliriz. Meslek yüksekokullar› orta ö¤retimin devam› niteli¤indedir. Bu okullar meslek lisesi mezunlar›n›n uzmanl›klar›n› kazanma yeri olma özelli¤i tafl›mal›d›r. Meslek yüksekokullar› ve meslek liselerinin flu anda ihtiyaç do¤rultusunda aç›lmad›¤›n› düflünüyorum. E¤er niye diye sorarsan›z, birkaç sene önceki mezun olan okulumuzun ö¤rencilerinin okula geldi¤inde buna benzer aç›klamalar›n›n oldu¤unu biz bu Panele kat›lmadan ö¤rendik ve bu do¤rultuda bu cümleyi burada kulland›k. Amac›na uygun olanlar›n yan›nda ifl deneyimini edinme imkan› olmayan bir merkezde olan, hiç donan›m› olmayan meslek liselerindeki imkanlardan daha az›na sahip olan okullar› meslek yüksekokulu olarak tan›mlamak do¤ru de¤ildik. Hangi düzeyde olursa olsun iyi bir meslek adam› yetifltirmek için do¤ru yerde yeterli miktarda ve özellikte eleman yetifltirilmelidir. Meslekî e¤itime harcanan zaman ve paran›n bofla gitmemesi için mezun olur olmaz kendimi mesle¤imde çal›flan bir kifli olarak görmek istiyorum. E¤itim için harcanan zaman›n karfl›l›¤› da böyle olmal›d›r. E¤itimimi tamamlad›¤›mda çal›flaca¤›m ifli, o iflin e¤itimini alm›fl kiflilerle paylaflmak istiyorum. E¤er bu flekilde olamayacaksa e¤itim alarak zaman›m› bofla harcamama gerek yok diye düflünüyorum. Ben 0-6 yafl grubu çocuklar›n e¤itimi ve geliflimleri üzerine üç y›ld›r e¤itim al›yorum, bu konuda bilgi ve beceri kazan›yorum ve sizlere soruyorum, çocu¤unuzu benim gibi üç sene temel e¤itim alm›fl bir kifliye mi, yoksa, yani kesinlikle küçümsemiyorum, ilkokul mezunu bile olmayan bir insana m› teslim edersiniz? Belki flimdi içinizde sana teslim ederiz diyenler olabilecek ama, görüyoruz ki, bunlar pek yaflanm›yor. Ve flu flekilde bitirmek istiyorum: Gereksiz bilgilerden uzak, kopuk olmayan, kifliye ve ifle uygun meslekî e¤itimin gerçekleflmesi dile¤iyle hepinize teflekkür ediyorum dinledi¤iniz için. Ve küçük bir fley söylemek istiyorum. Heyecan›m› da mazur görürsünüz inflallah. ‹lk kez böyle bir fleyle karfl›laflt›¤›m için biraz heyecanl›y›m. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyoruz. Süreye en iyi uyan Arzu oldu. Demek ki, yafllar ilerledikçe biz konuflmay› seviyoruz, ifl yapmay› b›rak›yoruz. Sorunlar› da ortaya koydu. Tabii her fleyden önce, istihdam planlamas› yap›lmadan bir meslekî e¤itimin hiçbir amac›n› Türkiye örne¤inde görüyoruz. On binlerce mezuniyet fazlas› olan ‹zsiz Mühendisler Derne¤i kuruldu, ‹zsiz Teknisyenler Derne¤inin kuruldu¤u bir ülkede biz hâlâ ayn› alana mezun veriyorsak, hâlâ ayn› meslekî alanda e¤itim yap›yorsak bunun da tart›fl›lmas› gerekir diye ben merakla bekliyorum, kim

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

127

söyleyecek diyorum. Kimse söylemedi¤i için ben söylüyorum. Ama akademik aç›dan hocamdan rica edece¤im. Biraz da metini ne olur b›raks›nlar. Kâ¤›ttan okunma yerine kafas›ndakileri anlats›n. Ve bu dar çerçeveyi biz nas›l deleriz, meslekî e¤itimde nas›l yol kat edebiliriz? Ve bugünkü meslekî e¤itim bana kal›rsa, bugüne kadar ne yap›l›yorsa, sadece e¤itimde de¤il, meslekî e¤itimin tümünde de tam tersinin yap›lmas› gerekiyor. fiu andaki sistemlerin hepsi hem genel e¤itim ve meslekî e¤itimde iflas etmifltir. ‹leriye yönelik olarak ne yap›labilinir, Türkiye gerçekleri de göz önünde bulundurularak neler yap›labilir? Keflke burada siyasiler de olsayd›. Yani kâ¤›t üzerinde ya da teorik olarak anlatmak olarak kolay da. Onlar da diyebilirlerdi ki, önümüzde bu kadar kamuoyu bask›s› varken, milyonlarca insan üniversite kap›s›nda, meslek okulu kap›lar›nda ya da üniversiteye girmek için meslek liselerimizi zorlarken bütün bu söylediklerinizi nas›l yapabiliriz diyebilirlerdi. Akademik çerçeveden bakt›¤›m›z zaman ak›lc› yöntemlerle Türkiye’de meslekî e¤itimi bu yüzde 35, yüzde 65 kulvar›na nas›l sorabiliriz? PROF. DR. DURAN ALTIPARMAK- Teflekkür ederim Say›n Baflkan. Efendim ben bir endüstri meslek lisesi, teknisyen okulu mezunu biri olarak, meslekî teknik ortaö¤retimde ö¤retmenlik yapm›fl, yani Millî E¤itimi de bilen, flu anda da o okullara ö¤retmen yetifltiren bir kurumun dekan› olarak, akademisyen olarak baz› tespitlerimi sizlerle paylaflmak isterim. Efendim, e¤er biz önyarg›lar› bir yana b›rak›p gerçekten bilimsel verilerle hareket etseydik, ciddî araflt›rmalara dayand›rsayd›k baz› problemlerimizin çözümünü, pire için yorgan yakmak e¤iliminden vazgeçseydik, ifrata ve tefrikaya kaçmasayd›k, politik kayg›lardan uzak olsayd›k flu problemlerin birço¤unu belki tart›flmayacak olacakt›r diye düflünüyorum. Efendim, yüzde 65 hedef gibi gösterildi ve problemler y›llarca tart›fl›ld›. En kapsaml› program da 16. Millî E¤itim fiûras›d›r. Hat›rlayanlar vard›r. Biz de çal›flt›k içerisinde. Enini boyuna, söylenmedik, yaz›lmad›k hiçbir fley b›rak›lmad›, çözüm önerileri de dahildir buna, birçok fley konufluldu. Ancak s›k›nt›m›z fludur: ‹flte okulla sanayi iflbirli¤i, üniversiteyle sanayi iflbirli¤i, bunlar›n birlikteliklerinin, iflbirli¤inin sa¤lanmas› konusu hep lafta kalm›flt›r. Ciddî bir ad›m at›lmam›flt›r. Bunun iki yan› var tabii ki: Birincisi Millî E¤itim, di¤er yan› da, sanayicinin tavr›d›r. Arkadafllar›m›z sanayinin bir yan›n› ele ald›lar. Büyük kurulufllar, büyük iflletmelerin gerçekten takdire flayan çal›flmalar› var. Bunun örneklerini Man’da da, Mercedes’te de, Renault ve Tofafl’ta da görüyoruz. Ancak, Say›n Baflkan da az önce söyledi, büyük kitlelere yayg›n e¤itimi, meslekî e¤itimi vermenin ve etkili bir flekilde vermenin yollar› nedir? Tabii ki meslekî e¤itimi ciddî manada cezp etmekten geçiyor bunun yolu. Yüzde 65 hedefi illa bir rakam olarak, hedef olarak al›nmadan, keflke statükolara da ba¤l› kalmadan flunu yapabilseydik: Yetifltirdi¤imiz ürün insan, teknik eleman; bir Feedback’ini yap›p, piyasada bunlar›n durumu nedir, ne kadar talep ediliyor, iflyerleri nas›l bir eleman istiyor; bunu ciddî manada sorgulasayd›k baz› fleyleri her hâlde halletmifl olacakt›r. Bu sorgulanm›fl de¤ildir de¤erli izleyiciler. Zaman zaman tabii baz› veriler var, istatistiki, bilimsel veriler var. Bunlardan bir tanesini, 20 y›l önce bir fley söyledi¤imiz bir orand›, ne kadar sa¤lam bir veriye dayand›¤›ndan da emin de¤ilim do¤rusunu isterseniz. Endüstri meslek lisesi veya teknik lisesi

128

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

mezunlar›ndan kendi e¤itim gördü¤ü alanlarda çal›flanlar›n oran› yüzde 20 civar›nda deniyordu; 20 y›l önceydi bu ve sanayinin ve teknolojinin çok fazla geliflmedi¤i ortamlardayd›. Bugün için ben flunu rahatl›kla söyleyebilirim: San›yorum Metergem’in bir çal›flmas› var, son üç-befl y›l öncesinden bir çal›flma; kendi dallar›nda e¤itim gören endüstri meslek lisesi mezunlar›n›n kendi alanlar›nda çal›flma oranlar› yüzde 10 ila yüzde 15 aras›. Di¤er bir çarp›c› örne¤i de vererek, nas›l bir ürün üretti¤imizi bir e¤itim kurumu olarak, kendi kendimizi nas›l sorgulamam›z gerekti¤ini ben vurgulamak isterim. Halihaz›rda Gazi Üniversitesi Teknik E¤itim Fakültesinde say›s› 100’ü aflan bir meslek program›, meslek edindirme veya di¤er bir adla yaflam boyu meslek edinme kurslar›n› düzenliyoruz; befl y›ld›r devam ediyor bu. Taleplerin durumunu sizlere arz etti¤im zaman belki flafl›racaks›n›z. ‹lk zaman, ilk kurslar bafllad›¤›nda gerçekten ifli gücü olmayan ilkö¤retim mezunu, lise mezunu insanlar›n talep etti¤i, çok fazla talep etti¤i bir ortamla karfl› karfl›ya kald›k. Son birkaç y›l flunu gördük: O kurslara taleplerin yüksekö¤retim oran›n›n yüzde 45’lere ç›kt›¤›n› gördük. Üniversite mezunu insanlar, bizim tabii ki altyap›m›z var, tabii ki donan›mlar›m›z var, çok flükür flansl› bir fakülteyiz, “Ketkem” kurslar›ndan tutunuz da, “CNC” operatörlü¤üne kadar, grafik tasar›m›ndan tutun radyo-televizyon tamircili¤ine kadar, bilgisayar iflletmecili¤ine kadar 100’ün üzerinde kurs verme birikimimiz de vard›r, altyap›m›z da vard›r, biz bu imkan› sunduk. Söyledi¤im gibi, Orta Do¤u Teknik Üniversitesi, diplomas› akredite olmufl üniversitelerimizden birisidir. Say›s›n› flu anda hat›rlam›yorum, ama ODTÜ mezunu birçok arkadafl›m›z›n, mühendisin de gelip Ketkem, yani bilgisayar destekli tasar›m ve bilgisayar destekli üretim ad› alt›nda verdi¤imiz kurslara kat›l›yorlar; buna ihtiyaç duyuyorlar. fiimdi, tabii ki özel sektör kurulufllar› o imkanlar›yla güzel hizmetler sunuyorlar ve güzel meslekî e¤itim programlar› uyguluyorlar; bunu ben yakinen takip ediyorum ve takdir de ediyorum. Ancak, say›lar› 750-800’ü bulan endüstri meslek liselerinden neler oluyor? Durum çok vahim de¤erli izleyiciler. Ben Millî E¤itimin içinden gelen birisi olarak ve flu anda da YÖK’ü ve Yüksekö¤retimi temsil eden birisi olarak söylüyorum; kendi kendimizi ciddî manada sorgulamak durumunday›z. Aksi hâlde, iflte belki befl-on y›l daha flûralar düzenleyece¤iz, iflte sempozyumlar düzenleyece¤iz ve ayn› fleyleri söyleyip duraca¤›z. fiimdi, statükodan kurtulmak söz ettik. Nedir statüko? Ben, tek tip eleman yetifltirece¤im, sen flu olacaks›n, bundan daha baflka bir programa, daha baflka bir e¤ilime girme flans›n yoktur demek, o insan›n umutlar›n› bafltan çürütüp, azmini, flevkini, gayretini tamamen ortadan kald›rmak demektir arkadafllar. fiu anda yap›lan asl›nda bundan farkl› de¤il. Üniversiteye girifl flartlar›, Say›n Baflkan›n yaz›lar›n› ben çok yak›n takip ediyorum, o problemleri s›k s›k dile getiriyor ve ço¤una da kat›l›yorum, ilkö¤retimden yüksekö¤retime uzanan ciddî bir problem zinciriyle karfl› karfl›yay›z. ‹lkö¤retimden mezun olan bir çocuk endüstri meslek lisesini niçin tercih etsin? fiu iflsizlik ortam›nda ancak ben üniversite mezunu oldu¤um zaman ifl bulabilirim düflüncesi hâkim midir? Evet. Bunun önüne geçmek mümkün mü? fiu anda mümkün de¤il. Peki, üniversiteye böyle bir cezp eden bir ortamdayken endüstri meslek lisesini cezp eden hangi flartlar mevcuttur? Hiçbir flart mevcut de¤ildir. Oraya gidecek olan ö¤renci, ben istedi¤im zaman t›p okuyabilmeliyim, ben

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

129

istedi¤im zaman mühendislik fakültesine dal›mda gidebilmeliyim umuduyla gidecektir; bu umutla heyecan duyacakt›r, bu umutla gayret edecektir. Bu umudu bafltan kestirip at›yorsunuz siz. Nas›l m›? Befl sene okutuyorsunuz okulu Anadolu Teknik Lisesinde. Haz›rl›k s›n›f› dahil befl sene. Buna hiç olmazsa lise mezunu kadar bir hak vermiyorsunuz dal›nda mühendislik e¤itimi yapmak için. Böyle bir fley olamaz, yani böyle ak›l d›fl› bir fley olamaz. Ben bunu ak›l d›fl› olarak tarif ediyorum, kim ne derse desin. Biz bilimsel, akademik analizci düflünmek zorunday›z ve çözümü de o noktada bulmak zorunday›z. Böyle bir umudu ortadan kald›rd›¤›n›zda ne oluyor? Bugün, flimdi kendi kendimizi avutmam›za gerek yok; endüstri meslek liseleri boflald›. 750-800 endüstri meslek lisesinden her hâlde en az 400’ünde belki oran yüzde 50’lere düfltü. Benim ö¤rencilik zaman›ndaki, 30 sene evvelki meslekî e¤itimi özler mi insan? fiimdi onu özlüyorum ben. 30 sene evvel. 1970’te Adana Motor Sanat Enstitüsüne girerken 1200 kifli müracaat etmiflti, s›navla al›n›yordu, al›nacak ö¤renci say›s› da 200 kifliydi. fiimdi d›flar›dan toplay›p da kontenjan› doldurmaya çal›fl›yor arkadafllar›m›z. Bu gerçe¤i görmek durumunday›z. O okullar› cezp etmenin iki yolu var. ‹flsizli¤i önleyici birtak›m tedbirler, tabii ki istihdam burada çok önemli bir rol oynuyor, ancak di¤er taraf›, o bizi ilgilendiriyor, e¤itimin kalitesidir, e¤itimin kalitesi deyince de, oralarda ö¤retmenlik yapan insanlar›n kalitesi, yani ö¤retmenlerin standard›. Hangi tip, hangi vas›fta ö¤retmenleri biz burada istihdam etmeliyiz? Kald› ki, flimdi ö¤retmen ihtiyac› da kalmad›. Ö¤renci kalmay›nca ö¤retmen ihtiyac› olur mu? Ö¤renciler tamamen azald› meslek liselerinde ve Teknik E¤itim fakülteleri mezunlar›, yani bizim mezunlar›m›z›n sadece yüzde 5’i istihdam edilebiliyor ö¤retmen olarak, yüzde 95’i de, yüzde 95’in durumunu söyleyeyim, iflte endüstride ifl bulabilenler kiflisel becerileriyle bulabiliyor, bulamayanlar›n ad› san› yok arkadafllar. Ne unvan› vard›r, ne yetkisi, ne sorumlulu¤u bellidir. Bunu ben Teknik E¤itim Fakültesi Dekan› olarak söylüyorum. fiimdi, iflin YÖK aya¤›, iflin Millî E¤itim aya¤›, tabii herkes birbirini suçlayabilir, ama biz bunu, ciddî manada üzerinde durup çözmemiz gereken bir problem olarak görüyoruz. Mezunlar›m›z›n yüzde 95’i ö¤retmen olarak atanm›yor ve sanayide, ifl dünyas›nda, hizmet veya üretim sektöründe nitelikleri, görev ve sorumluluklar› belirlenmemifl. Böyle bir e¤itim veriyoruz biz. Ama buna ra¤men ben iddia ediyorum ki, mevcut imkanlar›m›z dahilinde biz en iyi teknik eleman› yetifltirmeye çal›fl›yoruz. Fakat, bu k›s›r döngü devam etti¤i sürece bize gelen ürün, malzeme diyelim, Teknik E¤itim fakültesine gelen malzeme kalitesi düflük. ‹flte endüstri meslek liselerine ilk tercihleriyle gitmiyor insanlar ilkö¤retimden sonra, çünkü ümidi yok, ilerisini okuma umudunu yitirmifl insanlar, dolay›s›yla daha az baflar›l› ö¤rencilerin endüstri meslek liselerine gitti¤i bir ortam ve oradan da bize geri dönüfl; nas›l geri dönüfl? 0.65 puan avantaj›yla, orta ö¤retim baflar› puan›n› 0.65’le çarparak. Böyle bir çözüm yolu ben düflünemiyorum arkadafllar. Bu fayda yerine zarar veriyor. Kiflisel becerileri böyle katsay›larla bo¤man›n âlemi yok. ‹nsanlar kiflisel becerilerini ortaya koyuyorlar. Çal›fl›p çabalay›p, üniversiteye girmek için y›llarca kursa gidiyorlar. Sen ne hakla ona, senin fluraya gitmen laz›m, senin katsay›n bu, sen buraya gitmen laz›m, senin katsay›n da bu olacak diye dayat›yorsunuz? Böyle bir haks›zl›k, böyle bir yaklafl›m olabilir mi? Ben buna tamamen karfl› ç›kt›¤›m› ifade ediyorum.

130

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

‹flin di¤er yani, e¤er zaman›m varsa Say›n Baflkan, meslek yüksekokuluyla ilgili bir konuyu... Say›n Rektör çok hakl›. Tabii... (Kaset Sonu) ...bir fley ç›kar›ld›. Bu görünüflte çok parlak bir söz. Yani, oo, ne güzel, meslek lisesi ma¤dur olmayacak, meslek lisesi mezunlar› art›k s›navs›z üniversiteye girebilecek diye birtak›m insanlar da seviniyor da olabilir? Ama flunu görüyoruz ki, aynen söyledi¤i çok do¤ru, bir küpün hacmini hesaplayamayacak kadar düzeyde, hiçbir kritere tâbi tutmad›¤›n›z insanlar› al›p dolduruyorsunuz oraya. Y›ld›r›m Beyaz›t Endüstri Meslek Lisesinden 50 kifli, ‹skitler Endüstri Meslek Lisesinden 30 kifli, öteki Endüstri Meslek Lisesinden 30 kifli, zorla mezun olmufl bu çocuklar› sen üniversitedesin diyorsunuz. Ona bir lütuf sunmufl oluyorsunuz sözde. Hiçbir fleyin de¤iflmedi¤ini ve iki sene zaman kayb› oldu¤unu burada söylemek zorunday›m arkadafllar. Ama, tabii ki, donan›ml›, en az 20-30 tane meslek yüksekokulumuz vard›r, altyap›s› iyi, tezgahlar›, laboratuvarlar› iyi, akademik kadrosu iyi olan meslek yüksekokullar›m›z vard›r. Bunlar› istisna tutuyorum. Ama, s›navs›z meslek yüksekokuluna geçifl, s›navs›z üniversiteye geçifl ifadelerini ben çok gerçekçi ve faydal› bulmuyorum. Ö¤retmen standard› konusunda da bir cümleyle müsaade ederseniz bir fley söylemek istiyorum. Bu konuda meslekî teknik e¤itimi gelifltirme ve meslekî teknik e¤itim modernizasyonu projeleri kapsam›nda baz› ciddî çal›flmalar oldu¤unu umutla görüyorum. Bunun devam›nda arzu ediyorum, umuyorum ki, üniversite, sosyal taraflar ve sanayi özellikle taleplerini dikkate alarak, hakikaten sanayinin, endüstrinin ihtiyaçlar›n› bilerek ciddî bir program yap›l›r, ciddî programlar, düzenlemeler gerçeklefltirilir ve ö¤retmen sadece KPSS’den ald›¤› puanla atanmaz da, alan bilgisi, pedagojik formasyon ve sertifikas› olan ö¤retmeni Milli E¤itim Bakanl›¤›m›z meslekî e¤itimde atar ve üstelik de flunu da söyler: ‹ki sene de sanayi tecrübesi olsun, benim için en iyi ö¤retmen budur desin. Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Evet, hocam gerçekten sorunlar› ortaya koydu. Ama, bir fleyine ben kat›lm›yorum. Bir uçtan öbür uca gidiyoruz Türkiye’de. Meslek liselerinin önü tamamen kapat›lm›flt›, dört y›ll›k fakültelere giremiyorlard›. ‹flte befl y›l okuyor, bir y›l haz›rl›k, dört y›l elektrik okuyor, sonra elektrik mühendisli¤ine giremiyordu. Ama, dün Meclise sevk edilen yasada da, ‹mam Hatiplerin önünü açal›m derken, ‹mam Hatip Lisesini bitirecek ö¤renci T›p Fakültesine gidecek, ‹mam Hatibi bitirecek hukuka gidecek ya da iflte Motor Bölümünü bitirecek hukuka gidecek. Böyle de saçmal›k olmaz. Yani, o zaman meslek liselerinde insanlar› tutamazs›n›z. Meslek liselerinin amac› üniversiteye adam yetifltirmek de¤il, mesle¤e adam yetifltirmek. Kendi alanlar›yla ilgili fakültelere girifllere tamam, bunun düzeltilmesi gerekir, hatta yelpaze biraz daha geniflletilebilir; ama, siz elektri¤e giren çocu¤u al›p hukuka yönlendirirseniz ya da bilmem makine mühendisli¤ine yönlendirirseniz meslekî e¤itimde dikifl tutturamazs›n›z. Meslekî e¤itim gibi çok pahal› bir e¤itim için paralar›n›z›, kaynaklar›n›z› heba etmifl olursunuz. Bu yanl›fl da bugün yap›l›yor ve maalesef buna tepki gösterece¤imize biz, iflte Say›n Hocam her hâlde onu kast etmek istemedi, alk›fllayanlar var. Yani siyaset demek, ben istedi¤im yapar›m demek olmamal›. Meslekî e¤itimde hep bir uçtan bir uca gidiliyor. Bugün kadar meslek lisesi mezunlar›na hak verilmedi

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

131

derken, bugün Anadolu liselerinden, kolejlerden, süper liselerden çok daha fazla hak verir noktaya geldik, ki onlar› memnun edelim derken, bir anlamda s›nava bir ay kala di¤er tüm ö¤rencileri ma¤dur duruma düflürüyoruz. Bu de meslek liselerinin, meslekî e¤itimin önümüzdeki y›llarda yeniden bir darbe yiyece¤inin iflaretidir. Y›llarca meslek liseleri ihmal edilmiflti, ama son y›llarda belli bir ray›na oturup, meslek liseleri kendi ifllerini yapar noktas›na geldi¤ine kadar ö¤renci kalitesi de yükselmiflti. Çünkü, elektri¤e giren ö¤renci biliyordu ki, ben buray› bitirdi¤im zaman elektrik teknisyeni olaca¤›m diyordu; flimdi elektri¤e giren ö¤renci, ben buraya bitirdi¤im zaman doktor da olurum, mühendis de olurum, avukat da olurum diye düflünecek ve akl›nda mesle¤i olmayacak, dershane olacak. Lise 2’den itibaren o da dershanelere gidecek ve üniversiteye girecek ve bunu de reform diye bize yutturmaya çal›fl›yorlar. Say›n Bakan da burada. Hep düne kadar... (Alk›fllar) Bu böyle oluyordu, bundan sonra da böyle olmamas› gerekir. Türkiye hâlâ Tesviye Bölümleri var, Torna Tesviye Bölümleri var, A¤aç ‹flleri Bölümleri var. Torna Tesviye Bölümlerine, 30 kontentaj var 2 tane ö¤renci al›yorlar, 28 kontenj›n› bofl kal›yor ve bu meslek liseleri hâlâ kapat›lm›yor. Yani bunlar›n art›k... Kapat›rsak bu ö¤retmenler ne olacak diyorlar. Böyle saçmal›k olmaz. O ö¤retmenlerin al›n›p, belki de emekli edilecek, farkl› bir alanlara yönlendirilmesi gerekir ki meslekî e¤itim tafllar› yerli yerine otursun. Tan›mlanm›fl ve e¤itimi yap›lan meslek çeflitlili¤i, Bat›l› ülkelere bakt›¤›m›z zaman 7-8 bin civar›nda; Türkiye’de 1000 tane bile de¤il. Daha ad›n› koymam›fl›z b›rak›n e¤itimi. Ve bir dayatmac› anlay›fl içerisinde tüm meslek liselerine demifliz ki, üç y›l, tüm meslek yüksekokullar› iki y›l. Kimi meslek var alt› ayl›k e¤itimi gerektirir, kimi dört y›ll›k e¤itimi gerektirir. Bundan da vazgeçilmesi gerekir. Ama böyle toplant›larda, gelece¤i yönelik toplant›larda en az›ndan bunlar›n da konuflulmas› gerekti¤ine inand›¤›m için ben aralara giriyorum. Ve toparlay›c› olarak Say›n Milli E¤itim Bakanl›¤› temsilcimize söz vermek istiyorum. Milli E¤itim Bakanl›¤› hep yanl›fl üretmenin ötesinde do¤ru fleyler de yapacak m› bundan sonra? Buyurun efendim. HASAN TERZ‹- Teflekkür ederim. Say›n Bakan›m, Say›n Baflkan›m, de¤erli kat›l›mc›lar; hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Yans›da Genel Müdürümüz Say›n Esat Sa¤c›’n›n ad› var; bu çal›flma onun taraf›ndan haz›rland›. Ancak bir makam›n verdi¤i görev nedeniyle o burada bulunamad›. Bu çal›flmay› sizlerle ben paylaflaca¤›m. Hasan Terzi Genel Müdür Yard›mc›s›. Meslekî e¤itim sistemi gelecekte nas›l olmal›d›r konusu, “nas›ld›r ki nas›l olmal›d›r” sorusuyla girmeyi uygun buluyorum, Say›n Bakan›m aram›zda, dün 3308 Say›l› Kanun için, devleti ve özel sektörü e¤itimin emrine vermifltir demifllerdir, ki bunu bir milat olarak kabul etmemiz gerekiyor meslekî ve teknik e¤itimin geliflimi sürecinde. Öncesine bakt›¤›m›zda, ikili bir yap› yoktu. Atölyeler ve teorik-pratik e¤itim okulda yap›l›yordu. Ö¤renci mevcutlar› o günün say›s›na, o göre azd›; ama o günün teknolojisine uyum yapabilecek ö¤renci yetiflebiliyordu. Ama geliflen teknoloji, ifl sahalar›n›n çeflitlenmesi sonucu bu okullar›n bu tür insan› yetifltirmeye

132

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

elveriflli olmad›¤› görülmüfltür ve 3308 Say›l› Kanunla bir reform yap›lm›flt›r. Bunu bu saate kadar getirdi¤i özellikleri dinlediniz. Ama, biraz bahsetmem gerekiyor ki, niye gittikçe kötüye gidildi, baflka faktörler nelerdir; onlar› belirtmem gerekiyor. Bu kanunla ikili sistem geldi; art›k okulda kalm›yor ö¤renci, iflyerine gidiyor; iflletmeleri görüyor, sistemi tan›yor. Okullardaki atölyelerin yerine iflyerleri geçince devletin atölyeler haz›rlamadaki masraf› azald›; böyle bir katk› sa¤lad›, ç›rak ö¤rencilerin sigorta edilmesi sa¤land›, iflverenin çocuklara harçl›k vermesi sa¤land›, hangi programlar ö¤renciyi hangi belgelere tafl›r ve bu belgeler ne anlam ifade eder sorunu çözüldü. Bu önemli geliflmelere ra¤men 7’nci ve 8’inci tablo, kalk›nma planlar›nda hep say› üzerine durmufluz. Ça¤ nüfusunun yüzde 65’i meslekî teknik e¤itime, yüzde 35’i genel liseye gitsin demifliz. Hep bu say›ya endekslenmifliz ve bunun için çaba göstermifliz. Ama, bakt›¤›m›z zaman, 2000’li y›llara geldi¤imizde, 86 öncesi ve bugünkü duruma göre oranda gittikçe meslekî tekni¤in aleyhinde geliflmeler olmufl. Öyleyse, bu kadar iyilikler, kolayl›klar getiren bu kanunun d›fl›nda baflka faktörleri aramam›z gerekiyor ve flimdi de onlara bakal›m da geçelim. fiimdi, talep azalm›fl, iflyerlerinin kapanmas›, yurt d›fl›na iflte yat›r›mlar›n yap›lmas›, krizler sonucu iflten ç›karmalar, mezun olanlar›n yüzde, dün METARGEM’in bir araflt›rmas›ndan verildi, ö¤rencilerin yüzde 49’unun ifl bulmas›, ama kalfalar›n yüzde 96’s›n›n ifl bulmas›, ifle bafllasalar bile ald›klar› ücretin tatminkâr olmamas›, gelen ö¤retmenlerin etkin bir formasyona sahip olmamas›, pratik e¤itim için giden ö¤rencilere özellikle devlet kurulufllar›nda harçl›k verilmemesi, iflletmelerin ço¤unda ö¤rencilerin ucuz ifl gücü olarak kullan›lmas› ve görev, çal›flmak istedi¤i alanda çal›flt›r›lmamas›, baflka baz› destek hizmetlerin yapt›r›lmas›, iflyeri say›s›n›n yeterli olmad›¤› illerde meslek liselerinin aç›lmas›, örneklersek, diyelim ki, fabrika olmayan bir ilimizi düflünün, orada meslek lisesi mezunu vard›r, dolay›s›yla ifl alan› yoktur aç›kta kalmakta. Meslek liselerine, üniversiteye giriflte bir katsay› sistemi, çünkü bütün cazibemiz üniversiteye girmektir, ne düflünürsek düflünelim, hangi çal›flmay› ortaya koyarsak koyal›m, aman üniversite dedi¤imizi için, tabii burada da karfl›m›za ç›k›yor, katsay›dan dolay› buralara azalmalar› oluyor. Ç›rakl›k Yayg›n E¤itim Fonu vard›. Bu fon zaman içinde bütçeye aktar›ld›. Bundan gelen katk› da devreden ç›kt›. Ve Avrupa Birli¤i ülkelerindeki düzeylere eriflmemiz gerekiyor. Orada befl belge vard›r; bir ve ikincisi sertifika düzeyindedir. Dolay›s›yla mesleklerin karfl›l›kl› tan›nmas›, Avrupa Birli¤i’ne uyum süreci çal›flmalar› çerçevesinde, tabii yeni bir de¤iflikli¤e gidiliyor; millî mevzuat devreden ç›k›yor. Tabii Avrupa Birli¤i mevzuat› gelece¤i için ona da uyum yapmak gerekiyor. Bütün bu geliflmeler yeni bir aray›fla bizi tafl›m›fl oluyor. Gelecekte nas›l olmal›d›r? Okul öncesi e¤itimin yayg›nlaflt›r›lmas› gerekiyor. Bu bir okuma-yazma ifli de¤ildir. Orada paylaflma, kültürleflme davran›fllar› gelifliyor; onun için çok önemli. Yine ilkö¤retimin 6, 7, 8’inci s›n›flar›nda okutulan ev ekonomisi ve ifl teknik derslerinin mutlaka alan ö¤retmenleri taraf›ndan okutulmas›, ilkö¤retimin son s›n›f›nda özellikle hangi programlar ö¤renciyi hangi mesleklere tafl›r; bu yönde bilinçlendirilmeli. Bunlar ölçülmeli, kay›tlar› tutulmal›d›r ve liseye gitti¤i zaman da bu kay›tlar, hangi tür olursa olsun, arkas›ndan gönderilmelidir. Ve 9’uncu s›n›f, temel becerilerin verildi¤i bir s›n›f olmal›d›r. En basit, iflte baz› alet-edevatlar› tutma ve kullanma gibi, hangi alana, -elektrik gibi- yatk›n oldu¤unu tespit etmek gerekiyor

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

133

ve bunlar›n kay›tlar›n› tuttuktan sonra ö¤rencilerin önüne hangi alanda yetenekleri bulundu¤unu ö¤retmenler kurulu sunmas› gerekiyor. Senin birinci önceli¤in bu olabilir, iki, üç diye varsa s›ralamal›y›z. O, bunlardan tercih etti¤ine gitmesi gerekiyor. Ç›rakl›k e¤itimindeki sürede özellikle pratik e¤itimi dört güne ç›karmak gibi okullarda da bu yönde bir geliflme olabilir mi gibi gözden geçirilmesi gereken bir husus olarak görüyoruz bunu. Teknik liselerin dört y›l olarak uygulanmas›na devam edilmesi ve ki art›k gündemde, alanlar›na uygun fakültelere gidebilmelerinin sa¤lanmas›. fiimdi bir ö¤rencimizde söyledi; e¤er modüler sistem gelecekse, ki buna göre e¤itim al›yoruz, o zaman ö¤retmenler kurulu karar›yla s›n›f geçme kalkmal›, ders geçme ve kredi sistemi gelmeli. Ve onu da bu flekilde öneriyoruz. Ve ö¤rencimizle burada paylaflm›fl olduk bu konuyu. Daha önceki konular› ben atlayay›m, yatay ve dikey geçifller vesaire, onlar konufluldu. Gelecekte nas›l olmal›d›r? Konuflulmayanlar› ben söyleyip geçeyim. fiimdi, 3308 Say›l› Kanun sadece Milli E¤itim Bakanl›¤›na hitap etmiyor; Meslekî E¤itim Kuruluna bak›ld›¤›nda, sosyal ortaklar›n içinde oldu¤u, di¤er bakanl›klar›n, müsteflar yard›mc›lar›n›n kat›ld›¤› bir kurul. Ama sadece sorumlulu¤u Milli E¤itim Bakanl›¤›’na ait, di¤er bakanl›klar ondan azade tutulmufl, ayr› tutulmufl. Bu konuda flöyle bir hata tespiti var; ilgili bakanl›¤a bildiriyoruz, yaz› yaz›yoruz, sonucundan bir fley ç›km›yor. Bu kanun devletin kanunudur ve herkes sonuçlar›ndan sorumludur hitap etti¤i kitle olarak. Özellikle de buna çok dikkat etmek gerekiyor. Say›n yönetmenim de söyledi bizim tekliflerimizde de var; istihdam alan› kalmam›fl bölümlerin art›k kald›r›lmas› gerekiyor meslekî teknik e¤itimde. Belki bizim genel müdürlüklerin yeniden yap›lanmas› gerekiyor. Yeterli kaynak ayr›lmal›, kaynaklar do¤ru kullan›lmal›. Her konuda disiplinli hareket etmek gerekiyor. Ve her ildeki halk e¤itim merkezleri özellikle hizmet içi e¤itim organizasyonlar› olarak kullan›lmal›. Hatta bilgisayar alan›nda pek çok ö¤retmenlerimiz bu merkezde yetiflmifllerdir. Say›n Milli E¤itim müdürlerimiz de burada, bu merkezleri bu flekilde kullanmalar› önerimdir, önerimizdir. Ve ö¤retmenlerin daha iyi yetiflmesi için e¤itim portallar› kurulmas›, AR-GE araflt›rmalar› yap›lmas› ve bu araflt›rmalar› yapanlara ücret verilmesi, baflar›l› olanlar›n ödüllendirilmesi ve -bir flemam›z var- gelecekte e¤itim sistemi nas›l olmal›d›r? Her alanda hangi yerde bulunursak bulunal›m, hayat boyu e¤itim ad›na de¤iflen ve geliflen yenilikleri görmek, onlara uygun davran›fl de¤iflikli¤ini gerçeklefltirmek bak›m›ndan iflte aç›k lise, uzaktan e¤itim, halk e¤itim, bu ve benzeri yollarla meslek erbaplar›n› bu hizmete almam›z gerekiyor. Son konuflmac›yd›m. Geç kalmayay›m diye Say›n Baflkan›m biraz h›zl› gittim. Galiba zaman›m› kulland›m. Teflekkür ediyorum, sayg›lar sunuyorum. OTURUM BAfiKANI- Ben de teflekkür ediyorum. Normal süremiz bitti. ‹zin verirlerse ev sahipleri bir 10 dakika ben soru-cevap yapmak istiyorum. Gerçekten sizlerin de katk›lar›n›z olacak.

134

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Yaln›z flurada bir tespitte bulundum. fiimdi Say›n Bakanl›k temsilcimiz, Daire Baflkan›m›z dedi ki, ö¤rencilerin 9’uncu s›n›fta el becerileri kazanmas› gerekir dedi. El becerileri kazanmak için flu anda ifl ve teknik e¤itim dersi var yönlendirmeye yönelik, bu ders saati 6 saatti, 4 saate indirildi, en son flu anda 2 saate indirildi, son, geçen hafta bir Talim Terbiye Kurulu Baflkan›n›n da bulundu¤u bir toplant›dayd›k, kald›r›lmas› düflünülüyormufl. Yani, Bakanl›¤›n bir bölümü diyor ki, bu dersler olsun, el becerisi kazans›n, ö¤renciler daha iyi yönlensin diyor, Bakanl›¤›n bir baflka bölümü de bu ders kald›r›ls›n, ne ifle yar›yor diyor. Yine say›n konuflmac› dedi ki, iflte modüler sistemi uygulayabilmemiz için kredili sistem gerekir dedi. Say›n Avni Akyol kredi sistemi getirmiflti, ondan sonraki Say›n Bakan da kald›rm›flt›. Yani, bir yandan kald›r›yoruz, bir yandan uygulamaya koyuyoruz, bir yandan birinin olsun dedi¤ine bir di¤eri olmas›n diyor. Bunu diyenlerin hepsi de Milli E¤itim Bakanl›¤› bünyesi içerisinde. Yani biz Millî E¤itim içerisinde dahi bir ortak konsensüs sa¤layamam›flken, özel sektörle e¤itim kurumlar› aras›nda bir uygulama birli¤i sa¤lamam›z tabii ki mümkün de¤il. Bütün bunlar› afl›p meslekî e¤itimde nas›l yol çizebiliriz; bunu konuflaca¤›z. Ben Say›n ‹fl-Kur Genel Müdürümüze 10 dakika dedim, süreye uyan bir tek o oldu. Ona art› 5 dakika verece¤im, ama sorular›n›z çerçevesinde. Çünkü anlatmas› gereken çok önemli bir fley var. Meslek Yasas›n› ç›karm›yoruz, standardizasyona gitmiyoruz. Yani, bizim yol haritam›z yok hâlâ meslekler konusunda. Bakanlar Kurul da maalesef bu konuda çok yavafl davran›yor. Sorular çerçevesinde verece¤im. Buyurun efendim. Ama k›sa, sadece soru al›yoruz. B‹R KATILIMCI- Say›n Baflkan ve kat›l›mc›lar; teflekkür ediyorum. Böyle bir toplant›da Talim Terbiye Kurulu üyesi olarak bulunuyorum. Deminden beri konuflmac›lar zaman zaman Kurulumuzu da dillendirdiler. Onlara da hem cevap olsun diye söz ald›m. Tabii olay› iki ayr› kesimin bak›fl› olarak ben de¤erlendiriyorum: Birisi, bakanl›¤›m›z›n kendi içindeki kurumlar›n yetkilileri, di¤eri de özel sektör. Asl›nda gönlüm arzu ediyordu ki, nas›l bir meslekî ve teknik e¤itim olmal›d›r önerisini Kurumun çal›flanlar› de¤il, Kurumun d›fl›ndakiler yaps›nlar, Kurumun çal›flanlar› ona göre bir süzgeçten geçirip ç›kars›nlar. fiimdi burada Ç›rakl›k E¤itimi Genel Müdürlü¤ümüzce de... OTURUM BAfiKANI- Efendim, görüfl de¤il, soru istiyoruz. 10 dakikam›z var. Sizden baflka... B‹R KATILIMCI (Devamla)- Efendim o zaman... Talim Terbiye Kurulunun ad› zikredildi, iflte bir, Tufan Uzaslan Beyefendi bir öneride bulunmufllar, fakat cevap verilmemifl. Talim Terbiye Kurulunun da di¤er kurullar gibi görevi var. Karar ve dan›flma organ›d›r. Burada, Türkiye’de binlerce kurum var, özel sektörde de var. Özel sektörün bir talebi yerine getirilmedi diye itham etmesi do¤ru de¤il. Kald› ki, bu olaylar... OTURUM BAfiKANI- Arkadafl›m›z, özür dileyeyim bu sorun kapans›n diyor. B‹R KATILIMCI (Devamla)- Fransa’n›n 95 milyar dolar bütçesi var e¤itime ay›rd›¤›, bizim 8 milyar dolar. Olaya bu çerçeveden bakt›¤›m›zda zaten ne kadar ç›rp›n›rsan›z ç›rp›n›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

135

TUFAN UZASLAN- Ben özür dileyerek, konuyu arada tart›flmay› rica edece¤im mümkünse. Özür diliyorum, bir... B‹R KATILIMCI (Devamla)- Hay›r, ama siz kamuya aç›k söylediniz, ben de söylemek zorunday›m. Teflekkür ederim. TUFAN UZASLAN- Ben de kamu ortam›nda özür diliyorum sizden. OTURUM BAfiKANI- Evet, arkadaki han›mefendi... B‹R KATILIMCI- fiimdi özel sektör kimli¤imle konuflmak istiyorum. Tekstil sektöründen geliyorum. Biraz önce Say›n Dekan›m›z›n yapt›¤› konuflma sonras›nda çok büyük hayal k›r›kl›¤›na u¤rad›m. Say›n Abbas Bey, siz ilk baflta biraz pesimist yaklaflm›flt›n›z, acaba niye böyle dedim. Bizim yapaca¤›m›z çok fley var diye düflünüyordum. Fakat, biz burada iki gündür ve biz ama kendi bölgemizde y›llard›r meslek lisesinin e¤itimini nas›l düzeltebiliriz ve sektörün hakikaten meslek lisesi mezunlar›na ihtiyac› var diye düflünüyoruz. Ve bu e¤itimin çok çok pahal› oldu¤unu biliyoruz. Teknoloji çok h›zla gelifliyor. Tufan Beye çok çok kat›l›yorum. Ayn› sorunu bizler de yaflad›k. Hiçbir kurumu itham etmek istemiyorum; ama ben flunu diliyorum: Biz burada konuflal›m, ama katsay› hesab› yap›lmas›n, ama katsay› hesab› yap›l›rken de bir meslek lisesi e¤itimi gören insan›n t›p okuma flans› olsun denilmesin. Bu yap›daki ve bu fikirdeki arkadafllar›m›z›, lütfen güçlerimizi bir araya getirerek de¤ifltirelim veya düflüncelerinin do¤ru olmad›¤›n› kendilerine anlatmaya çal›flal›m. Bir fleyler yapal›m arkadafllar. Çünkü, bizim... OTURUM BAfiKANI- Lütfen. B‹R KATILIMCI (Devamla)- Rekabet etmek zorunda oldu¤umuz sektör bizi hiçbir zaman beklemiyor; bizden çok h›zl› kofluyor. Bu do¤rultuda hepinizi çal›flmaya davet ediyorum ve tepkiye davet ediyorum. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Sorular› al›p, sonra toplu cevap hakk› verece¤iz. Lütfen sorular da bir dakikay› geçmesin. Çok kat› davran›yor diyeceksiniz ama, bundan sonra da oturum var. HAYRETT‹N GÜRSOY- Say›n Baflkan, Say›n Bakan›m; hepinize sayg›lar sunuyorum. Kocaeli Milli E¤itim Müdürü Hayrettin Gürsoy. Ben k›saca, Einstein bir s›navda, hocam, bu sorular› geçen sene de sormufltunuz derler Einstein’a, kendileri, “do¤ru, ancak dünya o kadar h›zl› de¤ifliyor ki, cevaplar bu sene farkl› olacakt›r” demifl. Dolay›s›yla, bir düflünür yine diyor ki, “uygarl›k e¤itim ile felaket aras›ndaki amans›z bir yar›flt›r.” fiimdi hakikaten yani ben flunu ifade etmeye çal›fl›yorum: Elbette ki olumlu manada tenkitleri yapaca¤›z, ama birbirini k›rmadan. Bu kadar önemli bir konuda hepimizin olumlu yaklafl›m yapmas› laz›m. Ve hakikaten... OTURUM BAfiKANI- Zaten onun için buraday›z. HAYRETT‹N GÜRSOY- Onun için buraday›z.

136

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Üzerimize düfleni tam manas›yla yerine getirmiyoruz ben de dahil olmak üzere. Çünkü ben en eski Milli E¤itim Müdürüyüm. 18 y›ld›r bilfiil Milli E¤itim Müdürüyüm, Milli E¤itim Müdür Yard›mc›s›y›m, E¤itim Enstitüsü Müdürlü¤ü yapt›m, ö¤retmen okullar› müdürlü¤ü yapt›m. Dolay›s›yla fluraya geliyorum: Hepimizin burada vebali de var, iyi taraf› da var. fiimdi bunlar› yaparken Talim Terbiye flöyle, öteki böyle demiyorum ama, flunu ifade ediyorum: Ö¤retimde bizim sorumlulu¤umuz çok. Ama e¤itim sadece Millî E¤itimin ifli midir? De¤ildir. E¤itim öyle bir süreç ki, do¤ufltan bafll›yor ölüme kadar devam ediyor. Herkesin iflidir. fiimdi benim akl›ma flu geliyor: Hakikaten bir Abbas Güçlü olarak ben sizi çok yak›n tan›yorum, takip ediyorum. Siz e¤itim konusunda hakikaten devaml› olarak mesainizi oraya ay›r›yorsunuz. Bütün medya, bas›n kurulufllar›, televizyonlar yasan›n da verdi¤i ölçüde e¤itim konusunda üzerine düflen görevi yap›yor mu; bu konuda ne diyeceksiniz? Bir ikincisi de, tabii ki sanayi kurulufllar› tenkit edecektir. Onlar›n içinde o kadar ilerisi var ki, bizim okullar›m›z geride kal›yor. OTURUM BAfiKANI- Hocam sorunuzu alal›m. HAYRETT‹N GÜRSOY- fiuraya geliyorum: Katk›da da bulunuyor bunlar, isim de vermeyece¤im, ama benim ülkemin haritas›n› de¤ifltiriyor; Ermenilere yer veriyor. Bunu kim önleyecek? Bu konudaki feveran›m›z nedir? Bunu cevab›n› nedir? Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Önce meslekî e¤itimi kurtaral›m, sonra di¤er konular›, medyay› da elefltiririz. Buyurun. HAYRETT‹N GÜRSOY- Bas›nla ilgili cevab›n›z› ö¤renebilir miyim? OTURUM BAfiKANI- Verece¤im ben. Millî e¤itim ne kadar ilgileniyorsa bas›n da o kadar ilgileniyor e¤itimle. Buyurun. B‹R KATILIMCI- Efendim ben soru sormayaca¤›m. Müsaade ederseniz bir görüflümü belirteyim. OTURUM BAfiKANI- Buyurun efendim. Son sorular› al›yoruz. Çünkü bir sonraki oturumu geciktirmeyelim. B‹R KATILIMCI (Devamla)- Ben Teknik E¤itim Fakültesinden emekli Doçentim ve flu anda kendi iflyerimi yönetiyorum. Döküm ve krank üretimi yap›yoruz. Meslekî e¤itim konusunda, -Sultanahmet Sanat Okulu mezunuyum ve tamamen bunun içerisinden geldim ve durumu yakinen takip ediyoruz- benim flahsen kanaatim flöyle: Bu tabii çok uzun bir konu ama, çok k›sa olarak görüflümü belirtmek istiyorum, mevcut durumda bir türlü iflin içinden ç›kam›yoruz. Ve meslek e¤itimi hâlen bir problem olarak duruyor. Benim flahsen kanaatim; öncelikli bu kurumlar›n isimlerini dikkate al›rsak, buradan hareketle k›sa bir fley söyleyece¤im, meslek liseleri, ad› lise ve meslek, hem meslek, hem lise, ö¤retmen yetifltiren kurum Teknik E¤itim Fakültesi, hem teknik kurum, hem e¤itim kurumu, ayn› zamanda pedagoji ö¤retiyor, bence yanl›fll›k, bu kurumlar›n ismiyle, isminden giderek teflhis edilebilir.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

137

Meslek lisesi, ben flunu gördüm: Meslek lisesi de¤il, meslek okulu olmas› laz›m ve bu kurumlar›n sadece meslek ö¤retmesi laz›m; üniversite de¤il. OTURUM BAfiKANI- Eskiden oldu¤u gibi. B‹R KATILIMCI (Devamla)- Üniversite de¤il. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyorum. B‹R KATILIMCI (Devamla)- Müsaade ederseniz bir-iki noktay› söylemek istiyorum. Üniversiteye gidecek olanlar için ayr›ca normal program olmas› laz›m, oraya yöneltmesi laz›m. Ayr›ca, meslek okulu ö¤retmenlerinin mutlaka endüstriden gelmesi gerekir. Bugün biz okuldan mezun oldu, okula ö¤retmen; bu olmaz, mümkün de¤il. Ben içindeyim. Teknik E¤itim Fakültesi mezunu bir eleman›m›z da var. Biz bunu yeniden e¤itiyoruz, yeniden yetifltiriyoruz. Metalurji mühendisi de var bizde; onu da yeniden yetifltiriyoruz. Yani, okuldan mezun olarak okula ö¤retmen olmak mümkün de¤il. Teknik E¤itim Fakültesi için de ayn› fleyi söyleyebilirim. Teknik E¤itim Fakültesi mezunlar› do¤rudan endüstriye gitmesi laz›m. Endüstride yetifltikten sonra bunlardan ö¤retmenlik yapmak isteyenlere pedagoji formasyonu verilerek ö¤retmen yap›lmas› gerekiyor. E¤er biz bu eski flekilde devam edersek bu ifli çözmemizin imkan› yok. Bu temel noktalar› k›saca ben belirtmek istedim. OTURUM BAfiKANI- Çok k›sa katk›da bulunacaksan›z ya da soru soracaksan›z veriyorum mikrofonu. Evet, son üç soruyu al›yoruz. Sonra 1’er dakikal›k bir tur yapaca¤›z. YAfiAR BIYIKLI- Yaflar B›y›kl›, Trabzon Esnaf Odalar› Birli¤i Genel Sekreteri. Tabii ki meslekî e¤itimi, biraz evvel Esat Beyin yerine arkadafl›m›z yapm›flt›, k›saca de¤indiler, daha do¤rusu tam da de¤inmediler, burada notlarda var, meslekî ve teknik e¤itimde birçok genel müdür var, dört-befl tane. Ben tam sayamad›m. Koskoca ilkö¤retimde bir tane zannediyorum. Bence bu çokbafll›l›k verimlili¤i mi verimsizli¤i mi veya birçok fikrin ç›kmas›n› m› sa¤l›yor? OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. Buyurun. MET‹N GÜVEN- Ad›m Metin Güven. Gazi Üniversitesi Dekan›na bir soru sormak istiyorum. O Okulun mezunuyum. Ben bir fleyi merak ediyorum. Bu Üniversite ne mezun ediyor? Ben o Üniversitede mühendislik dersleri gördüm, meslekî dersler gördüm, kültür dersleri dedi¤imiz dersleri gördüm, pedagojik formasyon derslerini gördüm. E¤er ö¤retmen yetifltireceksek, neden mühendislik dersleri görüyoruz? Mesle¤imde ben onlar›n hiçbirini kullanmad›m. Neden kültür derslerini görüyoruz? Hiçbirini kullanmad›m. Türkçe deniyor. E¤er lisede ben ö¤renmediysem, üniversitede ö¤retemezsiniz art›k. Baflka bir sorum yok. Teflekkür ederim. OTURUM BAfiKANI- Teflekkürler. Son soru sizde evet.

138

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Kahve molas›n› kullan›yoruz, ona göre. B‹R KATILIMCI- E¤itim için feda olsun. fiimdi benim tespitim de, her iki özel sektör gelmifl arkadafllar›n ortak noktas›n› tespit ettim. Ben de ayn› zamanda özel sektörde çal›fl›yorum. Her ikisinde de, beklentilerini söylediler; yenili¤e aç›k olmal›, ö¤renmeye istekli olmal›, alan›nda uzman olmal›, ekip çal›flmas›na yatk›n ve esnek, çabuk uyum sa¤layan biri olmal› dediler. Oysa burada da, iki günlük seminer boyunca Millî E¤itim kanad›n›n hiç bu konularda bir program üretmedi¤ini gözledim. Bu konuda bir çal›flmas› var m› Millî E¤itimin; onu merak ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyoruz. Hemen ilk bafltan bafll›yoruz, Say›n Milli E¤itim Bakanl›¤› temsilcimizden. Buyurun hocam. HASAN TERZ‹- Say›n Bakan›m, Say›n Baflkan›m; soruya yan›t vererek sözüme bafllamak istiyorum. Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n özellikle meslekî ve teknik ö¤retim kesiminin program alan›nda, yeni program yapma alan›nda çok önemli çal›flmalar› var. Ve demin zaman s›k›flmas› nedeniyle fazla size konumu anlatamad›m, METGE Projesi kapsam›nda K›z Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤ünün var olan bütün meslekî teknik ö¤retim programlar› “alan-dal” esprisi içinde modüler ö¤retim sistemi do¤rultusunda yeniden yap›land›r›lm›fl ve uygulama konulmufltu. Bundan bir sene önce ben Ticaret Ö¤retim Genel Müdürlü¤ünü vekaleten yürütüyordum. Orada da baflta bilgisayar ve muhasebe olmak üzere tüm programlar günün koflullar›na göre ilgili sektör temsilcileri ile, tabii zaman›m›z dar, onlar› gerekirse hepsini sayabilirim... OTURUM BAfiKANI- D›flar›da anlat›rs›n›z efendim. Toparlayarak lütfen. HASAN TERZ‹- Onlarla iflbirli¤i yaparak yeni programlar yap›ld›. Bunu diyalo¤umuzun azl›¤›na ba¤l›yorum. Ve hiçbir zaman bir e¤itimci olarak meseleyi germek niyetinde de¤iliz. Birlikte iyiye, do¤ruya, güzele hep birlikte yürüyece¤iz. Bu ülke bizim. Biz aç›klamalar›m›zda, daha do¤rusu ben, gelecekte bir meslekî teknik e¤itim nas›l olmal›d›r, zaten Panelin konusu da o de¤il mi? o noktadan hareket ederek aç›klamalarda bulundum. Meslekî ve teknik e¤itimin, e¤itimin ve genelde Türkiye’nin sistem bütünlü¤ü içinde birçok sorunlar› vard›r bas›ndan tutun ekonomiye kadar, ekonomiden tutun iletiflime kadar. Bunlar›n hiçbirisi tek bafl›na sistemin içinden kopar›larak yarg›lanamaz. Bilimsel bir yaklafl›mla hepsini birlikte düflünmek ve güzele do¤ru hep birlikte yürümek durumunday›z. Nitekim Milli E¤itim Bakanl›¤›, meslekî ve teknik e¤itimde sorun var diye MEGEP Projesini de oluflturdu. Meslekî teknikte modernizasyon projesi var. MEGEP Projesiyle birlikte METGE Projesi var. Yaln›z... OTURUM BAfiKANI- Hocam, proje çok da, proje isimlerinizi sayarsan›z akflam› buluruz, icraat ne var; onu toparlarsan›z. HASAN TERZ‹- Son cümle olarak, bizim yapt›¤›m›z bu çal›flmalar› baz› sektör temsilcileri bilmedi¤i için, sanki hepsi yanl›fl, hiçbir fley yap›lm›yormufl imaj› yarat›l›yor. Bu öyle de¤il. Haberleflme içinde olal›m. D›flar›ya ç›k›nca da, zaman almamak için, sizinle birebir konuflal›m. Yapt›¤›m›z çal›flmalar yok. Ama yeterli mi?

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

139

De¤il. Sürekli, devaml› iyiye, do¤ruya, güzele gidelim. Sorunlar›m›z var. Sorunlar›m›z› çözece¤iz, birlikte çözece¤iz Bir fleye cevap vermek istiyorum Say›n Baflkan. Çok genel müdürlük var meslekî ve teknik e¤itimde. Bu çok genel müdürlükler meslekî ve tekni¤in ve e¤itimin genelde yeniden yap›land›r›lmas› çal›flmalar› do¤rultusunda say›sal olarak azalt›lacakt›r. Bakanl›kta bu çal›flmalar vard›r; ama ne zaman sonuçlan›r bilemiyorum. Bizim ülke olarak e¤itim ve meslekî e¤itim konusunda söylemedi¤imiz sözümüz yok. Bizim eksi¤imiz, eyleme geçmek, ürün elde etmek noktas›nda. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederiz hocam. HASAN TERZ‹- Sayg›larla. OTURUM BAfiKANI- Evet Arzu, sen buradaki konuflmalar› izledin. Benim müdahalelerimi hep gördün. Konuflman›n ötesinde, gelecekte icraatlar bekliyor musun? Nas›l bir meslekî e¤itim gelece¤i bekliyorsun? ‹çin karararak m› gideceksin buradan, yoksa keyifli bir flekilde mi döneceksin? ARZU ONUK- ‹lk önce flöyle bafllamak istiyorum: Tabii biraz yine heyecan›m devam ediyor... OTURUM BAfiKANI- Yoksa seni de susturamay›z. ARZU ONUK- Yoksa beni de susturamayacaks›n›z evet. Ben sadece, e¤er ki yüksek bir, mesle¤imin gerektirdi¤i yüksek bir okula girebilirsem, yani üniversiteyi kazan›p girebilirsem, mesle¤imi orada en iyi flekilde ö¤renmek istiyorum, ayn› meslek lisesindeki gibi imkanlar do¤rultusunda ö¤renmek istiyorum. Ve belki, dikkat ettiyseniz, ben konuflmamda da bahsettim; meslek lisesinde ben Çocuk Geliflme Bölümünü ö¤reniyorsam, düz lise mezunu olan kiflilerle üniversitede ayn› ortamda bulunmak istemiyorum. Çünkü tekrar bilgilerimi bafltan ö¤renmek zorunda kalaca¤›m. Yani ben bunu s›f›rdan ö¤reneceksem, bahsetti¤im gibi hiç liseye gitmeyeyim.Ben çocuk geliflimini okumak istiyorum, üniversitede de bunu devam ettirmek istiyorsam, kolay›ma o zaman neresi geliyorsa oraya gidip, orada e¤itim alaca¤›m. E¤er ki bu flekilde olacaksa ben hiç meslek lisesini tercih etmeyeyim; direkt en kolay flekilde düz liseden bafllayarak üniversiteye yükseleyim. Belki toparlayamad›m, ama anlad›¤›n›z› umuyorum. (Alk›fllar) OTURUM BAfiKANI- Anlad›k, anlad›k. Umar›z bu söylediklerin yar›n Türkiye Büyük Millet Meclisinde yeni yasa görüflülürken dikkate al›n›r, milletvekillerimiz, Say›n Bakan bu konuflmalar›n›z› ciddiye al›r ve bu yönde bir düzenlemeye yeniden giderler. Evet Say›n Can Güler, siz toparlay›c› olarak son 1.5 dakikada bitirin. CAN GÜLER- Ben asl›nda k›saca bir mesaj vermek istiyorum. Demin da alt›n› çizmifltik, yapt›¤›m Presentasyonda da bahsetmifltim; bence en önemli fley, özel sektör, sanayi ve okul diyalo¤unun artarak devam etmesini sa¤lamak. Bu gerçekten çok önemli bir konu. Ve Millî E¤itime destek olmak amac›yla özel sektörün de birtak›m projeleri artarak geniflletmesi ve uygulamas› gerekiyor; en önemli mesaj bu bence, bu iki günün de özeti bu diyebilirim.

140

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim. Buyurun Say›n Genel Müdür. Size 3 dakika. - fiimdi, meslek standartlar› sistemi oluflturulmas› gereklili¤i burada vurguland›. Hakikaten bu çok önemli sistem. ‹fl gücü piyasas›n›n düzgün çal›flmas› için, yani bütün piyasalar›n düzgün çal›flmas› için bilginin simetrik olmas› laz›m, asimetrik enformasyon dedi¤imiz olay bütün finans piyasalar›nda, ifl gücü piyasalar›nda, herhangi bir piyasan›n çal›flmas›n›n önündeki engeldir. 2001 y›l›nda, iflte “Stigles” ve di¤er üç tane ekonomi profesörü bu alandaki çal›flmalar› nedeniyle ödül ald›lar. Nedir bu? fiimdi ben evime fayans döfletece¤im, fayansç› ar›yorum. Adam geliyor diyor ki, ben fayans yapar›m, metrekaresini 5 milyondan yapar›m, di¤eri geliyor ben 7 milyon, di¤er geliyor ben 3 milyona yapar›m. Sadece eskiden piyasalarda emek türdefltir. Yani o bilir ki... Yaln›zca fiyatla karar verirsiniz: bütün klasik iktisat teorisi bunu söyler. Ama öyle de¤il. 3 milyona adam›n ne kadar hizmet verece¤ini, 5 milyona yapan adam›n hizmetinin kalitesinin ne oldu¤unu, 10 milyona yapan adam›n hizmetinin kalitesinin ne oldu¤unu ben evime fayans› döfledikten sonra ve bir y›l sonra bu fayanslar pat›r pat›r patlad›ktan sonra bunu bana maliyetini anl›yorum. Dolay›s›yla, burada bu bilginin simetrik hâle getirilmesi laz›m. Yani kifli bana geldi¤i zaman, ben bir fiyata bakaca¤›m o hizmeti al›rken, iki o adam›n verece¤i hizmetin kalitesine. Bunu belgelendiren sistemdir bu. Yani, meslek standartlar› ve kiflilerin niteliklerini, kalifikasyonlar›n› sertifikaland›ran bir sistem. Türkiye’de böyle bir sistem yok. Bu olmad›¤› için Türkiye’de ifl gücü piyasalar›nda asimetrik enformasyon var, düzgün çal›flm›yor. Tüketiciler bundan ma¤dur, kaynaklar israf ediliyor. Deprem olaylar›n› görüyoruz. Adam ev yap›yor; demirler ba¤lanm›yor ve bunun s›k›nt›s›n› çekiyoruz. Dolay›s›yla, bu sistem bence oluflmadan... Haa, böyle bir sistem olmad›¤› için de Milli E¤itim Bakanl›¤› belli bir standarda dayal› e¤itim vermede zorlan›yor. Bitiren kifliler ne kadar bildi¤ini, yani bir diploma ya da birisinin diplomas› yok, fakat o ifli ne kadara yapabilece¤ini gösteren bir sistemin olmad›¤›ndan s›k›nt›y› duyuyoruz. Bunun yap›lmas› laz›m. Üstelik bu yap›lmad›¤› zaman da, flimdi, yine biraz önce Genel Müdür Yard›mc›s› arkadafl›m›z söyledi, mesleklerin karfl›l›kl› tan›nmas›; Avrupa Birli¤i’nde bir parayla birlikte ifl gücünün de dolafl›m› vard›r. ‹fl gücünün dolafl›m›n›n yap›lmas› için o ifl gücünün niteli¤inin belirlenmesi laz›m, ifl gücünün kalifikasyonunun ve bu kalifikasyonun karfl›l›kl› tan›nmas› laz›m. Yani, Türkiye’de tornac›n›n ne kadar tornac› oldu¤unu, bu mesleklerin belirlenmesi ve bunun Alman meslekleriyle karfl›laflt›rmalar›; Türkiye’de kendimiz meslekleri, sertifikasyon yapamad›¤› için karfl›l›kl› mesleklerin tan›nmas› sistemine gidemiyoruz ve Türkiye de ileride Avrupa Birli¤i’ne üye olsa bile ifl gücünün dolafl›m› önündeki en büyük engel bu olacak. Bunu vurgulamak istedim. Bir fley daha söyleyece¤im. fiimdi, çok fleyi tart›fl›yoruz. 21’inci yüzy›l bilgi toplumu. Bilgi toplumunun efendisi bilgi iflçisi. Bilgi iflçisi dedi¤imiz olay da, bir kere çok iyi formal e¤itim alm›fl olacak. Yani, bizim flu andaki meslek liselerinde çok iyi matematik, çok iyi fizik, çok iyi biyoloji, neyse, konusuna yönelik, bunu çok iyi ö¤renmesi laz›m. ‹leride... Yaflam boyu e¤itim diyoruz, asl›nda bu yaflam boyu e¤itim de¤il, yaflam boyu ö¤renme. Yaflam boyu e¤itim diye bir fley soru iflareti. Yani

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

141

e¤itim okulla, yaflam boyu insanlar› okullar tutamaz. Ama yaflam boyu ö¤renme, bu da ö¤renmeyi ö¤renen birey yaratmak, ö¤renmeyi ö¤renen toplum yaratmak; bunu yapman›n yolu da kiflileri çok iyi formal, temel bilgilerle, matematik bilgileriyle donatmak, kiflilere ileride proje okuma, o meslek de¤iflti¤i zaman onu takip edebilme, de¤ifliklikleri izleyebilme, bu temel bilgilerle donatmak laz›m. fiu aflamada da bu meslek liselerindeki en büyük s›k›nt›n›n da o oldu¤unu anl›yorum. Çünkü dört ifllemi yapmakta ö¤rencilerin s›k›nt›l› oldu¤u gözüküyor ve bu da çok ciddî bir s›k›nt›. Yani bunun üzerinde durmam›z laz›m. Bence bu önemli konu. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyorum. Bu dört ifllemi bilmeyenler liseden nas›l mezun oluyorlar ben onu da merak ediyorum. Gerçekten hocam dört ifllemi bilmeden nas›l size?.. PROF. DR. DURAN ALTIPARMAK- Hayal k›r›kl›¤›na u¤rad›¤›n› söyleyen arkadafla cevap olsun diye de söyleyecektim ben. Endüstri Meslek Lisesidir diye orada biz matemati¤i biz vermeyelim mi? Ciddî bir matematik, fizik, kimya dersi almayan...(Ses kay›t kesikli¤i)...hangi ölçüde verebilirsiniz? Bu mümkün de¤ildir, onun kendisini gelifltirmesi mümkün de¤ildir. Ciddî bir temel e¤itimi almas›n› arzu ediyoruz. Ve sadece yolunun aç›lmas›n› talep ediyoruz. Befl y›ll›k bir e¤itim görmüfl Anadolu Teknik Lisesi mezununun, bir elektronik mezununun kendi alan›nda bir mühendislik alan›na girmesi kadar do¤al ne olabilir? Ben bunu söylemek istedim. Yoksa, endüstri meslek lisesi tabii ki mesle¤inin erbab› olsun, tabii ki mesle¤ini icra etsin; ama o talebi azaltan bir faktör olarak söyledim ben bunu. Yani oraya talebi azalt›yorsunuz, onun yolunu kapatarak talebi azalt›yorsunuz, kaliteli ö¤rencinin endüstri meslek lisesine girmesini önlemifl oluyorsunuz. Bu manada, yolunun aç›lmas› manas›nda söyledim. Yoksa, tabii ki disiplinler aras› iliflkiler vard›r. Bir mekatronik flimdi güncel bir konudur, mekanik, elektronik, hidrolik, ...matik gibi seri üretimin temelini oluflturan çok disiplinli bir programd›r. Böyle programlara geçifl... T›p elektroni¤i vard›r. T›pç› ile elektroni¤in birleflik çal›flmas›n› gerektiren disiplinlerdin bunlar. Bunlara yol açacak modüler programdan söz ediyoruz, ça¤dafl e¤itimin gereklerinden söz ediyoruz k›saca. Müsaade ederseniz di¤er soruya da k›sa bir cevap vereyim. Tabii ki biz kendi kendimizi sorguluyoruz yani ö¤retmen yetifltiren bir kurum olarak. Sadece ö¤retmen yetifltirmek zorunda kalmamam›z gerekti¤ini de söylüyorum ben. Yani diyoruz ki, sadece yüzde 5’i, mezunlar›m›z›n yüzde 5’ini Milli E¤itim Bakanl›¤› istihdam ediyor. Yüzde 95’e göre mi program›n›z› düzenlersiniz, yüzde 5’e göre mi? Kald› ki, ö¤retmenlik yapmak isteyen, iyi bir teknik eleman olduktan sonra, piyasa tecrübesine de sahip olduktan sonra pedagojik formasyonu al›p ö¤retmenlik yapabilir, pekâlâ sertifika alabilir; biz bunu savunuyoruz. Dolay›s›yla da, buradaki de¤ifliklik, arkadafl›m›n söyledi¤i, benim ne iflime yar›yor bu ö¤retmenlik program›? Evet, ö¤retmenlik yapmak istemeyen birine 48 saat e¤itim dersini dayatman›n bir âlemi yoktur. Biz de zaten bunu de¤ifltirmek için u¤rafl›yoruz. Yani, dört y›l temel e¤itimini als›n, iyi bir teknik eleman, endüstrinin ihtiyaç duydu¤u teknik eleman olarak yetifltirelim, ö¤retmen yapmak isteyen, ondan sonra pedagojik formasyon al›p isteyen ö¤retmenlik yaps›n diyoruz; bunu savunuyoruz ve bunun çal›flmalar› içerisindeyiz.

142

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ediyoruz hocam. Buyurun. B‹R KATILIMCI- Tabii ki özel sektörün h›z›n› kamuda beklemek do¤ru de¤il asl›nda. Yani, biri koflarken di¤eri yürümeli, belki daha h›zl› yürümeli. Oradaki dinamizmler çok farkl›, ama bütün temennim; memleket olarak ayn› arac›n içerisindeyiz. Bunu, özel sektör flöyledir, kamu böyledir demek çok do¤ru de¤il ama, beklenti burada, kamunun biraz daha h›zlanmas›, 15 y›l önce konufltu¤umuz konular dedi konuflmac›lar, konuklar, söz alanlar, bilmem kaç›nc› e¤itim flûralar› dendi, inflallah bundan sonraki flûlar veya bundan sonraki oturumlarda ayn› fleyleri konuflmuyor oluruz. Teflekkür ediyorum. OTURUM BAfiKANI- Evet, Say›n Daire Baflkan›m, buyurun. Ekleyecek bir fley yok. ‹kinci turda, gördünüz, birinci turdaki bask›c› tavr›m›z ikinci turun çok çabuk bitmesine neden oldu. Zaten süreyi çok fazla aflt›k. Bundan sonraki konuflmalar› arada yapal›m diyoruz. Bana da yönelik bir soru vard›. Keflke medya e¤itimle ilgileniyor olsayd›. Biz de di¤er kurumlardan daha farkl› de¤iliz. Medyada maalesef tek bafl›na ilgilenen benim. Ben de utand›¤›mdan b›rakmak istemiyorum. Ben de b›rak›rsam hiç kimse ilgilenmeyecek. O yüzden bunu devam ettirmek istiyoruz. Sabr›n›za teflekkür ediyoruz. ‹yi günler.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

143

GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE KAPANIfi KONUfiMALARI Oturum Baflkan›: Metin EM‹RO⁄LU MET‹N EM‹RO⁄LU (Oturum Baflkan›)- En büyük motivasyonu e¤itim ve meslekî e¤itim bunun içerisinde, özetle meslekî e¤itimi konufluyoruz. Cumhuriyet tarihimizde kalk›nma ve geliflmedeki en önemli faktör e¤itimi kullanmada meslekî e¤itime yeni bir elbise biçmeye çal›fl›yoruz, yeni bir yap›land›rma ve yön vermeye çal›fl›yoruz. Tabii flûralar da yap›ld›; orada al›nan kararlar da var. Onlar› da daha önce takip ettiniz. Öyle zannediyorum ki, burada konuflulan konular iki günden beri, birço¤umuzda baz› noktalarda acaba hangisini tercih etsem, hangi fikir do¤rudur gibi baz› kar›fl›kl›klara da yol açt› zihnen. Bular çok isabetli neticeler bana göre. Çünkü, bir do¤um sanc›s› gibi bu meselenin kökten çözümü için burada bir beyin f›rt›nas› yap›yoruz asl›nda. Farkl› düflünceler ortaya ç›kt›kça gerçe¤e daha çok yaklafl›yoruz. Meseleye bu aç›dan bakmak laz›m diye düflünmekteyim. fiimdi iflin sonuna geldik; genel de¤erlendirme ve kapan›fl konuflmalar› yap›lacak. Salih Çelik Bey Müsteflar Yard›mc›m›z gelemediler. O kadar yo¤un gündem var ki hem Bakanl›kta, hem Mecliste, gerçekten yine bu meseleler görüflülüyor, bizim burada görüfltü¤ümüz meseleler yasama organ›nda da görüflülüyor, Hükümette de görüflülüyor, bas›n›m›zda da de¤erlendirmeler yap›l›yor. Ama iflte meseleyi bir aç›dan ele alma gibi bir al›flkanl›¤›m›z var. Meseleyi bir aç›dan ele almamal›y›z; meslekî e¤itimin bütünü aç›s›ndan ele al›p, o e¤itim konusunu da bunun içerisinde bir noktaya oturtmal›y›z; esas yap›lmas› gereken de budur. fiimdi, Salih Çelik Bey gelemedi, ama K›z Teknik Ö¤retim Genel Müdür Yard›mc›m›z Tevfik ‹nce Bey buradalar, flimdi sözü kendilerine b›rak›yorum; buyurun. TEVF‹K ‹NCE- Teflekkür ederim Say›n Bakan›m. Say›n Bakan›m, de¤erli kat›l›mc›lar; hepinizin bildi¤i üzere e¤itim bir ülkenin gelece¤idir. E¤itim kalk›nmad›r, e¤itim sosyal yaflant› ve her fleydir. Türk toplumu en iyi e¤itime lay›kt›r, daha ileriye, daha güzele gitmek verimli ürünler elde etmek meslekî teknik e¤itim ad›na hepimizin görevidir. Yediden yetmifle, beflikten mezara kadar her Türk insan› e¤itimin içindedir, içinde olmal›d›r. Düflüncelerimiz farkl› olabilir, yaklafl›mlar›m›z farkl› olabilir, ama ülkenin yüce menfaatleri, gelecek için mutlu bir Türkiye yaratmada her Türk insan›n›n bir araya gelmesi, birlikte hareket etmesi gerekmektedir. Bu, Millî E¤itim Bakanl›¤› mensubu olabilir, özel teflebbüs mensubu olabilir veya baflka bir kuruluflun temsilcisi olabilir. Birbirimizi anlamak durumunday›z, birbirimizin sesine kulak vermek durumunday›z. Meselelere önyarg›yla, de¤iflik bak›fllarla, “zaten Millî E¤itim Bakanl›¤› bir fley yapm›yor” k›sa sözüyle meseleye yaklaflmak do¤ru de¤ildir. Dünden bugüne Millî E¤itim Bakanl›¤› çok fley yapm›flt›r. Ama yeterli midir? De¤il. Sürekli geliflim ve de¤iflim içinde olan dünyam›z›n küreselleflme sürecinde Türk toplumu ve Millî E¤itim Bakanl›¤› çok daha güzel fleyler yapmak durumundad›r. Programlar›n› ihtiyaçlara göre düzenlemesi, ihtiyaçlara göre donat›m›n›n sa¤lanmas› ve istihdam alanlar›yla iflbirli¤i yap›larak ve istihdam

144

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

alanlar›n›n gereksinimi olan insan gücünü yetifltirmek için Millî E¤itim Bakanl›¤› çok fleyler yapm›flt›r, yapacakt›r. Tek bafl›na m›? Hay›r; birlikte, herkesle. En iyi, en güzeli bulaca¤›z. Nerede? Dünyan›n neresinde varsa. Ama aynen almayaca¤›z; kendimize uygun olan› ve yararl› olan› alaca¤›z. Bu düflüncelerle Millî E¤itim Bakanl›¤› olarak Avrupa Birli¤i ve T‹SK ile birlikte düzenledi¤imiz bu Konferans›n yararl› oldu¤unu ümit etmekteyiz. Bakanl›k olarak sosyal taraflarla iflbirli¤i içerisinde çal›flmaktan büyük memnuniyet duyduk. Bu arada baz› sosyal ortaklar›m›z›n e¤itime kat›l›mlar›n›, katk›lar›n› ve yaklafl›mlar›n› iki gün boyunca dinleme f›rsat›n› bulduk. Biz Millî E¤itim Bakanl›¤› olarak ifl piyasas› ve sosyoekonomik aktiviteleri yürüten sosyal ortaklarla diyalogumuzun giderek artaca¤›n› ve yak›n gelecekte yerel kurullar›n etkinli¤inin ve verimlili¤inin görünür hâle gelece¤ini beklemekteyiz. Yerelleflme kapsam›nda meslekî e¤itimindeki çeflitli konular›n tasar›m, uygulama ve de¤erlendirme aflamalar›n›n birlikte ele al›nmas› için gerekli düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktad›r. Bu konularda da iflbirli¤i içerisinde çal›flaca¤›m›z› ümit etmekteyiz. Bu duygularla hepinizi, Say›n Bakan›m baflta olmak üzere bütün kat›l›mc›lar› Bakanl›¤›m ad›na sevgi ve sayg›yla selaml›yorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim Tevfik Bey. fiimdi söz s›ras›, Say›n Baydur gelemedi, ama Genel Sekreterimiz Bülent Pirler aram›zda, Say›n Pirler’de. Buyurun efendim. BÜLENT P‹RLER- Teflekkür ediyorum Say›n Baflkan›m. Öncelikle Say›n Baflkan›m›n gelemeyiflinin nedeni aç›klamak istiyorum. ‹zmir ‹ktisat Kongresi bir taraftan sürüyor, kendisi de oraya kat›lmak durumundayd›, o nedenle gelemedi. Sayg› ve selamlar›n› iletiyorum sizlere. Ve ben de Konfederasyonum ve flahs›m ad›na hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Efendim, flimdi öncelikle flunu vurgulamak istiyorum: ‹lk bu Seminer program›n› arkadafllar›m›z bize getirdiklerinde, küçük bir anekdotla bafllayay›m, iki günlük Seminer yapaca¤›z dediler, olmaz dedim. ‹ki günlük seminerler gerçekten Türkiye’de, bakt›¤›m›zda, bana sorarsan›z, kiflisel bir düflünce, zaman kayb› olarak geliyor. ‹ki gün içerisinde e¤er bir konuyu, bir gün içerisinde tart›flam›yorsak iki gün içerisinde bunu yayarak tart›flman›n çok anlaml› olmad›¤›n› söyledim. fiimdi sizleri gördü¤ümde, bu kalabal›¤› da gördü¤ümde, bu saatte acaba yan›lm›yorum diye kendi kendime sordum ama, bir önceki paneli ve dünkü panellerde yap›lan konuflmalar› da dinledi¤imde yan›lmad›¤›m kanaatine var›yorum. Çünkü o kadar çok fleyler o kadar farkl›, biraz belki cümleler farkl›laflt›r›larak söylendi ki, öze geldi¤imizde esas›nda her fley, ayn› fleyler söylendi. Birkaç saptamayla bafllamak istiyorum. Öncelikle, demin d›flar›da konufluyorduk, ‹fl-Kur Genel Müdürümüzle konuflurken flunu söyledik karfl›l›kl› olarak, daha do¤rusu o söyledi: Bir problem yoksa, probleminiz yoksa sorun da yoktur dedi. Ben de bu noktadan kalkmak istiyorum. fiimdi, izledi¤im paneller ve di¤er konulara yahut da yaklafl›mlara, konuflmac›lara bakt›¤›m›zda flunu görüyorum: En ufak elefltiri oldu mu herkes savunmaya geçiyor. Galiba yanl›fl›m›z burada. Esas›nda sorun var; onun için bu Panel düzenlendi. Sorunlar var ki, bu sorunlar› oturup tart›flal›m ve bunlar›, bu sorunlar› aflal›m diye düzenlendi. Yoksa, her kesim olarak söylüyorum, kendi üzerine gelen herhangi bir

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

145

elefltiride direkt savunmaya geçerse burada bir savunmaya varamay›z. Önce flunu kabul etmeliyiz galiba: Öncelikle bir sorunumuz var ve sorunumuzu aflmak için bir araya gelmek zorunlu; bunu bir kere birinci unsur olarak söylemek istiyorum. ‹kinci unsur, flimdi, bakt›¤›m›zda, en son olarak Uluslararas› Çal›flma Teflkilat›, meslekî e¤itimle ilgili olarak konufluyorum, bir rapor yay›nlad›, adil bir küreselleflme diye. Bu 26 tane bilim adam›, iflte siyasetçi, uzman taraf›ndan haz›rlanan hakikaten çok önemli bir rapor. Onun bir k›sm› da özellikle meslekî ve teknik e¤itime ayr›l›yor ve o raporun özünü çok k›sa flöyle size arz edeyim: Diyor ki; küreselleflme geliflmifl ülkelerle geliflmekte olan ülkeler aras›nda bir farkl›l›k yaratm›flt›r, adil olmayan düzenlemeler yaratm›flt›r. Fakat bunu giderme yollar› aras›nda en baflta say›lan unsur, geliflmifl ülkeler aç›s›ndan bir koz olarak say›lan unsur, meslekî ve teknik e¤itimin oluflturulmas› olarak adland›r›l›yor. Hatta s›ralamada üçüncü s›rada yer al›yor, önemli bir tedbir olarak bu müesseseler giderilirken insana yönelik tedbirler içerisinde. Ve bu anlamda da gerçekten bu konunun Türkiye’de her zaman yap›ld›¤›n›n aksine birazc›k daha farkl›laflt›r›lm›fl bir boyutuyla yap›lmas› gerekiyor. Çünkü, dünya bir kimyasal de¤iflim yafl›yor; ayn› flekilde Türkiye de o kimyasal de¤iflimi yaflamak durumunda. O çerçevede sadece Türkiye çerçevesinde al›p bu meslekî ve teknik e¤itim boyutunu incelersek fevkalade büyük hataya düfleriz. Bunu AB politikalar› çerçevesinde, hatta uluslararas› politikalar çerçevesinde art›k incelemek ve irdelemek durumunday›z ve politikalar›m›z› da buna göre gelifltirmek durumunday›z diye düflünüyoruz. Efendim, bu anlamda da birkaç unsuru da hakikaten vurgulamak gerekiyor diye düflünüyorum. Özellikle e¤itimde gerçek ve ça¤dafl bir döflümü sa¤lamam›z anlam›nda, iflte bugün az önceki Panelde de çokça vurguland›, onu vurgulamak istiyorum. Meslek okullar›n› düz okul hâline getirmenin dayan›lmaz çekicili¤i ya da cazibesiyle yine karfl› karfl›ya kald›k. Bu zaman zaman Türkiye’de gündeme getirilen bir unsurdur ve bu konu üzerinde gerçekten çok iyi düflünülmesi gereken, bir kere daha düflünülmesi gereken bir unsurdur. Çünkü, flunu vurgulamak istiyorum burada: E¤itim siyasete hizmet etmez; e¤itim, insan yetifltirmeye hizmet eder. Bu böyle bilenerek ve bu flekilde yaklafl›larak ancak bir sorun ortadan kald›r›labilir diye düflünüyorum. Bunu niye söyledim; ona da gelece¤im. fiimdi, son günlerde gazetelerde çok fazla gündemde olan bir meflhur iktisatç› var, Stigles; o flöyle söylüyor: Sosyal politikalar için çok güzel de¤erlendirmeleri var, “sosyal politikalar” diyor, ben tam tabirini söyleyeyim, o söylemiyor, ama ben söyleyece¤im, “popülist yaklafl›mlar›n en kolay kullan›ld›¤› alanlard›r” der. Ama, o popülist politika demez, “folklorcuk politika” der, tabiri de aynen budur. fiimdi, geçmifle dönüp bakt›¤›m›zda hakikaten sosyal politikalar, ki e¤itim politikalar› da bunlardan ›rak de¤ildir, tamamen hakikaten Türkiye’de net olarak söylüyorum folklorcuk politikalar›n kullan›ld›¤› alanlard›r. Geçmiflte çok yaflad›k, iflte sosyal sigortalarda indirilen yafllar, flunlar bunlar. Ama, Stigles de flöyle çiziyor: Çok önemli flekilde çiziyor, diyor ki, bugün bunlar› yapars›n›z, üç son sonra ya da befl gün sonra bunun maliyeti size kat ve kat, bütün toplum üzerine ç›kar, belki bir kitleyi kurtar›rs›n›z yap›lan tedbirlerle, al›nan tedbirlerle, ama befl gün sonra bunun bütün yükünü bütün toplum çeker. Onu için, sosyal politika, ki e¤itim politikalar› da sosyal politikalard›r, al›nacak tedbirlerin bir kere daha defalarca oturularak, görüflülerek, inatlafl›lmadan yap›lmas›na ihtiyaç vard›r diye düflünüyoruz. Bunun da alt›n› çizmeyi özellikle istiyorum. Bir üçüncü unsuru özellikle söyleyece¤im. Demin vurgulad›m ama, yine ulusal

146

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

düzlemde de¤il, uluslararas› rekabet kriterleri içerisinde meslekî e¤itim ve politikalar›na yön vermemiz gerekiyor. Yoksa, yine ulusal boyutta flöyle yap›l›r, böyle yap›l›r derken, iflte bir tabir var “at› alan Üsküdar’› geçer” geçer diye, ben onu biraz de¤ifltirmek istiyorum, çünkü Üsküdar çok yerel bir tabir, küreselleflme boyutuna uymuyor, at› alan art›k bir k›tay› geçiyor. Lütfen bunlar› çok dikkatli inceleyerek görmemiz gerekiyor. Bir dördüncü boyut, Türkiye’de flunlar oluflturulamad›: Hemen vurgulamak gerekiyor, ifl gücü piyasas›, e¤itim ve standart, meslekî standart üçlemi aras›ndaki gerekli koordinasyonlar sa¤lanamad›. Bu da çok önemli. Bunun demin ‹fl-Kur Genel Müdürümüz, ulusal meslek standartlar› yönüyle yans›tt›. O üçlü sac aya¤›n›n gerçekten oluflturulmas› fevkalade önemli. Bir tek meslek standartlar›ndan bakman›z yeterli de¤il; bir tek e¤itim yönüyle bakman›z yeterli de¤il, bir tek ifl gücü piyasas› olarak yeterli de¤il; üçünün koordinasyon hâlinde geçmesi, gitmesi gerekiyor, ki çok önemsedi¤imiz bir unsur. Son olarak flunu vurgulamak istiyorum: Esas›nda bütün panelleri izledi¤imizde, iflte say›l›yor tek tek, ekrana da yans›t›ld›, ben de söyleyece¤im birazdan, 12 tane tedbir al›nabilir ve yap›lacaklar söylenebilir. Ama, bak›n, e¤itim flûralar› yap›ld›. En son e¤itim flûras› yanl›fl hat›rlam›yorsam iki cilt. Bunlar›n hepsi söylendi, söyleyeceklerimin de hepsi söylendi; sorunlar tespit edildi, buna iliflkin ne gibi tedbirler al›nmas› gerekti¤i vurguland›. Ama sonuca bakt›¤›m›zda, eylemleri hâlen eksik olarak görüyoruz. Dönüp bakmam›z gerekiyor bütün kesimler olarak. Yani burada hiç kimseye fley yöneltmiyorum. Milli E¤itim Bakanl›¤›, Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›, ‹fl-Kur, bizler, özel sektör iflverenleri, kamu sektörü iflverenleri, sendikalar, di¤er bütün toplum kesimleri ne yapt›k o günden bu yana? ‹flte çok güzel Say›n Dekan›m›z demim söyledi; 30 y›l önceki e¤itim sistemini özlüyorum dedi. Ne yapt›k, yani karfl›l›kl› olarak geldik ne yapt›k flu ana kadar? Somut bir fleyi bana söylersek diyece¤im ki hakl›s›n›z. Hay›r. ‹çsel yap›lan unsurlar var. Say›n ‹nce çok güzel söyledi; bir projeden bahsetti demin. Çok güzel, hakikaten, ayr› ayr› partisyonlar olarak çok fleyler yap›l›yor. Koordinasyon yok efendim; yani vurgulamaya çal›flt›¤›m bu. Esas›nda, iflte özel sektör iflyerlerimizde birçok tedbirin al›nd›¤›n› ve mükemmel tedbirler, hatta Avrupa Birli¤i’nde birçok iflyerinde uygulanmayan tedbirler bunlar; onlar› da söyleyeyim. Bakanl›k olarak çok güzel projelerimiz var, ‹fl-Kur olarak projelerimiz var; hepimiz ama da¤›n›k flekilde yap›yoruz. Bir koordinasyon yok. Haa, hatta flunu da söyleyeyim: Birbirimize karfl› empati de uygulam›yoruz. Galiba önemli unsur burada, koordinasyon ve koordinasyon olarak karfl›m›za ç›k›yor. Efendim, nedir bunlardan ç›kacak unsurlar? Birkaç unsuru, sadece sat›r bafllar› itibar›yla neler yap›lmas› gerekiyor diye sayd›¤›m›zda, diyalo¤a ihtiyaç var. Cezaland›rma yoluna baflvurmamal›, diyalog yoluyla çözümler getirilmeli. Bunlar hep yaz›yor zaten; size daha önce de söyledim. ‹flletmelere motivasyon getirilmeli bu konularda, iflte bu çeflitli yöntemlerle yap›labilir. ‹flletmede Gelir ve Kurum Vergisinde, iflte binde 5’lik muafiyetler getirilir. Bunlar›n birçok yöntemi var. Yine arkas›ndan, e¤itimde yüklendikleri roller ve sorumluluklar› dikkate al›nd›¤›nda, hakikaten e¤itici personelin gelir ve SSK primi devletçe karfl›lanabilir. ‹flte bunlar› her zaman söylüyoruz. Yine olmayacak unsurlar de¤il. Ama, baflka unsurlar da bu teflviklerin içerisine rahatl›kla kat›labilir. Bir dördüncü unsur, tabii ki meslekî ve rehberlik dan›flmanl›k hizmetleri gelifltirilmeli. Bunlar hep slogan diyorum ya, hepsi var. Bir beflinci unsur, ulusal programlar düzenlenirken sanayinin ihtiyaçlar› göz

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

147

önüne al›nmal›, ulusal meslek standartlar› ve Ulusal Meslek Standartlar› Kurumu kurulmal›d›r. fiimdi burada bir fley söyleyece¤im. Avrupa Birli¤i’nin iflte bayra¤› da orada. Ulusal meslek standartlar›n› niye bu kadar dile getiriyoruz? Zaman zaman yad›rgan›yor. Bir iflveren kuruluflunun bunlar› söylemesinin çok yad›rgand›¤›n› da biliyorum ama, flimdi, Avrupa Birli¤i bu konudan hiç bahsetmez. Niye bahsetmez? Ç›kar›na de¤ildir. Ama biz Türkiye olarak iyi bir düflünmemiz gerekiyor. Bak›n, Avrupa Birli¤i’nin en basit korkular›ndan bir tanesini söyleyeyim. E¤er Türkiye Avrupa Birli¤i’ne üye olursa ulusal meslek standartlar›n› ve meslekî e¤itim sistemini de iyi bir flekilde gelifltirirse, bir süre sonra buradaki yetiflmifl genç nüfus gelir, bizim elimizdeki meslekleri al›r. Bu korkudur, emin olun büyük bir korkudur. Ve bize hiçbir metinde rastlayamazs›n›z; ulusal meslek standartlar›na iliflkin bir fley söylemezler. Niye söylemezler ben size hemen söyleyeyim burada. Çünkü, çok net olarak, gerçekten biz bu hareketi gerçeklefltirirsek, Avrupa Birli¤i’ne üye oldu¤umuzda, ertesi gün biz serbest dolafl›m talep etti¤imizde bizim karfl›m›za ilk ç›kartacaklar› argüman fludur: Meslek standard›n nedir kardeflim senin? Bunlar› çok iyi görmemiz ve gözlememiz ve projemizi buna göre izlememiz gerekiyor. E¤itim kalitesi, e¤itim programlar›n›n içeri¤i; bunlar gerçekten çok önemli konular. Etkili koordinasyon ve iletiflimi demin vurgulad›m. Buna ba¤l› olarak il meslekî e¤itim kurumlar›n›n il istihdam kurullar›yla birlefltirilmesi, yaln›z ö¤renci Arzu Han›m çok güzel bir fley söyledi az önce; Meslekî Dan›flma merkezleri hâline getirilmesi gerekiyor bunlar›n, dünyan›n gitti¤i nokta o. Oraya do¤ru yavafl yavafl bunlar› götürmek gerekiyor. Bunun d›fl›nda, -tabii ki istihdam›n planlanmas› da bu dan›flma merkezleri içerisinde yer alacak- bir baflka konu daha söylemek gerekiyor. ‹flte K›z Teknik Ö¤retim okullar›, iflte Erkek Teknik tek bir çat› alt›nda... fiimdi onu söyleyeyim. Anayasa de¤iflikli¤inden sonra, bana sorarsan›z, kad›n-erkek eflitli¤i geldikten sonra bu K›z Teknikti, Erkek Teknikti filan bunlar Anayasaya ayk›r› bana sorarsan›z. Bu ay›r›mc›l›¤a girecek. Onu özellikle vurgulayay›m. Ona göre de bir tedbir almas› gerekiyor. Milli E¤itim Bakanl›¤›nda, ben Konfederasyonda 15 y›ld›r çal›fl›yorum, 15 y›ld›r ayn› konu tart›fl›l›yor. Ne yapt›k derken bunu vurgulamak istiyorum. Ne zaman birlefltirilecek yahut da birlefltirilmesi gerçekten rasyonel mi? Rasyonel oldu¤u ortaya ç›kt›¤›na göre art›k birlefltirilsin. Bir di¤er unsur, gerçekten yavafl yavafl yayg›n e¤itim modellerimizin tekrar eskisi gibi gündeme getirilmesi gerekiyor ve bunu da vurgulamak istiyoruz. Gerçekten Türkiye için büyük bir sorun. Meslekî ve teknik ö¤retmenlerin özlük haklar›n›n daha iyi düzeye getirilmesi de bir di¤er sorundur Türkiye’de. Bu e¤itimin kalitesinin özlük haklar›yla yak›ndan bir korelasyon içerdi¤ini de burada vurgulamak istiyorum. Ve tabii ki bu arada da Avrupa Birli¤i projeleri içerisine dönüp bakt›¤›m›zda, Avrupa Birli¤i’nin e¤itim ve buna benzer projeler çerçevesinde geçmiflteki aday ülkelere, bizim gibi aday ülkelere yönlendi¤i projeleri, e¤itim alan›ndaki miktar›n› söylemek istiyorum, biz daha yüzde 3’lerinde, 4’lerindeyiz; onu vurgulamak istiyorum. Onun için de, ama burada Avrupa Birli¤i’nde kabahati aramay›n. Yine vurguluyorum; biz proje üretirsek, o proje, biz diyorum ama, bir bakanl›k ç›k›p da ben proje ürettim, hadi gelin bana kat›l›n, kolumdan tutun deme hakk›na sahip de¤il art›k bu dünyada; oturulup, birlikte bu proje üretilir, ondan sonra gidilir, onun koordinatörlü¤ünde yap›l›r proje. Ama biz, proje üretme çabas› içinde dahi de¤iliz flu anda, üzülerek söylüyorum. Bu gerçeklerden yola ç›karak 12 tane noktay› da sizlere, deminden beri ifade etmeye çal›flt›m, flunu vurgulamak istiyorum: ‹ç karart›c› bir tablo ortaya ç›kartarak konuflmam› bitirmek istemiyorum. Ama, Türkiye’de bir genel fley var iflte; biz Türkiyeyiz, gerçekten öyle, her fleyi yapar›z. O da do¤ru. Ama galiba bir

148

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

eksi¤imiz var; organize olam›yoruz ve koordinasyon içinde olam›yoruz. Bu koordinasyon içinde olma flart›n›n da birinci öncelik oldu¤unu burada vurgulamak istiyorum. Ve bu tip seminerlerin de tahmin ediyorum ki gelecekte de devam edece¤i düflüncesiyle hepinize sayg›lar›m› sunuyorum. OTURUM BAfiKANI- Teflekkür ederim Say›n Pirler. Evet, asl›nda bu bitmeyecek bir seminer, yani bitmez, bitmemesi laz›m, çok konuflmam›z laz›m bu meslekî e¤itim konusunda. Ama baz› gerçekler zannederim burada belirgin hâle geldi; baz› ihtiyaçlar ve baz› tespitler de yap›ld›. Yani, belki çok böyle net olarak söylenmedi ama, bir kere her fleyden evvel bir diyalog ihtiyac› ortaya kondu. Mesleki e¤itimi sadece Milli E¤itim Bakanl›¤›n›n yapaca¤› bir ifl de¤il. Meslek e¤itimi, Milli E¤itim Bakanl›¤›, di¤er kamu kurulufllar›yla birlikte gerçek üretimin yap›ld›¤› iflletmelerle birlikte organize edecek ve yapacakt›r. Bu seminer bunun için düzenlenmifltir. Bunu nas›l yapar›z›n sorusu soruldu burada birçok kareler içinde ve buna baz› cevaplar da verildi. Ama bunu somutlaflt›rmak gerekirse, bunu MES yap›yor, MES Vakf› var, Say›n Refik Evin 20 senedir bunu yap›yor; ama flimdi Avrupa Birli¤i’yle beraber bunu yeni bir formata sokmaya çal›fl›yor. Ben zannediyordum ki, meslek standartlar›n› Türkiye’de önce biz yap›yoruz, sonra duydum ki MES bizden evvel yapm›fl ve meslek standartlar›n›n tariflerini yapm›fl ve baflka bir boyuta geçmifl. Bunu yaparken de Milli E¤itim Bakanl›¤›yla birlikte yapm›fl bunu. fiimdi biz o boyuttay›z. Biz meslek standartlar›n› Avrupa Birli¤i’nin bir üyesi bir ülkenin uzmanlar› ve tekstil ifl kolunda, Topkap› Tekstil Meslek Lisesinin çok de¤erli ö¤retmenleriyle birlikte sekiz aydan beri üzerinde çal›fl›yoruz, sonuna geldik, önümüzde hafta Milli E¤itim Bakanl›¤›m›za gelece¤iz ve diyece¤iz ki, efendim biz meslekleri tespit ettik. Haa, bu arada ‹fl-Kur Meslek Standartlar› Kurumunu kurmak için u¤rafladursun, biz kendi ifl kolumuzda meslek standartlar›n› belirledik, müfredatlar›n› belirledik ve bu müfredatlar› oluflturan kaynak kitaplar›, ki binlerce sayfa tutmaktad›r, tercüme ettirdik, kitap hâline getirmek üzereyiz, bunu bast›¤›m›z zaman tekstil ifl kolunda faaliyette bulunan bütün e¤itim kurumlar›na bu kitaplar›m›z›, bu kaynaklar›m›z› da bedelsiz olarak, ücretsiz olarak gönderece¤iz. Haa, burada flunu geliyorum: Önümüzdeki hafta Bakanl›¤›m›zla birlikte bu müfredatlar›n Talim Terbiye Kurulundan geçirilmesi ve Talim Terbiye Kurulunun kabul edece¤i, son fleklini verece¤i durum ile bütün Türkiye’de, okullar›m›zda okutulmas› için müflterek bir toplant› yapaca¤›z. ‹flte size diyalo¤un en somut örne¤i. Demek ki, bunlar› yapmak zorunday›z. Biz e¤er MES’le beraber biz bunlar› yap›yorsak, buradan öneriyor ve sesleniyorum; bütün ifl kollar›, bütün sektörler böyle bir yol izlemek mecburiyetindedir, Avrupa Birli¤i de bizi buna dayatmaktad›r, zorlamaktad›r. Müflahhas iflbirli¤inin temellerini bu flekilde atmak zorunday›z. ‹kinci müflahhas olay ne olabilir? Millî E¤itimin okullar› var. Biz bu okullar› sanayinin ihtiyaçlar›na göre tam olarak yönlendiremiyoruz. ‹flte müfredatlar› yaparsak o yönlendirmenin en önemli, en ciddî ad›m›n› atm›fl olaca¤›z; ihtiyac›m›za göre müfredat› yapaca¤›z, meslek tan›mlar›m›z› da. Yine icat etti¤imiz yeni meslekler de var. O meslekler de globalleflmenin bize dayatt›¤› mesleklerdir. Her branflta var. Onlar› da tan›mlayaca¤›z, tarifleyece¤iz, müfredat›n› yapaca¤›z, Talim Terbiyeden geçirece¤iz, bütün okullar›m›zda bu okutulacak, bütün iflletmelerimizde de uygulanacak. Uygulamada eksi¤imiz var. Bu eksik nereden ç›k›yor dedi¤imiz zaman biz geliyoruz arkadafllar, bir noktada kal›yoruz. Biz, iflletmelerdeki meslekî e¤itim ihtiyac› bilincini bizim henüz patron seviyesinde, iflletme seviyesinde, ifladam› seviyesinde tam olarak yöneticilerimize anlatabilmifl de¤iliz. Biz hep b›ça¤›

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

149

Millî E¤itim Bakanl›¤›na kesiyor tek tarafl›; biraz da kendimize do¤ru tutal›m. Hani i¤neyi baflkas›na bat›r, çuvald›z› kendine. fiimdi çuvald›z s›ras› bizde. Hani iflletmeler taraf›y›z ya biz T‹SK’le beraber. Peki niye biz bu e¤itim ünitelerini oluflturamad›k? Çünkü, ben bir kurs yap›yorum, tamim yap›yorum, telefonla söylüyorum, e¤itim elemanlar›n›z› gönderin, getirin diyorum, benim kursuma 10 kifliyi zor buluyorum. Niye? Bak›yorum, yöneticiler, en baflta patron seviyesinde, afla¤›ya do¤ru, genel müdüründe, personel yöneticisinde, insan kaynaklar› yöneticisinde o bilinç yok. Gördünüz mü s›k›nt› nerelere gitti dayand›? Çuvald›z› kimlere bat›rmak gerekiyor görüyorsunuz de¤il mi? fiimdi ben buraya geliyorum. Buraya gelmek için tamim yapt›m. Benim çok uyan›k bir, burada bir hukukçu arkadafl›m var... ...‹flletmelerden kaç ifltirak var dedim, vallahi 10 kifliyi falan buluruz dedi. Otelde yer ay›rtt›. Arkadafllar, 10 günün içerisinde biz buraya 1 kifliyle mi geldik, 2 kifliyle mi? Söyle Baflar Bey... 2 kifliyle geldik arkadafllar. Gördünüz mü nas›l çuvald›z› bat›r›yorum kendimize kendimize. Haa, demek ki, bizim de daha kabul etmemiz gereken çok noktalar var. Ama bu diyalog tek tarafl› olmaz. Bu diyalog iki tarafl› olur. Ve e¤er bu ö¤retim iflletmeler için yap›l›yorsa, iflletmelerde verimlili¤i art›rmak, bu ülkenin genç insanlar›na istihdam alanlar›n› açmak, ülkenin üretimini art›rmak, verimini art›rmak, imalat›n›, üretimini, ihracat›n› art›rmak için yap›l›yorsa bunun esas unsuru iflletmelerdir, iflletmelerin de, bu meselenin etraf›ndaki insanlard›r. Burada da bir diyalo¤a ihtiyaç var. Benim zaman›mda Milli E¤itim Bakanl›¤›nda 10 bin tane teknik ö¤retmen vard›. Ben flimdi soruyorum, kaç bin teknik ö¤retmenim var?.. 20 bin dolay›nda. Bunun 5 bini bakanl›ktayd›, 5 bini de iflletmelerdeydi. E¤er ben diyalog istiyorsam, iflletmelerde o 5 bin tane, flu anda zannederim 10 bine yükseldi say›s›, çal›flmakta olan, çeflitli noktalarda çal›flmakta olan teknik ö¤retmenlerimi bulmal›y›m. Bu teknik ö¤retmenlerimin özlük haklar›n› gelifltirmeliyim. Onlar iflletmenin eleman›d›r. Haa, öbür taraftan, Milli E¤itim Bakanl›¤›nda çal›flan teknik ö¤retmenlerin özlük haklar›n› da ayr›ca gelifltirmeliyim. Bu teknik ö¤retmenler öyle olmal› ki, herkes teknik ö¤retmen olmak için çal›flmal›, o teknik ö¤retmen unvan›n› elde etmek için çal›flmal›. Ona o haklar›, özlük haklar›n› analar›n›n ak sütü gibi helal olarak vermeliyim, verebilmeliyim; bunu devlet olarak vermeliyim, iflletme olarak vermeliyim. Ülkenin kalk›nmas›, geliflmesi buradad›r. Spor konusunda bir misal verece¤im. Spor Kanunu da vaktiyle Milli E¤itime ba¤l›yd›, Milli E¤itim Gençlik ve Spor Bakanl›¤›; biz bu 3308’in yan›nda Spor Kanunu da ç›kartt›k. Orada bir teflvik yönetmeli¤i getirdik, Türk sporunu teflvik yönetmeli¤ini. E¤er bir sporcu bir beynelmilel müsabakada baflar› kazan›r da flampiyon olursa o yönetmeli¤e göre ev veririz, araba veririz, 300’ün üzerinde Cumhuriyet alt›n› veririz, çok yüksek maafl veririz. Hâlâ o yönetmelik geçerlidir. Bugün Türk sporunda e¤er baflar›lar oluyorsa, inan›n ki o yönetmeli¤in çok büyük motive edici rolü vard›r. Bir insan e¤er flampiyon olursa ihya olur, kendi de ihya olur, ailesi de ihya olur. Çünkü, o flampiyonun antrenörüne de ayn› haklar›n verilmesi yönetmelikte vard›r, Türk sporunu teflvik yönetmeli¤inde. Peki, biz spora kadar teflvik etmifliz de, neden meslekî e¤itimimizi teflvik etmiyoruz? Meslekî e¤itim teflvik edilmelidir. Meslekî e¤itimi, birtak›m yanl›fl politikalarla önüne setler çekerek, filan meseleyi çözece¤im diyerekten meslekî e¤itimin önüne siz setler çekerseniz, iflte bir araya yüzde 45-50’ye gelmifl meslekî e¤itim oran›n› yine yüzde 35’lere do¤ru itersiniz. Bu bir yanl›fll›kt›r. Bunu düzeltin. fiu veya bu flekilde

150

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

politika yaparak söylemiyorum; ben meselenin politika taraf›nda de¤ilim, ne ön bahçesindeyim, ne arka bahçesindeyim. Ben bu ülkenin ihtiyac›n› anlat›yorum. Ben bu ülkenin ekmek kap›s›n› anlat›yorum. Gençlerin istihdam alanlar›n›, onlar›n ihtiyac›na deyinmek istiyorum. Bunu gözden uzak tutmay›n. Gençlerin istihdam› bu ülkede bir numaral› meseledir. Biz partiyi kurarken, parti program›na 984’te Özal’la beraber, “efendim, bu ülkenin en önemli meselesi nedir” dedi, sosyal politika k›sm›n› bana yazd›rm›flt› parti program›nda, ben tuttum, sayfalarca döflendim istihdam da istihdam diye. Bana dedi ki, “Metin Bey ne diyorsun kardeflim? bu ülkenin en zor ifli istihdamd›r” dedi, “sen o k›s›mlar› ç›kar” dedi bana. Ç›karmam dedim. Ç›kar›rs›n, ç›karmazsan, biz bir güzel kavga ettik. Sonradan bana dedi ki, “yahu sen çok hakl›s›n ama, ben de hakl›y›m, ben siyasette dürüst olmak istiyorum, bir ülkede bir insana ekmek kap›s› vermek, istihdam etmek en zor ifltir, sen yazm›fls›n buraya” dedi, “flunu yapaca¤›z, istihdam kap›s› açaca¤›z, böyle yapaca¤›z, bunlar kolay ifller de¤ildir, ben siyaseten yapamayaca¤›m bir fleyi de halka söylemek istemem, lütfen” dedi, “bu söylemlerini biraz insafa getir, flunu yapaca¤›m, bunu yapaca¤›m demiflsin, bunlar› ç›kart” diye. ‹stihdama iliflkin hedeflerini ç›kartt›rd› programdan. Bunun sebebi, en zor meseledir bir insana bir ifl verebilmek. Biz bütün mesaimizi, iki gündür burada çal›fl›yoruz, bak›n, yan›m›zda gençler vard›, onlar burada m› hâlâ, yoksa gittiler mi? O gençler, biz onlar için çal›fl›yoruz, bütün buradaki 500 kifli iki günlük mesaisini, bu gençleri nas›l istihdam ederiz diye harcamaktad›r. fiimdi, böyle bir mesele, böyle bir sistem teflvik edilmez mi? Bunu nas›l teflvik edece¤iz? Elbette devlet burada baflrolde olacakt›r. Bülent Bey söylemem dedi, bir-iki tanesini sayd› da. Tabii, yani söylerse taahhüde mi girecek? Yok, sen devlet mensubu de¤ilsin. Ama, iflletmelere ait teflvik noktalar› da var. ‹flletmeler de bu teflvikte bir görev almal›d›r. Asl›nda iflte yüzde 6’ya kadar sakat ve eski hükümlü istihdam›n› öngören yeni ‹fl Kanununun getirdi¤i hükümler nedir? ‹flletmeye bir külfettir. Ama, iflletmenin bugünün dünyas›nda sosyal mecburiyeti vard›r, sosyal mükellefiyeti vard›r. Ben diyorum ki, tamam, eski hükümlü ve özürlü istihdam› çok önemli bir anayasal, sosyal görevdir, sosyal devletin önemli bir yükümlülü¤üdür ve bunu iflletmelere b›rakm›flt›r devlet. Bunun yan›nda, iflletmeler e¤itim birimi kurmal›d›r, mutlaka kurmal›d›r. Bunun bafl›nda mutlaka pedagojik formasyona sahip bir e¤itici olmal›d›r ve mutlaka devlet, e¤itimi birimi kurup, iflleten, ciddî meslek e¤itimi yapt›ran iflletmelere mutlaka ve mutlaka bir destek getirmelidir, bunu mutlaka yapmal›d›r. Vergi muafiyetleri getirmelidir. Sigorta muafiyeti demiyorum. Sigorta bir aktuaryal denge meselesidir. Onun çözümü, sigortal› say›s›n›n, aktif sigortal› say›s›n›n art›r›lmas›ndan geçer. Pasif sigortal›yla aktif sigortal› dengesinin kurulmas›ndan geçer. O bak›mdan... Acaba fazla konufltunuz, zaman› israf ediyorsunuz diye uyar› m› geldi?.. Evet, salonu baflka maksat için kullanacaklarm›fl. Tabii otel kâr›na bak›yor. Ama Türkiye’nin kâr› meslekî e¤itimdir, meslekî e¤itimdir, meslekî e¤itimdir arkadafllar. (Alk›fllar) SUNUCU- Çok teflekkür ediyoruz de¤erli konuflmac›lar. OTURUM BAfiKANI- Daha biz bu salonlarda bu meseleleri çok konuflaca¤›z diyorum. Verdi¤iniz mesai için, bu toplant›ya ifltirak etti¤iniz için toplant›y› düzenleyenlere ve tekrar sizlere en derin teflekkürlerimi ve flükranlar›m› sunuyorum. SUNUCU- Biz de organizasyonda eme¤i geçen herkes ad›na teflekkürlerimizi sunuyoruz. Sa¤ olun, a¤z›n›za sa¤l›k. Çok teflekkürler efendim.

