Aile Rehberi by Atila Erkek

Erasmus+

.fux \ff

ANAlvlUR

irçr mirri rĞirim munünrüĞü 201 5-1_TR-KA2OL-o22r52

ERAsılUs+ oruı- tĞirimi srnlruir onrıKtıKLAR pnorrsi

AıtE REHBERI

http ://ese-project.org

Editör: Faıma Ülker

Aile Destek Portall Ve Rehberi Çallşma Ekibi: Ozan BaIoğlu Nasibe Kan Fatime VatandaŞ sarl Sema Bozacı Durna tsra Ugur Fatma Ülker Atila Erkek

oNSoZ

' Aile toplUrnUn öZüdür ,onU tahribe yonelen her şey top umUn tahribine

yöne]miş demektir

samuel Butler DeğerliVelilerimiz

Anamur llÇe [/illi Eğitim

\,4üdürlüğü, N/illi Eğitim BakanllğlmlZln

ilçemizde görev ve sorumluluklarını yürüten ; ilçe düzeyindeki eğitimi planlamak programlamak, yönetmek, denetlemek, geliŞtirrrrek Ve

değerlend rmekten sorUm

en üst düZey kurumdur,

NilüdürlüğümüZün amacl fiziksel,z h]nsel,ahlak,rUhsa|,olarak Sağllkl ,duygusa olarak dengel ; yaplcl,yaratlOl Ve üretken ;öZgürce Ve bilimse] düşünebiLen, geniş bir dünya görüşüne sahp yeieneğ ie, nsan haklan değer, kiş]lik Ve teşebbüse yone]ik sayglll Ve topluma karşl sorumlUluk hisseden öğrenCller yet Ştirmektir. BU öğrencilere gerek i b lgi becer Ve tuturn ,yetenek Ve ça şma alışkanlığ sunarak ilgi yetenek Ve kapasiteierini geliŞtirerek top UmUn mutlulUğUna katkı sağlayacak mesiek Sahibi olmalan için hayata hazıdanmalar nı sağlamak istemekteyiz. EğitinT Ve öğretimin nitel ğinin AVrUpa Bir]iği standartlanna yükseltilmeSi

oğretmen Ve öğrencilerirniZin ulus ararasl projelere katlllm oranlarlnln arttlr larak yabancl dil Ve hareket ilrk düZeyini yühseltmek için il lVi li Eğitim Müdürlüğümüz her türlü AB projesinin yürütülmesi için gerekli desteğ]

Sağlamaktadlr. Bu amaçlar a , ilçe N/i]li Eğitim Müdür üğü o]arak 20] 5 teklif çağnslnda Türk Ulusal Ajansına sunu an Ve Yunanistanla ortaklaşa yürüttüoünrüZ Erasmus + okul Eğit mi Strate]ik ortakllklar 'E-Services Ec]ucation '' adll projem Z desteklenmeye aylk görülmüştür. Müdürlüğümüz koordineSinde

-1-

yürütülen projede Valide Sultan Mes]eki Ve Tekn k Anadolu L]sesi ve Zehra Marulyalı Spor K ubü de orİak kurum ar olarak yer alm!Ş , proje kapsam nda çal Şmalaryapmlşlardlr. Proje çıkt laı arasında yer alan, alanında uzman öğretmenlerimiz taraflndan F,azrlanan bU rehber aile tutumlan, aile beklentileri , ergenlik verimli ders çalışma , motivasyon gibi temel konUlarda sizi bi gilendirmek Ve size gerekl öneri erde bulunmak arnacı ile hazırlanmıştır.Aynca bu yazıları hem okuyup hem de faydall V]deolarl izleyebileceğiniz on ine 'Aile Destek ,

Portalı da yayına geçmiştir Aile Destek Portalü ve Behber n hazlrlanmaslnda emeği geçen proje koordinatörü Valde Sultan NITAL ingihzce öğretrİeni Esra Öğür e ; Proje Teknik sorumlusu , Fatih Proles ilçe Eğitmeni Atila Erkek e ; Anamur Rehberlik AraŞtlrma N,4erkezi R-.hber oğretmen ozan Baloğ u'na ; Anamur Anadolu Imam Hatip Lisesi Felsefe Grubu oğretmeni Fatma Ulkere ; Anamur VaLide Sultan t\,4es eki Ve Teknik Anadolu Lises] Çocuk Gelişimi oğretmeni Fatime Vatandaş Sarı ; K mya Oğretmeni Nasibe Kan , Meslek DersiOğretmeniSema Bozac Durna'ya ve desteklerinden ötürü Anamur Devlet HastaneS] Psikoloğu Hamit DUrnaya teşekkür ediyorUm

Bu rehberin size yararll olrnas nl Ve çocuklarımıza destek olabi]mek amac yla sizlere yol arkadaşLlğl yapmaslnl diliyoruz, Şunu Unutmayal m Çocuk Eğltim]e Şek]llen jr,onlara şeki veren aile ve eğitimci erdir

llyas Mercan Anamur ilçe Milli Eğitim Müdürü

ERA§MUS+ Yenilikçiue İyi Uygulamalaıın Değişimi İçin İşbiıliği l$2 (Ana Eylem 2) oKUL EĞiTiMi rez sınııeJir oRTAKLlKLAR ,E-sERVıcEs EDucATloN , pRoJEsi

Anamuı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğii taraflndan koo.dine edilen "E-services Education" Projesi Avııpa Birliği Eğitim ve Gençlik Programlaı Meıtezi Başkanlığı (Türk Ulusal A_jansı) tarafindan Erasmus + KA2 okul Eğitimi Sfatejik ofiaklüklar kapsamrnda yüı,ünilmektediı,. Proje yerel/bölgesel eğitiİİü otoritele.i arasrnda karma ortakhk olaıak kıugulanm§hi Yunanüslan ile billikte yurültjlen plojemizin temel hedefi eğitimin içinde yer alan farklı gruplar,özellftle de dezavantajlı olalak nitelendirilcn öğIenciler tarafindan kolay erişilebilir , yenilikçi bi araç, çok arnaçlı bi e-öğrenme platfolmu oluşturuln,ıasrna dayanmaktadl [, P! o Je faaliyet tarihlcrı 01/09/20l5 31/08/2018 arasında

lam srire 36 av dır.

t:E

ProjeninYerelOdakları:l)AnamrııValideSultanMcslekıveTeknikAnadoluLisesi 2) Zeka Marulyalı spoIKlubii

]'IojeninYurtdlşü o.tak]arı:

] )

Arta orta Öğ.etmMilli EğitimMiidürlüğüArta, Yunanlstan

2) 1.Gynasium ortaokulu Alta. Yunanistan 3) Teselya Gelışiın MerkeziAKETH , Trikala.Yunanrstan

PROJE KAPSAMI VE ÇlKTILARI Projemizin kapsamırda hedefgruplarımız öğıetmen,öğrenci ve velileı,den oluşfuğu için farklı konularve farklı amaçlat yeralmaktad]r,

l) E-platform oluşturulma§l

oıtaö$etim müfredatna yönelik , Türk ve Yuna[ öğIetmenler ve eğitrm çalışanları taraflndan liselel geçiş ve ülivelslte slnavlarına hazıılık ail^c|y]a lms.ese-pruject,oıg platformu iizerınde ders sunumlarr , tekar allştıımaları , dökünan ve sınavlardaıı oluşan

e-içeıikler oluştunrlmuşfur. Aylüca öğrencileı için yaşadıklaı] yeri anlatan sanal gezılel, Fllm köşesi ve o1un köşeşi , sanat etkinlikleri köşesi gibi bölümler de yer akmaktadlr, Girişimcilik becerilerini gelişlmele amacıyla CV hazırlama,iş yerı kuıına gibi

bilgilerin ve faydalı linklerim yer aldtll Genç Girışimcıler Portalü oluşfunılmuşfuı. Oğretmenlerin de faydalannıasının amaçlandığl Bılgi ve İletişim Becerilerini

yiikselhİeye yönelik ICT kurslaİı dayeI almaktadf, -3_

onlineingiİzce Tekrar Kursu

Sayısal ve killtiir derslerin haricinde e-p]atfomda Avnıpa ofiak Dll lGltelleri çerçeresinde AI seviyesinden Bl_ser,iyesme kadar belırlenmlş konulafın yer aldlğü tngilizce ders]eri de }eI a]maktadür. ozeIlikle 8.stnüföğIencilelinin stnava hazlrlanmasrna destek olunmast amaclyla müfledatla paralel hazrrlanan ders sunumla , alıştlrmalal , sonı

@ı!E

bankası ve deneme sınavlan da yer almaktadlr,

PLATFORMUN ANA EKBAN GÖRÜNTÜSÜ

Aile Destek Portalı

ese-ploject.olg üzerinden erişim sağlanabilecek olan portalda velilere yönelik cizellikle ergenlıkle baş etmede anne baba rufumlarr , öğrencilerimize yönelik de sınav kaygrsı . motivasyon glbi tavslye yazllarl , makalaler ve videolar yer almaktadf . Pofial üzeriırde ayrıcafaydalı linkIcrc deulaşılabilmektedir.

Elinizdc bulunan bu rehber Aile yazılardan derlenerek haz]IlanmışhI

Destek Poflah üzerinde yayımlanan faydalı

-4-

Okul

Başarrsında

Ailenin onemi 'ç!ğ|mız üİ.),a'. İİlİtirs|. ck§üJmik I c ığ|(no|oril dcğişİı.ıcıln htll] tıi, §akild. t..o.!o ğttıği !9 bu .leıış|!ığlçftlt-.ıl |üiPlumlİnn §ın dcıtccdc cütlcndlgı bt !tlr!§ ye$.İuİ,tndtf tsulufıdltutnılz yizyılda, bilgiye ulaşmak. bi]giyi hızh ögrcıımek bircylcrin vc toplumlarıür gcliştnesi ıçin yaşamsal Ştıplle§iz ki lİı onnc_habğ oİuld6 (.r(u*unuİ N\r{l]ll olfiır|.rlnl islc, Oliut b.ışır|Jüüğ §§iıll| 6rrıami. okul, mitcdrl öarğğncİ gabi l'ıklölltriİ !,.1rııdg çocılilün İğpd.rıdsi. iİı.*li o|ılşu va çalışması da önemlidir Bunun yanında anne_baba da kendi üzerine düşeni yapar. cocukla ve öğretmenleriyle iyi diyalog içinde oluP çocuğun bireysel farklrhklarına göre ühtiyaçlann kalştlarsa başall da o oranda yiikselir Aşağlda anne ve baba]ata çocuklarün,n b3şar arı arttlmak için yaPabileceklcri önerıleI bulacaksınrz UygUn Ders Çalüşma ortamı Sağla] ın Çocuğunuz başarılı o]abilmesi için en onem]i koşullaldan bırisi ders çalışmasıdıı Ders çal§abilmesi için çocuğunuza uygun bir ders ça]ışma ortamı sağlamalısınız Her öğrencinin eğer mümkiinse ayrü bir çalışma odasl mdmkün değilse bir çalışma masası ve 1-

sanda]yeden oIDşan ça]üşma köşesi o1malıdlr Çocuğunuz ders ça]ışırken televizyon Ve bilgisayann kapaholmaslna dzen gösterilmelidjı 2-

Kıva§lam, }'apnıa\rn

Her birey farklıdır. Başkalarlyla kıyaslanma

çocukların dünyaslnda derin yarala. açar vc btiyük özgüven eksikliğine neden olabilir, Kryaslama yapmak çocuğunuz ders]eıine ya da davranşlarına olumlu katkısr olmayacağı gibi olumsuz etkilel yaratacaklrr Kendini yetelsiz hjssetmesine neden olacak ve baŞarüsüzlık hissi ve özgüven eksikliği yaşamasına neden

olacaktıı

Kl\ a\lama Yerine Cii7cl orn(kk,r \unUn Ai lc büyüklerinin hayaı ndan önekleI anlan lması

J_ 'seür

ctki li bir ııeto ttur Fakat bunu kıyaslamadan. şu şekilde davrarıInlyorsun' gib i ifade ler ku llanmadan yapmak gelekir 4_ Çocuğun uzu n ilgi v€ }'e ten ckIcriniD Fa rkın ı Vırln.

Anneve babalafınhatalarındanbirisi

çocllklannızdan çokerken yaşlardanitibaı€n süeklive lckİİrlıollllti,ıdlr Onu ıyi ııııyıı ıtyı

P.rl-o.mönrınm üir,ifln ld b:rİifi bckld6.ni2 ! c bu.tu gİlt 5* !!Jİılr|lN*8ltıl o.\ l t nparüt l} !c8guıı 8orlcnllc}.ın

5- onun mıltlu ohp olmadlğınİ odaklanın. Önce onun nasll olduğunu. Nasll bir gün geçirdiğini, arkadaşlafıyla neler yaptığrnü sorun Anlatınazsa tsraIcı olmayır] Süreklı sınav ve yazılılardan kaç aldığını. ödevrni yaplp yapmadığrnı Sornayrn Elbette bunlarü da somal§ınrz ama zananlama önem]i. 6- Hedef Bclirlcmesin € }hrdıİı cl oI u n Ço!,1lgıllluzuı! dca§ çılriı|ı6}? |rı.kh olm:ri| lç|l| l(r,nıll htdc8cİ olmasl ve ona ullrşnl.rl

içilı

çrrlıJttılrı gc.ğlJnğllcdtİ Sıı .belatn (,lnn* çocülmlızün k6pı5ı!c§l, kiŞilik ozelliİlı:n. ıl9 ı.c tcı.nclleİ doüt{lttNt|lı.lu hcdct bcliı.lcmesııc tardrrİicl tllll)nlll ılz Belir]ediğioj2 hcül' nĞ kalııtllenlfun çok ülbnıh Dc dc ul-!§ınıIü.ocn& kıdl. yıürdk olfİu |. _5_

?- Düzenli Ç alış ınasınl sağla_vı,ı

Başannın sağlanmasında çok çallşmak değı] verimli ve düzenli çalışmak önemlidir Çocuğunuzrın bir çalışma planı doğİultusünda çaltŞmastna özen gösterin Çahşma planı yoksa da en azından günliik tekmryapmaslnl sağlayln, Gijnlük tekİaı

ed meye bi]gilerin %70'i

24 saat içinde unufulmakadüL

8-olum§u7 Eleştil,iden UzakDul,un Herhangj bir başalısüzhk ve yetersizlik durumunda ohümsuz eleŞtifide bulunmak o]rımsuz stfatlal takmak yerine yeniden denemesi ve başamasü için ona destek olun Unutünayın ona vcya kşiliğinc yaptüğmz

olumsuz eleştirileüi benimsef ve başarıslzlık duygusunu kabuilenebiliı 9-TUtarh oIun Çocuk eğitinrinde en önenii unsurlardan birisi dc aff)c babanün tutal1l davranmasldıL Çocuk anne ve babayı çok bnemser, anne ve baba çocuk için omekteşkil ede. Ebeveynler zamana ve koŞula göre davranmamalıdır Bir olay karşısında aııırc vc baba farklı ııesaj veriıse çocuk neyin iyi, neyın kötlı olduğunu anlayamaz,

10-oğretmenleri lle llctişimKürıın oğrenci başarüsünda bğrenci. aile ve okul §birliği çok önemlidir- Bu },uzden çocuğunuzun sınüf öğretmcni ve derse giren öğletmenledyle belli periyotlaİla gönişmenizde büyiik fayda Valdııl Böylelikle çocuğrınuzun ders duİumunu, varsa okuldaki problcmlerini öğrenmjş olursrrnuz hetn de çocuglnu7a onun dersIerine tarş, iIgilioldug.ınu/ mesajınl ! erir.'ni,.. l l-Çocuğunuzla Iyi Iletişi,n Kürun Çocuğunuza her koşulda onu sevdiğinizi ona değer verdiğinizi söyleyin, Eğer çocug!nuzun başarılı olmasını istiyolsanız ona süreklü o]uıılu mesa.jlar veıme]isiniz, Sen bunu yapaııazsın. sen bccelemezsin, aklm cmcz gibi ol!ıillsuz mcsajlar yc.inc scn bu işi yapabilirsin, b!ınu anlayabiliIsil, bu iŞin üstesinden gelebilirsin mesajları vermeyi deneyjn

l2-Kuİallar Koyun Günümüzdc çocuğunuzun çalışürrasını cDgcl]cycn

birçok cngcl ınevcuttuI, Bunlardan en önemlilcri de bilgisayar vc te]evizyondü, Çocuklaonızün bunlann başrndan kalkrp ders başına ohırması hiç kolay olma]İakladıı Eğerbunlar için krsltlama getimezseniz çocuğunuzun de$ başar6ı düşeceği gibi sosyal hayatü da olumsuz etkiIenecektir- Çocuğxnuann biIgi5ayar ve TV kar)ü. nda ne kadar .,ana.l geçirecegire birlikte karaI vemeli ve uygulamalısınızl3_

odcv Yapma Alıskanlüğı Kİzandlrün

Ödev yapmanın bnemini çocuğüınuza anla hu Öd ev yapalken molalar velin. Molalarda onu öd İ llendiriıl - Uyku ve yemek saa tinin düzenli o1ma slna özcn göstclin okuIdan ge]ince dinIenmesi için ona )üre verin. Ödev yapma zamanına ve sriresine beraber karar verin, odev yapnra sür es ince çoc uğu nuza yarchm edin. Ar11a ödevleri onun yeİine yapmayn, ÖdeVlenn, mutlaka kontlo1 edin. Huzur]u ve iyI biraile o(amü yarahn. Hüalr]u aile ortamInIn ögrenclnln x].adenrlk ba)an5ünl artürd,glnl unutma} ln. ödev yapma siiİecinde ebeveynleı çocuğun direnciyle karŞr]aşrrla.sa onu molive etmek için olumlu bir dil ve llümlı tutrım sergilemeli , Ses, tşık ve mobilya düzenı gibI değiŞkenler konusunda çocu ğa uygun oltamlar sağlayln Çahşma odaslnda televizyon gibidikkatinj dağıtacakeşyayada cihazbulundurmayln.

-6-

çal

i oda ısüsü 2 3 deleceye ayarlamak uygun o1ur Çocuğunuzuıı çalüşma yöntcmi vc süIesine yönclik olumsuz eleştiridcn uzak dunün.( Bu ıŞma),la bir şey yapamazs ın. , gibi)

13.ÇocuklarlnlaTY,bilgisayarveceptelcfonlırlndanuzaktutun.

Bunu Biliyor muydunuz? 2013 yrlında RTÜK 'tin yaptüğı bir araştrmaya göre, öğrencilerin }rizde 73,7'sinde

bilgiJayar/ tablet, },tizde 63'ünde lflam.r enrlİti bulünuyot. Kendisile ait odada te]evuyon hı|uıı!ıı oğİencilerin oranı yüde 40. brlg.ic0lnİ,.ııbİd bulunanların oranı },tizde 80, iİtemet cıişmi olanlann o.anr yüzde 65. oğ.crıcrhf ccP ığı.fonuna giinde ortalama 2 saat 39 dk. televizyona 1 saat 55.dk, internetc l saat 48 dk, bilgisayar/tablete(iürtemet düşmda.) 1 saat 34 dk zaman ayırmaktad1r oğrencilerin izlemekten hoşlandüğı program tiirleri aras ında yüzde28.7 oran ile çizgi filmler. !,tlzde 20,5 ile yanşma programlan ve yuzde15,6 jle yelli diziler bulırnmaktadıı (Türkiye'de Çocükların Medya KullanmaAlışkanlıkları

Araştması-RTÜK)

Çocıüklanmüzl Mcdyanııı Zaraf larından UZak Tutmak

JcinNcYıpmalı]

*Çocüklarınızüfl 3 yaŞndan önce cep telefonu, tablet

ve bilgisayar ile oynamala-rlna, TV iz]emelerine izin

*3 yaşından büyük çocuklarda ise yaŞüna uygun zamansınlrı koyun, 'Çocukııfo d.kcd ysşü (ılıoku|-o(naıull CcP te|.|iİııt olİüym lıcİ ti yı?l.ıü oldı4lıtz..9 rcl.f§Dondr *ÇocDklafl n odasına TV_Bilgisayarkoymaym. *Çocukların izlediğiprogralnlara, oynadrğr o}unlaravegirebileccğisltelerebirlille +Bilgisayarherkesin görebileceğj oıtak kullanüm alanlannü (salonda) olmalı.

karar verin.

*Bilgisayarlarda giivenl ( filtreleri kullan malı. rÇocuklarün oynadlğ oyun]ar. girdiği sitejer. sosya] paylaŞım sıtelerindeki arkadaşları takip

edilmeli,

*Çocuklarınızı sosyal paylaŞüm sjteleri, internet ku]lanımü vc özel hayatın gizliliği gıbi konlrlannda bilgilendirin *Çocuk]arlnüza sosyal med}a hesabü açmayün.

*HeIZaman *

yüksek gizlili}i ayarlarını kullanın

So§yal medya'da paylaştı k]a

*Çocuklarlnlzün geçirdiğ

zamaı11 azal hn

nzadiklütedin

vc kendinizin sosyal

ağlarda

*Sosyal ağ kullanlml konusunda ev kuralları

hazırlayın ve onlaıı uygrılayııı

*sosya] medyanln zaIaIları hakkında

çocukları

a bilgilcndifin

*Tanımadüğı1112

kullanlclla.a hesabünıza erişim

*sosyal ağlarda yüz-yüze görüşebileceğiniz

insanlarla iletişimkwun ve çocukIarlnüzı

teşvikedin

davran§lafa

Fatma Ülker -7-

okuı. AtLE t5 BİRLİğt

OKUL _ AILE IŞ BIRLIGININ

öNnnri

EĞiTiMAiLEDE BAŞLAR

Günümüz dünyasünda çağdaŞ toplumlarda en büyiik yatlı]m insana yaptlan yatınmdr, Brrnun eğitiml, özgür ve geleceğe güvenle bakan birey]eryetiŞtirmekten geçer Bunun için toplumu oluŞfuran bileyler o1arak, anlayıŞ ve güç birhğü oluŞhırmak zorundayız. Eğer geleceği olürmlukurmakistiyolsak, geleceğe olumlubakma iİrancılİızl kolumahy1z dzİ

siz velil€riİüiz çoc[klarln başarl§lnda okul kadar, hatta daha da önemli bir etkiye

sahipsiniz.

Çocuğunuzun ders başansnl etkileyen en öneDıli etkenlerden birisi aile ortaml ve

tutumdUr. Aile nekadarsağlıklıve bilinçli iseçocuklarınbaşarı düzeyleri okadaryükseliyor

UNUTMAYIN!!!

Huzurlu ortam çocuğU_n performansml olumlu bir şekilde arttırır. AJaşttma sonuçlan : Ulkemizde yap an bir araŞtıma deİs başansı düŞük 7-17 yaŞ grubu çoclrklann yansrn]n anne baba ilişki leİjnin kötii oIduğu, Yansından fazlasının ise babalarınün kendilerine vakit ayıramayacak kadaI meŞgul olduklar]

görülmüştü. sayln Veliler : Arhk eğitim ortamlannda «eti senin keniği benin» anla"v§L geçerliliğini yitirmiş tir. Anne b abalaf olarak sizlere de çok önemli görevler düşmektedir. [ştc BunIardan Bazılarl

*'oNA BIR YAŞAM KURMAYIN; ÇocUGUNUzUN, KENDI YAŞAMININ

NtiMARI oLMAslNAYARDIMCI oLUN." *Çocuğünnzun okul hayahna ilgili

özverili olun.

oğretmenleri ile dialog haIinde olun. Çocuğunuzun özel durum|an var§a bunlar

hakklnda rnutlaka öğretmeni bilgilendirin. Bunu yaparken dialoghatrlanndan kaçmrn. Dersleri bölereksmlfa girmek, smlfin öniindc bck]emek, cn bısit konularda bile sürekli teleıonla aramakvb. *okulla, öğretmeniy|eve okumakla olumsllzeleştilileri onun yanmda yapmayln. *Dersbaşarı durumunu, devaınsızlık duıı.ımunu. arkadaş ve öfuetmenlerle ilişkilenni sağhklü vedevamlı takip edin okul idaresj ve slnlf dğretmenleri ile iletişim kuıun. okula devamsızlık yapmamasrna özen gdsteriül.

Egitimde sirreklilik esastlr- Çocuğun gelişimi sürekli

desteklenmelıdir *Çocuğunüza uygun birçahşma ortamI hazırlayln. Çocuğunuzun evde rahat çalüşabilmesi için bir oda yada bir köşeye ihtiyacl vardlr, Çalışııa ol1aııında diktat dağıtıcı Şeylcr (Telcvizyon. yoğun scs, müzik gibi) ohlamalıdrü,, *okulu ve okumayl önems€yin ve derslerin€ destckolun. EIr ufak bir hatasında oku ldan alma tehdidind e bu lu nmayın-

ocuğunuzla her konuda olduğu gibi oku a ilgilide§ohbet ön€ms€m€-yerek, k€ndi§ini yalnız hi§sctmesine izin vermeyin. *

edin. onu dinlemey€rek,

*Çocuğunuzlı her konuda olduğu gibiokUlla ilgilide sohbetcdin onu dinleme}erek. öncm!eme-\ erek. kendi\ini ) alnu hi\!elme§ine i,,in !erme} in. + \iLE'Df \ ERiL\lEsl CE-Rf KE\ E\ TEN|}.1,1HTIYAÇLAR: Değcrli olma duygD§u , güvcn duygusu oluşturma , yakrnl* ve dayanrşma duygusu

sorumluluk duygusudur. -[ ),ku dü/cnitc btsl(nme\ine önem \ erin. *Çocuğunuzun fiziksel ve ruhsal §ağlık problemleri olup olmadlğlnükontrol edin. *ÇocuğunuzUn §lnlrlarmr zorlamaytn. Hcr çoclüğun kaPaSitesi, yetcnckleri, ilgileri. farklıdır. Çocuğuıluzdan yapabileceklerinden fazlasünı beklemek, onlaracğitjm hayatla.ı boyuuca velebileccğiıriz en büyükzarardür*Çocuğunuza yapabileceğiniz en büyükyardlm, ilgi ve yetenek]eri doğrultusunda onu yön]endiımek, ihtiyacı o1an dcstcği ona sağIamak sorunuüru ç dznede yard ııncı o lmakh.

*BAŞARILI İı*SANLARIN Hf,DEFt,ERi VARDIR NEREYE CiTMEK

ISTEDI KLERlNI BILIRLER.

Çocuğunuzun yaşam baŞaısüna dneliı veriyor ve yaşam başalıSlnl ak]ınızda nırarak onunla koııuşrıyorsanız. dikkatle dinlemeye başlıdrğlnlz zaman onun istekle.inin ne olduğunu an]ama}a başlanınüz *Çoctlğunuza süreklive çok [ızla "d€r§ çal§" dcmcyin. Ölçiilü miktallalda yapllan "ders çalış" uyarısı vc rakibi, çaIıŞma ortamlnın da hazü olması çok daha

fbzlaişcyarar Diğerçocuklarla

ders vcya başka konu]arda kıyas]amaiçine

*Zrmatrlitikullanmasünl öğretin!

gimeyin

Dayakve şiddett€n kaçünün. Saldırganlık çocukta ciddi olumsuz sonuç]ar doğurui,

*Çocukiçin evde düzenliYe kurallaİtn olduğu birortam ger€klidir. Aşltı k,ü.alkoyİlak da. fazlaslyla kuıaLslz olııak da çocuğa zararv€rir, Çocuk için cvdc düzenli kuIallarünoldugu bir ortam gcıcklidiı*KontroIlü bir ozgiirlük yaşasm. *Gü nümüzde özellikl€ teIevizyon

bilgi§ayar konu§unda seçici

srnlİlaytcl olun.

Çok fazla televizyon vc bilglsayala maruz kalan çocuklalda, davranlŞ prohlFnrleri

o]uŞmaktadıı

*Unutmaylnki, çocuğunuzbirçokdavIanrşınızl örnekahyor!

ÇocıığunuzdaproblembirdavranlŞ göriıyorsanrz. aynayı öncelikle kendinize tutunI II *scvmckvcscvdiğinizihi§s€ttirnr€karasünda çokbüyükfarkvardlr. Ailenin mUllUlugu çocuga psikolojik güven verir. *Eğitim ve diploııadarl daha önen]j bir Şey; çocuğunuzla aIanudaki slcak iletiŞimin

kayboIınamasrdır

HER.ŞEyiN EN iYiSiNE LAYIK .,.,ŞU DÜNYADA VE GUZEL BIR ÇOCaK VAR! O, SIZIN OZEL ÇOK EViNiZDE yAŞIYoR." D,,EJ]ı Cüı, El oĞLLl

Sema Durna Bozacr _9.

ÇOCUĞUNUZLA KALİTELi ZAMAN GEÇiRMEK

var:

Çalrşan bir anneya da ça]rşan bir baba olarak ak]rnrza sürekli talolan bir soru ÇocuğumIa yeterinc€

zaman geçiriyor muyum?

ZoIlaşan hayat koşulları sebebiyle biz ebeveynler çocuklarımrzla daha az val«t geçirebilıırekteyiz Değişen yaşam koşulları ise ebeve}.rü olarak sürekli yeni bir şeyJcr aİaşfumayı Ve öğrenmeyi de beraberinde getiriyor elbette, Yaşam koşullan, çalışma şaılla mlz çocuklartmızla geçİdiğımiz zamafu daha klymetli hale getidyor, Zamana ayak uydurmaya çal]şlrken akllmrza bil soru gelmeden edemiyonrz , Çocuğumla yeteri]ıce zaman geçiriyor mu}.um? Bazen onunla yeterince zanan geçiremediğinizi düŞünüp kendimizi suçlu hissediyoruz, hatta suçluluk duygusuyla bazen tavizleı verebiliyoruz, Aslılıdayapılan araştıı.İnalar ve çal]şmalar cocuklarla geçirilen zamanın süresindenziyade geçiirilen zamanrn kalitesinin önemini ortaya çıkaımakta, KaliteliZaman Geçirmek Ne Demektir ? Çocuğuıruzla bırlıkte kaliteli zaman demek, bedenen ve nüen yanmda olmak

demektiı Bulunduğu^|fz zalnan dıliıni içnde içinde sadece çocuğunuza ilginizi odaklamak demekti| Kaliteli zaman demek , anıe ve babaların çocuklarıyla bitlikte geçirdikleri zaman]n etkili küllanılmasr , birlikte yapllan aktiviteleİin çocuğun hem fiziksel hem de sosyal ve duygusal gelışimine katkıda bulunmasr demektf. Amaç sadece vakit geçirmek değil, birlikte nitclikli vakit geçirrneklir.Aile ile birlikte goçirilen kalıteli

zaman çocuğun gelecekteki insan ilişkilerinde ve öğrenimhayahnda oldukça etkilidir, Çocuklarrmrzla nasrl daha kaliteli zaman geçirebiliİiz ?. Çocuklarınızla kaç dakika geçireceğinz koıusunda cndişe etınek yerine Billikte

sahip olduğunuz anlann tadünl çıkalmak, unutulmaz anlara dönüŞmesü lçın siz rclilerimize bazı önerl]erde bulunmak isıivoruz *Öncelikle liitfen çocugunuzlJ birlikte geçirdiğiniz süre içinde televizyonu kapatın, bilgisayarınüzya da cep t€lefonunuzla meşgul olmayrn. *Çocuğunuzla birlikte eğlenebileceğiniz aktiviteler kurun

Ebeveyıin keyifalması, kullandığl sözcükler, gösteldiği ilgi çocuğun zihinsel, duygusalve sosyal gelişimine önemliölçüde etki edel, *sevdiği oyunlan birlikte oynayın . Çocuğunuzun oynadığı o},unlaıı; bilgisayar oyunlaıı olsa bile bilmenız ve onunla birlikte oynamanız aranızdaki iletişimi vc i]işkryı gtiçlendirmenin onun dünyasıyla ilgilendiğinizi, ona değel veİdiğinizi gö§termenin en etkili yollanndan biridir Ayrıca birlikte o1un oyııamak sızın anne baba loliiniizün ötesindc bır insan olduğunuzu, oyunda hem kazanıp hem de ycni]ebüleceğinızl, lnsanca duygusal tepkilorinizü gdrmesi için de bıl fllsattıI

Birlikt€ ycmck yapm, en az bir öğün birlikte

yemek yiyin

Cüniin koşuŞtunİraslnda kahvaltü vc öğlc ycmcklcfinde bİIikle o]nlanız giiçse, akşam ycmeğiılde mutlaka aile o]arak aynü anda sofiaya ohırüıaya özeD göSteıin AkŞam yemeğı aı]enın bİ

aİaya gclcrck güır içinde yaşadıklarıııızı birbirinizlc paylaşmak için

iyibirzaman dilİİidir

-10-

Birlikte yapacağınız bir keke athğl hcr yuılıurtada matematik beccrileri de güçlenecektir. Ayrıca düzenleyeceğiniz özel akşam yeırıeği partisi , çocuklallnlzın sizinle birlıkte ycmek yapma konusundaki katrlımını artt ınak için eşsiz bir fırsattır, Sebzeleri yrkarken , ı-nasayı hazırlarken size okulda olanlar hakkında bilsi verebi]ir.

ç Evde vaprlan işlere dahil edin.

\ Slzdrran bi( n1Lüsluğu tamür ederkeİ . çamaşr yıkarken, alışvcriş yaparkcn hatta araba lastiği değiştiriken çocuklarımızl işlcre dahil elmek birlikte zanlan geç irmek için harika biryoldur Belki de

ço§lıitrnr|zun "İ}iıgıll,rrl bog ulıııııııı isıcnıyoı o|ıbıli§iıır tl]ıİlırll ç.lj[Iilnr hünıl 0ıl!ıliç! {l(rıçcli huiı,r rr tcliJk|nlcİin }.nplı6| §lcİdİ yorll|lİc| .]lür$lnn. y.İt bl! ş.lric, ö§İctrmclcrı soıuırılrıluk duygusunu kazanünalarırrdc, ozgulenlelinilr gelışlnesinde oldukça etkili 01ur,

AJanüzdaki dtıygusa1 iiişki ve bağlar da olumlu etkileniül Ancak yardrm ederkelr yaptüğü hatalara nasd tepki veıdiğiniz çok önenrli "Ka]iteli zamanm batsln, sana iŞ yaphranda kabahat" tarzı tePkiler vemck ycrinc hata yapmanrn doğal ve insani bir davranış o]duğLünu anlamasüna frrsat ıeıin Unrınr]ayın. kiI lekc dediğiniz yıka.srnız çükar, ama billikte geçi, eceğiniz kryıırctli zamanı hiçbir şey geri gclirelnezI

Birliktekitap okuytln

Çocuğunüüzla kitap okumak bit liktc

geçireccğiniz en ka]iteli zaman diliıİlefindenbİ idir Size sesli kitap okusun bazen de siz ona okuyun

Kitaptakı

kahlamanlarla ilgllü konuşabilir . kahrarnanıİ karŞılaŞtığı aynı durumda ne

hiSsedeceğini,neyapacağınü soıabililsiniZ,Kaliteli zanıın eeçirmenln 1an.nda 1,1ıJp okllnıak !octlğJül akademikve duygusal ge]işinrirıc dc katkı sağlal

sohb€tedin

Çocuğunuzia 5_]0 dakika sohbet etmek. nası] oldnğxnu. saılııakcok caba gelckliımez,

güırüırtin nası1 geç!ığini sol mak, ona ama çok farkyaİatır.

sohbet ederkeD siz de kendinjzi anlalln Bazı konularda gödiŞüıliisoıun Bu, Paylaşİır hcr ikı tamf için de daha gelçek kılar ve çocuğunuz büyiimeye devan ederkenbilaçık iIetişim kültüıii de gcliŞır Kuçükten blınun lohumunu atnrak, daha zorlu ergeüiik d önemleinde blüyük fayda sa ğlayabilir! Bunun da ötesinde. özelliklc kücük cocuklarla konuşurken onlann yaratlcl, heniiz kirlenmemiş baklş aç1sıyla dünyaya baktiğrnlzda. sohbetten düşündüğünüzden daha faZla kcyıf alab jlirsiüliz

-11-

Ayrıca araştüimal.ır çocugxn 5 yaŞma kadaı ailesiyle olan diyaloğunun baŞarıslnda ve zeka gclişiminde ailc dlşr faktörlcİdcn çok dahaöncmli olduguılu göstcriyor.

Birlikte yürüyüş yapın

Her ye.e araba ile gitmeyin , kısa bir mesafede arabayla zaman kazandrk dedjğimiz dakıkalar, kolaylık adına kaybettüğımiz Paha biçilmez anlardı. Çocuklarınüzla birlikle }ı]rümek, hayatmızın htzııı yalaşlatınanın ve onlaIla daha fazla sınırsız anı yaşamanın harikabiryoluduı Yada deniz kenannda, k,umsalda yapacağınrz yürüyüş hem size iyi gelecektir hem de aranızdaki bağı güçlendirecektir

Esra Düzen Oğür

-12-

NASIL

tsI R

ANNE BABA TUTUMUNA SAH iPSİNİZ?

Aşağıdaki 23 sotu},rr sıze uygun şekilde cevaplaym, İşte, nasıl bir ebeveyn

olduğunuz sorusrınun cevabı. Cevaplannızın samiml ve içten olmasüna dikkat edm....

No ÇOcugxma yetennce vakit aymbilüyonn

Ekonomri sonnlal be.i endiseleıdiril

Çoul4ldıllılofunıluluklad qenelde beır yeine setirinm Ço.t!ıolııı yOü|ğ hı, ley yaptığııı gö.üfm ceza]andn n İ[ 9

oİol|

{o dtşt!d4!0l6 modlg rı!,nasını istcrin

Çocüğuha fçme özeiiiIüğü ıaı]nm İİryıolrü bep aynı düzeıde 8itmsiiçin çaba gösteıım Ç(İ!§ıoıİ ıpıd lğa saIak ded]ğim olnuştrrl Çocugxüİun lhtlyaçlanna özeı €öste.iıim

ÇocrğumuD yanm bıraktığ işleriben tamaolanm

llimiattüğüm he. i§icD iyi sekl]de ıaDaıİlann_

ona tarş frzikselo drJk refkarLDlm Çoc ü$m!n ha\ı6] nnN.dJn çnk ko.kanm Istediğini yaPnası için caıını yakarım

Koydnğ{m kürallao haıtr ha.fine Uvulma9ıü beklerim

oId)laE

heP

ködi

tadİnd

bakIlm

H-

Çocüğuünun ba§aı ılı olmasün l beklenm

İ.İmllİDd.

şeyin mükcDlnel o]ma§nı

isİclin

olmadrğıın hsscttiğim §evle. koİusuıda sk endise]enirim

Çocuğunun başlrılarü beni nutlu edcü Işlerin çabuk halledilhes] konusunda §abırslzımaI

ç6lül!ıuı

hrroa köıübkse! seleccğidiisüncesibeİj

İk sıl

ialıaısı/

lkiıü:|l.ı!l{ltiüc Bu teıı içi, soİülğü v..,Gc.88ıiz'§.ec

eı.r

.cr.pıınü d.8crkndırınğniı gcrrkiyü.

Araaıd. b.hnllcİ §oi!]lüdlD cn çol hEngi gnbo giİtE lorulıf. tvrt' ce9ıbl vüdi}gtniı, as;kk olamı

aievcyn

ffiltltİıe rohipiıdr..,

(süİ (,!rılııllj|

fil\|ttE I utü,rt| (§orı ]. 3. l0. lr. 16, :0.23)Eıh!.ıh v§ k ygılı İişilit oElliılğriııe İıltDliİl.. Çocu*tm bğm, koİü h|, şe! e.lıİlgirdc! toıİı, v. çocuğu otiibil§d.'h., lıl$ aüardaD ll'oruE!İ 4in old!İf. ücEıinll dIvraııİtıİ. Btı dovnıq|$ ç9çüğün brEysanrpnl. _.

$otyı l gclqlEınl !t

. 'tıicplıiı ,ıhlpti

aoç lün

otgorloEltııii

hı

ıhİ do*İtıtıdadır

İl,c\.yn l'lrü!§ru:(Sol t| 5, 7. l]. l8. l9..ı:I Mo}qtrEcliyaıçi uşilik özellık]ere ıcr Ço(|ıhııı b.ılcotllcd. yiıkseltir, Bu tarz nınımhr. @c-b{üanıaoDıyıaı duygusal olarak fuüyoÇduyıı çlcuFın 9İiİ}in yüşanlısmda kaygülı, başarı odrİl! rttı hr. şı cn tyi şek-ilde yapnıa

fffiğu içmde o|na!m! *bcP obbi

_ ('r.ıulınJın i:ı dOİİE cbcvcmlçrc

l ır. lı 'İuiıx l ıülasorü

]. ll, l .l , l < . j - t onnıaa. küİlltı vc ''1ı tı9 yı biç" tıırııİı ozgo ol0! bu hıt ır. ço.ıı$ın hıt, ya9tu oh5ıhtm6 k r!ı dıiıiolüitça tat oluumr6tu rttİapo, Ço<ıt§On lhıryr{lrtrni c§vap vcrEc h.ccnlcn diıtOk*EG ç\ocüta, blrcİral bckltnırlcn oldııkça yütsektlİ zomra aarnı! fzİi.l şddı:r vcyo 9öölhıkartcbrşluabillllğ, !. hı; r

\n!ll\l,

'i Ft.{-( !'r ı1 l|lıİm slıİtl l, i.,a, ]:, ] l,Kc!rli!. \,ıg çr$ğriı. k rşı ot0mlq yüPı§ v! dolİ ıııncbalıılınn çocokh.tı. jlahcüü tulıımI.n ,ığhılıdıİ Çocult,r6r{sd !e olün 8!vcn duygl§ıl i}üil.rçısınt tl0lyln vc y§drc gairEn bu hıtrsğlcr, çor.ugı d-ğüolmtıi .r o1gü, bı, ytşao o.!oııt suıınıü&, dyğr ?üİüd! çocuıuİ 8chşıminğ u_vcün olııı t. colaD vet'b,,ıJ:Cİı kıröılaı l(oyınrküdrıür

-13-

;$-",,|r _rı--

_--,,1

AN]N la ll^ I}A

TljTt;M l.,\

"HEB ÇocuK, ANLAşjLMAYA, sAycl

D|],t]1,1tl^ ı!ıj[{|E|[ rI lAlATl|] [ş51-] E]E l]iı lE§]cLA,tAi l\A8ljt eO;L(l[,,E ]ü.ir,,,AL ılü^l,i BlRBjREYDlB,,

ltlariaMonl€ssori

Aile içiDde çocuğun göz]emlediği her davlanlş onuD ileriki yaşamlnda gösteİeceği davran§a temr3l oluşlurabilnrektediı Ailede çocrıga ka.Şı gosterilen ve takünılan tutumlar, çocuğun kişilik

gcljşimi üzerinde oldukça bü},üık ro1 oynamaktadır. Çocuk. yetişmc çağında ana babaslyla özdcşim kurarak, kişiliğınin ve karakterinıı temelledni oluştunİaya başlar Bu bakrndan sizh han8i tur fu tuma salip bif anne baba olduğunuz önemlidir 1

,r,. '1 , ,_,. _.,.,.| ı 'İ' ^,

,,J ş lı/

Jİ

1i; Çacukld-ınlzo'ne

diiŞin ei

-Aşln Basklcl

otoriter Tutum

*-Çocuğu kendi idealleİine göİe yetiştirme arzu !e

istcğindediİler +-

Çoğunlukla çocuğuna kah. otorıteI bir tutum içerisinde

davranır

*Soİüıca ulaŞmak için 5ük slk cezaya baş,!.ururlar * Çocuğa sağlanaıı haklar en aZa ındilgeinniŞ bir d!ırumdadür

*Çocuğun ilgi vcistekleri dikkate alınmaz. *Çoclrğuanlana onun seviyesine rnme çabası gösterilmez, *Çocuğa nedenleri açrklanmayan kurallat konur, bu kurallara uymadığı takdirde ceza veıilir, * Kuralla ra sorgulamadan uyması beklenir * Sürekli eleştiren, yargılayan, suçlayan anİIc babalaldür, *Alxre babalaI çocukları kendi kalıplanna göre yetiştirirleı *Çocuktan yaşmün iizerinde bir olgunluk beklenir ve ona özgürlük tanünmazlleğil,'ülLlsl".liiŞüülüü]e|i

aiğrcl,ıehsiD1.

|vlot1.Iü eü

}leüd

i lAşlıl Bısklcl Vc()ıoliı.ı'Iutlılnlıı ('ocuk l]7cüiılc |tkitcli *Çocuk içine kapanlk, çekingcn, itaatkar olabileceği gibi aşüüı saldırgan ve zoıba da

o]abilir

*Çocukta dairna güçlü olma ve kendinden zayıflan ezme isüeği vardü]: *Kendine güveni hemen hemen yok gibidn,

ileriyaşlarda slkınılaı karŞısıürda dayantkst Ve çarcsiz kalüL *Çocuk alacağı ağır cezalardan kaçııak içiır yalan söylcycbilir *Insanlar tarafrndan kolay kandırılabilir, yanlıŞ hareket]e. yapmaya eğiliüİlidiül *Aşırı lıassas, kırılgan ve hastalüklt bir kişilik yapısü göfülebili. süIekli eleştinldiği içjn aşağılık duyglüsuna kapılabiliİ *Bu çocuk]ar kötti mlıamelcye maruz kalmaktan korktukları için a le ve babaya karşl uysal olmaktadüı faİat içten içe a ıe babaya karşı dnşıİanlık duygulaİ geliştjrirle. *Siirekli kusurlarü araıran strcslidir, V§ stresliyken hata yapma olasrlığl artaı çocuk *Hata yapan kişiierc hoşgörüsüzdürler

-14-

Her Şeyin anahtorı Sewi, enekrc nu r la la r ı lararak değı l A G l asow 2.

sabı\.lır Ciwi|i; KulaÇkaya yatırarak Elde edersıniz

iLGisiZ vf, KAYITsIZANNE-BABATUTUMU:

*ÇocukIafl nr aşlİr ihmal cdcrlcr *ÇocuğakarŞı denetim, çocuğun ilg] ve gereksinimlcnne verilentepki çokdiişüktür. +sadccc a1me_ sadece baba yada anne-babaduyarsüzdü. *Çoctüklaflna yctori ka dar zaman aylnnazlat *Çocukları için hiçbİ konuda gerekli çabay1 harcamazlaI * Rrıhsal duıum ve okulbaŞarıSıyla ilgilenilmez

Çocukların na9ihalüak çok, iyi öfieğe lhtiyaÇIarı

wrdrr

(Joseph Jouberth)

2.1 ilgisiz ve kayttsız Tutumun Çocuğun Kişilik Gelişimi Üzerindeki +okula ilgisizlik +Zamanı iyi değerlendirememe +Yanlış arkadaşlüklar kurma eğilimi *Zararlı alrşkaDhklarabaŞlamaeğilini *Kural tanımama *suç jş]emeye eğilimli o]na +Uzun vadeli planlar yapamama *YanlıŞ daVraoışlara yönelne +Ajleden uzaklaŞma 3.

