Yayınları 0212 852 12 00 / www.startfen.com Barbaros Hayrettin Paşa Mah. 1997 Sok. No.:12 Phuket Life Rezidans Esenyurt / İSTANBUL Genel Koordinatör İsmail BAYSAL Yayın Koordinatörü Önder DORUK Editör Nejla POLAT Yazar Lokman Fuat ÖNALAN, Nejla POLAT, Şükrü AKTAŞ Kapak ve Dizgi Startfen Grafik - Dizgi Baskı – Cilt KORZA Yayıncılık Basım San. ve Tic. A. Ş. / Ankara / 0312 342 22 08 Ağustos 2021 Matbaa Sertifika No 40961 Yayıncı Sertifika No 35768 ISBN 978-605-7779-39-7 Fikri ve Sınai Haklar Kanunu’na göre, her hakkı Yayıncılık ‘a aittir. Yayıncılık ‘ın yazılı izni olmaksızın kitabın herhangi bir şekilde kısmen veya tamamen çoğaltılması, basım ve yayımı hâlinde gerekli yasal mevzuat uygulanır. Copyright © Tüm Hakları Saklıdır. https://www.startfendijital.com startfenyayincilik startfenyayincilik startfenyayincilik startfenakademi

ÖN SÖZ Değerli Eğitimciler ve Öğrencilerimiz, Çağımızı ve çağımızda uygulanan yeni eğitim modellerini esas alarak sınava tam ve en doğru şekilde hazırlanmada nokta atışı olarak oluşturduğumuz bu kitap, Startfen Yayın- cılığın uzman kadrosu tarafından hazırlanmıştır. Öğrencilerimize; bilgiyi yorumlama, matematiksel düşünme, matematiği hayatta da kul- lanılabilir hâle getirme, dil zenginliği, doğa bilinci, milli değerleri tanıma ve milli değer- lere sahip çıkma, görsel okuma, sözel mantık ve muhakeme, çıkarımda bulunma, medya okuryazarlığı, çevre bilinci kazandırma, sosyal hayat becerileri, su okuryazarlığı, iş birliği, iletişim vb. birçok farklı konu hakkında bilgi sahibi olmaları ve bu bilgileri hayat boyu de- vam eden öğrenme ve öğretme sürecinde kullanmaları en temel amacımızdır. Bilgiyi ezberlemeye değil günümüzün analiz, sentez ve problem çözmeyi amaçlayan MEB yaklaşımlarına uygun olarak hazırladığımız “STARTFEN PASS” serimizde Problem-Ana- liz-Sentez-Sonuç basamaklarını dikkate alarak öğrencilerimizi hem okul derslerinde hem LGS’ye hazırlık sürecinde en iyi ve en doğru kaynakla buluşturmayı hedefledik. MEB soru- larını analiz ederek hazırladığımız KISA KISA konu anlatımı, ETKİNLİK, KAZANIM TESTLERİ, BECERİ TEMELLİ SORULAR, 1 ve 2. dönemi içeren DENEME SINAVLARI, ARA DÖNEM VE YIL SONU SINAVLARI ile öğrencilerimizin Problem çözme, Analiz etme, Sentezleme ve Sonuçlandırma becerilerini geliştirmeyi, ortaokulun ilk kademesinden itibaren 5, 6, 7 ve 8. sınıf “STARTFEN PASS” serimizle hayata geçirdik. Mili Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından belirlenen kazanımlara uygun sorulardan oluşan 5, 6, 7 ve 8. sınıf PASS serisi kitaplarımız “Beceri Temelli Eğitim” sistemine uygun hazırlanmıştır. Büyük emeklerle hazırladığımız eserlerimizin siz değerli eğitimci ve öğrencilerimize fay- dalı olması temennisiyle… ‘’Hayallerinize Start verin!’’ Startfen Yayın Kurulu

İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri “toprak!” diyerek geçme, tanı: Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altında binlerce kefensiz yatanı. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şûheda fışkıracak toprağı sıksan, şûheda! Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl… Canı, cananı, bütün varımı alsın da hüda, Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl! Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Ruhumun senden, ilahi, şudur ancak emeli: Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli. Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli, Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli. Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecd ile bin secde eder varsa taşım, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerihamdan, ilahi, boşanıp kanlı yaşım, Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Fışkırır ruh-i mücerred gibi yerden na’şım; “Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arsa değer belki başım. Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Doğacaktır sana va’dettigi günler Hakk’ın… Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy

İÇİNDEKİLER Sözcükte Anlam................................................................................................................ 7 Beceri Temelli Sorular ................................................................................................... 19 Fiilimsiler.......................................................................................................................... 27 Beceri Temelli Sorular.................................................................................................... 37 Deyim, Atasözü ve Özdeyişler..................................................................................... 45 Beceri Temelli Sorular.................................................................................................... 51 Cümlede Anlam.............................................................................................................. 59 Beceri Temelli Sorular.................................................................................................... 72 Cümlenin Ögeleri........................................................................................................... 80 Beceri Temelli Sorular.................................................................................................... 90 Paragrafta Anlam............................................................................................................ 98 Paragrafta Yapı..............................................................................................................106 Paragrafta Anlatım Teknikleri....................................................................................112 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................120 Ara Sınav........................................................................................................................128 Fiilde Çatı.......................................................................................................................136 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................144 Cümle Türleri.................................................................................................................152 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................164 Anlatım Bozuklukları...................................................................................................172 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................180 Metin Türleri..................................................................................................................186 Söz Sanatları..................................................................................................................196 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................202 Yazım Kuralları..............................................................................................................208 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................220 Noktalama İşaretleri.....................................................................................................226 Beceri Temelli Sorular..................................................................................................238 Yıl Sonu Sınavı...............................................................................................................244 Cevap Anahtarı.............................................................................................................251

TÜRKÇE Kısa Kısa Sözcükte Anlam Temel anlam: Bir sözcüğün anlattığı ilk ve asıl kavrama temel anlam denir. Temel anlam, o dili konuşan herkesçe bilinen ve en yaygın olan anlamdır. Mecaz anlam: Bir ilgi veya benzetme sonucu sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Terim anlam: Bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir konuyla ilgili özel ve belirli bir kavramı olan sözcüklerin içer- diği anlamdır. Etkinlik - 1 P 1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin ifade ettiği anlam özelliğini (temel, terim, mecaz) cümlelerin yanında yer alan parantezlerin içine yazınız. 1. Yaşlı adamın üzerindeki ince gömlek onu sıcak tutmuyordu. (…………….) A S 2. Bu işler küçük çocuklar için çok ağırdı. (…………….) S 3. Salon perdesinin renginden yıllar geçtikçe sıkıldığını söylüyordu. (…………….) 4. Pilota pistte destilasyon çalışması olduğu söylendi. (…………….) 5. Bu kadar olaya rağmen yapacakları ile ilgili hiç renk vermiyordu. (…………….) 6. Sanatçı, sanat anlayışını oluştururken anılarından yararlandı. (…………….) 7. Üçgenler konusunu tekrar edip konuyla ilgili test çözdük. (…………….) 8. Çocuklar parkta oynarken oldukça mutlu görünüyorlardı. (…………….) 9. Projenin bu aşamasında yeni kişilerin projeye dâhil olmasına sıcak bakmıyor. (…………….) 10. Hayallere dalarak geçirdiği birkaç saatin sonunda gerçeklerle yüzleşti. (…………….) 11. Şans, artık onun yüzüne gülüyordu; bundan sonra sırtı yere gelmezdi. (…………….) 12. Topun yüzüne geldiğini fark eden çocuk yere çöktü. (…………….) 13. Sıfatlar, niteleme ve belirtme sıfatları olarak iki temel grupta incelenir. (…………….) 14. Ablasını çok severdi; onun hatalarını dillendirmez, üzerine toz kondurmazdı. (…………….) 15. Zamanını lale bahçesinde geçirir, lalelerine çok iyi bakardı. (…………….) 7

TÜRKÇE Sözcükte Anlam Etkinlik - 2 DOĞRU MU? / YANLIŞ MI? SÖZCÜKTE ANLAM BAŞÖĞRETMEN OKULLARI Aşağıda verilen bilgiler doğru ise Öğrencilerimiz sorgulama, araştırma, bilgiyi kendi zihinle- yanlarına D, yanlış ise yanlarına Y rinde yapılandırarak üretmelerine imkan verecek yaklaşım ve P harfi koyunuz. a. \"ortam\" sözcüğü mecaz anlam- yöntemlerle geleceğin bilinmeyen dünyasına hazırlanır; 21. yy becerileri ile donatılırlar. Öğrencilerimiz zenginleştirilmiş öğretim programları, uygulama ve laboratuvar çalışmaları ile da kullanılmıştır. (.......) her türlü bilgiyi deneyerek, yaşayarak öğrenirler. Fizik, kimya, biyoloji ve doku kültürü laboratuvarları, elektronik düzenle do- b. Altı çizili kelimelerden birinin natılmış sınıf ortamları öğrencilerimizin sürekli kullanımlarına anlamı: Bir nesnenin, bir kimsenin açıktır. başka nesnelere veya kimselere A göre olan değer ve yücelik derece- Lise öğrencilerimiz, Türkiye'de ve yurt dışında hayat boyu kul- si, seviyedir. (.......) lanacakları dil becerileri ve global bakış açıları ile donanmış bireyler olarak yetişirler. Ulusal ve uluslarası sınavlarda, yüksek c. \"Fizik, kimya, biyoloji\" kelimeleri öğrenimde başarılı olmaları daha da önemlisi gelecekte dünya terim anlamlı sözcüklerdir. (.......) vatandaşı olarak güçlü iletişim becerilerine katkı sağlayacak ya- bancı dil becerisi edinirler. d. \"güçlü\" kelimesinin zıt anlamlısı- nın kullanımı için \"Kadın onları kal- Öğrencilerimizin bilgi birikimi ve gelişimi lise yılları boyunca dıramayacak kadar zayıftı.\" cüm- ölçme uygulamaları ile takip edilir, tanımlanır ve değerlendirilir. S lesindeki \"zayıf\" sözcüğü örnek gösterilebilir. (.......) Bu tanımlandırmalar ışığında öğrencilerimiz akademik gelişim- lerini en üst düzeye taşımak üzere desteklenir. “ANLAMLI” GAZETE Sözcüklerin anlamları kullanıldıkları cümleye göre değişkenlik gösterebilir. Okul gazetesinin haziran sayısı için sizlerden dört cümlelik katkıda bulunmanız ve her cümlenizde yukarıda altı çizili sözcüklerden birinin kullanılması isteniyor. Sözcüklerin anlamlarının yukarıdaki metin içerisinde sahip S oldukları anlamlardan farklı olması bekleniyor. HAZİRAN 2020 BAŞÖĞRETMEN OKULLARI OKUL GAZETESI 2020 YILI OKUL YAŞAMI 1. 2. 3. 4. 8

TÜRKÇE Test - 1 Sözcükte Anlam 1. ‘’başlamak’’ sözcüğünün bazı anlamları ve bu anlamlara uygun örnekler aşağıda verilmiştir. P 1. Görünmek: A \"Kasabanın kenar mahallelerinden sonra bir mezarlık başlardı.\" (Sait Faik Abasıyanık) 2. Bir işe girişmek, harekete geçmek: \"Şairliğe on sekiz yaşında gazel ve rubailerle başlamıştı.\" (Haldun Taner) 3. Olmak, oluşmak, ortaya çıkmak, doğmak: \"Şiirimiz milletimizin Anadolu'daki teşekkülü ile başlar.\" (Yahya Kemal Beyatlı) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’başlamak’’ sözcüğü yukarıda verilen anlamlarından herhangi biriyle kul- lanılmamıştır? A) Bizim sokağın bitiminden sola dönüp yüz metre yürürseniz güzel bir bulvar başlar ve ağaçların rengârenk görüntüsü arasında yürümek ruhunuzu dinlendirir. B) Bahar başlarken sokaklar da canlanır, hayat daha keyifli hâle gelir; baharın uyanışına insanlar da ayak uydu- rur. C) Yazmaya hikâye türüyle başlayan yazar, zaman geçtikçe hikâyenin kendine uygun olmadığını, aslında deneme türünde eser yazarken daha iyi olduğunu fark etti. D) Türk kültürü, yüzyıllar öncesinde Orta Asya’da başlayıp günümüzde Anadolu ve çevresinde ağırlıklı olarak devamlılığını sürdüren bir kültürdür. 2. • Mecaz anlam, bir kelimenin gerçek anlamından uzaklaşarak farklı bir anlam kazanmasıdır. S Aşağıdaki cümlelerde bazı sözcüklerin günümüz Türkçesi yerine Göktürk alfabesiyle yazılan hâlleri kullanılmış- tır. Göktürk alfabesiyle oluşturulan sözcükler sağdan sola yazılmaktadır. S Buna göre Göktürk alfabesiyle oluşturulmuş kelimelerden hangisi cümleye mecaz anlam katmıştır? A) Hafta sonu evimizde yapılacak. B) zamanı gelince köye gideriz. C) Bugün okula çok geldi. D) Yeni ayakkabılarıyla bize atıyor. 9

TÜRKÇE Sözcükte Anlam 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’görmek’’ sözcüğünün anlamıyla kullanımı birbiriyle uyuşmamaktadır? Anlam Cümleler A) Gözlerin görmediği durumlarda başka Görme engelli kişiler kulakları ve parmaklarıyla görür- duyu organlarıyla algılamak ler. P B) Yüzü bir yöne doğru olmak, bakmak Türk iradesinin ne demek olduğunu sen de görecek- C) Çok değer vermek sin. Kızı hastalandığı için bugünlerde gözü kızından baş- kasını görmüyor. D) Sahne olmak, geçirmek Çocukluğumun geçtiği bu sokak ne oyunlar, ne kah- kahalar, ne anılar gördü tahmin bile edemezsin. 4. Düşünmek ve söyle- Güzellik, çoğu zaman Öğretmen bir kandile mek kolay fakat yaşa- kusurları gizleyen bir benzer, kendini tüke- A mak, hele yaşamı başarı örtüdür. terek başkalarına ışık ile sonuçlandırmak çok verir. zordur. (BALZAC) (RUFFINI) (ZİYA GÖKALP) S • Mecaz anlam bir kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşmasıyla oluşan yeni anlamıdır. Örneğin ‘’Aramızdaki iyi niyet köprülerini attı.’’ cümlesinde ‘’köprü’’ sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır. Buna göre yukarıdaki özlü sözlerde (vecize) yer alan kelimelerden hangisi mecaz anlamda kullanılmamış- tır? A) Yaşamak B) Örtü C) Tüketmek D) Işık S 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde \"çözmek\" sözcüğünün anlamı ve cümledeki kullanımı birbiriyle uyum sağlamamıştır? Anlam Cümleler A) Bilinmeyen, gizli noktasını bulup açıklamak Sonunda bize anlatmadığı olayın tüm ayrıntılarını çözdüm. B) Saçı açmak Anneannem saçımı çözüp güzelce tarar ve örerdi. C) Düğmeyi iliğinden açmak Ayakkabısını bağlamayı öğrenmek için bağcıkları D) Düğümlü, bağlı veya sarılı bir şeyi açmak bağlayıp tekrar çözüyordu sonra yeniden bağlıyordu. Memleketten gelen paketin iplerini çözünce burnuna memleket kokusu geldi. 10

TÜRKÇE Test - 2 Sözcükte Anlam 1. Bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir koluyla ilgili özel ve belirli bir kavramı olan sözcüklere terim anlamlı P sözcük denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde açıklaması verilen anlam türünün örneği olacak bir sözcüğe yer verilmemiştir? A) İnsanlar bakış açısını genişletmek için okumalı, okuduklarını düşünmeli, düşündüklerini kendi ifadeleriyle yazmalı. B) Derste işlediğimiz bitki hücrelerini gerçek hayatta da tecrübe edebilmemiz için öğretmenimiz doğadaki bitki örneklerini incelememizi söyledi. C) Bu hafta sonu gittiğimiz tiyatronun ikinci perdesinde oyuncular, oyunu renklendirmek için oyunda doğaç- lama yaptı. D) Hakemin verdiği penaltı kararına karşı çıkan oyunculardan birine hakem; sarı, diğerine de kırmızı kart gös- terdi. 2. Somut anlam: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle algılayabildiğimiz sözcüklerin içerdiği anlamdır. A Soyut anlam: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle algılayamayacağımız sözcüklerin içerdiği anlamdır. S Buna göre aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi diğerlerinden farklı bir anlam özelliği taşı- maktadır? A) Bugünlerde hayal kurmak kötü bir şeymiş gibi hayal kuran insanlar yadırganıyor. B) Bahar mevsiminin gelişini en çok temiz hava alabileceğim için istiyorum. C) Kurgusal romanların içeriğinde fantastik ögelerin kullanılması doğaldır. D) Su taşkını olduğu için şehirdeki elektrik bir hafta kesilecekmiş. 3. Nicel anlam; ölçülebilen, sayıla- Nitel anlam; ölçülemeyen, sayı- S bilen anlamdır. ‘’ Bugün sokakta lamayan anlamdır. ‘’Bugün top- gördüğüm küçük kediyi sev- lantıda beni küçük düşürdü.’’ dim.’’ cümlesinde ‘’küçük’’ söz- cümlesinde ‘’küçük’’ sözcüğü cüğü nicel anlamlıdır. ölçülemediği için nitel anlamlı- dır. Edebiyatta yer edinmek isteyen yeni şairler şiir yazmaya başlamadan önce… Buna göre yukarıdaki cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa \"büyük\" sözcüğü cümlede nitel anlam içermez? A) herkesin gözünde büyük şiir olarak nitelendirilen eserleri okumalı. B) büyük düşünmemeli, ufak adımlarla ilerlemeyi kendilerine hedef koymalı. C) eline büyük ebatlı bir antoloji alıp baştan sona antolojiyi didik didik etmeli. D) edebiyat alanının büyük ustalarının yazdığı tüm şiirleri incelemeli. 11

TÜRKÇE Sözcükte Anlam 4. Yansıma sözcük (pat, gür, tak, cik vb. ) doğadaki seslerin taklit yoluyla dilimize geçerek oluşturduğu sözcükler- dir. Yansıma sözcüklerle ikileme de oluşturulabilir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma sözcüğün oluşturduğu ikileme cümleye \"gürültülü bir şekilde\" anlamı katmıştır? A) Salatalığı yerken hatır hutur sesler çıkarıyor, etrafındaki insanların rahatsız olduğuna aldırış etmiyordu. P B) Kapıdan gelen tık tıkları duyunca kapıya birinin vurduğunu zannettik ama sesin kaynağı rüzgârmış. C) Yazarın son kitabı gümbür gümbür geliyor, demedi demeyin! D) Telefonum çaldığında anlamıştım yine palas pandıras bir yerlere gideceğimizi. A 5. Yazılışı aynı, anlamı farklı olan sözcüklere eş sesli (sesteş); yazılışı farklı, anlamı aynı sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) sözcük denir. \"Kara\" hem renk adı hem de toprak parçası anlamlarına geldiği için sesteş sözcüktür. \"öğrenci\" kelimesinin eş anlamlısı \"talebe\"dir. Buna göre aşağıdaki dizelerle ilgili parantez içinde verilen bilgilerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) Bülbül eyler güle naz / Ağlayan çok gülen az (Dizelerde kullanılan \"gül\" sözcüğü sesteştir.) S B) Niçin kondun a bülbül/Kapımdaki asmaya / Ben yarimden ayrılmam/Götürseler asmaya (Dizelerde kullanı- lan \"asma\" sözcüğü anlamdaştır.) C) Kısmetindir gezdiren yer yer seni / Arşa çıksan âkibet yer yer seni.(Dizelerde kullanılan \"yer\" sözcüğü sesteş- tir.) D) Kelimelerin anlamı kalmaz / Sadece duygulanır hissedersin. (Dizelerinde \"duygu ve his\" sözcükleri anlam- daştır.) S 6. I. Modern Türk heykelinin gelişim aşamalarını hazırlamayı amaçlayan bu kapsamlı sergide, Türk heykelinin beş özgün sanatçısının eserleri yer alıyor. II. Endonezya’daki yanardağ patlamasının neden olduğu kül bulutunun iklimleri de etkileyeceği belirtiliyor. Numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede \"orijinal\" anlamına gelen bir sözcüğe yer verilmiştir. B) II. cümlede mecaz anlamda sözcükler kullanılmamıştır. C) I. cümledeki \"yer\" sözcüğünün sesteşi yoktur. D) II. cümlede \"yanan şeylerden artakalan toz madde\" anlamında sözcük vardır. 12

TÜRKÇE Test - 3 Sözcükte Anlam 1. Orhan Veli ve arkadaşlarının oluşturduğu Garip Akımıyla (hareketle) Orhan Veli ve arkadaşları devamlı bir I değişmenin, başkalığın (yeniliğin) peşinde olduğunu göstermiş, geleneksel kuralları reddedip yazın dünya- II sında kavramsal ve olgusal düzeyde şiddetli bir tartışma (ikilem) oluşturmuştur. Güç bela (zorlukla) bir şekilde III IV kabul ettirdikleri yeni şiir yaklaşımı kimi yaklaşımlara göre değer görmese de Garip şiiri yazımızı modern çiz- P giye taşımıştır. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşma- maktadır? A) I B) II C) III D) IV 2. Sanatçılar, bir eserin sahibi değil, o eserin ortaya çıkmasına --- olmuş kurgu yaratıcılarıdır. Sanatçıların, yarattık- A ları ---- dünya ile kişisel olarak herhangi bir ---- yoktur. S S Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? A) yardımcı – olağan dışı – bağlantısı B) aracı – kurgusal – ilişkisi C) sebep – sanatsal – katkısı D) katkısı – özgün – bağı 3. Sanat, gücünü kelimelerin seçiciliğinden alır, anlamın sınırlanması yazarı bıçak sırtına sürer. Anlamdaki yeter- sizlik ise eseri uçurumdan aşağı düşürür. Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Gereksiz görülme B) Riskli olma C) Dikkat çekici olmama D) Kalıcılıktan uzaklaştırma 4. Bir bölgede, bir toprakta dirlik düzenlik varsa oralarda kök salar insan. Ama koşullar tepeden tırnağa mutsuz- lukla, sıkıntıyla örülmüşse kaçmanın yollarını arar. Büyük dedelerim de bakmışlar ki burası onlara uygun bir kent değil, tası tarağı toplamış, Giresun’da soluğu almışlar. Yüklerini indirdikleri orada ev, bağ, tarla satın almış- lar; çay ve fındık yetiştirmişler. Uğraşmış, didinmişler ve o yabancılara özgü ürkeklikle kimsenin etlisine sütlü- süne karışmadan yaşamlarını sürdürmüşler. Bu parçadaki altı çizili deyimlerden hangisinin açıklamasına aşağıda yer verilmemiştir? A) Baştan aşağı, her yanıyla. B) Bir yere iyice yerleşmek. C) Gitmek zorunda kalarak bütün eşyasını toplayıp hazırlanmak. D) Dinlenmek, ferahlamak, rahatlamak. 13

TÜRKÇE Sözcükte Anlam 5. Deneme, zevkli bir yolculuktur. Metinlerde keyifli bir gezintiye çıkmaktır. Denemede kalemin o özgürce salınışı, istediği yerde durup istediği yerde yere dokunuşu insana sıkıntısını ve telaşını unutturabilir. Denemede zorunlu varılacak bir yer yoktur. Gidilecek bir yer, ispatlanacak fikirler yoktur. Kürekler aheste aheste çekilir. Herkesin harcı değildir böyle yürüyüşler, ehlikeyiflere özgüdür. Deneme yazarı ve okuru zihin gezintilerini özgürce yapar. Bu parçada deneme ile ilgili altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? P A) Konu sınırlamasının olmaması B) Sıkı kurallara bağlı olması C) Kesin sonuçlara ulaşılması D) Bir düşünceyi kanıtlama amacı taşımaması 6. Bu eserde yazar, günümüze çarpıcı göndermeler yapmış. Seksen sene önce yaşamış olmasına karşın sanki A bugünkü toplumları düşünerek oluşturmuş eserini. Demek ki büyük yazar olmak böyle bir şey. Bu parçadaki “büyük yazar” sözüyle belirtilmek istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Eserleriyle geçmişi yaşatmayı başaran B) Geçmişle geleceğe aynı ölçüde değer veren C) Kendi dönemini aşan görüşler ileri süren D) Yeni bir toplumun özelliklerini eserlerine yansıtabilen S 7. Hiçbirimiz, şiirden uzak bir hayat düşünemeyiz. Şiirle çok yakın bir akrabalığımız vardır hatta onunla içli dışlı olmuşuzdur. Yukarıdaki altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Bu işe sabırlı yaklaşmanız daha doğru olacak. S B) Yıllardır görmediğim köyüm burnumda tütüyor. C) İş hayatında samimi tavırlar çok da hoş karşılanmaz. D) Ev sahibi, bizi çok resmî bir şekilde karşıladı. 8. Eleştiri, bir düşünce birikiminin toplumsal gelişime sıkı sıkıya bağlı bir kültür ortamının ürünüdür. Bir edebiyat ---- olarak anlatım yolu düzyazıdır. 19. yüzyılda Batı’da hemen hemen bütün eleştiri ---- kullanılırdı. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir? A) dünyası - teknikleri B) türü - yöntemleri C) kolu - sistemleri D) aracı - taktikleri 14

TÜRKÇE Test - 4 Sözcükte Anlam 1. Edebiyat eserleri, ---- bir türlü ortadan kaldıramayan insanoğlunun ---- ulaşmak için bulabildiği tek çaredir. P Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir? A) yok olmayı - evrenselliğe B) tanınmamayı - ölümsüzlüğe C) ölümü - sonsuzluğa D) unutulmayı – özgünlüğe 2. Kısa ve güzel bir Paris yolculuğu, kentler, kenti simgeleyen kavramlar ve mekânlar üzerine yeniden düşünmemi A sağladı. Sıklıkla İstanbul düştü aklıma. İmgeler zenginiydi bu kent. Boğaziçi, erguvanlar, Galata Köprüsü, balık- çılar, martılar, vapurlar, İstiklal Caddesi, kentin gürültüsü… Tek bir fotoğraf karesine sığdırılamayacak kadar çok görüntü ve anlam… Böyle bir kenti anlatmak mümkün müdür? Paragrafta altı çizili sözcüklerin ve söz öbeğinin içerdiği anlamlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla veril- miştir? A) hakkında - istemek - bölümde B) koşuluyla - hatırlamak - derecede C) hakkında - hatırlamak - ölçüde D) koşuluyla - ilgilenmek - miktarda 3. Kendimi ve eserlerimi anlatmam için gittiğim üniversitelerde gençler, kendilerinin yaptığı dil yanlışlarından S söz etmemi (üzerinde konuşmamı) istiyorlar benden. Çoğu zaman geri duruyorum (kaçınıyorum) bundan. S I II Çünkü her seferinde gençlere yüklenmek, onların dil kusurlarını sıralamak bana yanlış geliyor. Dil konusunda gençlerin bir bakıma kuşatılmış (çokça bulunmak) olduğunu düşünüyorum. Onları Türkçemizden uzaklaştıran, III Türkçe sevgisinden yoksun bırakan (yokluğunu çektiren) aslında bu bilinci onlara aşılayamamış olan büyükleri- dir. IV Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisindeki altı çizili sözün ayraç içindeki açıklaması doğru değil- dir? A) I B) II C) III D) IV 4. Bu kanyon, gizemli görüntüsünün yanı sıra, kaya yapısı - - - - Türkiye’nin farklı özellikteki tırmanış bölgelerinden biri - - - -. Bu parçada boş bırakılan yerlere, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmedir? A) yüzünden – gösteriliyor B) dolayısıyla – sanılıyor C) sebebiyle – oluyor D) bakımından – sayılıyor 15

TÜRKÇE Sözcükte Anlam 5. Bedri Rahmi Eyüboğlu, eserlerinin çoğunu bir ressam gözüyle ressam gibi davranarak yazmıştır. Bu cümledeki \"ressam gibi davranarak\" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Güncel olayları yansıttığı B) Kendi yaşantısını yansıttığı C) Canlı betimlemelere yer verdiği P D) Titiz ve seçici davrandığı A 6. Sonbahar geliyor serçe Yuvanı nereye yapacaksın? Ayva çiçek açmadan önce. Meyvelerin içi geçecek Rüzgâr başka çeşit esecek Yağmurlarla ıslanacaksın. Şiirde altı çizili söz öbeğinin ifade ettiği anlam aşağıdakilerden hangisidir? S A) istemeden kısa bir süre uyuyuvermek B) bir işe yaramaz duruma gelmek C) yaşlılıktan, güçsüzlükten isteksiz olmak, hiçbir şeye ilgi duymamak D) yenmeyecek biçimde içi bozulmuş olmak S 7. Güllerin arkasında karanfiller, morlu beyazlı şebboylar... Başka türlü seven, başka türlü gören, kimselere benze- meyen Ali... Evden çıkan Ali... Karıncaları izleyen Ali... Tuhaf ve mutlu gülen Ali... Verda’ya âşık olan Ali... Renkler birbirine karışırken bulutlar pamuk pamuk azalıp çoğalırken Verda’nın kalbine düşen Ali... Bir elmada iki diş izi... “Kırlangıç Dönümü” ince bir aşk hikâyesi... Sinan Sülün, hayata tutunmaya çalışan genç bir aşkın dünyayla imti- hanını anlatıyor. Yukarıdaki paragrafla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İkilemeye yer verilmiştir B) Zıt anlamlı sözcükler kullanılmıştır. C) Soyut anlam içeren sözcüklere yer verilmiştir. D) \"ince\" sözcüğü nicel anlamda kullanılmıştır. 16

TÜRKÇE Test - 5 Sözcükte Anlam 1. Aşağıda bazı sözcüklerin sözlük anlamları verilmiştir. Sözlük anlamından hareketle harflerin karışık verildiği sözcükler yandaki kutucuklara yerleştirilecektir. FÖR 1 Sözlük Anlamı: Yasalarla belirlenmeyen, halkın kendiliğinden uyduğu gelenek ŞARM 2 P A Sözlük Anlamı: Bir topluluğu simgelemek için düzenlenmiş müzik parçası S S VABULR 3 Sözlük Anlamı: Şehir içinde ağaçlı, geniş cadde ŞELİETRİ 4 Sözlük Anlamı: Bir insanı, bir eseri, bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla inceleme işi, tenkit TEKİL 5 Sözlük Anlamı: Bir yerde toplanmış, bir araya gelmiş insan topluluğu AKPIL 6 Sözlük Anlamı: Bir şeye biçim vermeye veya eski biçimini korumaya yarayan araç RAYA 7 Sözlük Anlamı: Altın, gümüş vb. madenlerden yapılmış şeylerin saflık derecesi 1 2 3 4 5 6 7 Anlamı verilen kelimeler düzeltildiğinde sarı kutucuklara denk gelen harflerin oluşturduğu sözcüğün anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) İşler durumda olma, etkinlik B) Sanayi kuruluşu, üretimevi C) Etmen, etken D) Canlı, etkin, hareketli 17

TÜRKÇE Sözcükte Anlam 2. Türk Dil Kurumunun e-sözlüğünde yer alan \"tandır\" sözcüğüyle ilgili bazı açıklamalar aşağıda verilmiştir. P tandır Arapça tennür 1. isim Yere çukur kazılarak yapılan bir fırın türü. 2. isim Bazı yerlerde, kışın ayakları ısıtmak amacıyla bir masanın altına mangal konulup üstüne yorgan örtülerek yapılan düzen. Birleşik Kelimeler tandır alevi tandır böreği tandır çorbası tandır çöreği tandır ekmeği tandır kebabı tandırname Türk lşaret Dili Parmak Alfabesiyle Gösterilişi A t an dı r Buna göre \"tandır\" sözcüğünün açıklamalarında, sözlüklerde bulunması beklenen; I. Sözcüğün tanımlanması ve tanıma uygun kullanımının örneklendirilmesi, II. Sözcüğün işaret dilinde nasıl anlatıldığı III. Sözcüğün içinde yer aldığı deyim ve atasözlerine yer verilmesi, IV. Sözcüğün içinde yer aldığı söz öbeklerine yer verilmesi V. Sözcüğün ortaya çıktığı dil ve o dildeki hâliyle ilgili bilgi verilmesi S niteliklerinden hangisi örneklenmiştir? A) I, II, IV ve V B) II, IV ve V C) I, III ve IV D) III, IV ve V 3. HA Y R ANY I ADADNÜA Z S SADL I L L N I MSA L K I M L A I PMAN İ A KMCAD Ş O TRAEKEZ Ç UF K E S R T F Sözcükler, sağdan sola ve yukarıdan aşağıya bulmacaya yerleştirilmiştir. Aşağıdaki anlamlardan hangisine karşılık gelen bir sözcük yer almamaktadır? A) Gelir, kazanç B) İnkâr etmek C) Birçoğu bir sap üzerinde bir arada bulunan meyve D) Yanında başkaları bulunmayan 18

TÜRKÇE Test - 6 Beceri Temelli Sorular 1. Aşağıdaki tabloda bazı besinlerin, “A, B, AB, 0” kan gruplarına sahip insanlardaki etkileri “Nötr, +, -” ifadeleriyle gösterilmiştir. A B AB 0 Tatlı patates Nötr + +– P Elma – + + Nötr A S Havuç + Nötr Nötr – S + Nötr – + Şalgam Yeşil zeytin Nötr – + + + Tüketilmesi faydalıdır. (Besin kaynağıdır.) – Zararlıdır. Nötr (Faydası da zararı da yoktur.) Bu tablodan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yeşil zeytin, kan grubu “AB” ve “0” olanlar için faydalı bir besindir. B) Havuç ve şalgamın kan grubu “B” olanlara faydası da zararı da yoktur. C) Tatlı patates, kan grubu “A” olanlar için zararlı bir besindir. D) Elma, kan grubu “B” ve “AB” olanlar için besin kaynağıdır. 2. Antik çağlardan beri dünya uygarlıklarını barındırmış Anadolu toprakları, tarihi hazinelerle doludur. Bunu gör- menin en iyi yolu ise uygarlıkların en kalıcı izleri olan kalelerdir. Ülkemizdeki ünlü kalelerin inşa tarihleriyle ilgili bilgiler şunlardır: • Sinop Kalesi, Kız Kalesi’nden önce inşa edilmiştir. • Diyarbakır Kalesi’nden önce ve sonra inşa edilen kaleler vardır. • Sinop Kalesi inşa edildiğinde sadece bir kale inşa edilmiştir. • Kız Kalesi, Alanya Kalesi’nden sonra inşa edilmiştir. Bu bilgilere göre kalelerin inşa edilme tarihleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? II. yüzyıl VII. yüzyıl XI. yüzyıl XII. yüzyıl A) Kız Kalesi Sinop Kalesi Alanya Kalesi Diyarbakır Kalesi B) Sinop Kalesi Kız Kalesi Diyarbakır Alanya Kalesi Kalesi C) Alanya Kalesi Sinop Kalesi Diyarbakır Kız Kalesi Kalesi D) Diyarbakır Alanya Kalesi Sinop Kalesi Kız Kalesi Kalesi 19

Doğumda TÜRKÇE 1. ayın sonuBeceri Temelli Sorular 2. ayın sonu3. Sağlık Bakanlığı tarafından uygun görülen aşı dönemleri ve bu dönemlerde yapılması gereken aşılar aşağıdaki 4. ayıngibidir. sonu 6. ayınAŞILAR sonu 12. ayınP Hepatit B sonuBCG (Verem 18. ayınDaBT - İPA - Hib sonuKPA 24. ayınKKA sonuDaBT - İPA OPA İlköğretimTd 1. sınıf A Hepatit A İlköğretimHep-B: Hepatit B Aşısı 8. sınıfBCG: Bacille-Calmette-Guerin (Verem Aşısı) DaBT-IPA-Hib: Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip b Aşısı (Beşli Karma Aşı) KPA: Konjuge Pnömokok Aşısı KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı DaBT - IPA: Difteri, Aslüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio Aşısı (Dörtlü Karma Aşı) OPA: Oral Polio Aşısı (Çocuk Felci Aşısı) S Td: Erişkin Tipi Difteri-Tetanoz Aşısı Hep-A: Hepatit A Aşısı Ali, Bahar, Eylül ve Yücel adlı kişilerin yaşlarıyla ilgili bilinenler şunlardır: • Ali, 16 aylık bir çocuktur. • Bahar, 2. sınıfa giden bir öğrencidir. • Eylül, 3 yaşında bir çocuktur. • Yücel, 8 aylık bir bebektir. S * Kişilerin içinde bulundukları döneme kadarki tüm aşıları yaptırdığı varsayılmıştır. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez? A) Ali; Hepatit B, BCG(Verem) ve KPA aşılarının tümünü yaptırmıştır. B) Bahar, Td aşısı dışındaki tüm aşıları yaptırmıştır. C) Eylül, KKA ve DaBT-IPA aşılarını yaptırmıştır. D) Yücel’e yapılan OPA ve KPA aşıları birer kez daha yapılmalıdır. 20

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Aşağıdaki pasta grafiğinde evlerde kullanılan suyun hangi alanlarda kullanıldığı karşılaştırmalı olarak gösteril- miştir. %26 %22 TUVALET ÇAMAŞIR MAKİNESİ P %14 %17 A TESİSAT DUŞ S SIZINTILARI%3 DİĞER %2 %16 BANYO MUSLUK Buna göre bu dağılımın sütun grafiğinde gösterimi aşağıdakilerden hangisidir? A) 30 B) 30 C) 30 D) 30 25 25 25 25 20 20 20 20 15 15 15 15 10 10 10 10 5 5 5 5 0 0 0 0 Tuvalet Çamaşır Mak nes Duş Musluk Tes sat Sızıntıları D ğer Banyo Tuvalet Çamaşır Mak nes Duş Musluk Tes sat Sızıntıları D ğer Banyo Tuvalet Çamaşır Mak nes Duş Musluk Tes sat Sızıntıları D ğer Banyo Tuvalet Çamaşır Mak nes Duş Musluk Tes sat Sızıntıları D ğer Banyo S 5. Özgür, Nurşen, Senem, Emir ve Bayram adlı kişiler, A ve B tiyatrolarına gitmiştir. Bu kişilerin gittikleri tiyatrolarla ilgili bilinenler şunlardır: • Her bir kişi sadece bir tiyatroya gitmiştir. • Üç kişi B tiyatrosuna gitmiştir. • Senem ve Emir aynı tiyatroya gitmiştir. • Nurşen ve Bayram’ın gittiği tiyatrolar farklıdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle A tiyatrosuna gitmiştir? A) Bayram B) Senem C) Özgür D) Nurşen 21

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. 1. Size verilen anahtarı kullanarak 5. “ETKİLEŞİMLİ TAHTA”yı masaüs- dersin başında tahtanızı açıp kul- tünde bulunan POWER tuşundan P landıktan sonra, dersin sonunda veya başlat menüsünden kapatınız. tekrar tahtayı kilitleyip çıkınız. Te- KESİNLİKLE tahta kapanmadan fişi neffüslerde tahtayı açık bırakmayı- prizden çekmeyiniz. nız. Öğrencilere KESİNLİKLE anah- tarınızı vermeyiniz. 2. “ETKİLEŞİMLİ TAHTA” ekranına 6. “ETKİLEŞİMLİ TAHTA”nın masaüstü !sivri uçlu kalem ya da benzeri ci- düzenini, arka plan resmini değiştir- meyiniz. Kişisel dosyalarınızı kayıtlı simlerle dokunmayınız. Mümkünse bırakmayınız. tahta için geliştirilen kalemlerden temin ediniz. A 3. Ekran hafif nemli bir bezle kim- 7. Tahtalarda kullanabileceğiniz yasal temizlik maddeleri kullan- eğitsel materyallere “eba.gov.tr.” ad- madan günlük olarak silinmelidir. resinden ulaşmanızı tavsiye ederiz. Temizlik sırasında sistem kapalı ol- malıdır. Fatih Projesiyle ülkemizde binlerce okula takılan etkileşimli tahtaların S 4. USB belleklerinizi korumalı yapıp milletimizin ortak emeğinin ürünü temizledikten sonra kullanmaya olduğunu, yüksek maliyetlerle elde başlayınız. Öğrencilerden alınan edildiğinin ve bu gereçlerin eğitim bellekleri etkileşimli tahtalarda kul- amaçlı kullanılması gerektiğinin bi- lanmayınız. lincinde olalım. Teşekkürler. Atatürk Ortaokulu Bilişim öğretmeni Merve Hanım, okula taktırılan etkileşimli tahta ile ilgili kullanım kurallarına göz attıktan sonra öğretmenler odasının yolunu tutmuştur. Öğretmenler odasında birbirileriyle sohbet eden S bazı öğretmenlerin aralarında geçen konuşma şöyledir: Ömer Bey, “Geçen ders etkileşimli tahta sistemi açıkken ekranı ıslak bir bezle sildik, bir anda ekran görüntüsü kayboldu.” Mesut Bey, “ Öğrencimin biri çalışmasını sunmak için Usb belleğini tahtaya taktı, bir anda masaüstündeki tüm dosyalar silindi.” Nilgün Hanım, “Sormayın hocam, bizim de ders bitiminde öğrencimizin biri tahta henüz kapanmamışken fişi çekti, tahtayı bir daha açamadık.” Handan Hanım, “Dersin başından sonuna kadar etkileşimli tahtada tahtayla uyumlu kalem kullanarak yazıları- mızı yazdık, işimiz bitince de anahtarla kapattık.” Merve Hanım, yukarıdaki konuşmalardan sonra hangi öğretmenleri etkileşimli tahta kullanım kuralları konusunda uyarmalı veya kuralları hatırlatmalıdır? A) Ömer Bey ve Mesut Bey B) Nilgün Hanım, Ömer Bey ve Handan Hanım C) Mesut Bey ve Nilgün Hanım D) Ömer Bey, Mesut Bey ve Nilgün Hanım 22

TÜRKÇE Test - 7 Beceri Temelli Sorular 1. Doğa ana desek de ne yazık ki yüreğimiz kan ağlıyor ve bunu kendi ellerimizle yapıyoruz! Nasıl oluyor da insan- lar doğa üzerinde kendilerini böyle hâkim ve doğanın sahibi olarak görebiliyorlar bilinmez ama ne yazık ki yakında kötü davranacak bir doğa da kalmayacak, gidiş o yönde. Aşağıdakilerden hangisi burada yakınılan durumla ilgili bir karikatür değildir? A) B) P C) D) A S 2. 2020 Avrupa Kadınlar Futbol Şampiyonası kura çekiminde turnuvaya katılmaya hak kazanan 16 ülke aşağıdaki S şekilde 4 torbaya ayrılmıştır. 1. Torba 2. Torba 3. Torba 4. Torba İngiltere Hırvatistan Portekiz Galler Belçika Türkiye Avusturya Ukrayna Polonya Danimarka Rusya İspanya Hollanda Norveç Sırbistan İsviçre • Her torbadan seçilecek bir takımın yer aldığı dörder takımlı dört grup oluşturulacaktır. Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki gruplardan hangisi kesinlikle oluşamaz? A) Avusturya, Türkiye, İspanya, Hollanda B) Polonya, Danimarka, Ukrayna, Sırbistan C) Türkiye, Hırvatistan, Avusturya, Belçika D) İngiltere, Galler, İsviçre, Polonya 23

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Bir kelime oyununda öğrencilerden verilen kelimedeki harfleri değiştirerek yeni bir kelime oluşturmaları isten- mektedir. İlk kelimeden yola çıkılarak ardından gelen her kelimede sadece bir harf değiştirilerek yeni bir sözcük oluşturulur. Ta ki ilk kelimedeki harflerin hepsi değiştirilene kadar. Her satırda sadece bir harfin değiştiği kutu- cuklar aşağıda gösterilmiştir. Örnek: P KAZ I K KAZAK KAZAN S A Z AN SUZAN S UDAN A Ahmet, tabloda “L, I, A, S, R” harflerini kullanarak son kelime olarak “SIZAR” sözcüğünü elde etmiştir. I. − − − − − II. − − − − III. − −−− IV. − − −− V. − − − S VI. S I Z A R Buna göre Ahmet, numaralı bölümlere aşağıdaki kelimelerden hangisini yazmış olabilir? A) K A L A N B) K A L I N KAL I N K A L AN K I LAN K I LAN S K I ZAN K I ZAN S I ZAN S I ZAN C) K A L I N D) K A L I N K A L AN K I LAN K I LAN K A L AN S I ZAN K I ZAN K I ZAN S I ZAN 24

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. İSİM - ŞEHİR GÖSTER SÖZLÜK BİLGİNİ A harfi ile yarışma İSİM ŞEHİR BİTKİ HAYVAN PUAN P AKİF(10) ANKARA(5) AYVA(5) ASKI(10) 40 P K harfi ile yarışma KENAN(10) KONYA(10) KEKİK(20) KUŞ(5) 40 P S harfi ile yarışma SİMGE(10) SİMGE(10) SEMİZ OTU SU SAMURU 50 P A (10) (10) Ailesiyle evde eğlenceli zaman geçirmek isteyen Mesut isim-şehir oyununu organize eder. S Oyunun kurallarına göre belirlenen harf ile her oyuncu verilen süre içinde başlıklara uygun cevaplarını yazar ve S kimseye göstermez. Herkes cevap verir ve tüm cevaplar farklı olur ise 10 puan, herkes cevap verir ancak oyun- cunun verdiği cevabı başka bir oyuncu da verirse 5 puan, kendisinden başka herkesin boş bıraktığı bir başlığa cevap yazan oyuncu 20 puan alır. Yukarıdaki tabloda Mesut’un oyun kâğıdı ve puanları yer almaktadır. Tabloya göre yapılan aşağıdaki yorumların hangisi yanlıştır? A) Mesut, kimsenin bilemediği bir başlığa yanıt vermiştir. B) Verdiği cevapların diğer oyuncularla en çok benzediği harf “S” harfi ile olan yarışmadır. C) Hiçbir başlıkta üç farklı harften aynı puanı alamamıştır. D) Mesut’un dışında en az bir oyuncu daha eşya bölümüne “kalem” cevabını vermiştir. 5. Dedeleri ile birlikte balık tutmak isteyen beşiz kardeşler Derin, Pelin, Helin, Selin ve Ceylin ile dedeleri bir anlaşma yaparlar. Anlaşmaya göre: • İsmindeki harf sayısı fazla olan kişi ile ilk gün balığa çıkılacak. • Alfabetik olarak isimler sıralandığında sonda olanla en son balığa çıkılacak. • İsimleri tersten okuyarak alfabetik sıralama yaptığımızda sonuncu olan ile üçüncü gün balığa çıkılacak. Sadece hafta içi balık tutulduğuna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez? A) Derin, Selin’den önce balığa çıkmıştır. B) Helin ikinci gün balığa çıkmıştır. C) Pelin Ceylin’den iki gün sonra balığa çıkmıştır. D) Derin çarşamba günü balığa çıkmıştır. 25

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. Kaya Bey, bir yıllık kredi kartı harcamaları ile ilgili şunları dile getirmiştir: • Giyim harcamaları, ulaşım ve iletişim harcamalarının toplamından fazladır. • Gıda harcamaları, yine her yıl olduğu gibi diğer tüm harcamaları geride bırakmış. • Sağlık harcamaları; iletişim harcamalarından az, ulaşım harcamalarından daha çoktur. • Eğitim harcamaları, giyim harcamalarından çok, gıda harcamalarından daha azdır. P Yıllık kredi kartı harcamaları ile ilgili bu yorumları yapan Kaya Bey’in bakmış olduğu pasta grafiği aşağıda- kilerden hangisi olabilir? A) 4% HARCAMALAR B) 5% HARCAMALAR 8% 20% Gym 9% 23% Gym 12% Gıda 7% Gıda Eğ t m Eğ t m A 25% 31% Sağlık 21% 35% Sağlık İlet ş m İlet ş m Ulaşım Ulaşım C) 5% HARCAMALAR D) 5% HARCAMALAR S 9% 22% Gym 10% 23% Gym 7% 33% Gıda 7% 26% Gıda 24% Eğ t m 27% Eğ t m Sağlık Sağlık İlet ş m İlet ş m Ulaşım Ulaşım S 7. Pigpen şifrelemesi (pigpen cipher) 18. yüzyılda kullanılan bir sistemin ismidir. Bu sistemde her harf bir sembol ile gösterilir. Aşağıda pigben şifrelemesi karakterlerinin alfabe karşılığı verilmiştir. A B C D E F G H I-İ J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Örnekte görüldüğü üzere şifreleme işlemi sırasında yapılan tek işlem, Latin alfabesindeki harfleri gösteren sem- bollerin bire bir değiştirilmesidir. GEMİ: Yukarıdaki bilgilerden ve örnekten yararlanarak aşağıdakilerden hangisi “KITA”kelimesini karşılamaktadır? A) B) C) D) 26

TÜRKÇE Etkinlik - 3 Fiilimsiler 1. Aşağıdaki cümlelerde bulduğunuz fiilimsileri (isim-fiil, sıfat-fiil ve zar-fiil) yandaki boş parantezlere yazınız. 1. Mahalledeki arkadaşlarla sinemaya gitmeyi düşünüyoruz. (........................................) 2. Karşındaki kişiyi dinlemek büyük bir meziyettir. (........................................) P 3. Durakta ilk minibüsün kalkışını bekliyordu. (........................................) 4. Ülkemizde gezilesi o kadar çok yer var ki… (........................................) 5. Anlaşılmaz bir hâli vardı son zamanlarda. (........................................) 6. Derin dondurucuda bekletilen etlerin kıvamı çok iyiydi. (........................................) A 7. Eşyaları dolaba yerleştirip dışarı çıkabilirsin. (........................................) 8. Evinden ayrılır ayrılmaz bir hüzün çöktü yüreğine. (........................................) 9. Dolu dolu bir gün geçirmenin sırrı erken uyumaktır. (........................................) S 10. Anlamadan dinlemeden her konuya atlıyordu. (........................................) 11. Mesai bitince pazardan meyve ve sebze almalısın. (........................................) 12. Arabayı çarşının sonundaki çıkmaz sokağa park etti. (........................................) 2. Aşağıdaki metinde geçen fiilimsileri bulun uygun balona yerleştiriniz. S Seramik çamurunu fazla yoğurmam içinde hava kabarcıklarının kalmasını engellemiyor. Oyalanmak isteyince böyle olur. En iyisi Kömür’le ilgilenmek. Masanın altında paspas gibi uzanıyor. Sesimi duyar duymaz doğruldu, tek sıçrayışta yanımdaki sandalyeye çıktı. Sığamadığı mindere etrafında dönerse yerleşeceğini sanıyor. Başını karnına gömdü; ayaklarını topladı, kuyruğu sarkıyor. İsim-fiil Sıfat-fiil Zarf-fiil 27

TÜRKÇE Fiilimsiler Etkinlik - 4 1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin özelliklerini kutucuğa doğru bir şekilde işaretleyiniz. No Cümle İsim fiil Kalıcı isim Çekimli fiil 1. Lütfen, kalemi bana ver, duvarı daha fazla çizme. 2. Resmi daha etkili kılmak için dumanları çizmeye çalışıyordu. 3. İtfaiyeciler çizmelerini giyerek yangına müdahale ettiler. P 4. Kardeşim kasaptan sucuk ve kavurma almıştı. 5. Etleri daha fazla kavurma yoksa dağılır. 6. Fasulye için kuşbaşılık etleri kavurmaya uğraşıyordu. 2. Aşağıdaki cümlelerde kalıplaşmış isimleri bulup yandaki sepete yazalım. 1. Ablam çok güzel biber dolması yapar. 2. K ahvaltı için patatesli gözleme sipariş ettik. 3. Usta “Yemek hazır, soğumadan gelin!” diye seslendi. A 4. Duruşmanın sonunda istenen cezayı açıkladı hâkim. 5. Büfeden aldığı çakmak desenlerle süslüydü. 6. Marketin giriş kapısına doğru yöneldi. 7. Kazmayı, küreği kulübeden almaya gitti. 8. Geçici dövme yapmak için çok heveslenmişti. 9. Mısır Çarşısı’ndan tereyağı ve kaymak aldı. 10. Sofrada yemeklerden en çok kızartmayı beğenmişti. S 3. Aşağıdaki cümlelerde bulunan zarf-fiillerin cümleye hangi anlamı (durum, zaman) kattığını karşılarına yazınız. Cümle Anlam 1. Ona bakınca babasını hatırlıyorum. 2. Evden ayrılalı epey vakit oldu. 3. Çocuk eve koşarak geldi. 4. Kalbini bilerek kırmaz dost bildiklerin. 5. Liseyi bitirdiğinde koca adam olmuştu. S 6. Yağmur durmaksızın yağıyordu bu gece. 4. Aşağıdaki atasözlerinin hangilerinde adlaşmış sıfat-fiil varsa karşılarına  işareti, yoksa X işareti koyalım. 1. Davetsiz gelen döşeksiz oturur. 2. Eğilen baş kesilmez. 3. Gemisini kurtaran kaptandır. 4. Gören gözün hakkı vardır. 5. Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz. 6. Misafir umduğunu değil bulduğunu yer. 7. Parayı veren düdüğü çalar. 8. Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer. 9. Kabul olunmayacak duaya âmin denilmez. 10. İp inceldiği yerden kopar. 28

TÜRKÇE Test - 8 Fiilimsiler 1. Fiillere getirilen birtakım eklerle oluşturulan; fiillerin isim, sıfat, zarf şeklini yapan sözcüklere fiilimsi denir. P Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur? A) Dağdan esen rüzgâr serinliği beraberinde getirmişti. B) Haberleri duyunca ağzı açık kaldı. C) Hayatı boyunca dürüstlükten taviz vermedi. D) Adamı görür görmez tanımıştı. 2. İsim fiiller, fiillere getirilen “-ma / -me, -mak / -mek, -ış / -iş / -uş / -üş” ekleriyle yapılır. Bu ekler fillere ge- lerek onları cümle içinde “isim” yapar. İsim-fiiller, fiillerin isim gibi kullanılabilen şekilleridir. Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil kullanılmıştır? A A) Derdimizi anlatacak bir görevli bulamadık. B) Terasa varınca ne kadar yorulduğumu fark ettim. C) Bahçe işleriyle ilgilenecek bir bahçıvan arıyoruz. D) Fırtına çıkınca kaptan denize açılmayı geciktirdi. 3. “Küçük serçe soğuk havada yiyecek bulmaya çalışıyordu.” cümlesindeki “yiyecek” sözcüğü sıfat-fiil eki yardı- S mıyla türemiş ve kalıcı isim olmuştur. S Aşağıdaki cümlelerden hangisinde buna benzer bir kullanım vardır? A) Dolmuş durağını sora sora bulmaya çalıştılar. B) Arkadaşının tavsiye ettiği kitapları okumalısın. C) Yaralı ceylan için kaçacak bir yer kalmamıştı. D) Pencereyi açan hemşireyi herkes çok seviyordu. 4. Bazı sözcükler isim-fiil eki aldığı hâlde kalıplaşarak bir varlığın, kavramın ismi olur. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmez. Örneğin “Çivileri çakmak gerekiyordu.” cümlesindeki “çakmak” sözcüğü fiilimsidir, “Tüpü yakmak için büfeden çakmak aldı.” cümlesindeki “çakmak” sözcüğü ise isimdir. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi eki aldığı hâlde, kalıplaşarak bir varlığı veya kavramı karşıla- yan sözcük yoktur? A) Kasaptan aldığı dana kıymanın tadını çok lezzetli buldu. B) Misafirlerin eline kolonya döküp mutfağa geçti. C) Çocuklar öğleden sonra uçurtma uçurdular. D) Biri patatesli diğeri peynirli iki gözleme sipariş etti. 29

TÜRKÇE Fiilimsiler 5. İsim-fiiller, olumsuzluk ekini almış fiillerle karıştırılmamalıdır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ma, -me” ekinin işlevi diğerlerinden farklıdır? A) Evrakları toplamayı pazartesi gününe bırakmış. B) Her daim renkli bileklikler takmayı tercih ediyormuş. P C) Hasta çocuk güneş doğana dek yataktan kalkmamış. D) Onu herkesten farklı kılan başkalarını dinlemesiymiş. 6. Fiilimsiler, fiilden türeyen ancak fiilin bütün özelliklerini göstermeyen sözcüklerdir. Bu sözcükler fiiller gibi olumsuz yapılabilir ama çekimlenemez. Buna göre aşağıdaki dizelerden hangisinde fiilimsi yoktur? A A) İnsan yaşadığı yere benzer O yerin suyuna, suyunda yüzen balığa B) Göğüne benzer ki gözyaşları mavidir Denize benzer ki dalgalıdır saçları C) Ve bir gün birinin adres sormasına benzer Sorarken hüzünlü bir görüntüsüne D) Gülmek bir halk gülüyorsa gülmektir S Ne kadar benziyoruz Türkiye’ye 7. \"Gezmenin keyfini çıkardık.\" cümlesindeki \"gezmenin keyfi\" söz grubu, bir isim tamlamasıdır. İsim-fiil eki alan \"gezmenin\" sözcüğü bu tamlamada yer almıştır. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde isim-fiil, isim tamlaması içinde kullanılmıştır? S A) Bakışları bize büyükbabasını anımsatıyordu. B) Söylediklerinde haklı çıkmayı umuyordu. C) Mahallenin sakinleriyle uzlaşma vakti gelmişti. D) Sahile koşan çocuklar denize bir dalış yaptılar. 8. “Oturuşuyla birlikte herkes rahat nefes aldı.” cümlesinde “otur-“ fiili “-uş” fiilimsi ekini alarak isim-fiil olmuştur. Bu cümledeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Karşı kıyıda bulunan çınar ağaçları göz kamaştırıyordu. B) Evden çıkar çıkmaz soluğu arkadaşlarının yanında aldı. C) Duvar diplerini dahi süpürmeyi hiçbir zaman ihmal etmezdi. D) Müzik dinlerken yaratıcı fikirler ortaya çıkıyordu. 30

TÜRKÇE Test - 9 Fiilimsiler 1. “Çamaşırlar kurudu.” cümlesinde “kurudu” sözcüğü çekimli bir “fiil”dir ve cümlenin yüklemidir. “Kuruyan çama- P şırlar sepete atıldı.” cümlesinde ise “kuruyan” sözcüğü fiil anlamını korumakla birlikte sıfat görevinde olduğu için “sıfat-fiil”dir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır? A) Yorulmuşsalar da mesaiye kalarak işi bitirmişlerdi. B) Açık vermemek için pür dikkat hesapları kontrol ediyordu. C) Yağmur yağınca toprağın kokusu bir başka güzeldi. D) Annesi atılacak eşyaları başka bir odaya kaldırmıştı. 2. A Sıfat fiil ekleri olan “-mış, -miş, -muş, -müş” eklerini geçmiş zaman kipiyle çekimlenen fiillerle karıştırma- S mak gerekir. S Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük çekimli fiil görevinde kullanılmıştır? A) Kararmış yüzüyle tatilden geldiği belli oluyordu. B) Yeni yıkanmış halıları balkondaki kilere taşıdı. C) Geçen senenin başında açılmış okulun kantini. D) Soğuktan çatlamış dudakları insanı hüzünlendiriyordu. 3. Sıfat-fiiller, cümlede çoğunlukla sıfat görevinde kullanılır. Ancak niteledikleri isim düştüğünde onun ye- rine geçerek bir isim gibi kullanılır yani adlaşmış sıfat-fiil olur. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde adlaşmış sıfat-fiil vardır? A) Duyduğu haber üzerine apar topar yola çıktı. B) Sınava başvuracakların bilgilerini kaydeder misin? C) Yıkanmış halıları kurusun diye direğe asmıştı. D) Kırık bardakları toplamak için eldiven takmıştı. 4. “İşleyen demir pas tutmaz.” atasözünde sıfat-fiil, bir sıfat tamlaması oluşturmuştur. Buna benzer bir kullanım aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Yarışmaya katılacağını daha önce bizimle paylaşmalıydın. B) Gördüklerini hatırladıktan sonra bize de anlatır mısın? C) Araştır ve öğren ki bir yerlerde anlatacak ilginç bilgilerin olsun. D) Yaşadıklarımızın unutulmasını istemiyorsak günlük tutmalıyız. 31

TÜRKÇE Fiilimsiler 5. Sıfat – fiiller niteledikleri isim düştüğünde onun yerine geçerek bir isim gibi kullanılır yani adlaşır. Sıfat-fiiller adlaşmış olsa bile fiilimsi sayılır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil isimleşmiştir? A) Çantası kaybolan öğrenciye yeni bir çanta verdiler. P B) Duyduğu haberle bir anda bürodan ayrıldı. C) Defterine çizilmiş resimleri arkadaşına sordu. D) Konferansa davet edileceklerin bilgisine ulaşamadım. 6. Aşağıdakilerin hangisinde “-ecek, -acak” eki, eklendiği sözcüğü sıfat-fiil yapmıştır? A) Ekibimiz dağın zirvesine yürüyüş yapacak. A B) Galiba gişeden alınacak uçak biletlerimiz. C) Bu bölgede daha gezilecek çok yerler var. D) Kuruyan çamaşırları ütüleyecek hizmetlimiz. 7. “Sabah kahvaltısında türlü türlü içecekler vardı.” cümlesindeki “içecek” sözcüğü sıfat-fiil eki yardımıyla türemiş ve kalıcı isim olmuştur. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna benzer bir kullanım vardır? S A) Kardeşinin önerdiği kitapları okumalısın. B) Dışarı çıkan hastabakıcıdan durumunu sorun. C) Depoda satışa çıkacak arabalar duruyordu. D) Dolmuş tıka basa dolunca polis cezayı kesti. 8. “Eğilen baş kesilmez.” atasözünde fiilimsi bir sıfat tamlaması oluşturmuştur. Buna benzer bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır? S A) Başkası üzülürken kendisinin sevinmesi onu rahatsız ediyor. B) Kömür gözlü çocuk, bahçedeki banka oturmaya gitti. C) Paslanan demirler, ciddi rahatsızlıklara yol açabiliyor. D) Her akşam, mehtabın huzuruna kucak açıyordu. 9. İlkel zamanlarda en önemli stres kaynağının hayatta kalmaya engel olabilecek tehlikeler olduğunu 1 23 düşünürdük. 4 Bu cümlede numaralanmış sözcüklerden hangileri fiilimsidir? A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 1 ve 4 D) 3 ve 4 32

TÜRKÇE Test - 10 Fiilimsiler 1. Fiillere getirilen birtakım eklerle oluşturulan; fiillerin isim, sıfat, zarf şeklini yapan sözcüklere fiilimsi denir. İsim- P fiil, fiillere getirilen “-ma / -me, -mak / -mek, -ış / -iş / -uş / -üş” ekleriyle yapılır. Zarf-fiil, fiillere getirilen “-ken, -alı (-eli), -madan (-meden), -ince (-ınca / -unca / -ünce), -ip (-ıp / -up / -üp)” vb. ekleriyle oluşturulan ve cümlede zarf olarak kullanılan sözcüklerdir. Buna göre aşağıdaki dizelerden hangisinde hem isim-fiil hem de zarf-fiil kullanılmıştır? A) Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor, Bir hilâl uğruna, ya Rab, ne güneşler batıyor! B) Ömrünün geçtiği sahilden uzaklaştıkça Ve hayalinde doğan âleme yaklaştıkça. C) Gözlerin arkaya çevrilmeyerek pervasız, A Ruh erer varlığının zevkine duymakla bunu. D) Uzaklarda şafak bir bir açar perdeleri, Ve nihâyet görünür gök ve deniz saltanatı. 2. Zarf-fiil cümleye zaman, durum, sebep, vasıta gibi anlamlar katabilir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil cümleye durum anlamı katmıştır? S S A) Projesini büyük emekler harcayarak ortaya çıkarmıştı. B) Dışarı çıkar çıkmaz havanın çok soğuk olduğunu hissetti. C) Hastane kapısında dururken personellerin geçtiğini göremedi. D) Annesini karşısında görünce mutluluktan havalara uçtu. 3. Yalnızlığımızla doldurup her yeri Bir renk çığlığı içinde bahçemizden. Ahmet Muhip Dıranas Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Lavanta çiçeği kokan kederleri; B) Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar Hoyrattır bu akşamüstüler daima. Unutuşun o tunç kapısını zorlar. C) İşte, doğduğun eski evdesin birden D) Susmuş ninnilerle gıcırdıyor beşik Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven. Ve cümle yitikler, kaybedenler, ümitsizler… 33

TÜRKÇE Fiilimsiler 4. Zarf-fiil cümlede zarf olarak kullanılır. Cümleye durum, zaman, sebep ve araç anlamları katar. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde, zarf-fiil cümleye diğerlerinden farklı bir anlam katmıştır? A) Adam kimseye sormadan üst kata çıktı. B) Pencereyi tamir ederek sorunu çözdü. P C) Yağmur yağdığından merdivenler kayganlaşmıştı. D) Gözlerimin içine baka baka her şeyi anlattı. 5. Kelimeler kâğıt üzerine dökülmeden uzun zaman önce insanlar birbirlerine hayvan derisinden yapılma parşö- mene yazılmış “kitaplar” hediye etmeye başlamıştı bile. A Bu parçadaki altı çizili fiilimsilerin türleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) Sıfat-fiil / Zarf-fiil / İsim-fiil B) İsim-fiil / Zarf-fiil / Sıfat-fiil C) Zarf-fiil / Sıfat-fiil / İsim-fiil D) Zarf-fiil / İsim-fiil / Sıfat-fiil S 6. (I)Uluslararası sergide görev al--- bir grup sanatçı, Vincent Van Gogh’un resimlerini hayata geçirdi. (II)Ekip, sergi alanını, ziyaretçilerin fiziksel olarak Van Gogh’un resimlerine giriyormuş gibi hissettir--- canlı bir resme dönüş- türdü. (III)Sanatçılar bunu başar--- için mekânı yüz kırk adet lazer videoyla donattı. (IV)Elli hoparlörden gel--- müzik de ortamın havasını değiştiriyor, bu estetik deneyimi eşsiz kılıyordu. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde boş bırakılan yere diğerlerinden farklı bir fiilimsi eki getirilmelidir? S A) I. B) II. C) III. D) IV. 7. Bilimsel etkinlik insanın doğayla olan ilişkisinin --- bir sonucudur. İçinde bulunduğu doğayı--- merakı, ona karşı koyma, zorlukların üstesinden gelme iradesi insanı, --- bilimsel etkinliğe yöneltmiştir. Yukarıdaki boşluklara sırasıyla gelebilecek olan fiilimsiler aşağıdakilerden hangisidir? A) önlenemez - inceleme - koşa koşa B) kaçınılmaz - tanıma - bile isteye C) görünen - anlama - seve seve D) bilinen - keşfetme - ister istemez 34

TÜRKÇE Test - 11 Fiilimsiler 1. Fiilimsiler kalıplaşarak bir varlığın kalıcı ismi olabilir. Bu durumda fiilimsi özelliğini yitirir. P Aşağıdakilerin hangisinde bu kuralı örneklendiren bir kullanım yoktur? A S A) Çıkış şu tarafta, diye bizi uyardı. B) Huysuz çocuklar uçurtmaları görünce sevindiler. C) Kasaba yaptırdığı kavurmalar hafta sonu hazır olacaktı. D) Suyun kaba dolması bir hayli zamanını almıştı. 2. Fiilimsiler, ek-fiil alarak cümlede yüklem görevinde kullanılabilir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi yüklem görevinde kullanılmıştır? A) Zaman, değişim ve dönüşüme her daim kapı aralıyor. B) Arkadaşlarından son isteği bu yarışmayı kazanmaktı. C) Kazı sırasında ortaya çıkan değerli pullar bu kasadaydı. D) Anne aslanın yavrularını koruma içgüdüsü çok şahaneydi. 3. İsim-fiiller, bir isim tamlaması içinde yer alarak tamlayan veya tamlanan görevinde kullanılabilir. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde, isim-fiil bir isim tamlamasının içinde kullanılmıştır? A) Dinlenme saatinde tüm işçiler avluya çıkıyordu. B) Oturuşuna bakanlar, onu yetkili biri sanıyordu. C) Tepelere çalı çırpı toplamaya çıkarken çok yorulurduk. D) Temiz hava almak için odanın pencerelerini açtı. 4. İsim-fiiller, olumsuzluk ekini almış fiillerle karıştırılmamalıdır. S Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili ek diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır? A) Lüzumsuz konuları gereğinden fazla kurcalamayın, derdi babam. B) Sınıf başkanı etkili konuşmalarıyla düzeni sağlıyordu. C) Bahçe duvarından atlayıp otlanan keçileri dışarı çıkarmaya çalışıyordu. D) İncittiği bileğini bezle sarmaya çalışan futbolcu oyundan çıktığı için üzülüyordu. 5. Zarf-fiil cümlede zarf olarak kullanılır. Cümleye durum, zaman, sebep ve vasıta anlamları katar. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde zarf-fiil cümleye zaman anlamı katmıştır? A) Yağmurun çamura çevirdiği arazide bata çıka ilerliyordu. B) Sabaha kadar bıkmadan usanmadan nöbet tuttu. C) Küçük çocuk haddini bilerek hareket ediyordu. D) Üzümler kararınca üzümleri toplamak üzere işçiler yola çıktı. 35

TÜRKÇE Fiilimsiler 6. Kahvaltı sofrasında, küçük dilimlere ayrılmış kaşar peyniri bulunuyordu. Bu cümledeki fiilimsi grubu aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) küçük dilimlere ayrılmış kaşar peyniri B) dilimlere ayrılmış kaşar peyniri C) ayrılmış kaşar peyniri P D) küçük dilimlere ayrılmış 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır? A) Kişinin yüreğinin güzelliği yüzüne yansır, derler. B) Geçen akşam sizleri ağırlamak bizi çok mutlu etti. C) Anlaştığı firmalar ürünlerin örneklerini getirmişti. D) Esnafları selamlayarak yoluna devam ediyordu. A 8. 1. Programda yer verdiğimiz etkinlikler çok beğenildi. 2. Karşımızdaki kişiyi dinlemek önemli bir husustur. 3. Araştırdıkça bilgi kapasiteniz gelişecektir. 4. Öyle sanıyorum ki kurulan düzen daha sağlıklı yürüyecektir. Numaralanmış cümlelerin hangilerindeki fiilimsiler türce özdeştir? A) 1 ve 2 B) 1 ve 4 C) 2 ve 3 D) 3 ve 4 S 9. Aşağıdakilerin hangisinde, aynı türde birden fazla fiilimsi kullanılmıştır? A) Aldığı tüm ödülleri ihtiyaç sahiplerine dağıttı. B) Hastayı görmeden herhangi bir ilaç yazmadı. C) Adamı karşısına alıp gözlüklerini takarak konuştu. D) Ismarlama hediyeleri dolabın bir köşesine ayırdı. S 10. Bay Grimsen acele etmeden yürüyüp yemek yiyen insanların arasından ve telaşla koşturan diğer insanların ara- sından geçti. Korkuluklara yaslandı. Alt katlara, onlar arasındaki bağlantıyı sağlayan yürüyen merdivenlere, o merdivenlerin üstündeki insanlara baktı. İşin aslı, o insanların arasında beklediği hiç kimse yoktu. Bu metinde kaç tane fiilimsi kullanılmıştır? A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 11. Türkçede bazı sözcükler isim-fiil ekiyle türediği hâlde zamanla isimleşmiş, fiilimsi özelliğini kaybetmiştir. Aşağıdakilerden hangisinde bu açıklamaya uygun bir sözcük vardır? A) Çatlayan dudaklarına merhem sürmeye gitti. B) Telefonunu tamirciye yetiştirmeye gayret ediyordu. C) Hava çok sıcak olsa da çiçekleri sulamayı sürdürdü. D) Akşam sofrasında mantının yanında kızartma da vardı. 36

Test - 12 TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 1 ve 2. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. P A Üniversite sınavını kazanan Bekir, Cüneyt, Ela, Funda ve Haluk adlı kişiler, İstanbul, Muğla ve Konya’ya gidip ev S tutmuşlardır. İstanbul’da kalan üç kişi Başakşehir, Ataşehir ve Beykoz’da kendilerine ev bulmuşlardır. Üniversi- S teyi kazanan kişiler; Bilgisayar Mühendisliği, Mimarlık, Hukuk, Türkçe Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmen- liği bölümünü kazanmışlardır. Bu kişilerin kaldıkları evler ve kazandıkları bölümlerle ilgili şunlar bilinmektedir: • Okul Öncesi Öğretmenliği bölümünü kazanan kişi Konya’ya gitmiştir. • İstanbul’un bir ilçesinde ev tutan Funda, Bilgisayar Mühendisliği bölümünü kazanmıştır. • Ela, Türkçe Öğretmenliği’ni kazanmıştır. • Cüneyt Başakşehir’de, Haluk Ataşehir’de ev tutmuştur. 1. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin olarak doğrudur? A) Cüneyt, Hukuk bölümünü kazanmıştır. B) Haluk, Mimarlık bölümünü kazanmıştır. C) Beykoz’da ev tutan kişi, Türkçe öğretmenliğini kazanmıştır. D) Bekir, Konya’da ev tutmuştur. 2. I. Cüneyt II. Haluk III. Funda IV. Bekir V. Ela Yukarıdaki kişilerden hangilerinin hem yaşadığı şehir/ilçe hem de kazandığı bölüm bellidir? A) I, II ve IV B) II, III ve IV C) III, IV, V D) I, III ve V 3. Resfebe: Kelime veya kelime gruplarının, harf, sayı ve resimlerle temsil edilmesiyle oluşturulan oyunlara deni- yor. O kadar işinin arasında para kazanmadan çalışan hatta ...................................... satış yapan adamı nasıl üzdüler? Kendisiyle ...................................... görüşüp olayı anlamaya çalıştım. Her zaman iyi niyetli bir yapıda olduğu için olumsuz durumları paylaşmak istemedi ...................................... İsimlerini öğrendim. Ulaşmaya çalıştığım kişilerin .............................. göstereceklerini hiç sanmıyorum ama yine de gitmekte kararlıydım. Yukarıdaki metinde boşluk bırakılan alanlara aşağıdaki resfebelerden hangisinin getirilmesi yanlıştır? A) B) C) D) 37

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. MİMAR SİNAN P Osmanlı baş mimarı ve A mühendisi Mimar Sinan’ın hikâyesi, Yavuz Sultan Selim’le Mısır Seferine katılarak başlıyor. Mimar olarak katıldığı seferlerdeki gözlemleri ve sonrasında verdiği sayısız eser, onu tüm dünyanın tanıdığı ve saygı duyduğu bir usta hâline getiriyor. MİMAR SİNAN’IN ŞEHRİ: İSTANBUL NEDEN? EN ÖNEMLİ ESERLERİ S Çünkü Mimar Sinan’ın eserlerinin yarısından fazlası Süleymaniye Camii İstanbul’da bulunuyor. Özellikle Tarihi Yarımada’da sıradan bir günde, çay Şehzadebaşı Camii içerken veya simit yerken Mihrimah Sultan Camii kafanızı kaldırdığınızda S Mimar Sinan’ın eserlerinden Mağlova Kemeri birine rastlamanız mümkün. Buna göre Mimar Sinan ile ilgili, I. Dünyadaki tanınırlığının nasıl gerçekleştiğine II. İstanbul’daki eserlerinin hangi semtlerde olduğuna III. En önemli eseri olarak hangisini gördüğüne bilgilerden hangisine / hangilerine değinilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III 38

