DİLEK YARIMADASI – BÜYÜK MENDERES DELTASI MİLLİ PARKI

 

Türkiye’nin ve dünyanın en benzersiz doğal alanlarından birisi olan Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Millî Parkı 27.675 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 yılında Millî Park ilan edilen Dilek Yarımadasına, 16.690 hektarı 1994 yılında Milli Park ilan edilen Büyük Menderes Deltasına aittir.

 

Karşısında Ege adalarından Samos (Sisam) adası bulunan Millî Parkın Dilek Yarımadası bölümü, Samsun Dağları’nın Ege Denizi’ne doğru uzanan son noktasıdır. 20 km uzunluğunda ve ortalama 6 km genişliğindedir. Jeolojik yapısı; Paleozoik şistler, Mezozoik kalkerler ve mermerler ile Neojen tortul kütlelerden meydana gelmiştir. Yarımadanın morfolojik yapısı içinde bir çok tepe, vadi, koy ve kanyon bulunur.

 

Park alanı içerisindeki en önemli kanyon, 15 km uzunluğundaki Oluklu Kanyon’dur. Kanyon’daki belirlenmiş yürüyüş yollarında, doğa ile başbaşa kalmak isteyen ziyaretçiler, yaklaşık 4-5 saat boyunca, Milli Park’ın eşsiz bitki örtüsü, dereleri, havuzları, şelalesi ve harika manzaraları arasında, benzersiz bir deneyim yaşama fırsatı yakalayabilirler.

 

Ortalama 650 m yüksekliğe sahip yarımadanın en yüksek yeri Milli Parkın adını aldığı Mykale yani Dilek Tepe’dir ve 1237 m yüksekliğindedir. Dilek Tepesini bir diğer özelliği de tarihte ilk uçan insan olarak bilinen İkarus’un balmumundan yaptığı kanatlarıyla buradan özgürlüğe uçmasıdır. Ayrıca yarımada kumlu, killi, yatık ve yüksek kıyı şekillerini içeren plajlarıyla ilgi çekici kıyı özelliklerine sahiptir. Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı sahilleri, Türkiye’nin yapılaşmanın olmadığı, en temiz ve doğal kıyılarındandır. Milli Park’a gelen yerli ve yabancı ziyaretçiler, düzenlenmiş alanlarda günübirlik olarak; Uluslar arası Mavi Bayrak ödüllü koylarında deniz sporları yapabilmektedirler.

 

Yarımadanın güneyine bitişik olan Büyük Menderes Deltasının en önemli su kaynağı 584 km. uzunluğundaki Büyük Menderes Nehridir. Delta, birkaç lagün, tuzcul bataklıklar ve çamur düzlüklerini kapsayan taşkın sahası özelliğinde önemli bir sulakalandır. Bu alan zengin biyolojik çeşitlilik, nesli tükenmek üzere olan canlıları ve endemik türleri barındırması nedeniyle uluslararası öneme sahiptir.

 

Milli Park, Uluslararası Sulakalanlar Sözleşmesi (Ramsar), Avrupa´nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunmasına Yönelik Sözleşme (Bern), Biyolojik Çeşitlilik Anlaşması (Rio) ve Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona) kapsamında korunan alan niteliğindedir. Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, Önemli Kuş Alanı, Önemli Bitki Alanı ve Önemli Memeli Alanı olması nedeniyle aynı zamanda Önemli Doğa Alanıdır .

 

M.Ö. 9. yy’da 12 Ege (Iyon) kentinin kutsal toplanma merkezi Panionion, antik Thebai kenti, Ayayorgi Manastırı, tarihi Doğanbey Köyü, Karina, Hagios Antonios Manastırı ve Zeus Mağarası da Milli Park sınırları içerisindedir. Milli Park’a gelen ziyaretçiler Ayayorgi Manastırı ve Hagios Antonios Manastırı haricindeki diğer kültürel değerleri gezebilmektedirler.

 

Yılda yaklaşık 500 000 yerli ve yabancı misafir Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nı ziyaret etmektedir. Ziyaretçiler, düzenlenmiş alanlarda günübirlik olarak, deniz sporları yapabilecekleri gibi, eko-turizm kuralları çerçevesinde, belirlenmiş rotalarda doğa yürüyüşü, dağ bisikleti, foto safari, manzara izleme, olta balıkçılığı, kültürel yürüyüşler, kuş gözlemciliği ve botanik turu etkinliklerini de yapabilirler.

 

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, dünyada bir örneği daha olmayan; bir yanda Akdeniz’den Kafkasya’ya kadar kıyılarda yayılım gösteren neredeyse tüm bitkilerin doğal olarak bir arada görüldüğü botanik bahçesi; yırtıcı kuşları ve vahşi hayvanlarıyla bir dağlık arazi ve onu çevreleyen sualtı zenginlikleri, diğer yanda da yüzlerce kuş türünü barındıran, zengin balık çeşitleriyle bir delta ve bütün bunları çevreleyen tarihi ve kültürel zenginliklere sahiptir.