Etkileİi

+Başına buyruk yaşama vc evden aynlma *okulıı bırakıp, erken yaşta çalüşmaya başlama *Scvgi ve ilgiyi yanlış yerde arama

gö

lebilir

Demokatik Anne -Baba Tutumu Oze]]ikleıı: *Çocuk ayn birbirey o1arak kabuledilir. *Problcnllcrle baş ctme yo]lcrı demokratik yol1arla

yapılır

ç..

cezalandırrcr oİnayan (özellikle fiziksel şiddet).bir

tutunr içerisindedirler

*Çocuğuü1

ilgilcri göz

ötlünde bıılundurulur,

tencklerini geliştirici ortam hazr rlanür +Kurallaİın uygulaİmasında çocuğa etkin bir rcl ve

sorumIu]ukverilir

*Çoctlğa öğtit veİme yeri ne, yapınası is teılilen davranşlar açükça belirtiliı *Soru sorma ve düşuncelerini ifade etmenin teŞvik edilir, *Merak ve keşif duygrılannın besleniİ *Geİeks iz krsı tlama ve bask aı dan uzaktırlar. *Yergi yerine dvgayeodaldanflar. 3.1DemokratikAnne Baba Tutumunun Çocugun Kişilik celişimi Üzerindeki E.kileri: * ' oIdUkçi yarat crdlİ Jf Dcngeli ı,e uyuııludurlaı *Kaı,aı alııa becerileri gelişmiŞtiL +ozgıivenleli yilkscktir * S cçenckli diiştinmeyi bilirler. yeıri durumlara uymada zorlukyaşamazlaı *BaŞkalannln bzgurlüklcrinc saygr]ldlrlar. kcndi özgürlüklerinin sünıılarInıbi]ir]er *Kendi haklarını korurlar. başkalaı tnın haklarlna saygı gösterirlel *Aü*adaş gruplanna lahatltkla uyum sağlar]ar +BiT gruba dahiI olmada. gnıp içinde aldıkları görev ve sorumluluklan yerine gctiümede zollaımaz]ar. *Çevrelerindekı akan ve ye tişkin Ierle sağlükll ile tişim kuıurlar 4

scrbcs!Aı

-Baba Tufumu (Çocuk

Me.kezciAilc)

*Çocuğa hiçbir zaman kesin ku.a] konmaz. *Konulan kurallar da uygulama ve

den etimden u7aktüİ.

+Bu tutum ev içeıisinde geçerli olduğu gibi evdüşrnda dageçerlidilı * Çocuklarün her istedjklcri sorgu anmad an ycline getiriliül

*Ana babanın isteklerinden cok çocuğün istekleti ön plaıldaül,

- la-

Çocuk adetaailedeki tck öncelik sahibi kişi konumundadır. l -q,jüL-.cst Alüüll -BıLriü Tr!trlrllıl]u]l ('ocrjğr n KısiliL

-1

CtlıJı'!1r Lizelıııe

[diılıl:

Çocuk dolıımsru bır bırey haline gelebilir +Çocuk anti sosya] bt kiŞilik özelliği seİgileyecek ve bencil, sorumsuz, çabuk krzan ve danlan, sabrrsrz, gunrrlu, kibirli, kendini beğenen şlmank, her dediğinin anında olııasını isteyen davranŞ özellikleri gosterebilir. * sosyal oftama uyum sa ğlamakta gü çliik çekerleı *Geİçekleİle karŞrlaşhklannda ve her dediğinin olmadlğlnı görünce hayal kırıklığüna uğrayarak kcldi iç kabüg1ına çcki l i.ler

5.Dengesiz Ye Karars|z Anne -Baba Tutumu ozellikleri:

,üE =İ-.ıı'l1,!ı

*Tum

i3 {,

*Kz

*Eşit sorumlulüklar çocuklara eşit davranmama,

ve erkek çocuğa cinsiyetıne göIe

falkl

vlaİıma

*Çocuğun yaptığl bir davranış bazen çok sert,

alabilirken, bazen

de çok

bir

tepki

olumlu karşülanabilmektediİ

*Aone baba çocuğun önünde, çocukla ilgili bir karaİda

tartüşüI

*Ame baba çocuk eğitimi konusunda hemilrir değildir

*Birinin

evet dediğine diğeri genellıkle hayr del, 5.1D€Dge§iz üe Karars,z A,,no -BxbA Tutumun (,1|ctüğun

Kişilik ceIişiıni t]zcrin(tcki litkilcl,i

*Çocukhangidavranüşı, nerede?, nasıl?, nezaman?yapacağıkonusunda bocalar *"Buda\4,anışı yaparak nasıl cezadan kul1ulurum']" tekrrikgeliştirir.

şeklindebt

* oluşur,

Çocuk nasül davranacağını bilmez, iç çatışmalaı huzursuzluk ve dncelikle anne babaya soffa da insanla.a karşı güvensizlik

i Doğru kararlal alamaz.

olabiIir

*Kendini hiçbir ortamda rüat salTrnamaz

*Görüşlerini açükça söyleyemez -

*Ürkek, herkesin söylcdjğini kabul eden bi.i

* Sinirli, kavgacı, çabuk krılıp öfkelenen, yalan soyleyen tepkisel bir kişilik

yaplsü

gelıştirebiliİ,

*Her zaman adlmlannr diğeTinsanlaIdan ge9 atar.

6.]\şrrr Korul'ucuAnne -Baba Tutumu:

-'Çocuklanİr

el bebek gül bebek

bü}utürler

*Çocuklarına hayat tecdbesi yaşama fllsatl *Sürekh koluma kollama durumundadır]ar.

*Geç kal,rrşulan, aşın istenilen, tek çocuk, tck crkek

Veya k1z çocuİ gibi çocuklaI genellikle abartrlmlş sevginin odak noktasü o]urlal

*Çocuklarünrn büyüdüğiinü fark etmeyıp bebekmış

gibidavranırlaı

*Çocuklarına hıçbir iş ve sorumluluk vermezleı her şeylkendileliyaparla. *Bu nİ ailelerde doğal yaşam hakkl verilmez onu ilgilendiren kararlalü yaşlkaç olursa olsun fikri sorulmaz.

-16-

"Çoc ğun nı girdnirkek siirckti gfuinıle|iıe w soyuhıüd9hd rard]n edi:ofsohz

Ç'ao.İı,r;İ rldr.r*., l lıfğ,.,ükı,jx]d lİ'2el B.İtoi ırr..roiİı ,.fl.tt l:r/d l!.j',rıİt.]rff,, (aüil_ ıLrr],I t,ıun İrhıbo çdl,ıİlıl|lırı bqaln )!ışlıflılo g.kc lı .},aı.Jı lrr.t İnıı.ı.r.\rı.: Çac aEuhuzuh yonhş

Çacuğunuza

,apnasna hi]sdade e,ni./orsonüz oylı kahünl adiyor newpnğ]ıü, ke!.lliğini,

,1şırı Kofu})u.,

ne koklışlüığlühü !ürekli konüfuledry.ü.Jd

ız

BnerAhıe Bdba nzü"

6.1.AşınKoİuyucüAnne-BabaTutumunun

Kişilik Gelişimine Etkileri

Çocuğun

AileDln aşırü koluyucu yap§ü, çocuğubencil yapar Dalma

dikkat çekmeye, çevresindeki kişilerin ona hizmet etmesini beklemeye başlar

*Toplumsal yaşamda ayakta duİma yarışında çocuk

başansız ve mutsuz olabiliı *Ailesinden gördüğu sevgi ve himayeyi ile.ide eşinden de

Hiç büyümeyen "yetişkin çocuk" olarak kalıI *Davranış bozukluğu (tırnak yeme, kekemelik, alt bekler.

lslatma, oku l fobisi, ya]an,

vb.) gdrülür

7.MükemmcliyctçiAnne -Baba Tutumu:

*Büı futumu benimseyen anne babalar çocürklannü akademülq sosyal. sanatsa], spotif her alanda kusursuz olmalannı beklerleı

* Aile beklentilennin karşlanması içın çocrığu yoğun bir

eğitim sürecine alrrlar *Çocuktanbeklentiler

yaşİİn ve kapasitesinin üzerindediı * Bu tiir ana babalar. kendilerinin ulaŞamadüklan ideallere

çocukların]n kapas itesine bakmadan ulaŞmasını isterler +Anne babalıın gocuktan beklentlleri hakkrnda do}tmsuzdürI, 7.1.Nl

kem

mciiyctçi Anne _Baba Tııtumu Çocuğun

Kişilik Gclişimi Uzerindcki Etkil€ri

*Fikiİleri genellikle çok katıdıI * Her alanda başarılü olmak

bindrllir *Çocuk

çocuğn üzerinc ağr },rrt olarak çocukluğunu yaŞayamaz, sağhklı bir kişü]ik

gelişimine süipolamaz

*Sevgi ve nefIet karışlml duy8ular içelisinde oluİ

*Doü,umsuzdur]aı

*Çocuk nerede duracağm bilmez bir haldedir ve son noktayl başta ana baba olmak ıjzere

başkaları koyaı,

*Her işinde bu tür baskü]ar nedeniyle en

yakalayanaylnca

da hayal

k]r*hğı yaŞar

iyi

o]mayı ıster fakat istenılen seviyeyü

Fatma Ülker

-17-

BU DÖNEMDE ERGENLER NE isTER? NELERDEN şiKAYET EDER?

Ergen ycni fiziksc1 gönintiisüne al§maya çalüŞürkcn, aileİin kendisindcn

bek]enti]erinin değişmesi nedeniyle birçok sorun yaşayabilmektedir. *Büyük]erçokanlayıŞsıZvebaskrcı, *Arkadaş grubumbenidrşhyol,

'A"em kız cıkek ırkad;5üm olmJsına

i,/ ır \ ermı} or, B oş zamanlaIda yapacak bir şeyi m yok, *Cinsellikle ilgili mcrakettiklerimi ailcme soramryonım, *

*Benj hep çocuk yerine ko},uyorlar, *Annem babam alkadaŞlaİıma kanşıyorlar onlarü eleştiİiyoİlar, *Izinsiz dışarı çıkamıyoırım, erken gelmek zorunda kaIıyorum,

*Yabancl ortamlardarahatedemiyorum,kendümi ıfade edemiyolum, *Kimsebeni anlamüvor! *Benimle hclkes alay ediyor ' Şıtoui c§un|ı.voma y. d, h.İrr, },{[e @!İlüııF c.ıı|e.trnlry9fılttı

'Uaıimdc

çok

bo* uygılıoyoa.'ö2!lğyalrİıd ı.rtrtqh}orodııı! izirıizciriliyor. vb

ERGENLERi\ isTEKLERi: *Ailenr benidinlesin, *AJkadaşlanmla ve benle dalga geçmesinler *Bana ve istekleİimc saygü göstersinlcr *Aytı oda istiyorum mek6nıma karışmasınlar. *Bana ne yapacağımı sbylemesin]er, *Baıra sormadan benim adıma karar ahnasınlar

*Arkadaşlarım benim içın olreml j kanşmastlar.

ERGEN-EBE vEYN iLETİŞiM ENGELLERi NELERDiR? Bunları ASLA YAPMAYINi

ttT

* si]rekli eleştirmek. yar8ılama k Tekkula1 koyucu taraf olmak. süekli soıu sonnak Çocuğu diılemesabnnr gösteİememek

Her da\,,.anlşİr alhnda bir

Kuçum§eyicida! ı anmal

lam aramak

e hafrfe

almal

Alay etmek gibi davlan§larlmızü ömek vereb

iriz

Etkili İletişim için BUNLARI DENEYiN; *Etkin dinlemeyaPın, onu anladlğmlzı hissettirin. istediği kadarkendini ıfade etmesine iziİ verin, onu sürekll eleŞtiımey]n \ e \dl]erine değerverırL Aldığınızkararlarda onun dafik ini alınayı unutmaym. ona güvendiğinizi hissettirin Sonrm]uluk almasına fırsat verinDeğerl j olduğunu hissetmesini sağlayln, Çocukla nnza sözlerıniz]e değil davranlşlarınzla örnek olun.

-19-

ANNE B,{BAYA

g lı

|üarı'

ö\ERiLER

+Aranızda

çıkab ilecek olas1 gerilimlerde çatıŞmayr uzatabilecek söylem]erden uzak durmaya çahŞ]n, *Karal alma ve uygulama aşamasmda beraber hareket edin,

Biİlikte kararlaI alın. *ÇocuklaI ailelerinü kendilerine model altrlar Brı nedeİle söyledikleli ve yaptüklarınz tutarlı oisun. Unutmayalım ki genç kendilerini söylenenlcri dcğil, göIdiiklerini daha çok ögrcnir ve

uygllaİlar

+onır siirekli eleştirmiŞ, yapnğü hiçblr şeyi beğenmemiş ve ona !,0!m duyrııımlşllt.. 6iirt}İı §lrn sdJrı vc hc, *yldlığİnizc knİşl

çlkdn bll §oCllk 86ı.cĞglr. oylcyse yıpııİ|arımlıı konuştuklalımıza

dikkat ehİeliyiz

*ElgenIik dönemindeki çocuklarımızda artık aile önemini

düşarü açılmak isteyecek yeni çevreleı edinecektir Dışan açtlmakta kısltlaıiaya

kaybetmemekle birlikte ikincl plana geçer Çocuğunuz

gitmek yeline aile oİtamınızı onun lahat edebileceği şekilde düzenlemeye çalıŞın *Anıe baba olarak aile ile ilgili aldığınız kaı"rlarda onunda frkrini almanz önemlidir. BLü durum kendisinı ailcnin birparçası olma. ıiuı} eı Ve deger \ enldüei htssirl güçlendirecel,1'r

*ona karşl sablılı ve sevecen davranabilin çünkü tüim

isyanlan, çclişkileri geçici unutnrayın

+onun için arkadaŞ grubu önemlidiı- Hatta çoğu

bül

zamaü1

arkadaşlarınm söylcdikleri ve yaptükları daha önemlidir Bu sızi terk ettiği anlamma gelmez. Paniklemeyİı sağlıkL sosyalleşmesi için ona

gİvenin

* Sağlıklr ilet4imdeki en önenli yo1 'ben di]ini kullanmayü becelebilmektir Eleştirinin yönünu ve doz nu iyi ayarlaym. Eleştiıi yapülaD hata ile ilgili olma]ıdır. Kişiliğe mtıdahale aniamlna gelebileceko]an "sen dili" kullanlm suçlama glbi algrlanabilir, *Anne baba o]arak olumlu davranıŞlarınr ödüllendirin Bu güze] bir söz olabilir- İ]la naddi yoı. oluniluz olrı ütıaoqlsrml gikğıcrldn galtıay. çdl§İn o| masrn!§c.€! porlaşm BE|.cc ods slznlc P0ylışccokfit ArRe sm.. b9ho oz;ltuııuğmşaaodıınnıa "ıiıılo olm. irflrıİrn 6u§ına ggçmryln HEyıır boFma{ brçOı İıtadr$ ol.cık amı ıE} nüa h{hoi| 5lznn Bruluaklrnızda hıtlln. +Bu dönem yetişkrn dünyaslna geçiştir onu destekleyin ancak otonte Iekabetine glrmemeyi de aslaunutnrayrn *Sevildiğimesa.jünıdüzenli,

tutarh ve abanmadanverin.

çoı cı. İrıro}in güçığ yönlctıra 'HcFırrti, lü§.ntı ıııu |şpotalinr. Odı M$loaDdty.tçi bıt yıllışımdın ııııİ dımın_ BlrrhD lllçOk

'co{60z y6{ı!c.i or.rinülcİ

b.fıb.ıEc ı]ırurnry1

tılrı

0!İ§n

hııOlal yoprlo Bü btıyü ltığılff yspm!!ıüİlD lrnlln grçctcltir-

Unutmayıü] ha ta laı ım ızdan ve deney imlerimizden çok şey oğT eniriz *Çocuğunuzuür yaşadrğr ötke patlamalan sırasında siz sabı.lü ve

sakin olun ona zamaü1 tanryrn. Geçici olduğunüü aklünızdan çlkarmayün, HataIl olduğunuzda özür dileyin.

-20-

son olarak çocukIarlmızı! Koşulsüız kabul edeü€k, llgi aIanlarına vc yetenekleline destek olarak,

Somn çözüımünde birlikte hareket ederek ve uzlaşmacı davıanarak, Duygu ve düşünceleriDe saygı gös tererek, Herkoşulda dinleyerek, Gaiveür ve sevgi vererek. oDun bizden ayn ve bağrmsız bil birey olduğunu kabul ederek

oNU sEVtN.

-ZoRl AMAYlN iK\A ]-Di\, ,F\,{RE fMEYiN.

RiCAEDiNI

SIZE YAZILN,rIs

Şt MEKTI Bl

oKL M.\D \N cEç\{Eyi\

BiR ERGENiN MEKTUBU

Ben ergenim, bana birŞeyler oluyo. Boyumbüyüyor, gelişiyonüm, Duygularım boü,Dmdan da

hızlı büFtyoı dur durak bilmeden koşuyor ve daldan dala konuyor. Kabüma srğamlyolü]m, kendime

yçli üia rİ!§4i yrol tiı ıız ol§rıtt Eı i|ıtiPğııd.ylm. Etdc dlrroıyoı|ıttı ,.İidr{rrıın bğ, İğylhı!4 ğlbi E!t!oİ brfu_ lsıyoıııa h onlıfu gccı'rrd0c oiıırını tioEuş.lrD, tıyi| hııetııı. çocuklargibi koşup zıplayalımve kimse bize kanşmasırı_ Ben ergenüD, brrakrn itimz edeyım. bürakün e]eştireyim, biraz idare edin ne olur? Çalkalanryorum hayat denizinin dalgalannda Nasıl yapaısam kendim olurum bi]niyorum. Sürekli itırazlarü bask] aIhna a]lnanlar, hayatta da itjraz etmeyi !ınutuyor, Şimdi itirazlanm anlamsüz olabilir fakat zamanla bu da oturacak, Bazelr saçmaladlğümın farkündayüm, Ama engel olamryorum. Bazen duymazdan, görmezden gelin. susuverin ne olu.? Ben ergenim, nasül duffsam, nasrl bakarsam daha alımlü. daha güzel ya da daha yakıŞlklı olıırum bilııiyoııım, deniyorum. Dikeıı gibı saçlarla ilgi toplarmlylm acaba? Ya da şöyle bol, dtişecek gibi duran pantolonlarla, Bun]arün hepsi bana yabancı ve zor geliyo. asllnda. fakat arkadaŞlanmdan ayıı düşmek ve onlardan farkh olmak istemiyonım Her yaptidarü bana gıizel geliyor onlar gjbi olmazsam bana ilgi gdstermezlel ve yan]arında L:üçük düşcrim, belkı de düşlarlaı diye korkuyoru!ı,

onla.a benzediğimde kendimi daha güçlü ve güvenli hissediyorum. Ben ergenim. aırıe babacığüm beni bu hahmle scvmenizi o kadal çok istiyorum ki. Ne olu. aactk geç kalsam, ne olur evı3 girer giümez eleştiri oklan üzerime yağmasa ve gönlüm yaıalamasa_ Tamam siz dc aırne ve babasınız, clbclte smır koyacakslnt ve beni bilmediğim tehlikelele kalşı uyaracaksünız fakat sizı dünleyebilmem ve göİebilmem için elinden tuhalı, sevgiyle gdzleİime bakrİallsınlz, siz yaphklanml beğenmeyiürce kendimi işe yaramaz ve değe.siz bin gibi hissediyorum_ Kendime güvenim azahyor, moralim bozuluyor ve 8erginleşiyoruır Ben ergenim, yüzümdeki bir sivilce beni allak bullak ettiğinde, ayna karŞısündan ayr madığımda beni }.1içiirnsemeniz ve anlamamalrız va. ya çok canımı acütryor odamdaki rcsımler ve dağrnükllk korkutmasün sizi- Kafamıniçi dağınrk da ondan böyle.Aslrnda arada süIadabenım süze yak]aŞtüğüm, ve şirinlcştiğımi fark edemeyccek kadar yanlıŞlarüma takhsınt o ddnemlerimi bir yakalayabilseniz ve beni anlamaya çalışsanüz iki talafta çok mutlu olabilir inanın. ( Kısaltılıp diDen]enrniştir) Ku]l1qk: arüabğreüin psikoloji

ab1

Fatma Ulker -21-

Ttp çevresi bu slnüflandrnnayı kul]anür rcrilen engelli Iaporlarrnda zjhinsel geriliği IQ puanı olarak saylSal laş!ım ve zeka bö]ümü olarak adlEod ırıiı.

Eğitim çevlesi ise ötsenme yeteneğjnc bağlı olarak «eğıtilebilir öğretilebitir ve öğretilemez

glup» olarak değeİlendirilir

Nedenleri:

Doğum Öncesi Nedenleı:Bunlar Ka A_otozamal k omozal bozukluklar B-Cinsiyet kromozom bozü]luklaI

ll lsa]

sendromlardür

GenAnomal]ikleri

C-

D-Doğum oncesi Edeksiyonla.ı E_Cebe]ikre diğer e tmenler: Gebelikte radyasyona , cü\,a ve kuIşun gibi ağr metallerle sürcgen mn uı |(!|ını, doğum öncesi kanamalaİ ve alko] ku]]anüml Vb çocuğun zeka gedliği yaşamasuıa Dğdğı olİtllr$ektediİ TedaYi: zihinsel engelliliğin trbbi anlamda tedavisi yoktur Koru},ucu yakla şlmlar r]e yeni zjhinsel engellr çocuklar doğması engelleneb ilir

Tıbbi tedaviden ziyade zihinsel engclli bireyin drtumunu iyi hale getirmc , kendi

bağümslzhğmı sağlamaamaçIanmalıd1r

Tıbb] tcdavi zihrnse] engeldcn önce var olan cŞlik cdici Psikiyat.ik lalıatslzlüklara

odaklanmaıdır Zihinsel engeIin mudahaleedilir

yarattüğ] sorunlar hastalük

değilbirdurumdu. Buduruma aürcakbir ekip olalak

Değerlendirme IPsikologlar biliŞscl değerlendirme]erini yaparken Pediatrisleİ ve K]inik genetik uzmanlan fiziksel tanı dcğerlendırmelerini yopaİ .Zıhinsel gcİiliğin öncelikle ncdcn]eri incelenir Dcğc.tcodirmc zihl,rel leıe.§irlig6 tünı§ı .lu .rd*t ııch$ltııJel .e§natik , ttbbi ioş.d. pliiİirnt iı . {lıe h*üe!i. bılişi.l ıcst so.ıı4lan. 6ziİl ıı^ly§ıre. lnn§sl aorrınln§.voıı, ı.iati phıı. 8jıc! i l. o§ıJu biısiığndino. v. ıBklbi it.İmrl idiı Cinsellik: Hanfzihinse] yeters izlikte olaü1 ki Şiler nonıal ergcnlik çağı yaşayabi lirler ve cnıse] ılgılmni fMa edcbilirl.r Dolsllryld ıihİnrĞ| ysp|sm.ı bngll ol§.ıl cirı5a,l dürtiilcfıtü uy$rn olmnJ,an hiçııır tüııİ!ı r,. şsİilrİdı i tiıd. cd.hiliıle, (l n5.1ltk hokk ııdo bıtgi ıırilmclidıı ü

Zihinsel engelli çocıüklar ve bireylcr ciusel somurüye ve cinse] kotli kulIanıma açıktrrlar Ve kendilerini savunamazlaı. Doğrım kontrolu cinsel sağl* hakkında bilgileri çoğunlukla yoktur Çea.çr.l İorı||rİ :U}guo raş.m koş,Jlıİ .rİü.\ıcki 6r5atı.ı re lhntünmı9 ıtkırvit]cf, ış lrr,8ulaınııllnagrrlrnin ırlilc§irıi lrtrı.sttt ı:,İ okDl v. rolfik.hivııclcn dc!§di !.zihiİiğl dİg(lll hirlyin ü.elliİlcİi düLltğ !ıülr* eğftm prograrür dibiliıdc ploılınmıhdır Eğitim§el girişimler v€ beceriler |Eğitim programr öz kontrolu artırmak vc uyum bozucu

da!firlşı 8zıltma} içi! §osiğl iığlrFm v. mcilch beceİlerr odülıİrnüdıİ. Bağnıınrn eğitiEll k4odiüğ ylrdtğı, 6z brt ml öırrDırı.. bq§it o! i$ rldiyğt|$l dğ,rcnmc . ).ıl§ıı5ım !.g|ılı|ıi it§ıtcl tanışma

konuşma , sözel ve sbzel o]mayalr iletişim. jest ve mimikler , kcndini yönetme (kendinc

yaldm, boş zamanı kullanma, kendini yönetme, kendini güç]endiüme) gibi eğitimsel konulaTa odaklanabilir-

Prltoa.rıpl :Hifir züjo§cı ğı8ellı bır€}lcrdç §ıli 8orole'l şğ

$?.ürande

çsıış

rDasü

gcrekeıl

psitotcrnolk ıoou]ı,: gib§İlt brr&nılık. so§yll rEddğdilmc . tıltp dğ!güğ! . başkılün. bağıDl ı hk , aşatılÜ l(omPlckİt . ğt i§ıyetc , ofl(e p0darr!§ı .oalr çığpıtıJı . düygııLırl denaılc}cİrıcme , kardeŞ kırkİnç llğı , iaİhrirllı r ğ bsg mll rı[ ı.o.tısııadİ cbcr cynlğ.h ç8ıl+tl!üdlİ Ail€ müdahalesi:Tedavi ve eğitim süreci zihInsel engelli bireye odaklandlğlndan sıkhklaailc ve baklm veren unut!ü lw veya yeterince desteklenmez. Aile ve baklm veren tedavi vc eğitımsurecini o]mazsa olİ1az bir parçasüdır Direk desteğe ibtiyaç drıyallar ve yönlendiİilmck ister]er Ilaç tedaüsi: Zilrınsel engelli bireylerde ilaç tedavjsi bazl duntmlaüda iyi gelebilt Ancak zor davranıŞın giderilmesinde ilaç ikınci seçenektiı

Öncelikle ortanüln diize]rilmesi , dalrınlş

değerlendirilmesinden sonra destekleme amaçlı düŞünülme]idil,

EKG

ilaç kıltlanımı öncesinde irltin kan tcst]cri ve

değellendirilmcsi öncrilir. Yan etki]erin takibi önemlidiİ çünkii zihinsel engelli biıey bu duırımun farkına varamayabilir ve dillendiremeyebilir Bu ıredenle zihinsel §ngclli bireylerde ilaç

sonuçolarak: Zihinsel gerilık ciddi bir ögrenme güçlüğü düınrmuduL Bireyin zihinsel geriliği artrkça

öğreİme zorlaŞf vc bakım ihtiyacı artaİ, Genetik yatkünlük ve kromozom bozukluğu ananedenlerdendir_Ayrıca

doğum öncesi faktöIle]

beLirleyicidiL Tübbi bir dururn olarak değeİlendirilir Ve tedaü edilemez. zihinsel engelliür bıreyın yaşamırı kolaylaŞ hracak beccri eğjtim]eri başta olmak üzere eğitim ağfhklı normalleŞtirme vc ka}aıaŞtüma yapülmal,dır

Tlbbi tedavi zihinsel engel durumuna eşlik eden psikiyatrik ve nzki Iahatsızlıldara yönelik yapılır. Zilıınsel engelli bireyler duygulaİrna yönelik destekleyici ve yönlendiricipsikoterapi]erden fayda gölüler ancakpsikoterapi uygun planlanmalüdür- ZihinSel engellibireyın aileleri tcdaviplanura

dahi] edllerek gerekirse aile lerapisine yönlendiİilebiliİ, Eğitim

PIogramlaİ yapılııken öğİetim kadar sosyal ilişkiler ve kişi]ik geliş,mi depiana da hi l edilmel idia Agre.) on . /aüar veı ]cı da\ -anışlaı. dcprcsyoD.5aldırgdnlık gibi oluınsuz durumlal için p.iko ;rmo\ololik ilıç kullanlmü önen]üı llJç tedavilerinde kısmen dğIenmeyi altrrlcl durumlaİ mevcuttur ancak bunun dığerrahalsızlıklan azaltamk öğTen]neye dolaylı etki ettiği ifade

edilil.

Halit DURNA

Disleksi nedir?

Belirtiteri nelerdir? Neler yap abilir?

Özel oğrenme güçliığü] okul çağlarüyLa başlayan ve okuma, yazılı anlahm. malemaÜk problenrleriyle-güçliiklcliyle kendini gösteren gelişimsel bir bozuklukfuL Disleksi, öZel ögrcnlİc gtiçlüklcİi arasrnda yer alan okuma güçlüklerine veİilen isimdir. Ncdeni taür1 olarak biiinmemekle birlikte bu güçlüğü yaşayan bireyleüin beyinlcrinin yaplslnda ve işleyişinde fa.klıIıklar olduğu belirlilmektediL Bu giiçliik diğcr bilişsel ve akademik güç]üklerle yaııi ünatematlldekr. ydzılı anlatındaki ve hccelenedeki güçlüklerle ya da Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğrı ilc birlikregönilebilir

Disleksi kişiler iızennde ka4 aş an en yaygn özel öğrenme güçlüğn ürudu: Pek çok fulİ bilim adamınLn. sanalçünıür ve yöneticinin okuyamadlgr üçün okullaldın [o\ uldugu, zeka özürlü tanr§l aldüğü,küçükyaşlarında'başarısüz'damgasıtaŞldLklannı.luyaıız lştc bukadar başarıl, olan insanlarırr geçıİiŞ dönemlerinde zeka seviyeleri nomal olmasma rağmen, yaşrna ve veri]en eğitim düzeyine görcyctcİince ögrenemeİlesine etki eden sebeplerolduğu gOz aldı edilmiştiI.

-24-

N Dt Dl:]Lt__,RSlYjM,

Ampllri kcşf'edeı Thomas Ed6oİ'u.. kltaPlany]a ü.]ü yaza. Agatha Chnstinl.. masal]ad ge.çeğe dön[şrürnıcyc uğ.aş vcrcn walt Disncy'in. filınlc.iylc yoğln bi. izlcyici kitlcsnrc !laşnış Toın cruisc'nnl güzelljğıyLe ve oFnculıığxyla Türkiye de kendini kanl t]anlŞ o]an Ebn Cündnbeyoğlu'nun

dis]ek ]üoldıe.u

Di§leksi ile ilgili eğitim vc §ağllk uzmanlarlnca kabul cdilen bazI betimlemeler bulunuvol,. Bunlar: Akademik (de$) başarüda zorluk]ar yaşarlarB ireyin öğrenme potansiyeli ile gerçek öğrenme perfomans1 araslnda tutars12llkla. valdr, D js]ekside öğrenme probIemleri çevrese] yoksunluklardan kaynaklanmaz oğreırme problem]eri züinse1 yetelsiZlilden ya da duygu durum bozukluğuıldan kaynaklanmaz Zeka düzeyleri normal !e nonral üst(idü okılma, yazma, konuşma, heceleme, matematiksel işlemleri yapma ve mantük yürütme bcceriJerini etkileyebılmekt€dir. Ayrıca ditril«t, hafıza, koordinasyon. sosyal becerı]er ve duygusa] o lgunlaşma alanlanılda sorun yaŞaya bilıncktcdirlcr E*eklerde kızLaraoranla gorülme olasıllğı 3 kat fazladır Djslcksi olan bireyleİde belilgin fiziksel özellikler. hareketler, semptomlaı, kesin bt genetikyap1 veya başka özel belirtiler bulrınmamaktadf Uzman]ar iÇin en bü}ırk zorhrk disleksiolan çocukla, çalıŞmadüğtndan dolayl akademik zorluk yaşayan (tcmbcl) çocuğu ayır1 edebilmektiI Disleksinin küçük yaşlardan itibaren karşülaşüldüğünda şüphe uyandüracak, kendini belli cdebilecek biılaklm belııtileıi de vaıdıı Bunlara bakacak olursak:

Di§lck§ilıilı şiiphc u\'alıd]ran belirtilcİi:

okul önccsi dönem: q1 :?

n.|'.' _

j3 ı3

]_r,ffiffjffi,İHtrf#İf#hk Jtlgınin\cdiJaüın(ola}cadael.ma\l Y6nrİ8.1cfi.zlorı.d.roıluklt]

i##,}şffiffijffijH#ffi:-* "mr;T,İffi t oı,,,t

_§"ffih 0 l

ıi_oıo,,n,

Kağıt ve kalemle yapılan etkinlikleıte zorluklar yaşaııa

ilkokUl tı6nemi: J/amal. kelime'ele uyduruk yazılar bılur 2-Harfler ve ses]er arasrnda bağlanh kumada güçliik çekeı 3-seslerr kul]anarak sdzciü dretmede guçlüık, )

kıdır

l-Harf ve kelimeleri tantyamaz, kendi ismini

bile

ccck

)erındeotırJmJ,,ı

4-okurken basit kelimeleri kanŞtlrma, 5_siirekli okuma hatala11 yapma. 6-Zamanü. slraslyla günleri ve aylal söylemede güçlük, 7_Bazı rakamlafl ve harfleri tcrsyazma. 8 okumayı veya yazmayı sevmeme veya yükseksesle okumaktan kaçınma, 9-Açükuçlü sorulara cevap vemede güç]ük, (öd evlerınin düzelrsiz oimamas ı, odasünın dağınlk olma sl gibi) 1 0-Günldk yaşamünda düzensizlik 1J -AIfabeyi ve kaliyelı kelime]eri öğrenmede ve seslerle haıfen eşlemedezorluklar, l2-Sesli okuma yaparkenbiIçokhatayapma. slksük tekraİ[ama ve okumaya araverme, 1 3-Uygunsuz şekilde kalem tutma ve karmakarıŞıkya^ y azma, 14-Espİi lcri ve karikatiırlü ifadeleri anlamada zolfuıklaf.

l]l-xadiDi üıol olınİ lfıdı elmedc ıoılüla. l|e k oosnı v. yüj,Jü.h doğu İrİDĞkci

bd,modeFobt myğlrma.

6-Dınlediği bir hiknycyi oluŞ sırasına göre tekrar anlatmada sorun yaŞama, 17_Karşılıklükonuşmada slla?lma ve konuşma sürasünda karşüsündaki kişi ile araslnda ayarlama gibi i letişimin sosyal kural]arl na uymama, l 8 -Bir işe nereden baş Iayacağl kon! sunda karar vermede zorlanma. 1

i m

esafcyi

DisIeksi şüpheniz oluştuysa neler yapabilirsiniz?

@ğnrşşş*tş*iy,"

'Dlah}ü ştplı6i ıtıt şdm otrğıcl|€, l|. ılEll| ogeıDğl|.li çocuEı .mıf ıçlıı.!c $tErİ d..tcEi h0lde. dalıo [a2|4 ıılığrıı tıhtayi ydoı on!İrdJ, &İsı. soruh, ,.r]ır.[ ğ&ğlı.iy

roılldıF

aklifff)lirme. ilgIlidavranma vb öclenclnina(ademl"performan,ündabir

lerlemcgörmüyorça.önLe

yönetiııini bilgilendiımelidiı ile iletişime geçip ailenın de göüuŞ ve onayı alına.ak çocuk değerlendirill11ekiizerc RAM'a yönlendiıilmelidiı rehbel ösetmeni ve okul

+Daha sonra da aıle

*Bu Süreçte öğİetmcnler. çocuğm Eğitsel Değerlendirmc formüında

lFlilm

"1_1nm| dit!5ı|l b|ı

kğıdi g6d€o

rtııü dddürurh v.

RAM tarafından lstenilen

dcğğ|.odıIıD. ıiht<ioc Ldır

ügarlğıdirııoleriıi içcrco bıı rı9c yııııılıdı

sığlıyüılıctİ

* Böylece hem öğrencinin performansrnı dahanetbir şekilde anlayıp o1rların özellikleıini ctkili bi. şekilde göz önüne alarak rıygun öğretjm yöntem ve tekniklerine kaTar verebililler hem de RAM için gerek] j bilgileri dahanet yazabi1 irler

siz ailelerin de bu süreç içerisinde çocuğunuzla alakah bazl tavsiyelere ihtivacl olac-aktür. Birkaç öneriyi sizlerle paytaşallm *Aileler eğitsel değerleudirme siırecine Ve tlbbi olmalldıı çocukIarının gclişiıni ve davlanrşları konusunda değerİendnme ekiplİriyİe münkiin oldüğuırca değer]endirme sürecine göılü llü

*Aileler.

fazla bilgi paylaşmalıdır. Eğer çocuğunuzun bilişscl. Iizikse1. sosyal şü

pheniz varsa bunu taD] ek ibi ile payla şrnalüsünız, *Ailelcrin okul, öğretmen ve ilgiliuzman]atile

da duygusal gelişnninde bir

sürekli ilet§iın içensinde olma]an vc sürcçlc aktif.o] almalan gerekmektedir *Çocuğ]nuza değeİlendirme yapllıİadan once ona naSr] bir süreç o]acağr hakk!ıda verebildiğiniz kadar bilgi vefin Bu o]rnazsa çocrka beIki stres. kaygü ve kafa kanşkllğr o]abiIir. Bu düıİum da hem test hem cğitSe] pcrformansünü etkileyebi]

-26-

*Çocuğunuzu aşağıIayıcı !c)a suçlaylcl ciiınlclcrdcn kaçınrn "Biz Senin üıeden l,aşıüısız olduğunu aD]anrak içnr scıi buralar gctndjk" sıbr ciinrlelel ]-eı]ne "Bu çalüŞnralaüün oku]lrır sana en iyi öğletinl yöİt.nrini bulnrada },arnllDcr olacağInl diişiiırüyoruz " gibi söyIcnrIcl ku]]aDnrak daha ctLiIi bir İçIklaİra +DeğeüLendürüne sonucU ile \ erilen {ijnr beLgelerisaklanla]lsünlz

B! b.lg.l.rgcrck]io]abiIir

+oğıcncilcnn akadcnrik bcccrilcııni gcLiştnrnede a]lelerin üollerj oldllkça dneDrlidn_ Aileler okulda akadenık beceı]lerin _qc]üŞüıııln.s] koİtüsUülda öğretünene yardlmcl o]abilmek için cİdc daha t-azla ç.ba

gösıcırıc]idir

-Özcı Ögıotıc GaıçIüğı olıD öğıcDciIcr diilcnlı orlamlıra ıhıiyaç du},ıülaü: Keürd] başlafüİa iç diİıyalarlİl dıizcİlcycnrcdiklcri içiİ dlş duİ)alallİıİ başkalaıı 1İrıl'ındnİ diizcn]cnlnlŞ olnlasInl geleksinirleü: Listeler yaPün Ne yapacak]alln] uİrtaİ y. da bilcnıcycD çocukla. bu lisıclcıi çok faydalı brılacaklaıdu onlarIlr: haİrlatılnlaya, rckrar yl|nraya. yaırlcİdililııcyc. sıDlrIar koDul]İısna vc diilcİc ilrlü),açlarü Yardüü:

*Blrbilil)e yakın kelıüneIerl. sağ

\,e so] yönü karlştırabi]iı okunrayl .jğrcndiklcİ sonfa okuduğı birbi.he yakrüı kelirüıeleri ayüı"nlaya b] liü (eİ. De). ( inc ir. ?ııc i0 *Sayll.]rı(ersyazab ı. (öZeLlrkle ].7 \e 5 sayllalül]l) *Bazllrad]d iyİzaıtc. karlŞoİübiIİ: ( b. d. g,lr. y, z. s.u ). (dağ. bag) D_ +Bazl hırficri tcı S ızıbi]iı (b J ı, ı1 pr b) (pembe- beınpe) J* Hccclcrnr yc rnıi dcğiŞ tir.lc k inrIa halaIan ya|abıIi. (Jilc. clı1) *siilek] j göz gö7e gelıİer-e çalüşın SIk §ık tekrdr].yuı

ö_vki]nün aD]annn1 çlkarİrada Zotlaırabl l1..

*ode\leri kolltrol ederkeır. ülliktariaD çok odcvin kalilcsinc bakln ozcI oğrcnıİc (jüçliiğii o]ıD çocxklar gcncll]klc onruzlatlna f'azla yük alaünazlal ogüenüİeye devJn1 ellikleri §ııece bunı ızin lerilıne] nDüğeüçoctk]aıkıd.ıüçokL]ilgiöğreiebililLelaİlakimizanlanonlarlnyatabil.ccğikadalddcv -Çoctüğuü1 başaürlaİnı },akılınak !e öYüİek içiıı ]rel teıikıe oluİ Ozcl Oğrcnnrc GiiçLİğii olaD çocü*]ai. o kadat falIa baŞansrzİk yaŞarlar ki. \,clcbileceginiz her nii oluınlüı 1epkiye ihtiyaçLarı lardüı G öz ardı cdilmcDıcsi gcrckcn diğcr btr nokıa da. bu öğrcnciLeı in övgiiye çok oltln1lU tepkj \,erd ikleIid ir ovgi] aImadtkIarı dtrrumdasinct !c içl.rinc katınıl]aı BtrdurtrDrun cİ l'azla zamr \.ı dIği alan. çoctüğunkcndric

olıngıivenidiü, *Bircyiır diğcröğrcncilcrlc işbirligiyapnraslvc ilctişnİiİi giiçlcndirİrcsiadlna. snnl'arkadaŞlalı ıIc işbirlğ e d ayalü öğrenüne siireciüin sa ğ llk ll iIeIle nresi .d]n. ark.dış gl ubU için(lc koordnıc olU şı u labi]ır *Vernebülecek öDeflLerİı asla bür slılll] yok. Da]ra yaznakla bjtıİcycbiliı on.İrli olan yazıda bıRkDradıD giin]ük ha}İtıa bU öncd].ıı bız a]a.ak yo] hıritasü yap[ıaktür Çok gtizel bir sözle yızlırrl tınramlıDıakisüclim Zoldi!clricbirŞe,yoklütr.r rıü1süzzlüıİaDılür..

Ozan

BALOGLU

SiBER ZORBALIK Zorbalık bir kışinııı vcya kişilcriı başka bir kişiyi kişileri ka srth. tckralh Vc cnaZ ldaül bi süre devaür,I cdcn olumsuz davranlşlam iraruz bıüakıüasldüı Diğer bir deyişlc zorba]ık. biriırin lcya grubun keııdinden psıkolojik veya fiZiksel olaıak drha giiçltibid vcya grup taİaflndan ollümsrüz davranrş]ara ıIaruz ka]ma ya da

dunım!dul(olİ,eus; l 994) Siber Zorba]lk. bireylein biıbiıleline tehdit.

ko*tülma, düşmanlrk. siırdinnc. taciz amaçh yrzll] vc görsel ileL]leli telefon. bilgisayaı gibi iletiŞinl tekıtoloji aüaçlarnlı kullaııaıak kasıth ve diizenlı bıI şekilde göndeımeled anlannıla,gelünektedlr

SlBER ZoRBALlK TURLERI

willald (2007).

bı]

davl?nlŞlarl. sekiz katego deelea]nrlŞtIr:

1-Parlama( Flammjnq) Elektronik ilctişiıı kanalları kullanülarak çevrimiçj kavgala.ın kaba ille ve öfke duygusuyla gerçekleşmesi. 2- Iaciz (HaüajsüDenı ı:An arda sönderileİ löril,cerikliVe haklleı ıcelen me\allaı 3Jftira (Denigration): Kışinın itibarına veya arkadaŞllklanna zaraİ verici dedikodu veya söylenti çıkaüma. 4-Taklit Etııe (hıpç!şa!1aliaal Herhangi bir kişinjn kişise1 bilgilermi kullanalak başkalarüna veya kimliğine büründiiğü kişibelir]i biriyse_ o kişiye zararvedci çevrirniçi faalıyetlerdebulunma. s-Bilgi veva görüntiile.i a6se eğrre (outing): Birinin srrlaflnr ya da utaDç Verici bilgi veya göriintülerirıi çevrımrçi paylaşma, 6-Aldatma (Trickerv): Biriyle başka biriymiş gibi çevrimiçi sohbet ederek, sohbet esnasındaki yazıŞmaları veyakonuşmaları kaydcdip. utanç verici olankayıtlaTl çevrimiçi o.tanda paylaŞma, 7-Dıslama (ExcluSionL Kasıtlr olarak binni çcvİimiçi bir gruptan ya da forumdan ihraç etme, dahil olmasınr engcllenlc, 8-Sıber Taciz (Cyberta]king) Tekal]anan, yoğun bir şekilde taciz, tehdit içeren ve ciddi bir korku o1uŞnrlan kötüleme biçimi. d

SiBER ZoRBALlĞIN NEDENLERi

Ailebireyleriarasünda iletişiminazolmaslyadaolmalnası, Kişinin akranlarıyla olumsuz i]işki L-urması. Gerçek hayattaiçine attlğı/gösteremediği saldürgan dav.anr ş1 sanal orlamda gerçekleŞtirmesü, Kendine kötii davranankişi,&işilelden sanal oilamda intikam alma istegi, Arkadaşları arasında saygln olma isteği, Yanllş davranışlaİr nrodel olarak alma. KişiniDsaııa] oıtamda fatkl1 (ömeğiır soğukkanll ve sert) görünmek istcmcsi, Kişinin yakalalrma dskini gelenekSeI zorbah kta olduğundan daha az olduğunu zannetmesL Bununla birlike bazı öğrencilcrink-urbanı, gruP dlşlna itmek ya da grup içerisinde kendi yerinı korumak amacıyla da siber zorbalık davranışı sergiledikleri belirlenmiştir (Ho{Tvc Mjtchcll, 2009), Bünunla birlikte bazt öğrencilenİ k rbanı, grup dlŞlna itmek ya da gruP içerisinde kendi yerini koirlmakamaclyladasiberzorbalık davran§ı sergiledikleri belir]enmiştiİ (Hoffve Mitclıel1,2009). siber zofbalığa üıaruz kalan çocuklalda bazı davranışlar goze çarpmaktadür. Bunlardan da klsaca bahsctmek gerekir, Eğer çoçuk;

Cep telefonunu, bilgisayar vb. İletiŞim reknoloji aletini kullanırken beklenmedik şekiLde

dr]ruyorsa,

okula gitme veyadışarr çlknada.ahatsız oluyorsa, Cep telefonunu, bjlgisayarvb.iletişim teknoloji alelini kürllaDılken gergin veya sinirliise,

_Uyku düzeninde değişmc var ise,

Intihal lrakltında konuşuyorsa. Intemetteyaptıklan i]c ılgı]i konuŞmalarü Şiddet eğilimi gOsteriyo§a,

küsa

kesiyorvcyahiç konuşmuyorsa,

Aile ilişkisi zarar görmeye baŞladüysa, Yanllş/ohımsuz davranış sergileyğn akran gruplarıyia zaman geçiimeye başLadlysa dikkatli

o1nrak gerekmektedir-

siBERZoRBALIĞIN öNLENMESiNDEAiLELERE

DüŞEN GöREVLER

Anne ve babalann, sıber zorbalük hakk,nda bilinçlenmesi. Anne ve babalann, ctkili iletiŞilİ becerilerini uyguIayabilmesi, Çocuğun veyaergenin takibinin anne baba tarafından yap ı lmasü, Çocuk ve ergenleriür internet kullanlmı ve sosya1 paylaşım sitele.inde neler yapnıaları ya da \ dpmama]an gerekıigı konu5un,]ı bllgilendlrilmcsi, Ve} a erge-in Iak ibının aırne baoa ıaralındJn yaplllnasl. Çocugun orsclcnme yaşanhIan yogun olan ögTencilerle bireysel ve gnıp çalJşmalarj yapı]mas1, bu lonudd okxl rehberlık sen ısı üle ıleıIşime geçilmeti Aİne ve babaların, önleyici \emddüale edici çaLüşmalara yoğun bir Şekilde kanlmasü.

_28_

Nasibe

KAN

YAYGIN GELiŞiMSEL BOZUKLUK Yaygın Gelişimsel Bozukluk; bırden fazla bozukluğ-rr içercn kaf egoTinin genel adldrı otizm; yaygün ge]üşinsel bozük]tük ye]pazesi içinde yer a]anbiIbozürklukt!ır

otizm

AspergerSendromu

Çocu klu k Dis integfatifBozukluk

Rettsendroıı

Yaygİr Gelişimsel Bozukluk- Hi9biI Sünıflamaya Girmeyen

oTiZM iLE iLG

iL i

(PDD-Nos)

cERçEKLER

oTiZM:Nöro-gelişim§el bir bozukluktur. Kaynağ psikolojik değildir.