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 5. P Yağış rejimleri İŞARETLER Yağışın mevsimlere göre dağılışı (%) I Karadeniz yağış rejimi II Akdeniz yağış rejimi Yaz A III Karasal yağış rejimi Kış S IV Şiddetli karasal yağış rejimi Sonbahar V Marmara yağış rejimi İlkbahar Yukarıdaki Türkiye haritasında Türkiye’deki bölgelerin yağış rejimleri ve yağışın mevsimlere göre dağılışı pasta grafiğinde gösterilmiştir. Haritada verilenlere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Akdeniz yağış rejiminde yaz mevsiminde yağışlar pek görülmez. B) Şiddetli karasal yağış rejiminin olduğu yerde yağışlar en az kış mevsiminde görülür. C) Türkiye’nin büyük bir bölümünde karasal yağış rejimi görülmesine rağmen yağışların mevsimlere dağılı- şında yer yer farklılıklar göstermektedir. D) I numaralı bölgede ilkbahar, yaz ve sonbahar mevsimlerinde yağışlar yağmur şeklindeyken kış mevsiminde ise yağışlar kar şeklindedir. 6. Timpani, davul benzeri parçalardan oluşuyor. Alt kısımlarında bakır birer kâse, üst kısımlarında da metal bir S kasnağa gerilmiş deri ya da sentetik malzeme kullanılıyor. Çıkardığı sesler, vurma sopasının ve aletin yüzeyin- deki malzemenin yapısıyla birlikte nereye vurulduğuna bağlı olarak değişiyor. Açıklaması verilen bu müzik aleti aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) 39

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 7. 5/A sınıfı sınıf rehber öğretmeni Güzide Hanım, sınıfın sosyal yapısını tanımak amacıyla “Kimdir Bu?”tekniğini sınıfına uygu- lamak ister. Öğretmen bu testle öğrencilerin birbirilerine yönelik olumlu ve olumsuz algılarını ortaya çıkartarak olumsuz algı ve tutumları ortadan kaldırmaya, olumlu algılamaları da pekiştirmeye yönelik rehberlik çalışmaları yapmak ister. AÇIKLAMA : KİMDİR BU? P Aşağıda sınıf arkadaşlarınızı tanımlama olasılığı bulunan sorular bulunmaktadır. Bu soruları dikkatlice okuyunuz. Her soruyu A sınıf arkadaşlarınızdan kimi – kimleri tanımlıyor ya da kimi hatırlatıyorsa o sorunun karşısına arkadaşınızın ismini ve soy S ismini yazınız. Eğer soru sizi tanımlıyorsa karşısına kendi isim ve soy isminizi yazın. Soru kimseyi tanımlamıyorsa boş bıraka- S bilirsiniz. Cevapları kimseye göstermeyiniz. Cevapları yazmak için yeteri kadar zaman verilecektir lütfen acele etmeyiniz. TEŞEKKÜR EDERİZ... SORULAR: 1- En çok sevilen kimdir?.................................................................................................... 2- Hiç sevilmeyen kimdir? ............................................................................ 3- Her zaman herkese yardım etmek isteyen kimdir? ............................................................................ 4- Bencil olan, kimseye yardım etmek istemeyen kimdir? ............................................................................ 5- Sürekli olarak arkadaşlarıyla birlikte olmaktan hoşlanan kimdir? ............................................................................ 6- Arkadaşlarınıza sürekli olarak kibar ve nazik davranan kimdir? ............................................................................ 7- Arkadaşlarınıza sürekli olarak kaba davranan kimdir? ............................................................................ 8- Başkalarına saygılı davranan (düşüncelerine, sırasına, hakkına) kimdir? ............................................................................ 9- Her zaman temiz ve düzenli olan kimdir? ............................................................................ 10- Sevgiye her zaman sevgiyle karşılık veren kimdir? ............................................................................ 11- Başkalarıyla iyi geçinen kimdir? ............................................................................ 12- Başkalarıyla sık sık kavga eden kimdir? ............................................................................ 13- Şakadan espriden hoşlanan kimdir? ............................................................................ 14- Şakadan espriden hoşlanmayan, devamlı alınan kimdir? ............................................................................ 15- Arkadaşlarının durumunu hoşgörü ile karşılayan kimdir? ............................................................................ 16- Arkadaşlarının durumu ile alay etmekten hoşlanan kimdir? ............................................................................ 17- Sözünden, konuşmasından ve sohbetinden hoşlanılan kimdir? ............................................................................ 18- Sürekli boş konuşup gevezelik eden kimdir? ............................................................................ 19- Özürlülere karşı anlayışlı ve nazik davranan kimdir? ............................................................................ 20- Özürlülere karşı alaycı ve kaba davranan kimdir? ............................................................................ 21- Anlatılanları anlamakta güçlük çeken kimdir? ............................................................................ 22- Zekice buluşlar yapan kimdir? ............................................................................ 23- Bağımsız ve serbest davranan kimdir? ............................................................................ Test bitiminde Güzide Hanım tüm testleri analiz etmiş, sınıfında Hakan ile Büşra hakkında soru numaralarına yönelik verilen cevaplar ile ilgili şöyle bir sonuçla karşılaşmıştır: Öğrenci Adı Soyadı Arkadaşlarının kendisiyle ilgili Kişinin kendisiyle ilgili verdiği verdiği cevaplar cevaplar Hakan Y. Büşra K. 7, 2, 12, 16, 21, 23 9, 6, 13, 11 1, 3, 5, 8, 9, 11, 19 1, 3, 5, 8, 9, 11, 19, 22 Yapılan test sonuçlarından hareketle Büşra ile Hakan hakkında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Büşra, kendisinin arkadaşlarının verdiği cevaplar birbiriyle çelişmektedir. B) Hakan, kendisini arkadaşlarının verdiği cevaplardan farklı olarak görmektedir. C) Büşra, kendini yaratıcı, yardımsever, sosyal, nazik ve saygılı biri olarak görmektedir. D) Hakan, arkadaşları tarafından sevilmeyen, kavgacı, başkalarını anlamakta sıkıntı çeken biri olarak görülmektedir. 40

Test - 13 TÜRKÇE 1. Beceri Temelli Sorular Sıcak Çikolata Tarifleri P Karamelli Kakaolu Naneli Tarçınlı ✫ 1 bardak süt ✫ 1 bardak vanilyalı badem sütü ✫ 1 bardak süt ✫ Yarım bardak süt A ✫ 150 gr sütlü çikolata ✫ Yarım kaşık kakao ✫ Yarım bardak damla çikolata ✫ Krema S ✫ 1/4 bardak krema ✫ 2 kaşık Hindistan cevizi şekeri ✫ 3 adet nane şekeri ✫ 1 çay kaşığı tarçın ✫ 3 karamel sos ✫ 1 avuç marşmelov ✫ 150 gr bitter çikolata ✫ 1 tutam kırmızı biber Sıcak çikolatalar malzeme listelerinin tümü kullanılarak hazırlanacağına göre aşağıdakilerden hangisi buna uygun bir tarif değildir? A) Süt ile kremayı kaynatın. Eritilecek sütlü çikolatayı karışıma ekleyin. Üzerine krema ve karamel sos ekleyerek servis edin. B) Sütü kaynatın, içine damla çikolatalarını karıştırın. Nane şekerlerini kırıp karışıma ekleyin. Üzerine marşme- lov ekleyip servis edin. C) Süt ve toz tarçını karıştırıp kaynatın. Karışıma bitter çikolatayı ve 1 tutam kırmızıbiberi ekleyin. Üzerine mar- şmelov ve çubuk tarçın ekleyerek servis edin. D) Vanilyalı badem sütünü kaynatın. İçine kakao ve Hindistan cevizi şekerini ekleyip servis edin. 2. “Startfen Yapım” şirketinin düzenlediği “Kısa Film ve Skeç Yarışması” na katılım şartları aşağıdaki gibidir: S • Yarışmaya başvurular 17 Eylül 2019’da başlayacaktır. • Birinciye kamera, ikinciye fotoğraf makinesi ve üçüncüye dizüstü bilgisayar verilecektir. • Yarışmaya skeç kategorisinde Türkiye’deki tüm ortaokullar, kısa film kategorisinde ise Türkiye’deki tüm liseler katılabilir. • Son başvuru tarihi 27 Nisan 2020’dir. Buna göre aşağıdaki başvurulardan hangisi yarışmaya katılmaya hak kazanabilir? A) Yarışmaya kısa film kategorisinde 15 Nisan 2020’de başvuru yapan Yunus Emre Ortaokulu B) Yarışmaya kısa film kategorisinde 10 Ocak 2019’da başvuru yapan Turgut Özal Lisesi C) Yarışmaya skeç kategorisinde 7 Kasım 2019’da başvuru yapan Yavuz Selim Ortaokulu D) Yarışmaya skeç kategorisinde 23 Mart 2020’de başvuru yapan Danalı Lisesi 41

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Nerde o eski günler... Evimizin avlusunda annem, ablam ve komşularımız akşam yemeğinin hazırlığını yapar- ken ben ve kız kardeşim de saklambaç oynardık. Ağaca kapanmış saymaya başladığımda kız kardeşim de annemin arkasında saklanırdı ve çoğu kez onu bulmak güç olurdu. Evimizin küçük şekeri de havuzun yanı başında motosikletiyle oyun oynardı. Keşke hep çocuk kalabilseydik… Yazın o sıcak günlerinde evimizin avlusunda bulunan o küçücük havuzda kar- deşlerimle birlikte serinlerken babam da hortumla bize su sıkıp kaçmaya çalışırdı. Kız kardeşim de sürahideki P suyu babama döküp kaçmaya başlamıştı. Evimizin küçük şekeri de bizi görmüş olacak ki annemin elinden kur- tulmaya ve bir an önce yanımıza gelmeye çalışırdı. Çocukluk günlerimi ne çok da özlemişim… Annem bahar ayı geldi mi her zamanki gibi bahar temizliğine baş- lardı. Avluya çıkardığı halıları yere serer, küçük havuzun başında bulunan çeşmeden hortumla sulardı halıları. Ben ve kardeşlerim de bunu fırsat bilip koşardık annemin yanına. Annem halıları deterjanla yıkarken ben ve kız kardeşim de halının üzerinde kayardık. Evimizin küçük şekeri de paspası eline alır suyu çekmeye çalışırdı. Aşağıdaki görsellerden hangisi verilen metinlerden herhangi birini yansıtmaz? A) B) A S D) C) S 42

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4 ve 5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız 4. Kocaeli Havalimanı’ndan yandaki tabelada gösterilen yedi şehre uçak kalkmaktadır. • Antalya Uçakların kalkış saatleri ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Batman • En son kalkan uçak ne Batman’a ne de Diyarbakır’a gitmektedir. • Denizli • Diyarbakır • Malatya uçağı, Denizli uçağından hemen sonra kalkacaktır. • Malatya P • Mersin A • Antalya uçağından sonra iki uçak daha kalkacaktır. • Kayseri S • Mersin uçağı Batman uçağından hemen önce kalkacaktır. • En başta Kayseri uçağı kalkacaktır. Bu bilgilere göre III. Antalya IV. Malatya I. Diyarbakır II. Batman il uçaklarından hangilerinin kalkış sırası tam olarak bilinmemektedir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) III ve IV 5. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Denizli uçağı, Antalya uçağından sonra kalkış yapacaktır. B) Mersin uçağı, dördüncü sırada kalkış yapacaktır. C) Diyarbakır uçağı, Mersin uçağından önce kalkış yapacaktır. D) Kayseri uçağı, Diyarbakır uçağından önce kalkış yapacaktır. 6. Görsel yorumlama yaparken tek bir bakış açısına sahip olmak benzer görseller arasında kesin sonuçlar çıkar- S mamıza engel olabilir. Farklı açılardan bakabilmek, aynı diye düşündüğümüz varlıkların ya da objelerin farklı olduğunu; farklı düşündüğümüz varlık ya da objelerin aynı olduğunu anlamamızı sağlar. Yukarıdaki bilgilerden yararlandığınızda aşağıdaki görsellerden hangi ikisi birbirinden farklıdır? A) B) C) D) 43

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 7. Dünyada Buğday Ekiliş ve Hasat Dönemleri Ülkeler Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Türkiye AB Rusya P Ukrayna A S Kazakistan S Çin Hindistan ABD Kanada Arjantin Brezilya Avustralya :Ekilme aralığı :Hasat aralığı Türkiye'de Şube Bazında Buğday Ekiliş ve Hasat Başlama Tarihleri ŞUBE ADI EKİLİŞ BUĞDAY HASAT ADANA 1 KASIM 15 MAYIS İSKENDERUN 1 KASIM 22 MAYIS DİYARBAKIR 15 EKİM 25 MAYIS DENİZLİ 15 EKİM 29 MAYIS GAZİANTEP 1 KASIM 30 MAYIS ŞANLIURFA 15 EKİM 30 MAYIS İZMİR 15 EKİM 31 MAYIS ADIYAMAN 15 EKİM 6 HAZİRAN MERSİN 1 KASIM 6 HAZİRAN AKŞEHİR 10 EKİM 10 HAZİRAN EDİRNE 1 KASIM 10 HAZİRAN BATMAN 15 EKİM 16 HAZİRAN Veriler Toprak Mahsulleri Ofisinin 2017 Hubabt Raporu'ndan alınmıştır. Toprak Mahsulleri Ofisinin verilerine göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Türkiye’deki illerle Arjantin, Brezilya ve Avustralya’nın buğday ekiminin denk geldiği ay yoktur. B) Ülkemiz; Rusya, Ukrayna, Kazakistan ve ABD ile aynı ay içinde buğday hasadı yapmaktadır. C) Türkiye’de buğday ekimi sadece sonbahar mevsiminde yapılırken bazı ülkelerde ekim, farklı mevsimlerde de yapılabilmektedir. D) Çin, kalabalık bir ülke olduğundan hem kış hem de bahar aylarında ekim yapmaktadır. 44

TÜRKÇE Kısa Kısa Deyim, Atasözü ve Özdeyişler Deyim dil biliminde, kavramları, durumları hoşa giden bir anlatımla ya da özel bir yapı veya söz dizimi içinde belirten ve çoğunlukla gerçek anlamlarından ayrı anlamlar içeren sözcüklerden oluşan kalıplaşmış sözcük top- luluğu ya da cümledir. Örnek: “Onun gibi gözü açık birini görmedim.” Gözü açık: Uyanık, kurnaz, çıkarlarını iyi kollayan, becerikli, zeki. Etkinlik - 5 P A 1. Aşağıdaki deyimleri anlamlarıyla eşleştiriniz. Numaralı kutucuklara uygun harfleri yazarak anahtar söz- S cüğü bulunuz. S 1 Özveri ile çalışıp hizmet etmek. T Tepeden bakmak 2 Birine dokunacak, onu incitecek söz söylemek. F Fikir yürütmek 3 Olmayacak, gerçekleşmeyecek bir iş uğrunda boşuna çaba sarf N Nutku tutulmak etmek 4 Bir iş üzerinde artık durmamak, o işi kenara itmek, ihmal etmek. A Akıntıya kürek çekmek 5 Küçümsemek, kendini üstün görmek. S Saçını süpürge etmek 6 Bir konu üzerinde kendi düşüncesini söylemek, tahminlerde R Rafa kaldırmak bulunmak. E Ekmek elden su gölden 7 Kendisi çalışmayıp başkasının kazancıyla geçinme durumu. 8 Korkudan, üzüntüden, heyecandan konuşamaz olmak. T Taş atmak 12345678 2. Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimlerin anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. ★ Yazarın son romanları kabak tadı vermeye başladı. Anlamı: ▲ Yeni bir hizmetçi aldılar, desene Ela’nın pabucu dama atıldı. Anlamı: ● Öğretmen, kapıyı kıran öğrencilere ateş püskürdü. Anlamı: ■ Peşine düşen çocuğu ne kadar dil döktüyse de evde kalmaya razı edemedi. Anlamı: 3. Aşağıdaki emojileri anlamına uygun deyimlerle eşleştiriniz. 1. Sinir küpü 2. Etekleri zil çalmak 3. Küçük dilini yutmak 4. Figan etmek 45

TÜRKÇE Deyim, Atasözü ve Özdeyişler Kısa Kısa Atasözleri, atalarımızın uzun gözlem ve tecrübeler sonunda vardıkları hükümleri hikmetli düşünce, öğüt ve örneklemeler yolu ile veren; birçoğu mecazi anlam taşıyan, yüzyılların oluşturduğu biçimle kalıplaşmış bulu- nan, daha çok sözlü gelenek içinde nesilden nesile geçerek yaşayan, anonim nitelikteki özlü sözlerdir. Örnek:“İnsanlar küçük yaşta kolay eğitilir.”cümlesine en uygun“Ağaç yaşken eğilir.”atasözünü kullanmak yerinde olur. 1. Aşağıdaki atasözleri ile açıklamalarını eşleştiriniz. Etkinlik - 6 P 1 Vakitsiz öten horozun başını keserler. 2 Söz gümüşse sükût altındır. 3 Minareyi çalan, kılıfını hazırlar. 4 Her koyun kendi bacağından asılır. 5 Yalancının mumu yatsıya kadar yanar. 6 Üzüm üzüme baka baka kararır. 7 Ateş olmayan yerden duman çıkmaz. A 8 Az tamah, çok zarar getirir. R Herkes, kendi yaptığı işlerden sorumludur. T Susmak bazen konuşmaktan daha iyi sonuç verir. E Küçük de olsa birtakım belirtiler, önemli olaylara işaret eder. A Gizli iş çevirenler, bunun ortaya çıkmaması için her türlü önlemi baştan alırlar. V Her zaman bir arada bulunan, arkadaşlık eden kimseler, birbirlerine huy aşılar. T Söylenen söz yalansa durum çok geçmeden anlaşılır. S S Her söz yerinde ve zamanında söylenmelidir, zamansız ve yersiz söylenen sözler büyük zararlara yol açabilir R Elde ettiği ile yetinmeyen, çoğu kere elindekini de yitirir. Kısa Kısa Özdeyişler(Vecizeler) bir düşünceyi, bir duyguyu, bir ilkeyi kısa ve kesin bir biçimde anlatan, genellikle kim tara- fından söylendiği bilinen özlü sözlerdir. Örnek: Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakinin anlayabileceği kadardır. (Mevlâna) S Aşağıdaki özdeyişleri verilen konularla eşleştiriniz Etkinlik - 7 1. Eğitim 1. (...................) Bir okul açan, bir hapishane kapatır. VICTOR HUGO 2. (...................) Doğru düşündüğüne inanan, yanlış fikirlerle savaşmak zorunda kalır. MEHMET KAPLAN Tecrübe 3. (...................) Gençlik, rüzgârların savurduğu gül yapraklarının arkasından koşar. N.LENAU Hayal 4. (...................) İnsan gençliğinde öğrenir, ihtiyarlığında anlar. ESCHENBACH Bağnazlık 2. göründüğün ilim düşmanı iğnesi Aşağıdaki özdeyişlerde boş bırakılan yerlere uygun sözcüğü yazınız. 1. Ya olduğun gibi görün ya ………. gibi ol. MEVLANA 2. Aklın ve ilmin üç büyük ……… vardır: Kötülük, bilgisizlik ve tembellik. HAECKEL 3. Ağzında bal olan arının, kuyruğunda …….. vardır. JOHN LYLY 4. Beşikten mezara kadar …….. öğrenin. HZ. MUHAMMED 46

Test - 14 TÜRKÇE 1. Deyim, Atasözü ve Özdeyişler 1 BEN HANGİ DEYİMİM? 4 23 B r ş veya görevde az Çok öfkelenm ş olmak. Koşmaktan, yürümekten Kandırmak, yanıltmak, P da olsa emeğ geçm ş dolayı çok yorulmak. göster şle aldatmak. olmak. Tuz biber ekmek Dili bir karış dışarı çıkmak A Çorbada tuzu bulunmak Dili damağına yapışmak S Burnundan getirmek Göz boyamak Burnundan solumak Göz doldurmak Yukarıda numaralarla gösterilen bazı deyimlerin anlamları verilmiştir. Yukarıdaki kutucuklarda verilen deyimler görselde verilen anlamlarla eşleştirilirse numaralı yerlere hangi deyimlerin yazılması uygun olur? 1 2 3 4 A) Çorbada tuzu bulunmak Burnundan solumak Dili bir karış dışarı çıkmak Göz boyamak B) Tuzu biberi olmak Burnundan getirmek Dili bir karış dışarı çıkmak Göz doldurmak C) Çorbada tuzu bulunmak Burnundan getirmek Dili damağına yapışmak Göz boyamak D) Tuzu biberi olmak Burnundan solumak Dili damağına yapışmak Göz doldurmak 2. S • G enellikle gerçek anlamından az çok ayrı bir anlamı olan, ilgi çekici bir anlatımı bulunan, ifadeyi daha zengin kılan, iki veya daha fazla kelimeden meydana gelen, kalıplaşmış söz topluluklarına “deyim” denir. “Dil” sözcüğü birçok deyimde farklı anlamlara gelmektedir. Örneğin; kandırmak, inandırmak veya yararlanmak için tatlı sözler söylemek anlamına gelen dil dökmek(I), konuşamayan veya susan kişi konuşmaya başlamak anlamında dili çözülmek(II), tekrar tekrar söylemekten usanmak, bıkmak anlamında dilinde tüy bitmek(III), bir sözü doğru, düzgün söylemeyi becerememek anlamında dili varmamak(IV) deyimleri kullanılır. Buna göre numaralı cümlelerin hangisinde dil sözcüğü ile ilgili verilen deyimin açıklamasında yanlışlık yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 47

TÜRKÇE Deyim, Atasözü ve Özdeyişler 3. Deyimler, genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, ilgi çekici bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbekleridir. • İğne atsan yere düşmez. • Çiçeği burnunda • Maskesi düşmek Buna göre aşağıdakilerin hangisinde kutucuklarda yer alan deyimlerden herhangi birinin açıklaması ile ilgili bir cümle verilmemiştir? A) Acılı haberi aldıktan sonra yüzü gözü bambaşka bir hale bürünmüştü. P B) Bu olay vesilesiyle gerçek yüzü ortaya çıktı, herkes onun nasıl biri oluğunu anladı. C) Öğretmenliğe atandığı ilk yıl, fakülteden yeni mezun olmuştu. D) Çarşı pazar yine çok kalabalıktı, yürünecek gibi değildi. 4. I. Gerek duyulduğunda, bir konuya yeniden dönebilme imkânı bırakmak, kesip atmamak. II. Yetersiz araçlarla, sürekli ve sabırlı bir biçimde çalışıp çok güç olan veya çok ağır yürüyen bir işi başarmaya çalışmak. A III. Davranış ve yetenekleriyle ilgi ve önem kazanmak. IV. Haksız olduğu anlaşıldığında verilecek her türlü cezaya razı olmak. Yukarıda anlamları verilen deyimlerden hangisini yansıtan bir deyim görseli yoktur? A) B) S S C) D) 48

Test - 15 TÜRKÇE Deyim, Atasözü ve Özdeyişler 1. 1 İnsan her zaman kend düşünce ve yaşamına göre plan yapar fakat d ğer nsanların da kend ler ne göre planları vardır. Bu nedenle yapılan planlar her zaman şlemeyeb l r. Ben Hang 2 Kend n b len, sorumluluk sah b , akıllı k ş altından kalkamayacağı, bece- P remeyeceğ şler n dares nden uzak durmaya çalışır. O b l r k bunun A Atasözüyüm? aks ne b r hareket hem kend n hem de başkalarını zarara uğratır. S S 3 Yoksul k mse hayal dünyasında yaşar, bolluğa erm ş g b düşünür ve kurduğu hayal dünyasını şek llend rmekle meşgul olur. 4 Göster şe düşkün, b lg s z, deney ms z k mse kend n ön plana çıkarmak ve b lg çl k taslamak amacıyla çok konuşur; her sözün arasına g rer, etrafındak ler rahatsız eder. Bir koltuğa iki karpuz sığmaz. Aç tavuk kendini buğday ambarında sanır. Evdeki hesap çarşıya uymaz. Aç tokun yüzüne bakmakla doymaz. Her koyun kendi bacağından asılır. Lafla peynir gemisi yürümez. Tayfanın akıllısı geminin dümeninden uzak durur. Boş fıçı çok langırdar. Yukarıda numaralarla gösterilen bazı atasözlerin anlamları verilmiştir. Yukarıdaki kutucuklarda verilen atasözleri görselde verilen anlamlarla eşleştirilirse numaralı yerlere hangi atasözlerin yazılması uygun olur? 12 34 A) Bir koltuğa iki karpuz Her koyun kendi Aç tokun yüzüne bakmakla Boş fıçı çok sığmaz. bacağından asılır. doymaz. langırdar. B) Evdeki hesap çarşıya Tayfanın akıllısı geminin Aç tokun yüzüne bakmakla Lafla peynir uymaz. dümeninden uzak durur. doymaz. gemisi yürümez. C) Bir koltuğa iki karpuz Her koyun kendi Aç tavuk kendini buğday Lafla peynir sığmaz. bacağından asılır. ambarında sanır. gemisi yürümez. D) Evdeki hesap çarşıya Tayfanın akıllısı geminin Aç tavuk kendini buğday Boş fıçı çok langırdar. uymaz. dümeninden uzak durur. ambarında sanır. 2. Sevginin, hoşgörünün ve diğer güzel değerlerin - maalesef - egemen olmadığı bir dünyada yaşıyoruz. İnsa- noğlu, bunca deneyimine rağmen gücün belirleyici özelliğini ve onun çalıştırdığı çarkın dişlerini kıramamıştır. Biz istemesek de hoşumuza gitmese de bu dünyada güçlüler, güçsüzleri ezer, ortadan kaldırır ya da kendilerine bağlarlar. • Bir fikri, öğüdü daha çok mecaz yolu ile kısa ve kesin olarak anlatan, eskiden beri söylenegelmiş özlü sözlere atasözü denir. Buna göre yukarıdaki parçada anlatılan durumu en iyi özetleyen atasözü aşağıdakilerden hangisidir? A) Büyük balık, küçük balığı yer. B) Zenginin malı züğürdün çenesini yorar. C) Tok açın hâlinden bilmez. D) Güvenme varlığa, düşersin darlığa. 49

TÜRKÇE Deyim, Atasözü ve Özdeyişler 3. Kimi atasözlerinin anlamları birbiriyle çelişir. Bunun sebebi aynı olayın değişik koşullarda değişik sonuçlar doğurma ihtimali ve olaya değişik bakış açıları olmasıdır. Örneğin“Bazı durumlarda yalan söylemek kötü sonuç- lar doğurabilir ancak bazı durumlarda da doğru söylemek kötü sonuçlar doğurabilir.” Buna göre; I. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar. P II. Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış. III. Sakla samanı, gelir zamanı. IV. Ak akçe kara gün içindir. numaralı atasözlerinden hangileri birbirileriyle çelişir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV 4. Bir düşünceyi, bir duyguyu, bir ilkeyi kısa ve kesin bir biçimde anlatan, genellikle kim tarafından söylendiği bili- A nen özlü söze “özdeyiş (vecize)” denir. Aşağıdaki özdeyişlerden hangisi bir kişiyi cesaretlendirmek için söylenmiş olabilir? A) Hiç kimse başarı merdivenine elleri cebinde tırmanmamıştır. J. KETH MOORHEAD B) Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez. MONTAIGNE C) Hata yapmaktan korkan insan, hiçbir şey yapamaz. LINCOLN D) Hiçbir şey ele geçince hayalde olduğu kadar güzel kalmaz. N.RICHARD NASH S 5. Atatürk’ün bazı konularla ilgili söylediği vecizeler aşağıdaki tabloda verilmiştir. İnkılâp, Türk ulusu- Bir ulus, sım- nun son asırlarda S Özdeyiş Hayatta Kendiniz için sıkı birbirine Milli benliği- geri bırakılmış ku- en hakiki değil, bağlı bağlı olmayı ni bilmeyen rumlarını yıkarak mürşit, bulunduğu- bildikçe yer- milletler baş- yerlerine, ulusun ilimdir. nuz ulus için yüzünde onu ka milletlere en yüksek uygarlık elbirliği ile dağıtabilecek yem olurlar. düzeyine ilerle- bir güç düşü- mesini sağlayacak çalışınız. nülemez. yeni kurumlar koymaktır. Konusu Çalışmak Ulusallık Buna göre; I. Birlik ve beraberlik II. Değişim III. Bilim konuları yukarıdaki renkli kutucuklarla gösterilen yerlerden hangilerine yazılmalıdır? A) III. B) II. C) III. D) I II. III. I. II. I. I. II. III. 50

TÜRKÇE Test - 16 Beceri Temelli Sorular 1. Ah Benim Turnam, açık ve kapalı alanda oynanır. Malzemesiz bir oyundur ve grup olarak oynanır. P Aşağıda bu oyunun aşamaları sırasıyla verilmiştir. I. Oyuncular el ele tutuşarak daire şeklinde sıralanırlar. II. Oyuncular el ele tutuşmuş bir halde oturup kalkarlar. III. El ele tutuşarak halkanın ortasına doğru yürürler. IV. Oyuncular kollarını bağlayarak sırt sırta dönerler. V. Oyuncular elleri belde sağa sola dönerler. Buna göre oyunun aşamalarına ait görseller aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III IV V A) AB) C) SD) 2. Ahmet, Burak, Ceyda ve Deniz adlı kişiler, bir hastanenin dahiliye, nöroloji, ortopedi ve göz polikliniklerinde S muayene olmuşlardır. Bu kişilerin her biri farklı bir günde muayene olmuşlardır. Muayeneler; salı, çarşamba, perşembe ve cuma günleri gerçekleşmiştir. Kişilerin hangi gün ve hangi polikliniğe muayene olduklarıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • Ceyda cuma günü muayene olmamıştır ve muayene olduğu poliklinik nöroloji değildir. • Ahmet ve Burak'ın muayene olduğu poliklinik ortopedi değildir. • Deniz çarşamba günü göz polikliniğinde muayene olmuştur. • Burak, Ceyda ve Deniz'den hemen sonra muayene olmuştur. Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz? A) Deniz, Ahmet ve Burak'tan önce muayene olabilir. B) Burak nöroloji polikliniğine muayene olmuş olabilir. C) Ceyda ortopedi polikliniğinde muayene olmuştur. D) Ahmet perşembe günü dahiliye polikliniğinde muayene olabilir. 51

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Yapılan bir araştırmada en çok tercih edilen enerji santralleri incelendiğinde şu sonuçlara ulaşılmıştır: • En çok tercih edilen enerji santrali güneş santralleridir. • Ardından sırasıyla rüzgâr ve doğalgaz santralleri gelmektedir. • En az tercih edilen santraller kömür santralleridir. • Nükleer ve hidroelektrik santralleri, jeotermal santrallerden daha çok tercih edilmektedir. P Buna göre yukarıdaki bilgileri yansıtan grafik aşağıdakilerden hangisidir? A) 80 B) 80 60 64 46 48 40 40 23 A 25 7 13 8 7 9 10 8 7 0 Nükleer Kömür 0 Nükleer Kömür H droelektr k (HES Baraj) H droelektr k (HES Baraj) Jeotermal (Buhar) Jeotermal (Buhar) S Rüzgar Doğalgaz Güneş Rüzgar Doğalgaz Güneş C) 80 72 D) 80 73 S 40 54 54 25 40 5 56 8 25 0 4 36 8 Nükleer Kömür 0 H droelektr k (HES Baraj) Nükleer Kömür H droelektr k (HES Baraj) Jeotermal (Buhar) Jeotermal (Buhar) Rüzgar Doğalgaz Güneş Rüzgar Doğalgaz Güneş 52

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 4. Köpeğinizin beden dilinden anlıyor musunuz? İşte duruş ve hareketlerine göre köpeklerin durumlarıyla ilgili bilgiler: • Sol ön patisini kaldırıp yüzünü de geriye döndürerek gitmeye yeltenen köpek“Bana böyle davranma!”demek istiyordur. • Kulakları dikilmiş, tüyleri kabarmış ve gözleri fal taşı gibi açılmış köpek “şüpheci” bir durumdadır. • Diliyle sebepsiz yere burnunu yalayan köpek “stresli” bir haldedir. • Ön patileri yerden kesilen, dişlerini gösteren ve arka ayakları üzerinde yükselen köpek “kızgın” olduğunu göstermektedir. Buna göre aşağıdaki duruşlardan hangisiyle ilgili yukarıda herhangi bir bilgi verilmemiştir? A) B) C) D) A 5. Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin düzenleyeceği Bilek Güreşi Yarışması'nın duyurusu şu şekildedir: S S Yarışma tarihi ve saati: 28.11.2020 Saat: 11.00 (Sporcuların en geç saat 10.30’da spor salonunda olmaları gerek- mektedir.) Yarışma yeri: İnönü Stadyumu Spor Salonu Yarışma kategorileri Yıldızlar: 2006-2007-2008 doğumlu Gençler: 2001-2002 doğumlu Büyükler: 2000 doğumlu Katılım son başvuru tarihi ve 25 Kasım 2020 Pazartesi Saat: 17.30 yeri: Belediye temsilciliği • Duyuru 08 Ağustos 2020 günü yapılmıştır. Buna göre aşağıdaki kişilerden hangisinin yarışmaya başvurusu veya katılımı kabul edilecektir? A) 10 Eylül 2020 günü belediye temsilciliğinde Gençler kategorisinde başvuru yapan ve yarışma günü 10.45’te İnönü Stadyumu Spor Salonu'nda hazır bulunan 2008 doğumlu Serdar B) 24 Kasım 2020 günü mahalle temsilciliğinde Gençler kategorisinde başvuru yapan ve yarışma günü 10.15’te İnönü Stadyumu Spor Salonu'nda hazır bulunan 2000 doğumlu Ramazan C) 20 Ekim 2020 günü belediye temsilciliğinde Yıldızlar kategorisinde başvuru yapan ve yarışma günü 10.00’da İnönü Stadyumu Spor Salonu'nda hazır bulunan 2007 doğumlu Şevket D) 20 Kasım 2020 günü belediye temsilciliğinde Büyükler kategorisinde başvuru yapan ve yarışma günü 09.45’te İnönü Stadyumu Spor Salonu'nda hazır bulunan 2001 doğumlu Tarık 53

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. Aşağıdaki tabloda el hareketlerinin anlamları verilmiştir. Bir Hayalim Var Bunun Yolu Bu Bütün Kalbimle Parmak Saymak Söylüyorum Ki Coşkunuzu konuşmacı- Bu hareket ilgili konu Bu hareketin dinleyicile- Bu hareket, dinleyicileri- lara aktarmanın görsel üzerinde katı, sarsılamaz rin dürüstlük algısını ve nizin konuşmanızı hatır- P yoludur. Yeni bir fikri kar- düşüncenizi somut bir konuşmacının davranı- lamasını ve dikkatli takip şıya sunacağınız zaman şekilde yansıtmanın yo- şında dürüstlüğü artır- etmeyi kolaylaştırır. kullanabileceğiniz etkili ludur. O konudaki güçlü dığı ifade edilmektedir. bir duruştur. duruşunuzu göstermek Söylediklerinize gerçek- istediğinizde kullanabi- ten inandığınızı karşıda- lirsiniz. ki insanlara aktarabilmek için kullanabilirsiniz. A S Buna göre aşağıdaki konuşmalardan hangisi hizmet içi eğitim kursunda sunum yapan ve sıklıkla sağ elini kalbinin hizasında tutan Ümit Bey'e ait olabilir? A) Dün dünde kaldı değerli arkadaşlar. Her yeni gün; yeni heyecanlara, yeni düşüncelere ve yeni öğrenmelere S kapı aralamaktır. Hayat; bir gelişim ve dönüşüm içindeyse biz insanların bu süreçten bağımsız hareket ede- bilmesi imkânsızdır. Yeniliklere hazır mıyız? B) İnsanların iletişim durumlarını etkileyen süreçlerin temelinde ufak ayrıntıların bulunduğunu canı gönülden belirtiyorum. Birçok değişkenin devreye girdiği dil ve iletişim alanlarında duruş, iyi niyet, istek gibi art faktör- ler çok büyük etki sahibidir. Bunu tüm açık yürekliliğimle ifade edebilirim. C) Değerli katılımcılar bugünkü kursun son beş dakikasında daha önceki öğrenmelerimizi tekrarlamaya ve önemli noktaların altını çizmeye ne dersiniz? Tekrar ediyorum, beden dilinin iletişime katkısı ve yeni öğren- melerin zihinsel gelişime etkisi gibi noktaları es geçmeyelim. D) Sözsüz iletişimin başka değişkenlerden daha az etkili bir alan olduğunu birçok dilbilimci ifade edebilir. Fakat ben sözsüz iletişimin duygu ve düşüncelerin aktarımında başat rol oynadığı tespitinden asla caymıyorum. Bir bakışın ya da bir dokunuşun etkisini kim yadırgayabilir ki? 54

TÜRKÇE Test - 17 Beceri Temelli Sorular 1. Dünya bayraklarında kullanılan renkleri ve anlamlarını biliyor musunuz? P Her bir rengin ayrı anlamı, psikolojisi ve simgesi var. Bayrakların ise her ülke için ayrı bir değeri var. İşte dünya A bayraklarında kullanılan bazı renklerin anlamları: Siyah: Çoğunlukla kararlılığı temsil etmek için kullanılır. Aynı zamanda ölüm veya yas sembolü olarak da kulla- nılabilir. Mor: Tutku ve serveti sembolize eden mor rengi yalnız iki ülke bayrağında bulunmaktadır. Mavi: Kararlılık, kurtuluş, uyanıklık ve iyi şans anlamına gelen mavi renk en çok tercih edilen renklerden bir tanesidir. Turuncu: Cesaret ve fedakârlığın temsili olarak kabul edilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Sinan, turistik geziye çıktığı bir ülkede o ülke vatandaşı birinin bayraklarında kullanılan rengin anlamını şu şekilde tarif ettiğine tanık olmuştur: “Bayrağımızda yer alan bu renk, bağlılığı ve birikimi temsil etmektedir.” Buna göre Sinan’ın karşılaştığı kişinin vatandaşı olduğu ülkeye ait bayrak, aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) C) D) S 2. Demet, Murat, Asuman ve Ümit adlı işçiler çalıştıkları firmadan 3(üç) günlük izin almışlardır. Bu kişilerin izin S günleri ve firmanın çalışma günleriyle ilgili bilgiler şu şekildedir: • Firma pazar günü hariç altı gün çalışmaktadır. • Murat’ın izni salı günü başlamıştır. • Asuman, Murat’ın son izin gününde izne çıkmıştır. • Demet ile Asuman’ın iki izin günleri aynıdır. • Ümit’in izni perşembe günü bitmiştir. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez? A) Ümit’in salı günü izni başlamıştır. B) Murat cuma günü iş başı yapacaktır. C) Asuman’ın ikinci izin günü cumadır. D) Demet’in üçüncü izin günü cumartesidir. 55

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Sporcular, halter adı verilen her iki tarafı da ağırlıklarla yüklü çubukları kaldırırlar. Aşağıdaki görselde bu çubuğu kaldırma hareketleri sırasıyla gösterilmiştir. P I II III IV V Buna göre numaralandırılmış yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A I II III IV V A) Halterci çubuğu Bacaklar kaldırma- Dizler son itiş için Halter boyun yük- Kalça ve sırt kas- kavrar ve yukarı yı sona erdirmek bükülür, bacaklar sekliğine geldi- ları tarafından ilk doğru yükselmeye için dik bir şekilde dengeyi sağlamak ğinde sporcu onu kaldırma güçlen- hazırlamak için çö- durur. için iki yana ayrılır, omuzlara yakın bir dirilir. melir. kollar düz bir şekil- biçimde tutar. de durmalıdır. S B) Halterci çubuğu Kalça ve sırt kas- Halter boyun yük- Dizler son itiş için Bacaklar kaldırma- kavrar ve yukarı ları tarafından ilk sekliğine geldi- bükülür, bacaklar yı sona erdirmek doğru yükselmeye kaldırma güçlen- ğinde sporcu onu dengeyi sağlamak için dik bir şekilde hazırlamak için çö- dirilir. omuzlara yakın bir için iki yana ayrılır, durur. melir. biçimde tutar. kollar düz bir şekil- de durmalıdır. C) Kalça ve sırt kas- Halterci çubuğu Halter boyun yük- Bacaklar kaldırma- Dizler son itiş için ları tarafından ilk kavrar ve yukarı sekliğine geldi- yı sona erdirmek bükülür, bacaklar S kaldırma güçlen- doğru yükselme- ğinde sporcu onu için dik bir şekilde dengeyi sağlamak dirilir. ye hazırlamak için omuzlara yakın bir durur. için iki yana ayrılır, çömelir. biçimde tutar. kollar düz bir şekil- de durmalıdır. D) Halterci çubuğu Kalça ve sırt kas- Halter boyun yük- Bacaklar kaldırma- Dizler son itiş için kavrar ve yukarı ları tarafından ilk sekliğine geldi- yı sona erdirmek bükülür, bacaklar doğru yükselmeye kaldırma güçlen- ğinde sporcu onu için dik bir şekilde dengeyi sağlamak hazırlamak için çö- dirilir. omuzlara yakın bir durur. için iki yana ayrılır, melir. biçimde tutar. kollar düz bir şekil- de durmalıdır. 56

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 4. Arapça kökenli olduğu kabul edilen \"cemre\" kelimesinin Türkçe karşılığı \"ateş\" veya \"kor\" anlamına gelir. Ana- dolu’da yaygın kullanılan geleneksel halk takviminin yılı \"kasım\" ve \"Hızır\" günleri\" olarak kış ve yaz olarak ikiye bölünür. Kasım günlerinin miladi takvime göre 8 Kasım’da başladığını ve 179 gün sürerek 5 Mayıs’ta sona erdiği kabul edilir. Kasım günleri, 4 yılda bir şubat ayı 29 çektiği zaman 180 gündür. Hızır günleri ise 6 Mayıs’ta başlar ve 7 Kasım’a kadar 186 gün sürer. 6 Mayıs’ta Hıdırellez kutlanmasının nedeni de bu takvimdir ve yeni yılın ilk günü olarak kutlanır. Cemrelerin düşmesi, kasım günlerinden Hızır günlerine, bir başka ifadeyle kıştan bahara geçisin sembollerinden biridir. Halk takvimine göre, kasım günlerinin 100. günü yani miladi takvimde 15 Şubat geldiğinde artık kış hükmünü kaybetmeye başlar. Bunu halk, ’Geldik yüze, çıktık düze’ şeklinde ifade eder. Halk takvimine ve inanışına göre bu tarihten 5 gün sonra cemreler düşmeye başlar.\" Paragrafta açıklaması yazılan “cemre” ile ilgili aşağıdaki görsellerden hangisi verilmiş olamaz? A) B) A C) D) S 5. Pazar kahvaltısı için aynı şarküteri firmasına giden Uğur, Melih, Handan, Meryem ve Serhat farklı sucuk türle- S rine bakarak kangal sucuk, baton sucuk, parmak sucuk, varyanta sucuk ve fermente sucuklardan almışlardır. Alışveriş ile ilgili bilinenler şunlardır: • Serhat ile Meryem aynı türde birer sucuk almışlardır. • Melih, varyanta sucuk ve parmak sucuk almıştır. • Uğur’un aldığı iki üründen biri parmak sucuktur. • Fermante sucuğu bir kişi almıştır ve o kişi Uğur değildir. • Handan sucuk türlerinden yalnız birini alabilmiştir. Sucuk türlerinden her birini en fazla iki kişi aldığına göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Kangal sucuğu bir kişi almıştır. B) Serhat ve Meryem baton sucuk almıştır. C) Uğur baton sucuk almıştır. D) Handan ve Uğur aynı türde sucuktan almıştır. 57

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6 ve 7. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Astsubaylık sınavlarına giren ve başarılı olan Ömer Bey, eğitim alacağı tugaya gittiğinde kayıt bürosunda iki personel ile karşılaşır. Bu iki personelden biri sivil giyimli iken diğeri ise üniformalıdır. Ömer Bey iki personelin de rütbelerinin ne olduğunu sormuş ve karşılığında şu cevapları almıştır: I. Personel: “Şu an üzerimde gördüğün rütbenin adı karşıdaki tabloda yer alıyor ve ben bu rütbeyi senin gibi P başladıktan altı yıl sonra alabildim.” II. Personel: \"Benim rütbem sağdan ve soldan üçer tane yatay çizgi, bunların ortasında ay yıldız var. Ay yıldızın hemen altında sağa ve sola yukarı doğru gidecek kavis yapacak şekilde iki yamuk çizgi, bunların altında da düz bir çizgi yer almaktadır. Karşıya bakan Ömer Bey, şöyle bir tablo ile karşılaşmıştır: Rütbe adı Astsubay Çavuş Astsubay Kıdemli Çavuş Astsubay Üstçavuş A Rütbe Bekleme süresi Başlangıç (3 yıl) 3 yıl 6 yıl Rütbe adı Astsubay Kıdemli Üstçavuş Astsubay Başçavuş Astsubay Kıdemli Başçavuş S Rütbe Bekleme süresi 6 yıl 6 yıl Emekliliğe kadar 6. Bu bilgile göre I. personelin üzerinde yer alan rütbenin adı, aşağıdakilerden hangisidir? S A) Astsubay Kıdemli Çavuş B) Astsubay Üstçavuş C) Astsubay Kıdemli Üstçavuş D) Astsubay Çavuş 7. Ömer Bey’e rütbesinin açıklamasını yaptığı II. personelin rütbesi, aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) 58

TÜRKÇE Kısa Kısa Cümlede Anlam Söyleyenin kendi düşüncesini, duygusunu veya beğenisini içeren, kanıtlanamayan cümlelere öznel cümle P denir. Örnek: Dünyanın en güzel şehri İstanbul’dur. Açıklama: Öznel bir cümledir çünkü kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Söyleyenin duygu veya düşüncesini içermeyen, doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye göre değişiklik göster- meyen, kanıtlanabilen cümlelere nesnel cümle denir. Örnek: İstiklal Marşı, Türkiye Cumhuriyeti’nin milli marşıdır. Açıklama: Nesnel cümledir çünkü verilen bilgi genel-geçerdir, doğruluğu kanıtlanabilir. Etkinlik - 8 1. Aşağıdaki cümlelerden öznel yargılar içeren cümlelerin başına Ö, nesnel yargılar içeren cümlelerin başına A N yazınız. S S 1 Yazarın son kitabı sadece 150 sayfadan oluşuyor. 2 Şairin acıklı konulara değinmesi hepimizi derinden etkiledi. 3 2015’te Nobel Kimya ödülü Türk bilim adamı Aziz Sancar’a verildi. 4 Esendal’ın hikâyeleri, ilk bakışta kolayca yazılmış izlenimi verir. 5 Günümüzde İnternet, bilgisayar ve cep telefonu kullanımı artmıştır. Kısa Kısa Birden fazla varlık, kavram ya da durumun benzerlik, farklılık, üstünlük, zayıflık, eşitlik gibi yönlerden birbirile- riyle kıyaslandığı cümlelere karşılaştırma cümlesi denir. Örnek: Genç yazar, yeni kitabını daha sade bir dille kaleme almış. Açıklama: Genç yazarın daha önceki kitapları ile yeni kaleme aldığı kitabı “dil” bakımından karşılaştırılmış. 2. Aşağıdaki cümlelerde karşılaştırılan ögeleri karşılarına yazınız. Karşılaştırılan ögeler Cümleler 1. Çitalar aslanlardan daha hızlı koşar. 2. İstanbul tarihi dokusuyla birçok Avrupa şehrini geride bırakmıştır. 3. Yoğurt da diğer süt ürünleri gibi bol kalsiyum içerir. 4. Beşiktaş, Süper Lig’in ilk yarısında en az gol yiyen takımdır. 5. Deneme sınavları da konu anlatımlı kitaplar kadar etkilidir. 59

TÜRKÇE Cümlede Anlam Kısa Kısa Eylemin hangi amaca bağlı olarak gerçekleştiğinin belirtildiği cümlelere amaç-sonuç cümleleri denir. Örnek: Düğüne gidebilmek için işlerimi erkenden bitirdim. Amaç Sonuç P Bir eylemin hangi gerekçeyle veya hangi sebeple yapıldığını bildiren cümlelere neden-sonuç (sebep-sonuç) cümleleri denir. Bu cümlelerin yüklemine “Niçin?” , “Neden?” soruları sorulduğunda bu sorular cevapsız kalmaz. Örnek: Hava şartları olumsuz olduğundan okullar bir günlüğüne tatil edildi. Sebep(Neden) Sonuç A Bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin, başka bir olayın veya duruma bağlı olduğunu belirten cümlelere koşul-sonuç (şart-sonuç) cümleleri denir. Örnek: Maçı kazanırsak 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası’na direkt katılırız. Koşul(şart) Sonuç S Etkinlik - 9 1. Aşağıdaki cümlelerin taşıdığı anlam özelliği koşul-sonuç, sebep-sonuç ve amaç-sonuç ilişkisine göre karşı- S sında verilen bölümlere “3” işareti koyunuz. Cümleler Amaç-sonuç Neden-sonuç Koşul-sonuç 1. Elektrik faturasını bugün ödemezse kapama bedeli de ödeyecek. 2. Diksiyonunu düzeltmek için özel kursa gidiyor. 3. Yemek çok sıcak olduğu için bir süre bekledi. 4. Yaşadığı travmayı atlatmak maksadıyla tatile çıktı. 5. Giysileri yüksek derecede yıkadığından giysilerin hepsi küçülmüş. 6. Deprem şiddetli oldukça hasar daha büyük olur. 7. Sınavı kazanayım diye gece gündüz ders çalışıyorum. 60

TÜRKÇE Kısa Kısa Cümlede Anlam Taşıdığı anlama göre cümleler; \"uyarı, azımsama, yakınma, öneri, sitem, küçümseme, ön yargı, hayıflanma, özlem, beklenti, şaşırma, pişmanlık, beğenme, aşamalı durum, tasarı, tahmin, kararsızlık, endişe\" gibi özellikleri barındırır. Etkinlik - 10 1. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümlelerin yanına anlamına göre hangi duyguyu bildirdiğini yazınız. P A Cümleler Taşıdığı anlam S 1. Bu takım mı bizi yenecek? 2. Onun yerine haftalarca nöbete gittim, bir defa teşekkür etmedi. 3. Sakın kar lastiklerini takmadan yola çıkmayın. 4. Keşke ona karşı biraz daha nazik davransaydım. 5. Gün geçtikçe bana olan ilgisi artıyor. 6. Bu kadar yemek karıncaya bile yetmez. 7. Elbiselerin yakın zamanda indirime gireceğini umuyorum. 8. Yeni gelen teknik direktör de takımı şampiyon yapamayacak. 9. Babasının aldığı arabanın dış tasarımı büyüleyiciydi. 10. Sinemaya mı gitsem tiyatroya mı? Kısa Kısa Cümlede açık olarak söylenmediği halde, cümlenin anlamından veya cümledeki bazı ifadelerden çıkarılabilen anlama örtülü anlam denir. Örnek: “Melike de konsere gitmiş.” Açıklama: Bu cümlede Melike’nin dışında başka kimselerin de konsere gittiği anlamı çıkar. Bu anlam, açık olarak S söylenmediği için cümlede örtülü anlam vardır. 2. Aşağıdaki cümlelerde örtülü anlam varsa “3” işareti, yoksa “X” işareti koyunuz. Cümleler Var Yok 1. Hasan ve Selim sabahki ilk derse yine katılmamışlar. 2. Yazarın ikinci kitabında da acemilikler baş gösteriyordu. 3. Şair, bütün şiirlerinde hece ölçüsü kullanır. 4. Haziranda meyveler artık olgunlaşmaya başladı. 5. Daha önce uyku sorunum vardı, uyuyamıyordum. 6. Gözüne gireyim diye elimden gelenin fazlasını yapıyorum. 7. İnsanlar doğal afetin ardından yaşamı sorgulamaya başladı. 61

TÜRKÇE Test - 18 Cümlede Anlam D yel m yağmura tutuldun b r gün 1. Bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek Öbür yanda güneş kend keyf nde P Ne de olsa yaz yağmuru Pırıl pırıl düşüyor damlalar Yukarıdaki dörtlükte birinci dizede altı çizili kelimenin cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir? A) Ön yargı B) Varsayım C) Öneri D) İhtimal (olasılık) A 2. Gerekçe anlamı taşıyan cümleler, bahsedilen bir eylemin gerçekleşme nedenini içeren ifadelerdir. Yani, bir eylemin, olayın veya durumun gerçekleşmesi için cümle içerisinde geçerli bir nedene dayandırılma- S sıdır. (I)Bir ikilidir ağlamak ve gülmek. (II)Ağlamak, sanılanın aksine çaresizlik, zayıflık, güçsüzlük demek değildir bence. (III)Gariptir belki… (IV)Ama ben ne zaman ağlayan birini görsem, içim gerçekten acısa dahi bir miktar da sevinirim. (V)Çünkü üzülmeyi becerebilen bir kişi, sevmeyi de bir o kadar iyi becerebilir. (VI)Çünkü ağlayabilen bir insan, gülmenin o mükemmel kıymetini belki de daha iyi anlayabilir. Bu bilgilere göre parçada dört numaralı cümlenin gerekçesi aşağıdakilerden hangisi veya hangileridir? S A) Yanız V B) II ve VI C) I ve III D) V ve VI 3. • İki veya ikiden fazla varlık arasındaki benzer veya farklı yönlerin belirtildiği cümleler, karşılaştırma cümleleridir. I. Kitabın son baskısı ilk baskıya göre orijinallikten uzak bir yapıya bürünmüştü. II. Ömer Seyfettin Milli Edebiyat döneminde diğer yazarlardan daha sade bir dil kullanmıştır. III. Trabzon’un Ayder Yaylası’nda geçirilen bir gün, tatilin en unutulmaz günlerinden biridir. IV. Yağmur, gittikçe şiddetini arttırıyor; sokakta, caddede in cin top oynuyordu. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırmaya yer verilmemiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 62

TÜRKÇE Cümlede Anlam 4. Bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin, başka bir olaya veya duruma bağlı olduğunu belirten cümleler P “koşul-sonuç” cümleleridir. A S (I)Şu ana kadar tüm öykülerine övgüler düzeceğim bir seçkiyle karşılaşmadım. (II)Özellikle bu seçki tamamen S yeni öykülerden oluşuyorsa böyle bir beklentiye hiç girmemeli. (III)Yazarlar birbirlerinden farklı edebiyat anla- yışlarına sahiptirler. (IV) Sayfaları çevirdikçe çok farklı metinlerle karşılaşırsınız. (V)Eğer çok yönlü bir insan değil- seniz bu öykülerin size seslenmesi pek olası değildir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde koşul-sonuç ilişkisi vardır? A) I, II ve V B) II, III ve IV C) II, IV ve V D) III, IV ve V 5. “Güzel günler görelim diye herkes \"Topu yok diye kimse onu oyuna canla başla çalışıyordu.\" almadı.” Ozan Sıla “Kitapları çok sevdiği için kütüp- \"Bilgisayarımı geri vermek üzere haneden ayrılmıyor.” bir günlüğüne alabilirsin.” Ömer Hande • Amaç-sonuç cümleleri; bildirdikleri eylemin hangi hedefe, amaca yönelik gerçekleştiğini belirten cümlelerdir. Buna göre yukarıdaki kişilerden hangisinin kurmuş olduğu cümle, amaç-sonuç cümlesidir? A) Ömer B) Hande C) Sıla D) Ozan 6. Söyleyenin kendi düşüncesini, duygusunu veya beğenisini içeren cümlelere öznel; söyleyenin duygu veya düşüncesini içermeyen, doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişiklik göstermeyen cümleler nesnel cüm- lelerdir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi söyleyenin kendi duygu ve düşüncesini içermez? A) 8 bin yıllık geçmişe sahip Afyonkarahisar, milattan önce birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir kent- tir. Şehrin tarihi Hititlere kadar uzanmaktadır. Tarihi Afyonkarahisar Kalesi eteklerinde Selçuklu ve Osmanlı Dönemi'nde kullanılan binalar 1900’lü yılların başında çıkan yangında zarar görmüş, yaklaşık 3 bin ev yana- rak kül olmuştur. B) Bir ortamda bakışların üzerinize çevrilmesinin ve ilginin size dönmesinin en iyi yolu sizin kendinizi en çok ifade edebildiğiniz noktada adeta bir yıldız gibi ışıldamanızdır. Evet, yıllardır çalıştığınız dersleri, verdiğiniz sınavları hatırlayın. Çalıştığınız işteki uzmanlığınızı… İşte sizi en çekici kılacak şeyler mesleğinizdeki uzman- lığınız ve yeteneklerinizdir. C) Ağlamak, uğradığınız felaketlere karşı vücudumuzda kalan son gücün çığlığıdır. Ağlayamadığımız zamanlar, bizde o gücün de yok olduğu zamanlardır ki onun yerine geçen etkili sessizlik, en şiddetli acının yarattığı gözyaşlarından daha yakıcıdır. Fakat ağlamak bir şeyi değiştirmiyor arkadaşlarım. Onun için bol bol gülünüz. Bakın Karacaoğlan ne söylemiş, “Ağlayanlar bir gün güler, gamlanma gönül gamlanma.” D) Zaman ne çabuk geçiyor. Daha dün mahalle arasında plastik top peşinde koşan minicik birer çocuktuk. Büyüyünce yapacağımız şeylerin hayaliyle erittik zamanı ve büyüdük. O günlerden hafızamızda tatlı anı- lar kaldı. Mahalle arasında, sokaklarda ya da ekilmemiş tarlalarda top peşinde koşarken yaşanmış anılar… Çocukken buralarda top oynamayanımız yoktur herhalde. 63

TÜRKÇE Cümlede Anlam Test - 19 1. I. Hata yapmaktan korkan insan, hiçbir şey yapamaz. II. Hayat yaşla değil, yaşamakla anlaşılır. III. Cesareti olmayan adamın başarısı olmaz. IV. Akıl yaşta değil, baştadır. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangileri anlamca birbirine en yakındır? P A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV 2. Kişiden kişiye değişen, kanıtlanamayan, söyleyen kişinin yorumunu, duygu ve düşüncelerini içeren ifadelere öznel; kişiden kişiye değişmeyen, kanıtlanabilen, söyleyenin yorumunu ve düşüncesini içermeyen ifadeler nes- nel ifadelerdir. Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel ifadelere yer verilmiştir? A A)Türkiye’de ilk renkli filmi 1953’te Halıcı Kız adıyla Muhsin Ertuğrul çekti. B) O yılların en etkileyici ve bir o kadar da güzel bir filmidir Halıcı Kız. C) Tiyatro oyuncuların ağırlıklı olduğu ve kısa rollerde yer aldığı bir filmdir. D) Münir Özkul, Sadri Alışık, Kamuran Yüce gibi tiyatro sanatçıları bu filmde rol aldılar. 3. Tüyden haf f olurum böyle sabahlar Karşı damda b r güneş parçası, S İç mde kuş cıvıltıları, şarkılar; Bağıra çağıra düşer m yollara; Döner döner durur başım havalarda. S Bu dörtlüğün ana duygusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Özlem B) Yaşama sevinci C) Çaresizlik D) Hayvan sevgisi 4. Eylemin hangi amaca bağlı olarak gerçekleştiğinin belirtildiği cümlelere amaç-sonuç cümleleri denir. Amaç-sonuç cümleleri, eyleme sorulan “Hangi amaçla?” sorusuna cevap verir. --- hastaneye gitti. Buna göre yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse amaç-sonuç cümlesi olur? A) Annesi çok hasta olduğundan B) Şiddetli bir baş ağrısı geçirdiği için C) Yaralı birini tedavi etmek için D) Gün içerisinde tansiyonu yükseldikçe 64

TÜRKÇE Cümlede Anlam 5. • Yaşayan kuşlar içinde en büyük yumurta deve kuşu yumurtalarıdır. • Tut ki iki sınavdan da başarılı sonuçlar aldın ve üniversitedesin. • Ben de telefonların insan hayatına daha çok zarar verdiği kanaatindeyim. • Müzik, insanın ruhen gergin durumuna bir rahatlama hissi verir. Bu cümlelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur? A) Varsayım B) Tanımlama C) Karşılaştırma D) Onaylama P 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi ayraç içinde verilen anlam özelliğine sahip değildir? A A) Önümüzdeki hafta yurt dışına bir haftalık gezi planlıyorum. (Tasarı) B) Aşırı sıcaklarda ve çok terliyken buz gibi su içmeyin. (Uyarı) C) Babamın aldığı yeşil gömleği mi giysem, yoksa aldığım tişörtü mü? (Kararsızlık) D) Şimdi sahip olduğu her şeyi bir hiç uğruna harcamıştır. (Varsayım) 7. • Ufacık boyunla maçta bizi alt edebileceğini düşünüyorsan yanılıyorsun. S • Aa, sen de mi bizimle sinemaya geleceksin? S • Memur olduğundan beri bizi ne aradın ne sordun. • Duruşu, konuşması, nezaketi ve kıyafetiyle tam bir hanımefendiydi. Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlelere hâkim olan duygulardan biri değildir? A) Beğenme B) Sitem C) Korku D) Küçümseme 8. Günümüz hayatının vazgeçilmez bir parçası olan internetin başlangıcı 1960’lı yıllara dayanıyor. İlk başlarda askeri ve bilimsel araştırma ve geliştirme alanında kullanılan internet daha sonra kolay iletişimin sağlanması adına insanlığın hizmetine sunuldu. Türkiye’ninse internetle tanışması 1993 yılında gerçekleşti. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi kesin olarak çıkarılabilir? A) Türkiye’de internet ilk olarak bilimsel ve askeri alanlarda kullanılmıştır. B) İnternetin iletişim alanında kullanılması 1993 yılından sonra gerçekleşmiştir. C) Dünyada 1960’lı yıllardan önce insanlar henüz internetle tanışmamışlardı. D) Hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan internet günümüzde sadece iletişim alanında kullanılmaktadır. 65

TÜRKÇE Cümlede Anlam Test - 20 1. • Kişisel görüşler içerir. Öznel • Kişisel görüşlerden uzaktır. • Görecelidir. • Kanıtlanabilir. • Kanıtlanamaz. Nesnel • Bilimseldir. • Yoruma açıktır. • Yoruma kapalıdır. P Yukarıda öznel ve nesnel cümlenin özellikleri verilmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi öznellik ve nesnellik yönüyle diğerlerinden farklıdır? A) Sait Faik öykülerinde işsiz, esnaf, balıkçı, garson gibi karakterlere yer vermiştir. B) Kitap okurken yağan yağmurun şırıltısı kitaba ayrı bir manâ kazandırıyor. C) Yazarın konuya herkesten farklı bir giriş yapması, birçok okurunu derinden etkilemiş. A D) Büyük bir keyifle takip ettiğim şair, yine alışılmışın dışında şiirler yazmaya devam ediyor. 2. Öznel anlatım, kişisel görüşler içerir, kanıtlanamaz. Nesnel anlatım ise kişisel görüşlerden uzak, kanıtlanabilir yargılarla oluşturulur. S Buna göre; I. Edebiyatımızdaki ilk tiyatro metni tek perdeden oluşan Şinasi’nin “Şair Evlenmesi”dir. II. Sanatçının çocukluk anılarının anlatıldığı bu kitap, herkesin ilgisini çekebilecek niteliktedir. III. Fuardaki palyaço renkli saçları ve kocaman kırmızı burnuyla dikkatleri üzerine çekiyordu. IV. Ilısu Barajı’nın faaliyete geçmesiyle Hasankeyf de dahil olmak üzere birçok toprak parçası sular altında kaldı. numaralanmış cümlelerden hangileri kanıtlanabilir yargılardan oluşmaktadır? S A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV 3. İnsanın farklı farklı alanlarda başarı ortaya koyabilecek yetenekleri mevcuttur. Bu yeteneklerin beceriye dönüş- mesi, kişinin öncelikle bu durumun varlığını bilmesiyle gerçekleşebilir. Aşağıdakilerden hangisi bu cümleyle anlamca çelişir? A) Birey, değişik kategorilerde yetkinleşebilecek kapasiteye sahiptir. B) İnsanlar hayatın birçok kademesinde iyi işler gerçekleştirebilir. C) Kişilerin birden çok alanda gelişebilmesi bireyin emekleriyle hayat bulabilir. D) Kazanabilmek; yeteneklerimizin en üstün olduğu bölüme önem vermekle mümkündür. 66

TÜRKÇE Cümlede Anlam P 4. Günümüz yazarları çalakalem yazılar yazarak kısa yoldan başarı basamaklarını tırmanmak, şöhrete kavuşmak, edebiyat dünyasında tanınmak isterler. Yalnız unuttukları bir gerçek var: Eser bırakmak, kalıcı olmak, ustalık ve sabır gerektirir. Bu parçada altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişigüzel, özensizce yazmak B) Süslü, gösterişli yazılar yazmak C) Akıcı, yoğun bir şekilde yazmak D) Taklit ve özentiden uzak yazmak 5. 2. eğitim fakültesi öğretim A elemanlarının S 1. demokratik tutum 3. ve davranışlarının 4. eğitimde demokrasi 5. konusunda nerede 6. gereken önemli 7. ilişkin üzerinde 8. alt düzeyde durulması bulunmuş olması durduğumuza bir konudur Numaralanmış söz grupları anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak bir biçimde sıralandığında doğru sıra- lama aşağıdakilerden hangisi olur? A) 2 – 1 – 3 – 8 – 4 – 5 – 7 – 6 B) 1 – 3 – 2 – 8 – 4 – 5 – 7 – 6 C) 2 – 1 – 3 – 7 – 4 – 5 – 8 – 6 D) 4 – 5 – 7 – 2 – 1 – 3 – 8 – 6 S 6. O adam bildim bileli köşe yazarlığı yapmakta. Kimseye pek karıştığı yok. Her sabah iş yerine gelir, mesai biti- mine kadar işleriyle uğraşır, ardından evdeki ihtiyaçları mahalle pazarından aldıktan sonra huzurlu bir şekilde evin yolunu tutar. Altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) O, gelenek ve göreneklerine sıkı sıkıya bağlı biridir. B) Bu aile oldum olası geçimini balıkçılıkla sağlamaktadır. C) Eskiden birçok insan uzun yolculuklarını trenle yapardı. D) Sizinle ilk karşılaştığım günü hiç unutamıyorum. 67

TÜRKÇE Cümlede Anlam Test - 21 1. Aşamalı durum bildiren cümleler, bir durumun olumlu ya da olumsuz yöndeki gelişimini; bir olgunun, bir ola- yın belli bir süreç içinde sona ermesini değişik biçimlerde ifade eden cümlelerdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde aşamalı bir durum yoktur? A) Küçük yazar, gitgide daha güzel eserler ortaya koymaya başladı. B) Sınıf arkadaşlarına duyduğu sempati günden güne artıyordu. P C) Orta Doğu’da yaşanan savaşlar giderek ağırlaşıyor. D) Lapa lapa yağan karı gördükçe hep o günler aklıma gelir. 2. “Küçük masraflardan kaçınmayın; bazen küçük bir delik koca bir gemiyi batırır.” Aşağıdakilerden hangisi anlam bakımından bu cümleye en yakındır? A) Her ağlayış, bir gülüşün tohumudur. B) Verilen her emek, yeni bir umudun habercisidir. A C) Her kötülüğün altında bir art niyet vardır. D) Düşenin en büyük yanlışı, önündeki küçük taşları küçümsemesidir. 3. Fotoğraf çekmek ve çektirmek bugün artık hemen hemen herkesin gündelik hayatının parçası haline gelmiş durumda. Hal böyle olunca bu konuda uzmanlaşmak isteyenler için pek çok kitap ve makine çeşidi de ortaya çıkıyor. Farklı renklerdeki eğlenceli tasarımlarıyla polaroid fotoğraf makineleri kadar çeşitli mercek ve kadraj ayarı imkânlarına sahip profesyonel fotoğraf makinesi ve dijital fotoğraf makineleri de erişimi kolay aletler. Eğer bu konuda kendinizi geliştirmek arzusundaysanız fotoğrafın sadece teknik kısmı ile sınırlı kalmayıp sanatsal kısmına da yoğunlaşabilirsiniz. S Bu parçadaki altı çizili cümlenin ifade ettiği anlam aşağıdakilerden hangisidir? A) Öneri B) Varsayım C) Eleştiri D) Tahmin 4. • Günümüzde çeşitli endüstri alanlarında; Kimya, Fizik ve Tıp’ta kullanılan X ışınları modern fiziğin en önemli buluşları arasında yer almıştır. • Bu X ışınları Almanya’nın Vürzburg Üniversitesinde profesörlük yapan “Conrad Roentgen” tarafından 1895 yılında bulundu. S • Bu X ışınlarının diğer adı ise “Röntgen Işınları” olarak bilinir. Bu üç cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hali aşağıdakilerden hangisidir? A) Günümüzde çeşitli endüstri alanlarında; Fizik, Kimya ve Tıp’ta kullanılan, “Röntgen ışınları” olarak bilinen X ışınları, modern fiziğin en önemli buluşları arasında yer edinen, Almanya’nın Vürzburg Üniversitesinde pro- fesörlük yapan “Conrad Roentgen” tarafından 1895 yılında bulunmuştur. B) Almanya’nın Vürzburg Üniversitesinde profesörlük yapan “Conrad Roentgen” tarafından 1895 yılında bulu- nan, “Röntgen ışınları” olarak bilinen X ışınları, günümüzde çeşitli endüstri alanlarında; Fizik, Kimya ve Tıp’ta kullanılarak modern fiziğin en önemli buluşları arasında yer almıştır. C) Diğer adı“Röntgen ışınları”olarak bilinen X ışınları, Almanya’nın Vürzburg Üniversitesinde profesörlük yapan “Conrad Roentgen” tarafından 1895 yıllarında bulunarak günümüzde modern fiziğin önemli buluşları ara- sında yer almıştır. D) Almanya’nın Vürzburg Üniversitesinde profesörlük yapan “Conrad Roentgen” tarafından 1895 yıllarında bulunan, “Röntgen ışınları” olarak bilinen X ışınları, sadece Tıp alanında kullanılan, modern fiziğin en önemli buluşları arasında yer almıştır. 68

TÜRKÇE Cümlede Anlam 5. “Halikarnas Balıkçısı” takma adıyla tanınan Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973) öykücü ve romancı olarak Ege ve Akdeniz kıyılarımızın ekmeğini çekişe dövüşe denizden çıkaran yoksul ama namuslu insanlarının yaşam serüvenini, bu bölgelerin taşı toprağı, ormanı, dağı, mitolojisi, efsanesiyle birlikte şiirsel bir anlatımın bütün sıcaklığında coşa taşa edebiyatımıza mal eden ilk ve tek sanatçıdır. Bu parçada altı çizili bölümde, sözü edilen hikâye karakterlerinin hangi özelliği anlatılmak istenmiştir? A) Etkileyiciliği B) Özgünlüğü C) Gerçekçiliği D) Evrenselliği P 6. Spiker: En çok hangi konu üzerine yazılar yazıyorsunuz? A Yazar: Geleneksel Türk Tiyatrosu… S Spiker: Neden Modern Tiyatro değil de Geleneksel Türk Tiyatrosu? Yazar: --- Bu röportajda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılırsa yazarın ulusal değerlere önem verdiğini kanıtlar? A) Çünkü modern tiyatro çok karmaşık yapıya bürünmeye başladı. B) Çünkü kendi kültürümüzün bir ürünü olmakla birlikte halkımızın ortak malıdır. C) Çünkü Türk tiyatrosunda karakterler ve tipler daha gerçekçidir. D) Çünkü Geleneksel Türk tiyatrosunda yazılı metin söz konusu değildir, her şey doğaçlamadır. 7. I. renkli figürlerinin S II. bir perdeye yansıtılması III. deriden yapılmış kahramanların IV. ardından aydınlatılmış V. halk tiyatrosuna VI. esasına dayanan VII. “gölge oyunu” adı verilir Numaralanmış sözler anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dör- düncü olur? A) I. B) II. C) IV. D) VI. 69

TÜRKÇE Test - 22 Cümlede Anlam 1. ser n b r rüyanın hatırınadır çekt ğ m dünya ağrısı. b r hayalden geld m ben, b r hayal verd m sana mav -yeş l b r hatıra: şte dünya, P ruhum! ovada sert es, sus yamaçta, ağla ırmakta. Bu dizelerin anlamlı ve kurallı cümleler hâline getirilmiş biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Çektiğim dünya ağrısı serin bir rüyanın hatırınadır. Ben bir hayalden geldim, Sana bir hayal verdim, mavi-ye- A şil bir hatıra: Ruhum, işte dünya! Ovada sert es, yamaçta sus, ırmakta ağla. B) Serin bir rüyanın ağrısı çektiğim dünya hatırınadır. Hayalden bir ben geldim, sana da bir hayal verdim. Mavi- yeşil bir hatıra: İşte ruhum dünya! Ovada sert es, yamaçta sus, ırmakta ağla. C) Bir rüyanın serin ağrısı çektiğim dünya hatırınadır. Ben bir hayalden geldim, Sana bir hayal verdim, mavi-yeşil bir hatıra: Dünya, ruhum işte! Ovada sert es, yamaçta sus, ağla ırmakta. D) Serin bir dünya ağrısı çektiğim rüyanın hatırınadır. Ben bir hayalden geldim, Sana bir hayal verdim, mavi-ye- şil bir hatıra: Ruhum, işte dünya! Ovada sert es, yamaçta sus, ırmakta ağla. S 2. Dağların yıkılışını gördüm b r Venüs bardağında Bu şiirde şairin içinde bulunduğu ruh S Köle g b satıldım pazarlar pazarında hâli aşağıdakilerden hangisidir? Güneş n sarardığını gördüm Konstant n duvarında Sen n hayaller nle yandım düşler n c varında A) Umutsuz B) Çaresiz Gölgend yansıyıp duran beng su pınarında C) Kararsız D) Vurdumduymaz Ölüm düşünces n n ben sardığı şu anda Ver lmem ş hesapların korkusuyla Sana geld m ayaklarına kapanmaya geld m Af d lemeye geld m a a layık olmasam da 3. Öznel anlatım, kişisel görüşler içerir, kanıtlanamaz. Nesnel anlatım ise kişisel görüşlerden uzak, kanıtlanabilir yargılarla oluşturulur. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi kanıtlanabilirlik açısından diğerlerinden farklıdır? A) Kukla, Türklerin Anadolu’ya geldiklerinde birlikte getirdikleri bir gösteri sanatıdır. B) Karagöz oyununda olduğu gibi Ortaoyunu’nda da yazılı bir oyun metni yoktur. C) Türk toplumunun en sevilen Geleneksel Türk tiyatrosu türlerinden biri Karagöz’dür. D) Diğer gösteri türlerinde güldürüye ağırlık verilmesine karşılık Meddahlık’ta acıklı, duygusal ve kahramanlıkla ilgili konulara yer verilir. 70