 

 

GÜNÜBİRLİK KULLANIM ALANLARI

 

Genel Açıklamalar:

 

Dilek Yarımadası – B. Menderes Deltası Milli Parkı’nın kuzey kıyısındaki 4 adet koy, ziyaretçilerin temel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için Günübirlik Kullanım Alanları olarak düzenlenmiştir.

 

İçmeler, Aydınlık, Kavaklıburun ve Karasu Günübirlik Kullanım Alanlarına Giriş Kapısı’na göre, sırasıyla 1.km, 5.km., 9.km ve 11.km’ler den ulaşılmaktadır.

 

Projelerine uygun olarak düzenlenen Günübirlik Kullanım Alanları’nın kapasiteleri, yapılan değerlendirmeler sonucunda 4500 kişi/gün olarak belirlenmiştir.

 

• İçmeler Koyu             : 1200 kişi/gün
• Aydınlık Koyu           : 1000 kişi/gün
• Kavaklıburun Koyu   : 1500 kişi/gün
• Karasu Koyu              :   800 kişi/gün

 

Günübirlik kullanım alanlarında bulunan ve işletmeciler tarafından işletilen Kır Gazinosu, Satış Büfesi ve bunların ön kısımlarındaki Plaj Üniteleri hariç olmak üzere; alanlarda bulunan diğer bütün yapı ve tesisler yerli ve yabancı ziyaretçilere ücretsiz olarak kullandırılmaktadır.

 

 İçmeler Koyu

 

 

a.) İÇMELER PLAJI :

 

Giriş yolunun ilk virajında, sağ tarafta düzenlenmiş günübirlik alanların ilki olan, Horoz Dere’nin oluşturduğu vadinin denize ulaştığı İçmeler Koyu kuş bakışı görülür. Ağaçlar ile kumsalın birleştiği sıcak günlerde serinleme imkanının bulunduğu alan toplamı 4.5 ha. dır.

 

600m uzunluğunda bir plaja sahip günübirlik tesis alanında bir adet Kır Gazinosu, 3 adet Tuvalet Binası ( 19 adet erkek ve 19 adet bayan ) ve 40 tonluk Su Deposu da bulunmaktadır. Oldukça düz sayılabilecek meyile sahip İçmeler Koyuna ana yoldan ayrılan toprak yol ile ulaşılmaktır. Oldukça sık çamlık, yer yer fundalıkların oluşturduğu bitki topluluğunda münferit çınarlarda bulunmaktadır.

 

İçmeler koyundaki mevcut tesisler yaklaşık 1200 kişiye hizmet verebilecek kapasiteye sahiptir.

 

b.) AYDINLIK PLAJI :

 

Helikopter pistinin kuzeyinde, ikinci düzenlenmiş günübirlik alan olan Aydınlık Koyu bulunmaktadır. Aydınlık koyu iki noktadan ana yola bağlanmaktadır. Toplam 6.71 ha. lık alanda yapılan günübirlik tesisler, bir adet Kır Gazinosu, bir adet Satış Büfesi, 3 adet Tuvalet Binası ( 10 adet erkek ve 11 adet bayan ) ve 50 tonluk Su Deposudur. 800m’lik doğal plajı ile, milli parkın kavaklıburun koyundan sonra ikinci uzun plajına sahiptir. Çam ağaçları ile kaplanan, münferit çınar ağaçları ile yer yer fundalıkların bulunduğu aydınlık koyunun arazisi düze yakın, az eğimlidir.

 

  Aydınlık koyundaki mevcut tesisler yaklaşık 1000 kişiye hizmet verebilecek kapasiteye sahiptir

 

 

c.) KAVAKLIBURUN PLAJI :

 

Kavaklıburun koyu günübirlik tesis alanı toplam 8.06ha. lık bir alanda düzenlenmiştir. Yer yer kavak ağaçlarının bulunduğu alan sık çamlık ve fundalık ile kaplıdır. Az engebeli düze yakın eğimi olan kavaklıburun koyu, 1000m lik plaj uzunluğu ile milli parkın en uzun plajına sahiptir. Alanda bir adet Kır Gazinosu, bir adet Satış Büfesi, 4 adet Tuvalet Binası ( 16 adet erkek ve 19 adet bayan ) ve 50 tonluk Su Deposu bulunmaktadır.

Kavaklıburun koyundaki mevcut tesisler yaklaşık 1500 kişiye hizmet verebilecek kapasiteye sahiptir.

 

Kavaklıburun Koyu (Kalamaki)

d.) KARASU PLAJI :

 

Kavaklıburun koyunun hemen batısında yer alan karasu koyu toplam 4.04 ha. büyüklüğünde olup, 600m uzunluğunda plaja sahiptir. Kısmen engebeli olan arazide az miktarda çam, çok sık fundalık ile kapalı olup, münferit yaşlı çınarlar bulunmaktadır. Günübirlik tesiste bir adet Satış Büfesi, 1 adet Tuvalet Binası ( 4 adet erkek ve 5 adet bayan ) ve 25 tonluk Su Deposu vardır.