3ALANDABELiRTİLERi vARDıR:

1/Sosyal etkileşimde bozulma 2/Dil gelişinrinde öneır Ij gecikme ve sapma 3/Tekrarlayıcı davranışla ve sınırlı ilgı alanlarl otizm tanısl alan çocülaİ;her3 alanda, değişik derecelerde sorunyaşarlaı Başlangıcl 3 6 aydan öncedir Erkevküz oranı 4/ 1'diI, Belirtile n (semptomların) varlıgüna gdre

vartetkikleri yokfu rEşlik Eden Bozukluklar: Mental Retardasyon % 75, Epilepsi %25 50, FIiperaktivite, Öğrenme Bozukluğu (Çoğürnda Tant koümada medikal testlei/labarafu

gorü]tir)

Psikiyat.ik bozutluklaİ.Davranış bozuklülan. Eragile X sendİomu BirçokYakada bilinetr tek bir scbep yoktur. sebepleİi: Genetiknedenler

YapüsalNedenler Gebelik, doğumöncesi Ve soffaslneden]er otistik bileyjn ka.deşinde otizme rastlanma nski %8 otistik kardeşi olan bireylerin%20-40\ndadi] ve sosyal etki teşim alanlnda zorluklaI gözlenir, 2 yaşında Yaygm CeliŞimsel Bozukluk spektrumunda olduğu düşünülen çocukların %86'st 9 yaşıDa geldiklcİindc YGB spektrumunda yer altrlal (ta aLİ§laIdt).Çoğu vakalar 3 yaşından sonra tanıalürlar otizmiD ılk belttiler l z a'vdan önce fark edi lebiliı

sosYAL ETKİLEŞilvl Etrafındaki kiŞilenn falhnda olmama

KarŞılıkh etkileŞime gimede zorluklar AİJanları ile yaş düzeyine uygun ilişkiler kumnama ve sürdürememe Sevınç, ilgi ve başarılannü diğer insanlar]a paylaşamama Tekbaşına kalmayı tercih etme

Karşlllk]l oyun becerileİinin yaşa uygun

düzeydeolmamasü

-29-

DIL GE1.IŞIN{I VE ILETIŞIM:

Konuşmada gecikme veyakonuşmanın hiç geljşmemesi Söze] olmayan iletişimde zorluklal Tekarlayıcı konuşma

Konuşmanlnhlzl, tonlamaSü ve rj tİninde bozukluk Amaçsız konuşma, dili işlevsel olalakkullaırmama Nomal gelişimde, bebekliğin ılk 2 yıluıda bu beceriler doğal olarak gelişır. Ancak otizmi olan çocutlaİda hel iki alanda da sonınlalyaşanlr

TAKLİT BECERit,ERi: Baybayyapma, öpüciik gönderme, "telsarar" gibı sosyal o}unlaı bebeğemamaveme. bebeği ayağında sallama, alabayü yerde sürme, arabaylgaraja palk etme, "anne gibi"yer]eri süpüİme, "baba

gibi'tlaşolma.

Normal gelişim gösteren çocuklar bu becerileli çok erken yaŞlarda kendiliğinden kazaırmaya başlarlaı otizmi olançocuklarbualanda önem]i zoİluklaryaşarlar.

sINIRLt VE YiNELEYİCİ DAVRANIs: Değişiklığe

aşlrü

tepki drrya.lar

Bazü eşyalann asll işlevi yerine parçalan ile uğraşma (ömeğın aİabanün tekerlerini döndürme

gibi) taknhlı davranlşlar sergilerler saIlanma, dörıne, e] çırpma gibi tekallaylcl beden hareketleri

vardıı

oTiZMIYAYGIN GELiŞiMsEL BoZUKLUK TANIsI NAsIL KoNUR? Aile görüşmcsi ve gözl€m (o}un. ka.şılıklı

etk]leŞüm. ıletişim,

akademjk, ince kaba motol becenlerin gözlendiği en az 2 değeI]endimre göfüşmesi)

Geüşimsel değerlendirme (Gelişim DeğerleDdinİe o]çek]erinjn uygulanmasr ve çocuğun geliŞiminin akranlarü ile ka$llaŞltrllarak değerlendirilmesi) DSM-IY (Diagno§tic statistical Manual)

Diğerta ko}.lİıaölçeklcri(CARS,ADI,ADoS) Işitme testi, nololoj ik değerlendiİme

OTIZ}llN TEDAVI

SI: Erken veYoğun f,ğitim, otizm yaşam boyu süren bir bozukluktuı Kesin tedavisi henüz

bulunmamlştrr. Ancak erken tanr konmas| ve erken tedavive b aslanmasr. bireyin olumlu yöndc topluma uyum sağ]amasınl kolaylaştınr. E ken müdaha]e plogramlaİl, lQ düzeyini orlalama 20 puan arttırabi li.

gclj

mes in i,

oN]]N11,IlPUÇL.ARI

Konuşııanın geIişmemesı Adı ile seslenildiğinde bakmama Uygl]n zamanlarda göz kontağr kurmama oyuncak dışındaki eşyalarlave aktivitelerle taknt l usaş. oyulıcakla ilgilenmeme Başbaş yapmagibi taklitile ögrenılen sosyal davranışlan göstermeme KarŞ ıklı o).un tlişkisj ku.ma ve südümede zolluklar

G.tfuıd

lıılüü

OtlıD

Sema Bozacr Durna -30-

özcür öĞRENME GüçLüĞü Öğrenme, enyalın anlamda bllgiıltül Larül]l)İasıolarak tanrmlanrrsa, bireyin bilgiyi kazanlrken zorlanmasr §onücunda ortaya çıkan sofulülaİİ da öğrenme güçlüğü denebilir. ozgül ögıCnmc gü!lüEi] cgiıim 5islemiyle yaLlndan ilintili bir bozuklukhrr Bu nedenle ilköğr€tim döneminde

tanlkonmaktadrr. Eğrtncilcr .lo*üı ıılul Iıtşıııııı .lİ.nırıı,[ İıl İnl5ıoıl ürüccd. gt i otıEüı.ı!-[o Gdilc§ıığtcr ı(Oıı{oı dlolcm& oİ{Dı. pım.l !ııfudı|ç ıhı }trlıln.d. aırülıdĞıtcadc'iıttEıtlOı _larallnıaı !üa ıoıeııdüa. Xctilın ıoıoıl. itılııogi bir n6rolo.iit ıorırıru ololyü.d hıı çcıılrlo otuh loşlıdıilıanılı bir dizi §orıolorl4 lc€lrdi gönğııırtledir. Elı loİuııltıı .ınlll$ ohnlı yııım lııılın o1ıııl İıışıınruı oloıOldldtf. "pr b. d, !L o" 9ıİfukh ınn$trıhı h0ri.fdiı Güİı.l utıİıdın ııgbııldı d. gü4loDrır .adtaı 4ln ıg|ıılııı ıcrndm okİyüP ırnrı .ıİnlh tüaolDakiad|ıı orn ği.

Ör$l| öEGn ıE

"lq'yğiı.

gOçlO,ü0 },ışEyrn

"!oı'r9zmüaibi,

§.yılüfı §İİİh İınıOnrlır Aıdıl ohrJlİ ııyrDü *ohy tir 3ğrctdiİ. Alığık ğığııc y.pünt y. İıEg§.iL@. yıpanlı sıp ııyoıl ıc ılEn id.@i 'ğ.Dcği! j ygfiD§ ı. 6 )!rin. e yıütn '

İü§Ordıklm!filbİglftdt YğOı vĞ r0rüitr

tıvnmlüı yo!6ıt

Nlıı|thıt l|ı.aı|nnİ lurlıliİnılıtı, oturlcn ),E!l!n ı!!n ytft!ı güibçttik ğğcoDGg0tlüüoooD lşftıkİidir Sll!!

cJ.m§rİt, Cltik

ohıü

ığt

l}. Y..\r'ail\]( i}.

ırlıl çoıullııü d!İı!ü r.cdlaılığı ğdr{İİüor. Yıygmlü ilc ilgili rıtımlıı lhrkilıi göırııncıııs ratmğı üİı!Dm. gnCaİi ılıo 4ıcıldıno

ıaıştroılıteğıregg{üi§üoih

,.rlıı|n @ı dIllüıdĞıı ro bıroı !İıD .ııığr dlıi,dİır.ıd&h.ltİliıİcİicdt .

llı,lı,

ııı

clİİnd.

yııbıİ .ıı.ıİ

%İ0l!İ İlİ

DO7-Uxlı,ĞU ı- EDrN ı-ERl DoğıD o!ç€ii, doauD,o!İrı t! d.Eıım rıa.ı!İdE yğİİnlrn F!bl.!Dla..

özGü L 6Ğm:.ıİ

]{l,

vğ

M f,

bcbcğiüM.fİtsl§lİhrhıcDİıı(M§§).tkiıs},ablıiİven*fitto oh$ınbiıir. ,,,lı.(il | ı1.1 ,, Gaıailc attıılah bıydo grüİlıı foüliyıınd İoİnü!ü İlıll.dlğ w bu s9brpleoggımç rİıçlottnün bihr5ğt işt€vleri ıır ilgiıi .tİiığıltığ}! yol çtı& ktul 8deııE|rcdir. Nöfoloji|. fonkİiyo!ırrdati boaıİlğL bilği

irl.ıılt orodrıL ı|g$al bozuİlükIiı,

Yüo ıknbıcviüükd, gErtt\ mcıı}oütüıstılıLlıç

G.b.llk ry.flııd, h6hmm yooısizlığ, ll0ç. ıİ(ol, İi$tr' ve ıDddç l(uJıDfi!.

Do@rroıİİi, ötı-ı.oErlt hıuİİİ:le, Mğrlıezi siİir §idBmi (Ms §)

k çocı*lüdğnrıüind! r\\lrülll1ltIl

ffİgtİiyoırın, grıp viıüıefa, İtııştrı z.ııirlçırncsı. !z|!!4İ,.libğlanna yğr,ıidillğrivb..ıtı!ğılğıysİılmıİadr

.G€ıcıll siridınlgrd. ıulululrnuf oı|Dırmı tır§ıD.

hslfilıclr|.,tı .o

ıtr tİmrİm vrİlı&l llo

lrcİ.lt.€tü!|rı.

ıı

w oİul btcc,i|gtid

olİ

ıldıı rİr.n r$ğıdıh

ıulııüı.

sözçtt otırmİnllı yılılq r. dı y.it, vc çot Fb. 8§ELtirİyğolEırt-

clıçı{Ueıi.

oıunlnuıınl$rın| ııkmıEltçıtı!0.

t&rf lılrfu ğylğüa!ız@ eoçl§İlcri . Yrjalı ülıtıİ üq{lüllcd_ sa slgısı sıyt lwçellği ye dıİciıplrını 8ülçıOıl§ri yotİıİü. güç|Oklği. s$i!!l.kd :: Efüı.EGa olrol bcccrilıri. kişiıcl oHr uy3ulrnıı gcçırli

-31-

bı5ıa ökİolğn !. ııPslolt

kliıik değerlendiıııe ıle

doğrulandığı üzere, kişinin kronolojik yaş,na göre beklenend€n önemli ölçiide ve ölçülebiliİ derecede ılhndadrr ve oküıl ya da işle ilgili başarıyü ya da güılliik yaşam etkiİliklerini ileri de.ecedeboza. { Öğrenme guçlükleri okulyıIlarü.da başlaT, ancaketkilenen okul becerileriyIe ilgili gerçek]eı kiiinin §ınlrh yeterliğini aşmadlLça tao olarak ketrdini gösıermetebiİr. l' oğrenme güçlüklerij an]rksa] yerj yitimleri, diizeltilmemiş gö.me ya daduyma keskinliği, dlğerruhsal ve sinirsel bozukluklaı ruhsal top]umsal güç Iükler, okulda kullanllan dili tam bilmeme ya da eğitsel yönergelerinyetersizliği

ile en iyi açıklanabilir-

özcI r öĞnırııE Ci'ÇLi'Ği'

\LT TiPLERi

OKUMA GaÇLüĞü iLE GiDEN; (DIsLEKSr) Sözciit okumayanlıŞlarü okuma hızı ve akic rğıyavaş okuduğunu anlama az Harfler ve kelimelenn kanştırl lrnasl ve tersten algl]anmasıdrrokuma ve konuşmada zorlut yaşarlaı okuma da yaşltlaİma göIe dlha geriden takiP ederler. Genell*le ilkol,ula başlama dönemlerinde fark edilirlei okurken yerleri kaybeder satıratlarya daaynü satürı tekrarokur Bazı harfleri ötselınekte zorlanırlar_ Haıtrn şekLi ile sesini birleştiremez. okurken hece ek]eyip çıkaİtabiliİ]er. Uyd urabilirle. Teıs okuyabilırler ( ev/ve tn/ne vb,) okuduğupalçantn anlamlnı anlamalla veparçaylailgili sorularacevapve.mekte

AZlLI A\ LATl[r

t ÇL a'c Ü (DlsR

zorlanü.laı

FI):

Harf harf soyleme/yazma yaırlıŞları Dil_bilgisı ve nokta]ama }anllşlarü Yaz l anlatlmün açükltğı ya da düzenin bozukl ğlı sünüftaki yaşltlanna göre yazmasl yavaş, B ir kelimeyi birden parçaya bölerek yazar.

Yazma sorunları P,D,B,G,H,!S,Z,U gibi harfleri

yazarken kanştrnr ve ters yazar. Bazı harfleri ünunır bazı 1an nr fazladan ekIe.

Avna hali yazabilf (PiLAT=TALiP) Bü},tik ktiçük harflerle kanŞık } azar. Yazalken harf^ıece eksjk bırak1L

Yaza.kenkelime aralarındaboşlukbürakmazya da heceleriayn ayn (silgi, Sünıfdüzeyinc göIe imlave nokta lama hatalart yapar.

Yaşılianna göre insan resmi çizim leri köttidür

-5z-

ka lem vb,)

yazar

s.\\,IsAL ANLATIM GÜÇLÜĞÜ iLE GiDEN;(DüsKALKU LI): Saylalglsı

Aritnetik gerçeklenn ezberlenmesi Doğnrveakıcı hesaplamalar ile öğrenme güçlüğ:i çektıği alan

değerlendinliI

Ploblem çözerken soru}u anlamakta zorlanüL

soru)aı çözerken uygun bir süTa izlemelde zorlanır. Ha[gi §lemi hangi sıradayapacağını unutüır IŞlemyapalken sembolleri karıştırıİ

l aıPlm

!ablosunu e/berlemel,re /oı lanll Işlemyaparken eldeyiünutma, sayılan yanlış ye.]eş ti.me, toplama yapaİken çıkarmaya geçme

vb,hatalar yapar, Ikı veya daha fazla basamaklı sayılarla çarpma iŞlemi yaparken basamak kaydırmayü unutur sayülan yanlış yere yerleştiİir Öğenme süreçlerinin büriİde ya da bir kaçln da solun yaşanfsa öğrenme güçlüğli ortaya

ç*abillr_

ooG

olan çocukla. sakar olabilirler, yüzme, bisiıJete binme, ip atlamı, topa vurma ve yaşltlrnna ofanl, daha beceriksizdiİler. Ince motor beceli sorunlan ise okul öncesi dönemde çİtal kaşük kullanma, düğme açma, ilikleme, maka§ kullanma, re§im yapma_gibi işlevlerde zorlama ile kendini gösteTir

hrmanna gibi €tkinliklerd€

ooG t€daşi edilebilen bir ha§tal,k değildir çe herhangi bir tıbbi tcdavisi

buIüomamaktadtr. E4c! !a!!!!4!!!ua.!! _e_§q!!l!§lnda da !

$)r!rr Şckild! jğlthüh ğfıt|alı .ur ]ıİlİüı]ıl{t]tl ı!oü!!& si4,!g!i!!! d!ru!!@!.[aı_ü!ldl!4!q!!!!s$!!!i|i!ı!r4!rd!!: oğretmenlcr, tanllama aşamislnda; akranlırİn, garc anlamll del,ecede akıdemik

haŞarlsl7llk çeken öğrencileri gözleınlemeli oğIc cide zeka geriliEi, duygu§al daIran,şsıl boztıklukla. tıbbi bozukluklaı hültürcl üe §os!,al çc\,rcdc loksunlükleİ olup olmadığtnın ,_rrrmında olnr a lt; b aşarısızhğln n ed en lcrini fanr ola r a k anlamılıdlr. :L! !!l4!!!!!Ş

saju klp

rlı (ıh!ır\çı;

odevler. Atranlarıyla kaynaştırma, Özgüventni destekleme, Küçük grup çaİşmalan, slra alkadaşlscçimi Geİi bildirimler, destek eğitim odalarlna yer verilmelidir

Sema Bozacr Durna

.-*^

-33_

SINAV KAYGISI VE BAŞETME YOLLARI Kaygı, bireyin beliIli dönemlerde yaşadlğı evrensel bir duygu ve deneyimdiı sınav

kaygüs] okul ve eğitim psikolojisinin cn öncmli konulaİndan biri olmak]a birlikte güniimüz eğitim

§istemjnde öğrenci öğretmen ve velilerin de en öncnli sorunlarından biri olarak karşımıza çrkmaktadır. Dünyanün birçok yclinde o]duğu gibi iiLkeünizde de kişinjn hayah yalnızca smavlarla etkiIennckle ka]mamakta, slnavlardaki başarı sonuçlarına gdIe gelecekteki hayatlarr hakktda kararlarda ven lmektediı Bütün oğretim kademe leinde giriŞ, yeıleşlilme. Var olan durumu sürdürme veya bir sınıftan / programdan / okuldan diğerine geçiŞ konusundaki kararlar srnav sonuculu gdre verilmekte bu dulumda meslek seçimlerini ctkilemcktcdir Bu [cdenle. birçok öğrencinin sınav]an tehdit edici olarak algılamasına ve srnavlar srrasünda kaygü yaşamasna neden o]maktadıI Ayrüca öğrcnci lcrin sınav kaygt lann]n aıüc ba balarınrn sınava ilişkin bask Iarınıı ok-u] oftamıır ln, yctkinlik bek]entisinin akadeınik baŞarı dilzeyleİi tizerindcki ctkileri de bilinmektedir(Kdse ve arkadaşlan ,

20l8)

Bununla birlikte " Yüksck sınav kaygısı, bıreyin sağlüğl üzerinde ciddi anlamda oluİrsuz etkiler yapabilmcktc, ğiddi Psükosomatik ve nzyolojik semptomlar görüilebilmektedir Öğrencilcrin çarpurtı. terleme, kas yorgunluğu, baŞ ağnsü, uyhüya dalüİada güçlük, slk sıkuyanma. kabus goİme. u}uyamaına gibi uyku p.oblenrleri yaşadığı ve geç saatlere kadar ayakta dunıakta[ kaynaklanan fiziksel ve zihinsel olarak yorgun hissettikleri ve uyku ilaç]arı ile sakinleŞtiricilerin kullaDımlnıD da faz]a]aştüğı belinilmektedir (Köse ve arkadaşalaı;2005)

Bdlıar\earkddJşlallnlnlq8öülljndayaplıglbilaraşıırmadaÜnivcı.ııc.ına\lanniglren

öğrencilerin kaygı duzeylerinin genel cerrahi bölümunde ameliyat olmayü beklcycn hasta larm kaygı düzey ile karşülaŞtırdığında sınava hazürlanan öğrelrcilerin kaygı di'ızeylerinin daha ytksek olduğu saptanlılştrr. Korkulmaması gereken bil durumdan korkmak yada kaygı du},Lülmaması gerekeır bür olaydan kaygılanrnak bizim norrnal o lmadr ğüİnrzr göstenıez Aksine kaygü bizim iç in be lir] i oı anda gclckli olan bir şey. Çünkti cğcr az miktarda kaygü duyüİuyorsak, sınav bizi ]reyecan]andlrıllyorsa onu yeteri kadar istemiyoruz demekti. Çünkii bizi hedefimize çeken, yönlendircn, bizc. ltici güç verenbu kaygıdıı

Öyleyse şunu sbyleyebiIiriz ki srnav kayglsü belır]i oranda olduğunda bize fayda sağlayan. baŞanll olmamız için bizi kamcılayan bir olgudur slnav kaygısı yaşamayan insanlar ya prograrnh çahşmüşlar. kendilerine güVenlcri tam, sıMvr öli]m kalım savaş durumuıa gctirmemış insanlardır. ya da derslefine hiç çallşmamış srnavdan beklentisi olmay:u kişlerdiıl s

l]\A\ KAYclSl NEDiR?

"Öğrencilerdc çok sık rastlanan sınav kaygısl, slnav öncesi baŞlayan fiziksel ve psikolojik değişimlerle devam edeü1, kişinin sıılav esnasünda perfbrmansrnl vc akadenrik başarısıı o]unısuz yonde etkilcyen bir duyp olmakla birlikte potaırsiyelleini tam anlamıyla ortaya koymalarını engelleyen ciddi bir sorundur "( Çapulcuoğlu;20] ]) "Sınav kaygısı, sünavlarda, testlerde ya da d]ğer loiTnal dcğerlendirııe becerilerinde zaylt performansa yol açan korku o]ara k tanlmlanmaktadır Bu noktada slnav kaygl sr. özel bir kaygı çeşidi olup bireyin değcrlendirilmesi söz konusu olduğuılda hnsedilen koı,kuyla karıŞık bir tedirginlik d!ıy

j]usudur."(Erözkan;2004)

En gcnel tanımıyla " sıılav öılcesinde oğrenilen bilgirljn, s,na\r slrasında etkili bir bıçimde

kullaıılmaına cngel

o1an Ve baŞa.lnın

dtişnlcsinc yo l açan yoğunkaygüya sınaVkayglsl dcnir.

Sırav kaygxının bireylerde fizyolojik değişiklikleİ , bilişsel değısiklikler ve dülygusaI değişiklikler olal ak ortaya c,ktüğı bilinmcktcdir Sünav Kaygtstnln Fiziksel Belirtileri: Midc ıahatsızllkları (bıtlanh/kusma). batsak rahatsrzllkları (ishal), slk idrara çıkna/s*ışma. baŞ dbnmesi. ağz kurunasl. karın ağr§ü. terleme

-34-

neles alüp vermede girçlük yaşama, yorgrrnluk ve bitkinlik

bel$ileri, uyku boankluklarü, ellerde

sınav Kaygl§tnln Bilişsel Betirtileri: Düşüncelei toparlayamama, ifade edememe, unutkanlık. transfer edememe. görsel ve işitscl kanaldan gelen bilglleri anlamada güçlük çekme, dikkat ve odaklanma güçlüğü Sınav Kaygl§lnln Duygusal B€lirtilcri: HuzuIsuzluk, çabuk öfkelenme/kızgınlık. mutsuz]uk, içe kapanürra, ilişki kurnada grıçlük. kendiİi olumsuz algrlama, endiŞe, korku, ümilsizlik, mahcup ol- a uıangatllk. ha} alkıll1,1lgl. tedlıginllk slNAV KAYGrsINlN NEDENLERI NELERDIR?

l 2-

Bi.eyin kendine guvenmemesi Anne vebabanm yanlüş tutumrr Basklcı, otoritcı anne babatutumla , - Reddedici. kiçükduŞünicü anne baba tutumlarl - Kaygl diizeyi yüksek alrnc -baba, Bekle ti düzeyi yüksek anne baba, - Tutarsız arue babadavranlşları, Baskıcı otoritel öğretmen nıhımlaı,ı. Reddedici, ktiçük düŞürücu dğretmeİ tutuİian, -Beklenti d zeyi yüksck öğrctmen,

34 5678-

Tuta$ızöğretnendavranışlan

Daha önce yaşanmış başarısızhkların tekarlanabi] eceği endiŞeSi

KişininkendineveyaailesiniD biİeyemtikemmeliyetçiyaklaşımı, Ailelerin vc çcvrenin yüksek beklenti düzeyi Bireyin başarüsızoLma ve değerlendirilmekoı*usu Zanranı iyikullanamana, kö|iiçalışma alışkanlıkları,lredefbelirsizliği,

sor!İ

p]ansızlık, görev

uluklarr erteleme. 9- sonuçIan olumsuztahmin etıİe, 9-Sınava gerçeğinden ürk]l anlarnla.yükIeüne. gibi nedenlen valdtl ve

l0 KiŞilik özellikleri( Kişinin m kemmeliyetçi, İekabetçi. takıntllü olmast yüksek hedcf

belirlemesj)

KAYGIYI KONTROL ETMEKNASILBiRYARAR

SAĞLAR?

srnava konsantfe olmayü ve sorulaIa odaklanmayl sağlaI, düşunceleri organizc ctmcde, djkkati toplamada yardümcü olur. oluıısuz düştinİneyi ve paniğe kapılmayı eırgellcr, konirol düygusu kazandınI, başarıyı artll üI, gcrçek performansın sergilenmesinde öncm li to l oynar.

sINAV KAYGlsINI NAstLAZALTIRlZ?

srnava Hazırhk Döneminde: l -B iI takvim gci iŞ tiİ, p]an]r çalüş Amacüııı belirle. 2-Sünavda çrkması olası soruları lahmin et. önceki sınav soıularının üze.iİden geç, tab]olar/Şemalar oluşturarak ça lıŞ 3-Çahşmayı drıduracak koşullarü engelle. cep telefonu/televizyon,'bilgisayar gıbi engelleyici 4-Masada ve rahat bir sandalycde otuıaıak çalış, ilm kitaP. defter \e araç gc.eci bir araya getilerek zamaıı kaylrlnı ve dikkat dağı]ınasInü ortadankaldır. 5 Bir ça]lşma grubuna kahl S]navdanbirgihöncc iyi yemekyeve iyiu},tı. 6-s lnava hazüülanma çalıŞmalannı solr güne/geceye blrakma" 7-Egzelsizluyku/beslenmc diizen i açüsündan sağlık]ı brr yaşam biçim i gc li ş t]r 8 Sıı1av y,§rini. taİihini vc kurallarınl önceden ö&cn Vc daha önce gilmediğin biryer ise aşiıla olmak için gitve gör g-SınaYınln nasıl geçmcsitli istcniyo$an o şekilde haya] et vc kcndiıli detaylaİıyla olumlrı bir slrlav ortannnda hayal eL

-35-

!b.

l0_smıv ıfm ibtty!4

dü}.ulDn hğ ,ayi bl'r gEca 60€? yeüDed.r! cavg| hıa rlı: kOğıı kaıon 9it9 8iİıned,aı oocc anlvlıilltli kodııl8Jılrt.dışhn nh konüİıtıı l l -slnaVa,am çallşlP ha,,lrldnm.ş olaral, gürin. 1 2-Sınava uykrrnuzu aimış olarak gjnn, ]3 Kaygıyı yoğunlaŞtıran kahve. çok bahalath yiyecekler ve şekeİden uzakdurun; tazc sebze

§üirı

vemeyvetuketjn, gibi,

14-Sınav öncesi kaygınlz artüracak davran§lardan uzak durun; son ana kadal de$ çalüşmak

1 1

5-sınavda yapacaklafl nüzı planlayın, 6-Sınava ginneden gevşeme egzersizlerü yapın-

Srnavsu,asında:

1-Slnava zamanııldagit. ne çokelkenne çokgeç 2- sınav kağütlan dağltıldüğında kend sakinleŞtirecek şekilde derin nefes al Sınav srrasrnda sadece sünava odaklan, baŞkalarınünneyaphğl, gclccekle ilgiii planların gibı konuları birkenara bırak, ].§nİv..İfürmdı.lğıdi,| çoü k y$ıı hj§rs.l.rler. dılciİmı İ!ıdini !ıklnlcfln çyc ayl r; tsvşc. ıo] vr brEüık lınnl boyun vc omulınEı gclşcı &.itı ucf.ııgr ııll ı§ııdiolc y0pobiti.iİn ıttİ {c!, yohü.d! gl bı olumlu bıf ,.ıild. İtn uş. roE . ıck ıİ blnavİ gğai d§ı 4-Soruları doğru arı]adüğından emin olacak şeki]de oku v€ istediğin birinden cevaPlanaya başla l- son ın yııtıhİığı pl.trln d6l,ü bjİ bİİı, sofü ilc il! i yltıİt scllfrc hqı.n bl, bişİ. tıgdl bğci Dot ıl, oıcık o ıoruylı lıglll doşlİrıttEyE dğvlm .tmcy.rcİ; ıddıem yc,drn

ffiıç

ıılın

devüi cL

6-smov crıimd! ckhn4 olıımıuı düt'lncclcr geldt$ndc (yeürnıyorum. olmuyor. zaman hızla gcçiyo.r,b,l, Bu dı§lİtıcğlc.i hform içar|daı buyurgırt bii §.rtc "DUR" diye bağırarak durdu1 yolun orİ{ıDdı ıoC!6!D bl. "dııı- ipıaı hoyıl « yı do ıırr!ı2r bif işıİğ| lambas hayal et, pencereden

d§ıny!ba}.,.

tl.t| snn gtfltlofl bul ys

ııf

ııtıo §ırn o|duguttu !4}..

tü m

bunlar seni kaygılaııdıran

uzühsırralttı yrrdUD.ı olocoktt ?-Kıygln EttıFıd. blrbıü |İ§rya dıdo&!ııırıIq ı.ıdirı. yın|ndl,ıhıı hüc.ıı.ğı !lşi'

di§Oncaı9İdeo

. y.n diişlt ım.k

içiİ İendioc birlıoç dık ılo ızın wı 8.Kıygıı kımtıol ctmı:ıwı bır yolu ü rafes .l§vcrifm dıumlcıııckılı §ıııü ı.kı.0 yıslıD. oğıııranol 8ğ!Tcl vc bıımııDdıt bi, ç'çcğ ıoı!ğ gibi yıç.rça v..lİy6 f,nd.l, ,ayı.ıı ş6İildE ;fc§ rı. ağzündan bir mürm üflergjbi l 2'ye kadar sayacak Şekildeyavaşça nefes veı g_Bi]emediğiniz ya da haiflayamadığınız sonılarda olabileceğini kabullenerek kendinizi telkinedin. jnatiaşıp l0-soruları dikkatlice okuyarak.yapamadlğtnız sorularla zaman kaybetmeyin, dü

1 1

_Dunış ve pozısyonunuzu değiştirerek rahatlamaya ça]üŞün.

lz-§ıEı§dro..!.o çlİnnlır, ı.kip chE.yi!, k ldiıiİi b&rhl.ttylı

dtrgil

ttıılıoizlt lıyııltyıı,

§ırrlr claıtüıds yonl|d[gJıuru !c gi.riıdiğiniıi his!ğrjğinizdcsm.lvı bi. kcnııa hıattP mota v,ğnı.

sanırdıD §.tllrı. ] sınavın iyi veya kötü gegsin, slnavdansoffakendini ödüllendir; kendine

sevdiğin bir şeyle.al, hoşlandüğın bir şeylel yap Tüm bunlaİla birlilüte şu du.üınrlar gdüxldüğünde mutlaka profosyoo el yardlm almal

PROFESYONELYARDIMI "I)epresyon:

GEREKTiREN DURUMLARNELERDiR?

ıs

ınrz

Dşıosyot yıygm bir bariılltttr, llğrr§tiüdeı hln dcFEEyoaı Eefiİir Boıtnatğİ urİu" ıfıri dtlangizliği ııbıh !pç kalİııık, yoıguılü hiılod. kölODrcrılİ. hıtyııııa ıcşk ilımımı, h@EnrlElü. ıılıOm@t|dıılü, k!.ıİrıılıkt|ı Bu beliırilğ 15 giiddlE bcri hiigdiliır9 nuılıtD bi, priİiyutj§(§ıydrdtııı olnEıı.h v.,tımtlğ İgüüi.dilm.İdiE sm.f klrgürı vc uDt ıtılzlüdülg ıİtrl onınr ([.[rızl*. diİııaazliİ bıtürryı dnşiidr. Ağır

ve g€n€Ileşmiş

kaygr bozuldukjan:

sadece sınav kaygrsl değıl gün bo},tı sıklntlh huzursuz endiŞelı ve isteksiz olma durumudur

-36-

DenĞütnıi, İlç biı yooııınlc bış cdiltınc,/rrı, olrDh gtliEllarin bıh y!,İL oltttldı& bu ülDıfr pİİ.Ü*l v-İ - g;r*ıiıiı Rtlİoloı pılİolojil d.ıışrtıın yc p6ikiy!ğbıd@ yııdıd,lnrnıldıı Tbİl||hlıİ| lotl caırın [coııdc ılıı olııok ıöt0tebikn to rddrotttdı tıfuuı ıdobı biı d\Ooccyt İuİ-r.yl -.ltİıı tı*ı t" ry al$lrıeo.z olnr hdi rııdt Oiuü,ğu &!tın ı€tnr "o.oaİ çİon om"İıı ıitıi'ılrıliü b.hnikrb ymt şıı dlııçl._cinıd içdıilıli ;İ;;r,udİğrdiı torid;,ıın do6ıh|it. einııri şplııtı$ vb, |ctlll€,iülc l§ıdlıi ııİrı,]İİ *rç,-İ t/,.lm]Ltrtodaİn yfldtırıor gn ı t ııd|ı gErirtt Pıildyıfi"n"tl.r,ıtn Uyku bozuklukları: l ay bolrınca hemen her goD liren uykuya ülamama, kötii rüya görme. üyku bölünmesi, gündüzuykürluolmahalidir Psiklptılardanyaıdm alınmahdüı"

§lNAvıaYorsrYAşAYAİoÖREl{cilERlN^ıLELERlNEöNE rER: ye!ıı! €n omıi acbti bcliııi:liİtiı_ çocügm §ınıv 'Anııc. bıbı vc çooıİlıtıiı ygıoİı t Dıı ,-""r"- nmrl olo".dl adıyıÜo ıplğccün bu dgfuiıdm Dıitl c*ilcolDcğ yırro ılhfın çlıculdT m|D ohtl ;ı.;;i; ;;;ışııu oiı_- oırııloaır. Doııİs|ylı ınn. bıbılı. soııç_lın hıitudı onu davıni ıtıoalo ılııodı tıtoıtc. ıııııvhııııı vçnİlİnvl.'aİhj l'gli "İıııl oılnıİ adcri.rbilgi - - sıhiıi ;i*"Ht üto ıoİrınıv.litncüindğ çocuklgıEr h.İr@rı d.atrtt E ü. ilgi gacrrrndiüİ, Çocueuıuıoo *ı,ı-tıtııgtçeııçi otmlıdır. Buıun i9itı ölıt çocug,Jııİao iyl tıaımılı, ncy'bonııı İcr,]f.rr.n n *"o.ti*rro;oısüıtiuliF içtı,d.d!g!rlediııD!i8iDi2. ' {i'; çoİİgı ue .ıı.r" ltşÇ, oİumşuİ d6rr.ğlcıi dğ gıtıcin kryg dl'ğyhdc ,&T o|ıcıtııı. Ailtollı ç-ocuguoı güvııorcı| ııııvın çoL zoİ oldoEu v! çeğoğu!_bu !ıİ!vt ı.z-",,tıyoçıgı ÇÖi oL.ırıi oo1uııca.İi tnyglyl adnrı!ıİttıl Aİnc lct{ olıİrt oh,laız diişüncelcrınizi olumluya çevirmelisiniz, -hiçLir ' * zaman başkalarıyla kıyaslamayınız Çocuğunuzun tek, diğer]ennden Çocuk]arünızı jlp y. hFriılyt ırtiF oıdııBtİp ııDltaryl!ız fr&İbnklş

-'ılĞ

rüİlç*İıoıniııotitıı,s;ı irfi!!.i],olundı !,.ştğıaız&vı,ü!l"vcgl6i,rdğ,nü

gıacıııı İçııfu gpti*öilİı yııi bqınımİ ıtıtml ycıiıc motivııyoou luıg biı rol İ*ol,"İlrllğ ıtİııı vınİlıı tu jıırın$tıı onü olğmıEr yit d. cıki|cyçbiliı OyT tl """İİilır. çaİfi Ürl,-. 6nİia t"dİ,ı *rtı,z biı hıııılıi döncmı grçiııcioi hi$ir ıııı, h,b mıumlır

*ona olan sevginizin be]li koşüıllara bağ]ü olmadl&nü, hel durum ve koşulda sevip ıT ıOakıinİdrüğlİ Gtltlbinız, f."JJ"fuü çocuFltıİı tııü!ıİsıua çocqglrlıztıo ,(ıın gdiİE6d rEıügı §ruElılttıHınol oİlattE|tııdi, onu üsırİlcı,EıEİ yrİdtocl ollıı.lt!ıE,

dgıı.tlr!,lcğıniıtdıvıınışbnmL ---_-'s;;li

' ccEğlruatn oluDlD dEvdn8|ırıtıı lıLdn.r6aıi, uyguı ol4ı bel orıamda başarı'aıını ğvtBlır;iz. Öhıısuz davrırııılıımı h. y.pı.l ohrık .ı!şıiıdigioiın€ çocuelru,,un da\ ranlşlaı otE[llr Ğıkildr.f.klif. A@. b.b.süı! k ıdiıiD.

vc govaıti dc.nıüdc.t tlodİlcohltygııl --_:'1(ıysı'ğıılıİ;

!0v.di!id

rĞ

odı tiıldir eııtgini gören çocuğun

eo ya*ıEldı ol,n t,ın6l Ur aııygudır.' Anür üııb{ır ııoıHlcıidiı. Cocıü dı:ıdığııu drEl]. gfulı&ldö 6ğtİi, v! urrols. iİ.", İtın.ıımİe ıİtin ııt frıaİlu tıiıılı orıııııı ,ıh!p ço!1ütrr. v!ıidti. 6rı|dn vç b6şınylı sonuçla.an bir

nav ddnemi geçireceklerdir_

Fatrna ulker

-37-

SINAV I(AYGISINDA ANNE BABANIN ROLÜ Srnav kaygısl, öğTencilcrhhangiyaşta olu§aolstın s*ça karşrlaştrğl sorunla.dan biridir. smava gijü eıce. titizlikle hazırlanaD birçok dğİenci kaygıya yeüik düşüP sünavda bildik]erini

unutab ilmektedir,

Slnav öncesj veya sınav anünda kan

kaygıh.uh dunımunu gösteüir,

ağnü, tcrlcme, nef'es darl ığı, tit emc, ağlama gibi bclirlil€r

Kaygünedir?

Kaygı kişinin kendisini rahatstz edenbiruyaranla karşı karŞlya kald]ğrndayaŞadığı duygusa]ve değışimlerle kendini gösteren durumuduı performa ns ncdir?

zj h insel

Belirli bir amaca dönak olarak öğrencinin lüm bilgileini ve yeteneğini kullanrıasüna perfomrans diyoruz Bazen dıŞ etken]er bazen dc öğrerrcitrin kcndısindeır kayıraklaİaü1 ncdeniel performanslnln düŞmesine neden olu. Brr etkenlerden birisi de yüksekkaygıdıa oy|€y§e biralanda başarıholrnak için hiç kaygl yaşamamakmı gerekir? Hayıİ| her duygu gibi kayg1 da kışinın yaŞamınl siirdürebilmesi ve yaşamdaıı zevk alabilmesi içingerek]idiı

Aıİaç

kaygıyı bellı

kaygüyı lamaneD oıtadan kaldlrmık dcğil, kayglya yeırik di§ınemek v.3 yaşanılrn

jrdüizeyde tutmaktüı:

Yoğun kaygı yaŞayan öğrenc] ösenmcdc baŞarıh olamaz, çahŞmak için gerekli enerjıyı kaygıyla tuketir ve gerçek perlblmanslnün allnda bir başan gdsteTi. Eneİjisini verimli bir şekilde kullanmaslnı, düİl€tini

ve güctiniiyapacağı

işe Vermes

giiçleşir.

slNAV KAYGISININ NEDENLERi NE oLABiLiR? Öğrencilcfin çoğu sınavı kjşiIiklclini ölçen bil test ola.rk algllar Sııavda başarısız olııa düşüncesinin bir tehdjt gibi algllanmasü. kaygr düzeyini antırıı] srnavla ilg i olumsuz düşü celer, bğrcncinin kcndinc güveniİi azaltü. Öğrcnci çevreuin kendisi hakkünda üe düşımdüğtine kafa yorar ve yaŞı geü€ği olumsuz düşünceler kendisinde cırdişe uyandrlr, "Kazanamazsam alolslz olduğumu dİşdnecckler "

"Beni filancakişiy]eka.şılaştlracaklarküçükdUşeceğim"

"Benim kazannaına kesrn gbzri ile baküyorlar. yabu bek]entiyc ccvap Vcfcmezsem!" "Ailembenim için fedakarlık yapıyoı kazanamazsanrkarŞülığınü verememiş o1acağİn," "Filanca arkadaşlml muhakkakgeçınelıyim ondan daha başanlı olnlazsam değerin düşer

Oğrencinin kendisinden

kaynaklınan olumsuz düşünceler;

Kendisini srnava } eterince hazlr hissetmeme;

AşıI] gefg

lik nedcniylc

srn a\.a ye

telince ha7lr] anaürr^nuk.

Basarısızlıklaıın abatılıııası. başarlla.ln küçii]nsenmcsi. aŞln genellemelcı yapırrak . gerçekç] düşüDürrcmek. belirli dijzeyde baŞarı},l zoırünlu göt,nck .duygusal davranmak . Iekab€tçi. ıniikomüıeliyetçi ve kontlolüj eliürde tüürmak iste_veıı bir kişilik yapısı gibicikcnleI de öğreDc iyi kaygı Iand]ru n diğernedenlerdiı]

sINA\r KAYGIsI YAŞAYAN ÖĞRENciDE NELER GÖZLENiR? Şiddclli büI huzursuzluk duygusu ve deıs çallŞırkcn dikl(ari top]aırlakta gticliik. Kalp vuru§ sayıİnı,l.e ş idd ctinin artnıas ı, solrınunı sı klaşırrası kes ik kesik nclis alİ kVc farkında olnladan ncfts

!ıtrnıı' yıDtl dııyguİu!ı

tlnılııılı iinio hlınmııı 0|rtııllnh ohıı bllgilğia kıdıt!ıışt oldİF İ+ılt!ı zİ§.ıtııı ç0[ hDh Ef$ili -vĞ ıünil dryglr§t-trrl6m. ü{hı., yrgüdiı

solunumda güçlijk, titreme , mide ağrüsü . baş ağnsı ve uykusuzluk da bedenın yoğun kaygıda gösterdiği tepkileldir Riü ıluŞlüı,Dl/ı S]no| k?rr:üİü ifu ik:ih 1,opı1.1]ü hüı- drülŞnrü]llı \onlüLı sü]ld|:d hd.üiandl aiğrcüücilcrin ko\:g1 Llii.eli on]al^,olLü dlı oLIıA lıasıeılaıı,ı kaıgı .Jüi_c) iüü.leüü Çok dnfu,iik.\lk

lüünn ıŞlıı,

l\,ü

Lıü.ı}üüüülkl

hulglülirü kü:.jğreDLiIeüin ?ilkleüzlen Lloha Iiik\ü ka]

gülü

o1.1ü*lüünü

Hayahn çok başında olan çocuklarün böylesine bir yüktin altünda kaLnrasü ve sonuç olarakda bu tepkileri vemesipekde garip değil asllnda, Slnav kayglsl aşılabi lecek biİ durumduı Anca k çocuk bu yükii tekbaşınayüklenmediği gibitek baŞınada çözmesini beklememeliyiz Sıflay kırrg6mın en biiyiik nedenlcfiw çöziimleri de ilcıuluınla ndagirll

Peki çocuklara aileler na§ll yardrmcl olabilir.

*Her

şeyden öDce öğTencinin kendisine güVeni sağlaİİnalt geçmişteki

başarüslzlıkla.ı hatırlahlmamalldl. Başarınrrı ilgi ve sevgi ile bağlantüSü

*Çocuk]aİrn *

olııamalıdür, Yani bizler anne-baba olarak çocuklarıııüza koşul$ z sevgi vermeyi ve koştülsuz ilgi göstermeyi öğreırmcliyiz. ..slnavn qireı, öğreılcilerin hedefl €ri olmalldlr.

l(rsa zamınlr ve uzünzamınlt h€defleri olmalldtİ. Çocuklaİln hedef§eçme §ürecine aileler destekçi olmalıdır.

doğrUltusunda öğrencinin gelecekteki mesleğini seçme§ine ailelerin azaltlcl tutu mlardandür. *Kl] aslamalAİdın k:lçln!ImiI!. *slnav kaygısnıl tefikley€n en önemli€tkenl€rden biride özgüv€n ek§ikliğidir. *Çocuk]ar spora ve sanata zaman ayrrmalrdlr. Rahatlamıya, kendilerini ifade etmeye ihtiyaçlarl olduğUnu unutma}ın. *Her insan kendini ilade etm€ t€lışındadlr. okul çağl çocuklan ne yazık ki arhk kendilerini deneme srnavlartıda ifade eder oldu. * Duygu§al, beden§el ve §osyal oiarak gelişen çocuk zihinsel olarak da kendini geliştirmeye imkan bulabilir. *Dcngcli ve sağlıkh beslenmek smav stresini azaltmak için kullanılabilecek dığer yöııtemlerdir "Itgi

y€tenekl€ri

olumlu yakla şlmı

ka yglyl

*Ders çahşmasl konüsunda baskl yapllmamah. BunUn y€ritre

bir program

ha,,lrlanmaclnl le aaup clmcsini §ağla] abilirsiniz. --onelnli olın çok dcİs cİlIşrnık dtğil. ttkin öğrcnmcdir, *Hergün aynısaatte düzenliders çahşma§l için gerekli ort'amlyaratm. *Çocuğunuz ders çal§lrken bilgisayarve televizyonun kapali olmasrna dikkaf edin. *siz d€ o slradı bir kitap, dergr okuyara k o'nu de§tekleyebilirsiniz. 'l B A şarIsızl,ğlnda ccz,ıl a n dl rll ınam r lıdl r,

smavda başanh olıTüayı her çocuk ister, Sınavdakibaşan§lzhğ] onun için yeterince hncü ve moral bozllcU bir durumdur. S ınavın dğrencinın kişiliğini değer]endire[ bir ölçü olııadığını benünsenıek ve bunu öğIenciye hissetti.mck, snavda başanSız olmak "kafasızlü-k, yeteneksizlik" olarak değerlendiİilmeııelidiİ

+o'nudinleyiıı.

*Duygu§ıl ihtiyaçlarlndan, zevklerinden,

hayallerinden haberiniz olsun.

- Sizinle

ortamlyarahn.

paylaşlmlarda bulunmaJı için uygun

Gclccek kaygtslyla çocUklardan önce biz büyükler baş etm€sini öğrenelim ve en önemlisi koşul\uz \evdiğimi/i çekinmeden belirIelim.