TÜRKÇE Cümlede Anlam P A 4. Öznel yargılar, söyleyenin kendi düşüncesini, duygusunu veya beğenisini içeren cümlelerken nesnel yar- S gılar söyleyenin duygu veya düşüncesini içermeyen; doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişiklik S göstermeyen cümlelerdir. Petrolün rafine edilmesinden sonra gaz yağıyla çalışan gaz lambaları --- Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa nesnel bir yargı meydana getirir? A) evlerimizin en güzel dekoratif süs eşyalarından biri haline geldi. B) aydınlatma aracı olarak tüm evlerde kullanılmaya başlandı. C) birer süs eşyası olarak gözlerin alıcılığına hitap edecek yerde durmaya başladı. D) karanlığı aydınlığa çeviren muhteşem bir buluş oldu. 5. Hayıflanma, bir kişinin herhangi bir olaydan veya yapmadığı bir işten dolayı duyduğu üzüntüyü anlatan cüm- lelerdir. Pişmanlık ise yapılan bir hata veya yanlış sonucunda duyulan üzüntüyü belirten cümlelerdir. Buna göre, Serkan: “Keşke son günlerinde onu bu kadar üzmeseydim.” Defne: “Keşke öğretmenimin yazdıklarını not alsaydım.” İpek: “Soğuk havada dışarı çıkmamalıydım.” Kerem: “Onunla arkadaş olmamız başlı başına bir hataydı.” verilen kişilerden hangisinin cümlesi diğerlerinden farklı bir anlamı ifade eder? A) İpek B) Kerem C) Serkan D) Defne 6. Ön Yargı: Bir kişi veya bir durumla ilgili Varsayım: Gerçekleşmemiş bir olayın ger- belirli şart, olay ve görüntülere dayanarak çekleşmiş gibi ya da gerçekleşmiş bir ola- önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yın hiç gerçekleşmemiş gibi kabul edildiği yargıları belirten cümlelerdir. cümlelerdir. Anlamına Göre Cümleler Sitem: Bir kimsenin yaptığı bir hareketten Endişe(Kaygı): Olumsuz bir durumun ger- dolayı duyulan üzüntünün, kırgınlığın dile çekleşme olasılığından dolayı duyulan kay- getirildiği cümlelerdir. gıyı anlatan cümlelerdir. Bu bilgilere göre; I. Acaba sınavı kötü mü geçti? II. Bu olaydan sonra eve mi gideyim okula mı? III. Kesin yine bizi sevmeyecek birini getirirler. IV. Farz edelim ki bu iş tuttu, ne yapacağız? numaralı cümlelerden hangisi bilgisi verilen anlamlardan birine örnek değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 71

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 23 1. R Y J F HM SALG I N T BMH J Ö Bu tabloda, her sütundaki harfler aşağıdan yukarıya doğru, harflerin alfabedeki sırası (...PRSŞTUÜVYZABC...) göz önünde bulundurularak belli bir harf atlama düzenine göre dizilmiş ve orta kısımda “SALGIN” sözcüğü oluş- P muştur. Bu harf atlama düzenine göre “SAĞLIK” sözcüğü aşağıdaki tabloların hangisinde gizlenmiştir? A) R Y F K H J B) R Y F J H J T BHN JM T B HM J M C) R Y J I K S D) R Y K Ğ İ M A T BMH J P T BMH J Ö S 2. Malum kar, her yıl hayatımıza girip en sert yüzünü gösterir. Aşağıdaki görselde karda yürürken nelere dikkat etmemiz gerektiği ayrı ayrı tedbirlerle gösterilmiştir. X S Buna göre numaralanmış yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? 4 123 A) Düşerken yan tarafını- Bina diplerinden ve sa- Sürtünme etkisi güçlü za doğru yuvarlanarak çakların altından yürü- olan ayakkabılar tercih Küçük adımlar atın. düşmeye çalışın. meyin. edin. B) Sürtünme etkisi güçlü Düşerken yan tarafını- Bina diplerinden ve sa- olan ayakkabılar tercih Küçük adımlar atın. edin. za doğru yuvarlanarak çakların altından yürü- düşmeye çalışın. meyin. C) Bina diplerinden ve sa- Düşerken yan tarafını- Sürtünme etkisi güçlü Küçük adımlar atın. çakların altından yürü- za doğru yuvarlanarak olan ayakkabılar tercih meyin. düşmeye çalışın. edin. D) Bina diplerinden ve sa- Sürtünme etkisi güçlü Düşerken yan tarafını- Küçük adımlar atın. çakların altından yürü- olan ayakkabılar tercih za doğru yuvarlanarak meyin. edin. düşmeye çalışın. 72

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Bir un fabrikasının güvenlik görevlisi olarak 27 Mayıs 2020 Çarşamba günü saat 07.00’de göreve başlayan Mus- tafa Bey, hafta içi veya hafta sonu fark etmeksizin 15 saat çalışıp 30 saat dinlenmektedir. Mustafa Bey’in ilk haf- taki ilk iki nöbetinin gün ve saatleri aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 1. NÖBET 2. NÖBET Başlangıç: Bitiş: Başlangıç: Bitiş: P 27 Mayıs 2020 27 Mayıs 2020 29 Mayıs 2020 29 Mayıs 2020 Çarşamba Çarşamba Cuma Cuma Saat: 07.00 Saat: 22.00 Saat: 04.00 Saat: 19.00 • 1 gün 24 saattir. A • Mayıs ayı 31 gündür. S S Buna göre Mustafa Bey’in 4. nöbetinin gün ve saatleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) Başlangıç: Bitiş: Başlangıç: Bitiş: 1 Haziran 2020 2 Haziran 2020 2 Haziran 2020 3 Haziran 2020 Pazartesi Salı Salı Çarşamba Saat: 12.00 Saat: 19.00 Saat: 03.00 Saat: 22.00 C) D) Başlangıç: Bitiş: Başlangıç: Bitiş: 2 Haziran 2020 Çarşamba 3 Haziran 2020 1 Haziran 2020 2 Haziran 2020 Saat: 12.00 Perşembe Pazartesi Salı Saat: 03.00 Saat: 22.00 Saat: 13.00 73

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Adnan Bey, on beş yıldır biriktirdiği parasıyla ailesi ile rahat oturabileceği bir ev satın almak istemektedir. Bunun için bütçesine ve aynı zamanda ailesine en uygun ev için bazı şartları sıralamıştır. Adnan Bey’in sıraladığı kriter- ler şu şekildedir: • Satın alacağım evin fiyatı 220.000 ile 250.000 TL arasında olmalıdır. • Ev, üç oda bir salon(3+1) ve aynı zamanda en az bir balkona sahip olmalıdır. • Oturacağım apartmanın bahçesi olmalı ve ısınma problemi olmamalıdır. P • Alacağım ev, apartmanın en alt katı ile en üst katı olmamalıdır. Buna göre; Fiyat 232.000 TL Fiyat 240.000 TL Oda sayısı 3+1 Oda sayısı 3+1 Kat sayısı 6 Kat sayısı 6 Bulunduğu kat 3 Bulunduğu kat 2 A Isıtma Doğalgaz (kombi) Isıtma Doğalgaz (kombi) Balkon Yok Balkon Var Bahçe Var Bahçe Var I. II. Fiyat 248.000 TL Fiyat 229.000 TL Oda sayısı 3+1 Oda sayısı 3+1 Kat Sayısı 6 Kat sayısı 6 S Bulunduğu kat 6 Bulunduğu kat 3 Isıtma Doğalgaz (kombi) Isıtma Doğalgaz (kombi) Balkon Var Balkon Var Bahçe Var Bahçe Var III. IV. bir internet sitesinde verilen numaralı ilanlardan hangileri Adnan Bey’in aradığı kriterlere uygun evlerdir? S A) I ve III B) II ve IV C) I ve IV D) II ve III 5. İş seyahati için güney bölgesinde görevli Doruk Bey’e Isparta, Denizli, Burdur, Antalya ve Manisa’ya gitmesi; Günaydın, Yakamoz, Hisar, Meltem ve Lavanta isimli otellerde kalması istenmiştir. İş seyahati ile ilgili bilinen bil- giler şunlardır: Doruk Bey’in gittiği ikinci şehir Manisa’dır ve şehrin adının ilk harfi ile başlayan otelde kalmıştır. Doruk Bey, Hisar Otel’e üçüncü gün gitmiş ve oradan Isparta’ya geçmiştir. Seyahate Günaydın Otel’de başlayan Doruk Bey, Antalya’dan sonra işlerini tamamlayıp geri dönmüştür. Yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez? A) Seyahatine Denizli’den başlamıştır. B) Burdur’a Manisa’dan sonra gitmiştir. C) Yakamoz Otel'e Meltem Otel'den önce gitmiştir. D) Lavanta Otel’e Günaydın Otel’den sonraki gün gitmiştir. 74

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. Mevsiminde yenen sebze ve meyveler; lezzetli, taze kokan, tarım ilacı ve hormon içermeyen sebze ve meyeler- dir. Doğal olarak yetiştirildikleri için vitamin ve mineral deposudurlar. Yerel ürünler ithal edilenlerden hem daha taze hem daha diridirler. Aşağıdaki tabloda sebzelerin tüketilmesi uygun mevsimler gösterilmiştir. KUŞKONMAZ MAY HAZ TAZE FASÜLYE TEM AĞU EYL EKM P A BRÜKSEL LAHANASI OCK ŞBT EYL EKM KSM ARA S S LAHANA OCK ŞBT MRT NİS AĞU EYL EKM KSM ARA BEYAZ LAHANA EYL EKM KSM ARA KIVIRCIK LAHANA OCK ŞBT MRT TEM AĞU EYL EKM KSM ARA KIRMIZI LAHANA AĞU EYL EKM KSM HAVUÇ OCK ŞBT HAZ TEM AĞU EYL EKM KSM ARA KARNABAHAR OCK ŞBT MRT NİS MAY TEM AĞU EYL EKM KSM ARA KABAK HAZ TEM AĞU EYL SALATALIK NİS MAY HAZ TEM AĞU EYL KARA LAHANA OCK ŞBT MRT NİS EYL EKM KSM ARA PIRASA OCK ŞBT MRT EYL EKM KSM ARA YAPRAK MARUL TEM AĞU EYL Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Sonbahar, diğer mevsimlere göre daha çok çeşit sebzenin tüketilmesine uygundur. B) Yaprak marul, taze fasulye ve kırmızı lahananın tüketilmeye uygun olduğu mevsimler aynıdır. C) İlkbahar, yaza göre sebzelerin tüketilmesine daha uygun bir mevsimdir. D) Her mevsim tüketilmesi uygun olabilen birden çok sebze vardır. 75

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 24 1. Konutlarda buzdolabı, fırın, çamaşır makinesi, elektrikli ısıtıcı, TV gibi cihazların verimli olanlarının(tüketimi az) tercih edilmesi halinde aylık tüketilen enerji miktarı yüzde 50’ye yakın oranda düşüyor. Elektrik faturasını düşür- mek için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz. Odalar kullanılmıyorsa ışıklar kapatılmalı. P Bulaşıklar makineye konmadan önce atıklar temizlenmeli. A Bilgisayarlar monitörden kapatılmalı. Çamaşırlar; kurutucu kullanmak yerine asarak kurutulmalı, zorunlu olmadıkça giysiler soğuk suyla yıkanmalı. S Buna göre aşağıdaki kişilerden hangisi bu önerilere uygun hareket etmiştir? A) Elleri çatlamasın diye çamaşırları sıcak suyla yıkayıp kurutucuyla çarçabuk kurutan Betül B) Oyun oynadığı bilgisayarı kasadan kapattıktan sonra her defasında uğraşmamak için monitörün ışığını açık bırakan Eylül C) Yemekten arta kalan bulaşıkların kabasını suyla ve bulaşık süngeriyle aldıktan sonra bulaşıkları bulaşık maki- nesine atan Gülşen D) Evin aydınlık olması için oturduğu oda dışında mutfak ve koridor ışıklarını da açık tutan Senem S 2. Üniversite öğrencileri; Aysel, Birsen, Cumali, Çağla, Derya ve Enes yurt dışı eğitimi kapsamında Budapeşte, Mar- silya ve Roma’ya gitmişlerdir. Kişilerin gittikleri yerlerle ilgili bilinenler şu şekildedir: • Öğrenciler yalnızca bir yere gitmiştir. • Budapeşte’ye üç öğrenci gitmiştir. • Roma’ya giden tek kişi Aysel’dir. • Birsen ve Cumali aynı yere gitmiştir. • Çağla ve Derya farklı yerlere gitmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin olarak Marsilya’ya gitmiştir? A) Enes B) Çağla C) Derya D) Cumali 76

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Anadolu, bulunduğu coğrafya itibarıyla yaşayan bir müzedir adeta. Hititlerden Yunanlılara; Bizanslılardan Osmanlı’ya... 300’ü aşkın müze var. Aşağıdaki tabloda İstanbul’daki ünlü müzelerin ziyaretleriyle ilgili bilgilere yer verilmiştir. Ayasofya Müzesi Kariye Müzesi İstanbul Modern İstanbul Arkeoloji Müzesi Müzesi Müzeler P Ziyaret Saatleri 09.00 - 16.00 10.00 - 17.00 10.00 - 19.00 09.00 - 16.00 (Her gün) (Hafta içi) (Hafta sonu) (Pazartesi günleri kapalı) Giriş Ücretleri 16 TL 25 TL 10 TL Ücretsiz A İstanbul’da yaşayan dört arkadaşın gezdikleri müzelerle ilgili bilgiler şu şekildedir: S • Şükrü, ziyaretini hafta içi 16.30’da gerçekleştirmiş ve giriş ücreti ödemiştir. S • Fatih, ziyaretini pazartesi günü saat 09.30’da gerçekleştirmiştir. • Merve, ziyaretini Çarşamba günü gerçekleştirmiş ve giriş ücreti ödememiştir. • Senem'in ziyaret ettiği müzede Fatih Bey’den daha düşük giriş ücreti ödemiştir. • Her biri birbirinden farklı bir müzeye gitmişlerdir. Buna göre bu kişilerin ziyaret ettikleri müzelerin eşleştirmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak veril- miştir? Şükrü Fatih Merve Senem A) Kariye Müzesi Ayasofya Müzesi İstanbul Modern İstanbul Arkeoloji B) İstanbul Arkeoloji Kariye Müzesi Müzesi Müzesi Müzesi İstanbul Modern Ayasofya Müzesi Ayasofya Müzesi C) Kariye Müzesi İstanbul Arkeoloji Müzesi İstanbul Arkeoloji İstanbul Modern D) Kariye Müzesi Müzesi Müzesi Müzesi İstanbul Modern Müzesi Ayasofya Müzesi 77

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Aşağıdaki görselde bazı besinlerden aldığımız vitaminler gösterilmiştir. vitaminler A vitamini B vitamini C vitamini D vitamini E vitamini K vitamini P Yen Dünya İnc r Bezelye Yumurta Fındık Lahana Domates Muz Patates Balık Mısır Karnabahar Havuç Nohut Ç lek Süt Maydonoz Şeftal A Buğday Fasulye Marul Brokol B ber Portakal Vitaminlerin eksikliği durumunda oluşan hastalıklar ve vitamin eksikliğinin vücuttaki etkileri: A vitamini B vitamini C vitamini D vitamini E vitamini K vitamini Gece körlüğüdür. Dikkat dağınıklığı Dişlerde kanama Obezite Sık hastalanma Kemik kaybı Göz kuruluğu Sinirlilik Yorgunluk Uyku bozukluğu Ciltte yaralar Morarma S Saç dökülmesi Dalgınlık Eklem ağrıları Alzheimer Kas zayıflığı Kansızlık Ciltte kuruma Yorgunluk Ateşli hastalık Kronik yorgunluk Titreme Korneada Uyuşukluk Kansızlık bulanıklık Kas güçsüzlüğü Görme sorunları Verilen bilgilerden hareketle aşağıdaki kişilerden hangisi hastanede belirlenen vitamin eksikliklerini gider- mek için yanlış bir yol izlemiştir? S A) Aylin Hanım, görmeyle ilgili sorunlarının olduğunu fark ederek doktora gidip tahlil yaptırmış ve A ve E vita- mini eksikliği olduğu belirlenmiştir. Doktorun Aylin Hanım’a yazdığı ilaçların yanında Aylin Hanım takviye olarak tüketmesi gereken besinleri araştırmış ve havuç, domates, maydanoz ve biberin göz sağlığına iyi geleceğini öğrenerek bu besinleri özellikle tüketmeye başlamıştır. B) Bir iş yaptığında çabuk yorulduğunu hisseden ve işine tam olarak odaklanamayan Ahmet Bey doktora git- tiğinde B ve D vitamini eksikliği olduğunu öğrenmiş ve doktorun ona yazdığı reçetedeki ilaçları kullanmak yerine sadece muz, şeftali, fasulye, balık ve süt tüketmiştir. C) Ateşini 39 olarak ölçen Sema Hanım, tedbirli davranarak doktora gitmiş ve nezle olduğunu öğrenmiştir. Doktorunun bu dönemde özellikle C vitamini bulunduran besinleri alması gerektiği tavsiyesine uyarak marul, çilek ve bezelye tüketmeye özen göstermiştir. D) Bacağını ya da kolunu bir yere çarptığında vurduğu yer hemen moraran Ümit Bey, morluklarının da uzun sürede geçmediğini gözlemlemiş ve uzman bir doktora gitmiştir. Tahlil yaptırdığında K vitamini bakımından eksik olduğu bilgisini almış ve bunu gidermek için karnabahar ve portakal tüketmiş, doktorun verdiği vita- min ilaçlarını da aksatmadan içmiştir. 78

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P A 5. Önemli bir devlet adamı, ressam, arkeolog, müzeci, okul kurucusu ve entelektüel kimlikleriyle tanıdığımız Osman Hamdi Bey’in tablolarından birkaçıyla ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir: • Bu tabloda üzerinde Kur’an bulunan bir rahlenin önünde, şık giysiler içinde, oturmuş vaziyette, Kur’an oku- makta olan bir kadın figürü tasvir edilmiştir. Arka düzlemde ise çini kaplı duvar ve demir şebekeli, arkasından doğa kesiti görünen pencere yer almaktadır. • Bu tabloda kompozisyonun merkezinde, ayakta kitap okuyan erkek figürü, bir Osmanlı yapısının iç mekâ- nında tasvir edilmiştir. Resimde sol üst köşede yarısı görünen hat levha, yerdeki halı ve maşrapa, figürün dayandığı ayaklı bir sehpa üzerindeki sedef kakmalı dolap, figürün giysileri ve mimarinin ayrıntıları belgeci bir yaklaşımla ve gerçekçi bir üslupla resmedilmiştir. • Cami Kapısı Önünde Konuşan Hocalar eseri tarifsizdir. Bir yapının dış cephesi önünde tartışmakta olan üç erkek figürü resmin konusunu oluşturmaktadır. Burada görülen yapı, Karaman Hatuniye Medresesi’nin kışlık dershanesidir. Resimde görülen kapı kanadı ve tepede asılı kandil ise başka yerlerden gelen ve bugün Türk İslam Eserleri Müzesi’nde bulunan eserlerdir. Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki tablolardan hangisiyle ilgili bilgi verilmemiştir? A) B) C) D) S S 79

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri Kısa Kısa Cümle; bir duyguyu, düşünceyi, olayı anlatan sözcük ya da sözcükler topluluğudur. Duygu, düşünce ya da olay anlatılırken cümlede her sözcük ya da sözcük grubu bir görev üstlenir; sözcük ya da sözcük gruplarının birtakım görevler üstlenmesiyle cümle ögeleri ortaya çıkar. Temel Ögeler Yüklem: Anlamı üzerine çeken yargıdır. Cüm- Özne: Yüklemi gerçekleştiren kişi ya da varlıktır. Yükleme sorulan ‘’Kim, Ne?’’ sorularının cevabı- P lede yüklem bulunurken çekimli fiillere ya da dır. ek-fiil almış isim soylu sözcük ya da sözcük öbeklerine bakılır. Etkinlik - 11 1. Aşağıdaki cümlelerin yüklem ve öznesini belirleyerek yandaki kutucuklara yazınız. Cümleler Yüklem Özne 1. İlçemizde katılımın çok olduğu bir etkinlik var. A 2. Küçüklüğümde köy meydanında bize hikâyeler anlatılırdı. 3. Denizde yüzerken çocuğun ayağına deniz kestanesi batmış. 4. Annem, eve geç geldiğim için küplere bindi. 5. Bu kurum, zor durumda olan insanlara hep yardım eder. Kısa Kısa Yardımcı Ögeler S Nesne: Yapılan işten etki- Yer tamamlayıcısı (Dolaylı tümleç): İs- Zarf tümleci: Yüklemi; durum, zaman, S lenen kişi ya da varlıktır. min –e, -de, -den hâlini alan söz ya da miktar, yer-yön ve sebep gibi yönler- Yükleme sorulan ‘’Kimi, söz öbekleridir. Yükleme sorulan ‘’Ne- den tamamlayan ögelerdir. Yükleme neyi, ne?’’ sorularının ce- reye, nerede, nereden, kime, kimde, sorulan “Nasıl, ne zaman, ne kadar, ne- vabıdır. kimden, neye, neyde, neyden?’’ soru- den, niçin, niye?” sorularıyla bulunur. larının cevabıdır. Etkinlik - 12 1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili söz ya da söz öbeklerinin hangi öge olduğunu belirleyerek kutucuğa () işa- reti getiriniz. Cümleler Nesne Yer tamlayıcısı Zarf tamlayıcısı 1. Yıllar sonra da olsa doğduğu eve geri döneceğini söylerdi. 2. Hayallerinize ulaşmak için birtakım zorluklara göğüs germelisiniz. 3. Tebeşiri eline alarak tahtaya doğa resimleri çizmişti. 4. İlkokuldayken defter kaplamayı ailece severdik. 5. Gezdiği yerlerden ikimize de birçok hediye getirmiştir. 6. Uzun zamandır merakla beklediği film iyi çıkmayınca film arasında si- nemadan ayrıldı. 7. Rengârenk balonları evin çatısından uçurdu. 8. Bayram ziyaretlerinde önce dedeme gideriz sonra amcama. 9. Ödevler bitinceye kadar bana da sana da uyumak yok. 80

TÜRKÇE Kısa Kısa Cümlenin Ögeleri Öge vurgusu: Yüklemin fiil olduğu cümlelerde vurgulanan öge yükleme en yakın öge iken yüklemin isim olduğu cümlelerde vurgulanan öge yüklemin kendisidir. Örnek: Fabrikadaki işçilere bu ay ikramiye verildi. Vurgulanan öge Açıklama: Cümlenin yüklemi \"verildi\" sözcüğüdür ve cümlede \"ikramiye\" sözcüğü vurgulanan ögedir. Etkinlik - 13 P A 1. Aşağıdaki cümlelerde vurgulanan ögeleri belirleyerek yandaki boş kutucuğa yazınız. Cümleler Vurgulanan öge 1. Kütüphanenin üst rafına tarihî romanları yerleştirdi. 2. Mahallenin yukarısındaki arsa herkesindir. 3.Kuş cıvıltıları içinde uyandığım zaman kendimi mutlu hissediyorum. 4. Sinema salonunun önünde bekleyeceğini onlar bize söylemedi. 5. Annem, sonunda istediğim telefonu bana aldı. 6. Son maçta üç puanlık atışı Hale yaptı. 7. Hayat, insanları ummadığı zamanlarda sınar. 8. Radyo dinlerken 90’lardan birkaç şarkıyı çaldılar. Kısa Kısa S Ara söz- Ara cümle: İki virgül ya da iki kısa çizgi arasında verilen, kendinden önceki ögenin açıklayıcı olabilen ya da herhangi bir ögenin açıklayıcısı olamayan söz ya da söz öbekleridir. Örnek: İstanbul Numune Hastanesi, İstanbul’un eski hastanesi, Üsküdar'da yer almaktadır. Açıklama: Virgüller arasında yer alan ‘’İstanbul’un en eski hastanesi’’ öznenin açıklayıcısıdır. Etkinlik - 14 S 1. Aşağıdaki cümlelerde ara söz / ara cümle kullanılan cümleleri belirleyerek boş kutucuğa () işareti, olma- yan cümlelere (X) işareti koyunuz. Cümleler Ara söz - Ara cümle olan cümle 1. Kırlangıç, görüntüsünü en sevdiğim kuş, göçmen kuş türündedir. 2. Küşleme, tas kebabı, kuzu tandır kuzu etiyle yapılan nefis yemeklerdir. 3. Büyük amcam, ailede ona çok saygı duyarlar, yurt dışında yaşıyor. 4. Pazartesi- haftanın ilk günü- birçok kişi tarafından sevilmez. 5. Son zamanlarda büyük şehirde sıkıldığını söyledi, eşyalarını toplayıp memleketine gitti. 81

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri Test - 25 1. Cümledeki işi, hareketi, yargıyı bildiren unsura yüklem denir. ‘’Bu kitabı daha önce okumuştum.’’ cümlesinde ‘’okumuştum’’ sözcüğü çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz ya da söz öbeği cümlenin yüklemidir? A) Gökyüzünün bulutlu hâlini görünce çocukluğumdaki gibi bulutları şekillere benzetirim. B) Anadolu’nun her köşesi doğasıyla, günlük yaşamıyla ayrı güzel, ayrı lezzet. P C) Köy meydanındaki çeşmenin suyu son günlerde az akıyor. D) Kuklalar, ustasının elinde daha bir farklı daha bir canlı hareket ediyor. 2. Cümlenin temel ögeleri yüklem ve öznedir. Yüklem; anlamı üzerine çeken iş, durum ve oluş belirten unsurdur. Özne; yüklemin bildirdiği iş, oluş ya da durumu yapan veya cümledeki olanı karşılayan ögedir. A Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi sadece temel ögelerden oluşmaktadır? A) Hedefi doğru belirlemek, adımların doğru atılmasının ilk aşamasıdır. B) Uyku öncesi süt ve süt ürünü tüketmek kişinin daha iyi uyumasını sağlar. C) Toplum kurallarının yazılı hâle getirilmesi, kuralların netliğe kavuşmasına yardımcı olur. D) Ezberci anlayış, eğitimde olumsuz etkiler yaratır. S 3. Yükleme sorulan ‘’Kim, ne?’’ sorularının cevabı öznedir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, diğerlerinden farklı bir özne sorusuna cevap vermek- tedir? A) Dosyaları, dolabın en üst rafına asistan yerleştirdi. B) Mağazadan aldığım bilgisayar, kısa süre sonra bozuldu. C) Ramazan sofraları, herkesi bir araya getirir. S D) Psikolojik yaklaşımlar, farklı deneyler sonucu bulundu. 4. Gizli özne; iş, durum ve oluşu gerçekleştiren kişi ya da varlığın cümlede verilmediği öznedir. Gizli özne, öge sıralamasına dâhil edilmez. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne, öge sıralamasına dâhil edilmeyen özne çeşididir? A) Salatalık tarlası, her gün özenle sulanıyor. B) Hikâyesinde halktan kahramanlara yer verir. C) Evin kedisi miskinlik yapıyor yine. D) Roman, savaş dönemine ışık tutuyor. 82

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri P 5. Yüklemi gerçekleştiren kişi ya da varlığın bilinmediği cümlelerde özne, sözde öznedir. \"Okul bahçesine sandal- yeler yerleştirildi.\" cümlesinde \"yerleştirildi\" yüklemdir ve yüklemi gerçekleştiren kişi belli değildir. Yükleme sorulan \"Yerleştirilen ne?\" sorusunun cevabı \"sandalyeler\" sözcüğü sözde öznedir. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde açıklaması verilen özne çeşidine örnek vardır? A) Trafikte kurallara uymayan şoföre yolcular çok sinirlendi. B) Yurt dışında okumak istemişti ama ayrılık vakti gelince çok hüzünlendi. C) Virüsten korunma yöntemleri, sosyal medyanın her kanalında anlatılıyor. D) Resim yarışmasına katılmak için başvurusunu yarın yapacak. 6. (I)Gezegenimizin tek uydusu olan Ay'ın Dünya'ya en yakın konumda olduğu, normalden daha parlak ve büyük A gözlemlendiği \"Süper Ay\" dün akşam gerçekleşti. S (II)Dün akşam yaşanan Süper Ay, Türkiye'den de gözlemlenebildi. Numaralanmış cümlelerin özne ve yüklemleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede yüklem \"gerçekleşti\" sözcüğüdür. B) I. cümlede özne gerçek, II. cümlede özne sözde öznedir. C) II. cümlede yüklem \"gözlemlenebildi\" sözcüğüdür. D) II. cümlede \"Süper Ay\" cümlenin öznesidir. 7. (I) Evliya Çelebi, Dolmabahçe Sarayı’nın bugünkü yerinde Yavuz Sultan Selim’in bir köşk yaptırdığını yazar. (II) I S Ahmet zamanında, mekân taşla doldurulup köşk büyütüldüğü için saray ve yerleşim, adını yapılan bu çalışma- dan alır. (III) 19.yy.da II. Mahmut aynı yerde yeni bir saray inşa ettirir. (IV) Bugünkü yapı ise 1842 yılında I. Abdül- mecit tarafından, Karabet Balyan’a inşa ettirilir. Paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili bölüm cümlenin öznesi değildir? A) I B) II C) III D) IV 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere \"öğrenciler\" sözcüğü getirildiğinde cümledeki özne türü diğerlerinden farklı olur? A) Afyon gezisine katılacak - - - belgelerini okul müdürlüğüne teslim etti. B) Bilgi yarışmasında - - - zor sorularla karşılaşınca panik oldu. C) - - - uzaktan eğitim için belirlenen sitelere yönlendirildi. D) Okulda yapılan son sınavlarda - - - notlarını yükseltmek için ter dökecek. 83

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri Test - 26 1. I. Özne, yüklemi gerçekleştiren kişi ya da varlıktır. Yükleme sorulan ‘‘Kim, ne?’’ sorularının cevabıdır. II. Nesne, işten etkilenen kişi ya da varlıktır. Yükleme sorulan ‘‘Kimi, neyi, ne?’’ sorularının cevabıdır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıda açıklaması verilen ögelerden her ikisi de cümlede yer almakta- dır? A) Okulun kütüphanesindeki bazı kitaplar yenilendi. P B) Akşamdan kalan bulaşıkları annem sabah yıkayacakmış. C) Davet listesinde olmayan kişiler partiye alınmadı. D) Marketten aldığım malzemeleri dolaba yerleştirmeyi seviyorum. 2. Belirtli nesne, yükleme sorulan “Neyi, kimi?” sorularına cevap veren sözcük ya da sözcük gruplarıdır. Belirtili nesne durumundaki sözcük ya da sözcükler yükleme belirtme hâl ekiyle (-i) bağlanır. A Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde açıklaması verilen ögeye yer verilmiştir? A) Kütüphane görevlisi, eskiyen kitapları yeniledi. B) Yeniliklerin öncüsü olanlar, hiç pes etmeyenlerdir. C) Şehir planlamalarında suyun varlığı dikkate alınmalı. D) Bizim okulun bahçe kapısı sık sık açık bırakılıyor. S 3. (I) Ömer Seyfettin, annesinin etkisini kabul eder. (II) Öykülerindeki duygusallığın ilhamını annesinden alır. (III) Annesinden dinlediği masalları benliğinde sindirdikten sonra yazıya dökmüştür. (IV) Ömer Seyfettin sanatının hamurunu annesinden aldığı mayayla yoğurmuştur. • Cümlede yaklaşma, bulunma, uzaklaşma bildiren, yüklemi yer anlamıyla tamamlayan ögedir. Yer tamlayıcısı “-e, -de, -den” ekleriyle oluşan sözcük veya sözcük gruplarıdır. Buna göre paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısı kullanılmıştır? S A) I B) II C) III D) IV 4. Yön, zaman, durum, sebep, miktar, vasıta ve şart bildirerek yüklemi tamamlayan ve yükleme sorulan“Ne zaman, nasıl, niçin, neden, ne kadar, ne şekilde?”gibi sorulara cevap veren söz ya da söz öbekleri cümlede zarf tümleci (zarf tamlayıcısı) olarak kullanılır. Kış, bu sefer güle oynaya(I) geldi. Gökyüzünde karlar(II) gösterdi kendini. Bunu en az arzulayan biz büyükleriz belki de. Çocuklar arzular onu ve en çok onları mutlu eder,(III) onları şaşkına çevirir karın yağışı. kar yağınca(IV) sokağın kendi egemenlikleri altına gireceğini bilirler. Gözleri parlayarak(V) koşarlar sokaklara. Buna göre numaralanmış ifadelerden hangi ikisi zarf tamlayıcısı değildir? A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV D) II ve V 84

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri 5. I. Topkapı Sarayı 1478’de Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırıldı. II. Topkapı Sarayı iki bölümden oluşmaktadır, birinci ve ikinci avluda enderun ve birun bölümleri vardır. III. Alay Köşk’ü, Çinili Köşk’ü, lale bahçesi ve daha birçok bölümü görülmeye değerdir. Numaralanmış cümlelerde altı çizili söz öbeklerinin tümü aşağıdaki ögelerden hangisidir? A) Özne B) Nesne C) Yer tamlayıcısı D) Zarf tamlayıcısı P 6. (I) Kat’ sanatının kâğıt üzerindeki en eski örneklerine İran’da rastlanır. (II) Sanatın Osmanlılara gelişi 16.yüzyılın A başlarındadır. (III) Bu yüzyılda gördüğü rağbetle giderek gelişmiştir. (IV) Türk kâğıt oymacılığında, Nakşî ve Efşancı Ahmet kat’ sanatının bilinen en önemli ustalarıdır. Yukarıdaki paragrafta numaralanmış cümleler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede \"İran’da\" sözcüğü yer tamlayıcısıdır. B) II. cümle özne ve yüklemden oluşmaktadır. C) III. cümlede zarf tamlayıcısı yoktur. D) IV. cümlede \"Türk kâğıt oymacılığında\" söz öbeği yer tamlayıcısıdır. S 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öge sıralaması özne ve yüklemdir? S A) Çocuktaki dil gelişiminin önemli özelliği ilk dönemlerin evrensel olmasıdır. B) Farklı dilleri konuşan toplumların çocuklarında dil gelişiminin benzerlik gösterdiği görülmüştür. C) İlk yıllardaki bu evrensellik 18-32 aydan sonra, sosyal sınıf farklılıklarının etkisiyle yok olur. D) Dünyadaki bütün çocuklar, kendi dillerini 2-5 yaşları arasında öğrenir. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem kimi, nerede, ne zaman sorularının tümüne cevap verir? A) Yayımladığı son eseriyle okurların kalbine dokunmayı yine başardı. B) Bugün şiir yarışmasının yapıldığı salonda Neşet Ertaş'ı da andık. C) Akşam olmadan önce sokakta oynayan çocukların tümü evlerine dağıldı. D) Yarı olimpik havuzda yapılan yarışmalarda her zaman o kazanır. 85

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri Test - 27 1. I. Haberlerden sonra en sevdiğim dizi başlayacak. II. Osmanlı tarihinin uzmanı, İlber Ortaylı’dır. III. İş birliği içinde çalışmak işlerin daha nitelikli olmasını sağlar. IV. Bahar mevsiminde mental yorgunluk baş gösterir. • Yüklemin fiil olduğu cümlelerde vurgulanan öge, yüklemden önceki öge; yüklemin isim olduğu cümlelerde ise vurgulanan öge yüklemin kendisidir. P Buna göre numaralanmış cümlelerin hangisinde vurgulanan öge yüklemdir? D) IV A) I B) II C) III 2. Ara söz, kendinden önceki ögenin açıklayıcısı olan söz ya da söz öbeğidir. Örneğin '' Patates kızartmasını, kar- bonhidrat deposunu, çok sever.'' cümlesinde ''karbonhidrat deposunu'' ara sözdür. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) ara sözün başında ve sonunda kullanılmıştır? A A) Öğretmenini dinleyen, onun söylediklerini yapan ve konu tekrarı yapan her öğrenci sınavı kazanır. B) Anı, gezi yazısı, biyografi ve günlük kişisel hayatı konu alan metin türleridir. C) Şırnak’ta, ülkemizin doğusunda yer alan ilinde, yıllardır hemşirelik yapıyor. D) Seksenli yıllar, yetmişlerin bir kopyası gibidir; yeni aktörler yoktur, büyük gazetelerdeki çizgi romanlar azal- maktadır. 3. Ara cümle, cümleyi söyleyenin araya girerek düşüncesini bildirmesi biçimidir. Ara cümleler, iki virgül ya da S iki kısa çizgi arasında yer alır ve bu cümlelerin yüklemi vardır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki virgül ya da iki kısa çizgi arasında kullanılan ifade ara cüm- ledir? A) Kasiyer -aslında müşterilere kötü davranıyordu- herkesin sıraya geçmesini söyledi. B) Positana’ya, İtalya’nın en güzel kentine, gitmeyi çok istiyorum. C) Yaylamız -çocukluğumun geçtiği o eşsiz yerimiz- imara açılacakmış. S D) Televizyon, zamanın çoğunu çalan araç, sınav dönemlerinde açılmamalıdır. 4. • Soru cümlelerinde vurgu, cümlede soru anlamını sağlayan sözcüktedir. • Koşul cümlelerinde vurgu, koşul kipindedir. • Soru eki“mı, mi”ile oluşturulan soru cümlelerinde vurgu soru ekinin bağlı olduğu, soru ekinden önce gelen sözcükte / ögededir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde açıklaması verilen kavramların dışında bir özellikle öge vurgu- lanmıştır? A) Çalışmalarında taklitçi olursan bir süre sonra bağımlı bir tarzı sen de geliştirirsin. B) Son yıllarda İnternet’in hızla yayılması gazete tirajlarının düşmesine neden oldu. C) Sınav çalışmalarına başladıktan sonra kitap okumaya zaman ayırabildin mi? D) Arkadaşlarını yeni taşındığınız eve ne zaman davet etmeyi düşünüyorsun? 86

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri 5. I. \"Yeni Dergi\", başka kültürlerle daha yakın ilişki kurabilmek için çevirilere çokça yer veriyordu. II. Elbette bir çeviri dergisi olma gibi bir amacı yoktu. III. Ancak belli bir kalitenin altına düşmemesi için bu gerekliydi. IV. Çeviri yaptırabilmek için de genç çevirmenlerle çalışmak zorundaydı. • Yüklemin isim olduğu cümlelerde öge vurgusu yüklemin üzerindedir. Buna göre numaralanmış cümlelerin hangisinde öge vurgusu verilen açıklamaya uygun değildir? P A) I B) II D) III D) IV 6. I. Sanatseverler, sergilenen eski resimlere daha fazla ilgi gösteriyor. A II. Dün çarşıda Türkçe öğretmenimi , Nejla Öğretmen’i , gördüm. S III. Son filminin galasında birçok ünlü vardı. S IV. Otobüs, İzmir’e varıncaya kadar iki kez mola verecekmiş. Numaralanmış cümleler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede vurgulanan öge zarf tamlayıcısıdır. B) II. cümlede ara söz nesnenin açıklayıcısıdır. C) III. cümlede vurgulanan öge öznedir. D) IV. cümlenin yüklemi söz öbeğidir. 7. İki yıl önce aramızdan sessiz sedasız ayrılan bu sanatçının dostları tarafından uzun çabalar sonucunda oluştu- rulan bu kitabı, durgun yazın ortamımızda güçlü bir dalgalanma oluşturacak. Yukarıdaki cümlenin öge sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) Özne - nesne - yer tamlayıcısı - nesne-yüklem B) Özne - yer tamlayıcısı - nesne - yüklem C) Özne - nesne - zarf tümleci - yüklem D) Özne - yer tamlayıcısı - zarf tamlayıcısı - yüklem 8. (I) 1906 yılında Adapazarı’nda doğan Sait Faik, ilköğrenimini burada, ortaöğrenimini İstanbul ve Bursa’da tamamlamıştır. (II) Üç yıllık Avrupa hayatından sonra İstanbul’a yerleşmiştir. (III) Öykülerinde de mekân olarak hep burayı kullanmıştır. (IV) Bursa Lisesindeyken başlayan ilk yazı denemeleriyle öykücülüğümüzde o güne değin alışılagelmiş bir anlatımın dışına çıkan hikâyeler vermiştir. • Öge vurgusu, yüklemin fiil olduğu cümlelerde yükleme en yakın ögededir. Buna göre numaralanmış cümlelerin hangisinde vurgulanan öge yanlış gösterilmiştir? A) I B) II C) III D) IV 87

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri Test - 28 1. (I) Şeker Ahmet Paşa, Paris’te klasik anlayışa göre figür, desen, anatomi ağırlıklı bir eğitim almış olsa da manzara ve natürmortu tercih eden ressam; doğayı olduğu gibi aktarmak ve ayrıntıları önemsemek yerine kendine göre yorumlamıştır. (II) Fotoğraf gibi objektifliği vermeyi seçmeyen sanatçı özgür ve rahat fırça vuruşlarıyla bazen koyu gölgeler, bazen parlak ve berrak renkler kullanarak doğayı ve doğa nesnelerini romantik bir ışıkla resmetmiştir. (III) Önemli resimlerinden biri olan otoportresinde kendini geleneksel bir şekilde, elinde palet ve fırçasıyla resim yaparken göstermiştir. (IV) Bu çalışması, Batı resminin kurallarına göre yapılmış olsa da tasvir edilen kişi Osmanlı’dır. P Paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde yüklem yanlış gösterilmiştir? A) I B) II C) III D) IV 2. Şair ya da yazar olunca okurlar istediğiniz her şeyi yazabileceğinizi sanıyorlar. Sanki dünyadaki tüm kelimeler ve I A anlamlar zimmetimize geçirilmiş ya da biz olan biten her duyguya ya da var olan tüm görüntülere anlam II yükleyebilirmişiz gibi. Okurların sandığının aksine ben her şeyi yazamam ama doğayı yazarım, doğal olanı yazarım. Eserlerimin her birinde bitki vardır. Benim şiirlerimin sırrı doğadan gelir. Evet, ben bir şairim ama yazar III olsaydım yine doğayı, doğal olanı hikâye ederdim. S IV Paragrafta numaralanmış bölümlerden hangisi yer aldığı cümlenin yüklemi değildir? A) I B) II C) III D) IV 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne kullanılmamıştır? S A) Yakın zamanlarda teknoloji üzerine yapılan çalışmaların sunumu gerçekleştirildi. B) Fotoğraf sanatçılarının çektiği güzel resimleri dergide yayımlayacağız. C) Deneme sınavından önce bazı konuların tekrarını yapmak istiyor. D) Eskiyen koltuk takımını evden taşınırken eskiciye sattık. 4. Ya susmak ya da suskunluktan daha kıymetli bir söz söylemek gerekir. Yukarıdaki cümlenin öge sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) Özne-yüklem B) Nesne-yüklem C) Özne-nesne-yüklem D) Nesne-özne-yüklem 88

TÜRKÇE Cümlenin Ögeleri 5. Bosna Hersek’in Mostar şehrini tam ortadan bölen Neretva Nehri’nin üzerindeki yaşlı bir yapıdır Mostar Köp- I rüsü. Neretva Nehri’nin iki yakasındaki dağları birbirine kavuşturan bir mimarlık harikası. Kanuni tarafından Mimar Hayrettin’e yaptırıldı. 28,5 m yüksekliğinde ve 22,5 m genişliğinde olan köprü, 1986’da Ağa Han Dünya II P A Mimarlık Ödülü’nü aldı. Bütün statik kanunlarıyla alay eden bir incelikle, zorlu doğa koşullarına 426 yıl direnen S S köprü, ülkedeki iç savaş sırasında yerle bir oldu. 2004’te yeniden inşa edildi ve bugün UNESCO Dünya Mirası III IV Listesi’nde yer alıyor. Paragrafta numaralanmış söz öbeklerini sırasıyla hangi ögedir? ______I _____ _____I_I_____ _____I_II_____ _____I_V_____ A) Yüklem Yer tamlayıcısı Zarf tamlayıcısı Nesne B) Yüklem Zarf tamlayıcısı Yer tamlayıcısı C) Yüklem Zarf tamlayıcısı Zarf tamlayıcısı Yer tamlayıcısı D) Yüklem Yer tamlayıcısı Yer tamlayıcısı Yer tamlayıcısı Nesne 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde vurgulanan öge yer tamlayıcısıdır? A) Yıllar sonra onu karşımda görünce ne yapacağımı bilemedim. B) Komşularımızdan Leyla Hanım, askerdeki oğlundan gelen mektubu bana okuttu. C) Telefonunun şarjının bitmek üzere olduğunu annesine mesaj atarak bildirdi. D) Yatmadan önce masal ve ninni dinlemeyi çok severdi. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz öznenin açıklayıcısıdır? A) Gaziantep, Türkiye’nin yemekleriyle ünlü şehri, dünyaca tanınan illerimizdendir. B) Kasabada, çocukluğumun geçtiği yerde, ilkokulu bitirdim. C) Serenad’ı , Zülfü Livaneli’nin romanını, yeniden okudum. D) 15 Şubat’ta, haftaya pazartesi günü, yeni bir yaş alacağım. 8. (I) İtfaiye personelinin mega yangınları önleme ve müdahale konusunda kısmi kolluk yetkilerine kavuşturul- maları önemsenmelidir. (II) Mega yangınların ortaya çıkardığı panik ve kargaşa ortamı, itfaiyecilerin insanlara müdahale etmesini gerektirebilir. (III) İtfaiye teşkilatı; bina tahliye emri, araç ve ekipmanları kullanma talebi, destek ekiplerinde insanları görevlendirme gibi işlemleri yapma yetkisine sahip olmalıdır. (IV) Mega yangın- larda itfaiye görevlilerinin yönlendirmeleri dikkate alınmalıdır. Yukarıdaki paragrafta numaralanmış cümlelerin öge sıralamasıyla ilgili hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) I Özne – yüklem B) II Özne- nesne – yüklem C) III Özne- zarf tamlayıcısı- yüklem D) IV Yer tamlayıcısı – özne- yüklem 89

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 29 1. Şengül Irmak adlı bir kişi, e-posta adresi açmak için kullanıcı adı ve şifre girecektir. Şifre belirleme kuralları aşa- ğıda verilmiştir. • Kullanıcı adınızda “i, ğ, ç, ö, ü, ş” harfleri olmamalıdır. • Kullanıcı adında Türk alfabesindeki harfler kullanılacak ve bu harfler arasında boşluk olmayacak. • Şifreniz en az altı, en çok dokuz karakter uzunluğunda olmalıdır. P • Şifrenizde, sıralamada art arda gelen rakamlar (12, 34, 56, 89 gibi) yer almamalıdır. Buna göre Şengül, aşağıdaki kullanıcı adı ve şifrelerden hangisini oluşturursa e-posta adresi açabilir? Kullanıcı adı Şifre A) şengülirmak 41714281 B) sengul ırmak 417856 C) sengulırmak 4172813 A D) sengulırmak 413578 2. Her ebeveyn çocuğunun eğitimine ve gelişimine destek olacak doğru araçları bulmak ister. Bunların başında S da oyun ve oyuncaklar gelir. Aşağıdaki grafiklerde ebeveynlerin aldıkları oyuncaklar ve bu oyuncakları ne sık- lıkta aldıklarıyla ilgili bir araştırmanın sonuçları gösterilmiştir. NE SIKLIKTA? NE ALIYORLAR? 20 S 10 0 En çok alınan oyuncaklar Bebek Araba/araç Bebek oyuncakları Puzzle Oyunlar Parçalı Oyun Blokları Ayda 1 kere(50%) Ayda 1 defadan az (26%) Hayvan F gürler / Peluş Hayvanlar Haftada 1 kere (18%) Çocuğu sted kçe (6%) Park/Bahçe Oyuncakları Rol Yapma Oyun Hamuru Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Katılımcıların yarısından fazlası ayda 1 kere çocuğuna oyuncak almaktadır. B) Araba/araç, bebek oyuncakları ve puzzle en çok alınan oyuncaklardandır. C) Çocuğu istedikçe oyuncak alanların çoğu bebek ve rol yapma oyuncakları almaktadır. D) Oyun hamuru ve hayvan figürleri/pelüş hayvanlar çocukların ilgisini çekmediğinden az alınmaktadır. 90

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 3. Dünyanın en güzel köprülerinden birkaçını görmeye karar veren Şükran, Birsen ve Hülya bu gezilerinin ardın- dan buluştuklarında gezdikleri köprüleri şu şekilde tarif etmişlerdir: Şükran: Bir ada üzerinde ve deniz seviyesinden 687 metre yükseklikte kurulan bu köprüyü yükseklik korkusu olanlara tavsiye etmiyorum. Bu köprüde yürürken kendimi eşsiz doğa manzarası üzerinde uçuyor gibi hisset- tim. Birsen: Adı, görünüşü itibarıyla Pyton yılanını andırdığından Pyton Köprüsü olan bu köprü rengiyle olduğu kadar gösterişli mimarisiyle de çok ilgimi çekti. Hülya: Köprü üzerinde onlarca ayrı bölme bulunduğundan “33 kemerli köprü” olarak da adlandırılan bu köprü, trafiğe açık olmadığından yürürken çok güzel fotoğraflar çektim. Buna göre bu kişilerin ziyaret ettikleri yerler aşağıdakilerin hangisinde doğru şekilde eşleştirilmiştir? Şükran Birsen Hülya A) A B) S C) S D) 91

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Ülkemizde faaliyet gösteren spor federasyonlarının müsabakalar ile ilgili disiplin yönetmelikleri vardır. Türkiye Yelken Federasyonu disiplin yönetmeliğine göre ihlaller ve yaptırımlar şu şekildedir: Disiplin Maddesi İhlalin niteliği Yaptırım 1. Birbirleri ile anlaşmazlık yaratmak Uyarı 2. Sportmenliğe aykırı harekette bulunmak Yarışmadan Men P 3. Yarışmanın tamamlanmasına engel olmak Kınama 4. Müsabakaya mazeretsiz bir biçimde katılmamak Para Cezası 5. Doping yapmak Lisans İptali • Yaptırımların derecesi 1’den 5’e doğru artmaktadır. Fırat, Büşra, Yaşar ve İdris’in bir sezon içinde karşılaştıkları yaptırımlarla ilgili bilinenler şunlardır: • İdris iki ihlalden uyarı ve para cezası almıştır. A • Fırat, sadece 2. disiplin maddesine uymadığı için yaptırıma maruz kalmıştır. • Büşra, farklı iki ihlalde bulunmuştur. • Büşra ve Fırat farklı disiplin maddelerinden yaptırıma maruz kalmıştır. • Yaşar’ın maruz kaldığı yaptırım, İdris’in maruz kaldığı yaptırımdan daha yüksek bir derecedir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılır? A) İdris, 1 ve 3. maddeleri ihlal ettiğinden yaptırımlara maruz kalmıştır. S B) Büşra, ihlal ettiği maddelerden birinde yarışmadan men yaptırımına maruz kalmıştır. C) Fırat, derece olarak en düşük yaptırım uygulanan maddeyi ihlal etmiştir. D) Yaşar, 5. disiplin maddesinin ihlalinden yaptırıma maruz kalmıştır. 5. Aşağıdaki grafikte Türkiye nüfusunun yaş grubu ve cinsiyet istatistikleri verilmiştir. S K ş sayısı Yaş grubu ve cinsiyete 3.000.000 göre Türkiye nüfusu 2.000.000 Erkek Kadın Toplam nüfus: 82.003.888 (2019) 1.000.000 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 +85 Kaynakça: Yaşlı ve Hasta Bakım H zmetler , Anadolu Ün vers tes Yayınları Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Kadınlarda da erkeklerde de nüfusun en çok olduğu yaş grupları 10-14 ve 30-34’tür. B) 55-59 yaş grubundan sonraki tüm yaş gruplarında kadınların nüfusu erkeklerden fazladır. C) Türkiye'nin toplam nüfusu bir önceki yıla göre azalış göstermiştir. D) 30-34 yaş grubundan sonra hem erkeklerde hem de kadınlarda nüfus sayısı düşmektedir. 92

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6 ve 7. soruları aşağıdaki tabloya göre cevaplayınız. ALERJİYİ SOĞUK ALGINLIĞI VE SİNÜZİT İLE KARIŞTIRMAYIN! Alerjik hastalıklar toplumların yak- SİNÜZİT ALERJI SOĞUK ALGINLIĞI P laşık yüzde 20’den fazlasını etkiliyor. A Kronik hastalıklar arasında alerji ilk S sırada yer alıyor. Sinüzit, alerji ve S soğuk algınlığıyla ilgili bilgiler aşa- ğıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Burunla alakalı burun kızarır burun akar, ten solar burun akar ve rahatsız eder Tıkanıklık sık sık Yüzde acı, hissizlik ve baskı sık sık ara sıra olur Hastalığı süresi 10 gün ve üzeri Durumun kötüleşmesi olabilir ara sıra ara sıra Hararet ara sıra Üst dişlerde acı ara sıra değişken 10 günün altında Nefe tıkanıklığı ara sıra Öksürük ara sıra olmaz olmaz Hapşırma olmaz olmaz olabilir olmaz olmaz olmaz olmaz ara sıra olur ara sıra olur 6. Buna göre, I. Yüzünde ara sıra acı hisseden, hapşıran ve harareti olan Bahar II. Ara sıra öksüren, üst dişlerinde acı hisseden ve hapşırmayan Ali III. Burnu akan, ara sıra öksüren ve durumu kötüleşen İbrahim IV. Nefes tıkanıklığı yaşamayan, öksüren ve burnu akan Meryem kişilerinden hangilerinde soğuk algınlığı belirtileri görülmektedir? A) I ve II. B) II ve III. C) I ve IV. D) III ve IV. 7. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi kesin olarak ulaşılabilir? A) Hastalığın en uzun süre devam edebileceği hastalık sinüzittir. B) Bu hastalıklardan yalnızca birinde nefes tıkanıklığı ve üst dişlerde acı olur. C) Soğuk algınlığı, sinüzit ve alerjiye göre daha ağır bir hastalıktır. D) Bu hastalıkların sadece ikisinde yüzde acı, hissizlik ve baskı gerçekleşir. 93

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 30 1. KAPADOKYA İLE İLGİLİ İLGİNÇ BİLGİLER P Kapadokya le lg l h çb r yerde duymadığınız b lg lerle karşı karşıya kalmaya hazır mısınız? Beş şeh r Kapadokya 300 k lometre karel k alanı kapsar ve beş şehr ç ne alır. Bu şeh rler: Nevşeh r, Kayser , Kırşeh r, N ğde ve Aksaray. A F lm, Belgesel, D z Kapadokya’da 1940 yılından ber sayısız f lm, belgesel ve d z çek lm şt r. Bu yapımların sayısı yaklaşık 900’dür. Fransız B r Gezg n 1800’lü yıllarda Fransız b r gezg n Kapadokya’yı baştan sona gezm ş ve S gördükler n resmederek b r seyahatname ortaya çıkarmıştır. Şu anda o k tap Fransa’da en çok satan Kapadokya k tabıdır. Yeraltı Şeh rler Kapadokya’da tur stler tarafından z yaret ed len 2 adet yeraltı şehr bulunsa da aslında bunlardan başka 200’e yakın yeraltı şehr daha bulunmaktadır. S Bu metinden aşağıdakilerin hangisine kesin olarak ulaşılır? A) Kapadokya’yı anlatan dizi, film ve belgeseller uluslararası organizasyonlarda birçok ödül almıştır. B) Fransız bir gezginin kaleme aldığı Kapadokya kitabı dünyanın en çok satan kitaplar listesindedir. C) Kapadokya’da yüzlerce yeraltı şehri olmasına rağmen birkaçı turistlerce gezilmektedir. D) Kapadokya’nın yer aldığı beş şehrin de gelişmişlik düzeyi çok ileri aşamadadır. 94

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 2. NİLÜFER BELEDİYESİ P ULUSAL TIRMANIŞ YARIŞMASI 23-24 EYLÜL 2020 GÖRÜKLE SPOR PARKI (Tırmanma Duvarı - Üniversite Cad.) İletişim: 0507 077 05 76 TOPLAM ÖDÜL: 6000 TL A Birinci: 3000 TL - İkinci: 2000 TL - Üçüncü: 1000 TL S Bu afişten, söz konusu yarışmayla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kimlerin katılabileceğine B) Hangi tarihlerde düzenleneceğine C) Toplanma yeri ve iletişim bilgilerine D) Ödüllerin neler olduğuna 3. Aysel, Bulut, Ceyda, Duman ve Ezgi adlı kişiler hem cumartesi hem de pazar sahnelenen“Karton Şehir”ve“Elma S Kurdu” tiyatrolarına bilet almışlardır. Kişilerin biletlerine ilişkin bazı bilgiler şunlardır: • Her bir kişi, sadece bir bilet almıştır. • Cumartesi günü sahnelenen tiyatrolara sadece birer kişi bilet almıştır. • Pazar günü sahnelenen Elma Kurdu tiyatrosuna sadece Ezgi bilet almıştır. • Aysel ve Ceyda, aynı tiyatronun farklı günlerine bilet almıştır. • Bulut, cumartesi günü sahnelenen bir tiyatroya bilet almıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bilinirse tüm kişilerin bilet bilgileri belirlenebilir? A) Aysel’in hangi gün için bilet aldığı B) Bulut’un hangi tiyatroya bilet aldığı C) Ceyda’nın hangi tiyatroya bilet aldığı D) Duman’ın hangi gün için bilet aldığı 95

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. BARTIN KASTAMONU ZONGULDAK İSTANBUL KARABÜK İZMİT DÜZCE P YALOVA KOCAELİ ADAPAZARI ÇANKIRI BURSA SAKARYA BOLU Bir kargo firması İstanbul’dan aldığı paketleri yukarıdaki güzergâha göre Enes, Ersen, İsmail, Haluk, Kamil ve Selim adlı kişilere dağıtmayı planlamaktadır. Siparişlerin adreslerine ulaşma bilgileri kargo şirketinin merkezine şu şekilde iletilmiştir: • Haluk’un siparişleri Selim’in siparişinden hemen önce gelmiştir. • Enes’in siparişinden önce son olarak İsmail’in siparişi teslim edilmiştir. A • İlk sipariş Ersen’e teslim edilmiştir. • Selim ve Kamil son sırada sipariş almamıştır. Verilen bilgilere göre aşağıdaki bilgilerden hangisi kesin doğrudur? A) Enes Çankırı’da, Haluk Adapazarı’ndadır. B) Ersen’in siparişi ile İsmail’in siparişi arasında üç sipariş teslim edilmiştir. C) Kamil Bolu’da yaşamaktadır. S D) Selim İsmail’den bir önceki siparişi almıştır. 5. S Basketbolun Avrupa’daki en büyük kupası olan EUROLEAGUE’de şampiyonu belirlemek için 8’li play off maçları oynanmıştır. Maç sonuçları ve takımlar ile ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir: • Fenerbahçe(Türkiye) Real Madrid’i(İspanya) geçerek son dörtte yer almıştır. • Kızılyıldız(Sırbistan) ilk turda elenmiştir. • Barcelona(İspanya) L.Kuban(İspanya)’ı geçip finalde kaybetmiştir. • Panathinaikos(Yunanistan) Laboral’i(İspanya) farklı yenmiştir. • CSKA(Rusya) Fenerbahçe ile maç yapmıştır ve elenmiştir. Yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Panathinaikos son dört takım arasına girmiştir. B) Fenerbahçe şampiyon olmuştur. C) Yunan ve Türk takımları 8’li finalde karşılaşmamıştır. D) Kızılyıldız'ı ilk turda eleyen takım Barcelona'dır. 96

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. Aşağıda bilim adamı Bloom’un tasarladığı işlem basamakları, açıklamaları ve 2000 kişiyi işe alacak bir A firması- nın adaylara sorduğu sorular aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Değerlendirme P Sentez Analiz Uygulama Kavrama A S Bilgi S Bilgi: Önceden edinilen bilginin hatırlanması ve tanımlanması olarak adlandırılabilir. Kavrama: Yorumlama, başka sözcüklerle tanımlama, diğer biçimdeki malzeme ve materyallere dönüştürme, problem yorumu olarak özetlenebilir. Uygulama: Önceden edinilen bir bilgiyi yeni koşullarda kullanabilmek olarak özetlenebilir. Analiz: Elde olan verilerden mantıklı çıkarımlar yaparak çözmek, sonuç odaklı inceleme işlemi yapmak olarak özetlenebilir. Sentez: Parçaları birleştirerek bütüne ulaşmak olarak adlandırılabilir. Değerlendirme: Sorgulama diyebiliriz kısaca bir bilgiyi doğru kriterleri seçerek sorgulamak. 1. Seni buraya ne getirdi? 2. Sen zeki misin? 3. En yakın arkadaşınız kim? 4. Elinizdeki karışımda yer alan maddeleri nasıl ayırt edersiniz? 5. Tost makinesini nasıl test edersin? 6. Her gün dünyada kaç çocuk doğuyor? 7. Bu kalemi fiyatlandır? Neye göre maliyetini belirlersin? 8. Yazdığım son kitabı okuduktan sonra eleştirebilir misiniz? Buna göre adayların analiz, sentez ve değerlendirme becerilerini ortaya çıkarmaya dönük sorular aşağıda- kilerin hangisinde bir arada verilmiştir? A) 5, 6 ve 8 B) 4, 7 ve 8 C) 1, 2 ve 5 D) 3, 6 ve 7 97

TÜRKÇE Paragrafta Anlam Test - 31 1. Kabuğu ile birlikte pişirilmiş iri bir patates yaklaşık 1,600 miligram potasyum içerir ama kabuksuz olduğunda bu oran sadece 1 miligrama düşer. Bu sizin çok daha uzun bir süre tok hissetmenizi sağlar, kalp krizi riskini ve kolesterolü düşürür, şeker hastalığına yakalanma ihtimalini önler. Patatesin kabuğunda aynı zamanda oldukça yoğun C vitamini de bulunmaktadır. Aynı zamanda bir antioksidan olarak ve yaraların çabuk iyileşmesi için de çok faydalıdır. Bu parçada patates ile ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? P A) Kabuğu ile pişirilmiş halde tüketmenin daha faydalı olduğu B) Düzenli olarak tüketmenin hastalıkları ortadan kaldırdığı C) Kabuksuz olarak pişirilmiş iri patatesin daha sağlıklı görüldüğü D) Yaraları iyileştirmede diğer sebzelerden daha etkili olduğu 2. Uzman Doktor Aynur Hanım, çocuklarla ilgili gelen bir soruya şöyle cevap vermiştir: “Çocuk, anne-babadan ayrılıp odasına geçmek istemeyebilir. İçeride bir hareket, dinamizm vardır ya anne ya baba geç geliyordur veya A çocukla aralarında yeterli iletişim yoktur, onlarla doyurucu bir ilişki yakalayamayan çocuk da yatağına gitmek istemez, iletişimi devam ettirme peşindedir.” Buna göre Uzman Doktor Aynur Hanım aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabını vermiştir? A) Anne-baba çocuğun yalnız uyuması için ne yapmalıdır? B) Çocuk neden yalnız uyumak istemez? C) Çocuğun yalnız uyumak istememesi hangi dönemde başlar? D) Birlikte uyuyabilmek için çocuk ne yapmalıdır? S 3. Yıllar önce ilkbaharda Alp Dağları’na gitmiştik. Pek memnun kalmış, her yıl ilkbahar ve sonbaharlarda tekrar gitmeyi alışkanlık haline getirmiştik. Bir keresinde muhteşem, rengârenk bir çiçek kümesi gördük. Akıl almaz bir heyecan ve hayranlık içinde etrafına toplandık. Güzellik karşısında büyülenmiş gibiydik. Renklerdeki coş- kuyu, rüzgârın hafif esintisiyle gelen kokuyu, doğadaki efsunu ne gözlerimizle görüyor ne burnumuzla hissedi- yorduk. Güzellik olduğu gibi ruhumuzda doğuyor; coşkuyu, kokuyu ruhumuz duyuyordu. Bu parçadan yazarla ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Alp Dağları’nı çok beğendiği S B) Alp Dağları’na farklı mevsimlerde gittiği C) Doğanın uyumuna hayran kaldığı D) Gezmeyi okumaya tercih ettiği 4. Osmanlı İmparatorluğu’nda hicrî takvim kullanılırdı ve bu takvime göre yılbaşı Muharrem ayının ilk günü oldu- ğundan yeni yıl törenleri de bugün yapılırdı. Ancak yeni yıl törenleri şenlikli değildi. Muharrem ayının ilk günü resmî törenler yapılırdı. Bu törenlerde şairler yazdıkları şiirleri padişaha sunarlardı. Şiirlerde yeni yıl için iyi dilek- lerde bulunulurdu. Padişah yeni yıl törenlerinde bahşiş dağıtırdı ve bu bahşişin adı “Muharremiye” idi. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Osmanlı İmparatorluğu’nda yılbaşında törenler nasıl yapılırdı? B) Osmanlı’da yeni yıl törenlerinin Muharrem ayının ilk günü yapılmasının nedeni nedir? C) Yeni yıl törenlerinde Osmanlı padişahından en yüksek bahşişleri kimler alırdı? D) Yeni yıl törenlerinde Osmanlı padişahına sunulan şiirlerde şairler neye yer verirdi? 98

TÜRKÇE Paragrafta Anlam P 5. Erkekler fotoğraflarda mümkün olduğunca büyük görünmeye çalışırken kadınlar küçük ve zarif gözükmeye dikkat ediyor. Kadınlar hem kollarını hem de bacaklarını önemsiyorlar, erkekler ise güçlü gözükmeye özen gös- teriyorlar. Kadınlar çoğu zaman nesneleri iki elle ve aşağıda tutarken erkekler genellikle tek elle tutmaya çalışı- yor. Tuttukları nesne çok ağır olsa bile bunu güçlü olduğunu göstermek için yapıyorlar. Bu parça için kullanılabilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Erkeklerin ve Kadınların Hayattan Beklentileri B) Fotoğraf Çekiminde Doğru Teknikler C) Kadınların Erkeklerden Üstün Olduğu Alanlar D) Erkekler ve Kadınlar Arasındaki Davranış Farklılıkları 6. Başkaları ve bizimle ilgili inançları, biz ve kendimizle ilgili inançlarımız bir sarmal. Başkalarının bizimle ilgili A inançları, bize karşı geliştirecekleri tutumu belirliyor. Başkalarının bize karşı geliştirdiği tutum, bizim kendi hak- S kımızdaki inancımızı belirliyor. Kendi hakkımızdaki inancımız da davranışlarımızı tayin ediyor. Özetlersek, san- dığımızdan daha zeki olabiliriz. Belki kendimize inanmaya, güvenmeye ve kendimize biraz daha şefkatli ve özenli davranmaya ihtiyacımız var. Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelenek, görenek ve adetlerimiz kılavuz niteliğinde görülebilecek eşsiz bir hazinedir. B) Kişinin şahsına dair algısı ile hayattaki başarıları ve başarısızlıkları arasında doğru orantılı bir ilişki var. C) Zeki ve başarılı insanların tutumlarından ve şefkatli yaklaşımından taviz vermeyen insanlar arasından çık- ması tesadüf değildir. D) Kişinin karar vermeden önce toplumun ve ailenin ileri gelenleriyle görüş alışverişinde bulunması şarttır. 7. S Balıketi, yüksek kaliteli proteinler ve omega-3 yağ asitleri bakımından zengindir. Balık yediğiniz bir öğün- de normalden daha uzun süre tok hissedersiniz. Mevsime uygun, taze ve yerel balıkları tercih edin, ya- nında da bol bol yeşillik tüketmeye özen gösterin. Haftada en az bir defa balık yemek, tokluk hissine kavuşmanızı sağlayabilir. Mercimek, fasulye, bezelye, nohut gibi kuru baklagiller tokluk hissi sağlayan gıdalar arasında. Üstelik Türk mutfağında sıklıkla kullanılan ürünler olmasına rağmen yalnızca birkaç şekilde pişirildikleri için çoğu insan kuru baklagillere karşı önyargılı. Bu değerli besin kaynakları ile hazırlayabileceğiniz başka yemekleri, sala- taları araştırın ve denemekten çekinmeyin. Bu metinlerde sözü edilen gıdaların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Belli aralıklarla tüketilmeleri B) Aynı tekniklerle pişirilmeleri C) Açlık hissini yatıştırmada etkili olmaları D) Protein bakımından zengin olmaları 99

TÜRKÇE Paragrafta Anlam Test - 32 1. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı, on binlerce kitabı ve yayını bir arada bulabileceğiniz tek platform. Sevdiğiniz yazarlarla tanışma, sohbet etme ve kitaplarını imzalatma olanağı bulabileceğiniz bir fırsat kapısı. Sivil toplum kuruluşları sokağında ikinci el kitapları, eski plakları, teypleri ve kartpostalları bulma imkânı sunan bir alan. Aşağıdaki görsellerden hangisi bu metinle ilgili değildir? A) B) P C) D) A 2. Bir yaz günü, plajda kumlarla oynayan biri kız diğeri erkek iki çocuk varmış. Her ikisi de deniz kıyısında kapıla- rıyla, kuleleriyle, tünelleriyle kocaman bir kale yapmak için beraberce harıl harıl çalışıyorlarmış. Kale neredeyse tamamlanmışken büyük bir dalga gelip kaleyi bozmuş. Her şey bir anda ıslak bir kum yığınına dönüşmüş. Bütün uğraşlarının bir anda gözlerinin önünde yok olduğunu gören çocuklar vazgeçmemiş. Ağlamak yerine S ikisi de yerlerinden kalkıp gülerek kıyıdan biraz daha uzaklaşmış ve yeni bir kale yapmaya girişmişler. Bu parçadaki olay, yer, zaman ve kişiler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Olay Yer Zaman Kişiler A) İki çocuğun yaptıkları her Deniz kıyısındaki plaj Bir yaz günü Biri kız diğeri erkek iki çocuk kalenin dalgayla yıkılması B) İki çocuğun kale yapmak Deniz kıyısındaki plaj Bir yaz günü Biri kız diğeri erkek iki çocuk için el ele vermesi S C) İki çocuğun azimle kule Sahilde bir kumsal Bir yaz günü İki kız çocuğu yapmaktan vazgeçmemesi Sahilde bir kumsal Bir gün Biri kız diğeri erkek iki çocuk D) İki çocuğun kule yapma mücadelesi 3. Sıkışan trafikten kaynaklanan kısa süreli stres olsun ya da başaramamanın getirdiği yoğun stres olsun, psikolo- jik stres vücutlarımızı önemli ölçüde etkiliyor. Vücudumuzun strese verdiği tepki aslında bizi korumak amaçlı. Stres sırasında salgılanan kortisol ve adrenalin gibi hormonlar bizi herhangi bir tehlike durumunda aksiyon almaya hazırlıyor. Bu hormonların kısa süreli olarak salgılanması, hayatta kalmamız açısından çok önemli. Ancak, uzun süreli yaşanan stres ve bu hormonların sürekli olarak salgılanması sağlığımızı olumsuz olarak etki- liyor. Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Stresin Sağlığa Etkileri B) Stres ve İnsanlar C) Stresin Zararları D) Stresi Ortaya Çıkaran Faktörler 100

TÜRKÇE Paragrafta Anlam P A 4. Hayata bakmak ve gerçek bir ayıklama yapmak için sadece dolap içlerini düzenlemek yeterli değildir bence. S Her gün acıkırken, her gün giyinmek gerekirken, her gün temizlenmek gerekirken, her gün iki kelam etmek S sadece bu gereklilikler ölçüsünde kalmak kolay olmaz. Büyük bir farkındalık haline de ihtiyaç var. Belki de ger- çek ihtiyaç zaten budur, ne dersiniz? Gerektiği kadar yemeyi, gerektiği kadar giyinmeyi bilip bilmediğimize, gerçek ihtiyaçlarımıza bakmak gerekir. Şunu unutmamak gerek ki hepimiz aynı yeryüzünü paylaşıyoruz ve hepimiz için durum böyledir. Ama kolay değil diyerek de kendini kaybetmiş halde oradan oraya savrulmak doğru değildir. Bu parçada kendisini anlatan kişiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Yeri geldiğinde eylemlerini sorguladığı B) Harcama noktasında tutucu davrandığı C) Başkalarını kendinden çok farklı gördüğü D) Temel ihtiyaçlara fazlasıyla önem verdiği 5. Çağımızın getirdiği yüksek tempolu şehir yaşantısı, yoğun mesai ve ulaşım problemleri arasında egzersiz genelde ihmal edilmekte, ötelenmekte ve zaman gerekçe gösterilerek hayatımızdan çıkarılmaktadır. Sadece diyet programları uygulayarak, bazen abartılı diyet uygulamalarıyla kişi kendini bunaltmakta, kısır döngüye girmekte, tekrarlayan kilo alıp vermelerle bezginliğe uğramakta ve kader olarak obeziteye teslim olmaktadır. Bu parçaya göre obezitenin ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) Kent yaşamının yoğunluğuna kapılmak B) Egzersizleri göz ardı etmek C) Diyet programlarıyla sınırlı kalmak D) Dondurulmuş gıdaları tüketmek 6. Zekânın genetik olduğu biliniyordu fakat birkaç yıl öncesine kadar bunun anne kadar babadan da geçtiği düşünülüyordu. Ancak yapılan araştırmalar zekâ genlerinin X kromozomlarında olduğunu ve zekânın büyük olasılıkla anneden çocuklara geçtiğini ortaya çıkardı. Bu konuda ilk araştırmalardan biri 1984’te Cambridge Üniversitesi’nde yapıldı. Bu araştırmayla anneden gelen genlerin en çok beyindeki düşünme merkezinin gelişi- mine katkıda bulunduğu sonucu ortaya çıktı. Bu parçanın anahtar kelimeleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Zekâ, gen, araştırma, anne B) Anne, çocuk, merkez, genetik C) Zekâ, baba, olasılık, gen D) Anne, beyin, kromozom, gelişim 7. Yaşlı adam salondaki sandalyeye oturmuş ayağının altındaki Körfez ile oynuyordu. Aklına düşen geçmişteki sorunlar beton binalar gibi küçük ve uzaktı. Artık dünya ile paylaşacak bir şeyinin kalmadığını düşünüyordu. Köpeği şöminenin dibinde uykuya dalmıştı. Annesinin bir zamanlar söylediği gibi ekmeğini yedi, suyunu içti ve göreceğini gördü. Bu parçada aşağıdaki hikâye unsurlarından hangisine yer verilmemiştir? A) Mekân B) Zaman C) Olay D) Şahıs 101