 

Karasu koyundaki mevcut tesisler yaklaşık 800 kişiye hizmet verebilecek kapasiteye sahiptir.

 

 

Karasu Koyu

 

Milli Parktan Görünüm

 

BAYRAK ADASI

 

Ege Denizi'ndeki irili ufaklı adalardan biri olan tarihi Güzelçamlı beldesi sınırları içerisindeki 3217 parsele kayıtlı Bayrak Adası'nın tapusu Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne ait olmasına rağmen, ada Büyük Menderes Deltası Dilek Yarımadası Milli Parkı kapsamında 1. derecede doğal sit alanında bulunuyor.

 

Bayrak Adası Görünüm

 

Bayrak Adası, Kuşadası'na bağlı Güzelçamlı beldesindeki Büyük Menderes Deltası Dilek Yarımadası Milli Parkı ile Yunanistan'ın Sisam adası arasındaki darboğazın tam ortasındadır. 700 metre ile Türkiye kıyılarında yabancı bir ülkeye en yakın sınır alanı içerisindedir. Dilek Yarımadası'ndaki İlyas ağa karakolu ile Sisam Akra Gatos arasında boğaz başlar. Bayrak Adası boğazı tam ortasından ikiye böler. Adanın her iki yanı derin geçittir. Sisam tarafı daha geniş olduğundan bütün kruvaziyer gemiler bu tarafı tercih eder. Birçok özel yat ise manzaranın keyfini çıkarmak için, Milli park kıyılarına paralel geçer. Boğazda akıntı çoktur. Akıntı genellikle doğu ve poyraz yönünde akar. Bayrak Adası'nın etrafında melanur, sargoz, eşkine ve müren balıkları boldur. Denizciler arasındaki ismiyle darboğaz, yaklaşık 1 mil genişliğinde ve 4 mil uzunluğundadır. Hatta Bayrak Adası'ndan karşı Yunanistan kıyılarına yüzülerek geçilecek mesafededir.

 

Fener

 

Dünyada gelişen teknolojiyle birlikte, deniz trafiği de yoğunlaştığından, riskli yerlere deniz fenerleri konulmaya başlanmıştı. 1949 yılında hizmete giren Bayrak Adası Deniz Feneri de bunlardan biriydi. Bayrak Adası feneri boğazın ortasında mahrumiyet bölgesinde olduğundan, o yıllarda fenere 2 kadro verilir. Karı-koca 2 kişi adadaki fenere yerleştirilir. Küçük bir tekneyle ayda bir iki kez Kuşadası'ndan ihtiyaçlarını karşılayan fenerci, zor koşullarda görevini sürdürürdü. Kuşadası'ndan kayıkla getirdiği unlarla ekmeklerini  fırında yaparlardı.

 

Su ihtiyaçlarını yapmış oldukları sarnıçta biriken yağmur sularından giderirlerdi. Eğer yağmur yoksa en yakın yer olan Dipburun karakoluna kayıkla giden fenerci, karakolun biraz ilerisinde bulunan tatlı su kaynağından testilerini doldurarak, tekrar adaya dönerdi. Sonradan yapılan su sarnıcının yanında da antik özelliği olan eski bir sarnıç bulunmaktadır. O yıllarda Sisam kıyılarında böyle yerleşim alanları yoktu. 1980'li yıllarda yeter artık diyen fenerci emekliye ayrılınca, adadaki fenerciliğe talipli çıkmamış ve mevcut kadro Kuşadası Güvercinada Feneri'ne verilmiş, Bayrak Adası da fenercisiz kalmıştır. Bayrak Adası Feneri günümüzde gün ışığına ayarlı olup, bakımını Kuşadası'ndan kiraladıkları tekneyle ayda bir Güvercinada fenercisi yapmaktadır.

 

 

Fener

 

KÜLTÜR:

 

Milli Park sınırları içerisinde Panionion, Thebai antik kenti, Aya Yorgi, Hagios Antonius ve Bademlik Manastırı gibi tarihsel mekanlar bulunmaktadır.

 

Panionion :

 

Her biri bağımsız devlet olan polisler, M.Ö. 700’lerden önce bir konfederasyon çevresinde toplanarak, Panionion adında bir birlik kurmuşlar. Mykale Dağı’nın kuzey eteklerindeki bu kutsal alanda, birlik temsilcilerinin toplandığı, küçük bir tiyatroyu andıran yapı ile Posedion Helikonios kültüyle ilgili bir sunak bulunuyordu. Bu yapı, kayanın dış yüzeyine oyulmuş onbir basamaklı bir tiyatro şeklinde inşa edilmişti ve ion kent delegelerinin toplantı yeri olarak kullanılıyordu.

 

Panionion’da 1957–1958 yıllarında yaptığı kazılar sırasında G.Klenier sunak olması gereken bir yapıyı gün ışığına çıkarmıştır. Klanier bulduğu bu sunağın M.Ö. 6. yüzyılın sonuna ait olduğunu kanıtlamıştır. Panionion günümüzde milli park sınırları içinde olup, Güzelçamlı girişinde yolun solunda kalan çamların arasındadır.