151

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹ Ahmet APAY Prof. Dr., Sakarya Üniversitesi Teknik E¤itim Fakültesi Yap› E¤itimi Bölümü, Sakarya e-posta : aapay@sakarya.edu.tr

G‹R‹fi Türkiye’nin sosyo-ekonomik kalk›nmas›, Cumhuriyetle beraber Endüstriyel geliflmeye dayanm›flt›r. Bunun gere¤i olarak nitelikli insan gücü e¤itimi önem kazanm›fl ve Cumhuriyet E¤itiminin önemli at›l›m› Teknik E¤itim alan›nda olmufltur. Planl› döneme girildi¤inden bu yana, endüstriyel geliflmenin planl› kalk›nmadaki pay› giderek artm›fl bununla beraber geleneksel yap›s› içinde endüstriyel ve teknolojik geliflmelere ayak uydurmas› gereken Teknik E¤itim, Avrupa birli¤i standartlar› ve hedeflerinin nitelik ve nicelik bak›m›ndan gerisinde kalm›flt›r. ‹malat kesimindeki büyümeyi sürdürme ve uluslar aras› pazarlarda rekabet gücünü koruyabilmek için üretim düzeylerinin nicelik ve nitelik bak›m›ndan yükseltilmesi zorunludur. Muhtelif zamanlarda yay›nlanan Dünya Bankas› raporlar›nda; üretim düflüklü¤ü nedenleri analiz edilirken yetersiz endüstriyel e¤itim, üniversite sanayi iliflkilerinin zay›fl›¤›, endüstri alan›ndaki iflletmecili¤in zay›fl›¤› gibi konular ön planda nazarlara sunulmaktad›r.

Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤i ‹le ‹lgili Sorunlar Üniversite Sanayi ‹flbirli¤i konusu, sürekli gündeme gelen ve tart›fl›lan bir konudur ve hala problem olmaya devam etmektedir. Bilindi¤i gibi Teknik branfllardaki üniversite ö¤rencilerinin ve özellikle Teknik E¤itim Fakültesi, MYO (teknik bölümlerdeki) ö¤rencilerinin endüstri staj› yapma zorunluluklar› bulunmaktad›r.ancak bu stajlara gerek ö¤rencinin gerekse ifl yeri sahibi veya temsilcilerinin çeflitli nedenlerden dolay› yeteri kadar ilgi göstermedikleri bilinmektedir. Bilindi¤i gibi modern sanayinin do¤ufluna ‹ngiliz Sanayi Devrimi kaynakl›k etmifltir.Bu ayn› zamanda Sanayi ile Üniversite aras›ndaki iliflkiyi bafllatan tarihsel bir olgudur. 19. yy. sonlar›nda Almanya deneyimi ile Üniversite-Sanayi iliflkisi araflt›rma alan›na tafl›narak yeni bir boyut kazanm›flt›r. Ülkemizde ise ÜniversiteSanayi iflbirli¤i 1980’li y›llar›n ortas›nda gündeme gelmifltir. Sanayinin çok fazla geliflmedi¤i taflra üniversitelerinde 1980’li y›llar›n ikinci yar›s›nda somut baz› teflebbüsler gözlenmifltir, ancak son birkaç y›ld›r bu iliflkilerde aktif bir geliflme gözlenmektedir. Bu iliflki, Sanayinin geliflmifllik gösterdi¤i bölgelerde daha h›zl›, az geliflmifl sanayi bölgelerinde daha yavafl ceyeran etmektedir.

152

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Sanayinin rekabet gücü kazanabilmesi prodüktivitesini sürekli yükseltebilme yetene¤ine ba¤l›d›r. Ayn› zamanda sanayinin yeni alanlara yat›r›m yapabilme becerisini de edinme zorunlulu¤u vard›r. Genelde pazar ekonomisi ülkelerinin,üstesinden gelmeye çal›flt›klar› en önemli problem, prodüktiviteyi yükseltme problemidir. Bu yüzden Pazar ekonomisi ülkeleri prodüktiviteyi sürekli art›rabilmek için, üretimin dayand›¤› teknoloji taban›n›, de¤ifltirip geniflletme zorundad›r. Üniversite-Sanayi iflbirli¤i ve bu iflbirli¤inin kurumsallaflmas› Ulusal yenilenme ve geliflme politikalar›n›n temel taban›n› oluflturmaktad›r. Bu konuda Amerika Birleflik Devletlerinde görülen Sanayi-Üniversite ortak araflt›rma merkezleri model olarak al›nabilir. Bu merkezler National Science Foundation (Ulusal Bilimler Vakf›-NSF) taraf›ndan desteklenmektedir. NSF bafllang›ç için gerekli paray› sa¤lamakta ve bu deste¤i befl y›l sürdürmektedir. Bu destek bu merkezlere üye olan sanayi flirketleri ve yerel yönetimlerden gelmektedir. Buradaki temel amaç bu merkezleri befl y›ll›k bir süre sonunda, Sanayi flirketlerinin deste¤i ile ayakta durur hale getirmektir. Her merkez üniversite tabanl› bir araflt›rma grubundan oluflmakta ve bu grup temel araflt›rmalarla birlikte, bilim ve teknolojinin belli alanlar›nda sanayiye yönelik uygulamal› araflt›rma projelerini yönetmektedir. Ülkemizde, Üniversite-Sanayi iflbirli¤inden, üniversitelerin kazançlar›; çal›flma ve araflt›rma konular›n›, sanayicinin problemlerini çözecek biçimde seçebilirler, yap›lan çal›flmalar sonucu, bilimsel yay›nlar ortaya ç›karabilir ve buda araflt›rmac›n›n akademik yükselmesine önemli katk›da bulunabilir. Ayr›ca bu tip projeler sonucunda araflt›rmac› ö¤retim elemanlar› parasal gelir sa¤layabilirler. Yine bu çal›flmalarla sanayi deste¤i ile üniversite laboratuarlar›n› zenginlefltirilmesi de sa¤lanm›fl olur. Bu iliflkiden sanayicilerin kazançlar› ise kendi ar-ge birimlerini kurmak için büyük yat›r›mlar yapacaklar›na, bu sonuca Üniversite imkanlar› ile ulaflabilirler. Yine sanayiciler tüketici iflbirli¤i sonucunda rekabet gücü olan ucuz ve kaliteli üretimi elde edebilirler. Ülkemizde üniversitelerde pek çok ö¤retim üyesi Sanayinin ihtiyaçlar›n›n neler oldu¤unu sanayi ile kendi çal›flma alanlar› aras›nda müflterek konular›n olup olmad›¤›n› bilememektedir. Sanayici ise Üniversitenin, kendilerine destek olup olamayaca¤›n› üniversitelerden hangi ölçülerden yararlanabilece¤ini yap›lan müflterek çal›flmalar›n üretime yans›y›p yans›yamayaca¤›n› bilememektedir. S›n›rl› ölçüde de olsa ülkemizde baz› örnekleri görülebilen üniversite eksenli teknopark (bilim park›) uygulamalar›n› görebilmekteyiz. Buradaki temel amaç teknolojinin uç noktalar›nda faaliyet gösteren firmalar›n yarat›c› yeteneklerini üniversitenin entelektüel birikimi ve laboratuar olanaklar›yla destekleyebilmektir. Ayr›ca üniversitelerle sanayi kurulufllar› aras›nda ikili iliflkiler çerçevesinde, ancak tümüyle üniversite bünyesinde yürütülen araflt›rmalara da s›kça rastlanmaktad›r. Bu tip faaliyetler belli bir konuya mahsus olarak imzalanan sözleflmeler gere¤ince yürütülmektedir.

SONUÇ Türkiye’de Sanayi ve Üniversite kendi gerçeklerini aç›k yüreklilikle ortaya koyup bulufla bilecekleri ortak araflt›rma alanlar› tespit edebilmelidir.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

153

Sanayi üretiminin hangi sektörlerine a¤›rl›k vererek hangi alanlarda rekabet üstünlü¤ü kazanmay› öne almas› gerekti¤i belirlenmelidir. Bu çerçevede hangi alanlarda yenilenmeye ihtiyaç duyulacaksa teknolojiye iliflkin bu çal›flmalar›nda Üniversiteler taraf›ndan yap›lmas› gerekecektir. Üniversite sanayi iflbirli¤inin kurulup gelifltirilmesi taraflar›n iyi niyetli yaklafl›mlar›n› gerektirir. Ancak bununda ötesinde, Ulusal düzeyde belli bir bilim-teknoloji-sanayi politikas› tespit edilerek bu çerçevede baz› düzenlemelerin yap›lmas› gerekmektedir. Mevcut Üniversite-Sanayi iflbirli¤i geliflebilmesi ve yenilerinin oluflabilmesi için, Üniversitelerde baz› önemli düzenlemelerin yap›lmas› flartt›r. Bu düzenlemelerin en önemlisi, akademik personelin belirli bir süre Sanayide çal›flma zorunlulu¤u ve proje gelifltirenlerin akademik yükseltilmelerde önemli avantaj elde etme yetkisine sahip olabilmeleri gerekir.

Kaynakça (1)

APAY, A. “Ekonomik Kalk›nma; Endüstriyel E¤itim”, YÖK Dünya Bankas› Dergisi Say›:19,1990, ANKARA

(2)

Türkiye Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤i Birinci fiuras›, TÜB‹TAK,‹TÜ, Kas›m 1994, Ayaza¤a Kampüsü, ‹stanbul

(3)

Yüce ‹.H.,”Bilim-Teknoloji Politikalar› ve 21. Yüzy›l›n Toplumu”Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlü¤ü Araflt›rma Dairesi Baflkanl›¤›, Temmuz 1997.

(4)

Sukan V.F.,Akdeniz R.C.,Hepbafll› A,” Üniversite -Sanayi ‹flbirli¤inde AR-GE Merkezlerinin Rolü: EB‹LTEM Uygulamas›” Endüstri Mühendisli¤i Nisan-May›s-Haziran, say› :2, 2002.

(5)

KILIÇ N.K.” ‹malat Ve Sanayi Sektöründe Geçen Y›l Al›nan Kararlar Ve Gerçeklefltirilenler “ Do¤u Anadolu Bölgesi Araflt›rmalar› , C:1, S:1 Elaz›¤, 2002.

154

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

TÜRK MESLEKÎ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M S‹STEM‹NDE VE ‹fi HAYATINDA G‹R‹fi‹MC‹L‹K Ali GÜRSEL ve Ayflim SEÇEN MEB E¤itimi Araflt›rma ve Gelifltirme Dairesi Baflkanl›¤› (EARGED) Maltepe, Ankara

Özet Giriflimcilik, ekonomik ve sosyal hayat› do¤rudan etkileyen ve bir ülkenin geliflme düzeyini belirleyen en önemli nedenlerinden biridir. Ekonomik büyümeyi baflaran ülkeler incelendi¤inde görüldü¤ü gibi, endüstriyel yap›n›n iyilefltirilmesi, rekabet gücünün art›r›lmas›, ekonomik büyümenin h›zland›r›lmas›, istihdam›n artmas› ve gelir düzeyinin iyilefltirilmesi için ekonomik yap›n›n giriflimci ve yenilikçi olmas› gerekir. Genç giriflimci potansiyeli yüksek olmas›na ra¤men, Türkiye giriflimcilik konusunda yeterli baflar› gösterememifltir. Giriflimcili¤in desteklenmesi için finansal destek veya di¤er teflviklerden çok, bu alanda verilecek e¤itime a¤›rl›k verilmelidir. Kaynaklar› nas›l yat›r›ma dönüfltürebilece¤ini bilmeyen, piyasa flartlar›n› ve beklentilerini analiz edemeyen bir giriflimcinin baflar›l› olmas› beklenemez. Bu da ancak giriflimcilik alan›nda verilecek nitelikli bir e¤itim ile mümkündür. Bu çal›flmada, giriflimcilik konusunun önemi, Türkiye’nin giriflimcilik konusunda istenilen düzeyde olamay›fl›n›n nedenleri, giriflimcili¤i etkileyen en önemli faktörlerin bafl›nda yer alan e¤itim ve Türkiye’de baflta meslekî ve teknik ortaö¤retim olmak üzere ortaö¤retim düzeyinde olmas› gereken giriflimcilik e¤itimi incelenmifltir.

Giriflimcilik Giriflimci kelimesi bir fleyi yapmaya bafllayan kifli anlam›na gelmekte olup, giriflmek fiilinden türemifltir. Giriflimci Frans›zca “entrepreneur”den, giriflim ise “entreprendre” kelimesinden gelmektedir ve “bir fley yapmak” anlam›ndad›r. Giriflimcilik; yaflad›¤›m›z çevrenin yaratt›¤› f›rsatlar› sezme, o sezgilerden düfller üretme, düflleri projelere dönüfltürme, projeleri yaflama tafl›ma ve zenginlik üreterek insan yaflam›n› kolaylaflt›rma becerisine sahip olmakt›r. Giriflimcinin zenginlik üretirken üç temel kayna¤› vard›r. Bunlar giriflimcinin kendi enerjisi ve gücü, eriflebildi¤i sermaye ve iliflki kurdu¤u insanlard›r [1]. TÜS‹AD giriflimciyi, “bilinenleri en iyi yapan ve hünerlerine akl›n› da katan, ola¤an, ve ola¤an d›fl› koflullarda iflgücü ve sermaye kaynaklar›n› verimli bir biçimde kullanacak önlemleri düflünen, analiz eden, planlayan, yürürlü¤e koyan, uygulayan ve sonuçlar›n› denetleyebilen yarat›c› kiflidir” diye tan›mlamaktad›r [2].

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

155

Giriflimcili¤in Önemi Ça¤dafl uygarl›¤›n geliflmesinde hemen her dönemde çok önemli bir iflleve ve yere sahip olan giriflimcilik unsuru son y›llarda daha da önem kazanm›fl ve ekonomik kalk›nma, istihdam yaratma ve sosyal geliflmenin temel faktörü olarak de¤erlendirilmeye bafllanm›flt›r. Bilindi¤i gibi klasik üretim faktörleri; sermaye, emek, do¤al ve fiziki kaynaklardan oluflmaktad›r. 21.yüzy›lda sanayi toplumundan farkl› olarak “bilgi toplumu” veya “iletiflim toplumu” kavramlar› ön plana ç›kmakta, “bilgi” de üretim faktörleri aras›nda say›lmakta ve ekonomik de¤erler yaratmada insano¤lunun akl› fizik gücünün yerini almaktad›r [3]. Bu yeni dönemde bilim ve teknolojide yaflanan h›zl› geliflmeler toplumlar›n yap›s›n› da h›zla de¤ifltirirken, bunun bir parças› olarak giriflimcinin ve giriflimcili¤in ekonomik de¤erini ve toplumdaki önemini de art›rm›flt›r. Bunun bir yans›mas› olarak bireye ve bireysel yetene¤e dayal› giriflimcilik ön plana ç›km›fl ve insan›n entelektüel üretkenlik kabiliyeti önem kazanm›flt›r. Bu kabiliyetin ürünleri olan sanat, bilim ve ekonomik uygulamalar aç›s›ndan büyük önem arz eden giriflimcili¤in, bilgi toplumunda alt›n ça¤›n› yaflamas› beklenmektedir [4]. Ekonomik büyümeyi baflaran ülkeler incelendi¤inde görülece¤i gibi, endüstriyel yap›n›n iyilefltirilmesi, rekabet gücünün art›r›lmas›, ekonomik büyümenin h›zland›r›lmas›, istihdam›n artmas› ve gelir düzeyinin iyilefltirilmesi için ekonomik yap›n›n giriflimci ve yenilikçi olmas› gerekir. Bu yüzden, ekonomik canlanmay› sa¤lamak ve s›k s›k sürüklendi¤i krizlerden kurtulmak için Türkiye’nin günü kurtaran geçici çözümler de¤il uzun vadeli bir ç›k›fl yolu bulmas› gerekir ki, bu yol giriflimcilikten geçmektedir [5].

Giriflimcide Olmas› Gereken Özellikler Giriflimcilik, giriflimcilerin risk alma, f›rsatlar› kovalama, hayata geçirme ve yenilik yapma süreçlerinin tümüne verilen add›r. Giriflimci ise, risk alarak yenilik veya gelifltirme yapan kiflidir. Di¤er bir deyiflle, giriflimci f›rsatlar› gözleyen ve onlar› buldu¤unda her tür riski alarak fikrini gerçeklefltirmeye çal›fland›r. Dolay›s› ile giriflimcilik için fikir üretmek, yenilik üretmek ya da bir gelifltirme yapmak gerekmektedir. Giriflimci, ekonomik kaynaklar›n düflük üretkenlik alanlar›ndan yüksek alanlara aktar›lma sürecinde bafl aktördür. Çünkü üretim kaynaklar›n› yeni bir tarzda birlefltirerek kullan›lmayan üretim faktörlerinin kullan›lmas›n› sa¤lar, ama daha önemlisi kullan›lmakta olan üretim araçlar›n›n ve mevcut girdilerinin de¤iflik flekillerde kullan›m› ile üretimi art›r›r. Giriflimci yeni düflüncelerin yarat›lmas›, yay›lmas› ve uygulamas›n› h›zland›r›r. Ayr›ca yeni endüstrilerin do¤mas›na yol açar, teknolojileri kullanan sektörlerde verimlili¤i art›r›r ve h›zla büyüyen sektörler yaratt›¤› için ekonomik büyümeyi h›zland›r›r [5]. Giriflimci h›zl› düflünme, belirsizlik alt›nda h›zl› karar alma, kararl› ve azimli olma, güçlü sezgi sahibi, iyi gözlemci, hayal gücü yüksek, kaynaklara ulaflabilecek iliflkiler a¤›na sahip, kaynaklar aras›nda özellikle insan kaynaklar›n› iyi yönetebilen, düflünme ve muhakeme yetenekleri güçlü, çok yönlü düflünebilen, yeninin kabul edilmesini sa¤layacak ikna gücüne sahip olan, iyi iletiflim kuran, ba¤›ms›z

156

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

düflünebilen, esnek, yarat›c›, kendine güvenen, dayan›kl› ve ›srarc› olma gibi özelliklerin birço¤una sahip kiflidir. Bu özellikler do¤ufltan gelen özelliklerle birlikte, çevre ve e¤itim flartlar›n›n oluflturdu¤u özelliklerdir. Do¤ufltan gelen özelliklere müdahale edilemese de bu özelliklerin aç›¤a ç›kmas› için uygun ortam ve e¤itim sa¤lanabilir. Giriflimcili¤in desteklenmesi için finansal destek veya di¤er teflviklerden çok, bu alanda verilecek e¤itimin önemi tart›flma götürmez bir gerçektir. Kaynaklar› nas›l yat›r›ma dönüfltürebilece¤ini bilmeyen, piyasa flartlar›n› ve beklentilerini analiz edemeyen bir giriflimcinin baflar›l› olmas› beklenemez. Bu da ancak giriflimcilik alan›nda verilecek nitelikli bir e¤itim ile mümkündür. Bu gün piyasada e¤itim almadan da olsa baflar›l› olmufl birçok giriflimci mevcuttur. Bunlar deneme yan›lma yöntemi ile tecrübe edinmifl, çok yüksek risk potansiyellerini flans yard›m›yla aflm›fl giriflimcilerdir. Ancak bir çok giriflimci bafllang›ç aflamas›nda veya ifl hayatlar›n›n herhangi bir evresinde ayn› flansa sahip olamamaktad›r. Art›k, dünyada bilgi temeline dayal›, profesyonel, rekabet gücü yüksek, kaynak israf› minimum, hedeflerini belirleyerek planl› bir flekilde bu hedeflere do¤ru yol alan giriflimcilerin baflar›l› olabilece¤i kabul edilmektedir.

Türkiye ve Dünyada Giriflimcilik Giriflimcilik kelimesi 1980’lerden sonra dünya çap›nda çok kullan›l›r olmufltur. 1990’larda Avrupa ve Sovyet Rusya’s›ndaki komünist blo¤un y›k›lmas› Çin ve Vietnam’›n d›fla aç›lmas›, dünya genelinde geri dönüfller ve yüksek iflsizlik oranlar› giriflimcili¤in öneminin artmas›na yard›m etmifltir [6].Geliflmifl ülkelerde giriflimcilik oldukça yayg›nd›r. Bu ülkeler giriflimcileri teflvik etmek için çok önemli teflvik araçlar› kullanmaktad›rlar. Bunun yan›nda geliflmekte olan Singapur, ‹rlanda, Güney Afrika Ülkeleri gibi ülkelerde giriflimci say›s›n› art›rmak için bir çok teflvik araçlar› kullanmaktad›rlar [7]. Türkiye’de giriflimcili¤i incelemek için Osmanl› Dönemindeki duruma göz atmak daha yararl› olacakt›r. 1912 y›l›nda bir yabanc› yazar›n kaleminden Osmanl› ‹mparatorlu¤u; “Yaln›z memurluk etmek, askerlik yapmak, kazançl› ifllere ra¤bet göstermemek Türkleri eksiltmifl ve fakirlefltirmifltir. Türklerin arazi sahibi olan birkaç yüz bininden gayr›s› memurluk ve askerlikle geçinen proleteryad›r. Bunlar açl›ktan ölmeyecek kadar bir maaflla iktifa ederler. Türkler zaten flayan-› hayret derecede kanaatkard›rlar. ‹sraftan pek çekinirler. Y›lda bir kere, o da bayram günü esvap yapt›r›rlar ve o esvab› y›l boyunca giyerler. Bu kadar az ihtiyac› olan bir halkta teflebbüs fikri ve gayret atefli için bir saik olmayaca¤›ndan, bittabi Türk’ün hat-› iktisadiyeleri de mahduddur, ticaretleri adeta yok gibidir” [8]. Cumhuriyetin ilan› ve Yeni Türk Devletinin kurulufluyla beraber say›ca az olan ve yeterli sermayeye sahip olmayan giriflimcilerin, say›s›n›n art›r›lmas› ve giriflimcili¤in özendirilmesi politikas› devlet eliyle yap›lm›flt›r. 1930-1950 y›llar›ndaki Devletçilik Devresinde özel sektörün girmedi¤i ifl alanlar›na devlet girmifl ve özel sektörü de buralara girmeye teflvik etmifltir. 1950-1970 y›llar›ndaki Liberal Ekonomiye geçifl döneminde özel sektörün ekonomideki pay› % 70’lere kadar ç›kar›lm›flt›r. 1980’de

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

157

bafllayan ve günümüze kadar devam eden D›fla Aç›lma Döneminde giriflimcilerimiz dünyan›n dört bir taraf›na yay›lmaya bafllam›fllard›r. Ancak yine de giriflimci say›m›z istenen düzeyde de¤ildir. Türkiye’deki siyasal durumun ve ekonomideki koflullar›n belirsizli¤inin yüksek olmas›, bürokratik engeller, sermaye kaynaklar›n›n k›t olmas›, giriflimcinin e¤itimi, giriflimcinin yönetim, pazarlama, kurumsallaflma gibi konularda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmamas›, giriflimci say›s›ndaki art›fl›n istenen düzeyde olmamas›n›n en önemli etkenleridir [7]. Uluslararas› giriflimcilik endeksinde kullan›lan 100 yetiflkin içinde flirket kuran insanlar›n say›s›na bak›ld›¤›nda Türkiye 29 ülkeden daha az say›da giriflimciye sahip oldu¤u görülmektedir. Türkiye’de her 100 yetiflkin içinde flirket kuran kifli say›s› 4.6 iken bu say› Meksika’da 18.7, ‹rlanda’da 12 ve ABD’nde 11.7’dir. Yeni kurulan flirket say›lar› aç›s›ndan da Türkiye oldukça düflük bir performans göstermektedir. OECD’ye üye ülkelerde yeni kurulan iflyerlerinin tüm iflletmeler içinde oran› % 1117, kapanan iflyerlerinin oran› da % 9-14 aras›nda de¤iflmekteyken, Türkiye’de bu oranlar s›ras›yla % 3.5 ve % 0.9’dur [5]. Birleflmifl Milletler Geliflme Program› taraf›ndan çok say›da sosyal, ekonomik, e¤itim ve politik faktörler göz önüne al›narak 2002 y›l›nda yap›lan ‹nsani Geliflim Endeksi’nde Türkiye, 173 ülke içinde 85’inci s›radad›r. Türkiye e¤itim, sa¤l›k, g›da, kad›n ve çocuklar›n durumu ve okuryazarl›k gibi göstergelerde Küba, Malezya, Libya ve Ermenistan’dan daha kötü performans göstermektedir ve Avrupa’da sadece Arnavutluk ve Moldavya’dan iyi konumdad›r [5]. Türkiye karfl›laflt›rma yap›lan ülkeler aras›nda % 30 ile en fazla genç nüfus (0-14 yafl grubu) oran›na sahip olan iki ülkeden biridir (di¤eri Meksika). ‹flsiz kategorisinde yer almayan bu genç nüfusa ra¤men iflsizlerin ço¤unlu¤u (% 64) 30 yafl›n alt›ndaki gençlerdir [5]. Türkiye nüfusunun önemli bir giriflimci potansiyeli olan kad›nlar ve gençler giriflimci olarak de¤erlendirilememektedir. Tüm iflverenler aras›nda kad›nlar›n oran› % 3.3 gibi oldukça düflük bir orand›r ve 30 yafl›n alt›nda bulunan gençlerin % 64’ü iflsizdir. Türkiye geneline bak›ld›¤›nda flehirlerin giriflimcilik performans› en yüksek olan illerin sadece ‹stanbul ve Kocaeli oldu¤u görülmektedir [5]. Giriflimcili¤in yetersiz olmas› bir ülkenin geri kalm›fll›¤›n›n en önemli nedenlerinden biridir. Çünkü giriflimcilik, ekonomik ve sosyal hayat› do¤rudan etkileyen bir faktördür. Yukar›da da belirtildi¤i gibi, giriflimcilik konusunda Türkiye yeterli baflar› sa¤layamam›flt›r. Giriflimcili¤i etkileyen en önemli faktörlerin bafl›nda e¤itim gelmektedir. Türkiye’deki giriflimcilik e¤itiminin yetersiz olmas›, bu konudaki baflar›s›zl›¤›n ana sebeplerinin bafl›nda yer almaktad›r.

Türkiye’de Giriflimcilik E¤itimi ve Öneriler Türkiye’de giriflimcilik e¤itimi örgün e¤itim kapsam›nda orta ve yüksek ö¤retimde verilmektedir: Ortaö¤retim düzeyinde; Millî E¤itim Bakanl›¤›na ba¤l› meslekî ve teknik ortaö¤retim kurumlar›nda, haftada bir veya iki ders saati süresince, seçmeli veya zorunlu ders olarak verilmektedir. Ortaö¤retim düzeyinde verilen giriflimcilik e¤itimi, süre, içerik ve uygulama

158

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

bak›m›ndan yetersizdir. Bu yetersiz giriflimcilik e¤itimi de sadece meslekî ve teknik ortaö¤retim kurumlar›nda verilmektedir. Genel ortaö¤retim düzeyinde bu konuyla ilgili ders bulunmamaktad›r. Yüksek ö¤retimde program bütünlü¤ü bulunmamakta, ilgili branfllarda verilen giriflimcilik e¤itimine yönelik konular›n düzeyi farkl›l›k arz etmektedir. Sadece Meslek Yüksek Okullar›na S›navs›z Geçifl uygulamas›ndan sonra bu okullarda programlarda bir bütünlük sa¤lanmaya çal›fl›lm›fl ve giriflimcilik dersi programlara dahil edilmifltir. Ancak bu uygulama çok yenidir. Henüz piyasadaki yans›malar› al›namam›flt›r. Program bütünlü¤ü olmayan di¤er yüksek ö¤retim programlar›nda da giriflimcilik istenilen düzeyde de¤ildir. Örgün e¤itim d›fl›nda, ifl kurma amac›nda olanlara yönelik olarak, Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Gelifltirme ve Destekleme ‹daresi Baflkanl›¤› (KOSGEB) bünyesinde, Giriflimcili¤i Gelifltirme Merkez Müdürlü¤ü taraf›ndan, k›sa süreli giriflimcilik kurslar› verilmektedir. Ancak kurslara kat›lan kursiyerler zaten yeterli motivasyona sahip olarak gelmifl kiflilerdir. Türkiye’nin giriflimcilik potansiyeli göz önüne al›nd›¤›nda, bu kurs program›ndan yararlananlar›n s›n›rl›l›¤› anlafl›lacakt›r. Daha fazla giriflimci aday›na ulafl›lmas› ve daha kapsaml› kurs veya e¤itim programlar› düzenlemesi gerekmektedir. Sonuç olarak; Ülkemizin ekonomik büyümesine katma de¤er sunabilecek, ça¤›m›z›n ve ekonomimizin gerektirdi¤i bilgi, beceri, giriflimcilik ve yarat›c›l›k yeterliklerine sahip olan insan gücüne ihtiyaç vard›r. Bu nedenle amaç; toplumda var olan potansiyel giriflimcileri harekete geçirmek veya bu e¤itimin öneminin fark›nda olmayanlar›, ifl hayat›na at›lmadan önce ortaö¤retim (meslekî ve genel) düzeyinde giriflimcilik konusunda donan›ml› hale getirmek olmal›d›r. Mevcut durumda ortaö¤retim düzeyinde; Millî E¤itim Bakanl›¤›na ba¤l› meslekî ve teknik ortaö¤retim kurumlar›nda verilen ve gelifltirme çal›flmalar› devam eden giriflimcilik dersleri, giriflimcilik alan›nda yürütülmekte olan di¤er programlarla desteklenerek ortaö¤retim düzeyinde yayg›nlaflt›r›lmal›d›r. Meslekî ve teknik ortaö¤retim kurumlar›nda verilen giriflimcilik e¤itimi program, kaynak ve ekipman bak›m›ndan desteklenmeli, iflletmelerle iflbirli¤i içerisinde ö¤rencileri gerçek ifl hayat›na en iyi flekilde adapte olmalar›n› sa¤lamaya yönelik hale getirilmelidir. Sürekli yenilenme ihtiyac›nda olan Meslekî ve teknik ortaö¤retimde gerçeklefltirilecek program ve düzenlemeler, ifl hayat› ile ba¤lant›l› bir süreç halinde ve ifl hayat›n›n beklentilerine yönelik olmal›d›r. ‹stihdama ve giriflimcili¤e yönelik meslekî ve teknik e¤itim modeli benimsenmelidir. Ayr›ca, Türkiye’de giriflimcilik alan›n›n önemi son zamanlarda daha iyi anlafl›lm›fl, ulusal ve uluslar aras› birçok çal›flma ve giriflimcili¤i gelifltirme faaliyetleri bafllat›lm›flt›r. Birçok kurum taraf›ndan yürütülmekte olan giriflimcilik konusunda e¤itim programlar› gelifltirme veya proje çal›flmalar› bulunmaktad›r. Ancak bu kurumalar›n birbirleri ile ba¤lant›l› olan bu önemli konuyu birbirlerinden ba¤›ms›z olarak yürütmeleri yerine, bütünlük ve iflbirli¤i içerisinde, daha kapsaml›, daha büyük finansman ve insan kayna¤› deste¤iyle ve sonuçlar›n›n da ayn› kapsamda al›naca¤› bir çal›flma içinde yer almalar›, giriflimcilik alan›nda yap›lacak çal›flmalar›n verimini artt›racakt›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

159

Kaynakça (1)

BOZKURT Dr. Rüfltü, Giriflimci ve Rol Bilinci, ‹fl Fikirleri Dergisi, Say› : 2000/12, Aral›k, 2000.

(2)

TÜS‹AD, Türkiye’de Giriflimcilik ‹le ‹lgili Sorunlar ve Çözümler, ‹stanbul, 1987.

(3)

ERKAN H., Bilgi Toplumu ve Ekonomik Geliflme, Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 1993:111).

(4)

ARSLAN K., Üniversiteli Gençlerde Mesleki Tercihler ve Giriflimcilik E¤itim, Do¤ufl Üniversitesi Dergisi, 2002/6, 1-11.

(5)

AKTOPRAK D., Giriflimcilik Nedir? Türkiye’nin Giriflimcilik Performans›, ViveBusiness, 2003.

(6)

KOH Hian Chye, Testing Hypotheses of Entrepreneurial Characteristics, School of Accountancy and Business, Nanyang Technological University, Singapore, 1996

(7)

YILDIZ B., Giriflimcilik, Bir Hedef mi? Yoksa Bir Tutku Mu?, Y›ld›z Teknik Üniversitesi, Kalite ve Verimlilik Klübü, 2003.

(8)

LANDAU J.M., Tekinalp Bir Türk Yurtseveri (1883-1961), ‹letiflim Yay›nlar›, ‹stanbul,1996.

(9)

T‹T‹Z T›naz, Genç Giriflimcilere Öneriler, ‹nk›lap Yay›nevi, ‹stanbul, 1999.

(10) ERDO⁄MUfi N., Otobiyografilerin Analizi Yoluyla Giriflimci ‹fladamlar›n›n Kariyer Geliflimi Hakk›nda Bir ‹nceleme, 2000 Yönetim-Organizasyon Kongresi, Erciyes Üniversitesi, 2000. (11) GERBER Michael E., Giriflimcilik Tutkusu, Sistem Yay›nc›l›k, ‹stanbul, 2001.

160

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

TÜRK METAL ANA SANAY‹‹ VE MESLEKÎ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M Ali GÜRSEL MEB E¤itimi Araflt›rma ve Gelifltirme Dairesi Baflkanl›¤› (EARGED) Maltepe, Ankara

Özet Metal ana sanayi, ülke ekonomimiz ve sanayimiz içerisinde büyük yer tutmaktad›r. ‹malat sanayimizin, ifl gücü istihdam›n›n ve ihracat›m›z›n bel kemi¤ini oluflturan sektörlerin ilk s›ralar›nda metal ana sanayi yer almaktad›r. Ülke sanayisi ve ekonomisi üzerinde büyük yer tutan bu önemli sektör, iyi yetiflmifl iflgücüyle desteklenmelidir. Meslekî ve teknik e¤itim ile sektör iflbirli¤i güçlendirilerek bu sektöre istenen düzeyde ve nitelikte iflgücü yetifltirilmelidir. Bu çal›flmada, metal ana sanayii, ülke sanayii ve ekonomisi içerisinde metal ana sanayiinin yeri ve önemi, iyi yetiflmifl ifl gücünün bu sektör için önemi, metal ana sanayiindeki iflgücünün e¤itim durumu ve nitelikleri, e¤itim ve meslekî e¤itim, ortaö¤retim düzeyinde verilen meslekî ve teknik e¤itim, metal ana sanayiine yönelik olarak verilen meslekî ve teknik e¤itim konular› ele al›nm›flt›r.

Girifl Metal mamuller insanl›¤›n ilk ça¤lardan beri kulland›¤› ve vazgeçemedi¤i mamuller olmufltur. Metal endüstrisi de tarih boyunca üretim alan›ndaki önemli yerini bu flekilde korumufltur. Savafl teknolojisi ile bafllayan metal iflleme mesle¤i, ulafl›mdan ev eflyalar›na, a¤›r sanayi ürünlerinden uzay sanayiine kadar birçok konuda uygulama alan› bulunan bir meslek dal› olmufltur. Sanayi devriminden itibaren a¤›r sanayi mamullerinin tamam›na yak›n›n›n ham maddesini metal mamuller oluflturmufltur. Ülkemizde geliflen dünyan›n sanayi at›l›mlar›na cumhuriyetin ilk y›llar›nda kurulan kamu iktisadi teflebbüsleri ile ulafl›lmaya çal›fl›lm›fl, son yirmi y›l içerisinde de kurulan özel sektör iflletmeleriyle metal ana sanayiinde uluslar aras› pazarda önemli bir yer edinilmifltir. Türk metal ana sanayinde faaliyet gösteren MESS’e (Türkiye Metal Sanayicileri Sendikas›) üye 373 adet büyük özel iflletme mevcuttur. Madde S›n›flamas›na Göre bunlardan bafll›calar› flunlard›r [1]: • Metal ana makina sanayii • Metal eflya sanayii • Motorlu kara tafl›t›, römork ve yar› - römork imalât› • Di¤er ulafl›m araçlar› imalât›

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

161

• Metal konstrüksiyon ve dekorasyon sanayii • T›bbî aletler imalat› Bu sektörde 2001 y›l› üçüncü dönemi verilerine göre istihdam edilen ifl gücü 21.875.000’dir. Bunun %17,2 oranla 3.763.000 kiflisi imalat sanayiinde istihdam edilmifltir [2]. 2002 y›l› verilerine göre, Türkiye’de çal›flan toplam iflçi say›s› 4.564.164, Türk metal ana sanayiinde çal›flan iflçi say›s› 530.252’dir [3]. Bu say›ya iflçi haricindeki di¤er çal›flanlar, baflka sektörlerde çal›fl›p metal ifl-kolu ile ilgili ifller yapanlar ve kay›tlara geçmemifl çal›flanlar eklendi¤inde bu say› en az ikiye katlanacakt›r. 2000 y›l› verilerine göre sektörlere göre gayri-safi millî hâs›lan›n içerisinde sanayi sektörünün pay› da % 27,28’dir [4]. Faaliyet kollar›na, üretici fiyatlar›na ve cari fiyatlara göre gayri-safi millî hâs›la içerisinde sanayi gelirlerimizin pay›, 45.874.422.910.000.000 TL ile %25,6 oran›ndad›r. Bunun 21,7’sini de imalât ve madencilik sanayimiz oluflturmaktad›r [5]. Bu veriler de göstermektedir ki, ülkemiz sanayiini oluflturan sektörlerin ilk s›ralar›nda metal ana sanayii gelmektedir. Ülkemizde metal ana sanayii h›zla geliflmektedir. Özellikle üretti¤imiz hammadde miktar› bunu ortaya koymaktad›r. Türkiye’nin 1980 y›l›nda 4.2 milyon ton olan toplam ham çelik üretim kapasitesi, 1999 y›l›nda 19,9 milyon tona yükselmifltir. Söz konusu kapasitenin %8’ini uzun ürünler, % 15’ini yass› ürünler, % 2’sini vas›fl› çelik ürünler oluflturmaktad›r. Demir ve çelik döküm sektöründe, 1998 y›l›nda toplam olarak 93.000 ton mamul üretilmifl olup bunun yaklafl›k tutar› 1.300 milyon $’d›r. Üretimde kullan›lan ham ve yard›mc› maddelerin önemli k›sm› yerlidir. Ancak nitelik ve nicelik bak›m›ndan yeterli olmayanlar› ithal edilmektedir. Türkiye fiilî üretim rakamlar› ile Avrupa’da 5. s›rada bulunmakta ve dünya üretiminin %1,5’ini, Avrupa üretiminin ise yaklafl›k % 5,5’ini üretmektedir [6]. 2000 y›l› itibar›yla sabit sermaye yat›r›mlar›ndan, kamu sektöründe yap›lan yat›r›mlar›n % 2,8’i ve özel sektörde yap›lan yat›r›mlar›n %26,7’si imalât sanayiine yap›lm›flt›r [7]. Toplam ihracat›m›z›n dolar baz›nda 2000 y›l›nda % 91,72’sini, 2001 y›l›nda 91,67’sini imalât sanayii ürünlerinin ihracat› oluflturmufltur. ‹malat sanayii ihracat›n›n 2000 y›l›nda % 36,87’sini ve 2001 y›l›nda % 40,42’sini de metal imalat sanayii ürünleri oluflturmufltur [8]. Sabit sermaye yat›r›mlar›n›n, %2,8’inin kamu sektöründe ve % 26,7’sinin özel sektörde imalât sanayiine yap›lan yat›r›mlar oluflturmas›na ra¤men, 2000 y›l›nda yap›lan ihracat›n %91,72’sinin imalat sanayii taraf›ndan yap›lm›fl olmas›, bu sektörün sabit yat›r›m oran›na göre ihracat ve kâr oranlar›n›n yüksek oldu¤unun bilinmesi aç›s›ndan oldukça önemlidir. Ülke sanayisinde ve ekonomisinde bu derecede önemli yeri bulunan Türk metal ana sanayiinde yap›lan üretimlerin geliflmesi uluslar aras› pazardaki pay› ile do¤ru orant›l›d›r. En kaliteli, en hatas›z, en geliflmifl ve en ekonomik mamullerin ancak pazar imkân› bulabildi¤i bu ortamda, bir sektörün pay›n› art›rmas› ve istenilen özelliklerde üretimlerin yapmas› ancak iyi yetiflmifl insan gücü ile mümkündür. ‹yi yetiflmifl insan gücü de iyi verilen meslekî ve teknik e¤itim demektir.

162

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Meslekî ve Teknik E¤itim ve Türk Metal Ana Sanayiindeki ‹flgücünün E¤itim Durumu ‹yi yetiflmifl nitelikli bireyler, içinde yaflad›klar› toplumlar› gelifltiren motor görevi görürler. ‹nsan gücünün çal›flma kapasitesi bu görevin performans›n› do¤rudan etkiler. E¤itim, bireyi yaflam› boyunca baflar›l› k›lmak amac›yla uzun vadeli hedeflere yönelik gelifltirme sürecidir. Meslekî ve teknik e¤itim ise belirli bir meslek alan›na iliflkin bilgi, beceri ve al›flkanl›klar›n kazand›r›lmas›n› amaçlar. Meslekî ve teknik e¤itim genelde üretim amaçl› düflünüldü¤ünden beceri ve al›flkanl›klar ön plâna ç›kmaktad›r. Meslekî ve teknik e¤itimde sermaye, insan gücü, motivasyon plânlamas›n› en uygun flekilde yapmak, verimlili¤i en üst düzeye ç›karacakt›r. Gelecek y›llarda kalk›nman›n sa¤lanmas›nda öncelikli unsurlar› bir araya getirmek, plânl› bir meslekî e¤itimle mümkündür. MESS raporlar›na göre Türk Metal Sektöründe çal›flanlar›n›n e¤itim durumlar› da Tablo 1.1 ve 1.2’de verilmifltir [1]. Tablo 1 Türk Metal ANA SANAY‹‹NDE Çal›flan ‹flçilerin Ö¤renim Düzeylerinin Da¤›l›m› Ö¤renim Düzeyi Yüksek Ö¤renim Lise ve Dengi (Genel) Lise ve Dengi (Meslekî) Orta okul ve Dengi (Genel) Orta okul ve Dengi (Meslekî) ‹lkokul Yaln›z Okuma ve Yazma Bilenler Okuma Yazma Bilmeyenler

Oran› (%) 2,6 11,4 43,0 11,7 2,6 28,6 0,1 0,0

Tablo 2 Türk Metal ANA SANAY‹‹NDE ‹flçi Haricinde Çal›flanlar›n Ö¤renim Düzeylerinin Da¤›l›m› Ö¤renim Düzeyi Doktora Yüksek Lisans Üniversite Lise (Genel) Lise (Meslekî) Orta okul ‹lkokul

Oran› (%) 0,6 6,0 53,1 12,4 18,6 3,9 5,4

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

163

Türk metal ana sanayiinde çal›flanlarla ilgili yukar›da verilen Tablo 1’de iflçi olarak çal›flanlar›n % 43,0’›n›n lise ve dengi meslekî okullardan mezun olduklar›, Tablo 2’de de bu sektörde iflçi harici (teknik personel, idarî personel vb.) görevlerde çal›flanlar›n %18,6’s›n›n meslek liselerinden mezun olduklar› görülmektedir. Tablo 1 ve 2’den de anlafl›laca¤› üzere; Ülkemiz sanayiinde ve ekonomisinde büyük yer tutan metal ana sanayiinin bu seviyeye gelmesinde iflçi düzeyinde çal›flanlar›n %43’ünün meslek lisesi ve dengi okullardan mezun olmas› ve teknikidari personellerin %18,6’s›n›n meslek liselerinde ve % 59,7’sinin yüksek ö¤retimde ö¤renim görmüfl olmalar›n›n önemli rol oynad›¤› düflünülmektedir. Ancak bu oran mümkün oldu¤unca artt›r›lmal›, desteklenmeli ve verilen e¤itim sürekli güncellenmelidir. Teknolojide yaflanan h›zl› geliflmeler, pazarlar›n küreselleflmesi, dünya çap›nda h›zl› bilgi al›flveriflinin ve ulafl›m›n kolaylaflmas›, serbest ticaret engellerinin kald›r›lmas› yönündeki geliflmeler, ülkelerin ulusal ekonomilerini önemli ölçüde etkilemifl ve rekabeti büyük ölçüde art›rm›fl bulunmaktad›r. ‹flletmeler, ürettikleri çok çeflitli mal ve hizmetleri zaman›nda ve kaliteli olarak teslim etme konusunda daha duyarl› olarak çal›flmaktad›rlar. 21. yüzy›lda görev yapacak iflgücünde aranan nitelikler, bugüne kadar iflgücünde aran›lan niteliklerden oldukça farkl›d›r. Bu durum, teknolojiyi anlayan, uygulayabilen, verimli ve kaliteli mal ve hizmet üretebilen iflgücüne ihtiyaç oldu¤unu göstermektedir. Bilgi ça¤›, mal ve hizmet üreten iflgücünde aran›lan beceri düzeyini ve sorumlulu¤u artt›rm›fl bulunmaktad›r. Gelecekte ifl dünyas›n›n talep etti¤i ifl gücünde aran›lan baz› nitelikler [9]; • De¤iflen koflullara çabuk uyum sa¤lama, • Problem çözebilme, • ‹letiflim kurabilme, • Ekip halinde çal›flabilme, • Mal ve hizmetin kalitesini gelifltirmek için sorumluluk alabilme, • De¤iflen koflullara uyumu kolaylaflt›racak bir mesleki beceri taban›na ve teknolojinin dayand›¤› fen, matematik, iletiflim gibi temel bilgilere sahip olabilme, fleklinde s›ralanabilir. Ülkemiz, Avrupa Birli¤i ile bütünleflmek, uluslar aras› pazarlarda söz sahibi olmak, di¤er ülkelerle rekabet edebilmek için, bilgi ça¤›n›n gerektirdi¤i insan gücünü yetifltirmek zorundad›r. Bu nedenle toplam kaliteye inanan, ihracat› hedefleyen ve rekabet ortam›na uyumlu giriflimci bireylerin yetifltirilmesi de hedeflenmelidir. ‹stenilen iflgücünü haz›rlayabilmek için, tüm e¤itim sisteminin ve bilhassa mesleki teknik e¤itimin en alt kademesinden en üst kademesine kadar bir bütünlük içinde ele al›nmas› ve yeniden yap›land›r›lmas› zorunlu görülmektedir. ‹flyerlerinin diploma sahibi kiflileri yeniden e¤itmeye tahammülleri yoktur. Bu nedenle yeniden yap›land›rma çal›flmalar›na iflyerlerinin kat›l›m› mutlaka sa¤lanmal›d›r. Bilgi ve teknoloji toplumu olma yar›fl›n›n beraberinde getirdi¤i rekabet ortam›n›n, kalitenin ve nitelikli insan›n ön plana ç›kmas›yla, mesleki ve teknik e¤itim, ülkemizin gelece¤i aç›s›ndan büyük önem kazanm›flt›r.

164

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Türk Ekonomisi geliflimini büyük bir h›zla sürdürmektedir. Dünya ekonomisi de her geçen gün büyümekte ve küreselleflmektedir. Dünyadaki büyük pazar›n en önemli belirleyici unsurlar›n›n bafl›nda da rekabet gelmektedir. Rekabet unsurundan yoksun bir ekonominin baflar›l› olabilmesi mümkün görülmemektedir. Türk Ekonomisinin geliflmifl ülkelerle rekabet edebilmesi, mesleki ve teknik alanda iyi e¤itim alm›fl, teknolojiyi özümsemifl ve bunu bir yaflam tarz› olarak kabul etmifl insan gücünün varl›¤› ile mümkün olabilir. Özellikle teknolojinin çok çabuk eskidi¤i ve yeni teknolojilerin ortaya ç›kt›¤› bu dönemde bu husus daha da önem kazanmaktad›r. Bugün Türk ifl dünyas› küreselleflen pazarda rekabet edebilmek için iyi e¤itilmifl, nitelikli ara insan gücüne çok fazla ihtiyaç duymaktad›r. Türk Ekonomisinin çok büyük bir yüzdesini KOB‹’ler (Küçük ve Orta Boy ‹flletmeler) teflkil etmektedir. Bu iflletmelerin ço¤unda ara insan gücü istihdam edilmekte, bir bölümünde ise yukar›da belirtilen nitelikli ara insan gücü yönetici görevini üstlenmektedirler. Ara kademe insan gücü say›ca ne kadar fazla ve kalite olarak ne kadar yüksek olursa, Türk Sanayii de o ölçüde rekabet edebilir ve dünya pazarlar›ndaki pay›n› art›rabilir bir konumda olacakt›r [9].

Meslekî ve Teknik E¤itimle Sektör ‹liflkileri Meslekî ve teknik e¤itimin ileriye yönelik kalk›nma ve istihdam koflullar› göz önünde bulundurulmal›, yerel ihtiyaçlar çerçevesinde ülke imkânlar› etkin flekilde kullan›lmal›d›r. Bu ise nitelikli iflgücü yetifltiren kurumlar›n sektörle ifl birli¤i içerisinde, faaliyetlerini yürütmesiyle mümkündür. Endüstriyel teknik e¤itim alan›nda orta ö¤retim düzeyinde e¤itim veren kurumlar Millî E¤itim Bakanl›¤› bünyesindedir. Bu güne kadar Millî E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan, Kooperatif E¤itim Program›, Okul-Sanayi Ortaklafla E¤itim Projesi (OSANOR), Meslekî ve Teknik E¤itim Projesi (METEP) gibi, e¤itim kurumu-iflletme iflbirli¤ini oluflturmak ve meslekî ve teknik e¤itimi sektörün beklentileri do¤rultusunda yönlendirmek için çal›flmalar yap›lm›flt›r. 1986 y›l›nda yürürlü¤e giren 3308 Say›l› Meslekî ve Teknik E¤itim Kanunu da; ç›rak, kalfa ve ustalar›n e¤itimiyle okullarda ve iflletmelerde yap›lacak meslek e¤itimine iliflkin esaslar› düzenleyerek, e¤itim kurumu-iflletme iflbirli¤inin yasal çerçevesini belirlemifltir. Bir meslek dal› için yetiflen eleman›n o mesle¤in gerektirdi¤i bilgilerle donat›l›rken uygulama yapmas› da ön flart olarak görülmektedir. Ö¤rencinin hem e¤itimine devam edip hem de meslek dal›na göre bir endüstri kuruluflunda üretime kat›lmas› endüstriyel ortak ö¤retim iliflkisini getirmektedir. Sonuçta ö¤rencilerin mesle¤inde yetiflirken hem okulda hem ifl yerinde uygulama yapmas› meslekî e¤itimin amac› olmaktad›r. Ö¤rencilerin ifl yerinde uygulamal› olarak e¤itim almas›n›n, ifle yerleflme ve çal›flma ortam›na uyum aç›s›ndan oldukça yararl› oldu¤u gözlemlenmifltir. Bu uygulama ile ö¤renciler gerçek ifl yaflam› içinde yaflayarak ö¤renmeyle hayata ve ifl disiplinine karfl› motive edilir. ‹flçi-iflveren iliflkileri, ücret, vergi, iflletmecilik, ithalât, ihracat, üretim ve tüketim konular›nda bilgi ve beceriler kazan›rlar. ‹fl yerlerinde yap›lan uygulama e¤itimi, gelecekte istihdam edecekleri eleman› yetifltirme, di¤er personelin ifl gücünü azaltma, ucuz ifl gücü kullanma, ifl üretme

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

165

konular›nda kapasite ve zamandan tasarruf sa¤lama konular›nda ifl yerlerine faydalar sa¤lanmaktad›r.

Sonuç Olarak; Bütün sektörlerin temelini oluflturan nitelikli ara kademe iflgücü, imalat sanayii ve bu çal›flman›n konusunu teflkil eden metal ana sanayii için de en önemli unsurlar›n bafl›nda gelmektedir. Ülke ekonomimiz ve sanayimiz içinde yukar›da belirtilen düzeyde önem arz eden metal ana sanayiinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi için nitelikli ara kademe iflgücünün, sektörün beklentileri do¤rultusunda sa¤lanmas› gerekmektedir. E¤itim alanlar› içerisinde sürekli de¤iflim ve yenilenmeye en çok gerek duyulan alan, meslekî ve teknik e¤itimdir. Meslekî ve teknik e¤itimin sürekli geliflen teknoloji ile paralel ilerlemesi, mevcut e¤itim sistemi içerisinde bu alana daha farkl› bir yaklafl›m› zorunlu k›lmaktad›r (Uygulama haz›rl›klar› sürdürülen sertifikasyona dayal› modüler program, buna yöneliktir). Ancak meslekî ve teknik e¤itimi, program içeri¤i, uygulama ve istihdama yönelik e¤itim bak›m›ndan, sektörden ayr› düflünmek do¤ru olmayacakt›r. Bu nedenle hem program yap›c›lar, hem uygulamadan sorumlu kifliler sektörden ba¤›ms›z bir uygulama içerisinde yer almamal›d›r. E¤itim kurumu-iflletme ba¤lant›s› etkin bir flekilde kurulmal›, e¤itim faaliyetleri sektörün beklentileri (bölgesel, teknolojik vb.) do¤rultusunda yürütülmelidir.

Kaynakça (1)

MESS, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikas›, ‹flgücü Maliyeti ve Çal›flma ‹statistikleri Ankara 2000.

(2)

D‹E, Hane Halk› ‹flgücü Anketi Sonuçlar›na Göre Yurtiçi ‹flgücü Piyasas›ndaki Geliflmeler, Ankara 2001.

(3)

TÜRK-‹fi, Ocak 2002 ‹statistikleri, ‹flkollar›na Göre ‹flçi Say›lar›, Ankara 2002.

(4)

D‹E, Gayrisafi Millî Hâs›la ‹çerisinde Sektörlerin Paylar›, Ankara 2000.

(5)

D‹E, Devlet ‹statistik Enstitüsü Baflkanl›¤› 2001 Y›l› Dördüncü Dönemi ve Üçer Ayl›k Dört Dönemin Toplam›na ‹liflkin Geçici Sonuçlar›na Göre Gayrisafi Millî Hâs›la ve Gayrisafi Yurtiçi Hâs›la, Ankara 2002.

(6)

DPT 2497- Ö‹K 520, Sekizinci Befl Y›ll›k Kalk›nma Plân›, Demir-Çelik Sanayii Özel ‹htisas Komisyonu Raporu, Ankara 2000.

(7)

D‹E, Sektörlere Göre Sabit Sermaye Yat›r›mlar›, Ankara 2000.

(8)

D‹E, Y›llara ve Sektörlere Göre ‹hracat Miktarlar›, Ankara 2001.

(9)

YÖK, Meslek Yüksek Okullar›n›n Bu Günkü Durumu ve Meslekî ve Teknik Ortaö¤retim Okullar›ndan Meslek Yüksek Okullar›na S›navs› Geçiflin De¤erlendirilmesi, Ankara Nisan 2004.

166

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

TÜRK MESLEK‹ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M S‹STEM‹NDE OKUL-‹fiLETME D‹YALO⁄UNDA MEVCUT DURUM VE YEN‹ ARAYIfiLAR Burhan AKPINAR Yard. Doç Dr., F›rat Üniversitesi E¤itim Fakültesi, 23119- Elaz›¤

Özet Günümüzde mesleki ve teknik e¤itime yönelik anlay›fllarda önemli de¤iflimler yaflanmaktad›r. Bunlardan birisi de, her düzeydeki mesleki ve teknik e¤itimin amac›na ulaflabilmesi için, ülke ihtiyaç ve koflullar›na uygun olarak seçilmifl, iflleyen bir okul-iflletme diyalo¤unun gerekli oldu¤udur. Bu bak›mdan, günümüzde önemli sorunlarla karfl› karfl›ya bulunan Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemi için, uygun bir okul-iflletme diyalo¤u modelinin saptanmas›, sorunlar›n afl›labilmesi bak›m›ndan büyük önem arz eder. Bu çal›flmada, mesleki ve teknik e¤itim sisteminde okul-iflletme diyalo¤unun önemi, gereklili¤i ve türleri üzerinde durulmufl; Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemindeki mevcut okul-iflletme diyalogunun sorunlar› analiz edilmifltir. Bu analiz sonucunda, Türkiye’deki mevcut mesleki ve teknik e¤itim sistemi ile endüstriyel yap› ve özellikler ›fl›¤›nda, ülkemiz için uygun bir okul-iflletme diyalog modelinin seçimi tart›fl›lm›flt›r.

Girifl Günümüzde geliflmifl bütün ülkelerde mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalogu, tart›fl›lmaz bir gereklilik olarak kabul edilmekte ve bu ülkelerdeki mesleki ve teknik e¤itim, büyük oranda buna dayanmaktad›r. Bunun nedeni, teknolojik üretimin h›z ve önem kazand›¤› son y›llarda, her alandaki üretim faaliyetlerinin, e¤itim ve araflt›rman›n birlikteli¤ine giderek daha fazla dayanmas›d›r. Bu birliktelikte okullar, e¤itim ve araflt›rma; iflletmeler ise, üretim aya¤›n› temsil etmektedirler. Bilim ve teknolojinin her alanda bir üretim faktörü haline gelmesiyle, okul-iflletme aras›ndaki geleneksel iflbirli¤i de yeni boyutlar kazanm›flt›r. Bu yeni süreçte okul ve iflletme aras›ndaki diyalog, bir gereklilik olmaktan öte, hem okul ve hem de iflletmelerin ayakta kalabilmesi için bir zorunluluk haline gelmifltir. Bunun sonucunda her iki kesim bir birine daha da yaklaflm›fl ve ba¤›ml› hale gelmifltir (TUB‹TAK, 1994). Nitekim, Alt›nkök’e (1998) göre, okul-iflletme diyalogu, mesleki ve teknik e¤itimin vazgeçilmez bir ön kofluludur. Ayn› flekilde, mesleki ve teknik e¤itimde, okul-iflletme diyalo¤unu zorunlu k›lan nedenleri, Alkan ve di¤erleri (2001), mesleki ve teknik e¤itimde program gelifltirme, finansman sa¤lama, mezunlar›n istihdam›, sorunlar›n halka benimsetilmesi ve ifl dünyas›n›n ihtiyaçlar›na uygun insan gücü yetifltirmek

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

167

fleklinde s›ralam›fllard›r. Mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalo¤u, bu konudaki nicel ve nitel ihtiyaçlar ile istihdam olanaklar›n›n uzun dönemli kestirimi için de gereklidir. Okuliflletme diyalogunda okullar, iflletmeler ile serbest fakat zorunlu organik iliflkiler kurmal›d›r (Karasar, 1981). Günümüzde etkili ve verimli bir mesleki ve teknik e¤itim için, okul-iflletme diyalo¤unun vazgeçilmez bir gereklilik oldu¤u bütün kesimlerce kabul görmektedir. Buna dayal› olarak art›k mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalogunun önemi ve gereklili¤i tart›fl›lmamakta; a¤›rl›kl› olarak bunun nas›l ve ne flekilde olmas› gerekti¤i tart›fl›lmaktad›r. Mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalo¤u konusunda Türkiye, asl›nda baz› deneyimlere sahip bulunmaktad›r. Zaman içerisinde özellikle ortaö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itim kurumlar›n›n iflletmeler ile iflbirli¤i yapmalar›n› sa¤layan ve düzenleyen yasalar ç›kar›lm›flt›r. Ancak, yüksekö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itim kurumlar›n›n okul-iflletme diyalo¤u konusunda, kapsaml› yasal bir düzenleme yap›lmam›flt›r. Yüksekö¤retim düzeyindeki okul-iflletme diyalogu, daha çok sanayi stajlar› ile son y›llarda baz› üniversiteler ile iflletmelerin birlikte kurduklar› araflt›rma-uygulama merkezleri ile tekno-parklarda ortak araflt›rmalar yapma yoluyla sa¤lanmaya çal›fl›lmaktad›r. Bu uygulamalardan özellikle sanayi stajlar›n›n amac›na ulaflmad›¤› ve istenilen fayday› sa¤lamad›¤› belirtilmektedir (Ünal, 1997). Ortaö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalo¤unun sa¤lanmas› çabalar›na, MEB’in gelifltirdi¤i yar› ve tam zamanl› mesleki ve teknik e¤itim programlar› örnek olarak gösterilebilir. Bu uygulamalar, de¤iflik isimler alt›nda uygulanm›fl ve bu konudaki yasalarda zaman içerisinde de¤ifliklikler yap›la gelmifltir. Bu konudaki en kapsaml› yasa, 1986 y›l›nda ç›kar›lan ve halen yürürlükte olan 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Mesleki E¤itim Yasas›d›r. Bu yasa ile 50 ve daha fazla iflçi çal›flt›ran iflletmelere, çal›flt›rd›klar› iflçi say›s›n›n %5’inden az, %10’undan fazla olmamak üzere Meslek lisesi ve Çok programl› lise ö¤rencilerine beceri e¤itim yapt›rma yükümlülü¤ü getirilmifltir. Bu uygulamada ö¤renciler, MEB taraf›ndan sigorta edilmekte ve belirli bir miktar ücret alabilmektedir. Meslek lisesinin son s›n›f ö¤rencilerini kapsayan bu uygulamada ö¤renciler, haftan›n üç günü iflletmeye gönderilmekte, di¤er iki gün ise, teorik dersleri almak için okula gitmektedirler. 1999-2000 y›l› itibar›yla toplam 57 344 iflletmede, 140 604 ö¤renci, 44 865 usta ö¤retici nezaretinde mesleki e¤itim alm›flt›r (MEB, 2004). Ancak, söz konusu uygulaman›n baflar›l› olmad›¤›, özellikle son y›llarda bu kademedeki mesleki ve teknik e¤itim mezunlar›n›n oldukça ciddi istihdam sorunu yaflamalar›ndan anlafl›lmaktad›r. Bu istihdam sorunun temel nedenlerinden birisi de, mezunlar›n ifl piyasas›n›n istedi¤i niteliklere sahip bulunmamalar›d›r. Bu durum, yüksekö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itim mezunlar› için de benzerlikler göstermektedir. Nitekim, K›l›ç (1998), Türkiye’de, okul ve iflletmelerin baz› alanlarda iflbirli¤i yap›yor olmas›na ra¤men, ayn› dili konuflmad›klar›n› ifade etmektedir. Sorun, tek tarafl› de¤ildir. ‹flletmeler, e¤itim ihtiyac›n› karfl›lamada okullar› en son seçenek olarak görmekte; okullar ise, iflletmelerin mesleki e¤itime daha fazla katk›

168

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

sa¤lamas› gerekti¤ini ifade etmekte, ancak, onlardan bu iliflkiden ne beklendi¤ini nadiren sorulmaktad›r. Bunlar, mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalo¤unun mevcut flekliyle ifllemedi¤ini veya olmas› gereken düzeyde olmad›¤›n› göstermektedir. Çünkü mesleki ve teknik e¤itimde, mezunlara ifl piyasas›n›n istedi¤i niteliklerin kazand›r›lmas›, ancak iflleyen bir okul-iflletme diyalo¤u ile sa¤lanabilir. Bu bak›mdan, ortaö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itim sisteminde okuliflletme diyalo¤unun yeniden ele al›nmas›; yüksek ö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itim kurumlar› için ise, ülkemiz koflullar›na uygun sürdürülebilir bir okuliflletme diyalog modelinin kurulmas› zorunludur.

Okul-‹flletme Diyalo¤unda Mevcut Sorunlar Günümüzde hem iflletmeler ve hem de e¤itim kesimlerinden gelen flikayetler ile özellikle istihdama yönelik eldeki veriler dikkate al›nd›¤›nda, Türk mesleki ve teknik e¤itim sisteminin her kademesindeki okul-iflletme diyalo¤unun, arzu edilen düzeyde olmad›¤› ve kendisinden beklenen misyonu yerine getirmekten uzak oldu¤u söylenebilir. Çözüm, her düzeydeki mesleki ve teknik e¤itimin, ifl piyasas›yla uyumlaflt›rmak üzere, okul-iflletme iflbirli¤ine dayal› olarak yeniden yap›land›r›lmas›d›r (Balo¤lu, 1992 ; Ünal,1997). Ancak, genel e¤itimde oldu¤u gibi, mesleki ve teknik e¤itim sisteminde de sorunlar, a¤r›l›kl› olarak dünün çözümlerinden kaynaklanmaktad›r ve dünün miras›d›r. Bu bak›mdan, mesleki ve teknik e¤itimde yeni model aray›fllar›nda mevcut uygulama ve yaklafl›mlar›n neden baflar›l› olmad›¤›, sorunun nerelerden kaynakland›¤› çok iyi analiz edilmelidir. Sorun anlafl›lmaz ise, çözüm de yanl›fl yerlerde aran›r ki, bunun anlam›, ülke için kaynak, zaman ve enerji kayb›d›r. Mesleki ve teknik e¤itimde mezunlar›n ifl piyasas›n›n istekleri do¤rultusunda yetifltirilebilmesi için yaflamsal önem arz eden okul-iflletme diyalogundaki mevcut uygulamalar›n baflar›s›zl›k nedenleri; 1- Bu konudaki yasal düzenlemelerin yeterince net ve ba¤lay›c› olmamas› ile her düzeydeki mesleki ve teknik e¤itimi kapsamamas›, 2- Mevcut uygulaman›n ifle yönelik olmaktan çok, okula yönelik olmas› dolay›s›yla, özel sektörün kat›l›m›n›n tam olarak sa¤lanamamas›, 3- Okul-iflletme diyalogunun kurumsallaflamamas› ve genelde bireysel gayret ve iliflkilerle sürdürülmesi, 4- ‹flletmelerdeki usta ö¤reticilerin gerekli pedagojik ve akademik niteliklere yeterince sahip bulunmamas›; okullarda görev yapan ö¤retmenlerin de, iflletme deneyimlerinin yeterli olmamas› fleklinde özetlenebilir. Bunlara ek olarak MEB, Ç›rakl›k ve Mesleki-Teknik Konseyi (1990), okul-iflletme diyalo¤undaki baflar›s›zl›k nedenlerine flunlar› eklemektedir: 5- Bu konuda, ö¤retmen, yönetici ve ö¤renciler ile iflletme sahiplerinin yeterince bilgilendirilmemeleri, 6- ‹flyerlerindeki ö¤rencilerin yeterince izlenememesi,

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

169

7- Ö¤rencilerin ö¤renim gördükleri alanlara uygun iflyerlerinin seçilememesi, 8- ‹flletmelerin, beceri e¤itimi gören ö¤rencileri program d›fl›nda ve rutin ifllerde çal›flt›rmalar›, 9- ‹flletmelerdeki görevli usta ö¤reticilere ek ücret veya teflvik primi gibi ödeneklerin ödenmemesi sonucu, ustalar›n bu görevi benimsememeleri. Nitekim Savafl›r (1999) da, mesleki ve teknik e¤itimin sanayiden kopuk geliflmesini, Türk mesleki e¤itim sistemini yetersiz k›lan ve e¤itimin kalitesini düflüren nedenler aras›nda saymaktad›r.

Okul-‹flletme Diyalog Türleri Günümüzde mesleki ve teknik e¤itimde üzerinde önemle durulan okul-iflletme diyalogunda, gelenek ve ihtiyaçlara ba¤l› olarak çeflitli model ve yaklafl›mlardan bahsedilebilir. Alkan ve di¤erleri (2001), okul-iflletme diyalogunun sa¤lanmas›nda bafll›ca yaklafl›mlar› flu flekilde s›ralamaktad›rlar: Ortak Programlar Modeli: ‹fl dünyas›na uygun niteliklere sahip mesleki bireyler yetifltirebilmek amac›yla, endüstri ve hizmet sektörünün geliflmifl oldu¤u bölgelerde, okul ve iflletmelerin birlikte yürüttü¤ü mesleki ve teknik programlard›r. Mesleki ve teknik e¤itimin maliyetini düflüren bu uygulama ile, ayn› zamanda, bireye gerçek ifl deneyimi de kazand›r›lmaktad›r. Endüstri Stajlar›: Bu uygulama, mesleki ve teknik e¤itim ö¤rencilerine, gerçek çal›flma ortamlar› sa¤layarak, ifli yak›ndan izleme ve gerçek ifl deneyimi kazanma f›rsat› verir. Buna ilave olarak, okul ve iflletme kesimlerinin karfl›l›kl› olarak sorunlar›n› anlama imkan› da sa¤lar. ‹fl ‹çerinde E¤itim: Mesleki ve teknik e¤itimin yürütülmesinde, okul ve iflletmenin karfl›l›kl› olarak fiziki donan›m, araç-gereç ve personel ile deneyimlerini paylaflmaya dayal› bir uygulamad›r. ‹stihdam sistemine dayal› olarak da ifade edilebilecek bu model için, ç›rakl›k e¤itimi, ifle girifl e¤itimi, ileri meslek e¤itimi ve alan de¤ifltirme e¤itimi örnek olarak verilebilir. Dan›flma Kurullar›: Mesleki ve teknik e¤itimle ilgili politika ve uygulamalar›n saptanmas› için, ilgili tüm taraflar›n görüfllerini almak üzere, çeflitli dan›flma kurullar›n›n kurulmas›n› öngören bir yaklafl›md›r. Bu kurullar devlet, iflveren, iflçi, meslek kurulufllar› ve e¤itimcilerden oluflmaktad›r. Söz konusu bu kurullar, yapt›¤› görevler yönünden dört düzeyde kurulmaktad›r: 1. Yüksek Dan›flma Kurulu 2. Bölgesel Dan›flma Kurulu 3. Okul Dan›flma Kurulu 4. Meslek Dan›flma Kurulu. Bunlardan ilk üçü genel nitelikte olup, mesleki dan›flma kurulu ise, belirli bir alandaki mesleki ve teknik e¤itimin geliflmesi için düzenlenir. Bu yaklafl›mlardan hangisi veya hangilerinin Türkiye’ye uygun oldu¤unun saptanabilmesi için öncelikle, ülkemizdeki endüstri ve iflletmelerin yap› ve iflleyifllerinin çok iyi bilinmesi ve bunlar›n sahip oldu¤u özellikler ile sorunlar›n›n çok iyi analiz edilmesi gerekir. Bunlar yap›l›rken, de¤iflen bölgesel ve küresel

170

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

koflullar, özellikle de Avrupa Birli¤i (AB) standartlar› ve uygulamalar› dikkate al›nmal›d›r. Çünkü, genel e¤itim gibi, mesleki ve teknik e¤itim de, bir anlamda gelece¤e insan yetifltirmektedir. Bu bak›mdan, Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemi için uygun bir okul-iflletme modelinin belirlenmesinde, olas› gelecek, mutlaka dikkate al›nmak zorundad›r.

Tart›flma ve Yorum Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemine dayanak oluflturacak, ülkemiz koflullar›na uygun gerçekçi ve sürdürülebilir bir okul-iflletme diyalo¤unun oluflturulmas›nda, mevcut mesleki ve teknik e¤itim sistemi ile Türk endüstrisinin yap› ve özelliklerinin bilinmesi önemlidir. Mesleki ve teknik e¤itim sistemi ile, bu sistemin tamamlay›c›s› olarak okul-iflletme modeli seçiminde; her ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel flartlar›n›, tarihi geliflimi ve geliflmifllik düzeyi etkili olmaktad›r (Balo¤lu, 1992). Öncelikle Türkiye’de, mesleki ve teknik e¤itimin, daha çok endüstriyel teknik alanlara yönelik olarak faaliyet göstermekte oldu¤u bilinmektedir. Oysa ki, birçok geliflmifl ülkede, ifl dünyas›ndaki nerdeyse bütün meslekler okul sistemi ile kazand›r›lmaktad›r. Ülkemizde ise piyasadaki birçok ifl, henüz e¤itime konu olabilecek bir meslek olarak görülmektedir. Örne¤in f›r›nc›l›k, kasapl›k, bakkal ve manavl›k vb. meslekler, ço¤u zaman aile ifli olarak babadan o¤ula geçmekte veya herhangi bir nitelik ve özelli¤e ba¤l› olmadan herkesin yapabilece¤i s›radan ifller olarak görülmektedir. Bu durum, ad› geçen mesleklerin ça¤dafl standartlarda icra edilmesi önündeki en büyük engellerden birisidir. Bunun için, Türk mesleki ve teknik e¤itim sisteminin bu hizmet alanlar›ndaki meslekleri de kapsayacak flekilde çeflitlendirilmesi ve bu konudaki e¤itimin de, bu iflletmelere dayand›r›lmas› gerekir. Bunun sa¤lanmas›nda ise, söz konusu mesleklerin net olarak s›n›fland›rma ve tan›mlanmas›n› yapacak, denetleme ve belgelendirme komisyonlar› kurulmal›d›r. Türkiye’ye uygun bir okul-iflletme diyalog modeli seçiminde, ülkenin sanayi yap›s› ve bölgesel özellikler ile dinamiklerinin bilinmesi gerekir. Konuya bu perspektiften bak›nca, Türk sanayiin %98’inin Küçük-Orta Boy ‹flletmelerden (KOB‹) olufltu¤u ve bu iflletmelerin %60’›n›n Marmara, %18’inin de Ege Bölgesinde yo¤unlaflm›fl oldu¤u görülmektedir (Ayhan, 2002). Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemine uygun bir okul-iflletme diyalogu için, model belirlenirken bu durum göz önüne al›nmal›d›r. Burada yap›lmas› gereken, KOB‹’leri birer mesleki ve teknik e¤itim kurumu gibi düflünerek, özellikle teknik mesleklere yönelik e¤itim-ö¤retim yapacak kurumlar›n›, KOB‹’lerin a¤›rl›kta oldu¤u bölgelere yo¤unlaflt›rmakt›r. Ayr›ca, mesleki ve teknik e¤itim programlar›n›, piyasa do¤rultusunda çeflitlendirirken, özellikle teknolojik mesleklere yönelik programlar›n, bu bölgelerdeki okullarda aç›lmas› sa¤lanmal›d›r. Ancak, bu flekilde, okul-iflletme diyalo¤una dayal› olarak, etkili ve verimli bir mesleki ve teknik e¤itim mümkün olabilir. Burada KOB‹’lerin bu misyonu yerine getirip, getiremeyece¤i gibi bir soru akla gelebilir. Bu konuda, geliflmifl ülkelere bak›ld›¤›nda, benzer kurumlar›n, bu misyonu baflar›l› bir flekilde yerine getirdi¤i görülmektedir. Özellikle istihdam alan› oluflturma ve gelecekteki iflsizlik sorunlar›n›n çözümünde mesleki e¤itimi bir çözüm olarak gören AB’de KOB‹’lerin mesleki e¤itime önemli katk›lar› bulunmaktad›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

171

Örne¤in ‹talya ve Fransa’da mesleki ve teknik e¤itimle ilgili faaliyetlerin %70’i, küçük iflletmelere yönelik bulunmaktad›r. Almanya’da küçük iflletmelerde mesleki e¤itim çok yayg›nd›r. Böylece küçük iflyerleri, ülkenin iflgücü e¤itimine önemli ölçüde katk›da bulunurlar (Savafl›r, 1999). Ancak, mesleki ve teknik e¤itimde okul-iflletme diyalo¤unda seçilecek modelin tamamen ifle dayal› olmas› durumunda, ö¤rencilerin özellikle teorik geliflmelerde geri kalma olas›l›¤› bulunmaktad›r. Bunun için, ö¤rencilerin teorik e¤itimlerini okullarda; uygulamaya dönük beceri e¤itimlerini ise iflletmelerde almalar›n› öngören karma bir okul-iflletme modeli, Türkiye için daha do¤ru gibi görünmektedir. Ö¤rencilerin iflletmelere gönderilmesinde temel amaç, ö¤rencilerin gerçek ifl deneyimleri kazanmalar›n› sa¤lamak ile ifl iliflkileri, giriflimcilik, tak›m çal›flmas› ve piyasa kurallar›n› ö¤renmek olmal›d›r. Model seçimine e¤itim kademesi aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, ad› geçen karma okuliflletme modeli, daha çok ifl piyasas›na uygulama ve üretim becerisi yüksek, ara eleman yetifltirmeyi amaçlayan ortaö¤retim ve ön lisans düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itime uygun gibi görünmektedir. Yüksek ö¤retim düzeyindeki mesleki ve teknik e¤itim için, okul-iflletme diyalogunda ise, teori ve uygulama aras›nda uyum sa¤layacak endüstri stajlar›, daha uygun bir model gibi görünmektedir. ‹fl piyasas›nda özgün tasar›m, proje gelifltirme ve teknolojik sorunlara çözüm getirmesi düflünülen mühendislik lisans› ve özellikle de lisans üstü düzeylerdeki mesleki ve teknik e¤itimde, okul-iflletme diyalogu; bu tarz iflletmelere ö¤renci göndermek yerine, okul ve iflletmelerin üretim ve araflt›rma merkezlerinde birlikte araflt›rma ve proje üretme fleklindeki bir diyalo¤u öngören bir model olmal›d›r. Her düzeydeki mesleki ve teknik e¤itim için okul-iflletme diyalo¤unun sa¤lanmas›yla, bu e¤itimin sanayiden kopuklu¤u giderilecek ve iflletmelerin bu e¤itime kat›l›m› ve katk›s› sa¤lanm›fl olacakt›r. Mesleki ve teknik e¤itimde iflleyen bir okul-iflletme diyalo¤unun kurulabilmesi için, konunun sa¤lam temellere dayand›r›lmas› gerekir. Bunun için de, gerekli yasal düzenlemeler çerçevesinde, MEB, Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›, YÖK, DPT ile iflveren ve iflçi dernek, vak›f ve sendikalar›n›n temsil edilece¤i, ba¤›ms›z “Mesleki E¤itim Belgelendirme ve Yürütme Üst Kurulu” gibi kurulun kurulmas› gerekir.

Sonuç Türkiye, uluslar aras› rekabet ortam›nda üretim ve ihracat yapabilmek için, sahip oldu¤u en de¤erli kayna¤› olan gençlerini, mesleki ve teknik e¤itim yoluyla uluslar aras› niteliklerle donatmal›d›r. Bunun sa¤lanmas› ise, etkili ve verimli bir mesleki ve teknik e¤itim sisteminin kurulup, sürdürülmesine ba¤l›d›r. Etkili ve verimli bir mesleki ve teknik e¤itim sisteminin kurulabilmesi ise, ancak, ülke koflullar›na uygun olarak do¤ru seçilmifl ve iflleyen bir okul-iflletme diyalogunun tesis edilmesi ile mümkündür. Türkiye’de mesleki ve teknik e¤itimde, okul-iflletme diyalo¤una asl›nda hemen her dönemde de¤inilmifl; konuya, kalk›nma planlar›, hükümet programlar› ve MEB fiuralar›nda yer verilmifltir. Bu konuda s›n›rl›da olsa, baz› yasal düzenlemeler de yap›lm›flt›r. Ancak buna ra¤men, Türk mesleki ve teknik e¤itiminin hemen her

172

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

düzeyinde, okul-iflletme diyalo¤unun istenilen ve arzu edilen düzeyde olmad›¤› da bilinmektedir. Bunun yasal, yap›sal, yönetsel ve bölgesel ekonomik ve sosyal özellikler gibi bir çok nedeni vard›r. Sorun, a¤›rl›kl› olarak Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemi ile iflletme yap›lar›na uygun bir okul-iflletme modelinin seçilememesi ile ilgili görünmektedir. Dolay›s›yla sorunun afl›lmas› için, küresel de¤iflme ve geliflmelerin ›fl›¤›nda, Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemi ile ülkemiz endüstrisine uygun sürdürülebilir bir okul-iflletme diyalog sisteminin kurulmas› gerekir. Bu seçimde, farkl› alan ve endüstriler ile farkl› mesleki ve teknik e¤itim kademelerindeki de¤iflik ihtiyaç, misyon ve özellikler dikkate al›nmal›d›r. Bunun yan›nda, ülkemizdeki bölgesel geliflmifllik farkl›l›klar› da, göz önünde bulundurulmal›d›r. Dolay›s›yla bunun sonucunda, Türk mesleki ve teknik e¤itim sistemi için belirli bir tek okul-iflletme modeli yerine, farl› alan, düzey ve bölgesel ihtiyaçlara cevap verebilecek karma bir model, daha do¤ru gibi görünmektedir. Bunun için, az geliflmifl bölgelerde okula dayal› model; geliflmifl bölgelerde ise ifl ve istihdama dayal› modelin uygulanabilirli¤i tart›fl›lmal›d›r.

Kaynaklar (1)

Alkan, C.; Do¤an, H.; Sezgin S. ‹. (2001). Mesleki ve Teknik E¤itimin Esaslar›. Ankara: Nobel Yay›n Da¤›t›m.

(2)

Alt›nkök, N. (1998). “Türkiye’deki Sanayi ve Mesleki Teknik E¤itimin Geliflimi” 16. Milli E¤itim fiuras› Haz›rl›k Doküman›. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Karabük Teknik E¤itim Fakültesi I. Mesleki ve Teknik E¤itim Sempozyumu.

(3)

Ayhan A. (2002). Dünden Bugüne Türkiye’de Bilim-Teknoloji ve Gelece¤in Teknolojileri.‹stanbul: Beta Bas›m ve Yay›m Afi.

(4)

Balo¤lu, Z. (1992). “Sanayileflmede E¤itimin Rolü ve Önemi” Sanayileflme Sürecinde Türk E¤itimi ve Sorunlar›, Türk E¤itim Derne¤i XV. E¤itim Toplant›s›, 28-29 Kas›m 1992. Ankara: TED Yay›nlar›.

(5)

Karasar, N. (1981). Önlisans E¤itimi ve Teknike¤itime Uygulanabilirli¤i. Ankara: Ankara Üniversitesi Yay›nlar›, No: 106.

(6)

K›l›ç, R. (1998). “‹flverenler Ne ‹stiyorlar ? Kaliteli Genç ‹flgücü Yetifltirmede Mesleki ve Teknik E¤itim Kurumlar›ndan Beklentiler” 16. Milli E¤itim fiuras› Haz›rl›k Doküman›. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Karabük Teknik E¤itim Fakültesi I. Mesleki ve Teknik E¤itim Sempozyumu.

(7)

MEB (2004). http://www.meb.gov.tr. (Eriflim tarihi: 13.04.2004).

(8)

MEB (1990). Ç›rakl›k ve Mesleki-Teknik E¤itim Konsey Raporu. Ankara: MEB Yay›nlar›.

(9)

Savafl›r, R. (1999). Türkiye ve Avrupa Birli¤i Ülkelerinde Küçük ve Orta Boyutlu ‹flletmeler Aç›s›ndan ‹stihdam Politikalar›. Ankara: Kamu-‹fl Yay›n›.

(10) TÜB‹TAK, (1994). Üniversite Sanayi ‹flbirli¤inin Gelifltirilmesi, Strateji Tasar›m› ve Uygulama Modelinin Ortaya Konulmas› Alt Komisyon Raporu. http://www. tubitak.gov.tr/btpd/unvsan/icindek.html.(Eriflim tarihi: 15.07.2003). (11) Ünal, S. (1997). “Yüksekö¤retim Sanayi ‹flbirli¤i, Sanayi Stajlar›n›n Yeniden Yap›lanmas›” Türkiye, Türk Cumhuriyetleri ve Asya Pasifik Ülkeleri Uluslar aras› E¤itim Sempozyumu, 24-26 eylül 1997, Elaz›¤.

173

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

TÜRK‹YE’DE YÜKSEKÖ⁄RET‹M DÜZEY‹NDE TUR‹ZM E⁄‹T‹M‹NDEK‹ GEL‹fiMELER‹N DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ Kurban Ünlüönen1) ve Yasin Boylu2) Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi Gölbafl› / Ankara 1)

Doç. Dr., e-posta: kurban@gazi.edu.tr 2)

Dr., e-posta: yasin@gazi.edu.tr

ÖZET Turizm e¤itiminin turistik kalk›nma aç›s›ndan önemi, turizmin az geliflmifl ülkelerin iktisadi yap›lar›ndaki fonksiyonlar› ile yak›ndan ilgilidir. ‹ktisadi kalk›nma içinde turistik kalk›nmay› gerçeklefltirecek insan gücünün, tüm katmanlar›yla birlikte profesyonel anlamda turizm e¤itimine tabi tutulmas› gerekmektedir. Bu nedenle, turizm alan›ndaki kalk›nman›n flartlar›n›n bafl›nda turizm e¤itimi gelmektedir. E¤itilmifl insan gücü, turizm faaliyetlerinde yer alan fiziki elemanlara etkinlik ve anlam kazand›ran bir unsurdur. E¤itilmifl insan unsurunun yeterlili¤i, turistin bekledi¤i düzeyde hizmet almas›n› sa¤lamaktad›r. Yo¤un bir rekabetin yafland›¤› dünya turizm piyasalar›na, standarda uygun ve kaliteli turistik mal ve hizmetle girebilmek için hem genel olarak toplumun turizmin önemini kavramas›, hem de yeterli say›da nitelikli personel gerekmektedir. Nitelikli personelin yetifltirilebilmesi ise, ancak kaliteli turizm e¤itimi ile mümkündür. Türkiye’de turizm e¤itimi faaliyetleri; örgün ve yayg›n olmak üzere iki flekilde yürütülmektedir. Bu çal›flmada örgün turizm e¤itimi kapsam›nda yer alan yüksekö¤retim düzeyinde turizm e¤itimi incelenmifltir. Anahtar Kelimeler: e¤itim, yüksekö¤retim, turizm e¤itimi

G‹R‹fi Ulusal ekonomilerin ve uluslararas› ticaretin gelifliminde, sosyal ve kültürel alanda, ülkeleraras› iyi niyet ve anlay›fl›n yerleflmesinde turizmin oynad›¤› rol, ülkelerin bu sektöre büyük önem vermelerini zorunlu k›lm›fl ve bu konudaki kalk›nma yar›fl›n› h›zland›rm›flt›r. Turizm, özellikle ‹kinci Dünya Savafl›ndan sonra h›zla geliflmifl ve en önemli endüstrilerden birisi haline gelmifltir. Bu endüstri; yaratt›¤› katma de¤er, istihdam ve yat›r›mlar bak›m›ndan dünya hizmet endüstrisi içerisinde en büyük paya sahiptir (Theobald, 1994:4). Bir çok ülke, h›zla geliflen turizm endüstrisinin dünya ekonomisinde yaratt›¤› pastadan pay alabilmek için bu endüstriyi desteklemifltir. Turizm endüstrisi, özellikle sanayileflmekte güçlük çeken geliflmekte olan ülkeler için

174

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

alternatif bir endüstri olarak gösterilmifltir (Dieke, 1988; 41). Bunun nedenleri ise, turizmin ödemeler dengesine yapt›¤› olumlu etkiler ve emek-yo¤un olma özelli¤inden kaynaklanan iflsizlik probleminin çözümüne katk›da bulunmas› gösterilebilir. Dünya Turizm Örgütü’nün analizine göre, ülkelerin % 83’ünde turizm en üst 5 ihraç kategorisi aras›nda yer almakta olup, ülkelerin en az % 38’inde de en önde gelen döviz kayna¤›d›r (WTO, 2000:15). Turizm bir çok geliflmifl ülkede ekonomik ve sanayi hamleleri ile birlikte önemli bir yer tutmaktad›r. ‹leri ülkelerin geliflmifllik düzeyine ulaflabilmesi için geliflmekte olan ülkelerin ekonomi, sanayi ve tar›m politikalar›n›n yan› s›ra turizme ve turizm alan›ndaki her türlü yat›r›ma önem vermesi gerekmektedir. Geliflmekte olan bir ülke olarak Türkiye’nin de ekonomik, sosyal ve kültürel kalk›nmas› için turizm e¤itimine ve kamuoyunun bu konuda bilinçlenmesine büyük önem vermesi bir zorunluluktur (Avc›kurt ve Köro¤lu, 2002:3). Bir çok ülke, turizm faaliyetlerine etkinlik kazand›rabilmek ve bu sayede turizm piyasas›nda daha güçlü olmak için turizm e¤itimine önem vermektedir. Bunun en önemli göstergeleri ise, ülkelerin turizm e¤itimi veren kurumlar açmas›d›r. E¤itilmifl insan gücü; turizm faaliyetlerinde yer alan fiziki elemanlara etkinlik ve anlam kazand›ran bir unsurdur. E¤itilmifl insan unsurunun yeterlili¤i, turistin bekledi¤i düzeyde hizmet almas›n› sa¤lamaktad›r. Di¤er taraftan turizmde uluslararas› düzeyde bir kalite savafl› yaflanmaktad›r. Rekabetin yo¤un olarak yafland›¤› dünya turizm piyasalar›na standarda uygun ve kaliteli turistik mal ve hizmetle girebilmek için hem genel olarak toplumun turizmin önemini kavramas›, hem de yeterli say›da nitelikli personel gereklidir. Nitelikli personelin yetifltirilebilmesi ise ancak kaliteli turizm e¤itimi ile mümkündür (Olal›, 1983:211). Turizm sektörünün emek yo¤un bir sektör olmas›, turistik faaliyetlerde hizmeti alan ve verenin “insan” olmas› anlam›na gelmektedir. Bu durum, turizm e¤itimi veren kurumlarda, sektörün ihtiyaçlar›na uygun personelin yetifltirilmesini ve yetiflmifl nitelikli personelin de sektörde istihdam edilmesini gerektirmektedir.

1. Türkiye’de Turizm E¤itiminin Geliflimi Türkiye’de turizm e¤itimine iliflkin faaliyetler, büyük ölçüde planl› dönem içerisinde geliflme göstermifl olmakla birlikte, bu iflin bafllang›c› planl› dönem öncesine kadar gitmektedir. 1890 y›l›na kadar turizm e¤itim ve ö¤retimi ile ilgili herhangi bir düzenleme söz konusu de¤ilken, 29 Ekim 1890’da Osmanl› Devleti’nce, “Seyyahlara Tercümanl›k Edenler Hakk›nda 190 Say›l› Nizamname” yürürlü¤e konulmufltur. Biraz yabanc› dil bilen gayrimüslimler özel ve serbest bir meslek olarak tercüman rehberlik yapm›fllard›r. Cumhuriyet döneminde ise 1925 y›l›nda “1730 Say›l› Seyyah Tercümanlar› Hakk›nda Kararname” ç›kar›lm›fl ve buna göre bir de yönetmelik yay›nlanm›flt›r. Bu konuda görevlendirilmifl olan belediyeler, bu ifle

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

175

tam sahip ç›kmad›klar› için bu kararname ile de istenilenler yap›lamam›flt›r. Bu dönemden itibaren Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, turist rehberlerinin yetifltirilmesinde ve turizm e¤itim ö¤retimi ile ilgili yay›nlar›n haz›rlanmas› ve yay›nlanmas›nda önemli rol oynam›flt›r (Ünlüönen, 1993: 499). Türkiye’de düzenli olarak turizm e¤itimi 1953 y›l›nda Ankara ve ‹zmir Ticaret Liselerinde turizm meslek kurslar›n›n aç›lmas› ve baz› turizm derneklerinin de tercüman rehberlik kurslar›n› düzenlemeleri ile devam etmifltir. Yine, ‹stanbul’da 1955 y›l›nda ve ‹zmir’de 1960 y›l›nda turist rehberli¤i kurslar› aç›lm›flt›r. Bunlar›n yan›nda “7334 Say›l› ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademileri Kanunu” gere¤ince bir ihtisas kolu olarak turizm bölümlerinin kurulmas› ve 1961-62 ö¤retim y›l›nda Ankara Otelcilik Okulunun aç›lmas›, planl› dönemin haz›rl›k safhas›nda gerçekleflen geliflmelerdir. Planl› dönem içerisinde ise, yine “otelcilik okulu” ad›yla 1967-68 ö¤retim y›l›nda ‹stanbul’da, 1975-76 ö¤retim y›l›nda Kufladas›’nda okullar aç›lm›fl, bu okullar›n ad› 1975 y›l›nda “Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi” olarak de¤ifltirilmifltir. 1984-85 ö¤retim y›l›nda bir k›s›m derslerin ö¤retimini yabanc› dille yapan “Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri” aç›lm›flt›r. Bu okullar; 1975-76 ö¤retim y›l›nda “resepsiyon”, “servis” ve “mutfak” bölümleri olmak üzere, 1987-88 ö¤retim y›l›nda “resepsiyon”, “servis”, “mutfak” ve “kat hizmetleri” olmak üzere, 1993-94 ö¤retim y›l›ndan itibaren ise, “resepsiyon”, “servis”, “mutfak”, “kat hizmetleri” ve “seyahat acentecili¤i” bölümleri olmak üzere bölümlere ayr›lm›flt›r (MEB, 1999: 23). Üniversiter düzeyde turizm e¤itimi ise ilk olarak, Ankara Ticaret Yüksek Ö¤retmen Okulu’na 1965-66 ö¤retim y›l›ndan itibaren turizm bölümünün ilave edilmesi ile kurulan Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Ö¤retmen Okulu’nda verilmeye bafllanm›flt›r. Bu okulun amac›, orta dereceli ticaret ve turizm okullar›na ö¤retmen yetifltirmek olup, halen Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi ad›yla faaliyet göstermektedir. Yukar›daki tarihten itibaren 1969 y›l›nda Ege Üniversitesi bünyesinde, 1974 y›l›nda Hacettepe Üniversitesi bünyesinde, 1975 y›l›nda Bursa ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi bünyesinde, 1980 y›l›nda Adana ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi bünyesinde, 1982 y›l›nda, Erciyes Üniversitesi bünyesinde ön lisans ve lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren birimler kurulmufl ve zaman içerisinde say›lar› artm›fl, isimleri de¤iflmifl ve binlerce mezun vermifllerdir. Bugüne gelindi¤inde; Türkiye’de mesleki turizm e¤itiminin; örgün ve yayg›n olmak üzere iki flekilde gerçeklefltirildi¤i görülmektedir. Örgün turizm e¤itimi veren ö¤retim kurumlar›, ortaö¤retim ve yüksekö¤retim düzeyinde mesleki turizm e¤itimi veren okullardan oluflmaktad›r. Yayg›n turizm e¤itimi ise; gerek resmi gerekse özel kurumlar taraf›ndan verilen k›sa süreli mesleki kurslar niteli¤inde bir görünüm arz etmektedir (Tablo 1).

2. Yüksekö¤retim Düzeyinde Turizm E¤itimi Türkiye’de yüksek ö¤retim düzeyinde turizm e¤itimi; 2547 Say›l› Yüksekö¤retim Kanunu çerçevesinde, üniversiteler taraf›ndan önlisans, lisans ve lisansüstü düzeyde olmak üzere 3 flekilde gerçeklefltirilmektedir.