TÜRKÇE Paragrafta Anlam Test - 33 1. Çocuklarda düzenli, zamanında ödev yapma alışkanlığı sorumluluk bilincinin yansımasıdır. Çocuklar eve gel- diklerinde belirli bir süre dinlenmeye ihtiyaç duyarlar. Aile büyükleri çocuğun hangi saatte, nerede, nasıl bir ortamda ve ne kadar süre çalışacağına öğrenci ile işbirliği yaparak karar vermelidir. Her gün düzenli ve aynı saatlerde ders çalışmak sorumluluk duygusunu pekiştirir. Sonrasında takdir edildiğini görmesi, öğrencinin motivasyonunda etkili olur. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? P A) Sorumluluk duygusunun gelişmesi düzenli çalışmakla yakın ilgilidir. B) Çocuğun çalışma programına aile fertleri ve öğretmenleri birlikte karar vermelidir. C) Çocukların çalışma, ödevlerini yapmanın yanı sıra dinlenmeye de hakkı vardır. D) Çevresindeki insanlar tarafından desteklenen çocukların ders çalışma isteği artar. 2. Sen ey kendiyle yetinen; Artık suyumuz bulanık, A Bir güneş bile olsa sonunda Yolumuz kırık, önümüz karanlık Ve ağır tuğrası alnımızda. Bu dörtlüğe hâkim olan duygu, aşağıdakilerden hangisidir? A) Özlem B) Ayrılık acısı C) Umutsuzluk D) Sevinç S 3. Devletleri dünya sahnesinde etkili kılan önemli unsurların başında ekonomi ve gelişmişlik düzeyleri gelmekte- dir. Yerel üretimde aktif rol oynayan, kendi kendine yetebilen, uluslararası pazara ürün ve teknoloji sunabilen ülkeler, devletler arasında söz sahibi olabilmiştir. Bunu sağlamanın en etkili yolu ülke kaynaklarımızda tasar- ruflu olmak, yerli malı üretim kalitesini artırmak, kullanımını teşvik etmek, bu amaca yönelik yeni yol ve yön- temler bulmaktır. Tüketimden ziyade üretim odaklı düşünmek; toplumumuzu refaha, ülkemizi ise ekonomisi daha güçlü yarınlara taşıyabilmek için çocuklarımızda yerli malı üretim ve kullanım bilincini küçük yaşlardan iti- baren oluşturmak gerekir. Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir? S A) Yerli malı üretiminden ziyade yerli malı tüketimi ön planda tutularak ülkenin gelişmesi sağlanabilir. B) Bir ülkede üretim ve tüketim miktarlarının artması o ülkeyi devletlerarasında söz sahibi hâle getirir. C) Uluslararası pazarda güçlü konuma gelmek isteyen ülkeler vatandaşlarının bilinçlenmesine önem vermeli- dir. D) Yerli malı üretimi ve yerli malını kullanım bilinci kazandırmak ülkenin geleceği ve gelişimi için önem veril- mesi gereken bir husustur. 4. İzleme fırsatı bulduğun karların ince ince inişine gözün bugünkü gibi takılmayacak, pıt pıt toprağa düştüğünü duyduğun kar taneleri olmayacak belki de. Ellerinin sızladığı soğukluğunu gene arar olursun da bulamazsın belki o yüzden başka seneye derken bir kez daha düşün. Bu parçada aşağıdaki duyulardan hangisiyle ilgili herhangi bir ayrıntıya yer verilmemiştir? A) Görme B) İşitme C) Koklama D) Dokunma 102

TÜRKÇE Paragrafta Anlam P A 5. Hemen her günüm öykü ile oyalanarak geçiyor diyebilirim. Durmadan yazmıyorum elbette ama aklımdaki S öykülerle, onları evirip çevirerek; onlarla oynayarak zaman geçirmeyi çok seviyorum. Bir kısmını yazamadan S unutuyorum. Bir türlü aklımdan atamadıklarımı oturup yazıyorum sonra. Elbette yazmaya başlayınca değişi- yorlar, başka formlara ve başka öykülere de dönüşüyorlar. Bunun dışında çocuklar ve gençler için epey kitap yazdım bu ara dönemde. Bu parçada kendisini anlatan yazarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Birçok kesime kitap yazmıştır. B) Günün bir bölümünü mutlaka öyküye ayırmaktadır. C) Unuttuklarına değil yazdıklarına önem vermektedir. D) Öykülerinin değişip dönüşmesinden keyif almaktadır. 6. Edebiyattan ve yalınlıktan söz açıldığında akla ilk gelen isim Stefan Zweig. Edebiyat tarihinde hiçbir yazar yok ki Stefan Zweig kadar anlaşılırlığı, gücü ve kalıcılığı sadelikle birleştirebilmiş olsun. Okuma ve yazma alanında milyonlarca okur ona tutunarak aydınlığa kavuşmuştur. Ve yine edebiyat tarihinde hiçbir yazar yok ki Zweig kadar meslektaşlarını aralarında Montaigne ve Shakspeare gibi dört yüz yıl olsa da en doğru, en güzel ve en yakışan şekilde anlayabilsin. Dünyanın değiştiği anları; Amerika’nın keşfini, İstanbul’un fethini ve Güney Kutbu Savaşı’nı sadece doğruları söyleyeceğine yemin etmiş sözünün eri bir şahit gibi anlatsın. Bu parçada Stefan Zweig’le ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Yalın ve sade bir anlatım alanında önemli ve eşsiz bir yazar olduğuna B) Ortaya koyduğu eserleri okuyan birçok kişiyi olumlu yönde etkilediğine C) Dünya tarihindeki önemli olayları kendi tarzıyla farklı anlatımlara dönüştürdüğüne D) Çok uzun süre önce yazmış bazı meslektaşlarını anlama noktasında becerikli olduğuna 7. 21 Aralık’la temsil edilen en uzun geceden başlayarak 20 Ocak tarihine kadar Güneş, oğlak burcunda ilerler. Kış gündönümü olarak bilinen yılın en uzun gecesi, farklı kültürlerde, Saturnalia, Tekufat, Tevet, Yelda gibi isimlerle de kutlanır. Kuzey yarıkürenin tam anlamıyla kış mevsimine geçişini simgeleyen 21 Aralık, en kısa gün ve en uzun geceden daha fazlasıdır; zamanın başlangıcına esin kaynağı olmuştur. Bu metinde “21 Aralık” tarihiyle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Hangi burcun başlangıcı olduğuna B) Yılın diğer günlerinden farkına C) Kuzey yarıküre için ne anlam ifade ettiğine D) Hangi kültürlerde yılbaşı anlamı yüklendiğine 8. Genel inanışa göre Japon halkı kendini işine adamış çalışkan insanlardır. Oysaki bazı Japonlar gerçekte olduk- larından daha fazla çalışıyor gibi göründüklerini söylerler. Ancak kendilerini bir işe tamamen kaptırdıkları ya da bir sorunun çözülmesi gerektiğine dair azimleri şüphe götürmez. Japonca öğrenmeye başlayan birinin ilk öğrendiği kelimelerden biri“ganbaru”dur, yani“sonuna kadar direnmek”ya da“kişinin elinden gelenin en iyisini yaparak dik durması” anlamına gelir. Bu metne göre Japon halkını diğer halklardan ayırt eden en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Çalışma alanlarında mücadeleyi sonuna kadar götürmeleri B) Planlı ve disiplinli bir çalışma hayatlarının olması C) Bir işi yaparken kendinden geçercesine odaklanmaları D) Problemlerin çözümünde ortak fikri devreye koymaları 103

TÜRKÇE Paragrafta Anlam Test - 34 1. Hayatımız boyunca arkadaşlığa önem vermeye devam ederiz ama her dönemde bu önem değişik bir şekilde kendini gösterir. Çocukken çevremizdeki otorite figürlerine çok daha fazla önem veririz: anne babalarımız ve öğretmenlerimiz. İlk yetişkinlik döneminde ise arkadaşlık ortamı büyük bir değişim gösterir. Bu dönemde karakterimizi ve yeni başlayan kimlik oluşturma sürecimizi etkileyecek olanlar otorite figürleri değil kendi yaşıt- larımızdır. Sonraki dönemlerde ise bu ilişkiler daha az sayıda olur ve daha seçici davranırız. Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir? P A) Arkadaş seçiminde nicelikten çok niteliğe önem veren insanların başarısı B) Arkadaşlıklara bakış açımızın dönemden döneme farklılaştığı C) Çocukluktan sonraki dönemlere doğru arkadaş çevresinin sürekli genişlemesi D) Çocukluk ve yetişkinlik dönemindeki arkadaşlıkların farkı A 2. Folklor, diğer adıyla halkbilim, bir incinin oluşması gibi yüzyılları özünde gizler. Halkbilim, insandan ayrı düşü- nülemez. İnsana özgüdür, insan kokar. Bilmeceler de halkbilimin içine girer. Bilmeceler, çoğu zaman bir ülkeye ait özellikler taşısalar da tüm insanlığın ortak yanlarını da özlerinde taşırlar. Bilmece, gösterdiği nesneleri en kısa yoldan şiirsel bir dille ve eğretileme (benzetme) yoluyla tamamlama sanatıdır. Başlı başına bir dil ve sözcük oyunudur, yaratıcılık ve zekâ ürünüdür. Bu parçada bilmecelerle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Ulusal ve evrensel nitelikler barındırdığına B) Beceri ve kelime oyunu olduğuna D) İnsani boyutlar taşıdığına S C) Sanatçılar tarafından üretildiğine 3. Amerikan Pediatri Akademisi, sosyal medyanın çocuklar ve gençler üzerinde oluşturabileceği sanal kabadayılık ve“Facebook depresyonu”gibi olumsuz etkiler hakkında uyarılarda bulunmuştu. Ancak aynı riskler başka jene- rasyonlar ve yetişkinler için de geçerli olabilir. Akademinin, sosyal medyanın akıl sağlığına çok da iyi gelmedi- ğini hatta hasara sebep olabileceğini gösteren çokça araştırmaları bulunuyor. S Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri olamaz? A) Kendi hayatımızı başkalarıyla karşılaştırma kıskançlık döngüsüne sebep oluyor. B) Sosyal medyada daha çok arkadaşımızın olması sosyalleşmemizi sağlıyor. C) Hayattan aldığımız tatmini ve mutluluğu azaltıyor. D) Bize yardımcı olacağı ve bizi iyileştireceği yanılgısına kapılıyoruz. 4. (I)Günümüzde birçok kişi mutluluğu sayılarda arıyor. (II)Rakam ne kadar büyükse o kadar mutluymuş hissine kapılıyor. (III)Örneğin iki kazağı varsa yetinmeyip üçüncüsünü satın aldığında mutluyum zannediyor, sayı artınca mı ısınıyor sanki? (IV)Gerçek mutluluk nicelik değil, nitelikte saklıdır; sayılardaki artış sadece anlık doyum sağlar. Bu parçanın ana düşüncesi numaralanmış cümlelerden hangisinde verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 104

TÜRKÇE Paragrafta Anlam P A 5. Muhabir: S — Uzun zamandır yazıyorsun, sanırım öyküyle başladın ve sonunda romanın yayımlandı. Bu sürecin zorlukları S nelerdi? Yazar: — İçinde yaşadığımız sistem başlı başına bir zorluk. En basitinden yazmak için vakit gerekli. Gece insanı deği- lim. Dolayısıyla yapmak istediklerimi gerçekleştirebilmek için gündüzlere ihtiyacım var. Muhabir: (I) --- Yazar: — Doğu anlatılarının merkeze çok daha yakın olduğunu düşünüyorum. Sebebi basit, yıllar içinde bir şeyi anla- manın onu açıklamaktan çok daha önemli olduğunu öğrendim. Ama böylesi bir pratik beraberinde suskunluğu getirdi. Muhabir: (II) --- Yazar: — Çok zor bir soru… Aidiyet fikrine nasıl uzaksam artık, otuz sekiz yılda on dokuz ev değiştirdim. Bulunduğum yerde huzursuz olduğumdan değil alışkanlıklara alışamadığımdan. Ve nasıl bir dünya diye düşündüğümde kendimi olanla olması gereken arasına sıkışmış hissediyorum. Çünkü tek başımıza yaşamıyoruz. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A) (I) Doğu efsanelerine ve mitlerine özel ilginin olduğunu söyleyebilir miyiz? Sebebi nedir? (II) İnsanların bir mekâna aitlik hissinin oluşması neye bağlıdır? B) (I) Sen doğu anlatı geleneğini ve mitlerini iyi biliyor, âdeta onun içinde yaşıyorsun. Bu ilginin nedeni neler? (II) Kendini nasıl bir dünyaya ait hissediyorsun? C) (I) Doğu söylencelerinin sustuğu, Batı söylencelerinin çok konuştuğu fikrine katılıyor musun? (II) İçinde yaşadığımız dünyanın bir parçası olduğunun hissine kapılıyor musun? D) (I) Çocuklukta dinlediğin destanların ve mitlerin romanlarında karşımıza çıkmasının sebebi nedir? (II) Aidiyet duygusunun değerini bildiğimizi düşünüyor musun? 6. Zamanı kum saatine benzetenlerden değilim. Akışa ve ruha önem veriyorum. Durdurulamayacak olanın geçi- şine üzülmek ne kadar mantıklı? O yüzden hayatın tadını çıkarmayı tercih ediyorum. Bu sözleri söyleyen kişinin duygularını aşağıdaki dörtlüklerden hangisi ifade edemez? A) Çayda akan su gibi, çölde esen yel gibi B) Ben eski zaman aşığıyım İşte bir günü daha kayboldu ömrümün. Ah çeker düşünürüm ağlarım Ben ben oldukça iki günün gamını bir çekmem. Bazen tilki kadar kurnaz bazen akılsız Biri geçip giden gün biri gelecek gün. Bazen çocuk gibiyim bacak C) Bak! İşte gizleri yaşamın, işte mutluluk D) Dilimde sabah keyfiyle yeni bir umut türküsü Gülümsüyor bir kapı aralığından Rahvan atlar gibi ırgalanan gökyüzü Ellerimizi uzatsak tutabiliriz belki Gözlerimi kamaştırsa da geleceğim sana Şimdi, yarın veya başka bir gün Şimdilik bağlayıcı bir takvim sorma bana 105

TÜRKÇE Paragrafta Yapı Test - 35 1. “Fakat şimdi niçin böyle uğraşıp duruyorum? Niçin kendi kendimi aldatmaya çalışıyorum? Benim asıl mesut zamanlarım ne oldu? Niçin asıl o zamanlar resim üzerine resim çıkartmadım? Niçin her hafta fotoğrafçıya uğra- madık? Neden bugün buraya tek başıma geldim? Fakat şimdi böyle şeyler düşünmenin de sırası mı ya! Dün- yada her insan az çok bir felakete uğramış olabilir. Bunun için büsbütün kötümser olunur mu? Felaketler yerine saadetleri, ölmüşler yerine doğacakları, geçmişler yerine gelecekleri düşünmeliyim.” Bu parçanın dil ve anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? P A) Karşıt ifadeler bir arada kullanılmıştır. B) Öznel cümlelere yer verilmiştir. C) Tanık göstermeden (alıntı yapma) yararlanılmıştır. D) Yazar düşüncelerini sorular yoluyla dile getirmiştir. 2. Kutadgu Bilig, Türk edebiyatının en önemli yazılı metinlerindendir. Geçiş döneminin ilk eseri olan Kutadgu Bilig, edebiyatımızdaki ilk mesnevidir. Karahanlı Devleti’nde vezirlik görevi de yürütmüş olan Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. Karahanlı Hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur. Eser Türk edebiyatının en önemli A yazılı metinleri arasındadır. İslamiyeti ilk kabul eden Türk devleti Karahanlılar döneminde yazılmış olması ise onu ayrıca önemli kılar. Çünkü eser dil ve anlatım bakımından hem İslamiyet öncesi Türk dilinin özelliklerini yansıtırken hem de İslamiyet’in kabulüyle birlikte etkisi altına girilmeye başlanılan Arap edebiyatının özellikle- rini bir arada yansıtır. Bu nedenle Kutadgu Bilig, Geçiş Dönemi eseri olarak nitelendirilir. Bu parçadan Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kim tarafından kaleme alındığına B) Türk edebiyatının ilk yazılı eseri olduğuna S C) Hangi dönemde yazıldığına D) Birden fazla dilin etkisi altında olduğuna 3. İşten güçten, mesaiden vakit bulup pazara çıktığınız olur mu bilmem. Oluyor da pazar esnafının hal ve hareke- tine, bağırış çağırışına dikkat etmiyor, alel acele dolaşıp ihtiyacınızı gördüğünüz gibi çıkıyorsanız pazar alışverişi sizin için adamakıllı bir yük olur. Yok öyle yapmıyor; aheste dolaşıp satıcıları gözlüyor, pazarlıklara kulak kesili- yor, esnafın kendi aralarında atışmalarına, şakalarına, mallarını satmak için yaptıkları binbir renkli muzipliğe; söyledikleri şarkılara kafiyeli sözlere dikkat ediyorsanız … S Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) iş yorgunluğunun da verdiği netice ile birlikte kafanız allak bullak olur. B) pazar gezmesinin alışverişten öte bir keyif verdiğini de keşfetmiş olursunuz. C) bundan sonra alışveriş yapmayı hayatınızın bir işkencesi olarak görmüş olursunuz. D) pazar alışverişinde ne alacağınızı ve ne kadar para harcayacağınızı da unutmuş olursunuz. 4. (I)Timurlenk kulesi denilen yerde, tanınmış Arap şairi Kays’ın mezarı olduğu söylenir. (II)Şair, vardığı payitahtta sarayda bir süre kalmış, sonra da uç beyi olarak yola çıkmış. (III)Bir Arap beyinin oğlu olan şair, gençliğinde babası ile iyi geçinmediğinden yolculuğa çıkmış. (IV)İstanbul’dan ayrıldığı sırada geriye dönüp yolculuğu boyunca yaşadıklarını düşünmüş. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi ikisi yer değiştirirse parçada anlamlı bir bütünlük sağlanmış olur? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve IV 106

TÜRKÇE Paragrafta Yapı 5. Tuhaf bir dünyada yaşıyoruz, her şey birbirine ne kadar benziyor? (I)Ne kadar benzer olursa olsun hiçbir insanın P özellikleri başka birinin özellikleriyle aynı değildir. (II)Çevrenizdeki insanları incelediğinizde de her birinin dış görünüşü ve davranışlarıyla diğerlerinden ayrıldığını fark edersiniz. (III)İnsanın kendine özgü özellikleri deni- lince akla ilk olarak parmak izleri gelir. (IV)Ancak parmak izlerimizin dışında yüz şeklimiz, gözümüzdeki iris tabakası, sesimiz, yürüyüşümüz ve kalp atışımız da tıpkı parmak izlerimiz gibi benzersizdir. Bu parça anlam özellikleri göz önünde bulundurularak iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numa- ralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) I. B) II. C) III. D) IV. 6. --- Zamanla kazanılan tecrübelerle bu toyluk yavaş yavaş kaybolur. İlerleyen süreçte işin erbabı oluruz. Fakat A ülkece bir sıkıntımız var; risk almaktan kaçınan, yanlış yapmaktan korkan bireyleriz. Yanlışlarımız bize karasızlı- S ğımızdan çok şey katar. Bu yüzden korkmamalı, yanlış yapsak da ideallerimiz için risk almalıyız. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Her insan bir işe başlarken önce başarısız olur. B) Toyluk ve sakarlık insanın en büyük iki tecrübesizliğidir. C) Bir işe başladığımız zaman üzerimizde bir toyluk vardır. D) Risk alma korkusu, insanı toyluğa ve başarısızlığa iter. S 7. I. Yapılan her eleştirinin içinde az da olsa öznelliğin etkileri vardır. II. Her iki durumda da öznelliğin eleştirinin içinde olduğu yadsınamaz bir gerçektir. III. Bu etkiler alelade olabileceği gibi eserde gizlenmiş bir biçimde de olabilir. IV. Tam olarak eseri objektif bir biçimde değerlendirmek zordur. V. Eleştirmenleri, eser konusunda en çok zorlayan da budur. Paragrafın anlamlı bir bütün olabilmesi için hangi iki cümle yer değiştirmelidir? A) I ve IV B) II ve V C) II ve III D) III ve IV 107

TÜRKÇE Paragrafta Yapı Test - 36 1. (I)Askerlik görevini yerine getirmek amacıyla bu şehre geldim. (II)İlk gece çok da pahalı olmayan bir otelde kal- dım. (III)Üç katlı ve maviye boyanmış otelin sevimli görünüşü hoşuma gitmişti. (IV)Otelde çalışanların sevecen tavırları beni adeta büyüledi. (V)Bütün memnuniyetim kalacağım odada tahtakurularının cirit attığını görünce kayboldu. Bu parçada yazarın otel hakkındaki düşüncesi numaralanmış cümlelerin hangisinde değişmiştir? A) II B) III C) IV D) V 2 ve 3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. P 2. İnsanlığın varoluşundan bu yana sürdürdüğü bir eylem olan oyun, yaşamla birlikte başlamakta, hayatın hemen her döneminde farklılaşarak ve gelişerek devam etmekte, farklı ilgilerin ve gereksinimlerin en doyurucu kay- nağı olarak her zaman önemini korumaktadır. (I)Tecrübe kazanma, yardımlaşma, paylaşma, gözlemleme, risk A alma, başarı kazanma ve başarısızlıklardan öğrenme yolu olan oyunun, gelişimsel olarak önemine bakıldı- ğında, çocuğun bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimine temel oluşturduğu, büyük ve küçük kas gelişimini hız- landırdığı, koşma, atlama, yürüme, tırmanma, kayma becerileri ile birlikte koparma, kesme, tutma, boyama gibi psikomotor becerilerinin gelişimine katkı sağladığı bilinmektedir. (II)Ayrıca çocuğun öğrenmesi için en doğal yol olan oyun, onun tüm gelişim alanlarına sağladığı katkının yanında yaşama dair zengin tecrübeler kazanma- sına ve pekiştirmesine olanak tanır. (III)Çocukların doğdukları andan itibaren başlayan oyun etkinlikleri, onların bıkmadan ve usanmadan yaptıkları, bazı becerileri geliştirici ve pekiştirici bir araçtır. (IV)Bu etkinliklerde çocuk- lar ile yetişkinlerin birlikte yer alması hem aralarında sosyal bir etkileşim kurmaları hem de yetişkinlere, çocuk- ların var olan ve desteklenmesi gereken becerilerini gözlemlemeleri açısından önemli fırsatlar tanımaktadır. S Bu parçada oyun ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İnsanın fiziksel gelişimine katkı sağladığı B) Kişiye deneyim kazandırdığı C) Çocuklara sosyal etkileşim alanı oluşturduğu D) Çocukların tüm ihtiyaçlarını giderecek nitelikte olduğu S 3. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf numaralı cümlelerin hangisiyle başlar?D) IV. A) I. B) II. C) III. 4. Çocukluk, insan hayatının en önemli dönemidir. Bu dönem karakterin temelini oluşturmaktadır. --- Bu yüzden çocuklara sevgi, saygı, doğruluk gibi değerlerin yanında zekâ ve beden gelişimlerine uygun olarak sorumluluk ve görevler verilmelidir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Mutlu, huzurlu, ruhen ve bedenen sağlıklı geçirilen bir çocukluk nitelikli bir yaşamın yatırımıdır. B) Küçük yaşlardan itibaren usta - çırak anlayışı ile çekirdekten yetişmelidir. C) Henüz oturmayan kişilik yapısı bu dönemde şekil alır ve gelişir. D) Sürekli okuyarak ve çalışılarak sürdürülen bir çocukluk gelecekte kişinin hata yapma riskini azaltır. 108

TÜRKÇE 5. L. Hangi açıdan bakılırsa ba- Paragrafta Yapı P kılsın kitap okumak kişiye de- A K. Basın yayın kuruluşlarının ğer katar. İnsana hiçbir zarar M. Kitap, bilgi dostudur. Bizi günümüzde sayısının artmış ol- vermediği gibi kişiye birçok hiç görmediğimiz, hiç gitmedi- ması basılan kitap sayısının da fayda sağlar. Bu sebeple kitap ğimiz yerlere götüren kitaplar artmasını sağlamıştır. Bu kadar okumak bir alışkanlıktan öteye bizlere hayal bile edemediği- fazla kitabın kitapçıların rafla- bir yaşam tarzı olmalıdır. Kitap miz dünyaların kapılarını açar. rında yer aldığı bir çağda kitap okuma alışkanlığı küçük yaşlar- Kitap, bilgidir; kitap erdemli- okumamak insanın kendine ya- da kazanılarak ömür boyu de- liğin en önemli yardımcıların- pacağı en büyük kötülüktür. Ki- vam ettirilmelidir. dandır. Kitap okuyan insan ken- tap okuyan insan, hem kendini dini geliştirir. Her kitapta yeni yetiştirir hem de pek çok konu- bilgilerle donanarak pırıl pırıl da bilgi sahibi olarak topluma parlayan bir dünya görüşüne faydalı bir birey haline gelir. Ki- sahip olur. tap okuyan insanlar, içinde ya- şadıkları toplumun da değerini de arttırır. Daha kültürlü, daha bilgili bir toplum oluşturarak çağın gereklerine uyum sağlar. Aşağıdakilerden hangisinde metnin bölümlerini ifade eden harfler “giriş, gelişme ve sonuç” şeklinde sıra- lanmıştır? A) L – M – K B) M – K – L C) M – L – K D) K – M – L S S 6. (I)Edebiyat eleştirisi öncelikle yazar-eser-okur arasındaki ilişkide önemli bir işleve sahiptir. (II)Bunun nedeni eleştirmenin ortaya koyduğu inceleme yazısının eseri ve yazarı olduğu kadar okuru da yakından ilgilendirme- sinde yatmaktadır. (III)Okur açısından eleştirinin geçerli olup anlam kazanabilmesi için hiç olmazsa okurun önceden sahip olmadığı bilgileri vermesi ve okura belli bir görüş açısı getirmesi gerekir. (IV)Eleştirel inceleme yazılarının, yazarları ve okurları yönlendirmede ve onların ufkunu açıp anlaşılmalarını sağlamada büyük önemi vardır. Numaralı cümlelerden hangisinden sonra “Eleştirinin önemini ortaya koyan asıl öğe bu ilgi bağıdır.” cümlesi getirilmelidir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 109

TÜRKÇE Paragrafta Yapı Test - 37 1. (I)Çoğu insan övülmekten hoşlanır ancak sıra eleştiriye gelince durum değişir. (II)Kendisine gerçekleri göster- meye çalışanlara pek öyle iyi gözle bakıldığı söylenemez. (III)Ortaya koyduğu eserde anlatmayı amaçladıkları eleştirmenler tarafından farklı anlaşılıp yorumlanırsa ortaya çıkan eleştirel inceleme yazar tarafından kabul gör- mez. (IV)Yazar anlaşılmadığını veya kendisine karşı düşmanca tavır takınılıp yıkıcı, iğneleyici eleştiri yapıldığını ortaya atar. Numaralı cümlelerden hangisinden önce “Yazarlarda da durum bundan farklı değildir.” cümlesi getirilmeli- P dir?A) I. B) II. C) III. D) IV. 2. Türk resminde İbrahim Çallı ve arkadaşları, “1914 Kuşağı Türk Ressamları”, “Türk İzlenimcileri” ve “Çallı Kuşağı” olarak anılırlar. (I)Çallı, resim alanında batı anlayışına yönelik bir sürece girilmesinde önemli itici güçlerden birisi A olmuştur. (II)Çalışmalarının tümünde gözlemlenen izlenimci anlayış, Avrupa’nın resim uygulamalarında görü- len izlenimcilik akımının kurallarını sıkı sıkıya uygulamaktan çok kendine özgü bir karakter sergilemiştir. (III) Üsküdar tablosunun önemi, ressamın paletindeki tüm renkleri ustalıkla kullanmasıdır. (IV)Bu karakter Çallı’nın kompozisyonu oluşturan unsurların seçiminde ve resimsel dili oluşturmasındaki tavrı ile ortaya çıkmaktadır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi anlam akışını bozmaktadır? A) I. B) II. C) III. D) IV. S 3 ve 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 3. Yeteneklerimizi veya zekâmızı geliştirmeye yarayan, belirli kuralları olan, iyi vakit geçirmemizi sağlayan eğlen- celi aktivitelere “oyun” adı verilir. (I)Tarihin tüm devirlerinde çocuklar var olduğu gibi oyunlar da var olmuştur. (II)Ancak geçmişten günümüze oyunların hiç değişmediği veya hep aynı oyunların oynandığını söylememiz S mümkün değildir. (III)Günümüze gelinceye kadar değişen ve gelişen teknoloji çocuk oyunlarını da etkilemiştir. (IV)Çocuklar günümüzde eskisi gibi bir araya gelerek grup oyunları oynamak yerine bilgisayar oyunlarını tercih etmektedirler. Ayrıca artan bina sayısı nedeniyle yeşil alanların azalması çocukların oyun alanlarının kısıtlanma- sına, artan araç sayısı ise güvenli ortamların azalmasına neden olmaktadır. Bunlar da çocuk oyunlarını fazlasıyla olumsuz etkilemektedir. Aşağıdakilerden hangisi çocuk oyunlarını olumsuz yönde etkileyen kavramlardan biri değildir? A) Yapılar B) Araçlar C) Teknoloji D) Yeşil alanlar 4. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden itibaren düşüncenin yönü değişmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 110

TÜRKÇE Paragrafta Yapı 5. I. O dönemlerde ışık süzmesi çok fazla olduğu için küçük voltta aydınlatma gerekliliği ortaya çıktı ve 1880 P yılında Thomas Edison yeni model bir ampul icat etti. II. 1809 yılına geldiğimizde ise elektrikli aydınlatmalar icat oldu ve insanlık gaz aydınlatmalarını yani lambala- rını elektrikli lambalarla değiştirmeye başladı. III. Tabi o dönemlerde maalesef gazın sağladığı ışık dengesizdi ve bu da dünyanın farklı yerlerinde tiyatroların ve evlerin yanmasına neden oldu. IV. İnsanlık tarihinin en önemli icatlarından biri olan aydınlatma, mum ile başlamıştı. V. Arkasından 19. yüzyılın ilk yarısına geldiğimizde ise gaz aydınlatmaları ve bu aydınlatmaların gelişimi sürdü. Numaralı cümleler doğru sıralandığında baştan üçüncü cümle, aşağıdakilerden hangisidir? A) I. B) II. C) III. D) V. 6. A Bir paragrafın giriş cümlesi genellikle tek cümleden oluşur ve hangi konuda yazılacaksa konuya giriş ya- pılır. Sonraki cümleler, giriş cümlesine anlam ve yapı bakımından bağlı olur. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi bir paragrafın giriş cümlesi olabilir? S A) Sadece ülkemizde değil, daha pek çok ülkede yangınlar, orman azaltıcı en önemli faktörlerden biridir. B) Ülkemizde de çok büyük mal ve can kaybına yol açan doğal afetlerin başında orman yangınları gelmektedir. C) Türkiye, iklim ve jeomorfolojik özellikler nedeniyle biyolojik çeşitlilik oranının yüksek olduğu bir ülkedir. D) Ancak Anadolu’nun tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olması da orman varlığını etkilemiş- tir. 7. İnsan yaşamak için çalışmak, belli bir iş tutmak zorundadır. Bu nedenle yaşamayı, çalışmadan ayrı düşünmeme- S liyiz. İnsanları bakkal, kasap, terzi, memur, tüccar vb. olarak çalışmaya iten başlıca etmen, yaşamak zorunlulu- ğudur. Kuşkusuz, her insanın belli bir işi, uğraşısı (mesleği) yanında, yapması gereken başka işleri de vardır. --- Söz gelimi, bir doktor, hastalarıyla uğraşmasının yanı sıra bir mektubu zamanında cevaplayabilmeli, günlük gazetelerini zamanında okuyabilmeli, çocuğunun okul gereksinimlerini zamanında giderebilmelidir. Böyle davranmazsa belki yarın daha önemli bir işle uğraşacak, bugünkü işlerini yapmaya zaman bulamayacaktır. Yani mektubu cevaplayamayacak, gazetelerini okuyamayacak, çocuğunun okul gereksinimlerini gideremeyecektir. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilmelidir? A) Kişi, kendi işini bırakıp diğer işler ve ailesinin gereksinimleriyle uğraşmalıdır. B) Kişi, kendi uğraşısı (mesleği) dışında başka işlerle ilgilenmemelidir. C) Kişi, önemli işlerini en öne alıp diğer işlerini sonraya bırakmalıdır. D) Önemli olan kişinin hem uğraşısıyla ilgili hem de diğer işlerini zamanında yapmasıdır. 111

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri Test - 38 1. Bulutları görmeye başladıkça Ayder'e doğru yaklaşıyorsunuz demektir. Kaçkar Dağları Milli Park sahasında 11 köy ve 44 yayla var ancak bunlar arasında Ayder Yaylası’nın büyüsü daha bir başka. Ayder Yaylası'nın nefes kesen güzelliği, Fırtına Deresi'nin Karadeniz ile buluştuğu yerde başlıyor ve Kaçkar Dağı'na kadar devam edi- yor. Yeşilin her tonuyla karşınıza çıkan vadi, dünyada \"bal ormanlar\"ı olarak anılıyor. Nefes kesen, insanı büyüle- yen bir güzelliği var Ayder Yaylası'nın. Bu yüzden burası anlatılmaz, kelimeler Ayder'i betimlemek için yetersiz kalır. P Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Anlatıcı duygularını yansıtmıştır. B) Varlık ve nesneler göz önünde canlandırılmıştır. C) Devrik cümle kullanılmıştır. D) Birden fazla duyuya seslenilmiştir. A 2. Tevfik Fikret, 24 Aralık 1867‘de İstanbul’da, Aksaray’ın Kadırga semtinde doğdu. Asıl adı Mehmet Tevfik olan şair, Tevfik Fikret ismini kullandı. Küçük yaşta iken Sakız Adalı bir Rum olan annesini kaybetti. Ortaöğrenime önce Mahmudiye Rüştiyesinde başladı, ardından Galatasaray Lisesine devam etti. Muallim Naci, Recaizade Mahmut Ekrem gibi önemli edebiyatçılardan dersler aldı ve ilk şiirini 1883 yılında henüz lisedeyken yayımlandı. 1888 yılında Galatasaray Lisesini bitirdikten sonra, Nezareti İstişare Odasında kâtip olarak çalışmaya başladı. S Yukarıdaki parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öğretici metinlerden biyografi türünden alınmıştır. B) Sanatçının hayatı kronolojik sırayla anlatılmıştır. C) Anlatılanlar belgelerle desteklenmiştir. D) Nesnel ifadelere yer verilmiştir. S 3. Anamın \"Evi olan, evinden çıkmaz.\" dediği türden bir hava. Kışın en soğuk günleri. Soba gürül gürül yanıyor. Tüm kardeşlerin yan yana serili yün döşeklerde yatıp uyuduğu salondaki yatağımın içinde, yorganı boğazıma kadar çekmiş, halı tezgâhına vuran kirkitin sesini dinliyorum. Yukarıdaki paragrafta aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangi ikisi kullanılmıştır? A) Öyküleme- Açıklama B) Betimleme- Açıklama C) Öyküleme- Betimleme D) Betimleme- Tartışma 112

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri 4. Andersen’i özgün kılan bir özellik, çevremizdeki sıradan nesneleri kişileştirip birer masal kişisine dönüştürmesi- dir. Öykülerinde küçücük nesneler, nesne niteliklerini hiç yitirmeden insanlarınkine benzer serüvenler yaşar: Kurşun asker, yıkımdan yıkıma sürüklenirken gözü pekliğinden ve iyimserliğinden bir şey yitirmez; tencere vurulur, çömlek ve masa konuşur. Bunun yanında Andersen bize, kişileri hiç de masalsı sayılamayacak, oldukça gerçekçi masallar da anlatır: Eski Ev, Kapıcının Oğlu. Bu parçanın anlatımında özellikle aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur? A) Tanık göstermeye B) Tanımlamaya P C) Örneklere yer vermeye D) Benzetmeye 5. Kafka, “Sinemayı seviyor musunuz?” sorusuna, “Filmler demirden panjurlar gibidir.” diye cevap verir. Roman ve A hikâyelerinde görselliği ön planda tutan yazar, bu sözünü şöyle açıklar: “Bir göz insanıyım ben. Sinema ise S görme eylemini kısıtlıyor. Hareketlerdeki çabukluk ve görüntülerin hızla değişmesi, insanın gördüklerini yarım yamalak algılamasına neden oluyor. Bakışlarımız görüntülere değil, görüntüler bakışımıza hâkim oluyor. Böy- lece bu görüntüler, roman ve öykülerdeki görselliğin aksine bir taşkın gibi bilincimizin üzerine oturuyor.” Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmamıştır? A) Ortak bir nitelikte benzerlik kurmaya B) Olay ve nesneleri göz önünde canlandırmaya C) Kişi ve nesnelerin benzer ve farklı yanlarını kıyaslamaya D) Kişiden kişiye değişmeyen bilgiler vermeye 6. Yetişkin bir canlıdan alınan hücrenin kullanılmasıyla canlının genetik ikizinin oluşturulmasına klonlama denir. S Klonlama işleminde sperm hücrelerine gereksinim olmadan gebelik gerçekleşir. Klonlama, üreme ve tedavi etmeye yönelik klonlama olmak üzere ikiye ayrılır: Üremeye yönelik klonlamada bir canlının üretimi söz konu- sudur, tedaviye yönelik klonlamada ise yöntem sayesinde elde edilen embriyolardan kök hücrelerin oluşturul- ması amaçlanır. Klonlamayla hem hayvancılıkta hem de insan sağlığını ilgilendiren konularda pek çok fayda sağlanabilir. Soyu tükenmek üzere olan hayvanların klonlama yoluyla tekrar hayata kazandırılabileceğini söyle- yen araştırmacılar; yüksek verimli hayvanların üretilmesinde, ilaç sanayisinde, organ donörü olarak hayvanların kullanılmasında klonlamanın hayat kurtarabileceğini söylüyor. Yukarıdaki paragrafın yazılış amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Olayı okurun gözünde canlandırmak B) Okurun düşüncelerini değiştirmek C) Bir konu hakkında bilgi vermek D) Kişi ve mekanı okurun gözünde canlandırmak 113

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri Test - 39 1. Söz nedir? Çiçek tozları gibi, insandan insana uçuşarak ruhları canlandıran, sonsuz dostluklar yeşerten bir rüz- gâr mı? Bitkilerin üreyip çoğalması, çiçek tozlarının oradan oraya taşınmasıyla mümkün oluyorsa insan duyarlı- lığının, düşüncesinin yaşayıp gelişmesi de sözcüklerin tozlaşmasıyla gerçekleşiyor olmalı. Çağdan çağa, insan- dan insana, kültürden kültüre sonsuz bir duygu aktarımı... İlk Çağ’ın en büyük şairi Sappho’nun “Mutlu kal, yıllar boyunca...” dizesi kimlere değer dokunageldi, kimlere sürgün vere vere ulaştı bize, kim bilir. Sözün bunca taze- liği, ölmezliği, dokunduğu her insandan yaşanmışlık taşımasına mı bağlıdır? P Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir kişinin sözünden alıntı yapılmıştır. B) Ortak bir nitelikte benzerlik kurulmuştur. C) Kişi ve nesnelerin benzer veya farklı yanları kıyaslanmıştır. D) Bir olay okurun zihninde canlandırılmıştır. A 2. Alaeddin Özdenören, şiirimizin en özgün ve en derinlikli şairlerinden biri. Onun ne zaman bir şiirini veya yazı- sını okusam hemen Jean Paul Sartre’ın Baudelaire için söylediği şu cümle aklıma gelir: “Hak ettiği gibi yaşa- madı.” Bu cümle kelimesi kelimesine Alaeddin Özdenören için geçerli bir cümle bence. Yaşarken ne şiir ne de düşünce kitaplarına hak ettiği ilgi gösterildi. Hep kenarda ve dar bir okur kitlesinin ilgisiyle sınırlı kaldı. Oysa onun şiiri, İkinci Yeni şiiriyle akraba olmasına karşın beslendiği kaynaklar açısından daha köklü, daha yerli, daha S estetik ve daha bizden şiirdir. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Devrik cümleye yer verilmiştir. B) Deyimler kullanılmıştır. C) Karşılaştırma yapılmıştır. D) Olasılık dile getirilmiştir. S 3. Güzeldere’de kışın bembeyaz bir sessizlik kaplar her yanı. İlkbaharda taze yeşilin, eflatun orman gülleriyle uyumu göze çarpar. Yazın koyu bir yeşil hâkim olur dağlara. Ya sonbaharda? Kayınların, gürgenlerin kırmızısı, ıhlamur yapraklarının saman gibi sarısıyla güzel direnen çalıların yeşili birbirine karışır. Güzeldere’nin en gör- kemli zamanıdır sonbahar. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Ortak bir nitelikle benzerlik kurulmuştur. B) Doğayla ilgili izlenimlere yer verilmiştir. C) Bir varlığa insana özgü bir nitelik aktarılmıştır. D) Sözcük tekrarlarına başvurulmuştur. 114

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri P 4. İstanbul’da her şey zamanla inanılmaz bir şekilde değişti ve değişmeye de devam ediyor. Büyük apartmanlara yeni alışmışken her yerde gökdelenler… İstanbul’un hiç kirlenmez dediğimiz denizi de bundan yirmi yıl önceki deniz değil artık. Eskiden sandalın başından eğilip baktığınızda dibi görünürdü denizin. Güneş ışınlarının dip- teki kumlara dek ulaştığını, kumları açık sarı bir renge, yosunu bir kurşuniye boyadığını görebilirdiniz. Şimdi ise yer yer sıklaşan karaltılar görünüyor denizin dibinde. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Eksilltili cümle B) Niteleyici sözcükler C) Karşılaştırma D) Tanımlama 5. İstanbul’un Adalar ilçesinin nüfusu on altı bin civarındadır. Yaz aylarında adaları ziyaret edenlerin sayısının iki A yüz bini geçebildiği biliniyor. Kış aylarında ise Adalar'da farklı bir görüntü ortaya çıkıyor, halkın bir bölümü S İstanbul’daki evlerine çekiliyor. Soğuk aylarda, gri bir denizin ve soluk bir gökyüzünün çevrelediği adalar sessiz. Yeşil tepelere tırmanan yollar boş, çoğu dükkân kapalı. Adalar, onu bırakıp gitmeyen dostlarıyla baş başa… Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Açıklayıcı ve betimleyici ögeler bulunmaktadır. B) Düşünce örnekleme yoluyla somutlaştırılmıştır. C) Farklı duyularla seçilebilecek ayrıntılara yer verilmiştir. D) Sayısal veriler bulunmaktadır. 6. “Satranç hayat gibidir.” Her parçanın kendi işlevi vardır. Bazıları zayıftır, bazıları ise güçlü. Bazıları oyunun S başında işe yarar, bazılarıysa sonunda. Ama kazanmak için hepsini kullanmak zorundasın. Aynen hayatta olduğu gibi satrançta da skor tutulmaz. On parçanı kaybedip yine de kazanabilirsin oyunu. Satrancın güzelliği budur işte. İşler her an tersine dönebilir. Kazanmak için yapman gereken tek şey tahtanın üzerindeki olası ham- leleri ve anlamlarını iyi bilmek ve karşındakinin ne yapacağını kestirebilmek. Bu parçada ağırlıklı olarak kullanılan anlatım tekniği aşağıdakilerden hangisidir? A) Açıklama B) Öyküleme C) Tartışma D) Betimleme 115

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri Test - 40 1. Şile, adını bir bitki türü olan mercanköşkten alıyor. MÖ 7.yy.da Miletli denizciler tarafından kurulmuş. O zaman- dan beri burada çeşitli uygarlıklar ortaya çıkmış. Lidyalılar, Persler, Galatlar, Romalılar, Selçuklular, Osmanlılar bunlar arasında yer alıyor. İlk yerleşenler Bitinler olduğu için bu bölgeye, Bitinya adı verilmiş. Bitinya, aynı zamanda Osmanlı Devleti'nin kurulduğu yerdir. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Tanımlamaya başvurulmuştur. P B) Tanık göstermeden yararlanılmıştır. C) Örneklerle bilgi somutlaştırılmıştır. D) Tartışmacı anlatım tekniğiyle yazılmıştır. A 2. Dilinde hâlâ bu türkü, alnında ter tomurcukları... Bu tomurcuklar gittikçe arttı, yuvarlak yanakları kızardı. Ken- dinden geçti, işe kendini öyle verdi ki... Hele çamaşırlardaki pire tersleri... Bu tersleri mutlaka çıkaracaktı. Tersler de inat ediyorlardı. Terslerin inadına Cemile’nin inadı daha baskın çıkmalıydı. Onları mutlaka çıkaracaktı. Hırslı hırslı eğilip kalktıkça belinden aşağılara inen kuvvetli örgüleri hopluyor, tokasından kurtulan kakülü de itti. Olmadı. “Dert” diye doğruldu. Hınzır kakülü ıslak parmaklarıyla kıvırdı, öteki saçlarının arasına soktu, tokaladı. Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? S A) Betimleyici ögeler ağır basmaktadır. B) Niteleyici sözcüklere yer verilmiştir. C) Eksiltili cümleler kullanılmıştır. D) Düşünceleri değiştirmek amaçlanmıştır. S 3. Yolun bundan sonraki kısmı sisliydi. Yine de gece yolculuğundan daha iyiydi. Sisle derinleşen bahçelerde, göğe uzanan kavaklarla yolcuları selamlayan sarı yapraklı çınarların dalları birbirini kucaklıyordu. Ağaçlar rüzgârlarla söyleşiyordu. O anda bir şiirin içinde yaşamaya başladığımı düşündüm. Sisler arasında koşan çocuklar hızla büyüyordu sanki. Yanlarında birçok masal kahramanı yol gösteriyordu onlara. Ben de aralarındaydım. Otobüsle yarıştığımızı sanıyorduk. Aslında zamanla yarışıyorduk. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. kişi ağzından anlatıma başvurulmuştur. B) İnsana ait özellikler doğaya aktarılmıştır. C) Tahmin söz konusudur. D) Düşsel ögelerden yararlanılmıştır. 116

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri P 4. Mahalle arasındaki leblebicinin bacasında koyu bir duman kırışıyor, düzelip dikiliyor. Seleler boş, ihtiyar; gözleri yumulu, iri nohutları kavuruyordu. Kerpiç duvarın sıvaları dökülmüştü. Tahta kapı yarı aralıktı. İhtiyarın çul kaplı ot yatağı, tahta ranzanın üstünde... Yırtık pırtık bir hâki kaput yere kaymış. Sol yanda elekler asılıydı. Tavan isten, kömür gibi kapkaraydı. Örümcek ağları saçaklanmıştı. Leblebiler gevriyordu, sararıyordu, ateş sarılığında benekleniyordu. Kokusu bütün mahalleyi sarıyordu, kavrulmuş leblebinin. Yukarıdaki parça için aşağıdaki belirlemelerden hangisi yanlıştır? A) İkilemeye yer verilmiştir. B) Koklama ve görme duyusu ile ilgili ayrıntılara yer verilmiştir. C) Deyime yer verilmiştir. D) Ortak bir nitelikte benzerlik kurulmuştur. 5. Edip Cansever’in “Mendilimde Kan Sesleri” şiirinde sözcüklere dökülen “insan yaşadığı yere benzer” dizesi A dönüp duruyor dilimin ucunda. Derken Yaşar Kemal geliyor aklıma. Çukurova’da geçen çocukluk ve gençliğinin S ilk yılları, nasıl da uçsuz bucaksız bereketli bir ova yapmıştır Yaşar Kemal’i. Sadece kendisi değil yarattığı kahra- manlar da bu topraklara benzer, o yüzden maddi manevi değerlerle yoğrularak çağını aşacaklardır. Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Devrik cümleler kullanılmıştır. B) Bir öngörü dile getirilmektedir. C) Deyime yer verilmiştir. D) Eksiltili cümlelere yer verilmiştir. 6. Gölyaka bir yeryüzü cenneti. Köyleri, yaylaları, akarsuları, gölleri, ağaçları, kır çiçekleri ve kaplıcaları ile İstan- S bul’un kıyısında mucizeler yaratıyor. Gölyaka’ya gelmişken rengârenk çiçeklerin, Sarı ve Katırcı göllerinin, kayın- ların, göknarların, güllerin ve bozulmamış mimarinin süslediği Kardüz Yaylası’na doğru yola çıkılmalı. Anado- lu’nun en güzel şelalelerinden biri de burada. Güzeldere Şelalesi, 120 metre yüksekten dökülüyor ve şelalenin serinliği âdeta tabiatın kudretini hissettiriyor. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Gözlem gücünden yararlanılmıştır. B) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır. C) İkilemelerden yararlanılmıştır. D) Birden fazla duyudan yararlanılmıştır. 117

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri Test - 41 1. Akşamüstü güneş batarken Ankara ne kadar güzelleşir. Kan kırmızı yuvarlak bir külçe, dağların üstüne doğru yavaş yavaş inmeye başlar; yekpare, geniş bir renk ve ışık yağmuru boşanır ve bütün gün, derme çatma bina- ları, ıssız caddeleri, bodur akasya ağaçlarıyla, çiğ bir aydınlık içinde uyumuş kalmış çıplak şehrin çelimsiz göv- desi, birdenbire en halis erguvanlara bürünmüş olarak silkinip doğrulur. Biraz önce her biri yıkık dökük bir has- taneyi andıran o derme çatma binalar, mermerden birer saray şekline girer. O ıssız caddeler, bir donanma gecesinin pırıltılarıyla dolup taşar. O vahim anıtlar, yanardöner hâlelerle süslenip şahlanırlar. Bodur akasyalar, serilip serpilen gölgeleriyle insana yıllanmış çınarlar gibi heybetli görünür ve çepeçevre boz tepeler, öbek öbek P mor salkımlarla örtülür. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Nesneler göz önünde canlandırılmıştır. B) Tanımlamalara yer verilmiştir. C) Benzetmelerden yararlanılmıştır. D) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır. A 2. “Safranbolu Evleri”, yaklaşık olarak Ankara’nın iki yüz kilometre kuzeyinde ve Karadeniz’in yüz kilometre güne- yindedir. Karabük ilinin de 8 km kuzeyinde yer alır ki Safranbolu ile Karabük’ü birbirine bağlamıştır. Safranbolu ilçesi, 18. ve 19. yüzyıl Osmanlı kent yaşamının ve tarihî dokunun günümüze kadar kaldığı korunduğu bir ilçe- mizdir. UNESCO tarafından 17.12.1998’de Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınmıştır. Safranbolu evlerinin Osmanlı Dönemi’nde yumurta akından yapıldığı ve çok uzun süre depreme dayandığı bilinmektedir. “Safranbolu Evleri” S Türk kültürünü ve aile yaşantısını aktaran mükemmel yapıtlardandır. Evler konak tarzında hâli vakti yerinde ailelerin kaldığı evlerdir. Safranbolu evleri birbirinin önünü kapatmaz. Sokaklar taşlarla örülüdür ve düzenlidir. Alt yapı hâlâ daha çalışmaktadır. Bu parçanın anlatımında ağırlıklı olarak hangi anlatım tekniği kullanılmıştır? A) Betimleyici B) Tartışmacı C) Açıklayıcı S D) Öyküleyici 3. Artık dünyanın geçmişinden bezmiş, içten kopan bir çığlık fırlayışıyla öndeki açıklığa atılmıştık. Uzaklara ulaş- mak, yetişmek; açık ufka, özgürlüğe doğru, özgürlüğün yaşadığı yerde yaşamak için gidiyorduk. Kayık çılgın bir sevinçle çırpınarak, martı gibi havalanarak, mavi göklerin eşsiz güzelliğine atılmayı, orada kaybolup rüzgâr olmayı diliyordu. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Benzetmeden yararlanma B) Kanıtlayıcı ifadeler kullanma C) Kişileştirmeden yararlanma D) Düşsel ögelere yer verme 118

TÜRKÇE Paragrafta Anlatım Teknikleri P 4. (I) Hayat dediğimiz şey, küçük olaylardan, günlük yaşantılardan, çabalardan, düşüp kalkmalardan dokunmuş- tur. (II) Renkli küçük taş parçalarının birleşerek bir şekil meydana getirdikleri gibi bu günlük olaylar da birleşince bir insan ömrünü canlandırır. (III) Bundan ötürü hayatı büyük olaylardan çok, yaşanmış küçük gerçeklerin top- luluğu olarak gören ve birbirine benzeyen günlerin içinde yaşayan yazarlar, yaşamı daha iyi yansıttığı için hikâ- yeyi tercih ediyorlar. (IV) Oysa roman bu görüşe uymaz, ona daha çok sarmaş dolaş, karmaşık olaylar yakışır. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede bir kavram öznel bir biçimde açıklanmıştır. B) II. cümlede düşünce benzetme ile somutlaştırılmıştır. C) III. cümlede eylemin koşuluna yer verilmiştir. D) IV. cümlede bir kavram bir önceki cümleyle karşılaştırılmıştır. 5. Çetin Altan da gitti yıldızlar ülkesine. Fıkra türünün en önemli isimlerinden olan yazar, bütün köşe yazılarını şiir- A lerle, nüktelerle, ironilerle, edebiyat eserlerinden alıntılarla süslüyordu. Okurları Çetin Altan'ın günün dinamik- S leriyle ilgili görüşlerini okurken bir yandan da bir Bektaşi fıkrasına gülüyor, Fuzuli'nin bir dizesine şaşırıyor, Sop- hokles'in kurgusuna hayran kalıyordu. Çetin Altan'ı dün uğurladıktan sonra artık bugün köşe yazılarımızın içler acısı durumuna bakıp ah çekmemek ne mümkün? Köşelerinde siyasi değerlendirmeler yapan yazarlarımız, bir şekilde kültür sanata sıra gelince bocalıyor, kalemi dolaşıyor. Şairleri, romancıları, tiyatrocuları birbirine karıştı- rıyor. Yukarıdaki parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tartışmacı anlatım biçimine yer verilmiştir. B) Örneklendirmelerden faydalanılmıştır. C) Sözde soru cümlesine yer verilmiştir. D) Olay, okuyucunun gözünde canlandırılmıştır. 6. Bu şehirde yağmur yağdığı zaman minareler, vinç kuleleri, çatılardaki antenler pusun ardında silikleşir. Her şey S birbirine karışır. Çıkıp bir sokakta yürüsek şehrin boğazına kaçmış gibi oluruz. Binalar, kaldırımlar, tabelalar, belediyenin işlek caddelerin kenarına diktiği cılız ağaçlar, püskürtmek istercesine üzerimize gelir. Evde kalsak komşunun oğluna Türkçe ödevi için yardım etmemiz gerekir. Zavallı çocuk bizim ağzımızdan, içinde \"çaresiz\" sözcüğü geçen bir dolu cümle yazar, sonra da çaresizlik içinde bir bize bir yazdıklarına bir de gri bulutlarla kaplı gökyüzüne. Yukarıdaki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Niteleyici sözlere yer verilmiştir. B) Betimleyici ögeler ağırlıktadır. C) Koşul- sonuç cümlesine yer verilmiştir. D) Kanıları değiştirmek amacıyla yazılmıştır. 119

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 42 1. Dünyanın en ilginç ulaşım araçlarından biri olan “Yüzen Otobüs Hippo” okul otobüsü ile kamyon arası bir görüntüye sahip olup Kanada’da kullanılıyor. Hem karada hem suda ulaşım sağlayan, 40 yolcu kapasiteli bu araç, daha çok turistik amaçlı turlar için yola çıkıyor. Buna göre açıklamaları verilen ulaşım aracına ait görsel aşağıdakilerden hangisidir? A) B) P A C) D) S 2. S Yetenek sınavıyla öğrenci alan Batman Spor Lisesi elemelerine katılan Sinan, Arda, Yücel, Davut ve Mustafa ile ilgili bilinenler şunlardır: • Davut yarışı Mustafa’dan hemen önce bitirmiştir. • Sinan’dan hemen sonra yarışı bitiren kişi Arda’dır. • Yücel, yarışı Arda’dan hemen sonra bitirmiştir. Sinan yarışı 1. olarak bitirdiyse yarışı 4. sırada bitiren kişi aşağıdakilerden hangisidir? A) Arda B) Yusuf C) Davut D) Mustafa 120

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Araştırmalar düzenli balık tüketiminin fiziksel ve ruhsal olarak sağlığa yararlı olduğunu gösteriyor. Aşağıdaki tabloda balıkların hangi vitaminleri barındırdığı ve hangi aylarda yenmesinin daha uygun olacağı gösterilmek- tedir. P A Farklı tarihlerde balık almak için çarşıya çıkan dört kişinin durumları şu şekildedir: S • 27 Nisan günü çarşıya çıkan ve A, C, D ve B2 vitaminlerini barındıran bir balık almak isteyen Özgür S • 17 Eylül günü çarşıya çıkan ve A, B, C, D ve B12 vitaminlerini barındıran bir balık almak isteyen Burhan • 7 Mayıs günü çarşıya çıkan ve B, D, B1, B2, B3, B6 ve B12 vitaminlerini barındıran bir balık almak isteyen Nurşen • 1 Ocak günü çarşıya çıkan ve A, C, D ve B2 vitaminlerini barındıran bir balık almak isteyen Necla Buna göre bu kişilerin alacakları en uygun balıklar aşağıdakilerin hangisinde doğru şekilde eşleştirilmiştir? Özgür Burhan Nurşen Necla A) Çipura Sardalya Uskumru Palamut B) Mezgit Uskumru C) Barbun Kılıç Çinekop Tekir D) Kalkan Hamsi İstavrit Kefal Levrek Mezgit 121

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Her toplum çiçeklere farklı anlamlar yüklemiştir. Çinlilerin çiçeklere yüklediği anlamlar şu şekildedir. Ayçiçeği: Çin kültü- Şakayık: Çinliler, re- Papatya: Çinlilerde Kamelya: Çinlilerde ründe bu ayçiçeği fah ve mutlu bir ya- papatya; masumiyet kamelya; özlemi ve hayranlığı ifade edi- şamı temsilen şakayık ve umudun sembo- güzelliği temsil edi- yor. kullanırlar. lüdür. yor. P bilgilere göre Çinlilerde; A I. Huzurlu ve keyifli bir hayat II. Beğenilen bir davranış III. Sevilen kişiye duyulan hasret IV. Saf ve duru bir inanç durumlarını temsil eden çiçekler aşağıdakilerin hangisinde doğru şekilde eşleştirilmiştir? S A) I. II. III. IV. B) S C) D) 122

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 5. Bir toplantıda ya da bir derste yaptığınız karalamalar, hakkınızda ipuçları veriyor. İşte rastgele çizdiğiniz şekille- rin anlamları: BASAMAK: Giderek yükselen basamaklar veya kareler çiziyorsanız hayatta her daim bir hedefiniz var demektir. Hedefinize ulaştığınızda da kendinize yeni hedefler belirlemekten kaçınmayan bir yapınız var. AĞAÇ: Doğaya karşı duyarlılığınız defterinizden bile belli oluyor. Basit çizimli ağaçlar çok sade bir yaşamdan, doğadan keyif aldığınızı gösteriyor. Ancak dallanıp budaklanan ağaç çizimleri aklınızda soru işaretleri oldu- ğunu yansıtıyor. GÜNEŞ: Her zaman olayın olumlu yönünden bakan, iyimser bir kişiliğiniz var. Karşınızdakini dinlemeyi seviyor- sunuz. Kötü bir günün ardından iyi şeylerin olacağını biliyorsunuz. Bu iyimserliğe ve pozitifliğe devam! Buna göre“son birkaç haftadır kafasını kurcalayan ve cevaplarını bulmakta zorlandığı durumlarla meşgul olan” Fatih Bey, o günkü iş toplantısında not defterine aşağıdaki şekillerden hangisini çizmiş olabilir? A) B) A C) D) S S 123

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 43 1. Cilt tipi kişiden kişiye göre değişir. Cilt tipinin değişiklik göstermesinin sebebi cildin sebum sağlama potansiyeli ile alakalıdır. Sebum ciltteki yağ oranını belirler ve her bünyenin salgıladığı sebum oranı birbirinden farklıdır. Cilt tipleri nelerdir? Kuru: Sebum oranı en düşük cilt yapısıdır. Sık sık pullanma ve soyulma görünür. Kızarıklık yapmaya meyillidir. Hassastır bu nedenle çabuk kızarır. Yağlı: Sebum oranı en yüksek cilt tipidir. Düzenli olarak bakım ister. Akne ve sivilceye meyillidir. Bu cilt tipine P sahip olanların gözenekleri genellikle geniştir. Normal: Sebum oranı dengeli olan ciltlerdir. Kolay kolay sorun çıkarmaz ve yaşlanma belirtilerini geç gösterir- ler. Parlak ve canlı bir görünüm sağlarlar. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yukarıda açıklamaları verilen cilt tiplerinden birine ait değildir? A) B) A C) D) S 2. Bolu İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından türkü, karikatür ve öykü olmak üzere üç ayrı dalda düzenlenen yarış- maların 3’üncüsü Bolu’da gerçekleştirilecektir. Bu yıl düzenlenecek türkü ve karikatür yarışmalarının konusu “Köroğlu” olarak belirlenirken öykü yarışmasında herhangi bir konu sınırlaması getirilmemiştir. Yarışmanın kuralları şu şekildedir: • Yarışmaların herhangi bir dalında daha önce ödül alanlar, hiçbir dalda başvuru yapamayacaktır. • Türkü ve öykü yarışmasının son başvuru tarihi 2 Şubat 2019, resim yarışmasının son başvuru tarihi 20 Mart 2019’dur. S • Başvuru belgeleri, İl Müdürlüğümüze yarışmacının kendisi tarafından teslim edilecektir. • Yarışmalarda birincilere tam altın, ikincilere yarım altın, üçüncülere ise çeyrek altın verilecektir. Bu yarışmalara katılmak isteyen kişilerle ilgili bilinenler şunlardır: • Cemil, iki yıl önce bu yarışmada resim dalında ödül almıştır. • Celil, “Köroğlu” konusunu ele alacaktır. • Yurt dışında olan Mine, 5 Mart 2018’de Türkiye’ye dönecektir. • Aslı, konu sınırlaması olan yarışmalara katılmamaktadır. Bu metin ve verilen bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Celil; türkü, karikatür ve öykü dallarından herhangi birine başvurabilir. B) Cemil, yarışmaya türkü veya öykü dalında başvurabilir. C) Aslı, sadece karikatür yarışmasına başvurabilir. D) Mine, sadece türkü yarışmasına başvurabilir. 124

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. KELİME YARIŞMASI P Sözsüz Müzik Bildiğin her şeyi söyleme :) AKORDİYON BANDO SOPRANO A HAVA TÖREN TİZ KÖRÜKLÜ TRAMPET KADIN KLAV YE SES DAVUL Müzik dersindeki terimlerin ve kavramların doğru öğrenilmesini, ezberlenmemesini isteyen Selma Öğretmen; S öğrencileri Barış, Oya, Duygu ve Yeşim’le kelime yarışması yapmaya karar verir. Oyun kurallarına göre kutucuk- S ların üst kısmında yazılı kelimeleri anlatması istenen yarışmacıların kelimelerin altlarındaki sözcükleri kullanma- ları yasaktır. Oyuncular ve cevapları ile ilgili bilinenler şunlardır: • Oyuncular, birbirinden bağımsız ve habersiz şekilde yukarıdaki kartları anlatmaya çalışmıştır. • Barış, sadece yasaklı kelimeler bölümde en kısa kelimelerin olduğu kartı doğru anlatmıştır. • Oya’nın doğru anlattığı sözcük ile kartların yasaklı kelimelerindeki sözcüklerden ikisinde de ilk harf benzer- liği vardır. • Duygu, tüm yasaklı kelimeler içinde, alfabede en önde gelen kelimeyi bulunduran kartı doğru anlatmıştır. Oyuncuların en fazla iki doğru anlatım yaptığı oyunda, her oyun kartı toplamda iki kere doğru anlatılmış olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Oya ile Barış soprano kartını doğru anlatmıştır. B) Yeşim ve Oya akordiyon kartını doğru anlatmıştır. C) Yeşim ve Barış'ın doğru anlattığı ortak bir kart vardır. D) Duygu ve Oya’nın doğru anlattığı kartta Yeşim hata yapmıştır. 125

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Karatedeki ustalık dereceleri genellikle sporcunun kuşağının rengiyle belirlenir. Dereceler yükseldikçe gereksi- nimler de artar. Karate yapmaya karar verdiğinizde ilk takacağınız kuşak beyaz kuşaktır. Amaç sırasıyla en üst derecedeki siyah kuşağa ulaşmaktır. P Siyah Kahverengi Mavi Yeşil Kırmızı Sarı Beyaz 1.-10. Dan 1. Kyu 2. Kyu 3. Kyu 4. Kyu 5. Kyu 6. Kyu A PASS Karate Kursu’na katılan Aslı, Burak, Cemre ve Davut taktıkları kuşaklarla ilgili şunları söylemiştir: Burak: Bulunduğum kuşak Aslı’dan alt, Davut’tan üst derecede. Ayrıca benim, Davut ve Cemre’nin kuşakları art arda bulunuyor. Cemre: Karateye başladığımızda ilk takılan kuşaktan hemen sonraki kuşağı takıyorum. Davut: Şu an taktığım kuşak, Cemre’nin taktığı kuşaktan daha üst bir seviyede yer alıyor. Aslı: Şu an bulunduğum kuşağı da aştıktan sonra en üst derecedeki kuşağa ulaşmış olacağım. S Buna göre bu kişilerin taktıkları kuşaklar aşağıdakilerin hangisinde doğru şekilde eşleştirilmiştir? Aslı Burak Cemre Davut A) Kahverengi Yeşil Sarı Kırmızı B) Kahverengi Kırmızı Yeşil Sarı C) Mavi Sarı Yeşil Kırmızı D) Mavi Yeşil Sarı Kırmızı S 5. a b c ç de f g ğ h ı i j k l mn o ö p r sş t u üv y z Orhun alfabesindeki harflerle bazı kelimeler yazmaya karar veren Murat’a, kullanabileceği harflerin hiçbirinde yazarken elini kaldırmaması gerektiği ve harfi yazarken daha önceden kalemle yazılan alan ile kesişen hiçbir noktanın olmaması gerektiği söylendi. Bu kurallara göre Murat aşağıdaki sözcüklerden hangisini yazamaz? A) Polis B) Hile C) Şahin D) Pilav 126

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. STARTFEN TV’de hafta sonu belirli saatlerde yayınlanan çizgi filmler şu şekildedir: Günler/Çizgi Filmler Cumartesi Pazar P A Tom ve Jerry 09.00 – 10.00 15.00 - 16.00 S Temel Reis 10.00 – 11.00 14.00 – 15.00 Keloğlan Masalları 11.00 – 12.30 12.30 – 14.00 12.30 – 13.30 11.30 – 12.30 C.C. GO Kaya ailesinin dört çocuğu olan Berat, Filiz, Mehmet ve Suna hafta sonu evde geçirdikleri süre boyunca sadece bu çizgi filmleri izlemişlerdir. Bu kişilerle ilgili bilinenler şunlardır: • Mehmet, hafta sonları öğlen 12.00’ye kadar okulda DYK kurslarına katılmakta, saat 12.30’da evde olmaktadır. • Berat, cumartesi tüm gün evdeyken pazar günü öğlen 12.00’de futbol antrenmanına gitmektedir. • Filiz, hafta sonu her iki günde de 13.00’e kadar evdeyken bu saatten sonra bale kursuna gitmektedir. • Suna, cumartesi 11.00 – 12.00 arası ile pazar günü 14.00 – 15.00 arasında kitap okumaktadır. (Her üç kişi de hafta sonu sabah 08.00’de uyanmışlardır.) Tablo ve verilen bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Filiz, cumartesi günü tamamını izleyemediği çizgi filmi pazar günü izlemiştir. B) Suna, cumartesi Keloğlan Masalları’nı, Pazar günü de Temel Reis’i hiç izlememiştir. C) Mehmet, cumartesi günü izleyemediği tüm çizgi filmleri pazar günü; pazar günü izleyemediği çizgi filmi de cumartesi günü izlemiştir. D) Berat, C.C. GO çizgi filmini cumartesi günü tam izlerken pazar günü tam izleyememiştir. 7. Ahmet, Suat, Müge, Haluk ve Cüneyt adlı kişiler spor yaptıktan sonra soğuk bir içecek içmek istemişlerdir. Mar- S ketten sadece meyve suyu ve limonlu soda satın alan kişilerle ilgili şunlar bilinmektedir: • Her biri yalnızca bir içecek içmiştir. • Ahmet’in içtiği içecekten Müge içmemiştir. • Cüneyt, bir kişi ile birlikte meyve suyu içmiştir. • Suat ve Ahmet aynı içecekten içmişlerdir. Buna göre, I. Müge II. Suat III. Haluk IV. Ahmet numaralı kişilerden hangisi veya hangileri limonlu soda içmiştir? A) Yalnız III B) I ve III C) I, II ve III D) II, III ve IV 127

TÜRKÇE Ara Sınav 1. Aşağıdaki bulmacada yer alan sözcüklerin anlamları sırasıyla verilmiş olup bu sözcükleri bulmacada daire içinde verilen harflerin rastgele bir araya getirilerek oluşturulması istenmiştir. 3 2 1. Babanın erkek kardeşi. 2. Soda veya potas katılmış silisli kumun ateşte eritilmesiyle yapılan sert, 1 AMC A saydam ve çabuk kırılır cisim. MA 3. Çelişkili ve tutarsız iki cümleyi birbirine bağlamaya yarayan bir söz. AM P AAA M CM CM C AAA Görüldüğü üzere çember içinde verilen harfler bir araya getirilerek anlamı verilen sözcükler kare bulmacaya yerleştirilmiştir. A Buna göre aşağıda anlamı verilen sözcüklerden hangisi daire içinde verilen harflerle eşleşmez? A) B) Anlaşılması güç, Bilgili kimse anlaşılmaz, karışık Gİ KU LC LA S C) Bİ MĞ Gezmek, tanımak, görmek, D) Yer sarsıntısı, hareket, zelzele dinlenmek amacıyla geziye çıkan (kimse) EM Z İ N N SP D E R G E 2. Öyküler yazıyordum, yazmaya da devam ediyorum. Ama bir romana kapanabilme cesareti bana başından beri her şeyden daha çekici geliyordu. Kendimi içinde eritebileceğim bir serüven, benden çıkıp kendi yolunu bula- cak bir hikâye arıyordum, bulduğum anda da yakasına yapıştım. Bir roman yazarken, onu her şeyden üstün, her şeyden öncelikli tutma kararına çoktan hazırdım. Bu parçadaki altı çizili sözün anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir şey istemek için tutup bırakmamak B) Yılgınlıkla üzerine düşmek C) Kullanabilmek niyetiyle odaklanmak D) Hesap sormak 128

TÜRKÇE 3. Türkiye’de 2010-2019 dönemini kapsayan 10 yılda 9 milyon 361 bin 941 adet konut satıldı. Yaklaşık 2 milyon konut satışı ile İstanbul ilk sırayı alırken onu Ankara, İzmir, Antalya ve Bursa izledi. Türkiye’de son 10 yılda 9.4 milyon konut satıldı İstanbul 1.904.919 Ardahan 1.385 P Kocael 200.445 A S Ankara 1.232.571 Gümüşhane 6.097 Kayser 224.250 Bayburt 3.640 Iğdır 9.136 Bursa 336.001 Muş 5.993 B tl s 7.286 Konya 227.150 Tuncel 8.355 İzm r 579.958 Mers n 247.663 Şırnak 4.096 Hakkar 904 Antalya 463.830 En fazla konut satılan ller En az konut satılan ller Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Türkiye’nin en az konut satılan ili Hakkâri olmuştur. B) Doğu'daki konut satış sayısı Batı'dakinden daha azdır. C) En az konut satılan illerin sadece birinde konut satışı 9 bini geçmiştir. D) Konya ve Kayseri'deki konut satış sayıları arasında ciddi fark vardır. S 4. Öğretmen, öğrencilerinin “yanmak” sözcüğünü mecaz anlama gelecek şekilde cümle içinde kullanmalarını istemiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin söyleyeceği cümlelerden biri olabilir? A) Midesindeki yanma hissi geçene kadar sırt üstü yattı. B) Orman yangınlarına neden olan faktörler incelendi. C) Gece yanan lambaların aydınlığında yürümek daha kolaydır. D) Yıllarca üniversite okumanın hayalleriyle yanıp tutuşmuştu. 129

TÜRKÇE 5. Her satırı mendireğe dizili karabatağa benzeyen Bir mektup bırakarak balıkçı koyundan Sisler içinde kaybolan kayık gibi Bir sabah usulca uzaklaştım limandan Bu dörtlüğün konusu aşağıdakilerden hangisidir? P A) Ayrılık B) Ölüm C) Yalnızlık D) Aşk 6. Türkçede bazı sözcükler isim-fiil ekiyle türediği hâlde zamanla isimleşmiş, fiilimsi özelliğini kaybetmiştir. • Sebzeleri dondurmayı unutma, cümlesinde \"dondurma\" sözcüğü isim-fiildir. • Dondurmayı çok severim, cümlesinde \"dondurma\" sözcüğü isim-fiil ekini aldığı hâlde zamanla isimleşip kalıcı ad olmuştur. Aşağıdakilerden hangisinde bu açıklamaya uygun bir sözcük vardır? A A) Annesi balkondan seslense de ağaçları sulamaya devam etti. B) Projeyi yetiştirme gayretiyle elinden geleni yapıyordu. C) Ellerini yıkamayı unutmuş bu yüzden geri dönmüştü. D) Uçurtmayı havalandırmak için doğru zamanı bekliyordu. 7. 1857 yılının Ocak ayında Erzurum’un Çeperli köyünde doğan Nene Hatun, Aziziye Savunması sırasında Türk S askerine yaptığı yardımlarla ön plana çıkan ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin de sahip çıktığı önemli kadın karakterlerden biridir. Aşağıdakilerden hangisi verilen cümleden kesin olarak çıkarılacak yargılardan biridir? A) 1857 yılı itibariyle Türkiye’nin önemli kadın karakterlerinden biri olmuştur. B) TBMM, Nene Hatun dışındaki kadın savaş kahramanlarını da desteklemiştir. C) Nene Hatun’un ön plana çıkmasında yardımsever yönünün etkisi vardır. S D) Aziziye Savunması’nın etkileri yurt genelinde uzun süre hissedilmiştir. 8. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen dünyaca ünlü Maraş dondurmasının siyahı üretildi. \"Siyah İnci\" adıyla aktif karbon (bitkisel karbon) kullanılarak üretilen kömür karası Maraş dondurması, başta Türkiye olmak üzere 7 ülkede 72 bin noktada satışa sunuldu. Keçi sütü, salep ve şeker kullanılarak üretildiği için daha çok beyaz rengiyle bilinen Maraş dondurması, bundan sonra kömür karası rengiyle konuşulacak. \"Siyah İnci\" şimdiden Kahramanmaraşlıların büyük beğenisini toplamaya başladı. Bu parçada kömür karası Maraş dondurması ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Hangi kurum tarafından telif haklarının verildiğine B) Birden çok ülkede binlerce noktada satışa çıkarıldığına C) Beyaz Maraş dondurmasından daha çok satıldığına D) Yapımında hangi maddelerin kullanıldığına 130