 

Panionion

 

BADEMLİK MANASTIRI

 

Aydın ili Kuşadası ilçesi sınırları içerisinde, denizden 100 metre yükseklikte bir düzlük üzerinde yer alır.   Güzelçamlı-Karina yolu üzerinde yer alır. Denizden kuş uçuşu 3 km mesafede olup bir yerleşim yeri içindedir.  2007 yılında  1. derece arkeolojik sit içine alınan yapıda halen araştırmalar devam etmektedir.

 

Bademlik

Bademlik

Bademlik

 

OLUKLUDERE KANYONU-ESKİ DOĞANBEY PARKURU

 

Parkur Hakkında Bilgiler

 

Mesafe: 15 km.

 

Zemin: Genellikle toprak-taşlık

 

Eğim: Az eğimli parkurun 11 km.’si çıkış , 4 km.’si iniştir

 

Süre: Oluklu Kanyon – Eski Doğanbey Köyü parkuru normal yürüyüş temposu ve manzara izleme, fotoğraf çekme, inceleme, bilgilenme vb. etkinliklerle yaklaşık 4 - 5 saat sürmektedir.

 

Rakım: 900 mt.

 

Özellik: Geçmişte karakol yolu olarak kullanılan parkur boyunca; ülkemizde sadece birkaç yerde bulunan kartopu’nu, finike ardıcı’nı, melez pırnal meşesi’ni ve dallı servi’yi yerinde görüp inceleyebilir, 3. ve 9. km.’lerdeki çeşmelerinden su içebilir, yaklaşık 40m. yüksekliğindeki şelalenin altından geçebilir, alaca ağaçkakan, karatavuk, ispinoz, ve florya gibi orman kuşlarının seslerini duyabilir, İncirlipınar sırtlarında insanları dost olarak tanımış sincap, porsuk, yaban domuzu, doğaya terkedilmiş ve yabanileşmiş sığırlar ve atlar ile bir çok hayvan türü ile karşılaşabilir, geçmiş medeniyetlerin de izlerini taşıyan, Türk ve Rum Mimarisi’nin en güzel örneklerini sergileyen Eski Doğanbey Köyünü gezebilirsiniz.

 

Manzara: Parkur boyunca, Büyük Menderes Deltası’nın, Beşparmak Dağları’nın ve Bafa Gölü’nün, Yunan adaları olan Samos, İkeria ve  tarihte dünyanın en kanlı deniz savaşına sahne olan Lade Adası’nın ve Söke Ovası’nın ve Ege Denizi’nin harika manzarasını izleyebilirsiniz.

 

Yürüyüş Bitimi: Türkiye’de en iyi restore edilmiş Rum ve Türk köyü olan Eski Doğanbey’de ve Milli Park Ziyaretçi Tanıtım Merkezi’nde gezinti.

 

Yürüyüş Parkuru

 

Milli Parkta Yürüyüş 

 

 

Milli Parkta Yürüyüş

 

Milli Parkta Yürüyüş

 

Milli Parkta Yürüyüş

 

Milli Parkta Yürüyüş

 

BOTANİK PARKURU

 

Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı florasında 95 familyaya ait; tür, alttür ve varyete düzeyinde 804 adet bitki belirlenmiştir. Bu bitkilerden 6 adedi Dünya’ da sadece burada görülen endemik türlerdir. Bunlarla birlikte Türkiye için endemik olan 31 adet bitki türü vardır.

 

Milli Park’ ta Akdeniz Maki Florası’ nın hemen hemen bütün bitki türlerinin en canlı ve sağlıklı örnekleri yer almaktadır. Milli Park, Kuzey Anadolu ormanlık yörelerine özgü Anadolu Kestanesi (Castanea sativa)’ nın en güneye indiği, ülkemizde birkaç yerde bulunan Kartopu (Viburnum tinus)’nun, Finike Ardıcı (Juniperus phoenicia)’ nın, Melez Pırnal Meşesi (Quercus ilex & coccifera)’ nin ve Dallı Servi (Cupressus sempervirensvar. Horizontalis)’ nin küçük orman toplulukları meydana getirerek yetiştiği tek yerdir.

 

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı içerdiği benzrsiz bitki çeşitliliği nedeniyle Avrupa konseyi tarafından Flora bio genetik rezerv alan ilan edilmiştir.

 

Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, Ziyaretçi Tanıtım Merkezi etkinlikleri kapsamında; Kavaklıburun ve Karasu günübirlik kullanım alanları arasındaki seçilmiş 2 km’lik parkurda botanik turu düzenlenmektedir.

 

Bu turda Anadolu’ya özgü bir tür olan patlangaç, antik Yunanlıların meşale olarak kullandığı Atkasnağı, sakız ağacı, kızılçam, sandal ağacı, katırtırnağı, kekik, adaçayı, kuşkonmaz gibi Milli Park’ ın zengin bitki çeşitliliği ilgililer tarafından daha yakından görülebilmektedir.Ziyaretçi Tanıtım Merkezi’ nin uzman Biolog ve Rehberi eşliğinde düzenlenen botanik turlarınd katılımcılar Milli Park Florası’nı tanımanın yanı sıra doğa koruma vb. konularda da bilgilendirilmektedir.