176

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

2.1. Ön Lisans Düzeyinde Turizm E¤itimi 2547 Say›l› Yüksekö¤retim Kanunu’na göre önlisans ö¤retimi, ortaö¤retime dayal›, en az dört yar› y›ll›k bir program› kapsayan yüksekö¤retimdir. Yüksekö¤retimde ön lisans düzeyinde turizm e¤itimi, 1970’li y›llar›n ortalar›nda Bo¤aziçi ve Ege Üniversiteleri’nde ara insan gücü yetifltirmek üzere aç›lm›fl olan önlisans yüksek okullar›nda bir program olarak e¤itim faaliyetine bafllam›flt›r. K›sa bir süre sonra Ege Üniversitesi’ndeki program, lisans düzeyine ç›kar›lm›flt›r. Bunun yan›nda 1974-1975 ö¤retim y›l›nda Hacettepe Üniversitesi Teknoloji ve Meslek Yüksek Okulu içinde iki y›ll›k bir turizm bölümü faaliyete geçmifltir. Bunlar›n d›fl›nda Milli E¤itim Bakanl›¤› bünyesinde kurulan meslek yüksek okullar›nda çeflitli y›llarda aç›lan turizm programlar› ile önlisans düzeyindeki turizm e¤itimi çal›flmalar› devam etmifltir (Ünlüönen,1993:500). Meslek Yüksek Okullar›; belirli mesleklere yönelik ara insangücü yetifltirmeyi amaçlayan 2 y›ll›k 4 yar› y›ll›k e¤itim-ö¤retim veren bir yüksekö¤retim kurumlar›d›r. 2547 Say›l› Yüksek Ö¤retim Kanunu çerçevesinde 2002-2003 ö¤retim y›l›na kadar, Türkiye’de yüksek ö¤retim kurumlar› bünyesinde; “turizm ve otelcilik”, “turizm iflletmecili¤i”, “otel yöneticili¤i”, “turizm iflletmecili¤i ve otelcilik”, “turizm rehberli¤i”, “turizm yönetimi”, “mutfak yönetimi”, “yiyecek içecek iflletmecili¤i”, “seyahat iflletmecili¤i”, “seyahat iflletmecili¤i ve tur operatörlü¤ü” “seyahat ve tur iflletmecili¤i” vb. isimlerde turizm önlisans programlar› yürütülmüfltür. 1970’li y›llarda ortaö¤retim düzeyinde örgütlenen meslek yüksek okullar›, ara kademe insan gücüne duyulan ihtiyac›n artmas› nedeniyle bugün üniversitelere ba¤l› olarak e¤itim faaliyetlerini sürdürmekte ve bu okullar›n Turizm ve Otelcilik, Turizm Rehberli¤i, Seyahat ‹flletmecili¤i, Yiyecek ve ‹çecek ‹flletmecili¤i programlar›nda verilen e¤itimle turizm sektörüne ara kademe insan gücü yetifltirilmektedir (Ya¤c›, 2001:29). Türkiye’de kurulmas› ve faaliyete geçirilmesi en kolay yüksekö¤retim kurumlar› meslek yüksek okullar›d›r (MYO). Ülkenin turizm sektöründe gösterdi¤i geliflmeye paralel olarak, öncelikli ve kolay bir flekilde aç›labilen turizm programlar›n›n say›s› zaman içerisinde sürekli olarak artm›flt›r. 1990 y›l›nda bünyesinde turizm program› bulunduran MYO’lar›n say›s› 28 iken, bu say› 1994’te 54 ve 2002’de de 87’ye ulaflm›flt›r (Aymankuy, 2002:34). MEB-YÖK Meslek Yüksek Okullar› Program Gelifltirme Projesi kapsam›nda yap›lan bir çal›flmayla birlikte, önlisans düzeyindeki turizm programlar›; “Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i” ve “Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i” olmak üzere iki ana program olarak yeniden düzenlenmifltir. Ayn› çal›flmayla Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Program›, “Ön Büro ve Kat Hizmetleri” ve “Yiyecek ‹çecek ve Mutfak” olmak üzere iki alt dala; Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i Program› da, “Seyahat Acentecili¤i” ve “Ulaflt›rma Hizmetleri” olmak üzere iki alt dala ayr›lm›flt›r. YÖK haz›rlanan bu programlar›, turizm program› uygulayan tüm MYO’lara göndermifl ve 2002-2003 ö¤retim y›l›ndan itibaren uygulanmas›n› zorunlu k›lm›flt›r (fiahin ve Okumufl, 2002:21). Bu düzenlemeyle, önlisans düzeyinde turizm e¤itimi veren okullarda program birli¤i sa¤lanma amac› güdülmüfltür. Ancak yine de “turizm rehberli¤i” ve “aflç›l›k”

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

177

gibi programlar, ÖSYM’nin tercih k›lavuzunda ayr› turizm programlar› olarak görülebilmektedir. Bu da, bu programlar›n turizm program› olmay›p, bafll› bafl›na ayr› bir program oldu¤u izlenimi uyand›rmaktad›r. Gerçekte ön lisans düzeyinde verilen turizm e¤itiminin amac›; ö¤rencilere bilgi ve beceri bileflenini vererek, onlara turizm sektöründe çal›flan ara kademe elemanlar›n sahip olmas› gereken nitelikleri kazand›rmakt›r (Rutter, 1991:356). Yani, turizm sektörüne ara kademe insan gücü yetifltirmektir. Ancak Türkiye’de genel olarak MYO’lar›n siyasi istismara oldukça aç›k olmas›, bu okullar›n akademik kadro ve mali kaynaklar gibi alt yap› eksiklikleri giderilmeden aç›lmas›, söz konusu turizm programlar›n›n baflar›ya ulaflma flans›n› azaltm›flt›r. Ünlüönen (1993)’e göre; Türkiye’de s›n›rl› say›daki birkaç turizm program›n›n d›fl›nda MYO’larda kaliteli turizm e¤itimi verildi¤i söylenemez. Bunun bir göstergesi mezunlar›n kolay ifl bulmas›d›r. Mezunlar› kolay ifl bulan programlara ra¤bet artt›¤› için okula giriflteki puanlar da artmaktad›r. Yabanc› dil a¤›rl›kl› e¤itim yapan veya büyük flehirlerde kurulu bulunan okullara ra¤bet daha fazla olmaktad›r. Bunun yan›nda geliflmemifl veya büyük flehirler d›fl›nda bulunan üniversitelerin turizm programlar›na ilgi daha düflük kalmaktad›r. Bu durumu ayn› zamanda e¤itim kalitesinin de bir göstergesi olarak de¤erlendirmek gerekir (Ünlüönen, 1993:500-501). Tablo 2’de Türkiye’de ön lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren meslek yüksek okullar›nda uygulanan program isimleri ve bu programlar›n kontenjanlar› yer almaktad›r. Tablo 2’ye göre, Türkiye’de ön lisans düzeyinde toplam 121 turizm program bulunmaktad›r ve bu programlar›n 110’u devlet üniversiteleri bünyesinde, 11’i de vak›f üniversiteleri bünyesinde bulunmaktad›r. Bu programlar›n 2003 y›l› toplam yeni kay›t ö¤renci kontenjan› 9.743’dür. Bu say›n›n 6.803’ü normal ö¤retim, 2.940’› ise ikili ö¤retimde ö¤renim görecek ö¤rencilere ayr›lm›flt›r. Toplam say› içerisinde 1.053 kiflilik ö¤renci kontenjan› vak›f üniversitelerinin ön lisans programlar›ndan oluflmaktad›r (Tablo 2). Türkiye’de ön lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren ö¤retim kurumlar›n›n yeni kay›t olacak ö¤rencilere ay›rd›klar› kontenjanlar›n % 10.8’inin vak›f üniversiteleri taraf›ndan, % 89.2’sinin de devlet üniversiteleri taraf›ndan ayr›ld›¤› söylenebilir. 2547 Say›l› Yüksekö¤retim Kanunu’ndan önce, yüksekö¤retim düzeyinde turizm e¤itimi alan ö¤renci say›lar› hakk›nda sa¤l›kl› istatistiki bilgiler temin edilememifltir. Ancak 1983-1984 ö¤retim y›l›ndan itibaren, ÖSYM taraf›ndan düzenli olarak yüksekö¤retim istatistikleri yay›mlanmaktad›r. Tablo 3’de önlisans düzeyinde turizm e¤itimi alan ö¤renci say›lar› ile mezun say›lar› ö¤retim y›llar› itibariyle görülmektedir. Bu tablodan da anlafl›laca¤› üzere, önlisans düzeyindeki ö¤renci say›lar› y›llar itibariyle sürekli bir art›fl göstermektedir. 1983-1984 ö¤retim y›l›nda ö¤renci say›s› 1.034 iken, bu say› 2002-2003 ö¤retim y›l›nda yaklafl›k 20 kat artarak 19.154’e yükselmifltir. 1982-1983 ö¤retim y›l› sonunda 126 olan turizm önlisans program› mezun say›s›, 2001-2002 ö¤retim y›l› sonunda 4.512’ye ulaflm›fl ve 20 y›ll›k dönemde toplam mezun say›s› 32.267 olmufltur (Tablo 3). Önlisans düzeyinde turizm e¤itimi veren yüksekö¤retim kurumlar›ndaki ö¤retim elemanlar›n›n akademik görevlerine göre da¤›l›m› Tablo 4’de görülmektedir. Tablo 4’e göre, önlisans düzeyinde turizm e¤itimi veren yüksekö¤retim kurumlar›nda görev yapan ö¤retim elemanlar›n›n büyük bir bölümü akademik çal›flma yapmayan

178

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

/ yapamayan ö¤retim görevlilerinden oluflmaktad›r. 2002-2003 ö¤retim y›l›nda toplam 19.154 ö¤renci oldu¤u dikkate al›n›rsa, ö¤retim eleman› bafl›na yaklafl›k 131 ö¤renci düflmektedir. Bunlardan hareketle; önlisans düzeyinde turizm e¤itimi veren kurumlarda, yetiflmifl ö¤retim eleman› bulunmamaktad›r. Bu durumun ise, ö¤rencilerin yetiflmelerinde önemli bir engel olabilece¤i düflünülebilir (Tablo 4). Meslek Yüksek Okullar›ndan mezun olan tüm ö¤renciler gibi, turizm önlisans program›n› bitiren ö¤rencilerin de, ÖSYM taraf›ndan yap›lan “Dikey Geçifl S›nav›” (DGS) ile lisans programlar›na geçifli mümkündür. Ancak bu durum, oldukça s›n›rl› say›da ö¤renci için bir flanst›r. Bunun iki temel nedeni bulunmaktad›r. Birincisi; üniversitelerin lisans programlar›nda DGS ile yerlefltirilen önlisans mezunlar› için çok k›s›tl› kontenjan ayr›lmaktad›r. ‹kincisi de, yap›lan merkezi s›nav›n (DGS), mesle¤e yönelik olarak de¤il, genel yetene¤e yönelik olarak haz›rlan›p uygulanmas›d›r.

2.2. Lisans Düzeyinde Turizm E¤itimi Lisans e¤itimi, ortaö¤retime dayal› en az sekiz yar›y›l ve dört y›l› kapsayan yüksekö¤retim türüdür. Pauze (1993), bu tip bir e¤itimin amac›n›, turizm sektöründeki bafllang›ç düzey yöneticileri yetifltirmek olarak belirtmektedir (Pauze, 1993:61). Türkiye’de lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren kurumlar, çeflitli y›llarda kurulmufl ve çeflitli safhalardan geçmifllerdir. Türkiye’de lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren kurumlar›n geliflimine k›saca bak›ld›¤›nda, ilk olarak karfl›m›za Ticaret ve Turizm Yüksek Ö¤retmen Okulu ç›kmaktad›r. 1965-1966 ö¤retim y›l›ndan itibaren Ankara Ticaret Yüksek Ö¤retmen Okulu’na “turizm bölümü” ilave edilerek okulun ismi “Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Ö¤retmen Okulu” olmufltur. Okul, özellikle orta dereceli ticaret ve turizm meslek liselerine meslek dersleri ö¤retmeni yetifltirmek amac›yla kurulmufltur. Ö¤retim süresi 3 y›l olan okul, 1967-1968 ö¤retim y›l›ndan itibaren dört y›ll›k statüye geçmifltir. 2547 Say›l› Yüksek Ö¤retim Kanunu’ndan sonra bu okul, Gazi Üniversitesi Mesleki E¤itim Fakültesi bünyesine al›nm›fl, turizm bölümü de “turizm iflletmecili¤i ve otelcilik e¤itimi” bölümüne dönüfltürülmüfltür. ‹lgili bölüm, 1992 y›l›nda Gazi Üniversitesi’ne ba¤l› olarak kurulan “Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi” bünyesine al›nm›fl ve lisans düzeyinde turizm e¤itimi faaliyetini bu fakülte bünyesinde devam ettirmeye bafllam›flt›r. 1969 y›l›nda Ege Üniversitesi ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi bünyesinde kurulan “turizm ve otel iflletmecili¤i bölümü” ve 1975 y›l›nda Endüstriyel sanatlar Yüksek Ö¤retmen Okulu bünyesinde aç›lan “ticaret ve turizm bölümü” 41 Say›l› Kanun Hükmünde Kararname ile faaliyetleri sona erdirilen turizm bölümleridir (Ünlüönen, 1993:508). 1975 ve 1980 y›llar› aras›nda kurulup, 1992 y›l›na kadar çeflitli ticari ilimler akademilerine ve üniversitelere ba¤l› olarak faaliyette bulunan turizm iflletmecili¤i bölümleri ile turizm iflletmecili¤i ve otelcilik yüksek okullar›n›n, zaman içerisinde isimleri de¤iflmifl ve çeflitli evreler geçirerek bugünkü flekillerine bürünmüfllerdir. Örne¤in 1970’li y›llarda “Ayd›n Önlisans Okulu”, ad›yla faaliyet gösteren okul, bugün Adnan Menderes Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksek Okulu

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

179

olarak faaliyet göstermektedir. Yine, Bursa ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi’ne olarak 1975-1976 ö¤retim y›l›nda kurulan, Bal›kesir ‹flletmecilik ve Turizm Yüksek Okulu bugün, Bal›kesir Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksek Okulu olarak faaliyet göstermektedir. Adana ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi’ne ba¤l› olarak kurulan Mersin ‹flletmecilik ve Turizm Yüksek Okulu bugün, Mersin Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksek Okulu ad›yla faaliyette bulunmaktad›r. Erciyes Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi’ne ba¤l› Nevflehir Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksek Okulu ile Akdeniz Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksek Okulu 41 Say›l› Kanun hükmündeki kararname ile kurulmufllard›r. 1988-1989 ö¤retim y›l›ndan itibaren de Bilkent Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Yüksek Okulu’nun ö¤renci almaya bafllad›¤› görülmektedir (Ünlüönen, 1993:509). Türkiye’de 1992 y›l›ndan itibaren yeni üniversitelerin aç›lmas›, turizm lisans programlar›n›n say›lar›nda adeta bir patlama yaflanmas›na neden olmufltur. Öyle ki, Tablo 5’de de görülece¤i üzere 2003 y›l› itibariyle Türkiye’de 15’i devlet üniversitesi, 8’i de vak›f üniversitesi olmak üzere toplam 23 üniversitede 33 lisans düzeyinde turizm program› uygulanmaktad›r. Bu programlar ve 2003 y›l› yeni kay›t ö¤renci kontenjanlar› Tablo 2.9’da görülmektedir. Tablo 5’e göre; ÖSYM’ye merkezi yerlefltirme ifllemine esas olarak, 8’i vak›f üniversitesi 15’i de devlet üniversitesi olmak üzere, toplam 23 üniversite taraf›ndan 2023 turizm lisans ö¤rencisi kontenjan› bildirilmifltir. Bu say›n›n 1603’ü normal ö¤retim, 420’si de ikili ö¤retimi kapsamaktad›r. Toplam say› içerisinde 381 kiflilik ö¤renci kontenjan› vak›f üniversitelerinin lisans programlar›ndan oluflmaktad›r. Vak›f üniversitelerine ait turizm program› lisans kontenjan›n›n, toplam turizm program› lisans kontenjan›na oran› yaklafl›k % 19’dur. Buradan hareketle; Türkiye’de lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren ö¤retim kurumlar›n›n yeni kay›t olacak ö¤rencilere ay›rd›klar› kontenjanlar›n % 19’unun vak›f üniversiteleri taraf›ndan, % 81’inin de devlet üniversiteleri taraf›ndan ayr›ld›¤› söylenebilir. Dikkat çeken bir di¤er nokta da, ikili ö¤retim uygulanan turizm lisans programlar›n›n tamam›n›n devlet üniversiteleri bünyesinde yer almas›d›r (Tablo 5). Tablo 6’da lisans düzeyinde turizm e¤itimi alan ö¤renci say›lar› ile mezun say›lar› ö¤retim y›llar› itibariyle görülmektedir. Bu tablodan da anlafl›laca¤› üzere, önlisans düzeyinde oldu¤u gibi lisans düzeyindeki ö¤renci say›lar› y›llar itibariyle sürekli bir art›fl göstermifltir. 1983-1984 ö¤retim y›l›nda ö¤renci say›s› 1.879 iken, 2002-2003 y›l›nda yaklafl›k 3 kat artarak 7.298’e yükselmifltir. 1982-1983 ö¤retim y›l› sonunda 269 olan turizm lisans program› mezun say›s›, 2001-2002 ö¤retim y›l› sonunda 1.138’e ulaflm›fl ve toplam mezun say›s› da 14.766 olmufltur (Tablo 6). Tablo 7’de lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren yüksekö¤retim kurumlar›ndaki ö¤retim elemanlar›n›n akademik ünvanlar›na göre da¤›l›m› görülmektedir. Bu konuda, önlisans düzeyinde turizm e¤itim veren yüksekö¤retim kurumlar›na göre lisans düzeyinde turizm e¤itimi veren yüksekö¤retim kurumlar›n›n daha iyi durumda oldu¤u söylenebilir (Tablo 7).

180

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

2.3. Lisansüstü Düzeyde Turizm E¤itimi Lisansüstü düzeyde verilen turizm e¤itiminin amac›, modern turizmin sosyal, iktisadi ve teknik özellikteki karmafl›k problemlerini çözebilecek, de¤iflik faktörlerin etkinli¤ini de¤erlendirerek soyutlama, sentez ve karar verme gücüne sahip yönetici ve araflt›rmac›lar› yetifltirmektir (Olal›,1984:206). Olsen ve Khan (1989), lisansüstü turizm e¤itiminin temel amac›n› yüksek lisans ve doktora olmak üzere iki aflamada ele almaktad›r. Buna göre, yüksek lisans düzeyindeki turizm e¤itiminin iki genel amac› vard›r. Bunlardan birincisi; ö¤rencilere kariyer kazand›rmak, ikincisi ise turizm sektöründe orta ve üst düzey yönetici, e¤itimci, dan›flman ve araflt›rmac› yetifltirmektir. Doktora düzeyindeki turizm e¤itiminin temel amac› ise; bir disiplin olarak turizmle ilgili akademik araflt›rmalar yapmak, problem çözmek ve ö¤retim-iletiflim yeteneklerini gelifltirmektir (Olsen and Khan,1989:16). Türkiye’de lisansüstü e¤itim, yüksek lisans ve doktora olmak üzere iki kademede yap›lmaktad›r. Bu konudaki geliflmeler ise flu flekilde özetlenebilir. 1964 y›l› program›nda yer alan turistik potansiyeli yüksek olan Ege Bölgesi’nde turizm konusunda araflt›rma yapmak ve özel teflebbüse veya devlete ba¤l› iflletmelerle kamu hizmeti gören müesseselerde çal›flanlar›n bilgilerini yükseltmek amac›yla ‹zmir ‹ktisadi ve Ticari ‹limler Akademisi’nde bir Turizm Enstitüsü kurulmufltur. Ancak I. Plan döneminde herhangi bir etkili ve faydal› çal›flmada bulunmam›flt›r. Daha sonraki y›llarda Ege Üniversitesi ‹flletme Fakültesi Turizm ‹flletmecili¤i Bölümü’nde 1982-1983 ö¤retim y›l›na kadar turizm iflletmecili¤i dal›nda yüksek lisans ve doktora programlar› sürdürülmüfltür. Ege Üniversitesi’nin Turizm ‹flletmecili¤i Bölümü kapat›ld›ktan sonra yüksek lisans ve doktora programlar›nda da ö¤retim son bulmufltur (Ünlüöen, 1993:514-515). 2547 Say›l› Kanun’dan önce Hacettepe Üniversitesi Mezuniyet Sonras› E¤itim Fakültesi’nde de turizm ve otel iflletmecili¤i dal›nda lisansüstü e¤itim verilmifltir. Di¤er taraftan 1969 y›l›nda ‹stanbul Üniversitesi ‹ktisat Fakültesi’ne ba¤l› olarak ‹ktisadi Co¤rafya ve Turizm Enstitüsü kurulmufl ve 1972 y›l›ndan itibaren de doktora dersleri dahil lisansüstü düzeyde turizm e¤itimi verilmifl ve yeni düzenlemeden sonrada turizmle ilgili lisansüstü programlar, ‹stanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesine aktar›lm›flt›r. Bu programlar halen ‹.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde sürdürülmektedir (Ünlüönen, 1993:515). Bunlar›n d›fl›nda, çeflitli üniversitelerde yap›lmakta olan iflletme ve iktisat dallar›ndaki yüksek lisans ve doktora programlar›nda turizmin farkl› boyutlar›yla ilgili tezler haz›rlanmaktad›r. Önlisans ve lisans programlar›ndaki ö¤renci mevcutlar› gibi, lisansüstü düzeyde de 1982 y›l›ndan önceki y›llara ait sa¤l›kl› istatistiki bilgiler mevcut olmad›¤›ndan 1982-1983 ö¤retim y›l›ndan itibaren lisansüstü düzeyde turizm e¤itimi alan ö¤renci say›lar› ile bu programlardan derece alan ö¤renciler Tablo 8’de görülmektedir. 19821983 ö¤retim y›l›nda yaln›zca yüksek lisans program›nda 41 ö¤renci mevcut iken, 2002-2003 ö¤retim y›l›nda 276’s› yüksek lisans ve 67’si de doktora düzeyinde olmak üzere 343 ö¤renci turizm alan›nda lisansüstü e¤itim almaktad›r. 1982-1983 ö¤retim y›l› sonunda sadece 1 ö¤renci yüksek lisans derecesi al›rken 2001-2002 ö¤retim y›l›

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

181

sonunda 43’ü yüksek lisans ve 5’i de doktora olmak üzere toplam 48 ö¤renci lisansüstü derece alm›flt›r (Tablo 8).

SONUÇ ve ÖNER‹LER Turizm e¤itimi veren bunca okul aç›lmas›, flüphesiz nitelikli iflgücü sa¤lama amac›na dönüktür. Ancak turizm sektöründe sürekli yap›lan araflt›rmalar, sektörde a¤›rl›kl› olarak turizm e¤itimi almam›fl kiflilerin çal›flt›¤›n› ortaya koymaktad›r. Bu durumun nedenleri afla¤›da belirtilmifltir. Turizm e¤itimi alan kiflilerin mesleki güvenceleri bulunmamaktad›r. Nas›l ki, avukatl›k yapabilmek için hukuk, mühendislik yapabilmek için mühendislik fakültelerinden mezun olmak gerekiyorsa, turizm sektöründe çal›flacaklar›n da en az›ndan belli bir oran›na turizm e¤itimi görmüfl olma flart› getirilmelidir. Turizm genellikle özel sektör a¤›rl›kl› oldu¤undan, özel sektör ucuz iflgücü u¤runa e¤itim düzeyini göz ard› edebilmektedir. Bir çok okulda yabanc› dil ve uygulama imkanlar› s›n›rl› oldu¤undan, mezun olanlar hem yabanc› dil yönünden hem de uygulama aç›s›ndan yeterli bulunmamaktad›r. Okullar›n, uygulama konusunda sektörle daha s›k› iflbirli¤i yaparak ö¤rencilerin yetiflmelerine katk› sa¤lamalar› gerekmektedir. Baz› yüksekö¤retim kurumlar›nda ö¤retim kadrosu yetersiz oldu¤undan, bu okullarda ö¤renim gören ö¤rencilerin ald›klar› e¤itim de daha az kaliteli kalmaktad›r. Asl›nda turizm e¤itimi gören kifliler nicelik olarak yeterli olabilir. Fakat nitelik aç›s›ndan yeterli olmalar› ve bu alan› seçmeleri için, sektörde ifl bulma garantisi konusundaki çekimserlik, istekli kiflilerin turizm konusunda e¤itim yapmalar›n› k›s›tlamaktad›r. Turizm sektöründeki nitelikli eleman yetersizli¤i sorunu; sadece turizm ö¤retimi yapan kurumlar›n, turizm endüstrisinin h›zla artan personel ihtiyac›n› karfl›layacak say›da kifliyi yetifltirecek kapasitede olmamas›ndan de¤il, bu kurumlar›n turizm endüstrisinin istedi¤i nitelikte personel yetifltirememesinden de kaynaklanmaktad›r. Turizm sektöründe çal›flanlar için asgari normlar ve e¤itim düzeyi belirlendi¤inde ve meslek unvanlar›n› koruyan hukuki mevzuat yürürlü¤e girdi¤i takdirde, hem e¤itimin amac› hem de etkinli¤i sa¤lanm›fl olacakt›r. Turizm e¤itimindeki tüm bu geliflmelere karfl›n, geçmifle bak›ld›¤›nda durumun daha iyiye gitti¤ini söylemek mümkündür. Turizm e¤itiminde yabanc› dille ve uygulama a¤›rl›kl› e¤itim ve ö¤retime do¤ru h›zla gidildi¤i ve gelecekte tamamen yabanc› dil ve uygulamal› e¤itim yap›laca¤› söylenebilir.

182

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Kaynakça (1)

AVCIKURT, Cevdet ve A. Köro¤lu (2002), Turizmin Etkilerinin Alg›lanmas›nda Turizm E¤itiminin Rolü: Karfl›laflt›rmal› Bir Araflt›rma, Adnan Menderes Üniversitesi Seyahat ve Turizm Araflt›rmalar› Dergisi, Say›:2, s. 1-10, Ayd›n.

(2)

AYMANKUY, Yusuf ve fi. AYMANKUY (2002) Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Turizm E¤itimi Veren Yüksek Ö¤retim Kurumlar›n›n Bulunduklar› Yerlerin Analizi ve Turizm E¤itimi ‹çin Öneri Bir Model, Turizm Bakanl›¤› Turizm E¤itimi Genel Müdürlü¤ü, Turizm E¤itimi Konferans-Workshop, 11-13 Aral›k 2002, s. 29-41, Ankara.

(3)

DIEKE P.U.C. (1988) The Development of Tourism in Kenya and The Gambia: A Comparative Analysis, Unpublished PhD Thesis, Strathclyde University, The Scottish Hotel School, Glasgow, U.K.

(4)

MEB, Milli E¤itim Bakanl›¤› (1999), Ticaret ve Turizm Ö¤retimi Okullar› ve Programlar›, T.C. Milli E¤itim Bakanl›¤› Ticaret ve Turizm Ö¤retimi Genel Müdürlü¤ü Yay›n›, Ankara.

(5)

OLALI, Hasan (1983) D›fl Tan›t›m ve Turizm, Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, Ankara.

(6)

OLALI, Hasan (1984) The Framework and Problems of Tourism Education in Turkey, Tourism Education Congress, ‹stanbul, October 16-17, 1984, Bo¤aziçi University Tourism Administration Program of Vocational School, pp.206.

(7)

OLSEN, M. and M. KHAN (1989), Mission and Philosophy: Graduate Programs, Educators 1989, pp.1626.

(8)

PAUZE, E.F. (1993), Time For A New Mission In Hospitality Education, Hospitality Tourism Educators, Vol.5, No.3, pp.61-62.

(9)

RUTTER, D. (1991), Catering Education and Training in France and Britain: Some Implications For Productivity, Tourism Management, 1991, pp.356-360.

(10) fiAH‹N, Özer ve F. OKUMUfi (2002) MEB-YÖK Meslek Yüksek Okullar› Program Gelifltirme Projesi Çerçevesinde Turizm ile ‹lgili Otel ‹flletmecili¤i Seyahat ‹flletmecili¤i Programlar›n›n Uygulanmas›nda Karfl›lafl›lan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Turizm Bakanl›¤› Turizm E¤itimi Genel Müdürlü¤ü, Turizm E¤itimi Konferans-Workshop, 11-13 Aral›k 2002, s. 21-28, Ankara. (11) THEOBALD, W. (1994) Global Tourism The Next Decade, Butterwort-Heinemann Ltd. Oxford. (12) ÜNLÜÖNEN, Kurban (1993), Türkiye’de Yüksek Ö¤retim Düzeyinde Turizm E¤itim ve Ö¤retimi, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Say›:6/1993, s. 497-521, Diyarbak›r. (13) WTO, World Tourism Organisation (2000), Tourism Highlights 2000, Preliminary Results, Published By WTO, First Edition, Madrid. (14) YA⁄CI, Özcan (2001), Türkiye’de Turizm E¤itimi ve ‹stihdamda Karfl›lafl›lan Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri G.Ü. Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi Dergisi, Say›:4, Ankara, s. 23-39.

183

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Tablo 1: Türkiye’de Turizm E¤itiminin Genel Görünümü TUR‹ZM E⁄‹T‹M‹ ÖRGÜN TUR‹ZM E⁄‹T‹M‹ MEB Bünyesinde

YAYGIN TUR‹ZM E⁄‹T‹M‹ YÖK Bünyesinde

Farkl› Kurumlar

Anadolu Tic. Meslek Liseleri

Önlisans (MYO)

Turizm Bakanl›¤› (TUREM vb.)

Anadolu Otelcilik ve Turizm M.L.

Lisans

MEB (Ç›rakl›k E¤t. Merkezleri)

Anadolu Meslek Liseleri

Lisansüstü

‹fiKUR (Çeflitli kurslar)

Özel Mesleki Ortaö¤retim Okullar›

Meslek Kurulufllar› (TOBB vb.) AÖF (Uzaktan e¤itim) Sosyal Kurulufllar (TUGEV vb.) Üniversiteler (Sertifika Programlar›) Belediyeler Sendikalar (TOLEY‹S vb.) Özel E¤itim Kurumlar› (Kurslar) Halk E¤itim Merkezleri ‹flletmeler (Hizmetiçi E¤itim) Di¤er

Tablo 2: Türkiye’de 2003 Y›l› ‹tibariyle Önlisans Düzeyinde Turizm E¤itimi Veren Meslek Yüksekokullar› ve 2003-2004 Ö¤retim Y›l› Ö¤renci Kontenjanlar› S›ra No

‹l

Meslek Yüksek Okulu Program Ad›

Adana

Kontenjan

Toplam

Normal

‹kili

Kontenjan

Ö¤retim

120

Çukurova Üniversitesi Yumurtal›k MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Ad›yaman

‹nönü Üniversitesi Ad›yaman MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Afyon

Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyon MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Afyon

Afyon Kocatepe Üniversitesi Dinar MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Afyon

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sand›kl› MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Aksaray

Ni¤de Üniversitesi Aksaray MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

184

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Amasya

Ondokuz May›s Üniversitesi Amasya MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Ankara

145 + 5

150

105

500

160

120

100

120

Ankara Üniversitesi Beypazar› MYO, Turizm Rehberli¤i

Ankara

Baflkent Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm Rehberli¤i

(Burslu) 10

Ankara

Baflkent Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

100 + 5 (Burslu)

Ankara

Bilkent Üniversitesi Turizm ve Otelcilik MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Ankara

Hacettepe Üniversitesi Ankara MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Antalya

Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Antalya

Akdeniz Üniversitesi Serik MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Bal›kesir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Ayval›k MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Burhaniye MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Erdek MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Gönen MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bart›n

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Bart›n MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bitlis

Yüzüncü Y›l Üniversitesi Adilcevaz MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

185

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Bitlis

Yüzüncü Y›l Üniversitesi Ahlat MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bolu

125

100

Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi Bolu MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bursa

Uluda¤ Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Bursa

Uluda¤ Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Gelibolu Piri Reis MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Gökçeada MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Çank›r›

Ankara Üniversitesi Çank›r› MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Denizli

Pamukkale Üniversitesi Denizli MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Diyarbak›r

Dicle Üniversitesi Çermik MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Edirne

Trakya Üniversitesi Edirne MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Edirne

Trakya Üniversitesi Keflan MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Elaz›¤

F›rat Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Elaz›¤

F›rat Üniversitesi Sivrice MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Erzurum

Atatürk Üniversitesi Erzurum MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Eskiflehir

Anadolu Üniversitesi Eskiflehir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

186

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Gaziantep

Gaziantep Üniversitesi Gaziantep MYO, Aflç›l›k

Gaziantep

100

200

100

120

Gaziantep Üniversitesi Turizm ve Otelcilik MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Giresun

Cumhuriyet Üniversitesi fiebinkarahisar MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

I¤d›r

Kafkas Üniversitesi I¤d›r MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Isparta

Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Isparta

Süleyman Demirel Üniversitesi E¤irdir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Isparta

Süleyman Demirel Üniversitesi Yalvaç MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Bo¤aziçi Üniversitesi Otelcilik MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Do¤ufl Üniversitesi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i ‹stanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

‹stanbul Bilgi Üniversitesi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i ‹stanbul Kültür Üniversitesi ‹flletmecilik MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Maltepe Üniversitesi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm Rehberli¤i

187

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

‹zmir

Dokuz Eylül Üniversitesi ‹zmir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹zmir

100

180

25 + 3

120

150

130

280

100

110

220

100

190

Ege Üniversitesi Çeflme MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹zmir

Ege Üniversitesi Çeflme MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

‹zmir

Ege Üniversitesi Çeflme MYO, Turizm Animasyonu

‹zmir

Ege Üniversitesi Çeflme MYO, Turizm Rehberli¤i

‹zmir

‹zmir Ekonomi Üniversitesi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹zmir

Yaflar Üniversitesi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

(Burslu) 61

Karabük

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Safranbolu MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Karabük

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Safranbolu MYO, Turizm Rehberli¤i

Kars

Kafkas Üniversitesi Kars MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Kars

Kafkas Üniversitesi Kars MYO, Turizm Rehberli¤i

Kayseri

Kocaeli

Erciyes Üniversitesi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Kocaeli Üniversitesi Derbent MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Kocaeli

Kocaeli Üniversitesi Derbent MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Kocaeli

Kocaeli Üniversitesi Derbent MYO, Turizm Rehberli¤i

Konya

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Konya

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO, Turizm Rehberli¤i

188

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Konya

Selçuk Üniversitesi Akflehir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Konya

100

150

100

200

100

120

100

150

Selçuk Üniversitesi Beyflehir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Konya

Selçuk Üniversitesi Beyflehir MYO, Turizm Rehberli¤i

Konya

Selçuk Üniversitesi Beyflehir MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Kütahya

Dumlup›nar Üniversitesi Kütahya MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Malatya

‹nönü Üniversitesi Kale MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Mersin MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Mersin MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Anamur MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Anamur MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Anamur MYO, Turizm Rehberli¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Ayd›nc›k MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Ayd›nc›k MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Mersin

Selçuk Üniversitesi Silifke-Taflucu MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mersin

Selçuk Üniversitesi Silifke-Taflucu MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Mersin

Selçuk Üniversitesi Silifke-Taflucu MYO, Turizm Rehberli¤i

189

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Mu¤la MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mu¤la

140

110

120

100

120

Mu¤la Üniversitesi Mu¤la MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Dalaman MYO, Sivil Hava Ulaflt›rma ‹flletmecili¤i

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Fethiye Ali S›tk›-Mefharet Koçman MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Fethiye Ali S›tk›-Mefharet Koçman MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Milas S›tk› Koçman MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Ortaca MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Ortaca MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Nevflehir

Erciyes Üniversitesi Nevflehir MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Nevflehir

Erciyes Üniversitesi Nevflehir MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i

Ni¤de

Ni¤de Üniversitesi Ni¤de MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Ni¤de

Ni¤de Üniversitesi Uluk›flla MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

Ordu

Karadeniz Teknik Üniversitesi Ordu MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

100

Ordu

Ondokuz May›s Üniversitesi Mesudiye MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

101

Sakarya

Sakarya Üniversitesi Sakarya MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

190

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

102

Sakarya

103

Sakarya

104

Sakarya

105

Samsun

106

Samsun

107

Sinop

108

Sivas

109

fianl›urfa

110

Tekirda¤

111

Tekirda¤

112

Tekirda¤

113

Tokat

114

Tokat

115

Tokat

116

Trabzon

117

Van

118

Van

119

Yalova

Sakarya Üniversitesi Karasu MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Sakarya Üniversitesi Sapanca MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Sakarya Üniversitesi Sapanca MYO, Turizm ve Seyahat ‹flletmecili¤i Ondokuz May›s Üniversitesi Samsun MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Ondokuz May›s Üniversitesi Havza MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Ondokuz May›s Üniversitesi Gerze MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Cumhuriyet Üniversitesi Cumhuriyet MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Harran Üniversitesi fianl›urfa MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Trakya Üniversitesi Tekirda¤ MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Trakya Üniversitesi Marmara Ere¤lisi MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Trakya Üniversitesi fiarköy MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Gazi Osman Pafla Üniversitesi Tokat MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Gazi Osman Pafla Üniversitesi Niksar MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Gazi Osman Pafla Üniversitesi Refladiye MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Yüzüncü Y›l Üniversitesi Van MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Yüzüncü Y›l Üniversitesi Van MYO, Turizm Rehberli¤i Uluda¤ Üniversitesi Yalova MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

120

130

100

191

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

120

Yalova

121

Zonguldak

121

Uluda¤ Üniversitesi Yalova MYO, Yatç›l›k ve Yat ‹flletmecili¤i Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Zonguldak MYO, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i Toplam

6.803

2.940

9.743

Kaynak: ÖSYM 2003 Y›l› Yüksek Ö¤retim Programlar› ve Kontenjanlar› K›lavuzu’ndan yararlan›larak haz›rlanm›flt›r.

Tablo 3: Önlisans Düzeyinde Ö¤retim Y›llar› ‹tibariyle Turizm E¤itimi Alan Ö¤renci Say›lar› ve Turizm E¤itimi Alan Ö¤rencilerden Ö¤retim Y›llar› Sonu ‹tibariyle Mezun Olanlar›n Say›lar› Ö¤retim Y›llar›

Turizm E¤itimi Alan

Turizm E¤itimi Alarak

Ö¤renci Say›lar›

Mezun Olan Ö¤renci Say›lar›

1982-1983

126

1983-1984

1.034

241

1984-1985

1.345

257

1985-1986

1.679

354

1986-1987

1.751

412

1987-1988

2.050

516

1988-1989

2.559

503

1989-1990

3.168

619

1990-1991

3.961

822

1991-1992

4.319

970

1992-1993

6.412

1.106

1993-1994

8.694

1.254

1994-1995

9.854

1.776

1995-1996

11.657

2.551

1996-1997

12.543

2.691

1997-1998

13.251

2.870

1998-1999

14.419

3.190

1999-2000

15.457

3.782

2000-2001

16.909

3.715

2001-2002

19.068

4.512

2002-2003

19.154

Kaynak: ÖSYM, Yüksekö¤retim ‹statistikleri isimli yay›nlardan faydalan›larak haz›rlanm›flt›r.

192

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Tablo 4: Ö¤retim Y›llar› ‹tibariyle Önlisans Düzeyinde Turizm E¤itimi Veren Yüksekö¤retim Kurumlar›ndaki Ö¤retim Elemanlar›n›n Akademik Görevlerine Göre Da¤›l›m› Ö¤retim Y›llar›

Prof.

Doç.

Yrd. Doç.

Ö¤r. Gör. Okutman Uzman Arfl. Gör.

Toplam

1986-1987

1987-1988

1988-1989

1989-1990

1990-1991

1991-1992

1992-1993

1993-1994

1994-1995

1995-1996

1996-1997

1997-1998

117

1998-1999

125

1999-2000

103

138

2000-2001

123

2001-2002

116

149

2002-2003

114

146

Kaynak: ÖSYM, Yüksekö¤retim ‹statistikleri isimli yay›nlardan faydalan›larak haz›rlanm›flt›r.

Tablo 5: Türkiye’de 2003 Y›l› ‹tibariyle Lisans Düzeyinde Turizm E¤itimi Veren Yüksek Ö¤retim Kurumlar› ve 2003-2004 Ö¤retim Y›l› Ö¤renci Kontenjanlar› S›ra No

‹l

Meslek Yüksek Okulu Program Ad›

Adana

Kontenjan

Toplam Kontenjan

Normal

‹kili

Ö¤retim

15+2

Çukurova Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Konaklama ‹flletmecili¤i

Ankara

At›l›m Üniversitesi ‹flletme Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

(Burslu) 3

Ankara

Baflkent Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

20 + 5 (Burslu)

193

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Ankara

Baflkent Üniversitesi Uygulamal› Bilimler Yüksek Okulu, Turizm ve Otelcilik

27 + 3

120

(Burslu) 5

Ankara

Baflkent Üniversitesi Uygulamal› Bilimler Yüksek Okulu, Turizm ve Rehberlik

27 + 3 (Burslu)

Ankara

Bilkent Üniversitesi Uygulamal› Teknoloji ve ‹flletmecilik Yüksek Okulu, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

65 + 5 (Burslu)

Ankara

Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi, Konaklama ‹flletmecili¤i Ö¤retmenli¤i

Ankara

Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi, Seyahat ‹flletmecili¤i ve Turizm Rehberli¤i Ö¤retmenli¤i

Antalya

Akdeniz Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Konaklama ‹flletmecili¤i

Antalya

Akdeniz Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Seyahat ‹flletmecili¤i

Ayd›n

Adnan Menderes Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Konaklama ‹flletmecili¤i

Ayd›n

Adnan Menderes Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Seyahat ‹flletmecili¤i ve Turizm Rehberli¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Konaklama ‹flletmecili¤i

Bal›kesir

Bal›kesir Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Seyahat ‹flletmecili¤i

Bolu

Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi Akçakoca Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O.

194

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Konaklama ‹flletmecili¤i

Çanakkale

100

50 + 3

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Seyahat ‹flletmecili¤i

Eskiflehir

Anadolu Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O.

Hatay

Mustafa Kemal Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Turizm ve Otel ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Bo¤aziçi Üniversitesi Uygulamal› Bilimler Yüksek Okulu, Turizm ‹flletmecili¤i

‹stanbul

Haliç Üniversitesi ‹flletme Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

‹stanbul

‹stanbul Ticaret Üniversitesi ‹flletme Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

(Burslu) 23

‹stanbul

Kadir Has Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

25 + 3 (Burslu)

‹stanbul

Okan Üniversitesi (‹stanbul), Bilgisayar ve Turizm Yüksek Okulu, Turizm ve Otelcilik

35 + 5 (Burslu)

‹stanbul

Yeditepe Üniversitesi Yabanc› Diller Yüksek Okulu, Turizm ve Otelcilik

40 + 5 (Burslu)

‹zmir

Dokuz Eylül Üniversitesi ‹flletme Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

Mersin

Mersin Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O.

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Konaklama ‹flletmecili¤i

195

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Mu¤la

Mu¤la Üniversitesi Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Seyahat ‹flletmecili¤i

Nevflehir

100

Erciyes Üniversitesi Nevflehir Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik

Nevflehir

Erciyes Üniversitesi Nevflehir Turizm ‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O, Turist Rehberli¤i

Sakarya

Sakarya Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi, Turizm ‹flletmecili¤i

Tokat

Gazi Osman Pafla Üniversitesi Zile Turizm

‹flletmecili¤i ve Otelcilik Y.O.

Toplam

1603

420

2023

Kaynak: ÖSYM 2003 Y›l› Yüksek Ö¤retim Programlar› ve Kontenjanlar› K›lavuzu’ndan yararlan›larak haz›rlanm›flt›r.

Tablo 6: Ö¤retim Y›llar› ‹tibariyle Lisans Düzeyinde Turizm E¤itimi Alan Ö¤renci Say›lar› ve Turizm E¤itimi Alan Ö¤rencilerden Ö¤retim Y›llar› Sonu ‹tibariyle Mezun Olanlar›n Say›lar› Ö¤retim Y›llar›

Turizm E¤itimi Alan

Turizm E¤itimi Alarak

Ö¤renci Say›lar›

Mezun Olan Ö¤renci Say›lar›

1982-1983

269

1983-1984

1.879

205

1984-1985

2.465

258

1985-1986

2.602

317

1986-1987

2.829

446

1987-1988

2.950

515

1988-1989

3.127

403

1989-1990

3.562

460

1990-1991

3.970

556

1991-1992

4.260

625

1992-1993

5.116

731

1993-1994

5.843

793

1994-1995

6.439

957

1995-1996

6.544

1.054

1996-1997

6.991

1.102

1997-1998

7.267

1.193

196

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

1998-1999

7.102

1.457

1999-2000

6.801

1.196

2000-2001

6.774

1.091

2001-2002

6.851

1.138

2002-2003

7.298

Kaynak: ÖSYM, Yüksekö¤retim ‹statistikleri isimli yay›nlardan faydalan›larak haz›rlanm›flt›r.

Tablo 7: Ö¤retim Y›llar›na Göre Lisans Düzeyinde Turizm E¤itimi Veren Yüksekö¤retim Kurumlar›ndaki Ö¤retim Elemanlar›n›n Akademik Görevlerine Göre Da¤›l›m› Ö¤retim Y›llar›

Prof.

Doç.

Yrd. Doç.

1987-1988

1988-1989

1989-1990

1990-1991

1986-1987

Ö¤r. Gör. Okutman Uzman Arfl. Gör.

Toplam

111

1991-1992

109

1992-1993

122

1993-1994

136

1994-1995

151

1995-1996

164

1996-1997

175

1997-1998

182

1998-1999

190

1999-2000

199

2000-2001

206

2001-2002

209

2002-2003

236

Kaynak: ÖSYM, Yüksekö¤retim ‹statistikleri isimli yay›nlardan faydalan›larak haz›rlanm›flt›r.

197

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Tablo 8: Ö¤retim Y›llar› ‹tibariyle Lisansüstü Turizm E¤itimi Alan ve Bu Programlardan Derece Alan Ö¤renci Say›lar› Ö¤renci Say›lar› Derece Alanlar

Lisansüstü E¤itime Devam Edenler Ö¤retim

Yüksek

Dok

Y›llar›

Lisans

tora

1982-1983

1983-1984

1984-1985

1985-1986 1986-1987

Toplam

Yüksek

Dok

Lisans

tora

Toplam

110

112

142

1987-1988

144

193

1988-1989

150

209

1989-1990

184

246

1990-1991

195

258

1991-1992

251

314

1992-1993

265

330

1993-1994

278

340

1994-1995

295

360

1995-1996

307

370

1996-1997

329

393

1997-1998

338

388

1998-1999

359

421

1999-2000

371

440

2000-2001

229

292

2001-2002

306

363

2002-2003

276

343

Kaynak: ÖSYM, Yüksekö¤retim ‹statistikleri isimli yay›nlardan faydalan›larak haz›rlanm›flt›r.

198

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

E⁄‹T‹M KURUMU VE ‹fiLETMELER ARASINDAK‹ D‹YALOG SÜREC‹NDE “YAfiAYAN SEKTÖR YAKLAfiIMI”NIN OLUfiTURULMASI Mustafa AKSOY Ö¤retmen, MEB Türkiye’de Meslekî E¤itim Ö¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi ‹fl Piyasas› Efl Uzman›, Gazi Üniversitesi E¤itimBilimleri Enstitsü Turizm ‹flletmecili¤i E¤itimi Doktora Program› Ö¤rencisi/Ankara

Özet Bu çal›flmada meslekî ve teknik e¤itimde ö¤renci-okul-aile d›fl›nda kalan iflverenlerin ya da iflveren topluluklar›n›n aktif rol oynamalar› gereklili¤i üzerinde durulmaktad›r. Söz konusu rolün kal›c›l›¤› ve etkinli¤inin sa¤lanabilmesi için “Yaflayan Sektör Yaklafl›m›” ad› alt›nda bir öneri de sunulmaktad›r.

Girifl E¤itimden bahsedildi¤inde, genellikle, e¤itim ifline e¤itimci ve ö¤renci olarak kat›lanlar; ö¤retmenler ve ö¤renciler, çocuklar ve gençler, anaokulu ö¤retmen ve bak›c›lar›, ç›raklar ve ustalar, anne-babalar ve okul yöneticileri vs. akla gelir. Yâni e¤itim deyince ilk akla gelen,e¤itici ile e¤itilenler aras›ndaki kiflisel iliflkilerdir. Daha aç›k bir söyleyiflle; ö¤retmen ile ö¤renci aras›ndaki karfl›l›kl› iliflkilerin flekli ve izleri, çocuk gelifliminin ortaya ç›kard›¤› ihtiyaçlar, e¤itsel iliflkinin meydana geldi¤i okul ve çevre ortam›, e¤itime etki eden çevre faktörleri, çocuklar›n tecrübe kazanmalar› ve yetenekleri, e¤iticinin pedagojik hedefleri, kullan›lan e¤itim araç ve metodlar› ile ilgilenilir. Bu durum, ilk bak›flta ve temel e¤itim aç›s›ndan ele al›nd›¤›nda normal gibi görünebilir fakat konu meslekî e¤itim olarak ele al›nd›¤›nda e¤itimin kurgu aflamas›n›n daha kapsaml› olarak ele al›nmas› gereklili¤ini ortaya koymaktad›r. Okulda ifl hayat›na haz›rlanan gençlerin mezun olduklar›nda nas›l bir ifl ortam›nda çal›flacaklar› konusunda fazlaca deneyimleri bulunmamaktad›r. Her ne kadar 1986 y›l›ndan bu yana uygulanmakta olan yasal düzenlemeler bu konunun çok da vahim olmad›¤›n› düflündürse de iflletmelerin bu uygulamadan hangi amaçla yararland›klar› da ayr›ca ele al›nmas› gereken bir çal›flmad›r. Türkiye’de bu gün meslek e¤itiminin olmas› gereken yerin çok gerisinde oldu¤u en az›ndan say›sal olarak gerisinde oldu¤u söylenegelmektedir. Genel orta ö¤retimin %65, meslekî teknik orta ö¤retimin %35 seviyelerinde olmas›n›n baz› politik sebepleri olmas›na ra¤men esasta mezunlar›n ifl bulmakta güçlük çekmeleri -ki bunda etken iflverenlerin mezunlar›n iflin gerektirdi¤i becerilerden yoksun olmalar›n› öne sürmeleridir- bu rakamlar›n oluflmas›ndaki daha büyük etkendir. Meslekî teknik e¤itimin sosyoekonomik aç›dan düflük seviyelerdeki bireyler taraf›ndan tercih edildi¤i ortadad›r. Burada tercihi yapan›n en büyük hedefi mezuniyet sonras›nda hayat›n› idame

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

199

ettirece¤i bir ifl bulmakt›r. Son y›llarda orta ö¤retim düzeyinde meslekî-teknik e¤itim alm›fl olan bireylerin hangi sebeple olursa olsun ifl bulamamalar› veya çeflitli güçlükler içinde ifl bulmalar› ailelerin çocuklar›n› ya e¤itimsiz b›rakmalar›na ya da bütün imkanlar›n› zorlayarak daha üst bir e¤itim ald›rma yollar›na itmektedir. Sonuçta meslek e¤itimi için devletin haz›rlad›¤› imkanlar›n yeterince verimli kullan›lamamas› toplumda iyi e¤itim alm›fl ama iflsiz bireylerin oluflturdu¤u bir kitlenin varl›¤›na neden olmaktad›r. Türkiye’de istihdam edilen her 100 kifliden yaklafl›k 13’ü 12-19 yafl grubunda olan henüz e¤itimini tamamlamam›fl, kiflilik geliflimi bak›m›ndan kimlik kazanma döneminde olduklar›ndan çevresindeki her türlü davran›fl modelini kolayl›kla benimsemeye, istismara, sömürüye aç›k ve korumas›z olarak çal›flt›r›lan çocuklard›r. Yap›lan bir çok araflt›rmada da özellikle organize olmam›fl sektörlerde ve enformel sektörde çocuk iflçi çal›flt›r›larak emek girdisinin ucuza mâl edildi¤i ve üretim maliyetinin dolay›s›yla da ürün fiyatlar›n›n düflürüldü¤ü gözlenmifltir. Bu durum, küçük ve orta ölçekli iflletmelerde (KOB‹) enformel olarak çocuk iflçi çal›flt›rmay› teflvik etti¤i gibi, organize olmufl, yasal ifllemleri yerine getiren iflletmeler aç›s›ndan da haks›z rekabete yol açmaktad›r (T‹SK, 1994). Konuyu sosyolojik aç›dan ele ald›¤›m›z zaman elbette farkl› bulgulara ulaflmak da mümkündür. Bu çal›flmada meslek e¤itiminde olumlu sonuçlar elde edebilmek için eksik kalan taraf›n iflverenler ve birliklerinin di¤er bir ifadeyle Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n müflterilerinin meslek e¤itiminin her kademesinde aktif rol oynamalar›n›n sa¤lanmas›na yönelik çabalar›n nas›l olabilece¤ine iliflkin bir öneri ortaya koymakt›r. Çal›flman›n bu konuyla s›n›rl› kalmas›na özellikle dikkat edilecektir.

1. Türkiye’de Meslekî E¤itim Bir ülkenin kalk›nm›fll›k düzeyini belirlemede kullan›lan en önemli ölçütlerden biri o ülkenin sahip oldu¤u insan kaynaklar›n›n niteli¤idir. Genel olarak bak›ld›¤›nda geliflmifl ülkeler, ulusal kalk›nma çabalar›n›n gerektirdi¤i insan kaynaklar›n› istenen nitelik ve nicelikte yetifltirmifl durumdad›rlar. Buna karfl›l›k geri kalm›fl ülkelerin ço¤u, eknomilerinin ihtiyaç duydu¤u insan kaynaklar›n› yetifltirme konusunda ciddi bir bunal›m yaflamaktad›rlar. Türkiye, millî gelir içinde dünyada e¤itime en az kamu harcamas›n› yapan ülkeler aras›nda yer almaktad›r. Bu durum ise, e¤itim niteli¤inin art›r›lmas›n› büyük ölçüde engellemektedir. E¤itim sisteminin nitelikli iflgücü yetifltirmedeki yetersizli¤i ve e¤itimli insana dayal› ifl sahalar›n›n s›n›rl›l›¤›, insanlar›n e¤itime olan güvenlerini sarsmaktad›r. D‹E verilerine göre e¤itimli insanlar aras›ndaki iflsizlik oran› e¤itimsizlere göre daha yüksektir. Bu durumda, gelir düzeyi düflük aileler için çocuklar›n›n okumufl iflçi olmaktansa, vas›fs›z iflçi olarak bir an önce ekmek paras› kazanmalar› daha önemli hâle gelmektedir (VIII.Y›ll›k Kalk›nma Plân› Çocuk Özel ‹htisas Komisyonu Raporu, 2001). Toplumsal kalk›nmay› gerçeklefltirebilecek nitelikli insan gücünün yetifltirilmesi büyük ölçüde e¤itim sisteminin görevidir. E¤itim sistemi bu görevini yerine getirirken ö¤rencileri üretken birer vatandafl olarak görür ve onlar› toplum yaflam›na, meslekler dünyas›na ya da ileri ö¤retime haz›rlar. Özellikle ortaö¤retim düzeyinde söz konusu ifllevler tutarl› biçimde kaynaflt›r›larak kiflisel ve meslekî

200

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

geliflim aç›s›ndan bütünlü¤ü olan bir program uygulanmaya çal›fl›l›r(TÜS‹AD:1999). Çocu¤un gelecekte daha iyi yaflam biçimine kavuflmas›, kalifiye olmas› ile mümkündür. Kalifiyelik özelli¤i kazanma ise e¤itimden özellikle de meslekî e¤itimden geçmektedir. Bu durumda, çocu¤un her türlü haktan yoksun bir biçimde iflçi olarak kullan›m›n› ve istismar›n› önlemenin ve böylece gelece¤in bedensel, sosyal yönden sa¤l›kl› bireylerini yetifltirmenin, ifl dünyas›n›n ve toplumun gelece¤ini güvence alt›na alman›n temel koflulu; meslek standartlar›n› sürekli güncellenebilir olarak belirlemek ve meslekî e¤itimi nitelikli hâle getirmektedir (SENEMO⁄LU: 2004, www.ogretmenlersitesi.com). Ço¤u ülkede ortaö¤retim, genel ve meslekî olmak üzere iki alt sistemden oluflur. Genel e¤itim programlar›na kat›lan gençler, daha çok akademik bir program› tamamlar ve yüksekö¤retime haz›rlan›rlar. Meslekî ve teknik e¤itim programlar›na kat›lan gençler ise genel kültürün yan›s›ra belli bir meslek alan›nda uygulama a¤›rl›kl› e¤itim al›rlar. Meslekî ve teknik e¤itim, çeflitli ülkelerin e¤itim sistemlerinde farkl› biçimlerde yer almaktad›r. Özellikle sanayileflmifl ülkelerce uygulanmakta olan meslekî e¤itim modelleri verilen e¤itim türüne ve e¤itimin verildi¤i kuruma göre iki ana grupta toplanabilir: • Tam zamanl› meslekî teknik e¤itim modeli, • Ç›rakl›k e¤itim modeli. Birinci modelde meslekî ve teknik e¤itim 8-10 y›ll›k zorunlu temel e¤itime dayal› olarak okul içinde gerçeklefltirilmektedir. Model, zorunlu e¤itimden sonra gençleri k›sa yoldan hayata ve ifl alanlar›na ya da belirli bir baflar› düzeyini tutturanlar› yüksekö¤retime yöneltmektedir. Pahal› olan ve okul donat›m›n›n sürekli olarak yenilenmesini gerektiren bu model e¤itime önemli ölçüde kaynak ay›ran ‹sveç, Belçika ve Fransa gibi ülkelerde uygulanmaktad›r. Ç›rakl›k e¤itim modelinde ise meslek e¤itimi devlet ve özel iflletmelerin iflbirli¤i ile gerçeklefltirilmektedir. Ç›rakl›k e¤itimi baz› AB ülkeleri, ABD ve Japonya’da 8-10 y›ll›k zorunlu temel e¤itime dayanmaktad›r. Almanya’da ikili e¤itim (dual sistem) olarak tan›mlanan bu modelde teorik e¤itim meslek okulunda, uygulama iflyerinde yap›lmaktad›r. Türkiye’de de 3308 ve 4702 say›l› Kanunlarla dual sistem uygulamas› gerçeklefltirilmektedir. Ç›raklar genellikle dört gün ifl yerine, bir gün de okula gitmektedirler. Almanya, ‹sviçre, Avusturya gibi ülkelerde tam zamanl› meslekî ve teknik e¤itim sa¤l›k gibi az say›da meslek için uygulanmakta olup geri kalan mesleklerde e¤itim ç›rakl›k e¤itimi sistemi olarak uygulanmaktad›r.Geliflmifl sanayi ülkelerinde meslekî ve teknik okullarla ç›rakl›k e¤itiminin dayand›¤› e¤itim kademesinin ayn› olmas›, yatay ve dikey geçiflleri önemli ölçüde kolaylaflt›rmaktad›r. Ayr›ca Hollanda, ‹ngiltere, ABD gibi her iki modeli uygulayan ülkeler de mevcuttur(T‹SK:1997). Genel olarak geliflmifl ülkelerde ortaö¤retim düzeyinde ö¤renimlerine devam eden ö¤rencilerin %65’i meslekî-teknik e¤itime devam ederken %35’i de genel orta ö¤retime devam etmektedir. Bunun sebepleri yak›ndan incelendi¤inde bu günkü dünya düzeninde karfl›lafl›lan en büyük sosyo-ekonomik sorunun iflsizlik oldu¤u ortaya ç›kmaktad›r. Ülkelerin gelir da¤›l›mlar›ndaki düzensizlikleri de buna paralel bir e¤ilim göstermektedir. Türkiye’de iflsizlerin e¤itim durumlar›na göre da¤›l›mlar›na bak›ld›¤›nda toplam iflsizlerin içinde en yüksek oran› oluflturan ilkokul

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

201

mezunlar›n›n %40 oran›nda olduklar›, genel ortaö¤retim mezunlar›n›n %25, meslekîteknik ortaö¤retim mezunlar›n›n ise %8 oran›nda olduklar› görülmektedir. Bir ülkedeki iflsiz say›s›n›n azl›¤› ve üretken ifl gücünün toplam nüfus içindeki yo¤unlu¤u ekonomik kalk›nman›n temel göstergelerinden biridir. Ancak bu yaln›zca nicel bir durumdur. Oysa iyi e¤itilmifl ve uygun istihdam olanaklar› sa¤lanm›fl bir iflgücünün varl›¤›, o ülkenin geliflmiflli¤inin nitel bir kan›t›d›r. Kuflkusuz bu durum bafldöndürücü bir h›zla ilerleyen teknolojik geliflmelere uyum sa¤layabilme yetene¤iyle de ilgilidir (TÜS‹AD:1999). Elbette Türkiye gibi güçlü bir ekonomiye sahip olmas›na ra¤men halen geliflme aflamas›nda olan bir ülkede e¤itimli ifl gücünün önemini vurgulamamak mümkün görünmemektedir. Meslekî e¤itim flu andaki yap›s›yla bir çok probemi de içinde bar›nd›rmakta ve ne yaz›k ki mezunlar bu ortamda mezun olarak ifl piyasas›nda etkili bir meslekî e¤itim alamamalar›ndan dolay› hakettikleri yerde bulunamamaktad›rlar. OECD 2002 verilerine göre Türkiye’de ortaö¤retimi tamamlayan ifl gücünün toplam ifl gücü içindeki yeri %13’tür. Bu oran Almanya’da %61, Avusturya’da %68 dir. Türkiye ile bu iki ülke verileri karfl›laflt›r›ld›¤›nda aradaki fark›n büyüklü¤ü ortadad›r. Türkiye’de meslekî e¤itimin Selçuklu Devletinde Ahilik, Osmanl› Devletinde Lonca ve Cumhuriyetin ilk y›llar›ndan itibaren uzunca bir süre olmak üzere ciddi bir meslekî e¤itim geçmifli olmas›na ra¤men bu günkü problemler nereden kaynaklanmaktad›r? Bu yaz›da meslekî e¤itimin problemlerinin genel olarak neler oldu¤u konusuna de¤inilmeyecektir. Yaz›da ele al›ncak konu esas itibariyle E¤itim göreviyle yükümlü olan Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n ç›kt›lar›n› kullanan ekonomik sistem üyelerinin, problemlerin çözümünde ne kadar etkili olabileceklerinin bir yaklafl›mla ortaya konulmas›d›r.

2. E¤itim Kurumlar› ve ‹flletmeler Aras› Diyalogta Yaflayan Sektör Yaklafl›m› Türkiye’de Milli E¤itim Bakanl›¤› teflkilat yap›s› 12/05/1992 - 21226 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e giren 3797 say›l› “Milli E¤itim Bakanl›¤› Teflkilat ve Görevleri Hakk›nda Kanun” ile düzenlenmifltir. Bu düzenlemede Merkez ve Taflra teflkilat›, Ana Hizmet ve Yard›mc› Hizmet birimleri gibi ay›r›mlar da ortaya konularak birimlerin koordine ve görev paylafl›mlar› da belirlenmifltir. Söz konusu Kanun’un 13, 14 ve 15. maddeleri s›ras›yla Erkek Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤ü, K›z Teknik Ö¤retim genel Müdürlü¤ü, Ticaret ve Turizm Ö¤retimi Genel Müdürlü¤ü , 18. Madde ise Ç›rakl›k ve Yayg›n E¤itim Genel Müdürlü¤ü görevlerini içermektedir. Bu görevler incelendi¤inde hepsinde de ortak olan görevin “Okul ve kurumlar›n›n e¤itim ve ö¤retim programlar›n›, ders kitaplar› ile e¤itim araç ve gereçlerini haz›rlamak ve Talim ve Terbiye Kuruluna sunmak.” oldu¤u görülmektedir. Bu güne kadar meslekî e¤itimde kaynaklar›n etkin kullan›m› ve en iyi sonuçlar›n al›nabilmesi için ilgili genel müdürlükler taraf›ndan kapsaml› çal›flmalar›n yap›ld›¤› bilinmektedir. Yap›lan çal›flmalara ra¤men iflveren taraf›n›n sorumlu olmad›¤› bir program yap›s›nda ya güncellemeler zaman›nda yap›lamam›fl ya da yap›lan güncellemeler uygulamaya konulmadan sanayinin gerisinde

202

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

oldu¤unun anlafl›lmas›yla ask›ya al›nm›flt›r. Meslekî e¤itimin uluslar aras› niteliklere ve çeflitlili¤e kavuflturulmas›n›, ö¤retimde baflar› ve verimin artt›r›lmas›n›, atölye ve laboratuarlar›n ça¤dafl teknolojilerle donat›lmas›n› sa¤lamak üzere çok say›da proje uygulanm›fl ve uygulanmaya devam edilmektedir. Bu projelerden “Endüstriyel Okullar Projesi”, “Yayg›n Meslekî E¤itim Projesi”, “Meslekî Teknik E¤itimi Gelifltirme Projesi”, “Türkiye’de Meslekî E¤itim Ö¤retim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi”, “Meslekî ve Teknik E¤itimin Modernizasyonu Projesi” önemli projeler olarak gösterilebilir. Özellikle, METGE projesi olarak adland›r›lan Meslekî Teknik E¤itimi Gelifltirme Projesi, benimsedi¤i ve uygulamaya koydu¤u k›z meslek liselerinde modüler program uygulamas› ve sektörle yak›n iflbirli¤i, hedeflerin büyük oranda gerçekleflmesine yard›mc› olmufltur. At›lm›fl olan bu büyük ad›ma ra¤men meslekî e¤itimin temelini teflkil eden ö¤retim programlar›n›n güncellenmesi ve sektörün bu uygulamada aktif olarak görev alabilmesi konusunda henüz tamamlanmam›fl bölümlerinin oldu¤u da görülmektedir. Milli E¤itim Bakanl›¤› tespit edilen eksikliklerin an›lan projelerle birlikte giderilmesine yönelik çal›flmalar yapmaktad›r. Yukarda da belirtildi¤i üzere meslekî e¤itimin ç›kt›s›n› do¤rudan do¤ruya iflletmeler kullanmakta ve bu ç›kt›n›n yetersizli¤inden yak›narak Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n e¤itim görevini gerekti¤i flekilde yerine getirmedi¤ini belirtmektedirler. Milli E¤itim Bakanl›¤› elindeki kaynaklar› meslekî e¤itimi etkin hale getirmek için kullanmakta fakat ç›kt›lar› de¤erlendiren kurum/kurulufllar›n konuya yeterince e¤ilmeleri konusunda eksikli¤ini de kabul etmelidir. Peki bu durumda yap›lmas› gereken nedir? “Ekonomik sistemin meslekî e¤itimin yürütülmesinde, aktif kat›l›m›n›n sa¤lanmas›” oldu¤unu söylemek soruya yanl›fl bir cevap olmayacakt›r.

Neler yap›lmal›? Türkiye genelinde gerçeklefltirilecek ifl piyasas› araflt›rmalar› neticesinde hangi sektörün hangi bölgede etkin oldu¤u tespit edilmelidir. Ele al›nan sektör için bölgede bir “Sektör Kurulu” oluflturulmal›d›r. Bu sektör kurulu ilgili meslek odalar›, sendikalar, iflletme temsilcileri ve Milli E¤itim Bakanl›¤›’n›n temsilcilerinden oluflturulmal›d›r. Kurul ilgili meslek standartlar›n›n haz›rlanmas›, e¤itim standartlar›n›n oluflturulmas› ve bunlara dayanan ö¤retim programlar›n›n haz›rlanarak test edilmesi görevlerini yürütmelidir. Alan/alanlarla ilgili yeni geliflmeler çok k›sa bir süre içinde meslek standartlar›na dahil edilmeli ve s›ras›yla e¤itim standartlar›na yans›t›larak modüler programlar›n haz›rlanmas› ve güncellenmesi çal›flmalar› yap›labilmelidir. Esasen kurul yap›s› 3308-4702 say›l› kanunlarda belirtilen Meslekî E¤itim Kurulu ve ‹l Meslekî E¤itim Kurullar›nda bulunmaktad›r. Kanunun ilgili maddesi incelendi¤inde (madde: 6-7) oluflturulmas› istenen kurul yap›s›n›n zaten var oldu¤u da görülmektedir. Burada önemli olan MEB d›fl›ndan kat›lan üyelerin meslek e¤itiminden eflit derecede sorumlu tutulmalar›na yönelik düzenlemeler yapmakt›r. Bu düzenlemelerin sorumlulu¤un paylafl›lmas› ad›na zorlay›c› tedbirlerle de desteklenmesi yerinde bir karar olacakt›r.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

203

SONUÇ Bu çal›flmada Türkiye’de meslekî e¤itimin yap›s›na k›saca de¤inilmifl, okul-aileö¤renci iliflkisine ilave olarak iflveren ya da topluluklar›n›n bu iliflkide aktif rol oynamalar› konusu üzerinde durulmufltur. Yap›lan çal›flmalar bu iliflkinin tesis edilmesi yönünde h›zl› ad›mlar at›lmas›na yard›mc› olmakla birlikte halen istenilen düzeye ulaflamad›¤›n› da göstermektedir. Burada bir öneri olarak meslekî e¤itim sisteminin içinde yer alan ö¤rencilerin k›smi sigorta kapsam›nda yer ald›klar› gibi ilgili sendikalara üyeliklerinin sa¤lanmas›, e¤itimlerinin çok yönlü olarak kontrol edilmesine imkan sa¤layaca¤› gibi en az›ndan sendikalar›n konuya daha farkl› bir bak›fl aç›s›yla yaklaflmalar›na da yard›mc› olacakt›r. Zaten var olan bir yap›n›n öneri olarak ortaya at›lmas›, okuyucular›n ak›llar›nda soru iflaretlerinin oluflmas›na da sebep olabilir fakat bu yaz›, konuyla ilgili küçük bir hat›rlatma olarak ele al›n›p bilimin dinamikli¤i de göz önüne al›n›rsa bundan sonraki araflt›rmac›lar›n yapacaklar› çal›flmalara küçük bir katk› sa¤layacakt›r.

Kaynaklar (1)

VIII. Befl Y›ll›k Kalk›nma Plân›, Çocuk Özel ‹htisas Komisyonu Raporu, 2001

(2)

ERGÜN, Mustafa Prof. Dr. E¤itim Sosyolojisi, www.egitim.aku.tr, 2004

(3)

MEB, Avrupa E¤itim Vakf›, Uluslararas› Meslekî E¤itim ve ‹stihdam Semineri, 2002

(4)

MEB, METARGEM, Atelye Laboratuar ve Meslek Dersi Ö¤retmenleri için Rehber Kitab›, 1997

(5)

Meslek E¤itimi Kanunu

(6)

Milli E¤itim Bakanl›¤› Teflkilat ve Görevleri Hakk›nda Kanun

(7)

SENEMO⁄LU, Nuray Prof. Dr. www.ogretmenlersitesi.com, 2004

(8)

T‹SK, Türkiye’de Çocuk ‹fl Gücü, yay›n no:138, 1994

(9)

T‹SK Sanayi Bölgelerinde Çal›flan Çocuklar›n Sorunlar›, 1997

(10) TÜS‹AD, Türkiye’de Meslekî ve Teknik E¤itimin Yeniden yap›land›r›lmas›, 1999

204

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

‹fi GÜCÜNDE ARANAN ÇEK‹RDEK BECER‹LER Osman YILDIRIM1), Recep ALTIN2) ve Osman YALÇIN3) Projeler Koordinasyon Merkezi Baflkanl›¤› 1)

Araflt›rma, Planlama ve Proje Haz›rlama fiube Müdür V.(6. Akflam Sanat Okulu Ö¤retmeni) 2)

Dr., MEGEP Projesi Efl Yöneticisi ( Yayg›n E¤itim Enstitüsü Ö¤retmeni) 3)

MEGEP Projesi Efl Uzman ( 6. Akflam Sanat Okulu Ö¤retmeni)

Özet Bu çal›flma, kaliteli ürün ve hizmet üretebilmek için gerekli olan nitelikli ifl gücünde aranan çekirdek becerilerin ortaya konulmas› ile ilgilidir. Günümüzde ifl hayat› istihdam edece¤i bireylerde mesle¤in gerektirdi¤i bilgi ve becerilerin yan› s›ra özellikle afla¤›da belirtilen ve iki ana grupta toplanan yeterliklere de sahip olunmas›n› en az meslekle ilgili bilgi ve beceriler kadar önemsemektedir. Hatta yirminci yüzy›l›n son çeyre¤ine do¤ru endüstride insanlar›n ifle girifl flartlar› de¤iflime u¤ram›fl, klasik anlamda bir ifl yapabilmek için gerekli olan bilgi ve becerilerin d›fl›nda insanlarda baflka yeterlikler aranmaya bafllan›lm›flt›r. Bu yeterlikler esas itibariyle kiflinin teknik yeterliklerinden ayr› olarak ifade edilmektedir.

Mevcut Durum Ülkelerin ekonomik ve toplumsal yap›s›nda meydana gelen h›zl› de¤ifliklikler, e¤itim sistemlerinin yap›s›n› da etkilemifl ve e¤itim sistemleri toplumsal kalk›nmay› sa¤layan önemli bir araç olma niteli¤i kazanm›flt›r. Günümüzde e¤itim sistemleri ait oldu¤u toplumlardaki di¤er alt sistemlerle sürekli etkileflim halindedir ve e¤itim sistemini di¤er sistemlerden de ayr› düflünmek mümkün de¤ildir. Toplumsal sistemlerle e¤itim sistemleri aras›nda bir etkileflim söz konusu olur iken bu etkileflim h›zla geliflen bilim ve teknoloji sayesinde daha belirgin hale gelmifl, y›llarca oluflturulan bilgi birikimi ve tecrübeler sonucunda bilgi art›fl› günümüzde en üst düzeye ulaflm›fl bulunmaktad›r. Ülkelerin üretim ekonomisine sahip olabilmesi, ekonomik amaçlar›n› gerçeklefltirebilmesi, di¤er ülkelerin üretti¤i mal ve hizmetlerle rekabet edebilmesi için iyi e¤itilmifl insan gücüne ihtiyaç vard›r. ‹yi e¤itilmifl insan gücünü yetifltirmenin yollar›ndan bir tanesi de mesleki ve teknik e¤itimdir. Uluslararas› rekabette tutunabilmek için maliyetin azalt›lmas› ayn› zamanda üretim yöntemlerinin ve ürünlerin çeflitlenip gelifltirilmesi gerekir. Bunu sa¤layabilmek için nitelikli ve motive olmufl ifl gücüne sahip olmak gerekir. Nitelikli ve motive edilmifl ifl gücü de büyük oranda mesleki e¤itimle sa¤lanabilir.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

205

Teknik ve mesleki becerileri gelifltirme, mevcut endüstrinin yeniden yap›lanmas›n› gözden geçirme, endüstriyel teknolojinin yenilenmesi mesleki e¤itim politikalar›n›n ve stratejilerinin analizi gibi ifllerle, ülkeler ekonomik geliflme sayesinde tan›flm›flt›r (Ushiyama, 1994).Bu tan›flma, sadece ülkelerin sermaye yat›r›m›n› de¤il ayn› zamanda ekonomilerin ve mesleklerin yeniden yap›lanma ihtiyaçlar›n› karfl›layacak, yeni bilgi ve beceriler elde etme esnekli¤ine sahip ifl gücünü yetifltirecek mesleki e¤itim yap›lar› ile yak›ndan ilgilidir. Yap›lan meslekî ve teknik e¤itimin etkinli¤i amaçlara uygun ara kademe insan gücü yetifltirilmesi ve ifl gücünün beklentilerini karfl›lamas› ile çok yak›ndan ilgilidir. Ülkemizde yap›lan meslekî e¤itimin amac›na uygun olabilmesi ve okul iflletme iflbirli¤inin sa¤lanabilmesi için Millî E¤itim Bakanl›¤›’na ba¤l› meslekî ve teknik ö¤retimden sorumlu genel müdürlüklerce çok de¤iflik ve baflar›l› uygulamalar ve yasal düzenlemeler gelifltirilmifltir. Bu uygulamalara ve yasal düzenlemelere örnek olarak; • METEP Projesi, • METGE Projesi, • OSANOR projesi, • TAMEM Projesi, • 3308 say›l› Meslekî E¤itim Kanunu, • 3308 say›l› Kanunda de¤ifliklik yapan 4702 say›l› Kanun • Bu kanunlara dayan›larak haz›rlanan ve meslekî ve teknik e¤itimle ilgili tüm yönetmelikleri tek çat› alt›nda toplayan Mesleki E¤itim Yönetmeli¤i ve ayr›ca büyük ölçekli pek çok fabrika ve iflletme ile ikili protokole dayal› ve sektör bazl› iflbirli¤i uygulamalar›n› söyleyebiliriz. Yap›lan tüm yasal düzenleme ve iflbirli¤i uygulamalar›n›n her boyutunda ifl gücünün niteli¤ine etki eden en önemli unsurlardan birisi olan ö¤retim programlar›n›n teknolojik geliflmelere ve yeniliklere göre gelifltirilmesi faaliyeti de yer alm›flt›r. Ancak ö¤retim programlar› gelifltirme çal›flmalar› genellikle sadece ö¤rencinin devam etti¤i meslek alan› ile ilgili bilgi ve bu bilgilere dayal› olarak beceri ö¤retimini esas alm›flt›r. Bu durumda da iflletmelerin özellikle de orta ve büyük ölçekli iflletmelerin ifl gücünden bekledi¤i çekirdek beceriler olarak adland›r›lan; • ‹letiflim becerileri, • Problem çözme becerileri, • Ekip halinde çal›flma becerileri, • Yorumlama ve de¤iflikliklere uyum sa¤lama becerileri • Düflünme becerileri, • Organizasyon yeterlikleri • Karmafl›k sistemleri anlama ve bilgiyi kullanma becerileri ö¤retim programlar›na ya s›n›rl› oranda yans›yabilmifl ya da bu yeterli¤in bu boyutu önemli ölçüde ihmal edilmifltir.

206

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

Oysa teknolojinin yo¤un olarak kullan›ld›¤› geliflmifl ülke endüstrilerinde çal›flanlar ifllerini kaybederken ço¤u zaman ifli ile ilgili birtak›m becerileri yerine getirememekten ya da bilgi eksikli¤inden çok yukar›da belirtilen ve meslek alan› ayr›m› yapmaks›z›n günümüz endüstrisinde çal›flacak ifl gücünde bulunmas› gereken yeterliklere sahip olmad›klar› için iflini kaybetmekteler, ya da iflletmeler bu konularda ek bir maliyetle bu konularda kendi çal›flanlar›n› e¤itmektedirler.

Üç Boyutlu Bilimsel Temele Göre Meslekle ‹lgili Bilgi ve Becerilerin D›fl›nda ‹fl Gücünde Olmas› Gereken Çekirdek Beceriler Günümüzde ifl hayat› istihdam edece¤i bireylerde mesle¤in gerektirdi¤i bilgi ve becerilerin yan› s›ra özellikle afla¤›da belirtilen ve iki ana grupta toplanan yeterliklere de sahip olunmas›n› en az meslekle ilgili bilgi ve beceriler kadar önemsemektedir. Hatta yirminci yüzy›l›n son çeyre¤ine do¤ru endüstride insanlar›n ifle girifl flartlar› de¤iflime u¤ram›fl, klasik anlamda bir ifl yapabilmek için gerekli olan bilgi ve becerilerin d›fl›nda insanlarda baflka yeterlikler aranmaya bafllan›lm›flt›r. Bu yeterlikler esas itibariyle kiflinin teknik yeterliklerinden ayr› olarak ifade edilmektedir. Bu yeterlikler; 1.Temel Beceriler a. Okuma, b.Yazma, c. Matematiksel ifllemleri yapabilme, d. Dinleme, e. Konuflma becerileridir. a. Okuma Becerileri: El kitaplar›, grafik ve programlar gibi kaynak ve belgelerdeki yaz›l› bilgileri bulma, anlama ve yorumlayarak bunlar› somut ifllerle iliflkilendirebilme yeterli¤ini ifade eder. b. Yazma: Düflünceleri, fikirleri ve mesajlar› yaz›l› olarak iletme ve mektup, yönerge, el kitaplar›, rapor, grafik ve flemalar haz›rlayabilme yeterli¤ini ifade eder. c. Matematiksel ‹fllemleri Yapabilme : Temel hesaplamalar› yapma ve pratik problemlere, matematik teknikleri aras›nda uygun olan› seçerek yaklaflabilme yeterli¤ini ifade eder. d. Dinleme: Sözel mesajlar› ve di¤er iflaretleri ( ima, parola vb) alma, dikkat etme, yorumlama ve tepkide bulunma yeterli¤ini ifade eder. e. Konuflma: Fikirleri organize etme ve iflyerinde ve sosyal hayatta karfl›laflt›klar› kiflilerle sözlü olarak iletiflimde bulunabilme yeterli¤ini ifade eder. 2. Düflünme Becerileri a. Yarat›c› düflünme, b. Karar verme

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

207

c. Problem çözme d. Hayalinde canland›rma e. Nas›l ö¤renece¤ini bilme f. Ak›l yürütme a. Yarat›c› Düflünme : Yeni fikirleri üretebilme, orijinal düflünceler ortaya atma, ortaya at›lan yeni ve orijinal fikirlerden yararlanabilme yeterli¤ini ifade eder. b. Karar Verme: Amaç ve s›n›rlar› belirleme, seçenekleri üretme, riskleri dikkate alma, de¤erlendirme ve en iyi seçene¤i seçebilme yeterli¤ini ifade eder. c. Problem Çözme : Problemi tan›mlayabilme, probleme göre uygun eylem plan›n› tasarlama ve uygulamaya koyabilme yeterli¤ini ifade eder. d. Hayalinde Canland›rma: Sembol, resim, grafik, nesne ve di¤er bilgileri organize etme ve meydana getirebilme yeterli¤ini ifade eder. e. Nas›l Ö¤renece¤ini Bilme : Yeni bilgi ve beceriler kazanmak ve uygulamak için etkili ö¤renme yöntem ve teknikleri ile bilgiye nas›l ulafl›laca¤›n› kullanabilme yeterli¤ini ifade eder. f. Ak›l Yürütme : ‹ki veya daha fazla nesne aras›ndaki iliflkiyi belirleyen kural veya ilkeyi bulma ve bunu problem çözerken kullanabilme yeterli¤ini ifade eder. 3. Kiflisel Nitelikler a. Sorumluluk b. Kendine sayg› c. Sosyallik d. Kendini yönetme e. Do¤ruluk ve dürüstlük sergileme a. Sorumluluk: Amaca ulaflmak için yüksek düzeyde çaba ve kararl›l›k gösterme, üzerine düflen görevle ilgili sorumluluk duygusuna sahip olma ve sorumluluk alabilme yeterli¤ini ifade eder. b. Kendine Sayg› : Kendi de¤erine inanma, kendine iliflkin olumlu görüfle sahip olma ve kendi yeterliklerinin fark›nda olarak kendisi ve çevresi ile bar›fl›k olabilme yeterli¤ini ifade eder. c. Sosyallik: Grup içinde anlay›fl, arkadafll›k, uyum sa¤lama, di¤erlerinin duygular›n› anlama, anlay›fll› olma, her bireyin farkl› bir düflüncesi olabilece¤ini ve her bireyin ayr› bir de¤er oldu¤unu kabul ederek ona göre iliflkilerini düzenleme ve yürütme ile ilgili yeterli¤i ifade eder. d. Kendine Yönetme: Kendi niteliklerini tam olarak ölçme, eksikliklerini kabul etme, yeteneklerinin fark›nda olma, kiflisel amaçlar oluflturma ve kendi kendini kontrol edebildi¤ini gösterebilme yeterli¤ini ifade eder.

Befl Temel Yeterlik 1. Kaynaklar: Kaynaklar› belirleme, organize etme, planlama ve tahsis etme a. Zaman : Amaca iliflkin faaliyetleri seçme, bunlar› s›ralama, zamanlama ve programlar› haz›rlama ve izleme

208

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

b. Para: Bütçeleri kullanama veya haz›rlama , tahminlerde bulunma, kay›t tutma ve amaçlar› karfl›lamak için ayarlamalar yapma, c. Malzemeler: Malzemeler veya mekan› verimli olarak kullanma, malzemeleri temin etme depolama ve tahsis etme d. ‹nsan Kaynaklar›: Becerileri ölçme ve ifli becerilere göre da¤›tma, performans› de¤erlendirme ve geriye dönük bilgi verme 2. Kifliler Aras› ‹liflkiler: Di¤er kiflilerle çal›flma a. Bir ekibin üyesi olarak kat›lma: Grup çabas›na katk›da bulunma b. Baflkalar›na yeni beceriler ö¤retme c. Müflterilere/ tüketicilere hizmet etme: Tüketicilerin beklentilerini tatmin etmeye çal›flma d. Liderlik yapma: durumu savunmak için fikir iletme, di¤erlerini ikna etme, sorumluluk bilinciyle mevcut ifllemler ve politikalarla mücadele etme, e. Anlaflmaya istekli olma: Kaynaklar›n karfl›l›kl› de¤iflimine iliflkin anlaflmalara yönelik çal›flma, farkl› ilgileri çözümleyerek karara ba¤lama f. Farkl› kiflilerle çal›flabilme: Farkl› özgeçmifllere sahip olan kad›n ve erkeklerle çal›flabilme 3. Bilgi : Bilgi toplayabilme ve kullanabilme a. Bilgiyi toplama ve de¤erlendirme b. Bilgiyi organize etme ve kullanma c. Bilgiyi yorumlama ve iletme d. Bilgiyi ifllemek için bilgisayar kullanma 4. Sistemler: Karmafl›k iliflkileri anlama a. Sistemleri anlama: Sosyal, örgütsel ve teknolojik sistemlerin nas›l çal›flt›¤›n› bilme ve onlarla verimli bir flekilde çal›flma b. Performans yönetme ve düzeltme: E¤ilimleri ay›rt etme, sistem iflletimi üzerindeki etkileri öngörme, sistem performans›ndaki sapmalar› teflhis etme ve yanl›fl ifllevleri düzeltme c. Sistemleri gelifltirme veya tasarlama: Mevcut sistemlerdeki de¤ifliklikleri önerme ve yeni veya alternatif sitemler tasarlama ve önerme 5. Teknoloji : Çeflitli teknolojileri kullanarak çal›flma a. Teknolojiyi seçme: ‹fllemleri, tak›mlar› veya bilgisayarlar› da içeren makine ve cihazlar ile ilgili teknolojiyi seçme b. Teknolojiyi ifle uygulama: Makine ve cihazlar›n ayarlanmas› ve çal›flt›r›lmas› için genel amaçl› uygulanacak ifllemlerin tümünü anlama c. Makine ve cihazlar›n bak›m›n› yapma ve ar›zalar›n› bulma: Bilgisayarlar› ve di¤er teknolojileri de içeren makine ve cihazlardaki problemleri önleme, teflhis etme veya çözme yeterliklerini ifade eder.

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

209

Öneriler Bu gün içinde yaflad›¤›m›z ça¤a de¤iflik isimler verilebilmektedir. Bunlar; bilgi ça¤›, endüstrileflme sonras› dönem ve ileri teknoloji ça¤› gibi adland›rmalard›r. ‹fle bafllang›ç yapabilmek için ifl ile ilgili bilgi ve becerilerin yan›nda baflka yeterlikler de istenilmeye bafllanm›flt›r. Bu nedenle, 1. Okullar ve ifl yerleri aras›ndaki fark›n en aza indirilebilmesi baflka bir ifade ile fark›n kapat›labilmesi için yukar›da belirtilen çekirdek becerilerin de ifl gücüne kazand›r›lmas› ve bu konular›n ö¤retim programlar› içine al›nmas›, 2. Özellikle iflletmelerde meslek e¤itimine giden ö¤rencilere usta ö¤reticilik yapan kiflilerin bu konularda da e¤itilmeleri ve çekirdek becerilerin ifl pedagojisi programlar› içine al›nmas›, 3. Günümüz endüstrisinin sundu¤u kaliteli mal ve hizmetin temelinde bu çekirdek becerilerin önemli bir yer tuttu¤u gerçe¤inden hareketle çekirdek becerileri ö¤rencilere kazand›rmak için gerekli tüm önlemlerin al›nmas›, 4. Ö¤retim programlar›n›n yeni bir anlay›flla yeniden gelifltirilmesi, 5. Meslekî ve teknik orta ö¤retim ö¤retmenlerinin çekirdek becerileri ö¤rencilere kazand›rabilmesi için hizmet içi e¤itimine al›nmas›, 6. Çekirdek becerilerle ilgili e¤itim materyalleri haz›rlanmas›, 7. ‹flletmelerin ifl gücünden beklentileri ile ilgili araflt›rmalar yap›larak, okul iflletme iflbirli¤inin daha fonksiyonel hale getirilmesi, 8. Ö¤rencilere çok yönlü ö¤renme ortamlar›n›n sa¤lanmas›, 9. Meslekî ve teknik orta ö¤retim okullar›na ö¤retmen yetifltiren yüksek ö¤retim kurumlar›n›n ö¤retim programlar› da çekirdek becerilerle ilgili konular› kapsayacak fleklide yeniden tasarlanmas›, 10.Çekirdek becerilerin ifl yeri flartlar›yla ve ö¤renciye ifl ile ilgili olarak kazand›r›lacak di¤er yeterliklerle iliflkilendirilerek ö¤retilmesi amaca uygun ve etkili bir ifl gücü yetifltirme sistemine önemli katk›lar sa¤layacakt›r.

Kaynakça (1)

Hull, M.D. (1994). De¤iflim ‹çin Bir Model. Milli E¤itim Bakanl›¤› Uluslararas› Mesleki E¤itim Sempozyumu ‹çin Sunu.28 Haziran-1 Temmuz 1994. Ankara.

(2)

Meslekî Araflt›rma ve Gelifltirme Merkezi (CORD). Meslekî ve Teknik E¤itim Raporu. Star Ajans. Ankara,1994

(3)

MEB. Kalk›nma Plânlar›nda Meslekî ve Teknik E¤itim. 16. Millî E¤itim fiûras› Doküman›. Talim ve Terbiye Kurulu Baflkanl›¤› fiûra Genel Sekreterli¤i. Millî E¤itim Bas›mevi. Ankara,1998

(4)

Ushiyama, M. ( 1994). Asya Pasifik Bölgesinde Mesleki E¤itimle ‹lgili Mevzuat ve Politikalar›n Gözden Geçirilmesi. Milli E¤itim Bakanl›¤› Uluslararas› Mesleki E¤itim Sempozyumu Bildirisi.28 Haziran- 1 Temmuz 1994.Ankara.

(5)

Y›ld›r›m,Osman. Endüstri Meslek Liselerindeki Atölye ve Meslek Dersleri Ö¤retmenlerinin De¤erlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü . Ankara, 1997

210

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

MESLEKÎ VE TEKN‹K E⁄‹T‹M ALANINDA YAPILAN ÖNEML‹ YASAL DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹N GET‹RD‹KLER‹ Osman YILDIRIM1), Recep ALTIN2) ve Osman YALÇIN3) Projeler Koordinasyon Merkezi Baflkanl›¤› 1)

Araflt›rma, Planlama ve Proje Haz›rlama fiube Müdür V. (6. Akflam Sanat Okulu Ö¤retmeni) 2)

Dr., MEGEP Projesi Efl Yöneticisi (Yayg›n E¤itim Enstitüsü Ö¤retmeni) 3)

MEGEP Projesi Efl Uzman (6. Akflam Sanat Okulu Ö¤retmeni)

Özet Bu çal›flma; kalk›nma planlar›nda, hükümet programlar›nda ve yap›lan çal›flmalarda; insangücü, e¤itim ve istihdam iliflkisinin, dengeli ve dinamik bir yap›ya kavuflturulmas›na yönelik mesleki ve teknik e¤itim alan›nda yap›lacak yeni çal›flmalar› ve mesleki ve teknik e¤itim sistemimizin ça¤›n gereklerine uygun olarak, toplumumuzun ve ifl hayat›m›z›n ihtiyaçlar›n› karfl›layabilecek bir yap›ya kavuflturulmas›, sanayi ve hizmet sektörünün ihtiyaç duydu¤u yüksek nitelikli insangücünü yetifltirerek uluslararas› rekabet gücümüzü art›rma, ekonomik kalk›nmay› destekleme ve h›zland›rma görevini daha etkin ve verimli bir flekilde yerine getirmesi, ça¤dafl bilim ve teknolojinin gereklerine uygun, kat›l›mc› bir mesleki teknik e¤itim sisteminin gelifltirilmesi, yayg›nlaflt›r›lmas› ve kurumsallaflt›r›lmas› ülkemizin dünyadaki geliflmelerin gerisinde kalmamas› için ülkemizde mesleki ve teknik e¤itim alan›nda bugüne kadar yap›lan çal›flmalar›, ç›kar›lan ve uygulanan kanunlar›n gözden geçirilmesidir.

1. Mesleki ve Teknik E¤itimin Geliflimi Ülkemizde mesleki ve teknik e¤itimin tarihine bak›ld›¤›nda Cumhuriyet dönemi öncesinde mesleki ve teknik e¤itim Mithat Pafla’n›n fakir ve özel ilgiyi gerektiren çocuklar için Nifl, Rusçuk ve Sofya’da açt›¤› ›slahhanelerle bafllam›flt›r. ‹stanbul’da ilk erkek teknik ö¤retim okulu 1868 y›l›nda aç›lm›flt›r. Cumhuriyet dönemine gelindi¤inde Atatürk’ün önderli¤inde bafllat›lan ekonomik kalk›nma ile birlikte e¤itimin alaca¤› flekli belirlemek amac›yla yabanc› ülkelerden mesleki teknik e¤itimle ilgili uzmanlar getirilmifltir ve mesleki e¤itim konusunda incelemeler yaparak görüfllerini rapor etmifllerdir. 1940 y›l›na kadar yerli ve yabanc› uzmanlar›n görüflleri do¤rultusunda endüstri yeni kurulufl döneminde oldu¤undan okullar›n endüstriye liderlik yapmas› hedeflenmifltir. 1940 y›l›ndan sonra endüstrinin h›zla geliflmesine karfl›n meslek e¤itiminde okullaflmaya önem verilmifl ve bu dönemde mesleki e¤itim, genel e¤itim gibi düflünülerek statik bir yap›ya kavuflmas›na neden olunmufltur. 1940-1960 y›llar› aras›nda mesleki ve teknik e¤itimimizde beklenen düzeyde bir geliflme

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

211

sa¤lanamam›flt›r. Okullarla iflyerleri birbirinden kopmufl, okullar nereye ve kime eleman yetifltirdi¤ini bilmeden çal›flmalar›n› sürdürürken, endüstri gereksinim duydu¤u becerili eleman› sa¤lamada güçlük çekmifltir. Ekonomimiz bu nedenlerden dolay› arzu edilen düzeye ç›kamam›flt›r. Ancak 1960’l› y›llara do¤ru örgün ve yayg›n e¤itim sistemimiz üzerine tart›flmalar ortaya at›lm›fl ve Alt›nc› Milli E¤itim fiuras›nda ç›rakl›k e¤itim sistemimizin yasal esaslara ba¤lanmas› istenmifltir. Planl› döneme geçiflte de ç›rakl›k e¤itimi devlet planlar›nda yer almaya bafllam›flt›r. 1975 y›l›ndan sonra endüstri meslek liselerinin baz›lar›nda “bloklaflm›fl e¤itim”, “yo¤unlaflm›fl e¤itim”, “OSANOR e¤itimi” ad› alt›nda sanayi ile iliflki kurma çabalar› görülmektedir. Ancak geleneksel e¤itim sistemi çerçevesinde bu iliflkinin gerçekleflmesi ve geliflmesi h›zl› olamam›flt›r. Mesleki ve teknik e¤itim sistemimizde önemli geliflmelerden bir tanesi 1977 y›l›nda ç›kar›lan 2089 Say›l› Ç›rakl›k E¤itimi Yasas›’d›r. Bu yasa uygulamalar› sonucu sistemde önemli geliflmeler olmufl ancak zamanla yetmezlikler ortaya ç›km›flt›r. 1986 y›l›na ç›kar›lan 3308 Say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itimi Kanunu ile sisteme reform niteli¤inde yenilikler getirmifl, ileri bir e¤itim anlay›fl›n›n alt yap›s›n› oluflturmufltur. Kanun, on bir y›ll›k uygulama sonuçlar›na göre baz› eksiklikleri görülmüfl olmakla birlikte, mesleki ve teknik e¤itimin niteli¤inin yükseltilmesi ve sistemin gelifltirilerek yayg›nlaflt›r›lmas› yönünde önemli katk› sa¤lam›flt›r.

2. Mesleki ve Teknik E¤itim Sistemi Mevcut mesleki ve teknik e¤itim sistemi, mesleki ve teknik liseler ile mesleki e¤itim merkezlerinde yap›lmaktad›r. Mesleki ve teknik liseler, örgün ve yayg›n olarak e¤itim vermektedir. Bu okullar ifl ve meslek alanlar›na eleman yetifltiren, ayn› zamanda ö¤rencileri yüksekö¤retime haz›rlayan kurumlard›r. Süreleri 8 y›ll›k ilkö¤retime dayal›, genel olarak üç ya da dört y›ld›r. Ayr›ca, yabanc› dil haz›rl›k s›n›f› bulunan anadolu meslek liseleri ve anadolu teknik liseleri de bulunmaktad›r. Her okul bünyesinde çeflitli yayg›n e¤itim faaliyetleri de yürütülebilmektedir. Mesleki e¤itim merkezleri; temel e¤itimlerini tamamlam›fl, bir üst ö¤renime gidemeyen veya çeflitli nedenlerle örgün e¤itim d›fl›nda kalm›fl ortaö¤renim ça¤›ndaki çocuklar›n ve gençlerin e¤itimini kapsamaktad›r.

3. 3308 Say›l› Meslekî E¤itimi Kanunu Ülkemizin ihtiyaç duydu¤u becerili teknik insangücünün yetifltirilmesi e¤itim sisteminin bütünlü¤ü içinde mesleki ve teknik e¤itimin görevidir. Mesleki ve teknik e¤itimin bütün dünyada geliflmesi, özel kanun, plan ve destekleyici tedbirlerle olmufltur. Ülkemizde de mesleki ve teknik e¤itimin etkinlik ve verimini yükseltmek, mesleki ve teknik e¤itim hizmetlerinin genifl kitlelere ulaflmas›n› sa¤lamak amac›yla; 1986 y›l›nda 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itimi Kanunu ç›kar›lm›flt›r.(4702 say›l› Kanunla de¤iflik Meslekî E¤itim Kanunu) Bu kanunla örgün ve yayg›n mesleki e¤itim, sistem bütünlü¤ü içerisinde ele al›nm›fl, sistemin bütün unsurlar› yeniden düzenlenerek ça¤dafl bir yap›, yönetim ve iflleyifl hedeflenmifltir.

212

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

3308 Say›l› Kanunla meslek e¤itimi; • Ç›rakl›k e¤itimi, • ‹flletmelerde meslek e¤itimi, • Meslek kurslar› olmak üzere üç yaklafl›m esas al›narak yeniden düzenlenmifltir. Bu kanunla, sistemdeki ö¤renci ak›fl› d›fl›nda, kurullar, araflt›rma-gelifltirme, fon, iflletmelerde meslek e¤itimi, ç›rakl›k e¤itimi, meslek kurslar›, döner sermaye faaliyetleri gibi temel hususlar belirlenmifltir. Kanunla, e¤itimin planlanmas›, gelifltirilmesi ve de¤erlendirilmesi ile e¤itim uygulamalar›na iliflkin tavsiye kararlar almak ve görüfl belirtmek üzere ulusal düzeyde “Mesleki E¤itim Kurulu”, illerde ise “‹l Mesleki E¤itim Kurulu “ oluflturulmas› sa¤lanm›flt›r. Ayr›ca, okuma imkan› bulamam›fl ve ifl hayat›na at›lm›fl gençlerimizin ç›rakl›k e¤itimi ile e¤itim eksiklikleri giderilirken; örgün e¤itim ö¤rencilerine okullar›ndaki e¤itimlerinin bir bölümünü iflletmelerde yapma imkan› getirilmifltir. Örgün e¤itimin ayr›lmaz bir parças› olarak “meslek kurslar›” öngörülmüfl, bu kurslarla örgün ve ç›rakl›k sistemi d›fl›ndaki insangücünün, bir mesle¤e haz›rlanmas› ya da ifl veriminin yükseltilmesi, yeni teknolojilere uyumunun sa¤lanmas› hedeflenmifltir. Mesleki ve teknik e¤itimde, 1986 y›l›nda yürürlü¤e giren 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itimi Kanunu, o tarihte reform niteli¤indeki yeniliklerin e¤itim sistemimize girmesini temin etmifltir. Kanunun uygulamaya girdi¤i tarihten bu yana, hemen her alanda yaflanan geliflmeler, bilim ve teknolojide meydana gelen yenilikler ve bunlar›n yaratt›¤› de¤ifliklikler nedeni ile bu kanunun baz› bölümleri ihtiyaçlara cevap veremez hale gelmifltir. Mesleki teknik e¤itimimizin günün flartlar›na uygun hale getirilebilmesi için, 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslek E¤itimi Kanunu’nda gerekli de¤iflikliklerin yap›lmas› görüflü, 7. Befl Y›ll›k Kalk›nma Plan›’nda ve 15. Milli E¤itim fiura Kararlar›’nda ve yap›lan di¤er baz› çal›flmalarda benimsenmifltir.

4. Okul ve ‹flletmelerde Meslek E¤itimi 3308 Say›l› Meslek E¤itimi Kanunu çerçevesinde, mesleki ve teknik ortaö¤retim kademesindeki ö¤rencilere; okullar›ndaki temel mesleki e¤itimlerini gördükten sonra, uygulamal› e¤itimlerinin bir bölümünü iflletmelerde yapma imkan› getirilmifltir. Kanun gere¤ince yirmi ve daha çok personel çal›flt›ran iflletmeler, çal›flt›rd›klar› personel say›s›n›n yüzde beflinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumu ö¤rencilerine beceri e¤itimi yapt›r›lmas› hükmü getirilmifltir. Uygulamada meslek liselerinin son s›n›f ö¤rencileri haftan›n üç günü iflletmeye gönderilmekte, haftan›n iki günü ise teorik derslerin e¤itimi için okula gelmektedir.

4702 Say›l› Kanunun Kalk›nma planlar› ve hükümet programlar›nda yer alan ilke, hedef ve politikalar ile 15’inci ve 16’›nc› millî e¤itim flûralar›nda al›nan kararlar do¤rultusunda; 3308, 2547, 3797, ve 4306 say›l› kanunlarda de¤ifliklik yaparak ilkö¤retim, ortaö¤retim,

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

213

ortaö¤retimden yüksekö¤retime geçifllere iliflkin çerçeve niteli¤inde yasal düzenlemeleri getiren 4702 say›l› kanun 10 temmuz 2001 tarih ve 24458 say›l› resmi gazetede yay›mlanarak yürürlü¤e girmifltir.

4702 Say›l› Kanunun Getirdi¤i Yenilikler 4702 Say›l› Kanunun 2547 Say›l› Kanunda Yapt›¤› De¤ifliklikler • ‹fl hayat›n›n gerektirdi¤i bilgi ve beceri donan›m›na sahip yüksek nitelikli insan gücünün yetifltirilmesi, Sosyal taraflar›n (hükümet, iflveren, iflçi kesimleri) daha etkin kat›l›m› ve katk›da bulunmalar›na imkan sa¤lanm›flt›r. • Uluslararas› yar›flmalarda ödül kazanan ö¤renciler, belirlenen yüksekö¤retim kurumlar›ndan seçtiklerine s›navs›z gireceklerdir. • Meslekî ve teknik ortaö¤retimi bitiren ö¤renciler istedikleri takdirde bitirdikleri program›n devam› niteli¤inde veya en yak›n programlar›n uyguland›¤› meslek yüksek okullar›na s›navs›z, devam edebileceklerdir. • Mezun olduktan sonra da bu ö¤renciler Lisans programlar›na dikey geçifl yapabileceklerdir. • Vak›flar; Kazanç amac›na yönelik olmamak kofluluyla, meslek yüksekokulu kurabileceklerdir. • Kurulacak meslek yüksekokullar›na meslekî ve teknik e¤itim bölgesinde gereksinim duyulmas› esas olacakt›r. • Meslekî ve teknik e¤itim bölgeleri oluflturulacakt›r. Bu oluflumla; • Kaynaklar›n etkin ve verimli kullan›lmas›, • Meslekî ve teknik ortaö¤retim programlar› ile yüksek ö¤retim programlar› aras›nda bütünlü¤ün ve devaml›l›¤›n sa¤lanmas›, • Meslekî ve teknik e¤itim bölgeleri oluflturulmas› ile; meslek liselerinden s›navs›z geçifl yap›lacak meslek yüksek okullar›n›n ilgili bölümlerinde 98.046 olan kapasitesine ek olarak, meslekî ve teknik ö¤retim kurumlar›n›n bu bölgelerde yer almas› sonucu 166.298 ek kapasite yarat›lm›flt›r.