-39-

Sema Bozacr f)urna

MAHREMiYET EĞİTiNrİ NEDiR? NAsIL \rERiLMELiDiR? \ ELERE DiKKAT ET\,I L L i\ iZ,] Mahremiyet eğıtimi çocuğu baskılama, kız-erkek çocukların ı zorla biİbirinden ayı( etme değil 'çocuğa kendi fiziksel sınıİları içerisindeki özgürlüğünü hissettırme' eğitimidi. 45 santimetre bir dairesel alan içerisine kimscnin 'izinsiz' giremeyeceği 'fizikse1 aura hissini' geliŞtime eğütimidi. Çocuğun fizksel-psikolojik sağllğünın konınabilmesi .kendi bedeninin dokunulmazlığının farkına varması 'malıremiyet eğitimi ' i le olu. l ozc l bö Lgeleİıl t.nlm lanİrası ., Çocuklann özel alanınl koruması için öncelikle bu alanın ne demek oldıığunı_ı bilııesi gerekiı oze] bölgelerin ncler olduğl ve bu böleele.ln gizlcnİnesi gerektiği ilk aylardan itibaren bili[ciDe işlenmelidir_ Bu boLgelerin anne- baba ve doktor dıŞında kiııse tarafündan görülmemesi, dokunuImaması gerekt]ği çocr*la.a mutlaka öğretilmelüdir+Bezini veinerini değiştırirken bunu herkesin içinde değil ayrı bir odada yaprn. Altlnı mümkün

olduğunca aynı

kişi değiştirmelidir (Her zaman en uygın olan kişi anııediı ) Bu cocuelın

mahremj]/etine savetdlı. *ozellikle 2 yaşından soIrra Süzin özel bölgelerinizi görmesine izin vermeyin Bü bölgeleİin özel] jğini ve kimsenin gormemesi gerektiğrni her girişiminde

anlahrı 2-Tuvılet eğitinri Vcrirkeİ dlkkat edilıİesi gelckcırlcr *Tııvalet eğitimj veİilirken elr sık karşülaşülan hatalaldan birı 8üjstererek oğetnektit Bu yanrlglya düşmeyin. asla sizi bu Şeki]de görmesine izin vermcyjn. cöstercrek anlatmak zorunda kaldüğınüzda tizerhizde kıyafttlervarken oh,rruşu kalk§1 v§ gösterin. * 4 yaşına gelen bir çocuk. h]valetin "özel" bt mekan olduğunıl öğenmeli, tuvalet ihtiyacını gideren bjrisinin başkalarü tarafündan görülmesinın uygun olmayacağrn,

] TeırrizlığiveBanyoSu

bilmelidiİ

*Bezinl tutarken,pişik kremi sürerken abartüp fazla baskr uygulamayın *4-5 yaŞmdan solıJa çocuğunuzu iç çamaŞ]rları ile yükayın, En son özel bölgesini yıkarken kafanüzü çevirin, gözlerinizı kısın, bak-İramanrz ve göımemeniz gereken jfadclel oltaya ko}tn *7 yaŞndan sonrakendj özelbölgesrniy (amasına fı.sat verin. *4-5 yaŞlarnda aItık kardeşlcri ile birlikte banyoya sokmayın, çok zorunlu ise üzerlerinde iç çamaŞürı olmasüna dikkat edin. *l0 yaŞından ilibaİen kendi banyosunu yapmasna flIsat verilı Kapüda bcklcyerck, destek sağlayara k a hşhrabilirsiniz, alirrrn ıı!vrİ_çnor!ılnnvlbı prlin ln ttığ|ı!:dcmavir! _aoaolüa

'lmİn

cocuğun'mahremüveti' olur

ıvıbl allmlrlolnnı, im!

,1-o7clAlaİ]:lI

*4-5 yaşlarmdan itibaren annc babanln odasına kapıyl çallp. izin alarak gimesi gerektiği öğretilmelidır Çocuk böylelikle özel a]anlara giriŞin izinle olacağı Ve yatak odasrnın anne babanın öze] alanı olduğlnu öğreni. Çocuğrın odastna girerken kaplyr çahp ona ro1 model olmanız hem ösenmesinikolaylaştmr_hemde mabremiyetine duyulansaygü özbenliğini geliştirir *4-5 yaşlanndan i tibaren özel eŞyalarıİü koyacağü çekmece, dolap gibi özel bi. alan

ve bu alanl izin alarakkullanmak

faydalı olacakhı:

.Er8çnıtü bir|İld3 ldliıli bar dölın iııtfĞbilİ. yrhı, İıhİr!, vt!ğuduou gizkTn€ü Tüm bu ineklcrlıc .8yg,lı drytrİ.!İdlı. Öıcl ılcohn, tebfonu, glınlüıt|,c.ı ts. karıştünlmamalldür Siz çocuğunuza ve özeline ne kadar saygr dıryarsanüz saygı duymayü öğenir.

o da size ve

oluşfuırıak istçyĞt|lrı,

iziİıiı.!ır

diğerinsanlara

5 }'atakAylıüna Eğitimi *Bebek 6 aya kadar arure ile yatabıtir- 6 aydan sonra a}nı odada farklı yatakta alüştünlmasl

gerekir

*2 yaŞ civarr

yüne

bağlmsızlıkduygrısu geliştiği içinoülarınayrülması için de enuygunzamandır. *Birlikte yatan kardeşlel 4-5 yaşlarında a}Trlmalldıı Kız ve erkek kardeşlcrin odalannn da bu yaşlarda en geç ilkokulla birlikte ayrılması. giyinip so}ınurken birbiılerini gdrmemesi dzel

-40-

aianlarınln o]uŞma§r bakımmdan onenlldiL 6-Çocuğun cinsel bölgeleri ve cinscllikilc ilgiIisorularl karşüsünda tutuİ1 Çocuklarn 5 6 yaşlannda cinsel alanlaramerakduymasl ve sonrlarsormasü olağandır *ciısel organ]arve dünyayanasıl gcldlm sorusu ancak çocuk Sorduğuzaman anlayacağr dille },umuşakça anlatllmaiıdür. Kaçamak ve yanlüş cevaplar değil doğru cevapla. verilip, merakı giderilmelidir, Bu anlahmda çizimlerden oluşan bil kitaptan yrrarlanabilirsiniz. Ancak kendi üzeİinizden göstememeye dikkat edirL A5la aylP. giın.lh. konuşulmaz b!ınlardemeyir. 7-sevgi Gösterirkeıl Özel bö]ge] er dokunülalak, öPülerek. gösterileİ§k as la sevgi objesi haline getir memelidir Bu dunımbaŞlü baŞna naIıJemlyeti ihlal ederken, kötii yetli yabancılardan koruma konüsunda çocugu etkisızyapar. Başkasının dokunuşu iİ mi, kdtri mü çocukayfi edemez.

çaçlculru *Cinsel

a§u d!d4 organlaradokunmaym, öpmeyin. şakayaPmayın, gösteİn.9sini istcmeyin*Çocuğu hlrpalaya.ak seneyin. Hırpalayan sevgi türü çocDtlarü çelişkıli sevgiye göttirii. Yani birisi beni zorla opebilır, zorlapopomu slkabilir düşüncesi oluşü.

Lütfen çoç!ğ!çlIc§iz_bllakaIltjçYlq *ÇocuğLrnıan öpmek isteyen birine'e

oğlüuı ktam öpsün ne olacak'diyerek mahreıniyet ihlal etmeyin_ +Yetişkinledn o}.mcak]arla, hediyelerle çocuFnuzdan kendisini öpmesini istemesine ya da çocrrğunuzu öpmesine , yapmak istemediFbirşeye zoİlamasına izin vermeyiıı sr nl

rlarl

nü

*Seımiyorum,hoşlanmıyorum

dediği bir hususta'ama

o senin amcan

seveceksin ' demek yerine

'sen bilirsin ben onu severim ,iyi bi.idir' diyebili.s iniz.

*Çocüğıjnuza 'scvgilim,aşküm,yakışıklım ,erkeğim' gibi sözlc.lc hitap etmeyıır. Bu kelimele. yerine'can]m,klzlm,oğlum' gibi sevgı sözcük]eri tcrcih edilmelidiı

-VahJemü@

8,Dijital Mahremiye! Yeni bilişim ve sosyalleşme biçimi olan sosyal medyayü bilinçli ve faydalı şeki]de kullanmak çokönemlidir. *

Sanal otamda çocuklan nızın ve

eviıizin

her halini sakün paylaşmayın,

Erüizail§lizi!.Jıahç!ıajaı]ıd]t *Sosyal

medya hesaplarınızda çocukla.ünrzü obje gib] gosterip fotoğraf ve vıdeolarını paylaŞmayın, Bu oİu suistimale aç* bir hale getirebihİ. *Çocuğun da sosyalmedya kullanım siİesi ve bazı siteleTe erişimi sınırlandın]malıdl. Kişisel Ve özel bilgileini paylaşmamast gerektiğini öğretin

9-(iır6 çlcmbcri

sod.§r oluşturun-

rı raıhı

oı|r

üııt

leıiylc(re.İöı,lııdş,ddıı,o,ıq6ı,üİ vb.)tİz'ulı!ği

"Aılente en yakn kişilerin olduğu bir'güven çemberi'oluşturun. En yakın aile dışmdan olanla. için sadece güven çemberini daralhn. SevgiliAnne ve Babalar|.. Çocuklanmzm Eabg!ıiJçti4 ne olduğxnu anlaması, ya]n,zca istismardan konnmak değil, onlaİır Saygı lr b iİer yetiŞkin olmasl için de geİekli olduğunu unutmayın,

Fatime Vatandaş SARI -41-

öĞRENME NEDiR? NASIL GERçEKLEşiR? DUŞUNMEDEN ÖĞRENEN KAYBOLUR;

TEHLIKEDEDIR KONFU

ÖĞRENEMEDEN

Yap aD bir Mşhmaya 8öre.'ğrencileri okuduk]dınn l0%udul

hitiktğirin26%smı:

Gördükleınün]O%uıu: Görup iŞiıüiklerinin %50 sini j Söyledüklği.i. 70% jni]

öĞRENME NEDiR? Öğre ıe; tekar ya da yaşantü yoluyla oryanizmann davranrşlaründa meydana gelen kalıcı değişikliklerdir oğrenme. duyu organlanmt aracllüğryla gelen uyarıcılaIn seçileİ§k anlamll hale getirı]meslni, bilginin organize edilmesini, depolaİmasnı ve gerektiğinde geri çağrı]mas,nı ]çeren bir süeçtiı BiTey davranrşiarını11 birçoğunu öğrenerek elde edel oğrenme kabilıyeti birey için yaşamsal önemc sahiptiI

oğrenmeninAşamaIarl:

l)Giriş

Gelenbilcile'rindu},u organları vasıtasü ilealgılanması ve be},Deiletilİnesidil 2) IŞ]en: Beyne iletülen bilginin kaydedilmesi. olganize edilmesi, an]aşılmasl ve iŞleme konulup yorumlanmasıclır Bu aşamada bilgiyı sıraya koyma, ilişkilendirmc. soyutlama. organize etme işlemleri gerçek]eş ir. 3 )Bcllek ] AnlaŞllan bilgi tekJar l-ırllanllmak üzerc depo ediliı Bu depo kendi içinde iyi organize edilniş, daha önce oluşturulan biırlerce şema ve haritalaİdan o luŞan bir kayıt arŞividiı

I-E-

Enü /' -/' ıellrryı

ç#

İtlrır İ.İ'

4) CikıŞ:Beynün bilgiyi mesaj olarak hüc.eIere. kaslaİa. dil ya da motor etkın]ik ılınlsİıtı! §ttndcfmc§l <ijıccıdir Bıı ınlımdı işl§Oc, bıı8inin ıiullonllnınk llzcrc b'liDcc :ei_.,:.Jıı.

Nasll Öğreniyoruz?

oğTenmenjn jlk basamağı çevreden gelen uyanc arı fark etmeldir Du}iu organlaırna gelen üyarücıla. durlsal kayll yoluyla sinir sistemııre

iletilr Bu kayıt

oCR€raraa

küsa sürcli bcllcğc vc oradan da organize edilerek depolanmak üzere uzun sureli

belleğe gönderilil

öĞRENMEYi ETKiLEYEN FAKTöRt-ER '

1_oĞRENENLE

donanıma sahip olmasıdır.

İ ,i"' -

LGlLl FAKToRLER

l-Türe özgü hı7ı r ol uş: Ögrenecek olaı organi7manın, ıstenilen davranüşü göstemresi için gerekli o]an biyolojik

2-Genel Uyaf m§l* Hali ve Kay$ Flclhangi bir oerenmen.r olabillne.i lçın bıreiin uları - lŞl k hil ne gelıııe.ü ge-eklıd r K,§i ıJnr"m(n u}aııık dc9ıl.c \c biırün - cncrjisini yaptığı iŞ iizeriüıde yoğun]aŞllmamışs. iyi biI öğrenme gerçckleştimesi beklenemez orta düzey kaygr

-42-

öğrelırıe lçin gereklidi

3-olgunlaşina: organizmann kendisinden beklenen geliŞim görevlerini yedne getilebilmesi

için kalühİlün etkisıyle yaŞad 1ğl biyoIo i ik değiş ikLik sühecidir. 4-Yaş: Öfocnn1c hızr eğrileri küŞınin takvim yaşı ile ilişkili olarak, onun yaşa bağIı olan zeka eğrisiDe parale1 bi. görünümdedirLer.

5-Z€ka: Öğrenmc hızının kişinin zeka durumuylayakrnve Çüiııkü zekahıZ ve doğruluk oranü iIe doğıu orantıiıdıı

doğTudan doğruyabif ilişkisi vardü.

6-Güdülenme: Güdü]eI bızı harekete gcçiren gıiçlerdf yani davİanışı bir amaca doğnr

baŞlatan v€ süıdürenbirıç Şarttır

7-Dikkat] Bilincin beIli bir loktada odaklanmasü, toPlanması olayldtr. Öğrencinin

öğ.enebilmesi için dikkatlni de$e kaIşı yoğunlaştlrması gerekir

8-Aktaİım(Transfer)i Bir düzeyde yapılan öğrcnmenin daha sonra öğrenjlecekle.i kolaylaşıımasıdıı Öıneğin, karenin alanünı öğIenen bireyin riçgenin alanını da ö&enebilmesi kolay olur,

1-oLUMLU AKTARIM(TRANSFER)

*ileriye etkin kolaylaşfrma: Önccki öğrcnmenin sonraki öğeırmeyi kolaylaştırmasıdır Ömeğin foloğraf makinesmi kullanan birey kamera ile çekinı yapmay kolay öğrenir. Toplamaçıkarma işleminibilcn biıi. çarpma ve bölme ışlenlin daha kolayöğreniı *ceriye etkin kolaylaşhrma: soffaki ögrenneüljn önceki öğrenmeyi daha ustaca ve etki]i yaprİayı sağlamas1 durumudur. omeğin, önceleri futbol oynayan biİeyin sonra basketbol öğTendiğini 1,e

oynadüğını

düşüııeliııl Bircyjn

yen i öğrenmesi olaıı baskctbo l önceki bğrenmesi olan futboludaha

usta ca oynama sm ı sağl ıyorsa bu geIüye etkin kolayla şh

OLUMSUZ AKTARIM(TRANSFER)

rmad].

*ileriye ket vurma Önceki oğrenmenin yeni öğ.enmeyi karüŞtürması ve zorlaşh.masldl. Ömcğin birey daha önce iyi büldiği bi şarkınln sözlerinden dolayı yeni öğrendiği şarkının sözlerini karüŞhrmaktadır

*Geriye ket vurma Yenj oğıenmenin önceki öğrenmeyi karüŞhrması ve zoI]aştrrmasıdıı Ömcğnr biteyin yeni öğrendiği ingilizcedcki bazr kelimelerin karşılığİra ilişkiü1 bilgileri önceki Fıansızcadakibazı kelimelelinkarşılığınü karüşrürmasına ve unutmasrna neden olur.

ÖĞRENME YÖNTEMiYLE İLGiLi ETKENLER .^1

tt \J '

l-Öğrenmeye

Ayr

an Zaman| ÖğTcnmenin araLıklı ya

İoplu

bir şekjlde yapılması ötsencinin öğrenmesini etkileı Aralıklr çahşma ilgili konunuİ heİ gün ya da lter hafta tekraI edilmesi anlamına gelit-

Toplu çalışmaisc derse sadece sınavzamanı çalışınayı ifade eder. 2-oğrenilcn Konun Yap!§lI Ele alünan konunun yapıslna göre öğreüıme yönteiİlc.i pa.çalara bölerek çalışma vc biittin halinde çalıŞma o]arak ikiye ayrülabilir, Hangisinin daha ya.alr olduğu ele alıılan konuya göre değiŞir Gelrel ()1arak eğitim sjs temleri parçalara böleİek öğrenmenin

kolay vc uygun olduğuıru konu ve dersleriçermektediüı Blırada dnemli olan, koNnu bütiinühakkında birfikiredinerek. hangi noktayakadarpaİçalanmasrnın uyguD olacağma karaIve.mekt]r. 3-Öğrcncinin Aktif KatüIrmı: Öğrencinn aktifveya pasjfoluşu dikkate alrndtğında öğretim yöırtenieri dinlcne okLüma-yazma-anlatma Şeklinde bir dizi üzerinde yerlcştirebiliı,. Dinleme duruınuDd2 öğrenci pasifbir dunıüİdadır Anlatmada ise aktifbir duıumdadür Anlatma yonteüninc doğru gjdildikçe öğı€nme artmaktadf Yazma geri bildiinı sağlamadlğl için aulatmadan daha az öğrenmeye yol açar

4-Geri Bi|dirinj Öğrenme yönteıni olmanrakla berabel bıl bağlanda !,urgulanması gerekcn digeI bi. nokta, öğrenme sonucunun hemen bilinmesidir- BaŞka bir ifadeyle, iyi bir dgrenimin grr§d.t rrcb lDİgi tç,!, ğtsEffilio ğgtgılp ağroodi3a vcyr nğ t dİr 6ğr.ııdigi irc glıl oıı.Ü bd8i|§odinhııG5i 8€rctir. oİr.ğm: oğİ..ci !ınıtı glü!ıişsa. ıınıv r§nu§o Gfl hr. ,.r4ıd! öğrenmelidir ki. doğx cevaplaylp cevap[amadığınü test edebi]siiı

-43-

C. ÖĞRENME

MALZEMESİYLE iLGİLi ETKENLER Algısal Ayırt Edilebilirlik: Algının bıı

taklm temel kulal]art vardır, bunlardan biıi de cevresindckl uyancllaIün ayıı1 edebilmesidiü,

Omeğin: bir manzaıa da önce hareketli

nesneleİ dikkati

çekel Etraflüldaki renklerden çok farklt (zlt) olan renktoki nesüelel daha öncc dikkati çeker.

Anlamsal Çağrrşrm: Ele aJınaır konu başka bazü bilgi birikimJeriyle ilgılı olmalıdıı.. Oııeğın: biı kclime söylendlğiııde, öğrcncinin aklına ilgrli diğer kelimlcı, gclebilmelidiı, Oğrencinin zihnindeki diğer keliırrelerle bağlanhsı olmayan kelimele ü1 öğrenilmcsı zor olur ve unun]labiliı (PeyniIdenlnce, sül, inekvekahva]t] akla gelir,) Kavramsal Gruplandırma: Bir çok bilgi veya kavram ilc kaışı karşıya kallndlğmda, öğrcnn]e malzemesinin birtaküün gü1rp]arhal111de bütüııleŞtiri]ebilmcsı, onrın öğrenilebilirliğini afttırır, Birbılerine kavranısal açıdan yakın veya benzer olan kavramlar öğrenüıede kolayltk sağlallaL

öĞruılrt

YöNTLMiYLE iı-Giı-i öNF Ril t R 1-Bütün-parça-bütün ilişkisi:

uzun ve anlamsrz konular bölünetek, kısa ve anlamh olanlann da bütün halinde öğrenilmesi. öğrenmeyi kolaylaştırır.

Aralıklı ya da toplu

öğrenme: Yöntem olarak az zamand,a

çok tekrar yerine konunun çok Zamanda azar aza| tekar edilmesi öğrenmeyi oluınlu etkilemektedir, Çünkü bu duruıı]da yorgunluk

motivasyon düşüklüğü aşırı kaygı olrnadrğından uyarılma düzeyi yüksek olmaktadır.

3-. Öğrenmeye aktif olarak katrlma: Anlatma okumaya göre bireyi daha aktif yapacağından, öğrenme düzeyini afiıımaktadır. Aynı zamanda

aktif duıumlarda uygulamalara da yet verileceğinden, öğrenme düzeyi aılmaktadlr.( Aktif dinleıne , aktif okuma nasıl geliŞtirilir (bakınız Verimli ders çalışma yöntemleribaşlığı ) öĞnnNiı-uı N|At,ZIN,IE iLE iLGiLi ÖNERiLER: l-L'ıoo. ro!.ııı tG rtlım.ıı .ıD..ı. urın, YI

EI K]

rrİfr'rf;#"'"

oım

konrrlnnn o8rçot|nrGrl

2- Ilgi ve ihtiyaca uygun olma§li ilgi ve ihtiyaca uygun ol3D konularırt öğrenj]mesinde ytiksck ırroİVasyon olüığundan, öEreİme de vİksek o1maktadl1l

3_sistemli düzenlenmiş olmasl: Düzenli konulaİ karmaşükhğayervermediğjnden,

dalra

kolay

öğrenili. 4-. Birbirini destekleyici olmasr: ilkc, içenk, tehik bakımdan benzer konular arasünda o]uıılu veya olumsrrz transfer olabildiğinden, öğrenme düzeyi de buna bağlı olarak değişebilrİıektedır. 5-

Bedenvezihin gelişimine uygun olmasl:Yaşve olgunlaşma öğrenmede etki]i olduğundan,

konuların bu nitelikleri dikkate

alnmahdf

6-ortamln sıcakolması,gtirüItiilüolması, havasız veya pis kokulu olması oğreDme içjn uygun

olmayan birortaındlr, Bu neden]e oğrenme

ortamünüzü

kendinizeuygun şekildemutlaka di]zenleyin.

f,TKiLi öĞRENME iÇiN öNERiLER: l Gcncl uyarılmışlık hali

üçün beslenme, uyku.

vb duruD aI konusunda doğru edinlnclisiniz Doğru yaşam plan1 ilc

din]enıne, kaygı düzeyi yaŞam a]rşkanltk]arü

değişkenleı kontlol altüna alınırken gevşeme egzersizlerı

gibi yöntemlerle jstemsiz değişkcnlcrle ınücadele

edebilirsiniz 2 Motivasyon öğrenmenin elr tenel olgusudur ve bu nedenle slnava

hazfl* sülccinc motive ollıallsİllz

3-Dikkat ve yoğımIaŞrna konusunda fa.krndalük kazanmaisınız ve kendinizi bu konuda geliştirmelisıniz. Etkili öğrenme için not almah, elkin didemeli ve tekaf

yapmahsİlıZ

4-Derseve hatta de$inkonularına goIe doğru ders ça] ışma ydntem lerj 5_ Etkili öğrenme için zaman etkilikullaffnalısmlz

kürl

lanmalısünüz,

6-Etkili öğrenme için öğIendikle.lnlz

konu.unda faıkündalll kalanmalü.lnl/ BunJn için

ölçmc dcncyim]cıi ilc kcırdinizc gcri dönüt

vermelisiniz

7- Etkili

öğrenme jçin öğreiıilen konu ve

öğretcn kişi ite doğru

ilişkileIkurmalısınız Kahlımcı

8- Ön hazırlık yaparak derse girip

ders

sonrasında peliyodik aralıklarla tekJaı yapmalısınız.

9-oğrenme sürccini kolaylaştlracak teknikler konusunda destek almalısünız Haf]za teknikleri

gibi..

NEDEN UNUTURUZ?

?ı

l-Bilginin kullanlııaması; Kullanılmayan ve tekar edilmeyen bilgi zaman]a ırnutulur,

2-sönmej Pekiştireçlerin ortadnn kalmasl sonucu eld. edilen bılgilerunutulur 3 Egzelsizve tekjarlaryapmamak uDutmayı hlzlandırır. ,1-1yi dinlenmediğjmizde çalıştrğümız konuları çabuk unuturuz ' Daha doğrusu eksiköğreniriz 5-Bilgiler ilk olarak duyu]al aracılığıyla klsa sıjreli belleğe geliı bilgjleİin burada depo]anma süİesi çok k$adr. Buladaki bilginin uzün I süreli belleğe akta.ülması gerekir Bunun iki yohl ValdıL Tekadama ve gruplama. Tekarlaırraz ve grup laııazsak unuhıruz6-Bi]giyi olduğu gibi ezberlemeye çallşmak. akül yürütıne, kavıama. kaışllaştıııİra, anlamIandürma, değellendiIme gibi sİreç]erden geçmezsek bu bilgideunululmayamahhmdur

-45-

kısıll zaırraİlarda çalüştüğınrz bilgi sadece o an işinize yarar uzan vadede Bu nedenle oğıennrcyi uzrün zaOra[a yayarak aralıklı tekü"r yaparak gc.çcklcŞtimremiz

7-Son dakikada unutuLur,

gerekir

8-Birbi

ne bcnzğ konuiarı arka arkaya çalışmak yerine f'aıklı konuları çalüşmak öğrenmeyi

kolaylaştırıı Unıı

tnrayr önlel

9 Bilgiıin klsa siileli bcllcktcİ rüzrün siircli lrcllcğc gcçırlcsı ıÇirı proter scırtc7i yapüİası gcrckil B nedenle plotciır açısındaİ iyi

bcslcıııeııek de unu tırrayl hızlrntlıır l0 G iidüleılDle ye tels iz lig]. 7 ihindc

an laDr

kaZaırmayan bi igileI daha

ko ]ay rünutultüt-

11-Ilgi \,e gereks]ııi]nlcrlıİizi uırululr.]i

kalşrlanrayarı bjIgileü daha çabuk

]2-Bilginin gcri çağrllmaslndaki başaıısızLık, bilgiyi iyi

öıgiitlcycnleıııelrll tnrayaü]edeno]uı. Beyninrlz sonsuz sayıdaki biIgi},i saklanraya. gcİcktiğindc

ku]]aİmaya üıygun bil oıgaırdıı: Bilgilcliııiziıı saklandlğü uzun sürcli bcllcğin bıliııen biı kapasitesi yoktur Yani sln]rslzdlı Ancak bizim doğnı b iı şekildc tıi lgileriııizi kaydetııc nı iz gcrc kiıı

BELLEĞİN KAPAsiTEsi NAsıL ARTIRILABiLİR? "Çeşitli teknikler kullaDarak belleğİr kapasilesi

arİrllabjliİ Vc ö&enilen malzemeırin daha kolay hatlflanmasl sağlanabilir. Bu tekİjklctilr başllcalan şunlardüü:

l-Gruplama: Kısa siireli belIeğin yedi birimlik

kaPasitesi vardlr,, Bu kapasiteyi aılürünak zoıdur, Fakat klnıeleme yapaıak her ktime içinc giren biimlelin saylsl artırülabilir

2 ]la],al etıİe vc kodlama: Hayal ehne yoluy]a hatlrlama kolaylaşlürü]abiliL Bilgi kodlanırkeı belleğe yadümcl olacak olan haya]ler dc kodlanlf vc hatlrlan]a koIay]asll Buır

ycr çağrısüürılü yönrcün ad1 Yelilir.

] ]\lnnİlaİla İe kodl .ra: Ne kadar ayııDhlam gi]ilerek öğreİilirse bilgi o kadar kolay

lratırlanıü İncelenen olayrn IcdeD \.e sonuçlaııyla ilgilisoııİlarsoruldukca ayrjnnya gjril işoluü: Hcr ayİntü bcllcğc l-arklı kaııallardan gitcccğindeıı ipucıü fazla olurvc lratlrlama koIaylaŞ]r .1

()]tııll: ogrcnme işleıninin yap]ldlgl oıtam. öğreİileİler için bir çcrçcvc

Keüldiürıizio ortaırrda lıaval cdcbilirsck öğrcni len]eri haİİlr1ıak kolayla

oluştü]Iüıı

ıı:

5.üüEıııbılır BilİrilEr hridn ra;dlsınc .ohmlü gcloocİ *lrİ.d; dforot flı vc ıElIrtrıa

İıııt|ıııır dı|ıı lolıy

olırrl Algı. 0ğ§n rığ, tctıcl hltırLıE! t t tİluııDr lEıratrn biıbiıiyla }rkıDdqt <fuyııİDlnD! vE diütnD 8.rçIlidir ıyl ğğüti|cn şcylğb r:f(lmınırl korunınasl vc hatlrlanİrasü daha kolay. unutulıIası zoıdur "(Psikoloji Dcrs Kitabı:150)

iüş*,thr oİıloİnc lç,lı

Fatma

-46-

[]LKER

KONSANTRASYON NEDİR? ğn flzlı ,iıilflçi oldülaİt koolılüd]rn

biri da dc,s çahşmaro "voİllnlrı§ın,aD0l "iir Kontınttc ulrDaful| hrİcıMn $6tlcr. öğtıİDğ ılü6ı kişiye pek bir fayd! sdllım{meLııdü Kooi3nlEı!}on tğnml! rdrlİDlntİ §rııhbndlr. - K.ütı§)ırEısyon lç ve dı§ utaıınlııdıı .ıtılcomcd§n. ükl$ı ılc bt qe yoğxnlaşabitme; it iİığriod. d*İaıi .( ıdüıelr| |m. ltlcocgi ülı.rl l|ıcmürdğ İnnlmlu(ültllldlİ

6ünu$üd. öFcncilğüİizin

ı-,

KONSANTRASYON PROBLEMi NEDENLERi; l-BeslenmeBozüluğu

2-Uykusuzluk

-Genetik faktörlef

4-Güniimiiz teknolojjsij Bunun sebebi. sosyal medya bildidmleri. saat alarmü, sMS bildiİimi. çağnbildirimi, otomobil lç uyinçrlü İğ krımı gitl d§ u}Erc rr. tİlnk işlrğtfiığn, topıu tarDı oİsır]an. Jür.kİi duyd0gıml$z 5.Jİ6 İğ gtİ4l adlyl, dho

uyafanlaıdlf 5

-Stles, kaygı ..vb

KONSANTRASYON SORUNU NASIL ÇOZULUR?

Konsı|l0rryon boa!k]ü$ı §uİ raııod.tı clıılğndtğ,! gibL çot ,dımlı çd7trm yl''lclnlğı 9ırdt, Atağıdlİı ürtc}'e m0rı*l|n oldü§n<:a üym!l, tiır olın oüklmmı prııbl,nıı ılc bais çü!ırnızj r,c konsantasyon artırmantza

lanak

venr

Konsantrasyon

Aıırma için Kısa ipuçları:

Kişise1 odaklanma leknikleri geliştj.mek. görev Listesi oluşturmak ve biden fazla işi aynı andayapmamakkonsantrasyon artrrücı etkiyc sahiPtir, 2, sağlük]ı bğrlenmek konsantrasyon gücü sağlar, 3. Düzenli i'ğ tam uyku u}Tmak konsantrasyon gücü sağlar: konsantrasyon bozukluğu faktörleini a zaltır 4 Diizen]ı beyin egze$izlcİj yaPmak, bulmaca çözmek vc zeka o1ıınları oynamak çok giiçli] bir şekilde konsantrasyon aİtrrıcü etkiye sahiptir

Konsalltrasyon çalışmaları arasında spor yapmak,

yiiTüyİt vt b§nzin

lirıks.laıı|! iıclcr

ö-M.rlllı§yo!! yıFın. Bif

odak lanma sürenizi artüracaktr.

7- DtizcnliSporvc egzersiz yaptn. Egzersüz yapmak

kalmaz

a},rrü

8-'Bol

önıınd{ od,lllıEmrda arlllıtı 5u

tülelİı

k lıttış bir 90.t

§uİüz

t hGoı

ü1.

öncmlidı..

zihi$4l çgiıuf olEİ mcdit§§yon

Sadece flzikse1 zinde]iğinizi

6zü5ct Dçtdao h€m

iyileştirmcklc

zihinsel açldan oldukça

sağlıksızdtl ğarİclooa Ünilcrsiteii'fıda yıFılnı bir üşt|tmı. 9rıff kalmanln konsaİtre o]ma ka;iliyetini köııl o(tilediıiot kc}İctİ- Bu lozden. ods[la!ürıaİız gc,rktiğinde, bol su içhğinizden eninolun

9-SoITjlar sonın. Unutmayın dğrenmek için ordasınız. DeIsleI de sük sık soru sorun Ve derse

l(ğ|ıhı

|(rNliat did.}in. Kı$* rnıizıt oılnİhnnıl|ıllzn ydrdmc! olü §ı.lıfoİd Üntvğrğitrsi lu, Fıl0ı(ori'D,li yaptlsn brr ılrışuİma ln0zıİ dtnl(mcDrı be!,n|o dtıklt. 6ngörİ !ğ hırfızııt l glinclı,ıııc l

ulmuşİtl, - lbohnfu cüjısİ IdrİD t3lYıh l ı{ay lçıoiıhl,ı <ligll çst İ(ln

lc lltlr I

-!ırılımcl

arl*rrıtoı t:_Kcndl r.l

Çay $lndcki

yıztİüzh noı tu!u[ Krlğ,| tc

-47-

İiol

bııı mıddılcr diİkıl |lc nol

ıhn

oda}lınmı!üı

Pİtucğon t< UCLA'doİi

alaşttmacllar, öğrencilerin elle ırot aldlğında daha aktif dinledülderini ve önemli kavraınlafl belirleyebildiklcnnü

keŞfettiler.

DiKKAT

KONSANTRASYONU GELiŞTiREN TEKNİKLER Dikkaıinızin dağıldığ,nı t isseıtiglnllde , eya u,.un sürell geıekılren çalü>malara ön hdzır]l( yaPmak jçln a)aclda kğndinize uygun otabileceğini düşündüğünüz tekniklerden

d*}ıt

faydalanabilirsinrz. Bunun için Thedor Q .Dunıont 'un KonsaDtarsyonun gücü adh kitabından aldığımlz bazı teknikler

0togldOdıa, Bu } |ığbl hı ıİ|:.','wtr,w. ck ıı-ıpnlcılez ı. coıı/c KitOphr4iDcrİllrıstoİuııgu.ü_İ$ l!ıGrneı 0ügcid.D İçrtı§aı

olarak temin edebiIi.sini7|_ "(;llİı., Rorıün uct' b8rğı ıld mız. b.rıOt h, dıgİrce

Tck|iği: Ders çalıŞma esnasında \

eya başl a b rders.

k l,/ \

e) a

erkek

.rk drrtnlzhb.rıŞna i.$tcğL T\ bılgi\ayar cep ıeleı"onu kullanlmı !,b gibl dtr!ınc!ı.. ıclcbilir, Böylc bir durırmda. ''Hjçbir yere giİmğ, burayo gp|'_dıy.reı diı*ttitıizı konaol adcbili6iEir. o m içiı ilgjl.ü..ott gEİEt.o.1€ııl dor0naıel.

İorrney_ r vr

d.rıl.

gili loouoım !.ı bii|*lıno Mlrn lı, ttadnııı İou ılc igıTl Uı*ıç mru c.vıplrtdutı.yl çüııı[ Diİlıd'lzi ilE icndığiriz kon$y! yoguıÜrğrıı \oı§ıİtıı l.ıdı[lrnnıı ElllnliEi Detı çı|ışoıyı- bı$ııı'dıo iocc.'lct uolrııyı

buJıhn

.j ıcı

yogunl.şıüt -ütirtı odık|arı.' çıltştıE;| ytglhltili.. Otİımi eoğÜ; ,rdıid§o;d ,sg ;k kllğrı düııi.ık |to| grİtür Rd41 ucuoı "l r.nirc rütylr gö;kr ıct nolııvn kiliılcom4 olıra} yspd;hl;c3ı Ehi bozJ lrlt * Olg1,1,g, '0 !{ür. Eu uygül.rnı. dcri çalrr!ılyı bışhr|ıcı|

zaııonl.rüı d! yrpl 1.1ılli.,

(nlanıüıl: .bclİ.lt . . .ı.hlı ıiallü..l.rm! E0,€ işrdc (6.rı.!ın2

Da'r çıtrt tlo düİ!ı va odltıEuDada ıütın y5radülnİadA drtajİrt n .crdeıı bcl ir|eüğiltt tı..ıOdo {]o} g.çcı uiı ıcıuıoyı uuıup sş}ln, }'cİIlto 3üİc iç.riıindc İlıç İcİıır buldııgt.- bcİirlı,yin. Btşın orıaıiıa blİ dcn§E,ızıİ_

Bu. ıek jği b.liıli .rıİıhİb ı.ınrıoı!tr} gtliştr!İlnı.riı,ı. brb 5sİlıyüüııt

.. R!ı,,ı,ı,liı

1ğ

dtrı çı|ıpııı

vc odıLl,ır-"ıtıı,

t]İillıl|ll!n|, aunım,nıı Ell,,tlı1.1("rı Mslinlğıd. İ.ı,n!. §ü"ılıg, gi2l.rds

ncroğlğri_bulma. boLn ğ. çğdhdğrl gib ctL]rİUc.tn

. { t).ıiunrncr l D gll.bllir

tıısıoia d*tıı

yapılmıll d*t!ğ!ı.tııhlmerı.d0-crijidiL

c|İ. t(ln|Ai İ}eo çotıgırtcn zlıninııe dikİıllEı.a &ğrrrcoı dt§(nca|a. Bğyl. hr.İdı tcodioze.§iıİi bunu düşiıtı!ı.trleİyİm.'. Gibl ı.lkid;foa buıuJftıİ dııı (tlh! hra düşOıllDĞn 2o ve gtttikçı ıiıİı .§rınd. ço} ılikİınlizin dığ .Eı!rır.,.ösp olu, Öm.fin fil diİE!ırreyçc.gim- dıyc dn§üİıdiiğiim0rdr lOpheıı, hcmco ıİhnE!'bi. 6l ıtlicetıiı, ..Fi| dİ$ltıııre.ncliyİn" dry§ d0!{iİtü.ı rlüntzı ,tl lt gchı=ini ııglı uııİıın bışıı bır işe-mrıııu. aoyL durlthlada yqrılnusı gcrcicn; rcıuıılııluğumııı doşioğt*- yüpttt .eİİnuln on {ul- .r"p-n o çıhşmıtttl o, \nnnduİ, tşııuı lı.tnıp BiI &hİ!yü yı dı bir duvlr. ıİıtğltz HıyüL bir k|$ılı yıt! 8 . ,,6q!ıü (.9ni!u ifrg) qızın- O..c sağ clmirlc. !.,rır. rol cliniıl. vG.o;QunOİ da hcr lli İliıulc ılıı ı-odo çlıimlğ 0rcrindcD gefcr.ı uİ8ul9ysbilirsinir, Kr{dldl2 yolr! bu lrlğm| h.yjdı _

!{tnE

e ü ynpobiliİriDlı ÖnçĞ blıy$k $.ruı ışıalci bıı ışateılm gdtıt* koç{lıülı- H.ıltODgi biI c{tııı gEo§İldı ııyüğılğıui dEşi;ütüıüzd! btl. ur|Bülımayr güeknlı.z ı.İpall ohııİ da '(o.rıtrüsyonuİuz8 yrpobjlirıiDrz- Bu fıllşmr.6ığ v. ğol $r9el o!.tıııın çılğluıtoL İoİsınırasyolı güciilil fi lnİ '. fı{ l1lıırılı: ÇrttflnilrnnEdc ıcİ bır alro! yoğmlrşm, !yD| ıDdo ıEt E!. il*|t.om. tı.İ §ihşın içi, bır ijrE b.l|.ı§yiD- Ecllrll bit zOıİtrD drıimlld. bİ lsı ianıriııuı. ıom konsıllrıtyİ5üDıeu bo {e yotunb§t fııaı diİİltmirin d.glErrıDt'.dğüc ğnıcrsılz. üirıın rızıo i6 nyt ındı yoFmİy. çıtırnuİ İ.rn km6ııt ııstoİlt! d!ğlııı hcm ılc öİ.cılıİğıio ıılitğr]Di o|ııt!ı5ıı? ş€klide CtktLİ

yıpıLnıı

pmİ.İlmot

-48-

8 llk Ye son kcl Teklliğl: odaklanmada sorun ],aşadığmzda yaptığtnüz çalrşrıayı hayannızda ilk defa va da son kez yapıyormuş gibi çalışmaya başlayln

Eİ

§ı.

Herhangi biü etkinliğı

ilk kez ya da solı

yaplyolmuşsunuz gibi düşüüıdüğunüzde.

r-ı

kez

o etkinliğe

dJha djkLcıle ooıl]anardk, konsan(ü,a§)on gücünüzü artrr,ınüş olurslünlız, Bu. sizc önccdcn kaçrrdIğınlz

dc!ay]aİ yakalarİa, gö7lcüİl giicrrılij artırma. venı bakıŞ açrları geliŞtirme olanağü sunal.

9 "5 Taıre Daha" Yöntenri srnavlara yönelik okuma çalışması yaptığlnızda ve okumaktan

sıkrldüğİnzda "5 Sayfa daha" okuyarak, Fen ve Tekno loj j ilgili soİr çözmekten sıkıldığınlzda "5 soru daha" çözerek çalışırr B! tckniği uygularken zihıinız sıkülma noktasını bilinçli olarak kontro] edip, etkinliği

dersi ile

ciİdk

lcla

çİılıololın

llF

lflı ahln.ıl

ç6bıyı !.tt!tır. Pc! çok şoİ§tl

}ğ lduılıfl n dı

cttütİGİ h6şrn lnjaoırkt. !d| ,\lnu \. l ',.l 1,tlnıı l ,ıııtınl §ıoıtlorı hıaı|ıh rrr|rılr|oia d§ts ot dğçem

ıir*

}.rnllrncdaıl

çüııtcıı, ıilıoıızı

meşgul eden (Duygusal pİoblem]er ]rkadaş iliŞkile , yapmak istedıİluiıü rt.) b! ıonuloo diişünmek için ayürdığın]z özcl bir zamanünız olduğunu kcndünize hatıfuİın vç tu d|ıruınlm ıo!0ıı edeıek bir kağıda yazm. Yazdlğünüz konularü lru amaçla ayrdüğİnz özel Zlııütldü tttuılıt! dİditıGitt L.nic g§ıİİi]ı Çıdğü ?amm ıçüdd bE lontılırn Aııldıgn, fı* cdecelğiliı Bö!,l. bt nygghııı, zihrınlzi!ı dig.t ronınl,ad! d!$lmoilİıl oolcı, iizl ıdiıoldjiL ol.rlt.ıhaılım ri o ın yıpıgnu çallşıüayı odJkhomlruİ0 }ath saııor

MoTlVAsYoN

a]--ı

oDUL

ra€].

cEzA

f,ı

|-J

l l odül]endirmc Yöırlcrıi Bij işe başlamadan önce, bitirdiğinizde kendini7i 1eylc ödiillendlreceg.njlj planla}ün. odul. §,/ mhaılaıJn Ve mutlu eden her şey olabilir. Sevdiğiniz bir yiyecek ya da içecek, spor yapmak, bir alkadaşınızla buluş!ıp sohbet etmek, sinenaya gitmek vb. etkin]iklerde bıılunulması nrotilasyonunuzu ve konsantİasyonunuzu

artrrır.

lr'

l2 Geı,çeklik K mlıi Çalrşacağrnız konu ve çalışülacak içelikler lıakkında gerçekçi o]un, Neyi tamamlamak istedrğinizden emin olun. onıeğin bir sınava çalüşacaksanız, hangi bö]iimleri bitireceğinizi, kaç soruçözeceğinizi Vebubö]ümleriçinüe kadarzaman ayıracağrnlzı belirleyirL L3- ortam Konüloli] Kuıalü Calüşma o.tamlnda rahatsız edicj ve dikkal dağıttcı]ardan (Işük, gürültü, yüksek veya düşük ısı vb.) uzak bir oılam ol şnürun Ders çalıŞırken dikkatinizin bölümem;si için ç.trodgıl dlk,üal drğ|lın engelleı olabıloııınce en a/a,ndirir Öınclınperdeeri ,ekcıc( 1içeıı.ıni kı.n lıİ ropmamak

Şartıyla) dikkat dağütıcı ğörscl ctke»lerden uzakla

şabililsiniz

l:1- N€rede KallnüŞtlk Tekrıüği: Dikkahn ve konsanhasyonun üzelinde etkili olan psikolojik ve çe\,Tesel faktol]er vardür Ders

esnasııda dikkatimiz içe (istekler, hayal kuma) veya drşa ıÇevredckı urancı'ar. §e\. ışlk. koku \b.l dönükriir. Öglcnİeniı anlattrklanna odaklaırmanlz gelekirken; zihnimiz birdcn yaz tatiljnde gittiğinliz dcnız kıyısını ve k!ımsalı düŞundı Dcl§ çal§lrken hayal kurduğunuzu veya farklı şeyler düşfudüğünüzü fark ettiğiniz anda hemen hayalinizi keserek "nerede kalmıŞhk, çalıştığIn konuya dön" dcmelisiniz.

]5 Konllol CilclgcsiTekııiğiDers çalrşrrken veya sofu çözerken kendinize bir kontlol çize]gesi hazrrlayln. Dikkatinizin da&ldığırtı

-49-

hissettiğinizdc bu çizclgeye bir \aıet koyun. Bunu düZcn]] Ve istikarlü bir şekilde yapmanız dulunrunda, zaman içerisindc daha az iŞarc1 koyduğrınuzu ve konsanlDsyonunuzun arthğünı heü

UZnDİlaı çalışnraya yoğunlaşmak amacıyla k§ünın iradcsilc ya.dınlct o]makiçin a]ün^biLe.ck ıcdbirle. aıa§nda şunlan saymaktalaı| * Çok is tencn ve 8crçckLcşti.ilebilir bir lıedefbeI].]enek. '* ]]cdclc yd.clik uygu]anabnlrve geiçekçibirplaD yc!mak. Çalüşm^yı hat[latacak oülenılo.dı bulunmak. *

Zihıjn

açı k o du ğu saa tIe.i

değelIeıdllmek,

*Ça]§kan a.kadaşhna grup çal§maİ yaPnıak. *

Yapıl iişisc"nıeyc çal§nlak,

Çalışmayü engel]eyücü endüşe]eın üzerinc gidi! onlın yenoek, }Lı ) lliltrLiıi.ako ıdl-'JIdal,. /.\ d l mik + Ders çdlışırkeılele!izyon. biIgsaya.. ıclcfonvcüıiiziksctiü]dcn u2akdtrmrak. *Sadcccbi. iş yapmak. ayDıanda birçok işi bir a.ada yapmaktaı kaçtnmak. + Düzenli orıan] la.da. ge.ek]laraç,gereci teüıin cttikten §oİıaçal§mak. * A.. veIeIek det s çalışmak. * Aynı tii.den de§leri]reş peşine çallşmaktan kaçlnmak. * Dederih ataİnda falkll c tkınliklcI ),aPaEk zihni d.rsc ha7rlafiak. * Doğa] sayı]abi]ccck güiiltü LcrdeD ctkilenneneye alışmak, buılaı kafaya ta knıamayü öğrenmck, *

Fatma Ulker

kd.lal heıleniniz w6a, hel !e},i,dPdbiliüsiki2 " Jih Rohn "Hd./dlıdehb I k eğlerce bdşktüııryroparazs]ı .le.]iğini,opfuaküül "

yeüeri

Bagehoı 'yolüel

Seı.gi li Öğrenc iler.

Motivasyon(güdülenrıe) a Slmda bizi harekete geç iren $içtüı Sizibirşeye odaklayan ve onu almayayötlcltcn gizil giictinü zdiiİ, Ve lrayatiöneme sahiptir Brcyin bir Şeye motive olabilmesi içil] öncclikle bt şey onun ihtiyaç haline gelme]idir. Çütrkii jhtiyaç dürtüi güdü dalraırış-dolıım sürecin tümüne biz aslrnda motivasyon diyoruz. Bi.eyin güdülenme sürecine girmesj ]se ihtiyaçla başlıyor. Yapacağünız bir Şey sizin için ihtiyaç haline gelmezse molivasyon süİecine gilemczsiniz, Basit bir ömekle aç(layaIüm; Ömeğin acıkhğımüzda yemek bizin ]çin ihtiyaç olur Bu ilütiyac]n karŞrlanması için organizmada oluŞan güç isc dtiültidür Ve bizi dürtii yöniinde harckete geçiren moti\,(güdü) devreyc girer ve o.ganizİa davranlş gcçer Yemek ye.. soııuçta doyuma ulaşır,.

