8. SINIF TEMEL TÜRKÇE SORU BANKASI

8. Sınıf Eş Anlamlı, Yakın Anlamlı ve Anlamı Çelişen Cümleler Bilgi ve Kavrama 1. TEST - 21  Üstün bir insan dünya Terazi gibi ol, eksiği ? işlerinde yan tutmaz. de fazlayı da olduğu gibi göster. Dürüstlük, eninde so- Toplumdaki en saygın nunda sana güzellik kişiler, eğriye eğri, olarak geri döner. doğruya doğru diyen- lerdir. Anlam akışına göre tabloda boş bırakılan yere getirilmesi gereken cümle aşağıdakilerden hangisidir? A) Güzel düşün, iyi hisset, yanılma, aldanma. B) Tüm büyük hataların altında gurur yatar. C) Sonucu acı da olsa doğru bildiğini söylemekten vazgeçme. D) Herkes için bir tane doğru vardır, diyen kişiden uzak dur. 2. Kitlelerin duygularına tercüman olabilen bir eser, 4. İnsan, kendi eserinin başkalarının yapıtlarına ve gerçek sanat eseri olma niteliğini kazanmıştır. kendi yapıtlarına göre en iyisi olduğunu kabul et- mezse gelişemez. Aşağıdakilerin hangisi bu cümleye anlamca en yakındır? Aşağıdaki görüşlerin hangisi, yazarın bu cüm- lesiyle çelişir? A) Yaşanmış olayları işleyen eserler gerçek sanat eseri olabilir. A) İnsan her zaman yalnız kendisiyle yarışmalıdır. B) Bir eserin sonraki kuşaklara kalabilmesi üslu- B) Gelişmenin tek yolu kendini herkesten üstün buna bağlıdır. görmektir. C) Sanat, çok sayıda insanı ortak acılar ve sevinç- C) Kendini başkalarından başarılı görmezsen asla lerle coşturabilecek biçimlere sahip olmalıdır. ilerleyemezsin. D) Sanatın görevi, hayatı kendi süzgecinden geçi- D) En yüksekte olduğuna inananlar yükselemez- rerek anlatmaktır. ler. 3. Aşağıdakilerin hangisi savunduğu düşünce 5. bakımından diğerlerinden farklıdır? 1. Büyük başın derdi büyük olur. 2. Sütle giren huy canla çıkar. A) Ortaya çıkan kötülüklerin sorumluları, imkânı 3. Âdemoğlu çiğ süt emmiştir. olduğu halde iyilik yapmayan insanlardır. 4. Dağ başından duman eksik olmaz. 5. İnsan yedisinde ne ise yetmişinde odur. B) Yapabileceği iyilikleri es geçen insanlar da ku- surludur. Yukarıdaki atasözleri anlam bakımından iki- şerli eşleştirildiğinde hangisi dışta kalır? C) İyinin kıymeti, kötü ile karşılaşınca anlaşılır. A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. D) İyi şeyler yapabileceği halde yapmayan insan suçlu sayılır. 50 8. Sınıf Eş Anlamlı, Yakın Anlamlı ve Anlamı Çelişen Cümleler Bilgi ve Kavrama TEST - 21  6. 1. Sanatın temel işlevi, toplumu bugün olduğu 9. “Benim yazarım, romanlarını öyle bir yazmalı ki yerden daha ileriye götürmektir. ona ait olduğunu bilmeden elime aldığım bir ki- tabın üç beş sayfasını okuduğumda kendisini 2. Bir toplumun kültür düzeyini değiştirecek olan dilinden hemen tanıyabileyim.” cümlesiyle anla- sanatın kendisidir. tılmak istenen aşağıdakilerin hangisidir? 3. Sanat, sadece aklını ve kalbini sanata adayan A) Yazarların özgün bir anlatımlarının olması ge- insanlara hitap etmelidir. rektiği 4. Görevini yapmış sanat, toplumu olumlu yönde B) Her yazarın okunmaya değer kitaplar yazama- değiştirmiş demektir. yacağı Yukarıdaki sanata dair görüşlerden hangisi di- C) Bazı yazarların eserlerini oluştururken özen ğerlerinden farklıdır? göstermediği A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. D) Roman dilinin diğer edebi türlerden farklı olma- sı gerektiği 7. Yanılmanın, hata yapmanın doğal olduğunu kabul 10. “Bir insanın ne düşündüğünü söylemem için nasıl edenler, düşünebilen insanlardır; düşüncelerin- yaşadığını bilmem gerekir.”diyen biri için aşağı- den vazgeçmeyenler sadece aptallardır. dakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir? Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatıl- A) Kendini kontrol edebilen biridir. mak istenene en yakındır? B) Hayat şartlarını iyileştirmek için çalışır. C) Sahip olduklarıyla yetinen biridir. A) Yanlış düşüncelerinden vazgeçmeyenler, aklını D) Yaşam koşullarının düşünceleri etkilediğine kullanamayan insanlardır. inanmaktadır. B) Her insan yanılma potansiyeli ile doğar. C) İnsanlar düşüncelerini değiştirme özgürlüğüne sahiptir. D) Yeniliğe açık insanlar, yanlış düşüncelerini de- ğiştirirler. 8. Birilerine kendimizi anlatırken duyduğumuz bü- 11. Karşımıza çıkan zorlukları aşmayı başardığımızda yük keyfi, onların hiç de paylaşmadığına emin gerçek mutluluk ile tanışabiliriz. olabilirsiniz. Aşağıdakilerin hangisi, bu cümlenin ifade etti- Bu cümleden aşağıdakilerden hangisine ula- ği anlam ile örtüşmez? şılabilir? A) Sorunları geçiştirmek değil, çözmek mutluluğa A) Dinlemeyi bilmeyen insanlara söz anlatamayız. ulaştırır. B) Konuşmaktan zevk alan insanlar kendini dinle- B) Mutluluğu yaşamış olan insan, olumsuzluklarla tebilir. başa çıkabilmiş insandır. C) Anlattıklarımızın karşımızdakileri ne denli ilgi- C) Yaşadığımız sorunların üstüne gitmediğimizde lendirdiğine dikkat etmeliyiz. mutlu oluruz. D) İnsanlar, bilgili olduğu ölçüde dinlenir. D) Gerçek mutluluk, problemlerin çözümünde saklıdır. 51 8. Sınıf Eş Anlamlı, Yakın Anlamlı ve Anlamı Çelişen Cümleler Bilgi ve Kavrama TEST - 22  1. Laiklik, Orta Çağ’da olmayan bir kavramdı çünkü 4. “Bir sanat eseri, kendi toprağından beslenirse Orta Çağ’da özgür düşünce yoktu. gerçek sanat eseri olmayı hak eder.” cümlesinde sanat eserinin vurgulanan yönü aşağıdakilerin Bu cümlenin iletmek istediği düşünce aşağı- hangisidir? dakilerin hangisidir? A) Laiklik, özgür düşüncenin ürünüdür. A) Ulusal nitelikler taşıması B) Tüm insanlığa seslenebilmesi B) Orta Çağ’da özgür düşünebilen insanlar yaşa- C) Ana diliyle yazılması yamamıştır. D) Toplum sorunlarını işlemesi C) Dünya, en baskılı dönemini Orta Çağ’da yaşa- mıştır. D) Laikliğin olmadığı dönemlerde her düşünce 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin bakış açısı di- zincirlidir. ğerlerinden farklıdır? 2. Sadece kolay olanı yapmaya gönüllüyseniz hayat A) İnsanoğlu, ne yaşaması gerekiyorsa onu yaşar. gittikçe zorlaşır. B) Kendini aşabilen insanlar yükselmeyi başarır. Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamca bu cümleye en yakındır? C) Şartları değiştirmeye çalışmak boşuna bir uğ- raştır. D) Her insan başına gelenlere katlanmak zorun- dadır. A) Yürüdüğünüz yolda engel yoksa o yol sizi hiç- 6. (1) Bir toplumun dili özgür değilse fikirleri de bir yere götürmez. özgür olamaz. (2) Yabancı sözcüklerle gerçek anlamda ne yaratıcılık olur ne de düşünce. B) İnsan önce kolay işleri yaparsa sonrasında zor (3) Şayet düşüncenin kabuklaştığı bir toplum işleri de başarır. görürseniz bilin ki orada dil, tarihsel kaynağın- dan saptırılmıştır. (4) Dil tutsaksa düşünce de C) İnsan yeteneklerine göre işlerini planlayıp yap- tutsaktır. (5) O hâlde öncelikle yapılacak iş, dili malı. yabancı sözcüklerden temizlemektir. D) Kolay işleri yapmayı herkes ister ama zor işler Numaralanmış cümlelerden hangileri aynı an- sahipsizdir. lamı taşımaktadır? 3. Düşünmeyi başaran insan, varlığının bilincine va- A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 rır. C) 1 ve 4 D) 3 ve 5 Bu cümleye anlamca en yakın olan cümle aşa- 7. “Gençliğin asıl değeri yaşlılıkta anlaşılır.” cümlesi- ğıdakilerin hangisidir? ne anlamca en yakın olan cümle aşağıdakilerin hangisidir? A) Yeni bir hayatın kapılarını açan şey düşüncedir. A) İnsanlar yaşlanınca gençleri daha iyi anlarlar. B) Düşünmek, insanların varlığının farkına varma- B) Gençliğin değeri hiçbir zaman bilinmez. sını sağlar. C) Gençliğimiz bittikten sonra onu özlemle anarız. D) Gençken yaşadığımız mutluluklar çabucak sö- C) Başarılı bir insan olmak istiyorsak sağlıklı dü- şünmeliyiz. ner. D) Düşüncelerinizi hayata geçirebildiğiniz ölçüde mutlu olursunuz. 52 8. Sınıf Eş Anlamlı, Yakın Anlamlı ve Anlamı Çelişen Cümleler Bilgi ve Kavrama TEST - 22  8. İnsan, alkışlarla başladığı büyük bir oyunu, ıslık- 11. 1. Oyun yazarı, oyundaki kişileri gerçek ha- larla bitiren bir tiyatro oyuncusunun durumuna yattan seçmelidir. düşmemeye özen göstermelidir. 2. Kişilerini kitap diliyle konuşturan, oyun ya- Yukarıdaki cümlede anlatılmak istenene en zarlığını bilmiyor demektir. yakın yargı aşağıdakilerin hangisidir? 3. Oyun yazarı, kişilerini dilin doğallığından A) İnsanlığa karşı görevlerimizin ne olduğunu hiç- koparmamalıdır. bir zaman unutmamalıyız. 4. Sanatçı, oyun kişilerinde gerçek hayatı ve B) Övülmeye alışırsak yanlış yapmaya tahammü- düş dünyasını bütünleştirmelidir. lümüz kalmaz. C) Umduğumuzu bulamamak bizi kimi zaman öf- Numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca kelendirir. birbirine en yakındır? D) Aldığımız desteğin sürekli olmasını istiyorsak A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 yaptıklarımız nitelikli olmalıdır. C) 1 ve 3 D) 3 ve 4 9. Büyüklük hem yenilgiyi hem de zaferi kabullene- 12. bilen kişilerde yaşar. Bir Bilgenin Dilekleri... Bu cümlede anlatılmak isteneni destekleme- Güç istedim.. Bilgelik istedim.. yen yargı aşağıdakilerin hangisidir? A) İnsan, her zaman galip gelemeyeceğini bilecek olgunlukta olmalıdır. B) Başarı kadar başarısızlığı da kabul edebilen in- san, büyük insandır. C) Yenilgiyi kabul etmek, büyük hedefleri olan in- sanlar için mümkün değildir. D) Zafer de yenilgi de insanlar içindir. ---- ---- 10. Bir yazıya sanat değeri kazandırabilmenin yolla- Cesaret istedim.. rından biri de kötü olduğuna inanılan bölümlerin atılmasıdır. ---- Bu cümleden, aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz? Tabloda boş bırakılan yerlere verilen anlama göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Yazar, eserlerindeki eksikleri giderebilmelidir. B) Her yazar, eserini incelemelidir. A) Hayat beni kuvvetli yapmak için karşıma zor- C) Sanat, iyileri seçebilme becerisi gerektirir. luklar çıkardı. D) Öğüt veren yazılar sanat değeri taşımaz. B) Hayat bana çözmek için sorunlar verdi. 53 C) Hayat bana üstesinden gelmek için tehlikeler verdi. D) Hayat bana çalışmak için akıl ve güçlü kaslar verdi. 8. Sınıf Düz Anlatım, Mecazlı Anlatım, Doğrudan Anlatım, Dolaylı Anlatım, Bilgi ve Kavrama Örtülü Anlatım, Karşılaştırma, Benzetme ve Örneklendirme Cümleleri TEST - 23  1. 1. İnsanlar zaman içinde farklı olaylara üzülür. 5. Türkçede bazı cümlelerde, cümleyi oluşturan sözcüklerden ulaşılan anlamın dışında yazılı ol- 2. Önümüzdeki ay okulun bahçesine fidan di- madığı hâlde cümleden çıkarılabilecek anlamlar kelim. vardır. Bu tarz anlatımlara “örtülü anlatım” denir. 3. Haberi alınca adeta ayakları yerden kesildi. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklama- yı örneklendiren bir anlatım vardır? 4. Öğrenciler, ders kitapları dışında da kitaplar okumalıdır. A) Doktorların söylediğine göre babam, bugün bi- raz daha iyiymiş. Numaralanmış cümlelerin hangisinde “mecazlı anlatım” söz konusudur? B) Bilim insanları, yıllardır beynin yapısını ve özel- liklerini anlamaya yönelik çalışmalar yapıyor. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 C) Karadeniz Bölgesi’nde, sellere neden olabile- cek sağanak yağmurlar bekleniyormuş. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecazlı bir D) Suşi, deniz yosununa sarılan haşlanmış pirinç- anlatım yoktur? tir. A) İnsanın dışı, içinin aynasıdır. 6. (I) Fransız, İtalyan ve İspanyol yemekleri, Akdeniz B) Bu yazarımızın elinin değdiği eserler birden ye- mutfağını temsil eden en iyi örneklerdir. (II) İspan- yol mutfağında zeytinyağı, sebze, meyve, balık ve şermiştir. diğer deniz ürünleri, tahıl ve baklagiller yaygındır. C) Gökçe, sevinçten havalara uçuyordu. (III) Bu ülkelerde Akdeniz mutfağıyla uzak yakın D) Artık kimseye inanmak istemiyorum. hiç ilgisi olmayan, İspanyolların paellası gibi, ye- mekler de vardır. (IV) İspanyol mutfağını ilginç 3. Bir başkasının sözünü hiç değiştirmeden olduğu kılan bu tür yemeklerin kökeninde ülkenin uzun gibi aktarmaya “doğrudan anlatım” denir. “Dolaylı yıllar Romalılar ve Araplarla etkileşiminin payı var- anlatım”da ise başkasının sözü özetlenerek ya da dır. akılda kaldığınca aktaran kişinin ifadeleriyle verilir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden Parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- hangisinde dolaylı anlatım yapılmıştır? de örnek verilmiştir? A) Milli Eğitim Bakanı, önümüzdeki eğitim öğre- A) I. B) II. C) III. D) IV. tim yılında kısa ara tatillerin olacağını ifade etti. 7. (I) Ülkemizde hemen hemen her semtte bir sebze B) Hayatı ciddiye almayanlar başarıya hasret kalır, ve meyve pazarı kurulur. (II) Tabii her gün değil, derdi annem. genellikle haftanın yalnızca bir günü pazar kuru- lur. (III) Bazı semt pazarlarında sebze ve meyve C) Yaptıkları hatanın kıymetini bilmeyenler sürekli ağırlıktadır, bazılarında ise giysi ve ev eşyaları hata yapmaya mahkûmdur. ağırlıktadır. (IV) Pazarlar biraz kalabalık ve gürül- tülü olsalar da hareketliliği ve ilgi çekiciliği ile bir D) Boşuna dememiş Nasrettin Hoca, “Parayı ve- panayır havasıyla sizi kendisine çeker. ren düdüğü çalar.” diye. Parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ya- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştır- pılan aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi ma yapılmıştır? yanlıştır? A) Evini temiz tutmaya özen gösterir. A) I. cümledeki örtülü anlamdan “az da olsa pazar B) Bu koşuşturma, hepimizden çok seni yordu. kurulmayan semtler” olduğu anlaşılmaktadır. C) Şiir yazmak, yürek isteyen bir iştir. D) Akşamsefası, annemin çok sevdiği bir çiçektir. B) II. cümle, örneklendirme cümlesidir. C) III. cümlede karşılaştırma yapılmıştır. D) IV. cümlede benzetmeye yer verilmiştir. 54 8. Sınıf Düz Anlatım, Mecazlı Anlatım, Doğrudan Anlatım, Dolaylı Anlatım, Bilgi ve Kavrama Örtülü Anlatım, Karşılaştırma, Benzetme ve Örneklendirme Cümleleri TEST - 23  8. Aşağıdaki cümlelerin hangisi doğrudan anla- 12. Aşağıdaki afişlerin hangisinde karşılaştırma tıma örnektir? anlamı taşıyan bir ifade kullanılmıştır? A) Seni her zaman diğerlerinden ayırdığını belirtti. A) B) Bu sene tatilimizi Kaş’ta yapacağız, diyordu. C) Hırçınlıklarına anlam veremediğini söylüyor. D) Toplantının akşam yapılacağını duyurmuş. 9. “Dün, evin arka bahçesindeki dut ağaçlarını da B) kestik.” Aşağıdakilerin hangisi bu cümlenin örtülü an- lamıdır? A) Evin dışında başka bahçelerdeki ağaçları da kestik. B) Evin arka bahçesindeki ağaçları başka günler- de de kestik. C) Evin arka bahçesindeki başka ağaçları da kes- tik. D) Sadece evin arka bahçesindeki dut ağaçlarını kestik. 10. Senin gibi biriyle ilk kez konuşuyorum. C) Bu cümleden aşağıdaki yargılardan hangisi kesin olarak çıkarılabilir? A) Konuştuğum insanların hepsi birbirinden fark- lıdır. B) Daha önce sana benzer biriyle karşılaşmıştım. C) Bundan önce senin gibi biriyle hiç konuşmadım. D) Konuşabileceğim insanlardan biri değilsin. 11. Yaratırken Ulu Mimar, insanı D) Dünyadaki sınırları çizmedi Renk verdi, dil verdi, inanç verdi Ama taraf tutup hiçbirini ezmedi “Hepiniz insansınız, kardeşçe yaşarsanız tüm dünya sizin.” dedi. Yukarıdaki şiirin son dizelerinde aşağıdakiler- den hangisinin örneği vardır? A) Varsayım cümlesi B) Amaç-sonuç cümlesi C) Neden-sonuç cümlesi D) Doğrudan anlatım 55 8. Sınıf Öznel ve Nesnel Anlatım Bilgi ve Kavrama TEST - 24  1. Öznel anlatım, kişinin duygularını ve sadece kendisini bağlayacak olan düşüncelerini içerir. Nesnel anlatım ise doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanabilir olduğu için herkesi bağlayan düşüncelerden oluşur. Bu açıklamaya göre aşağıdaki haber metinlerinin hangisinde öznel bir anlatıma başvurulmuştur? A) Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu (TADF) tarafından düzenlenen 38. Türk Günü Yürüyüşü New York’ta yapıldı. Yürüyüşün, Atatürk’ün Samsun’a çıkış tarihi olan 19 Mayıs 1919’un yüzüncü yıl dönümüne denk geldi ve katılım geçen yıla göre daha fazlaydı. B) Türkiye, bugün 19 Mayıs’ın 100’üncü yılını kutluyor. Bundan tam 100 yıl önce, 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk İstiklal Savaşı’nı başlatmak, Türkiye’yi işgal eden emperyalist devletleri bu topraklardan def etmek ve tam bağımsız Türkiye’yi kurmak için Samsun’a ayak basmıştı. C) Türk rock müziğinin en önemli gruplarından Kurtalan Ekspres, 19 Mayıs’ın 100’üncü yılı için “19 Mayıs 100. Yıl Marşı”nı besteledi. Marşı Ali Altay ile Kurtalan Ekspres üyeleri seslendirdi. Kurtalan Ekspres’in kurucusu Ahmet Güvenç, bu marşın bir yıllık bir çalışmanın ürünü olduğunu söyledi. D) Deniz ve kara askerleri, 19 Mayıs 1919 tarihinde Milli Mücadele’yi başlatmak üzere Samsun’a çıkan Mus- tafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının karaya çıkışını canlandırdı. Askerlerin ellerinde karaya çıkarılan Türk bayrağı, izci kıyafetli öğrenciler arasında değişimin yapılmasından sonra Samsun Valiliği tören alanına götürüldü. 