4702 Say›l› Kanunun 3308 Say›l› Kanunda Yapt›¤› De¤ifliklikler • Kanun kapsam›na al›nacak meslekleri belirleme yetkisi Mesleki E¤itim Kurulu’na verilmifltir. • Her tür derecedeki meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumlar›nda e¤itim görenler ö¤renci” olarak tan›mlanm›flt›r. • Meslek lisesi ö¤rencileri” ifadesi “meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumlar› ö¤rencileri” olarak de¤ifltirilmifltir. • Ö¤renim kurumu” ifadesi “okul ve kurumlar›” olarak de¤ifltirilmifltir. • Meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumlar›”, “personel”, “iflletme”, “e¤itici personel”, meslek dal›”, tan›mlar› eklenmifltir. • Ç›rakl›k ve Mesleki E¤itim Kurulu, Mesleki E¤itim Kurulu olarak yeniden

214

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

oluflturulmufltur. • Kurulun ald›¤› kararlar Bakanl›k ve ilgili kurulufllarca yürütülecektir. • Böylece bu kurul meslekî ve teknik e¤itimin en yüksek karar ve dan›flma organ› konumuna getirilerek güçlendirilmifltir. • Kurul Baflkanl›¤› görevi Müsteflara verilmifltir. • Kurul ayr›ca Bakanl›¤a görüfl de bildirebilecektir. • Kurul üyeleri yeniden belirlenmifl, hükümet, iflçi ve iflveren kesiminin üst seviyedeki temsilcilerinin kat›l›m› sa¤lanarak, çok kat›l›ml› bir yap›ya kavuflmufltur. • ‹l Ç›rakl›k ve Mesleki E¤itim Kurulunun ad› ‹l Mesleki E¤itim Kurulu olarak de¤ifltirilmifltir. • Bu Kurula meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumlar› ile iflletmelerde yap›lacak meslekî e¤itimin planlanmas›, gelifltirilmesi konular›nda karar alma yetkisi de verilmifltir. • ‹l Meslekî E¤itim Kuruluna afla¤›daki temsilciler eklenerek güçlenmesi sa¤lanm›flt›r. Belediye Baflkan› veya temsilcisi, ‹l Sa¤l›k Müdürü veya temsilcisi, Sanayi ve ticaret odalar›n›n ayr› ayr› kurulmad›¤› yerlerde, sanayi ve ticaret odas› baflkan› veya temsilcisi, Defterdar veya yard›mc›s›, Sosyal Sigortalar Kurumu Baflkanl›¤› sigorta müdürü veya temsilcisi, En fazla iflvereni temsil eden konfederasyonun, o il için gösterece¤i iflveren sendikalar› temsilcisi. • 19 yafl›ndan gün almam›fl olanlara da yafllar›na ve e¤itim seviyelerine göre ç›rakl›k e¤itimine devam etme hakk› tan›nm›flt›r. • Aday ç›rak ve ç›raklar›n teorik e¤itimlerinin üst s›n›r›n›n belirlenmesinde esneklik sa¤lanm›flt›r. • Mevsime göre özellik arz eden mesleklerde teorik ve pratik e¤itimin belirli aylarda bloklaflt›r›lm›fl olarak yap›lmas› olana¤› sa¤lanm›flt›r. • Aday ç›rak ve ç›raklara meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumlar›nda teorik ve pratik e¤itim yapma olana¤› sa¤lanm›flt›r. • 18 yafl›n› dolduran ve sözleflmesi devam eden ç›raklar hakk›nda, 1475 Say›l› ‹fl Kanununun ‹flçi Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i bafll›kl› beflinci bölümünde yer alan hükümlerin uygulanmas› esas› getirilmifltir. • Ç›rakl›k e¤itimi süresi 2-4 y›l olarak belirlenebilecektir. Lise ve daha üst düzeyde genel e¤itimden sonra ç›rakl›k e¤itimine bafllayanlar›n ç›rakl›k e¤itimi süresi, mesleklerin ç›rakl›k e¤itimi süresinin yar›s›na kadar k›salt›labilecektir. • Telafi e¤itimine kat›lan ve bu e¤itim sonunda yap›lacak s›navlarda baflar›l› olan kalfa, usta ve genel lise mezunlar›na bitirdikleri meslek alan›n›n diplomas›

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

215

verilecektir. • 50 ve daha fazla iflçi” terimi “20 ve daha fazla personel” olarak de¤ifltirilmifltir. • Deprem, sel ve yang›n gibi afetler sonucu yörede faal durumda kalan iflletmelerin e¤itim olanaklar› dikkate al›narak, bu iflletmeler için %5 ve %10 olarak belirlenen oranlar il meslekî e¤itim kurulunun teklifi ve Bakanl›¤›n onay› ile de¤ifltirilebilecektir. • Yirmiden az personel çal›flt›ran iflyerleri de beceri e¤itimi yapt›rabilecektir. • Beceri e¤itimi görecek ö¤renci say›s›n›n tespitinde gündüz vardiyas› veya mevsimlik faaliyetin gösterildi¤i mevsimindeki çal›flan say›s› esas al›nacakt›r. • 10 ve daha fazla ö¤renciye beceri e¤itimi yapt›racak iflletmeler için e¤itim birimi kurma zorunlulu¤u getirilmifltir. • Ö¤renciler teorik e¤itimlerini bu e¤itim biriminde de yapabileceklerdir. • Teorik e¤itimin alt s›n›r› 12 saat olarak belirlenmifl, üst s›n›r kald›r›lm›flt›r. • Grev ve lokavt uygulamas›n›n yan› s›ra deprem, yang›n, sel ve do¤al afetler durumunda da ö¤renciler meslek e¤itimini kendi okul ve kurumlar›nda sürdürebileceklerdir. • Kalfalar›n ustal›k s›navlar›na girebilmeleri için öngörülen 3 y›l çal›flma süresi *Bakanl›kça belirlenecek süre olarak de¤ifltirilmifltir. • Meslek lisesi mezunlar›n›n ustal›k s›navlar›na girebilmeleri için mesle¤inde 1 y›l çal›flma flart› kald›r›lm›flt›r. • Ustal›k unvan›n›n kullan›lmad›¤› mesleklerde çal›flanlara, ustal›k belgesinin hak, yetki ve sorumluluklar›n› tafl›yan baflka bir belge verilmesi imkan› getirilmifltir. • Meslekî ve teknik orta ö¤retim kurumu veya meslekî ve teknik e¤itim merkezlerinden mezun olanlardan Bakanl›¤a ba¤l› 2 y›ll›k yayg›n e¤itimi bitirenlere do¤rudan ustal›k belgesi verilebilecektir. • ‹flyeri açma izni veren yetkili makamlar ve meslek odalar›nca, iflyeri açacaklardan ve üye kayd› yapt›racaklardan ustal›k belgesi istenmesi zorunluluk haline getirilmifltir. • Kapsama al›nan iflyerlerinde alan›nda meslekî e¤itim alm›fl olanlar›n istihdam edilme zorunlulu¤u getirilmifltir. • Teknik lise mezunlar› ile dört y›ll›k di¤er meslekî ve teknik e¤itim okul ve kurumlar›ndan mezun olanlara ustal›k belgesinin yetki ve sorumluluklar›n› tafl›yan, mesleklerinde “‹flyeri Açma Belgesi” verilecektir. • Yurtd›fl› ve yurt içinde ç›rakl›k e¤itimi d›fl›nda al›nm›fl belge, diploma ve sertifikalar bu sisteme geçiflte de¤erlendirilebilecektir. • Aday ç›rak ve kalfalar›n e¤itimi ile iflletmelerde yap›lan meslekî e¤itimin denetiminde bu e¤itimden sorumlu iflletmelerin ba¤l› oldu¤u oda veya birlik temsilcilerinin de kat›l›m› sa¤lanm›flt›r. • Meslekî e¤itimin yap›ld›¤› iflletmeler ifl ortam›, sosyal güvenlik, ifl güvenli¤i ve sa¤l›k flartlar› bak›m›ndan Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›nca denetlenecektir. Bu madde ile yapt›r›mlar yeniden belirlenmifltir.

216

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

• 3308 say›l› Kanuna eklenen ek madde 1 ile meslekî ve teknik e¤itim merkezlerinin kurulmas› öngörülmüfltür. • Meslekî ve teknik e¤itim merkezlerinin kurulmas› ile; • Kaynaklar›n daha etkin ve verimli kullan›lmas›na, • E¤itim maliyetlerinin düflürülmesine, • Kalitenin yükseltilmesine, • Program bütünlü¤ünün ve devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas›na, imkan ve ortam haz›rlanm›flt›r. • 3308 say›l› Kanuna eklenen geçici 9. Madde ile, 10 .07. 2001 tarihinden önce iflyeri sahibi olup ustal›k belgesi olmayanlara, telafi e¤itim sonras› baflar›l› olmalar› halinde ustal›k belgesi verilebilecektir. • Sekiz y›ll›k zorunlu ilkö¤retime katk› pay›n› öngören 4306 say›l› yasan›n yürürlük tarihi 31.12.2010 tarihine kadar uzat›lm›flt›r. Böylece orta ö¤retimin finansman› için de önemli bir kaynak sa¤lanm›flt›r. • 3797 say›l› kanunun 12. maddesinin (a) bendindeki “Muhtelif Programl› Liseler” ibaresi Orta Ö¤retim Genel Müdürlü¤ünün görevleri aras›ndan ç›kar›lm›flt›r.

Sonuç Ülkemizde iflsizli¤in en fazla mesleki becerisi olmayanlar aras›nda yayg›n oldu¤u görülmektedir.‹nsangücü, e¤itim ve istihdam iliflkilerinin sa¤l›kl› dengeli ve dinamik bir yap›ya kavuflturulabilmesi, gelecekle ilgili geliflmeleri de dikkate alarak ihtiyaç duyulacak insangücünün bilinmesiyle mümkündür. Ülkemizin insangücü ihtiyac› nitelik ve nicelik olarak ne kadar iyi belirlenebilirse, yani sa¤l›kl› iflgücü ihtiyaç planlamas› yap›l›rsa e¤itimde de o kadar baflar›l› olunur ve e¤itim için ayr›lan kaynaklar o ölçüde amac›na uygun olarak kullan›lm›fl olur.

Yap›lmas› gerekenler; • Devlet-iflçi ve iflveren kesimleri aras›nda koordine ve iflbirli¤inin daha da kurumsallaflt›r›lmas› ve bu üç kesimin görev, yetki ve sorumluluklar›n›n yeniden belirlenmesi, • Meslek standartlar› ve belgelendirme sisteminin oluflturulmas›, buna dayal› olarak modüler e¤itim program uygulamas›na geçilmesi, • ‹nsangücü, e¤itim ve istihdam iliflkilerinde etkin bir koordinasyon ve iflbirli¤i kurularak denge sa¤lanmas›, • Yöresel e¤itim ihtiyaçlar› belirlenerek bu do¤rultuda programlar›n haz›rlanmas›; okullar› çevre ihtiyaçlar›na duyarl› hale getirmek üzere, yerel birimlere sorumluluk ve yetki verilmesi, • Mesleki ve teknik e¤itimde en az kaynak kullan›larak en çok yarar sa¤lanmas› • Mesleki ve teknik e¤itimde okul -iflyeri iflbirli¤ine dayal› uygulama amaçlar›na uygun nitelikte ö¤retmen yetifltirilmesi, • Mesleki ve teknik e¤itim sisteminin, ça¤›n gereklerine ve ifl hayat›n›n

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

217

ihtiyaçlar›na uygun olarak sürekli gelifltirilmesi için AR-GE çal›flmalar›na daha da etkinlik kazand›r›c› mekanizmalar›n oluflturulmas›, • E¤itim sisteminin her kademesinde yatay ve dikey geçifl yap›labilmesi • Okul, kurum, program, yönetim, örgütlenme, ölçme ve de¤erlendirme, belgelendirme ve kaynak kullan›m›nda çeflitliliki ve da¤›n›kl›¤›n giderilmesi, • Çok program, tek yönetim yaklafl›m› ile e¤itim maliyetini afla¤› çekmek ve niteli¤i yükselterek mesleki e¤itimin kalitesinin art›r›lmas›, ‹nsangücü-e¤itim-istihdam dengesinin sa¤lanmas›, E¤itim sistemimizin her kademesini teknoloji e¤itimi ile destekleyip toplumumuzun teknoloji kültürünün geliflmesini ve rekabet gücünün art›r›lmas›na imkan ve ortam haz›rlanmas› gereklidir.

Kaynakça (1)

29.06.2001 tarihli 4702 say›l› Kanun.

(2)

3308 say›l› Ç›rakl›k ve Meslekî E¤itim Kanunu. 19.06.1986 tarih ve 19136 say›l› Resmi Gazete.

(3)

MEB. Vocational and Technicial Education In The Turkish Education System. Ders Aletleri Yap›m Merkezi Matbaas›. Ankara, 1999

(4)

MEB. Millî E¤itim fiûralar›nda Meslekî ve Teknik E¤itim, 16. Milli E¤itim fiûras› Doküman›. Talim ve Terbiye Kurulu Baflkanl›¤› fiûra Genel Sekreterli¤i, Millî E¤itim Bas›mevi. Ankara, 1998

(5)

MEB. Hükümet Programlar›nda E¤itim. Araflt›rma, Plânlama ve Koorodinasyon Kurulu Baflkanl›¤› Yay›n›. Millî E¤itim Bas›mevi. Ankara, 1993

218

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

OKUL-SANAY‹ ‹L‹fiK‹LER‹N‹N TEKN‹K ELEMAN YET‹fiT‹R‹LMES‹ VE TEKNOLOJ‹ GEL‹fiT‹R‹LMES‹ AÇISINDAN DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ Ramazan YILMAZ Yrd.Doç. Dr., Sakarya Üniversitesi, Teknik E¤itim Fakültesi, Metal E¤itimi Bölümü, Esentepe Kampüsü, Sakarya

ÖZET Teknik e¤itime verilen önem endüstride h›zla geliflmeye ve dolay›s›yla ülkenin refah›n›n art›r›lmas›na katk›da bulunur. Teknik e¤itim pahal› bir e¤itim olup, özellikle teknolojinin h›zla geliflmesi sonucu, günümüzde mesleki teknik e¤itim kurumlar›nda verilen e¤itim ö¤retim faaliyetlerinde istenilen ve arzu edilen hedeflere ulafl›lmas›nda gerekli donan›m›n sa¤lanmas› ekonomik olarak büyük yükler getirmektedir. Bu nedenle, mesleki teknik okullar ile sanayi aras›ndaki iliflkilerin gereklili¤i ve önemi daha da belirgin hale gelmektedir. Her iki taraf›n karfl›l›kl› kazanç sa¤lanmas› için y›llard›r yap›lan iliflkilerin uygun zemine oturtulmas› gerekir. Bu çal›flmada, mesleki teknik e¤itim kurumlar› ile endüstriyel kurulufllar aras›ndaki iliflkiler ele al›nm›flt›r. Orta dereceli endüstriyel teknik okullar ile endüstriyel iflletmeler aras› iliflki ve üniversite-sanayi iliflkileri olarak iki farkl› aç›dan ele al›nm›flt›r. Bu flekilde yap›lan e¤itim ö¤retim faaliyetleri ile gelecekte bu kurulufllarda görev alacak elemanlar›n arzu edilen kalitede yetifltirilmesi sa¤lanacakt›r. Üniversite-sanayi iliflkilerinde ise hem teknik e¤itimde hem de endüstriyel kurulufllarda arzu edilen hedeflere ulafl›lmas› aç›s›ndan önemli olup, özellikle endüstriyel kurulufllar›n kendi teknolojilerini gelifltirmesine destek olunarak uluslararas› rekabete ayak uydurabilmelerine yard›mc› olacakt›r. Ayr›ca ilgili birimlerin daha verimli hale getirilmesi, gelecekte endüstriyel kurulufllarda mühendis, teknolog, tekniker veya teknisyen olarak görev alacak olan bireylerin endüstrinin imkanlar›ndan etkili bir biçimde faydalanmas› ve kalite art›fl› sa¤lanacakt›r.

1.G‹R‹fi Bireyin, bireysel geliflim ve yaflama biçimlerine sa¤l›kl› uyumuna yard›m etmek e¤itimin genel amac›d›r. Bunlar›n gerçeklefltirilebilmesi için çevre ile iflbirli¤ine gidilmesi ve bu tür faaliyetlerin desteklenmesi e¤itimde arzu edilen hedeflere ulafl›lmas› için oldukça önemli olup, gerçeklefltirilen faaliyetlerin daha fonksiyonel bir flekilde gerçeklefltirilmesine katk›da bulunacakt›r. Özellikle mesleki-teknik e¤itim kurumlar›nda bulunan bireylerin okul sonras›nda görev alaca¤› endüstriyel kurulufllarla okul s›ras›nda, bu kurumlar› tan›mas›, kurumlar›n gelecekte

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

219

kurumlar›n bünyesinde çal›flacak elemanlar›n özelliklerini bilmelerini sa¤layacakt›r. Okul ve endüstrinin birbirinden etkilenmesi, ayn› amaçlara dönük çal›flmas›, birlik ve bütünlük özelliklerinin belirlenmesi ve karfl›l›kl› sorumluluk içerisinde gerçeklefltirilmesi gereklidir. Daha önceki çal›flmalarda ((Büyük karagöz,1984), (Külahç›, 1984); (Ayangül,1993), (Tekin vd, 1995a,b) (Gürol, 1995) okul sanayi iflbirli¤inin gereklili¤ini ortaya koymufltur. Mesleki teknik e¤itimde gerekli olan donan›mlar›n h›zla geliflen teknoloji karfl›s›nda geçerlili¤ini çok çabuk kaybetmektedir. Endüstriyel kurulufllar faaliyetlerini sürdürebilmek ve rekabete ayak uydurabilmek için , yeni geliflmeleri takip etmek ve faaliyetlerinde uygulamak zorundad›r. Bu bak›mdan endüstrinin ihtiyaç duydu¤u nitelikte insan gücünün yetifltirilmesinde gerekli e¤itimin sadece okullarda sa¤lanmas› mümkün de¤ildir (Büyükkaragöz, 1984). Endüstriyel kurulufllar›n istedi¤i özelli¤e sahip insan gücünün yetifltirilebilmesi için endüstride meydana gelen teknolojik geliflmelerin e¤itim programlar›na aktar›lmas› ve bu kurumlar›n programlar›n›n daha dinamik hale getirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle mesleki ve teknik e¤itim kurumlar›n›n programlar›n›n haz›rlanmas›nda, güncellefltirilmesinde ve yürütülmesinde okul sanayi iflbirli¤i ülke sanayisinin geliflmesine katk›da bulunacakt›r. Türk endüstrisine büyük katk›lar sa¤layacak yön verecek ve gelifltirecek elemanlara verilen e¤itiminin son aflamas› üniversitelerde gerçekleflmektedir. Üniversiteler bilim ve teknolojinin kayna¤› olan yerlerdir. Üniversitelerin bir flekilde çal›flmas› toplumun ve sanayinin geliflmesine önemli bir katk› sa¤lamaktad›r. Sanayileflme kalk›nman›n temel arac› oldu¤undan endüstride çal›flacak elemanlar›n kalitesi endüstriyel kurulufllar›n ve üretilen ürünün kalitesine yans›maktad›r. Sanayileflmede arzu edilen seviyelere ulafl›labilmesi , ve devaml›l›k ancak nitelikli ve iyi yetiflmifl teknik elemanlar ile sa¤lanabilir bu nedenle teknik elemanlar›n planl› ve programl› bir flekilde ve uygun ve imkanlar› bol ortamlarda yetifltirilmesi gereklidir. Orta ö¤retim seviyesinde endüstri meslek liseleri ve teknik liseler ile yüksek ö¤retimde yer alan mühendislik, Teknik E¤itim ve Meslek Yüksek Okullar›nda yap›lan e¤itime verilen önem ile ekonominin rahatlamas› ve toplumun refah içerisinde olmas›n› sa¤lad›¤›ndan okul sanayi iliflkileri büyük önem tafl›maktad›r.olmas›n›n sa¤lar. Bu çal›flmada Endüstriyel Teknik e¤itim veren orta dereceli okullar ile yüksek ö¤retim veren üniversitelerin sanayi ile iliflkileri ele al›nm›flt›r. E¤itim ve ö¤retim faaliyetlerinin yan›nda üniversitelerin endüstriyel kurulufllara sa¤lad›¤› bilimsel destekle ele al›nm›flt›r. Bu iliflkilerin tarihi ve nitelikleri hususlar›nda baz› bilgiler verilmifltir.

2. Orta Dereceli Endüstriyel Teknik ‹liflkileri

Okullar ile Sanayi

Okul-sanayi iflbirli¤ine dayal› mesleki teknik e¤itim program›, ö¤renciye belirli e¤itim hedeflerine yönelik yetifltirilmesi için programla ilgili gruplar›n karfl›l›kl›

220

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

iflbirli¤ine dayal› olarak düzenlenmifl bir e¤itim sistemi olup bu flekilde yap›lan e¤itim ö¤retim faaliyetleri daha ekonomik olup, mezunlar›n ifl bulmalar› ve yerlefltirilmesi yönüyle daha baflar›l› olmaktad›r.(ref) E¤itimciler, uygulamal› e¤itimin bireyin gerçek hayatta baflar›l› oldu¤unu , olgunlaflma, kendine güven kazanmas›nda etkili oldu¤unu ve bireylerin kendi yetenek ve kabiliyetlerinin daha iyi tan›mas›n› sa¤lad›¤›n› ortaya koymufltur. Ülkemizde cumhuriyetin ilk y›llar›nda mesleki okullarda atelye ö¤retmeni olarak görev yapacak kifliler bireyler endüstri tecrübesi olanlar aras›ndan seçilmekteydi. 1937’de aç›lan Meslek Ö¤retmen Okuluna sanayi tecrübesi olan bireyler al›nmaktayd›. Ülkemizde ilk olarak mesleki teknik kurumu ile endüstri iliflkisi 1957 y›l›nda Malatya’da ilk olarak ilgili mesleki teknik kurumu ile Sümerbank aras›nda gerçeklefltirilmifltir (Külahç›, 1984). Daha sonra çeflitli flekilde okul endüstri iliflkilerini gelifltirmek amac› ile çeflitli çal›flmalar yap›lm›fl olup, mesleki e¤itim sistemini yerlefltirmek ve yayg›nlaflt›rmak amac›yla Milli E¤itim Bakanl›¤› (MEB) ile Ankara Üniversitesi E¤itim Fakültesi iflbirli¤i ile Adana, Bursa, ‹zmir ve ‹stanbul illerinde bulunan dört Endüstri Meslek Lisesinde (EML) Okul-sanayi ortaklafla projesi OSANOR projesi uygulamaya konulmufltur (Do¤an, 1979). ‹ki y›l süreyle uygulanan bu projenin kapsam› gelifltirilerek Mesleki teknik e¤itim projesi olarak (METEP) kapsam› geniflletilmifl di¤er meslek liselerini içerisine alm›flt›r. Ayr›ca 1986 y›l›na kadar sürdürülen yo¤unlaflt›r›lm›fl e¤itim ile atelye ve meslek dersleri bloklaflt›r›l›p, ö¤rencilerin bir bölümünün atelye derlerini endüstriyel iflletmelerde yap›lmas› sa¤lanarak daha fazla bireyin orta dereceli mesleki teknik e¤itim kurumlar›na yerlefltirilmesi sa¤lanm›flt›r. 1986 y›l›nda 3308 say›l› kanunla E.M.L.’ri 2. ve 3. s›n›flar›n teorik dersleri iki gün okulda, uygulamal› dersleri üç gün endüstriyel iflletmede yap›lmas› fleklinde düzenlenerek okul ve endüstriyel iflletmelerin ortaklafla iflbirli¤i içerisinde çal›flabilecekleri bir sistem kurulmufltur. Bu kanun ile atelye uygulama derslerini iflletmede yapan bireylerin sosyal güvenceleri devlet taraf›ndan karfl›lanm›flt›r (3308 Say›l› Kanun). Bu kanunla örgün mesleki ve teknik e¤itim sistemine sa¤lad›¤› bu katk›lar yan›nda yayg›n mesleki ve teknik e¤itim sistemine de katk› sa¤layarak endüstriyel kurulufllardaki ç›raklar›n haftada bir gün mesleki e¤itim görmeleri gerçeklefltirilmifltir. Bu kanun sonucu, meslek e¤itimde iflveren, iflçi ve mesleki e¤itim kurumu bir araya getirilerek, melek ve teknik e¤itimin planlanmas›, uygulanmas›, maliyeti, de¤erlendirilmesi ve gelifltirilmesi süreçlerine kat›l›m› art›r›lm›flt›r. Ülkemizde 3308 say›l› kanunla getirilen, iflletmelerde mesleki teknik e¤itimin uygulanmas›yla okul endüstri iflbirli¤i aç›s›ndan oldukça önemli düzenlemeler sa¤lanm›flt›r. Okul ve iflletmelerde görev alan elemanlar›n görev ve sorumluluklar›n›n yeterli derecede ayd›nlat›lmas› gerek ö¤rencilerin izlenmesi gerekse iflletmelerin sahip oldu¤u baz› birinler yetersizli¤i kanunla belirtilmesine ra¤men, iflletmelerin ço¤unda meslek e¤itimi için gerekli e¤itim birimleri bulunmamas› gibi bir çok aksak taraf› vard›r. Ayr›ca ö¤renciler için belirlenen ücretler oldukça yetersizdir ö¤rencinin e¤itim alaca¤› iflletmelerin seçiminde gerekti¤i titiz davran›lmamas› gibi baz› sorunlarla karfl›lafl›lmaktad›r. Bütün bunlara ra¤men bu flekildeki e¤itimin bir çok avantaj› beraberinde getirmektedir. Bunlar

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

221

Ö¤renim gören birey aç›s›ndan: Birey çal›flt›¤› iflinde süreklilik sa¤lan›r, Gerçek ifl ortam›nda çal›flma f›rsat›n› elde eder, ‹flçi-iflveren iliflkilerini, çal›flanlar›n sosyal hak ve dayan›flmalar›n›, ücret ve vergi gibi modern iflletmecilik konular›nda bilgi sahibi olur, Ö¤renimi esnas›nda ifl hayat›n› ve endüstriyi yak›ndan tan›yaca¤› için ifl bulabilme imkan› artar. Buna karfl›l›k iflletmeler sa¤layaca¤› avantajlar Endüstriyi tan›yan ve iflletmelerin ihtiyaçlar›na uygun eleman yetiflmesinin sa¤lanmas›, Nitelikli insan gücünü yetifltirmeye katk›da bulunmas› gibi avantajlar› sa¤lar. Ancak okulun bu iflbirli¤inden sa¤layaca¤› avantajlar ise Ö¤renci sanayi sektöründe çal›flaca¤›ndan mevcut atölye ve laboratuvar gibi imkanlar›n di¤er ö¤rencilere kayd›r›lmas›n› sa¤lar, Okul-endüstri aras›nda sürekli bir iflbirli¤i sa¤lanm›fl olur, fleklinde s›ralanmaktad›r. Okul imkanlar› yetmedi¤i zaman iflletmelerin imkanlar› kullan›labilir (çelik, 2000).

3. Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤i Üniversitelerin en son teknolojik donan›mlar› temin etmesi hem çok zor hem de çok masrafl›d›r. Bu nedenle üniversiteler e¤itim ö¤retim faaliyetlerinde kendilerine yeterli uygulama imkanlar› sa¤layacak sanayi kurulufllar› bulmalar› ve bunlarla ifl birli¤i içine girmeleri art›k bir zorunluluk haline gelmektedir. Üniversiteler e¤itim ve ö¤retimin hizmetleri vermenin d›fl›nda di¤er görevi olan araflt›rma ile yeni bilgiler üretmektir. Yap›lan bu araflt›rmalar ile endüstrinin karfl›laflt›¤› problemlere pratik çözümler getirilir. Üniversite sanayi iflbirli¤i için üniversitelerdeki ö¤retim elemanlar› uzmanl›k alanlar›na uygun e¤itim ve ö¤retim faaliyetlerine paralel olarak sürekli veya dönemler halinde sanayi kurulufllar›nda görevli olabilir. Böylece üniversite elemanlar›n›n endüstriyel kurulufllar› yak›ndan tan›yarak problemlerin çözümü ve yeni teknolojilerin gelifltirilmesine katk›da bulunacaklard›r. Ayr›ca endüstrinin ihtiyac› olan ve geliflen teknolojinin ihtiyaçlar›na göre müfredat programlar›nda uygun de¤ifliklikler yap›larak sanayiinin ihtiyaçlar›na uygun özelliklere sahip insan gücünün yetifltirilmesi sa¤lanacakt›r. Üniversiteler hem bilgi üretme hemde endüstriyel problemlere çözümler üretebildi¤inden endüstriyel kurulufllara dan›flmanl›k yapmalar› teknolojik ilerlemeler sa¤lanmas› ve de endüstriyel iflletmelerin kendi teknolojilerini gelifltirmeleri aç›s›ndan büyük bir ihtiyaçt›r. Yap›lan bu iflbirli¤i ile üniversite ile endüstrinin imkanlar› birlefltirilerek bilimsel teknolojik ve ekonomik yönden güçlenirler. Dünyada eskilere dayanan üniversite-endüstri iflbirli¤i, Türkiye’de 1950 y›llarda bafllamas›na ra¤men hale arzu edilen sa¤lam bir zemine oturtulamam›fl ve istenilen düzeye getirilememifltir. ‹lk olarak ‹stanbul teknik üniversitesinde bafllamas›na

222

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

ra¤men personel ve finans problemi nedeniyle uzun sürmemifltir.(Ayangül, 1993) Daha TÜB‹TAK’›n kurulmas›yla birçok proje ve araflt›rma parasal olarak desteklenmifltir. 1970 y›llarda ODTÜ de üniversite sanayi iliflkileri bafllam›fl problem çözümünü kolaylaflt›rmak için 18 enstitü ile desteklenmifltir. Üniversite-sanayi iliflkileri 1981 y›l›nda YÖK kanunu ile ortak bir zeminde birlefltirilmifltir. Daha sonra yurdumuzdaki bir çok üniversite ile sanayi iliflkilerinde artma görülmüfltür. Üniversite sanayi iflbirli¤i ile sanayiciler sorunlar›n› haz›r bir beyin gücünden yaralanarak karfl›laflt›¤› problemleri çözüm bulma imkan› bulurken, üniversiteler de at›l durumda olan kapasiteleri harekete geçirerek hem kendi ekonomilerine hem de ülke ekonomisine katk›da bulunmaktad›r (Ayangül, 1993). Ayr›ca, sanayiye verilen hizmetlerin karfl›l›¤›nda, endüstriyel iflletmelerde bulunan alet ve avadanl›klar› kullanabilme ve araflt›rmalar›n› rahatl›kla yapabilme flans›n› yakalamaktad›r. Böylece üniversitelerin teorik ve sanayiye uygulamal› araflt›rma ve gelifltirme çal›flmalar›n› güçlendirecek, kapsam ve niteliklerini art›rarak araflt›rma ortam› yeniden canland›racakt›r. Bilindi¤i gibi bilimsel ve teknolojik geliflmeler oldukça h›zl› olmakta herhangi bir teknoloji 6-7 y›l içerisinde güncelli¤ini kaybetti¤inden, uluslararas› rekabete ayak uydurabilmeleri için teknolojileri yak›ndan takip etmeleri gereklidir. Bu durumda eski donan›mlar› kald›r›p yenilerin yerlefltirilmesi çok a¤›r bir ekonomik yük getirmektedir. Yüksek teknolojilerde robotlar›n üretime girmesi ile bu avantaj›n yok edildi¤i bu ortamda sanayicilerimizin yüksek teknolojileri ithal etme durumundad›r. K›sa dönemlerde avantajl› olan teknoloji transferi uzun sürelerde karl› olmaktan ç›kmaktad›r. Bu bak›ndan üniversite sanayi iflbirli¤i zorunluluk hale gelmektedir. ‹flbirli¤i oldu¤unda ilmi ve maddi kaynaklar›n birlefltirilmesi ile e¤itimin kalitesi artacak, endüstri aç›s›ndan da üretimin kalitesi artarken maliyetler düflecektir. ‹flbirli¤i sonucu ö¤renciler hem okulda hem de endüstriyel iflletmelerde blok sistemi içerisinde çal›flarak daha verimli ve ayn› zamanda nitelikli bir e¤itim alma imkanlar›na kavuflabileceklerdir. Uzun vadede e¤itimde ve endüstride verimlilik ve kalite artacakt›r. Sanayi ve e¤itim kurumlar› herhangi bir ürünün imalinde veya problemin çözümünde kurumlardaki teknik personelden yararlanarak bilgi, tecrübe ve yeni teknolojiler daha verimli bir flekilde kullan›lacakt›r. Bahsedilen iflbirli¤i olmad›¤›nda, ulusal endüstri ileri ülkelerin bilim ve teknolojilerine ba¤l› kalacak ve gelecekte ekonomik ve teknolojik s›k›nt›lar› ortaya ç›kacakt›r. Türkiye’de 1950’li y›llarda beraber bafllayan ve 70 y›la yaklaflan çal›flmalara ra¤men istenilen düzeye ulaflmamakla belirli bir düzeyde çeflitli üniversite ile endüstriyel kurulufllar aras›nda iflbirli¤i sürmektedir. Üniversite-sanayi iflbirli¤i halinde sorunlar hemen çözülmesi imkans›z olmakta olmakla beraber bu bir süreç olup her iki kurumda bu durumdan büyük fayda sa¤lamaktad›r. Günümüzde TÜBÜTAK taraf›ndan bafllat›lan bir çok proje yap›lamaktad›r. ODTÜ, ‹TÜ, Uluda¤, Ege, Sakarya gibi bir çok üniversite sanayi ile iflbirli¤i içerisindedir (Ayangül, 1993; Tekin, 1995b) ‹flbirli¤i konusu önemli oldu¤undan 1980 y›llardan itibaren bu konuda bir çok seminer sempozyum ve konferans düzenlenmektedir. Bu durumda göstermektedir ki, ülkemiz hala konu ile ilgili olarak aray›fl içerisindedir. Görüldü¤ü, gibi üniversite sanayi iflbirli¤i sonucu her iki kurumda fayda kazanmaktad›r. Endüstriyel kurulufllar›n üniversiteleri kendi sorunlar›n›n

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

223

karfl›l›ks›z çözmeye zorunlu görmemeli ve elde edilecek kazanç ulusal endüstriye katk›da bulunaca¤› husussunda bilinçlenmelidir. ‹flbirli¤inin di¤er bir faydas› da üniversitelerde ve orta dereceli endüstriyel amaçl› okullarda okutulan programlar›n sanayinin istekleri ve ihtiyaçlar› do¤rultusunda daha dinamik olmas›na katk› sa¤layacakt›r. Sanayinin üniversitelerden tamamen ayr› olarak kendilerinin araflt›rma çal›flmalar›n› yürütmesi hem ekonomik ve teknik bak›mdan uygun de¤ildir. Endüstriyel kurulufllar›n temel amac› araflt›rma yapmak olmad›¤›ndan bu çal›flmalar için y›llarca emek harcam›fl olan üniversite ö¤retim elemanlar›ndan faydalan›lmas› daha etkili ve uygun olur. ‹flbirli¤inin artmas› için mümkün oldu¤u kadar endüstriyel kurulufllar›n AR-GE birimleri olmal› ve bu birimi yöneten kiflinin doktora derecesine sahip olmas›, birimin etkili olarak çal›flmas›n› sa¤layacakt›r. ‹flyerleri AR-GE de ve di¤er birimlerde çal›flan elemanlar›n› yüksek lisans ve doktora yapmalar›na teflvik etmeleri onlar› daha akademik düflünme kabiliyetlerini artt›rmak karfl›lafl›lan bir problemlerin daha etkili olarak çözülmesini sa¤layacakt›r. Üniversitelerde kendi yüksek lisans ve doktora projelerinin, üniversitelerin iliflki içerisinde oldu¤u endüstriyel kurumlar›n problemlerini çözecek ve projelerini destekleyecek özellikte olmal›d›r. Böylece yap›lan çal›flmalar endüstride etkin olarak kullan›lmal› sadece bilimsel bir çal›flma olarak kütüphane raflar›n› süslememelidir. Yap›lacak çal›flmalar için gerekli cihaz ve donan›mlar endüstriyel kurulufllar›n deste¤i ile sa¤lanmal›d›r. Gerekirse endüstriyel kurulufl taraf›ndan üniversite laboratuar› donat›lmal›d›r. Bunu için çal›flkan, dürüst sab›rl› araflt›rmac›lar ile ayn› özelliklere sahip iflveren ve sanayici ve yöneticilerin say›s› artmal›d›r. Son zamanlarda çeflitli yerlerde teknoparklar kurulmufltur. Teknoparklar›n kurulmas› ile: Üniversite ve endüstri kurulufllar›n› bir merkezde buluflturulmas›, yeni ileri teknolojilerin üretilmesi, dünya teknoloji piyasas›nda Türkiye’nin gücünün art›r›lmas›, teknoloji transferi için yap›lan harcamalar›n minimuma indirilmesi, insan gücünün en iyi flekilde de¤erlendirilmesine katk›da bulunmaktad›r. (Ayangül, 1993) Günümüzde Ar-Ge ve Ar-Ge’ye dayal› yüksek katma de¤er yaratabilecek teknoloji gelifltirilmelere yard›m etmek, ülkeye ileri teknoloji giriflini h›zland›rarak teknolojinin daha da gelifltirilmesini destek olmak için 1999 y›l›nda TÜB‹TAK Marmara araflt›rma merkezi Teknoloji serbest bölgesi kurulmufl olup faaliyetlerine devam etmektedir.(Tübitak, 2003) Avrupa birli¤i çerçevesinde, üye ülkeler içerisinde bulunan endüstriyel kurulufllar›n problemlerini çözülmesi ve yeni teknolojilerin gelifltirilmesi amaçlanmaktad›r (www.Fp6 2004) Türk üniversiteleri ve endüstriyel kurulufllar› program›n içerisine katabilmektedir. Bahsedilen Avrupa birli¤i Alt›nc› Çerçeve Program›na Türkiye ve Avrupa Birli¤ine üye endüstri ve üniversitelerden oluflan gruplar beraberce herhangi bir sorunu ve teknolojiyi gelifltirmek için Avrupa birli¤i fonundan destekler alabilmektedir. (www.Fp6 2004) Türkiye’den çeflitli üniversite ve endüstriyel kurulufllar bu programdan faydalanabileceklerdir. Ancak bu durumdan istenilen seviyede faydalan›lmas› için dinamik üniversite-sanayi iliflkileri olmal› ve herhangi bir teknoloji yada problemin çözümü projelendirilmesi ve h›zl› bir flekilde ilgili ortaklar bulunup gerekli destek sa¤lanabilir.Her hangi bir durum ve hangi

224

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

projelendirme bir kültür meselesi oldu¤undan bunun gelifltirilmesi zaman alaca¤›ndan böyle bir imkandan fayda sa¤lanmas› oldukça zor olacakt›r. Di¤er bir önemli konuda teknik okullarda okuyan ö¤rencilerin stajlar›d›r. Stajlar çok titiz flekilde planlanmal› ve etkin bir flekilde yürütülmelidir. Bireyin okul dönemindeki alm›fl oldu¤u teorik ve pratik bilgilerin pekifltirmesi ve gelifltirmesi staj dönemlerinde olmaktad›r. Bu nedenle staj bireyin sadece iflletmeleri flöyle bir görmeleri fleklide olamay›p ifl yerlerinde daha etki bir flekilde çal›flmalar› ve gelecekte o iflletmeye yetifltirilen bir elemana gösterilen titizlik gösterilmelidir. Bunun için iflletmelerde e¤itim flef ve müdürleri olmal› bu ifllerin koordinesi ile yak›ndan ilgilenmelidir. Bu flekilde yap›lan stajlar amac›na ulaflt›¤›ndan ö¤renciler daha iyi yetiflecekleri okullarda görmedikleri makine ve cihazlar› görecek gelecekte endüstride verimli bir flekilde çal›flabilecek elemanlar olarak yetifltirileceklerdir. Üniversite- sanayi iflbirli¤ini afla¤›daki flekillerde gerçekleflmektedir (Gürol, 1993) Endüstri üretim hizmetleri (Bilgi aktar›m›, seminerler, üniversite fonlar›na ba¤›fllar, üniversite bölümlerine laboratuarlara parasal katk›, sanayi burslar› Hizmet sa¤lanmas› (Prototip gelifltirme, Ö¤rencinin ifl bafl›nda e¤itimi, tez konusu belirlenmesi ve tez dan›flmanl›¤›, uzmanl›k e¤itimi) Araflt›rma iflbirli¤i (Ortak araflt›rma planlamas› ve yürütülmesi,ortak araflt›rma projeleri, ortak araflt›rma programlar›, araflt›rma konsorsiyumlar›) Araflt›rma Parklar› (Bilim ve teknolojinin uç k›s›mlarda iflbirli¤i, ayn› ortamda olman›n verdi¤i etkileflimler, araflt›rma imkanlar›n›n paylafl›m›) Görüldü¤ü gibi, iflbirli¤i flekilleri giderek yo¤unluk kanmakta ve çeflitlenmektedir. Yap›lan iflbirli¤i ile her iki taraf aç›s›ndan büyük önem tafl›maktad›r.

4. Sonuç ve De¤erlendirme Bu çal›flma ile endüstriyel e¤itim içerisinde bulunan orta dereceli endüstri meslek liseleri, teknik liseler ile üniversitelerdeki mühendislik fakülteleri, teknik e¤itim fakülteleri ve ilgili dallarda e¤itim yapan meslek yüksek okullar›nda gerek e¤itim ö¤retim faaliyetlerinde verimin art›r›lmas›, gerekse bahsedilen okullardan mezun olanlar›n en iyi flekilde yetifltirilmeleri ayn› zamanda endüstriyel kurulular›n kendi teknolojilerinin kurulmas› ve yapt›klar› üretimi kaliteli ve ucuza gerçeklefltirebilmeleri aç›s›ndan için yap›lan okul- sanayi iflbirli¤inin gereklili¤i vurgulanm›flt›r. Bilim ve teknolojinin h›zla geliflti¤i ça¤›m›zda nitelikli insan gücünün endüstriyel kurumlarda gerçeklefltirilmesi, birçok aç›dan önemli oldu¤u vurgulanarak mesleki teknik e¤itim kurumlar› ile endüstriyel kurulufllar›n iflbirli¤i yap›lmas› günümüzde önemli bir zorunluluk haline gelmifltir. Hala haz›rda olan iliflkilen uygun zeminlere oturtularak daha verimli hale getirilmesi gerekti¤i belirtilmifltir. Böylelikle, orta ve yüksek dereceli teknik okullardan mezun olan bireylerin çal›flma hayat›na at›ld›klar›nda daha verimli olabilmeleri için uygulamaya dönük e¤itim daha etkili oldu¤undan okul-sanayi iflbirli¤i çerçevesinde gerek e¤itim gerek staj süreleri ve e¤itimleri etkili planlanmal›d›r. Bu iliflkiler bütünüyle düflünülerek gerekli kanun ve

E¤itim Kurumu - ‹flletme Diyalo¤u Konferans›

225

tedbirler al›nmal› aksakl›klar giderilmelidir. Bu okul sanayi iflbirli¤i sayesinde daha nitelikli sanayinin istekleri ve ihtiyaçlar› do¤rultusunda teknik elemanlar yetifltirilmifl olacakt›r. Ayr›ca üniversite-sanayi iflbirli¤i ile ulusal teknolojiler gelifltirilerek endüstride rekabet gücünün artmas› sa¤lanarak Türk sanayisi h›zla ileri ülkeler aras›ndaki yerini alacakt›r.

Kaynaklar (1)

Büyükkaragöz, S.(1984) “Okul-Sanayi ‹flbirli¤i Neden gelifltirilmelidir?”E¤itim ve Bilim, 8, (84), 39-41.

(2)

Do¤an, H. (1979) “Okul-Sanayi ‹liflkileri (Okul-Sanayi Ortaklafla E¤itimi OSANOR Projesi) Sanayi Ortaklafla E¤itimi Semineri 28 May›s-1 Haziran 1979), ‹zmir.

(3)

Külahç›, M. (1984).” Yüksekö¤renim için Ça¤dafl Bir Model: Kooperatif E¤itim” A.Ü. E¤itim Bilimleri Dergisi. 17 (1-2) 419-429.

(4)

Resmi Gazete (1986) “3308 Say›l› Ç›rakl›k ve Mesleki Teknik E¤itim Kanunu”, 19 Haziran

(5)

Ayangül, H. (1993) Ö¤renci gözüyle Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤i TMOBB Makine Mühendisli¤i ve e¤itimi sempozyumu.137-154.

(6)

Tekin, M; Kolip, A.; Akçil, M.; Karayel, (1995) “Nitelikli Teknik Eleman yetifltirilmesinde Üniversite Sanayi iflbirli¤inin önemi”, F›rat Üniversitesi, Teknik E¤itim Fakültesi, Mesleki ve Teknik E¤itim Sempozyumu, 22-23 Haziran, 226-232.

(7)

Tekin, M; Kolip, A.; Akçil, M.(1995), “Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤i Uygulamas›nda SA.Ü-Koç Holding Örne¤i”, F›rat Üniversitesi, Teknik E¤itim Fakültesi, Mesleki ve Teknik E¤itim Sempozyumu, 22-23 Haziran, 233-238.

(8)

Gürol, M. (1995) “Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤inde Yeni E¤ilimler”, F›rat Üniversitesi, Teknik E¤itim Fakültesi, Mesleki ve Teknik E¤itim Sempozyumu, 22-23 Haziran, 239-250.

(9)

Çelik, M., Ya¤c› S., Ayafl, N (2003).” Meslek Yüksekokullar› ‹le Endüstriyel Sektör ‹flbirli¤inin De¤erlendirilmesi, Iveta 98 Konferans›, 164-167.

(10) http://www.Fp6.org.tr (2004). (11) TÜB‹TAK-MAM TEKSEB Teknoloji Serbest Bölgesi, Broflür (2003).

(Okul-

CONFERENCE ON TRAINING INSTITUTION - ENTERPRISE DIALOG

4 - 5 May 2004 - Ankara

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

229

OPENING AND SVET INTRODUCTORY SPEECH SVET Project spot movie : “Mustafa Kemal Atatürk: The national education issues form the most efficient and important duty of the government. In order to be successful in these issues, we need to follow a programme which is completely in harmony and in line with the present condition, the social and daily needs of our nation, with the environmental conditions and the requirements of this era.” Work and people are two elements which complement each other. For the individuals to be happy and complete in every aspect and to contribute in the society’s economic and social life; they need to have a profession in line with their abilities and interests and to have completed a suitable vocational education. An efficient vocational education system should comply with the labour market’s dynamic forces and should respect the culture which it serves. The individuals who have completed a vocational education should be able to meet the requirements of the present industrial and commercial markets and they should adapt themselves to the future styles of these dynamic forces. In line with this target, the necessary importance should be placed on the vocational education and the vocational education system should be strengthened. The SVET project on strengthening vocational education and training system is a five-year project which is based on an agreement signed between the European Commission and the Government of the Turkish Republic. The project is financed by the European Commission and has a budget of 58.2 million Euros including the contribution of 7.2 million Euros made by the Turkish Government. The general objective of the SVET Project is to support the Turkish Government through the mediation of the Ministry of National Education within the process of strengthening the vocational education and training system in line with the socioeconomic needs and lifelong learning principles.” The speech of Associate Professor Hüseyin Çelik, Minister of National Education, during the introductory movie - “The world improves and changes rapidly and the scientific and technological developments and education regarding these developments provide this improvement and changing. Turkey should reach this civilization race. Today, vocational and technical education appears on the world’s agenda. As also stated in the Eighth Five Year Development Plan, Turkey needs to increase the level of vocational and technical education to 65-70% within the general secondary education. The world is headed towards this figure. The developed countries and the countries of the European Union, the world of the European Union which we want to integrate implements this. Now we are standing in front of you with a giant project which will enable the restructuring of vocational and technical education in Turkey and meet the requirements of the era. We are in front of the society and the Turkish public opinion. And this project is called the SVET Project.

230

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Of course we have mobilized sufficient resources in order to restructure our vocational and technical education and redesign it in line with the requirements of the era. However, we also aim at making use of the opportunities and fund of the European Union to which we try to integrate. And project of strengthening vocational and technical education that is the SVET Project is the result of such an effort.” “The basic strategy of SVET Project, which will strengthen the vocational and technical education, is to build the system on the present national arrangements and to provide support for the adaptation skills of the system within the international context. The vocational education competencies should be in line with the national, regional and local conditions as well as the international conditions; the vocational education institutions and programmes should have an international quality; and they should be able to attract both the local and the foreign students. Ambassador Hans Jörg Kretschmer - “We put a lot of effort in design of the programs which together with Turkey aim at preparing the Turkish labour force for these challenges. The strengthening of vocational education and training aims at a better linking of the vocational education and the needs of the labour market. For that reason, it is so important to have the active and full cooperation of the social partners, of TOBB, TESK, T‹SK, HAK- ‹fi, TÜRK-‹fi, D‹SK and what have you, be expect from successful implementation of strengthening vocational and educational training program, first of all, a better absorption of the trained Turkish labour force, in particular, young people in the labour market of Turkey, but in addition, of course, also there are improved outpoint and thereby a significant increase of the competitiveness of the Turkish economy.” “A reform in vocational education is inevitable along with the objective of increasing the level of participation in vocational education to 65 as in the developed countries, which is an issue that is always emphasized in the councils of National Education together with the Eighth Five Year Development Plan. Development of a social common understanding on the basic concepts of vocational education is a key issue in the reform process. In line with this view, the SVET administration was established including the leasing representatives of the education and labour market. SVET Project will support the pilot projects prepared to meet the needs of local education and labour market and the pilot institutions which are developed by the partnerships between the vocational education institutions and organizations, social partners and labour market. 30 provinces were determined for the implementation of pilot projects including the 6 regional centres Istanbul, Ankara, ‹zmir, Antalya, Gaziantep and Trabzon. The pilot projects will directly provide service to the students and enterprises; and these projects form a bridge between the pilot institution implementations, vocational education reform and public opinion. In the field of education and training, SVET Project will support the development of educational standards; the establishment of a national qualification system; the revision of present training programmes; the realization of a training programme reform based on qualifications; the preparation of innovative school activities and

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

231

corporate development programmes aimed at providing high quality trainings to the trainers and local and central civil servants who work under the structure of the ministry. Long-term unemployment is the greatest problem of employment and labour market policies. The vocational education system is seen as a milestone in the struggle against unemployment. In the field of labour market, SVET Project will support the analyses of labour market needs, revision of the occupational standards in cooperation with the social partners, establishment of social partnerships at all levels for the vocational education, and investigation of the lifelong learning concept in Turkey and making it widespread. This process will help in filling the gap between the education system and labour market. The activities of SVET Project will be carried out by the project technical advisory team, the co experts determined by the Ministry of National Education and representatives of the social partners at the national level. The regional technical advisory teams will provide support at the local level to the administrators of the pilot schools and educational institutions and organizations, and to the trainers who lead the change. The objective of this project is to support the employability, adaptation and entrepreneurship of individuals in a medium which provides equal opportunities. In accordance with this objective, SVET Project will support the formation of a powerful and high quality vocational education system which includes a national qualification system that is reliable both in terms of national and international aspects.” Mustafa Kemal Atatürk : “The interest in schools of art and technical schools has increased. I am proud of this result and I would like to add that we need to increase all kinds of encouragement.” (The introductory movie on SVET has ended)

232

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

PROTOCOL - OPENING SPEECHES REF‹K BAYDUR, PRESIDENT OF TISK- Dear Ministers, Esteemed Representatives of the Ministry of National Education, Esteemed Bureaucrats, Representatives of the Confederations and Esteemed Guests. As the two ministers have to catch another urgent programme, we have to hurry a little. As a matter of fact, the important issue here will be the technical discussions to be held after these speeches. I would like to thank the Ministry of National Education and our Minister of National Education who has made cooperation with our Confederation regarding this issue and also to Mr. Ambassador who is the representative of the European Union. Dear Friends, education starts in the family. First of all, we have to train the parents and then the children. However, on side of this dual relation is disrupted in Turkey and that’s why we have a great deal to accomplish. The mutual works of the unions have started regarding this issue and I believe these works will continue in the future. The works of our members - MESS, the Workers’ Union, Turkish Metal, Construction Union and Yol-‹fl Union reflect this reality. Dear Friends, if education does not prepare the student for the future and the future jobs, then the enterprises will deal with this issue. Today we can see in the enterprises that the graduates of both universities and technical schools need to be retrained. And we have to satisfy the teachers whom we charge with the duty of education in order to reach all these objectives. “Iacoca” who has rescued “Chrysler” from the edge of a decline says “America should not have too much hopes for the future, because a teacher in America has a wage which is equal to a factory driver in Japan. I have no hopes for the future if this situation continues.” For this reason, we first have to take care of the educators; only then we can ask these people to concentrate directly on their job without looking for extra jobs outside the schools. We are sending our children to America for education. The professors of America are not better than our professors. But they have something else. They can deal with their students all day long without having to leave the university. For this reason, we first have to satisfy the teachers. And I believe out Government will exert efforts regarding this issue. Secondly, we, as unions have to help the raised individuals by leaving aside all our prejudices. My previous example is a remarkable example about this issue and we all have to work in order to improve it. I believe that our Minister and Ambassador “Kretschmer” and TISK will contribute in this project as much as possible with the aim to improve the project and I wish that our country benefits from the results of this project. Best regards. AMBASSADOR HANS JÖRG KRETSCHMER- “Mr. Ministers, Mr. President of T‹SK, Undersecretaries and Secretaries, General Directors of the Ministers, the Representatives of T‹SK, TESK, TOBB, TUSIAD, TÜRK-‹fi, HAK-‹fi, D‹SK, MEKSA, and Ladies and Gentlemen. It is a great pleasure for me to speak to you at the opening of this very important

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

233

gathering, and I am really impressed by the big number, which this conference has brought together here obviously a sign that we have hit here a very important point of the reform efforts in Turkey, and I am particularly pleased that it is the first time that I had such an event together with Minister of Labour and Social Affairs and the Minister of National Education, who are among the most reform oriented members of the government, and, so I am very happy about that. First of all, I would also like to congratulate organizers the on behalf of the European Commission for holding this conference on school and enterprise dialogue: and for bringing together here all the major actors from the education atmosphere, employment the private sector and trade unions. The primary purpose of any vocational education and training system is of course to develop sufficient people with right skills in order to meet the labour markets demands. All vocational education and training systems face the challenge of matching the skills, knowledge, attitudes of the students the system to the needs of the employment and the labour market. This issue and also this audience show the importance of school enterprise dialogue and therefore the importance of this conference. The last twenty years have seen a strong influence in almost all OECD countries in ways of bringing work and learning more closely together. This interest has several origins; some spring from world of Work and some from world of education. Within enterprises, a combination of technological and structural changes, and the growing knowledge and skill level required within production and service lead to an increasing awareness of competitive advantage to be gained from work forces capable of continually upgrading its competence. This has implications both for the way and privacy organized and for the ways in which enterprises relate to educational institutions. However, today, our concern is not with the ways in which workers organize in order to make learning rich but with educational systems and educational institutions. Within the world of education increasing links between work and learning has a number of origins, some stem from the concern to make education more open and actable, some from the concern to make it more efficient and effective. One is the belief that it should be possible for formal learning to be more easily involve into working life and for adults to return the formal education at regular intervals if they so wish. Closely related with this concern is to create more open and flexible pathways through education to working life and from working life to education. Such initial educational qualifications need not to be terminal but can closely link into to further education and training. In turn, this has resulted in substantial policy discussion and experimentation on how learning acquired outside of the classroom including within the work place can be accessed and recognized by vocational institutions. Studies have been carried out for the purposes of admission to the courses and for creating an advanced standing thoughts form of qualifications. Another reason for the growing interest in closer links between the classrooms and workplace is of course pedagogical. It stems from the belief supported by a body of research evidence that theory can better be learnt and understood if it is based on endorse from practice. Another related belief against supported by the evidence of the experience show that practice not only in the workplace but also in the community and family settings can be a powerful way to motivate learners. By motivating them to see the relevance of learning, it can be a way to encourage great

234

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

awareness to take part in formal education in later life. And finally, a further important reason for growing interest in integrated work and learning comes from the policy debates, particularly on those resulting from the school transitions. Many OECD countries’ problems of youth unemployment mid 1970s have been inspired by an apparent success of the dual apprenticeship systems in countries such as Germany, Denmark and Switzerland, in keeping youth unemployment low. Whilst in some cases the conclusions strove from such examples have been simplistic and superficial, they have resulted within the growing number OECD countries attempting to strengthen or introduce apprenticeship or other ways to combine workplace experience and classroom learning in the belief that this will help reduce youth employment and smoother transition from initial education to working life. Since 1970s, Turkey has been implementing plans to favor vocational and technical education in the secondary education in order to reach 65 percent student involvement ratio. Although many legal measures have been taken to strengthen secondary technical and vocational education including the right to enter post secondary schools of the universities without any exam, these measures have not reverse the trend towards general education. So there seems obviously to be a problem and I believe a solution has to be found that the difficulties in continuing at a higher level of vocational education do not hamper the empire success of vocational education in Turkey. To support Turkey’s efforts to strengthening the Turkish authorities to organize and deliver a modern and efficient web system, vocational education and training system, we, the European Commission has decided, as you have seen in the film, an initiated two vocational program, mainly the modernization of vocational education and training, and strengthening of the vocational education and training system in Turkey. The total European Union contribution to these two program is 65 million Euro, the objective of strengthening the vocational education and training system in Turkey, of this program, is 51 million Euro and it is a contribution to assist the Turkish government through the Minister of National Education in the process of renovation of the vocational educational and training system and its adaptation to needs of the country and priorities of local industries. The second one, the modernization of the vocational and technical education program, is aimed at strengthening the capacity of Turkish authorities in the organization and delivery of a modern and efficient system of teacher training, which is also close and related to the needs of the reform in the field of technical and vocational education. This program has a value of 14 million Euros. With this I conclude, repeating again, that I think what cannot overestimate the importance of this conference, I hope very much that the deliberations of this conference will lead to further reform impulses in Turkey including also this very delicate issue of continuation of vocational education and training beyond the secondary school level and I wish the conference a big success, and I wish continuing big success to both of the ministers and I thank you for your attention.” MURAT BAfiESG‹O⁄LU, MINISTER OF LABOUR AND SOCIAL SECURITYDear Minister, Esteemed Ambassador, esteemed presidents and administrators of Türk-‹fl, T‹SK and non-governmental organizations, esteemed representatives of the ministries, dear academicians, esteemed participants and esteemed members of the press; I would like to greet you all.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

235

I would like to congratulate and thank to the Ministry of National Education, Tâ&#x20AC;šSK and the European Union Commission and its esteemed representative because of their contributions in the organization of this conference. We have gathered here to exchange views and discuss an issue which I believe the most we discuss about, the more we will benefit from. I hope the results of this conference will act as a guide for the acceleration of vocational education in Turkey, for decreasing the rate of unemployment which we all complain from, and for increasing the level of employment. I will not make a long speech as we have limited time. I would like to share my views with you in a few sentences. As everybody here agrees, human capital is the most important type of capital in a society. The human capital is now being emphasized as a result of the latest developments in the world. For this reason, all the communities have started to invest in manpower, labour force and human capital. Maybe the reimbursement of the investment made in human capital will take time. This is a difficult task. Always a comparison is made. The platforms which form the labour force or human resources are not like the money markets. You deal with daily instruments on the money markets. At the end of the day, you can evaluate the profit of your investment. However, you will have to wait at least 10 years for the profit of your investment in the humans and human resources. But this period of 10 to 15 years is worth waiting. If we are to enrich our human capital in the society, if we are to enrich our labour force, then we will have to take the pains. If do not take this risk, then we will not be able to qualify our labour force or enrich our human capital. For this reason, all the activities carried out with this objective are very important for the future of our society. We especially need to focus on the issue of vocational education. The departments of our state have great efforts on this issue. Our unions and NGOs carry out many activities regarding vocational education. We have to cooperate throughout this process, both in terms of coordinating these activities carried out on different fields and making these activities more efficient. For example, our Ministry of National Education have great efforts because the issue of vocational education falls within their own field. I would like to congratulate them. As the Ministry of Labour, we also have certain activities regarding vocational education other than the formal education. We carry out these activities in cooperation with the Ministry of National Education and social partners. For example, we have held a very important meeting with the representatives of the Ministry of National Education on vocational guidance and consultancy 15 days ago. I mean we need to combine the activities performed on this issue, establish a good coordination, and prevent the extravagance of time and resources. This coordination will not be established between the state institutions only; we also need to establish coordination between the unions, NGOs, international unions, and international organizations. So we all need to have the same objective for this struggle to become successful. Yes, Turkey has a young labour force. This is an advantage of Turkey which we call the window of opportunities. However, we are responsible for benefiting from this advantage in the best possible way or wasting it. We have a young population.

236

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

But if we cannot harmonize education with employment in terms of employability and vocational education, then this young population will not be able to benefit from these advantages. For this reason, maybe our most important priority should be to make investments in human resources. If we fail to do this, then we will not be able to compete with the developing technology and with this fast communication in the world. We certainly have to provide education to our people, help them know the conditions of the changing world, and equip them with the necessary skills. This is the first and the most important rule of the race taking place in the world and on the international markets. No matter if you have a population of 70 million or 170 million if the labour force is unqualified. It is impossible to reach the goals in this competition. For this reason, we have seen and we all know that we have to make the highest level organizations in terms of priority, resources and cooperation regarding the issue of investment in human resources. Turkey has to do that. Otherwise, as I have told before, it seems that we will not have the chance to lead this global competition. Of course the efforts made until today are worth being appreciated. However, in spite of all these, we have a great deal to do regarding the issue of vocational education. Esteemed Minister will talk about these as well. We have a long way to go in this present situation when we compare ourselves with the European Union both in terms of vocational education and schools. As the Minister of Labour, I would like to emphasize once more that we are determined to cooperate with the concerned departments of our state, with the NGOs, unions, and the European Commission on the issue of vocational education. I wish that this conference succeeds. Regards to you all. HÜSEY‹N ÇEL‹K, MINISTER OF NATIONAL EDUCATION- Dear Minister, esteemed Ankara Ambassador of the European Union, esteemed presidents of T‹SK and Türk-‹fl, esteemed members of the world of education and labour, esteemed members of press; today we have come together for a wonderful organization of our ministry and T‹SK called the Conference on Educational Institution and Enterprise Dialogue. First of all, I would like to thank the authorities of my Ministry, to the President of T‹SK and to the members of the Turkish Representative of European Union for their efforts in the organization of this conference. I believe the announcements, communiqués and discussions made here will act as a guide on this issue. I would like to thank all the participants, all the scientists, esteemed teachers and all the stakeholders. Dear friends, human and labour are two complementary elements. An individual needs to have a profession in line with his/her abilities and interests in order to be happy and content and to make a contribution in the economic and social life. We are all working on various alternative solutions with the aim to have a powerful economy for the happiness and prosperity of our society, to establish a great production capacity, and to form employment areas which have a competition power that is sufficient for increasing the level of life standard. As the Ministry of National Education, we have determined our basic goal in making reforms in our educational system: restructuring of all the areas of education in line with the European Union standards according to the requirements of our

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

237

educational system. And we have certain priorities in order to reach this goal: strengthening the relationship between the labour market and education, establishing a balance between the education and employment, making use of the information and communication technologies in education, supporting the lifelong education, revising the curriculum and redesigning it according to the European Union and market conditions. Dear Friends, unfortunately we still have the structure of 1930s in many of the vocational high schools of industry. We do not have a problem of diploma. There are many people out there having diplomas. The basic problem lies in providing the type of graduates who are demanded by the labour market, industrialists and traders. They should have the necessary equipment, knowledge, skills and abilities for the business world. The classical style of the departments of Iron Joinery, Metal Work, Wood Work, Lathe and Levelling should definitely be restructured. And we have given the necessary directions on this issue. Now the Ministry of National Education is being restructured in accordance with the needs and conditions of todayâ&#x20AC;&#x2122;s world. We have been carrying out this process with the contribution of the European Union. The activities performed to restructure the vocational education system are very important for our Ministry. We have been carrying out three projects with a total budget of 165 million Euros which are supported by the European Union within this framework. Mr. Kretschmer has also talked about these projects. But as there are many participants here who do not speak English and have earpieces, I would like to repeat this issue once more. One of these projects is the project on supporting the primary education. This has a budget of 100 million Euros. The project on strengthening vocational education and training has a budget of 51 million Euros and the project on the modernization of vocational and technical education institutions has a budget of 14 million Euros. I shall also mention out contributions. These projects were started in the first place with the aim to restructure the vocational and technical education as well as to strengthen the cooperation with the European Union. As you all know, many of the once communist old iron screen countries including Malta and Southern Cyprus that is a total of 10 countries have become members of the European Union by May 1st. And the number of member states of to European Union has become 25 instead of 15. I was born in 1959. Our European Union adventure also started in 1959. I am now 45 years old. After 45 years, we struggle to determine a date at the end of this year while Bulgaria and Rumania are in the waiting room. But who is to blame here? I do not think that it is meaningful to blame others. We have to comply with the world standards to which we seek to integrate and become a member of both in terms of political and economic criteria. If we really want to become a part of it, we have to play the game properly. Thus, these days and these months are critical in these terms. And I hope that we will determine this date at the end of 2004 and our efforts of 45 years will produce a fruit. The total budget of SVET Project is 58 million and 190 thousand Euros. 51 million of this budget is the European Union grant and 7 million and 190 thousand is the contribution of our Ministry. This project aims at strengthening the vocational and technical education in Turkey as a whole in line with the socioeconomic

238

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

requirements and lifelong learning principles. Under the scope of this project, support will be provided also to equip the pilot vocational and technical secondary schools’ and institutions’ educational environment. Again as part of the said project activities, the professions for which education is provided at the secondary school level have been classified according to the “CEDEFOP” and “ISCED-97” classifications. Thus, an important step has been taken in the issue of harmonization with the European Union. Another project is the modernization of vocational and technical education. The total budget of this project is 18 million and 500 thousand Euros. The European Union grant out of this total number is 14 million Euros and the contribution of our Government is 4.5 million Euros. One of the most important elements of quality in the education and training system is the teachers. In this project, the occupational standards will be determined for the pre-service and post-service training of teachers. Teachers’ programmes will be developed to be implemented at the Vocational and Technical Education faculties based on these standards and the needs of the still working teachers will be determined. I totally agree with the Minister of Labour and Social Security who has emphasized the importance of human resources and education. Dear Participants, let’s think about Germany and Japan after 1945. If you have well-educated manpower and a well-equipped population, you will definitely be able to rebuild everything. It is this manpower that pulled out Germany and Japan from these ruins and made these countries the leading states in the world. You factories may be bombed, ruined; your universities and libraries may de destroyed. But if you have well-educated manpower, if you have a population with the necessary knowledge accumulation, if you have great brains; then these people will rebuild the factories; build roads, bridges, and libraries. We should remember that humans can build factories, but factories cannot produce the humans. There is no such factory in the world yet that can produce humans. Thus, manpower is very important here; it is very important to train the teachers. What is inevitable in education is the improvement of teachers’ employment rights as the President of T‹SK has already mentioned. Teachers’ life standard should be improved. We do not want them to worry about their living. This is our target and we have certain efforts. But we are all aware of the economic crises our country has faced in the last 3-5 years. Only God can give what is nonexistent. As I have said, our Government has efforts regarding this issue. I hope that our teachers will see good things in the next few years. We also have projects on increasing the quality level of teaching. I do not want to take your time with this issue now. When the teaching systems applied in the Vocational and Technical Education faculties are improved based on these standards, our teachers and consequently the vocational and technical education in our schools will have the desired level of quality. On-the-job training programmes will be prepared in line with these needs. Our Ministry has realized many successful implementations on the issue of establishing cooperation between the school and the enterprise and legal regulations which form the basis of this cooperation. For example, there is the Law Number 3308 on Vocational Education which came into force on 19 June 1986 and amended with

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

239

another law in 2001 and many regulations which are prepared based on this law. These implementations may be continued with the school - enterprise cooperation. And there are other implementations which necessitate the school - enterprise cooperation in the country and which bring certain obligations for the school and the enterprise within this cooperation. Dear friends, we now have to come to a period in which our schools, vocational schools are built in the organized industrial zones. From now on, we have to leave aside the vocational and technical education in which only the theoretical knowledge is taught and the school workshops are made use of. We have to educate individuals who gain practical knowledge by working on the field and who will not need to have much of an on-the-job training after graduation. Some of these implementations include: Vocational and Technical Education Project (based on school and industry cooperation), School - Industry Joint Education Project, Turkish - German Vocational Education Centres Project, Turkish - Japanese Technical Cooperation Projects and Strengthening the Vocational and Technical Education Project. Our objectives in the restructuring of our vocational education system are: educating a labour force which has the occupational innovations that are determined in line with the labour market demand and defined at the national level; improving the general and personal competencies and maturity of the individuals; providing lifelong learning opportunities for the individuals and other opportunities which will enable the individuals to live as active citizens; enabling transparency in the educational system; thus, providing mobility in the labour force at an international level. When we reach these goals, as an individual graduates from a vocational education and training programme, he/she will be recognized at the national level as having the necessary qualifications and skills, and will have the opportunity to work in specific jobs under various professional branches. On the other hand, entrance to the educational system will be simplified. The individuals will enter into wide-based modular systems in which the basic courses are taught, instead of choosing a vocational training programme from the beginning. With the project called restructuring the secondary education, we shall classify the secondary education, which is quite complicated today, under two main headings: general secondary education and vocational and technical secondary education. We shall apply a modular system which enables horizontal transitions at the 9th and 10th grades because the high school will be four years. Later in the 11th and 12th years, there will be a vocational and technical approach in which specialized education will be provided. Thus, the students will have the opportunity to be transferred to various professional branches in the modular structure. Vocational and technical education has another dimension outside the high school and education centre which is the enterprise. Unfortunately, it is not possible to integrate certain professional branchesâ&#x20AC;&#x2122; professional applications to with the educational institutions. As the Ministry, we offer a solution to this problem: providing the practical training in the enterprises within the framework of agreements to be made with the enterprises. The Law Number 3308 on Vocational Education, Law Number 4702 that amends the laws and regulations based on these laws have certain provisions regarding this issue. There are even certain obligations which require leaving some of the applications after school. For example, the technicians and operators who will work at the port

240

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

facilities will have theoretical training in the schools and then will learn the professional applications using big and expensive tools and equipments. It is not possible to have these tools and equipments of ports in the schools. Certain simulations can be used. We carry out our works with the educational institutions and social partners regarding this issue. The chambers, unions, associations and foundations of trade and industry we call the “social partners” gain influence in the European Union for the issue of vocational education. For example, Germany has one of the most developed vocational education systems among the European Union states and applies a dual system. In this system, the students go to the workplace for 4 days and to the school for 1 day. They gain experience on their profession. This system also increases the level of employment for the young people who have such an education. There are various opinions and recommendations regarding applications of educational institutions and enterprises in the field of vocational education. And this conference, which will continue for 2 days, has been organized in order to obtain, evaluate and implement these opinions. Dear friends, I must admit that vocational and technical education is about to cease in Turkey. We have an inactive capacity of 10 thousand classrooms in vocational and technical education. On one side, 50-60 or even 70 students are educated in the classrooms in general high schools. And on the other side, we have an inactive capacity of 10 thousand classrooms in vocational and technical schools. However, the general high schools have a shortage of 12 thousand classrooms. What is the root of this problem? The problem here is that the figure in vocational and technical education in Turkey is around 30-35 and the figure in general high schools is around 65-70. There are reasons for that. It is our and your duty to investigate these reasons using scientific data, to share the results with the stakeholders, and to find solutions to those problems. I again would like to thank the esteemed directors of my Ministry, the President of T‹SK and his colleagues, to Mr. Kretschmer who is the European Union representative in Turkey and his colleagues, to all the scientists and teachers who will contribute in here for this great organization. Thank you all. I believe this conference will lead to positive results. Best regards.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

241

The subject of Panel : “Education Institution - Enterprise Cooperation in Training the Qualified Labour Force”. Speakers: Associate Prof. Dr. Ayten Ulusoy, Mr. Philip Read, Mr. Ernst Ross, Mr. Raymond Potsdommer.

I. SESSION Chairman: Salih ÇEL‹K, Deputy Undersecretary of MoNE SAL‹H ÇEL‹K (Chairman)- Esteemed participants, esteemed guests; welcome to the Conference on Educational Institution - Enterprise Cooperation in Training the Qualified Labour Force. As the emcee has already announced; in this session, the four speakers will share their experiences about the educational institution - enterprise cooperation in training the labour force in different countries. I would like to share my own views, opinions and works with you in the question and answer part. I will introduce these four speakers to you first. The first application example will be introduced by our only women participant Associate Prof. Ayten Ulusoy who works as an instructor at the Faculty of Vocational education in Gazi University. She will talk about the vocational education practices in Turkey. And Philippe Read will talk about the practices in England. Ernst Ross has been working as an expert on one of our projects. Raymond Potsdommer will share the practices of the Netherlands. Now Associate Prof. Ayten Ulusoy will make her speech. ASSOCIATE PROF. AYTEN ULUSOY- I would like to thank all the participants and the representatives of our Ministry and employers’ unions. In this panel, I will try and summarize the practices in Turkey in 15 minutes. As you all know, the rapid technological changes taking place in the world, the stages of globalization, and the economic developments in the world have certainly changed the qualifications which are demanded from the labour force in Turkey. I would like to start my speech by talking about what these qualifications are at the present situation. In the 21st century, all the employees should have the basic skills that are necessary for understanding the technology; they should be able to work in teams, adapt easily to the changes, make decisions and solve problems, make verbal and written communication, take responsibility in the production of high quality products and services.These key skills are extremely vital. Today, it is not possible for educational institutions all alone to provide these skills. A second other reason to set up cooperation between school and enterprise is the requirement of applying the concepts that the students learn in school or in class to daily or work life. Therefore, of course there is a need to prepare the environment regarding this fact. In this context, learning environment must be handled comprehensively such that to include the laboratory, the enterprise and the class. Another significant point is the provision of special machines and devices to shcools that play important role in the process of production become difficult.

242

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Because of restricted budgets allocated to education as the economic difficulties and since the technology develops very rapidly, value of these devices and machines decreases very fast or, they become out of service. And as well, the insufficiency of the number of the personnel in schools that will use these devices renders inevitable the cooperation between the school and enterprise. In our country, arrangement of school-enterprise cooperation within a system integrity which is harmonious with today’s conditions is aimed through the 3308 numbered Apprenticeship and Vocational Training Law that is entered in to force in 1986. When we look at the approaches adapted by this Law, we can see that training of apprenticeship system is being regulated as a dual training system, approaches are being related to full-time and half-time school system and non-formal vocational education is being regulated through vocational courses. Also we can see that the name of the Law has been changed to Vocational Education Act by the Law number 4702 which performs amendments in some of the articles of this Act. I would like to look at the novelties brought in by this Act: Firstly, to give apprenticeship and vocational education to individuals, youngsters who don’t go on with their education after compulsory education because of various reasons or who drop out school at various stages of this education. Secondly, to prepare for employment through vocational courses young people and adults who couldn’t find the means to attend apprenticeship education or vocational high schools and who don’t possess required basic qualifications for employment. To open adaptation courses in order to increase yield of active labour power. To provide the participation of work life into in vocational education planning, development and assessment processes; this is also a very important point. To provide financial resources for development and diffusion of vocational education services, to support and develop vocational education continuously by performing researches. It yields novelties such as allowing vocational high-school students’ skill education be performed in a real work environment in enterprises regarding this second dimension, formal education. When we look at what benefits it has provided, what uses it has brought, we can summarize in one such sentence some benefits it has provided to the State. We can say that with the apprenticeship education system, it has contributed significantly to meet economically and effectively qualified human power required in our country that is in a fast industrialization process. Benefits it provides for the students; of course it provides some benefits to the students: such as the coverage of the insurance premiums by the State under the social security umbrella, for the work accidents or vocational diseases of vocational high school students and apprentices working in an industry and allowance from the workplaces on condition that it is less than 30 percent of the minimum wage. Provision of equivalency by horizontal-vertical transfers can be considered as a novelty or a benefit. One more of the benefit, it has provided for the students, is the possibility to obtain vocational high-school diploma for assistant-masters, masters and general high school graduates who participate in compensation programs prepared by the Ministry and have been successful therein. When we look at what benefits it has provided to employers, qualified man power that is the need of the industry to be trained in the actual interactive media of

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

243

enterprises by skill education and provide these enterprises to participate in the education of those, therefore the enterprises to be integrated with the schools; this is very important whereas it means the main goal of todayâ&#x20AC;&#x2122;s meeting. Hence, this has provided a dialogue to be started between schools and enterprises. Production that is increased by providing the contribution of studentsâ&#x20AC;&#x2122; work power; of course we are aware that there are problems on this subject. However, we can say basically that it has provided such a benefit. We can also think that another benefit it has provided for the employers is that through payment of insurance premiums by the government of apprentices included in education while these are working in a workplace, some part of material burden of employers are somewhat decreased partly. Theoretically and vocationally educated apprentices are becoming more useful for the workplace and so one can think that this contribution can provide develpoment of quality of production. Since education starts through a contract, some problems in formal education and in apprenticeship education such as changing of workplace oftenly and similar other ones can be eliminated and a discipline in the workplace can be established. One of the most important points of opening a workplace is that it brings such an order to be subject to certain rules, which is a significant benefit. Briefly, concerning the inclusion of professional branches into the scope of apprenticeship education application, the inclusion of the province and professional branches into apprenticeship education is performed within the framework of apprenticeship education regulation. Which apprenticeship education will be performed in which province is proposed to the Ministry and this is presented to the Vocational Education Board in accordance with the opinion of this provincial vocational education board. Provinces and professions, of which their inclusion in the scope of the Law is decided by the Board, are being published in the official gazette and therefore being effected. Currently in our country, all provinces and an apprenticeship education in 110 branches of profession have been taken in the scope of application. We can briefly say the followings related to the education of apprentices: those who have completed 14 years of age, not taken days from their 19 years of age, graduates of at least primary education and those whose personalites and health are in compliance with the features and conditions of the profession to which they are hired, are being taken into the apprenticeship education. And by a prepared education program, these apprentices are being trained. Here, apprenticeship education of young people of apprenticeship age working in workplaces subject to the Tradesmen and Craftsmen Code number 507 have been taken into the scope of application and according to this relevant Code, it is imperative for young people working in province and professional branches to have apprenticeship education. Duration of education has been determined to be between 2 and 4 years even though this duration may change according to features of the professions. However, in case students come from a high school or a higher level of

244

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

educational institution to the apprenticeship education, this duration may be drawn down to half. And this training ends with an assistant-master examination. When we look at how this education is being performed, we can say that during this period apprentices have to attend and they attend the workplace 5 days for practical training, vocational education centres 1 day for theoretical training. They observe a program comprised of courses in two groups namely, general knowledge courses and vocational courses as we can see in the schedule even though the applied course distribution may differ in line with the professions. General knowledge courses, common professional courses for all professions may differ in accordance with different professions. Apprentices begin this education through a contract concluded between the employer and the educational institution. Let’s define that briefly as follows. Insurance transactions of students are performed such that insurance premiums of these are met by the government both in formal education and in the training of apprentices. And insurance premiums of apprentices are being paid by the directorates of vocational education centres. Education of assistant-masters which is a second stage education in this Code Number 3308, I mean, courses regarding to be able to become a master, are being effected, too. When we look at the conditions of admission, possessing definitely a certificate of assistant-master and working in a workplace related to their profession has been determined as a condition. Assistant-masters, who have attended into education and worked in their profession for three years, take the mastership examination at the end of the training. Certificate of mastership has been given to those who are successful in the examination. Graduates of vocational high school can take the examination directly or attend the mastership training as well. Again, according to the Law, a program of 40 hours is applied under the name of work pedagogy course program aiming education of individuals responsible of applied training of students in mastership training courses and workplaces and strengthening these individuals regarding educational formation. And one of the significant properties brought in by the Law is that, masters not taking these courses in workplaces can never become responsible from students’ training. PRESIDENT OF THE SESSION- Mrs.Ulusoy, would you please slow down, I think they can’t follow up the translation. ASS. PROF. AYTEN ULUSOY- I am sorry. That’s because my time is very short. Let me be a little bit slower. Thank you. The Law stipulates some vocational courses be set up, too. Vocational courses can be set up for training persons who drop out formal education and who don’t possess required qualifications to be employed. Students attending these courses are provided to be insured against work accidents and professional diseases. And the training they obtain is being assessed and right to take the assistant-master examinations is given to those.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

245

Opening of workplace in the scope of apprenticeship education application professions has been regulated to be realized under certain conditions. According to this, those who are to open a workplace in professional branches within the scope of apprenticeship education application should possess a certificate of mastership issued by the Ministry or nearby this those who are to work in the enterprises should also have the said certificate. Until this point, I have tried to summarize briefly the points regarding the education of apprentices in the industry or enterprises. I would like from now on to consider some points regarding the application of Law Number 3308 to formal education. According to the Law, “enterprises employing 20 or more personnel, make students of vocational technical education school and institutions take skill training provided number of these are not less than 5 percent and more than 10 percent of number of personnel they employ” as ordered by the Law. In case infrastructure is appropriate, I mean the conditions of workplaces around the school where they attend and in the surroundings, vocational school students can attend the training in enterprises from the 10th class, I mean, from the 2nd class of high school. My observations have shown that this is being applied mostly in the last year, at the 3rd class of high school most intensively. In the Anadolu (Anatolian) Hotel Management Tourism Vocational High School, tourism season is considered according to the provisions of relevant Law. That’s why theoretical training is being arranged to take place at school in between OctoberMarch and in the enterprises in between April-September. In the other secondary vocational technical education institutions tied to boys technical training, girls technical training, normal academic year, has been taken as basis and this has been arranged as for two days of the week theoretical education at school and three days of the week practical training in the enterprise. I would like to explain a small point on this issue. When we consider it in all over Turkey, all students of vocational high school can’t participate in the enterprise training. The reason for this is connected to work branches in the surroundings. In case work life or enterprises regarding professional fields don’t exist or exist in a very restricted number around the environment where the school is located, the students become obliged to maintain application part of the vocational education in the workshops of their own school. I think that this is also a significant point to be considered. The school has to consider some features in selecting the enterprises and also by remembering the provisions in the Law. Here, measures like application conditions of the program, the vocational education program, physical means of the enterprise, if it includes the new technology or not, if it possesses sufficient number of master trainers who obtained educational formation, are taken as a first priority. As I have mentioned above, students from the 2nd or 3rd year of high school having a good grade point average or sometimes all students are being selected when circumstances are proper and located in the enterprises. On this subject coordinator teachers are

246

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

responsible from the students as school competents, and this operation is kept on going under responsibility of coordinator teachers who are responsible of following up the students and running their educational programs. In the enterprises, master trainers whom I have mentioned above when saying how their education is being carried out, are considered as responsible from the practical training of students and so, we can say that education is run under cooperation of school and enterprise in that way. A contract is to be concluded between the enterprise and the school. In this contract, payment of a fee which canâ&#x20AC;&#x2122;t be less than 30 percent of that yearâ&#x20AC;&#x2122;s minimum wage by the employer has been recorded as a provision of the contract. Moreover, the Law orders that students in the formal education also be insured and a security be brought in the sense of protecting the students against work accidents, vocational diseases. Insurance premiums of students are covered by the Ministry. During maintaining of education in the enterprise, master trainer makes this training be realized; however, coordinator teachers have to follow up developments of students through observation. Attendance status is followed up by the master trainers and the school and the coordinator teacher are informed about this. If we mention about the evaluation performed at the end, training in the enterprise is evaluated by the master trainers and these results are being informed to the school through the coordinator teacher in proper forms. The school may have to plan and apply a make-up training under the light of results, according to studentsâ&#x20AC;&#x2122; needs. This fact also has been taken under a certain provision in the Law. I would like you to see shortly this statistical data. You can see number of students being educated in enterprises, number of master trainers, number of enterprises and schools from the year 99 up to 2004 within nature of three general directorates. To summarize shortly, we can see that number of students as of years, in the General Directorate of Boys Technical Education has increased from 56 thousand to 71 thousand; in Girls Technical Education from 12 thousand in 99 to 21 thousand in 2003. In recent years the number of students in commercial tourism sector has decreased from 71 thousand as of 99 down to 57 thousand in 2003. However, when we look at previous years, we can say that there is a small decrease like 71, 72 thousand, 61, 57 thousand in the number of students. Number of enterprises is also changing in parallel to this. An increase over years is observed in the number of master trainers. This may indicate that more number of enterprises has contributed to work and relevants are being trained. Other than this application, as it is mentioned in the opening speeches, it has been observed that projects like MET applied by OSANOR Turkish-German Vocational Education Centre, Vocational Technical Education Development Project Girls Technical Education and schools participating in these projects have fulfilled during the projects, with a certain success, their responsibilities of determining educational needs of the region, developing educational programs to meet the needs, planning

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

247

interior service education of teachers to be able to carry out new programs, preparing running and training programs and establishing local financial sources. However, such attempts not being reflected to the entire system, looks like a problem before us. What we would like to do today, is to try to reflect this to the whole system by intersectoral dialogues, I mean, by dialogues between educational world and business world. There are some consultancy boards established by the Law. We can mention two boards as at national level and provincial level: The Law orders a Vocational Education Board at a National level and then a Provincial Vocational Education Board at a provincial level be established. The Board at the National level is somewhat like a top principal Board formed by participation of representatives of main institutions and enterprises of the educational and business worlds; whereas the Provincial Vocational Education Boards, are boards where representatives at provincial levels of these institutions and enterprises are participants thereof. Object in this issue is again to set up the bridge between business world and education, bring the dialogue to better points and perform exchange of thoughts and study to produce solutions in common to solutions of problems. Let’s pass to the next matter... Apart from this, in the projects run by the schools I have just mentioned above, the School Advisory Board and Profession Advisory Boards in the school have been included in the course, too. The goal in here is to ease cooperation of school with sectors and provide professions to develop and students be directed and their problems be guided through Profession Advisory Boards. The Law Number 4702 enacted in 2001, has changed also some provisions of the Law Number 3308. If we look at shortly the novelties brought in by this Law in items; stipulates establishing of vocational and technical educational zones, brings the obligation of having obtained a vocational education to open a workplace and for having been employed, vocational education must be taken by those working currently in line with the job they are working at, evaluation of vocational eligibility of employees, determination of vocational education, employment needs in provinces, preparing those who haven’t obtained vocational education for employment, enterprises to establish educational unit, enterprises to open work pedagogy courses to meet the need for master trainers, the spreading out of this... (End of Casette) ...graduates of vocational high school to take directly mastership examinations, vocational and technical education centres be established, vocational higher education schools be opened by foundations and related parties participate in the inspection, i.e. it is also bringing in the agenda the direct participation of representatives of educational and employer-worker organizations in the education and inspection of it. PRESIDENT OF THE SESSION- Mrs. Ulusoy, I guess it is coming to the end, isn’t it? ASSOC. PROF. AYTEN ULUSOY- I will just shortly mention about the problems part.

248

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

PRESIDENT OF THE SESS‹ON- I think it’s been a little long. ASSOC. PROF. AYTEN ULUSOY- Yes. To state shortly the results of the research in one or two sentences, developments from 86 up to today show that the business world took it seriously the matter of education from the year where the Law was enacted, very briefly, if necessary, I like to summarize it in one sentence. However, of course in the researches carried out it has been also mentioned that there are problems on this subject. A point stated as a problem, an important point that has been accentuated in all researches performed, is that the students having training in enterprises, students of vocational high school are completing their educational period by repeating similar works instead of working in different types of jobs. This is very important. Because, practical training performed, education given in enterprises, should aim to develop all skills of students regarding their field of profession, it is very important that it shouldn’t be somewhat the repeating of a certain work. In addition to this, researches point out a lack of cooperation among institutions regarding coordination. If we mention shortly about the problems, we can say as an item the insufficiency of coordination and communication among institutions related to the work life; relevant parties taking place in the surroundings not participating sufficiently in studies to determine work power needs of professional fields or responsibilities not being shared; not being able to provide an integrity in school, educational programs maintained in enterprises; studies to determine needs in developing programs in compliance with regional and local specifications not being performed at a sufficient level; not taking the national and international standards as basis in developing educational programs; programs applied in vocational technical education not being in a modular structure; concepts given at school not being able to be used fully in daily life and work life... PRESIDENT OF THE SESSION - Excuse me please, I think if we leave the problems for the question-answer part that would be better. Since, the participants... ASSOC. PROF. AYTEN ULUSOY- Let me say some words on the solutions of these problems. Paying attention for the professional standards be completed as soon as possible at a national level, developing educational programs accordingly. In realising this, there is a need for the educational and business worlds to work in a very good communication and cooperation. Finally I, would like to say, actually we are not saying these in Turkey for the first time however, even though we have took a certain distance we are not at a point where we have solved all of our problems. I can say that educational sector and business world will work in a really good dialogue by participating in the decisions with a very good cooperation from determining targets of education to obtaining the results, i.e. to the point where the students graduate and are employed; there is such a hope in all of us already. However, if we can realize this, we can attain great successes in integration with the world by reducing our all problems to a minimum level.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

249

Thank You. PRESIDENT OF THE SESSION- It’s been 35 minutes since Mrs.Ulusoy has told about the application in Turkey, may be we have exceeded too much but I thank her dear esteemed participants. Meanwhile I would like to say that the Apprenticeship and Vocational Education Law number 3308 which I guesss all you know, has been enacted in the period where Mr. Metin Emiro¤lu was the Minister and he, himself, is among us now. I would like to present my thanks and gratitudes to him who has caused the vocational and technical education be included in our system, has provided this especially really very significant progress, system, caused this very important Law be gained by our country in the name of the Ministry of Education, employees and those who are being educated. Vocational and technical education, has been updated by alterations performed in the Law number 3308 as being updated by not only that Law, but the Laws of Numbers 2547, 1739 and 4306, Laws number 3418 and Law Number 4207 that brought amendments in the sense of a frame, some articles have been amended; our teacher also has told you about the studies performed on this subject. Now, I have just kindly asked our second panelist Mr. Philip Read that he has 10 minutes however; we can tolerate him for another 5 minutes. Since I think that the question-answer part is also important for us and for you, too. Yes, Philip Read, please.... PHILIP READ“Good morning Ladies and Gentlemen; I had a very wide brief for this conference, and so prepared a quite long presentation, but then I notices I only had fifteen minutes. And obviously education industry and training are quite complex issue. First of all I have a question. Do we have any businessmen here? Only two? You can raise your hands if you are a businessman or woman? Only two? Okay. Do you want to make money? Yes, okay, well, two or three hundreds years ago in the United Kingdom, the good industrialists realized that in order to make money, they needed educated, qualified workforce. And therefore many of them set up their own primary schools and their own training schools. And what I want to do is briefly look at how that’s developed in the United Kingdom. Vocational Education in the United Kingdom only takes place after the age of compulsory schooling. That is the age of 16. In compulsory education, students only follow general subjects. Once they leave the school at 16, they move into what we call further education, which is where vocational education and training takes place. We have a national qualification system and the standard and quality of training, at the time whether it takes place in the industry or it takes place in a vocational training college, they both come on the same qualification system, and the qualifications are accredited by a qualifications and curriculum authority. And that oversees all qualifications, secrery schools, vocational qualifications and qualifications in industry. Individuals then can either be trained in the ..., in the ... of the

250

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

training school, or trained in the vocational education and training college. We have a national qualification system, that qualifications reaccredited individuals can be trained either in educational institutions or in industry. We do not have separate ministries, what we have is one department which is responsible for education and labor and it is called the Department of Education and Schools. That stops a lot of politics between Ministries of Education and Ministries of Labor, so our government merged these about 15 years ego. Recent developments urged the government to set up the Learners and Skill Council, and Learning and Schools Council is responsible for all education and training except higher education after the age of 16. That has got 47 regional offices around the country. The Learning and Skills Council is responsible to increase the number of the people over 16 who are engaged in learning and training. And I wanna say over sixteen, I may over sixteen, every body, and if you go in any of our vocational colleges or even in our universities, you will find people of all ages being trained or retrained. The main priorities of the Council are to encourage young people to stay on learning and to develop their skills. They can either stay in secondary schools in six forms or they can either go into a college or they can either go into workplace training schemes. But it is the Skills Councilâ&#x20AC;&#x2122;s job to coordinate and provide the funding and encouragement to industry to keep people in education and keep them constantly trained. It is also their responsibility to increase the number of the adults in education and training. In Europe, most of you probably heard it, we have the concept of life long learning, and businesses recognized in a modern world the workforce must constantly be reeducated and retrained, so the whole economy can stay ahead. The responsibility of the Council is to build long term relationship with local employers and then it convinced the employers that systematic engagement in training and developing their workforce will rise productivity and increase competitiveness. And it also encourages business to work actively with schools and colleges. When I say schools, I mean primary schools, secondary schools and vocational colleges. The local councils set up consortiums called education and business links. These are funded through government grants and through contributions from industry. They are partnerships. These are a part of new government initiative to try and encourage business and education to be part of an integrated community. But the aim again is to provide all young people with the right range of high quality relevant and strengthen experiences around their school areas and this meets the governmentâ&#x20AC;&#x2122;s department precucations and schools priorities. They try to help young people to understand the world of work before they leave schools and they are trying to improve employability once individuals have left schools. They help young people to acquire the knowledge, skills, attitudes, knowledge towards enterprises, towards financial literacy so the ... businesses and help them actually understand how business works. We have a national curriculum system in schools and the job of the education business links is to help the children from the age of about twelve understand the business. They also try and help rise of the achievement level in the schools and try and narrow the achievement goal. As in mos of the countries we also have a lot of people leaving schools at the age of sixteen who have the problems of literacy and university. So what in the UK takes place at the age of sixteen in compulsory education we study general subjects, but there are some subjects like

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

251

film technology would work a metal work. In the final year of schooling all people have to do two weeks of work experience. Let’s move one. Regional bodies that the government to set up is made up a number of organizations and one organization is called “connections”. Connections actually create an advice service. This provides guides for 13 to 19 year olds. It also helps educate people like drug abuse, sexual help and homeliness. But the main objective of this body is to provide curious advice. Another local organization is business in the community and again this is a program set up by most of the big business and big industries that are represented in our stock exchange top one hundred companies. And seventy percent of these companies are involved in this program. These companies are directly involved in developing educational programs for schools and colleges. So, our vocational colleges are secondary schools in contact with these industries and they have been providing them educational materials that have been developed by the industry themselves. So, our schools are access to considerable amount of material, which is provided and developed by the industry. The idea behind is to help develop the people’s skills, literacy, numeracy and relate to a particular industry. It helps young people prepare for employability and it supports schools head teachers and teachers in developing their own skills. So our industries actually provide experiences for teachers in vocational schools, teachers in secondary schools and teachers in primary schools. Businesses in the community works to influence government and they advice government on the way they favored by the government’s policy on education and employment. Ant it has leaders which a managers of most of the top business, at the moment, the leader is Richard Honnever, who is the chief executive of Complico Dubliage Schmittz. Another organization which is the part of local council is Annangial Complimental Enterprise and again it provides all young people the opportunity, have the opportunity to gain personnel experience of how business works and to understand the role that it plays in providing employment and creating prosperity. It is a charity started in 1963 and it is funded by both government and business. So, in our government put the funds in is it recognized as an NGO. Another partner in the consortium is the construction industry training ..., this is the only training ... that we have actually left in the UK, it is funded by a levy on employers and again its statuary body and its job is to improve the quality and efficiency in the construction industry. As in most countries we have a major problem in construction industry with safety and injuries, the government see training as one of the ways to reduce these problems. The government also has regional offices that are involved in education and training, and it’s their job to promote government policy at local level. The role of the regional Office is to inform the business consortiums on key enterprises and education issues until highlighted initiatives that the government is doing to try and promote integration between what industry wants and what government wants particularly at local level. Just to give you some examples of how industry is involved in education and training. There is a couple of interactive computer programs here produced by industry: Mr. Spea is the trainers and ... in activity which is actually produced for primary schools and this is avaible for all the primary school on the internet and there are interactive programs for training primary school children, for introducing primary school children into business. A lot of primary schools can access this

252

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

because every school in the country has Access to internet, which is provided by British Telecom, not by the government, sponsored by British Telecom. Other activities, sorry about the qualities in the picture, tomorrows managers, managers from the industry going to the schools, particularly secondary schools and work with the children to try and encourage them to think about possible areas in business management. Industry provides considerable work experiences for both secondary schools people and for people who are studying for vet qualifications in VET College. Within our VET colleges have very close links with industry in .... Because the most of the teachers in the VET colleges come from the industries in ... . So they have considerable work experience. Because of this close link you can find teachers from secondary schools and vocational colleges go into industry for training, sometimes it is free, some times the college has to pay for it. But also industry provides equipment for vocational colleges and that equipment is usually provided so the college can provide training not just for general public but also provides from the industry itself. To give you some examples, my ground is as you know automobile engineering, a college not too far from the primary used to work in the UK, it was provided with new vehicles from Nissan, with a considerable test equipment from Nissan, and that equipment is used not only for training apprentices from local garages of full time students in the college, but it is also used to train specialist people from Nissan Regional Garages, so there are very close links between industry and the vocational colleges. In this example, a jaguar dealership has got together with local secondary schools to provide proper organized, well managed work experience for people from that school. There is no teaching like life experiences. In secondary schools we have a general program for food technology. In this example, Mc Donald is providing only job experiences for teachers of food technology. Teachers here from local schools go to Mc Donaldâ&#x20AC;&#x2122;s own training schools for two or three days, so look at how they train people and all the Technologies are actually involved in their research and development provided for better food for the general public. And an example here of people of primary school, they are actually visiting a hospital. All these examples have been organized through the regional communities which have been set up by the government. It is their job to make sure that are primary school industry links, secondary school industry links, vocational school industry links, and try and bring them altogether as a community. So other business education activities obviously provide work experiences for secondary school people, developing educational materials, developing partnerships with colleges and providing equipment, and if I just give you one example, I used to be a governor in a primary school. And the government provided us computers, but that was not enough. So, we rode to the local industries, and we rode to national industries. And as a result of sending about twenty letters, we adopted three computers, couple of printers, and a lot of other equipment for the school. This was provided by national companies like British GAS, British Telecom, but all the other local industries contributed, which enabled the primary school to progress ICT skills in the children. Providing work experiences for school teachers are very very important if teachers keep up to date. One of the school teacher, I suppose wrong term, I am talking about primary school teacher, secondary school teachers, vocation college teachers and also university teachers. It is a two way process. And finally

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

253

they provide technical data courses for vocational college lecturers. So, industry in UK is very much involved in education and training and education and training is very much involved in industry. And this is encouraged by our government and encouraged by the industry itself.” PRESIDENT OF THE SESS‹ON- Thanks Philippe. He has utilized 5 minutes in excess than he has promised us, but he just has gathered together. I thank you. Yes, now Mr. Ernst Ross on application in Germany. Would you come, please? ERNST ROSS“Ladies and Gentlemen, I still hope I can say “Günaydin” (Good morning), and I am very pleased that I have the opportunity to give you presentation about German System and vocational education and training, the system is to say or most of the system is so called dual system. More than fifty per cent of school levels in Germany join the dual system and dual system means we have a combination of vocational education and training at companies, in companies and at schools. About 80 percent of all instruction is given in the companies and about 20 per cent is given at schools. And this system has been developed for a lot of years, and as one can also say it has developed for centuries, it is not a new system, it is an old system, but is supported by different laws, especially Vocational Training Law ACT issued in 1969. The aspects of duality are not only seen at the location of training at the school and company but also within the legal bases. For the company side, we have as the legal bases the vocational training act issued by the federal government where as for the schools we have the school laws of our federal states. And as for the curriculum, we have federally wide centralized curriculum, the training regulations which are binding for all the companies throughout the country and on the side of the companies and we have the training plans of the Landers of the states for the schools. Advice and supervision of the training is a very important fact in the system, there we have on the side of the companies the trainers and the craft givers which are responsible for giving advice and supervision and on the side of the schools again, we have the school authorities of the Lander. Finance and planning is also important and the companies are financing the training themselves. The part of the training which takes part within the companies is financed by them whereas the part of the training at schools is financed by the municipalities and by the Lander authorities. Then again training and teaching staff are an aspect of duality. We have instructors, master and experienced personnel on the side of the companies who train and on the side of the vocational colleges or vocational schools we have teachers who have to gain a university degree. And still the basic principle as you can imagine we have more practical oriented learning or teaching at the side of the companies or intended for the work process, and on the school side we have more training on theoretical lessons. So, I think you can already see that the vocational education in Germany is mostly driven by the company’s supply of training place. That means the company can decide which, how many trainees they can decide if they train or, they can decide for which occupations they can train and so on. But they are bound to certain conditions and these conditions are they they have to be accepted companies, they have to be accepted by the chambers as training companies, they have to employ experienced masters and instructors for training, they have

254

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

to pay for the trainees and they have to train only in the 350 recognized school traits which we have in Germany. So, an important aspect in company training in Germany is the training contract. This training contract regulates the relationship between the training enterprise and the trainee. It lays down the rights and duties, of course. There are several specifications within the training contract. It must contain for example the manner, and organization technically and the time wise and objective vocational training course which lasts for three years on average. And in particular it has to contain the recognized trait which instruction is to be given; it also has to contain the lengths and commencement of the training. The training measures which are issued outside the training company for example interplant training center that has some sort adventment to in company training if you have small companies for example which cannot afford all the courses which big companies can, so there are trainees who go over to inter companies training courses for some weeks. So, the training contract also has to fit the lengths of daily working hours, the lengths of the preparatory period, the payment and remuneration level, the length of the holidays and still also the conditions which the vocational training contract can be nullified. So, in school training is a very important part of the dual system but however, one can see that it is supplementary to in-company training, classes take place once or twice a week after twelve hours a week, but also block releases are possible, that means students can go to vocational schools for say one months and can stay three months in company only. Sixty per cent of the instruction which is given in the school is specific to training occupation and forty per cent is spent on general education. The schools are divided up to the branches of trait according to the branches of trait, and students are grouped in classes related to their occupations, related to their apprenticeship and so on. And instructions are not only realized in the classrooms but also demonstrations workshops, in training offices and training workshops. A very important aspect of German system vocational education is social dialogue within the field of vocational training, and that takes place on a regional or local level, on the land level and on the federal level. Very important other chambers in Germany, we have about 120 chambers who have their vocational education and training boards and who have examination boards as well. The chambers are responsible of examination of skilled workers in Germany. And these examination boards work about three hundred thousand voluntary members who are representatives of schools, of enterprises, of the unions and also of the Employees Association. At the Lander we also have social dialogue and social partition in the vocational education boards. Still in Federal Level we have the Federal institution for vocational training BIBB which has a four apart main board in which the federal government, the Lander government representing the schools, the trade unions and the employee associated have their seats. So, coming to the infrastructure of vocational training in Germany training is offered in every branch as you can imagine, in big companies and in small companies. In small companies the main bearers of vocational training in Germany, the craft companies for example, are very important in training. So we have about 600.000 companies in Germany which offer training and we have 1.000.000 professional trainers in the system, these are full time trainers. On the other side we have vocational schools as partners of the companies, we can say 1.800 community college and approximately 120.000 teachers and instructors. So, we have vocational training combined in company and school, we have cooperation between state and private economy and we have combination of employment and training, and that is important, too. Because the trainees under living while they are being trained, they are also employees, they are not trainees. So, of course, I think the dual system is very good and

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

255

elaborate system but also we have some problems within the system and challenges. And for example, that we are moving to a post industrial society, getting more knowledge based, work task, the fact of merio proteism, that means we have more higher educated young people leaving in the grammar schools, going onto the universities directly, and so taking a bit of the standards of the works which we consider the vocational training had in the past and company training as the following of the suffering economy is likely to reduce in the last years. So responses against these challenges are that we have more youngsters in higher education. It is respectively if you count colleges, universities together you have between twenty and forty per cent of young people going onto higher education. Responses are as well that we make more use of hands on intelligence and creativity of skilled workers that we want to promote furthermore. That means the firms have to offer career in their firms, in their company, and that skilled workers can easily became masters, instructors for example, even managers on several level. And we open up academic studies in our system, so if you have joined vocational training under dual system you can proceed several means by evening classes, by grammar schools for adults, by distance education courses and various other things or by special examinations for talented persons, you can go on two academic studies. Very new development is that the government tends to participate the companies which are not training in finance the training as a whole. So the idea is that the seven per cent of the workforce should be trainees. So I already mention the pass ways after vocational education and training and the possibilities of life long learning after having undergone vocational education under dual system. So, I can see you can read this, and I think you can get the publications with sheets as well, so let me sum up and point out some advantageous of dual system. For the company the advantage is that you have left fewer problems to the recruited and managed the company staff. You get, when you train, well trained staff, who knows the specialties of the companies, who knows the familiar inside the company, who knows the technology inside the company and so on. So there are fewer problems with recruiting new staff, you can train your own staff which is fitting into the companies purposes. And for the young persons, it is very important and for the society as well that the dual system produces less residential problems of moving from education to working environment, because the employees are already employed within the companies, so youth unemployment in Germany is still rather low. And as I said already, the dual system offers the young people the opportunity of going ahead to the vocational work area on one side or to university education. Thank you for your patience. PRESIDENT OF THE SESSION- Yes, we thank you. Mr. Raymond will tell about the application in Netherlands. Yes, fiften minutes, please. Would you go on, please? RAYMOND POTSDAMMER“Günayd›n” (Good morning) Ladies and Gentlemen; Most honor to be here with you, I gonna say tell you something about the vocational training in Netherlands. The employment service in Netherlands had always been responsible for the vocational training. I will inform you about some of the developments starting from the early 1990s and I will also inform you about the reforms that have taken place recently, which also affects the organization of social security in Netherlands. The main purpose of this information I will give to you, is to give you examples about what can go ... on certain

256

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

situations. And this could be of great importance for Turkey again because you are preparing to enter within European Union, you can only learn by problems from other countries. So this will not be a smooth success story but will give you inside information about the difficulties. Now let me say something about the past. Up to 1991, the public employment service was a part of the ministry of social affairs in employment. It was responsible for the battle against unemployment, but the in the 1980s, characterized by high unemployment rate, it was clear that the government was not capable to resolve the problem of unemployment on its own. In those years, a working group had been installed with the participation of representatives of employerâ&#x20AC;&#x2122;s organization and the labor unions as well as governmental officials. This working group was preparing a new revolutionary that was to save the Netherlands way of working. And this was the reestablishment of first employment act. These are the chapter that we are going through, so you see that we will also go into the second employment act and eventually the structure of working. The secretary of social affairs first had always been responsible for the public employment services in the Netherlands. But the view behind this first employment act was that if the government would share its responsibility for the approach of the battle against unemployment with the employers, organizations and labor unions; and would combine this with the strong decentralization of competences, more success could be achieved in pushing back the number of the people that were unemployed. So the central board of employment was established. Each organization nominated three representatives in this board. So, three representatives were appointed by the employerâ&#x20AC;&#x2122;s organization, three by the labor unions and the government. The government was represented by the Minister of Social Affairs and Employment, by the Minister of Economics and by the Minister of Education and Science. Furthermore, the municipalities were also represented with one member in the board, but without having a word. And on the provincial level the provinces were represented in the regional boards. Furthermore as you have already seen in the previous that line the Netherlands were divided into 20 regions and 20 regional boards within the same structure as in the center. Only the governmental representatives were delivered by the municipalities and provinces instead of the ministries. So, as for January 1991, the first Employment Act came into force. However, a heavy discussion to place between the members of the political parties within the parliament, finally the government reluctantly agreed but then it mounted quick results. The main objection by the parliament was that they would give up say a control over the public institution. By the end of 1990, few people will have suspected that the ... structure which was formed by the new Act of the new employment service would mark the beginning of end of the employment services in the Netherlands. Some characteristics, I will not only go into the characteristics, but also try to point out what went wrong. Although there is huge number of factor that lead to the dismantling of public employment service, I already mentioned one of the objectives and that was the shared responsibility. Together the social partners and the government would be responsible to bring solutions to the problems of the labor market. And for governing the organization, but one of the main obstacles appeared, to be the individual interest of the organizations represented in the board. For instance, there were several arrangements for subsidies on behalf of individual employers and for special employment projects of the labor unions. And in the course of 1991i it appeared that the governmental representatives in the boards did not only fulfill the function co- governing the organization. I will go into that later. The secretary of social affairs was not only responsible for the legislation but also providing the budget for the organization. At his representatives were co- governing the ...:

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

257

organization. But at the start everyone was convinced that the budget would be safe for the budget cuts from the side of the government. The double safety lock had been created, so that was not feared. The hide of the budget had been incorporated in the first Employment Act. Special double legislation would be necessary to carry through eventual changes in the budget. In spite of this double lock, already in 1991, the government interfered with the budget cuts under the influence of the deteriorating economic circumstances. As a result the other parties in the central board regarded the government form that moment as unreliable. The regional autonomy in solving regional market problems brought with it with some negative effects. Instead of creating an organization with less bureaucracy as was the intention of the first employment act, 28 regional kingdoms were founded, not immediately but slowly. One of the difficulties was that it was very hard for the central board to interfere with the regional policy making. Moreover, the central office which had to support the central board had no hierarchic competence towards the regional offices and to the regional managers. Also the role of the governmental representatives as the members of the board let to a lack of the control as a result of the reservedness on the subject. After so few budget cuts in 1994, more than 728 million Euros, a new evaluation reports on the results of the past four years in 1996, the Second Employment Act came into force. In order to create more functioning organization, separation of responsibilities was carries through. From now on, the central board was only responsible for policy making, and not for the managerial aspects. The regional boards were accountable to the central boards where as the regional managers were accountable to the general manager. Before ever going to the present situation, I will give you a short review of what happened outside the public employment service in those years and which developments have lead to the Act on the structure of worker income. For correct understanding you should know that before 1993, social security in the Netherlands was remarkable fusion of three different systems; unemployment or disability benefits were provided by branch related industrial insurance boards. National insurance programs existed, for instance in the case of old age or for widows or orphans. And third, social assistance benefits were and still are today delivered by municipal social assistance service to the people who have an income below the legal minimum. The growing number of the people living on benefits and as a result the ever growing costs of social security lets to cut backs in the social expenditures. The cooperist structure in the social security was partly dismantles. An independent organization was introduced for the control and monitoring of the implementation of social insurance. However in the spring of year 2000, the government decided to stop the process of having commercial organizations compete with each other in obtaining contract for acquisition of the social benefit. The majority in government feared that in a privatized system decision on applications for benefits might be influenced by the commercial interest. Although in 1990s there was a general politic agreement on the necessity of reform on the social security system to reduce the number of the benefits and to make the system more activating, this did not result in the government program of change. On the contrary, many political compromises especially between the social democrats and liberal party in the Netherlands make the central measures contradictory. For example, organizations were expected to co-operate in the future senders of worker income, which experiments had already been started. As well as to compete on a future the market in the years that these organizations had to prepare for this quasi market, there the autonomy was sharply reduced by more and more strict forms of rules and conditions. To promote easier entry of client in to the social service sector, and put an end to

258

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

the undesired consequences of highly specialized but autonomously operating social service institution, a system of so called front and back offices was proposed. The initial and regular context with the client should be delivered from the front office available in every region. And administrative tasks and more specialized services should come from back offices. Front offices should collect initial information on the client and make the first diagnosis of the clients’ situations. And as a result, the centers for worker income were introduced. Within these centers, several organizations cooperate. Among them are the public employment service, municipal service and organizations providing social assistance, administrative organizations for employees social insurance benefits such as disability or unemployment allowances and in some cases, even private and commercial employment agencies. Already in the 1990s, it appeared clear that success of cabinets were not reducing the increase of cost of social benefits. Drastic measures would be felt to come up and amount of people leaving form disability allowance would approach to one million. This undesired goal in the meantime has almost been achieved, one million people living with disability allowance. Imagine that besides people living on social benefits provided by the municipalities and the number of the people that are entitled to the unemployment benefit about one million are more released in active. .They don’t contribute to the economic development but have a heavy burden on the expenditures of the Dutch government. Every less active people have to pay for the growing number of the inactive people, which also include the elderly people who became a pensioner. Thus the central aim of structure on work and income is directed on reducing the number of the people living on these benefits and the restricted expenditures on the social security. As I have already mentioned, principal :::::: of the worker income is that from the first content on with the client, reintegration into the labor market should have absolute priority about the benefit delivered. As per January 2002, 131 offices within six regions are active. Also in institute for the execution for the employee benefits has been founded. Within the 131 offices, cooperation should take place between the social insurance organization offices many of which have been have been united in the institute for the execution of employee benefits. However, cooperation doesn’t pass smoothly yet. Especially at the local level, the reluctance about the cooperation and participation into center is to a large extent a consequence of the institutional content on which they work until a couple of years ago. Part of the public employment service has been integrated with the centers of the worker income, a part of the public employment service has been transferred into a private company called “Clic”. The activities of this private company are directed to reintegrate the people that are unemployed. Within the public employment service, a system of vocational training was part of the placement procedures, sorry a system of vocational training was part of a placement procedures that should lead unemployed clients that needed certain education back to the labor market. These vocational training centers had a unique system of customized or individualized training. Any unemployment person could enter to the training program at any time. So there was no waiting list, or they hadn’t applied a certain period in which the training could be followed. These vocational training centers have been sold to an integrated within the regional centers for education in he Netherlands and these regional centers are controlled by the Minister of Education.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

259

As a result of the Act on the structure of the worker income the influence of the Secretary of the Social Affairs has increased a new public institution. By the nomination of governing officials within the commercial company Clic” within the vocational training centers, the government had no longer to do with the central board of employment. And that is from the year 2000 that the Secretary of Social Affairs was the only responsible person. With the resignation in early 2001 of the central board, the Tritipad governing experimenting of the Dutch market came to an end. Thank you very much for your attention.” PRESIDENT OF THE SESSION- We thank Mr. Raymond for the Netherlands application. Please, don’t think that we don’t have any more time left. We don’t think yet that you are hungry. We just plan to go for lunch at 1 o’clock. Because if our panelists firstly may duplicate their presentations even these are in English, of course we prefer in Turkish but still it doesn’t make any difference whether in English or in Turkish and leave them outside on a table I think the participants would like to benefit from those. The secretariat will provide the duplication, I suppose. After having this much of a rest I would like to share with you some works we have performed as the Ministry of Education regarding the content of the Law Number 3308 without boring you, whereas we as the Ministry of Education of course respect the essence of the said Law. I would also like to say that we shall pass after this to the question-answer part. Ladies and gentlemen, we are carrying out studies within a 12-year period in our educational system by targeting in general two substantial foresights and not in relation with vocational and technical education. One of these is, we anticipate all of our students who have completed their eight-year compulsory education to have gained the skills to be able to use IC technologies as a tool. Secondly, we anticipate our students in the general or vocational secondary education beyond the eight-year compulsory education, whichever educational system they attend, to gain basic skills for generating IC technologies. In parallel to this, we desire each of our students whom we graduate from the 12 year process, be able to use any one of foreign languages. Our concept map studies in our programs are going on within the framework of these two basic principal targets of ours. Our concept map studies continue at a program dimension by paying attention to a knowledge approach about all courses that would construct information for the student to put one over another, not contradictory from the 1st. up to the 12th grade. We would like to have a productive youth who knows how to access to knowledge and produce with that information instead of being a knowledge porter. We would rather like to have a youth possessing its basic and essential values and who can share universal values. That’s why especially in vocational and technical education, the target as also being indicated in the Eighth Five Year Development Plan of directing the secondary education 65 percent to vocational education and 35 percent to general secondary education unfortunately couldn’t be attained until now in our country. We are taking significant steps in order this to be achieved, first, vocational and technical education be converted into an attractive issue, fields of vocational and technical education, I am mentioning the traditional vocational education of now, be changed. Of course these steps ... I would like to especially mention also this: In these studies we obtain

260

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

contributions, participations from T‹SK, TESK and our all social partners who they already have members, representatives in these studies. I would like to state this: in vocational and technical education, approximately 4049 percent of the students I have educated for formal education can be employed in their fields. And this shows that there is a problem either in the content or in the result of the education. So we have given up our program approach by self-critisizm and also have given up our education-training structure and try to change the narrow field vocational education meaning, for instance a vocational high school graduate from any section, if we take the current structure, let’s say if the student has graduated as a lathe planer, me also as a teacher of that section, that student will be a lathe planer all of his/her life. This means that the student doesn’t have any means to transfer to any other field. We, as our esteemed Minister has stated in his speech also, aim to graduate employable students after graduation and also give the student the chance to change his/her profession by a modular program approach in case that student desires to change his/her profession for whatever reason he/she may have in the work life by realizing a deep change in general in the vocational and technical education such as, by giving field education, starting with field education and leaving branch training to the 12th. grade. Therefore, there is a lot to take, to do in vocational education by us. I think we are determining our strategy and policy in common with our social partners and our meetings with most of the technical training faculties which are specified participators of this project and by the contributions, participations of our social partners in scientific environment in training teachers. We are trying to provide teacher training also be applied within the frame of this modular education program. I would like to pass to the questions you have and points you would like to learn as panelists and as a Ministry much more than the facts we are to explain. The speeches our panelist friends have been preparing were speeches of one or two hours however, we kindly have asked them to restrict the speeches to a very short time so what I think is that if there are subject matters that are not being understood well enough and subject matters that you would like to be detailed more, now, shall we pass to the questions on our panelists’ speeches about vocational technical education and management dialogue in Turkey and in the other three countries presented to you by themselves about Turkey and the other countries whereas I think since our panelists are all experts of this field, questions can also be about facts outside the presentations as well. Ladies and Gentlemen, I give the word to our esteemed auditors. Yes, please. A PARTICIPATOR- Dear Sirs and Ladies, “dual system” is an extraordinarily good system. We also have begun to apply it by the Law Number 3308. However, there are problems in the application since we don’t have sufficient number of workplaces, proper workplaces, master trainers in sufficient number. I think Germany was confronted with such same problem in East Germany when it was united with East Germany; a lot of workplaces were closed, there were no more remaining proper workplaces, too, there were a lot of unemployed people, master

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

261

trainers also were not sufficient in number. How Germany has solved this problem in that region? If we can have some information on those solutions, this may be helpful to us, too. Thank you. PRESIDENT OF THE SESS‹ON- Thank you. ERNST ROSS“Have I understood your question rightly? I think you are mostly referring to used unemployment. We have ten per cent or less than about ten percent of used unemployment rate in Germany at present. I did not understand it correctly. I think that was not a big problem at all because, in the former eastern part of Germany, thy had some system like dual system as well. Also the companies were not private companies but state companies, so they had some sort of instructor and education as well. In West Germany, we have some conditions for the instroctors to be well to be based, they work on base, that means have to be 24 years of age, they have to undergo evening classes in order to be a trainer and they have to pass an examination as a trainer and they have to have undergone the dual systems as well. So there was not a big difficulty when two Germanies joined together to instuct this, or in order to train this personel. Another problem is however, that we have only a little private companies in the East Germany which offer training. So we have a lot of interplant training training centers which are financed by the state. The dual system combining the private economy and schooling is not so much developing in West Germany because companies offering training places are missing.” PRESIDENT OF THE SESS‹ON- Any other question? Please... MEHMET KUMBARACI- Mehmet Kumbarac›, I represent private sector, P‹SA Textile, Textile Employers Union member P‹SA Textile. I have a question to all of the three speakers, on the applications in Germany, England and Netherlands. Cooperation between private sector and government regarding general education or vocational education is unavoidable. Do contributions of private sector or expenditures as donations, bring a tax advantage?. ... ENTROS “May I start? We have tax advantages in Germany, so if you have offer training places, you get tax advantegous, but we stils have problems to get enough companies, we have about as I said 600.000 training companies, which is about 30 percent of all companies. So, at present a new law is being discussed in Germany to involve the companies which do not offer training in financing the all training. So, the idea is to get seven percent of all workforces to be trainers. And that mark the federal governmnet will reach and so far it is not reached, not training companies would have to pay, but the law has not been passed, it is still being discussed.” PHILIP READ“In the UK the companies that are obviously involved in education and training both

262

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

through their own employees and in the provision of training for schools and developing training materials for schools can claim that the corporate tax that they have to pay. The construction industry in unique in that they have training board and to finance that training board, there is a levy, an employment levy which all companies involved in the construction indusrty have to pay.” RAYMOND POTSDAMMER“There used to be arrangements in Netherlands for companies who would hire people that were unemployed and they could have certain subsidies of hiring people for a long time or used people, but nowadays, there is no system of tax reduction for companies when they have people in their service who need education. So the system subsidies now all in the past.” PRESIDENT OF THE SESSION- Thanks . Yes, of course since you already know the application in Turkey, you haven’t asked any questions about. The hudred percent support to education campaign is on the press and until now around 300 philantropist elders of ours have signed a protocol to make built schools of 24 and 32 classrooms. I would like to remind the participants in one sentence since they take this incorrectly. People are not obliged to make built schools of 24, 18 and 32 classrooms only. They may not be even so wealthy. However, one may desire to make gain a computer laboratory to one of our schools, or fixtures of a workshop and laboratory to any one of our vocational high school and as you know, hundred percent of tax exemption has been brought by legal regulations in our country, too. Yes, are there any other questions, dear participants? If you can spell your name and the institution you have participated, please. ERCAN YÜCEL- Ercan Yücel, from the General Directorate of Turkish Telecom. My question is to the three foreign participants and panelists. Do they apply in their countries this type of a vocational technical education development program by utilising distance training method. Mr.Philippe has mentioned about an application of British Telecom in his speech however, can we get some more on that? What I would like to mean is that, are the course contents applied such as the target group can access those at the Internet medium by utilising the distance education method, can he give some information on the results? PRESIDENT OF THE SESS‹ON- Yes, thank you. ... ENSTOS “We don’t have any contributions of distance education to initial vocational training, we only have contribution to further education and we have a contribution to university education as well. We have a lot of private distance education insitutions which offer a lot of courses in different fields of vocational further training. And well, partly there are traditional distance education and partly there are to be accessed by the internet, and stil I do not know the addresses of all of them, but in principle you can get access to them.”