Öğıenmeyi kendinize ihtiyaç halıne

geıirmed gınizoc dcrıcyc moli\a5}on\u/lu[ gilel.

Keırdiırize şu sorulann cevaplarını net olarak V(rcbilıl.en,/, \4oıl\a.)onun ı.zu da dnlrabi]i,5iniz "Neden öğr€nmelisiniz?. Neden ders çalışmalı ödeY yapmahsmüz', N eden okula

Gii,liülq iŞlllkn^c)01D

ü|

Ddrunüş

gidiyo$unuz'J.

N.l01irl| nkhıl

l Giidiil.hne soh u.u ond|d çIk4ı dNrdnIş bn?fjn eıki Iiğih l dlı llt B iüe!.lahd Neri liolı,. 2 GiidülenniŞ davan\İ belli bil hed.fe oddkldhD: Bire)r ihüiyao dağruha,fundd davah§la bulunur ihliyaç N. kddat giÇIi.|s. birc! andca rldşrado o kadoü-Brarlı "e kardn ı oht. 3 Moüiye olnuş .J1vaıış nere ihli],a| üıyı]rolıa okd }jijnelir Hedeften saPnosına İebep oldbilecek ıNa n. l a ra a kndlı n ı kapaı ı: ü

alrlüL HeıJefe uldşnak içiı eıgel

üan

ü,naz

\ ED E,\

_:1]LlÇL,.lR]]1l'1.1 L uŞ,.1j\IYoRU /,' İoklüügü| sarıLfuü: HeLlefleri lize ıiaŞomü]bruz

Bu öğrencilerin en,9k ÇUNKU

Oğ]enlne|i kenılnni.? ihti|aÇ holine geüir]ni|oüıü. Kenüliü jze ı]ogüü ye

u ltıŞü lobiliü, hedet'rer ko], ıı1;oı,u_. Büü hedeJteü" ul.ıŞmdk iÇin elkili hir .ln fllP]]üıı,oru: Zo,1funü ftrinli küıllonüü.loru. Aılüacüünı:o üüIü+Dluk içiü] niic LJele el] jroruz He(]e/ hellifakal bi, iIk.üd]m bileııhlılfoluz Sii],ekli

l, s|],el,e]lA,,]liü]ü;:i]üü.ü^, heılelimize gerÇekten inaı ı).Jrı.

,,aL]a, ai]ü]ü.- ü|l".ü ,,,1!ll, o] üı:Yo

kendı

ın

i.e

ı,tı ıla

*Lıüü"a||:

KiŞisEL MoTiVAsYoNU ARTIRMA vE KORUMA YöNTEMLERi ]_Kendinize Ulasılabilil hedeflcr belirleyin Bu hedcflcle ulaşabileceğinize inanln Motivasyoıl içirü inancümrzrn vc özgüven duygumuz!u1 güçLü o]ması gerckir Elbette bunun yolu pozitil düŞünceden jd§mek gcçcü

yerinc bilinçaltlnıza olumlu "Ben yapamam' mesajlaI yollayın Ben yapabilirnı. herhaürgi biri buılu yapm ı şsa ben de yapa

biliriıı

demek sizin kendiüize olan ınancünüzl güçlcndilecektil

UNUTNlAYlNI iNANl\4AK BAŞARMANIN YARlslDlR 3_ oğrcrrnrcyi

getirin Cüı*ü ihtiyaç ve

grjç]iiad

kcndinize İefes almak gibi ihtiyaç haunc De kadaIgaçlüyse siz o kadarmotive olur

af atnraya

baŞlarslnrz

2 Kendinize klsa. oila

ve uzun Vadc]i hedeRer be]irleynl Hcdel]erinizı acık net ycr, zanan behnerek bir kağda yazün ve her gİn göIebileceğüniz bjr yele aİn. B lıedefferin a]tıno gelçekleŞmesi dunrnrunda ıreleı yaşaını' Gerçekleşmediğindc nelcr yaşarım! .Gerçckleşrİesi için nclc. yapnralüyüün! Sorulanırın cevabıırı maddelcı ha linde yazmayı nLıtmayı1

3_ Hcr giiırc

nutlu başIayln l-tcr günü yeni Şcylcr

er.Imi\ bil )Jnl olırit gö|ii1 4 Hiçbir üzüntİ ve s ıkr ntl sonsüza kadaı sürmez Zamanla

öArcı)(cc8ünü,, \i,,e

geçecck bunrı biliıı- Ve zorhıklaıı da hayatrnlzln bir parçasl olarakgörün 5, Asla iŞlerjnizi crtclcmcyin- En iyi zaııan şimdidiı:

$ıülaılor

Unutmayrn 6- Doğnr besleiımeye !e uyku dızeninc dikkat cdin. Basit

egzelsizlcfyapın 7 Mtizik diırleyin. başarı öyktiledokuyüln

filıılcrizleyin.

motivccdici

8-Başardlğünı7 her hcdef soüxası kendinizi ödiilleıldirin

orncğin blügünkü hedefiniz 50 solu çözmeksc vc bu]u yapm§sanüz kendinize kiiçük ödüllct verin Kcldinizle ilgili

9 Bizi

olLımlu cürnleIer kunün

ınotivc cdcccğiırc iüıandüğınüz. baklıkça bıze hcdcfya da haval]cliınizi lıatlr]aülcık tcsim ya da obj c lcri evimizde. çantaı zda. nıasanıızda bululldıııııak 10- Stirek li kcndirılz ı ycİilcnıck. gcliştirmck cabasıııda olıın l 1 B a şaı dı ğınız h cr hedef sonü as ı kend inizi ödiilleDdiı in Ömcğin bU gü*ir lredeli İ]z 5 0 soru çözİleksc vc büılo }.aPmüşsanjZ keırdinıze kİçük ödiillcl vclin. Kendhizle i]sili o1unlu cümlelcr

-51-

12-,

Bizi motive edeceğine inandığımz, bakhkça bize hedefya

hayallerimizi hatırlatacak

Annen hep "Herkesin kaderini kendıSıni çizdiğüne ınaklrün Yaradanl Sana yerdiğiyle

ForrcİıGunP

en iyısıni yapnalısın " derdi

l4 Doğüu iletiŞim hı.un- Sevdikleinizle birliktc olun- Unuğıayln bizler sosyal varlık]arlzÇat.cıli?iekİ ıel{lıre İl,. Earıl dovnnlhİaaıD ırtryofgrrz 6yİğ dewanın. t 5-Hiçbi, ilinızi İoo stu bırr!ı!ıyın. Bi, lrınl,r.oo !Odıçılış!! !. ödrr h[ııllnJnlyı 5otı 3!ı brakmak. 16-Keırditizi iyitanıyın giiçliive zayfyfulerinizi analiz cdin Cüçlü yönlerinizi iy] k,ul]anın Zayüf olduğunu düşiinduğünüZ yönlerinizi geliştiimek ıçin çalüşln

ıaa_- ıa ._ İaı C.ıa -raa

l-işleıinizi crıelemeyin 2-Kcndinize slogan söZle. buLun. 3 Başarısızlıktan yllnlayün 4-Hedetbelilleyin, 5-Kcndiıizc zaınan ayıın

6-kcndinizi ödüllendirin 7-N,terak duyguıruzu geliştirin

Fatma Ülker

-------# ETKiLi DERs ÇALIŞ\4A TEKNiKLERi

s6yın vclt -scvgili

oEtqıcıle,.

fula. bobı !. 6o.tmcııtİirl ogMıcideD gğıcı bt+tcrılisi, onların "dcrslerine çok çalışıp, bşşınlt ulJnrlon" yöOondedlı E İl.rıtı bğylc oıulco blısüİl§rltİ,ın nedenj, "yeterince çal§mamak" o}nrltl rıöaillİn İt; v. olrt cd.ll rüre*li &hğ ço! çllışnnfl istenmektedir. oysa gerekli olan "Biliıçızce çok çrlışnıılr" dcgiL v$if i der9 ç.l§ma yollıİnt iyi biierek ve bıınlardan geregince ylrlrlaotrr.ı c* tl i çohlsnktr, }

rklllCALlsü\|

Nrı)lR

Bnrl ogrç.tt'tcr ycığin<. iıtcİli oİıalarına, gayret göstemelcnne karşın bcklenilen başanyı gajrtğcmğıntkıcdirığ Ru dqiım, §ot büyük bir ölçiide çalışma yöntemini bılememekten kıynıİlmmıltr.dır vcridıli dar! çıhıııı yol]arını ötsenen o(alama bir öğrenci, zamanml vc

cııcfjritol !üı.İtlli biİ $kddc \ültsğ.Jü b$ınl| olrbilcccİıiı Gürotnud. '.r,ot {ollsnalr. ''cıkili |nıılmıı'' !a brrıkİtllşİll "Eıkili çül§mD",r!!ııınl bchrlcnmıç nrıo§lır rç §&ptDnm§ öoc.ıiklcrdoitEltı8und. pln lı !ç P'oEmmll ohrr} rİdptıemüfjllıııüİıd|E yğrirİ_ı

PEKi, ETKiLi DERs ÇALIŞMA YoLLARI NELERDiR? l-AMAÇLARINIZl BELiRLEYiNiZ Hcr çalış»ıa bir anıaca yonclik olllralüdüü: Büı aırraçlar. b]t ploblel İ çölüıİriinİ dğ.enırrck. bir yazrdaki ana dlişiiDcey i b la t ilıııck vs olabilir B n ]arı iyi bct irleyerek ça lışmaya baş la yİı kişiler. bu yakln amaçlan ulaşa ıülaşa slnıfinı geçnrek. okıüluDlı bitrmlek ve sııravı kazalımak bi;nİinde özetlencn uza ktaki am aç lan na da ulaşnlaktad Irla. tü

delen, sıürüfi giicii değil, daürrlalo n

Birdm ço} iş yı d0 de§ _ bDllayDclgüİn hilcoı§rligınl, yı

siilekliliğidiı.''

gcrciıı$oü hıııgiıınrtcn iş 9cİa|ıledi§nıı ııı!ır-olılvor mu.| Bu so.uy[ ynnltnlt'cttl- lrc. riar pla$ll çeışlİnyı biln J*iniai kolr!ü! slilcFbiİriz. Butür hil Jutıınl lx. ynnü ü!lü ,ınımdo hirılğn çol dğc5ı çıltrınnylı yoz yn?9 gtldigfuiıdc; dcr5ıg dğİ lığ biİinin lızerinirdc yırstılğl tul§al büst t. bunlırün hcrh!ıgi binn; ıcodini?i lllnıOylc l.cfmğrIn ctr§§ll§ı'lteİ ! 9 \ §rimr[ bıçind. ışleıdç^ biriniblmİıpötckiıc lllnno!2ı,ed.nolı.;ktr. Plü tüPİİınİ;'n6n|". ".ta,üİMo" vt "nğtdc'9ıl|§nçııgloırı l(ırn v.rm.td.mckıir pıınü oltııoli; haşıan rcno "N-r-f'. "N§ıı-, .^Ncd!J', -N. zarİıfr''. 'Nğ\rlc.. .KlMlNbelli olDrastdrr. Klsaca planlı oImak 5N ] Kdemektir üız.riıtdc !!.,ıı 8il0d! çüılDürıtz

de ç.otqınn},o ıX,shnıoİ l§iD katır

NEDEN: Istediğim okuIa girmek, i§tediğinı m€§leği edinm€k N IjY l:

Hangi dersIere çalİş mahslnu (Belirl€},in)

NASlL: IIangibiçimdenasrlyollarla,hangiYöntemveteknikle

NE ZAN{AN: Ders çaİşmava başlayacağlnrzZamanı, günün hangi §aati, NtRL]JE: Ders çahşma eylemini

K]M: Bütiin bun]arı kim vanacak a l

P]anlı Çallşmak Öğıeıciye Ne KazandırIr? Kendimize yetelli zamanl yaratmamrzr sağlar, Yapacağımız iŞe karşı etkin olmamızı sağlar ozgüvenimizi yükseltir, Dos! karar venrremizi sağlar ve sık sık bizi karar değiştirmckteül ku(anı Zlmanlelkili \e \erimli kullanman 7 saglaı Disiplin]i ve kararlü olmanız sağlar Plan Yrparken Nclcrc Dikl(at Etmcliyim c!ı iyl lrl|rlnhilgcei 9.ılğ zlırıl, ||ı u_r kodn ı öıt .[| te §itn hın ğıan !.ıt|.Itdiı.

Hcıölrçncitin]

fİrtll olmallo bıılıhc hcrlg ıçtn

('ıİrmı nlr ı. l.nl olİ.ıı o.iryı çlkotil§çck ,ki}dInlİıns| ıolonıkr.c..cck.§nckt ı|!.oı.naItdlt

c.a.|ıi .tüİ§ımc

durumhİd! çıllrdıın|n d!*ışiı sa.ılcrğ

ÇaIlşnra siireleriDin uzunluğuderslerinözelliklenne eore düzenlenmelidir Hangı §a"ttc ne} ir çdlışıla.İgı kesin olara^ tinccdcn bilinmelıdir ÇalıŞma araIanı1daki dinlcıuıeleı ne çok uzunne de çokktsa olmalıdlr Yaprlanplana ne ölçüde uytılduğu gününsonırndamutlaka değerlendirı]ünelidir.

Plana uymanın

ir zorun lu luk o1duğu içsel

leştirilmelidir

Çal'şmasaatle olabildiğinccherzaman günün

a),nı saatleri arasünda

olmalldıL

BaŞlanak için pozolıesiri, önünixdnki sMa,rın geçnesini, ikinci dönemi kadar çobuk başlanaya karar vei$enız o kAdar 3-

BEKLEMEYjN.

ZAMANI VERİMLi KULLANINıZ

oğrencileI bedensel, zihinsel, drtygusa1 yaplları. ilgileri ve yetenekle.i bakımından bi.birlcnnd.n f.ııİıdırloİ_ Bİ ö!İto.ia!" i!tc-r?.çt ç.ııs|ğ rğ hçmğtı agİğldİği bır dcısl hıı boşİı öğıtııci ,of ot ğnt]bith Bır b5*! 6ı.cnciy§c çıbıık yorulıbt]li, yı dD çrırymok istlmeyebilir. Bu Dedanlg bi, dcrr yo d! kottu i§irdğ ıynlecıİ §Orc ogtfftdco ö*ığtı§iyc degılir, Hcr ogı.nci ı.tüııı kend!ğe eğ.s

ayırlıınrİdır

ÖNERj, 40dk Çal6na sonra araya 5-10 dokikalık dinlenne koynakyararlı olur

Kc§inlitlt cğlE!ıncyc l,c tpoıı d{ jü.lrı.n trtrıhıb_ Aı..İ bİ dtre gcroğrdcn förlı oımsoüdıİ. souçt! hğ lfta|iltl lo§yılyı{nııDda ilıti_ıııcı vırdu 8t §izmguç ıopl@ırııtİl lctlEtir. o]manüasağlar

,ı- V ERiM i AzA L tlCl ETK E\ LLR i oRTAD A\ K { LDl RtNlz bışlıİ!ıdnn üt§a. yorgimlok, u!,h§lrdok, ogrL !üı. .lğd düygrğrr t(İ*u öİ*ğ. Çal§aılyğ . .fn İaygı. fı2lİ hc!.Cğ!,.odirc. aç|ü.,şın mılü. rjle dr.nlcıı oo.E lın ıltındı G $.mod€|d üıiti {ünlır (ç!ı §ıcsİ. fok ioğüı ijbi) i(l.l.lilü. ıGlQ. ğİrç vğ 8ğr.ç noksön||pr Etı ğtİ.nlcdo .lidı

gcldlğıD(. glderl|merı

vDnEcEKsıNı?_

ge,.İıı Uı{uı'D|^YlN DoGRU z^MiNA sİz x^RAR

G U \ BiR AAL|ŞM A ORTA \4l SEÇi\ iZ ('allrm. yçrlıjİstF(nl$rl(dorrrılidtr Ç.l§lnay dgrıi lopu yünGldcİı8cldıfirr.çsıbiı !( sdkıo oüıı.lr. lyrığğ ırı}. lrl §lh fizık§.rl sırrıın|sn dı ç{dhıılctr.ni, oımrlıdı, Ain biİ yeri! 3ığ|OnrıErDerı çı|§ttladnn İıçıııOığn br nğlcği oltııtrm€ll, clvlrisriz koşıllltıü da dt.r çıtıtmıyı

5-( r

JqırıJıdır

Yatakta. ko]kıkta ve divanda rüzanarak çahŞrİak, dikkatin toplanmasınl guçlcştiecek. öğrencinjn çalışmakicın daha çok zaman yitiImesineneden olacaktür Der§ çalrşmak için seçtiğiniz yerin aşağIda belirtilen özellikleri size sunduğundatr eminolun; *Aydünllkolmab * Havalandlrmasl bulunmaiL * Rahatbir sandalye olma[ (ama çok da rahat olmamalr), * Ders çallşmımateIyalleriiçin yeterince geniş birma§amevcutolmah. * Yaklnda telefon bülunmamalı, *

Televizyon

olmaDal!

Yanrnızda çok konuşan v€ya konuşmaJn seven bir arkadaşrnlz bulunmAmall, * YakrDda içi hırika yiyecek alteİnatif €riyle dolu bir buzdolabı bülunmamalL *

DiKKATiNizi UYANIK TUTUNUZ

diklıt h§, ü ve.dıf, aıacmli obn b{lnun çüı$ün koı ı irİEio& ioPh8rbilınğfidi, sgtjlğn lğ ilgi dl,!ülı! bir konu. dıkkılro üyo.ık İunllmİJroı y.İdım dcİ, Dslİın hali li yerıerdc in§ond[

ç8ltsıııL

gr,jrolİanoo bululü!ıoÜ$ orum!üda çahrrılaİ, J.tdrlya{ğ [rdnÜ çalqnıa\ masıdı ge.eklj araçlar dıŞında başka şeyler bulljndumamak. çallşma yeİini 18-20 derece sücaklıkta tutmak. lllgri rrıy! koyrD!ı., §ıği bitırrrırd. İğİd!İıizl. y0n, almıl. hc, fefğrind. biİ çğ{iı işığ çtl §nu} dıtllrin d5tılnıİsuı olll.},ii yü§te.rııcrdiİ

İ.rıı

-54-

DERsE HAZI RLIKLI GELiNiZ

tsaŞaİlı ohıraııln yollarüırdaı1 bili de dc$lerin lşlenmcsinc ctkin Dcrülcİdc !ür.klı cdı|gİı dıünrmdü klhİ oğrrı.tlmu işlıjncn konüllr! inln nalın zıııdıır Ö5ııilo okılı g.lmcün lİıce, ı) gün

ot6rğ[

ııııınrİlr

iılclcccİlcn ko lxD göZdo gccınıclidirlğt. Bı {ted. hğm .!ğ§lğrin işlcnişıİe katl]mak icin gerekli giiveni kazanlrlar, heıı de öğretııeniür

,.2.4

lattl klarınl daha ko la}

aıllarlal

Geıck işlenecek konulaIa hazürlanııten, qelekse r§lcnen konulaı Pö,,(<ll gc\lr llrkcjl rıılıınakı" zoı _k ç(kicl }cl.cr belillernr.,l.. bll

konu]arla ilgilisoru]a.ha7ıllanıp. dersteöFetmene

sonılmalıdıı

8-NoTTUTUNUZ

Ywl|, lıılc *aınlmclcn bll§|]cr çok çJbıl\ ,,nı,lulu, Bu6ı bo*l| ol tjıı ogr.ıı(, i]cı§tc d|nl.-d!İl \rıılıtlı çoli liulı JrTlnltlindlmrı-d:L.İ noı tutmalıdır. Mımkünse her de.s farklı bir deftere not alıulralü, not ahrken

yazl düzcniİe dikkat cdilmeli ve olabi]diğınce renkli kalemler

kı.ıllanılmalıdıl(Not artal.)

ne kadar güzel göninu.se öğrelrcinin çahşma isteği

9- ARAÇ

YARARLANİNIZ

GERf,Ç VE KAYNAKLARDAN

Ö§rüncl, ı|eth.ınp hir ıoİurıtııı hrr.nıımı5llİl!,. btr|ll groçlara ne kadal baş vurursa, ogTclüıc

ll§lii ve ziıtiİJ*lyğti!ğri dc o kndıl çok gmişıc}.cccktiı B.rıll öğrenıne araçlanndan ı)rIl bi. üo.ml ı irdıl Bİn l:ı, sayfalarca anlatülan \alrirdİsia vrrüılko kodtı,lu l(lr\T!ırrna§ ıı! !!ı.l rtt§ ı dlinnkud ırlar.

çi?clg. !!-afrı. h.ıntn

c İ* l|İlcrın

yararlanmaala

Gileri topluca

ıar vERlllL| oKı]YtINı.üz: oliuma- dğrğnm$lıı et ıtnıcl 1oludur

oğıının.{. hlıll (tımü iıİğınli vc eereklidir. Hrzlı okuİü]rlı hsot oİUnü$ln. ühır ir-ı n-ohş|llr, hcm tte iam.ln ın l,.ıriüll!f ()\llnıE hlli]ise öğrencileIı için yaıi&şlt 200 _ 150 İ6zcüılüı (}tülDıı t.ırrlnı tüEıtı- cl. tiıme liief çılıırııı[, için yapılıyorsa okum! hıa yülnş olmğldll H|zlı (rİumün|,ı cn öncmll yolİ ieJiz okomıdüİ Scssiz okuma hızı rıntİö8| $ıbl ınliınıayü da kolaylaŞtürür Hııil le inlnınll o[unı.ı bcı.nsi kazanabilmek icin bo] bol §ıumı çnl|§ıİıllr! !,aPrlmalld11. Önce gaz(ıl.. (ü!ka !c .otnan sll,| ş(.tlürle ışe başlamalı glderek boş /iirİınl.n oklllJr!ı değellendirme ahşknılıaı kğanıln]l|tllr \krif 0kuma ve din]eııJ becerisıni nsrıl gclirtmrinl } İll, üerıncilerımizin sıklık]a sorduklan sorulardandlr, Aşağıda bu konuyla ilgilı rflmlll irlenlcrt !cf r.Ti]mt}tiİ.

t.DlNLEirF. BEcliRisiNi GELiŞTi RMEK: Eilıilı.tııleııc. ılıılcr[cn o ııni \!doİ s(l) lc (İü]lİd.n lo.ır! İa}.lcnfhtle.eklğı ırlrman ğrntJ] ıqcİı[ Bülnü _r,iııımuyı çıı§mnk .leİıie §Oıckli uyunü ld§ıınır, rıı|nr Eıkilı .linlEnrc bğccrllı ijllt i

iLERiYE BAK:

| - ı

Dc.sten önce hazı.lıkll oL Konulu oku Kafana takl]an sonrlan Y,7

ı[|rld 8u ta!,ru ıl|nl.d.6 {ni tdfu

l t

!L| trrlLmJ}ı !ı|ı\

vutgr"lJ,,,:,ı"n w lomnİ \C !rl,| c.rı],:,tI,,lc,li,. j,ıid.,jm K=KATIL: Dınlediğiniz konuya mütIaka kah]ın likrbeyan ediD, soru sonm A=ARAŞTlR: ADlamadtğln ye.leri mutlaka sor N=NoT TUT|Dnılediğin herkonuyu kctrdi keliftelerinlc Dot al

|-|şAR!1l!R

oKUMA BECERiSİNi GELiŞTİRMEK

Etkili okrına yöntemlerini bilnek dğreırmeyi olumlu yönde elkl]e) en unsuI larara.lnda §"yllabillr. BunUn için:

Altınl Çizmek] Metnin önemli yeİlerinin altını çizin Bu size, özet yapmayl, tekraTl, hatrlamayı sağlar. oz€t Ç,karmak: Metnin akı]da kalan kısımiannı, önemli gördüğünüz yerleri özetleyiİKavrim Haİitalarl oluşturmaki Her ders için mutlakakendikavramaharitanızı o]uştuİün, 'Itkrar etmek: Öğrendiğjniz her şeyi belli aral darla mutlaka tekraİ edin bunün için AMAN BUNLARA DIKKAT:

t 23-

Konu}u öğTcndikten son.a yeterince test çrjzmemek 10- Kendine güvcnmcmek Planlı tekrarlaü yaPmamak l l- Yatarak ve uzanarak deIS çalıŞmak l2- Dırzenli o]arak not tuğnamak Defs haklrında süİekli olumsuz fikirler üretmek

4- Deİs çalrşma oİtamlnr oluşfurmamak 5-Amaçsüz çalışmak 6- ProgTamsz çallşmak 7- Müzik dinleterek veya tv seyrederek çalışmak 8- Ezber yaPmak 9- Ka}tak kitaplardan yalallaİmamak

Dcİs devamsüzlüğl yapmak

l4- Dersi dikkatli dinlememek 5- Anlayamadığlmız ycri sormamak

16 De.se meraklü ve ilgili olmamak 17- Telefonla oynamak

18- Ders çalışırkenbaşka Şeyleİ düŞünmek

DERs B^sARrNızl DÜşOnÜn siZi BAŞARtYAGdTüR[CEKALTIN KURALLAR: l-Kcsinliklc TV karşı$nda çahşmaylnlz

2 He.akşam

ogün işleDen konulan mutlaka tcktrcdiDiz

3-Yanlışçözdİğuüz §onıyu lckaIçözünüz

4_Dersi de6te dınleyln ve dersi çok iyi dinleynr 5 Dersehazürl*lü gclıDckverini% l00anrnr 6_E]jnizd en geIdiği kadar de6 çahşma odanüzdaD başka ycrdc çalışmayın, 7 Güİde3 saaı Planszçalüşacağtnza l Saatçal§,. afuaPlanll çallşıı. 8- tsaŞan : dc.s baŞlnda geçen §ü.eye değn. phnh çalüşma ve etkili lckrara bağl]dür

9 Çalışma giicünüzüaıtlİD: ]0- Iyidiıleyin

OZETLERSEK: l-Etkili Çalışma; bir amaç doğrultusunda zanan1 planlı ve doğru kullanma]dır, Kalıcl biı

öğrenme için bütüin dersleribir anda çalıŞmak yerjne aralıkh çalüşmayıterğıh etmelısm

Ders Çahşma ProgTamrnl Hazü.larken; Günde kaç saat ça]lşacag]n] ve hangi saatlerde v. o§a3llcdo oERÇEKTEN DERs ÇA LlŞ'

çOhİocıgü| b€lblc

]- UNUTMAMAK lÇlN; Gooıoİ. hınıll ıl§ İyhı dtf6 İeır..ı yrpn lınD oğcnilcn

bı]gilcrii

% 70'i l saatiçinde, % 80'i24 saatiçindeunutulmaktadıİ, 4-sadece sevdiğin derslere değil tijm delslele çallşmalısrnI ! s-ÇalıŞma SüIesi; 40-45 d akika dels çalış ıp, l 0- l 5 dakika dinlenmelısin, |

6 Delsiçalışmaodanda çallş. 7-

UNUTMAl

çalüşma

odanyoksakendinebirçalışmaköşesi

Ders en ]yi deİste öğrenilir IYI

DlNLR

oluşhı.

8-MotivasyonunuAI1ıI.rnaklçin. Kısa, ortave Uzunvadeli hedefl erbelirle. dersçalışma, TVvebilgisayarileçokzamanharcama l 0-ol,-unra ve dinleme. test çözme beceüini geliştır.

9-TVvebilgisayalbaŞ]nda

T'atma IJlker -56-

HANGİ DERSE NAsIL

.'?

(-A l

Bana çözmc lçjn birsoru Sonlsa ve 1 saatsüe tanınsa. tanına. sü.enın 45 dakika§nı soru}! okumaya !e anlamaya, 10 dakkasını çözümyolu getü$ümeye. kalanzamanı da çözmeye ayınmı-" (Albert Einstcin.)

sevgiİi öğrenciler aŞağlda sızın için çeŞitli kaynakiardan delledlğimiz, hangi derse nasıl çalışacağınüzla jlgili öneliler br acakslnız Faydalı o1ma s1dileğiy]e

A)SAYISAL DERSLERE NASIL ÇALIŞMALIYIM?

,6jŞf-",

l.-Jğ.{e §o?,.5-öo

Matematik Dersine Na§ıl Çal,şmal,},m? s§,§rli tü§rrıcrıer ryogd. ğgtğtı.ikfilt m!ıcmcr|ı,ıc ltgiıi ,*çr ğodogü

§o^ı|^ı"tİ

'iq'iqği'.

va çözürn v. öncn|ğrı bolııttrİlnttldıı, çözü,n öncnlğrı _ Işlen1 KabiliyetiınAzve KoırulanAnlayamlyorun1

Nasll ki alfabenin harflerini bilmeyen kişi okuyamaz, yazamazsa. matematiğin temel kura]larünü bilmeyen öğı€nci de matematik konularlnl anlayamaz Peki. ne yapmal$ınız Öncelikle matematiğin alfabesi olan temel krıIalları eksikleİiniz üzerinden teka. etmelü halta o.taokul yıllarınızdan kalan eksiklerinjzi tümimlımnlümır_ Bun lan lodı0ollııtüdün i la.lğmcİ borı kiirç* §rtnı€liılr.

ll,l J[.Il K..||ulJI J \ ab [|r::!t tıbıİycnıizm lrl otnı[n. nı!l4ı!t8ri[ koğüt8rİur 6a.cıcbil.ccğınıa t0rıan - Ç{ıİttİ

].l>!;m lr.ınılırcııın

lşlemeo

bi. binarm loğıılııll0!, |.m.lin

sntlaİt otuşuyıı öıçOliir.

sü. vlkİ

g.çimıtden

yıpnııııı gaılcn

şcx hiç bitmc.ii§j»rz iaıulüdrn dcgd dc sı bildiİiot, lonulaıdoD çıOlışnııyu lğloııınudİı Eğcr konuyıl ız çol billyü !. toOD $ığrlİıdi l§ı.m yoıılbililoİİıDİı bo Lonül.o ıım ıılıttııila oğrenmenizin yolu açlktür ]- KonulanAnhyorum FakatişI€m

. Ko,ıılrn

0tılnyobilmc8z

KabiliyotimAz

}oouyu oğcİOıs}.o }.etcrli olduğuüıuzun göstergesidüı işlem ıntiiliy.tini.io a.. oh§tı Jı çoİ tıoİl, çğamgdiglıiai b.lirıir. hkm ka biüiyetınzr geıiştirmenin en ği:ze| yğotcmi bol şoru çtlroıdkdr Az tdnı]u biİçühFİtlyh bol sorul|,ı bir çahşmay,. ai alrt yapan bir "n-rn qlorcol||ın du.umüylıfoİ oDıfrı!.n-ın rrpm b|ı gpo,l:ıl'üıDdınJmunu (üy.ü\la) arak anlayabllır.in il ].lntıı, Xıl,ılıırııı: lı ı li,ıııııınH,lıı.rı.ınt,ılıt(ol\'.!ılıtY/p}orıınr Kes]nlikle konulan anladığınızdan ve işlem kabiliyetinizin iyi otduğLından eminseniz. sizin kcndinize ait çok iyi bi, Flqmİ planı yapmanız ve konularla ilgili bol bol sorx çözmenjz gereknektediı sonr ç(ranekı. ıaYl€ etmeyin Soruyr çözmeyc başlamadan once mutlaka anlamava çaiışın ve sofu çözericıı dilılıııniıi loplamaya çalİşır ve soıu çOzme işiıri Oncmseyin- Alııca yanİış yapnırn0 ılııdd.ıi n dcn ültİt tçrş koıl30tmnsyon ğı!üıgi oınbdr Bu{ı!ır içh hıııttıı (l(o|uanlm§lon-romıuttı|

n j6ı|

$nbi| |drrtlrAd| | ııüİdlc !r.

vld.omürıl

\lJı<m.ll ai- \4-k(lnmel. t.e'ill r.ck l5ülJolunl Sistemli çahşmar z, çalüşkan insanlaIla yarış ortamlarında olman,z ve soru banlaları ile kendinizi geliştilebi Liİsiıliz. Mı]tlaka boI bol soru çözmeniz gereknektedir l

Ma tenıatik de6ini oğTetmcnden

2 Konulande6]e.de lyidinleyin

ıeı

giderek

ça

Lışnıayın,

3_ Fa.klı kaynakla.ün bol soruçö2ün 4, ÇlkDlş Sorularü kesinlikLe çdzün 5- Kcs in]ıkle anlanadığüDız veya tamanLmadlğmlz konuIanı soNlaınü çözfueyin 6_

Mutlaka Telaa. yapln

7 DersıedüzeDlinotfuhı..

soru çözerken ven|cnlğri ,t.. istene.]eri }azın ]ş]emle.i basamak basamak aynntlll yaPın, once çözümlü soruırn ra|,İiı!|. l0_Sorulardakolayd zoradoğfugidE. soüacdze.ken sizi sonuca qötürecekiD!çlElrradükkaı e.lin

Biyoloji dersine

na§ül çahşmah? *Hayatr anlarıak ve kavlanak için biyoloji öğrenmesi gercklidir. * ceçüıiş donemlerdeki eksikleriniz varsa mutlaka

*Büyo]oji ça]rŞırkcn görscllcr malzemelerden

faydanılması gcrckir

*Konrtlar içerisindeki bütünldk goz ardı edilmeDesi gerekenbirgerçektir

bİ]diİ

*Biyoloji nanhkla bilginin iç içe girdiği derslerdeıü

* Biyoloji f.gn çöz.9ır]erir] ortalamas]nın düşük olduğu bTanştan o]masının sebebi. bjrazda sdze1 birdersmiş gibi algılanmasıdıı +Biyoloji dersini sözel dels 01arak göriip ezberlemeye kalmayün *Konulannmantrğ]nr kal,.ayrnve boI bol soruçbzün-

biyolojiyi

Konuların çok ayrıntı olduğül unuhıayın Çizeİek, yaz aİak çalışün, Sınav]arda biyolo]i açıstndan konü ayrıml yoktur Tüm konu lara ça lışın * Konu]arçabukunuh,ılduğundan klsa aralıklarla sürekli tekraryapın 'Tekrdr yaparken soru ço/me} e oncelil, Verün * Çözemediğıniz sorulalla ilgilt kofluyu ktsaca tekar gözden geçiriI *Biyoloji deİsi için nrutlaka kendi KAVRAM haritanlzl oluştı.ırmanlz gerekmektedil Bu size hem konu},rü kav.amada hız kazandıracak hem de yaptüğünız tekarlaİda krsa süIede tüm konrrlan tekrar etnenizi ve hatflaman1z1 sa ğlayacaklr + +

_FlZ]K DERSINI NASIL ÇAL]ŞMAL]YlM,] i sınavlarda fizik soruları. fizık konularının birkısmıın içermektediİ, Bunedeole

rcln seçilen kaynaklafsııraV sistemine uygun o1malldr.

deİs çahşmak

oğretııcninizin anlatlığı tcmcl kavranrlaİı ve çözdüğii ömckleli çok iyi not alarak anlamaya çalıŞın Konuları lckar *

edip iyice pek iştirdlkten sonra soru çözümüne ba Ş]ayln * soru çözümüne kolaydan zora dogı..u ve özc]]ikle çöziimii yapılılİş sorulaİdan başlananl7 daha yara.]ı o]acaktlr

Böylğcc çözemediğiİiz soıuIarün çdzümunii iülcele c imkenlnızo]ur

* Kouu ilc

ilgili tcst solulaİr çözdiikcn sonra yanllş

yaptığın1z sorunuo konu]arını iekraredin + Srnav]arda 6zık sorulalı yorum ağırlıkh old!üğundan dikl(at ön plana çıkmaktadlr Sorunun açrklama ve esas

\,urgulanan hSmını çok iyi oku}un * Altl çizili kelimelere dikkat edin..

Özellikle olumsrız soİularda, kesinlik ifade eden, "en az","en 9ok" gibi sorunun çozümunde anütar gdlevini üst]enen kelimele.in altü çizilidir Bu kelimelerin anlamlarüna dikkat edileIek sorunun cevabü düşünülmelidir * Bazen, bir olayve.ilip ve o olayün açıklanmasında hang] ilkel€rden yaİarlanılrr diye sorulan sonrlaİda. veri]enlerirr hepsi tek başına doğru olabilir. siz. olayla ilgili olan ya da o]ayü aç]klayan ilkeleıi tespitedln * Fonnül ezberlemcktcDsc formü]ü sIk sık ku] lanarak kalıcılrğlnü sağlayün

4_(;E()METRI DERS INE NASlL ÇALIŞMALIYIM?

Geometri dersi, hem göze. hem de zi]rne hitap eden bir ders tir Geonretri deİsine çalüŞmayü aşaınada ele alabiliriz:

iki

a)KonUlalr oğleİrnc Konulan slras]yla incclcyip, özcjliklcİjni yaza.ak tekrar ederseniz oğrenmeniz kolaylaşr, Konu]ann iŞlenişi sırasınr dikkate ahn Çtinkii geometride bilgilel süreklilik gosteril Konular bııbııır le vakından ilqılıd',

_ua_

Verilen bi]gileri PekiŞtirip bol bol çözüıılü drneklcri inceleyin Konuyu iyice öğrendiğinıze kanaat getiİdiğünizde test çözmeye başlaylıı Yantüş]arünlz VaIsa ilgili sor!nun ilgili bilgi k§nnna birkezdaha gözatün b) Tesi soru]arİn

Çözıııe

Soruda ıerlIen bilgileli şekle dogr(l

aktardığrnızdan emin olun * IstcDen sonuca ulaşnrak

için şekildeki ve.ileli sorgulamallsünız,''Ne için velilmiŞ?". "Nası l küıllaılab

ilj

linl]". "Bıı veriııe

işe yorar?"

gibisorularsorrıall5ınüz

Ezbtıuı olmıdıı. ınılİlİh l!|( şckaldğ btcr d6oli.nl kürnİnl i{.,ljütiZ ıısila bı&nıllDrdnn ı{ il'ü]c ğdctli proh|cnı i'(|.l |üIi,N. üİü. * *

DoğruiŞleİı]ervc s,jdelestiİmelel yaporak sonuca ulaşlrğınıZdan emin olurl

Çözcnrcdiğiüıız

sorüıla fü

çöznlek

iç

in 6ğrc tıİrğıriürizden yardlm ahül

Geomctri Dedlnde Başlnlı o]ıİak için

' tl!.Bi 0!rlj(&nrğ.l.n Jınlfm(rl. lıı.c [İııl1 !.!. ıtğ!.nl:ı](n ' tı!,nı dıUildi dlİlölni, \..ııl.cnll niİ lı|rüİui

aıfl

iırıfilı {ıılbı\ılii \ıçııl.

" Dc6ıc anIatüIanlan a}nı gün tekrar ediniz -' Konuw Konuul allldd,klaf allldd,klal sonld onücl geçllll/ onlck soüa sofu cöziim]n. çöaimj( !e.,,,,/ ' \JOU}lJ ı|8ıl, .f,r§nh||İ|nV \4 {tı,I t{ ho}l, l.t,ı. h§ n\nı tonul{ t§ıİJt nn. \ {.irğk!İ tıırüİl§ §i!! l.n rc Bır|d.d 6ı rEnlcn '

iJllnl

'riük|

5-KiMYA DERsiNE NASIL ÇAL]ŞMALIYIM? * Dcrslerded zenIiVc cksiksiz nott1]lun * Evde kitaptan hızlı bir şckildc lek]ar edin C'özüüll]iı .orular n Lö,/uü-'eri L,lo,1.1lal Jk.on jlJrl yenidel. !.j,,un *TeStleri kolaydan zoradoğru sıra]l çözülr.

+ Mutlakc sınav analizlcri iyi yapıı Yaptığlnz lralalaıl

not alarak bunlaı ı diğersınavda

* En

yapııaırıaya çahşın

iyi öğrennre metotlarından birisi. slnav çıkışlarında soru]arı alkadaŞlarıDüzla taftşmak ve va§a yapamad]ğlnlz

sonılaİ öğrchİenirlizle çözırrektir *Düzenli ve aralrk1l olarakkorıu tekrarı yapln *Çözcbild iğiniz kadal çok sonı çözün *Kendi kavmm hailanızı o]uŞtLııxn,

ll. soZEL DERsLER l

_Fl-jLSEFE DERsI NAs]L

ÇAL]Ş]LMAL]DlR?

*Felscfe dersinde kalşımıza çıkan bizden önceki

döncmlcrde yaşannıış olan iDsanlafln düşüırce yapllaür, hayata

bakIş açl Landıı: GeçmiŞte yaşayan insanlartn yapıP ettiklerini

iyi

veya doğru diyc gruplandürmamız herbangi bir anlaün ifade etnrediği gıbi lilozoflaırn gönışlerini iyi, doğıu. giizcl, ]toŞ. saçma gibi sınrfl andlImanrız daherhangi biranlam ifade etnrez,

* FcIscfcniır kendi tarihi cok dncmlidir konuların

anlaşdması içiür mutlaka bu tarihi sürec dikkate almrnalıdüı.. Çüİkii hcr frlozofkeırdi döncıııni içereı ifadelere imza atal vc

-59-

bunlann anlaşülmasü dadaha çok düşüncenin içinde geliştiği dönemi bilmekle mümktindti. DescarteS yaşadığı l7 }T'dan,Kant, l8 }y'den, Thales llk Ça ğ'dan bağlmsüz ele alınamaz * Fe]sefeye önyarglslz biİ zihinle yaklaşmak gereki. *Filozofve dtişünce ilişkisi iyi kurulmalı * Felsefe sorularını çözelken önce soru kokimdcn başlayarak anlayabileceğiniz blr biçimde okuyun, * sonıda ne sonrlduğunu anladükan sonra şükları okumaya başlayın ve ccvap olamayacak olan seçenekleri ayürın* ParagTafta ne anlatıyorve neye wrguyaplyorsa ona odaklanm. Fa*lı yorumlara gıtmeyin.

2-TARİH DERSi NASIL ÇALIŞILMALI? Taİih, delsine çallŞırken dikkat edilmesi gereken

nokalar-

* Konulalla ilgili temel bilgiler ve temel

kav.amlar öğTenilrnelidir *Kavramlar arasındabağlantü kurun.

*kend]nıze ait ünite bazlnda bir sözlük

oluşturun. *Her konu veya ünite bazünda kendi kal.ram haritanızı oluştlıİun bu daha sonra sizin tekaı etrnenizi kolaylaşhracak ve konular alasü bağ kumanızayardımcı o1acaktır * Önemii olaylann nedenleri ve sonuçlar, önemli olaylaI arasmdaki etkileşimi, gunumüze kadardevam eden etkilelini öğrenil * Çallşürkcnmudaka Tarih atlasü kullanün-. Bu görselöğIenenler içinözellikle tavsiye edili.. * Mutlakakendinize ait bır tanh Şeridi hazıIlaylp duvannza asln ve önemli gordüğünüz yerleİt posnit renkli kağıtlara yazaİak tarih şe.idine yerIeştirin * Taİih olayla.ı arastndaki benzerIikleri. ortaknokalaİü öğrenin. * Geçmiş yıllaTdaçükmış sınav sorulannı mutlaka çöZiin

r-coĞRAFYA DERsi NASIL ÇALIŞILMALI?

*Coğra rya dersjnden konu],u bilmek ve yorum yapabilmek *Gdrse1 malzemeye kullanmak 01dukça i'neıTülıdiI

tjnenlidir

* Budersi çahşlrkenbirkaç farklıkaynaktançal§maya özen gdsterjn *Konu çalüŞırken karşrmızaçrkan grafik veya şekiIleri. daha iyı anlamak içinde bilde kendiniz çlzll|.

Murlaka kavaram hai tanızı oluŞtuıun ' A-kİfok.rrma kurallaü lna mtlılaka u}un. *Konularbirbütiinlük içindebilinmelidiıAslakonu atlamayln_ *

*Coğrafyada konular birbıriyie oldukça bağlanl

içeIebi]mekted ir

ldır Bt

soru bi.deo fazla konuyu

Soru köktind e o layın nedeni mi, yoksa sonucu m[ sorulduğunu iyi tespit edın, *Coğrafya dersinde bilgiden öte dikkatin bnplana çükhğl Sorularadarastlanılınaktadr, * Dünyadaki coğıa{ya i]e ilgili güncel olaytarda bazen soru olarak karşümza çükabilir *

-60-

' H.fd.Jsle .hrTıını[ geığk]..

_] Ü R

K(F

vc EDEBiYAT NAsIL çA l

olduğu gibl Taırkçed4 d|ı bilsi çoL 6ı.rtılidar Öncllatd. ıodğyn biımck

'TOılrçGt. büruo kootılğı bırbinrı.

öo(cti bı, koıt|

lŞlLMA L]"

}ı dı !o!ra enhr||ı.jİ

v. |flit,

flı

ilklyı hoAlıdır_ Bir dcırıeİa blf konu lcniiiiııdco ko0|||ürilro yrrıİlğolıreİ ıç*tan(. orn ğiııi dil bilgsi

lojıu|aİı üyı. oılt $crtıiı ldnylff enlrlım bozullu!ı toıırlıını düi tolıy ogıoi'aıııılcı ı!nı t.hıdr !6aiü vc cuttılc mlamı ıüolıİmı lyl dlizeyd!. aEİE lcğ 6tr.o.|ıİl. ailbllgiri ııc iıgili

ğrrllik!ğn, ıynnhlin dıh! i!,ı kaiTıırıı Ogacnğıtğiiğ lconu ırı]i[mı ilğ-blrliiıc tendılcİnc ıhanJaı aynnİl t, kuİa]d$ ğıcı|i$cr ve uy.tılD.a çğk dikkiı cfrı€lüırl Eeİekü. unD.,,lmrrıöbıfu İj ırst §İınıııfi

çğairtü

bilgild,in

ı}l&rlr §.rşckl.şıı€tıadiı.

'Arılitıİn dn|tr! §oruıı, (!tlı§uİ İe GiiE

Eohmıı naİngrıO. 6&tnonin o&l|dulunu aalama ıaiı çözıııclcn

h.d.ncdiımdqı ögttığlırriıl bnl boı kiıİp olıııoılan. konuylı llğli eeİ.İmclc.diı do7.cyitlı_

_Diıbilgisi

iyi yoldrir.

çalüŞma ve

koıu laIla i]gili ayrmttlı bllgiler bjlinmeden soruçözmeye başlamamak en

"l'onıol ysiğıcğl o}udtıOıllılı rüüerıı

t6ı.l

yĞlcrıeg0

erliJanlıı.§ı ıt. İlatJl|.llr söaĞl ııjtcc smıv|ıırln §]rİül. dcğidiı

yct oı!. cfltşİt İİıfk ıçm holğ kihP ol(Unı. Bu !ıııel alç}ıılıİ omfu bo.ı,tr dcvom ermeliil gfrctcn h r ölğ lll knt

.8d§bi}üt sonılan dı bilg, ğİ{ah olup 6hcdiı|c

küütu çOhirnıılln ılıkitt olıcotİır, Burot|a alıtah otum§lır}aFrİllnmd9 ftydr6tol8cılrııİ. Iciı _öıeılcr okrnııi. bıyogrıflğ, okum{i. donümlctm ıaıılııçl OİtlhHçıoi irılckınc} .iohğ iyi bir

Jzöİa },oFmıldğıöıa. btr . ..

şair. yİ-a[ tc dtİlcrlc

şck|id. }Drİamay| s5ğh}hcıkhI tzber yapnrak yerine hafıza tekniklelinden yararlanmak daha kalror dğrenme yapmanüzı

ÖZETLERSEKI

*Bür koıUyu anlamadan diğerine geçmeyin.