2. (1) Hep O Şarkı, Yakup Kadri’nin tuhaf bir rastlan- 4. (1) Sırtınızda çanta, boynunuzda otantik bir şal tıyla okuduğum son romanıydı. (2) Bu kitabı on iki, ile dünyada görülebilecek en önemli yapıtları, on üç yaşımdayken Beyoğlu’ndaki bir kitapçıdan şehirleri gezmiş de olsanız Kapadokya’ya ayak edinmiştim. (3) O zaman, Galatasaray Lisesi’nde basar basmaz o mistik enerjiye kapılmadan yatılı okuyordum. (4) Okulun karanlık koridorları- edemezsiniz. (2) Nemsiz, kuru havanın verdiği na sığınıp “Hep O Şarkı”yı heyecanla okumaya rahatlığı ve yer yer esen rüzgârın ruhunuzda çalıştığımı dün gibi anımsıyorum. (5) Kitap, bir aşk yarattığı ferahlığı yüzünüzde hissedersiniz. hikâyesini anlatırken Sultan Abdülaziz döneminin (3) “Güzel atlar diyarı” anlamına gelen Kapa- Türkiye’sine de değinmekte. dokya, Farsça “Katpatuka” isminden gelmek- tedir. (4) Milyonlarca yıl önce ihtişamlı Erci- Numaralanmış cümlelerin hangilerinde yazar, yes ve Hasan Dağı’nın püskürmeleri sonucu anlattıklarına kişisel görüşlerini katmıştır? oluşan volkanik taşların aşınmasıyla günü- müzdeki hallerini almışlardır. A) 1 ve 2 B) 1 ve 4 C) 3 ve 4 D) 3 ve 5 Numaralanmış cümlelerin hangisinde yoruma yer verilmemiştir? 3. 1. Deniz görmemiş insan, doğanın öteki yarı- A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. sını bilmiyor demektir. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde söyleyenin 2. Düşünmeden yaşamak olanaksızdır. yorumuna yer verilmiştir? 3. Kimi düşünceleri kafamızdan atmak zordur. A) Koşullar ağırlaştıkça yaşamak güçleşiyor. B) Hepimiz, öğretmenin anlattıklarını dinliyorduk. 4. Karadeniz’in tuz oranı Akdeniz’den düşük- C) Artık hava daha geç kararıyor. tür. D) Sınıftan çıktığımda okulda kimse kalmamıştı. Yukarıdaki cümlelerin hangisi nesnel bir nite- lik taşımaktadır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 56 8. Sınıf Öznel ve Nesnel Anlatım Bilgi ve Kavrama TEST - 24  6. Aşağıdaki cümlelerin hangisi kanıtlanabilirlik 10. açısından diğerlerinden farklıdır? 1. İnsanlar kaybolan bir şeyi arar gibi telaşlı görünüyor. A) Alaçatı’da höpürdetilerek içilen dibek kahvesi- nin lezzetini başka hiçbir yerde bulamazsınız. 2. Bu iş için İstanbul ve Ankara’ya ikişer kişi gitti. B) Yaz geceleri insanlar, ışıklar içindeki caddeler- de neşeyle gülüşürler. 3. Hava, güneşi donduracak kadar soğuktu. C) Çeşme ilçesine bağlı bir mahalle olan Alaça- 4. Yapılan haksızlık onu derinden etkilemişti. tı’da sörf yapılır. Yukarıdaki cümlelerin hangisi kişisel görüş D) Yeter ki tanıtımı iyi yapılsın, bir kahve bile vaz- içermemektedir? geçilmez yapar Alaçatı’yı. A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişisel görü- 11. (I) En güncel bilgiler ve alışılmışın dışında görüntü şe yer verilmiştir? teknolojisiyle hazırlanan bu kitaplar dinozorlara yeniden hayat veriyor, sizi antik Mısır’a ve icatlar A) Voleybol takımımız gruptan lider çıktı. dünyasına götürüyor. (II) Depremleri ve yanar- B) Gözleri öylesine parlaktı ki güneş sönük kalırdı dağları birçok yönüyle ele alıyor. (III) Geçmişten günümüze kadar gelen bilgiler daha önce hiç yanında. karşılaşmadığınız bir bakış açısıyla sunuluyor. C) Antalya’ya gelen turist sayısı bir önceki yılı (IV) Üç boyutlu resimler sanki sayfalarda can- lanıyor, oradan oraya zıplıyor, aklımızı ve hayal geçti. gücümüzü peşinden sürükleyip yeni seyahatlere D) İki kardeş babalarından kalan mirası yarı yarıya çıkarıyor. paylaştılar. Bu metindeki numaralanmış cümlelerden hangisi sözü edilen kitaplarla ilgili nesnel yar- 8. Son öykülerinde ---- gı içerir? Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşa- ğıdakilerin hangisi getirilirse cümle öznel bir A) I. B) II. C) III. D) IV. nitelik taşır? 12. (I) İki katlı, ahşap bir evin önünde duruyoruz. A) çocukluk hatıralarını kaleme almış. (II) Büyük, demir kapı ardına kadar açılmasına B) Fransızca sözcüklere yer vermiş. rağmen içeriden tedirginliğimizi giderecek tek C) anlattıklarını bölümlere ayırmış. bir ses duyulmuyor. (III) Kapının hemen önüne D) okuyucuyu büyüleyen bir dünya yaratmış. serilmiş yeşil, geometrik desenli halıya bakı- yoruz. (IV) O esnada karşımızda siyah takım 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi öznel bir nitelik elbiseli bir adam beliriyor. taşımamaktadır? Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisine A) Düşünmekten korkmamak gerekir. yazar kendi yorumunu katmıştır? B) Sırtını duvara dayamış, hüzünlü bir şarkı mırıl- A) I. B) II. C) III. D) IV. danıyordu. C) Söke yöresinde de pamuk üretiliyor. D) Böyle yerli yersiz konuşmamalısın. 57 8. Sınıf Neden-Sonuç, Amaç-Sonuç, Koşul-Sonuç Bilgi ve Kavrama TEST - 25  1. Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz. 4. Aşağıdaki kitapların hangisinin adında koşul - sonuç ilgisi vardır? Yukarıdaki anlam ilişkisi (sebep-sonuç, amaç-sonuç) aşağıda verilen atasözlerinin A) B) hangisinde vardır? A) Her zaman gemicinin istediği rüzgâr esmez. B) Mızrak çuvala sığmaz. C) El elden üstündür. D) Kedi, uzanamadığı ciğere pis der. 2. Bana saygılı Düğüne C) D) olursan ben gitmek üzere de sana saygılı hazırlandılar. davranırım. 12 Minik kedi, Her hafta sonu acıktığı için saatlerce ütü miyavlıyordu. yapıyor. Tuğba 3 4 Tuğba, amaç-sonuç ilgisi taşıyan cümlenin içinde bulunduğu kutuyu açacaktır. Buna göre Tuğba, hangi kutucuğu açmalıdır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 3. Anı kitaplarını çok severim. (I) Bugüne kadar 5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde neden-sonuç birçok sanatçıyı anılar aracılığıyla daha iyi ilgisi vardır? değerlendirdim. (II) “Sanatçının hayatından size ne, yapıtına bakın, onu değerlendirin.” A) Birçok gidenin herbiri memnun ki yerinden diyenler olabilir. (III) Ben bir sanat yapıtına bi- Birçok seneler geçti, dönen yok seferinden limsel bir yapıtmış gibi yaklaşmaya karşıyım. B) Dilimin ucunda bir eski arkadaş adı (IV) Çünkü yapıtlardan sahibinin kişiliğini, Gökyüzünde unutulmuş yüzleri taşıyan bulutlar ruhunu, yaşamını öğrenmek; o yapıtı nasıl ya- C) Hani benim hayallerim, emellerim rattığını bilmek istiyorum. Suya girince balık sandığım ellerim D) Ne yardan geçerim ne serden Numaralanmış cümlelerden hangileri kendile- Ne denizlerden ne gökyüzünden rinden önceki yargının nedeni durumundadır? A) I ve III B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV 58 8. Sınıf Neden-Sonuç, Amaç-Sonuç, Koşul-Sonuç Bilgi ve Kavrama TEST - 25  6. “Çocukları güldüreyim diye saatlerdir uğraşıyo- 10. Seversem seni rum.” cümlesindeki anlam ilişkisinin benzeri Değişir dünya aşağıdakilerin hangisinde vardır? Güzelleşir hayat Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu dizeler- A) Yeniliklerin aranması, şiiri zenginleştirir. deki anlam ilişkisinin benzeri vardır? B) Deprem korkusundan günlerce eve gireme- A) Bu dünyaya dert çekmek için gelmiş gibiydi. dim. B) Seni dün aramadığı için mi kırıldın? C) İnsan, yaşadığı hangi anın kıymetini biliyor ki? C) Liderler küresel ısınmaya çözüm bulmak için toplandılar. D) Tembellik yaparsan cezanı çekersin. D) Herkes tarafından sevilebilirsin yeter ki iyi kalpli ol. 7. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde yargı ge- rekçesiyle verilmiştir? A) Ağaç ne kadar uzasa göğe eremez. 11. (I) Kime sorsan bir maceranın peşinden koş- B) Çobana verme kızı, ya koyun güttürür ya kuzu. mak istediğini söyler. (II) Peki hayat böyle mi, C) Bir çöplükte iki horoz ötmez. elbette hayır. (III) İnsanlar; hayatı sıkıcı, mono- D) Bir musibet, bin nasihatten yeğdir. ton olmakla suçluyor. (IV) Günün her saatini dün olduğundan daha iyi olabilmek için har- 8. 1. Sonunda temizliği bitirdim, şimdi dinlene- camıyor çünkü. (V) Oysa isteklerinin peşinden ceğim. koşsa her şey bir anda güzelleşecek. 2. Annem aradı, yarın geleceklerini söyledi. Numaralanmış cümlelerin hangisi kendinden 3. Bugün çok durgun, canını sıkan bir şey var önceki yargının gerekçesi durumundadır? sanki. A) II. B) III. C) IV. D) V. 4. Sana güzel bir armağan alabilirim, bir daha yaramazlık yapmayacaksan. Numaralanmış cümlelerin hangisinde ikinci 12. 1. Eski dostunu özlediği için çok uzaklardan çı- cümle birincinin yorumudur? kıp geldi. A) 4. B) 3. C) 2. D) 1. 2. Faturalarımı ödemek için bankaya gideceğim. 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşul-sonuç 3. Biraz dertleşmek için çocukluk arkadaşımı anlamı yoktur? ziyaret edeceğim. A) Yarın tüm aileyi davet edecekmiş, güzel haberi Yukarıdaki cümlelerin anlam özellikleri hangi vermek için. seçenekte doğru verilmiştir? B) Seninle ilgili düşüncelerimi açıklayacağım an- 1. Cümle 2. Cümle 3. Cümle cak darılmak, gücenmek yok. A) Neden Amaç Neden B) Amaç Neden Amaç C) Önümüzdeki ay beni tatile götürmeye söz ve- C) Amaç Amaç Neden rirsen istediğini yaparım. D) Neden Amaç Amaç D) Bize kimse yardım etmezse bu işleri bitireme- yiz. 59 8. Sınıf Neden-Sonuç, Amaç-Sonuç, Koşul-Sonuç Bilgi ve Kavrama TEST - 26  1. Aklı başında bir insan için şair olmak ne kadar 5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde neden-sonuç zorsa şair için de aklı başında olmak o kadar zor- ilişkisi vardır? dur. A) Güneş soğuk muydu hep böyle Yukarıdaki cümle aşağıdakilerin hangisiyle Taşlar akar mıydı hep böyle devam ettirilirse bu cümlenin nedeni açıklan- B) Taş kesildi seni görünce insanlar mış olur? A) Şairler, düşüncelerini yansıtır. Gözlerin büyüledi herkesi B) Şair, şiirlerinde güzelliği anlatan kişidir. C) Ne dost sevgisi ne yâr sevgisi C) Şair, bahçe işçisine benzer. Ne varsa hepsini bırakıp gitmek ister D) Şair ile çılgınlık el ele gider. D) Karşı damda bir güneş parçası İçimde kuş cıvıltıları, şarkılar 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç 6. Kafam öyle allak bullak olmuştu ki kimseyle ko- ilgisi vardır? nuşmak gelmedi içimden. A) Emeksiz yemek olmaz. Bu cümledeki anlam ilişkisi aşağıdakilerin B) Bu konuyu sizinle tartışmaya geldim. hangisinde vardır? C) Daha önce söylendiği gibi toplantı 9’da başla- A) Sana sormadan hareket ettim. tıldı. B) Ben, böyle olacağını söylemiştim. D) Annemi görünce eve doğru koşmaya başla- C) Yorgunluktan merdivenleri çıkmayı gözüm kes- dım. medi. D) Biraz dertleşmek için arkadaşıma uğradım. 3. Aşağıdakilerin hangisinde birinci cümle ikinci- nin nedeni durumundadır? 7. (I) Şimdiki zamanda eleştirmenler, sanat- çıların başkalarına benzemeyen yanlarıyla A) Hızlı yürüyün, otobüs durağa gelmek üzere. değerlendirilmesi gerektiğini bilmiyorlar. (II) Bu yüzden her eleştiri yazısında aynı eksikleri, ay- B) Bütün gece hastasının başında bekledi, uyuya- nı yavanlığı, ezberden yazılmış aynı cümleleri madı. görüyoruz. (III) Eserin sahibi kimdir, ne yer ne içer, nerede yaşar, aklı, kalbi nasıl işler, dünya- C) Kitabımı hemen getirmeni istiyorum, yarınki ya hangi pencereden bakar, kendine has olan yazılıya çalışacağım. neyi vardır merak etmeden, eserden evvel ya- ratıcısını tanımanın önemini bilmeden içi boş D) Siz gelmeden her şeyi hazırladık, vakit kaybet- öğütler verirler. (IV) Elbette, kimse tarafından memek için dikkate alınmazlar. (V) Kendini tanımadığına adı kadar emin olan her yazar, eleştirmenin 4. 1. Rüzgârlar söyledikçe o şarkıyı oklarının kendisine isabet etmeyeceğini bilir. Saçların dökülür akşamlarıma 2. Bir sevdayı bölüşmüştük onunla Numaralanmış cümlelerin hangilerinde sözü Ayrılığın kahredici acısı yüreğimde edilen eleştirilerdeki eksikliklerin gerekçeleri 3. Hepsi de etten, deriden, tırnaktan verilmiştir? Farkları yok ama dal ucunda yapraktan 4. Derileri soyulanlar çamaşırdan Eller, avuç içleri nasırdan Numaralanmış dizelerin hangisinde koşul ilgi- A) I ve III B) II ve III si vardır? C) III ve V D) IV ve V A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 60 8. Sınıf Neden-Sonuç, Amaç-Sonuç, Koşul-Sonuç Bilgi ve Kavrama TEST - 26  8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlam ilişkisi 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç diğerlerinden farklıdır? ilişkisi vardır? A) Öyle bir zayıflamışsın ki seni tanıyamadım. A) Düşmemek için kardeşinden destek alıyordu. B) Çiçekleri gece suladığından çiçekler daha ça- B) İnsanları etkilemek istediği için yeni biçimler deniyordu. buk büyüdü. C) Bir daha böyle konuşma, beni üzüyorsun. C) Hiçbir işini planlı yapmadığından başarılı ola- D) Çocukların dudakları susuzluktan çatlamıştı. mazdı. D) Yazar, çok okunmak için sade bir anlatım seç- miş. 9. (I) Uzun zamandır dergilerde şiir yayımlamıyo- 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşula bağlı- rum, galiba bir daha da hiç yayımlamayacağım. lık söz konusu değildir? (II) Dergilerin Türk edebiyatında belli bir ege- menliği söz konusu. (III) Bu egemenliğin dışına A) İnsan, karşısındakini dinledikçe iletişim kurabi- çıkmak, zamanla olacak bir iş. (IV) Şiir, de- lir. nizkestanesine ya da dikenli incire benzer; tutulmaz oysa dergiler şiiri cilalı, yumuşak bir B) Olanları sana anlatırım yalnız kimseye anlat- hâle getiriyor. (V) Dergide yayımlanan şiir, ka- mayacaksın. nıksanıyor; herkes ona alışıyor, şiir eskiyor. C) Babam hangi konuda olursa olsun, söz verirse yapar. D) Hiç istemesek de o davete gideceğiz. Numaralanmış cümlelerin hangileri birinci 13. “Çok iyi çalış da başarılı ol.” cümlesindeki an- cümlede verilen yargının gerekçesi durumun- lam ilişkisinin benzeri aşağıdaki cümlelerin dadır? hangisinde vardır? A) II ve III B) III ve IV A) Doğru söyleyemedi, azarlanacağından korktu. C) II ve V D) IV ve V B) Onlar bizi görmek için gelmişler. C) Çok okumayan insan duyarlı olamaz. D) Az çalıştığı için konuları karıştırmış. 10. (I) Vücudumuzun devamlılığı ve işleyişi metabolik 14. bir denge üzerine kuruludur. (II) Farkında olma- 1. Kış geldi, kar bastırdı. dığımız tüm yaşamsal fonksiyonların yanı sıra 2. Seni dinledim, pişman oldum. günlük aktivitelerimiz için gerekli enerjiyi beslen- 3. Ancak okudukça kendini geliştirebilir. me yoluyla elde ederiz. (III) Aldığımız enerjinin 4. Yardım istediğiniz için geldik. harcadığımızdan fazla olması durumunda arta kalan enerji, vücudumuzda yağ olarak depolanır Numaralanmış cümlelerin hangisinde diğerle- ve kilo almaya başlarız. (IV) İşte bu dengenin ileri rinden farklı bir anlam ilişkisi vardır? derecede bozulduğu durum obezite olarak ta- nımlanır. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangi- sinde yargı bir koşula bağlanmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 61 8. Sınıf Cümle Oluşturma - Cümle Tamamlama Bilgi ve Kavrama TEST - 27  1. I. tüm ayrıcalıklara karşı 5. • “Gökte Biri Var”, Sevim Ak’ın kaleme aldığı ve II. dürüst insanların Behiç Ak’ın resimlediği Yaratıcı Okuma Dizi- III. hak edilmemiş si’nin ilk kitabıdır. IV. görevi olmalı V. savaş açmak • Bu kitapta sorulan sorular, çocukları yalnız- ca hikâye hakkında düşünmeye değil çizim Numaralanmış sözler anlamlı ve kurallı bir yapmaya, bir metni baştan oluşturmaya da cümle oluşturacak biçimde sıralandığında yönlendirip onların etkin bir okur olmalarını hangisi sondan ikinci olur? sağlamaktadır. A) I. B) II. C) III. D) IV. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdaki- lerden hangisidir? 2. duyabiliyorsan başkasının canlısın A) Sevim Ak’ın kaleme aldığı ve Behiç Ak’ın re- 3 simlediği Yaratıcı Okuma Dizisi’nin ilk kitabı 1 2 olan “Gökte Biri Var”da sorulan sorular, çocuk- acısını ları yalnızca hikâye hakkında düşünmeye değil acı insansın duyabiliyorsan 7 çizim yapmaya, bir metni baştan oluşturmaya da yönlendirerek onların etkin bir okur olmala- 4 5 6 rını sağlamaktadır. Numaralanmış sözcüklerle kurallı ve anlamlı B) Sevim Ak’ın resimlediği ve Behiç Ak’ın kaleme bir cümle oluşturulduğunda aşağıdakilerden aldığı Yaratıcı Okuma Dizisi’nin ilk kitabı olan hangisi baştan üçüncü sözcük olur? “Gökte Biri Var” adlı kitapta sorulan sorular, çocukları yalnızca hikâye hakkında düşün- A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 meye değil çizim yapmaya, bir metni baştan oluşturmaya da yönlendirerek onların etkin bir 3. 1 düşünen 2 az 3 bilen okur olmalarını sağlıyor. 4 ve 5 az 6 konuşur 7 çok C) Yaratıcı Okuma Dizisi’nin ilk kitabı olup Sevim Ak’ın kalem aldığı ve Behiç Ak’ın resimlediği Numaralanmış sözcüklerle anlamlı ve kurallı “Gökte Biri Var”; sorular soran çocukları, yal- bir cümle oluşturulursa “ve” sözcüğü hangi nızca hikâye hakkında düşünmeye değil çizim sözcükten önce ya da sonra getirilemez? yapmaya, bir metni baştan oluşturmaya da yönlendirerek onların etkin bir okur olmalarını A) bilen B) çok sağlamaktadır. C) düşünen D) az D) Okumanın yaratıcı yönünü vurgulayan “Gök- 4. Senin dünyaya bakan penceren ---- ise benim çi- te Biri Var” adlı kitapta sorulan sorular, Sevim çeklerim sana ---- görünür. Ak’ın kalemi ve Behiç Ak’ın resimleriyle çocuk- ları yalnızca hikâye hakkında düşünmeye değil Özdeyişini tamamlayacak en uygun sözcükler çizim yapmaya, bir metni baştan oluşturmaya aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiş- yönlendirerek onların etkin bir okur olmalarını tir? sağlıyor. A) çamurlu – kirli B) küçük – büyük C) kapalı – rengarenk D) yok – güzel 62 8. Sınıf Cümle Oluşturma - Cümle Tamamlama Bilgi ve Kavrama TEST - 27  6. “Kimseye iyi veya kötü demekte acele etmiyorum 9. 1. mutlu çünkü -----” 2. yaşam Yukarıdaki cümle aşağıdakilerin hangisiyle ta- mamlanamaz? 3. işinizi A) insanlar beni şaşırtmayı her zaman başarmış- 4. boyu lardır. 5. istiyorsanız B) önce onları iyice tanımak istiyorum. C) kimsenin iyi olduğunu düşünmüyorum. 6. sevin D) sonra haklarında yanılmak istemiyorum. 7. olmak Numaralanmış sözcüklerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturan diziliş aşağıdakilerin han- gisidir? 7. 1 değil 2 çalışmak 3 sonuca A) 3 – 2 – 4 – 1 – 7 – 5 – 6 4 akıllı 5 çalışmak 6 çok B) 3 – 1 – 7 – 5 – 2 – 6 – 4 7 götürür C) 2 – 4 – 1 – 7 – 5 – 3 – 6 D) 2 – 4 – 3 – 5 – 1 – 6 – 7 Yukarıdaki sözcüklerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturan sıralama aşağıdakilerin han- 10. • Dede Korkut Kitabı, on iki hikâye ve bir ön söz- gisidir? den oluşur. A) 5 – 6 – 1 – 4 – 2 – 3 – 7 • Oğuz Türklerinin bilinen en eski destansı hikâ- B) 5 – 4 – 1 – 6 – 2 – 3 – 7 yeleridir. C) 6 – 2 – 1 – 4 – 5 – 3 – 7 D) 6 – 4 – 2 – 1 – 5 – 7 – 3 • Çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır. Bu üç cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdaki- lerden hangisidir? 8. • başkalarını • hayran A) Oğuz Türklerinin çevredeki boylar ile araların- daki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri anlatan • kendini • beğenmiş Dede Korkut Kitabı, on iki hikâye ve bir ön söz- den oluşur. • zanneder • insanlar B) On iki hikâye ve bir ön sözden oluşan De- • kendine de Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç Yukarıdaki sözcüklerden oluşturulacak an- mücadelelerinin yer aldığı en eski destansı lamlı ve kurallı bir cümlede baştan üçüncü hikâyelerdir. sözcük aşağıdakilerin hangisi olur? C) Dede Korkut Kitabı, on iki hikâye ve bir ön A) beğenmiş B) kendine sözde Oğuz Türklerinin çevredeki boylar ile C) başkalarını D) insanlar aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadelele- rinin anlatıldığı destansı hikâyelerdir. D) Çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadelelerin yer aldığı, on iki hikâye ve bir ön sözden oluşan Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin en eski destanıdır. 63 8. Sınıf Cümledeki Yargı ve Duygular Bilgi ve Kavrama TEST - 28  1. 1. Hani birlikte yapacaktık bu işi? 5. 1. Bu yaştan sonra yaşam nasıl düzene kona- 2. İnsan dostunun arkasından konuşur mu hiç? bilir ki? 3. Onun bu sorunu çözmesi olanaksız. 4. Seninki yine ortalığı karıştırdı bugün. 2. Beni yalnız bırakmayacaktın, yine çekip git- tin. Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış cüm- lelerden herhangi birinin ilettiği yargı ve 3. Keşke onunla bu işe girişmeseydim. duyguyu karşılamaz? 4. Kötü insanlarla arkadaşlık yapma. A) Sitem B) Ön yargı Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış cüm- lelerin ifade ettiği anlamlardan biri değildir? C) Yakınma D) Pişmanlık A) Sitem B) Pişmanlık C) Umutsuzluk D) Korku 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi “hayıflanma” an- 6. lamı taşır? Ozan A) Adam, küplere binmişti. B) Bir yabancı dil daha öğrenmek varmış. C) Bunda da bir hayır vardır, yeter ki ders alalım. D) Çocuğun o hâlini görünce ne yapacağını bile- medi. Trilyonlar sana çıktı say. 3. 1. Ben mi söylemişim bütün bu sözleri? Bence eve çoktan gitmiştir. 2. Hasta, günden güne eriyordu. Ezgi 3. Aralıklı tekrarlarla çalışmalısın. 4. Yaptıkları, yapacaklarının garantisidir. İyi kitaplar insanı geliştirir. Can Numaralanmış cümlelerin hangisinde “yadsı- ma” anlamı vardır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. O sözünün eridir, ne söylerse yapar. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi bir beklentinin Özlem gerçekleşmediğini ifade etmektedir? Yukarıdaki çocukların kurduğu cümlelerden A) Teklifi kabul edeceğini söylemiştim. hangisi “tahmin” anlamı taşımaktadır? B) Bu yıl sınıfını geçer sanıyorduk. C) Yaptıklarıyla söyledikleri asla birbirini tutmuyor. A) Ozan B) Ezgi D) Bilirim, sen insanları çok seversin. C) Can D) Özlem 64 8. Sınıf Cümledeki Yargı ve Duygular Bilgi ve Kavrama TEST - 28  7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi “pişmanlık” an- 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-dir” eki lamı taşımaktadır? cümleye “kesinlik” anlamı katmıştır? A) Böyle bir yapıtı bir daha asla yazamaz. A) Gösteri bitmiştir, herkes dışarı çıkabilir. B) Onun aklına uymasam ne iyi olurmuş! B) Son haberleri o da duymuştur. C) Hava yarın yağışlı olabilir. C) Yaptıklarından pişman olmuştur. D) Bu, benim tarzım değil. D) Şimdi evde film izliyordur. 8. 1. Keçi gibi inatçı bir adamdı. 12. “Koca alanda üç beş kişi vardı ancak.” cümlesi aşağıdaki duyguların hangisini taşımaktadır? 2. Diyelim ki sınavı kazandın. A) Uyarı B) Ön yargı 3. İki şiir yazdın diye kendini şair mi sanıyorsun? C) Azımsama D) Kesinlik 4. Verdiğin para ne ki onunla geçineyim? Yukarıdaki cümlelerden hangisi “küçümseme” anlamı taşımaktadır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “endişe” söz 13. O kadar uzun Haftalardır bu iş konusudur? zamandır vatanım- üzerinde çalışıyor- dan ayrıyım ki artık sun, sonuç bu mu? A) Bir daha onunla asla görüşmem. vatanım burnumda B) Eşyalarına özenle bakmadığı belli oluyor. tütüyor. 2 C) Böyle sözlere bir daha kanar mıyım? D) Bu saate kadar gelmesi gerekmez miydi? 1 Bu manzaranın bir Diyelim ki sana eşi daha yoktur. güzel bir iş teklif ettiler. 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kararsızlık” 34 anlamı vardır? Yukarıdaki cümlelerde aşağıdaki anlamların A) İnsan, annesini üzer mi? hangisi yoktur? B) Çay mı içsem kahve mi bilemiyorum. C) Sen beni nasıl aramazsın, aklım almıyor. A) Küçümseme B) Özlem D) Bu akşam bize uğrar herhalde. C) Öneri D) Beğenme 65 8. Sınıf Cümledeki Yargı ve Duygular Bilgi ve Kavrama TEST - 29  1. 1. Bekçileri gibiyiz, atalardan buraların 4. 1 . Onu kıracak bir söz ettiğim doğru değil. Bu tenha derelerin, bu vahşi kayaların 2. Bir ülkenin aydınları böyle yapar mı? 2. Görmediği gün yoktur sürü peşinde bizi 3. Oraya gitmekten başka çaresi de yoktu. Her gün aynı pınardan doldurup testimizi 4. Sevmediğim bir fakülteyi yazmasaydım keşke. 3. Bir çoban parçasısın olmasan bile koyun Daima eğeceksin başkalarına boyun Numaralanmış cümlelerden hangisinde “bir 4. Arzu, başlarımızdan yıldızlar gibi yüksek durumu kabullenme” anlamı vardır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Önümüzde bir sürü, yanımızda bir köpek Numaralandırılmış dizelerin hangisinde “kü- çümseme” anlamı vardır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir duyguya 5. (I) Betimleme; varlıkları, olayları ya da olgula- yer verilmiştir? rı benzerlerinden ayrılan yönleriyle anlatma, diğer bir deyişle sözcüklerle resim yapma A) Sabah dokuzda çalışmaya başlıyoruz. sanatıdır. (II) Amaç, gördüklerimizi karşımız- B) Çocukların ellerinden tutup onları bahçeye çı- dakine aynen yansıtmaktır. (III) Bunu yaparken beş duyudan ve hareket ögesinden yararlanı- kardılar. lır. (IV) Ancak hareketler birbirinden kopuktur, C) Gökyüzünde kara bulutlar toplanmıştı. birbirine bağlanıp bir olaya yol açmaz. D) Kitap okumak bugün ayrı bir keyif verdi bana. Numaralanmış cümlelerden hangisi bir “ta- nım” cümlesidir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “şaşırma” an- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştır- lamı vardır? ma yapılmıştır? A) Helikopter sesini duyan yolcular umutlandı. A) Para biriktirebilirsem tatile gideceğim. B) Sınav sonucunu yüksek beklerken sonuç dü- B) Çok yaşayan değil, çok okuyan bilir. C) Çocuk zamanla hatasını anlayacak. şük gelmesin mi? D) Tek başına sorunlarını çözebilirsin. C) Bana neden kızdığını anlamış değilim. D) Annem yaprak sarmasını çok güzel yapar. 66 8. Sınıf Cümledeki Yargı ve Duygular Bilgi ve Kavrama TEST - 29  7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “olasılık” an- 10. Aşağıdakilerden hangisi üslup cümlesidir? lamı vardır? A) Yazar ilk eserinde çocukluğunun geçtiği ma- A) Evine gitmek için hazırlanıyor. halleyi anlatmış. B) Bu hastalığın geçmesi biraz uzun sürebilir. B) Bu romanı öyle akıcı bir dille yazmış ki eliniz- C) İyiliklerin karşılığını mutlaka alacaksın. den bırakamıyorsunuz. D) Göreceksin, kutlamaya kimse katılmayacak. C) Sevgilisine duyduğu özlemi işlemiş şiirinde. D) Ünlü yazarımızın bütün eserlerinde memleketi- nin bir köşesi vardır. 8. Sen bu oyunu daha önce 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “aşamalı du- izlemiş miydin? rum” anlamı vardır? Alp A) Yıllar sonra seninle karşılaşmak ne güzel! B) Merakım, gün geçtikçe arttı. Hafta sonu tatile gidelim C) Hemen hemen her şeyi anladım. ister misin? D) Dengeli beslenerek sağlığına kavuşabilirsin. Sıla Bunca yalandan sonra ona bir daha nasıl inanırım? Berke Dün gece eve sessizce 12. Tasarı Cümlesi giren kimmiş? Ece Çocuklardan hangisi, kurduğu soru cümlesini Önümüzdeki ay bir okul gazetesi çıkaracağız. yanıt almak amacıyla söylememiştir? A) Alp B) Sıla Doğru Yanlış C) Berke D) Ece Güzelim sahil kasa- İnsan, kendisine eme- basını iki yılda beton ği geçen kişiyi bir kere yığınına çevirdiniz. de olsa arayıp sorar. Yakınma Sistem 9. 1. Acemi katır, kapı önünde yük indirir. Doğru Yanlış Doğru Yanlış 2. Cahilin dostluğundan âlimin düşmanlığı yeğ- ●▲ ★■ dir. 3. Saç sefadan, tırnak cefadan uzar. Etkinlik doğru tamamlandığında aşağıdaki 4. İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır. sembollerden hangisine ulaşılır? Numaralanmış atasözlerinin hangisinde “öz eleştiri yapma” anlamı vardır? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. A) ● B) ▲ C) ★ D) ■ 67 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 30  1. Günümüz insanının dile getirdiği sorunların en başında “özgürlük” vardır. Çalışan, çalışmayan; eğitimli, eği- timsiz herkes özgür olmadığından şikâyetçi. Neden kendini özgür hissetmiyorsun, diye sorsanız, alacağınız cevapla ciltler dolusu kitap bile yazabilirsiniz. Cep telefonlarından televizyona, iş hayatından aile hayatına her şey, insanın özgürlüğünü elinden alıyormuş. Sanırsınız ki “özgürlük” ikide bir evden kaçıp duran haylaz bir kedi yavrusu. Özgürlük, ot değil ki yerde bitsin. Ama maalesef günümüz insanı böyle düşünüyor. İstiyor ki her şey gibi özgürlük de kendiliğinden geliversin ve başköşeye otursun. Bu metinde geçen “Özgürlük, ot değil ki yerde bitsin.” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A) Özgürlüğün ortaya çıkabilmesi için uygun zaman ve ortamın oluşmasının beklenmesi gerektiği B) Günümüzde tam anlamıyla özgürlükten asla söz edilemeyeceği C) Özgürlüğün kaynağının dış dünyada değil, insanın içinde olduğu D) Özgürlüğün bilinçli bir mücadele ve çabayla elde edilebileceği 2. - - - - 4. 1. Paltosuz çıkma kış günü. 2. O olanaklar içinde kendimize bir iş kurama- Yüreğine / sevda düşer / hak aşkıyla / tutuşur. dık. 3. Bu maaşla ayın başına ulaşmak mucize. Belki bir gün / hak aşkıyla / bülbül bile / lal olur. 4. Sıkıştığımda yardım edecektin, ne oldu? Dal olur / tutuşur / lal olur / kızışır. Numaralanmış cümlelerde aşağıdakilerin han- Bu dörtlükte her dizenin eğik çizgiyle (/) gösterilen gisine örnek yoktur? ikinci bölümleri yukarıdan aşağıya okunduğunda ikinci dizeyi, üçüncü bölümleri üçüncü dizeyi, A) Hayıflanma B) Sitem dördüncü bölümleri ise dördüncü dizeyi oluştur- C) Azımsama D) Ön yargı maktadır. 5. (I) Dünyamızın kuzey ve güney kutuplarına yakın Buna göre dörtlüğün ilk dizesi aşağıdakilerin olan bölgelerinde bazı geceler gökyüzünde renkli hangisinde doğru verilmiştir? ışıklar görülür. (II) Bu ışıklara kutup ışıkları ya da Latincede “şafak” anlamına gelen aurora (arora) A) Bir tohum saç / dal olur / yüreğine / lal olur. denir. (III) Güneş’ten gelen atomdan küçük, ba- zı parçacıklar yaşamın olumsuz etkilenmemesi B) Belki bir gün / sevda düşer / hak aşkıyla / kızı- için Dünya’nın manyetik alanı tarafından tutulur. şır. (IV) Dünya’nın manyetik alanı kutup bölgelerinde yeryüzüne çok yakın olduğundan bu parçacık- C) Hak aşkıyla / bülbül bile / yüreğine / tutuşur. lar kutuplara yakın bölgelerde atmosfere girer. (V) Kutup bölgelerinde seyrine doyum olmayan D) Bir tohum saç / yüreğine / belki bir gün / dal aurora adı verilen ışık dansları oluşur. olur. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangi- 3. 1. karşılaştırır 2. ama sinde amaç - sonuç anlamı vardır? 3. karakterleri 4. insanları 5. kaderleri 6. yakınlaştırır Numaralanmış sözcüklerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulduğunda hangisi sondan ikinci sözcük olur? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. A) II. B) III. C) IV. D) V. 68 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 30  6. Doğru kararı ancak kendi fikirlerimizle 10. • Macaristan’ın dünyaya kazandırdığı en iyi top- 1. verebiliriz. lumcu yazarlarından Attila Jószef, çok erken yaşta hayatını kaybetmiştir. 2. Deneyim, hatalarımıza verdiğimiz addır. • Attila Jószef, “İhtiyar Kunduracı” adlı hikâyesiy- 3. Fikirlerin zincirlendiği yerde özgürlük le yoksul hayatlar yaşayan çocukların dramlarını yoktur. dünyaya duyurmuştu. 4. İnsanlar, eleştirilmekten hoşlanmazlar Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca ancak eleştirmeye bayılırlar. doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdaki- lerden hangisidir? Yukarıdaki cümlelerin hangisinde “tanım” ya- pılmıştır? A) Macaristan’ın dünyaya kazandırdığı, “İhtiyar Kunduracı” adlı hikâyesiyle tanınan, toplumcu A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. yazar Attila Jószef, çok erken yaşta hayatını kaybetmiştir. 