Domateste Görülen Diğer Hastalıklar
1. Domateste Çiçek Ucu Çürüklüğü
Semptomları:
Domatesteki çiçek ucu çürüklüğü hastalığına domates meyvesindeki düşük kalsiyum konsantrasyonu neden olur; semptomlar başlangıçta açık ten rengi, suyla ıslanmış alanlar olarak ortaya çıkar ve daha sonra büyüyüp siyaha ve kösele görünümüne dönüşebilir; semptomlar en sık domates meyvesinin çiçek ucunda görülür, aynı zamanda meyvenin yan tarafında da görülebilir; domateste çiçek ucu çürüklüğü, meyvenin dışında hiçbir görünür semptom olmaksızın dahili olarak da meydana gelebilir.
Sebep:
Fizyolojik bozukluk.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Domateste çiçek ucu çürüklüğüne sebep olan düşük kalsiyum, topraktaki diğer iyonların rekabetinden kaynaklanabilir, örneğin potasyum. Diğer sebepler olarak; kuraklık stresinden de kaynaklanabilir, hızlı vejetatif büyümeyi destekleyen toprak nemindeki dalgalanmalar veya aşırı miktarda azotlu gübre uygulaması domateste bu hastalığın oluşmasına sebebiyet verebilir.
Mücadele Yöntemleri:
Toprak pH’ını 6,5’te koruyun. Topraktaki kalsiyum konsantrasyonunu artırmak ve diğer iyonlarla rekabeti azaltmak için kireçli toprak, kuraklık stresini azaltmak için de malç kullanın. Topraktaki amonyum iyonlarının artması kalsiyum ile rekabeti artırabileceğinden amonyum gübrelerinden kaçının, bunun yerine nitrat kullanın, aşırı gübrelemeden kaçının.
2. Domateste Kedi Yüzü, Çatlama
Semptomları:
Kedi suratı genellikle çiçek ucunda oluşur, domates meyveleri genellikle meyvenin çiçek ucuna yakın büyük delikler veya mantarımsı kahverengi izlerle şekilsizdir; meyveler genellikle basıktır ve böbrek şeklinde olabilir; Meyvenin üzerindeki delikler meyvenin derinliklerine uzanır.
Sebep:
Fizyolojik bozukluk.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Kedi yüzü deformitesi muhtemelen çiçeğin oluşumu sırasında meydana gelen ve meyvenin anormal gelişimiyle sonuçlanan iç veya dış değişikliklerden kaynaklanmaktadır; kesin nedeni bilinmemektedir, meyve deformasyonunda birkaç faktör olabilir; Soğuk havanın gündüz ve gece arasındaki aşırı sıcaklık dalgalanmalarının bir faktör olduğu bilinmektedir; ayrıca hormon bazlı herbisitler de kedi yüzüne neden olabilir; Büyük domates üreten çeşitler, kedi yüzüne daha yatkındır.
Mücadele Yöntemleri:
Domates bitkilerini aşırı budamaktan kaçının; hızlı vejetatif büyümeyi destekleyen nitrojen ile aşırı gübrelemeden kaçının; Bir serada domates yetiştiriyorsanız, özellikle geceleri sıcaklığın zararlı seviyelere düşmesini önlemek için bitkilere ısı sağlayın.
3. Domateste Ödem
Semptomları:
Yapraklarda epidermal ve iç yaprak hücrelerinin yırtılmasının neden olduğu şişlikler ve / veya kabarcıklar veya nasırlar; kıvrılan deforme yapraklar; yaprak dokusu, yaprak olgunlaştıkça da yırtılabilir; semptomlar genellikle hastalık veya böcek hasarı ile karıştırılır
Sebep:
Fizyolojik bozukluk.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Domateste ödem, su topraktan yapraklara doğru daha hızlı emildiğinde oluşur ve toprağın çevresindeki havadan daha sıcak olmasından kaynaklanır.
Mücadele Yöntemleri:
Domates bitkileri her zaman iyi drene olan toprağa veya saksı ortamına dikilmelidir; özellikle düşük ışık ve düşük sıcaklık dönemlerinde domates bitkilerinin aşırı sulanmasından kaçının; bir serada domates yetiştiriyorsanız, drenajı ve hava sirkülasyonunu artırmak için yapılabilecek her şey ödemin önlenmesine yardımcı olacaktır; sabahları serayı havalandırarak seradaki nemi azaltın (dış ortam sıcaklığına bağlı olarak bu süre zarfında ısının artırılması gerekebilir)
4. Domateste Gübre Yanıklığı
Semptomları:
Semptomlar önce büyümenin yavaşlaması ve solma şeklinde görünebilir; yaprak uçları ve kenar boşlukları kahverengiye döner; bitkiler kavrulmuş bir görünüme sahiptir.
