Uluslararası ticaretin en önemli unsurlarından birini oluşturan karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığını kolaylaştırmak amacıyla oluşturulan TIR Sözleşmesi’ne ülkemiz 1966 yılında taraf olmuştur.
TIR sistemi, eşyanın uluslararası taşınmasında kullanılan bir gümrük transit sistemidir. TIR Karnesi uluslararası kara taşımacılığını dolayısıyla uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasını sağlayan bir gümrük transit belgesidir.
Eşya, TIR Karnesi himayesinde hareket noktasındaki gümrük idaresinden, varış noktasındaki gümrük idaresine kadar bir prosedür altında taşınır ve bu prosedüre TIR Sözleşmesi kapsamında “TIR taşıması” denir.
TIR Sistemi altında karayolu ile uluslararası eşya taşıması yapmak isteyen adayların Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından (C1), (C2), (C3), (E2), (L2), (M3) veya (R2) yetki belgesi almış olmaları zorunludur.
TIR Sistemi ve Türkiye’deki Son Değişiklikler
Avantajları
• Ticareti ve taşımacılığı kolaylaştırmak.
• Sınır geçişlerindeki gecikmeleri önler; formaliteleri azaltarak taşıma maliyetini düşürür.
• Standart kontrollerin uygulanması ve standart belgelerin kullanılmasıyla geçişleri kolaylaştırır; ve sonuç olarak Uluslararası ticaretin gelişmesini teşvik eder.
• Eşyanın uluslararası sınırları geçerek bir yerden başka bir yere en az müdahale ile taşınmasını sağlar.
• Geçiş sınırlarında gümrük garanti depozitosu vermeye gerek yoktur.
• Uluslararası eşya taşımacılığı sırasında risk sayılan gümrük vergi ve resimleri 60.000 € a kadar garanti altına alınmıştır.
• Eşyanın geçişlerinde muayene ihtiyacını azaltır.
• Gümrük kontrolünü ve dokümantasyonu kolaylaştırır.
• İthalat ve ihracat için iç gümrükleme noktalarını kullanarak Gümrük personeline daha verimli çalışma imkanı sağlar.
Türkiye’deki Son Değişiklikler
• TIR Sisteminin Bilgisayarlaştırılması ve e-TIR Pilot Projeleri halen devam etmektedir.
• TIR taşımacılığı yapacak firmaların tezkiye işlemleri (yetkilendirme) Gümrükler Genel Müdürlüğü TIR Dairesince yapılmaktadır.
• TIR İşlemlerine Dair 3 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliğ ile karayoluyla uluslararası taşımacılıkta gümrük kontrollerinin etkinliğinin artırılması ile güvenli taşımacılık yapılabilmesine yönelik olarak Türkiye Gümrük Bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarının konaklama yapabileceği konaklama yerlerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Söz konusu Tebliğ kapsamında, mevcut TIR Konaklama yerlerindeki güvenlik standartlarının yükseltilmesi hedeflenmiştir ve ülkemizi transit geçen TIR’lara Tebliğ kapsamında belirlenen park alanlarında konaklama zorunluluğu getirilmiştir. Tebliğ, yayınlandığı tarihten 6 sonra yürürlüğe girecektir.
Tebliğ kapsamında, Türkiye Gümrük Bölgesine ilk giriş gümrük idaresince karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarına, konaklama yapılabilecek yerlere ilişkin bilgileri içeren liste verilecek ve Türkiye Gümrük Bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarının, bu Tebliğ ile izin verilen konaklama yerleri dışındaki bir yerde konaklama yaptıklarının tespit edilmesi durumunda ise, Gümrük Kanununun 241 inci maddesi uyarınca cezai yaptırım uygulanacaktır.
• Gümrükler Genel Müdürlüğü, ilgili Tebliğin uygulanması amacıyla gerekli göreceği düzenlemeleri yapmaya, her türlü tedbiri almaya, özel ve zorunlu durumları inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.
Şükrü KIZILKURT
Gümrük Müşaviri – Eğitmen
www.gumed.net