*Heı

8ü. kjıaP okuyun, *Bi]mediğniiz sö,.iiİ]clnı anlam *Konu]all sı.ıyla cahşln, 5-

öğenin.

*Aılamadlğnı ye.leri mudaka öğletme.inizc sorun,

YABANCI DiL ÇALIŞMA PRENsİPLERi:

lngiljzce dersi için kelime bilgisi olmasl çok önemlidiı ingilizce dersino başlamadan önce _ _1. mutlaka o iinite içerisindeki kelimeleri kendi başııxza sözliık ku]]a;arak ögrenmeye çalışmatısınlz.

-61-

Doı odip buİlrtı §|İ ırohtıorl, tcİİar eftrı€llrlı|, alıtıG iiılIl (h. lrkadıtıırıEJn h|r o}lln hlloa 8cıırlbdt uDtz.

oİr.ıdrĞüı, ıclrm(|.o br dğrkrc

-ipehhiııılı

t.lfiıl

Kaıtn hnl§n

!. lınlı loİüOdcn bı$n[ olnbitnıü* lçıt kclirrtc İc §iimı9ığfi oıceıqo bğl,.ıiıç §onm d, boİmoüı ytımayıı şılçm Bı şılışmıyı gıT ııı]* koıılır ııııındt v. }.ıi oğ,!|tdltiİt: loDıl

İt ldğDrlnlü. lngitizııl dııı|iıınılc &ıtı dınlcmcİ çok itiıcmın ir- ÇiiEt0 ül İlPıİt boa kooİıüdı oıııüfı ,olfu3. Bu §sb§p|e.bü tonllın kınıışı! !L yıpıle sılı ıplir Boır ,o!ı6n r.t! ğoırlc ynpüM 1,§ dcıs. ıotılİıılırtarr. .{nlntıtİd|0llı|, ııcıslcıta ıli aıiılcyıp ııi|rmııt ger.|$ Dctslcfdc not Dım.]l 'ıl.kç.do l6t!u i { r(!rıl|i llnıııak! ötrcrıoc ıiın lmı|ıılıı. .ı oğ§ıĞ .rüllı l;nol uıtm oğıtıııcnin luıgulnd€l ycrlgE dıho İon ı ı4|arıılannİldı ll?]lnnde sak 3.

anlayabilcceğiniz işarctlcİ ko}T ın, Açıklamalar yazün 5, Konununkalıcr olabilmesj içiül akşam mUtlaka üekraryaplİ 6. Verj]cn ödevlerimutLaka giinü girnüneyapmaya çalışın 7, yapamadüğünüz sorlı ve),a anlamadtğlnızkonuları mutlakaöğrcimeninize sorun t, söaloİton l § öğrrğrİrıunrtn öinc.§$!r k4yn İlüdın yırnrıünln 9. Kuto& dol!u!ü!u otııu!§| rfumd§n ;dyo ! ç ıalcvizyoldili §.r,iyc|!iza uy8ü0 bulduğırıüı yabancı dildclı pıogoıııbrı izlelıı, §oıkı |ıııı dinlq/in- §.!iysİ üa u$ün liııPhİ üluyıtt

gI ! p

ı0. Bir

ılİ.id .lrilrı cJincüiti.lin]z

KdlirDclc.l tonülünn§ !ür.c (bryvml5,. i§ccğİlc,, r,b)

___=<>-ğ-

laırdıIıp yazabi li.si niz

öĞRENME sTiLLERi TEsTi l(endi öğrenme stilinizi merak ediyor musunuz? Büyurun cevaplayın, AçtrL^MA| KendinEi on i!,ı ablaltlğ|nl düşİndngtln ı ı*tiyitelerden siıe üygün olınlrntı yrııınt alnret koyıünİı. Bu ır§ttr doarıl ra dı yanlı, cevop yoklu,, En *A2lı airi h!ü- Jrrr lcfır Elti l$r lcr |cı ııılİıİı İn lİ!ın dü!vül,'.0 ı|ı|ıtm Teİri? v. Jii,cn!i lr]l str !ı _\,tiD.Inıak ist.rinr

§ır.l vtldddğl n]]w,]r16 n]

t(ültİlEnı.ın- hffl(olı

p.!nnül h]ıü,na.i.^,h.v

scsil

utıtfuüi rhülrm

ınD onffi.ı]iniln vijncrgelere dıkİı !ımdkl§ ıdrİıruİlalı *werinr

okuünavı scvcriın

s6?.iikı.rl h.r.s]7

!A7al

coıdüikle.ü.rl i!i hatıİlanm olavlaİ lelva konular seırratize edilirsc K.il j§mi.r.ün aazlnl izleİİr

(]aha

lyi aDlınm

Rcrinrl] lortaı okmrıu selerlnl sırkı sozlerinl haıIll.makta zorlannı r*,ı.g oıa. ııı lıetnnı konvaslnI takiD ctııezsem anl^ınakta zo.|ımnm §ij7el t,i]]cıiır lekıarIaımasnı isıcİüm

K( d'cıJ-lJ.l.:.l

iia..ll ı,.JL.."lı.]i,J\(ü

Dedle..le |ol hnmlv] te.cih cdcrim Bos Zınraılanmda oklnra\ ı sevclim

Eiiliim n.l"o

vaııılını otlzIerıı

ve teıcvia,onu viiksek sesle

diılerirn

EE6ffiİ,*ıtırıtıııı .rııııcm. rliı }üı( lüııiıı§tı

ıtııcih ğ'ğrn|

-62-

(orıdi İçııdiınc İoousuruıı

B0rlrı İu drnmı öğdrrtnin İnlm*l dİ7ciımdini i§lelim okurken Daıııağım la taküD edenm _§!'ıt!!r!!!!&d!!o!! 44j! L,C.olbcl eJe-el öclenm(\ j.c\ünll

ohrı(a İ.! ı

cok !ıİlfuİrrm Gözlcrlrli el]ei|lne dj\ar n

Dıha jyiöİrenmek içiı mdzik vc.itmi§elenm §mttn (ot fızlr |.ooüır|!rl!ı &rrAtrudıj]n,d-llkd_l)Lnm l (on.,)nldr. \<r-\i 1 |pT3\lie\el|n) Gcnellikle gralik]el. senıbol ve simcele. benin] ögrcnmeDi kolavlaŞtlmlaz yiiksek sesIc okuhavı §cvcrim yazılı kadka{ürlcri ücrcih ederim Hikaye, şjl.velya kitapkasetle.i dlnIemeyi scvennr A.n atmay|yazmaya lclcih ederim cörsel ve sözcük hatırlama halızam iyi dcğildiı kendükcnd]mecalı§makansa öğrctmenidinleverek öğlenmcvi lc..ih ederim Birkonu bana ohııursa keırdi okuduğuDrdan daha ıvı anlarrD Kop}x]ıDacak bi.şey oLmadan kolay çiz.me]ı llJ,.lJlJ,d"nç^\.d,,e| (d. fi .| .e\ölel:]e|el| |c|.|hcJL.jn scgJırlııü ıb},nnamam ya ben ya da diğefle.innl koDuşınaJıı isterim

C-KATEGoRiSi Bot b!

lriılıj.İl!r

ı,, §irtrrm

AKTiViTF

i!ı.odıönd. İıfudt kdd"nın

E]lcrıni kDl anabilcccğnı bi. sevlerva.maktaD hoslanırm sİodİlr'.d. o.1ıİüü.rı inlt nmm!ü.lib..ağ nl M]l.nİ] lıdlcmlrlo lo tatotıli|.ı( r|riİ)laü. relilbılğ lliıı.mlr k fİla Kalemiı climde döndüüİijü masada İcnıDo futan,ı a»Eğnğıi.fiüı ıt iı ğhrm ıpımı daliüıilrlcr oüeünrcDlcriınsnlft.cok ta7laha.elctctriğimi dii§iiniirl.r qcncliİ]. [ır.rıhiroldürğunı sövlcntr

vdn rn

('.ı|iıİİ.n rü İ* ıİı §!rıİ. bo.ıı 5otlll |.tırüm 10

1.1

ArkadaŞlanma harekelli Şaka]ar ! anannr Kendimi o kadar enerjik hi$ede.in h kalrınır ü§t ccrcevcsine asü]a.ak odava at]amak iste.im A-ktif olarak kauLdığını ctkinliklen se\ e.in]

Birşcyi göııek }a

da dnyİrakyetme7. dokuııniak istcrim Her Şeye dokunmak islerib obieleri bl.ikt]mcvi severim sınıfta ta]rt3 silmeyi. Dencere vada karrl acıD kaDatDavı heDben vaDıılk istc.im Kii.danlaı. kib.illeri kijçİk küçük pa.çılara ayfn Aleı]criaçar, içinisijkel, sonn yinc bil araya getimeye çalışıırıı Gen€lliklc clleliml kullanarık ve hızlt konusu.om tsaskalall!ın söziinii sık §k kcserim karetlenen madde toDlant

öcRENır8 §TlLLtrnı

Öğrcnmc sti]]enırriz kan gnıbumuz gibi doğuştan var olan kaİakteristik öze]liğimizdi.. Bir.yıorıD ğg(§n te iı h y6ş.m boytt dc§irEcı İİno }ışıOııütıa d$şİm Hct 8gıoociniıı kdDdiıı. ozglt ynrtl5l. ,ctcıığLı.rı. ilgı üırnloıl. k0r!tı.İ 6ı.lıildğri. alışkanltklan, hayata bakıŞ açıları Ve bilgiyi işleyiş tarzr Valdl. Bu farklıhklar öğrencilerin ögrenme süIeçleriİi doğrudan etkile.

oğ§mc sütü. bir ştyi yJpıl*eo nc i!dr. z.|.i oldügımlz y,ı do h0ııgt bec.n|crlc İoouyı (treadiÜniiıc llgili d.gildii Bu ,t!,t yi,Fılİc$ rğ y.oı blr bilgŞ5 öğ..niııcn bijtıiniulı miıl dqfu ğüli bfu teıildğçşlşııp i|e ilgilidi, Bır bsşİa ddyişh ğgİgt!ğnlcrin. 'ııe 6ğrcndrtı.rl' ilr ilEili dcgı'l. 'nniıl oğcüoğ),1' ıçtğth

clıillcn

iı9llgitidır. -

Kulku!,uz. hcr lİnrı!ıo gÖrscl. §iırcl, doLüıİsal ogrün!. iıilltfind4n rldro. binıt .süip oımısı olmık ürcrc. iıirin }8 da lıçİ)ıığ3nhiD olun İrlliİ, Hlro&ıEo§idiı

gcntmcıÇoğunluklıb ığrtlıh Doğal

iyi giyiıiL aynntülarü ve .cnklen hatlnal, okumayı, yazrray seveı insanlanİ yijzonnh.tı.larm3 i §innelin i Dn U ıılı Ya7ı larda oö.ü]cn isimlcri hatldai zühinsel (qö.sel] imqe]el ya.at!ı Talinratlaı okur. lrobLcnne.ı listeleı düşüncele.i düzenlcrkcn grafikseI oalzemeler kullanı., akl§ kı,J]ır] k,, ]l^n ,r kaö]r ji7erjndc srafikset callsma]an s6rij. \,e aknda canlmdınl

GörsclyarI1

tes tler, araş

ııma .d!otIad. yazlIı raporld.

gIankse] gösterimle.den yaranantr

Yaz

öğrcDiLccclt bi]gneı okuya.ak, bir gösteriyi izLcycrek öğrenir KilxoIaldan. udco filünlcriDden ve bay]ü nratcnallerden !a.ailan!ı EğLennek veya dinIendek için okur uzun süre çalışamaz. çahşma Jra§nda scsiz orLam ister hızlr ok u( kelimc]cnn scsinden 7 iyade yazılü şcklini ha {lrlama

En iyi oFenme

Not alamk, lisle yaparak,

okuldak]

Ne yaptlacağİı görmedd hareket ctmekte zorlantr Gülijltillü ve ha.eketlı çev.edc çalışaftaz Ses akort edefuez Gö6cl.esinr ve nralzeme olİadan ötsetoenü dDLeycnıez, öğİetmenin ho§ olnayan görüntijsü ile ilgileni. Sıkıcr Vc düzensiz bir §nfia ça lrşDa k ]steftez. Konsrt asyon!

gaçIOklcn

h^/1n

Gene]

Eo,)un,{.,,]l,nn,.l Nmjllin\enmalam,

öftl !ıı!.mı{ındı gco.t|rİlc dtır.ola olürltrı ıioı§tllü rrrb&!.ılılüa ııİrtrE oıolrü. tı.ün* lri. ,tıjodı çrlırıİüııOı Ölİt f@li},ı ı!odi|ğ,nğ ağt€ do..tıl.rlğr. d.lİ ion n §.lutuy. bqııılır ıfuktü, ialgt. bllğmlırş tıbi..jçlİ, çmğü.dı k€odı].riı.!ü.§]E ü.lrl.rlğ,lt !..ç g.roçlğiıı İc, tn y§ıll'J. lüı.ılü Çıııİl!n. .lohpbn hc, ıımün lİı:!o|Lİi! lırn yl İtmc!.|§r tıl! tl.lcrbritl ül&r.rıli !t Irtoaır hıl.ıdn Dri, r nlırı Jğıiko -d{ıli.dı dlfrl tarllmcın tJ!ı olrcs!ılı ırl!mü$. )ü|ltm|nd.tr tcı.nrt yı.otbİOrürla, TlEn ohrı o!lrt,l.nİ.ıçğd h rülcitl oulr.oırİLrft müLııj.bflill.ntDcit gğcklr Hınh. ro$(r, ıcfi.. ğtılı! güi ğ{Gğı ü'ıflırdım kolry .!l.|ğıİ|.İ t. brı 0rrçt!ııjon ö{r.ıdiHğfmi kol,y !ıtüi.ı.b.. oi.endiklen konulür söz]erininöniine scti.e.ek halı.lamava Çalüşdar

Ders çalüşitken Görsel öğrenci]erin çaltşabilccekteri derli toplu ve karışrk ve kalabal* oLmayan bir yere gereksinimleri vardır- Ders notlan tutmalarü yararlıdr, Ders kitabrnda ya da yazıh metinlerdeki rcsimlcİden çalışmak bu öğrencilere çok uygunduı Bu öğrenciler genellikle yazlü sınavlaIda başanlıdır, Öğretmen lere ip

uç

laı

Bu öğIencilerle çalışırke[ tahtaya yazarken onlara a.kanızı dd ıeyin çüınkü bu öğrcncjler sız konuşLüİken sizin ağzınızü görmek ısteyecekle.djr Görsel öğİenciler de$ anlaımt sırasünda eğer not hrtmuyorlarsa dersten ko]ayca uzaklaşacakla.dlı Bu öğrcnciler yazılı yönergelere gereksinim duyarlar. Bu öğrenciler için genelljkle okumayı öğTenirken fonet r yöntem uygun olmamaktad1r,

-64-

OGRENCILER Doğal

oLdug! yerle.

DiNLEYEN öGRENclL

DoğaçIama (spontan) koıuşuı. ayakiistil di\ünül. kerŞıla$ığı l.sanlaın yİzlcrini unutür aıİa ad]aını hatlrIar. kelimelerle ve d]lle çalışıı lıafifses]l onamlara inos]anür Tart§ma]a.dan hoşlaDıı seçeneklel hakkİıda konuşll, bir dunımda ne yapılacağııı o dtrrumn soral. hedeli sözle ifade ede., sözlü tekmr]aryapar

j4şryaıla.a

Yazılllardan Ziyade sözlü]e.debaşarllı ohtr, prcj e]erin i sözlii olaraksunanne öğrcDdiğnıiİ blri]en tarafından so.u]ma§nı iste. Şiür okmaktan. şarkı sdyIemekten hoşlaır En iyiöğ.enme

okuldakl

güçlüklcri

Yüksck sesle aİjaünı, bİ öğetnleii dinlcünc, kiiçiik ve büyük g.up tait§fuası yaPnıa. ça]lşına )ennJc ton old1l "eslZ mL/ik dinleae,le oJha l1 oğfj r Diyalogve oyun]an okürna, ka.şüla$lnıa içiD tçtcn !e d+tan seslendıme, okurkcn nc oklıduğo hakkında kendi kendilenıe vc başkalınna konuşnıa vc yeni keli.reIeri scslend;nede basarrlldtr Gdmel öğenciLerdcn daha yalaş okuı !zun süre ses§i7 okuyaDaz. oklduğu paçeda re§mle.i ulİursaniaz, okxnmasl vc yazılmasl gerekeİ zamana bağI1 tcslLcrdc aynntılad gomcde. scsızle$tnhıiş ortandayaşanladtl vc uan sürc ses§l kalnrakta ykünı yasa.

rüa,t yİıltr dı ıfndj

§,tilnine &oıılı*urtır, §.! vİ nnhz|fc d§yırlı.tulü: solib€ı

.r.l*ri, bir]tfn

alcFı4nüy' t*!.rlcT 6cn tt .lcıh.lüıj lt g{İrl ıdnl,$il.İ l'ıbüıo ılıl6!İ.tnmiınt lİ§üşru

diİ|iİs l..ün|ğİiıüh) tı{rrn hdü llıöOrğıiİ, t. Ycı i.ıİilmİıb ı.İd1&!ıdrnnEıorıoı.nİirl ü.hn r|.o'rd.rİn dml9.cm.zlo Bu t .ııiİl$ı Dci.Oi il. litülğrlo ü|rı t}1 İnıınq|İnn-. ıı8otcü lİı $n;ısmı ı,ithc{!rl.r 60, ll. dlüm! .ino ndo hıçhlı $l\ ütlıtr|!İJbll|İl.ı o ,,cd.r,i. .n İzırulıA lğnJ, rlhğmn §E

Ge.el

ıl vıhh!c!, tır, rc, |lc otunülllıu uıüt l,.r.Iüİh.ltr ir|tt|İl.?lnl dtrhi |n ,nlotht DrhO çot !!ır§Jrlı aı.!ııü,, Ellg ıırı§o dİd.nİrı ttıı!.ıı:/r t.ilı ğıİrlff olıt tü ıerrİmıırı tind1 0.1İıİültı ik .lrhı ,ya on lürlit oıuP tc itü lll§ğüındı too,§.rt , !c diıticıı.

lğoUİOrLL

olıo!ılnn old!&ı i{ilt iri ğ!rt!ir|., thİr|lıtİü iil.,d|tk.iıli lririEi :tör|üyorm[a rltd i!(t .& lulülıllü fulılğJılr!9 ühİ lvi hıtlnndİr

tğdılüüt

jnbtıao. ııt

Dcrsçahşlrken *Yazalken, oku.ken renkli kalemler kullanmalı. öDemli lonu'arln r.tlnl lcDili kdlemlc çiZmelidir. *Slaİlar, tahta]at Aİrlh tahtalar. PowerPoint sunuları _ vb u zerine notlar incelenmesi Deıs ditııcılccn mt ıınııhdı +Anahtar sö7cük katlarü hazırlamalıdır. küsa notlal *

aIarak

pckiştiımelidir

Oğrenmcsi geIeken mateIyalleli kendinc göre

rcnklcndirnreIi, organiZe ehıel idi r Ders çalıyrken sessiz bir ortamda ve tekbaşlna olmalldlr Çöaneye çalıştüğl problem birkaç aşamalı ise heI aşamanm nasıi o]duğunu vc geçişlyle iIgjli açıktamaıı biIgiIer yazmalüdıİ_ Video ve bilgisayal programlanndan ya.rarlaDmaIldır

Öğretmenlere ipuçlarl Bu öğrencileİe önceden kaydedilmiŞ bilgiyi dinletebilirsiniz Bu münkün olmazsa kendi kendilerine ]^jksek sesle okumalarüna ya da bir arkadaşı okurken dinlemele.ine izin verin Yazıl ödevlerde büyük ihtimalle ekstla zamana ge.eksinim duyabılirter,

_65-

DorUNsAıl öĞRENCiLER (HAİ8rİT HALiNDE DoğaI

Çeşilli spor ve dan§larla uğTaşrnay1 seve.. yanşmalardan ve macendan hoş]anıı zor]uklaa deydanokur Koşma, sçlama.atLama, yuvallamav€bü)ıjkmotorkad6a kul]anmayl gerektirer Harekete geçer daha son.a da sonıüç]a.a baka.ak pIan yapa. P.oblem]eri gliç kullmalak (fizikse ola.ak) çözmeyc çalüşür Öncmli ölçüde bedensel çaba ge.ektten çözüm]er ara. Problemle. bireyse] olarak veya çok küçük gruplarla çallşatak çözreyi terclh ede. Deıeme yanü]İa vt ke§lem. vdl,,!l^

^nr.nir PertomDlsa dayah ve Proje yöneI]trIi değe.Iendimelerde başaılı olur Öğrencinin öğ.endiğ eğilimi vardr Bi. şcyi anlaLnakran ziyade nasll yapllacağüı gö§lemreyi lercih eder şeyü ser8ilemc vcya 8öste.ne

dzellikle.i

canlandtrma, taklit yaparak. gczcrck ve perfomran§a dayal1 ö8.emeyle iy] ijglenir Küçük tıfi §ma mınl,ı ile.iğrenir Eğ]cnnekten zıyade anlanak üçin ok!ı bir şcyj! na§l ya! acağInı oge.fteİ için okur Kitallaİü, ijğleDdiği şeyleri, oyunlarü ıtatiğe döker Ksa kütaplaı oklmayı sever KNa dönemli

okuldaki giiçIüklen

okunekh c yazlsın] sdhiP dcğiIdir D§d döniik. rahatıüi UzuD sii.c onıfaünaz Kclinıclcri doğr! okurta ve ku]lanmada sklnıl yaşı| Du}olan, göiilcn vc yaPılar şcylc.i haİdaııakta zorlantr Fızıksclbil ha.ckct olüİaklzün duyguLarünr dçlkL.yamaz Uzun §ii.e he.hangl b;eyLeİi devan]

EnüyiöğIeme

Gcnel

çaLüŞmalardan]roŞlaN. parçapa.ça çalışmakL9n hoşlanır, yere uzanarakçaIışmaktan hoş]anır

oldukça ha.eketli oIurla. Sünüfta ye.lerindc duramazlaı SiirckLi ha.ckeİ lıalindedirler Tahtayr siİnek. Pence.eyi açmak, tebcşir getimrek. kapıyı önfuek hep onlaon görevi olsxn istedeI Ua. müddc1olumaya zorlantrIarsa de.ste ne o]up bittiğini allamaz hale gelebilirleı Bu hareketlilil uygunjşlcrc yöDlcndiriLmczse genelde sınıfla problem çlkaiirla. Geneujkle isıenbeyen öğ.enci ha lin e geli.le. Tahtaüebeşi. anlatlmdc6 işl.mc Sistcminden en az y rlaDİla!. Bu nedenletden dolayıda yaramaz. tenbelya da zekiolınadftla.ü ile.i sürüLebiliı Dersiı a.lahImasıveya göBe] malzeDıcler]e zeDgnıleŞiirilııesi bu tiı. öğrenc]]ere beklenıdığü ö]çülerde katkı sağlamaz. o nedenle İnünı.lmlzda ideal de6 a.açlaı olarak kabul cdilen şenıa, harita, fo{oğmfgibi gö6e] araç]ar eörsel öğrencilelc gö.c ki.estet]k ö&en.iIe. için daha az değer taşlr An]anmdan da yara.lanamu la. Öğre.ebılrele.i için mltlaka c]lcrini kullaDabilecckLeri, yaparak yaşaya.al tjğreDme dediğimiz yöntemlcrin kullaıılnrasü gerekir sünıf yeline okul bahçesi ve ya laborafuvarda dokuarak. ellerini kullana.ak, oIay]afln içinde yaşayarak cn iyi öğ.enirler ÇaIışltken §lk §lk a.a vemeye 3ereksrıim duyabili.Lcı sözcükleriya da sdze] bilgile.i öğ.enirker onlaı kUnıa yazına$ ya d. ki ldeİ yaPma5l gibi öğ.eni.ken el]ennı krllanabülbe§, de6 ça]§*er ha.eket ed.b]Inlesi ög.enmeJnl kolayIaştrabiliı Önicğin kiiçük çocuklar çurpıft ıabIonınr öğ.cniikcn ıD atlavabiLirlcr

Dcrs çalrşrrken Çal§rüken hareket etmeSi kısıtlanmamahdüı Deneyleryapmak,oyun oynamak Ayaktaveya ha.eket halindeyken çalüşmak Oüırnlarda ro1 alarak, deney yaparak. yazarak çok daha verimli biIsüre9 geçirihr. ÖğretmenIere ipuçlarl

Bu öğrenciler geneliikle öğretmenleli taraflndan başarrslz olarak görülürleı Aslmda bu öğrencj]eİ yaratıcı&.lar ve ellerni klıllanabilccekleri fürsatlar ararlar sınıfta miüİ]diürse size yakın oturınalılar !c aktivitclcri iyi orgaürizc cdi]melidi. Bu öğrencilerin hareketlrliklerinden srnlfta yaIarlanabililsiıliz Önıeğin sınıf panoslnu düzenleyebilirler, sünıfın temizleDmesine yaİdlİncı olabi]irlerya da lıareket geıektiren diğeliŞlei yapabilirlcr Halta smıfta yapmalan gereken leri ayalüta Ya,arak bi]e daha rchal cdcbilirler,

Fatma ülker

-66-

S|NAV KAYGISI VE BAŞA ÇIKMA YOLLARI

Kayg|: rırE§ ll durıJmhrda ya+aJıls do.t!ı hl. duygıdu, l,§ y!İıEtn do8nl bl, Da -ça Jld l r _E_t*, nı! §ıl.r$ıodr blİbollltyrşlyor. ıOm hiİlitltci!ı'ıü uruıfugıDuaı hissediyor, kendinizde

.b.ıı nıibcl

deği$mlcn frıİ ediyo.. süüvirı İoar& .cıbeçl bİ on üdı vl,ıhıllamiş olduğrınuzda .orElrnİ| G.vüp!ly_ül!ty_oı, v9 8c.çeİ P('rorrtıloüünız. b. i.ttcpl9 ulaşamadıgınıza

3tn4}

lnmütor§ıOu.§r1.,a

(ı;

f,,|

ı6r,Vz

.İ

ı:{,t d!ınckııı

BELİRTİLER K{lp dlqlüfiEdD hlz|oııno vc oıtJ{, farp|nt!.H|zlt nofcs aİlp-

vamıc.Gc€inlrk

va/vay, 6iE]rlıl* hnİ.TcİlcılE vcrt.1,[ ı|EtDıc.İ}lln

damağın küınjma§ü,Mide

ş (ayet]e.i,Bağırsak baleketlerinde değlşme

lilhıl-tıbızıııl.Tğlot- şılkıılıİ. oı!ıtöjı. otımrm.,Dış 0g!l5r, huZOJttıı !yku, kşboı gdnDg,KooİJnırüjyon bozutluklan.Kıygl vc koıİu ıhılcleıi iştİ.d d§şün.çlği.oıOrndI. uı!ılışİıüt ırt.E,Yofguttuİ b.|ift

tcri,l'cmc !

l§İsnlülırlüdı

dğ,tiıpDc vE.

SINAV KAYGISINÜN NEDENLERi Zamanı iyi L:ullanamama, kotii çal§ma a]ışkanlıklarl Beklenti düeyi, mükeİİmeliyetçi yaklaşım, oörğı/ t/a ıorurttu] utlın cnalrme. b.tartıE ülEa tl d.8ğrlandmığ korh§u

slNAv KAYGlstNlN ETl(lt ERl Öğren ilen bilgi ler transfer edilemez,

o*(ırıotıulı 0ııooıı vc

Diılın

üıİıııaeh

d.ğlrnı §e az!|o!ı bggı olırıhyoşrDlnlüıla odıkl!rır, hiı

ügardz!.tİıı.d. ıortrıı y!şror. diılü! omatln ıçılğne dcğil ııoıvın kc[diriıe

olut:

r.e

trrE

zihinsel beceriler zayıfla.; bilgilerin hahİlaırması zorla şr, Enerj i gereksiz yere liiken ir Flzıksel rahatslzllklar otaya çıkal

SINAV KAYGISINI ARTIRAN DÜŞİJNCELER

:tE

sıtı.uı h.rr. dç§iliıİ, Bu bilgilcf

çü !€İckriz r!

hıllüıİcügın kj1 Sınaviar ıiye yapııyoı.

!ıçrr|a_

Nqİdg ç§

üa

zaİt,

ne geİ§k var? Bu bilgiler gelecekte benim ışime yaranraz Sınava hazrİIaırmak için gcrekli zamanım yok ki. BLü konuları anlayamıyoüxm, aptal olmalıyın1 Biliyonımbü] sınavda başarılı olamam snav kotu geçecek Çok fazla konu vaı hangi birine hazflanabilirinr ki?

SINAV KAYGISINI AZALTA FAKTÖRLER

-!da" meltmcmtlç zırıaıı s.nıı,ırr! hiı plgn vt prrrgım dahiıtıd. h5arıOıu!ıL -ltıır.rıhl kü|ıİüİısk bclttolilil geİ§eİşi rutnDL olum şd,ştEd.İn l, düygtl d0+ihıür vt d!iİ!o|||.ıd.n hınultllnk

sINAV KAYGISlYLABAŞA çıKMATEü(Ni KLERi l

-oIumsUz Düşünceleri DurdUrma

Kendi KendineTclkin Etme İç-Diyalogu Kurma 4_Cevşeme 2 3 -

ı-oLUMsUZ DüŞüNcELERİ

Bu gün,

RDURMA

günümde değilim.""Moral bozucu

-67-

bir gün.''''Hiç şanslm

yok.''''Şu

YAŞAM ZORLUKLARIYLA BAŞA ÇIKMA PSiKOLOJiK SAĞLAMLIK

Ps*olojik sağlamhk, son zamanlarda önemle iizerinde durulan sağlani*. çok zor koşullara ka.şın kiŞininbu o1umsuz koşulların üstesinden baŞarıyla gelebilme ve uyum bir kal,ramdıı Psikolojik sa

ğlayabilme yeteneğj anlamına gelmektedir

Psikolojik sağlaml,kla ilgili yapılan çalışmalaıda, psi}ioloJik

sağlamlük düze} lefi yuksek

ireylcriül karŞülaş hk]arı yoksulluk, şiddet,

hastalık Ve daha p§k çok stresli yaşam o1ayıyla, daha başanll biı hisiDd..{ic.dçlc !ğaİl9İı raDıınıtıı$f. Bü biığhİin, 4,m ı!mr!ü 9üııi ptoülütd 96rİE yctla.ti l. c|tili ıdrr.r rrıl| bcctiltti fbi olıınlu öz.llaklcıE €{ıiP olduİlrn vqgulıııııştı- Ban.tiı olumruzolıylıİ y!çİ!.ın d! baırtrız oltDuş bireyığrb pciloloj lİ *ağııml * dlıııy'!.fuin g§lişİirilcıd( 'l.d$ııı |(.qtl.tiı.ırtr a§rlobnn lııİ€rlDrİn dıtı İolıy gclcç<lrlqi y, do b$ stıl.ailrden ct kıırtulabilecekleri çall şmalarla otaya konmuş lul AiIe içinde şiddet görüldüğiinde (sadece fiziksel şiddeı değil aynı zamanda duygüsal. srizel, ekonomlk ve cinsel şiddet de dahil), tüm ajle bircyteri özellikle de şiddete maüxz kalanlaTve çocuklar

ıı zııtlı

bu şiddet ortamlndan çok fazla etkllenmektedi.leİ,

stres ve Tfalma sonra§lnda görülen

belirtilerŞunlardlr:

A-Fiziksel Belirtil€r :Ça.plnh, BaŞ . Mid. !,G ,iDdırim roruılon . N§frr d!rl|! . E Gİdc ı ğnr.A+ırL dliruü yı da az uyku , Vücudun çeşitli yeri.d§ gürolot€

ıFıı

ağJülar

B-Duygusal belirti|eİ: HıııııEırzlni.

srkıntı. gerginlik mutsürzluk , Durpnlıü. sinirlilık. duygürsallük Alınganlık, Aşın kaygılı rulı hali C-Zihinsel belirtileI: Zihiısel belüili]ere ömekolarak da sDn]arverilehilir Unutkanlük . DildGtr top]ayamama, Zihin karüŞüklığ] ,ilgide azalma. Zihinsel dıı.gunluk matematikhatalaı lrrsanlardankacmayada !ızak]aşma lıissI, o1umsuzluklaraodaklaDma eğilimi stres Ve Zorluklar Karş§ında NelerYaPabiliriz?

Bazülanünz alkadaşlınnz|n ı.ııdildcıımiılG d.ıd.şrıgyi ,cç€*9!. banlüıı!ıı dr ş{ ve egze$iz yaparak, gezeretrt. yfunynşG çÜnı, ı.kvizyon irğ!.,rt* y! dı uyuyınİ a.tmtılııÜ üııla çükmaya çalüşmaktad[ Özoıliİİe oayiı bhdo sıı!.e !ıol .çğğrı b Ecmiu ıçrctİ. Eğçr yçoı!ıgııniz stresin nedenini bilebilirseh btııınlc bş. Fbrd. lçm ity!ıı! ooühılğlcıi ıhlı kohy tü biçinde ccçeblIüri/,

Kendimizikötü hissettiğimizdeyapabil€ceklerimizi

şu şekilde slralayabiliriz: -once likle kendimize "ne hjssed iyoillıı?" sonısunü] sorma ltyz 2-Dahasonİa kendimize "ne oldu da bu düyuıryıı lıissediyonım']" sorusLünu sormalıyüz 3-son olarakkendirnize "bu duııımda nenpobilirim?" sorusunu sormamızgerekiİ l

Ayüca öfke yaratan durum]art tamamen ortadan kaldırmak için daha başka ne]er yapabileceğimizi buln1aya çalüşmamız üygun olacaktır Biıaz da stres altündayken stresimizi azaltabilecek, stresle baş etmenizi kolaylaŞhrabilecek, ölkemizi kontrol eİnemizi vc yönetmcmizi kolaylaştlrabilccck eth]i birkaç yöntemden bahsedeliın Birkaç örnek vermek gerekirse; Derinnefes almak. Gevşeme egzersizleri yapmak, cüze1 biİ olayı hatüIlamak veya tatili düşünerek rahatlamaya çalıŞmak. Duygularümlzü kabürl ehnek, sevdiklenmize özellikle de çocuklarümüza sarılmak. onları dpmek, onlara her zamankinden daha fazla vakit ay lrııak. aile olarak bir alada oltnaya özen gös tcımek,

-69-

Esnekolmak Günlrjk olağan yaşantılallnızı olabijdiğince aksatmamaya ve işleti biliktirmcnrcyc ya da

cİtclcmĞotatş0zço gd6t

.ıtıcl,

Ft ü§eİ cıkioİirbrdc

ıtlunnıak (spor yapmak. koŞnıak. yüriimek. bisik]ctc

pikrıığc gitır1ek. top oynaünak. ya

jn1ak).

mek, yüZmck,

çocuklann o}-LıürlarıDa katr S evdıkleıimizle baş başa geçiı i lccek zamanlar ayallaırrak.

Ken

i kendim ize hara yapmanı n normal old

Yışrdllroıt sğE

iireto.t v. nıiıOklınd. btrnırrı

hir

ğu hakkt nı

veımck.

dllııİEh nırll @, çlk4cıOmn o lılşlci!5ğıı4.ob, ı.uğdı yızmıı ,ı tb brınlın güv@dilhıizbiriylt o0ylain.ı,

cİnlindlİorıl,

ti oloyl

Bcnzer dlürrıüıda başkalalünün bu drürumla nasıl baŞa çlkhklannü öğrenüıek. Beslenmemize hcı zamankindendaha fazla özen göstcı ek Hobi edıDılek yı dr ınct!ııthobilğiüira lordııtEct,

Yat{dıEıtfıı u;rı!ıhn t'ocuklaıımızı yı dı c$ıoiıt. ia§ditlc.ittriıc,nhı6!lı onıüdao dartcİ

ıetemct. i\mı yıpırlon ğz.|liklo dğ çoüütİı.5 stİcğ ü,c tıltnü y.rı§ııt dü{utDtln v. brı üıİutıtlı ilgıi tıl!$n Iklcııın l; ilılrd..d bna ooan|ı ıohı lıtı diİkıı.ıDdirjr- gü!ü! içan dğ şulJm yİFrbik; Çocuk]a.ln güVen duygusuülu saIsman aya özen gösten1leliyiz Çocukların ya şlna uygun açlklaıİra]ar yapmalıyız Çocülğuıııuza açüklaına yaparkcn eşimizle tutarh olıİaya vc biılikte açlklaırıa yapnray3 özcn

gosıectilhie

bu d.ı,u -lı ılgilioııııtı blr.tlçtlolnradügllll ,Liy'(İrcliyi/ son oiorat çoou}llnmıİ ç&.ii!tıaorı4k gl1Ğ cçalrfİn İylz Yq!ılm çllumr|ır [riİo|oİı dıy!İİıltğn oE'llnılğM ir ıriı lıİh.ı 6tclliL ol&ıgunu d!

('octı!ıımu,,iı lİülllJka

ortlr.

çıkntmıratı_

oyıılıı biı§ok fıltördğn clr .ial.bih!§in. f.ıtörkr.6 üç eEİıd l0ttgori qlİııtii! toFL6lbal.cüğ gdrlılmetıcdiı 6ı }ııtlorlltr AIlc uyunğ te dcflGgı l0şıİ.l ,a!ıaa| öırlıa*l.f v. D§.il dcıclgicEmlcd (rciyıl ifİrİrd4şlİrı vb.) oı.rük §lrülümDaliı - çe!Tc, g. MOoıOt| 0rııoloiı} ıloyıaıt|.İgmıa üfİlbilnırıııia id, ğı!ği.vttcd. boluıın lrı!ür P6üoloiü dlFtrüİlılm açİtrnmlrlM, rol

ıışm: yıpı!ın çıİsnıılgıü

bı,

$h ldu özctle|rı.t n üİnkffiiır lievdüilctimulc ilişlııdc olıııtJı, cnlrİlo ıcm., |nİEnL Hifbi.

Bu lovsiyElğ, 'ötri nı

ğğt

yJlnıdlt

ht§ri

lğdır ı6lİ

ve yüklcr dcğjldiü. Bu hısıen kurtulmak ıçin yapabileceğııİiz cn etkili Şey bizi aİlayan Ve bizc ilgi

!c oltnn[ v.dlüq hıİstmü içiı oohm dıltı ydim ollmltı.. dı ontlnrı dızE!İryğctgl cltiıliklcre ıltıınrıİ dr bi.iın ı-De§ılklcylcl btrEn-ü! ğ9. oı!ıt P5ü§loj* dlyünühl|gım|z, ıııİıılı boİrabiliı- Bu pnıpl4ı doF g.upbrl. yİ.üyE§ crcp|ın P da 'ı yqımaİ- ıya}tl'lnıı]an lır0rılr bsİırlrl! !4* hrtıdn Bi(.to!ı yulry0*l iıııtı iqrıri "ırtı,t d..İcc bP6fl6ylc1 bP6r|6ylc1 biİ d*ly. lobılmf giİmil mn vcrEak ıoıı mc izin vcınık ,otı dcıtcc ımizc uııiı ErDi, oİ.6ırmın girmiı oİsı,lcıın cieğtsnm|z. !- Voıuıİımuiı oao gaİ*co$ı. Hğtt 6ıiı§ğı olqıık haİ dc duyglral ollnt İ.ndirniıi

goıtra ltişlcno dcııcgiıı -

gözctıneli ve onu koıurİalıylz. Yeni Ve eğlenceli Şeyler dencınek. düZeı{i cgze$iz yap]ıak, yerelinCe tıwtnak vt dtlzcnll b.stcn ıEıço!yınıhıllı +60frnak ğr ayı lİ4m. MiİDkiiİ| oldüguüüı g0lnıekı.tı §. tliz.ht n yırıdoınuk gc.r*[' c0İırcuiİ ryıh$ıict yolu vn.dll, cr0laırck ıynı ımınndı bülı{ı§dlı zor zıııİ,!5llı mi,ühİı[ yD,Drlrımİlı. bclk| d. dOrE lı ohnt bk mi]Db dfrg$ o|(ilı.r}* koriıi* nlmb, iztoocİ bcllıi dc oı €üili y&lılnılcrdcİı biıidlr, §Aüııa§!ütnE ıroğlıır,ığu!ü ç!ı$o!k. H!İ 5ğ{ğiür. u, ı.lımrnndq mc.dil,.nk i ıük ıek çtıdloı. heı bir ııcrdivcıi §*Euıt içııl koıdamizi mpth,s cırı6k. 0İılırdı biııa sol§ll,nDtL plıı|İrğııı.Eı &İr r.İ!il bt. br9ğlfl:ldc g.llcğLtit :Lıh Bu Bu ft"*llde d!İr r.İ!İ 9ğkildc uı4sballıız. 8.ttcğLtit f!.ldlde pkıııİrımLğ f!.ldlde 6-st D! t! i}bldlyito db!d$,km ııı!' ıı0!l| ııiııİü ıı..İİü.ltDıbilcttğidi oltDnbilc.çğidi iiğüntsk. Balİı d. ğrı lhDdlykco blı!,0İ gcçiIİnekdahafaydalıolacaktlr dahafaydalı olacaktlr ]mamak, ka raı,larımız1 gözdeİ gcçiIİnek kaıadaüı aa]mamak,kararlarımıa §oıüc olıİı}i to,p|oııumuzı! bitlyıcEb ,üh 5agığd| oluııüu? dİil.yctr olıylırın sıy|§t vt ro§y*ckooo.ıit ,üı0, üi|ğ içt içtşiddrL gld.tcll glddcd I 8tln iddrL çocuİ dın Erfl[lfc Erfllİ4c lnın.ktülr_ Buı lıı yok6ull!ıı, dtd[ ro§y*ckooo.ıik 8iın

ifirİOı

Ğ i§irm.r ol.yıınodğİ

toplntııİai fidd{ı

libi iLıiİ

-70-

bir

PcEF}trf§ doğt uzinnuıtldt., Aync.