TÜRKÇE 9. Amaç-sonuç cümlelerinde eylemin hangi amaca bağlı olarak gerçekleştiği vurgulanır. Örneğin \"Evi boyatmak P için iyi bir ustayla anlaştık.\" cümlesinde \"evi boyatmak\" amaçken bu amacı gerçekleştirmek için yapılan iş \"ustayla anlaşmak\" sonuçtur. Buna göre, - - - - geziye tur ekibiyle çıkmayı tercih ettim. cümlesinin amaç-sonuç anlamı taşıması için aşağıdakilerin hangisiyle başlaması gerekir? A) Arkadaşım çok ısrar ettiğinden B) Maddi yoksunluklardan dolayı C) Yeni insanlarla tanışayım diye D) Tanıtımları dikkatimi çektiği için 10. Özne, yüklemde bildirilen işi, oluşu, hareketi, durumu, kılışı yerine getiren; hakkında bilgi ve haber verilen öge- A dir. Yani yapanı veya olanı karşılayan unsurdur. \"Kitaplar kütüphanede raflara düzenli bir şekilde dizilmişti.\" S cümlesinde \"kitaplar\" sözcüğü olan işlevinde bir öznedir. \"Halime, kütüphaneden kitapları getirdi.\" cümlesinde ise \"Halime\" sözcüğü yapan işlevinde öznedir. Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük veya sözcük grubu cümlenin öznesi değildir? A) Sütü döktü bizim evin yaramaz kedisi. B) Perdeler makinede yıkanınca pırıl pırıl oldu. C) Okul iyi bir başarı yakaladı Türkçe ve Matematikte. D) Gülşen ve annesi yukarı mahalleye taşındılar. 11. Kronik uyku sorunları yaşayanlar için yan pozisyonda ve vücut içe doğru bükülmeden yatmak, pozisyona bağlı S uyku apnesini büyük oranda engeller. Ayrıca beyindeki gereksiz birikimlerin temizlenmesi sürecinin yan pozis- yonda uyurken daha etkin çalıştığı da ortaya konmuş. Sırt üstü yatmayı engelleyen uyku kemerleri ya da pijama sırtına dikilerek sabitlenen tenis topu gibi basit çözümler bu konuda yardımcı olabiliyor. Bu metne göre yaşanan uyku problemine çözüm olan yatış pozisyonu aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) 131

TÜRKÇE 12. Covid-19 salgını ülkemizde görülmeye başlandığı ilk günden itibaren sosyal medya üzerinden halkı bilgilendi- ren Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bu süreçte insanların yakınlarıyla mecbur kalmadıkça buluşmamalarına, bir araya gelmelerine sebep olan etkinliklere katılmamalarına ve kalabalık ortamlar içinde olmamalarına dikkat çekmek için sosyal medyadan “Eskisi kadar yakın olamayız.” temalı paylaşımlar yapmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki bilgilere göre Bakan’a ait bir paylaşım olamaz? P A) B) Eskisi kadar yakın olamayız. Araya mesafe koymalıyız. Eskisi kadar yakın olamayız. Araya mesafe koyalım. A C) D) Eskisi kadar yakın olamayız. Evde kalmaya çalışalım. S Eskisi kadar yakın olamayız. Araya mesafe koymalıyız. S 13. Bir çiftçi, oğullarını yanına çağırarak onlara on tane ince çubuk vermiş. Kendilerinden sırasıyla on çubuğu da bir arada tutarak kırmalarını istemiş. Çocuklardan hiçbiri bir arada bulunan onlu çubukları kıramamış. Bunun üze- rine çiftçi, çubukları birer birer çocuklarına vermiş ve bu şekilde kırmalarını istemiş. Çocukların hepsi çubukları rahatlıkla kırabilmiş. Çiftçi çocuklarına dönerek: --- Boş bırakılan yere metnin ana fikrini yazmak isteyen yazar metni aşağıdaki cümlelerden hangisiyle tamam- lamıştır? A) İşlerimiz birlik olduğumuzda daha hızlı tamamlanır. B) Birlik olduğunuzda sizi kimse yıkamaz ancak tek olduğunuzda bu çok zor olmayacaktır. C) Güçlerimizi birleştirirsek üstesinden gelemeyeceğimiz iş yoktur. D) İşlerinizi planlayarak yapmanız size zaman kazandıracaktır. 132

TÜRKÇE 14. I II III IV P A a) Top Mermisi: Verdiği meyvenin görüntüsünden, şeklinden dolayı ismi top mermisidir. S b) Akçaağaç Tüneli: Bu ağaçlara tünel denilmesinin sebebi boydan boya bir tünel gibi sıralanmış olmasıdır. S c) Gökkuşağı Okaliptüsü: Süs olarak yetiştirilen bu ağacın gökkuşağı adını almasının sebebi, gövdesinin havayla temasa göre sürekli renk değiştirmesidir. d) Rüzgâr Gülü: Sürekli aynı yönde esen rüzgâr Yeni Zelanda’daki bu ağaç kümesinin büyüme yönünü de etki- lemiş. Ağaçların anlatıldığı cümlelerle görseller eşleştirildiğinde hangisi doğru olur? A) I-b, II-d, III-c, IV-a B) I-b, II-d, III-a, IV-c C) I-d, II-b, III-a, IV-c D) I-d, II-b, III-c, IV-a 15. İstanbul’dan Kapadokya’ya tatile giden Yiğit, Kaan, Funda, Selin ve Ufuk adlı kişiler kiraladıkları bir araçla yolcu- luk yapmaktadırlar. Yolculuk esnasında acıkan bu kişiler, bir dinlenme tesisinde mola vermişlerdir. Dinlenme tesisindeki lokantada yiyecek olarak; ızgara, tava, pide, lahmacun ve sulu yemekler mevcuttur. İçecek olarak da su, kola, ayran, gazoz ve meyve suyu bulunmaktadır. Kişilerin hangi yiyecekleri yediği ve hangi içecekleri içtiği ile ilgili bilinenler şunlardır: - Her biri farklı bir yiyecek ve içecek tercihinde bulunmuştur. - Selin, yiyeceklerden pide yemiş, içeceklerden kola içmemiştir. - Ufuk, yiyeceklerden ızgara veya tava yememiş, içeceklerden ayran içmiştir. - Funda, Selin’in içmediği içeceği içmiş, yiyeceklerden de lahmacun yemiştir. - Kaan, içeceklerden meyve suyu veya gazoz içmemiştir. - Yiğit, yiyeceklerden tava veya sulu yemekten birini yemiş, içecek olarak da gazoz içmiştir. Buna göre; I. Kaan, ızgara yemiştir. II. Selin, su içmiştir. III. Ufuk, sulu yemek yemiştir. numaralanmış ifadelerden hangileri kesinlikle doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 16. Ad durum eklerinden biri olan “–de” bulunma, kalma durumu gösterir. Kendinden önce gelen sözcüğe bitişik olarak yazılır: okulda, sırada, bahçede... Yukarıdaki bilgilerden yola çıktığımızda aşağıdakilerden hangisinde “-de” ekinin yazımı hatalıdır? A) Ormanlık alanda çıkan yangını söndürme çalışmalarında ilerleme sağlandı. B) Sonbahar da dökülen yapraklar şairlere adeta ilham kaynağı oluyor. C) Yağmurdan kaçan insanlar da bu durakta toplanmış. D) Böyle futbol oynamayı küçük yaşlarda mahallede öğrendi. 133

TÜRKÇE 17. Sinema ya da tiyatro seyircisi olabilmek önemlidir, bir kültür işidir. Sinemaya gittiğinizde telefonu çalan ya da telefonunun ışığını sonuna kadar açarak telefonuyla ilgilenenlere siz kızmıyor musunuz? Ben de çok kızıyorum ve bazen kendimi tutamıyor bunu yapan insanları da uyarıyorum. Peki ya tiyatroda çok güzel bir sahne canlan- dırılırken önünüzde oturan kişinin sizin görüş açınızı kapatarak sahneyi fotoğraflamaya çalışması... İşte o anda çıldıracak gibi oluyorum. Ne sinemada ne de tiyatroda seyir keyfinin bu şekilde bozulması hoş mu sizce? Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? P A) Yaşanmış bir olay üzerinden zaman geçtikten sonra yazıldığı için anıdır. B) Yazarın, düşüncesini kendi kendisiyle konuşuyormuş gibi içten bir şekilde dile getirdiği denemedir. C) Bir yazarın yaşamı boyunca günü gününe yazdığı bir metin olduğu için günlüktür. D) Yazarın, gündelik olaylarla ilgili düşüncelerini, okuyucu ile karşı karşıya oturup konuşuyormuş gibi içten bir hava içinde yazdığı bir metin olduğundan sohbettir. A 18. Ümit Türek, 1996 yılında Manisa’da doğdu. İlk amatör karikatürü 2009 yılında Penguen’de yayınlandı. Lise eğiti- mini Manisa Güzel Sanatlar lisesinde tamamladı. Mizah dergilerine yakın olmak için İstanbul’da olmak istedi, bu yüzden kazandığı Anadolu Üniversitesi Çizgi Film ve Animasyon bölümünü tercih etmeyip Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Grafik Tasarım bölümünde okumaya karar verdi. Karakarga Dergi’de çizmeye devam ediyor. Yukarıdaki paragrafta kullanılan noktalama işaretlerinin görevleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle- S nemez? A) Virgül (,) özneyi ayırma görevinde kullanılmıştır. B) Kesme işareti (‘) özel isimlere gelen ekleri ayırmak için kullanılmıştır. C) Nokta (.) tamamlanmış cümlelerin sonuna getirilmiştir. D) Virgül (,) eş görevli sözcükleri ayırma göreviyle kullanılmıştır. S 19. Eski kitapçılarda dolaşmanın en güzel yanlarından biri, sevdiğiniz yazarların ilk basım kitaplarını bulabilmek ya da eski çalışmalarıyla karşılaşabilmektir. Ayrıca bu kitapların üzerinde yazarların on yıllar öncesine ait fotoğraf- larını bulmak da mümkün. Zaten eski kitapçıları gezmenin en eğlenceli yanı da bu. Yazarların eski hâlleri iyi ya da kötü olabilir ancak bunu objektif olarak düşünebilmek için - - - -. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) kendilerini ne kadar geliştirdiklerini ve değiştirdiklerini karşılaştırmak gerekir. B) bu arayıştan ne amaçladığımızı bilmek ve ona göre hareket etmek lazımdır. C) kıyaslamaya onlardan değil kendimizden başlamak daha doğru bir yöntem olacaktır. D) kim olursa olsun herkesin geçmişe saplanıp kalan yanları olduğu bilinmelidir. 134

TÜRKÇE 20. Deprem öncesinde, deprem anında ve deprem sonrasında dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir: Deprem anında SABİTLENMİŞ kesinlikle PANİK dolap, raf, pencere YAPMAYIN. gibi EŞYALARDAN UZAK DURUN. P Sarsıntı sırasında güvenli bir A yer bularak “DİZ ÜSTÜ ÇÖK, BAŞ VE ENSEYİ KORUYACAK ŞEKİLDE KAPAN, DÜŞMEMEK İÇİN SABİT BİR YERE TUTUN” hareketini ya- pın. ACİL DURUM VE YANGINLARI S bildirmek dışında TELEFONLARI S KULLANMAYIN, elektrik düğme- lerine dokunmayın. Buna göre numaralanmış yerlere aşağıdaki açıklamalardan hangileri getirilmelidir? I II III A) Deprem sırasında koşarak acil Deprem sonrasında üzerinize Deprem sonrasında elektrik hat- çıkış kapılarına yönelin. yığılma riski barındırdığından larının tamiri için ilgili birimlerden herhangi bir eşyanın yanında yardım talep edin. durmayın. B) Deprem esnasında merdivenlere Masa altına ya da koruma sağla- Deprem anında açık alandaysanız ya da çıkışlara doğru koşmayın. yabilecek eşya yanına çömelerek enerji hatlarından ve direklerin- “Hayat Üçgeni” oluşturun. den uzaklaşın. C) Deprem esnasında merdivenlere Deprem sonrasında üzerinize Deprem sonrasında elektrik hat- ya da çıkışlara doğru koşmayın. yığılma riski barındırdığından larının tamiri için ilgili birimlerden herhangi bir eşyanın yanında yardım talep edin. durmayın. D) Deprem sırasında koşarak acil Masa altına ya da koruma sağla- Deprem anında açık alandaysanız çıkış kapılarına yönelin. yabilecek eşya yanına çömelerek enerji hatlarından ve direklerin- “Hayat Üçgeni” oluşturun. den uzaklaşın. 135

TÜRKÇE Kısa Kısa Fiilde Çatı Yüklem olan fiilin cümledeki özne ve nesne ile olan ilişkisine “fiilde çatı” denir. Fiillerde Çatılar ÖZNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE FİİLLER NESNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE FİİLLER • Etken fiiller • Geçişli fiiller P • Edilgen fiiller • Geçişsiz fiiller NOT: İsim cümlelerinde çatı aranmaz. Örnek: Sınavda beni en çok zorlayan beceri temelli sorulardı. Açıklama: Bu cümlede yüklem isim olduğu için çatı aranmaz. ÖZNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE FİİLLER A 1. Etken fiil: İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil denir. Örnek: Annem her pazar sevdiğim tatlıyı yapıyor. Açıklama: Bu cümlede yüklem fiildir ve işi yapan öge yani özne “Annem”dir. Dolayısıyla bu cümle etken çatılı bir fiil cümlesidir. 2. Edilgen fiil: İşi yapan gerçek bir öznesi olmayan fiillere edilgen fiil denir. Edilgen çatılı fiillerde özne işi yapan değil, yapılan işten etkilenen durumundadır. Edilgen fiiller, fiil kök veya gövdelerine “-l” veya “-n” eklerinin geti- rilmesiyle oluşturulur. S Örnek: Biraz önce elektrikler kesildi. Açıklama: Bu cümlede“kesme” işini gerçekleştiren yoktur. Onun yerine “kesilme” fiilinden etkilenen “elektrikler” vardır. “Elektrikler” işi yapan değil de yapılan işten etkilenen durumunda olduğundan cümlede “sözde özne” görevindedir. O hâlde “kesildi” fiili çatısına göre edilgendir. Etkinlik - 15 S 1. Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini öznesine göre çatıları yönünden inceleyiniz. Edilgen fiil Cümleler Etken fiil 1. Çocuk, sabahleyin erkenden kapı zilini çaldı. 2. Akşamdan kalan yiyecekler buzdolabına konuldu. 3. İşçiler salgın yüzünden işten çıkarıldı. 4. Aldığı aksesuarlarla otomobilini süsledi. 5. Sınava az bir süre kalmasına rağmen gece gündüz çalışıyor. 6. Zabıta ekiplerince tüm çarşı pazar teftiş edildi. 7. Bütün hastalıklara karşı gerekli önlemleri almalıyız. 8. Hafta sonu yıkanan çamaşırlar balkona asıldı. 9. Okul müdürü tarafından koridorlar ve kapılar boyandı. 10 Aradan yıllar geçse de ilkokul yıllarımı unutmam. 136

TÜRKÇE Kısa Kısa Fiilde Çatı NESNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE FİİLLER P A 1. Geçişli fiil: Nesnesi olan ya da nesne alabilen eylemlere geçişli eylem denir. Geçişli fiiller, yükleme sorduğumuz S S “Neyi, kimi, ne?” sorularına cevap verirler. Örnek: Bahçıvan çiçekleri suladı. Açıklama: Bu cümlede “sulamak” fiilinden etkilenen sözcük “çiçekleri”dir. Yükleme sorulan “Neyi?” sorusuna “çiçekleri” cevabını alırız. Dolayısıyla yüklem, üzerine nesne aldığı için geçişlidir. NOT: Cümlede nesne yer almasa da yüklem üzerine nesne alabiliyorsa o eylem geçişlidir. Yüklem iş(kılış) fiilin- den oluşuyorsa o fiil geçişlidir. Örnek: Ablam küçük kardeşim için marketten aldı. Açıklama: Bu cümlenin yüklemi iş(kılış) fiilidir. Yani üzerine nesne alabilmektedir. Dolayısıyla fiil geçişlidir. Yük- leme sorulan “Ne?” sorusunun da cevabı “süt, çikolata vb.” bir nesnedir. 2. Geçişsiz fiil: Nesne almayan, “Ne, neyi ve kimi?” sorularına cevap vermeyen fiillere geçişsiz fiil denir. Örnek: Evrim yine bir konseyde herkesten farklı güldü. Açıklama: Bu cümlede “gülmek” eylemi üzerine nesne almaz. Yükleme “Ne, neyi, kimi?” sorularına da cevap ver- mez. Dolayısıyla fiil geçişsizdir. Etkinlik - 16 1. Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini nesnesine göre çatıları yönünden inceleyiniz. Cümleler Geçişli fiil Geçişsiz fiil 1. Arabanın anahtarını çay içtiğimiz yerde unuttum. 2. Takımıma onu da almadığım için bana darılmış. 3. Fabrikada çıkan yangın bir türlü sönmüyor. 4. Bilgisayarda oyun oynamayı çok sever. 5. Sokakta topladıkları poşetleri geri dönüşüm kutularına attılar. 6. Mimar Sinan’ın sır gibi sakladığı mektubu bulundu. 7. Ekonomik kriz, bizlere yeni fırsatlar yarattı. 8. Arkadaşları sınıfta Ece’nin doğum gününü kutladı. 9. Beşiktaş, bir kez daha kendi evinde Fenerbahçe’yi yendi. 10. Koşuda birinci olunca hüngür hüngür ağladı. 2. Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini öznesine ve nesnesine göre inceleyiniz. Boş bırakılan yere uygun keli- meyi yazınız. Cümleler Öznesine göre Nesnesine göre Etken / Edilgen Geçişli / Geçişsiz 1. Kaymakam gelmeden önce tüm caddeler temizlendi. 2. Merve, iki gün önce “Şeker Portakalı”nı bitirdi. 3. Bu türkü, bütün köylülerce çok sevilir. 4. Konserde şık görünmek için elbiselerini ütüledi. 5. Başarıyı arttırmak için sorumluluk alınmalıdır. 6. Biraz sakinleşmek için sokakta tek başına yürüdü. 7. Kentteki tüm apartmanlar doğal gazla ısıtılacak. 137

TÜRKÇE Fiilde Çatı Test - 44 1. Nesne alabilen fiillere geçişli, nesne alamayan fiillere ise geçişsiz fiil denilmektedir. Örneğin \"Ahmet bakkaldan süt aldı.” cümlesindeki “al- ” fiili nesne alabilen bir fiildir. Oysa “Ahmet halı sahada koştu.” cümlesindeki “koş-” fiili ise nesne almaz. Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçişli bir fiil yoktur? A) Kahvaltıda eline geçen tüm gazeteleri bir çırpıda okur. P B) Kitabın içeriği ve kitap ile ilgili genel bilgileri canlı yayında anlattı. C) Arkadaşlarımla sinemaya gitmeyi ve sinemadan sonra kahve içmeyi seviyorum. D) Bir hafta okula geldikten sonra yeni arkadaşlarına ve öğretmenlerine alıştı. 2. Nesne alabilme potansiyeline sahip olan fiillere geçişli fiil denir. \"Geçen akşam bir saat boyunca okudum.\" cümlesinde \"oku-\" fiili nesne alabilme potansiyeline sahiptir. Örneğin \"...kitap okudum.” veya \"...dergi oku- A dum.\" diyebiliriz. Bu nedenle cümlede nesne yer almasa da fiil, nesne alabilir ve geçişlidir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne olmamasına rağmen fiil geçişlidir? A) Güzel bir akşam yemeği için marketten aldım. B) Palyaçonun yere düşmesi ile herkes katıla katıla güldü. C) Babam iş toplantısından üç saatten sonra eve geldi. D) Bizimkiler çarşıdan gelir gelmez koltuklara uzandılar. S 3. • İşi yapanın belli olduğu fiillere etken; işin kim tarafından yapıldığı belli olmayan fiillere ise edilgen çatılı fiil denilmektedir. • Nesne alabilen fiillere geçişli; nesne alamayan fiillere ise geçişsiz fiil denir. Bu bilgiye göre aşağıdaki cümlelerin hangisi hem etken hem geçişsiz çatılı bir fiil cümlesidir? S A) Hattatlar öncelikle kurşun kalemle çizimin taslağını oluşturur. B) Türkçe sorularında mantık ve muhakemenin yer alacağı söylendi. C) Bebek yüzlü, temiz yürekli bir adam, bizlere yardımcı oldu. D) Yabancı ülkelerde Türkçe öğretimi Türk okullarında yapılmaktadır. 4. • Nesne alabilen fiillere geçişli; nesne alamayan fiillere ise geçişsiz fiil denir. Ben bu sabah ---. Bu söz grubu aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa cümlenin yüklemi geçişli olur? A) lunaparka gittim. B) çizgi film izledim. C) balkondan düştüm. D) dedemle oturdum. 138

TÜRKÇE Fiilde Çatı 5. Öznesine göre fiiller; etken, edilgen; nesnesine göre fiiller; geçişli ve geçişsiz olmak üzere iki kısımda incelenir. • İşi yapanın belli olduğu fiillere etken; işin kim tarafından yapıldığı belli olmayan fiillere ise edilgen çatılı fiil denilmektedir. • Nesne alabilen fiillere geçişli; nesne alamayan fiillere ise geçişsiz fiil denir. I. Tören merasimi için erkenden hazırlıklar yapıldı. Öznesine göre Nesnesine göre P Etken Edilgen Geçişli Geçişsiz A XX II. Gemi yavaş yavaş limandan uzaklaştı. X X III. Bahçıvan, köşedeki tüm ağaçları budadı. X X IV. Yağmurun altında şemsiyesiz dolaşınca hasta oldu. X X Buna göre tabloda numaralı cümlelerden hangisinin çatı özelliği yanlış verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV 6. Yüklemi isim ve isim soylu olan cümlelerde çatı aranmaz. S Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı aranmaz? S A) Yaşar Kemal, son yıllarına kadar her gün yazardı. B) Öğretmen elimdeki çiçekleri görünce güldü. C) Tek derdi bir an önce çocuklarına bir ev bulmaktı. D) Yazın o sıcak günlerinde küçük derede yüzerdi. 7. Güneş ve rüzgâr kimin daha güçlü olduğunu tartışıyorlarmış. Rüzgâr: —Ben daha güçlü olduğumu kanıtlayacağım. Şu karşıdaki paltolu yaşlı adamı görüyor musun ? Paltosunu sen- den daha hızlı çıkaracağıma bahse girerim, demiş. Güneş bir bulutun arkasına (I)çekilmiş ve rüzgâr kasırga şid- detinde esmeye (II)başlamış. O kuvvetle estikçe ihtiyar adam paltosuna daha sıkı sarılıyormuş. Sonunda rüzgâr pes edip durmuş. Güneş bulutların arkasından çıkıp yaşlı adama nazikçe (III)gülümsemiş. Çok geçmeden adam alnındaki teri silip paltosunu çıkarmış. Sonra, rüzgâra dönmüş nazik ve dostça davranışın, şiddet ve güç göste- risinden daha etkili olduğunu (IV)söylemiş. • Geçişli fiil, nesne alabilen fiil çatısıdır. Fiilin başına ''onu'' kelimesi getirildiğinde kelime, fiile uyum sağlıyorsa çatı geçişlidir. Buna göre paragrafta numaralanmış fiillerden hangisi açıklaması verilen çatıya örnektir? A) I B) II C) III D) IV 139

TÜRKÇE Fiilde Çatı Test - 45 1. Edilgen çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde fiili gerçekleştiren yani işi yapan belli değildir. Etken çatılı fiille- rin yüklem olduğu cümlelerde ise işi yapan bellidir. “Okul çıkışı her gün sınıfımız temizlenir.” cümlesinde temiz- leme işini yapan belli değildir. Bu yüzden ‘’temizlenir” fiili edilgen çatılıdır. Ancak ‘’Mesut, okul çıkışı sınıfımızı temizledi.” cümlesinde temizleme işini yapan \"Mesut\"tur yani bellidir. Bu yüzden “temizledi” fiili etken çatılıdır. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde işi yapan belli değildir? A) Şair, şiirleriyle tüm okurlarının kalbinde yer alan bir tele dokunur. P B) Sertifika, belirli bir eğitim ve uygulama sürecinden sonra alınır. C) Sütçüler, her sabah tüm sokaklarda “Sütçü!” diye seslenir. D) Bu tarz sorunları, psikolojik danışmanlar veya rehber öğretmenleri çözer. A 2. Nesne almayan,“Kimi, Neyi?”ve özneden sonra“Ne?”sorularına cevap vermeyen fiillere geçişsiz fiil denir. Örne- ğin “Ebru, okulda ağladı.” cümlesinde fiile “Ne, Neyi ve Kimi?” sorularını sorduğumuzda cevap alamayız. Bu yüz- den fiil geçişsizdir. “Ebru okulda hepimizi ağlattı.” cümlesinde ise fiile “Kimi?” sorusunu sorduğumuzda “hepi- mizi” cevabını alırız. Bu yüzden fiil, nesne aldığı için geçişli olur. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde fiil, nesne almamıştır? S A) Şenol Güneş, oyuncularını üç gün dinlendirdi. B) Yeni açtığı eğitim kursunun reklamı için broşür bastı. C) Üç aydan sonra bebekler bilinçli olarak gülmeye başlar. D) Ali’ye doğum gününde en sevdiği futbol topunu aldı. S 3. Öznesine göre fiiller; etken, edilgen; nesnesine göre fiiller; geçişli ve geçişsiz olmak üzere iki kısımda incelenir. • İşi yapanın belli olduğu fiillere etken; işin kim tarafından yapıldığı belli olmayan fiillere ise edilgen çatılı fiil denilmektedir. • Nesne alabilen fiillere geçişli; nesne alamayan fiillere ise geçişsiz fiil denir. “Daha temiz ve yeşil bir çevre için tüm sınıflara geri dönüşüm kutuları bırakıldı.” Yukarıdaki bilgilerden hareketle bu cümlenin öznesine ve nesnesine göre çatı özelliği aşağıdakilerin han- gisinde doğru olarak verilmiştir? A) Etken – Geçişli B) Etken – Geçişsiz C) Edilgen – Geçişli D) Edilgen – Geçişsiz 140

TÜRKÇE Fiilde Çatı P 4. Yüklemi fiil olan cümleler, öznesine göre ya etken çatılı ya da edilgen çatılıdır. İşi yapanın belli olduğu fiillere etken; işin kim tarafından yapıldığı belli olmayan fiillere ise edilgen çatılı fiil denilmektedir. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde fiilin öznesine göre çatı özelliği yay ayraç içinde yanlış verilmiştir? A) Onun yüzüne bakınca beni dinlediğini fark ettim. (Etken) B) Sınav sonuçları elektronik posta ile gönderilecek. (Edilgen) C) Törenin yeni başladığını öğrenince çok sevindi. (Edilgen) D) 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı için şiir ezberledi. (Etken) 5. Nesne alabilme potansiyeline sahip olan fiiller geçişli iken bu özelliğe sahip olmayan fiiller geçişsiz çatıya sahip- A tir. S Buna göre aşağıdakilerin hangisinde fiillerin nesnesine göre çatı özelliği yay ayraç içinde yanlış verilmiştir? A) Ege Denizi kıyılarında yaklaşık bir saat yürüdük. (Geçişsiz) B) Maçın son dakikalarını büyük bir heyecanla izledi. (Geçişli) C) Namık Kemal tiyatro yüzünden Malta’ya sürgün edildi. (Geçişsiz) D) “Mendil Kapmaca” oyununda mendili kaptığı gibi kaçtı. (Geçişli) S 6. “Yurt dışında dört yıl üniversite okuduktan sonra yurda döndü.” Bu cümlenin çatı özelliği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Öznesine göre etken, nesnesine göre geçişlidir. B) Öznesine göre etken, nesnesine göre geçişsizdir. C) Öznesine göre edilgen, nesnesine göre geçişlidir. D) Öznesine göre edilgen, nesnesine göre geçişsizdir. 141

TÜRKÇE Fiilde Çatı Test - 46 1. Yüklemi nesne alamayan fiillere geçişsiz; açık veya gizli öznesi bulunan fiillere etken çatılı fiil denilmektedir. Sinemadaki izleyiciler --- Bu bilgilere göre yukarıdaki söz grubu aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa yüklemi etken-geçişsiz çatılı olur? A) filmi büyük bir coşkuyla izlediler. P B) film izlerken patlamış mısır yediler. C) vizyondaki filme bayıldılar. D) yangın nedeniyle sinemadan çıkarıldılar. 2. “Korona virüsü, Çin’de başlayıp birçok ülkeye yayıldı.” Çatı özelliği bakımından bu cümleyle öznesine ve nesnesine göre özdeş olan cümle, aşağıdakilerden han- A gisidir? A) Çin’de yaşayan Türkler, virüs nedeniyle ülkelerine döndü. B) İstanbul Havaalanı’nda korona virüsüne karşı önlem alındı. C) Çin’in Wuhan kentinde yaşayan 32 vatandaşımızı tahliye ettik. D) Virüse karşı tüm ülkeler tedbirlerini sıklaştırıyor. S 3. Yüklemi fiil olan cümlelerde çatı aranırken yüklemi isim veya isim soylu olan cümlelerde çatı aranmaz. Buna göre, (I)İnsan, dünyaya gelme şansını elde ettiği andan itibaren devamlı bir değişim ve gelişme içerisindedir. (II) Bedensel, sosyal, zihinsel ve ruhsal açılardan meydana gelen bu değişmeler hayatın çeşitli dönemlerinde biri diğerinden daha önemli veya hızlı olsa da her zaman vardır. (III)Çocukluk ve gençlik dönemi ise bu değişmele- rin en hızlı olduğu dönem olarak bilinmektedir. (IV)Bir alanda gelişmede oluşan aksaklık veya eksiklerin diğer S alanları da etkilediği görülür. verilen parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde çatı aranır? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV 4. Yüklemi fiil olan cümleler, öznesine göre ya etken çatılı ya da edilgen çatılıdır. İşi yapanın belli olduğu fiillere etken; işin kim tarafından yapıldığı belli olmayan fiillere ise edilgen çatılı fiil denilmektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi özne-yüklem ilişkisi yönünden diğerlerinden farklıdır? A) Aniden bastıran yağmur hayatı felç etti. B) Bu binanın merdivenleri sağlam yapılmamış. C) Gökyüzünde süzülen uçurtmayı görmüyorlar. D) Yarışmayı yine sınıfın en çalışkanı kazandı. 142

TÜRKÇE Fiilde Çatı P 5. Yüklemi fiil olan cümleler, nesnesine göre ya geçişli ya da geçişsizdir. Nesne alan veya alabilen fiillere geçişli; nesne almayan fiillere ise geçişsiz fiil denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi nesne-yüklem ilişkisi yönünden diğerlerinden farklıdır? A) Düğününe yakın dost ve akrabalarını da çağırdı. B) Ehliyet sınavları her ayın son haftasında yapılır. C) Son kez baktı giden geminin ardından D) Dün akşam da gecenin geç saatlerinde yattı. 6. Bir fiil cümlesinde işi yapan veya işi üzerine alan kişi, nesne veya varlık belli ise o cümle etkendir. A Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi yapan veya işi üzerine alan kişi, nesne veya varlık bellidir? S A) Tüm kitaplar bir hafta içerisinde okundu. B) Adam, toplantıdan çıkana dek arabası yıkandı. C) Yasa dışı çalışan fabrikaların kapılarına kilit vuruldu. D) Büyük kardeşim düğün için bayramlık elbisesini ütüledi. 7. Ayşe Öğretmen, fiilde çatı konusunu anlattıktan sonra aşağıdaki tabloda özne-yüklem ilişkisi ve nesne-yüklem ilişkisine göre üç cümle vermiş ve öğrencilerden çatı özelliklerine göre doğru çıkışa varmalarını istemiştir. Etken Ahmet, l sey b t rd kten Geç şl 1. Çıkış S Ed lgen sonra çok değ şt . Geç şs z 2. Çıkış 3. Çıkış N hayet a les nden z n 4. Çıkış alarak s nemaya geleb ld . Meltem, b rçok soruyu Geç şl doğru çözdü. Geç şs z Buna göre cümleleri çatı özelliklerine göre doğru çözen bir öğrenci, kaçıncı çıkışa varmalıdır? A) 1. Çıkış B) 2. Çıkış C) 3. Çıkış D) 4. Çıkış 143

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 47 1. Ülkede yaygın olan virüs sebebiyle müşteri sayıları azalan taksicilere çalışma günleri ile ilgili belediye tarafın- dan belirli düzenlemeler getirilmiştir. Düzenlemeye göre yandaki taksi durağında çalışan taksiciler ile ilgili: TAKSİCİ TAKSİ PLAKASI 34 ATL 1895 • Plaka harflerinde sesli harf bulunan taksi ilk gün çalışacak. Murat Bey • Tarık Bey Murat Bey’den sonraki üçüncü iş gününde çalışacak. Gürhan Bey 34 KLM 2024 • Orta harfleri alfabetik sıralamalı (DEF, …) olan taksi son gün çalışacak. Tarık Bey 34 TDK 1589 P • Zeki Bey Tarık’tan sonra Gürhan’dan önceki bir gün çalışacak. Haluk Bey 34 KBR 1666 • Haluk ve Kenan Bey art arda günlerde çalışacak. Kenan Bey 34 GLS 1905 Hüseyin Bey 34 PLS 1550 Zeki Bey 34 FNB 1907 Yukarıdaki taksi durağının çalışma günleri ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Haluk salı, Kenan çarşamba günü çalışmıştır. A B) Tarık’tan hemen sonraki gün Hüseyin çalışmıştır. C) Kenan Gürhan ile Tarık’ın günleri arasında çalışmıştır. D) Zeki cuma günü çalışmıştır. 2. S Maske Türü S Tek kullanımlık Yeniden Yeniden Tam yüz maskesi yarım yüz maskesi kullanılabilir Partikül Filtreli yarım yüz maskesi kullanılabilir Partikül Filtreli Partikül Filtreli yarım yüz maskesi Gaz/buhar Filtreli Partiküllere karşı etkililiği X Gaz/buhar karşı etkililiği X XX Devamlı takma süresi 1 saatten az 1 saatten az 1 saatten az 1 saatten az I II III IV 2020 yılı ile başlayan salgından korunmak isteyen Teoman Bey, farklı sağlık sorunları da olduğu için maske taka- rak günlük yaşantısına devam etmek istemektedir. Teoman Bey yaptığı araştırmalar sonucunda günlük yaşan- tısını etkilemeyecek, yüzünü tam kapatmayacak, partiküllere karşı koruma sağlayan, devamlı takma süresi 1 saatten az olan, gaza karşı bir etkisi ve tek kullanımlık olmayan bir maske almak istemektedir. Teoman Bey, görselde numaralandırılan maskelerden hangisini istemektedir? A) I B) II C) III D) IV 144

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P A 3. Bir yemek şirketi çalıştıkları firmalar için haftalık ana yemek ve tatlı planlaması hazırlamıştır. Firmalara verilen S planlamada yemeklerden karnıyarık, patates, balık, kuru fasulye ve mantar; tatlılardan sütlaç, kazandibi, bak- S lava, revani ve kemalpaşa yer almıştır. Planlamaya göre: • Sütlaç tatlısı karnıyarık yemeği ile planlanmıştır. • Salı günü patates yemeği planlanmıştır. • Kazandibi tatlısı baklava tatlısından önceki gün planlanmıştır. • Çarşamba günü balık yemeği baklava tatlısı ile planlanmıştır. • Haftaya mantar yemeği ile başlanması planlanmıştır. • Cuma günü kemalpaşa tatlısı planlanmıştır. Yukarıdaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin doğrudur? A) Mantar yemeği kuru fasulyeden hemen önceki gün planlanmıştır. B) Kuru fasulye perşembe günü planlanmıştır. C) Günü belli olmayan yemek ve tatlı yoktur. D) Kazandibinden iki gün sonra kemalpaşa tatlısı planlanmıştır. 4. WHYS – SÜREKLİ “NEDEN” DİYE SOR Amaç: Karşımıza çıkan problemlerin köküne inerek ana sebebi bulmak için kullanılan basit bir yöntemdir. 1970’lerde Toyota Üretim Departmanı tarafından ortaya atılmış olan bu yöntem, hızlı bir beyin fırtınası yöntemidir. Kişilerin ve takım olarak çalışan grupların çözüm üretmeye çalıştıkları problemi daha net ve basit hale getirir. Uzun vadeli kalıcı çözümler getirmek için avantaj yaratır. Yöntem: Herhangi bir problemi ele alın. Bu probleme “Neden ?” sorusunu sorun. Problemin doğmasına sebep veren ana kaynağı bulana kadar önceki cümle üzerinden “Neden ?”sorusunu sor- maya devam edin. Yukarıda “5 WHYS” tekniğinin açıklaması verilmiştir. “İşimi sevmiyorum.” problemini söyleyen bir danışanına yardımcı olmak isteyen uzman ile danışanı ara- sında aşağıdaki konuşmalardan hangisi geçmiş olabilir? A) Neden işini sevmiyorsun? B) Neden işini sevmiyorsun? – Çünkü kendimi baskı altında hissediyorum. – Çünkü kendimi baskı altında hissediyorum. Neden kendini baskı altında hissediyorsun? Neden çalışıyorsun? … … C) Neden işini sevmiyorsun? D) Neden işini sevmiyorsun? – Çünkü kendimi baskı altında hissediyorum. – Çünkü kendimi baskı altında hissediyorum. Neden benimle konuşmayı tercih ettin? Neden iş değiştirmeyi düşünmedin? … 145

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 5. 7 Mart 2020'de araba almaya karar veren Hamit Bey, bankada bulunan parasına ve kendi kriterlerine uygun bir araç bulmak için internet üzerinden araç satışı yapan bir siteye giriş yapıyor. Alacağı aracın vites türünün ken- disi için belirleyici olmadığını belirtiyor. Aracın performansına özen gösteren Hamit Bey, aracın motor hacmi- nin 1300 cc’nin üzerinde olmasını istiyor. Karşılaştırma yapmak için aynı gün içinde siteye yüklenen 10 yaşını geçmemiş araçlar ile ilgileniyor. Yukarıdaki bilgilere göre Hamit Bey, aşağıdaki araçlardan hangisini alabilir? P A) 82.900 TL B) 83.500 TL Ankara / Yenimahalle / Gazi Mah. Mersin / Yenişehir / Barbaros Mah. İlan No İlan No İlan Tarihi 07 Mart 2020 İlan Tarihi 05 Mart 2020 Marka Volkswagen Marka BMW Seri Passat Seri 1 Serisi Model 1.6 Trendline Model 116i Premium A Yıl 2006 Yıl 2011 Yakıt Benzin & LPG Yakıt Benzin & LPG Vites Otomatik Vites Otomatik KM 219.000 KM 210.000 Kasa Tipi Sedan Kasa Tipi Hatchback 5 kapı Motor Gücü 101 - 125 HP Motor Gücü 116 hp Motor Hacmi 1301 - 1600 cm3 Motor Hacmi 1596 cc S Çekiş Önden Çekiş Çekiş Arkadan İtiş C) 47.500 TL D) 76. 000 TL Kocaeli / Başiskele / Vezirçiftliği Mah. Bursa / Yıldırım / Yiğitler Mah. İlan No İlan No İlan Tarihi 07 Mart 2020 İlan Tarihi 07 Mart 2020 S Marka Fiat Marka Dacia Seri Linea Seri Lodgy Model 1.5 dCi Laurate Model 1.3 Multijet Active Plus Yıl 2014 Yıl 2014 Yakıt Dizel Yakıt Dizel Vites Manuel Vites Manuel KM 211.000 KM 149.000 Kasa Tipi Sedan Kasa Tipi MPV Motor Gücü 95 hp Motor Gücü 90 hp Motor Hacmi 1248 cc Motor Hacmi 1461 cc Çekiş Önden Çekiş Çekiş Önden Çekiş 146

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 6. Ebru, TEKİR ailesinin en küçük üyesidir. Dedesi Bayram, Ebru’nun TEKİR ailesinin soy ağacını çizmesi hâlinde ona bir hediye vereceğini söyler ve bu soy ağacını çizebilmesi için de birtakım bilgiler verir. Bu bilgiler şu şekildedir: • En büyük kişiler başta olmak üzere ailenin diğer üyeleri en büyük kişilerin altında yer alacaktır. • Amcan Rasim’in Filiz adında bir kızı ve Rüstem adında bir oğlu vardır. • Cahit, Rasim’in eniştesidir. • Bahar, Nevriye’nin gelinidir. • Sema, Filiz’in halasıdır. Bu bilgilere göre Ebru’nun TEKİR ailesi için çizdiği soy ağacı aşağıdakilerden hangisidir? A) B) Bayram Nevriye Bayram Nevriye A Sema Cahit Rüstem Bahar Sema Cahit Rasim Bahar Filiz Ebru Rasim Filiz Ebru Rüstem S C) D) Bayram Nevriye Bayram Nevriye S Bahar Cahit Rasim Sema Bahar Rasim Cahit Sema Ebru Rüstem Filiz Ebru Rüstem Filiz 147

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 48 1. Orhun Kitabelerindeki yazıları inceleyen uzmanlar bazı harflerin anlamları ile şekilleri arasında bir bağ kurmuş- lardır. Örneğin: Göktürk alfabesinde“eb”sesi olarak bilinen yandaki harfin çadır sembolünden esinlenilerek ortaya çıktığı ve bugünkü “ev” sözcüğüne bu yolla temel oluştur- duğu kabul edilir. P Yukarıdaki bilgiye göre “ok” diye okunan harf görseli aşağıdakilerden hangisidir? A) B) A C) D) S S 2. Üniversitelerin tatil olduğu süreçte ilgilerine göre kurslara yazılmayı planlayan Ali, Bilal, Can, Deniz, Emre, Fatma ve Gül “ahşap boyama, seramik boyama, fotoğrafçılık ve yemek kurslarından birine yazılmışlardır. Kurs- lara kayıtlarla ilgili şunlar bilinmektedir: • Sadece fotoğrafçılık kursuna bir kişi katılmıştır ve katılımcısı erkektir. • Yemek kursuna Deniz ile birlikte bir kız öğrenci katılmıştır. • Bilal ve Can farklı kurslara katılmıştır. • Ali boyama üzerine bir kursa katılmamıştır. Bu bilgilerden yola çıktığımızda aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A) Gül, ahşap boyama kursuna katılmıştır. B) Ali fotoğrafçılık kursuna katılmıştır. C) Bilal ahşap, Can Seramik kursuna kaydolmuştur. D) Emre ve Can aynı kursa kayıtlıdır. 148

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 3. Gubari, küçük nesnelerin üzerine yazılan hat eserlerinin genel bir adı. Pirinç üzerine yazılan besmele veya incir çekirdeğine yazılan yazılar gibi... Gubari, gözle görülemeyecek kadar küçük, ince yazı ve hat sanatıdır. Hattın çok küçük boyutlarda yazılması anlamına da gelir. Her türlü objeye uygulanabilir. Tarihte cepte taşınan veya kolyelere takılan mushaflar, Kur’an-ı Kerim ayetleri gubari yazısı ile yazılırmış. Bunun dışında savaşta sancaklara takılan ayet ve hadisler de bu yazı sanatı ile işlenmiş. Çok ince ve naif bir sanat olan gubari, sanatkâr gözlerle işlenebilir. Gubari ile yazılan yazılar ancak özel büyüteçlerle okunabilir. Bu da gubari sanatkârlarının sabır ve maharetlerini ortaya koyuyor. Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki görsellerden hangisi “Gubari” sanatıyla ilgilidir? A) B) A C) D) S S 149

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. 23 MART 24 MART 25 MART 26 MART 27 MART PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA 09.00-09.40 TÜRKÇE TÜRKÇE MATEMATİK FEN BİLGİSİ İNKILAP TARİHİ 10.00-10.40 İNKILAP TARİHİ SÖZEL MANTIK SAYISAL MANTIK İNKILAP TARİHİ MATEMATİK P 11.20-12.00 FEN BİLGİSİ MATEMATİK SÖZEL MANTIK MATEMATİK TÜRKÇE 12.20-13.00 MATEMATİK SAYISAL MANTIK TÜRKÇE TÜRKÇE FEN BİLGİSİ Uzaktan eğitim sürecinin başlaması ile okul derslerinden geri kalmak istemeyen Gülay okuldan gelen programı incelemektedir. İnternet üzerinden yapılacak olan dersler ve ders saatleri yukarıdaki tabloda verilmiştir. Gülay’ın ikamet ettiği bölgedeki elektrik arızalarını gidermek için kontrollü elektrik kesintileri planlandığı bilgisi mail yoluyla Gülay’ın ailesine bildirilmiştir. Mailde 23-24 Mart tarihlerinde saat 06.00 - 11.00 arası 25-26 Mart tarihle- rinde 11.00-13.00 arası bölgeye elektrik verilemeyeceği bilgisi verilmiştir. A Bu bilgilere göre Gülay ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Gülay, en fazla fen bilgisi dersi alacaktır. B) En çok kaçırdığı ders Türkçe olacaktır. C) Sözel mantık derslerinin hiçbirine katılamamıştır. D) İki saat İnkılap tarihi dersi almıştır. S 5. 1. Araç: Vinç 2. Araç: Kamyon 3. Araç: Kepçe 4. Araç: Mikser S Sadece hafta içi mesai yapılan bir inşaat firmasında Mert, Nuri, Oktay, Ömer, Pamir işe başlamışlardır. Her gün yukarıdaki araç sırasına göre farklı bir aracı kullanacaklardır. Şoförler, 4. aracı kullandıktan sonraki ilk çalışma günü izinli sayılacaklardır. Şoförlerle ilgili bilinenler şunlardır: • Ömer pazartesi günü mikseri kullanmış. • Nuri, Ömer izindeyken kepçe kullanmıştır. • Mert, Nuri’nin izinden döndüğü ikinci gün kepçe kullanmıştır. • Pamir’in izin günü cuma günüdür. Yukarıdaki bilgilerden yola çıktığımızda aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Pazartesi günü tüm araçlar kullanılmıştır. B) Vinç salı günü kullanılmamıştır. C) Mert, Ömer’in izin dönüşünde çalışmıyordur. D) Nuri aralıksız dört gün çalışan ilk şofördür. 150

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 6. Hayatımıza yerleşmiş bazı figürleri öylece kabul eder, hikâyesini pek merak etmeyiz. Acem çay tabağı da bun- lardan biri. Geleneksel ince belli bardaklarımız böyle büyük benekli kırmızı çay tabaklarında servis edilirse hoşumuza gidi- yor ve çayın seremonisi sanki tamamlanıyor. Meğer bu tasarım gerçekten de çayı daha güzel göstersin diye bu şekildeymiş. Bize İran’dan geldiği için adı Acem çay tabağı olarak geçiyormuş. Boşluklardaki motifler de İran kültürü ile ilgiliymiş. Kırmızı beneklerse çayı daha demli tavşankanı göstermeye yarıyormuş. Tümden kırmızı olmayıp aralıklı olması ise çayın rengi çok koyu renkli, acı görünmesin diyeymiş. Yukarıda hakkında yorum yapılan “Acem çay tabağı” görseli aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) 7. A S 1234 567 Sol Sağ taraf taraf Spor salonuna yazılan Akif, Burak, Cumhur, Deniz, Emir, Fatih ve Gökhan’ın kullanacakları dolaplarla ilgili bili- S nenler şunlardır: • Gökhan, Akif’in sol tarafında; Deniz’in hemen sağında yer almaktadır. • Cumhur ve Emir yan yana dolapları almışlardır. • Deniz’in solunda kimse yoktur. • Burak ve Fatih son iki dolabı almıştır. Akif’in 5.dolabı aldığı bilindiğine göre aşağıdakilerin hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Emir soldan 4. sıradaki dolabı almıştır. B) Akif'in sağ tarafındaki dolaplardan biri Fatih'indir. C) Deniz, Gökhan ve Cumhur'un dolapları yan yanadır. D) Cumhur sağdan 3. dolabı almışsa Emir soldan 4. dolabı almıştır. 151

TÜRKÇE Cümle Türleri Kısa Kısa A. Yüklemin Türüne Göre Cümleler: Yüklemi çekimli bir fiilden oluşan cümlelere fiil(eylem) cümlesi denir. Örnek: Balıkesir’in Edremit ilçesindeki bir okulda okuyorum. Yüklem(fiil) Açıklama: Yüklemi fiil olduğu için cümle, yüklemin türüne göre fiil cümlesidir. Yüklemi isim veya isim soylu olan cümlelere isim(ad) cümlesi denir. P Örnek: Dün gece de evde yoktu. Yüklem(İsim) Açıklama: Yüklemi isim olduğu için cümle, yüklemin türüne göre isim cümlesidir. B. Yüklemin Yerine Göre Cümleler: Yüklemi sonda olan cümlelere kurallı cümle denir. Örnek: Kütüphaneden aldığı kitabın yarısını bu akşam okudu. Yüklem A Açıklama: Yüklem cümlenin sonunda olduğu için kurallı bir cümledir. Yüklemi sonda olmayan, başta veya ortada olan cümlelere devrik cümle denir. Örnek: Kuşlar cıvıldaşıyordu zerdali ağaçlarının dallarında. Yüklem Açıklama: Yüklem en sonda yer almadığından devrik bir cümledir. Etkinlik - 17 S 1. Aşağıdaki cümleleri yüklemin yerine ve türüne göre isim/fiil ve kurallı/devrik cümlesi mi olduğunu belirti- S niz. Cümleler İsim Fiil Kurallı Devrik cümlesi cümlesi 1. Her başarının temelinde yılların birikimi vardır. 2. Gece geç saatlere kadar sönmedi odasının ışığı. 3. Fotoğraf makinesini kayıkta bir yere sabitlemek zordur. 4. Jules Verne çağın ötesini hayal edebilen ender yazarlardandı. 5. Önümüzdeki yıl sınav sistemi değişecekmiş sil baştan. 6. Devlet, bu yıl naylon poşet kullanımına sınırlama getirdi. 7. Birbirinden kopuktu paragraftaki tüm cümleler. 2. Anlamına göre cümleler ''olumlu, olumsuz, soru ve ünlem'' cümleleridir. Aşağıdaki cümlelerin yanına içer- diği anlamı yazınız. Cümleler Anlamına Göre Cümleler 1. Bu sabah okula neden geç kaldığımı biliyorum 2. Bileği burkulduğundan evdeki işleri yapamadı 3. Kilere kaldırdığı saksıların yerini hatırlamaya çalışıyordu 4. Anneler çocuklarına karşı neden bu kadar korumacı olur 5. Vah vah, elinde avucunda hiçbir şey kalmadı 6. İşlerin bu noktaya varmasında kabahatin olduğunu kabul eder misin 152

TÜRKÇE Etkinlik - 18 Cümle Türleri Kısa Kısa B rleş k Cümle(İç nde Uras, her ders not tutmayı Sokak hayvanlarının b ze f l ms bulunan cümle): B r Bas t Cümle(Tek yargılı temel yargı (yüklem) ve en çok sev yor. ht yacı var. cümle): İçer s nde s m ya da az b r f l ms n n oluşturduğu f l s ns nden tek yüklem cümle yapısıdır. P bulunan cümled r. A S Sıralı Cümle(B rden çok Bağlı Cümle(Bağlacı olan yükleml cümle): B rden fazla cümle): B rden fazla Düşündüm ve Ak f’ haklı Rana f lm zled , odasında yüklem n v rgülle veya noktalı yüklem n bağlaçla b rb r ne buldum. d nlend . v rgülle b rb r r ardına bağlandığı cümle yapısıdır. sıralanmasıyla oluşan cümle yapısıdır. Tablo 1 Tablo 2 1. Yukarıda Tablo 1’deki konu başlıklarına uygun örnekler yazmak isteyen öğrenci her başlık için doğru cüm- leler yazıp öğretmenine onaylatmıştır. Yalnız, öğrenci cümleleri yazdığı dilimlerde hata yapmıştır. Hatala- rın düzeltilmesi için iki düzeltme yapılması gerekmektedir. Yer değiştirmesi gereken renkleri aşağıdaki boşluklara yazınız. 1. Düzeltme için ....................................... renkli dilimde bulunan cümle ....................................... renkli dilimde bulunan cümle ile yer değiştirmeli. 2. Düzeltme için ....................................... renkli dilimde bulunan cümle ....................................... renkli dilimde bulunan cümle ile yer değiştirmeli. 2. Aşağıdaki tabloda yer alan cümlelerin özelliklerini tablodaki kriterlere göre değerlendiriniz. CÜMLE Yüklemin Yüklemin Anlamına Yapısına S Yerine Göre Türüne Göre Göre Göre Kurallı / Fiil / İsim Olumlu / Basit / Devrik Olumsuz Birleşik / Sıralı / Bağlı 1. Samsun otobüsü perona yaklaştı iki saat önce. 2. Isırgan otunun bu kadar faydalı olduğunu bilmi- yordum. 3. Aşureye en çok yakışan meyve nardır. 4. Ağacın budanma zamanı yaklaşmıştı ve bu işi yapmayı severdi. 5. Van kedilerini araştırdılar, sosyal medyada pay- laştılar. 153

TÜRKÇE Cümle Türleri Test - 49 1. “Dünkü şiddetli depremden sonra tüm mahalleli sokakta toplanmış.” cümlesinde; “toplanmış” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin yerine göre kurallı cümledir. Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil cümlesidir? A) Sabahleyin derse geç gelen öğrenci, bir de kedi getirmişti sınıfa. B) Hayvanları beslemek ve korumak hepimizin temel görevidir. P C) Güneşin yüzünü göstermesiyle horozlar ötmeye başladı. D) Hakem kırmızı kart gösterdi taraftarlarla tartışmaya giren futbolcuya. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yüklemin türüne göre fiil cümlesi olan bir ünlem cümlesidir? A) Vay, sizi buralarda görmek ne güzel A B) Oh be, nihayet projeyi bitirebildim C) Ah, dalgınlık işte D) Aman ha, bıçak çok keskinmiş 3. Yüklem S Cümlenin sonunda mı yer alıyor? S Evet Hayır O halde cümle kurallıdır. O halde cümle devriktir. İstanbul’a dün gece gittik. İstanbul’a gittik dün gece. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır? A) Gazete okuyordu Ege Denizi’nin temiz kıyısında. B) Bilgisayarını yeni açmıştı bir yıldan sonra. C) Sulardı bahçenin dört bir tarafını büyük bir neşeyle. D) Bu, annemin çorbaya kattığı kokusudur baharatların. 154

TÜRKÇE Cümle Türleri P A 4. Yüklemin türüne göre cümleler; fiil cümlesi ve isim cümlesi olarak ikiye ayrılır. Yüklemi çekimli bir fiilden kurulu cümlelere fiil cümlesi; yüklemi ek eylemle çekimlenmiş bir isimden oluşan cümlelere de isim cümlesi denir. Buna göre; I. Öğretmenler gününde öğretmenlerine aldığı çiçekler güldü. II. Tren akşam olmadan Haydarpaşa Tren Garı’na vardı. III. Çiftçilerin tek derdi yağmur başlamadan buğdayları ekmekti. IV. Bahçıvan üniversite bahçesindeki tüm çimenleri yolmuş. numaralı cümleler yüklemin türüne göre sırasıyla incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? I. II. III. IV. A) İsim Fiil Fiil İsim B) Fiil İsim İsim Fiil C) İsim Fiil İsim Fiil D) Fiil Fiil İsim Fiil 5. (I) İçli köfte, yöremizin en güzel yemeklerindendir. (II) İçine kıyma, maydanoz, pirinç pilavı ve baharatlar konu- S lur. (III) Dileyen kişiler kıyma yerine kuşbaşı dilimlenmiş et de koyabilir ve bu köfteleri yağda da kızartabilir. (IV) S Daha sonra servis edilmek için tabaklara konulup afiyetle yenilir. Yukarıda numaralanmış cümleler yüklemin yerine ve türüne göre incelendiğinde hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır? A) I. cümle yüklemin türüne göre isim (ad) cümlesidir. B) II. cümle yüklemin türüne göre fiil (eylem) cümlesidir. C) III. cümle yüklemin yerine göre devrik cümledir. D) IV. cümle yüklemin yerine göre kurallı cümledir. 6. Yüklemi söylenmemiş cümlelere eksiltili cümle denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi eksiltili cümledir? A) İnsanlar konuşa konuşa, hayvanlar koklaşa koklaşa B) Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim C) Üzüm üzüme baka baka kararır D) Sakla samanı, gelir zamanı 155

TÜRKÇE Cümle Türleri Test - 50 1. Yüklemi sonda yer alan cümle- Yüklemi isim veya isim soylu lere kurallı, sonda yer almayan olan cümlelere isim cümlesi; cümlelere ise devrik cümle de- yüklemi fiil olan cümlelere ise nilir. fiil cümlesi denilir. P Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisi devrik bir isim cümlesidir? A) Yayınlanan Türkçe soruları çok zor değildi. B) Sen de unutmuşsun yurdunu, memleketini. C) Muhtaç birine el uzatmak en büyük iyiliktir. A D) Yağmurun yağacağı yoktu bu topraklara. 2. Kurallı cümlede yüklem cümlenin sonunda yer alırken devrik cümlede yüklem cümlenin sonu dışında her- hangi bir yerde yer alır. Buna göre, I. Ağaçta bir kuş belirdi şiddetli gök gürültüsünün ardından. II. Gökyüzünün başka rengi de varmış sabahın ilk ışığında. S III. Bulutların ağlayışına hasret kaldık bu kuru topraklarda IV. Yağan karın keyfini yarıyıl tatilinde epey çıkarmalıyım. numaralı cümlelerin hangisinde yüklemin yeri diğerlerinden farklıdır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 3. (I)Bu yüzyılın başlarında genç Alman bilim adamı Alfred Wegener kıtaların kayması kuramını ortaya attı. (II) S Kuramın özü şuydu: (III)“Çok eskiden, yeryüzünde şimdi var olan kıtalar, “Pangea” adını verdiği tek ve büyük bir kara parçası halinde bir bütündü. (IV)Bütün gördüğümüz parçalar yaklaşık 200 milyon yıl önce bu bütünden ayrıldılar ve yerin yüzeyinde daha yoğun bir alt tabakanın üzerinde dev buz dağları gibi yüzmekteler.” Bu parçada numaralı cümlelerin hangileri isim cümlesidir? A) II ve III B) I ve II C) III ve IV D) I ve IV 4. I. Üst üste atılan eşyaların bulunduğu dolap karışıktı. II. Her durumda toplantı kararının alınması doğru değildir. III. Aklında geçen günlerin bıraktığı izler çalkalanıyordu. IV. Soğukkanlılık telaş durumunda sakinliğinin korunmasıdır. Numaralanmış cümlelerden hangileri olumlu isim cümlesidir? A) II ve III. B) I ve II. C) I ve IV. D) III ve IV. 156

TÜRKÇE Cümle Türleri 5. Cümle Yüklemin yerine göre Yüklemin türüne göre Temel gayesi bir an önce evini bitirebilmekti. Kurallı cümle ......I...... Mutlu insanların resimlerini çizerler ressamlarımız. ......II...... Fiil cümlesi Kelebekler gibi pır pır eder sevinç dolu yüreği Parayı bir seferlik yaptığı bunca iyiliğe saysın. Devrik cümle ......III...... ......IV...... Fiil cümlesi Yukarıdaki tabloda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri yazılmalıdır? P A _____I_._____ _____I_I._____ _____I_II_. ____ _____IV__. ____ A) Fiil cümlesi Devrik cümle İsim cümlesi Kurallı cümle B) İsim cümlesi Devrik cümle Fiil cümlesi Kurallı cümle C) Fiil cümlesi Kurallı cümle Fiil cümlesi Devrik cümle D) İsim cümlesi Kurallı cümle İsim cümlesi Devrik cümle 6. 1- Bir akşamüstü pencereden bakıyordun. S 2- Ağır ağır yollara inen karanlığa 3- Bana benzeyen biri geçti evinin önünden. 4- Kalbin başladı hızlı hızlı çarpmaya. 5- O geçen ben değildim. Yukarıdaki şiirde numaralı dizelerin hangilerinde devrik cümle kullanılmıştır? A) 1 – 5 B) 2 – 4 C) 3 – 4 D) 1 – 3 S 7. Yüklemin türüne göre cümleler; fiil cümlesi ve isim cümlesi olarak ikiye ayrılır. Yüklemi çekimli bir fiilden kurulu cümlelere fiil cümlesi; yüklemi ek eylemle çekimlenmiş bir isimden oluşan cümlelere de isim cümlesi denir. Örnek: \"Feride, hayata hep umutla bakan güzel yürekli bir kızdı.” Bu cümlenin yüklemiyle türce özdeş olan cümle, aşağıdakilerden hangisidir? A) O sıcak havada suyu içince iyice serinledi. B) Bu gece de sevimli çocuk erkenden uyudu. C) Koyunlarını otlattığı yer sınıra yakındı. D) Pencere kenarında dışarıdaki havayı soluyordu. 157

TÜRKÇE Cümle Türleri Test - 51 1. Yüklemde bildirilen bir işin, olayın veya durumun gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini anlatan cümleler olumlu cümlelerdir. Olumlu cümlelerde olayın, işin veya durumun iyi veya kötü olduğuna değil gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine bakılır. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi olumlu bir cümledir? A) Bu olayı konuşmaya hazır değilim. P B) Final müsabakasını bizim okul kazanamadı. C) Ne dışarı çıkıyor ne de derdini anlatıyor. D) Bizimle ne kadar samimi olduğun anlaşılıyor. 2. Yüklemde bildirilen bir işin, olayın veya durumun gerçekleşmediğini veya gerçekleşmeyeceğini anlatan cümleler olumsuz cümlelerdir. Olumsuz cümlelerde olayın, işin veya durumun iyi veya kötü olduğuna değil gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine bakılır. A Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisi olumsuz bir cümledir? A) Güneşin batmasıyla hava serinledi. B) Yaşadıkların, yüzünden okunmuyor değil. C) Patatesin küflenmiş kısımlarını bıçakla ayırdı. D) Maalesef onlara ulaşabilme şansım yoktu. S 3. Cevap beklenilen bir sorunun sorulduğu cümlelere soru cümleleri denir. Yüklemde bildirilen bir işin, olayın veya durumun gerçekleşmediğini veya gerçekleşmeyeceğini anlatan cümleler olumsuz cümlelerdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi olumsuz bir soru cümlesidir? A) Paraları kaybettiğini ustayla paylaştın mı? B) Babanın ne işle uğraştığını bilmiyor musun? S C) Bahçedeki domatesler kızarmış mı? D) Çekmecedeki bademleri sen mi yedin? 4. Bir duyguyu dile getiren veya seslenme, uyarı gibi sözlerin kullanıldığı cümlelere ünlem cümlesi denir. Ünlem cümlelerinin sonuna ünlem işareti getirilir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi ünlem cümlesidir? A) Küçük çocuk hasretle annesine koştu B) Öfke ve şüphesi duygularını ele geçirmişti C) Öğrenciler, bazen öğretici rolünde olabilir D) Kızlar, kamp alanından uzaklaşmayın 158

TÜRKÇE Cümle Türleri 5. İçinde soru kelimesi geçen bazı cümlelerde soru sorma anlamı yoktur. Bu cümleler şekil olarak da soru cümle- P lerinin özelliğini göstermez. Bu bakımdan sözde soru cümlelerinden ayrılırlar. Bu cümlelerin sonuna da soru işareti getirilmez. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti getirilemez? A) Mesaiye vaktinde gelmeyen hizmetli bu değil miydi B) Cüzdanımı nereye bıraktığımı hatırlamıyorum C) Son günlerde ne kadar yoğun olduğuma şahit değil misin D) Aranızda deneme sınavına katılmayan var mı 6. Olumsuz cümlelerde değil, yok, -me/-ma olumsuzluk eki gibi cümledeki anlamı gerçekleştirmeyen ifadeler A geçer. Fakat bazı cümleler şekil bakımından bu olumsuzluk ifadelerini taşımasına rağmen cümlenin önceki yar- gıları nedeniyle anlamca olumlu olabilir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi şekilce olumsuz anlamca olumlu bir cümledir? A) Ne sizi ne başkasını dinlerim. B) Uçak bugün rötar yapmıyor. C) Güneş doğunca uykum bölünmüyor değil. D) Dün gece ayarladığım çalar saat çalmıyor. 7. S Soru kelimelerinin kullanıldığı bazı cümleler şekil bakımından soru cümlelerinin özelliğini gösterir. Fakat S bu cümlelerde amaç soruya cevap almaktan daha çok bilinen bir durumu vurgulamaktır. Bu cümlelere sözde soru cümlesi denir. Sözde soru cümlelerinin sonuna da soru işareti getirilir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi sözde soru cümlesidir? A) İştahımın olmadığını defalarca söylemem mi gerekiyor? B) Rahatsızlığınla ilgili doktora muayene olmuş muydun? C) Köşkün kaç kişiye miras kaldığını biliyor musun? D) Koltuk takımının garantisi devam ediyor mu? 8. Yüklemi sonda olmayan cümlelere devrik cümle, yüklemi çekimli bir fiilden oluşan cümlelere fiil (eylem) cümlesi ve eylemin yapılmadığını, sözü edilen yargının bulunmadığını, gerçekleşmediğini anlatan cüm- lelere olumsuz cümle denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi olumsuz ve devrik bir fiil cümlesidir? A) Hayata değer katabilmektir insanın şu dünyadaki asıl gayesi. B) İşi bu kadar savsaklayarak vaktinde teslim edemezsiniz. C) Olayın tüm ayrıntılarını öğrenemedi emniyet görevlileri. D) İnsanları anlamak için dinlemek mecburiyetindeyiz aslında. 159

TÜRKÇE Cümle Türleri Test - 52 1. ''Bu sokaktan taşınalı beni ne aradı ne sordu.'' cümlesi herhangi bir olumsuzluk eki almamış olduğundan şekilce olumludur. Fakat yaşanan durumu olumsuz bir durum olduğundan anlamca olumsuz bir cümledir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi şekilce olumlu, anlamca olumsuz bir cümledir? A) Hem düşünür hem sorgularım. B) Adam, her geçen gün daha çok dertleniyordu. P C) Olayları bu kadar abartmaya ne gerek var. D) Ders kitaplarının tümünü çantaya koymaya gerek yok. 2. Anlamına Göre Cümleler Olumlu Olumsuz Ünlem Soru I. Tek başıma kalmaktan her zaman korktum 3 II. Yazık elde avuçta bir şey kalmamış 33 A III. Hafta sonu bursluluk sınavına girecek misin 3 3 IV. Nasihatlerini bir yere her zaman not ediyorum 3 Yukarıdaki tabloda kaç numaralı cümlenin anlam özelliklerinde hata yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlamına göre olumlu, yüklemin yerine göre kurallı bir cümledir? A) Sora sora bulduk aradığımız adresi. S B) Bile bile hata yapmak istemez insan. C) Karşımda çok değerli bir mücevher var. D) Ofiste daha önce size denk gelmedim. 4. Aşağıdakilerden hangisi olumlu ve kurallı bir isim cümlesidir? A) Haftanın her günü ziyaret edebileceğiniz sergiye giriş ücretlidir. B) Gerçekler detaylarda saklıdır çoğu zaman. S C) Gelip geçen her vatandaş bu sebilden su içecek. D) Dağların eteklerinde bu mevsimde kar yoktur. 5. 1. Elektriksiz ve susuz bir hayatın varlığını düşünemiyorum. 2. Bilim uzmanları santrallerin riskler barındırdığını kabul ediyor. 3. Hemen hemen hepimiz haklı olduğu konusunda ona katılıyoruz. 4. Birçok komşumuzun evi sağlık ocağına yakındır. Aşağıdakilerden hangisinde numaralanmış cümlelerin özellikleri doğru verilmiştir? 1. Cümle 2. Cümle 3. Cümle 4. Cümle A) Kurallı, fiil, olumsuz Kurallı, fiil, olumlu Kurallı, fiil, olumlu Kurallı, isim, olumsuz B) Kurallı, fiil, olumsuz Kurallı, fiil, olumlu Kurallı, fiil, olumlu Kurallı, isim, olumlu C) Kurallı, fiil, olumlu Kurallı, isim, olumlu Kurallı, fiil, olumsuz Kurallı, isim, olumlu D) Kurallı, fiil, olumlu Kurallı, fiil, olumsuz Kurallı, isim, olumlu Kurallı, isim, olumsuz 160

TÜRKÇE Cümle Türleri 6. Cümle türleri konusuyla ilgili sunum yapan Türkçe Öğretmeni Leyla Öğretmen şunları dile getirmiştir: • Herhangi bir eylemin yapıldığını veya yargının gerçekleştiğini anlatan P cümlelere olumlu cümle denir. A • Eylemin yapılmadığını, sözü edilen yargının bulunmadığını, gerçekleş- mediğini anlatan cümlelere olumsuz cümle denir. • Bir duyguyu, düşünceyi soru yoluyla anlatan veya soru yoluyla bilgi almayı amaçlayan cümlelere soru cümlesi denir. • Bir korkuyu, bir sevinci, bir şaşkınlığı, bir coşkuyu, bir hayranlığı, vb. dile getiren cümlelere ünlem cümlesi denir. Anlatımını örneklerle pekiştiren Leyla Öğretmen, öğrencilerinden de bu cümlelere birer örnek vermelerini iste- S miştir. Öğrencilerin kurdukları cümleler şu şekildedir: Uzun zamandır beklediğimiz kar Karın ardından beklediğimiz tatil yağmaya başladı haberi gelmedi Neslihan Hüseyin Yağan kara rağmen hava hiç de Biraz daha bekledikten sonra S soğuk değil kardan adam yapalım mı Sena Bilal Öğrencilerin kurdukları cümlelere bakıldığında aşağıdakilerden hangisine örnek verilmemiştir? A) Olumlu cümle B) Olumsuz cümle C) Soru cümlesi D) Ünlem cümlesi 161

TÜRKÇE Cümle Türleri Test - 53 1. Basit Yapılı Cümle • İçerisinde tek yargı, tek fiil, dolayısıyla isim veya fiil cinsinden tek yüklem bulunan cümledir. • Birleşik Yapılı Cümle P • Bir temel cümle ile onun anlamını tamamlayan en az bir yan cümleden (fiilimsi) meydana gelen cümlelerdir. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Sınıf kuralları açıklandıktan sonra kurallar yazılarak panoya asıldı. B) 11 Nisan Cumartesi günü piknik için Belgrat Ormanlarına gideceğiz. A C) Ahşam boyama etkinliklerine katılan arkadaşlarım etkinlikten çok memnun kaldı. D) Şair, bu şiirinde doğanın güzelliğini ve bu güzelliğin korunması gerektiğini anlatıyor. 2. Basit yapılı cümle: Tek yüklemli, tek yargılı cümledir. S Örnek: Kuşlar, sabahları daha bir coşkulu ötüyor, cümlesinde \"ötüyor\" çekimli fiildir ve cümlenin temel yargısı- dır. Yüklem dışında cümlede yargı belirten bir ifade olmadığı için cümle yapısına göre \"basit yapılı\" cümledir. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi açıklaması verilen cümle türüne örnektir? A) Saat 10.00’u gösterdiğinde bütünleme sınavı başlamış olacak. B) Doğrudan doğruya ciğerimden çıkmış bir şey var bu resimlerde. C) Sonuç odaklı düşünen kişiler, süreç içerisindeki eksiklerini görmezden gelir. D) İnternet bağımlılığı, gençler arasında her gün biraz daha artıyor. S 3. Birleşik yapılı cümle: Bir temel cümle ile onun anlamını tamamlayan en az bir yan cümleden meydana gelen cümlelerdir. Bu cümle yapısı \"içinde fiilimsi bulunan cümle\" olarak da adlandırılır. Örnek: Geçenlerde bu yazarın yeni çıkan romanını okudum, cümlesinde \"okudum\" çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir, \"çıkan\" sözcüğü sıfat-fiildir ve yan cümle görevinde kullanılmıştır. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi açıklaması verilen cümle türüne örnek gösterilemez? A) Kendini ifade etme becerilerini geliştirmede okuma ve yazmanın önemi yadsınamaz. B) Matematik dersine karşı geliştirilen olumsuz algıları ortadan kaldırmanın birçok yolu var. C) Yaşadığımız olumsuzlukları görüp olumlama yapmak polyannacılık değildir. D) İstanbul’daki Çamlıca Tepesi’ne birden çok baz istasyonu bu yıl yapıldı. 162

TÜRKÇE Cümle Türleri P 4. Cümlelerin, aralarındaki anlam ilgisinden dolayı virgülle veya noktalı virgülle birbiri ardına sıralanmasıyla olu- şan cümle yapısına sıralı cümle denir. • Doğal afetlerden etkilenen bölgeye devlet --- Buna göre yukarıdaki cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa cümle yapısına göre sıralı cümle olur? A) yardım etti ve bölgedeki insanlar güvenli yerlere taşındı. B) yardım malzemeleri gönderdi, Kızılay bölgede çadır kurdu. C) görevlileri gönderildi ve bölgede huzuru sağlamaya çalıştı. D) adamları ve yardımseverler hemen ulaşarak insanlara destek oldu. 5. Bağımlı sıralı cümle: Öge ortaklığı olan cümledir. Farklı yüklemlerin özne, nesne, tümleç gibi ortak ögeleri var- A dır. S Örnek: (Ben) Dün akşama kadar çalıştım, çok yoruldum. (Özne ortak) S Bağımsız sıralı cümle: Öge ortaklığı olmayan sıralı cümledir. Cümleler arasında anlam ilgisi olduğu hâlde hiçbir ögesi ortak olmayan cümlelerdir. Örnek: Laf çok, icraat yok. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi öznesi ortak bağımlı sıralı bir cümledir? A) Annesini her gün arıyordu çünkü annesi bu aralar onu çok özlediğini söylüyordu. B) İyi yaşam sizin ayağınıza her zaman gelmez, iyi yaşam için siz de çaba sarf etmelisiniz. C) Son günlerde yaşananlar, tüm insanlığı etkiledi; insanların yeni kararlar almasına sebep oldu. D) Partisine davet ettiği herkes partiye katılınca mutluluğunu gizleyemedi. 6. Aralarındaki ilgiden dolayı birbirlerine bir bağlaçla bağlanan cümlelerdir. \"ve, ama, fakat, lakin, ancak, ne … ne, ya … ya, hem … hem\" vb. bağlaçlar birden fazla yüklemi birbirine bağlar. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca açıklaması verilen cümleye örnektir? A) Beni havaalanından almaya ya annem ya da abim gelecekmiş. B) Elis ve Ela, sinemada Kaptan Pengu ve Arkadaşları’nı izledi. C) Yaptığı hataları ne düşünür ne de onları telafi etmek için bir adım atar. D) İtalya’dan dönen Toprak, yaşam şartlarının İtalya’da çok zor olduğunu söyledi. 7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Kış güneşini aldatıcı bulan birçok insan gibi ben de hafif kıyafetler giyerek dışarı çıktım. B) İnternet ortamındaki bazı oyunlar, çocuklarımızı olumsuz etkiliyor. C) Kızamık, suçiçeği, kabakulak gibi hastalıklardan korunmak için dengeli beslenmek de önemlidir. D) Türk kültürünü sonraki kuşaklara tam ve doğru aktarmak her birimizin sorumluluğudur. 163