 

 

Botani Turu

 

FLORA:

 

Hem Dilek Yarımadası hem de Büyük Menderes Deltasının barındırdığı farklı ve çeşitli fiziksel özellikler bitki örtüsünün de kısa mesafeler içerisinde farklı ve çeşitli olmasına yol açmıştır. Milli Park içerisinde 804 bitki türü belirlenmiştir. Bu bitkilerden 6’sı dünyada sadece burada görülür. Ayrıca dünyada sadece Türkiye’de bulunan 30 bitki türünü de barındırır.

 

Akdeniz maki bitki örtüsünün hemen hemen bütün bitki türlerinin en canlı ve sağlıklı örnekleri yarımadada yer alır. Dilek Yarımadası, genelde yaygın olarak Kuzey ve Batı Anadolu’da yayılış gösteren Anadolu Kestanesi (Castanea sativa Mill.)’nin en güneye indiği, ülkemizde birkaç yerde bulunan Kartopu (Viburnum tinus L.)’nun, Finike Ardıcının (Juniperus phoenicea L.), Melez Pırnal Meşesinin (Quercus ilex x coccifera) ve Dallı Servinin (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis) küçük orman toplulukları meydana getirerek yetiştiği tek yerdir.

 

Başka deyişle, Milli Park, Akdeniz’den Karadeniz’e kadar tüm Anadolu’da varolan bitki türlerinin doğal olarak bir arada görüldüğü biricik doğa müzesi olma özelliğini taşımaktadır. Bu benzersiz biyolojik çeşitlilik nedeniyle Dilek Yarımadası, Avrupa Konseyi tarafından “Flora Biyogenetik Rezerv Alanı” yani, bitki örtüsü açısından soyu tükenmekte veya genetik çeşitliliği çok azalmakta olan bir canlı türü ya da topluluklarını korumaya yönelik uluslararası düzeyde koruma alanı olarak kabul edilmiştir.

 

Milli Park’ın zengin bitki çeşitliliği ilgi duyan ziyaretçiler tarafından botanik turları ile daha yakından görülebilmektedir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

YABAN HAYATI:

 

Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nda yaklaşık 250 adet kuş türü bulunur ve bunlardan 70’i burada ürer. Nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan Küçük Karabatak (Phalacrocorax pygmeus), dünyada toplam sayıları 3000 çift olduğu tahmin edilen Tepeli Pelikan (Pelecanus crispus), Küçük Akbalıkçıl (Egretta garzetta), Küçük Kerkenez (Falco naumanni), Akça Cılıbıt (Caharadrius alexandrinus) ve Akkuyruklu Kartal (Haliaeetus albicilla) deltada üreyen önemli kuş türlerinden bazılarıdır.

 

 Milli Park eko-turizm etkinlikleri kapsamında kolay, zevkli, dinlendirici ve eğitici kuş gözlem turları yapılmaktadır. Yılın her mevsimi çok sayıda kuş türü bulunmakla birlikte Eylül-Mart ayları arası ideal kuş gözlem tarihleridir.

 

Kuruluşta Milli Parkın Amblemi Olan Anadolu Parsı

 

Milli Park, 28 memeli, 42 sürüngen, 45 çeşit balık türüne ve çok sayıda deniz canlısına ev sahipliği yapar. Yunusların ve Deniz Kaplumbağalarının özgürce dolaştığı bu ortam içinde, türlü algler, ahtapot ailesinden kafadan bacaklılar, deniz kestaneleri ve deniz yıldızları, süngerler ve pek çok balık türü yaşar. Orfoz, Lağos, Sinarit, Mığrı, Müren, Levrek, Eşkina, Akya, Sarpa, İskaroz, Papaz balığı, Karagöz, Melanur, Lapin, Mırmır, Sargoz, Hanoz, İskorpit, Kefal, Çipura bu balıklardan bazılarıdır.  1998 yılında Akdeniz'de yaşayan bir tür olan Uzun Balina (Baleoneptera phiselus linnea)’nın 14 metre boyundaki  leşi Kavaklıburun koyu sahilinde karaya vurmuştur. Bu durum Milli Park sahillerinin enderde olsa balinalara ev sahipliği yaptığını ortaya çıkarmıştır. Bu balinaya ait iskelet Kuşadası Güvencinada Kalesi’nde sergilenmektedir.

 

Milli Park, nesli tükenmiş ya da tükenmek üzere olan Anadolu Parsının (Panthera pardus tulliana) batıda yaşadığı son noktadır. Dünyanın en nadir 10 deniz memelisinden biri olan Akdeniz Foku (Monachus monachus) da milli park kıyılarında yaşar. Yaban domuzu (Sus scrofa), Karakulak (Caracal caracal), Vaşak (Lynx lynx), Çakal (Canis aureus), Sırtlan (Hyaena hyaena), doğaya terkedilmiş ve yabanileşmiş sığırlar ve atlar ile bir çok hayvan türü milli parkta bulunan hayvanlardan bazılarıdır. 