0lİğrıızı, ircrrfğm h§ıgl 0za.iod. o|ıDs.ı ytlo. blr t ritte b0ynı bi. üpİtİıt yıl.du5ı ıcılrİ güi olrylrnn içnde ycf nlmnrı ııcdmryh !ışıJııhı rıılır|ıl ınnDü lıynıtl@; rırlİı ja ç99lıı1ııİBu D.darıh $ıterüirin rcı}o-coİrıdİ y!pl$ dı gü2 ğ.ıOtı§ dİrü&nd! tir! l.dı D§iİolojiı cıİllmld.

dotykri.n,'d§.İ §llıa ülamliilir. Hcoşiıılorm İıışııışoıtn ııoıııır tı.rlsrıd! Giıı ut biç]mdc Dlıcidğl4 ğdcbilıtlclği ırc üı, ıoıüİlrı İOrşırııdı İ,.odi .ü i5slülırlıı ııoıvyıtiı,,ıcı; Çl" 0İıca|iılg ıüodlltdİlİı §ıOhın biİ nrıkotojiyc a.hiP ol!ı!ı!n, dolı! ,oom lophü!ılıİı bilEylcdn p§iİoloiik rrğlım]rİtrn.ı

tııİıdı bul!ütıalü }.şıtıiınultr

Sema Bozacr Durna

-------.<)-..<:*öFKE KoNTRor,İ1

@gb Öfke; doyıııulmamış istcklere. istenmeyeo sonuçlaıa ve karŞllanmayan beklcnli]ele veri]en drıyg!ısa] bir tepkidiı Korku, sevinç, mutlu]uk, üzüıllii vb. diğer duygulal gibi doğaldür Sağlıklı olarak iladc edildiğinde yapıcl ve kiŞileİ arasl iletiŞimidüzeltici o1abilen birduyiı]dur. Ancak ofk€.kontrol edi]medenve yıkıcı birbiçimde davranüŞlara yansırsa saldlrgan ve son derece tahrip edici tepkülere döniisme po tansiycline sahiptir,

. _:9lırlrninlıİücaiçiohylada5oıd(ıl.tıılıınlİİMı,İrıftır!.ğEtEıırlkfraoİıtıüi!l|üh şlıo|* it{. ooıoor.ı"oE&G üİkıinin ao!ıldggo.ülı!.}Edir ccFlli s iDrüılı.öıkc il.-iıgili !" bırçor( sıtt!İhn ol5! dr hıılın tıbul tdip }oouylı algıli y.ıdııı irrcmğk }t itc,6llc ı,c brniıı duygulınu dıİı çok bırürmlyı. itİit cı!ıt.F vç yoı $ytoOyr çüİrırhr- Öftcıiı ıc bıınnlıııeıı nc d. tllk5f edılnaği ,oğüü vc .üih br fldğ yolu olrİıı görühğDchniı §oouçtı hğr 161 6&.ria

İlrD,t uyoncl Lorut!.ü vey. h!ıt*Oıo g.çiri.i hir irl.vi vı.üİ Dolıy|rıy!ı 6&. orgıniiıılİyl biİ Pmbkm o|doğund. ııyrİı vt İıodlsirı aıııı wıic1 l.y8 .rtdugüE ılıvrgımo cilirnıodoı iıişıyi hı]rcıds, €tıede eüiı bu,ol oynıı. Örtreni, ssErıth olııılı }ışop ve yüırı]ctİtıncıl rçıd t İ\u| edllmcıl. ndcnloıın tc biçtmülD llnl0İllmrll vl kcr|nl*|c $ldrE;.l bıç,mlcıdc ıfıdcsnin koıııo|

edilocii8cr.ııd i Şilııdü

ött.rılrlll lr,rılİ)ld.n çütıJllnı h|r.cnlitn... ]nıılNıı lı!rlıın!bllc[.|ln|r - nıılı\

}flritit *ill otnlrİı

}tı1,1

Öfkelenmeye başladığınızda kendinize Defcs

a]acak zaünanyaralın

Ani bir öfkcyte kan beynime slçradı dediğiniz

anlarda

..\

ilk

o]aİak kendinize 1-2 dakika aylrün ve

diya lramlnlzdan derin derin nefe5 almayü deneyin Yalnızca sizin duyab ileceğniz bir tonda kendinize "sakin" ya da "sinirlenecek bil şey yok" gibi rahatlatıcü te]kinlerde bulrünun Sininnizjn azaldüğını hisscdene kadaI

derin derin nefes almayı bırakmayln ve Tahatlatıcı telkinleri tekrarlayın,

2 Öfkenize sebcp olan dlırumu doğruşekıLde ıl)de edin öfke:/| dt§. !ırfmaı hcf ıc kodrİ içıDızg namğlcrıüı dü|ı 5süİkh gödıt§. de büoı, doau bir Şckilde yapoııİ ön$nlıllI YaşOdığlııt, öııc piııLıııı,!§|lıİ lık elliilcn gğfıitlrı vc büü §akiİlcşıüı.s

süiırt

vo oloblidiğrn . ofkclenmeni7_ğ nr.drn olığ cndiş.bnnizi ! bar şcLildc i fıde eınrcy!. öZeıt 8&iıcnn.

ionra kindınızi

.çlk b" 5,|dldc lo§ın|zdıkj §

ir§ir

ihti!!çıarınıa İır$nı2de[ilüişit

|f!dc cmtyc çnhşıı incümcica, ioğı*koılı

1ı1.1ı,ılillgtnlr {unımırrü'hro" d,liıli kullanün dü,umlr.da lorşlDt?.dıki kişiyi suçlamak gerilimin aTtmasına neden olul Böyle üruııluıda Loşi torıfı suçloyıcl ğümıcl€r rerine duygularınızı ifade edebilmenizi sağlayacak "ben "dllind. ğümığlc, !:ıı.t ıyü çalışul 'Yıptl ğtD davranüşlar benj çok üzüyor' ya da 'bu du mdanİahatsız olduğmu hissediyorum' gibi ı

Ölteladiğinİ

4 Ölke seviyeırizin yükseldiğini hisscftiğiİizde'tnrle

oült'

dadcnilen kısamolalarverın

O{kelenmenize neden olan olaylaı yaşandıysa ve

tlrl(rmdık

çüıüİı lcİi

dcocİ-..ilı

yın. dc b&şOrtrü olüİtıylroE. bö},lc

aıda licıdio*c klso bi, nıoh ıcım. Butsç dntilnit olıy yerinden uzaklaşma, fark]r bir ortama gitme hem kendi düşüncelerinizi daha iyi anlamanıza hem de şnirlenmenıze olu. neden olano]ayları daharahatatlatmanuayardtmcl

ıı

5 Öfkcnizi egze$iz lerle yok ediıı

Doğü yrlrİıyür0, lünol

hnlİllrn lgzğiirl.n. frlDxiİ 8 ü| nzık§cl ılltlğığt kcodmızi dıbı mudu

ııo.moErrnü alhlİf olLçlenm<fiuc yol açan İı,ü olmnı yıratıİ. gcrgiütigiıl zİlıt|ınısnr di !,ıİdttrı oıur- sogtlklIht1da5iiııcc g.tııiı.E İ

!o ığlınt İlrrcğıı.oiıi 9agıAltİ sl(ıonİt ,.

i'iıi J ı,.,c |ı.l

\.e

_,rJI Jırır|üıl,.l1! (n.lıı],]!iı,ı..iii]llıriE 'ç|ıı veren durumlara odaklanmak ye.ine bu dunmlarla nasıl baş edebileceğınze

oılcyc scbcbllcı

yöncıit Qdıklaİmı §ıireci daha etkilidir. Duygu]arünüza faIkll bir açüdan bakmayı öğrenmek

kontsoliniiz.dd oİnoyirı dümlarlaçokdaha İahat baş edebdmenizi sağlar. Bubecen daha sonra düğer da 1l6,{tribi olttı.tr|,i f&)dtr 9ğ.ıİ d0y$rlA.d6 --

a!rı 1ı!ür 1| İllİlınlıiül]ünüİ,ı1|l-,lı-ı:']]ıılıılrrılı lı,'ıırllıorl hıt J!,ı(\ ,ılıııiİ.ılİı

Öfke ilc haş cğııc beceairini hi|rnğt t". oltc toDırolürın ögİ€omel bu toludı ı.ıruı yiışyın herkes için hlnır§il hıı miı;ıjctcdiı Egğ tılm (ıbllanrıızı .üeaıEn t O(ğniz ıonıadıo pişmıı olacağınİz yı ü çı:rooi7ılatiti|il.nn lı;lınarın yo!ıçan dor,rnn§llrı o.dcooluyüJ{..hı toıııdn uzman bir kiş! dc gırr,İşİtrcnı ğn rıgllİll çoldım !,olü olığsİtf Urlı|ııniry|n 'ör!c ık tııka{ zürırla

Ozan Babaoğlu

TEST ÇÖZME TEKNiKLERİ Test çözmede üç rınsur öncmltd

Bilgi

oğrenme ile kazanülü. Tekral ile pekiştiriliİ. Test çözme tekniğini kullanmanın temelini

teşkıl ederYorum: Öğrenilen ve tekar ite pekiştiIilenbilgi ile ilgili düşünce gel§fume veyabileiye farklı açılardan bakabilme gxcunü ifade eder Test çözmetekniğinin geliştirülmesini sağlar l lıİ: ]&zan an b giye ve elde edilen yorum gücüne ait problemlerin zaman kısıtlaması içindc

çözüİntrıdn',

Hız, test çözelken zamanü etkinblİbtçmde

TESTÇÖZERKhN

kr lanmanlza

yaIdrm ede.

jKKATEDiLECEK rIUSUSLü\R

*Her soiunun kendinc has bir manhğlvardrr Test çözerkenkendi manhğıİrzla deg'l 5oruDun manııtslnı göre h,lrckctctİİellsirl7 *Soru kökiinün iyi okun p anlaŞ ması. daha sonra cevabın drjŞiinülıİesi Perekjl. soıu kökll a-la)llm"ddn ce\abl dü)ünmcyc çiılü)mak hllü düşülü.7Jma" kazanmak için soruyu okülmadan c§vap ŞüklaİInakoşmak sizi yanıllır *soruda sizden ne isteniyorsa ne cksik. ne fazla isteneni düŞünmelisiniz, BaZt sorular sizın için çok kolay geljr ve cevabm böyle kolay bir Şık olamayacağınr

düşüniirsiinüz oysa bazen böyle kolay sorular sormak ta bu işin tekniğinin bir

parçasıdüT,

*Sorulara dnya.g l yaklaşmamallsünlz. "Bu soIx zor yapamam, bu soru kolay cevap x Ş*kf' gibı zaman kazanmaya yönelik aceleci davranışlar. kazanmak yerine

kaybettirir

Turlu Soru Çozmc Yaiİtcmr lestteki her solrıyu ıncelemenize yaldımcı olur. solula soru kitapçığrnda bir işaret veya simge ile simgelendinrrck o sonJarın

Ccvaplandırllmayan

ikinci tulda daha kolay bulunınasıuı sağlar 'tln|ılı oltıoü ütlstıııklnn da öncİııll §.ıfiıİrif yni.lmüİııa E i.n olıbilir olunşuz bir ıl'odcyı c.lurİlu o|s.İİ oturtıık §orllytl t,6ya (Ğ!üh botıth dii§iiııtılct|irc §cıEbi! d \ oreblliı *Insan psikoloj isi sorıı içindeki ifadeleri olumluyönde algllamaya eğilimlidir Bu nedenlesoılı formlaründa altı çiZilı veya kalün yaa kalakterli ifadeleri daha dılükatti okumalısı.ıız

*Son kdküniin vcya soru ııetninin uzun oluşu sizin için daha fazla ipucıı anlamlna ge]il Bu rede-le ultln lneıınlü soru ard"ha kola} çö,.ulebl en sonılal olarıl, algılan -aiıdır. *P.rD8mfİpİi groaıli}l. pafagraftin dırcğ ioru köktİütı plırngldıı

'ü,rırlİrd, öDlcr soru kğz okünms§ı z§rtmıuluğünt|

eğilimindeoiur

ıdtuİu okılyı, ahi, ,orüyu

oıunnıı§ı bu

lttn

rüni hİzlİiıUa okünls

*sINAVLARDA bütiin soruları cevaplama zorunhluğu YoKTUR, Biliyorsanız tabii ki cevaplamanızda bir sakıncayoknır

Ancak cevabl konusunda te.eddüt ettiğiİiz sorulan gelişıgüzel cevaPlandü.mak yarar değıl zarar verir

*Cevap şıklarından sorunun çözümüne gitmek de test tekniğindc önem]i bir yolduI Yüzde yüze emin olmadığlnrz

doğru cevaba yaklaşabiliTsin jz şlklarün e]erken eğer 2 şıkka indirgeyebilmiŞseniz bğnlofdın binİlrtı !ğçmĞrıııdr hlçblİ §iİtrıql yQınr, .Aiürü, üidcn

sonılarda şrkları eley€rek

*Cevap

faa,

l* ce!{ı

olabii!.ack

nİcltktc!5c bu rontl.ı cği'qrlandrrrırmonu, cu fnııdtrn 5rnıllft !ö[lnıı!n dugu lc*İff sontya

döorrrck

ltlre

_ 'Tc§ı oliı[t]ıyacaİ

boş

blfnİnünı.dsha oygutı

çüı.İLco rorırnuı doünı §evnhn bulnül llndİr önclnll lrif digeı olıy Jn (dvJP

şıtı§nn t6piı edillüe§idi. B6ylğğğ çörım o|tcmatiflcİrnl d4ha ncılcşıiriı ı.c do§ru şı!}ı olişİbilıtıt hıİrnm (hh§ ırll nrlltİı

drıı,unı hızınızı kesecektiü: Vc hcr okuduğuıuz kclincnin a]tırrı çizneyin. YaPınalr Iz gerc kct1 gözle okuma a]üŞkanIl$ kazanmaürlz ve okuma hrzrnrzr *- Soru

Sıkli. ıck

hakkında fa7la bilgi}e sahip değilscniz ıkIardan yaraı.lanınIck d<j:<||_||dırcrck cl.--c1.,;ılı.ııı iılerıı.dcn dostı ;<ııoı

kesljımeye çalıŞın Eğcr çok celişkide kallyotsaıIz boŞ bılakmanız daha jyidin Çii!ltü her yanlış ccvap hem kendini hcİr dc doğrlü ccvaP]alınl7l götiilmektcdit, Bu da netleıiniZin diismesine rredcn o1ırraktadır, Unutmayın kihersonı. hcr net önem]idir BiIİel sizi eıı az 20 000 kisinin

üstrinc dc çıkarabi]ir altlıra da diiŞürebi1ll

Soru içinde gcçcür ipuçlarlDdan yalarlanmayı bilin Bunlar; alh cizi]i. ko}u punloyla yazılrnrş. "trmak içiııde." değildiı,, olanaz, her zaman, hiç bi. zaınan. birtiin. zaman zamaı, yoktur. vaıdlr, birbirinden faıklı, bibirine beızeı. eşdeğer, bilden fazla, ayrü ayrü. iç içe. yan yana , ikisi bir arada. düla düşünce , yan diişünc€, benzeI düşüılcc , asla, genellikle, coğüı,vb ipuçlarldüİ, *Önceliklc solll cümlesini ok-uyaİak nc istiyorsa altınü akllnüzdan geçiriıı- Sonra metin küsmİİ okuyarak sondasizden istc[en kel imelel in alhnı çizün Daha sonra şrklan

çiziİ ve

elemeye başlayün.

*Çok soru çözmehyiz. Bir günde çözeceğimiz som sayısını belirleyip heron beş günde birbu solu saylslnl aıttlİmalryız,25 sonryla başlaüğlmüzı düşdnecek ollüİsak. her 15 günde de l5 solt] attrrdrğlmızzaman sekiz aydayaklaşıkolarak 30 000 000 tane soru çözmüş oluruz.

OZETLERSEK

1-Önce Konrı},u ögrenmelü sonra Çalüşmalısıır |!|

Konuyaçalıstıktan sonra

lest çöz.

Yanlüşyaptlğlnso lann cevabl

mutlaka öğIen

Sorrı kolay diye hafifeallP acele elme

zamanİn verimlikulIan Sonılara zor ya da kolayadiye onyargıh yaklasma 2-sorula11 diklüatli oku *soru kökünü iyice anladktan soDr" cevap]a +so.udaki altl çizih ve farklıPuntoluyere dild(at et *Şlkların hepsini ok-uduklan soİra doğru cevaba kalar Ver +oncc sonıyu soırra ı erilen bilgjleriokL

*Soüuda senden nc isteniyorsa onu düşün sonıya yorumunu katma 3-sınav için yöntemini bel jrle + s lnavda ko]ay somlan nd a zoI sorulannda olacağln l unutma *Zorlandlğln sorulan tekraf donmek üzere işaretkoyarak boş bf ak

*Emin olıİadıkça jlk işarctlcdtğin ce\.abü değiştime *zo.1andtğın soü,ularda şrklan eleme yöntemini dene *Saylsal derslcrde işlemIer iç jr] nrrütlaka kalcm kl]]an

Cevabından emin olduğun sonrlara lekra l dölıme

Fatma Ülker

ERKEN OKUL TERKi Eğitimfu ÖnemiI Eğıtim birey, toplumve sosyalbotiinleşmeaçısından

önenrlidiİ

Bİ]et ıc İdrtı bıırıüfmd.ı .İllıııı. bireyin ıü6 İü.ıılİh,ina dit*ıt. ıhıılç z.rırlı ılırkıalıtıOrdm ıııaİlışıııtııı yNdlGl oıu, Todlm ı.lrndın hıtdi4Edr: vil!.li e*iıiE| fıllgmo-lıİ iı. m.!ıcvi dgoaaığ gtnş DcaillrİE t r.odınhnıııc. moddl ıtc6ıfuı m İıdıı gçli ııs ycİüdc oıuıra olruıl yğlğdi ohıE, çalüo ot.dd| vğ mu.İ,| dcrğcİlcr ih yiııen bir hl.cy aııtlu vı 0.aten oıır.ı ıoPİıı.dı}i ycnnJ ıhbilit Ytni ğğt,üıı ıorhuıun ,l|ızarira vc devıın|ıLğııı oğaı, ıoplıımuı clooıom{İ yışamn| dat th cttitİ- 8cıışttraıgığ ıç|L raİıt|c! ılıiııli vı lııızııriu bıı iaıııı ydiştjErcl loOlum, rğü İıtır.

sği,ıı bıırrı§İıio ı.ınnd.ı yöiiıd§ ö1.o bir cğılıd

sosyaI

b.ıildr

yOpl ıtibariyle biyo-kü]ttirel olduğu gibi

|'.

oKULTERKi NEDiR: EıatinriltrE] i9crilindfh ıaİıİgi ti! öğrcEcir4 c8jıiınatç dlvEıcımc |ıgrfl ı[ıİıgı}ı ğıiminc dcı.ını cıınoıut!ts €ğti y.riE t.tiİİnı.ysısİ t0ı€cıtı ıynhı.ı,oruldı ııhİası.JĞl _

t9d!!ıllt.İrmcyĞtl baaaoolıffuİ "oİul0 bfıl(İlr" ya & "oıiuı t.rİj'oıoİ8ı 0dhrdJfl ho

öE ancıoltt dctişiL ot u.Eınıı.q.5ıtlİİr&9rc

lı.

nru! n.dğ[lcrdcn öınfo ı§iodğ

dırum, .gitim ğğıttiııtcdcçım edoı

bulundugu

cğiııııı b0gıİıağlğt

. 'oiul..ılcn trİtı" kıvnn, ğnilagİtlitrıhi (oiıok ı| !!\eyo li!a) rıni! bırılrro va mıİ atılıBtn açğİıtind. yaı ılrnayın çoflıll!İl v. gcnçlcn ifğİııehaJi . zonJnlu eüitimi! rcıiİ yü gİsılr!ıe$ ıle. ilİ sğkiı. yıll c lİıoçı. öğlncilttiı 1ıııl otırıt o}utu ümıın0lı.ı anlldDişiir. Bıİr. ıı!m.n eğıdrtaco fu yoıırlırııdıyın-yı ıü zomo|ı c§nmiı İ*ılunğ hıı ışmırmdı okü|ı, btİıİrı ğğ...ibri! tıahal biİnıra}rğdir Eğitimin zoruntu l$h g.ai]iİrcsi ıoıınaodı otul çagtıdüi ço§!*lrrulöııcrİtlt-ti, olıtu !l'İ . ctd.k l, Duıy{ wTorkiycı|c hıh0yıygın büıotuı ohrü!ıörüİıığlü.diİ ohülu terk etme so.unu tnrutılu aEitiDilr diü| utMlttı!ın mıİr|§ hlıE]rl.rm. yü§!ın lüöı! drhı lonİakj aşan^alanndJ me! cllü qgiğrD Frrgİnmbİndlo yarıılmoı fııtıtınnı ||z linaİu_ bıı kirllcru i.tiİdam edllme olasıllklan d|lçtlİrD.k|., roouç olEıİ i.ııip oldıııtaü b.ğ.rit.rrn rnırİ olıılorı nedeni lle bu b,re}leıln )a)am bo}.rı yot5rınl-klar \e yoİİırlİrl ç.kmc, j ıdhİDıo! 8cıİıı.krcdl ı DErum suıcmıcflnoa Gn o!ıacltl.ı tG çöz0lme$ I

ffilt"#ilı#,#l1*#i#Jffi. *nr#gj#rm.*#

"T*:

*Hlil:

l_Tr

üo--ı

oKULTERKiNDE DüNYAvE TüRKiYf, NE DURUMDA? D{İrrı genel

ndek i okul

değişik L göstcmıektedir

erte- |cl(| lakamlar| larkll ulu\larda lartlü ge'iŞlm dü7e) Ierire göre

2l yoıylb grildiğınd. moünı ıoırlurİlırd! ?İırıırl. ı§n tolllm .ğiğdn 8.rtılllülcnrİko

öln htltıl. 8ctEı4 vĞ ylllat Egçıiıtc okll c*.n ı.rki orAolİrl !?rm! .ğü6l §dd.rEBhldir. orn *in fun flıı Bir|.şt DcYl.ttco'nd€ |92'drn ğt!üDnz. bu oia.ı +ül4.ö icvİFlçnod.n vı l o9sçriyclcrtıc ccriı.ıDğaiı Av_mP. B,.İiti§cıt.latıd§ bu of.o !000 ytllndı qü|,a,] ittğt:Ot: y{üir 9h| 1.7.yc gcrilcla4tiİ.

ıroo.ıD5,5 mdlofl geoç!İıloElrrıg.loelğedİ(Lıbou,Fo.EG grıılt .:Öl:ı. Tll*iyftr ıic buorır 2o09'd. o,644J lkcı20l: yhndı %19.6 olınİmEydrnı gclnılflır . Tü.lğycd. d. okul3fl(gn tğ.h dr.lın düıiiıı gOlltı|l eö!ı.r!c dc orİnlı; hı!ı 6iı *iıı."ırı.

oldıl8ut1ırru

ı6$üıoıatıf

dıİ.

Avrupa Bjİliğilıin 2020 sb"tejisindc, «Aküllı büyüne» kaPsamündaki eğitim konusunda okul -7

erken te.kininmevcu!%] 5 seviycsirrdcİ %l0 se\.iyesine dtişüIülmesi hcdcficnnrckrcdir. Bu hedefe ulaşmak için ülkemizde olduğu gıbi bjrl]ğe üyc devletler taİafiırdan çeşitli ön]eyici

tcdbjrlcr gcliştirilmektedi| o*ul cıİeı leıld ğol€mede

ooçri lCrl gati{ı!.ıtı.ı

!o nı

ğncclilL hı olgrEİrn ırdgnlmüa ıolorn0k bil

aç§udm oldüİçı ğnglrl I olıçrkııt

olr:§ı

f6züm

OKUL BIRAKANL^R HANGi SORUNLARLA

.I ı

l ı

=ı

,- YüZLEŞiLER? okul:

b mkm.l . helr b rey

\c ail(sl hem de lopl!ım icln

kdılJnmd\l aPl- sorullaüa }ol açmJkl"olı. okllu b.lJtan

İllTi;];,;,lİir"İ";ijillll1i" "*" '""a

k yd\la l,a}ata hep

Bu öğrenci]eI diiştik ge]ir getireİ iŞlerdc çalıŞmakta ve sosyal açldan kendilerini dışlanmış hissettik]e.indcn suc ısleme

lmcktedirleı Ardştıı.De sonuç}oL oİolu bffiİOü öğrircilcri. mcııan o|ılnl§rt oranh ılıhi frrl, i|ğtı tıldığmı. tş tıolıclı bilc dıh, .ı lır|aoç ğı8lri*l{nnl. bünr ilaş.t€t dobı fıulı soıyıl yırdımı muhtrç oıduldıfi ü ortüyı }oyiİİdrtldr. ote yandan oklılü bırakanlar daha fazla suç iŞlemeye yatkm ol aktalaT ve hatta bil kısmınün luyltt hopi.hıtır |l§ ronlırt ıuktıdır. Yrıi oıul tcrld iı.lgcğ blt\ry v. oırı] için dğğ syİ| ııtıuoü bütü|ı (o,pıırn için ciddl birproblcmdır eğı lim i gös tcrcbi

TüRKiYEDE öĞRENCiLf,RiN oKUL TERK ETME Nf,DENLERi AŞAcrDA

sIRALANMIŞTtR: -

Ailcnin sosyo-ekononrik düzeyinin dilŞtik olmaSı. ÇdIı)ma } Jşamın,n ol,! lJ ıcıci.r cdı me.,. GcneI) clcnck dü,,e}

in in düşük

olmasl.

Okuliçı çalışmalatailgi duyulmaması,

okulda ba şarı yöntrden geİi kalmasü. -Ailenin tutumları ve istek]eri. - Başarüsızllk ve slnf leklallama.

Bazl öFetmenlcrdcn vc dcrslcrden hoşlannıanra, Beden ve İuh sağlığüProblemleı iniırbulunması, -okumahızünün çokdüşükolmasü. _

Ailcüinbö]ünmesj ve aile iç i geçimsızlikleIin o1masr Öpıencioio oııııı bııııtıııın; kcndı kışı§aı o?rülllld.İıv lt itgili olıbilcctği gıbi, foryoalooorr!ü fohİ.ıcr l! hınıclinttıc t €rilğı orı(İı gibl lolİhEl vc biıqrcl ılgılurıılıı.tı da ılgiİ olıbilm<ktdiı Araşlllma sonuç]anna baklldlğında. l6-18 yaşlarındaki gençlerin daha fazla okultı blİakt*]arı görailmektedir

olul ı.rtirlc ilgiIı t!İ!nd.ıi ku!ımİal üçül@l.f. oıulü hırrıfı§yı ğl} biİ§olr 6}tfuın oldoülnİ !T o*olu bu!İmnİm h.m birğEl İ.ııı d. ıoplumrıl grl..€ı trçl§ıidm oıııırtotr 6oD|4lır 'lğyrrı doğuıdugu.u oİİlyo hoylrİİlıdır Yinc tİ. n{|İ|aıııılİİ, hiı cğiılıı ıoıııo olııı okul ığıialn

6nlennesininhem bircyselhem de toplumsa]açıdan gerekli o]duğüüna işaret etmektedir Ancak okulterkinin önlcnmcsi, öncelik]e oktll terkine },olaçan faktöülcüin belırleıııııcsiıre vebu fıtrüılrnıı rüllGtırttı oİiıdln Lrldüü.nırıııa b§ghdtf, Ötc ylınrtı! ün §e} ül|cr e. |İl d}..ı Fliril,İ

{.İlind. yüriüıtchiıiı Bttııtıd§ı ilkı oİuıu brıırmcn blİıkmlş ğğr§n(i|rrl ıctrıı c5tioo keıındıımoi.

lkıltiİi ilc oİıı! h.ıl.mı riİh

ıi§tyiın. bı{İ,ı hb lflıd.yr. okllu hl,ık

ögraİıtııcn lt6pİ cdcrok. bunlnİ ıtsiıım s8tEa ittd. tntsİı.}§ı,

-77 -

nı eİ mülde

o|arı

OKUL BIRAKMAYA NEDEN OLAN FAKTÖRLERi ÖNLEMEYE YÖNELiK ÖNERiLER:

_,/

Ül\-

*okullann, öğ.etmenleri[ ve idalccileİrn öğrencilere karş] dalra olum]u bir lufum g§]iŞlinİcleü,i ve okulu büüakma eğilimi

İİi\il}:ffi-§li:ilj:hbeıikhizmetıerüniyaygınıaşlırinaıaı]]Ie

lfulmgıt,,,,"J,",.Hi,İ:l-,]"lfi iliİHl,;.: j.li:,i.,,,x"H"-lli;

vakit kaybetmeden iletişime geçmesi. olas] bir okul terki fiskinin saptanarak müdahale edilmesini mürnkün kılabilir Bü öğrencilere oryantasyon hizmeti verilmesi ve yaşam becerilcrinin kontrol edilelek eksik olduğu tespit edilen alanlarda (iletişim becerileri, u],üım becerileİi, iliŞki kuüma ve siİdürme beceriIeri, akademık beceriler vb) özellikle g pla psikolojik dan§ma hizmetlerinin a]tabilir. sunulması. okul terkr rIskini önleyebilt veya ^z *olumsuz akran etkisi, ebeveynlik tutumIarrnın ergenin psikolojjk ihtiyaçlarını

karŞ ayanadüğü dunümlarda belirgin hale gelir Ergen, karşılarımayaül ait olma, onaylanma ve gruba bağhlük gibigereksinimlerini akan gruplarında karŞılamaya çalıŞabilif. Dolaylslyla, ailelereyönelik çoculü]arın aile oftamı da psikolojik ihtiyaçlannın nasıl karşılanabilcccği vc aileye bağhlığın irasıl geliştiriiebileceğine ddnük beceriledn kazandırıldığı programlann geliştirilmesi ve uygulanmasl, okul terk i riskini azaI tabiln: *okul terki riskini önlemeye yonelik çal§malaı bnleme piramidi lşığında üç duzeyde tasarlanalak

ygulanab iIiı]

*okulYaşantılan o1çeğinden(oYÖ) alınanapuanlara dayah olarak bğrenc]ler,IisktaŞlmayan, risk gmbunda ve yüksek risk gnıbunda Şekliırde üç kategoriden birine sokulabilir okul terki risk] taŞmayan öğrencilere, ol:ul terkr riski ve okul terki olasılığı antran risk faktdrleri ile okul terkini engelleyebilen koruyucu faktörleI hakkında bü]gilendi.icj çalüşmalar yapılabilir, *Risk grubunü bulunan bğrencilere vc ailelerine yönelük olarak İisk faktörle.ini kontrol eden çalışma lal ya pılab ilir Ömeğin. crgcnenasrl sosyal destek sü]n!ılabileceği, aileye bağlılığıılnasıl tesis edilebileceği ile ilgili anne-babalarıhedefalanpsikolojik danışma faaliyetleri tasaılanabiliL

*Elgenlerc yönelik olarak da düşük özsaygl. geleceğe yönclik olumsuz diişünceler, akademik öZgüven eksikliği, akademik becerilerin eksik o]ması, stresli dırlumlarla başa çlkma becerilerinin yeteısiz o]masl, eğitime vedlen önem gibi k4isel İisk faktörlerini azaltmaya ve ortadan kaldırmaya ydnelik psikoloj ik danlŞma hizmetleri sunula bilil *oküıl terki açlslndan yüksek risk grubunda bulunan öğIencilerckize müdahale ve Ruh sağlığı pSikoloj ik dan ışmanhğı f'aallyetlcri sunuIabilir Paralel biçimde ai]eye yonelik olarak da kizin etkili bir şekilde çözününe ydnelik kize müdahale hizmetleri ile aile üyelerini psikolojik ihtiyaçlarlnın karşülandığI pozitif aile ortamı oltü ştuıİna amaç] ı aile psikoloj ik danlşmanlığı faaliyeti sunu la bilir, *Problem DavranlŞ Teorisine gdIe okul tcrki riskini tetikleyen risk laktörleri olduğu gibi bu riski azaltan koru].tıcu faktörlcr de söz konusudul SFesli durumlar]a başa çıJtma beceriicrini kazanm§ olmak, aıle sosyal desteğini almak. aileye bağlrhk, ebeveyn takibi ve yol göstericiliğinin

bu][nması vc uyglln aloan ve yetişkin rol modelinin olması okul terki İiskinj azalhcı bir ro] o}nayabilir *Do]ayüslyla, sosyal destek sunma, aileye bağlülık, ebeveyn takibi gibı konula.da annebabalara yönelikpsikolojik danışmave rehbeflik çalışmalaı nın yapılııası ve slıesli duıumlar]a başa ı çalışmalar gerçekIeş tirilebih +oktı] terki r]skini azaltan koluyuclü faktörlerden bin dc ergcnin cğitime bnem venıesi vc ge]eceğe yöürelük iyimser ve umutluolmasıdüı: Dolaylsıylakariyerpsikolojik danışmanhğü hizmetleri sunarak ergenin ilgi, değer ve yeteneklerini keşfetmesi, mesleki amaçlar belirlemesi ve çalışıraya kalşı oluınlu tlıhrmlar geliŞtiımesne yardlmcl olunabilür. Bu sayede crgenjn eğitime devam etıİresi geleceğe ybnelik umut geliştinTıesi sa ğ lanaTak okula devaml sağ]anabilir ç

lkma becerilednin kaza ndürılmasına yönelik öğ.enci merkezl

Sema Bozacr Durna

SINAV KAYGISI VE BAŞETMEDE ÖĞRETMENiN ROLÜ NEDENÖĞRİTMEN?

Ögıcnci motivasyonunu arttımak ve sınav kaygısı ile baş etme becerilelini dnilrmakIll. Bu amacın gelçekleşmesı içiıı leli. ögrencı Ve dgreımenün ü) blrligl çeri.ünde o masl önemlidir ogrclmcl dc btl üçgenin §n önemli ayağıdr. Şimdi sovgili Oğretmenlerimız sınav kaygIsınün ve sınav kaygüsınün nedenlerin i bi.likte hahrlayalrm slNAv KAYGISI: Başarının değerlendiIildiği durumlarda, bireyde gerginlik ve endişe duygulan yaratan ve melkezi sinir sisteminin uyarı]rnasına neden olan istelrmeyen bir durumduI istenilenkaygü orta düzey kaygıdrSınav kaygısı aslında geüekli ve faydalldür, Öğrenciyi öğrenmcyc,bir amaç edinneye ııotive eder. Faydalı oLmayan vüksek y€ asn kaygldlr. Aşrı srnav kaygısl başarlsızlığa

slnav Kaygrsrnün Ncdenleri

Annele.in, babalaİln, komşuların. öğretmenlerin.

arkadaşların ve birçok kişinin }dksek beklen Mtkerınneliyetçi yaklaŞım,

diizeyi,

Görev ve sonrmluluklan erteleme. Başansız olnra ve dcğcrlcndiriimc korkusu ÇalüŞma için gereken zamanr aylrmama, uzun sürcyc dağılması geIeken sınav hazır]ıgünü son ana blİakma Sünavda ç*acak konular hakkünda yeterince bilgi sahibi olmanaya bağlı yanlüş ya da ilgisiz

konu lara çalışma.

Vcrimli çahŞma metotlaımı bilmemek (not tutma, tekraretme, ediniIeül bilgiyifarkl, biçimlcrdc L,ullanma, yeterince egzersizyapma vc ctkjsiz yönteİl]..ri ku llanııak (Ezberlemek vb-)

SINAV KAYCISININ BELIRTILERI

zibinselBelirtiler

Felaket yorumlalr içeİl.D tüıİ olumsuz düŞünceleİ; Yapamayacağım, rezil olacağlm, baŞaramam, busenc gircmcm gibi

Kendini aşıı,ı gözleme. çeşitli düşuncelere takllma ve bu düŞiinceler araslnda gidip gelme,

Unutkanhk,

Dikkatini toplama ve yoğunlaşmada güçlük, sorulan okuma ve anlamada güç]ük.

Sorulan cevaplarkeırkonulan Fizyoloj ik Belirtiler

lıahrtamada güiçlük. Sürekli cevap şıklan arasünda ka.arsüz kalma

Kalp çarpnnsı. Nefes alüp verişte hüzlannra.Kaslard, geıginlik. Ağz kuruluğu, iişümc, titTeme, ateşbasması, Ellerin terleııesi ve titreme . Karün ağnsr, bulan ık gönİc Duvgu§alBelirriler

Terle

EndiŞe, Huzursuzluk, Yalnüzllk, Anlaşllamadlg| hü§si, oIkc klzgın]lk. Ü]İrlsızllk. Hayal krnkllğı , Mutsuzluk, Tedirginlık. Gerginlık. Siniİlülik . Karamsarlük, Korkn, Durgunluk, Kendinc güvendeazalma_ Panik.Kontrolüyitirmehissi, Ça.esizlik,Heyccan Da vru nlssal

Relirtil€r

Öl.l(e a,wan,şıan. İnatlasmJ. kişllel le. sorulJl bırakma, Sünavı yarüm bırakma,

h. Ders ça ürmayı

Ders çal§mayı efteleme, sınava girmeme, okula dershaneye gitmeme, Bahane bulma; seneyc tekar gircrim, seııin },uzİnden çalışamadlm- kazanamadrİL

Bıı

düşiinceler çalrŞüııly kola!laŞlırıüranıakıa, ıaııı ıetsi

ço l ıŞüha]Jı

ehge

eıne

ktcdin

-79-

ÖĞRETMENLER OLARAK ÖĞRENCiDE SINAV KAYGISINI AZALTMAK iÇiN NELER YA PA B iL iR iz? Öğrencileri farklı sosyo-ekonomik ve kültürel dünyalardan gelen, farklı potansiyele sahip bağımsız bireyler olarak kabul etmeli, çeşitli etkenlere bağlı olarak onlara farklı yaklaşımlarda bulunmamaya özen gösterilmeli, Öğrencilerle ilişkide onlara değer verdiğimizi gösteımeli, Öğretmenlerin, öğrenciyi başarılı öğrencilerle karşılaştırması ve başarısızlığını yüzüne vurmasl öğrencide başarısızlık kaygısını artıracaktrr. O nedenle, her öğrencinin, kendisinin öncekı duıumu ile karşılaşhrılması gerekir. Srnav sistemi, sınavda çıkacak konular hakklnda öğrenciye yeterince bilgı verilmelidir. Öğrencinize yönelik kaygılarınr artıracak söylemlerden ve tutumlardan uzak durmalısınız. Çocuklarrn başarılarrnı arttırmak amacıyla onları tehdit edici ve başarr durumlarını küçümseyici yaklaşımlardan kaçının. (Elli net sana hiç yakışmıyor, böyle gidersen srnavr kazanamazsın daha çok çalışmalısın vb.) Öğrencinin bir hedefe odaklanmasr sağlanmahdır. Çalışma için gereken zamanr planlama konusunda bilgilendirme ve takip çocuğun zamanını iyi kullanmasını sağlayacak, bu da kaygıyı azaltacaktır

İlgili dersin etkili bir biçimde çalışılacağı yöntemin nasrl olması

gerektiği ayrı birzaman diliıni içerisinde verilmeli ve takibi yapılmalıdır

Beklentinin aşrn yansrtrlrnaması ve güven verici davranışların

sergilenmesi, öğrencinize özgüvenini geliştiıme ve olumlu düşünmesini sağlamak kaygıyı a zahacaktır.

"Bu işi yapabileceğini biliyorum." " Bu yaptrklannr takdir ediyorüm." " Kararrna güveniyorum."

"Eminim ki bu biçimde çalışmaya devam edersen başarıh

&Eİ olacaksın..."

Sema Bozacı Durna -80-

EĞİTiMDE MOTiVASYONUN ÖNEMİ Sevgit Ögetmenim; Giinüminde eğitimcilerinve velilerin sft s*kendinesorun edindiği önemli konulrdanbirıside akademik motivasyondur, Hem velilein hem de öğrehİenlerin srk srk " neden ilgisizler. neden yeterince ders çalışmüyoı ya da neden öğTenmeye ilgilı değil, zorla ders çalüştünyorum" gibi serzeniŞlerini duyarız Bu ve benzeri sorulal blzi öFencinin gridıilenmesi Ve güdülenmenin önemine götiimekedir. Smfta oltaya 9ükan üjğrenme güçltikleİiyle, disiplin olaylarınn dnemli bir klsmmn ka}nağı

güdülenmeyle

ilgilidiı

Motivasyon akademik başanyü etkileyen en önemli unsuİ olarak

8oIülmektedir

Aı.l.§r ğrr|lndc rJrlyoğ.lüaçı.lmo.il!İyoDFrlt .ıil.&Ğlr!,rü,

t l'İtyİ yllo.1iticrĞli$ud!ıtrEııpuüürdırlrtlü_ l.ÖarEtqlrrm tta 5 ,!dG uyeım İ4rrmy, İlirhk 9u!ı .nh$ dı!ı!tı! 4_Öftr.|Lİİn %n üin! beJdl4ntrDt d§rl !l. ırııyo. lıı{ı lrıl,F yı)H!r J-oarcıciı{r,lii4! ü,İ, h. F|lye fuııl fioıllIıı@ 9uıtl .ııhai dü{tffi 6-0gİencilenn 0o5 l inde moı:!a.)onsu/lut 8ö7leTlemişlil.

Yine aynt araştıma bulgulaİrda klz ögİe.cilenn motivasyon düzeyi erkek öğrenciIere göre daha dü§ıik

Bu sonuç]ar oldukça çarpücldür, Tüm hcpsinin ötesinde öğrencilerinin %5linde akadcmik motiVasyonsuzluk gözlemlenmesi bu alanda çalüş malar yapr lmasl gerekliliğıni göstermektedir \4()T]\,ASY()N NED]R

]

Motivasyon ke]imesi Latince "movere", yani "hareket etti.mc,

hareketlendirme" sözcüğünden gelmektedir ve genel o]arak "insanün istenilen bir hedefe doğnı yönelmesine nedcn olan zilinsel biı durum "o]arak tanümlanlr (Türk Dil Klmımu ITDK].20 1 1 oğIenme gİdüsü bireylerjn öğrenme etkinlikleIini anlamlü ve kendisi için yararlı bülarak. amaçlarü doğrultusunda bu etkiılikleİden yararlanma çabasl oIa.ak tanmlanabiliı( BroPhy. ] 998)

NloTiVAsYo\

sü]

ibtiyaç

RL_(,i\ iN o]_USU\,üU

Uyanlma

Davranış

Amaç

Bileyin herhangi bir şeye ihtiyaç duymasıyla baŞlar. Bül ihtiyacı

giderme isteğiyle üJyalıhr, unun sonucu kendisine özgü davranlşa geçei Ve davrantşı gerçekleŞtif erek amaca

\,1oTiVA SYoN

ulaŞf

TURLERi

1 ]çsel ]\]oti\ a§},..oİ Kişinin kendi içinden, kendi isteği ile baŞalrh olma arzusudur içsel

motlvısyonun go ıyt h.re*fıc leçıncl oıotivıryon olduğü İ.bnl

ilC.ı. ..vgilğ... Ortıc&o. ıı.ı.mnıİ. ilgi duyan bir gocuk ona "yap" denİnedcn, kendisi istediği için matematik çalışıyolsa içselola.ak glidülenmiştır. Bireyihareketlendiren, jten en önemli elkenlerdii ] Dlssıl N4o1i\ ısyo]l D§sal güdüler çevlesel uyarrcllar yardümryla bireyi lıarekete geçıren güdülcıtil odüller, Çevreden dal,ranrşa yanslyan tüİD ctkiler Çevrenin davranışü kontrol etnresi, omeğin, annesinin "yemeğını yemezsen o)4rn oynayamazsn)' demesi üzerine yemeğini yeırreye başlayan çocuk dışsal olarak güdülclrmişlir edllrnah.di, lbliyoçlıı,.fzrıtıı.

-81-

Motivasyon, optimum bil seviyede iutulmalldlr Yüksck n1otivasyon

da düŞük motivasyoıı kadar

teh]ike]idir

Eş#ft;=, oĞRENCi DoYUMU VE BAŞARIsI IÇIN MOTIVASYoNUN oNEMI

EGIT]MDE MoTIVASYoN UNSURLARl:

l-Öğrchncn nitelikler] Ögrctnıcnnı iyi tıit nıodel olmasr. coşkxlu olmasl. slcak ve empatik bir aütİİır 2 Iklını değişke erı: Sıınf oItamnün düZc]ii !c acak olrrrası. başcrrya yöt{eıldireD Ve dcstcklcycn bit atmosfctdc olıİası. çok Şiddctl] olıııayan bir yarrŞnra hıvaslİİr bLı]ıınmi§ moh\lasvon arttlIr 'Ögreıim ] degışkeılerı : o ğre!imde koİuyı uygunbir gıriş, eğiıiırrin bireyselleştirılmiŞ olması. öercncinnr sütccc dahil cdi]mcsiVc gcı i b]ldirrmnl nrün1hln o lrİas l İro tivasyonrı antırr. yaklaşümütaŞümasümotivaS},on

SINIFTA MOTiVASYON PLANLANMASI -rirr:

Moti!asy_on öğ!cDciırin davraıışııı yönlcnditcn önclnli ctkcndir- CiüdiiIcncn öğİcİci dcrsc istekle katılür, oğüerünenin verdiği soüuıül luklar] zaüıanıüıda yerine getirüü, De$lerde nloti\a§yon sağLayaırrcyaır öğrcnciler soı,uır olrışıuı nraktadıı, Öğrctmeır bu dr.ırumda slüııfyöneıımini sağla)aİlaZ Kalaballk öğlcnci saylsı öğücncinin n(İira§yonunu ctkilcn1cktcdiı: Öğıctincnin olrrİrlu daVranlşlaIl öğrencinin üİotivasyonunı,ı aııırıı: Ögrelmerı öğrenciye

samimi ve eııpatik yaklaŞmalıdır oğIencinin ınotjvasyonu

başaracağına olan inancıyla a(aı: Sınıfta motivasyon Bunla

r içse1

ve dışsa] mo tivasyoır] ardlr,

iki

çeşittiı:

Öğrencinin ne zaman motiVe edilcceği belirlenmelidir PlanlaıIla deIsin başlangıc]. d€rsin iŞlenişi ve dersin bitiŞi şek]indcdil

sINIF iÇi MoTivAsYoN sTRATEJiLERi 1-oğrehİen. öğrenci i]gileriırrn faıklnda olmalldlI 2-oğrencide araşttrma ve merak duygusunu geliştirnlelidiİ, 3-Derste oyun, alrama gibi tekiıiklerkullanılabilir.

Koİu güırllik hayartaki bı]gi \e

ili§ki]endirilnrclidiı

beceIıIelle

5_BaŞanya odak]anmak ınoti\'cyi arttırır. ogretııen rehbcr koDıümumda o]ünalüdıı] 6_

Etkili birdörıiil

içse] otivasyo

uarIl1rİ,.

7- L]ygrılanan larklr teklükler iIgiyi arttılr..

8_odü]lermotlvasyonu Sağlaİlada öııemlidir 9_ Derslıı baŞıDda ilginç, ŞaŞlİtıcı Sortülarsoruİ l0 Etkinlikler öğrenc i merkezl i ve araştımlaya döntik olmalı 1 ] -oğrencileİjn derse karşı tutumları dikkate alünma]ü 12-Edon katıllm için teme1 ihtiyaçlar karşılanmalı l3 Oğrencimevcudu ve deısin bü},ukIüğü dikkate alDrmalı 1 4-oğrencj ler devamlı oLarak cesaretlelrdirilmel i Burada tiim kuramları ayrınhlü olarak açıklamak yeriıre platikte kulIanllabilecek önerilere kısaca yeı

verilmiştir

iÇERiK KURAMLARINDAN" öĞRENciLERi cüDüLEMEK iÇİN OCRETMENLERE ÇIKARIMLAR

"*ÖğIetim yaşantllarI ögrencilel in yaşan(ılarrna uygun oLnasınü sağlaym +oğİencilerin kendılerini güvenlilde hissedecek güvenilil ve demokratik bir srnrf atmosferi

+Öğıcncilere öğrcnılecek koİunun yaİal ünı anlatın +oğlcncilcrin öğrctimdcn öncefi ziksel ihİjyaçlannı gidcriD

*Varsa dğrencinnı kaygllalı, kolkulal] bunlarln altrnda yalan

sebep leli bularuk gideımeye calıŞüıl

*sınılın fi ziksel diizcnlcıİcsiürl öğlenciniır ilrtiyaçla],ıılı

göZ

öılü ılde bu lxDdılrarak yap ın

*oğrcırilcceklerı bırsoı uıl]a iliŞkilcndiİİr'

,süREÇ KURAMLARINDAN"

oĞRENCüLERi GüDüLF]MEK içiN

OGRETMENLERE ÇlKARlMLAR

"*oğrencilere isteni]endavranlşlankazandrnnakıçinmode1 olun ^Başaıılaı ından dolıyı ogrcncilcri!ıygun sölcüklül kullanarak ö\ un *oETenciIelc önenr t eıdıglnizi gösİel 3oğrencilelden beklcntilcf iılizi aç* bjr şekilde ol1 aya koyun *Zamanlnda gei biIdirim verin *Öğrcncilenn

çabalannı adaletli bjçimde ödiillendirin

n godorn !İkcl olın liğı:ocitcıc dnhı:oımeçh. İAıığrin 'B.§ .ogrcıcidcn y!p.bilcccliuı!ı elt lyi$a bğkı.nm§lidiİ {Bıl

öğlenciden öğrcnciye büyiik farkhlıklar gösteriı.)

*oğrencinin baŞarısını değerlendilme

ölçft "kcndi

kapositesi"

GELiN BiRAZ DAHA UYGULAMAYA YöNELiK sTRATEJiLERE BAKALlM Ketlcr'e göre öğı€tmenlere Gelin Bunu krsaca özetleyelim

yardlnrcı olabilecek gadülenme sureci 4 aşamadan olürşmakladıı:

l.DikkatiArhrmaya Yönelik Stratejiler

l.Düzenleme Ve içe.iğin sunumrındaki larkl]Lıklal]a öğrencinin dikkatfui Ve merakrnı uyarıİ, Ders Sürecindc çeşilli sürprizler diızen lemc, sOnu

Nasllüİl]DcrscilginçbiIşcki]debaşlayın_

-83_

bcııi olüırtltı oııyhrın İonun|| baadırmn, dcrsc lcoı!ılt ğcntm., göasalıdrdcn yımİ|anme, İonıı|ın ılgıı ığsrctcri ilnlfıı grıiııüd- baılcEııcdıL oyıncıhrla (9lquıi| !ılfütnı. ahşlıml§ın dşıudo bir ıaru tnmlA bil fıkı lodo ıldgŞiı brıüi\te dnr§c boşlınıo. .

2_Zihinsel uyuşmazhk yaratarak bilgisel merakl besleyin. l.i.ı] l: üı ı l ] oersıtcildfin içirigc ilişkft §oIü liorr$.rarut 6ığlrıüA. İgi ç.kiç| bi! mrun ilünıtBuyıD ürs. bışlllİıil. onlaİtn dcğişiİ fkİrl§r ılrcİnrcsini sağlrm4 kon!ıylı y.uıtt5 bt Ğrn vtİt1rı ğğoİcilcnn @ru hiblyı b! lüajlıı §6glumü çJıtışitı fitıİlcİ. cspn knllıı -

3-oğretim §ürecinde ycf alan öğeleİin slralamasrnda ç€şitlilik yİİdımcl olma

düzenlenmc§in€

yaratarak dikkafin

. _\lt9ll İİ'i D.asc dgeoç|lortn !{, olın biblcrıoı ktıllrüccaıilrl brr aısşlraıtııyla lx§lınıa ıründrn ğü..trm §,dl|rdnn orıığtjcr v.:rrD., yıda olra thDdr]<, orğrndğo kurıl$n yıni öğftüm {şıma6lnl oüun ıeşfğtııcrrni sığlıDü va ğğcıiıİl. dalo sonıodı hil!ılgıtt| uyguıin ıLrn bir dunılnla ıln!! olsbillrkınl \fllşıtJ hrokıü ı.lL|şKi KURnlAYAYÖlitLl

Öğr€tim

k sTRATğJlLER:

içeri ve öğrenci gercksinimleri arasü ilişki kurün .Öğrencilerin H€def

belirleme§ini sağlryln. gılgmio öm-İııl lç

ııııılc oasıl lııllanıloco$ı kootlşoldı ğğ.loğıyi bılg|leldiİiİL Günlo|t yı§loaün}lıı ,ıruı l]ıka bağlirDh ı-unuı . 2-Kişilerinbaşaü öyküleri veyakarŞllaŞt*larü engellerleilgıii anekd otla] kullan m 3- Içeriğin istek ve gereksinimlere i]işki]endirmek ıçin benzctine Ve mecazlaİdan

yalaü,lanln

4-Var olan bilgi ve beceriletine uygun ömeklel vererek

tamameır yabanc ı olrnaktaır çükarün

3-GüvEN oLUŞTURMAYAYöNELiK

STRATf,

konu},Lı

JiLER

oğrenci]erin baŞaıl beklentjlcrini makul hedcfl elde fu tun ]-Çok lol]ı, olmeyüİ pİoblen1 durumlarıyla oğrencileıin güçlerini sıIalaliu lnİıtlı ol§ııl. tİnıym 3 Başarınünkendi çaba ve istekleriyle orantih olduğunu hatürlatıı1 4- ozellikle Jaıa az 1cıene|]I yd dd dtr Oli gı],ı,.o dürcylt ğ ta,llp ögr!.ool.üı. derse güt enln. o]tlsfulabilme]cri lç ln lcengi .allŞtllmalarü \ ğ §ltıivlşn h.Eincü kl.rnlı5ı8ı dü.ılğIltı 5 Öğ encj lerin gü venlerini sii.dürebilİıeİ i( iD agı<tim tısaıım iıida ıııırll o'luı 6-Doğnrlayücü ve düzcltici geribildi.imlcli mutlaka k!lianm 1-

DlKKAT:Dogfulaylclgcf]b]ldlnmoğrenciycba tolaraky ıtlnın doğru old{ğü!tr bildiriı ''Yantnn .ı,anİ')adc )ahlI i.c ')dnll n\dn.§"g|o| Dü/e..,j tsellblldlnm §( Uglcncjlc.e blldn.l. qdece)alll) olıl.rğ!nu dcği] .ynl zamaDda neyin yaıLış o]duğlnu

ve üt;ğru ceva bl da

bndin.