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 54 1. Atatürk Ortaokulu Beden Eğitimi öğretmeni Mehmet Bey, 16 kişilik 8/A sınıfı öğrencileri arasında masa tenisi turnuvası düzenlemektedir. Öğrencileri 8 gruba ayıran Mehmet Bey, kura sonucu kişileri ve turnuvanın finale kadarki bölümünü aşağıdaki şekilde göstermiştir. P FİNAL Yarı Final Yarı Final Çeyrek Final Çeyrek Final Çeyrek Final Çeyrek Final A Ece Eda Cem Nur Ali Ela Ege Can & & & && && & Ada Mert Elif Ediz Erol Ezgi Cenk Ferit FG A B C DE H • Her grupta kazanan bir kişi bir üst tura yükselmektedir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez? S A) E grubunda kazanan kişi ile F grubunda kazanan kişi çeyrek finalde karşılaşır. B) Cenk üç oyunu kazanması hâlinde finalde Ezgi ile karşılaşabilir. C) G grubundan bir kişi ile H grubundan bir kişi yarı finalde birbirine rakip olabilir. D) A grubunda kazanan kişi ile D grubunda kazanan kişi bir üst turda birbirine rakip olmazlar. S 2. “Yetenek Sensin” adlı yarışma programında yeteneğini sergilemek isteyen Murat, Sinan, Alper, Songül ve Nida adlı kişiler son provalarını tamamlayıp sırasıyla sahnede gösterilerini sunacaklardır. Gösterilerini sergileyecek- leri sırayla ilgili şunlar bilinmektedir: • Murat, Songül’den hemen bir sıra önce gösterisini sergilemiştir. • Sinan’dan hemen sonra bir kız gösterisini sergilemiştir. • Alper, Nida’dan önce gösterisini sergilememiştir. Bu bilgilere Songül, gösterisini hangi sırada sergilemiş olabilir? A) 2 veya 4 B) 2 veya 5 C) 2, 4 veya 5 D) 3, 4 veya 5 164

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P 3. Heimlich manevrası, halk arasında Hemlik manevrası olarak da bilinen önemli bir ilkyardım uygulamasıdır. Nefes borusuna bir cisim kaçması nedeniyle boğulma olayları yetişkinlerde ve özellikle çocuklarda çok sık görülen acil olaylardır. Çocukların yutamayacakları kadar büyük ve sert cisimleri ağızlarına almaları veya yemek yerken aynı zamanda nefes almaya veya konuşmaya çalışmamız nedeniyle soluk borusu tıkanabilir. Bu gibi durumlarda öksürerek cisim çıkmıyorsa uygulanması gereken en etkili yöntem Heimlich manevrası ile sert cismi soluk borusundan çıkarmaktır. Öğrenmenin size hiçbir şey kaybettirmeyeceği Heimlich manevrası, hiç beklemediğiniz anda hayat kurtarıcı bir bilgiye dönüşebilir. Peki, Heimlich manevrası nasıl yapılır? YETİŞKİNLERDE: BEBEKLERDE: A S Bilgi ve görsellerden hareketle bebeklerde veya yetişkinlerde Heimlich manevrası uygulama aşamaları; S I. Bebeklerde bebek ters olacak şekilde yatırılır, bebeğin sırtına beş kez vurulur. Daha sonra başı elle destek- lenerek sırtüstü çevrilir, bebeğin göğüs kafesinin alt orta noktasına beş defa baskı uygulanır, ağız içi kontrol edilip yabancı cismin çıkıp çıkmadığı kontrol edilir. II. Yetişkinlerde hastayı hafifçe öne eğip arkasına geçiyoruz. Bir elimizi yumruk yapıyoruz. Ellerimizi hastaya dolayıp yaptığımız yumruğu diğer elimizle tutup hastanın göğüs kafesinin üstüne yerleştiriyoruz. Yumruğu kendimize ve yukarı doğru kuvvetlice çekiyoruz. Ta ki yabancı madde dışarı atılana dek. III. Bebeklerde bebek ters olacak şekilde yatırılır, bebeğin sırtına beş kez vurulur. Daha sonra başı elle destekle- nerek yüzüstü çevrilir, bebeğin göğüs kafesinin alt orta noktasına beş defa baskı uygulanır, ağız içine bakılıp yabancı cismin çıkıp çıkmadığı kontrol edilir. IV. Yetişkinlerde hastayı hafifçe öne eğip arkasına geçiyoruz. Bir elimizi yumruk yapıyoruz. Ellerimizi hastaya dolayıp yaptığımız yumruğu diğer elimizle tutup hastanın kaburgalarının altına (göbeğin üst tarafı) yerleş- tiriyoruz. Yumruğu kendimize ve yukarı doğru kuvvetlice çekiyoruz. Ta ki yabancı madde dışarı atılana dek. numaralı cümlelerin hangilerinde doğru bir şekilde anlatılmıştır? A) I ve II. B) II ve III. C) I ve IV. D) II ve IV. 165

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Ethem Bey, eşi Arzu Hanım'dan akşam yemeği için etli kuru fasulye yapmasını rica eder. Arzu Hanım, çoktandır yapmadığı bu yemeğin malzemelerini ve yapılış aşamalarını internetteki bir siteden alır. Verilen malzemeleri yapılış aşamalarına uygun bir şekilde hazırlamaya çalışır. Malzemeler: P • 2 su bardağı kuru fasulye A Yapılışı: • 300 gr dana kuşbaşı et • 1 tane kuru soğan • 1 tane sivri biber • 1 yemek kaşığı domates salçası • 1 tatlı kaşığı acı biber salçası • tuz ve 1 tane küp şeker • 4, 5 -5 bardak sıcak su • çok az sıvı yağ 1. Kuru fasulyeyi akşamdan soğuk suyla ıslatın, ertesi gün suyunu süzüp bolca yıkayın. 2. Diğer taraftan etleri biraz sıvı yağ eklediğiniz düdüklü tencerenin içine alın ve harlı ateşte rengi dönene kadar kavurun. 3. Kavrulduğunda kuru fasulyeyi içine ekleyin. S 4. Üzerine soğan ve biberi de doğrayıp salçaları da ekleyin ve karıştırın. 5. Suyunu da fasulyelerin üzerini biraz geçecek kadar yaklaşık 4,5 -5 bardak kadar sıcak suyu ekleyin. 6. Tuzunu ve şekerini de atıp karıştırıp kapağını kapatın. 7. Harlı ateşte düdük ötene kadar, daha sonra ise düdüğünü indirip orta ateşte 30 dk. kadar pişirin. 8. Pişme süresi fasulyenin tazeliğine bağlı değişebilir. 9. 30 dakikadan sonra kontrol etmekte fayda var. Pişmemişse biraz daha kaynatın. Yapılan yemek hakkında Ethem Bey’in düşünceleri şu şekildedir: S “Etler, hafif çiğ kalmış ve galiba kuru fasulye çok kuru olmuş. Yine de ellerine sağlık.” Buna göre Arzu Hanım yemek yapılış aşamalarından hangilerine dikkat etmemiş olabilir? A) 1 - 2 B) 2 - 5 C) 3 - 9 D) 2 - 7 5. Hafta sonu sinemada film izlemek için sinema salonuna giden Batın, Serhat, Canpolat, Yahya ve Şerif adlı kişiler 1’den 5’e kadar numaralanmış koltuklarda oturmaktadır. Oturdukları koltuklara dair şunlar bilinmektedir: • 3 ve 4 numaralı koltuklarda Serhat ve Şerif oturmaktadır. • Canpolat’ın oturduğu koltuk numarası Batın’ın oturduğu koltuk numarasından büyüktür. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Canpolat 2 numaralı koltukta oturmaktadır. B) Şerif 3 numaralı koltukta oturmaktadır. C) Batın 5 numaralı koltukta oturmaktadır. D) Yahya 1 numaralı koltukta oturmaktadır. 166

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. Startfen Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğrencisi Emre, notlarını bilgisayar ortamında Osmanlıca kaydetmek için aşağıdaki klavyeyi kullanmaktadır. P Emre son çalışmasını şu cümle ile bitirmiştir: Geçmiş geleceğin aynasıdır. A Buna göre Emre’nin yazdığı cümlenin bu klavyedeki Osmanlıca karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? S A) S B) C) D) 167

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 55 1. Sürat Kargo Çamdibi Acentesi’nden kargosunu alan Murat Bey, Yener İş Merkezi’ndeki arkadaşına uğrayacaktır. Bu nedenle aracındaki navigasyonu açan Murat Bey, verilen yönlendirmelere göre en kısa yoldan gideceği yere varmak istemektedir. P A Buna göre aşağıdaki yönlendirmelerden hangisi Murat Bey’i en kısa yoldan gideceği yere ulaştırır? A) 2818. Sokak bitiminde sağa dön ve 2821. Sokak’tan ilerle. Sol tarafta karşına çıkan ilk yoldan sola dön ve ilerle. 1204/6. Sokak’ta biraz ilerledikten sonra önüne çıkan kavşak etrafında dön ve ilerle. 1202/1.Sokak’a girdiğinde varmak istediğin yer solunda yer alacak. S B) 2818. Sokak bitiminde sağa dön ve 2821. Sokak’tan ilerle. Sol tarafında yer alan ikinci sokaktan sola dön ve ilerle. 1204/6. Sokak’a vardığında sola dön ve dümdüz ilerle. İleride karşına çıkan kavşak etrafında dön ve 1202/1. Sokak’a gir hafif ilerle. Varmak istediğin yer sağında yer alacak. C) 2818. Sokak bitiminde sağa dön ve 2821. Sokak’tan ilerle. Sol tarafta karşına çıkan ilk yoldan sola dön ve ilerle. 1204/6. Sokak’ta biraz ilerledikten sonra önüne çıkan kavşak etrafında dön ve ilerle. 1202/1.Sokak’a girdiğinde varmak istediğin yer sağında yer alacak. D) 2818. Sokak bitiminde sağa dön ve 2821. Sokak’tan ilerle. Sol tarafta karşına çıkan ilk yoldan sola dön, biraz S ilerle. Ardından sağ tarafta karşına çıkan ilk yoldan sağa dön ve biraz ilerle. 1204/6. Sokak’a vardığında sola dön dümdüz ilerle. Sol tarafında yer alan 1201. Sokak’a gir ve biraz ilerle, ardından sağa dön. 1345. Sokak’tan dümdüz ilerle. Yolun sonunda varmak istediğin yer karşında yer alacak. 2. Okul çıkışı acıkan ve yemek yemek isteyen Tahir, Reyhan, Sedef, Halit ve Emrah adlı kişiler bir ızgara salonuna gitmişlerdir. Izgara salonunda sadece kanat ve pirzola servis edilmektedir. Kişilerin yedikleri ızgara çeşitleri ile ilgili şunlar bilinmektedir: • Her bir kişi sadece bir çeşit ızgara yemiştir. • Üç kişi pirzola yemiştir. • Sedef ve Reyhan aynı ızgara çeşidini yemiştir. • Halit ve Emrah’ın yediği ızgaralar farklıdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle kanat yemiştir? A) Sedef B) Emrah C) Halit D) Tahir 168

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Aşağıdaki tablolarda Türkiye’nin 1940 ve 2018 yıllarındaki yaş seviyesine göre kadın-erkek nufüs piramidi veril- miştir. Doğum Yılı P <1928 A S 1929-1933 S 1934-1938 1939-1943 1944-1948 1949-1953 1954-1958 1959-1963 1964-1968 1969-1973 1974-1978 1979-1983 1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013 2014-2018 Türkiye'nin 1940 yılı nüfus piramidi Türkiye'nin 2018 yılı nüfus piramidi *Yaşlı kesim, 65 yaş ve sonrasıdır. Buna göre bu iki piramidin karşılaştırılmasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez? A) 20-24 yaş grubunda kadın- erkek nufusu 2018 yılında artmıştır. B) 2018 yılı nüfus piramidinde yaşlı kesiminin nüfusu artmıştır. C) 1940 yılında erkek nüfusunun kadın nüfusundan az olmasının sebebi 2. Dünya Savaşı’dır. D) 1940 yılında 0-19 yaş grubunda yer alan kadın ve erkek sayısı 2018 yılındaki kadın erkek sayısından daha çoktur. 4. Her yıl 1 Eylül’de kutlanan \"Dünya Barış Günü\" için yüzlerce etkinlik, okullarda pano düzenlemeleri, barış adına bir araya gelen insanların söylediği şarkılar… İnsanlar 1939 yılından bu yana nesneleri barış sembolü şekline dönüştürmüştür. Güvercin, ki en çok bilinen barış sembolüdür, zeytin dalı, kâğıt turnalar, V işareti, her rengi içinde barındıran barış bayrağı… Aşağıdaki görsellerin hangisinde paragrafta belirtilen sembollerin dışında bir barış sembolüne yer veril- miştir? A) B) C) D) 169

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 5. Ankara’dan İstanbul’a seyahat etmek isteyen İsmail Bey, Startfen Seyahat adlı otobüs firmasının sitesinden ken- disine uygun bir bilet bakmaktadır. STARTFEN 01.00 2+1 70,00 TL (6 saat) Ankara (Aşti) Otogarı > Esenler Otogarı SEYAHAT P Güzergah: Ankara (Aşti) Otogarı (01.00) - Esenler Otogarı (07.00) Devamını görmek için tıklayın. Lütfen soldan koltuk seçiniz. 3 3 3 12 15 18 21 25 28 31 34 37 41 2 2 2 11 14 17 20 24 27 30 33 36 40 39 Tek seferde en fazla 4 1 4 7 10 13 16 19 22 23 26 29 32 35 38 koltuk seçebilirsiniz. A Bu seferde güneş çoğunlukla sol taraftan vuracaktır. Dolu Koltuk - Erkek Boş Koltuk ONAYLA VE DEVAM ET Otobüs çarşambayı perşembeye bağlayan gece Dolu Koltuk - Kadın Seçilen Koltuk kalkacaktır. İsmail Bey’in Startfen Seyahat firmasından baktığı otobüs bileti için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? S A) İsmail Bey’in baktığı otobüste tekli ve çiftli olmak üzere on bir koltuk boş görünmektedir. B) İsmail Bey dilerse 70 TL’ye 30 – 41 arası herhangi bir koltuğu seçebilmektedir. C) İsmail Bey’in baktığı otobüste çiftli koltukların birinde erkek ve kadın yan yana oturmaktadır. D) İsmail Bey bilet seçmesi halinde tahmini 6 saatlik bir yolculuğun sonunda Esenler Otogarı'na varacaktır. 6. 1 2 3 4 5 6 KATME R S Bir sitenin girişinde yer alan kapının şifresi güvenlik amaçlı her gün otomatik olarak değişmektedir. Yukarıda ilk gün şifresi yer almaktadır. Şifre değişimi her gün bir önceki güne göre gerçekleşmektedir. 2. Gün Şifre 3. Gün Şifre 1 Bir harf ileri Aynı kal 2 İki harf ileri Bir harf geri 3 Aynı kal Bir harf ileri 4 Bir harf geri 5 Aynı kal Aynı Kal 6 Bir harf geri Bir harf ileri Aynı Kal Tabloya göre üçüncü günün şifresi aşağıdakilerden hangisidir? A) LBULDP B) LCTLEP C) LBULFP D) LPECTL 170

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 7. Akrofonoloji bilimine göre her harfin farklı bir anlamı vardır. Aşağıda verilen harflerin anlamlarına göre, isme karşılık gelen harfleri bir araya getirerek isim analizinizi yapabilirsiniz. Önsezileri kuvvetli olan Güzel sanatlara yat- kişiliği temsil eder. İs- kınlığı temsil eden minin içerisinde en duygusal bir kişiliği olumsuz olaylarda dahi ifade eder. umutlarını yitirmeyen Algılama gücünü, mantık yürütebilme kabiliyetini ve yüksek A B C Ç Dkişiliği temsil eder. Zevk ve sefa düşkünü Üstün güç, hırslı ve kişiliği ifade eder. zorluklara direnen ki- şiliği ifade eder. kişilik olarak tanımlanır. P A İnatçı kişilik, gerginlik S ve üstün güçlere sa- S hip olma isteğini ifa- de eder. Ruhsal karışıklığı yani üzüntü ve sevinci bir arada yaşayan ve ruh- E F G H Isal gelgitleri olan kişi- Sakinliğin, uysal ve Sakin ve sessiz bir kişi- Hassas ve duygusal bir güvenilir kişiliğin işaret- liği ifade eder. kişiliği ifade eder. çisidir. liği ifade eder. Kırılgan kişiliği temsil Kaprisli ve kıskanç ki- Başarılı, unvan sahibi Sanatsal yönleri olan Ticarete yatkınlık ve İeder. J K L Mşilik belirtisini temsil ve daima yükselen bir kabiliyetli kişilik ifade- yüksek zekâ seviyeli eder. kişiliği ifade eder. sidir. kişiliği ifade eder. Kendinden emin kişi- Tereddütlü kişilik de- lik, girdikleri ortamda mektir, karar vermede kendine güvenli tavır- zorlanmalar yaşarlar. Üstün güçlere sahip, sağduyulu kişiliği ifa- N O Ö P Rde eder Gizemli kişilik sahibidir. Duygularını açığa vur- Gizliliği sever. maktan kaçınır. larıyla dikkat çekerler. Oldukça ketum tavır- Akıllı, uslu görünümlü, Başarıları devamlı en- lı ve duygularını kar- çok ağır hareket eden, gellenen bir kişiliği şısındakine açmayı işlerini ağırdan alan temsil eder. zor başarabilen kişiliği bir profil çizen kişilik. Hayalperestliği sem- bolize eder. Aşırı hayal S Ş T U Ükuran kişilik. Fazla üretken ve güçlü bir yapıya sahiptir. temsil eder. Geçmişteki izleri, Bilimsel açıdan başarı- üzüntü ve diğer olayları lı, okumayı seven, aka- sürekli yaşarlar, geçmiş- demik anlamda başa- lerini asla unutmazlar rılı kişilik ifadesidir. ve güçlü bir kişilik yapısı Kendi içine dönük,   umursamaz bir kişiliği V Y Zifade eder. gösterirler. Çocuğuna …I… …II… …III... isimlerini veren ailelerin çocuklarının isimlerinin kişilik analizleri şöyledir: I. İki zıt duyguyu bir arada yaşayan, karar vermede zorlanan, durağan, algılama gücü yüksek, sağduyulu bir kişiliği temsil eder. II. Hayal kuran, iki zıt duyguyu bir arada yaşayan, ticarete yatkın, karar vermede zorlanmasına rağmen algı- lama gücü yüksek bir kişiliğe sahiptir. III. Üretken, başarıları engellenmesine rağmen daima yükselen, ağırbaşlı, güvenilir ve iki zıt duyguyu bir arada yaşayan bir kişiliğe sahiptir. Buna göre numaralı yerlere gelebilecek isimler, aşağıdakilerden hangisi olabilir? I II III A) Erhan Semra Şükran B) Erkan Sema Şükriye C) Erhan Semra Şükufe D) Ercan Selda Şükrü 171

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları Etkinlik - 19 1. Aşağıdaki cümlelerde anlatım bozukluğu olan cümlelerin başına \"X\" olmayan cümlelerin başına \"3\" koya- lım. 1. Basketbol maçlarına bazen çok sık bazen hiç gitmem. 2. Herkes çalışmasını bitirdi, kimse başka işlerle meşgul olmadı. 3. Arkadaşıyla bugünkü olay hakkında görüşmek istedi ama onu bulamadı. P 4. Artık sana karşı çıkmak, kavga etmek istemiyorum. 5. Düşüncelerini açıkça savunuyor, karşı çıkılmasından hoşlanmıyordu. 6. Size çok selam söyledi, en yakın zamanda görmek istiyormuş. 7. Verdiğim kararlara saygı duyuyor, her zaman destekliyordu. 8. Sinemaya gitmeden önce yemek yemeye karar verdik. 9. Ülkemiz sosyal yardımlarda ve özel hizmetlerde atılım gerçekleştirdi. 10. Marmaris’e bilet alıp otelde kalındı. A 2. Aşağıdaki tabloda verilen cümlelerde anlatım bozukluğu yapılmıştır. Anlatım bozukluğunun nedenlerini bularak cümlelerle eşleştiriniz. Cümleler Anlatım Bozukluğunun Nedeni S 1. Adamın ifadesi alınıp serbest bıraktı. Ek eksikliği 2. Galibiyeti korumak için takım halinde geriye çekildiler. Çatı uyumsuzluğu 3. Tedavi olmak için önce muayene oldu sonra sıra aldı. Mantık ve sıralama hatası 4. Fakülte bu yıl mezun olup Mardin'de öğretmenlik yapmaya başladı. Yanlış ek kullanımı 5. Çocuklardan hepsi öğretmenin sözünü dinlemişti. Gereksiz sözcük kullanımı S 3. Aşağıdaki cümlelerdeki açıklamaları okuyunuz. Doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazınız. 1. “Bardağını güzelce yıkadım.” cümlesinde anlatım bozukluğu vardır. 2.“Çalıştığı firma ve şirketlerden aldığı teşekkür belgelerini dosyalamış.”cümlesinde anlatım bozuk- luğu yoktur. 3. “Çantandaki defterleri dolabına yerleştirmelisin.” cümlesinde anlatım bozukluğu yoktur. 4.“Çiçekleri seviyor, gözü gibi bakıyordu.”cümlesinde zarf tamlayıcısı eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır. 5.“Sehpaların temizliğine çok önem verir, asla ihmal etmezdi.”cümlesinde nesne eksikliğinden kay- naklanan bir anlatım bozukluğu vardır. 172

TÜRKÇE Etkinlik - 20 Anlatım Bozuklukları 1. Aşağıdaki tabloda verilen cümleleri inceleyiniz. Bulduğunuz anlatım bozukluklarının numaralarını uygun tabağa yazınız. 1. Yeni aldığımız eve taşınmadan önce biraz temizlemek istiyordum. P 2. Bazen arkadaşım bize, bazen de ben onlara giderim.. 3. Ülkemiz ekonomik ve kültürel açılardan değerlendirildi. 4. Okul çıkışında problemlerini masaya yatırdık. 5. Yaşanan bu trajediden kimse paçasını kurtaramazlar. 6. Karşı komşumuz yemek hazırladığını, kendisine yardım etmemizi istedi. 7. Arılar nice zamandır ortalıkta görünmüyorlar. 8. Bu etkinliği çokça önemsiyor, katılımın yüksek olmasını arzu ediyordu. Tamlama Hatası Özne-Yüklem Nesne Eksikliği A Uyumsuzluğu Anlam Yer Tamlayıcısı Yüklem S Belirsizliği Eksikliği Eksikliği 2. Aşağıdaki cümlelerde yapılan anlatım bozukluklarını düzeltiniz. Cümlelerin doğru şekillerini boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Eşyaların hepsini satın aldı ve kimseye dağıtmadı. S 2. Sevinçten yüreği ağzına gelmişti çocuğun. 3. İki ünlü psikolog, bu konuyu programda karşılıklı tartıştılar. 4. Sizinle ilk tanıştığımız anı asla unutmayacağım. 5. Yumurta haşlamayı bırak bir biber dolması bile yapmak gelmez elinden. 6. Yarın akşam her ne olursa olsun yemeğe yetişebilirim belki. 173

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları Test - 56 1. Birden çok yüklemli cümlelerde öznenin bütün yüklemlerle uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde özne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu ortaya çıkar. Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir anlatım bozukluğu vardır? A) Önemli konularla ilgili herkes görüşlerini açıklamalı, susmayı tercih etmemelidir. P B) Kahvaltıda ben meyve suyu içmeyi, kardeşim ise çay içmeyi seviyordu. C) Düzce’ye en kısa sürede ulaşmak istiyorum çünkü çok merak ediyorum. D) Yan masada oturan kişiler kafa kafaya vermiş karşılıklı bir konuyu tartışıyorlardı. 2. Cümlede kullanılması gereken bir öğenin bulunmaması, anlatım bozukluğuna yol açar. Nesne eksikliği bunlar- dan biridir. A Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var- dır? A) Yeterince emek vermediğini ailenin tüm fertleri biliyor. B) Meselenin detaylarını arkadaşlarıma anlatır ve aydınlatırım. C) Misafirleri tarafından eleştirilince ağzı kulaklarına vardı. D) Site yöneticisine herkes saygı gösteriyor, çıtını çıkarmıyordu. S 3. Bir ülkenin bilime ve teknolojiye yatırımı yoksa hiçbir vakit gelişemez. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir? A) “ülkenin” sözcüğünün yerine “memleketin” sözcüğü kullanılarak B) “ve” sözcüğü cümleden çıkarılarak S C) “gelişemez” sözcüğünün yerine “büyüyemez” sözcüğü kullanılarak D) “yoksa” sözcüğünden sonra “o ülke” sözü getirilerek 4. Cümlede eklerin yanlış, eksik ya da fazla kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde, ekin yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozuk- luğu vardır? A) Yaşlı adamın yüzündeki kırışıklıklar tecrübe ve deneyimlerin yansımasıydı. B) Bahçedeki ağaçların hepsini suladı, havalar ısınınca büyüyüp serpildi. C) Kalemini kullandıktan sonra teslim edince teşekkür etmeyi unutma. D) 8/A sınıfı, konuşmasını çok iyi beceren öğrencilerden bir araya geliyor. 174

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları P A 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir sözcüğün yerine yanlış anlam verecek şekilde başka bir sözcük kul- S lanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? S A) Köy sakinleri, her yolu düşen insana evlerinin kapısını açmaktan çekinmiyorlardı. B) Aramıza yeni katılan öğrenci çekimser tavrıyla hepimizin dikkatini çekiyordu. C) Geçen dönem okuma saatlerinde aşağı yukarı tam yirmi beş kitap okudum. D) Bakışlarını kaçırmayı tercih etmiyor, yüzüme bakmaktan çekinir bir hâli vardı. 6. Aşağıda anlatım bozukluğuna yol açan durumlarla ilgili bilgiler verilmiştir. • Anlamca birbiri ile uyuşmayan sözcüklerin bir arada kullanılması, cümlede çelişkili ifadenin doğmasına neden olur. • B ir sözcüğün ifade ettiği anlam, diğer sözcük içinde olduğundan, bu tür ifadeler de anlatım bozuklu- ğuna yol açar. • S özcüklerin karşıladığı anlamda kullanılmaması da anlatım bozukluğuna yol açar. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu maddelerden birini örnekleyen bir kullanım yoktur? A) Ondan şüphem yok ki ödevini eksiksiz bir biçimde bitirmiş olmalı. B) Başarılı akademisyen, Avrupa’da dört yıl öğretim gördükten sonra ülkeye döndü. C) Çok evde vakit geçiren kişilerin sıkılması ve bunalması gayet normaldir. D) Bizi kapıda karşılayan kişi elinden her iş gelen marifetli bir garsondu. 7. Gereksiz sözcük kullanımından kaynaklı anlatım bozukluğu, aynı anlama gelen sözcüklerin veya söz grupları- nın aynı cümle içerisinde kullanılmasıyla oluşur. Örneğin “Hayatım boyunca görev ve vazifeden kaçmadım.” cümlesinde aynı anlama gelen “görev” ve “vazife” sözcüklerinin bir arada kullanılması anlatım bozukluğuna yol açmıştır. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde gereksiz sözcük kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? A) Yıllar önce diktiğimiz fidanlar bu hasatta bari hiç olmazsa fıstık versin. B) Son okulun gününde öğretmenleriyle hatıra defteri doldurdular. C) Ülkemizin kıyı kesimlerindeki esen rüzgâr, hava sıcaklıklarını düşürdü. D) Şairin büyük ilgiyle takip edilen dinletisini müzik kanalları yayımladı. 8. Birazdan dışarı çıkarız, diye alçak bir sesle arkadaşının kulağına fısıldıyor; kimseyi durumdan haberdar etmek istemiyordu. Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Birbiriyle çelişen sözlerin bir arada kullanılması B) Özne-yüklem uyumsuzluğu C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması D) Gereksiz sözcük kullanılması 175

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları Test - 57 1. Virgülün uygun yerde kullanılmaması anlam belirsizliğine yol açtığından anlatım bozukluğu gerçekleşir. Örne- ğin “Görevli polisi çağırdı.” cümlesinde iki farklı anlam ortaya çıkar. Bu anlam belirsizliğinin dolayısıyla da anla- tım bozukluğunun önüne geçmek için “Görevli” sözcüğünden sonra virgül getirilmelidir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var- dır? A) Aramıza en son katılan oyuncu herkesi selamlayarak yerine geçti. P B) Katılımcıların çoğunu göz ucuyla tarayarak sunumuna başladı. C) Genç kadının yanına gelerek durumu açıklama ihtiyacı duydu. D) Ne istediği belli olmayan kişiler, hedeflediği noktaya ulaşamaz. 2. Cümlede kullanılması gereken bir ögenin bulunmaması, anlatım bozukluğuna yol açar. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde öge eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır? A A) Sıcaklıkların önümüzdeki hafta ciddi oranda düşeceği söyleniyor. B) Okuduğu biyografik kitaplardan sonra sözcük hazinesi yükselmişti. C) Askerlik anılarımı günlük şeklinde kaleme aldım, yayımlanması için matbaaya gönderdim. D) Limana indirilen mobilya parçaları, nakliye araçlarıyla depoya taşınıyordu. 3. (I)Uzun bir süreden sonra, ailemle vakit geçirmek üzere memlekete gidecektim. (II)Yüreğimde büyük bir hasret vardı, içim kıpır kıpırdı. (III)Yeni otobüse binmiştim ki ehliyetimi yurtta unuttuğumu fark ettim. (IV)Güvenli bir seyahat için duygularımı kontrol etmem gerektiğinin bir yansımasıydı bu. S Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu vardır?A) I. B) II. D) IV. C) III. 4. Deyimlerin kalıplaşmış anlamları vardır ve deyimler bu kalıplaşmış anlamları çerçevesinde kullanılır. Cümlenin anlamına uygun bir deyimin kullanılmaması durumunda anlatım bozukluğu ortaya çıkar. S Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde deyimin yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? A) Başkalarını acımasızca eleştirmeden önce dönüp aynaya bakmalısın. B) İşimiz başımızdan aşkın, lütfen sorununu söyle ve git. C) En acı olayları bile damdan düşercesine haber verirdi. D) Elde ettiği başarılar sayesinde ustasından azar işitti. 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu yoktur? A) Hafızanızı yoklarsanız geçen gün kardeşim ve ben size başvurmuştum. B) Sizinle yirmi beş yıl önce bu iskelede karşılaşmıştık. C) Babam kuşlarına çok önem verir, her gün uçururdu. D) Akrabalarımızın sorunlarını can kulağıyla dinlemeli, değer vermeliyiz. 176

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları P 6. Türkçe dersinde Leyla Öğretmen anlatım bozuklukları konusunun “Anlamca Çelişen Sözcüklerin Bir Arada Kul- lanılması” alt başlığını açıklarken şunları söylemiştir: İyi bir cümle, karşıladığı yargıyı tam olarak anlatmalıdır, açık olmalıdır. Cümledeki açıklık ise anlamın kolayca anlaşılır olması demektir. Anlamca birbiri ile uyuşmayan sözcüklerin bir arada kullanılması, cümlede çelişkili ifa- denin doğmasına neden olur. Ardından öğrencilerinden bu açıklamaya uygun anlatım bozukluğunun olduğu cümleler istemiştir. Öğrencile- rin kurduğu cümleler şu şekildedir: Gecenin ilerleyen saatlerinde kesin- Üç aşağı beş yukarı tam beş saattir likle dışarı çıkmamalısın. durakta bekliyorum. Berat Furkan Mutlaka akşamki organizasyona Elbette her insanın başa çıkamadığı A katılabilirim diye düşünüyorum. sıkıntılar gün yüzüne çıkabilir. S Eda Yasemin Buna göre aşağıdaki hangi öğrencinin kurduğu cümlede anlatım bozukluğu yoktur? A) Berat B) Eda C) Furkan D) Yasemin 7. Türkçe Öğretmeni Hülya Hanım anlatım bozukluğu konusunu anlatırken şu alt başlıklara değinmiştir: S • Eş anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılması: Bu tür anlatım bozuklukları aynı anlama gelen sözcüklerin veya söz gruplarının aynı cümle içerisinde kullanılmasıyla oluşur. • Yüklem eksikliği: Sıralı ve bağlı cümlelerde iki cümlenin bir yükleme bağlanması sonucu anlatım bozukluğu meydana gelir. • Yer tamlayıcısı eksikliği: Cümlede kullanılması gereken yer tamlayıcısının bulunmaması, anlatım bozuklu- ğuna yol açar. Ardından Hülya Hanım, öğrencilerine akıllı tahtadan şu dört cümleyi göstermiştir: I. İznimiz sona erdiğinde sen personel işlerine, ben muhasebe birimine uğrayayım. II. İnterneti günlük hayatta fazlasıyla kullanıyoruz, her ne hikmetse uzak duramıyoruz. III. Müzik eşliğinde kitap okumak bu iki arkadaşın en çok keyif aldığı etkinlikti. IV. Toplantıya katılan tüm çalışanlar fikir ve düşüncelerini açıkça ifade etti. Bu cümlelerin her birinin bu alt başlıklardan birine örnek olduğunu birinde ise anlatım bozukluğunun olmadı- ğını söyler. Buna göre numaralandırılmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur? A) I. B) II. C) III. D) IV. 177

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları Test - 58 1. Deyimlerin kalıplaşmış anlamları vardır ve deyimler bu kalıplaşmış anlamları çerçevesinde kullanılır. Kalıplaş- mış belli bir anlamı karşılayan deyimin başka bir anlamda kullanılması, anlatım bozukluğuna yol açar. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde deyimin yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? A) Bugüne kadar her saçmalığına göz yumduk ama yeter artık haddini bil! P B) Yeni doğan bebekten sonra ikizlerin pabucu dama atıldı. C) Okuma saatinde sınıf o kadar sessizdi ki kimseden çıt çıkmıyordu. D) Başardığı güzel işler sayesinde patronunun gözünden düştü. 2. Cümle Anlatım Bozukluğu I. Yırtılan kitabımın sayfalarını her yerde aramamıza rağ- Sözcüğün yanlış yerde kullanılması men bulamadık. A II. Son projemizi Fatih’e açıkladım ve kritik noktalarda bilgi- Nesne eksikliği lendirdim. III. Küçük hanım muhtemelen odasında yaramazlık yapıyor Birbiriyle çelişen sözlerin bir arada kullanılması olabilir. IV. Konunun detay ve ayrıntılarına kulak kabartsaydın bun- Eş anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılması ları öğrenmiş olurdun. Bu tabloda numaralanmış cümlelerden hangisinde yer alan anlatım bozukluğunun nedeni yanlış verilmiş- tir? S A) I. B) II. C) III. D) IV 3. Bir cümlede gereksiz sözcük kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. Gereksiz sözcük kullanımı ya eş anlamlı sözcüklerin bir arada kullanımı ya da anlamca birbirini kapsayan sözcüklerin bir arada kullanımıdır. Bu iki durum da anlatım bozukluğuna yol açar. Örneğin “Yazarın eseri tenkit ve eleştiriden uzaktı.” cümlesinde bulu- nan “eleştiri” ve “tenkit” sözcükleri eş anlamlıdır ve anlatım bozukluğuna yol açmıştır. Yine “ Okula her gün yaya yürüyerek giderdi.” cümlesinde “yaya” ve “yürüyerek” sözcükleri birbirini kapsayan sözcükler olduğundan anla- tım bozukluğuna yol açar. S Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? A) Bayram sabahı kesinlikle yağmur yağabilir. B) Oyuna girdiğimde yeni topa dokunmuştum ki maç bitti. C) Örnek soruları aynen olduğu gibi LGS’de sormuşlar. D) Bu sene toplu taşıma fiyatları yüzde on zamlandı. 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğunun nedeni yanlış verilmiştir? A) Herkes onu el üstünde tutuyor, ona dil uzatamıyordu. (Özne-yüklem uyumsuzluğu) B) İş çıkışı çok durakta beklediği için sırtı ağrımıştı. (Sözcüğün yanlış yerde kullanılması) C) Çiftliğin arka tarafındaki boş araziye semizotu diktim. (Yanlış sözcük kullanımı) D) Şüphesiz o da en az annesi kadar becerikli bir insandı sanırım. (Nesne eksikliği) 178

TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları P 5. Bağlaçlardan bazıları olumlu ve olumsuz yargıları birbirine bağlar. Bu duruma uymayan kullanımlarda anlatım bozukluğu meydana gelir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç yanlışlığından kaynaklı anlatım bozukluğu vardır? A) İşi başından aşkın bir ustaydı lakin her çağırdığımızda gelirdi. B) Babam çocuklarını çok severdi fakat hiçbirini birbirinden ayırt etmezdi. C) Projeyi almak için çok didindim ama projeye nasıl başlayacağımı bilemiyorum. D) Hepimiz depremin farkındayız oysaki önlem almak için bir şey yapmıyoruz. 6. Birden çok yargının bulunduğu cümlelerde, yüklemlerin birine nesne getirilmesi gerektiği halde getirilme- A mişse nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu oluşur. Örneğin“Ona sevgiyle bakıyor, hiç üzmü- S yordu.” sıralı cümlesinde ikinci cümlenin nesne alması gerekirken almadığı ve birinci cümlenin dolaylı tümleci olan “ona”sözcüğünün nesneymiş gibi algılandığını söyleyebiliriz. Hâlbuki ikinci cümleye nesne olan “onu”söz- cüğünün eklenmesi gerekir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var- dır? A) Onlara niçin bu kadar güveniyor ve onları destekliyorsun? B) Akşamları ben ders çalışmayı, kardeşim ise televizyon izlemeyi tercih ediyordu. C) O, yardıma muhtaç olanlara yardım eder, doyururdu. D) Bu evde herkes yiyip içiyor, bulaşıkları yıkamıyordu. 7. Sözcüklerin karşıladığı anlam iyi bilinmelidir. Düşüncelerimizi tam olarak ifade edecek sözcükleri kullan- malıyız. Aksi hâlde düşüncelerimizi iyi anlatamayız, hatta sözümüz yanlış anlaşılabilir. Bu durumda da anlatım bozukluğu gerçekleşir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu durumdan kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? S A) Öğretmenimiz sınıfta asla ayrıcalık yapmaz, her arkadaşımıza söz hakkı verirdi. B) Köyün ileri gelenleri, her dara düşen misafire yardım eli uzatıyordu. C) Yaşadıklarını apaçık bir dille anlatıyordu, bu işte bir bit yeniği var gibiydi. D) Bu ara tatilde tamı tamına on beş dolaylarında roman inceledim. 8. I. Sırtına hıncahınç sonuna kadar dolu bir sırt çantası takmıştı. II. Her tatile çıkan arkadaşına ne yaptığını soruyordu. III. Ahşap ev yıkılma şansına karşı boşaltılmıştı. IV. Açgözlü doymayan akbabalar yemek kokusunu mutlaka alırdı. Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde aynı nedenden kaynaklı anlatım bozukluğu vardır? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve IV 179

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 59 1. Metro ile okula giden Sinan, Şevki, Mert, Kerem, Aylin, Büşra ve Duru yan yana bulunan 7’li koltukta oturmuş- lardır. Oturma düzenleri soldan sağa düşünüldüğünde bilinenler şunlardır: • Duru, Büşra’nın solundadır. • Aylin ve Şevki yan yana oturmaktadır. • Kerem ile Sinan arasında üç kişi oturmaktadır. • Mert 3. koltukta oturmaktadır. P Aynı cinsiyetteki öğrencilerin yan yana oturmadıklarını bildiğimize göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Kerem en soldaki koltukta oturmaktadır. B) Mert’in sağında Duru oturmaktadır. C) Şevki en sağda oturmaktadır. D) Duru ile Aylin arasında üç kişi oturmaktadır. A 2. Asude Öğretmen, 8/E sınıfındaki İrem, Ekrem, Gül ve Duru ile kelime türetmece oyunu oynamaya karar vermiş. Öğrencilere “ödevler” kelimesini başlangıç kelimesi olarak vermiş. Her öğrenciden “ödevler” kelimesini oluştu- ran harflerle akıllarına gelen ilk kelimeyi türetmelerini istemiş. 1. ”Küçük akarsu” anlamı taşıyan sözcüğü Duru kullanmıştır. 2. ”Vazife” anlamı taşıyan sözcüğü Gül kullanmıştır. 3. \"Dönem, ara” anlamı taşıyan sözcüğü Ekrem kullanmıştır. 4. ”Cüce” kelimesinin zıt anlamlısını İrem kullanmıştır. S Öğrenciler, kendi isimlerinin harf sayısı uzunluğunda kelimeler söyleyeceğine göre numaralandırılmış cümlelerin hangi ikisi yanlıştır? A) 1-2 B) 2-4 C) 1-3 D) 3-4 3. Aralarında “Beni Noktalama İşaretleri ile Göster” oyununu oynayan Anıl ve Barış adlı kişiler, oyunun kurallarını şu şekilde belirtmişlerdir: • Her biri karşıdakine bir dörtlük ve bu dörtlükteki kelimelere denk gelen noktalama işaretlerini verecektir. S • Noktalama işaretleri 4 kutucuk şeklinde verilecek ve sadece 1 kutucuktaki işaretler doğru olacaktır. • Süre bir dakikadır, bu sürede doğru kutucuğu bulan kişi oyunu kazanacaktır. Anıl: Mani benim ezberim Kan ağlıyor gözlerim Benim yârin yolunu Ölene dek gözlerim. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde Barış, verilen dörtlüğü noktalama işaretleri ile doğru eşleştirmiş ve oyunun kazananı olmuştur? A) B) ? / ; C) ? / ‘ ’ D) ? [ ] “ ” .-: .-: .-: ? / ‘’ , ! () / ! () / ! () .-: :_ ; ;_ : ;_ : , ! () ;_ : 180

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. 8. sınıf öğrencisi Atakan, I. Dönem Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi, İngilizce, Din Kültürü ve İnkılap Tarihi dersle- rinden iki sınava girmiştir. Girdiği ikinci sınavların sonuçlarını birinci sınav sonuçlarına göre şu şekilde değer- lendirmiştir. II. SINA VLAR I. SINAVLARA GÖRE YAPILAN DEĞERLENDİRME: P 100 A 90 • Türkçede 5 puan yükseltmişim. S 80 • İngilizcede 7 puanlık bir düşüş var. 70 • Din kültürü yine en yüksek puan olarak duruyor. 60 • En düşük notum artık Matematik değil! 50 • Fen Bilgisi sınavından yine aynı notu almışım. 40 • İnkılâp Tarihi notunda az da olsa bir yükseliş var. 30 20 10 0 Matemat k Türkçe Fen İng l zce İnkTılaarph B lg DKünltürü s Puan 85 78 88 75 95 92 Bu bilgilere göre I. Sınavlara ait puanların çizgi grafiği ile gösterilmiş hali aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) 100 Matemat k B) 100 Matemat k 80 80 60 60 40 40 20 20 0 0 Türkçe Fen İng l zce İnDKkTıülnaalrtpührü Türkçe Fen İng l zce İnkTılaarph B lg B lg DKünltürü s s Puan 90 70 88 82 95 95 Puan 80 75 88 82 95 90 S C) 100 D) 100 80 80 60 60 40 40 20 20 0 0 Matemat k Matemat k Türkçe Fen İng l zce İnDKkTıülnaalrtpührü Türkçe Fen İng l zce İnkTılaarph B lg B lg DKünltürü s s Puan 80 75 88 68 95 90 Puan 80 77 88 82 95 94 181

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 5 ve 6. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Saffet, Oymapınar, Düveli, Cazgır ve Benekli adlı beş at 6. ayakta yarışacaklardır. Yarışmanın sonunda Foto Finiş’i ilk gören at 50.000 TL’nin sahibi olacaktır. Yarışı, Sunucu Ahmet Yarışçı anlatıyor: P A S Ahmet Yarışçı “Evet sayın seyirciler, İstanbul Veliefendi Hipodromu’nda 1600 metrelik koşu mesafesindeki S yarışmayı sizlere 4 parçaya eşit ayrılmış bir şekilde anlatacağım. İşte yarış başladı ve size ilk 400 metreyi anlatıyorum: Düveli güzel bir çıkış yaptı ve sırasıyla Oymapınar, Benekli, Saffet ve Cazgır’ı ardına taktı. Aralarındaki mesafe yok denecek kadar az... Aman Allah’ım o ne! Yarışın ikinci 400 metresinde üçüncü sırada yer alan at, önündeki iki atı da geçerken son sırada yer alan at da önündeki atı geçiyor. Yarış, büyük bir keyif aldı… Artık üçüncü 400 metredeyiz. Bu bölümde daha yavaş koşan ikinci atı, hemen ardında yer alan at geçiyor… Evet, şimdi son 400 metredeyiz. Ooooo, o ne! İyice hızlanan dördüncü sıradaki at, önünde yer alan üç atı da geçiyor ve yarış bu şekilde tamamlanıyor.” 5. Sunucunun verdiği bilgilere göre yarışmada Foto Finiş’i ilk gören at, aşağıdakilerden hangisidir? A) Cazgır B) Saffet C) Benekli D) Oymapınar 6. Sunucunun verdiği bilgilere göre yarışmanın ilk bölümünde birinci sırada olan Düveli, yarış sonunda yarış- mayı kaçıncı sırada bitirmiştir? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. 182

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular P A 7. Turnike, zor şartlar altında kanamayı acil olarak durdurmak amacıyla uygulanan bir metottur. TURNİKE NASIL UYGULANIR? 1 Bez parçası le önce b r tur atılarak bölge sıkılır ve daha sonra sıkıca b r düğüm atılır. 2 Düğümün üzer ne b r dal parçası ya da kalem konularak k nc düğüm bu c sm n üzer ne atılır. 3 Dal parçası veya kalem saat yönünde çevr lerek y ce kanama duruncaya kadar sıkılır. Kanamanın durduğu görülür görülmez sıkma şlem durdurulur. 4 Çevr len c s m ve sıkılan bölge gevşemes n d ye ayrı b r bez parçası le tekrar bağlanarak sab tlen r. 5 Hasta yaralının yanağına turn ke yapılış saat yazılır, alnına T harf yazılır. Sıkılan c s m 15 dak kada b r gevşet l r ve tekrar sıkılır. Numaralı bilgilere göre turnikenin uygulanış biçimi aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) 1 2 3 45 S B) 1 2 3 45 3 45 C) 1 2 S D) 1 2 3 45 183

TÜRKÇE Test - 60 Beceri Temelli Sorular 1. TAHTA P 123 4 5 678 A Özel bir dil kursuna yazılan Arif, Betül, Ceylin, Didem, Emel ve Firuze yukarıdaki sınıf düzeninde oturmaktadır. Oturma planları ile ilgili bilinenler şunlardır: • Arif ve Firuze yan yana bulunan sıralarda oturmaktadır. • Emel ve Ceylin arasında bir sıra vardır ve boştur. • Betül arka sıra grubunda oturmaktadır. Yukarıdaki bilgiler ışığında aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? S A) Didem ön sıra grubunda oturuyorsa Ceylin’le yan yanadır. B) Emel ile Firuze aynı sıra grubunda oturamaz. C) Betül 7 numaralı sırada oturursa Didem 4 numaralı sırada oturur. D) Arif, Betül ile aynı sıra grubunda oturamaz. 2. Üniversite öğrencisi olan Zeynep, Yıldız, Vildan, Ümran, Ulaş, Tarık, Serdar, Rıza bulunduk- ları şehirde dört katlı bir yurtta kalmaktadır. Bulundukları katlar ve dairelerle ilgili bilinen- S ler şunlardır: • Vildan, Yıldız’ın dairesine gitmek için iki kat aşağı inmektedir. • Zeynep’in karşı dairesinde Serdar oturmaktadır. • Tarık ve Yıldız farklı katta oturmaktadır. • Ulaş 1. katta ve Ümran’ın alt katında oturmaktadır. Her katta bir erkek bir kız öğrenci oturduğu bilindiğine göre aşağıdaki bilgilerden hangisi kesinlikle doğru- dur? A) Vildan 3. katta Tarık ile oturmaktadır. B) Zeynep’in dairesi, Rıza’nın dairesinin üst katındadır. C) Yıldız ile Ulaş aynı katta oturmaktadır. D) Tarık ve Rıza’nın daireleri altlı üstlü aynı hizadadır. 184

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Aşağıdaki tabloda hangi meyvenin ne kadar süreyle raf, tezgâh, buzdolabı veya derin dondurucuda saklanabi- leceği karşılaştırmalı olarak verilmiştir. P A S S Bu tablodan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz? A) Raf ya da tezgâhta en kısa süre saklanabilecek meyveler çilek ve şeftalidir. B) Bu ürünlerin birçoğunun en uzun süre saklanabileceği yer derin dondurucudur. C) Limon belirtilen yerlerin hepsinde diğer meyvelere göre daha uzun süre saklanabilir. D) Buzdolabında saklama süreleri eşit olan meyveler mevcuttur. 185

TÜRKÇE Kısa Kısa Metin Türleri 1-Hikâye: Olmuş veya olabilecek 2-Anı(Hatıra): Yaşanmış olayla- 3-Günlük (Günce): Düzenli bir bi- olayları belli bir plan çerçevesi rın,üzerinden zaman geçtikten çimde yazılan, tarih atılan günlük içinde yer ve zamana bağlı olarak sonra yazıldığı yazı türüdür. notlara, bir yazarın yaşamı boyun- anlatan yazı türüdür. ca günü gününe yazdığı yazılardır. P 4-Gezi Yazısı: Gezilip görülen yer- 5-Mektup: Bir düşünce, duygu 6-Biyografi: Tanınmış, eserler yaz- lerin ve o yerlerle ilgili izlenimlerin veya dileğin iletilmesi amacıyla mış, ün bırakmış kişileri tanıtmak anlatıldığı yazılardır. yazılan yazılardır. amacıyla yazılan yazılardır. A Etkinlik - 21 1. Aşağıdaki metinleri okuyarak metinlerin \"Kısa Kısa\" bilgi bölümünde verilen tanımlardan hangisine uygun olduğunu yandaki boşluğa yazınız. Zamanında Van beylerinin konakladığı duraklardan biri olan bu şirin beldede insanla- A. rın çoğu arıcılıkla uğraşmaktadır. Van’dan eksik kalmayan kahvaltı sofralarını bulabile- S ceğiniz Tatvan’da sahilde ve yemyeşil dağlarında yürüyüş yapmayı unutmayın. Gerçek adı Ebu Hüseyin, İbn-i Sina olarak bilinir. Türk bilim adamı ve hekimidir. 980 B. yılında Afşin’de dünyaya geldi, 1037 yılında ise Hemedan’da vefat etti. Kimya biliminin bugünkü hâline gelmesinde çok büyük pay sahibidir. On yaşındayken Kur’an’ı Kerim-i ve ilgili kitapları ezberler. On beş on altı yaşlarına geldiğinde ise ünlü bir hekim olur. Meryem evinden çıktığında saat beşe geliyordu. Günün yorgunluğunu atmak için C. biraz yürümek, açık havada soluk almak istiyordu. Ama açık hava neresinde vardı bu kentin. Çok şükür akaryakıt yokluğundan az buçuk temizdi son zamanlarda kentin S havası. Sol bileğimin kırıldığı günü asla unutamıyorum. Futbol kariyerimin son noktasıydı o gün. Çamura bata çıka top koşturduğumuz o maçta kafaya çıktığım bir pozisyonda D. sırt üstü düştüm, elim sırtımın altında kaldı ve bileğim kırıldı. Ondan sonra top oynama isteğim köreldi ve futbol kariyerime son verdim. O gün bugündür topa ayağım değ- mez. Değerli Öğretmenim, 24 Kasım Öğretmenler Günü’nüz kutlu olsun. İlkokul yıllarındaki E. emeklerinizi ve sizinle geçirdiğimiz zamanları asla unutmadım. Eğitim aşkıyla bize öğrettiğiniz her şey hayatta karşımızı çıkıyor. Her şey için teşekkür ediyorum. Umarım siz de bizi unutmaz ve yolunuz buralara düşünce bizi ziyaret edersiniz. Hoşça kalın! 14 Şubat / Gece bugün hava çok soğuktu. Önce yağmur, sonra sulu kar, sonra da kar. F. Sabah geç kalktım. Isınmak ve vakit öldürmek için bir sinemaya gittim. Filmi çok rahat seyrettim. Sinemada çok az seyirci vardı. Eve döndüm. Elektrikli ısıtıcıyı masanın üze- rine koyup birkaç çeviri yaptım. 186

Kısa Kısa TÜRKÇE Metin Türleri 1-Deneme: Bir yazarın herhangi 2-Makale: Herhangi bir konuda 3-Sohbet(Söyleşi): Yazarın gün- bir konu üzerinde, özel görüş ve bilgi vermek veya bir gerçeği sa- delik olaylarla ilgili düşüncelerini, düşüncelerini iddiasız, kesin ku- vunmak için yazılan bilimsel nite- okuyucu ile karşı karşıya oturup rallara varmaksızın kendi kendi- likli yazılardır. konuşuyormuş gibi içten bir hava siyle konuşuyormuş gibi anlattığı içinde yazdığı yazılardır. yazılardır. P A 44-Haber Yazısı: Belli bir zaman 5-Eleştiri(Tenkit): Bir sanatçının 6-Otobiyografi: Bir insanın kendi S S içerisinde geçen olayları anında sanat anlayışının, eserinin olumlu hayatını kendisinin yazdığı eser- okuyucuya bildiren gazete yazı- ya da olumsuz yanlarını somut ve- lerdir. larıdır. rilere dayanarak yargılayıp eserin gerçek değerini ortaya koymak amacıyla yazılan yazı türüdür. Etkinlik - 22 1. Aşağıdaki metinleri okuyarak metinlerin \"Kısa Kısa\" bilgi bölümünde verilen tanımlardan hangisine uygun olduğunu yandaki boşluğa yazınız. 1979 Samsun doğumluyum, orada büyüdüm, ortaöğrenimimi orada tamamladım. A. Üniversiteyi Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Sinema Televizyon Bölümü’nde okudum. Akabinde İstanbul’a yerleştim, uzun yıllar reklam yazarlığı yaptım. Katzze isimli butik bir porselen markam bulunuyor, tasarımlarıyla ilgileniyorum. Hayatımız büyük bir koşturma içerisinde geçiyor. Özellikle de büyükşehirlerde yaşa- B. yan insanlar, bu koşturmaca ve insan yoğunluğundan sıkılmış durumlardalar. Kimi zaman sessizlik için şehir dışına kaçmayı planlasak da dönüp dolaşıp yeniden o kala- balığın içerisine düşüyoruz. Kapadokya’da çok yaygın olarak kullanılan sıcak hava balonları bugüne kadar yurt dışından satın alınıyordu. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ve TÜBİTAK desteği ile C. gerçekleştirilen çalışmalar sayesinde sıcak hava balonları artık Türkiye’de üretilecek. 2020 yılında ilk uçuşunu yapacak yerli balonların deneme uçuşları gelecek aylarda gerçekleştirilecek. Bazen gökyüzünde aniden bir ışık kayar ve “yıldız kaydı” deriz. Ancak yıldızlar çok D. büyük ve uzak gökcisimleridir ve aniden hareket edemezler. Gökyüzünde gördüğü- müz bu kayan ışıklar aslında atmosferde yanan küçük göktaşlarıdır. Vasconcelos’un Şeker Portakalı kitabı umutlandırıcı ve ilham vericiydi. Kitap, hazine E. bulmak için yolculuğa çıkan bir çocuğu anlatıyordu. Çocuk, yolculuğunun her aşama- sında bir şeyler öğreniyor ve yeni insanlarla tanışıyor. Bu kitaptan kendimize inanma- mız ve yolculuğumuza devam etmemiz gerektiğini öğreniyoruz. Nereye gittiğimizi bilmiyoruz, yanıtı bilen varsa beri gelsin. Bence yaşam, her geçtiği- F. miz gün, anlamını değiştiriyor. Bu anlamı bulup çıkarmak, ona göre bir durum almak zorundayız gibime geliyor. Yani geleceğimiz için. Yani yurdumuzun geleceği için. Yani hepimiz için. Bilmiyorum, yanılıyor muyum, ben öyle düşünüyorum. 187

TÜRKÇE Metin Türleri Test - 61 1. Herhangi bir konuda bilgi vermek veya bir gerçeği savunmak için yazılan yazılara makale denir. Makalede kesin bilgiler ve belgelere yer verilir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi bir makaleden alınmış olamaz? A) Araştırmacıların, 250 anne-bebek çiftiyle yaptığı çalışma kapsamında bebekler ve anneleri 6 aylıktan 4 yaş- larına kadar gözlemlendiler. Araştırma kapsamında annelere haftada kaç gün çocuklarıyla kaliteli okuma yaptıkları soruldu; kaliteli okumadan kasıtları hikâye okuyarak kitaptaki resimleri göstermek ve onlarla ilgili P konuşmaktı. B) Bebeğiniz, kitapları yalnızca ısırmalık bir malzeme olarak kullanıyor olabilir. Siz de,“Bu çocuk kitaplardan ger- çekten bir şey alabiliyor mu acaba?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Pek inandırıcı gelmeyebilir ama çocuklar gerçekten kitaplardan birçok şey öğreniyorlar. Bence çocuklar her şeyi kitaplardan öğrenebilir. C) Araştırma sonuçlarına göre erken okumaya başlamanın çocukların okur-yazarlık gelişimi üzerinde etkili olduğu saptandı. Ancak fayda yalnızca okumadan değil, bu etkinliği yaparken anne ile bebeğin kurduğu sağlıklı ve uzun süreli iletişimden de kaynaklanmakta. Bu çocuklar, okuma yazmayla birlikte konuşmayı da okuma yapmayan akranlarına göre daha çabuk öğreniyorlar. A D) Pedagoglar ve uzmanlar, ebeveynlerle olan iletişimlerinde erken okumanın önemini vurguluyorlar. Çünkü çocukların erken okumayla edindikleri erken konuşma becerisi ve okuma-yazmaya olan yatkınlıkları saye- sinde akademik başarıları da artış gösteriyor. 2. Yaşanmış olayların, üzerinden zaman geçtikten sonra yazıldığı yazı türüne anı (hatıra) denir. Gezilip görülen yerlerin ve o yerlerle ilgili izlenimlerin anlatıldığı yazılara ise gezi yazısı denir. S Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisinin türü diğerlerinden farklıdır? A) Planlamadığım halde, eğitim nedeniyle kendimi Danimarka’nın yaklaşık yüz elli binlik nüfusuyla üçüncü büyük şehri olan Odense’de buldum. Odense, tek katlı renkli evlerden, bol bol yeşillikten, İskandinav kültü- rünü yansıtan, kafe, park ve restoranlardan oluşan güzel bir şehir. B) Chillon şatosu, Cenevre (Leman) Gölü'nün doğu kenarına konumlanmış. Şatoya ait ilk yazılı kaydın on ikinci yüzyıla ait olduğu söylenir. Belirli hanedanlıklara ev sahipliği yaptığı, hiçbir zaman kuşatmalarla zapt edile- mediği, ancak çeşitli antlaşmalar ile el değiştirdiği rivayet edilir. S C) Babaannem, bana börülce pişirirdi. Bunu sıkça yapardı, erinmez, usanmazdı. Sık sık saçlarımı kazır, yeşil görünen damarlarıma destansı şiirler yazardı. Bir tek o severdi böyle. Sağına soluna, yanına yöresine çiçekler koyardı. Saksı saksı çiçekler büyüttü derme çatma evimizde. D) Şehirde birbirine iki sokak yakınlıkta bulunan, Andersen’le ilgili iki bina var. Biri, iki katlı, renkli Andersen Müzesi. Müzede kronolojik sırada yazarın hayatı ve işleri özetlenmiş. Diğeri; tek katlı, alçak tavanlı sarı bir ev. Hans Christian yoksullukla geçen çocukluğunun bir kısmını bu evde geçirmiş. 3. Bir an arkadaşlarınızın hayatınızda olmadığını düşünün. En çok kimi özlersiniz? Kime zaman harcıyorsunuz? İki ya da üç tane gerçek arkadaşa sahip olmak gerçekten çok büyük bir hazinedir. Kimse on bir kişiyle arkadaşlık ederek gerçek, uzun süreli ve güvenli bir arkadaşlık yaşayamaz. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Günlük B) Makale C) Hikâye D) Sohbet 188

TÜRKÇE Metin Türleri P A 4. Bir yazarın herhangi bir konu üzerinde, duygu ve düşüncelerini kesin kurallara varmaksızın anlattığı metinlere deneme denir. Herhangi bir konuda bilgi vermek veya bir gerçeği savunmak için yazılan metinlere ise makale denir. Bu iki metin türünü birbiriyle karıştırmamak gerekir. Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisi diğerlerinden farklı türde bir metinden alınmış olabilir? A) “Görmek ile bakmak” arasındaki ince çizginin ayrımına vardığımız anda sihirli bir değnek değeceğine inanı- yorum. İşte o zaman dünyanın nimetlerinin farkına varacağız, tabiatın getirdiği güzellikleri göreceğiz. Karşı- mızdaki insanın gözlerinin içinde hüznü ve sevinci yakalayabileceğiz. B) Beş duyu organlarımızdan biridir göz. Göz, bebeğin dünyaya geldiği an açılır. Bir ömrün sonunda da kapanır. Gözler, bir insanın bakmasını ve görmesini sağlar. Bakmak, görme eyleminin ilk adımıdır. İnsanların gözlerini bir şeyin üzerine çevirmesidir. Henüz algılama yoktur. C) Gezdiğimiz, gördüğümüz yerleri unutuyoruz. En son ne zaman tarihi bir yapıtın önünde durup güzelliğini inceledik, hatırlamıyoruz. Gördük ve geçtik. Her şeyi bir kenara bırakın, aynanın karşısına geçip kendimize bile bakmıyoruz. Çünkü biz insanoğlu derine, ruha inmeyi bilmiyoruz. D) Hepimizde bir dağınık ruh hali, bir koşuşturma, bir dikkat dağınıklığı var. Bakmayı unuttuk. İşte biz insanoğlu “bakmayı” unuttuğumuzdandır artık yüzeysel ilişkiler yaşıyoruz. Dostluklar kalmıyor. Hatır, gönül, vefa biti- yor. Bilmiyoruz ki hata, bakmayı bilmeyen, aslında en anlamlı yerde yani bizde. 5. Hayvan Çiftliği'nin son baskısı, seramik sanatçısı Hülya Sözer’in yaptığı çamurdan heykellerin yer aldığı, kitap- S taki en çarpıcı sahneleri anlatan görselleriyle her edebiyat tutkununun koleksiyonunda olmayı hak ediyor. S George Orwell’in modern zaman fablı Hayvan Çiftliği, koleksiyonerler için hazırlanan bu özel baskısıyla bir kez daha okurlara kapılarını açıyor. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Tanınmış bir kişinin yaşam öyküsünü anlattığı için biyografidir. B) Yazar başından geçen bir olayı kaleme aldığı için anıdır. C) Herkes için geçerli olan bilgiler hakkında açıklama yapıldığı için makaledir. D) Edebi bir eser olumlu veya olumsuz yönleriyle değerlendirildiği için eleştiridir. 6. Bana kalırsa kitaplardaki öyküler belli bir neslin hikâyelerini barındırıyor çoğu zaman. Her zaman ilgimi çekmiş bir nesil bu, 85-90 arası doğumlular. Bu nesil dünyada araştırmalara konu oldu, adlandırmalar da yapıldı ama ülkemize özgü koşullar değerlendirildiğinde, bana göre bu neslin diğerlerinden en önemli farkı, ergenlikte yaygın bir internet kullanımıyla ilk defa karşılaşanlar olmaları. Yani tam da tanışmaları gerektiği yaşta interneti tanıdılar. Sosyalleşmenin illa yüz yüze olması gerekmediğini kanıtladılar. Bu parça aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Kanıtlama gereği duymadan bir konu hakkında duygu ve düşüncelerin yazıldığı bir denemeden B) Yaşanmış veya yaşanılabilecek bir olayın kaleme alındığı hikâyeden C) Kişinin gezip gördüğü yerleri ayrıntılarıyla anlattığı bir gezi yazısından D) Yazarın kendi yaşam öyküsünü anlattığı otobiyografiden 189

TÜRKÇE Metin Türleri Test - 62 1. Otobiyografide doğumdan itibaren otobiyografinin yazıldığı ana kadar yaşananlardan anlatmaya değer olan- lar yazılmalıdır. Edebiyat, sanat, siyaset, spor vb. alanlarda ünlü bir kişinin kaleme aldığı ve hayatının kırılma noktalarını anlatan otobiyografilerin çocuklarca beğenilme olasılığı daha yüksektir. Bu parçaya göre çocuklar için yazılan otobiyografilerin taşıması gereken nitelik aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Çocukların okurken gülüp eğleneceği anılar yazılmalıdır. P B) Sürükleyici, tarafsız ve yalın bir dil kullanılmalıdır. C) Çocuklara hitap eden, çocukların düzeyine uygun konular seçilmelidir. D) Yazarın hayatında belirleyici rolü olan olaylar anlatılmalıdır. 2. Aşağıdaki metinlerden hangisi yay ayraç içinde verilen türde yazılmamıştır? A) Mimar Sinan, 1489 tarihinde Kayseri’nin Ağırnas köyünde doğdu. Acemi Oğlanlar Ocağı’na alındı. Çağın önde gelen mimarlarının yanında çalışma fırsatı buldu. Kanuni döneminde, 1521’de katıldığı Belgrad, 1522’deki A Rodos seferlerinden sonra subaylığa yükseldi. (Biyografi) B) Adım Mehmet Raşit Öğütçü. 15 Eylül 1914’te Adana’nın Ceyhan ilçesinde dünyaya geldim. Babam, Çanakkale Cephesi’nde, Dardanos’ta topçu teğmeni olan avukat Abdülkadir Kemali Bey, annem ise rüştiye mezunu, iki yıl kadar memleketinde ilkokul öğretmenliği yapmış Adanalı Azime Hanım’dır. Çocukluğum Adana’da geçti. (Otobiyografi) C) Caddebostan Sahili’nden Maltepe sahiline kadar uzanan sahil kesiminin renk değiştirmesi şaşırtıcı görüntü- lere sahne oldu. Son günlerde yaşanan şiddetli lodos nedeniyle kırmızı renkli yosunların sahil kesiminde biri- kip kayalıkların üzerini kapladığı görüldü. Kızıla bürünen Caddebostan Sahili drone ile görüntülendi. (Haber S Yazısı) D) Hepimiz zaman zaman bir şeyleri hatırlamakta, aklımızda tutmakta bazı zorluklarla karşılaşıyor olabili- riz. Dönemsel koşullar, zihinsel yükler veya beyin sağlığımızı zayıflatan türde beslenme ve yorgunluk gibi durumlar hafızamızı zayıflatır. Ancak son zamanlarda sıklıkla unutkanlık yaşıyorsanız bu durum büyük ihti- malle her gün yaptığınız aynı şeylerden kaynaklanıyordur. (Eleştiri) 3. Olmuş veya olabilecek olayları belli bir plan çerçevesi içinde yer ve zamana bağlı olarak anlatan yazı türüne hikâye (öykü) denir. S Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisi bir hikâyeden alınmış olabilir? A) Bir zamanlar yoksul bir kadın varmış. Bu kadıncağız o kadar yoksulmuş ki yiyecek yemeği bile yokmuş. Bir gece açlıktan ve soğuktan bir köşede uyuyup kalmış. Rüyasında aksakallı bir ihtiyar görmüş. İhtiyar, eğer kediler sultanını bulabilirse yoksulluktan kurtulacağını söylemiş. Kediler sultanı yüksek bir kalede yaşarmış. B) 1999 yılında il olan Düzce, Karadeniz’e kıyısı olan Sakarya ve Bolu arasında minik bir şehrimiz. Bizi şaşır- tan küçük yüzölçümüne karşın birçok gezilecek yeri var: Şelalesi, mağarası, plajı, eko köyleri ile İstanbul’dan hafta sonu kaçamağı için ideal bir kaçış noktası. Ayrıca harika doğasında, geniş yaylalarında ya da gölba- şında birkaç günlük kamp yapmak için de kesinlikle tercih edilebilir. C) Bir köpek ormanda gezerken kurtla karşılaşmış. Hasta ve çok zayıflamış olan kurt, ayakta zor durabiliyormuş. Köpek kurdun bu haline çok üzülmüş. ”Ne kadar kötü görünüyorsun böyle kurt kardeş?” demiş. ”Herkes bizi düşman bilse de, biz uzaktan akrabayız. Doğrusu sana yardım etmek isterim.”“Hiç sorma.” demiş kurt. D) Saat epey geç olmuştu. Salonda, pencere kenarındaki koltukta uyumuş olmanın bedelini vücudu ağrı hisset- tirerek ödetiyordu sanki. Kirpikleri sıkı sıkı kapanmıştı. Zor da olsa gözlerini araladı. Evin içinde dolaşan sis, perdelerin arasından sızan sokak lambasının ışığıyla dağılır gibi oldu. Kaç saattir uyuyordu? Belki de günler- dir. 190

TÜRKÇE Metin Türleri P A 4. Bazı Nasrettin Hoca fıkralarında, insanların yanı başındaki olaylara ve farklılıklara dikkat etmeyip başka âlemler- deki durumlara fazlaca önem vermesi eleştirilir. Aşağıdaki fıkralardan hangisi bu cümlede sözü edilen duruma örnek olabilir? A) Bir gün Nasreddin Hoca tavuklarını bir kafese doldurup Sivrihisar’a götürüyormuş. Kafeste hapsoldular diye üzülmüş, tutmuş hepsini salıvermiş, tavukların her biri bir tarafa kaçmış. Hoca eline bir değnek alıp horozu önüne katmış, gece yarısı sabah olduğunu bilirsin de gündüz yolu niçin bilmezsin, der kovalarmış. B) Nasreddin Hoca’nın iki kızı kendisini ziyarete gelmişler. Kocası kiremitçi olan, eğer yağmur yağmazsa kocam bana esvap yapacak demiş. Kocası çiftçi olan kızı ise eğer yağmur yağarsa kocam bana esvap yapacak deyince Hoca, birinizin hali harap ama hanginiz bilemem, demiş. C) Bir defasında Nasreddin Hoca gece vakti Sivrihisar’a vardığında büyük bir kalabalığın durup aya baktıklarını görür. Hoca, hele şu komşularıma bir bak, beldede araba tekerleği kadar ayı görürler de kimse itibar edip bakmazken burada hilal kadar küçük aya kalabalık nasıl da toplanıp bakıyorlar, demiş. D) Nasreddin Hoca çaydan su almak için testisini daldırdığı sırada testi elinden kayıp derin suyun dibini boyla- mış. Hoca yerinden kımıldamadan bir an öylece kalakalmış. Oradan geçen bir tanıdığı sormuş: — “Ne bekliyorsun Hoca ?” —“Testi suya daldı da çıkınca boğazından yakalayacağım.” demiş Hoca. 5. Ailemin en büyük çocuğu olduğum için her zaman ağır sorumluluğum olduğunu düşünürdüm. Kardeşlerimin S yaptığı pek çok yanlışın hesabını zaman zaman da vermek zorunda kalırdım. Dört kardeş okula gittiğimiz için S bıkana kadar beraber yaşayan çocuklardandık. Her saatimizi beraber geçirirdik. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Anı B) Deneme C) Söyleşi D) Gezi yazısı 6. Bir olayın, yer ve zaman belirtilerek, kahramanların çevresinde kurgulanmasına olay yazıları denir. Olay yazıla- rında genellikle öyküleyici anlatım tekniği kullanılır. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi bir olay yazısıdır? A) Evrende var olan her şeyle bir bütünü oluşturduğumuzu hissetmek için daha yalın bir örneğe ihtiyaç var mı? Öyleyse neden dünyada varoluşunu deneyimleyen her insan bu birlikten kopup başka gruplarda birleşmek ister? Sorun kendinize! Eminim içerlerden bir yerlerden zaten biliyorsunuz. Aidiyet muhakkak ki her insanın en güçlü ihtiyaçlarından biri. B) Adam ve kadın geçiyorlar arkadaki masaya ikiletmeden. Sedat boş masaya çorba kâsesini, tuzluğu, kaşığı getiriyor. Minibüse yetişmek için aceleyle çorbalarını içen kadın ve adam, bir yandan da göz ucuyla eski masalarını süzüyorlar. Masada hareket yok. Kâse, kaşık, tuzluk Sedat’ın koyduğu yerde aynen duruyorlar. C) Gözyaşınızın yalnızca ağlarken aktığını düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Çünkü gözyaşı, gözde her zaman var olan ve gözü koruyan mucizevi bir sıvıdır. Öyle ki gözyaşının gözlerinizden bir an olsun eksildiğini düşünür- seniz ortaya çıkan sonuç hepimizi korkutabilir. Gözyaşınızın hayatınıza neler kattığını ve işlevlerini bilmese- niz, atalarımız gibi siz de onları bir şişede saklamayı düşünebilirdiniz. D) Bebekliğimizden beri hepimiz ağlarız. Pek çok hayvanın da gözyaşı olmasına rağmen duygusal gözyaşı insanlara özgü bir deneyimdir. Gözyaşı, göz küresinin nemli kalması için gereklidir ve göz sağlığını koru- mada ve enfeksiyonları önlemede yardımcı protein ve pek çok madde içerir. İnsanlar pek çok neden yüzün- den ağlar. Ancak duygusal nedenlerden dolayı ağlamak sadece insanlara özgüdür. 191

TÜRKÇE Metin Türleri Test - 63 1. Olay: Kafesten kaçan kuşlara iki kardeşin yardımı Yer: Bahçe Zaman: Sabah Kişiler: Bahar, Ali, bahçıvan ve muhabbet kuşları Anlatıcı: III. Kişi Aşağıdaki metinlerden hangisi bu yapı unsurlarına uygun olarak kurgulanmıştır? P A) Muhabbet kuşlarının yerinin kafes değil bahçedeki yemyeşil ağaçlar ve yeni yeni açan çiçekler olması gerek- tiğini kardeşim Ali’ye ve bahçıvana anlatmaya çalışıyordum. Kardeşim her ne kadar bana hak verse de yar- dım konusunda bir şey yapamayacağını söylüyordu. Hatta kafeste kalmanın kuşlar için çok daha güvenli olduğuna inanıyordu. B) Baharın mis gibi kokusunu içimize çekmek ve muhabbet kuşlarının cıvıltısını duymak için sabahın köründe bahçeye çıktık. Bahçıvan bir yandan otları kesiyor bir yandan da ağaçların dallarını buduyordu. O sırada acıyla inleyen muhabbet kuşlarının yardımına kardeşim Ali ile koştuk ve kanayan ayaklarına pansuman yap- A tık. C) Bahçeden bahçıvanın “Muhabbet kuşları kaçıyor!” bağırışını duyunca iki kardeş Bahar ve Ali hızlıca yardıma koştular. Yaprakları dökülen ağacın dallarına konan muhabbet kuşlarını tekrardan kafese koymak zor olma- mıştı. Sabahı böyle başlayan bugün nasıl devam edecekti acaba? D) Güneşin doğuşuyla uyanan ve hazırlanan Bahar ve Ali kahvaltı için bahçede kurulan masada yerlerini almış- lardı. O sırada iki muhabbet kuşu yanlarındaki ağacın dallarında bitmişti. Acaba onlar da kendileri gibi kar- deş miydi, diye düşündü Bahar. Kafesten kaçtıkları her halinden belli olan kuşlara bahçıvanla birlikte bir yuva yapıp döndüler sofraya. S 2. Düşünce Anlatan Metinler Bilgilendirici Metinler Bir toplumu; sosyal, siyasal, bilimsel vb. Bir bilgiyi iletmek; bir yeri, kişiyi Olay Anlatan Metinler konularda düşündürmek amacıyla fikri veya ürünü tanıtmak; istek ve şikâ- Bir olayın, yer ve zaman belirtile- temelleri olan, bir kısmı kişisel düşünce- yette bulunmak amacıyla yazılan rek, kahramanların çevresinde ler olurken bir kısmı ispatlanmış gerçek- metinlerdir. kurgulandığı metinlerdir lere dayanarak yazılan metinlerdir.   S Anı Sohbet Otobiyografi ,  ve  yerine sırasıyla birer örnek daha yazılacak olsa aşağıdakilerden hangisinde verilenler yazılmalı- dır? ______ ______ ______ A) Hikâye Deneme Fıkra B) Eleştiri Makale Biyografi C) Günlük Eleştiri Biyografi D) Destan Fıkra Hikâye 3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir şiirden alınmış olabilir? A) Kardeşlik paylaşmayı ve dayanışmayı gerektirir. B) Dağ doruklarının buz gibi kaynak suları vardır. C) Betül, döneceğimizi duyunca çok sevindi. D) Sabahın ayazında donakalmış tebessümler. 192