Sebep:
Aşırı azot tuzları.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Gübre yanmasına genellikle topraktaki aşırı azot tuzları neden olur ve bu da bitki dokularında ozmotik strese neden olur. Dokular kurur ve ölür, bu da yaprakların karakteristik yanık görünümüne neden olur.
Mücadele Yöntemleri:
Bitkilerin büyüdüğü toprak için uygun dozda gübre uygulayın – bir toprak testi ile besin gereksinimleri belirlenebilir; sıvı gübre kullanılmışsa, bazı tuzları topraktan süzmek için bitkiler yoğun şekilde sulanarak semptomlar tersine çevrilebilir.
5. Domateste Küçük Yaprak
Semptomları:
Küçük yaprak belirtileri arasında genç yapraklarda damarlar arası kloroz, orta damar boyunca yaprakların çarpılması ve genişlememesi, meyvelerin kaliksten çiçek izine uzanan radyal çatlakları ve çiçeklerin kurulamaması; semptomlar artan yaprakçık bozulmasına ve daha belirgin damarlar arası kloroza doğru ilerler.
Sebep:
Fizyolojik bozukluk.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Domateste küçük yaprağa üç sebep gösterilmektedir:
1) yüksek toprak sıcaklıkları
2) yüksek toprak nemi
3) toprakta yatkınlık yaratan bakteri / mantar mikroorganizmaları popülasyonunun varlığı.
Mücadele Yöntemleri:
Küçük yaprak genellikle tarlaların su dolu alanları ile ilişkilidir, etkilenen alanların daha sonra kuruması genellikle sorunu çözer ve sonraki bitki büyümesi normal olur; toprak pH’ını kontrol etmek de soruna yardımcı olabilir.
6. Domateste Magnezyum Eksikliği
Semptomları:
Magnezyum bitkide oldukça hareketlidir ve noksanlık belirtileri ilk olarak alt yapraklarda görülür. Alt yapraklarda semptomlar daha şiddetlidir. Eksiklik belirtileri damarlar arası klorozdan oluşur (yaprak damarları yeşil kalırken aralarındaki bölgeler sararır). Yaşlı yapraklar damarlar dışında yeşil rengini kaybeder. İnterveinal kloroz, etkilenen bölgelerde nekroza (doku ölümü) yol açabilir. Domates yapraklarında ileri düzeyde magnezyum eksikliği etkilenen bölgelerin morarmasına neden olur. Ayrıca alt yaprakların dökülmesine neden olabilir. Magnezyum noksanlığı meyveyi etkilemez ancak şiddetli noksanlık bitkileri strese sokarak verimin düşmesine neden olabilir.
Sebep:
Beslenme bozukluğu
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Magnezyum noksanlığı tarlada yetiştirilen domateslerde nadir görülürken, topraksız domates kültüründe daha sık görülmektedir. Magnezyum noksanlığı, kolayca yıkanabilen kumlu topraklarda yaygındır. Aşırı potasyum seviyeleri de magnezyum eksikliğine neden olabilir ve yüksek oranda amonyum nitrat içeren gübreleme de magnezyum eksikliğine katkıda bulunabilir.
Mücadele Yöntemleri:
Domateste magnezyum noksanlığı, toprak pH’sının yükseltilmesi isteniyorsa toprağa dolomit kireci uygulanarak veya magnezyum içeren gübre uygulamaları ile önlenebilir.
7. Domateste Azot Eksikliği
Semptomları:
Etkilenen bitkilerin boyutu daha küçüktür ve sağlıklı bitkilerden daha az kuvvetli büyür; belirtiler önce yaşlı yapraklarda görülür; domates yaprakları, ara sıra mor yaprak damarlarının eşlik ettiği genel bir sararma sergiler; bitkiler daha ince gövdelere sahiptir ve meyveler sağlıklı bitkilerden daha küçüktür; meyveler sağlıklı bitkilerden daha açık kırmızı renkte şekilsiz olabilir.
Sebep:
Beslenme bozukluğu
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Azot eksikliği genellikle yetersiz gübre uygulaması nedeniyle domates tarlalarında ortaya çıkar; şiddetli yağmur, kumlu topraklardan nitrojeni süzebilir.
Mücadele Yöntemleri:
Erken tespit edilirse, azot eksikliği belirtileri uygun miktarlarda azotlu gübre uygulanarak tedavi edilebilir.
8. Domateste Fosfor Eksikliği
Semptomları:
Sağlıklı bitkilere kıyasla domates fidelerinin büyümesi azalır; yapraklar daha koyu yeşil görünür ve mor bir renk alabilir; eski domates bitkilerinde yapraklar dik olarak büyür ve üst yüzeyde açık yeşil ve alt yüzeyde mor görünür; belirtiler önce yaşlı yapraklarda görülür.