7. İstanbul, her dönemde yazarları, şairleri büyüle- miş bir şehirdir. Bu yüzden, İstanbul için yazılmış B) “İhtiyar Kunduracı” adlı hikâyesiyle yoksul şiirler, şarkılar, öyküler, romanlar ---- hayatlar yaşayan çocukların dramını dünyaya duyuran, Macaristan’ın dünyaya kazandırdığı Bu cümlenin en uygun biçimde tamamlanabil- en iyi toplumcu yazarlarından Attila Jószef, mesi için boş bırakılan yere aşağıdakilerden çok erken yaşta hayatını kaybetmiştir. hangisi getirilmelidir? C) “İhtiyar Kunduracı” adlı hikâyesiyle Macaris- A) üç beş taneden fazla değildir. tan’ın dünyaya kazandırdığı en iyi toplumcu yazarlarından çok erken yaşta hayatını kaybe- B) herkes tarafından sevilmez. den Attila Jószef, bütün hikâyelerinde yoksul çocukların dramlarını dünyaya duyurmaya ça- C) saymakla bitmez. lışmıştır. D) kimseyi etkilemez. D) Yoksul hayatlar yaşayan çocukların dramını dünyaya “İhtiyar Kunduracı” adlı hikâyesiyle 8. Bir cümlenin anlamından çıkarılabilecek diğer an- anlatan Attila Jószef, Macaristan’ın dünyaya lamlara “örtülü anlam” denir. kazandırdığı en iyi toplumcu yazarlarındandır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde örtülü anlam yoktur? A) O hataları artık yapmıyorum. 11. (I) Bazı besinlerimizi bakteriler sayesinde elde B) Yemeğe yine geç kalacağız. ederiz, yoğurt da bu besinlerden biri ve iki farklı C) Alışverişe çıkınca sana da bir şeyler alalım. bakteri türünün sütü mayalaması sonucunda elde D) Dün onlara uğrayacağımı söyledim. edilir. (II) Bakterilerin, sütün içindeki laktozu kul- lanmaya başlamalarıyla birlikte birtakım kimyasal 9. (1) Karadeniz’in denizle iç içe olan şirin kentle- tepkimeler meydana gelir. (III) Bu tepkimeler ne- rinden biridir Sinop. (2) Karayla denizin birleştiği ticesinde laktoz parçalanır ve bu parçalanmanın noktalarda Sinop’a özgü bitkiler yetişir. (3) Tek sonucunda oluşan laktik asit, sütün pıhtılaşma- doğal limana sahip olması nedeniyle deniz kül- sına yani sıvı hâlden katı hâle dönüşmesine yol türünün benzerlerinden daha fazla hissedildiği açar. (IV) Sonuç olarak da kendine özgü hoş bir nadir illerimizdendir. (4) Sokaklarda dolaşırken aroması olan, çok besleyici yoğurt oluşur. deniz kültürünün insan yaşamında yer ettiğini kolaylıkla fark edebilirsiniz. Metindeki numaralanmış cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından diğerlerinden fark- Numaralanmış cümlelerden hangisi “kişisel lıdır? görüş” içermemektedir? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. A) I. B) II. C) III. D) IV. 69 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 31  1. • Hezarfen Ahmet Çelebi, kendisinin yapıp geliştirdiği takma kanatlarla uçmayı başarmış, ilk Türk bilginidir. • 1632 yılında Galata Kulesi’nden başlayıp 3358 m uzaklıktaki Üsküdar Meydanı’na inmiştir. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçim- de birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Hezarfen Ahmet Çelebi, kendisinin yapıp geliştirdiği takma kanatlarla 1632 yılında Galata Kulesi’nden başlayıp 3358 m uzaklıktaki Üsküdar Meydanı’na inerek uçmayı başarmış ilk Türk bilginidir. B) 1632 yılında Galata Kulesi’nden 3358 m uzaklıktaki Üskü- dar Meydanı’na uçan ilk bilim insanıdır Hezarfen Ahmet Çelebi. C) Hezarfen Ahmet Çelebi, 1632 yılında kendi yaptığı takma kanatlarla Galata Kulesi’yle Üsküdar Meydanı arasındaki 3358 metrelik mesafeyi uçarak geçmiştir. D) Galata Kulesi ile Üsküdar Meydanı arasındaki 3358 m mesafeyi kendi yaptığı kanatlarla uçarak geçen kişi Hezarfen Ahmet Çelebidir. 2. (1) Mahallemizin tek katlı evleri savunmaya 4. Hayatınız yaşadıklarınızla değil, beklentilerinizle hazır askeri birlikler misali aralarından geçit şekillenir. vermiyorlardı. (2) Evlerin minicik avlularına di- kilmiş tek tük ağaçlar, bu küçük dünyanın dışa Aşağıdaki cümlelerin hangisi bu cümleye an- uzanan antenleriydi. (3) Yer yer yosun tutmuş lamca en yakındır? kiremitlerin rengi de kaçmıştı. (4) Kardeşim bu evleri başını eğip bağdaş kurmuş bir köylüye A) Hayal kırıklığına uğramamak için, gerçekleş- benzetirdi. meyecek hayaller kurmamanız gerekir. Numaralanmış cümlelerin hangisinde benzet- B) Hayattan bekledikleriniz, yaşayacaklarınızı be- me yapılmamıştır? lirler. A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. C) Dünden ve bugünden vazgeçip geleceğine yatırım yapan kişiler, bunun karşılığını mutlaka 3. (I) Dünyada plastik kirliliğini azaltmaya yönelik alır. çalışmalar sonucunda bulunan yeni bir tür olan “biyoplastik” Londra Tasarım Festivali’nde tanıtıl- D) Yaşadığınız olumsuzluklar hayat enerjinizin tü- dı. (II) Mısır nişastası, şeker ve yemeklik yağdan kenmesine sebep olur. üretilen, tamamen doğal olan bu maddeyi balıklar bile yiyebiliyor. (III) Plastik benzeri bu dayanıklı ve 5. Düdüklü tencerede buhar dışarı çıkmadığından doğada çözünebilir maddeye farklı tekniklerle şekil içerideki yüksek basınçla su normalde olduğu gi- verilebiliyor. (IV) Bu maddeden yapılan ürünler on bi 100 derecede kaynamaz ve içerideki sıcaklık beş yıl boyunca sağlam kalabiliyor ve 100 derece 125 santigrat dereceye kadar çıkarak yemeğin sıcaklıklara dayanabiliyor. (V) Pipet, tabak, poşet, pişme süresi kısalır. su şişesi gibi tek kullanımlık plastik ürünlerin üre- timinde bu madde kullanıldığında çevre kirliliğinin Aşağıdakilerden hangisi bu cümleden kesin önemli ölçüde azalacağı düşünülüyor. olarak çıkarılabilir? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han- A) Su, düdüklü tencerede daha kısa sürede kaynar. gisinde koşul-sonuç anlamı vardır? B) Düdüklü tencere, pişmesi için yüksek sıcaklık A) V. B) IV. C) III. D) II. gereken yemekler için kullanılır. C) Basıncın artması suyun kaynama noktasını de- ğiştirir. D) Sıcaklığın artması suyun kaynama süresini kı- saltmaktadır. 70 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 31  6. Hastalık, ayrılık, korku gibi duygusal açıdan 8. I. yok edilmesi ile değil zorlayıcı konuların çocukları korumak kisvesi al- II. insanların ve özellikle çocukların tında yok sayılmasını, çocuk kitaplarının dışında III. güzel eğitimiyle mümkündür tutulmasını hiç sağlıklı bulmuyorum. Çocuklar IV. o millet içindeki kötülerin kavanoz içinde büyütülecek ancak belli bir ya- V. bir milletin yükselmesi şa gelince kapakları açılıp hayata karışmalarına izin verilecek varlıklar değiller ki! Ayrıca edebiyat, Numaralanmış sözler anlamlı ve kurallı bir korkularla yüzleşme ve onları iyileştirme fırsa- cümle oluşturacak biçimde sıralandığında tı verir. Bu, edebiyatın en yapıcı ve en anlamlı hangisi sondan üçüncü olur? işlevlerinden biridir. Bazı kitaplar kimi okura duy- gusal olarak gelişme fırsatı sunabilir ve bu hiç A) I. B) II. C) III. D) IV. de küçümsenecek bir şey değildir. Fazla steril (arınık) ortamda büyüyen çocukların daha kolay 9. • Mavisel Yener’in bu kitabı yaratıcı okuma ve hastalanmasına, daha kolay alerjik reaksiyon yazma çalışmaları yaptırmak isteyen öğretmen- geliştirmesine benzetebiliriz bunu. Tersten söyle- ler için bir armağandır. yecek olursak çocukların normal gelişimleri için nasıl belli düzeyde mikropla, bakteriyle karşılaş- • Bu kitabında eğlenceli ve sıra dışı deneyimler ması gerekiyorsa ağır, üzücü, korkutucu temaları sunan ve büyüyünce yazar olmayı düşleyen işleyen kitaplar için de aynı şey geçerli. çocuklara yepyeni pencereler açan Mavisel Yener, çocuk edebiyatının usta kalemidir. Bu metinde geçen “Çocuklar kavanoz içinde büyütülecek ancak belli bir yaşa gelince kapakları Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca açılıp hayata karışmalarına izin verilecek varlıklar doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdaki- değiller ki!” sözüyle anlatılmak istenen aşağı- lerden hangisidir? dakilerden hangisidir? A) Çocuk edebiyatının usta kalemi Mavisel Ye- A) Çocukların küçük yaştan itibaren aşırı hijyenik ner’in eğlenceli ve sıra dışı deneyimler sunan ortamlarda yetiştirilmesinin hastalıklara daveti- bu kitabı, büyüyünce yazar olmayı düşleyen ye çıkaracağı çocuklara yepyeni pencereler açmanın ya- nı sıra yaratıcı okuma ve yazma çalışmaları B) Çocukların bedensel gelişimlerini tamamla- yaptırmak isteyen öğretmenler için de bir ar- yabilmeleri için duygusal yönden zorlayıcı mağandır. eserlere yönelmeleri gerektiği B) Çocuk edebiyatının eğlenceli ve sıra dışı dene- C) Çocukların duygusal yönden zorlayıcı konu- yimler sunan kalemi Mavisel Yener’in bu kitabı, larla belirli düzeyde karşılaşmasının ruhsal büyüyünce yazar olmayı düşleyen çocuklara gelişimlerine katkı sağlayacağı yepyeni pencereler açmakla birlikte yaratıcı okuma ve yazma çalışmaları yaptırmak isteyen D) Sakıncalı konularla erken yaşlarda yüzleşen öğretmenler için de bir armağandır. çocukların psikolojik anlamda sorun yaşama- yacağı C) Bu kitabıyla büyüyünce yazar olmayı düşle- yen çocuklara yepyeni pencereler açan ve 7. Aşağıdakilerin hangisinde biri ötekinin açık- eğlenceli ve sıra dışı deneyimler sunan çocuk layıcısı olarak birbirine bağlanmış iki yargı edebiyatının usta kalemi Mavisel Yener, ço- verilmiştir? cuklara yaratıcı okuma ve yazma çalışmaları yaptırmaktadır. A) Ben duyduklarıma değil, gördüklerime inanırım. D) Mavisel Yener eğlenceli ve sıra dışı deneyim- B) Eşyalar çok el değiştirdi, yıprandı. ler sunan bu kitabıyla, büyüyünce yazar olmayı düşleyen çocuklara yepyeni pencereler açmış, C) Okulu bitirir bitirmez çalışmaya başladı. yaratıcı okuma ve yazma çalışmaları yaptırmak isteyen öğretmenlere de bir armağan sunmuş- D) Yarın gelecekti, vazgeçmiş. tur. 71 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 32  1. Sevgimi unutmak için seyrederim bir tabloyu, bir mermeri Ki ne kadar dalsa ruhum yeniden döner geriye Okurum düşüne düşüne okuduğun şiirleri Senin düşüncen geçerken üzerlerinde bir sıcaklık kalmıştır diye Bu dizelerin anlamlı ve kurallı cümleler hâline getirilmiş biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir tabloyu, bir mermeri sevgimi unutmak için seyrederim ki ruhum ne kadar dalsa yeniden geriye döner. Düşüne düşüne okuduğun şiirleri, senin düşüncen geçerken üzerlerinde bir sıcaklık kalmıştır diye okurum. B) Sevgimi unutmak için bir tabloyu, bir mermeri seyrederken ruhum ne kadar dalsa yeniden geriye döner. Senin düşüne düşüne okuduğun şiirlerin üzerlerinde düşüncen geçerken bir sıcaklık kalmıştır. C) Senin düşüne düşüne okuduğun şiirler üzerinde bir sıcaklık kalmıştır diye bir tabloyu, bir mermeri seyretti- ğimde ruhum ne kadar dalsa yeniden geriye döner. D) Bir tabloyu, bir mermeri, düşüne düşüne okuduğun şiirleri, senin düşüncen geçerken üzerlerinde bir sıcak- lık kalmıştır diye okur ve seyrederim. Ruhum ne kadar dalsa yeniden geriye döner. 2. Shakespeare’in asıl derdi, bilindik hikâyele- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “endişe” an- ri en trajik ve dramatik unsurlarını gözler önüne lamı vardır? serecek şekilde yepyeni bir aktarımla tekrar an- latmaktır. A) Bir daha kimsenin sözünü kesmeyeceksin. Bu cümleden Shakespeare ile ilgili aşağıdaki- lerden hangisi çıkarılamaz? B) Önümüzdeki günlerde yeni kitabımı yazmaya A) Hikâyelerinde acıklı yönleri vurguladığı başlayacağım. B) Öyküleriyle topluma mesaj vermek istediği C) Özgün bir anlatım tarzının olduğu C) Ne bana yardım eden olur artık ne de hâlimi D) Konudan çok üsluba önem verdiği hatırımı soran. 3. Aşağıdakilerin hangisinde cümlenin anlamı D) Kar yağışı etkisini kaybetmezse ne yaparız bu yanlış verilmiştir? ıssız vadide? A) Gözlemeler öyle lezzetliydi ki tadı damağımız- da kaldı. (Beğenme) 5. I. doğruyu yanlıştan B) Bizi bu kadar beklettikten sonra bizimle ilgilenir II. ayırt etmemize sanmıştım. (Varsayım) III. gerçeği sahteden C) O daha kilolarından kurtulamamış, takıma girip IV. güzeli çirkinden gol mü atacak? (Küçümseme) V. eğitimin temel gayesi D) Bahçedeki gülleri koparmayın, gül dalında gü- VI. yardımcı olmaktır zeldir. (Uyarı) Numaralanmış sözler anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak şekilde sıralandığında han- gisi baştan üçüncü olamaz? A) I. B) II. C) III. D) IV. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “onaylama” anlamı vardır? A) Ufak tefek sorunlarımızı zamanla aşacağız. B) At arabasının üzerindeki kedi, önüne atılmış yumakla oynuyordu. C) Yemekler öylesine lezzetliydi ki herkes ikişer tabak yedi. D) Bu koltukların yerini değiştirmekle çok iyi yapmışsın. 72 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 32  7. Öznel anlatım, kişisel görüşler içerir. Nesnel anla- 9. Dünyamız insanoğlunun doğayı hoyratça kul- tım ise kanıtlanabilir yargılarla oluşturulur. lanmasının bir sonucu olarak “küresel ısınma” tehdidiyle karşı karşıya. Uzmanların söylemleri Bu açıklamaya göre aşağıdaki medya me- hiç de iç açıcı değil. Diş macunu tüpten çıkmış. tinlerinin hangisinde öznel bir anlatıma Daha önceki yıllarda küresel ısınmanın olası etki- başvurulmuştur? lerinden “Önlem alınmazsa…” diye bahsedilirken günümüzde bu etkilerin kaçınılmaz olduğundan A) Bugüne kadar kara deliklerin varlığı, çevrelerine ve yakın zamanda gerçekleşeceğinden bahsedil- etkileri sayesinde dolaylı olarak saptanabiliyor- mektedir. du. Ancak geçtiğimiz günlerde bir kara deliğin Bu parçada geçen “Diş macunu tüpten çıkmış.” ilk kez doğrudan görüntülenebildiği açıklandı. sözü aşağıdakilerden hangisini anlatmak için kullanılmıştır? B) ABD’de, dünyanın en hızlı bilgisayarı olma- ya aday basketbol sahası büyüklüğünde bir A) Geri dönüşü güç veya olanaksız bir durumu bilgisayar geliştirildi. Teknolojinin geldiği bu B) Açıklanmaması gereken bir olayı seviyeyi önemsemekle birlikte 21. yüzyılda C) Çözümü hassas olan bir problemi üretilen bilgisayarın bu boyutta olmasını talih- D) En uygun şartı, durumu veya zamanı sizlik olarak görüyorum. 10. Eleştiri, bir sanatçının daha iyi eserler vermesinin C) Apolong adındaki sürücüsüz otobüsün üre- yolunu açar. ticisi olan Çin merkezli teknoloji şirketi seri Bu cümleyle anlamca çelişen yargı aşağıdaki- üretime başladıklarını açıkladı. Otobüsün ön- lerin hangisinde verilmiştir? celikle Çin’de çeşitli kentlerde ticari amaçla kullanılacağı, daha sonra yurt dışına satışının yapılacağı açıklandı. D) 2018 Dünya Mantar Raporu yayımlandı. Man- tarların topraktaki ve atık sulardaki kirleticileri uzaklaştırmada etkili oldukları belgelendi. 8. Bulutların çıkınındadır A) Yapılan eleştirileri dikkate alan yazar, bunun faydasını görür. Mis kokulu güvercinleri gökyüzünün B) Eleştiri, yazarların özgürlüğüne her zaman göl- Çıldırtırlar insan gözlü kedileri ge düşürür. Bu dizelerin anlamlı ve kurallı cümleler hâline C) Gelişmek isteyen yazar, kendisine yönelik eleş- getirilmiş biçimi aşağıdakilerden hangisidir? tirilere kulaklarını tıkamamalıdır. D) Eleştirilerden beslenmeyen yazarların kendini geliştirmesi güçtür. A) Gökyüzünün mis kokulu güvercinleri bu- 11. Gençlik yıllarımda rock müziği ile - - - - Nirvana lutların çıkınındadır, insan gözlü kedileri çıldır- adlı müzik grubuyla tanıştım. - - - - Anadolu rock tırlar. beni adeta kendine çekti. - - - - benim müzisyen- lik serüvenim başlamış oldu. B) Mis kokulu gökyüzünün güvercinleri insan gözlü kedileri bulutların çıkınında çıldırtırlar. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki söz- cüklerden hangisi getirilemez? C) Bulutların çıkınında mis kokulu güvercinleri çıl- dırtanlar gökyüzünün insan gözlü kedileridir. A) İlk olarak B) Oysaki C) Böylece D) Daha sonra D) Gökyüzünün mis kokulu kedileri bulutların çıkı- nındadır, insan gözlü güvercinleri çıldırtırlar. 