''AKRAN ZORBALIĞI'' NEDİR?

Akran zorbalığı; çocuğun bir ya da birden fazla çocuk tarafından düzenli olarak ya da aralıklı zaman dilimlerinde  uğramış olduğu, kötü niyetle gerçekleştirilmiş, olumsuzluğu beraberinde getiren fiziksel ve sözel eylemler demektir.

***Akran Zorbalığının Türleri Nelerdir?

Fiziksel zorbalık: İtmek, dürtmek, tükürmek, vurmak, ısırmak, kulak çekmek, tekme atmak ya da çelme takmak, kesici veya delici aletlerle saldırmak, ateşli silahlarla korkutmak, arkadaşının oturacağı yere sivri bir cisim koymak gibi rahatsızlık edici hareketler, fiziksel zorbalığa örnek gösterilebilir.

Sözel zorbalık: Boy, kilo, diş yapısı, ten rengi gibi bedensel özelliklerle; gözlük, diş teli ve kıyafet gibi dış görünüşü etkileyen zorunluluklarla ve tercihlerle alay etmek sözel zorbalığa örnek olabilir. Ayrıca pelteklikle, kekemelikle, aksanla ya da şiveyle dalga geçmek, küçük düşürücü lakaplar takmak, kaba ve çirkin sözlerle hitap etmek, sözlü olarak tehditte bulunmak da sözel zorbalık olarak nitelendirilir.

Sosyal zorbalık: Zorbalığa maruz bırakılan öğrenciyi oyunlara almamak, görmezden gelmek, grup dışında bırakmak, diğer öğrencileri zorbalığa uğrayan öğrenciye karşı kışkırtmak, hakkında dedikodu yapmak ve söylenti çıkarmak, haksız şikayetlerde bulunmak, çeşitli yerlere çirkin yazılar yazmak gibi öğrencinin sosyal hayatını zorlaştıran yaklaşımlar sosyal zorbalık olarak adlandırılır.

Cinsel zorbalık: Cinsel amaçlı dokunmak, elle ya da sözle sarkıntılık yapmak, cinsel çağrışımlı sözcükler kullanarak imalarda bulunmak, giysilerini kendi isteği dışında kaldırmak ya da çıkarmak, hakkında cinsel içerikli söylentiler yaymak gibi çocuğun utanç duymasına neden olacak davranışlar cinsel zorbalıktır.

Eşyalara zorbalık: Zorbalık yapılan öğrencinin eşyasını, yemeğini, parasını almak ya da çalmak, zorla bir şeyler ısmarlatmak, haraç almak ve eşyalarını izinsiz kullanmak gibi tutumlar örnek gösterilebilir.

Siber zorbalık: Bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla bireylerin, birbirlerine olumsuz yazılı ve görsel iletileri kasıtlı ve düzenli bir şekilde göndermeleri olarak nitelendirilir.

***Kimler Akran Zorbalığı Yaparlar?

• Ailesi ve çevresi sorunlu olan,
• Zorbalık yaptığı çocuklardan daha güçlü ancak otokontrolleri daha düşük,
• Hakimiyet ve baskı kurma ihtiyacı güçlü,
• Öz saygısı düşük, empati yeteneği az,
• Yetişkin rol modellerinden yoksun,
• Kendilerine karşı bakışları olumlu,
• Madde kullanımına ve küfürlü konuşmaya meyilli,
• Yeme bozuklukları yaşayan,
• Suça karışan (hırsızlık, silah taşıma, vandalizm)
• Okuldan kaçan, kopya çeken,
• Zorba arkadaşları olan,
• İstismar sorunları yaşayan,
• Ders başarısı düşük, okulu sevmeyen,
• Kurallara uymayan,
• Engellenmeye karşı düşük tolerans gösteren çocuklar akran zorbalığı yaparlar.
• Hangi Çocuklar Akran Zorbalığına Maruz Kalırlar?

Akranları tarafından beceriksiz, sıklıkla yardıma ihtiyaç duyan kişiler olarak görülürler.

Kendilerini başarısız ve utangaç olarak algılarlar.

Diğer çocuklara göre iletişim başlatmakta daha zayıftırlar.

 Haklarını aramak ve savunmak konusunda başarısızlardır.

Genellikle ağlama ve geri çekilme şeklinde tepkiler verirler.

Öz saygıları düşüktür.

Arkadaşları tarafından sıklıkla reddedilirler.

Arkadaş çevreleri geniş değildir.

Daha az sorumluluk veren ve daha az destekleyen ailelere sahiptirler.

Okula yönelik ilgileri ve başarıları düşüktür.

Fiziksel oanlamda zorbalardan daha zayıf ya da güçsüzdürler.

Diğer öğrencilere göre daha duyarlı, alıngan, barışçıl ve sakin yapıdadırlar.

Öz güveni düşük, kaygılı, hassas ve sessizdirler.

Çoğunlukla pasif ve itaatkardırlar.

***Akran Zorbalığı Yapan Çocuk Nasıl Alaşılır?

Çocuğun; agresif olması, diğer çocuklara sert davranması ve onlarla dalga geçmesi, manipüle edip baskı kurması zorbaca davrandığını anlamak için ipuçları olabilir. Ayrıca çocuğun, sosyal statüye ve popülerliğe aşırı önem vermesi, bilgisayarda çok fazla zaman geçirmesi zorbalığı işaret eden davranış biçimleri olarak gösterilebilir.

Çocukların, arkadaşları hakkında konuşurken aşağılayıcı ifadeler kullanması ve onlara lakaplar takması da ailelerin ve öğretmenlerin akran zorbalığını anlamalarına yardımcı olabilir. Aynı zamanda okul yetkilileri tarafından aileye; çocuklarının, sosyal ilişkilerinde zarar verici bir tutum içerisinde olduğuna dair uyarı gelmesi, çocuğun zorbaca davranma ihtimalinin çok yüksek olduğunu göstermektedir.

***Akran Zorbalığına Maruz Kalan Çocukların Ailesi İçin Öneriler:

 Aileler; çocuklarının, arkadaşlarına göre daha popüler olması arzularını, çocuklarına yansıtmaktan kaçınmalıdır.

Aileler, çocuklarına kaliteli zaman ayırmalı; zorbalık davranışlarına karşı dikkatli ve ilgili olmalıdır.

Belli zaman dilimleri içerisinde çocuklarına, onları üzen veya kızdıran arkadaşları olup olmadığını ve bu durumun nasıl gerçekleştiğini sormalılardır. Ailelerin bu tutumu çocuklarının zorbalığa maruz kalmasını veya zorbalık yapmasını önlemede faydalı olacaktır.

Çocuğu zorbalığa karışan aile; öncelikle çocuğunu dikkatlice dinlemeli, ona nasıl yardım edebileceği üzerine düşünmeli, okul ile iş birliği yapmalıdır.

Zorba ve kurban olan öğrencilerin aileleri, durumu tartışmak yerine çocukların duygularını ve hissettiklerini anlamaya çalışmalıdır.

Zorbalığın nerede ve nasıl ortaya çıktığını öğrenmek, ailelerin yapması gerekenler arasındadır. Bu nedenle aileler, çocuklarını takip etmelidir.

Öfke kontrolü, maalesef toplumumuzda önem arzeden konuların başında gelmektedir.Kaba kuvvet ve zorbaca davranışlara karşı toplumun gösterdiği tepki oldukça önemlidir.Şiddete maruz kalan çocuklara hak etti gözüyle bakılması yanlış bir tutumdur.

Akran zorbalığına uğrayan çocuklar mutlaka bir psikatrist desteği almalıdır.