 

 

Milli Parkın Yaban Atları

 

Yaban Domuzları

 

Kertenkele

 

Yılanlar

 

Denizarslanı

 

Keklikler

 

Yabanarısı

 

Kartal

 

 

Pelikan

 

             DENİZ CANLILARI

         

         Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı deniz canlıları açısından zengin bir çeşitliliğe sahiptir.

 

            Büyük Menderes Nehri'nin oluşturduğu 320 km2'lik deltada ki tuzcul bataklıklar ve lagünler birçok balık ve deniz canlısı için yaşam alanıdır.

 

Delta lagünlerinde avlanan başlıca balık türleri; Topan Kefal (Mugil cephalus), Altınbaş Kefal (Liza anırata), Mavraki Kefal (Liza ramada), Ceran Kefal (Liza ramada), Çipura (Sparus anırata), Levrek (Dicentrarchus labrax), Yılan balığı (Anguilla anguilla ) ve Dil balığı (Solea vulgaris vulgaris )'dır.           

 

Çipura Çenesi kuvvetli dişleri keskindir. Sırt yüzgeci tektir. Rengi sarı ile mavi karışımıdır.

 

Levrek Derisi iri pullarla örtülüdür. Sırtı kurşuni, karnı ise gümüş renktedir. Dilinin üzerinde de dişleri vardır..

 

Mercan Üzeri kalın pullarla örtülüdür. Çeneleri son derece kuvvetlidir. Çenenin ön tarafında keskin dişleri bulunur. Akıntılı suları ve taşlık ve mağaraları sever.

 

Kefal Cinslerine göre 25-90 cm. boy arasında olabilirler. İki sırt yüzgeci vardır. Sırtı kurşuni, karın tarafı ise beyazdır. .

 

Dil  Sırt, karın ve kıç yüzgeçleri baştan ve yakadan kuyruk yüzgecine kadar devam eder. Ömrü kumluklarda geçer.

 

Lüfer Pulları ufaktır. çenesi çok kuvvetlidir. Alt çenede ve üst çenede  sivri dişleri vardır. Kendi boyundan büyük balıklara bile saldırır.

 

Delta lagünlerindeki balık çeşitlerinden başka, Ege ve Akdeniz'in en temiz denizlerinden birine sahip olan Dilek Yarımadası  Büyük Menderes Deltası Milli Parkı suları, birçok denizcanlısına da ev sahipliği yapmaktadır.

 

Sünger Kayalıkların üzerinde, kaya yarık-larında, mağaralarda yaşarlar. Çoğunlukla derinlerde bulunurlar. Vücutları kalın bir kabuk görünü-mündedir.

 

Kırmızı deniz yıldızı sığ sulardan 250 mt. derinlikteki sulara kadar yaşarlar. Vücutlarında vücut renklerinden biraz daha koyu renkli küçük çıkıntıları vardır. Derileri yumuşaktır.

 

Ahtapot Taşlık ve kayalık bölgelerde dibe yakın yaşarlar. Boyları 100 cm.'ye kadar çıkabilir. Herhangi bir tehlike ile karşılaştıkları zaman mürekkep fışkırtırlar.

 

Kırmızı mercan Az ışık alan kayalık altları mağaralar en çok bulundukları yerdir. Ağaç ya da çalı şeklinde koloniler oluştururlar.

 

Salyangoz Taşlıklar, kumluk alanlar ve organik atıkların bulunduğu çamurlu zeminlerde yaşar. Akdeniz'in en büyük salyangozudur. Yüksekliği 25 cm.'yi bulanları vardır.

 

Deniz kestanesi Genellikle çapları 12-13 cm'dir. dikenleri yaklaşık 2 cm uzunluktadır. 65 metre derinliğe kadar yaşaya-bilirler.

 

Tekir Erişkinlerinin boyları 30 cm'ye kadar çıkabilir. Ağızları aşağıdadır ve ağızlarının altında bıyıkta denilen iki duyarlı uzantıları vardır.

 

Berber Boyları 10-12 cm.'dir. Yetişkin bireyler 30 cm. boya ulaşabilir. Hemen hemen tüm Anthias türleri önce dişi sonra erkek olurlar (protojanhermaafrodit). Sürüdeki tüm balıklar dişidir. En uzun boylu balık erkektir. bu balık ölürse gruptaki en büyük dişi erkek özellikleri göstermeye başlar.

 

 

 

Barbun Balığı

 

 

 

Milli Parkta Karaya Vurmuş Balinanın İskeleti

 

 

Milli Parkta Karaya Vurmuş Balinanın İskeleti

 

Doğanbey Sıtları

 

 

Şarlak Şelalesi

 

ŞELALE (ŞARLAK)

 

Eskidoğanbey Köyü’nün kuzeyinde, Karakol Geçidi’nin güneyinde yer alan şelale, 40 metrelik bir yükseklikten aşağıya dökülür. Devasa Çınar ağaçlarının ve Akdeniz bitki örtüsünün en güzel örneklerinin görüldüğü şelalede,  genellikle kış aylarında su akmaktadır.