TÜRKÇE Metin Türleri 4. İnip yola koyulduklarında beklemedikleri bir şey oldu. Kar, ince ince yağarken birden yoğunlaştı. Lapa lapa yağ- maya, görüşlerini engellemeye başladı. Önlerini göremez durumdaydılar. “Kol kola girelim!” dedi Gizem. Girdi- ler. Bu, güven vericiydi. Daha da önemlisi; Haydut’un önde yürümesi, bir izci gibi yol göstermesiydi.“Aferin Hay- dut!” Zor bir yolculuktu. Gizem birden durdu. “Ne oldu?” Öteki, mavi gözlerini Yılmaz’a dikti. “Biliyor musun?” dedi. “Neyi ?” diye sordu Yılmaz, şaşkınlıkla. “En iyi arkadaşım sensin.” Bu metni en iyi yansıtan kitap kapağı aşağıdakilerden hangisidir? A) B) P A C) D) S S 193

TÜRKÇE Metin Türleri Test - 64 1. Haber yazıları, bir olay ya da olguyla ilgili bilgilerin 5N1K kuralına göre yazılı metin hâline getirilmesiyle oluşur. 5N1K kuralı, haberin “ne, nasıl, niçin, nerede, ne zaman, kim” sorularına göre kurgulanmasıdır. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisi 5N1K kuralına göre yazılmış bir haber yazısıdır? A) Hava sıcaklığının 20, deniz suyu sıcaklığının ise 18 derece ölçüldüğü Marmaris’te ilçe halkı ve tatilciler güne- şin tadını çıkardı. Öğlen saatlerinde Marmaris Belediyesi Halk Plajı, Uzunyalı ve İçmeler sahillerinde yoğunluk oluşturan vatandaşlardan bazıları yürüyüş yaptı, bazıları ise deniz kenarında oturdu. Sahilde çocuklarıyla top P oynayan Ahmet Yenice, kışa rağmen havanın sıcak olduğunu söyledi. B) Osmanlı İmparatorluğu döneminde sarayları, köşkleri, yalıları ısıtan Avrupa’dan ithal edilen çinili antika sobalar, Fatih’te Horhor Antikacılar Çarşısı’ndaki atölyede tamir edilerek, orijinaline uygun hale getiriliyor. 18. ve 19. yüzyıla ait Fransız ve Alman yapımı, üzerinde motifler bulunan bu sobalar Osmanlı dönemine tanıklık ediyor. C) Asker baba ve sağlık personeli annenin tek çocuğu olarak 2009 yılında dünyaya gelen Umut’ta, henüz bebekken gelişim geriliği tespit edildi. Rahatsızlığının tedavisi için eğitim almasına rağmen mesafe kat ede- meyen Umut, ilkokula başlarken ailesi tarafından satranca yönlendirildi. Yaklaşık beş yıldır devam ettiği sat- A ranç sayesinde rahatsızlığından kurtulan Umut Yıkılmaz, Türkiye Satranç Şampiyonası’nda mücadele etme başarısı gösterdi. D) Konya’nın Sarayönü ilçesindeki meslek liseli öğrenciler, yaşlı ve yalnız yaşayan insanların evlerine giderek buralardaki tadilat işlerini yapıyor. Teorik eğitimin yanı sıra atölye olanaklarıyla da meslek öğreten okulun öğrencileri, kaymakamlık ve belediyenin de desteklediği “Onarıyoruz” projesiyle yaşlı ve yalnız yaşayanları evlerinde ziyaret ediyor. 2. Bilgilendirici metinler; bir bilgiyi iletmek, bir yeri, kişiyi veya ürünü tanıtmak; istek ve şikâyette bulunmak amacıyla yazılan metinlerdir. Bilgilendirici metinlerde genellikle açıklayıcı anlatım tekniği kullanılır. S Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi bilgilendirici bir metindir? A) Kendi boyuna yakın valizini kapının kenarına bıraktı. Kömür ona koştu, kucağına zıplıyor. Birbirlerini kolları- nın arasına aldılar. Her zamanki asık yüzü her zamanki gibi Kömür sayesinde güleç oldu. Kısa şortunu giymiş, gece otobüste üşüyecek. B) Ali konuşmasına başladı. Başlangıçta bir hayli tutuktu. Her takıldığı yerde, hoşgörü ve içtenlikle önünü açı- yordum. Lâkin dikkat ettim, konuştukça Ali’nin kekemeliği azalıyordu. Sunumun son bölümü mükemmele yakındı. Üstelik birkaç espri de yaptı konuşmasını bağlarken. S C) 29 Ekim’de yayımlanan bir derginin yazarları, uydu verilerine dayanarak arazi yüksekliğini daha doğru hesap- lamanın yolunu buldu ve böylece daha önceki verilerin fazlasıyla iyimser olduğunu keşfetti. Yeni araştırmaya göre dünyada arazi yüksekliği eski verilerin çok altında. Bu da bize önümüzdeki günlerde yaşanacak şiddetli fırtına, küresel ısınmayla eriyen buzulların etkisiyle yükselen deniz suları veya bir tsunamiyle binlerce metre- kare sular altında kalabileceğini gösteriyor. D) Midas dokunduğu her şeyi altına çevirmek istedi. Ancak sonra yediği yemeğin bile altına döndüğünü görünce şok oldu. Acısı azalsın diye kızına sarıldığında hatasını geri çevirmek için artık çok geçti. Dünyanın en zengin adamı, açlıktan ölüm noktasına gelmiş, kalbi kırılmış ve yalnızdı. 3. Dünya dediğin bir örgü. Tepeden bakınca yeşil ve mavi kumaşların, ipliklerin dokuduğu bir örgü. Dünyanın kara parçalarını bitirdik. Yeşil ipleri sağdık ateşe verdik, havayı yedik, kahverengi tonlarını birbirinin üzerine bin- dirdik, binalar diktik. Ne şehir kaldı ne terk ettiğimiz kasaba. İşe yarar mı dersiniz? Bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Düşünce yazısından alınmıştır. C) Kesinlik içeren bilgilere yer verilmiştir. B) Karşılıklı konuşma havasında yazılmıştır. D) Benzetmeye başvurulmuştur. 194

TÜRKÇE Metin Türleri 4. Muhabir: İlk kitabınızı elinize aldığınızdaki duygu neydi? P Yazar: Güven. Daha iyisini yapabileceğime dair inanç. A Muhabir: Yazmak eylemi sizce hangi renktir? Yazar: Yazmak kar beyazı gibidir. Renklerin ortaya çıkması için yüklü taneciklerin etkileşmesi gerekir. Kutup ışık- ları zayıflayıp sönmeye yüz tuttuğunda, yeniden ve daha güçlü canlanır, yazmayı buna benzetiyorum. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Röportaj B) Deneme C) Söyleşi D) Makale 5. Kartal’da otobüs durdu ve ben ne oluyor diye camdan dışarı baktım. Birden karşımda iki dünya belirdi. Kahve- nin dışındaki bir çocuk, kovalar ve kahvenin içindeki boş bir dünya, adamlar, bekleyiş ve bir birikmiş sıkıntı dayanışması. Burası bir kahve idi ama iki dünya vardı karşımda. İki dünyalı kahveydi bu. Pencerenin içi sanki başka ayrı fotoğrafmış gibi idi, bir de dışı. Ben bu fotoğrafta adeta iki dünyayı birleştiriyordum. Bravo dedim kendime. Buna göre metni en iyi yansıtan görsel aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) S S 6. Sabahın ilk saatleri, alacakaranlığı geçip bulutların üzerine doğru yükselirken motor sesinin yoğunluğunda iki arkadaş uykuyla uyanıklık arasında Şanlıurfa Göbekli Tepe’ye doğru yolculuk yapıyoruz. Dünyanın gözünün üzerinde olduğu, tarihin sıfır noktası Göbekli Tepe’yi ziyaret edecek olmanın heyecanı insanı tarih yolculuğuna sürükler. Bu parçadan hareketle gezi yazıları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Anlatıcının gözlemlerine yer verilir. B) Gezilen yerle ilgili öznel yargılara yer verilebilir. C) Herkesin bildiği yerler anlatılır. D) Yer yer betimlemelerden yararlanılır. 195

TÜRKÇE Söz Sanatları Kısa Kısa Abartma(Mübalağa): Bir niteliği olduğundan çok üstün veya aşağı gösterme sanatıdır. Örnek: Deliksiz bir uykudan sonra tüy kadar hafiflemiştim. Tezat(Karşıtlık): Birbirine zıt kavram veya durumların bir arada kullanılmasıyla oluşan sanattır. Örnek: Her geçmiş, bağrında bir gelecek ışığı barındırır. (geçmiş / gelecek) Benzetme(Teşbih): Aralarında türlü yönlerden benzerlik ilgisi bulunan iki varlıktan zayıf olanın nitelikçe daha üstün (güçlü) olana benzetilmesiyle oluşan sanattır. P Örnek: Yay gibi kaşlarıyla görenlerin dikkatini çekiyordu. (Kaşlar, yaya benzetilmiştir.) Kişileştirme(Teşhis): İnsana ait özelliklerin insan dışındaki varlıklara verilmesiyle oluşan sanattır. Örnek: Gecenin bir saatinde sıkıntıdan bunalan uğur böcekleri, sırdaşları sivrisinekleri arıyordu. (Uğur böcekleri, sivrisinekler kişileştirilmiştir.) Konuşturma(İntak): İnsan dışındaki bir varlığın konuşturulmasıyla oluşan sanattır. Örnek: Sarı balon, kırmızı balona: “Kutlamaya renk katıyorsun.” dedi. (Bu cümlede sarı balon konuşturulmuştur.) A Etkinlik - 23 1. Aşağıdaki cümlelerde başvurulan sanatları eşleştiriniz. a. Öyle bir ağladı ki gözyaşlarından şehri sel aldı. Konuşturma b. Yeni aldığımız avize, bukalemun gibi renk değiştiriyordu. Tezat c. Sahra Çölü susuzluktan inim inim inliyordu o sabah. Benzetme S d. Bugün keyfin nasıl, diye Akdeniz fokunun hatırını soruyordu yavru martı. Abartma e. Gece kurulan pazarın düzeni gündüz ışığında daha iyi görülür. Kişileştirme 2. Aşağıdaki dizelerde kullanılan söz sanatlarını yanlarındaki boşluğa yazınız. Bazı dizelerde birden çok söz sanatı vardır. A. Sevincinden ağlayan, gülen, haykıran rüzgâr Kalplere sevinç, umut ve inanç getiriyor. S B. Acıyla bağıran adamın imdadı Dünyanın tüm ülkelerinden duyuldu C. Bu sessizlik ne kadar sürer Yeniden gürültü ne zaman sokaklara düşer D. Gel birlikte gezelim dedi kaplumbağa Teklifini geri çevirmedi tatlı sincap E. Altın gibi kalbi kızın mazisi cesaret dolu Her mertebede onurlu, başarı peşinde koştu 196

TÜRKÇE Etkinlik - 24 Söz Sanatları 1. Aşağıdaki şiirleri inceleyerek şiirde benzetme varsa benzetme bölümüne, kişileştirme varsa kişileştirme bölümüne  işareti koyunuz. Şiirde her iki söz sanatına da yer verilmişse iki bölüme  işareti koyunuz. Benzetme Kişileştirme 1. Beni hor görme kardeşim P Sen altınsın ben tunç muyum? A Aynı vardan var olmuşuz Sen gümüşsün ben saç mıyım? 2. Ben gidersem sazım sen kal dünyada Gizli sırlarımı aşikar etme Lâl olsun dillerin söyleme ya da Garip bülbül gibi ah-u zar etme 3. Sen bir aşksın ben bir mecnun Sen olmasan ben olmazdım Sen bir gülsün ben bir bülbül Sen olmasan ben olmazdım 4. Ağaçlar al giydi kuşlar dillendi Açtı bahar çiçekleri Ada'nın Toprak mevce geldi yer yeşillendi Açtı bahar çiçekleri Ada'nın 2. Kişileştirme Konuşturma Benzetme Abartma Tezat S 1. Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker S Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer 2. Ah bu türküler, köy türküleri Ana sütü gibi candan Ana sütü gibi temiz. 3. Karlar etrafı beyaz bir karanlığa gömdü Kar değil sanki yağan beyaz ölümdü 4. Ben bir ayrıkotuyum Ne buğday amcam ne pirinç dayım Mısırla akraba bile değilim. Bir yeşermeye göreyim. 5. Besbelli her saat artar kederi Belki de yüreği yara dağların. 197

TÜRKÇE Test - 65 Söz Sanatları 1. Kişileştirme, insana ait bir özelliğin insan dışı varlığa aktarılması sanatıdır. P Abartma, bir özelliğin ya da durumun SÖZ SANATLARI Sanat olarak bir cümle ya da mısrada olduğundan daha çok ya da daha az karşıt anlamlı sözcüklerden hareketle gösterilmesidir. iki zıt düşüncenin karşılaştırılmasına tezat (karşıtlık) denir. Benzetme, zayıf olan bir varlığın güçlü Konuşturma, insan dışı varlıkların olan bir varlığa herhangi bir yönüyle insan gibi konuşturulması sanatıdır. benzetilmesi sanatıdır. A Bu bilgilerden hareketle; I. Gitti gelmez artık eş dost Şarkılar yarıda kaldı II. Doğa, bürünmüş yeşile, Gülümsüyor herkes birbirine, S Bir taze gelin gibi III. Bir sabah uyandı kozasından kelebek Bugün diğer günlerden farklı mı, diye sordu Kimse için olmasa da senin için farklı, dedi annesi IV. Bırak biz söyleyelim güzelliğini, S Rüzgârlarla, nehirlerle, kuşlarla beraber V. Toprak pamuktan bile yumuşak Ve ben soğuktan buz tutmuş adam numaralı dizelerde başvurulan söz sanatları aşağıdakilerin hangisinde doğru şekilde verilmiştir? I II III IV V A) Kişileştirme Konuşturma Abartma Benzetme Tezat B) Tezat Benzetme Konuşturma Kişileştirme Abartma C) Benzetme Kişileştirme Konuşturma Abartma D) Tezat Tezat Kişileştirme Abartma Konuşturma Benzetme 198

TÜRKÇE 2. Söz Sanatları Bir anda kopan fırtına destanlara konu olmak istercesine, “Korkmayın sakın kimseye zarar vermeye yok niyetim!” diye seslendi. Bu metinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A) Konuşturma B) Abartma P C) Benzetme D) Kişileştirme A S 3. Sen gelince bir mutluluk ülkesiyim, S Cıvıl cıvıl; Az gelişmiş toplum gibi, sen gidince, Boynum bükük Oktay Rifat HOROZCU Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangilerine yer verilmiştir? A) Abartma - Tezat B) Kişileştirme - Benzetme C) Tezat - Benzetme D) Kişileştirme - Abartma 4. Payitahttan Karadeniz’in doğusuna hareket eden Bandırma Vapuru yorgun argın yoluna devam ediyordu. Geminin başındaki aslan gibi yiğit her şeyin ötesini berisini hesap ediyordu. Ve yüreği umut ve sevgiyle doluydu. Bu parçada aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur? A) Abartma B) Benzetme C) Tezat(Karşıtlık) D) Kişileştirme 5. Yabanıl ot kokuları getiriyor bir rüzgâr, kıpırdatıyor suları Belki sonbahar vurgun yapamayacak, yol vermeyecek sular Ve neşeli bir ıslık tutturmuş şimdi ova nice acıya karşılık • Kişileştirme sanatında insan ait özelliklerin yüklendiği varlıklar kişileştirilen unsur olarak kabul edilmekte- dir. Örneğin, “Dertleşen karanfillere sümbüller kulak misafiri oluyordu.” cümlesinde “dertleşmek” ve “kulak misafiri olmak” gibi insana ait özellikler kişileştirilen unsurlar olan karanfillere ve sümbüllere yüklenmiştir dolayısıyla kişileştirme sanatına başvurulmuştur. Buna göre yukarıdaki şiirde kişileştirilen unsurlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Ot kokuları, sular, sonbahar, sular, rüzgâr B) Sonbahar, sular, yol, neşe, ova C) Sular, sonbahar, yol, ıslık, acı D) Rüzgâr, sonbahar, sular, ova 199

TÜRKÇE Test - 66 Söz Sanatları 1. Nasıl da cömertti o gün doğa Güneşin cimriliğine inat Tatlı tatlı çırpınan dalgalara karşı Rengârenk çiçek açan o erguvan Ve onları hayranlıkla seyreden iki can P Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangilerine yer verilmiştir? A) Benzetme - Tezat B) Kişileştirme - Benzetme C) Tezat - Kişileştirme D) Kişileştirme - Abartma A 2. Ben hep baharı severim; ilkbaharı, sonbaharı. Özgürlük dansa durur yıllar emerken zamanı. Yüreklerde gül açar, yüzler gülümser bir bir. Dişi tay güzelliğinde doğa, zamanın yüreğinde Bu şiirin altı çizili dizesindeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? S A) Kişileştirme B) Abartma D) Tezat C) Benzetme 3. Aşağıda bazı söz sanatlarının açıklamaları verilmiştir: S Benzetme: Aralarında değişik yönlerden ilgi bulunan iki varlıktan zayıf olanın kuvvetli olana benzetilmesidir. Kişileştirme: İnsan dışındaki varlıklara insana özgü özelliklerin verilmesi sanatıdır. Tezat (Karşıtlık): Birbirine zıt kavram veya durumların bir arada kullanılmasıyla oluşan sanattır. Aşağıdakilerin hangisinde açıklaması verilen sanatlardan herhangi birine yer verilmemiştir? A) Bir şiir gibi gir sevdiklerinin kulaklarından yüreğine Yüreğime her dem demlen tatlı bir çay diye B) Serin bir sonbahar sabahı, sokağa çıktığında Ayaklarının dibine düşecek kuru yapraklar C) Güvenip el verme kimseye yoksa düşersin başkasının ellerine El olma bana karşı çocuk, eller güler ağlanacak haline D) Sen bülbül ol güller hasretle yollarını beklesin Sakın aşka karışma bir gül için dikenlere bilenir körelirsin 200

TÜRKÇE Söz Sanatları 4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yay içinde verilen söz sanatı yoktur? P A A) Dal dal oluşan şiirdir her ağaç güneş vurmuş yüzüne S Deniz yazmış mavi şiirini uçurur insanı kanat gibi... (Benzetme) S B) Üzüntüsünden döktüğü gözyaşları belki bir ırmak Belki de bir dereye kaynak olabilirdi o gün (Abartma) C) Doğa ne kadar cömert verirken alırken o kadar acımasız. Doğa mevsimleri her yıl farklı bir renge boyar (Kişileştirme) D) Sessiz sedasız bir türkü söylerdi yağmur Bu serin havada yüreklerimizi ısıtan (Konuşturma) 5. Tezat(Karşıtlık), birbirine zıt kavram veya durumların bir arada kullanılmasıyla oluşan sanattır. Kişileştirme ise insana ait birtakım özelliklerin insan dışındaki canlı veya cansız varlıklara verilmesiyle oluşan sanattır. Buna göre aşağıdaki şiirlerin hangisinde hem tezat hem de kişileştirme sanatı kullanılmıştır? A) Karlı kayın ormanında B) Seni anlatmak zor, yazmak zor seni, Yürüyorum geceleyin. Bin kalem bir olsa yazamaz Anne! Efkârlıyım, efkârlıyım, Gölgen göğe yansır taze ve yeni, Elini ver, nerde elin? Ressam bu düğümü çözemez Anne! C) Anneye karşı gelmeyelim, D) Martılar ağlardı, çöplüklerde Nergis çiçeği gibi, Biz seninle gülüşürdük Ne güzel kokarlar, Martılar ağlardı, çöplüklerde Ellerinde çiçek çok güzel durur. Biz seninle gülüşürdük 6. Hayatıma neşe katardı gözlerin, Yüzüklerdeki tek taş elmastı dişlerin, Kuyumcu tezgâhına dizilmiş. Dikkatle çizilmiş tabloydu yüreğin. Dörtlüğün ikinci dizesinde bulunan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsana ait özellik insan dışındaki bir varlığa yüklendiğinden kişileştirmedir. B) Birbirine karşıt sözcükler bir arada kullanıldığından tezattır. C) Bir varlık başka bir varlığa benzetildiğinden benzetmedir. D) Bir durum olduğundan fazla gösterildiğinden abartmadır. 7. Bolu’da kışın tatil yapmak herkese mutluluk verir. Burada gecenin ilerleyen saatlerinde şöminelerin yakıldığı bungalov evler tespih misali art arda sıralanır. Ressamlara ilham verecek bu tablo her kış tekrarlanır. Bu parçada başvurulan söz sanatının göstergesi aşağıdakilerden hangisidir? A) “Evler” e insan özelliklerinin yüklenmesi B) “Bolu” nun anlatımında aşırılığa gidilmesi C) “Gece” ve “ev”in konuşturulması D) “Bungalov evler” in “tespih”e benzetilmesi 201

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 67 1. YAŞLARA GÖRE VİRÜSTEN DOLAYI TEDAVİ EDİLEMEYENLERİN GRAFİĞİ YAŞLARA GÖRE VİRÜS GÖRÜLME GRAFİĞİ P 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+ 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+ A Dünya üzerinde yaygın olan ve tedavisi üzerinde çalışmalar süren bir virüsün yayılma ve tedavi sürecinin insan- ların yaşı ile ilişkisini yansıtan grafikler yukarıda verilmiştir. Grafiklerdeki bilgilerden yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Her yaş grubunda virüsten etkilenen insan olmuştur. B) 40-49 yaş aralığı virüse yüksek oranda yakalanmış olsalar da tedavileri büyük oranda olumlu sonuçlanmıştır. C) Yaş aralığı arttıkça virüsün tedavi edilme oranı artıyor. S D) 10 yaş altında tedaviye cevap vermeyen olmamıştır. S 2. Uluslararası bir bisiklet yarışında Almanya, Belçika, Cezayir, Danimarka, Ermenistan, Fransa ve Gürcistan adına yarışan sporcuların yarış süreci ve sonucu hakkında bilinenler şunlardır: • Alman sporcu sadece Cezayirli sporcuyu geçebilmiştir. • Danimarka’nın sporcusu ile Fransız sporcu arka arkaya bitirmişlerdir ve birinci olmamış- lardır. • Ermeni sporcu; yarış anında Belçikalı sporcu ile farklı bir sporcuyu daha geçebilseydi 3. olacaktı. Yukarıda verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Gürcü sporcu yarışı Fransız sporcudan önde bitirmiştir. B) Danimarkalı sporcu yarışta ikinci olmuştur. C) Belçikalı sporcunun sıralaması Ermeni ve Gürcü sporcunun arasındadır. D) Fransız sporcu ile Alman sporcu arasında en az 4 yarışmacı vardır. 202

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. Hüzünlerin ipini, salıver çekip gitsin Gitsin çekip salıver, ipini hüzünlerin P Hazanların yönünü, sevdalar belli etsin Etsin belli sevdalar, yönünü hazanların Yazanların eserin, okuyan herkes tatsın Tatsın herkes okuyan, eserin yazarların Saçakla kök salarmış, haksız da olamazsın. Olamazsın haksız da, salarmış kök saçakla Yukarıda verilen şiirde farklı bir şiir tarzı olarak “ters-düz şiir” tekniği denenmiştir. Soldaki şiiri oluşturan dizeler- A deki sözcüklerin sırasını tersten okuduğunuzda mısraları sağdaki gibi oluşan farklı ancak anlamlı bir şiir ortaya çıkıyor. İlkbaharla birlikte, lale sümbül açınca S Çiçekle dolar doğa, kendini alamazsın Sonbaharla birlikte, göçmen kuşlar göçünce Sıcakla ısınırmış, toprağı bilemezsin Şiirin içinde yer alan yukarıdaki kıtanın ters-düz tekniğine göre karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? A) İlkbaharla birlikte açınca sümbül lale, B) Açınca sümbül lale, ilkbaharla birlikte S Alamazsın kendini, doğa dolar çiçekle Alamazsın kendini, çiçekle doğa dolar Göçünce göçmen kuşlar, birlikte sonbaharla Göçmen kuşlar göçünce, birlikte sonbaharla Bilemezsin toprağı, ısınırmış sıcakla Bilemezsin toprağı, ısınırmış sıcakla C) Açınca sümbül lale, birlikte ilkbaharla D) Açınca sümbül lale, birlikte ilkbaharla Doğa dolar çiçekle alamazsın kendini Alamazsın kendini, doğa dolar çiçekle Göçünce göçmen kuşlar, sonbaharla birlikte Göçünce göçmen kuşlar, birlikte sonbaharla Bilemezsin toprağı, ısınırmış sıcakla Bilemezsin toprağı, ısınırmış sıcakla 203

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Fulden & Bilal İl Kodu 21 İl Kodu 21 Düğüne g r ş b let n z... P Ömür boyu sürecek mutlu beraberliğimizin Kına:15 Mayıs 2015 Düğün: 16 Mayıs 2015 başlangıcında sizleri de aramızda görmekten Saat:19.00 Saat:19.00 onur duyacağız. Gökkuşağı Düğün Salonu Gökkuşağı Düğün Salonu Bağcılar Mah. Bağcılar Mah. VİP TRİBÜN Karanfil 7 Cad. Karanfil 7 Cad. BLOK: 19 KAPI NO: 07 (Toptancılar Sitesi Arkası) (Toptancılar Sitesi Arkası) Yunus Emre Sitesi yanı Yunus Emre Sitesi yanı Fenerbahçe taraftarı olan Fulden ve Bilal, yukarıda davetiyesini paylaştıkları merasimle evleneceklerdir. Yakın A arkadaşları davete icabet etmek için plan yapmışlardır. Yapılan planlamaya göre: • Ahmet, 15 Mayıs günü saat 21.00’de uçağa binecek ve gece 02.00’de iniş yapacaktır. • Buğra, 16 Mayıs günü saat 18.00'de kalkışı olan otobüsle 4 saat sürecek yolculuğa bilet bulmuştur. • Ceyda, Kazakistan’dan gelmek için 14 Mayıs günü 16.00 kalkışlı, Türkiye saati ile 14.00 inişli uçaktan bilet bulmuştur. • Derya, Buğra’nın bilet bulduğu firmadan aynı gün içinde 12.00 aracına yer almıştır. Yukarıdaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? S A) Ahmet kına gecesine de düğüne de katılabilir. B) Ceyda sadece kınaya, Derya hem düğüne hem kınaya katılabilir. C) Buğra kınayı kaçırır ama düğüne tam zamanında yetişir. D) Ahmet, Ceyda ve Derya düğünde yer alabilirler. 5. LGS LGS S Grubun üçüncü üyesi oldum. Mert Öğretmenin kurmuş olduğu LGS adlı sohbet grubunun görse- lindeki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlış-   tır? Sinan A) Grupta yedi kişi vardır. Grupta katılma sıralamasında Mert’ten iki sıra B) Funda’dan hemen önce gruba alınan öğrenci daha gerideyim. erkektir. Öğretmen C) Beste gruba 6. sırada dahil olmuştur. Arkadaşlar özel bir deneme çalışması D) Sema gruba eklenen ilk öğrencidir. yapacağımız için grubu kalabalık tutmadım.  Son sınavda sergilediği yükselişle Funda’yı da son anda gruba ekledim. Grupta erkek ve kız öğrenci sayılarının da eşit olmasına dikkat ettim. Unutmayın, grupta ben de varım, ders dışı sohbet etmeyin. Sema  Anlaşıldı, öğretmenim. Beni Sinan’dan önce eklediğiniz için Arda  teşekkür ederim. Beste Bu grupta olmak çok güzel.  Hepinize iyi çalışmalar dilerim. Öğretmen  204

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 6. Babasının cep telefonuna kelime avı oyununu indiren Melisa, eğlenceli dakikalar geçirmektedir. Merak eden babasına oyunu anlatan Melisa şunları dile getirmiştir: • Oyunun her bir bölümünde karşına bir kelime veya kelime grubu çıkıyor ve sen de bu kelimeyi veya kelime grubunu çağrıştıracak başka kelimeleri sana verilen bal peteğinde buluyorsun, bulduğun an puan kazanıp başka bir bölüme geçiyorsun. Örneğin; NEFESLİ ÇALGI? LT Gördüğün gibi nefesli çalgı deyince aklımıza P A Y EÜ “Kaval, Flüt ve Ney” gelir. Hadi şimdi sıra sende: A S VN L A F K METİN TÜRLERİ? M E E ND E L A EN K A I AM Melisa’nın babasının bulduğu sözcüklerin renklerle gösterimi aşağıdakilerden hangisidir? A) B) S C) D) 205

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 68 1. Bir şiirin kafiye şeması mısralar arasındaki uyuma bakılarak çıkarılır. Şiirlerde kafiye şemasını belirtmek için yay- gın olarak harfler kullanılır. Şiirdeki mısralar arasında birbirine benzeyenlere alfabenin ilk harfi ile başlanarak sırası ile a, b, c… şeklinde harfler verilir. Benzeyenlere yani aralarında uyak ya da redif olanlara aynı harf farklı benzerliklere alfabeden bir sonraki harf sırası ile verilir. Her dizede bir önceki dize ve dizelerle uyum olup olma- dığına bakılmalıdır. Kafiye şemalarında çapraz kafiye(a-b-a-b); şiirde birinci ve üçüncü, ikinci ve dördüncü dize- nin uyaklı olmasıdır. P Yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak aşağıdaki şıklarda yer alan şiirlerin hangisinin çapraz kafiye şemasına sahip olduğu söylenebilir? A) Coşkun sular gibi çağladım aktım B) Ben dostum vaktiyle bir güney şehrine gittim, Bülbül gibi ah ü efganımız var Yanımda dünyanın en güzel kızı vardı, Şadırvan atların seyrine baktım Ama neyleyim ki içimde yine o garip sızı vardı, Ahur kapusunda seyranımız var Sonunda, o güzel günlerimi berbat ettim. A C) Düşman geldi tabur tabur dizildi D) Kırlardayım, yalnız ve düşünceli; Alnımıza kara yazı yazıldı Yürüyorum, yavaş, ölçülü, ağır; Delik demir çıktı mertlik bozuldu Kumlarda belki insan izi vardır, Eğri kılıç kında paslanmalıdır. Üstlerine basmadan yürümeli. 2. YGS TÜRKÇE DERSİ KONU - SORU SAYISI DAĞILIMI 30 S 25 SORU SAYILARI 15 20 10 5 S 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 3 2 3 3 3 2 3 3 Sözcük Anlamı 7 6 7 7 6 8 10 8 Cümle Anlamı 20 20 23 20 23 24 20 19 Paragraf 1 1 1 Anlatım Bozukluğu 2 2 1 2 1 1 2 1 Yazım Kuralları 2 2 1 1 1 1 1 1 Noktalama İşaretler 5 1 1 Dey m ve Atasözü 5 5 1 5 5 3 2 6 D l B lg s 1 1 1 1 8 1 Ses Olayı 1 TYT sınavına hazırlanmak isteyen Mesut, geçmiş yıllarda YGS(TYT'nin eski adı) Türkçe dersi ile ilgili çıkmış soru istatistiğine ulaşır. Yukarıdaki tabloyu inceleyen Mesut’un aşağıdaki yorumlardan hangisini yapması beklenmez? A) Anlam ağırlıklı bir sınav beni bekliyor. B) Anlatım bozukluğunu öğrenmesem de kaybım olmayabilir. C) Dil bilgisinden her yıl benzer sayıda soru sorulmuş. D) Deyim ve atasözleri soruları her yıl düzenli olarak sorulmamış. 206

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3 ve 4. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. Aşağıdaki tabloda 2014 - 2018 yılları arasında dünyada fındık üretiminin yapıldığı ülkelerin istatistiki bilgileri verilmiştir. Dünya Fındık Üretimi ( Kabuklu / Bin Ton) Ülkeler 2014 2015 2016 2017 2018 Ortalama P Türkiye 450.000 646.000 420.000 675.000 515.000 541.200 A İtalya 80.000 125.000 130.000 90.000 115.000 108.000 S Gürcistan 38.000 50.000 60.000 80.000 80.000 61.600 S Azerbaycan 30.000 40.000 50.000 65.000 70.000 51.000 35.000 27.850 39.000 27.000 50.000 35.770 ABD 18.000 22.000 18.000 19.000 16.000 18.600 İspanya 13.000 12.000 18.000 25.000 25.000 18.600 10.000 10.000 10.000 12.000 12.000 10.800 Şili İran 5.000 5.000 5.500 6.000 9.000 6.100 Çin 9.600 9.600 9.600 4.050 4.050 7.380 Fransa 5.400 5.400 15.400 25.450 26.450 15.620 Diğerleri 694.000 952.850 775.500 1.028.500 922.500 874.670 Toplam 3. Tabloda verilen bilgilere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Azerbaycan’da fındık üretiminde sürekli bir artış yaşanmıştır. B) ABD’de fındık üretimi her yıl bir önceki yıla göre artış veya azalış göstermiştir. C) Dünya fındık üretiminde Türkiye, her yıl diğer tüm ülkelerin toplam fındık üretiminden daha fazla fındık üretmektedir. D) Çin’de her yıl fındık üretiminin az olmasının sebebi, sanayiye daha çok önem verilmesi ve iklim özelliklerinin uygun olmamasıdır. 4. 2015 yılı dünya fındık üretim miktarının diğerleri dışındaki son beş ülkeye göre dağılımı aşağıdaki sütun grafiklerin hangisinde doğru gösterilmiştir? A) 2015 B) 2015 25.000 25.000 20.000 20.000 15.000 15.000 10.000 10.000 5.000 5.000 0 0 İspanya İspanya Şl Şl İran İran Çn Çn Fransa Fransa C) 2015 D) 2015 25.000 25.000 20.000 20.000 15.000 15.000 10.000 10.000 5.000 5.000 0 0 İspanya İspanya Şl Şl İran İran Fransa Fransa Çn Çn 207

TÜRKÇE Yazım Kuralları / \"de, ki, mi\" nin yazımı Kısa Kısa \"da/de\" nin yazımı Bağlaç olan ‘’da/de’’ Ek olan ‘’-da/-de’’ Ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ün- Bitişik yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son lüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar. ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar. P UYARI: Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçi- UYARI: f,s,t,k,ç,ş,h,p ünsüzlerinden sonra ‘’-ta/te’’ ye minde yazılmaz. dönüşerek ünsüz benzeşmesine uğrar. UYARI: Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır: UYARI: Özel isim ve sayılardan sonra kesme işaretiy- ya da le ayrılır. Etkinlik - 25 1. Aşağıdaki cümlelerde \"da/de\" nin yazımının doğru olduğu cümlelere () yanlış olduğu cümlelere (X) işareti getiriniz. A Cümleler Doğru Yanlış 1. 1975’te taşındığımız bu ev, kentsel dönüşüm için müteahhite verildi. 2. Kedilerin de köpeklerin de sokakta aç bırakılmasına gönlüm razı değil. 3. Şırnak’da askerlik yapan abim, kutlık çok lezzetli bir yemekti, diyor. 4. Oyuncaklarıda dezenfekte ettikten sonra içi rahatlamıştı. 5. Sabah saat 06.55’de alarmı çalıyor, 5 dk. daha alarmı erteliyordu. S Kısa Kısa \"ki\" nin yazımı Sıfat yapan \"-ki\" ve ilgi eki olan UYARI: \"ki\"bağlacının kalıplaştığı Bağlaç olan \"ki\" ayrı yazılır. \"-ki\" bitişik yazılır. sözcüklerde \"ki\" bitişik yazılır. Örnek: Duvardaki saat yere düş- SANKİ, İLLAKİ, MEĞERKİ, BELKİ, S Örnek: Sen gül ki tüm dün- tü.(sıfat yapan –ki) OYSAKİ, HÂLBUKİ, ÇÜNKÜ, MA- ya gülsün. Örnek: Sizin ev bizimkinden bü- DEMKİ yük.(ilgi eki –ki) Etkinlik - 26 1. Aşağıdaki cümlelerde \"ki\" nin doğru yazıldığı cümlelere () yanlış yazıldığı cümlelere (X) işareti getiriniz. Cümleler Doğru Yanlış 1. Bugün sınıftaki arkadaşlarıyla resim dersinde karikatür çizdi. 2. Ali ki bana bunu yaptı artık herkesten her şeyi beklerim. 3. Baktıkki proje istediğimiz gibi ilerlemiyor yeni kişileri dahil ederiz. 4. Ablam bana çok destek olur, her ortamda illa ki beni överdi. 5. Rakip takımın oyuncuları bizimkilerden daha uzun boylu ve daha yapılıydı. 208

TÜRKÇE Kısa Kısa Yazım Kuralları / Büyük Harflerin Yazımı • Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı • Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında ge- sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar. çen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar. • Akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar. • Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar. • Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar. • Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, P belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar. A S • Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adları- • Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde S nın bütün kel­imeleri büyük harfle başlar. sadece özel adlar büyük harfle başlar. • Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle • Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar. başlar. Etkinlik - 27 1. Aşağıda büyük harflerin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmışsa \"X\" işareti yapılmamışsa \"\" işareti koyunuz. 1. Gülşen Teyzem, doğum günü partisine kı- 6. Üsküdar İlçesi’nde bulunan Kız Kulesi tarihi zını da çağırdı. değere sahiptir. 2. Kıyı şeridindeki araziler italyanlar tarafın- 7. Akşama doğru Boğaziçi Köprüsü’nün giri- dan satın alınmış. şinde yoğunluk olur. 3. Çırağan Sarayı, birçok büyük etkinliğe ev 8. Kozluk ilçesine tayini çıkan öğretmen çok sahipliği yapıyor. sevinmişti. 4. Avrupa’dan dönen kuzenim İsviçre Çikola- 9. Tarihi Malabadi köprüsü ziyaretçilerin akını- tası getirmişti. na uğruyor. 5. Önümüzdeki Ramazan Bayramı’nda akra- 10. İshakpaşa sarayı bir bekçi gibi dağın doru- balarını ziyaret edecek. ğunda duruyor. Kısa Kısa Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön ad- larının kısaltmaları her kelimenin ilk Sayıların Birden fazla kelimeden oluşan sayılar Sayıların harfinin büyük olarak yazılmasıyla yazılışı ayrı yazılır. yazılışı yapılır. Üleştirme sayıları rakamla değil ya- Ölçü birimlerinin uluslararası kısalt- zıyla belirtilir. maları kullanılır. Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde Kısaltılan kelime veya kelime grubu; rakamdan sonra sa­dece kesme işare- özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf ti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz. büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur. Etkinlik - 28 1. Aşağıdaki cümlelerde sayıların ya da kısaltmaların yazılışıyla ilgili yanlışlık yapılan cümlelerin yanına \"X\" işareti doğru olan cümlelerin yanına \"\" işareti koyunuz. 1. Toplantıda onaltı kişi vardı. 4. Avucumuza 5’er fındık bıraktı. 2. T.B.M.M. bugün yasayı görüşecek. 5. Bugün 3 Km yol yürüdük. 3. Evimiz apartmanın 5. katında. 6. Yarışmada 2’inci olması büyük başarı. 209

TÜRKÇE Yazım Kuralları / \"de, ki, mi\" nin yazımı Test - 69 1. Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyu- muna uyar: Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur. UYARI: Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz: Gidip de gelmemek var, gelip de gör- memek var (Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var değil) P Buna göre aşağıdakilerin hangisinde bağlaç olan \"da/de\" nin yazımında yanlışlık yapılmıştır? A) Sarp da bugün sınavda iyi sonuç çıkaran öğrencilerdendi. B) Saat 15.00’te buluşmak üzere sözleşmiştik ama o gecikti. C) Havadaki toz bulutları beni de rahatsız ediyor. D) 2005 te insanların dönüm noktası yaşadığı yıllardan biri oldu. 2. • Fiillerden ve fiilimsilerden sonra gelen \"da/de\" bağlacı her zaman ayrı yazılır. A Aşağıdaki cümlelerdin hangisindeki yazım yanlışı verilen kurala uyulmamasından kaynaklanmaktadır? A) Arkadaşlar, siz de yardım edin de elimizdeki işi daha erken bitirelim. B) Ek-fiil konusunu tekrar anlattıda yine anlamakta zorlandım. C) Sofradan kalktığında ellerini yıkar, dişlerini fırçalardı. D) Komedi sanatını gerçekleştirmek de çok zormuş. 3. • Bağlaç olan \"ki\" ayrı yazılır. S • Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan \"ki\" sözü de ayrı yazılır. • Sıfat yapan ''-ki'' kelimeye bitişik yazılır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç olan \"ki\" nin yazımında yanlışlık yapılmamıştır? A) Sınıf dolabındaki eşyalarını alıp evine götürdü. B) Yazmak kolay zannederler bilmemki gerçekten kolay mı? C) Seni öyle göreceğim geldi ki anlatamam. S D) Ders biteli çok oldu zil çaldı mıki? 4. • Bulunma hâl eki olan ‘’-da/-de’’ kelimeye bitişik yazılır. • Bağlaç olan ‘’da/de’’ ayrı yazılır. • Hâl eki olan ‘’-da/-de’’ özel isim ve sayılardan sonra kesme işaretiyle ayrılır. • Hâl eki olan ‘’-da/-de’’ ünsüz benzeşmesi kuralına uyum sağlayarak sert sessizlerden sonra ‘’-ta/-te’’ olur. Buna göre, (I)Bazı şehirlerdeki gibi Ankara’da da kendini hemen göstermeyen bir güzellik vardır. (II)Bundan dolayı şehrin kimilerine pek de sempatik gelmeyen doğasıyla ilgili ilginç izlenimler aktarılır. (III)Örneğin şair Yahya Kemal Beyatlı’nın “Ankara’nın en çok İstanbul’a dönüşünü severim.” sözü de bunlardan biridir. (IV)İstanbul’dan gelmiş öğrencilerin dillerin de henüz bu şehre dikkat kesilmemekten ileri gelen “çorak”, “bozkır” sözleri dolaşır. paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde \"de\" nin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV 210

TÜRKÇE Yazım Kuralları / \"de, ki, mi\" nin yazımı 5. ki Bağlaç olan \"ki\" Sıfat yapan \"-ki\" İlgi zamiri \"-ki\" P Ayrı yazılır. Bitişik yazılır. Bitişik yazılır. A Duydum ki Duvardaki saat Onunki S Sen ki Cebimdeki para Ali’ninki S Buna göre aşağıdakilerin hangisinde \"ki\" nin yazımında yanlışlık yapılmıştır? A) Mutfaktaki çöpleri alıp mahallede çöplerin toplandığı yere bıraktı. B) Yağmur yağmadıki mahsuller istediğimiz gibi sonuç versin. C) Arkadaşımın evi bizimkinden daha büyükmüş. D) Elindeki imkanlarla birçok kişiye yardım edebiliyor. 6. • Soru eki \"mı, mi, mu, mü\" gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır. • Soru eki \"mı, mi, mu, mü\" cümleye soru, pekiştirme, emir, rica gibi anlamlar katar. Cümleye farklı anlamlar kattığı durumlarda da ayrı yazılır. • \"mı, mi, mu, mü\"den sonra gelen ekler mi ile bitişik yazılır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde verilen kurallardan birine uyulmaması yazım yanlışına neden olmuş- tur? A) Bu yaz uzun mu uzun bir yolcuğun ardından Artvin’deki Karagöl’e ulaşabildik. B) Memlekete bu sene de gitmeyecek misiniz, diye sormuştu babama. C) Sonradan gelenlere de çay dağıtır mısın? Yorgunluklarına iyi gelir. D) Telefonda sesi tuhaftı, ağlıyor mu ağlamıyormu bir türlü anlayamadım. 7. UYARI: da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Ayşe de geldi. (Ayşe’de geldi değil). Kitabın kapağına da dikkat et. (Kitabın kapağına’da dikkat et değil). Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen uyarıya dikkat edilmemesi yazım yanlışına sebep olmuştur? A) Sivas da İç Anadolu Bölgesi’ndeki illerimizdendir. B) Tren de kompartımanları gezip insanlarla sohbet ediyor. C) Dedem’de kış mevsiminde köyde kalamıyor, bize taşınıyor. D) Konya’da bulunan Mevlana Müzesini görmeyi çok istiyorum. 8. Biz istesek de istemesek de hızla geçen zamanın kıymetini insanoğlu ne yazık ki genç yaşlardayken bilemiyor. Gençler, bir şey öğrenmelerine yarayacak en kıymetli zamanlarını boşu boşuna bir mirasyedinin para harca- ması gibi harcıyorlar. Harcanan para yeniden kazanılabilirde boşa harcanmış zamanı tekrar geri alıp eski yerine koyamazsınız. O, boyuna akar gider. Siz uyursunuz, zaman uyumaz ve akışına devam eder. Durmaksızın boyuna giderken sizin ömrünüzü de beraberinde götürür. Paragrafta altı çizili bölümlerdeki yazım yanlışının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Bağlaç olan ‘’ki’’ nin ayrı yazılması B) İkilemenin ayrı yazılması C) Bağlaç olan ‘’de’’ nin bitişik yazılması D) Birleşik yapılı sözcüğün ayrı yazılması 211

TÜRKÇE Yazım Kuralları / Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerlerin Yazımı Test - 70 1. Aşağıda büyük harflerin kullanıldığı yerlerle ilgili bazı kurallar verilmiştir: • Yer adlarındaki ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar. • Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar. • Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, semt vb.) büyük harfle başlar. Uyarı: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde vb. sözcükler küçük harfle başlar. P Bu kurallara göre, I. İş gezisinden dönen babam bize İzmit pişmaniyesi getirmişti. II. Bursa ile İstanbul arası ulaşım süresini kısaltan Osmangazi köprüsü hizmete açıldı. III. Kurtalan’da bulunan Beykent Köyü yöresel oyunlarıyla dikkat çekiyor. IV. Önümüzdeki hafta Batı Anadolu’nun güney illerinde festivaller düzenlenecek. cümlelerinden hangilerinde yazım yanlışı yapılmıştır? A A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV. 2. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar. Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları ise küçük harfle başlar. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım yanlışı vardır? A)17 Ocak Cuma günü öğrencilere karneler dağıtılacak. B) Pazar günü amcamın kızının nişan töreni gerçekleştirilecek. S C) 29 Ekim 1923, halkımızın gür sesinin yankı bulduğu bir gündür. D) Her hafta Çarşamba günleri sınıf arkadaşlarımızla tiyatroya gideriz. 3. • Turizm bölgelerinin çoğunda Avrupalılarla karşılaşırsınız. • Yontma Taş Devri insanlığın yerleşim yaşama geçtiği dönemdir. • Oğluna dört büyük melekten biri olan Cebrail adını verdi. • Otogara uğramışken Bursa Kestanesi almayı unutmayın. S Yukarıdaki cümlelerin birinde aşağıdaki yazım kurallarından hangisine uyulmadığından bir yanlışlık yapıl- mıştır? A) Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar. B) Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar. C) Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar. D) Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar. 4. I. Elindeki kestaneleri onar onar külahlara yerleştiriyordu. II. 16 Mayıs Atatürk Meydanı’nda Cumhuriyet bayramı kutlandı. III. Eskişehirliler kitap fuarına her yıl olduğu gibi büyük ilgi gösterdi. IV. Romanlarında Fars Edebiyatı'nın etkisi açıkça görülmektedir. Numaralanmış cümlelerden hangilerinde büyük harflerin yazımına uyulmadığından yazım yanlışı yapıl- mıştır? A) I ve III. B) I ve IV. C) II ve III. D) II ve IV. 212

TÜRKÇE Yazım Kuralları / Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerlerin Yazımı P 5. Aşağıda büyük harflerin yazımıyla ilgili birkaç kurala yer verilmiştir. • Mahalle, meydan, bulvar, cadde adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde kelimeleri büyük harfle başlar. • Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? A) Hazırladığı paketi Diyarbakır Caddesi’ndeki şubeye götürdü. B) Onlar Sanat sokağının sonundaki üç katlı evde ikamet ediyorlar. C) Yarın kahvaltı için Hasanpaşa Konağı’na gitmeye ne dersin? D) Sonbaharın ilk günlerinde Hasankeyf ilçesini ziyaret gitmiştik. 6. 17:18 50% A Nurcan şu anda aktif I Nurcan hanım günaydın? S zden b r şey steyeb l r m y m? II S zede günaydın? Bu yazışmada numaralanmış bölümlerin hangisinde büyük harflerin Tab k efend m. Buyurun. yazımıyla ilgili bir yazım yanlışı vardır? III Önümüzde k hafta düzenlenecek A) I. B) II. C) III. D) IV. S toplantıya herkez katılacak mı? IV Bence b r kaç k ş toplantıya katılamayacak. 7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yazım yanlışı yoktur? S A) Ilısu Barajı, Dicle nehrine kıyısı bulunan şehirlere elektrik kaynağı olmuştur. B) Bambu heykellerin görücüye çıktığı bu muazzam sergi, Mayıs’ın ilk haftası açılacak. C) Kahve, XVII. Yüzyılda güney Amerika’dan Osmanlı’ya Portekizliler tarafından getirildi. D) Güneş, Dünya’dan uzaklaşmaya devam ediyor ve mesafe her yıl 2,5 cm artıyor. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? A) 16 Ekim 2019’da Düzce’de santral memuru olarak göreve başladı. B) İshakpaşa Sarayı 1656 yılında dönemin hükümdarı tarafından ziyaret edilmiştir. C) Mereto Dağı’nda güneşin doğuşuna tanık olmak büyük bir keyifti. D) Yenikapı’da başlayan fuarda Siirt Fıstığı herkes tarafından çok beğenildi. 213

TÜRKÇE Yazım Kuralları / Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerlerin Yazımı Test - 71 1. Aşağıdaki levhalardan hangisinde yazım yanlışı vardır? D) A) B) C) Mercan Ticaret 5. kat Zigana Geçidi Bakan Müsteşar Yardımcısı P 2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmamıştır? A) Ara tatilde doğu Karadeniz’in yaylalarını gezme fırsatı bulduk. B) İş arkadaşımız Ümit Bey hafta sonu için bizleri çaya davet etti. C) Dört yıla yakın bir süre Bolu İlinde memur olarak görev yaptım. D) Yazarın Zaman bisikleti adlı hikâyesi seri olarak çıktı. A 3. Avrupa Uzay Ajansı görevlilerince üretilen 1 Rus yapımı roket uzaya gönderildi. Görev süresi 2 üç yıl olarak belirlenen roket, kütlesi dünya ile 3 Neptün arasında bulunan gezegenlere odaklanacak. S4 Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 4. Türkçe Öğretmeni Hülya Hanım, 8/A sınıfında büyük harflerin yazımıyla ilgili kuralları anlatırken şunları söyle- miştir: • Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle başlar. S • Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar. • Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar. • Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar. Ardından öğrencilerinden bu kurallara uygun cümleler yazmalarını istemiştir. Dört öğrencinin yazdığı cümleler şu şekildedir: Zehra: Ankara’dan gelen ekibi havalimanında Kaymakam karşıladı. Arda: Muhabbet kuşumuz Zeytin bugün çok hareketliydi doğrusu. Kerem: Hindistan’da yaygın inançlardan biri de Budizm’dir. Meryem: Pazartesi günü Devlet malzeme ofisi yazılı sınavına katılacak. Buna göre öğrencilerin yazdığı cümleleri kontrol eden Hülya Öğretmen, hangi öğrencinin cümlesinde bir yazım yanlışı tespit etmiştir? A) Zehra B) Arda C) Kerem D) Meryem 214

TÜRKÇE Yazım Kuralları / Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerlerin Yazımı 5. Aşağıdaki kitap adlarının hangisinde yazım yanlışı yoktur? D) A) B) C) Yaşar Ne Hep ÇAYLAK Fareler P Yaşar Ne o İLE Ve Yaşamaz Türküler FİLOZOF İnsanlar 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? A S A) Balıkçılık faaliyetlerinin yürütüldüğü yerlerden biri olan Hazar Gölü Elazığ ilindedir. S B) Kışın tadını çıkarmak için Karacadağ eteklerinde bir otelde konaklamayı tercih ettik. C) Meydanın hemen sağında bulunan Hürrem Sultan konağı tarihe tanıklık ediyordu. D) Hababam Sınıfı filminin başrol oyuncularından Hafize Ana çok sevilmişti. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur? A) TRT Çocuk Dergisi’nin her sayısını almaya gayret ediyorum. B) Doktorun yazdığı ilaçları Kısmet eczanesinden aldım. C) Sevim Ak’ın “Gökte Biri Var” adlı hikâyesini çok beğendim. D) Yönetmelik pazartesi günü Resmî gazetede yayımlanacakmış. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır? A) Arpanın ilk kez, günümüzden yaklaşık 10.000 yıl önce Afrika’nın kuzeydoğusunda yetiştirildiği düşünülüyor. B) Güneş sisteminin üyelerinden biri olan Venüs’ü bir astrolog değil de bir fizikçi keşfetmiştir. C) Danimarkalı bilim insanları Mayıs ayında Vicenza’da bir Osmanlı Mezarlığı ortaya çıkardı. D) Rumeli’ye XII. yüzyılda getirilen Edirne keçisi genellikle dağlık arazilerde yetişir. 9. Aşağıda büyük harflerin yazımıyla ilgili bazı kurallara yer verilmiştir. • Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar fakat gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar. • Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar. • Kitap, bildiri, makale vb. ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisindeki yanlışlık ile ilgili bilgi verilmemiştir? A) Süveyş kanalı uluslararası bir komisyon tarafından kontrol ediliyor. B) “Çevre Kirliliğinin başlıca sebepleri” başlıklı makaleyi gazetede okudum. C) Köy sakinleri binbaşı Zafer Kartal’a yolu göstermeye çalışıyordu. D) Herkes ayrı bir Dünya’da sanki kimse kimsenin derdine kulak vermiyor. 215

TÜRKÇE Yazım Kuralları Test - 72 1. Aşağıda kısaltmaların yazımı ile ilgili bazı kurallar verilmiştir. • Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır. • Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır. • Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır. P • Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman okunuşta sert ses yumuşatılmaz. Buna göre; I. Büyük bir markette patatese üç kg’dan fazla indirim uygulanmıyor. II. Birçok televizyon programı RTÜK’e takılmasına rağmen izlenme rekoru kırıyor. III. ABD’ye beyin göçünün gerçekleşmesinin bir nedeni ekonomik refahın olmasındandır. IV. Dünya çapında yaşanan gelişmeler, TL’nın değer kaybetmesine sebep oluyor. A Numaralanmış cümlelerin hangisinde yukarıda verilen kurallardan birine uyulmadığından yazım yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV 2. • ‘’Birtakım’’ sözcüğü belirsizlik ifade ediyorsa bitişik, belli bir sayı ifade ediyorsa ayrı yazılır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘’birtakım’’ sözcüğünün yazımı yanlıştır? A) Seyahate çıkarken yanına bir takım kıyafet ve bol bol kitap alır. S B) Birtakım asılsız haberlerin zihnini kurcalamasına izin veriyor. C) Evindeki çekyatların yerine birtakım koltuk alarak evinin havasını değiştirdi. D) Bugünlerde birtakım insanların sanılanın aksine daha bilinçli olduğu aşikâr. 3. Kısaltmalarla ilgili bazı kurallar şunlardır: • Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır. S • Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur. • Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır. • Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman okunuşta sert ses yumuşatılmaz. Buna göre, I. Araç kullanırken II. B z m en büyük III. Bu yıl TÜBİTAĞ’ın IV. Bana verd ğ adres saattek hızınız müttef k m z Abd le proje sayısı y rm şuydu: Kocatepe Mah. otoyolda 90 km’y y l şk ler çer s nde beşe çıkarıldı. Yıldız Sok. aşmamalı. olmalıyız. Numaralı panolarda altı çizili ifadelerden hangileri yukarıda verilen kurallara uygun olarak yazılmıştır? A) I ve III B) II ve III C) I ve IV D) II ve IV 216

TÜRKÇE Yazım Kuralları P A 4. a. \"Baş\" sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır. S b. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki ‘’başı’’ sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları bitişik yazılır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde \"baş ve başı\" sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcüklerin yazı- mında yanlışlık yapılmıştır? A) Mahallede çıkan sorunların elebaşı bu çelimsiz çocuktu. B) Sürekli olumsuz eleştiriye dönük eleştirmenler yazarların başbelasıdır. C) Yaşar Kemal’in tüm eserleri başyapıt niteliğindedir. D) Tiyatrodaki roller dağıtılırken başrolü alacağımı düşünmüştüm. 5. I. Doksanına yaklaşan Peride Celal ve Dağlarca, yazıya sım sıkı sarılarak dirençlerini koruyorlar. II. Edebiyat sevgiside bir gençlik aşısı gibi diri tutuyor onları. III. İşin sırrı, Peride Celal’in zamandan kopmadan zamanın peşinden gitmesi. IV. Yoksa pek çok edebiyat tutkununun, pek çok ünlü yazarın ellisine geldiğinde tutkusundan vaz geçtiği görülmüştür. Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki cümlelerde yer alan yazım yanlışlarından birinin nedeni değildir? A) Pekiştilmiş sözcükler bitişik yazılır. B) Bağlaç olan ‘’de’’ kendinden önce gelen kelimeden ayrı yazılır. C) Özel isimlere gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır. D) Anlamca kaynaşmış birleşik sözcükler bitişik yazılır. 6. • Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır. • -an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sıfat-fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır. Yukarıda verilen kurallardan hareketle aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur? S A) Kendinizi denizde yüzerken daha güvende hissetmek istiyorsanız can kurtaranı olan plajları tercih etmelisi- niz. B) Akşam üstü buluşacağımızı söylemişti ama sözleştiğimiz saatte gelmedi. C) Kim bilir, belki bir gün bilinç altının sırları da çözülür ve bizi biz yapan özelliklerimizi daha iyi anlayabiliriz. D) Bu kadar fazla gökdelenin olması insanların sokakta yürürken bile baskı altında hissetmesine neden oluyor. 7. • Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır. Bu fiiller; tezlik (-iver), sürerlik (-ekal, -edur, -egel), yaklaşma (-eyaz), yeter- lik (-ebil) fiilleridir. • Yardımcı eylemle oluşturulmuş birleşik fiillerde ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi varsa bu fiiller bitişik, herhangi bir ses olayı yoksa bu fiiller ayrı yazılır. Yardımcı eylemler; et-, eyle-, ol-, kıl- gibi fiillerdir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiillerin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır? A) Bana günlük işlerimde ve öğretmenlerimin verdiği ödevlerde her zaman yardımcı olurdu. B) Sesinin kötü olduğunu söyleyedursun, ben onu şarkı söylerken dinlemiştim ve sesi çok güzeldi. C) Portre çizmeyi öğrenebilirsin, diye beni yüreklendirdi ve portre yapabileceğimi zamanla ben de gördüm. D) Yarışmaya kabuledildiğimi öğrenince belgeleri birkaç saat içinde hazırlayıverdim. 217

TÜRKÇE Yazım Kuralları Test - 73 1. Sayıların Yazımı • Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır. • Oyun adlarını niteleyen sayılar bitişik yazılır. • Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir. P • Sayılar metin içerisinde yazıyla ve ayrı yazılır. I. Haftanın beşinci gününde artık dayanılmaz bir sızı almıştı yüreğim. II. 2020 yılında mısır üretiminden bir milyar sekiz bin elli lira kazandım. III. Hafta sonu sınıf arkadaşlarımızla beştaş oynayarak vakit geçiririz. IV. Herkese 3’er kalem veren hocamız, beni çok sevdiğinden bana beş kalem verdi. A Numaralanmış cümlelerin hangisinde yukarıda verilen sayıların yazımı ile ilgili kurallardan birine uyulma- dığından yazım yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV 2. Aşağıda sayıların yazımı ile ilgili bazı kurallar verilmiştir. • Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır. Not: Saatler ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir. • Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır. S • Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır. • Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir. Buna göre, I. Atatürk, saat dokuzu beş geçe bir kez daha Anıtkabir’de anılacak. II. Türkçe öğretmenimizin düğününe bin iki yüz elli kişi katılmış. S III. Belediye seçimlerinde 15.’inci kez oy kullanmak için yola çıktı. IV. Kampanyaya katılan her kişiye onar lira hediye verilmişti. numaralı cümlelerin hangisinde yukarıda verilen kurallardan herhangi birine uyulmadığından bir yazım yanlışı yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 3. Sözcüğün ilk hecesine “m, p, r, s” pekiştirme harflerinden birisi getirilerek pekiştirme yapılır. Bu sözcükler anlamı güçlendirmek amacıyla kullanılır ve pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde pekiştirilmiş sözcüğün yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır? A) Gurbet ellerde yapayalnız kalmıştı ne bir akrabası ne bir tanıdığı vardı. B) Maviyle yeşilin buluştuğu bu yerde bembeyaz gökyüzü selamlıyor herkesi. C) İnsanların yoğun olarak kullandığı caddede güpe gündüz kadının çantasını alıp kaçtılar. D) Kapının uzun zamandır bozuk kilidi tamircinin de maharetiyle sapasağlamdı artık. 218

TÜRKÇE 4. Yazım Kuralları Sabah saat dokuzda Hayr le b rl kte beştaş oynadık. Ardından annem n b ze verd ğ on k cev z aramızda altışar altışar bölüştük. 2’nc gün se Hayr b ze kuru üzüm get rd . Arkadaşım, ödev m öğretmen me Değerl arkadaşım, ... Sen P gösterd m, hâlâ sayıların yazımında burada yanlış yapmışsın onu A yanlışlık yapıyormuşum. Bu sayıla- düzelt rsen b r yanlışlık kalmaz. rın neres nde yanlışlık var? Bu karşılıklı konuşmada üç nokta ile belirtilen yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse sayıların yazımı düzeltilmiş olur? A) Adları sayılardan oluşan oyun adları bitişik yazılır. B) Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır. C) Üleştirme sayıları rakamla değil, yazıyla yazılır. D) Saat ve dakikalar metin içersinde yazıyla da yazılabilir. 5. Doğudan başlayan ticaret yolları yüzyıllarca Avrupa’nın çeşitli ihtiyaçlarını karşılamada can damarı olmuştur. S Özellikle bunlardan en önemlileri İpek ve Baharat Yollarının Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi, Avrupalıları yeni yollar aramaya sevk etti. İşte bu yeni yollar arama girişimleri sırasında pekçok yer ilk kez keşfedildi ve yeni ticaret yolları bulundu. Yeni Çağ’ın başlarında meydana gelen bu keşif olaylarına, \"Coğrafî Keşifler\" adı verilir. Aşağıdaki düzeltmelerden hangisi yapılırsa paragrafta yer alan yazım yanlışı giderilmiş olur? A) \"yüzyıllarca\" ifadesi \"yüz yıllarca\" şeklinde ayrı yazılmalıdır. B) \"sevk etti\" ifadesi bitişik yazılmalıdır. C) \"pekçok\" ifadesi ''pek çok'' şeklinde ayrı yazılmalıdır. D) \"keşfedildi\" ifadesi \"keşif edildi\" şeklinde ayrı yazılmalıdır. 6. • “iç, dış, sıra’’ sözcükleri kendinden önce gelen kelimeden ayrı yazılır. S • “hane, name, zade’’ sözcükleri bitişik yazılır. • “ev’’ kelimesiyle oluşturulan birleşik sözcükler bitişik yazılır. • Ara yönler bitişik yazılır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen kurallardan birine uyulmaması yazım yanlışına neden olmuştur? A) Türkiye’nin kuzeydoğusunda Artvin ili yer alır. B) Bugün dershane çıkışında arkadaşlarımla soru çözdüm. C) Akıllı telefonların yanısıra tabletler de radyasyon saçıyor. D) Evimizin yanındaki çayevinde genellikle yaşlılar bir araya geliyor. 219

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular Test - 74 1. “Sizce son yıllarda yaşadığınız yerde hava kirliliği arttı mı, azaldı mı?” sorusuna katılımcıların verdiği cevaplara ait sonuçlar aşağıdaki gibidir. Sonuçlar yaş gruplarına ve eğitim kademelerine göre iki farklı kategoriye ayrıl- mıştır. 18-32 yaş 77 17 6 33-48 yaş 67 22 11 49+ yaş 26 14 P L se altı 60 L se 64 25 11 73 18 9 Ün vers te 74 16 10 Arttı Değ şen b r şey olmadı Azaldı Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A A) Diğer yaş gruplarına göre “Azaldı.” diyenlerin sayısı 18-32 yaş aralığında daha fazladır. B) Eğitim kademesi yükseldikçe “Arttı.” diyenlerin sayısının azaldığı görülmüştür. C) Yaş ilerledikçe hava kirliliği “Azaldı.” diyenlerin sayısının arttığı görülmüştür. D) Yaş grupları arasında “Değişen bir şey olmadı.” diyenlerin sayısının en fazla olduğu yaş aralığı 33-48 yaş aralı- ğıdır. S 2 ve 3. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. 2. Yuvarlak bir masada toplantı yapan Akın, Berna, Cüneyt, Damla, Efe, Gürbüz, Hande ve Işık adlı kişiler 1’den 8’e kadar numaralı koltuklarda oturmuşlardır. Yuvarlak masa etrafında kimin nereye oturduğuyla ilgili şunlar bilin- mektedir: • Hande, Berna’nın yanındadır. 1 82 S • 7 numaralı koltukta Gürbüz oturmaktadır. • Akın ile Berna arasında yalnızca Damla oturmaktadır. • Efe, Gürbüz’ün yanında oturmamaktadır. • Akın 4 numaralı koltukta oturmaktadır. 73 Bu bilgilere göre Işık, kaç numaralı koltukta oturabilir? 64 5 A) 5 B) 6 C) 1 D) 2 3. Bu bilgilere göre Cüneyt’in kaç numaralı koltuklarda oturma ihtimali vardır? A) 2 veya 3 B) 3 veya 5 C) 5 veya 6 D) 6 veya 8 220

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 4. Berat Öğretmen en iyi dört öğrencisi olan Ayaz, Beyza, Şükrü ve Lokman’a bir oyun oynatmak ister. Bunun için herkese 1’den 16’ya kadar bölümlere ayrılmış olan ve içinde bazılarının yeri belli olan bir düzenek verir. Bu düzeneğe her bir öğrenci öğretmenlerinin vereceği broşüre göre bitki resimlerini yerleştirecektir. Düzeneğini doğru bir şekilde bitiren kişi ödülün sahibi olacaktır. BİTKİLERİ YERLEŞTİRME OYUNU 1 2 3 4 P ANEMON 7 8 A • Lale, sümbül, papatya, gül, menekşe, karanfil, kak- 6 S tüs, nergis, akasya, anemon, begonvil, begonya, 5 GÜL S fesleğen, devedikeni, aslanağzı ve hanımeli bitki- lerinin isimleri ve görselleri yerleştirilecektir. • Gülün hemen altında kaktüs vardır. • Sümbül ile menekşe arasında hanımeli vardır. 9 10 11 12 • Begonvil sümbülün altında yer almaktadır. PAPATYA • Lale son sırada yer almaktadır. • Begonyanın solunda yer alan bitkilerden biri ka- 13 14 15 16 ranfildir. BEGONYA • Kaktüs, akasyanın hemen üstünde yer almaktadır. • Karanfil ve anemon arasında fesleğen ve devedi- keni vardır. • Papatya, aslanağzı ve devedikeni ile aynı sırada yer almaktadır. Buna göre oyunu bitiren kişilerden hangisi bitkileri düzeneğe doğru bir şekilde yerleştirmiştir? A) Şükrü B) Ayaz 1 234 1 23 4 ANEMON MENEKŞE SÜMBÜL HANIMELİ ANEMON MENEKŞE HANIMELİ SÜMBÜL 5 678 5 67 8 FESLEĞEN GÜL BEGONVİL NERGİS FESLEĞEN GÜL NERGİS BEGONVİL 9 10 11 12 9 10 11 12 DEVEDİKENİ KAKTÜS ASLANAĞZI PAPATYA DEVEDİKENİ KAKTÜS ASLANAĞZI PAPATYA 13 14 15 16 13 14 15 16 KARANFİL AKASYA BEGONYA LALE KARANFİL AKASYA BEGONYA LALE C) Lokman 4 D) Beyza 4 1 23 SÜMBÜL 1 23 MENEKŞE SÜMBÜL HANIMELİ ANEMON MENEKŞE HANIMELİ 8 ANEMON 8 BEGONVİL 67 BEGONVİL 56 7 5 GÜL NERGİS DEVEDİKENİ GÜL NERGİS FESLEĞEN 9 10 11 12 9 10 11 12 FESLEĞEN KAKTÜS ASLANAĞZI PAPATYA DEVEDİKENİ KAKTÜS ASLANAĞZI PAPATYA 13 14 15 16 13 14 15 16 KARANFİL AKASYA BEGONYA LALE KARANFİL AKASYA BEGONYA LALE 221

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 5 ve 6. soruları aşağıdaki tabloya göre cevaplayınız Mehmet Akif Ersoy Ortaokulunda dönem sonunda deneme sınavı yapılmış ve bu deneme sınavına Sibel, Han- dan, Melih, Evin ve Fatma adlı öğrenciler de katılmıştır. Bu öğrencilerin deneme sınav sonuçları ve sınav başarı durumlarına ilişkin tablo aşağıda verilmiştir. P Numara Sınıf düzeyi Soru sayısı Doğru sayısı Yanlış sayısı Net Sayısı Başarı durumu 72 6 75 69 6 47 6 75 72 3 111 7 75 67 6 158 7 75 58 9 265 8 90 69 12 Yapılan her 3 yanlış 1 doğruyu götürür. Geriye kalan doğrular, net olarak hesaplanır. A Başarı durumu; Çok iyi: 70 – 75 Net arası İyi: 60 – 69 Net arası Orta: 50 – 60 Net arası Tabloda bilinenler şunlardır: • Sibel ve Fatma’nın başarı durumları iyi; Handan’ın başarı durumu ise çok iyidir. • Melih ve Fatma’nın doğru sayıları eşit olmasına rağmen net sayıları farklıdır. S • Handan ve Melih’in sınıf düzeyleri ve başarı durumları birbirinden farklıdır. 5. Bu bilgilere göre net sayıları ve başarı durumları aynı olan öğrenciler, aşağıdakilerden hangileridir? A) Sibel – Fatma B) Melih – Sibel C) Fatma – Melih D) Evin – Handan S 6. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Melih, 265 numaralı 8. sınıf öğrencisidir. B) 7. sınıfa giden öğrencilerden biri Evin’dir. C) Fatma, deneme sınavından 65 net yapmıştır. D) Handan, denemede hiç boş bırakmayan iki öğrenciden biridir. 222

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 7. LA DON GIOVANNI 20,00 TL LGS sonrası sınav streslerini atmak isteyen Melek, Lâl, Çağrı, Selin ve Defne pizza horoz mantarı ile hazırlanır. 35,00 TL yemek için buluşurlar. Yandaki menüsü LA TROPICANA SICILIA bulunan pizza dükkanına giden arkadaşla- prosciutto ve çıtır soğan şeritleri 22,50 TL rın siparişleri ile ilgili bilinenler şunlardır: FIRINLANMIŞ PATLICAN çam fıstığı ve hindiba ile servis edilir. • Melek ve Lâl aynı pizzadan sipariş et- miştir. NAPOLETANA MARGHERITA 35,00 TL P A portakallı kızılcıklı çeşni ve ada çaylı • Selin, en yüksek hesabı ödemiştir. S tereyağıyla hazırlanıp üstüne çam S fıstığı serpiştirilir. • Defne, gün sonunda Çağrı’dan fazla hesap ödemiştir ve 25 TL’den az parası VEGETARIANA TUSCAN 30,00 TL vardır. üstünde krem şanti, çikolata & toffee parçacıkları PORTABLE PRIMA 35,00 TL prosciutto ve çıtır soğan şeritleri CELENTANO MILANO ROMA 30,00 TL üstünde krem şanti, & toffee parçacıkları Yukarıdaki bilgilerden yola çıkıldığında aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A) Selin “Celentano Milano Roma” sipariş etmiştir. B) Defne ve Çağrı’nın yiyecekleri pizzalar nettir, değişiklik gösteremez. C) Melek “Vegetariana Tuscan” sipariş etmiştir. D) Selin’in pizzasında çam fıstığı yer almıştır. 8. 9 Mart’a Göre Ulaşım Ver ler Trend Graf ğ 8.000.000 7.441.316 7.051.925 7.001.360 6.731.295 0% 7.000.000 –2% 6.000.000 6.188.972 –4% 5.000.000 4.000.000 –5% –6% –6% 3.000.000 –8% 2.000.000 1.000.000 –10% –10% –12% 9 Mart 10 Mart 11 Mart 12 Mart –14% –16% –17% 13 Mart –18% Adet Yüzde Dünya üzerinde hızla yayılan bir salgın sebebiyle insanların kalabalık ortamlardaki bulunma süreleri ve tercih- leri de değişkenlik gösteriyor. Yukarıdaki grafik 9 - 13 Mart tarihlerinde İstanbul’daki insanların günlük toplu ulaşım tercihlerini göstermektedir. Grafiği inceleyen bir uzmanın aşağıdaki yorumlardan hangisini yapmış olması beklenemez? A) İnsanların toplu ulaşımdan uzaklaşma eğilimleri başlamıştır. B) Günlük kullanım oranlarındaki en yüksek düşüş 13 Mart’ta yaşanmıştır. C) Salgının yayılım hızı ile toplu ulaşımdaki insan sayısı paralellik göstermektedir. D) 10 ve 11 Mart’ta toplu ulaşım kullanımı benzerlik göstermektedir. 223

TÜRKÇE Test - 75 Beceri Temelli Sorular 1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. P BULGARİSTAN KARADENİZ GÜRCİSTAN İstanbul Samsun ERMENİSTAN MARMARA DENİZİ İRANAydın EGE DENİZİ A Konya Gaz antep Hakkar AKDENİZ SURİYE IRAK S İstanbul Havaalanı’nda bir uçak firmasının Gaziantep, Aydın, Samsun, Hakkâri ve Konya şehirlerine düzenlediği seferlerin saatleri ve şehirlere gidecek olan Murat, Eyüp, Süleyman, Bahar ve Gül isimli yolcuların saat kaçta hangi şehre gidecek uçağa binecekleriyle ilgili şu bilgiler verilmiştir: • İlk uçak saat 19.00’da kalkacaktır ve her uçak birer saat arayla kalkacaktır. • İlk ve son uçağa erkek yolculardan kimse binmemiştir. • Bahar’dan hemen önceki uçağa binen Eyüp Konya’ya gidecektir. • Saat 21.00’de Aydın uçağına Süleyman binecektir. S • Gaziantep uçağından hemen önce Samsun uçağı kalkacaktır. 1. Bu bilgilere göre saat 23.00’te İstanbul Havaalanı’ndan kalkan uçağa kim binecek ve hangi şehre gidecek- tir? A) Bahar / Hakkâri B) Eyüp / Konya C) Gül / Gaziantep D) Murat / Samsun 2. I. Saat 22.00 uçağına Eyüp binecektir. II. Gül, Samsun’a giden uçağa binmiştir. III. Murat’ın uçağı Süleyman’ın uçağından bir saat sonra hareket edecektir. Yukarıda verilenlerden hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 224