7- Güdülennleyi arttürmak için dğrencilerin kendi hızlarında ilerlemelerinc olanak sağlayın

4-DoYUM SAĞLAMAYA YÖNELiK ÖNERiLER Ö§rro€ilrnn

hış.ınlııı lııkfuniı olumlu duyguln.ı sohıP oıığf,rİnı

yırdrm eİİıcıllir, oğcncilğıia çabıııın n §oüuçlan bc}l.ttiıcn d; oı.riı ir. öğrenc ilerin öğretme vc öfuenme süİecinde aldığü doyum ve motiva syonu da

aıtacakhr

\c yıpnıalıl'.

1-Ycnibilgive beccrinin gerçekteki uygula mala rınl gö§terin ya da bolbolalıştlİma kUllanarakdoğal§onuçalgIlama§lyaratün Doğalsonuçlar oğrelrcilere bilgi ve becerilelüninne işe yaradığ,nl ya da De u görebilmcieri için gerçek ve saıral durumlarü kuliann1a olanağı sunar

olduğun

-84-

ti]r sorunlala çözünr

Ömeğin ; Fen ve teknoloji dersiDde öğrencile.in tabo.atuar alı$ımalad gerçek]eşüemezse ya da çok ise. ve öğrenci]enn bireysel etkintiklennde kull amıyorsa .o)runlarda .bcMeşimlerde, ömek olay ahşlrmalannda ya da .ol oFama]a.da kullanılarak ögrenciıin glveni ,do}amu ve öleki o]umlu du}!şsa] beceriLeri a.tlDLabilin pahalü

2-öğrencilerin gücünü sünadlğl görevlerde kazanrlan başarldan sonİa olumlu geribiIdirim kullanarak başarıyl ödüllendirin.

Kutlanm .çok iyi gidiyorsırn, ya da gülümsemeyc hazür ol gibi

genbildirimler öğfenclye doyum sağ]adığı alaŞhrmalaİ soıluclında

gözlenmiştiL

3- oğrencilerin beklentileri ve değcrlendirme sistemi arasltrda tutırlr bir ilişki kurarak doyum sağlayın.

omek: Etkinljkler, alıştürmalarve slnavlal dersrn amacüyla vc içeriğiyle nıtarlü o]duğu zaman oğTencilerin elde ettiğü do}1lmun düzeyi de yukselmektedir 4- Doyum duygusunu sürdürebilmek için notlar, takdir etmc ve ödül verme gibi düşsal

Fatma Ülker

Çocuğu Etkin ve Verimli Bir Şckilde okul ortamtna Entegre Etmcdc Ailenin Rolü Çocuğunuzun yarınla.ü için mücadele etüıeDiz. insani bir olgudur; tlpkü çocuğunuzun keııdı ııut]Lüluguıru aıamasr gibi. HeT Eylül ayıırda yeni bt okulyılı, bizi sarmalayanbir iyımserjiklc başlaİ, Çocuklann gözLeri unlui doludur, Çoclüğun ohüla ilk gittiği gun, hayalınü çok büyük bir adüündürÇocuk, okul hayahna Ve genel anlamda toPl ma katılmak için sosyal ve zihjnse] açldan kendismi hazırlamaya başlama şaırsl vefcn, dcneyimleı,le ve say1slz uyalanla dolu yeni biI dünyaya aç ır, Bu cfuş kapısl, hem aile hem de çocuk içiıı keyif duygısunun yanı sıra kaygı ve korkuyu da lctik]er Bu; çoğu çocuğuu. ai]edeıı uzun stırc]i ayrılrk içeren ilk deırcyimidiı, Herzanraır onun için hazır bulunan ve scvgi dolrı annğ profilinin olduğu. oyu aILa ve taııdrk alüşkanlüklarla bezeli bir yaşamdan

uzaklaşarak kah disiplinin. öğrenmeyle dolu bir siırecin Ve güniltülü okul orlamünln olduğu bir

yaŞama geçiş yaPar Ve "sıkışıpkalır. Yeni Fizler. yeni dğIetmenler ve otunlaİın yanI sıİa eğitmenlerin ilgisini de paylaşnak Zorunda kalacağü diğer çocuklar aıtık hayatıİa giüTniŞtiü,. Aniden evınde salrip olduğu ayrıcalık]arü ve etrafündaki iırsanlarn ilgi odağı oluşılnu da kaybeder. HeI çoclik bu silreci

kendine has yöntemlerle doncyim]er Agresif veya melanko]ik bjr karaktere büninebilir, yeme al§kanlıklarında değişiklikler meydana geLebilt vcya daha kilçük yaşlardaki alıŞkanlıklanna ve da\,ran§la rüna doğnı b ir gerileme yaşayabiliı leı Bütnn bu tepkileı taınameır noma ldir Ve eğer çocuk kendisjnde güven duygusu oluştuacak. önceden tahııin edilebilir. stobil ve keyif vererr bir gunlük progıama salrip olursa. zamanla gitgide azallr. olgunlaşmıŞ bir çocuk, özellikle de evdc yalnız v€ edebilir sıkılmlşhisscdiyorsabusürecihoŞbiIçeşitli]ikolarakkabul Çocuğun p§iko§osyal gelişimiıle olılmsuz etki edecek Şe"Ylcri sıftra vcya ninimumir

indirgemek için ail€nin

ur-DAsl gcreken şartlar nelerdir? (Tiıtarlü cbevcvnlik

- istikIarlı

dnvranış) *Çocuğun gelişimi ailcnin işleyişiyle doğrudan bağlanlrlrdlr. Yarahcr bir gelişim için Potansiycl v§ öncelikli bir güvenlik alglsr oluşturabilecek bir ortam sağlamak. ailenin biriırci görevidiü:

*Tersi durumlafda. yani rol kamaşası. değerlerin yok]uğU ve istikra$rz ebeveyn dav.anüşlan çocuğun. Psiko sosyal gclişiminde negalifbil etldy]e son!çlanacak, refeüans noktalaruıdaır vc sabit kalüplardanyoksrünbfu

gelişimyoluna scvk cdilnesinesebePolacakhr.

f,beve),nler aile içind€

rollerini na5ll tanImhrlıt (Rollerİı avıIt cdilmfsi

sünlrlamalİr -

işbirIiği)

slnlflama]aı çocuğun gelişimine ayak uydunıalı ve yaşının kaıakteristik özelliklcrine göre

ş.Jkillendirilmelidil

ÇocIklal sl nü rlanlalaı ı, bu sınrrlar sadece açık Ve anla Ştla bi li l o lduk laründa kabu] ederlcr. Çocuğa sünüü,lanalar koymantn ön koşulrı. bu sınırları önce ebeveynin kcndisine kabul

\,e netbiI Şekj]de ifade etmesidir Krıralları koyaı,ken çocuk]a temas şeklimiz önemlidiı onun bolrıyla aynı seviyede olııak için alçallrlz, gözleinin içine bakarız vc sözlcrimizirr ciddiyctini kavraması içnı orla dok!İnuruz. Sınırlal aşılııak içindll "Büyiidüm" demek. "Sınırlarlmün ötesine geçtjm ve i]erliyorum" anlamınagcLir Çocuğun sürekli olarak olumslüz biü davıanrş sergilemesi, sınııLarın çok sıkı V§ boğucu oldlığunun bir göstelgesi olabiliİ. HeI mcsclc oŞit derecede önemli değildil Td(§ılabilir olanlat Ve olnayanLa birbirınden ayrmamlzgcİrkir Böylelikle tatsüzveyavan münakaŞalardaır kaçlnmıŞ olunrzistenmeyen davüanı ş cezalaırdıiııaktansa istenen davranışı ödüllendinrrcyi tcrcih cderiz Eğer cezalandülmaya başvüınıanrz ge.ekirse, ceza mullaka an]aşllabilir ve basit keliüTıeler kullanılalak açlklanmalı ve cezanın sebebi dc ilavc cdilrİelidjL Çocuklarne sdylediğimize nazaraİ kim oldtü ğumuzü ve nasıl davfandığımızı daha i}i anlarlaİ *Aile. siandaül]ar belir]emeli, kişilikleri Şekillendiımeli. hedef ve amaçlaırna ulaŞmalü ve "aitlik" duyg!üsuyla "özerklik" kavramınün tamamlayıcl bileŞerrlcri aİasrndaki paralelliği devam etüinİe]idir

ettiıİnesi, sonrada çocuğa açtk

-86-

Sa ğhklt bir ail€niıı karakteri§ti k özelliklcri n clc rdir? *Ebeveynleıin belaberce haleket etmeleri gereken teme1 eksende sevgi, anlaylş ve aralarmda ortak blr çizgi bulunmalıdlı *Ebeve}İılelün her ikisi de çocuğun gelişimmin her aşamasrnda val olmalı. çocülarüna demokatildik, selbest fikirlik ve diyalog içeren bir rehbeİlik ve eğütim sunmal ve kendilerİri ifade etsneleİinde küsıtlama ve otoriteİlikten kaçmmalüdırlar*"lyi" bil aı]e, kahİaha, keyif, karŞ lkh anlayış, işbilliği, kalŞükh yaldım, adalet, bireylerin

kişiliklerhe saygL iylmserlik, sevgi, güven Aıte cocıüğun sosyal gcçlı işini A rrc balralal:

ve u},ıımlu

ıısl l bclıı

biIbirhkelikbanndlnr,

lcı,'i

Çocuğumuzunkişilığıne say8ı duyalımveonubize aitblrmalolarakkabul etmeyelim, I'iziksel veya psikolojik şiddet uyg1rlayarak çocuğırmuzu yıldıImayalım, AŞürı gözetimvehaklaİının elinden alırürıası. çocuktayetersizlikduygusu yaratür.

Ge.eksiz veya önemslz konnlarda dlrdr rdarr, azarlamadan ve cezalandrmadan ka çınalım, Sadece ilgi, şefka t ve sevgi göstereliİL "Çocuk yetiştlmek sadece beslenneden ibalet değtldi. Çocrrktakdir edilmeye. farkedi]neye vecesaretlendirilmeye de ihtiyaç duyaı" Şunlan söylemeyi ılnutmayün

AfelinI

Bu sefer yapamamıŞ olnanın bir önemi yok Seninle grırur dulııyoruz Tek yaPman ge.ekcn şcy denemek Başaracaksın Scnharikabirçocuksun Hiç kimse miikemııel değjldir sen eŞsjzsin Senıçokseviyonlm Hadı beraber denevclim. Sen olmasan ne yapardım bilmiyorum

(o(ııgnn.)Ltlln ptm§, l ıltırJtlInlgıl:|,ü§ı lçmE!r t.Flıbtha' 'llk o|nrık v. ıİğri{ d. dt rind.. ı!İitdi rt ,lrçrli bar okuı oncsd Gğifun. çoaogln

.tılE

sonraki eğitim aşamalarüna },ırmuşak bir geçiş yapmasına dayanak oluşorur *Birinci sınüfta iyi bir peformans Sergileyen çocuklaı ileri sınıflarda da diğellerinden daha iyi notlala sahip olurlar_ Devamhlrk çocuklarn başarılı birer a'ğTenci haline gelmelerinde bi. diğer faktördir, yaıi ana snüfa ve birinci sünüfa aynl okulda, aynr SınIfaTkadaşlanyla !e aynı öğretmenlerlc del am eımek. çocuk iç in bl ha(sayaüarllolab,lir. *Geç§In büttin çocuklar için olumlubir deneyim oimasü adma aile, öğetmenve toplunr da biı arada çalışabilir- Bu hadiseye olumlu bir yak]aşlm göstermek. iieri safhalaıdaki gelişim sürecı için motivasyon, haz, tatmin, özgüven ve keyifiçeren pozitjfdlyg ar yarahı Negatif bir yaklaŞtmda i se kaygı. korku, reddetme, öfke, rahatsızlık ve belinizlik gibi dugular otaya çıkar_ Bu nedcnle baŞarılı birgeçiş jçin, ebeveynler çocuk Ve oku luD hazrlanması gerekmektedir. okrıJa lrazlr o1mayı belirleyen faktörlcİ ncleld jr']

oküla hazfolmada sadeceçocuğun zihinsel seviyesi değil, çevrenin ihtiyaç larına adapte o]ma yeteneği gibi duygusal olgun]uğu da rol oynar Duygusal açüdan olgun ve sağlıklı çocuk]ar. lrissettikterini ifade edebilmenn yan] sıra diğerle.lnj de aıiayabilme dze]]iğine sahiptille1 Kolayca arkadaş edinrlerve okulhayatünı keyifli biİdeneyim o]ara k güürlel ] beceliüıin özeIliklerinclcrdir ve okılhazlr bulun!sluğUİda oynadlgl rcl ncdi.i) Sos}al beceri. sosyal bir dı]rumda, kabul edilebili, fonlsiyonel ve diğeİ bireylerc zarar vermeyen şekillerde etkileşindc bulunabilme yetenegldir. istenen sosyal sonuçlar] elde etmek içi11 gerekli olan davranlŞsal. bjlişsel Ve duygürsal özellikleİden oluşan. karmaş* ve çok boyutlu biİ

3 2 Sosya

kaVramdrr_ Sosyal beceri hem dıştan gelen. hem de içsellcştinlmiŞ davranışakafşllükgeljr. GIesham'ın ( l 986) kuramsal modeline göre sosyal becerinin üç farklı yönümevcuttuİ: (a) Uü,aIlaıınlıŞ DavranlŞ. bireyiİ bağımslzlrğı ve sosyal sonımllıluğunu, her bil toPlumun kendi çevı ese1 Şartlaflna bağlü olalak elde ettiği biraşamayltemsil edeıi

-87-

b) Sosyal beceriLeı, onları küllanan birey için istenen sosyal sonuca ulaşmasünü sağlayan belli başh davranış]arı kapsaı Bu davranışlarla kast ed en, çocukların işbirliği yapma. diğelleriy]e iyı ı,§irrıü. V.ırddti'.n fji ylyııü b(§trilcridlr .l .\-lrünlnn!t lllik,lcn. btrtylcİİD 0k ınlııryh §ooıl 0fiühn €üiıcşirıtdc ho!ıİlrııı&İntD kapsamınü tanımlar Pozitjfilişkileü kabül gömeyle ilüntilendirilirken negatifolanlar reddedilmeyle ilintilendirilmektedir- Bu terım ayflca sorumluluk üstleDmc, diğellerüne saygl gösterme sorun çozme

içe.mektedii *Büliin araşhrmalaı gelişmüŞ sosyal becerilere sahip çocukların öğrenmeye karşı olumlu bir tutürm geliştirdik]erini ve oyunlaI, kitaplar gtbi yeni şeyleri keşf'etmeye istckli olduklarını ve ruti nleİe u},Lım sağlamay1 da

göstermeldedir, Gelişmişsosya1 beceriye sahip çocuklaİaşağüdakilerıyapabilirler Kuİallara u}Tp talimatları yerine getirebilirler Diğe. çocuklarla ve yetişkinleIle iyü ilişkiler l,-urabilirler Sadece birkaç tanesine takılmaksızın çok sayıda arkadaŞ

inebil i.]er.

Yetişkinlerin müdahalesi veya yardımı olmakszfü sorunları Çozebilme öz-kontrol yetisi.e

sahiptirler Yeni rutinlere adapte olabilırleI Diğerlerinin hatalarına karŞı to leransl Idırlaı Şahsi eşyalarına göz kulak olabilirleI Diğerlerine. özellikte kendilerndenbüyükle.e saygılıdırlar Ycni aktiviteler denemeyi ve yeni o}-Lınlar oynamay1 scvcrler

Çocrık okul gimeklc is tcksi7se ne olıüri' pek çok ai]ede çocuğun evden ilk a).nhşı herebeveyniçin duygusal açıdan zo.duı.

içiİ çocuk için

olduğundan daha zoİdur günkü

a le

a}T

ılrk anrıe

çocuğunü ana srnlfına "bı.aklverdiğini" düşlinerek suçluluk hisseder veya çocuğunun okulun gereksinimleriıi karŞllayüp karşılamayacagın,, öğrehnenlerinjn onunla ilgiienip ilgilen$eyeceğinı, arkadaş edinip edinmeyeceğrni diişiinolek endiŞelenir,

* Çocuğun okırla adaptasyon sürecinde başaİıl] olmasl, anne babann unrmuyla doğrudan ilintilidir, Annenin, çocuğunun eğitmenlefinden gerekli ilgiyi alıp almayacağına, akanlarüyla ilişkilerinde baŞarılı olup olInayacağına dairkaygtlarl, bilinçli veya bilinçsiz. doğrudanveya do]aylı biİ biçimde çocuğa aktanlüL

*Çocukta yetişkinlerin tePkileİini "okuyabi]me" yetisi olduğundan, çocuğunu başka ellerc terk etmek zonrnda kalma hissinin yalathğl kaygl, şüphe Veya pişmanlık, çocuk taIaftndan kaydedilir Ve i çinde guvensizlık duygusu olu ş turuı * Ebeve]mleİ şunu daima akl]lannda tutmalıdırlar ki çocuğun gözleri, bu yeni otama u},um sağlayacağü konusunda ona güveıip gtivenmediklerini ve bu yeni çevrede $ivende o1up olmadüğın] anlamaküzere sürekli annc babastnün uzeIindediı, * Aırnc babası tarafindan okulunöğrcnme, keyifve eğlenceyeri olduğunadairbılgilendirilenve hazlrLanan çocuk. bu yeni ortama çok dahayumuŞak biJ şekilde adapte olur.

Ayrlİk sütecini aclslz hale getirıIeleIi vc okuI hayatına keyifie vc iyirnser]ikle eırleEe

olabilmeLeri için çocuklara ve a ılelele kiiçük s lrla. *Yenioku] ortamüylabaŞa çıkabileceği konusunda çocuğunuzavebecenlerine güvenjn Eğer ebeveyn endişeliyse, çocuk da endiŞeleneceklir Çocuğu brrakhktan sonra okuldan gizlice ayrülmayın çünkij bu gerginliği arthrür ve çocuk ebeveynlcrine bir daha gIvenemez Ebeve)aller ayrılmadan önce çocülarıyla vedalaŞma lıdır Tepkileri ne kadar sert olursa olsün çocuğun mutlaka okula gideceği konusunda ebeve}ıier

kamllı venetolma]ldıı

Yeni çevrelerine adapte olmalannda. okulla ilgili pozitif bir fufum ıçlnde bulunaüak veya arkadaŞları evc davl9t edefek çocuklara yaİdımcü olun. Çocuğrn sorunlarünı öğretmenleriyle

tartIŞ ın.

aııa çocuğun önünde değil,

Çocuğun adaptasyonunda aDne-baba ve oğretmcnler çok önemli bir bir role sahiptir Tüm taİaflann çocuğl akanlanndan o1uşaD bt grubakatülmasl için cesaretlendimeleri ve desteklemelen

gerekiı okul ortaml, çocuk kendini kabul edilmiş hissetmezse çok o]umsuz duygüılar yaratabüleceği gibi diğeİleİİden kabul ve sevgi görürse çok olumlu birye, haline dönüşebiliı Aynlük kayglsı, özellikle erken yaŞlarda ok-ula adapte oimanün zollriklanndan bıridi. Hangi davranlşlaraşırı koİuünacı ebeveyırleri tanlmlar? (AŞıIl eŞya temin] - "boğan aşk'')

Aşln korumacılık çocuğu boğar ve ol8unlaşmasını engeller. Çocuğa, kendi başma bir şey }apabjlecek yeııyesıhIp olmadügü me\ajınl VeriL Çocuğu öz saygıdan ve karar verebi lme yetisinden yoksun bjr halde bağümlı ve ıçıne kapanık

krlar,

jnisjya tif ku llanamadüğı küsürlaştmlrn§ bir kiŞü tik oluşuİ, Yaşam Çocukta özgüven ekslkliği ve mücadele§ine ahImak zorunda kaldüğıİda (e\li]ik, askel]rk. meslek,çol(ık çocuğa karışmak, evden uzakta okumak Vb.) başa çükamayacağt zorltıklar]a karşllaşf.

Küçük§rlar:

Çocuğumuza kelimelerimizle ve hareketlerimizle ona guvendiğimizi göstemeliyiz Büjylece

güç tenmeslni sağ]ayabil

iriz,

Çocuğumuzakendlsine aitbi. alan brakmahyE Kendisini olduğundan daha kiiçiik hissettirmemeliyiz Çocuğumuzun gelecekte olgun ve özgüven sahjbi bir yetiŞkin o]masını istiyolsak, aşırı korumaclhğımızı kontrol etmeliyiz,

okula Adapte o1amaınanınNcdcnleril

Adapte olamamanün 01asl sebepleri ıse. aşağıdaki üç alanla ilintilidir: (a)Aile özelhk]erı !e ebeveynle.in rolü o) Çocuğun biİeysel özellikleri(bil4sel, sosyal ve duygusal gelışim seviyesi ve öz algıs1) (c) okulun, sınıfünve öğretmeüin öze11*1eri Yumuşak okı]1 adaptasyonu ve entegıaSyonu ılasIl sağlanır]

Çocuğun okula }Tmuşak bir şeklde adapte olmasl aileyle ve bu yeni adımla ilgiLi ailenil duygularınü aç*ça ifade edebilnesiyle başla.. Çocuklannın okula gitmesi gerektiğiyle ilgili tam anlamıyla ikna olamamlş, ayü]acaklarü için süçluluk Ve güvensizlik duygulan taŞıyan karars]z ebevqmlel çocuklalnın yeni çcvleye aüpte o]ma evresini uzatflar veya zorlaştınrlal Vc daha da ijnemlisi, karmaşa yalatflar, Dönüşümıindeki bu önemli adım için olmazsa olmaz denilebtlecek ön koşul, çocuğa iylmserlik ve giiven aş anmasıdrı Bu güvcnin, sadece ebeveynlel ta.afündan kullanılan kelimelcllc değil,

hrtlımlanyla otaya koydukları sözel oImayanmesajlarlaverilmesi daha önemlidır, Ebeveynler çocuğun kişiliğine saygı gostererek, sağdoyulu davranarak ve mürrkijn o]duğunca geİgin]jk yaratmaksızın, çocuğun adapte olmasını zorlaştüİan engelleri bulmaya çalüşüp oİtaÜn -bir ııliııızL çocuklarınln okula entegrasyonunu yumuşak hale getirmede muazzam katkı

'ıgıtryrüdirler

EbeveynIer çocuklaı ındaİ ne bekleİlel idir? Çocuk mlıtlu Vc faydall bir biTey haline geldiğinde ebeveynin tatünin olacağı düşüııtlebiljf Maalesef pek çok insan çocük]arrna, onların kişisel n]tkulannı tatmin etnrek ]çin doğm ş gibi muamele eder- Sanki çocuklarü. onlann adına gecikmiş bir mutluluk, baŞarı ve onur kaynağl olmak

durumundadıı Çocuk kendi yolunrr takrp etmelidir, Kişiscl hedefleri ve isteklerj, ebeveynlerinden oldukça

farklı giidülerden kaynatlaDmaktadü,

1-Beklentilermanııklı

ve geTçekçi

olmahdr-

2-Anne_ babalar sıklıkla kendi tatmin olmamış hayalleIini ve kişisel arzularurı çocuklanna yansıtırlar. Bu sebeple beklentileri, kendl geçmiş eksikliklennden ve karşılanmamlş dileklernden etkılenir.

-89-

3-Ebcveynlerin; çocuğun kendine jnanmasına yaldım edelck ve hedeflerini gerçekleştırmc}i denemesi ]çin onu motive ederek üzerinde o]umlu bir etki yaratabilmesi rçrn öncelikle geüçekçi olmaları gerekmektedir 4-Ve bütiin bunların gerçekleşebilmesi için de, beklentilerin Ve hedeflcin çocuğın kronolojik ve geli şi mse1 yaşına, yetenekledne, özelyatkın]üklannavemizaclnauygun olması şallhL Aşırr,]Cerçekçi Olnrayan Bek]entıleIin Sonuçlaıı *Anne-babasının kendisnden ne istediğini anlayamadlğü için kaTmaşaya yol açan aŞü beklentiler çocukta; yetenekleİine ve kendisine inançsüzlük, tatmin§izlik, öfke. hayal krrükllğr, baŞansz olma kolkusrı, suçluluk, kaygı ve endişegibiPek çok olurnsuzduyguya sebep olabilİ. *okul yaŞamııda veya çoctığun hayatünün baŞka bir alanında geİçekçi olmayan taleple vc

beklentileri o]an ebeveynler, çocuklannın zihinsel, duygusa] ve {izıksel sağhğrnı tehlikeye a

tmaktadllar.

+Aynca bu gerçek dlşı beklentilelden dolayı çocügun gelişimi jçin ihtjyaç duydrığu şeyleri ve diğer önemli unsurlaı. okuldaki başarısızlığnn ardında yatan gerçek sebebi (özel ögTenme giiçliiklği gibi) is teklerini ve düyguları ebeveyninin anlayamama riski her zaman mevcuttnı

*Anne-baba ile çocuğun iliŞkisiıin kırılma noktasma gelmesjyle sonuçlanüı 1Sıfıra yakın veya düşük beklentiler de çocuğa, yeteneklerine ebeveyırlerinin hiç güveni olmadtğl mesajül veriı Her üre kadar iİonik gOrünse dahi dİşı.ik bekleürtiler de çocuklarda. yaşamlannda daha fhzlasıl]ı baŞaİamayacak]arı hissınü yarattığl için depresifbirruh halıne ve kayglya yol açar. *Ebeveynlerin beklentiteri ulaşılabilir ve çocrığun çabaları ile eşleŞen düzeyde olma]üdır Nihayctinde, hem başarılannda, hem de çabaladıklarndaçocuklarımrzr ödüllendirrneyi hiçbtrzaman unutmamalıyız. odü llendiren ebeveyn leı. çocu ğun gelişim inde en guçlü motivasyon ka},nağüdı ı *Bir çoct* için hiçbır şey, anne-babastnın göz]erinde göreccği fark edilmek, kabul edi]ııek. sadece va.lığlndan dolayı sevilmek ve yapabıldikJednden dolayı gurur du},Lılmak kadar önemli değildiI. Bu. ebeveynIerin daima hatlrlamast geleken bt nokadıı Ebe! eyİler çocuk lal na gereğ indeır fazla faaliyet yük lediğınde İe olülI ] Aşırı faaliyet}T iklemesinin soıucunda çocuk yorgun, geİgin ve karamsaI biIhal allr Yoryüın ve kaygılı ()1an çocuk. brınu sözel olaİak ifade etmese dc aşağüdaki be] irti]eri gösterir: ü

* odaklanma yetileründe *Asabiyet, alınganlLk,

soıT

ınlar.

Vücutağrılan. *Atademik performansın reddi,

| ı r-.,|

lıltğ !Jİ l"--U-{

B ir

zamanlar onu mutlür eden

faa

liyetlere karşı ilgisizlik

Bıı sebcplerdendolayı cbeveynle.şunlaIıhesabakatlı.lıdüdar: Çocuk kardeşinin. sınıf arkadaşının, herhangi bir çocuğun koPyası vcya anne-babanın, kendi yapamadlklarını yapacak bir uzantıs] değildir Her çocuğun özcl eğilimleri ve yetenekleri. birbirinden farkh büIime vc öğrerlmegereksiniınleri olan özerk kişilikleri vardır. Çocuklarün yaŞı önemli biİ ro] oynaİ Ruhsal olarak yetennce

olgunlaşamadıklaırndan çocuklar sıklükla müfredat dışı aktiviteler]e ba şa çıkamazlar Zeki çocrıkların bile bilgiyi içselleştime yeteneğinin, belli yaştan sonra yavaş yavaş oluşfu ğu unululman1ahdıİ. bir l Anne-baba olalak çocıığu başarabileceğinden daha erkcn yaŞta ögrcnmeye itmek. çocılğun yararuıa olmayacakhr Aynı kuIal spor dallaİ için de geçerlidir Spor yapmanln çocuğln ruhu, Vncudu ve kişiliği için pek çok faydası bulunmaktadır Ama vücudun sürckli geliştiği göz ard! edülmemelidir. bu scbcple de çotı,İuı {br !}tlviıckrioc brrl!m! yır|!t! 6z!n g6rlğilmglidif. ,

ÇoclEn rıt Eiztıı $*lldc ohı! ğdcvlcriai hıar|ınıya ııııııı ohıüılıı. lyiblr

e oŞ it

dclccede ölremlidiı

-90-

uyku d0ıgğj

Çocuğuür her yaşia; oynamak, arkadaŞlarıyla sosyalleşmek ve hatta evde slkülüIak için boŞ zamarıünm olması gereklidir-

Ebeveyn]e. çocuklarlyla oyun oynamaltdürlar Çocukların genelde özlediği Şey annebabalarıyla zaman geçirmek ve oynamakhr. Faydalı bilginin %So'inin aile ortamrnda edinildiği

unufulmamalıdırÇocuk ve ebeveynleri alasındaki i]işki erken yaşlalda başlama]r ve karŞl llklı birbirıni duymaya ve güvene dayalı gelişmelidiı

Okııl aile işbirliği

olul. ıçııdc boluııdısu ıoplumuo dĞ8ırlüiodğt vğ lutllığDıdüıı c*il.ıı:! ,o6yıl va şttğgıü! bir rmdlr. Arllnd. Vü olmr r9h.bı genal (iyi vor.ttd§lıır y§tirtimıdi vb.) w dcıu ğrel (cü,| b, yöntemle bellr biralanda bilgj aktamak.) hedeflerine u]aşünaklf Bu lıedefe ulaşmak ve bU zof siirecü devam ettimekle )Tkümlü kişiler öğreüıcDleldir; çocuklarln ok-ula daiI ve Psikolojik ihtiyaçlarını

k§rşdınırt ro ögıtnEı( dr!,rrı§, doygıı tc o|oü paİ ç\oı !ı.!d!ti

r.- _.

;;ffi;; b!{ıç*,ıük, iii,,. ıorBvldir, oht| teıiı. çocüıütı üiİ,ü"i, ıii onhnn §.-,!., gürİtlDlİ.ıtla bıırş§ct, düy8ü!.l v€ rocyol goıiçim|rttr Eıüc.t 6şlfidt,l9t. dG,

},lnç

\R>»ğ, ıi

t;,:i:..'*'. bi lgi lendiı ilmiş olur

g.ko b,u b6ş|ongt§ ,ıolfutonııdj.tr getro b6şleng$ bo lır[i{nn orı.fl{nıl ıüııü, ı{m0. orıül !c ortü|i hoddf bodetvc buluŞurlar: çocuğuneğitimi,bilgilransferi ve sosyallcŞmcsi oğretmen ebcvcyn€.

lo,şi-J

ebeveyn de öğretmene yaıdım edebilir

g"|İİJlğl"a., hcr iki talaf da çocuğuı gclişiııi

içıı

FAıtll

aıtı§tı amıfu

slkça uyguı

davraırıŞ biçiırrini beııimsemek adına c! de ve okulda atl lan adümlat la ilgi lı Çocuğün okulda "baŞarült" olması rçin, cbcvcynler l.e öğretmcn elveıiŞli bıı ortaüI yaİatacak oltakbirtutum içinde olmahdrı:

I_allc

iŞbiIl]ğİriİ cükilei

Ebeveynler için laydaları çocuklanyla daha iyi ilişkileı ıçitlde olmalaİ Ve onların göstcrdiği ilelleme iken, eğitinre ebcveynlerinin de ka hlmas nl n öğrenciler iç ilı faydalan şıln lal la bağlantülüd ırj ohılperfomansındaki geliŞmc, smıftadaha fhzla ilgi 96stc]mc ve dersekan]ma, oğrennre için arhnş bil soixııluluk duygusu ve oku] görev]erini daha Sistematik Ve sorumhı birşekilde ıamamlama Duygusa1 ve sosyal becerilelin ge]iŞmesi ve oku] ortamılrda o1umlu bir n]tuürr vc davraDls I

içindeolma

Ebeveynlerlc ctkin bir iletiŞim içinde bu] nmanm da ötretıneıılere sağIayacağı olıümlıl katkı]ar

şöylediı: Çocuklarınihtiyaçlarrıı

daha iyi anlarlaı Eğitimse] çalışmalaİda oldıüğu kadar çeşitli oku1 aktivitel"-rın in ııyg1ılannlasında da daha fhzla destek gönjp dalra iyı yönlendiriLir]er

,l :

. _

? , ; a3; " ' I

\ll].

'J,Jll

çocu

J,l

Her roc\.,}n eşsl,/dlı.. Dele}lnrlcllüle. llşl ld ne Ve ğunu ye tiştirirken içlnde bulund uğu şanlara görc kcnd i oğihıI Maıicr§fl,clabeİ,,dğ ınsİı,',!,cölvğynl"çn

;iftilf;l$iİlı

ÇoB! Ğh.lcyn ı.kı*lennl. g0r nı hıyotldjında}! §ly|ru ı$şıfllınD v. bxŞİittzl*ln ı5onlı.ordıg.hsiriı *Bütün annc babalaü çocuklrrı icın en iyisini istctlcr,

dcncnıelenn.

Çocuğunürzun davıanlşlarrndaki herlrangi biı pıoblemle nasıl ilgilendiğinizi göZden geçiıirken ve sürekli olalak kendinizi tartatkcn iyi niyetiııize eü\,ennreniZ !(leknleklcdi-, *Sabırlı olursaıız ve çocuk yetişhümeniıı l00 lİetıclik koşu

yarüşü değil de engc]li uzuıı bir maraton olduğunuaklrnızdatutarsanı7, c]] öncınli hedefinizi gerçeklcştilmis olıusunuzj Guruü duyacağrünz, d cngeli ve psikoloj ik açıdan sağ1*lı bir çocuk yeti Ş timc k

-91-

ct[ıl

"m.!tğ!ırıi" ııllJylıçılİnh|lc.cl ki\-tııi ıüfuİ... çol:ugunuz ol(ül tınycnn§ hü yıl başlıyoBo 1ğıi' oııılııı! n 5rl olacağına dair onlnla konuşün. Daha büyük çocuklarla gönişerek çocuğunuzun onların deneyimlerini duymaslnü sağlayıL h:h( \

İ,'

'tğ.,

*okulla alakalı ne hissettiğini öğrenmek lçin çocuğunuzla koıuşu11, Tek kelimelik cevaplarla yetinİreyin. *Çocuğuuzun ok-ula üir gerçeklen ne hissettiğıni ve neye inandüğınt

İ,.J'"

anlamaya çal§m. Ycür i o!tamünda bir aİaya geIeceği alkadaŞlaründan olabildiğince çok bahsedin. ycni bırlangErylo 6lııOıt tocusm{İır.oltdü biİ ıuıutrıd. l(o.ltıfı!n-

'Bu

.Biİrı@c!'tıi hitınb [ıl ı, Ço(:usıırıliıııı ,onılıİğll düİOnf. .ğv.plıyn vc okolıın lııyif, ı,dınıü.Odrı.tsiztiİgibibiıtİ,düy8ııldİd.oğ}iııle},..cİıldı } bi.loPluıük oldüğünLoon üüıE[ ionı katdinc !. diAğlcrinc Eüvl,trııcyı öE$li[ .ot!l!İı ilL 8iiıirr& nĞlü,. olİ!:iırİı onr oıibildiğiİEc olumlu vü ide.tlsı bir fı!ıırıla arlıım İi d a ir hayali biI gör iintii can landırabilsin *Berabe. okulla alakalı kitaplar okuyuır. 'E ıabor r§l ),rpm.l oııılın oyuıyın. Va!ıDE ttygu. kiııFlr, o&umıi ve

gözünde ne bcklemesi gerektiğiııe

oiıllı ıhialı

ıol

!ğırrı! olunl{n oynaDi!" otulı[ dalıl b.t yğ ohcagmı lı4lıt .rm.rir. ytı.dft cdtbilir. Bu lioouyıi llgı|| E. hilranigjr. d!i. İçüç! konüşrırstDü Eğhy.n ' oyurlr, [Eırtlı&ytı o}ulun eglficüll bıı ycr olaıık lorr]rnıcsınl ıı$ıyıı. Kcııdi olıl deneyimlerinizdcn bahsedin. Eğer okulla alakaLı sizin ne kadar heyecanlı olduğunuzu gödrsc, muhtemclcn

o da

sizinle belabcr heyecanlanacaktl

rıddtEcym

'Ç!.ııBüttrı.üE oıiıll0 ı|gili koıkülıntıs ds ,ıme! Dyınn Erda§çı§rlnı Yctı*tnlen l(oinlt ı!yı !açm. grl.n çğ|ğ, tl4üı çocülğı tğl§rııç logğılğ, Eibi godluebiıır * korkmasında hiçbir soıun o]madıgınr söyleyin Giilümseyelek ilk gfuünüzde sizin endişeli ve korku dolu hissettiğinizi itiraledin amayeni şcylcröğTenerek ve yeüri afkadaşlar izidcckle}in bu korkuLarıı1lahcmen

ed in

de erek

'onaylanmayia büyüyen bn çocuk, kendini Se!İneyi öğenir Güvenle büyüyen çocuk, kendlne inamayı öğrenir.

Kabxl göme Ve a.kadaşlıkla biiyüyen çocuk, diinyayı sevneyi dğenır"

Dr. Cleopatra N. Vassiliou ilkokul Öğretmeni

Theodora karnetsi Sosyal Hizmetler Görevlisi

-92-

Kaynak: Köroğlu, Eİrrah (2018),Öğrenmc stillen, ,\rww,pd.servisi.com Psikolojik Danışma ve

RehberlikPoİtalı(Çewimiçi l3.08.20l

)

http:/Ddrservisi-con indiı php?id= l 08l Nancy cheaİwood Ellis

l996 "AVery specia1 Education Page"

Bropy.V.(l998),Gender and socıa1 Psychology (Cinsiyct ve sosya1

psikoloji) London:Routledge

4)_Eğitimde BiIeysel Farklül jklar.Ankara:Nobel Akadeınik Yaylncılük

Kuzgun,Y(20

Keller,J,M

Suzuki,K( 998) "ARcs modelinn

Karip, EmiİL sİfYönetimi.Anltara:

PegemA

süürıf

ortamnda Kul]anımı"(ss40

]

-4]4)

Yay1ncılük.2004

Dulukaı\ Haydar- Öztiirk, Halil iblahim.Sün lfYönetlmi. istanbul: LlsansYayıncıll}<-2005 Erdem, Münire- sınlfYönetimi_Allkara: ArkadaŞ Yaymevl 2008

Akdeniz üniversitesi Yrd.Doç. Dr sü]eyman KARATAŞ

(

motivasyon deıs sunusrı)

http://yenisehiI33rarır-meb.k12.tr/tema/sitehaİitasi.php

Yavuz Muhammet http //wıvw.rehbellikservisim,corn/2015/12lcocugum-caLisiyol-fakat-

sünavda-yapamiyor/ Çevrimüç!Ara7, 20150l38 l

Hapat ,Eren

httP://vizyoncrcd,

Bulut

,sosyal Medya

Ve Zaİa.lafl .SEo ve

(Çevrimiçi

com,/genel/sosyal-medya-vc-olumsuz-e&ilerl./

htip://yenisehür33raİLm§b.k12,tlltema/siteharitasi,php(]

0.06.20

sosyal Medya Uzmanı 1

3.0 8.20

ismail KARAKUŞ "Eğitim Bilim Uzmanı/Psikolojik Danışnan"(Etkili test çbzme ve sınav teknikleli ) 11.0820l8 rrww,cba. gov,tr (Sınal,stratejileri ve test çözme teknikleri )

http://wwv.uplifcrs,com(Çevrimiçı, https //kisiselbasari.com/kendi

02,03-20

kendini

ıno tivasyon-saglamanin,yollari.htm

I(06.07,20

Bropy,V.(l998),Gender and Socıal Psychology (Cinsiye1 ve sosyaI

psikoloji).London:Routledgc

Kuzgun,Y(2014).Eğjtimde

Bi.eysel FarkltlıklalAnkara:NobelAkademikYayıncıllk

Keller.J_M ve Suzuki,K(1998) "ARCS modelinin sınıf orlamında Kut]anüml'(ss40 Karip, Emiİ, slnıfYöIretimi-Antaraj

434)

PegemA Yayıncılık,2004

Durukan,Haydar_Öztiirk.HaliliblahimSünlfYönetjmjlstanbul:LrsansYaylncllrk2005 Edcm, Münirc, SmıfYdnetimi. Ankara ArkadaŞ Yayünevi.2008 Akdeniz üniversitesi Yrd,Doç, Dı: Süleyman

KARATAŞ

(

motivasyon ders sunusu)

Gcnç, salih Zekü.(20l6).Eğitim siirecinde ;Aile. okul veToplum, PegemAtademi.Ankala

Klncal,

(

l999). Ailenin Eğitimsel Fonksiyonlan. Erzxrum:Atatiirk ÜniversitesiYayınlarL

Altpımlı Mrhinıı1 v!.rİıdırlİı (20ı l ) Atı,laİit Biıisir"l l . xlİlKffifGtıııİ !ıııİ Bildirilği r - 4 Şuhlr ı{ll h6ı0 lıı6ı0 ÜıivınııeıL İ,hbİm Aİlvlü §uhlr ı0ll istanbu1:

KuütırKoleli Yayınlaı ı.

Gordon. T. (1993). Etkili ÖsetmenlikEğitimi. (Çev: EmelAksay ve Birsen Özkan.) isianbul: YA-PA Yayınlarü. .

-93-

Malkoç.

G ( l993) Aile Eğitiıni kl2

http /,/yenisehir33ram.ıneb

EğitjlndeNite]ik GeliŞtiıme Eğitinde

tr/tcırra/sitchal itasi php

Gabbard. o. G; Gabbaİ's Tfca tmcİ

ofPsych ıatric Ddioseldes (Türkçe) ,Çvr:

Edt

Alptckin K,,Özttirk Ö . Veri Medikal Yai,ıncılık 4 Baskr93 ll9,,lstanb!ıl2009 Doğangün B.Özel Eğitim gelekliren Psikiyatlik Duıuıılaı,..Türkiye deSık KarşılaŞılan DizisiNo: 62.Maıt2008 S:]57-176

Psikiya.rikHastalıklarSclİpoz)um

Anıerikan Psikiyatri Birliği: DSMJV-TR Taııı Ölçüt]eri Başuül,tı ELKrtıbü YellldeılGdzdeıı geçirilmış Baskı Aİlerikaır Psi kiyatİi Birl iğj , washington D C. 2000'den çevireır Köıoğlu E.Ankala. HekimlerYayınBirliği, 200l. TüIkbayT,Zeka gcdliği. PsikiyatriTeme] Kitabü 2 baskı, (Ed Köroğhü HekiııLerYayünBirliği.Aırkara.

E.Ciilcçc)

2007. 757 768

Asftüİoğ]Lı, B, Ö, Fidan. S T ozgü] oğrenme Güçliiğti/spesıftc Leaünng Düsordeıs. osmangazi Jouılıa] ofMedıcıne- 2016. sf(38)

Aslaır, K. Özgiil Öğrcürmc Güçliiğtinün Erken Döneüı Belinileri ve Drken Miidahalc

Uygu lam a larına Daiİ De.leme HacettePeUıril,eISity

Karamaı\ D , Koray. Özgiil

oğ

FacLllty oftlcahh sciences Jorma1,20l5

cnmc Borukluğu,20l2- 6(,l).288-298

Kaya U. Zihinsel Yetersizlilden Erkilenmiş Çoeuktarın Tan]lanlnaslnda Tanl olçüt]erinin Tarihsel GeLiŞiüİr ve DeğiŞünıi (l907 yı]ü tant ölçütlcıi ilc 20]3 yrl1 dsm-5 tanl ölçütleıinin ka4ılaşhr ma s1) Dcvclopnr ent and EVolution ofDia gnostic cri. ÇocukGelişimiVe Eğıtinı oğrcnmc Güçltiğti. T c MilliEğitiıı BakanIlğr Ankara;2014 Soysal Aş, Koçkar Ai. Eİdoğaır E, Şc ol S, Ctlcü}ellel K Ö!t rlrre Ciiçliigti olcn Bir Crup 1-Iaslanlr1 wIsC-R Plofillerinin Incelenmesi. 2 0 I 5

Baltaş.A (]995) SLıcsvcBaşa(ikıııaYollall RemziKılape!i,Isla[bu1 EİözkanA U n iversity DeEisi2004112:l3 38

Studen t's Tesü

Anrl el!

9Dd

Copin! Elelıa!üoUri Musla Unlver§itesi

sBE

Çapulcrüoğlrı U. Gilndtiz B Öğrenci tükeııııişliğini yordamada sües]e baŞaçüküİa.sünav kaygls1. akademik yetkinlik ve anıle-baba tul!ıüİlaİ Eğitim Bilİnleri AraŞtırmaIan Delgisi

20l3:3]20l l8

Mulvenon sw, Siegıüan CE. Ritter G. TcslAnxicty A Muhifaceted study on the Perceptioııs of Tcaclıeıs. Prlncipals, CoUnsğlors. Stırdcnts, and Parents. Internationa1 Journal of Tcsting 200515 37 6I Köse selvin.Yılmaz Kurııcu Şükmn ,Göktaş sonay, Lise soır sünıfOğüencilerinin sxıav kaygü düzeyleri ilc uyku ka]itcsi ,rasındıki ilişki. DOl: l0 ]474,1iphd 2018 05025 J Psychiatric Nurs

20l8i9(2) 105 l11 S

Yaşaı Üıiversitesi Sağ]ık Spor Kültiiı Miidıdtiğii Psikolojik DanıŞma ve Relıbeülik Birımi; aşc! c Yollarl (Çcvriüriçi ;09 08 20lE)

ınav Kaygısı vc B Özcr.

(l990). "Sınaı, ve sünanma Kaygısi'. Varlık Yayınlaı l, lstanbul,

*.ww.ıuhsaglıgiorg/cgibin/ls/pagcsf05htürrl?p:sinavkaygisi.htm(çevrimiçi05.0820l8)

-<§/a>(>-94-

Bu Pro]e AVrUpa Bir]iği Ve Türkiye CumhUriyet] tarafündan fnanse edilmektedir, Th s project is co-funded by the European Un on and the Repub ic of Turkey,

ffi Bu yayın Avrupa Birliği'nin desteğiyle hazırlanmıştır, Bu yayının Milli Eğitim Müdiiırlügü liderliğindeki pfoje konsorsilumu sonımlu olup, herhangi bir şekilde AB'nin içeriğinden yalnızca Anamut İlçe

görüşlerini yanslİTüamaktadır.

"This publication has been produced with the assistance of the European Union. The contents of this publication are the sole responsibility ofthe project consortium and can in no way reflect the views ofthe European Union"

Erasmus+