73 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 33  1. I. C vitamini, bağışıklığı desteklediği, serbest ra- dikallerin neden olduğu hasara karşı vücudu koruduğu için önemli bir yere sahiptir. II. III. C vitaminin damar C vitamini, iyi bir an- yapısının güçlenmesi- tioksidan oluşu ve ne, kalp hastalıklarının hücre yapısını koru- önlenmesine yardımcı ma özelliği sayesinde olduğu yapılan çalış- kansere karşı da ko- malarca kanıtlanmıştır. ruyucudur. C vitamininin vücutta kolajen doku yapımında görev alması, yaraların çabuk iyileşmesine, diş ve diş eti sağlığına, kas yapımına katkı sağlar. IV. Numaralanmış cümlelerin hangisinde C vitaminin faydası nedeniyle birlikte verilmemiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 2. Eleştiri denilince birden suratımız asılır. Çünkü “eleştiri” kavramı, “olumsuz” düşünce ile özdeşleştirilmiştir. Oysa “eleştiri”; bir olay, durum ya da varlık hakkında yapılan olumlu ya da olumsuz değerlendirmelerdir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisi bir “eleştiri” cümlesi olamaz? A) Toplu taşıma araçlarında sanki kendisinden başka kimse yokmuş gibi hiç çekinmeden dakikalarca telefon- larıyla konuşan gençler, acaba çevreye verdikleri rahatsızlığın farkına ne zaman varacaklar? B) Şirketin yönetim kurulu toplantısında işçilerin uzun çalışma saatleri konusu gündeme geldiğinde hem işçi- lerin hem de şirketin çıkarlarını koruyacak olan projemi sundum ve projem kabul edildi. C) Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı yeni ara tatil sistemi, öğrencilerin ilgi alanlarına yönelik çalışmalar yapa- bilmelerine fırsat tanıması bakımından çok yerinde bir uygulama olacak. D) Felsefe sözcüğünü ve bu alanda yapılan çalışmaları öcü gibi gösterenleri hatta insanları sanki kötü bir şey- miş gibi “Felsefe yapma lütfen!” diye uyaranları anlamak mümkün değil. 74 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 33  3. (I) Öğrencilerin neredeyse tamamı, ödevlerini 5. Halk arasında vücuda enerji verdiği düşünülen yaparken ya da bir konuyu araştırırken internet ama protein, yağ, vitamin ve mineral gibi hiçbir sitelerinden yararlanıyor. (II) Hangi internet si- besin ögesi içermediği için böyle bir özelliği ol- tesinde doğru bilgi verildiğini başka bir deyişle mayan, üstelik vücutta ciddi zararlara yol açan hangi sitelerdeki bilgilere güvenilebileceğini pek şekerin en az zarar veren türü meyvelerde bulu- bilmiyorlar. (III) Bu durumun ortaya çıkaracağı nur. sorunları aşmak için öncelikle öğrencilere eleş- tirel bakış açısını kazandırmalıyız ve bir internet Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede sözü sitesinin güvenilir olup olmadığını nasıl anlayabi- edilen besin maddesiyle ilgili kesin olarak leceklerini öğretmeliyiz. (IV) Gençleri ansiklopedi, söylenebilir? sözlük, atlas gibi yazılı kaynakların kullanımına özendirmeli ve bu noktada onlara rehberlik etme- A) Şeker, vücudumuza enerji verir. liyiz. B) Bütün şeker türleri sağlığımıza zararlıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? C) Vücudumuza zarar vermeyen tek şeker türü meyvelerde bulunur. A) I. cümlede bir saptama yapılmıştır. D) Şeker gibi protein ve yağ da vücudumuza bü- yük zararlar verir. B) II. cümlede bir sorun dile getirilmiştir. C) III. cümlede öneride bulunulmuştur. D) IV. cümlede öz eleştiri yapılmıştır. 4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde düşsel ögelere 6. Çizgili Pijamalı Çocuk kitabının yazarı John Boy- yer verilmiştir? ne’a Tüyap Kitap Fuarı söyleşisinde “Kitabınızın alt yaş sınırı nedir?” diye soruldu. Yazar bir sani- A) Bir sabah kızıllığında ye bile düşünmeden “7-8 yaş.” dedi. Boyne’un Yola çıkarım Uzunköprü’den cevabı bende soğuk duş etkisi yaptı. Çünkü kı- Yaylının atları şıngır mıngır zım 3. sınıftayken bu kitabı okumak istediğinde, Arabacım on dört yaşında okumaması için elimden geleni yapmıştım. Boy- ne, kitabı 7-8 yaşında çocukların okuyabileceğini hiç tereddüt etmeden söyleyebilirken ben niçin kızımın, bu kitabı okumasını istemedim? Sanı- rım, minik kızıma kıyamadığım için. Peki, John Boyne’un geldiği diyarlarda çocuklara kıyıyor mu anneleri? Batı’nın ebeveynleri gaddar, biz şefkat- li miyiz? Yoksa çocukları hayatın gerçeklerinden uzak tutma çabamız kültürel bir bozulma mı? “Çocuklarımızı hayatımızın ortağı değil, refahımı- zın ortağı yapıyoruz.” diyor Erdal Atabek. Aslında ne kadar haklı! B) Uyandım baktım ki bir sabah Bu metinde geçen “Çocuklarımızı hayatımı- Güneş vurmuş içime zın ortağı değil, refahımızın ortağı yapıyoruz.” Kuşlara yapraklara dönmüşüm sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden Pır pır eder durur, bahar rüzgârında hangisidir? C) Ne var ki bu yolculukta A) Çocukları rahatlık ve varlık içinde yaşattığımız Her sefer ağlatır beni Ben ki yalnızım bu dünyada B) Çocukları hayatımızın merkezine yerleştirdiği- miz D) Duyduğum yoktu ne vakittir Güvercin sesi, kumru sesi pencerede C) Çocuklarla hayatımızın acı gerçeklerini paylaş- Martıların gürültüsü havalarda madığımız D) Çocuklara karşı yeterince duygusal olamadığı- mız 75 8. Sınıf Deyimler Bilgi ve Kavrama TEST - 34  1. 1. Salona girer girmez güzelliği ile göz kamaş- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, açık- tırdı. lamasıyla çelişmektedir? 2. En arka sırada sessizce oturan bir çocuk A) Kardeşlerim içinde en uslu, ele avuca sığmaz gözüme ilişti. olan bendim. 3. Müdür işe yeni aldığı elemanı gözünün tut- B) Matematik sınavının bugün olduğunu öğrenin- madığını söyledi. ce etekleri tutuştu. 4. Sınavı kazanamadığını öğrenince ağlamak- C) Sabahtan beri hiçbir şey yemedim, midem ka- tan gözleri şişti. zınıyor. Numaralanmış cümlelerin hangisinde “göz” D) Bahçeye köpek kulübesi yapmak için paçaları sözcüğü deyim içinde kullanılmamıştır? sıvadılar. A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bir yerde 5. Öğretmen sınavda çıkacak konuları söyleyince tedirgin olmak” anlamında bir deyim kullanıl- tüm öğrenciler dikkatle dinledi. mıştır? Bu cümlede geçen “dikkatle dinlemek” sözünü A) Yeni kavga çıkacak, anlaşma bozulacak diye en iyi açıklayan deyim, aşağıdakilerden han- hepimiz diken üstündeydik. gisidir? B) Babasının akşam işten dönmesini dört gözle A) kulağını açmak B) kulak asmamak bekliyordu. C) kulak kabartmak D) kulaklarını tıkamak C) Evin temizliğini bitirene kadar canı çıktı. D) Toplantıdaki sözleri ile şimşekleri üzerine çekti. 3. 1. Kılı kırk yarmak 6. Deyim Anlamı 2. Acemilik çekmek Daldan dala Çok sık iş, konu veya 3. İnce eleyip sık dokumak 1. konmak düşünce değiştirmek 4. İki ayağını bir pabuca sokmak Ufak tefek, 2. Bacak kadar kısa boylu kimse Numaralanmış deyimlerden hangileri anlamca 3. Kabul etmemek birbirine yakındır? 4. Geri çevirmek Çok yemek yemek Ekmeğinden etmek A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 Bu tablodaki deyimlerden hangisinin anlamı C) 2 ve 3 D) 3 ve 4 yanlış verilmiştir? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 76 8. Sınıf Deyimler Bilgi ve Kavrama TEST - 34  7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kafa” söz- 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kulla- cüğü deyim içinde kullanılmamıştır? nılmamıştır? A) Sınavda yapamadığım soruları kafadan attım. A) Annem kardeşime göz kulak olmamı söyledi. B) Her zaman işini kitabına uydurmayı bilirdi. B) Kafa dengi bir arkadaşla tatile gitmek gibisi C) Yağmur çamur demeden seni ziyarete geldim. yok. D) Seni bir yerlerden gözüm ısırıyor ama nerden? C) Çocukların gürültüsünden kafam kazan gibi ol- du. D) Kafasına güveniyor, yazması gerekenleri yaz- mıyordu. 8. Aşağıdakilerden hangisi deyim değildir? 11. • Sınavdan geçtiğini duyunca ---- • Ne desem dinlemiyor, söylediklerime ---- A) Dostlar alışverişte görsün. • Yine aynı hatayı yaparsan ---- B) İpin ucunu kaçırmış. • Biz de senden konuşuyorduk biraz önce ---- C) Ayıkla pirincin taşını. D) Üzümünü ye, bağını sorma. Bu cümleler anlam bütünlüğüne göre aşağı- daki deyimlerle tamamlanmak istenirse hangi 9. deyim dışta kalır? Gönlünüzden ne kopu- A) kulağını çınlatmak yorsa onu hediye edin. B) kulağının zarı patlamak C) kulak tıkamak Ömer D) ağzı kulaklarına varmak Arkadaşımın geç olma- dan gönlünü aldım. Asya Millî bayramlarda gönül- lerimiz kaynaşır. Deniz Onun kadar gönlü tok 12. Aşağıdaki deyimlerden hangisi diğerlerinden birini tanımadım. farklı anlamdadır? Gizem A) Ağzı kulaklarına varmak B) Havalara uçmak Yukarıdaki öğrencilerden hangisi “gönül” söz- C) Düğün bayram etmek cüğünü deyim içinde kullanmamıştır? D) Neşesi kaçmak A) Ömer B) Asya C) Deniz D) Gizem 77 8. Sınıf Deyimler Bilgi ve Kavrama TEST - 35  1. Yaşlı adam birden sırra kadem basmıştı. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “dünya” söz- cüğü deyim içinde kullanılmamıştır? Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili de- yimin cümleye kattığı anlam vardır? A) Bu işi aldıktan sonra başımıza dünyanın belası- nı sardılar. A) Bir haftadır ortalıklarda görünmeyen Ahmet’in hasta olduğunu öğrendik. B) Dün akşam saatlerinde bir kız çocuğu dünyaya getirdi. B) Annem ile aramızda gizlimiz saklımız hiçbir za- man olmamıştır. C) Ölmeden önce seni dünya gözüyle görmek is- terim. C) Hayatımda senin kadar ağzı sıkı birini tanıma- dım. D) Sen benim dünyamsın, diyerek kızını seviyor- du. D) Bu söylediklerim aramızda kalsın diye beni sıkı sıkıya tembihledi. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bir iş bü- 5. • Kardeşim o kadar eli sıkı biridir ki en küçük şe- yüyüp genişleyerek karışık bir durum almak” yin bile hesabını yapar. anlamında bir deyim kullanılmıştır? • Her gün aynı konuyu tekrar etmekten gına gel- A) Görevlilerle düzgün konuş, sakın başına iş aç- mişti. ma. • Yeni sınıfında bir tane bile kafa dengi arkadaşı B) Gittiği yerlerde soğuk karşılanışını sonradan yoktu. anlar ama iş işten geçmiş olur. • Evin tadilatı için tüm aile paçaları sıvadık. C) Ne olur biraz uslu otursanız, şu adamların da damarına basmasanız, olmaz mı? Bu cümlelerde geçen deyimlerden hangisinin anlamı aşağıda yoktur? D) Olay iyice dallanıp budaklanmadan konuşup işi yoluna koymalı. A) İşe bütün gücüyle girişmeye hazırlanmak B) Az çok hevesini almak C) Bıkıp usanmak D) Kolay kolay para harcamayan, cimri 3. Aşağıdaki tabloda “baş” sözcüğünün içinde geç- tiği deyimler verilmiştir. Buna göre hangi deyim yanlış açıklanmıştır? Deyim Açıklaması 6. Ufaklık ailedeki herkesi parmağında oynatıyor. A) Başa baş gelmek Eşit olmak Altı çizili deyimin cümleye kattığı anlam aşağı- dakilerden hangisidir? B) Başa çıkmak Bir şeye gücü yetmek A) Bütün istediklerini yaptırmak C) İş başa düşmek Kendi işini kendi B) Çok çalıştırmak görme zorunda kalmak C) Başkalarından kıskanmak D) Yanından ayırmamak D) Başa çıkmak Kötü bir durumla karşı karşıya kalmak 78 8. Sınıf Deyimler Bilgi ve Kavrama TEST - 35  7. • Acemilik çekmek: Alışamadığı bir işte zorluk 9. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi “açıklığa çekmek kavuşturmak” deyiminin anlamını doğru açık- lamıştır? • Aksiliği üstünde olmak: Tüm işlerinin kötü git- mesi A) • Bana mısın dememek: Hiçbir şeye aldırış etme- Geliri, giderini karşılamamak mek • Canının derdine düşmek: Canından başka bir B) şey düşünemeyecek kadar sıkıntıda olmak Yukarıdaki deyimlerden hangisinin açıklaması Anlaşılır duruma getirmek yanlış verilmiştir? A) Acemilik çekmek C) B) Aksiliği üstünde olmak Bir konuya yeniden dönebilme C) Bana mısın dememek imkânı bırakmak D) Canının derdine düşmek D) Eksiğini tamamlamak 8. Son zamanlarda çok yiyorsun resmen --- 1. -- açıldı. 2. Sıcak havalarda çok susuyorum sürekli 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim açık- ----- kuruyor. lamasıyla birlikte kullanılmamıştır? 3. Dondurma yiyince yine ----- ağrımaya A) Uzun zamandır herkesle ilişkisini kesmiş, ka- başladı. buğuna çekilmişti. 4. Bu yemeklerin hiçbiri sensiz ----- geçmi- B) Bile bile tehlikeye giriyor, kendini ateşe atıyor- yor. sun. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde boş bı- C) Biraz daha dişimizi sıkarsak bu zor günler de rakılan yerlere “boğaz” sözcüğü getirildiğinde geçecektir. hangisinde deyim oluşmaz? D) Hiçbir elbiseyi beğenmiyor, her şeye dudak A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. büküyordu. 79 8. Sınıf Deyimler Bilgi ve Kavrama TEST - 36  1. 1. Tecrübeli insanlardan akıl almak, bizi başarıya 4. Deyim Anlamı ulaştırır. 1. Akıl var, mantık var Bir şey, bilgiye ve man- 2. Babanın söylediklerini sakın aklından çıkarma! tığa uygun yapılmalıdır. 3. Beceriksiz insanlar, kimsenin aklını beğenmez. 2. Kadere boyun eğ- Yazgısını, talihini ka- mek bul etmek 4. Öğle sıcağında yürüyerek oraya gitmek hiç akıl işi değil. 3. Altın çağını yaşamak En başarılı ve en verimli dönemini yaşamak Numaralanmış cümlelerin hangisinde “akıl” sözcüğü deyim içinde kullanılmamıştır? 4. Her kafadan bir ses Ortaya yeni fikirler at- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 çıkmak mak Bu tablodaki deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “iki nokta 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ses” sözcü- veya durum arasında sürekli gidip gelmek” anla- ğü deyim içinde kullanılmamıştır? mında bir deyim kullanılmıştır? A) Haber bıraktığımız hiçbir yerden ses çıkmadı. A) Sizin ufaklık, okulla dükkân arasında mekik do- B) Yıllardır uğraşıp hazırladığı film, çok ses getirdi. kuyor. C) Sonra her şey derin bir sessizliğe gömüldü. D) Karanlık sokaktan gelen sesler, bizi çok huzur- B) Yeni taşındığımız mahalledeki mağazalarda gözüm kaldı. suz etti. C) Dedesinden kalan yazlığa her sene gider, yaz- lığa gözü gibi bakardı. D) Üzerinde durmamız gerektiğini defalarca söy- lemiştim. 3. 1. Vaadinde durmak 6. “Onun ne kadar uyanık olduğunu biliriz, her za- man tek yaptığı ----” cümlesi, aşağıdakilerden 2. Yabancı gibi durmak hangisiyle sürdürülürse “kötü şeyi iyi göstererek insanları aldatan” bir kişinin tutumunu yansıtır? 3. Uzak durmak A) göz açtırmamak. 4. Sözünde durmak B) göz boyamak. Numaralanmış deyimlerden hangileri anlamca birbirine yakındır? C) göz dağı vermek. A) 1 ve 2. B) 1 ve 3. D) göz doldurmak. C) 1 ve 4. D) 3 ve 4. 80 8. Sınıf Deyimler Bilgi ve Kavrama 7. TEST - 36  Sevgi Odasındaki eşyalarını gözü gibi se- 9. • Bir konuda anlaşarak aynı biçimde konuşmak, Efe ver. söz birliği etmek Yiğit Çekmecenin gözünde kalan eşyaları- • İlgisi kalmamak, ayrılmak nı almayacakmış. • Kendi adını başkasına söylemek Yaptığı hatalarla herkesin gözünden düştü. • Aşırı davranışlarda bulunacak kadar öfkelen- mek Yukarıdaki cümlelerde bazı deyimlerin anlamları sıralanmıştır. Aşağıdaki deyimlerin hangisinin anlamı veril- memiştir? A) Ağır basmak B) Ağız birliği etmek C) Alakayı kesmek D) Adını bağışlamak O günkü gazeteleri bir güzel gözden geçirdi. Elif Yukarıdaki öğrencilerden hangisi “göz” sözcü- 10. Aşağıdaki deyimlerden hangisi açıklamasıyla ğünü deyim içinde kullanmamıştır? birlikte verilmemiştir? A) Sevgi B) Efe A) Dış dünyadan uzaklaşarak gerçekleşmesi iste- C) Yiğit D) Elif nilen şeyleri veya hatıraları düşünmüş, hayale dalmıştı. B) İsmail Bey, kimseye karışmayan, sessiz sakin, kendi hâlinde bir arkadaşımızdır. C) Annem bir haftalığına gittiği memleketten dönüp evin hâlini görünce gözlerine inanama- mıştı. D) Söylediği söz ile yaptığı iş veya davranışları ör- tüşür, özü sözü birdir. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kulla- 11. Aşağıdakilerden hangisi deyimlerin özellikleri nılmamıştır? arasında yer almaz? A) Rüzgârda uçan ip elime, ayağıma dolaştı. A) Kalıplaşmış, kısa ve özlü ifadelerdir. B) Bildiği tüm şarkıları söyleyip kafamızı şişirdi. C) Benzersiz manzarayı görünce ağzı dili tutuldu. B) Deyimleri oluşturan sözcükler genellikle kendi D) Ağabeyini yolcu ederken gözlerindeki yaşlara anlamlarından uzaklaşırlar. engel olamadı. C) Genelde mastar hâlinde olduklarından fiil çeki- mine girerler. D) Cümle içinde sadece gerçek anlamda kullanı- lırlar. 