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

263

PHILIP READ “Well, In the UK, we have the both open university and open colleges which provides distance education cources. I think there is a certain problem with distance education and solution needs about it. Many people think it is very expensive to develop distance education cources, and thre is onfly a certain type of person who can benefit from them. So what we have found on distance education is that most people are mature people who are uppgrading thier qualifications. There has been a lot of development in e- learning within the UK and within the Europe. For example the institute, I used to work for, have on -line masters degree on elektronics. People from all over the world can study that program provided they can speak English. But it is only only available for the people who are actually working in the industry and it is to supplement their industrial experince again in the masters qualificaiton. The whole program including in the assessment is actually done on the internet. So, there are many examples of distance learning in the UK, but it is mainly for mature students to take advantage of.” RAYMOND POTSDAMMER“Well, it is a bit complicated in the Netherlands, because when you are getting unemployed, you would be registered by the centers of worker income, but the benefits which you are entitled to , you will get from the public institute for social benefits. And this institute is also responsible for having those people who are unemployed as quicly as possible to the labor market. So they provide the private companies with orders to training people, so they are capable to enter the labor market again. And this training which will be given by the reintegration companies can vary from very practical trainings to how do I apply for a job. But the learning on distance is very premature in Netherlands. There is a now a system set up that people can enter the registration office of the centers of the worker income and register through the internet, but there are several courses given by the regional centers of education that can go into this matter on relevant distance, but it is very premature.” PRESIDENT OF THE SESSION- You already know about our country, probably. Is there a necessity for me to explain? O.K. Thanks. ÇET‹N ERENOS- Eldinkan Foundation Çetin Erenos. Now, one of the most important problems both in Europe and in Turkey, is unemployment. According to me the main reason of unemployment is the increasing automation in industry, computerization and improvement of technology. How this automation, computerization and improvement of technological level effect the needs, shape and type of approach in the vocational and technical education? I am asking this especially to our European guests. And I also would like to know the point of view in Turkey. Thank you. PHILIP READ “I do not know whether we need that in the UK, but over the last twenty years in the UK, a lot of manufacturing industries have disappeared. Ship building, mining are on the edge of extintion now. Yet, our unemploymnet rate is at the moment I think it is about 4 per cent. So, advances in technology at this point have positive effect on the employment recording in the UK. So, unemployment is not a problem.” ERNST ROSS “I do not know the unemployment rate in the Germany, maybe about six or seven per cent

264

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

at the present, but I think the problem exist that we have more technology on all businesses and so on the competences are changing and we reacted in Germany to this problem to modernize our training regulations. In the last twenty years we have started to and we are still going on to modernize training regulaitons. So , for example in the metal working indusrty, we have the training regulation to change to working with automatically steered tool and machines for example and so on. So, modernizing the training regulaiton is one step and I think it must go on for all businesses. I think but you cannot solve this problem with this action alone. So there must be a striving or an improving economy, that is the most important problem in Germany at the present that growth rates are rather low and we have the problem of unemployment. But I think the better the people are educated, also in the field of technology, inthe field of communication businesses or communication technology, the better the chances are on the labor market. And that is true in the GErmany as well. So, the beter skilled workers are, the better chances they have to get a job.” RAYMOND POTSDAMMER“We are facing several problems at this very moment in the Netherlands. As far as the unemployment rate concerns, it is rising rapidly at this right moment. One of the big problems is that economic growth is zero, almost zero. And on the other hand the government has very large budget that of a more than that is allowed by the European Commisson. So, we have another problem of cutitng back expenditures. The third point is that because of the lack of economic growth, there is no employment at this moment. So, many companies like service companies like banks are leaving the Netherlands and are trying to find locations in countries with cheaper wages and high technology knowledge. So, you see that companies like Philips is leaving Holland for a part of their lands and going to Poland, you see that IMB or ING bank are going to India, in the the South of India where there is high skilled labor available at a very cheap level and in the Netherlands we face a big problem of a lot of people that have very low education, which can be very difficult to get job.” PRESIDENT OF THE SESSION- Yes, please. NEVZAT ALPAY- Nevzat Alpay, MESA Educational Foundation. Dear ladies and gentlemen, we can see very successful examples in Turkey especially in large enterprises of dual system application and we are proud of that. However, when we go to small enterprises we see that there are unfortunately significant problems therein. There are unfortunately students who complete this period without gaining any experience in their subjects. Is there any attempt to develop any standards on this matter and in the name of following up this fact does the Ministry of National Education have any projects on this? Can I have some views on this subject? Thank you. PRESIDENT OF THE SESSION- Yes, we agree. As I have stated during my speech, we don’t have any objections to the essence of the Law, we just have studies to eliminate the problems in the application only. Again, as our esteemed Minister has declared in the opening speech, two from EU and one around 270 million dollars from the World Bank, there are supports to restructure the secondary education, weightedly vocational training and this will be done... Standards of the professions are being determined especially of curriculum

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

265

programs. Which of the professions should be made included into our system must be determined since some of the existing professions of today will be dissapearing within 15 years, -therefore this can be an answer to the question asked a little while ago-, so after determining the standards of the future professions and the existing professions, programs have to be prepared accordingly in modular forms and then after implementation of these programs measurement should be performed... (End of Cassette) ...in this certification system to be given, we are trying to provide employability, eligibility of profession, let’s say license to that, with this education taken, this certificate obtained not only for our country but also firstly for the European Union where we are spending efforts to be a member thereof and all over the world; these are the specialties that we are trying to give. Especially in some of our small regions, the question asked by another participator; Application of dual system in the unification of West and East Germany, did you have problems in the other section? We have some regions where industrialization has been completed and some other regions where this has not been realized yet. Therefore, in those regions we are trying to provide vocational training programs that are in compliance with regional needs be opened firstly in our new approach to education, for instance let’s give an example; in Hakkari, since industrialization didn’t take place, we can’t find very meaningful that there exists sections of Production with Wood Shavings or Lathe Planing therein; since employability of those working in that region is not a matter of question. Your machine purchasing... I would be saying my last words in a while. Vocational and technical education is such a type of education that it is quite hard to be performed only by the sources of the National Education Ministry or Public Resources. That’s why we desire that both the social participants and as examples are seen in other countries, the industry to carry certain burden of this vocational education. Of course we standardize all of our studies. We would like our students to obtain acceptable, employable professional licenses that can open any way. Both frame agreements I have mentioned in Law Number 4207 and amendments in Law Number 3308 have aimed to eliminate deficiencies, so it is a beneficial Law, to eliminate deficiencies that you have pointed out and being determined by us also. Still, such deficiencies in implementation originate from the way of planning. Our Ministry keeps on going with new set ups and those plannings. We would be sharing with you, the public, in the near future these studies performed. Dear Esteemed Minister, are you going to say something? Please. MINISTER OF NATIONAL EDUCATION HÜSEY‹N ÇEL‹K- The basic essence of 3308 is to offer public-private sector cooperation at the service of education, to present the country’s entire existence, as factories, enterprises, machinery inside these, people working in there at the service of education in matters where the government can’t do or has difficulties to do. I mean, 3308 is a reformist Law in vocational education and brings in an understanding of a new system into the agenda. However, deficiencies have taken place in the operation. Now, this seminar has been focused on determining these deficiencies. At which point are we in the dialogue, in the dialogue of government, education, school, management, what are

266

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

our deficiencies; we have come together to determine this. Here, my dear undersecretary has said that not only the state but private sector also has to take care of this subject all together. When we see our partners in Europe telling about the system, we can see that there are common boards in all of them, systems established in common, common institutions and there is a great contribution of the state to these institutions. Since, the state is obliged to perform this education. Whereas, private sector has to perform some contribution to the operation of the system that will benefit from the factory, enterprise, machinery, personnel set up by the same. And the private sector as called herein as enterprise, in this school-enterprise dialogue it is named as enterprise, the enterprise as a beneficiary institution of this education, has to make some contributions to this. Now, what are we doing as a union? We have seen this as the Union of Textile Employers: We have seen that professional standards are getting a little late. We have concluded an agreement with the Educational Institution B‹P of Federal Germany; we are determining the standards of the profession in the textile work branch. These studies have been going on since six months, and now it is about to come to the end. Now, we are going to bring this as a proposal to the National Education Ministry. We are going to say, we have reduced the number of professions in the textile work branch down to 15, these are the standards, these are the tariffs, now let’s set up the curriculum together. Let the standards of profession in industrial vocational high schools, institutions connected to the Ministry of National Education be like this, let the curriculum be like that, what do you say? We shall put before them the experience of Germany and other countries also. Yet, we shall be doing the curricula together by sustaining together the dialogue between the Ministry of National Education, enterprise-union and starting from the standards of profession. I have a suggestion on this point. There is a point on this matter where those working and thinking on this subject come to an end. We couldn’t manage to motivate the enterprises in establishing educational institutions, educational units within their nature. The most deficient point of the Law Number 3308 is in here. Now, when we think how we can manage to motivate the enterprises on this issue, we had Apprenticeship and Vocational Training Development Centre. We were obtaining a share from the Income and Corporational Tax to be given to the vocational training. Let’s give this share in this institution to the enterprise which establishes this educational unit in the establishment. Let’s say that it is compulsory according to Law Number 4702 for those who perform education for more than 10 workers to set up a training unit, and also let’s say that there is a deduction of half percent from the Income and Corporational Tax for that enterprise who has established that training unit. In case we can establish training units in enterprises by this way, if we can set up the curricula and the standards of the profession together in common, then by solving the financial side also of this enterprise-school dialogue and the personal matters of teachers spending efforts there, that would be a thing to be considered. I am thinking that in case we can be able to realize all these, then we shall be able to establish the school-enterprise dialogue in the best way and to turn also the wheel. Thank you. PRESIDENT OF THE SESSION- I thank you my esteemed Minister.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

267

We can take one more question, if any. I think they are aware that it is past 1 o’clock. Dear Ladies and Gentlemen, we all agree with our Esteemed Minister’s wishes and requests. In our new approach as the Ministry of National Education, we are open to all sorts of studies and works where school-enterprise/public-private sector representatives and social partners particpate in effectively. We are obtaining and we will be obtaining the contributions of our participants in the projects that we are currently running. I thank you and wish to all of you a good appetite. SPEAKER- We will be altogether at lunch in the Çankaya Hall. We have to begin our second panel at 2 o’clock here again. We kindly request you to be just here at 2 o’clock. Since, the hour to deliver the hall to the hotel at the end of the panel is very strict. Therefore, it is important that we start our panel in time. Dear ladies and gentlemen, I wish you a good appetite. (Lunch break has been given)

268

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

PRESENTER- The topic of our panel is “The Problems Encountered by Enterprises and Educational Institutions in Vocational Education and Training and Solutions Suggested for These Problems.” The panel will be chaired Metin Emiroglu, Secretary General of TUTSIS [Turkish Textile Employers’ Association]. Panel members are; Dr. Yusuf Ekinci, Consultant of TURK-IS President, [Confederation of Trade Unions of Turkey], Naci Sulkalar, Secretary General of TESK, [Confederation of Turkish Tradesmen and Craftsmen], Hasip Kurt, Manager of Industrial Relations, Arcelik A.S., Osman Alper Turer, Director of Human Resources, Efes Beverage Group, Dr. Bekir Turgut, Director General of MoNE, Husamettin Kaya, Deputy Director General of MoNW and Hasan Demir, Student of Ataturk Vocational High School for Girls. Mr. Chairman.

SESSION II Session Chairman: Metin EMIRO⁄LU MET‹N EM‹ROGLU (Session Chairman)- Thank you. The topic of afternoon session is “The Problems Encountered by Enterprises and Educational Institutions in Vocational Education and Training and Solutions Suggested for These Problems.” That is, in this session we will discuss the following problems; why cannot we realize enterprise-school dialog even though we desire it, what kind of problems are there and what can be done in order to solve this problem in the best possible way? Our panel members are competent in their fields. In our panel there are many valuable participators. They have 15 minutes for their speech. We have scheduled to start at 02:00 p.m. and complete at 03:45 p.m. The first speech will be delivered by Dr. Yusuf Ekinci, Consultant of TURK-IS President. DR. YUSUF EKINCI- Dear Minister, dear listeners; first of all I greet you with respect on behalf of TURK-IS. Before starting my speech I would like to underline a point and share it with you. Metin Emiroglu who worked as Minister of National Education and Minister of Labour in governments of the Republic of Turkey in different periods and with whom I worked together in the Ministry of National Education and in the Grand National Assembly of Turkey for a short time is a person who had realized many project in vocational education and training in Turkey and he is a perfect choice as chairman of this panel. I hope in this panel we will have a change to develop better and practical decisions. And I thank to TISK and MoNE for organizing this panel. I would like to state that I became very happy when during lunch I saw that Mr. Minister is maintaining his excitement in 1985-86.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

269

Now, I would like to start my speech by giving short definitions for the terms dialog, vocation and education. Dialog; means talking mutually, reconciliation and ability to solve problems by establishing communication. This is not lacking today. We believe that today government, workers and employers have more communication compared to the past. We achieved this. However as I will state below or other speaker will state in their speeches, matters are not so easy in practice. Training; means teaching good behaviours and educating a person. Both vocation and vocational education may be defined as activities by which people earn their life. In the speeches in the morning session we saw that serious steps have been taken in vocational education. However, when we ask whether these steps are sufficient or not, or what are their hindering parts, we should see that in fact they have many hindering parts. I would like to address a few questions. What is the percent of population receiving education from vocational high schools today? What percent of the people targeted for apprenticeship education could be reached? Have support of all vocational institutions been provided? If this support could not be achieved, what is the reason for it? I think this is the matter that should be continuously emphasized. Regarding to these matters there are hindering elements caused by the system, management, and lack of resources. That is, there are many things. We are talking and suggesting solutions. Sometimes resources are sufficient. That is, in words of our elders we have flour, sugar and oil needed to make halvah [a Turkish dessert] but we are facing difficulties when we are trying to make halvah. I think that we will be able to solve education, employment problems and many other problems in Turkey when we achieve this. Today we see that the objectives determined for formal education have not been realized. This system called as apprenticeship education and vocational education is not a system that can be easily implemented in every country. Enterprises and vocational institutions should have a definite infrastructure. Akhism [an organized brotherhood in Anatolia related to trade guilds] tradition and high number of tradesmen and craftsmen in Turkey are advantages of our country related to this problem. Thus, apprenticeship, assistance master workmanship and master workmanship practices have found wide applications in our country. As I stated shortly before; the dialog between the government and workers and employers is very important. We managed to achieve this dialog significantly. However, in practice we could not achieve the desired results, and there are hindering parts. In my view this should not be limited with only vocational education and training. A cooperation that continues during every stage of education, pre-school education, elementary and high school education and higher education even during professional life should be established. Our main problem today is this matter that could not be integrated into the system. That is, we should not limit this with formal or informal education but integrate it in our lifelong education concept. The speakers in the morning session complained from lack of a lasting, reliable class and balance system between vocational education and training and professional

270

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

life. This is right, vocational education and training should undertake to educate the kind of people needed by professional life. Today we are asking whether this is the case? We discussed during the lunch. No, this is not the case. And the types and qualities of the people needed by industrialists change in time. Thus, regarding this matter we are obliged to develop the flexibility and practicality required by our era. Again, certified qualifications, diplomas, certificates, documents, etc. are significant sources of problems. These documents are just pieces of paper that are not valid even in our own system from time to time. However, if a person receives even a hour of high quality training in Turkey, this training should be documented in a way that will be valid first in Turkey then in the world. Also, apprenticeship and vocational education and training should be accessible by people from every age and background. That is they should be available to people other than students within compulsory education ages. Teachers should be trained for the courses that do not have sufficient number of teachers and equivalence between apprenticeship education and high school education should be provided. This matter is gaining importance in the last years; this equivalence, which is called reputability equivalence, should be definitely realized. Also, employers of the enterprises where apprenticeships are receiving training should be seriously informed and made sensitive to the matter. Employers should adopt the results they will obtain from short and long term training. The people who allocate resources to education, vocational institutions or their branches that use these resources, employers who provide training to their personnel or send them to training should be definitely encouraged with laws. That is, the government should give some priorities to the parties that engage in education. Here, I am mentioning what has not been done. This should not be understood as nothing has been done. Of course, there are many things that have been achieved. They will be mentioned and described by representatives of the MoNE. I think that it will be more complementary if I emphasize what should be done without mentioning the matters that have been achieved. Today education in every field is a requirement, a necessity for both people and nations. Each person needs education in each level without regard to his age, job, position, race, gender, nationality and religion. It is impossible to think a life without education. Today, concepts like â&#x20AC;&#x153;lifelong education, education from cradle to graveâ&#x20AC;? are gaining importance on all over the world and the projects prepared regarding to these matters are being implemented rapidly. TURK-IS strongly believes importance of education, especially vocational education for our people and thus continues its interest on each matter in agenda of Turkey, especially on matters related to education and education reform. Why do we do this? We are doing this to have influence on agenda of the country, to meet requirements related to education, to enable education to be handled as a problem with the first degree priority, to increase productivity and quality in professional life, to train new and young trade unionists, trade union leaders, to prepare young people to life, to help employees to be successful, to prevent unemployment, to keep up with technological change, to prepare new employment opportunities, to meet requirements of industry, to enable our young people to have new occupations.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

271

Technology is a matter that should be supported with education in every field. We should believe that education will provide more benefit to the enterprise that its cost. As expressed before, education is an investment for the future. Investing in education today and expecting benefits from it tomorrow is sometimes impossible. Investment in education requires much more time but it is much more profitable. Thus, superiority of an educated person from an uneducated person is unquestionable. Today, the world is rapidly changing. One of the problems in this process is to protect merits of individuals and do not let this change to harm to these merits. In addition, quality concept is gaining importance and it is continuing to be an issue with priority. Needs are different and various. Knowledge and skills required to meet these needs are changing everyday. If education is realized by believing in continuous success and improvement, it maintains its feature of being the key for quality. Believing in success and being forced to be successful should be considered as basic conditions of being successful. The elements that support achievement of quality and that should be accepted as fundamental can be listed as follows: Purpose of education is continuous development and success. Education is an activity that depends on cooperation. It is used for assessment and introducing and defining tools. It is not the final target. Education should be a continuous, effective and guiding activity. Life is a travel and learning and loving have value when they are lived in order to take pleasure from life. Most important of all, it is compulsory to maintain and improve the desire for learning. Education system is a system of truths which includes students, teachers, managers who learn how to be best in the work they do together in order to be successful in top level. It is possible to change this as workers, employers, and managers. Education is the most effective and indispensable tool of economic, social and cultural development. All of our efforts should be planned and carried on according to this fact. Today, education is not only the responsibility of government but also local administrations, families, all units of our professional life and all individuals and volunteer institutions. Today, all social parties are aware of their responsibility and try to realize their responsibilities. They are here for this reason. Main responsibility for the education before professional life belongs to government but on-the-job training should be carried on by all parties in a coordinated manner. Related to vocational education and training, we should continuously develop programs that comply with the changing conditions and needs and we should integrate new technologies into the system more rapidly and in time. Programs directed towards providing education to intermediate personnel should be generalized to private and public secondary education institutions. It is difficult, even impossible to qualify for premiere league without increasing quality of education and people. This can be realized by allocating significant amount of financial resources to education. The amount allocated to education from state budget is considered as a serious indicator in contemporary societies. In order to give an example I would like to submit a specially selected education indicator.

272

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Do I have time Mr. Minister? SESSION CHAIRMAN- Time is up. But you can say your last sentences... DR. YUSUF EKINCI- Then, I would like to complete with a few sentences. I will submit it to you with the text. That is, I am trying to express the amounts per student in our country and in other countries. Mr. Minister, now I would like to complete my speech with a few very short sentences. Vocational education and training will continue to be discussed for a long time as long as out country does not take a high place among the developed countries in the world. As stated in the text, two months ago a study was conducted on vocational education and training. In this study, students was asked whether they would choose their high school if they had a change choose it again. 57% of the students in technical schools for boys, 58% of the students in technical school for girls and 59% of the students in trade and tourism schools had said no to this question. This is a serious point that should be considered and discussed by us. Transforming humans that had taken a good education to an advantage of the country is at our hands, at hands of educators and in my view it is responsibility of educators. As a result, we have to support the parties and institutions engaged in education whether they are volunteer or government institutions and not left them alone in this matter. Finally, if you permit as my last sentence, I think that government institutions, trade unions and employerâ&#x20AC;&#x2122;s associations should come together and establish an institution that will share part of the education burden on the government. This institution, which will have a sound structure, may take form of a foundation or another institution. Thank you for your patience. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Ekinci. Now Naci Sulkalar, Secretary General of TESK will deliver his speech. Yes, Mr. Naci. NACI SULKALAR- Dear chairman, dear panellists, dear participants of the conference; I greet you all with respect on behalf of TESK. I wish the Conference on Education Institution-Enterprise Dialog organized by the MoNE and TISK in scope of SVET project and opinions stated in the sessions held related to this conference and the matters discussed in the conference to be beneficial and successful. Dear guests, as we all know, topic of our panel is the problems encountered by education institutions and enterprises in vocational education and training system and solutions suggested for these problems. In fact, we have discussed this matter in various dimensions in many meetings and prepared reports, opinions and advices. However, choosing this matter as topic of a panel in the conference indicates that the problems in this field is currently continuing and will continue. I think that the conference is an opportunity to mention the problems once more and I hope that the conference will contribute in a certain degree to their solutions. Dear participants, undoubtedly one of the most important criteria used to determine development level of a country is quality of the human resources owned

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

273

by that country. When overviewed in general it is seen that the developed countries have the qualified human resources needed by national development efforts whereas most of the developing countries like our country have serious problems related to the human resources needed by their economies. As we all know, educating qualified human force that can realize development is one of the most fundamental duties of education system. While carrying out this duty, education system is responsible for educating students as productive citizens and preparing them for social life. Importance of this responsibility increases in the periods in which social change accelerates. Since our country has determined being full member to the European Union as its objective, we should continuously maintain many interrelated elements like educating qualified human power, being effective in international markets by increasing competitive power of our products and enabling vocational education system to keep up with technological developments in agenda and render important decisions in these fields and implement these decisions with priority and urgency. At this point, in order to establish a foundation for my speech, I would like to summarize our opinions on vocational educations and training system in our country. As you and us know very well, Turkish vocational education and training system was organized with Vocational Education and Training Law No.3308 that was enacted in 1986. The law basically determines the fundamental principles of learning a vocation via methods like formal educations, apprenticeship education and informal education and establishes a flexible structure that enables transition between them. With this law, a ternary structure has been established and active participation of social partners to vocational education process has been ensured. Even though, the law may be criticized in many different ways, it can be said that in terms of participation of social partners the Law No.3308 came into force by being compiled with a concept that is more improved than many other legislation in our country. Dear participants, in our view vocational education and training are realized in the best and most efficient manner in a work environment not in classroom. Truth of this fact cannot be discussed by anyone. Due to this fact vocational education schools and vocational training institutions are obligated to establish continuous relations with professional life and continuously update their education and training programs and practices. I can easily say that the Confederation of Turkish Tradesmen and Craftsmen has a positive positions related to vocational education and training. Since importance of apprenticeship system in tradesman and craftsman sector is continuing since Akhism and Guilds era, TESK has always considered the activities related to vocational education and training as activities with importance and priority. Likewise, by-law of TESK gives significant importance to the activities related to vocational education and training. Outline of our arrangements related to vocational education and training is as follows: In order to finance vocational education and training activities all units of our organization allocated 20% of their gross income as education budget. Our confederation has established the Fund for Developing and Supporting Vocational

274

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Education and Training of Tradesmen and Craftsmen in order to support activities of our organization related to vocational education and training and to support vocational education and training efforts and activities considered important and useful. Our confederation has been establishing vocational education centres in order to meet practical training deficiency of the young people working in work places that do not have sufficient infrastructure. Vocational training consulting units are being established in all units in our organisation in order to carry out, orient and develop the activities related to vocational training and work place supervision and consulting groups are being established in order to ensure that vocational training is provided in suitable places. Training, examination and certifications activities of the 110 vocations that are not in scope of the Law No.3308 are being carried out by our chambers. All of these activities are directed towards increasing quality of vocational training provided in enterprises and enable young people to learn their vocations better. However, there is no doubt that these activities cannot be realized always as we desire, plan, schedule or in the form written in the legislation due to various problems. As representative of an institution that is aware of the vital importance of vocational education and training for the future of our country and that intends to realize many projects in this field I would also like to mention some problems in vocational education and training. These problems may be classified under two main headings; the first one is problems of education institutions and the second one is problems of enterprises. Because, as Confederation both fields....... (end of the cassette). ... as I stated before as Confederation we are continuing to establish vocational training centres with purposes like increasing quality of vocational training, complete lacking parts of the training provided by enterprises. On the other hand, enterprises organized under structure of TESK participate in apprenticeship system and teach vocations to apprentices and assistant masters by employing them. Also, the chambers affiliated with our Confederation have duties, powers and responsibilities related to various aspects of our vocational education and training system. When we examine problems of our education and training institutions we determine that the most important problem is financing. Vocational education and training requires significant amount of financing. Important costs arise when education and training institutions try to keep up with amazing pace of technological developments. TESK is aware of the importance of vocational education and training for both its members and the future of our country. However, being aware is not sufficient, also resources should be found for vocational education and training. In summary, it will not be wrong to say that one of the most important problems of education and training institutions, especially the ones in our country, is financing. Another important problem is inadequate demand for vocational education and training and inability of vocational education and training institutions to use their full capacity.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

275

Increasing the percent of students who continue to vocational education after compulsory primary education to 67-70 percent is the objective of our country since decades but this percent has not been reached until today. In order to increase the demand for vocational education and training it will be wise to apply some incentive mechanisms for both education institutions and enterprises. We think that implementing the incentives provided by the EU for vocational educational education and training especially the ones for small and medium scaled enterprises will help to increase the demand. Related to the problems in enterprise dimension, I would like to detail the incentive mechanisms I mentioned above. The Law No.3308 provided some advantages to both enterprises and students when enterprises employ students or apprentices. For example, social security premiums of apprentices or students are borne by the state. However, this is not the case for people who receive assistant master workmanship certificate after two or three years apprenticeship education and continue to master workmanship education. Since small-scaled enterprises encounter difficulties in paying social security premiums, these enterprises either employ assistant masters without registering them or are forced to dismiss them. If a part of insurance premiums of assistant masters are borne by the state, this will be an important incentive and decrease the rate of unregistered employment. You know that a positive development occurred recently. 18 years of age limit was removed provided that the student continues to apprenticeship training. This is an incentive that will contribute to vocational education and training. Another important problem that is continuously informed to our Confederation by our organization is the difference between vocational educational and training programs of enterprise and school. Difficulties are encountered in harmonizing theoretical education provided by school and skills oriented training provided in enterprise. In enterprises students carry out works that are not related to theoretical knowledge they receive in school. If the theoretical knowledge received by student is no related to the work they do, efficiency of education reduces and concentration of student to lecture decreases. Thus, emphasizing school-enterprise cooperation more is an undisputable issue. Related to cooperation issue, we know that it is always complained that schoolindustry cooperation and university-school cooperation in our country is not sufficiently developed or realized efficiently. Even though these criticisms are right in a certain degree, I would like to mention that significant steps have been taken in these fields in the last 20-30 years. This fact indicates that the understanding related to these issues in our country has been developing. When rapid technological and scientific advancements in the last years are considered it becomes clear that our country should rapidly access every kind of information and technology. Of course, just accessing them is not sufficient. We have to produce new information and technologies by using available information and technologies. I think that it is nice to see that the number of people who are aware of these facts is increasing. It seems cooperation of public institutions and other sectors related to vocational education and training system is inevitable. That is, each party should perform its duty and contribute to this matter. However,...

276

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

SESSION CHAIRMAN- Mr. Naci, can we complete? NACI SULKALAR- I am completing Mr. Chairman. SESSION CHAIRMAN- Your exceeded your time a lot. NACI SULKALAR- However, while our chambers do not register people who do not have vocational certificate as their member, some institutions do not obey this obligation. This is another important problem. As a result while both parties have deficient parts in school-enterprise cooperation, fortunately we are not too late. First of all, starting to utilize from vocational education and training programs of the EU is considered as a development that will pave the road for future developments. However, I would like to state a desire related to these programs. We are expecting our public institutions and similar institutions to inform and orient us on implementing these programs and submit examples of good practices. Thank your for your interest. On behalf of our Confederation, I greet you with respect. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Sulkalar. I have to warn the other speakers to use their time slightly more carefully. Hasip Kurt, Manager of Industrial Relations, Arcelik A.S. Yes Mr. Hasip. HASIP KURT- Mr. Minister, dear participants; this comment is for me. Now I have to deliver my speech in a controlled matter since other speakers slightly exceeded their time. Mr. Chairman, I will try to complete in time if you can remind me the time. However, before this I would like to say something. I will be happy if you consider these few sentences out of 15 minutes time limit. Now, when our Confederation, TISK, made an announcement related to this meeting I thought that serious developments are occurring in Turkey and I conducted a very serious study. It was an important study presentation of which would take between 1 hour and 1 hour and 15 minutes. It was also an opportunity for me to refresh my knowledge. However, the program that was sent one week ago was stating that time was limited with 15 minutes. Then I conducted another study, presentation of which will take 15 minutes. However, in the morning session it was observed that problems occurred in simultaneous translation when people spoke rapidly in order to complete their speech within 15 minutes time limit. That is we are faced with a dilemma. What should I say? I know that you were overcame by drowsiness languor and feel sleepy after the lunch. Then, I have to say different words. These different words may be rather pessimistic but unfortunately they are realities of Turkey. Why is this so? Now dear participants we have talked and made lots of comments, the speeches I have been listening in this hall since morning includes almost all of the things I will tell to you. I had made correct determinations. All right, I think we should determine why they are not realized, why educational problems in Turkey are continuing as a chronic problem. As indicated by the late Nusret Ekin we should catch the horse from its halter. For some reason or other we, Turkish nation cannot catch the horse from its halter. In 1950s our national income was same with income of South Korea.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

277

Do you what is the difference between them today? You know, I do not need to say. Then, what is the reason for it, why our national income is still USD 3,600. We are doing everything to enter into the EU. It is very difficult for the EU to accept us with these conditions. Due to their politeness they are not directly telling this to us, but you cannot enter with USD 3.600 national income. Well, what is the relationship between USD 3.600 and my words? It is definitely related to education... What happened my friends, has not the machine got warm?... I said this. It is in front of us. Inadequate infrastructure of education in general is a serious obstacle in front of educating qualified human power. I will try to prove the comments I made in thee first part of my speech. Low productivity due to excess of unqualified work force, unplanned and distorted urbanization and family planning that could not be realized in one way or another are increasing our problems everyday. Solution of these problems requires increasing productivity. Increasing productivity will increase our competitive power. If we express in summary, magic word of our era is â&#x20AC;&#x153;productivityâ&#x20AC;?. Increasing productivity is possible by strengthening education system and especially vocational education and training. Regarding education and productivity, a Russian researcher has proved that a person increases his work productivity 40% if he is primary school graduate, 102% if he is high school graduate and 300% if he is higher education graduate. Again in another research it has been indicated that increasing literacy level from 28% to 30% brings a 16% increase in actual national income. In the long term, investment made in education pay itself back more rapidly compared to capital investment. Now my friends, can you please look at the place of Turkey in labour force productivity list. We are only above Romania and India. This amount is just above of USD 4 while it is about USD 44 in the USA. The reason for this is the education issue I mentioned above. Yes, I am passing these matters rapidly. Now, what did we say about functions of education? It gives competitive power to economy, increases productivity and production quality. We are starting by saying that in the new economic conditions of today there is nothing like lifelong employment guarantee. Our friends have emphasized this many times. Leading principles of the new economy are lifelong education and employability. Success became more depending on information. The need for qualified work force is increasing. This need is more intense for the countries that have high population increase rate, insufficient schooling rate ant thus low education level in general. Turkey is an example of this situation. Pace of globalisation, economic and technical advancements, international integration and increasing competition forces enterprises to keep up with rapid changes in order to be successful. What should be done in order to increase effectivity and efficiency of vocational education and training systems? In order to provide an education that is sensitive

278

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

competition, proper technologies should be utilized, continuous education opportunities should be increased and education opportunities should be provided for everyone, stronger qualifications that ease entering into professional life should be provided by general and vocational education and training systems - I am passing these matters quickly since there is no need to make explanations on them and they have been mentioned many times - education system should be harmonized to labour force demands of enterprises. Role of the State in education should be decreased and social parties should have a deterministic role - in fact this is the general consensus we reached during this Conference - trade unions and employerâ&#x20AC;&#x2122;s associations should take active role and responsibilities related to vocational education and training system, occupational standards and certification systems should be improved. Establishing an education system that provides labour force in the quantity and quality demanded by labour market is the most important tool for accelerating development of Turkey, decreasing unemployment and increasing social welfare. Employers have two main problems related to the vocational education and training system in our country. Curriculum and education programs of vocational education and training is not determined according to continuously changing labour force demand of enterprises, real sector does not take active duty and responsibility in orienting the system and in many occupations there is not sufficient number of graduates. However, the unemployment rate in Turkey is in a serious level But, there is a serious vacancy for qualified labour force. Since public sector does not function efficiently and effectively, enterprises are forced to allocate to education significant resources that are not proportional to output. On one hand private sector performs its legal obligations and on the other hand it searches for additional financing and carries on the training activities needed for its production with its own resources in training foundation centres and employerâ&#x20AC;&#x2122;s associations it is affiliated with. It is clear that this situation is causing a large extravagance at macroeconomic level. I name the things undertaken by enterprise as legal obligations. I am passing them very quickly. It has been reduced from 50 to 20. The new law brought the opportunity of practical training for 10 or more students, it brought obligation. I am passing them rapidly. Yes... SESSION CHAIRMAN- Some problems are occurring in translation. HASIP KURT- I said at the beginning Mr. Chairman. Well, I will slow down a bit. I am leaving out the Law No. 3308 since it has been mentioned. I will mention training activities of the enterprises affiliated with TISK. These enterprises are continuing their training in three different system; on-thejob training, training provided by training centres and training provided by foundations. Again, employerâ&#x20AC;&#x2122;s associations and enterprises affiliated with TISK mainly provides training on vocational training, worker health, work safety, environment training, total quality training, first-aid, family planning and industrial relations. If we mention activities of MES Training Foundation, these enterprises are

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

279

benefiting from the trainings provided by MES Training Foundation. I have to say that the cooperation realized between MES Training Foundation and European, German Training Institution REFA that is a worldwide famous institution in international technical and scientific fields will create a serious added value for Turkish industry and enterprises. I think, MES and MEV will execute a contract with this worldwide famous training institution within this year and starting from 2005 they will take support from this institution on quality management, industrial engineering, time studies fields. Meanwhile, enterprises and employers executed very serious training agreements with trade unions and Turk-Metal and MES provided training activities for 20 thousand people and they plan to exceed these training activities to 200 thousand people. Meanwhile Koc Holding Company is continuing to its own training activities. We have not mentioned activities of MEV. There is National Education Foundation (MEV). Companies in various scales are realizing activities for needs of enterprises via the foundations they establish like National Education Foundation, Turkish Education Foundation, Koc Foundation, Sabanci Foundation, Enka Foundation, Turk Petrol Foundation. Now, what are the measures related to them? Occupational Standards Institution should be established; this was mentioned. A system should be established in order to search labour markets. Occupational standards certifications system should be definitely implemented. Systems that orient to occupations should be implemented. Importance should be given to educations of adults in scope of lifelong education. As in the EU countries, priority should be given to training of labour force compliant with technological advancements via various incentives. For example, connections of technical and practical aspects of vocational technical courses should be intensified and examination question banks should be enriched continuously. What should Turkey do? Now, Turkey should speak the realities. We suggest these to be done after now. I gathered together the issues known by everyone. I will say them in very short headings. School-enterprise cooperation should be planned in a balanced way suitable for requirements of the country. Quality of labour force should be increased and connection between education and employment should be established; active labour market policies should be implemented; the MoNE should have a consistent and sound personnel policy; under this there are matters so important that books may be written on them. Changing this national education policy and providing education activities in the level we desire depends on this. We will continue to discuss these matters as long as the State does not correct them. The role of the State in education should be redefined. I say this by really believing; it is not correct to expect everything from the State. It cannot do this and in fact it is not doing this. Resources are limited. Our friends have said. Employers, trade unions, employerâ&#x20AC;&#x2122;s associations should share this load. If we expect everything from the State, neither resources nor capacity of the State is sufficient for this. Education organizations should give up classical methods and be organized according to total quality concept. This is the second key. We have to give up the classical system. What do I mean with classical

280

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

system term? Please, I consider everyone here free from fault and I am not talking to blame anyone but I cannot keep myself from expressing a sentence. Our parents take us to school since our childhood. This is not our topic. Elementary school has no relation with vocational education and training. But, vocational education and training cannot be taken before graduating from elementary school. People at my age remember very well the words our father used to tell to teachers when they took us to school. Be as rough as you want with him. What does it mean to say be as rough as you want with a 6 years old child? That student did not like his teacher, did not like school. He burned the books when he graduated from elementary school, he burned his books. During these studies I have come across very interesting anecdotes. A man buys a kitten in order to catch the mouse in his house and train the kitten with a toy mouse. He releases the toy mouse and orders the kitten to run and catch and repeats this many times. But the kitten looks for a place to hide when it meets a real mouse. It is impossible with pressure. What should the State do? It should provide the conditions that will ensure that students love their school. If pre-school education is provided and child loves school via playing before going to school, he will not burn his books when he graduates from university. I said elementary school, you have seen or heard many students who burn their books when they graduate from university. The reason for this is pressure. As my friend who is representative of TURK-IS has stated 60% of students do not like their school, they do not like to go to school. I am saying that essentially after the 4th grade it becomes clear how to continue education of a child and where he can develop himself. I am not an educator. But, what are we doing? Since his score is low we are sending him to Faculty of Agriculture even though he does not want this in anyway. There are thousands of Faculties of Agriculture but there is no agricultural engineer in any village. We are in a very bad position in agriculture. We should definitely give up classical system. Funds that provide resources should be used according to their purposes. The State has an important duty in this matter. Percent of normal high schools in secondary education in 65% and percent of vocational schools is 35%. This rate should be definitely inverted. Our friends even gave this rate at 70-30. Right. However, we have a paradigm, we have a fear. While we are saying 30 percent, 70 percent, 60 percent some people seriously boil over with rage since they think that this will increase the number of imam and preacher high schools, they fear to say this. My friends, as I learned from a friend yesterday, percent of imam and preacher high schools in this 35% is about 12%. The number of students in these schools has decreased from 270 thousand to 79 thousand. The people who want to take part in this natural process take part, who want to receive education, receive education. We should say to invert this 60-30 rate and get used to it. We advocate democracy on one hand and fear from something, from the paradigms created by us on the other hand. This is not correct. What is the function of this 65% graduated from high school? Will you please say how many people enter to universities? How many people are continuing to university? Which of them has the qualities required by professional life and industry and creates added value and starts production when he graduates? I am about to complete Mr. Chairman. Just one sentence remained.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

281

I finish my words by saying that we should determine new education strategies in order to educate generations that inquire, think and that can view events from different angles. Thank your for your patience. SESSION CHAIRMAN- Thank you. It was not possible to include other issues in 15 minutes? Such a comprehensive matter. Thank you very much Mr. Hasip. Now, Osman Alper Turer, Director of Human Resources, Efes Beverage Group will deliver his speech. Yes. OSMAN ALPER TURER- Dear Chairman, dear guests and participants; I would like to allocate time for question and answer section by obeying my time so I will talk a bit shorter. As we all know, reaching the level of contemporary civilizations is only possible via the education in our country. All participants and presenters of our Conference emphasized the necessary points related to education in the morning session. Thus, I will not talk again on the Law No.3308 and amendments made with the Law No.4702. However, I will underline some matters and try to enable them to be considered somewhat differently. It is a fact that currently the level of education in our country is not at international norms and there are significant gaps between regions and quality of education decrease even though the number of people receiving education is increasing. Most people in our country are elementary school graduate and even though level of literacy is rather high there are citizens who had not taken any kind of education. This is unacceptable in those days when we are trying to enter the EU. However, as stated by Mr. Minister in this morning there are some projects that give us hope like SVET project realized with contribution of the EU. Even though there are many education institutions, unfortunately our companies retraining the personnel they employ according to their technical and managerial norms and the education in our country does not exceed a general culture knowledge excluding some exceptional applications. When regional differences are added on this, opportunity equality that should be provided by the State does not realize and except for some education institutions students and graduates of the schools providing standard education do not have necessary qualifications and they graduate from their schools with very insufficient qualifications. Unfortunately, most of the teachers in our country give lectures on fields that are not their specialization fields and they cannot provide the necessary education to the students graduate from these schools. I made such a general introduction to my speech since I believe in organizing education institutions and education systems including elementary, vocational and higher education institutions in an integrated way. It is pleasing to hear in the speech delivered by Mr. Minister in the morning session that the MoNE and our government are considering this issue in this way. Correcting only one matter, for example vocational education, and not

282

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

interferinge other continuing problems of other education institutions makes obtaining the desired results impossible. 12 years education on which MoNE is working currently and organization of other education institutions are important developments. Our era is a speed and information era. Competition that is increasing day-by-day changes the needs and the manners works are performed. The societies and institutions that cannot follow these developments cannot survive. Meetings of Vocational Education and Training Board and Province Vocational Education and Training Boards reorganized with the Law No.4702 are realized with about 15-17 members and sometimes number of these members reaches up to 20. In my view, rendering decisions in the commissions that have this amount of members, especially rendering decisions rapidly is impossible. In fact, a second approval and examination is required for these decisions. Vocational education and training institutions should be reorganized in a flexible structure that is sensitive to differences between regions and that includes less bureaucracy and these institutions should be mainly constituted by representatives of private and education sector and they should have full power. Limitations and restrictions like 20 personnel, 5-10 percent creates difficulties for our enterprises especially for small and medium scale enterprises that already realize their production in a competitive environment. Unfortunately, the enterprises that try to survive cannot establish training centres. Such enterprises are either borne a financial loads like fund payments or perform their obligations without due diligence. This situation demoralizes very young vocational education and training students we are preparing for the future. Unfortunately, a negative effect occurs when they are preparing for professional life and trying to do something good. Our company provides practical training opportunity to about 250 students within the year or summer months. However as you know, demand is much more above our capacity or available physical facilities. The amount of excess demand changes according to regions. When it is considered that our era is information era and there are many opportunities, we should integrate the technical training provided in enterprises with distant education and good education in certain vocation branches and enable many students to contact certain enterprises in different regions and include much more young people in this system and help them to get used to professional life. In cooperation of enterprises and active participation of all social parties the current vocational education and training curriculum should be organized and updated according to conditions of today. Technical education and training that intensify on certain main subjects causes excess of labour force in some fields in some regions and lack of labour force in other fields. We especially employ the young people who have received education the beverage, chemistry and food fields on which we have activities. However, we continue to provide on-the-job training to these friends for three-four years on the fields that require background peculiar to our own activity field. Also we send them

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

283

abroad to receive training on some fields for which there are not qualified personnel in our country but which are important for us. In my view, this indicates that we share the problems experienced by many enterprises. This situation causes resource extravagance by the MoNE, our State and private sector and students are forced to deal with different subjects especially in the last period of their education just before they start to professional life and unfortunately they are unable to use this information when they start professional life. As I stated shortly before, this situations causes serious extravagance of resources. Since the cooperation between our industry and education institutions are relatively low, it does not become possible to correct the education system and its curriculum that have not been changed since years and that does not comply with the realities of today. As I said before this causes extravagance of resources in these years in which we need the highest amount of resources. As I stated above, general policies of out State should be coordinated with the system that support our vocational education and training system. First of all, industry and production regions with priority should be determined in addition to incentive regions. Sectors with priority should be determined and curriculum should be organized according to this and investment should be made for the future. As we know, India is one of the most important examples for this matter. As done in the first years of our Republic, our government should gather private sector, vocational and industry institutions and all social parties together and determine the fields that will be encouraged and it should seriously encourage private sector for these matters and realize education planning, especially vocational education planning according to these fields. In an environment like current environment where investments are limited and unemployment rates reach their highest values, all efforts made towards original and quality education will wasted. Organizing education in a complementary way in coordination with industry and sectors is necessary in order to meet needs of the young people of today and the next generations. Also, planning job branches for the handicapped and previously sentenced citizens which is a social problem and seriously encouraging the private sector which can provide production and service in these fields should be one of the most important articles of agenda. Advanced technology of today enables especially our handicapped citizens to work in various fields. However, since the investment that should be made for special manufacture arrangements needed for such people are high than normal, determining activity fields of such manufacture systems and manufacture forms and providing serious incentives for such investments will contribute education equality in our country and enable inclusion of inactive labour force in manufacture process. As a summary of my words, not just vocational education and training but our whole education system should be organized together. We should establish boards that do not include any bureaucracy and that are mainly constitute by representatives of industry and education sectors. They should be boards that have

284

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

power and that render fast and regional decisions according to requirements. The sectors and the regions that will be incited should be determined and education planning should support these sectors. Job opportunities should be created for graduates by encouraging serious investors who intend to invest in these sectors. Education subjects and curriculum should be arranged according to realities of today. In order to establish the contact between much more students and enterprises in different regions, physical environments should be eliminated at least in certain education fields and concepts like distance education and good education should be emphasized by making cooperating with enterprises. While ending my words I thank to all participants and greet them with respect. SESSION CHAIRMAN- I thank you Mr. Turer. Now, Dr. Bekir Turgut, Director General of MoNE will deliver his speech. Yes, Mr. Turgut. DR. BEKIR TURGUT- Dear Mr. Minister, dear participants and speakers and dear participants who represent enterprises and dear National Education Directors and other friends who work in rural regions for us despite the difficulties they encounter there. I remembered anecdote when the matter mentioned by Mr. Minister in the morning and by other friends in the afternoon. One day, judge of court had asked Temel what his name was. Temel had said “My name is Temel, but there is no ‘r’ in it. The judge had said “Temel name does not include ‘r’ anyway”. Temel had replied “That is what I am saying”. Now, this 65 percent, 35 percent issue was mentioned by Mr. Minister in the morning and by other speakers in the afternoon. That is, problems are known and said by everyone. However, what is needed is arising from quality of this meeting, that is, arising from core of this Conference, that is, arising from the thing we name as dialog. I think so. Mr. Minister, while Apprenticeship and Vocational Education and Training Law No.3308 was being enacted, I was working as secretary of the relevant board. Maybe he does not remember. Mr. Minister had not worked there like a minister, he had not worked like Chairman of Board too; he had worked like a member of board, even like an expert. I think discussions on each article had continued for 15 days or so. Mr. Minister was there. I was his reporter. I remember that during his opening speech he had said he talked this matter with Mr. Bangaoglu. Mr. Bangaoglu was Minister in 1948-50. He had said that they had made such preparations but they could not realize. But, Mr. Minister achieved it. And my friends this Mr. Minister is now before you. Since most of the topics have been discussed I will again tell an anecdote. I was Branch Director in the MoNE during September 12 military coup. Mr. Undersecretary, Mr. Yusuf remembers. In order to determine performance of Directorates General, they had determined the number of documents entering each directorates general. Then, about 70 documents were entering to the General Directorate of Apprenticeship, I remember so. Then my ... (end of cassette).

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

285

...annually about 70 documents were entering. We can reach such a conclusion from this fact. A Directorate General without any problem. It can be said that there is no problem related to this matter. Now can we say that Mr. Minister has increased problems of Turkey by enacting this law? It seems Turkey is in trouble in a certain degree. Now, I will pass to another point from here. I am Director General of Trade and Tourism Education in the MoNE. In our ministry, vocational education and training is carried on by four main directorates general. The directorate general represented by me is responsible for the services on trade, tourism and communication fields. Other directorates general are; General Directorate of Technical Education for Boys responsible for technical education and Directorate General of Technical Education for Girls and General Directorate of Apprenticeship Education. Today I am here as a director general responsible for the matters we discuss here. We have to consider these problems as perceiving inner structure of the concept named as dialog and its inner discussion system. If we perceive it as the discussion in television and discuss the matters by accepting them as either white or black, it will not be possible to reach a conclusion. You know, in our country discussions in televisions reach to the point of insulting before they end. Thus, I believe that we can solve problems of our country more easily if we can discuss problems in scope of this dialog and by perceiving other people, I am not saying this is not so here, I am very sorry, I do not mean this. Last week, I gathered principals of hotel management and tourism vocational high schools in Antalya. Our Director of National Education in Antalya is here now. For the first time I invited principles of private schools and a representative from private sector participated in that meeting. This private school principle said that he had come across such a thing for the first time in his professional life. Then I understood that the problems of this country arise from the fact that everyone considers his position as his own property. However, if you ask whether private sector has problems or not, on the previous day I had participated in another panel on tourism and education problem had been discussed in that panel. Hotel management and tourism vocational high school were not mentioned even once in that panel. That is, there is such a lack of dialog. I, as a new Director General understood that our activities are correct. If you ask what we have done; we have done these things; instead of a discussion environment where replies are given just to say something, we reached to a point we call as auto-critique. While reaching this auto-critique point, we reviewed development of vocational education and training in the last 50 years. When we reviewed the vocational education and training in the last 50 years, we determined the important points. First, current structure of vocational education and training had started with the system after the Second World War. Even though vocational education and training have a past, its current structure has been determined by the events and social structure after the Second World War. What is that position? First of all, it a mobility started to ensure social adaptation of people after war. This initiative that started with their rehabilitation had produced a system that support people until they learn an occupation. Vocational education and training had gained importance after a calamity. Another point in our important determinations is this; During the two world

286

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

wars, the world had lost the capital collected for 200 years. In order to compensate this capital, manufacture sector had been supported. And until 1970s and 1980s the most important contribution to gross product of the world had been made by manufacture sector. The formation that occurs after manufacture sector is the era we describe as â&#x20AC;&#x153;information societyâ&#x20AC;? or name with different terms. We see that in this era the sectors represented by our Directorate General or the sectors for which we are responsible have gained importance. What is gaining importance? Trade. What is gaining importance after trade? Tourism. What is? Communication. Manufacture sector had become a sector with secondary importance. However, in our society there is something I consider as a social contradiction, a social mistake. If something gains importance, you should accept the other as nonexistent, you should not consider it in anyway and transform the discussion into a fight. It is impossible to reach a point by accepting our problems or other people as nonexistent and by denying existence of each other. In the past service sector contributed to manufacture sector and today we cannot accept manufacture sector as nonexistent. Then, this is the main concept we name as the change that should be made in our minds and understanding. This is our most lacking part when we discuss our habits arising from past of our society and teaching them to our students. Otherwise, we do not educate anyone to make him a thief but there may be thieves in the society. Our education programs do not advice anyone to take bribe but there may be people who take bribe. What is the reason for this? This is coming from integration of the dialog between the society and education system at a point where they know and define each other, in short it is coming from integrity and unity of the country. Integrity and unity are not just needed for security but they are also very important for development. Thus, I consider that the integrity formed in this meeting is more important than the comments made by speakers. Thus, while developing this system and discussion vocational education and training we performed some background work. And related to this background work we studied many points mentioned by Mr. Hasip. However, currently our efforts are not seen easily. On May 13, we collected all of these schools, trade high schools, tourism high schools, communication high school under a common structure. In the world, this structure is called common structure of service sector. And May 13 we will organize a panel. First of all, as a principle and policy we will protect and support trade high schools. The structure had changed and a concept named as service sector had formed. Now, we have developed a new system according to this formation and organized Service Sector Panel. And in service sector panel we have felt the need for dialog as the rest of our country. We, as people of the same country will of course miss such a dialog. If we can transform this dialog problem into a mobilization and transform our positions into institutions that serve to people of our country not to ourselves, of course positive developments will occur. There are some technical points informed to me by my friends. I will not take your time with these technical points. But, after listening the foreign experts in the morning session, if I summarize them, first of all we want private sector and enterprises to approach to our students as schools approach them and train them according to this and we expect sensitiveness to this matter. As I said before, I will

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

287

not discuss the matter as just white and black. That is, I am not trying to mention that enterprises generally do like this. There are many enterprises and institutions that handle this matter in a very good manner. Even, they can be example for us. For example, we mentioned the Vocational Education and Training Boards; my friends wrote me their functions in order to tell in this meeting. Now they are wondering whether I will say all of these functions. We can make these institutions functional, increase their functions. If some institutions do not supervise students and do not adopt an educational and pedagogic behaviour, there may be undisciplined behaviours among students. For example, we send some of our student to hotels. The start their practical training by making tea service and during whole of practical training they just service tea. We want them to receive training in every department and every part of enterprise with an educational and pedagogical approach. Dear friends, if you ask the percent of such practices; you know that our negligence on such matters is not open do discussion. We should warn them, even customers should warn them related to such matters. As Mr. Hasip emphasized total quality management is a very important matter. As Ministry we are giving great importance to total quality management. Total quality management has being explained, discussed and implemented in this country for 10 years. However, I believe that total quality management has brought many positive applications and innovations to this country. However, we modified this concept and renamed it as total service quality and we introduce it to our schools and students and the service institutions affiliated with us. In fact, I am saying that to my students and teachers. Dear friends, in the world there are 500 companies that significantly dominate globalism. If I am not wrong 158 of these 500 companies are in Europe, about 250 of them, I think 238 of them in the USA and 77 of them are in Japan. The future of Turkey is proportional to the Turkish companies that take part in this list. And vocational education and training is definitely the most important element of this matter. If there are deficient parts in vocational education and training, we cannot reach that point. As I say to my friends, we can carry tourist by the most luxurious airplanes, accommodate him in the most luxurious hotels but if we spill tea on him while serving tea all of our other efforts becomes useless. This is a simple example of the total service quality we are trying to teach to our students. What have we done? We have changed all of our education programs. The speeches delivered since this morning, including the speech of Mr. President, described the starting point. However our Directorate General finalized that matter and changed our education programs. In fact this is what we tell in cooperation meetings. We tell that we will get good results from this. We have not realized this by ourselves. We called friends and representatives from private sector. We have worked together with academicians from universities and compiled the advancements achieved at abroad. When I met with a representative of SVET, he was surprised. He asked whether this was so. Yes, this is so. We believe that background information is very important. We have not considered that service sector panel as an activity to introduce our achievements, we considered it as a background activity. That background information activity is open to every kind of criticism, but we will accept everything that is beneficial to the children in this country and do not think anything other than adopting reconciliatory behaviours. Dear Chairman, I think my time is up.

288

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

I shared my emotions with you. I believe that everyone has good will and approaches the issues with good will. I do not have any hesitation on this matter. However, I would like to suggest something to my friends from enterprises. We should meet more frequently, make more cooperation regarding the activities in enterprises, observe our students together, establish such a system; we ready for such a dialog. This dialog does not arise from a restriction; but conditions force us to such a dialog. However, developments in the world and the objective determined by Ataturk force us to this point. I thank you all for listening me and greet you with respect. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Bekir. Of course, there are lots of memories, however our time is limited. Our Director General Huseyin Acir could not and sent Husamettin Kaya instead of himself. Yes, Mr. Husamettin. HUSAMETTIN KAYA- Dear Chairman, dear participants, on behalf of Directorate General of Technical Education for Boys I greet you with respect. I do not want to repeat issues mentioned by all of our speakers. It is known that rapid changes and developments in science and technology have social, cultural and economical effects on lives of society and people. This year we have started a study on problems of vocational education and training and solutions suggested for these problems. This project contains total 10,600 personnel including 182 managers, 1,044 teachers, 259 technicians and 123 civil servants and 126 schools in 14 provinces. In this introduction I would like to end my words by submitting you problems encountered in enterprises related to vocational education and training and solutions suggested for these problems. The problems and solutions suggested for these problems are problems and solutions communicated to us by our friends working in field, that is principals, teachers, technicians. The parts marked with red are solutions suggested by our friends working in various provinces. As the first problem related to province vocational education and training boards it has been determined that they do not held their meetings in sufficient frequency and most of the representatives of member institutions and enterprises do not participate in these meetings. In this hall there are many province directors and province deputy directors. They know. This situation prevents decisions that are in scope of province vocational education and training boards and that are important for development and improvement of provinces to be rendered. Functioning of Province Vocational Education and Training Boards in scope of the principles stated in laws and regulations should be realized. I worked for 8.5 years as Province Director and 5 years as Province Deputy Director and I know how these boards are working. This problem is continuing today. Second problem is the obligation of enterprises employing more than 200 personnel to establish training unit. This obligation had been brought by article 18 of the Law No.3308. However, many enterprise could not establish their training units yet. In addition, many enterprises cannot employ master trainers that have sufficient

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

289

qualifications needed for training of student. This situation prevents structuring education according to education programs. As a solution, enterprises employing 200 or more personnel should establish training units in order to realize a sound vocational training and training of their own personnel. Enterprises should recognize the fact that the students they train will be employed in their enterprise or sector after they graduate, act according to this responsibility and give importance to qualified master trainer and training personnel. The third problem related to this issue is the enterprises that are not sufficiently informed on training of students and consider vocational training as drudgery. As a result, required importance is not given to skills training and they want to use students as cheap work force. Our advice; educative programs and panels should be organized at the beginning of education year by schools, Directorates of National Education, Chambers of Trade and Industry and representatives of enterprises and the relevant parties should be informed on their duties and responsibilities in scope of the laws. In spite of the Law No.3308, some public enterprises do not provide vocational training by stating their conservation measures as a reason. Also, some public enterprises that provide skills training to vocational high school students do not pay these students the wages stipulated by law by stating that they do not have allocation for this purpose in their budget. Vocational Education and Training Law No.3308 not only includes private sector but also public institutions and enterprises. Thus, budgets of all public enterprises obliged for providing skills education should have allocation for wages of students. SESSION CHAIRMAN- Please, a bit slower for translation. HUSAMETTIN KAYA- Problems related to education and training programs; enterprises make plans according to their own schedules without considering education and training programs and they frequently assign routine duties to students and training on a significant portions of curriculum cannot be given. It is also seen that advices of coordinator teachers assigned for guiding services and coordination are not obeyed sufficiently. Also, since some of the enterprises providing training for students are small-scale enterprises they do not have training units. These enterprises do not have sufficient hardware and qualified master trainers and these factors prevent providing training programs a required. Suggestion for solution; in order to gain knowledge and skills needed for their vocational fields, students receiving skills training should be regularly rotated in enterprise until they realize all of the applications stated in the program. Enterprises should employ master trainer and training personnel according to requirements of education and training program and from time to time they should provide orientation courses for these people. The sixth problem on equal education is provision of different forms of training in different enterprises. Types of machinery in enterprises change according to their production fields. This situation prevents students to receive training that is equal and at the same level. In practice examinations it is observed that some students have not worked with the machines in enterprise at all. Measures should be taken in order to ensure that students

290

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

actually work with the machines related to their vocational fields. Another problem is insurance premiums. If there is no allocation for monthly insurance premiums of the students receiving vocational training, these premiums are not paid to the Social Security Institution in time. SSI accrue interest for the premiums not paid in time and enforcement is started for school managers. Holding school managers responsible for delays caused by lack of allocation in budgets and starting enforcement for them effects practice negatively. Same as the practice made for personnel costs, the Ministry of Finance should instruct province finance directorates and province revenue directorates to pay insurance premiums of student receiving vocational training even if there is not sufficient allocation. Another problem is related to variety of the industries in the regions. Some industrialists may have difficulties in finding trained labour force. Because vocational high schools in the region do not have departments related to needs of the region. Students graduating from these departments opened without determining needs cannot be employed. Suggested solution; in order to open departments of vocational high schools according to needs of the industry in the relevant region, department suggestions of Province Vocational Education and Training Board should depend of determination of needs. Problems related to chambers and their responsibilities; even though in scope of double education responsibilities are shared between the state and occupational institutions chambers have done nothing more than signing contract and all responsibility and load of implementations have been left to schools. Locally enterprise owners should be informed, more publication should be made on national press, chambers and associations should functions more effectively according to purpose of double education. There problems on recognition of certificates of assistant master workmanship. Many enterprises does not recognize certificates of assistant master workmanship. Certificate of assistant master workmanship does not have any validity for employment. Suggested solution; experts should rearrange education programs in a way that will be compliant with the EU by preserving their main philosophy and legal amendments should be made in order to enable certificate of assistant master workmanship owners to receive high school diploma. Dear Minister, dear participants, I thank you for listening me and greet you with respect. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Sayâ&#x20AC;şn Kaya. Our last speaker is a student from Ataturk Vocational High School for Girls. HASAN DEMIR- Thank you. I am a student in the Electronics Department of Ankara Ataturk Anatolian Vocational High School. I thank the people who have organized this panel and also to the other participants.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

291

I am proud of receiving vocational education in a good school in the capital city of Turkey and vocational training in an enterprise like Hitachi. I am one of the lucky students who find a change to reinforce the education he receive in school by training in enterprise and who can determine a branch on which he can specialize. I did not consider entering to university this year because my enterprise offered me to send me to Japan. This was a very good offer that is impossible to reject. As you know, specialising on vocation is an important element that ease employability in that vocation. Receiving vocational education in a good vocational high school, my researcher personality, and finding a sufficient and suitable enterprise that discover my capabilities and enable me to feel myself as a part of it were the elements that enabled me to find this opportunity. Vocational practice course we have taken in 9th and 10th grades found the basis of the skills we encounter and apply in enterprises. Pursuant to the Law No.3308 we have taken three days skills education in enterprises. This was very important to reinforce our vocational skills, specialize on our fields and working in professional life and improve our social relations. Two days education in school was very important for discussing with our teachers the problems we could not solve in enterprises and remember our vocational knowledge and skills. Even though you consider us young people just completed 16 years of age, our personal concerns are pull ahead of our vocational concerns. Concerns for finding the proper manner of behaviours towards people in every level from director to tea servant in enterprises, thinking how to go and come and what to wear instead of deciding whether I am child or adult causes our minds to confuse. In addition, after 10th grade we start to be concerned about finding an enterprise for skills practice. When search of our families and schools for finding a suitable work place ends, our concerns for not finding an enterprise for skills education ends but we start to fear from not applying the knowledge we learned during our education. Even though I am sure on my vocational skills, I may have lacking points in may personal and physical development. I believe that I can complete them with help and tolerance of my elders in my school, family and enterprise. When I determined my position in enterprise, I gained self-confidence and I relaxed since I would be able to utilize my vocational skills. The Law No.3300 has being implemented in vocational education institutions since June 5, 1986 with the name of Apprenticeship and Vocational Education and Training Law and then since June 29, 2001 with the name of Vocational Education and Training Law. Vocational training in enterprises is very important in order to develop our vocational skills in enterprise environment and to gain full self-confidence. Vocational education and training is not free from problems. I will give some examples and try to explain these problems and my suggestions for solving these problems. The Law No.3308 stipulates that public and private sector institutions and enterprises should provide practical training to students proportional to the number of workers they employ. However, due to the circular on conservation measures

292

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

some public institutions, show reluctance in providing training to students. This prevents student to gain knowledge on real working environments. This is a problem experienced by all schools. Also, the State not only stay reluctant but also do not force private enterprises in this direction. My friends and I found a change to start our vocational training without experiencing such problems. But, we know that there are many school and students that are experiencing these problems. For example, institutions and enterprises like the Directorate General of State Highways and State Hydraulic Works demand students with the condition of not paying wage. The enterprises that do not pay wage are audited by State Audit Board but the law is not implemented. Because, if these enterprises are hold subjected to this law, they do not accept students in the following years. This practice leave masters, apprentices and students aggrieved. If the public and private institutions they accept students for vocational training supported with measures like tax deduction, low interest rates, etc., this will be an incentive for them to intensify their activities on these matters. It is known that the institutions and enterprises that accept students for vocational education and training should have activities towards increasing skills of students. Some institutions and enterprises have students work in every kind of activities that are not related to their fields and consider them as people who hinder works. Such behaviours negatively effects our personality. For example, some students just serve tea, carry on cleaning works, buy newspaper and cigarettes, cut threads, cut potato and onion. In some fields of vocational education, there is not sufficient work place suitable for vocational training. For example, all of the students in computer department could find enterprises. Especially students in Child Development and Education Departments are having difficulties in finding enterprise since there are many demands from all schools. In some places child development and education fields with 30 students capacity are opened even though there is just one pre-school classroom in elementary school in that region. Thus, the number of students in departments should be determined in a way that will let them to be employed. Especially some tourism and catering sector enterprises leave our friends too late and this is applied as a regular practice. Thus, working hours stated in the Law should be obeyed, overtime wage should be paid if they are not obeyed and this should not be a regular practice. Principles related to shift and overtime applications are defined in detail in the Vocational Education and Training Law. Since the technologies used in industry vocational high schools and vocational high schools are very different than the technologies used in enterprises problems are encountered in practice. It may be impossible to use technology of each enterprises in schools. However, at least one example of new technology should be available in school and our schools should keep up with developing technology. This will not only ease our adaptation to work but also enable specialized more in our fields. Sometimes we encounter problems since we do not know our rights. For example, first of all a student should inform his problems related to his vocation to school administration and seek a solution there. If school administration cannot find a solution, problems can be communicated to Province Vocational Education and Training Board and settled there. Our problems will not stay unsolved as long as we

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

293

defend our rights. On behalf of the students in vocational high schools I thank to all institutions and enterprises that have accepted us to their work places and provided vocational training properly. SESSION CHAIRMAN- Yes, the most meaningful speech was delivered by Mr. Hasan, is not it so? I get so exited when I see students working in such enterprises. I go to hotels and see the students serving or working in front office. I go to banks and see the students working there. They perform every kind of duty like bank clerks. But, actually they are students. I go to enterprises. In these enterprises there are young people who had worn their overalls and who are working under machines and trying to learn something. These are scenes from developing Turkey. They are young people equipped with technology, look at the future with hope and increase their employability everyday. They not only receive theoretical education or they are not only trained with old technology. In their young age, when they are student in 2nd or 3rd grade of high school they learn the conditions to compete with the world in service sector or production sector, they encounter with these conditions. However, if we have not realized this dialog and have provide them only theoretical education in schools they will not have a chance to learn these conditions of competition. In that case it would not be possible to ask questions like the following ones; what is cost of the production you realized in school, what is productivity concept, who are your competitors, can you sell the product you produce or can it be sold? We can find answers of these question only if we establish the dialog between the students and the environments they will work in the future, that is enterprises. Only in this case we can teach our students productivity concept, efficiency concept. We can ease their transition from school to the environments they will live and work in the future. We can develop their employability. Because, they may be employed in enterprises they receive practical training. All of these are qualities and features brought by the Law No.3308. Education institution - enterprise dialog means unification of forces. That is you bring education institution and enterprise together. In scope of double system brought by the Law No.3308 machinery, buildings and labour force of private enterprises or a person or institution or public enterprise can be used for education. Do you know the amount of education capacity we have gained when students started to come to school 2 days in a week instead of 5 days after double education system started to be implemented in 1986? Without investing any amount, we found chance to accept thousands of students to our vocational high schools. Because, students have started to come to school 2 days instead of 5 days and in this was we gained 3 days capacity for every week. We accepted additional vocational education and training students and made a great move. We have not been able to achieve that 35 percent, 65-70 percent for years. Because we always confuse some issues with each other. As we confuse vocational education with imam and preacher high schools. We damaged the whole vocational education system in order to discipline imam and preacher high schools. I hope you will pardon me. Now, we are trying to correct this. We should correct these mistakes, support vocation, education and give equal chance to Turkey. We should motivate our young people. We should equip them with knowledge and skill. Otherwise, it is not correct to educate them in such a system,

294

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

graduate them as young people that do not have any knowledge and information and then made them distraught with university entrance examination. If he we cannot go to high school or university they should have knowledge and skills of a vocation. He should have a vocation. In one of his articles Cetin Altan had written â&#x20AC;&#x153;..we, Turks do not have occupationsâ&#x20AC;?. I was so sad to read this that I thought on it for days. He was right. In this era you stay hungry if you do not have occupation. For this reason, we are living on with credits obtained from Japan, Europe or other countries. We cannot produce, our production is not sufficient for repayment of our loans. We do not create new jobs for our young people. All of the young people who graduate from our schools want to go to abroad, all of them want to find jobs in abroad. This a saddening reality. We have many young people but we cannot establish a mechanism for their education. Why? Due to very simple issues... (end of cassette). ... this meeting, this meeting organized by these three institutions are very important for social and economic development of Turkey and I can say that it is the most significant problem in social policy. Vocational education and training are engine of development and improvement. Today, there are no jobs for uneducated people. For this reason, in order to provide employment to our children and young people in the future we have to implement vocational education and training effectively and urgently. Look at developing countries. South Korea, Japan, all of them approached vocational education with special projects, special budgets. They reached their development level by allocating 15-20 percent of their budgets to education for 15 years, 20 years. Imagine the point Turkey will reach if we provide a very well organized vocational education to our young people. Nobody can overcome such a society. From now on we should see this facts and perform our duties. Mr. Hasan is our hope, our future, he delivered a very good speech; I again congratulate him. If you do not object, I will not give break since we used significant portion of our time. We will take the questions, if any, and close our meeting. Yes, are any questions? Yes. Say your name please. MUSTAFA CAGLAYAN- Mustafa Caglayan, Director of Trabzon National Education Branch. Mr. Minister, here there are other Directors of National Education and guests. With their permission I would submit some problems we determined and solutions we suggest for them. However, since most of them are discussed by speakers, I will mention two problems and our solutions for them and I will ask two questions. One of these problems is the high amount of courses in our vocational high schools. There are students who take between 41 and 45 hours of course per week. Average of hours of course taken by these students in 9 hours per day. Of course, this situation decreases enthusiasm of these students for practical training in enterprises. Officials of our MoNE can reduce this number to 32-36 hours per week. We suggest reduction of the hours of courses taken by students.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

295

The second problem is the issue mentioned by our Deputy Director General Mr. Husamettin just not. Enterprise owners do not pay 30% share of the students who receive practical training in their enterprise. Our Deputy Director General mentioned this problem, he even mentioned many of our problems and suggested solutions for them. However, in scope of support to education, this amount paid by enterprises to our students may be exempted from tax. These are the problems and our solutions for them. Also, I would like to ask questions. From Directorate of Employment we have determined the enterprises that employ 200 or more personnel. We visited them and remembered them article 18 of the Law No.3308. They replied that their Directorates General had training units and training was provided by these units. Most of them are public enterprises. However, only top level managers like regional director, deputy director or chief are trained but not training is provided to other personnel. This is a pretext answer. The Law says â&#x20AC;&#x153;Enterprises that do not have training unit shall be closed.â&#x20AC;? My question is; What is the sanction of this rule in the Law, or is there any sanction? That is, if Directorate General of State Highways do not have a training unit, could we close it by depending on this law? My last question is for General Directorate of Personnel of MoNE; Informal and vocational education institutions do not have guiding and psychological consulting services. But many students that come to these institutions have psychological problems. Guiding teachers are not appointed to vocational high schools because there is no norm related to these issue. We try to overcome this problem with volunteer guiding teachers who can work in these schools in their free days. In order to solve this problem, General Directorate of Personnel of our Ministry should allocate guiding and psychological consulting norm staff to vocational education centres. Thank you. SESSION CHAIRMAN- Thank you. You have asked a lot. You have asked questions of 5-10 people. Thank you. In fact, this eases our work. Is there anyone else here? I will complete in this way. Yes. HAYRETTIN GURSOY- I will continue my speech after mentioning a very short memory. After the Law No.3308 was enacted, I had been appointed as Director of National Education by Mr. Minister in 1986 and I am continuing this duty until today. Currently I am working in Kocaeli. Kocaeli is a leading province of Turkey in terms of vocational education and rate of vocational high schools to general high schools is 45 percent and this is above the average in Turkey. Currently number of students per classroom in our schools is about 55. Currently we are planning to build many more vocational high schools, even we should build additions if we can find land. Number of vocational high schools in the province is 4. I had left Kocaeli 10 years ago, in 1986. When I returned back 10 years later I saw that the problems have been increased. This number of

296

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

students per classroom may reach 65. We should think on this issue together and find solution for the congestion in the system. I would not like to discuss them too much. I hope to find solutions for these problems. In this way we will again enter in a golden era. Now, I have planned to make many comments about the issues mentioned here, but they have been said. I do not want to discuss them again. However, I have many determinations. We can discuss them another time or during round table discussion. In information era, information is changing so rapidly. Today there is a rapid change in occupations. And it seems we will reach an era when many people establish their own business and be enterprises where just one people work. For this reason, there are many things that should be done. And we should do these. In fact this school-enterprise dialog is about. However, there is another dimension; I do not know whether representatives of Chambers of Trade and Industry are here or not. They should participate in these activities and we should definitely hold meetings with them. The amendments brought by the Laws No.3308 and No.4702 are very good innovations but they cannot be readily implemented. I especially talk with chambers of industry frequently and ask them why many industry plants do not have training units. In terms of the number of workers employed this Law is not applied. Terms like obsolete are used. We should do what should be done. If we believe in education, every institution and enterprise should give importance to education. This is done in this was in the world. When I realized a study visit to Germany in 1989 about apprenticeship education, I had visited R&D unit of Siemens Factory. When I was there with Director General of the factory neither students nor any other people did not stop their work and look at us. That had attracted my attention. The Director General said that â&#x20AC;&#x153;We do not have a second to waste; because Japans are spreading all over the world in electronics field, we Germans are behind them, we have to overcome this. We should train this children in the best possible way since they will be employed in our factory.â&#x20AC;? Why our industrialists or employers do not think like this? Do these people go there to meet with new people? I am saying this for some enterprises. Will not these people work in the same institutions? Thus we have to think very well on this. We have to establish this dialog well and provide a sound education. Now, when we examine vocational high schools, of course curriculum should be modified, in fact they are being modified and some of our students do not have time for guiding and cultural activities, Nowadays I am seeing a degeneration in vocational high schools. I am even observing this after two years vocational schools of higher education are started. I have determined this in Kocaeli and said it. Probable some institutions became uncomfortable since I talk too much. However I said these; drug using is increasing in schools, we should be careful about this. Because bad habits among students are increasing. They can be prevented with education. We should give weight to education of parents and guiding services. We should target to educate students who are useful to society and who love his country, flag of his country. We should give importance to social and cultural activities. Vocational high schools should allocate more time for them.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

297

Now, there is another problem is related to the passing system in vocational education centres. Grades received in mid-term examinations of apprenticeship education do not have any effect on passing class and assistant master workmanship examinations and this situation decreases interest of students to courses. Even many students give empty paper or do not take examinations. This situation decreases motivation of teachers. Thus grades received in mid-term examinations should be have effect on passing class. A new arrangement should be made and these grades should have 40-50 percent on assistant master workmanship and apprenticeship examinations. Again, computer and Internet are being used in every part of our daily life and we should teach our students how to utilize these technologies. Computer course should be given to students during apprenticeship training in vocational education centres. Lack of textbooks of general knowledge course hinder education and training. Preparing textbooks of these courses and sending them to institutions as soon as possible is very important in order to generalize the system more. In master workmanship education general knowledge courses have been unified under a single course. Completion education made according to temporary article 9 of the Law No.3308 is a good example for this. Social and cultural activities are the most important factors that cause students to love their school. Representatives of both public sector and private sector mentioned assistant master workmanship and master workmanship for hiring personnel but I would like to emphasize more that we should accept validity of certificates. Again, vocational education centres are the most important institutions that transfer technology to small-scale enterprise. By cooperating with private sectors more on-the-job training should be provided to workshaps and vocational course to teachers working in these institutions. In a certain degree this is being realized but there is demand for more. This is demand of our friends. And I think that we should provide opportunities to teachers in order to update their knowledge in every field and visit foreign countries. SESSION CHAIRMAN- Thank you. Yes, introduce yourself please. If possible emphasize your questions in your speech. MAHMUT YILDIRIM- Mr. Minister, my problem is different. I am Mahmut Yildirim from Bosh, Siemens, Profilo. We are providing vocational training in our enterprises. We have a CD about three minutes long. I will be very happy if you watch it. SESSION CHAIRMAN- How will it be? MAHMUT YILDIRIM- A introduction CD about vocational education in Bosh, Siemens, Profilo. SESSION CHAIRMAN- I do not think we have time for it. MAHMUT YILDIRIM- 3 minutes. SESSION CHAIRMAN- It takes 5 minutes with arrangements. Thank you very much.

298

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Other question?.. Mr. Mehmet Kumbarac› MEHMET KUMBARACI - Dear Minister, dear guests I am also Vice-Chairman of Executive Board of the Turkish Garment Industrialists’ Association. For the last 5-6 years we are realizing some improvement activities together with Topkapi Vocational High School. The Turkish Garment Industrialists’ Association is a non-government organization. However, we do not have a fund. With contribution of members of the Executive Board we have been supporting modification of classrooms for two years. We have given work to printing workshop, we have given work to weaving workshop. We have done these in order to support education and enable students to see practical applications. These are very small contributions. I am not saying these with very pride. They are duties of each NGO. Finally I will put forward a suggestion. As a small financial contribution to career office we gifted them a computer. In order to find practical trainings to students and jobs to graduates and maintain our relation we have trained our friend in career office. I am saying this; When Ibrahim Coksak was at duty we have made a protocol. That time I was member of Executive Board. We see that our self-sacrificing principals and teachers have been creating many things. I am working in a production oriented sector. We should apply system orientation. We see education system, vocational education and training systems in the developed countries. They have completed industrialization era and entered into a new era named “knowledge based society”. As the Turkish Garments Industrialists’ Association we are waiting for duty in order to overcome these problems. Our National Education Director meets with us two times a year. I am working in advising boards in textile departments of even all universities and I try to participate in conferences a few times every year. We are waiting for duty. I offer to come together two times in a year as before education session and in the middle of education session and do what we can do in vocational high schools related to demand of industry. In graduation ceremony of this year we will wish success to 200 graduates with 100 packets. I greet you with respect. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Mehmet. Yes. Please emphasize questions in your speech. ASSOC. PROF. DR. ISMAIL DEMIR- My name is Ismail Demir and I am working as Training Director of Turkish Airlines. After working in various universities and research institutes abroad for 19 years I returned back to Turkey as associate professor and started to work in this Directorate. Currently, Turkish Airlines is actively participating in SVET project. Again we have taken the role of leader and guide in civil aviation departments in four vocational high schools in Turkey. We are trying to increase their education standards to the standards in the world and Europe. I would like to mention this as an example. We are doing very good things. First of all, we are providing practical education up to 1,500 students every year. As a training institution we are providing training to 10,000 people who start to work in our enterprise. We have examined status of the aviation sector, examined the situation in the world and tried to find

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

299

what we can do and where to employ young people that will graduate in the following years. We have started a project in order to establish a maintenance centre in Sabiha Gokcen Airport that is semi-inactive now. This maintenance centre will provide jobs to our 6,000 young people and it will produce about USD 400 million income every year. Why I am telling these? Each sector, each industry institutions, each institutions should act as leader in its sector and contribute to occupational standards in its sector. In a way we are a public enterprise but I am saying this to private enterprises too. Since Turkish Airlines is an enterprise that should work in the world standards and is competing with the other enterprises in the world, it is obliged for following these rules closely and implementing them. We feel ourselves responsible for transferring this to our country and implementing these standards and we are continuing our activities in this direction. Meanwhile, I would like to ask the following question to MoNE. I know that such expert enterprises may contribute to the curriculum applied in schools but I want that to be applied more efficiently. For example, from time to time we held meetings with the above mentioned four vocational high schools and two vocational school of higher education and determining curriculum and making preparations in order to form education level and standards that are in scope of European Civil Aviation Association and its organization. What will be benefit of this to us? As a training institution we will not make training investment anymore; the personnel that will work in our sector will be ready. Of course, we will employ only 10-20 percent of these young people. These friends will meet other needs of the country and they will graduate from their schools as all of their certification and license transactions completed. Thank you. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Ismail. You have mentioned a very important point. In fact it was not in form of a question, but it was very important desire. Here, our main agenda is deficient parts in school-enterprise dialog and solutions suggested for it. Now, a solution suggestion has arisen from explanations of Mr. Ismail and I am supporting it with excite. That is, if each institution can determine occupational standards peculiar to its sector and submit them as an alternative to the MoNE, this will be a great contribution. When our Ministry evaluate such alternative within its own format and complete this joint study, occupational standards in Turkey will reach to a high level compliant with the practice in Europe. Thus enterprises that produce goods and services as well as all NGOs represented here that is chambers, exchanges, trade unions should be responsible for this matter and take it in their agenda and contribute to this matter starting from curriculum by establishing a relation with the MoNE in scope of schoolenterprise dialog. Thus, I am supporting explanations of Mr. Ismail and we will evaluate is as a result as a suggestion of this meeting. Now I am continuing to receive questions. We will have opportunity to answer all of them. Is there any question? Yes. DR. NURETTIN ELBIR- I greet you with respect. I am Dr. Nurettin Elbir. I am

300

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

previous Chairman of Inspection Committee of the Ministry of Agriculture and Forests and a researcher on rural regions. In this seminar we have listened really good ideas; it was very useful. However, I would like to shortly mention the problems in rural regions. 25 million of our 70 million population is living in rural regions. And as you know, their vocational education is depending on agriculture. Regarding to the vocation education and training education mentioned here I would like to say that 90-95 percent of the enterprises in rural areas are small scaled enterprises. In fact it cannot be accepted as enterprise. That is, this section will not have neither an employability nor an income. This section can only continue to its education only of they are supported with a fund of tax exemption. They cannot create their own resources. 5-7 million of this 25 million population needs education. When 60 thousand village fields are considered it includes 75 thousand villages. Well, how and when will problems of this section be considered and will their fate change? As most of you know, percent of population living in rural regions of Germany or Central Europe countries changes between 2.5 percent and 4 percent. One people from each family should receive agricultural education, vocational education. Otherwise they cannot work as an agriculture enterprise. This system has being applied for about 70 years. Then I would like to ask who will handle this problem? As their problems remained to the last part of question-answer section, will their fate remain to the last. I hope I do not receive a reply outside the scope of our topic. Thank you. SESSION CHAIRMAN- Thank you. Yes, Mr. Faruk will speak. Well you are speaking as the last speaker. Then Mr. Faruk will speak. Yes... MUHARREM BASKURT- I am Muharrem Baskurt, Training Director in the Directorate General of State Hydraulic Works. First of all, I thank to the people including Mr. Minister who have worked on this Law No.3308. I felt very happy when this law was enacted. In addition, I will explain the practices in our institution. I consider this law as a law that rescued vocational education and training and vocational high schools. Since I am a graduate of Faculty of Education, I hope that the problems will be solved at the point they occur. Many years passed since that law was enacted but problems in practice are continuing. Especially, I would like to express my ideas as a representative of a public enterprise. The Directorate General of State Hydraulic Works has 26 regional directorates and 13 departments. It is an institution having branches on all over the country. I am here as Director of Central Training Unit. We have an on-the-job training regulation. According to this an-the-job training regulation approved by the State Personnel Department, Training Branch Directorate organizes the training activities in central training unit, branch directorates and other units of the State Hydraulic Works. Via ministry and directorate general it approves training activities. Now, according to the Law No.3308 each unit, that is each directorate general should establish a training

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

301

unit even if it is in rural region. We thought how to handle this obligation. Then we received communiqués from our National Education Directorate, Ankara National Education Directorate... That is we want to provide practical training to our student but how will we handle these problems? I would like the application of the Law No.3308 to be as follows. All problems of public and private sector should be determined and a pilot application should be realized. Now, in current situation we are having problems with our friends in the MoNE. We considered to handle this as follows. Now, we cannot establish training unit in our Regional Directorates. There is a concept like restructuring. That is, since we cannot open them we charged our Regional Directorate there with this duty; we charged one deputy regional directorate and administrative branch director as well as branch director, chief engineer and engineer at the place students are receiving practical training. Within this structure we instructed our friends to help students that apply them. That is we tried to handle the problem with an informal approach instead of a formal one. Establishing training unit is something completely different. We cannot establish them since we have central training unit. The second problem is related to the wages. We request from representatives of the MoNE to maintain their contact with the Ministry of Finance. We applied to the Ministry of Finance for wages of students, but the did not allocate us these wages. We could not pay wages if they are not allocated to us. SESSION CHAIRMAN- Please ask your questions. You are talking on very complicated issues. Our time is limited. According to the contract made by the board we have to left this hall after 15 minutes. That is, you are asking “As the State Hydraulic Works how can we apply the Law No.3308?” MUHARREM BASKURT- We have problems in its application; I just wanted to mention them Mr. Chairman. I greet you with respect. SESSION CHAIRMAN- Thank you. Now it Mr. Faruk’s turn. FARUK ...- Dear Minister, our friends have many problems and they want to make comments and ask questions. Of course I would like to ask question. But Mr. Husamettin mentioned the problems related to the handicapped. Since the matter was just slightly mentioned, I have to make an explanation. 12.29% of the population of Turkey is constituted from the handicapped, that is the number of the handicapped in our country is 8 million 400 thousand. I am Chairman of Confederation of Turkish Handicapped and I am representing this NGO. Do we provide vocational education to the handicapped? Where do we use the handicapped? Can we transport the handicapped from their houses to education institutions? What is education status and vocational productivity of the handicapped? As an example, when a deaf works in weaving industry, that is when he works in a noisy industry, in an industry normal people complaints from noise and visits doctors frequently, you can obtain excellent productivity. While we are working with computer our attention disturbs when phone rings or someone calls us,

302

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

however such things does not disturb a deaf and you obtain an excellent productivity. These facts are put forward in the researches conducted all over the world. One day I went to Bursa for a preparations of a television program on mentally handicapped people doing packing work. I asked their foreman whether he was happy or not with these people. He said “I am not happy on a particular thing, they work too much, they do not stop they do not give break, I send them to their houses by force when our work ends at 6 p.m.” Now are we enabling this section to work, do we know this section? Here there are representatives from very big enterprises like Arcelik. Currently we are working on a program with Festo. Today most of the handicapped cannot go out and move freely as normal people. That is they can be very productive in works that requires sitting. For example take working on computer. Many normal people give break to smoke or to take fresh air but we are forced to sit down. Do we know the amount of advantages of the handicapped what kind of education, support and programs are we providing? In fact it is not clear whether we exist or not or are we Negroes of this country? In fact the handicapped are Negroes of this country. Nobody can claim opposite of this. Director general, a undersecretary and a chairman of department excluding Atilla retired. Our Minister of National Education knows Mr. Atilla. Are there bureaucrats other than him and a few other people? There are handicapped people who receive education but you know in the past Negroes in the USA had to work very hard in order to reach a position. Now we are struggling like Powell struggled in the past. Now he is Secretary of State. We are not in the program. 12.29% of the population is not in the program. Everyone, apprentices, education providers, etc., are represented in this or that amount. In this context we have to think the following matter related to this society: I am completing with one sentence. While establishing a foundation in Golbasi for mentally handicapped people many top level bureaucrats helped to purchase a land there. Years later one of them to us and said with a crying voice “my grandchild ...” what will I do? I said “Mr. Undersecretary you build a school. Take him there.” We took him there. He became very happy and he made the following confession “I was always proud of finding a place for the handicapped and told this to everyone but now I see I did not do anything for the handicapped but did these for the future, for my grandchild, for myself.” Nobody should consider this issue as doing something for the handicapped. He will do it for humanity, for the future, for his grandchild. There is no guarantee that you will not be handicapped in one day. Thank you. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Faruk. Our last speaker is a lady. Please make your comments in context of a question. NEBAHAT KILIC- Thank you. I would like to make a short comment and ask may question. My name is Nebahat Kilic. I am coming from Izmir. I am Chairman of Textile Research and Development Foundation. Also, I am owner of a textile enterprise. I was affected with speech of the previous speaker. We have activities related to this field. However, I think that the real problem of vocational education and

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

303

education in general the way we, the society, perceive education. It was said that quality of vocational high schools was impaired or graduates of vocational high schools is not as qualified as their past graduates. Why is this so? How do vocational high schools accept their students? How were they accepting their students in the past? I offer such issues to be examined in a round table discussion. Why do not graduates of vocational high schools meet expectations of industry, how can they meet those expectations? Again, I offer such issued to be examined and discusses in a round table discussion. Graduates of vocational high schools are accepted to two years vocational schools of higher education. In this field there are some problematic issues, there are some incorrect practices. I suggest them to be examined again. A lucky student from vocational high school has delivered a speech. I would like to emphasize here that I became very happy since he will have a bright future. However, all vocational high school graduates do not have the same chance. I think that we, industrialists, educationalists may provide same change to all our students. We can work on this field, we are ready for the projects in this field. We have examined our curriculum and how do our teachers implement these programs and what do they need. Are there enough work on this issue, what else can be done? I offer these issues to be re-examined. Thank you. SESSION CHAIRMAN- I thank you. Dear friends, we have used most of our time. With your permission, I will try to answer these questions and we will finish our meeting. Now, Mr. Mustafa Caglayan has said that course load of vocational high schools was too much and asked if we could reduce it. In his second question he mentioned that the public enterprises did not pay their 30% share. As known, they should deposit to the fund an amount equal to 1/3 of minimum wage and this money should be paid to young people and asked why these enterprises did not pay. An he stated that article 18 of the Law No.3308 was not applied. According to the Law enterprises that do not have training unit should be closed, is this possible? Yes, are you answer these? As representative of the Ministry most of them are in your field. That is, it is said that course load of vocational schools is too much. - Dear Minister, of course program works related to course loads are made by us, that is by the Board of Education. We could not reduce course load while we are changing our programs; because they occur in a general system. However I can say that as expressed Mr. Minister in the morning session we are continuing to work on very fundamental reforms by taking both SVET and strengthening secondary education projects into consideration. I hope this issue will be included these works. SESSION CHAIRMAN- The public enterprises do not pay their 30% share. - This 30% share is stipulated by the Law. I think that this matter can be solved with mutual dialog. If they do not pay these moneys may be borne by the State but this will be a heavy financial load. Since there is no sanction, enterprises sometimes neglect this issue and this is causing problems.

