Bir otozom, cinsiyet kromozomlarının aksine numaralandırılmış kromozomlardan herhangi biridir. İnsanlarda 22 çift otozom ve bir çift cinsiyet kromozomu (X ve Y) bulunur. Otozomlar, boyutlarına göre kabaca numaralandırılır. Yani, Kromozom 1 yaklaşık 2.800 gene sahipken, kromozom 22 yaklaşık 750 gene sahiptir.

Şekil 1. İnsan otozom ve cinsiyet kromozomları

Otozom, çoğumuzun neredeyse tüm vücudumuzda taşıdığı 22 kromozom çiftinden biridir. Aslında bu hücrelerde toplam 46 kromozom için toplam 23 çift kromozomumuz var ancak bunlardan ikisi sayı yerine harfle gösteriliyor ve otozomlardan ziyade cinsiyet kromozomları olarak adlandırılıyor, çünkü bunlar (X ve Y kromozomu) cinsiyetimizi belirlemeye yardımcı olur. 22 çift otozom, temelde boyutları ile ters orantılı olarak sayı ile anılır. Yani, en küçük numaralı Kromozom 1, aslında en büyük kromozomdur. Üzerinde neredeyse 3.000 gen var. En küçük kromozomlara, en büyük sayılar verilmiştir. 1’den 22’ye kadar numaralandırılınca en az genin, 750 gen, 22’de olduğunu düşünüyorsunuz ama aslında 22 numaralı kromozom, otozomların en küçüğü değildir. İlk tanımlandığı zaman böyle olduğunu sanılıyordu ve bu yüzden 22 olarak adlandırıldı. Daha sonra yapılan çalışmalarda kromozom 21’in aslında kromozom 22’den biraz daha küçük olduğu ortaya çıktı.

Otozomlar, eşey kromozomu olmayan kromozom grubudur. Türlerde çift halinde bulunurlar. X ve Y kromozomları otozomal kromozomlardan değillerdir. Genellikle eşey kromozomları, gonozomlar olarak kullanılırlar. Gonozomların zıddı olan otozom kromozomlardır. İnsan vücudunda 23 çift kromozom bulunur (22 çift otozom, 1 çift gonozom).

Şekil 2. İnsan kromozomlarının karyotipi - Kadın

Şekil 3. İnsan kromozomlarının karyotipi - Erkek

Her bir otozom, her biri organizmanın hücrelerinde benzersiz bir işlev gören binlerce geni depolar. Ökaryotik bir organizmadaki farklı yüzlerce hücre türünün her biri, doğru zamanda doğru yerde farklı bir gen kombinasyonunu ifade eder ve bu da bizim gibi ökaryotik organizmalarda gördüğümüz çok çeşitli hücresel işlevleri etkinleştirir. Hücrelerimizin her biri, tüm vücudumuzu yeniden üretmek için gerekli olan genleri içerir. Beyin hücreleri, deri hücreleri ve kas hücreleri arasındaki farklılıklar, doğru genleri doğru yerlerde doğru zamanlarda kopyalayan hücreler tarafından yapılır.

Otozomal kromozomlar insanlarda;

• Saç rengi,
• Göz rengi,
• Ten rengi,
• Dudak şekli,
• Burun şekli,
• Boy, el ve ayak şekli gibi fiziksel özellikler ve diğer genetik özelliklerinin belirlenmesinde görev alırlar. 

Kaynaklar:

• Otozom kromozom
• Otozom kromozom resim