81 8. Sınıf Atasözleri Bilgi ve Kavrama TEST - 37  1. Benim büyük oğlum ansiklopedi okurdu, şimdi 4. Doğa sporlarıyla yakından ilgileniyorum. Özel- mühendis oldu yurt dışında. Makine mühendi- likle dağa tırmanmayı çok seviyorum. Bir gün si. Ama tarihe de çok meraklıdır benim gibi. Ne arkadaşlarımla beraber dağa tırmanmaya gittik. demişler: ---- Arkadaşlarım yamacın çok dik olduğunu düşünüp tırmanmaktan vazgeçtiler ama ben vazgeçme- Bu parçada boş bırakılan yere gelebilecek en dim. Yolun yarısına gelince başım döndü ve hızla uygun atasözü aşağıdakilerden hangisidir? yuvarlandım. Çığlıklarımı duyan arkadaşlarım hemen yardımıma koştular ama ben devam et- A) Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur. mek istediğimi söyledim. Arkadaşlarım “----, artık vazgeç ve yanımıza gel.” diyerek zor da olsa beni B) Çok okuyan bilmez, çok gezen bilir. dönmeye ikna ettiler. C) Biri bilmeyen bini hiç bilmez. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki ata- sözlerinden hangisi getirilebilir? D) Geçmişe mazi, yenmişe kuzu derler. 2. 1. Gereken koşullarla donanıp güçlenmeyen A) Araba devrilince yol gösteren çok olur kişi amaca varamaz. B) Zararın neresinden dönsen kârdır C) Söz verme, verdinse dönme 2. Emek harcanmadan verim alınmaz. D) Çobansız koyunu kurt kapar 3. Ortada duran bir gerçeği açıklamak gerek- 5. “Gönül” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangi- mez. sinde bir atasözü içinde kullanılmamıştır? 4. İnsan, sevdiğinin hatırı için yapılmayacak şeyleri yapar. Numaralanmış açıklamalar aşağıdaki atasöz- A) Gönül ferman dinlemez. leri ile eşleştirilirse hangi atasözü dışta kalır? B) Gönül bir sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz. C) Gönül kimi severse güzel odur. A) Kanatsız kuş uçmaz. D) Bir güzele gönül verdim. B) Görünen köy kılavuz istemez. C) Ekmeden biçilmez. D) Kara haber tez duyulur. 3. “Huylu huyundan vazgeçmez.” atasözünün an- 6. Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak hayır- lamca özdeşi aşağıdakilerden hangisidir? lıdır. A) İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de odur. Aşağıdakilerden hangisi bu atasözü ile aynı B) Haydan gelen huya gider. doğrultudadır? C) İnsan kıymetini insan bilir. D) Ağaç yaş iken eğilir. A) Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör. B) Uyku, uykunun mayasıdır. C) Düş, uykudan sonra olur. D) Korkunun ecele faydası yoktur. 82 8. Sınıf Atasözleri Bilgi ve Kavrama TEST - 37  7. Mahallemizde bulunan ağaçlar meyve vermeye 10. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “Doğru söy- başladı. Annemle birlikte olgunlaşan meyveleri leyeni dokuz köyden kovarlar.” atasözüyle zıt topladık. Annem topladığımız meyvelerle birbirin- anlamlıdır? den lezzetli dondurmalar yaptı. Sıra dondurmaları komşulara dağıtmaya gelince yüzüm asıldı. An- A) Çok laf yalansız, çok para haramsız olmaz. nem bu hareketime çok kızdı ve “---- Bu meyveler B) Dünya tükenir, yalan tükenmez. herkesin hakkı, dondurmayı komşularımızla pay- C) Eğri otur, doğru söyle. laşmalıyız.” dedi. D) Doğru söz yemin istemez. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki ata- sözlerinden hangisi getirilmelidir? A) Yemeyenin malını yerler. B) Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar. C) Aç ne yemez, tok ne demez. D) Tok ağırlaması güçtür. 8. “İnsanların tek düşüncesi yaşaması için gerekli 11. olan şeyi elde etmektir.” cümlesindeki düşünce- yi aşağıdaki atasözlerinden hangisi destekler? Gençliğimde zamanımı iyi değer- lendiremedim. Şimdi gençliğin A) Açın karnı doyar, gözü doymaz. ne kadar değerli olduğunu anla- B) Tok, açın hâlinden bilmez. dım ama iş işten geçti. C) Açın gözü ekmek teknesinde olur. D) Açın kursağına çörek dayanmaz. Erol Bey’in sözlerini en iyi özetleyen atasözü aşağıdakilerden hangisidir? A) Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir. B) Gençlikte taş taşı, kocalıkta ye aşı. C) İhtiyarın düşkünü, beyaz giyer kış günü. D) İnsan kıymetini insan bilir. 9. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi farklı bir dü- 12. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı şünceyi ifade etmektedir? bir söyleyiş yoktur? A) Güvenme varlığa düşersin darlığa. A) Boş başak dik durur. B) İşten artmaz dişten artar. B) Davul dengi dengine diye çalar. C) Ayağını yorganına göre uzat. C) Dokuz at bir kazığa bağlanmaz. D) Yemeyenin malını yerler. D) Herkes ne ederse kendine eder. 83 8. Sınıf Atasözleri Bilgi ve Kavrama TEST - 38  1. “İnsan yapacağı işte başkalarına değil kendine 4. güvenmelidir.” anlamına gelen atasözü aşağı- dakilerden hangisidir? Keskin sirke küpüne zarar. A) Akıl adama sermayedir. B) Ağaca dayanma kurur, insana dayanma ölür. Deniz C) Güvenme dostuna, saman doldurur postuna. D) Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır. Öfke ile kalkan zarar- la oturur. Yunus Yanlış hesap Bağ- dat’tan döner. Akif 2. Dağ başına kış gelir, insanın başına iş gelir. Fazla mal göz çıkarmaz. Damla Öğrencilerden hangilerinin söyledikleri ata- sözleri anlamca aynı doğrultudadır? A) Deniz ile Akif B) Deniz ile Yunus C) Yunus ile Akif D) Akif ile Damla Merve Öğretmen'in tahtaya yazdığı atasözü 5. Dostlarla oturup dertleşiriz. Laf lafı açar muhab- aşağıdakilerden hangisi ile çelişir? bet yurt sorunlarına hatta insanlığın yaşadığı A) Gençlikte para kazan, kocalıkta kur kazan. sıkıntılara gelir. Herkes büyük büyük laflar eder, B) Al malın iyisini, çekme kaygısını. anlı şanlı filozoflara taş çıkartır ve bütün sorun- C) Dünya malı dünyada kalır. ları çözecek formülleri bir bir sıralamaya başlar. D) Azı karar, çoğu zarar. Bazen dostlar kendini tutamaz, yetkisi olsa bütün sıkıntıları bir ayda çözeceğini bile iddia eder ama 3. “Geniş sorumluluklar yüklenmiş olan kimselerin bugüne kadar ne yaptın diye sorsan bir anda sus derdi çok olur.” anlamına gelen atasözü aşağı- pus oluverir. Söz var eylem yok. Sonunda çay- dakilerden hangisidir? lar biter ve ataların “----” sözünü doğrularcasına A) Büyük başın derdi büyük olur. herkes gene o konu edilen sorunların bir parçası B) Dertsiz baş olmaz. olmak için evinin yolunu tutar. C) Derdini söylemeyen derman bulamaz. D) Derdin yoksa söylen, borcun yoksa evlen. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki ata- sözlerinden hangisi getirilmelidir? A) Çok laf yalansız, çok mal haramsız olmaz. B) Söz var, iş bitirir; söz var, baş yitirir. C) Söyleyene bakma, söyletene bak. D) Lafla peynir gemisi yürümez. 84 8. Sınıf Atasözleri Bilgi ve Kavrama TEST - 38  6. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecazlı 9. 1 . Körle yatan şaşı kalkar. bir anlatım yoktur? 2. Bir ağaçta gül de biter, diken de. A) Kartalın beğenmediğini kargalar kapışır. 3. Besle kargayı, oysun gözünü. B) Atılan ok geri dönmez. 4. Üzüm üzüme baka baka kararır. C) Dost ile ye iç alışveriş etme. 5. Ak koyunun kara kuzusu da olur. D) Gül dikensiz olmaz. Numaralanmış atasözleri anlamlarına göre iki- şerli eşleştirildiğinde hangisi dışta kalır? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 7. İşten artmaz dişten artar. 10. “Bugün birisine iyilik yapan, yarın ondan iyilik; kö- tülük yapan da kötülük görür.” anlamına gelen Bu atasözünde vurgulanan kavram aşağıdaki- atasözü aşağıdakilerden hangisidir? lerden hangisidir? A) Ne ekersen onu biçersin. A) Cimrilik B) Gönülden gönüle yol vardır. B) Tasarruf C) Düşman, düşmanın hâlinden bilmez. C) Çalışkanlık D) Her inişin bir yokuşu vardır. D) Sorumluluk 11. Atasözü Anlamı 1. Açılan solar, Hiçbir durum olduğu 2. ağlayan güler. gibi kalmaz, gün gelir tersine döner. 3. 8. 4. Alma mazlumun Kimseye eziyet edip ahını, çıkar ahını alma, sonra aheste aheste. yaptığın kötülüklerin cezasını ömür boyu Kimseye söyleme diye tembihlediğim çekersin. hâlde söylediklerimi herkese anlatmış. Mızrak çuvala Herkesin gözü önün- Arzu sığmaz. deki gerçekler örtbas edilemez. Arzu’nun sözlerini en iyi özetleyen atasözü Gönül kimi sever- Sevgi karşılıklı olur, aşağıdakilerden hangisidir? se güzel odur. sen beni seversen ben de seni severim. A) Sadık dost akrabadan yeğdir. Tablodaki numaralanmış atasözlerinden han- B) Sırrını açma dostuna, o da söyler dostuna. gisinin anlamı yanlış verilmiştir? C) Yeni dosttan vefa gelmez. D) Dost ile ye, iç; alışveriş etme. A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 85 8. Sınıf Atasözleri Bilgi ve Kavrama TEST - 39  1. Bazı atasözleri bir deneyim ya da yıllarca süren 4. Aşağıdakilerin hangisinde atasözü ile anlamı gözlem sonucunda edinilen bilgiyi anlatır. örtüşmemektedir? Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu açıkla- Atasözü Anlamı maya örnek olarak gösterilebilir? A) Önce düşün, sonra söyle. A) Her ağaçtan kaşık Özelliği olan bir iş için B) Ne doğrarsan aşına o çıkar kaşığına. olmaz. sıradan birisi kullanıla- C) Misafir umduğunu değil bulduğunu yer. maz. D) Palamut çok biterse kış erken olur. Dost bin ise azdır, Dostlarını olabildiğince B) düşman bir ise çoğalt, düşmanlarını çoktur. olabildiğince azalt. C) Ek tohumun hası- Bir girişimden iyi so- nı, çekme yiyecek nuç almak isteyen, o yasını. işin temelini sağlam kurmalıdır. D) Gülü seven İşleri ters giden kim- dikenine katlanır. sesiz kişinin yüzü gülmez, yüzünü gül- 2. Atasözleri bazen anlamca birbiriyle çelişebilir. dürecek bir durum ortaya çıksa bile bu bir yanlışlıktan dolayıdır. Aşağıdakilerin hangisinde çelişen atasözleri- ne yer verilmemiştir? A) Damlaya damlaya göl olur / Taşıma suyla de- 5. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “alçak gönül- ğirmen dönmez lü” insanları anlatmaktadır? B) Fazla mal göz çıkarmaz / Azıcık aşım ağrısız A) Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur. başım B) Balta değmedik ağaç olmaz. C) Ağacın meyvesi olunca başını aşağı salar. C) Söz gümüşse, sükût altındır / Akıllı, sözünü D) Ağaca balta vurmuşlar sapı bedenimden de- akılsıza söyletir miş. D) Eğri otur doğru söyle / Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar 3. “Akıl olmayınca ne yapsın sakal.” atasözünün 6. Bir elin nesi var iki elin sesi var. anlamca özdeşi aşağıdakilerden hangisidir? Aşağıdakilerden hangisi bu atasözü ile aynı A) Can çıkar huy çıkmaz. doğrultudadır? B) Akıl yaşta değil baştadır. C) Dost sözü acıdır. A) Tek taştan duvar olmaz. D) Sakalım yok ki sözüm dinlensin. B) Aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz. C) Acı acıyı keser, su sancıyı. D) Aş taşınca kepçeye paha olmaz. 86 8. Sınıf Atasözleri Bilgi ve Kavrama TEST - 39  7. Aşağıdaki atasözü eşleştirmelerinden hangi- 10. Atasözleri, hem gerçek hem leri arasında eş anlamlılık yoktur? mecaz anlama gelecek şekilde kullanılabilir. A) Körle yatan şaşı kalkar. /Üzüm üzüme baka baka kararır. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi sadece ger- çek anlam taşır? B) Her koyun kendi bacağından asılır./ Kurunun yanında yaş da yanar. A) Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz. C) Sakla samanı gelir zamanı./Ak akçe kara gün içindir. B) Yuvarlanan taş yosun tutmaz. C) Arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim. D) Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur. / Eşek boynuz ararken kulaktan olmuş. D) Taşıma suyla değirmen dönmez. 8. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı 11. Atasözü Anlamı bir söyleyiş yoktur? 1. A) Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar. 2. Bir kimsenin nasıl bir B) Aklın yolu birdir. İş insanın aynasıdır. kişi olduğu yaptığı C) İki testi tokuşunca biri elbet kırılır. 3. D) Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun. 4. işlerden anlaşılır. 9. “Daha önce iyi bir durumda olan kişi bu konu- Güzel şeylerin çev- munu kaybettiğinde uygun olmayan, yersiz Bal tutan parmağını resinde, ondan davranışlarda bulunur.” anlamına gelen atasözü yalar. yararlanmak isteyen aşağıdakilerden hangisidir? asalaklar dolaşır. A) Arı bal alacak çiçeği bilir. B) Çıkmadık candan umut kesilmez. İyiliğe karşı iyili- C) Fakirlik ayıp değil tembellik ayıp. Kötülük her kişinin ği herkes yapabilir, D) Fukaranın düşkünü, beyaz giyer kış günü. kârı, iyilik er kişinin önemli olan kötülüğe kârı. karşı iyilik yapabil- mektir. Bir çöplükte iki ho- Bir toplumda iki baş roz ötmez. olmaz, olursa anlaş- mazlık çıkar. Tabloda verilen atasözlerinden hangisinin an- lamı yanlış verilmiştir? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 87 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 40  1. Dedem eskiden çok iyi bir marangozmuş. Her 3. Dilimizde “dört” sayısıyla ilgili birçok deyim vardır. yaptığı eşya o kadar sağlam olurmuş ki ondan Tehlikeli bir durumdan zarar görmeden kurtulmak alışveriş yapanların yıllarca yeni eşya almasına anlamında “----”, bir işe çok önem vererek giriş- gerek kalmazmış. Dedemi örnek alan babam mek anlamında “----”, çok isteyerek ve özleyerek okuldan geldikten sonra marangozhaneye iner beklemek anlamında “----” deyimlerini kullanırız. ve saatlerce dedemi izlermiş. Dedem de oğluna ustalık yapıp onu yetiştirmiş. Şimdi babam da Parçada anlam bütünlüğünün sağlanabilmesi marangoz. Artık babaannem, babamın yaptığı için boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki eşyaları dedeminkilerden daha çok beğeniyor. deyimlerden hangileri getirilmelidir? “----” diyerek babamın dedemden daha yetenekli olduğunu dile getiriyor. A) dört ayak üstüne düşmek - dört elle sarılmak - dört gözle beklemek Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki ata- sözlerinden hangisi getirilmelidir? B) dört duvar arasında kalmak - dört gözle bekle- mek - dört dönmek A) Boynuz kulağı geçer. C) dört yanı deniz kesilmek - dört köşe olmak - B) Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana. dörtnala kalkmak C) Oğlan atadan öğrenir sofra açmayı, kız anadan D) dört dönmek - gözünü dört açmak - zevkten öğrenir biçki biçmeyi. dört köşe olmak D) Kaşığı herkes yapar ama sapını ortaya getire- mez. 2. Deyimler, Türkçenin en kıvrak ve en çarpıcı anla- 4. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi cümlesinde tımlarıdır. Türk insanının gözlem gücünü ve olayları “tanır gibi olmak, görmüşlüğü bulunmak” anla- değerlendirme konusundaki zekâsını yansıtır. Ge- mına gelen bir deyim kullanmıştır? lecek nesillere aktarılan bu bilgi, kendimizi daha iyi ifade edebilmemizi sağlar. Örneğin çabucak A) yapıldığı için gereken özenin gösterilemediğini, Masanın üzerindeki keke birden gö- bu yüzden yapılan işte birtakım aksaklıklar ola- züm ilişti. bileceğini anlatmak için (I) “aceleye gelmek” deyimini kullanırız. Bir işi yavaş ama özenerek B) büyük bir dikkatle yaptığımızı (II) “ağırdan almak” Arkadaşımın yeni kaleminde gözüm deyimi ile ifade ederiz. Yapacağımız işin aceleye kaldı. gelmeyeceğini, öyle hemencecik istenildiği anda yapılamayacağını ise (III) “Ha deyince olmaz!” C) deyimiyle anlatırız. Eğer birisi, bizden istediği işi Bu kadar çok test çözmeyi gözüm ye- hemen yapmamız için bizi sıkıştırıp yapacakları- miyor. mızı aceleye getirmek istediğinde o kişiye (IV) “İki ayağımı bir pabuca sokma!” deyimiyle cevap ve- D) ririz. Sınıfımıza yeni gelen kızı gözüm bir yerlerden ısırıyor. Yukarıdaki parçada örnek olarak verilen deyimlerden hangisinin açıklaması yanlış ya- pılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. 88 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 40  5. Toplumun genel gidişatına, ilkelerine, değer 8. 1. Üzerine çok düşülen şeyler genellikle kazaya yargılarına karşı çıkan, bunlara uymayıp ters veya zarara uğrar. yönde hareket eden kişi pek çok engelle kar- şılaşır; yorulup yıpranır. 