304

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

There is no sanction for the other matter too. Since we cannot close the State Hydraulic Works this should be made with sanction. Probably this is a special issue. For example in hotel management sector this is not a problem. In fact some students receive it as 40% or 60%. I think in very special situation dialog should be established with enterprise. But there may be other sanctions. SESSION CHAIRMAN- Our friend asks whether it is possible to close the enterprises that do not have training units. - Mr. Chairman... SESSION CHAIRMAN- You say that there is no sanction for this too. - Mr. Minister the law includes some small problems, there are also problems related to us, but this is a good law in general. These matters may be considered. Our friends are taking notes. SESSION CHAIRMAN- I think giving an incentive and stopping this incentive instead of closing is the best motivation. While I was visiting an enterprise in Germany whether they had brought an obligation on enterprises to train students. He said that they had not brought an obligation but motivated them. I asked how they had motivated. And he said one third of minimum wage. He explained that as if whispering. He said “In a way enterprises are employing workers with one third of minim wage. Of course, they are students, nor workers but they have serious contribution to production and this fact motivates enterprises to provide practical training to students. Thus, some companies that know what they do obtain many benefits from this system.” On one day I had come across boss of a very big automobile factory while I was travelling to Istanbul with airplane. He said “I did a wonderful thing. I accepted 250 apprentice students for practical training and they are working very well. I am planning to 250 more.” I asked him how many workers were working in their factory. He said 2,500. Then I said “Well, your managers are very clever, they had used all of the limit. You cannot take on additional students since this will be like employing students instead of workers.” In fact the real motivating factor is the system itself. But, you know that there is an article. If an enterprise do not provide vocational training even though it have more than 50 workers, it have to pay two thirds of minimum wage to Vocational Education and Training Fund. However, this was not applied because it did not have any sanction in the law. It was not applied. Relevant people should be informed related to these issues. - Mr. Minster the most important article of this Law which is not applied is the fact that .... (end of cassette). ...in fact it is not applied. If it can be applied not only motivation will be ensured but also employment problem will be solved. SESSION CHAIRMAN- Yes, our Kocaeli Province Director said that mid-term examinations that do not have any effect on class passing cause students to loose their motivation. Do you agree this? - I could not understand Mr. Minister? SESSION CHAIRMAN- He says, that student are not motivated to mid-term examinations even they give empty papers since these examination do not have any

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

305

effect on passing class. He says these examinations may be added to final examination in 40%. - Yes, for assistant master workmanship, master workmanship examinations. We have noted is Mr. Minister. SESSION CHAIRMAN- Not for all, yes. What do you say for mid-term examinations? - Mr. Esat, our Director General of Apprenticeship and Informal Education will participate in the meeting that will be held tomorrow. I noted this issue. Of course these examination should be added in assessment. SESSION CHAIRMAN- It seems like a very suitable idea, a very good determination. Yes, we will consider it again. Lack of textbooks and course notes were mentioned. They should be completed. It was said that our teachers working in vocational education centres had problems. In order to solve these problems I have another suggestion. We have to support these teachers. That is without providing our teachers, master trainers working in vocational schools more compensation compared to an engineer we cannot develop this country. Please work on this. That is we have to bring these teachers to a very good situation. Technical teachers, vocational high school teachers, master trainers should be occupations for which there is a great demand. Their reputability in the society should be increased with financial support and they should be people who are demanded. Real development in the country will begin when this is achieved. I am claiming this. You assign such amount of work to these teachers, that is they give lecture in school, go to enterprise, act as coordinators, monitor all of students in enterprise, maintain their records, prepare their certificates and they are responsible for everything but they do not have any right. I had established METAR-GEM for this purpose but we could not operate it. We had established METAM-GEM in order to provide 1% support from Income and Corporations Tax. Bu we could not succeeded. When money collected in this centre, you educators have not used that money but other ministries used it. I do not want to mention these ministries now. Mr. Nurettin Elbir asked how the applications in agriculture sector would be. A very good question. You can say people come to cities from rural areas and we catch them in cities and integrate into apprenticeship system. Or you can say percent of the population working in agriculture sector is between 2 and 4 in the developed countries. That is, this is something like comparing the system with city. You can say this too. I think these are not proper answers. What Mr. Erbil asked is the kind of education that will be provided to the people that engage in agriculture and realize agricultural production of this country. Of course in scope of the Law No.3308 I can say some vocational education courses, agricultural education courses, trainings provided to adults. However I can reach rural areas only via public education system. I do not have vocational schools in rural regions. I even do not have middle school. I just have elementary school. Now, middle schools have been eliminated and we begin to apply elementary education system. The system of transporting students of rural areas to schools is operating well. 8 years education is continuing well. However, that is all. Then at these places it is very difficult to find solution with

306

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

formal education system. But, I think that with informal education systems and by cooperating with the Ministry of Agriculture and other ministries we can reach agriculture sector by opening courses or applying a modular course system - ... SESSION CHAIRMAN- Schools are empty. - Inactive and empty. We are begging to other units to utilize these places. Thus these building are ready and they can be used for such a purpose. SESSION CHAIRMAN- Only building is not sufficient. - No but with cooperation... SESSION CHAIRMAN- The real problem is finding educator. - Of course they can be used... SESSION CHAIRMAN- Of course, possible. But you can realize public education in these buildings. You can do informal education. With modular course system... - By cooperating with the Ministry of Agriculture. SESSION CHAIRMAN- Of course. - I mean that they can be used for other matters by cooperating with the Ministry of Health. SESSION CHAIRMAN- There was another question. Mr. Muharrem Baskurt asked how the training system in the State Hydraulic Works can be applied. I understand that it has technical aspects. However, in the first analysis I thought so: What is the State Hydraulic Works doling? It has its own central organization. There they are producing service, is not this so? That is, the State Hydraulic Works do not manufacture road. It assign such works to contractors with tenders. These contractors are big companies, they can provide vocational training. However, I think that your offices may organize training for service sector and may accept students. Yes... -..we are accepting students to our regional directorates, in fact we are providing vocational training for them. SESSION CHAIRMAN- Mr. Faruk said there is no vocational education for the handicapped. Did he go? Well. Another Directorate General separate from our Ministry of National Education is responsible for education. Is not it so? It is Directorate General. Is not it so? The Prime Ministry Handicapped Administration is providing formal education form them. I think what Mr. Faruk was trying to say how we could establish the dialog with these enterprises regarding vocational education. You know, while preparing these training activities of enterprises, same programs had been prepared for the handicapped. They are being prepared again. That is according to these programs enterprises are obliged to employ the handicapped but there are not special training programs for them. If the enterprises establish training units such training activities may be realized in these units. For example as trade union we are establishing one Training Centre Above Enterprise Level in Cerkezkoy. A institution, a foundation for â&#x20AC;&#x153;Autisticâ&#x20AC;? children heard that we are establishing such a centre and applied to us.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

307

We promised them to prepare special programs for them when we establish this centre. That is these are possible. It was said that graduates of vocational high schools cannot find jobs since they are not educated well. Of course, we organized this meeting for this reason, in order to improve this dialog and improve the quality of education. I hope that when this training is applied effectively in our country master workmanship certificate will be a document like pharmacy diploma that is demanded everywhere. And holder of these certificates will be reputable individuals who provide direct contribution to the production in this country and they will be the most reputable individuals that develop this country with their labour. I thank you all for participating in this meeting until this hour. I thank you. We will have another meeting tomorrow. PRESENTER- We thank to the participants for the valuable ideas and for their participation. Tomorrow morning we will have another meeting at 09:30 in this hall. Good night.

308

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

2nd DAY PRESENTER - Distinguished participants, after the first intensive day, you are all welcome to the 2nd day of International Conference on Educational Institution Enterprise Dialogue which is organized by the Ministry of National Education and Turkish Labor Unions Association within the cooperation of Strengthening Vocational Education and Training System in Turkey. The subject of today’s first panel discussion is “Restructuring the National Vocational Education System” Our panel chairman is Mr. Bedirhan Çelik, the board member of Turkish Labor Unions Association. Our panelists are: Associate Professor Doctor Recep Altun, Co-Director of Strengthening Vocational Education and Training System Project. Professor Doctor ‹lhan Sezgin, Modernization Project Expert; Mr. Hans Vegelar, Expert of Strengthening Vocational Education and Training System Project. Now, I am turning over the chair to you. Thanks a lot.

1st SESSION Session Chairman: Bedirhan ÇEL‹K BED‹RHAN ÇEL‹K (Session Chairman) - Ladies and gentlemen, we have begun our session a few minutes late, five minutes. I will not talk too much. The introduction has been made. My duty here, I myself feel like that, is to apply a time management. I beg all of the conferenciers not to exceed their own time periods. Therefore, there will be enough time for the questions and answers and also the profit will increase. Thank you all for your participation and now since Mr. Salih Çelik is not here, unfortunately, as you see the front protocol table is empty and he is attending today to the Economy Congress in ‹zmir, Mr. Recep Altun will make the presentation in place of Salih Çelik. Thank you. DR. RECEP ALTUN - Mr. Chairman and distinguished participators; I am greeting you all respectfully. As you know, Ministry of National Education has been exerting great efforts on the subject of restructuring the secondary education system. As the Ministry of National Education, we have been conducting these studies intensively on the basis of development plans, of congress decisions, of Acquis Communautaire and especially of 3308 numbered and 4702 numbered laws. Within this scope, foreign financing credits and grants have been used more in these studies which have been carried out on the subjects of restructuring the secondary and vocational education. Today, I want to give you, here, some brief information on the grants and credits

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

309

used. I hope I will not pass over my time. As we all know, both in Europe and in the world, there is not a common definition, in other words a standard definition, about vocational education. Yet, there are certain standards which many countries and many European and developed countries have accepted. If we happen to overview these standards, it will be possible to mention especially about the vocational orientation, basic education based vocational education, program diversity instead of school types and many subjects. If you wish, I will repeat some important articles here. The subjects, especially like the education related to occupational standards and the development of the standards are the common values that the entire world accepts. I mean, although there are not any standards, developed countries accept these standards and as the Ministry of National Education, we have been carrying out our studies on the basis of these values. As the Ministry, many foreign financing projects have been realized especially in order to support the developments in the dimension of vocational education, and many others, including their grants, have been going on. Many fundamental studies, especially, like World Bank and European Union grants, Japan credits which many institutions realized on their own, Japan grants, formation of a Turkish - German Vocational Education Center have been carried out by our Ministry. Particularly in the foreign financing projects, in the 1980s, most of our educational institutions were supported intensively in terms of equipment, teacher education and program development with the outside financing resources, such as the development project of non - formal vocational education, the development project of industrial schools and national education development project. Recently, in order to develop the secondary education, our Ministry has been carrying out close relations with the World Bank on these studies and within this scope secondary education development project will probably begin next year. I will give some information about this. In the secondary education development project, as the Ministry, we have taken into consideration many factors fundamentally. If it is needed to repeat especially a few of these, many targets have been set, such as raising the compulsory education to 12 years in the long term, increasing the part of vocational education at secondary education, the development of curriculum based on occupational standards by developing vocational and technical education program. Again one of the most important characteristics of this project is that our project will give assistance to the related institutions and organizations of the Ministry of National Education on the subjects of guidance and direction. In order to use the time efficiently, I will pass over quickly. As the Ministry, we have again three European Union originated projects, supported by the European Union MEDA Fund: one of these projects is Strengthening and Developing Vocational Education project costing 58 million Euro, the other is the Modernization project, costing 14.5 million Euro, all of which is granted and again Support to formal education project, costing 100 million Euro, all of which is granted. Our ministry has been working heavily on these projects since

310

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

September 2002. I want to give some brief information about Vocational education and training project, that is to say about SVET project which is the sponsor of this meeting. It is a project which is based on the socioeconomic requirements and life-long learning principles of vocational education and training system in Turkey and is supported in order to strengthen the system. The project has three particular targets: One of them is a project which will do studies about improving the existent system based on national development, strengthening the capacities especially at the regional, local and national levels and developing the on-site management concept, I mean the development of on-site management concept in educational institutions. This project will end in September, 2007. If you ask what the outcomes of this project will be, my answer will be: especially on the subject of occupational standards, now this project is using the existent, approximately 250 occupational standards by modernizing them and additionally, the preparation works have been going on intensively on the subject of forming the national qualification system in order to provide the qualification of the given records, the performed exams or any documents or records. Again, one of the fundamental outcomes of this project is the development of educational standards, especially related to occupational standards, which means the development of curriculum in a modular structure based on educational standards. A little later, I will give you some brief and specific information about the works carried out on this subject. Yes, if you ask what this project have realized so far, and what it will do until September 2007 in order to obtain these six outcomes, I will say that the researches go on for the time being especially based on the existent labour market analysis. Within the scope of this project, there are six regional centers, including 30 provinces and pilot provinces where our studies continue. Our studies continue based on labour market analysis especially in the six regions and especially in the form of working groups. As I have said earlier, there are 250 occupational standards prepared by Occupational Standards Commission. These occupational standards are revised one by one by the working groups, and plus by our experts on labour market, and our resident and foreign experts, and according to this, the development studies on educational standards have been carried out by our Ministry. As I have stated, especially curricula which will be prepared after our educational standards will be basically curriculums in modular approach. The Ministry gives a great deal of significance to this study which is in vocational education dimension. As most of you know, especially our vocational education directors know, there are 105 pilot institutions within the scope of the project. The programs that we will develop will be implemented, tested in these institutions and will be extended to the whole country. In this scope, the education of institutions and directors is extremely important. There is a system implemented in Denmark: Teacher training system, I mean, with modular approach. As most of you know, presently many directors of

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

311

our educational institutions are being subjected intensively to a 3-day training, if I am not mistaken; with an approach consisting of 7 modules. When they come back after the training, they will work in their own institutions for 3 months, apply the training they have taken, in addition if there is any, they will do studies about their programs, etc, and again after three months the 2nd module will be applied to them. In this way, approximately six modules are applied step by step, especially, to educational institutions, to directors and deputy directors, and to deputy directors responsible for the program. We have charged 2 members of our staff as the change agent teacher and program development teacher. These friends are working very hard now and they will be working hard too in the next period and they will be subjected to a training, especially on the subjects of training education and program development. The above mentioned training will be applied with the standard training program of European Union which is being carried out in many countries today. I would like to emphasize something especially: after eight or six modules, if the teachers obtain a certain success level on directors’ education, then the teachers who have obtained that module or that education will get a certificate. This certificate will give them the opportunity to apply any educational institutions, let’s say in Denmark, as the director, if the required foreign language levels and working conditions are provided. I would like to emphasize that we have an endeavor like that. On the subject of social partnership, we made announcements. Until 2 July 2004, on the subject of pilot projects costing 4 - million euros, especially social partners and Non - governmental organizations will develop, in terms of the development of their own institutions’ capacities, approximately 20 thousand pilot projects costing between 25 - 200 thousand Euros. Then they will present these projects to European Union. If their projects are accepted, together with our educational institutions and universities, especially non - governmental organizations will perform studies in the direction of developing their own institutional capacities. On the subject of partnership, we will follow a program like “..., Socrates and YOUTH” programs. If our 105 educational institutions find a partner in Germany or in other members of European Union, we will realize exchange activities, for example, both our personnel and students will go there and vice versa. Now, this project costs 58.2 million Euros totally. 51 million Euro of this cost is granted and 7.2 million Euros is the contribution of the Turkish Republic. It will last approximately for five years. One year of this project is called as preparation works. In this period the project start report, in other words, the document called as “road map” has been prepared. This document has been implemented since the last September. The European Union projects, especially Mediterranean Development and Cooperation Programs (MEDA), have a feature. These projects are exempted from all sorts of taxes; namely stamp taxes, VATs, customs taxes. Therefore, these grants are suitable for us also. Now, I will give you some brief information about the modernization project of our vocational and technical education institutions. If I am not mistaken, a little later

312

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

our Undersecretary will make a detailed explanation. This project is European Union granted; again it is a MEDA granted project. Although the finance agreement was signed in 1997, since the framework agreement, that is to say the framework agreement between the Treasury and European Union, has not been signed, unfortunately this project has come into affect 5 - 6 years later, at the end of 2002. Again 14.5 million Euros is granted and 4.5 million Euros is the contribution of the Turkish Republic. Perhaps I have mentioned about these contributions earlier, these are especially the wages of personnel working for the Ministry, the hire charges of the buildings the Ministry uses, plus the spending like electric - water, etc. I mean, they do not provide cash. Perhaps, our undersecretary will mention about it later. Within this modernization project, we will work on the development of training and vocational education more. The permanence of this project is extremely important for us. The permanence is like that: a program in which the universities, especially technical education faculties and vocational education faculties, in addition vocational schools will work heavily. In this program, in- service trainings of our teachers will be carried out. Additionally, again within the scope of this program, our universities will do studies of program development in their own institutions in order to provide the programs which we have supported in the strengthening project with permanence. There is another point in the project. This project is in the form of approximately 20 pilot projects and the universities and other institutions and organizations will perform some activities in order to develop their own institutional capacities and personnel. I will not give too much detailed information on this subject. If I am not mistaken, our undersecretary will give some information a little later. Consequently, I would like to state that the Ministry of National Education will develop educational standards related to occupational standards which exist or will be developed in the program development studies, in other words, related to occupational standards which will compensate the requirements of business market and industrial sector. In addition, curriculums will be developed related to the educational standards they will develop, especially in the form of modular approach and these programs will be tested in these 105 institutions. If they become successful, some steps will be taken in order to market hem widespread in Turkey. Following the strengthening project, especially the secondary education project will support the works which are not performed in the strengthening project. And the modernization project will support the program development projects in our vocational education institutions, especially at the faculties of higher education, and rather at faculties of education. It will also support the in- service trainings of the graduated teachers which will respond to the knowledge and requirements of our era. I am greeting you respectfully. Thank you. SESSION CHAIRMAN - Thank you Doctor Altun. You have used your time really efficiently, and even you have 5 more minutes. And now, Professor Doctor ‹lhan Sezgin will speak. I am turning over the chair to Mr Sezgin. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N - Mr. chairman, distinguished guests; I am greeting you all respectfully.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

313

Today in my speech, I will try to present you my thoughts about the restructuring of vocational teacher training. What are the main factors affecting the demand for vocational teachers, which requirements arise the restructuring? If you allow me, I would like to emphasize on this. When we say restructuring, one of the main factors we first have to look for should be the general characteristics of Turkish vocational and technical education system. We define Turkish Education system in terms of various stages. Yet, since the time is limited I will not get into this detail. For example, there is a vocational education system in the period of the Ottoman Empire. The main characteristisc of it is that it was based on local level and there was not a common standard at national level and that the vocational education was financed by the local resources. Today some initiatives have been realized from time to time on the subject of localizing the national education. When we look at this perspective, I think that it is necessary to analyze the situation in detail in terms of Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s requirements. However, in the Republican period, the importance of human, human resource was accepted for the development of Turkey and we can see that an extensive study was carried out on the subject of Turkish educational system, in the mean time on restructuring vocational and technical education system As a result, at the beginning of Republican age, it is generally accepted that the subject of restructuring Turkish vocational education will be developed by a model which is based on vocational and technical schools. Perhaps I would like to state that when we look at different countries, we can see that there are different vocational education approaches. For example; while vocational and technical schools in some countries become the main approaches on educating the skilled and technical labor power required by the country, in other countries the education system which is based on school - enterprise cooperation which is defined as the dual vocational education, as we mentioned it today and yesterday, is defined by using different terms such as apprenticeship education and sometimes double vocational education. For this reason, perhaps a third approach can be viewed as a mixed approach of them. Consequently, the general characteristic of vocational and technical education in Turkey can be defined as â&#x20AC;&#x153;Turkey is a country educating the skilled and technical labor power by means of vocational and technical schools. Especially, this situation has maintained its efficiency until 1986. I think that vocational and technical schools have realized to a great extent the required functions on educating the labour power of Turkey. Are not there any problems? Of course, there are. Yet when we look at the situation on a general view, I think that vocational and technical schools have realized the tasks required to a great extent on educating the skilled and technical labor power which is needed by the business world. When we come to 1986, certain differences have arisen in the situation. Perhaps, the existent situation which does not exist before in the business life has introduced the need of adopting a different approach in Turkey. If we happen to ask what that different approach is, the answer will be that traditional apprenticeship system has protected its existence in Turkey, perhaps not in formal ways, but in informal ways. On the other hand, we can see that

314

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

there is a great development in the industry. Therefore, in 1986, on one side the aim was to protect vocational and technical schools, and on the other it was to educate the youth leaving the school system after compulsory education. Well, thank you. They asked me to speak slowly; I will try to do my best. When we look in 1986, we see that: the modernization of apprenticeship education is going beyond the school system, the institutionalization of skill trainings in enterprises in order to earn experience to the students of vocational high school in the real business life, and in addition, in order to support these, two important mechanisms have been put on the agenda. One of them is the establishment of a fund with the aims of developing and extending vocational and technical education. Yesterday, this subject was discussed here. And unfortunately, we could not preserve this fund. Since we could not preserve it, today we are face to face with serious problems. The second factor is that the establishment of a research and development center in order to support vocational and technical education in terms of research - development is envisaged and it was founded later. In spite of some changes, this institution has been going on its existence here. I mean, when we look at the structure of vocational and technical education in 1986 in Turkey, we can see that, on the one hand, vocational and technical schools have been going on and on the other hand the apprenticeship education is trying to be modernized. In order to strengthen the relation between the school and enterprise, firstly to establish and then to maintain it, and to earn real professional experience to vocational high school students, the application of vocational education at enterprises was begun to be implemented after 1986. As a person who has taken some charges I can say that there is of course a serious leap on this field, however there are also some problems. If we have time we will discuss them later. This situation has put forth the need to reveal certain differences by emerging the education system from the traditional structure. The second important factor is about the demand dimension affecting the structure in teacher training, vocational lessons. When we ask to ourselves that on which levels and on which fields and how many teachers Turkish vocational and technical education system require, I want to point out certain points without bothering you on the numerical development of vocational and technical education in the last five years. Dear friends, when we look at the numerical developments of vocational and technical schools in Turkey from 1999 to today. There is an increase in school numbers, and in teacher numbers, however, when we look at the situation in terms of student numbers we will see that the line goes parallel or increases a little, even in some years it records serious falls. That is to say, when we look the teacher demand, the demand is decreasing, since the planned development in the number of students was not / could not be achieved. On the contrary, the existent situation could not be maintained. Then, we can say that there is an important regression in the dimension of teacher education in terms of both in terms of vocational and technical high schools. When we look at the situation from the point of apprenticeship education, we see that we could not achieve a numerical development in the past five years; even that number fell back from time to time. What caused this situation is another research subject. Since my time is limited I will not go into detail. However, there is

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

315

a serious fall in the number of students or an important increase could not be achieved. If we look at the situation from the point of vocational schools, we will see that there is an adverse development. There have been important increases in the number of vocational schools. There has been a serious increase of students at vocational schools, especially through the system of passing without an exam. However, I am concerned that this situation will create important problems for the business world. If you ask why, my answer will be that when we look at the technicians or half professional people who are not the staff member of that occupation, everybody can not have all the competences and qualities in order to do this education. Time to time, when we come together with the school directors we see that there are serious problems here. This is the educational dimension of the work. There is also the effort dimension of the work. If you educate someone as a technician and send him to the labor market, that person will desire to fulfill his duty. However, I do not think that Turkish business world is large enough to employ hundreds of technicians. For this reason, they will come face to face with a situation in which they are employed in a more different field than their own fields. I think that this situation will create both personal unhappiness and a significant fall in terms of efficiency. Because, the expectations of people will not comply with the realities. If we happen to summarize the situation in terms of demand dimension, I think that I should state the following things: first of all, the targeted student number could not be achieved in vocational and technical high schools in the last five years, and we have even fallen behind this target. It is a fact. The numbers state this. The second factor is that the targeted development could not also be achieved in apprenticeship education; we can see that there have been serious falls here. As I have tried to mention earlier, there have been increases in the number of vocational schools. However, this increase can be accepted as a development in one aspect, in terms of numbers. However, whether it is complied with the labor demand or not can be discussed. I think that since it has decreased the quality of education at vocational schools and increased the supply, there will be important employment problems in the future. I will not get into detail about the other important factor, since my time to finish my speech has approached. However, when we look at the curriculums applied at vocational and technical schools, and high schools, I see that some of these programs might be in the quality of being the subject of formal vocational education. I will not give you the names, but some occupational fields have lost their currency and the demand is really low in these fields. And when we look at the context of education and its including, it can be seen that it is not in the quality of necessitating high school education. Therefore, as Mr. Altun tried to express earlier, I think that a study should be carried out about what types of curriculums in vocational and technical high schools are necessary and in which professions these curriculums will be applied and the reclassification of professions whose education will be realized at high school level, and adult education level should be realized and there is a need of a new classification. When we look at European Union of which we are trying to be a member, we see

316

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

that the professions are classified in five main categories there. And it has been tried to determine in detail where the occupations at the first level, fifth level or anything between these levels can be performed at which educational institutions. I think that Turkey needs it. And now, if you give permission, we will look at the supply dimension. I wonder what kind of developments have been realized in teacher supply in the past five years. At the moment, there are approximately 20 faculties of vocational and technical education educating teachers for vocational and technical high schools. 42 teacher education programs exist in these 20 faculties of vocational and technical education. In these faculties there are 33 thousand students who are still taking their classes and approximately 5 thousand vocational teachers who will work at vocational and technical high schools graduate each year. Therefore, we can see that there is a great increase in demand in terms of numbers in the past five years. A little earlier when we looked at the demand, we expressed that there are falls or not any important increases in the number of students at vocational and technical schools. However, we can see that there is a serious increase in teacher demand. If we ask ourselves that what the outcome of this situation was, I tried to analyze the data which I could reach in order to find an answer. I tried to analyze how many of vocational teachers were employed in the past five years and how many of them were not. I do not wish to bore you with the numbers. However, I can say that 20% of the teachers graduated from faculties of vocational and technical education can be employed, and 80% can not be employed in the field they are educated. This is an important problem confronting us. If we ask ourselves that in which fields there is opportunity of employment and in which fields there is not, we see that there is generally employment at vocational and technical schools which give education in the fields of computer, electronics and children development, and where there is an increase of students. However, we can see that in some areas there is zero employment. If you ask what kind of a conclusion it creates, I can say that the supply dimension of our teacher training system should be reviewed, and if necessary by analyzing 42 education programs which are being carried out here in terms of needs, some parts of these programs can be abandoned or can be restructured. I would like to touch on an essential point. We have looked at the factors creating teacher demand and teacher supply. There is another essential point: As it is known, Turkey is a country on the way of integrating to the European Union. She enters or not, it is political event. I will not say anything about it. However, we realize many harmonization works thinking that Turkey will be a part of that kind of system. I think that this situation will have some reflections on education. In terms of European Union countries, I can say that there is not a system as European Union teacher training system. Each country has its own national education system. Turkey will have its own national system, too. The number of its members increased to 25 from 15. Since we want to be a member of this kind of union or community, then I think that it will be useful for us to take the general education systems in the member countries into consideration, and by following the movements about teacher training, to adopt it into our own system compatible with our national interests. For this reason, if yo allow me, I would like to state the fundamental tendencies in these

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

317

countries. One of them is what is required from teachers in order to increase the quality of teachers and many countries have been trying to determine that standard. I mean, we can call them as teacher standards. It comes in front of us as an important tendency. The second essential factor is to restructure the teacher training programs on the basis of these standards or in other words by looking at the outcome, and we see that modular structure appears here. If you ask what the modular structure will work for, I will say that modular structure has the power of adaptation to changes, that is to say a flexible structure. It looks at the needs of individual and thus when the needs change it might get the chance to respond these changes. By referring to the third tendency, I would like to finish my speech, Mr. Chairman. This tendency is that there is a quality control system in many countries. This situation reveals the same need for Turkey. If we happen to look at ten years earlier, we might have had a little number of faculties of vocational and technical education, it is easy to control them. However, as I stated earlier, today we have more than 20 faculties. In these faculties, there are 33 thousand students and we graduate more than 5 thousand students. Therefore, I think that a quality control system is needed in Turkey. From all of these things, I tried to deduce a few consequences. If you give me permission, I will try to finish my speech by stating them: My first main deduction: there is an imbalance of supply and demand in the education of vocational teachers. The demand is limited but the supply is very high. Therefore, this imbalance of supply and demand causes great problems. It is my first deduction. Moving from this point, I think that the restructuring of faculties of vocational and technical education, and in the framework of the restructuring activities, educating their graduates so that they can respond to the requirements of vocational training and educate high quality professional technical staff for the business world is essentially important. The third important factor is the need for establishing a system in Turkey in order to control a quality. I am talking about teacher education, and the need for such a mechanism appears. Generally this problem is the point at issue, yet I am looking at the situation from the view of our subject, vocational teachers. As a person working at faculties of education in the past, I know that our Higher Education Board started a study called as teacher accreditation a few years earlier. Our faculty has passed through such an accreditation also. However, this could not be continued and maintained. I think that it is a necessity to carry on this. How it will be organized is another subject. However, establishment of a quality control system, a mechanism which will control a quality is urgently needed. If the Vocational Standards Commission, which is on Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s agenda, can be established, the subjects of restructuring it in this commission or establishing a mechanism which will control the teacher quality in the framework of Higher Education can be discussed. Yet, I think that it is a necessity to establish such a mechanism. Because quality control is an important factor. Why is it important? I think that it is required in order to carry out the vocational education efficiently. I think that it will be useful to handle the teacher training as a whole, including vocational and technical education and training of vocational teachers as their parts, in the framework of this project, yes perhaps in the framework of restructuring

318

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Higher education In conclusion, today here we are talking about school - enterprise dialogue. Turkey has achieved some works in this field. However, I can say that, instead of discussing the system, it will be useful for us to look at the applications. There is a system in Turkey. Instead of establishing a new system, if we can implement the existent system efficiently so that it can implement its targets and in the mean time by taking the training of vocational teachers and school - enterprise dialogue into consideration, if we can restructure it in the direction of new requirements, it will be possible to carry on the development of training a skilled labor force and to carry it to further steps.. As we know, Turkey has a young population. If we can give our youth high qualifications, it may form the relative dominance of Turkey over European Union. I think we have to take this into consideration. Thank you. SESSION CHAIRMAN - Thank you, Mr. Sezgin. You have scared me on this subject, but you have used your time and additional 5 minutes efficiently. Thank you very much. In the question - answer part, I will ask you the reason of my scare. Now, it is the turn of Hans Weggelaar, he is the SVET expert. HANS WEGGELAAR- â&#x20AC;&#x153;Ladies and Gentlemen, I am going to talk about the studies about labor market development and educational development. I was learned from my professor that every well educated man or woman is a meaningful factor of economical or social development of a country. And this morning today I learnt again and yesterday again that learners are so important for everybody. I will state the importance of it. My name is Hans Weggelaar, I did electronics and human resources development I am a self employed international consultant and working for the Project Mr. ... is heading. If you are going to realize some policies, then you see that all European Union countries will take into account the main developments on their environments. As far as I can see, these are; if you look to the labor market ...; you will see, you will see that influence from the political system, from the social system, from the economical system, and from science and technology. If you are talking about this kind of development and want to develop your own educational and vocational system, well, I think, as mentioned this morning, there are a lot of things you should do and there are a lot of problems on this subject. If you go into labor market itself, you will see a lot of relations within there. Now I will give you some information. Basically there is traffic between the labor market and education system, between the labor market and economical system, and between the labor market and three of them. And that determines the shape of management. The communication between the three main areas in this program should be managed properly. Therefore, in all European countries, there are social and economical boards, and these boards direct the social issues. And the main players are of course the ministry of education, the ministry of social affairs, and the ministry of finance and economics. I think there is a need for Turkey to improve the communication between the main players in Turkey in order to meet the needs and the development on the labor market. I know that the people working in these institutions are doing their best, but they should also listen to the comments of the old ministers. I think it is fully right to say that the communication there and the cooperation there need to be improved. It is obviously right.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

319

There are of course other few main players on the market. The employees and the employers, of course, Dâ&#x20AC;šSK, TESK, TOBB and the confederation and the last but not least important in Turkish economy, the chambers of commerce. They are also main players. As our minister mentioned that it is so important to have a good relation between the business community and educational community. I think there is a need to brisk: that, the briskest can be made by the ministers, but also by the organizations itself. If they are going to be the participants not only to the ministry and to Ankara environment but also in the whole Turkey, I think they are going to do a very fine job there. If you closely look at the European systems, but not only in the European systems, but also in the OECD system as in practiced in Canada, in Australia, and also in America, you will also see that the role of the social parties is recognized. Fundamentally, without consulting any social partners and taking their views, it should not be said yes or no to any decisions. And therefore they should have real fast agreements. That is not any more political but it is a technical approach. In other words, the politics have to move upwards giving space and room for technical decision making capacities of the social parties. The reasons, just as in Turkey, the social parties do not want to be involved in this, because there is the inter financing of the private training institutes. There is a difference between Turkey and the rest of the world. There is a great dissatisfaction of the quality of the education delivered and the market is dissatisfied about it. Just five minutes ago, I learnt that 80 percent of the youngsters are not qualified for the market. Well, I think there is a great problem. But do not worry, we have made the same analysis for the Europe, and we have found out that nearly 40 percent is not qualified for the market itself. So, the scales may be a bit different, but the problem is still the same, and we have to find out solutions for that. And a law was adopted in order to educate the schools so that they can meet the expectations of the market. I think that it is really nice to see that you teachers are going to the schools and look into what is going on the labor market and bring their feedbacks into the system trying to teach the children. In most European countries, you will find that the government is very sensitive about the decision making power on the education to three bodies, so nicely expressed by my English collegue. And we have seen there that employees and employers are highly involved in education. There is only one reason, if your people are not educated according to labor market, you will run into problem very shortly. And it will be very expensive to solve these problems. Maintaining a system, looking closely to the development of labor market is far more basic than trying to solve the problem if you donâ&#x20AC;&#x2122;t do these things... In the European countries you will find providers of education, which is not only the state anymore. If you like in almost every discipline, the labor market is taking place in training centers... And the centers can be private, or can be owned by the employees or employers or together, or you will find non-profit making organizations. But regardless the legal base for that, they are doing job to serve the legal market. Finding assistance is also possible, you will find throughout Europe, different kinds of the systems about this subject. But the nature of the way of financing is not putting the burden every time on the social partners itself. So, the way, the government is proceeding in, is looking for technical approach by taxical procession in a directly manner or taxical procession indirectly or wage compensation, not preferable by the way, or giving loans to the employees and employers. Among the least developed economical sectors, we can consider for instance engineering and engineering manufacture traits and process in architecture, in building, in personnel

320

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

services. These services should be in the form of providing jobs to the people looking for job in that special sector. I am happy to inform you that the ministry of National Education has accepted recently an apprenticeship system in Turkey as well. And my colleagues are now elaborating the system very intensively; I see them working very hard in different places. If you came to the apprenticeship system of layers of economic system, you have to think about what kind of changes you need to make in order to meet the demands in these sectors. First of all I think there is a tripod boards, you see that everywhere in Europe, employers, employees and the government involve in order to solve the problem. These problems can be solved with the help of a sectoral based center. And that center is responsible for program development inside the sector. And the sector itself is responsible to exam the people there, and by doing all these, they serve to themselves. And last but least I mentioned yesterdays or two day, a used mount of morning involve creating system in three kinds and three councils together, bringing young people on the right spot given the developments of labor market. In this sector approach, I think you have to market hat to a living process. This means periodically and consequently you have to do labor market analysis, of course based on national figures, but also on sectoral figures. You need to do permanently skill needs analysis, because technological development are changing very rapidly. You have to develop just mentioned by Raflit Bey, you have to develop a set of occupational standards, you have to develop a set of education standards, you should transform that into the educational program in the curricular development and large but not least a model development. This is mentioned by you. You are absolutely right. But you can do all the steps separately and I have been working now for pretty long time in this nice country. I think we have to put all the steps in long change working as a machine as a clock periodically talking to each other and developing several disciplines with each other. And therefore, it is not that difficulty, you can develop a few back system, and reports in this system as well. If you do that like this, you often come up with a lot of problems, because you are creating educational service sup to day looking at the labor market and serving your clients who are youngsters of Turks. Well, if you have this in mind and you look to the education systems as used in the European countries, you will find the following thing in at. All schools, all sectors are used in the idea of broad education fields which is comparable to the sector, so the needs of the sector is transformed into broad educational or the needs in the broad educational field. Companies are transforming their needs in fields of education while the departments of the companies are expressing their training needs transformed and translated in field of the training itself. And if you come to the occupations, then you will see they will be transformed into recognizable education programs based on models which is serving the skilled labor that. Such a structure is favorable and worked out by say one of the European institutes; it is hard to find a job there. For Turkey, the Project has been made responsible in this field in the sector, engineering, manufacturing, architecture and personnel services, and that is saying you not that much. But if you go into the detail, what it means for the sectors, the Project is very active and at the moment it is developing programs and guidance to labor market researches for mechanics and metal work, electronics, motor vehicles, and food processing and textile including food wear and leather, and large but not least building and civil engineering. You see an appearing number at the end of that, which is corresponding numbers as in

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

321

used all over the use in their countries. If you go to your PC and you type in one of that numbers you will find nearly in a few seconds when using of course google bar, then you will immediately find the complete program lists for certain programs. So, for our colleague working in the project, it is not difficult to obtain all the necessary information through a complete computer program there. And it is a really great service, a year ago not available. But google do that very fine to do that. Lastly issue and that is why I like Turkey so much is that we are also going to pay attention to personnel services, and one of these services is tourism. Tourism is a real exploding sector in Turkey. I will tell you something personnel. I have been working in Turkey for more than nearly two years and actually I have traveled more than 6.000 kilometers and it is a nice country and by every stop, by every stop there is no exception, they offered me tea. “Hello, would you like to have tea?” And I enjoy the tea very much and I was listening even if I do not understand Turkish. And I was listening to those Turkish. It appears to meet that you have the potential not only because of your friendly people but also because of the willing of people to change their entire environment to start their own business and be very active. I want to thank to them in the name of you and I want to say thank to your attentions.” SESSION CHAIRMAN - THANK YOU Mr. Weggelaar. Now, we will have a coffee break. We are 5 minutes late. Again, by using the past 5 minutes, we finished on time. The coffee break is again between 10.30 and 10.45. My request from you is to meet at 10.45 at the saloon. Thank you. (Coffee break) CHAIRMAN - Ladies and Gentleman, We are again very crowded as I can see. I am very pleased with this situation. Generally, we listen to a few people at the beginning, and then we leave. I am not going to talk for too long. As I said before, I will be the timing director here. But if you give permission, using my right as a chairman, I want to address a question or a phenomenon in structure of explanation to Prof. Dr. Sezgin who shocked me. Prof. Dr. Sezgin talked about the instability in supply and demand. I will use it with these words as one side’s demand is the supply of other side. If there is a demand for educated employee and educated labor force, we, as the employers or their representatives, are responsible for this situation. We don’t live in the past. The prevalent fashion of 15-20 years ago which consisted of saying that we take people and educate them and then work with them can not be valid at the time being. Now, we have to employ educated people, otherwise we don’t stand a chance or opportunity to stay in the competition. That’s why our responsibility as employers is to stress that we will give importance to educated people and employ them. Another issue is that the system is very inactive and its plans rose out of need. I had two great periods in my work life. In one of them, we decided to implant a camion factory in Aksaray, when I was Head of Directors Committee of Mercedes. First of all we asked if there had been educated people. We made research on this subject. Because there were institutes, which are now called industrial vocational

322

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

high schools there, there were incredible number of people, and 90% of them were working in fields. We have the same situation now for the Uzel Holding. I am the managing director of Uzel Holding Executive Committee. We have a great investment in Düzce. The first thing we do is to look for if there is a potential for educated labor force. We got the same result there too. Nearly 90% of the vocational school graduates work in fields. I think that this situation must somehow change. But we also did this: we asked in both places if they could reeducate the people we would get from the fields. We wondered if they could give fresh education to them their answers were positive. I don’t know whether my friends had implemented the same model or not. I hope Düzce project will start next year. But I only made an explanation about this subject. And I hope that the employers and their representatives will highlight the real educated human force. Thank you. Now it is your turn. We will be pleased if you say your name, surname, and the organization you represent, and to whom you ask your question. Thank you. ‹ZZET ÇEV‹K- ‹zzet Çevik, representative of Edusel. I want to ask 3 questions about the subject. No matter what its reasons are, we have been trying to direct 2/3 of the students into vocational and technical education for 40 years. But we could not do that, this is a judgment. But, this is the result of what? Of course, it is the outcome of things that we put into effect as a solution yesterday. If we had not made some mistakes yesterday, we would not face such an unexpected result today. Thus, we should state clearly the things which we did wrong in the restructuring process and the things that we ignored. I would like to ask 3 questions which are about implementation process and about the cooperation between school and industry. I think all 3 of these questions are for Prof. Dr. Sezgin. My first question is: In 1986, we passed a law which was perfect for that period of time. It is the Apprenticeship and Vocational Education Law, on which Prof. Dr. Sezgin has contributed a great deal. With the help of this law, there was a restructuring period in the cooperation between school and enterprises, and I consider it as a reform. Then, did the faculties which educate teacher for these schools adapt their programs according to the new structure? Or did we just make a serious mistake such as educating the teachers according to the old system while trying to work a new system out with them? My second question is: In fact the cooperation between school and enterprises initiated neither at the time being nor in 1986 or even in 1979. The cooperation between school and enterprises goes back to OSANOR project. It has constituted a big deal of area since then. This process certainly has a background. This notion has not just appeared nor did he appear suddenly in 1986. The committees started to be

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

323

formed at that time. Well, were we able to make these committees work in this 30 year period of time? Could we get the things we expected from them? I want to present a concrete example. Prof. Dr. Sezgin said that we had founded a beneficial fund with law number 3308, but we could not work it. I wonder if the other partners, trade unions, employers unions and other vocational institutions had backed it, would the government dare to take back such a fund from vocational and technical education. Then, we can not see the cooperation between school and enterprises within a little framework. I think that we have to take into account the dynamics and synergy that might be result of them. Well, do we see any measures around us in order to develop this cooperation? I think the biggest measure was the “Entice” projects which were just told by Mr. Altun. Because if the parties met only in committee meetings, they will not do any other activity than being counter part to each other or just complaining. Are measures which will deepen, broaden, and generalize these relations taken? My third question, which might sound as a confession, I am a technical teacher also, but I felt an inclination towards making discrimination between general education and vocational and technical education rather than a distinction. Whereas, whole world, especially... CHAIRMAN- I’m sorry. But concentrate on the question only, otherwise we will defraud others rights. I am sorry. ‹ZZET ÇEV‹K- Yes. It is certainly about the subject, Sir. Especially in developed countries, this distinction is on the way out. Then, will we just limit the cooperation between school and enterprises to vocational and technical education institutions? Because the notion in developed countries is: the individual will become a part of work life no matter which school he goes. Then they say starting the relations between the people and enterprises as early as possible are helpful. I wonder if such an approach will be on the agenda of Turkey. Thank you. CHAIRMAN- Thank you. Prof. Dr. Sezgin, we are listening to you. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Thank you Mr. Chairman Mr. ‹zzet asked 3 questions. I will answer them shortly so that other friends will have opportunity to talk, too. In his first question, he asked whether the faculties of vocational and technical education are structured according to the law number 3308. When we consider the subject we see that it is very hard to give an exact answer to this question or to give a positive one. I tried to express in my communiqué that the current structures of the faculties of vocational and technical education should be revised and restructured taking into account both the Turkish society and Turkish education system, and the developments in international arena. I wanted to reiterate this point. In his second question he asked whether the rules realize their exact functions or whether the rules fulfill our expectations from them in terms of their functions.

324

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

While we were drawing up the law number 3308, we established a Vocational and Technical Education Committee, which composed of 11 members and had a name Apprenticeship and Vocational education Committee then, and also the Vocational Education Committee of Provinces are established a part of it. We tried to make them function in our term of office. When we look at the original composition of this committee, we can see the followings: there are 3 main parties; state, employees, and employers. We tried to pay attention to the distribution of votes or the balance between the parties. Thus we did not want any of these parties to become hegemonic power in the committee or to take decisions on its own. We wanted the decisions to be taken with the agreements between all parties. It is possible to say the same things for the provinces. Now, the composition of the committee is even bigger. This is another dimension of the subject. If you ask if it works efficiently or not I can not unfortunately answer positively this question. I wish it could have worked. Because vocational education is not only the duty of educators or it is not just a phenomenon which is in their responsibility. There are other public institutions, employees, and employers in it. Of course, we have the opportunity to answer or solve the problems as long as all these claim responsibility of this project and participate in this process as an active party. Excuse me for the things I am about to say, they might sound as a reproach to you. I begged from the employers with whom I had close relations when I worked in the Ministry of National Education to do this: Letâ&#x20AC;&#x2122;s say the government take a decision about an economic or financial policy or about foreign currency rates, if the business world is disturbed, they give a just reaction about it. I respect it. But it is of vital importance to do the same for the education. Maybe the education has a disadvantage: we do not take its outcomes immediately, but we certainly do. We see both its negative outcomes and reflections. Because it is really hard to produce a high quality and high productivity technology with a low quality or not educated human force. In this regard, it is a chance for me to express my views. I would really like the employers to claim the vocational and technical education in this aspect. If we achieve this, we could be a deterrent for decision makers in order to be more careful in this subject. Another important issue... With another question, someone asked whether the cooperation between schools were the responsibility of vocational education and not that of other institutions. I donâ&#x20AC;&#x2122;t know whether our friends followed the communiquĂŠs yesterday. A friend who is coming from England used this expression: In all schools, not only in vocational schools, but also in primary schools there will be an obligation to gain 15 day working experience for all students. This means that anyone graduating from primary school will have a working experience of 15 days. There is an important thought which lies under this situation: to lead the individual to work life in a healthier way. When we look at the education programs we see the same things my dear friends. It is a very grim reality but the Student Selection and Placement Center (OSYM) became the only boss of Turkish education system. A policy here directs all the education system in a university centric approach. When we analyze in terms of primary education, the Anatolian High schools and institutitions which give education in foreign languages stand in the forefront. However, the main function of the education system is to prepare the individual to

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

325

life. Life is not only the university. We respect universities. We work for universities. It is also important. But please be careful about this: at the time being only 20% or 25% of the population receive university education. When we consider in face-to-face education, it counts for approximately 13% of the population. We lead a wrong way such as ignoring 75% of the population for 20-25%. In this aspect, revising whole education system will be beneficial. When I look at the education system of other countries, for example today, if we have a look at its system, we can see that they have a basic philosophy: the main function of the education is to detect the inherent capacity of the individual and bring it to the highest level possible. If my natural capacity is not appropriate for academic education, why do you force me? Turkish education has such kind of wrongs. So we really need a structure which takes the individual as the core and which will develop the skills of the individual. This must be the case for primary education, too. Only if we succeed in achieving this not only mentally but also in terms of mental and hand skills development. It is widely known and it is stated several times in our books also, but do we completely implement it? Unfortunately, we can not give a positive answer to this question, either. CHAIRMAN- Thank you professor. Mr. Gürsoy. HAYRETT‹N GÜRSOY- Hayrettin Gürsoy, Provincial Director of Education of Kocaeli. Distinguished Chairman, distinguished guests, I would like to stress 2 subjects. One of them is, as I stated in my speech yesterday,- in fact this meeting is a very good one but it could be more meaningful if it had 2 more steps- there should be representatives from the Chamber of Commerce and Industry. Second one is, I think we came there in the end, university should be present here. Because when discussing the subjects of the vocational education in secondary education, there is also the dimension of universities. Now I am going to discuss it. But, how will I get my answer as they are not here? But I consider Prof. Dr. Sezgin both as representative of Ministry of National Education and as representative of the university. I want to share my views. They discussed too, it started as a very nice project. Passage to vocational schools without examination entered into effect. We are really good at starting things but somehow, usually, there are no results. The greatest problem at the time being is: the education and training are given in the vocational schools which are available now. I don’t know whether there is such a similar system in other parts of the world? I wonder if there is anywhere else where university students receive their education together with secondary school students. The results of this situation brought two problems: first one of them is that there is no contribution of the protocol done with the universities. Nowadays all our Provincial Directors of Education say the same thing. There all kinds of expenditures of the schools, you use it together but you do not contribute to the expenditures. The school administrations are in very bad conditions now. When you go into the buildings, have a look at the classrooms and desks, they are in horrible conditions. They look as if they came out of war. These children do not consider themselves as students of higher education. Because, they are in the same school which they used to attend. They consider it as a higher “high

326

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

school” and they had ruined the school. Another point is, these people smoke in the school, and have some misbehavior such as different kinds of clothing. The school is such a mess. How are we going to solve this problem? I want to suggest a way to solve the problem. In fact we have many inactive buildings, don’t we? There are vacancies in vocational education. CHAIRMAN- But Professor, I beg you, can we hear the question? HAYRETT‹N GÜRSOY- I am telling this just as a suggestion. We can allocate separate schools as completely separate. In Kand›ra, we gave one of our schools to the university. The Ministry approved that. This was my first question. I think Prof. Dr. Sezgin will share my views. As another issue, the number of the students has increased and the number of the vocational schools has risen. But are they really in the status of school now? I see that they are far back from many industrial vocational schools in terms of equipment, studio and etc. what can be done in this subject? There will be loss of blood otherwise. Another issue is the decrease in the number of students. There are vacancies in the buildings and these are all problems. The current number of the teachers outnumber the number needed. We will certainly discuss these subjects in the Ministry tomorrow. There are many inactive teachers in many branches. I wonder whether they can be lead to the other branches where there is a need for teachers, after taking them in new programs by making cooperation with universities with in-service of our Ministry. I wonder whether we can give them education in the areas needed. I think these two subjects are of vital importance. I will be really pleased if I could get their answers here. If we could not, we will bring these to the agenda in the round table conference tomorrow. I present my regards. CHAIRMAN- Thank you. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- If you give permission, I want to share my views with you. There are many problems about passage to vocational schools without any exam. I can clearly see these problems when I meet the Head of Vocational Schools and academic staff. In this regard, I think that this subject needs to e revised. As Mr. Gürsoy has stated before, bringing together 14 years old teenagers and 20 years old or older people together constitutes some important educational problems. In this respect, I think that this issue should be revised immediately and it should be made in line with the needs of Turkey. Thus, when you look at the basic thought which lies under this passage system, it has a political character rather than educational. You know and everybody knows it, even though they can not pronounce it. It is the reality. There is a social pressure; I think that this system came on the agenda as a result of a search for alleviating this pressure. I assess this situation in this aspect. And I think that a link might be found

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

327

with the current events. Another important issue is how to improve vocational schools. It is also known my dear friends. An assessment group, of which I was a member 5 or 6 years ago, proposed to Higher Education Council to bring urgently a development project oriented towards vocational schools into the agenda. But it was not realized. I do not know why it was not. I think there might be a financial problem lying behind. I think that this should be urgently realized. If there is not any domestic source available, it should be realized with foreign resources. Today, there are more than 500 vocational schools in Turkey. The number of students who attend these schools count nearly 350,000. My friends, they are our children. Thus, it is really hard to complete such a job. So I think that preparing a development project is required in terms of supplying Turkey with qualified, semi-professional labor force. I share your views too. Thank you. CHAIRMAN- I would like to present a situation, in fact it is a proposition. I accept that the supply of teacher in the market is high- but I mean vocational teachers-. I am a member of the Executive committee of National Productivity Center as well. There are some friends from MEL and MES Education Foundations. I am also sure that there are many other educational foundations and they all want to give vocational education. We are not in the situation to use all this additional capacity. But I guess, we can at least find a partial solution. These foundations have pools. When they are in need, they refer to this pool. They utilize it. I am sure that if these foundations collaborate with the Ministry of National Education or its related departments, we can use that accumulation for the good of the country. But this should not be the main purpose. The aim should be to educate staff for the enterprises after the very first education. Of course, there should be a need for this, which is in fact present but is not highlighted. I wanted to state this. I beg your pardon. Mrs. Tarcan . NURSELâ&#x20AC;š TARCAN- Thank you.. Nursel Tarcan from Tâ&#x20AC;šSK. There should be occupational standards so that the vocational education will be at the desired quality. We are debating on the issues such as how to make our vocational education system better in a country where there are neither the standards nor an institution to formulate the standards. We lack a base. Prof. Dr. Sezgin said before that the employers and the other civil society foundations do not claim responsibility on the works of this committee, on councils and on subjects. However, there is a draft for Occupational Standards Law. It has been a long time since it was prepared together. But it is still just a draft. Another point was the reason for not claiming these committees was the fact that their function was to change ideas. In these kinds of committees, you present your views, and give your suggestions but in return for that the Ministry of National Education which is the real owner of the committees does whatever it wants. With the law number 4702 the decisions on committees were made final. This is a very important phase. But another dimension of the vocational education is

328

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

employment. We again established new committees, new employment committees and Ankara Central Employment Committee. As long as we do not establish the necessary link between Vocational Education Committees and Provincial Employment or Employment Committees, it is not possible for us to solve the supply and demand balance accurately. Now, the decisions of the Vocational Education committees are certain and applicable. But the decisions of Provincial Employment Committees and those of Employment Committees do not have the same characteristics yet. What do we need to solve this problem? I would like to ask this question to Prof. Dr. Sezgin. I think that selecting the committee members among the same people will be a contribution in terms of assessing the efforts and time. It will also help to utter and solve the problems more quickly. Thank you. CHAIRMAN- Thank you Mrs. Tarcan. I will add something to the things you said. Actually, the employers do something with the employee party. But I have seen something interesting in the diagram which Mr. Weggelaar has just showed. The decisions are slowly being transferred to the employer and employee. This is how it should be. We should demand this, we should insist. Maybe we did not create priority. We had some problems. I know, as I am involved in the process. But in some way or in another, we claimed responsibility Prof. Dr. Sezgin. We really did. Maybe it was not enough. We will demand more hereafter. We must not leave the responsibility to the government; we are a part of them too. Because we determine the need. I stress that the ones who determine the need should be more active, and you can be sure that this will be the case. Prof. Dr. Sezgin. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- Thank you Sir. Mrs. Tarcan asked three questions. I would like to express my views on these subjects. First of all, she said that giving qualified education without the existence of standards is really hard. It is true. But some... ( end of the cassette) ...When you look they can do high quality education without standards. This means that it is due to the performance in the implementation. Look, today there are approximately 250 vocation standards. When we analyze its reflection into the real life, it is nearly as if it does not exist. We paid for that but we could not achieve it in the implementation. This means that if we do not give sufficient importance to the standards in the implementation it can be really hard to get results even if there were standards. I support standards with my entire hearth. But it is not the solution of every problem. I think that the solution is partially about our performance in implementing it. The committees were debated. It is true. As far as I recall, these committees are for consultation. But at the same time, their decisions are important for policy making. That’s, both the Vocational Education Committee in the center and Provincial Vocational Education Committees in the cities have 3 main functions. One of them is planning; others are assessment, policy making and directing. So, if a decision was

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

329

not implemented, in another meeting the people who were in charge of implementing that decision could be questioned. I think that this might be an impulsive force. I hope you don’t misunderstand me. I don’t reproach to business world at this point. I think that it would be beneficial for them in order to claim the work if they acted a bit more active. Because employer party and employee party constitute an important part of the vocational education except for the governmental bodies. So we call them social partners. The more efficiently the social partners fulfill their roles, the more we will be able to get ahead. Claiming that they do not do anything is nor fair. But I think that they might become more effective. As a second item, these committees, Employment Committee and Vocational Education Committee, can be merged into one. Thus, a strong relationship between an education system and an employment system is unavoidable. If we can not employ the person we educated, this means low fertility in vocational education. In other words, the success of a vocational education system is in direct proportion with the proportion of the educated people in their own field in the labor market. We educate the people, but if they are not employed in the field it is not a good indicator for the system. Of course, there is an economic aspect of this situation. I don’t want to overstep the line. But, unfortunately, I as far as I can observe we were not able to establish a healthy relation between the economic growth and population growth. As a result, the supply for labor increases while the sector can not realize the necessary growth to employ this human force. Unfortunately, I think that this labor surplus is the reason for many economic and social problems. In this respect, our subject is not population now. But as far as I know there are no country which became a welfare country with its population growth. The population of a country will increase in a high rate and it will be a welfare country. I don’t think there will be such case. So, I think that bringing population growth to a reasonable level will provide a solution to the problems which we debate here. Thank you CHAIRMAN- Thanks. Mr. Salg›n. AHMET SALGIN- Ahmet Salg›n, I am a Department Manager in Provincial Directorate of Education of ‹zmir. The most important aim of this meting and our cooperation is to direct or to consider directing them as the principal aim. In this direction, our Ministry wended a lot. We are trying to promote the vocational education and to direct the students, especially the ones in the primary schools, into the vocational high schools. We are trying to organize vocational and technical education fairs, which we call METEF for short, in order to introduce them to vocational education. I used to verb try because we face some problems about this issue. As far as I know the other cities have the same problems too. I mean it for ‹zmir. Tomorrow is the inauguration. 15000 students will visit the place and get information about the professions. I am very happy because the fact that these students come to the place where we realize the fair means that they get to know the professions. But we do not have any allocation for this fair. We have to leave the education aside and have to deal with problems such as selling stands and finding sponsors. But we can not do that. I believe that the fair

330

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

which will be inaugurated tomorrow will attract more than 1500 students which is the number of the last year. But I must confess that we could not find a financial resource for it. I will again knock numerous doors. I wish that T‹SK, TESK or vocational foundations would help us. It is the origin point of the subject: leading our youth to vocational education, other wise it is not important what we talk about the professions. Even we fail to direct our students to the vocational schools we can not reach our aims. I reiterate that this is my wish. I say things in my mind. T‹SK, TESK or vocational foundations help us? Thank you. CHAIRMAN- I represent T‹SK here. And I can not make decisions on my own. But of course we can guide. In fact I want to ask a question to the Ministry of National Education. They said the budget was 58 million euros. 51 million of the budget is coming from the European Union. Anyway, there was a mistake there. He said that we gave 8 millions so it must be 59. I always look at the numbers. There is a one million difference in the numbers given. Here the aim is to make Turkey develop. This, as I said before, can be as a result of educated staff. Can we share a part of the money for an object? I don’t think it will cost a lot. In fact there is a speaker from the Ministry and another one from the European Union. I would like to ask them if that could happen? I would like to give you an advice. We can not teach this to people. It is always in our heads but we forget it. We should approach like this: You say, you try to introduce the professions after primary school. I think that you should also introduce this point: You put aside the money which will be spent on education after primary school. And assume that he receives a short vocational education and starts to earn money earlier. We should tell this difference. Europe does it so. They enter life earlier, they can stand on their own earlier and they earn earlier. In the other side, the children of a poor country go to that way telling that state should pay for is as their families do not have any. So it does not work. And unfortunately, the issue you told earlier, passage without examination. People direct to that so that they can go to university without taking any exam. We should state in the project how many percent of the university graduates are unemployed. I asked a question. I am sure my friends from T‹SK have taken the notes. They have also taken all those wishes down too. After this, we should really deal with the basic problem which is education. This does not mean that T‹SK is rich. This country collects some money. I think that we should have the right to speak in directing them. I asked that as a question. Do you have anything to say Mr. Ömer? ÖMER ...- Let me tell you a few words. There is an allocation of 10.3 million euro for this and this kind of activities. But European Union expenditures are really complex in the project. If related units or the project which are being conducted currently are notified about this kind of activities in advance, this kind of activities can always be supported. As long as they are notified with the details of budget, terms of references and activities and the Executive Committee finds it appropriate. But as I said before there is a procedure so they should be notified approximately one

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

331

or two months ago. So, I think the cities started their fairs. Project has a period of three years. It will end in three years. The activities which will come until that time can also be supported. But you should give a good reason; you should form your budget and will apply. And if the Executive Committee thinks it is appropriate it would support. Because there is a huge amount of money CHAIRMAN- Mr. Weggelaar, would you like to say anything on this subject? HANS WEGGELAAR “Well, only two small things. I totally agree with Mr. Recep. First of all, I would like to thank him for his question. But it is not merely about the introduction to the vocational education. It is also about the whole education system and I realized here that it is a very sensitive subject. But there should be some changes at the university level because there are lots of problem at that level. Because middle class people do not want to send their children to go to vocational education. They prefer to send them to universities. Because, they think that university offers better future. In my opinion, you might have a very bright future in front of you as a good technician educated in the vocational schools. . But inside the Turkish system it is not possible to answer the demands of labor market. There is still big deal to do.” CHAIRMAN- Thank you. Yes. A PARTICIPANT- We have talked about the project. I would like to ask a question to Mr. Altun and Mr...... My first question is for Mr. Altun: the civil societies in our country are acknowledged as social partners in the project. Are all the ones submitting a project considered as social partners or just the NGOs are the social partners? This is my first question. My second question is about the pilot schools. 105 pilot institutions were selected for the SVET project. The projects which will be prepared in the following days are all about these pilot schools or can anything in direction with the aim of the SVET project can be elaborated as a project. This is my second question. I will ask one last question to Mr. Veggelaar. Mr. WEGGELAAR, my is question is “how could it be the role of NGOs, enterprises and other communities out of government to identify gaining skill out of the school? Thank you. CHAIRMAN- Could you please repeat your question in Turkish. How is it translated? - There are representatives from the Ministry here. Education is not given in the school. People gain skills out of schools too. Defining skills is very important while we are joining the European Union. There should be of course the roles of NGOs, foundations, associations and private sector. The system should not just depend on the apprentices or mastery certificates. I think that the other institutions should have a role in this and I suggest it. Thank you Sir. CHAIRMAN- Thanks

332

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Mr. Weggelaar. HANS WEGGELAAR“The role of NGO, Non-Governmental Organizations, in delivering vocational education is of vital importance. Every government should be very happy when private companies or non- governmental companies are trying to supply certain quality standards while delivering education to the youngsters. I think this has a great importance and I recognize a lot of initiatives in Turkey. They are all very fine initiatives. So I think the government should support them. Their decision making powers should be transferred into a kind of development. I think this would be great. CHAIRMAN- I am going to ask a question to Mr. Weggelaar. Now, he says that giving education from different institutions is very good. We make initiatives in this aspect. But, I observed something in Turkey. There are duplications, which are the most vulnerable subjects for us. We waste a lot of time and money because of them. Because these institutions enter into competence among themselves in order to be the first. And it is not a competition which is done for the sake of quality. Then duplications occur. I heard that they are controlled by umbrella organizations in some countries. But I do not know the details. Could Mr. Weggelaar give us some information about it? HANS WEGGELAAR“Thank you for your decision. That is a good one. First of all, when you are getting ready to deliver education, you enter in the field of teamwork. Education of is a teamwork and it is composed of the experts who try to bring the youngsters from one place to another place. If government wants to keep all the things in their own hands, as you see I have a lighter, ad this is education, you can keep it in your hand like this, and you have to pay attention every seconds, because when you open your hands the lighter is on the ground, and there is only one move, open your hand and you are still in control of the lighter, you can provide the lighter just like the education of youngsters who had to be developed by open handed and open minded education of policy towards employers, employees, and the enterprises and youngsters in the labor market.” CHAIRMAN- Thanks. Mr. Çetinkaya. ERKAN ÇET‹NKAYA- I am Erkan Çetinkaya, I work for the Turkish Sugar Plants Corporation. I am the manager of electro mechanics sorting plant. The real staff of the vocational and technical school is our children. I will talk in parallel with the question of my friend who talked before me. How much enthusiasm can we create in our children about the vocational and technical education? How much endeavor can we show to our children after they are 5 or 6 years old? Does the Ministry of National Education make some publications which attain the eagerness about the vocational education? We all know that unfortunately there are no sufficient works that will attain eagerness among children. in this respect there is an aspect of the technical museums which exist in developed countries to draw the attention of the children. Unfortunately, there are not such kinds of museums in Turkey except for the ones which are founded with the efforts of a few initiators. There are archeological museums in every city, but we do not have a technical one in even our capital. What

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

333

kind of measures has the Ministry of National Education taken in order to make young people eager about the vocational and technical education? Will the ministry make an attempt to find such a museum? Thank you. CHAIRMAN- Thank you. You did not address your question to someone. Anyone might answer then. But I would like to say something. There is Koç Industrial Museum in Istanbul which is a huge one. But it is in Istanbul. There are many small museums in many of the enterprises about their own history. But they are in the enterprises. If we wish to generalize and introduce it to the public there should be an important role for TRT here. It should prepare and broadcast such kind of programs in stead of the current ones which are not beneficial to our children. None of the other channels do that, either. I also want to say we, as T‹SK, would do whatever we can. Mrs. Nurseli, I think you are taking notes. Your friends are doing so. Thank you. There are other people who want to answer. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- There was a question asking whether the works we did in order to direct our children to vocational education were enough. I do not represent Ministry of National Education. But as a person who knows Turkish education system I can say that directing is very important issue if we regard this issue in this aspect. If we have a look at the decisions taken both in the national education congresses and the ones taken in symposiums, we can see that many works have been done and many decisions have been taken in Turkey. But when we look at the implementation, I can say that there is not a healthy relation between the decisions taken and their reflections. The most critical phase of directing is the second phase of the primary school. That is especially the 6th, 7th and 8th degrees. Because throughout these classes the student makes a decision that will affect his/her whole life to an important degree. Maybe we are trying to emphasize on psychological tests in this phase and we try to develop guidance services. But when we look at the implementation all around the world we see these friends: We should give a different educational life to the individuals so that they can know who they are, where they are strong, in which aspects they are strong or weak. This is very important in Western education system. Thus the fact that the individual knows himself/herself and takes the healthiest decision possible is highly important. Here comes the guidance services on the agenda for sure. But it is not enough. We see that there are some courses in the curricula, which will enable the individual to get to know the business world. Turkey made some work for that. But when we consider the situation for the last 5 or 6 years, we can see that the gravity of these courses tends to decrease. Now, we give only a 2 hour course to our children at the level of primary school under the name of “vocational and technical education”. If we think whether we can give that education according to the program, unfortunately the answer is negative. Because when we use the word technology it means that the learning environment should be designed and equipped for this purpose. It is not possible to learn technology or design from

334

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

the books. In this respect, the fact that the schools are equipped accordingly and there are teachers educated accordingly is a very important factor for the reliability of directing. We have some weaknesses here. If we give more importance to this subject, I think that we can know the professions better. Thus we can take a more reliable decision. I totally agree with Mr. Çetinkaya on the museums issue. There are many good technological museums in other countries. You can have access to the historical development of a phenomenon. When I visited those technological museums I saw that the school administrations take the children to these museums and show them everything on the evolution of a machine. Let’s say it is a car. They show every phase of the evolution of cars. The same thing is also applicable for aviation and computer. These are very important to make people eager about something. But there are not such museums in Turkey except for the museum in Istanbul. I think that founding national technological museums would make great contributions. HANS WEGGELAAR- You have touched upon a very interesting issue which is on technological machines. I worked in a museum where technological machines are exhibited so talking about this subject made me very happy. I think that if you can develop a museum approach, that is if you show these machines to the children who are 9 or 10 years old and if you create a technological consciousness in them, you can increase their interest. This will contribute to their education in the future. So I strongly agree with you. I will be a happy if such a service is supplied but it is a subject out of project. CHAIRMAN- Yes, is there anyone else who has a question? There is one. But if you keep it short, I want to end at 12 o’clock. We have 7 minutes. TAK‹ ERSOY- Taki Ersoy, Eskiflehir Provincial Director of Education. Especially with the law number 4702 a new regulation has been implemented. With the help of that regulation new monitoring groups and new commissions have been formed. They have taken some binding decisions so far. Such as inspecting all enterprises and taking records for each of them. But recording every detail would fill a huge institution given that there are 5000 enterprises in only Eskiflehir. As another issue we inspected 15-10 enterprises in Eskiflehir. We could call it as guidance. It is a very long and time consuming work. There are members from artisans, from institution and inspectors. It is really a time consuming work and these people receive no money in return. And we can not expect them to do a serious job when we do not give them money for their efforts. What should be done as a solution to this problem? We wrote to the Ministry on this issue but we could not receive an outcome so far. CHAIRMAN- As long as you wrote to the Ministry you will solve it there. I do not think it is a question... TAK‹ ERSOY- Here we evaluate the vocational education problems. Well, it is a... CHAIRMAN- I will touch it in the closing speech. Professor. PROF. DR. ‹LHAN SEZG‹N- I am sorry. As a person who worked in the Ministry of National education in the past, I just want to point out something in one of the

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

335

things he said. In the recent years, these payments could easily be done from the fund. But now, the fund is not valid. But instead of the fund there is an account which fulfills the functions within the Ministry of Finance. I do not know the exact details. But there should be no barrier for making the payments from that account. I would like to draw your attention to that. There are no funds currently but there is an account which serves for the same purpose. The tax payers continue to pay taxes for vocational and technical education. This issue is also very important for the employers. There is only a kind of change in the procedure. Thus, this system should be in working order - Distinguished Chairman I would like to thank you for the opportunity to convey my ideas. I would like to start with a point here. Experts say that in 2010 80% of the people working today will be unemployed in general, if they donâ&#x20AC;&#x2122;t receive life long education. We talked all these issues with all the details in education congress. We have been talking the same things today. We donâ&#x20AC;&#x2122;t do anything as the time passes except for talking and discussing. We should take advantage of this. The second issue is: We take examples from the European Union. They do good things. But there is a difference here. They have little amount of young population with so many elderly people, their industry is developed and employment opportunities are high. Whereas we have a lot of young population with little opportunity for employment. Mr. Chairman gave an example from Duzce, and Aksaray. It was a good example. But how could such an example be born? It was born with new investment. This means that we need to open new enterprises. These differences, of course, should be evaluated before embarking any kind of attempt. Another important issue is the relation with enterprises. In the relations with enterprises we do not expect a direct relation from enterprises. School managers should be in constant contact with enterprises and their human resources managers as if they were public relation experts. They should be in close cooperation with them. Furthermore, the private sector made their staff receive education on different subject abroad. They paid a huge amount of money for that purpose. So I suggest that you establish contact with these engineers and organize conferences that will prepare the children to the future in order to further develop this cooperation. Let me give you an example. I also work for Istanbul Chamber of Industry Foundation. We have a project with the Higher Education Board. It is called Strengthening Vocational Schools Project. Within the framework of that project we send vocational teachers to the industry. At first, they did not want to sacrifice their holiday to work in the industry. Then, some of them found very good jobs in the industry. We did the same project now. We will send 100 teachers to the industry. They will receive education there. This project needs to be enlarged. This is not just a project. It is really important. The teachers should live and see it. It is not that the Chambers do nothing. But this is a very tiny example for a country as big as Turkey. We have an Education Center in Gebze Vocational High School as MES Education Foundation. We educated the managers of the Ministry of National Education in that center. They spread all

336

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

over Turkey as “Formators”. Yesterday 2 managers came to thank me. I was very pleased. We also make cooperation with the teachers in those schools and make them give education in the industry. And there are such kinds of developments. But these are really little developments. We should expand their scope. And time is crucial; we should use time in an effective way. I would not like to talk these 3 years later. Distinguished Chairman, I would like to thank you for the opportunity to talk. CHAIRMAN- Thank you. I would intervene, if you did not end it. It has been nearly eight or nine years since I last inspected you. I am the Head of Inspectors Committee. I consider these works to be successful. You said something on the fact that the teachers find jobs. I think this is a positive development too. The accumulation that we talked before can decrease as a result. Everybody expressed his views. Let me add something. When I have a look in the meeting room I see that there are mainly representatives from the Provincial Directorates Ministry of National Education who came here from different parts of the country. I have attended such kinds of meetings on education many times, but never before I had such a meeting. And they gave me the role of chairman. The meeting rooms used to be empty before. I see a dynamic group here. You listen very carefully. The ministry of National Education should be proud of it. It should use this education army efficiently. It should listen to their suggestions. I am sure they will do that. And do not hesitate. Because all the things you will do is for the children. And they are our future. I thank you all. THE COMPERE- Distinguished participants, you are welcome again to the afternoon session of the Conference on Dialog between Education Institutions and Enterprises that has been organized cooperatively by SVET Project for Strengthening Vocational Education and Training, MoNE and Turkish Confederation of Employer Associations. In fact here comes a very significant session. I soon would like to share its content with you. “How should the vocational education system be in the future?” With your permission, I would like to invite distinguished panelists and the chairman of the session here. Our chairman of the panel is Mr.Abbas Güçlü, author in the newspaper, Milliyet. Our panelists: Mr. Can Güler, Bris-Sa Inc. Expert on Industrial Relationships. Mr. Tufan Uzaslan, Bosh Inc. Human Resources Manager. Mr. Dr. Necdet General Director of Turkish Employment Agency. Mr. Hasan Terzi Vice- general director of MoNE. Mr. Tevfik ‹nce vice- general director of MoNE. Mr. Prof. Dr. Duran Alt›parmak,the dean of Technical Faculty of Gazi University and Ms. Arzu Onuk, a student of Atatürk Vocational High School for Girls. Mr. Chairman, I would like to give the floor to you. Thank you.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

337

II. SESSION CHAIRMAN OF THE SESSION: Abbas GÜÇLÜ ABBAS GÜÇLÜ (CHAIRMAN OF THE SESSION)- We would really like to thank you all for being here. Such meetings generally do not attract audiences. However; I notice that there has been a serious interest for the subject for 2 days and your presences here show us that you really care about the future of the vocational education when the nice weather outside and the different current agenda of Turkey are considered. We wish that the politicians attached the same amount of importance to the matter as you do. Because the draft law that was submitted to the Assembly yesterday and that will be put on the agenda tomorrow in Vocational Education Commission destroys not only the future of the vocational education but also vocational education itself. It transforms vocational high schools into Ordinary High Schools. Therefore; the students attending the Vocational High Schools will not have the idea of being a businessman of that vocation but instead, they will have the concerns about how to enter to which university on their minds. And I guess that in the months and years ahead, this will carry the Vocational Education to very different points from the point it stands currently. Although we take very healthy decisions and emphasize the subject, we do not think that these will be taken into consideration. Nevertheless, we would like to be insistent for stating and discussing these rights on behalf of the public and the society. Otherwise, they can question us in the future. They may ask that where we were while somebody was making this mistake. They may ask to institutions, they may ask to individuals. We say that it is useful to highlight these wrongs in an insistent manner. Today we have really important panelists. They will look at the subject from different angles, not from political angles. How should vocational education be if the sector is taken as a base, to which direction do vocations go in Turkey? I wish we had a panelist from the State Planning Organization so that he could make an analysis on the future of Turkey for the next 20 and 50 years. (An interruption) OK. This is because I am used to speak fast. We are running against time in TV. I need to speak slower for the interpretation. I request from the others to do so too. Yes, they introduced you our friends. In order to be more interactive, I would like to involve you too. Instead of “we speak and you listen to us” approach, I would like to deepen the subjects in the framework of the questions that you will ask. After a tour, it is useful during the second tour that the speakers give answers to the questions from your part and widen the declaration they will present. And I suppose it will also keep the interest at the peak. Now, I would like to give the floor to Mr. General Director of Turkish Employment Agency; he has studies on this subject. What is the current situation of Turkey? Especially the unemployment rate among the higher education graduates

338

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

arrived at very important dimensions. What are the unemployment problems in Turkey and what is being done about it? Do we really educate individuals according to the job or are we wasting our resources in order to educate much more people about the fields which have already an employment surplus? We would like to talk about other subjects after drawing a general profile. Yes, the floor is the general Director of Turkish Employment Agency’s. DR. NECDET GENEL- Thank you Mr. Chairman. We all know that general situation of the labour market is not good. You know that we receive the healthiest information on the labour market from the State Statistics Institute. About the labour force questionnaires of household; the State Statistics Institute has prepared a really very nice and consistent series since 1988 which gives us the opportunity to make a comparative analysis. Especially, the crisis of 2001 affected Turkish economy. It also affected the labour markets and employment very deeply. That is, at the moment, we are behind of the figures of employment in 2001. It means Turkey experienced something different from other crisis. Turkey experienced, for example in 1994 and 1999, a shrinking of 6% in its economy but any of these affected the employment in the labour force as the crisis of 2001 did. The effects of the crisis of 2001 were really serious. Maybe it started in finance market. It introduced the concept of “white-collared unemployed people” for the first time. It underlined the unemployment among the university graduates. And in spite of the economic growths of 2002 which was 7,8 %and 2003 which was 5,8%... (End of the cassette) ...why did it happen? Enterprises tend to focus on the increase of productivity; they follow the philosophy of more production with fewer workers. That is, we see here that hiring new workers bring too much burden to the employees and they tend to make their current workers work more and therefore to accelerate productivity by this way. Increase in the productivity is something good. Economy should have done this. Maybe the crisis created this opportunity. Especially in manufacturing industry, in manufacturing sector it is very clear. There is an increase more than 9% in production in manufacturing sector in 2002 and 2003. However; there is a serious decrease concerning the figures in employment in manufacturing industry in both years. Maybe this was considered as an opportunity and there came the philosophy of more production with less employment for the passage to the productivity. This is not only unique to Turkey; the overall trend observed in all over the world is like this. Among the elements of global competition, there are cheap costs, production with cheap costs, production with quality, production whenever wanted. In order to cope with these, all are trying to decrease the costs and labour force costs. Especially developed countries try to compete with the low salaries in less developed countries by using intensive technology. Briefly, in spite of the economic growth, the development in employment has not been positive. However; as long as the growth continues at this pace, as of this year, it will be reflected in employment as well. Because the productivity has increased more than 8% for last two years. Working hours increased. There is a limit of this increase. As of now, the increase in production means an increase in new capacity, increase in new investments. In the last quarter of 2003, there is a serious increase

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

339

especially in fixed capital investments which is close to30 %. This indicates that there is an increase in investments in Turkey and it will have a positive impact on employment in 2004 and in following years. Among the unemployed, there are unemployed people who have degrees. This is a brand new phenomenon for Turkey. Previously, having a university degree was a guarantee for finding a job. However; currently Turkey is discussing the concepts of unemployed people having a university degree, white-collared unemployed people. There are two basic reasons for this. First, the economy can’t create good jobs, I mean it can’t create good jobs, good economy in order to provide these well-educated people with good vocations. When we look at the same series of State Statistics Organization, there has been an increase of 3 millions in the employment for the last 15 years, I mean since 1988. 3 millions. However, in these last 15 years the population of Turkey has increased about 1 million. It means that the population at the convenient age for working has increased about 15 millions. This is one of the fundamental reasons that lie beneath the decreases of employment rates in Turkey. The second one, of course the one in Turkey... In the meantime, several universities have been opened. The universities started to give graduates, many graduates. Therefore, the number of people having university degree is increasing. However, as we can’t create jobs for them, there comes a demand-supply conflict. Then we face with educated unemployed people having a university degree. Of course there is public sector as well. In the past, the public sector used to employ the university graduates. The public sector and public employment get narrower and it creates problems. If we look at the subject from the perspective of Vocational High Schools, we always say that let’s increase the number of vocational high schools and vocational high school graduates in Turkey. It’s true. We also say that people are unemployed because they don’t have a vocation. This is also a good saying for general truths. However, if we look at the statistics, the unemployment rate among the vocational high school graduates isn’t different from that of ordinary school graduates. The figures are more or less the same. And at first sight it surprises us. The unemployment rate among the graduates of vocational high schools is high. What can be the reason? Of course it is useful to examine it. I assume that some reasons of it are: first the quality of the education given by vocational high schools can be discussed, and it is intensively discussed. There are to reasons of these discussions: First, it is said that there is a decline in the quality of students coming to vocational high schools. And again the quality of education in vocational high schools is questioned. Of course that is not about my area of expertise. And it is also said that most of the graduates of vocational high school aren’t trying to learn that vocation as they are primarily concerned about entering to the university. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Mr. Prime Minister said that the state would no longer be an employment door and advised people not to expect job from the state. It is true. The state hasn’t employed anyone except for the health staff and teachers for last 2 years. The entire burden is on the shoulders of private sector. I would like to give the floor to the representatives of private sector.

340

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Will they be able to carry this burden, will they be able to create new employment areas or what do they expect from the state concerning the subject? First I would like to give the floor to Mr. Can Güler, Expert on Industrial Relationships in Bris-Sa, then to our friend coming from Bosch. You have the floor. CAN GÜLER- Distinguished guests, I would first like to express my pleasure of having been invited to the Conference on Dialog between Education Institutions and Enterprises that has been organized cooperatively by MoNE, T‹SK and SVET Project for Strengthening Vocational Education and Training supported by EU, which, I believe as a representative of the private sector, will be very useful for strengthening school and firm dialog. Welcome. I am Can Güler. I have been working as an expert on Industrial Relationships in Bris-Sa Briston Sabanc› tire and Industry Trade Inc. for 7 years. Today’s subject is how the vocational education system should be in the future. We wanted to evaluate the subject with a different perspective. We wanted to look at the subject by connecting the vocational education with qualified labour force that the industry seeks therefore with the employment. If you let me, I would like to start by introducing Bris-Sa briefly. Bris-Sa is a partnership founded by Briston Corporation and Sabanc› Holding together. Our company is situated in Kocaeli Ali Kâhya. It is under the name of Temsa Installations. There are also sub-companies which are procurer Enterprises. Some of these are Korsa, Beksa, Sakosa ve Enerjisa. I would like to state again that Bris-Sa is the sole tire factory founded under one roof in the world. It constitutes about total of 870 thousands meter square area. Here I wanted to show you the birdflight appearance. Our factory produces two different trademarks. These are Briston and Lassa tires. I would also like to tell you about important dates and initiatives we have as a firm. We produced Turkey’s first automobile tire with steel belt, first “v” speed class automobile tire, first 16 automobile tires, and first 40 series high performance tire. Total quality understanding is very important for us. Now we are talking about education, we are examining a subject of great importance. Therefore, the quality philosophy of us in education is one of the most important philosophies for us. BrisSa is the firm that has been accorded the first quality award of Turkey by Union of Industrialists and Businessmen of Turkey and Turkish Society for Quality in 1996. Again another award, which we believe is very important for our firm and for our country, European Quality Award was given to us in 1996. We generally work in automotive sector. We also have the standardization documents of ISO, Turkish Standards Institute 16.949 about automotive sector quality management As Bris-Sa we have a total of 1163 employers consisting of white and blue collared, 273 of which white-collared, 890 of which blue-collared staff.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

341

I would also like to mention about our mission briefly. Development, production and sale of only the tires of the highest quality, provision of related services at the highest standard.... CHAIRMAN OF THE SESSION- You only have 10 minutes. If you use 8 minutes to introduce Bris-Sa, you will not have time to talk about the main subject. CAN GÜLER- No, I will cut it short. Now I would like to talk about the most important subject. That is our education policy. Our education policy provides our employees including the vocational high school student interns, with a learning environment that is compatible with our fundamental policy and that increases the skills of our employees which prepare them for the future and the changing world. Distinguished guests, as the success becomes more and more dependent on knowledge, the need for qualified labour force increases. And for our country, one of the most effective factors that affect the acceleration of development and that decrease the unemployment rate is to establish the system that can offer the labour force having the quality and quantity the labour market demands. In this respect, nowadays many Enterprises run their activities by means of the education units they have founded. I would like to talk especially about vocational high school graduatesoriented in-service vocational education. In this scope, we have a program to educate team leaders which we launched in 1998. The most important characteristics of this program is the fact that it is vocational high school graduatesoriented and it is also one of our education projects which lasts 1,5-2 years. With a group of 25 people, the project lasts about 250 hours. In this projects, self-development- oriented trainings are given to our employers as well as the technical trainings. The most important characteristic of the program is the fact that it has been prepared based on the production project approach and it also reflects the production processes. In last five years, 100 people have been educated in the scope of this project and I want to underline again, all of them are vocational high school graduates. This project’s costs are rather high. In addition to this, we also have a project called as “electro- mechanic maintenance technician program”. This project is also vocational high school graduatesoriented. As you all know, as employees, as employers and as industry, we should organize some activities in order to enrich the work rather than a single work profile because of the fact that the Enterprises are now looking for qualified labour force. Therefore, in this regard, we are training electro- mechanic maintenance technicians in order to provide both mechanical and electronic trainings for our industrial vocational high school graduates. I am talking about the technical trainings that we give to our employers. I would like to emphasize again: These are all vocational high school graduates-oriented. You see it on the screen too.

342

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

I also want to mention about the number and profile of the students that we had as interns according to the years. 1999 is taken as a base. Besides the interns we had, there are students who have to make an internship during summers in accordance with the school directive according to the law numbered 3308. In addition to it, in the framework of a special protocol with the â&#x20AC;šstanbul University, we have interns from the students of Vocational School of tire, plastics. If you look as of 2004, generally the trend- I am talking about the yellow graphic- is about 161-160 people. This is an important figure in that: this figure constitutes the 15% of our total number of employers. As you all know, the most important processes are hiring processes for the Enterprises. One of the pre-conditions that we are looking for while hiring workers is to be a graduate of industrial high school. However; while doing so, we are to measure some skills and qualities of the graduates. On the screen, you shortly see the qualities and skills we seek while hiring. These are the qualities that we seek at the stage of test and that we measure like this. What I especially give as an example is the first quality: attention and selective attention. This is very important to prevent the occupational accidents; measuring it is a significant activity in order to minimize the occupational accidents in the future which constitute a great risk for the Enterprises. Now, I would like to talk about the educational profile of us. We took 1996 as a base, before 1996. As it is seen in the graphic, before 1996 the rate of our workers having primary education degree was 74%. These are again graduates of industrial high school who work in production, technology and engineering lines. If we look at the figures of 2004, I mean 8 years afterwards, this rate declined to 29% in primary education and increased to 60% in technical high school. Distinguished guests, one of the most important factors that determine the development capacity of countries is the quality level of the labour force. Similarly, the fact that the individuals can have competitive force in the labour market and have good and lasting life standards depends on whether they have the pre-qualities that the Enterprises seek and whether they develop these qualities in a continuous manner. In economies, trained labour force plays an important role about competing in the market, increasing the productivity and quality of production. Today, the technologies develop very fast and there is a bombing of information. Therefore, being harmonized with the EU and enabling the development, are directly related to the qualified labour force and usage of resources at the right time and right place. Increasing the prosperity level of a country and increasing its economic growth are totally dependent on the competitive force of that country. Being able to catch a competitive advantage depends on developing new employment opportunities and life standards, on using new technologies, on managing the resources as well as on well-educated labour force. In this regard, the people of 21st century should be educated in accordance with the needs of the era. They should accept the quality as a lifestyle, know and accept the fast access to the information, learn the team work and how to learn, have scientific thinking ability, and complete social and personal development.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

343

CHAIRMAN OF THE SESSION- I suppose you are wrapping up. CAN GÜLER- Yes I am. Especially in Turkey who has a very young population, training qualified labour force becomes even more significant for the employment of the workers. The subjects that the countries attach importance in order to increase the effectiveness and productivity of vocational education systems in direction with the needs of the information era areas we tried to summarize on the screen as well- : making education system convenient for labour force demands of Enterprises, always increasing the education opportunities, making learning possible to everyone, utilizing proper technologies to provide an education sensitive to international competition. The state should also be ready to cooperate with the employer and employees. The employers and employees should also take the responsibility in an active manner in vocational education system. Some foundations founded by Enterprises of various sizes such as Hac› Ömer Sabanc› Foundation, Koç Foundation, National Education Foundation, Turkish Education Foundation contribute a lot to national education by providing school building, real estate, school material, dormitory, sports centre, scholarships. We believe that some private initiatives like Sabanc› and Koç Universities, contribute to national education as well. We should take some measures now in order to develop the vocational and technical education so that they meet the needs of the Enterprises. We believe in these. Some of the most important measures are: establishment of a labour market research system that fits into the conditions of our country and leading the vocational education in accordance with the results of researches, increasing the resources allocated to vocational education, defining the content of the curricula in conformity with the needs of vocational standards, making school-firm cooperation and dialog always available, developing the trainings given by Turkish Employment Agency, enabling private employment agencies, which have a legal basis with Turkish Employment Agency law, to offer modern services like the EU examples and making them contribute to the creation of employment-that is on the agenda- , developing and disseminating individual, double and triple training projects of employees, employers and state institutions, establishing the vocational standard examination and certification system, giving importance to the training activities when the employers start to work - which is very important especially for us and the industrialists- and finally disseminating the quality in education program launched by MoNE and supported by us and implementing related development programs. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. CAN GÜLER- Thank you. In this regard... CHAIRMAN OF THE SESSION- If you wish you can share the rest at the second tour.

344

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

CAN GÜLER- No, I finish, it is my last sentence. I would like to extend my desire for organization of such meetings more often -I believe that they contribute a lot to the development of the dialog between the Enterprises and education institutions- and I also would like to thank to you for your patience. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. Yes, now we would like to take the points of view of Mr. Tufan Uzaslan as a representative of private sector. However, I would like to warn the private sector about the time limitation we have. I would like you to underline especially these questions: As the private sector, are you content with the staff working in the vocation that has been educated by national education or by universities. Does the state provide double education on the same subject? I mean you and the State are doing it. The private sector always criticizes the universities and the National Education but what does it do itself? TUFAN UZASLAN- Thank you. Distinguished panelists, honourable guests, welcome. You are always welcome. In the break I asked my friends how it was. I wasn’t here in the first day. They answered me: “Every speaker started his words by saying, as the previous speaker stated.” I wasn’t going to start like that. To speak in the second day has this disadvantage. Somebody says what you are going to say before you. I would like to approach to the subject with a different format. I would like to talk about why technical education or why education and why we should be involved in them. May be, Bosch experienced the difficulties of being an international firm faster. There are serious concepts in the world that affect us. For example: the concept of globalization. The fronts in the world are too narrow. The destinations become closer. Cooperation fields and organizations are too many. There are serious price pressures about the product you produce. These are fundamental conditions for being competitive. We are coping with very heavy competitive conditions as Enterprises. There are company mergers. They establish giant consortiums in order to eliminate you from the market and to increase the market share they have. Usages of external resources are at maximum level. In the places where the costs are incredibly low, there is an external resource usage. Does anyone know that the centres of the bank in England are in India? When you call them, someone from India replies. Technology is changing incredibly. Especially, think about mobile phones. Previously, we used to have very big mobile phones which are now tiny. There are now car models which go incredibly fast. There are Enterprises which produce cars on an order. Geographical fronts are abolished as a natural result of the globalization. We are always prone to the electronic world. There are no longer problems about mailing or transportation. Everything is the other extremity of the button. You can make transactions very easily by pressing a button. There are new laws prepared to make the world markets freer and more competitive but we have seriously very limited resources. You must be content with what you have. All of these concepts force us to a change we have never seen before. If you look at the structures at the countries and

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

345

Enterprises, you will see that all of the trends are affected by these fundamental concepts. Now, what kind of burden does this structure bring to the Enterprises? You have to react to the customer expectations very quickly. Customer is very ungrateful. You don’t exist because you are like this or that. Your existence depends on how many satisfaction guaranteed product are produced by your firm. Flexibility and conformance to the changes are essential. For example you have a system. You purchased it by making an investment of millions dollars. Four months later, a new version of it is launched to the market. High technology and creativity are of great importance for the Enterprises. You have to make more effective work organization and process management. We have got rid of the classical organization structures; we have started to work with the process oriented structures. We are trying to catch very effective, very serious leaders who can make people, events and resources follow him. I don’t mean only the titles such as plant manager, department manager, unit manager etc. I am talking about an environment where there are vocational high school graduate group leaders who lead the production. This structure requires compatible and committed employers. These trends in the world require employees committed to the firm. Now just imagine. You have all the firm components. You have money, you’re following the technology, you have made investments etc...The only instrument that you have to create a difference is your employers. These are very well known words but I am presenting them to you as problems and as scenes from where we live in. What kind of people you need? How should the human profile that we look for now and in the future be? The human profile should be like this. People should be open to the innovations. They must be people who always follow the new technology, who run after the new, who don’t wait for the knowledge but look for the knowledge, who desire to learn, who follow the developments. The Enterprises must be customer-oriented in order to survive in such an adverse environment. At every process, enterprises should consider its results for the customers, what should be done until the next process, how can the firm do it in a more effective, easier, more practical and more cost-effective manner? This person must be expert in his field. He should have tendency to work in teams. Although it may be different in different sectors, nowadays everything is done as a team. They must be flexible people who can adapt to the changes very easily and fast. The things, that I am going to talk about, have similarities. But these are the main points that list the problems that the enterprises face with. Needed vocational fields and sector needs should be defined in regional dimension and macro plans should be prepared from them about what to do in the future and educational strategies should be developed accordingly. What do we do as a firm? Today, as Bosch, our vision and mission of 2010 is already defined and all the workers are aware of it. We are working in a committed manner. We know what to do in 2010 about even the security staff at the door and the staff at the top level. I sometimes ask to myself how is it in my country especially in the education field? I should define very clearly where I want to see myself 10 years later so that I can lead people whom I will educate according to those aims and resources. This is really a very serious problem for me.

346

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Vocational standards should be defined. Hundreds of graduates are applying. You look and see that there are serious inconsistencies among the knowledge. I have difficulty in determining the requirements for the jobs I should look for while hiring a staff. What I find is now I am at a point at which I myself have arrived by my own experiences. More flexible structures should be developed according to the current technologic developments. This is very important. For example, while I am trying to work in a dynamic environment, but it is not easy to give a good example from our country as the legislation always changes, there is an environment that seems to be flexible but if you look at its content, it is unfortunately not flexible. Special specialization fields should be established may be after defining the needs we stated above. I put my aim concerning where to carry this country in 2010 and 2020 and now I should define the importance levels of the elements which will carry me to that aim and I should also determine the criteria about making resource allocations. We need standardization about knowledge and certification. Although the curricula of different high schools seem same in their shapes, their contents may vary importantly. We have a project that we started 3 years ago and this was a training project we designed in Uluda¤ University to the group leaders who manage 10-12-18 people. We tried to measure their effectiveness by tests. Having designed the content of the program, we decided to test the participant in order to understand their levels of knowledge and at which level they are going to arrive after the program. In the content of the education, there are hydraulic, pneumatic etc.. staff. The participants are vocational high school graduates. Among them, there were people who have been working with us for years. The average before the test was below 35.% A person to whom we had given a certificate, whom we consider capable of doing that job, may take about 35 as a mark two or three years after his graduation. We asked the same questions after the program, an additional training of 300 hours, and the level increased to 75. Now I am thinking about how to keep that knowledge fresh after 1 year. Therefore, we should create an environment where the vocational knowledge can be updated. We may do so by “e-learning”, by special programs, by trainings to remind and fresh the knowledge. These must be done. The competencies that we acquired from the document when we graduated, lost their meanings after 2 years. The knowledge given in the trainings also recede and die. We should develop methods to measure the quality of education. We should also share the success models that can be internal or external. We should “Benchmark”. Education equipments should be updated, renewed and harmonized according to today’s technologies. And regarding this, resources should be designed. Especially in vocational education, computer and IT technology usage rates should be increased. I don’t want to make demagogy by discussing the truths of our country but there are people who are graduated from schools without even pressing a button of a computer. Education institutions should not be the places where only the vocational knowledge is learned but they also prepare the students for the business life. Education should be given as much importance as the training is given.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

347

It would be fruitful if the trade unions and enterprises come together while structuring the vocational education especially while designing the curricula. What are we doing? In 1999 we started to produce a product group which requires high level of technology. This was a product called “..” requiring high level of technology so as to make the performance of diesel systems equal with oil systems. We are lucky. We are a firm with German capital. In Germany there exists a belief and trust to the dual system etc. Therefore with the law numbered 3308 we have established a vocational education workshop. This system is already used by only four to five enterprises again with German capitals in Turkey. Students come to this workshop for 3 years. While in the first year 59 students applied for this projects, this number became about 600 in forth and fifth year. We accept 21 students every year 16 of whom for industrial mechanic and 5 of whom for industrial electronic. We hold meetings with all students and parents. We have graduated 36 of them up to now and we hired all of them. We are trying to train all the participants in parallel to our expectations. The contents have been updated with the technologies used by us. When we tried to carry this to national education dimension they mentioned us about the existence of Board of Education. OK. We are making numeric tests, skill tests to the students after the application. After that, we are taking them to the evaluation centres that we call as “S...centre”. There we are trying to clarify our observations about their tendencies for the job. They are playing very easy games. We are only observing them. Then they are taken to the health control. After 3 years they face with this career. I defined them very clearly. The student who wants to participate in the vocational trainings that my firm provides knows very neatly where he can reach and what the requirements are to do so. After three years they start to work as qualified staff. Generally we are trying to educate staff for technical units, support units, maintenance etc...which require high qualification. But if a student says he wants to have career in the first phase of the production we have also opened those fields to them. Among them there are people who took vocational high school diploma and started vocational schools of universities. If they decide to go on their education, we also support them as a firm while they are doing so. We have made an investment of 1,5 million marks, that is 900 thousands euro for this installation since 1999. Here are some pictures... The whole problem may be we should not call it as a problem; the key point is lying in determining our needs clearly and defining what we want. We could do so as Bosch. We determined very clearly which qualifications our workers must bear, what percentage of them we could find from the market, what we should do to do so. I am applying a very successful-may be not 100%- system now. Last year we made a questionnaire with the graduates. We asked them about what kind of differences are there concerning the adaptation process between the ones coming from vocational high school and the ones we have educated. The level of satisfaction of the ones coming from vocational high school was about 76% and that of our staff trained by the firm was about75 %. As a result of a 4-year-study...(No record) CHAIRMAN OF THE SESSION- Would you please wrap up?

348

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

TUFAN UZASLAN- I am sure that after five years’ time, the ones graduated from our own education unit will reach much higher quality and satisfaction level than the ones we hire from the outside. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Yes, What Bosch does is really praise- worthy. Of course it is easy to train 300-500 students. With 18 millions students, what does MoNE do? I would like to ask this question to the representative of MoNE, Mr. Tevfik ‹nce. Why do you think your graduates are trained again? Do the sectors define the qualifications of staff that they want from you? If they do, why don’t you educate staff having qualifications demanded by the business life? Do you feel good about your students being educated again? I would like you to abide by the time. There are speakers and sessions after us. We are always talking about quality and education but we can’t be disciplined. One of the biggest problems of the education system of Turkey is that we are the first to transgress the rules we have put. TEVF‹K ‹NCE- Mr. Chairman, Distinguished participants; I would like to welcome you all with respect and love. I would like to start my presentation with the question of Mr. Chairman. Why can’t MoNE provide vocational education at the desired level or why are the students educated by the vocational education that MoNE provides educated again by the sector? We are to give the answer to this question together. I am going to present you what we do as MoNE in the sample application part of my presentation. However; MoNE has achieved very important things in the fields of vocational technical education. All of these have been achieved by not only the initiatives of MoNE itself but also in cooperation with the related sector representatives. We are trying to shape vocational technical education by planning and implementing what we have planned. Nevertheless, as you all know in a developing country whose economy hasn’t developed yet with its all elements no matter how well the vocational technical education is provided, the employment opportunities are doomed to be limited with resources and employment fields. But I am thinking about a vocational education that trains staff according to the needs of a developed economy and of a developed Turkey in the future. And this will be shaped and will give its fruits with the SVET project and with the studies that MoNE has done before. Now I would like to start my presentation. I may exceed the time given to me about 1-2 minutes. I would like to say it in advance with your permission. You see here the plan of the presentation. Every country has a vocational education structure unique to that country; because every country’s people’ needs and desires and its economy’s requirements are different. For this reason we say that the vocational education should be provided in a lifelong process and it should change in accordance with the opportunities and conditions of the country. There isn’t a single proper vocational technical education for all countries however; there are some points that have been negotiated in a global dimension. What are these? Leading to the vocation, vocational education based on

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

349

basic education, education with programs instead of with different types of schools, vocational technical education with various different programs, broad-based education by proceeding in the modular education dimension and by enabling students to be experts in their fields. As for school-sector cooperation; globally in every country a vocational technical education which realizes the participation of all social parties is on the agenda. The programs should be developed according to the vocational standards and the education you provide should be competence-based. The knowledge provided to the students should be usable and fundamental to be employed. The legislation concerning the design of vocational technical education of our country is on the screen. I am not going to count them, most of the participants are aware of them. As for the legal dimension, we always talk about vocational education in government programs, development programs, Council decisions. However, in practice we can’t come closer to the aimed results. Our desire and wish is that the vocational education is applied in action dimension in the shortest period, but not alone, with the contributions and involvement of related social parties. The speaker before me used a sentence; in order not to fall in that mistake I am trying to summarize or eliminate things if they have already been stated. How should the vocational technical education be in the future? We pondered over it and we have shaped it with my friends. We reflected the expectations of vocational technical education in future under 13 titles in my presentation. The vocational education must meet the needs and interests of the individuals that compose the society. The education programs applied in schools are about the job fields and the schools should accept the numbers of students in accordance with the dimension of employment rates of that vocation. The schools must be able to follow the changes and developments in the region where it is situated and must also be able to reflect them to their programs. That is there is a freedom at the local level so that it is employment-oriented and for the good of the country. Education, especially the vocational education is not an education type that is completed by receiving a diploma. What will happen? Life- long vocational education will be provided and renewed at every step. We are going to forget about what we’ve learned, we will learn again, we will learn new things, we will produce what isn’t produced by everyone, we will be carried to the international competition by a life-long education. Vocational Education programs should start in a broad-based manner and then it will proceed to the expertise gradually. Vocational technical education programs should be open to vertical and horizontal mobilitiy at every stage. Vocational and technical education program should be developed based on vocational standards and vocational guidance and consultancy services should be available at every stage of vocational education starting from primary education. Each individual hasn’t got the same skills, same competencies and each individual’s comprehension capacity and ability aren’t same either. Then, our

350

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

programs should be developed in conformity with individual differences in a modular education system. The applications that enable students to practice in the job should be included in the programs and the education and practice should be combined. In the system integrity of vocational and technical education, instead of school diversity, program diversity should be included that is related to the higher education in accordance with the economic structure and tissue of the country on the basis of enterprises. The enterprises should absolutely take the advantage of new education technologies that can increase the level of education and that can enable the education continuity. Finally, we say that this is a current subject unique to our country which is discussed. The path of vocational high schools should be opened for everything. The graduates should be able to enter the four-year-programs of higher education and the obstacles concerning it should be eliminated. Previous speaker made a reference to the Board of Education of our ministry. Instead of replying it, I would like to make an explanation with a proof. MoNE prepares and applies various modern future-oriented projects that focus on employment dimension and MoNE also shares the fruits of these projects with related institutions. The most concrete example of it is the METGE- Development of Vocational and Technical Education project that was stated by our minister at the opening of this conference. This project has been developed, run, implemented by General Directorate for Girl Technical Education totally with public resources in 1993. The results have been taken. And this project, distinguished participants; I am saying it sincerely with my experience in vocational technical training that it has been accepted at every stage. Board of Education was also indulgent. This was not put into those narrow program patterns. It has been permitted totally at the local level and I would also like to share with you that it has been a successful project. In order not to take your time, I would like to go on only by emphasizing the titles with the permission of Mr. Chairman... CHAIRMAN OF THE SESSION- It becomes clear why vocational education isn’t developing, it isn’t developing may be because we can’t find time to apply it as we spend all the time speaking. Please abide by the time. Last 2 minutes. TEVF‹K ‹NCE- In last 2 minutes let me give necessary explanations regarding the issue. In Development of Vocational and Technical Education project, as you see here, the education needs at the local level are determined and programs are prepared in accordance with these needs. Programs are prepared in conformity with the explanations and aims that you see on the screen. Then this program is integrated with school development model and the final program is designed in cooperation with the sector representatives and coordinators.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

351

Here you see the school-environment cooperation. Mr. Chairman, I especially want to share it with you. The programs and the curricula in METGE- Development of Vocational and Technical Education project project have been prepared in cooperation with the institutions you see in the circle. Education needs are positioned by taking the situation of the population, sector, young people, adults, the graduates and current situation as a base. I would also like to share the program development process of educational needs. We are determining the needs, we are developing a program, preparing the material then it is implemented, evaluated. This is a project applied now. It has been applied in 57 pilot schools and with its results, it is started to be applied in all Technical Education Schools for girls and we reached really very important results. I don’t want to take your more time. CHAIRMAN OF THE SESSION- These are not going to be covered even if we give plus half an hour, so please wrap them up. TEVF‹K ‹NCE- I am going to finish in 1 minute, Mr. Chairman. I would especially like to share and present this point to you and to the participants: here you see the program process from broad-base to the expertise and an example of broad- based program. This is totally an indicator, another study of the new formation that SVET project thinks. Here is very important. There are vertical and horizontal mobilitiy. There are transfers between the diploma and certificate programs. I gave this to the secretariat, they will copy it and distribute to the participants. We said that the programs were flexible. The programs have been developed in cooperation with Turkish employment Agency, Turkish Standards Institute and Vocational Standards Commission and according to the standards they issue. Definition of vocations have been made, levels of vocations, tasks and operations have been determined and then the programs have been developed according to these determined criteria. Yes, there is a field of vocational guidance. All the programs have been evaluated according to the results of questionnaires. The teachers are educated in accordance with them, 1322 module program that will be the base in modular education programs has been developed in accordance with them. As you see on the screen, some parts of them have been printed and are being used, some parts will be. Here you see an interesting table. Mr. Chairman, there are only two tables left. In the scope of this project, while the number of students that applied for the vocational education was 108.381, we could only accept 93.120 students. Here, it means that in some way the project didn’t attract the desired level of interest. In the closing report of Turkish Republic widespread education project of World Bank dated 18 August 1997, it is stated that 41% of the graduates of the programs realized in the scope of METGE (Development of Vocational and Technical Education) Project have been employed. Having shared this with you, I am passing all other results.