      

Olukludere-Eski Doğanbey Köyü arasında ki parkurda yürüyüş yapan yürüyüşçüler bu eşsiz güzelliği görebilirler.

 

Zeus Mağarası

 

 

Zeus Mağarası

 

 

ZEUS MAĞARASI

 

Lokalizasyonu

 

Dilek yarımadası B.Menderes Deltası Milli Parkına giden yol üzerinde Parkın giriş kapısının sol tarafında, 200 m. İçeride yer alır. Küçük bir obruk ve yer altı su kaynağının oluşturduğu havuz şeklindeki tabanı ile etkileyici doğal güzelliktedir. Mağranın yolu Belediye tarafından düzenlenmiştir ve girişi, 20 metre kadar kayrak (kaygan) taşlı patikadan sağlanır

 

Mağaranın Jeolojik Oluşumu

 

Yeraltı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıkmasıyla kaynaklar oluşur. Dört çeşit kaynak vardır.

 

Kalkerli yapıların bulunduğu yerlerde yeraltı sularının kalkeri aşındırarak yeryüzüne ulaşmasıyla oluşan kaynağa karstik kaynaklar denir.

 

Karstik arazide yeraltı sularının yatağını oluşturan mağaraların yıkılmasıyla ise obruk dediğimiz çöküntüler oluşur.

 

Başka bir tanımda: bazen yer altı suları kalkerli kayaçların bulunduğu yerlerden geçerken yeryüzüne yakın bölgelerde bu kayaçları aşındırır. Bir süre sonra bu yerlerde çöküntüler meydana gelir. Suların buralarda birikmesiyle de göller oluşur. Bu göllerin büyüğüne polye; daha küçük, yanları dik, ağız kısımları türlü genişlikte olabilen, derin doğal kaynaklara obruk denir.

 

İşte Dilek Yarımadası B.Menderes Deltası sınırları içinde kalan Zeus Mağrası da bu obruklardan biridir.

 

Bununla birlikte özellikle mağaranın yakın çevresiyle de bağlantılı olarak hakkında çeşitli söylenceler anlatılmaktadır. Baş Tanrı Zeus’un ve güzellik ve aşk Tanrıçası Afrodit’in suyunda yıkandığına dair rivayetlerden olsa gerek mağaraya Zeus mağarası denmektedir. Mağaraya girildiğinde, ismini hakkettiğini kabullenir, O haşmetli tanrı “Zeus” un yüzünü görür gibi olursunuz. 10 – 15 metre derinliğindeki su adeta burayı bir havuz haline dönüştürmüştür. Mavi – Yeşil renkli su; dağdan gelen tatlı suyun ve denizden gelen turzlu suyun karışımı ile yavan bir maden suyu haline dönüşmüştür. Kışın yöredeki gençlerin yazında turistlerin yüzme havuzu haline dönüşen mağara muhteşemdir.

 

Göktanrısı Zeus, kardeşi Poseidon’u kızdırdığında elindeki üçlü yabasını kaldırarak dalgaları kabartıp, denizi altüst eden Poseidon’un gazabından kaçıp sakinleşmesini beklemek için bu mağaraya sığınır. Dinlenir ve yıkanırdı. Güzelçamlı sakinleri ve yabancı turistler, denizin çok dalgalı olduğu günlerde ve havanın denize elvermediği günlerde tıpkı “Zeus” gibi burada yüzerler, o mitolojik havayı teneffüs ederler.

 

Mağaranın sadece eski tanrı ve tanrıçaları ağırlamaktan öte hala günümüzde de mağaranın bulunduğu bölgeye mistik ve dini bir anlam yüklenmiş, mağaranın Dilek Milli parkının adından dolayı mağaranın sağında ve solunda bulunan ağaçlara “Dilek” için bez parçaları bağlanmıştır.

 

 

Zeus Mağarası

 

 

 

EKOTURİZM

 

Yılda yaklaşık 500 000 yerli ve yabancı misafir Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nı ziyaret etmektedir. Ziyaretçiler, düzenlenmiş alanlarda günübirlik olarak, deniz sporları yapabilecekleri gibi, eko-turizm kuralları çerçevesinde, belirlenmiş rotalarda doğa yürüyüşü, dağ bisikleti, foto safari, manzara izleme, olta balıkçılığı, kültürel yürüyüşler, kuş gözlemciliği, resim ve botanik turu etkinliklerini de yapabilirler. Milli Park alanı içerisindeki en önemli kanyon, 15 km uzunluğundaki Olukludere Kanyonu’dur. Kanyon’daki belirlenmiş yürüyüş yolunda, doğa ile baş başa kalmak isteyen ziyaretçiler, yaklaşık 4 – 5 saat boyunca, Milli Park’ın eşsiz bitki örtüsü, dereleri, havuzları, şelalesi ve harika manzaraları arasında, benzersiz bir deneyim yaşama fırsatı yakalayabilirler. Ancak kanyonda yürümek için Kuşadası Doğa Koruma ve Milli Parklar Mühendisliği’nden izin almak ve belirtilen kurallara uyarak yürümek gerekiyor.