2. Bilgisiz ve yeteneksiz bir kişi, kendisine verilen görevlerde tutunamaz. Bu anlama gelen atasözü aşağıdakilerden hangisidir? 3. İnsan, önem verip düşündüğü şeyi konuş- maktan kendini alamaz. A) Rüzgârın önüne düşmeyen yorulur. B) Ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına. Numaralanmış açıklamalar aşağıdaki atasöz- C) Aş taşınca kepçeye paha olmaz. leri ile eşleştirilirse hangi atasözü dışta kalır? D) Büyük başın derdi büyük olur. A) Boş çuval ayakta durmaz. B) Dervişin fikri ne ise zikri de odur. C) Boş başak dik durur. D) Sakınan göze çöp batar. 6. Bazı deyimler mastar biçiminde bulunurken bazı- 9. Aydın, hayatın güzelliklerini sadece kendisi için ları cümle biçiminde bulunur. arzu etmez. Halkı için hatta bütün insanlık için mücadele eder. Haksızlıklar karşısında susma- Bu bilgiye dayanarak aşağıdakilerin hangisin- yan kişidir aydın. “Bana ne?” demeyen, dünyanın de cümle biçiminde bir deyim kullanılmıştır? öbür ucunda da olsa zulme uğrayanlar için dert- lenen kişidir, aydın. “----” sözü bu kişiler için A) Yasalara baş kaldırmak, medeni insanın yapa- geçerli değildir. cağı bir eylem değildir. Düşüncenin akışına göre parçada boş bırakı- B) Kılı kırk yarmak, onun en temel özelliğidir. lan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? C) İpin ucunu kaçırmak istemiyorsan planlı hare- A) Bana dokunmayan yılan bin yaşasın. ket etmelisin. D) Geleceği varsa göreceği de var. B) Arı bal alacak çiçeği bilir. C) Göz görmeyince gönül katlanır. D) El için kuyu kazan evvela kendisi düşer. 7. “Hazırlanın, deprem olacak!” Pek çok bilim adamı 10. 1. Sabreden derviş muradına ermiş bir deprem olmadan önce bu cümleyi söylemeyi 2. Huylu huyundan vazgeçmez. çok ister. Ne yazık ki depremin tam olarak han- 3. Akıl olmayınca ne yapsın sakal? gi günde ve hangi saatte olacağını söyleyebilen 4. Tekkeyi bekleyen çorbayı içer. hiçbir bilim adamı yok. Depremin ne zaman ola- 5. Huy canın altındadır. cağını bilmediğimizden de - - - - her zaman olası. Bu yüzden depremden daha çok zarar görürüz. Numaralanmış atasözleri anlamlarına göre iki- şerli eşleştirilirse hangisi dışta kalır? Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. A) renkten renge girmemiz B) faka basmamız C) gafil avlanmamız D) yanlış kapı çalmamız 89 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 41  1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “baş” sözcü- 3. • Canından bezmek ğü deyim içinde kullanılmamıştır? • Kabuğuna çekilmek • Bildiğini okumak A) Başı sıkışınca arar, başka zaman selam bile • İşin erbabı olmak vermez. Yukarıdaki deyimlerden hangisinin açıklaması B) Son günlerde çok yorulduğumdan sürekli ba- aşağıda verilmemiştir? şım ağrıyor. A) Dışarısı ile olan ilişkilerini kesmek C) Benim de başıma çorap öreceğini biliyordum. B) Mesleğinin uzmanı veya ustası olmak C) Ölümü göze alacak kadar sıkıntı içinde olmak D) İş başa düştü, bütün kolileri kendim taşımak D) İçinde bulunduğu güç durumdan kurtulmak zorundayım. 2. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim açık- lamasıyla birlikte verilmiştir? “Gelirle gideri denkleştireme- mek, işleri düzene koyamamak” A) O adama hiç güvenilmez, onun ipiyle kuyuya anlamına gelen deyim nedir? inilir mi hiç? B) Her zaman olduğu gibi kabak yine benim başı- ma patladı. C) Ona kendimi affettirene kadar göbeğim çatla- dı. D) Bu gözü kara çocuk tüm mahallenin dikkatini çekti. Derya Öğretmen’in sorduğu soruya doğru ce- 5. Deyimler kalıplaşmış söz öbekleridir ve deyimle- vap veren öğrenci aşağıdakilerden hangisidir? rin üzerinde değişiklik yapılamaz. A) Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde Bir dediği iki olmamak bir yanlışlık yapılmıştır? B) A) Göz alıcı makyajı ile herkesin dikkatini çekmiş- Bir koyundan iki post çıkarmak ti. C) B) Arkadaşlarımın içinde en çok Selin’in eli açıktır. Bir taşla iki kuş vurmak C) Eli kalem tutan herkes bu yarışmaya katılmak D) istiyor. İki ucunu bir araya getirememek D) Ne rica etsem yapar, bir dediğimi üç etmez hiçbir zaman. 90 8. Sınıf Değerlendirme TEST - 41  6. “Sözde kalan dilek ve tasarıların iş bitirmede 10. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “Kalp kalbe hiçbir etkisi olmaz.” anlamına gelen atasözü karşıdır.” atasözüyle eş anlamlıdır? aşağıdakilerden hangisidir? A) Gönlün yazı var, kışı var. A) Bal bal demekle ağız tatlanmaz. B) Gönül ferman dinlemez. B) Alet işler, el övünür. C) Gönülden gönüle yol vardır. C) Dile gelen ele gelir. D) Gönül ummadığı yere küser. D) Bugünün işini yarına bırakma. 7. 1. Al elmaya taş atan çok olur. Gerçek 2. Deli deliyi görünce çomağını Mecaz saklar. 3. Bugünün işini yarına bırakma. Gerçek 4. Besle kargayı, oysun gözünü. Mecaz 11. Ülkemize dair en çok sevdiğim şeylerden biridir deyimler. Bazen lafı öyle bir gediğine koyuyorlar Tabloda atasözleri ve anlam özellikleri belirtilmiştir. ki kim ne yaşadı da bu kadar bilge bir sözü ağzın- dan dökebildi, diye düşünmeden edemiyorum. Buna göre kaç numaralı atasözünde yanlışlık “- - - -” deyimi de bunlardan biri. Bazen insan çok yapılmıştır? iyi bir iş yapma, birilerine faydalı olma isteğiyle doluveriyor ancak işi düzelteyim, faydalı olayım A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. derken büsbütün bozuyor ve faydalı olmak iste- diği kişilere zararı dokunuyor. 8. İnsanlık değerinden yoksun kişi, kılık kıyafetle, makam ve mevkiyle değer kazanmaz. O yine ba- Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki de- yağı ve düşüktür. yimlerden hangisi getirilmelidir? Açıklaması verilen atasözü aşağıdakilerden A) Kaş yapayım derken göz çıkarmak hangisidir? B) İşin içinden çıkamamak A) Eşeğe cilve yap demişler, çifte atmış. C) Gözden gönülden çıkarmak B) Eşeğe altın semer vursalar yine eşektir. D) Ağzından girip burnundan çıkmak C) Eşeği dama çıkaran yine kendi indirir. D) Eşeğin gönlüne kalsa bir bağ maydanozu götürmez. 9. Hayatım boyunca birçok farklı işte çalıştım. Ba- 12. • Nur topu gibi zen az bazen çok kazancım oldu. Az kazandığım • Al gülüm ver gülüm zamanlar elime geçen paranın işe yaramadığını • Saçını süpürge etmek düşünürdüm. Oysa az da olsa bir birikim yapsay- • Kulaklarını dikmek dım bugün farklı bir durumda olurdum. Boşuna dememiş atalarımız: ---- Aşağıdakilerden hangisi, bu deyimlerden her- hangi birinin muhatabı değildir? Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki ata- sözlerinden hangisi getirilmelidir? A) Kadın B) Çocuk C) Bitki D) Hayvan A) Düşenin dostu olmaz. B) Birlikten kuvvet doğar. C) Zararın neresinden dönülse kardır. D) Her çok azdan olur. 91 TEST - 40  PARAGRAFTA ANLAM Paragrafta Konu - Başlık Paragrafta Ana Düşünce Paragrafta Yardımcı Düşünce Paragrafın Yapısı / Paragraf Tamamlama Paragraf Oluşturma Görseli Yorumlama ve Grafik Okuma / Sözel Mantık Şiir Yorumu / Anlatım Biçimleri Düşünceyi Geliştirme Yolları / Paragrafta Dil ve Anlatım Metin Karşılaştırma / Metin Türleri Metne Yönelik Sorular 3 • T.8.1.3. Dinlediklerini/izlediklerini özetler. • T.8.1.4. D inledikleri/izlediklerine yönelik sorulara ce- vap verir. • T.8.1.5. D inlediklerinin/izlediklerinin konusunu tespit eder. • T.8.1.6. D inlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu tespit eder. • T.8.1.7. Dinlediklerine/izlediklerine yönelik farklı baş- lıklar önerir. • T.8.1.12. D inlediklerinde/izlediklerinde başvurulan dü- şünceyi geliştirme yollarını tespit eder. • T.8.3.11. Metindeki anlatım biçimlerini belirler. • T.8.3.12. Görsel ve başlıktan hareketle okuyacağı met- nin konusunu tahmin eder. • T.8.3.13. Okuduklarını özetler. • T.8.3.14. Metinle ilgili soruları cevaplar. • T.8.3.15. Metinle ilgili sorular sorar. • T.8.3.16. Metnin konusunu belirler. • T.8.3.17. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. • T.8.3.18. Metindeki yardımcı fikirleri belirler. • T.8.3.19. Metnin içeriğine uygun başlık/başlıklar belirler. • T.8.3.20. Okuduğu metinlerdeki hikâye unsurlarını belir- ler. • T.8.3.21. Metnin içeriğini yorumlar. • T.8.3.22. Metinde ele alınan sorunlara farklı çözümler üretir. • T.8.3.23. Metinler arasında karşılaştırma yapar. • T.8.3.24. Metindeki gerçek ve kurgusal unsurları ayırt eder. • T.8.3.26. Metin türlerini ayırt eder. • T.8.3.27. Görsellerle ilgili soruları cevaplar. • T.8.3.32. Grafik, tablo ve çizelgeyle sunulan bilgileri yo- rumlar. • T.8.3.33. Edebî eserin yazılı metni ile medya sunumunu karşılaştırır. • T.8.3.34. O kuduklarında kullanılan düşünceyi geliştirme yollarını belirler. • T.8.3.35. Metindeki iş ve işlem basamaklarını kavrar. • T.8.4.5. Anlatımı desteklemek için grafik ve tablo kul- lanır. 8. Sınıf Konu - Başlık Bilgi ve Kavrama 1. Gazeteci: TEST - 42  (I) ----- Yazar: — Masallarımı okuyan çocuklarla kitaptakilere benzer çalışmaları yıllardır yapıyordum zaten. Bu doğal süreç ilerledikçe atölye çalışmaları basılabilme yeterliliğine ve sayısına ulaşınca “Neden olmasın?” de- dim. Öğretmenlerin ve yayınevinin de böyle bir eksikliği dile getirmesinin ardından kolları sıvadık. Çok bilinçli olarak çoğul ifade kullanıyorum çünkü “Masal Atölyesi” bir takım çalışmasının ürünü olarak ortaya çıktı. Gazeteci: (II) ----- Yazar: — Edebi tür olarak masal, dil öğretimindeki dört temel ögeye (okuma, dinleme, konuşma, yazma) işlev- sellik kazandırır. Çocuklar, masallarla okuma yazma öğrenmeden önce tanışırlar. Masallardaki dil varlığı, çocuğun da dil varlığını belirler. İlgi çekici söz dizimleri, ritimli anlatımlar, sözcüklerin sesleri hem çocuk- ların hoşuna gider hem de kavram hazinelerine katkıda bulunur. Komik tekerlemeler, ikilemeler ve diğer söz varlıkları masalla çocuk arasında görünmez bir sevgi bağı oluşturur. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A) (I) Masal Atölyesi adlı kitabınızla benzer yönde başka çalışmalarınız da var mı? (II) Masalların çocukların dil gelişimine katkısı hakkında ne düşünüyorsunuz? B) (I) Kitabınızın doğuşu ve oluşumu hakkında biraz bilgi verir misiniz? (II) Masallardaki tekrarlar, tekerlemeler gibi söz varlıklarının çocukların bu masal hayranlığındaki rolü nedir? C) (I) Kitabınızdaki masalları siz mi yazdınız yoksa halk arasında söylenen masalları mı derlediniz? (II) Masallar, hangi açıdan çocuklar için vazgeçilmezdir? D) (I) Masal Atölyesi, yaptığınız atölye çalışmalarının bir birikimidir diyebilir miyiz? (II) Kitabınızda yer verdiğiniz masalların konularını neye göre belirlediniz? 2. Karacaoğlan, etkileyici bir dil ve duygu evreni kurduğu şiirleriyle Türk halk şiiri geleneğinde çığır açmış- tır.1606’da doğduğu,1679’da ya da 1689’da öldüğü sanılmaktadır. Yaşamı üstüne kesin bilgi yoktur. Nereli olduğu üstüne değişik görüşler öne sürülmüştür. Güneydoğu Anadolu, Çukurova, Toroslar ve Gavurdağları yörelerinde yaşayan Türkmen aşiretlerinin yaşayış, duyuş ve düşünüş özellikleri, onun kişiliği ile birleşerek şiir dünyamıza yepyeni bir söyleyiş getirir. Şiirlerindeki insana dönüklüğünün özünde belirgin olan tema doğa ve aşktır. Ayrılık, gurbet, sıla özlemi, ölüm ise şiirinin bu bütünselliği içinde beliren başka temalardır. Duygulanış- larını gerçekçi biçimde dile getirir. Düşündüklerini açık, anlaşılır bir dille ortaya koyar. Karacaoğlan’a ait aşağıdaki dörtlüklerden hangisi, bu metinde sözü edilen konulardan biriyle ilişkilen- dirilemez? A) Cennet cehennem yoktur diyenler B) Vara vara vardım ol kara taşa El hakkını alıp haksız yiyenler Hasret ettin beni kavim kardaşa Al yeşil konaktan hükm’eyleyenler Sebep ne gözden akan kanlı yaşa Dur bakalım canım beyler kalır mı? Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm C) Gündüz hayallerim gece düşlerim D) Şöyle bir vakitler yiyip içerken Uyandıkça ağlamaya başlarım Yiyip içip yaylalarda gezerken Sevdiğim üstünde uçan kuşların Gene mi geldin ben senden kaçarken Tutup kanatların kırmaya geldim Var git ölüm bir zaman gene gel 93 8. Sınıf Konu - Başlık Bilgi ve Kavrama TEST - 42  3. Aşağıdaki metinlerden hangisine “Çevre Bilinci Kazanmak ve Aile” başlığının getirilmesi en uygundur? A) Toplumda yaşayan insanların çevreye karşı sorumlulukları vardır. Varlığımızı sürdürdüğümüz çevrede bilinç- sizce yapacağımız her bir davranış bizi ve tüm insanlığı etkileyecektir. Tüm bu sorunları en aza indirmek için çevre konusunda bilinçlenmek, olumlu davranışlar kazanmak çok önemlidir. B) Eğitim deyince akla okul gelir. Doğrudur elbet ama eksiktir. Çünkü insan ilk ve en kalıcı öğrenmelerini hayata gözlerini açtığı ailesinde kazanır. Bu nedenledir ki çocuklar, anne ve babalarının birebir kopyasıdır. Örneğin çevreye duyarlı, kitap okuyan, insanlara karşı saygılı anne ve babaların çocukları da öyle olacaktır C) Atalarımız “Aslan yatağından belli olur.” demişler. Bu söz, sadece yaşadığımız evler için değil içinde bulun- duğumuz çevre için de doğrudur. Bu sözün önemini anlamak için hoş vakit geçirmek amacıyla gittiğimiz piknik alanlarına bakmanız yeterli olacaktır. D) İçinde yaşadığımız doğayı korumak hepimizin görevidir. Bu görevimizi eksiksiz yapabilmemiz için de çevre bilincine sahip olmamız gerekir. Bilinç ise ancak eğitimle elde edilir. Bu eğitimin kalıcı olması ve davranış- larımıza yansıyabilmesi için aile çok önemlidir. Her şey de olduğu gibi çevre duyarlılığı da ilk önce ailede kazanılır. 4. Bir ferdin veya bir milletin manevi kıymetlerini iş- 6. Üniversitelerimizde akademik unvanlar, yetkili lemesi, çoğaltması ve geliştirmesi “kültür” adını jüriler ve kurullar tarafından verilir. Buna karşılık, alır. Kültürlü bir insan birçok şeyi okumuş, düşün- hiçbir jürinin ya da kurulun veremeyeceği, yalnız- müş ve iyice sindirmiş olan insandır. Kültürlü bir ca öğrencilerden alınabilecek bir unvan vardır ki millet, maddi ve manevi imkânlarını geliştirmiş, o da üniversite hocalığıdır. Gerçek bir hoca olabil- ilkellikten yüksek bir medeniyet seviyesine ulaş- menin tek yolu da öğrenciye, gerçekten bir şeyler mış olan millettir. İster toprak gibi maddi ister ilim verebilecek kadar yaklaşmak; ona, üretken bir ve sanat gibi manevi olsun, işlenen ve geliştirilen diyaloğun tabanını oluşturabilecek kadar gönül her şey kültür adı altında toplanabilir. indirebilmektir. Bu paragraf için en uygun başlık aşağıdakile- Yukarıdaki parçaya en uygun başlık aşağıda- rin hangisidir? kilerden hangisi olabilir? A) Kültürün Çeşitliliği A) Gerçek Üniversite Hocalığı B) Kültürün Tanımı B) Öğrenciler ve Öğretim Üyeleri C) Maddi ve Manevi Değerler C) Üniversitede Yetkili Kurullar D) Medeniyetin Oluşumu D) Öğrencilerin Beklentisi 5. Tiyatro, gerçeği bire bir yansıtan bir aynadır. 