352

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Now I would like to share with you: in the education institution-firm dialog of which conference has been held for last two days, I want to say that this project is very successful. And METGE (Development of Vocational and Technical Education) project fed by its own resources is parallel to the system that is desired to be developed by SVET. I would like to declare that as the ministry, we are ready to make contributions and to give support with our staff and to participate in this regard. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- You exceeded your time 10 minutes. It is of course a separate subject what percentage of what you explained covers all vocational high schools. As said by Mr. Minister of National Education, 85% of vocational schools (at universities) are at the position of vocational high schools and, as we all know, 80% of vocational high schools are far from the table you explained. While I was speaking with the rector of METU (Middle East Technical University) he said that among the students of vocational high schools that come to the Vocational School (at the university) there were some who couldn’t subtract 7 from 16. And it is also said that most of them don’t know how to read and write. Mr. General Director of Turkish Employment Agency, the unemployment rates among the vocational high school graduates who don’t know how to read and write, who even don’t have any qualification, are same. Having a vocation diploma doesn’t bring any advantage to people. Unfortunately we have been walking around the same deadlock in vocational education for 40 years. Ministries of National Education of 1950s’ used to say that they would convert the table into the opposite and would provide 65% vocational education and 35% general education. Now, our last minister of national education is still trying to do so. We have been walking around the same place for 50 years. Every appointed Ministry of Education pays a visit to Germany, fixes the current problems in their places and goes. And the Germans are bored of it. They say that they want a minister who can solve the problems and that they are bored of the ministers who only fix the problems. They want them to come in order to solve the problems. When we look at the speeches addressed up to now, we may assume that everything is OK with the vocational education. I myself see that there exists in fact a totally opposite table. I would like to give the floor to our student friend in order that she states the current situation instead of telling what should be told. I hope that she doesn’t draw a pink table again and really states the situation. The floor is yours. ARZU ONUK- First of all I would like to thank to the organizers of the panel whose subject is how the education should be in the future and to the distinguished participants. I think this is really very useful. I prepared what I am going to explain now according to my good and bad

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

353

experiences. I hope that the participants will accept these in an understanding manner. I assume that the modular education application that is applied in all vocational high schools tied to Technical Education Schools for girls is known by all participants. We are educated with framework education programs that have flexible structure. We are applying it by means of the guidance that is given inside the possibilities of the school. We are educated with module booklets. We also have a chance to design a program by selecting courses. At 10th class we have a chance to choose course and course hours dependent on our preferences. Class passingbased system presents a problem while applying these programs. Because in student-oriented education, each student’s comprehension time is different. And again each student’s learning skills are different. According to the modular system, retaking the modules that have not been accomplished or determination of failure is proper. However; the unaccomplished module must be compensated by the student’s own efforts and with the teacher’s support except from the courses. The student accomplishes it if he really wants, if he doesn’t want he doesn’t accomplish. What is certainly done is that he is considered successful for the unaccomplished modules or for the modules he has never seen because of the absence thanks to the accomplished module. It is not possible to apply the class passing-based system and the modular system together. However; only with a system like the credit system or module passingbased system, can the aimed application be accomplished. As a support to such a system, leading to the vocational education, get to know the students starting from the primary education, discovering the knowledge and skills in the light of teachers would be useful. Instead of an instant decision at the age of 15, I believe that entering the vocational high school, after being acquainted with the vocation and having determined the field, would be better. I would like to give an example from myself. I am a student in the department of Child Development and Education. Before I register for this department, I didn’t know anything about it. Maybe it is funny but when I first saw that all the class was consisted of only girl students, I was quite surprised. I think this is a good example to what we are talking about. I hope I gave a right example. For this reason vocational education should be very well-planned. No matter what the field is, this education should be provided in small groups so that student-teacher relationship is available. The reason for this is to get to know the vocation well at the beginning and to start in the right manner. Vocational education is provided in classrooms of 20 at most. I also think that this expensive education should be employment-oriented. I hope I am not mistaken. It must be accepted by everyone that the concept of “It is used when needed” is a luxury. Vocational education should be provided in vocational fields in accordance with the needs of the country. I suppose these were told yesterday. As I stated before, in these fields only a number of students which can be employed later on should be provided with vocational education. Vocational educations should absolutely be planned in accordance with the needs, qualifications and numbers.

354

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

We complement our deficiencies outside the school by continuing the vocational education in the enterprises and acquire job habits. The attitude of the firm towards us and their contributions to us directly affect us as a working person. For this reason the firm must be chosen carefully. I imagine that the workplaces that can provide vocational education must bear a certificate proving its ability to do so and they must prepare the convenient environment for the student and then they should demand students because I experienced some problems concerning the issue in my workplace. I don’t want the friends after me to face with the same problems. Theoretical and applied trainings should be planned in the workplaces that certify their capacity and comprehension to provide vocational education. I would like to know what I am going to be, where I am going to work, where I will be able to find a job when I am graduated. I think all of these must be planned beforehand. During the education period I am provided with, my concerns must find answers. Vocational education should be developed so that before I start school, I can know at which vocational standard I am going to receive education, at which level I am going to be trained, what I can do if I am obliged to leave the school before graduation, what kind of certificates I can take, what kind of qualities I will acquire as a difference from other people, how the situation is in the market, and what the employment possibilities are. I don’t want my friends to search jobs by wandering door by door. May be I didn’t find a job like this but I faced with such examples quite often in my class. These kinds of problems may be solved in a centre established to serve this service. I mean by establishing such centres we can eliminate the likely problems in the future that the students can face with. Vocational Schools of Universities are qualified as the continuity of the secondary education. These schools should be the places where the vocational high school graduates acquire expertise. I don’t think that the Vocational Schools in Universities and Vocational high schools are opened according to the needs. If you ask me why, the students of our school who were graduated some years ago made such explanations. We were aware of it before coming to this panel. Defining the schools which have less equipment than the vocational high schools, which are situated in a place where there is no employment possibilities, which provide no opportunity to gain work experience as Vocational Schools of Universities isn’t reasonable. No matter how high the level, staff should be trained in the right place and at the right quantity and quality. In order not to waste the money and time spent on vocational education, I would like to see myself working in my job as soon as I am graduated. The time spent for the education should give this award. After I complete my education, I would like to work with the people trained in that field. If it will not be the case, I don’t need to waste my time with education. I have been receiving education on education and development of children at the age of 0 and 6 for 3 years. I am acquiring knowledge and skills. I am asking to you: would you grant your child to a person like me who received a basic education or to a person-I am certainly not humiliating- who doesn’t even have primary school diploma? Maybe among you some says “I would grant him to you” however this is

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

355

not the case in real life. I would like to finish my words by saying: I would like to thank you all for listening to me while I wish that the vocational education free of unnecessary knowledge, proper for individuals and jobs can soon be implemented. And I would like to say a small thing. I hope you understand my excitement. I am quite excited as this is something new to me. CHAIRMAN OF THE SESSION - Thank you. Arzu was best in abiding by the time. It means that we like to talk as we get older and we stop working. She explained the problems as well. Of course first of all, as we see the example of Turkey, vocational education without making an employment plan serves for nothing. Unemployed engineers’ association was founded who has thousands of surplus graduates. In a country where there is Unemployed technicians’ association, if we are still giving graduates to the same field, if we are still providing education in the same vocational field then I expect someone to start a discussion concerning the issue. Nobody has said it yet so I say it now. But I am going to request from my teacher to take the subject from academic perspective. Please leave the papers a bit. Please explain what you have in your minds instead of reading the papers. How can we eliminate this narrow framework? How can we take strides in vocational education? Not only for the vocational education but also for the education in its general meaning, I think that the opposite of what has been done up to now should be done. All current systems in general education and vocational education have bankrupted. What can be done for the future by taking the truths of Turkey into consideration? I wish there were politicians here. I mean it is easy to explain theoretically on the paper. They may say “how could we do all you said while there is such public pressure on us, while thousands of people are forcing vocational high schools to enter to the university?” How can we put the vocational education into the lap of 35% and 65% in Turkey if we look from the academic perspective? PROF. DR. DURAN ALTIPARMAK- Thank you Mr. Chairman. As a graduate of industrial vocational high school, technician school, as a person who worked as a teacher in vocational technical secondary education namely who knows MoNE very well and currently as a dean of an institution that educates teachers to those schools and finally as an academician, I would like to share with you some of my findings. If we had acted with really scientific data by eliminating prejudices, if we had based the solutions on serious researches, if we had left the tendency to exaggerate and if we hadn’t exaggerate, if we had been free of politic concerns, we would not be discussing most of these problems now. 65 % was shown like an aim and the problems have been discussed for years. The most comprehensive one is 16. National Education Council. Among you some must remember about that. We worked in that as well. Nothing was left unexpressed, everything was said profoundly, everything was written, and several things including the solution recommendations were discussed. However, our problem is that: the subject of school-industry cooperation, university-industry cooperation

356

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

could never been implemented. No serious step has been taken. There are two sides of it of course: First one is National Education and the second one is the attitude of industry. Our friends talked about the one side of the industry. Big institutions, big enterprises do have praise-worthy studies. We see examples of them in Man, Mercedes, Renault and Tofafl. However; as Mr. Speaker stated a while ago, what are the ways to provide big masses with widespread and vocational education in an effective manner? Of course it has something to do with serious attraction to vocational education. Without taking 65% as a figure, as an aim, without being tied to the status quos I wish we could: The product we educate is human, technical staff; by using feedbacks if we had really questioned some points like how their situations are in the market, how many of them are demanded, what kind of employees the enterprises want, we would have taken some steps. Distinguished participants, this has not been questioned. Of course, there are some statistical and scientific data. One of them is 20 years old and I am not sure about its credibility. It was said that the rate of graduates of industrial or technical high schools working in the fields in about which they had been trained was about 20%. This was 20 years ago and it was in an environment where the technology and the industry had not been developed too much. For today, I can easily say that: I suppose that Metargem(Centre for Research and Development of Vocational and Technical Education) has a study that belongs to the period before last 3-5 years; the rate of graduates of industrial or technical high schools, who continued their education in their fields and who work in the fields they had been trained is about 10% and 15%. By giving another important example, I would like to emphasize how we should question ourselves, what kind of product we give as an education institution. We are already organizing more than 100 vocational programs in order to make people acquire a job, in other words, we are organizing life-long vocation acquisition courses in the Technical Education Faculty of Gazi University. This has been going on for 5 years. When I share with you the situation of demands, may be you will be surprised. At the beginning, when the first courses started we faced with an environment where too many unemployed primary education, high school graduates wanted to participate in the courses. For last years, we have observed this: Demand to those courses increased to 45%. As university graduates, of course we have an infrastructure, of course we have equipments, thanks God we are a lucky faculty. We have also an accumulation of courses varying from “Ketkem”(cadcam) (Computer-aided design/ computer-aided manufactiring) courses to CNC operation, from graphic design to radio-tv tinker, to computer operation, that is more than 100 courses. We have also the infrastructure. So we created this possibility. As I stated before, METU is one of the universities whose diploma is accredited. I don’t remember the number for sure but many graduates of METU, many engineers participate to Ketkem(Computer-aided design/ computeraided manufactiring), namely computer supported design and computer supported production courses. They feel the need to participate them. Now, of course private sector institutions provide very good services and apply very good vocational education programs as they have the possibility. However; what is happening in industrial high schools whose numbers reach about 750-800? Distinguished participants, the situation is very serious. As a person coming from the inside of National Education and currently as a representative of Board of Higher

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

357

Education and “Higher Education” I am underlining it again; we must question ourselves very seriously. On the contrary, may be for another 5 and 10 years, we will only organize councils. And we will keep saying the same things. We talked about getting rid of the status quo. What is status quo? It means telling “I am going to educate one type of staff, you will be this, and you don’t have the chance to take another education program except from this.” In other words, it means killing the hopes, determination, and enthusiasm of that person at the beginning. What is done nowadays is not that much different from it. For example: the conditions to enter the university. I follow very closely the articles of Mr. Chairman. He often underlines those problems and I agree with most of them. We are faced with a serious problem chain that starts in primary education and goes on in university. Why should a child graduated from primary education prefer going industrial high school? In such an environment where unemployment rate is rather high, isn’t the idea of “I can only find a job if I am a university graduate” prevailing? Yes. Is it possible to prevent it? It is not at the moment. Then if there is an environment where university attracts people, what makes the industrial high schools attractive? Nothing makes them attractive. The student who will go there with the hope that he could study medicine or engineering whenever he wants. He will be excited with this hope; he will endeavour with this hope. You kill this hope at the very beginning. How? The education period in Anatolian Technical High Schools including the preparation class is 5 years. And you don’t give them as much chance as you give to an ordinary high school graduate to study engineering at the university. This can’t be the fact; I mean this is such an unreasonable thing. I am describing it as unreasonable, in spite of whoever says whatever. We have to think in an academic, scientific and analyzing manner. And we have to find the solution at that point. What happens if you eliminate such a hope? We don’t need to cheat ourselves, industrial high schools are empty. There are 750-800 industrial high schools and maybe the rate decreased to 50% in at least 400 of them. Can a person miss the vocational education of 30 years ago when I was a student? Now I miss it. 30 years ago, in 1970 while entering to Adana Motor Art Institute, 1200 people applied for it. They were accepting students with a test. The number of students to be accepted was 200. Now our friends are trying to full the contingent. We have to see the fact. There are two ways to make these schools attractive. Some measures to prevent the unemployment should be taken. Of course employment plays an important role in this regard. The other side which is directly related to us: the quality of education. When we talk about the quality of the education we are talking about the quality of teachers that work in these vocational high schools, that is, the standard of the teachers. What kind and standard of teachers should we employ here? Let alone it, now there is no need for teachers. When there aren’t students, would there be need for teachers? The number of students did decreased in industrial high schools and the 5% of graduates of Technical Education Faculties, I mean our graduates, are employed as a teacher. And 95 %, let me say the situation of 95%: the ones who could find a job in industry does so by his own skills, the ones who couldn’t find a job has no title. They have neither a title nor a responsibility. I am telling it as a dean of Technical Education Faculty. Of course there are other sides, Board of Higher Education side, and National Education side. Everybody may accuse one another. Bur we consider it as a

358

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

serious problem which should be handled and solved. 95 % of our graduates are not nominated as a teacher and their qualities, tasks and responsibilities in business life, in industry, in service or production sector are not determined. We are giving such an education. However; in spite of it, I allege that we are trying to educate the best technical people as long as our possibilities let us. However, as long as this deadlock goes on, the product that comes to us, let’s say the material; the quality of the material that comes to Technical Education faculty is low. People are not going to industrial vocational high school as a first preference after the primary education because they don’t have the hope. People have lost the hope to go on their education. Therefore there exists an environment where less successful students go to industrial vocational high schools and return from there to us. Return how? With a 0.65 point advantage, by multiplying secondary education point by 0.65. I can’t imagine such a solution. This gives harm instead of being good for the students. It is not logical to surround personal skills with such coefficients. People are displaying their personal skills. They attend at courses for years in order to enter the university. With which mentality are you forcing them by telling “you should go here, your coefficient is this and your coefficient will be this”? Can there be such unfairness, such an approach? I state that I am totally against it. The other side of the subject, if I have time Mr. chairman.. A subject about Vocational Schools in universities..Mr. Rector is right, of course.. (end of the cassette) ...was omitted. This seems to be a very bright saying. I mean, ooh that is nice, the vocational education will not be put in disadvantageous position, some may be happy as the graduates of vocational high schools will enter the university without an examination. But we see that what is said is right. You are putting people in a level where they can’t measure even the volume of a cube into a university without subjecting them to any criteria. 50 people from Y›ld›r›m Beyaz›t Industrial Vocational High school, 30 people from ‹skitler Industrial Vocational High School, 30 people from other Industrial Vocational High School and you tell these forcibly graduated students that they were in university. This is for the so-called goodness of these students. I would like to state here that nothing has changed and there is a time loss of 2 years. However, we have at least 20-30 equipped vocational schools in Universities whose infrastructure, laboratories and academic staff are good. These are the exceptions. However; I don’t find it useful and realistic to pass to the Vocational Schools of Universities without an examination. If you let me, I would also say something about the teacher standards. I see with hope that there are some serious studies in the scope of development vocational technical education and modernization of vocational technical education projects. Following these, I wish and hope that serious programs are prepared and arrangements are done by taking universities, social parties and industrial demands into consideration and by being aware of the real needs of industry and that the teachers are not nominated only according to the points they take in the Public staff selection examination and that MoNE nominates teachers with field knowledge, pedagogic formation and certificate for the vocational education by saying: The best teacher for me is the teacher having those we stated above with an experience of two years in the industry.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

359

Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Yes, he really clarified the problems. But I don’t agree with him on some points. We are going from one extremity to the other in Turkey. The way of Vocational high schools had been closed and they were not able to enter to the faculties of 4 years. A student in a vocational high school attended the school for 5 years, one for the preparation class and 4 for education on electric for example. And finally he couldn’t enter to the faculties of 4 years. However; in the law submitted to the Assembly yesterday they were trying to eliminate the obstacles on the way of ‹mam-hatip (religious) high schools by enabling their graduates to enter into a Faculty of Medicine or something else like being graduated from the motor department and entering into a faculty of Law. This is such a silly idea. Then you can’t keep students in vocational high schools. The aim of vocational high schools is not to educate students for the university but for the vocation, for the industry. I am OK with their entrance to the faculties related to their fields; this must be put in an order. Even the spectrum may be widen more; however; you can’t succeed in education if you lead a student attending the electric department to Law or to mechanical engineering. It means wasting the resources and money for such an expensive thing like vocational education. This wrong approach is currently available but instead of objecting to it, I suppose Mr. Academician meant it, there are people who applaud it. Politics should not mean “I do whatever I would like to”. We always go from one extremity to the other in vocational education. While we have been saying that vocational high schools are not given the just rights up to now, nowadays, they are given more rights than Anatolian high schools, colleges and super high schools (translator’s note: these are foreign language weighted high schools). That is, while we are trying to make them content, we are putting all other students in a disadvantageous situation when there is left one month to the exam. And it is a sign that vocational education and vocational high schools will be heavily influenced in negative way in the years ahead. Vocational high schools had been neglected for years but the quality of students increased in last years when some points had been put in order and vocational high schools started to be self-sufficient. Because a student attending the electricity department used to know that he would be an electricity technician. Now, a student attending the electricity department will think that he could be a doctor or engineer or lawyer when he is graduated and he will not have his vocation in his mind but he will focus on extra private courses (translator’s note: this is called as “dersane” in Turkey) which he must attend in order to enter to the university. He will attend those courses as of 2nd class of high school and he will enter to the university. And they are trying to deceive us by calling it as a reform. Mr. Minister is also here. Until yesterday... (Applauses) The situation was like this. From now on it must not be. There are still Levelling departments,Lethe- levelling departments, wood works departments in Turkey. Lethe-levelling departments are taking 2 students while they have a contingent for 30. 28 contingents are empty and still these departments are not closed. They say “what do these teachers do if we close these departments?” This is crazy. May be those teachers will be retired or they may be leaded for another field so that the vocational education is reinforced.

360

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Defined vocational diversity whose training are provided is about 7-8 thousands if we look at the western countries; in Turkey it is not even 1000. We even haven’t given them names, let alone their education. In a forcing approach, we also said that all vocational high schools are 3, all vocational schools in universities are 2 years. Some vocation requires an education of 6 months while some requires an education of 4 years. We should stop doing so. In such meetings as this which are futureoriented, I believe that at least these must be discussed. Now I would like to give the floor to Mr. Representative of MoNE to wrap up. From now on, Will MoNE do right things instead of always producing faults? The floor is yours, sir. HASAN TERZ‹- Thank you. Mr. Minister, Mr. Chairman, distinguished participants; I would like to salute you with love and respect. In the presentation there is the name of Mr. Esat Sa¤c›, General Director. This study has been prepared by him. However, he is absent now because of a task he has been given. I will share this study with you as Hasan Terzi, vice General Director. I find it convenient to start to talk about the subject of “how should vocational education be in the future?” by a question: “How is it now?” Mr. Minister is here. Yesterday he said that the law numbered 3308 put private and public sector under the order of education. And we should accept this as a milestone in the development process of vocational and technical education. If we look at the past, there wasn’t a double structure. Workshops and theoretical and practical education used to be done at school. The numbers of students were few for that day but they could train students that can adapt to that day’s technology. However; because of developing technology and diversity of business fields, it is discovered that these schools are not convenient for training such type of students and therefore a reform was done with the laws numbered 3308. You have been listening to the characteristics of this reform. But I should also talk about why the situation is aggravating and what other factors are behind it. This law brought double system. The students no longer stay at school, he goes to workplace, sees enterprises, and gets acquainted with the system. When the ateliers are substituted by workplaces, the costs of the state to prepare the materials for the ateliers decreased. This application brought by such a contribution. Apprentice students are made to work with insurance. The workplaces are made to give allowances to the students. The problem about which programs carry the students to which certificates, what these certificates mean was solved. In spite of these important improvements, there are 7th and 8th tables. We have always focused on the figures in development plans. We said that 65% of the era population should attend vocational technical education; 35% should attend ordinary high school. We have always dependent on these figures and endeavoured to realize it. However; there have been developments against vocational technical education in 2000’s when compared with 1986 and the period before this year. Then we should look for other factors except from the law that brought many facilities. Now let’s look at these factors.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

361

Decline in the demands, workplaces’ closures, foreign investments, dismissals as a result of the crisis, the fact that only 49% of students -according to a research of METAR-GEM (the Vocational and Technical Education Research and Development Centre), can find a job, that even if they start to work, the salaries they are paid are not satisfactory, that 96% of master-builders finds a job, that the teachers don’t bear an effective formation, that the students are not given allowances especially in public institutions during their internships, that the students are used as a cheap labour force in most enterprises, that the students are not given the possibility to work in the field he wishes, that they are made to do some other support services, that new vocational high schools are opened in provinces where the number of workplaces is insufficient- if we give an example, imagine a province where there is no plant but there are graduates of vocational high school but no employment, so the graduates are between jobs-. There is a coefficient system while entering to vocational high schools and universities. The most attractive thing is to enter to a university and therefore they tend not to come to vocational high schools because of the coefficient system. There was an apprenticeship widespread education fund. This fund has been transferred to the budget during the time. And the contribution coming from here stopped. We need to research the level of EU countries. There are 5 documents in EU countries. The first and the second one are at the level of certificate. Therefore, mutual recognition of the vocations is necessary in the framework of harmonization process with EU. Of course there is a brand new change. National legislation becomes ineffective. For the future of the EU legislation, it should also be harmonized. These developments carry us to a new search. How should it be in the future? Pre-school education should be disseminated. This has nothing to do with writing or reading ability. In pre-school education, child’s social and cultural skills develop. This is very important for the child. The house economy and business technique courses at the 6th, 7th and 8th classes of high schools should absolutely be given by field teachers. In the last year of primary education, the students should be informed about which programs carry them to which vocations. These must be measured and recorded and then these should be sent with the student to the high school, no matter what its type is, 9th class should be the class in which basic skills are provided like how to use some materials. For which fields the student has tendency must be discovered. The board of teachers should present the skill records of students to the students. We should list them by saying “your first priority should be this or that, your second..third..” Then he should make a choice among them. As for the period of apprenticeship, we are considering in schools whether it is possible to increase the days of practice education to 4. Continuation of the application which requires four years of education in Technical high schools which is on the agenda, and enabling students to enter to faculties convenient to their fields. As one of the students stated, if the modular system is applied then class-passing based system should be abolished with the decision of board of teachers. Coursepassing based and credit system should be applied. We recommend so. We shared the matter with our student here.

362

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

I would like to skip the subjects like vertical and horizontal mobilitiy etc. as they have all been stated. How should it be in the future? I will talk about what has not been told. The law numbered 3308 doesnâ&#x20AC;&#x2122;t only appeal to MoNE; the board of vocational education is a board in which social partners are involved and to which other ministries and vice-undersecretaries participate. But its responsibility belongs only to MoNE, other ministries are excluded. Concerning this subject, determination of a mistake is practiced like this: we are communicating it to the related ministry in a written format but nothing tangible is done. This law is a state law and everybody is responsible of the results as a mass it appeals to. We should especially be careful about it. As the Chairman stated, the regions that have no longer employment opportunities should be eliminated in vocational education. This is also included in our offers. May be our general directorates should be restructured. Enough of resources should be allocated. Resources should be used appropriately. We should act in discipline for every subject. The national education centres of all provinces should be used as in-service education organizations. Our many teachers in the field of computer have been trained in these centres. Mr. Director of National Education is here, this is my, this is our recommendation. Education portals should be established for the better education of teachers. Research and Development studies should be done and the people doing such researches should be paid and the successful ones should be awarded. Now, here is a schema: How should the education system be in the future? In whichever field, no matter where we are, in order to see the changing and developing innovations and make the necessary changes in accordance with them for the sake of life-long education, we should hire competent teachers for open high schools, distance learning centres, national education centres etc.. I was the last speaker. I spoke fast in order not to be late. I think I have used the time given to me. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. The time accorded to us has finished. If the hosting parties let us, I would like to continue for about 10 minutes for Q-A part. You will have contributions in this part. However; Mr. Representative of the ministry and Mr. Chief of the department said that the students should acquire hand skills in the 9th class. There is a business and technique course which is hand skill acquisition-oriented, that was a-six-hourcourse, it was decreased to 4 and then 2 hours. I was in the meeting where the chairman of the Board of Education was present last week; I learned there that this course is considered to be abolished. I mean some part of the ministry says that these courses must be given in order that the studentsâ&#x20AC;&#x2122; hand skills are improved and other part says that this course doesnâ&#x20AC;&#x2122;t serve anything, it should be abolished. Again the speaker said that credit system was necessary in order to apply the modular system. Mr. Avni Akyol had brought the credit system. And his successor minister abolished it. That is, we are putting things into practice on one side and abolishing them on the other side. Some says No for what the other says Yes. All of these people are in the MoNE structure. I mean while we have not reached a consensus even in the structure of MoNE , it is not possible to establish an application unity between the private

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

363

sector and the education institutions. By surmounting all of them, we are going to talk about how we can design a road map in vocational education. I told Mr. General Director of Turkish Employment Agency that the time is about 10 minutes and he was the only one to abide by the time limitation. I would like to give him plus 5 minutes in order that he could talk in the framework of your questions. Because there is something of great importance that he should explain. We are not issuing the vocational law; we are not trying to arrive at standardization. I mean we still don’t have a road map about the vocations. Board of Ministers unfortunately acts very slowly regarding the issue. Yes, sir. We only take questions. A PARTICIPANT- Mr. Chairman and the participants, thank you. I am here, in such a meeting as a member of the Board of Education. The speakers mentioned about our Board. I took the floor so that I can reply them. Of course I am evaluating the situation from the viewpoints of two different sides. One is the authorities of the institutions inside our ministry and the other is the private sector. In fact, I wish that the recommendation, concerning what kind of vocational education should be provided, was made not by the employees of the Institution but by the ones outside the Institution. Now here our General Directorate for apprenticeship education... CHAIRMAN OF THE SESSION- Sir, we doesn’t want opinions but questions. We have ten minutes. Is there someone else.. A PARTICIPANT (same)- The name of The Board of Education was expressed by telling that a Mr. Tufan Uzaslan made a recommendation to the Board but he was not replied. The Board of Education has a mission like other boards. It is a decision and counselling organ. There are thousands of institutions in Turkey, also in private sector. It is not appropriate that he accuses the Board of Education just because one demand of the private sector hasn’t been fulfilled. Let alone it, these events... CHAIRMAN OF THE SESSION- He wants to apologize so that this problem is closed. SAME PARTICIPANT - France has a budget of 95 billion dollars allocated to the education and what we have is about 8 billion dollars. If you look at the subject from this perspective, no matter how much you try... TUFAN UZASLAN- I would like to apologize and I also would like to ask him to talk about the issue during the break, if it is possible. I am sorry, one.. SAME PARTICIPANT- No, you told them before the public. I have to do so as well. Thank you. TUFAN UZASLAN- And I beg your pardon before the public. CHAIRMAN OF THE SESSION- Yes, the lady at the back.. A PARTICIPANT- I would like to talk with a private sector identity. I am coming from the textile sector. I was really disappointed following the speech given by Mr. Dean. Mr. Abbas, at the beginning you handled the subject in a pessimistic manner. I ask

364

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

myself “why does he approach like this?” I was assuming that we had a lot to do. We have been here for two days maybe but we have been thinking about how to improve the vocational education in our region for years. Our sector does need the graduates of vocational high schools. We are also aware of the fact that vocational education is rather expensive. Technology is developing very fast. I strongly agree with Mr. Tufan. We faced with the same problems. I wasn’t to accuse any institution but the idea: “we speak here but coefficient calculation isn’t done but while making the coefficient calculation, it shouldn’t be said that the students of vocational high schools have the chance to enter to the Faculty of Medicine.” must be changed. The people having this idea must be changed and told that their ideas are mistaken. Please, let’s do that by combining our power. Let’s do something. Because... CHAIRMAN OF THE SESSION- Please. SAME PARTICIPANT- The sector with which we have to compete never waits for us. It runs much faster than us. I would like to call all of you to work and react in this regard.. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- We will take questions and then will give a collective right of reply. Please don’t exceed 1 minute for your questions. You may tell that I am too strict but there is another session following this. HAYRETT‹N GÜRSOY- Mr. Chairman, Mr. Minister, I would like to present my respects to you all. I am Director of National Education of Kocaeli. In a test, students say Einstein that he asked the same questions the year before and Einstein replies: yes you are right but the world is changing so fast that the answers will be different this year. Similary, a philosopher says that “civilization is a cruel war between the education and catastrophe.” I am trying to tell: Of course we will make critics in a positive manner but without offending one another. In such a significant conversation, everybody should approach in a positive manner. And really... CHAIRMAN OF THE SESSION-We are here for that aim. HAYRETT‹N GÜRSOY- Yes we are. We are not fulfilling what falls on our shoulders, including me. I am the former Director of National Education. I have been working as a Director of National Education, as a Vice- Director of National Education, as a Director of Education Institute, as a Director of teacher schools for 18 years. Therefore I am trying to say: Everybody has mistakes and contributions in this regard. While doing so I am not saying that the Board of Education said this or that but I am expressing this: We have a great deal of responsibility in education. But is it only about MoNE? No, it is not. Education is such a process that starts at the birth and goes on until the death. It is everybody’s responsibility. I know you very well and follow you very closely, Mr. Abbas Güçlü. You are sacrificing your time totally for education subject. Do all media, press institutions

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

365

and televisions do what falls on their shoulders of course to an extent that the law permits? What can you say about it? As a second point, of course industrial institutions will criticize. Among them there are so improved ones that our schools are behind them. CHAIRMAN OF THE SESSION- Your question please. HAYRETT‹N GÜRSOY- I am trying to reach this point: They make contributions too, I am not going to utter names but they are changing the map of my country. They are including Armenians. Who will prevent it? What is your opinion about it? What is the answer to it? Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Let’s save the vocational education first and then we criticize the media. Yes. HAYRETT‹N GÜRSOY- May I take your answer to my question concerning the media? CHAIRMAN OF THE SESSION- I will. The media is as much interested in education as MoNE is. Yes. A PARTICIPANT- Sir, I am not going to ask a question, I am going to express an opinion with your permission. CHAIRMAN OF THE SESSION- Yes, please. We are taking last questions in order not to retard the next session. SAME PARTICIPANT- I am an assistant professor retired from Technical Education Faculty. I am now doing my own business. We are producing molting and crank. My personal opinion-I am graduated from Sultanahmet Art School, I am totally coming from the vocational education and I follow the subject very closely- about vocational education: It is of course a very long subject but I would like to state my opinion very briefly. We can’t wangle through somehow in current situation. Vocational education still constitutes a problem. What I personally think: if we take the names of these institutions into consideration, for example, vocational high schools, both a high school and a vocation. The institution that train teacher, Technical Education Faculty, it’s a technical institution, educational institution and it also provides education on pedagogy. I think there is something wrong with the name of the institutions. We can diagnose them by their names. Vocational High School should be only vocational schools which provide education about the vocation not about the university. CHAIRMAN OF THE SESSION- As it used to be. SAME PARTICIPANT- Not a university. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. SAME PARTICIPANT- I would like to add some points with your permission. There should be a separate program for the ones who will go to the university; it

366

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

should lead them to that point. The teachers of vocational schools must absolutely come from the industry. He is graduated from our faculty now he is a teacher. This is not possible. I am inside the matter. We have a staff graduated from Technical Education Faculty. We are educating him again. We have also a metallurgy engineer; we are educating him again too. I mean it is not possible to be a teacher to the school by graduating from another school. I can tell the same thing for Technical Education Faculty as well. Graduates of Technical Education Faculties should directly enter into the industry. Then the ones who desire to be teacher should be given pedagogic formation and finally be made teachers. If we go on like this, it is not possible for us to solve the problem. I wanted to express these basic points briefly. CHAIRMAN OF THE SESSION- I give you the floor only if you add something very brief or ask a question. Yes, we are taking last 3 questions then we will have a tour of 1 minute. YAfiAR BIYIKLI- Yaflar B›y›kl›, General Secretary of Trabzon Union of Chambers of tradesmen. In vocational and technical education there are about 4-5 general directors. I couldn’t count them for sure. I supposed that there is only one for primary education. Does this multi-headed system increase the productivity or enable many different opinions to arise? CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. Please. MET‹N GÜVEN- My name is Metin Güven. I would like to ask a question to the dean of Gazi University. I am graduated from there. What I wonder is what does this university graduate? I took engineering, vocational, cultural and pedagogic formation courses there. If they are to educate teachers, why did I have to take engineering courses? I don’t use these courses in my professional life. Why do they give cultural courses? I don’t use them either. For example, Turkish course. If I didn’t learn Turkish in the high school, you can’t teach it to me at the university. That’s all. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. The last question is yours. We are using coffee break. A PARTICIPANT- We are ready to sacrifice it voluntarily for the education. I found the common point of two people coming from private sector. I also work in private sector. Both of them expressed their expectations about employees: they must be open to the innovations, eager to learn, expert in the field, flexible and proper for team work. They should also adapt to the changes easily. I have observed

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

367

here for two days that National Education part doesn’t produce a program concerning them. I wonder whether National Education has a program in this respect. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. We take the answer from Mr. Representative of National Education. Please. HASAN TERZ‹- Mr. Minister, Mr. Chairman; I would like to start by replying the question. MoNE, especially its unit of vocational and technical education have very important studies about new program development. I couldn’t explain my subject because of the time limitation a while ago. In the scope of METGE Project, Girl Technical education General Directorate has structured and put into practise all current vocational technical education programs in a way of “area-field” in accordance with modular education system. I had been Deputy General Director of Trade training until last year. There all the programs, primarily computer and accounting programs ...We have time pressure, I may tell them all if needed. .. CHAIRMAN OF THE SESSION- You can explain them at the outside. Please wrap them up. HASAN TERZ‹- New programs have been developed in cooperation with them. I think this is because of few dialog. I never intend to create a tension as an education man. We will walk together towards right and nice things. This country is ours. I made explanations about the future of vocational and technical education as the subject of the panel is that. There are many problems in the system integrity of Turkey which vary from media to economy, to communication. There are problems in education, specifically in vocational and technical education as well. Any of them can’t be judged individually outside the system. With a scientific point of view, we have to consider all of them together and act together. Therefore MoNE has designed SVET project as there were problems in vocational and technical education. There is a modernization project in vocational technique. There is METGE project along with SVET project. But... CHAIRMAN OF THE SESSION- There is so many projects. If you tell them all, it goes on until the evening. What are there in practise? Please wrap them up. HASAN TERZ‹- As a last sentence, an image as if nothing is done by MoNE in that respect is created by some private sector representatives as they are not aware of them. This is not the fact. We should keep in touch. In order to abide by the time limitation, let’s talk about them mutually in the outside. There are many things we do but are they enough? They are not. We should always go for the good and nice. We have problems. We will solve them altogether. I would also like to give a reply to a question, Mr. Chairman. There are many

368

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

General Directorates in vocational and technical education. The number of general directorates will be declined in accordance with the applications of restructuring vocational and technical education in general. MoNE are on them but I don’t know for sure when these will be concluded. We don’t have any uttered word concerning the education and vocational education in Turkey. What we lack is to act; it is about reaching a product. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you HASAN TERZ‹- With respects. CHAIRMAN OF THE SESSION- Yes Arzu, You listened to all conversations. You witnessed all my interruptions. Beyond the speeches, do you expect applications? What kind of vocational education future do you expect? Are you going to leave here with pessimistic or optimistic feelings? ARZU ONUK- I am still a bit excited. CHAIRMAN OF THE SESSION- Otherwise we can’t stop you talking either. ARZU ONUK- Yes, you are right. If I can enter to a university, I would like to learn my vocation there in the utmost manner. I also mentioned in my speech that if I am graduated from Child development department in the high school, I don’t want to be in the same class with the graduates of ordinary high schools at the university. Because, by that way, I will have to learn what I learned at the high school again. I mean if I have to learn it from scratch at the university then what is the point in going vocational high school? I want to study child development. If I want to go on my education at the university and if doing so is easier when I attend ordinary high school, then I prefer it of course. May be I couldn’t wrap them up but I hope that you understand. (Applauses) CHAIRMAN OF THE SESSION- We do understand. We hope that what you said is taken into consideration while the new law is discussed in the Assembly. We also hope that the members of the parliament and Mr. Minister take this speech serious and acts accordingly. Yes Mr. Can Güler, please finish in 1.5 minutes. CAN GÜLER- In fact I would like to give a brief message. I underlined and mentioned about something in my presentation: what is most important is to increase the dialog among private sector, industry and school. This is of great importance. And as a support to MoNE, private sector also should enlarge and implement many projects. I think the most significant message and the summary of these two days is this. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. The floor is yours, Mr. General Director. You have 3 minutes. The necessity to establish a system of vocational standards is emphasized here. This is really an important system. In order that labour market and all markets operate properly, the information should be symmetric. The phenomenon that we call as “asymmetric information” is the obstacle that stands in front of all finance

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

369

markets, of labour markets and of any market. In 2001, “Stigles” and other three economy professors received awards for their studies in this field. What is this? For example, I am going to have my house furnished with faience and I am looking for a faience craftsman. A man comes and says that he does the square meter of it at 5 millions, another gives a price of 7 millions and another gives 3 millions. In the past, the value of the effort was equal. You decide only by price, all classical economy theories say it like this. But it is not the fact at the moment. I can only understand the quality and the cost of the faience and the service of the man at a price of 3 or 10 millions only after a period of time, maybe when the faiences start to fall down only one year later. Therefore, the information should be made symmetric in this regard. I mean I should first look at the price and secondly at the quality of the service when a service man provides me with a service. This is the system that certifies it. That is it is a system that certificates the vocational standards and the qualifications of individuals. Turkey lacks such a system. And because of it, there is asymmetric information in labour markets and they don’t operate properly. Consumers complain about it and the resources are wasted. We see the earthquakes. A man builds a house, he doesn’t bind the iron and we face with the problems resulting from it. As there isn’t such a system, MoNE has difficulty in providing an education at a certain standard. There isn’t a system showing how much does a graduate know about the field or how well a person not bearing a diploma can do the job and this creates a problem. This must be done. There is also a subject, as stated by Mr. Vice-General Director, concerning the mutual recognition of vocations; free movement of labour force as well as money. In order that free movement of labour force is enabled, the quality of labour force must be defined. The qualification of the labour force must be recognized mutually. I mean the occupations should be defined and their comparisons with the German vocations should be prepared. We can’t pass to the system of mutual recognition of vocations as we don’t certify vocations in Turkey. And it will be the biggest obstacle in front of the application of free movement of labour force even if Turkey becomes a full member to EU. I wanted to emphasize this point. I would also like to utter a last point. We are discussing many things as 21st century information society. The master of the information society is the information worker. The information worker must have a very good formal education. I mean the information worker must learn the courses such as maths, physics, and biologywhatever his field is- at a very high level in vocational high schools. In the future...We are talking about life-long education. In fact this is not life-long education, this is life-long learning. There is a question mark called as life-long education. Education is provided in schools. The schools can’t keep people during all their lives. However we should crate a concept of life-long learning which means creating individuals who learn how to learn, creating a society which learns how to learn. In order to do so, the individuals must be equipped with very good formal, basic knowledge, maths knowledge, project following abilities, adapting abilitities to the innovations. At this stage, I understand that this is the biggest problem in vocational high schools. Because we observe that there are students who have difficulty in doing even basic algebraic operations. I mean we have to put accent to these problems as well.

370

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. I really wonder how such students who can’t do four basic algebraic operations are graduated from high school. How do they do so? PROF. DR. DURAN ALTIPARMAK- I was to say it as a reply to the friend who said that she had been disappointed. Shouldn’t we give the Maths. Course as it is vocational high school? The ones who don’t receive a serious education on Maths., physics..(No record) at what extent can you give? It is not possible. It is not possible that this person develop himself. We wish that he received a serious basic education and we also wish that he was equipped with enough knowledge to go on. It is so natural that a graduate of an Anatolian high school of 5 years enters to an engineering department about his own field at the university. What I meant was this. Otherwise of course the graduates of industrial vocational high school must be expert in his field and of course I wish that he worked in his field. I only told it as a factor that decreases the demand. I mean you decrease the demand for that but you are doing so by closing his way therefore you hinder students from coming to industrial vocational high schools. Of course there are also inter-disciplinary relationships. Mechatronic is a subject that is on the agenda. That is a multi-disciplinary program that founds the basis of mechanic, electronics and hydraulic etc...Passage to such programs. There was a discipline called as medical electronics. That was a discipline requiring combined work of medicine and electronics. We are talking about the modular program that will enable them. Briefly we are talking about the requirements of modern education. If you let me I would like to give a short answer to the other question. Of course we are questioning ourselves as an institution training teachers. I also say that we don’t have to train only teachers. We say that only 5% of our graduates is employed by MoNE. Do you arrange the program according to 95% or to 5%? Let alone it, a good technical person who has a market experience may be a teacher after having a pedagogic formation if he wants, he may take a certificate, we are defending it. What is this teacher training program for then? Yes, it is not logical to force a person who doesn’t want to be a teacher to take education course of 48 hours? We are already trying to change it. I mean we should educate students for four years in order that they can be good technical men needed by the industry and then the ones who want to be teachers should take pedagogic formation voluntarily. We defend this idea and we are trying to apply it. CHAIRMAN OF THE SESSION- Thank you. Please. A PARTICIPANT- Of course, it is not true to expect the pace of the private sector from the public sector. I mean one should walk while the other runs; may be it should walk faster. The dynamics there are quite different. But we are in the same vehicle as a state. May be it is not appropriate to tell that the private sector is like this or that or the public sector is like this or that..But the expectation in this regard is that the public sector accelerates. The participants told that these were the subjects we had been talking about 15 years ago. I hope that we will not be talking about the same

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

371

things in following sessions. Thank you. CHAIRMAN OF THE SESSION- Yes, Mr. Chief of the Department. There is nothing to add. Our forcing manner in the first tour made the second tour shorter. We already exceeded the time. Let’s make other conversations during the break. There was a question asked to me. I wish that the media was interested in the subject. We are not any different from other institutions. Unfortunately, I am the only person in the media that is interested in the subject. I don’t want to stop my interest it as I don’t want to be ashamed. If I stop too, no one will be concerned with the subject. So I would like to go on. Thanks for your patience. Good afternoon.

372

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

GENERAL EVALUATIONS AND CLOSING SPEECHES Session Chairman: Metin EM‹RO⁄LU METIN EM‹RO⁄LU (Session Chairman)- Our biggest motivation is education and vocational education and we are especially discussing vocational education. We are trying to restructure and reorganize our education system that was the most important element of the development and improvement in history of our republic. Of course workshops have been organized and decisions were rendered. You have also followed them. I think the matters that have been discussed here for two days have disturbed our minds. We may not be sure which of the ideas are correct or which one of them should be chosen. I think these are very good results. Because, in fact here we are realizing a mind storming in order to find fundamental solutions for this matter. Different ideas enables us to approach reality more. I think that the issues should be considered in this direction. Now, we are at the end of our meeting; speakers will submit their general evaluations and closing speeches. Our deputy undersecretary Mr. Salih could not come. He is so busy in both the Ministry and the Grand National Assembly of Turkey. They are discussing the same issues. The issues we are considering here are also being considered by the parliament and the government. They are also being discussed in our press. However, we generally consider an issue with its one direction. We should not consider issues with their one direction. We should consider whole of vocational education and discuss education in this context. Mr. Salih Celik could not come but our Deputy Director General of Technical Education for Girls, Mr. Tevfik Ince is here. Now, he will deliver his speech. Yes. TEVFIK INCE- Thank you Mr. Minister. Mr. Minister, dear participants as you all know education is the future of a country. Education is development, education is social life, education is everything. Turkish society deserves the best education. Improving vocational education and training, obtaining better and more efficient results are duty of all of us. All of Turks from seven to seventy years of age should contribute to education. Our ideas and approaches may be different, but we have to come together and act together for eminent benefits of our country and for a better future. Your can be representative of the MoNE, private sector and another institution. We have to understand and listen each other. It is not correct to approach this issue with prejudice and saying “the MoNE is already doing something related to this issue”. The MoNE has done many things until today. But are they sufficient? No. In the globalisation process of our world that is continuously developing and changing, the Turkish Society and the MoNE have to realize other positive actions. The MoNE has done and will done many things in order to organize the programs according to

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

373

needs, providing hardware according to needs and providing education for demanded labour force by cooperating with relevant sectors. Will the MoNE do them by itself? No, we will do them together. Together we fill achieve the best. Where? Wherever it is in the world. However, we will not implement all of them, we will implement the ones that are suitable and useful for us. In this context, I hope that this Conference which was organized by the MoNE and EU and TISK was useful. As Ministry we are very happy to have cooperation with social partners. Meanwhile, for two days we found a chance to listen contributions of some social partners to education and their approaches related to this issue. As the MoNE we expect that our dialog with the social partners that carry on labour market and socio-economic activities will gradually increase and effectiveness and efficiency of local boards will be more obvious in the near future. Arrangements are required in order to handle various matters in vocational education together with design, implementation and evaluation in scope of decentralization. We hope to work in cooperation related to these matters. With these wishes, I greet Mr. Minister and all participants with respect and love on behalf of my Ministry. SESSION CHAIRMAN- Thank you, Mr. Tevfik. Mr. Baydur could not come, but our Secretary General Bulent Pirler is here. Yes, Mr. Pirler BULENT PIRLER- Thank you Mr. Chairman. First of all I would like to explain why our President could not come here. Currently the Economics Congress in Izmir is continuing and he has to participate in that congress so he could not come. However, he greets you all with respect and love. And I greet you with respect on behalf of my Confederation. First of all I would like to emphasize the following matter: When our friends brought program of this Seminar, they said that they would organize a two days seminar. I said no. I think that two days seminars are loss of time. I said to them that if we could not discuss a matter in one day, it was not meaningful to try to discuss it in two days. Now, when I saw so many participants in this meeting I was suspected whether I am wrong. But I saw that I am not wrong whey I listened the speeches delivered in the previous panel and the panel in yesterday. Because even though many things have been said many of them are the same things expressed with different sentences. I would like to start with a few determinations. We have talked just before the meeting. While we were talking with Director General of IS-KUR he said that if you did not have a question then you did not have a problem. Now, when I examine the panels I participate in or the speeches delivered in these panels I see the following point. Everyone begins to defend himself when there is a slight criticism. Probably, this is our real mistake. There are problems, so this panel was organised. This panel was organized to find solutions to the problems. Otherwise if everyone directly begins to defend himself when there is any criticism we cannot reach a conclusion. Probably we should first accept that we have a problem and we should act together in order to overcome this problem.

374

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

The second element is a report issued by ILO. This report named fair globalisation is a very important report prepared by 26 scientist, politicians and experts. I would like to give a very short summary of this report, some parts of which is on vocational education and training. The report says; Globalisation caused a gap between the developed countries and the developing countries and created unfair organizations. The most important element for correcting this situation is vocational education and training which is an advantage of the developed countries. Even this is ranked at the third item among the measures directed towards human. And this dimension should be realized in Turkey in a slightly different form than what has been applied until today. Because there is a change in the world and Turkey has to experience this change. It will be a great mistake just to take vocational education and training dimension of this issue just in context of Turkey. We have to examine and analyse it in context of the EU policies even in context of international politics and develop our own policies according to them. I think that we have to emphasize some points in this context. I would like to emphasize that, as emphasized many times in the panel we have to achieve a real and contemporary transformation in education. We are again faced with irresistible attraction of transforming vocational high schools to general high schools. This is discussed in Turkey from time to time and this matter should be thoroughly considered. I would like to emphasize that function of education in not to provide service to politics, function of it is to educate people. I think that this problem may be eliminated only approaching it in this way. Why did I say this? Now there is an economist who is appearing on the press too much in the last days. Stiglitz; He has very good considerations on social policies and he says “social policies” he does not say the full expression but I will say “are the fields where populist approaches are used in the most easy way.” However, he does not say populist policies but “folkloric policies”. Now, when we examine the social policies in the past and education policies are not separate from them I can say that these are the fields where folklorist policies are used in the easiest way. We have seen these in the past. For example reduced age limits for retirement, etc. However, Stiglitz is making the following determination; if you do them today you pay their cost after sometime. Today you can save some parts of the society but after sometime their costs increases many times and this cost is borne by whole of the society. Thus, we think that all social policies including education policies should be thoroughly analysed and without getting stubborn. I especially would like to emphasize this point. I would like to mention a third issue. As I said before, we have to direct vocational education and policies not in national context but according to international competition criteria. Otherwise, while we are discussing what to do in our national context, the developments in the world may reach much further points. We have to examine these issues very carefully. The fourth point is an issue that have not been established in Turkey yet. The coordination between labour market, education and standards and occupational standards has not been achieved. This is very important. The Director General of ISKUR had mentioned national occupational standards dimension of the issue. All legs

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

375

of this tripod are very important. Considering only occupational standards or education dimension or labour market is not sufficient. These three elements should be coordinated. We accept this as a very important issue. Finally I would like to emphasize the following point: When we follow such panels we see that all problems and solutions are listed. In this meeting we determined the 12 measures that should be taken and mentioned some other points. Many workshops on education have been organized. I think transactions of the last education workshop are two volumes. All of them are said. All of my words have been said, all problems have been determined before. But we see that actions are still not sufficient. All parties should discuss reasons of this. I am not implying a particular party. What have the MoNE, the Ministry of Labour and Social Security, IS-KUR, we private sector employers, public sector employers, trade unions and other sections of the society done until today? Just now, Mr. Dean has said that he was missing the education system of 30 years ago. What have we done until now? If you mention a concrete thing, I will say you are right. No. There are internal structural problems. Just now, Mr. Ince has said very good things; he mentioned a project. Very good, really, many things are being done separately. But there is no cooperation; that is what I am trying to emphasize. In fact many measures that are being implemented by our private sector enterprises are excellent, in fact they are even measures that are not implemented in many enterprises in the EU. Our Ministries, IS-KUR have many good projects. All of us are working but there is no coordination. And I have to say that we do not have empathy towards each other. Probably coordination is the most important element. What is the result of these? We can mention some of these elements very briefly. We need dialog. We should try to solve the problems with dialog instead of punishing. These are all written as I said before. Enterprises should be motivated regarding these issues. This can be done with various methods. For example, 5 thousandth amount may be exempted from Income and Corporations Tax. There are many methods. Then when their roles and responsibilities in education are considered, income tax and Social Security Institution premiums of educators may be borne by the State. We are always saying these. They are not elements that cannot be applied. But other elements may be included in these incentives too. As a forth element, vocational and guiding consulting services should be improved. All of these exist as slogans. As a fifth element, needs of industry should be considered while preparing national program and national occupational standards should be determined and National Occupational Standards Institution should be established. Now, I will say something. Flag of the EU is there. Why do we emphasizing national occupational standards so much? Sometimes this is regarded as strange. I now that expression of these ideas by an enterprise is regarded as strange but the EU does not mention this matter. Why does not it mention? They do not have any benefit. However, as Turkey we have to think very well on these matters. I will tell you one of the most basic fear of the EU. If Turkey becomes member to the EU and develops its national occupational standards and vocational education system, then their educated young people will come here and take our jobs. This is a fear, be sure that this is a great fear. You cannot see this in any text, they do not say anything related to occupational standards. Why do not they say? Because if we realize this movement

376

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

and be member to the EU and demand free circulation, the argument they will say to us will be the following; What are your occupational standard? We have to understand these issues very well and realize our observations and projects according to them. Education quality, contents of education programs; they are really very important matters. I emphasized effective coordination and communication shortly before. Related to this issue, province vocational education and training boards should be connected with province employment boards. Student Mrs. Arzu made a very good comment shortly before; these institutions should be transformed into Occupational Consulting Centres. This is the point where the world is going. Gradually they should be transformed into Occupational Consulting Centres. In addition - of course, employment planning will be in scope of these consulting centres - another point should be mentioned. Not there are separate directorates for technical education for boys and for girls. I think that after the last amendment related to full woman-man equality in the Constitution, this separate applications for girls and boys are contrary to the Constitution. This is discrimination. I am especially emphasizing this. Measures should be taken for this. I have been working in the Confederation since 15 years and the matters discussed in the MoNE are same for the last 15 years. I mean this when I say what we did. When will they be merged or is merging them really rational? Since it is clear that merging them is rational they should be merged. As another element I would like to emphasize that we have to implement the informal education models we implemented in the past. This is really a big problem for Turkey. Improving compensations and other benefits of the teachers working in vocational high schools is another problem of Turkey. I would like to mention that quality of education is closely correlated with compensation and other benefits of teachers. And related the education projects of similar project implemented by the EU in candidate countries like us, I would like to say their amount in education field. Currently our level is 3 or 4 percent of their level. However, do not blame the EU for this. I am emphasizing again, we have to produce projects. However under today’s conditions in the world a ministry does not have right to say that “we produced a project, come on and support us”. A project is produced in cooperation and then the Ministry acts as coordinator of the project. However, currently we are not even trying to produce projects. By depending on these facts I tried to express 12 important points. I would like to emphasize that I do not want to end my speech by drawing a pessimistic picture. However, there is a general approach in Turkey. We are Turkey and we can do everything. In a way this is right. But we have a deficiency; we cannot work in organization and coordination. I would like to emphasize that achieving this coordination has the first priority. I wish such seminars to be organized in the future. I greet you all with respect. SESSION CHAIRMAN- Thank you Mr. Pirler. Yes, in fact this is a seminar that is without end, that is it does not end, it should not end, we have to talk a lot on this vocational education issue. However, I think some realities became clear, some needs were indicated and some determinations were made. That is, probably they were not said very clear but first of all need for a dialog was indicated. Vocational education is not an issue that should be implemented only by the MoNE. The MoNE will organize vocational education

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

377

together with public enterprises and other enterprises that realize productions. This seminar was organized for this purpose. How can we do this? Here this question was asked for many times and some answers were given. However, as concrete examples we can mention MES foundation, Mr. Refik Evin who has been doing this since 20 years; however now he is trying to implement it in a new format together with the EU. I was supposing that occupational standards were determined in Turkey for the first time by us, but then I heard that MES has done this before us and defined occupational standards and advanced to another dimension. They had done this together with the MoNE. Now we are at the dimension. Since eight months we have been working on occupation standards of textile sector together with experts of an EU country and teachers of Topkapi Textile Vocational High School. We are about to complete. In the next week we will inform to our MoNE that we have determined occupations. IS-KUR is continuing its activities to establish Occupational Standards Institution. We have determined the standards in our own occupational field, we have determined their curriculum. We have had their textbooks translated. These translations are thousands of pages and when we publish them as book we will send them to all education institutions working on textile field without charge. Incidentally, our Ministry will have a meeting with the Board of Education in the next week. In this meeting final form of them acceptable by the Board of Education will be determined and they will be applied in our schools in whole of Turkey. This is the most concrete example of dialog. We have to do these. If we can do this together with MES then I invite all occupational fields and sectors to do the same. They have to do the same. The EU forces us to do these. We should establish our concrete cooperation in this way. What may be the second concrete event? The MoNE has schools. We could not orient these schools completely according to needs of the industry. If we can prepare their curriculum, this will be the most important and serious step of this orientation. We will prepare our curriculum and occupation definitions according to our need. Again there are new occupations. They are occupations imposed on us by globalisation. We will have them approved by the Board of Education. They will be taught in our all schools and applied in our all enterprises. There are deficiencies in implementation. What is the reason of these deficiencies. We reach up to a certain point but we stop there. We could not explain importance of vocational training in enterprises to bosses, businessmen, enterprise managers yet. We are always criticising the MoNE, we should also criticise ourselves. That is prick yourself with a needle before you stick a darning needle into others. We, together with TISK are enterprise side. Well, why could not we establish these training units? Because, I organize a course and invite people, I phone, I say sent your personnel but only 10 people participate in my course. Why? Because director generals, personnel managers, human resources managers especially bosses do not gasp importance of this matter. Do you see where the problem reaches? Do you see who have to criticise himself? Now I am coming here. In order to come here I issued circular. I have a very clever jurist friend.. (end of cassette) ... I asked him how many people would participate in from their enterprises. He said about 10. He made hotel reservation. In 10 days the number of participants

378

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

reduced to one or two? Say Mr. Basar... We came as 2 participants. Do you see how I am criticising ourselves. There are many points we should accept. However, this dialog cannot be realized with just one party. This dialog is realized with two parties. And if this education is being provided for enterprises, for increasing their productivity, creating new employment opportunities for young people of this country, for increasing production, productivity, manufacture, exportation of this country the main elements in this context are enterprises. And staff of enterprises working on these issues. At this point there is a need for dialog. Now, in the period I was in the MoNE there were 10 thousand technical teachers. 5 thousand of them were working in the Ministry and 5 thousand in enterprises. How many are there now? About 20 thousand. I think 5 thousand working in enterprises increased to 10 thousand now. If I am aiming dialog I have to find technical teachers for various positions. I have to improve their compensations and other benefits. They are personnel of enterprise. On the other hand I should also improve compensations and other benefits of the technical teachers working in the MoNE. They should be in a position that is demanded by everyone. Everyone should try to be technical teacher and obtain technical teacher title. They deserve the increases in their compensations and their rights. I have to provide them. The State and enterprises have to provide them. This is the key for development and advancement of the country. I will give an example related to sports. In the past, the Law on Sports was within power of the MoNE and name of the ministry was the Ministry of National Education, Youth and Sports. In addition to the Law No.3308 we enacted a Law on Sports. We prepared a regulation on incentives. Regulation on Encouraging Turkish sports. According to this regulation if an athlete becomes successful in international competitions and be champion he receive house, automobile, more than 300 golden coin and very high salary. This regulation is still in force. Today if our athletes are becoming successful believe me that this regulation has very important motivation on them. If an athlete becomes successful he becomes rich and also his family becomes rich. Because according to the regulation trainer of the champion may benefit from the same rights. Well, we have encouraged sports so much, then why do not we incite vocational education. Vocational education should be incited. If you prevent vocational education with certain wrong policies, if you prevent vocational education while you are trying to solve the problems you decrease percent of vocational education to 35. This percent was 45-50 sometimes in the past. This is wrong. Correct this. I am not doing politics in this or that way. I am not propagandising this or that. I am expressing needs of this country. I am expressing the matters that will develop this country. I would like to mention employment for the young people, their needs. Do not take this out of sight. Employment for the young people is the most important problem of this country. While we were founding the Motherland Party we prepared program of the party together with Ozal in 1984. He asked “what is the most important problem of this country?” Social policies section of the program was written by me. I wrote many pages about the importance of employment. He asked “Mr. Metin what are you saying?” I replied “the most important problem of this country is employment.” He said “remove that parts.” I said no. We had a severe discussion on this matter. Then

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

379

he said â&#x20AC;&#x153;You are right but I am right too. I would like to be honest in politics. Finding employment to people is the most difficult thing in a country. You had written it. We are saying we will do this and that and we will create such amount of employment. These are not easy. I do not want to say the public the things I cannot do. Please only say the things we can do. You had written that we would to this and that. Please remove them.â&#x20AC;? Upon this we removed the targets related to employment from the program. Because finding job for a person is the most difficult thing. We have been working here for two days, there were young people, where are they, are they still here or have they gone? We are working for these young people. All of the 500 participants here have been working since two days in order to find employment opportunities for these young people. Now, such an issue, such a system deserves encouragement. How will we encourage this? Of course the State will take the leading role in this incentive. Mr. Bulent has not said explicitly but just mentioned a few of them. He would not be under an obligation even if he had said them explicitly. No you are not an official in the State. However there are points related to incentives of enterprises. Enterprises should have a duty in this incentive. What are the provisions of the new Labour Law that stipulates employment of handicapped people and people sentenced before up to 6% of total employees. This is an inconvenience for enterprises. However this is a social obligation in the conditions of today. Employment of people sentenced before and the handicapped is a constitutional, social duty and an important obligation of social state and this is left to enterprises by the State. Likewise, establishing training units should be an obligation of enterprises. These units should be managed by educators having pedagogic formation and the State should provide support to enterprises that are providing serious vocational training. They should have tax exemptions. I am not saying insurance exemption. Insurance is an actuarial balance issue. It can be solved by increasing the number of people insured and paying insurance premiums. It can be solved by establishing the balance between passive insured and active insured. Thus,... Have they warned us for using too much time? Yes, the hall will be used for another purpose. Of course, hotel is interested in its profit. But the most profitable issue of Turkey is vocational education, vocational education, vocational education. (Applauses). PRESENTER- Thank you very much dear speakers. SESSION CHAIRMAN- I say that we will discuss these issues in these halls for many times in the future. I thank you all for the messages you gave and participating in this meeting and I thank organizers of this meeting and greet you all with respect. PRESENTER- We, everyone working in the organization thank you all. Thank you very much.

380

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

UNIVERSITY - INDUSTRY COOPERATION Ahmet APAY Prof. Dr., Sakarya University Technical Education Faculty Construction Education Department, Sakarya e-mail: aapay@sakarya.edu.tr

INTRODUCTION The socio-economic development of Turkey had depended on Industrial development with the foundation of the Republic. As a result of this the need for education of high quality human force gained importance and the important rush of the republican Education was in the domain of technical education. Since the beginning of the planned period, the share of the industrial development in development has grown but Technical Education which has to go along with the industrial and technological developments within its traditional structure has stayed far back European Union standards and its aim both quantitatively and qualitatively. In order to keep the growth of the production rate and to preserve competitive force in international markets it is imperative that the production rates are raised both in quantitative and qualitative means. In the World Bank Reports that are published at different times; the reasons of the low production are analyzed while the subjects such as insufficient industrial education, the poor relationship between university and industry, the weakness of management in industry are presented in the very forefront.

Problems about University - Industry Cooperation The cooperation between universities and industry is a highly debated issue and it is always on the agenda. It still constitutes a big problem. As we all know the university students in the technical branches and the ones in Technical Education Faculty and in Vocational Colleges (in technical departments) have a compulsory internship program. But it is widely known that both the student and the employers do not show necessary amount of interest to this subject. As it is known English industry leads the birth of the modern industry. This is also a historical fact that started the relationship between industry and university. With the German experience in the late 19th century the relationship between industry and university gained another dimension. In our country University - Industry cooperation came on the agenda in the mid 1980s. In the universities in countryside where the industry is not developed enough there were some concrete initiatives in the second half of the 1980s but lately there has been an active development in these relations. This relationship grows faster in the areas where the industry is more developed whereas in the less developed areas it is much slower.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

381

The fact that the industry gains strength for competence depends on its ability to raise its productivity continuously. At the same time, the industry has to gain the ability to make investment in new areas. Generally the biggest problem that the market economy countries try to overcome is the problem of raising productivity. Because of this, the market economy countries have to change and enlarge the technological basis that the production rests upon in order to multiply the production in a continuous way. The cooperation between university and industry and the fact that this cooperation became institutional form the basis of the politics of national renewal and development. In this aspect the joint research centers prevalent in the USA can be taken as a model. These centers are supported by National Science Foundation. NSF provides the money necessary for the start and continues its support for 5 years. This support comes from the industrial companies, which are members of these centers, and from the local administration. The main aim here is to make the centers stand on their own with the help of the industrial companies at the end of a 5 years period. Every center is composed of a university based research group and this group manages the industry oriented applied research projects in certain areas of science and technology along with the basic researches. In our country the benefits which universities gain from the cooperation between university and industry is the fact that they can choose their study and research subjects so that they can solve the problems of the industrialists. As a result of the researches conducted there might be some new scientific publications and this might lead to a promotion for the researcher. Plus, as a result of this kind of projects professors can have an opportunity to gain additional income. Again with the same works the laboratories in the universities would be enriched with the help of the industry. The industrialistsâ&#x20AC;&#x2122; benefit from this cooperation will be the fact that they can reach the same outcome without being obliged to implement their own research & development units. They can also gain cheap and high quality products that have competitive force as a result of this cooperation. In our country many professors do not know what does the industry need and whether there are any common subjects between industry and their own working area. When it comes to the industrialists they lack the information about what extend they can take the advantage of the universities and whether the joint works will be reflected to production or not. Even if it is rare we can see some examples of university centered technoparks (science parks). The main aim here is to support the creative talents of firms which operate in the peaks of technology with the laboratory facilities and intellectual accumulation of the universities. And also there are many researches totally conducted in the university within the framework of good relationships between universities and industrial firms. This kind of activities are executed according to the agreements signed for a specific subject.

RESULT Some joint research areas where Industry and Universities can meet and sincerely

382

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

express their realities might be determined. It should be determined in which sectors industrial production will focus and in which areas it will give preference to gain competitive advantage. In this framework the technological works will have to be done by the universities in the areas, which need to be renewed. The foundation and development of the cooperation between university and industry will necessitate the bona fide approach of the parties. But above this, a certain science- technology- industry policy at a national level must be determined and some rectifications should be realized in this framework. To develop current cooperation between university and industry and to enable new ones some rectifications must be done within universities. The most important among these is the obligations for academicians to work in industry for a certain time and the existence of the advantage gained in academic promotion for those who developed some projects.

RESOURCES [1]

APAY, A. “Economic Development; Industrial Training”, YÖK Dünya Bankas› Dergisi, Volume:19,1990, ANKARA

[2]

Turkey University-Industry Cooperation First Council, TÜB‹TAK, ‹TÜ, November 1994, Ayaza¤a Campus, Istanbul

[3]

Yüce ‹.H.,”Science-Technology Policies and the Society of the 21st Century” Social Sector and Coordination General Directorate, Research Department, July 1997.

[4]

Sukan V.F.,Akdeniz R.C.,Hepbafll› A,” The role of Research and Development Centers in University Industry Cooperation; EB‹LTEM Application” Industry Engineering, April, May, June , volume :2, 2002.

[5]

KILIÇ N.K.” Decisions taken in the recent year in the manufacturing and industry sector and those that are realized “ Eastern Anatolia Region Researches , C:1, P:1 Elaz›¤, 2002.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

383

ENTREPRENEURSHIP IN TURKISH VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION SYSTEM AND BUSINESS WORLD Ali GÜRSEL and Ayflim SEÇEN Ministry of National Education, Educational Research and Development Deparment (EARGED) Maltepe, Ankara

Abstract Entrepreneurship is one of the main reasons which directly affect economic and social life, and which determines the development level of a country. As it can be seen from the countries which have achieved economic expansion; the economic structure should be entrepreneur and reformist for improving the industrial structure, increasing the capability of competition, accelerating economic expansion, increasing employment and raising the level of income. Despite its potential of young entrepreneurs, Turkey has not displayed enough success in terms of entrepreneurship. In order to encourage entrepreneurship, rather than financial support or other incentives, it is better to focus on the education, which will be given in this field. One cannot expect an entrepreneur to be successful if he does not know how to convert resources into investment, cannot analyse the conditions and expectations in the market, and this can be achieved only via a qualified education to be given in the field of entrepreneurship. In this survey, we have examined the importance of entrepreneurship, the reasons why Turkey is not on a desirable level in terms of entrepreneurship, the education which is one of the leading factors affecting it, and the necessary education of entrepreneurship to be given in the secondary education in Turkey, especially in secondary vocational and technical education.

Entrepreneurship The word “entrepreneur” means someone who begins doing something, and it derives from “entreprendre”. Entrepreneurship comes from “entrepreneur” in French, while enterprise comes from the word “entreprendre” which means “to do something”. Entrepreneurship is having the skill of intuiting the chances created by the environment where we live, producing dreams from those intutitons, turning the dreams into projects, transfering the projects into life and facilitating human life by producing wealth. While producing wealth, the entrepreneur has three main sources. These are; the entrepreneur’s own energy and power, the capital to which he has

384

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

access and the people with whom he has contact. [1]. Turkish Industralists and Businessmen Association defines entrepreneur as follows: “a creative person who does best what is known and adds his intelligence to his skills; who considers, analyses, plans, puts into force, implements the measures which will utilise the labor force and capital sources efficiently both under ordinary and extraordinary conditions, and who is capable of controlling outcomes of them.” [2].

Importance of Entrepreneurship The element of entrepreneurship which has had a vital function and place almost in each period of the modern civilization’s development, has recently gained more importance and been considered as the basic factor of economic development, employment production and social development. As widely known, factors of production are composed of capital, labor, natural and physical resources. In the 21th Century, different from industrial society, the concepts of “knowledge society” or “communication society” come in front, thus “information” is considered as one of the production factors, and human intelligence is replacing physical power in creating economic values [3]. In this new period, while changing swiftly the structure of the societies, the rapid developments in science and technology have also increased the economic value and importance of the entrepreneurship in the society and, as an extension of it, the entrepreneur. Consequently, the entrepreneurship based on the individual and his skills, has taken the lead and human’s intellectual productivity skill has became important. It is expected that the entrepreneurship, which represents a crucial importance for the products of this skill, namely art, science and economic applications, experience his golden age in information society. [4]. As it can be seen from the countries which have achieved economic expansion; the economic structure should be entrepreneur and reformist for improving the industrial structure, increasing the capability of competition, accelerating economic expansion, increasing employment and raising the level of income. Therefore, in order to achieve the economic revival and to avoid the crisis that it is dragged into very often, Turkey must find not temporary solutions saving the day but a long-term settlement, which is enterpreneurship [5].

Characteristics that an Entrepreneur should possess Entrepreneurship is a general name given to all processes of the entrepreneur, such as taking risk, pursuing the chances, putting them into reality and bringing innovations. Entrepreneur, on the other hand, is the person who innovates or develops something by taking risk. In other words, entrepreneur is a person who seeks opportunities, and having found them, tries to realise his idea taking all risks. As a result, one must produce ideas, bring innovations or make a development for entrepreneurship. Entrepreneur is the main actor in the transfer process of economic resources from less productive fields to more productive ones, because by combining the production

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

385

resources in a new way, he ensures the utilization of unused production factors, but what is more important, he increases the production by different usage of production means already in use and their existing inputs. Entrepreneur gives impetus to the creation, dissemination and implementation of new ideas. In addition to this, he gives rise to new industries, increases the productivity in the sectors using the technologies and accelerates economic development and he creates rapid growing sectors. [5]. Entrepreneur has many characteristics such as quick reflection, rapid decisionmaking under uncertain circumstances, determination and resolution, strong intuition, good observation, powerful imagination, possession of a relation network which will provide him with the resources, capability of managing resources (particularly human resources among them), strong reflection and judgment, multidimensional thinking, persuasiveness to ensure the acceptance of an innovation, good communication, capacity of independent thinking, flexibility, creativity, self-confidence, and insistence. Along with the inborn ones, these are the characteristics formed by the environment and education. Although it is not possible to interfere with the inborn characteristics, providing the favorable climate and education, it is possible to reveal them. It is a blatant fact that, in backing the entrepreneurship, the education to be given in this field is much more crucial than the financial support or other incentives. One cannot expect an entrepreneur to be successful if he does not know how to convert resources into investment, and who cannot analyse the conditions and expectations in the market, and this can be achieved only via a qualified education, which will be given in the field of entrepreneurship. Today we witness many entrepreneurs in the market, who have managed to be successful even without any education. These entrepreneurs are those who have gained experience by the method of trial and error, and transcended high risk potential by chance. However, not all entrepreneurs can have the same chance in the initial stages or phases of their business lives. Now it is considered that the entrepreneurs who are based on information, professional, highly competitive, who have the minimum waste of resource, determine his objectives and move in line with them; can be successful.

Entrepreneurship in Turkey and in the World The word â&#x20AC;&#x153;entrepreneurshipâ&#x20AC;? has been worldwidely used since 1980s. In 1990s, collapse of the communist block in Europe and Soviet Russia, and opening of China and Vietnam towards exterior, worldwide repatriation and high unemployment rates contributed to the importance of entrepreneurship [6]. Entrepreneurship is quiet prevalent in developped countries. These countries have been taking advantage of very important means of stimulus, in order to encourage entrepreneurs. Besides, developping countries such as Singapore, Ireland and South Africa have also been using many means of stimulus in order to increase the number of entrepreneurs [7]. It will be more beneficial to have a look at the situation in the Ottoman Period, in

386

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

order to examine the entrepreneurship in Turkey. In 1912, a foreign author describes Ottoman Empire as follows: â&#x20AC;&#x153;Working only as a civil servant, as a soldier and not paying attention to jobs with good income have sapped and impoverished the Turc. Except a few hundred thousands owning land, the rest of the Turc are the proletariat subsisting as civil servants and soldiers. They are satisfied with a salary simply enough for surviving. The Turc are anyhow content with what they have. They avoid dissipation very much. Once a year, which is on the day of a religious festival, they have a garment tailored, and they wear it whole year. As there can be nothing to stimulate the idea of enterprise and endeavour in a society with so few needs, Turkish economy is quite limited, and they hardly deal with trade [8]. After the proclaimation of the Turkish Republic and the foundation of the new Turkish State, the policy for increasing the number of entrepreneurs who were few and lacked necessary capital and for encouraging entrepreneurship was drafted by the State. During the ĂŠtatism period between 1930s and 1950s, the State entered the sectors with which private sector did not deal and it encouraged private sector to enter those fields. During the transition to liberal economy between 1950s and 1970s, share of the private sector reached 70%. Beginning in 1980 till today, in the period of opening towards outside, our entrepreneurs have started to spread out everywhere in the world. However, the number of our entrepreneurs has not reached the expected level. In Turkey, high uncertainity of the political state and economic conditions, bureaucratic impediments, shortage of capital resources, education of the entrepreneur, the deficiency in knowledge and skill in terms of management, marketing, institutionalization are the major factors keeping the number of entrepreneurs from reaching the desirable level. [7]. Among 100 adults used in international index for entrepreneurship, when we examine the number of the people who have established an enterprise, it can be seen that Turkey has less entrepreneurs than 29 countries. While 4.6 out of 100 adults in Turkey establish an entreprise, this number is 18.7 in Mexico, 12 in Ireland and 11.7 in the USA. In terms of the number of recently established enterprises, Turkey demonstrates a quite low performance. In the OECD member countries, the ratio of recently-established enterprises to whole ranges between 11% and 17 %, and that of the work places which have stopped operating ranges between 9% and 14%. However, these ratios in Turkey are respectively 3.5% and 0.9%. [5]. In the Human Development Index prepared in 2002 by the United Nations Development Programme, taking many social, economic and political factors into consideration; Turkey ranks the 85th among 173 countries. According to the indicators such as education, health, food, condition of the women and children and literacy, Turkey shows worse performance compared with Cuba, Malasyia, Libya and Armenia; and in Europe it has a better position only when compared with Albania and Moldavia. [5]. Among the countries in comparison, with 30%, Turkey is one of the two countries, which have the highest ratio of young population (0-14) (the other one is Mexico). Despite this young population, which does not take place in the category of

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

387

unemployed, majority (64%) of the unemployed are the young people under 30 [5]. The women and the young, who form an important potential of entrepreneurs in Turkey’s population, cannot be regarded as entrepreneurs. Among all employers, the ratio of the women is such a low one, like 3.3%, and 64% of the young under 30 are unemployed. When we have a general look at Turkey, ‹stanbul and Kocaeli are the only cities whose entrepreneurship performances are the best. [5]. Insufficiency of entrepreneurship is one of the main reasons for underdevelopment of a country, as entrepreneurship is a factor affecting economic and social life directly. As stated above, Turkey has not displayed enough success in terms of entrepreneurship. Among the factors affecting entrepreneurship, education takes the lead. Insuffiency of the education for entrepreneurship in Turkey is at the top of the main reaons of the failure at this point.

Education for Entrepreneurship in Turkey and Proposals In Turkey, education for entrepreneurship is given in secondary and higher education within the scope of formal education. At secondary education level, in secondary vocational and technical education institutions dependent on the Ministry of National Education, it is given during one or two hours a week as an elective or compulsory course. Education for entrepreneurship given on secondary education level is insufficient in terms of duration, content and application, and this insufficient education for entrepreneurship is only given in the institutions of secondary vocational and technical education. Generally, there is no course related to this topic on secondary education level. In higher education, there is no curriculum integrity; the levels of the entrepreneurship-oriented topics given in related branches show difference. Only after the application of Direct Transition to Higher Vocational Schools, there have been some attempts to ensure integrity in the curricula and a course for entrepreneurship has been added to the programmes. Still this application is a very new one. Its reflections on the market have not appeared yet. In other higher education curricula without programme integrity, entrepreneurship is not at the desirable level either. Except formal education, for those aiming at establishing a business, entrepreneurship courses of short duration are given by the Directorate of Entrepreneurship Development Center, within the Small and Medium Scale Industry Development Institution. However, trainees attending the courses are those who have already come with the necessary motivation. When Turkey’s potential of entrepreneurship is taken into consideration, it can be understood that the number of those taking advantage of this course is limited. It is necessary that more entrepreneur candidates are reached and more comprehensive courses or education programmes are prepared. In conclusion; there is a need for men who can make contribution to our country’s economic development and who have competences that our era and economy requires, such as knowledge, skill, enterpreneurship and creativity. For this reason,

388

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

the objective should be mobilizing the potential entrepreneurs existing in the society, or preparing those who are unaware of the importance of this education, about entrepreneurship, at secondary education level (vocationally or generally) before they enter business life. In current situation, courses for entrepreneurship which are given, at secondary education level, in vocational and technical institutions dependent on the Ministry of National Education and whose development studies are going on should spread out at the secondary education level, via the support of other programmes maintained in the field of entrepreneurship. Entrepreneurship training given in secondary vocational and technical institutions should be reinforced in terms of programme, source and equipment; should be modified so as to ensure, in cooperation with enterprises, the adaptation of the students to real business life. The programmes and regulations to be realised in secondary vocational and technical education which is in a permanent need of renovation, should be in a process related to business life and oriented towards the expectations of business life. The model of vocational and technical education system, which aims at employment and entrepreneurship, should be adopted. In addition, the importance of entrepreneurship in Turkey has been better understood; a start has been given to many national and international studies, and entrepreneurship development activities. There are studies to develop programmes or projects about entrepreneurship, conducted by many institutions. Nevertheless, instead of conducting the studies about this important issue independently, if these institutions work in integrity and cooperation, on a wider scale, with greater funding and assistance of human resources, and in a workshop where they can get its results relatively, the efficiency of the studies to be realised in the domain of entrepreneurship will be greater.

BIBLIOGRAPHY (1)

BOZKURT Dr. Rüfltü, Entrepreneur and Role conscious, ‹fl Fikirleri Dergisi, Volume : 2000/12, December, 2000.

(2)

TÜS‹AD, Problems and solutions concerning Entrepreneurship in Turkey, Istanbul, 1987.

(3)

ERKAN H., Information Society and Economic Development, Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 1993:111).

(4)

ARSLAN K., Vocational Preferences of the Youth in University and Entrepreneurship Training, Do¤ufl Üniversitesi Dergisi, 2002/6, 1-11.

(5)

AKTOPRAK D., What is Entrepreneurship? Entrepreneurship performance of Turkey, ViveBusiness, 2003.

(6)

KOH Hian Chye, Testing Hypotheses of Entrepreneurial Characteristics, School of Accountancy and Business, Nanyang Technological University, Singapore, 1996

(7)

YILDIZ B., Entrepreneurship, a target? Or a passion?, Y›ld›z Technical University, Quality and Productivity Club, 2003.

(8)

LANDAU J.M., Tekinalp, a Turkish Patriot (1883-1961), ‹letiflim Yay›nlar›, Istanbul,1996.

(9)

T‹T‹Z T›naz, Propositions for young Entrepreneurs, ‹nk›lap Yay›nevi, Istanbul, 1999.

(10) ERDO⁄MUfi N., A study on the career development of the businessmen via the analysis of the autobiographies, 2000 Administration-Organisation Congress, Erciyes University, 2000. (11) GERBER Michael E., Passion for Entrepreneurship, Sistem Yay›nc›l›k, Istanbul, 2001.

389

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

TURKISH PRIMARY METAL INDUSTRY AND VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION Ali GÜRSEL MoNE Education Research and Development Department Maltepe, Ankara

Abstract Primary metal industry keeps too much place in the economy and industry of our country. Primary Metal Industry stands in the top rows of the sectors which form the main structure of our manufacturing industry, labor force employment and exportation. This sector, which keeps too much place in the national industry and economy, should be supported by a well - educated labor force. In this study, the issues of primary metal industry, the importance and place of primary metal industry in national industry and economy, the importance of well educated labor force in this sector, educational condition and qualities of labor force in the primary metal industry, educational and vocational education, vocational and technical education given at the level of secondary education, primary metal industry oriented vocational and technical education are handled.

Introduction Metal products have been indispensable products for humankind since the primary ages. In this way, metal industry has kept its important place in the field of production throughout the history. Metal processing profession, which began with the war technology, has been a trade branch which finds many application areas extending from transportation to household stuff and from heavy industry products to space technology. Since the industrial revolution, metal products have been forming the raw materials of almost all of the heavy industry products. Our country tried to reach the industrial leaps of the world with the state economic enterprises, which were established in the first years of our republic, and in the last twenty years it has gained an important place in primary metal industry of the international market with the establishment of private sector enterprises. There are 373 big private enterprises, which are the members of Turkish Metal Industrialists Union operating in the Turkish primary metal industry. According to the material classification, the followings are the chief of these enterprises [1]: • Primary metal machinery industry • Metal goods industry

390

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

• Motorized land vehicle, trailer and half - trailer production • Production of other transportation vehicles • Metal construction and decoration industry • Medical tools production According to the third cycle data of 2001, the number of labor force, which is employed in this sector, is 21.875.000. 17, 2 % rate of this number, in other words 3.763.000 persons, is employed in the manufacturing industry [2]. According to the 2002 data, the total number of workers in Turkey is 4.564.164, and the number of workers in Turkish primary metal industry is 530.252. [3]. When employees other than workers, those working in other sectors but doing works concerning metal business line and those who are not registered are added, this number will be doubled at least. According to the 2000 data, manufacturing sector’s part in the Gross National Product regarding the sectors is 27,28% [4]. Our industrial income in the Gross National Product concerning the operating branch, the producer price and the current price is 45.874.422.910.000.000 TL with the rate of 25, 6%. Manufacturing and mining industry constitutes the 21, 7% of this rate [5]. These data show that primary metal industry comes at the top levels of the sectors constituting our national industry. In our country, primary metal industry develops rapidly. Especially the amount of the raw material produced shows this situation. While Turkey’s total raw steel production capacity was 4.2 million tones in 1980, it has increased to 19, 9 million tones in 1999. Lengthy products form 8%, flat products form 15%, and qualified steel products form 2% of this capacity. In the iron and steel foundry sector, 93.000 tone products were manufactured totally in 1998, and the approximate value of these was $ 1.300 million. An important part of the raw and subsidiary materials used in manufacturing is domestic. Turkey, with the actual production numbers, is found in the 5th row in Europe, and manufactures approximately 1, 5% of the world’s production and 5, 5% of Europe’s production [6]. As at 2000, of the fixed capital investments, 2, 8% of the investments made in public sector, and 26, 7% of the investments made in private sector have been made to the manufacturing industry [7]. The exportation of manufacturing industry products formed 91, 72% in 2000, and 91, 67% in 2001 of our total exportation in US dollar terms. Metal manufacturing industry products formed 36, 87% in 2000, and 40, 42% in 2001 of the manufacturing industry exportation [8]. Although 2, 8% of the fixed capital investments in the public sector and 26, 7% of the fixed capital investments in the private sector is made to the manufacturing industry, the fact that 26, 7% of the exportation realized by manufacturing industry in 2000 is really important in order to show that this sector’s exportation and profit rates are considerably high regarding the fixed capital investments. The development of the production made in Turkish primary metal industry, which has a too important position in national industry and economy, is in direct proportion with its part in the international market. In this environment, where only

391

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

the highest quality, the most flawless, the most developed and the most economic products can find market opportunities, a sectorâ&#x20AC;&#x2122;s increasing its part and making its production in the required qualities can only be possible with a well - educated manpower. Thus, well - educated manpower means a well - given vocational and technical education.

Vocational and Technical Education and Educational Background of Manpower in Turkish Primary Metal Industry Well - educated and well - qualified individuals play the motor role which develops the societies they live in. The working capacity of manpower affects directly the performance of this role. Education is a long term target oriented development process aiming to render an individual successful throughout his / her life. However, vocational and technical education aims to give information, skills and practices relating to a field of profession. Since vocational and technical education is considered generally as production - purpose, skills and practices appear on the foreground. In vocational and technical education, performing the planning of capital, manpower and motivation in the most suitable ways will increase productivity as to the top level. In the coming years, gathering the priority elements together in realization of development will be possible with a planned vocational education. According to the MESS report, the educational level of Turkish Metal sector employees is given in Table 1.1 and 1.2 [1].

TABLE 1 EDUCATIONAL LEVEL DISTRIBUTION OF WORKERS IN TURKISH PRIMARY METAL INDUSTRY Educational Level Higher Education High school and its equivalent (General) High school and its equivalent (Vocational) Secondary school and its equivalent (General) Secondary school and its equivalent (Vocational) Primary school Only literates Illiterates

Rate (%) 2,6 11,4 43,0 11,7 2,6 28,6 0,1 0,0

392

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

TABLE 2 EDUCATIONAL LEVEL DISTRIBUTION OF EMPLOYEES WORKING IN TURKISH PRIMARY METAL INDUSTRY OTHER THAN WORKERS Educational Level

Rate (%)

Doctorate

0,6

Graduate education

6,0

University

53,1

High school (General)

12,4

High school (Vocational)

18,6

Secondary school

3,9

Primary school

5,4

As stated in the tables above concerning the employees of Turkish primary metal industry, it can be seen from Table 1 that 43, 0% of those who are working as workers are graduated from high schools and its equivalents, and from Table 2 that 18, 6% of those working in offices other than workers (technical staff, administrative personnel, etc.) are graduated from vocational high schools. As it can be understood from Table 1 and 2, the fact that 43% of those who are working at the worker levels are graduated from vocational high schools and its equivalents, and that 18, 6% of the technical - administrative personnel are graduated from vocational high schools and 59, 7% of those are graduated from higher education is thought to have an important role in the current situation of primary metal industry which covers a considerable place in our national industry and economy. However, as it can be possible, this rate should be increased, supported and the given education should be updated continuously. The rapid developments in technology, the globalization of the markets, the facilitation in the fast exchange of information and transportation throughout the world, the developments about the removal of free trade barriers have considerably affected the national economies of the countries and have considerably increased competency. Enterprises have been working in a much more sensitive way on the subject of the delivery of various goods and services in due time and in high quality. The qualities required in the labor force, which will work in the 21st century, are really different from those which have been required so far. This situation shows that a labor force which can understand and apply the technology, and can produce efficient and high quality goods and services is necessary. The information age has increased the skill level and responsibility required in the labor force which produces goods and services. Some qualities required in the labor force, which are demanded by the business world in the future, can be listed as the followings [9]; • Quick adjustment to the modifying conditions, • To be able to solve problems, • To be able to communicate,

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

393

• To be able to work in teams, • To be able to take responsibilities in order to develop the quality of goods and services, • To be able to have a professional skill base which will make the adjustment to the modifying conditions easier and some basic knowledge on which the technology is based ,such as science, mathematics, communication, In order to integrate with the European Union, to be able to speak in the international markets, to be able to compete with other countries our country has to educate the manpower which is required by the information age. For this reason, it should be also targeted to grow promoter individuals that believe in total quality, aim exportation and adjust to the competency environment. In order to prepare the demanded labor force, all the education system, and especially the vocational technical education, has to be handled and restructured in entirety from the bottom to the top level. The business quarters have no patience to reeducate the diploma holders. For this reason, it should make business quarters involve in the restructuring operations. With the competency environment, quality and high qualified person’s appearing in the foreground which are the outcomes of the information and technology society competition, vocational and technical education has gained too much importance for the future of our country. Turkish economy continues its development with a high speed. And also world economy grows and globalizes day by day. Competency comes at the top of the most important determining factors of the big world market. It is not possible for an economy to become successful without a competency factor. In order that Turkish economy can compete with the developed countries, a labor force which is educated in vocational and technical fields and which has imbibed the technology and accepted this as a life style is necessary. This matter has gained much more importance especially in this period in which technologies get older and new technologies appear rapidly. Nowadays, in order to compete in the globalized market, Turkish business world needs well - educated and qualified medium manpower. SMEs (Small and Medium sized Enterprises) comprise a great percentage of Turkish economy. In most of these enterprises medium manpower is employed, and the above-mentioned qualified medium manpower takes the responsibility of managership in some others. The more the number of medium level manpower and its quality increase, the more Turkish industry can compete and can increase its part in the world markets [9].

Sector Relations with Vocational and Technical Education Future oriented development and employment conditions of vocational and technical education should be taken into consideration; national opportunities should be used efficiently in the framework of domestic needs. And this is possible if the institutions, which educate qualified labor force, realize their activities in cooperation with the sector. The institutions at the secondary education level, which gives education in, the

394

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

field of industrial technical education is in the body of Ministry of National Education. In order to constitute educational institution - enterprise cooperation, such as Cooperative Education Program, School - Industry Joint Education Project (OSANOR), Vocational and Technical Education Project (METEP), and to guide vocational and technical education in the direction of sector’s expectations many works has been realized by the Ministry of National Education so far. 3308 numbered Vocational and Technical Education Law Which came into force in 1986 arranges the education of apprentices, assistants, and master hands and the basis of vocational education which will be carried out at the schools and enterprises, and also determines the legal framework of educational institution - enterprise cooperation. The fact that a staff member educated for a trade branch is equipped with the knowledge required for that profession and that he also makes practices could be seen as a precondition. That a student should continue both his education and participate in manufacturing related to his trade branch in an industrial institution brings industrial common education relationship. In conclusion, while being educated in their profession, students’ practicing both at schools and at work places becomes the target of vocational education. It has been monitored that students’ taking practical education at the work places is really beneficial in terms of settlement in professions and adjustment to the working environment. With this application, by living in real business life, students are motivated with education towards the life and work discipline. They gain knowledge and skills about employer - employee relations, wages, taxes, managership, imports, exports, production and consumption. The applied education carried out at work places provides benefits of maintaining disposition in terms of capacity and time to the work places on the subjects of the education of the staff, which will be employed in the future, the reduction of the labor force of the other personnel, the utilization of cheap labor force, and work production.

Consequently; Qualified medium level labor force which is at the base of all the sectors comes at the top of the most important factors for the manufacturing industry and also for the primary metal industry which is the subject of this study. In order to strengthen and support the primary metal industry which is so important, as mentioned above, for our national economy and industry, qualified medium level labor force should be provided in the direction of the expectations of the sector. The most change and renovation required sector among the educational fields is vocational and technical education. The parallel improvement of vocational and technical education with the continuously developing technology makes a different approach to this field necessary in the current educational system. (Implementation

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

395

preparations and modular program, which is based on the maintained certification, are related to this). However, it will not be right to think vocational and technical education different from the sector in terms of program context, application and employment oriented education. For this reason, both the program makers and the persons responsible for implementation should not take place in an implementation independent of the sector. Educational institution - enterprise relationship should be established in an efficient way and educational activities should be carried out in the direction of the sector’s expectations (regional, technological, etc)

BIBLIOGRAPHY: (1)

MESS, Turkish Metal Industrialists Trade Union, Labor Force Cost and Working Statistics, Ankara 2000.

(2)

SSI, Household Labor Force Questionnaire, Developments in the Domestic Labor Force Sector according to the results, Ankara 2001.

(3)

TÜRK-‹fi, January 2002 Statistics, Number of Employees according to work branches, Ankara 2002.

(4)

SSI, Portions of Sectors within the Gross National Product, Ankara 2000.

(5)

SSI, Gross National Product and Gross Domestic Product according to the temporary results concerning the State Statistics Institute Directorate 2001 Fourth Term and the total of four Three-months Terms, Ankara 2002.

(6)

SPO 2497- Ö‹K 520, Eighth Five Years Development Plan, Iron-Steel Industry Specialization Commission Report, Ankara 2000.

(7)

SSI, Fixed capital investments according to sectors, Ankara 2000.

(8)

SSI, Export amounts according to years and sectors, Ankara 2001.

(9)

YÖK, The current status of Vocational Schools and the Evaluation of passage without examination from Vocational and Technical Secondary Schools to Vocational High Schools, Ankara April 2004.

396

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

CURRENT SITUATION OF SCHOOL ENTERPRISE DIALOGUE IN TURKISH VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION SYSTEM AND NEW RESEARCHES Burhan AKPINAR Assistant Professor, F›rat University Faculty of Education, 23119-Elaz›¤

Abstract Today the understandings related to vocational and technical education are experiencing significant changes. One of these changes is the necessity for a wellfunctioning school-enterprise dialogue which is selected according to the country’s needs and conditions. In this context, in terms of overcoming the problems, it is essential that a favorable school-enterprise dialogue be determined for Turkish vocational and technical education system that faces serious problems at present. In this survey, we have focused on the importance, necessity and types of schoolenterprise dialogue in vocational and technical education system, and analyzed the problems of current school-enterprise dialogue in Turkish vocational and technical education system. At the end of this analysis, in the advocacy of current vocational and technical education system in Turkey and industrial structure and characteristics, the choice of a favorable school - enterprise dialogue model for our country is discussed.

Introduction Today, in all developed countries, school - enterprise dialogue in vocational and technical education is considered as an incontestable necessity, and the vocational and technical education in these countries is mostly based on it. The reason for this is that, in recent years that technological production has gained impetus and importance, production activities in all areas have started to rely on the union of education and research increasingly. In this union, schools represent education and research, while enterprises represent production. As science and technology have become a production factor in all domains, conventional cooperation between the school and the enterprise has gained new dimensions. In this new process, schoolenterprise dialogue has become an obligation rather than a necessity, so that both schools and enterprises can keep functioning. As a result of this, both sides have approached to each other and they have became dependent on one another. (The Scientific and Technical Research Council of Turkey [TUB‹TAK], 1994). Likewise, according to Alt›nkök (1998), school-enterprise dialogue is an indispensable precondition for vocational and technical training. Similarly, Aklan

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

397

and others enumerates (2001) the reasons why school-enterprise dialogue is integral to vocational and technical education as developing programs in vocational and technical education, ensuring funding, employment of graduates, dissemination of problems among the people, and provision of manpower meeting the needs of business life. School-enterprise dialogue in vocational and technical education is also necessary for long-term estimation of needs of both quality and quantity as well as employment possibilities. In school-enterprise dialogue, schools should build free but compulsory organic relations with enterprises (Karasar, 1981). Today the fact that school-enterprise dialogue is an indispensable necessity for an effective and efficient vocational and technical education is accepted by all circles. Thus, the importance and necessity of school-enterprise education in vocational and technical education is not discussed anymore, instead, how and in which form it should be is discussed. Actually Turkey has some experience in terms of school-enterprise dialogue in vocational and technical education. In the past years, certain laws were enacted in order to ensure and regulate the cooperation between enterprises and vocational and technical education institutions, especially those on secondary education level. However, no comprehensive legal regulation was realized for school-enterprise dialogue of the vocational and technical institutions on higher education level. School-enterprise dialogue on higher education level is mostly provided through industrial training by doing associate researches in research-application centers and technoparcs that have been lately established by some universities and enterprises. It is stated that these applications have not attained the objectives of especially industrial training and have not provided the expected benefit (Ă&#x153;nal, 1997). Part and full time vocational and technical education programs developed by MoNE can be given as an example of the efforts to ensure school-enterprise dialogue in secondary vocational and technical education. These applications have been implemented in different names and laws related to this subject have passed through some modifications. The most comprehensive law on this subject is the Law 3308 on Apprenticeship and Vocational Education which was enacted in 1986 and it is still in force. With this law, the enterprises employing 50 or more people have undertaken the obligation of providing Vocational High School and Multiprogrammed High School students with skill education. The number of these students should be more than 5% and less than 10% of their employees. In this application, the students are insured by MoNE, and they can receive a certain amount of payment. In this application which comprises seniors in vocational high schools, students are sent to enterprise three days a week, and in the other two days they attend school to take theoretical courses. By 1999 and 2000, in 57 334 enterprises, 140 604 students received vocational education under the supervision of 44 865 specialized teachers. (MoNE, 2004). However, as vocational and technical education graduates on the level have been experiencing a serious employment problem especially in recent years, we can understand that the given application is not successful. One of the main reasons for employment problem is that graduates do not have the necessary qualifications that

398

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

the labor market requires. This situation is the same for higher vocational and technical education graduates. Accordingly, K›l›ç (1998), states that schools and enterprises are not speaking the same language, although they are in cooperation in some areas. The problem is not one-sided. Enterprises are regarding schools as the last option in meeting the education need, while schools are insisting that the enterprises should make greater contribution to vocational education. Nevertheless, they are rarely questioned about what they expect from this relation. All these indicate that school-enterprise dialogue in vocational and technical education is not functioning properly with its current form, and that it is not on the right level. Because in vocational and technical education, the graduates can acquire necessary qualifications required by labor market only via a functioning schoolenterprise dialogue. Hence, it is imperative to reassess the school-enterprise dialogue in secondary vocational and technical education system and make a sustainable model of school-enterprise dialogue for higher vocational and technical education institutions, which will be appropriate for our country’s circumstances.

Current Problems in School-Enterprise Dialogue Today, when the complaints of both enterprises and academic circles, and especially data related to employment are taken into and consideration, it can be said that school-enterprise dialogue on all levels of Turkish vocational and technical education system is not on the desirable level and it is far from realizing the mission expected. The solution is to reshape the vocational and technical education on levels in order to adapt it to labor market, through school-enterprise cooperation. (Balo¤lu, 1992; Ünal, 1997). Nonetheless, as in general education, problems in vocational and technical education system stem mainly from old-fashioned solutions, and they are yesterday’s heritage. Thus, it is necessary to analyze, in details, the reason why current applications and approaches used in the research of new models for vocational and technical education are not successful, and the roots of the problem. If the problem is not well understood, then we will be mistaken in searching the solution, and this will lead in resource, time and energy loss for the country. The reasons for the failure of current applications in school-enterprise dialogue which represents a vital importance for vocational and technical education graduates to be educated in line with the requirements of labor market can be summarized as follows: 1. Legal regulations on this topic are not clear and binding enough, and they are not comprising the vocational and technical education for all levels. 2. As current application is school oriented, rather than job, private sector’s participation cannot be provided. 3. School-enterprise dialogue could not institutionalize and in general it is maintained with individual efforts and relations. 4. Expert teachers in the enterprises lack necessary pedagogical and academical qualifications, and teachers working at schools do not possess sufficient experience of exploitation. In addition to these, MoNE and Apprenticeship and Vocational Technical

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

399

Education Council (1990) add to these failure reasons the followings: 5. Teachers, directors, students and enterprise owners are not sufficiently informed on this subject. 6. Students in the work places cannot be monitored enough. 7. Failure in selecting work places, which are suitable for the fields about which the students get education. 8. Enterprises make students with skill education work out of the program and in routine tasks. 9. As they do not get any supplementary payment or incentive premium, expert teachers in charge in enterprises take up this task seriously. Similarly, Savaflâ&#x20AC;şr (1999) considers the gap between vocational and technical development and industry as one of the factors causing low quality and insufficiency in Turkish vocational education system.

Types of School - Enterprise Dialogue Today, within the context of school-enterprise dialogue strongly emphasized in vocational and technical education, we can talk about diverse models and approaches in line with traditions and needs. Aklan and others (2001) enumerates major approaches in ensuring school-enterprise dialogue as follows: Common Programs Model: These are the vocational and technical programs that schools and enterprises conduct together in order to raise professional individuals with qualifications proper for business world, in the regions where industrial and service sector are developed. At the same time, with this application decreasing the cost of vocational and technical education, individual acquires real job experience. Industrial Trainings: Providing vocational and technical education students with real job environments, this application gives a chance to monitor the job closely and to gain real job experience. In addition to this, it provides a possibility for mutual understanding between schools and enterprises. On the Job Training: It is an application based on school and enterpriseâ&#x20AC;&#x2122;s mutual sharing of physical equipment, means, staff and experience in conducting vocational and technical education. Apprenticeship training, initial vocational education, advanced vocational education and change - in - field education can be given as examples for this model which can also be defined on the basis of employment system. Advisory Bodies: It is an approach, which anticipates the formation of diverse advisory bodies to take the vision of all related parties in order to determine the policies and applications for vocational and technical education. These bodies are composed of State, employer, worker and vocational institutions, and teachers. The said bodies are constituted on 4 levels in line with their tasks: 1. High - level Advisory Board

400

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

2. Regional Advisory Board 3. School Advisory Board 4. Vocational Advisory Board The first three of them are of general quality, while vocational advisory board is responsible for the development of vocational and technical education in a certain area. Primarily, it is necessary to know the structure and functioning of the industries and enterprises in our country very well, and their characteristics and problems should be thoroughly analyzed, in order to decide which one or ones of these approaches are favorable for Turkey. While doing this, changing regional and global conditions and especially European Union (EU) standards and applications should be taken into consideration. Because, like general education, vocational and technical education also prepares, in a sense, individuals for the future. From this point of view, while determining a school-enterprise dialogue model appropriate for Turkish vocational and technical education system, probable future should be considered definitely.