 

Menderes Deltasında Kuş Gözlemi

 

 

DİLEK YARIMADASI - BÜYÜK MENDERES  DELTASI  MİLLİ PARKINDA

EKOTURİZM FAALİYETLERİ

 

Doğa Yürüyüşü

Kısa Parkur 2 km (Botanik Turu)

 

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı Ziyaretçi Ve Tanıtım Merkezi etkinlikleri kapsamında Kavaklıburun ve Karasu koyları arasında günübirlik kullanımlı 2 kilometrelik parkurda botanik turları düzenlenmektedir. Milli Park florasında 95 familyayaya ait; tür alttür ve varyete düzeyinde 804 adet bitki türü belirlenmiştir. Bu bitkilerden 6 adedi dünyada sadece burada görülen endemik türlerdir. Milli Park Akdeniz maki florasının hemen hemen bütün bitki türleri ile Kuzey Anadolu ormanlarına özgü bazı küçük orman toplıluklarının birlikte yetiştiği tek yerdir.

 

Uzun Parkur 15 km (Doğa Yürüyüşü Turları)

 

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı doğa sporları için bir çok uygun alana sahiptir. Ziyaretçi Ve Tanıtım Merkezi etkinlikleri kapsamında Oluklu Kanyon'da alternetifli parkurlarda rehber eşliğinde doğa yürüyüşü turları yapılmaktadır.

 

Ziyaretçi Ve Tanıtım Merkezi ile Oluklu Kanyon girişi arasındaki parkur 15 kilometredir. Yaklaşık 4-5 saat süren parkurda katılımcılar eşsiz bitki örtüsünü, çeşitli hayvanları, dereleri, havuzları, şelaleyi ve muhteşem manzaraları görebilir, benzersiz bir deneyim yaşama fırsatı yakalayabilirler.

Zor Parkur : 25 km ( Mevcut ) : Güzelçamlı-Karaoluktepe-Eskidoğanbey köyü

Kuş Gözlemleme 

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nda 254 kuş türü yaşamakta, bunlardan 70 kadarı burada üremektedir. Büyük Menderes Deltası kuşlar için Türkiye'nin en önemli sulak alanlarından birisidir. Bu özelliği ile Önemli Kuş Alanları kapsamında olan deltada kuş türlerinin saptanmasına ve sayılarının tespitine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Ziyaretçi Ve Tanıtım Merkezi etkinlikleri kapsamında; kolay, zevkli, dinlendirici ve eğitici kuş gözlem turları düzenlenmektedir. Deltadaki özel kuş gözlem noktalarında rehber eşliğinde teleskop ve dürbünle kuşları gözlemleme imkanı bulunmaktadır. Eylül-Mart ayları ideal kuş gözlemleme tarihleridir. 

 

Kaya Tırmanışı

 

Türkiye Dağcılık Federasyonu tarafından Avrupa standartlarına uygun kriterleri (kaya yapısı, hakim rüzgar yönü, kullanılacak ip ve çivi özellikleri vb.) tespit edildikten sonra mevcut parkur yerli ve yabancı ziyaretçilere açılacaktır.

 

Dağ Bisikleti

 

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nda yapılabilecek doğa sporlarından birisi de dağ bisikletidir. Bisikletçiler, 33 kilometrelik doğal stabilize ve az eğimli yolları bulunan alternetifli parkurları kullanabilirler.

 

Dalma Sporu

Kullanılan dört adet Günübirlik Kullanım Alanları arasında kalan, yaya olarak patikalarla ulaşma imkanı bulunan fakat ziyaretçiler tarafından kullanılmayan noktalarda uygulanabilir.

Botanik Turları

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı doğal ve kültürel kaynak değeri açısından oldukça zengindir. Kaynaklarımızın sürdürülebilir yönetimi için kullanımlarının bir disiplin içerisinde kurallara bağlı olarak yapılması gerekmektedir. Yukarıda değinilen iş ve işlemlerin yapılması sonucunda yöre halkı başta olmak üzere ülke ekonomisine göz ardı edilemeyecek oranda katkı sağlanmış olacaktır.

Kültürel Yürüyüşler

 

Milli Park sınırları içerisinde bulunan Panionion, Zeus Mağarası, Panagia Manastırı, Hagios Antonios Manastırı, Thebai Antik Kenti, Eski Doğanbey Köyü (Eski Rum Köyü), Eski Şaraphane Mevkii ile Milli Park'ın yakınında bulunan Priene ve Milet Antik Kentleri ziyaret edilebilir

 

Arz ederim.25.12.2009                                                 

Mustafa Esen  

KUŞADASI KAYMAKAMI