TÜRKÇE Beceri Temelli Sorular 3. KELİMEKOLİK 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 A B C P A DL S S EA F Ş İ FA G SAFHA H AL A I TAK IM J K I NA K NN L M N O Tahtada Kalan Harfler J 5 İ 1 İ 1 N1 O 4 R 2 ‘’Kelimekolik’’ oyununun kuralları aşağıdaki gibidir: • Sarı kutucuğa denk gelen harfler iki, yeşil kutucuğa denk gelen harfler üç kat değer kazanacaktır. • Mavi kutucuğun içinde olduğu anlamlı kelime iki, kırmızı kutucuğun içinde olduğu anlamlı kelime üç kat değer kazanacaktır. • Tahtada kalan harflerin tümünü kullanmak artı puan kazandırmaktadır. • Harfler tahtaya yerleştirildiğinde soldan sağa ve yukarıdan aşağıya anlamlı bir kelime oluşmalıdır. • Özel isimler bu oyunda geçerli değildir. • Kelimeler soldan sağa ya da yukarıdan aşağıya yazılırken tahtada yer alan kelimelerden biriyle en az bir harf kesişerek anlamlı bir kelime oluşmalıdır. Verilen kurallardan hareketle ‘’Kelimekolik’’ oyununu oynayan kişi aşağıdakilerden hangisini yaparsa en yüksek puanı alır? A) E-2 satırından kelimeyi başlatarak tüm harfleri kullanıp ikinci kelimeyi NASA yazdığında B) H-1 satırından başlayarak elindeki tüm harfleri kullandığında C) A-11 sütunundan başlayarak tüm harfleri kullanıp ikinci anlamlı kelimeyi ‘’AL’’ yazdığında D) K-3 satırından başlayarak elindeki tüm harfleri kullandığında 225

TÜRKÇE Kısa Kısa Noktalama İşaretleri Nokta (.) Virgül (,) • Bazı kısaltmaların sonuna konur. • Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime • Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur. gruplarının arasına konur. • Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiy- • Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur. le ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan • Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan sonra nokta konur. özneyi belirtmek için konur. P • Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıla- rı birbirinden ayırmak için konur. • Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak • Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayır- için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonu- na konur. mak için konur. • Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelime- • Genel ağ adreslerinde kullanılır. ler arasına konur. • Ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra konur. • Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur. A İki nokta (:) Noktalı Virgül (;) • Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna • Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları konur. birbirinden ayırmak için konur. • Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonu- • İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulu- na konur. nan cümlelerde özneden sonra noktalı virgül kona- • Karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişiyi belirten bilir. sözlerden sonra konur. • Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri bir- S Etkinlik - 29 birinden ayır­mak için konur. 1. Aşağıdaki cümlelerde parantez içinde numaralanmış yerlere uygun noktalama işaretlerini getiriniz. 1. Mutluluk (I) malda değil candadır (II) insan (III) ancak canı çektiği şeyi elde etmekle mutlu olur (IV) başkala- rının hoşuna giden bir şeye sahip olmakla değil(V) S 2. Üç türlü yalan vardır (I) Basit yalan (II) kuyruklu yalan ve istatistik (III) 3. Bir bilgin edasıyla şöyle diyorlardı (I) Şimdi anlamı kavrayamıyorsun ama büyüdüğünüz zaman bu dillerin değerini anlayacaksınız (II) 4. Dedesi (I) amcası ve halası evin 3(II) katında birlikte yaşıyorlardı. 5. Yağız(I) bugünden itibaren sınavına çalışacağına söz vermişti(II) annesi de ona güveniyordu(III) 6. Varsa pulun(I) herkes kulun (II) yoksa pulun(III) dardır yolun(IV) 7. Hayır(I) sen bu kadar işi kendi başına halledemezsin(II) 8. Arkadaşlar(I) bugün el birliği ile bu işi bitirelim(II) yarın herkes dinlenebilir(III) 226

Kısa Kısa TÜRKÇE Noktalama İşaretleri Kısa çizgi(-) Eğik çizgi(/) P • Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak • Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur. A için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonu- • Adres yazarken apartman numarası ile daire nu- na konur. marası arasına ve semt ile şehir arasına konur. • Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirin- • Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıla- den ayırmak için kullanılır. rı birbirinden ayırmak için konur. • Heceleri göstermek için kullanılır. • Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek • Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır. için kullanılır. Üç nokta(…) Tırnak işareti (\" \") • Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonu- • Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi akta- na konur. rılan sözler tırnak içine alınır. • Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan keli- • Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine me veya bölümlerin yerine konur. alınır. • Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için • Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bö- konur. lüm başlıkları tırnak içine alınır. Etkinlik - 30 1. Aşağıdaki cümlelerde boş parantezle gösterilen yerlere getirilmesi gereken noktalama işaretinin bulun- S duğu bölüme () işareti koyunuz. CÜMLELER Kısa çizgi Eğik çizgi Üç nokta Tırnak 1. 21( )10( )2001 tarihinde dünyaya gelen kızıyla arkadaş gibidir. 2. Fiiller içerisinde otur( ) ve uyu ( ) durum fii- S lidir. 3. Mehmet Akif’in ( ) Mahalle Kahvesi ( ) adlı eseri manzum bir hikâyedir. 4. Yine beni atlatmayı başardı ama ben de onu bundan sonra yanıma ( ) 5. Apartman yöneticisinden ( ) benim kom- şum olur ( ) herkes şikayet ediyor. 6. ( ) yolun bundan sonraki kısmında da aynı şeyleri söyleyerek yola devam etti. 227

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri Test - 76 1. (I) Bir boşluk sarmalar önce sizi, biraz daha ileriye doğru baktığınızda bir tepenin üstünde, tüm ihtişamıyla kol- larını açmış İshak Paşa Sarayı’nın etrafı gözetlediği sanrısına kapılırsınız bir an. (II) Efsunludur, gözünüzü ala- mazsınız bu görüntüden. (III) Sarayın aşağılarına taşınmıştır şehir, bu nedenle sessizdir, etrafı boştur; işte bu boşluktur sizi hem ürperten hem de gözünüzü kamaştıran. (IV) Kültürümüzde olmayan ama okuduğumuz kitaplarda, filmlerde gördüğümüz ıssız, perilerle dolu şatolara götürür düşleriniz sizi. Paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde virgül(,) eş görevli sözcükleri ayırma göreviyle kullanıl- P mıştır? B) II C) III D) IV A) I 2. Genel ağ adreslerinde Tarihlerin yazılışında gün, ay ve kullanılır. yılı gösteren sayıları birbirinden A ayırmak için konur. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur. S Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta(.) yukarıda belirtilen görevlerinin dışında kullanılmıştır? A) Yazım kuralları için en doğru adres htpp://tdk.gov.tr adresidir. B) 07.02.1986 tarihinde doğan kişiler kova burcundadır. C) Asistan duyuru yaptı, bütünleme sınavı 13.45’teymiş. D) Yrd. Doç. Dr. Ahmet Hilmi İmamoğlu saygıdeğer bir edebiyatçıdır. S 3. • Şart ekinden sonra, • Metin içinde ve, veya, yahut, ya…ya bağlaçlarından önce ve sonra, • -ınca/-ince anlamıyla zarf-fiil görevinde kullanılan ‘’mı,mi’’ ekinden sonra, • Pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da/de bağlacından önce ve sonra virgül kullanılmaz. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan virgül, verilen kurallardan birine aykırıdır? A) Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin, diyerek ona bir seçim sundu. B) İşler rayında gitmedi mi eş, dost, akraba da yanınızda olmaz. C) Sen de ben de işin aslını biliyoruz, bildiklerimize göre hareket ediyoruz. D) Eve erken gelmişse, biraz dinlenip evdeki işlerine koyulur, ardından kendine bir kahve yapardı. 228

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri P 4. Kendini gerçekleştiren kehanet terimi, ilk olarak 20. yüzyıl sosyologlarından Robert Merton tarafından ortaya atılmıştır. Mertonun 1949 yılında yayımlanan Sosyal Teori ve Sosyal Yapı isimli kitabındaki tanımına göre keha- net veya tahmin aslında yanlıştır. Ancak insanlar eylemleri ile bunu doğrulamaya çalışmaktadır. Modern yakla- şıma göre kehanet ne doğru ne de yanlıştır fakat olasılıklar kişinin bilinçli veya bilinçsiz eylemleri ile olanaklı hâle gelmektedir. Paragrafta yer alan noktalama hatasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Özel isme gelen çekim ekinin kesme işaretiyle ayrılmaması B) Sıra sayı belirtmek için sayıdan sonra nokta kullanılması C) Tamamlanmamış bir cümlenin sonuna nokta getirilmesi D) Yüklemden uzak düşmüş özneden sonra virgül kullanılması 5. Türkiye Cumhuriyeti, kuruluşunun ilk zamanlarından itibaren Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu(I)nun A özenli çalışmaları ile Türkçe için ciddi bir kaynak arayışına girmişlerdir. Bu yüzden 1930(II)lu yılların başında, biz- S zat Mustafa Kemal Atatürk tarafından başlatılan ve çalışma arkadaşlarının yanı sıra Rus, Fransız ve Alman bilim insanlarının da eserlerinden ve dil-bilim üzerine düşüncelerinden faydalanılarak Güneş-Dil Teorisi ortaya atıldı. 1935 yılında, Ulus gazetesinde, Türk dilinin kökenine ilişkin imzasız makaleler yayınlanmıştı. Bu makaleler, Güneş-Dil Teorisi olarak da bilinen Türkçe(III)nin etimolojik yapısına ilişkin ilk iddiaları ortaya atmaktaydı. Paragrafta numaralanmış yerlerin hangisi ya da hangilerinde herhangi bir noktalama işareti kullanılmadan gelen ek kelimeye ya da sayıya bitişik yazılmalıdır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I ve III 6. (II) Anlama güç kazandırmak S için tekrarlanan kelimeler ara- (I) Hitap için kullanılan kelime- sına konur. lerden sonra konur. (III) Tırnak içinde olmayan (IV) Sıralı cümleleri birbirin- alıntı cümlelerden sonra ko- den ayırmak için konur. nur. Arkadaşlar, neden yerinize oturup öğretmenin size verdiği ödevleri tamamlamıyorsunuz, diye bir soru her zaman ondan gelir ve vicdan azabı duymamıza neden olurdu. Sınava çok, çok daha zaman olduğunu düşünen bizler, bu sözleri umursamazdık. Buna göre yukarıdaki paragrafta virgülün numaralanmış görevlerinden hangisine yer verilmemiştir? A) I B) II C) III D) IV 229

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri Test - 77 1. Güneşli bir yaz gününde( )cıvıl cıvıl renklerle bezeli bir kelebek gördüğümüzde hangimizin içini mutluluk kap- lamaz, biraz yaklaşsa heyecanlanmayız( )Ardından da sadece bir gün yaşadığını sanarak üzülürüz. Ama boyları 15 ( )30 cm arasında değişen, soyları 50 milyon yıl öncesine dayanan( )kâğıt inceliğinde rengârenk kanatlara sahip bu canlılar hakkında çok az şey biliyoruz. Paragrafta yay ayraçla gösterilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir? A) (,) (?) (-) ( ,) P B) (,) (?) (/) (,) C) (,) (.) (-) (;) D) (,) (.) (/) (;) 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak işaretinin cümledeki kullanımıyla görevi birbiriyle uyuşmamakta- A dır? Cümleler Tırnak işaretinin (\" \") görevleri A) Türk Dil Kurumu binasının yan cephesinde Atatürk’ün Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi ak- \"Türk dili, Türk milletinin kalbidir, zihnidir.\" sözü yazılıdır. tarılan sözler tırn­ ak içine alınır. B) Ülkemizde bugünlerde yeni bir \"barış taarruzu\" başladı. Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak S içine alınır. C) Zaman zaman \"Çocuk işte deyip geçmelisin.\" cümlesini Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile hatırlarım, cümle yüzümde bir tebessüm oluşturur. bölüm başlıkları tırnak içine alınır. D) Bu çalışmamı tamamlamak için \"Eğitimde Yeni Yöntem- Bilimsel çalışmalarda künye verilirken makale ad- ler\" isimli makaleyi inceledim. ları tırnak içinde yazılır. S 3. • Türkiye’nin en başarılı fotoğraf sanatçıları arasında yer alan Sami Güner, 5 Mayıs 1915 yılında Priştine’de dünyaya geldi. 12 bin kişinin katıldığı yarışmada birincilik elde etti, fotoğrafları çoğu zaman yurt dışı sergile- rinde görücüye çıktı. • Savaş fotoğrafçısı, belgesel yapımcısı, dünya gezgini, acının fotoğrafçısı olarak bilinen Coşkun Aral, 1956 yılında Siirt’te dünyaya gelmiştir. Yukarıdaki paragraflarda virgülün hangi görevi iki paragrafta da yer almaktadır? A) Sıralı cümleleri birbirinden ayırma B) Eş görevli sözcüklerin arasında kullanılma C) Yüklemden uzak düşmüş özneyi ayırma D) Ara sözlerin başında ve sonunda kullanılma 230

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri P 4. Şiirden anlayıp anlamadığımı tam olarak bilmiyorum ama şunu biliyorum: Severim şiiri, eski şairlerin de yenile- rin de yazdıklarını okurum. İçlerinde hoşuma gidenler olur, kimine de vurulurum sanki. Ama beğendiğim şiirler, gerçekten değerli, gerçekten güzel midir; onu bilemem. Bilirkişi değilim şiir konusunda. Zaman zaman iyi şiire kötü, kötü şiire iyi deyip yanılabilirim. Paragrafta kullanılan noktalama işaretlerinin görevleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) İki nokta (:)kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonunda kullanılmıştır. B) Noktalı virgül (;) aralarında anlamca kaynaşmış cümleleri ayırmak için kullanılmıştır. C) Nokta (.) tamamlanmış cümlelerin sonunda kullanılmıştır. D) Virgülün (,) eş görevli sözcükleri ayırma görevine yer verilmiştir. 5. (I)Van Gölü’nü üç bin yıldan bu yana Van Kalesi bekliyor. (II)Vaktiyle gölün kıyısında, beyaz gelinliğiyle süzülen A Süphan Dağı’nda yaşamış Urartu Kralı’nın isteği üzerine kurulan kale, biraz yorgun düşse de gözcülüğe devam ediyor. (III) Bu kaleye tırmanmak biraz zordur ancak aşağıda uzayıp giden, gölü ve şehri yükseklerden izlemek güzeldir. (IV) Böylelikle Urartular’ dan kalma kaya mezarlarını, burçları ve sur duvarlarını da görmüş olursunuz. Paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV 6. (I) Kültür ( ) bir milleti öteki milletlerden ayıran en önemli özelliktir. S (II) Sahip olunan kültür ( ) o milletin edebiyatına bütünüyle yansır. S (III) Edebiyata yansıyan kültür ( ) dil sayesinde milletin benliğine işler. (IV) Dil, millet adını verdiğimiz sosyal oluşumu birleştirir ( ) bütünler. Numaralanmış cümlelerin hangisinde yay ayraçla ( ) gösterilen yere diğerlerinden farklı bir noktalama işa- reti getirilmelidir? A) I B) II C) III D) IV 7. Mükemmel bir kişi değilim. Çillerim var( ) kollarımın her yerinde benlerim var. Yüzümde kırışıklıklarım, bacak- larım kapkalın, ayaklarım da büyük fakat kalbim tertemiz( ) Güzel biri değilim fakat insanım ( ) zengin de deği- lim fakat insanım. Paragrafta boş bırakılan yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir? A) ( ,) (.) (,) B) (,) (…) (;) C) (.) (.) (,) D) (,) (…) (,) 231

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri Test - 78 1. I. Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur. II. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur. III. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur. IV. Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır. Numaralanmış cümlelerden hangisi eğik çizginin (/) görevlerinden değildir? P A) I. B) II. C) III. D) IV. 2. Hafta sonu nerelere kaçsak diye düşünürken, madem kış kendini hâlâ tam olarak hissettirmemişken, hava I yazdan kalma bir havayken Balat’a gitme fikri düştü aklıma. Plân yapmadan attım kendimi Balat'ın otantik II sokaklarına... Semtin tarihi dokusu, kokusu, insanı derken günün sonunda \"İyi ki gelmişiz.\" diyerek tatlı bir III IV A yorgunluk eşliğinde evinize döneceğiniz keyifli bir durak Balat. Paragrafta numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır? A) I B) II C) III D) IV 3. • Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır. • Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır. S • Heceleri göstermek için kullanılır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi verilen görevlerinin dışında kullanılmıştır? A) Geçişli çatı özelliği gösteren bazı fiiller şunlardır: al-, götür-, alkışla-, sil- … B) \"Saygınlık\" sözcüğünün aldığı ekleri gösterirken say-gın-lık şeklinde bir yol izledim. C) \"–lar/-ler\" çekim eki, \"-tır- ,-la-\" yapım ekidir. D) İlkokul sözcüğü hecelenirken il-ko-kul şeklinde hecelenmelidir. S 4. Bilge Kağan: Türklerim, işitin! Üstten gök çökmedikçe, alttan yer delinmedikçe ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin? Koro: Göğe erer başımız başınla senin! Bilge Kağan: Ulusum birleşip yücelsin diye gece uyumadım, gündüz oturmadım. Türklerim Bilge Kağan der bana. Ben her şeyi onlar için bildim. Nöbetteyim! Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki paragrafta kullanılan noktalama işaretlerinin görevlerinden biri değil- dir? A) İki nokta (:) karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra kullanılmıştır. B) Virgül (,) hitap ifadesinden sonra kullanılmıştır. C) Soru işareti (?) soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlenin sonunda kullanılmıştır. D) Ünlem (!) sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya ibarelerin sonunda kullanılmış- tır. 232

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri 5. I. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur. P II. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur. III. İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra noktalı virgül konabilir. Kış mevsiminde bazı sebze ve meyveleri tüketmeye özellikle dikkat edilmelidir. Meyvelerden portakal, manda- lina ve greyfurt; sebzelerden maydanoz kış aylarında vücudun ihtiyaç duyduğu C vitamini için bire birdir. Bu sebze ve meyveler tüketilmezse vücutta dirençsizlik, hastalığa daha çabuk yakalanma olur; vücut kendini toparlamakta zorlanır. Yukarıdaki paragrafta noktalı virgül (;) numaralanmış görevlerinden hangisi ya da hangileriyle kullanılmış- tır? A) Yalnız I. B) I ve II. C) Yalnız II. D) II ve III. 6. Yıllar sonra kendi topraklarımızda değil, yabancı topraklarda karşılaştık onunla. Dünya küçüktür, derlerdi de A ben inanmazdım. Gerçekten de küçükmüş. Hiç aklımda yoktu bu karşılaşma; şaşkınlığımı gizleyemedim, sevin- S cimi de yanına ek yaparak sarıldım çocukluk arkadaşıma. Beni, yedi yaşındaki mahalle arkadaşını, çok özlediği S ve beni gördüğüne mutlu olduğu her hâlinden belliydi. I. Sıralı cümlelerin ayırmak için kullanılır. II. Tırnakla aktarılmayan alıntı cümleleri aktarmak için kullanılır. III. Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır. IV. Ara sözlerin başından ve sonunda kullanılır. Buna göre yukarıdaki paragrafta virgül (,) numaralanmış görevlerinden hangisiyle kullanılmamıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 7. 1. Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur. 2. Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur. 3. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır. UYARI: mı / mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğunda cümlenin sonuna soru işareti kon- maz. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru işareti (?) yanlış kullanılmıştır? A) Sen beni anladın mı tüm sorunlar çözülmüş demektir? B) \"Hafta sonu yapacağımız pikniğe sen de katılıyor musun?\" diye sordu. C) Nüfustaki memur başını kaldırdı: Adınız? D) 1496(?) yılında doğan Fuzuli, edebiyatımızın önemli isimlerindendir. 8. Tatilimizi doğal bir yaşam alanında geçirmek için Karadeniz yollarındayız. Mavi ve yeşilin iç içe olduğu uzun bir sahil (I) Yollar o kadar kıvrım kıvrım ki bir ara başımız dönüyor ve mola vermek zorunda kalıyoruz. Yolun sonunda en az iklimi kadar yumuşak (II) dağları, denizleri kadar renkli ve hareketli insanlar (III) Sıcacık yüreklerle tanışmanın verdiği farklı duygularla (IV) çevremizi saran çocuklarla vedalaşarak geri dönüyoruz. Paragrafta numaralanmış yerlerin hangi ikisine aynı noktalama işaretleri getirilmelidir? A) I ve III. B) II ve IV. C) I ve IV. D) II ve III. 233

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri Test - 79 1. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur. Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur. P Karşılıklı konuşmalarda, yeterli ol- Ünlem ve seslenmelerde anlatımı mayan, eksik bırakılan cevaplarda pekiştirmek için konur. kullanılır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde üç noktanın (…) açıklanan görevlerinin dışında bir kullanımına yer verilmiştir? A) Seslendiğini duymadığını anlayıp biraz daha yakınlaşarak bağırdı: A — Kılıç Mustafa… Kılıç Mustafa be!.. Dayın seni arıyor, neredesin? B) Sınava çok çalıştığını söyleyip odasına çekildi ve bir süre sonra uyku… C) — Kapıyı açın! — Kimsin? — Salihlerin Emin… D) Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel) S 2. Cümledeki anlamı tamamla- Yay Ayraç ( ) Tiyatro eserlerinde ve senar- yan ve cümlenin dışında ka- yolarda konuşanın hareketle- lan ek bilgiler için kullanılır. Özel veya cins isme ait ek, ay- rini, durumunu açıklamak ve raçtan önce yazılır. göstermek için kullanılır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayracın kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır? S A) İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakam’a yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? B) Aşık Veysel (1894 - 1973)’in şiirleri halk şiirimizin en güzel örneklerindendir. C) Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz. D) Sevgi, özlem, ayrılık, gurbet (Birçok duyguyu daha sayabiliriz.) insanı insan yapan duygulardır. 3. UYARI: mı / mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğunda cümlenin sonuna soru işareti kon- maz. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen uyarıya uyulmaması noktalama yanlışına neden olmuştur? A) Seni aradı mı, seninle düzgün konuştu mu ve sana yardım edeceğini söyledi mi? B) Gülüyor musun, ağlıyor musun bir türlü anlayamıyorum. C) Yeni aldıkları eve taşındılar mı rutubetten kurtulacaklar? D) Yurt dışında iyi mi, kötü mü, aç mı, susuz mu diye düşünmekten yoruldum. 234

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri P 4. • Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır. • Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır. • Bilimsel çalışmalarda künye verilirken makale adları tırnak içinde yazılır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak (\" \") işaretinin verilen görevlerinin dışında bir kullanım vardır? A) Ömer Hayyam : \"Adalet evrenin ruhudur.\" sözüyle adaletin önemine vurgu yapmıştır. B) Tanzimat Dönemi’nde eserler oluşturulurken \"yeni\" anlayışlara yönelindi. C) \"Eğitimde Yeni Yaklaşımlar\" makalesini okuduktan sonra profesörümüze ayrı bir saygı duydum. D) Halide Edip Adıvar’ın \"Ateşten Gömlek\" adlı eserinde Kurtuluş Savaşı yılları anlatılır. 5. • Tek tırnak, tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü, ibareyi belirt- A mek için kullanılır. S • Köşeli ayraç, metin aktarmalarında, çevirilerde, alıntılarda çalışmayı yapanın eklediği sözler için kullanılır. UYARI: Cümle içerisinde özel olarak belirtilmek istenen sözler, kitap ve dergi adları ve başlıkları tırnak içine alın- maksızın eğik yazıyla dizilerek de gösterilebilir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıda verilen kuralların herhangi birini örnekleyen bir kullanıma yer verilmemiştir? A) Osmanlıda en önemli fark[ın], mezar taşının şeklinde ortaya çık[tığını] söyledikten sonra konuşmasını tamamladı. B) Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?” dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini oku- maya başladı. C) Cahit Sıtkı’nın Şairin Ölümü şiirini Yahya Kemal çok sevmişti. D) Bugün öğrenciler “Kendi Gök Kubbemiz” adlı şiiri incelediler. 6. • Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alı- S nır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen açıklamaya uygun bir ünlem kullanılmıştır? A) Bir daha buraya gelmek mi? Sorunun cevabını biliyorsun sen. Asla! B) Kuş avlamaya çıkan akıllı(!) kuşların da ne kadar akıllı olduğunu hesaba katmamış. C) 1496 (?) yılında doğan Fuzuli, beşeri ve ilahî aşkı anlattığı şiirleriyle tanınır. D) Hayret! Ben bu işin bu kadar kısa sürede biteceğini tahmin etmezdim. 7. UYARI: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır? A) Sevim Hanım’ın dört çocuğu, yedi tane de torunu var. B) Uzaktan eğitim konusunda Bakan’ın yaptığı açıklamaları dinledim. C) Güzelyalı’ya gitmeden önce Ayşeler’ e de haber verdik. D) Türkçeyi en iyi kullanan ünlülerden Zeki Müren’i rahmetle anıyoruz. 235

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri Test - 80 1. Yazar olma yolunda ilerlediğimi düşündüğüm günlerde Sahaflara gider, daha iyi olmanın yollarını kitaplarda arardım. Arayışıma devam ettiğim günlerin birinde şans bu ya Ahmet Hamdi Tanpınar'la karşılaştım. Mecmua- larda çıkan yazılarının yanında küçük vesikalığına yer verirlerdi, benim de tanımam oradan geliyor. Göz göze geldiğimizde arayış içinde olduğumu anlayacak ki bana: '' Burada arama iyi olmanın yolu burada değil senden geçiyor, sadece yaz ve içinden geldiği gibi yaz; gün gelir aradığını bulursun.'' Söyledikleri dün gibi aklımda, yazarken bana söylediğini unutmadan yazıyorum. P Paragrafta kullanılan noktalama işaretlerinin görevleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Virgül (,) sıralı cümleleri birbirinden ayırma göreviyle kullanılmıştır. B) Tırnak (\" \") alıntı cümleyi göstermek için alıntı cümlenin başında ve sonunda kullanılmıştır. C) Noktalı virgül (;) ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırma göreviyle kullanılmıştır. D) Kesme işareti (‘) kısaltmaya gelen eki ayırma göreviyle kullanılmıştır. A 2. Cem Adrian, 30 Kasım 1980 tarihinde Yugoslav kökenli bir ailenin ikinci çocuğu olarak Edirne'de dünyaya gel- miştir. Gerçek adı ise Cem Filiz'dir. Adrian ( ) sahne soyadını doğduğu ve büyüdüğü Edirne şehrinin antik çağlar- daki ismi olan Hadrianoupolis'ten esinlenerek almıştır. Paragrafta boş parantezle gösterilen yere getirilebilecek noktalama işaretinin görevi aşağıdakilerden han- gisidir? S A) Eş görevli sözcükleri ayırmak B) Art arda sıralanmış şiir dizelerini ayırmak C) Yüklemden uzak düşmüş özneyi ayırmak D) Tamamlanmış cümlenin sonunda kullanılmak S 3. – Ayvalık’a mı( ) Bilmem ( ) hiç gitmedim. Güzel mi? – Güzel. – Nasıl döneriz sonra? – Sabahleyin yedide otobüs var ( )Merak etme. – İyi ya ( ) Gidelim. – Hadi öyleyse. Çeyrek saat sonra bir otobüs var. Kaçırmayalım. Hızlan. Yukarıdaki diyalogda boş bırakılan yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir? A) (?) (,) (.) (!) B) (?) (;) (.) (!) C) (?) (,) (.) (.) D) (?) (,) (.) (,) 236

TÜRKÇE Noktalama İşaretleri P 4. Öykü kişilerinin konuşması verilirken mekân ( ) atmosfer ( ) havanın o andaki durumu ( ) gökyüzündeki değişim ( ) ve çevresel özelliklerden yararlanabiliriz. Yukarıdaki cümlede boş parantezle gösterilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir? A) (,) (() (,) ()) B) (,) (,) (,) (,) C) (,) (() (;) ()) D) (,) (-) (,) (-) 5. (I)Annemi Rockefeller’de ayağında buz patenleriyle vals yaparken görmüş olabilirsiniz. (II)Annem yetmiş sekiz A yaşında ama sırım gibidir; kırmızı kadifeden, kısa etekli bir kostüm giyer. (III)Çorapları ten rengidir, gözlüklüdür, S beyaz saçlarına kırmızı bir kurdele takar ve paten pisti görevlilerinden biriyle vals yapar. (IV)Annemin buz pate- niyle vals yapmasından niye bu kadar utandığımı bilmiyorum ama uta nıyorum işte. Yukarıdaki paragrafta numaralanmış cümlelerde kullanılan noktalama işaretleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede kesme işareti (‘) özel isme gelen çekim ekini ayırma göreviyle kullanılmıştır. B) II. cümlede noktalı virgül (;) ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırma göreviyle kullanılmıştır. C) III. cümlede virgül (,) eş görevli sözcükleri ayırma göreviyle kullanılmıştır. D) IV. cümlede nokta (.) anlamca tamamlanmış cümlenin sonunda kullanılmıştır. 6. Kadın cibinliğinin altında konuşmasını sürdürdü. “İki gün önce saati satmaya çalıştım,” dedi. “Kimse ilgilenmi- S yor, çünkü ışıklı rakamları olan modern saatler satıyorlar taksitle. Zamanı karanlıkta da görebiliyorsun.” Albay; kırk yıldır paylaşılan yaşamın, paylaşılan açlığın ve acının eşini tanımasına yetmemiş olduğunu düşündü. Sev- gilerinde de bir şeylerin eskidiğini ve yaşadıkları sorunların art, arda geldiğini bir kez daha hatırladı. I. Tırnakla aktarılan cümleler tamamlanmışsa cümlenin sonunda nokta kullanılır. II. Bağlaçlardan önce veya sonra virgül kullanılmaz. III. İkilemeler arasında virgül kullanılmaz. Buna göre yukarıdaki paragrafta noktalama işaretlerinin kullanılmaması gerektiği yerlerle ilgili verilenler- den hangisi ya da hangilerinde yanlışlık yapılmıştır? A) Yalnız I. B) I ve II. C) Yalnız III. D) I, II ve III. 237

S S A P ANTALYA TRAMVAY HAT VE DURAK HARİTASI / ANTALYA RAILWAY NETWORK MAP TÜRKÇE T3 VARSAK Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular KEPEZPARK 1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki görsele göre cevaplayınız. AKTOPRAK AYDOĞMUŞ AKSU EXPO KARŞIYAKA ŞELALE T1B SÜLEYMAN DEMİREL KURŞUNLU ULUBATLI HASAN PINARLI ANFAŞ T1A ATATÜRK - OTOGAR - PİL FABRİKASI FEVZİ ÇAKMAK T1B DURAKLARI ARASI OTOBÜS AKTARMASI KUZEYYAKA FATİH GAZİ KEPEZALTI SÜTÇÜLER FERROKROM VAKIF ÇİFTLİĞİ T3 GÜNDOĞDU 238 OTOGAR YEŞİLIRMAK YONCA KAVŞAK ATATÜZARFKER BEYYIALDZIITRBIMAYAZEIRTDKE.MM.PŞAERHKİTI LEBRELEKDEİPYEEZ SİNAN PİL FABRİKASI ÇALLI İSMETPADŞAOĞUGABR.AOJNI AT MEYDAN KIŞLA TOPÇULARDEMOKRASİ YENİGÖL HAVALİMANI EMNİYET ALTINOVA T1A SİGORTA ŞARAMPOL CIRNIK T2 KALE KAPISI ÜÇ KBAEPLIILEŞADIKRİYLIŞAEIKRZL-EA1RRD-A2LİLİK İstasyon/Durak İşaretler Hat Başı MBÜAZREBAROSMESLLİSEESKSEİ LEKCLUEMRMHEUYRDİYAENTI T2 Raylı S stem Garı Aktarma İşaret Yat L manı/Mar na T1A Fat h Haval manı (Kale ç - Kemer Den z Otobüsü) Haval manı T1B Fat h Expo Otogar T2 Zerdal l k - Müze Yürüme Yolu - 10 dk T3 Varsak - Atatürk KALEİÇİ YAT LİMANI Test - 81 (DENİZ OTOBÜSLERİ /SEABUS) ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

TÜRKÇE Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular P A 1. Haritaya göre Kaleiçi Yat Limanı’nda deniz otobüsünden inen bir yolcunun, Zerdalilik durağına kadar en kısa mesafedeki yolculuğu, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Kaleiçi Yat Limanı’nda inen yolcu Kale Kapısı durağına kadar yürümeli, ardından beş durak ötede solunda yer alan Müze durak yerinden T2 tramvay hattına binip son durak olan Zerdalilik durağında inmelidir. B) Kaleiçi Yat Limanı’nda inen yolcu Kale Kapısı durağına kadarki mesafeyi yürümeli, ardından Kale Kapısı dura- ğında T2 tramvay hattına binip beş durak ötede sağ tarafında yer alan ve son durak olan Zerdalilik durağında inmelidir. C) Kaleiçi Yat Limanı’nda inen yolcu Kale Kapısı durağına kadarki mesafeyi yürümeli, ardından Kale Kapısı dura- ğında T2 tramvay hattına binip üç durak ötede sağ tarafında yer alan Işıklar-1 durağından sonraki durak olan Zerdalilik durağında inmelidir. D) Kaleiçi Yat Limanı’nda inen yolcu Kale Kapısı durağına kadarki mesafeyi yürümeli, ardından Kale Kapısı dura- ğında T2 tramvay hattına binip dört durak ötede sağ tarafında yer alan Işıklar-2 durağından önceki durak olan Zerdalilik durağında inmelidir. 2. Havalimanı durağından Ulubatlı Hasan durağına daha kısa sürede gitmek isteyen bir yolcu, aşağıdaki S durakların hangisine uğramamalıdır? A) Pil Fabrikası B) Atatürk C) Otogar D) İsmetpaşa S 3. Yanda verilen haritaya göre Sütçüler durağından Pınarlı Anfaş durağına giden bir yolcunun, yolculuk sıra- sında kullandığı ulaşım araçları, aşağıdakilerden hangileridir? A) T3 – OTOBÜS – T1A B) T3 – OTOBÜS – T2 C) T3 – T1B D) T3 – OTOBÜS – T1B 239

TÜRKÇE Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 4, 5 ve 6. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları elemelerinde başarılı olan ve turnuvaya katılmaya hak kazanan milli bayan sporcularımız Ayşe, Arzu, Büşra, Ceyda, Ebru, Tülay ve Meltem, teknik heyetle birlikte Tokyo’ya gidip orada konaklayacakları otelin 3010, 3011, 3012 ve 3013 numaralı odalarında kalacaklardır. Teknik heyet ve sporcula- rın hangi odalarda kaldıklarıyla ilgili şunlar bilinmektedir: P • Teknik heyet 3013 numaralı odada kalmaktadır. • 3011 numaralı odada bir kişi kalmaktadır. • Arzu ve Ayşe aynı odada kalmaktadır. • Büşra’nın kaldığı odada bir kişi daha kalmaktadır. • Ebru, Tülay ve Meltem farklı odalarda kalmaktadır. 4. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin olarak doğrudur? A A) Tülay, 3011 numaralı odada kalmaktadır. B) Ceyda, Ayşe ile aynı odada kalmaktadır. C) Büşra ile Ebru 3010 numaralı odada kalmaktadır. D) Meltem; Arzu ve Ayşe ile aynı odayı paylaşmaktadır. S 5. I. Ceyda II. Büşra III. Ebru Yukarıdaki numaralı kişilerden hangisi veya hangileri 3011 numaralı odada kalabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III S 6. Arzu’nun 3012 numaralı odada kaldığı biliniyorsa aşağıdakilerden hangisi kesin olarak yanlıştır? A) Büşra, 3010 numaralı odada kalmaktadır. B) 3011 numaralı odada Meltem kalmaktadır. C) 3010 numaralı odada üç sporcu kalmaktadır. D) Ceyda, 3012 numaralı odada kalmaktadır. 240

TÜRKÇE Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular P A 7. Peyzaj mimarı olan Elis Hanım, doğal ve kültürel kaynakları ve fiziksel çevreyi insan yararı, mutluluğu, güven- liği, sağlığı ve konforu için estetik ve bilimsel ilkeler çerçevesinde ele alan, mekân ve yaşam ortamı oluşturan, biyoçeşitliliği destekleyen arazi planlaması ve tasarımı yapan bir mimardır. Elis Hanım yeni projelerinde kullan- mak için geliştirdiği bazı peyzajlarla ilgili bilgileri şu şekilde ifade etmektedir: Yeşil kama: Bu peyzaj çalışmamda yeşillerin, kendini evlerin baktığı cephelerde göstermesini istedim. Bu alan- larda yeşilliklerin evlerinizin arasına sıkışmaya çalıştığı hissine kapılacaksınız. Bağlantılı yeşil: Bu çalışmamda evlerin kenarda kalmasını tercih ettim. Yeşilin merkezde olduğu, birbirinden kopmadan devam edip gittiği bir görüntüde doğanın hâkimiyetinin bitkiler olduğunu göstermeyi amaçladım. Yeşil kuşak: Peyzaj çalışmalarımda belki de sıklıkla kullandığım tasarım budur. Bu tasarımla evler, doğa tarafın- dan kuşatılmış bir görüntüye sahip. Yeşil örgün: Bazı insanlar simetrik görüntülerden oldukça hoşlanıyor. Bu çalışmada yeşilliklerin belli bir düzende kalmasına ve birbirini takip eden örüntülerden oluşmasına özen gösterdim. Aşağıdakilerden hangisinde Elis Hanım’ın kullanacağı yeşil alan tasarımları doğru bir şekilde eşleştirilmiş- tir? Yeşil Kama Bağlantılı Yeşil Yeşil Kuşak Yeşil Örgün A) SB) SC) D) 241

TÜRKÇE Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular Test - 82 1. Tatlı bölümünden; Ferit, Suat, Doruk Ana yemek bölümünden; Ahmet, Şahin, Lütfü Salata çeşitleri bölümünden; Aysel, Halil, Sude Adlı kişiler, TV’de bir yemek yarışmasına katılacak olup bireysel olarak yarışacaktır. Yaptıkları yemekler sonu- cunda jüri tarafından bir puanlama yapılacaktır. Yarışmayla ilgili şunlar bilinmektedir: • Yarışmada en az puan alan iki kişi elenmiştir. P • Yarışmada ilk üçe girenler farklı bölümlerdendir. • Halil yarışmadan elenmiştir. • Aldıkları puan sıralamasına göre dördüncü sırada Ahmet, beşinci sırada Doruk vardır. • Yarışmada en çok puan toplayan kişi Lütfü, en az puan alan kişi Suat’tır. • Aysel’in hemen arkasındaki elenmeyen kişi ile Sude’nin hemen arkasındaki elenmeyen kişi aynı bölümdedir. Buna göre, A I. Ferit yarışmayı ikinci sırada tamamlamıştır. II. Şahin, yarışmayı altıncı sırada tamamlamıştır. III. Aysel veya Sude’den biri yarışmayı üçüncü sırada tamamlamıştır. ifadelerinden hangisi veya hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I ve III S 2. S Yandaki görselden yola çıkarak yaratıcı yazarlık dersinde düşüncelerini yazmak isteyen öğrencilerden yazı- larında aşağıdakilerden hangisini yazmaları beklenemez? A) Mutluluk, insanların sahip olduğu maddi değerlerden bağımsız bir duygudur. B) Gülebilmek için bir arada olmak yeterlidir. C) Dünya, sadece yağmurlu havalarda insanları bir araya getirir. D) Yaşamdan keyif alabilmek için doğaya ayak uydurmak gerekir. 242

TÜRKÇE Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular 3 ve 4. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. 3. Herhaftaikifarklıdenemesınavıyapmayakararverenbirkolej, MART 2020 Salı Çarşamba P sözel ve sayısal bölüm sınavları için her hafta farklı iki gününü 1 16 A sınav için ayırmayı planlamıştır. Planlamada dikkat edilecek Çarşamba Perşembe S olan hususlar şunlardır: 2 17 S • Sınav günleri belirlenirken bir önceki haftanın sınav gün- Perşembe Cuma lerinden bir gün önceki güne denk gelmesine dikkat edil- 3 18 miştir. Cuma Cumartesi • Sınav günleri arasında mutlaka 1 gün boşluk olacaktır. 4 19 • Okul, pazar günü dışındaki günlerde eğitime devam et- Cumartesi Pazar mektedir. 5 20 • Haftalık programda 1. sınav pazartesi gününe denk ge- Pazar Pazartesi liyorsa bir sonraki haftanın ilk sınavı da pazartesi günü 6 21 yapılmaktadır. Pazartesi Salı İlk sınavın ayın ikinci günü uygulandığı bilindiğine göre 7 22 aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur ? Salı Çarşamba A) En az sınav yapılan gün cuma olmuştur. 8 23 B) Ayın son günü sınav uygulanmıştır. Çarşamba Perşembe C) Pazartesiye denk gelen ilk sınav 3. hafta olmuştur. 9 24 D) Çarşamba günleri ay boyunca üç sınav yapılmıştır. Perşembe Cuma 10 25 4. I. Salı Cuma Cumartesi II. Pazartesi 11 26 III. Perşembe Cumartesi Pazar IV. Cuma 12 27 Verilen bilgilere göre hangi günlere denk gelen sınav Pazar Pazartesi sayısı en azdır? 13 28 A) Yalnız I ve IV Pazartesi Salı B) Yalnız II 14 29 C) II ve III Salı Çarşamba D) I, III ve IV 15 30 Perşembe 31 243

TÜRKÇE Yıl Sonu Sınavı 1. I. Bir işi belirlenen zamanda yapamamak II. Sıvı, gaz vb. sızdırmak III. Ölçüyü, sınırı aşmak, fazlasına gitmek “Kaçırmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde numaralanmış anlamlarından herhangi biriyle kulla- nılmamıştır? P A) Trafik yoğun olduğundan sinema saatini kaçırdım. B) Bodruma taşıdığımız makine buhar kaçırıyor. C) İş arkadaşlarıyla bir araya geldiğimiz akşam yemeğini fazla kaçırmışım. D) O kadar konuştu ki sonunda adamı kaçırdı. 2. Bazı insanlar yaşamlarını hayalleri ile tamamlar. Hayallerini gerçekleştirmek için hayata tutunur ve gerekenleri yapmaya başlar. Her zaman “iyi ki”lerle gülümser. Hayalleri olmayan kişilerin ise geleceğe dair bir planı yoktur. Geçmiş ile yaşar genelde. Yıllar geçtikçe hiçbir işe yaramayan “keşke” leri artar. A Bu parçada altı çizili sözlerin cümleye kattığı anlamlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) Toplum tarafından anlayışla karşılandığı – kendisinden beklenilenlerin gerçekleştirilemediği B) Yapılmasından sevinç duyulduğu - yapılmayanlar için pişmanlık içerisinde kalındığı C) Gerçekleştirilmesinin zamana bağlı olduğu – eski ile yeni arasında çatışma içerisinde olunduğu D) Şu ana kadar yapılan en iyi seçim olduğu – kendisinden bir şeyler katamayacağı düşüncesine kapıldığı 3. twitter Okulda sosyal medya eğitimi alan 8. sınıf öğrencilerinden #temizçevre konu başlığında bireysel sorumluluklarımızla S #tem zçevre ilgili tweet atmaları istenmiştir. + tweetle Aşağıda verilen cümlelerden hangisi #temizçevre konu başlığı ile uyumlu değildir? S A) Önce kendi kapımızın önü temiz olmalı. B) Benim değil deme! Al yerden, at o çöpü çöp kutusuna. C) Belediyeler daha fazla çalışmalı, her yer temiz olmalı. D) Bir tek çöple ne olur ki değil, tek tek çöple neler olur diyelim. 4. Beklenti cümleleri, gerçekleşmesi beklenen davranış ve işleri bildiren cümlelerdir. Beklentiler bazen gerçekleşir bazen gerçekleşmez. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçekleşmemiş beklenti anlamı vardır? A) Sergilediğim performans, jüri tarafından beğenildi. B) Bu kez bizi daha hoşgörülü bir tavırla karşılamıştı. C) Aldığı telefonun özelliklerini öğrenmek için kullanma kılavuzunu detaylıca inceliyor. D) İstanbul’a vardığımızda bizi güneşli bir sabahın karşılayacağını düşünmüştük. 244

TÜRKÇE 5, 6 ve 7. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. Teknoloji, insanlığın varlığından bu yana sürekli gelişerek insanlık adına hizmet etmektedir; bu gelişmeler P insanlığın doğa üzerindeki hâkimiyetini ileri derecede artırmıştır. Çoğu gelişmeler insanlar için fayda sağ- A lasa bile bunlardan bazıları doğa ve insanların üzerinde olumsuz etkiler bırakmıştır. S Teknoloji, insan hayatını geçmişten günümüze olabildiğince geliştirmiştir. İnsanlar, doğası gereğince bir- S çok şeyi merak edip sorgulamaları sonucunda hayatı daha da kolaylaştırmak ve insanlığa yararlı olmak için birçok teknolojik çalışma yapmışlardır. Günümüzde de hız kesmeden devam eden bu çalışmalar, insanlığın hayatını daha konforlu bir hâle getirmeyi amaçlamıştır. Örneğin ulaşım alanında yapılan birçok yenilik (araba, tren, uçak, gemi vb.) insan hayatını oldukça kolaylaştırmıştır. Teknolojik aletlerin yanı sıra insan hayatındaki önemli gelişmelerden bir tanesi ise hiç kuşkusuz İnternet’tir. Sanal âlem, sanal alışveriş ve sanal habercilik gibi birçok özellik barındıran İnternet, bu özellikleri açısından insanlık için en önemli tek- nolojik gelişmeler arasında yer alır. Teknolojinin insanlığa kattığı birçok yararın yanı sıra zararları da vardır. Her ne kadar bu zararları göz ardı etsek bile bu durum tehlike arz etmektedir. Son zamanlarda özellikle telefon gibi birçok teknolojik aletin kullanımı olabildiğince artmıştır. Örneğin uzmanlara göre günlük cep telefonu ile konuşma süresi en fazla beş dakika olmalıdır çünkü telefonun yaydığı radyasyon yüzünden beyin hücreleri oldukça zarar görmek- tedir. Teknolojik aletlerin kullanımı özellikle gelişme çağında olan çocuklara ciddi ölçüde zarar vermekte- dir çünkü hemen hemen bütün teknolojik aletler az da olsa radyasyon yayarak dokulara zarar verecek bir- çok hastalığa sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra teknolojik aletler çevre ve doğaya yüksek ölçüde zarar vermekte, bu durum dünyamızın yaşanmaz bir hâl almasına yol açmaktadır. 5. Bu metinden aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz? A) Ulaşım, tıp ve iletişim alanındaki tüm teknolojik gelişmeler insan sağlığı açısından faydalıdır. B) Teknolojik aletlerin yaydığı radyasyon, insanlarda birtakım hastalıklara neden olmaktadır. C) İnsanlar, İnternet sayesinde birçok işlemini yerinden kalkmadan yapabilmektedir. D) Teknolojik gelişmelerden bazıları, insanın yaşamını daha rahat bir şekilde geçirmesini sağlamıştır. 6. Bu metinde verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi teknolojinin farklı bir yönünü vurgulamaktadır? A) İnsan eli değmeden birçok çamaşırın bir arada yıkandığı ve az su harcandığı çamaşır makinesi B) Saatler süren kuyruklar ve ödenemeyen faturaların bir tuşla ödendiği mobil ödemeler C) Bir yere varabilmek için günler süren yolculuğu 1-2 saate indiren uçaklar D) Çevre ve doğaya yüksek ölçüde zarar veren teknolojik aletler 7. Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) İkileme kullanılmıştır. B) Deyime yer verilmiştir. C) Örneklemeden yararlanılmıştır. D) Benzetme kullanılmıştır. 245

TÜRKÇE 8. (I)Lunaparka gitmek isteyen insanları asla yadırgamıyorum. (II)Hangi yaşta olursa olsun insanlar lunaparka gidebilir bence. (III) Büyülü bir dünyanın kapılarını aralayan çok hoş bir yer. (IV)Adrenalin seviyesini artırması da iyi hissettiriyor heyecan seven kişilere. Paragrafta numaralanmış cümleler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümle kurallı fiil cümlesidir. P B) II. cümle devrik isim cümlesidir. C) III. cümle kurallı isim cümlesidir. D) IV. cümle devrik fiil cümlesidir. 9. İyi ve sağlam bir cümlede gereksiz sözcük bulunmaz. Bir sözcüğün ifade ettiği anlam, diğer sözcük içinde oldu- ğundan bu tür ifadeler anlatım bozukluğuna yol açar. Örneğin “Meslektaşıyla yıllarca karşılıklı mektuplaştı.” cümlesinde “mektuplaştı” eylemi zaten karşılıklı yapılan bir iş olduğu anlamını barındırdığından “karşılıklı” söz- cüğünün kullanılması gereksizdir ve anlatım bozukluğuna yol açmıştır. A Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır? A) Yeni hastaneye giden adam nasıl sıra alınacağını danışmaya sordu. B) Sizinle vedalaştığımız günü her daim tebessümle hatırlayacağım. C) Büyük ses getiren olay ana haber bülteninde yayınlandı bu akşam. D) Bölgenin kuzey yamacındaki yağan yağmur, sele neden oldu. S 10. 20. yüzyılın en büyük arkeolojik keşiflerinden biri Çin’de oldu. Çin’in ilk imparatoru ile birlikte gömülen “kil askerler” 1974’te keşfedildi. Fakat bu askerlerin nöbetini tuttukları imparatorun mezarı, çeşitli kaygılarla henüz açılmadı. Bu parçadan kesin olarak çıkarılacak yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Askerlerin nöbetini tuttukları imparator Çin’in ilk imparatorudur. B) 1974’ten önce bu keşif için birçok arkeolojik kazı yapılmıştır. C) Askerlerin nöbetini tuttukları imparatorun mezarı, zarar göreceği düşüncesiyle açılmamıştır. S D) 20. yüzyılın en büyük arkeolojik keşfi Çin’de gerçekleştirilmiştir. 11. I. Metin: En tehlikeli hayvanlar listesine girebilecek derecede zeki ve saldırgan bir yapıları olan ahtapotlar, bukalemun gibi kamufle olabiliyorlar ve oldukça hızlı bir itiş gücüne sahipler. Yapılan araştırmalar, labirent- lerden kolayca çıkabildiklerini veya yapboz yapabildiklerini gösteriyor. II. Metin: Denizatları ile benzer genetik yapıya sahip yapraklı deniz ejderinin eşi benzeri olmayan gizlenme yetenekleri var. Denizatları gibi bu türde de bebekleri erkek ejderhalar taşıyor. Karmaşık kilitleri açabildik- leri için kapatıldıkları yerlerden çıkabiliyorlar. Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak özelliklerinden biridir? A) Örneklere yer verilmesi B) Tanımlama yapılması C) Kişileştirmeden yararlanılması D) Karşılaştırmaya başvurulması 246

TÜRKÇE 12. Fatma Aliye Ortaokulu Beden Eğitimi Öğretmeni Mehmet Bey, olimpiyat elemelerine dört öğrencisinden birini seçecektir. Bunun için Elis, Alper, Yiğit ve Ela isimli öğrencilerine bir oyun oynatmak ister. Bu öğrencilere 1’den 16’ya kadar bölümlere ayrılmış olan içi boş bir düzenek verir. Bu düzeneğe her bir öğrenciden, kendisinin vere- ceği yönergeye göre hayvan resimlerini yerleştirmesini ister. En hızlı ve düzeneğini doğru bir şekilde bitiren öğrenci, olimpiyat elemelerine katılmaya hak kazanacaktır. HAYVANLARI YERLEŞTİRME OYUNU 1234 • Düzeneğe; aslan, tavşan, zürafa, eşek, geyik, bozayı, zebra, timsah, ayı, l, deve, penguen, sincap, kanguru, çita, kurbağa resimleri yerleştirilecektir. P • 6 numarada l bulunmaktadır. 5 6 7 8 A • Zürafanın sağında tavşan, solunda kurbağa bulunmaktadır. 9 10 11 12 • Geyik son sırada, hemen yanında eşek bulunmaktadır. • Penguen ile l arasında aynı sırada sadece zebra bulunmaktadır. • Çita, zebranın bir üstünde yer almaktadır. 13 14 15 16 • Timsah ve kutup ayısı yan yana değildir. Buna göre oyunu aynı anda bitiren bu kişilerden hangisi hayvanları düzeneğe doğru bir şekilde yerleştir- miş ve olimpiyat elemelerine katılmaya hak kazanmıştır? A) Elis B) Ela 12 34 12 34 56 78 56 78 S 9 10 11 12 9 10 11 12 13 14 15 16 13 14 15 16 C) Alper D) Yiğit S 12 34 12 34 56 78 56 78 9 10 11 12 9 10 11 12 13 14 15 16 13 14 15 16 247

TÜRKÇE 13. “Eşyalar taşındı.” cümlesinde “taşındı” sözcüğü çekimli bir “fiil” dir ve cümlenin yüklemidir. “Taşınan eşyaları kamyonete yükledi.” cümlesinde ise “taşınan” sözcüğü fiil anlamını korumakla birlikte sıfat görevinde olduğu için “sıfat-fiil” dir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır? A) Soru çözümünde şıkları eleyerek kendince bir taktik geliştirmişti. P B) Kar yağınca Abant Gölü eşsiz bir manzaraya kavuştu. C) Eşi, ütülediği kıyafetleri dolaba yerleştirmişti. D) Herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmamak için dikkatli davranıyordu. 14. Etken çatı: Fiili gerçekleştiren kişi ya da varlık biliniyorsa fiil etken çatılıdır. Edilgen çatı: Fiili gerçekleştiren kişi ya da varlık bilinmiyorsa fiil edilgen çatılıdır. A Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi çatı bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Seminerde “İnsan Haklarının Dünyadaki Yeri’’ konusu işlendi. B) Dört perdeden oluşan bu oyunda yazar, aile bireyleri arasındaki sorunları anlatır. C) Sınavda çok heyecanlandığı için bazı soruları boş bıraktı. D) Başına gelen olayların kaynağını düşünmeli insanlar. S 15. Yer-yön bildiren (doğu, batı, güney, kuzey, orta…) sözcükler, tek başına ya da özel isimden sonra kullanıldıkla- rında küçük harfle, özel isimden önce kullanıldıklarında büyük harfle başlar. Bu açıklamaya göre, I. Hava durumunda verilen bilgilere göre yarın İzmir’in Kuzey tarafları ile Akdeniz kıyılarının Batı taraflarında rüzgâr bekleniyor. II. Türkiye, Doğu Akdeniz kıyılarında petrol ve doğal gaz arama çalışmalarını gün geçtikçe hızlandırıyor. III. Yapılan son zamlardan sonra Güney Amerika halkı sokaklarda zammı protesto etmek istiyor. cümlelerinin hangisinde veya hangilerinde yazım yanlışı vardır? S A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve III. D) II ve III. 16. • Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır. Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret, tırnak içinde kalır. • Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır. • Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları tırnak içine alınır. Bunlara getirilen çekim ekleri tırnağın dışında kalır. Bu açıklamalara göre aşağıdakilerin hangisinde tırnak işaretinin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır? A) Kişinin “yalnızlık” korkusu, güçlü kararlara almasına engel oluyor. B) Sınıf öğretmenimiz, Bilgin Adalı’nın “Zaman Bisikleti” kitabını tavsiye etti. C) Ünlü düşünür Berry, ”Eğitim; iyi niyetleri, iyi sonuçlara çevirir.” der. D) Tarihi bir döneme ışık tutan “Zeytindağını” okurken bilgi sahibi oldum. 248

TÜRKÇE 17. Birçok federasyonun kendi alanlarıyla ilgili disiplin talimatları vardır. Türkiye Okçuluk Federasyonu disiplin tali- matına göre ihlaller ve uygulanacak cezalar şu şekildedir: Disiplin Maddesi İhlalin Niteliği Uygulanacak Ceza 1 Birbirleri ile geçimsizlik yaratmak Uyarı 2 Centilmenliğe aykırı harekette bulunmak Yarışmadan Men Cezası 3 Okçuluk yarışmasının tamamlanmasına engel olmak Hak Mahrumiyeti Cezası P A 4 Başka bir kulüp veya sporcunun çıkarına yarışmalara katılmak Para Cezası S S 5 Doping yapmak Lisans İptali Cezası ∗ Cezaların derecesi 1’den 5’e doğru artmaktadır. Faruk, Birsen, Yasemin ve İdris’in bir sezon içinde aldıkları cezalarla ilgili bilinenler şunlardır: • İdris, iki ihlalden uyarı ve para cezası almıştır. • Faruk, sadece 4. disiplin maddesine uymadığı için ceza almıştır. • Birsen, farklı iki ihlalde bulunmuştur. • Birsen ve Faruk farklı disiplin maddelerinden ceza almıştır. • Yasemin’in aldığı ceza İdris’in aldığı cezalardan daha yüksek bir derecedir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılır? A) İdris, 1 ve 3. maddeleri ihlal ettiğinden cezalar almıştır. B) Faruk, derece olarak en yüksek ceza verilen maddeyi ihlal etmiştir. C) Birsen, ihlal ettiği maddelerden birinden para cezası almıştır. D) Yasemin, 5. disiplin maddesinin ihlalinden ceza almıştır. 18. Aşağıda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ait 2019’da üretilen ekinlerin üretim miktarları verilmiştir: • Mercimek, 2019’da sıralamadaki yerini korumuştur. 600 2019 • 2019’da pamuk bir sıra yükselerek nohutu gerisinde bı- 500 rakmıştır. • Buğday, 2019’da liderliğini başka bir ürüne kaptırmıştır. 400 • Mısır, sulu tarımın yapılmasıyla 2019’da buğdayı geçerek 300 bir sıra yükselmiştir. 200 Bu bilgilere göre 2018 yılına ait “Güneydoğu Anadolu Böl- 100 gesi’nde üretilen ekinlerin üretim miktarı”nı gösteren gra- 0 fik aşağıdakilerden hangisi olabilir? MeBrPucNaiğoMmmıdhseuauıkktry A) B) C) D) 600 600 600 600 500 500 500 500 400 400 400 400 300 300 300 300 200 200 200 200 100 100 100 100 00 00 MeBPruNacioğMımhdmsuıauertkyk MeBPruNacioğMımhdmsuıauertkyk MeBPruNacioğMımhdmsuıauertkyk MeBPruNacioğMımhdmsuıauertkyk 249

TÜRKÇE 19. Bir edebiyat ve sanat eserini çeşitli yönleriyle inceleyip açıklamak, anlaşılmasını sağlamak ve değerlendirmek amacıyla yazılan yazılara \"eleştiri\" denilir. Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisi bir eleştiriden alınmıştır? A) Bence çocukların hayvanlara ihtiyacı olduğunu gösteren birçok şey var hayatta. Her çocuğun bir ev hayva- nına ihtiyacı vardır. Bir ev hayvanı dostluk verir. Hayvanlar çocukların pek çok şeyi öğrenmesine yardımcı olur, bakımlarında cesaret aşılar, çocukların sağlığını korur ve aile bağlarını güçlendirir. P B) Gece Yarısı Çocukları, Hindistan'ın İngiltere'ye karşı bağımsızlığını kazandığı 15 Ağustos 1947 gece yarısı dünyaya gelen 1001 doğaüstü güce sahip bir çocuğun hikâyesinin ülke tarihiyle beraber Salim Sina'nın gözünden anlatılmasından oluşuyor. C) Bilimsel gerçekler insanı insan yapanın emek olduğunu ortaya koyuyor. Çünkü hayvan doğada buldukları ile yetinir, insansa bulduğu ile yetinmez daha fazlasını ister. İnsan alet yaparak sonra da bu aleti kullanarak iş üretmiştir, iş ürettikçe yeni aletlere ihtiyaç duymuştur. D) Dünyada İnternet hız ölçümlerini ayrıntılı veren kaynaklardan biri olan Akamai'nin \"İnternet’in Durumu\" A raporunda, 2016'nın ilk çeyrek verilerine göre Türkiye'nin, sabit İnternet hızında ortalama 7,2 Mbps ile dün- yada 64. sırada olduğu açıklandı. 20. “Afet Çantası”nda neler olmalı? Deprem başta olmak üzere afetlerden hemen sonra ihtiyaç duyulabilecek malzemelerin yer aldığı “Afet ve Acil Durum Çantası”, yardım ekipleri ulaşana kadar afetzedelerin ihtiyaçlarını karşılamalarına kolaylık sağlıyor. Konserve Yeterli içme suyu Tahin-pekmez Meyve suyu Kuru meyveler S Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen ve dayanıklı S (çabuk bozulmayan) gıdalar ÖNEMLİ BELGE FOTOKOPİLERİ GİYECEKLER HİJYEN MALZEMELERİ KİMLİK KARTLARI DİPLOMALAR ✓ İç çamaşırı ✓ Sabun ve dezenfektanlar (NÜFUS CÜZDANI, PASAPORT EHLİYET VB.) BANKA CÜZDANI VB. ✓ Çorap ✓ Diş fırçası ve macun TAPU ✓ Yağmurluk ✓ Islak mendil SİGORTA ✓ İklime uygun ✓ Tuvalet kâğıdı giysiler ✓ Hijyenik ped DİĞER DİĞER MALZEMELER (EVCİL HAYVAN RUHSAT BELGELERİ SAĞLIK KARNESİ VB.) ✓ İlk yardım çantası ✓ Düdük ✓ Pilli radyo ZORUNLU DEPREM POLİÇESİ ✓ Çakı ✓ Kalem ✓ El feneri ve yedek piller ✓ Uyku tulumu (dayanıklı/uzun ömürlü ✓ Kâğıt pil seçilmeli) veya battaniye ✓ Küçük makas Bu görselde verilen bilgilere göre “Afet Çantası” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Afet ve acil durum çantasının hazırlamasındaki temel amaç, yardım ekipleri gelene kadarki süreçte afetzede- nin ihtiyaçlarını karşılamasıdır. B) Konserve, tahin-pekmez gibi yiyeceklerin çantada yer almasının sebeplerinden biri, bu yiyeceklerin yüksek kaloriye sahip olmasıdır. C) Afetzedenin çantasında bulundurması gereken en önemli malzemelerden biri yardım isteyebileceği ve sesini başkalarına duyurabileceği cep telefonudur. D) Çantada hijyen malzemeleri ve giyeceklerin yanında önemli belge ve fotokopilerin (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.) de yer alması gerekir. 250

Test - 1 Test - Cevap Anahtarı Test - 2 Test - 3 1 B 2D3 B 4A5 C Test - 4 1A2A3C4A5B6C Test - 5 1C2B3B4D5D6C7C8B Test - 6 1C2C3C4D5C6D7D Test - 7 1 B 2 B 3D Test - 8 1C2C3C4B5C6D Test - 9 1 B 2D3 B 4 B 5 C 6 C 7 C Test - 10 1C2D3A4B5C6B7C8C Test - 11 1D2C3B4C5D6C7D8C9B Test - 12 1C2A3B4C5C6C7D Test - 13 1 D 2 B 3 A 4 A 5 D 6 A 7 A 8 B 9 C 10 C 11 D Test - 14 1D2C3D4A5D6B7A Test - 15 1C2C3A4A5B6D7D Test - 16 1A2D3A4D Test - 17 1D2A3A4C5C Test - 18 1D2D3B4D5C6B Test - 19 1C2D3B4C5D6B7C Test - 20 1B2D3D4C5D6A Test - 21 1 B 2 B 3 B 4 C 5 B 6D7 C 8 C Test - 22 1A2C3D4A5A6B Test - 23 1D2D3A4B5C6B7B Test - 24 1A2B3C4B5D6B Test - 25 1 B 2D3D4 B 5 C 6 C 1C2A3C4B5D 1D2A3A4B5C6D7D8C

Test - 26 1B2A3B4B5A6C7A8B Test - 27 1B2C3A4B5A6C7B8C Test - 28 1A2B3A4A5C6B7A8C Test - 29 1C2B3B4D5C6C7B Test - 30 1C2A3A4B5D6B Test - 31 1A2B3D4C5D6B7C Test - 32 1 B 2 B 3A4A5D6A7 B Test - 33 1B2C3D4C5C6C7D8A Test - 34 1 B 2 C 3 B 4D5 B 6 B Test - 35 1C2B3B4B5C6C7C Test - 36 1D2D3C4A5B6B Test - 37 1C2C3D4B5C6C7D Test - 38 1D2C3C4C5D6C Test - 39 1D2D3D4D5B6C Test - 40 1C2D3C4C5D6C Test - 41 1B2C3B4C5D6D Test - 42 1C2C3B4C5C Test - 43 1D2A3A4A5C6B7D 1 D 2 C 3 D 4 D 5 A 6 D 7 C 8 C 9 C 10 A Ara Sınav 11 B 12 D 13 B 14 A 15 B 16 B 17 D 18 D 19 A 20 B Test - 44 1D2A3C4B5D6C7D Test - 45 1B2C3D4C5D6B Test - 46 1C2A3D4B5A6D7B Test - 47 1C2B3C4A5D6B Test - 48 1D2B3A4A5D6C7D Test - 49 1C2B3D4C5C6A

Test - 50 1D2D3A4C5B6C7C Test - 51 1D2D3B4D5B6C7A8C Test - 52 1C2D3C4A5B6D Test - 53 1 B 2D3D4 B 5 C 6 C 7 B Test - 54 1C2C3C4B5C6C Test - 55 1C2D3C4A5B6C7C Test - 56 1A2B3D4D5B6C7A8D Test - 57 1C2C3C4D5B6A7C Test - 58 1D2C3C4D5B6C7A8D Test - 59 1B2B3C4B5A6C7C Test - 60 1B2C3C Test - 61 1B2C3D4B5D6A Test - 62 1D2D3D4C5A6B Test - 63 1D2C3D4A Test - 64 1C2C3C4A5D6C Test - 65 1 B 2A3 C 4A5D Test - 66 1C2A3B4D5D6C7D Test - 67 1C2D3D4D5B6D Test - 68 1A2C3D4A Test - 69 1D2B3C4D5B6D7C8C Test - 70 1C2D3A4D5B6A7D8D Test - 71 1A2B3C4D5C6C7C8C9A Test - 72 1D2C3C4B5C6D7D Test - 73 1D2C3C4B5C6C Test - 74 1C2B3D4B5B6C7B8C Test - 75 1A2B3B

Test - 76 1D2D3D4A5D6D Test - 77 1 B 2 C 3 C 4D5 C 6D7A Test - 78 1D2C3C4C5B6C7A8A Test - 79 1D2B3C4D5D6B7C Test - 80 1D2C3A4A5C6D Test - 81 Test - 82 1B2C3D4B5B6C7C Yıl Sonu Sınavı 1D2C3C4D 1 D 2 B 3 C 4 D 5 A 6 D 7 D 8 B 9 D 10 A 11 D 12 A 13 C 14 A 15 A 16 D 17 D 18 C 19 B 20 C Etkinlik - Cevap Anahtarı Etkinlik - 1 Etkinlik - 2 1. Temel anlam 9. Mecaz anlam a) Yanlış b) Doğru c) Doğru d) Yanlış 2. Mecaz anlam 10. Mecaz anlam 3. Temel anlam 11. Mecaz anlam 1. Seni bu kötü ortamlardan uzaklaştırmamız gerekiyor. 4. Terim anlam 12. Temel anlam 2. Bu takım elbise yarına yetişmeli. 5. Mecaz anlam 13. Terim anlam 3. Güçlü esen rüzgâr evimizin çatısını uçurdu. 6. Temel anlam 14. Mecaz anlam 4. Su düzeyi buraya inmişse susuzluk yaşanabilir. 7. Terim anlam 15. Temel anlam 8. Temel anlam Etkinlik - 3 1. 1. gitmeyi 4. gezilesi 7. yerleştirip 10. anlamadan, dinlemeden 2. dinlemek 5. anlaşılmaz 8. ayrılı ayrılmaz 11. bitince 3. kalkışını 6. bekletilen 9. geçirmenin 12. çıkmaz 2. Sıfat-fiil Zarf-fiil İsim-fiil sığamadığını isteyince yerleşeceğini duyar duymaz yoğurmam kalmasını ilgilenmek sıçrayışta Etkinlik - 4 2. 1. Dolma 6. Giriş 3. 1. Zaman 4. 1.  6.  2. Zaman 2. X 7.  1. 1. Çekimli fiil 3. Gözleme 7. Kazma 2. Durum 3. 8.  2. İsim-fiil 4. Durum 4.  9. X 3. Kalıcı isim 5. Yemek 8. Dövme 3. Zaman 5. X 10. X 4. Kalıcı isim Durum X 5. Çekimli fiil Duruşma 9. Kaymak 4. 6. İsim-fiil Çakmak 10. Kızartma 5. 6.

Etkinlik - 5 1. 1. S T 2. A 2. ★ bıktırmak, usanç vermek 3. Sinir küpü: 3. R ▲ İtibarı kalmamak Etekleri zil çalmak: 4. T ● Çok kızmak 5. F ■ Tatlı sözlerle ikna etmeye çalışmak Küçük dilini yutmak: 6. E 7. N Figan etmek: 8. Etkinlik - 6 Etkinlik - 7 Etkinlik - 8 Etkinlik - 9 1. 1. S 1. 1. Eğitim 1. 1. N 2. Ö 3. N 4. Ö 5. N 1. koşul 2. T 2. Bağnazlık 2. amaç 3. A 3. Hayal 2. 1. çita-aslan 3. neden 4. R 4. Tecrübe 2. İstanbul - birçok Avrupa şehri 4. amaç 5. T 3. yoğurt - diğer süt ürünleri 5. neden 6. V 2. 1. göründüğün 4. Beşiktaş - diğer takımlar 6. koşul 7. E 2. düşmanı deneme sınavları - 7. amaç 8. R 3. iğnesi 5. konu anlatımlı sınavlar 4. bilim Etkinlik - 10 Etkinlik - 11 1. 1. küçümseme 6. azımsama 2. 1.  5.  Yüklem Özne  6. X 2. sitem 7. beklenti 2. X 7.  Var Katılımın çok olduğu bir etkinlik 3. öneri 8. ön yargı 3.  Anlatılırdı Hikâyeler 4. hayıflanma 9. beğenme 4. Batmış Deniz Kestanesi 5. aşamalı durum 10. kararsızlık Küplere bindi Annem Yardım eder Bu kurum Etkinlik - 12 Etkinlik - 13 Etkinlik - 14 1. Nesne 6. Zarf tamamlayıcısı 1. Nesne 6. Özne 1.  2. X 2. Yer tamamlayıcısı 7. Yer tamamlayıcısı 2. Yüklem 7. Zarf tamamlayıcısı 3.  4.  3. Zarf tamamlayıcısı 8. Zarf tamamlayıcısı 3. Nesne 8. Nesne 5. X 4. Nesne 9. Yer tamamlayıcısı 4. Yer tamamlayıcısı 5. Nesne 5. Yer tamamlayıcısı Etkinlik - 15 Etkinlik - 16 1. etken 2. edilgen 3. edilgen 4. etken 5. etken 1. 1. geçişli 2. geçişsiz 3. geçişsiz 4. geçişli 5. geçişli 6. edilgen 7. etken 8. edilgen 9. edilgen 10. etken 6. geçişsiz 7. geçişli 8. geçişli 9. geçişli 10. geçişsiz 2. 1. edilgen/geçişsiz 2. etken/geçişli 3. edilgen/geçişsiz 4. etken/geçişli 5. edilgen/geçişsiz 6. etken/geçişsiz 7. edilgen/geçişiz

Etkinlik - 17 2. 1. Olumlu Etkinlik - 18 2. 1. devrik/fiil/olumlu/basit 2. Olumsuz 2. kurallı/fiil/olumsuz/birleşik 1. 1. isim/kurallı 3. Olumlu 1. 1. Yeşil, pembe 3. kurallı/isim/olumlu/birleşik 2. Fiil/devrik 4. Soru 2. Mavi, mor 4. kurallı/fiil/olumlu/bağlı 3. İsim/kurallı 5. Ünlem 5. kurallı/fiil/olumlu/sıralı 4. İsim/kurallı 6. Soru 5. Fiil/devrik 6. Fiil/kurallı 7. İsim/devrik Etkinlik - 19 Etkinlik - 21 Etkinlik - 22 1. 1. X 6. X 2. 1. Çatı uyumsuzluğu 3. 1. D A. Gezi Yazısı A. Otobiyografi 2.  7. X 2. Gereksiz sözcük kullanımı 2. Y B. Biyografi B. Deneme 3.  8.  3. Mantık ve sıralama hatası 3. D C. Hikâye C. Haber Yazısı 4. X 9.  4. Ek eksikliği 4. Y D. Anı D. Makale 5. X 10. X 5. Yanlış ek kullanımı 5. D E. Mektup E. Eleştiri F. Günlük F. Sohbet Etkinlik - 20 2. 1. Eşyaların hepsini satın aldı ve hiçbirini kimseye dağıtmadı. 2. Korkudan yüreği ağzına gelmişti çocuğun. 1. 1. Nesne eksikliği 3. İki ünlü psikolog bu konuyu programda tartıştı. 2. Yüklem eksikliği 4. Sizinle tanıştığımız anı asla unutmayacağım. 3. Tamlama hatası 5. Biber dolması yapmayı bırak bir yumurta haşlamak bile gelmez elinden. 4. Anlam belirsizliği 6. Yarın akşam her ne olursa olsun yemeğe yetişirim. 5. Özne-yüklem uyumsuzluğu 6. Yüklem eksikliği 7. Özne-yüklem uyumsuzluğu 8. Yer tamlayıcısı eksikliği Etkinlik - 23 Etkinlik - 24 Etkinlik - 25 1. a. Abartma 2. A. Kişileştirme 1. 1. Benzetme 2. 1. Abartma 1.  2.  b. Benzetme B. Abartma 2. Kişileştirme - Benzetme 2. Benzetme 3. X 3. Benzetme 3. Tezat 4. X c. Kişileştirme C. Tezat 4. Kişileştirm 4. Konuşturma 5. X d. Konuşturma D. Konuşturma - Kişileştirme e. Tezat E. Benzetme 5. Kişileştirme Etkinlik - 26 Etkinlik - 27 Etkinlik - 28 Etkinlik - 29 Etkinlik - 30 1.  1. X 6. X 1. X 4. X 1. (,) (;) (,) (,) (.) 1. Eğik çizgi 2.  2. X 7.  2. X 5. X 2. (:) (,) (.) 2. Kısa çizgi 3. X 3.  8.  3.  6. X 3. (:) (.) 3. Tırnak 4. X 4. X 9. X 4. (,) (.) 4. Üç nokta 5.  5.  10. X 5. (,) (;) (.) 5. Kısa çizgi 6. (,) (;) (,) (.) 6. Üç nokta 7. (,) (.) 8. (,) (;) (.)