Discussion and Commentary While developing a realistic and sustainable school-enterprise dialogue, which will be appropriate for the conditions of our country and support Turkish vocational and technical education system, it is significant to know the structure and characteristics of current vocational and technical education system and Turkish industry. In the selection of vocational and technical education system and, as its complement, a school-enterprise model; economic, social and cultural conditions, historical development, and development level of each country are the effective factors. (Balo造lu, 1992). Primarily, it is known that vocational and technical training in Turkey functions mostly with industrial technical domain orientation. Nevertheless, in most developed countries, almost all occupations in business world are acquired via school system. In our country, on the other hand, many occupations in the market are not considered yet as professions to be subject of education. For example, occupations such as bakery, butchery, grocery, and greengrocery are mostly transferred from father to son as an occupation peculiar to the family or they are considered as ordinary professions that everybody can perform without depending on any qualification or characteristic. This case is one of the greatest obstacles standing in the face of the fulfillment of said professions in modern standards. As a result of this, Turkish vocational and technical education system should be diversified so as to include the professions in these service areas, and the education on this subject should be based upon these enterprises. In order to ensure this, it is necessary to establish commissions for supervision and certification, which will classify and define the said professions clearly.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

401

While selecting an appropriate school-enterprise model for Turkey, the structure of industry, regional features and dynamics of the country should be known. When we look at the subject through this perspective, it can be seen that Small and Medium Size Enterprises constitute 98% of Turkish industry, and these enterprises are established densely in Marmara Region with 60% and in the Aegean Region with 18%. (Ayhan, 2002). This should be considered while choosing an appropriate school-enterprise model for Turkish vocational and technical education system. What should be done at this point is to regard Small and Medium Size Enterprises as vocational and technical institutions, and concentrate the institutions which will provide especially technical professions with education and training in the regions where SMEs are high in number. In addition, while diversifying the vocational and technical education programs in line with the market, programs, especially for technical professions, should be provided in the schools of these regions. Only in this way, an effective and efficient vocational and technical education that is based on school-enterprise dialogue can be possible. Here one might ask if SMEs will be able to fulfill this task. Referring to developed countries on this subject, it can be seen that similar institutions are fulfilling this task successfully. Especially in EU, which considers vocational education as a solution for creating employment fields and for unemployment problem in the future, SMEs make important contribution to vocational education. For example, in Italy and France 70% of the activities related to vocational and technical education are small size enterprise-oriented. In Germany, vocational education is very common in small size enterprises. Small size enterprises, thus, make significant contribution to countryâ&#x20AC;&#x2122;s labor force education. (Savaflâ&#x20AC;şr, 1999). However, if the school-enterprise dialogue model to be selected in vocational and technical education is totally based on job, the students may lag behind especially in theoretical developments. For this reason, a mixed school-enterprise model, which anticipates the students to get their theoretical education in schools and the application-centered skill education in enterprises, seems to be more suitable for Turkey. The mains reason for sending the students to enterprises should be providing them with real job experience and making them learn business relations, entrepreneurship, team work and market rules. In model choice, when look from educational point of view, the given mixed school-enterprise model seems suitable for the vocational and technical education to be given on secondary and higher education level which aims at interval staff with application and production skills mostly for the labor market. On the other hand, for the school-education dialogue in higher vocational and technical education, industrial trainings that will ensure harmonization between the theory and application are seen as a more favorable model. In engineering license which is expected to provide the labor market with original design, project development, and solution to technological problems, and particularly in graduate level vocational and technical education, school-enterprise dialogue should be a model which does not send students to this kind of enterprises, but instead anticipates a dialogue between schools and enterprises as cooperation in research and project production in production and research centers. Providing vocational and technical education on all levels with school-enterprise dialogue, the gap between this education and industry will be overcome and, the

402

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

contribution and participation of enterprises to this education will be ensured. In order to establish a well-functioning school-enterprise dialogue in vocational and technical education, the issue should be grounded on concrete basis. For this, within the scope of necessary legal regulations, it is essential to create an independent body such as “Vocational Education Certification and Higher Executive Board where MoNE, Ministry of Industry and Trade, Higher Education Board, SPO and, employer - employee associations, foundations and trade unions will be represented.

Conclusion In order to make production and exportation on international competition platform, Turkey should equip its youth, which is its most valuable resource, with international qualifications through vocational and technical education, and this depends on the establishment of an effective and efficient vocational and technical education system, and its maintenance. Establishment of an effective and efficient vocational and technical education system, on the other hand, can be achieved only by establishing a well-functioning school-enterprise dialogue properly selected according to the country’s conditions. Actually school-enterprise dialogue in vocational and technical education in Turkey has always been an issue for almost all periods, and the issue has been tackled in development programs, government programs and in MoNE Councils. Also some legal regulations were prepared on this subject, though limited. However, despite this, it is known that school-enterprise dialogue on almost all levels of Turkish vocational and technical education has not reached desirable point. This situation has many reasons such as legal, structural, administrative and regional economic and social features. The problem seems to be mostly due to the failure in choosing a school-enterprise dialogue model which is suitable for Turkish vocational and technical education system and enterprise structures. Thus, in order to overcome this matter, it is necessary to establish, in the advocacy of global changes and developments, a sustainable school-enterprise dialogue which is appropriate for Turkish vocational and technical education system and our country’s industry. In this choice; different needs, tasks and features in different areas and industries and on different vocational and technical education levels should be taken into consideration. Along with this, regional disparities in our countries should be considered as well. Consequently, instead of a uniform school-enterprise model, a mixed model which will respond to diverse areas, levels and regional needs seems better for Turkish vocational and technical education system. For this, in underdeveloped regions applicability of school-centered model and, in developed regions that of employment-centered model should be discussed.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

403

BIBLIOGRAPHY (1)

Alkan, C.; Do¤an, H.; Sezgin S. ‹. (2001). Principles of Vocational and Technical Education. Ankara: Nobel Yay›n Da¤›t›m.

(2)

Alt›nkök, N. (1998). “Development of Industry and Vocational and Technical Education in Turkey”. 16th National Education Council, Preparatory Document. Zonguldak Karaelmas University Karabük Technical Education Faculty. 1st Vocational and Technical Education Symposium.

(3)

Ayhan A. (2002). Science and Technology in Turkey from yester to today and the future technologies. Istanbul: Beta Bas›m ve Yay›m Afi.

(4)

Balo¤lu, Z. (1992). “The role and importance of education in industrialization” Turkish education and its problems in the process of industrialization, Turkish Education Foundation XV. Meeting on Education, 2829 November 1992. Ankara: TED Publications.

(5)

Karasar, N. (1981). Associate Degree Education and applicability to Technical Education. Ankara: Ankara Üniversitesi Yay›nlar›, No: 106.

(6)

K›l›ç, R. (1998). “What do the employers want? Expectations from Vocational and Technical Eduction Institutions I Training Qualified Young Workforce” 16th National Education Council Preparatory Document. Zonguldak Karaelmas University, Karabük Technical Education Faculty. Vocational and Technical Education Seminar.

(7)

MEB (2004). http://www.meb.gov.tr. (Communication date: 13.04.2004).

(8)

MEB (1990). Apprenticeship and Vocational - Technical Education Council Report. Ankara: MEB Publications.

(9)

Savafl›r, R. (1999). Employment Policies in regard to Small and Medium Sized Enterprises in Turkey and the EU member countries. Ankara: Kamu-‹fl Publication.

(10) TÜB‹TAK, (1994). Development of University - Industry Cooperation, Putting forward the Strategy Design and Implication Model Sub-Commission Report.http://www. tubitak.gov.tr/btpd/unvsan/icindek.html. (Communication date: 15.07.2003). (11) Ünal, S. (1997). “Higher Education - Industry Cooperation, Re-structuring of Industry Trainings” Turkey, Turkish Republics and Asian Pacific Countries International Education Symposium, 24-26 September 1997, Elaz›¤.

404

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

EVALUATION OF DEVELOPMENTS IN TOURISM EDUCATION AT HIGHER EDUCATION LEVEL IN TURKEY Kurban Ünlüönen1) and Yasin Boylu2) Gazi University, Faculty of Commerce and Tourism Education Gölbafl› / Ankara 1)

Associate Professor Dr. e-mail: kurban@gazi.edu.tr 2)

Dr., e-mail: yasin@gazi.edu.tr

ABSTRACT The importance of tourism education in tourism development is closely related to the functions of tourism in the economic structure of underdeveloped countries. The manpower who will realize the tourism development in the economic development should be subjected to the all levels of tourism education in its professional meaning. Therefore, tourism education comes at the top of the conditions of developments in tourism area. Educated manpower is a factor which gives efficiency and meaning to the physical elements of tourism facilities. The sufficiency of educated human factor provides the tourist with the services they desired. In order to enter the world’s tourism markets where an intensive competency exists with the high quality and standardized tourism goods and services, both the realization of the importance of tourism generally by the society and a sufficient number of qualified staff are required. The education of qualified staff can only be possible with a high quality tourism education. In Turkey, tourism education activities are conducted in two ways as formal and non - formal. In this study, tourism education which is at higher education level and in the scope of formal tourism education is analyzed. Key Words: education, higher education and tourism education

INTRODUCTION The role which tourism plays in the development of national economies and international trade, in the social and cultural areas, in the settlement of good will and comprehension obliges the countries to give a considerable importance to this sector and has increased the development competition on this subject. Tourism, especially after the Second World War, has developed rapidly and has become one of the most important industries. This industry has the biggest part in the world service industry in terms of additional value, employment and investments (Theobald, 1994:4). Many countries have supported this industry in order to take a piece from the pie which was created in the world economy by the

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

405

rapidly developing tourism sector. Tourism industry is seen as an alternative industry, especially for the developing countries which experience difficulty in industrialization (Dieke, 1988; 41). The reasons of this can be shown as the positive impacts which tourism made in the balance of payments and the contribution of tourism to the solution of unemployment problem arising from the characteristic of labor - intensive. According to analyses of World Tourism Organization; tourism takes place at the top 5 export category in 83% of the countries and it is the most leading foreign currency source at least in 38% of the countries (WTO, 2000:15). In many developed countries, tourism occupies a significant place along with the economical and industrial leaps. Besides the investments in economy, industry and agriculture, the developing countries should give importance to all sorts of investments in tourism in order to reach the development levels of advanced countries. It is a necessity for Turkey, which is a developing country, to give a great importance to tourism education and to make public opinion conscious for social and cultural development (Avc›kurt and Köro¤lu, 2002:3). Many countries attach importance to tourism education in order to give efficiency to tourism activities and to become more powerful in this way in the tourism market. That the countries open tourism education institutions is the most distinguished indicator of this. Educated manpower is a factor which gives efficiency and meaning to the physical elements in the tourism activities. The sufficiency of educated human factor provides the tourists with the services they desired. On the other hand, a quality war in tourism at the international level is experienced. In order to enter the world tourism markets where an intensive competency exists with the high quality and standardized tourism goods and services, both the realization of the importance of tourism generally by the society and a sufficient number of qualified staff are required. The education of qualified staff can only be possible with a high quality tourism education (Olal›, 1983:211). The fact that the tourism is a labor - intensive sector means that the service givers and receivers are “humans”. This situation necessitates the education of personnel appropriate to the needs of the sector in the institutions which gives tourism education and the employment of the educated qualified personnel in the sector.

1. Development of Tourism Education in Turkey While the activities about tourism education in Turkey developed in the planned period to a great extent, its beginning goes back to the period before the planned period. There were not any adjustments concerning tourism education and training until 1890. However, on 29 October 1890, “190 numbered Regulation about those who act as interpreters for tourists” was carried into effect by Ottoman Empire. Non - Moslems who had a little knowledge of foreign language acted as interpreters as a special or self - employment. During the Republican age, in 1925, “1730 numbered decree on tourist interpreters” was enacted and a regulation was published according to this decree. The desired acts could not be fulfilled since the

406

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

municipalities which were charged with this duty could not look after this duty. Since this period, the Turkish Touring and Automobile Association has played an important role in the education of tourist guides and in the preparation of publication about tourism education and training (Ünlüönen, 1993: 499). In Turkey, tourism education continued with the establishment of Tourism vocational courses in Ankara and of ‹zmir Commerce High Schools in 1953 and the establishment of interpreter guidance courses in some tourism associations. Moreover, tourist guide’s courses were opened in ‹stanbul and in ‹zmir, in 1955 and in1960 respectively. Besides these developments, according to the “7334 numbered Academies of Economical and Commercial Sciences Law”, the establishment of tourism departments as a specialization branch and the foundation of Ankara Hotel Management school during 1961 - 62 academic year are the developments realized in the preparatory stage of planned period. During the planned period, schools were opened in ‹stanbul during 1967 - 68 academic year and in Kufladas› during 1975 - 76 academic year with the name of “hotel management school” and the name of these schools were changed in 1975 as “Hotel management and Tourism vocational high school”. During 1984 - 85 academic year, “Anatolian Hotel management and Tourism vocational high schools” performing some of their lessons in a foreign language were opened. These schools were divided into departments as “reception”, “service” and “kitchen” during 1975 - 76 academic year; as “reception”, “service”, “kitchen” and “accommodation services” during 1987 - 88 academic year; and as “reception”, “service”, “kitchen”, “accommodation services” and “travel agencyship” since 1993 - 94 academic year (MEB, 1999: 23). Tourism education at university level began with the opening of Ankara Commerce and Tourism High Teacher School, which was founded at Ankara Commerce High Teacher School with the addition of tourism department in 1965 - 66 academic year. The aim of this school was to educate teachers for secondary level commerce and tourism schools and it still gives education with the name of Gazi University Faculty of Commerce and Tourism Education. Since the above mentioned date, the units which give tourism education at associate degree level and undergraduate level were opened at Ege University, in 1969; at Hacettepe University, in 1974; at Bursa Academy of Economical and Commercial Sciences, in 1975; at Adana Academy of Economical and Commercial Sciences, in 1980; and at Erciyes University, in 1982. Their numbers are increased in the course of time, their names changed and they graduated many students. Nowadays, in Turkey, Vocational tourism education is carried out in two ways as formal and non - formal. The educational institutions giving formal tourism education are composed of the schools which give vocational tourism education at secondary and higher education level. However, non - formal tourism education is composed of short term vocational courses given by both official and private institutions (Table 1).

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

407

2. Tourism Education at Higher Education level In Turkey, Tourism Education at Higher Education level is performed in the framework of 2547 numbered Higher Education Law in 3 different ways by the universities at associate degree, undergraduate and graduate levels.

2.1. Tourism Education at Associate degree level According to the 2547 numbered Higher Education Law, associate degree education, based on secondary education, is a higher education program which covers at least 4 - half years. Tourism Education at Associate degree level in higher education began its educational activities in the middle of 1970s at Bo¤aziçi and Ege universities in the associate degree schools which were opened in order to educate medium manpower. After a while, the program at Ege University has been elevated to the undergraduate level. In addition, during 1974 - 75 academic year a 2 - year tourism department was opened at Hacettepe University, in the Technological and Vocational School. Apart from these, Tourism Education facilities at Associate degree level have continued with the establishment of various tourism programs in vocational schools under the Ministry of National Education (Ünlüönen, 1993:500). Vocational Schools are higher education institutions which give 2 - year 4 - half year education and training with the aim of educating medium manpower for certain professions. Until 2002 - 2003 academic year, under the framework of 2547 numbered Higher Education Law, tourism associate degree programs were conducted in Turkey in the body of higher education with the names of “tourism and hotel management”, “tourism management”, “hotel management”, “tourism management and hotel management”, “ tourism guidance”, “tourism administration”, “kitchen management”, “food and beverage management”, “travel management”, “travel management and tour operating”, “travel and tour management”, etc. Since the need for medium level manpower increases, vocational schools organized at secondary education level in the 1970s conduct their activities today under the universities and medium level manpower is educated for tourism sector with the education given in these schools under the programs of Tourism and Hotel Management, Tourism Guidance, Travel Management, Food and Beverage Management (Ya¤c›, 2001:29). Vocational Schools are the higher education institutions whose establishment and activation are the easiest in Turkey. Parallel with the development of the country in tourism sector, the number of tourism programs which can be opened in a preferential and easy way is increased continuously throughout the time. While the number of vocational schools which include tourism programs was 28 in 1990, this number reached to 54 in 1994 and to 87 in 2002 (Aymankuy, 2002:34). With a study conducted under the Vocational Schools Program Development Project of MoNE - Higher Education Board, tourism programs at associate degree level have been rearranged in two main programs as “Tourism and Hotel Management” and “Tourism and Travel Management”. With the same study, Tourism and Hotel Management Program has been divided into two sub - branches

408

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

as “Front desk and Accommodation services” and “Food, Beverage and Kitchen”; and Tourism and Travel Management program has also been divided into two sub branches as “Travel agencyship” and “Transportation “services”. Higher Education Board sent these programs to all of the vocational schools conducting tourism programs and rendered the application of these programs compulsory from the beginning of 2002 - 2003 academic year (fiahin and Okumufl, 2002:21). The aim here is to maintain program unity at the schools giving tourism education at associate degree level. However, in the preference guides of Student Selection and Placement Center, “tourism guidance” and “cookery” can be seen as separate tourism programs. It arises the impression that these programs are separate programs by oneself and are not tourism programs Actually, the aim of tourism education given at associate degree level is to give the qualifications required by the medium level staff to the students by giving the knowledge and skill composition (Rutter, 1991:356), in other words to educate medium level manpower for the tourism sector. However, the fact that the vocational schools in Turkey are generally open to political exploitation, and that they are opened without compensating the insufficiencies, such as academic cadre and financial resources has decreased the chance of becoming successful of the above mentioned tourism programs According to Ünlüönen (1993); apart from a limited number of tourism programs, it cannot be said that a high quality education is given in vocational schools in Turkey. An indicator of this situation is that the graduates cannot find jobs easily. Since the demand for the schools whose graduates can easily find jobs increases, the entrance points of these schools also increase. The demand for the schools in big cities or giving a foreign language weighted education is really high. In addition, the demand for the tourism programs of universities in underdeveloped or small cities remains low. At the same time, it is necessary to evaluate this situation as an indicator of education quality (Ünlüönen, 1993:500-501). In Table 2, the program names at vocational schools giving tourism education at associate degree level and their quotas can be seen. According to Table 2; in Turkey, there are totally 121 tourism programs at associate degree level and 110 of these programs are under the body of state universities and 11 of them are at the foundation universities. The total number of new student quotas for these programs in 2003 is 9.743. 6803 of this number is allocated to those who will receive normal education and 2.940 are allocated to those who will receive double education. 1053 students of the total number are for the associate degrees of foundation universities (Table 2). It can be said that, in Turkey, 10.8% of the quotas for the new registration students at the education institutions giving tourism education at associate degree level is allocated to the foundation universities and 89.2% is to the state universities. Before the 2547 numbered Higher Education Law, it could not be obtained healthy statistical information about the numbers of students receiving tourism education at higher education level. However, since the 1983 - 1984 academic year, higher

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

409

education statistics have been published by the Student Selection and Placement Center. It can be seen in Table 3 that the numbers of students receiving tourism education at associate degree level and the numbers of the graduates according to the education years. As it can be understood from this table, the number of students at associate degree level has been increasing continuously concerning the years. While the number of students is 1.034 during the 1983 - 1984 academic year, in 2002 - 2003 academic year this number increased approximately 20 times and reached 19.154. At the end of 1982 - 1983 academic year, the number of tourism associate degree graduates was 126 and this number reached 4.512 at the end of 2002 - 2003 academic year and therefore the total graduate number has become 32.267 in a 20 - year period (Table 3). In table 4, the distribution of the instructors regarding their academic duties at higher education institutions giving tourism education at associate degree level can be seen. According to Table 4; a large number of the instructors at higher education institutions giving tourism education at associate degree level are composed of the university lecturers who do not / can not do academic research. Considering that there are totally 19.154 students during 2002 - 2003 academic year, there are 131 students per instructor. Therefore, it can be said that educated instructors do not exist in the institutions giving tourism education at associate degree level. And it can be thought that this situation will be a great obstacle in front of students’ education (Table 4). Like all other students graduated from Vocational schools, those who have completed tourism associated degree programs can pass to the undergraduate programs with the “Vertical Passing Exam” organized by Student Selection and Placement Center. However, this situation is an opportunity for a limited number of students. Firstly, a very limited quota is allocated at the undergraduate programs of universities to associate degree graduates who will be placed by Vertical Passing Exam. Secondly, this central exam (Vertical Passing Exam) is prepared and carried out as to the general skills, not to the profession.

2.2. Tourism Education at undergraduate level Undergraduate education is a kind of higher education which covers at least 8 half year and 4 - year based on secondary education. Pauze (1993) states that the aim of this type of education is to educate beginning level managers in tourism sector (Pauze, 1993:61). In Turkey, tourism education institutions at undergraduate level have been established in different years and passed through various stages. When we look at the development of institutions giving tourism education at undergraduate level, firstly we come across Tourism and Commerce Teacher High School. During 1965 - 1966 academic year, “tourism department” was added to Ankara Commerce Teacher High School and its name was changed as “Ankara Tourism and Commerce Teacher High School”. This school was established with the aim of educating vocational teachers especially for the secondary level commerce and tourism vocational high schools. The school, education period of which is 3 years,

410

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

acquired a 4 - year status from the beginning of 1967 - 1968 academic year. With the 2547 numbered Higher Education Law, this school was taken under the body of Gazi University, and tourism department was changed into the department of “tourism management and hotel management education”. The said department was taken under “Faculty of Tourism and Commerce education” which was established at Gazi University and began to carry on its tourism education activities at undergraduate level under this faculty. “Department of Tourism and Hotel Management” which was founded in 1969 under the body of Ege University Academy of Economical and of Commercial Sciences and “Department of Tourism and Commerce” which was founded in 1975 under the body of Industrial arts Teacher High School” are the tourism departments of which the activities were ceased with 41 numbered decree law (Ünlüönen, 1993:508). The names of Tourism Management departments and vocational schools of tourism management and hotel management established between the years of 1975 and 1980 and performing their facilities under various commercial science academies and universities changed and they gained their current positions by undergoing various stages. For example; the school conducting its activities under the name of “Ayd›n Vocational School” in 1970s conducts its activities today under the name of “Adnan Menderes University Tourism Management and Hotel Management”. Again Bal›kesir Vocational School of Management and Tourism which was founded in the 1975 - 1976 academic year under the body of Bursa Academy of Economical and Commercial Sciences conducts its activities today under the name of Bal›kesir University Vocational School of Tourism and Hotel Management. Mersin Vocational School of Management and Tourism which was founded under the body of Adana Academy of Economical and commercial sciences conducts its activities today under the name of Mersin University Vocational School of Tourism Management and Hotel Management. Nevflehir Vocational School of Tourism Management and Hotel Management under the body of Erciyes University Faculty of Economical and Commercial Sciences and Akdeniz University Vocational School of Tourism Management and Hotel Management were founded with the 41-numbered decree law. Since 1988 1989 academic year, Bilkent University Vocational School of Tourism Management and Hotel Management has been receiving students (Ünlüönen, 1993:509). Since 1992 with the opening of new universities in Turkey, the number of tourism undergraduate programs has been greatly increased. Thus, as it can be seen in Table 5, in Turkey as of 2003, 33 undergraduate level tourism programs exist totally at 23 universities, 15 of which are state universities and 8 of which are foundation universities. These programs and their quotas for 2003 new students can be seen in Table 2.9. According to Table 5; the quotas for 2023 tourism undergraduate students have been informed to the Student Selection and Placement Center by 23 universities, 15 of which are state universities and 8 of which are foundation universities. 1603 of this number are for normal education and 420 of it for double education. The quota for 381 students is for the foundation universities. The undergraduate quota of foundation universities is 19% of the total quota of undergraduate tourism program.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

411

By moving from this point, it can be said that, in Turkey, the 19% of this quota is allocated to foundation universities and 81% of it to the state universities. Another point, which attracts attention, is that undergraduate tourism programs where dual education is carried out take place under the body of state universities. (Table 5) In Table 6, the number of students taking undergraduate level tourism education and the graduates of these schools are shown according to the years. As it can be understood from this table, as in associate degree level, the number of undergraduate level students has been increasing in the course of time. While the number of students was 1.879 during 1983 - 1984 academic year, it tripled and increased to 7.298 during 2002 - 2003 academic year. At the end of 1982 - 1983 academic year, the number of graduates from a tourism undergraduate program was 269, and at the end of 2001 - 1002 academic year this number reached to 1138 and the total number of graduates became 14766 (Table 6). In table 7, the distribution of instructors according to their titles at higher education institutions, which give tourism education at undergraduate level, can be seen. On this subject, it can be said that the situation of higher education institutions giving tourism education at undergraduate level is better than those giving tourism education at associate degree level (Table 7)

2.3. Tourism Education at Graduate level The aim of tourism education at graduate level is to educate the managers and researchers who can solve the social, economical and technical problems of modern tourism and who have the ability of decision making, synthesis and abstraction by evaluating the efficiency of various factors (Olalâ&#x20AC;ş, 1984:206). Olsen and Khan take the aim of graduate level tourism education in hand in two phases as graduate and doctorate. According to this theory, there are two main targets of graduate level tourism education. First one is to give a career to the students, and the second one is to educate middle and high-level managers, teachers, advisers and researchers in tourism sector. The main aim of tourism education at doctorate level is to make academic researches about tourism as a discipline, to solve problems and to develop education - communication skills (Olsen and Khan,1989:16). In Turkey, masterâ&#x20AC;&#x2122;s degree is realized in two stages as graduate level and doctorate level. The developments on this subject can be summarized as the following. A Tourism Institute was established at â&#x20AC;šzmir Academy of Economical and Commercial Sciences in order to make researches on tourism in the Aegean Region the tourism potential of which is very high and taking place in 1964 program, and to increase the knowledge of employees working in private or state enterprises or public institutions. However, during the 1st Plan Period it could not be achieved any efficient or beneficial studies. In the following years, until 1982 - 1983 academic year, graduate and doctorate programs were conducted on the branches of tourism management at Ege University Faculty of Management, Department of Tourism Management. After the Department of Tourism Management at Ege University was

412

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

closed down, the education at graduate and doctorate programs ended also (Ünlüöen, 1993:514-515). Before the Resolution no 2547, graduate education was given in the branch of Tourism and Hotel Management in the Faculty of Post-Graduate Education in Hacettepe University. On the other hand, Economic Geography and Tourism Institute was founded in Istanbul University in 1969 and after 1972 Istanbul University started to give graduate education including doctoral courses. After the new rectification, the graduate programs on tourism were transferred to Institute of Social Sciences in Istanbul University. These programs are still given in the same institute. (Ünlüönen, 1993:515). Besides these, some theses, which are about the different dimensions of the tourism, are prepared in graduate and doctorate levels in management and economics. As we do not have reliable statistical information about the number of students in graduate level before 1982 as the number of the students with associate degree and undergraduate degree, the number of students who receive graduate tourism education after 1982-1983 academic year and the students who took degree from these programs are shown in Table 8. While in 1982-1983 academic year there were only 41 graduate students, in 2002-2003 academic year 343 students receive their graduate education. At the end of 1982-1983 academic year 48 student received their graduate degrees, 43 of whom are master students while there are 5 doctoral students. (Table 8).

Result and Suggestions Starting so many tourism schools has certainly the aim of supplying qualified work force. But the constant research conducted clearly shows that the people who don’t have tourism education background work in the sector. The reasons of this situation are listed below. The people who had their education on tourism don’t have vocational assurance. There should be a condition that at least a certain percent of the people who work in the tourism sector must have their education in tourism schools as it is compulsory to have completed law education to become a lawyer and to have engineering certificate to become an engineer. Tourism is generally in private sector’s hand and the private sector ignores the education level for the sake of low priced work force. As many schools do not have enough facilities in terms of foreign languages and implementation, the graduates are not considered as satisfactory in terms of both foreign languages and implementation. The schools should contribute to the education of the student by cooperating with the sector in terms of implementation. In some universities the academic staff is not sufficient; as a result of this the education that they give might be of less quality.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

413

In fact, the people who had their education in the tourism school might be sufficient in quantitative terms. But the people who want to take tourism education might have a kind of abstention because the sector lacks the warranty of a job. The problem of insufficient staff in the tourism sector is not only due to the lack of capacity of the vocational schools who will meet the ever growing need of tourism sector for staff, it also depends on the fact that these institutions can not educate the students in a way that the tourism sector demands. Both the aim of the education and its efficiency will be guarantied once the minimum norms and education level are determined for people who work in tourism sector and once the legislation enters into effect. Despite all these developments in the tourism sector, it is possible to say that the situation is getting better. We can say that education and training on tourism has an inclination towards intensive foreign language and applied education and in the future the education will certainly be a foreign language based and applied one.

BIBLIOGRAPHY (1)

AVCIKURT, Cevdet and A. Köro¤lu (2002), The Role of Tourism Education in perceiving the Influence of Tourism: A Comparative Study, Adnan Menderes University, Seyahat ve Turizm Araflt›rmalar› Journal, Volume:2, p. 1-10, Ayd›n.

(2)

AYMANKUY, Yusuf and fi. AYMANKUY (2002) Analysis of the places where the Higher Education Institutions at Associate Degree and Bachelor’s Degree Level are delivering Tourism Education and a Proposed Model for Toruism Education, Minsitry of Tourism, Toruism Education General Directorate, Tourism Education Conference - Worshop, 11-13 December 2002, p. 29-41, Ankara.

(3)

DIEKE P.U.C. (1988) The Development of Tourism in Kenya and The Gambia: A Comparative Analysis, Unpublished PhD Thesis, Strathclyde University, The Scottish Hotel School, Glasgow, U.K.

(4)

MEB, Milli E¤itim Bakanl›¤› (1999), Schools and Programs of Commerce and Tourism Education, Turkish Republic Ministry of National Education, Commerce and Tourism Education General Directorate, Ankara.

(5) (6)

OLALI, Hasan (1983) Foreign Promotion and Tourism, Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Publications, Ankara. OLALI, Hasan (1984) The Framework and Problems of Tourism Education in Turkey, Tourism Education Congress, Istanbul, October 16-17, 1984, Bo¤aziçi University Tourism Administration Program of Vocational School, p.206.

(7) (8)

OLSEN, M. and M. KHAN (1989), Mission and Philosophy: Graduate Programs, Educators 1989, p.16-26. PAUZE, E.F. (1993), Time For a New Mission in Hospitality Education, Hospitality Tourism Educators, Vol.5, No.3, pp.61-62.

(9)

RUTTER, D. (1991), Catering Education and Training in France and Britain: Some Implications For Productivity, Tourism Management, 1991, pp.356-360.

(10) fiAH‹N, Özer ve F. OKUMUfi (2002) MoNE - YÖK Problems ncountered in the application of Hotel Management and Travel Management Programs related to Toruism in the frmework of Vocatioal Schools Program Development Project and Solution Proposals, Ministry of Tourism, Tourism Education General Directorate, Tourism Education Conference - Workshop, 11-13 December 2002, p. 21-28, Ankara. (11) THEOBALD, W. (1994) Global Tourism, the Next Decade, Butterwort-Heinemann Ltd. Oxford.

414

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

(12) ÜNLÜÖNEN, Kurban (1993), Tourism Education and Training at Higher Education Level in Turkey, Dicle University, Hukuk Fakültesi Journal, Volume:6/1993, p. 497-521, Diyarbak›r. (13) WTO, World Tourism Organisation (2000), Tourism Highlights 2000, Preliminary Results, Published By WTO, First Edition, Madrid. (14) YA⁄CI, Özcan (2001), Tourism Education in Turkey and Main problems encountered in Employment and Solution proposals, G.Ü. Ticaret ve Turizm E¤itim Fakültesi Journal, Volume:4, Ankara, p. 23-39.

Table 1: General View of Tourism Education in Turkey TOURISM EDUCATION FORMAL TOURISM EDUCATION

NON-FORMAL TOURISM EDUCATION

Within MoNE

Within YOK

Other institutions

Anatolian Vocational

Associate Degree

Ministry of Tourism (TUREM etc.)

High Schools on Trade

(Vocational School)

MoNE (Apprenticeship Training Centers)

Anatolian Vocational High Schools

Undergraduate

Turkish Employment Agency

on Tourism and Hotels

Graduate

(Various courses)

Anatolian Vocational High Schools

Professional Organizations

Private Vocational Secondary Schools

(Turkish Union of Chambers of Commerce, Industry, Maritime Trade and Commodity Exchanges of Turkey etc.) Faculty of Open University (Distant education) Social Institutions (TUGEV etc.) Universities(Certificate Programs) Municipalities Trade Unions (TOLEY‹S etc.) Private Education Institutions (Courses) Public Education Centers Enterprises ( In-service Training) Other

415

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Table 2: The Vocational Schools Which Give Tourism Education in Associate Degree Level by the year 2003 and Student Quotas in Academic Year of 2003-2004 Order No City

Adana

Vocational Schools

Quota

Name Of the Program

Normal

Dual

Total

Education

120

145 + 5

150

105

500

160

Quota

Çukurova University Vocational School of Yumurtal›k, Tourism and Hotel Management

Ad›yaman

‹nönü University Vocational school of Ad›yaman, Tourism and Hotel Management

Afyon

Afyon Kocatepe University Vocational School of Afyon, Tourism and Hotel Management

Afyon

Afyon Kocatepe University Vocational School of Dinar, Tourism and Hotel Management

Afyon

Afyon Kocatepe University Vocational School of Sand›kl›, Tourism and Hotel Management

Aksaray

Ni¤de University Vocational School of Aksaray, Tourism and Hotel Management

Amasya

Ondokuz May›s University Vocational School of Amasya, Tourism and Hotel Management

Ankara

Ankara University Vocational School of Beypazar›, Tourism Guidance

Ankara

Baflkent University Vocational School of Social Sciences, Tourism Guidance

(Scholarship) 10

Ankara

Baflkent University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

100 + 5 (Scholarship)

Ankara

Bilkent University Vocational School of Tourism and Hotel Management

Ankara

Hacettepe University Vocational school of, Tourism and Hotel Management

416

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Antalya

Akdeniz University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

Antalya

120

100

120

125

100

Akdeniz University Vocational School of Serik, Tourism and Hotel Management

Bal›kesir

Bal›kesir University Vocational School of Bal›kesir, Tourism and Hotel Management

Bal›kesir

Bal›kesir University Vocational School of Ayval›k, Tourism and Hotel Management

Bal›kesir

Bal›kesir University Vocational School of Burhaniye, Tourism and Hotel Management

Bal›kesir

Bal›kesir University Vocational school of Erdek, Tourism and Hotel Management

Bal›kesir

Bal›kesir University Vocational School of Gönen, Tourism and Hotel Management

Bart›n

Zonguldak Karaelmas University Vocational School of Bart›n, Tourism and Hotel Management

Bitlis

Yüzüncü Y›l University Vocational School of Adilcevaz, Tourism and Hotel Management

Bitlis

Yüzüncü Y›l University Vocational School of Ahlat, Tourism and Hotel Management

Bolu

Abant ‹zzet Baysal University Vocational school of Bolu, Tourism and Hotel Management

Bursa

Uluda¤ University School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

Bursa

Uluda¤ University School of Social Sciences, Tourism and Travel Management

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart University Vocational School of Gelibolu Piri Reis, Tourism and Hotel Management

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart University Vocational School of Gökçeada, Tourism and Hotel Management

417

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Çank›r›

Ankara University Vocational School of Çank›r›, Tourism and Hotel Management

Denizli

100

200

Pamukkale University Vocational School of Denizli, Tourism and Hotel Management

Diyarbak›r

Dicle University Vocational School of Çermik, Tourism and Hotel Management

Edirne

Trakya University Vocational School of Edirne, Tourism and Hotel Management

Edirne

Trakya University Vocational School of Keflan, Tourism and Hotel Management

Elaz›¤

F›rat University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

Elaz›¤

F›rat University Vocational School of Sivrice, Tourism and Hotel Management

Erzurum

Atatürk University Vocational School of Erzurum, Tourism and Hotel Management

Eskiflehir

Anadolu University Vocational School of Eskiflehir, Tourism and Hotel Management

Gaziantep

Gaziantep University Vocational School of Gaziantep, Cookery

Gaziantep

Gaziantep University Vocational School of Tourism and Hotel Management, Tourism and Hotel Management

Giresun

Cumhuriyet University Vocational School of fiebinkarahisar, Tourism and Hotel Management

I¤d›r

Kafkas University Vocational School of I¤d›r, Tourism and Hotel Management

Isparta

Süleyman Demirel University Vocational School of Isparta, Tourism and Hotel Management

Isparta

Süleyman Demirel University Vocational School of E¤irdir, Tourism and Hotel Management

418

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Isparta

Süleyman Demirel University Vocational School of Yalvaç, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

100

120

100

180

Bo¤aziçi University Vocational School of Hotel Management, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

Do¤ufl University Vocational School, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

‹stanbul University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

‹stanbul Bilgi University Vocational School, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

‹stanbul Kültür University Vocational School of Management, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

Kadir Has University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

Maltepe University Vocational School, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

Marmara University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

Marmara University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Travel Management

‹stanbul

Marmara University Vocational School of Social Sciences, Tourism Guidance

‹zmir

Dokuz Eylül University Vocational School of ‹zmir, Tourism and Hotel Management

‹zmir

Ege University Vocational School of Çeflme, Tourism and Hotel Management

‹zmir

Ege University Vocational School of Çeflme, Tourism and Travel Management

‹zmir

Ege University Vocational School of Çeflme, Tourism Animation

419

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

‹zmir

Ege University Vocational School of Çeflme, Tourism Guidance

‹zmir

25 + 3

120

150

130

280

100

110

220

100

190

100

150

100

200

‹zmir Ekonomi University Vocational School, Tourism and Hotel Management

‹zmir

Yaflar University Vocational School, Tourism and Hotel Management

(Scholarship) 61

Karabük

Zonguldak Karaelmas University Vocational School of Safranbolu, Tourism and Hotel Management

Karabük

Zonguldak Karaelmas University Vocational School of Safranbolu, Tourism Guidance

Kars

Kafkas University Vocational School of Kars, Tourism and Hotel Management

Kars

Kayseri

Kafkas University Vocational School, Tourism Guidance Erciyes University Vocational School, Tourism and Hotel Management

Kocaeli

Kocaeli University Vocational School of Derbent, Tourism and Hotel Management

Kocaeli

Kocaeli University Vocational School of Derbent, Tourism and Travel Management

Kocaeli

Kocaeli University Vocational School of Derbent, Tourism Guidance

Konya

Selçuk University Vocational School of Social Sciences, Tourism and Hotel Management

Konya

Selçuk University Vocational School of Social Sciences, Tourism Guidance

Konya

Selçuk University Vocational School of Akflehir, Tourism and Hotel Management

Konya

Selçuk University Vocational School of Beyflehir, Tourism and Hotel Management

420

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Konya

Selçuk University Vocational School of Beyflehir , Tourism Guidance

Konya

100

120

100

150

140

Selçuk University Vocational School of Beyflehir, Tourism and Travel Management

Kütahya

Dumlup›nar University Vocational School of Kütahya, Tourism and Hotel Management

Malatya

‹nönü University Vocational School of Kale, Tourism and Hotel Management

Mersin

Mersin University Vocational School of Mersin, Tourism and Hotel Management

Mersin

Mersin University Vocational School of Mersin, Tourism and Travel Management

Mersin

Mersin University Vocational School of Anamur, Tourism and Hotel Management

Mersin

Mersin University Vocational School of Anamur, Tourism and Travel Management

Mersin

Mersin University Vocational School of Anamur, Tourism Guidance

Mersin

Mersin University Vocational School of Ayd›nc›k, Tourism and Hotel Management

Mersin

Mersin University Vocational School of Ayd›nc›k, Tourism and Travel Management

Mersin

Selçuk University Vocational School of Silifke-Taflucu, Tourism and Hotel Management

Mersin

Selçuk University Vocational School of Silifke-Taflucu, Tourism and Travel Management

Mersin

Selçuk University Vocational School of Silifke-Taflucu, Tourism Guidance

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Mu¤la, Tourism and Hotel Management

421

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Mu¤la, Tourism and Travel Management

Mu¤la

110

120

100

120

Mu¤la University Vocational School of Dalaman, Civil Aviation Transportation Management

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Fethiye Ali S›tk›-Mefharet Koçman, Tourism and Hotel Management

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Fethiye Ali S›tk›-Mefharet Koçman, Tourism and Travel Management

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Milas S›tk› Koçman, Tourism and Hotel Management

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Ortaca, Tourism and Hotel Management

Mu¤la

Mu¤la University Vocational School of Ortaca, Tourism and Travel Management

Nevflehir

Erciyes University Vocational School of Nevflehir, Tourism and Hotel Management

Nevflehir

Erciyes University Vocational School of Nevflehir, Tourism and Travel Management

Ni¤de

Ni¤de University Vocational School of Ni¤de, Tourism and Hotel Management

Ni¤de

Ni¤de University Vocational School of Uluk›flla, Tourism and Hotel Management

Ordu

Karadeniz Technical University Vocational School of Ordu, Tourism and Hotel Management

100

Ordu

Ondokuz May›s University Vocational School of Mesudiye, Tourism and Hotel Management

101

Sakarya

Sakarya University Vocational School of Sakarya, Tourism and Hotel Management

102

Sakarya

Sakarya University Vocational School of Karasu, Tourism and Hotel Management

422

103

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Sakarya

Sakarya University Vocational School of Sapanca, Tourism and Hotel Management

104

Sakarya

120

130

100

Sakarya University Vocational School of Sapanca, Tourism and Travel Management

105

Samsun

Ondokuz May›s University Vocational School of Samsun, Tourism and Hotel Management

106

Samsun

Ondokuz May›s University Vocational School of Havza, Tourism and Hotel Management

107

Sinop

Ondokuz May›s University Vocational School of Gerze, Tourism and Hotel Management

108

Sivas

Cumhuriyet University Vocational School of Cumhuriyet, Tourism and Hotel Management

109

fianl›urfa

Harran University Vocational School of fianl›urfa, Tourism and Hotel Management

110

Tekirda¤

Trakya University Vocational School of Tekirda¤, Tourism and Hotel Management

111

Tekirda¤

Trakya University Vocational School of Marmara Ere¤lisi, Tourism and Hotel Management

112

Tekirda¤

Trakya University Vocational School of fiarköy, Tourism and Hotel Management

113

Tokat

Gazi Osman Pafla University Tokat, Tourism and Hotel Management

114

Tokat

Gazi Osman Pafla Vocational School of University Niksar, Tourism and Hotel Management

115

Tokat

Gazi Osman Pafla University Vocational School of Refladiye, Tourism and Hotel Management

116

Trabzon

Karadeniz Teknik University Vocational School of Trabzon, Tourism and Hotel Management

117

Van

Yüzüncü Y›l University Vocational School of Van, Tourism and Hotel Management

423

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

118

Van

Yüzüncü Y›l University Vocational School of Van, Tourism Guidance

119

Yalova

Uluda¤ University Vocational School of Yalova, Tourism and Hotel Management

120

Yalova

Uluda¤ University Vocational School of Yalova, Yachting and Hatch Management

121

Zonguldak

Zonguldak Karaelmas University Vocational School of Zonguldak,

121

Tourism and Hotel Management

Total

6.803

2.940

9.743

Resource: It is prepared utilizing the “Guide Book of Higher Education Programs and Their Quotas for the year 2003”.

Table 3: The Number of the Students Who Receive Tourism Education in Associate Degree Level and the Number of the Students Who Graduate Having Received Tourism Education by the End of Each Year Academic Years

1982-1983 1983-1984 1984-1985 1985-1986 1986-1987 1987-1988 1988-1989 1989-1990 1990-1991 1991-1992 1992-1993 1993-1994 1994-1995 1995-1996 1996-1997 1997-1998 1998-1999 1999-2000 2000-2001 2001-2002 2002-2003

The number of the students who receive tourism education

The Number of the students who graduate after having received tourism education

1.034 1.345 1.679 1.751 2.050 2.559 3.168 3.961 4.319 6.412 8.694 9.854 11.657 12.543 13.251 14.419 15.457 16.909 19.068 19.154

126 241 257 354 412 516 503 619 822 970 1.106 1.254 1.776 2.551 2.691 2.870 3.190 3.782 3.715 4.512 -

Resource: It is prepared utilizing the publications named Higher Education Statistics.

424

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Table 4: Distribution of Staff According to Their Academic Duties in the Higher Education Institutions, Which Give Tourism Education in the Associate Degree Level Academic Years

Prof.

Associate Assistant Prof.

Prof.

Lecturer

Insturctor

Expert

Research

Total

Assistant

1986-1987

1987-1988

1988-1989

1989-1990

1990-1991

1991-1992

1992-1993

1993-1994

1994-1995

1995-1996

1996-1997

1997-1998

117

1998-1999

125

1999-2000

103

138

2000-2001

123

2001-2002

116

149

2002-2003

114

146

Resource: It is prepared utilizing the publications named Higher Education Statistics.

Table 5: The Universities Which Give Tourism Education in Undergraduate Level by the year 2003 and Student Quotas in Academic Year of 2003-2004 Order No City

Adana

Vocational Schools

Quota

Name Of the Program

Normal

Dual

Total

Education

15+2

Quota

Çukurova University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

Ankara

At›l›m University Faculty of Management, Tourism Management

(Scholarship)

425

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Ankara

Baflkent University Faculty of Economics and Administrative Sciences, Tourism Management

20 + 5

120

(Scholarship) 4

Ankara

Baflkent University School of Applied Sciences, Tourism and Hotel Management

27 + 3 (Scholarship)

Ankara

Baflkent University School of Applied Sciences, Tourism and Guidance

27 + 3 (Scholarship)

Ankara

Bilkent University School of Applied Technology and Management, Tourism and Hotel Management

65 + 5 (Scholarship)

Ankara

Gazi University Trade and Tourism Education Faculty, Tutorship of Accommodation Management

Ankara

Gazi University Faculty of Trade and Tourism Education, Tutorship of Travel Management and Tourism Guidance

Antalya

Akdeniz University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

Antalya

Akdeniz University School of Tourism Management and Hotel Management, Travel Management

Ayd›n

Adnan Menderes University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

Ayd›n

Adnan Menderes University, School of Tourism Management and Hotel Management, Travel Management and Tourism Guidance

Bal›kesir

Bal›kesir University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

426

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Bal›kesir

Bal›kesir University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

Bolu

120

100

50 + 3

Abant ‹zzet Baysal University School of Tourism Management and Hotel Management

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart University School of Tourism Management and Hotel Management, Travel Management

Eskiflehir

Anadolu University School of Tourism Management and Hotel Management

Hatay

Mustafa Kemal University School of Tourism Management and Hotel Management, Tourism and Hotel Management

‹stanbul

Bo¤aziçi University School of Applied Sciences, Tourism Management

‹stanbul

Haliç University Faculty of Management, Tourism Management

‹stanbul

‹stanbul Ticaret University Faculty of Management, Tourism Management

(Scholarship) 23

‹stanbul

Kadir Has University Faculty of Economics and Administrative Sciences, Tourism Management

25 + 3 (Scholarship)

‹stanbul

Okan University (‹stanbul), School of Computer and Tourism, Tourism and Hotel Management

35 + 5 (Scholarship)

‹stanbul

Yeditepe University School of Foreign Languages, Tourism and Hotel Management

40 + 5 (Scholarship)

427

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

‹zmir

Dokuz Eylül University Faculty of Management, Tourism Management

Mersin

100

Mersin University School of Tourism Management and Hotel Management,

Mu¤la

Mu¤la University School of Tourism Management and Hotel Management, Accommodation Management

Mu¤la

Mu¤la University School of Tourism Management and Hotel Management, Travel Management

Nevflehir

Erciyes University Nevflehir School of Tourism Management and Hotel Management, Tourism Management and Hotel Management

Nevflehir

Erciyes University School of Tourism Management and Hotel Management, Tourism Guidance

Sakarya

Sakarya University Faculty of Economics and Administrative Sciences, Tourism Management

Tokat

Gazi Osman Pafla University School of Tourism Management and

Hotel Management,

Total

1603

420

2023

Resource: It is prepared utilizing Guide Book of Higher Education Programs and Their Quotas for 2003.

Table 6: The Number of the Students Who Receive Tourism Education in Undergraduate Level and the Number of the Students Who Graduate Having Received Tourism Education Academic Years

The number of the students

The Number of the students who

who receive tourism education

graduate after having received tourism education

1982-1983

269

1983-1984

1.879

205

1984-1985

2.465

258

428

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

1985-1986 1986-1987 1987-1988 1988-1989 1989-1990 1990-1991 1991-1992 1992-1993 1993-1994 1994-1995 1995-1996 1996-1997 1997-1998 1998-1999 1999-2000 2000-2001 2001-2002 2002-2003

2.602 2.829 2.950 3.127 3.562 3.970 4.260 5.116 5.843 6.439 6.544 6.991 7.267 7.102 6.801 6.774 6.851 7.298

317 446 515 403 460 556 625 731 793 957 1.054 1.102 1.193 1.457 1.196 1.091 1.138 -

Resource: It is prepared utilizing the publications named Higher Education Statistics.

Table 7: Distribution of Staff According to Their Academic Duties in the Higher Education Institutions, Which Give Tourism Education in the Undergraduate Level Academic Years

Prof.

Associate Assistant Prof.

Prof.

Lecturer

Insturctor

Expert

Research

Total

Assistant

1986-1987

1987-1988

1988-1989

1989-1990

1990-1991

111

1991-1992

109

1992-1993

122

1993-1994

136

1994-1995

151

1995-1996

164

1996-1997

175

1997-1998

182

1998-1999

190

1999-2000

199

2000-2001

206

2001-2002

209

2002-2003

236

Resource: It is prepared utilizing the publications named Higher Education Statistics.

429

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

Table 8: The Number of the Students Who Made Graduate Studies in Tourism and the Number of the Ones Who got Degree from These Programs by the year 2003 Number of Students The ones Who Continued Their

The ones who got degree

Education in Graduate School Years

Master

Doctoral

Total

Master

Doctoral

Total

1982-1983

1983-1984

1984-1985

1985-1986

110

112

1986-1987

142

1987-1988

144

193

1988-1989

150

209

1989-1990

184

246

1990-1991

195

258

1991-1992

251

314

1992-1993

265

330

1993-1994

278

340

1994-1995

295

360

1995-1996

307

370

1996-1997

329

393

1997-1998

338

388

1998-1999

359

421

1999-2000

371

440

2000-2001

229

292

2001-2002

306

363

2002-2003

276

343

Resource: It is prepared utilizing the publications named Higher Education Statistics.

430

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

FORMING “LIVING SECTOR APPROACH” IN THE PROCESS OF DIALOG BETWEEN EDUCATIONAL INSTITUTIONS AND ENTERPRISES Mustafa AKSOY Teacher, MoNE Strengthening Vocational Education and Training System in Turkey Labor Market Co-expert, Student of Gazi University, Education Sciences Institute, Tourism Management Education Doctoral Program/Ankara

Summary This paper shortly gives information on vocational education in Turkey and mentions the issue of the relation between school- family- students as well as the active role that employers or employer associations play in this relation. In order to achieve the permanence and efficiency of this role, a suggestion under the name of “Living Sector Approach” is presented.

Introduction When education is mentioned generally the people who participate in the education as students, teachers and students, children and youngsters, kindergarten teachers and caretakers, apprentices and masters, parents and school managers, etc. come into mind. Thus when education is mentioned the first think that comes to mind is the personal relationships between educators and the people who receive the education. To be more clear, it deals with the frame and traces of mutual relations between student and teacher, the needs which appear as a result of child development, school and environment where educative relation occurs, environmental factors which affect education, the experience which children gain and their abilities, pedagogical targets of the teacher, the equipments and methods used in education. This situation might seem normal at first sight and when considered in terms of basic education, but when the subject is dealt as vocational education it becomes clear that the editing phase of education should be handled in a more extensive way. In the schools young people do not have enough opportunity to have experience about in how kind of an environment they will work after graduation. Even if the rectifications which have been implemented since 1988 make us think that this subject is not very crucial, how the business world uses this opportunity is another work that has to be handled individually. In Turkey today, the vocational education is far back from where it should be; at least the numbers indicate this situation. Even though there are some political reasons why the general secondary schools and vocational high schools consist respectively 65% and 35%, the difficulty that the individuals face after graduation- which is due to lack of required skills that the graduated students lack according to the views of employers-

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

431

is a very important factor of these numbers. It is clear that the vocational- technical education is preferred by people from socio-economically low class. The biggest aim of the person who makes this choice is to be able to find a job after graduation so that he can survive. In the recent years the fact that the individuals who received vocational - technical education were not able to find a job, no matter for what reason, or the fact that they can hardly find jobs led the families to choose between either leaving their children without education or making them to receive a higher level of education by forcing their own resources. As a result, the fact that the opportunities which the state prepares for the vocational education, can not be used efficiently enough result in the presence of a well educated but jobless crowd of people in the society. Approximately 13 out of 100 people who are employed in Turkey are young people between the ages of 12-19 and who have not completed their education yet. They are still in the period where they gain their own personalities, so they can easily adopt every kind of behavior model and they are wide open to exploitation and they are guardless. Many research conducted show that the labor costs are kept lower by utilizing child worker especially in unorganized sectors and informal sectors. This situation not only encourages small and medium size enterprises to employ child workers informally but also results in an unjust competition for organized and legal enterprises (Tâ&#x20AC;šSK, 1994). When we deal with this subject in sociological means, it is also possible to get different findings. This work suggests a way how employers and their unions, in other words the customers of the Ministry of National Education, can play an active role in every phase of the vocational education. The work will be kept limited to this subject.

Vocational Education in Turkey One of the most important criteria which are used to determine the level of development of a country is the quality of its human resources. Generally, developed countries have educated their human resources in the required quantity and quality. On the other hand most of the underdeveloped countries have an important problem to educate the human resources which their economies need. Turkey is among the countries, which make less public debenture regarding its national income. This situation prevents the raise of the quality of the education. The insufficiency of the education system to educate qualified labor force and limits of the working areas based on educated people break peopleâ&#x20AC;&#x2122;s faith in education. According to the data of State Institute of Statistics, the unemployment rate among educated people is higher than the one among uneducated ones. This situation makes families with limited income prefer their children earn money to survive rather than let them be educated workers. (VIII. Annual Development Plan Report of Special Specialization Commission on Children, 2001). To educate qualified human force which can realize social development is mainly the duty of education system. While officiating his duty, education system considers students as productive individuals and prepares them to social life, world of jobs and higher education. Especially at the secondary level, these functions will be integrated in a consistent manner and a program, which has integrity in terms of individual and

432

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

vocational development (TÜS‹AD: 1999). Having a better life in the future is possible by being qualified. Acquiring qualifications is due to education, especially vocational education. Thus, the main condition of preventing children from being used as a worker without any right and from being exploited, and raising the healthy individuals of the future and guaranteeing the business world by this way is to determine the occupational standards as updateable in a continuous way and to render vocational education qualified (SENEMO⁄LU: 2004, www.ogretmenlersitesi.com). In many countries, secondary education is consisted of 2 sub-systems: general and vocational education. The people who attend general education program complete an academic program and prepare for the higher education. The people who participate in the vocational and technical education program receive education in a certain occupation area, which is implementation weighted, as well as general culture courses. Vocational technical education consists a different part in the education systems of various countries. Especially the vocational education models which are implemented in developed countries can be gathered into 2 main groups according to the education given and to the institution where education is given: • Full time vocational technical education model, • Apprenticeship education model In the first model, vocational and technical education is given in the school and it is based on an 8-10 years-long compulsory basic education. This model directs the young people into work life and occupation areas with a shortcut after a compulsory education or directs the ones who have been successful at a certain degree to the higher education institutions. This model which is expensive and which requires the school equipments to be renewed continuously is implemented in the countries such as Sweden, Belgium, and France which allocate high amount of resources to this kind of model. In apprenticeship education model, the vocational education should be realized with cooperation between the state and private enterprises. Apprenticeship is based on a compulsory basic education of 8-10 years in some European Union countries, in USA and in Japan. In this system, which is described as the dual system in Germany, the theoretical education is delivered in school while practical education is delivered in enterprises. In Turkey, with the regulations numbered 3308 and 4702, the dual system is implemented. Apprentices go to enterprises and schools 4 days and one day, respectively. In countries such as Germany, Switzerland and Austria, full time vocational and technical education is given only for a few jobs such as nursery, for the rest of the jobs the education is given in the form of apprenticeship education. The fact that the educational degree of vocational and technical education and of apprenticeship education is the same, makes horizontal and vertical passages easier. Furthermore, there are some countries such as England, Holland and the USA, which implement both models. (T‹SK:1997). Generally, the students who receive vocational and technical education in secondary level and the students who receive general secondary education are respectively 65% and 35% in the developed countries. When we analyze its reasons, the unemployment problem appears as the biggest socio-economic problem in the

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

433

current world conditions. The instability in the distribution of income shows a similar trend. When we compare the unemployed people according to their education level in Turkey, we can see that the biggest group, with a percentage of 40%, is consisted of people who are graduated from primary school. The rates for the graduates of general secondary schools and vocational and technical secondary schools are respectively 25% and 8%. The low number of the unemployed people in a country and the density of the productive labor force in total population are among the basic indicators of the development. Whereas the presence of a labor force who is well- educated and who has appropriate employment opportunities is a qualitative proof of the development level of that country. This situation is, of course, related with the ability to keep up with the technological developments which go on too fast (TÜS‹AD:1999). It seems impossible not to emphasize the importance of the educated labor force of a country like Turkey which has a strong economy and which is still in the phase of development. With its current structure, vocational education has many problems embedded in itself and unfortunately the students who graduate can not have the jobs that they deserve because they lack an efficient vocational education in this environment. According to the data taken from OECD for year 2002 the labor force which has complemented secondary school education constitutes 13% of the total labor force. This rate is 61% for Germany and 68% for Austria. The difference of the rates is really immense when compared with these two countries. Vocational education in Turkey has a long and important history coming from “Ahilik” of Seljuk Empire and “Lonca” of Ottoman Empire and from that of the beginning of Republic’s first years. So from where these problems arise? In this paper, the issue of what kind of general problems vocational education has will not be discussed. The paper deals with the issue of how much effect the members of the economic system who use the outputs of the Ministry of National Education which is charged with education can have on the solution of the problem.

2. Sectoral Approach in the Dialog between Educational Institutions and Enterprises The structure of the Ministry of National Education in Turkey is regulated according to “the Law on the Organization and Functions of the Ministry of National Education” number 3797 came into effect having been published in Official Journal dated 12/05/1992 - 21226. This regulation designated the partition of coordination and functions of the units by stating the differences between Central and Provincial Organization, and between Main Service and Secondary Service Units. The 13, 14, and 15th. Article of this law consist respectively the functions of the General Directorate of Boys Technical Education, the General Directorate for Girls Technical Education and the General Directorate for Tourism and Trade. Article number 18 consists of the functions of the General Directorate for Apprenticeship and Nonformal Education. When these functions are analyzed commonly, it is recognized that the function which is same for each of them is “ to prepare the curricula of the schools and institutions, course books and equipments for education and submit

434

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

them to Education and Training Committee”. It is known that related general directorates made some comprehensive works in order to get the best results and to utilize resources efficiently until the time being. Despite the works, in a program structure where employers are not counted as responsible the updates is either not concluded in time or suspended as they are considered behind the industry before they are put into effect. Many projects were implemented and are being implemented in order to supply vocational education with international characteristics and diversity, to increase success and efficiency in education and to supply the laboratories and studios with contemporary technologies. Among these projects we can site “Industrial Schools Project”, “Widespread Vocational Education Project”, “Vocational and Technical Education Development Project”, “Strengthening Vocational Education and Training System Project” and “Modernization of Vocational and Technical Education Project” as important projects. Especially, in the Vocational and Technical Education Development Project”, which is called METGE, modular programs and close cooperation with the sector helped to realize the most important part of the targets in Girls Vocational High Schools where it is implemented. Despite this great onset, it is determined that there are some uncompleted parts in terms of updating of curricula which consist the basis of the education and training activity and the situation of the sector in taking active roles in this implementation. Ministry of National Education tries to eradicate the determined deficiencies with cited projects. As stated above, the output of the vocational education is used directly by the enterprises and they complain about the insufficiency of this output and that the Ministry of national Education does not fully fulfill its requirements. Ministry of National Education uses the resources available to render vocational education effective but it should also accept that there is a deficiency in the handling of the subject by the institutions/ associations. So what should be done in this situation? Answering this question with “acquiring active participation of the economic system in the implementation of vocational education” will not be wrong.

What Should Be Done? As a result of a labor market research, which will be made all around Turkey, it should be determined which sector is efficient in which part of the country. For having the sector handled a “Sector Committee” should be constituted. This Sectoral Committee should be composed of the related Chambers, Syndicates, Business representatives and representatives from the Ministry of National Education. The committee should have the responsibility of preparing related occupational standards and forming and testing the curricula that depend on these standards. New developments about the field/ fields should be included into the occupational standards as soon as possible. Committee should do everything to reflect them into

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

435

education standards and to prepare and update the modular programmers. In fact the structure of the committee is within the Vocational Education Committees and Provincial Vocational Education Committees which are cited in regulations number 3308-4702. When the related article of the regulation is analyzed (article: 6-7) it becomes clear that the demanded structure of the committee exists. Here the important thing is to put into effect the regulations according to which the members other than MoNE have the same amount of responsibility. For partition of the responsibility, these regulations should be backed with compulsive measures.

RESULT This paper has shortly given information on vocational education in Turkey and has mentioned the issue of the relation between school- family- students as well the active role that employers or employer associations play in this relation. The works completed help to take faster steps towards the foundation of this relationship but these works are not at the desired level yet. Here, as a suggestion we can say that the students should be accepted as the member to the syndicates as they are in the scope of partial assurance. This will enable to control their education in various ways and will also enable the syndicates to approach to the issue with a different point of view. To suggest a structure which already exists might have an effect of question mark in the heads of the readers. But this paper, if taken as a little reminder and if considered in the dynamics of the science, will make a little contribution to the latter researchers in their works.

Resources (1)

8th Five Years Development Plan, Report of the Specialization Commission on Children, 2001

(2)

ERGÜN, Mustafa Prof. Dr. Education Sociology, www.egitim.aku.tr, 2004

(3)

MEB, European Training Fund, International Vocational Education and Employment Seminar, 2002

(4)

MEB, METARGEM, Guidebook for Workshop, Laboratory and Vocational Course Teachers, 1997

(5)

Vocational Education Law

(6)

Ministry of National Education. Law on the Organization and its Duties.

(7)

SENEMO⁄LU, Nuray Prof. Dr. www.ogretmenlersitesi.com, 2004

(8)

T‹SK, Child Labor force in Turkey, publication no: 138, 1994

(9)

T‹SK Problems of Children working in Industrialized Areas, 1997

(10) TÜS‹AD, Re-structuring of Vocational and Technical Education in Turkey, 1999

436

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

CORE SKILLS REQUIRED FOR LABOUR FORCE Osman YILDIRIM1), Recep ALTIN2) and Osman YALĂ&#x2021;IN3) Presidency of Projects Coordination Centre 1)

Research, Planning and Project Preparation Department Acting Director (Teacher at 6th Evening Trade School) 2)

Dr., SVET Project Co Director

( Teacher at Non - Formal Education Institute) 3)

SVET Project Co Expert

(Teacher at 6th Evening Trade School)

Abstract This study is concerned with the core skills required for qualified labour force, which is necessary to produce high quality products and services. Today, besides the knowledge and skills required by the profession, business life considers the competencies for the individuals who will be employed, especially the competencies stated below in two groups as much important as the knowledge and skills about the profession. Moreover, towards the last quarter of the twentieth century, in the industry, the conditions for entering into a profession changed and besides the knowledge and the skills required to perform a profession in the classical way, other competencies were begun to be sought. These competencies are expressed separately in principle from the technical competencies of the individual.

Current Situation The rapid changes that occurred in the economical and social structure of the countries have affected the structure of educational systems and the educational systems have acquired the characteristics of a significant instrument, which maintains the social development. Nowadays, educational systems are in a constant interaction with the other sub systems in their own society and it is not possible to think educational system separately from the other systems. While there is an interaction between the social and educational systems, this interaction has became evident thanks to the rapidly developing science and technology, as a result of the accumulation of information and experiences gained after long years, the increase of information has reached to its peak today. Countries need well - educated manpower in order to obtain a production economy, to realize their economical targets, and to compete with the goods and services produced by other countries. One of the ways to educate the well - educated

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

437

manpower is vocational and technical education. In order to hold on to the international competition, it is necessary to decrease the costs and to diversify and develop the production methods and products at the same time. In order to achieve this, qualified and motivated manpower is required. Qualified and motivated manpower can be obtained to a great extent by vocational education. Thanks to the economical development, the countries got acquainted with the works, such as development of technical and vocational skills, the revision of restructuring the present industry, the renovation of industrial technologies, the analysis of vocational education policies and strategies (Ushiyama, 1994). This acquaintance is concerned not only with the capital investments of countries but also with their vocational education structures which will compensate their requirement for restructuring the economies and vocations, and which will educate the manpower who has the flexibility of acquiring new information and skills. The efficiency of vocational and technical education is closely related to the education of interval level manpower, which is suitable to the targets and to the compensation of labour force’s expectations. In order to achieve the required aims of vocational education, and to maintain the school - enterprise cooperation; various and successful implementations and legal adjustments have been developed by the general directorships bounded to the Ministry of National Education and charged with vocational and technical education. The examples of these implementations and legal adjustments are; • METEP Project, • Vocational and Technical Education Development Project, • OSANOR Project, • TAMEM Project, • 3308 numbered Vocational Education Law, • 4702 numbered law, which makes amendments in 3308 numbered law • Vocational Education Regulation which was prepared on the basis of these laws and which gathers all the regulations about vocational and technical education under the same roof, and also many large - scale factories and enterprises, and binary protocol based and sector based cooperation implementations. In every dimension of all the legal adjustments and cooperation implementations that have been performed, one of the most important factors affecting the quality of labour force takes place. This factor is the development of educational programs according to the technological developments and innovations. However, the operations of developing educational programs is generally based on the information about student’s vocational field and on the skill training which is carried out on the basis of that information. Therefore, the following core skills which enterprises, especially the medium and large - scale enterprises, wait from labour force can be reflected to the educational programs at a limited rate or this dimension of that competency is neglected . • Communication Skills,

438

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

• Problem solving skills, • Skills of working in groups, • Skills of comment and harmonization • Thinking Skills, • Organization competencies • Skills of understanding complex systems and using information However, the people working in developed countries’ industries where intensive technology is used lose their jobs because of the insufficiencies in the above mentioned competencies and not having these competencies which have to be found in the people who will work in today’s industry without making any discrimination between the professions or with an additional cost, the enterprises educate their employees on these subjects.

According to 3 dimensional Scientific Base, the Core skills necessary for labour force except for knowledge and skills about the profession Nowadays, in addition to the vocational knowledge and skills in the individuals which will be employed, business life also attaches as much importance to the below mentioned competencies which are gathered under two main groups as to the vocational knowledge and skills. Moreover, towards the last quarter of the twentieth century, the conditions of entering into a profession for people changed, and other competencies were begun to be sought in people except for the knowledge and skills necessary in order to perform a job. These competencies are defined separately from the technical competencies of people. These competencies are; 1.Basic Skills a. Reading Skills b. Writing Skills, c. Numeracy skills, d. Listening Skills, e. Speaking Skills a. Reading Skills: It states the competency of finding and understanding written information in hand books, sources or documents such as graphics and programs and of associating these with concrete works by interpreting them. b. Writing: It states the competency of transmitting thoughts, ideas and messages by writing and of being able to prepare letters, guidelines, handbooks, reports, graphics and diagrams. c. Numeracy Skills: It states the competency of doing basic calculations and of approaching practical problems by choosing the suitable mathematic techniques. d. Listening: It states the competency of taking, paying attention, interpreting and

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

439

showing reaction to oral messages and other signals (hints, key words, etc) e. Speaking: It states the competency of organizing the thoughts and of communicating orally with the people in the work places and social life. 2. Thinking Skills a. Creative thinking, b. Decision making c. Problem Solving d. Animating in the imagination e. To know how to learn f. Implication a. Creative thinking: It states the competency of producing new ideas, suggesting original thoughts, benefiting from the suggested new and original thoughts. b. Decision making: It states the competency of determining the targets and limits, producing options, taking risks into consideration, evaluating and being able too choose the best option. c. Problem Solving: It states the competency of defining the problem, designing and implementing the action plan according to the problem. d. Animating in the imagination: It states the competency of being able to organize and produce symbols, pictures, graphics, objects and other information. e. To know how to learn: It states the competency of being able to use the effective learning methods and techniques and the technique of how to reach the information in order to obtain new information and skills and to apply them f. Implication : It states the competency of finding the rule and principle which determine the relation between two or more objects and being able to use this when solving problems. 3. Personal Qualities a. Responsibility b. Respect to oneself c. Being social d. Directing oneself e. Displaying accuracy and honesty a. Responsibility: It states the competency of showing a great deal of effort and determination, having the responsibility about your task and taking responsibility in order to reach the goal. b. Respect to oneself: It states the competency of believing in your own value, having positive thoughts about yourself, being conscious of your own competencies and being in peace with your own environment. c. Being social: It states the competency about comprehension, friendship, harmonization, understanding the feelings of others, accepting the fact that each person can have a different view and accepting each person as a different value and

440

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

organizing your relations on the basis of this fact among the group. d. Directing oneself: It states the competency of measuring your own qualities, accepting your defects, being conscious of your abilities, building personal goals and controlling yourself.

Five Main Competencies 1. Resources: To determine, organize, plan and allocate the resources a. Time: To choose activities in accordance with the aim, to classify and time them, to prepare and follow the programs b. Money: To use and prepare the budgets, to make assumptions, to register and to make adjustments in order to meet the goals. c. Materials: To use the materials and space in a productive way, to provide, to store and to allocate the materials d. Human Resources: To measure the skills and to distribute the works according to the skills, to evaluate the performance and to give retrospective information. 2. Interpersonal relations: To work with other people a. To participate as a group member: To contribute to the group effort b. To teach new skills to others c. To serve to the clients / consumers: To try to satisfy the consumer expectations d. To make leadership: To transmit ideas in order to defend the situation, to persuade the others, to fight with the current operations and policies with a consciousness of responsibility. e. To be desired for agreement: To work on the agreements about the reciprocal change of the resources, to determine by analysing different information. f. To be able to work with different people: To be able to work with men and women who have different backgrounds. 3. Information: To be able to gather and use information a. To gather and evaluate the information b. To organize and use the information c. To interpret and transmit the information d. To use computer in order to process the information 4. Systems: To understand complex relations a. To understand the systems: To know how social, organizational and technological systems work and to work with them in a productive way. b. To direct and correct performance: To distinguish the tendencies, to envisage the impacts on system operation, to identify the deviations on system performance and to correct the false functions. c. To develop and design the systems: To suggest changes on the current system and to design and propose new or alternative systems 5. Technology: To work by using various technologies

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

441

a. To choose the technology: To choose technology about machines and apparatus including functions, equipments and computers b. To apply the technology into work: To understand all of the operations which will be applied with general aims in order to fix and operate the machines and equipments c. To maintain the machines and equipments and to find the malfunctions: To prevent, identify and solve the problems in the machines and equipments including computers and other technologies

Suggestions Today different names can be given to our era. Such as information era, postindustrialization era and advanced technology era. In order to start a new job, besides knowledge and skills about the job, other competences are begun to be asked for.

For this reason, 1. In order to reduce the differences between schools and work places, in other words to eliminate these differences, it is required to acquire the core skills that are mentioned above into the labour force and to include these subjects in the educational programs, 2. Especially in the enterprises to educate the trainers, who train the students attending vocational education, about these subjects and to include core skills into labour pedagogic programs. 3. Starting from the fact that these basic skills have a great deal of importance in the basis of these high quality goods and services which is provided by todayâ&#x20AC;&#x2122;s industry, to take all the necessary measures in order to give core skills to the students 4. To improve education programs with a new understanding, 5. To give in-service training to the vocational and technical high school teachers, in order to make them teach core skills to children, 6. To prepare training materials about core skills, 7. By doing researches about the expectations of business enterprises from labour force, to make school - enterprise cooperation more functional, 8. To provide versatile learning environments for students, 9. To redesign the education programs of higher education institutions, which educate teachers for vocational and technical high schools, in order to make them comprise the subjects about core skills, 10. To teach core skills by relating them to the conditions of working place and other competencies about the job that will be given to students will make important contributions to the system of educating suitable and effective labour force.

442

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

BIBLIOGRAPHY (1)

Hull, M.D. (1994). A model for Change. Presentation for Ministry of Education, International Vocational Education Symposium. 28 June - 1 July 1994. Ankara.

(2)

Centre for Occupational Research and Development (CORD). Vocational and Technical Education Report. Star Agency. Ankara, 1994

(3)

MEB. Vocational and Technical Education in Development Plans. 16th National Education Council document. Board of Education Directorate, Council Secretariat General. Millî E¤itim Printing house. Ankara, 1998

(4)

Ushiyama, M. ( 1994). Review of Legislations and Policies on Vocational Education in the Asia Pacific. Communiqué of Ministry of National Education, International Vocational Education Symposium. 28 June - 1 July 1994. Ankara.

(5)

Y›ld›r›m,Osman. Evaluation of Worksop and Occupational Course Teachers in Industry Vocational High Schools. (Graduate Dissertation). Ankara University, Institute of Social Sciences. Ankara, 1997

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

443

OUTCOMES OF SIGNIFICANT LEGAL CHANGES PERFORMED IN THE FIELD OF VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATION Osman YILDIRIM1), Recep ALTIN2) and Osman YALÇIN3) Presidency of Projects Coordination Centre 1)

Research, Planning and Project Preparation Department Acting Director (Teacher at 6th Evening Trade School) 2)

Dr., SVET Project Co Director

( Teacher at Non - Formal Education Institute) 3)

SVET Project Co Expert

(Teacher at 6th Evening Trade School)

Abstract This work comprises the new studies which will be carried out in vocational and technical education in order to give a balanced and dynamic structure to manpower, education and employment relationship in the development plans, government programs and studies realized. It also comprises the studies which will be realized in order to give our vocational and technical education system a structure which will compansate the needs of our society and business life according to the requirements of our age and which will increase our international competency ability, and which will fulfill the tasks of supporting and accelerating the economical development by educating the qualified labor force demanded by the industry and service sector. This work is also a revision of the studies which have been carried out and of the legislation which has been enacted and brought into action in our country in vocational and technical education with the aim of developing, generalizing and institutionalizing a participatory vocational and technical education conforming with the requirements of contemporary science and technology. Its aim for our country is not to hang behind the developments of the world.

1. Development of Vocational and Technical Education When we look into the history of vocational and technical education in our country, it can be seen that before the Republican age, vocational and technical education began with the reformatories which were founded by Mithat Pasha in Nifl, Rusçuk and Sofia for poor children who needed special care. In Istanbul, the first technical school for men was opened in 1868. During the Republican period, with the economic developments which were carried out in the leadership of Atatürk, vocational and technical education experts were brought from abroad in order to determine the shape which education would

444

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

take and these experts made researchs and presented their reports on the subject of vocational education. Until 1940, since the industry was on the stage of establisment period in the direction of domestic and foreign experts’ views, it was targeted that the schools would perform leadership for the industry. Although the industry developed rapidly after 1940, importance was given to the scholarization in vocational education and since the vocational education was considered as the general education in this period, it gained a static structure. Between the years of 1940 - 1960, a development in vocational and technical education in the demanded level could not be realized. The schools and the work places emerged from each other and while the schools continued their studies without knowing for whom they educated the students, industry fell in difficulty in the maintanence of the skilled staff they needed. For these reasons, our economy could not acquire the desired level. However, towards 1960s discussions were put forth on our formal and non - formal education system and in the 6th National Education Congress our apprenticeship education system was asked to be based on legal basis. While passing into the planned period, apprenticeship education began to take place in the state plans. After 1975, in some of industrial vocational high schools, the efforts of establishing a relationship with the industry can be seen under the names of “blocked education”, “concentrated education”, “OSANOR education”. However, in the framework of traditional education system, the realization and development of this relationship was not very rapid. One of the significant developments in our vocational and technical education system is the 2089 numbered Apprenticeship Education Law which was enacted in 1977. With the implementation of this law, there were significant developments in the system. However, in the course of time insufficiencies appeared. The 3308 numbered Apprenticeship and Vocational Education Law which was enacted in 1986 brought innovations to the system in the quality of reforms and built the infrastructure of an advanced educational understanding. Although some shortcomings were seen as a result of 11 - year - implementation period, this law contributed considerably to increase the quality of vocational and technical education, to develop the system and to make it widespread.

2. Vocational and Technical Education System The present vocational and technical education system is carried out in vocational and technical high schools and vocational education centers. Vocational and technical high schools give formal and non - formal education. These schools are the institutions which educate the staff for the operational and professional areas and prepare the students for higher education at the same time. Their period is based on 8 - year primary education, and lasts generally for three or four years. In addition, there are Anatolian Vocational High Schools and Anatolian Technical High Schools which have foreign language preparatory classes. Each school can carry out various non - formal education activities in its body. Vocational Education centers comprises the education of children and adolescents

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

445

at the ages of secondary school and of those who have completed their basic education, who can not go to a higher education institution or who have to leave the formal education because of various reasons.

3. 3308 numbered Vocational Education Law The education of skilled technical manpower which our country needs is the task of vocational and technical education in the integrity of educational system. The development of vocational and technical education throughout the world was realized by special laws, plans and supportive measures. In our country, with the aim of increasing the efficiency and productivity of vocational and technical education, and spreading the vocational and technical education to the large crowds, the 3308 numbered Apprenticeship and Vocational Law was enacted in 1986. (Vocational Education Law which was changed with the the 4702 numbered law) With this law, formal and non - formal education were handled in the system integrity, and a modern structure, administration and operation was targeted by arranging all the elements of the system . With the 3308 numbered law, vocational education was arranged on the basis of 3 approaches: *Apprenticeship education, *Vocational education in the enterprises, *Vocational courses With this law, besides the student flow in the system, the basic points were determined such as commissions, research - development, funds, vocational education in the enterprises, apprenticeship education, vocational courses, circulating capital. With tihs law, “Vocational Education Committee” was established at the national level and “Provincial Vocational Education Committee” was established in the provinces in order to take recommendations and to state views about education implementations and the planning, development and evaluation of education. Moreover, while educational insufficiencies of adolescents who can not find the opportunity of going on their education and who enter the business life are compensated with the apprenticeship education; the opportunity of performing some parts of their studies in the enterprises is given to the formal education students. “Vocational courses” are envisaged as an indispensable part of formal education, and with these courses it is aimed that the manpower outside the formal education and apprenticeship system is prepared for a profession or their work efficiency is increased and accordance with the new technologies is maintained. In vocational and technical education, the 3308 numbered Apprenticeship and Vocational Education Law which came into force in 1986 assured the entrance of innovations which were in the quality of reforms at these times in our educational system. Since the implementation of this law, because of the developments in every part of life, the innovations occurred in science and technology and the changes which they realized, some parts of this law could not answer the needs. In order to make our vocational technical education adequate for daily conditions, the view of

446

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

realizing the required changes in 3308 numbered apprenticeship and vocational education law was adopted in the 7th five - year - development plan, and in the decisions of 15th National Education Congress and in some other works.

4. Vocational Education at Schools and Enterprises In the framework of the 3308 numbered Vocational Education Law, after completing the basic vocational education in their schools, the opportunity of performing some parts of their applied education in the enterprises is given to the students who are at the secondary education level. According to the law, the enterprises employing twenty or more personnel will give skill training to the students of vocational and technical schools and institutions. This number will not be less than 5% and more than 10% of their personnel. In practice the senior students of vocational high schools are sent to the enterprises for 3 days a week and they come to school for 2 days a week in order to take theorical lessons. In the direction of the principles, targets and policies taking place in the development plans of the 4702 numbered law and in the government plans and in the direction of the decisions taken in 15th and 16th National Education Congress, the 4702 numbered law came into force on the date of July 10th, 2001 and published in the 24458 numbered official gazette. This law organizes the legal arrangements which are the frames of passage from primary education to secondary education, and from secondary education to higher education by making changes in the 3308, 2547, 3797, and 4306 numbered laws.

Innovations of the 4702 numbered Law Amendments made by - the 4702 numbered law in the 2547 numbered law • The education of high qualified manpower having the information and skills necessary for business life provided more efficient participation and contribution of the social paties (government, employers, employees) • Students who gained a prize in international competitions will enter the determined higher education instituitons which they chose. • Students who have completed vocational and technical education, in case they wish, will be able to continue to their associate degree eduation in which the closest programs are implemented without any exams • After graduation, these students can make vertical passage to the Undergraduate programs. • The foundations will be able to establish vocational schools with the condition that they are not profit oriented. • Vocational Schools which will be set up will be needed in vocational and technical education regions. • Vocational and technical education regions will be formed. With this formation,

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

447

the following things have been realized; • Efficient and productive use of resources, • Maintenance of integrity and continuity between the vocational and technical secondary education programs and higher education programs. • With the formation of vocational and technical education regions, in addition to the capacity of 98.046 in the vocational schools where passage from vocational high schools can be possible without any exams, 166.298 additional capacity is created as a result of vocational and technical education institutions’ taking place in these regions.

Amendments made by the 4702 numbered law in the 3308 numbered law • The determination task of professions which will be taken in the scope of the law is given to the Vocational Education Board. • Individuals educated at all levels of vocational and technical education schools and institutions are stated as “ students”. • The statement of “Vocational high school students” has been changed as “ Vocational and technical school or institution students” • ”Educational institution” statement has been changed as “educational schools or institutions” • The definitions of “Vocational and technical education schools or institutions”, “personnel”, “management” and “educational personnel” have been added. • ”Apprenticeship and vocational education committee” has been reformed as “Vocational education committee”. • The decisions taken by the board will be carried out by the Ministry. • Therefore, this committee is strenghtened by having been taken to a position of the top decision and consultation body of vocational and technical education. • ”Committee chairmanship” has been given to the Undersecretary. • The committee will also be able to deliver opinions to the Ministry. • Committee members have been redetermined, and it has gained a multi participatory structure with the participation of high level members of government, employee and employer sectors. • The name of “Provincial Apprenticeship and Vocational Education Committee” has been changed as “Provincial Vocational Education Commitee”. • The power of taking decisions has been given to the said committee on the subjects of planning and development of vocational education which will be carried out in vocational and technical education schools and institutions and in enterprises. • By adding the following representatives to the Provincial Vocational Education Committee, it has been strenghtened. The mayor or his representative, Provincial Health Director or his representative, The director of Chamber of commerce and industry or his representative where

448

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

the chamber of commerce and industry are not established seperately, District treasurer or his deputy, Insurance director of Social Security Organization Directorship or his representative. The representative of employer’s union who will be chosen for that province by the confederation representing the most number of employers. • The opportunity of continuing the apprenticehip education according to their ages and education levels has been given to adolesencts who are under 19 years old • Flexibility has been provided for the determination of the top levels of candidate apprentices and apprentices’ education. • In the professions which display different characteristics according to the season, the opportunity of conducting theorical and practical education in blocs in certain monthshas been provided. • Candidate apprentices and apprentices have been provided with the opportunity of performing theorical and practical education in technical education schools and institutions. • The provisions which are in the 5th section of the1475 numbered Labor Law and under the title of “Employees Health and Security” will be executed for the apprentices who are at the age of 18 and whose contracts continue. • Apprenticeship education period can be determined as 2 - 4 years. Apprenticeship education period of the students who start apprenticeship education after having completed high school education and a higher level general education can be shortened up to the half of the apprenticeship education period of the professions. • Diplomas of Vocational fields will be given to foremen, masterhands and general high school graduates who have completed their training, participated to the compensatory training and who have been successful in the exams which will be carried out at the end of training. • “50 and more employees” term has been changed as “20 and more personnel” • By taking into consideration the educational facilities of the enterprises which are active in the region after the natural dissasters such as eathquakes, floods and fires, the rates which have been determined as 5% and 10% for these enterprises can be changed by the recommendation of provincial vocational education committee and the approval of Ministry. • The enterprises which employs less than 20 employees will be able to conduct skill training. • While determining the number of students who will take skill training, it will be based on the number of employees working in the periods of seasonal activities or the day shifts • The enterprises which will give skill training to 10 or more than 10 students will have to establish training units. • Students will be able to perform their theoretical education in this training unit.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

449

• The bottom level of theorical eduation is determined as 12 hours and the top level has been abolished. • Besides strikes and lockouts, in the cases of fires, floods, and natural disasters the students will be able to continue their vocational education in their own schools and institutions. • The formen can enter for the mastership exam after a 3 - year working period This period is changed and it will be determined by the Ministry • Vocational high school graduates could enter for the mastership exams after working for 1 year in the profession. This stipulation has been changed. • Giving another certificate which carries the rights, benefits and responsabilities to the employees working in the professions where the mastership title is not used will be possible. • Mastership certificate will be given to those who have graduated from vocational and technical secondary education institution or vocational and technical education centers and who have completed the 2 - year non - formal education which is bound to the Ministry. • A mastership certificate will have to be demanded by the authorities and trade associations which give the permission of opening a business from those people who will open a new business and who will register new members. • The enterprises in the scope will have to employ those who have vocational education in the required field. • “Certificate of Opening a Business”, a certificate carrying the benefits and responsabilities of mastership certificate, will be given to those who have graduated from technical high schools and from other 4 - year vocational and technical education schools and institutions. • Documents, diplomas and certificates taken in foreign countries or at homeland apart from apprenticeship education will be evaluated while passing to that system. • The participation of representatives of chambers and unions, to which the enterprises responsable for that education is attached, in the control of candidate apprentices and foremen’s training and the vocational eduation carried out in these enterprises has been maintained. • The enterprises where vocational education is carried out will be controlled by the Ministry of Labor and Social Security in terms of work environment, social security, job security and health conditions. The sanctions are re-determined with this article. • The establishment of vocational and technical education centers is envisaged with the additional article 1 annexed to the 3308 numbered law. • With the establishment of vocational and technical education centers, the opportunity and environment for the following items are prepared; • Efficient and productive use of resources, • Decrease in education costs, • Increase in quality

450

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

• Integrity and continuity of the program • With the provisional article 9 annexed to the 3308 numbered Law, it is stipulated that, if they become successful after the compensatory education, mastership certificate will be given to those people who do not have a mastership certificate but opened a work place before 10.07.2001 • The enforcement date of the 4306 numbered law which envisages the contributions to the 8 - year compulsory primary education is extended up to 31.12.2010. Thus, an important resource for the financing of secondary education is obtained. • “Differently Programmed High schools” expression which is on the clause (a) of the 12th Article of the 3797 numbered law is eliminated among the duties of Secondary Education General Management.

Conclusion In our country, it can be seen that unemployment is very common among those who do not have any skills. Giving a balanced and dynamic structure to the manpower, education and employment relations will be possible if the required manpower is known and if the future developments are taken into consideration. The more the manpower need of our country is determined in terms of its quality and quantity, in other words if the planning of healthy manpower need is realized, the more we will be successful in the education and the more the resources allocated for the education will be used according to its target.

Things to be done; • To institutionalize the coordination and cooperation between state - employer employee sectors and to redetermine the duties, rights and responsabilities of these 3 sectors. • To constitute a occupational standards and certification system and to pass to the modular education program on the basis of this system • By building an efficient coordination and cooperation in manpower, education and employment relation, to maintain a balance, • To determine the regional needs and to prepare programs in this direction; to give responsabilities and rights to local units in order to make schools sensitive to the needs of theis environmen • In vocational and technical education to get maximum benefit by using minimum resources • To educate teachers suitable for the application targets based on school - work place relation in vocational and technical education • To build up mechanisms which will give efficiency to R&D (Research and Devolopment) studies in order to develop vocational and technical education system continuosly according to the requirements of our age and needs of business life

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

451

• To be able to make horizontal and vertical passages in all levels of education system • To remove diversity and disorganization in schools, institutions, programs, management, organization, measurement and evaluation, documentation and the use of resources. • To decrease educational costs by using multi program, single management approach and to increase quality of vocational education by increasing qualifications. • To maintain manpower - education - employment balance. It is necessary to give the opportunity and prepare the environment of developing the technology culture of our society and increasing the competency power by supporting all levels of our education system with the technology education.

BIBLIOGRAPHY (1)

29.06.2001 dated, 4702 numbered Law.

(2)

3308 numbered Apprenticeship and Vocational Education Law. 19.06.1986 dated and 19136 numbered Official Gazette

(3)

MoNE. Vocational and Technicial Education In The Turkish Education System. Ders Aletleri Yap›m Merkezi Printing House. Ankara, 1999

(4)

MoNE. Vocational and Technical Education in National Education Councils, 16th National Eduation Council Document. Board of Education Directorate, Council Secretariat General, Millî E¤itim Printing House. Ankara, 1998

(5)

MoNE. Education in Government Policies. Research, Planning nd Coordination Committee Publication. Millî E¤itim Printing House. Ankara, 1993

452

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

THE ASSESSMENT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SCHOOL AND INDUSTRY IN TERMS OF EDUCATING THE TECHNICAL STAFF AND TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT Ramazan YILMAZ Associate Prof. Dr, Sakarya University, Technical Education Faculty, Metal Education Department, Esentepe Campus, Sakarya

Absract The importance given to technical education makes a contribution to the fast development of industry and thus to the promotion of the economic welfare of the country. Technical education is a very expensive education type and especially as a result of the high development of the technology, the equipments which are needed to reach the desired targets and demanded in educational activities in vocational and technical institutions constitute a heavy burden. As a result, the necessity and importance of the relationships between vocational technical schools and industry become even more evident. The relationships, which have lasted for years, should be taken to an appropriate level in order that both sides can make benefits. In this work, the relations between vocational education institutions and industrial companies are dealt with. The relationships are handled in two different aspects: one of them is the relation between mid level industrial technical schools and industrial companies and the second one is the relation between university and industry. This kind of education and training activities will enable to educate the staff who will work in enterprises in the future in required quality. The relations between university and industry are important to achieve aims both in technical education and in industrial enterprises. It will especially help the industrial enterprises to keep up with the international competition by supporting industrial enterprises to develop their own technology. Furthermore, rendering related units more fruitful will enable the individuals who will in the future be employed as engineer, technology, technician, or operator in industrial enterprises to take advantage of the industryâ&#x20AC;&#x2122;s opportunities and will result in an increase in the quality.

1. INTRODUCTION The general purpose of education is to help the individual comply with the individual development and life styles in a healthy way. To achieve this, there should be cooperation with the environment. In order to reach the desired goals in education, it is important that these kinds of activities are supported. This support will contribute to a more functional realization of the implemented activities.

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

453

Especially the fact that individuals who are in vocational - technical schools know industrial institutions in which they will work after school enables the institutions to gain knowledge on the qualifications of the people who will later work within the institution. It is necessary that schools and industry work towards the same purposes, are influenced from each other, determine their unity and integrity and realize them in mutual responsibility. In recent studies ((Büyük karagöz, 1984), (Külahç›, 1984); (Ayangül,1993), (Tekin vd, 1995a,b) (Gürol, 1995) the necessity of the cooperation between school and industry was presented. The equipments needed for vocational technical education lose their validity in face of rapid growing technology. The industrial institutions have to follow the new developments and implement them in their activities in order to continue their activities and keep up with the competence. In this respect, only the education delivered in schools is not enough itself to bring up the qualified human force needed in the sector. (Büyükkaragöz,1984). In order to educate the human force, which has the required skills by industrial enterprises, the technological developments should be transferred into education programs and these institutions should become more dynamic. For this reason, the cooperation between school and industry will contribute to the development of the industry in the country, to the preparation and updating of the programs of vocational and technical education institutions. The last phase of the education given to staff who will greatly contribute and orient to the Turkish industry is at the universities. Universities are the sources for science and technology. Functioning of universities in one way will make great contribution to the social and industrial development. As the industrialization is the main tool for development, the quality of the people who will work in the industry reflects in the quality of the institutions and of the product. To reach at the desired level in industrialization and continuity can be realized only with qualified and welleducated people. Thus, technical staff should be educated within a plan and program and in appropriate environments which are full of opportunities. The importance given to the education in Industrial vocational high schools and technical high schools in secondary school level and engineering, which is delivered in higher education, technical education and vocational schools will ease the economy. It will also make people more welfare and thus the relations between school and industry has a great importance. In this work, the relations between industry and the secondary schools, which give industrial technical education and the universities that give higher education, are discussed. Besides the education and training activities, the scientific support, which universities supply to industrial institutions, is discussed. Some information is given on the history and characteristics of these relations.

2. Relations Between Medium Level Industrial Technical Schools and Industry The vocational and technical curricula, which depend on the cooperation between school and industry, are a system which is designed on the mutual cooperation

454

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

between the related groups in order to educate the students towards certain education targets. These kinds of education and training activities are more economical and the graduates are more successful in finding and setting them into business. (ref) Trainers claim that applied education helps the individual to be more successful in the real life and to know his own abilities and skills better and it is efficient in gaining self-confidence and in maturing. In our country, the people who will work as a workshop teacher in vocational schools were chosen among those who had industrial experience. Experienced people were accepted to Vocational Education School, which was opened in 1937. The very first relation between industry and vocational technical institution was established between the related vocational and technical institution and Sumerbank in 1957. (Külahç›, 1984). Afterwards many works have been done to promote the relations between school and industry and OSANOR, a project named as School Industry Mutual Project, with the cooperation of Ministry of National Education (MoNE) and in the Faculty of Education of the University of Ankara in four Industrial Vocational High Schools which are in Adana, Izmir, Bursa and Istanbul was started to be implemented (Do¤an, 1979). This project was implemented for two years and than METEP, Vocational Technical Education Project, was started by expanding the scope of the OSANOR project to comprise every other vocational school in Turkey. In 1986, with the law number 3308, a system which consists of giving theoretical courses and giving applied lessons respectively 2 days of a week in school and 3 days in industrial enterprises. With the help of these systems schools and industry were able to work in a mutual cooperation. The social assurance of the individuals who receive their applied education in enterprises was paid by the state. (Law number 3308). As a result of this law; employer, employee and vocational education institution were combined together and their participation in the processes of planning, implementation, costs, evaluation, and development of vocational and technical education were increased. There are many important regulations within the context of the law number 3308 in terms of cooperation between schools and industry. The enlightening of the staff working in schools and enterprises about their duties and responsibilities is important. Both monitoring the students and stressing the insufficiency of some units in enterprises is done but there are still many deficiencies such as lack of necessary education units in enterprises. Furthermore, the wages given to the students are not sufficient enough. There are also some problems such as not behaving careful enough in the selection process of the enterprises where the students will work. Despite all these there are many advantages of this kind of education. These are: As to student: The individual achieves permanency in his/her work. He/she acquires the opportunity to work in real work environment, He/she acquires information on management issues such as relations between employers and employees, the social rights and solidarities of employees, wages and taxes,

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

455

He/she has a higher possibility to find a job after graduation as he/she will know industry and work life closer. As to enterprises: Educating staff who knows the industry and who is appropriate for the needs of the enterprises, Helping to educate qualified human force As to schools: As the student will work in the industrial sector, the opportunities such as studios and laboratories will be transferred to other students, There will be a constant cooperation between industry and school. When the school is not enough, the facilities of the enterprises might be used (Ă&#x2021;elik, 2000).

3. Cooperation between University and Industry Supplying universities with the latest technological equipments is both difficult and very expensive. For this reason, it is becoming compulsory for the schools to find some industrial institutions which will supply them adequate implementation opportunity in their education and training activities and cooperate with them. Universities have duties such as research and producing new information other than giving educational services. With the researches done in the universities, they can have the opportunity to give some practical answers to problems that the industry faces. For the cooperation between university and industry, the academic staff in the universities can work either permanently or part-time in parallel with education activities, which are related with their own expertise area. By this way, the academic staff will know enterprises closer and will be able to help in the process of solving the problems and developing new technologies. Furthermore, some changes will be done according to the needs of the developing technology and appropriate human force, which will meet the needs of the industry will be educated. Universities have very crucial roles not only in supervising the industrial enterprises as they can produce both information and answers to the industrial problems but also in terms of enterprises for developing their own technologies. With this cooperation the opportunities of the universities and industry will be combined and they will become stronger in terms of economy. The cooperation between university and industry dates back in the world and in Turkey it started in 1950s. Despite this fact the cooperation is not still on sound basis and has not yet reached at the desired level. Although it first started in Istanbul University, it didnâ&#x20AC;&#x2122;t last long because of lack of finance and staff. (AyangĂźl, 1993) With the establishment of TUBITAK, many project and research were supported economically. In 1970s, the relations between industry and university started in METU and it was supported by 18 institutes in order to facilitate problem solving. The relations between university and industry were combined on a mutual frame in 1981. Later, there had been an increase in the number of relations between industry and universities. With this cooperation, the industrialists have the means to solve the

456

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

problems which they encounter by taking advantage of a ready brain force. Whereas, universities contribute not only in their own economies but also in the economy of the country by using their capacities. (Ayangül, 1993). Furthermore, they have the chance to utilize the equipments and sets of industrial enterprises and to do their research in return for the services supplied to the industry. By this way, the universities will enforce their applied research and development works and will rebrighten the research environment by expanding the scope and qualities of the environment. As it is widely known, scientific and technological developments occur so fast that they lose their up-to-dateness in 6-7 years. They should follow the technologies closely in order to keep up with the international competence. In this situation, leaving old equipments aside and replacing them with new ones constitutes a very heavy burden. Our industrialists have to import high technologies as the robots entered into production in high technologies. Transferring technology, which is advantageous for short terms loses its advantage when considered in long terms. Because of this reason, the cooperation between industry and universities becomes imperative. When there is cooperation, the quality of education will increase with the combination of scientific and materialistic resources, and while the quality of production increases the costs will decrease in the industry. As a result of cooperation, the students will get the opportunity of taking a qualified and productive education by working in a bloc system in the industrial enterprises. In the long term, productivity and quality will increase in education and industry. By utilizing the technical staff, industrial and educational institutions will use the information, experience and new technologies in a more productive way in the production of any goods or in the solution of any problems. If the mentioned cooperation can not be obtained, the national industry will be bounded to the science and technology of developed countries and in the future economical and technological troubles will appear. In spite of the studies that began in Turkey in the 1950s and going on for more than 17 years, the desired level could not be reached and the cooperation among the industrial institutions has been going on. While the problems arising in University enterprise cooperation are impossible to be solved, since it is a process both institutions have obtained great profits. Today, lots of projects which were initiated by Turkish Scientific and Technical Research Council have been carried out. Many universities, like METU, ITU, Uluda¤, Ege, Sakarya, are in cooperation with the industry (Ayangül, 1993; Tekin, 1995b). Since the subject of cooperation is important, lots of seminars, symposiums, and conferences have been organized since 1980s. This situation shows us that our country is still in research about this subject. As it can be seen, both institutions acquire profits as a result of university industry cooperation. Industrial institutions should not see universities as the institutions that will solve their problems gratuitously and they should become conscious that the acquired profit will contribute to the national industry. Another benefit of cooperation is the programs given at the universities and secondary level industrial - purpose schools will contribute to make it more dynamic in the direction of industry’s desires and needs. That the industry carries on its researches studies on its own completely separate

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

457

from the universities is not suitable both in the economical and technical dimensions. Since the main target of industrial institutions is not to make researches, it will be more efficient and suitable to benefit from the university instructors who have spent long years for these studies. In order to increase the cooperation, industrial institutions should have R&D units as far as possible and the person directing these units should have a doctorate degree. This will make the unit more efficient. Enterprises should motivate their staff working in R&D and other units to get their graduate and doctorate degree, and in this way they will improve their academic thinking capabilities and solve the problems encountered in a more efficient way. Their graduate and doctorate projects at the universities should have the characteristics of supporting the projects and solving the problems of industrial institutions they cooperate. Therefore, the studies performed should be used in the industry efficiently and should not only decorate the library shelves as a scientific study. Equipments and accessories necessary for the studies, which will be realized should be provided with the support of industrial institutions. If necessary, the university laboratories should be equipped by industrial institutions. Therefore, the number of hardworking, honest, and patient employees and employers, industrialists and managers should be increased. Recently, techno parks have been established in various places. The establishment of techno parks contributed: to meet the university and industrial institutions at one center, to produce new and advanced technologies, to increase Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s power in the world technology market, to decrease the spending for technology transfer at minimum, and to evaluate the manpower in the most suitable ways (AyangĂźl, 1993). Today, in order to ease the development of R&D based technology and R&D, which can create high added value and to support the introduction of the technology to the country, a technology free area in Marmara research center of Turkish Scientific and Technical Research Board was founded in 1999. This area still continues its works. (TĂźbitak, 2003) Within the framework of European Union, the aim is to solve the problems of the industrial institutions, which are in the member countries, and to develop new technologies. (www.Fp6 2004) Turkish Universities and Turkish industrial institutions can participate to the program. In this program- European Union 6th. Frame Program- Turkey and groups which are consisted of industry and universities and which are member to EU can get support from European Union fund in order to develop technology and solve a problem together. (www.Fp6 2004) Many universities and industrial institutions from Turkey will be able to take advantage of the program. But there should be a dynamic university- industry relation in order to take advantage of the situation at a desired level. Making projects out of any technology or answers to the problems can be supported by finding related partners to supply support in a fast way. Any situation and any project is a matter of culture so it will take time to prepare projects; as a result it will be hard to take advantage of such opportunity. Another important issue is the internship of the students who receive technical education. The internship must be planned in a careful way and must be conducted in an effective way. Within the internship period, the individuals can intensify and

458

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

develop their theoretical and practical information, which they gained during their education. For this reason, internship should not be done as to throw a glance into the enterprises but as to work in these enterprises in a more effective way. The enterprises should be careful with the interne as it is with his/her own staff. The enterprises should have education chiefs and managers who will closely deal with the coordination of these works. When done in this way, the internships will attain its objective and the students will have the chance to see the machines that they can not see in their schools and by this way they will grow up as the individuals who will be able to work in a productive way in the industry. University - Industry cooperation should be realized as follows: (G端rol, 1993) Industry production services (Information flow, seminars, grants to university funds, monetary contribution to laboratories and departments of the universities, industrial scholarships) Service supply (Prototype development, education of the student in work, determination of the thesis subject and thesis advisory, expertise education) Research cooperation (Joint research planning and implementation, joint research programs, research consortiums) Research parks (the cooperation of science and technology in tip points, interaction which is a result of being in the same environment, partition of research opportunities) As we can see, cooperation types are continuously becoming more intensive and are becoming different sorts. The cooperation realized is important for both sides.

4. Outcome and Assessment In this paper, it is stressed that the efficiency of the education and training level should be raised in industrial vocational high schools at secondary school level, in technical high schools, in engineering faculties and technical education faculties, and in vocational schools, which give education in related fields. It also stresses the importance of the fact that the graduates of these schools should be educated in the best way, the technologies should be founded for the industrial enterprises themselves, and the production should be realized in a qualified and cheap way. In our age where science and technology develop fast, the realization of qualified human force in industrial institutions is important in various ways and the cooperation between industrial institutions and vocational - technical education institutions is becoming compulsory in our age. It is stated that current relations should be placed on appropriate bases and should become more efficient. By this way, as implementation oriented education is more efficient, both the education durations and the internship durations should be planned effectively in the framework of schoolindustry cooperation to make the people who are graduated from the technical schools at secondary and high level initiate their professional life more efficient. These relations should be considered as a whole and all necessary regulations should be passed and all necessary precautions should be taken. With the help of this school industry cooperation, technical staff will be educated in the direction of the needs and demands of industry. Furthermore, with the cooperation

Conference on Training Institution - Enterprise Dialog

459

between industry and school, Turkish industry will be one of the developed countries as a result of the raise in the competitive force and development of national technologies.

Resources (1)

Büyükkaragöz, S. (1984) “Why the school-industry cooperation should be developed?” E¤itim ve Bilim, 8, (84), 39-41.

(2)

Do¤an, H. (1979) “School-Industry relations (School-Industry Joint Education OSANOR Project) (SchoolIndustry Joint Education Seminar 28 May-1 June 1979), ‹zmir.

(3)

Külahç›, M. (1984). “A contemporary model for higher education: Cooperative Education” A.Ü. E¤itim Bilimleri Journal. 17 (1-2) 419-429.

(4)

Official Gazette (1986) “3308 numbered Apprenticeship and Vocational Technical Education law”, 19 June

(5)

Ayangül, H. (1993) University - Industry Cooperation from the point of view of the student TMOBB Mechanical Engineering and education symposium.137-154.

(6)

Tekin, M; Kolip, A.; Akçil, M.; Karayel, (1995) “The importance of University Industry cooperation in training qualified technical personnel”, F›rat University, Technical Education Faculty, Vocational and Technical Education - Symposium, 22-23 June, 226-232.

(7)

Tekin, M; Kolip, A.; Akçil, M.(1995), “SA. University - Koç Holding Example in the Application of University-Industry Cooperation”, F›rat University, Technical Education Faculty, Vocational and Technical Education - Symposium, 22 - 23 June, 233-238.

(8)

Gürol, M. (1995) “New tendencies in University - Industry Cooperation”, F›rat University, Technical Education Faculty, Vocational and Technical Education Symposium, 22-23 June, 239-250.

(9)

Çelik, M., Ya¤c› S., Ayafl, N (2003).”Evaluation of the cooperation between vocational schools and the Industrial Sector”, Iveta 98 Conference, 164-167.

(10) http://www.Fp6.org.tr (2004). (11) TÜB‹TAK-MAM TEKSEB Technology Free Zone, Brochure (2003).