7. Beni kör kuyularda merdivensiz bıraktın İnsanoğlunun yarattığı tüm güzellikler ve çir- Denizler ortasında bak, yelkensiz bıraktın kinlikleri sergilemenin en etkili yoludur. Tiyatro, Öylesine yıktın ki bütün inançlarımı seyirciye “Bak, bunlardan sen sorumlusun.” de- Beni bensiz bıraktın, beni sensiz bıraktın menin sanatlı söylenişidir. Bu nedenle tiyatro, Bu şiirin konusu aşağıdakilerin hangisidir? insanın kendine çekidüzen vermesini sağlayan bir uyarı mesajıdır. A) Özlem B) Karamsarlık C) Ayrılık D) Pişmanlık Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Tiyatronun ortaya çıkışı B) Toplumun tiyatrodan beklentisi C) Tiyatronun değişim süreci D) Tiyatronun toplumsal işlevi 94 8. Sınıf Ana Düşünce Bilgi ve Kavrama TEST - 43  1. Olumsuzlukların tümünü birden değiştirmeye 3. İnsanın fikir haritasını şekillendiren, ona düşünsel kalkmayın. Problemleri teker teker ele alın ve kimliğini kazandıran bir öncüdür öğretmen. “At- büyük bir sorunu tümden çözmeye girişmeyin. lar, at olarak doğar; insan, insan olarak doğmaz, Kürsüye çıkıp konuşmaktan korkuyorsanız ör- oluşturulur.” sözüyle Erasmus, öğretmene düşen neğin, yıl sonu konuşmasını teklif edeceğinize görevin ne olduğunu somut olarak belirtir. Bugün- önce iki üç arkadaş karşısında bir konuyu anlat- le yarın arasında kurulacak köprünün mimarlarıyız mayı deneyin. Kazandığınız küçük başarılar sizi bizler. Biz, Türk öğretmenleri… Türk ulusunun ge- yüreklendirecek ve daha büyük adımlar atmanızı leceğini tertemiz ellerimizle yoğurur ve gözlerimizi sağlayacaktır. mutlu yarınların seher yıldızlarına dikeriz. Yukarıdaki paragrafta asıl anlatılmak istenen Bu parçaya göre öğretmenin asıl görevi aşağı- aşağıdakilerin hangisidir? dakilerin hangisidir? A) Büyük başarılara risk alınarak ulaşılır. A) İnsanları düşünmeye yönlendirmek B) Hedeflere ulaşmak için hayal etmek gerekir. B) Kendi ulusunu tanıyan gençler yetiştirmek C) Büyük hedeflere küçük adımlarla ulaşılır. C) Geleceğin sağlam zeminini, insanı şekillendire- D) Olumsuzluklarla baş etmeye çalışmak bizim rek hazırlamak cesaretimizi kırar. D) Topluma faydalı bireyler yetiştirip örnek olmak 2. Duygularınızdan değil, davranışlarınızdan kork- 4. Kendi dünyaları dururken çocuklarımıza önce malısınız. Hiçbir insan, tümden iyi yahut tümden sekiz kat göklerdeki yıldızların ve hareketlerinin kötü değildir. Her insan, iyilik ve kötülüğün derece bilimini öğretmek nasıl büyük bir aymazlıktır. Batı derece karışımıdır. Bu yüzden, bazen hissetme- dünyasının ilk filozoflarından sayılan Anaksime- meniz gerektiğine inandığınız duygular yaşarsanız nes, İranlılar, yurduna karşı savaşa hazırlanırken suçluluk duymayın. İnsansınız, elbette bunlar da Pisagor’a şunu söylemiştir: “Gözlerimin önünde olacaktır. Sözgelimi, arkadaşınızı azarlamak için kölelik ve ölüm dururken yıldızların düzeniyle nasıl yanıp tutuşuyorsunuz, hatta belki bazı anlarda uğraşabilirim?” Peki, ya biz; para tutkusu, mevki ailenizden nefret ettiğiniz hissine kapılıyorsunuz. tutkusu, saygısızlık, geri kafalılık içinde yüzerken Bunları hissediyorum diye suçlamayın kendinizi, gidip de dünyanın dönüşüyle mi uğraşacağız? İş- herkes bunları hisseder. Önemli olan davranışla- te, herkesin düşünmesi gereken şey, budur. rınızdır. Size suçluluk hissettiren tüm duyguların freni, davranışlarınızdır. Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerin hangisidir? Parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerin hangisidir? A) Bilim, topluma fayda sağlamazsa geçerli değil- dir. A) Bir insanı iyi veya kötü diye nitelendirmek doğ- ru değildir. B) Bilimin dahi çözemeyeceği sorunlar vardır. B) Önemli olan, olumsuz duyguları bile dizginle- C) Öncelikle hizmet edilmesi gereken şey, daima yecek iradeye sahip olmaktır. insan ve insanlıktır. C) Kötü etkileri olan duyguları değiştirmek için ça- D) İnsanların karşılaştığı sorunlar gök olayları ka- balamak gerekir. dar önemlidir. D) İnsanın hissettikleriyle davranışları zaman za- man farklılık gösterir. 95 8. Sınıf Ana Düşünce Bilgi ve Kavrama TEST - 43  5. Bizim Anadolu’da bir söz vardır: “Attığın taş, 7. Şayet sizden sokakları süpürmeniz istenirse ürküttüğün kurbağaya değmeli.” derler. Doğru Beethoven’ın beste yaptığı, Shakespeare’in şiir hedefi en iyi açıklayan sözlerden biri bu olabilir yazdığı gibi yahut Michelongelo’nun resim yaptı- bence. Tanıdıklarımdan biri, kendine bir hedef ğı gibi süpürün. Öyle güzel süpürün ki yerdeki ve koydu. İş güç bittikten sonra memleketi olan ka- gökteki herkes baktığında “Burada dünyanın en sabada bir restoran açacaktı. Gerçekten emekli iyi çöpçüsü yaşıyormuş.” desin. oldu, gitti, yıllarca didindi, istediği restoranı açtı. Şimdi ise mutsuz oturuyor. Çünkü o kasaba hal- Bu parçada iletilmek istenen düşünce aşağı- kının dışarıda yemek yeme alışkanlığı yokmuş. dakilerden hangisidir? Yukarıdaki paragrafın ana düşüncesi aşağıda- A) İnsanların sizi sevmesini istiyorsanız yaptığınız kilerin hangisidir? işi sevin. A) Doğru ve gerçekçi hedefler, insanı mutluluğa B) İstemediğiniz bir işi yapıyorsanız başarısız ol- ulaştırabilir. manız kaçınılmazdır. B) Sevdiği işi yapan insanlar mutlu olur. C) Yalnız severek yapılan işlerde başarı sağlanır. C) Amacından sapmak istemeyen insan, hedef D) Kişi, ne yaparsa yapsın, işini en iyi şekilde ve değiştirmemelidir. severek yapmalıdır. D) Hedeflerimize ulaşmak bizi her koşulda mutlu eder. 6. Dünyada hiçbir şey benimle başlamıyor ve 8. Çok varlıklı bir aileye mensup, anne babasının benimle bitmiyor. İnsanlığın ortak katındaki de- gurur kaynağı, en iyi okullarda okumuş, avukatlık ğerleri benden öncekiler başlattı, şimdi başkaları diploması almış ve çok önemli insanlar tanıyan bir da sürdürüyor ve benden sonra da başkaları sür- genç düşünün. Böylesine mükemmel koşullarda dürecek. Bu arada onları ben de sürdürmeye kişi başarısızlıkla tanışabilir mi? İşte, bu genç çalışıyorum. Her el uygarlığa bir tuğla ekleyerek tanışmıştı. Babasının yardımını ve sosyal çev- katkıda bulunur. resini kullanmadan iyi bir avukat olarak kendini kanıtlamak istiyordu. Fakat mahkeme salonunda Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdaki- bıraktığı ilk izlenim korkunçtu. Büyük bir yenilgiye lerin hangisidir? uğradı. Kendisini bitkin hissettiği bir anda, ondan çok daha kötü durumda olan insanları fark etti ve A) İnsanlığa ait değerler, hiçbir zaman tek bir ku- çözüm yolları düşünmeye başladı. Evet, ünlü bir şağa mal edilemez. avukat olamadı ama kendi felsefesini yarattı ve memleketini, Hindistan’ı, İngiliz egemenliğinden B) Dünyayı değiştirmeye bir kişinin gücü yetmez. kurtardı. O genç, Mahatma Gandhi’ydi. C) Hayata ilkel bir gözle bakmak, yanlış değerlen- Bu paragrafın ana fikri aşağıdakilerin hangisi- dirmeler yapmamıza sebep olur. dir? D) Yenilikçi insanlar, gelecekle iletişim kurar. A) Başarısızlığa uğradığımızda farklı bir alanla ilgi- lenmek bize iyi gelir. B) En zor durumlarda dahi vazgeçmeyip yaşama dair yeni amaçlar edinerek başarıya ulaşılabilir. C) Bakış açımızı değiştirmek bize yeni fırsatların kapısını açmayabilir. D) Yalnız kendi gücüne güvenen insanlar hayatta başarıyı yakalayabilir. 96 8. Sınıf Ana Düşünce Bilgi ve Kavrama TEST - 44  1. Dilde muhafazakar olmak gerekir. Ancak bu mu- 3. Artık, aynı çatı altında yaşadığınız ailenizle iki hafazakarlık geçmişe özlem duyarak orada takılıp çift laf etmeniz pek mümkün değil. Küçük toru- kalmak değil; Yunus Emrelerle, Pir Sultan Abdal- numun kulağında hep o garip kulaklığı. Ortanca larla, Aşık Paşalarla, Mehmed Akiflerle, Yahya kız, sürekli telefonda. Üniversite öğrencisi büyük Kemallerle beraber yaşamak, onlarla dost kal- torunum bilgisayarına sevdalı. Gelinime bir şey mak demektir. Çünkü dil, eskimiş çamaşır gibi söyleyecek olsam televizyonda pembe dizilerden çöpe atılacak bir bez parçası değildir. Paris’te biri başlıyor. Oğlumla konuşmaya yeltensem oğ- ünlü şairimiz Yahya Kemal Beyatlı’ya “İstanbul’un lumun belindeki o kıskanç çağrı aleti biplemeye nüfusu ne kadar?” diye sorduklarında, “Seksen girişiyor. İşte, uzay çağının insanoğluna en büyük milyon.” demiş. Soruyu soran kişi hayretler içinde armağan(!). “Dünyada o kadar çok nüfuslu bir şehir yok ki…” deyince, diplomat şairimiz “Biz ölülerimizle bera- Bu sözleri söyleyen kişinin asıl yakındığı du- ber yaşarız.” diye karşılık vermiş. rum aşağıdakilerin hangisidir? Parçada yazarın asıl anlatmak istediği aşağı- A) Toplumdaki bireylerin kendi kültüründen uzak- dakilerin hangisidir? laşması A) Geçmişte yaşamış şairleri örnek almamız ge- B) Çocukların sosyal alanlara yönlendirilmemesi rektiği C) Ailelerde yaşlılara değer verilmemesi B) Dilimizi korumak için başka dillerden sözcük almamamız gerektiği D) Teknolojinin insan ilişkilerini olumsuz etkilemesi C) Bize, atalarımızdan miras olan dilimize karşı hassas ve koruyucu davranmamız gerektiği D) Dilimizi zenginleştirmek için geçmiş dönemde yaşamış şairleri unutmamamız gerektiği 2. Geçenlerde, kitaplarımdan birinin arasında bir 4. Türkiye’deki et ve süt tüketiminin bazı Batı ül- not buldum. Benim yazımla kaleme alınmış, yedi kelerine göre az olduğunu görüp halkımız eti, sekiz sayfalık bir not. Ne yazdığımı hatırlayama- sütü sevmiyor, demiyoruz. ABD ile karşılaştırıp dım, merak ettim. On beş yıl öncesinin büyük kişi başına düşen otomobil sayısına göre halkı- sıkıntılarını okudukça o günlerdeki zavallılığıma mız otomobil kullanmayı sevmiyor da demiyoruz. bıyık altından gülüyordum. Aman Allah’ım! Neleri Oysa halkımız okumayı sevmiyor, diyebiliyoruz. dert etmişim o günlerde, neleri? Şimdi küçük bir Üstelik birçok yurttaşımızın “öğrenme, düşünme, çabayla çözümleyebileceğim sorunlar, dağ gibi düşündüğünü söyleme” hakkı uğruna nice güç- görünmüş bana o zaman. Sonra biraz düşününce lüklere direndiğini göz ardı ederek… o günlerde o dertlerin küçük olmadığına, büyü- yüp güçlenenin ben olduğuma karar verdim. Bu parçada karşı çıkılan esas durum aşağıda- kilerin hangisidir? Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı dü- şünce aşağıdakilerin hangisidir? A) Okumayı sevmemenin ekonomik nedenlere bağlanmasına A) Zaman içerisinde olgunlaşan insanın olaylara ve durumlara bakış açısı değişir. B) İnsanımızın okumayı sevmediği görüşüne B) Geçmişten ders almayanlar bugün mutsuz C) Okumanın bir gereksinim olarak düşünülmesine olur. D) Ülkemizin gelişmiş ülkelerle karşılaştırılmasına C) Kendini güçlü hissetmeyen kişiler, hiçbir prob- lemi çözemez. D) Zaman, her sorunun üstesinden gelir. 97 8. Sınıf Ana Düşünce Bilgi ve Kavrama TEST - 44  5. Birçok zaman, bütün geceyi çalışarak geçirdim. 7. “Bir bulutla kış olmaz, bir çiçekle yaz gelmez.” Gün doğduğunda bir sözcük olsun yakalaya- diye bir sözü vardır Aristotales’in. Kastettiği şu- madım. Kimi zamansa -tembel, aylak ve dalgın dur: Nasıl ki açan tek bir çiçek yahut yaşanan olduğum bir sırada- en güzel dizelerim kendiliğin- bir tek güneşli gün yazın geldiğini kanıtlamazsa den geliverdi. Öyleyken çalışmayı ve yorulmayı sizi hoşnut eden birkaç anın ardından da ger- kötülemedim, cefayı hor görmedim. Yağmurla çek mutluluğu bulduğunuzu söyleyemezsiniz. kaynak arasında suyun güç ve kuşkulu bir yolda Aristotales’e göre gerçek mutluluk kısa süre- aktığını düşündüm. Kendimi kil ve toprağa ben- li bir hoşnutluk değildir. Örneğin o, çocukların zettim. Toprak gibi süzüyor, kil gibi topluyordum mutlu olamayacağını düşünür. Çünkü çocuklar, suyu. Sonunda dizeler fışkırıyordu bağrımdan. yaşamlarına henüz başlamışlardır ve bu yüzden herhangi bir anlamda eksiksiz bir yaşama sahip Yukarıdaki parçada şair, kendisiyle ilgili aşağı- değillerdir. dakilerin hangisini vurgulamıştır? Parçadan hareketle Aristotales’in mutlulukla A) Gözlem gücünü kullanarak şiir yazdığını ilgili vurgulamak istediği aşağıdakilerden han- gisidir? B) Şiirlerinin hepsini birbirinden bağımsız yazdığı- nı A) Mutluluk, yaşamı anlamlandıran yaşanmışlıkla- rın toplamıdır. C) Şiir yazmak için en uygun zamanın geceleri ol- duğunu B) İnsanın mutluluğu kimi zaman küçük bir ana bağlıdır. D) Şiirin büyük bir emek ve sabır gerektirdiğine inandığını C) Kısa süreli mutluluklar yaşayanlar çevresindeki kimseyi mutlu edemez. D) Hayatı sorgulamayanlar gerçek mutluluğa ula- şamazlar. 6. Hepimiz bir zamanlar çocuktuk. Uzun süre, 8. Ülkemizi ziyaret eden yabancıların öncelikle ilgi- çoğunlukla birbirine aykırı istekler, tutkular ve sini çeken yer İstanbul’dur elbette. İstanbul’un eğiticiler tarafından yönetilip yönlendirildik. Bu- yeri başkadır. Hatta sadece İstanbul’a gelinir ve na rağmen, yargılarımız hâlâ yanlışsız ve sağlam Türkiye’ye gittim, diye anlatılır. Ya da Anadolu’yu değil oysa doğar doğmaz aklımıza sahip olabil- gezdim, derler. Çünkü bu yabancılar, Avrupa ya da seydik ve hayatta yalnız o bize yol göstermiş, bizi Kuzey Amerikalılardır; gidilen yer de Asya olma- yönetmiş olsaydı yargılarımız daha yanlışsız ve lıdır. Asya’yı aramak için gelinir önce Türkiye’ye. sağlam olabilirdi. Şayet gelenler, elleri kalem tutan kimselerse gör- düklerini yazarlar. Ya günlüklerine yazarlar ya da Bu parçada yazar, aşağıdakilerden hangisini kitaba dökerler. vurgulamaktadır? Bu parçaya göre ülkemizi ziyaret etmenin asıl A) Çocukların eğitimciler tarafından yanlış yön- amacı aşağıdakilerin hangisidir? lendirildiğini A) Avrupa ülkeleriyle Türkiye’yi karşılaştırmak B) İnsanın yaşamını çocukluk döneminde öğreni- lenlerin belirlediğini B) Asya’nın özelliklerini Türkiye’de görebilmek C) Çocuklara aklını kullanma becerisinin kazandı- C) Anadolu kültürünü öğrenmek rılması gerektiğini D) Türkiye’nin tarihini keşfetmek D) Doğru düşünme yöntemlerinin kimse tarafın- dan bilinmediğini 98 8. Sınıf Yardımcı Düşünce Bilgi ve Kavrama TEST - 45  1. Japonlar, doğaya ve güzelliklere çok bağlı bir 3. Kendine güvenme, kendiyle barışık olma çocuk- ulustur. Biliyorsunuzdur, çiçek düzenleme sanatı luk yıllarında öğrenilen duygulardır. Kendilerini “ikebana”yı onlar dünyaya hediye etti. Her sene oldukları gibi kabul edebilen insanlar, çok daha köklerini ve dallarını budayarak saksı içinde ye- sancısız geçirirler bu öğrenme dönemini. “Ben tiştirdikleri yüzlerce yıllık ağaçlar bütünüyle onlara buyum.” diyebilmek özgüven kazanma yolun- özgü bir sanat. Japonların ilginç uğraşlarından da atılacak en önemli adımdır. Kusurlarını da biri. Saksı içinde yetiştirdikleri bodur ağaçların ki- yeteneklerini de olduğu gibi kabullenir insan. minin yaşı elli, kiminin yetmiş, kiminin daha fazla; Hatta kusurlarına gülebilir. Eğer siz bunu çocuk- şaşılası bir durum. luğunuzda elde edemediyseniz şimdi hiç vakit kaybetmeyin, başlayın. Aşağıdakilerin hangisi bu parçadan çıkarılabi- lecek bir bilgi değildir? Aşağıdakilerden hangisi bu paragraftan çıka- rılabilecek bir yargı değildir? A) Japonlar, doğa sevgisini sanat hâline getirmiş- tir. A) Kendine güvenen insanlar, kendilerini oldukları gibi kabullenebilenlerdir. B) Saksı içinde yetiştirilen bodur ağaçların doğası bozulur. B) Çocukken kazanamadığımız bazı duyguları sonradan telafi etmemiz zordur. C) Çiçek düzenleme sanatının yaratıcısı Japonlar- dır. C) Kişinin kendisiyle barışık olması, özgüven ka- zanmasını kolaylaştırır. D) Japonların, ilginç denebilecek birden fazla uğ- raşları vardır. D) Özgüven, çocuklukta kazanılan bir duygudur. 2. Kızılırmak Anadolu’nun şerefi, şöhreti, bayrağı… 4. Krallar hiçbir şeyimi almazlarsa bana çok şey ver- Manzarası bana her zaman heybetli gelmiştir. miş olurlar, hiçbir kötülük etmezlerse yeterince Yatağına sığamayan bir hevesle ovalara inip et- iyilik etmiş sayılırlar bana. Bütün isteğim bu- rafa yayıldığında da yalçın dağlar arasına sıkışıp dur onlardan. Ama nasıl şükrediyorum Tanrı’ya, girdaplar yaparak köpürdüğünde de kendimi kar- varımı yoğumu bana aracısız vermiş, beni yalnız şısında çaresiz bir su damlası gibi hissederim. kendisine borçlu kılmış olduğu için. Nasıl yalva- Damarlarında gezen kanda kızıl sularından bir rıyorum ona gece gündüz, beni hiçbir zaman, madde mi var? Nedir, İstanbul’un bu avare oğ- kimseye karşı ağır bir minnet altına sokmasın lunu Anadolu’nun şöhretli ırmağına bağlayan? diye! Ne mutlu bana, özgürce bunca zaman yaşa- Senin manzaran bana ecdadımla karşılaşmış gibi dım. Böyle bitsin ömrüm! Bütün çabam, kimseye hürmetler, hayretler veriyor. Diyorum ki kim bilir muhtaç olmadan yaşamak. dedelerim kaç kez sularını ejder gibi yararak geç- miş; kaç defa ateşler yakarak sahillerinde, etrafa Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangi- korkular vermişlerdir. si söylenebilir? Bu parçadan Kızılırmak ile ilgili aşağıdakilerin A) İnsanlarla paylaşım yapmaktan hoşlanmadığı hangisi çıkarılamaz? B) Dünyadaki tüm insanlara sevgiyle yaklaştığı A) Geçmişten bugüne birçok kişinin Kızılırmak’a yolu düştüğü C) Hoşgörünün en önemli duygu olduğunu dü- şündüğü B) Anadolu için önemli olduğu D) Başkalarına karşı kendini borçlu hissetmenin C) Yalçın kayalar arasında aktığı esaretle eş değer gördüğü D) Anadolu’nun en büyük ırmağı olduğu 99