Sebep:
Beslenme bozukluğu
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Halihazırda tarım amaçlı kullanılan topraklarda fosfor noksanlığı nadirdir; tarlada yetiştirilen domateslerde fosfor noksanlığı daha çok ekin yetiştirmek için hiç kullanılmamış yeni temizlenmiş topraklarda görülür; Topraksız domates kültürlerinde besin maddesi uygulamalarının yetersiz olması durumunda fosfor noksanlığı meydana gelebilir.
Mücadele Yöntemleri:
Belirli bir saha için uygun uygulamayı belirlemek için ekimden önce topraktaki fosfor seviyeleri ölçülmelidir; Domates gelişiminin başlamasından sonra yapılan uygulamalar genellikle semptomları önlemede başarılı olmadığı için ekimden önce toprağa fosfor uygulanmalıdır.
9. Domateste Potasyum Eksikliği
Semptomları:
Etkilenen bitkiler, daha küçük meyvelere ve daha düşük verime sahip sağlıklı bitkilerden daha küçüktür; domates yapraklarında “bronzlaşma” görülür, daha yaşlı bitki yaprakları bronzlaşır ve ardından bitki yaprak kenarları da kahverengileşir; uzun süreli eksikliğinde yaprak kenarlarında nekrotik olur ve yaprak damarları arasında sararmalar meydana gelir.
Sebep:
Beslenme bozukluğu
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Potasyum eksikliği genellikle yetersiz gübrelemeden kaynaklanır, besin maddesinin yoğun yağışlarla topraktan kolayca sızdığı kumlu topraklarda daha sık görülür.
Mücadele Yöntemleri:
Potasyum eksikliği, besin maddesinin yan pansuman olarak uygulanması ve/veya bir sulama sistemi ile düzeltilebilir.
10. Domateste Güneş Yanığı
Semptomları:
Güneş yanığı belirtileri en çok yeşil meyvelerde görülür; meyvenin güneşe bakan yanlarında beyaz veya sarı nekrotik lekeler oluşur; kabarcıklar sarı bir hale ile beyaz olabilir; hasarlı alanlar görünüm olarak düzleşebilir ve doku olarak kağıtsı olabilir; hasarlı alanlar genellikle ikincil patojenler tarafından istila edilir ve siyaha döner.
Sebep:
Fizyolojik bozukluk.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Güneş hasarı, aniden gölgeli bir yerden tam güneşe taşınan bitkilerde yaygındır.
Mücadele Yöntemleri:
Tam yaprakları olan sağlıklı bitkiler güneş yanığına daha az duyarlıdır, çünkü yapraklar meyvelere gölgeleme sağlar, bitkilerin düzenli olarak sulanmasını ve yeterince döllenmesini sağlar; meyveleri güneşten korumak için gölge bezi kullanın; güneş yanığına yol açabilecek yaprak dökülmesini önlemek için gelişen hastalıkları kontrol edin.
11. Domateste Su Stresi
Semptomları:
Yapraklar yeşildir ama zamanla solar. Yapraklar kıvrılır ve sonunda bitkiden düşer.
Sebep:
Fizyolojik stres.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Sıcak günlerde geçici olarak solan bitkiler ile topraktaki nem eksikliğinden dolayı stres altında olanları ayırt etmek önemlidir; çok sıcak günlerde, domates bitkileri terleme hızı topraktan suyun kökler tarafından alınma oranını aştığı için solar ve bitkiler genellikle daha soğuk olan akşamları iyileşeceklerdir.
Mücadele Yöntemleri:
Su stresini önlemek için domates bitkileri derinlemesine ve eşit olarak sulanmalıdır; toprağı nemli tutmaya özen gösterin aynı zamanda toprağın ıslak olmamasını sağlayın ; tekrar sulamadan önce toprağın üst kısmının kurumasına izin verin. Küçük saksılardaki büyük bitkilerin toprak nemi konusu çok önemlidir ve zordur.
12. Domateste Fermuarlama
Semptomları:
Bu bozukluk (abiyotik hastalık), çiçek anterinin büyümekte olan meyveye yapışmasıyla oluşur. Karakteristik belirti, fermuarı andıran enine izleri olan ince kahverengi uzunlamasına bir yara izidir. Meyveyi aşağıya doğru uzatır. Bir meyvede birden fazla yara izi olabilir. Yaranın yanında açık bir delik oluşabilir. Etkilenen meyveler katı ve yenilebilir kalır; çürük oluşmaz.
Sebep:
Fizyolojik bozukluk.
Hastalığın Gelişme Koşulları:
Domates meyvesindeki fermuar izleri soğuk havalarda görülme olasılığı daha yüksektir. Bazı çeşitler bu bozukluğa daha yatkındır.
Mücadele Yöntemleri:
Fermuarlanmayı önlemenin en etkili yöntemi fermuarlanmaya yatkın olmayan çeşitler yetiştirmektir. Serada domates yetiştirirken uygun sıcaklıklar muhafaza edilmelidir.
“Domateste Görülen Diğer Hastalıklar” için bir görüş